Law. Fiscal.

Transparency

AL-Tax Center
Dokumente Fiskale, Nr. 2013/02/15
www.al-tax.org altax@constultant.com Dat 20.02.2013 Tiran, Shqipri

Transferimi i fitimit nprmjet mimit dhe industria minerare (nxjerrse)

Mnyrat e aplikimit t transferimit t mimit n Shqipri dhe informacione lidhur me industrin nxjerrse

Ky dokument sht prgatitur nga ekspertt e AL-TAX, n serin e prmbledhjeve tematike, me synimin q t kthehet n nj burim diskutimi pr gjith ata q interesohen, ose kan lidhje t pandashme me tatimet n zbatimin e praktikave t tyre. Autorsia sht e AL-TAX dhe nga donjri q do t prdor kt matrial apo pjes t tij krkohet t shnoj autorsin si referenc n materialet q do t prdor. Dokumenti mund t shkarkohet n PDF nga faqja n internet www.al-tax.org Nse keni krkesa, pyetje dhe sugjerime ju lutem postojini elektronikisht te altax@consultant.com

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

AL-Tax

Dokumente fiskale Shkurt 2013

Transferimi i fitimit nprmjet mimit dhe industria nxjerrse

Informacione dhe llogaritje lidhur me industrin nxjerrse dhe mnyrat e aplikimit t transferimit t mimit n Shqipri

PRMBLEDHJE

Qendra AL-Tax (Albanian Taxation Association) prezanton n kt dokument prpjekjen pr trajtimin n mnyr t prmbledhur t dimensionit t transferimit t mimit, si dhe praktikat e ndjekura deri m sot pr monitorimin dhe administrimin tatimor t t ardhurave q gjenerohen n vend.

Qllimi i prezantimit t ktij vlersimi sht trheqja e vmendjes s ligjvnsve dhe medias, si dhe kritikve q mund t mos plqejn parashtrimin e fakteve dhe llogaritjeve apo kan pyetje n lidhje me metodologjin. Bazuar n t dhnat q jan marr nga burime t ndryshme, u prdorn mnyrat e llogaritjes dhe prdorimi i raporteve t t dhnave.

Fjalky: transferimi i mimit, industria nxjerrse, shqiperia, tatime, taksa, evazion

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

PRMBAJTJA

Parathnie 1.
1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Faqe 7 Faqe 8 Faqe 8 Faqe 8 Faqe 9 Faqe 11 Faqe 13 Faqe 15 Faqe 16 Faqe 16 Faqe 17 Faqe 18 Faqe 19 Faqe 19 Faqe 20 Faqe 20 Faqe 21 Faqe 21 Faqe 21 Faqe 22 Faqe 22 Faqe 23 Faqe 24 Faqe 24

Transferimi i mimit: parimet, studimi i funksionimit t tij

Identifikimi dhe analiza e transaksioneve Analiza e Tregut dhe Industris Analiza Funksionale Nevoja pr dokumentacionin e transferimit te mimeve

2.
2.1. 2.1.1. 2.2. 2.2.1. 2.3. 2.3.1. 2.4. 2.4.1. 2.5.

Industria nxjerrse n Shqipri dhe transferimi i mimit

Hidrokarburet Sasia, cilsia, mimi Kromi Sasia, cilsia, mimi Bakri Sasia, cilsia, mimi Nikeli Sasia, cilsia, mimi Komente pr gjith industrin

3.
3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4.

Baza ligjore dhe orientuese, metodat pr prcaktimin e mimeve

Metodat pr prcaktimin e mimeve Metodat e mimit t Pakontrolluar t Krahasueshm Metoda e mimit t Rishitjes Metoda Kosto Plus Metoda t tjera

SHTOJCA
Analiza funksionale dhe e krahasueshmris: Procesi i formimit t mimeve t produkteve

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

Sqarime termash

Kufiri i vlers s tregut

Shprehje e prdorur n kontekstin e transferimit t mimit dhe e prkufizuar nga OECD-ja si nj sr t dhnash q jan t pranueshme pr t prcaktuar nse kushtet e nj transaksioni t kontrolluar jan n vlern e tregut dhe q burojn ose nga zbatimi i s njjts metod t transferimit t mimit pr t shumfishuar t dhna t krahasueshme ose nga zbatimi i metodave t ndryshme t transferimit t mimit. N prgjithsi, pr tu prfshir n kufijt e vlers s tregut, transaksionet e krahasueshme duhet t ken nj nivel t ngjashm krahasueshmrie dhe vrtetsie, dhe duhet t identifikohen dhe saktsohen gjith ndryshimet kryesore ndrmjet transaksioneve t kontrolluara dhe transaksioneve t pakontrolluara. Nqoftse transferimi i mimit i prdorur nga tatimpaguesi sht brenda kufijve t vlers s tregut, organet tatimore zakonisht nuk bjn saktsim t transferimit t mimit. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Nj tatim direkt mbi t ardhurat. Megjithse termi prgjithsisht zbatohet pr nj tatim mbi Term popullor i prdorur pr tiu referuar nj selie t prhershme. Nj nga shembujt e dhn n Modelin e OECD-s pr selin e prhershme. Sipas Komentarit t Modelit t OECD-s kto shembuj prbjn nj seli t prhershme, vetm nqoftse ato plotsojn krkesa t tjera t dispozits. Megjithat kjo pikpamje nuk pranohet nga t gjitha vendet. Termi prdoret n ligjet vendase t disa vendeve, pr tiu referuar nj koncepti t ngjashm (p.sh. m par, MB). Termi nuk ka nj kuptim t prcaktuar qartsisht por mund t kuptohet gjersisht si nj sektor, zyr, ose njsi tjetr biznesi e vendosur n nj vend t ndryshm nga ai i zyrs kryesore ose selis. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Shum vende vendosin mbi fitimet e degve t shoqrive t huaja nj tatim dege prmbi tatimin normal t t ardhurave t shoqris mbi fitimet e degs. Tatimi i degs sht i barasvlefshm me tatimin mbi dividendt q do t ishte i pagueshm nqoftse dega do t ishte nj filial i shoqris s huaj dhe do i shprndante fitimet e saj si dividend. Shumica e vendeve q vendosin nj tatim dege e vendosin at mbi fitimet totale t degs, pas zbritjes s tatimit mbi t ardhurat e shoqris, edhe kur nuk ka derdhje faktike, d.m.th. pavarsisht nse fitimet i jan paguar faktikisht zyrs kryesore. Vende t tjera tatojn vetm pjesn q nuk investohet n aktivet e qndrueshme t biznesit q i prkasin degs. Disa vende tatojn vetm pjesn e paguar t fitimeve. N kt rast prdoret termi tatim mbi pagesat. Megjithse Modeli i OECDs prjashton vendosjen e nj tatimi dege, disa marrveshje tatimore, t nnshkruara ndrmjet vendeve q vendosin nj tatim t till, e kan ruajtur kt t drejt, por prqindja sht zvogluar, n prgjithsi, n t njjtn mnyr si prqindja e tatimit t mbajtur n burim pr dividendt. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org)

Filial

Tatim i filialit

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency Nj analiz e br n rastet e transferimit t mimit pr t krahasuar nj transaksion t kontrolluar nga nj transaksion i pakontrolluar. N prgjithsi, q nj transaksion i pakontrolluar t jet i krahasueshm, duhet t bhet e mundur t identifikohen dhe saktsohen t gjitha ndryshimet thelbsore, ndrmjet transaksionit t pakontrolluar dhe transaksionit t kontrolluar. Standardet pr krahasueshmri prfshijn krahasueshmrin lidhur me llojin e pasuris ose t shrbimeve t transferuar, funksionet e kryera nga palt, burimet e prdorura, termat kontraktuale, rreziqet kryesore q merren parasysh nga palt, dhe kushtet ekonomike kryesore q do t ndikonin mimin q do t krkohej pr tu paguar ose fitimet q do t nxirreshin. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Njra nga dy metodat e ndarjes s fitimit q prdoret n Rregulloret e Transferimit t mimit t SHBA-s. Metoda e ndarjes s fitimit t krahasueshm ndan fitimet ose humbjet operative t kombinuara t nj grupi tatimpaguesish t kontrolluar n t njjtin raport me t cilin ndahen fitimet ose humbjet nga tatimpaguesit e pakontrolluar q prfshihen n transaksione ose veprimtari biznesi t ngjashme. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Nj metod e prdorur n Rregulloret e Transferimit t mimit t SHBA-s pr transferim t ardhurash, zbritjesh, fitimesh dhe humbjesh n operacione t prgjithshme lidhur me letra me vler. Metoda vlerson nse shuma q duhet paguar sht me vlern e tregut me referenc n shumn q duhet paguar n transaksione financiare t pakontrolluara t krahasueshme. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Metoda e mimit t pakontrolluar t krahasueshm prcaktohet (OECD) si nj metod e transferimit t mimit q krahason mimin pr pasuri ose shrbime t transferuar n nj transaksion t kontrolluar me mimin q duhet paguar pr pasuri, ose shrbime t transferuar n nj transaksion t pakontrolluar t krahasueshm n rrethana t krahasueshme. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Metoda e transaksionit t pakontrolluar t krahasueshm sht nj metod e transferimit t mimit q prcakton mimin n vlern e tregut pr transferimin e pasuris s patrupzuar me referenc n shumn e paguar n transaksione t pakontrolluara t krahasueshme. Transaksionet e pakontrolluara duhet t ken t bjn me nj transferim t s njjts pasuri t patrupzuar ose t krahasueshme me t n rrethana t njjta ose t prafrta. Kjo gj mund t ndodh vetm nqoftse ka ndryshme t vogla ndrmjet transaksioneve t kontrolluara dhe t pakontrolluara dhe efekti i ktyre ndryshimeve mbi shumn e paguar mund t saktsohen. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Metoda kosto-plus sht nj metod e transferimit t mimit e prdorur pr t prcaktuar mimin me vler tregu pr transferimin e pasuris dhe shrbimeve. Nj vler e shtuar e fitimit bruto i shtohet kostos s prodhimit t pasuris ose t kryerjes s shrbimeve pr t arritur n mimin me vlern e tregut. Vlera e shtuar e fitimit bruto prcaktohet n baz t funksioneve t kryera nga tatimpaguesi (duke mbajtur parasysh aktivet e prdorura, rreziqet e marra, dhe kushtet e tregut) ose mbi bazn e transaksioneve t pakontrolluara t krahasueshme. Kjo metod prdoret zakonisht n lidhje me shitjen e produkteve gjysm t gatshme (p.sh. n kontekstin e prodhimit me kontrat) ose furnizimin e shrbimeve ndrmjet palve t lidhura. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org)

Analiz krahasimi

Metod e ndarjes s fitimit t krahasueshm

Metod krahasimi financiar t pakontrolluar t krahasueshm Metod mmi t pakontrolluar t krahasueshm

Metod transaksioni t pakontrolluar t krahasueshm

Metod kosto plus

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency Metoda e ndarjes s fitimit sht nj metod e transferimit t mimit q transferon fitimin ose humbjen operacionale t kombinuara nga nj transaksion n subjekte t lidhura n mnyr q t pasqyroj ndarjen e fitimeve q do t priteshin n nj skem me vler tregu. Kjo mund t prfshij nj ndarje bazuar n kontributin relativ t do pjesmarrsi n transaksion. Vlera relative e kontributit t do pjesmarrsi normalisht prcaktohet nga marrja parasysh e funksioneve t kryera, rreziqeve t marra, dhe burimeve t prdorura nga pjesmarrsi. Ekzistojn nj sr metodash t ndryshme t ndarjes s fitimit, duke prfshir metodn e ndarjes s fitimit t krahasueshm, metodn e ndarjes s fitimit t mbetur, dhe metodn e ndarjes s fitimit t plot. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) Metoda e mimit t rishitjes, sht nj metod e transferimit t mimit sipas s cils, mimi me vlern e tregut pr pasuri t bler nga nj subjekt i lidhur prcaktohet mbi bazn e marzhit t mimit t rishitjes t realizuar nga shitja e pasuris s njjt ose t ngjashme n transaksione t pakontrolluara t krahasueshme. Marzhi i mimit t rishitjes i prcaktuar n kt mnyr, zbritet nga mimi i rishitjes n transaksionin e pakontrolluar, pr t arritur n mimin me vlern e tregut pr blerjen nga subjekti i lidhur. Metoda e mimit t rishitjes normalisht prdoret n rastet kur pasuria e trupzuar blihet nga nj shoqri e lidhur dhe i rishitet nj subjekti t pavarur, dhe subjekti q bn rishitjen nuk i ka shtuar pasuris vler t konsiderueshme nprmjet prdorimit t pasurive t patrupzuara ose formave t tjera. IBFD. Fjalori fiskal (www.ibfd.org) sht mimi q do t kishin mallrat n shitje n tregun e lire, ndaj nj personi t palidhur n datn e shitjes ose levrimit n vendndodhjen n t ciln sht kryer transaksioni. Person i lidhur me tatimpaguesin, sipas rastit, jan: i) personat, me t cilt sht/jan lidhur nj/shum marrveshje biznesi; ii) kontrolluesi apo i kontrolluari prej tij; iii) individt, q kan lidhje gjaku deri n shkalln e dyt n rastin e individit tregtar; iv) individt, q ushtrojn detyra drejtuese n organizimin e m shum se nj tregtari; v) individt, q kan marrdhnie punsimi edhe me tatimpagues t tjer. Persona t palidhur konsiderohen ata tatimpagues t cilt kan interesa t kundrta brenda aktivitetit t tyre ekonomik.N kt kuptim seicili prej tyre n transaksion krkon t arrij prfitime individuale, duke shfrytzuar cmimin m t favorshm pr t. Kto transaksione jan zakonisht t rralla, por ato mund t prfshijn nj transferim te aktiveve n nj vler t konsiderueshme. Si pasoj, sht e nevojshme pr t'u marr parasysh se a ka ndodhur ndonj transferim i tille. sht gjithashtu e nevojshme pr tu siguruar se kto transferta kan t bjn me pasurit kapitale dhe jo me inventare. Kto transaksione prfshijn transfertat e emrave t markave tregtare, sekreteve teknologjike dhe inndustriale, pronesi intelektuale dhe industriale dhe aktive te natyres s ngjashme. Aktivet e patrupzuara mund t transferohen duke ndare shpenzimet dhe/ose prfitimet e pronsis s aktiveve t tilla me nj shoqeri t huaj jorezidente, e cila nuk eshte e lidhur me shoqerine qe eshte rezidente ne Shqiperi. Kto jan t shrbimeve q i ofrohen nj shoqrie n nj grup me shoqri t tjera, brenda dhe jasht Shqipris. Ofruesit e shrbimit ose ndajn shpenzimet apo detyrimet e nj tarif (me ose pa marzh), t tilla si tarifat e menaxhimit, blerjen e taksat, shrbimet administrative, taksat, etj.

Metod e ndarjes s fitimit

Metod e mimit t rishitjes

mim i tregut

Person i lidhur

Persona t palidhur

Transferimi i aktiveve afatgjata

Transferimi i aktiveve afatshkurtra

Transferimi i shrbimeve brenda grupit

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

Parathnie
Transferimi i fitimit nprmjet mimit, apo shkurt transferimi i mimit (TC) shte mimi, q shoqrit e vendosin pr mallra, shrbime, aktivet afatshkurtra dhe afatgjata, q ata tregtojn me filialet dhe njsit e ngjashme t kontrolluara nga to n tregjet e huaja. Sipas ligjit t tatimit mbi t ardhurat n Shqipri, ashtu si dhe n vendet e tjera t zhvilluara, transferimi i duhur i mimit sht ai ku dy palt e lidhura bien dakord pr nj transaksion t caktuar. Si pasoj, mimi q rezulton sht quajtur mimi i parimit t "transferimit t mimit t tregut", dhe parimi i prdorur pr t prcaktuar nj mim t till sht parimi i "transferimit t mimit t tregut". Ky parim sht nj gur themeli n metodologjit tatimore t transferimit t mimeve dhe prdoret nga administratat e tatimeve n shumicn e vendeve n bot. N nj mnyr m formale, ky parim sht i bazuar n nenin 9 t Modelit te Konvents Tatimore, i botuar prej Organizats pr Bashkpunimin Ekonomik dhe Zhvillim (OECD). Synimi kryesor sht q administrata tatimore t detyroj shoqrit e lidhura pr t shitur mallrat e tyre, shrbimet, aktivet afatshkurtra dhe afatgjata t njri-tjetrit me mimet e tregut pr qllime tatimore. N politikn fiskale n vitet e fundit, t nxitur edhe nga ekspert t Banks Botrore i sht dhn rndsi faktit t ekzaminimit te transferimit te mimit. Pr m tepr, fokusimi tek kto instrumenta t tregut global vjen edhe si rrjedhoj e rritjes s volumeve t transaksioneve si dhe rritje e krkess s kontrollit tatimor pr nj vmendje t veant n shqyrtimin dhe analizn e ktyre transaksioneve dhe aktiviteteve tregtare dhe financiare te shoqeruar me azhornimet qe do te pasojne aktet ligjore dhe nenligjore. Si pasoj, shoqrit e regjistruara n Shqipri, madje edhe m t vogla jan br t interesuara pr standartizimin e metodologjis s auditimit t transferimit t mimit.

Ky dokument prbhet nga tre pjes. N pjesn e par bhet nj sqarim i parimeve t transaksioneve t transferimit t mimit. N pjesn e dyt jepet panorama e prgjithshme e aktiviteteve t industris nxjerrse dhe pozicionimi n lidhje me transferimin e mimit. N pjesn e tret jepen metodat e trajtimit tatimor n lidhje me transaksionet e prfshira n transferimin e mimit. N fund t dokumentit (Shtojca) jan prfshir shembuj praktik pr t pasqyruar sa m drejt orientimin q duhet t ndiqet pr trajtimin tatimor n kushtet e zbatimit t transferimit t mimit midis palve.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

1. Transferimi i mimit: parimet, studimi i funksionimit t tij

Kur pale t pavarura (persona jo t lidhur) zhvillojn transanksione me njra-tjetrn, kushtet tregtare dhe financiare t marrdhnieve t tyre (p.sh. mimet e mallrave apo shrbimeve t furnizuara) prcaktohen nga faktort e tregut. Kur pal t varura (personat e lidhur) q zhvillojn transanksione me njra-tjetrn, marrdheniet tregtare dhe financiare t tyre mund t mos ndikohen direkt n t njjtn mnyr nga faktort e tregut. N kto raste transaksionesh, personat e lidhur synojn t bien dakort midis tyre pr dinamikn e forcave t tregut nprmjet prcaktimit t mimeve pr transaksionet q kryejn me njra-tjetren.

1.1.

Identifikimi dhe analiza e transaksioneve

Gjat fazs s par e prgatitjes s do studimi te transferimit te mimit sht e nevojshme q t identifikohen transaksionet q jan subjekt pr transferimin e rregullave t mimeve. Prve ksaj, aspekte t tjera t transaksioneve duhet gjithashtu t konsiderohen, p.sh. selia, t dhnat e shoqris mm, ndikimi prej marrveshjeve tatimore, marrveshje dhe rregulla t lidhura me konkurencn, monopolin, etj.

1.2.

Analiza e Tregut dhe Industris

Analiza e tregut dhe industris ofron nj prshkrim t nj mjedisi biznesi t prgjithshm, si dhe nj sfond t konsiderueshm pr nj analiz funksionale. Ajo prfshin nj prshkrim t plot t industris s bashku me faktort m t rndsishm q ndikojn n zhvillimin e saj. Ajo gjithashtu duhet t prshkruaj praktikat prgjithsisht t pranuara industriale dhe komerciale (t tilla si prdorimi i shrbimeve nga jasht (outsourcing), zgjedhja e kanaleve t shprndarjes, etj.). Prve ksaj, analiza e industris prfshin t dhna t prgjithshme dhe specifike t industris, statistika t biznesit, t dhna pr punsimin e burimeve dhe t dhna t veanta t industris s raportet financiare (nse ka).

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

Pr m tepr, analiza e tregut dhe industris zakonisht prshkruan prqendrimet e tregut dhe identifikon dhe prshkruan profilet e prgjithshme t konkurrentve, duke prfshir edhe madhsin e tyre, strategjit dhe veprimet n treg. Ajo gjithashtu prshkruan tendencat e tanishme n industri dhe faktort kritik t suksesit.

1.3.

Analiza Funksionale

Analiza funksionale prfaqson nj nga pjest m t rndsishme t studimit t transferimit t mimit. Analiza funksionale prshkruan faktet q rrethojn transaksionin prkats dhe prdoret pr t mbshtetur krahasueshmrin dhe nevojn e rregullimeve pr nj transaksion q analizohet pr zbatimin e metodave krahasuese. Ajo gjithashtu identifikon vlern e shtuar n zinxhirin e vlers q fillon prej blerjes, prodhimit dhe deri n shitjen e produkteve. Shumllojshmria e produkteve dhe kompleksiteti i kryerjes s transaksioneve (e-transaksionet) n botn e sotme t biznesit shpesh prbjn vshtirsi jashtzakonisht t mdha n krkimin e gjetjen e transaksioneve t krahasueshme. Prandaj, sht e rndsishme pr t kuptuar modelin e biznesit dhe mnyrat e operimit t tij n treg dhe me klientt dhe furnziuesit para se

t prgatitet nj analiz e hollsishme funksionale. N prgatitjen e analizave funksionale nuk duhet t lihet jasht vmendjes edhe analizimi i anomalive t biznesit q n disa raste mund t ndihmojn pr t gjetur transaksione q transferojn fitimin nprmjet parimit t transferimit t mimit t tregut aty ku krkojn t prfitojn.

Komponentet kryesore t analizs funksionale jan: Funksionet. Funksionet jan n thelb t aktiviteteve t tilla si blerja, logjistika, prodhimi, krkimi & zhvillimi, menaxhimi i inventarit, logjistika e drejtuar pr nga jasht, marketingu dhe aktivitete t shitjes, shrbime t pas-shitjes, aktivitete mbshtetse. Aktivitetet q kan vlern m t madhe t shtuar duhet t diskutohen m n thellsi se aktivitetet e tjera.

Rreziqet. Sipas teoris financiare, rrezik paraqet ndryshueshmria e mundshme e rezultateve t

Dokumente fiskale nga AL-Tax

Law. Fiscal. Transparency

ardhme ose rreziku i mosrekuperimit t investimit sipas programit. Si pasoj, rreziku m i madh i mundshm duhet t krkohet te pjesa e fitimit para tatimit. Rreziqet e mundshme jan kryesisht n kompani dhe industri t veanta, por rreziqet m t prgjithshme jan si m posht: rreziku financiar (duke prfshir likujditetet, mallin, normn e interesit, dhe rreziqet e financimit, etj) rreziku i grumbullimit t kredis; rreziku operativ (duke prfshir sistemet e rrezikut t dshtimit, besueshmria te furnizuesit, rreziku i inventarit dhe shpenzimeve t mbajtjes s tij, rreziku i krkim-zhvillimit, rreziku pr mjedisin etj.); rreziku i tregut (duke prfshir vendin si rrezik politik, besueshmria e konsumatorve, luhatje e krkess dhe e mimeve, etj); rreziku i produkteve (duke prfshir prgjegjsi t rrezikut nga produkti, rreziku garancive pr produktet, kontrata e zbatimit etj) .

Nga gjith rreziqet e renditura m lart duhet t analizohen me nj vmendje t veant ato q konsiderohen si rreziqe t rndsishme. N kt analiz prcaktohet dhe przgjidhet pjesa e transaksioneve q mbart rreziqet si ligjore, po ashtu dhe ato ekonomike.

Shembull pr kt mnyr analizimi dhe fokusimi jan aktivet afatshkurtra materiale, ku disa nga ato gzojn mbrojtje ligjore (t tilla si patenta, licenca, markat tregtare dhe emra tregtar). Por edhe grupe t tjera t ksaj kategorie jan njsoj t rndsishme edhe pa ndonj mbrojtje juridike ("know-how", sekretet tregtare, emri i mir, t drejta ekskluzive importi dhe eksporti, monopoli natyror etj.). Rregulli baz sht prcaktimi lidhur me faktin se cila nga palt q kryejn transaksionin ka pronsin ligjore t tyre, dhe cila prfiton prej tyre.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

10

Law. Fiscal. Transparency

1.4.

Nevoja pr dokumentacionin e transferimit te mimeve

Ligji i Tatimit mbi t ardhurat, n piken 2, te nenit 36 t Ligjit n mnyr q t shmanget dnimi mbi transferimin e mimit krkon q t prgatitet dokumentacioni i transferimit t mimit. N munges t dokumentacionit t transferimit te mimit, kontrollori tatimor do t veproj bazuar mbi nenin 71 dhe 72 te ligjit te procedurave tatimore.

Dokumentacioni duhet t jet i njkohshm (p.sh. prgatitur dhe / ose i prditsuar n do fundviti) dhe duhet t sigurohet pr administratn tatimore brenda tre muajsh sipas nj krkese me shkrim pr ta br kt. Prandaj, sht e preferueshme pr t prgatitur dhe t rinovuar dokumentacionin e transferimit t mimit sa m shpejt t jet e mundur.

N kto kushte, administrata tatimore, duke u mbshtetur n argumentat dokumentare, mund t supozoj, se n cilat transaksione personat e lidhur kan synuar t manipulojn fitimet e tyre. Por, mund t ekzistojn vshtirsi reale, q kan t bjn me mimin e sakt t tregut, n munges t faktorve t tregut, apo sidomos kur adoptohet nje strategji tregtare e veant. Prandaj, sht e domosdoshme t bhen rregullime, me qllimin pr t'ju afruar vlers reale t tregut n kto trensaksione, pavarsisht nga detyrimet kontraktuale t ndrmarra nga palt nprmjet t cilave ato vendosin mime t veanta me synim pr t minimizuar shumn e tatimit q duhet t paguaj.

sht e domosdoshme q n kushtet e tregut t lir mimet (e tregut) mes palve t pavarura t merren pr baz edhe te transaksionet e kontrolluara q zhvillohen midis "personave t lidhur". N mnyr q nj procedur e till t jet sa m pran situats s tregut duhet q krahasimi t bhet pr situata me karakteristika ekonomikisht t ngjashme, pra q jan efektivisht t krahasueshme. Por, prputhshmrit nuk duhet t mbarojn ktu. Faktort q prcaktojn krahasueshmrin jan ndr t tjera, karakteristikat e mallit apo shrbimit, analizat funksionale, kushtet kontraktuale, rrethanat ekonomike dhe strategjit e biznesit.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

11

Law. Fiscal. Transparency

Nje transaksion i pakontrolluar (midis personave t pavarur) sht i krahasueshm me nj transaksion t kontrolluar (midis personave t varur) pr qllime t metodave t prshkruara m posht, nse plotsohet njri nga kriteret q vijojn: a. Asnj nga ndryshimet (nse ka t tilla) midis transaksioneve q krahasohen ose midis palve q i kryejn kto transaksione nuk do t ndikonte faktikisht n vendosjen e mimit n tregun e lir; ose b. Rregullime konkrete t arsyeshme bhen pr t eliminuar efektet faktike t diferencave t tilla. Percaktimi i cmimit t tregut nga administrata tatimore n transaksionet midis personave t lidhur duhet t bhet vetm nqoftse ka prova dhe fakte t pakundershtueshme se transaksionet jan zhvilluar midis palve "t lidhura sipas perkufizimit ligjor. Prcaktimi i cmimeve t tregut nuk mund t bhet n qoft se personat nuk jan t lidhur, pavarsisht nga fakti se mund t ken marrdhnie tregtare shitblerje t lndve t para dhe produktit t gatshm brenda nj vendi ose n disa vende.

Strukturat e transferimit t cmimeve t administrats tatimore n punn e tyre pr prcaktimin e cmimit t tregut, duhet t prdorin, s pari, metoden e cmimit t pakontrolluar t krahasueshm, dhe n pamundsi t prcaktimit t cmimeve mund t perdorin metoda t tjera sikurse sqarohet m posht.

Pavarsisht nga prononcimet dhe studimet e ndryshme te tregut, caktimi i transferimit t mimit t duhur mbetet shum subjektiv. Si rrjedhoje, sht e nevojshme analiza e kujdesshme pr t gjykuar ndikimin e disa faktorve ky, t tille si: aktivitetet e shoqeris, rreziqet, aktivet afatshkurtra dhe afatgjata, t punsuarit, karakterizimin e paleve te lidhura, si dhe krahasueshmrin e transaksioneve sipas parimit te ""transferimit t mimit t tregut"" me transaksionet q nuk jan objekt zbatimi i ktij parimi.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

12

Law. Fiscal. Transparency

2. Industria nxjerrse n Shqipri dhe transferimi i mimit

Sipas studimit t publikuar t vitit 2012, kryer nga Banka Botrore lidhur me industrin minerare dhe t nxjerrjes dhe prodhimit t nafts, ndr t tjera trajton shtje t transferimit t mimit n lidhje me kto industri, me qllim zbatimin e Iniciativs pr Transparenc t Industrive Nxjerrse (EITI). Nga ky studim rezulton se:

Industria nxjerrse prfshin operator ekonomik t lidhura me shoqrit ndrkombtare dhe sht i hapur ndaj tregjeve ndrkombtare; Barra tatimore pr operatoret e industris nxjerrse sht nj element pr tu trajtuar me vmendje nga administrata tatimore dhe doganore pasi prbn objekt analize pr evazion tatimor q lidhet me problemet q vijn nga zbatimi i transferimit t mimit.

Problemet kryesore te lidhura me transferimin e mimit jane:

Rritje e shpenzimeve duke u transferuar nga shoqeria e lidhur me shoqerine qe operon ne Shqiperi dhe ulje te fitimit qe sjell renie te tatimit mbi fitimin; Mosdeklarim korrekt t mimeve te shitjes, te cilat i transferohen nepermjet eksportit shoqerise se lidhur jashte Shqiperise dhe duke ulur ne kete menyre fitimin dhe tatimin mbi fitimin dhe rentes minerare.

Industria e nxjerrjes dhe prpunimit t nafts paguan n 2011 afrsisht 3.3 deri 4.5 miliarde lek (32 deri 43 milion dollar amerikan, 1 US.D=105 leke) detyrime tatimore dhe doganore pr nj vit; Industria e nxjerrjes dhe prpunimit t mineraleve (Krom, baker, nikel, lnd bituminoze) paguan n 2011 afrsisht 900 deri 960 milion lek (8.5 deri 9.1 milion dollar amerikane, 1 US.D=105 leke) detyrime tatimore dhe doganore pr nj vit.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

13

Law. Fiscal. Transparency

Shumica e shoqrive q operojn n kt sektor sht pjes e shoqrive t listuara n Bursat Ndrkombtare si: Toronto TSX (Kanada), London AIM Stock Exchange (Britania e Madhe) dhe si rrjedhoj jan t hapura dhe t besueshme n informacione financiare pr shoqerite e grupit dhe filialet n Shqipri.

Mungesa e koordinimit midis agjensive qeveritare (Agjensia Kombetare e Burimeve Natyrore, DPT, DPD) eshte arsyeja e forte qe rrisqet qe vijne prej transaksioneve te transferimit te mimit nuk jane adresuar dhe parandaluar si duhet. N kete kontekst, kontrollet qe duhet te kryhen n kta operator duhet t jen gjithprfshirs, t plot dhe t orientuar sipas udhrrfyesve t hartuara nga EITI.

Tatimi mbi t ardhurat mund t manipulohet sipas praktikave t transferimit t mimit n mnyrat e prmendura m posht:

Kostot e aktivitetit t rritura n menyre t egzagjeruar

Konsulence teknike e huaj m shum nga sa sht e nevojshme; mime t egzagjeruara t materialeve n importe; mime t egzagjeruara t transportit ndrkombetar; Kosto t zyrs qendrore t grupit t shkarkuara te filiali; Kosto t shpenzimeve t krkimeve dhe zhvillimit, q kan natyr t vshtir pr ta matur efektin direkt n t ardhurat e filialit.

Aplikim i mimeve t shitjes nn vlern e tregut ndrkombetar

mime shitje posht mimit te tregut; Kosto t egzagjeruara t shitjes apo transportimit n destinacion. Mosdeklarim i sasis s sakt te shoqria e lidhur.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

14

Law. Fiscal. Transparency

2.1.

Hidrokarburet

N kuadr t prodhimit botror, prodhimi i naftes bruto n Shqipri klasifikohet si prodhim ditor i vogl me nj mesatare ditore 16.000 fui n dit. Nafta shqiptare sht e rnd dhe ky fakt e bn m pak t vlefshme n tregjet ndrkombetare (sipas krahasimit t referencs Brent). Rezervat e naftes ne Shqiperi konsiderohen te jene afer 251 milion fui, por mundesia e eksplorimit mbetet ende e madhe.

Fushat naftembajtese kryesore jane: 1. Patos, Marinez, Kolonje (63%), operon Bankers petroleum Ltd, e cila aktualisht prodhon rreth 10.000 fui ne dite 2. Delvine (22%), operon Stream Oil and Gas, e cila aktualisht prodhon rreth 3.500 fui n dit . 3. Cakran, Mollaj (15%), operon Stream Oil and Gas. Per te dy zonat prodhon rreth 2500 fui ne dite.

Sektori i nafts n Shqipri ka: Operator t besueshm ndrkombtar; T drejt hyrje t besueshme n t dhnat e tyre financiare; Investime t huaja; Shikueshmri e mundshme e mimeve t tregut

Nisur nga ky kuadr i prgjithshm, ky sektor sht transparent lidhur me problemet q prek transferimi i mimit. mimet mund t kontrollohen duke ndjekur mimet ndrkombtare t tregut, duke patur parasysh zbritjet e mimit sipas sasis s tregtuar, por edhe cilsis.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

15

Law. Fiscal. Transparency

2.1.1. Sasia, cilsia, mimi Sistemi aktual i matjes s peshs dhe cilsis konsiderohet i pshtatshm. Pr matjen e cilsis angazhohen pal t treta q testojn ngarkesat. Prcaktimi i mimeve bhet sipas analizs s kostos, pra duke i vendosur elementet e formimit t cmimit sipas radhs si pjes e nj analize z pr z. Kt menyre zbaton p.sh. Alb Petrol sh.a. Nga perceptimi i dy kompanive t tjera, rezulton se mimet e tyre nuk jan optimale dhe kriteri i percaktimit t mimit sipas rndess s naftes bruto nuk sht i pershtatshem. Kshillohet q praktika e prcaktimit t mimit t jet njsoj si kompania ende publike.

2.2.

Kromi

Ky sektor sht mjaft i rndsishm aktualisht, por me nj rndsi n rritje pr t ardhmen kur shikon se rezervat natyrore jan 37 milion. N 2010, operatort e ktij sektori prodhuan 330.000 ton (2.3 milion m). Prodhimi boteror arriti n 2007 n nivelin 5,8 milion metra kub. Ne kete sektor, ne 2008 nga 590 leje te dhena per shfrytezim dhe hapje minierash, 220 prej tyre ishin vetem per kromin.

Zonat kryesore me mineral jane: Bulqiza, operon Albanian Chrome shpk, e cila zoteron edhe nje furrnalte ne Elbasan. Kjo shoqeri zoterohet nga DCM Deco Metal GmBH (austri). Ne 2008 prodhoi 74674 metra kub krom dhe 11916 metra kub ferrokrom, nepermjet furrnaltes, e cila ka nje kapacitet prej 15000 metra kub. Per kete zone ka marre kater licensa shfrytezimi edhe Empire Mining Corporation (kanada), por pa filluar ende nga pordhimi. Kuksi, ka perfunduar projektin operatori Jab Resources Ltd (australi) qe synon te ndetoje nje fabrike perpunimi me kapacitet 700000 metra kub. Tropoja Shebenik, Pogradec

Dokumente fiskale nga AL-Tax

16

Law. Fiscal. Transparency

Sektori i kromit ka: Disa operatore nderkombetare me te drejta hyrje te besueshme ne informacionet financiare te tyre Operatore te vegjel dhe te mesem, qe nuk kane besueshmeri ne informacionet financiare Monitorim mjaft i kufizuar i mimeve nderkombetare te tregut.

Ky sektor eshte mjaft i veshtire per tu monitoruar, duke patur parasysh se mimet e kromit nuk jane te kuotuara ne tregjet nderkombetare. Kjo mungese informacioni ndikon si mbi insitucionet qe e kane te nevojshem informaconin, por edhe mbi operatoret e vegjel dhe te emsem qe kane nevopje te dine mimin perpara se tja shesin ndermjetesit per ta eksportuar, qe per shumicen prej tyre eshte Albanian Chrome. Disa prodhues dalin drejtperdrejt ne tregun nderkombetar.

2.2.1. Sasia, cilsia, mimi Sistemi i monitorimit te peshes se mineralit kur ngarkohet ne anije eshte i pershatshem. Kontrolli i cilesise behen ne menyre te pavarur nga eksportuesit ne laboratore jashte vendit, kryesisht ne France dhe Zvicer. Keta laboratore konsiderohen te besueshem, pasi punojne sipas standarteve nderkombetare. Megjithate, kjo nuk duhet te shmange kontrollin prej institucioneve. Veshtiresia kryesore per monitorimin e cmimeve eshte se ky mineral nuk eshte i kuotuar ne tregjet nderkombetare. Hapi i pare per zgjidhjen e kesaj situate eshte vendosja e rregullit te cmimeve dysheme bazuar mbi periudha kohore periodike. Ne rastin e Shqiperise, qe zoterohet tregu nga vetem nje shoqeri, e cila ka edhe rolin e eskportuesit per prodhuesit e vegjel dhe te mesm mimi duhet t percaktohet bazuar mbi analiza t rregullta t secilit element, bazuar mbi kostot dhe normat e fitimit.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

17

Law. Fiscal. Transparency

2.3.

Bakri

Shqipria sht prodhuesi m i vogel i bakrit n Ballkan. Rezervat natyrore jan 30 milion ton. Ne 2010 u prodhua 140.000 ton (rreth 1 milion metr). Cilsia e bakrit shqiptar sht mesatare, e lidhur me koncentrimin n mineral. Nisur nga depozitat q ka n vend, sipas Banks Botrore ka mundesi q Shqipria t kthehet n nj prodhues t nivelit boteror, nse shfrytzohet duke investuar shum m tepr se deri m sot n kt sektor.

Zonat kryesore jan: Munella, operon Ber Oner (turqi), i cili prodhon 70.000 metra kub, q e eksporton te shoqria e lidhur me t n Turqi. Lak Roshi Karma Perlati, ku ka 5 leje shfrytzimi operatori Balkan Resources Inc. (Kanada). Kjo zon sht e pasur n mineral bakri. Spai Bregu i Gshtenjs Mirdita, ku ka leje shfrytzimi operatori Tirex Resources Ltd (Kanada. Kjo zon ka depozita t mdha minerali bakri, argjendi dhe ari.

Ky sektor prfshin operator t nivelit rajonal dhe nuk sht i besueshm n t dhnat dhe informacionin financiar. Disa investime t huaja t realizuara jan ende n nivele t ulta. mimi pr kt mineral sht i monitorueshm n tregun ndrkombetar, por me nj kufizim n verifikimin e kostove t mimeve t tregut ndrkombtar. Nisur nga ky kuadr, kontrollet pr transferimin e mimit n kte sektor jan t nevojshme t kryhen rregullisht duke krijuar nj tradit n monitorimin e sektorit.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

18

Law. Fiscal. Transparency

2.3.1. Sasia, cilsia, mimi Ber Oner eksporton bakrin n Turqi, te tregu i saj. Transporti sht rrugor. Ka pak informacion pr mnyrn e kontrollit n pikat doganore kufitare. Kontrolli i cilsis s bakrit sht i kufizuar nga shoqria. Nisur nga kto fakte krkohen kontrolle t rregullta prej institucioneve. mimi i ktij minerali mund t monitorohet sipas treguesve t mimeve t tregjeve ndrkombetare. Duhet krahasuar sasia dhe cilsia me keto mime pr prodhuesit vendas. Edhe ky sektor kshillohet pr t njjtn metodologji si pr industrit e tjera.

2.4.

Nikel

Rezervat e nikelit jan afer 300 milion ton dhe kjo industri prbn potencialin m t madh pr Shqiprin. Ky sektor sht i dominuar nga operator t vegjl dhe t mesm vendas me nj prodhim t prbashkt vjetor prej 270.000 ton (1.9 milion metr). Ky prodhim eksportohet ne Maqedoni, Kosov dhe Greqi.

Zonat kryesore jan: Has, Kukes, Lur Librazhd, Pogradec Devoll, e cila operohet nga Balkan Resources Inc. (Kanada) dhe European Nickel Plc (Britania e madhe). Kta operator synojn t prodhojn 15 deri 20 mij metra n vit, pr 15 vitet e ardhme.

Ky sektor prfshin operator vendas t vegjl dhe t mesm. Marrja e t dhnave sht e kufizuar dhe informacionet financiare jan jo t besueshme. Investimet e huaja jan n volume t ulta. mimi pr kt mineral sht i monitorueshm n tregun ndrkombtar, por me nj kufizim n verifikimin e kostove dhe mimeve t tregut ndrkombtar. Nisur nga ky kuadr, kontrollet pr transferimin e mimit n kt sektor jan t nevojshme t kryhen rregullisht duke krijuar nj tradit n monitorimin e sektorit.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

19

Law. Fiscal. Transparency

2.4.1. Sasia, cilsia, mimi Ky sektor sht i vshtir t monitorohet lidhur me peshn dhe sasin n pikat doganore rrugore. Dominimi i ktij sektori nga operatort vendas e bn deri t pamundur informacionin nse bhen kontrolle cilsie. Por, duket se kontrolle t tilla bhen rrall. Nisur nga kjo situate krkohen kontrolle te rregullta prej institucioneve. mimi i ktij minerali mund t monitorohet sipas treguesve t mimeve te tregjeve ndrkombetare. Duhet krahasuar sasia dhe cilsia me kto mime pr prodhuesit vendas. Edhe ky sektor kshillohet pr t njjtn metodologji si pr sektort e tjer.

2.5.

Komente pr gjith industrin

E gjithe industria nxjerrse dhe prpunuese e naftes dhe mineraleve ka mangesi t kontrolleve prej institucioneve, t cilet konsiderohen t dobt dhe t kufizuar ne objektin e tyre. Kjo dikton nevojen per kontrolle te plota, si dhe specialist q njohin: nivelin e investimeve, si dhe rezervat minerare dhe kapacitetet tipin e aktivitetit dhe teknologjis njohjen e vlersimin e prfitimeve t lejeve t dhna njohjen dhe zbatimin e rregullave q fillojn me shmangien tatimore dhe rrjedhojat e zbatimit rezultojn si transferim i mimit

Shumica e shoqrive t lidhura me shoqrit qe operojn ne industrit nxjerrse jan t listuara n bursat e tregjeve ndrkombtare, te vendeve ku shoqrit ndrkombtare kan selin. Prezenca n kto bursa tregon pr standarte t mirfillta t zbatimit t rregullit t ktyre tregjeve, q prfshijne informacione pr publikun, t besueshme, dhe t pamanipulueshme. Kontrolli i elementve q mund t prfitohet kur zbatohet transferimi i mimit fillon me identifikimin e palve t lidhura potenciale, q mund t japin shrbime pr operatort n Shqipri me mime t egzagjeruara. Shumica e operatorve n Shqipri japin informacion t paplot pr personat e lidhur me ta.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

20

Law. Fiscal. Transparency

3. Baza ligjore dhe orientuese, metodat pr prcaktimin e mimeve

Ligji Nr. 8438, dat 28.12.1998 Pr tatimin mbi t ardhurat, neni 36 Transferimi i mimit. Udhzimi nr.5 dat 30.01.2006 Pr tatimin mbi t ardhurat, pika 6 Transferimi i mimit. Rregullorja e Ministrit t Financave nr.1 dat 11.2.2002 Pr transferimin e mimeve. Guida e transferimit t mimit pr shoqrit ndrkombtare dhe administratat tatimore e OECD Struktura e re organizative me ngritjen e strukturs pr monitorimin dhe asistimin e problemeve t transferimit t fitimit nprmjet mimit, 2013

Pr prcaktimin e cmimit t tregut (mimit real t pamanipuluar midis personave t lidhur), struktura e administrats pr transferimin e mimeve, sht e detyruar t prdor njrn nga metodat e paraqitura m posht :

3.1.

Metodat pr prcaktimin e mimeve

3.1.1. Metodat e mimit t Pakontrolluar t Krahasueshm (Metoda MP)

Metoda e mimit te pakontrolluar te krahasueshem (MP), bazohet ne krahasimin e mimit te bazuar per mallin apo sherbimin e furnizuar, ne nje transaksion te kontrolluar midis personave te lidhur, me mimin e zbatuar per mallin apo sherbimin e furnizuar, ne nje transaksion te pa kontrolluar midis personave te palidhur, ne rrethane te krahasueshme.

Nese midis ketyre mimeve ka diferance, kjo tregon se kushtet e marredhenieve tregtare dhe financiare mes personave t lidhur, nuk prputhen me kushtet e tregut. N kt rast, sht e nevojshme q mimi i perdorur ne transaksionin e kontrolluar (mes personave te lidhur), t zvendsohet me mimin, q prdoret n transaksionet e ngjashme t pa kontrolluara midis personave te pavarur.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

21

Law. Fiscal. Transparency

3.1.2. Metoda e mimit t Rishitjes

Metoda e mimit te rishitjes, konsiston ne gjetjen e mimit me te cilin produkti i blere nga nje person i lidhur, i sht rishitur nj personi t palidhur. Ky mim (mimi i rishitjes), reduktohet me nje nivel normal fitimi bruto (marzh tregtar), i cili perfaqson shumen me te cilen reshitesi do te mbulonte shpenzimet e tij operative e te shitjes dhe do te realizonte nje fitim normal (duke marre parasysh edhe asetet e perdorura si dhe rrezikun e mundshem).Pjesa qe mbetet pas zbritjes se fitimit bruto (marzhit tregtar), pasi korrekohet perseri me shpenzimet e tjeraqe lidhen me blerjen e produkteve(p.sh. taksa doganore, etj), konsiderohet "mim i tregut" (mim normal i pa manipuluar) per transferimin origjinal te mallit apo sherbimit midis personave te lidhur. Kjo matode mund te perdoret dhe te jete efektive, ne operacionet tregtare te cilave u njihet mimi i rishitjes. Marzhi i cmimit te rishitjes, (fitimi bruto) per rishitesin ne transaksionet e kontrolluara, mund te percaktohet duke ju referuar marzhit, (fitimit bruto) qe i njejti rishites realizon per mallra te blera dhe te shitura ne transaksionet te pavarura te krahasueshme, dhe qe ai realizon me persona t palidhur.

Ky marzh i mimit te rishitjes (fitimi bruto), i realizuar

me

persona

te

pavarur

ne

transaksione te pavarura te krahasueshme, mund t shrbej pr administraten tatimore, si tregues orientues, per vleresimin e transaksioneve t kontrolluara midis personave t lidhur.

3.1.3. Metoda Kosto Plus

Metoda kosto plus, bazohet n vlern me t cilen furnizuesi (shitesi), furnizon bleresin qe eshte person i lidhur me mallra apo sherbime, ne nje transaksion te kotrolluar. N kt rast, vlers s msiprme, u shtohen shpenzimet e kryera nga bleresi, si dhe nj perqindje e arsyeshme fitimi, e cila merr parasysh ne menyre te perafert, realizimin e nje fitimi normal ne baze te operacioneve te kryera, si dhe te kushteve te tregut.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

22

Law. Fiscal. Transparency

Shuma q rezulton, pasi shtohet kjo prqindje mbi shpenzimet (koston), konsiderohet "cmim i tregut" per transaksionin e kotrolluar. Kjo metod prdoret n rastet kur mallrat e paprfunduara (gjysem produktet) shiten midis personave te lidhur. Menyra me e mire per percaktimin e perqindjes, qe i shtohet shpenzimeve ne transaksionet e kotrolluara, eshte ajo qe bazohet ne perqindjen (rentabilitetin), q i njejti furnizues realizon ne transaksione te pakotrolluara (midis personave te pavarur). Pra, ktu mund te merret si baze rentabiliteti i realizuar nga nje subjekt i pavarur ne transaksionet e kotrollueshme. Niveli i sakte i rentabilitetit, percaktohet ne raste te vecanta nga struktura e administrats q monitoron transferimin e mimeve .

3.1.4. Metoda t tjera

Metodat e prmendura m lart, japin mnyrat direkte pr t gjykuar, nse kushtet e vendosura n marrdheniet tregtare dhe financiare, midis personave t lidhur, jane reale (pra nuk kemi te bejme me manipulim te mimeve, me qllim transferimin e fitimit dhe shmangien nga detyrimet tatimore). Megjithate, kompleksiteti i situatave reale te biznesit, mund t krijoj vshtirsi praktike n mnyrn e zbatimit t ketyre metodave. N raste t vecanta, kur nuk disponohen t dhna t vlefshme,ose, kur t dhnat n dispozicion nuk mjaftojn, q t mbeshtetet ne njeren nga tre metodat e mesiperme,

athere kto metoda nuk mund te perdoren dhe administrata tatimore, mund t prdor metoda te tjera, sikurse sqarohet ne udhezimin e transferimit t mimeve te OECD-s t muajit korrik t vitit 1995.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

23

Law. Fiscal. Transparency

SHTOJCA
Shembull kontrolli n rastin e transferimit t fitimit nprmjet mimit Analiza funksionale dhe e krahasueshmris: Procesi i formimit t mimeve t produkteve Faza 1. Seleksionimi pr nj rast t transferimit t fitimit nprmjet mimit
Firma mm Y n shtetin C sht prodhuese e shum lloje biikletash. Filiali i saj X eshte nje shperndares i biikletave ne tregun e shtetit D dhe eshte shperndares ekskluziv i marks S, nje biiklete e grades se larte te perdorimit profesional prodhuar nga Y. Ju merrni informacionin e meposhtem mbi X dhe Y Deklarate e te ardhurave te X 2010 Shitjet Kosto e shitjeve (Humbja inventarit) Fitimi bruto Perqindja e fitimit bruto Shpenzimet e prodhimit Te ardhurat e operimit Perqindja e te ardhurave te operimit 1,8 1,5 - 2,5 560 000 440 000 (1 000) 120 000 21,4 110 000 10 000 2011 2012 N uro

650 000 800 000 510 000 660 000 (2 000) (30 000) 140 000 140 000 21,5 17,5

130 000 160 000 10 000 - 20 000

Shitjet, fitimi bruto dhe perqindja e fitimit bruto te Y Shitjet Y 2010 2011 2012 20 000 000 23 000 000 28 000 000 Fitimet bruto Y 6 000 000 6 500 000 8 500 000 % fitimit bruto 30,0 28,3 30,4 N uro

Faza 2. T dhnat dhe informacioni.

Ju do te shqetesoheshit rreth faktit qe perqindja e fitimit bruto e firmes X ka rene ne vitin 2012, kryesisht, per shkak te rritjes se shpejte te humbjeve ne inventar. Ne kontrast me kete, perqindja e firmes meme Y, e cila prodhon biikletat nuk ka treguar te tille renie. Ne kete faze ju nuk mund te jeni te sigurte nese ka nje problem por

Dokumente fiskale nga AL-Tax

24

Law. Fiscal. Transparency nje shqyrtim i metejshem i hollesishem i transaksioneve te kontrolluara ndermjet X dhe Y eshte sigurisht i domosdoshem. Me qellim qe te vendosim nese ka nje problem te transferimit te fitimit nepermjet mimit jane te domosdoshme te dhena te metejshme dhe informacioni ne lidhje me X dhe Y si dhe informacioni krahasues ne treg per shperndarjen e biikletave ne shtetin D. Ideal do te ishte perfitimi i informacionit te meposhtem :

- Informacion mbi transaksionet e kontrolluara ndermjet X dhe Y, te tilla si deklaratat tatimore, deklaratat e plota financiare (bilanci, llogaria humbje-fitime, dhe informacion me nje liste te detajuar te te ardhurave dhe shpenzimeve), kontratat e shperndarjes, planin e prodhimit dhe te shperndarjes, katalogun e mallrave, strategjine e tregut, te dhena te negociatave per formimin e mimit, detake te mimeve dhe konditat e vena si dhe ndonje dokument tjeter te brendshem te firmes ne lidhje me aktivitetin e shperndarjes.

- Tipe te njejta te te dhenave dhe informacionit nga ndermarrje te tjera te palidhura qe shperndajne biikleta ne shtetin D qe te perdoren si tregues krahasues per transaksionet e kontrolluara ndermjet X dhe Y ; dhe - Informacion tjeter te tille si informacioni mbi rrethanat ekonomike te tilla si shkalla e tregut, pjesa e do shperndaresi.

Megjithate, eshte jo e zakonshme per autoritetet tatimore qe te jene ne gjendje te perfitojne te gjithe informacionin qe deshirojne.

Supozojme qe ju nuk mund te perfitoni informacion te detajuar mbi firmen Y, por ju jeni ne gjendje te merrni informacion te metejshem ne tatimpaguesit vendas per qellime te berjes se nje kontrolli per transferimin e fitimit nepermjet mimit mbi tatimpaguesin tjeter. Prandaj, ju mund te filloni te krahasoni mimet e shitjes me shumice te vena per biikletat ndermjet ndermarrjeve te lidhura Y dhe X me ato te vena mdermjet ndermarrjeve te pavarura te cilat, sipas percaktimit, do te jete ne gjatesine e krahut. Kjo njihet si Analiza e krahasueshmerise dhe eshte nje hap thelbesor ne do hetim te transferimit te fitimit nepermjet mimit. Nje analize e tille fillimisht do te bazohet mbi informacionin ne dispozicion nga firmat X dhe tatimpaguesit e tjere vendas dhe disa te dhena mund te jene te vlefshme, gjithashtu, per te ndihmuar ne gjetjen e treguesve te krahasueshem. Ne kete rast supozojme qe ju gjeni shperndares te palidhur, firmen A dhe B ne shtetin D te cilet, gjithashtu, shperndajne biikleta te prodhuara nga Y. A dhe B blejne, veanerisht, te njejtat sasi per biikleten T, biiklete e shkalles se mesme te perdorimit popullor, nga Y dhe i shesin ne tregun e shtetit D. Prandaj keto jane nje pike fillestare e dukshme per do analize te krahasueshmerise. (Ne kete shembull, dy firmat jane zgjedhur si te krahasueshme. Ne qofte se A dhe B jane te vlefshem si tregues te krahasueshem, ju do te ishit ne gjendje te shmangnit korigjimet ne lidhje diferencat e prodhimit qe rezultojne nga

Dokumente fiskale nga AL-Tax

25

Law. Fiscal. Transparency emri i markes tregtare te Y. Megjithate, do te vihej re qe eshte e domosdoshme te ekzaminohej nje numer treguesish te krahasueshem per te zbatuar metoda te besueshme te transferimit te fitimit nepermjet mimit. Gjithashtu, duhej te kujtoni se nuk mund te jete gjithnje e pershtatshme te perdorni shperndaresit e biikletave si tregues te krahasueshem krejt, pikerisht sepse ata i perkasin se njejtit sektor te industries. Per shembull, biikletat e firmes Y mund te ishin shume te specializuara qe ato te mos ishin ne te vertete krejt tregues te krahasueshem me biikletat e shperndara na firmat A dhe B te cilat synohen ne treg plotesisht te ndryshem. Ne vend te kesaj ju mund te keni nevoje te krahasoni shperndares te produkteve njelloj te specializuara.)

Duke mbajtur ne mend keto paralajmerime ju ndiqni analizen tuaj te krahasueshmerise dhe perfitoni informacionin financiar te meposhtem: T dhna financiare n lidhje me shitjet e firms X, A dhe B (Per thjeshtesi supozohet qe firma X nuk shperndan ndonje model tjeter perve biikletes S dhe firma A dhe B shperndajne, gjithashtu, vetem nje model, biikleten T. Ne te kundert do te ishte e domosdoshme para se gjithash te dallojme te ardhurat dhe shpenzimet qe lidhen me transaksionet qe perfshijne keto modele nga transaksionet qe lidhen me modele te tjera biikletash dhe produktesh te tjera.) mimi shitjes me shumice dhe mimi shtjes me pakice te S dhe T (Mesatare nga viti 2010 deri ne 2012) S mimi i shitjes me shumice mimi i rishitjes Firma X N uro 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Mesatare 565 720 T 445(per A), 455 (per B) 610

Shitjet Kosto shitjeve

500.000 710.000 730.000 560.000 650.000 800.000 658.000 390.000 560.000 600.000 440.000 510.000 660.000 527.000

(Humbja invent) (2.000) (1.000) (28.000) (1.000) (2.000) (30.000) Fitimi bruto % e Fitimit bruto 110.000 150.000 130.000 120.000 140.000 140.000 132.000 22,0 21,1 17,8 21,4 21,5 17,5 20,0

Shpenz. operat. 100.000 138.000 145.000 110.000 130.000 160.000 131.000 (Shpenz.garanc.) (Shpenz.reklam.) 8.500 12.000 12.000 1.000 750 600 9.500 11.000 14.000 600 700 800 700

Te ardh. operimi 10.000 Te ardh. operimi Ne( % e shitjeve) 2,0

12.000 15.000 10.000 10.000 - 20.000

1,7

- 2,1

1,8

1,5

- 2,5

0,1

Dokumente fiskale nga AL-Tax

26

Law. Fiscal. Transparency

Firma A N uro 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Mesatare

Shitjet

350.000 500.000 520.000 400.000 450.000 540.000 460.000

Kosto shitjeve 255.000 370.000 380.000 290.000 330.000 390.000 336.000 (Humb.invent) Fitimi bruto 0 0 0 0 0 0 0

95.000 130.000 140.000 110.000 120.000 150.000 124.000 26,0 26,9 27,5 26,7 27,8 27,0

% e Fitimit bruto 27,1 Shpenz.operat. (Shpenz garanc) (Shpenz.reklam) Te ardh.operat Te ardhur. Operat Si % shitjeve 3,4

83.000 115.000 120.000 6.000 0 12.000 8.500 0 15.000 9.000 0 20.000

95.000 105.000 130.000 108.000 7.000 0 8.000 0 0 9.000

15.000 15.000 20.000 16.000

3,0

3,8

3,8

3,3

3,7

3,5

Firma B N uro 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Mesatare

Shitjet Kosto shitjev. (Humb. Invent) Fitimi bruto

240.000 340.000 350.000 270.000 310.000 400.000 318.000 180.000 260.000 260.000 200.000 230.000 300.000 238.000 0 60.000 25,0 0 80.000 23,5 70.000 0 0 10.000 0 0 0 0

90.000 70.000 80.000 100.000 80.000 25,7 25,9 25,8 25,0 25,2

% e Fitimit bruto

Shpenz. operat. 52.000 (Shpenz.garanc) (Shpenz,reklam) Shpenz. operat. Te ardhurat si % shitjeve 3,3 0 0 8.000

78.000 61.000 0 0 12.000 0 0

70.000 87.000 70.000 0 0 0 0 0 0

9.000 10.000 13.000 10.000

2,9

3,4

3,3

3,2

3,3

3,1

Dokumente fiskale nga AL-Tax

27

Law. Fiscal. Transparency

Faza 3. Analiza e Mtejshme

Do te jete e domosdoshme qe te ekzaminojme nese ka ndonje diference materiale ndermjet biikletes S dhe T dhe te ndermarrim nje analize funksionale te metejshme te X, A dhe B ne qofte se A dhe B duhet te perdoren si tregues te krahasueshem. Duke gjykuar nga te dhenat dhe informacioni me lart per kete duket se eshte nje diference domethenese ndermjet biikletes S dhe T. Gjithashtu, duket se eshte nje diference materiale ne funksionet e realizuara nga X, A dhe B ne fushat e supozimit te riskut te inventarit, qe siguron nje sherbim garancie per klientet dhe ne bartjen e kostove te reklames per prodhimet e Y. Eshte e qarte, transaksionet ndermjet A dhe Y dhe B dhe Y nuk jane direct tregues te krahasueshem me transaksionet e kontrolluara ndermjet X dhe Y. Megjitheate, nuk eshte e gjitha e humbur, te siguruar qe korigjimet mund te behen me keto tregues te krahasueshem jo te sakte qe ti llogarisesh per diferencat. Do te jete e domosdoshme qe ti ekzaminojme keto diferenca me ne detaje dhe, gjithashtu, te shohim nese ka ndonje diference te metejshme. Zakonisht diferencat ne kosto dhe shpenzime pasqyrojne diferencat funksionale por disa diferenca te tilla si shfrytezimi i aseteve te patrupezuara mund te mos pasqyrohen ne nivelin e kerkesave te kohes ne te dhenat financiare. Ne rastet praktike, do te ishte e domosdoshme qe te ekzaminojme shfrytezimin e aseteve te patrupezuara, te tilla si nje rrjet shperndarjeje si edhe supozimin e shpenzimeve te tjera qe mund te pasqyronin funksione shtese te shperndarjes te tilla si pagesat e transportit per dergimin e biikletave ne shtetin D. Ne kete analize eshte e rendesishme te njihet se si merren persiper ne te vertete transaksionet. Ju mund te fitoni informacion te detajuar nga dokumenta te tilla si afatet kontraktore dhe raportet e brendshme te biznesit. Here pas here per thjeshtesi, supozohet, ne kete shembull, qe nuk ka diferenca materiale te metejshme qe kerkon korigjim perve atyre tashme te identifikuar dhe analizuar me poshte. Ju fitoni informacionin dhe te dhenat e meposhtme gjate procesit te ekzaminimit.

Nnfaza 3.1. Analiza e Diferencave t Produktit

Te ngasesh biikleten eshte nje sport popullor ne shtetin D dhe biikletat S dhe T synohen te sportitstet qe mezi presin te kene nje te tille per hobi. Kjo i difirencon ato nga tregu i biikletes se zakonshme e synuar te konsumatoret te cilet i perdorin biikletat shume pak ose per qellime me te zakonshme. Megjitheate, ka diferenca ne cilesine dhe funksionet e dy produkteve. Diferencat jane : S ka nje trup aliazh te peshes me te lehte, material me te forte dhe, gjithashtu, nje system shume te sofistikuar ingranazhesh. Si rezultat, mimi shitjes me pakice i S eshte me i larte sesa ai i T si tregohen, tashme, ne tabelen e mesiperme. Do te vihej re, ne rastet e verteta, qe mimet influencohen nga disa elemente te tjere te tille si fluktuacionet e perqindjeve te shkembimit te valutes se huaj.

Dokumente fiskale nga AL-Tax

28

Law. Fiscal. Transparency

Nnfaza 3.2. Analiza Funksionale

Nnfaza 3.2.1. Politika e Shitjeve dhe Risku Inventarit Firma X ben nje plan prodhimi te bazuar ne projektimet dhe objektivat e shitjes per biikleten S ne tregun e shtetit D. Firma X porosit biikleta nga firma Y ne lidhje me numrat e planifikuar. Firma X nuk eshte e autorizuar te ktheje gjendjet e pashitura te S sipas afateve per marreveshjen e saj ekskluzive qe te rishese S ( jo shitje ose kthim). Ne kontrast me kete, A dhe B blejne biikleten T sipas kontratave te vetme qe ata negociojne te bazuar ne projektimet e shijeve te tyre, objektivat dhe situaten ne treg. Sipas kontratave, ata kane te drejte te kthejne gjendjet e pashitura te T te Y. Prandaj, firma X bart riskun e inventarit por A dhe B jo. (Ne kete shembull, ne fokusohemi mbi humbjet e inventarit ne rastet e verteta magazinimet dhe shpenzimet e interesit per gjendjet e pashitura, gjithashtu, do te ekzaminoheshin). Shifrat tregojne se humbja e firmes X ne vitin 2006 shkaktohet nga nje humbje ne inventar. Investigimi i metejshem tregon qe kjo u shkaktua nga prezantimi i nje versioni te ri te permiresuar te biikletes S e cila te on ne flakjen e disa gjendjeve te pashitura te modelit te vjeter. Firma X pretendon se ky eshte nje rezultat normal biznesi dhe qe eshte mjaft i zakonshem per nje strategji marketingu qe shkon keq. Te dyja, si politika e shitjeve dhe plani prodhimit ishin nen kontrollin e firmes X. Ne te vertete, ekzistenca e dhenies se nje te drejte ekskluzive per te rishitur biikleten S, ishte nje prej konditave qe shperndaresi duhej te supozonte riskun e inventarit. Ju vini ne dyshim nese kjo e drejte ekskluzive i ka dhene shume vlere asaj qe biikleta T shitet gjeresisht.

Nnfaza 3.2.2. Shrbimi i Garancis s Produktit Firma X dhe A te dyja bashke sigurojne nje sherbim te garancise se produktit per konsumatoret e tyre qe mbulon riparimet e biikletave per dy vjet pas shitjes Firma B nuk siguron ndonje sherbim garancie dhe me anen e kesaj ben me pak shpenzime.

Nnfaza 3.2.3. Aktiviteti i Reklams Firma X reklamon fuqishm S me qellim qe ti beje prodhimet e Y te mirenjohura per konsumatoret ne tregun e shtetit D. Ndrkoh, firma A dhe B nuk ndermarrin ndonje reklamim dhe mbeshteten ne perpjekjet e X per te bere te mirenjohura market tregtare te Y per konsumatoret ne shtetin . Prandaj, firma X duket te kete kontribuar ne nje rritje te vleres se markes tregtare te Y. Firma Y ka ruajtur te drejten ligjore per market e saj tregtare dhe X, A dhe B nuk kane interes ligjor ne marken tregtare te Y perve asaj qe ata mund ta perdorin per shitjet e mallrave te Y.

Faza 4. Metoda e Seleksionimit

Fatkeqesisht nuk kishte direkt nje mim te krahasueshem te pakontrolluar, te vlefshem, per shkak te diferencave te produktit dhe diferencave funksionale qe ju keni gjetur. eshtja eshte nese mime te krahasueshme jo te sakta

Dokumente fiskale nga AL-Tax

29

Law. Fiscal. Transparency do te mund te korigjoheshin ne menyre te besueshme per te marre ne konsiderate keto diferenca keshtu qe metoda e mimit te Krahasueshem te Pakontrolluar (KP) ende mund te zbatohet Nuk eshte e pazakonshme per te qene e veshtire te korigjosh ne menyre te besueshme per te tilla diferenca dhe ne kete rast veshtiresia kryesore do te shfaqej ne berjen e nje korigjimi te besueshem per diferencat e produktit. Prandaj, ju merrni ne konsiderate perdorimin e metodes se mimit te rishitjes (R), e cila perdoret shpesh ne praktike me shperndaresit dhe duket veanerisht e pershtatshme ne kete rast sepse : 1. Funksioni i realizuar nga X, A dhe B jane gjeresisht te njejte, dhe 2. Diferencat ne funksioe te tilla si supozimi riskut te inventarit, pergjegjesite e sherbimit te garancise dhe bartja e kostove te reklames per marken tregtare duket e afte per korigjim te besueshem te bazuar mbi te dhenat dhe informacionin qe ju tashme keni fituar.

Shenim 1: Ne kete shembull, ne kemi vetem te dhena per te bere nje korigjim per tre vitet e kaluara megjithese shpesh eshte rasti qe autoritetet tatimore bejne korigjimet e transferimit te fitimit nepermjet mimit per periudha me te gjata te tilla si pese vjeare. Shenim 2: Ne kete shembull, transferimi fitimit nepermjet mimit duhet te korigjohet sipas supozimit qe shitjet e biikletave ne tregun e shtetit D levizin ne te njejten menyre dhe raporti i shpenzimeve totale te operimit mbi fitimet bruto (raporti Berry) jane ne te njejtin nivel. Do te vihej re qe ky supozim shpesh nuk do te ishte i vertete ne praktike sepse ka nje numer elementesh te tjere pamjaftueshmeria e menaxhimit, strategjia e biznesit dhe situata ne treg te cilat mund te kene nevoje te merren ne considerate. Mund te kerkohen korigjime te metejshme, ne qofte se keto elemente te tjere jane gjetur si materiale. Raporti Berry, gjithashtu, mund te mos pasqyroje ne kerkesat e kohes nje situate ku vihen ne pune asete te patrupezuara domethenese te marketingut ne funksionin e shperndarjes, mbasi nuk mund te jete nje marredhenie direkte ndermjet kostos se krijimit ose mirembajtjes te nje aseti te tille te patrupezuar dhe perfitimet qe ky i fundit sjell me menyren e shitjeve shtese.

Faza 5. Korigjimi pr diferencat funksionale ndrmjet X, A dhe B

Nnfaza 5.1. Korigjimi pr Riskun e Inventarit

Korigjimet per shtresen e mimit te rishitjes duhet te behen ne ate menyre qe te pasqyrohet si duhet risku i inventarit te supozuar. Firma X ka pretenduar qe supozimi i riskut te inventarit iu dha me ane te se drejtes ekskluzive per te rishitur S te dhuruar nga Y. Nje marreveshje e tille pershkruhet si nje kompensim. eshtja eshte se ne fare shkalle risku inventarit balancohet ne fakt me ane te se drejtes ekskluzve per te rishitur. Ne qofte se risqet e inventart parashikohen si ekzistence qe ka te ngjare ne afat te shkurter deri ne afat te mesem, ndermarrjet e palidhura ne transaksionet e gjatesise se krahut do te synonin te negocionin nje shtrese fitimi shtese me qellim per te kompensuar palen qe e ka supozuar ate risk. Shuma e shtreses do te ishte e lidhur me shumen e riskut qe

Dokumente fiskale nga AL-Tax

30

Law. Fiscal. Transparency parashikohet te ndodhe gjate jetegjatesise se kontrates. Per te vleresuar risqet e inventarit, informacioni nga te dhenat e viteve te meparshem te tilla si ciklet e prodhimit do te ishin te dobishme. Le te supozojme qe per kete tip prodhimi risqet e inventarit rrjedhin gjeresisht per shkak te ndryshimeve ne modele qe tentojne te ndodhin ne nje cikel trevjear. Raporti i humbjes se inventarit mbi koston e plote te shitjeve mund te ishte nje menyre e besueshme per diferencen ne riskun e inventarit. Nje ekzaminim i tregut ka treguar qe 2 % e te gjithe gjendjeve te biikletave behen shume jashte mode qe ato duhet te flaken do tre vjet. Ne kete shembull, kete risk e bart firma X dhe jo firma A dhe B. Ne transaksionet ndermjet Y dhe A ose B, risqet e inventarit do te paraqiteshin si u supozuan nga Y. Do te ishte e natyrshme qe firma X do te fitonte nje dy perqind shtese mbi fitimin bruto te saj per biiklete per te kompensuar per kete risk te supozuar. Per te perdorur transaksionet ndermjet Y dhe A si dhe Y e B si tregues te krahasueshem, prandaj eshte e domosdoshme ta korigjojme per diferencen e riskut te inventarit me ane te dy perqind shtese per fitimet bruto te A dhe B.

Nnfaza 5.2. Korigjimi pr Shrbimin e Garancis

mimi shitjes me shumice i zbatuar per shitjet e biikletes T ndermjet Y dhe A ndryshojne. mimi i vene per A eshte me i lire sesa ai i vene per B, qe i jep nje fitim bruto me te madh A sesa B. Diferenca ndermjet ketyre mimeve me shumice mund te shpjegohet me ane te faktit qe A kryen sherbime garancie nderkohe qe B nuk e ben nje gje te tille. Shtresa e rishitjes se B do te duhej te rritej ne qofte se B duhej te kryente sherbime garancie si X dhe A. Ne kete shembull, A shpenzoi rreth 1,7 % te shitjeve per sigurimin e sherbimeve te garancise dhe u kompensua me teprice me ane te fitimit 1,8 % te fitimeve bruto me shume sesa B per gjashte vitet e shkuara. (Do te ishte e pershtatshme qe te perdorim nje perqindje mesatare ne qofte se ka vonese kohe ndermjet kohes se blerjeve nga Y dhe kushti i sherbimeve te garancise per konsumatoret.) Ne qofte se nuk ka ndonje diference tjeter materiale ndermjet A dhe B qe do te ndikonte mbi fitimin bruto, A do te fitonte nje shtese prej 1,8 perqind te fitimit bruto si kompensim per sigurimin e sherbimit te garancise.

Nnfaza 5.3. Korigjimi pr Aktivitetin e Reklams

Ne kete shembull do te ishte e pershtatshme te paraqitej X si sigurues i nje sherbimi per Y, me sakte sesa kryerjen e kesaj per interesin e vet, me ane te berjes se kostove te reklames te cilat efekt per mirembajtjen e vleres se markes tregtar te Y ne tregun e shtetit D. Prandaj, nje korigjim duhet te behet per te pasqyruar diferencen ne aktivitetin e reklames. Duket me e pershtatshme per te pecaktuar kompensimin e ndare me sakte sesa ti jape X nje shtrese shtese te rishitjes, qe merr ne konsiderate shitesit e pavarur me pakice qe nuk bejne aktivitete reklame. Ka nje eshtje persa i perket nese kostot perkatese te reklames do te sishin me fitim tregtar, si kompensim per berjen e sherbimit. Ne qofte se vendoset per te rimbursuar koston per kompensimin (sepse kjo eshte ajo fare

Dokumente fiskale nga AL-Tax

31

Law. Fiscal. Transparency ndodh ndermjet paleve te palidhura ne biikleten ose industrite e produkteve te tjera te konsumit) atehere shpenzimet e reklames qe behen nga X do ti shtoheshin fitimit bruto te A dhe B per qellimin e krahasimit.

Faza 6. Llogaritja e Fitimit Bruto n zbatim t parimit t transferimit t mimit t tregut

Per qellim te krahasimit, do te jete e domosdoshme qe te kalkulojme shtresat bruto te firmes A dhe B mbi supozimin qe ato kryejne funksione te njejta per firmen Y ashtu si ben firma X. Kjo behet me ane te korigjimit te shtresave bruto te treguar ne llogarite e tyre qe te pasqyrojne diferencat funksionale te pershkruara ne Hapin 5. Shtresat bruto te krahasueshme te firmes A dhe firmes B mund te llogariten si vijon :

Treguesi i krahasueshem A : Shitjet e X * PFB e A + Koston e shitjeve te X * 2,0%(kompensimi per riskun e inventarit) humbjen e inventarit + Shpenzimet e reklames te X (PFB = perqindja e fitimit bruto) Treguesi i krahasueshem B : Shitjet e X * (PFB e B + 1,8%(kompensimi per sherbimin e garancise)) + Koston e shitjeve te X * 2,0% (kompensimi per riskun e inventarit) humbjen e inventarit te X + Shpenzimet e reklames te X

Shenim 3. Do te jete e domosdoshme qe te krahasojme fitimet bruto te X dhe fitimet bruto te krahasueshme te korigjuara. Ne te kundert, thjeshte, duke shtuar nje shtrese bruto shtese ne fitimin bruto origjinal te X si kompensim per funksione te ndryshme mund te rezultoje ne dhenien firmes X te nje fitimi bruto te tepert me ane te llogaritjes dyfish te ketyre funksioneve. Do te vihej re qe fitimi bruto i X mund te jete me i madh sesa ato te treguesve te krahasueshem qe nga fillimi sepse diferencat funksionale ishin marre ne considerate, tashme, ne vendosjen e transferimit te fitimit nepermjet mimit.

Rezultatet per te tre firmat per tre vitet e fundit jane : 2012 Firma X : Si tregohet nga llogarite e saj E krahasuesh A: 800000*27,8%+660000*2,0%+800-30000= 140.000 206.000 N uro

E krahasuesh. B: 800000*(25,0%+1,8%)+660000*2,0%+800-30000= 198.000 2011 Firma X: Si tregohet ne llogarite e saj E krahasuesh. A: 650000*26,7%+510000*2,0%+700-2000 = 140.000 182.450 N uro

E krahasuesh. B: 650000*(25,8%+1,8%)+510000*2,0%+700-2000 = 188.300

Dokumente fiskale nga AL-Tax

32

Law. Fiscal. Transparency 2010 Firma X : Si tregohet ne llogarite e saj E krahasuesh. A: 560000*27,5%+440000*2,0%+600-1000 = 120.000 162.400 N uro

E krahasuesh. B: 560000*(25,9%+1,8%)+440000*2,0%+600-1000 = 163.520

Si rezultat, sigurisht ju keni nevoj q t bni nj korigjim n secilin vit pr fitimet bruto pr transaksionet q merren prsipr nga firma X. Por ka dy tregues te krahasueshem te gjatesise se krahut qe ju mund te zgjidhni. Qe te dy treguesit e krahasueshem duken njesoj te besueshem dhe prandaj perfaqsojne skaje me te larte ose me te ulet te hapesires se gjatesise se krahut. (Vini re qe gjeresia e hapesires se gjatesise se krahut mund te ndryshoje ne qofte se fitohen me shume tregues te krahasueshem dhe keto tregojne nje fitim bruto me te madh ose me te vogel sesa gjejme per firmen A dhe B) Prandaj, fitimi bruto i firmes ashtu si tregohet ne llogarite per vitet 2010,2011 dhe 2012 duhej te korigjohet qe ta sjelle ate ne hapesiren e gjatesise se krahut. Megjitheate, ka nje eshtje persa i perket asaj se ne cilen pike te hapesires duhet bere korigjimi. Zakonisht, korigjimi i transferimit te fitimit nepermjet mimit duhej bere ne pikat qe pasqyrojne me mire faktet dhe rrethanat e transaksioneve te kontrolluara ne fjale. Ne mungese te informacionit, supozohet qe do duhej te perdoret pika e mesme e hapesires. Si rrjedhoje sht e nevojshme t bhen rritjet e mposhtme :

2012 (206.400 + 198.400) / 2 140.000 = 62.400 2011 (182.450 + 188.300) / 2 140.000 = 45.375 2010 (162.400 + 163.520) / 2 120.000 = 42.960

Dokumente fiskale nga AL-Tax

33

Law. Fiscal. Transparency

Referenca

Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax Administrations, OECD 1995 Elizabeth King, book on Transfer Pricing and Corporate Taxation Problems, Practical Implications and Proposed Solutions The Albanian Extractive Industries Transparency Initiative, Report for Albania 2010, Paris 2012 The Albanian Extractive Industries Transparency Initiative, Report for Albania 2010, Paris 2012 Report to the Albania EITI Working Group Validation of the implementation of EITI in Albania, August 2011 Transfer Pricing Audit Checklist, OECD seminar, Ankara 2006 Rregullore Nr. 1, date 11.02.2002 e Ministrit t Financave, PER TRANSFERIMIN E CMIMEVE

Dokumente fiskale nga AL-Tax

34