Təbiətdə suyun

dövranı

204 saylı orta məktəbin

5v sinif şagirdləri
 Göy ilə Yeri bir-birinə nə
bağlayır?
• Gölməçələr hara
yox olur?

• Yağış niyə yağır?

 Məqsəd:
• “Dövran” sözünün mənasını izah
edək
• Təbiətdə suyun dövranının baş vermə
səbəblərini aydınlaşdırmaq
• Təbiətdə suyun dövranının sxemini
çəkmək
 Dövran nədir?
Biz Azərbaycan dili dərsliyindəki lüğətə
baxdıq və öyrəndik ki,

“Dövran” – dəyişmədən
təkrarlanan, inkişafın dövri
olaraq fasiləsiz hərəkətidir.
 Təcrübə apardıq
• Müəllimin məsləhəti ilə biz bir
dibçək, qaynar su, 2 şüşə stəkan və
nəlbəki götürdük.
• Hər iki stəkanı ağzı üstə çevirib, pəncərəyə
yanaşı qoyduq: birini – nəlbəkiyə, digərini –
dibçəkdəki torpağın üstünə.(Hava isti olsa
idi həyətdə-torpağın üstünə qoyardıq)
• Stəkanları sinifdə 2 günə qoyduq .
 Müşahidə etdik ki,
• Dibçəyin içərisindəki torpaqda dayanan
stəkan tərləyib, və onun divarından su
damlası axırdı.
• Nəlbəkidəki stəkan isə necə quru idisə
eləcə də qupquru qalmışdır.
 Əlavə olaraq biz tədqiqatımızı
qaynar su ilə apardıq.
• Qaynar sudan buxar çıxırdı
• Bankanın divarı tərləmişdi
• Ağzına nəlbəki qoyduq, nəlbəki 2-3
saniyədə tərlədi, onu qaldırıb əyəndə isə
su damlaları axmağa başladı.
 Belə nəticəyə gəldik ki,
• Su qızdırıldıqda buxarlanır
• Buxar havaya, yuxarıya doğru qalxır.
• Soyuq bir əşyaya toxunduqda isə o,
yenidən suya çevrilir.
• Kiçik su damlaları bir-biri ilə birləşib
böyüyür, qopub düşür.
• Suyun dövranı alındı...
 Su ilə baş verən bənzər hadisə
təbiətdə də baş verir.

• İsti, günəşli havada su buxarlanaraq

havaya, yuxarıya doğru qalxır.
• Soyuyaraq, yerə yağıntı şəklində düşür.

Bu təbiətdə suyun
dövranı hadisəsi adlanır.
 Sxem çəkdik

buxarlanma
yağış
Axıb getmə

Təbiətdə suyun dövranı.

 Mündəricat:
1. F. İmanov, R. Məmmədov,
R. Abbasov, G. Məlikova
“Təbiətşünaslıq”. 5-ci sinif üçün dərslik.
2. “Su nədir?” ensiklopediya
3. Ayna uşaq ensiklopediyası.
4. İnternet resursları: