ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - 15.06.10

ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ .................................5-1

5.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ................................ ................................ ....................... 5-1
5.2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ................................ ................................ .......... 5-11
5.2.1. Μέθοδος εκμετάλλευσης................................ ................................ ......................... 5-12
5.2.2. Φάση κατασκευής ................................ ................................ ................................ ... 5-18
5.2.3. Φάση λειτουργίας................................ ................................ ................................ .... 5-22
5.2.3.1. Σχεδιασμός των ορυχείων ................................ ................................ .............. 5-22
5.2.3.2. Aνάπτυξη των ορυχείων ................................ ................................ ................. 5-27
5.2.3.3. Παραγωγική διαδικασία ................................ ................................ ................. 5-38
5.2.3.4. Πάγιος και Βοηθητικός εξοπλισμός ................................ ............................... 5-39
5.2.3.5. Διακίνηση υλικών................................ ................................ ........................... 5-48
5.2.4. Προσωπικό ................................ ................................ ................................ .............. 5-52
5.2.5. Βοηθητικές ύλες και ανταλλακτικά λειτουργίας................................ ..................... 5-55
5.2.6. Διακίνηση υλικών και παραγωγή λιγνίτη ................................ ............................... 5-56
5.2.7. Χρονικός προγραμματισμός Έργου ................................ ................................ ........ 5-57
5.3. ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ................................ ................................ ............ 5-59
5.3.1. Χρήση νερού ................................ ................................ ................................ ........... 5-59
5.3.1.1. Χρήσεις υπογείων νερών................................ ................................ ................ 5-59
5.3.1.2. Χρήσεις επιφανειακών νερών ................................ ................................ ........ 5-62
5.3.1.3. Χρήσεις νερού στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας ................................ ..................... 5-64
5.3.2. Χρήση ενέργειας ................................ ................................ ................................ ..... 5-66
5.3.2.1. Ηλεκτρική ενέργεια ................................ ................................ ........................ 5-66
5.3.2.2. Καύσιμα................................ ................................ ................................ .......... 5-69
5.4. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ................................ ................................ ......................... 5-70
5.4.1. Γενικά ................................ ................................ ................................ ...................... 5-70
5.4.2. Σκόνη - Αιωρούμενα σωματίδια (PM 10) ................................ ................................ . 5-70
5.4.3. Αέριες εκπομπές εκτός PM 10 ................................ ................................ ................... 5-71
5.5. ΥΔΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ................................ ............................ 5-73
5.5.1. Υδατικά αστικά απόβλητα ................................ ................................ ...................... 5-73
5.5.2. Λοιπά υγρά απόβλητα ................................ ................................ ............................. 5-75
5.5.3. Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά ................................ ......................... 5-75
5.5.4. Διαχείριση επιφανειακών νερών αντλιοστασίων ................................ .................... 5-76
5.6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΠΟΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΚΑΥΣΗΣ ΛΙΓΝΙΤΗ ΜΕ ΤΑ ΑΓΟΝΑ ................................ ................................ ..................... 5-78
5.6.1. Διαχείριση Αγόνων ................................ ................................ ................................ . 5-78
5.6.2. Συναπόθεση Στερεών Υποπροϊόντων καύσης λιγνίτη με τα άγονα ....................... 5-82
5.7. ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΙΛΥΕΣ - ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ............................... 5-91
5.7.1. Ιλύες ................................ ................................ ................................ ........................ 5-91
5.7.2. Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης ................................ ...... 5-91
5.7.3. Αστικά απορρίμματα ................................ ................................ ............................... 5-93
5.8. ΘΟΡΥΒΟΣ - ΔΟΝΗΣΕΙΣ................................ ................................ ............................ 5-96
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ i
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.8.1. Θόρυβος ................................ ................................ ................................ .................. 5-96

5.8.2. Δονήσεις ................................ ................................ ................................ .................. 5-98
5.9. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ – ΣΥΝΟΔΑ ΕΡΓΑ
5-100
5.9.1. Εισαγωγή ................................ ................................ ................................ ............... 5-100
5.9.2. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Υδατικών Αποβλήτων ................................ .......... 5-101
5.9.2.1. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων ................................ ...................... 5-101
5.9.2.2. Ειδική εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων ........................... 5-104
5.9.3. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) ................................ ......... 5-104
5.9.4. Χώρος Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων ................................ ................... 5-105
5.9.5. Πρατήρια Υγρών Καυσίμων Ορυχείων Πτολεμαΐδας ................................ .......... 5-107
5.9.6. Συνεργεία συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού Ορυχείων
Πτολεμαΐδας................................ ................................ ................................ ........................ 5-111
5.9.7. Μηχανουργεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας ................................ ................................ 5-112
5.9.8. Hλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας ................................ . 5-113
5.9.9. Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων Ορυχείων Πτολεμαΐδας ................................ ....... 5-114
5.9.10. Συνεργείο Επισκευής Ραούλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας................................ .. 5-114
5.9.11. Συνεργείο Επισκευής Κάδων και Πέδιλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας ................ 5-115
5.9.12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων Ορυχείων Πτολεμαΐδας ...................... 5-115
5.9.13. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών Ορυχείων
Πτολεμαΐδας................................ ................................ ................................ ........................ 5-116
5.9.13.1. Αποθήκη εκρηκτικών ................................ ................................ ................... 5-116
5.9.13.2. Αποθήκη πυροκροτητών (καψυλίων)................................ ........................... 5-116
5.9.13.3. Αποθήκες Αδρανών Πρώτων Υλών (για παραγωγή AN/FO & H.AN/FO) . 5-116
5.10. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ................................ ................................ ................................ .................... 5-117
5.10.1. Εισαγωγή................................ ................................ ................................ ........... 5-117
5.10.2. Οδικό Δίκτυο - Παλαιά Εθνική Οδός (Π.Ε.Ο) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας .......... 5-124
5.10.3. Σιδηροδρομικό Δίκτυο - Σιδηροδρομική Γραμμή (Σ.Γ) ΟΣΕ Κοζάνης –
Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου ................................ ................................ ................................ ... 5-128
5.10.4. Προσβολή Επαρχιακών Δρόμων ................................ ................................ ...... 5-133
5.10.4.1. Οικισμός Μαυροπηγής ................................ ................................ ................. 5-133
5.10.4.2. Οικισμός Ποντοκώμης................................ ................................ .................. 5-133
5.10.5. Απαλλοτριώσεις οικισμών ................................ ................................ ................ 5-134
5.10.5.1. Εισαγωγή ................................ ................................ ................................ ...... 5-134
5.10.5.2. Απαλλοτρίωση οικισμού Ποντοκώμης................................ ......................... 5-135
5.10.5.3. Απαλλοτρίωση οικισμού Μαυροπηγής ................................ ........................ 5-136
5.10.5.4. Μεταφορά των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου του
οικισμού Κομάνου σε νέες θέσεις................................ ................................ ................... 5-137
5.10.5.5. Κατάργηση του οικισμού Πτελεώνα ................................ ............................ 5-137
5.10.6. Δάση................................ ................................ ................................ .................. 5-137
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ii
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.6.1. Προσβολή δάσους Μαυροπηγής ................................ ................................ .. 5-137

5.10.6.2. Προσβολή δάσους Ποντοκώμης................................ ................................ ... 5-137
5.10.6.3. Προσβολή δάσους Κομάνου ................................ ................................ ........ 5-137
5.10.7. Εκτροπή ρέματος Σουλού ................................ ................................ ................. 5-138
5.10.8. Διευθετήσεις υδατορρεμάτων ................................ ................................ ........... 5-141
5.10.8.1. Μεθοδολογία υπολογισμών................................ ................................ .......... 5-142
5.10.8.2. Χρονικός Ορίζοντας 2015 ................................ ................................ ............ 5-143
5.10.8.3. Χρονικός Ορίζοντας 2020 ................................ ................................ ............ 5-146
5.10.8.4. Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050 ................................ .................. 5-149
5.10.9. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς ................................ 5-151
5.10.9.1. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. ................................ ................................ ....... 5-152
5.10.9.2. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας ................................ ................................ .. 5-152
5.10.9.3. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Καρδιάς................................ ................................ .......... 5-152
5.10.10. Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V ................................ ........... 5-152
5.10.11. Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς ............ 5-154
5.11. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ................................ ................................ .. 5-154
5.12. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ................................ ................................ ................................ .. 5-154
Σχήμα 5.1-1: Χάρτης λιγνιτικών κοιτασμάτων Δ. Μακεδονίας και Θεσσαλίας ............................ 5-2
Σχήμα 5.1-2: Διάγραμμα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκμετάλλευσης των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά τα έτη 1957-2008................................ ................................ ............ 5-7
Σχήμα 5.1-3: Απομένοντα αποθέματα λιγνίτη στα κοιτάσματα της λιγνιτοφόρου λεκάνης
Πτολεμαΐδας (01.01.2010) ................................ ................................ ................................ ............ 5-10
Σχήμα 5.2-1: Στάδια εξέλιξης της εκμετάλλευσης ορυχείου ................................ ........................ 5-14
Σχήμα 5.2-2: Εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο
επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων – Κάτοψη5-
15
Σχήμα 5.2-3: Ενδεικτική διάταξη εξοπλισμού για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης
οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και
απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων – Τομή ................................ ................................ .. 5-16
Σχήμα 5.2-4: Τοπογραφικό διάγραμμα Ορυχείων Πτολεμαΐδας και στάθμη εργασιών σε αυτά τον
Μάρτιο 2009 ................................ ................................ ................................ ................................ . 5-21
Σχήμα 5.2-5: Σχεδιαζόμενη συνέργεια Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ. για την
περίοδο 2010 - 2020................................ ................................ ................................ ...................... 5-23
Σχήμα 5.2-6: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2015 ............ 5-29
Σχήμα 5.2-7: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2020 ............ 5-30
Σχήμα 5.2-8: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος της δεκαετίας 2050 (τελική
διαμόρφωση) ................................ ................................ ................................ ................................ . 5-31
Σχήμα 5.2-9: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Ορυχείου Μαυροπηγής .... 5-32
Σχήμα 5.2-10: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Πεδίου Καρδιάς .............. 5-34
Σχήμα 5.2-11: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Νοτίου Πεδίου ................ 5-37
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ iii

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-12: Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκμετάλλευση ενός
λιγνιτικού κοιτάσματος ................................ ................................ ................................ ................. 5-39
Σχήμα 5.2-13: Κίνηση οχημάτων γόμωσης διατρημάτων στο Ορυχείου Νότιου Πεδίου ............ 5-47
Σχήμα 5.2-14: Περιοχές συναπόθεσης αγόνων και τέφρας έως το 2020 και ταινιόδρομοι
μεταφοράς της τέφρας................................ ................................ ................................ ................... 5-51
Σχήμα 5.3-1: Χρήσεις υδατικών πόρων από Ορυχεία Πτολεμαΐδας ................................ ............ 5-64
Σχήμα 5.6-1: Διάγραμμα βάσει του οποίου κρίνεται κατά πόσον ένα υλικό θα ταξινομηθεί στα
απόβλητα ή στα παραπροϊόντα ................................ ................................ ................................ .. 5-88
Σχήμα 5.10-1: Όδευση προσωρινής και οριστικής παραλλαγής Παλαιάς Εθνικής Οδού (Π.Ε.Ο.)
Κοζάνης - Πτολεμαΐδας ................................ ................................ ................................ .............. 5-125
Σχήμα 5.10-2: Παραλλαγές όδευσης, προσωρινή και τελική, της υφιστάμενης σιδηροδρομικής
γραμμής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου ................................ .......................... 5-129
Σχήμα 5.10-3: Υφιστάμενη κοίτη (γαλάζιο), τελική κοίτη – τμήμα ΑΒΓΔΕ (μπλε) και προσωρινή
επέμβαση – τμήμα ΔΖ (ματζέντα) της κοίτης του ρέματος Σουλού ................................ ........... 5-139
Σχήμα 5.10-4: Τυπική διατομή τελικής κοίτης Σουλού στο τμήμα ΑΒΓΔ ................................ 5-140
Σχήμα 5.10-5: Τυπική διατομή τελικής κοίτης Σουλού στα τμήματα ΔΕ και ΔΖ ...................... 5-140
Σχήμα 5.10-6: Τυπική διατομή συστήματος στεγανοποίησης του ρέματος Σουλού .................. 5-141
Σχήμα 5.10-7: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2015.................. 5-145
Σχήμα 5.10-8: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2020.................. 5-148
Σχήμα 5.10-9: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – τέλος δεκαετίας 2050 ....................... 5-150
Εικόνα 5.2-1: Χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για την εξόρυξη και μεταφορά του
λιγνίτη ................................ ................................ ................................ ................................ ........... 5-40
Εικόνα 5.2-2: Χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση αγόνων ................................ .. 5-40
Εικόνα 5.2-3: Χρήση αποθέτη για απόθεση αγόνων. ................................ ................................ ... 5-50
Εικόνα 5.8-1: Αποθήκες αδρανών πρώτων υλών στη Χαραυγή ................................ .................. 5-99
Πίνακας 5.1-1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς τον όγκο των
συνολικών εκσκαφών (10 6 Fm3) ................................ ................................ ................................ ..... 5-3
Πίνακας 5.1-2: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς την
παραγωγή λιγνίτη (10 6 t)................................ ................................ ................................ ................. 5-4
Πίνακας 5.1-3: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς τη σχέση
εκμετάλλευσης (m3 άγονων/t λιγνίτη) ................................ ................................ ............................ 5-5
Πίνακας 5.1-4: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεμαΐδας και αντίστοιχα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα
λιγνίτη από 1.1.2010 με αντίστοιχες σχέσεις εκμετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά λιγνίτη,
ανά λιγνιτικό πεδίο................................ ................................ ................................ .......................... 5-9
Πίνακας 5.2-1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς
όρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων, που εφαρμόζεται στα Λιγνιτωρυχεία
Πτολεμαΐδας................................ ................................ ................................ ................................ .. 5-18
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ iv
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-2: Χρονικός προγραμματισμός (διάγραμμα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης

λιγνιτικών κοιτασμάτων................................ ................................ ................................ ................ 5-20
Πίνακας 5.2-3: Πάγιος εξοπλισμός Κύριου Πεδίου ................................ ................................ ..... 5-41
Πίνακας 5.2-4: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Κύριου Πεδίου (έτους 2009) ............... 5-42
Πίνακας 5.2-5: Πάγιος εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς ................................ ................................ .... 5-42
Πίνακας 5.2-6: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς (έτους 2009) ............ 5-43
Πίνακας 5.2-7: Πάγιος εξοπλισμός Νότιου Πεδίου ................................ ................................ ...... 5-43
Πίνακας 5.2-8: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Νότιου Πεδίου (έτους 2009) ............... 5-44
Πίνακας 5.2-9: Τεχνικά χαρακτηριστικά ανατινάξεων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (έτη 1999-2003)
................................ ................................ ................................ ................................ ....................... 5-45
Πίνακας 5.2-10: Πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 10 6 Fm3),
με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050) ....................... 5-48
Πίνακας 5.2-11: Πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 10 6 t), με τη
Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)................................ .. 5-49
Πίνακας 5.2-12: Ανάλυση απασχόλησης τακτικού προσωπικού ΔΕΗ στο Λιγνιτικό Κέντρο
Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) (στοιχεία Δεκεμβρίου 2008) ................................ ................... 5-53
Πίνακας 5.2-13: Συνολικό προσωπικό μονάδων Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας ................................ ........ 5-55
Πίνακας 5.2-14: Ετήσιες καταναλώσεις υλικών λειτουργίας και ανταλλακτικών στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008 ................................ ................................ ................................ ... 5-56
Πίνακας 5.2-15: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε
106 Fm3), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050) ................... 5-57
Πίνακας 5.2-16: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε
106 t), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010- τέλος δεκαετίας 2050) ....................... 5-57
Πίνακας 5.2-17: Πρόγραμμα τροφοδοσίας με λιγνίτη των Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
(σε 106 t λιγνίτη) την περίοδο 2010 - 2020*................................ ................................ ............... 5-58
Πίνακας 5.3-1: Κατανομή χρήσης νερού υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης (υπόγειων νερών)
Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 10 3m3)................................ .......................... 5-61
Πίνακας 5.3-2: Κατανομή χρήσης νερού αντλιοστασίων (επιφανειακών νερών) Ορυχείων
Πτολεμαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 10 3 m3)................................ ................................ .......... 5-63
Πίνακας 5.3-3: Προβλεπόμενη μέση και μέγιστη ημερήσια κατανάλωση νερού στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας α) ................................ 5-65
Πίνακας 5.3-4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008,
(σε kWh) ................................ ................................ ................................ ................................ ....... 5-67
Πίνακας 5.3-5: Εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύς – μέση κατανάλωση ενέργειας - τάση
λειτουργίας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας
β) ................................ ................................ ................................ ................................ ................... 5-67
Πίνακας 5.3-6: Ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων από
επενδύσεις Δ.Μ.Α.ΟΡ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας την περίοδο 1999 -2009 ................................ 5-68
Πίνακας 5.3-7: Εκτιμώμενη μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά
τα έτη 2009-2020 (στοιχεία του 2008)................................ ................................ .......................... 5-69
Πίνακας 5.4-1: Αέριες Εκπομπές Η/Μ εξοπλισμού (ντήζελ/βενζίνη) ΔΕΗ ανά μήνα ................. 5-72
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ v
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-1: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Κυρίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3 ................................ ................................ .................. 5-79
Πίνακας 5.6-2: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πεδίου Καρδιάς την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3 ................................ ................................ .................... 5-80
Πίνακας 5.6-3: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Νοτίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3 ................................ ................................ ..................... 5-81
Πίνακας 5.6-4: Προβλέψεις συνολικής διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας τη χρονική
περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3 ................................ ................................ ................................ ... 5-82
Πίνακας 5.6-5: Προβλέψεις παραγωγής λιγνίτη και αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας και ιπτάμενης
τέφρας ΑΗΣ (2010-2020) ................................ ................................ ................................ ............. 5-83
Πίνακας 5.6-6: Στοιχειακή ανάλυση τέφρας για το έτος 2008 ................................ ................ 5-83
Πίνακας 5.6-7: Τιμές ιχνοστοιχείων σε ασβεστούχα τέφρα* του Βόρειου Συστήματος ....... 5-83
Πίνακας 5.7-1: Ταξινόμηση παραγόμενων ιλύων Ορυχείων Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με τον
Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων ................................ ................................ ............................... 5-91
Πίνακας 5.7-2: Ποσότητες στερεών αποβλήτων που εκποιήθηκαν/διατέθηκαν στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2006-2008................................ ................................ ............................ 5-95
Πίνακας 5.9-1: Άδειες διάθεσης λυμάτων εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων
ορυχείων Πτολεμαΐδας................................ ................................ ................................ ................ 5-102
Πίνακας 5.9-2: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο κίνησης
στα ορυχεία Πτολεμαΐδας ................................ ................................ ................................ ........... 5-108
Πίνακας 5.9-3: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε βενζίνη στα ορυχεία
Πτολεμαΐδας................................ ................................ ................................ ................................ 5-109
Πίνακας 5.9-4: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε πετρέλαιο
θέρμανσης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας................................ ................................ ......................... 5-109
Πίνακας 5.10-1: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές,
εκτάσεις και οικισμούς για το έργο εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. .... 5-
122
Πίνακας 5.10-2: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -
Πτολεμαΐδας ................................ ................................ ................................ .............................. 5-127
Πίνακας 5.10-3: Επιχώσεις και εκσκαφές οριστικής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -
Πτολεμαΐδας ................................ ................................ ................................ .............................. 5-128
Πίνακας 5.10-4: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής
ΟΣΕ ................................ ................................ ................................ ................................ ............ 5-130
Πίνακας 5.10-5: Επιχώσεις και εκσκαφές τελικής παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής
ΟΣΕ ................................ ................................ ................................ ................................ ............ 5-133
Πίνακας 5.10-6: Γεωμετρικά χαρακτηριστικά και πλημμυρικές παροχές λεκανών απορροής
(Χρονικός Ορίζοντας 2015) ................................ ................................ ................................ ...... 5-143
Πίνακας 5.10-7: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2015)..... 5-
144
(Χρονικός Ορίζοντας 2020) ................................ ................................ ................................ ...... 5-146
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ vi
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.10-9: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2020 5-146
(Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050) ................................ ................................ .......... 5-149
Πίνακας 5.10-11: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας τέλος
δεκαετίας 2050................................ ................................ ................................ ........................... 5-149
Πίνακας 5.10-12: Προτεινόμενες διευθετήσεις σε συνδυασμό με αποδέκτες ανά χρονικό
ορίζοντα του Έργου................................ ................................ ................................ ................... 5-151
Πίνακας 5.10-13: Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ.
Πτολεμαΐδας V ................................ ................................ ................................ ............................ 5-153
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ vii

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ
5.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ
Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναφέρεται στο έργο της εκμετάλλευσης των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με βάση τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία
αναθεωρούνται τα τελικά όρια, καθώς και ο σχεδιασμός της ανάπτυξης των επιμέρους ορυχείων
τα οποία λειτουργούν σήμερα.
Η σκοπιμότητα υλοποίησης του προτεινόμενου Έργου τεκμηριώνεται και από το σκεπτικό που
αναπτύσσεται στην Α.Ε.Π.Ο. Ορυχείου Μαυροπηγής (Β-Δυτικό Πεδίο) (ΚΥΑ
142453/753/23.02.2006) σύμφωνα με το οποίο: «Το γεγονός ότι η ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων
λιγνίτη στην περιοχή του έργου καθιστά την εκμετάλλευσή τους, αφ’ ενός μεν, μοχλό της οικονομικής
ανάπτυξης της χώρας και ειδικότερα της περιοχής , και, αφ’ ετέρου, λόγω του ότι το εξεταζόμενο
λιγνιτωρυχείο αποτελεί συνέχεια / αντικατάσταση άλλων που βρίσκονται υπό εξόφληση ή ήδη έχει
ολοκληρωθεί η εκμετάλλευσή τους, η εκμετάλλευση του εν θέματι ορυχείου καθίσταται αναγκαία και
επιτακτική για τη συνέχεια τροφοδοσίας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της
χώρας και ως εκ τούτου συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντ ος».
Η λιγνιτοφόρος λεκάνη της Πτολεμαΐδας αποτελεί τμήμα της επιμήκους νεογενούς λεκάνης, η
οποία ξεκινάει από το Μοναστήρι της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας
(Π.Γ.Δ.Μ. – FYROM) και διαμέσου της Φλώρινας, του Αμυνταίου και της Πτολεμαΐδας φτάνει
μέχρι την Κοζάνη (βλ. Σχήμα 5.1-1). Η Δ/νση Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας
(Δ.Λ.Κ.Δ.Μ) που αποτελεί Υπηρεσιακή Μονάδα (Βασικό Οργανικό Κλιμάκιο, ΒΟΚ) της ΔΕΗ
Α.Ε. έχει την ευθύνη για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων στους νομούς Κοζάνης
και Φλώρινας. Συγκεκριμένα πρόκειται για το Κύριο Πεδίο (που περιλαμβάνει τα Ορυχεία
Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, και Μαυροπηγής), το Πεδίο Καρδιάς, (που περιλαμβάνει τα
Ορυχεία Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, και Οικισμού Κομάνου), το Νότιο Πεδίο (που
περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου), το Πεδίο Αμυνταίου και το μικρό ορυχείο Κλειδιού.
Τα προαναφερόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έχουν αδειοδοτηθεί με διάφορες Κοινές Υπουργικές
Αποφάσεις με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτές αναλύονται στην Ενότητα 2.3 της
παρούσης μελέτης.
Η έναρξη των εκσκαφών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έγινε το 1957 στο Ορυχείο Κύριου Πεδίου.
Στους Πίνακες 5.1-1 έως 5.1-3 παρουσιάζονται τα απολογιστικά στοιχεία λειτουργίας των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας από το 1957 μέχρι το 2009, όσον αφορά τον όγκο των συνολικών
εκσκαφών, την παραγωγή λιγνίτη και τη σχέση εκμετάλλευσης (όγκος εξορυσσόμενων αγόνων σε
m3 ανά t παραγόμενου λιγνίτη), αντίστοιχα.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-1

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΙΤΗΣ
Ορυχείο
Κυρίου Πεδίου Ορυχεία
Πτολεμαΐδας
Σχήμα 5.1-1: Χάρτης λιγνιτικών κοιτασμάτων Δ. Μακεδονίας και Θεσσαλίας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.1-1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς τον όγκο
των συνολικών εκσκαφών (10 6 Fm3)
ΟΡΥΧΕΙΟ Κ ΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ
Έ ΤΟΣ Β ΟΡΕΙΟ Μ ΑΥΡΟ- Κ ΥΡΙΟ Κ ΑΡΔΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ
Κ ΟΜΑΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΜΕΑΣ 6
ΠΕΔΙΟΥ
ΠΕΔΙΟ ΠΗΓΗ ΠΕΔΙΟ
1957 0,21 0,21
1958 0,40 0,40
1959 1,80 1,80
1960 3,46 3,46
1961 3,44 3,44
1962 4,34 4,34
1963 4,48 4,48
1964 6,58 6,58
1965 7,36 7,36
1966 9,80 9,80
1967 8,46 8,46
1968 15,19 15,19
1969 22,61 22,61
1970 24,06 1,19 25,24
1971 24,87 3,37 28,24
1972 22,36 8,97 31,34
1973 21,98 15,71 37,69
1974 23,55 14,63 38,18
1975 24,99 18,55 43,54
1976 24,35 19,21 43,56
1977 21,73 23,61 45,34
1978 18,68 25,65 44,33
1979 21,91 24,26 0,78 46,95
1980 2,43 4,26 24,71 31,40 6,33 69,14
1981 3,05 7,24 21,18 32,81 11,44 75,72
1982 11,31 9,62 7,53 35,97 15,95 80,37
1983 13,78 16,89 2,11 35,50 21,01 89,28
1984 17,76 16,91 3,21 37,17 20,14 95,18
1985 17,33 22,59 0,10 42,45 23,14 105,60
1986 16,98 13,93 0,57 41,45 24,91 97,83
1987 17,17 15,10 39,88 0,56 27,24 99,95
1988 18,86 11,76 32,41 3,69 34,38 101,09
1989 17,02 14,61 30,39 11,85 37,17 111,03
1990 15,69 12,49 21,43 17,36 45,52 112,49
1991 15,26 16,87 19,50 16,55 48,23 116,42
1992 22,11 18,72 20,27 21,94 67,29 150,33
1993 16,60 14,32 15,02 26,17 69,80 141,90
1994 17,09 14,37 12,32 29,03 69,19 142,00
1995 15,31 17,76 2,66 35,08 73,98 144,79
1996 17,41 20,71 43,40 68,81 150,33
1997 23,61 20,52 44,04 80,15 168,32
1998 19,78 20,54 53,22 85,48 169,02
1999 20,07 15,60 42,39 87,01 165,07
2000 14,73 18,02 49,23 87,62 169,60
2001 12,52 21,13 0,75 50,78 85,36 170,54
2002 12,69 21,91 4,57 53,04 78,34 170,56
2003 9,12 16,60 5,39 58,09 78,37 167,57
2004 7,63 21,40 16,17 71,01 91,96 208,17
2005 6,04 20,62 22,05 85,11 112,13 245,94
2006 4,08 13,07 26,89 83,14 111,26 238,43
2007 6,32 33,12 80,73 118,84 239,00
2008 6,32 34,77 69,57 114,97 225,63
2009 3,00 41,00 85,00 109,00 238,00
Σύνολο 385,41 453,17 184,71 376,03 605,77 1020,97 1.905,80 4.931,86

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.1-2: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς την

παραγωγή λιγνίτη (106 t)
ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ
ΈΤΟΣ ΒΟΡΕΙΟ Μ ΑΥΡΟ - ΚΥΡΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ
ΚΟΜΑΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΜΕΑΣ 6
ΠΕΔΙΟΥ
1957 0
1958 0,01 0,01
1959 0,42 0,42
1960 1,37 1,37
1961 1,39 1,39
1962 1,60 1,60
1963 2,44 2,44
1964 2,86 2,86
1965 4,17 4,17
1966 4,12 4,12
1967 3,39 3,39
1968 3,61 3,61
1969 6,07 6,07
1970 6,14 6,14
1971 6,09 0,03 6,11
1972 6,00 0,47 6,47
1973 5,22 2,54 7,76
1974 6,78 2,07 8,85
1975 7,11 4,64 11,75
1976 7,34 7,82 15,16
1977 6,61 9,50 16,11
1978 6,60 8,83 15,43
1979 8,50 7,53 16,03
1980 8,36 6,85 0,15 15,36
1981 0,05 0,01 9,55 9,17 0,09 18,87
1982 1,37 2,57 5,31 12,38 0,18 21,81
1983 2,09 4,22 1,77 13,03 0,78 21,89
1984 3,03 3,62 1,44 15,21 0,41 23,72
1985 3,85 5,56 0,09 17,01 0,81 27,31
1986 5,32 4,13 0,39 17,59 1,96 29,39
1987 6,00 4,14 17,38 4,67 32,20
1988 4,24 3,84 13,56 10,97 32,61
1989 4,16 5,12 12,30 14,43 36,01
1990 5,43 4,16 10,57 0,14 14,88 35,18
1991 5,18 4,95 8,07 1,60 13,75 33,55
1992 4,62 4,94 6,107 2,98 14,93 33,64
1993 3,56 3,14 3,92 3,48 17,73 31,83
1994 4,12 5,34 3,64 3,31 18,50 34,91
1995 3,47 3,69 1,89 8,46 16,60 34,11
1996 3,62 3,02 14,94 14,90 36,48
1997 4,21 1,94 15,42 16,51 38,08
1998 5,02 1,18 14,92 18,33 39,45
1999 4,51 0,85 15,43 18,59 39,37
2000 4,58 1,60 14,86 20,97 42,01
2001 2,80 1,54 18,43 20,39 43,16
2002 3,19 2,48 0,96 23,34 17,27 47,24
2003 3,81 2,20 0,65 22,62 15,99 45,26
2004 3,92 2,50 1,63 21,67 16,36 46,08
2005 2,41 2,52 3,04 15,99 19,52 43,48
2006 1,11 2,78 3,25 12,52 20,56 40,22
2007 1,16 6,51 11,65 21,98 41,29
2008 0,85 7,49 11,26 21,28 40,87
2009 0,60 7,60 10,30 24,80 43,3
Σύνολο 95,66 84,64 31,12 124,73 212,15 243,32 398,27 1189,89

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.1-3: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς τη σχέση

εκμετάλλευσης (m3 άγονων/t λιγνίτη)
ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ
ΟΡΥΧΕΙΟ Κ ΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΟΡΥΧΕΙΟ
Κ ΑΡΔΙΑΣ
Έ ΤΟΣ ΝΟΤΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ
Β ΟΡΕΙΟ Μ ΑΥΡΟ- Κ ΥΡΙΟ
Κ ΟΜΑΝΟΣ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΜΕΑΣ 6 ΠΕΔΙΟΥ
1957 0
1958 26,40 26,40
1959 3,47 3,47
1960 1,70 1,70
1961 1,65 1,65
1962 1,89 1,89
1963 1,00 1,00
1964 1,47 1,47
1965 0,93 0,93
1966 1,55 1,55
1967 1,66 1,66
1968 3,37 3,37
1969 2,89 2,89
1970 3,09 3,28
1971 3,25 128,82 3,79
1972 2,89 18,34 4,01
1973 3,38 5,34 4,02
1974 2,64 6,25 3,48
1975 2,68 3,17 2,87
1976 2,48 1,62 2,04
1977 2,45 1,65 1,98
1978 2,00 2,07 2,04
1979 1,74 2,39 2,10
1980 2,12 3,75 40,82 3,67
1981 61,45 1,38 2,74 122,22 3,18
1982 7,42 2,91 0,59 2,07 88,75 2,85
1983 5,76 3,17 0,36 1,89 26,14 3,25
1984 5,03 3,84 1,39 1,61 47,93 3,18
1985 3,67 3,23 0,35 1,66 27,87 3,03
1986 2,36 2,54 0,62 1,52 11,88 2,50
1987 2,03 2,81 1,46 5,00 2,27
1988 3,61 2,23 1,56 2,30 2,27
1989 3,26 2,02 1,64 1,74 2,25
1990 2,06 2,17 1,20 2,23 2,36
1991 2,11 2,58 1,58 9,49 2,68 2,64
1992 3,95 2,96 2,45 6,52 3,67 3,64
1993 3,83 3,73 3,00 6,69 3,10 3,63
1994 3,31 1,86 2,55 7,94 2,91 3,23
1995 3,58 3,98 0,57 3,31 3,62 3,41
1996 3,98 6,02 2,07 3,78 3,29
1997 4,77 9,74 2,02 4,02 3,59
1998 3,11 16,57 2,06 3,83 3,45
1999 3,62 17,61 1,91 3,85 3,36
2000 2,38 10,46 2,48 3,34 3,20
2001 3,64 12,89 1,92 3,35 3,12
2002 3,14 7,99 3,93 1,44 3,70 2,78
2003 1,56 6,73 7,47 1,74 4,07 2,87
2004 1,11 7,73 9,09 2,44 4,79 3,68
2005 1,68 7,36 6,42 4,49 4,91 4,82
2006 2,85 3,86 7,45 5,81 4,58 5,10
2007 4,61 4,26 6,10 4,57 4,95
2008 6,58 3,81 5,35 4,57 4,69
2009 4,17 4,56 7,42 3,56 4,66
Μέση σχέση
εκμετάλλευσης ως
3,20 4,52 5,10 2,18 2,02 3,36 3,95 3,31
προς το Σύνολο του
Έργου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Στο διάγραμμα του Σχήματος 5.1-2 παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών, της
παραγωγής λιγνίτη και της σχέσης εκμετάλλευσης κατά τα ίδια έτη (1957-2009). Συνολικά, από
την έναρξη της εκμετάλλευσης στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έως το τέλος του 2009, οι συνολικές
εκσκαφές ανήλθαν σε 4.931,86x106 m 3 και η παραγωγή λιγνίτη σε 1.189,89x106 t.
Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Έργου η εκμετάλλευση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας θα επεκταθεί
με στόχο την αξιοποίηση των συνολικών κοιτασμάτων λιγνίτη που βρίσκονται στην ευρύτερη
περιοχή των οικισμών Μαυροπηγής και Ποντοκώμης (Νοτιοδυτικό Πεδίο) και τα οποία
ανήκουν στην ίδια λιγνιτοφόρο λεκάνη με τα υφιστάμενα υπό εκμετάλλευση λιγνιτικά
κοιτάσματα. Τα συνολικά αποθέματα στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προβλέπεται να
καλύψουν μέρος των αναγκών του προγραμματισμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη
ΔΕΗ Α.Ε. έως το τέλος της δεκαετίας του 2050.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Συνολικές εκσκαφές (εκατ. κυβ.)
Λιγνίτης (εκατ. τόνοι.)
Σχέση εκμετάλλευσης (m3 αγόνων/t λιγνίτη)

Σχέση εκμετάλλευσης (κυβ. μέτρα αγόνων/τόνο λιγνίτη)
Σχήμα 5.1-2: Διάγραμμα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας,
κατά τα έτη 1957-2008

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πιο συγκεκριμένα, στον Πίνακα 5.1-4 παρουσιάζονται ανά λιγνιτικό πεδίο των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας συγκεντρωτικά η παραγωγή λιγνίτη, καθώς και οι απομένουσες εκσκαφές και
αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2010. Ο πίνακας περιλαμβάνει, επίσης, τις αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των απομένοντων αποθεμάτων λιγνίτη.
Από τον Πίνακα 5.1-4 προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
 Τα περισσότερα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη εντοπίζονται στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου

του ομώνυμου Πεδίου (407,9x106 t).
 Σημαντικά αποθέματα λιγνίτη (339x106 t) απομένουν και στο Πεδίο Καρδιάς, εκ των
οποίων 324x106 t στο Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη και 15x106 t στο
Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.
 Στο Κύριο Πεδίο τα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη ανέρχονται συνολικά σε 179,1x106 t
και εντοπίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής. Ειδικότερα στο
Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής εντοπίζονται 174,1x106 t και τα υπόλοιπα 5,0x106 t στο
Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.
Ο Πίνακας 5.1-4 παρουσιάζει τα αποθέματα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και επικαιροποιεί τα

στοιχεία σχετικά με το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου/Υψηλάντη και στο Ορυχείο Οικισμού
Κομάνου όπως αυτά προκύπτουν από:
 την αναθεώρηση της Μελέτης Εκμετάλλευσης του Νοτιοδυτικού Πεδίου από την Ομάδα
Έργου Ανάπτυξης Ορυχείων (ΟΕΑΟΡ) της ΔΕΗ Α.Ε., με βάση τα νεότερα δεδομένα των
γεωτρήσεων.
 τη διαφοροποίηση των κριτηρίων αξιολόγησης των γεωτρήσεων, που προέκυψε από
πρόσφατα απολογιστικά στοιχεία της εκμετάλλευσης των αντίστοιχων ορυχείων.
Αναλυτικότερα, για την αξιοποίηση των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων λιγνίτη του Πίνακα 5.1-4,
τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας θα αναπτυχθούν ως εξής (βλ. Σχήμα 5.1-3):

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.1-4: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεμαΐδας και αντίστοιχα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2010 με αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΙΜΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕΣΗ ΤΕΦΡΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤ.
ΕΚΣΚΑΦΕΣ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ 6 ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΕΠΙ ΞΗΡΟΥ ΥΓΡΑΣΙΑ ΘΕΡΜΟΓ. ΔΥΝΑΜΗ
6 (10 m3)
(10 t) (m3/t) (%) (%) (kcal/kg)
Πεδίο Μαυροπηγής 174,1 831,0 3,9 29,2 56,6 1280
Ανατολική Επέκταση Κομάνου –
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ
Ορυχείο Κομάνου 5,0 34,0 6,0 31,5 53,1 1239
Σύνολο Κύριου Πεδίου 179,1 865,0 4,0 29,3 56,5 1279
Νοτιοδυτικό Πεδίο - Υψηλάντη 324,0 2051,0 5,5 27,7 55,5 1410
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ Οικισμός Κομάνου 15,0 77,0 4,3 27,8 56,8 1330
Σύνολο Πεδίου Καρδιάς 339,0 2128,0 5,4 27,7 55,6 1406
ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ Ορυχείου Νότιου Πεδίου 407,9 2910,0 6,3 28,4 55,7 1300
ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ 926,0 5903,0 5,5 28,3 55,8 1335

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5 εκατ. τόνοι
174,1 εκατ. τόνοι
339 εκατ. τόνοι

407,9 εκατ. τόνοι
Σχήμα 5.1-3: Απομένοντα αποθέματα λιγνίτη στα κοιτάσματα της λιγνιτοφόρου λεκάνης
Πτολεμαΐδας (01.01.2010)
 Στο Κύριο Πεδίο η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί στο Ορυχείο Μαυροπηγής (Κυρίως Πεδίο),
για την απόληψη 174,1x106 t λιγνίτη, και στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου,
για την απόληψη 5,0 x106 t λιγνίτη. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται η άμεση απαλλοτρίωση
και η μετεγκατάσταση του οικισμού Μαυροπηγής, η κήρυξη της οποίας θα γίνει αμέσως με
την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για το έργο «ΜΠΕ
επέκτασης προς τα Δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και ΝΔ Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ.,
ΔΕΗ Α.Ε.» (Α.Π. κατάθεσης 146660/12.02.10, Δ/νση Περιβ. Σχεδ. Υ.ΠΕ.Κ.Α.), καθώς και η
καθαίρεση των Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας και Λ.Κ.Δ.Μ. και των εγκαταστάσεων του γειτονικού
Βιομηχανικού Συγκροτήματος.
 Στο Νότιο Πεδίο η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί κανονικά στο Ορυχείο Νότιου Πεδίου, για
την απόληψη 407,9 x106 t λιγνίτη.
 Στο Πεδίο Καρδιάς, η εκμετάλλευση θα συνεχιστεί στο Ορυχείο Νοτιοδυτικό Πεδίο–
Υψηλάντη, για την απόληψη 324 x106 t λιγνίτη, και στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου, για
την απόληψη 15 x106 t λιγνίτη. Για τον σκοπό αυτό απαιτείται η εκτροπή της κοίτης του
ρέματος Σουλού μέσω των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, η άμεση απαλλοτρίωση και η
απομάκρυνση του Οικισμού Ποντοκώμης, η κήρυξη της οποίας θα γίνει, όπως και αυτή της
Μαυροπηγής, αμέσως με την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων
(ΑΕΠΟ) για το έργο της επέκτασης προς τα Δυτικά των Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και ΝΔ

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πεδίου Πτολεμαΐδας, και η παραλλαγή (προσωρινή και τελική) της υφιστάμενης γραμμής ΟΣΕ
και της παλιάς Εθνικής Οδού Πτολεμαΐδας – Κοζάνης με όδευση αντίστοιχη με εκείνη της
νέας κοίτης του ρέματος Σουλού, καθώς και η καθαίρεση του Α.Η.Σ. Καρδιάς και του
Κέντρου Υψηλής Τάσης (Κ.Υ.Τ.).
Συνεπώς, στην παρούσα μελέτη αναπτύσσεται η εκμετάλλευση των Πεδίων: Κύριου Πεδίου
(Ορυχεία Μαυροπηγής & Ανατολικής Επέκτασης Ορυχείου Κομάνου), Πεδίου Καρδιάς
(Ορυχεία Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη & Οικισμού Κομάνου) και Νότιου Πεδίου
(Ορυχείο Νοτίου Πεδίου).
5.2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην παρούσα ενότητα προήλθαν από την αναθεωρημένη
Τεχνική Μελέτη1 εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και αναφέρονται στην εξέλιξη της
εκμετάλλευσης των ήδη λειτουργούντων Ορυχείων (Κύριου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου
Πεδίου), με συνολικά αποθέματα λιγνίτη 926.0x106 t και διάρκεια ζωής έως το τέλος της
δεκαετίας του 2050. Τα ορυχεία αυτά τροφοδοτούν και τους υφιστάμενους Ατμοηλεκτρικούς
Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής ενέργειας (Α.Η.Σ.) Πτολεμαΐδας, Καρδιάς, Αγ. Δημητρίου και
Λ.Κ.Δ.Μ., συνολικής ισχύος 3.509 MW, και πρόκειται να τροφοδοτήσουν και τον υπό ανέγερση
ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550 -660 MW, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το
2017.
Είναι προφανές ότι ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V θα είναι δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί
από τον Ανάδοχο η σχετική Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης.
Σημειώνεται ότι, για την εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της
Εμπορικής Λειτουργίας της νέας Μονάδας η 01/01/2017 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο
οι πίνακες παραγωγής των Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών
Σταθμών της περιοχής (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου).
Η ως άνω αναθεωρημένη τεχνική μελέτη βασίστηκε:

 στην πλήρη μελέτη για το στρατηγικό σχεδιασμό των ορυχείων (Technical Mine Master
Plan), η οποία εκπονήθηκε από τον γερμανικό οίκο Rheinbraun Engineering και την ΔΕΗ
Α.Ε. (1993-1996) και η οποία ακολουθείται στις βασικές της αρχές, και
 σε διαδοχικές αντίστοιχες μελέτες που εκπονήθηκαν σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα,
ως αναθεώρηση των αντίστοιχων σημείων της μελέτης Technical Mine Master Plan.
 στην Αναθεώρηση της Μελέτης Εκμετάλλευσης Νοτιοδυτικού Πεδίου, η οποία
εκπονήθηκε από την Ομάδα Έργου Ανάπτυξης Ορυχείων (ΟΕΑΟΡ) της ΔΕΗ Α.Ε.
1
Ρούμπος Χρ. (2010). Τεχνική Περιγραφή Εκμετάλλευσης Λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας, ΔΕΗ Α.Ε

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Τονίζεται ότι οι εκμεταλλεύσεις των Ορυχείων Πτολεμαΐδας παρουσιάζουν δυναμικό χαρακτήρα

και, κατά συνέπεια, οι σχετικές μελέτες αναθεωρούνται σε τακτά διαστήματα βάσει των νεότερων
κάθε φορά δεδομένων (αποτελέσματα νέων γεωτρήσεων, επανεκτιμήσεις αποθεμάτων,
μετακινήσεις εξοπλισμού, αλλαγή στο ρυθμό εκμετάλλευσης κλπ.).
5.2.1. Μέθοδος εκμετάλλευσης
Τα κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά των πολυστρωματικών κοιτασμάτων της λιγνιγοφόρου

λεκάνης Πτολεμαΐδας, αποτελούμενα από εναλλασσόμενες στρώσεις λιγνίτη και αγόνων ποικίλου
πάχους, απαιτούν για την εκμετάλλευσή τους εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό, σε
συνδυασμό με τους αναγκαίους υψηλούς ρυθμούς παραγωγής, επέβαλε από την έναρξη της
εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή την επιλογή της μεθόδου επιφανειακής
εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων με την εφαρμογή της συνεχούς εκσκαφής, μεταφοράς και
απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων.
Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τη χρησιμοποίηση ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων μεγάλης δυναμικό-

τητας και συνεχούς λειτουργίας, τόσο κατά την εκσκαφή (καδοφόροι εκσκαφείς), όσο και κατά τη
μεταφορά (ταινιόδρομοι) και την απόθεση (αποθέτες) τόσο του λιγνίτη όσο και των αγόνων
(υπερκειμένων και λιγνιτικών ενδιάμεσων αγόνων ενστρώσεων). Η μέθοδος εφαρμόζεται με
επιτυχία για περισσότερα από 50 έτη στη λειτουργία των ορυχείων της περιοχής και από την
εφαρμογή της έχει αποκτηθεί σημαντική εμπειρία. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται, επίσης,
συστηματικά και σε ευρεία κλίμακα, στις εκμεταλλεύσεις λιγνιτών της Γερμανίας, αλλά και
άλλων χωρών της Ευρώπης 2,3,4.
Το πεδίο εφαρμογής της είναι οι επιφανειακές εκμεταλλεύσεις πολυστρωματικών κοιτασμάτων

μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης και μεγάλου πάχους που καλύπτονται από νεότερους γεωλογικά
υπερκείμενους σχηματισμούς, μεγάλου πάχους, ενώ, παράλληλα, οι σχηματισμοί αυτοί είναι
χαλαρά συνδεδεμένοι, έτσι ώστε να είναι δυνατή η εξόρυξή τους με μηχανικά μέσα (καδοφόρους
εκσκαφείς συνεχούς λειτουργίας) και η μεταφορά τους με ταινιοδρόμους. Στις περιπτώσεις αυτές
τα άγονα υπερκείμενα και ενδιάμεσα μεταφέρονται και αποτίθενται είτε σε εξωτερικό χώρο
(εξωτερική απόθεση) κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ορυχείου ή στον εξοφλημένο κενό
χώρο του ορυχείου5,6, (εσωτερική απόθεση αγόνων σε κοιλότητες, όταν έχει δημιουργηθεί
επαρκής χώρος για την υποδοχή τους).
2
Τερεζόπουλος Ν. (2001). Μέθοδοι Υπαιθρίων Εκμεταλλεύσεων, ΕΜΠ.
3
Golosinski T, Boehm F. (1987). Continuous Surface Mining, proceedings of an International symposium,
Edmonton, Trans Tech Publications.
4
Leontidis M., Roumpos Ch. (2000). Lignite production - utilisation and technologies in Greece. Seminar V,
Coal Utilisation and Technology, Turkey, 14-15 April.
5
Hustrulid W., Kuchta, M. (1998). Open Pit Mine Planning and Design, Balkema, Rotterdam.
6
Leontidis M., Roumpos Ch., Dadswell J. (2001). Planning problems posed by unusual geological sequences
[A question of geology], World Coal,10(8):49-50.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Η απόθεση των αγόνων διενεργείται μέσω των αποθετών, με κατάλληλο σχεδιασμό, έτσι ώστε να
εναρμονίζεται με το γενικότερο τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Αρχικά, κατά την απόθεση
αγόνων εκτός του ορυχείου, επιλέγονται κενοί χώροι (κοιλότητες) άλλων εξοφλημένων ορυχείων
ή άλλες κατάλληλες περιοχές, ενώ στη συνέχεια, όταν δημιουργείται κενός χώρος εντός του
ορυχείου, η απόθεση διενεργείται εσωτερικά, έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ εκσκαφής και
απόθεσης να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η εσωτερική απόθεση αγόνων ακολουθεί τις εκσκαφές του
ορυχείου για λόγους ευστάθειας των πρανών, αλλά και για λόγους κατάλληλης περιβαλλοντικής
αποκατάστασης παράλληλα με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
Τα κύρια βασικά χαρακτηριστικά της μεθόδου εκμετάλλευσης είναι:

 Η εκλεκτική απόληψη του κοιτάσματος
 Η συνεχής ροή των εξορυσσόμενων υλικών
Στο ακόλουθο Σχήμα 5.2-1 εμφανίζονται τα διαδοχικά στάδια της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου
με τη μέθοδο της επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης. Στα Σχήματα 5.2-2 και 5.2-3
παρουσιάζεται σχηματικά ο τρόπος εφαρμογής της μεθόδου σε κάτοψη και σε τομή, αντίστοιχα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
1) ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΟΡΙΑ

ΟΡΥΧΕΙΟΥ - ΦΥΣΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ
2) ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΚΣΚΑΦΗ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ
3) ΕΝΑΡΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ
4) ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ
5) ΠΕΡΑΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
(ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΛΙΜΝΗΣ Ή ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ)
Σχήμα 5.2-1: Στάδια εξέλιξης της εκμετάλλευσης ορυχείου
Ο κύριος (πάγιος) εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την εκμετάλλευση είναι:

 οι καδοφόροι εκσκαφείς, με μεγάλες δυνατότητες εκσκαφής αγόνων υλικών και λιγνίτη,
 οι ταινιόδρομοι για τη μεταφορά των εξορυσσόμενων υλικών και
 οι αποθέτες για την απόθεση των αγόνων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Φυσικό έδαφος
Υπερκείμενα
Λιγνίτης
Ενδιάμεσα
Υποκείμενα
Σχήμα 5.2-2: Εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο

επιφανειακής εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων –
Κάτοψη

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Υπόμνημα
Ε1: Εκσκαφέας προτομής
Ε2: Εκσκαφέας κύριας τομής υπερκειμένων
Υψηλή Ε3…Ε6: Εκσκαφείς λιγνιτικών τομών
Α1: Αποθέτης 1ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (χαμηλή απόθεση)
Α2: Αποθέτης 2 ης φάσης εσωτερικής απόθεσης (υψηλή απόθεση)
2η Φάση
Χαμηλή
Απόθεση
1η Φάση
Υποκείμενα
Σχήμα 5.2-3: Ενδεικτική διάταξη εξοπλισμού για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο επιφανειακής
εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων – Τομή

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Όπως προαναφέρθηκε, ο εξοπλισμός αυτός είναι ηλεκτροκίνητος, με συνέπεια την

ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του.
Παράλληλα με τη λειτουργία του βασικού εξοπλισμού (εκσκαφείς, ταινιόδρομοι και αποθέτες),

χρησιμοποιείται και βοηθητικός εξοπλισμός που περιλαμβάνει μηχανικά και υδραυλικά πτύα,
φορτωτές, φορτηγά αυτοκίνητα μεταφοράς, αποξεστήρες, κλπ. Ο βοηθητικός εξοπλισμός
χρησιμοποιείται όπου κρίνεται αναγκαίο, για την εξόρυξη και μεταφορά μέρους των αγόνων
υλικών και του λιγνίτη.
Σημειώνεται ότι η μεταφορά των εξορυσσόμενων υλικών με ταινιοδρόμους αποτελεί τη Βέλτιστη

Διαθέσιμη Τεχνική (Best Available Technique) σύμφωνα με το εγχειρίδιο Βέλτιστων
Διαθέσιμων Τεχνικών για τις μεγάλες εγκαταστάσεις καύσης (BREF – LCP)7 .
Για την εξόρυξη των σκληρών υπερκείμενων σχηματισμών που απαντώνται στο Ορυχείο Νοτίου
Πεδίου και καθιστούν την εκμετάλλευση του λιγνίτη με τη μέθοδο της συνεχούς λειτουργίας
δυσχερή ή/και αδύνατη, εφαρμόζονται μέθοδοι ασυνεχούς λειτουργίας, με τη χρήση συμβατικού
εξοπλισμού (φορτωτών, μηχανικών ή υδραυλικών πτύων (shovels), φορτηγών αυτοκινήτων,
ανατρεπόμενων οχημάτων (dumpers) κλπ.) με την χρήση ή μη εκρηκτικών υλών.
Οι βασικές παράμετροι που επηρεάζουν αποφασιστικά τον επιτυχή προγραμματισμό και εκτέλεση
του συνολικού έργου της εκμετάλλευσης ενός ορυχείου είναι:
 Ο επιτυχής σχεδιασμός του ορυχείου.
 Η πιστή εφαρμογή του ως άνω σχεδιασμού.
 Η βελτίωση και ο εκσυγχρονισμός του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.
 Η άρτια συντήρηση του μηχανικού εξοπλισμού.
 Η κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού.
Τελικός δείκτης της επιτυχούς υλοποίησης των παραπάνω αποτελεί ο βαθμός αξιοποίησης του
εξοπλισμού που εντάσσεται στο ορυχείο. Έτσι, η επιλογή των καδοφόρων εκσκαφέων γίνεται με
κριτήρια που σχετίζονται με τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες των εκσκαφέων,
καθώς και με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του κοιτάσματος. Επισημαίνεται ότι διεθνώς, κατά
τον σχεδιασμό των ορυχείων, θεωρείται ικανοποιητικός, από οικονομικής άποψης, ένας βαθμός
απόδοσης (για εξοπλισμό παρόμοιου τύπου) μεγαλύτερος του 70% της μέγιστης εκσκαπτικής
δυναμικότητας, κατά τη φάση της πλήρους ένταξης του εξοπλισμού.
Οι εκτάσεις γης που δεσμεύονται για την ανάπτυξη του ορυχείου ελευθερώνονται σταδιακά με την
πρόοδο της εκμετάλλευσης. Η διαδικασία αποκατάστασης και αναδιαμόρφωσης του αναγλύφου
με την πλήρωση των κοιλοτήτων που δημιουργούνται από την εξόρυξη με άγονα, και την
αναδιαμόρφωση των εσωτερικών και των εξωτερικών αποθέσεων, καθώς και των κενών που
αναπόφευκτα θα απομείνουν μετά την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης, αποτελεί αναπόσπαστο
7
BREF-LCP: Best Available Technique Reference Documents – Large Combustion Plants

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
τμήμα των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων. Οι νέες εκτάσεις που προκύπτουν είτε αποδίδονται για
γεωργικές ή κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, είτε αποτελούν τον βασικό χώρο για την ανάπτυξη
δασών και λιμνών σε μεγάλη κλίμακα 8,9.
Τέλος, στον Πίνακα 5.2-1 συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου
εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων,
που εφαρμόζεται και στα κοιτάσματα λιγνίτη του προτεινόμενου Έργου.
Πίνακας 5.2-1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς

όρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων, που εφαρμόζεται στα Λιγνιτωρυχεία
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΞΟΡΥΞΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΜΕ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΑΘΜΙΔΩΝ
Κοιτάσματα πολυστρωματικά μεγάλης οριζόντιας
Πεδίο εφαρμογής
εξάπλωσης, για τα οποία απαιτείται εκλεκτική εξόρυξη
Μετατόπιση της τάφρου εκμετάλλευσης διαχρονικά
Μετά το στάδιο της απόθεσης σε κοιλότητες
Ανάπτυξη του ορυχείου - διακινήσεις υλικών εξοφλημένων ορυχείων ή σε περιοχές εξωτερικής
απόθεσης, απόθεση των αγόνων εσωτερικά, παράλληλα
προς την τάφρο εκμετάλλευσης
Ο εξοπλισμός εξασφαλίζει:
Χαρακτηριστικά ηλεκτρομηχανολογικού
- την εκλεκτική απόληψη των κοιτασμάτων, και
εξοπλισμού
- τη συνεχή ροή του εξορυσσόμενου υλικού.
 ΚΑΔΟΦΟΡΟΣ ΕΚΣΚΑΦΕΑΣ (εξόρυξη και
φόρτωση αγόνων και λιγνίτη)
Βασικά μηχανήματα
 ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΣ (μεταφορά αγόνων και λιγνίτη)
 ΑΠΟΘΕΤΗΣ (απόθεση αγόνων)
5.2.2. Φάση κατασκευής
Γενικά, σε κάθε λιγνιτικό κοίτασμα προηγείται ο χρονικός προγραμματισμός έρευνας και μελέτης
του κοιτάσματος, ο οποίος παρουσιάζεται με τη μορφή διαγράμματος Gantt στον Πίνακα 5.2-2.
Στη συνέχεια, ακολουθεί η φάση κατασκευής του ορυχείου για την εκμετάλλευση του
κοιτάσματος.
Ως φάση κατασκευής ενός λιγνιτωρυχείου στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μπορεί να
θεωρηθεί η κατασκευή του κόμβου ταινιοδρόμων (Τ/Δ), η κατασκευή των απαραίτητων κτιριακών
8
Azapagic A. (2004). Developing a framework for sustainable development indicators for the mining and
minerals industry, Journal of Cleaner Production, 12, 639-662.
9
Mining, Minerals and Sustainable Development (MMSD) Project (2002). Published by Earthscan for IIED
and WBCSD.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
υποδομών και συνοδών έργων, (πύργος ελέγχου ταινιοδρόμων (ΠΕΤ), γραφεία, μηχανουργεία,
συνεργεία συντήρησης κλπ.), τα έργα προσπέλασης για την αρχική διάνοιξη των ορυχείων, όπως
επίσης και οι χωματουργικές εργασίες αρχικής διάνοιξης κάθε ορυχείου.
Δεδομένου ότι στα ορυχεία που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας μελέτης η εκμετάλλευση
έχει ήδη ξεκινήσει σε προηγούμενες φάσεις αδειοδότησης, έχουν προχωρήσει αντίστοιχα και τα
έργα που περιλαμβάνονται στη φάση κατασκευής κάθε ορυχείου.
Στο Σχήμα 5.2-4 δίνεται το τοπογραφικό διάγραμμα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας που αποτελούν
το αντικείμενο του παρόντος Έργου και η στάθμη εργασιών σε αυτά κατά τον Δεκέμβριο του
2009.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-2: Χρονικός προγραμματισμός (διάγραμμα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης

λιγνιτικών κοιτασμάτων
ΕΤΗ
ΜΕΛΕΤΕΣ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Μελέτες Γεωλογικές - Κοιτασματολογικές -
Α.
Ποιότητας Λιγνίτη
Κοιτασματολογική έρευνα (πρόγραμμα) με
1.
γεωτρήσεις πυρηνοληψίας
Στατιστική επεξεργασία ποσοτικών και ποιοτικών
2.
χαρακτηριστικών λιγνίτη
3. Καθορισμός γεωλογικού μοντέλου κοιτάσματος
Β. Υποστηρικτικές Μελέτες
1. Εδαφοτεχνική μελέτη
2. Υδρογεωλογική μελέτη
Γ. Προμελέτη Εκμετάλλευσης
Μεταλλευτική διερεύνηση για την εκμετάλλευση
1.
του κοιτάσματος - Εναλλακτικές λύσεις εκμ/σης
Σύγκριση εναλλακτικών λύσεων - Λήψη τελικής
2.
απόφασης
Σχεδιασμός βέλτιστης εκσκαφής ορυχείου -
3. Αρχική εκτίμηση κόστους εκμετάλλευσης -
Μελέτη Σκοπιμότητας
Δ. Μελέτη Εκμετάλλευσης
Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός εκμετάλλευσης
1.
ορυχείου - Δάπεδα λειτουργίας
Ισοζύγιο μαζών - Χρονοδιαγράμματα
2.
διακινήσεων & παραγωγής
Σχεδιασμός αποθέσεων αγόνων (εσωτερικών &
3.
εξωτερικών) - Ισοζύγιο μαζών
Ε. Παράλληλες Βοηθητικές Μελέτες
Μελέτες έργων υποδομής και αποκαταστάσεων
1.
ευρύτερης περιοχής
2. Μελέτες έργων αποκατάστασης περιβάλλοντος
Μελέτες έργων μεταφοράς καυσίμου στην αυλή
3.
λιγνίτη του Α.Η.Σ.
ΣΤ. Οικονομικές Μελέτες
Εκτίμηση απαιτούμενου προσωπικού για
1.
στελέχωση του ορυχείου
2. Μελέτη υπολογισμού απαιτούμενων επενδύσεων
3. Μελέτη υπολογισμού κόστους εκμετάλλευσης
4. Αξιολόγηση της επένδυσης

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-4: Τοπογραφικό διάγραμμα Ορυχείων Πτολεμαΐδας και στάθμη εργασιών σε αυτά τον Μάρτιο 2009
(Απόσπασμα από Χάρτη 2, Παράρτημα Ι)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3. Φάση λειτουργίας
5.2.3.1. Σχεδιασμός των ορυχείων
Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.1-5, στο προτεινόμενο Έργο που αφορά στην ανάπτυξη των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας κατά την επόμενη 50ετία, θα λειτουργούν 3 (τρία) πεδία:
 Το Κύριο Πεδίο, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από το Ορυχείο Μαυροπηγής και το Ορυχείο
Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.
 Το Πεδίο Καρδιάς, το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη και
το Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.
 Το υφιστάμενο Νότιο Πεδίο το οποίο περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου, που θα
συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία του.
Οι λόγοι που επιβάλουν στην παρούσα φάση την αναθεώρηση του σχεδιασμού της ανάπτυξης των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας είναι οι ακόλουθοι:
 Τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα από την υλοποίηση του νέου ερευνητικού
προγράμματος. Από τα δεδομένα αυτά συμπεραίνεται ότι οι οικισμοί Ποντοκώμης και
Μαυροπηγής δεσμεύουν σημαντική ποσότητα λιγνιτικού αποθέματος και συνεπώς, κρίνεται
απαραίτητη η επέκταση των αντίστοιχων ορυχείων στις περιοχές των οικισμών αυτών, μετά
την άμεση απαλλοτρίωση των οικισμών η κήρυξη της οποίας θα γίνει αμέσως με την έκδοση
της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για το έργο «ΜΠΕ επέκτασης προς
τα Δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και ΝΔ Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.»
(Α.Π. κατάθεσης 146660/12.02.10, Δ/νση Περιβ. Σχεδ. Υ.ΠΕ.Κ.Α.) .
 Ένταξη σύγχρονης Νέας Λιγνιτικής Μονάδας Πτολεμαΐδα V, ισχύος 550-660 MW, στην
περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Η τροφοδοσία της νέας αυτής μονάδας, σε συνδυασμό με
τη λειτουργία και τη σταδιακή απόσυρση των υφιστάμενων μονάδων, επιβάλλει τον
κατάλληλο διαχρονικό, ποσοτικό και ποιοτικό, προγραμματισμό της εκμετάλλευσης των
αντίστοιχων ορυχείων.
Ο σχεδιασμός των ως άνω Ορυχείων παρουσιάζεται στις ενότητες που ακολουθούν. Τονίζεται ότι
ο σχεδιασμός αυτός δεν συνεπάγεται τη διάνοιξη και λειτουργία νέων ορυχείων αλλά τη φυσική
μετεξέλιξη των ήδη υφιστάμενων εν λειτουργία ορυχείων, για τα οποία έχουν εκδοθεί οι
απαραίτητες Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, (Α.Ε.Π.Ο.).
Στο Σχήμα 5.2-5 δίνεται η σχεδιαζόμενη συνέργεια των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των
αντίστοιχων Α.Η.Σ.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
23,2x106 t Α.Η.Σ.
ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ
2010-2015 (600 MW)
Α.Η.Σ.
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
(620 MW) 1,9x106 t
2010
9,3x106 t 2010-2015
6
17,3x10 t
2011-2020
(97,9x106t από 179,1x106 t)
Α.Η.Σ. KΑΡΔΙΑΣ
(1260 MW)
64,8x106 t
2010-2020
44,2x106 t
2010-2020
35,0x106 t
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
2010-2020
(133x106 t από 339x106 t)
Α.Η.Σ.
ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
(1586 MW) 55,7x106 t
2010-2020
123,4x106 t
2010-2020
13,1x106 t ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
2017-2020 (167,6x106 t από 407,9x106 t)
ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ V
(550-660 MW) 10,6x106 t
2017-2020
Σχήμα 5.2-5: Σχεδιαζόμενη συνέργεια Ορυχείων Πτολεμαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ.
για την περίοδο 2010 - 2020

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Κλίσεις πρανών εκσκαφών και αποθέσεων αγόνων

Οι κλίσεις των πρανών εκσκαφής σε κάθε βαθμίδα είναι 45ο (1:1), οι γενικές τελικές κλίσεις
πρανών εκσκαφής κυμαίνονται από 1:2 έως 1:5 και οι γενικές κλίσεις λειτουργίας των πρανών
εκσκαφής από 1:4 έως 1:6, εξαρτώμενες από το βάθος, τη φύση των υλικών και την κλίση των
στρωμάτων σε σχέση με το πρανές.
Οι κλίσεις των πρανών αποθέσεων αγόνων σε κάθε βαθμίδα είναι 1:1,5, οι γενικές τελικές κλίσεις
κυμαίνονται από 1:2,5 έως 1:4, ενώ οι γενικές κλίσεις λειτουργίας κυμαίνονται από 1:4 έως 1:10
εξαρτώμενες από το ύψος, τη φύση των υλικών καθώς και από το υλικό του υποβάθρου.
5.2.3.1.1 Σχεδιασμός Κύριου Πεδίου
Περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής
Επέκτασης Κομάνου.
Το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί την προς τα δυτικά και νοτιοδυτικά συνέχεια των
κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 2001, προκειμένου να
εξασφαλισθεί η τροφοδοσία του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, λόγω εξάντλησης των αποθεμάτων των
κοιτασμάτων Βόρειου Πεδίου (2005/2006) και του Πεδίου Κομάνου (2017/2018). Εντός των
ορίων της περιοχής των εκσκαφών του Ορυχείου Μαυροπηγής βρίσκονται:
 ο οικισμός Κομάνου, η απαλλοτρίωση του οποίου συντελέστηκε το 1999 με την
παρακατάθεση του επιδικασθέντος ποσού, και
 ο οικισμός Μαυροπηγής, η απαλλοτρίωση του οποίου θα κηρυχθεί αμέσως με την έκδοση
Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο «Επέκταση προς τα δυτικά
Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., Δ ΕΗ Α.Ε.»,
καθώς προβλέπεται να προσβληθεί από την ανάπτυξη του ορυχείου το 2016.
Ο πλησιέστερος οικισμός, εκτός των οικισμών Κομάνου και Μαυροπηγής, που επηρεάζεται από
τη λειτουργία του ορυχείου είναι του Προαστίου.
Η συνολική συμπληρωματική έκταση προς τα Δ. που κρίνεται αναγκαία για την ανάπτυξη του
Ορυχείου Μαυροπηγής, ως προς την αρχική αδειοδότηση 10, ανέρχεται σε 4.186 στρ. περίπου.
Σημειώνεται ότι για την πλήρη εκμετάλλευση του Ορυχείου Μαυροπηγής θα απαιτηθεί, επίσης,
και η καθαίρεση των Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας και Λ.Κ.Δ.Μ., που δεσμεύουν τμήματα του προς
εκμετάλλευση κοιτάσματος.
10
ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – ΥΠΠΟ: Έγκριση
περιβαλλοντικών όρων για το έργο της εκμετάλλευσης κοιτασμάτων λιγνίτη του λιγνιτωρυχείου
«ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ (Β.-Δυτικό Πεδίο)» συνολικής έκτασης 11.998.815,85 τ.μ., που βρίσκεται στην περιοχή
Δήμου Πτολεμαΐδας, Νομού Κοζάνης, από την εταιρεία ΔΕΗ Α.Ε. και των συνοδών αυτού έργων, Αρ. Πρωτ.
οικ. 142453/753/23-02-2006.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Με την προτεινόμενη επέκταση του Ορυχείου Μαυροπηγής τα εκμεταλλεύσιμα λιγνιτικά

αποθέματα του κοιτάσματος υπολογίζονται σε 174,1x106 t λιγνίτη (που αντιστοιχούν στο 18,8%
των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας), με συνολικές εκσκαφές 830x106
m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης (όγκος αγόνων που πρέπει να διακινηθούν για την παραγωγή
1 τόνου λιγνίτη) 3,94:1 m 3/t.
Σημειώνεται ότι στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα δεν περιλαμβάνεται το κοίτασμα του
Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, στο οποίο ο εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει
υπολογιστεί σε 5,0x106 t, με συνολικές εκσκαφές 34x106 m3 και σχέση εκμετάλλευσης 6,05:1
m3/t.
Η ετήσια παραγωγή του Ορυχείου Μαυροπηγής θα κυμανθεί, κατά την πλήρη ανάπτυξή του, από
7x106 έως 13x106 t λιγνίτη. Με τη ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει
περίπου το 7,3% έως 13,5% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας, με βάση τα σημερινά
δεδομένα.
Συνεπώς, το Ορυχείο Μαυροπηγής αποτελεί βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την
τροφοδοσία των λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα χρόνια και η
συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Σημειώνεται ότι όσον αφορά τις αποθέσεις με πάγιο εξοπλισμό (αποθέτες), αρχικά τα άγονα του
ορυχείου θα καλύψουν κενά (κοιλότητες) των εξοφλημένων εκμεταλλεύσεων του Βόρειου Πεδίου
και του Πεδίου Κομάνου, και στη συνέχεια, περί το 2014 που θα έχει αποκαλυφθεί το τεχνικό
πέρας του κοιτάσματος, η απόθεση αγόνων θα διενεργείται εσωτερικά, εντός του Ορυχείου
Μαυροπηγής. Παράλληλα, με συμβατικό εξοπλισμό, θα διενεργείται τόσο εξωτερική απόθεση,
στην περιοχή του Προαστίου, όσο και εσωτερική απόθεση. Όσον αφορά την απόθεση αγόνων
υλικών στην περιοχή του Προαστίου η οποία θα ξεκινήσει άμεσα και θα ολοκληρωθεί περί το έτος
2017, επισημαίνεται ότι θα είναι προσωρινή. Τα υλικά της απόθεσης αυτής θα επαναδιακινηθούν
προς την εσωτερική απόθεση της Μαυροπηγής, προκειμένου να μειωθεί το περιβαλλοντικό
αποτύπωμα από τις δραστηριότητες του Ορυχείου, μόλις δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες
λειτουργίας του Ορυχείου (μετά το έτος 2019).
5.2.3.1.2 Σχεδιασμός Πεδίου Καρδιάς
Περιλαμβάνει την εκμετάλλευση του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και την

εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού Κομάνου.
Το κοίτασμα Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη βρίσκεται Δ. του εξοφλημένου

Ορυχείου Πεδίου Καρδιάς και Β.Δ. του Ορυχείου Νότιου Πεδίου. Η εκμετάλλευση του

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
κοιτάσματος απαιτείται για να διασφαλιστεί η τροφοδοσία των Α.Η.Σ. Καρδιάς και Αγ.
Δημητρίου καθώς και του νέου ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V. Η εξόφληση του κοιτάσματος του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη έχει ορίζοντα έως το τέλος της δεκαετίας του 2050 και η πλήρης
εκμετάλλευσή του θα απαιτήσει σε πρώτη φάση την άμεση απαλλοτρίωση του οικισμού της
Ποντοκώμης, ο οποίος προσβάλλεται το 2015-2016 και αργότερα την καθαίρεση (2025) του
Α.Η.Σ. Καρδιάς, που δεσμεύουν τμήματα του εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος. Εκτός της
Ποντοκώμης οι πλησιέστεροι ως προς το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη οικισμοί είναι
της Μαυροπηγής και του Μαυροδενδρίου.
Η συνολική συμπληρωματική έκταση που απαιτείται προς τα Δ. για την ανάπτυξη του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη, ως προς την αρχική αδειοδότηση του Νοτιοδυτικού Πεδίου11,
ανέρχεται σε 4.890 στρ. περίπου.
Με την προγραμματιζόμενη επέκταση του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου τα εκμεταλλεύσιμα

αποθέματα του κοιτάσματος έχουν εκτιμηθεί σε 324x106 t, (που αντιστοιχούν στο 35% των
εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας), ενώ οι συνολικές εκσκαφές θα
ανέλθουν σε 2.051x106 m 3 με μέση σχέση εκμετάλλευσης, 5,5:1 m 3/t.
Στο Πεδίο Καρδιάς εντάσσεται και η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου Οικισμού
Κομάνου. Συνεπώς, στα παραπάνω λιγνιτικά αποθέματα θα πρέπει να περιληφθεί και το κοίτασμα
του Ορυχείου Οικισμού Κομάνου στο οποίο ο εναπομένων εκμεταλλεύσιμος λιγνίτης έχει
υπολογιστεί σε 15,0x106 t, με συνολικές εκσκαφές 77x106 m3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης
4,3:1 m 3/t.
Το Πεδίο Καρδιάς έχει σχεδιαστεί να λειτουργήσει με ετήσια παραγωγή που θα κυμαίνεται από
5x106 έως 15x106 t λιγνίτη. Με την ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει
περίπου το 5,2% έως 15,6% των συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας.
Συνεπώς, το Πεδίο Καρδιάς συνιστά βασικό πεδίο εκμετάλλευσης λιγνίτη για την τροφοδοσία των
λιγνιτικών μονάδων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα επόμενα περίπου 40 χρόνια και η
συμμετοχή του στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
Τέλος σημειώνεται ότι η απόθεση των εξορυσσόμενων αγόνων από το Πεδίο Καρδιάς μέχρι το
τέλος της λειτουργίας του θα είναι εσωτερική.
11
ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων-ΥΠ.ΠΟ., με Αρ. Πρωτ.
οικ.189708/3440/23-9-2008 με θέμα: «Τροποποίηση της υπ. αρ. πρωτ. οικ 114084/3671/23-10-2003 ΚΥΑ
ΥΠΕΧΩΔΕ – ΥΠΑΝ – Υπ. Γεωργίας για την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων για την εκμετάλλευση του
λιγνιτωρυχείου Πτολεμαΐδας έκτασης 110.889.837 τ.μ. της ΔΕΗ Α.Ε. που βρίσκεται σε περιοχή του Νομού
Κοζάνης».

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3.1.3 Σχεδιασμός Νότιου Πεδίου
Το Νότιο Πεδίο αποτελεί την προς Ν. συνέχεια των κοιτασμάτων του Κύριου Πεδίου. Το
Ορυχείο Νότιου Πεδίου ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1980 και μέχρι σήμερα έχει αναπτυχθεί σε
μια έκταση 7.647 στρ. περίπου (περιοχή εκσκαφών), ενώ στην τελική του μορφή θα καλύπτει
συνολική έκταση περίπου 19.304,5 στρ. Αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ.
Για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του Ορυχείου Νότιου Πεδίου προς ΒΑ., στην περιοχή του
οικισμού Πτελεώνα, απαιτείται συνολική έκταση 3.125 στρ. περίπου, για τις εξωτερικές
αποθέσεις αγόνων.
Τα απομένοντα εκμεταλλεύσιμα λιγνιτικά αποθέματα του κοιτάσματος Νότιου Πεδίου έχουν

υπολογιστεί σε 407,9x106 t λιγvίτη, (που αντιστοιχούν στο 44% των εκμεταλλεύσιμων
αποθεμάτων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μέχρι το τέλος της λειτουργίας τους, με συνολικές
εκσκαφές 2.910x106 m 3 και μέση σχέση εκμετάλλευσης 6,3:1 m 3/t.
Όσον αφορά τις αποθέσεις αγόνων κατά την παρούσα χρονική στιγμή τα άγονα αποτίθενται και
εσωτερικά του ορυχείου, και εξωτερικά στο εξαντλημένο ορυχείο της Ανατολικής Επέκτασης
Κομάνου και σε περιοχή του Νοτίου Πεδίου κοντά στην Ακρινή. Από το έτος 2018 περίπου η
απόθεση των αγόνων του ορυχείου θα συνεχιστεί αποκλειστικά στο εσωτερικό του ορυχείου
(εσωτερική απόθεση).
Η ετήσια παραγωγή του Νότιου Πεδίου θα κυμανθεί από 15x106 έως 25x106 t λιγνίτη. Με τη
ποσότητα αυτή παράγεται ηλεκτρική ενέργεια που καλύπτει περίπου το 15,6 έως 26,0% των
συνολικών τρεχουσών αναγκών της χώρας.
Συνεπώς, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το πιο σημαντικό από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας για τα επόμενα
40-50 χρόνια και η λειτουργία του κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντική στη συνολική
ηλεκτροπαραγωγή της χώρας.
Οι πλησιέστεροι οικισμοί που επηρεάζονται από την λειτουργία του Νοτίου Πεδίου είναι της
Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου στα ΝΑ. και της Σπηλιάς στα ΒΑ.
5.2.3.2. Aνάπτυξη των ορυχείων
H διαχρονική εξέλιξη της ανάπτυξης ενός ορυχείου προκύπτει από τα διαχρονικά προγράμματα
διακίνησης υλικών του ορυχείου και τα αντίστοιχα ισοζύγια εκσκαφών-αποθέσεων που
περιλαμβάνονται στην Τεχνική Μελέτη Εκμετάλλευσης. Στα Σχήματα 5.2-6, 5.2-7, και 5.2-8, που
αποτελούν αποσπάσματα των Χαρτών 10, 11, και 12, του Παραρτήματος Ι, παρουσιάζονται οι
στάθμες εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος των ετών 2015, 2020, και τελική
κατάσταση μετά την αποκατάσταση (τέλος δεκαετίας 2050), αντίστοιχα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3.2.1 Ανάπτυξη Κύριου Πεδίου
Όπως προαναφέρθηκε, το Κύριο Πεδίο περιλαμβάνει τις εκμεταλλεύσεις του Ορυχείου Πεδίου
Μαυροπηγής και του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.
Η έναρξη εργασιών στο ορυχείο Μαυροπηγής πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του έτους 2001.
Στο Σχήμα 5.2-9 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (12/2009) και το γενικό σχέδιο
ανάπτυξης του Ορυχείου κατά τα επόμενα χρόνια.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-6: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2015

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-7: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος του έτους 2020

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-8: Στάθμη εργασιών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος της δεκαετίας 2050 (τελική διαμόρφωση)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-9: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Ορυχείου Μαυροπηγής

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-9, στο τέλος του έτους 2009 η ανάπτυξη του ορυχείου
περιλαμβάνει:
 Δύο (2) τομές υπερκειμένων (1η και 2η Τομή Υ/Κ), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία δύο
(2) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1 & Ε2).
 Πέντε (5) τομές λιγνίτη (1η, 2η, 3η, 4η & 5η Λιγνιτική Τομή), στις οποίες βρίσκονται σε
λειτουργία, αντίστοιχα, πέντε (5) καδοφόροι λιγνιτικοί εκσκαφείς Ε3, Ε4, Ε5, Ε6 και Ε7, ενώ
κατά την πλήρη ανάπτυξη του ορυχείου προβλέπεται η εγκατάσταση ενός επιπλέον εκσκαφέα.
Στην παρούσα κατάσταση, στο ορυχείο Μαυροπηγής τα άγονα εξορύσσονται με καδοφόρους

εκσκαφείς, που στη συνέχεια τροφοδοτούν μέσω ταινιοδρόμων τους τρεις αποθέτες, που
βρίσκονται:
 Δύο (2) αποθέτες στην περιοχή του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα.
 Ένας (1) αποθέτης στο εξοφλημένο Ορυχείο Κομάνου
Σημειώνεται ότι εκτός των αποθετών, διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό αφενός εξωτερική
απόθεση (προσωρινή) στην περιοχή Προαστίου, και αφετέρου εσωτερική απόθεση στο ορυχείο
Μαυροπηγής, εκεί όπου έχει αποκαλυφθεί το πέρας του κοιτάσματος.
Για την εκμετάλλευση του ορυχείου Ανατολική Επέκταση Κομάνου χρησιμοποιείται συμβατικός
εξοπλισμός και τα άγονα αποτίθενται στο εξαντλημένο ορυχείο Κομάνου.
Επίσης, κατά την περίοδο 2014-2017, οι τρεις αποθέτες θα ενταχθούν σταδιακά στην εσωτερική
απόθεση.
Το Ορυχείο Μαυροπηγής εκτιμάται ότι θα προσβάλλει τον οικισμό Μαυροπηγής περί το έτος
2016 και η λειτουργία του θα διαρκέσει έως την εξάντληση των αποθεμάτων. Η απαλλοτρίωση
του ως άνω οικισμού, η κήρυξη της οποίας θα γίνει αμέσως με την έκδοση της Απόφασης
Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για το έργο «ΜΠΕ επέκτασης προς τα Δυτικά
Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και ΝΔ Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.» (Α.Π. κατάθεσης
146660/12.02.10, Δ/νση Περιβ. Σχεδ. Υ.ΠΕ.Κ.Α.) θα προηγηθεί της προσβολής και θα έχει
ολοκληρωθεί το 2012.
5.2.3.2.2 Ανάπτυξη Πεδίου Καρδιάς
Όπως προαναφέρθηκε, το Πεδίο Καρδιάς περιλαμβάνει εκτός από την εκμετάλλευση του
Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ορυχείου
Οικισμού Κομάνου.
Το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη αποτελεί συνέχεια προς τα Δ. της υφιστάμενης

εκμετάλλευσης του Ορυχείου Τομέα 6 του Πεδίου Καρδιάς, αλλά αναπτύσσεται ουσιαστικά ως
νέο ορυχείο, με νέο κόμβο ταινιοδρόμων και νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις (Πύργος Ελέγχου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Ταινιοδρόμων, Υποσταθμός κ.λπ.), αλλά και με προσθήκη νέου εξοπλισμού. Στο Σχήμα 5.2-10
παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (12/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης του Ορυχείου
Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη κατά τα επόμενα χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα, το κυρίως ορυχείο έχει χωριστεί σε 5 Τομείς: Β & ΒΔ Πρανή, 6Α1, 7, 8 & 9.
Σήμερα η εκμετάλλευση διενεργείται στους Τομείς 6Α1 και στα Βόρεια Πρανή του ορυχείου και
όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-10, η ανάπτυξη του πεδίου περιλαμβάνει:
Σχήμα 5.2-10: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Πεδίου Καρδιάς

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Δύο (2) τομές υπερκειμένων, στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία δύο (2) καδοφόροι
εκσκαφείς Ε1 και Ε8.
 Έξι (6) τομές λιγνίτη (2, 3, 4, 5, 6 & 7), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία έξι (6)
καδοφόροι εκσκαφείς (Ε2, Ε3, Ε4, Ε5, Ε6 & Ε7) του συστήματος.
Στο Νοτιοδυτικό πεδίο – Υψηλάντη, οι εκσκαφείς των υπερκειμένων είναι διασυνδεδεμένοι με

τέσσερις αποθέτες (Α1, Α2, Α3 & Α4) στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου. Κατά την πλήρη
ανάπτυξη του ορυχείου προβλέπεται η λειτουργία εννέα (9) εκσκαφέων συνολικά. Σημειώνεται
ότι μέχρι το τέλος της ζωής του ως άνω ορυχείου δεν θα γίνουν εξωτερικές αποθέσεις αγόνων, και
το σύνολο των αγόνων θα πληρώνει τις δημιουργούμενες κοιλότητες.
Με την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης του Τομέα 6Α1 και των Β.-ΒΔ. πρανών του ορυχείου, η
εκμετάλλευση θα προχωρήσει στους υπόλοιπους Τομείς 7, 8 και 9, με αριστερόστροφη στροφική
λειτουργία.
Οι ανάγκες εκμετάλλευσης του Τομέα 7 επιβάλουν τη μετατόπιση της σιδηροδρομικής γραμμής

ΟΣΕ (Σ.Γ.) και της υφιστάμενης Π.Ε.Ο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, που διχοτομούν τον Τομέα 7.
Εκτιμάται ότι το 2011 θα έχει ολοκληρωθεί η προσβολή του υφιστάμενου ρέματος Σουλού και η
κατασκευή της εκτροπής αυτού, με την έναρξη της εκτροπής να προγραμματίζεται στα τέλη του
2010. Τα έτη 2011 και 2012 θα γίνει η προσβολή της σιδηροδρομικής γραμμής και του τμήματος
της Π.Ε.Ο. αντίστοιχα, τα οποία θα μετατοπιστούν δυτικότερα στην περιοχή του Τομέα 8 και θα
λειτουργήσουν σε αυτή τη θέση ως προσωρινές παραλλαγές (από το 2014 έως το 2016 για τη Σ.Γ.
και από το 2012 έως το 2016 για το δρόμο – βλ. αναλυτικά Ενότητες 5.10.2 & 5.10.3). Για το
διάστημα μεταξύ 2011 και 2013 προτάθηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. και έγινε αποδεκτό από τον ΟΣΕ
(πρόκειται σύντομα να υπογραφεί η σχετική συμφωνία), η παύση λειτουργίας της γραμμής και η
εξυπηρέτηση των μεταφορικών αναγκών, προσώπων και εμπορευμάτων με αυτοκίνητα που θα
διαθέσει η ΔΕΗ Α.Ε.
Σημειώνεται ότι η υλοποίηση των προσωρινών παραλλαγών της γραμμής του ΟΣΕ και του
δρόμου, αφήνει το απαραίτητο περιθώριο χρόνου για σταθεροποίηση του εδάφους από
ενδεχόμενες καθιζήσεις στις αποθέσεις από τα υλικά εκσκαφής των Ορυχείων Καρδιάς και Ν.
Πεδίου, έτσι ώστε να ακολουθήσει το 2015 η κατασκευή των αντίστοιχων τελικών παραλλαγών
πάνω στις εν λόγω αποθέσεις, χωρίς να τίθεται ζήτημα γεωτεχνικής ευστάθειας. Για την μελέτη
των καθιζήσεων στις εν λόγω αποθέσεις, εκπονήθηκε σχετική μελέτη προκαταρκτικής εκτίμησης
με τίτλο «Καθιζήσεις αποθέσεων Ορυχείου Καρδίας και Νότιου Πεδίου στο Ορυχείο Καρδιάς» από
τη Πανγαία Σύμβουλοι Μηχανικοί Ε.Π.Ε. το Φεβρουάριο του 2010, σύμφωνα με την οποία το
97% του συνόλου των καθιζήσεων θα έχουν εκδηλωθεί στην περιοχή έως και το 2015.
Όσον αφορά τις απαιτούμενες για την εκμετάλλευση εκτροπές μικρής κλίμακας του ρέματος
Σουλού, εκτενής αναφορά γίνεται στην Ενότητα 5.10.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Τα όρια του πεδίου έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έτσι ώστε να
εξασφαλίζεται απόσταση ασφαλείας από τη νέα εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας (τουλάχιστον
50 m, όπως προβλέπει ο Κ.Μ.Λ.Ε.).
Στο Ορυχείο Οικισμού Κομάνου η εκμετάλλευση διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό. Εκτός

από μία μικρή ποσότητα αγόνων (της τάξης του 1,0 εκ. m3), η οποία θα οδηγηθεί στο χώρο του
εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου, η υπόλοιπη ποσότητα αγόνων θα οδηγηθεί στην εσωτερική
απόθεση του ορυχείου.
5.2.3.2.3 Ανάπτυξη Νότιου Πεδίου
Όπως προαναφέρθηκε, το Νότιο Πεδίο αποτελεί το μεγαλύτερο εν ενεργεία ορυχείο της ΔΕΗ. Στο
Σχήμα 5.2-11 παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση (12/2009) και το γενικό σχέδιο ανάπτυξης
του Νότιου Πεδίου κατά τα επόμενα χρόνια. Περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου.
Το Ορυχείο έχει χωριστεί σε έντεκα (11) Τομείς λειτουργίας (με αρίθμηση 1 έως 11) και η
εξόφλησή του μέχρι και τον Τομέα 6 έχει προγραμματιστεί με τους σημερινούς κόμβους Τ/Δ
(υπάρχουν χωριστοί κόμβοι Τ/Δ για τη διακίνηση των υπερκειμένων αγόνων και του λιγνιτικού
κοιτάσματος) με δεξιόστροφη στροφική λειτουργία.
Η ανάπτυξη του Ορυχείου στους Τομείς 7 έως 11 θα γίνει με νέο κόμβο ταινιοδρόμων. Οι
χωματουργικές εργασίες για τη διάνοιξη του νέου κόμβου προβλέπεται να ολοκληρωθούν μέσα
στο 2010, οπότε και θα ξεκινήσουν τα δομικά και στη συνέχεια τα ηλεκτρομηχανολογικά έργα. Ο
στόχος είναι ο κόμβος να τεθεί σε λειτουργία το 2012, οπότε σύμφωνα με τις μελέτες προβλέπεται
να ξεκινήσει η ένταξη των εκσκαφέων στον Τομέα 7 μέσω του κόμβου.
Σήμερα, το Ορυχείο αναπτύσσεται στους τομείς 5 και 7. Όπως φαίνεται στο Σχήμα 5.2-11, ο
Τομέας 5 περιλαμβάνει:
 Πέντε (5) τομές υπερκειμένων (1Α, 1Β, 2Α, 2Β & 3), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία
πέντε (5) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε1, Ε1Β, Ε2, Ε2Β & Ε3) του συστήματος.
 Τέσσερις (4) τομές λιγνίτη (4, 5, 6Α & 6Β), στις οποίες βρίσκονται σε λειτουργία, αντίστοιχα,
τέσσερις (4) καδοφόροι εκσκαφείς (Ε4, Ε5, Ε6& Ε6Β) του συστήματος.
Ο Τομέας 7 περιλαμβάνει μία (1) τομή υπερκειμένων στην οποία λειτουργεί ο καδοφόρος
εκσκαφέας Ε7.
Στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου, οι καδοφόροι εκσκαφείς μέσω του υφιστάμενου κόμβου είναι
διασυνδεδεμένοι με έξι (6) αποθέτες (Α1, Α2, Α3, Α5 & Α6). Από τους αποθέτες αυτούς, οι τρεις
(3) (Α1, Α2 & Α3) λειτουργούν στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου και οι άλλοι τρεις
αποθέτες (Α5, Α6 & Α7) στην εξωτερική απόθεση. Σημειώνεται ότι ο εκσκαφέας Ε7 που έχει
ενταχθεί στον Τομέα 7 συνδέεται απευθείας με τους αποθέτες της εξωτερικής απόθεσης. Οι

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
αποθέτες Α6 και Α7 λειτουργούν στην περιοχή της Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και όταν
ολοκληρώσουν τη λειτουργία τους θα ενταχθούν στην εσωτερική απόθεση αγόνων του ορυχείου
τα έτη 2016 και 2017, αντίστοιχα. Ο αποθέτης Α5, μετά την ολοκλήρωση της λειτουργίας του
στην περιοχή της σημερινής του θέσης, κοντά στην Ακρινή, θα μεταφερθεί στην περιοχή του
οικισμού Πτελεώνα, το 2012, και περί το έτος 2019 θα ενταχθεί στην εσωτερική απόθεση του
ορυχείου.
Επειδή στο ορυχείο Νότιου Πεδίου παρατηρούνται αυξημένες ανάγκες διακίνησης σκληρών
υπερκειμένων αγόνων υλικών, που εξορύσσονται με χρήση εκρηκτικών, οι εργασίες μεταφοράς
αγόνων εκτελούνται με φορτηγά οχήματα σε ποσοστό 37% και οι υπόλοιπες ποσότητες
μεταφέρονται με σύστημα ταινιοδρόμου.
Σχήμα 5.2-11: Υφιστάμενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Νοτίου Πεδίου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3.3. Παραγωγική διαδικασία
Η παραγωγική διαδικασία της εκμετάλλευσης των ορυχείων συνίσταται από τις εξής
δραστηριότητες:
1. Αποκάλυψη του κοιτάσματος. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος γίνεται με την εκσκαφή
υπερκειμένων αγόνων κυρίως με πάγιο εξοπλισμό (καδοφόροι εκσκαφείς) και υποβοηθητικά
με συμβατικό εξοπλισμό.
2. Διακίνηση των αγόνων προς τους χώρους απόθεσης. Η διακίνηση αυτή από τους καδοφόρους
εκσκαφείς προς τους αποθέτες γίνεται με μεταφορικές ταινίες. Όταν η εκσκαφή διενεργείται
με συμβατικό εξοπλισμό η διακίνηση αγόνων γίνεται με χωματουργικά αυτοκίνητα.
3. Εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη από τα ενδιάμεσα άγονα υλικά, ώστε να πληρούνται τα
ποιοτικά κριτήρια του καυσίμου.
4. Μεταφορά και αποθήκευση του λιγνίτη σε Υπαίθριες Αποθήκες (Αυλές).
5. Τροφοδοσία των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών από τις Αυλές
Στο Σχήμα 5.2-12 παρουσιάζεται το σύστημα της παραγωγικής διαδικασίας κατά την
εκμετάλλευση ενός λιγνιτικού κοιτάσματος με τη μορφή διαγράμματος ροής.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-12: Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκμετάλλευση ενός
λιγνιτικού κοιτάσματος
5.2.3.4. Πάγιος και Βοηθητικός εξοπλισμός
Ο πάγιος εξοπλισμός συνεχούς λειτουργίας των ορυχείων περιλαμβάνει τους καδοφόρους

εκσκαφείς, τους ταινιοδρόμους και τους αποθέτες. Στις Ενότητες 5.2.3.4.1 έως 5.2.3.4.3. που
ακολουθούν παρουσιάζεται αναλυτικά ο πάγιος εξοπλισμός κάθε ορυχείου.
Πέραν του εξοπλισμού αυτού, χρησιμοποιείται και ένας μεγάλος αριθμός ντιζελοκίνητων
οχημάτων και μηχανημάτων, ως βοηθητικός εξοπλισμός. Ειδικότερα, χρησιμοποιούνται διάφοροι
τύποι οχημάτων για τη μεταφορά του προσωπικού λειτουργίας και συντήρησης, την υποστήριξη
της λειτουργίας του πάγιου εξοπλισμού, την πραγματοποίηση των μεταθέσεων – επιμηκύνσεων –
μετασκευών των ταινιοδρόμων και τη λειτουργία των εργοταξίων σε επιλεγμένες περιοχές, όπως

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
επιβατικά επίβλεψης και λεωφορεία, ελκυστήρες, μεταθέτες ταινιοδρόμων, γερανοί και

ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, εκσκαφείς, υδραυλικά πτύα, φορτωτές, φορτηγά, προωθητές, γαιών
ισοπεδωτές γαιών κλπ.
Στις Εικόνες 5.2-1 και 5.2-2 παρουσιάζονται η χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για
την εξόρυξη λιγνίτη και μεταφορά του και η χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση
αγόνων, αντίστοιχα.
Εικόνα 5.2-1: Χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόμου για την εξόρυξη και
μεταφορά του λιγνίτη
Εικόνα 5.2-2: Χρήση συμβατικού εξοπλισμού για απομάκρυνση αγόνων

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3.4.1 Εξοπλισμός Κύριου Πεδίου
Ο πάγιος εξοπλισμός του Κύριου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-3. Στον ίδιο
πίνακα παρουσιάζεται η ετήσια δυναμικότητα των εκσκαφέων και των αποθετών, καθώς και το
ορυχείο προέλευσής τους και η χωρητικότητα κάδου.
Πίνακας 5.2-3: Πάγιος εξοπλισμός Κύριου Πεδίου

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ
ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΚΑΔΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ
(Lm 3/h)
(Lm 3)
ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ
SchRs 600 / 3,3 x 21 THYSSENKRUPP 2.232 0,450 2

SchRs 350 /
THYSSENKRUPP 1.801 0,420 2
5 x 21
SRs 1800 /
B/W 2.090 0,660 1
3 x 21
C700 THYSSENKRUPP 2.667 0,700 3
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
A2Rs B 4500-60 KOTHEN 4.200 1
ZPG 700 STOJEXPOR 1
ARs B 4000-60 LAUCHHAMMER 4.500 1
ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΙ (Τ/Δ)
33,6 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,6 – 1,8 m
Επίσης, σε μικρή κλίμακα και για λόγους εκλεκτικής απόληψης του λιγνίτη, στο ορυχείο
λειτουργούν δύο καδοφόροι εκσκαφείς (C700), μη διασυνδεδεμένοι με αποθέτες, το προϊόν
εξόρυξης των οποίων φορτώνεται, μεταφέρεται και αποτίθεται με συμβατικό εξοπλισμό (μικτή
εκμετάλλευση).
Στην περιοχή του Ορυχείου Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου οι διακινήσεις των υλικών
διενεργούνται με συμβατικό εξοπλισμό και με μικτή εκμετάλλευση. Η εκσκαφή, κατά τη μικτή
εκμετάλλευση, γίνεται με καδοφόρο εκσκαφέα (C700), ενώ η φόρτωση, η μεταφορά και η
απόθεση αγόνων με συμβατικό εξοπλισμό.
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το ορυχείο διαθέτει και
ντιζελοκίνητο βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-4 (για το
έτος 2009). Παράλληλα, στο ορυχείο αυτό διακινούνται υλικά και με τη χρήση συμβατικού
εξοπλισμού.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-4: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Κύριου Πεδίου (έτους 2009)
ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

D-8 2
D-9 11
Προωθητές Τροχοφόροι 2
Γερανοφόροι 5
Μεταφοράς καλωδίων 2
Ελαστιχοφόροι 4
Φορτωτές Καθαρισμού 4
Καθαρισμού βοηθητικοί 9
Με Σφύρα 1
Λοιποί εκσκαφείς 11
Εκσκαφείς
Καθαρισμού Τ/Δ – Ερπυστριοφόροι 5
Καθαρισμού Τ/Δ – Ελαστιχοφόροι 4
Ισοπεδωτές 4
Χωματουργικά TEREX 2
Λοιπός εξοπλισμός
Αυτοκίνητα διαβροχής 4
5.2.3.4.2 Εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς
Ο πάγιος εξοπλισμός του Πεδίου Καρδιάς παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-5.
Πίνακας 5.2-5: Πάγιος εξοπλισμός Πεδίου Καρδιάς
ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΔΟΥ

ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
(Lm 3/h) (Lm 3)
ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ
SchRs 2300 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 6.072 2,30 2
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
A2Rs 1800 / (30+40 x 14) KRUPP-O.K. 5.600 2
A2Rs-B6700-60 TAKRAF 6.700 1
B2400 FAM 11.000 1
33 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,8 m
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο
βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-6 (για το έτος 2009).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-6: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Πεδίου

Καρδιάς (έτους 2009)
ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ερπυστριοφόροι 18
Προωθητές Γερανοφόροι 7
Ελαστιχοφόροι 2
Εργοταξίου 4
Φορτωτές
Καθαρισμού 13
Εργοταξίου 11
Εκσκαπτικά Καθαρισμού 8
Με σφύρα 1
Ισοπεδωτές 2
Χωματουργικά 5
Φορτηγά 3
Λοιπός
Unimog 65
εξοπλισμός
Γερανοί 2
Βυτία νερού 5
(L/R) NISSAN 4
Επιβατηγά
Μικρά φορτηγά (MITSUBISHI) 7
οχήματα
TERRANO (NISSAN) 11
5.2.3.4.3 Εξοπλισμός Νότιου Πεδίου
Ο πάγιος εξοπλισμός του Νότιου Πεδίου παρουσιάζεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-7. Στο Νότιο
Πεδίο εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό του Πίνακα 5.2-7 περιλαμβάνονται επίσης 2 ηλεκτροκίνητα
Shovel P&H, BLE 2100.
Πίνακας 5.2-7: Πάγιος εξοπλισμός Νότιου Πεδίου

ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΔΟΥ
ΤΥΠΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
(Lm 3/h) (Lm 3)
ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ
SRs 2000 / 5 x 32 TAKRAF 4.170/6.050 2,10 4
SRs 2000 / 3 x 33 TAKRAF 3.970/5.760 2,00 2
SchRs 2300 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 4.188/6.072 2,30 1
SchRs 1760 / 5 x 32 THYSSENKRUPP 4.207/6.100 1,76 2
SchRs 3700 / 2,5 x 30 THYSSENKRUPP 7.586/11.100 3,70 1
ΑΠΟΘΕΤΕΣ
ARs 2400 / (40+70 x 18) ΜΑΝ 11.000 3
A2Rs-B6700-60 TAKRAF 6.700 3
93 km Τ/Δ πλάτους: 1,2 – 1,8 – 2,4 m
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό που περιγράφηκε παραπάνω, το πεδίο διαθέτει και ντιζελοκίνητο
βοηθητικό εξοπλισμό, ο οποίος αναλύεται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-8 (για το έτος 2009).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-8: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισμός Νότιου Πεδίου (έτους 2009)

Μ ΗΧΑΝΗΜΑ ΤΥΠΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
CAT D11 4
KOMATCU κλάσης D11 νέοι 4
KOMATCU κλάσης D11 παλαιοί 4
Προωθητές D9 27
D8 3
Τροχοφόροι 5
Γερανοφόροι 7
MARATHON 2
Εργοταξίων 5 m3 - Τροχοφόροι 4
Φορτωτές 3
Εργοταξίων 5 m - Ερπυστριοφόροι 1
Καθαρισμού 12
Shovels Liebherr 994 παλαιά 3
Shovels Liebherr 994 νέα 1
Εκσκαπτικά Τσάπα Liebherr 984 1
Shovel Demag 1
3
Shovels O & K 21 m 1
Ε/Η 8
U/R 6
Χωματουργικά TEREX 90 t 10
TEREX 85 t 20
TEREX 50 t 3
Διατρητικά TAMROCK 6
VOLVO 2
Ισοπεδωτές Champion 750 A 2
KOMATCU GD 823 3
Τροχοφόρα 4
Μηχανήματα Καθαρισμού
Ερπυστριοφόρα 9
Τροχοφόρα 8
Εκσκαπτικά βοηθητικών εργασιών (τσάπες)
Ερπυστριοφόρα 7
Unimog 25
Οχήματα μεταφοράς προσωπικού
DAG 11
Unimog μονής καμπίνας 40
Οχήματα επίβλεψης Unimog διπλής καμπίνας 21
Επιβατικά (L/R – MITS – TERRANO) 35
5.2.3.4.4 Χρήση εκρηκτικών υλών
Η χρήση εκρηκτικών υλών γίνεται στις περιπτώσεις σκληρών και συνεκτικών σχηματισμών υπό
την ευθύνη του Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών (Τ.Δ.Σ.Σ.) του Νότιου Πεδίου. Ο
Τ.Δ.Σ.Σ. διενεργεί ανατινάξεις στο Νότιο Πεδίο, και ειδικότερα στην εξόρυξη των σκληρών
πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα, αλλά και σε ορισμένες θέσεις στο

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πεδίο Καρδιάς και στο Κύριο Πεδίο. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των ανατινάξεων για τα έτη
1999-2003 συνοψίζονται στον ακόλουθο Πίνακα 5.2-9.
Πίνακας 5.2-9: Τεχνικά χαρακτηριστικά ανατινάξεων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (έτη 1999-
2003)
ΕΤΟΣ
1999 2000 2001 2002 2003
Συνολική κατανάλωση εκρηκτικών
1.293,5 1.248,6 2.289,0 2.413,6 2.453,1
υλών (t)
Ειδική κατανάλωση εκρηκτικών
0,244 0,243 0,270 0,286 0,291
υλών (kg/Fm3)
Αριθμός ανατινάξεων ανά ημέρα 2-8
Αριθμός διατρημάτων ανά ανατίναξη ≤ 100
Βάθος διατρημάτων (m) 1–8
Διάμετρος διατρημάτων (in) 6,5 – 9
Κάνναβος διατρημάτων (m x m) 4x5–6x6
Κλίση διατρημάτων Κατακόρυφη
Δονησιομετρικός έλεγχος Βάσει Μελέτης Ε.Μ.Π. 1999
Δονησιογράφος S-7 Οίκου SLOPE INDICATOR Inc.
Δεδομένου ότι ο τύπος εκρηκτικής ύλης που χρησιμοποιείται είναι το ANFO, για τη μεταφορά των
πρώτων υλών για την επιτόπου παρασκευή του χρησιμοποιούνται τρία (3) οχήματα γόμωσης
διατρημάτων. Συγκεκριμένα τα οχήματα διακινούνται από την Αποθήκη Νιτρικού Αμμωνίου στα
μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται σε συγκεκριμένες θέσεις κυρίως εντός του Νότιου Πεδίου.
Στον χάρτη του Σχήματος 5.2-13 αποτυπώνεται ενδεικτικά η διαδρομή που ακολουθείται από τα
ως άνω οχήματα.
Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική
της μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που
περιέχουν TNT, αλλά μόνο ANFO και H.ANFO (Heavy ANFO, δηλ. βαρύ ANFO). Η λογική της
λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του ANFO επιτόπου στο υπό γόμωση διάτρημα και
με τη γόμωσή του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απόσταση. Η γόμωση
γίνεται από έναν αδειούχο χειριστή ο οποίος βρίσκεται πάνω από το διάτρημα και οδηγεί την
εκρηκτική ύλη σε αυτό μέσω κοχλία. Μ’ αυτό τον τρόπο το μηχάνημα που οδηγείται δίπλα στα
υπό γόμωση διατρήματα δεν μεταφέρει εκρηκτικές ύλες παρά μόνον αδρανείς ύλες.
Οι πρώτες ύλες παρασκευής του ANFO (νιτρικό αμμώνιο και γαλακτώματα) αποθηκεύονται σε
δύο διακριτούς χώρους του Νοτίου Πεδίου, στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου οικισμού
Χαραυγής. Τα υλικά που αποθηκεύονται σε αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ
τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που να συνοδεύεται με ανατίναξη είναι μηδενική. Τα
υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι τα εξής:

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και

 γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή Ηeavy
ANFO.
Στην Ενότητα 5.8.13 παρουσιάζονται εκτενώς οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης εκρηκτικών και

αδρανών πρώτων υλών και καψυλίων.
Ο εξοπλισμός διαχείρισης των εκρηκτικών υλών και των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται για
την επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών και ειδικότερα τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων πληρούν
όλες τις προβλεπόμενες προδιαγραφές και διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά για την
εκτέλεση των σχετικών εργασιών σε επιφανειακά ορυχεία.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-13: Κίνηση οχημάτων γόμωσης διατρημάτων στο Ορυχείου Νότιου Πεδίου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.3.5. Διακίνηση υλικών
Από τις εκπονηθείσες μελέτες εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, έχουν καταρτιστεί τα
διαχρονικά προγράμματα διακίνησης αγόνων και παραγωγής λιγνίτη. Στους Πίνακες 5.2-10 και
5.2-11 που ακολουθούν παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών και της παραγωγής
λιγνίτη για το σύνολο των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, με ένταξη και της Νέας Μονάδας Α.Η.Σ.
Πτολεμαΐδας V, ισχύος 550-660 MW.
Πίνακας 5.2-10: Πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 10 6

Fm3), με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΟΙΚΙΣ ΝΟΤΙΟ
ΕΤΟΣ ΑΝΑΤ. ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΜΟΣ ΠΕΔΙΟ
ΕΠΕΚΤ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ ΚΟΜΑ
ΚΟΜΑΝΟΥ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
ΝΟΥ
2010 48 7 55 66 19 85 127 266

2011 54 7 61 74 18 92 124 276
2012 43 4 47 90 16 106 120 273
2013 44 44 80 14 94 120 258
2014 46 46 87 87 120 253
2015 48 48 74 74 125 247
2016 39 39 55 5 60 129 228
2017 42 8 50 55 5 60 119 229
2018 46 8 54 88 88 111 252
2019* 44 44 85 85 103 233
2020 42 42 86 86 82 210
2021-
τέλος 335 0 335 1212 0 1212 1631 3178
ΣΥΝΟΛΟ 831 34 865 2051 77 2128 2910 5903

6 3
* Μετά το 2019 θα επαναδιακινηθούν 52 x 10 m αγόνων από την προσωρινή εξωτερική απόθεση
Προαστίου προς την εσωτερική απόθεση του Ορυχείου Μαυροπηγής με ετήσιο ρυθμό της τάξης
των 5 x 106 m3. Οι εσωτερικές αυτές διακινήσεις δεν περιλαμβάνονται στον παραπάνω πίνακα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-11: Πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας (σε 10 6 t),
με τη Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V (550-660MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)

ΟΙΚΙΣ ΝΟΤΙΟ
ΕΤΟΣ ΑΝΑΤ. ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΜΟΣ ΠΕΔΙΟ
ΕΠΕΚΤ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ ΚΟΜΑ
ΚΟΜΑΝΟΥ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
ΝΟΥ
2010 7,8 1,5 9,3 9,9 3,8 13,7 20,5 43,5

2011 8,5 1,0 9,5 9,9 3,8 13,7 19,0 42,2
2012 6,4 0,5 6,9 11,3 3,5 14,8 17,7 39,4
2013 7,8 7,8 11,2 1,7 12,9 16,4 37,1
2014 8,7 8,7 12,6 12,6 14,6 35,9
2015 9,6 9,6 9,9 9,9 14,0 33,5
2016 7,0 7,0 8,0 1,0 9,0 13,5 29,5
2017 9,1 1,0 10,1 8,0 1,0 9,0 13,2 32,3
2018 9,7 1,0 10,7 12,5 12,5 13,0 36,2
2019 9,4 9,4 12,4 12,4 14,4 36,2
2020 8,9 8,9 12,5 12,5 11,3 32,7
2021-
τέλος 81,2 0,0 81,2 206,0 0,0 206,0 240,3 527,5
ΣΥΝΟΛΟ 174,1 5 179,1 324,2 14,8 339,0 407,9 926,0
Αναφορικά με την εξέλιξη των αποθέσεων αγόνων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας σημειώνονται
τα εξής:
 Στο Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου (Κύριο Πεδίο) και στο Ορυχείο Οικισμού
Κομάνου (Πεδίο Καρδιάς) οι αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά, στα εξοφλημένα τμήματα
των ορυχείων με χρήση συμβατικού εξοπλισμού.
 Στο Ορυχείο Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο) λειτουργούν τρεις (3) αποθέτες, για την απόθεση
σε κοιλότητες, στην περιοχή των εξοφλημένων Ορυχείων Βόρειου Τομέα (2 αποθέτες) και
Πεδίου Κομάνου (1 αποθέτης) (βλ. Σχήμα 5.2-9). Οι αποθέτες του ορυχείου θα ενταχθούν
στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου την περίοδο 2014-2017. Με συμβατικό εξοπλισμό
διενεργείται εσωτερική απόθεση καθώς και προσωρινή εξωτερική απόθεση αγόνων στην
περιοχή Προαστίου (βλ. Κεφ. 5.2.3.1.1), δυτικά του Ορυχείου. Επίσης, με συμβατικό
εξοπλισμό μεταφέρονται μικρές ποσότητες, (της τάξης 1 εκ. m3), στην περιοχή του
εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου.
 Στο Πεδίο Καρδιάς που αποτελεί συνέχεια του Ορυχείου Τομέα 6 (Πεδίο Καρδιάς) οι
αποθέσεις διενεργούνται εσωτερικά με τέσσερις (4) αποθέτες (βλ. Σχήμα 5.2-10), ενώ στις
εσωτερικές αποθέσεις προβλέπεται να ενταχθεί κι ένας τέταρτος αποθέτης.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Στο Νότιο Πεδίο λειτουργούν έξι (6) αποθέτες σε εσωτερικές αποθέσεις (Νοτίου Πεδίου και
Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου) (βλ. Σχήμα 5.2-11). Παράλληλα, με συμβατικό εξοπλισμό
διενεργείται εξωτερική απόθεση αγόνων στην περιοχή του Νοτίου Πεδίου, που θα επεκταθεί
και στον Πτελεώνα, καθώς και εσωτερική απόθεση εντός του Ορυχείου.
Στα Σχήματα 5.2-6 έως 5.2-8, (βλ. Χάρτες 10 έως 12, Παραρτήματος Ι), παρουσιάζονται οι
χάρτες για τις προβλεπόμενες στάθμες εργασιών κατά τα έτη 2015, 2020 και της προβλεπόμενης
τελικής κατάστασης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας στο τέλος της δεκαετίας 2050, αντίστοιχα.
Στην Εικόνα 5.2-3 παρουσιάζεται απόθεση αγόνων με χρήση αποθέτη.
Χώροι απόθεσης τέφρας

Οι κοιλότητες των ορυχείων αποτελούν και χώρους συναπόθεσης των υποπροϊόντων της καύσης
του λιγνίτη με τα άγονα. Τα ως άνω υποπροϊόντα αναμιγνύονται με τα άγονα υλικά της εκσκαφής
και αποτίθενται από τους αποθέτες. Στο Σχήμα 5.2-14 παρουσιάζονται οι περιοχές συναπόθεσης
των υποπροϊόντων, καθώς και οι χρησιμοποιούμενοι ταινιόδρομοι, (σωληνωτοί ή συμβατικού
τύπου) μεταφοράς τους. Αναλυτικά στοιχεία για τη συναπόθεση της τέφρας και των αγόνων
δίνονται στην Ενότητα 5.6 της παρούσης
Εικόνα 5.2-3: Χρήση αποθέτη για απόθεση αγόνων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.2-14: Περιοχές συναπόθεσης αγόνων και τέφρας έως το 2020 και ταινιόδρομοι μεταφοράς της τέφρας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.2.4. Προσωπικό
Το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) αποτελεί τη μεγαλύτερη υπηρεσιακή

Μονάδα της ΔΕΗ. Το προσωπικό που απασχολείται εκεί είναι ειδικευμένο και στις προσπάθειές
του στηρίζεται η μεγάλη ανάπτυξη που εμφανίζει το πρώτο Λιγνιτικό Κέντρο της χώρας μας τα
τελευταία χρόνια. Η ανάπτυξη αυτή επιτρέπει στη ΔΕΗ να συγκαταλέγεται μεταξύ των
μεγαλυτέρων παραγωγών ορυκτών ανθράκων παγκοσμίως, κατέχοντας σήμερα τη δεύτερη θέση
στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πέμπτη στην Ευρώπη και την έκτη στον κόσμο.
Στον Πίνακα 5.2-12 παρουσιάζεται η ανάλυση απασχόλησης του τακτικού προσωπικού της ΔΕΗ
στο Λ.Κ.Δ.Μ. ανά ορυχείο, τομέα απασχόλησης και βάρδια. Από τον Πίνακα αυτό προκύπτει ότι
το προσωπικό που απασχολείται στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 3.750 άτομα.
Σημειώνεται ότι η λειτουργία των ορυχείων είναι συνεχής.
Εκτός από το ως άνω τακτικό προσωπικό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας απασχολείται και μεγάλος
αριθμός εργαζομένων στα συνεργεία των εργολάβων των ορυχείων. Εκτιμάται ότι αυτό το
προσωπικό των εργολάβων ανέρχεται σε περίπου 2.000 άτομα.
Τέλος, στον Πίνακα 5.2-13 παρουσιάζεται το προσωπικό, (ως τακτικό, έκτακτο και προσωπικό
εργολάβων) της ΔΕΗ που απασχολείται στους Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου
που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή. Με βάση τον πίνακα αυτό το προσωπικό των ΑΗΣ της
ΔΕΗ ανέρχεται σε 2.066 άτομα και των εργολάβων σε 255 άτομα.
Συνεπώς η συνολική άμεση απασχόληση που στηρίζεται από την λειτουργία των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας ανέρχεται σε 5.816 άτομα ως προσωπικό ΔΕΗ και 2.255 ως προσωπικό εργολάβων,
δηλαδή συνολικά 8.071 άτομα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-12: Ανάλυση απασχόλησης τακτικού προσωπικού ΔΕΗ στο Λιγνιτικό Κέντρο
Δυτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.Δ.Μ.) (στοιχεία Δεκεμβρίου 2008)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΚΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΗΣΙΑ
ΒΑΡΔΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ
ΒΑΡΔΙΑ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ
Εκμετάλλευσης 366 43 409
Μηχανολογικής Συντήρησης 48 127 175
Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 13 37 50
ΤΟΜΕΑΣ
Μεταλ. Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης 8 8

Εκμετάλλευσης Κοιτασμάτων Φλώρινας 44 7 51
Διοικητικοοικονομικού & Πληροφορικής 21 21
Σύνολο 471 243 714
ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
ΤΟΜΕΑΣ

Διεύθυνσης 1 1
Σύνολο 375 199 574
ΟΡΥΧΕΙΟ ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΤΟΜΕΑΣ

Διεύθυνσης 5 5
Σύνολο 305 230 535
ΟΡΥΧΕΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
ΤΟΜΕΑΣ
Μεταλλευτικών Μελετών Σχεδιασμού & Απόδοσης 22 22

Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών. 185 14 199
Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 19 57 76
Σύνολο 767 379 1.146
ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ 1.918 1.051 2.969

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.

ΒΑΡΔΙΑ
Η/Μ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ
Διοίκησης 6 6
Συνεργείων Πάγιου Εξοπλισμού 125 125
ΤΟΜΕΑΣ
Ηλεκτρομηχανολογικών Μελετών 8 8
Συντήρησης Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού 59 59
Ιμάντων 31 13 44
Σύνολο 31 211 242
Μ.Ο Υ.
Προμηθειών 5 64 69
ΤΟΜΕΑΣ
Συμβάσεων 14 14
Οικονομικού 20 20
Σύνολο 5 98 103
Μ.Π.Π. & ΑΠ.
Τοπογραφικού & Απαλλοτριώσεων 8 8
Φ-Χ. Εργαστηρίου 11 11
ΤΟΜΕΑΣ
Προστασίας Περιβάλλοντος & Αποκατάστασης Εδαφών 42 42

Γεωτρήσεων 55 55
Σύνολο 116 116
Μ.Π.Σ.
Συμβάσεων Έργων 0
ΤΟΜΕΑΣ
Οικονομικής Παρακολούθησης Συμβάσεων Έργων 6 6

Δομικών Έργων 39 39
Μ.Υ&ΑΣ.
Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία & Εκπαίδευσης
20 13 33
Ορυχείων Πτολεμαΐδας
ΤΟΜΕΑΣ
Υγείας & Ασφάλειας στην Εργασία & Εκπαίδευσης

0
Ορυχείων Αμυνταίου & Φλώρινας
ΛΟΙΠΟΙ ΤΟΜΕΙΣ
Βιομηχανικού Συγκροτήματος. 74 15 89
Μ.Ο. 816 50 50
Φύλαξης 35 35
Ανθρώπινου Δυναμικού & Διοικητικής Μέριμνας 27 27
ΚΛΙ.ΜΕ 16 7 23
Προγραμματισμού & Παρακολούθησης Αποτελεσμάτων 13 13

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.

ΒΑΡΔΙΑ
Μελετών 5 5
Σύνολο 125 117 242
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΛΚΔΜ 2.099 1.651 3.750
Πίνακας 5.2-13: Συνολικό προσωπικό μονάδων Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΔΕΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

ΜΟΝΑΔΑ Α.Η.Σ. ΣΥΝΟΛΟ
ΤΑΚΤΙΚΟ ΈΚΤΑΚΤΟ ΕΡΓΟΛΑΒΩΝ
Πτολεμαΐδας 451 155 105 711
Καρδιάς 469 175 - 644
Αγ. Δημητρίου 666 150 150 966
Σύνολο 1586 480 255 2321
5.2.5. Βοηθητικές ύλες και ανταλλακτικά λειτουργίας
Λόγω της φύσης της εξορυκτικής δραστηριότητας δε γίνεται χρήση πρώτων υλών για την
παραγωγική λειτουργία του ορυχείων, πέραν της περιορισμένης χρήσης εκρηκτικών υλών.
Οι εκρηκτικές ύλες χρησιμοποιούνται σε περιορισμένες θέσεις κυρίως στο Ορυχείο Νότιου

Πεδίου, για την εξόρυξη των σκληρών υπερκειμένων (βλ. Ενότητα 5.2.3.4.4 της παρούσας
μελέτης).
Από τα τηρούμενα στοιχεία η ειδική κατανάλωση εκρηκτικών υλών επί των σκληρών
υπερκειμένων κυμαίνεται μεταξύ 0,243 kg/Fm3 και 0,291 kg/Fm3. Αντίστοιχα, η ετήσια
κατανάλωση εκρηκτικών υλών κυμαίνεται μεταξύ 1.293,5 t και 2.453,1 t.
Για την λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, τα υλικά που είναι απαραίτητα αφορούν στα
καύσιμα, τα έλαια και λιπαντικά που χρησιμοποιούνται από τον ντιζελοκίνητο εξοπλισμό, ενώ στα
κύρια ανταλλακτικά περιλαμβάνονται τα ράουλα και οι ιμάντες των μεταφορικών ταινιών, τα
ελαστικά επίσωτρα και οι μπαταρίες του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού μεταφοράς λιγνίτη και
αγόνων.
Στον Πίνακα 5.2-14 δίνεται για το 2008 η μέση ετήσια κατανάλωση σε υλικά λειτουργίας και
ανταλλακτικά των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-14: Ετήσιες καταναλώσεις υλικών λειτουργίας και ανταλλακτικών στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας κατά το έτος 2008
ΥΛΙΚΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Πετρέλαιο ντίζελ 26196 kL
Βενζίνη 299 kL
Έλαια και Λιπαντικά 1617 kL
ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ
Ιμάντες Μ.Τ. (καινούργιοι) 79.783 m
- Αντικατάσταση κατεστραμμένων ή φθαρμένων 50.743 m

- Τοποθετήσεις καινούργιων ιμάντων σε νέους
Τ/Δ, κυρίως στο Ορυχείο Νοτιοδυτικό Πεδίο - 29.040 m
Υψηλάντη
Ιμάντες Μ.Τ. επισκευασμένοι, που είτε
μπαλώθηκαν είτε συγκολλήθηκαν στα συνεργεία 11.104 m
της ΔΕΗ
Ράουλα Μ.Τ. 145.000 τεμ.
-Καινούργια 120.000 τεμ.
-Επισκευασμένα 25.000 τεμ.
Ελαστικά επίσωτρα Φ<1,4m 1299 τεμ.
Ελαστικά επίσωτρα Φ>1,4m 332 τεμ.
ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ
Αυτοκινήτων 786 τεμ.
Φορητές μπαταρίες 10683 τεμ.
Δεδομένου ότι και μετά το 2010, η εξορυκτική δραστηριότητα θα κυμανθεί πρακτικά στα ίδια
επίπεδα με αυτή του 2008, οι ως άνω ετήσιες καταναλώσεις αντιπροσωπεύουν και τη μελλοντική
λειτουργία των Ορυχείων.
5.2.6. Διακίνηση υλικών και παραγωγή λιγνίτη
Στους Πίνακες 5.2-10 και 5.2-11 παρουσιάζεται αντίστοιχα το πρόγραμμα συνολικής διακίνησης
υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με τον
προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. έως και την εξάντληση των αποθεμάτων. Στον Πίνακα 5.1-4
παρουσιάζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του λιγνίτη για τα εναπομείναντα εκμεταλλεύσιμα
αποθέματα λιγνίτη (από 1.1.2010) σε καθένα από τα ορυχεία.
Στους Πίνακες 5.2-15 και 5.2-16 παρουσιάζεται αντίστοιχα το συνοπτικό πρόγραμμα συνολικής
διακίνησης υλικών και παραγωγής λιγνίτη για κάθε ένα από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σύμφωνα

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
με τον προγραμματισμό της ΔΕΗ Α.Ε. έως και την εξάντληση των αποθεμάτων στο τέλος της
δεκαετίας 2050.
Πίνακας 5.2-15: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεμαΐδας

(σε 106 Fm 3), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)
ΟΡΥΧΕΙΟ ΑΝΑΤ. ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΝΟΤΙΟ ΓΕΝΙΚΟ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΟΙΚ .
Μ ΑΥΡΟ- ΕΠΕΚΤ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ - ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΚΟΜΑΝΟΥ
ΠΗΓΗΣ ΚΟΜΑΝΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ
2010-
2020* 496 34 530 839 77 916 1279 2725
2021-τέλος 335 0 335 1212 0 1122 1631 3178
ΣΥΝΟΛΟ 831 34 865 2051 77 2038 2910 5903
6 3
* Στον Πίνακα δεν περιλαμβάνονται τα 52 x 10 m της εξωτερικής απόθεσης Προαστίου που θα
επαναδιακινηθούν προς την εσωτερική απόθεση του Ορυχείου
Πίνακας 5.2-16: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεμαΐδας

(σε 106 t), με τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010- τέλος δεκαετίας 2050)
ΟΡΥΧΕΙΟ ΑΝΑΤ. ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΝΟΤΙΟ ΓΕΝΙΚΟ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΟΙΚ .
Μ ΑΥΡΟ- ΕΠΕΚΤ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ - ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΔΙΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΚΟΜΑΝΟΥ
ΠΗΓΗΣ ΚΟΜΑΝΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ
2010-2020 92,9 5,0 97,9 118,2 14,8 133,0 167,6 398,5
2021-
τέλος 81,2 0,0 81,2 206,0 0,0 206,0 240,3 527,5
ΣΥΝΟΛΟ 174,1 5 179,1 324,2 14,8 339,0 407,9 926,0
Σημειώνεται ότι στους χώρους εξόρυξης των λιγνιτών δεν γίνεται καμιά επεξεργασία ή
εμπλουτισμός τους και δεν παράγονται ουσίες δυνητικά επικίνδυνες για το περιβάλλον. Ο
εξορυγμένος λιγνίτης μεταφέρεται με χρήση κυρίως πάγιου και δευτερευόντως συμβατικού
εξοπλισμού (δηλ. ταινιοδρόμων και φορτηγών αυτοκινήτων, αντίστοιχα) στις Αυλές Λιγνίτη των
Ατμοηλεκτρικών Σταθμών.
5.2.7. Χρονικός προγραμματισμός Έργου
Το πρόγραμμα παραγωγής λιγνίτη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας μέχρι εξαντλήσεως αποθεμάτων

(βλ. Πίνακα 5.2-10) και κατ’ επέκταση και το αντίστοιχο πρόγραμμα εξόρυξης αγόνων υλικών
(βλ. Πίνακα 5.2-11) καταρτίστηκε βάσει των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων των ορυχείων, του
προγραμματισμού λειτουργίας των υφιστάμενων και της νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V και
των αντίστοιχων αναγκών των Α.Η.Σ. σε κατανάλωση λιγνίτη. Το πρόγραμμα τροφοδοσίας των
Μονάδων Α.Η.Σ. από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας δίνεται στον Πίνακα 5.2-17.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.2-17: Πρόγραμμα τροφοδοσίας με λιγνίτη των Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας (σε 106 t λιγνίτη) την περίοδο 2010 - 2020*
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ** ΝΔ. ΠΕΔΙΟ (ΥΨΗΛΑΝΤΗ) ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΛΙΓΝΙΤΗ
ΑΓ. ΝΕΑ ΠΤΟ ΑΓ. ΝΕΑ ΑΓ. ΑΓ.

EΤΟΣ ΠΤΟΛ ΑΜΥΝΤ*** ΚΑΡΔΙΑΣ ΔΗΜ. ΜΟΝ. ΣΥΝΟΛΟ Λ ΚΑΡΔΙΑΣ ΔΗΜ. ΜΟΝ. ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΔΗΜ. ΣΥΝΟΛΟ ΠΤΟΛ.**** ΚΑΡΔΙΑΣ ΔΗΜ. ΠΤΟΛ V ΣΥΝΟΛΟ
2010 5,8 1,8 1,7 9,3 1,9 8,7 3,1 13,7 4,9 15,6 20,5 7,7 13,6 20,4 41,7
2011 5,5 1,5 0,9 1,6 9,5 8,4 5,3 13,7 5 14 19 6 14,3 20,9 41,2
2012 3,8 1,5 0,1 1,5 6,9 8,9 5,9 14,8 4,3 13,4 17,7 4,3 13,3 20,8 38,4
2013 3,4 1,5 2,9 7,8 6,9 6 12,9 4,8 11,6 16,4 3,9 11,7 20,5 36,1
2014 3,2 1,5 1 3 8,7 6,1 6,5 12,6 4 10,6 14,6 3,7 11,1 20,1 34,9
2015 1,5 1,5 3,2 3,4 9,6 3,4 6,5 9,9 4 10 14 1,7 10,6 19,9 32,2
2016 3,5 3,5 7 4,1 4,9 9 3 10,5 13,5 10,6 18,9 29,5
2017 2,6 5,5 2 10,1 4 4 1 9 4 9,2 13,2 10,6 18,7 3 32,3
2018 2 5,5 3,2 10,7 4,3 4,5 3,7 12,5 4,3 8,7 13 10,6 18,7 6,9 36,2
2019 1 3,4 5 9,4 6 4,5 1,9 12,4 3,6 10,8 14,4 10,6 18,7 6,9 36,2
2020 3 3 2,9 8,9 4 4,5 4 12,5 2,3 9 11,3 9,3 16,5 6,9 32,7
ΣΥΝΟΛΑ
2010-2020 23,2 9,3 17,3 35 13,1 97,9 1,9 64,8 55,7 10,6 133 44,2 123,4 167,6 27,3 126,3 214,1 23,7 391,4
* Το εν λόγω πρόγραμμα τροφοδοσίας των λιγνιτικών ΑΗΣ έχει καταρτηθεί με βάση τις σημερινές προβλέψεις της ΔΕΗ Α.Ε., οι οποίες ενδέχεται να αναθεωρηθούν με βάση τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και τις
περιβαλλοντικές ρυθμίσεις που πιθανόν να υιοθετηθούν από την Ε.Ε.
** Από το 2010-2014 8,8*10 6 θα τροφοδοτήσουν τον ΑΗΣ Αμυνταίου
*** Περιλαμβάνεται και η τροφοδοσία ΑΗΣ Αμυνταίου από το ορυχείο Μαυροπηγής
**** 2,2*10 προέρχονται από το Ορυχείο Αμυνταίου 6

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.3. ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
5.3.1. Χρήση νερού
5.3.1.1. Χρήσεις υπογείων νερών
Όπως αναλυτικά περιγράφεται στην Ενότητα 4.2.4.3.3, για την ασφαλή διεξαγωγή των
εξορυκτικών εργασιών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, εκτελούνται συστηματικά αντλήσεις υπόγειων
και επιφανειακών νερών. Πιο συγκεκριμένα, για την προστασία των εκσκαφών από την είσοδο
υπόγειων νερών στα δάπεδα των βαθμίδων, για τη βελτίωση της ευστάθειας των πρανών των
ορυχείων και την αποφυγή φαινομένων κατολισθήσεων, ορύσσονται περιμετρικά των ορυχείων
υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης, στις οποίες εκτελείται συστηματική και συνεχής άντληση των
υπόγειων νερών, πριν αυτά εισέλθουν στο χώρο της εκσκαφής, με στόχο τον έλεγχο της στάθμης
του υδροφόρου ορίζοντα (υποβιβασμός της στάθμης).
Το νερό που αντλείται από τις υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
διατίθεται:
1. Για την κάλυψη των αναγκών των Ορυχείων Πτολεμαΐδας (ύδρευση, άρδευση
αποκατεστημένων εκτάσεων, διαβροχή δρόμων και άλλες χρήσεις).
2. Στη Δ.Ε.Υ.Α. Κοζάνης, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μετέπειτα επεξεργασία και διανο μή του.
Η εκάστοτε πλεονάζουσα ποσότητα διατίθεται στο φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού), σε εφαρμογή
του περιβαλλοντικού όρου (δ.1.28) της υπ’ αρ. πρ. οικ. 114084/3671/23.10.2003 ΚΥΑ ΕΠΟ του
λιγνιτωρυχείου «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ», του περιβαλλοντικού όρου (16.α) της υπ’ αρ. πρ. οικ.
142453/7531/25.02.2006 ΚΥΑ ΕΠΟ, η οποία τροποποίησε την ως άνω ΚΥΑ ΕΠΟ, καθώς επίσης
και του περιβαλλοντικού όρου (δ.1.27) της υπ’ αρ. πρ. οικ. 142453/7531/25.02.2006 ΚΥΑ ΕΠΟ
του λιγνιτωρυχείου «ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ (Β-Δυτικό Πεδίο)».
O Πίνακας 5.3-1 παρουσιάζει την κατανομή της διάθεσης του νερού των υδρογεωτρήσεων
αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008 (στοιχεία Εκθέσεων Ποιότητας
Περιβάλλοντος των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και Μαυροπηγής για τα έτη 2006 έως 2008 ).
Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι η αντλούμενη ποσότητα νερού από τις υδρογεωτρήσεις
αποστράγγισης την τριετία 2006-2008 κινήθηκε πτωτικά, από 19,07x106m3 σε 15,33x106m3 και
κατά μέσο όρο ανήλθε σε 17,58x106m3 ετησίως.
Η ποσότητα των αντλούμενων υπόγειων υδάτων, τα οποία προέρχονται από την αποστράγγιση
του υδροφορέα υπερκειμένων, μεταβάλλονται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του υδροφορέα και
το ύψος των βροχοπτώσεων. Σημειώνεται ότι η αποστράγγιση είναι μια δυναμική διαδικασία η
οποία μεταβάλλεται από έτος σε έτος με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης και κατά συνέπεια δεν
είναι δεδομένη η προεξόφληση μιας σταθερής παροχής αντλούμενου νερού σε βάθος χρόνου.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Όπως αναφέρθηκε στο πλαίσιο της Ενότητας 4.2.4.3.4, η ποιότητα του αντλούμενου νερού στις
υδρογεωτρήσεις αποστράγγισης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας συσχετίζεται άμεσα με τα
υδροχημικά χαρακτηριστικά του υδροφόρου ορίζοντα, με την πετρογραφία των περιβαλλόντων
πετρωμάτων της περιορεινής ζώνης και με την πετρογραφική σύσταση των κλαστικών ιζημάτων
της τεκτονικής τάφρου στην οποία αναπτύσσονται τα Ορυχεία.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η ανάγκη ανάπτυξης προς τα νοτιοδυτικά του ορυχείου Νοτιοδυτικού
Πεδίου – Υψηλάντη, επιβάλλει την εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού, για την οποία γίνεται
αναφορά στην Ενότητα 5.10.7.
Στο Σχήμα 5.3-1 φαίνονται σχηματικά οι χρήσεις υδατικών πόρων από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας,
κατά την τριετία 2006-2008. Σημειώνεται ότι η καθαρή κατανάλωση υπογείων νερών από τα
ορυχεία ανέρχεται σε (3,03+0,52-2,37)x106m3= 1,18x106m3, καθώς ένα σημαντικό τμήμα των
νερών που χρησιμοποιούνται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της ΔΕΗ (80% ή 2,37x106m3)
επιστρέφουν στην υδρολογική λεκάνη ως υγρά λύματα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.3-1: Κατανομή χρήσης νερού υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης (υπόγειων νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 103m3)
ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ* ΚΑΡΔΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΣΥΝΟΛΑ
ΈΤΟΣ 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008
ΑΝΤΛΗΣΕΙΣ
2.318 1965 2283 5.402 3.333 2.895 11.350 13.055 10.149 19.070 18.353 15.326
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Άρδευση αγρών (μέσω της ΔΕΥΑΚ) 6.577 5.550 4.202 6.577 5.550 4.202
Πόσιμο νερό κτιριακών εγκ/σεων
ορυχείων και νερό άρδευσης 383 279 277 1.627 1.719 1.244 1.193 1.193 1.179 3.203 3.191 2.700
ορυχείων
Διαβροχή δρόμων 255 156 468 201 213 251 457 370 718
Διάθεση σε ΔΕΥΑΚ: Υδροδότηση
2.581 5.288 3.979 2.581 5.288 3.979
Κοζάνης
Διάθεση σε ΔΕΥΑΚ: Υδροδότηση
Δ.Δ. (Κόμανου ή/και Παλαιάς 864 765 605 999 1.023 788 1.863 1.788 1.393
Χαραυγής ή/και Κλείτου)
Διάθεση
Ρέμα Σουλού 1.680 1.530 1.539 2.710 636 795 4.390 2.167 2.334
ΣΥΝΟΛΑ 2.318 1.965 2.283 5.402 3.333 2.895 11.350 13.055 10.149 19.070 18.353 15.326
* Ορυχείο Βόρειου Τομέα, Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και Ορυχείο Μαυροπηγής .

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.3.1.2. Χρήσεις επιφανειακών νερών
Αντλήσεις επιφανειακών νερών πραγματοποιούνται από τα αντλιοστάσια αποστράγγισης που

βρίσκονται στα δάπεδα όλων των εν λειτουργία Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Τα νερά των
αντλιοστασίων προέρχονται από τα νερά φυσικής αποστράγγισης των πρανών των ορυχείων, από
τα μετεωρολογικά κατακρημνίσματα (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις) και από τα νερά της λεκάνης
απορροής του ορυχείου. Το αντλούμενο νερό από τα οργανωμένα αντλιοστάσια διατίθεται σε ένα
μικρό ποσοστό για τη διαβροχή των χωμάτινων εργοταξιακών δρόμων των ορυχείων και κατά το
μεγαλύτερο μέρος της στο ρέμα Σουλού (φυσικός αποδέκτης της ευρύτερης υδρολογικής λεκάνης
Πτολεμαΐδας), σε εφαρμογή του περιβαλλοντικού όρου (δ.1.26) της υπ’ αρ. πρ. οικ.
114084/3671/23.10.2003 ΚΥΑ ΕΠΟ του λιγνιτωρυχείου «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ», του
περιβαλλοντικού όρου (16.ε) της υπ’ αρ. πρ. οικ. 142453/7531/25.02.2006 ΚΥΑ ΕΠΟ η οποία
τροποποίησε την ως άνω ΚΥΑ ΕΠΟ, καθώς επίσης και του περιβαλλοντικού όρου (δ.1.26) της υπ’
αρ. πρ. οικ. 142453/7531/25.02.2006 ΚΥΑ ΕΠΟ του λιγνιτωρυχείου «ΜΑΥΡΟΠΗΓΗΣ (Β-
Δυτικό Πεδίο)». Η ποιότητα του νερού των αντλιοστασίων, όπως παρουσιάστηκε στην Ενότητα
4.2.4.4.2.2, πληροί τις προϋποθέσεις διάθεσης στο Ρέμα Σουλού, όπως τίθενται στην ΚΥΑ
15782/1849/25.06.2001 (ΦΕΚ 797/Β/25.06.2001), με αποτέλεσμα η διάθεσή τους στο Σουλού να
επηρεάζει θετικά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των νερών του ρέματος Σουλού και κατ’ επέκταση
την ποιότητα των νερών της λίμνης Βεγορίτιδας, στην οποία αυτό καταλήγει, σε απόσταση
περίπου 30km από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας.
Τα επιφανειακά νερά, τα οποία είναι κατά βάση όμβρια νερά που συγκεντρώνονται στα δάπεδα
των ορυχείων, μεταβάλλονται διαχρονικά, ανάλογα με το ύψος των βροχοπτώσεων.
Ο Πίνακας 5.3-2 παρουσιάζει την κατανομή της χρήσης του νερού των αντλιοστασίων των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας για τα έτη 2006-2008.
Από τα στοιχεία του εν λόγω πίνακα προκύπτει ότι οι αντλούμενες ποσότητες επιφανειακών
νερών από τα αντλιοστάσια των Ορυχείων την τριετία 2006-2008 κυμάνθηκαν από 7,38x106m3
έως 8,35x106m3 και κατά μέσο όρο σε 7,68x106m3 ετησίως.
Στο Σχήμα 5.3-1 φαίνονται σχηματικά οι χρήσεις υδατικών πόρων από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας,
κατά την τριετία 2006-2008. Σημειώνεται ότι η καθαρή κατανάλωση επιφανειακών νερών από τα
ορυχεία ανέρχεται σε 3,17x106m3.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.3-2: Κατανομή χρήσης νερού αντλιοστασίων (επιφανειακών νερών) Ορυχείων Πτολεμαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 103 m3)
ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ* ΚΑΡΔΙΑΣ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΣΥΝΟΛΑ
ΈΤΟΣ 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008
ΑΝΤΛΗΣΕΙΣ
1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
Διαβροχή δρόμων,
αρδεύσεις και άλλες
1.045 1.244 1.182 470 498 585 1.500 1.500 1.500 3.015 3.241 3.268
χρήσεις εντός των
ορυχείων
ΔΙΑΘΕΣΗ
Ρέμα Σουλού 690 575 780 105 1.162 1.480 3.569 2.329 2.826 4.365 4.066 5.086
ΣΥΝΟΛΑ 1.735 1.818 1.962 575 1.660 2.065 5.069 3.829 4.326 7.380 7.307 8.353
* Ορυχείο Βόρειου Τομέα, Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου και Ορυχείο Μαυροπηγής .

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.3-1: Χρήσεις υδατικών πόρων από Ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-64Α

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.3.1.3. Χρήσεις νερού στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
Η χρήση νερού για την κάλυψη των λειτουργικών απαιτήσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
 Ανάγκες προσωπικού σε πόσιμο νερό (ύδρευση εγκαταστάσεων ορυχείων). Οι σχετικές
ανάγκες σε νερό καλύπτονται από τα αντλούμενα υπόγεια νερά των υδρογεωτρήσεων
αποστράγγισης των ορυχείων.
 Άρδευση αγρών, φυτωρίων, οπωρώνα, καθώς και για τη συντήρηση των φυτεύσεων στις
περιοχές όπου έχει γίνει αποκατάσταση, κυρίως κατά τη διάρκεια της ξηροθερμικής
περιόδου. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται κυρίως από τα υπόγεια νερά των
γεωτρήσεων αποστράγγισης και δευτερευόντως από τα αντλούμενα επιφανειακά νερά των
αντλιοστασίων των ορυχείων.
 Ανάγκες σε νερό για πυρόσβεση και λοιπές χρήσεις. Στις τελευταίες περιλαμβάνονται η
συντήρηση και ο καθαρισμός του Η/Μ εξοπλισμού, καθώς και η λειτουργία του
διατρητικού εξοπλισμού. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται από τα αντλούμενα
υπόγεια νερά των αποστραγγιστικών υδρογεωτρήσεων.
 Διαβροχή των χωμάτινων εργοταξιακών δρόμων για την καταστολή της σκόνης, με χρήση
κατάλληλων βυτιοφόρων οχημάτων. Οι σχετικές ανάγκες σε νερό καλύπτονται κυρίως
από τα αντλούμενα υπόγεια νερά των αποστραγγιστικών γεωτρήσεων και δευτερευόντως
από τα επιφανειακά νερά των αντλιοστασίων των ορυχείων.
Λαμβάνοντας υπόψη τις χρήσεις νερού για τις ανάγκες των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, όπως αυτές
διαμορφώθηκαν κατά τα έτη 2006-2008, και την κατανομή της κατανάλωσης στις διάφορες
χρήσεις των ορυχείων κατά το ίδιο διάστημα (βλ. Πίνακας 5.3-1 και Πίνακας 5.3-2), η
εκτιμώμενη μέση ημερήσια κατανάλωση νερού για την περίοδο 2010-2020 που απαιτείται για τις
ανωτέρω εργασίες και για το σύνολο των ορυχείων, ανέρχεται σε 16.055 m3/d. Ο Πίνακας 5.3-3
αναλύει την ως άνω κατανάλωση ανά χρήση.
Οι υψηλές ανάγκες νερού κατά τη ξηροθερμική περίοδο για:
 τη διαβροχή των χωμάτινων εργοστασιακών δρόμων για την καταστολή της σκόνης και
 τη συντήρηση των φυτεύσεων τα δύο (2) πρώτα έτη μετά τη φύτευσή τους
έχουν ως αποτέλεσμα, η μέγιστη εκτιμώμενη ημερήσια κατανάλωση νερού για το διάστημα 2010-
2020 να ανέρχεται σε 33.549 m 3/d.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.3-3: Προβλεπόμενη μέση και μέγιστη ημερήσια κατανάλωση νερού στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α.
69269/5387/90, Πίνακας α)
ΜΕΓΙΣΤΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (m3/d) ΜΕΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ* (m3/d)
ΥΠΟΓΕΙΑ ΎΔΑΤΑ
ΥΠΟΓΕΙΑ ΎΔΑΤΑ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
ΕΠΙΦ. ΎΔΑΤΑ
ΕΠΙΦ. ΎΔΑΤΑ
Σ:1+2+3-4
Σ:1+2+3-4
ΘΑΛΑΣΣΑ
ΘΑΛΑΣΣΑ
ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΙΣ
ΔΙΚΤΥΟ
ΔΙΚΤΥΟ
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
Ανάγκες προσωπικού
535 535 535 535
(ύδρευση ορυχείων)
Άρδευση φυτεύσεων
1.680 1.680 700 700
περιβάλλοντος χώρου
Άρδευση φυτεύσεων
4.176 4.176 1.740 1.740
αποκατάστασης(1)
Πυρόσβεση & Άλλες
Χρήσεις (συντήρηση – 7.070 7.070 7.070 7.070
καθαριότητα)
Διαβροχή εργοταξιακών
20.088 20.088 8.370 8.370
δρόμων(1)
ΣΥΝΟΛΟ 20.088 13.461 33.549 8.370 10.045 16.055
Σημειώσεις:
*Η εκτιμώμενη μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από την εκτιμώμενη μέση ετήσια κατανάλωση (σταθμισμένη ως προς το ύψος της συνολικής
ετήσιας παραγωγής αγόνων και λιγνίτη), λαμβάνοντας υπόψη ότι τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος.
(1)
Η διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων και η άρδευση των φυτών αποκατάστασης αφορά στη θερινή περίοδο (5 μήνες)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.3.2. Χρήση ενέργειας
Οι ενεργειακές απαιτήσεις για τη λειτουργία των Ορυχείων Πτολεμαΐδας αφορούν σε:

 Ηλεκτρική ενέργεια για τη λειτουργία του πάγιου εξοπλισμού και των βοηθητικών
εγκαταστάσεων των ορυχείων.
 Καύσιμα για τη λειτουργία του συμβατικού εξοπλισμού.
5.3.2.1. Ηλεκτρική ενέργεια
Στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, το σύνολο του εγκατεστημένου πάγιου εξοπλισμού (εκσκαφείς,

αποθέτες, ταινιόδρομοι μεταφοράς αγόνων και λιγνίτη) λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια.
Ηλεκτρική ενέργεια καταναλώνεται, επίσης, για τη λειτουργία των αντλιοστασίων, των
βοηθητικών εγκαταστάσεων (φωτισμός), καθώς και για τη λειτουργία των ταινιοδρόμων
μεταφοράς τέφρας από τους ΑΗΣ μέχρι τα σημεία ανάμιξής της με τα άγονα προς συναπόθεση
υλικά.
Στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν δίκτυα υψηλής (150 kV), μέσης (15 & 20 kV) και χαμηλής
τάσης (400 V), τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες λειτουργίας των ορυχείων και των βοηθητικών
εγκαταστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, ο πάγιος εξοπλισμός των ορυχείων τροφοδοτείται από τον
ΑΗΣ Λ.Κ.Δ.Μ. (ΛΙΠΤΟΛ), μέσω του δικτύου μέσης τάσης, ως εξής:
 Κύριο Πεδίο: 15 kV
 Πεδίο Καρδιάς: 15 kV
 Νότιο Πεδίο: 15 & 20 kV
Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς κάθε Πεδίου, έχει ως εξής:
 Κύριο Πεδίο: 49.354 kW

 Πεδίο Καρδιάς: 69.948 kW
 Νότιο Πεδίο: 243.465 kW
Συνεπώς, η συνολική μέγιστη εγκατεστημένη ισχύς των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά την πλήρη
λειτουργία των ορυχείων, ανέρχεται σε 362.767 kW (12/2008).
Στον Πίνακα 5.3-4 παρουσιάζεται αναλυτικά η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (σε kWh) στα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας για το έτος 2008.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.3-4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά το έτος
2008, (σε kWh)
ΠΕΔΙΟΥ ΚΑΡΔΙΑΣ –
ΣΥΝΟΛΟ
ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΥΡΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
ΟΡΥΧΕΙΩΝ
(ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
Εκσκαφή 11.200.598 17.941.992 39.930.761 69.073.351
Μεταφορά 62.763.501 74.017.157 251.436.420 388.217.078
Απόθεση αγόνων 7.323.250 6.020.206 49.009.605 62.353.061
Βοηθητικές
Εγκαταστάσεις 9.061.387 1.341.537 60.444.987 70.847.911
Σύνολο 90.348.736 99.320.892 400.821.773 590.491.401
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, στον ακόλουθο Πίνακα 5.3-5 παρουσιάζεται η εκτιμώμενη

εγκατεστημένη ισχύς ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2009 -2020.
Πίνακας 5.3-5: Εκτιμώμενη εγκατεστημένη ισχύς – μέση κατανάλωση ενέργειας - τάση

λειτουργίας στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας β)
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ –
ΟΡΥΧΕΙΟ ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
(ΥΨΗΛΑΝΤΗ)
Εγκατεστημένη ισχύς (kW) 49.354 69.948 243.465
Μέση κατανάλωση ενέργειας
247.530 272.112 1.098.141
(kWh/ημέρα)*
Τάση δικτύου χαμηλή (kV) 0,4 0,4 0,4
Τάση δικτύου μέση (kV) 15 15 15 & 20
Τάση δικτύου υψηλή (kV) 150 150 150
* Η μέση ημερήσια κατανάλωση προκύπτει από τη μέση ετήσια κατανάλωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν 365 ημέρες/έτος.
Η ως άνω εκτιμώμενη ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο 2009-2020
βασίζεται στα διαθέσιμα στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2008, με την
παραδοχή ότι την περίοδο 2010-2020 η κατανάλωση θα κυμανθεί πρακτικά στα ίδια επίπεδα με
αυτή του 2008. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία του Πίνακα 5.3-5 δύναται να τροποποιηθούν,
ανάλογα με την εξέλιξη του προγράμματος παραγωγής των ορυχείων και τη μεταβολή της
απόδοσης, της λειτουργικότητας και της διαθεσιμότητας του πάγιου εξοπλισμού.
Τέλος θα πρέπει να σημειωθεί ότι την περίοδο 1999-2009 στα Ορυχεία της ΔΕΗ Α.Ε.
πραγματοποιήθηκαν από την Δ/νση Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων (ΔΜΑΟΡ) έργα με
σχεδιασμό του Τομέα Ηλεκτρολογικών Μελετών που είχαν ως στόχο την εξοικονόμηση

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ενέργειας. Το συνολικό κόστος των επενδύσεων για τα Ορυχεία του Λ.Κ.Δ.Μ ανήλθε σε 43,9
εκατ. ΕΥΡΩ.
Τα έργα αυτά είναι:

1. 1999-2007: Βελτίωση του συντελεστού ισχύος (συνφ) στις εγκαταστάσεις των
Υποσταθμών 150/20 kV, 150/15 kV και 15/6kV των Ορυχείων των Λιγνιτικών Κέντρων
Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης από 0,85 σε τιμή 0,95 .
2. 2006-2008: Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση, δοκιμές και θέση σε λειτουργία στο
Λ.Κ.Δ.Μ., υποσταθμών κίνησης ταινιοδρόμων (ταινιοσταθμών), για την ηλεκτρική
τροφοδότηση κινητήρων βραχυκυκλωμένου δρομέα, ελεγχόμενων από συστήματα
οδήγησης κινητήρων (AC Drives) με μετατροπείς συχνότητας με IGBT (ανορθωτικές
μονάδες και μονάδες αντιστροφέων), σε αντικατάσταση των υφιστάμενων δακτυλιοφόρων
κινητήρων 6kV με συγκροτήματα αντιστάσεων εκκίνησης.
3. 2006-2009: Μελέτη, προμήθεια, εγκατάσταση, δοκιμές και θέση σε λειτουργία στα Λ.Κ.
Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, εκσυγχρονισμένου συστήματος ελέγχου
λειτουργίας των ταινιοδρόμων με PLC, τοπικά στους ταινιοδρόμους και κεντρικά στις
αίθουσες ελέγχου των Πύργων Ελέγχου των ταινιοδρόμων, τα οποία θα επικοινωνούν με
εκτεταμένο δίκτυο επικοινωνίας INDUSTRIAL ETHERNET (που θα υλοποιείται με
καλώδια οπτικών ινών), με συστήματα εικόνας – ήχου (VIDEO & VoIP) και με Σύστημα
Εποπτικού Ελέγχου και Επεξεργασίας Δεδομένων (SCADA), εγκατεστημένο στους
Πύργους Ελέγχου Ταινιοδρόμων κάθε Ορυχείου (σε αντικατάσταση του υφιστάμενου
συστήματος ελέγχου με συμβατικό αυτοματισμό ή PLC).
Στον Πίνακα 5.3-6 που ακολουθεί δίνεται η ετήσια εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας που
επιτυγχάνεται από την υλοποίηση των έργων αυτών. Η εξοικονόμηση ενέργειας οδηγεί σε μείωση
της κατανάλωσης φυσικών πόρων και των εκπομπών των αέριων ρύπων, δεδομένου ότι οι αέριοι
ρύποι που προκύπτουν από τη λειτουργία του συστήματος παραγωγής – μεταφοράς ηλεκτρικής
ενέργειας, είναι ανάλογοι προς την παραγόμενη ενέργεια. Συνεπώς μείωση της κατανάλωσης
ενέργειας, οδηγεί σε μείωση της παραγωγής και επομένως μείωση των αερίων αυτών ρύπων.
Πίνακας 5.3-6: Ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας και ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων
από επενδύσεις Δ.Μ.Α.ΟΡ. στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας την περίοδο 1999 -2009
Ετήσια Ετήσια μείωση εκπομπών αέριων ρύπων

ΕΡΓΟ εξοικονόμηση CO2 SO2 NOx Σωματίδια
ενέργειας (kWh/y) (kg/y) (kg/y) (kg/y) (kg/y)
1 10.516.000 12.820.055 91.489 18.929 14.722
2 28.886.614 35.215.671 251.313 51.996 40.441
3 29.895.013 36.445.010 260.087 53.811 41.853
ΣΥΝΟΛΟ 69.297.627 84.480.736 606.889 124.736 97.016

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.3.2.2. Καύσιμα
Εκτός από τον πάγιο εξοπλισμό, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας χρησιμοποιείται και ντιζελοκίνητος
ιδιόκτητος εξοπλισμός (προωθητές, φορτωτές, εκσκαπτικά, χωματουργικά, ισοπεδωτές, γερανοί,
φορτηγά, οχήματα μεταφοράς προσωπικού κ.λπ.) (βλ. Ενότητα 5.2.3.4 της παρούσας μελέτης).
Για τη λειτουργία του εν λόγω εξοπλισμού χρησιμοποιούνται πετρέλαιο κίνησης και βενζίνη.
H εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης πετρελαίου κίνησης (ντίζελ) για την εξεταζόμενη
περίοδο λειτουργίας των ορυχείων παρουσιάζει δυσκολίες, για τους ακόλουθους λόγους:
 Ο συμβατικός (ντιζελοκίνητος) εξοπλισμός διαφέρει τόσο ως προς τον τύπο, όσο και ως
προς τον αριθμό μεταξύ των επιμέρους ορυχείων (βλ. Πίνακες 5.2-3 έως 5.2-8).
 Το ποσοστό των εξορυσσόμενων υλικών που διακινούνται με ίδιο ή εργολαβικό
συμβατικό εξοπλισμό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των επιμέρους ορυχείων, αλλά και κατά
τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
 Η διαθεσιμότητα και η λειτουργικότητα του εξοπλισμού (ποσοστό του εξοπλισμού που
είναι κάθε φορά διαθέσιμο προς χρήση) μεταβάλλεται στη διάρκεια του έτους, αλλά και
κατά τη χρονική εξέλιξη της εκμετάλλευσης.
 Οι αποστάσεις μεταφοράς των διακινούμενων υλικών διαφέρουν μεταξύ των επιμέρους
ορυχείων (εσωτερική ή εξωτερική απόθεση), αλλά και κατά τη χρονική εξέλιξη της
εκμετάλλευσης.
Για τους παραπάνω λόγους η εκτίμηση της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης ντίζελ βασίζεται σε
στοιχεία των τεχνικών εκθέσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, για το σύνολο του έτους 2008.
Στον ακόλουθο Πίνακα 5.3-7 παρουσιάζεται μία εκτίμηση για τα έτη 2009-2020 όσον αφορά τη
μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας βασισμένη σε στοιχεία του 2008.
Πίνακας 5.3-7: Εκτιμώμενη μέση μηνιαία κατανάλωση καυσίμων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
κατά τα έτη 2009-2020 (στοιχεία του 2008)
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΆΛΛΕΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΙΔΟΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΡΗΣΕΙΣ
(Lt/μήνα)
(Lt/μήνα) (Lt/μήνα)
Βενζίνη 30.000 - 30.000
Πετρέλαιο κίνησης
2.183.000 16.831* 2.199.831
(ντίζελ)
Μαζούτ 1.500΄΄ - - -
Μαζούτ 3.500΄΄ - - -
Υγραέριο - - -
Φωταέριο - - -
Φυσικό Αέριο - - -
Στερεά καύσιμα - - -
*
Diesel κίνησης οχημάτων εντός οδικών αξόνων

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.4. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ
5.4.1. Γενικά
Οι πιθανές πηγές επιβάρυνσης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος στην ευρύτερη
περιοχή από τη λειτουργία του Έργου παρουσιάζονται αναλυτικά στις επόμενες παραγράφους.
Λόγω της φύσης της προτεινόμενης δραστηριότητας, κύριο αέριο ρύπο συνιστούν η σκόνη και τα
αιωρούμενα σωματίδια (PM10).
5.4.2. Σκόνη - Αιωρούμενα σωματίδια (PM 10)
Στα εξεταζόμενα ορυχεία πιθανές πηγές αιωρούμενων σωματιδίων αποτελούν, όπως και στην
υφιστάμενη κατάσταση, οι εργασίες εκσκαφών και αποθέσεων, η μεταφορά των υλικών, η χρήση
εκρηκτικών, αλλά και η αιολική διάβρωση στις μη αποκατεστημένες περιοχές και τις ανοιχτές
εκσκαφές. Επίσης, αιωρούμενα σωματίδια παράγονται από τη λειτουργία του ντιζελοκίνητου
εργοταξιακού εξοπλισμού των ορυχείων.
Αν και το είδος των δραστηριοτήτων (και επομένως των πηγών αέριας ρύπανσης) παραμένουν ως
έχουν στην υφιστάμενη κατάσταση, με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των
ορυχείων αναμένεται διαχρονικά περιορισμός των σχετικών εκπομπών αιωρούμενων σωματιδίων,
αφού σύμφωνα με την περιγραφή του Έργου η μελλοντική δραστηριότητα σε σχέση με την
υφιστάμενη παρουσιάζει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
 Η έκταση των περιοχών επέμβασης περιορίζεται σταδιακά και σε σημαντικό βαθμό μετά το
2023.
 Η εξορυκτική δραστηριότητα καταλαμβάνει πολύ μικρότερη έκταση ενεργών επιφανειών.
 Τα Ορυχεία διαθέτουν σημαντικά μικρότερο μήκος ταινιοδρόμων για τη μεταφορά των
προϊόντων εκσκαφής.
 Απαιτούνται κατά πολύ μικρότερες διακινήσεις με συμβατικό εξοπλισμό (φορτηγά
αυτοκίνητα, φορτωτές κ.λπ.), ενώ μειώνεται δραστικά και το συνολικό μήκος των
απαιτούμενων διαδρομών των φορτηγών μεταφοράς.
 Προγραμματίζονται εκτεταμένα έργα αποκατάστασης με γεωργικές καλλιέργειες και
δενδροφυτεύσεις.
 Για τη μεταφορά της ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου σχεδιάζεται η επέκταση του
συστήματος διαβροχής με περιστρεφόμενα μπεκ που έχει ήδη εφαρμοσθεί σε μήκος 4km του
υφιστάμενου ταινιοδρόμου τέφρας. Έτσι, αυξάνεται το συνολικό μήκος των ταινιοδρόμων με
συστήματα διαβροχής. Τα ικανοποιητικά αποτελέσματα του ως άνω συστήματος
διαπιστώθηκαν και από τους ελεγκτές του Κέντρου Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος
(ΚΕΠΠΕ) και αναφέρονται σε έγγραφο της Νομαρχίας Κοζάνης προς το συνήγορο του πολίτη
(Έγγραφο με Α.Π.841/23.04.2010, βλ. Παράρτημα ΙΙ). Η νέα μονάδα του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
V θα λειτουργήσει επίσης με σωληνωτό ταινιόδρομο. Σημειώνεται πως για τη μεταφορά της

ιπτάμενης τέφρας του ΑΗΣ Καρδιάς λόγω του περιορισμένου μήκους διαδρομής Τ/Δ (περίπου
1,5 km), της αποτελεσματικής διαβροχής και υψηλής λειτουργικότητας (2 θέσεις διαβροχής
και 2 θέσεις εκνέφωσης) που έχει ως συνέπεια τον περιορισμό των εκπομπών σκόνης και την
προγραμματισμένη καθαίρεση του ΑΗΣ το 2025, εφαρμόζεται συμβατικός ταινιόδρομος.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των Ορυχείων θα

εφαρμόζονται όλα τα σχετικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος όπως αυτά αναλύονται στην
Ενότητα 9.3.8.
Ο προγραμματιζόμενος σχεδιασμός και τα σχετικά μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος

συντελούν σε μειωμένα επίπεδα εκπομπών και κατ’ επέκταση συγκεντρώσεων σκόνης και
αιωρούμενων σωματιδίων κατά την προγραμματιζόμενη ανάπτυξη των ορυχείων
Πτολεμαΐδας σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση. Το ίδιο ισχύει εκτός των PM10 και
για τους υπόλοιπους αέριους ρύπους (SO2, NOX κτλ).
5.4.3. Αέριες εκπομπές εκτός PM 10
Οι εκπομπές αέριων ρύπων που δυνητικά διαχέονται στον περιβάλλοντα χώρο των ορυχείων
περιλαμβάνουν, εκτός των PM10, κυρίως τα καυσαέρια από τη λειτουργία των (μεταλλευτικών)
ντιζελοκίνητων μηχανημάτων. Τα αέρια από τη χρήση εκρηκτικών είναι περιορισμένα, και
αφορούν στην εξόρυξη των σκληρών πετρωμάτων που συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα
κυρίως στο ορυχείο Ν. Πεδίου, και σε πολύ περιορισμένο βαθμό στα Ορυχεία Καρδιάς και Κύριου
Πεδίου. Στα υπόλοιπα μέτωπα εκμετάλλευσης των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση
εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη και των λιγνιτικών ενδιαμέσων μπορεί να
πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων.
Όσον αφορά τη λειτουργία των ντιζελοκίνητων μηχανημάτων, σύγχρονης τεχνολογίας, με

προδιαγραφές εκπομπής καυσαερίων εντός των θεσμοθετημένων ορίων που προβλέπει η σχετική
ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, σε συνδυασμό με τις μικρές αποστάσεις διακίνησης των υλικών
εξόρυξης, λόγω κατάλληλης διάταξης των επιμέρους εγκαταστάσεων του Έργου, περιορίζουν στο
ελάχιστο δυνατό την κατανάλωση καυσίμων, και ως εκ τούτου, τις εκπομπές των σχετικών αέριων
ρύπων. Σημειώνεται ότι, μικρό μέρος της μεταφοράς των εξορυσσόμενων υλικών
πραγματοποιείται με φορτηγά οχήματα. Έτσι, από την εξορυσσόμενη ποσότητα λιγνίτη στα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας μόλις το 18% περίπου μεταφέρεται με φορτηγά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό
μεταφοράς αγόνων με φορτηγά οχήματα ανέρχεται στο 37% επί της συνολικής ποσότητας των
αγόνων.
Όπως άλλωστε αναφέρεται και στο Κεφάλαιο 9, όπου συνοψίζονται τα σχετικά μέτρα προστασίας
του περιβάλλοντος, οι εκπομπές καυσαερίων από τον Η/Μ εξοπλισμό των ορυχείων, καθώς και ο
βαθμός αποδοτικής λειτουργίας τους, θα ελέγχονται σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα, ενώ θα

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
διενεργείται προληπτική συντήρηση του βασικού χωματουργικού εξοπλισμού. Παράλληλα, για τα

βενζινοκίνητα οχήματα και τα μικρά οχήματα επίβλεψης και μεταφοράς προσωπικού με κινητήρες
diesel θα γίνεται εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για τις κάρτες ελέγχου καυσαερίων (ΚΕΚ).
Έτσι, εξασφαλίζεται η ελάχιστη δυνατή κατανάλωση καύσιμου, και, κατά συνέπεια, εκπομπών
καυσαερίων στην ατμόσφαιρα. Σημειώνεται ότι, σε όλες τις Συμβάσεις Έργων που εκτελούνται με
μηχανολογικό εξοπλισμό ο οποίος υπόκειται σε έλεγχο ΚΤΕΟ, αναφέρεται ρητά ότι ο εξοπλισμός
αυτός πρέπει να έχει Πιστοποιητικό ελέγχου ΚΤΕΟ και ως εκ τούτου και την προβλεπόμενη
κάρτα καυσαερίων. Ο εξοπλισμός και το προσωπικό των Αναδόχων ελέγχονται τόσο από την
επιβλέπουσα υπηρεσία (Ορυχείο – Κλάδος – Επιβλέπων Μηχανικός) όσο και από τις άλλες
αρμόδιες υπηρεσίες (Μονάδα Υγείας – Ασφάλειας & Εκπαίδευσης στην Εργασία, Μονάδα
Προστασίας Περιβάλλοντος). Ενδεικτικά, στο Παράρτημα VIII υποβάλλονται πρόσφατα Δελτία
ελέγχου με παρατηρήσεις από πλευράς Μονάδας Υγείας – Ασφάλειας & Εκπαίδευσης στην
Εργασία /ΛΚΔΜ.
Σε ποσοτική προσέγγιση, η μέση μηνιαία κατανάλωση πετρελαίου diesel και βενζίνης για το
σύνολο του μηχανολογικού εξοπλισμού της ΔΕΗ όλων των προτεινόμενων εργοταξίων ανέρχεται
σε 2.200.000 lt/month και 30.000 lt/month αντίστοιχα (βλ. Κεφάλαιο 5.3.2.2). Η εν λόγω
κατανάλωση αντιστοιχεί σε εκπομπές αερίων ρύπων όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.4-1. Οι
συντελεστές εκπομπής προέρχονται από τη βάση δεδομένων του UK National Atmospheric
Emissions Inventory (NAEI), 2008 (www.naei.org.uk).
Πίνακας 5.4-1: Αέριες Εκπομπές Η/Μ εξοπλισμού (ντήζελ/βενζίνη) ΔΕΗ ανά μήνα
Ρύπος Συντ. Ποσότητα Συντ. Ποσότητα ΕΚΠΟΜΠΕΣ (t/month) **
εκπομπής ντήζελ εκπομπής βενζίνης
(kg/t) (l/month) (kg/t) (l/month) ντήζελ βενζίνη Σύνολο
(ντήζελ) (βενζίνη)
CO2* 870 855 1626,90 18,47 1645,37
CO 17 1035 31,79 22,36 54,15
NO2 38 6,2 71,06 0,13 71,19
SO2 1,6 2.200.000 0,05 30.000 2,99 0,001 2,99
VOC's 6,3 39 11,78 0,84 12,62
PM 10 3,2 0,03 5,98 0,001 5,98
Βενζόλιο 0,12 2,7 0,22 0,06 0,28
* To CO2 δεν συνιστά αέριο ρύπο αλλά θερμοκηπιακό αέριο
** Πυκνότητες: ντήζελ: 0,85kg/l
βενζίνη: 0,72kg/l
Στις ως άνω εκτιμήσεις δε συμπεριλαμβάνονται οι εκπομπές από τον ιδιωτικό εργολαβικό Η/Μ
εξοπλισμό που λειτουργεί στα Ορυχεία, αφού κάτι τέτοιο θα απαιτούσε αναλυτική κατάσταση του
εργολαβικού εξοπλισμού που δεν είναι διαθέσιμη. Σημειώνεται πάντως ότι, σύμφωνα με
εκτιμήσεις της ΔΕΗ, το ποσοστό του εργολαβικού εξοπλισμού σε σχέση με τον εξοπλισμό της
ΔΕΗ ανέρχεται σε 29% για το Ορυχείο Ν. Πεδίου, 58% για το Ορυχείο Καρδιάς και 49% για το

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Ορυχείο Κ. Πεδίου. Ως εκ τούτου, οι εκπομπές του εξοπλισμού των εργολάβων σε σχέση με τις
εκπομπές του εξοπλισμού της ΔΕΗ που παρουσιάστηκαν συνολικά παραπάνω, θα είναι ανάλογες
των ως άνω ποσοστών.
Oι ως άνω εκπομπές, καθώς διαχέονται σε μια μεγάλη έκταση, αντιστοιχούν σε ιδιαίτερα χαμηλές
μέσες συγκεντρώσεις, αρκετά χαμηλότερες των θεσμοθετημένων ορίων. Χαρακτηριστικά
αναφέρεται το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), τα επίπεδα του οποίου σύμφωνα με τις υφιστάμενες
μετρήσεις (βλ. Ενότητα 4.2.7.3), είναι σημαντικά χαμηλότερα των ορίων έως και μηδενικά.
5.5. ΥΔΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Τα υδατικά και άλλα υγρά απόβλητα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:
 Υδατικά αστικά απόβλητα (αστικά λύματα εγκαταστάσεων υγιεινής συγκροτημάτων

κτιρίων και συνεργείων και λύματα από τη λειτουργία των συνεργείων που δεν περιέχουν
ελαιώδεις και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών).
 Υδατικά απόβλητα με μεγάλες συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών, ελαιωδών και
χημικών ουσιών.
 Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά.
Στις Ενότητες 5.5.1 έως 5.5.4 παρουσιάζονται συνοπτικά οι διαδικασίες διαχείρισης των ως άνω
αναφερθέντων τύπων υδατικών αποβλήτων, καθώς και ο τρόπος διαχείρισης των επιφανειακών
και υπόγειων νερών στην περιοχή των ορυχείων.
5.5.1. Υδατικά αστικά απόβλητα
Τα υδατικά αστικά απόβλητα περιλαμβάνουν τα αστικά λύματα των εγκαταστάσεων υγιεινής των
συγκροτημάτων κτιρίων και συνεργείων και τα υδατικά απόβλητα από τη λειτουργία των
συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις
σε αιωρούμενα στερεά. Αυτά τα υδατικά αστικά απόβλητα υφίστανται επεξεργασία στις
ακόλουθες Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων – Ε.Ε.Λ. (βιολογικοί καθαρισμοί) που
βρίσκονται εντός των χώρων των ορυχείων:
 Στο Κύριο Πεδίο λειτουργούν δύο (2) Ε.Ε.Λ. στην περιοχή του Ορυχείου Βόρειου Πεδίου
και στην περιοχή του Ορυχείου Κομάνου.
 Στο Πεδίο Καρδιάς, Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη) λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ.
 Στο Νότιο Πεδίο λειτουργεί μια (1) Ε.Ε.Λ.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Οι θέσεις των ως άνω Ε.Ε.Λ. φαίνονται στο Χάρτη 4β, ο οποίος επισυνάπτεται στο Παράρτημα Ι
της παρούσας μελέτης. Οι Ε.Ε.Λ. κατασκευάστηκαν και λειτουργούν σε εφαρμογή της κείμενης
νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.
Στοιχεία για τις ως άνω μονάδες δίνονται στην Ενότητα 5.9.2.1.
Τα υγρά επεξεργασμένα απόβλητα από τις Ε.Ε.Λ. των Ορυχείων Πτολεμαΐδας διατίθενται μέσω
δικτύου σωληνώσεων σε κανάλια και μέσω αυτών οδηγούνται στο ρέμα Σουλού. Για τις ως άνω
εγκαταστάσεις έχουν εκδοθεί Άδειες Διάθεσης Λυμάτων σύμφωνα με τις υπ’ αρ. πρωτ.
11395/21.10.1988, 6510/01.12.2005, 13574/31.09.1987 και ΔΥΠ 5622/07.06.2009 Αποφάσεις
Νομάρχη Κοζάνης. (βλ. Παράρτημα ΙΙ). Ως τελικός αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων
έχει ορισθεί το ρέμα Σουλού.
Η τεχνική επίβλεψη της λειτουργίας και συντήρησης των Ε.Ε.Λ. πραγματοποιείται όπως
προβλέπεται στο Π.Δ. 274/1997 «Χαρακτηρισμός των χημικών εγκαταστάσεων κατ’ εφαρμογή του
άρθρου 4 του Ν. 6422/34 (412/Α)».
Η ποιότητα των επεξεργασμένων λυμάτων των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.)

των Ορυχείων Πτολεμαΐδας παρακολουθείται συστηματικά, σε εφαρμογή του περιβαλλοντικού
όρου (25) της υπ’ αρ. πρ. οικ. 189708/3440/23.09.2008 ΚΥΑ ΕΠΟ, η οποία τροποποίησε την υπ’
αρ. πρ. οικ. 114084/3671/23.10.2003 ΚΥΑ ΕΠΟ του λιγνιτωρυχείου «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ».
Όπως περιγράφεται στην Ενότητα 4.2.4.4.2.3, από τις μετρήσεις που λήφθησαν κατά την περίοδο
Ιουλίου 2005 – Ιουνίου 2009 στο πλαίσιο του προγράμματος περιβαλλοντικής αποκατάστασης
που εφαρμόζεται στα ορυχεία, έχουν παρατηρηθεί συστηματικές υπερβάσεις των ορίων ποιότητας
των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων των Ε.Ε.Λ. (ΚΥΑ 15782/1849/25.06.2001 και KYA
5673/400/1997) ως προς τον ολικό φώσφορο (ΤΡ) 12.
Για το λόγο αυτό, στην Ενότητα 9.3.7.2 παρατίθενται προτάσεις μέτρων για τη βελτίωση της
ποιότητας της εκροής των Ε.Ε.Λ. και την αντιμετώπιση των σχετικών υπερβάσεων.
Η επεξεργασία της περίσσειας ιλύος των Ε.Ε.Λ. γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε η επεξεργασμένη
ιλύς να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, προκειμένου να διατίθεται σε κατάλληλους χώρους
υποδοχής, καθ’ υπόδειξη των αρμοδίων Υπηρεσιών της Ν.Α. Κοζάνης. Τα στραγγίδια από την
ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από το φρεάτιο συλλογής τους στη δεξαμενή εξισορρόπησης.
12
Επίσης, όπως αναφέρεται στην ίδια Ενότητα, η ποιότητα των εκροών των Ε.Ε.Λ. εμφανίζει μεμονωμένες υπερβάσεις ως
προς τα όρια του pH, του χρώματος, των TDS, των SS, του ολικού αζώτου (ΤΝ), του υπολειμματικού χλωρίου, του D.O.
και των ολικών κολοβακτηριοειδών που προβλέπονται στην Απόφαση Νομάρχη Φλώρινας 555/26.03.1990. Τα όρια αυτά
δεν είναι δεσμευτικά, καθώς δεν αφορούν το ρέμα Σουλού αλλά τους αποδέκτες του γειτονικού Ν. Φλώρινας και τίθενται
ενδεικτικά.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Στις Ε.Ε.Λ γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών,
έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης εντόμων, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς
μήνες.
Εκτενέστερη περιγραφή των Ε.Ε.Λ. δίνεται στην Ενότητα 5.9.2.1 της παρούσας μελέτης.
5.5.2. Λοιπά υγρά απόβλητα
Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα υγρά απόβλητα που παράγονται κατά τη λειτουργία
των ορυχείων και περιέχουν ελαιώδεις ή/και χημικές ουσίες. Αυτά τα υγρά απόβλητα υφίστανται
επεξεργασία στην Ειδική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (Ε.Μ.Ε.Υ.Α.) των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Οι περιβαλλοντικοί όροι της Ε.Μ.Ε.Υ.Α. έχουν εγκριθεί με την υπ’ αρ.
πρωτ. οικ. 189708/3440/23.09.2008 ΚΥΑ ΕΠΟ, ενώ ο σχεδιασμός της έχει εγκριθεί από το
Τμήμα Υγιεινής της Νομαρχίας Κοζάνης.
Εκτενέστερη περιγραφή της Ε.Μ.Ε.Υ.Α δίνεται στην Ενότητα 5.9.2.2 της παρούσας μελέτης.
5.5.3. Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά
Τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και λιπαντικά συλλέγονται σε ειδικές δεξαμενές, από όπου

προωθούνται για εναλλακτική διαχείριση – αναγέννηση, μέσω κατάλληλα πιστοποιημένων
εταιριών, οι οποίες διαθέτουν σχετικές Άδειες Διαχείρισης (συλλογή, μεταφορά και προσωρινή
αποθήκευση), σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία [Νόμος 2939/2001 (ΦΕΚ 179/Α/2001) και Π.Δ.
82/2004 (ΦΕΚ 64/Α/2004)].
Η διαχείριση των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων και λιπαντικών, που αποτελούν εν δυνάμει

επικίνδυνα απόβλητα, είναι η ακόλουθη:
- Όλες οι θέσεις διαχείρισης των ως άνω αποβλήτων είναι εφοδιασμένες με στεγανά δάπεδα
και δίκτυο συλλογής των απορροών σε ειδική δεξαμενή συλλογής.
- Τα ως άνω απόβλητα συλλέγονται σε κατάλληλες δεξαμενές και σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία.
- Οι δεξαμενές περιβάλλονται από προστατευτικό τοιχίο/ανάχωμα κατάλληλου ύψους, ώστε
να μπορεί να συγκρατήσει το σύνολο των αποβλήτων σε περίπτωση που σημειωθεί
κάποια διαρροή.
- Οι απορροές από τις θέσεις των ως άνω δεξαμενών, καθώς και τυχόν διαρροές
συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία μέσω ελαιοδιαχωριστή υψηλής απόδοσης πριν
την τελική τους διάθεση.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Όλα τα συνεργεία που εξυπηρετούν τα ορυχεία τηρούν τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς

όρους λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας (ΚΥΑ ΕΠΟ οικ. 189708/3440/23.09.2008), οι
οποίοι προβλέπουν μεταξύ άλλων την ύπαρξη στεγανών δαπέδων για την πρόληψη της ρύπανσης
του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα.
Κατά τις αλλαγές ή συμπληρώσεις λιπαντικών που γίνονται επιτοπίως στο δάπεδο των κατά
τόπους ορυχείων, λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη και περιορισμό των
διαρροών και τη συλλογή των χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Για το σκοπό αυτό έχουν
κατασκευασθεί εξειδικευμένα συνεργεία λιπαντικών και μετασκευάστηκαν ειδικά οχήματα που
διαθέτουν τα απαραίτητα αντλητικά συστήματα για την ταυτόχρονη διαχείριση καθαρών και
χρησιμοποιημένων λιπαντικών. Σε περιπτώσεις που σημειώνονται διαρροές λιπαντικών στο
έδαφος των ορυχείων, γίνεται συλλογή του ρυπασμένου εδάφους χειρωνακτικά ή με μηχανικά
μέσα.
Σημειώνεται ότι σε ουδεμία περίπτωση, επιτρέπεται η κάθε μορφής καύση τέτοιων υλικών στην
περιοχή των ορυχείων ή η απόρριψή τους επί του εδάφους.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία λειτουργίας και συντήρησης, το εγκατεστημένο σύστημα

διαχείρισης επιτυγχάνει εναλλακτική διαχείριση του 40% των παραγόμενων χρησιμοποιημένων
ορυκτελαίων ενώ το 60% καταναλώνεται κατά τη διάρκεια λειτουργίας των μηχανημάτων.
5.5.4. Διαχείριση επιφανειακών νερών αντλιοστασίων
Κατά την εκμετάλλευση των ορυχείων και για την προστασία των εκσκαφών από τις επιφανειακές
απορροές λαμβάνονται τα ακόλουθα μέτρα:
 Κατασκευή περιμετρικών τάφρων για την αποφυγή εισροής όμβριων νερών στο χώρο της
κάθε εκσκαφής από την άμεση γειτονική περιοχή που την περιβάλλει.
 Λειτουργία αντλιοστασίων στο βαθύτερο σημείο του ορυχείου ή πιθανώς και σε άλλα
σημεία στα δάπεδα της εκσκαφής.
Σκοπός των ως άνω έργων είναι αφ’ ενός μεν η αποφυγή τα εισροής ομβρίων υδάτων από τη
γειτονική περιοχή που περιβάλλει τους χώρους εξόρυξης και αφ’ ετέρου η συγκέντρωση, στο
βαθύτερο σημείο των ορυχείων, των νερών φυσικής αποστράγγισης των πρανών τους, των
μετεωρολογικών κατακρημνισμάτων (βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις) και των υπογείων νερών που
εκρέουν στους χώρους της εκσκαφής από μικρούς υδροφορείς που δεν επιτεύχθηκε η
αποστράγγισή τους από τις αποστραγγιστικές υδρογεωτρήσεις. Στη συνέχεια, μέσω των
αντλιοστασίων πραγματοποιείται η άντληση και απομάκρυνσή τους από τους χώρους των
εκσκαφών.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Τα επιφανειακά νερά που συλλέγονται στα αντλιοστάσια περιέχουν αιωρούμενα σωματίδια, τα

οποία είναι γαιώδεις ύλες και σκόνη λιγνίτη. Για την κατά το δυνατόν απομάκρυνση των
αιωρούμενων σωματιδίων, ούτως ώστε να μην πραγματοποιούνται αρνητικές επιδράσεις στο ρέμα
Σουλού, επιδιώκεται η παραμονή τους για ικανό χρονικό διάστημα εντός των χώρων συλλογής
των αντλιοστασίων και η διέλευσή τους από διαδοχικές δεξαμενές καθίζησης και διαύγασης.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΔΕΗ Α.Ε.13, η συνολική χωρητικότητα των δεξαμενών καθίζησης-
διαύγασης ανέρχεται σε 300.000m3. Δεδομένου ότι, όπως αναφέρθηκε στην Ενότητα 5.3.1.2, ο
μέσος όρος των αντλούμενων ποσοτήτων επιφανειακών νερών από τα αντλιοστάσια των
Ορυχείων ανέρχεται σε 7,68x106m3 ετησίως, ο υδραυλικός χρόνος παραμονής των νερών σε
αυτές εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε περισσότερο από δεκατέσσερις (14) ημέρες. Ο χρόνος αυτός
είναι σημαντικά μεγαλύτερος του χρόνου που προτείνεται για το σχεδιασμό δεξαμενών καθίζησης
οριζόντιας ροής για την επεξεργασία νερού (4-5 ώρες), σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία
(Λέκκας, 1996) 14.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, μέρος των αντλούμενων επιφανειακών νερών διατίθεται για τη
διαβροχή των εργοταξιακών δρόμων των ορυχείων, την άρδευση φυτεύσεων στις
αποκατεστημένες επιφάνειες των ορυχείων και των λοιπών νησίδων πρασίνου στον περιβάλλοντα
χώρο.
Οι πλεονάζουσες ποσότητες των αντλούμενων από τα ορυχεία νερών διατίθενται δια μέσου
επιφανειακών μεταλλικών και ελαστικών αγωγών στο φυσικό αποδέκτη (ρέμα Σουλού),
τηρουμένων των ορίων διάθεσης που αναφέρονται στην ΚΥΑ 15782/1849/25.06.2001.
Σημειώνεται ότι στις περιπτώσεις που, λόγω της επικείμενης εκτροπής της κοίτης του ρέματος
Σουλού (βλ. Ενότητα 5.10.7), η νέα κοίτη θα είναι σημαντικά μακρύτερα της σημερινής, θα
πραγματοποιηθεί αντικατάσταση των αντλητικών συστημάτων, ούτως ώστε να είναι δυνατή η
παροχέτευση των νερών.
13
Έκθεση Ποιότητας Περιβάλλοντος 2008, Ορυχεία Πτολεμαΐδας και Μαυροπηγής/ΛΚΔΜ, Δ.Ε.Η. Α.Ε., Διεύθυνση
Περιβάλλοντος Ορυχείων.
14
Λέκκας Θ., 1996. Περιβαλλοντική Μηχανική: Διαχείριση Υδατικών Πόρων, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα
Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.6. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΠΟΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

ΚΑΥΣΗΣ ΛΙΓΝΙΤΗ ΜΕ ΤΑ ΑΓΟΝΑ
5.6.1. Διαχείριση Αγόνων
Κατά την εξόρυξη του λιγνίτη υλοποιείται ταυτόχρονα και εξόρυξη αγόνων υλικών (υπερκείμενα
και ενδιάμεσα). Τα υλικά αυτά μεταφέρονται στις κοιλότητες εξοφλημένων ορυχείων και σε
κοιλότητες που δημιουργούνται σταδιακά κατά την εξόρυξη του λιγνίτη (εσωτερικές αποθέσεις)
για την αποκατάσταση των κοιλοτήτων αυτών. Με αυτόν τον τρόπο, πληρούνται τα κενά που
δημιουργεί η εξόρυξη, πρακτική που εξυπηρετεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τις ανάγκες της
Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης. Σύμφωνα με το σχεδιασμό του έργου, για την περίοδο 2010-
2020, το ποσοστό των αγόνων που επαναφέρεται στις κοιλότητες εκσκαφής ανέρχεται σε 95% επί
της συνολικά παραγόμενης ποσότητας. Κατά το εξεταζόμενο διάστημα, μικρό ποσοστό (5%) του
συνόλου των αγόνων αποτίθεται σε εξωτερικούς των λιγνιτωρυχείων χώρους (εξωτερικές
αποθέσεις).
Tα άγονα πετρώματα, τα οποία εξορύσσονται παράλληλα με το λιγνίτη στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας

περιλαμβάνουν υπερκείμενα και ενδιάμεσα. Τα υπερκείμενα των λιγνιτοφόρων στρωμάτων
αποτελούνται από κλαστικά ιζήματα και αργιλο-μαργαϊκές αποθέσεις. Μεταξύ των λιγνιτοφόρων
στρωμάτων παρεμβάλλονται ενδιάμεσες ενστρώσεις αργίλου, μαργών και λιμναίας κρητίδος, ενώ
μεταξύ της ανώτερης και της κατώτερης λιγνιτοφόρας στοιβάδας παρεμβάλλεται ενδιάμεση
στοιβάδα στείρων ιζημάτων, όπου επικρατούν μάργες με φακοειδείς ενστρώσεις λιμναίας
κρητίδος.
Η διαχείριση των αγόνων στα εξεταζόμενα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, Κυρίου Πεδίου, Καρδιάς και
Νοτίου Πεδίου, συνοψίζεται στη συνέχεια. Σημειώνεται ότι στο Παράρτημα IΧ της παρούσης
ΜΠΕ, παρατίθεται «Σχέδιο Διαχείρισης Εξορυκτικών Αποβλήτων» για το Ενεργειακό Κέντρο της
Εταιρείας Δ.Ε.Η. Α.Ε. στην περιοχή Πτολεμαΐδας, Λ.Κ.Δ.Μ, το οποίο έχει εκπονηθεί σύμφωνα με
τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ 39624/ 2209/Ε103, (ΦΕΚ 2076Β/ 25.09.2009), που αποτελεί
εναρμόνιση της Οδηγίας 2006/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της
15ης Μαρτίου 2006 «σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και
την τροποποίηση της Οδηγίας 2004/35/ΕΚ».
Όπως έχει ήδη αναπτυχθεί στην Ενότητα 5.2.3.2 τα άγονα που εξορύσσονται στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας μεταφέρονται με ταινιοδρόμους και αποθέτες στις κοιλότητες των εξοφλημένων
εκμεταλλεύσεων. Στους Πίνακες 5.6-1 έως 5.6-4 παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με
την πρόβλεψη διακίνησης αγόνων από τα Ορυχεία Κυρίου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νοτίου
Πεδίου τη χρονική περίοδο 2010-2020.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-1: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Κυρίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3
ΑΝΑΤ. ΕΞΩΤΕ-
ΕΤΟΣ ΟΡΥΧ. ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΣΗ ΘΕΣΗ
ΕΠΕΚΤ. ΡΙΚΕΣ
ΜΑΥΡΟ- ΣΥΝΟΛΟ ΣΕ ΚΟΙΛΟ- ΑΠΟΘΕ-
ΚΟΜΑΝΟΥ ΑΠΟΘΕ-
ΠΗΓΗΣ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΤΗΤΩΝ ΣΕΩΝ
(α) ΣΕΙΣ
2010 41 6 47 43 4,5 4 1
2011 47 6 53 46 4,5 7 1
2012 38 4 41 34 4,5 7 1
2013 38 0 38 31 4 7 1
2014 39 0 39 32 4 7 1
2015 40 0 40 34 4,9 6 1
2016 33 0 33 27 4,9 6 1
2017 34 7 42 36 9 6 1
2018 38 7 45 45 9 1
2019 36 0 36 36 9 1
2020 35 0 35 35 9
399 50
ΣΥΝΟΛΟ 419 30 449 (100%)
(88,9%) (11,1%)
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
1:Περιοχή Προαστίου
2:Περιοχή Ακρινής
3:Περιοχή Πτελεώνα
4:Περιοχή Βορείου Τομέα
5:Περιοχή Ορυχ. Κομάνου
6:Περιοχή Ορυχ. Καρδιάς
7:Περιοχή Ορυχ. Ρηχού Κομάνου
8:Περιοχή Ορυχ. Νοτίου Πεδίου
9:Περιοχή Ορυχ. Μαυροπηγής
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(α) Όλα τα άγονα αποτίθενται στη θέση 5

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-2: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πεδίου Καρδιάς
την χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m 3
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΕΞΩΤΕ-
ΕΤΟΣ ΝΔ ΠΕΔΙΟ- ΟΙΚΙΣΜΟΣ. ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΘΕΣΗ ΘΕΣΗ
ΡΙΚΕΣ
ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΚΟΜΑΝΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕ ΚΟΙΛΟ- ΑΠΟΘΕ-
ΑΠΟΘΕ-
(β) (γ) ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΤΗΤΩΝ ΣΕΩΝ
ΣΕΙΣ
2010 58 16 74 74 6,7 - -
2011 65 15 80 80 6,7 - -
2012 81 13 94 94 6,7 - -
2013 70 13 83 83 6,7 - -
2014 76 0 76 76 6 - -
2015 66 0 66 66 6 - -
2016 48 4 52 52 6 - -
2017 49 4 53 53 6 - -
2018 77 0 77 77 6 - -
2019 75 0 75 75 6 - -
2020 76 0 76 76 6 - -
806
ΣΥΝΟΛΟ 741 65 806 (100%) 0 (0%)
(100%)
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
1:Περιοχή Προαστίου
2:Περιοχή Ακρινής
3:Περιοχή Πτελεώνα
4:Περιοχή Βορείου Τομέα
6:Περιοχή Ορυχ. Καρδιάς
7:Περιοχή Ορυχ. Ρηχού Κομάνου
9:Περιοχή Ορυχ. Μαυροπηγής
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(β) Όλα τα άγονα στη θέση 6
(γ) Τα άγονα στη θέση 7

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-3: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Νοτίου Πεδίου την
ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ
ΕΤΟΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ
ΝΟΤΙΟ ΘΕΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΘΕΣΗ
ΣΕ
ΠΕΔΙΟ ΚΟΙΛΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ
2010 109 100 5,8 9,0 2
2011 108 99 5,8 9,0 2
2012 105 96 5,8 9,0 2
2013 106 97 5,8 9,0 3
2014 108 99 5,8 9,0 3
2015 113 104 5,8 9,0 3
2016 118 109 5,8 9,0 3
2017 108 99 5,8 9,0 3
2018 100 91 8 9,0 3
2019 91 91 8
2020 72 72 8
1138 1057 81
ΣΥΝΟΛΟ
(100%) (92,9%) (7,1%)

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, στον Πίνακα 5.6-4 συνοψίζονται οι εκτιμώμενες ποσότητες των
αγόνων το διάστημα 2010-2020. Τα στοιχεία τεκμηριώνουν ότι από τα παραγόμενα άγονα
ποσότητα 95% αξιοποιείται για την πλήρωση κοιλοτήτων, και τη συνακόλουθη αποκατάσταση
των περιοχών εξόρυξης.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-4: Προβλέψεις συνολικής διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας τη

ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΕ ΚΟΙΛΟΤΗΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ
ΣΥΝΟΛΟ
ΕΤΟΣ
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΝΟΤΙΟ ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ ΝΟΤΙΟ ΑΓΟΝΩΝ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΕΔΙΟ ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ ΠΕΔΙΟ
2010 43 74 100 217 4 - 9 13 230
2011 46 80 99 225 7 - 9 16 241
2012 34 94 96 224 7 - 9 16 240
2013 31 83 97 211 7 - 9 16 227
2014 32 76 99 207 7 - 9 16 223
2015 34 66 104 204 6 - 9 15 219
2016 27 52 109 188 6 - 9 15 203
2017 36 53 99 188 6 - 9 15 203
2018 45 77 91 213 - 9 9 222
2019 36 75 91 202 - 202
2020 35 76 72 183 183
399 1057
ΣΥΝΟΛΟ 806 2262 50 81 131 2393
ΠΟΣΟΣΤΟ 95% 5% 100,0%
Οι χώροι απόθεσης αγόνων στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας στην παρούσα κατάσταση και κατά τα έτη
2015 και 2020 φαίνονται στους Χάρτες 2, 10 και 11 του σχετικού Παραρτήματος Ι.
5.6.2. Συναπόθεση Στερεών Υποπροϊόντων καύσης λιγνίτη με τα άγονα
Η ιπτάμενη τέφρα, μαζί με το μικρό ποσοστό της υγρής τέφρας, και τη γύψο που θα παράγεται
από το συγκρότημα αποθείωσης των καυσαερίων στην προγραμματιζόμενη νέα μονάδα ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V, αποτελούν τα στερεά υποπροϊόντα της καύσης του λιγνίτη στις μονάδες των
ΑΗΣ. Στον Πίνακα 5.6-5, παρουσιάζονται τα στοιχεία της ΔΕΗ σχετικά με την πρόβλεψη
συνολικής παραγωγής λιγνίτη και αγόνων από τα εξεταζόμενα ορυχεία, την χρονική περίοδο
2010-2020, όπως επίσης και των αντίστοιχων παραγόμενων ποσοτήτων τέφρας από τους ΑΗΣ των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.6-5: Προβλέψεις παραγωγής λιγνίτη και αγόνων Ορυχείων Πτολεμαΐδας και
ιπτάμενης τέφρας ΑΗΣ (2010-2020)
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΓΝΙΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΦΡΑΣ
ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
10 6 (t) 6
ΑΓΟΝΩΝ* 10 (t) 10 6 (t)
2010-2015 231,6 2484 29
2016-2020 166,9 1823 21

50
ΣΥΝΟΛΟ 2010-2020 398,5 4307
(1,16%κ.β) στο σύνολο των αγόνων
* ειδικό βάρος αγόνων: 1,8 tn/m3
Σημειώνεται ότι, η ποσότητα της γύψου που θα παράγεται από τη νέα μονάδα του ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V μετά την έναρξη λειτουργίας του ανέρχεται σε 0,2 x 10 6 (t) ετησίως. Στους
Πίνακες 5.6-6 και 5.6-7 δίνεται η Στοιχειακή Ανάλυση και οι τιμές των ιχνοστοιχείων (τιμές
2008) της τέφρας που παράγεται από τους ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου
(Βόρειο Σύστημα) που τροφοδοτούνται από τους λιγνίτες των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.
Πίνακας 5.6-6: Στοιχειακή ανάλυση τέφρας για το έτος 2008

ΑΗΣ Αγ. Εργαστηριακή
Παράμετροι ΑΗΣ Πτολεμαΐδας ΑΗΣ Καρδιάς
Δημητρίου Βόρειου Συστήματος
Εργαστηριακή Τέφρα (%)
SiO2 33,3 26,8 32,3 30,8
Al2O3 17,7 10,3 11,3 13,1
Fe2O3 4,97 6,14 7,43 6,18
TiO2 0,11 0,53 0,70 0,45
P 2O 5 0,12 0,31 0,22
CaO 31,3 46,4 38,7 38,8
MgO 4,68 4,37 2,77 3,94
Na2O 0,72 0,26 0,49 0,49
K 2O 1,18 0,78 0,93 0,96
SO 3 5,35 3.96 4,99 4,77
CaO (ελεύθερο) 7,71 17,63 8,20 11,18
Πίνακας 5.6-7: Τιμές ιχνοστοιχείων σε ασβεστούχα τέφρα* του Βόρειου Συστήματος

Ιχνοστοιχείο ppm
min max
As Ιπτάμενη τέφρα (96%, κ.β. τέφρας) 15,9 36,4
Υγρή τέφρα (4%, κ.β. τέφρας) 1,05 18,5
Cd Ιπτάμενη τέφρα (96%) 0,46 2,9
Υγρή τέφρα (4%) 0,20 1,04
Pb Ιπτάμενη τέφρα (96%) 15 47,7
Υγρή τέφρα (4%) 9,05 23,3
Hg Ιπτάμενη τέφρα (96%) 0,025 0,107
Υγρή τέφρα (4%) 0,003 0,045
Cu Ιπτάμενη τέφρα (96%) 30,4 77,3
Υγρή τέφρα (4%) 24,2 62,7
Zn Ιπτάμενη τέφρα (96%) 50,3 179
Υγρή τέφρα (4%) 35,3 99,6
*Οι μέγιστες τιμές (max) των ιχνοστοιχείων, είναι το 98% εκατοστημόριο του συνόλου των μετρήσεων

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Από τα ως άνω στοιχεία συνάγεται ότι οι παραγόμενες ποσότητες αγόνων προς απόθεση είναι
πολλαπλάσιες των ποσοτήτων ιπτάμενης τέφρας και της περιορισμένης ποσότητας γύψου που
παράγονται από τους ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου. Η τέφρα στην παρούσα
κατάσταση αξιοποιείται ως ποζολανικό υλικό, υψηλής αλκαλικότητας σε ποσοστό 75-80% στους
χώρους των ορυχείων, ενώ το υπόλοιπο 20-25% διατίθεται στην Ελληνική Τσιμεντοβιομηχανία
ως ασθενές ποζολανικό υλικό και σε εργασίες κατασκευής.
Σύμφωνα με την ισχύουσα σήμερα και εφαρμοζόμενη επί δεκαετίες πρακτική, η τέφρα των ΑΗΣ,
αναμιγνύεται με τα άγονα υλικά της εκσκαφής και από κοινού αποτίθενται στις κοιλότητες των
ορυχείων ενισχύοντας την γεωτεχνική ευστάθεια και την σταθερότητα των αποκατεστημένων
κοιλοτήτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η τέφρα που παράγεται από τους λιγνιτικούς ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα
Ορυχεία Πτολεμαΐδας προγραμματίζεται να αποτίθεται εντός εξοφλημένων ορυχείων και
ειδικότερα στις θέσεις που φαίνονται παρακάτω.
 Κύριο Πεδίο (ΑΗΣ Πτολεμαΐδας – Νέα Μονάδα Πτολεμαΐδας V)

2010-2014: Εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα
2015-2016: Κατά 50% εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Βόρειου Τομέα και κατά
50% στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Μαυροπηγής
2017 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Μαυροπηγής
 Πεδίο Καρδιάς (ΑΗΣ Καρδιάς)

2010 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου -
Υψηλάντη
 Νότιο Πεδίο (ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου)

2010-2012: Εντός της κοιλότητας του εξαντλημένου Ορυχείου Κομάνου
2013-2017: Κατά 50% εντός του εξοφλημένου Ορυχείου Κομάνου και κατά 50%
στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτίου Πεδίου.
2017 έως τέλος: Στην εσωτερική απόθεση του ορυχείου Νοτίου Πεδίου.
Λεπτομερέστερα στοιχεία για την συναπόθεση των στερεών υποπροϊόντων καύσης λιγνίτη με τα
άγονα δίνεται στο Παράρτημα ΙΧ της παρούσης ΜΠΕ, που συνιστά το Σχέδιο Διαχείρισης
Εξορυκτικών Αποβλήτων.
Η τέφρα της Νέας Μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V θα μεταφέρεται με σωληνωτό ταινιόδρομο μέχρι
το σύμπλεγμα ταινιοδρόμων του ορυχείου Μαυροπηγής όπου θα αναμιγνύεται με τα άγονα του
ορυχείου. Στη συνέχεια το μίγμα (αγόνων - τέφρας) θα οδηγείται στην εσωτερική απόθεση του
Ορυχείου Μαυροπηγής, αφού τότε (2017) θα έχουν ήδη ενταχθεί δύο αποθέτες στην εσωτερική
απόθεση.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Όσον αφορά τη μεταφορά τέφρας από τον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, όπως προαναφέρθηκε σχεδιάζεται
η επέκταση του συστήματος διαβροχής με περιστρεφόμενα μπεκ που έχει ήδη εφαρμοσθεί σε
μήκος 4km του υφιστάμενου ταινιοδρόμου τέφρας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα
χαρακτηριστικά του εν λόγω συστήματος, στα πρώτα 4km υπάρχουν ανά 20m μπεκ για διαβροχή,
ενώ πρόκειται να γίνει επέκταση σε ακόμη 4km. Επιπλέον, ανά 350m τοποθετούνται πρόσθετοι
οριζόντιοι βραχίονες διαβροχής και στην επιστροφή του ιμάντα ανά 350m πάλι μπεκ. Επίσης, στο
σημείο μεταφόρτωσης κάθε κεφαλής λειτουργούν συστήματα εκνέφωσης. Η αξιοπιστία και
αποτελεσματικότητα του εν λόγω συστήματος διαπιστώθηκε και από τους ελεγκτές του Κέντρου
Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ) και αναφέρεται σε έγγραφο της Νομαρχίας
Κοζάνης προς το συνήγορο του πολίτη (Έγγραφο με Α.Π.841/23.04.2010, βλ. Παράρτημα ΙΙ).
Για τη μεταφορά τέφρας από τον ΑΗΣ Καρδιάς, γίνεται χρήση δύο (2) ανοιχτών συμβατικών Τ/Δ.
Τα συστήματα καταστολής της σκόνης αποτελούνται από 2 θέσεις διαβροχής κατά μήκ ος των Τ/Δ,
καθώς και από 2 θέσεις εκνέφωσης στις κεφαλές των Τ/Δ. Το σύστημα αποκομιδής τέφρας
εξαιτίας του μικρού μήκους του, έχει υψηλή λειτουργικότητα και πλήρη κατακράτηση τέφρας. Το
ποσοστό αποκομιδής τέφρας με Τ/Δ υπερβαίνει το 95%. Σημειώνεται ότι, η τοποθέτηση
σκέπαστρων όχι μόνο δε θα συνεισφέρει στη μείωση των εκπομπών σκόνης, αλλά και θα
δημιουργήσει προβλήματα στη συντήρηση των Τ/Δ..
Σημειώνεται ότι σε όλους τους Τ/Δ τέφρας προβλέπεται εφεδρικός κλάδος για την απόθεσή της σε
περιοχές κοντά στους ΑΗΣ και την άμεση μεταφορά τους με σκεπασμένα αυτοκίνητα
Τονίζεται ότι σε εφαρμογή σχετικού όρου των ΑΕΠΟ των Ορυχείων Πτολεμαΐδας λαμβάνεται
μέριμνα ώστε το μίγμα αγόνων και τέφρας να οδηγείται από τη δεύτερη φάση απόθεσης και άνω,
έτσι ώστε η τέφρα να είναι σε επίπεδα με υψόμετρο πάνω από το υψόμετρο της στάθμης του
νερού των τελικών λιμνών που θα δημιουργηθούν στην περιοχή των ορυχείων μετά το τέλος της
εκμετάλλευσής τους. Στην ως άνω εσωτερική απόθεση θα μεταφέρεται, με κατάλληλη διαχείριση,
και η γύψος από τη μονάδα αποθείωσης καυσαερίων του ως άνω ΑΗΣ.
Παράλληλα σημειώνεται ότι στους ΑΗΣ που τροφοδοτούνται από τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας
λειτουργεί Συγκρότημα Κατεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων (ΣΚΥΒΑ), όπου
συγκεντρώνονται και κατεργάζονται με κροκίδωση και καθίζηση τα υδατικά απόβλητα από τον
καθαρισμό των μηχανημάτων και φορτηγών. Η ιλύς που παράγεται από το ΣΚΥΒΑ συνίσταται
κυρίως από λιγνίτη και σε μικρότερο ποσοστό από τέφρα, περιέχει δε και σε μικροποσότητες το
αδρανές κροκιδωτικό, θειικό αργίλιο, και ανθρακικό ασβέστιο από τις ρητίνες αποσκλήρυνση
νερού. Η ιλύς μεταφέρεται σε δεξαμενές, όπου και παραμένει για την απομάκρυνση της υγρασίας.
Με συχνότητα 1 ή δύο φορές το χρόνο, η ιλύς μεταφέρεται στους χώρους των εξοφλημένων
ορυχείων όπου γίνεται η συναπόθεση των στερεών υποπροϊόντων των ΑΗΣ με τα άγονα.
Σημειώνεται ότι η συνολική ποσότητα της ιλύος ανέρχεται σε 0.02 x 10 6 (t) ετησίως, συνιστά δηλ.
ιδιαίτερα περιορισμένη ποσότητα συγκρινόμενη με τα συναποτιθέμενα άγονα, τέφρα και γύψο, η
δε σύσταση της είναι ανάλογη του λιγνίτη και της τέφρας.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Στο Σχήμα 5.2-14 φαίνονται οι θέσεις συναπόθεσης αγόνων - τέφρας για τα επόμενα δέκα (10)
χρόνια, στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας.
Όσον αφορά την αξιοποίηση της Ιπτάμενης Τέφρας στην συναπόθεση αγόνων και τέφρας, και
στο πλαίσιο της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας περί αποβλήτων το σύνολο της
παραγόμενης και συναποτιθέμενης ποσότητας χαρακτηρίζεται ως υποπροϊόν. Όπως έχει
προαναφερθεί τμήμα της, 20-25%, αξιοποιείται ως πρόσθετο στην τσιμεντοβιομηχανία ή ως υλικό
κατασκευής, η δε υπολειπόμενη ποσότητα συναποτίθεται στο σύνολό της με τα άγονα ενισχύοντας
την μακρόχρονη γεωχημική και γεωτεχνική σταθερότητα των αποκατεστημένων κοιλοτήτων ή
χώρων απόθεσης.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και σχετικές Αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής
Ένωσης (ΔΕΕ) - πρώην Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) – σύμφωνα με τις
οποίες, «ο ορισμός των αποβλήτων ουσιαστικά έχει ως άξονα την έννοια του “απορρρίπτειν”», οι
παραπάνω ποσότητες τέφρας δεν αποτελούν απόβλητα και ως εκ τούτου δεν εμπίπτουν στο πεδίο
εφαρμογής της σχετικής με τα απόβλητα νομοθεσίας.
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται, ότι η καταχώρηση ενός υλικού στον κατάλογο αποβλήτων δεν
καθιστά το υλικό απόβλητο. Αυτό διευκρινίζεται σαφώς στο Άρθρο 7 της πρόσφατης Οδηγίας
πλαίσιο για τα απόβλητα 2008/98/ΕΚ, καθώς και στην Απόφαση 2000/532/ΕΚ για τη θέσπιση του
Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων, όπου αναφέρεται ότι: «Ωστόσο, η καταχώρηση ενός υλικού
στον κατάλογο δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι το υλικό αυτό είναι πάντοτε απόβλητο. Η
καταχώρηση είναι έγκυρη μόνον εφόσον ανταποκρίνεται στον ορισμό του αποβλήτου15, σύμφωνα
με το άρθρο 1, στοιχείο α) της Οδηγίας 75/442/ΕΟΚ».
Το Δικαστήριο έχει τονίσει επανειλημμένως ότι κριτήριο του κατά πόσον ένα υλικό είναι ή όχι
απόβλητο αποτελούν οι εκάστοτε πραγματικές περιστάσεις και ότι συνεπώς η αρμόδια αρχή
πρέπει να αποφασίζει για κάθε περίπτωση χωριστά».
Στο Σχήμα 5.6-1 παρουσιάζεται το διάγραμμα που περιλαμβάνεται ως Παράρτημα ΙΙ στην COM
(2007) 59 «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -
Ερμηνευτική ανακοίνωση για τα απόβλητα και τα παραπροϊόντα» βάσει του οποίου ένα υλικό
κατατάσσεται στα απόβλητα, ή στα παραπροϊόντα.
Αντίστοιχες δυνατότητες περί κατάταξης μίας ουσίας, π.χ ιπτάμενη τέφρα στην κατηγορία των
υποπροϊόντων έναντι των αποβλήτων τίθενται στο Άρθρο 5 της πρόσφατης Οδηγίας 2008/98/ΕΚ
όπου αναφέρεται:
15
“στερεό απόβλητο” είναι κάθε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του αποβάλει ή
υποχρεούται να αποβάλει, δυνάμει των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
1. Μια ουσία ή αντικείμενο που προκύπτει από διαδικασία παραγωγής, πρωταρχικός σκοπός της
οποίας δεν είναι η παραγωγή αυτού του στοιχείου, μπορεί να θεωρείται ότι δεν συνιστά απόβλητο
όπως αναφέρεται στο άρθρο 3, σημείο 1) αλλά υποπροϊόν μόνον εάν πληρούνται οι ακόλουθοι
όροι:
α) είναι βέβαιη η περαιτέρω χρήση της ουσίας ή του αντικειμένου,
β) η ουσία ή το αντικείμενο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν απ’ ευθείας χωρίς άλλη
επεξεργασία πέραν της συνήθους βιομηχανικής πρακτικής,
γ) η ουσία ή το αντικείμενο παράγεται ως αναπόσπαστο μέρος μιας παραγωγικής διαδικασίας, και
δ) η περαιτέρω χρήση είναι σύννομη, δηλαδή η ουσία ή το αντικείμενο πληροί όλες τις σχετικές
απαιτήσεις περί προϊόντων και προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας για τη
συγκεκριμένη χρήση και δεν πρόκειται να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή την
ανθρώπινη υγεία.
Σε περίπτωση που ένα υλικό όπως η ιπτάμενη τέφρα χαρακτηρισθεί ως μη απόβλητο δεν
εφαρμόζεται η νομοθεσία περί αποβλήτων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
I Είναι νόμιμη η Το υλικό συνιστά απόβλητα

προβλεπόμενη χρήση του ΟΧΙ
υλικού;
ΝΑΙ
Παρήχθη το υλικό επί τούτω;

Το υλικό είναι
προϊόν και όχι (Τροποποιήθηκε η παραγωγική
κατάλοιπα διεργασία για να παραχθεί το
παραγωγής ΝΑΙ υλικό;)
ΟΧΙ
Το υλικό είναι κατάλοιπα

παραγωγής – εφαρμόζονται
τα κατωτέρω κριτήρια
Είναι εξασφαλισμένη η Το υλικό συνιστά

χρήση του υλικού; απόβλητα
ΟΧΙ
NAI
Είναι το υλικό έτοιμο για να

χρησιμοποιηθεί χωρίς άλλη Το υλικό συνιστά
μεταποίηση (πέρα από την όποια απόβλητα
μεταποίηση αποτελεί αναπόσπαστο
ΟΧΙ
μέρος της παραγωγικής διεργασίας);
ΝΑΙ
Το υλικό είναι Αποτελεί το παραγόμενο Το υλικό συνιστά

παραπροϊόν και δεν υλικό αναπόσπαστο μέρος της απόβλητα
είναι απόβλητα παραγωγικής διεργασίας; ΟΧΙ
ΝΑΙ
Σχήμα 5.6-1: Διάγραμμα βάσει του οποίου κρίνεται κατά πόσον ένα υλικό θα ταξινομηθεί στα
απόβλητα ή στα παραπροϊόντα

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Επίσης για την ιπτάμενη τέφρα υπάρχει ειδική αναφορά και στην COM(2007) 59, όπου
αναφέρεται ότι «σε ορισμένες τοπικές συνθήκες ενδέχεται ...να έχουν και εξασφαλισμένη χρήση». Η
δυνατότητα αξιοποίησης της τέφρας των ΑΗΣ της ΔΕΗ για τη κατασκευή στεγανών καλυμμάτων
θειούχων μεταλλευτικών αποβλήτων για την πρόληψη και καταστολή του σχηματισμού της
Όξινης Απορροής Μεταλλείων έχει ήδη εξετασθεί σε μία σειρά από επιδοτούμενα ερευνητικά
Ελληνικά και Διεθνή Προγράμματα (ΓΕΩΠΕΔΑ, ROLCOSMOS, CLOTADAM κ.α.).
Επίσης σημειώνεται ότι σύμφωνα με πρόσφατη γνωμάτευση του Γενικού Χημείου του Κράτους,
ΓΧΚ/22.07.09, « η ιπτάμενη τέφρα που παράγεται από την καύση λιγνίτη και δεν διατίθεται στην
αγορά, αλλά οδηγείται σε εξαντλημένα ορυχεία για την ανάπλαση -αποκατάσταση τους και ως
συνδετικό υλικό για τη σταθεροποίηση των αποθέσεων, μπορεί να εξαιρεθεί από την υποχρέωση
καταχώρισης, βάσει του σημείου 5 του παραρτήματος V του κανονισμού 1907/2006/ΕΚ, όπως
τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 987/2008/ΕΚ»
Σε κάθε περίπτωση και σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 2008/98 «Η απόφαση ότι μια
ουσία δεν είναι απόβλητο μπορεί να λαμβάνεται μόνον βάσει συντονισμένης προσέγγισης, που θα
επικαιροποιείται τακτικά, και εφόσον συνάδει προς την προστασία του περιβάλλοντος και της
ανθρώπινης υγείας».
Η μέθοδος της συναπόθεσης της τέφρας με τα άγονα υλικά των ορυχείων παρουσιάζει σημαντικά
πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα:
 Ενισχύει τις μηχανικές ιδιότητες των αγόνων υλικών και καθιστά την απόθεση
περισσότερο ασφαλή όσον αφορά την γεωτεχνική της ευστάθεια.
 Συμβάλει στη σταθεροποίηση των πρανών και ως εκ τούτου στην αποφυγή
κατολισθήσεων και ενισχύει την αποτελεσματικότητα των έργων αποκατάστασης.
 Συμβάλλει στην μείωση της διαπερατότητας των αποθέσεων εντός των κοιλοτήτων και
στην αύξηση του συντελεστή επιφανειακής απορροής
 Αποφεύγεται και προλαμβάνεται η δημιουργία διάχυτων εκπομπών σκόνης, που
αναπόφευκτα θα δημιουργούνταν σε περίπτωση χωριστής απόθεσης της τέφρας.
 Αποφεύγεται η δέσμευση μεγάλων εκτάσεων εκτός της περιοχής των ορυχείων για τη
διαχείριση της τέφρας χωριστά από αυτή των αγόνων όπως επίσης και των περιορισμένων
ποσοτήτων γύψου, καθώς εντός των Ορυχείων Πτολεμαΐδας δεν διατίθενται χώροι για
αμιγή απόθεση τέφρας.
 Το γεωλογικό υπόβαθρο των ορυχείων (μεγάλο πάχος αργιλικών υλικών χαμηλής
διαπερατότητας) καθιστά περιβαλλοντικά ασφαλή τον τρόπο αυτό συναπόθεσης. Τα
παραπάνω τεκμηριώνονται και από τα αποτελέσματα των αναλύσεων των υπόγειων
νερών, που συστηματικά εκτελεί η ΔΕΗ.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Υπογραμμίζεται ότι η χρήση της ιπτάμενης Τέφρας ως συνδετικού υλικού για τη σταθεροποίηση
των αποθέσεων αγόνων προβλέπεται από το Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών σχετικά
με τη Διαχείριση των στείρων και των Τελμάτων κατεργασίας που προκύπτουν από τις
εξορυκτικές δραστηριότητες, (Reference Document on Best Available Techniques for
«Management of Tailings and Waste-Rock in Mining Activities», Ιανουάριος 2009), Παρ. 4.5.1.8.
Αντίστοιχη αναφορά για τις θετικές επιπτώσεις της συναπόθεσης της τέφρας στη ευστάθεια των
αποθέσεων αγόνων γίνεται και Εγχειρίδιο Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, για Μεγάλες
Εγκαταστάσεις Καύσης (Large Combustion Plants), BREF LCP, όπου σημειώνεται «Η ιπτάμενη
τέφρα χρησιμοποιείται πολύ συχνά για την ενίσχυση των πρανών των αποθέσεων των
υπερκειμένων κατά την εξόρυξη λιγνίτη», σελ 191, Πίνακας 4.2.
Οι δυνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και η ανάλυση κινδύνου από την συναπόθεση τέφρας
και αγόνων εξετάστηκαν επίσης σε Ερευνητικό Πρόγραμμα που ανέθεσε η Δ/νση Περιβάλλοντος
Παραγωγής της ΔΕΗ στο Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής
Μεταλλευτικής του ΕΜΠ, 2007. Αντικείμενο του Ερευνητικού Έργου αποτέλεσε η διερεύνηση
των επιπτώσεων του χώρου εξωτερικής απόθεσης του Νότιου Πεδίου στο υπόγειο υδατικό
δυναμικό της εγγύς περιοχής. Τα αποτελέσματα του ως άνω ερευνητικού Προγράμματος
αναπτύσσονται στην σχετική ενότητα του Κεφαλαίου 8, που αναφέρονται στην Αξιολόγηση των
Δυνητικών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του εξεταζόμενου έργου στο φυσικό και ανθρωπογενές
περιβάλλον.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.7. ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΙΛΥΕΣ - ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ
Τα πάσης φύσης στερεά απορρίμματα που παράγονται κατά τη λειτουργία των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:
 Ιλύες από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (Ε.Ε.Λ.).
 Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης.
 Αστικά απορρίμματα.
5.7.1. Ιλύες
Περιορισμένες ποσότητες ιλύος παράγονται από τις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων –

Ε.Ε.Λ. (βιολογικοί καθαρισμοί) των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων (ΕΚΑ) (Απόφαση 2000/532/ΕΚ), οι ιλύες που
παράγονται ταξινομούνται ως μη επικίνδυνα απόβλητα, όπως φαίνεται στον Πίνακα 5.7-1.
Πίνακας 5.7-1: Ταξινόμηση παραγόμενων ιλύων Ορυχείων Πτολεμαΐδας, σύμφωνα με τον

Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων
ΕΙΔΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ

ΙΛΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
19 08 05 ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ
ΑΣΤΙΚΩΝ ΛΥΜΑΤΩΝ
Η επεξεργασία της ιλύος που παράγεται στις Ε.Ε.Λ. γίνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε η
επεξεργασμένη ιλύς να είναι πλήρως σταθεροποιημένη, προκειμένου να διατίθεται σε
κατάλληλους χώρους υποδοχής, καθ’ υπόδειξη των αρμοδίων Υπηρεσιών της Ν.Α. Κοζάνης,
σύμφωνα με όσα προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.
5.7.2. Βιομηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης
Κατά τη λειτουργία των ορυχείων παράγονται οι ακόλουθοι τύποι στερεών αποβλήτων που
χρήζουν ειδικής διαχείρισης:
 Συσκευασίες λιπαντικών: Συγκεντρώνονται και διαχειρίζονται σύμφωνα με όσα προβλέπονται

από το Ν. 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασίας και το Π.Δ.
82/2004 για τη διαχείριση των αποβλήτων ελαίων και λιπαντικών. Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
ορίζονται ειδικοί χώροι για τη συγκέντρωση και προσωρινή αποθήκευση των αποβλήτων
συσκευασίας ελαιολιπαντικών (βλ. Χάρτης 8, Παράρτημα Ι).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Συσκευές με λιπαντικά που περιέχουν PCBs: Η ΔΕΗ έχει σταματήσει να προμηθεύεται

μετασχηματιστές και πυκνωτές που περιέχουν PCBs από το 1980. Προκειμένου να
διαπιστωθεί εάν οι μετασχηματιστές που είχαν αποκτηθεί πριν τη συγκεκριμένη χρονολογία
περιείχαν λιπαντικά με PCBs σε περιεκτικότητες πάνω από το προβλεπόμενο όριο,
πραγματοποιήθηκε σειρά δειγματοληψιών και αναλύσεων, τόσο στον Τομέα Φυσικοχημικού
Εργαστηρίου του Λ.Κ.Δ.Μ., όσο και στο Γενικό Χημείο του Κράτους. Τα αποτελέσματα των
αναλύσεων κατέδειξαν ότι το σύνολο των μετασχηματιστών περιέχει λιπαντικά με PCBs σε
περιεκτικότητες κάτω από το όριο.
 Πυκνωτές: Σε ό,τι αφορά τους πυκνωτές, δεδομένου ότι αυτοί είναι κλειστού τύπου και η
δειγματοληψία λιπαντικού είναι αδύνατη, όταν τίθενται εκτός λειτουργίας αποσύρονται με τις
διαδικασίες που προβλέπονται για συσκευές «πιθανά περιέχουσες PCBs». Το σύνολο των
συσκευών αυτών με ευθύνη του Τομέα Ασφάλειας Εργασίας & Εκπαίδευσης (Τ.Α.Ε.&Ε.) της
ΔΕΗ διατίθενται σε εταιρεία κατάλληλα αδειοδοτημένη σύμφωνα με τις διατάξεις των ΚΥΑ
72751/3054/85 και 19396/1546/97.
 Φθαρμένα ελαστικά: Οι επισκευές και αντικαταστάσεις των ελαστικών εκτελούνται στα

Συνεργεία Συντήρησης Οχημάτων και Ντιζελοκίνητου Εξοπλισμού των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας τα οποία λειτουργούν σύμφωνα με τους Εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς
Όρους λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας (ΚΥΑ οικ. 189708/3440/23.09.2008). Τα
φθαρμένα ελαστικά οδηγούνται σε κατάλληλους χώρους προσωρινής συγκέντρωσης (Χάρτης
8, Παράρτημα Ι), από όπου διατίθενται ως εξής:
o Τα ελαστικά μικρής διαμέτρου (<140 cm) διατίθενται προς ανακύκλωση μέσω
αδειοδοτημένων εταιρειών διαχείρισης.
o Τα ελαστικά μεγάλης διαμέτρου (>140 cm) με ευθύνη του Λ.Κ.Δ.Μ. διατίθενται σε
κατάλληλα αδειοδοτημένο εργολάβο.
 Σιδηρούχα και μη σιδηρούχα μηχανήματα ή εξαρτήματα που τίθενται εκτός λειτουργίας: Τα

εν λόγω στερεά απόβλητα που παράγονται στα ορυχεία οδηγούνται σε κατάλληλα
διαμορφωμένες αυλές προσωρινής αποθήκευσης, Χάρτης 8, και από εκεί εκποιούνται σε
κατάλληλα αδειοδοτημένους εργολάβους.
 Ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές: Τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας συμμετέχουν στο πρόγραμμα

εναλλακτικής διαχείρισης των ηλεκτρικών στηλών που εφαρμόζει το Λ.Κ.Δ.Μ., παρά το ότι οι
σχετικές ποσότητες που παράγονται είναι περιορισμένες.
Οι συσσωρευτές, μετά την αντικατάστασή τους συγκεντρώνονται σε κατάλληλους κάδους
τοποθετημένους στα Ηλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία των ορυχείων, από όπου συλλέγονται
και διατίθενται μέσω συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης συσσωρευτών.
 Οχήματα μετά το τέλος του κύκλου ζωής τους: Τα οχήματα που κριθεί ότι δεν επιδέχονται
περαιτέρω επισκευής, οδηγούνται σε ειδικό χώρο συγκέντρωσης που χωροθετείται στα όρια

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και από εκεί εκποιούνται, σε συνεργασία με κατάλληλα

αδειοδοτημένους εργολάβους.
 Απόβλητα που περιέχουν αμίαντο: Πρόκειται για προϊόντα αμιαντοτσιμέντου τα οποία

προκύπτουν από τις εργασίες κατεδάφισης/αποξήλωσης δομικών στοιχείων και
αποκομιδής/διαχείρισης υλικών από αμιαντοτσιμέντο που εκτελούνται στα ορυχεία. Το
Ορυχείο Κυρίου Πεδίου έχει ήδη αποξηλώσει και διαθέσει τα περισσότερα δομικά στοιχεία
που είχαν κατασκευαστεί από αμιαντοτσιμέντο στο Χώρο Διαχείρισης Βιομηχανικών
Αποβλήτων (Χ.Δ.Β.Α.), ο οποίος έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί σε απομονωμένη περιοχή
του Ορυχείου Καρδιάς, σύμφωνα με την ΚΥΑ ΕΠΟ 124258/07.05.2004. Στην περίπτωση που
στο μέλλον εντοπιστούν στην περιοχή των Ορυχείων τυχόν εναπομείναντα δομικά στοιχεία
που περιέχουν αμιαντοτσιμένο θα διατεθούν σύμφωνα με τις κείμενες νομοθετικές διατάξεις
στον ως άνω χώρο.
 Ανακυκλώσιμα Επικίνδυνα υλικά: Τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας συμμετέχουν ενεργά σε

προγράμματα ανακύκλωσης και άλλων τύπων αποβλήτων που θεωρούνται ως επικίνδυνα,
όπως ηλεκτρονικός εξοπλισμός, δοχεία μελάνης, κ.λπ.
Τέλος, σημειώνεται ότι πέρα από την καλή λειτουργία των υποδομών και του κατάλληλου
εξοπλισμού για την υποστήριξη όλων των δράσεων που αφορούν στη διαχείριση ειδικών
αποβλήτων, διεξάγονται από τον αρμόδιο για την εκπαίδευση του προσωπικού Τομέα του
Λ.Κ.Δ.Μ. σε τακτική βάση προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού, για
την ενεργό συμμετοχή του στο σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Ο Πίνακας 5.7-2 παρουσιάζει τις ποσότητες στερεών αποβλήτων και αποβλήτων λιπαντικών και
ελαίων (ΑΛΕ) που εκποιήθηκαν ή διατέθηκαν κατά τα έτη 2006-2008 στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας.
5.7.3. Αστικά απορρίμματα
Η διαχείριση και τελική διάθεση των απορριμμάτων αστικής σύστασης που παράγονται στις
κτιριακές εγκαταστάσεις των ορυχείων (γραφεία, αποδυτήρια, κυλικεία κ.λπ.) γίνεται σύμφωνα με
τα προβλεπόμενα στη σχετική Νομοθεσία και ειδικότερα την ΚΥΑ 114218/1997 που αφορά στην
κατάρτιση πλαισίου προδιαγραφών και γενικών προγραμμάτων διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Για το σκοπό αυτό, στους χώρους όπου παράγονται αστικά απορρίμματα τοποθετούνται κάδοι
διαφόρων τύπων, από τους οποίους τα απορρίμματα μεταφέρονται από το προσωπικό
καθαριότητας σε πλαστικούς, κυλιόμενους κάδους που τοποθετούνται σε επιλεγμένα σημεία. Οι
κάδοι αυτοί εκκενώνονται από ειδικό απορριμματοφόρο όχημα που διαθέτει ο Τομέας Προστασίας
Περιβάλλοντος & Αποκατάστασης Εδαφών (ΤΠΠ&ΑΕ) του Λ.Κ.Δ.Μ σε ημερήσια βάση. Τα
απορρίμματα οδηγούνται τελικά στον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) των

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ), ο οποίος βρίσκεται στην εσωτερική απόθεση του
εξοφλημένου Ορυχείου Καρδιάς (βλ. Χάρτη 8, Παράρτημα Ι). Οι Περιβαλλοντικοί Όροι
κατασκευής, λειτουργίας και αποκατάστασης του εν λόγω ΧΥΤΑ έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ
ΕΠΟ υπ’ Αρ. Πρ. 61136/26.01.1999.
Σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης αστικών απορριμμάτων, τα Ορυχεία

Πτολεμαΐδας συμμετέχουν σε πρόγραμμα ανακύκλωσης χαρτιού που λειτουργούν οι Δήμοι
Πτολεμαΐδας, Ελλησπόντου και Υψηλάντη, στο οποίο συμμετέχουν και τα υπόλοιπα ορυχεία του
Λ.Κ.Δ.Μ.
Πλέον των αστικών απορριμμάτων, κατά την προτεινόμενη λειτουργία των Ορυχείων
Πτολεμαΐδας, αναμένεται να προκύψουν ποσότητες Αποβλήτων Κατασκευών και Κατεδαφίσεων,
οι οποίες σχετίζονται με την υλοποίηση των έργων που περιγράφονται στην Ενότητα 5.10. Ο
υπολογισμός των ποσοτήτων των εν λόγω αποβλήτων που θα προκύψουν αποτελεί αντικείμενο
των μελετών περιβαλλοντικής αδειοδότησης των επί μέρους συνοδών έργων και δεν αποτελεί
αντικείμενο της παρούσας.
Ενδεικτικά, οι μέθοδοι διαχείρισης που θα χρησιμοποιηθούν για τα συγκεκριμένα απόβλητα

περιλαμβάνουν:
 Υλικά χωματισμών: Αξιοποίηση στα έργα διαμόρφωσης των ορυχείων, ως υλικά επιχώσεων,
ως υλικό επικάλυψης στο Χ.Υ.Τ.Α., κ.λπ.
 Οικοδομικά υλικά κατασκευής και καθαίρεσης: διάθεση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία,
στους χώρους απόθεσης αγόνων. Στην περίπτωση που κατά τη διάρκεια του Έργου εκδοθεί το
αναμενόμενο Π.Δ. (σύμφωνα με το Υ.Π.Ε.Κ.Α.) για την εναλλακτική διαχείριση των
Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (Α.Ε.Κ.Κ.), θα υιοθετηθούν τυχόν
στόχοι και όροι επεξεργασίας που θα τίθενται από αυτό.
 Μηχανολογικός εξοπλισμός, μεταλλικές κατασκευές, σωληνώσεις: εκποίηση κατά περίπτωση
ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap. Στην περίπτωση που τμήματα του μηχανολογικού
δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αξιοποίησης, θα δατεθεί για εναλλακτική διαχείριση
σύμφωνα με όσα ορίζονται στο Ν. 2939/2001 και στο Π.Δ. 117/2004 για τη διαχείριση των
Αποβλήτων Ηλεκτρικού & Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (Α.Η.Η.Ε).
 Κουφώματα – πλαστικά – γυάλινες επιφάνειες: ανακύκλωση.
 Λοιπά: διάθεση σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία που διέπει τη διαχείριση των αποβλήτων.
Τυχόν επικίνδυνα υλικά που ενδέχεται να προκύψουν από τις εργασίες καθαίρεσης των Α.Η.Σ.
Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς θα διαχειριστούν σύμφωνα με την ισχύουσα Ελληνική και
Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος
της περιοχής και της δημόσιας υγείας. Ειδικά όσον αφορά τα υλικά που τυχόν να περιέχουν
αμίαντο, θα διατεθούν στο Χ.Δ.Β.Α., ο οποίος είναι κατάλληλα αδειοδοτημένος για το σκοπό αυτό
(ΚΥΑ ΑΕΠΟ 124528/07.05.2004) και έχει σχεδιαστεί για να λειτουργήσει για 30 χρόνια.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Ο Πίνακας 5.7-2 παρουσιάζει ενδεικτικά τις ποσότητες στερεών αποβλήτων και αποβλήτων
λιπαντικών και ελαίων (ΑΛΕ) που εκποιήθηκαν ή διατέθηκαν κατά τα έτη 2006-2008 στα Ορυχεία
Πτολεμαΐδας.
Πίνακας 5.7-2: Ποσότητες στερεών αποβλήτων που εκποιήθηκαν/διατέθηκαν στα Ορυχεία

Πτολεμαΐδας κατά τα έτη 2006-2008
ΜΟΝΑΔΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ
ΤΥΠΟΣ ΕΙΔΟΣ ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΕ
ΜΕΤΡ. 2006 2007 2008
Απόβλητα
Απόβλητα
Λιπαντικών kg 246.790 443.520 432.830 ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ1
λιπαντικών -
Ελαίων (ΑΛΕ)
ορυκτελαίων
Βαρέλια κενά τεμ. 9.023 4.551 6.300 ΚΕΠΕΔ2
Επίσωτρα <1,40 m τεμ. 3.490 10.375 268 ECOELASTIKA
Φθαρμένα
Επίσωτρα >1,40 m τεμ. 336.930 899.645
ελαστικά RECYCLON AE
Ελαστικοί ιμάντες τεμ. 196,21
Χρησ/μένοι
Ηλεκτρικές
συσσωρευτές t 62,76 36,36 21,56 ΜΕΤΑΠΛΑΣΤ
Στήλες &
μολύβδου
Συσσωρευτές
Μπαταρίες kg 198 295 TRIAS ECO
ΑΦΟΙ ΚΩΝ/ΝΙΔΗ
Σίδηρος ρετάλια kg 5.200.020
ΑΒΒΕ & ΝΕ
Αγωγοί δικτύων
kg 30.060 ΒΙΟΚΑΛΩΔΙΑ ΕΠΕ
ACSR
Καλώδια χαλκού ΑΝΑΚΥΚΛΩΤΙΚΗ
kg 378.150
Χ.Τ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΑΕ
Σιδηρούχα και Ρινίσματα φωσφ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
kg 2.040
μη υλικά Ορείχαλκου ΣΜ.
Κυψέλες χαλκού kg 3.120
Β. ΜΠΕΛΤΣΗΣ &
Ρετάλια
kg 1.240 ΣΙΑ
αλουμινίου
Μεταλλικοί
ΑΦΟΙ
πυλώνες εναέριων kg 24.140
ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗ ΟΕ
δικτύων
Οχήματα μετά Παροπλισμένα
ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ
το τέλος του οχήματα – kg 422.080 1.820.650
ΕΠΕ
κύκλου ζωής μηχανήματα
Ηλεκτρονικά ΔΙΑΔΥΜΑ (για
απόβλητα (Η/Υ, λογαριασμό της
Ανακυκλώσιμα τεμ. 509
εκτυπωτές, οθόνες ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ
υλικά
κ.λπ.) ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕ)
Μελανοδοχεία τεμ. 71 315 DATACOM
Με
Αστικά
απορριμματοφόρο kg 209.120 241.840 ΧΥΤΑ ΔΙΑΔΥΜΑ
απορρίμματα
όχημα ΤΠΠ&ΑΕ
Χαρτί Προς ανακύκλωση t 27,37 ΔΙΑΔΥΜΑ
1
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε. (ΥΑ οικ. 105135/2004)
2
Σύστημα Συλλογικής Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών Ορυκτελαίων (ΥΑ οικ. 105857/2003)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.8. ΘΟΡΥΒΟΣ - ΔΟΝΗΣΕΙΣ
5.8.1. Θόρυβος
Κατά την εξορυκτική δραστηριότητα κυριότερες πηγές εκπομπής θορύβου αποτελούν η

λειτουργία του μηχανολογικού εξοπλισμού, οι εργασίες φόρτωσης και μεταφοράς λιγνίτη και
αγόνων και οι ανατινάξεις των εκρηκτικών υλών (αφορούν κυρίως το Νότιο Πεδίο). Με το
προτεινόμενο Έργο, η στάθμη θορύβου από τις εργασίες εξόρυξης αναμένεται να διατηρείται στα
υφιστάμενα επίπεδα, μετατοπισμένη προφανώς στις περιοχές προς τις οποίες επεκτείνεται η
εξορυκτική δραστηριότητα.
Έτσι, τα αναμενόμενα επίπεδα θορύβου θα κυμαίνονται περίπου στα ίδια επίπεδα, σε σχέση με το
θόρυβο, όπως αυτός καταγράφεται στα πλαίσια των Ετήσιων Εκθέσεων Ποιότητας Περιβάλλοντος
Περιοχής Ν. Κοζάνης και Φλώρινας, από τις οποίες αντλήθηκαν στοιχεία για τις περιόδους 2005-
2006, 2006-2007 και 2007-2008. Όπως αναφέρεται στην Ενότητα 4.2.9.1 της παρούσας μελέτης,
τα επίπεδα θορύβου στους γειτονικούς στα ορυχεία οικισμούς (Μαυροπηγή, Ποντοκώμη, Αγ.
Χριστόφορος, Καρυοχώρι, Σπηλιά, Πτελεώνας, Ακρινή) δεν ξεπερνούν το σχετικό όριο των 55
dΒ(Α) για περιοχές που επικρατεί εξίσου το βιομηχανικό και το αστικό στοιχείο (Π.Δ.
1180/1981). Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις (Αγ. Χριστόφορος, Σπηλιά), ο θόρυβος δεν
υπερβαίνει τα 45 dΒ(Α) ενώ αρκετές μετρήσεις βρίσκονται κάτω από τα 35 dΒ(Α) (βλ. Κεφάλαιο
4, Σχήματα 4.2-30 έως 4.2-37).
Πιο συγκεκριμένα, και όσον αφορά τις περιοχές που επεκτείνεται η εξορυκτική δραστηριότητα
σημειώνονται τα εξής:
 Λόγω της επέκτασης των Ορυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου, προβλέπεται
η απαλλοτρίωση των οικισμών της Ποντοκώμης και της Μαυροπηγής η κύρηξη της
οποίας θα γίνει αμέσως με την έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για
το έργο «Επέκταση προς τα δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού
Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.», και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα
ακουστικής όχλησης των ως άνω οικισμών.
 Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, ο Οικισμός της ΔΕΗ που βρίσκεται δυτικά του Κύριου
Πεδίου, πλέον θα εφάπτεται με τα νέα όρια της περιοχής επέμβασης. Επίσης με την
υλοποίηση του Έργου, τα όρια της περιοχής επέμβασης θα πλησιάσουν το Προάστιο από
τα 1.000m στα 720m. Ως εκ τούτου, η μετατόπιση της περιοχής επέμβασης προς τους
συγκεκριμένους οικισμούς, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων θορύβου.
Γενικά, ισχύει αύξηση των επιπέδων θορύβου σε λιγότερο από 6 dΒ με τον
υποδιπλασιασμό της απόστασης του δέκτη από την ηχητική πηγή16. Πάρα ταύτα, δεν είναι
16
Lp=Lw-20logR-8, όπου:
Lp: η στάθμη θορύβου σε απόσταση R από την πηγή και

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
δυνατή η σύγκριση των επιπέδων θορύβου, καθώς στους συγκεκριμένους οικισμούς δεν
υπάρχουν διαθέσιμες μετρήσεις.
 Σύμφωνα με το σχεδιασμό του προτεινόμενου Έργου, τα όρια της περιοχής επέμβασης θα
επεκταθούν προς τον οικισμό Ασβεστόπετρα που βρίσκεται δυτικά των ορυχείων και
βορειοδυτικά της Μαυροπηγής, και σε απόσταση 2,1 km από τον οικισμό. Η εν λόγω
απόσταση, επαρκεί για την εξασθένιση του θορύβου σε επίπεδα ανάλογα του ηχητικού
υποβάθρου της περιοχής του οικισμού. Το ίδιο ισχύει και για τον οικισμό του
Μαυροδενδρίου, ο οποίος απέχει πλέον 1,5 km από την περιοχή επέμβασης που συνιστά
επίσης σημαντική απόσταση για την εξασθένιση του θορύβου σε επίπεδα υποβάθρου και
ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα ακουστικής όχλησης λόγω των δραστηριοτήτων του Έργου
στα όρια του οικισμού. Σημειώνεται πως στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν διαθέσιμες
μετρήσεις θορύβου στους οικισμούς της Ασβεστόπετρας και του Μαυροδενδρίου.
 Με τις προτεινόμενες επεκτάσεις, η απόσταση της άμεσης περιοχής επέμβασης από τον
οικισμό του Δρεπάνου, νοτιοδυτικά του ορυχείου Νότιου Πεδίου, θα είναι 3,7km, που
συνιστά αρκετά μεγάλη απόσταση και ως εκ τούτου το ακουστικό περιβάλλον του
οικισμού δεν επηρεάζεται από το Έργο. Όπως και παραπάνω, δεν υπάρχουν μετρήσεις
θορύβου στον εν λόγω οικισμό.
 Όσον αφορά τους οικισμούς Αγ. Χριστόφορος, Καρυοχώρι και Σπηλιά, προς τα Βόρεια,
σημειώνεται ότι τα όρια της περιοχής επέμβασης των ορυχείων προς τους συγκεκριμένους
οικισμούς παραμένουν ως έχουν, με εξαίρεση την επέκταση προς τον οικισμό του
Πτελεώνα και αφορά τη δημιουργία νέου χώρου εξωτερικών αποθέσεων. Η εν λόγω
επέκταση, ενδέχεται δυνητικά να επιβαρύνει το ακουστικό περιβάλλον μόνο για τον
οικισμό της Σπηλιάς, για τον οποίο όμως τα υφιστάμενα επίπεδα θορύβου είναι χαμηλά
και δεν υπερβαίνουν τα 45 dB (βλ. Σχήμα 4.2-35). Αντίθετα, όσον αφορά τον Αγ.
Χριστόφορο και το Καρυοχώρι, λόγω της σχετικής τους θέσης και του τοπογραφικού
αναγλύφου που μεσολαβεί με την νέα περιοχή των αποθέσεων αγόνων (ηχοφράγμα
Καρυοχωρίου και αποθέσεις εξοφλημένου Ορυχείου Β. Τομέα), δεν αναμένεται καμία
περαιτέρω επιβάρυνση του ακουστικού περιβάλλοντος των οικισμών από την
προτεινόμενη επέκταση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στον Πτελεώνα, λόγω των μέτρων
προστασίας του ακουστικού περιβάλλοντος που εφαρμόζονται, παρά τις εργασίες
απόθεσης αγόνων στο γειτονικό Ορυχείο του Κομάνου, οι μετρήσεις θορύβου στο δυτικό
όριο του οικισμού (πλησίον των αποθέσεων) δεν έχoυν υπερβεί ποτέ τα 50 dB. Επομένως,
τα επίπεδα θορύβου στον Αγ. Χριστόφορο και το Καρυοχώρι παραμένουν ως έχουν (<45
dΒ(Α)).
Συνολικά, όσον αφορά στις προτεινόμενες εκμεταλλεύσεις, σημειώνεται πως η διάδοση του
θορύβου από την εξόρυξη και μεταφορά του λιγνίτη και των αγόνων, περιορίζεται στο ελάχιστο
δυνατό, λόγω των ακόλουθων χαρακτηριστικών της εξορυκτικής δραστηριότητας:
 Χρήση εξοπλισμού σύγχρονης τεχνολογίας, με ειδικές προδιαγραφές για τον περιορισμό
του θορύβου.
Lw: η ηχητική στάθμη στην πηγή

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Περιορισμός των σχετικών αποστάσεων διακίνησης των υλικών, λόγω κατάλληλης

χωροθέτησης των χώρων απόθεσης των αγόνων και της εγγύτητας των ΑΗΣ. Άλλωστε, τα
δρομολόγια των φορτηγών δε συνιστούν συνεχή, γραμμική πηγή θορύβου, αλλά
μεμονωμένα, βραχείας διαρκείας “γεγονότα” θορύβου, περιορισμένης έκτασης και
έντασης.
Παράλληλα, η υφιστάμενη και σχεδιαζόμενη βλάστηση της περιοχής που δρουν ως πετάσματα
στη διάδοση των ηχητικών κυμάτων από τα ορυχεία στους γειτονικούς οικισμούς, συμβάλλουν
στην προστασία του ακουστικού περιβάλλοντος και προλαμβάνουν δυσμενείς επιπτώσεις για τους
κατοίκους της άμεσης περιοχής του Έργου, όπως επίσης αποκλείουν τη διατάραξη της πανίδας της
γύρω περιοχής.
5.8.2. Δονήσεις
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, σχεδόν στο σύνολο των μετώπων εκμετάλλευσης των ορυχείων
Πτολεμαΐδας δεν απαιτείται η χρήση εκρηκτικών, καθώς η απόληψή του λιγνίτη μπορεί να
πραγματοποιηθεί με τη χρήση μηχανικών μέσων. Ως εκ τούτου, τα σημεία μέτρησης δονήσεων
περιορίζονται στον απαλλοτριωθέντα και εγκαταλειμμένο οικισμό του Κλείτου ο οποίος αποτελεί
και τον πλησιέστερο οικισμό προς την πλευρά του Νότιου Πεδίου, στο οποίο πραγματοποιούνται
ανατινάξεις σχεδόν σε καθημερινή βάση, για την εξόρυξη των «σκληρών» σχηματισμών που
συναντώνται στα υπερκείμενα στρώματα.
Στο πλαίσιο των ανατινάξεων γίνεται επιτόπου παρασκευή εκρηκτικών υλών, οι οποίες και
μεταφέρονται από τις Αποθήκες Νιτρικού Αμμωνίου και γαλακτωμάτων (υγρού νιτρικού
αμμωνίου), στα μέτωπα ανατινάξεων που βρίσκονται εντός του Νοτίου Πεδίου. Οι εν λόγω
αποθήκες βρίσκονται στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου χωριού της Χαραυγής, σε απόσταση
1,2 km από τα κτίρια του Νοτίου Πεδίου (βλ. Εικόνα 5.8-1). Τα υλικά που αποθηκεύονται σε
αυτές δεν αποτελούν εκρηκτικές ύλες και ως εκ τούτου η πιθανότητα πρόκλησης ατυχήματος που
να συνοδεύεται από ανατίναξη είναι αμελητέα. Τα υλικά που φυλάσσονται στα δύο κτίρια είναι:
1. Νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή ANFO, και
2. Γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή ΗEAVY
ANFO.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Εικόνα 5.8-1: Αποθήκες αδρανών πρώτων υλών στη Χαραυγή
Όπως αναλύεται στην Ενότητα 5.9.13, στις αποθέσεις του παλιού κλάδου Ορυχείου Καρδιάς,
υπάρχει αποθήκη εκρηκτικών, στην οποία αποθηκεύονται φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας
και ζελατινοδυναμίτιδας και ακαριαία θρυαλλίδα, όλα συσκευασμένα σε κιβώτια και παλέτες.
Επίσης, η συγκεκριμένη περιοχή φιλοξενεί την αποθήκη καψυλίων
Τα οχήματα γόμωσης διατρημάτων είναι σύγχρονης τεχνολογίας και βασίζονται στην πρακτική
της μεταφοράς μόνο αδρανών ασφαλών υλικών. Δεν παρασκευάζουν γαλακτώματα (slurries) που
περιέχουν TNT, αλλά μόνο AN/FO και H.AN/FO (Heavy AN/FO δηλ. βαρύ AN/FO). Η λογική
της λειτουργίας τους βασίζεται στην παρασκευή του AN/FO επιτόπου στο διάτρημα και της
γόμωσής του την τελευταία στιγμή, χωρίς να χρειάζεται μεταφορά από απ όσταση.
Στο συγκεκριμένο τμήμα του Ορυχείου που πραγματοποιούνται οι εκρήξεις εφαρμόζονται οι

προβλεπόμενοι περιορισμοί από τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών
(Κ.Μ.Λ.Ε.), καθώς και σύγχρονες τεχνικές χρήσης εκρηκτικών.
Σύμφωνα με τις διαθέσιμες μετρήσεις στο παρουσιάστηκαν στο Κεφάλαιο 4, στην Ενότητα
4.2.9.2, για τις περιόδους 2005-2006, 2006-2007 και 2007-2008 δεν έχει σημειωθεί ουδέποτε
υπέρβαση στη μέγιστη ταχύτητα δόνησης του ορίου των 50mm/s κατά Κ.Μ.Λ.Ε., καθώς και των
5mm/s για κατοικημένες περιοχές (DIN4150, Environmental Protection Agency-Αυστραλία).
Παράλληλα, υπέρβαση του ορίου των 3mm/s που ισχύει για ευαίσθητες κατασκευές (DIN4150)
σημειώθηκε μόνο σε 2 μετρήσεις.
Είναι προφανές πως εφόσον οι δονήσεις στον Κλείτο είναι εντός των επιτρεπτών ορίων, δεν
τίθεται θέμα όχλησης στους οικισμούς της Ακρινής και του Αγ. Δημητρίου, αφού ακόμα και μετά
την προτεινόμενη επέκταση του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου προς νότο (δηλ. προς την κατεύθυνση
των οικισμών), οι εν λόγω οικισμοί θα απέχουν αντίστοιχα 520m και 1000m από τα όρια του
ορυχείου, που συνιστά απόσταση ικανοποιητική για την εκμηδένιση των όποιων δονήσεων.
Όσον αφορά τους οικισμούς που βρίσκονται περιμετρικά των υπόλοιπων ορυχείων της περιοχής
και των προτεινόμενων επεκτάσεων αυτών, δεν τίθεται θέμα δονήσεων, αφού η απόληψη του

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
λιγνίτη θα συνεχίσει να γίνεται όπως και σήμερα, με τη χρήση μηχανικών μέσων, χωρίς να
απαιτείται η χρήση εκρηκτικών. Σημειώνεται άλλωστε πως στα πλαίσια της επέκτασης των
λιγνιτωρυχείων προς τα δυτικά, θα ξεκινήσει απαλλοτρίωση των οικισμών της Ποντοκώμης και
της Μαυροπηγής, η κήρυξη της οποίας θα γίνει αμέσως με την έκδοση Απόφασης Έγκρισης
Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο «Επέκταση προς τα δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και
Νοτιοδυτικού Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.», ενώ ο οικισμός του Μαυροδενδρίου θα
απέχει περί τα 2km από τα όρια της εκμετάλλευσης. Ως εκ τούτου δεν υφίσταται ζήτημα όχλησης
από τις δονήσεις από την εν λόγω επέκταση.
5.9. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ –

ΣΥΝΟΔΑ ΕΡΓΑ
5.9.1. Εισαγωγή
Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι βοηθητικές εγκαταστάσεις και τα
συνοδά έργα, που είναι απαραίτητα για την Περιβαλλοντικά συμβατή και ασφαλή λειτουργία και
εκμετάλλευση των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε.
Βοηθητικές εγκαταστάσεις
1. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Υδατικών αποβλήτων
α. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων K. Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου Πεδίου
β. Ειδική μονάδα επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων (αποβλήτων με μεγάλες
συγκεντρώσεις αιωρούμενων στερεών, ελαιοειδών και χημικών ουσιών)
2. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)
3. Χώρος Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων (Χ.Δ.Β.Α.) (προϊόντων αμιαντοτσιμέντου
καθώς και άλλων βιομηχανικών αποβλήτων)
4. Πρατήρια υγρών καυσίμων Πεδίου Καρδιάς, Κυρίου Πεδίου, Νότιου Πεδίου και Τομέα
Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών Νότιου Πεδίου
5. Συνεργεία συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού (Κεντρικό Συγκρότημα
Συνεργείων, Συνεργεία Νότιου Πεδίου και Συνεργείο Πεδίου Καρδιάς)
6. Μηχανουργεία (Κεντρικό Μηχανουργείο, Μηχανουργείο Κ. Πεδίου, Μηχανουργείο Νότιου
Πεδίου και Μηχανουργείο Πεδίου Καρδιάς)
7. Ηλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία (Κεντρικό Ηλεκτροτεχνείο, Ηλεκτροτεχνείο Κ. Πεδίου,
Ηλεκτροτεχνείο Νότιου Πεδίου και Ηλεκτροτεχνείο Πεδίου Καρδιάς)
8. Συνεργείο ιμάντων
9. Συνεργείο ραούλων
10. Συνεργείο κάδων
11. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών
12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σημειώνεται ότι για την πλειονότητα των βοηθητικών εγκαταστάσεων και συνοδών έργων έχουν
εγκριθεί οι αντίστοιχοι Περιβαλλοντικοί Όροι κατασκευής και λειτουργίας, και οι σχετικές ΑΕΠΟ
παρατίθενται στις Ενότητες που περιγράφεται κάθε επιμέρους εγκατάσταση. Στο Χάρτη 8,
Υφιστάμενων Συνοδών Έργων, Παράρτημα Ι, (κλίμακα 1:50.000) δίνονται οι θέσεις
εγκατάστασης όλων των ως άνω έργων.
5.9.2. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Υδατικών Αποβλήτων
5.9.2.1. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων
5.9.2.1.1 Εισαγωγή
Τα υδατικά αστικά απόβλητα (αστικά λύματα καθώς και λύματα από τη λειτουργία των
συνεργείων που δεν περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες και έχουν χαμηλές συγκεντρώσεις
αιωρούμενων στερεών) των κτιριακών εγκαταστάσεων των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ
επεξεργάζονται σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (βιολογικοί καθαρισμοί) που βρίσκονται
εντός των χώρων των ορυχείων και περιλαμβάνουν:
1. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Β. Πεδίου: Βρίσκεται 1km ανατολικά από το 24km της
παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον των κτιριακών εγκαταστάσεων του
ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 8,
σημείο 3).
2. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Ορυχείου Κομάνου: Βρίσκεται 5km ανατολικά από το
22km της παλαιάς οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας και πλησίον, 150m ΝΑ, των κτιριακών
εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Κύριου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ
(βλ. Χάρτη 8, σημείο 9).
3. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Πεδίου Καρδιάς: Βρίσκεται 10km βόρεια των
κτιριακών εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Πεδίου
Καρδιάς/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ (βλ. Χάρτη 8, σημείο 15).
4. Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Νότιου Πεδίου: Βρίσκεται 650m ΝΔ των κτιριακών
εγκαταστάσεων του ορυχείου. Διοικητικά υπάγεται στον Κλάδο Νοτίου Πεδίου/ΛΚΔΜ/ΔΕΗ
(βλ. Χάρτη 8, σημείο 29).
Για τις ως άνω Εγκαταστάσεις έχουν εγκριθεί οι περιβαλλοντικοί όροι με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ.
Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Οι Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων των ορυχείων Πτολεμαΐδας κατασκευάστηκαν και

λειτουργούν σε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ώστε να διασφαλίζεται η προστασία του

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Τα υδατικά απόβλητα των τεσσάρων (4) Ε.Ε.Λ., μετά την
επεξεργασία τους, διατίθενται μέσω δικτύου σωληνώσεων στα κανάλια και μέσω αυτών
οδηγούνται στο ρέμα Σουλού, σύμφωνα με τις αποφάσεις της ΝΑ Κοζάνης με τις οποίες
χορηγήθηκαν Άδειες Διάθεσης Λυμάτων για τις μονάδες αυτές (βλ. Πίνακας 5.9-1).
Πίνακας 5.9-1: Άδειες διάθεσης λυμάτων εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων

ορυχείων Πτολεμαΐδας
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΆΔΕΙΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΛΥΜΑΤΩΝ

Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής
Ορυχείο Βόρειου Τομέα Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής,
Αρ. Πρωτ. 11395/21.10.1988
Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής
Ορυχείο Κομάνου Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής,
Αρ. Πρωτ. 6510/01.12.2005
Πεδίο Καρδιάς Ν.Α. Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής
Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής,
Αρ. Πρωτ. 13574/31.09.1987
Ν.Α Κοζάνης, Δ/νση Υγείας και Κοινωνικής
Νότιο Πεδίο Πρόνοιας, Τμήμα Δημόσιας Υγιεινής,
Αρ. Πρωτ. ΔΥΠ 5622 /07.06.2009
Υπεύθυνος για την τεχνικο-οικονομικά ορθή, ασφαλή και περιβαλλοντικά συμβατή λειτουργία
των εγκαταστάσεων είναι ο εκάστοτε Προϊστάμενος του Τομέα Προστασίας Περιβάλλοντος της
Δ/νσης Λ.Κ.Δ.Μ. συνεπικουρούμενος από το προσωπικό των αντίστοιχων μονάδων. Επίσης, ο
αρμόδιος φορέας λειτουργίας των εγκαταστάσεων είναι υπεύθυνος για την εκπαίδευση του
προσωπικού, την τήρηση των μέτρων ασφάλειας και υγιεινής, τον τακτικό έλεγχο και τη
συντήρηση του Η/Μ εξοπλισμού, την εκτέλεση τακτικών εργαστηριακών ελέγχων, την τήρηση
έντυπου και ηλεκτρονικού αρχείου με εργαστηριακές αναλύσεις για όλα τα στάδια λειτουργίας
των μονάδων και του προγράμματος παρακολούθησης της ποιότητας των επεξεργασμένων
λυμάτων καθώς και την εξασφάλιση εξοπλισμού προστασίας έναντι συγκεκριμένων κινδύνων
(π.χ. πτώση κεραυνών, κ.λπ.). Δεδομένου ότι η σωστή λειτουργία των Εγκαταστάσεων
Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων έχει στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, η τεχνική
επίβλεψη λειτουργίας και συντήρησης των μονάδων γίνεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο
Π.Δ. 274/1997.
Σε μηνιαία βάση εκτελούνται μετρήσεις των κύριων παραμέτρων των λυμάτων που έχουν σχέση
με τη βιολογική κατεργασία (pH, θερμοκρασία, COD, ΒΟD 5, διαλυμένο οξυγόνο, αιωρούμενα
στερεά, ολικό άζωτο, αμμωνιακό άζωτο, ολικός φωσφόρος, ολικός οργανικός άνθρακας, κ.λπ.).
Τα ετήσια αποτελέσματα των μετρήσεων ενσωματώνονται στις ετήσιες Εκθέσεις Ποιότητας
Περιβάλλοντος Ορυχείων, οι οποίες υποβάλλονται στο ΥΠΕΚΑ και στη Ν.Α. Κοζάνης.
Όπως περιγράφεται στην Ενότητα 4.2.4.4.2.3, από τις μετρήσεις που λήφθησαν κατά την περίοδο
Ιουλίου 2005 – Ιουνίου 2009 στο πλαίσιο του προγράμματος περιβαλλοντικής αποκατάστασης
που εφαρμόζεται στα ορυχεία, έχουν παρατηρηθεί συστηματικές υπερβάσεις των ορίων ποιότητας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων των Ε.Ε.Λ. (ΚΥΑ 15782/1849/25.06.2001 και KYA
5673/400/1997) ως προς τον ολικό φώσφορο (ΤΡ) 17.
Για το λόγο αυτό, στην Ενότητα 9.3.7.2 παρατίθενται προτάσεις μέτρων για τη βελτίωση της
ποιότητας της εκροής των Ε.Ε.Λ. και την αντιμετώπιση των σχετικών υπερβάσεων.
Η επεξεργασία της παραγόμενης ιλύος γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πλήρως
σταθεροποιημένη, όπως προκύπτει από τις σχετικές χημικές αναλύσεις. Τα στραγγίδια από την
ξήρανση της ιλύος επιστρέφουν από το φρεάτιο συλλογής στη δεξαμενή εξισορρόπησης.
5.9.2.1.2 Τεχνική περιγραφή εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων
Τα βασικά τεχνικά, γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των κτιριακών εγκαταστάσεων

επεξεργασίας λυμάτων καθορίστηκαν με βάση τις εγκεκριμένες σχετικές μελέτες (Στατική,
Αρχιτεκτονική, Χημικοτεχνική και Ηλεκτρομηχανολογική) και η λειτουργία των εγκαταστάσεων
παρακολουθείται από εξειδικευμένο προσωπικό του Τομέα Περιβάλλοντος του Λ.Κ.Δ.Μ. Κάθε
εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων είναι σύστημα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων
που λειτουργεί με την αρχή «εκτεταμένου αερισμού ενεργού ιλύος» και περιλαμβάνει τις ακόλουθες
εγκαταστάσεις:
 Έργα εισόδου: φρεάτιο άφιξης, ανύψωση
 Προκαταρκτική επεξεργασία: σύστημα εσχαρών, αμμοσυλλέκτες, λιποσυλλέκτης
 Εγκατάσταση επεξεργασίας: δεξαμενή εξισορρόπησης, δεξαμενές αερισμού, δεξαμενές
καθίζησης – διαύγασης
 Εγκατάσταση απολύμανσης με χλώριο
 Εγκατάσταση επεξεργασίας ιλύος: χώνευση, πάχυνση, ξήρανση
Στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων γίνεται έγκαιρη και τακτική αποκομιδή των
εσχαρισμάτων, της άμμου και των λιπών έτσι ώστε να μη δημιουργούνται εστίες συγκέντρωσης
εντόμων ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες.
17
Επίσης, όπως αναφέρεται στην ίδια Ενότητα, η ποιότητα των εκροών των Ε.Ε.Λ. εμφανίζει μεμονωμένες υπερβάσεις ως
προς τα όρια του pH, του χρώματος, των TDS, των SS, του ολικού αζώτου (ΤΝ), του υπολειμματικού χλωρίου, του D.O.
και των ολικών κολοβακτηριοειδών που προβλέπονται στην Απόφαση Νομάρχη Φλώρινας 555/26.03.1990. Τα όρια αυτά
δεν είναι δεσμευτικά, καθώς δεν αφορούν το ρέμα Σουλού αλλά τους αποδέκτες του γειτονικού Ν. Φλώρινας και τίθενται
ενδεικτικά.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.2.2. Ειδική εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων
Τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τις διαδικασίες συντήρησης και καθαρισμού του
εξοπλισμού, π.χ. πλύση των ραούλων, και περιέχουν αυξημένες συγκεντρώσεις αιωρούμενων
στερεών και ελαιοειδών ουσιών, τα υγρά που αφαιρούνται από τους συσσωρευτές μετά την
εξουδετέρωσή τους με χημικά προϊόντα καθώς και πάσης φύσεως υγρά απόβλητα που παράγονται
από την παραγωγική διαδικασία και περιέχουν ελαιώδεις και χημικές ουσίες υφίστανται
επεξεργασία στην ειδική μονάδα επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων (βλ. Χάρτη 8, σημείο 26). Οι
Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας της μονάδας αυτής έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ.
Πρωτ. οικ. 189708/3440/23.09.2008.
Η ως άνω εγκατάσταση περιλαμβάνει συστήματα επίπλευσης των ελαιοειδών ουσιών και

καθίζησης των αιωρούμενων σωματιδίων με προσθήκη κροκιδωτικών μέσων. Τα ελαιώδη υλικά
συγκεντρώνονται σε βαρέλια και η διαχείρισή τους γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ.
82/2004 (ΦΕΚ64/Α/04)18.
Αντίστοιχα, τα στερεά σωματίδια που απομακρύνονται μετά την επεξεργασία με την καθίζηση,
συγκεντρώνονται σε ειδικούς κάδους και διατίθενται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
5.9.3. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ)
Το Λ.Κ.Δ.Μ. φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις του τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων
(ΧΥΤΑ) για τα στερεά δημοτικά απόβλητα των Δήμων της Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ). Ο
ΧΥΤΑ βρίσκεται στη θέση Νότιο Πεδίο των λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. και
καταλαμβάνει επιφάνεια 327 στρέμματα. Οι περιβαλλοντικοί όροι κατασκευής, λειτουργίας και
επανένταξης του εν λόγω ΧΥΤΑ έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με Αρ. Πρωτ. οικ.
61136/26.01.1999. Η προβλεπόμενη διάρκεια λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι τουλάχιστον 12,5
χρόνια και στο ΧΥΤΑ γίνονται δεκτά μόνο οικιακά και προσομοιάζοντα προς τα οικιακά
απόβλητα (Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων ΕΚΑ, κεφ. 20.00, Απόφαση 94/3/ΕΚ) του άξονα
Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Στο ΧΥΤΑ δε γίνονται αποδεκτά όσα απόβλητα εμπίπτουν στην ΚΥΑ
72751/3054/1985 «Τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα και εξάλειψη πολυχλωροδιαφαινυλίων και
πολυχλωροτριφαινυλίων και 6-4-1976» ΦΕΚ 665/Β/31.12.1985)». Επίσης ο ΧΥΤΑ δεν δέχεται
δοχεία περιέχοντα υγρά ή αέρια υπό πίεση και απόβλητα με υψηλό ποσοστό υγρασίας ή υγρών.
Η συνολική εγκατάσταση του ΧΥΤΑ διαθέτει περίφραξη, έτσι ώστε να οριοθετείται ο χώρος και
να παρεμποδίζεται η είσοδος εντός του ΧΥΤΑ ζώων και αναρμόδιων με το έργο προσώπων.
18
Αντικατάσταση της Κ.Υ.Α 98012/2001/96 «καθορισμός μέτρων και όρων για τη διαχείριση των χρησιμοποιημένων
ορυκτελαίων» (40/Β) «μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων».

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Επίσης, εσωτερικά της περίφραξης υφίσταται περιμετρική δενδροφύτευση με κατάλληλα φυτά για
την απομόνωση του ΧΥΤΑ από τη γύρω περιοχή. Εσωτερικά στο χώρο του έχει κατασκευαστεί
δίκτυο δρόμων, με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση στο ανάγλυφο του εδάφους, και
σηματοδότηση δικτύου σύμφωνα τις ισχύουσες οδηγίες κυκλοφορίας.
Ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι σε συμφωνία με τους εγκεκριμένους
περιβαλλοντικούς όρους και υφίστανται επίσης διαδικασίες ελέγχου, παρακολούθησης και
επιτήρησης της εγκατάστασης. Τυχόν αστοχίες και τυχόν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο
περιβάλλον που ενδεχομένως διαπιστωθούν κατά τις διαδικασίες ελέγχου και παρακολούθησης,
γνωστοποιούνται άμεσα στις αρμόδιες αρχές της Ν.Α. Κοζάνης και του ΥΠΕΚΑ προκειμένου να
ληφθούν κατάλληλα επανορθωτικά μέτρα.
Ο αρμόδιος φορέας λειτουργίας του ΧΥΤΑ είναι υπεύθυνος για:

 Πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού για την παρακολούθηση της λειτουργίας, τη συντήρηση
και τον έλεγχο της απόδοσης της μονάδας.
 Εκπαίδευση του προσωπικού λειτουργίας της μονάδας.
 Τακτικό έλεγχο για τη συντήρηση του εξοπλισμού της μονάδας.
 Συστηματική τήρηση αρχείου σχετικά με τη λειτουργία και την παρακολούθηση της μονάδας.
5.9.4. Χώρος Διαχείρισης Βιομηχανικών Αποβλήτων
Ο Χώρος ∆ιαχείρισης Βιοµηχανικών Αποβλήτων (Χ∆ΒΑ) καταλαµβάνει έκταση περίπου 260

στρεµµάτων και βρίσκεται εντός της ευρύτερης περιοχής των εξοφληµένων λιγνιτωρυχείων της
Πτολεμαΐδας και συγκεκριµένα στο ορυχείο Καρδιάς, το οποίο απέχει 1km από το 14ο χιλιόµετρο
της Εθνικής Οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας, σε περιοχή όπου έχουν γίνει αποθέσεις αγόνων υλικών.
Η κατασκευή και η λειτουργία του εν λόγω χώρου έχει εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ με Αρ. Πρωτ.
οικ. 124528/07.05.2004. Επιπλέον, µε βάση τις ΚΥΑ 13588/725/2006 και 24944/1159/2006 έχει
εκδοθεί η υπ' αριθµ. 38526/1261/19.04.2006 Άδεια Λειτουργίας του χώρου από το Γεν.
Γραµµατέα της Περιφέρειας ∆υτ. Μακεδονίας. Η χρονική διάρκεια λειτουργίας του χώρου έχει
προσδιοριστεί στα 30 χρόνια. Ο χώρος είναι κατάλληλα περιφραγμένος, υφίσταται περιφερειακή
δενδροφύτευση παράλληλα με την περίφραξη και περιμετρικά του χώρου έχει κατασκευαστεί
δρόμος πλάτους 10m, ο οποίος λειτουργεί και ως αντιπυρική ζώνη.
Τα βιομηχανικά απόβλητα που διατίθενται στο χώρο είναι κυρίως προϊόντα αμιαντοτσιμέντου, τα
οποία προκύπτουν από εργασίες κατεδάφισης/αποξήλωσης και αποκομιδής/διαχείρισης υλικών
από αμιαντοτσιμέντο των Α.Η.Σ.
Η λειτουργία του Χ∆ΒΑ Καρδιάς είναι ασυνεχής και ακολουθεί το πρόγραµµα αποξήλωσης
αµιαντοτσιµέντου από τους ΑΗΣ της περιοχής. Ο χώρος διαχείρισης είναι χωρισµένος σε δύο
επαρκώς αυτόνοµες περιοχές κυψελών (Κ1-Κ5 και Κ6-Κ8). Στην πρώτη περιοχή

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
κατασκευάστηκαν (σταδιακά και ανάλογα µε τις ανάγκες απόθεσης) κυψέλες για τα απόβλητα
αµιάντου (Κ1-Κ5). Στη δεύτερη περιοχή ενδεχοµένως να διαµορφωθούν µελλοντικά κυψέλες
για απόθεση µη ανακυκλώσιµων βιοµηχανικών αποβλήτων, τα οποία ενδεχοµένως να
προκύψουν, οπότε θα απαιτηθεί σχετική έγκριση από την Αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ,
ΕΥΠΕ, κατόπιν υποβολής Ειδικής Τεχνικής Μελέτης Εφαρµογής.
Τα φύλλα και οι σωληνώσεις αµιαντοτσιµέντου (δεσµευµένος, µη εύθρυπτος αµίαντος 5-10%)

που αποξηλώνονται από τους ΑΗΣ της περιοχής, ψεκάζονται µε λεπτό στρώµα μίγματος
νερού/ΡVA και µεταφέρονται µε φορτηγά στο Χ∆ΒΑ. Εκεί εναποτίθενται είτε σε εν λειτουργία
είτε σε νέα κυψέλη, µε µία ελαφρά συµπύκνωση και µε διαβροχή.
Μετά το πέρας των εργασιών σε µία κυψέλη και πριν την τελική πλήρωσή της γίνεται προσωρινή
σφράγισή της µε άργιλο, η οποία αφαιρείται πριν την νέα απόθεση. Μετά το πέρας των εργασιών
στο τέλος της ηµέρας, οι αποθέσεις καλύπτονται µε χώµα. Το έδαφος του χώρου διαµορφώνεται
και συµπιέζεται κατάλληλα και γίνεται εκσκαφή της κυψέλης µε πρανή κατάλληλης κλίσης.
Ο πυθµένας και τα πρανή της κυψέλης στεγανοποιούνται: µε γεωύφασµα κατάλληλων αντοχών,

µε επίστρωση γεωλογικού φραγµού (άργιλο) (σε συµπιεσµένες στρώσεις), µε συνθετική
µεµβράνη, µε προστατευτικό γεωύφασµα κατάλληλης αντοχής, µε θραυστό υλικό και µε στρώση
χαλικώδους υλικού για την αποστράγγιση υδάτων. Αντίστοιχα η τελική επιφάνεια της κυψέλης,
όταν αυτή πληρωθεί πλήρως καλύπτεται µε χωµάτινο κάλυµµα, γεωµεµβράνη καλυµµένη µε
γεωύφασµα, άµµο, άργιλο, στρώση χαλικώδους υλικού καλυµµένη µε γεωύφασµα, λεπτόκοκκο
υλικό και χώµα. Περιµετρικά της κυψέλης κατασκευάζεται τάφρος συλλογής οµβρίων.
Ο Χ∆ΒΑ διαθέτει σύστηµα επεξεργασίας των απορροών των κυψελών. Έχει την ικανότητα να
επεξεργάζεται 30m3/h νερών (οµβρίων απορροών). Αποτελείται από τις αντλίες και τις
σωληνώσεις τροφοδοσίας, τη δεξαµενή καθίζησης, το φίλτρο διατοµικής γης, τις αντλίες και τις
σωληνώσεις αποµάκρυνσης των νερών αποστράγγισης.
Το δίκτυο µεταφοράς στραγγισµάτων, που ενδεχοµένως προκύψουν κατά την περίοδο απόθεσης
αποβλήτων στις κυψέλες, συνδέει τα φρεάτια συλλογής στον πυθµένα των κυψελών Κ2, Κ4 και
Κ5 µε τη δεξαµενή συλλογής και καθίζησης. Το σύστηµα λειτουργεί κατά την περίοδο πλήρωσης
των κυψελών.
Τα στραγγίσματα οδηγούνται σε µία ανοικτή ηµιυπόγεια δεξαµενή από οπλισµένο σκυρόδεµα, η

οποία χωρίζεται σε δύο διαµερίσµατα µε διαχωριστικό. Η στέψη των περιµετρικών τοιχίων της
δεξαµενής προεξέχει από τη στάθµη του περιβάλλοντος εδάφους τουλάχιστον 60cm. Η
στεγανοποίηση του εσωτερικού της δεξαµενής γίνεται µε µεµβράνη στεγανοποίησης από
πολυαιθυλένιο HDPE (µε γεωύφασµα).
Στο πρώτο διαµέρισµα (περίπου 180m3) γίνεται η κατακράτηση των αιωρούµενων στερεών
(πρωτογενής καθίζηση). Το νερό οδηγείται µε υπερχείλιση στο δεύτερο διαµέρισµα (περίπου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
60m3) και τελικά µέσω αντλιών οδηγείται για κατακράτηση των ινών αµιάντου στο φίλτρο
διατοµικής γης (σκόνη από απολιθώµατα πυριτικών σκελετών διατόµων), µε αυτοκαθαριζόµενο
στοιχείο φίλτρανσης, τοποθετημένο εντός οικίσκου. Η δεξαµενή καθίζησης φέρει αυτοµατισµό
ελέγχου στάθµης. Στην είσοδο και έξοδο του φίλτρου υπάρχουν σηµεία δειγµατοληψίας νερού για
την ανάλυσή του.
Το νερό διέρχεται εντός του φίλτρου, οπότε κατακρατούνται οι ίνες αµιάντου και τα λοιπά
αιωρούµενα σωµατίδια. Το στρώµα της διατοµικής γης µαζί µε τα σωματίδια που συγκράτησε,
εκτινάσσονται σε σάκο µεγέθους πόρων max 1µm και αποτίθενται στην εκάστοτε εν λειτουργία
κυψέλη. Τυχόν ποσότητα νερού που διαφεύγει, επιστρέφει πίσω στη δεξαµενή καθίζησης.
Η ιλύς που συλλέγεται στο πρώτο διαµέρισµα της δεξαµενής καθίζησης, µεταφέρεται και
αποτίθεται µέσω αντλίας και σωληνώσεων στην εκάστοτε εν λειτουργία κυψέλη. Τα κατερ-
γασµένα πλέον νερά αποστράγγισης οδηγούνται για διαβροχή στο Χ .Δ.Β.Α..
Για την αντιµετώπιση εκτάκτων περιστατικών κατά τη διάρκεια της µεταφοράς και απόθεσης
στερεών αποβλήτων αµιαντοτσιµέντου, υπάρχει ειδική οµάδα ασφαλείας σε επιφυλακή,
επανδρωµένη µε το κατάλληλο προσωπικό ασφαλείας και εξοπλισµένη µε τα κατάλληλα
µηχανικά µέσα.
Για όλες τις περιπτώσεις έκτακτων περιστατικών (βλάβης οχηµάτων εν κινήσει, τροχαία
ατυχήµατα µε ή χωρίς τραυµατισµούς, έκτακτες ασθένειες ή ατυχήµατα εργαζοµένων εν ώρα
εργασίας, έκτακτη ανάγκη καθαρισµού και αποκοµιδής απορριµµάτων), αναφέρεται άµεσα το
περιστατικό στον Προϊστάµενο του Εργοταξίου και ανάλογα µε τη φύση του περιστατικού
γίνονται αµέσως οι κατάλληλες ενέργειες. Στις άµεσες αυτές ενέργειες περιλαµβάνονται
ενδεικτικά η άµεση µετάβαση της οµάδας ασφαλείας στο σηµείο του περιστατικού µε το ανάλογο
συνεργείο (σε περίπτωση βλάβης) ή τον ανάλογο µηχανικό εξοπλισµό, η κλήση αστυνοµικής
αρχής ή ασθενοφόρου (σε περίπτωση ατυχήµατος), η κλήσ η πυροσβεστικής υπηρεσίας, κ.λπ.
Σημειώνεται ότι οι κυψέλες Κ1 και Κ3 είναι ήδη κατασκευασμένες και σφραγισμένες από το
2004, ενώ η κυψέλη Κ2 σφραγίστηκε το 2006. Οι κυψέλες Κ4 και Κ5 σφραγίστηκαν εντός του
2008.
5.9.5. Πρατήρια Υγρών Καυσίμων Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Σύμφωνα με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008, στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
λειτουργούν τέσσερα (4) πρατήρια υγρών καυσίμων που βρίσκονται στο Πεδίο Καρδιάς (βλ.
Χάρτη 8, σημείο 16), στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 8, σημείο 2), στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 8,
σημείο 24) και στον Τομέα Διακίνησης Σκληρών Σχηματισμών Νοτίου Πεδίου (βλ. Χάρτη 8,
σημείο 40). Μέσω των πρατηρίων γίνεται η τροφοδοσία με καύσιμα του συνόλου του

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ντιζελοκίνητου εξοπλισμού (χωματουργικά μηχανήματα, μηχανήματα εκσκαφής, φόρτωσης,

επιβατηγά, μικρά φορτηγά, κ.λπ.) των ορυχείων. Το είδος των καυσίμων καθώς και ο αριθμός και
ο όγκος των δεξαμενών (υπόγειων ή υπέργειων) παρουσιάζονται στους Πίνακες 5.9-2 έως 5.9-4.
Η λειτουργία των πρατηρίων αφορά την παραλαβή, προσωρινή αποθήκευση σε υπόγειες ή
υπέργειες δεξαμενές και τροφοδοσία υγρών καυσίμων στα παντός τύπου οχήματα και
χωματουργικά μηχανήματα των ορυχείων.
κίνησης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ ΠΡΑΤΗΡΙΩΝ ΥΓΡΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
ΣΕ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ
ΥΠΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ
ΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
(L) (L)
(L) (L)
Ορυχείο
Πεδίου 4 30.000 120.000 2 10.000 20.000
Καρδιάς
Ορυχείο
Κύριου 2 80.000 160.000 3 10.000 30.000
Πεδίου
Ορυχείο
Νότιου 2 80.000 160.000 3 10.000 30.000
Πεδίου
Τομέας
Διακίνησης
Σκληρών 4 80.000 320.000 - - -
Σχηματισμών
ΟΝΠ
ΣΥΝΟΛΟ 12 760.000 8 80.000

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.9-3: Αριθμός και όγκος δεξαμενών πρατηρίων υγρών καυσίμων σε βενζίνη στα
ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΣΕ ΒΕΝΖΙΝΗ
ΒΕΝΖΙΝΗ SUPER ΑΜΟΛΥΒΔΗ ΒΕΝΖΙΝΗ
(ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ) (ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ)
ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡ/ΚΟΤΗΤΑ
(L) (L)
(L) (L)
Ορυχείο
Πεδίου 2 10.000 20.000 - - -
Καρδιάς
Ορυχείο
Κύριου 2 10.000 20.000 2 10.000 20.000
Πεδίου
Ορυχείο
Νότιου 3 10.000 30.000 1 10.000 10.000
Πεδίου
ΣΥΝΟΛΟ 7 70.000 3 30.000
θέρμανσης στα ορυχεία Πτολεμαΐδας
ΣΕ Π ΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ
ΥΠΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
(L) (L)
(L) (L)
Ορυχείο
Νότιου 1 30.000 30.000 - - -
Πεδίου
ΣΥΝΟΛΟ 1 30.000 - - -
Το πρατήριο υγρών καυσίμων που εξυπηρετεί τις ανάγκες του Τομέα Διακίνησης Σκληρών
Σχηματισμών του Ορυχείου Νότιου Πεδίου λειτουργεί σε 24ωρη βάση και τροφοδοτεί τα
χωματουργικά οχήματα. Τα υπόλοιπα πρατήρια λειτουργούν σε ημερήσια βάση (08.00-16.00)
όλες τις ημέρες της εβδομάδας εκτός του πρατηρίου του ορυχείου Νότιου Πεδίου που λειτουργεί
από Δευτέρα έως Παρασκευή.
Σε όλες τις εγκαταστάσεις πρατηρίων υγρών καυσίμων λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα

προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα πυροπροστασίας καθώς και πρόληψης διαρροής
ποσότητας καυσίμων στο υπέδαφος από οποιαδήποτε αιτία (ανθρώπινο σφάλμα, αστοχία
εξοπλισμού, κ.λπ.).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Στο σημείο αυτό σημειώνεται πως σχεδιάζεται η κατασκευή μεταλλικής κυλινδρικής δεξαμενής
αποθήκευσης πετρελαίου στο Κύριο Πεδίο, χωρητικότητας 3.000.000L μαζί με τα συνοδά της
έργα, τα οποία περιλαμβάνουν:
 Αντλιοστάσιο πετρελαίου. Το πετρέλαιο θα μεταφέρεται στη θέση άντλησης με βαγόνια
του ΟΣΕ. Με την άντληση το πετρέλαιο θα προωθείται προς αποθήκευση έτσι ώστε να
απελευθερωθεί ο συρμός.
 Υπόγειο δίκτυο αγωγών μεταφοράς του πετρελαίου,
 Υπόγειο δίκτυο μεταφοράς αφρού πυρόσβεσης για φλόγα πετρελαίου,
 Αντλιοστάσιο νερού κοντά στην όχθη του ταμιευτήρα του Ρέματος Σουλού,
 Υπόγειο δίκτυο μεταφοράς νερού στη θέση της δεξαμενής για τυχόν ανάγκες κοινής
πυρόσβεσης,
 Ορθογωνική δεξαμενή συλλογής (containment) από σκυρόδεμα περιμετρικά της
μεταλλικής δεξαμενής για περίπτωση διαρροής
 Σταθμό φόρτωσης βυτίων με πετρέλαιο δυο θέσεων φόρτωσης.
Η θέση της δεξαμενής, η οποία θα κατασκευασθεί κοντά στο σημερινό σημείο απομάστευσης και
φόρτωσης πετρελαίου, φαίνεται στους Χάρτες 8 και 9. Σημειώνεται επίσης πως για το εν λόγω
έργο έχει κατατεθεί σχετική ΜΠΕ στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ, η οποία βρίσκεται στη
διαδικασία αξιολόγισης.
Υπογραμμίζεται ότι με τη νέα δεξαμενή πετρελαίου, η αποθηκευτική ικανότητα των πρατηρίων

καυσίμων εμπίπτει στις απαιτήσεις της Οδηγίας SEVESO II (ΚΥΑ 12044/613/2007)19 και
ειδικότερα στα Άρθρα 6 και 7.
Με την υλοποίηση της δεξαμενής πετρελαίου και των συνοδών της έργων, αναβαθμίζεται το
υπάρχον σύστημα διανομής πετρελαίου της ΔΕΗ, επιτυχγάνοντας:
 Την ταχύτερη εκκένωση των συρμών και την επιστροφή τους στον ΟΣΕ,
 Την ασφαλέστερη αποθήκευση του πετρελαίου, αφού το σημερινό μέσον αποθήκευσης
είναι τα βαγόνια, τα οποία είναι μεν ασφαλή αλλά όχι τόσο όσο η προτεινόμενη δεξαμενή,
και
 Την ασφαλέστερη διαχείριση της κατάστασης σε περίπτωση ατυχήματος, κάτι που με το
σημερινό καθεστώς θα είναι πολύ δυσχερές και με αμφίβολα αποτελέσματα. Με το
προτεινόμενο έργο θα υπάρξει πλήρης συλλογή του διαρρέοντος πετρελαίου και
προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής.
19
ιδέτε και διορθώσεις σφαλμάτων του ΦΕΚ 2259/Β/22.11.2007

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.6. Συνεργεία συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισμού Ορυχείων

Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας λειτουργούν τέσσερα (4) συνεργεία ντιζελοκίνητου εξοπλισμού: Ένα
Κεντρικό Συγκρότημα Συνεργείων (βλ. Χάρτη 8, σημείο 14), δύο (2) συνεργεία στο Νότιο Πεδίο
(βλ. Χάρτη 8, σημεία 38, 39) και ένα (1) συνεργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 8, σημείο 17)
στα οποία συντηρείται και επισκευάζεται το σύνολο του ιδιόκτητου εξοπλισμού της ΔΕΗ, δηλαδή
350 μηχανήματα, 844 οχήματα, 235 Η/Ζ και Α/Σ. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι λειτουργίας των
συνεργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23 -9-2008.
Οι κυριότερες δραστηριότητες των συνεργείων συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου

εξοπλισμού των ορυχείων Πτολεμαΐδας περιλαμβάνουν:
 Επισκευή των συγκροτημάτων του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού των ορυχείων (κινητήρες,

κιβώτια ταχυτήτων, διαφορικά, υδραυλικές αντλίες, υδραυλικοί κινητήρες, μειωτήρες,
αντλίες, κ.λπ.).
 Επισκευή των ηλεκτρικών εξαρτημάτων του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού καθώς και των
συστημάτων θέρμανσης των λεωφορείων.
 Επισκευή όλων των οχημάτων των Μονάδων των Τομέων (πλην ορυχείων).
 Τεχνικός έλεγχος όλων των οχημάτων (πλην χωματουργικών) και προώθησή τους στα ΚΤΕΟ
Κοζάνης.
 Προώθηση σε συνεργεία τρίτων και έλεγχος των επισκευών των οχημάτων για τα οποία έχει
υπογραφεί σχετική σύμβαση (Nissan, Toyota, Unimog).
 Εργασίες ηλεκτροτεχνίας οχημάτων.
 Επισκευές ελαστικών επισώτρων.
 Έλεγχος των αποθεμάτων ανταλλακτικών του ντιζελοκίνητου εξοπλισμού, καθορισμός των
αναγκών και προώθηση των σχετικών παραγγελιών.
 Επισκευή συστήματος κύλισης ερπυστριοφόρων μηχανημάτων καθώς και επισκευή των
υδραυλικών φιαλών των χωματουργικών μηχανημάτων και οχημάτων.
 Ποιοτική παραλαβή ανταλλακτικών.
Η λειτουργία των συνεργείων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του εξοπλισμού και
των οχημάτων των ορυχείων Πτολεμαΐδας. Αυτό επιτυγχάνεται με τις περιοδικές και
προγραμματισμένες συντηρήσεις καθώς και με την αποκατάσταση των βλαβών που λαμβάνουν
χώρα κατά την παραγωγική διαδικασία. Η σωστή λειτουργία του εξοπλισμού και των οχημάτων
έχει ως αποτέλεσμα την αξιόπιστη και ανεμπόδιστη λειτουργία των ορυχείων και τη μείωση των
εκπεμπόμενων ρύπων. Στις εγκαταστάσεις συνεργείων συντήρησης οχημάτων και ντιζελοκίνητου
εξοπλισμού λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα
μέτρα για την αποφυγή διαρροής λιπαντικών στο υπέδαφος, την ανεξέλεγκτη απόρριψη
χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών/ανταλλακτικών καθώς και μέτρα συντήρησης των
συσσωρευτών και των υποδοχών συγκράτησής τους ώστε να αποτρέπεται η πρόκληση θραύσης

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
των στοιχείων τους που μπορεί να επιφέρει διαρροή ηλεκτρολύτη και φύλλων μολύβδου στο
έδαφος. Επίσης τα συνεργεία είναι εξοπλισμένα με υποδομές υποστήριξής (π.χ. στεγανά δάπεδα,
αποθηκευτικοί χώροι χρησιμοποιηθέντων ανταλλακτικών και ελαιολιπαντικών και
αχρησιμοποίητων υλικών, χώροι συγκέντρωσης κατεστραμμένων εξαρτημάτων) για την πρόληψη
της ρύπανσης.
5.9.7. Μηχανουργεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την απρόσκοπτη λειτουργία καίριων τμημάτων του εξοπλισμού
λειτουργούν συνολικά τέσσερα (4) μηχανουργεία ως εξής: ένα (1) κεντρικό μηχανουργείο στις
εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος (βλ. Χάρτη 8, σημείο 5), ένα (1) μηχανουργείο
στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 8, σημείο 1), ένα (1) μηχανουργείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 11,
σημείο 28) και ένα (1) μηχανουργείο στο Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 8, σημείο 13). Οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ως άνω μηχανουργείων έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ,
Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Στα μηχανουργεία γίνονται εργασίες συντήρησης του πάγιου εξοπλισμού των ορυχείων
(εκσκαφέων, αποθετών, ταινιοδρόμων) όπως μεταλλικά μέρη και υδραυλικά κυκλώματα και
κατασκευάζονται ή/και επισκευάζονται ανταλλακτικά και υλικά που απαιτούνται για τη
λειτουργία του εξοπλισμού των ορυχείων. Οι κυριότερες δραστηριότητες στα μηχανουργεία είναι
οι ακόλουθες:
 Επισκευή και συντήρηση όλων των υλικών / ανταλλακτικών που χρησιμοποιούνται για την
αποκατάσταση των βλαβών του εξοπλισμού των ορυχείων
 Ιδιοκατασκευή περιορισμένων εφεδρικών ανταλλακτικών όπου απαιτείται
 Κατασκευή και επισκευή σιδηροκατασκευών
 Κατασκευή και συντήρηση στοιχείων υδραυλικών κυκλωμάτων
Τα μηχανουργεία είναι οργανωμένα σε τέσσερα (4) επιμέρους τμήματα:

 Τμήμα Εργαλειομηχανών
 Τμήμα Εφαρμοστηρίου
 Τμήμα Υδραυλικών
 Τμήμα Σιδηροκατασκευών
Στις εγκαταστάσεις μηχανουργείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του

περιβάλλοντος και ιδιαίτερα μέτρα για την αποφυγή διαρροής λιπαντικών και την ανεξέλεγκτη
απόρριψη χρησιμοποιημένων και φθαρμένων υλικών ή/και ανταλλακτικών. Επίσης, τα υγρά
απόβλητα από τη λειτουργία των μηχανουργείων συλλέγονται και διοχετεύονται στις
εγκαταστάσεις επεξεργασίας λοιπών υγρών αποβλήτων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.8. Hλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Στα ορυχεία Πτολεμαΐδας για την τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά εύρυθμη λειτουργία
των ορυχείων λειτουργούν τέσσερα (4) ηλεκτροτεχνεία – ηλεκτρολογεία ως εξής: ένα (1)
κεντρικό ηλεκτροτεχνείο που βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του βιομηχανικού συγκροτήματος
(βλ. Χάρτη 8, σημείο 6), ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο Κύριο Πεδίο (βλ. Χάρτη 8, σημείο 1), ένα
(1) ηλεκτροτεχνείο στο Νότιο Πεδίο (βλ. Χάρτη 8, σημείο 28) και ένα (1) ηλεκτροτεχνείο στο
Πεδίο Καρδιάς (βλ. Χάρτη 8, σημείο 13). Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των
ηλεκτροτεχνειών – ηλεκτρολογειών των ορυχείων Πτολεμαΐδας έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ,
Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008.
Στα Ηλεκτροτεχνεία - Ηλεκτρολογεία γίνονται εργασίες ηλεκτρολογικής συντήρησης του πάγιου

εξοπλισμού των ορυχείων (εκσκαφέων, αποθετών, ταινιόδρομων). Οι εργασίες συντήρησης
προγραμματίζονται και εκτελούνται σε ετήσια βάση ανάλογα με τα εγχειρίδια του εξοπλισμού και
αφορούν εργασίες προληπτικής συντήρησης, και ελέγχου των συστημάτων. Η συντήρηση
εξασφαλίζει την αποδοτικότερη δυνατή χρήση του εξοπλισμού μέσω της αύξησης της
παραγωγικότητας, μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και μείωση του κόστους ανταλλακτικών
και συντήρησης.
Πριν από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός που αποστέλλεται
από τους Κλάδους και τις Μονάδες της ΛΚΔΜ για επισκευή ή συντήρηση στα Ηλεκτροτεχνεία -
Ηλεκτρολογεία καθαρίζεται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα.
Οι χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές και ηλεκτρικές στήλες που έρχονται στα Ηλεκτροτεχνεία -

Ηλεκτρολογεία επαναφορτίζονται, εάν θεωρηθεί τεχνικά ορθό, προκειμένου να επιμηκυνθεί κατά
το δυνατό ο ωφέλιμος χρόνος ζωής τους. Σε περίπτωση που η λύση αυτή κρίνεται ασύμφορη, οι
χρησιμοποιημένοι συσσωρευτές αντικαθίστανται με καινούργιους. Οι χρησιμοποιημένοι
συσσωρευτές, οι ηλεκτρικές στήλες, τα απόβλητα ηλεκτρονικών συσκευών αλλά και τα ειδικά
απόβλητα που παράγονται στα Ηλεκτρολογεία αποθηκεύονται προσωρινά και διατίθενται σε
τακτική βάση σε εξουσιοδοτημένους φορείς σύμφωνα με όσα προβλέπονται από την κείμενη
νομοθεσία.
Στις εγκαταστάσεις ηλεκτροτεχνείων – ηλεκτρολογείων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα

προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή διαρροής ποσότητας λιπαντικών
στο υπέδαφος και την ανεξέλεγκτη απόρριψη χρησιμοποιημένων και φθαρμένων
υλικών/ανταλλακτικών. Ειδικότερα, τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τη διαδικασία
πλύσης των προς επισκευή οχημάτων, μηχανημάτων και εξαρτημάτων τους καθώς και αυτών που
παράγονται από τους χώρους εστίασης και υγιεινής των ηλεκτροτεχνειών – ηλεκτρολογειών
διοχετεύονται μέσω του αποχετευτικού συστήματος των εγκαταστάσεων στις εγκαταστάσεις
επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.9. Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Το Συνεργείο Επισκευής Ιμάντων εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία του ΛΚΔΜ (βλ. Χάρτη 8,
σημείο 8) και οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ.
Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Στις εγκαταστάσεις του επισκευάζονται ιμάντες, οι οποίοι
κρίνονται επισκευάσιμοι. Οι επισκευάσιμοι ιμάντες μπορούν, ανάλογα με την έκταση και το είδος
της φθοράς να επισκευαστούν είτε επί τόπου στο ορυχείο ή στο Κεντρικό Συνεργείο του Τομέα
Ιμάντων. Συνεργεία για την επισκευή ιμάντων επί τόπου στο ορυχείο διαθέτουν ο Τομέας Ιμάντων
και ο Κλάδος του Νοτίου Πεδίου. Η λειτουργία Συνεργείου Ιμάντων είναι απαραίτητη για την
εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων Πτολεμαΐδας δεδομένου ότι:
 Δε διακόπτεται η λειτουργία των ταινιόδρομων, που αποτελεί καίριο τμήμα του εξοπλισμού
των ορυχείων.
 Εξασφαλίζεται Περιβαλλοντικά η ορθολογική χρήση των υλικών, δεδομένου ότι
ελαχιστοποιούνται τα προς διάθεση φθαρμένα τμήματα ιμάντων.
 Εξασφαλίζονται οικονομικά οφέλη από τη μείωση προμήθειας νέων ιμάντων.
Στις εγκαταστάσεις του συνεργείου ιμάντων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας
του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αντιμετώπιση πυρκαγιάς ή άλλων έκτακτων
καταστάσεων. Ειδικότερα, τα υδατικά απόβλητα που παράγονται από τη διαδικασία πλύσης των
προς επισκευή ιμάντων διοχετεύονται μέσω του αποχετευτικού συστήματος των εγκαταστάσεων
στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων.
5.9.10. Συνεργείο Επισκευής Ραούλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Το Συνεργείο Επισκευής Ραούλων (βλ. Χάρτη 8, σημείο 7) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία
του λιγνιτικού κέντρου και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των
ορυχείων προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των ραούλων. Οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας του συνεργείου έχουν εγκριθεί με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ.
οικ. 189708/3440/23-9-2008. Τα προς επισκευή υλικά παραμένουν καταρχήν σε ειδικά
διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του συνεργείου. Πριν την εκτέλεση
οποιασδήποτε εργασίας επισκευής εντός του συνεργείου, τα ράουλα που αποστέλλονται από τα
ορυχεία τοποθετούνται σε πλυντήριο και καθαρίζονται από στερεά σώματα, έλαια και γράσα. Η
λειτουργία του Συνεργείου Ραούλων είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία των ορυχείων
Πτολεμαΐδας συμβάλλοντας (α) στην αντιμετώπιση των φθορών, (β) την ελαχιστοποίηση των
επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) σε
οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των υλικών.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.11. Συνεργείο Επισκευής Κάδων και Πέδιλων Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Το Συνεργείο Επισκευής Κάδων (βλ. Χάρτη 8, σημείο 12) εντάσσεται στα Κεντρικά Συνεργεία
του ΛΚΔΜ και συνεργάζεται με τους Τομείς Μηχανολογικής Συντήρησης των ορυχείων
προκειμένου να γίνει προγραμματισμός της συντήρησης και επισκευής των κάδων και των
πέδιλων. Οι Περιβαλλοντικοί Όροι Λειτουργίας του συνεργείου εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ,
Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Οι κάδοι και τα πέδιλα που παραλαμβάνονται από τα
ορυχεία παραμένουν σε ειδικά διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο χώρο εκτός του Συνεργείου
Κάδων και Πέδιλων και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας προηγείται πλύσιμο για την
απομάκρυνση ξένων σωμάτων. Μετά την εκτέλεση των εργασιών επισκευής / συντήρησης οι
κάδοι και τα πέδιλα παραλαμβάνονται από τα Ορυχεία.
Στο Συνεργείο Κάδων αποκαθίστανται οι επισκευάσιμες φθορές κατά την παραγωγική διαδικασία
των ορυχείων. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται, (α) αντιμετώπιση των φθορών των κάδων, (β)
ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον μέσω της ανακύκλωσης και
επαναχρησιμοποίησης υλικών, (γ) οικονομικά οφέλη από την αύξηση του χρόνου ζωής των
υλικών.
5.9.12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων Ορυχείων Πτολεμαΐδας
Η ΔΕΗ Α.Ε. στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος στο λεκανοπέδιο Πτολεμαΐδας από
τις εξορυκτικές δραστηριότητες των ορυχείων και έχοντας υπόψη τα αιτήματα της τοπικής
κοινωνίας, προέβη στην εγκατάσταση και λειτουργία πιλοτικού σταθμού πλύσεως βαρέων
οχημάτων (βλ. Χάρτη 8, σημείο 4), αγγλικής κατασκευής, τύπου Power Wish 12m Bespoke,
προκειμένου για την απομάκρυνση της λάσπης από τους τροχούς και το πλαίσιο των φορτηγών
οχημάτων που εξέρχονται των ορυχείων. Ο πιλοτικός αυτός σταθμός εγκαταστάθηκε σε χώρο
στην έξοδο του Ορυχείου Μαυροπηγής και λειτούργησε από το Μάιο του 2007 έως το Σεπτέμβριο
του 2009. Σημειώνεται ότι σε πρόσφατη Αναθεώρηση των Τευχών Διακήρυξης των
χωματουργικών Συμβάσεων της ΔΕΗ Α.Ε., προστέθηκε όρος που υποχρεώνει τον εκάστοτε
Ανάδοχο να φροντίζει για τον καθαρισμό των οχημάτων που χρησιμοποιεί πρωτού αυτά εξέλθουν
από τους χώρους των Ορυχείων. Κατά συνέπεια, η ευθύνη για τον καθαρισμό των βαρέων
οχημάτων βαρύνει πλέον τους Αναδόχους, οι οποίοι και θα πρέπει να μεριμνούν για την
υλοποίηση του ως άνω όρου της σύμβασης.
Επίσης λειτουργεί πλυντήριο βαρέων οχημάτων – μηχανημάτων φορτηγών στο Νότιο Πεδίο (βλ.
Χάρτη 8, σημείο 44)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.9.13. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών Ορυχείων

Η γεωλογική δομή του υπεδάφους στο Νότιο Πεδίο περιλαμβάνει σκληρές ενστρώσεις. Τα
υπερκείμενα του λιγνίτη στρώματα κατά θέσεις, παρουσιάζουν σκληρότητα που δεν επιτρέπει την
εξόρυξη με μηχανικά μέσα. Για τις ανάγκες της εκμετάλλευσης του ορυχείου και της εξόρυξης
αυτών των στρωμάτων είναι απαραίτητη η χρήση εκρηκτικών και συγκεκριμένα αμμωνίτιδας,
ζελατινοδυναμίτιδας, ακαριαίας θρυαλλίδας, AN/FO και Η.ΑΝ/FO.
5.9.13.1. Αποθήκη εκρηκτικών
Το κτίριο της αποθήκης εκρηκτικών (βλ. Χάρτη 8, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις αγόνων
του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1,5 km από το ορυχείο Νοτίου Πεδίου. Τα
υλικά που αποθηκεύονται εκεί είναι (α) φυσίγγια γαλακτώματος, αμμωνίτιδας και
ζελατινοδυναμίτιδας, (β) ακαριαία θρυαλλίδα
Όλες οι συσκευασίες είναι σε κιβώτια και παλέτες. Στις αποθήκες εκρηκτικών λαμβάνονται όλα
τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα για την αποφυγή
εκδήλωσης πυρκαγιάς. Οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της αποθήκης εκρηκτικών
εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440 /23-9-2008.
5.9.13.2. Αποθήκη πυροκροτητών (καψυλίων)
Το κτίριο της αποθήκης πυροκροτητών (βλ. Χάρτη 8, σημείο 33) βρίσκεται στις αποθέσεις
αγόνων του Ορυχείου Καρδιάς σε απόσταση μεγαλύτερη του 1 km από το Νότιο Πεδίο. Τα υλικά
που αποθηκεύονται είναι, (α) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (κοινά καψύλια), (β) μη ηλεκτρικοί
πυροκροτητές (επιβραδυντές ακαριαίας θρυαλλίδας), (γ) μη ηλεκτρικοί πυροκροτητές (καψύλια
NONEL) και (δ) βραδύκαυστη θρυαλλίδα
Στις αποθήκες καψυλίων λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος
και ειδικά μέτρα για την αποφυγή εκδήλωσης πυρκαγιάς, σύμφωνα με τους προαναφερθέντες
εγκεκριμένους Περιβαλλοντικούς όρους.
5.9.13.3. Αποθήκες Αδρανών Πρώτων Υλών (για παραγωγή AN/FO & H.AN/FO)
Η αποθήκευση όλων των αδρανών πρώτων υλών πραγματοποιείται σε ειδικούς απομονωμένους

χώρους. Οι αποθήκες νιτρικού αμμωνίου και γαλακτωμάτων (υγρού νιτρικού αμμωνίου)
βρίσκονται στην περιοχή του εγκαταλελειμμένου χωριού της Χαραυγής σε απόσταση 1,2 km από
τα κτίρια του Νοτίου Πεδίου (βλ. Χάρτη 8, σημείο 33). Τα υλικά που φυλάσσονται είναι τα εξής:

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Νιτρικό αμμώνιο υψηλών προδιαγραφών για παραγωγή AN/FO.

 Γαλάκτωμα νιτρικού αμμωνίου (μη εκρηγνυόμενο μητρικό διάλυμα) για παραγωγή ΗEAVY
AN/FO.
Η αποθήκη νιτρικού αμμωνίου έχει χωρητικότητα 80 τόνων και διαθέτει ηλεκτροκίνητη

γερανογέφυρα και μικρό ρυμουλκό για τη διευθέτηση των σάκων (big bags) νιτρικού αμμωνίου
βάρους ενός τόνου. Οι σάκοι αυτοί είναι βέλτιστης στεγανότητας και αντοχής και ελαχιστοποιούν
την πιθανότητα διαρροών τόσο εντός της αποθήκης όσο και στον περιβάλλοντα χώρο, ακόμα και
στην περίπτωση βροχόπτωσης. Το δάπεδο της αποθήκης είναι σκυροδετημένο και περιμετρικά
υπάρχουν ανοίγματα για τον αερισμό και φωτισμό του εσωτερικού χώρου. Γραμμές ηλεκτρικού
ρεύματος πλην αυτής που κινεί τη γερανογέφυρα δεν υπάρχουν. Αντίστοιχα, η αποθήκη
γαλακτωμάτων έχει χωρητικότητα 100 τόνων και είναι εφοδιασμένη με είκοσι (20) πλαστικές
δεξαμενές των πέντε (5) τόνων. Στις αποθήκες αδρανών πρώτων υλών λαμβάνονται όλα τα
απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και ειδικά μέτρα πυροπροστασίας. Οι
περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας της αποθήκης αδρανών πρώτων υλών εγκρίθηκαν με την ΚΥΑ
ΕΠΟ, Αρ. Πρωτ. οικ. 189708/3440/23-9-2008. Σημειώνεται ότι η ανάμειξη των πρώτων υλών για
την παραγωγή ANFO και H.AN/FO γίνεται με ειδικά οχήματα μεταφοράς, επιτόπιας παρασκευής
και γόμωσης.
5.10. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ

ΑΛΛΑ ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ
5.10.1. Εισαγωγή
Για την ανάπτυξη των Ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε., έτσι όπως έχει περιγραφεί στην
παρούσα Μ.Π.Ε. και την βιώσιμη αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων που απαντούν στο
υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής, απαιτείται μια
σειρά παρεμβάσεων όπως τεχνικά έργα και καταργήσεις/απαλλοτριώσεις οικισμών προκειμένου η
παραγωγή λιγνίτη για την τροφοδοσία των Α.Η.Σ της περιοχής να συνεχιστεί ομαλά βάσει του
προγραμματισμού της ΔΕΗ Α.Ε. για την κάλυψη των ηλεκτροπαραγωγικών αναγκών της χώρας
κατά τις επόμενες δεκαετίες. Στην παρούσα Ενότητα της Μ.Π.Ε. περιγράφονται αναλυτικά οι εν
λόγω παρεμβάσεις (βλ. Χάρτη 10, Απαιτούμενων Παρεμβάσεων, Παράρτημα Ι) που είναι
απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία και εκμετάλλευση του συνόλου των ορυχείων
Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. και περιλαμβάνουν:
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
 Προσβολή επαρχιακού δρόμου οικισμού Μαυροπηγής της 1ης οδικής διασύνδεσης με Παλαιά
Εθνική Οδό (Π.Ε.Ο.) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Προσβολή της Υφιστάμενης Π.Ε.Ο λόγω της προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού
Πεδίου.
 Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής Π.Ε.Ο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας στην περιοχή της
Ποντοκώμης
 Κατασκευή οριστικής παραλλαγής Π.Ε.Ο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας μέσω των Ορυχείων
 Διαμόρφωση δικτύου εργοταξιακών δρόμων και κλάδων οδικής σύνδεσης του νέου ΑΗΣ V
με το δίκτυο
 Προσβολή προσωρινής παραλλαγής Π.Ε.Ο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
 Προσβολή της υφιστάμενης Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας -
Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης
 Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής της Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.) ΟΣΕ Κοζάνης –
Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου στην περιοχή της Ποντοκώμης
 Κατασκευή τελικής παραλλαγής της Σ.Γ. μέσω των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
 Διαμόρφωση κλάδων σιδηροδρομικής σύνδεσης του νέου ΑΗΣ V με το δίκτυο
 Κατάργηση της προσωρινής παραλλαγής της Σ.Γ. στην περιοχή της Ποντοκώμης λόγω της
προσβολής της από το Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου (Υψηλάντη)
ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙΣ/ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ
 Ολοκλήρωση της μετεγκατάστασης των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου
του οικισμού Κομάνου στο νέο οικισμό
 Καθαίρεση του οικισμού Πτελεώνα λόγω προσβολής του από την εξωτερική απόθεση
αγόνων του Ορυχείου Νότιου Πεδίου
 Άμεση απαλλοτρίωση του οικισμού Μαυροπηγής, λόγω προσβολής του από το Ορυχείο
Πεδίου Μαυροπηγής
 Άμεση απαλλοτρίωση του οικισμού Ποντοκώμης, λόγω προσβολής του από το Ορυχείο
Νοτιοδυτικού Πεδίου
Όπως έχει ήδη προαναφερθεί, η κήρυξη της απαλλοτρίωσης των ως άνω οικισμών, θα γίνει άμεσα
με την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το έργο «Επέκταση προς τα
δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ
Α.Ε.».
ΔΑΣΗ
 Προσβολή τμήματος του δάσους Μαυροπηγής λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Πεδίου
Μαυροπηγής
 Προσβολή του δάσους της Ποντοκώμης λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού
Πεδίου
 Προσβολή του δάσους Κομάνου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.

 Εκτροπή ρέματος Σουλού
 Διευθετήσεις ρεμάτων περιοχής Έργου
 Αγωγός υδροδότησης του ΑΗΣ IV
 Μετατόπιση γραμμών μέσης και υψηλής τάσης στην περιοχή Ποντοκώμης και Μαυροπηγής
 Καθαίρεση Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Καρδιάς, Α.Η.Σ. και Υ/Σ Πτολεμαΐδας, Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ.,
κτιριακών και άλλων εγκαταστάσεων Λ.Κ.Δ.Μ.
 Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς
 Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V ισχύος 550-660 MW
 Εγκατάσταση διαφόρων τύπων ΑΠΕ (ηλιοθερμικών, φωτοβολταϊκών κλπ. σταθμών)
Η υλοποίηση των ως άνω τεχνικών έργων τα οποία και συνιστούν συνοδά έργα της παρούσης
ΜΠΕ, θα γίνει με δαπάνες της ΔΕΗ. Το συνολικό κόστος των συνοδών έργων και συγκεκριμένα
των παραλλαγών της σιδηροδρομικής γραμμής και της Π.Ε.Ο., καθώς και της εκτροπής της
τάφρου Σουλού, ανέρχεται συνολικά σε περίπου 46 εκ ΕΥΡΩ.
Ο γενικός σχεδιασμός των έργων της διαμόρφωσης της νέας κοίτης του ρέματος Σουλού, των
παραλλαγών της παλαιάς Ε.Ο. και της Σ.Γ., και της εν γένει αναβάθμισης του σιδηροδρομικού και
οδικού δικτύου στην περιοχή του Έργου, εξασφαλίζει την ομαλή κυκλοφορία και την επαρκή
σύνδεση του νέου ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V αλλά και όλων των υποδομών των Ορυχείων με το δίκτυο.
Για την υλοποίηση του ως άνω σχεδιασμού προϋποτίθεται η εφαρμογή των ακόλουθων
απαιτήσεων/προδιαγραφών:
 Η εκφρασθείσα κατά το στάδιο της προμελέτης της οριστικής παραλλαγής της
σιδηροδρομικής σύνδεσης Κοζάνης - Πτολεμαΐδας, επιθυμία του ΥΠΕΚΑ για παράλληλη
διάταξη του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου.
 Οι απαιτήσεις του ΕΔΙΣΥ για την εφαρμογή των κανονισμών ασφάλειας που επιβάλλονται σε
περίπτωση παράλληλου οδικού και σιδηροδρομικού έργου.
 Η διατήρηση της υφιστάμενης δυνατότητας μεταφοράς πετρελαίου μέσω του
σιδηροδρομικού δικτύου στις Μονάδες ΑΗΣ Καρδιάς και ΑΗΣ Αγίου Δημητρ ίου.
 Η δυνατότητα σιδηροδρομικής μεταφοράς του εξοπλισμού της νέας Μονάδας στη φάση
κατασκευής και η εν συνεχεία τροφοδότηση αυτής τόσο σε πετρέλαιο όσο και σε λιγνίτη στη
φάση λειτουργίας.
 Η ασφαλής διακίνηση οδικώς και σιδηροδρομικώς του πληθυσμού τόσο των
εξυπηρετούμενων οικισμών όσο και του απασχολούμενου προσωπικού τόσο στις
υφιστάμενες όσο και στις μελλοντικές εγκαταστάσεις των Ορυχείων και των Μονάδων
Ηλεκτροπαραγωγής.
 Ο σεβασμός του υφιστάμενου στην περιοχή Κομάνου αρχαιολογικού χώρου.
 Η εναρμόνιση του νέου δικτύου με τις υφιστάμενες ή υπό κατασκευή κτιριακές και λοιπές
εγκαταστάσεις, ταινιοδρόμους και εργοταξιακούς δρόμους.
 Ο σχεδιασμός του έργου ούτως ώστε να δημιουργηθούν πλατώματα ικανού πλάτους για την
κατασκευή του παράλληλου προς αυτό δίδυμου αγωγού υδροδότησης των ΑΗΣ Βορείου

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Συστήματος από την λίμνη Πολυφύτου, τόσο προς τις λειτουργούσες όσο και προς τη Νέα
Μονάδα.
 Τέλος, η επιθυμία της ΔΕΗ για παράλληλη μετάθεση της υφιστάμενης σιδηροδρομικής
γραμμής και συγχρόνως του δρόμου κατά 50m περίπου προς Βορά, σε περιοχή που εκτείνεται
για 3 χλμ περίπου, έτσι ώστε να διευρυνθούν τα όρια του ορυχείου για μελλοντική απόληψη
κοιτάσματος λιγνίτη.
Για την υλοποίηση των ως άνω, απαιτείται ο σχεδιασμός των ακόλουθων σχετικών τεχνικών
έργων:
 Προσαρμογή της χάραξης της νέας κοίτης ρέματος Σουλού, την οποία θα ακολουθούν τα
υπόλοιπα έργα, στις εν εξελίξει στην περιοχή εργολαβίες και στην προτεινόμενη μειωμένη
τυπική διατομή.
 Μελέτη του απαιτούμενου πλατώματος για τη διέλευση του διδύμου αγωγού υδροδότησης
σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΔΥΗΠ.
 Στην αρχή της οριστικής χάραξης της οριστικής παραλλαγής της Ε.Ο. Κοζάνης -
Πτολεμαΐδας, επανασχεδιασμός του ισόπεδου ημικόμβου Μαυροδενδρίου και μετατροπή του
σε πλήρη κόμβο για την ασφαλή ρύθμιση των κινήσεων τόσο προς και από ΑΗΣ Καρδιάς,
όσο και των παραμένοντων οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροδεντρίου και την εξυπηρέτηση
των υφισταμένων προσβάσεων στο αγροτικό δίκτυο της περιοχής.
 Προσαρμογή της χάραξης της προσωρινής οδικής κυκλοφορίας στην περιοχή της αρχής του
έργου (μέσω υφιστάμενου ισόπεδου κόμβου προς ΑΗΣ Καρδιάς και υφιστάμενης άνω
διάβασης πάνω από τη σιδηροδρομική γραμμή) έτσι ώστε να κινείται μόνο εντός
απαλλοτριωμένης περιοχής. Επίσης μελέτη ισόπεδου κόμβου προ της πύλης εισόδου στον
ΑΗΣ Καρδιάς για ασφαλή προσωρινή κυκλοφορία προς και από ΑΗΣ Καρδιάς.
 Μελέτη ανισόπεδου κόμβου στην περιοχή της νέας μονάδας ΑΗΣ V για την ασφαλή
διασύνδεση της οριστικής παραλλαγής της παλαιάς Ε.Ο. αφενός με τον εργοταξιακό δρόμο
προς τη νέα μονάδα και αφετέρου με το υφιστάμενο εργοταξιακό δίκτυο.
 Μελέτη κόμβου σιδηροδρομικής διασύνδεσης της νέας μονάδας ΑΗΣ V με την τελική
παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής καθώς και διακλάδωσης για σιδ/κή προσπέλαση της
αυλής λιγνίτη.
 Μελέτη των μηκοτομών των ταινιοδρόμων που διασταυρώνονται με το δίκτυο έτσι ώστε να
ικανοποιούνται οι απαιτήσεις ασφαλούς διασταύρωσης με το οδικό και σιδηροδρομικό
δίκτυο και ταυτόχρονα οι απαιτήσεις προσπέλασης τους για καθαρισμό και συντήρηση.
 Μελέτη ανισόπεδου κόμβου στην περιοχή των γραφείων Μαυροπηγής που θα
χρησιμοποιείται και για την πρόσβαση του στα γραφεία του ΟΚΠ και του εξοφλημένου
ορυχείου Βορείου Πεδίου.
 Μελέτη διακλάδωσης σιδηροδρομικής διασύνδεσης με την υφιστάμενη εγκατάσταση
εκφόρτωσης πετρελαίου του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας.
 Βελτιώσεις για την αναβάθμιση της διατομής του υφιστάμενου δρόμου από το τέλος της
παραλλαγής, παρά τον ισόπεδο κόμβο προς τον οικισμό Προάστιο μέχρι τον ανισόπεδο

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
κόμβο Πτολεμαΐδας, μήκους 2,2km και εναρμόνισή του με τις προδιαγραφές ασφαλείας του
υπό μελέτη δρόμου.
Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές, εκτάσεις και

οικισμούς παρουσιάζεται αναλυτικά στον Πίνακα 5.10-1.
Επισημαίνεται ότι όσον αφορά τις απαλλοτριώσεις των οικισμών Μαυροπηγής και Ποντοκώμης, η
κήρυξή τους θα γίνει αμέσως με την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων
(ΑΕΠΟ) για το έργο «ΜΠΕ επέκτασης προς τα Δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και ΝΔ Πεδίου
Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.» (Α.Π. κατάθεσης 146660/12.02.10, Δ/νση Περιβ. Σχεδ.
Υ.ΠΕ.Κ.Α.). Στο χρονοδιάγραμμα του Πίνακα 5.10-1 δίνονται οι χρόνοι προσβολής των
υποδομών οι οποίοι για τους ως άνω οικισμούς είναι το 2016 και 2015 αντίστοιχα.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.10-1: Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης απαιτούμενων παρεμβάσεων σε υποδομές, εκτάσεις και οικισμούς για το έργο εκμετάλλευσης των
ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Προσβολή επαρχιακού δρόμου 1ης οδικής
διασύνδεσης οικισμού Μαυροπηγής με Π.Ε.Ο.
Κατασκευή προσωρινής παράκαμψης Εθνικής

Οδού
Προσβολή Π.Ε.Ο.
Κατασκευή οριστικής παράκαμψης Εθνικής Οδού
Προσβολή προσωρινής παράκαμψης Εθνικής Οδού
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Προσβολή Σιδηροδρομικής Γραμμής (Σ.Γ.)

Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου στην
περιοχή της Ποντοκώμης
Διακοπή της Σ.Γ. και ένταξη από τη ΔΕΗ
λεωφορείων για τις μεταφορές προσώπων και
προϊόντων
Κατασκευή προσωρινής παραλλαγής της Σ.Γ.
Κατασκευή τελικής παραλλαγής της Σ.Γ μέσω των

ορυχείων Πτολεμαΐδας
Προσβολή προσωρινής Σ.Γ.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ
Ολοκλήρωση Πρόσκτησης
ΠΤΕΛΕΩΝΑΣ
Προσβολή

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
Συντέλεση
ΜΑΥΡΟΠΗΓΗ Απαλλοτρίωσης
Προσβολή
Συντέλεση
ΠΟΝΤΟΚΩΜΗ Απαλλοτρίωσης
Προσβολή
ΔΑΣΗ
Προσβολή δάσους Μαυροπηγής
Προσβολή δάσους Ποντοκώμης
ΕΚΤΡΟΠΗ ΡΕΜΑΤΟΣ ΣΟΥΛΟΥ
Κατασκευή και έναρξη λειτουργίας εκτροπής
ρέματος Σουλού
ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥΨΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ
Περιοχή Μαυροπηγής
Περιοχή Ποντοκώμης
ΠΡΟΣΒΟΛΗ Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ.
Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Καρδιάς
Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Πτολεμαΐδας
Προσβολή Α.Η.Σ. και Κ.Υ.Τ. Λ.Κ.Δ.Μ.
ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΓΩΓΟΥ ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗΣ
ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ ΑΠΟ ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
ΝΕΑ ΜΟΝΑΔΑ Α.Η.Σ. ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ V
Κατασκευή
Λειτουργία

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.2. Οδικό Δίκτυο - Παλαιά Εθνική Οδός (Π.Ε.Ο) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας
Στο πλαίσιο της επέκτασης των ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. προς δυσμάς, κρίνεται
απαραίτητη η κατάργηση υφιστάμενου τμήματος της Παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης –
Πτολεμαΐδας, από το ύψος του κόμβου Μαυροδενδρίου έως και τον κόμβο Πτολεμαΐδας (ΑΕΒΑΛ),
προκειμένου να επιτραπεί η επέκταση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. προς δυσμάς.
Το εν λόγω οδικό τμήμα θα αντικατασταθεί από νέο δρόμο σε 2 Στάδια: Αρχικά, θα

πραγματοποιηθεί παραλλαγή της παλαιάς Ε.Ο. σε νέα θέση, δυτικότερα της σημερινής και
παράλληλα στην προσωρινή παραλλαγή της Σ.Γ. του ΟΣΕ, η οποία θα είναι προσωρινή, αφού το
2016 θα θιγεί εκ νέου από την ανάπτυξη του ορυχείου. Στο μεσοδιάστημα λειτουργίας της
προσωρινής παραλλαγής θα κατασκευασθεί ανατολικά της υφιστάμενης όδευσης της παλαιάς Ε.Ο.
και μέσω των εξοφλημένων εκμεταλλεύσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας η οριστική παραλλαγή
της παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, η οποία και θα τεθεί σε λειτουργία το 2016
αντικαθιστώντας την πρώτη παραλλαγή. Σημειώνεται ότι η οριστική παραλλαγή της όδευσης του
δρόμου θα είναι παράλληλη με την τελική παραλλαγή της γραμμής του ΟΣΕ, και προσαρμοσμένη
στην νέα χάραξη της κοίτης του ρέματος Σουλού, περιορίζοντας έτσι σημαντικά τις απαιτούμενες
χωματουργικές εργασίες για την κατασκευή της.
Οι εν λόγω παραλλαγές της παλαιάς Ε.Ο., όπως φαίνονται στο Σχήμα 5.10-1, παρουσιάζονται
αναλυτικότερα στη συνέχεια. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των οδεύσεων του δρόμου (όπως και της
Σ.Γ., βλ. επόμενη ενότητα) αποτελούν αντικείμενο της τεχνικής έκθεσης (των παραλλαγών της
Π.Ε.Ο.) που εκπονήθηκε από το μελετητικό γραφείο Α. ΤΑΖΕΣ - Ε. ΡΟΤΣΚΟΣ Ο.Ε. -
Συγκοινωνιακές - Τοπογραφικές Μελέτες Ειδικές Μελέτες Οδοποιίας». Σημειώνεται πως για τις
εν λόγω παραλλαγές του δρόμου βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης η σχετική Προμελέτη
Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΠΠΕ).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-1: Όδευση προσωρινής και οριστικής παραλλαγής Παλαιάς Εθνικής Οδού (Π.Ε.Ο.) Κοζάνης - Πτολεμαΐδας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Προσωρινή παραλλαγή όδευσης παλαιάς Ε.Ο.

Η προσωρινή παραλλαγή της παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης-Πτολεμαΐδας, συνολικού μήκους 4,6km, θα
έχει αφετηρία το Βόρειο κόμβο της Ποντοκώμης επί της υφιστάμενης παλαιάς Εθνικής Οδού
Κοζάνης-Πτολεμαΐδας στο ύψος του ΑΗΣ Καρδιάς, και θα ακολουθεί παράλληλα την όδευση της
προσωρινής παραλλαγής της σιδηροδρομικής γραμμής, δυτικά της τελευταίας, μέχρι και το τέλος
της, στο ύψος του Σ.Σ. Κομάνου όπου και θα ενώνεται με τον υφιστάμενο δρόμο. Ο δρόμος
διέρχεται σε όλο το μήκος του από καλλιεργούμενες εκτάσεις, ενώ τέμνει αγροτικό δρόμο στο
σημείο που προβλέπεται η κατασκευή ανισόπεδης διάβασης με τη γραμμή του ΟΣΕ για
αποκατάσταση της αγροτικής κυκλοφορίας, στη Χ.Θ. 2.210m έως 2.300m της όδευσης (Χ.Θ.
3.660m έως 3.750m της σιδηροδρομικής γραμμής).
Η προσωρινή παραλλαγή της Παλαιάς Ε.Ο. επιλέχθηκε έτσι, ώστε να προκαλεί τη μικρότερη
δυνατή όχληση στον παρακείμενο οικισμό της Ποντοκώμης, για όσο χρονικό διάστημα θα
συνεχίζει να υφίσταται. Επίσης, καθώς αυτή θα ακολουθεί σε παραλληλία τη σιδηροδρομική
γραμμή, εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση των χωματουργικών εργασιών, η ομαλή διεξαγωγή της
κυκλοφορίας στο οδικό δίκτυο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας και ο περιορισμός κατά το δυνατό των
διασταυρώσεων μεταξύ της σιδηροδρομικής γραμμής και των έργων οδοποιίας που θα απαιτού σαν
ειδικά για τον σκοπό αυτό τεχνικά έργα. Κυρίως δε, η λειτουργία της προσωρινής παραλλαγής
αφήνει το απαραίτητο περιθώριο χρόνου για σταθεροποίηση του εδάφους από ενδεχόμενες
καθιζήσεις στις αποθέσεις από τα υλικά εκσκαφής των Ορυχείων Καρδιάς και Ν. Πεδίου, έτσι
ώστε να ακολουθήσει το 2015 η κατασκευή της τελικής παραλλαγής του δρόμου (και των
υπόλοιπων τεχνικών έργων) πάνω στις εν λόγω αποθέσεις, χωρίς να τίθεται ζήτημα γεωτεχνικής
ευστάθειας. Σημειώνεται ότι, για την μελέτη των καθιζήσεων στις εν λόγω αποθέσεις, εκπονήθηκε
σχετική μελέτη προκαταρκτικής εκτίμησης με τίτλο «Καθιζήσεις αποθέσεων Ορυχείου Καρδίας και
Νότιου Πεδίου στο Ορυχείο Καρδιάς» από τη Πανγαία Σύμβουλοι Μηχανικοί Ε.Π.Ε. το
Φεβρουάριο του 2010, σύμφωνα με την οποία το 97% του συνόλου των καθιζήσεων θα έχουν
εκδηλωθεί στην περιοχή έως και το 2015.
Η κατασκευή του έργου αναμένεται να διαρκέσει 6 μήνες. Για την κατασκευή της υποδομής της
προσωρινής όδευσης απαιτούνται συνολικά 68.088m3 υλικού επιχώσεων ενώ οι εκσκαφές
ανέρχονται σε 29.289m3 εκ των οποίων 21.415m3 θα διατεθούν για επενδύσεις πρανών (βλ.
Πίνακα 5.10-2). Το έλλειμμα των 38.799m3 του ισοζυγίου θα καλυφθεί από άγονα, στο πλαίσιο
της διακίνησης αυτών από τη λειτουργία του παρακείμενου Ορυχείου.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.10-2: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -
Ποσότητα (m3)
Εκσκαφές Εδαφικό υλικό / φυτική γη 20.237

Εκχώματα 9.052
Σύνολο εκσκαφών 29.289
Επιχώσεις 68.088
Ισοζύγιο = εκσκαφές-επιχώσεις - 38.799
Επένδυση πρανών 21.415
(τμήμα του υλικού των επιχώσεων)
Τελική παραλλαγή όδευσης παλαιάς Ε.Ο.

Όσον αφορά την τελική παραλλαγή του δρόμου, η οποία μελετήθηκε λαμβάνοντας υπόψη και τα
υπόλοιπα υπό μελέτη τεχνικά έργα (σιδηροδρομική γραμμή, νέα κοίτη Σουλού, αγωγός
υδροδότησης, εργοταξιακό οδικό δίκτυο και δίκτυο ταινιοδρόμων), η προτεινόμενη όδευση αυτής
επιλέχθηκε με κύρια κριτήρια την παραλληλία με το σιδηροδρομικό δίκτυο, τη λειτουργικότητα σε
σχέση με τη μελλοντική ανάπτυξη των ορυχείων, την ασφαλή οδική κυκλοφορία, καθώς και την
ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση που επιτυγχάνεται με τον περιορισμό των αναγκαίων για το
Έργο χωματισμών. Η προτεινόμενη όδευση, συνολικού μήκους 18,3km, θα ακολουθεί στο
μεγαλύτερο τμήμα της την τελική παραλλαγή της Σ.Γ. καθώς και τη διευθέτηση – εκτροπή της
κοίτης του ρέματος Σουλού προς την οποία θα οδεύει πρακτικά παράλληλα έως και το τέλος της
κοίτης για μήκος περίπου 13km. Έτσι, περιορίζονται κατά το δυνατό οι διασταυρώσεις μεταξύ των
έργων οδοποιίας και της σιδηροδρομικής γραμμής που θα απαιτούσαν ειδικά για τον σκοπό αυτό
τεχνικά έργα.
Το νέο οδικό τμήμα που θα κατασκευασθεί με έξοδα της ΔΕΗ, θα έχει αφετηρία τον κόμβο
Μαυροδενδρίου και θα καταλήγει σε τμήμα του υφιστάμενου Εθνικού οδικού δικτύου στον
κόμβου Προαστίου. Από το σημείο εκείνο (Κόμβος Προαστίου) έως και τον ανισόπεδο κόμβο
Πτολεμαΐδας που θεωρείται και το τέλος του οδικού έργου, θα γίνει βελτίωση και αναβάθμιση της
διατομής του υφιστάμενου δρόμου μήκους 2,2km έτσι ώστε να εναρμονιστεί με τις προδιαγραφές
του υπόλοιπου οδικού τμήματος.
Προσωρινά έως και την αποξήλωση της υφιστάμενης γραμμής του ΟΣΕ, ο δρόμος αυτός θα
ξεκινά από την ισόπεδη διάβαση του κόμβου του ΑΗΣ Καρδιάς, απ’ όπου και θα διαχωρίζεται
από την υφιστάμενη παλαιά Εθνική οδό Κοζάνης – Πτολεμαΐδας ακολουθώντας τον υφιστάμενο
δρόμο προς ΑΗΣ Καρδιάς (βλ. Σχέδιο 11). Ο δρόμος αυτός έχει κατεύθυνση προς ανατολάς,
διασχίζει καλλιεργούμενες εκτάσεις, έως ότου διέλθει πάνω από την υπάρχουσα σιδηροδρομική
γραμμή μέσω τεχνητής γεφύρωσης (Χ.Θ. δρόμου 683m). Στη συνέχεια, η κατεύθυνση του δρόμου
γίνεται νότια και αμέσως μετά πάλι ανατολική, έχοντας στα βόρεια τον ΑΗΣ Καρδιάς, για να
καταλήξει στην αρχική κοίτη του ρέματος Σουλού, την οποία και θα διασχίζει μέσω γέφυρας

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
(Χ.Θ. 2.140m). Στο σημείο εκείνο συναντά την προτεινόμενη τελική παραλλαγή της γραμμής του
ΟΣΕ, με την οποία και παραλληλίζεται για τα επόμενα περίπου 14km, ακολουθώντας την πορεία
της
Η κατασκευή του έργου αναμένεται να διαρκέσει 12 μήνες. Για την κατασκευή της υποδομής της
τελικής όδευσης απαιτούνται συνολικά 919.954m3 υλικού επιχώσεων ενώ οι εκσκαφές ανέρχονται
σε 874.018m3 (βλ. Πίνακα 5.10-3). Το έλλειμμα των 45.936m3 του ισοζυγίου θα καλυφθεί από
άγονα, στο πλαίσιο της διακίνησης αυτών από τη λειτουργία του παρακείμενου Ορυχείου.
Πίνακας 5.10-3: Επιχώσεις και εκσκαφές οριστικής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -

Ισοζύγιο = εκσκαφές-επιχώσεις - 45.936
Επένδυση πρανών 0
5.10.3. Σιδηροδρομικό Δίκτυο - Σιδηροδρομική Γραμμή (Σ.Γ) ΟΣΕ Κοζάνης –

Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου
Η υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή του Ο.Σ.Ε. Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Αμύνταιο έχει

κατεύθυνση ΒΔ-ΝΑ και αποτελεί το όριο στο Πεδίο Καρδιάς μεταξύ του Ορυχείου Τομέα 6 και
του Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. Η επέκταση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προς δυσμάς και
η απρόσκοπτη εκμετάλλευσή τους, απαραίτητη για την ομαλή τροφοδοσία της χώρας με
ηλεκτρική ενέργεια, απαιτεί παραλλαγές, προσωρινή και τελική, στην όδευση της γραμμής του
ΟΣΕ από το ύψος του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας μέχρι και 2 km περίπου μετά τον Α.Η.Σ. Καρδιάς
(προς Κοζάνη). Το Σχήμα 5.10-2 παρουσιάζει τις δύο σχεδιαζόμενες παραλλαγές όδευσης της
γραμμής του ΟΣΕ. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των οδεύσεων αποτελούν αντικείμενο της τεχνικής
έκθεσης των παραλλαγών της Σ.Γ. του ΟΣΕ που εκπονήθηκε από το μελετητικό γραφείο Α.
ΤΑΖΕΣ - Ε. ΡΟΤΣΚΟΣ Ο.Ε. - Συγκοινωνιακές - Τοπογραφικές Μελέτες Ειδικές Μελέτες
Οδοποιίας.
Για τις εν λόγω παραλλαγές της Σ.Γ., υπάρχει θετική γνωμοδότηση της σχετικής Π.Π.Ε από τη
Δ/νση ΕΥΠΕ του Υ.ΠΕ.Κ.Α., με Α.Π. 144247/10.09.09 , ενώ η ΜΠΕ βρίσκεται υπό εκπόνηση.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-2: Παραλλαγές όδευσης, προσωρινή και τελική, της υφιστάμενης

σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου
Σημειώνεται πως η κατασκευή της προσωρινής παραλλαγής της σιδηροδρομικής γραμμής

καθίσταται αναγκαία, καθώς η απευθείας κατασκευή της τελικής παραλλαγής προϋποθέτει την
σταθεροποίηση του εδάφους από ενδεχόμενες καθιζήσεις στις αποθέσεις από τα υλικά εκσκαφής
των Ορυχείων Καρδιάς και Ν. Πεδίου, πάνω από τις οποίες θα διέλθει η γραμμή και τα υπόλοιπα
έργα (τελική παραλλαγή Ε.Ο. Κοζάνης – Πτολεμαΐδας, νέα κοίτη Σουλού, αγωγός μεταφοράς
νερού). Επομένως, στο μεσοδιάστημα εκδήλωσης των όποιων καθιζήσεων στις περιοχές των
αποθέσεων, καθίσταται απαραίτητη η λειτουργία της προσωρινής παραλλαγής.
Προσωρινή παραλλαγή όδευσης της σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ

Αρχικά, θα πραγματοποιηθεί παραλλαγή της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής σε νέα θέση,
δυτικότερα της σημερινής, η οποία θα είναι προσωρινή αφού το 2016 θα θιγεί εκ νέου από την
ανάπτυξη του Ορυχείου ΝΔ Πεδίου - Υψηλάντη. Η προσωρινή παραλλαγή της σιδηροδρομικής
γραμμής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Αμυνταίου, μήκους 6,415km, μελετήθηκε και
σχεδιάσθηκε με βάση το Νέο Κανονισμό Επιδομής Γραμμής (ΝΚΕΓ) του ΟΣΕ, και τις οριακές
τιμές των διαφόρων μεγεθών όδευσης που αυτός θέτει. Η προσωρινή παραλλαγή, με γεωμετρικά
χαρακτηριστικά που επιτρέπουν ταχύτητες 150km/h, εμφανίζεται τεταμένη με 4 συνολικά
ανοικτές καμπύλες ακτίνας 1000m ώστε να διέρχεται παράλληλα χωρίς να θίγει το υφιστάμενο
πυκνό δίκτυο γραμμών μεταφοράς που αναχωρούν από το ΚΥΤ ΑΗΣ Καρδιάς και να
προσαρμόζεται καλύτερα στο ανάγλυφο της περιοχής επιτυγχάνοντας τον μικρότερο δυνατό
βαθμό επέμβασης στην περιοχή. Επίσης, τηρούνται οι κανονισμοί ασφαλείας που απορρέουν από
την γειτνίαση της προσωρινής παραλλαγής της παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας που
οδεύει παράλληλα όσον αφορά την απόσταση και την υψομετρική διαφορά των χαράξεων. Από
την αρχή του έργου και για μήκος περίπου 4,5km, η χάραξη κινείται κυρίως σε επίχωμα, επί
πεδινού εδάφους με ήπιες κλίσεις, παρακολουθώντας το ανάγλυφο του εδάφους. Στα τελευταία

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
2,5km που η χάραξη κινείται κυρίως σε όρυγμα, εφαρμόζεται κλίση 2% που κρίνεται
επιβεβλημένη για την απόκτηση ικανών υψομέτρων που επιτρέπουν τη διέλευση υπεράνω των
υδατορεμάτων που υπάρχουν περί το ψηλότερο σημείο της χάραξης.
Όπως προαναφέρθηκε η προτεινόμενη χάραξη μελετήθηκε συγχρόνως με την προσωρινή

παραλλαγή της παλαιάς Εθνικής Οδού Κοζάνης-Πτολεμαΐδας που θα οδεύει παράλληλα και για
μήκος 4,5km, στα δυτικά της σιδηροδρομικής γραμμής. Περαιτέρω ανάλυση γίνεται στην
Ενότητα 5.10.2 της παρούσης.
Η κατασκευή του έργου αναμένεται να διαρκέσει δώδεκα (12) μήνες, ενώ θα απασχοληθούν
συνολικά 29 εργαζόμενοι, μεταξύ των οποίων μηχανικοί κατασκευής, εργοδηγοί, χειριστές
μηχανημάτων και εργάτες. Για την κατασκευή της υποδομής της γραμμής απαιτούνται συνολικά
92.988m3 υλικού επιχώσεων ενώ οι εκσκαφές ανέρχονται σε 154.836m3 εκ των οποίων 28.068m3
θα διατεθούν για επενδύσεις πρανών (βλ. Πίνακα 5.10-4). Το πλεόνασμα των 61.848m3 θα
μεταφερθεί στις αποθέσεις του παρακείμενου Ορυχείου.
Πίνακας 5.10-4: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής

ΟΣΕ

Ισοζύγιο = εκσκαφές-επιχώσεις 61.848
Επένδυση πρανών 28.068
Τελική παραλλαγή όδευσης της σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ

Όσον αφορά την τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής, η προτεινόμενη όδευση αυτής
επιλέχθηκε με κύρια κριτήρια τη λειτουργικότητα σε σχέση με τη μελλοντική ανάπτυξη των
ορυχείων, την ασφαλή διέλευση των τρένων καθώς και την ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση
που επιτυγχάνεται με τον περιορισμό των αναγκαίων επιχωματώσεων. Η σιδηροδρομική αυτή
γραμμή, συνολικού μήκους 16,908km, θα ακολουθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της τη διευθέτηση –
εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού προς την οποία θα οδεύει πρακτικά παράλληλα έως και
το τέλος της κοίτης για μήκος περίπου 13km. Με βάση το σχέδιο διευθέτησης - εκτροπής της
κοίτης του ρέματος Σουλού, προβλέπονται πλατύσματα εκατέρωθεν αυτής ικανού πλάτους. Στο
μεν δυτικό πλάτυσμα θα κατασκευασθεί ο αγωγός τροφοδοσίας νερού των ΑΗΣ, ενώ στο
ανατολικό πλάτυσμα θα χωροθετηθούν κατά σειρά εργοταξιακός δρόμος των Ορυχείων

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πτολεμαΐδας, η οριστική παραλλαγή της Παλαιάς Εθνικής Οδού (Π.Ε.Ο.) Κοζάνης –

Πτολεμαΐδας, και η τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ, έτσι ώστε να
περιορισθούν κατά το δυνατό οι διασταυρώσεις μεταξύ της σιδηροδρομικής γραμμής και των
έργων οδοποιίας που θα απαιτούσαν ειδικά για τον σκοπό αυτό τεχνικά έργα.
Η τελική παραλλαγή της σιδηροδρομικής γραμμής του ΟΣΕ η οποία θα είναι διπλής κατεύθυνσης,
θα είναι πλήρως εξοπλισμένη με όλα τα σύγχρονα μέσα σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, ενώ θα
υπάρχει η απαραίτητη υποδομή ώστε μελλοντικά η γραμμή να είναι ηλεκτροκινούμενη.
Η όδευση που έχει κατεύθυνση Κοζάνη - Πτολεμαΐδα, αρχίζει 2,5km περίπου πριν από τον ΑΗΣ
Καρδιάς, αμέσως μετά τον υφιστάμενο μηχανισμό αλλαγής τροχιάς προς τον ΑΗΣ Αγίου
Δημητρίου. Στη συνέχεια, και για τα επόμενα 3km η γραμμή κατευθύνεται Β και στη συνέχεια ΒΔ
διασχίζοντας καλλιεργούμενες εκτάσεις έως ότου να συναντήσει τη διευθέτηση - εκτροπή της
κοίτης του ρέματος Σουλού με την οποία οδεύει παράλληλα για μήκος 9km περίπου (έως και τη
Χ.Θ. 12.100 όπου και η κοίτη αλλάζει κατεύθυνση Δ προς τη λίμνη Σουλού. Εξαίρεση στην εν
λόγω παραλληλία, αποτελούν τα τμήματα από τη χιλιομετρική θέση (Χ.Θ.) 8.900 έως τη Χ.Θ.
9.600 και από τη χιλιομετρική θέση (Χ.Θ.) 10.000 έως τη Χ.Θ. 10.500 στην περιοχή
εγκαταστάσεων συνεργείων και αποθηκών των ορυχείων, όπου η κοίτη του ρέματος παύει να
είναι παράλληλη με τη όδευση. Στη συνέχεια η όδευση κινείται μεταξύ υφισταμένων
εγκαταστάσεων των Ορυχείων Πτολεμαΐδας του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας
(ΛΚΔΜ) χωρίς να τις θίγει, μέχρις ότου συναντήσει την υφιστάμενη σιδηροδρομική γραμμή στο
ύψος της σιδηροδρομικής γέφυρας μήκους 20m υπεράνω του ρέματος Σουλού στην περιοχή
Προαστίου, όπου η χάραξη καταλήγει με ακτίνα R=500m επιτρέποντας ταχύτητα 105km, ως έχει
σήμερα. Σημειώνεται ότι προβλέπεται η κατασκευή όλων των απαραίτητων συνοδών έργων
(γεφυρώσεις, κόμβοι κτλ) ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής διακίνηση οδικώς και
σιδηροδρομικώς του πληθυσμού των εξυπηρετούμενων οικισμών και του απασχολούμενου
προσωπικού, τόσο στις υφιστάμενες, όσο και στις μελλοντικές εγκαταστάσεις των Ορυχείων και
των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
Όπως προαναφέρθηκε, παράλληλα και δυτικά της τελικής παραλλαγής της σιδηροδρομικής
γραμμής του ΟΣΕ και για μήκος περίπου 14km θα χωροθετηθεί η οριστική παραλλαγή της
παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Στo πλαίσιo της ομαλής και ασφαλούς λειτουργίας του
οδικού δικτύου σε σχέση με τη σιδηροδρομική γραμμή, η τελική παραλλαγή λαμβάνει υπόψη τις
σχετικές τεχνικές απαιτήσεις της ΕΔΙΣΥ έτσι ώστε (στα τμήματα που οι οδεύσεις της
σιδηροδρομικής γραμμής και του δρόμου βρίσκονται πρακτικά στο ίδιο επίπεδο):
 Να παρεμβάλλεται διπλό μεταλλικό στηθαίο στο έρεισμα της οριστικής παραλλαγής της
Ε.Ο. Κοζάνης - Πτολεμαΐδας προς την πλευρά του τρένου, για αποφυγή του κινδύνου
εκτροπής οχημάτων στην σιδηροδρομική γραμμή και τις συναφείς εγκαταστάσεις που την
εξυπηρετούν (σηματοδότηση, ηλεκτροδότηση κλπ).
 Να γίνει τοποθέτηση του άξονα της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής σε απόσταση 20,35m
από τον άξονα του δρόμου ώστε η πλησιέστερη προς τον δρόμο σιδηροτροχιά να απέχει

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
12,5m από το προαναφερθέν μεταλλικό προστατευτικό στηθαίο σύμφωνα με τις σχετικές

προδιαγραφές (ΟΜΟΕ –Δ, Παρ.3.3.4).
 Να ανυψωθεί η τυπική διατομή της γραμμής του τρένου, έτσι ώστε η σιδηροτροχιά να
βρίσκεται κατά 1m ψηλότερα από το κατάστρωμα του δρόμου.
Παράλληλα, σύμφωνα με τις προδιαγραφές ΟΜΟΕ –Δ, Παρ.3.3.4 στην περίπτωση που το επίπεδο
της σιδηροδρομικής γραμμής βρίσκεται χαμηλότερα από τη στάθμη του δρόμου, θα λαμβάνονται
όλα τα απαραίτητα μέτρα και προδιαγραφές που θέτονται για κατασκευή υψηλού τοίχου
αντιστήριξης, ή χαμηλού τοίχου αντιστήριξης και πρανούς έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η
συγκράτηση των εκτρεπόμενων οχημάτων.
Για την υλοποίηση του έργου στην περιοχή αυτή χωρίς διακοπή κυκλοφορίας θα προηγηθεί η
κατασκευή της νέας γραμμής μήκους 3,2km βορείως της υφιστάμενης με καινούργια υλικά. Μετά
τη διοχέτευση της κυκλοφορίας στη νέα γραμμή, η υφιστάμενη πρόσφατα ανακαινισθείσα θα
αποξηλωθεί και το τροχαίο υλικό καθώς και το σκύρο θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της
γραμμής προς ΑΗΣ V, περιορίζοντας έτσι το κόστος του Έργου. Σημειώνεται επίσης ότι μετά την
έγκριση της ΜΠΕ του έργου της σιδηροδρομικής γραμμής θα ακολουθήσει η οριστική μελέτη του
τμήματος της παραλλαγής από το ύψος των 3,2km μέχρι την πλατεία λιγνίτη του ΑΗΣ V
συνολικού μήκους 4,5km.
Η κατασκευή του έργου αναμένεται να διαρκέσει εικοσιτέσσερις (24) μήνες, ενώ θα

απασχοληθούν συνολικά 94 εργαζόμενοι, μεταξύ των οποίων μηχανικοί κατασκευής, εργοδηγοί,
χειριστές μηχανημάτων και εργάτες.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί η διευθέτηση – εκτροπή της κοίτης του ρέματος Σουλού θα
περιλαμβάνει τα αναγκαία πλατύσματα εκατέρωθεν αυτής, ικανού πλάτους για να δεχθούν τη νέα
σιδηροδρομική γραμμή καθώς και τα αντίστοιχα συνοδά της έργα. Έτσι, οι απαιτούμενες
ποσότητες χωματισμών οδοποιίας περιορίζονται στα αδρανή υλικά και εκσκαφές για την
κατασκευή της υποδομής της γραμμής, πάνω από το επίπεδο αναφοράς του ρέματος Σουλού που
θα διαμορφωθεί στο πλαίσιο των εργασιών διευθέτησης – εκτροπής της κοίτης του. Αναλυτικά,
για την κατασκευή της υποδομής της γραμμής απαιτούνται συνολικά 919.954m3 υλικού
επιχώσεων ενώ οι εκσκαφές ανέρχονται σε 874.018m3 (βλ. Πίνακα 5.10-5). Το έλλειμμα των
45.936m3 του ισοζυγίου θα καλυφθεί από άγονα, στο πλαίσιο της διακίνησης αυτών από τη
λειτουργία του παρακείμενου Ορυχείου. Σημειώνεται πως οι χωματουργικές εργασίες, όπως και
στην προσωρινή παραλλαγή, θα πραγματοποιηθούν με τον υπάρχοντα εργολαβικό εξοπλισμό των
ορυχείων.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Πίνακας 5.10-5: Επιχώσεις και εκσκαφές τελικής παραλλαγής σιδηροδρομικής γραμμής

ΟΣΕ
Εκσκαφές Φυτική γη 73.952

Γαιώδεις - ημιβραχώδεις 800.066
Ισοζύγιο = εκσκαφές-επιχώσεις -45.936
Επένδυση πρανών 0
5.10.4. Προσβολή Επαρχιακών Δρόμων
5.10.4.1. Οικισμός Μαυροπηγής
Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος που συνδέει τον οικισμό με την παλαιά εθνική οδό,
προσβάλλεται το 2011. Για τον λόγο αυτόν, είναι αναγκαία η σύνδεση του οικισμού με τον
υφιστάμενο αγροτικό δρόμο που βρίσκεται νοτιότερα, αφού προηγηθεί κατάλληλη διαμόρφωση.
Εκ νέου, ο δρόμος αυτός, θα προσβληθεί το 2016 από το ορυχείο. Δεν θα υπάρχει πλέον ανάγκη
ύπαρξης οδικού δικτύου, καθώς θα έχει ήδη ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση του οικισμού.
5.10.4.2. Οικισμός Ποντοκώμης
Ο υφιστάμενος επαρχιακός δρόμος διασύνδεσης του οικισμού με την παλαιά εθνική οδό,
προσβάλλεται από το ορυχείο το 2024, αφού έχει ήδη προηγηθεί και ολοκληρωθεί η
απαλλοτρίωση του οικισμού και δεν υπάρχει λόγος διατήρησής του.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.5. Απαλλοτριώσεις οικισμών
5.10.5.1. Εισαγωγή
Η ΔΕΗ Α.Ε., σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο της (Ν.1468/1950, ΦΕΚ 169Α/09.07.1950) και τα
Π.Δ. 360/1991 (Έξοδος ΔΕΗ από τον Δημόσιο Τομέα) και 333Α/2000 (ΦΕΚ 278/20.12.2000,
μετατροπή ΔΕΗ σε Ανώνυμη Εταιρεία) καθώς και το άρθρο 128 του Μεταλλευτικού Κώδικα
δύναται μετά από σχετική τεκμηριωμένη απόφαση του Διοικητικού Συμβούλιου της να ζητήσει
για λόγους δημόσιας ωφέλειας και ειδικότερα για τις ανάγκες εκμετάλλευσης λιγνιτικών
κοιτασμάτων την αναγκαστική απαλλοτρίωση αστικών ή αγροτικών ακινήτων κειμένων εντός ή
εκτός του χώρου των ορυχείων της.
Στην προκειμένη περίπτωση και μετά από νεότερη εμπεριστατωμένη κοιτασματολογική έρευνα
του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) στην περιοχή των οικισμών
Ποντοκώμης και Μαυροπηγής εντοπίσθηκαν σημαντικά υπόγεια κοιτάσματα (της τάξεως των
180Mt) στο υπέδαφος της περιοχής των οικισμών Ποντοκώμης και Μαυροπηγής. Στο πλαίσιο
αυτό για την τεχνοοικονομικά και Περιβαλλοντικά ορθή αξιοποίηση των εν λόγω κοιτασμάτων,
που τεκμηριώνουν με τεχνικοοικονομικά κριτήρια Βιώσιμης Ανάπτυξης, την κατασκευή και
λειτουργία νέου λιγνιτικού Α.Η.Σ. (Μονάδα Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), το Διοικητικό Συμβούλιο
της ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε να ζητήσει την αναγκαστική άμεση απαλλοτρίωση των ομώνυμων
περιοχών των ως άνω οικισμών. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η ως άνω απαλλοτρίωση θα υποβληθεί
για κήρυξη στα συναρμόδια υπουργεία ευθύς ως εκδοθεί η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών
Όρων για το έργο «Επέκταση προς τα δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου
Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.». Η προσβολή των οικισμών προγραμματίζεται το 2016.
Για την έκδοση της σχετικής Κ.Υ.Α. των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης
περί κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης λαμβάνονται υπόψη:
 Οι διατάξεις του Νόμου 2882/2001 (ΦΕΚ 17/2001 τ.Α΄) «Κώδικας Αναγκαστικών

Απαλλοτριώσεων Ακινήτων», όπως ισχύουν.
 Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του Νόμου 1468/1950 περί ιδρύσεως Δημοσίας
Επιχειρήσεως Ηλεκτρισμού, όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί μεταγενέστερα, με τον
A.N.1672/1951, που κυρώθηκε με το Νόμο 2113/1952, σύμφωνα με την οποία η ΔΕΗ
δύναται να αιτηθεί την αναγκαστική απαλλοτρίωση για λόγους δημόσιας ωφέλειας
 Οι διατάξεις του άρθρου 1 του Ν.2773/99 σε συνδυασμό με το Π.Δ. 333/2000.
 Η σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΗ Α.Ε.
 Η σχετική δήλωση της ΔΕΗ Α.Ε. σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν.
2985/2002.
 Τα σχετικά έγγραφα μετά των συνημμένων τους του Υπουργείου Ανάπτυξης και της ΔΕΗ
Α.Ε. από τα οποία προκύπτει ότι έχουν τηρηθεί οι προϋποθέσεις του άρθρου 3 του Ν.
2882/2001.
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 Η 1065956/863/Α0006/15.7.2003 (ΦΕΚ 985/ 16.7.2003 τ.Β΄) κοινή απόφαση του

Πρωθυπουργού και του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, σχετικά με ανάθεση
αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς.
 Το Π.Δ. 81/2002 (Α΄ 57) «Συγχώνευση των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και
Οικονομικών στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών».
Μετά τη δημοσίευση στο ΦΕΚ της σχετικής ΚΥΑ για την κήρυξη της αναγκαστικής
απαλλοτρίωσης της αιτούμενης εκτάσεως και την έκδοση του γραμματίου παρακατάθεσης
αποζημίωσης με προσωρινή τιμή μονάδας (Μον. Πρωτοδ. Κοζάνης), θα γίνει η συντέλεση της
απαλλοτρίωσης οπότε η ΔΕΗ Α.Ε. δύναται να επέμβει στην υπόψη περιοχή.
5.10.5.2. Απαλλοτρίωση οικισμού Ποντοκώμης
Ο οικισμός της Ποντοκώμης, Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη έχει έκταση 887.230,56 τμ., και η
αναγκαστική άμεση απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση
154/22.07.2008 του Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος από το
ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη. Η αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής
εξυπηρετεί λόγους δημόσιας ωφέλειας και η σχετική δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής
απαλλοτρίωσης έγινε από το Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση Ενέργειας, στις 20-8-2008 με την υπ’
αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ. 20206 ανακοίνωση.
Οι πιθανές τοποθεσίες δημιουργίας του νέου οικισμού της Ποντοκώμης όπως αυτές προέκυψαν
από την εκδήλωση ενδιαφέροντος Δήμων που επιθυμούν να φιλοξενήσουν τον οικισμό
αξιολογήθηκαν από την ΑΝΚΟ Α.Ε. Ο Δήμος Κοζάνης είναι ένας από τους Δήμους της περιοχής
που απηύθυνε πρόσκληση και διέθεσε γη για τη δημιουργία του νέου οικισμού. Η φιλοσοφία της
πρόσκλησης του Δήμου Κοζάνης εστιάζεται στην προσπάθεια να μη χαθεί η πολιτισμική και
κοινωνική συνέχεια του οικισμού, να αποτελέσει η ανάπτυξη του νέου οικισμού μια δυνατότητα
ποιοτικότερης διαβίωσης των κατοίκων της, καθώς και μια νέα ευκαιρία δυναμικής οικονομικής
ανάπτυξης των κατοίκων της Ποντοκώμης.
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη συνεδρίασε για την επιλογή θέσης
δημιουργίας του νέου οικισμού της Ποντοκώμης στις 23/9/2008 και αποφάσισε (αρ. απόφασης
118/2008) ως καταλληλότερη θέση την περιοχή νότια της ΖΕΠ Κοζάνης. Στη συνέχεια, το
Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης (αρ. απόφασης 698/2008) αποδέχθηκε να διαθέσει έκταση 1.300
στρεμμάτων εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Κοζάνης για την ανάπτυξη του νέου
οικισμού Ποντοκώμης.
Στο παραπάνω πλαίσιο, ο Δήμος Κοζάνης εντάσσει και την ολοκληρωμένη πρότασή του για την
υποχρεωτική εφαρμογή αρχών σχεδιασμού στην κατασκευή της αναδομής του οικισμού με στόχο
ο νέος οικισμός της Ποντοκώμης να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί στη βάση ενός παραδοσιακού
ποντιακού οικισμού που θα ενσωματώνει τις μνήμες που μεταφέρονται μέχρι σήμερα από γενιά σε
ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
γενιά. Το παραδοσιακό ποντιακό χωριό θα αποτελεί διακριτή πολεοδομική ενότητα που θα

ακολουθεί την αρχιτεκτονική παράδοση των οικισμών του Πόντου και θα δομηθεί με
παραδοσιακά δομικά υλικά όπου απαιτείται τόσο στην κατασκευή της δημόσιας υποδομής
(δρόμοι, κοινόχρηστοι χώροι) όσο και στα λοιπά δημόσια κτίρια. Τα Τοπικά Συμβούλια των Τ.Δ.
Αργίλου και Λευκόβρυσης με τις αριθμ. 10/2008 και 6/2008, ομόφωνες αποφάσεις τους
αντίστοιχα έχουν γνωμοδοτήσει θετικά για την αποδοχή της δημιουργίας του νέου οικισμού της
Ποντοκώμης στην προτεινόμενη περιοχή Νότια και Νοτιοδυτικά της Ζ.Ε.Π.
Επί του παρόντος, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες σύνταξης των κτηματικών πινάκων και
διαγραμμάτων και η ΔΕΗ Α.Ε. βρίσκεται σε φάση εξέτασης ενστάσεων των θιγόμενων από την
υπόψη απόφαση ιδιοκτησιών.
5.10.5.3. Απαλλοτρίωση οικισμού Μαυροπηγής
Ο οικισμός της Μαυροπηγής του Δήμου Πτολεμαΐδας του Νομού Κοζάνης καταλαμβάνει έκταση
415.000 τμ., και η αναγκαστική απαλλοτρίωσή του αποφασίστηκε από τη ΔΕΗ Α.Ε. (Απόφαση
154/22.07.2008 του Δ.Σ.) για την εκμετάλλευση του υποκείμενου λιγνιτικού κοιτάσματος. Η
αναγκαστική απαλλοτρίωση της περιοχής εξυπηρετεί λόγους δημόσιας ωφέλειας και η σχετική
δημοσίευση της πρότασης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης έγινε από το Υ.Π.Α.Ν., Γεν. Διεύθυνση
Ενέργειας, στις 20-8-2008 με το υπ’ αριθμ. Δ5/ΗΛ/Β/Φ.41.102/οικ. 20207 έγγραφο.
Την εξεύρεση του τόπου δημιουργίας του νέου οικισμού Μαυροπηγής ανέλαβε η Περιφέρεια
Δυτικής Μακεδονίας, η Ν.Α. Κοζάνης και ο Δήμος Πτολεμαΐδας. Αρχικά σε κοινή σύσκεψη των
φορέων της περιοχής αποφασίστηκε η επιλογή της νέας περιοχής να γίνει από την Περιφέρεια ή
την Ν.Α. Κοζάνης μέσω ερωτηματολογίων που θα συμπλήρωναν οι κάτοικοι του Δ.Δ.
Μαυροπηγής και θα συνέτασσε η ΑΝΚΟ. Τη διαδικασία αυτή δεν απεδέχθησαν οι κάτοικοι και
ζήτησαν τη διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος το οποίο έγινε αποδεκτό από τις
προαναφερθείσες αρχές. Το δημοψήφισμα διεξήχθη την Κυριακή 7.12.2008 και οι κάτοικοι με
πλειοψηφία 51,5% αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην περιοχή Κουρί του Δήμου Πτολεμαΐδας.
Με βάση την απόφαση αυτή ο οικείος Δήμος και η ΔΕΗ Α.Ε. έχουν δρομολογήσει όλες τις
απαραίτητες διαδικασίες για τη δημιουργία του νέου οικισμού στον επιλεγέντα χώρο. Σημειώνεται
ότι, όπως και στην περίπτωση της Ποντοκώμης, η κήρυξη της απαλλοτρίωση του οικισμού της
Μαυροπηγής θα γίνει αμέσως με την έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για το
έργο «Επέκταση προς τα δυτικά Λιγνιτωρυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου
Πτολεμαΐδας Λ.Κ.Δ.Μ., ΔΕΗ Α.Ε.».

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.5.4. Μεταφορά των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόμου του οικισμού
Κομάνου σε νέες θέσεις
Η διαδικασία απαλλοτρίωσης του οικισμού Κομάνου στο Δ.Δ. Πτολεμαΐδας τελικής έκτασης 403
στρεμμάτων ολοκληρώθηκε το έτος 2008 και η ΔΕΗ έχει καταβάλλει ήδη από το 1999 για
απαλλοτρίωση το ποσό των 32,9 εκ0ατομμυρίων ευρώ. Επί του παρόντος εκκρεμεί η
μετεγκατάσταση της εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, ενώ όσον αφορά την εκκλησία του Αγ. Ιωάννη
Χρυσοστόμου αναμένεται άμεσα η αποπεράτωση του νέου Ιερού Ναού και εν συνεχεία η
διαδικασία αποχαρακτηρισμού του παλιού Ιερού Ναού από τις Εκκλησιαστικές αρχές, οπότε και
θα μπορέσει να κατεδαφιστεί η παλιά εκκλησία.
5.10.5.5. Κατάργηση του οικισμού Πτελεώνα
Λόγω της προσβολής του οικισμού Πτελεώνα από την εξωτερική απόθεση αγόνων του Ορυχείου
Νότιου Πεδίου έχει προγραμματιστεί η κατάργηση του οικισμού, η πρόσκτηση του οποίου είναι
σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα.
5.10.6. Δάση
5.10.6.1. Προσβολή δάσους Μαυροπηγής
Κατά την ανάπτυξη του Ορυχείου Μαυροπηγής και σταδιακά κατά την περίοδο 2010 – 2013
προσβάλλεται το Δάσος Μαυροπηγής, που καταλαμβάνει έκταση 435 στρ. περίπου
5.10.6.2. Προσβολή δάσους Ποντοκώμης
Στην περιοχή της Ποντοκώμης εντοπίζεται περιοχή 290 στρ. περίπου με δάσος βελανιδιάς (δάσος
Ποντοκώμης) το οποίο αναμένεται να προσβληθεί την περίοδο 2017-2018, λόγω της ανάπτυξης
του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου - Υψηλάντη.
5.10.6.3. Προσβολή δάσους Κομάνου
Στην περιοχή πλησίον του οικισμού Κομάνου βρίσκεται το δάσος Κομάνου έκτασης περίπου 95
στρεμ., το οποίο έχει ήδη προσβληθεί, λόγω της ανάπτυξης του Ορυχείου Νοτιοδυτικού Πεδίου -
Υψηλάντη.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.7. Εκτροπή ρέματος Σουλού
H εκτροπή του ρέματος Σουλού αποσκοπεί στην ασφαλή ανάπτυξη της εξορυκτικής
δραστηριότητας της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και ειδικότερα στη συνέχιση της εκμετάλλευσης των λιγνιτικών
κοιτασμάτων προς τα Νοτιοδυτικά. Σημειώνεται ότι το έτος 2006 πραγματοποιήθηκε τοπική
εκτροπή του ρέματος, μήκους 400m στην περιοχή του Α.Η.Σ. Καρδιάς, με σκοπό τη συνέχιση των
εργασιών στον Τομέα 6, ο οποίος επεκτεινόμενος προς τα Νοτιοδυτικά συναντούσε την κοίτη του
Σουλού.
Το έργο της εκτροπής του ρέματος Σουλού βρίσκεται στο στάδιο της περιβαλλοντικής
αδειοδότησης. Μέχρι την περίοδο εκπόνησης της παρούσας μελέτης έχει ληφθεί η θετική
γνωμοδότηση ως προς την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση (Π.Π.Ε.Α.)
του έργου (Απόφαση υπ’ Αρ. Πρ. 173368/4107/23.10.2007 της Δ/νσης Περ/κού Σχεδιασμού
του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.), ενώ έχει γίνει και η κατάθεση της σχετικής Μ.Π.Ε. στην ίδια Υπηρεσία
(Αρ.Πρ. κατάθεσης 161220/03.06.2010). Τα στοιχεία που ακολουθούν έχουν ληφθεί από τη
Μ.Π.Ε. του έργου.
Στο πλαίσιο της εκτροπής του ρέματος Σουλού, προτείνεται η εκτροπή της τάφρου του για μήκος
περί τα 10.200m, όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 5.10-3. Όσον αφορά το τμήμα ΔΕ, για τις
ανάγκες ορθής λειτουργίας των λιγνιτωρυχείων και ιδιαίτερα του ορυχείου Κομάνου, κρίνεται
σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μία (1) προσωρινή επέμβαση αυτού του τμήματος (τμήμα ΔΖ) από
τα τέλη του έτους 2010 έως το τέλος του έτους 2012, όπου θα πραγματοποιηθεί η τελική
διαμόρφωση της κοίτης (τμήμα ΑΒΓΔΕ).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-3: Υφιστάμενη κοίτη (γαλάζιο), τελική κοίτη – τμήμα ΑΒΓΔΕ (μπλε) και
προσωρινή επέμβαση – τμήμα ΔΖ (ματζέντα) της κοίτης του ρέματος Σουλού
Η τελική διαμόρφωση της νέας κοίτης του Σουλού αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του
έτους 2012. Η εκτροπή του ρέματος Σουλού, άρχεται από το σημείο Α, με υψόμετρο πυθμένα
κοίτης +648,00m και καταλήγει στο σημείο Ε με υψόμετρο πυθμένα κοίτης +625,00m. Η κλίση
του πυθμένα της κοίτης για τα πρώτα 7.740m (τμήμα ΑΔ) είναι 0,3‰, ενώ για τα τελευταία
2.460m (τμήμα ΔΕ) η κλίση του πυθμένα της κοίτης αυξάνει σε 0,84%. Επιπλέον, η κλίση του
πυθμένα στην προσωρινή επέμβαση (τμήμα ΔΖ) μήκους 2.620m ανέρχεται σε 0,545%. Η διατομή
που προτείνεται να εφαρμοστεί στο τμήμα ΑΒΓΔ φαίνεται στο Σχήμα 5.10-4, ενώ η τυπική
διατομή του τμήματος ΔΕ και της προσωρινής επέμβασης – τμήμα ΔΖ φαίνεται στο Σχήμα 5.10-5.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-4: Τυπική διατομή τελικής κοίτης Σουλού στο τμήμα ΑΒΓΔ
Σχήμα 5.10-5: Τυπική διατομή τελικής κοίτης Σουλού στα τμήματα ΔΕ και ΔΖ
Η περιοχή στην οποία θα διαμορφωθεί η προτεινόμενη κοίτη του Σουλού χωροθετείται στην
περιοχή ανάπτυξης των ορυχείων και για την τελική διαμόρφωσή της θα απαιτηθεί να
πραγματοποιηθούν οι κάτωθι εργασίες:
 τμήμα ΑΒ: το ανάγλυφο του εδάφους στο τμήμα αυτό μήκους 700m είναι στο επιθυμητό
υψόμετρο των +648m, ώστε να είναι δυνατή η εκτροπή του Σουλού, οπότε θα
πραγματοποιηθεί απλά η διαμόρφωση της νέας κοίτης.
 τμήμα ΒΓ: στο τμήμα αυτό, μήκους 3.600m, η νέα κοίτη του Σουλού θα διαμορφωθεί σε
πρόσφατες αποθέσεις υλικών από την εξορυκτική δραστηριότητα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας.
Η στάθμη της επιφάνειας των αποθέσεων είναι, ήδη, στο επιθυμητό υψόμετρο για την εκτροπή
της κοίτης, οπότε θα γίνει μόνο η διαμόρφωση της νέας κοίτης. Στο τμήμα αυτό, για τη
διασφάλιση της στεγανότητας του πυθμένα της κοίτης και την ασφαλή λειτουργία αυτής,
προτείνεται η χρήση αργιλικών υλικών κατάλληλα συμπιεσμένων, έτσι ώστε ο συντελεστής
διαπερατότητας να λάβει πολύ μικρή τιμή και πρακτικά να μηδενιστεί η κατείσδυση. Το πάχος
του αργιλικού στρώματος θα είναι τόσο όσο χρειάζεται για να αποφευχθούν πλήρως τυχόν
διαρροές. Η τυπική διατομή του συστήματος στεγανοποίησης δίδεται στο Σχήμα 5.10-6.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
 τμήμα ΓΔ: στο τμήμα αυτό μήκους 3.440m η νέα κοίτη του Σουλού θα διαμορφωθεί σε
παλαιές αποθέσεις της Δ.Ε.Η. Στο υφιστάμενο ανάγλυφο, θα πραγματοποιηθούν οι
απαραίτητες εκσκαφές για την τελική διαμόρφωση της νέας κοίτης στο επιθυμητό υψόμετρο.
 τμήμα ΔΕ: στο τμήμα αυτό, μήκους 2.460m, η νέα κοίτη του Σουλού, θα διαμορφωθεί επί
συμπυκνωμένων επιχωμάτων, τα οποία θα κατασκευαστούν σύμφωνα με τις Τεχνικές
Προδιαγραφές των έργων Οδοποιίας.
Σχήμα 5.10-6: Τυπική διατομή συστήματος στεγανοποίησης του ρέματος Σουλού
Πριν την τελική εκτροπή του ρέματος Σουλού, θα πραγματοποιηθεί και μία (1) προσωρινή
επέμβαση της κοίτης του Σουλού (Σχήμα 5.10-3, τμήμα ΔΖ) στα τέλη του έτους 2010. Το τμήμα
αυτό, μήκους περί τα 2.620m θα διαμορφωθεί σε φυσικό έδαφος. Το υφιστάμενο ανάγλυφο
βρίσκεται σε υψόμετρο μεγαλύτερο από το επιθυμητό και για το λόγο θα πραγματοποιηθούν οι
απαραίτητες εκσκαφές για τη διαμόρφωση της κοίτης της τάφρου Σουλού. Στα τέλη του 2010,
μετά τη διαμόρφωση της νέας τάφρου, θα υφίσταται δοκιμαστική περίοδος για χρονικό διάστημα
περί του ενός (1) μήνα παράλληλης λειτουργίας της υφιστάμενης και της νέας κοίτης, ώστε να
εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία της νέας κοίτης.
5.10.8. Διευθετήσεις υδατορρεμάτων
Ακολούθως παρουσιάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά της πρότασης αντιπλημμυρικής προστασίας

– διευθέτησης των ομβρίων υδάτων που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «Υδραυλικής
Μελέτης–Οριοθέτησης Υδατορεμάτων Λιγνιτωρυχείου Πτολεμαΐδας» (Σπυρίδης, 2010)20, (βλ.
Παράρτημα Χ). Η εν λόγω πρόταση αναφέρεται στο σύνολο των χρονικών οριζόντων
20
Σπυρίδης Α. (2010). «Υδραυλική Μελέτη – Οριοθέτηση Υδατορεμάτων Λιγνιτωρυχείου Πτολεμαΐδας – Υδραυλική
Μελέτη – Τεύχος Πρότασης Αντιπλημμυρικής Προστασίας – Διευθέτησης Ομβρίων Υδάτων», Δ.Ε.Η. Α.Ε., Διεύθυνση
Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων, Θεσσαλονίκη.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
λειτουργίας των Ορυχείων Πτολεμαΐδας. Η ανωτέρω πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας –

διευθέτησης αποτελεί τμήμα της «Υδραυλικής Μελέτης Οριοθέτησης Υδατορεμάτων
Λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας» και αφορά στα ρέματα που βρίσκονται εντός ζώνης πλάτους
διακοσίων μέτρων (200m) παράλληλα και εκτός του νέου ορίου επέμβασης των ορυχείων, όπως
αναπτύχθηκε στην Ενότητα 4.2.4.4.1.2 και φαίνεται στο Σχήμα 4.2-34.
Η πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας πραγματοποιήθηκε για τους τρεις (3) χρονικούς

ορίζοντες λειτουργίας των λιγνιτωρυχείων. Συγκεκριμένα, για το χρονικό ορίζοντα 2015, το
χρονικό ορίζοντα 2020 και τέλος για το πέρας της εξορυκτικής δραστηριότητας (τέλος δεκαετίας
2050). Σε κάθε μία από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις ορίζονται είτε περιμετρικές τάφροι με
τελικό αποδέκτη το ρέμα Σουλού, είτε επισημαίνονται σημεία εγκλωβισμού των ομβρίων υδάτων
απ’ όπου προτείνεται η άντληση και διοχέτευσή τους στο Σουλού, καθώς στις περιοχές αυτές δεν
είναι δυνατόν να προταθούν τάφροι εκτροπής. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η μεθοδολογία
διαστασιολόγησης των τάφρων εκτροπής και ακολουθεί η παρουσίαση των προτεινόμενων έργων
αντιπλημμυρικής προστασίας και διευθέτησης ανά χρονικό ορίζοντα.
5.10.8.1. Μεθοδολογία υπολογισμών
Η διαστασιολόγηση των προτεινόμενων τάφρων εκτροπής για κάθε χρονικό ορίζοντα στηρίζεται
στον υπολογισμό της πλημμυρικής παροχής των υδρολογικών λεκανών απορροής, τα νερά των
οποίων προβλέπεται να παροχετεύσουν στο ρέμα Σουλού, με περίοδο επαναφοράς 50 ετών. Για το
λόγο αυτό οι σχετικοί υπολογισμοί για κάθε χρονικό ορίζοντα ξεκινούν με τον προσδιορισμό των
υδρολογικών λεκανών και ακολουθούν οι υδραυλικοί υπολογισμοί για τη διαστασιολόγηση των
απαιτούμενων έργων εκτροπής.
Με το σκεπτικό αυτό, για κάθε χρονικό ορίζοντα παρουσιάζονται για κάθε μια από τις
υδρολογικές λεκάνες που διαμορφώνονται τα παρακάτω στοιχεία:
 Στοιχεία των υψομετρικών κλάσεων.
 Γεωμετρικά – υδρολογικά στοιχεία της λεκάνης απορροής.
 Η υψογραμμική καμπύλη της υδρολογικής λεκάνης.
Με βάση τα στοιχεία αυτά και τον τύπο του Giandotti, υπολογίζεται για κάθε μία από τις
υδρολογικές λεκάνες ο χρόνος συρροής των ομβρίων υδάτων και ακολούθως οι πλημμυρηκές
απορροές για περίοδο επαναφοράς Τ=50 έτη και συντελεστή απορροής C=0,10 o οποίος θεωρείται
αντιπροσωπευτικός για την ευρύτερη περιοχή (σε μελέτη του ΙΓΜΕ Στάμος Α., 2001 λήφθηκε
C=0,07).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Στη συνέχεια για κάθε μία από τις προτεινόμενες τάφρους υπολογίζεται η μέση κλίση της (i) από
τον τύπο:
i = (hmax – hmin)/L
όπου:
i μέση κλίση τάφρου
hmax υψόμετρο ανάντη (m)
hmin υψόμετρο κατάντη (m)
L μήκος τάφρου (m)
Γνωρίζοντας την πλημμυρική παροχή που θα παροχετεύσουν οι ως άνω τάφροι, ακολουθεί η

διαστασιολόγησή τους (πλάτος και βάθος ροής) με βάση τον τύπο του Manning, θεωρώντας ότι
έχουν τραπεζοειδή διατομή και κλίση πρανών 1,5:1,0 (βάση : ύψος).
Για τον προσδιορισμό του συνολικού ύψους της διατομής κάθε τάφρου προστίθενται με την
απαραίτητη στρογγυλοποίηση, το βάθος ροής (d) και το απαιτούμενο ύψος (h) του ελεύθερου
περιθωρίου της τάφρου (free board). Το τελευταίο υπολογίζεται σε m με βάση τους
προτεινόμενους τύπους για τραπεζοειδή διατομή από την Ο.Σ.Μ.Ε.Ο. (§8.2.5) και ανάλογα με το
χαρακτήρα της ροής είναι:
 για υπερκρίσιμη ροή h = 0,25*d
 για υποκρίσιμη ροή h = 0,20*d
5.10.8.2. Χρονικός Ορίζοντας 2015
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα έργα, στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας κατά το χρονικό
ορίζοντα 2015 αναπτύσσονται οι λεκάνες απορροής (ΛΔ1, ΛΔ2, ΛΔ5 και ΛΔ6, βλ. Σχήμα 5.10-7)
των οποίων τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και οι πλημμυρικές παροχές με περίοδο επαναφοράς
T=50 έτη και συντελεστή απορροής C=0,10 δίνονται στον Πίνακα 5.10-6.

(Χρονικός Ορίζοντας 2015)
ΧΡΟΝΟΣ ΈΝΤΑΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΣΥΓΚ /ΣΗΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΠΛΗΜ .ΠΑΡΟΧΗ
tc ΣΥΝΤ. i Q
ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ
ΈΚΤΑΣΗ Hmin Hµέσο Hmax L ΚΛΙΣΗ C Τ= 50 ΕΤΗ Τ= 50 ΕΤΗ
Α /Α
GIANDOTTI
km 2 m m m km m/m min mm/hr m 3/s
ΛΔ1 27,80 655 852 1247 11,82 0,0501 207,4 0,10 8,6 6,68
ΛΔ2 8,93 678 895 1248 6,07 0,0940 107,2 0,10 14,2 3,54
ΛΔ5 45,65 820 1226 1710 19,40 0,0459 208,9 0,10 8,6 10,92

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΧΡΟΝΟΣ ΈΝΤΑΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΣΥΓΚ /ΣΗΣ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΠΛΗΜ .ΠΑΡΟΧΗ
tc i Q
ΜΕΘΟΔΟΣ
ΈΚΤΑΣΗ Hmin Hµέσο Hmax L ΚΛΙΣΗ Τ= 50 ΕΤΗ Τ= 50 ΕΤΗ
GIANDOTTI
ΛΔ6 21,11 772 1027 1607 11,57 0,0722 167,9 0,10 10,1 5,96
Ως μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας προτείνονται συνολικά τέσσερις (4) περιμετρικές τάφροι

συλλογής των ομβρίων υδάτων (Τ1, Τ2, Τ5 και Τ6), τραπεζοειδούς διατομής, των οποίων οι
διαστάσεις παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.10-7, καθώς και δύο (2) σημεία εγκλωβισμού υδάτων
όπου ορίζεται άντληση αυτών και διοχέτευσή τους στο ρέμα Σουλού. Τα σημεία αυτά δεν δύναται
να αποφευχθούν διότι το ανάγλυφο της περιοχής δεν επιτρέπει τη διέλευση τάφρου (έντονες
αντίστροφες κλίσεις).
Πίνακας 5.10-7: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2015)

ΚΑΤΑ
ΚΛΙΣΗ ΕΠΙΛΕ-
ΠΛΑΤΟΣ ΜΗΚΟΣ ΒΑΘΟΣ FREE
ΜΟΡΦΗ HMAX HMIN ΜΗΚΟΣ ΠΡΑΝΩΝ ΓΟΜΕΝΟ
Α /Α
ΠΥΘΜΕΝΑ ΚΛΙΣΗ ΡΟΗΣ BOARD
ΤΑΦΡΟΥ
(ΒΑΣΗ:ΥΨΟΣ) ΎΨΟΣ
ΤΑΦΡΟΥ
(m) (m) (m) (m) (m/m) (m/m) (m) (m) (m)
Τ1 τραπεζοειδής 660 630 6.652 1,0 1,5 0,005 1,18 0,24 1,50
Τ2 τραπεζοειδής 685 648 2.634 0,5 1,5 0,014 0,80 0,20 1,00
Τ5 τραπεζοειδής 860 732 8.955 1,0 1,5 0,014 1,16 0,29 1,50
Τ6 τραπεζοειδής 848 768 6.678 1,0 1,5 0,012 0,91 0,23 1,20
Συνοψίζοντας, επισημαίνεται ότι, οι τάφροι Τ1 και Τ2 έχουν τελικό αποδέκτη το Σουλού.

Αναφορικά µε το σημείο αποτελεί σημείο εγκλωβισμού υδάτων, όπου λόγω του αναγλύφου
δε δύναται να προταθεί τάφρος. Για το σκοπό αυτό στο εν λόγω σημείο προτείνεται άντληση των
υδάτων και διοχέτευσή τους στο Σουλού. Επιπλέον, η τάφρος Τ6 συλλέγει τα όµβρια ύδατα της
λεκάνης απορροής Λ Δ6. Τελικό σηµείο συσσώρευσης των οµβρίων της τάφρου Τ6 αποτελεί το
σηµείο όπου λόγω του αναγλύφου (έντονες αντίστροφες κλίσεις) δεν δύναται η τάφρος Τ6 να
συνεχιστεί. Επομένως στο σημείο προτείνεται άντληση υδάτων και διοχέτευσή τους στο
Σουλού. Τέλος η προτεινόμενη τάφρος Τ5 εκρέει σε υφιστάμενο τεχνικό στη θέση όπου οι
υδραυλικοί υπολογισμοί έδειξαν ότι απαιτείται τεχνικό διαστάσεων 2,00m×2,00m (βάση × ύψος).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-7: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2015

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.8.3. Χρονικός Ορίζοντας 2020
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα έργα, στην περιοχή των λιγνιτωρυχείων κατά το χρονικό ορίζοντα
2020 αναπτύσσονται οι λεκάνες απορροής (ΛΔ1, ΛΔ2 ΛΔ5 και ΛΔ6 βλ. Σχήμα 5.10-8) των οποίων τα
γεωμετρικά χαρακτηριστικά και οι πλημμυρικές παροχές με περίοδο επαναφοράς T=50 έτη και
συντελεστή απορροής C=0,10 δίνονται στον Πίνακα 5.10-8. Σημειώνεται ότι η λεκάνη απορροής
ΛΔ5 διατηρείται με τα ίδια χαρακτηριστικά όπως στον χρονικό ορίζοντα 2015.

(Χρονικός Ορίζοντας 2020)
ΧΡΟΝΟΣ Μ ΕΓΙΣΤΗ
ΈΝΤΑΣΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΣΥΓΚ /ΣΗΣ
ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ i
ΠΛΗΜ .ΠΑΡΟΧΗ
tc ΣΥΝΤ. Q
ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ
ΈΚΤΑΣΗ Hmin Hµέσο Hmax L ΚΛΙΣΗ C Τ= 50 έτη Τ= 50 έτη
Α /Α
GIANDOTTI
km 2 m m m km m/m min mm/hr m 3/s
ΛΔ1 22,81 669 879 1264 8,93 0,0666 168,2 0,10 10,1 6,43
ΛΔ2 8,05 650 791 1248 8,20 0,0729 149,5 0,10 11,1 2,48
ΛΔ5 45,65 820 1226 1710 19,40 0,0459 208,9 0,10 8,6 10,92
ΛΔ6 20,91 772 1029 1607 11,57 0,0722 166,9 0,10 10,2 5,93
Ως μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας προτείνονται συνολικά τέσσερις (4) περιμετρικές τάφροι

συλλογής των ομβρίων υδάτων (Τ1, Τ2, Τ5 και Τ6), τραπεζοειδούς διατομής των οποίων οι
διαστάσεις παρουσιάζονται στον Πίνακα 5.10-9, καθώς και δύο (2) σημεία εγκλωβισμού υδάτων
όπου ορίζεται άντληση αυτών και διοχέτευσή τους στο ρέμα Σουλού. Τα σημεία αυτά δεν δύναται
να αποφευχθούν διότι το ανάγλυφο της περιοχής δεν επιτρέπει τη διέλευση τάφρου (έντονες
αντίστροφες κλίσεις). Επισημαίνεται ότι η τάφρος Τ5 που προτάθηκε στο χρονικό ορίζοντα 2015
διατηρείται ως έχει.
Πίνακας 5.10-9: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2020
ΚΑΤΑ
ΠΛΑΤΟΣ Μ ΗΚΟΣ ΒΑΘΟΣ FREE
ΜΟΡΦΗ hmax hmin ΜΗΚΟΣ ΠΥΘΜΕΝΑ
ΠΡΑΝΩΝ
ΚΛΙΣΗ ΡΟΗΣ BOARD
ΓΟΜΕΝΟ
Α /Α (ΒΑΣΗ:ΥΨΟΣ) ΎΨΟΣ
ΤΑΦΡΟΥ
ΤΑΦΡΟΥ
(m) (m) (m) (m) (m/m) (m/m) (m) (m) (m)
Τ1 τραπεζοειδής 684 663 5.146 1,00 1,50 0,004 1,21 0,24 1,50
Τ΄2 τραπεζοειδής 730 683 6.732 0,50 1,50 0,010 0,74 0,19 1,00
T5 τραπεζοειδής 860 732 8.955 1,00 1,50 0,014 1,16 0,29 1,50
Τ6 τραπεζοειδής 848 768 6.333 1,00 1,50 0,126 0,90 0,23 1,20

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Συνοψίζοντας, επισημαίνεται ότι οι τάφροι Τ1 και Τ2 έχουν τελικό αποδέκτη το Σουλού.

Αναφορικά µε το σημείο αποτελεί σημείο εγκλωβισμού υδάτων όπου λόγω του αναγλύφου δε
δύναται να προταθεί τάφρος. Για το σκοπό αυτό, στο εν λόγω σημείο προτείνεται άντληση των
υδάτων και διοχέτευσή τους στο Σουλού. Επιπλέον, η τάφρος Τ6 συλλέγει τα όµβρια ύδατα της
λεκάνης απορροής ΛΔ6. Τελικό σηµείο συσσώρευσης των οµβρίων της τάφρου Τ6 αποτελεί το
σηµείο όπου λόγω του αναγλύφου (έντονες αντίστροφες κλίσεις) δεν δύναται η τάφρος Τ6 να
συνεχιστεί. Επομένως στο σημείο 7 προτείνεται άντληση υδάτων και διοχέτευσή τους στο
Σουλού. Τέλος η προτεινόμενη τάφρος Τ5 (ίδια με το χρονικό ορίζοντα 2015) εκρέει σε
υφιστάμενο τεχνικό στη θέση όπου οι υδραυλικοί υπολογισμοί έδειξαν ότι απαιτείται τεχνικό
διαστάσεων 2,00m×2,00m (βάση × ύψος).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-8: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2020

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.8.4. Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050
Σύμφωνα με το Σχήμα 5.10-9 στο τέλος της δεκαετίας 2050 προβλέπεται να έχουν δημιουργηθεί
τρεις (3) τεχνητές λίμνες στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας α) η Λίμνη Ορυχείου Μαυροπηγής, β) η
Λίμνη Ορυχείου Υψηλάντη και γ) η Λίμνη Ορυχείου Νοτίου Πεδίου. Στις ανωτέρω δύο (2)
πρώτες λίμνες θα αποχετεύονται τα όμβρια ύδατα της νοτιοανατολικής περιοχής και στην τρίτη τα
όμβρια ύδατα της νοτίου περιοχής των λιγνιτωρυχείων. Με τον τρόπο αυτό, δεν απαιτούνται
τάφροι εκτροπής στην περιοχή των ορυχείων Μαυροπηγής και Νοτιοδυτικού Πεδίου, διατηρείται
η τάφρος Τ5 ως έχει (χρονικοί ορίζοντες 2015 και 2020) και τροποποιείται λίγο η τάφρος Τ6.
Στον Πίνακα 5.10-10 δίνονται τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και οι πλημμυρικές παροχές με

περίοδο επαναφοράς T=50 έτη και συντελεστή απορροής C=0,10 των λεκανών απορροής
ενδιαφέροντος και στον Πίνακα 5.10-11 οι διαστάσεις των τάφρων συλλογής Τ5 και Τ6.

(Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050)
ΧΡΟΝΟΣ ΈΝΤΑΣΗ Μ ΕΓΙΣΤΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΣΥΓΚ /ΣΗΣ ΣΥΝΤ. ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗΣ ΠΛΗΜ .ΠΑΡΟΧΗ
tc ΑΠΟΡΡΟΗΣ i Q
Μ ΕΘΟΔΟΣ C
Α /Α ΈΚΤΑΣΗ Hmin Hµέσο Hmax L ΚΛΙΣΗ Τ= 50 έτη Τ= 50 έτη
GIANDOTTI
km 2 m m m km m/m min mm/hr m3/s
ΛΔ5 45,65 820 1226 1710 19,40 0,0459 208,9 0,10 8,6 10,92
ΛΔ6 20,89 772 1029 1607 11,57 0,0722 166,8 0,10 10,2 5,92
Πίνακας 5.10-11: Διαστάσεις περιμετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας τέλος

δεκαετίας 2050
ΚΑΤΑ
ΠΛΑΤΟΣ Μ ΗΚΟΣ ΒΑΘΟΣ FREE
ΜΟΡΦΗ hmax hmin Μ ΗΚΟΣ
ΠΥΘΜΕΝΑ
ΠΡΑΝΩΝ
ΚΛΙΣΗ ΡΟΗΣ BOARD
ΓΟΜΕΝΟ
Α /Α (ΒΑΣΗ:ΥΨΟΣ) ΎΨΟΣ
ΤΑΦΡΟΥ ΤΑΦΡΟΥ
(m) (m) (m) (m) (m/m) (m/m) (m) (m) (m)

T5 τραπεζοειδής 860 732 8.955 1,00 1,50 0,014 1,16 0,29 1,50
Τ6 τραπεζοειδής 848 768 6.273 1,00 1,50 0,126 0,90 0,23 1,20
Η τάφρος Τ6 συλλέγει τα ύδατα στο σηµείο , όπου προτείνεται άντληση των υδάτων. Τέλος για
την προτεινόμενη τάφρο Τ5 ισχύουν όσα αναφέρθηκαν για τους χρονικούς ορίζοντες 2015 και
2020 δηλαδή ότι εκρέει στο υφιστάμενο τεχνικό στη θέση όπου οι υδραυλικοί υπολογισμοί
έδειξαν ότι απαιτείται τεχνικό διαστάσεων 2,00m×2,00m (βάση × ύψος).

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Σχήμα 5.10-9: Πρόταση αντιπλημμυρικής προστασίας – τέλος δεκαετίας 2050

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Ο Πίνακας 5.10-12 συνοψίζει τις προτεινόμενες διευθετήσεις σε συνδυασμό με τους αποδέκτες

για τους τρεις χρονικούς ορίζοντες (2015, 2020 και τέλος δεκαετίας 2050).
Πίνακας 5.10-12: Προτεινόμενες διευθετήσεις σε συνδυασμό με αποδέκτες ανά χρονικό

ορίζοντα του Έργου
ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΕΛΟΣ
ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2015 ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020
ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ 2050
ΣΗΜΕΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΣΗΜΕΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ ΣΗΜΕΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ
1 Τάφρος Σουλού 1 Τάφρος Σουλού
2 Τάφρος Σουλού 2 Τάφρος Σουλού

Άντληση Άντληση
3 Σουλού 3 Σουλού
υδάτων υδάτων
Τεχνικό - Τεχνικό - Τεχνικό -
4 - 4 - 4 -
Σουλού Σουλού Σουλού
Τεχνικό - Τεχνικό - Τεχνικό -
5 Τάφρος 5 Τάφρος 5 Τάφρος
Σουλού Σουλού Σουλού
6 Τάφρος Σουλού 6 Τάφρος Σουλού 6 Τάφρος Σουλού
Άντληση Άντληση Άντληση
7 Σουλού 7 Σουλού 7 Σουλού
υδάτων υδάτων υδάτων
5.10.9. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς
Στην παρούσα φάση ο στρατηγικός σχεδιασμός της ΔΕΗ Α.Ε. προβλέπει την καθαίρεση του
Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς με ταυτόχρονη μεταφορά των αντίστοιχων Κέντρων
Υπερυψηλής Τάσης (Κ.Υ.Τ.) που προγραμματίζονται να προσβληθούν από την ανάπτυξη των
Ορυχείων Πτολεμαΐδας έως τα έτη 2015, 2017 και 2025 αντιστοίχως και την κατασκευή της νέας
μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V, που σχεδιάζεται να λειτουργήσει το 2017. Από τις εν λόγω
καθαιρέσεις θα προκύψουν υλικά, οι ποσότητες των οποίων αναλύονται στις επόμενες
παραγράφους. Με εξαίρεση τα οικοδομικά υλικά καθαίρεσης τα οποία θα αποτεθούν στους
χώρους απόθεσης αγόνων, τα υπόλοιπα υλικά, δηλαδή μηχανολογικός εξοπλισμός, μεταλλικές
κατασκευές και σωληνώσεις (από χάλυβες, λαμαρίνες, χαλκό), κουφώματα, και πλαστικά θα
απομακρυνθούν εκποιούμενα κατά περίπτωση ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap ή θα
διατεθούν ως υλικά προς ανακύκλωση.
Σημειώνεται ότι μετά το πέρας της λειτουργίας τους, οι εναπομείναντες Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V και
ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου θα μπορούσαν, με τη σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας, να μην
καθαιρεθούν, αλλά να αξιοποιηθούν οι εγκαταστάσεις τους ως μουσιακοί χώροι. Κάτι τέτοιο όμως
δε μπορεί να γίνει για τους Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ., Πτολεμαΐδας και Καρδιάς, καθώς θα πρέπει να
καθαιρεθούν λόγω της προγραμματισμένης εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων του υπεδάφους στις
περιοχές που σήμερα είναι εγκατεστημένοι.

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
5.10.9.1. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ.
Ο όγκος των κτιριακών εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα
στοιχεία του Δ.Λ.Κ.Δ.Μ./ΤΒΣ/Α.Η.Σ., Τομέας Βιομηχανικού Συγκροτήματος, σε 90.000.000 m 3,
συμπεριλαμβανομένου του κυρίως κτιρίου, του σιλό τέφρας, του πύργου ψύξης και των
δεξαμενών αυτού αλλά χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι θεμελιώσεις των εγκαταστάσεων.
5.10.9.2. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας
Ο όγκος των κτιρίων και των εγκαταστάσεων του Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας ανέρχεται σύμφωνα με τα
επίσημα στοιχεία του ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Μελίτης-Αχλάδας, σε 2.551.680 m 3. Αντίστοιχα, ο όγκος
των σκυροδεμάτων και των τοιχοποιιών είναι κατά προσέγγιση της τάξης των 250.000 m 3,
συνεπώς ανάλογα με τον τρόπο καθαίρεσης μπορεί να προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης
από 400.000 έως 700.000 m 3. Το εκτιμώμενο βάρος του μηχανολογικού εξοπλισμού και των
μεταλλικών κατασκευών είναι της τάξης των 70.000 t. Όλα τα εν λόγω υλικά (χάλυβες, λαμαρίνες,
χαλκός από καλώδια), υαλοστάσιο, κουφώματα, κ.λπ., αλλά και ο εξοπλισμός των Μονάδων θα
αποξηλωθούν και θα απομακρυνθούν εκποιούμενα ως μεταχειρισμένος εξοπλισμός ή ως scrap.
Τέλος, ο εκτιμώμενος όγκος των πλαστικών του ψυκτικού συστήματος των πύργων ψύξης,
σωληνώσεων, κ.λπ. είναι της τάξης των 25.000 m 3.
5.10.9.3. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Καρδιάς
Ο όγκος των υλικών που θα προκύψουν από την καθαίρεση των εγκαταστάσεων και των κτιρίων
του Α.Η.Σ. Καρδιάς (εκτός των πύργων ψύξης) ανέρχεται σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του
ΔΜΚΘ/ΚΜΕΕΕ Δυτικής Μακεδονίας σε 2.100.000 m 3. Αντίστοιχα, ο όγκος των πύργων ψύξης
ανέρχεται περίπου σε 1.200.000 m3. Από τον όγκο αυτό και ανάλογα με τη μέθοδο καθαίρεσης
που θα επιλεγεί θα προκύψουν οικοδομικά υλικά καθαίρεσης όγκου περίπου 900.000 m 3. Ωστόσο,
εκτός των οικοδομικών υλικών υπάρχουν μεταλλικές κατασκευές και ηλεκτρομηχανολογικός
εξοπλισμός, οι ποσότητες των οποίων δεν είναι άμεσα εκτιμήσιμες εφόσον πρέπει να προηγηθεί η
κατηγοριοποίησή τους ανάλογα με τη μέθοδο διαχείρισής τους και στη συνέχεια η καταγραφή της
ποσότητάς τους.
5.10.10. Κατασκευή νέας μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V
Η ΔΕΗ Α.Ε. αποφάσισε την ανάπτυξη του νέου λιγνιτικού Σταθμού Πτολεμαΐδας-Κοζάνης (νέας
μονάδας Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), με κατασκευαστική περίοδο το 2012-2016 και έναρξη
λειτουργίας το 2017. Ο νέος λιγνιτικός σταθμός θα εφαρμόζει τη μέθοδο κονιορτοποιημένου
λιγνίτη, με πρόβλεψη για κατασκευή συστήματος δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα (RFCCS),
εντός κατάλληλου χώρου των απαλλοτριωμένων εκτάσεων της Επιχείρησης, σε υγιές έδαφος και

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
σε κεντροβαρή θέση ως προς τα λιγνιτικά πεδία τροφοδοσίας. Τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά

του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V συνοψίζονται στον Πίνακα 5.10-13.
Όπως προαναφέρθηκε, ο πραγματικός χρόνος έναρξης λειτουργίας της νέας Μονάδας θα είναι
δυνατόν να οριστικοποιηθεί επακριβώς, μόνον όταν θα έχει υπογραφεί από τον Ανάδοχο η σχετική
Σύμβαση και θα έχουν προχωρήσει και οι διαδικασίες αδειοδότησης. Σημειώνεται ότι, για την
εκπόνηση της παρούσας Μ.Π.Ε. ελήφθη ως ημερομηνία έναρξης της Εμπορικής Λειτουργίας της
νέας Μονάδας η 01/01/2017 και με βάση αυτήν καταρτίστηκαν, τόσο οι πίνακες παραγωγής των
Ορυχείων, όσο και εκείνοι της τροφοδοσίας όλων των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών της περιοχής
(ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου).
Τα βασικά δεδομένα τα οποία ελήφθησαν υπόψη για τη χωροθέτηση της Νέας Λιγνιτικής
Μονάδας ήταν τα ακόλουθα:
 Η διακοπή λειτουργίας του Α.Η.Σ. Λ.Κ.Δ.Μ. (43MW) το 2010, των μονάδων Ι, ΙΙ, ΙΙΙ του
Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας (320MW) το 2011, 2012 και 2014 αντίστοιχα και της μονάδας ΙV του
Α.Η.Σ. Πτολ/δας (300MW) το 2015.
 Τα διαθέσιμα-απολήψιμα λιγνιτικά αποθέματα στα ευρισκόμενα ήδη σε λειτουργία
επιφανειακά ορυχεία της Επιχείρησης και ειδικότερα του Κύριου Πεδίου (Ορ. Μαυροπηγής)
και Ν.Δ Πεδίου.
 Αναθεωρημένες Μεταλλευτικές Μελέτες για τη μελλοντική λειτουργία του Ορυχείου
Μαυροπηγής και Ν.Δ Πεδίου.
 Η ύπαρξη χώρων για την εγκατάσταση και λειτουργία της νέας Μονάδας σε
απαλλοτριωμένες εκτάσεις των Ορυχείων της Δ.Λ.Κ.Δ.Μ.
Πίνακας 5.10-13: Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθμού Α.Η.Σ.
Πτολεμαΐδας V
ΚΑΥΣΙΜΟ Λιγνίτης (κατά βάση)
ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ 550-660 MW (με δυνατότητα θερμικής ισχύος 140 MWth προς το δίκτυο
τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας και θερμοκρασία ύδατος τηλεθέρμανσης 120 οC)
ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ≥ 41,5%
(ΚΑΘΑΡΟΣ)
ΌΡΙΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ Απόδοση εγκατάστασης αποθείωσης
− SOx ≤150mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
− NOx ≤200mg/Nm3 (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
Σωματίδια
- Στην έξοδο του φίλτρου (ESP):
≤50mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου).
- Στην έξοδο της εγκατάστασης αποθείωσης:
≤10mg/Nm3 or less (6% O2, κατ' όγκον επί ξηρού αερίου)
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ Προβλέπεται χώρος για μελλοντική εγκατάσταση CCS (Carbon Capture and
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ CCS Storage) με προβλεπόμενη τεχνολογία Post combustion based on flue gas
(CARBON CAPTURE AND scrubbing with amines
STORAGE)

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
Για την κατασκευή και λειτουργία της νέας μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V βρίσκεται υπό
εκπόνηση Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων τύπου Α1 η οποία θα υποβληθεί το
συντομότερο δυνατόν στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ (ΔΕΑΡΘ).
5.10.11. Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς
Σήμερα κατασκευάζεται, και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2010, ο νέος αγωγός
τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Ο νέος αυτός αγωγός θα αντικαταστήσει τον
υφιστάμενο αγωγό τηλεθέρμανσης που συνδέει τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας με την πόλη της
Πτολεμαΐδας, όταν ο τελευταίος θα διακόψει τη λειτουργία του το 2015. Από τις εργασίες
ανάπτυξης του Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, αναμένεται προσβολή το 2020 του νέου
αγωγού τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας από τον ΑΗΣ Καρδιάς. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει, μέχρι
τότε, να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες παραλλαγής του προσβαλλόμενου τμήματος.
5.11. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Σε έκταση περίπου 4000στρ. στις τελικά διαμορφωμένες εκτάσεις που θα δημιουργηθούν στα
εξοφλημένα τμήματα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προβλέπεται η εγκατάσταση διαφόρων τύπων
ΑΠΕ (ηλιοθερμικών, φωτοβολταϊκών κλ.π. σταθμών) η χωροθέτηση των οποίων θα
πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο
διαδικασίες.
5.12. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Στο πλαίσιο της ασφαλούς λειτουργίας των Ορυχείων εκπονούνται μελέτες ενεργητικής
πυροπροστασίας για τις επί μέρους εγκαταστάσεις. Οι εν λόγω μελέτες υποδεικνύουν κατάλληλα
μέτρα ενεργητικής πυροπροστασίας τα οποία και υλοποιούνται μετά την έγκριση των μελετών από
την Πυροσβεστική Υπηρεσία (Π.Υ.). Ενδεικτικά αναφέρονται στη συνέχεια πρόσφατα
εγκεκριμένες σχετικές μελέτες:
 Μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας Πρατηρίου Ορ. Κύριου Καρδιάς, Αρ. έγκρισης 74/08
(16/05/08).
 Μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας Πρατηρίου Ορ. Κύριου Πεδίου, Αρ. έγκρισης 75/08
(03/09/08), τροποποίηση αυτής από μελέτη με Αρ. έγκρισης 75/Α/09 (29/07/09).
 Μελέτη ενεργητικής πυροπροστασίας Πρατηρίου Ορ. Νότιου Πεδίου, Αρ. έγκρισης 78/08
(31/10/08).

ECHMES Ltd.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - 15.06.10

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - 15.06.10

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΔΕΗ Α.Ε.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ .................................5-1

5.8.1. Θόρυβος ................................ ................................ ................................ .................. 5-96

5.10.6.1. Προσβολή δάσους Μαυροπηγής ................................ ................................ .. 5-137

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ iii

Πίνακας 5.2-2: Χρονικός προγραμματισμός (διάγραμμα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ vii

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ

5.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-1

Σχήμα 5.1-1: Χάρτης λιγνιτικών κοιτασμάτων Δ. Μακεδονίας και Θεσσαλίας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-2

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-3

Πίνακας 5.1-2: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς την

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-4

Πίνακας 5.1-3: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεμαΐδας (1957-2009) ως προς τη σχέση

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-5

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-6

Συνολικές εκσκαφές (εκατ. κυβ.)

Λιγνίτης (εκατ. τόνοι.)

Σχέση εκμετάλλευσης (m3 αγόνων/t λιγνίτη)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-7

Από τον Πίνακα 5.1-4 προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

 Τα περισσότερα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη εντοπίζονται στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου

Ο Πίνακας 5.1-4 παρουσιάζει τα αποθέματα των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και επικαιροποιεί τα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-8

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-9

339 εκατ. τόνοι

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-10

5.2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Η ως άνω αναθεωρημένη τεχνική μελέτη βασίστηκε:

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-11

Τονίζεται ότι οι εκμεταλλεύσεις των Ορυχείων Πτολεμαΐδας παρουσιάζουν δυναμικό χαρακτήρα

5.2.1. Μέθοδος εκμετάλλευσης

Τα κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά των πολυστρωματικών κοιτασμάτων της λιγνιγοφόρου

Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τη χρησιμοποίηση ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων μεγάλης δυναμικό-

Το πεδίο εφαρμογής της είναι οι επιφανειακές εκμεταλλεύσεις πολυστρωματικών κοιτασμάτων

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-12

Τα κύρια βασικά χαρακτηριστικά της μεθόδου εκμετάλλευσης είναι:

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-13

1) ΑΡΧΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΟΡΙΑ

2) ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΚΣΚΑΦΗ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ

3) ΕΝΑΡΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

4) ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ

Σχήμα 5.2-1: Στάδια εξέλιξης της εκμετάλλευσης ορυχείου

Ο κύριος (πάγιος) εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την εκμετάλλευση είναι:

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-14

Σχήμα 5.2-2: Εκμετάλλευση κοιτασμάτων μεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης με τη μέθοδο

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-15

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-16

Όπως προαναφέρθηκε, ο εξοπλισμός αυτός είναι ηλεκτροκίνητος, με συνέπεια την

Παράλληλα με τη λειτουργία του βασικού εξοπλισμού (εκσκαφείς, ταινιόδρομοι και αποθέτες),

Σημειώνεται ότι η μεταφορά των εξορυσσόμενων υλικών με ταινιοδρόμους αποτελεί τη Βέλτιστη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-17

Πίνακας 5.2-1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς

5.2.2. Φάση κατασκευής

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-18

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-19

Πίνακας 5.2-2: Χρονικός προγραμματισμός (διάγραμμα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-20

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 5-21

5.2.3. Φάση λειτουργίας