ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 15.06.10

∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
1. ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ............................................................................................... 1-1

1.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ....................................................................................................... 1-1
1.2. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ.............................................................................................. 1-4
1.3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ..................................................................................... 1-5
1.4. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ ................................................................................ 1-6
1.5. ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ...................................................................................................... 1-9
1.6. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ........................................................................................ 1-11
1.7. ∆ΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ................................................. 1-12
1.8. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ............................................................. 1-16
1.9. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ............................... 1-18
2. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ............................................................................................................ 2-1

2.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ......................................................................................... 2-1
2.1.1. Ονοµασία του Έργου................................................................................................. 2-1
2.1.2. Είδος και µέγεθος του Έργου .................................................................................... 2-1
2.1.3. Ονοµασία και είδος Επιχείρησης .............................................................................. 2-5
2.1.4. Στοιχεία και διοικητική υπαγωγή Έργου................................................................... 2-5
2.1.5. Αρµόδιοι για το περιεχόµενο της Μελέτης ............................................................... 2-5
2.1.6. Σύντοµη παρουσίαση της ∆ΕΗ Α.Ε. ......................................................................... 2-5
2.1.6.1. Γενικά στοιχεία της Εταιρείας .......................................................................... 2-5
2.1.6.2. Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη .......................................................................... 2-13
2.1.6.3. Περιβαλλοντική πολιτική ............................................................................... 2-16
2.1.7. Σύντοµη παρουσίαση των εξεταζόµενων ορυχείων ................................................ 2-19
2.2. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ............... 2-21
2.2.1. Μεθοδολογική προσέγγιση ..................................................................................... 2-21
2.2.2. Συνοπτική περιγραφή της δοµής της Μελέτης........................................................ 2-23
2.2.3. Υφιστάµενο νοµοθετικό πλαίσιο............................................................................. 2-24
2.2.4. Οµάδα Μελέτης....................................................................................................... 2-29
2.3. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ – ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ........................................................................................ 2-31
2.3.1. Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.) .................................... 2-31
2.3.2. Περιβαλλοντική αδειοδότηση Βοηθητικών εγκαταστάσεων - Συνοδών Έργων –
Λοιπών εγκαταστάσεων ........................................................................................................ 2-32
3. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ ............................................................ 3-1

3.1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ......................................... 3-1
3.2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ........................................ 3-3
3.3. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΜΕΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ........................... 3-4
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ i
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
3.4. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ....................................................................................................... 3-15

3.5. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ – ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ............................................................ 3-18
3.5.1. Γενικά - Σκοπιµότητα του προτεινόµενου έργου .................................................... 3-18
3.5.2. Εκµεταλλευσιµότητα – αξιοποίηση λιγνίτη ............................................................ 3-19
3.5.3. Οικονοµικά Οφέλη .................................................................................................. 3-21
3.5.4. Ασφάλεια εφοδιασµού............................................................................................. 3-21
3.5.5. Αναπτυξιακή διάσταση – ανταγωνιστικότητα ........................................................ 3-26
3.5.6. Απασχόληση – θέσεις εργασίας .............................................................................. 3-27
3.5.7. Προστασία Περιβάλλοντος - Τηλεθέρµανση .......................................................... 3-28
3.5.8. Συνεισφορά στις τοπικές κοινωνίες - Τέλος ανάπτυξης βιοµηχανικών περιοχών
παραγωγής ρεύµατος............................................................................................... 3-30
3.6. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ ........................................................................... 3-30
3.6.1. Γενικά στοιχεία – αποθέµατα και ποιότητα λιγνίτη ................................................ 3-30
3.6.2. Οικονοµικά Στοιχεία ............................................................................................... 3-31
4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ............................................................ 4-1

4.1. ΓΕΝΙΚΑ .......................................................................................................................... 4-1
4.2. ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ............................................................................................... 4-1
4.2.1. Μετεωρολογικά και κλιµατολογικά χαρακτηριστικά................................................ 4-1
4.2.1.1. Κλίµα ................................................................................................................ 4-1
4.2.1.2. Θερµοκρασία .................................................................................................... 4-8
4.2.1.3. Βροχόπτωση ..................................................................................................... 4-9
4.2.1.4. Σχετική υγρασία, νέφωση, παγετός ................................................................ 4-10
4.2.1.5. Ανεµολογικά χαρακτηριστικά ........................................................................ 4-11
4.2.1.6. Κλιµατικός τύπος – οµβροθερµικά διαγράµµατα........................................... 4-13
4.2.2. Γεωλογία.................................................................................................................. 4-19
4.2.2.1. Παλαιογεωγραφική εξέλιξη περιοχής............................................................. 4-19
4.2.2.2. Στρωµατογραφία............................................................................................. 4-20
4.2.2.3. Κοιτασµατολογία............................................................................................ 4-24
4.2.2.4. Τεκτονική........................................................................................................ 4-27
4.2.2.5. Σεισµικότητα .................................................................................................. 4-29
4.2.3. Εδάφη ...................................................................................................................... 4-30
4.2.3.1. Χαρακτηριστικά εδαφών ................................................................................ 4-30
4.2.3.2. Ποιότητα εδαφών – υφιστάµενη περιβαλλοντική κατάσταση........................ 4-34
4.2.4. Υδατικοί πόροι ........................................................................................................ 4-47
4.2.4.1. Γενικά ............................................................................................................. 4-47
4.2.4.2. Θεσµικό πλαίσιο ............................................................................................. 4-49
4.2.4.3. Υπόγεια νερά .................................................................................................. 4-52
4.2.4.3.1. Υδρογεωλογία ........................................................................................... 4-52
4.2.4.3.2. Καρστικά υδροφόρα συστήµατα............................................................... 4-53
4.2.4.3.3. Υδροφόρα συστήµατα χαλαρών ιζηµάτων ............................................... 4-54
4.2.4.3.3.1 Υδροφορέας υπερκειµένων.....................................................................4-55
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
4.2.4.3.3.2 Υδροφορέας υποκειµένων ......................................................................4-60

4.2.4.3.4. Ποιοτικά χαρακτηριστικά υπογείων νερών............................................... 4-62
4.2.4.3.4.1 Περιοδικές µετρήσεις ποιότητας υπογείων νερών ..................................4-63
4.2.4.3.4.2 Συνεχείς µετρήσεις ποιότητας υπογείων νερών......................................4-72
4.2.4.3.5. Μετρήσεις στάθµης υπογείων νερών ........................................................ 4-72
4.2.4.4. Επιφανειακά νερά ........................................................................................... 4-75
4.2.4.4.1. Υδρολογικά στοιχεία................................................................................. 4-75
4.2.4.4.1.1 Υδρολογική λεκάνη απορροής................................................................4-75
4.2.4.4.1.2 Υδατορέµατα...........................................................................................4-84
4.2.4.4.1.3 Ρέµα Σουλού ...........................................................................................4-92
4.2.4.4.1.4 Επιφανειακά νερά αντλιοστασίων ..........................................................4-97
4.2.4.4.1.5 Επεξεργασµένα υδατικά απόβλητα.........................................................4-98
4.2.4.4.2. Ποιοτικά χαρακτηριστικά επιφανειακών νερών ....................................... 4-98
4.2.4.4.2.1 Ρέµα Σουλού ...........................................................................................4-98
4.2.4.4.2.2 Επιφανειακά νερά αντλιοστασίων ........................................................4-101
4.2.4.4.2.3 Επεξεργασµένα υδατικά απόβλητα.......................................................4-105
4.2.4.5. Υδατικό ισοζύγιο .......................................................................................... 4-106
4.2.4.5.1. Γενικά...................................................................................................... 4-106
4.2.4.5.2. Υδατικό Ισοζύγιο .................................................................................... 4-108
4.2.4.5.2.1 Ατµοσφαιρικά κατακρηµνίσµατα, εξατµισοδιαπνοή, περίσσεια νερού
(κατείσδυση + επιφανειακή απορροή) ..................................................4-109
4.2.4.5.2.2 Επιφανειακή απορροή στην έξοδο της λεκάνης ...................................4-110
4.2.4.5.2.3 Εισροές από τη γειτονική υδρολογική λεκάνη του Αλιάκµονα ............4-110
4.2.4.5.2.4 Απολήψεις νερών για διάφορες χρήσεις και διαδικασίες .....................4-110
4.2.4.5.2.5 Συµπεράσµατα ......................................................................................4-112
4.2.5. Οικολογικά δεδοµένα ............................................................................................ 4-114
4.2.5.1. Οικοσυστήµατα ............................................................................................ 4-114
4.2.5.1.1. Ευρύτερη περιοχή.................................................................................... 4-114
4.2.5.1.2. Περιοχή έργου ......................................................................................... 4-116
4.2.5.2. Χλωρίδα........................................................................................................ 4-117
4.2.5.2.1. Χλωρίδα της ευρύτερης περιοχής ........................................................... 4-117
4.2.5.2.2. Χλωρίδα της άµεσης περιοχής ................................................................ 4-119
4.2.5.3. Πανίδα .......................................................................................................... 4-121
4.2.5.3.1. Πανίδα της ευρύτερης περιοχής .............................................................. 4-121
4.2.5.3.2. Πανίδα της άµεσης περιοχής................................................................... 4-122
4.2.5.4. Οικολογικά ευαίσθητες – προστατευόµενες περιοχές .................................. 4-123
4.2.6. Μορφολογία και τοπιολογικά χαρακτηριστικά ..................................................... 4-124
4.2.6.1. Μορφολογικά χαρακτηριστικά ..................................................................... 4-124
4.2.6.2. Τοπιολογικά χαρακτηριστικά ....................................................................... 4-125
4.2.7. Ατµοσφαιρικό περιβάλλον .................................................................................... 4-134
4.2.7.1. Εισαγωγή ...................................................................................................... 4-134
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ iii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
4.2.7.2. Νοµικό Πλαίσιο ............................................................................................ 4-135

4.2.7.3. Περιοχή µελέτης – ∆ιαθέσιµες µετρήσεις .................................................... 4-139
4.2.7.4. Ραδιενεργός ακτινοβολία.............................................................................. 4-154
4.2.8. Ακουστικό περιβάλλον – ∆ονήσεις....................................................................... 4-155
4.2.8.1. Περιβαλλοντικός Θόρυβος ........................................................................... 4-155
4.2.8.2. ∆ονήσεις & ωστικό κύµα από εκρήξεις........................................................ 4-164
4.3. ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.......................................................................... 4-171
4.3.1. ∆ηµογραφικά στοιχεία .......................................................................................... 4-173
4.3.2. Ηλικιακές πυραµίδες ............................................................................................. 4-177
4.3.3. Επίπεδο εκπαίδευσης............................................................................................. 4-177
4.3.4. Επίπεδο απασχόλησης........................................................................................... 4-178
4.3.5. Είδος απασχόλησης ............................................................................................... 4-180
4.3.6. Χρήσεις γης ........................................................................................................... 4-187
4.3.6.1. Χωροταξικές κατευθύνσεις .......................................................................... 4-187
4.3.6.1.1. Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης... 4-187
4.3.6.1.2. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη
Βιοµηχανία .............................................................................................. 4-188
4.3.6.1.3. Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης
∆υτικής Μακεδονίας ............................................................................... 4-191
4.3.6.2. Θεσµοθετηµένες χρήσεις .............................................................................. 4-192
4.3.6.2.1. Όρια Περιοχών παραχωρήσεων στη ∆ΕΗ Α.Ε. δικαιωµάτων εκµετάλλευσης
................................................................................................................. 4-192
4.3.6.2.2. Άλλες θεσµοθετηµένες χρήσεις............................................................... 4-192
4.3.6.3. Χρήσεις γης άµεσης περιοχής µελέτης ....................................................................... 4-193
4.3.6.4. Γενικές χρήσεις γης ευρύτερης περιοχής µελέτης ...................................................... 4-196
4.3.7. Παραγωγικοί τοµείς............................................................................................... 4-198
4.3.7.1. Γεωργία......................................................................................................... 4-198
4.3.7.2. Κτηνοτροφία................................................................................................. 4-200
4.3.7.3. Ορυκτός Πλούτος ......................................................................................... 4-202
4.3.7.4. ∆ασικός Πλούτος.......................................................................................... 4-204
4.3.7.5. Βιοµηχανία ................................................................................................... 4-204
4.3.7.6. Τουρισµός..................................................................................................... 4-205
4.3.8. Υποδοµές............................................................................................................... 4-206
4.3.8.1. ∆ίκτυα µεταφορών........................................................................................ 4-206
4.3.8.2. Ύδρευση – Αποχέτευση – Απορρίµµατα ..................................................... 4-207
4.3.8.3. ∆ίκτυο ηλεκτροδότησης και επικοινωνιών................................................... 4-209
4.3.9. Ιστορικά – Πολιτιστικά χαρακτηριστικά............................................................... 4-209
4.3.9.1. Ιστορικά στοιχεία.......................................................................................... 4-209
4.3.9.2. Πολιτισµικά στοιχεία – Αρχαιολογικοί χώροι.............................................. 4-211
4.3.10. Κοινωνική και οικονοµική προσφορά ∆ΕΗ.......................................................... 4-214
4.3.10.1. Κοινωνική προσφορά ................................................................................... 4-214
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ iv
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
4.3.10.2. Οικονοµική προσφορά.................................................................................. 4-215

4.3.10.3. Περιβαλλοντική πολιτική ............................................................................. 4-215
4.3.10.3.1. Γενικά...................................................................................................... 4-215
4.4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ............................. 4-217
5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ .................................................................... 5-1

5.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ – ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ......................................................................................... 5-1
5.2. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ............................................................................ 5-11
5.2.1. Μέθοδος εκµετάλλευσης......................................................................................... 5-12
5.2.2. Φάση κατασκευής ................................................................................................... 5-18
5.2.3. Φάση λειτουργίας .................................................................................................... 5-22
5.2.3.1. Σχεδιασµός των ορυχείων............................................................................... 5-22
5.2.3.2. Aνάπτυξη των ορυχείων ................................................................................. 5-27
5.2.3.3. Παραγωγική διαδικασία.................................................................................. 5-38
5.2.3.4. Πάγιος και Βοηθητικός εξοπλισµός ............................................................... 5-39
5.2.3.5. ∆ιακίνηση υλικών........................................................................................... 5-48
5.2.4. Προσωπικό .............................................................................................................. 5-52
5.2.5. Βοηθητικές ύλες και ανταλλακτικά λειτουργίας..................................................... 5-55
5.2.6. ∆ιακίνηση υλικών και παραγωγή λιγνίτη................................................................ 5-56
5.2.7. Χρονικός προγραµµατισµός Έργου ........................................................................ 5-57
5.3. ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ............................................................................. 5-59
5.3.1. Χρήση νερού ........................................................................................................... 5-59
5.3.1.1. Χρήσεις υπογείων νερών ................................................................................ 5-59
5.3.1.2. Χρήσεις επιφανειακών νερών......................................................................... 5-62
5.3.1.3. Χρήσεις νερού στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας ..................................................... 5-64
5.3.2. Χρήση ενέργειας ........................................................................................................... 5-66
5.3.2.1. Ηλεκτρική ενέργεια ........................................................................................ 5-66
5.3.2.2. Καύσιµα.......................................................................................................... 5-69
5.4. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ.......................................................................................... 5-70
5.4.1. Γενικά ...................................................................................................................... 5-70
5.4.2. Σκόνη - Αιωρούµενα σωµατίδια (PM10) ................................................................ 5-70
5.4.3. Αέριες εκποµπές εκτός PM10 ....................................................................................... 5-71
5.5. Υ∆ΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΥΓΡΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ.............................................................. 5-73
5.5.1. Υδατικά αστικά απόβλητα....................................................................................... 5-73
5.5.2. Λοιπά υγρά απόβλητα ............................................................................................. 5-75
5.5.3. Χρησιµοποιηµένα ορυκτέλαια και λιπαντικά.......................................................... 5-75
5.5.4. ∆ιαχείριση επιφανειακών νερών αντλιοστασίων .................................................... 5-76
5.6. ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΠΟΘΕΣΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΚΑΥΣΗΣ ΛΙΓΝΙΤΗ ΜΕ ΤΑ ΑΓΟΝΑ ......................................................................... 5-78
5.6.1. ∆ιαχείριση Αγόνων.................................................................................................. 5-78
5.6.2. Συναπόθεση Στερεών Υποπροϊόντων καύσης λιγνίτη µε τα άγονα ........................ 5-82
5.7. ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΙΛΥΕΣ - ΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ ................................ 5-91
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ v
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
5.7.1. Ιλύες ........................................................................................................................ 5-91

5.7.2. Βιοµηχανικά απόβλητα που χρήζουν ειδικής διαχείρισης ...................................... 5-91
5.7.3. Αστικά απορρίµµατα............................................................................................... 5-93
5.8. ΘΟΡΥΒΟΣ - ∆ΟΝΗΣΕΙΣ ............................................................................................. 5-96
5.8.1. Θόρυβος................................................................................................................... 5-96
5.8.2. ∆ονήσεις .................................................................................................................. 5-98
5.9. ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ – ΣΥΝΟ∆Α ΕΡΓΑ
.................................................................................................................................... 5-100
5.9.1. Εισαγωγή ............................................................................................................... 5-100
5.9.2. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Υδατικών Αποβλήτων .......................................... 5-101
5.9.2.1. Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυµάτων....................................................... 5-101
5.9.2.2. Ειδική εγκατάσταση επεξεργασίας υδατικών αποβλήτων............................ 5-104
5.9.3. Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων (ΧΥΤΑ) ......................................... 5-104
5.9.4. Χώρος ∆ιαχείρισης Βιοµηχανικών Αποβλήτων.................................................... 5-105
5.9.5. Πρατήρια Υγρών Καυσίµων Ορυχείων Πτολεµαΐδας........................................... 5-107
5.9.6. Συνεργεία συντήρησης οχηµάτων και ντιζελοκίνητου εξοπλισµού Ορυχείων
Πτολεµαΐδας........................................................................................................................ 5-111
5.9.7. Μηχανουργεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας ................................................................ 5-112
5.9.8. Hλεκτροτεχνεία – Ηλεκτρολογεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας .................................. 5-113
5.9.9. Συνεργείο Επισκευής Ιµάντων Ορυχείων Πτολεµαΐδας........................................ 5-114
5.9.10. Συνεργείο Επισκευής Ραούλων Ορυχείων Πτολεµαΐδας ...................................... 5-114
5.9.11. Συνεργείο Επισκευής Κάδων και Πέδιλων Ορυχείων Πτολεµαΐδας..................... 5-115
5.9.12. Πλυντήρια εργολαβικών αυτοκινήτων Ορυχείων Πτολεµαΐδας ........................... 5-115
5.9.13. Αποθήκες εκρηκτικών – καψυλίων – αδρανών πρώτων υλών Ορυχείων
Πτολεµαΐδας........................................................................................................................ 5-116
5.9.13.1. Αποθήκη εκρηκτικών ................................................................................... 5-116
5.9.13.2. Αποθήκη πυροκροτητών (καψυλίων) ........................................................... 5-116
5.9.13.3. Αποθήκες Αδρανών Πρώτων Υλών (για παραγωγή AN/FO & H.AN/FO) . 5-116
5.10. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟ∆ΟΜΕΣ, ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑ........................................................................................................ 5-117
5.10.1. Εισαγωγή ............................................................................................................... 5-117
5.10.2. Οδικό ∆ίκτυο - Παλαιά Εθνική Οδός (Π.Ε.Ο) Κοζάνης - Πτολεµαΐδας............... 5-124
5.10.3. Σιδηροδροµικό ∆ίκτυο - Σιδηροδροµική Γραµµή (Σ.Γ) ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεµαΐδας
- Αµυνταίου......................................................................................................................... 5-128
5.10.4. Προσβολή Επαρχιακών ∆ρόµων........................................................................... 5-133
5.10.4.1. Οικισµός Μαυροπηγής ................................................................................. 5-133
5.10.4.2. Οικισµός Ποντοκώµης.................................................................................. 5-133
5.10.5. Απαλλοτριώσεις οικισµών..................................................................................... 5-134
5.10.5.1. Εισαγωγή ...................................................................................................... 5-134
5.10.5.2. Απαλλοτρίωση οικισµού Ποντοκώµης......................................................... 5-135
5.10.5.3. Απαλλοτρίωση οικισµού Μαυροπηγής ........................................................ 5-136
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ vi
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
5.10.5.4.Μεταφορά των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόµου του

οικισµού Κοµάνου σε νέες θέσεις ........................................................... 5-137
5.10.5.5. Κατάργηση του οικισµού Πτελεώνα ............................................................ 5-137
5.10.6. ∆άση ...................................................................................................................... 5-137
5.10.6.1. Προσβολή δάσους Μαυροπηγής .................................................................. 5-137
5.10.6.2. Προσβολή δάσους Ποντοκώµης................................................................... 5-137
5.10.6.3. Προσβολή δάσους Κοµάνου......................................................................... 5-137
5.10.7. Εκτροπή ρέµατος Σουλού...................................................................................... 5-138
5.10.8. ∆ιευθετήσεις υδατορρεµάτων ............................................................................... 5-141
5.10.8.1. Μεθοδολογία υπολογισµών .......................................................................... 5-142
5.10.8.2. Χρονικός Ορίζοντας 2015 ............................................................................ 5-143
5.10.8.3. Χρονικός Ορίζοντας 2020 ............................................................................ 5-146
5.10.8.4. Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050.................................................. 5-149
5.10.9. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.∆.Μ., Πτολεµαΐδας και Καρδιάς .................................... 5-151
5.10.9.1. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Λ.Κ.∆.Μ. ....................................................................... 5-152
5.10.9.2. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Πτολεµαΐδας .................................................................. 5-152
5.10.9.3. Καθαίρεση Α.Η.Σ. Καρδιάς.......................................................................... 5-152
5.10.10. Κατασκευή νέας µονάδας Α.Η.Σ. Πτολεµαΐδας V................................................ 5-152
5.10.11. Παραλλαγή αγωγού τηλεθέρµανσης Πτολεµαΐδας από ΑΗΣ Καρδιάς................. 5-154
5.11. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.................................................................... 5-154
5.12. ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ.................................................................................................... 5-154
6. ΣΧΕ∆ΙΟ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ................................................................................................... 6-1
6.1. ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΥ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ...................................................................................................... 6-1
6.1.1. Γενικά.............................................................................................................................. 6-1
6.1.2. Στόχοι του σχεδιασµού κλεισίµατος ......................................................................... 6-2
6.1.3. Προγραµµατισµός σχεδιασµού κλεισίµατος και περιβαλλοντικής αποκατάστασης. 6-3
6.2. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΟΡΥΧΕΙΩΝ..................................................................... 6-5
6.2.1. Επιφανειακοί χώροι τελικών εκσκαφών και αποθέσεων .......................................... 6-5
6.2.1.1. Γενικά ............................................................................................................... 6-5
6.2.1.2. Αποτροπή πρόσβασης σε µη εξουσιοδοτηµένα άτοµα..................................... 6-6
6.2.1.3. Αποµάκρυνση εξοπλισµού ............................................................................... 6-6
6.2.1.4. Τελική διαµόρφωση χώρων εκσκαφής και απόθεσης αγόνων ......................... 6-7
6.2.1.5. Ευστάθεια και αποφυγή διάβρωσης πρανών .................................................... 6-8
6.2.1.6. ∆ιαχείριση επιφανειακών απορροών ................................................................ 6-9
6.2.1.7. Τελικές χρήσεις γης .......................................................................................... 6-9
6.2.1.8. Τεκµηρίωση επιτυχίας κλεισίµατος................................................................ 6-10
6.2.2. Χώροι βοηθητικών εγκαταστάσεων........................................................................ 6-10
6.2.2.1. Γενικά ............................................................................................................. 6-10
6.2.2.2. Παύση λειτουργίας βοηθητικών εγκαταστάσεων........................................... 6-12
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ vii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Αποσυναρµολόγηση εξοπλισµού.................................................................... 6-12

6.2.2.3.
Ασφαλής κατεδάφιση βοηθητικών εγκαταστάσεων και διαχείριση
6.2.2.4.
προϊόντων/αποβλήτων κατεδάφισης ......................................................... 6-13
6.2.2.5. ∆ιαχείριση επιφανειακών νερών..................................................................... 6-13
6.2.2.6. Τεκµηρίωση επιτυχίας κλεισίµατος................................................................ 6-13
6.3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ
ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ............................................................................................ 6-14
6.3.1. Στόχοι και αρχές της αποκατάστασης ..................................................................... 6-14
6.3.1.1. Γενικά – επιδιωκόµενο αποτέλεσµα ............................................................... 6-14
6.3.1.2. Καθορισµός των χρήσεων γης µετά την ολοκλήρωση και παύση της
δραστηριότητας ......................................................................................... 6-17
6.3.1.3. Αποκατάσταση Τοπίου ................................................................................... 6-19
6.3.2. Εργασίες περιβαλλοντικής αποκατάστασης............................................................ 6-19
6.3.2.1. Γενικά ............................................................................................................. 6-19
6.3.2.2. Αποκατάσταση εδαφών .................................................................................. 6-20
6.3.2.3. ∆ιαχείριση φυτικής γης................................................................................... 6-23
6.3.2.4. ∆ενδροφύτευση δασικών ειδών ...................................................................... 6-28
6.3.2.5. Μηχανικά µέσα για την αποκατάσταση ......................................................... 6-35
6.3.3. ∆ηµιουργία πράσινης ζώνης προστασίας ................................................................ 6-35
6.3.4. Συντήρηση της αποκατεστηµένης βλάστησης – συµπληρωµατικές φυτεύσεις ...... 6-36
6.3.5. Παρακολούθηση αποτελεσµάτων αποκατάστασης................................................. 6-36
6.3.6. ∆ηµιουργία υποδοµών............................................................................................. 6-37
6.3.6.1. Οδικό δίκτυο – πρόσβαση .............................................................................. 6-38
6.3.6.2. Αρδευτικό σύστηµα ........................................................................................ 6-38
6.3.6.3. Περίφραξη ...................................................................................................... 6-38
6.3.6.4. Πυροπροστασία .............................................................................................. 6-39
6.3.6.5. Παρατηρητήρια............................................................................................... 6-39
6.3.6.6. Σωστικά µέσα ................................................................................................. 6-39
6.4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΙΜΝΑΙΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ
ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ............................................................................................ 6-40
6.4.1. Γενικά περί λιµναίων οικοσυστηµάτων και τεχνητών υγροτόπων.......................... 6-40
6.4.2. Μεθοδολογία αποκατάστασης των λιµναίων οικοσυστηµάτων της περιοχής του
Έργου 6-41
6.4.2.1. Γενικά ............................................................................................................. 6-41
6.4.2.2. Έργα και παρεµβάσεις για προστασία λιµναίων οικοσυστηµάτων περιοχής
Έργου ........................................................................................................ 6-42
6.5. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ................. 6-45
6.5.1. Γενικά ...................................................................................................................... 6-45
6.5.2. Κόστος έργων περιβαλλοντικής αποκατάστασης.................................................... 6-45
6.5.3. Κόστος αποκατάστασης .......................................................................................... 6-47
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ viii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
6.6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ............................................................. 6-49
6.6.1. Χρονοδιάγραµµα εργασιών αποκατάστασης .......................................................... 6-49
7. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟ∆ΩΝ, ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΥΣΕΩΝ .................. 7-1

7.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ..................................................................................................................... 7-1
7.2. ΜΗ∆ΕΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ....................................................................................................... 7-2
7.3. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ
∆ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ........................................................................................................ 7-4
7.3.1. Εναλλακτικές µέθοδοι εκµετάλλευσης...................................................................... 7-4
7.3.1.1. Βελτιώσεις σε θέµατα µεταφοράς υλικών ........................................................ 7-6
7.3.2. Εναλλακτικές µέθοδοι διαχείρισης αγόνων............................................................... 7-7
7.3.2.1. Γενικά κριτήρια ∆ιαχείρισης ............................................................................ 7-7
7.3.3. Συναπόθεση αγόνων και στερεών υποπροϊόντων καύσης ΑΗΣ ............................... 7-9
7.3.4. Εναλλακτικές Θέσεις για τη Χωροθέτηση των Εγκαταστάσεων ∆ιαχείρισης Αγόνων
7-11
7.3.4.1. Γενικά ............................................................................................................. 7-11
7.3.4.2. Εξωτερική απόθεση Προαστίου ..................................................................... 7-12
7.3.4.3. Εξωτερική απόθεση Πτελεώνα....................................................................... 7-12
7.3.4.4. Εξωτερική απόθεση Ακρινής.......................................................................... 7-14
7.4. ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ Υ∆ΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ...... 7-14
7.5. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ∆ΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ......... 7-15
7.5.1. Περιβαλλοντική αποκατάσταση – Έννοια και δυνατότητες ................................... 7-15
7.5.2. Εναλλακτικές λύσεις που εξεταστήκαν κατά την αποκατάσταση........................... 7-16
7.5.2.1. Εναλλακτικές Χρήσεις γης ............................................................................. 7-16
7.5.2.2. Επιλογή Εδαφών............................................................................................. 7-17
7.5.2.3. Επιλογή φυτεύσεων ........................................................................................ 7-18
7.6. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΣΥΝΟ∆ΩΝ ΕΡΓΩΝ ...................................................... 7-21
7.6.1. Μηδενική λύση........................................................................................................ 7-21
7.6.2. Εκτροπή τάφρου Σουλού......................................................................................... 7-22
7.6.3. Παραλλαγές σιδηροδροµικής γραµµής ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεµαΐδας -
Αµυνταίου ............................................................................................................................. 7-25
7.6.3.1. Εναλλακτικές Λύσεις που εξετάσθηκαν κατά το σχεδιασµό της προσωρινής
παραλλαγής της Σ.Γ Κοζάνης - Πτολεµαΐδας. .......................................... 7-25
7.6.3.2. Εναλλακτικές Λύσεις που εξετάσθηκαν κατά το σχεδιασµό της τελικής
παραλλαγής της Σ.Γ. Κοζάνης - Πτολεµαΐδας – Αναζήτηση βέλτιστης
όδευσης ..................................................................................................... 7-30
7.6.4. Παραλλαγές παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης – Πτολεµαΐδας............................................... 7-33
7.6.4.1. Εναλλακτικές Λύσεις που εξετάσθηκαν κατά το σχεδιασµό της προσωρινής
παραλλαγής της παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης - Πτολεµαΐδας............................ 7-34
7.7. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ISO 14001:2004
...................................................................................................................................... 7-36
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ix
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
8. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ............... 8-1

8.1. ΓΕΝΙΚΑ .......................................................................................................................... 8-1
8.2. ΜΕΘΟ∆ΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ............................................... 8-3
8.3. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.............................................................. 8-6
8.3.1. Μικροκλιµατικά χαρακτηριστικά.............................................................................. 8-6
8.3.2. Γεωλογικά και γεωτεχνικά χαρακτηριστικά.............................................................. 8-9
8.3.2.1. Γεωλογικά χαρακτηριστικά .............................................................................. 8-9
8.3.2.2. Γεωτεχνικά χαρακτηριστικά ........................................................................... 8-10
8.3.3. Εδαφικά χαρακτηριστικά................................................................................ 8-12
8.3.3.1. Εδαφικά χαρακτηριστικά κατά τη λειτουργία του Έργου .............................. 8-12
8.3.3.2. Εδαφικά Χαρακτηριστικά αποθέσεων µετά την αποκατάσταση.................... 8-12
8.3.4. Υδατικό περιβάλλον................................................................................................ 8-17
8.3.4.1. Γενικά στοιχεία............................................................................................... 8-17
8.3.4.2. ∆υνητικές επιπτώσεις στο υδατικό δυναµικό ................................................. 8-20
8.3.4.3. Σύνολο υδατικών πόρων................................................................................. 8-33
8.3.5. Βιοτικό Φυσικό Περιβάλλον ................................................................................... 8-33
8.3.5.1. Φυσικά οικοσυστήµατα της περιοχής............................................................. 8-33
8.3.5.2. Χλωρίδα.......................................................................................................... 8-36
8.3.5.3. Καλλιεργούµενες εκτάσεις ............................................................................. 8-38
8.3.5.4. Πανίδα ............................................................................................................ 8-40
8.3.6. Μορφολογία και Τοπιολογικά Χαρακτηριστικά ..................................................... 8-41
8.3.6.1. Εισαγωγή ........................................................................................................ 8-41
8.3.6.2. Μεθοδολογία .................................................................................................. 8-42
8.3.6.3. Τεχνικές παρουσίασης .................................................................................... 8-46
8.3.7. Ατµοσφαιρικό περιβάλλον ...................................................................................... 8-52
8.3.7.1. Αιωρούµενα στερεά – σκόνη.......................................................................... 8-52
8.3.7.2. Αέριες εκποµπές εκτός PM10......................................................................... 8-54
8.3.8. Ακουστικό περιβάλλον και δονήσεις ...................................................................... 8-56
8.3.8.1. Ακουστικό περιβάλλον ................................................................................... 8-56
8.3.8.2. ∆ονήσεις ......................................................................................................... 8-58
8.4. ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ............................................................................ 8-59
8.4.1. Απασχόληση............................................................................................................ 8-59
8.4.2. Παραγωγικοί τοµείς................................................................................................. 8-62
8.4.2.1. Πρωτογενής τοµέας ........................................................................................ 8-62
8.4.2.2. ∆ευτερογενής τοµέας...................................................................................... 8-63
8.4.2.3. Τριτογενής τοµέας .......................................................................................... 8-64
8.4.3. Ενεργειακή Ασφάλεια ............................................................................................. 8-64
8.4.4. Εθνική και τοπική οικονοµία................................................................................... 8-65
8.4.4.1. Οικονοµικά αποτελέσµατα σε επίπεδο Εθνικής Οικονοµίας.......................... 8-65
8.4.4.2. Οικονοµικά αποτελέσµατα σε επίπεδο Τοπικής Οικονοµίας ......................... 8-66
8.4.5. Κατοικία .................................................................................................................. 8-67
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ x
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
8.4.6. Τεχνικές και κοινωνικές υποδοµές.......................................................................... 8-67

8.4.6.1. Επιπτώσεις στα δίκτυα µεταφοράς ................................................................. 8-68
8.4.6.2. Επιπτώσεις στο δίκτυο Επεξεργασίας Λυµάτων ............................................ 8-69
8.4.6.3. Επιπτώσεις στο δίκτυο διαχείρισης απορριµµάτων........................................ 8-69
8.4.6.4. Επιπτώσεις στο δίκτυο ηλεκτροδότησης και τηλεπικοινωνιών...................... 8-70
8.4.7. Χρήσεις γης ............................................................................................................. 8-70
8.4.7.1. Γενικά ............................................................................................................. 8-70
8.4.8. Χωροταξικός σχεδιασµός........................................................................................ 8-74
8.4.9. Ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον...................................................................... 8-76
8.5. ΣΥΣΣΩΡΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ..................... 8-77
8.5.1. Εισαγωγή ................................................................................................................. 8-77
8.5.2. Τεχνικά συνοδά έργα............................................................................................... 8-77
8.5.3. Συνολικές συσσωρευτικές επιπτώσεις - Συµπεράσµατα ......................................... 8-84
8.6. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ
ΜΟΡΦΗ ΠΙΝΑΚΑ ....................................................................................................... 8-87
9. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ................................................................... 9-1

9.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ....................................................................................................... 9-1
9.2. ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ – ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2004..... 9-2
9.2.1. Γενικά ........................................................................................................................ 9-2
9.2.2. ∆οµή του Συστήµατος Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης .............................................. 9-4
9.3. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ............................................................... 9-5
9.3.1. Γενικά µέτρα..................................................................................................... 9-5
9.3.2. Μέτρα για την ενίσχυση της γεωτεχνικής ευστάθειας εκσκαφών & αποθέσεων...... 9-6
9.3.3. Μέτρα για την προστασία των Εδαφικών Πόρων ..................................................... 9-8
9.3.4. Μέτρα για την προστασία των Υδάτινων Πόρων ..................................................... 9-9
9.3.5. Μέτρα προστασίας Οικοσυστηµάτων - Χλωρίδας - Πανίδας ................................. 9-11
9.3.6. Μέτρα για την προστασία του Τοπίου .................................................................... 9-14
9.3.7. Μέτρα για τη ∆ιαχείριση Αποβλήτων ..................................................................... 9-16
9.3.7.1. Στερεά απορρίµµατα - ιλύες – τοξικά απόβλητα – αστικά απορρίµµατα....... 9-16
9.3.7.2. Υδατικά απόβλητα......................................................................................... 9-18
9.3.8. Μέτρα για την προστασία του Ατµοσφαιρικού Περιβάλλοντος ............................. 9-20
9.3.9. Μέτρα για την προστασία του Ακουστικού Περιβάλλοντος & ∆ονήσεις............... 9-23
9.3.10. Μέτρα εξοικονόµηση ενέργειας .............................................................................. 9-24
9.3.11. Μέτρα για την προστασία του Κοινωνικοοικονοµικού περιβάλλοντος.................. 9-25
9.3.12. Μέτρα χρήσεων γης................................................................................................. 9-26
9.3.13. Ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον...................................................................... 9-28
9.3.14. Συνοδά – τεχνικά έργα ............................................................................................ 9-29
10. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ................................. 10-1

10.1. ΓΕΝΙΚΑ ........................................................................................................................ 10-1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xi
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
10.2. ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ................................................................................................ 10-2
10.3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ................................................................................................ 10-3
10.4. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Υ∆ΑΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ .......................................... 10-4
10.4.1. Γενικά ...................................................................................................................... 10-4
10.4.2. Έλεγχος της ποιότητας στα πόσιµα νερά για ανθρώπινη κατανάλωση................... 10-5
10.4.2.1. Σηµεία δειγµατοληψίας .................................................................................. 10-5
10.4.2.2. Φυσικοχηµικές αναλύσεις πόσιµων νερών ανθρώπινης κατανάλωσης.......... 10-5
10.4.3. Έλεγχος της ποιότητας των υπόγειων νερών .......................................................... 10-6
10.4.3.1. Γενικά ............................................................................................................. 10-6
10.4.3.3. Μετρήσεις φυσικοχηµικών ιδιοτήτων υπόγειων νερών ................................. 10-6
10.4.4. Έλεγχος της ποιότητας στα επιφανειακά νερά των αντλιοστασίων........................ 10-8
10.4.4.2. Φυσικοχηµικές αναλύσεις επιφανειακών νερών αντλιοστασίων ................... 10-8
10.4.5. Έλεγχος της ποιότητας Ρέµατος Σουλού................................................................. 10-8
10.4.6. Έλεγχος της ποιότητας στις εκροές των Ε.Ε.Λ. ...................................................... 10-9
10.4.7. Μετρήσεις PCB’S και PCT’ S............................................................................... 10-10
10.5. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Ε∆ΑΦΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ... 10-10
10.5.1. Παρακολούθηση έργων αποκατάστασης εδαφών ................................................. 10-10
10.5.1.1. Εισαγωγή ...................................................................................................... 10-10
10.5.1.2. Μετρήσεις – Αναλύσεις Εδαφών.................................................................. 10-11
10.5.2. Μετρήσεις ευστάθειας πρανών ............................................................................. 10-11
10.6. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.... 10-12
10.6.1. Γενικά .................................................................................................................... 10-12
10.6.2. Απαιτήσεις µετρήσεων στην ατµόσφαιρα............................................................. 10-12
10.6.3. Σταθµοί µέτρησης της Ποιότητας της ατµόσφαιρας ............................................. 10-13
10.7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ
∆ΟΝΗΣΕΩΝ............................................................................................................... 10-14
10.7.1. Μετρήσεις Θορύβου.............................................................................................. 10-14
10.7.1.1. Σχεδιασµός προγράµµατος µετρήσεων περιβαλλοντικού θορύβου.............. 10-14
10.7.1.2. Πρόγραµµα µετρήσεων περιβαλλοντικού θορύβου ..................................... 10-15
10.7.1.3. ∆ιενέργεια µετρήσεων .................................................................................. 10-16
10.7.2. Μετρήσεις ∆ονήσεων............................................................................................ 10-16
10.7.2.1. Σχεδιασµός προγράµµατος µετρήσεων δονήσεων........................................ 10-16
10.7.2.2. Πρόγραµµα µετρήσεων δονήσεων ............................................................... 10-16
10.8. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΡΑ∆ΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ................................................................. 10-17
10.8.1. Γενικά .................................................................................................................... 10-17
10.9. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ.................................................................................................. 10-18
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
10.9.1. Γενικά .................................................................................................................... 10-18

10.9.2. Υλοποίηση της αποκατάστασης ............................................................................ 10-18
10.9.3. Λειτουργία πειραµατικού θερµοκηπίου ................................................................ 10-19
10.9.4. Έλεγχος της περαιτέρω ανάπτυξης των οικοσυστηµάτων .................................... 10-19
ΠΙΝΑΚΕΣ
Πίνακας 1.1 1: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεµαΐδας και αντίστοιχα εκµεταλλεύσιµα αποθέµατα
λιγνίτη από 1.1.2010 µε αντίστοιχες σχέσεις εκµετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά
λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο ............................................................................................... 1-3
Πίνακας 1.4 1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής µεθόδου εκµετάλλευσης συνεχούς
όρυξης, µεταφοράς και απόθεσης µε σύστηµα βαθµίδων, που εφαρµόζεται στα
Λιγνιτωρυχεία Πτολεµαΐδας .............................................................................................. 1-7
Πίνακας 1.5 1: Υφιστάµενες χρήσεις γης στην περιοχή ιδιοκτησίας της ∆ΕΗ Α.Ε. .................... 1-10
Πίνακας 2.1 1: Ορυχεία Πτολεµαΐδας ∆ΕΗ Α.Ε. – Εκµεταλλεύσιµα αποθέµατα από 1.1.2010
(πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε.)............................................................................................................... 2-2
Πίνακας 2.1 2: Ενέργειες που απαιτούνται για την εκµετάλλευση του λιγνιτικού κοιτάσµατος στα
ορυχεία Πτολεµαΐδας της ∆ΕΗ Α.Ε. και σχετικό χρονοδιάγραµµα .................................. 2-3
Πίνακας 2.1 3: Στοιχεία λειτουργικής δραστηριότητας ∆ΕΗ Α.Ε. (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., Ετήσιο ∆ελτίο
Εταιρικής Χρήσης 2008).................................................................................................... 2-8
Πίνακας 2.1 4: Στοιχεία προσωπικού ∆ΕΗ Α.Ε. (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., Ετήσιο ∆ελτίο Εταιρικής
Χρήσης 2008)................................................................................................................... 2-11
Πίνακας 2.1 5: Συνδεδεµένες εταιρείες της ∆ΕΗ Α.Ε. στις 31/12/2008 (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., Ετήσιο
∆ελτίο Εταιρικής Χρήσης 2008)...................................................................................... 2-12
Πίνακας 3.3 1: Όρια άµεσης περιοχής επέµβασης Έργου (ΕΓΣΑ ’87) .......................................... 3-5
Πίνακας 3.4 1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας (1957-2009) ως προς τον όγκο των
συνολικών εκσκαφών (106 Fm3) και ως προς τη σχέση εκµετάλλευσης (m3 άγονων /t
λιγνίτη) ............................................................................................................................. 3-16
Πίνακας 3.4 2: Σχετικές αποφάσεις – αδειοδοτήσεις για τη µέχρι τώρα λειτουργία των ορυχείων
Πτολεµαΐδας..................................................................................................................... 3-17
Πίνακας 3.6 1: Εκµεταλλεύσιµα αποθέµατα λιγνίτη στα ορυχεία Πτολεµαΐδας της ∆ΕΗ Α.Ε. από
1.1.2010 και χαρακτηριστικά αυτών................................................................................ 3-33
Πίνακας 4.2 1: Κλιµατολογικά στοιχεία για τον Μ.Σ. Κοζάνης (1955-1977) (1/2) ....................... 4-4
Πίνακας 4.2 2: Κλιµατολογικά στοιχεία για τον Μ.Σ. Κοζάνης (1955-1997) (2/2) ....................... 4-5
Πίνακας 4.2 3: Κλιµατολογικά στοιχεία για τον Μ.Σ. Πτολεµαΐδας (1975-1997) (1/2) ................ 4-6
Πίνακας 4.2 4: Κλιµατολογικά στοιχεία για τον Μ.Σ. Πτολεµαΐδας (1975-1997) (2/2) ................ 4-7
Πίνακας 4.2 5: Κλιµατολογικά στοιχεία για τον Μ.Σ. Πτολεµαΐδας ∆ΕΗ (03/2006-02/2009) ..... 4-8
Πίνακας 4.2 6: Συγκεντρώσεις Βαρέων Μέταλλων στο Ν. Κοζάνης .......................................... 4-33
Πίνακας 4.2 7: Αποτελέσµατα αναλύσεων δειγµάτων εδάφους στον οπωρώνα του ΛΚ∆Μ (Ιούλιος
2006 – Ιούνιος 2007)........................................................................................................ 4-39
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xiii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 4.2 8: Αποτελέσµατα αναλύσεων δειγµάτων εδάφους στον οπωρώνα του ΛΚ∆Μ (Ιούλιος
2006 – Ιούνιος 2007)........................................................................................................ 4-40
Πίνακας 4.2 9: Συγκεντρώσεις Εκχυλισίµων Βαρέων Μετάλλων ∆ΕΗ Α.Ε. Λ.Κ.∆.Μ., 2010... 4-45
Πίνακας 4.2 10: Συντεταγµένες υδρογεωτρήσεων παρακολούθησης ποιότητας υπογείων υδάτων
που χρησιµοποιήθηκαν κατά την περίοδο Ιουλίου 2005 – Ιουνίου 2009 ........................ 4-63
Πίνακας 4.2 11: Αναλύσεις υπογείων νερών την περίοδο Ιουλίου 2005 – Ιουνίου 2006 (Πηγή:
Έκθεση Ποιότητας Περιβάλλοντος 2006 – Ορυχεία Πτολεµαΐδας και
Μαυροπηγής/ΛΚ∆Μ) ...................................................................................................... 4-65
Μαυροπηγής/ΛΚ∆Μ) ...................................................................................................... 4-66
Μαυροπηγής/ΛΚ∆Μ) ...................................................................................................... 4-67
Μαυροπηγής/ΛΚ∆Μ) ...................................................................................................... 4-68
Πίνακας 4.2 15: Σύγκριση ορίων ποιότητας υπογείων νερών µε όρια διάθεσης σε ρέµα Σουλού την
περίοδο Ιουλίου 2008 – Ιουνίου 2009*............................................................................ 4-71
Πίνακας 4.2 16: Τιµές του συντελεστή C΄ .................................................................................... 4-88
Πίνακας 4.2 17: Ποιοτικά χαρακτηριστικά των υδάτων του ρέµατος Σουλού (Σαχανίδης Χ. 2008)
.......................................................................................................................................... 4-99
Πίνακας 4.2 18: Περιοδικές µετρήσεις ποιότητας επιφανειακών νερών Ορυχείων Πτολεµαΐδας
στην έξοδο των αντλιοστασίων (Ιούλιος 2005 – Ιούνιος 2009)..................................... 4-103
Πίνακας 4.2 19: Φυσικοχηµικές αναλύσεις επεξεργασµένων νερών από τις Εγκαταστάσεις
Επεξεργασίας Λυµάτων (Ιούλιος 2005 – Ιούνιος 2009) ................................................ 4-104
Πίνακας 4.2 20: Υπερετήσιο υδατικό ισοζύγιο λεκάνης Ορυχείων Πτολεµαΐδας...................... 4-109
Πίνακας 4.2 21: Υφιστάµενη κατάσταση του τοπίου ................................................................. 4-129
Πίνακας 4.2 22: Σύνοψη οριακών τιµών για διάφορους αέριους ρύπους (όλες οι τιµές
εναρµονίζονται πλήρως µε την οδηγία 2008/50/ΕΚ όπου και αναφέρονται συγκεντρωτικά)
........................................................................................................................................ 4-137
Πίνακας 4.2 23: Επιτρεπόµενα όρια εκποµπής αέριων και σωµατιδιακών ρύπων µη οδικών
κινητών µηχανηµάτων µε κινητήρες Diesel - Κ.Υ.Α. ∆13/0/121/2007 (ΦΕΚ
53/Β/24.1.2007).............................................................................................................. 4-139
Πίνακας 4.2 24: Σταθµοί µέτρησης ποιότητας ατµόσφαιρας της ∆ΕΗ Α.Ε. (περιοχή, αριθµός και
µετρούµενοι ατµοσφαιρικοί ρύποι)................................................................................ 4-141
Πίνακας 4.2 25: Τήρηση οριακών τιµών συγκέντρωσης SO2 .................................................... 4-145
Πίνακας 4.2 26: Τήρηση οριακών τιµών συγκέντρωσης ΝO2 και ΝOX.................................... 4-146
Πίνακας 4.2 27: Τήρηση οριακών τιµών συγκέντρωσης PM10 ................................................. 4-147
Πίνακας 4.2 28: Ανώτατα θεσµοθετηµένα όρια περιβαλλοντικού θορύβου – Π.∆. 1180/81 ..... 4-157
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xiv
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 4.2 29: Οριακές τιµές στάθµης θορύβου χωµατουργικού/µηχανολογικού εξοπλισµού

(Κ.Υ.Α. 37393/2028/2003 - ΦΕΚ 1418/Β/1.10.2003, τροποποίηση από Κ.Υ.Α.
9272/471/2007 - ΦΕΚ 286/Β/2.3.2007)......................................................................... 4-158
Πίνακας 4.2 30: 24ωρες µετρήσεις θορύβου, Μαυροπηγή......................................................... 4-159
Πίνακας 4.3 1: Εξέλιξη πληθυσµού (1971-2001) στο Ν. Κοζάνης συγκριτικά µε την Περιφέρεια
∆υτικής Μακεδονίας και το σύνολο της χώρας (Πηγή: ΕΣΥΕ)..................................... 4-173
Πίνακας 4.3 2: Εξέλιξη πληθυσµού (1991-2001) των ∆ήµων της ευρύτερης περιοχής µελέτης
(Πηγή: ΕΣΥΕ) ................................................................................................................ 4-175
Πίνακας 4.3 3: Κατανοµή ενεργού και µη ενεργού πληθυσµού και ποσοστά ανεργίας (Πηγή:
ΕΣΥΕ, 2001) .................................................................................................................. 4-179
Πίνακας 4.3 4: Υφιστάµενες χρήσεις γης στην περιοχή ιδιοκτησίας της ∆ΕΗ Α.Ε. .................. 4-195
Πίνακας 4.3 5: Χρήσεις γης Νοµού Κοζάνης (Πηγή: ΕΣΥΕ, 2001)........................................... 4-197
Πίνακας 4.3 6: Εκµεταλλεύσεις και εκτάσεις αυτών κατά είδος καλλιέργειας (Πηγή: ΕΣΥΕ, 1999-
2000), ............................................................................................................................. 4-199
Πίνακας 4.3 7: Εκµεταλλεύσεις και αριθµός ζώων κατά κατηγορία (Πηγή: Απογραφή γεωργία –
κτηνοτροφίας έτους 1999/2000) .................................................................................... 4-201
Πίνακας 4.3 8: Κηρυγµένοι Αρχαιολογικοί χώροι ευρύτερης περιοχής µελέτης ....................... 4-211
Πίνακας 4.3 9: Πίνακας χρηµατοδοτήσεων της ∆ΕΗ Α.Ε. για το Λ.Κ.∆.Μ. προς τις Εφορείες
Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων .................................................................. 4-213
Πίνακας 5.1 1: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας (1957-2009) ως προς τον όγκο των
συνολικών εκσκαφών (106 Fm3)....................................................................................... 5-3
Πίνακας 5.1 2: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας (1957-2009) ως προς την παραγωγή
λιγνίτη (106 t)..................................................................................................................... 5-4
Πίνακας 5.1 3: Απολογιστικά στοιχεία Ορυχείων Πτολεµαΐδας (1957-2009) ως προς τη σχέση
εκµετάλλευσης (m3 άγονων/t λιγνίτη)............................................................................... 5-5
Πίνακας 5.1 4: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεµαΐδας και αντίστοιχα εκµεταλλεύσιµα αποθέµατα
λιγνίτη από 1.1.2010 µε αντίστοιχες σχέσεις εκµετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά
λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο ............................................................................................... 5-9
Πίνακας 5.2 1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής µεθόδου εκµετάλλευσης συνεχούς
όρυξης, µεταφοράς και απόθεσης µε σύστηµα βαθµίδων, που εφαρµόζεται στα
Λιγνιτωρυχεία Πτολεµαΐδας ............................................................................................ 5-18
Πίνακας 5.2 2: Χρονικός προγραµµατισµός (διάγραµµα Gantt) έρευνας και αξιοποίησης λιγνιτικών
κοιτασµάτων .................................................................................................................... 5-20
Πίνακας 5.2 3: Πάγιος εξοπλισµός Κύριου Πεδίου ...................................................................... 5-41
Πίνακας 5.2 4: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισµός Κύριου Πεδίου (έτους 2009)................ 5-42
Πίνακας 5.2 5: Πάγιος εξοπλισµός Πεδίου Καρδιάς .................................................................... 5-42
Πίνακας 5.2 6: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισµός Πεδίου Καρδιάς (έτους 2009) ............. 5-43
Πίνακας 5.2 7: Πάγιος εξοπλισµός Νότιου Πεδίου ...................................................................... 5-43
Πίνακας 5.2 8: Ντιζελοκίνητος βοηθητικός εξοπλισµός Νότιου Πεδίου (έτους 2009) ................ 5-44
Πίνακας 5.2 9: Τεχνικά χαρακτηριστικά ανατινάξεων στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας (έτη 1999-2003)
.......................................................................................................................................... 5-45
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xv
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 5.2 10: Πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεµαΐδας (σε 106 Fm3),
µε τη Νέα Μονάδα Πτολεµαΐδα V (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050) .......... 5-48
Πίνακας 5.2 11: Πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεµαΐδας (σε 106 t), µε τη
Νέα Μονάδα Πτολεµαΐδα V (550-660MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)..................... 5-49
Πίνακας 5.2 12: Ανάλυση απασχόλησης τακτικού προσωπικού ∆ΕΗ στο Λιγνιτικό Κέντρο
∆υτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.∆.Μ.) (στοιχεία ∆εκεµβρίου 2008) ...................................... 5-53
Πίνακας 5.2 13: Συνολικό προσωπικό µονάδων Α.Η.Σ. Πτολεµαΐδας......................................... 5-55
Πίνακας 5.2 14: Ετήσιες καταναλώσεις υλικών λειτουργίας και ανταλλακτικών στα Ορυχεία
Πτολεµαΐδας κατά το έτος 2008....................................................................................... 5-56
Πίνακας 5.2 15: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής διακίνησης υλικών Ορυχείων Πτολεµαΐδας (σε
106 Fm3), µε τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010-τέλος δεκαετίας 2050)..... 5-57
Πίνακας 5.2 16: Συνοπτική πρόβλεψη συνολικής παραγωγής λιγνίτη Ορυχείων Πτολεµαΐδας (σε
106 t), µε τη Νέα Μονάδα Α.Η.Σ. (550-660 MW) (2010- τέλος δεκαετίας 2050) .......... 5-57
Πίνακας 5.2 17: Πρόγραµµα τροφοδοσίας µε λιγνίτη των Α.Η.Σ. στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας (σε
106 t λιγνίτη) την περίοδο 2010 - 2020*.......................................................................... 5-58
Πίνακας 5.3 1: Κατανοµή χρήσης νερού υδρογεωτρήσεων αποστράγγισης (υπόγειων νερών)
Ορυχείων Πτολεµαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 103m3) ........................................... 5-61
Πίνακας 5.3 2: Κατανοµή χρήσης νερού αντλιοστασίων (επιφανειακών νερών) Ορυχείων
Πτολεµαΐδας (2006-2008, ποσότητες σε 103 m3) ........................................................... 5-63
Πίνακας 5.3 3: Προβλεπόµενη µέση και µέγιστη ηµερήσια κατανάλωση νερού στα Ορυχεία
Πτολεµαΐδας κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90, Πίνακας α).................... 5-65
Πίνακας 5.3 4: Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας κατά το έτος 2008,
(σε kWh) .......................................................................................................................... 5-67
Πίνακας 5.3 5: Εκτιµώµενη εγκατεστηµένη ισχύς – µέση κατανάλωση ενέργειας - τάση
λειτουργίας στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας κατά τα έτη 2010-2020 (Κ.Υ.Α. 69269/5387/90,
Πίνακας β)........................................................................................................................ 5-67
Πίνακας 5.3 6: Ετήσια εξοικονόµηση ενέργειας και ετήσια µείωση εκποµπών αέριων ρύπων από
επενδύσεις ∆.Μ.Α.ΟΡ. στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας την περίοδο 1999-2009.................... 5-68
Πίνακας 5.3 7: Εκτιµώµενη µέση µηνιαία κατανάλωση καυσίµων στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας κατά
τα έτη 2009-2020 (στοιχεία του 2008)............................................................................. 5-69
Πίνακας 5.4 1: Αέριες Εκποµπές Η/Μ εξοπλισµού (ντήζελ/βενζίνη) ∆ΕΗ ανά µήνα.................. 5-72
Πίνακας 5.6 1: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Κυρίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m3....................................................................... 5-79
Πίνακας 5.6 2: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πεδίου Καρδιάς την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m3....................................................................... 5-80
Πίνακας 5.6 3: Προβλέψεις παραγωγής και διακίνησης αγόνων Ορυχείων Νοτίου Πεδίου την
χρονική περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m3........................................................................ 5-81
Πίνακας 5.6 4: Προβλέψεις συνολικής διακίνησης αγόνων Ορυχείων Πτολεµαΐδας τη χρονική
περίοδο 2010-2020, σε εκατ. m3 ..................................................................................... 5-82
Πίνακας 5.6 5: Προβλέψεις παραγωγής λιγνίτη και αγόνων Ορυχείων Πτολεµαΐδας και ιπτάµενης
τέφρας ΑΗΣ (2010-2020) ................................................................................................ 5-83
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xvi
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 5.6 6: Στοιχειακή ανάλυση τέφρας για το έτος 2008...................................................... 5-83

Πίνακας 5.6 7: Τιµές ιχνοστοιχείων σε ασβεστούχα τέφρα* του Βόρειου Συστήµατος .............. 5-83
Πίνακας 5.7 1: Ταξινόµηση παραγόµενων ιλύων Ορυχείων Πτολεµαΐδας, σύµφωνα µε τον
Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων .................................................................................. 5-91
Πίνακας 5.7 2: Ποσότητες στερεών αποβλήτων που εκποιήθηκαν/διατέθηκαν στα Ορυχεία
Πτολεµαΐδας κατά τα έτη 2006-2008............................................................................... 5-95
Πίνακας 5.9 1: Άδειες διάθεσης λυµάτων εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυµάτων
ορυχείων Πτολεµαΐδας................................................................................................... 5-102
Πίνακας 5.9 2: Αριθµός και όγκος δεξαµενών πρατηρίων υγρών καυσίµων σε πετρέλαιο κίνησης
στα ορυχεία Πτολεµαΐδας .............................................................................................. 5-108
Πίνακας 5.9 3: Αριθµός και όγκος δεξαµενών πρατηρίων υγρών καυσίµων σε βενζίνη στα ορυχεία
Πτολεµαΐδας................................................................................................................... 5-109
Πίνακας 5.9 4: Αριθµός και όγκος δεξαµενών πρατηρίων υγρών καυσίµων σε πετρέλαιο
θέρµανσης στα ορυχεία Πτολεµαΐδας............................................................................ 5-109
Πίνακας 5.10 1: Χρονοδιάγραµµα υλοποίησης απαιτούµενων παρεµβάσεων σε υποδοµές, εκτάσεις
και οικισµούς για το έργο εκµετάλλευσης των ορυχείων Πτολεµαΐδας της ∆ΕΗ Α.Ε.. 5-122
Πίνακας 5.10 2: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -
Πτολεµαΐδας................................................................................................................... 5-127
Πίνακας 5.10 3: Επιχώσεις και εκσκαφές οριστικής παραλλαγής παλαιάς Ε.Ο. Κοζάνης -
Πτολεµαΐδας................................................................................................................... 5-128
Πίνακας 5.10 4: Επιχώσεις και εκσκαφές προσωρινής παραλλαγής σιδηροδροµικής γραµµής ΟΣΕ
........................................................................................................................................ 5-130
Πίνακας 5.10 5: Επιχώσεις και εκσκαφές τελικής παραλλαγής σιδηροδροµικής γραµµής ΟΣΕ5-133
Πίνακας 5.10 6: Γεωµετρικά χαρακτηριστικά και πληµµυρικές παροχές λεκανών απορροής
(Χρονικός Ορίζοντας 2015) ........................................................................................... 5-143
Πίνακας 5.10 7: ∆ιαστάσεις περιµετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2015)....... 5-144
(Χρονικός Ορίζοντας 2020) ........................................................................................... 5-146
Πίνακας 5.10 9: ∆ιαστάσεις περιµετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας 2020........ 5-146
(Χρονικός Ορίζοντας τέλος δεκαετίας 2050)................................................................. 5-149
Πίνακας 5.10 11: ∆ιαστάσεις περιµετρικών τάφρων εκτροπής (Χρονικός Ορίζοντας τέλος
δεκαετίας 2050 ............................................................................................................... 5-149
Πίνακας 5.10 12: Προτεινόµενες διευθετήσεις σε συνδυασµό µε αποδέκτες ανά χρονικό ορίζοντα
του Έργου....................................................................................................................... 5-151
Πίνακας 5.10 13: Βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά του νέου λιγνιτικού σταθµού Α.Η.Σ.
Πτολεµαΐδας V............................................................................................................... 5-153
Πίνακας 6.1 1: Βασικά κριτήρια κλεισίµατος και περιβαλλοντικής αποκατάστασης Ορυχείων
Πτολεµαΐδας....................................................................................................................... 6-2
Πίνακας 6.3 1: Υφιστάµενες χρήσεις γης στην προς αδειοδότηση περιοχή µε βάση τα στοιχεία της
∆ΕΗ Α.Ε. (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., ∆εκέµβριος 2009) ............................................................. 6-15
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xvii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 6.3 2: Χρήσεις γης στην προς αδειοδότηση περιοχή µετά την ολοκλήρωση και παύση της
δραστηριότητας (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε.) ................................................................................. 6-18
Πίνακας 6.4 1: Ενδεικτικά χαρακτηριστικά λιµνών τελικών εκσκαφών Λιγνιτωρυχείων
Πτολεµαΐδας..................................................................................................................... 6-42
Πίνακας 6.5 1: Προµετρήσεις τελικών επιφανειών προς περιβαλλοντική αποκατάσταση........... 6-46
Πίνακας 6.5 2: Εκτάσεις και φυτεύσεις στην άµεση περιοχή επέµβασης του Έργου για την
περίοδο 2010-2020........................................................................................................... 6-47
Πίνακας 6.5 3: Προϋπολογισµός έργων αποκατάστασης (περίοδος 2010-2020) ......................... 6-48
Πίνακας 6.6 1: Προγραµµατισµός εργασιών αποκατάστασης Ορυχείων Πτολεµαΐδας, για την
περίοδο 2010 – 2020 ........................................................................................................ 6-49
Πίνακας 7.6 1: Μήκος και κλίσεις των τριών υπό εξέταση λύσεων της προσωρινής παραλλαγής της
σιδηροδροµικής γραµµής του ΟΣΕ µε κατεύθυνση Κοζάνη – Πτολεµαΐδα.................... 7-28
Πίνακας 7.6 2: Αξιολόγηση της επιλεγείσας λύσης (προσωρινή παραλλαγή γραµµής ΟΣΕ) και των
δύο εναλλακτικών λύσεων βάσει τεχνικών, περιβαλλοντικών, οικονοµικών και κοινωνικών
κριτηρίων ......................................................................................................................... 7-29
Πίνακας 7.6 3: Αξιολόγηση της προτεινόµενης λύσης και των δύο εναλλακτικών λύσεων για τη
χάραξη της προσωρινής παραλλαγής του δρόµου βάσει τεχνικών, περιβαλλοντικών,
οικονοµικών και κοινωνικών κριτηρίων .......................................................................... 7-35
Πίνακας 8.3 1: Συγκεντρωτικά στοιχεία παραγωγής λιγνίτη (106 t) Ορυχείων Πτολεµαΐδας
(1957-2009)........................................................................................................................ 8-9
Πίνακας 8.3 2: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεµαΐδας από 1.1.2010 ανά λιγνιτικό πεδίο ................... 8-9
Πίνακας 8.3 3: Συγκεντρώσεις σε ppm των ιχνοστοιχείων σε καλλιεργούµενα και αποκατεστηµένα
εδάφη εξαντληµένων λιγνιτωρυχείων.............................................................................. 8-14
Πίνακας 8.3 4: Μέση χηµική σύσταση εδαφών στην εγγύς των αποθέσεων περιοχή (mg/kg) .... 8-15
Πίνακας 8.3 5: Χηµική σύσταση δειγµάτων υπογείων νερών ...................................................... 8-30
Πίνακας 8.3 6: ∆ιαχρονική εξέλιξη αποκατεστηµένων εκτάσεων δασικής βλάστησης στα Ορυχεία
Πτολεµαΐδας..................................................................................................................... 8-35
Πίνακας 8.3 7: ∆ιαχρονική εξέλιξη αποκατεστηµένων καλλιεργήσιµων εκτάσεων στα Ορυχεία
Πτολεµαΐδας..................................................................................................................... 8-39
Πίνακας 8.3 8: Σηµεία θέασης ...................................................................................................... 8-42
Πίνακας 8.3 9: Μέγεθος οπτικών επιπτώσεων.............................................................................. 8-45
Πίνακας 8.3 10: Σηµαντικότητα των οπτικών επιπτώσεων σε σχέση µε την επίδρασή τους στους
οπτικούς αποδέκτες.......................................................................................................... 8-46
Πίνακας 8.3 11: ΣΗΜΕΙΟ ΘΕΑΣΗΣ 1 (VP1). ∆υνητικές οπτικές επιπτώσεις και αξιολόγηση της
σηµαντικότητάς τους στην οπτική ποιότητα των οπτικών αποδεκτών ............................ 8-48
Πίνακας 8.4 1: Προβλέψεις αποκαταστάσεων για καλλιεργήσιµες/γεωργικές εκτάσεις (στοιχεία
∆ΕΗ Α.Ε.) ........................................................................................................................ 8-63
Πίνακας 8.4 2: Τελικές επιφάνειες αποκατεστηµένων εκτάσεων για τα έτη 2009, 2020 και τέλος
δεκαετίας 2050 (στοιχεία ∆ΕΗ Α.Ε.)............................................................................... 8-72
Πίνακας 8.4 3: Χρηµατοδοτήσεις της ∆ΕΗ Α.Ε. για το Λ.Κ.∆.Μ. προς τις Εφορείες Προϊστορικών
και Κλασσικών Αρχαιοτήτων .......................................................................................... 8-76
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xviii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Πίνακας 8.5 1: Ισοζύγιο χωµατισµών συνοδών τεχνικών έργων.................................................. 8-81

Πίνακας 8.6 1: Συνοπτικός πίνακας παρουσίασης και αξιολόγησης δυνητικών περιβαλλοντικών
επιπτώσεων από την υλοποίηση του Έργου .................................................................... 8-88
Πίνακας 9.3 1. Κατηγορίες και είδη στερεών αποβλήτων που υφίστανται διαχείριση στο Λ.Κ.∆.Μ.
.......................................................................................................................................... 9-16
Πίνακας 10.4 1: Πίνακας µετρήσεων στα πόσιµα νερά ανθρώπινης κατανάλωσης ..................... 10-5
Πίνακας 10.4 2: Πίνακας µετρήσεων υπόγειων νερών ................................................................. 10-7
Πίνακας 10.4 3: Πίνακας µετρήσεων επιφανειακών νερών αντλιοστασίων................................. 10-8
Πίνακας 10.4 4: Πίνακας µετρήσεων βαρέων µετάλλων στα ρέµατα .......................................... 10-9
Πίνακας 10.4 5: Πίνακας µετρήσεων τελικής εκροής Ε.Ε.Λ........................................................ 10-9
ΣΧΗΜΑΤΑ
Σχήµα 1.1 1: ∆ιάγραµµα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκµετάλλευσης των
Ορυχείων Πτολεµαΐδας, κατά τα έτη 1957-2008............................................................... 1-2
Σχήµα 2.1 1: Εγκατεστηµένη ισχύς ανά τύπο καυσίµου (Πηγή: Ν. Χατζηαργυρίου, 2008) .......... 2-9
Σχήµα 2.1 2: Βασική οργανωτική δοµή εταιρείας ∆ΕΗ Α.Ε. (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., http://www.dei.gr)
.......................................................................................................................................... 2-10
Σχήµα 2.1 3: Υφιστάµενη στάθµη εργασιών στα ορυχεία Πτολεµαΐδας (12-2009), Απόσπασµα
Χάρτη 2, Παραρτήµατος Ι................................................................................................ 2-20
Σχήµα 3.1 1: Γεωγραφική θέση Έργου ........................................................................................... 3-2
Σχήµα 3.5 1: Το προφίλ της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα (ηπειρωτικό δίκτυο, διασυνδεδεµένο
σύστηµα, 1972-2005) [Λιγνίτης ΛΚΜ = Λιγνίτης Λιγνιτικού Κέντρου Μεγαλόπολης] 3-19
Σχήµα 3.5 2: Συµµετοχή των διαφόρων πηγών ενέργειας στην (α) πρωτογενή κατανάλωση
ενέργειας (β) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σε παγκόσµιο επίπεδο για το έτος
2007.................................................................................................................................. 3-22
Σχήµα 3.5 3: Κατάταξη Ευρωπαϊκών χωρών µε βάση την παραγωγή λιγνίτη ............................. 3-26
Σχήµα 4.2 1: Μετεωρολογικοί σταθµοί ευρύτερης περιοχής Έργου .............................................. 4-3
Σχήµα 4.2 2: Μηνιαία διακύµανση θερµοκρασίας Μ.Σ. Κοζάνης, Μ.Σ. Πτολεµαΐδας (Ε.Μ.Υ.) και
Μ.Σ. Πτολεµαΐδας (∆ΕΗ) (Πηγή: ∆ΕΗ, ΕΜΥ) ................................................................. 4-9
Σχήµα 4.2 3: Μέση µηνιαία σχετική υγρασία (%) στους Μ.Σ. Κοζάνης και Πτολεµαΐδας (Πηγή:
ΕΜΥ) ............................................................................................................................... 4-10
Σχήµα 4.2 4: Ροδόγραµµα ανέµου για τον Μ.Σ. Κοζάνης (Πηγή: ΕΜΥ)..................................... 4-11
Σχήµα 4.2 5: Ροδόγραµµα ανέµου για τον Μ.Σ. Πτολεµαΐδας (Πηγή: ΕΜΥ).............................. 4-12
Σχήµα 4.2 6: Ροδόγραµµα ανέµου για τον σταθµό Ποντοκώµη (Πηγή: ∆ΕΗ)............................. 4-12
Σχήµα 4.2 7: Κατανοµή µέσης έντασης ανέµων σε m/s (Πηγή: ∆ΕΗ, ΕΜΥ) .............................. 4-13
Σχήµα 4.2 8: Κλιµατικό διάγραµµα Emberger για την Ελλάδα (Μαυροµάτης, 1980) ................. 4-15
Σχήµα 4.2 9: Οµβροθερµικό διάγραµµα Μ.Σ. Κοζάνης, ΕΜΥ .................................................... 4-16
Σχήµα 4.2 10: Οµβροθερµικό διάγραµµα Μ.Σ. Πτολεµαΐδας, ΕΜΥ............................................ 4-17
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xix
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Σχήµα 4.2 11: Οµβροθερµικό διάγραµµα Μ.Σ. Πτολεµαΐδας, ∆ΕΗ............................................. 4-17

Σχήµα 4.2 12: Απόσπασµα βιοκλιµατικού χάρτη Υπουργείου Γεωργίας (1978) ......................... 4-18
Σχήµα 4.2 13: Απόσπασµα χάρτη βιοκλιµατικών ορόφων Υπουργείου Γεωργίας (1978) ........... 4-19
Σχήµα 4.2 14: Γεωτεκτονικές ενότητες Ελλάδας (κατά Μουντράκη, 1983). ............................... 4-21
Σχήµα 4.2 15: Σκαρίφηµα τµήµατος της τεκτονικής τάφρου της ∆υτ. Μακεδονίας .................... 4-25
Σχήµα 4.2 16: Συνθετικός χάρτης που απεικονίζει τις Νεογενείς λιγνιτοφόρες λεκάνες που
συνθέτουν το τεκτονικό βύθισµα, τη γεωλογία τους και την γενική στρωµατογραφική τους
στήλη (πηγή: Steenbrinck et al., 2006) ............................................................................ 4-28
Σχήµα 4.2 17: Φωτογραφία, (αριστερά) και το αντίστοιχο σκαρίφηµα (δεξιά) όπου φαίνεται µια
οµάδα συζυγών µικρορηγµάτων και διακλάσεων σε Πλειοκαινικά ιζήµατα του
λιγνιτωρυχείου Πτολεµαΐδας. (πηγή: Παυλίδης, 1985) ................................................... 4-29
Σχήµα 4.2 18: Χάρτης ζωνών σεισµικής επικινδυνότητας Ελλάδας ............................................ 4-30
Σχήµα 4.2 19: Συγκριτικό διάγραµµα αποδόσεων σιτηρών, µεταξύ αποθέσεων Λ.Κ.∆.Μ. και
όµορων µε αυτές περιοχών (ΚΑΡΥΟΧΩΡΙ - ΠΤΕΛΕΩΝΑ)........................................... 4-35
Σχήµα 4.2 20: Περιοχές δειγµατοληψίας εδαφικών δειγµάτων από επιφάνειες αποθέσεων αγόνων4-
42
Σχήµα 4.2 21: Σχηµατικό ∆ιάγραµµα αποστράγγισης Ορυχείων (πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., ∆ΜΑΟΡ/ΤΥΜ)
.......................................................................................................................................... 4-55
Σχήµα 4.2 22: Όρια υδροφορέα υπερκειµένων (πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε., 2005)14 ................................. 4-56
Σχήµα 4.2 23: Πιεζοµετρικός χάρτης του υδροφορέα των υπερκειµένων και των υποκείµενων . 4-58
Σχήµα 4.2 24: Όρια υδροφορέα υποκειµένων............................................................................... 4-61
Σχήµα 4.2 25: Ισοπιεζοµετρικές καµπύλες υδροφορέα υπερκειµένων στην περιοχή Νοτίου Πεδίου
τα έτη 1980 και 2008........................................................................................................ 4-74
Σχήµα 4.2 26: Υδατικό ∆ιαµέρισµα ∆υτικής Μακεδονίας (09). Η περιοχή µελέτης βρίσκεται εντός
του κύκλου. (Πηγή: ΥΒΕΤ-∆ιεύθυνση Υδατικού ∆υναµικού και Φυσικών Πόρων)...... 4-76
Σχήµα 4.2 27: Λεκάνη απορροής ρέµατος Σουλού και υδρογραφικό δίκτυο της περιοχής µελέτης 4-
77
Σχήµα 4.2 28: Υπολεκάνες Λ1, Λ2 και Λ3 και τελική λεκάνη απορροής του ρέµατος Σουλού .. 4-79
Σχήµα 4.2 29: Περιοχή αποστραγγιστικού δικτύου στην τελική λεκάνη απορροής του ρέµατος
Σουλού ............................................................................................................................. 4-82
Σχήµα 4.2 30: Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους λεκάνης απορροής Ορυχείων Πτολεµαΐδας ............ 4-83
Σχήµα 4.2 31: Χάρτης υδατορεµάτων που οριοθετήθηκαν µε την την υπ’ αρ. πρωτ.
3722(σχετ.3537)/01.12.2005 Απόφαση της ∆/νσης ∆ηµοσίων Έργων της Περιφέρειας
∆υτικής Μακεδονίας (µε πράσινο χρώµα φαίνεται η περιοχή οριοθέτησης) .................. 4-84
Σχήµα 4.2 32: Ζώνη οριοθέτησης υδατορεµάτων που εισρέουν στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας
σύµφωνα µε το προτεινόµενο Έργο................................................................................. 4-86
Σχήµα 4.2 33: Λεκάνη Λ2 υδατορέµατος R2................................................................................ 4-87
Σχήµα 4.2 34: Υδρολογικές λεκάνες υδατορεµάτων (µε κόκκινο διακρίνονται οι υδροκρίτες των
λεκανών και µε µπλε τα υδατορέµατα)............................................................................ 4-90
Σχήµα 4.2 35: Ενδεικτική διατοµή ρέµατος R2 ............................................................................ 4-91
Σχήµα 4.2 36: Προφίλ ροής ρέµατος R2....................................................................................... 4-91
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xx
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Σχήµα 4.2 37: Υδρογράφηµα πληµµύρας της τελικής λεκάνης του ρέµατος Σουλού, για Τ=50 έτη,
σύµφωνα µε τη µέθοδο της SCS (µπλε χρώµα). Τα επιµέρους ΜΥΓ–1h, R1 έως R8, από τη
σύνθεση των οποίων προέκυψε το υδρογράφηµα πληµµύρας, διακρίνονται µε κόκκινο
χρώµα ............................................................................................................................... 4-95
Σχήµα 4.2 38: Σχηµατικό διάγραµµα ισοζυγίου λεκάνης Ορυχείων Πτολεµαΐδας .................... 4-113
Σχήµα 4.2 39: Αποκατεστηµένη περιοχή στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας......................................... 4-127
Σχήµα 4.2 40: Όψη των ορυχείων Πτολεµαΐδας από τον οικισµό της Ποντοκώµης .................. 4-127
Σχήµα 4.2 41: Κατανοµή των ανθρωπογενών πηγών ατµοσφαιρικής ρύπανσης και οι κυριότεροι
αέριοι ρύποι που εκπέµπονται από ανθρωπογενείς πηγές στην ατµόσφαιρα (∆. Μελάς,
ΑΠΘ, 2002 ..................................................................................................................... 4-134
Σχήµα 4.2 42: Ατµοσφαιρικές διεργασίες που επηρεάζουν τη διασπορά των ρύπων ................ 4-135
Σχήµα 4.2 43: ∆ίκτυα µέτρησης ποιότητας ατµόσφαιρας στην ευρύτερη περιοχή των Σταθµών
Παραγωγής του ενεργειακού κέντρου της ∆ΕΗ Α.Ε. στη ∆υτική Μακεδονία – Βόρειο
Σύστηµα (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε.)........................................................................................... 4-142
Σχήµα 4.2 44: Απεικόνιση του συστήµατος τηλεµετάδοσης του δικτύου των σταθµών µέτρησης
ποιότητας της ατµόσφαιρας του Βορείου Συστήµατος.................................................. 4-143
Σχήµα 4.2 45: Συσχέτιση ολικών αιωρούµενων (TSP) και εισπνεύσιµων (PM10) σωµατιδίων στο
σταθµό Ποντοκώµη για τα έτη 2005 και 2006............................................................... 4-148
σταθµό Οικισµού ∆ΕΗ για τα έτη 2005 και 2006.......................................................... 4-149
σταθµό στο Πεντάβρυσσο για τα έτη 2005 και 2006..................................................... 4-149
σταθµό της Κοιλάδας για τα έτη 2005 και 2006........................................................... 4-149
Σχήµα 4.2 49: Τυπικά παραδείγµατα ακουστικής στάθµης θορύβου σε dB(A) ......................... 4-156
Σχήµα 4.2 50: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Μαυροπηγή ................................................... 4-160
Σχήµα 4.2 51: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Ποντοκώµη.................................................... 4-160
Σχήµα 4.2 52: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Αγ. Χριστόφορος........................................... 4-161
Σχήµα 4.2 53: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Καρυοχώρι .................................................... 4-161
Σχήµα 4.2 54: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Σπηλιά ........................................................... 4-162
Σχήµα 4.2 55: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Πτελεώνας..................................................... 4-162
Σχήµα 4.2 56: Ισοδύναµη στάθµη θορύβου Leq, Ακρινή ........................................................... 4-163
Σχήµα 4.2 57: ∆ιάγραµµα µέγιστης ταχύτητας σωµατιδίων – ανηγµένης απόστασης ............... 4-166
Σχήµα 4.3 1: Χάρτης ∆ήµων Νοµού Κοζάνης σύµφωνα µε το Πρόγραµµα Ιωάννη Καποδίστρια
(Πηγή: ΥΠ.ΕΣ.).............................................................................................................. 4-172
Σχήµα 4.3 2: Μεταβολή πληθυσµού 1971-2001 του Ν. Κοζάνης (Πηγή: ΕΣΥΕ)...................... 4-174
Σχήµα 4.3 3: Μεταβολή πληθυσµού 1991-2001 ανά νέο ∆ήµο για την Περιφέρεια της ∆υτικής
Μακεδονίας (Πηγή: ΠΠΧΣΑΑ Περιφέρειας ∆υτικής Μακεδονίας, ∆/νση Χωροταξίας,
ΥΠΕΚΑ, 2003) .............................................................................................................. 4-176
Σχήµα 4.3 4: Πληθυσµιακή πυραµίδα Νοµού Κοζάνης (Πηγή: ΕΣΥΕ) ..................................... 4-177
Σχήµα 4.3 5:Επίπεδο εκπαίδευσης Νοµού Κοζάνης (Πηγή: ΕΣΥΕ) .......................................... 4-178
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xxi
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Σχήµα 4.3 6: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού Ν. Κοζάνης ανά κλάδο
δραστηριότητας για τις απογραφές 1991 και 2001 (Πηγή: ΕΣΥΕ) ............................... 4-180
Σχήµα 4.3 7: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆. Κοζάνης ανά κλάδο
δραστηριότητας για την απογραφή του 2001 (Πηγή: ΕΣΥΕ) ........................................ 4-181
Σχήµα 4.3 8: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆. Πτολεµαΐδας ανά κλάδο
Σχήµα 4.3 9: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆. Αγίας Παρασκευής ανά
κλάδο δραστηριότητας για την απογραφή του 2001 (Πηγή: ΕΣΥΕ) ............................. 4-183
Σχήµα 4.3 10: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆. ∆ηµητρίου Υψηλάντη
ανά κλάδο δραστηριότητας για την απογραφή του 2001 (Πηγή: ΕΣΥΕ) ...................... 4-184
Σχήµα 4.3 11: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆. Ελλησπόντου ανά κλάδο
Σχήµα 4.3 12: Ποσοστιαία κατανοµή οικονοµικά ενεργού πληθυσµού ∆υτ. Μακεδονίας ανά κλάδο
δραστηριότητας για την απογραφή του 2001 (Πηγή: ΠΠΧΣΣΑ της Περιφέρεια ∆υτικής
Μακεδονίας, 2003)......................................................................................................... 4-186
Σχήµα 4.3 13: Απόσπασµα ∆ιαγράµµατος 1 «Εθνικό Πρότυπο Χωροταξικής Οργάνωσης της
Βιοµηχανίας» (Πηγή: Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού & Αειφόρου
Ανάπτυξης για τη Βιοµηχανία) ...................................................................................... 4-190
Σχήµα 4.3 14: Φυσικοί Πόροι Ευρύτερης περιοχής µελέτης (Πηγή: Εθνικό Πληροφοριακό
σύστηµα για την ενέργεια) ............................................................................................. 4-203
Σχήµα 5.1 1: Χάρτης λιγνιτικών κοιτασµάτων ∆. Μακεδονίας και Θεσσαλίας ............................. 5-2
Σχήµα 5.1 2: ∆ιάγραµµα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκµετάλλευσης των
Ορυχείων Πτολεµαΐδας, κατά τα έτη 1957-2008............................................................... 5-7
Σχήµα 5.1 3: Αποµένοντα αποθέµατα λιγνίτη στα κοιτάσµατα της λιγνιτοφόρου λεκάνης
Πτολεµαΐδας (01.01.2010) ............................................................................................... 5-10
Σχήµα 5.2 1: Στάδια εξέλιξης της εκµετάλλευσης ορυχείου ........................................................ 5-14
Σχήµα 5.2 2: Εκµετάλλευση κοιτασµάτων µεγάλης οριζόντιας εξάπλωσης µε τη µέθοδο
επιφανειακής εκµετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και απόθεσης µε σύστηµα βαθµίδων –
Κάτοψη............................................................................................................................. 5-15
Σχήµα 5.2 3: Ενδεικτική διάταξη εξοπλισµού για την εκµετάλλευση κοιτασµάτων µεγάλης
οριζόντιας εξάπλωσης µε τη µέθοδο επιφανειακής εκµετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης και
απόθεσης µε σύστηµα πολλαπλών βαθµίδων – Τοµή...................................................... 5-16
Σχήµα 5.2 4: Τοπογραφικό διάγραµµα Ορυχείων Πτολεµαΐδας και στάθµη εργασιών σε αυτά τον
Μάρτιο 2009 .................................................................................................................... 5-21
Σχήµα 5.2 5: Σχεδιαζόµενη συνέργεια Ορυχείων Πτολεµαΐδας και των αντίστοιχων Α.Η.Σ. για την
περίοδο 2010 - 2020......................................................................................................... 5-23
Σχήµα 5.2 6: Στάθµη εργασιών των Ορυχείων Πτολεµαΐδας στο τέλος του έτους 2015 ............. 5-29
Σχήµα 5.2 7: Στάθµη εργασιών των Ορυχείων Πτολεµαΐδας στο τέλος του έτους 2020 ............. 5-30
Σχήµα 5.2 8: Στάθµη εργασιών των Ορυχείων Πτολεµαΐδας στο τέλος της δεκαετίας 2050 (τελική
διαµόρφωση) .................................................................................................................... 5-31
Σχήµα 5.2 9: Υφιστάµενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Ορυχείου Μαυροπηγής ..... 5-32
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xxii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Σχήµα 5.2 10: Υφιστάµενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Πεδίου Καρδιάς............... 5-34
Σχήµα 5.2 11: Υφιστάµενη κατάσταση και γενικό σχέδιο ανάπτυξης Νοτίου Πεδίου................. 5-37
Σχήµα 5.2 12: ∆ιάγραµµα ροής της παραγωγικής διαδικασίας κατά την εκµετάλλευση ενός
λιγνιτικού κοιτάσµατος .................................................................................................... 5-39
Σχήµα 5.2 13: Κίνηση οχηµάτων γόµωσης διατρηµάτων στο Ορυχείου Νότιου Πεδίου............. 5-47
Σχήµα 5.2 14: Περιοχές συναπόθεσης αγόνων και τέφρας έως το 2020 και ταινιόδροµοι µεταφοράς
της τέφρας ........................................................................................................................ 5-51
Σχήµα 5.3 1: Χρήσεις υδατικών πόρων από Ορυχεία Πτολεµαΐδας............................................. 5-64
Σχήµα 5.6 1: ∆ιάγραµµα βάσει του οποίου κρίνεται κατά πόσον ένα υλικό θα ταξινοµηθεί στα
απόβλητα ή στα παραπροϊόντα ........................................................................................ 5-88
Σχήµα 5.10 1: Όδευση προσωρινής και οριστικής παραλλαγής Παλαιάς Εθνικής Οδού (Π.Ε.Ο.)
Κοζάνης - Πτολεµαΐδας ................................................................................................. 5-125
Σχήµα 5.10 2: Παραλλαγές όδευσης, προσωρινή και τελική, της υφιστάµενης σιδηροδροµικής
γραµµής του ΟΣΕ Κοζάνης – Πτολεµαΐδας – Αµυνταίου ............................................. 5-129
Σχήµα 5.10 3: Υφιστάµενη κοίτη (γαλάζιο), τελική κοίτη – τµήµα ΑΒΓ∆Ε (µπλε) και προσωρινή
επέµβαση – τµήµα ∆Ζ (µατζέντα) της κοίτης του ρέµατος Σουλού .............................. 5-139
Σχήµα 5.10 4: Τυπική διατοµή τελικής κοίτης Σουλού στο τµήµα ΑΒΓ∆ ................................. 5-140
Σχήµα 5.10 5: Τυπική διατοµή τελικής κοίτης Σουλού στα τµήµατα ∆Ε και ∆Ζ....................... 5-140
Σχήµα 5.10 6: Τυπική διατοµή συστήµατος στεγανοποίησης του ρέµατος Σουλού................... 5-141
Σχήµα 5.10 7: Πρόταση αντιπληµµυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2015 .................. 5-145
Σχήµα 5.10 8: Πρόταση αντιπληµµυρικής προστασίας – χρονικός ορίζοντας 2020 .................. 5-148
Σχήµα 5.10 9: Πρόταση αντιπληµµυρικής προστασίας – τέλος δεκαετίας 2050........................ 5-150
Σχήµα 6.1 1: Σχηµατικό διάγραµµα ενεργειών για τον σχεδιασµό και την εκτέλεση Εργασιών
κλεισίµατος και περιβαλλοντικής αποκατάστασης............................................................ 6-4
Σχήµα 6.3 1: Οπωρώνας................................................................................................................ 6-16
Σχήµα 6.3 2: Θερµοκηπιακές καλλιέργειες λουλουδιών και κηπευτικών .................................... 6-17
Σχήµα 6.3 3: Γεωργικές καλλιέργειες ........................................................................................... 6-21
Σχήµα 6.3 4: Συγκριτικό διάγραµµα αποδόσεων σιτηρών, µεταξύ αποθέσεων ΛΚ∆Μ και όµορων
µε αυτές περιοχών (ΚΑΡΥΟΧΩΡΙ – ΠΤΕΛΕΩΝΑ) ....................................................... 6-27
Σχήµα 7.3 1: Εναλλακτικές Θέσεις για τη Χωροθέτηση των Εγκαταστάσεων ∆ιαχείρισης Αγόνων
.......................................................................................................................................... 7-13
Σχήµα 7.6 1: Η προτεινόµενη λύση και οι δύο εναλλακτικές λύσεις (προσωρινή παραλλαγή
γραµµής ΟΣΕ) και η σχέση τους µε τον οικισµό Ποντοκώµης, τις γραµµές υψηλής τάσης,
τις ισοϋψείς γραµµές και τη δασική έκταση .................................................................... 7-27
Σχήµα 7.6 2: Παράλληλη όδευση σιδηροδροµικής γραµµής ΟΣΕ µε άµεση γειτνίαση µε την αρχική
διευθέτηση – εκτροπή της κοίτης του ρέµατος Σουλού................................................... 7-32
Σχήµα 7.6 3: Ανεξάρτητη όδευση σιδηροδροµικής γραµµής ΟΣΕ και σε γειτνίαση µε την αρχική
διευθέτηση – εκτροπή της κοίτης του ρέµατος Σουλού................................................... 7-33
Σχήµα 8.1 1: Ορυχεία Πτολεµαΐδας και χώροι απόθεσης αγόνων (έτος 2009) .............................. 8-2
Σχήµα 8.3 1: Περιοχές όρυξης αβαθών δειγµατοληπτικών γεωτρήσεων, ΕΜΠ 2008.................. 8-15
Σχήµα 8.3 2: ∆ιαχείριση υδατικών πόρων στα Ορυχεία Πτολεµαΐδας ......................................... 8-19
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xxiii
ECHMES Ltd.
∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.
Σχήµα 8.3 3: Ισοπιεζοµετρικές καµπύλες υδροφορέα υπερκειµένων στην περιοχή Νοτίου Πεδίου
τα έτη 1980 και 2008........................................................................................................ 8-27
Σχήµα 8.3 4: Θέσεις δειγµατοληψίας νερών................................................................................. 8-29
Σχήµα 8.3 5: Ζώνη Οπτικής Επιρροής και Αντιπροσωπευτικά σηµεία θέασης (VP)................... 8-44
Σχήµα 8.3 6: Φωτορεαλιστική απεικόνιση ΝΑ Χωριό Ποντοκώµη (θέση VP1).......................... 8-50
Σχήµα 8.5 1: Τυπική διατοµή τελικής κοίτης του Σουλού µε το σύνολο των έργων που θα
κατασκευαστούν παραπλεύρως αυτής, από την αρχή έως τη Χ.Θ. 6+400 της νέας κοίτης 8-
78
Σχήµα 8.5 2: Τυπική διατοµή τελικής κοίτης του Σουλού µε το σύνολο των έργων που θα
κατασκευαστούν παραπλεύρως αυτής, από τη Χ.Θ. 6+400 έως τη Χ.Θ. 7+740 της νέας
κοίτης ............................................................................................................................... 8-78
Σχήµα 8.5 3: ∆ιαφοροποίηση τυπικής διατοµής τελικής κοίτης του Σουλού από τη Χ.Θ. 7+740 έως
τη Χ.Θ. 9+500 της νέας κοίτης ........................................................................................ 8-79
Σχήµα 9.2 1: Πιστοποιητικό Συµµόρφωσης κατά ISO 14001:2004 για το Σύστηµα
Περιβαλλοντικής ∆ιαχείρισης από τον ΕΛΟΤ (Πηγή: ∆ΕΗ Α.Ε, ∆.Λ.Κ.∆.Μ.)................ 9-3
Σχήµα 9.3 1: Προτεινόµενα επανορθωτικά µέτρα που θα εφαρµοσθούν πριν το έτος 2020........ 9-15
ΕΙΚΟΝΕΣ
Εικόνα 4.2 1: Άποψη της υφιστάµενης τάφρου Σουλού............................................................... 4-93

Εικόνα 4.2 2: Άποψη του τεχνικού στην κοίτη του ρέµατος Σουλού επί της οδού ∆ρέπανο –
Κλείτος............................................................................................................................. 4-96
Εικόνα 5.2 1: Χρήση καδοφόρου εκσκαφέα και ταινιοδρόµου για την εξόρυξη και µεταφορά του
λιγνίτη .............................................................................................................................. 5-40
Εικόνα 5.2 2: Χρήση συµβατικού εξοπλισµού για αποµάκρυνση αγόνων ................................... 5-40
Εικόνα 5.2 3: Χρήση αποθέτη για απόθεση αγόνων..................................................................... 5-50
Εικόνα 5.8 1: Αποθήκες αδρανών πρώτων υλών στη Χαραυγή ................................................... 5-99
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xxiv
ECHMES Ltd.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 15.06.10

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 15.06.10

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

∆ΕΗ Α.Ε. – Λ.Κ.∆.Μ.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆ΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

1. ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ............................................................................................... 1-1

2. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ............................................................................................................ 2-1

3. ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΓΟΥ ............................................................ 3-1

3.4. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟΥ....................................................................................................... 3-15

4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ............................................................ 4-1

4.2.4.3.3.2 Υδροφορέας υποκειµένων ......................................................................4-60

4.2.7.2. Νοµικό Πλαίσιο ............................................................................................ 4-135

4.3.10.2. Οικονοµική προσφορά.................................................................................. 4-215

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ .................................................................... 5-1

5.7.1. Ιλύες ........................................................................................................................ 5-91

5.10.5.4.Μεταφορά των εκκλησιών Αγ. Νικολάου και Ιωάννη Χρυσοστόµου του

Αποσυναρµολόγηση εξοπλισµού.................................................................... 6-12

6.6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ

7. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟ∆ΩΝ, ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΛΥΣΕΩΝ .................. 7-1

8. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ............... 8-1

8.4.6. Τεχνικές και κοινωνικές υποδοµές.......................................................................... 8-67

9. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ................................................................... 9-1

10. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ................................. 10-1

10.2. ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

10.9.1. Γενικά .................................................................................................................... 10-18

Πίνακας 4.2 29: Οριακές τιµές στάθµης θορύβου χωµατουργικού/µηχανολογικού εξοπλισµού

Πίνακας 5.6 6: Στοιχειακή ανάλυση τέφρας για το έτος 2008...................................................... 5-83

Πίνακας 8.5 1: Ισοζύγιο χωµατισµών συνοδών τεχνικών έργων.................................................. 8-81

Σχήµα 4.2 11: Οµβροθερµικό διάγραµµα Μ.Σ. Πτολεµαΐδας, ∆ΕΗ............................................. 4-17

Εικόνα 4.2 1: Άποψη της υφιστάµενης τάφρου Σουλού............................................................... 4-93

You might also like