N CHI PHN 9 ( Su tp t cc trang www.rice.

.com v cc bo online ) Mc lc Trng kin: thm, ngt, bo, bi Mn Sa Bin hay Nuc Hu Hi ho m dng trong m thc Vit Cm Niu Si Gn Mn n Si gn n Bnh Thun - n mn Dng 7 mn n Bnh Thun - n Nhum n Ph Yn - n c Ng i dng nTam o- n Tht B ti Kin t n Hu & c sn Bnh Hu n Lng C - n Mm s n Vnh Ph - n Tm C Mn Dn d Ve Su Ging ng T, Q.Th c n C Mau n ra ram n Bn Tre - n Cm Da Hi An - Bnh bao, Bnh vc

Vang danh Cng t Bc Liu n Ty Ninh - n Bnh Canh bnh trng Trng Bng Bnh Cng Sc Trng n An Giang - n Lu mm Hng ng Gi Ni 8 Trng phi m thc Trung Hoa Ma Thu H Ni - Ma Cm

Trng kin: thm, ngt, bo, bi

Trng kin vng, tu khu v tng vng m ch bin khc nhau. Min ni c mn trng kin nu mng st c lit vo hng m v. Ngi vng Bnh nh th em trng kin xo chn trn vi da leo, t, bi v i hoa c ca mt thi mng, rc thm u phng. Dn C Chi th em trng kin trn gi u , gi bi hay nu canh chua l giang n vi cm trng cn g bng. n trng kin phi tht th th, thong dong. Ngi n c nhm nhp n tng cht mt mi thm tha ci ngon, ci hn ca hng v qu nh nh ng c vo y. Trng kin - mi ph mai tho d Kin c mt khp mi ni, con vt b xu nhng li c thnh phn dinh dng cao, m t 42-67% v c 28 loi acid amin, ngoi ra n cn c nhiu sinh t v khong cht. Thi nh Minh Trung Hoa, ngi ta

dng kin bo ch thnh nhng vin thuc trng lc nh thuc b by gi.

nc ta, loi kin vng c khp ni, nht l nhng vng nhiu cy ci, vn tc c cy n tri. Theo kinh nghim dn gian, ngi Vit bit dng kin vng lm tc nhn thc y s th phn, to s kt qu cho cy tri. Kin vng cng l loi thin ch chng li s ph hoi ca cn trng khc gy hi cho cy tri. i thc trng kin Vi nhng li ch ca kin vng, thng khng ai

ph t kin. Nhng trng kin vng li l mt mn n thuc loi c nht v nh, nn dn nh vn u c dp thng thc mn trng kin khi ti ma cy tri nhiu. Tu th nhng, cy trng ca tng vng m c cch nhn bit t kin c trng hay khng. vng Bnh nh, theo kinh nghim ca ngi nh vn t thng ging n cui thng hai m lch, nhng kin cha tch n i gy t mi. Lc ny t mi gy, l cn ti mi, xanh m, ngha l trng cn mi, mng sa cng trn. Cn lc l cy ca t chuyn mu hi vng m l kin n nhiu. Cn vng C Chi th ngi i thc trng kin thng nhn nhng loi l cy c bn kh ln nh xoi, mn, chm chm, T kin khi kt xong s c lp mng trng lin kt cc l vi nhau, khi no lp mng trng ph u l bn trong t kin cha c kh nhiu trng ri. i thc trng kin l mt ci th. Ngi ta chun b sn mt cy trc di c 4-5 mt, cch u cy vt nhn mt on khong 2-3 tc, ct ba si dy, cui dy l

ci r quu. m nh ham coi thc trng kin i theo c lao nhao ginh nhau xch cy trc. n ni, ngi c kinh nghim s nhn t v quyt nh a u nhn ca cy trc thc t di thng ln, x toc t ra. Lc ny ngi cm cy thc s v lin tc vo thn trc, trng trong t s ri xung ci r hng sn bn di. Kin lnh, kin th ta ra bo v trng, lp rt theo trng, lp chy t tn. Nhng ngi i thc v m con nt th no cng b nhng con kin lnh hung d cn vi pht la oai oi, vy cng ng ti ph t kin. Sau khi thc vi t ng chng , a ci r ng trng ra ch nng xung t. Kin vng vn khng a nng lm, h ng t nng l my con kin th vi b trng chy ly ngi. Trng kin mu trng c, cng bng trng tht hp dn. Nhm mt ming b vo ming n sng ngay ti ch, v bo, thm, ti mi tht ngon, l ming. Trng kin: thm, ngt, bo, bi

Trng kin vng, tu khu v tng vng m ch bin khc nhau. Min ni c mn trng kin nu mng st c lit vo hng m v. Mng c ngn tay, lt sch, p gip cho vo ni xm xp nc nu mm. Cho cht bt np vo nc hi snh, ri cho trng kin vo nu chn, khi nhc xung cho thm hnh l, l chanh, ng. Canh c v ngt ca mng ti ho cng v bo bi ca trng kin, thm ngt kh t ht. Ngi vng Bnh nh th em trng kin xo chn trn vi da leo, t, bi v i hoa c ca mt thi mng, rc thm u phng; vy l c mn nm trng

kin tuyt c mo. Cho gp nm vo ming vi mi v cht, chua, cay cng cm gic gin tan ho ln tht tuyt, nhng c o nht l mi v bo bi ca trng kin c thoang thong. Dn C Chi th em trng kin trn gi u , gi bi hay nu canh chua l giang n vi cm trng cn g bng. Nhng tht ra trng kin vng ch cn cho ln cho rang la va ti, dn cht nc mm ngon cho hi mn mn. La va nng lm cho tng ci trng ri ra cng bng, hi rm mt l c, v lc ny bo ca trng kin s y n nht. Dng mung c ph xc na mung cho vo u li, t t nhm nhp s nghe trn vn hng v thm ngt, bo bi ca trng kin, d v ca n lu li mt cht mi thm hng nng khng ging bt c mt mn n no. Nhp thm ngm np Bn Xc na th s trn vn ca mn trng kin rang khng cn g ni! Trng kin rang mn l mt mn n king, mt mn n thuc hng nht phong lu, khoi khu ca mit t vn.

Mn Sa Bin hay Nuc Hu

Ma h, bin m dn ln, tng n sa bt u men dn vo b kim n. T , sa i vo menu m thc ca nhng a phng duyn hi, c l t rt lu i... Ring Hu, sa li mang thm ci tn a phng l nuc. Gim nuc l mt dng bn sa nhng cch ch bin khng n gin nh nhng a phng khc. Nuc - k c ca bin

Mu sc hi ho ca t gim nuc

Ring Hu, sa li mang thm ci tn a phng l nuc - khng nn lm ln vi loi chim h nuc Trogonidae, sng nhng vng ni cao nh Phanxipang (1) (c hai t ny u khng c trong i t in ting Vit v t in online Wikipedia). Nhng nuc Hu li khng nhm ch bt k loi sa n c no m ch ring loi sa trng pht xanh nh nh ci chn (cung cch Hu m!), khc vi nhng ngi dn min Trung khc li chn loi sa da tht ln. Nuc gm c hai phn: thn v chn gi l tai nuc v chn nuc - chn nuc ngon hn v dai hn. Nu nh mn tai nuc chm ruc n gin bao nhiu th gim nuc li l "bn tng ph" rt tinh t v rt Hu. Nuc chm ruc tuy n gin nhng nu khng c mm ruc Hu, rau thm Hu v tri v Hu coi nh bt thnh mn Hu. Gim nuc l mt dng bn sa nhng cch ch bin khng n gin nh nhng a phng khc. Trong "bn tng ph" ny c th tm thy: bnh trng nng chin gin, tm, nuc chn, u phng, rau sng,

bp chui, tht chng mm ruc, nc tm tht kho nh, ch cua, bn, nc lo chua - ng iu l phi nu bng c bng th - v khng th thiu c bi (tri c chua ln bng vin bi, c v chua v ngt thanh). C ngi khi n cn cho thm t mm ruc vo. Tuy gi l gim, nhng ngi Hu khng dng gim to chua cho mn ny, m dng nhng v to chua t nhin, nhng khng c qu chua - kiu canh chua Si Gn l hng bt. Nhng thnh phn trong t gim nuc ngoi vic to ra nhng mi v khc nhau, lm cho t bn ht sc tuyt, va chua chua, beo bo, thm thm, ng lit vo hng thi trn, li cn to ra mt bc tranh nhiu mu. Mu trng ca bn, mu , vng ca tm, cua, c chua, t, mu trng ng ca bp chui, mu xanh ca rau thm, mu trng xanh ca nuc, mu nu nu ca bnh trng nng chin gin... Mt t bn va n, li gm mi th mt t, nhng i hi ch bin cng phu nh th khng phi rt Hu

sao? Gim nuc xui Nam t my nm nay. Nhiu nh hng Hu th thit bt u dn mn ny t c thng nay v c th c thng na cho n ht ma nuc.

Hi ho m dng trong m thc Vit

Cc v thc n c phn loi quy v m dng v ng hnh. Chu vo ng hnh th chua thuc mc, ng thuc ha, ngt thuc th, cay thuc kim, v mn thuc thy.

GsTs Nguyn Vn Lut Trong phong cch n ung ca dn tc ta, c s nh gi cc mn n l tnh nhit (nng), hn (lnh),

bnh (mt), m (gia nhit v bnh). C s ny cng c dng trong y hc c truyn khi bc thuc Nam hay thuc Bc. Thc n c v chua, v ng thuc bnh hoc m; mn thuc m. Nhng thc phm c tnh nhit v n; v cay v ngt u thuc dng. Cn thc phm c tnh hn v bnh, c v chua, v ng v v mn u thuc m. Cc v thc n c phn loi quy v m dng v ng hnh. Chu vo ng hnh th chua thuc mc, ng thuc ha, ngt thuc th, cay thuc kim, v mn thuc thy. S kt hp hi ha nhng cht dinh dng trong khu phn n khng nhng phi bo m cht lng v s lng m cn phi cn bng v m dng ng hnh, nhng nhn t c bn ca s hnh thnh, tn ti v pht trin ca con ngi, cng nh ca c v tr. Mt mn n c coi l ngon lnh phi t c s cn bng gia hn, nhit, n, bnh, ni chung l gia m v dng. S dng ng cch cc gia v c hng v lm dy ln mi thm ngon, va c tc dng kch

thch dch v, va c tc dng trung ha hn nhit, cn bng m dng, ngi n khng phi chu nhng phn ng ph c hi. V d: gng c tnh nhit, c th dng trung ha hn nhit, gii c, gii cm. Khi dng thc n c tnh hn hay bnh, nht l i vi ngi c mu hn, m khng c gng th d b ri lon tiu ha, th hin i cu (i tin) khng bnh thng. C th l, khi dng mn n c tnh hn nh tht tru, tht b, tht vt, rau ci, ci bp, b ao.., hay c tnh bnh nh rau khoai lang.. th cn phi c gia v gng vi vai tr trung ha m dng, cng n ngon ming hn. gii cm, nu l st cm hn th dng cho gng; cn nh khi b st cm nng th dng cho hnh . t cng thuc loi c tnh nhit, tnh bnh, c tc dng gii c. t c dng vi nhiu mn n mang tnh hn v bnh nh c, cua, mm, nem chua.. Ti c tnh m, hi nhit, nn n vi tht tru, tht vt vn mang tnh bnh, hi hn. L chanh, hay chanh tnh n, hi hn mt cht, c th trung ha tnh m ca tht

g. Kinh nghim rt ra t trong tp qun s dng thc n nh trn th hin thc to nn s cn bng gia con ngi vi iu kin mi trng nng m nc ta. S phn tch 120 loi thc n thng dng ca Hi Thng Ln ng - danh y th k th XVIII - trong cun N cng thng lm cho thy c ti trn 80% thc n mang tnh bnh nhiu hn, mang tnh hn t hn. S cn li, khong 20 loi thc n mang tnh nhit v m. Gs Trn Vn Kh c nhn xt kh tinh t: mn n Vit Nam a v, nhng vn m dng tng xng, hn nhit phn minh, li cn rt dn ch, th hin ch by t y mm, ai thch th g, ming n no th gp th . Tht vy, ta n theo kiu chim m, dng a thch ming no gp ngay ming y. Khi cn th hin c s khim tn, nhng nhn, th gp chn min nh, ming xng xu...

Cm Niu Si Gn
Cm niu th nhiu ngi thnh ph bit, ci niu t thn quen vi ngi Vit t trong tim thc vn gc con nh nng c. Niu t, rm r, m hng lun gi nh ci ch ngi n qu ma nhng quen thuc... Mt ch n cm chy Sng thi ni cm in, lu lu cng nh cm chy. Cm niu Si Gn 59 H Xun Hng c th l chn la trt ni nh y. V, cn nm trong mt khung cnh d a ta v vi nhng gc xa c ca kin trc. Trn sn thng y thng khi ta cn nhn thy by chim s (dch cm g e ngi ta s khng cn cho chng vo) nhy nht trn thm nng loang. Mn n y ngoi cm p, cm niu, thc n trn 350 mn. C dp bn bt gp li qu nh qua nhng mn kh kh thi nh nh mm kho qut, mui vng trng, mui vng en. V nhiu th khc bn khm ph li tm hn ngy qu xa ca bn.

C iu, cm niu th nhiu ngi thnh ph bit, ci niu t thn quen vi ngi Vit t trong tim thc vn gc con nh nng c. Niu t, rm r, m hng lun gi nh ci ch ngi n qu ma nhng quen thuc... Ai cng c. Cm niu ch ny ng nhin ngi bn, khng ngi chiu tri di t khng gian thong ng, tng gch, ct g, bn g, gh g chm tr ng nt c ca vt dng Vit Nam. n cm nh qu nhng ch ngi quen quen nh u nh mnh d chng bn b rung, b ao nh trong k c. Th cng c, cng p. - Yn T - c Thun

Mt gc qun Cm niu Si Gn

n Cm niu Si Gn, thc khch s c thng thc mn p niu t qua bn tay lo luyn ca i ng nhn vin y

Mn n Si gn
m thc lng ly nh chnh nhng ngi p ca n v l mt trong nhng nn m thc ni ting nht th gii. Ni n mn , ngi ta ngh ngay n pizza, mn bnh nng nhiu bin tu, c ngun gc t x Naples. Sang Vit Nam, mn pizza hi sn (pizza ai frutti di mare) gm c xt c v nng chung vi mc v tm a phng. n

Bp trng , Claudio Cucchiarelli

Pizza ngon - ngoi vic ch bin v s dng cc loi l gia v c trng ca x s hnh chic giy ng ny nh hng qu (basil), hng ty (thyme), x thm (sage), l mi oregano ca vng a Trung Hi, hng tho (rosemary) v c bit l ng ty (parsley), l nng bnh cn phi t k thut bo m cho khi trong l khng bay mc thp n ni m vo bnh. C nh th bnh ra l mi thm mi ci nng, b ch qun Pendolasco t m gii thch b quyt p l m qun phi thnh th t sang p t chun l nng pizza. Nhn vo trong l, c th thy ngay t nn l ln chng vi lp gch hon ton khng b khi m, v phn t tr ln b m en. Pizza c trng y cn c pizza nng vi xc xch (salami) lm bng tht bm kiu ng knh c 5cm. Mn n cn ni ting vi m spaghetti. C l ch n Pendolasco, ni th chnh gc dn mn n, bn

mi thng thc c nguyn vn hng v ca spaghetti la bolognaise (thnh ng bng ting Php, chng t s thi danh ca phong cch nc xt gm tht b xay vi c chua (nhp t ?). Tn ting ca n l spaghetti o tagliatelle alla bolognese. Mn spaghetti m thiu ng ty coi nh bt thnh. c sn rt y cn c mn tht b m cy Zigoiner con potate fritte, gc min ni Bc , gia thung lng sng Po v dy ni Alpes, gip Thu S. Cc loi salad y cng c phong v ring nh mn Insalata Nizzarda gm xlch xanh, tm, c ci , liu, c ng mui, trng v phmai Parmesan - loi b inh ca Khng gian bi tr trong qun vi phong cch na a Trung Hi na Vit tht d chu bn c th lm mt chuyn chu du n ti TP. HCM. Yn c

M spaghetti la bolognaise - tc nc xt gm tht b xay v c chua (phi l c chua nhp t )(?)

Mn salad Insalata Nizzarda gm x lch, c ci , liu, c ng mui, trng v ph mai

Pizza vi xc xch salami c trng ca

Tht b m cy - tht b xt mng qun vo mt khc cy nng - n vi khoai ty chin

L kiu do chnh th p. C th thy r mc khi ch m t lp gch th 3 tr ln - l b quyt bnh pizza nng khng b hi khi m vn thm mi ci

C hi hun khi n vi pizza

Trong nh ca Pendolasco mang hi hm a Trung Hi

Ngoi sn ca qun Pendolasco mang phong cch Vit a ch: 87 Nguyn Hu, Q.1, TP.HCM, T: 8218181

n Bnh Thun - n mn Dng 7 mn

Ngi Ninh Thun ch bin 7 mn tht dng: Dng nng, dng r ti, dng hp, ch dng, gi dng, cho dng v dng nu da hng. Mn no cng ngon. Tuy nhin, qu b qu c c phn ngn ngi khi nhn nhng con dng nng, r ti hay hp cn nguyn c u, bn chn v ci ui di di. Nhng n mn gi hay ch, khi dng c bm nhuyn th du c nht gan cng chng my ai t chi. c sn ca i ct l dng. Dng sng trong hang, sng tinh m ra i ct tm n chi non v ung sng m, v th m tht thm, sn v ngt, c xem l mt v thuc b. Tht dng trng nh tht g, m li ngt, bi v mm hn. Xng rt mm, gn nh l sn. Cn da th dn sn st. Tuy nhin khi ch bin ngi ta thng

lt vt b v trng khng bt mt.

Tht vy, nh vi mn gi dng nguyn xng c bm nh, xo chn v trn vi cc hoc xoi xt ch, rau thm, u phng rang dn, nc mm pha v c bit phi c l xo dng, mt th l trng ging l chm rut non, sng trn vch vng kh hn, mi thm thong v cht. Gi dng n vi bnh trng nng, th bnh trng dy, nhiu m, nng vng rm, xc mi khng chn. Nhng theo dn snh iu th thc ngon nht trong con dng l mt v trng. Mt dng c v bo nhn nhn v li ci hu tht ngt. Trng dng rt bo, rt bi m khng ngy, c xem l mt loi sn ho hi v. Chng th m chuyn ngy xa k rng lng M Tng, trong l vt thch ci phi c mt thng trng dng, nhng ci trng ch to bng u ngn tay t! rt may tc l ny b bi b ch nu khng th hn trai

M Tng ngy nay nhiu ngi phi chu cnh phng khng. Hu ht cc nh hng, qun c sn Phan Rang u c mn dng, gi bnh dn th 15.000, gi cao cp 30.000 mt da. Cng nn bit rng mt s qun nhu Si Gn cng c nhng mn ny, nhng khi mang v y dng m i, khng th snh vi dng ti ch.

n Bnh Thun - n Nhum

Nhum (nhm bin) l mt mn l c th thch thc nhng ai khim tn v lng kin nhn. Nhng dn a phng th li tm tm bo: c ln, kin nhn i, ng n b khen ! Nhum: ai n, ai khen? Nhm bin (tn khoa hc: sea urchin, sea-chestnus) cn c bnh dn ho di nhiu ci tn: nhum, cu gai. Loi ny sng thnh tng thm, nhm trong cc hc ; l mi nguy him cho nhng ai v tnh p phi. Nhng cng lng dng sng di tua ta gm vo chn v gy bn trong th phi dng vi thoa mi ly ra c. Bnh Thun l x ca nhum, nn c mt s a danh gn vi nhum: cu Nhum, sng Nhum, bn Nhum...

Ma h, vo nhng ngy trng rm, thy triu xung, loi nhum b mc kt trong cc hc . vng ven bin Bnh Thun, ng dn thng i vt v bn cho cc nh hng. C hai loi nhum: trng v en. Thng, loi nhum trng dng nu cho ngon, cn nhum en dng n sng. Mn ny thng lm bt mn nhng ai thm cht to kho mn. V con Nhum ln nh tri da, mi nhn tua ta, nhng khi ba i ra th ch c mt mung ci long, mu vng gn nh gch cua. Ngi ch bin tinh dng mung loi b phn mt en v mc phn ci nhum cho vo ra li bng nc bin ri mc ra mt chn m tt, sau vt chanh vo, nh k v dng ngay. V m tt s "pht in" chy dc ln n nh u. Cn v nhum ch hi tanh v bo, nhng d nut. V l n mn l, cc ng nhm nhi cht ru go, cng c mt ba nhu l. Nhng nhng chng cha v lun c gii snh n nhum dn d l phi tng cng rau

rm hm bt s rn rng phn khch sau khi th mn ny.

Nhum cn dng nu cho chung vi hi sn. Cho nhum d n, c v ngt gn nh cho trng g. Thng i vi hi sn nh hu, s, ngao l cc k hp. V d nhin, hp s sop mt t cho nhum sau gi tm bin vi nim tin phc hi sc kho, tng cng th lc th... c khi nim tin s cu bn thn mnh vy. Ti ch thy tot m hi ht v tri nghim cm gic vi bt mt mi rt nhanh sau nhiu ngy ln li x lm ct nhiu i ny. n nhum lm cng phu. Cng phu ngi lm. V cng phu trong chuyn n. Cn sau , tc dng ca n th... c tri mi bit. Nhng c c hi thng thc mt mn l th cng

nn th t thy c ng nghim li n ca dn gian hay khng. Khi do bin Phan Thit, c bit l khu Hm Thun Nam, ni c nhiu bi , bn nh lu hi thm v mn nhum nh!

n Ph Yn - n c Ng i dng
Cch y 20 nm, ngh cu c ng i dng Vit Nam bt u ti Ph Yn v by gi lan ra nhiu tnh. n c ng i dng cng c nhiu tnh thnh, nhng cc qun v cch n t Tuy Ha (Ph Yn) vn c dn khnh n nh gi l snh iu nht. C ng i dng ch bin theo kiu sashimi ca Nht th Ph Yn rt nhiu. Cch ch bin mn n ny khng kh. Mua c v ngi ni tr lm v sinh sch s, ri ct c thnh ming 4x5x0,5 cm, sau xp c vo khay em p lnh. Khi thy ming tht c ng ng cng, c mu sc t ti chuyn sang hng hoc trng hng th n c.

Mn ny thng n km vi cc loi rau thm nh: ci xanh, ng tu, ng, qu, ta, hng di, hng ng... Nhng ngi snh n th n km vi ci ng v nhiu loi ra khc ty qun, ty khu v ca khch. Cch n c ng l chuyn khng kh nhng phi c hng dn. Trc ht chun b chn nc chm. Thng l dng nc x du trn u vi mt t m tt (dn Ph Yn thng gi l b tt), sau gp ming c ng sng p lnh by sn trn bn cho vo chn nc chm thm u khong 30 giy hay mt pht, ri rc my ht u phng rang (lc rang) gi b lm hai ln trn n cng vi cc loi rau thm, t, ti... C ngi khng n theo kiu ny, m n theo cch: khi ming c ng thm u trong nc x u c m tt, dng l ci cun trn ming c ng n cng vi rau thm. D n bng cch no, khi nhai ming c ng th ngi n s c cm gic u c ca mnh nh thanh thn hn nh mi thm c trng ca cc loi rau thm

v cht nng cay ca m tt cng cc loi gia v xng ln mi, chy ln c, i khi lm cho nc mt, nc mi ta ra... honh trng! Tht c ng tuy dng sng nhng n theo kiu ny khng cn mi tanh, m li va do, va gin v c mi thm c trng lm cho nhiu ngi vng lu ngy cm thy nh da dit. Mn c ny khi n phi km theo ly ru hai cht nng, lnh trung ha vi nhau d tiu ha, kch thch n c nhiu. n c ng i dng kiu ny, chng ti cha h thy ai b au bng... Sau y l mt vi mn c ng ph bin ti Tuy Ha: 1. Mt c ng chng cch thy:(mn "n bin") Tuy Ha mn ny c xem l mn n bnh dn. Qun M bn mn n ny, mi phn n (mt con mt c ng) khong trn di 10.000, ty theo mt to

nh, thng mt c ng by bn y mi con t 1 - 2 lng. Cch ch bin: Mt c mua v ra sch. Ch ct ln vo mt. p cc loi gia v nh hnh, tiu, t, ti, mui, bt ngt... cho thm u khong 15 - 20 pht th cho vo ni t chng cch thy na gi th n c. Khi chng cho thm my v thuc bc kh mi tanh v tng cht b dng. n mn ny thng km vi cc loi rau thm v km mt vi ly ru mnh th cng hp khu... 2. Gi bao t c ng: y l mn him, t c by bn hng qun, bi ng dn nh bt c ng thng dng mn ny trong lc h cn lnh nh trn bin hoc v "lu hnh ni b". Ch cn ra sch bao t ri b vo nc l luc chn, sau ra li nc lnh cho gin, xt thnh ming va n p vi hnh ty, tiu, t, mui ng, m chnh... trn u l c mn gi bao t c ng. Mn ny m nhm vi ru go ni ting lng Quy Hu (Ph Ha - Ph Yn) th ch c tuyt vi... tr ln!

3. Cho u c: u c mua v ra sch, x lm t ri cho vo ni nu cho nh cc loi c khc. Sau nhng lc chn tc, chn th vi bn b m c c chn cho u c ng ang bc hi th khng my chc hi men s thot ra khi ngi v c c gic ng su, khi dy cm thy ngi v cng khoan khoi...

nTam o- n Tht B ti Kin t

n tht b kin t khng ch d tiu ha m cn l v thuc phng v cha bnh thn kinh hoc bnh thp khp bi v nc kin rng cng l mt v thuc qu trong ng y. Nghe tn thy l tai, n cng l ming v cch ch bin th li cng c o. Tht b mi m cn nng, ct ming khong 1kg em treo ngay cnh cc t kin trn cy rng. Chc cho l kin trong t tc kh bung ra bu kn vo ming tht. Hng vn con kin hung d thi nhau cong ui t vo ming tht cn nng cho tht chn ch cng nhiu cng tt. Nu k cng, mi ming tht em treo vo t mi loi kin khc nhau s c nhiu hng v khc

nhau. Kin vng c mi thm chua, kin vng en c mi thm hc, kin b nt c v cay ngt, kin ngt c v thm mi c cung Ch treo tht b nh kin sng trn cy t h ch khng khin l kin chuyn lm t di t v bn kin ny c li sng hi mt v sinh! Sau , cc ming tht em v di qua nc mui long cho sch bi bn, ro nc ri em thui trn bp la than hng cho chn ti. Thi ming mng ngang th, by ra a theo tng loi, t th t ln mm nhm ru. Ai c thng thc cng cm thy rt th v bi mi ming tht c tng loi kin t s cho mt hng v ngon ring.

n Hu & c sn Bnh Hu
Ngoi nhng mn n cung nh, nhc n bn tay vng ca ngi ni tr Hu, khng c chng minh no bng thng thc cc loi bnh. Khc vi tt c nhng mn n c sinh ra t gia nh quyn qu hay gc bp dn gian, bnh Hu l nhng tc phm va cu k sang trng va dn d lng qu, nh mt nt nhn bn trong ngh thut lm bp ca ngi ni tr. Bnh Hu c nhiu loi khc nhau. Nu bn mun nm, trong mt tun l lin bn c th thng thc cc loi bnh khc nhau m khng bao gi phi nhm ming, chn mt v trng lp. Tuy nhin, ni n c sn bnh Hu, c nhc nhiu vn l bnh khoi Thng T v loi bnh bo, ram, t, nm, lc. Vi hng v va gin va bo rt c ngi snh n khoi khu, c l khng c mn bnh no th v nh

bnh khoi. Ch cn nghe tn, hn bn cng hnh dung c. Th nnhng ti dm chc vi bn rng bn s rt ngc nhin khi bit ci tn khoi ca bnh li khng phi do ngi yu thch t cho. Theo din t bng tay v mt ca nhng ngi trong mt gia nh lm bnh khoi ngon lu i Hu, v c gia nh u mc bnh cm, ci tn khoi y ngy xa l do ngi lm bnh thng trng bnh trn bp ci t m khi, nn gi l bnh khi. Tuy nhin, vi phng ng a phng, ngi Hu gi chch ra l khoi, lu dn mi thnh tn. ! Ra l vy! Nhng cch gi chch tn y ho ra chng chch t no. Bi ch vi mt t bt go ch nc, cho trng bnh, cch trng bnh gn nh bnh xo min Bc, cho thm gia b, trng, gi xanh, tht v tm, bn c c mt a bnh hp dn ri. Ni th tng n gin, nhng c a bnh vng rm nhn thy thm y, mi mt khu ch bin t pha bt n trng bnh u rt k cng. Khng phi ngu nhin m Hu, ni n bnh khoi, ngi ta li nhc n gia

nh by ch em nh cm lm bnh ngon khng u snh bng. Thm ch, by ch em gia nh nh cm vi bit ti lm bnh y hin nay cn chia nhau ra ct c mi ngi mt hng bnh khoi Hu ni ting gia thnh ph Si Gn. Qu l nht ngh tinh, nht thn vinh. Nhiu ngi cho rng bnh khoi ngy xa ngon trc tin l v c v khi! Th cn ngy nay, khi cc nh hng u ng lot trng bnh bng bp ga th sao? Ring ti, vi kinh nghim Humn chn vn cho rng, b quyt bnh khoi c ngon chnh l nc chm v rau sng. Phn nc chm, xin c dnh k cng cc bn khi ni n cc loi bnh v nc chm khc. Cn rau sng? C ai khng bit qu v rng khng? Qu v tuy cng h sung nhng ch c cc mit rng min Trung, c bit l x Hu, hi v, thi v ngm nc mui cng chui cht. V gin thanh v chan cht rn rt kh t y nh l nt nhn c bit trn mt bn nhc, ph tan v bo ca du m trong bnh, khin mn bnh khoi n hoi vn khoi!

Nh ni trn, cng vi rau sng, nc chm l mt phn khng km quan trng gip bn tn hng ht hng v thm ngon trn vn ca bnh khoi. Cc loi bnh Hu khc cng khng loi tr iu . Ngi Hu, trong ngh thut m thc ca mnh, xem nc mm nh l linh hn ca mn n. V vy, trong dn gian mi lu truyn cu ca ht nc mm ngon, ht con m kho. Vi bnh khoi, nc chm phi l nc tng c pha ch c bit, v bo snh thm mi lc rang, vng trng. Nhng ngi Hu khng gi nc chm bnh khoi l nc tng nh cc vng khc, tn gi chnh xc ca n l nc lo. Ti tng n n bnh khoi ph Ho M, H Ni, khi xin thm nc lo chm bnh th cc c phc v h ming hi i hi li ri rt, khng ai hiu nc lo chm bnh l g. Cn Bc Giang, khi gi bnh khoi, nh hng li bng ra mt bt bt cho khy c vi tht nc bm nh, gii thch y l bnh khoi Bc Giang chnh hiu V vy bn cng lu tm tn gi khi i thng thc mn bnh ny mi vng nh!

Bn cnh bnh khoi, tt nhin, bnh bo, ram-t, nm, lc cng l nhng loi bnh khng th thiu trn bn tic bnh Hu. i vi cc loi bnh ny, trong bn tay ngi ni tr, ti khng c cch v von no khc cho d hnh dung. C th, bn hy tng tng nu nh nhng tc phm gm, c kt tinh t t, l ngh thut ca la th vi cc loi bnh Hu trn, n l nhng tc phm kt tinh tht s t tinh bt, l tinh hoa ca nn vn minh la nc chng? Mi s v von bao gi cng khp khing. Nhng vi ngi ni tr Hu, qu thc, ci phng thc: ca mt ng cng mt nn khi nu n lm phong ph thm v thin nhin trong s tn ti ca mi loi bnh khc nhau. Bnh bt lc, d nhin, thnh phn chnh l bt lc, mn lm rng danh tn hng M gc ng Chi Lng - Hu. Ti tin khng phi l sn phm ca Hu m, m c ngun gc xut x t vng trng sn ni ting Qung Bnh, Qung Tr. Cn bt lm

bnh ram-t, bnh bo hay nm li phi l th np trng chn kl, ngm nc va khng b chua v xay nhuyn hay loi go de An Cu tin Vua ngy trc. Khi nm cc mn bnh ny, ngi snh n phi bit thng thc t hng v cho n mu sc. Vi bnh bt lc, con tm chn ni ln di lp v bt bnh trng trong, chm nc mm nh thm phc cay x t xanh, chm n u bit n y. Bnh bo, tng chn nh xu kiu cch c khun hp chn trn xng, chm chm nhn tm hng chy nh n hoa hay bnh nm gi l dong xanh mp kp vi ch tm th phi chm nc mm pha ngt mi l ng iu. V c l, ring bnh bo chn hay bnh nm, ti xin cam oan khng c a ch no ng tin cy bng nh hng gc Nguyn Hu, st Cung nh ni ting trong di tch C . Cn bnh ram phi vng mu np rn gin, trng tinh v np do nh tri v t gn lin nhau, mi l v m dng ng hnh, hiu mt cch tng trng trong trit l m thc cu bnh Hu.

Nhng mn bnh ti va gii thiu vi bn mt cch rt s lc k trn ch l mt trong s t cc loi bnh Hu cn c a chung mi min t nc m thi. C mt iu trc khi kt thc bi ny ti xin mch nh vi bn: Ngy nay , d cch thc ng ch, ng iu trong ngh thut m thc Hu khng cn, bn khng c thng thc bnh chng tre nh xa m phi n nh hng, gh nha th cng mong bn nh: Bnh Hu khng phi l n no. Nhiu khch phng xa, khi c thit mi tic bnh Hu, nhn nhng chn bnh bo kiu cch hay nhng a bnh b t khc m chp ming: n th ny bit bao gi no! Ngi Hu khng lm bnh n no, m lm bnh n chi, n bng c mt, c tai, c tm lng na y. Hy th thng thc mt ln cc loi bnh Hu, d l bnh 7 laPrometh cu k hay cc loi bnh dn d, bn cng s mt ln ku ln khoi qu chng?

n Lng C - n Mm s
Lng C l mt thng cnh ni ting thuc huyn Ph Lc, Tha Thin - Hu nm chn o Hi Vn, cch thnh ph Hu chng 80 km. Ngoi bi bin 12 km, y cn c m An C rng chng 1800 ha thng ra bin ng, non nc tht hu tnh.

m An C v bin Lng C c v s hi sn nh tm, c, cua, mc v s c. c bit c s huyt, mt mn n ni ting xa nay. Tuy nhin, mn n ph thng nht l mn mm s c khch phng xa v gii snh n a thch v thng dng lm qu biu ngi thn. S Lng C c quanh nm, cht lng chng thua g s huyt m Loan ( Ph Yn).

Ngoi mn n ti, s cn em lm mm gi l mm s.Cng on ch bin ca ng dn c mm ngon qu l cng phu v lnh ngh. S bt v em ra sch v, cho vo chic thau nha ri ly mi dao nhn cy ming, ch v. Ch v s phi kho tay, thao tc phi nhanh nhn. Mun c mm ngon, s ch v phi gi nguyn c rut. S ch xong em sng ra sch cho ht nc c, loi b ht ct xong cho ro. Sau ly t bt, c ring thi ch, u xanh rang v mui ht, tt c u cho vo thau s trn cho tht u. By gi mi cho mm vo chng 2/3 chai, y np tht kn. Trong khong t 10 n 15 hm, nc s ng li y chai c 2 lng tay, cn tht s th ni ln trn mt. Nh th mm s chn, c th em ra dng c. n mm s phi ng iu ngh mi ngon. Cm go trng cn ang bc hi nng hi, n vi mm s km rau sng cha , cn phi tng thm ph gia nh ti, t bt, kh lt, u bo thnh si, cng thm a tht heo ba ch luc na mi ngon ht . Cng nh mm

thi, mm sc mit vn Nam B, mm s cng thch hp vi rau sng, cng nhiu rau n cng ngon, tng thm khu v. C gp mt ming rau chm vo mm s, kp ming tht heo cho v ming khng qun cn tri t ri nhn nha nhai, v thm ming cm nng. Va nhai, va tn hng ci hng v, i tht kh t lm sao, n c ngm dn, ngm dn xung tn y c...Cng vi mn tm chua, mm ruc, mm s Lng C l c sn ca t C . Du khch t chn n Hu th no cng c mi thng thc. Chc chn y l mn n l ming, ngon v b, n mi khng nhm, dng trong ba n hng ngy hay trong cc m tic hoc dng lm qu biu cho ngi thn u c gi tr.

n Vnh Ph - n Tm C
Ngi ta ln i cht mt cy c, ri kho lo nh nhng th vo thn c hai n ba chc con tm m mu vng chanh bo ngy, tm non va phi, khng c gi qu (mc ch l tm n nn c) trong khong thi gian mt tun, ging nh mn tiu long ca ngi Nam B, th ln vo chum y kn v ch cho ln ung sa. Rng c i ch, ng xanh ngo ngt Nng chi sng L h ting ht. By nhiu ngn t mc mc thi tho nn bc tranh min trung du ngt hng thm t ci ngun dn tc. Ph Th - trung du l th, ngi v t trung du gn b thn thuc vi cy c. C tr thnh thn quen vi cuc sng vt cht v c tinh thn ca ngi dn ni y. Mn n v c lm nn nt m thc dn d v c trng ca vng t trung du. Nu nh xi c l mn m thc ngt ngo hng i, hng rng th

mn tm c li hp dn ngi thng thc bi cht men say m ca hng rng, hng t trong mt s giao ho tinh t. Tm c l mn n c bit v phi qua nhiu cng on chi tit. thc hin mn tm c th vt dng u tin cn c l l t nung cha than hoa t t thn cy c gi. Nhng lp than hng rc m mu la cng gi ln nhng hp dn, mi cho. y l cng on quan trng nht,bi c mn tm c ngon th nguyn liu nng phi nhit. Ci mn c ti nguyn huyn diu c a ra t ci chum ni kh mt. Trc , ngi ta ln i cht mt cy c, ri kho lo nh nhng th vo thn c hai n ba chc con tm m mu vng chanh bo ngy, tm non va phi, khng c gi qu (mc ch l tm n nn c) trong khong thi gian mt tun, ging nh mn tiu long ca ngi Nam B, th ln vo chum y kn v ch cho ln ung sa. Tm n nn c bo mp, lp da chuyn sang mu vng trng, bng long mt bu m v cht m t nhin trn lp da, con no con ny trn my, mt c th c cht lc qua cng ngh thin nhin.

Trn chic a s trng tinh nhng con tm nm phi mnh nn i. Bt gim thanh pha long, th tng con tm vo cho tm nh bt kh ai v sch. a mui t tr thnh gai v khng th thiu ca tm, bi l thiu n mn tm c bt i phn na s m , quyn r. a mui t km cht ht tiu, m chnh, pha trn tht u tay, khng qu mn. Mn tm c n ngay trn bp, tht th v. Dng nhng chic xin c nh ch vt t cung c ti, sc bn, t t xin dc thn tm vi ting sot ngt xt, nng tay rt nh v u trn than hoa nng tm, ch sau vi giy hng thm ca tm nng to ngo ngt, khng mt sc hp dn no ngn c s ao c ca ci liTrn lp than hoa hng , tm chn vng m, m mu cnh gin, khng mt git m hay cht m no b h hao. Hng thm quyn r c gian bp m khi, ming tm chm nh vi mui t, mi a vo ming c cm gic tri tut xung c hng, cht ru sn nhp mikhin cho hng rng hng i bng chc quyn ho sng snh, lng lng, thy cuc i l c mt gam mu ti sng, nhng lo toan, bi bm ca cuc sng thng ngy tan binCng n cng ngon cng

thm ci v, bi bo ngy, ci d v ngt ngo ca tm c ho trong ci su sc, ti tnh ca mui, tkhng bt no t xit. Mt ming tm c a vo c hng m ta nh c mt bt ngn rng c vi vu thi qua lng, mt ri, thanh thn n l k. Mi thy ht ci ngon, ci tinh tu ca hng rng i giao ho tri k trong tnh ngi trung du thm thit. Bi th, khi i trong dt du hng sa ca ma ng H Ni, ngi con x "hng rng" li nh khun ngui ming ngon ni qu nh. Mn tm c n vo ma rt l tuyt diu nht v dng nh n cng ch sinh ra vo ma rt. Du khch mt ln no c thng thc mn tm c min i trung du th coi nh l mt s may mn. Bit u y, du khch li chng say m sut i m thc v tnh ngi trung du

Mn Dn d Ve Su Ging ng T, Q.Th c
Ve ve vo xo qua xo li, nm nm, khi chn xc ra a vng m, cun vi bnh trng, da chut, rau sng ri chm vi nc mm chanh t, v bi, bo n mi khng chn. Ve ve xo ging nh con nhng tm xo, c iu con ve ve khng hi nh con nhng tm, sau khi xo xong l thm y nh u phng rang. Ve su khc sut ma ng, con ve khc ma ng th no khng bit ch khi ti cn nh mi khi h n, ma ma bt u lai rai t t, cui thng 6 l my a con nt ti ti vui lm, vui khng phi v c ngh h m vui v ti ma i soi ve v c n ve ve. C l lng Ging ng T huyn Th c l ni duy nht ngi ta n ve ve, mua bn ve ve.

Con ve ve y l u trng ca con ve kim chi cha lt v va mi di t chui ln cn lp v vng ng, dn lng ti gi l con ve ve. Khi ma thm t va mm l ma ve ve bt u, ban m ngi ta i dc theo cc ranh tre, cc ranh vn bt cc con ve ve va mi t di t chui ln, n sng em ra ch Ging bn hng r b. Ve ve hi c bn theo tng chc con, ngi mua thng mua mi ln l trn mt trm con. Ti khng bao gi qun s chu kh ca m ti v cc ch ti khi mua ve ve v l ngi t m lt ht chn tng con ve ve ri ra sch... By gi nh li m ti vn cn thy i bng nh ngi thy mi ca cho m phi hnh ti thm phng phc ri ve ve vo xo qua xo li, nm nm, khi chn xc ra a vng m, cun vi bnh trng, da chut, rau sng ri chm vi nc mm chanh t, v bi, bo n mi khng chn. Ve ve xo ging nh con nhng tm xo, c iu con ve ve khng hi nh con nhng tm, sau khi xo xong l thm y nh u phng rang. M u ch c ve

ve xo, cn ve ve ln bt chin gin n mi m khng ht thm ch nhiu mn nh tm chin ln bt n chng vi con ngn. Ri bnh xo ve ve, ve ve kho mn n ngon hn c bng trng kho tiu. C ch quen vi gia nh ti cn sng ch ra mn ve ve gi u rang Ch V.

n C Mau n ra ram
Ra c nhiu loi nh: Ra vng, ra qu, ra np... Ra qu c mai vng vng nh ym n en tuyn mt mu. Ra np th ym khng bng phng, ghp li bng hai ming xng cong ln. Hai loi ra ny nh con, tht va dai va hi c, n khng c ngon. Ch c loi ra vng l qu him nht, chng nhng con ln m tht n li rt ngon, thm v bo bi, ngt lm. Ni n ra, ngi ta thng ngh n vng t mi C Mau, hoc cc m ly vng t thuc U Minh m di - y l qu hng ca cc ch ra v cua inh. ng bng Sng Cu Long nh t mi C Mau, hng nm c n hn li ln. Khi ma nc ni v, c dn y dng l, t lp hoc xy n bt ra. Bt ra cng nh bt c vy!

Tht ra c rt nhiu cch ch bin: C th ram, nhng n ngon hn v tin li hn ht l luc ri em x phay n vi mui tiu chanh nh tht g. c mn ra ram ngi ta lm nh sau:Ra sau khi ct c xong, c nguyn con cho vo ni t, sau cho mt nm mui ht. K ln bp than hng, y np kn, vy 40 pht l ra chn. Khi ra chn em ra ngoi, ly con dao p v 2 bn yem, g ym ra cy ly tht. Tht ra m ram th rt mm v ngon ngt khng th t!. Ngoi ra, tht ra cn c th ch bin thnh cc mn khoi khu nh nu c ri hoc xo ln t s vi nhm bc h cng rt l ngon.

n Bn Tre - n Cm Da
Lm cm da, ngi ta dng go ngon, sau khi vo sch bng... nc da, cho ro ri cho vo tri da em hp cch thy. Tri da dng nu cm phi l da xim, sau khi chn c tri va , ngita khng ng g n phn bn trong qu da, ch gt cho qu da c hnh dng bt mt. K , ct ngangmt phn trn qu da trt nc ra v dng ming ct nh ci np y "ni cm da". K tip u bp s tr ti cho go vo tri da, sau nc da ti vo va ri y np li. Bn Tre c mnh danh l x da. Gn y, trn bn n di bng da ca x s ny c thm mt mn n mi khng km phn quyn r: cm da. Mun n cmda phi in thoi t trc v hnh nh cho ti nay ch c Nh hng ni th x Bn Tre

phc v mn n cu k ny. Nu cm da tn thi gian chng 2 ting ng h nn nh hng ch t lm t 10 tri da tr ln, nu t hn th nh hng khng nhn. Nu cm da kh nht l canh nc da v go phi u nhau, nu nhiu nc t go v ngc li th cm da s nho nhot hoc cng ngc, hng mt mi v. Cm da n nng mi ngon. Nu lu, ht cm trng ngn s b thm thm hi du t da v ng sang mu vng nht. Cm da phi n cng tm rang da mi ng gu. Tm t, tm bu, tm lng, tm cng xanh sau khi nht chn, ra sch v p gia v: ng, mui, bt ngt mt lc cho ngm. Rang da cng n gin, sau khi b tm ln cho rang ngi ta cho nc ct da vo cho la riu riu. n khi tmngmnc ct da chuyn sang mu quch l xongmn tmrang da. Lc ny tht tm ngm da s c mi v dai, gin. Ti Bn Tre m chng nn li dng cm da, tm rang

da th xem nh cuc du lch ti x da cha trn vn. Nu c mt x ny, bn hy tranh th lm mt "qu" cm da b sung thm kho tng m thc phong ph v c thm n tng v vng t mang tn dng ng Bn Tre.

Hi An - Bnh bao, Bnh vc

V Hi An m cha n bnh bao, bnh vc, xem nh cha hng hng v c trng ca ph. y l mn n kh sang trng, ni ting ngon v l vi tn gi thi v: bnh hoa hng trng. Chuyn k rng, c mt du khch ngoi n Hi An, khi n loi bnh ny lin tng n nhng cnh hoa hng, th l t tn cho bnh l White Rose. Bnh hoa hng trng

K cng l, bnh ra i t my trm nm, c ngi Hi An xem nh "vt gia bo" li ly tn gi ca mt ngi ngoi quc. C cht liu lm bnh cng ly t bt go ni ting ca min Ty Nam b. C l v th m bnh bao, bnh vc khin cho ngi n cm thy va l, va quen. Quen v hnh nh tng n u , nhng ri l v cha th loi no ngon hn. Hin ch c mt h gia nh ng Nh Trng lm mn bnh nho nh, xinh xinh ny. Yu cu u tin l mi th phi tinh sch, ngi th phi tht nhn ni lm qua nhiu cng on nh nht, chi li. Go xay thnh bt, cht lc t 15 n 20 ln cho bt lng xung, nc tht trong ri v bt li cho nhuyn u. Nhn bnh bao

lm bng loi tm nc l nh con, tht chc v ti sng lt v, gi thnh ch, trn gia v v nhi nhiu ln cho thm u. Nhn bnh vc ngoi phn ch tm cn c gi ht, nm mo, mng tre, l hnh xt nh v tht heo thi hnh ht lu xo chn. Bt bnh cng phi kho Phi kho lo nhn mt t bt v nn tng ming tht mng, to dng bnh bao cch iu nh nhng cnh hoa hng, cn bnh vc th ging hnh quai vc. Bnh ch chng chng 10 n 15 pht l chn. Sau by vo a: bnh bao gia, trn; bnh vc xung quanh, bn di ri tri mt lp hnh phi vng, mt mung du phng kh chn. Nc chm lm khng qu mn, qu ngt m phi c v ngt ca tht tm c pha ch t nc luc tm cng mt t lt t vng xt nh. Khi n, bnh bao, bnh vc s cho v ngt ca nhn tm, mi thm bo ca go trng nc trong cng nhng lt hnh phi bo ngy v hng v cay nng ca t.

Vang danh Cng t Bc Liu

Trc y ni n cng t Bc Liu l ni n khi nim n chi v , nhng dn theo thi gian khi nim cng t Bc Liu tr thnh khi nim m hc, tng trng cho tnh cch phng khong, mn khch Nam b. Cht nh, t lu, ngi i thng gn cho nhng tay n chi x lng, bc tri bit danh Cng t Bc Liu. V bt lun ai khi v thm Bc Liu u bo v x Cng t. Ri bt c mt hnh ng ho phng, thm ch ngng nghnh no ca dn x ny u c ngi x khc bung mt cu ng l dn cng t (!). R rng, nhng giai thoi ngy xa v mt Cng t Bc Liu c tht ph ln mnh t ny mt sc hp dn him thy.

Ngt mt th k tri qua, th nhng, gia tc ca Cng t Bc Liu vn lm tn khng bit bao nhiu giy mc ca bo ch trong nc ln nc ngoi. Qua nhng t liu trc y, ngi x khc bit v Cng t Bc Liu vi nhng giai thoi nh t tin nu ch u xanh, i mt lc 6 chic xe li hoc l ngi mua my bay u tin ng dng. Vy u l s tht ca nhng giai thoi . C tht l gia tc Cng t Bc Liu giu n mc y hay khng? By gi, gia tc ca Cng t Bc Liu ai cn ai mt? Xin chp li y nhng iu ti bit qua mi duyn may c hu chuyn, c ti lui vi ngi nh Cng t Bc Liu. Liu Hi ng Trch Cha ca Cng t Bc

Theo tr nh ca mt s c gi sng k cu Bc Liu th hi - cch ngt th k - Bc Liu c rt nhiu i in ch. H c chia thnh 3 bc. Song, bc th nht - cc i gia, xut thn t con b h ch m ngt trn u ngn tay. l: Trn Trinh Trch,

Chu Vn Quai (T Quai - ch t mui), Ng Phong iu (Hi ng iu), Chung B Vn (ch nhn rp ht danh ting mt thi Chung B, by gi l rp ht Cao Vn Lu). Bc th hai mi n: T Lai Thm (cha cu Hai Ly), c tng Hu, Hi ng Sn (Huyn Sn), Cao Minh Thnh (thn sinh c ch s Cao Triu Pht). Bc th 3 mi n cc in manh - s ny th khng th nh ht tn. Trong ba bc va nu th va giu, va c th lc ch c gia tc ng Hi ng Trch - cha ca Cng t Bc Liu Trn Trinh Huy. V theo tr nh ca ngi gi, ch c con ci ca Hi ng Trch mi n chi v sc chi ngng theo kiu Cng t. ng Hi ng Trch qu Ci Dy, huyn Vnh Li, tnh Bc Liu, sinh nm 1872. ng vn l mt ngi kn o nhng khn lanh. ng c c ngn mu rung hng ha Ci Dy, ri hng ngn khonh khc mit bin Vnh Chu. Nm 42 tui, Ton quyn Php ct nhc ng lm Th k hu b, gip vic cho tnh trng, ph tnh trng lc by gi. Nhng nm

u 30, khi Php v vt ca ci dn x thuc a, gii i a ch cng khng thot khi cnh b mc hu bao. Song, nc i Php gn cho mt ci tn m miu - Min Nam phng bc. Khng hiu ng phng bao nhiu, ch bit khng bao lu sau, ng hi ng l quan 5 - nghim nhin tr thnh ng ln. Ngay c nhng nm sau, cc vin chc Php n Bc Liu nhm chc - c Chnh n Ta n - u phi n cho Hi ng Trch. V cng v vy, th k ghi chp s sch, coi sc giy t cho ng l mt lc s Ty hn hoi. Chnh iu ny cng l mt thun li cho vic mua bn t in ca gia tc Trn Trinh. Chuyn lm giu ca Hi ng Trch cng lm giai thoi. Hi , x Bc Liu ai c ng Hi ng mi n chi cng va mng, va lo. Mng v khng phi d g c kt thn vi mt gia tc quyn th bc nht ny. Cn ni lo li l... s nh bc. Hi ng Trch vn l mt tay c bc kh, m no nh ng Hi ng cng sng n n tn khuya. Khch khng c tin ng bo gia nhn m t ly tin cho khch mn vi mt

cu nh hu: Ly tin ca ng m chi, tnh ton g, min khch vui th gia ch mng. Ting l ly chi khng tnh, th nhng, c khng bit bao nhiu t ai, rung vn ca cc a ch nh ri vo tay Hi ng Trch mt cch hp php v... thua bi. Thit tnh l nhng nm 30, khi la t 2,5 cc xung 1,8 cc, vng mt lng 25 ng cn 18 ng, gia tc ny cng v bm. Bit bao ngi phi sang bn, cm c t ai cho Hi ng Trch. ng Hi ng c n 90 tun kho chuyn i thu la mn, ng sm my bay cng ch i kim tra tun kho. Ban cng, sn thng nh ng khng ch hng mt m cn phi tin. Phi chng, chnh ci gia sn kch s y l iu kin tt nht cho con chu ng ta mc sc n chi.

Tuy vy, ci ngun gia sn ca Hi ng Trch khng phi do bc lt t in nh ngi ta vn ngh.

Ha ra, gia sn ng Hi ng vn khng bng mt lai no khi so vi cha v ca mnh l B h B. ng B h B c n 7 v v trn 10 chic ghe chi mt gia sn ln lao vo lc by gi. Hi mn ca cc c con gi ngi ta khi phi bn chi kim sng thm. Th nhng, cc ng con r ca B h B thy ng tin sao kim d qu nn c lao vo ht sch, bi bc n cm c ln hi. Ring ng con r Trn Trinh Trch khng ch bit hng m cn lm cho ca hi mn bn v sinh si, ny n. Cc anh em ct cho thua bi, thua bc u phi cm c rung vn, ghe chi cho v chng Hi ng Trch. Theo tr nh ca con chu trong dng tc th ng Hi c n 69 ngn mu rung, trn 10 s mui, ton b hai dy ph lu Bc Liu, mt dy ph lu ng Gia Long, Si Gn c. Ring dy bunggalo m trc l nh cm k ch Nh lng cng vi hng ru ven sng Bc Liu l gia sn ca cc con r B h B cm c. V cng chnh Hi ng Trch l mt trong 4 i gia thi by gi cng sng lp ra Ngn hng Si Gn Thng Tn. V cng chnh ng Hi ng lun c mt trong nhng thng v bn bc chuyn xut cng la go c b ca min Nam thi

by gi. Nhng qu l ng Tri c lut b tr, gia sn nt , vch ch no my ngi c hng. Giu c , mua gan Rng cn c vy m h b Hi ng Trch ng ti mt ming tht, mt ci i g l i ra mt xanh, mt vng. T nin, mn ma b ch n cm vi c kho qut tht mn hoc ba kha. Cnh tun kho, ngi n, k cho gia tc ny ln lt truyn ming rng b Hi ng l thn ti gi ca cho gia tc Trn Trinh.

ng Hi ng Trch mt nm 1942 ti Si Gn v bnh suyn. Lc , Cu Tm b Trn Trinh Khng sng bn Php v Vit Nam. Khng c ting chi ngng bng ng anh Ba Huy, nhng xng mt gia tc, Cu Tm cng ngh n mt chiu khoe m c o. Mt chic Chevollet c iu n v xc ng Hi ng c eo king en t ngi ngay ngn trong xe. Khi v n a phn Bc Liu, t

in hai bn ng c ci u cung knh v ng... ng Hi ng i thm rung. n khi gia tc pht tang mi ngi mi bt nga. n nay, thi gian qua i kh lu nn dn c cu Bc Liu khng cn nh r chi tit. Ngi th bo linh cu ng Hi ng qun 1 thng, k th bo 7 ngy. Nhng ai cng nh, ngi i a m ng v s k. Khc u on ngi a tin v n Ci Dy, Vnh Li khc ui vn cn loanh quanh trong khu ph c. T in cc ni v la lit n nhu tha thch by ngy, by m. Nhng m ma ng Hi ng thy vy vn khng danh ting bng m ma b Hi ng 5 nm sau . Chuyn th hi di dng, nhng l vy. Sau khi ng Hi ng mt, thy cnh nh trng vng, n chic, b Hi ng qua Php vi c chu gi tn l Hai Lng. C Hai Lng chnh l con gi ln ca Trn Trinh Huy. C Hai ny trc l v mt vin quan cn thn ca vua Bo i nhng sau ly d ri qua Php lm v mt ng th trng. Chng may, thng ngon cnh hoa l ph phng Ba L khng bao lu b Hi ng qua i. V

theo nhng ngi cn li trong gia tc, vin th trng n t mt quan ti c np bng knh t lng hiu tho vi b ngoi v v cm mng hn mt chic phi c ch quan ti v Vit Nam (!). Ting n cn nhanh hn tc phi c. Khi a c quan ti v khu m gia Ci Dy th dn Lc tnh x v v k. H mun ln u tin nhn thy mt quan ti bng king. V khun mt b Hi ng c di phn rc r hin hin sau khung knh quan ti cng lm cho dng ngi v thm ng. Cht ng Khnh trm ging bo: Phi hi , cc cu tui nghe li ng thy phong thy gi u n ni. Ho ra, lc chn t chn ct, gia tc c rc v mt ng thy phong thy nghe u danh ting nht x Si Gn Ch Ln. Nhn trc, nhn sau, bm qu th no ng thy phn mt cu: Ting ng Hi ng t ai ln vy nhng khng c ch chn. Khng ci s c. Phi chch qua vi tm ngay ming t hm rng, rng ni kh vi ngi ta xin cho mnh mt cng t lm m gia. Cn hng

tin tui, tui k hn ni trong vng 10 nm li khng tn gia bi sn tui khng lm ngi. D nhin, nghe th nghe vy nhng trong gia tc li bn tn xn xao rng chng l in t c li phi xin thin h mt tho t chn, ting tm n i n bao gi mi ht. V li, gia sn c c nm m cng xi khng ht, ri li m li con ni chi n chuyn tn gia bi sn. Ngay c chuyn ng Ng nh Cn t Min Trung nh ting vo mua li mt chic sp g vi gi... mt triu bc cc cng t cn khng bun tr li, hung chi. Vy l, cc cu cng t cho mt chic xe a lo thy phong thu v Ch Ln sm cho... khut mt. Ngay sau , mt khu m gia sng sng mc ln. C hai phn m ca ng b Hi ng lt bng hoa cng, b th v hai s t c cnh chu hai bn u bng cm thch. Mi vt liu u c ch t bn Php qua. Lc , c l con chu ng Hi ng u khng bit rng khu lng m uy nghi nh l mt du chm ht cho mt gia tc ly lng. Hin nay, khu lng m vn cn nguyn vn ti ngoi Bc Liu dc theo quc l 1A, ngi dn x Ci Dy gi cht tn khu vc ny l X M ng ln.

Vang danh Cng t Bc Liu Theo li ng Khnh th Hi ng Trch c 7 ngi con - 3 trai, 4 gi. Tn ca nhng ngi con cng c t ht sc bnh dn: Hai inh, Ba Quy (Quy l ra, sau ny Cu ba i Ty ch ci tn qu ma ci ra thnh Huy), T Hu, Nm Thu, Su ng, By Dy, Tm B. Tic thay, khng mt ai ch th lm n nh cha ca mnh, hay ch t nh ci tn dn d ca mnh. Cng c th, ca ci gia sn nhiu n mc h khng cn ng n mt u ngn tay. Ba cng t ph tin mt ngi mi cch. Cu hai Trn Trinh inh c rt nhiu v, min cu thch c no, lp tc sm nh cho. Cu hai ch c mt ln lm n duy nht l lp nh my xay la Hu Giang, ln nht lc tnh by gi - cng li l nht. Cu tm Trn Trinh Khng qua Php hc ri ly v m lun bn . Hng nm, cu tm chng lm g ch i lnh mng a bn ny gi qua.

Nhng ci nt chi bi m sau ny c mnh danh l Cng t Bc Liu ch c Cu ba Trn Trinh Huy mi ng k. Danh thip cu ba ch vn tt Trn Trinh Huy - propitaire foncier Bac Lieu. Vi gia sn kch s ca cha li cu Ba u t vo nhng g ngng nghnh nht. Chnh cu Ba thuyt phc cha mua my bay i thm rung. Trong mt lc ng ng Cu ni: Toa sm my bay i thm rung cn c ch hn Bo i sm my bay ln Ban m thut chi bi (!). Cng cn ni thm, sau ny, ch c thm ch n in cao su ln nht nc l SIPH v Terres Rouges sm my bay i pht lng cho cng nhn. Nh cu ba c sn bay hn hoi Tr Nho, Vnh Chu. Mt chi tit t ai cp n li l vic cu ba sm chic ca-n c th lt trn c, trn mt snh. Cu ba i thm rung phi i trn chic xe hi Chevollet ko chic ca-n pha sau. M tht ra, khng phi nhng i in ch khc khng sc mua. Ch c mt iu, t ai mnh mng, khng b chia khonh c Hi ng Trch mi c ng cho ca-n chy m thi.

Tht ra, cu ba ch bit ni v nghe ting Php ch khng rnh vit. Cu c hn mt th k Ty trong nh, ch c v phc p th bn b. Cu ba sng hn theo kiu Ty, m phng nhc kiu Ty tp trung cc c o ht danh ting - giai thoi t tin khoe m vi ngi p phi chng bt u t y. Ring u bp Ty th cu Ba thay nh thay o. Cu Ba khng ht thuc phin nh cha nhng v khon c bc th khng km. Ch c iu, ng Trn Trinh Trch nh nh bi m thu gom t in. Ring cu Ba li l mt ming mi ngon cho cc tay c bc bp Ch Ln. Khng hn cu Ba khng bit, phi chng cu chp nhn v cho rng, phi tiu tn mt phn gia sn mi xng mt l dn snh iu. Thu , cu Ba ch vo chi bi Continental, Majestic, vo cercle nh mt cy bi i ba chc ngn l chuyn thng - la lc y 7 cc mt gi. Ri c lc ang i do chi bng my bay, cu Ba ginh li vi vin phi cng Php v lc qua tn khng phn Thi Lan. t , ng Hi ng Trch phi iu my on x lan, ch 200 ngn gi la qua Thi chuc qu t v.

Khi cha mt, cu Ba cn th sc n chi hn na. Nguyn dy ph Gia Long c, c n 94% nh ca ng Hi ng nhng c cu Ba nng sch vo cc mn n chi. Trong gii ngh s hi , cu ba khoi nht ting ht phin Thanh Thy. Tun no, cu ba cng i nhy m vi ngi p, mi lc cu n, cc c cave tha h mng, bi l cu bo mi cave khng di 20 tick. Nhng cng ging nh cha mnh, n chi th no cng khng th qun c ci gc gc mit vn. Ngay c thi gian sng Si thnh hoa l, thng no cng mn dn nhc sng v nh, m tic Ty lin min ly le vi my ngi p, cng t Bc Liu cng ch khoi v qu c... n ba kha. ng Khnh ci tm tm bo vi ti: Cu ba tui mn Ty nu n git le, c cm gic sai khin dn Ty cho sng i ch ng ham h g ba ci bnh lt, b lo c. M tui ni thit c nghe chi nghen, ng

ly v Ty cho vui vy ch c thy ng b chung c my ngy... (!). Ngi v nh m Trn Trinh Huy qu nht li l mt c gi con nh bnh dn Si Gn. ng Khnh k: Hi , Cu Ba ti Si Gn cn b ang bn bnh m ng Gia Long mi 17 tui. M Ba tui hi con gi p lm. M hng p Cu Ba u c b ra 50 ngn ng bc ng dng mua. Ring v ln ca cng t Bc Liu l b Ng Th en, con ng Hi ng iu - cng l mt i a ch thi by gi. B ny hay coi sc chuyn lm n Bc Liu. a s con chu ca gia tc Trn Trinh cn sng u nc ngoi. Mt s lm k s, thng phn nhng cuc sng ch mc bnh thng. Hin ch c chu ngoi ca cu hai Trn Trinh inh ang sng ti 121, Nguyn Du. Ring ngi v sau cng ca cu ba - Cng t Bc Liu, hin ang lm ch mt nh hng ni ting Vng Tu. Trong hng con chu gn nht ca Cng t Bc Liu cn sng ti Bc Liu, c l ch cn ng Phan Kim Khnh - chu ku Cng t Bc

Liu bng cu rut. M ng Khnh l b Trn Th ng, con gi th su ca Hi ng Trch. Tht l, ng Khnh hu nh tha hng ton b ci gen n chi ca ngi cu rut. Cng t Khnh bo vi ti rng, trong gia tc c quy nh, tt c cc nh ngh mt ca ng Hi ng Si Gn, Lt, Vng Tu con chu u c n n thoi mi. Kt tin xi c qun gia ti a, ch cn k s cui nm tr vo hoa li hoc gia sn hng ring. Th nn v cng t cui cng ny mc sc n chi tha thch. Nhng nm u 70, v cng t dn Tabert hn hoi nghe cha i hc cn s y t. Hc u chng thy, c iu mi thng ng xi bt 1 triu bc cho nhng cuc vui th Vng Tu, Lt. n cm thng thng trc Arcancel. Ci nt ph tin ca cng t Khnh cng khng km g cu ba. Cng t Khnh cho hay, ng Hi ng Trch c rt nhiu c vt qu. Ngoi chn bt xa, ng k nht l 5 cp c bnh c chm rng nm mng bn ngoi. Qu n ni, chnh my ng Ba Tu Ch Ln bit v im ch cho cng t Khnh chm bn ly tin xi. Cng t Khnh bn ht 2 cp, mi cp t ti 250 ngn chi (lc , xe honda

67 cu cnh ch 33 ngn mt chic). Song, qu nht c l l b trng k ca ng Hi ng. Sau khi ng Trn Trinh Trch mt, ng Ng nh Cn nh ting mua li b gh ny vi gi... 1 triu ng. Nhng b By Dy, con gi Hi ng Trch khng chu bn v: Bn th mt ting tm nh mnh. (Mi y, khi n ving cha Chn Kiu ti tnh Sc Trng - ti li nghe cc s c ch vo hai ci trng k m qu quyt, y l ca cng t Bc Liu). iu ng ni l, cha ca cng t Khnh li l mt ngi i theo cch mng - ng Phan Kim Cn, i biu Mt trn Dn tc gii phng khu Ty Nam b. ng Phan Kim Cn tng che giu cc nh cch mng Nguyn An Ninh, Ng Th Hu, T Thu Thu. Lc li bo ch thi by gi (nhng nm 60) thy vit v ng Phm Kim Cn nh sau: y l mt tay cng t ho hip, trng ngha, khinh ti, hng bnh v n xi... y l mt n Hng Tn th lon Ty sang ng, hay em tin ca tr cp cho nhng anh hng ho kit tht c l vn. ng T Kim, mt nh

cch mng lo thnh Bc Liu nh li, chnh nh ng Phm Kim Cn vn ng nn cu ba c gi vo Khu rt nhiu thuc men, tin bc (?). iu ng Khnh bn tm nht hin nay vn l c trong gia tc. ng bo, cch y ngt 25 nm, trong mt ln ln Lt sn th, lo gia qun l bit th ca gia tc Hi ng Trch c cy ng v hi Cu Ba Huy, Cu Hai inh v mt cy kim c. Theo lo qun gia, cy kim l ca b quc mu x Ba L tng cho quan 5 Trn Trinh Trch. ng Khnh nheo nheo mt bo nh bn bc c v ng tin l c vn cn tht lc y kh nhiu.

n Ty Ninh - n Bnh Canh bnh trng Trng Bng

Cc qun mang danh l bnh canh Trng Bng u c hai mn n m sc hp dn vi thc khch u ngang nga nhau, l mn bnh canh nu vi gi heo v mn bnh trng phi sng cun vi tht heo luc v rau. i n bnh canh ng Co Kh d tm n mt qun bnh canh Trng Bng ti cc qun trung tm ca TP. HCM. Th nhng khng t dn snh n, vo nhng ngy ngh, vn chu kh vt gn 50km ln tn th trn Trng Bng v tm n ng qun bnh canh ng Co

Khi lp bt th nht va chn th trng tip lp bt th hai, l cch lm ring ca bnh trng phi sng Trng Bng. nh : N.T.T T nc qu... Gi chung l qun bnh canh, nhng thc t cc qun mang danh l bnh canh Trng Bng u c hai mn n m sc hp dn vi thc khch u ngang nga nhau, l mn bnh canh nu vi gi heo v mn bnh trng phi sng cun vi tht heo luc v rau.

Ngy nay, cc qun bn hai mn n ny ti TP. HCM u c Trng Bng cung cp trc tip hng ngy ba nguyn liu chnh, l bnh canh, bnh trng v rau sng. Ti hi ch Hng Hnh, mt ch l bnh trng lu i p Lc Du, th trn Trng Bng bit ci ngon khc bit ca hai mn ny nu c n ti t Trng Bng l ch no? Ch Hnh th tht l cng kh phn bit, nhng nu l dn Trng Bng gc th vn bit c. Ri ch k mt chuyn nh. Ch c ngi bn ly chng v Phan Thit. Nhn l 30.4.2007 va ri b bn mi gia nh ch ra chi. D nhin l khng th thiu nhng th nguyn ph liu mang theo lm hai mn bnh canh v bnh trng. Nhng ch bn cn cn thn dn ch Hnh nh mang theo mt can nc 20 lt ly t ngun nc ngm ca Trng Bng. Ngi Trng Bng qu quyt rng, ch c ngun nc y dng nu bnh canh v luc tht cho mn bnh trng cun th mi lm cho hai mn n ny tr nn tht ngon. Ngun nc ny c cht g ring bit th khng ai bit, cng cha thy ai lm ci vic phn tch. Xa xa, c lng Trng Bng dng chung mt ging

nc ln c khi o xm Lc An. Tng truyn y ging nc ny c mt loi thu lc mc ngm m ch nhng c gi trinh trng, thanh sch mi nhn thy c vo nhng m trng sng. Chnh loi cy (hay rong to?) ny lm cho ngun nc tr nn tinh khit. T , mn nc lo bnh canh ngt v trong, khoanh gi heo mm m khng nho v mn tht luc th gin v thm. Ging c Lc An gi vn hy cn trc Linh Sn Thnh Miu, nc vn rt y v trong mt, nhng dn Trng Bng gi y dng nc my. Tuy nhin, ci ging cung cp nc my y c ngnh cp nc khoan cnh ging c Lc An cha y 3 mt. ... V t t qu Xa xa, c lng Trng Bng dng chung mt ging nc ln c khi o xm Lc An. Tng truyn y ging nc ny c mt loi thu lc mc ngm lm cho ngun nc tr nn tinh khit. Nhng vai tr gi ly phn hn cho mn bnh canh v bnh trng Trng Bng l rau sng. Ngoi rau trng

nh cc loi hng thm, ci xanh, h v c bit l qu v - mt loi rau c hng thm gn ging mi x x, cng cn phi k n nhng t cy vn nh t iu, t cc, l cch, inh lng... Nhng rau rng mi l i ng hng hu. Ngi ta gi chung tt c mi loi rau rng ny l rau sng, c ngha l rau hi c dc theo trin ca hai con sng Si Gn v Vm C nm kp hai bn bc v nam ca vng t ny. t sn, ngnh ngnh, sn mu, ba, chic, vng, l bng, l rm, t choi, xng c... l my th m ch M Vn, mt ngi chnh gc Trng Bng cn gi ra c tn ring, cn li gn chc loi khc trn mm rau, ch Vn cng nh chu gi chung l rau sng. Ming tht luc n bnh trng cun Trng Bng thng thng l ming tht c ln mt phn m. Nhng thc khch c th n mn ny n no m khng ngn v th gii rau em n cho mn n th v t cht, chua, bi, the, ng... v mt th mi hng tng hp nh l hng thm ca ph sa bi sng, ca t vn hoa tri, ca thm u rng gi. Trng Bng xa nay vn l vng t tiu nng, mi gia nh s hu 5, 7 so rung. Ngi dn trng la ch yu l t cp lng

thc. La sau khi thu hoch c tr xay xt n dn quanh nm. Phn cm go sau khi xay c dnh nui heo. Chnh loi thc phm ny lm cho cht lng tht ca loi heo c truyn thng tr nn sn chc, ngt m. Tuy nhin gi y loi tht heo ny cng khng cn ph bin. Lng kh ca ngui m t Ch Hng Hnh t Tha La xm o ca vng An Ho v lm du Trng Bng gn 30 nm. cng l thi gian ch sinh sng bng ngh bnh trng truyn i ca nh chng. Hi ra th ch Hnh cng khng bit ngh ny c t bao gi. Ngi gi th k rng, xa xa ni ny l vng rng thing nc c, ni th trn Trng Bng ngy nay ch l mt im dng ca nga trm trn ng ln bin i. Theo chn L thnh hu Nguyn Hu Cnh, dn min Trung vo khai ph vng t ny. Lu dn sng quanh dch trm v ln rng khai ry. Mi ln i v mt vi ngy nn h thng phi tr lng kh theo n, trong c mn bnh trng v nghe u l t nhng ngi qu gc Bnh nh, nhng cng

khng ai oan chc. T mn bnh a ca qu hng ng Nguyn Hu bin tu dn thnh mn bnh trng phi sng. N l con ng i t mt mn n dn d tr thnh iu ngh ca thng lm m thc. Bnh trng phi sng phi trng hai lp, khi lp bt th nht va chn th trng tip lp th hai. C nh th sau khi phi kh em nng n mi phng u. La nng bnh phi t t v u phng, t cho chy ht la ngn trong mt ni t, ly hi nng rt nh ca phn tro than v u y m nng th bnh mi chn gin m vn trng. Trc khi n, bnh phi c em phi sng. La nhng m nhiu sng, ri bnh ln lip li 15, n 20 pht th gom li, bnh s t mm do, phi lu chng s b b. Sau khi phi sng, bnh ch dng c trong vng mt tun v phi gi kn gi, bng khng bnh s chai cng, phi b i, khng th nng li ln hai. ng Co l ai? Ngy nay qun ng Co ch l mt qun nh khim tn nu so vi gn chc thng hiu khc cng mang

tn bnh canh Trng Bng ri rc khp Ty Ninh v c c chi nhnh ti Si Gn. Nhng nhng ngui hiu bit vic xa u ni rng chnh ng Co mi l ngi u tin a mn n dn d ny thnh thng phm. ng tn tht l Ho, ngi Hoa, nhng sang Vit Nam t nh ri ln Trng Bng ly v, m qun n t trc 1950. V, cng t y mn bnh canh Trng Bng c ngi i bit n. ng mt cch nay hn 10 nm. Khi nghe hi v chng mnh, b Thnh Th Cm nm nay 85 tui, khng cn nh my chuyn xa. B ch ni i ni li rng ng y rt ln ngi, cao ti 1 mt 9 v nng ti 120 k. Hi xa ng ni ting l ngi ham vui v lp ra Hi banh u tin ca t Trng Bng. Sau 30.4.1975, thi thng nghip quc doanh, qun ng Co ng ca hn mi nm. Mi n 1990 ch Th Tuyt Nga, con gi th t ca ng Co mi t Si Gn v li Trng Bng, m qun v bn li mn ngon ca truyn thng gia nh, mc d nh ch ang c c s kinh doanh kh vng vng ti ch vi Soi Knh

Lm. T TP.HCM ngc ng xuyn ch hn 45km th ti th trn Trng Bng. y, hi bt c ai cng c th bit c ng ti qun ng Co.

Bnh Cng Sc Trng

Sc Trng ngoi c sn nh bnh pa, lp xng, ca hnh tm, nhn Vnh Chu cn c bnh cng bt u nnh kh l cho du khch thng thc. Bnh mi chin xong va nng, va dn cng vi gia v phong ph th hin trong bnh lm nn hng v c o ca bnh cng bt u nnh Sc Trng. Bnh cng si c ni

Anh Kim N Rane v v ang chin bnh cng Nhn b ngoi v cch by bn cng ging nh bnh cng cc ni khc: bnh chin nm trong khun thic nh ri vt ra v km trn ming cho bnh r ht du. Cng rau thm, ci xanh v nc chm, th nhng ci g lm nn tnh c bit ca bnh cng Sc Trng? ng Kim N Rane, cn gi l ng nm Rng, ngi Vit gc Khmer 54 tui phng 2, th x Sc Trng, lm ngh bnh cng hn 15 nm vi v cho bit: Bnh cng ny nu gi tn cho ng l bnh cng bt u nnh. Thnh phn bt ca n bao gm bt u nnh, bt go v trng. Nhn bnh l tht heo bm p gia v v trn vi c hnh tm xt nh v mt t u xanh hp. Trn mi ci bnh cng u c hai con tp bc. Nc chm c nc mm, t, da chua, gng xt nh, ci , ci trng. Rau gi bnh cng l rau thm nh: hng li, qu, x lch, ci xanh Tuy ch by nhiu nhng khch n Sc Trng k c du khch nc ngoi hay tm n bnh cng bt u nnh Sc Trng, ng Nm Rng ni.

Bnh mi chin xong va nng, va dn cng vi gia v phong ph th hin trong bnh lm nn hng v c o ca bnh cng bt u nnh Sc Trng. B Lm Ngc Sng, v Nm Rng, ngi tr ct trong vic ch bin bnh ny cho bit: Bnh ny c ngun gc hn 100 nm nay. Trc y b ni ti, gi l b Sn chuyn lm bn ch Sc Trng. B ti mt, gia nh tip tc ngh ny. Bnh cng bt u nnh cn gi theo ting Khmer l bnh sy hay si c ni, tn gi xa kia ca bnh cng bt u nnh. Xut x ca si c ni x i Tm, huyn M Xuyn, Sc Trng. Sc Trng hin c bn im bn bnh cng bt u nnh, tuy nhin bui chiu, ngi bn ng Trn Quang Diu th x Sc Trng thng thc si c ni chnh gc va ngon va c nt hay hay.

n An Giang - n Lu mm Hng ng Gi Ni
Trong tic mm khng ch n bng ming m cn bng mt, mi v c bng tai! Ni khc hn, mt tic mm t yu cu bao gi cng phi hi hng chc yu t. Mm l mn n truyn thng dn tc, nn cch lm mm t c, v cch kho mm, nhn chung u nh nhau, nhng ba cm mm An Giang c nhng ci ring Tic mm An Giang Trc ht l mm rau, gm cc th "hng ng c ni". Cn trong lu mm th bao gi cng phi c c, s, tht ba ri, ln hoc c. C cn phi chn nhng loi nhiu m, tuyt nht l c tra, c h, hoc c ba sa. Cm mm dng bng nhiu gic quan

Trong tic mm khng ch n bng ming m cn bng mt, mi v c bng tai! Ni khc hn, mt tic mm t yu cu bao gi cng phi hi hng chc yu t. Chng hn, iu chnh sc nng va vn ca la, ri th nm nm phi va thm, va mn, va du; c, ln, tm, tht cng phi thuc loi va bi va bo v khng xng. Nhng tic t xut ng qu, c khi khng sn tht m, ngi ta vn to c cht bo t thc vt bng cch bm nhuyn da no, trn vi bng sng, c l gng xt nh, chan nc mm kho vo. Rau ci, t cay nht thit phi c, phi hi mi v v c trng, cng non, cng dn, cng "khoi khu".

Ngn y th kt hp hi ho, an xen, to nn mi v rt ring. Trong "th gii mm", mm An Giang vt ln cc loi mm vn cng lng danh ni khc. Trong Th n chi Tn tin sinh vit: "Ti c qua chi vng nh qu Long Xuyn, cng n ba cm nh mt ng Chnh tng, nhiu th mm thit ngon". ng nh th, xin k vi loi "mm cao cp". Trc ht l mm rut, mm lm ton bng b rut v trng ca c lc bng. C lc bng c khp ni nhng tp trung nhiu nht l cc lung, bu, vng bin gii Vit Nam - Campuchia. Thm nhng loi mm l

Rau n vi lu mm rt a dng Bin tng ca mm rut l mm thi. V nhu cu tiu th mm rut ngy cng ln nn khng rut c p ng th trng. Ngi ta ch ra loi mm thi. Nguyn liu l thn con c bng hoc c lc to, lt b da, lc ht xng, on thi c ra thnh "si", ln bng chic a, di chng 10cm, ri trn thnh, cho vo h, nt cht. tng thm hng v, ngi ta khng dng mui m p bng nc mm nh. Sau ba thng gi ra chao v trn thm u xanh bo mng, nh dng si. Khi n tt nhin cng cp vi rau, da, ti, t

Cng khng th khng nhc n mm trn, mt loi c trng, nh, thn dp, t xng, nhiu tht. Cch lm, i th nh cc loi mm khc song nh mui hn, ch cn 1,5kg mui cho 10kg c. Con c trn l nh thi, nhng ngon tuyt, c th "ph" hn c mm thi. S thiu st nu khng cp n mt loi mm c sn na, cng ni ting An Giang, nhng c bit l khng tham gia th trng - mm "b hc" (prahoc). Ngi Khmer Nam b, nht l vng By Ni rt t ho khi c dp i khch qu bng loi mm ny. Mm b hc c mi v c trng so vi mm do ngi Vit lm, bi l loi "mm nguyn cht" ngha l khng thnh, cng khng chao. V c bit l khng v mui ngay lc c cn tng i ti nh mm ca ngi Vit, m ch cho c c mi (n n) mi v mui. Sau su thng th dng c. cng lu mm cng ngon, nhng khng nn qu hai nm. Mu ti, mi khm, v mn gt tt c u gy cm gic mnh khi thng thc, do th m khng hp vi khu v ngi Vit.

8 Trng phi m thc Trung Hoa

Trung Quc - t nc rng ln vi hn mt t ba trm triu dn c truyn thng m thc lu i vi nhiu mn n ni ting th gii. Ngi Vit Nam c cu: n cm Tu, tc thng thc mn n ca Trung Hoa, s cm nhn c nhiu th v. Tuy nhin, cc nh nghin cu m thc Trung Quc, qua phn tch nhng c im a phng, cch thc ch bin, khu v v nhiu yu t khc trn ton t Trung Quc phn m thc thnh 8 trng phi ln, ngn gn c th gi l bp gm: Sn ng, Qung ng, T Xuyn, H Nam, Phc Kin, Chit Giang, Giang T v An Huy. Bc Kinh khng c tch thnh trng phi ring bi l m thc th bao gm trong tt c cc trng phi m thc Trung Quc. Gn y ngi ta ch ti

bp H Bc vi nhng thc n giu gia v t cc mn c sng, v vy nu tnh c trng phi m thc th v H Bc th Trung Quc c tt c 10 trng phi m thc chnh, m mi trng phi u c khu v c o v phng thc ch bin c mt khng hai ca mnh.

Ngi Trung Quc hnh tng ho cc trng phi

m thc ca mnh mt cch ngh thut, v trng phi m thc Giang T v Chit Giang nh mt ngi p phng Nam m thc Sn ng v An Huy ging mt chng trai kho mnh, kim li m thc Qung ng v Phc Kin l mt thanh nin lng mn; m thc T Xuyn v H Nam li l nh bc hc nh bch khoa th. ng u tm trng phi m thc Trung Hoa l nhng mn n Sn ng. Di nh hng ca cc yu t lch s, vn ho, a l, kinh t v nhng phong tc a phng ca bn o Sn ng, trng phi m thc mang tn gi ca bn o ny ra i v pht trin. Tnh Sn ng l mt trong nhng ni vn ho Trung Hoa c i. Tnh ny nm pha h lu sng Hong H. Ti y kh hu m p, sng bin vnh Bt Hi v Hong Hi quanh nm m p bn o ny. Ni Sn ng cao cht ngt, nhiu con sng di chy xit, t ai ph nhiu. Tnh Sn ng ni ting l va la m ca

Trung Quc, rau qu Sn ng a dng v cht lng cao. Trng phi Qung ng cu thnh t 3 truyn thng nu bp l Qung Chu, Triu Chu v ng Giang. Bp Qung Chu rt ni ting v phong ph v thnh phn, cch ch bin th tinh t v phc tp. V th bp Qung Chu ng u trong trng phi Qung ng. Cc mn n Qung Chu c hng v du nh.

Cc mn n ma h mang nng tnh cht bi b sc kho. Bp Triu Chu v ng Giang khng ni ting bng bp Qung Chu nhng vn mang phong cch ring ca mnh.

Bp T Xuyn tng ni ting trong lch s. Cc vng triu Trung Hoa c i nh Ba v Shu, nm trn lnh th T Xuyn tng ni ting v c, mui, ch, mt ong v hoa qu. Khu v chnh ca bp T Xuyn l mn cay. Trng phi m thc ny ra i vo thi Trung Quc bt u thng nht vo th k III trc Cng nguyn cho ti thi Tam Quc, th k III sau Cng nguyn. Nhiu hin vt kho c tm thy lin quan n m thc nh bt a bng gm v ng, nhiu dng c nu bp. Truyn thng m thc H Nam c phn thnh bp lu vc Hng Giang, bp khu vc h ng nh v bp min ni H Nam. Bp Hng Giang l i din tiu biu ca trng phi m thc H Nam. c im ca bp ny l mn n c nhiu thnh phn v cch ch bin rt tinh t. Khu v c bn ca bp ny l nhiu cht bo, c, chua- cay, hng v thm v nh nhng. c im khc na l gi r v mi ngi u c th

thng thc. Truyn thng m thc H Nam c hnh thnh t thi nh Hn (nm 206 trc CN n nm 221 sau CN) nn khng c g ngc nhin l nhng thc n v ngh thut nu nng ca cc u bp H Nam c kim nghim qua 2000 nm v c nng ln ti mc hon thin. Bp Phc Kin c bit bi s tinh t v thc n v s chun b cng phu. Mt s thnh phn c ch bin theo cch c bit, th d c ci Phc Kin thng c thi lt rt mng nh t giy d dng trn vi nc xt. Bp Phc Kin c hnh thnh trn c s cc bp ca nhiu thnh ph nh Phc Chu, Hoan Chu v H Mn. bin l nguyn liu chnh

Ma Thu H Ni - Ma Cm

Ma thu H Ni cng l ma cm, cm vn l mn qu hng quen thuc vng chu th sng Hng. n nay chng my ai bit ng t ca ngh lm cm v ngh ny c t bao gi, h ch bit rng mnh c tha hng mt ti sn v gi gp phn to nn nt thanh lch ca t H Thnh. Cm ngon nht l vo gia thu, khi y sa ht la nh tch t c tinh hoa ca tri v t lm nn s ngt bi, ch n mt ln nh mi. Vi ngi H Ni, cm tr thnh mn qu tao nh, gi nh. Ht cm xanh, mm, thm nng mi nng, gi trong l sen, buc bng si rm vng nht, trn quang

gnh ca cc b cc c bn rong len li vo tng ng nh ri ting rao tha thit. Vo nhng ngy thu, khi nng nht v thong trong gi heo may, cng tri bi vng, qu hng mng , ni chui tiu trng ct, a cm xanh to nn mm c trung thu y mu sc, mt mn lc ca tri t ma thu.

V l mn qu tao nh, cm n khng ct no m l nhm nhi, thng thc. Cn g th hn trong ci gi heo may lnh lnh, ngi s xung va h, mua mt gi cm m trong l sen, ri bc tng dm b vo ming, thong th nhai v thm ngt tan ra, m hng v ng qu thm dn vo c th, to nn mt cm gic lng lng kh t...

Ni n cm H Ni phi l th cm dt, mu xanh non lm t th np ci va qua k ng sa. La np no cng lm nn cm c, nhng mun cho cm do, ngy thm th phi l np hoa vng, mt loi np c sn ca ring vng qu cm. Ngoi thnh H Ni c nhiu lng qu lm cm, nh cm ca x M Tr... nhng ni ting nht vn l cm lng Vng - Lng Vng thuc x Dch Vng, huyn T Lim, trc thuc ph Hoi c, vn l vng tr Ph, ng t cn thm m ph sa sng Hng Ngi dn ni y gn b vi rung ng v ngh lm cm cha truyn con ni t bao i. Ngh lm cm cng chng li li nhiu m li bn rn c nh, cha ai lm giu bng ngh lm cm nhng cng khng ai mun b ngh.Ngh lm cm cng lm cng phu, c b quyt ca ngh. Khi cy la hoe hoe vng, ch mi ngy na l gt r l lc ngi lng cm i chn ngt tng

bng di, ht my v ch bin. Mun cm ngon th phi tnh ton ct la ng lc. La gi ht cm khng cn xanh, cng v gy nt. La non qu, ht cm bt vo v tru, nho mt ngon. Thng la gt hm no em rang v gi cm hm . Ngh lm cm vt v nht l cng on rang la. Rang la sao cho va la, ht cm chn ti, khng gin m rc tru. Gi cm bng loi ci ring, nhp chy nh v u, sao cho cm mn v do. Vo nhng ngy ma thu, chiu chiu vo lng cm ta s c thng thc ci hng thm ngt ngo lan ta, cng ting chy gi cm thm thch thu m.

T cm tri qua mt s cng on ch bin na, ngi H Ni c thm bnh cm v ch cm... nhng mn n khng km phn thi v bi ci do thm ca cm, bi m ca u xanh, sn st ca si da xt mng. Bnh cm i chung vi bnh xu x tr thnh cp bnh phu th trong l n hi t bao thu ca ngi H Thnh. Bnh cm H Ni c nhiu ni nhng ni ting nht l bnh cm ca tim Nguyn Ninh ph Hng Than. Cn ch cm, khng n bng cc m thng mc ra bt s nh mu trng. Ch nu long bng ng trng v bt lc trong sut, thp thong nhng ht cm xanh, thong mi np v tinh du hoa bi, quyn r n l lng. Khng r cch bo qun v ch bin ra sao m H Ni c cm quanh nm. Ngoi th cm dt nh vn thy, cn c cm phng (lm t ht cm dt rang cho n phng ln, gin tan). Cm phng c khi lm bng thc np gi, ln cho do ri em lm cm. Tuy khng thm ngon mm nh cm dt, th nhng vo nhng m ma gi, bn bn b ngi thn, ung chn tr nng v thng thc v thm, gin tan ca ht cm

phng th tht l th v. Thng thc cc mn n l mt nt p vn ha, mt ni nim gi nh, thm ch l iu da dit trong ni bun ca ngi xa x. Ma thu H Ni, mi hng hoa sa, mi hng cm mi ha quyn, m p mi no ng. Ngi H Thnh mi mi t ho v hng v ma thu c o ca mnh...