Antiki urbanizam

Usporedba gr. polisa i rim grada (Urbs quadrata)

Geneza polisa
Sjedite boanske i politike vlasti akropolis (akropola = svetite + prijestolnica) Podnoje akropole = asty (donje naselje) Asty: glavni gradski trg (agora), vijednica (boulaterion) Stanovnici gornjeg grada politoi; stanovnici donjeg grada astoi Asty + akropola = polis Polis podgrae akropole + okolni ruralni centri + pokrajina koja priznaje vlast istog vladara grad drava.

Atena: Akropola, Areopag (staro vijede arhonata), agora (gradska vijednica buleuterion, predstojnik grad. Zajednice pritaneon)

Dijelovi agore
Buleuterion vijednica Stoa trijem, hodnik (samostalna graevina ili prigraena uz hram/rtvenik Gimnasium vjebalite Hramovi rtvenici Stadion igralite, trkalite Teatar

Agora: tolos 1, buleuterion 2, Hefesteion 3, Apolonov hram 4, stoe 5,6,8,9,11, nimfej 13, bazar 14 Agora 300. pr.K.; helenizam; 200.n.e.

Milet, V st.; 1 luka lavova, luka teatra, 3 sjeverna agora, juna agora, 5 stadion,6, zapadna agora, 7 teatar, 8 akropola

Helenizam; agora u Prieni; organizacija unutar ortogonalne mree; podjela: mala trnica A, trgovaka agora B, politika agora C; 1 hram Atene, 2 svetite Zeusa, 3, 5 stoa, 4 buleuterion

Geometrijska pravilnost grada (helenizam)

Geometrija parcele i kude paralelni redovi (blokovi) = osnovni urbani element gradskog plana Stambeni blok = 2 kontinuirana niza kuda s prilazima iz dvije due ulice odreuje sustav prometnica Olint

Shema logora: 1 centar svetite; 2 zapovjednitvo; 3 oruarna; 4 lazaret; 5 trg i trnica; 6 oficirski smjetaj; 7 uionica; 8 zarobljenici; 9 barake za vojnike

Inzula Inzula

Rimska inzula

Inzule - Timgad

forum

Forum

A Forum B Bazilika C Kurija C' Upravna zgrada D Mali hram Forum F Atrij A Forum B Bazilika C Kurija C' Upravna zgrada D Mali hram F Atrij

kapitolij u TiKapitolijmgadu

Kapitolij

teatar

Teatar

Teatar u Timgadu

Pompejev teatar,Rim,1.st

terme

terme

Terme

Trajanov slavoluk, Timgad, kraj 2.st.

Split danas

Zadar

Zadar, forum