1

Smith Nguyen Studio

January 1

2012
Chi n Tranh Ti n T

Ph n VII CU C CHI N TRANH CU I CNG C A NG TI N CH TH C

Smith Nguyen Studio.

Ph n VII CU C CHI N TRANH CU I CNG C A NG TI N CH TH C

T a sch: Chi n Tranh Ti n T D ch gi : H Ng c Minh

Gi i thi u: Smith Nguyen Studio.

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

L ch s ch ng minh r ng, ngn hng - nh ng k cho vay - s dng t t c m i th o n, t vi c l m d ng quy n l c, mu k , l a d i v b o l c m b o s kh ng ch c a h i v i ti n t v pht hnh ti n t . James Madison, t ng th ng th t c a Hoa K.

Trong l ch s th gi i hi n i, cha c m t s ki n no ch p n n chnh tr dn ch m t cch tr ng tr n v l li u nh v m st t ng th ng Kennedy.

Trong th i gian ng n ng i k t khi Kennedy b m st, 18 nhn ch ng quan tr ng l n l t gi t cu c s ng, trong 6 ng i b b n ch t, 3 ng i t vong trong tai n n giao thng, 2 ng i t st, 1 ng i b c t c , 1 ng i b v n gy c , 5 ng i t t . M t nh ton h c ng i Anh vi t trn t Sunday Times r ng, xc su t c a nh ng vi c trng h p ny l r t th p. T nm 1963 n nm 1993, 115 nhn ch ng quan tr ng ho c t st ho c b mu st m t cch ly k.

S ph i h p v t ch c v vi c v i quy m l n, vi c th tiu ch ng c v nhn ch ng r rng cho th y chuy n Kennedy b m st khng cn l m t cu c ma st b m t m tr thnh m t cu c hnh quy t cng khai. M t cu c d n m t cc t ng th ng M cho th y r ai l ng i ch th c s c a n c M ?

Thng th ng, n u nh m t t ng th ng M t tr n trong th i gian t i nhi m, d lu n s cho r ng l ci ch t t nhin. N u t ng th ng b gi t tr c m t cng chng, d lu n s cho r ng hung th l m t tn tm th n. N u c c vi hung th ch u n, th d lu n s cho r ng cc hung th l nh ng tn tm th n ch ng quen bi t nhau'. N u c ai t nghi ng th ng i s b c i ch l k theo thuy t m mu. Ch c i u, m mu m st t ng th ng Kennedy qu l li u, v ch c n c tr l c bnh th ng th b t c ai cng s ch ng th tin n i vo k t lu n c a c quan ch c nng. Trong tnh hu ng ny, vi c c d n d t v nh l c h ng d lu n chnh l cch th c t t nh t. V y l hn 40 nm nay, cc gi thuy t m mu khng ng ng c thu d t nn, cn m mu th c s th c che gi u kn nh bng. [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Th m hnh s h c nghin c u l ch ng c , khng c ch ng c th khng th rt ra k t lu n. Trong hn 40 nm nay, t t c nhn ch ng v cc ch ng c c lin quan n ci ch t c a Kennedy u b b t kn, ng i ta s mi mi khng th c c ch ng c chnh xc xc nh r t cu c ai l hung th th c s . Nhng tm l h c t i ph m l i c th xu t pht t m t gc khc - nghin c u ng c gy n - t m khai thng b t c tm ra chn t ng v vi c. Chng ny s b t u t vi c nghin c u ng c gy n trong v Kennedy, bc tr n m t lo t cc s ki n l ch s kinh hong c a nh ng nm 60, 70 c a th k 20 c cc nh ti phi t ngn hng qu c t t o nn v mu n xo b hai lo i ti n t th t l vng v b c trn ph m vi ton th gi i. 1. S c l nh T ng th ng s 11110: Gi y ch ng t c a Kennedy i v i ng i dn M , ngy 22 thng 11 nm 1963 l m t ngy khng bnh th ng: T ng th ng Kennedy b m st t i ph Dalas bang Texas. Tin d loan i, ton n c M ri vo n i kinh hi v bi thng. M y ch c nm sau, khi nh c n th i kh c ny, r t nhi u ng i v n cn nh chnh xc mnh lm g khi . R t cu c ai l k m st t ng th ng? T i sao k l i m st t ng th ng? Cu h i cho n nay v n l i u b m t c m i ng i bn tn. K t lu n cu i cng c a u ban Warren thu c chnh ph M cho r ng, y l m t v n n c c a m t tn hung th c tn l Oswald, nhng nh ng i m nghi v n c a v n ny qu th c l r t nhi u, v cho n ngy nay, trong x h i v n lu truy n nhi u gi thuy t v cc m mu m st t ng th ng. Trong s cc gi thuy t ny, i m nghi v n r rng nh t l hung th thot kh i s truy u i c a c nh st trong 48 gi v b m t tn si th g c Do Thi khc b n ch t c ly

g n tr c s ch ng ki n c a cng chng. Hng tri u ng i ch ng ki n ton b qu trnh mu st qua truy n hnh, v ng c c a tn hung th ny l mu n th hi n lng can m c a ng i Do Thi tr c ton th gi i. M t i m nghi v n r t l n khc l, r t cu c c bao nhiu ng i tham gia v mu st t ng th ng Kennedy? K t lu n c a u ban Warren l trong th i gian 5-6 giy, st th

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

b n lin ti p ba pht n, trong m t pht tr t m c tiu, pht ti p theo trng c v pht cu i cng trng u n n nhn. Ch ng ai tin c tn hung th l i c th b n chnh xc trong tr i gian ng n nh v y, i u k l hn l vin n b n trng c t ng th ng l i ti p t c xuyn vo v th ng c bang ng i pha tr c t ng th ng, m t l ny th h u nh l b ng khng, cho nn ng i ta g i l pht n th n k. R t nhi u chuyn gia tin r ng, t nh t khng ch c m t ng i b n t ng th ng t m t h ng, v s l n b n khng ch d ng l i ba pht n.

Theo h i c c a m t c nh st li xe b o v T ng th ng Kennedy th Khi t ng th ng ang b t tay nh ng ng i dn ng cho n ng phi tr ng, m t c v c a Ph t ng

th ng Johnson b c n ra l nh cho chng ti lm cng tc an ninh. i u khi n ti v cng ng c nhin l nh ng ng i ny bo cho chng ti r ng t ng th ng thay i l trnh khi s p vo qu ng tr ng Deli. N u nh l trnh ban u c gi nguyn th st th c th khng c c h i ra tay. H cn a ra cho chng ti m t m nh l nh cha t ng nghe th y, v trong tnh hu ng thng th ng, b n chi c m-t h t ng c a chng ti ph i theo st b n pha xe c a t ng th ng, nhng l n ny, h ra l nh cho t t c chng ti ch y theo pha sau xe, trong b t c tnh hu ng no cng khng c v t qua bnh xe sau c a xe T ng th ng ang ng i. H ni r ng, s d ph i lm nh v y l cho t m nhn c a m i ng i khng b che khu t M t ng i b n khc c a ti (l v s c a Ph t ng th ng Johnson) k r ng, trong kho ng 30 hay 40 giy tr c khi nghe th y pht n th nh t, Johnson khom ng i xu ng trong xe, th m ch tr c khi on xe r sang i l Houston. C th ng ta ang tm g trn th m lt xe, nhng c v nh ng ta d c m c s c vin n bay qua v y? Xu ng phi tr ng Washington trn m t chuyn c, nh t phu nhn Jacqueline v n m c chi c o chong th m m mu c a Kennedy. B t ra kin tr nh v y chnh l cho l gi t ng i th y c t i c m chng ph m ph i. Tn hung th Oswald lc ny v n b c nh st giam gi . Chng m Jacqueline ni n y l nh ng ai? Trong di chc c a mnh, Jacqueline

ni r ng, trong vng 50 nm sau khi b qua i (ngy 19 thng 5 nm 2044), n u a

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

con trai t c a b t th , b s u quy n cho th vi n Kennedy cng b m t ph n 500 trang ti li u lin quan n Kennedy. i u khi n b khng th ng c r ng, a con trai t c a b m t m ng trong m t tai n n my bay nm 1999. Nm 1968, Robert Kennedy - em trai c a c T ng th ng Kennedy, ng i gi vai tr quan tr ng trong vi c v n ng dn quy n - ngay sau khi c b t vo v tr ng c vin t ng th ng c a ng Dn ch , g n nh n m ch c c h i th ng l i, trong m t bu i ti c m ng th ng l i, b t ng trng n l c v ch t ngay gi a i s nh. Trong kho ng th i gian ba nm ng n ng i sau khi t ng th ng Kennedy b m st, 18 nhn ch ng quan tr ng l n l t t vong, trong s c 6 ng i b b n ch t, 3 ng i ch t v tai n n xe hi, 2 ng i t st, 1 ng i b c t c , 1 ng i b v n gy c , 5 ng i t t . Trong bi vi t ng trn t Sunday Times thng 2 nm 1967, nh ton h c ng i Anh ni r ng, ki u xc su t trng h p ng u nhin ny l m t ph n 100 tri u t . T nm 1963 n nm 1993, 115 nhn ch ng lin quan n cc v vi c ly k ny t st ho c b mu st 121 v n cn r t nhi u ti li u, h s v ch ng c c u ban Warren gi kn khi n ng i ta sinh nghi v theo lu t th mi n nm 2039 m i c cng b . y l nh ng ti li u lin quan n cc t ch c nh CIA, FBI, chuyn vin b o v t ng th ng, C c an ninh qu c gia (NSA), B ngo i giao, nh ng nhn v t chp bu c a ngnh h i qun l c chi n. Ngoi ra, FBI v cc t ch c chnh ph khc cng b nghi ng c dnh lu n vi c hu ho i ch ng c . Tnh n nm 2003, t c l 40 nm sau ngy Kennedy b m st, hng truy n thng ABC c a M th c hi n m t cu c i u tra c l p, 70% ng i dn M cho r ng vi c m st t ng th ng Kennedy l m t m mu c quy m r t l n. Vi c i u ph i v t ch c m st c quy m l n nh v y vi c m nhem ch ng c v nhn ch ng cho th y r r ng, s ki n m st t ng th ng Kennedy khng cn l m t cu c mu st b m t n a, m gi ng v i m t cu c hnh quy t cng khai nhi u hn hng d n m t cc t ng th ng M v i m t thng i p: cc v t ng th ng c n ph i bi t r ng ai m i l cha t th t s c a t n c ny. V n l, gia t c Kennedy cng l dng h thn thu c c a cc t p on ngn hng qu c t . Joseph Kennedy - cha c a Kennedy - chnh l m t i gia pht ti trong cu c kh ng [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

ho ng ti chnh nm 1929, sau ny c t ng th ng Roosevelt b nhi m vo ch c Ch t ch u ban Giao d ch ch ng khon (SEC) M . Tr c , trong th p nin 40, Joseph Kennedy c x p vo hng ng nh ng ng i giu nh t n c M . N u khng ph i l con trai c a m t i gia giu c nh v y, Kennedy kh c th tr thnh t ng th ng theo tn ng ng Thin Cha gio u tin trong l ch s Hoa K. V y Kennedy lm g nn t i v i t ng l p u t th ng tr kia n n i b gi t h i d man nh th ? Kennedy l m t nhn v t ti nng v i hoi bo l n. ng ng i vo chi c gh t ng th ng khi tu i i cn r t tr . Trong v kh ng ho ng n o Cuba, ng bi u l s

kin nh, thi d t khot r rng, th m ch ng t thi s n sng i m t v i nguy c bng n chi n tranh h t nhn vi Lin X. Cu i cng, Kennedy bu c Nikita

Sergeiveich Khrusev - ph i nh ng b . Kennedy cn tch c c thc y k ho ch chinh ph c khng gian c a M v bi n n c ny tr thnh qu c gia u tin a ng i ln m t trng. Cho d khng th t n m t ch ng ki n th i kh c v i , nhng Kennedy c m t s c li cu n th n k v n ng hnh cng t t c dn chng M trong ton b k ho ch. phng di n v n ng thc y dn

quy n, gia t c Kennedy c cng s c ng gp r t l n. Nm 1962, m t sinh vin da en mu n ng k vo tr ng i h c Mississippi v gy nn s ph n i k ch li t c a ng i da tr ng. Lc ny, t t c m i nh m t c a ng i dn M u d n vo t ng th ng Kennedy. H mu n ch ng ki n cch th c m T ng th ng gi i quy t mu thu n ny ra sao. T ng th ng Kennedy ra l nh i u ng 400 nhn vin ch p php lin bang v i c nh st 3.000 ng i h th ng ng i sinh vin da en ny n tr ng h c. Hnh ng ny lm ch n ng c x h i M v ngay l p t c, Kennedy nh n c s m n m c a ng i dn. D i s hi u tri u c a ng, cc thanh nin M n n c tham gia i qun ho bnh, tnh nguy n i n cc n c thu c th gi i th ba h tr pht tri n gio d c, y t v nng nghi p. Trong th i gian ba nm n m quy n ng n ng i, t ng th ng Kennedy t o nn nh ng i u k di u trong x h i. V i hoi bo l n v ch quy t on c ng thm s m n m c a ng i dn M cng nh s knh tr ng c a cc n c trn th gi i, khng l Kennedy l i ch u lm m t nhn v t b nhn?

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

M t khi mu n th c hi n nh ng i u t t p cho x h i v nhn dn, ch c ch n Kennedy s bu c ph i i u v i nh ng k th ng tr hng m nh v hnh sau lng. Khi mu thu n v quy n pht hnh ti n t ln n nh i m th c l Kennedy cng khng th bi t r ng, v n en c a ng n. Ngy 4 thng 6 nm 1963, Kennedy k s c l nh s 11110 cho php B ti chinh M dng b c tr ng d i b t c hnh th c no, bao g m: b c th i, ng ti n b c v -la M b ng b c lm c s pht hnh ch ng ch b c tr ng (Silver Certificate) v l p t c a vo h th ng lu thng ti n t trn th tr ng. c a Kennedy h t s c r rng: ginh l i quy n pht hnh ti n t t tay C c D tr Lin bang M do cc ngn hng trung ng t h u chi ph i. N u k ho ch ny c th c thi th chnh ph M s t ng b c thot kh i c nh vay ti n c a C c D tr Lin bang M v i m c li su t cao ng t ng ng. Nh v y, ng ti n c b o m b ng b c tr ng khng ph i l ti n n m l ti n th c - thnh qu lao ng c a dn chng t o nn. S lu thng c a ch ng ch b c tr ng s t ng b c lm suy gi m dng lu thng c a ng -la do C c D tr Lin bang pht hnh, v r t c th s khi n cho ngn hng C c D tr Lin bang ph s n. N u m t i quy n kh ng ch pht hnh ti n t , cc nh ngn hng qu c t s m t i ph n l n s c nh h ng i v i c a c i c a t n c ny. y l v n c b n c a vi c s ng ch t t n vong. N u mu n lm r l do v ngha c a s c l nh T ng th ng s 11110, chng ta c n ph i tm hi u v l ch s thng tr m c a ng -la M . 2. a v l ch s c a ng -la b c tr ng M

Theo o lu t v ti n c nm 1792 (Coinage Act of 1792), b c tr ng tr thnh lo i ti n t h p php t i M . M t -la M b ng b c ch a 24,1 gam b c tr ng nguyn ch t, t gi gi a vng v b c l 1:15. V i t cch l th c o tiu chu n c b n nh t c a ti n t M , ng -la c xy d ng trn n n t ng c a b c tr ng. K t tr v sau, trong su t m t th i gian di, n c M duy tr ch song hnh gi a ti n vng v ti n b c(4). n thng 2 nm 1873, d i p l c c a gia t c Rothschild chu u, t ng th ng M ban

hnh o lu t ti n c nm 1873(5), theo , ch dng b c tr ng lm ti n t b hu b , ch b n v vng l ch ti n t duy nh t c th c thi lc ny. Do n m gi ph n [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

l n cc m vng v ngu n cung ng vng trn th gi i, nn trn th c t , gia t c

Rothschild kh ng ch c ngu n cung ng ti n t c a c chu u. Cc m b c tr ng n m r i rc hn so v i cc m vng, s n l ng v l ng cung ng b c cng nhi u hn nn vi c kh ng ch cc m b c ny cng kh khn hn. V v y, trong kho ng nm 1873, dng h Rothschild nhi u l n tm cch p cc qu c gia chu u xo b ch dng b c lm ti n t v th c thi ch b n v vng. o lu t ny gy ra s ph n i quy t li t cc bang s n xu t b c t i mi n ty n c M . Cc nh s n xu t b c g i o lu t ny

l T i c nm 1873 (Crime of 1873) v sau t ch c cu c v n ng dn chng ng h b c tr ng r t quy t li t v r m r . lm d u s ph n n c a cc nh s n xu t b c cng nh l y l i s c nh h ng c a cc nh ngn hng np bng gi i ti phi t chu u, Qu c h i M thng qua o lu t Bland-Allison nm 1878(6), yu c u B ti chnh M m i thng ph i mua vo m t l ng b c tr gi t 2 n 4 tri u -la, thi t l p l i t gi gi a vng v b c l 1:16. Ti n b c v ti n vng c y hi u l c php l nh nhau, c th dng chi tr cho cc kho n n . Gi ng nh ch ng ch vng, B ti chnh cng ng th i pht hnh Ch ng ch b c. thu n ti n cho lu thng, ch ng ch b c 1 -la c gi tr tng ng v i t m t -la M . Sau ny, o lu t Bland-Allison nm 1878 b o lu t mua b c tr ng c a Sherman nm 1890(7) thay th . o lu t m i tng thm l ng b c tr ng m B ti chnh c n mua vo v i s l ng l 4,5 tri u ounce. K t khi C c D tr Lin bang M thnh l p nm 1913, t gi y b c c a C c D tr Lin bang (Federal Reserve Note) b t u c pht hnh v c gi tr nh ti n t chnh th c cho n khi cu c kh ng ho ng x y ra vo nm 1929. n nm 1933, t gi y b c d tr lin bang ny v n c th c hon i ngang gi tr v i vng. Nm 1933, trong lnh v c lu thng ti n t cn c Ch ng ch vng v Gi y b c Nh n c Hoa K (United States Note). Gi y b c Nh n c Hoa K chnh l lo i ti n t h p php u tin c a M c Lincoln pht hnh trong th i k n i chi n, t c l Ti n xanh Lincoln. T ng l ng pht

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

hnh c a lo i ti n ny b h n nh trong kho ng 346.681.016 -la M . Nm 1960, n ch chi m 1 % t ng l ng lu thng ti n t c a M . Ngoi b n lo i ti n t ch y u k trn, trn th tr ng ti n t Hoa K cn c s hi n di n c a m t s hnh th c ti n t khc v i s l ng khng ng k . Nm 1933, sau khi Roosevelt ph b ch b n v vng v tuyn b vi c tch tr vng v i s l ng l n l phi php, ch ng ch vng l p t c b y ra kh i dng lu thng ti n t . Nh v y, trn th tr ng ti n t ch cn l i gi y b c c a C c D tr Lin bang, Ch ng ch b c tr ng v Gi y b c Nh n c Hoa K. Do khng v c gi i h n trong pht hnh nn Gi y b c Nh n c Hoa K khng b cc nh ti phi t ngn hng qu c t li t vo d ng ti n t nguy hi m. Tuy nhin, i v i cc nh ti phi t ngn hng qu c t th ch ng ch b c tr ng phi n ph c hn nhi u. Do b php lu t quy nh ph i mua b c hng nm, n th p nin 30, B ti chnh M c m t l ng b c tr ng ln n hn 6 t ounce, t ng l ng d tr ln g n n 200 nghn t n. Thm vo , cc m khai thc b c tr ng phn b r ng kh p th gi i, l ng khai thc cng kh quan hn, n u nh vi c ti n t ho ton b ch ng ch b c tr ng do B ti chnh M tr c ti p pht hnh th tnh th cc nh ti phi t ngn hng qu c t . Nm 1933, sau khi Roosevelt gip cc nh ti phi t ngn hng qu c t hu b ch b n v vng, th c t lu thng ti n t c a M n m d i s ki m sot c a ch b n v b c. Lc ny, ba lo i ti n t ch y u u c th t do hon i thnh b c tr ng. N u khng hu b ch dng b c tr ng b o m cho ti n t , s nghi p ti n t gi r v thm h t ti chnh s g p ph i ro c n nghim tr ng. V nh v y, k ho ch m cc nh ngn hng qu c t h ng m c theo u i - thng qua cng c ti chnh t o ra n n l m pht ti n t t c o t c a c i c a nhn dn - c cn hi n th c hay khng? V i trch nhi m n ng n trong vi c thc y cu c chi n th gi i l n th hai trong khi ngu n ti chnh thm h t trn quy m l n c ng thm nh ng kho n chi kh ng l ti thi t n n kinh t chu u sau chi n tranh cng nh vi c sa l y trong cu c chi n tranh Tri u Tin hay chi n tranh Vi t Nam, C c D tr Lin bang M pht hnh cng tri v i quy m l n. Tuy nhin, ng thi ny b pht gic. B t u t th p nin 40, ng i [Smith Nguyen Studio.] t s tr thnh cn c m ng l n i v i

10

Smith Nguyen Studio.

dn M khng ng ng chuy n i ti n gi y thnh ti n b c v b c th i nguyn ch t khi n cho l ng d tr b c tr ng kh ng l c a B ti chnh gi m xu ng nghim tr ng. Nhu c u i v i b c tr ng trong cng nghi p i n t v cng nghi p hng khng v tr b t u pht tri n m nh m vo nh ng nm 50 tng ln nhanh chng khi n cho tnh hnh thm cng th ng. n u th p nin 60, khi Kennedy ln nh m ch c, l ng d tr b c tr ng c a B ti chnh gi m xu ng cn 1,9 t ounce. ng th i, gi b c trn th tr ng cng t ng t tng m nh, m t ng ti n b c c gi tr tng ng m t -la tr c y gi tng ln 1,29 -la. Ngay sau khi ch ng ch b c tr ng c hon i thnh b c, ch ng ch b c tr ng cng t nhin b lo i b kh i dng lu thng ti n t . Nh v y, hi u ng c a quy lu t Gresham ti n x u y li ti n t t hi n r. Php l nh 11110 c a Kennedy ra i trong b i c nh nh v y. Vi c b o v b c tr ng v ph b ch dng b c tr ng b o m cho ti n t tr thnh tiu i m tranh u gi a Kennedy v cc nh ngn hng qu c t . 3. S k t thc c a ch b n v b c Vi c hu b tri t ch ng vng b o m ti n t n m trong k ho ch t ng th c a cc nh ti phi t ngn hng qu c t . Tuy nhin, vi c gi i quy t v n b c tr ng l i c c p u tin cao hn. Trn th gi i, tr l ng ti nguyn b c c cho l phong ph. M t khi cc n c trn th gi i b t u tham gia vo vi c thm d v khai thc b c trn quy m l n, m c tiu lo i b ch dng vng b o m ti n t s kh c th c hi n hn. Hn th n a, n cn t o ra s mu thu n gi a vng v b c. M t khi l ng cung ng b c tr ng tng m nh, ch ng ch b c tr ng r t c th s h i sinh v tranh ch p v i gi y b c c a C c D tr Lin bang. Do chnh ph M n m gi quy n pht hnh ch ng ch b c tr ng nn m t khi phi u ny chi m u th , s sinh t n c a C c D tr Lin bang s b e do . V v y, nhi m v c p bch nh t c a cc nh ti phi t ngn hng qu c t l d c h t kh nng c th lm gi m gi b c. M t m t, i u ny s khi n cho ngnh khai thc b c trn th gi i ri vo tnh tr ng l v n ho c l i nhu n km, t lm ch m qu trnh thm d v khai thc c a cc m b c, lm gi m l ng cung ng. M t khc, n s thc y l ng b c dng trong cng nghi p tng ln do gi b c c c k r m t, khi n cho vi c [Smith Nguyen Studio.]

11

Smith Nguyen Studio.

nghin c u v ng d ng thay th v t li u b c tr thnh i u t t y u, t m tiu hao l ng b c d tr c a B ti chnh M v i t c nhanh nh t. Khi B ti chnh khng tm u ra b c tr ng, th ch ng ch b c tr ng cng t nhin khng nh m hng, v vi c hu b ch dng b c tr ng m b o ti n t cng tr nn h p logic. i u m u ch t l ph i tranh th th i gian. ng nhin, Kennedy bi t r t r vi c ny. M t m t, ng ta t thi s ngh n vi c xo b ch dng b c tr ng b o m ti n t khi c i u ki n thch h p, m t khc l i tnh n nh ng phng n khc. ng ti c l B tr ng ti chnh Douglas Dillon l i khng ph i l ng i tm phc c a ng. Dillon xu t thn trong m t gia nh danh gia v ng t c thu c ngnh ngn hng ph Wall. B n thn ng l ng i c a ng C ng ho c

12

cc nh ti phi t ngn hng qu c t ci vo trong n i cc c a ng Dn ch d i th i t ng th ng Kennedy. V i quy n l c trong tay v ti chnh, Dillon h t lng gip cc nh ngn hng qu c t . Sau khi Dillon ln nh m ch c, cng vi c u tin c a ng l lm tiu hao l ng d tr b c tr ng c a B ti chnh v i t c nhanh nh t c th . Qu nhin, Dillon khng ph lng mong m i c a cc nh ti phi t, ng bn bn tho m t l ng l n b c tr ng cho cc nh s d ng cng nghi p v i gi siu r 91 cent/ounce. Hi p h i ng i tiu dng b c tr ng M c thnh l p nm 1947 ph ho v i Dillon, quy t li t yu c u bn s ch

l ng b c cn t n l i c a B ti chnh tho mn nhu c u c a ng i tiu dng b c tr ng(8). Ngy 19 thng 3 nm 1961, t New York Times a tin th ny: Th ng ngh s ch trch B ti chnh M trong vi c bn tho b c tr ng Hm nay, th ng ngh s Lan Bible xu t v i B ti chnh xem xt l i chnh sch bn tho m t l ng l n b c v i gi th p hn gi th tr ng qu c t . Trong th g i cho B tr ng li chnh Douglas Dillon, v ngh s ng Dn ch ni r ng, vi c pht hi n v khai thc m b c trn ph m vi n c M th p hn nhu c u tiu dng, m hnh vi bn ph gi c a B ti chnh l khng hi n th c. ng ni r ng ch ngay sau khi B ti chnh gi m p l c gi i v i th tr ng n i a v cc n c lng gi ng th m i vi c m i c gi i quy t. Ngy 19 thng 8 nm 1961, t New York Times cn ng t i m t tin t c th ny: [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Hm nay, 13 ngh s ng Dn ch d n t mi n ty thu c cc bang s n xu t b c trnh m t b c th ln t ng th ng Kennedy. Trong th, cc nh s n xu t b c yu c u B ti chnh l p t c nh ch hnh vi bn tho b c tr ng v i gi r m t. Hnh vi bn tho b c c a B ti chnh t o ra s suy gi m gi b c tr ng t i th tr ng trong n c v qu c t . Ngy 16 thng 10 nm 1961, t New York Times a tin: Cc nh tiu dng cng nghi p bi t r ng, h c th mua c m t ounce b c v i gi 91 n 92 xu t B ti chnh, v v th m h t ch i chi tr nhi u ti n hn cho ngnh cng nghi p khai thc s n xu t b c. Ngy 29 thng 11 nm 1961, t New York Times a tin: Hm qua, cc nh s n xu t b c nh n c m t tin vui: T ng th ng Kennedy ra l nh cho B ti chnh nh ch vi c bn tho b c tr ng cho gi i cng nghi p. Cc nh tiu dng cng nghi p s d ng b c tr ng h t s c lo l ng. Ngy 30 thng 11 nm 1961, t New York Times a tin: T i th tr ng New York, gi b c tng ln n m c cao nh t trong vng 41 nm tr l i y. Hm th ba, t ng th ng Kennedy tuyn b c i cch ton di n chnh sch b c tr ng c a chnh ph M , theo , th tr ng c quy n quy t nh gi b c. B c u tin l B ti chnh ngay l p t c nh ch hnh vi bn tho b c(9). Cu i cng, t ng th ng Kennedy cng ph i ra tay, tuy c mu n m t cht, v l ng b c c a B ti chnh lc ny ch cn l i cha n 17 t ounce. Nhng phng sch quy t on c a ng pht i m t tn hi u t t lnh khi n cho cc nh s n xu t b c kh p ni trn th gi i hn hoan. V i s can thi p c a t ng th ng Kennedy, s n l ng b c tng ln v l ng t n kho c a B ti chnh c n nh. Nh ng i u ny gip cho c phi u c a cc cng ty b c tng v t. Hnh ng l n ny c a Kennedy pht v hon ton mu c a cc nh ngn hng qu c t . Thng 4 nm 1963, t i phin i u tr n qu c h i, Wilgiam J. Martin - Ch t ch C c D tr Lin bang M pht bi u r ng: U ban C c D tr Lin bang M tin ch c r ng khng c n ph i s d ng b c tr ng trong h th ng ti n t M . Cho d khng t ng i c m th y

13

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

vi c rt b c ra kh i m t ph n h th ng ti n t c a chng ta c th s gy ra kh nng m t gi ti n t , nhng ti khng ng v i quan i m ny(10). Theo quy lu t thng th ng, ngay khi th tr ng b c c tn hi u tng gi, ng i ta c n t nh t l 5 nm b t u l i qu trnh thm d, l p t thi t b khai thc m i nh m m r ng quy m s n xu t, cu i cng l nng cao l ng cung ng. Cao i m trong cu c u tranh gi a Kennedy v cc nh ngn hng qu c t chnh l h th ng dng b c b o m v th ti n t . M t khi l ng cung ng b c b t u tng tr l i, Kennedy c th b t tay v i cc x nghi p s n xu t b c cc bang mi n Ty nh m

14

tng thm l ng pht hnh c a ch ng ch b c tr ng, v ch ng ch b c tr ng ch c ch n s l i pht tri n. n khi , php l nh s 11110 do t ng th ng Kennedy k ngy 4 thng 6 nm 1963 s l p t c tr thnh v kh l i h i i ph v i gi y b c c a C c D tr Lin bang. i u ng ti c l, cc nh ti phi t ngn hng qu c t cng nhn ra c s dn x p c a Kennedy. V t ng th ng r t c nhn dn tn nhi m ny g n nh ch c ch n s ti c c thm m t nhi m k n a trong cu c tranh c cu i nm 1964. N u Kennedy ng i chi c

gh t ng th ng thm m t nhi m k 4 nm n a th c c di n s thay i khng th c u vn c. V y l, vi c lo i b Kennedy tr thnh l a ch n duy nh t. Kennedy b m st t i phi tr ng ng vo ngy Johnson tr thnh t ng th ng th 36 c a Hoa K. Johnson bi t r t r s k v ng c a cc nh ti phi t ngn hng qu c t i v i mnh v ng ta khng th v cng khng dm ph l i s k v ng . Thng 3 nm 1964, sau khi nh m ch c t ng th ng khng lu, Johnson ra l nh cho B ti chnh nh ch vi c hon i gi a ch ng ch b c v b c hi n v t, t lo i b vi c pht hnh ch ng ch b c. B ti chnh l i b t u bn tho l ng b c d tr cho gi i cng nghi p v i gi 1,29 USD ti p t c p gi b c, lm suy gi m ng l c s n xu t c a cc ngnh s n xu t b c, ngn ch n nhu c u cung ng b c. Ti p ngay sau , vo thng 6 nm 1965, Johnson l i ra l nh pha long b c nh m h th p v th c a b c trong lu thng ti n t . ng ta ni: Ti mu n tuyn b m t cch r rng, nh ng s thay i ny (pha long b c) s khng nh ng n s c mua c a ng ti n

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

c. Trong ph m vi n c M , ti n m i s c th c hon i v i ti n gi y c cng m nh gi(11). Ngy 7 thng 6 nm 1966, t The Wall Street Daily ph n ng m t cch m a mai r ng: ng v y, nhng d i nh h ng c a n n l m pht ti n t su t 30 nm qua, s c mua c a lo i ti n gi y kia b n mn g n h t r i. Chnh v v y m ti n t c a chng ta hon ton b tch bi t kh i vng b c(12). C c D tr Lin bang M cng th a nh n, h ng nm h u c k ho ch v i nh ng tnh ton khoa h c s c mua c a ng -la gi m xu ng t 3% n 4% sao cho t ng l p lao ng c th th y c ti n lng c a mnh ang tng ln. n ma h nm 1967, B ti chnh khng cn b c tr ng nhn r i c th bn bn tho. Cu i cng, i nghi p ti n t b c tr ng c th c thi trong tay Johnson. 5. Qu h tr vng (Gold Pool) Trong ti n trnh lo i b ch dng vng b c m b o ti n t , cc nh ngn hng qu c t s d ng chi n l c tr c b c sau vng. Nguyn nhn ch y u c a chi n l c ny l: u th p nin 60, trn th gi i ch c m y qu c gia ang cn s d ng b c lm ti n t . Lo i b b c tr ng ra kh i h th ng ti n t M ch l m t th thu t c c b v n gi n. V n vng th ph c t p v kh khn hn nhi u. Trong th c ti n l ch s ko di hn 5.000 nm c a x h i loi ng i, b t lu n th i i no, qu c gia no, tn gio no,

15

ch ng t c no, vng cng c th gi i cng nh n l m t lo i ti s n qu gi. Nh n th c ny khng d g b m l thuy t coi vng l di tch c a d man ho gi i. Cc nh ti phi t ngn hng qu c t hi u r t r r ng, vng khng ph i l th kim lo i bnh th ng, v n u xt t b n ch t th vng l th thu c kim chnh tr duy nh t, c nh y c m cao, c tnh k th a l ch s su s c nh t. N u x l khng t t v n vng, ng i ta c th s gy nn cn bo ti chnh trn ph m vi ton th gi i. Tr c khi chi n d ch b c cn cha k t thc th c n ph i gi v ng chi n tuy n c a vng. Chnh sch l m pht ti n t v i quy m l n do C c D tr Lin bang M o di n t th p nin 30 khi n l ng ti n t pht hnh ra th tr ng v t m c cho php. S ti n gi y pht hnh v t m c ny y gi vng v b c ln cao. Trong ph m vi n c M , B ti chnh c trch nhi m kh ng ch gi b c, cn trn bnh di n qu c t , c n ph i c [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

m t t ch c i ng c th thay th ch c nng c a B ti chnh, c trch nhi m bn tho vng ra th tr ng nh m nh t t gi tr c a vng. Th i i my bay t o i u ki n cho cc nh ngn hng qu c t c c h i th ng xuyn g p m t b m t thng l ng i sch. V y l Ngn hng thanh ton qu c t c tr s tai Basel - Thu S - tr thnh a i m di n ra h i ngh Basel cu i tu n c a h . Thng 11 nm 1961, thng qua cu c thng th o t p trung, cc nh ti phi t ngn hng qu c t t c m t k ho ch kh m mn - thnh l p Qu h tr vng (Gold Pool) v i thnh vin chnh l M v 7 qu c gia l n chu u. Tn ch c a Qu ny l p gi

16

vng t i th tr ng London v kh ng ch n trong m c 35,2 -la M /ounce. Trong m c gi 35,20 -la M /ounce ny bao g m gi thnh v n chuy n vng t New York. V i ti l c hng h u, M gnh vc m t n a ngn sch c a Qu ny, cn c nh s kh i s c c a n n kinh t sau chi n tranh m h u bao cng ngy cng r ng r nh. Tuy nhin, v l n c chi n b i nn t ng s ti n quyn gp c a c cho Qu ny ch m c

30 tri u -la, x p sau M . Ba n c Anh, Php, u ng m c m i n c 25 tri u ~la, cn Thu S, Vng qu c B v H Lan m i n c chi ra 10 tri u. Ngn hng Anh ph trch vi c qu n l i u hnh th c t xu t vng trong kho ra chi tr , cu i thng k t ton theo t l v i ngn hng trung ng c a cc n c thnh vin(13). Ngn hng trung ng c a cc n c thnh vin m b o khng mua vng t th tr ng London hay cc n c th ba nh Nam Phi, Lin X. M i n i dung c a Qu h tr vng u c b o m t tuy t i. Gi ng nh h i ngh b m t truy n th ng c a ngn hng thanh ton qu c t Basel, m i thnh vin khng c php ghi chp trn b t c vn b n no, d ch l ghi chp trn m t m nh gi y. B t c m t ngh nh no cng u c thng qua b ng mi ng, gi ng nh vi c Morgan dng vi c b t tay v l i ni hon thnh nh ng cu c giao d ch kh ng l v y. S th a nh n b ng mi ng c a cc nh ngn hng qu c t c s c tri bu c ngang b ng, th m ch l cao hn so v i h p ng php l. Trong m y nm u tin ho t ng, Qu h tr vng thu c thnh cng l n, th m ch cn v t c s mong i. V thu ho ch ng c c nm 1963 c a Lin X - n c s n xu t vng l n trn th gi i - b m t ma nghim tr ng, khi n cho n c ny bu c ph i bn r m t l ng l n vng nh p kh u lng th c. Ch trong m t qu c a nm 1963, Lin X bn ra t ng l ng vng tr gi n 470 tri u -la, v t xa ton b v n tch lu [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

vng c a Qu h tr vng. Trong 21 thng, kho vng c a Qu h tr vng tng ln n 1,3 t -la, cc nh ngn hng qu c t c h nh khng dm tin vo v n kh t t lnh c a mnh(14). Nhng di n bi n cu c chi n tranh leo thang c a M t i Vi t Nam khi n cho C c D tr Lin bang ph i khng ng ng tng thm l ng cung ng ng -la khi n cho cn i h ng thu nhanh chng nu t ch ng ton b v n tch lu c a Qu h tr vng. N c Php nh tho lui kh i Qu h tr vng, th m ch cn nhanh chng em ton b s -la hi n c i sang vng. T nm 1962 n nm 1966, n c Php hon i c m t l ng vng tr gi g n 3 t -la t tay C c D tr Lin bang M v v n chuy n v c t gi Paris. n cu i thng 11 nm 1967, Qu h tr vng m t m t l ng vng tr gi 1 t -la M , t c l g n m c 900 t n. ng -la M lc ny khng cn gi th th ng phong, dn chng trn ton th gi i t ra khng tin t ng vo ng ti n ny. T ng th ng Johnson khng th ng i yn v mu n lm m t i u g . Bn c nh t ng th ng Johnson lun c m t nhm cc chuyn gia tham mu cao c p trong lnh v c ti chnh, ngn hng. H nhi u l n tham mu cho t ng th ng r ng, th d c h t ton b vng hi n c v nm vo th tr ng giao d ch ti chnh London, gi i quy t r t ro v n tng gi c a vng i v i ng -la, l y l i ni m tin c a th gi i i v i ng la hn l cho n c ngoi rt s ch l ng d tr vng nh v y. Johnson ti p thu xu t c v in cu ng ny. Ton b vng d tr c a C c D tr Lin bang M u b t vo canh b c c quy m cha t ng th y. Nh ng ki n vng hng v n t n b x p ln tu v n chuy n n Ngn hng Anh v ngn hng C c D tr Lin bang M New York. N u nh k ho ch thu n l i, Ngn hng Anh qu c v Ngn New York s b t tay nhau ng lo t bn tho vng ra

17

hng C c D tr Lin bang M

th tr ng v i s l ng l n cha t ng th y, khi n cho l ng cung ng tng ln t bi n, lc ny h s nh t t gi vng xu ng d i 35 -la/ounce, y cc nh u c vo tr ng thi kh ng ho ng ton di n, t o ra hi n t ng bn tho vng v i s l ng cn l n hn n a. Sau khi lm nh t nhu kh c a cc nh mua vng, h l i t t mua vng vo v i gi r m t, r i b m t em vng chuy n vo kho. Qu l m t k ho ch m mn.

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Ch trong vng m y tu n u nm 1968, k ho ch ny c th c thi r t ro. i u khi n t ng th ng Johnson v m i ng i c c k kinh ng c l, th tr ng h p thu ton b l ng vng bn ra. Trong chi n d ch ny, C c D tr Lin bang M m t t ng c ng 9.300 t n vng. T ng th ng Johnson tham quy n l i h m t phen thua au v tuyn b khng ra tranh c nhi m k ti p theo n a. Thng 3 nm 1968, Qu h tr vng b c n b v c s p . Ngy 9 thng 3 nm 1968, trong vn b n ngo i giao c a Rostow - tr l c bi t c a t ng th ng Johnson c o n vi t r ng: K t lu n c a cc chuyn gia c v n kinh t l: th ng nh t ph n i vi c gi vng leo thang nh m ng ph v i kh ng ho ng tr c m t. a s u nghing theo h ng duy tr s ho t ng c a Qu h tr vng. Tuy nhin, h cho r ng c kh khn trong vi c tho thu n v i pha chu u v r t kh khi ph c s bnh n c a th tr ng. Cho nn, cc chuyn gia ny cho r ng, chng ta bu c ph i ng c a Qu h tr vng. Cch ngh c a h lng i t do. H khng bi t thuy t ph c cc qu c gia khng ph i l thnh vin Qu h tr vng h p tc v i chng ta. H c m th y Qu ti n t qu c t c th pht huy c tc d ng. H cho r ng chng ta c n ph i c m t cch ngh v l a ch n hnh ng m t cch r rng: lm hay khng lm trong th i gian 30 ngy. L i bnh: b n c th th y, nh ng cch ngh ny khng c s khc bi t l m v i chng ta. Sau h i ngh Basel (ngn hng thanh ton qu c t ) cu i tu n ny, chng ta s c th hi u c m t cch chnh xc cch ngh c a ng i chu u. Ngy 12 thng 3, trong m t vn b n khc, Rostow vi t r ng: Tha t ng th ng: S hi u bi t c a ti i v i Bill Martin (ch t ch C c D tr Lin bang M , v a tham gia h i ngh Basel bu i t i) bao g m m y i m sau y: 1. i v i s bi n ng c a gi vng, ng i Anh v H Lan c th tn ng cch l a ch n ny (duy tr Qu h tr vng). Ng i c th do d khng quy t. Cn ng i , B v Thu S th kin quy t ph n i. 2. Bill Martin t c tho thu n r ng, h u h t m i ng i ng tng thm l ng vng tr gi 500 tri u -la M v ch p thu n dng 500 tri u -la M khc m b o

18

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

s v n hnh ti p t c c a qu (n u l y t c t n th t vng trn th tr ng London tr c m t, l ng vng ny ch c th ch ng c trong th i gian m y ngy). 3. Ng i chu u th c c r ng, chng ta s nhanh chng i m t v i s l a ch n ch ng m y vui v . H chu n b ng c a th tr ng vng London trong tr ng h p b t c d v th n i gi vng. 4. Trong tnh hu ng ny, B ti chnh, B Ngo i giao, C c D tr Lin bang M v cc c v n kinh t c a t ng th ng s ph i nghim tc xem xt v n v m t khi chng ta tuyn b ng c a Qu h tr vng, cc n c s ph n ng nh th no. 5. Chng ta v n cha bi t quan i m c nhn c a John Fowler (B tr ng ti chnh) v Bill. Chng ta s trao i ki n v i h vo t i nay ho c sng mai. C m nh n c a c nhn ti l, chng ta ang ngy cng c m th y d dng hn trong vi c nh n bi t c b n ch t c a s vi c. Ngy 14 thng 3, lin quan n v n vng, Rostow bo co thm: Cc c v n cao c p c a ngi t c s th ng nh t nh sau: 1 Tnh hnh hi n t i khng th ti p t c c n a, hy v ng s tnh c th chuy n bi n t t. 2. Cu i tu n ny, chng ta c n ph i m m t h i ngh cc n c thnh vin Qu h tr vng t i Washington. 3. Chng ta s th o lu n v quy lu t c a vng trong th i k qu , phng php duy tr lu di th tr ng ti chnh, tng c ng thc y quy n rt ti n c bi t. 4. Trong th i k qu , chng ta s p d ng vi c hon i vng theo gi g c i v i nh ng ng i n m gi -la M cc ngn hng trung ng c a chnh ph .

19

5. N u nh khng th t c b t c tho thu n no, chng ta s t m ng ng vi c i -la M sang vng. Sau tri u t p m t h i ngh kh n c p. 6. i u ny s c th khi n cho th tr ng ti chnh th gi i ri vo tnh tr ng h n lo n trong m t kho ng th i gian, nhng y l bi n php duy nh t c th thc p cc qu c gia khc ch p nh n phng n lu di. Chng ta th ng nh t cho r ng, h u qu c a vi c gi vng leo thang l t h i nh t. Ngay by gi , ngi c n ph i ra quy t nh c nn l p t c ng c a th tr ng vng London hay khng(16).

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Cho d c dng cch g i n a th cng ch ng ai c h c u vn c s ph n h m hiu c a Qu h tr vng. Ngy 17 thng 3 nm 1968, k ho ch ng c a Qu ny li n ra m th m. H ng ng yu c u c a M , th tr ng vng London cng ng c a trong su t hai tu n li n. Cng v i s th m b i trong cu c i chi n v i vng c a C c D tr Lin bang M , di n bi n c a cu c chi n tranh Vi t Nam cng mang nhi u k ch tnh. Ngy 30 thng 1 nm cc t nh l

20

1968, du kch Vi t Nam pht ng t ng t n cng quy m l n ng th i c a 30 t nh

Vi t Nam, th m ch chi m c m t s m c tiu tr ng y u trong n i

thnh Si Gn, c Hu cng b nh h . Qun du kch b cch nh tho t n tho t hi n s tr ng c a mnh m t p trung ch l c dn tr n i u v i qun M (17). S th t b i th m h i trn chi n tr ng ti chnh lc ny khi n cho Johnson m t i s c kin tr i v i cu c chi n tranh Vi t Nam.

S th t b i th m h i c a th tr ng vng London khi n cho cc b c tinh anh M ri vo kh ng ho ng ton di n. Gi a cc nhn s b o th kin tr v i ch b n v vng v phi ch lu i ph b b n v vng x y ra tranh ci k ch li t. Tuy nhin, c hai bn u cho r ng, trong c c di n ti chnh h n lo n nh v y, cu c chi n tranh ph i c k t thc. Ngy 27 thng 2 nm 1968, Walter Cronkite tin on n c M s th t b i. T The Wall Street Daily ch t v n tnh th c ph i l lm r i lo n m c tiu m chng ta c th kh ng ch tr c y hay khng? N u nh cha chu n b xong, th ng i dn M c n ph i chu n b tinh th n n nh n m t vi n c nh u m c a s ki n Vi t Nam. Ngy 15 thng 3 nm 1968, T p chTimes vi t r ng, Nm 1968 khi n ng i M tr nn c nh gic hn. Th ng l i Vi t Nam khng ph i l i u m m t chnh ph m nh c a th gi i Vi t Nam c n

(M ) c th v i t i c. Lc ny, cc ngh s ng say qu lu cng b ng t nh tr l i. Ngh s Fulbright b t u ch t v n: Chnh ph c c quy n m r ng chi n tranh khi cha c s ng c a qu c h i hay khng? Cn Mansfield th tuyn b : Chng ta ang m t ni sai l m, theo u i m t cu c chi n sai l m.

Ngy 31 thng 3 nm 1968, Johnson tuyn b ng ng nm bom oanh t c t v tuy n 20 tr ra mi n B c Vi t Nam. ng cn ni r s khng g i thm qun n Vi t Nam ng th i

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

tuyn b m c tiu c a chng ta Vi t Nam khng ph i l tiu di t k th. ng ta cng

21

tuyn b s khng ra tranh c trong nhi m k t ng th ng k ti p. Nguyn nhn c a vi c k t thc cu c chi n tranh Vi t Nam v n l s th m b i c a chi n

tr ng vng London - m t k t c c au bu n d n n s suy ki t v ti chnh c a m t t ng l p tinh anh M . 6. Quy n rt ti n c bi t Trong cu c kh ng ho ng ng -la M , cc chuyn gia ti n t h c lun qu quy t r ng, vi c thi u h t vng t o nn kh ng ho ng ti n t . Xt t gc l ch s c a b n v vng, chng ta c th th y r ng, nh n nh ny c ph n nh m l n, vi c thi u h t vng hon ton khng ph i l nguyn nhn c a v n , m vi c pht hnh ng -la M qu m c m i l ngu n g c c a kh ng ho ng. B c tr ng b p ch trong su t m t th i gian di v i m c ch ch y u nh m gy nn tnh th kh khn t vi c thi u h t vng. Ngay khi kh ng ho ng di n ra, i u k l l thng th ng, ngn n ng i ta ch n lun l t l a d i mnh m khng ph i l i m t v i b n ch t c a v n m t cch thnh th c. Sau pht n khai cu c c a Qu h tr vng, cc nh ti phi t ngn hng qu c t l i nh n t t ng vng gi y m Keynes nh c n vo th p nin 40 cu i cng xu t ra m t pht minh v i - quy n kho n c bi t. ng nh Jacques Reufl - nh kinh t h c l ng danh c a Php - t ng ni: Cc nh ti n t h c pht minh m t tr chi m i che gi u s th c c a tr ng thi ph' s n ti n t M . Ngn hng trung ng c a m i m t qu c gia c phn ph i m t lo i ti n t d tr qu c t c th. Nhng v khng gy nn l m pht ti n t , quy n kho n c bi t c n ph i c h n ch s l ng st sao. Nh v y, th m ch d i s gip c a quy n kho n c bi t, n c M v n khng th hon tr h t m t ph n nh trong cc kho n n b ng ng -la c a mnh(18). Nhng m t khc, ph Wall l i dng dng t c v i sng ki n trong l ch s ti chnh hi n i ny: 7. N c M thu c th ng l i vng gi y Paul Volker, Th tr ng B ti chnh tuyn b v i gi i truy n thng m t cch y tho mn r ng, cu i cng chng ta cng th c hi n c k ho ch quy n rt ti n c [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

bi t. T The Wall Street Daily th tung h th ng l i tr ng i ny c a h c php kinh t M , b i n l chi c g y ch huy duy nh t c a gi tr ti n t ng th i l s d kch tr c ti p c a li u thu c v n nng i v i vng tr c y(19). Nhng The Wall Street Daily qun r ng, quy n rt ti n c bi t c xc nh b ng hm l ng c a vng, cho nn vng v n l chi c g y ch huy c a ti n t , hn n a, quy n rt ti n c bi t khng th b m t gi. Hohp c m t o n miu t h t s c tuy t v i v i u ny: S c m t ngy, quy n rt li n c bi t s c cc nh s h c x p vo hng pht minh v i c a nhn lo i. Vi c coi n c gi tr ngang b ng v i vng nhng l i khng th hon i thnh vng th qu th c l chuy n hoang ng. Ch khi c hon i thnh vng m t cch tho i mi v i m t t l nh t nh th b t c lo i li n gi y ho c n v tn d ng no m i c th c xem l c gi tr ngang b ng v i vng(20). Lin quan n khi ni m vng gi y, Palyi - nh kinh t h c c a c - cng a ra m t nh n nh h t s c s c bn: Lo i ti n t d tr SDR ny ch c th kch thch s bnh tr ng v ti chnh v l m pht ti n t m t cch th b trn ph m vi th gi i. N d n s ch hn t ng cu i cng ang ch n ngang trn l trnh ti n t th gi i ang b gi i ti phi t qu c t kh ng ch hon ton. V n s mi mi l th khng th thi u trn th gi i(21). Ngy 18 thng 3 nm 1969, qu c h i M hu b yu c u v hm l ng vng b o m trong ng -la (25% vng). ng thi ny c t t m i quan h php lu t mang tnh c ng ch gi a vng v vi c pht hnh -la M . ng nhin, k ho ch c a nh ti phi t ngn hng qu c t khng ph i m i l n u c th th c hi n c nh nguy n. t ng ti n t th gi i vo nh ng nm 40 c a Keynes l y quy n rt ti n c bi t lm tng lai qu th c l hi qu l c quan. Tuy nhin, s l c quan nm c a cc nh ngn hng qu c t cng khng ph i hon ton khng c l. Chi n tranh th gi i th hai v a k t thc, nguyn m u c a Chnh ph th gi i c th c hi n ng h n, c p i Qu ti n t qu c t v Ngn hng th gi i cng ng th i ng vo v tr t ch c pht hnh ti n t th ng nh t th gi i. N u quy n rt ti n c bi t l i tr thnh m t th ti n t th gi i ng h n th s nghi p l n xem nh hon thnh. Ch ng ti c l k ho ch ny khng u i k p s thay i. [Smith Nguyen Studio.]

22

Smith Nguyen Studio.

So v i phin b n n c M c a White th B n quy ho ch hon h o c a th gi i tng lai theo m hnh c a Keynes c s khc bi t l n. Ng i M ang chi m th thin th i a l i nhn ho, ng th i l i c nhi u c a c i, thanh th m nh v i ng -la M uy quy n, lm sao c th nhi t tnh v i k ho ch c a Keynes? l cha tnh n s qu t kh i c a ln sng c l p dn t c ang di n ra t i cc n c thu c th gi i th ba. S qu t kh i c a chu A lm thay i cn cn l c l ng th gi i, quy n rt ti n c bi t cu i cng cng khng c hi n th c ho. 8. Cu c t ng cng kch lo i b vng Nixon khng hi u ho c khng mu n hi u t i sao vng l i ch y o o ra n c ngoi. V m c d chnh ph M c s c ngn c n nhng t t c cng u u ng cng v ch. B n ch t c av n n m ch : ngn sch thu chi c a M th hi n s thm h t l n. Trn th c

23

t , M khng th duy tr m t t su t h i oi c nh i v i vng. Khng ph i l s l ng vng qu thi u, m l s l ng ng -la M do h th ng cc ngn hng c a M n hnh qu th a. John Exeter c a C c D tr Lin bang M gi i thch o n cu i cu chuy n trong tr n quy t chi n c a vng: Ngy 10 thng 8 nm 1971, m t nhm cc nh ti phi t ngn hng, chuyn gia kinh t h c v ti n t ti n hnh m t cu c th o lu n phi chnh th c vng ven bi n New Jersey

v v n kh ng ho ng ti n t . Kho ng 3 gi chi u, xe c a Paul Volker n. Khi ng ta l Th tr ng B ti chnh, ph trch v n ti n t . Chng ti cng nhau th o lu n cc phng n gi i quy t c th . Ngi bi t khng, ti lun b o v chnh sch ti n t b o th , cho nn ki n nng cao li su t gc r ng do

ti xu t u b a s ph quy t. Nh ng ng i khc cho r ng, C c D tr Lin bang M s khng th n i v n m r ng tn d ng. H lo l ng v kh nng d n n suy thoi th m ch l s p c a h th ng ti n t . Ti l i ki n ngh nng cao gi vng, Paul Volker cho r ng i u ny c l, nhng ng ta c m th y s kh c qu c h i thng qua. Nh ng ng i lnh o th gi i ki u nh n c M s khng mu n th a nh n v i dn chng v kh nng ti n t b m t gi, cho d v n c nghim tr ng d n m c no. i u ny qu th c khi n cho h c m th y kh x , mi cho n lc ny, a s ng i dn v n cn cha bi t c cu c kh ng ho ng ti n t m chng ti ang i m t. i u ny ch ng [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

gi ng v i nm 1933, khi t n c n m trong tnh tr ng kh n c p v Roosevelt m c s c mu n lm g th lm. Lc ny, Paul Volker quay qua h i ti, n u l ti quy t sch th ph i lm nh th no. Ti ni v i ng ta r ng v ng ta khng mu n tng li su t, l i khng mu n tng gi vng, v y th ch c cch l nh ch vi c hon i vng, ch ti p t c bn vng trong kho ra v i gi 35 -la M m t ounce th cn ngha g. Nm ngy sau, Nixon ng c a th tr ng vng(22). Ngy 15 thng 8 nm 1971, M khng th khi ph c l i s cng nh n c a qu c t i v i s rng bu c gi a vng v ng -la M . Trong bi di n thuy t t i hm , Nixon c c l c ph n i cc ph n t u c trn th tr ng ti chnh qu c t - nh ng k t o nn s h n lo n v ti n t . ng cng cho r ng, b o v ng -la M c n ph i ch m d t t m th i vi c hon i ng -la M thnh vng. V n l, ph n t u c m Nixon nh c n l nh ng ai? Nn nh r ng, vo lc ny ng vua u c Soros v n cn nh , th tr ng h i oi lc ny n m d i s chi ph i c a Bretton Woods System, v h u nh s thay i trong t su t h i oi h u nh khng ph i l v n c n tnh n. Khng ph i b t c nh u t no cng u c th tm n n c M hon i vng, ch c cc ngn hng trung ng cc n c m i c t cch lm vi c ny. M t trong nh ng k u tu chnh l Php. Ngay sau khi m i dy lin h cu i cng gi a vng v ng -la M b t ng th ng Nixon c t t vo ngy 15 thng 8 nm 1971, th i kh c khi n cho cc nh ti phi t ngn hng qu c t kch ng cng th ng cu i cng n. y l l n u tin trong l ch s loi ng i, ton th gi i cng ti n vo th i i ti n t h p php, tuy nhin, i v i n n vn minh v x h i loi ng i th kh c th kh ng nh r ng i u ny l phc hay l ho . Sau khi thot kh i ci vng kim c c a vng, cc n c cng nghi p phng Ty b t u m t th i k m r ng tn d ng quy m cha t ng c. Quy n pht hnh ti n t khng cn b kh ng ch . Tnh n nm 2006, t ng s n c a chnh ph , cng ty, c nhn M ln n 44 nghn t -la, n u nh tnh ton v i li su t th p nh t l 5%, th m i nm kho n ti n li ph i hon tr ln n 2.200 t -la M .

24

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

V n l kho n n n n kh ng l n m c khng th c hon tr . Th nhng, i u n c c i l, nh ng kho n n ny cu i cng s do ng i dn ng thu c a cc n c trn th gi i hon tr . 9. St th kinh t v ng -la d u kh h i lu Ngy 6 thng 10 nm 1973, cu c chi n tranh Trung ng l n th t bng n . Ai C p v Sirya ng th i pht ng t n cng i v i Israel. Qu nhin, ng nh tnh ton c a cc nh ti phi t ngn hng qu c t , do chnh sch thin v c a M i v i Israel, ngy 16 thng 10 nm 1973, Iran, A-r p Saudi v b n qu c gia A-r p thu c khu v c Trung ng s d ng v kh d u m b ng cch tuyn b tng gi d u ln 70%. Hnh ng ny gy nh h ng nghim tr ng n c c di n th gi i nh ng nm 70 v sau. T i h i ngh b tr ng cc n c A-r p Kuwait, i bi u c a Iraq kin quy t yu c u

25

xc nh M l m c tiu kch ch y u. ng ta ki n ngh cc qu c gia khc cng nhau t ch thu cc ti s n thng nghi p c a M cc qu c gia A-r p v th c thi qu c h u ho,

ti n hnh c m v n d u m i v i M , rt h t m i ti kho n trong cc h th ng ngn hng c a M v cho r ng, vi c lm ny s y n c M ri vo cu c kh ng ho ng kinh t l n nh t trong vng 29 nm qua. Tuy nh ng ngh qu khch ny khng c ch p nh n, nhng ngy 17 thng 10, cc n c ny th ng nh t c t gi m 5% s n l ng d u, v m i thng ti p t c c t gi m thm 5% n a, mi n khi h t c m c tiu chnh tr m i thi.

Ngy 19 thng 10 nm 1973, t ng th ng Nixon yu c u Qu c h i vi n tr 2,2 t -la M cho Israel. Ngy 20 thng 10, A-r p Saudi v cc qu c gia A-r p khc tuyn b ngng hon ton cc ho t ng cung c p d u cho M . Gi d u th gi i ngay l p t c leo thang, t 1,39 -la M /thng d u th trong nm 1970 tng v t ln 8,32 -la M vo nm 1974. Tuy ch ko di trong nm thng, ngha l n thng 3 nm 1974 th k t thc, nhng hnh ng c m v n d u l n ny gy ch n ng l n cho x h i phng Ty. Cc nh ti phi t ngn hng qu c t th ngh trm phng ngn k tm cch a dng -la d u m c a M t ng ch y vo Saudi quay ng c v M . Qua phn tch k l ng, n c M quy t nh th c thi sch l c chia tr , ti n hnh phn ho n i b v lm tan r cc n c s n xu t d u m Trung ng. Phng h ng [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

t kch ch y u c xc nh l A-r p Saudi - m t qu c gia t r ng ng i tha, l ci r n c a Trung ng, ti p gip v i cc qu c gia lng gi ng hng m nh nh Iran, Sirya, Iraq, Israel. Tuy nhin, s c m nh phng ng qun s c a qu c gia ny h t s c m ng manh, v v th m vng th t Saudi c c m gic v cng b t an. Nh n th y r nh c i m ny, M p t m t i u ki n h t s c h p d n cho A-r p Saudi: M s ng h ton di n v chnh tr , b o v v m t qun s khi c n thi t v cung c p vi n

26

tr k thu t, hu n luy n qun s nh m m b o cho s t n t i lu di c a vng th t Saudi. Tuy nhin, A-r p Saudi ph i cam k t v i M r ng, m i giao d ch d u m c n ph i c k t ton b ng ng -la M v dng nh ng ng -la ny mua cng tri M , m b o ngu n cung ng d u m cho M , m i bi n ng v gi d u ph i thng qua s ng c a M , ng th i n u Iran, Iraq, Indonesia ho c Venezuela ti n hnh c m v n d u m i v i M th A-r p Saudi c ngha v ph i b xung l ng d u thi u h t do vi c c m v n gy nn. Ngoi ra, n c ny cn c n ph i ng vai tr ng i nh trong vi c ho gi i cc m i mu thu n c a cc qu c gia ti n hnh c m v n d u m i v i M . John Perkins - st th kinh t n i ti ng - c phi n Saudi th c hi n nh ng b c i c th c a k ho ch ny. Trong vai tr nh kinh t h c hng u c a m t cng ty xy d ng n i ti ng th gi i, John Perkins c nhi m v khi n t t c cc kho n u t vo Ar p Saudi t c hi u qu t t nh t. Ni cch khc l ph i lm sao cho cc cng ty xy d ng v ki n trc c a M trng th u(23). Sau khi tr i qua m t phen lao tm kh t , John Perkins b t ch t linh c m r ng, s cch bi t gi a b y c u trn i l th Riyadh c a A-r p Saudi v cng cu c hi n i ho

l qu xa, vi c ki n thi t cc thnh ph c quy m l n c th mang v r t nhi u -la d u m . M t khc, John Perkins th a bi t cc nh kinh t h c c a cc n c thnh vin OPEC go tht yu c u ti n hnh cng cu c cng nghi p ho i v i ngnh d u m c c n n cng nghi p tinh luy n d u hi n i nh m thu c l i nhu n cao hn so v i xu t kh u d u th. John Perkins ngh n m t phng n gi i quy t c th khi n m i ng i hi lng, t vi c b t tay x l b y c u, ng -la d u m thu c c th dng chi tr cho thi t b x l rc hi n i ho t nh t c a M . Vi c xy d ng thnh ph Riyadh theo ki u M cng i h i ph i s d ng hng lo t s n ph m tinh nhu nh t c a M . [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

phng di n cng nghi p, ng -la d u m s c dng vo v n chuy n d u th, v phng di n xy d ng c s gia cng d u th, cc khu cng nghi p gia cng d u kh ng l s m c ln gi a sa m c, xung quanh chng l nh ng cng vin cng nghi p c l n, nh ng nh my pht i n kh ng l , h th ng i n v v n hnh i n, ng cao t c, ng ng n d u, h th ng thng tin, phi tr ng, c ng bi n v h th ng cc ngnh d ch v kh ng l n theo. K ho ch c a John Perkins c chia lm hai lo i h ng m c l n: lo i th nh t l h p ng ki n thi t thi cng ph n c ng c s , lo i th hai l h p ng d ch v v qu n l di h n. Cc lo i cng ty c a M nh MAIN, Bechtel, Brown & Root, Halliburton, Stone & Webster trong m y ch c nm t i u s ki m c v s l i nhu n. John Perkins cn ngh n m t vi n c nh xa hn nh m duy tr ngnh s n xu t kh ng l c t o ra trn bn o A-r p: Xy d ng c s qun s c a M , h p ng cng nghi p qu c phng v m t lo t cc h p ng c a cc ho t ng c lin quan khc, bao g m c h p ng qu n l v d ch v l n. M t t c nh ng i u ny s t o ra m t ln sng h p ng xy d ng cng trnh m i, ch ng h n nh cc h ng m c tng quan v i cc h p ng trn nh sn bay qun s , cn c n o, trung tm hu n luy n nhn vin. M c tiu c a John Perkins l lm sao ph n l n l ng la d u m ch y ng c v M ng th i khi n ton b ngu n l i t c thu c t nh ng kho n kh ng l ny vo cc cng ty M . Ng i dn A-r p Saudi s c m th y h t s c t ho tr c dng d p th c a t n c mnh v v i vi c xy d ng cc c s cng nghi p hi n i ho nh v y, A-r p Saudi s tr thnh hnh m u khi n cc qu c gia OPEC khc mu n noi theo. K ho ch xu t s c cng kh nng thuy t ph c c a John Perkins khi n cho cc ng ch pha sau h u tr ng h t s c hi lng. V i m t k ho ch nh v y, trong chuy n cng du n A-r p Saudi vo nm 1974, ti n s Kissinger xc nh chnh sch quan tr ng c a ng -la d u m . ng -la M chao o trong ma gi thot kh i s kh ng ch c a b n v vng, cu i cng tm c m t ni lnh n n - d u m . 10. Ronald Wilson Reagan b m st - hy v ng cu i cng nghi n nt b n v vng

27

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Cho d trn ph m vi th gi i, ch b n v vng c lo i b hon ton, ch tr m t s r t t qu c gia nh Thu S v n cn duy tr ch ny. Nh v y, gi a vng v ti n gi y khng cn b t c m i quan h rng bu c no, nhng i u khi n cc nh ngn hng qu c t n khng ngon ng khng yn chnh l gi vng th gi i tng lin t c trong su t th p nin 70. i u ny bu c cc nh ngn hng qu c t ph i tm m i cch u tin cho vi c ngm ch n s ph c h i c a ch b n v vng. Ngy 1 thng 1 nm 1975, cho ng i dn th gi i th y r ng vng ch ng qua ch l m t lo i kim lo i bnh th ng ng th i lm tng thm ni m tin tuy t i c a m i ng i i v i ng -la M , chnh ph M quy t nh bi b vi c thi thnh l nh c m ng i dn M s h u vng trong su t 40 nm. Cn cc qu c gia khc th ch n bi n php nh thu n ng i v i vng lm gi m nhu c u c a ng i dn i v i vng, c n c th m ch cn trng thu thu gi tr gia tng c a vng ln n 50%. Sau 40 nm v ng bng vng cng v i nh ng b t ti n trong giao d ch mua bn kim lo i ny, ng i dn M c m th y ng ngng tr c d lu t bi b l nh c m i v i vng. Vi c ny cng ch ng t o nn c c c di n cng th ng nh d nh, v cc nh ti phi t ngn hng qu c t cu i cng th pho nh nhm. Khi nhn th y John Exeter - m t nh ti phi t ngn hng - chi a v i m y ng ti n vng trong tay, Paul Volker - Ch t ch C c D tr Lin bang M khng kh i hi u k m h i r ng: John, ti n vng c a anh c mua u v y? Trong m t

28

cu n sch c t a T i sao ph i c n vng, Ernest Wilke ch ra b n ch t c a vi c kh ng ch vng: B t u t nm 1975, d i s ph i h p ch y u c a cc thnh vin ch ch t trong IMF, n c M b t u n p gi vng trn th gi i. M c ch c a vi c n p gi vng chnh l khi n cho ng i dn c a cc qu c gia l n tin r ng, ti n gi y t t hn ti n vng. Vi c kh ng ch gi vng thnh cng s m b o qu trnh pht hnh ti n gi y v i s l ng kh ng l n v h n. Cc nh kinh t h c cng th a nh n r ng, sau khi m t i nhu c u t mua t cc c quan chnh ph , vng s b coi l m t th hng ho h u nh ch ng c gi tr g. M t s ng i th m ch cn cho r ng m c 25 -la M /ounce vng m i l gi tr n i t i c a vng.

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

Thng 8 nm 1975, ti n thm m t b c trong hnh trnh lo i b s c nh h ng c a vng, M v cc n c cng nghi p phng Ty quy t nh khng tng l ng d tr vng c a cc n c. Ngoi ra, IMF c n ph i bn r 50 tri u ounce vng lm gi m gi vng. Nhng gi vng v n ch c ch n nh c, v vo thng 9 nm 1979, vng tng v t ln 430 -la M /ounce. Gi vng lc ny tng g p m i m y l n so v i gi vng nm 1971. Thng 1 nm 1975, B ti chnh M b t u ti n hnh t pht mi th nh t, sau l ng pht mi tng t 300 nghn ounce ln n 750 nghn ounce, nhng v n kh ngn ch n c vi c bun bn vng. Ch n thng 11 nm 1978, B ti chnh tuyn b l ng pht mi 1,5 tri u ounce cao nh t t tr c n th i i m , th gi th tr ng m i s t xu ng m t cht. n ngy 16 thng 10 nm 1979, B ti chnh cng khng th ch ng n i, nh tuyn b i pht mi nh k thnh pht mi b t ng . Gi vng m c 400 -la M /ounce c cho l ph n nh m t cch h p l th c t

29

pht hnh ng -la M t nm 1933. Nhng cu c kh ng ho ng con tin Iran n ra thng 11 nm 1979 lm thay i h ng i c a gi vng. Sau khi kh ng ho ng bng pht, C c D tr Lin bang M t c t c tuyn b ng bng cc ti kho n d tr vng c a Iran M . Hnh ng ny khi n

ngn hng trung ng c a cc n c trn th gi i c m th y n l nh. N u nh ngu n vng c a Iran b ng bng th s vng m m i ng i g i M cng u s khng an ton.

Th l cc n c tranh nhau mua vng v tr c ti p v n chuy n v n c c t gi . Trong khi Iran l i d c l c vt h t vng trn th tr ng qu c t , Iraq cng khng ch u khoanh tay ng nhn v l p t c gia nh p vo hng ng c a cc nh tiu dng siu c p Ch trong m y tu n, gi vng nh y v t ln t n my xanh v i m c 850 -la M /ounce. T ng th ng Ronald Wilson Reagan - ng i ch ng ki n t t c nh ng bi n c b du ny b t u tin ch c r ng, ch c vi c khi ph c l i b n v vng m i c th c u vn c n n kinh t M . Thng 1 nm 1981, Ronal Wilson Reagan v a m i ln nh m ch c yu c u Qu c h i thnh l p u ban vng nghin c u tnh kh thi c a vi c khi ph c b n v vng. Hnh ng ny tr c ti p xc ph m n vng c m c a cc nh ti phi t ngn hng qu c t . Ngy 30 thng 3 nm 1981, v a m i b c vo Nh Tr ng c 69 ngy, Ronald Wilson Reagan b m t k thu c nhm nh ng ng i hm m cc minh [Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

tinh mn b c tn l Hinkley b n trng tim. Ng i ta n r ng, k ny lm nh th l v mu n thu ht s ch c a ngi sao mn b c n i ti ng Jodie Foster. ng nhin, cng nh tuy t i a s cc thch khch t ng m st t ng th ng M , ng i ny cng b cho l th n kinh c v n . Pht sng ny khng ch th c t nh t ng th ng Ronald Wilson Reagan, m cn d p t t hy v ng cu i cng c a m t s c nhn trong vi c khi ph c b n v vng. Thng 3 nm 1982, u ban vng g m 1 7 thnh vin v i t l phi u 15/2, ph quy t t ng khi ph c b n v vng; T ng th ng Ronald Wilson Reagan nhanh chng t ra bi t nghe l i. CH THCH (1) Jean Hill, John F Kennedy: The Last Dissengting Witness (Pelican Publishing Company 1992) tr. 113- 116. (2) Craig Roberts, John F Kennedy: Nhn ch ng ch t (JFK. The Dead Witnesses); Consolidated Press International 1994 - tr. 3. (3) S c l nh 11110 - n i dung th c: S s a i s c l nh c bi t s 10289 c th c hi n lin quan n s thi hnh cc ch c nng c th c nh h ng n c c ngn kh . John F. Kennedy - Nh Tr ng, 4/6/1963. (4) o lu t v ti n c 1792. (5) o lu t v ti n c 1873. (6) o lu t Bland-allison 1878. (7) o lu t mua bn b c Sherman 1890. (8) New York Times, s ra 16/10/1961. (91 Sch d n, thng Ba- M i m t 1961. (10) B n tin C c D tr Lin bang, 4/1963, tr. 469. (11) Nh ng nh n xt c a t ng th ng Lyndon B. Johnson v o lu t ti n c; 23/7/1965. (12) Wall Street Journal, 7/7/1966. (13) Ferdinand Lips, Cu c chi n vng: Tr n chi n ch ng l i ti n t t cch nhn c a ng i Thu S (Gold War, The Battle Against Sound Money as Seen From a Swiss Perspective) - New York: The Foundation for the Advancement of Monetary Education 2001, tr. 52.

30

[Smith Nguyen Studio.]

Smith Nguyen Studio.

(14) Ferdinand Lips, Cu c chi n vng: Tr n chi n ch ng l i ti n t t cch nhn c a ng i Thu S (Gold War, The Battle Against Sound Money as Seen From a Swiss Perspective) - New York: The Foundation for the Advancement of Monetary Education 2001, tr. 53. (15) B n bo co v th tr ng ti n t v vng t 25/4/1994. (16) Ngu n: u ban Nh n c Hoa K 1998. Cc m i quan h i ngo i c a Hoa K t 1964-1968, t p 8, (Washington: Government Printing Office), ti li u s 187, 188, 189. (17) Henry Kissinger, Thu t ngo i giao (Diplomacy)- Simon & Schuster; 4/4/1995) Chng 26. (18) Jacques Rueff, Tc ng do l m pht c a chu n hon i vng n ng ln h th ng Bretton Woods (The Inflationary Impact the Gotd Exchange Standard Superimposes on the Bretton Woods System) - Greewich, CT: Committee for Monetary Research and Education, 1975. (19) Donald Hppe, Lm th no u t vo vng (How to Invest in Gold Stocks) New York: Arlington House, 1972, tr.181. (20) Donald Hppe, Lm th no u t vo vng (How to Invest in Gold Stocks) New York: Arlington House, 1972, tr.181. (21) Melchior Palyi, A Point of View, Bin nin s thng m i v ti chnh (Commercial And Financial Chronicle) - 24/7/1969. (22) Ferdinand Lips, Cu c chi n vng: Tr n chi n ch ng l i ti n t t cch nhn c a ng i Thu S (Gold War, The Battle Against Sound Money as Seen From a Swiss Perspective) - New York: The Foundation for the Advancement of Monetary Education 2001, tr. 77. (23) John Perkins. L i th t i c a m t st th kinh t (Confessions of an Economic Hit Man) - Berrett-Koehler Publishers, Inc, San Francisco 2004. . [Smith Nguyen Studio.] Ch nh s a v ng gi ebook Smith Nguyen Studio - 1/1/2012 Copyright 1/2012 Smith Nguyen Studio. All right reserved. Email: SmithNguyenStudio@ymail.com do, Thinking The Unthinkable,

31

Smith Nguyen Studio.

32

Smith Nguyen Studio.

[Smith Nguyen Studio.]