Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 32

End the Use of Children

as Soldiers in Burma

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


1
HREIB
Author: Aung Myo Min
Director,HREIB

Layout & Design By: HREIB Team

Published By: Human Rights Education


Institute of Burma(HREIB)

Contact Address: P.O Box - 37


Chiang Mai University P.O
Chiang Mai , 50202
Thailand

E-Mail: hreburma@loxinfo.co.th

Webside: www.hreib.org

First Edition: 3000 copies, March 2004


(c) Aung Myo Min

Supported by: The Terre des Hommes


Germany Co-ordination
Office for South East Asia

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


2
Õ1 jrefrmEkid if EH iS hf uav;rsm;.tajctae
ta&Sa› wmiftm&S Ekid if w H Edik if jH zpfaom jrefrmEkid if o
H nf ta@&b S ufwiG f
xkid ;f Ekid if /H vmtkEd idk if EH iS hf w±kyEf idk if /H taemufbufwiG f awmiftm&SEidk if rH sm;jzpfaom
tdE, dN ESihf b*Fvm;a'@&EfS idk if rH sm;jzifh xdpyfvsu&f adS oma=umifh awmiftm&SEikd if rH sm;ESihf
ta@&aS wmiftm&SEidk if rH sm;t=um; r[mAsL[musonfh Ekid if w H Edik if jH zpfygonf? bm
ompum;aygi;f wpf&mausmf ajymqkad om rwlujGJ ym;onfh wdik ;f &if;om;vlrsK;d rsm; pk
aygi;f aexdik v f #u&f o dS nf? xif&mS ;aom wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;rSm jrefrm/ &Sr;f / u&if/
rGe/f csi;f / ucsi/f &cdik Ef iS hf u&ifew D @kd jzpf=uygonf? jrefrmEkid if o H nf obm0o,HZmw
aygrsm;ºuG,0f aom Ekid if w H ck jzpfaomfvnf; 1987 ckEpS w f iG f urBm@uv k or*~rS zGŒH òzd;
wk;d wufrt _ enf;qk;H Ekid if w H cktjzpf owfrw S af =unmjcif; cHc&hJ ygonf? 1990 rS 2001
ckEpS u f mvtwGi;f pD;yGm;a&;toift h wifh wk;d wufvmcJo h nf[k rSww f rf;wifcahJ omf
vnf; ppftpk;d &u xdr;f csKyfxm;aoma'orsm;&Sd vlenf;pkavmufom tusKd ;cHpm;cJh
=u&jcif;jzpf+yD; trsm;pkaom vlx}k uD;rSmr_ qif;&JraJG w+rJyif jzpfygonf?
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
3
jrefrmEkid if t
H wGi;f &Sd uav;rsm;ESihf qif;&JErG ;f yg;r_tajcjyZ,m;

ta=umif;t&m jrefrmEkid if H ta@&S tm&Sypdzw d f


a'o Ekid if rH sm;.
y#r;f r#E;H_

1? vlO;D a& (2001) 48 384 000


2? touf 18 ESpaf tmuf 18 752 000
3? wOD;csi;f . tom;wif
Ekid if 0H ifaiG (2001) 220 1140
4? wOD;csi;f jynfwiG ;f tom;wif
xkwv f yk rf _ (1960-1990) 1.4 5.1
5? wOD;csi;f jynfwiG ;f tom;
wifxw k vf yk rf (_ 1990-2001) 5.1 6.1
6? ysr;f r# ESppf OfaiGa=u;azgi;f yGrE_ ;H_ 25 7
7? tpd;k &rS b¾ma&;cGaJ 0
csxm;r_ &mcdik Ef ;H_
use;f rma&;u¾ 3 2
ynma&; u¾ 8 10
umuG,af &; u¾ 29 12
8? touf(5)ESpaf tmuf
aoqk;H E_;H (2001) 109 43
9? arG;uif;puav;
aoqk;H E_;H (2001) 77 33
10? ykrH eS óf udwifumuG,af q;
vkyif ef;rsm;twGuf tpd;k &
axmufyahH y;r_&mcdik Ef ;H_ 0 93
11? tajccHynma&;oif=um;ol
1995-2001 68 91
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
4
jrefrmEkid if w
H iG f ppfwyfrS 1962 ckEpS u f wnf;u tm%modr;f ,lc+hJ yD; ,ckwikd f
ppftpd;k &u tkycf sKyfvsu&f o dS nf? ppfwyf.tkycf sKyfra_ tmuf wavsmufv;kH wGif jrefrm
Ekid if oH m;rsm;. Ekid if o H m;ESihf Ekid if aH &;tcGit hf a&;rsm;rSm zdEydS u f ef@owfcsKyfcs,f cHc&hJ
ygonf?
1988 ckEpS f 'Dru kd a&pDawmif;qdv k y_ &f mS ;r_rsm; wjynfv;kH wGijf zpfymG ;cJ+h y;D aemuf
jrefrmhq&kd , S v f pf vrf;pOfygwx D rH S tm%modr;f ,lcahJ om Ekid if aH wmf+ird 0f yfyjd ym;r_ wnf
aqmufa&;tzJ@G (SLORC) ppftpd;k &u 1990 ckEpS w f iG f 'Dru kd a&pDa&G;aumufyu GJ kd
usi;f yay;cJyh gonf? xdak &G;aumufyw GJ iG f +idr;f csr;f a&;EkAd ,fq&k iS f a':atmifqef;pk=unf
OD;aqmifaom twdu k t f cHygwrD S Ekid if w H 0Sr;f vk;H wGif rJta&twGut f rsm;qk;H jzifh tEkid f
&&Scd ahJ omfvnf; ppftpd;k &rS Ta&G;aumufy. GJ &vm'frsm;udk jiif;y,fco hJ nft h jyif a&G;
cs,cf cH &hJ aom Ekid if aH cgi;f aqmifrsm;udyk if zrf;qD;xdr;f odr;f csKyaf ESmifxm;vsuf &Syd gonf?
jynforl sm;. owif;pme,fZif;vGwv f yfciG Ehf iS hf oGm;vmv_y&f mS ;cGirhf sm;udk ykrd w kd if;=uyf
pGm xdr;f csKycf cH &hJ ovdk vl@tcGit hf a&; csK;d azmufrr_ sm;ESihf tpk;d &twGi;f t*wdvu kd pf m;r_/
vm'fay;vm'f,rl r_ sm;rSmvnf; jrifw h ufvmcJyh gonf? 1997 ckEpS w f iG f Edik if aH wmf+ird 0f yf
ydjym;r_ wnfaqmufa&;tzJ@G (SLORC) rS Edik if aH wmf at;csr;f om,ma&;ESihf zG®H z;a&;
aumifpD (SPDC - etz) od@k trnfajymif;vJcahJ omfvnf; ‚if;.ay:vpDrmS r_ ajymif;
vJrr_ &dcS yhJ g? ,ae@tcsed t f xd t"duEkid if aH &;twdu k tf cH acgi;f aqmifrsm;rSm axmifoiG ;f
tusO;f cs cHae&qJyifjzpf+yD; wkid ;f jynfrmS qif;&JraGJ waeqJEiS hf vl@tcGit hf a&;rsm;rSm
vnf; csK;d azmufcaH e&qJyif jzpfygonf? ppftpd;k &u jynforl sm;udk t"rRvyk t f m;ay;
apcdik ;f r_rsm;ESihf tjcm;aomvl@tcGit hf a&; csKd ;azmufrr_ sK;d pHw k @kd a=umifh etztay: t
aemufEidk if w H csKŒd u pD;yGm;a&; ydwq f @kd wm;qD;jcif;tygt0if tjcm;oHwrefenf;rsm;jzifh
ta&;,lrr_ sm;udv k nf; &ifqikd af e&vsu&f ydS gonf?
jrefrmEdik if rH S uav;i,frsm;onf Ekid if t H wGi;f Ekid if aH &;rwnf+idrrf r_ sm;ESihf
vufeufuikd f yÉdyuQrsm;. qd;k usK;d qufrsm;udk awG@óuH&ifqikd f cHpm;ae=u&ygonf?
jrefrmEdik if &H dS uav;oli,frsm;. rsK;d qufo;kH qufonf Edik if aH &;t=urf;zufr/_ ppfwyf.
ESyd pf ufnO‡ ;f yef;r_/ ae&mtwnfwus aexdik cf iG rhf &&Srd /_ rdom;pkrsm;jzifh cGcJ mG ae&r_EiS hf
vlom;wd@k twGuf vdt k yfonfh tajccHaxmufyaHh y;r_rsm; ,d, k iG ;f ysupf ;D aeonfrsm;
t=um;wGif touf&iS o f ef }uD;jyif;vmcJ=h u&ygonf? jrefrmEdik if &H dS uav;i,frsm;ESihf
‚if;wd@k . rdom;pkrsm;onf xdo k @kd aom tajctaersm;wGif ‚if;wd@k touf&iS af exdik af &;
twGuf enf;vrf;rsm;udk &Edik o f a&GŒ óu;d pm;&SmazG&vsu&f o dS nf? Ekid if t H wGi;f wGif xdo k @kd
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
5
touf&iS o f efa&;twGuf óu;d pm;±ke;f uefvsu&f adS epOfrmS yif axmifaygi;f &mESichf saD om
olrsm;onf ‚if;wd@k . tdref ;D em;csi;f Ekid if rH sm;od@k wdr;f a&Smifvsuf w&m;r0if tvkyo f
rm;rsm; tjzpfEiS jhf zpfap/ 'kuo
Q nfrsm;tjzpfEiS jhf zpfap touf&iS o f ef aexdik =f u&vsuf
&Sdygonf?

jrefrmEdik if rH S 'kuo
Q nfrsm;ESihf a&GŒajymif;tvkyo
f rm;rsm;. tajctae

“jrefrmEkid if EH iS fh xdpyfvsu&f adS om xdik ;f Edik if eH ,fpyfwavsmufwiG &f o Sd nfh


'kuo Q nfpcef;rsm;wGif jrefrmEkid if rH 'S u k o Q nf tenf;qk;H wode;f ig;aomif;cef@ rSwf
ykw
H ifum cdvk vH_ su&f ydS gonf? wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;ESihf tpd;k &ppfwyfrsm;t=um;
jzpfymG ;vsu&f adS om vufeufuikd yf ÉdyuQ ppfyrJG sm;. tusK;d qufa=umifjh zpfap/
pD;yGm;a&;=uyfwnf;r_ wd@k a=umifjh zpfap td;k tdryf pfI xGuaf jy;wdr;f a&Smif vmcJ=h u
aom aemufxyfvOl ;D a& oH;k ode;f av;aomif;cef@rSmvnf; xdik ;f jrefrme,fpyfw
avsmufEiS hf xdik ;f Ekid if t
H wGi;f wGif jyef@uspJ mG aexdik v f su&f o dS nf? ” [k ukvor*~
uav;rsm;&efyaHk iGtzJ@G . ta@&S tm&Sypdzw d af 'oqdik &f m±k;H rS 2000 ckEpS f tpD&ifcH
pmwGif azmfjyxm;ygonf?

Ekid if t
H wGi;f &Sd tajcwusraeEdik b
f J vSnv
hf nfaexdik af e&olrsm; tajctae

1980 ckEpS af ESmif;ydik ;f umvrsm;rSpI ppftpd;k &onf wdik ;f &if;om;vlrsK;d pk


rsm; trsm;qH;k aexdik v f su&f o dS nfh a'orsm;udk xdr;f csKyfEikd &f ef &nf&, G cf sujf zifh
jzwfav;jzwf ppfqifa&;rsm;udk t&Sed jf rifw h ifaqmif&u G cf rhJ a_ =umifh Ekid if t
H wGi;f
tajcwusraeEdik b f J vSnv hf nfaexdik af e&olrsm; jzpfay:vmcJo h nf?
Tppftpd;k &. ppfqifa&;'%fukd ta@&Sbufe,fpyfa'orsm;&Sd u&if/
u&ife/D &Sr;f ESihf rGev
f rl sK;d pk tkypf rk sm;omru b*Fvm;a'h&EfS iS hf tdE, dN e,fpyfa'o
rsm;&Sd tjcm;aomvlenf;pk tkypf rk sm;udyk g xdcu kd cf pH m;cJ&h onf[k e,fjcm;rJh q&m
0efrsm;tzJŒG . 2002 ckEpS /f rwfvxkwf tpD&ifcpH mwGif azmfjyxm;onf? xdo k @kd Eidk if H
wGi;f tajcwusraeEdik b f J vSnv hf nfaexdik af e&olrsm; ta&twGuu f kd vuf&dS
taejzifh wdwu d susrod&ao;aomfvnf; &&Sx d m;aomude;f *%ef; azmfjycsuf
rsm;t& jrefrmEdik if t H wGi;f tajcwusraeEdik b f J vSnv hf nfaexdik af e&olrsm; OD;
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
6
a&pkpak ygi;f rSm2002 ckEpS /f tapmydik ;f wGif ajcmufoed ;f rSq,foed ;f t=um; &SEd ikd o
f nf
[k jrefrmEdik if H vlrsK;d pkwikd ;f &if;om;rsm; okawoetzJŒG .2000 ckEpS /f pufwifbm
vxkwf tpD&ifcpH mwGif cef@reS ;f xm;onf? jrefrmEkid if t H v,fyikd ;f &Sd òrŒjya'orsm;Y
aexdik of rl sm;onfyif Ekid if t H wGi;f tajcwusraeEdik b f J vSnv
hf nfaexdik &f olrsm;
jzpfvsu&f o dS nf[v k nf; xdt k pD&ifcpH mY azmfjyxm;onf?

jrefrmEkid if t
H wGi;f tajcwusraeEdik b
f J vSnv
hf nfaexdik o
f rl sm; trsm;
qH;k &Sad oma'orsm; (ZEM0g&v D - 2002)

jynfe,frsm; cef@rSe;f vlO;D a&


&Sr;f jynfe,f ta@&aS jrmufyikd ;f 300,000
u&ifjynfe,f 100,000 -200,000
u&ifeD (u,m; ) jynfe,f 70,000 - 80,000
rGejf ynfe,f 60,000 - 70,000
&cdik jf ynfe,fajrmufyikd ;f 100,000

ukvor*~ vl@tcGit hf a&;aumfr&Six f o


H @kd 2002 ckEpS /f ZEM0g&D 10 &ufwiG f
wifoiG ;f cJo
h nfh urBmvk;H qdik &f m Ekid if t
H wGi;f tajcwusraeEdik b f J vSnv hf nfaexdik f
olrsm; tpD&ifcpH mudk ud;k um;azmfjyxm;ygonf?

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


7
Õ2 jrefrmEdik if &H dS uav;ppfom;rsm;. tajctae

jrefrmEkid if w H iG f jzpfymG ;aevsu&f adS om uav;tcGit hf a&;rsm;tay: qd;k qd;k


0g;0g; csK;d azmufrr_ sm;teuf vufeufuikd f yÉdyuQrsm;twGi;f uav;rsm;yg0ifaer_rmS
wcktygt0ifjzpfonf?
uav;ppfom;tok;H ðyr_ &yfwef@a&;qdik &f m yl;aygi;f aqmif&u G rf t
_ zG@J (The
Coalition to Stop the Use of Child Soldiers) u wurBmvk;H wGif uav;ppfom;
pkpak ygi;f ok;H ode;f cef@ &Sv d rd rhf nf[ck ef@reS ;f xm;+y;D xdt k a&twGu. f av;ykw H ykrH mS ta&S•
tm&SEiS yhf pdzw d af 'owd@k rS jzpfonf[k ukvor*~ uav;rsm;&efyaHk iG tzG@J (UNICEF)
uqdyk gonf?
jrefrmEkid if oH nf uav;rsm;tm; ppfom;tjzpf trsm;qH;k toH;k ðyaeaom
Edik if w
H Edik if jH zpfonf[k qd=k uygonf? tjynfjynfqikd &f m vl@tcGit hf a&; tzJ@G tpnf;
wckjzpfaom vl@tcGit hf a&; apmif=h uyfavhvmonft h zGŒGJ (Human Rights Watch)
. 2002 ckEpS t f wGi;f ðyvkycf ahJ om okawoeawG@&cdS suw f iG f ppfonftiftm;aygi;f
oH;k ode;f ig;aomif;cef@&adS om jrefrmppftpd;k &. =unf;wyfwckxrJ mS yif uav;ppfom;
aygi;f tenf;qH;k ckEpS af omif;&So d nf[k cef@reS ;f xm;ygonf? useaf oma&wyfEiS hf av
wyfw@kd wiG f uav;ppfom; rnfr#&rdS nfukd rwGuq f Edik af o;yg?
ppftpdk;&. ppfwyfxJwGifomrubJ ppftpdk;&udk qef@usifwkdufyJG0ifae
vsu&f adS om twdu k t f cHvufeufuikd t f zJ@G aygi;f tenf;qk;H (33) zG@J wiG v f nf; touff

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


8
(18) ESpaf tmuf vufeufuikd af wmfveS af &;orm; ta&twGurf mS ajcmufaxmifrS
ckEpS af xmiftwGi;f &So
d nf[k cef@reS ;f xm;ygonf? xdv k ufeufuikd f tzG@J tpnf;trsm;
pkrmS e,fpyfa'orsm;wGif tajccsvy_ &f mS ;aexdik =f u+yD; 4if;wd@k teuf trsm;pkrmS r=um
ao;rD umvtwGi;f u ppftpd;k &ESihf typftcwf&yfpaJ &; oabmwlvufrw S f a&;xd;k
xm;cJ=h uaomfvnf; ‚if;wd@k . ppfwyftwGuf vlopfpak qmif;r_rsm;udrk l qufvufðy
vkyaf eqJyifjzpfonf?
tenf;qk;H twku d tf cHtzG@J (10) zG@J cef@rmS tpd;k &.ppfwyfEiS hf &ifqikd w f udk f
yGrJ sm; qufvufqifEaGJ evsu&f +dS yD; xdtk yk pf rk sm;xJwiG f uav;ppfom;rsm; yg0ifaevdrhf
rnf[k cef@reS ;f xm;=uygonf? od@k aomfvnf; xdt k zJ@G rsm;. pGr;f aqmifrr_ sm; avsmu h s
vmr_EiS hf uav;rsm;udk ppfom;opfpak qmif;jcif;tay: awmif;qdrk t _ m; ‚if;wd@k rS tav;
xm;vmr_rsm;a=umifh rsm;r=umao;rDEpS rf sm;twGi;f uav;rsm;udk ppfom;tjzpf pk
aqmif;jcif; ofo d mpGmavsmu
h svmonfukd awG@jrifEidk yf gonf?

(1) uav;ppfom;qdo
k nfrmS tb,fenf;?

uav;ppfom;qdkonfrSm t+rJwrf;ESifh t+rJwrf;r[kwfaom rnfonfh


vufeufuikd w f yfz@JG (od@k ) vufeufuikd t f yk pf k trsK;d tpm;wGirf qdk vufeufuikd o f nf
jzpfap/ vufeufrudik o f nfjzpfap csuðf ywf&ef/ ypPn;f xrf;&ef/ owif;yd@k qufom;tjzpf
vkyaf qmif&efEiS hf rdom;pktzG@J 0ifrsm;r[kwb f J xdtk yk pf rk sm;ESihf twlvu
kd yf gjcif;wd@k tjyif
rde;f uav;rsm;udk vdirf q _ ikd &f m &nf&, G cf surf sm;ESihf t"rRtrd af xmifðyjcif;rsm; yg0if
aom ykpH tH rsK;d rsK;d jzifh pkaqmif;xm;onfh touf 18 ESpaf tmuf a,mufsm;av; (od@k )
rde;f uav; rnfo@l urkd qdk qdv k ykd gonf?
(tmz&duwdu k q f ikd &f m uav;ppfom;apcdik ;f r_wm;qD;jcif;/ vufeufzsuo f rd ;f jcif;ESihf
vlrb _ 0rsm;wGif jyefvnfae&mwusjzpfapjcif; pnf;rsO;f rsm;ESihf taumif;qk;H aom
vkyaf qmifrr_ sm;rS aumufEw k cf su)f

(2) uav;ppfom;rsm; bma=umifhjzpfvm&oenf;? b,fvdkenf;ESifh uav;ppf


om;tjzpf pkaqmif;cH&avh&ydS govJ?

etzppfwyfxw
J iG f uav;ppfom;tjzpf apcdik ;f cH&aom uav;rsm;ESiyhf wf
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
9
oufonfh tpD&ifcpH mrsm;t& uav;ppfom;trsm;pkonf ppfom;tjzpfvyk af qmif
&ef qENrygbJ vdrv f nfvn S jhf zm;r_/ +cdr;f ajcmufrr_ sm;a=umifh ppfwyftwGi;f 0ifa&muf
vmcJ=h uonfukd awG@&onf? touf (18) ESpaf tmuf t&G,rf sm;udk ppfom;tjzpf
tr_xrf;apjcif;/ twif;t=uyf ppfwyfxJ 0ifa&mufcikd ;f jcif;rsm;r&Sad tmif Oya'trde@f
rsm; xkwjf yefxm;onf[k etzu qdak omfvnf; vuf&t dS pD&ifcpH mrsm;. awG@&cdS suf
ESihf wjcm;pDjzpfaeonfukd awG@&onf? t&G,rf a&mufao;aom uav;rsm;udk ppfwyf
xJ0ifa&mufapcdik ;f jcif;. jzpfEidk af jc&Sad om ta=umif;&if;rSm Edik if aH wmfukd xdr;f csKyfEikd f
&eftwGuf ppfwyftiftm;}uD;rm;&ef vdt k yfonft h avsmuf ppfom;rsm; vdt k yfae
onf? xdv k t kd yfcsuu f kd jznfq h nf;&eftjyif ppfwyftwGi;f &Sd zsm;emol/ '%f&m&ol/
touft&G,}f uD;oGm;ol/ tjcm;aomta=umif;t&mrsm;jzifh wyfrx S u G cf mG oGm;ol
rsm;ae&mwGif ppfom;opfrsm;jzifh jyefvnfjznfw h if;&ef vdt k yfjcif;a=umifh jzm;a,mif;
aoG;aqmif&ef vG,u f al om i,f&, G o f nfo h rl sm;ukd t=uyfuikd jf cif;/ +cdr;f ajcmufjcif;
enf;vrf;trsK;d rsK;d jzifh ppfwyftwGi;f odŒk 0ifa&mufapjcif; jzpfEikd o f nf? xd@k tjyif ppfwyf
twGuf ppfo f m;opfrsm; &SmazGpak qmif;ay;Edik o f nfo h u l kd ppfom;opf &SmazGay;Edik yf gu
tca=u;aiGrsm;ay;onfh pepfrsK;d udv k nf; usio hf ;kH aea=umif; tpD&ifcpH mrsm;uqdo k nf?
xd@k jyif rdbrJh uav;rsm;udk ðypkapmifah &Smufonfh vlrz_ v l aHk &; tpDtpOfrsm;rSmvnf;
tem*wftwGuf ppfom;rsm;udk pkaqmif;arG;xkwaf y;aeonfh ae&mrsm;jzpfaeonfukd
awG@&onf?
jrefrmEdik if tH wGi;f wGif uav;rsm;. arG;pm&if;rsm;udk wdwu d susEiS hf pepf
wus rSww f rf;rwifEikd jf cif;a=umifv h nf; vlypGJ m;rsm;u uav;i,frsm;. touft
rSefudkvdrfnmI ppfwyftwGif; 0ifa&mufcdkif;jcif;rsKd;udk ppfaq;&eftwGuf cufcJ
vsuf&Sdonf?
“u|eaf wmfh tdrw f cH g;udk ppfom;ig;a,mufu tus,}f uD;vmacguw f ,f?
u|eaf wmfEiS t hf wl tjcm;t&G,w f il g;a,mufu xGuaf jy;vd@k rvGww f ma=umifh ppf
om;awGu zrf;ac:oGm;cJw h ,f? uGseaf wmfiakd yrJh u|eaf wmfu h t kd rd u
f ae w&Gww f u
kd f
qJaG c:oGm;+yD; avSay:udak c:wifw,f? aemuf+yD; &efuek u f ykd @kd vu kd w
f ,f? u|eaf wmhu f kd
uav;vdrk qufqb H J vl}uD;wa,mufvkd qufqw H mygb?J ”
( touf (9) ESpt f &G,w f iG f etzppfwyfo@kd 0ifa&muf&ef apcdik ;f cHc&hJ +yD; ,cktcg t
ouf (21) ESpf &Sad eaom olwOD;tm; ukvor*~ Ekid if w H um uav;rsm;ta&;ay:
&efyaHk iGtzJ@JG (,leq D uf) u awG@qaHk r;jref;cef;rS aumufEw l cf su)f
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
10
rsm;pGmaom twdu k t f cHvufeufuikd f tzG@J tpnf;rsm;u t&G,rf a&muf
ao;aom uav;rsm;udk vufeufuikd w f yfrsm;twGi;f 0ifa&mufapcdik ;f jcif;udk rusihf
oH;k awmha=umif; rl0g'a=unmcsurf sm;udk xkwjf yefa=unmcJ=h uygonf? od@k aomfvnf;
rdbrsm;ESihf wuJw G jym;pDjzpfae&aom uav;rsm;taejzifh tjcm;a&G;p&m r&Sad wmh
onft h wGuaf =umifv h nf;aumif; od@k r[kwf ppfwyf.t=urf;zufru _ kd uk, d wf ikd óf uH
awG@cpH m;cJ&h aom uav;rsm;u jyefvnfvufpm;acsvakd om pdwaf =umifv h nf;aumif;
vufeufuikd t f zJ@G rsm;xH qENtavsmuf 0ifa&muftr_xrf;&ef csO;f uyfvmr_rsm;vnf;
&Sdavh&Sdygonf?
'Drukd a&pDta&;udk axmufcv H y_ &f mS ;ol/ vlrsK;d pktyk pf rk sm;. vGwaf jrmufa&;
twGuf wdu k yf 0GJ ifvo kd /l rdrv d rl sK;d rsm;twGuf umuG,af pmifah &Smuf ay;vdo k rl sm;xJwiG f
t&G,rf a&mufao;aom olrsm;vnf;yg0ifvmum xdo k rl sm;u rdrq d ENtavsmuf
vufeufuikd t f zJ@G rsm;od@k 0ifa&mufjcif;rsK;d vnf;&Syd gonf? od@k &mwGif tcsKŒd aom vuf
eufuikd f tzG@J tpnf;rsm;onf ‚if;wd@k xrd ;f csKyfxm;aom e,fajrrsm;twGi;f wGif t&G,f
ra&mufao;aomolrsm;udk twif;t=uyf vufeufuikd af pjcif;/ ppfrx _ rf;&ef vlopf
aumuf,jl cif;rsm;udk qufvufvyk af qmifvsuf &Sad eqJyifjzpfonf?
“olw@kd u rdom;pktm;vk;H &JŒ vlO;D a&pm&if;udk aumufxm;w,f? tu,fI
ud, k @f ro
d m;pkrmS om; (2) a,muf&cdS &hJ if om;wpfa,mufukd ay;&rSmjzpfw,f? wpf
a,mufwnf;&S&d ifvnf; ol@uq kd ENtavsmuf ppfrx _ rf;zd@k ac:rSmyJjzpfw,f? olw@kd owf
rSwx f m;wJh tcGeaf y;&wJt h cgrsK;d rSm ray;Ekid &f ifawmh om;wpfa,mufukd ppfwyft
wGuf ay;&rSmjzpfw,f?” (a'ocH vl@tcGit hf a&;ESihf u,fq,fa&;0efxrf;wpfO;D udk
2002 ckEpS w f iG f vl@tcGit hf a&; apmif=h uyfa&;tzJ@G u awG@qakH r;jref;cef;rS aumufEw k f
csu)f
uav;rsm; vufeufuikd w f yfz@JG rsm;xJo@kd 0ifa&muf&onfh tjcm;aom t
a=umif;tcsurf sm;rSm ppfwyft&m&Srd sm;/ awmfveS af &;tzJ@G 0ifrsm;udk tm;usav;pm;I
ud;k uG,o f nfh pdwaf =umif‚h if;/ ppfwyfwiG f t&m&Sjd zpfEikd o f nfh ppfAv kd o f ifwef;udk t
xif}uD;I wufa&mufvakd oma=umif‚h if;/ ppfom;wpfa,muf jzpfvmygu&&Srd nfh t
cGifhtm%mudk vdkcsifrufarmaoma=umifh‚if;/ tpdk;&ESifh typftcwf&yfpJa&; o
abmwlncD suf &,lxm;aomtzJŒG udk 0ifa&mufvu kd yf gu ‚if;wd@k .rdom;pkrsm;tay:
t"rRvyk t f m;ay; apcdik ;f jcif;/ ae&ma@&aG jymif;cdik ;f jcif;rsm;rS uif;vGwEf idk &f ef &nf&, G f
csuaf =umif‚h if;/ tdrw f iG ;f jy\emrsm;ESihf tjcm;zdtm;ay;r_r_ sm;a=umif‚h if;/ rdom;pkukd
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
11
axmufyEhH idk rf nfh 0ifaiG&&S&d ef twGuaf =umif‚fh if; jzpfygonf?
twif;t=uyf apcdik ;f cH&onfjzpfap/ qENtavsmufjzpfap/ od@k r[kwf wOD;
csi;f tajctaeESihf cH,cl surf sm;a=umifjh zpfap od@k r[kwf jyifyta=umif;tcsurf sm;
a=umifjh zpfap vufeufuikd t f zGŒJ ESifh ppfwyfrsm;wGif yg0ifaeaom uav;rsm;tm;vk;H rSm
a@&w
S ef;ppfrsuEf mS rsm;wGif ±kyyf ikd ;f qdik &f m tE &W m,frsm;ESihf pdwyf ikd ;f qdik &f m xdcu
kd ef pfem
&r_rsm;tm;vk;H udk tumtuG,rf phJ mG &ifqikd óf uHawG@ae&vsu&f o dS nf?

(3) vufeufuikd w
f yfz@JG rsm;xJwiG f uav;rsm;onf bmwm0efrsm; xrf;aqmifae&
ygovJ?

vuf e uf u d k i f w yf z G J Πrsm;onf touf t &G , f i,f & G , f v G e f ; aom


uav;rsm;udk oifwef;om;tjzpf aemufwef;tajcpdu k f pcef;rsm;ESihf oifwef;pcef;
rsm;twGi;f wGif uef@owfxm;avh&ydS gonf? xdu k av;rsm;onf ppfa&;v_y&f mS ;aqmif
&Gurf r_ sm;xJwiG f ryg0if&aomfvnf; pcef;oef@&iS ;f jcif;/ vufwv kd ufawmif; vkyu f ikd f
&jcif;ESihf csuðf ywf&jcif;rsm;udk vkyaf qmif=u&ygonf? xd@k tjyif vrf;rsm;azmufvyk jf cif;
uJo h @kd aom ppfwyfprD cH surf sm;wGif vkyu f ikd &f jcif; od@k r[kwf vufeufc, J rf;rD;ausmuf
ESihf &dumQ axmufyahH &;ypPn;f rsm; o,faqmif&jcif; uJo h @kd aom ppfajrjyifwm0efrsm;
twGuu f v kd nf; vkyaf qmif=u&ygonf?
touf (14) ESp0f ef;usi&f adS om uav;rsm;ukrd l ppfwyfz@GJ rsm;. wdu k cf ukd f
a&;v_y&f mS ;aqmif&u G &f mrsK;d wGif twif;t=uyf yg0ifapvsu&f ydS gonf? etzppfwyf
rsm;wGi&f adS om xdu k av;ppfom;rsm;onf awmfveS af &; od@k r[kwf twdu k t
f cH vuf
eufuikd w f yfzŒGJ rsm;tay: ypfrw S xf m;onfh xd;k ppfrsm;qifE&GJ mwGiv f nf;aumif;/ jynfol
jynfom;rsm;udk t"rRvyk t f m;apcdik ;f &eftwGuf vkyt f m;pkaqmif;&mwGiv f nf;aumif;/
tpkvu kd t f òyHvu kd f owfjzwfrr_ sm;ESihf rk'rd ;f usirhf r_ sm;tygt0if enf;rsK;d pkjH zifh &ufpuf
=urf;ñuwfrr_ sm;udk usL;vGe&f mwGiv f nf;aumif; yg0ifEidk yf gonf? xd@k tjyif rl;,pfaq;
0g; o,faqmifrE_ iS hf Oya'rJu h ek o
f ,G rf r_ sm; vkyaf qmif&mwGiv f nf; etzppfwyft
wGi;f &Sd uav;ppfom;rsm; yg0ifapcdik ;f cHae&rnfrmS rvJ{G uefyif jzpfygonf?
etzwyfwiG f uav;ppfom;jzpfcb hJ ;l +yD; ppfwyfrx S u
G af jy;vmol wOD;.t
qdtk & vufeufuikd w f yfz@GJ rsm;wGif &Sad e=uaom uav;rsm;tm; ‚if;wd@k .txuf
tqift h &m&S/d t&mcHrsm;rS ±kyyf ikd ;f qdik &f m/ pdwyf ikd ;f qdik &f m n‡O;f yef;r_rsm;udk qd;k 0g;pGm
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
12
usK;vGecf o hJ nf[k od&onf? rsm;vSpmG aom uav;ppfom;rsm;onf etzppfwyfrS
pGe@f cmG xGuaf jy;vdak omfvnf; xGuaf jy;rvGwI f jyefvnfzrf;rdygu xd@k xufq;kd 0g;pGm
tjypfay;cH&rnfukd pd;k &draf oma=umifv h nf;aumif;/ rdom;pkrsm;udk apmif=h unfjh cif;ESihf
‚if;wd@k u, kd pf m; rdom;pkrsm;tay: tjypfay;rnfukd pd;k &draf oma=umif‚h if; xGurf ajy;
Edik b
f J ppfwyftwGi;f qufvuftr_xrf;ae=u&onf?
“reufpm xrif;=urf;pm;+yD;wmeJ@ a&$bu dk m;vrf;azmufvyk af &;udo k mG ;+yD;
vrf;cif;zd@k ausmufawGukd cJcG &hJ w,f? 'Dtvky[ f m awmfawmhukd =urf;wrf;ygw,f?
q&mawGu oifwef;ausmif;rSmom u|eaf wmfw@kd ukd ±ku d Ef u
S w
f mrubJ 'Dvrf;azmuf
vkyaf &;rSmvJ u|eaf wmfw@kd ukd vlysi;f awGv@kd ac:+yD; ±du k w f mygb?J u|eaf wmfxufi,fwhJ
uav;awGvJ 'Dvrkd sK;d ±ku d Ef uS cf &H wmbJ? uav;rsm;[m t&G,if ,fveG ;f awmh 'Dv±kd u dk f
cH&wJt h cg t&rf;udak =umufomG ;=uw,f? pdu k yf sK;d a&;vkyif ef;rsK;d qd&k ifawmh 'Duav;
awGvyk Ef idk =f uayrJh u|eaf wmfw@kd twGuaf wmif =urf;wrf;vGe;f wJh 'Dausmufw;kH }u;D awG
cG&J wJt h vkyrf sK;d udk olw@kd b,fvyk Ef idk yf grvJ? 'ga=umifh olw@kd ±u kd cf &H wmayg?h 'ga=umifh
olw@kd awG 0rf;enf;/ xdwv f ef@uek +f yD; olw@kd rb
d awGukd owd&=uw,f? olw@kd [m awmf
awmhukd jyif;jyif;xefxef a=umufvef@uek =f uygw,f? 'grsK;d 6 }udr/f 7 }udraf vmuf
u|eaf wmfóuHcb hJ ;l w,f”
(2002 ckEpS /f xdik ;f Ekid if w
H iG f vl@tcGit hf a&;apmif=h uyfa&;tzJ@G uaeI etzppfwyfrS u
av;ppfom;wOD;ESihf awG@qckH ef;rS aumufEw l cf su)f

(4) ppfyt
GJ wGi;f yg0ifaeaom uav;ppfom;rsm;tay: oufa&mufr?_

tvGet f rif;qif;&JraJG wr_/ rdbrsm;aoqk;H r_EiS hf ‚if;wd@k .vlrt _ zG@J tpnf;rS


uif;uGmaer_ tajctaersm;a=umifh ppfwyftwGi;f 0ifjcif;rSvI GJ tjcm;a&G;cs,pf &m
vrf;r&Sad wmhonfh taetxm;od@k a&muf&adS eaom uav;rsm;twGuf ppfwyfxw J iG f
aexdik rf oS m ‚if;wd@k tay: =unf±h a_ pmifah &SmS ufr/_ tpm;tpmaxmufyahH y;r_/ vl}u;D rsm;
.tkyx f rd ;f r_EiS hf oifwef;rsm;ESihf ynma&;tcGit hf vrf;rsm;udk &&Scd pH m;Edik rf nfrmS rrSm;
vSay?
wdik ;f &if;om;vlrsK;d awmfveS af &;wyfz@GJ rsm;wGif yg0ifaeaom uav;rsm;rSm
vnf; jrifjh rwfaom &nfreS ;f csurf sm;twGuf wdu k yf 0JG ifae+y;D ud, k v hf rl sK;d tay: umuG,f
ay;Edik o
f nfh ppfom;jzpfaejcif;wd@k tay: ud, k u
hf ukd , kd f *k%,
f 0l ºhH umG ;ae=uygonf? xdu k
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
13
av;rsK;d onf ud, k uhf ,kd u
f , kd ,f =Hk unfr/_ pnf;urf;trde@f vu kd ef mwwfr/_ &nfreS ;f csuf
csrw S w f wfrE_ iS hf vkyaf zmfuikd zf ufrsm;ESihf aumif;twlq;kd twl aygi;f oif;wwfrw _ @kd ukd
&&SEd ikd of nf? ppfwyftwGi;f 0ifa&mufjcif;a=umifh xdo k @kd aom aumif;usK;d rsm;&So d nf[k
rnfo@kd yifqykd gap ppfom;b0udk a&muf&&dS onft h jzpfrsK;d udk rnfonfu h av;rS vdck sif
wrf;w=urnf r[kwyf g?
ppfwyfrsm;twGi;f uav;ppfom;rsm;tjzpf yg0ifae=uaom uav;rsm;.
b0rsm;rSm a&•w S ef;ppfajrjyifrsm;wGio f m ukeq f ;Hk =uavh&ydS gonf? ppfwyftwGi;f 0if
a&mufvu kd o
f nfEiS hf olw@kd onf ppfa&;qdik &f mypfrw S rf sm; jzpfomG ;=u&Smygonf? xdu k
av;ppfom;rsm;. cHpm;oifo h nfh uav;yDopGm jzwfoef;&rnfh tcsed rf sm;rSmvnf;
t"dym` ,frhJ qH;k ±_;H oGm;vsu&f ydS gonf? t&G,rf a&mufao;aom uav;rsm;onf ppf
wyftwGi;f ppfrx _ rf;aepOfwiG f t&yfom;rsm;tay: vufeufuikd pf pfom;rsm;u &uf
&ufpufpuf apmfum;ESyd pf ufjcif;rsm;udk ud, k w f ikd óf uHawG@vmcJ&h ovdk xdt k r_rsm;udk
ud,k w f ikd u
f sL;vGew f wfatmif apcdik ;f trde@f ay; cH&avh&w dS wfonf? rdom;pkEiS hf wuJG
wjym;pDaexdik &f jcif;/ yifyef;qif;&JpmG ppfrx _ rf;&jcif;/ ynmoif=um;&r_r&Sjd cif;/ &ufpuf
=urf;ñuwfrr_ sm;udk ae@pOfvufyeG ;f wwD; jrifawG@ae&jcif;/ ud, k wf ikd t
f =urf;zufwwf
atmif trde@f ay;apcdik ;f cH&jcif;ESihf ppfwyftwGi;f tjcm;olrsm;u vlom;rqefpmG ESrd chf s
qufqcH &H jcif;wd@k . qd;k usK;d qufrsm;onf ppfwyfwiG f qufvuftr_rxrf;awmhbJ
ae&yfukd jyefa&mufonft h csed t f xd xdu k av;rsm;tay: t&dyrf nf;ozG,f pd;k rd;k ouf
a&mufaewwfygonf?
tajccHvw l ef;pm; acgi;f aqmifrsm;/ uav;ppfom;a[mif;rsm;ESihf vl@tcGihf
ta&; ynmay;olrsm;rS t&G,rf a&mufcif ppfrx _ rf;apcdik ;f cH&aom uav;ppfom;rsm;
óuHawG@&wwfonfh xdcu kd ef pfemcHpm;&r_rsm;ESihf ywfoufI atmufygtwdik ;f okaw
oeðyxm;onf?

Õ ynmoif=um;r_ vH;k 0r&Sjd cif;/ zG@H òzd;wd;k wufEikd r


f nfh tcGit
hf vrf;rsm; enf;yg;jcif;/
Õ tem*wfar#mr
f eS ;f csuf qk;H ±_;H jcif;/
Õ ud,
k cf E<mtpdwt
f ydik ;f qH;k &_;H jcif; / xdcu
kd 'f %f&m&jcif;/ a&m*gcpH m;&jcif;/ t[m&
csKŒd wJjh cif;rsm; cHpm;&jcif;?
Õ vlom;wOD;r[kwo f uJoh @kd edru
hf src_ pH m;&jcif;ESihf ud,
k u
hf ,
kd u
f ,
kd ,
f =Hk unfr_ uif;rJh
vmjcif;
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
14
Õ t=urf;zufru _ kd usL;vGeaf ponfh pdww f rkd /_ ±kid ;f pdik ;f =urf;wrf;r_/ tEdik u f siv hf rkd r_ sm;
cHpm;vm&jcif;/
Õ tusip hf m&dwrW sm; ,k, d iG ;f ysuq f ;D vmjcif;/
Õ txD;user f /_ vrf;paysmufpw d ±f y_ af xG;r_/ uk, d u hf , kd u f ,kd f owfaovdrk r_ sm; cHpm;
&jcif;/
“ uav;awGu olw@kd rb d awGe@J awG@csiv f @kd oifwef;enf;jyrsm;qDrmS cGihf
awmif;cJ=h uygw,f? 'gayrJh cGirhf ðyvd@k olw@kd icdk =hJ u&w,f? 'Dvikd w kd m &yfwef@omG ;atmif
oifwef;q&mawGu olw@kd u±kd u kd wf mudk u|eaf wmfu, kd wf ikd f awGŒcJ&h ygw,f? tJ't D
wGuf uav;awG[m id±k w kH ifruawmhbJ ud, k u hf , kd u f , kd yf pfowf+y;D aoa=umif;}uw H hJ
txd usL;vGecf w hJ mudv k nf; u|eaf wmfw}udrf óuHcb hJ ;l ygw,f? ud, k u hf u
kd ,kd f ypfowf
oGm;wJh ol@&ŒJ tavmif;udk u|eaf wmfu, kd w f ikd f ajrðryfay;cJ&h ygw,f? ”
( ukvor*~ uav;rsm;&efyaHk iGtzJ@G EiS hf jrefrmEkid if rH S uav;ppfom;a[mif;wOD; awG@
qkaH r;jref;cef;rS aumufEw l cf suf )

(5) jrefrmEkid if o
H nf tb,fa=umifh uav;rsm;tm; uav;ppfom;tjzpf tok;H ðyjcif;
udk &yfwef@oifyh govJ?

tyifawGukd
a&avmif;ay;vd@k
aygi;f udv
k nf;oif tpmau|;&if
yef;av;awG[m yGiv hf ef;vmrSm
taotcsmyg?

tyifawGukd
ðypkay;vd@k
olw@kd ay;wJh toD;awG[m
wd@k rsm;twGuf *k%,f &l rSm
taotcsmyg?

jrefrmuav;uAsm
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
15
Õ uav;rsm;. taumif;qH;k tusK;d udk OD;pm;ay;&rnf[al om rl0g'

jrefrmEkid if o H nf ukvor*~ujyXmef;xm;aom uav;tcGit hf a&;qdik &f m


oabmwlpmcsKyfukd ¹cGi;f csurf &dS twnfðyvufrw S f a&;xd;k xm;aom Ekid if w H ckjzpfyg
onf? xdpk mcsKyf. t"durl0g'rSm uav;rsm;. taumif;qH;k tusK;d udk OD;pm;ay;&rnf
[laom rl0g'yifjzpfonf?
xd@k twGuaf =umifu h av;rsm;. taumif;qH;k tusK;d udk xdcu kd af pEdik o f nfh
uav;ppfom;rsm;tjzpf toH;k ðyr_ukd tpd;k &rsm;ud, k w f ikd f a&Smif&mS ;&efvo kd vdk xdo k @kd
toH;k ðyjcif;rsm; yaysmufatmif oufqikd &f mtzJ@G rsm;tm;vH;k u 0dik ;f 0ef;vkyaf qmif
óu;d yrf;oifo h nf? xdo k abmwlpmcsKy. f tyd'k f - 38 wGif vufeufuikd yf ÉdyuQ. tusK;d
qufa=umihf jzpfymG ;&onft h E &W m,frsm;rS uav;rsm;udk umuG,af y;&eftwGuf Ekid f
iHrsm;tay: wm0eftjynft h 0 ay;tyfxm;onf? Edik if aH wmftpd;k &u odonfjzpfap/
rodonfjzpfap ppfwyfrsm;wGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpfapcdik ;f jcif;onf vufeuf
udkifyÉdyuQrS tumtuG,fay;&ef wm0ef&Sdr_udk ysufuGuf±Hkru uav;rsm;udk
tE &W m,f&adS ponfh taetxm;od@k a&muf&adS pjcif;jzpfonft h wGuf uav;rsm;.
tcGihf ta&;tm;vk;H udk csK;d azmuf&ma&mufonf?
uav;rsm;. tcGit hf a&;rsm;ESihf vl@tcGit hf a&;rsm;udk wd;k jr‡iahf tmifvyk f
aqmifay;&efEiS hf umuG,af y;&efwm0efrmS Edik if t H pd;k &w&yfwnf;wGif omrubJ vlr_
tzJ@G tpnf;wckv;kH wGiv f nf; wm0ef&o dS nf? xd@k twGuaf =umifh vlrt _ zG@J tpnf; t
usK;d twGuf wdu k yf 0JG ifae=uaom vufeufuikd t f zJ@G rsm;onfvnf; Ttusio hf ud mQ
ydik ;f qdik &f m wm0ef&rdS r_ sm;udk av;pm;vdu k ef musio hf ;kH &ef wm0ef&adS yonf?

Õ tem*wftwGuf &if;ES;Dd ðryfEjHS cif;

jrefrmEkid if .
H vuf&v dS Ol ;D a&teuf uav;OD;a&rSm &mcdik Ef e_ ;f tawmfrsm;jym;
aeygonf? xdu k av;rsm;onf Ekid if . H tem*wfukd ydik pf ;kd rnfh uav;rsm;jzpf=uygonf?
xdk@twGuf rsufarSmufumv &ifaoG;rsm;rsKd;quftaejziffh tem*wfEkdifiHawmfudk
aumif;rGepf mG OD;aqmifomG ;Ekid &f eftwGuf &Sio f efrt _ "dym` ,fjynf0h +yD; +idr;f csr;f aom
b0rsm;wGif aexkid cf iG &hf o
dS nfh b0jzwfoef;r_rsm;udk &&Scd pH m;Edik &f ef tvGeyf if ta&;}u;D
ygonf?
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
16
Õ t=urf;zufrE
_ iS hf qif;&J=uyfwnf;r_ oHo&mudk csK;d zsujf cif;

rjzpfraetajctaea=umifyh ifjzpfap/ qENtavsmufjzpfap t=urf;zufrw _ iG f


ud, k w f ikd u
f ,kd u
f s yg0ifc&hJ aom uav;rsm;/ t=urf;zufru _ kd rsujf rifu, kd af wG@ &ifqikd f
cJ&h aom uav;rsm;ESihf t=urf;zufr. _ om;aumifrsm; jzpfc&hJ aomuav;rsm;. t
em*wfrmS qd;k usK;d rsm;jzifh zH;k v$r;f aernfrmS taotcsmjzpfygonf? tu,fI ‚if;wd@k
qufvuf touf&iS af ecJyh gv#iaf wmifrS xdu k av;trsm;pkrmS t=urf;zufrt _ ay:
vufyeG ;f wwD; &if;ES;D aer_rsm;/ t=urf;zufry_ ÉdyuQukd cHrk ifrufarmaom pdw"f mwf
tawG;t,ltqrsm;ESihf tusiphf ±du k qf ;kd rsm;udk tem*wfo@kd qufvufo,faqmif
vm=uvdrrhf nf jzpfonf? b,fvekd nf;ESirhf S wdik ;f jynfEiS hf vlom;tm;vH;k twGuf +idr;f
csr;f a&;tusK;d udk o,fy;kd vdo k nfh vlom;rsm;jzpfvmEdik rf nf r[kwyf g? ppfyrJG sm;twGi;f
uav;rsm;udk tok;H ðyvsu&f =dS uaom Ekid if t H rsm;pkonf zGŒH òz;d wd;k wufr_ tqift h wef;
edru hf saomEkid if rH sm; jzpfaevsu&f +dS y;D ,ae@tcsed x f d t=urf;zufrr_ sm;jzifh oHo&mvnf
aeaom Edik if rH sm;jzpfaeonfukd =unfjh cif;jzifh uav;rsm;udk t=urf;zufjcif;onf t
=urf;zufrE_ iS hf qif;&JraGJ wr_w@kd jzifh qufpyfaeonfukd txift&Sm;awG@jrifEikd o f nf?
xd@k twGuaf =umifh t=urf;zufrE_ iS hf qif;&J=uyfwnf;r_ oHo&mudk tem*wfwiG f wzef
jyefrvnfvmEdik af p&eftwGuf uav;rsm;tay: t=urf;zufru _ kd ,ae@tcsed w f iG f &yf
wef@&ef vdt k yfonf?

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


17
Õ3 uav;ppfom;ta&;udk ajz&Si;f Edik &f ef óu;yrf;jcif;

jrefrmEkid if &H dS jynfwiG ;f vufeufuikd f yÉdyuQrsm;twGi;f uav;oli,frsm; yg


0ifaer_tm; tjrefq;kH &yfwef@atmifvyk af qmifz@kd txl;ta&;w}uD; vdt k yfvsu&f dS
onf? od@k aomf xdjk y\emudk ajz&Si;f Edik &f eftwGuf 0dik ;f 0ef;tajz&Sm&mwGif vufeuf
udik yf ÉdyuQrsm;xJ uav;rsm;yg0ifapatmif wGe;f yd@k co hJ nfh tjcm;Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/
vlra_ &;jy\emrsm;udk rajz&Si;f bJEiS hf b,fvrkd S rSeu f efaomtajzudk &SmazGEikd rf nf
r[kwfyg?

jrefrmEdik if &H dS uav;ppfom;rsm;ta&;udk udik w f , G af jz&Si;f Edik &f eftwGuf xdt k


a&;udpEP iS hf yg0ifywfoufaeonfh u¾toD;oD;/ tzJ@G tpnf;wd@k uaeI xdu k av;ppf
om;jy\emudk jzpfay:aponfh a&aomufjrpf ta=umif;t&mrsm;jzpfonfh 'Dru kd a&
pDEiS hf +idr;f csr;f r_/ vlrsK;d pkrsm;. ud,
k yf ikd t
f yk cf sKyfciG Ehf iS hf pnf;vk;H nD!w G rf /_ zGòH zd;wd;k wufr_
ESiw hf &m;r#wr_ ponft h a=umif;t&mrsm;udk azmfxw k tf ajz&Sm&ef vdt k yfonf? xd@k
tjyif uav;ppfom;jy\em jzpfaea=umif;tm; yGiyhf iG v hf if;vif;todtrSwðf yI t
rSewf u,f pdw&f if;apwem aumif;aumif;jzifh ajz&Si;f vdak om tmoDorsm;&S&d efvnf;
vdtk yfonf? Tonfw@kd tjyif uav;rsm;udk ppfwyftwGi;f twif;t=uyf 0ifa&muf
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
18
ap&ef wGe;f tm;ay;aeonfh tjcm;tcsurf sm;jzpfaom uav;touftrSeu f kd ppfaq;
&efcufcaJ ponfh arG;pm&if;rSwyf w Hk ifpepf aumif;rGerf r_ &Srd /_ rdom;pkqif;&J=uyfwnf;r_/
t&nftaoG; jynf0h aumif;rGeaf om ynma&;tcGit hf vrf;ESihf vli,fðypkysK;d axmif
a&;vkyif ef;rsm; uif;rJah er_ ponfw@kd uv kd nf; ajz&Si;f Edik &f ef vdt k yfonf?
uav;ppfom;rsm; toH;k ðyr_&yfwef@&eftwGuf tjcm;ta=umif;t&mrsm;udk
ðyjyifajymif;vJ&ef vdt k yfonfrmS rSeaf omfvnf; tcsed =f um=umqJx G m;I r&Edik yf g? t
em*wf &ifaoG;uav;i,frsm;onf tcsed u f akd pmifEh ikd rf nf r[kwyf g? xd@k twGuaf =umifh
,ckcsucf si;f vufiif; vkyaf qmifEikd rf nfh tvkyrf sm;udv k nf; tvsit f jrefvyk af qmif&ef
vdt k yfvsu&f ydS gonf? uav;rsm;udk ppfom;tjzpf toH;k csaeaom vufeufuikd pf pf
wyfrsm;/ tzJ@G tpnf;rsm;taejzifh uav;ppfom;rsm;ac:,ljcif;/ apcdik ;f jcif;tm; ,ck
csucf si;f &yfwef@&ef vdt k yfae+yDjzpfonf? uav;i,frsm;twGuf at;csr;f om,m
aom tem*wfurBmudk wnfaqmufay;Edik &f eftwGuf uav;rsm;tm; udik af qmif
xm;aom ppfvufeufrsm;udk jyefvnfðzwford ;f ypfI ppfrx _ rf;jcif;rS Ekwx
f u G af p&ef
vdtk yfvsu&f ydS gonf? uav;i,frsm;. b0jyefvnfðypkysK;d axmifa&;/ vlrb _ 0rsm;t
wGi;f jyefvnftom;us &Sio f efa&;wd@k ukd a&•±S O_ ;D wnfvyk af qmifay;&ygrnf? xd@k t
wGuf jrefrmEdik if pH pftpd;k &jzpfaom Ekid if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zGòH zd;a&;aumif
pD (SPDC)/ Ekid if aH &;twdu k t f cHtyk pf rk sm;/ jrefrmhwyfrawmf/ tjcm;vufeufuikd f t
wdu k t
f cHtiftm;pkrsm;/ wdik ;f &if;om;vlrsK;d tkypf rk sm;/ tpd;k &r[kwaf om tzG@J tpnf;
rsm;ESihf Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f tm;vH;k wd@k taejzifh jrefrmEdik if &H dS uav;ppfom;rsm;
jy\emudk ajz&Si;f Edik &f efEiS hf uav;rsm;tm; +ird ;f csr;f aomb0udk &&Scd pH m;Edik af omolrsm;
jzpfap&eftwGuf vdt k yfonfh vkyaf qmifcsurf sm;udk tjrefq;Hk azmfaqmifóud;yrf; vkyf
aqmifay;&eftwGuf yef=um;vdyk gonf?

uav;ppfom;toH;k ðyjcif;udk &yfwef@atmif }udK;yrf;vkyaf qmif&mwGif ta&;ygonfh


vkyif ef;pOft,ltqrsm;

vufeufzsuo f rd ;f jcif; (Disarmament) - yÉdyuQa'orsm;twGi;f &Sd vufeuf


rsm;udk pkaqmif;odr;f qnf;I xdv k ufeufrsm;udk vkòH cHpw d cf s&aomae&mwGif odr;f
qnf;jcif; od@k r[kwf xdv k ufeufrsm;udk zsuq
f ;D pGe@f ypfjcif;udk &nf!eG ;f ygonf?
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
19
ppfrx _ rf;tjzpfrS Ekwx f u G cf iG ðhf yjcif; (Demobilization) - wm0efxrf;aqmif
aeonfh ppfonfwm0efrS w&m;0if±yk o f rd ;f vdu k +f yD; wm0efr&S yfpvJ ukd af =umif;udk
rSwyf w Hk ifay;jcif;/ xdo k @kd wm0efrS &yfpv J u kd af omolrsm;. ta&;ay:vdt k yfonfh
t&mrsm;udk axmufyu Hh n l aD y;I xdo k rl sm; ae&yf&if;od@k jyefEikd af tmif yd@k aqmif
ay;jcif;udk &nf!eG ;f ygonf?
jyefvnfxal xmifðypkay;jcif; (Rehabilitation) - ppfajrjyifrsm;wGif uav; rsm;óuH
awG@cHpm;cJh&onfh ±kyfydkif;qdkif&m xdcdkuf'%f&mrsm;ESifh pdwfydkif;qdkif&mem
usicf pH m;&r_rsm; aysmufuif;ap&ef ukpm;ay;onfh vkyif ef;pOfwckv;kH udk &nf!eG ;f
ygonf? jyefvnfxal xmifðypkay;jcif; vkyif ef;pOfonf uav;rsm;udk ‚if;wd@k . rd
om;pkrsm;/ tkyx f rd ;f olrsm; ESihf jyefvnfaygi;f pnf;ay;&eftwGuEf iS hf vlrt _ zG@J t
pnf;rsm;od@k jyefvnf0ifa&muf&eftwGuf jyifqifay;&ef &nf±, G yf gonf?
vlra_ &;qdik &f m jyefvnfaygif;pnf;tom;usapjcif; (Social Reintegration) -
Tvkyif ef;pOfonf vufeufuikd cf ahJ om ppfrx _ rf;b0rS ul;ajymif;vmaom uav;
rsm;tm; t&yfom;b0ESihf jyefvnfaygi;f pnf; tom;usaexdik Ef ikd &f ef ulnaD y;jcif;/
rdom;pkb0ESihf vlrt _ odik ;f t0dik ;f ywf0ef;usio f @kd jyefvnfa&muf&cdS sed wf iG f vlra_ &;
ESihf pD;yGm;a&;t& tom;ususaexdik Ef ikd af tmif n‡Ed i_d ;f aqmif&u G af y;jcif; vkyif ef;
pOfrsm;udk &nf!eG ;f ygonf?
+idr;f csr;f aomb0udk &&Scd pH m;Edik af om uav;rsm;jzpfap&ef (Children as Zo-
nes of Peace)) - vufeufuikd y f ÉdyuQa=umifh jzpfymG ;cJah omtE &W m,frsm; uav;
rsm;tay: rusa&mufapzd@k uav;rsm;udu k muG,af y;&efEiS hf vufawG@usaom ay:
vpDrsm;udk &SmazGpOf;pm; csrw S Ef ikd &f eftwGuf tpd;k &rsm;/ vufeufuikd f tzJ@G tpnf;
rsm;ESihf vlrt _ zGŒJ tpnf;rsm;tm;vH;k Y wm0ef&aSd =umif; rD;armif;xd;k wifjyaom o
abmw&m;jzpfonf? xdo k abmw&m;t& tpd;k &rsm;/ vufeufuikd t f zJ@G tpnf;
rsm;ESihf vlrt _ zG@J tpnf;rsm;tm;vH;k onf
Ð uav;rsm;onf ppfa&;qdik & f m ypfrw S rf sm;r[kwaf =umif;/
Ð rnfonft h pd;k &. ppfwyfujzpfap/ twdu k t f cH vufeufuikd f tzJ@G tpnf;rsm;u
jzpfap/ xdv k ufeufuikd f tzG@J tpnf;rsm;vufatmuf&dS t&yfom;tzJ@G tpnf;rsm;
ujzpfap uav;rsm;tm; w&m;0if vkyx f ;kH vkyef nf;t&vnf;aumif;/ w&m;r0if
t&vnf;aumif; rdr. d wyfwiG f wm0efxrf;aqmif&ef apcdik ;f jcif;rðy&a=umif;/
Ð vufeufuikd f yÉdyuQumvyifjzpfapumrl uav;rsm;twGuf tajccHusonfh
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
20
use;f rma&;/ ynma&;/ pdwyf ikd ;f qdik &f m ysK;d axmifa&;tpDtpOfrsm;/ ulnaD xmufyaHh &;
vkyif ef;rsm;udk vkyaf qmifay;&ef tmrcH&rnfjzpfa=umif;/
Ð uav;rsm;udk ‚if;wd@k .rdom;pkrsm;jzifh wuJw G jym;jzpfjcif; r&Sad p&efEiS hf tu,fI
‚if;wd@k uuJG mG aeygu jyefvnfaygi;f pnf;&efw@kd twGuf twwfEikd q f ;kH óud;yrf; vkyf
aqmif oGm;&rnfjzpfa=umif;/
Ð uav;rsm;/ ‚if;wd@k .rdom;pkrsm;ESihf vlrt _ zG@J tpnf;rsm;. tajctaersm;udk
apmif=h uyfavhvmaeaom tpd;k & od@k r[kwf tpk;d &r[kwaf omtzG@J rsm;rS vl@tcGihf
ta&; v_y&f mS ;aqmif&u G of rl sm;tygt0if tjcm;axmufyahH &;vkyif ef;rsm; yhyH ;kd ay;
aeolrsm;. vkòH cHru _ kd tmrcHay;&rnfjzpfovdk xdo k rl sm;tay: aESmuf,u S rf r_ sm;
rusa&mufatmif tmrcHay;&rnfjzpfa=umif;/
Ð uav;rsm;ESihf uav;rsm;.rdom;pkrsm;twGuf aexdik o f nfh od@k r[kwf olw@kd rcDS kd
tm;xm;ae&onfh ausmif;rsm;/ aq;±krH sm;/ aps;rsm;ESihf apmifah &Smufcv kd &H_ m Xmersm;
udk av;pm;&efEf iS hf xdt
k aqmuftODrsm;udk ypfrw S x f m; wku d cf u
kd rf /_ ppfbufqikd &f m
&nfreS ;f csujf zifh toH;k csrr_ sm; r&Sad p&a=umif; todtrSwðf y&rnfjzpfonf?

+idr;f csr;f r_ e,fajr (Peace Zone) - +idr;f csr;f r_ e,fajrxlaxmifjcif;onf +idr;f csr;f r_
wnfaqmuf&eftwGuf r[mAsL[mw&yfyifjzpfygonf?

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


21
+idr;f csr;f r_ e,fajrqdo k nfrmS xdek ,fajrwGiaf exdik af om jynforl sm;ud, k w f ikd u
f
xdak 'oonf vufeufuikd f tedÏm±kt H rsK;d rsK;d rS uif;a0;aoma'o/ +idr;f csr;f a&;
,Ofaus;r_ xGe;f um;aoma'o/ obm0ywf0ef;usif t&if;tjrpfrsm;udk pepfw
us xdr;f odr;f umuG,af oma'o/ vlxb k 0 wd;k wufjrifrh m;a&;udk a&•±S a_ om a'o
jzpfonf[I l a=unmxm;aom aus;&Gmjzpfap/ òrdŒjzpfap/ a'owckv;kH jzpfapudk
qdv k ykd gonf? xdo k @kd aomaus;&GmrsK;d udk zdvyd ikd Ef ikd if &H dS p*g'gaus;&Gmrsm;wGif awG@Eikd f
ovdk +idr;f csr;f a&;a'otjzpf Oyrmudk vufwiftar&du&Sd tef'pD af 'orsm;wGif
awG@jrifEikd yf gonf? xdak 'o&Sd a'ocHjynforl sm;onf vufeufuikd f tzJ@G tpnf;
rsm;taejzifh a'ocHjynforl sm;ud, k w
f ikd uf a=unmxm;aom +idr;f csr;f r_ZrkH sm;udk
av;pm;&eftwGuf wifjyaqG;aEG;r_rsm;tm; udk,fwdkifvkyfaqmif oGm;avh&Sdyg
onf? xdo k @kd aqG;aEG;&mrS +idr;f csr;f a&;e,fajrESihf oufqikd o f nfh vkyif ef;pOf ay:v
pDrsm;udk tjyeftvSef owfrw S jf yXmef;f I av;pm;vdu k ef m oGm;=uavh&o dS nf?

(u) uav;rsm;tm; ppfrx


_ rf;apjcif;ESihf oufqikd o
f nfh tjynfjynfqikd &f m pHowfrw
S f
csufrsm;

uav;rsm;tm; ppfrx _ rf;aponfh ta=umif;t&mESiyhf wfoufI wifjyt


a&;qd&k mwGif taxmuftultjzpf toH;k jyKEdik rf nfh Edik if w H umOya'rsm;udk tjynf
jynfqikd &f m todik ;f t0dik ;f wGif jyXmef;xm;ygonf? uav;rsm;tm; ppfrx _ rf;apjcif;ESihf
oufqikd o f nfh tjynfjynfqikd &f m pHowfrw S cf surf sm;udk uav;oli,f tcGit hf a&;
qdik &f m oabmwlpmcsKyf/ tjynfjynfqikd &f m tvkyo f rm;tzJ@G csKyf. oabmwlpmcsKyf
trSwf (182)/ Edik if w H um &mZ0wfrq _ ikd &f mw&m;&H;k . vkyx f ;kH vkyef nf;rsm;ESihf *seD AD m
oabmwlpmcsKyfw@kd wiG f awG@Eikd o f nf?

1? Edik if w
H umu todtrSwðf yxm;aom Edik if w H um uav;tcGit hf a&;rsm;
qdik &f m oabmwlpmcsKyfwiG f ppfjzpfymG ;aeaom tcsed rf sm;twGi;f uav;rsm;udk
tumtuG,af y;&ef tpd;k &rsm;udk wm0efay;xm;+yD; qENtavsmuf ppfwyft
wGi;f 0ifa&muftr_xrf;Edik o
f nfh w&m;0iftedrq hf ;kH toufukd (15) ESp[ f k owf
rSwf jyXmef;xm;ygonf? Tw&m;0iftedrq hf ;kH toufowfrw S cf suu f kd 2000
ckEpS /f arvwGif ukvor*~taxGaxGnv D mcHu twnfðyjyXmef;vdu k af om u
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
22
av;tcGit hf a&; oabmwlpmcsKyf. vufeufuikd pf pfyrGJ sm;wGif uav;rsm;yg0if
r_EiS hf oufqikd o f nfh aemufqufwpJG mcsKyfY touf (18) ESp[
f k wd;k jr‡ijhf yXmef;cJh
ygonf?
uav;tcGit hf a&; oabmwlpmcsKyf. vufeufuikd yf ÉdyuQtwGi;f uav;rsm;
yg0ifaer_EiS fh oufqikd o f nfh aemufqufwJG oabmwlpmcsKyfwiG æ f

Ò pmcsKyftzJ@G 0ifEidk if r
H sm;taejzifh ‚if;wd@k . vufeufuikd w
f yfz@GJ rsm;wGif
touf (18) ESpf rjynfah o;aomolrsm;tm; ppfyt GJ wGi;f wdu k ±f ukd f
tE &W m,fusa&mufapEdik o f nfh tpdwt f ydik ;f rsm;wGif yg0ifjcif;rjyK&ef/
Ò touf (18) ESpaf tmuf&o dS rl sm;udk ppfwyftwGi;f 0ifa&mufapcdik ;f
jcif;ESihf vlopfpak qmif;jcif;wd@k ukd wm;jrpf&ef/
Ò qENtavsmuf ppfx0 J ifEidk of nfh w&m;0iftedrq hf ;Hk toufukd t
enf;qk;H (16) ESp[ f k wd;k jr‡iahf y;&efEiS hf jzpfEidk yf gu (18) ESp[ f k owfrw S f
ay;&ef/
Ò ppfwyftwGi;f 0ifa&mufEikd o f nfh toufowfrw S cf suu f kd tpd;k &.
qENoufoufjzifh avsmch sjcif;rðy&ef/
Ò qENtavsmuf ppfwyftwGi;f 0ifa&mufygu toufjynf/h rjynfu h kd
ppfaq;Edkif&eftwGuf toufjynfha=umif; axmufcHcsufESifh rdb
axmufccH suw f @kd ukd oufaoawmif;&ef/
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
23
Ò tpk;d &rSr[kwaf om tzJ@G rsm;rSvnf; touf (18) ESpaf tmuf uav;rsm;
udk ppfom;opfpak qmif;jcif;ESihf tok;H ðyjcif;rsm;tm;vk;H udk &yfwef@&ef ponfjzifh awmif;
qdx k m;onf?
TaemufqufwpJG mcsKyfonf 2002 ckEpS /f azaz:0g&v D 12 &ufae@wiG f t
ouf0ifvmcJyh gonf? TaemufqufwpJG mcsKyfukd ta&St • m&SEiS hf ypdzw d af 'orS uarBm
'D;,m;/ w±kw/f tif'edk ;D ±Sm;ESihf wDarmEkid if rH sm;rS y%mrvufrw S af &;xd;k xm;+y;D / AD,uf
erfEiS zhf vd pfyikd f ESpEf idk if rH S twnfðyvufrw S f a&;xd;k xm;ygonf?
2? tjynfjynfqikd &f m tvkyo f rm;tzJ@G csKyf (ILO) . pmcsKyfwckjzpfaom tqd;k 0g;qH;k
uav;vkyt f m; apcdik ;f r_ypHk rH sm; yaysmufa&;twGuf csucf si;f ta&;,l aqmif&u G jf cif;
ESihf wm;jrpfjcif;qdik &f m oabmwlpmcsKyf trSwf (182) wGif
Ò vufeufuikd y f ÉdyuQrsm;wGif tok;H ðy&eftwGuu f av;rsm;udk twif;t
=uyf ppfrx _ rf;apcdik ;f jcif;onf tqd;k 0g;qH;k uav;vkyt f m;apcdik ;f r_ yHpk w H ckjzpfonf[k
owfrw S x f m;+yD; xdo k @kd ppfrx_ rf;apjcif;udk tjrefq;kH tqH;k owf&ef azmfjyxm;onf?
3? Ekid if w H um &mZ0wfrq _ ikd &f mw&m;±k;H . vkyx f ;Hk vkyef nf;rsm;wGiv f nf;
Ò touf 15 ESpaf tmufuav;rsm;udk ppfrx _ rf;&eftwGuf apcdik ;f jcif; od@k
r[kwf ppfrr_ xrf;rae& Oya'owfrw S jf yXmef;jcif; od@k r[kwf Edik if w H umqdik &f mESihf
Ekid if w
H um qdik &f mr[kwaf om vufeufuikd yf ÉdyuQrsm;t=um; tE &W m,f&adS om tae
txm;rsK;d wGif wdu k ±f u
kd yf g0ifywfoufap&ef tok;H ðyjcif;rsm;onf ppfyq JG ikd &f m &mZ0wf
r_w&yf jzpfonf[k azmfjyxm;onf?
4? *seD AD moabmwlpl mcsKyf. aemufqufwpGJ mcsKyftrSwf (2) wGif
Ò Ekid if wH umt=um; jzpfymG ;jcif;r[kwo f nfh yÉdyuQrsm;ESit hf óuH;0ifonfh
*seD AD moabmwlpmcsKyf. aemufqufwpGJ mcsKyftrSwf (2) wGif ppfwu kd &f mwGif yg0ifae
aom rnfonft h zJŒG . ppfwyfrsm;wGirf S uav;rsm;udk ppfrx _ rf;apjcif; rðyvkyo f if[ h k
jyXmef;xm;ygonf?

t}uHðycsufrsm;
(c) Ekid if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zGŒH òzd;a&;aumifpD (SPDC) od@k t}uHðycsuf

1? jy\em&yfwckukd ajz&Si;f &eftwGuf yxrqk;H tqifrh mS xdjk y\em trSew f u,f


jzpfymG ;aea=umif;udk todtrSwðf y&efjzpfygonf? xd@k twGuaf =umifh etzESihf jrefrmh
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
24
wyfrawmfonf wdik ;f jynftwGi;f &Sd uav;ppfom;rsm;tajctaeudk trSet f wdik ;f azmf
xkw&f ef tcsed u f sa&mufae+yDjzpfonf? etzonf touf (18) ESpaf tmuf&adS omol
rnfow l OD;wa,mufurkd # ppfom;tjzpf pkaqmif;jcif;rðy[k ay:vpDcsrw S x f m;ygonf?
od@k aomf xdak y:vpDcsrw S v f u kd jf cif;a=umifh uav;ppfom;rsm;r&S[ d k qdEk ikd rf nf r[kwyf g?
etztaejzifh xdck srw S x f m;aom ay:vpDr0l g'rsm; trSew f u,foufa&mufr&_ adS p&ef
tmrcH &rnft h jyif xdrk 0l g'tm; apmfum;azmufzsuo f /l csK;d azmufusL;vGeaf om ol
rsm;udk Oya't& tjypfay;ta&;,l&ef/
2? xd@k jyif uav;tcGit hf a&; oabmwlpmcsKyf. vufeufuikd yf ÉdyuQrsm;wGif uav;
rsm; yg0ifywfoufaer_EiS hf oufqikd af om aemufqufwpJG mcsKyu f kd etztaejzifh y%m
rvufrw S af &;xd;k jcif;/ twnfðyjcif;ESihf taumiftxnfazmf aqmif&u G jf cif;rsm;udk
aqmif&u G &f ef?
3? +idr;f csr;f aomb0udk &&Scd pH m;Edik af om uav;rsm;jzpfap&ef (Children as Zones
of Peace) udk a=unmvkyaf qmif&ef/ touf (18) ESpaf tmuf&o dS rl sm;udk ppfrx _ rf;
apjcif;r&Sad tmif csrw S x f m;onfh touf (18) atmufuav;rsm;tm; ppfrr_ xrf;
ap&[laomrl0g'udk wif;=uyfpmG vdu k ef mapjcif;ESihf trSew f u,f vdu k ef mr_&rdS &Sd apmifh
=uyfjcif;wd@k ukd vkyu f ikd &f ef/ vuf&pdS pfwyftwGi;f wGif ppfrx _ rf;aeaom uav;ppfom;
rsm;udk ppfrx _ rf;&mrS Elwx f u G cf iG ðhf yjcif;ESihf jyefvnfðypkysK;d axmifay;jcif;/ vlrt _ zG@J
tpnf;twGi;f jyefvnfaygi;f pnf;jcif;twGuf vkyif ef;pOfrsm;udk jznfq h nf;yHyh ;kd ay;&ef/
4? uav;ppfom;rsm;tm; ppfr_xrf;tjzpfrS EkwfxGufcGifhðyjcif;ESifh jyefvnfðypkysKd;
axmifay;jcif;/ vlrt _ zG@J tpnf;wGi;f jyefvnfaygi;f pnf;jcif; vkyif ef;rsm;aqmif&u G jf cif;
udk qxufxrf;yd;k aqmif&u G v f akd om Edik if w H umESihf a'oqdik &f mtzJ@G tpnf;rsm;udk
etztaejzifh óudqv kd ufc&H ef/
5? arG;zGm;r_ rSwyf w Hk ifjcif;udk pepfwus wd;k wufaumif;rGev f matmif vkyaf qmif&ef/
uav;i,frsm;twGuf ynma&;/ use;f rma&;ESihf toufarG;0rf;ausmif;r_ tcGit hf
vrf;rsm;tygt0if tajccHvrl a_ &; axmufyaHh y;r_rsm; wd;k wufvmatmif &if;ES;D jr‡Kyf
ESaH y;&ef/ xdu k @J o@kd arG;pm&if;rsm;udk pepfwusrw S yf w
kH ifr_ ydrk akd umif;rGev f mjcif;/ ynm
a&;pepfyrkd jkd rifrh m;vmjcif;ESihf tjcm;aomtajccHvrl a_ &; axmufyrhH r_ sm; ydrk akd umif;
rGev f mjcif;wd@k &Sv d mygu uav;i,frsm;tm; ppfwyftwGi;f 0ifa&mufapcdik ;f jcif;udk
wm;qD;&ef taxmuftuljzpfvmEdik af yrnf?
6? uav;ppfom;rsm;u usL;vGecf ahJ om&mZ0wfrr_ sm; od@k r[kwf wm0efxrf;aqmif
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
25
aepOftwGi;f tjcm;olrsm;u ‚if;wd@k tay: usL;vGecf o hJ nfh &mZ0wfrr_ sm;ESiyhf wfoufI
w&m;pD&ifrp_ epfw&yf ay:xGe;f vmap&eftwGuf vlrt _ zG@J tpnf;rsm;ESit hf wl yl;aygi;f
aqmif&u G of mG ;&ef/
&? jrefrmEkid if . H Ekid if aH &;jy\emrsm;udk ppfa&;t&ajz&Si;f rnft h pm; +idr;f csr;f pGmjzifh
Ekid if aH &;t& ajz&Si;f oGm;&eftwGuf twdu k t f cHtyk pf rk sm;ESihf vufwv JG yk af qmifomG ;&ef/
etztaejzifh twdu k t f cHygwED iS hf wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkw@kd jzifh awG@qakH qG;aEG;r_ vkyif ef;
pOfrsm;pwif&ef/ xdo k @kd awG@qkH aqG;aEG;onfh umvrsm;twGi;f Yyif vufeufuidk f yÉd
yuQrsm;. qd;k usK;d udck pH m;cJ&h aom uav;rsm;ESihf jrefrmhwyfrawmfEiS hf vufeufuikd f
twdu k t
f cH tiftm;pkrsm;. ðyr_qufqrH r_ sm;a=umifh xdcu kd ef pfemcJ&h aom uav;
rsm;ta&;udk OD;pm;ay;xnfo h iG ;f aqG;aEG;&ef/
9? tpd;k &r[kwaf om vufeufuikd t f yk pf rk sm;twGi;f rS uav;ppfom;rsm;udk ppfrx _ rf;
jcif;rS Ekwx f uG cf iG ðhf yonfh vkyif ef;pOfrsm;udk etztaejzifh axmufct H m;ay;&ef/ tpd;k
&r[kwaf om vufeufuikd t f yk pf rk sm;qDu ppfrx _ rf;jcif;rS Elwx f uG v f maom uav;
rsm;udk jyefvnfðypk ysK;d axmifay;jcif;ESihf jyefvnfaygi;f pnf;a&;twGuf jyifqifay;
jcif;udk vkyu f ikd af y;aeaom a'orsm;udk vHòk cHatmifzefw;D ay;&ef/

(*) tpk;dk &r[kwaf om vufeufuikd t


f yk pf rk sm; (Non-State Actors) od@k t}uHðycsuf
rsm;

1? uav;rsm;. tcGit hf a&; umuG,af y;a&;udk xdr;f odr;f apmifah &Smuf&ef/ +idr;f csr;f
aomb0udk &&Scd pH m;Edik af om uav;rsm;jzpfap&ef/ (Children as Zones of Peace)
udk av;pm;I trSew f u,f wd;k jr‡iv hf yk af qmif&ef/ touf (18) ESpaf tmuf uav;
rsm;udk ppfrx _ rf;apjcif;rS &yfwef@&ef/ touf (18) ESpaf tmufuav;rsm;udk ppfom;
opftjzpf rac:,l&[laom ay:vpDr0l g'w&yf ay:xGe;f vmap&efEiS hf xdak y:vpDr0l g'udk
taumiftxnfazmfrt _ m; apmif=h uyfppfaq;Edik &f eftwGuf tzJ@G wzJ@G EiS w hf zJ@G ulnD
oGm;&ef/
2? rdrw d @dk . wyfz@JG rsm;wGif uav;rsm;udk ppfrx _ rf;jcif;rS Ekwx
f u
G cf iG ðhf yjcif;/ jyefvnfðypk
ysK;d axmifjcif;ESihf vlra_ &;qdik &f m jyefvnfaygi;f pnf;tom;usapjcif;wd@k ukd vlrv _ w l ef;
pm; tzG@J tpnf;rsm;ESihf vufwI GJ pkaygi;f taumiftxnfazmfomG ;&ef/
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
26
3? vl@tcGit hf a&;ESihf uav;tcGithf a&;rsm;qdik &f m oifwef;tpDtpOfrsm;udk rdrw d @kd .
wyfz@GJ 0ifrsm;twGuf pDpOfaqmif&u G af y;&ef/ rdrw
d @kd . tkycf sKyfrv
_ ufatmufwiG &f adS om
&yf&mG a'orsm;wGif uav;i,frsm; zH@G òzd;wd;k wufa&;twGuf &yf&mG vlxEk iS hf yl;wJv G yk f
aqmifomG ;&ef/

4? &ufpuf=urf;ñuwfaom tr_rsm;udu k sL;vGecf ahJ om uav;ppfom;rsm;ESihf t=urf;


zufrr_ sm; usL;vGecf &H aom uav;ppfom;rsm;twGuf w&m;pD&ifa&; ,E &W m;rsm;udk
owfrw S jf yXmef;Edik &f eftwGuf vlxt k zGŒJ tpnf;rsm;jzifh vufwv JG yk af qmifomG ;&ef/
5? jrefrmEkid if . H Ekid if aH &;jy\em&yfrsm;twGuf +idr;f csr;f aomEkid if aH &; enf;AsL[mrsm;
jzifh ajz&Si;f Edik af &;udk OD;pm;ay;aqmif&u G o f mG ;&ef/ ppftpd;k &ESihf awG@qaHk qG;aEG;r_rsm;
jzpfay:vmatmif yHyh ;kd tm;ay;Edik rf nfh vlxt k zJ@G tpnf;rsm; tm;aumif;vmapa&;
twGuf vkyaf qmifomG ;&ef/

(C) vlxt
k ajcðy tzJ@G tpnf;rsm;tm; t}uHðycsurf sm;

1? a'ocH vlxt k zGŒJ rsm;ESihf tpd;k &r[kwaf om tzGŒJ rsm;taejzifh


u? uav;ppfom;rsm;ta&;onf trSew f u,f ta&;w}u;D csucf si;f vkyaf qmif
&rnfh ta&;udpjP zpfonfukd todtrSwðf y+y;D oifah vsmaf om v_y&f mS ;aqmif&u G f
r_rsm; jzpfay:vmap&eftwGuf v_@H aqmfay;Edik o f nfh tcsut f vufrsm; &&Sjd yif
qifEikd af tmif ulnv D yk af qmifay;&ef/ jynfwiG ;f &Sd jynfov
l x
l rk sm;ESihf xdpyfvyk f
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
27
udik af eaomtzJ@G rsK;d od@k r[kwf vufeufuikd t f zJ@G rsm;ESiqhf ufpyfr&_ adS om tzJŒG rsK;d
wd@k onf uav;ppfom;ta&;ESihf ywfoufI v_@H aqmfrnfo h rl sm;udk owif;t
csut f vufrsm; ydrk akd y;Edik o f nfh taetxm;rsK;d &So d nf?
c? rdrw d @kd vyk uf ikd af eaom vkyif ef;tpDtpOfrsm;udk OD;pm;ay;aqmif&u G &f mwGif
uav;ppfom;rsm;ta&;udk xnfo h iG ;f &ef/
*? touf(18)ESpaf tmuf uav;rsm;udk ppfwyftwGi;f 0ifa&mufapjcif; rðy
&efEiS hf uav;ppfom;rsm;ta&;udk ydrk ekd m;vnfobmayguv f map&ef &nf&, G I
f
tpd;k &r[kwaf om tzJ@G rsm;ESihf a'ocHetz ppfwyf&if;rsm;onf w&m;0ifjzpfap/
w&m;r0ifjzpfap awG@qakH qG;aEG;r_rsm;ðyvky&f ef/
C? uav;rsm;tm; ppfwyftwGi;f 0ifa&mufcikd ;f jcif;tm; wm;jrpfa&;ESihf ppfwyf
wm0efrS Ekwx f u G v f mcJah om uav;ppfom;rsm;tm; ulnaD pmifah &Smufa&;
twGuf oifav h smo f nhf rl0g'ESit
hf pDtpOfrsm;csrw S &f ef óu;d yrf;aeaom vufeuf
udik t f zJ@G tpnf;rsm;udk ulnrD r_ sm;ay;&ef/

i? ppfwyfpcef;rsm;uaeI xGucf mG vmaom uav;rsm;taejzifh vHòk cHpw d cf sr&_ dS


onf[k cHpm;ap+yD; ppfwyfrx S u G cf mG vmonft h wGuf tjypfay;jcif;udk rðyvkyEf ikd f
aom/ uav;rsm;twGuf cdv k &H_ mae&mrsm;/ ausmif;tdyaf usmif;pm; taqmifrsm;
&Sad om uav;rsm;twGuf cdv k p_H &mae&mrsm;udk vufeufuikd t f zJ@G rsm;u azmf
xkwfzefwD;ay;Edkif&eftwGuf ulnDaqmif&Gufay;&ef/ xdkodk@vkyfaqmif&mwGif
vkòH cHpw
d cf s &onf[q
k akd om xdck v kd &H_ mae&mrsm;onf ppfom;rsm;pkaqmif;onfh
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
28
ae&mrsK;d jzpfroGm;ap&ef twGuf tmrcH&ef txl;ta&;}uD;onf?
p? ppfrx _ rf;tjzpfrS Ekwx f uG v f maom uav;rsm; od@k r[kwf tjcm;wzufrS
vufeufcsxu G af jy;I rdrw d @kd xcH v
kd vH_ monfh uav;ppfom;rsm;twGuf pmoif
ausmif;opfrsm;/ ynma&;pDrcH surf sm;udk tjrefq;kH wd;k csŒJ vkyu f ikd o
f mG ;&ef/ ppfr_
xrf;wm0efrS Ekwx f u G vf monfh uav;rsm;twGuf ‚if;wd@k . touft&G,/f
ukpm;ay;&ef vdt k yfaomtcsurf sm;ESihf ppfrufa'orsm;. tjyifbuf b0vrf;
opfrsm;twGuf trSew f u,f t"dym` ,f&+dS yD; oihaf vsmo f nfh ynma&;tpDtpOf
rsm; wd;k wufjrifrh m;vma&;udk vkyaf qmifjznfq h nf;ay;&ef/
q? jrefrmEdik if w H iG f umv=umjrifph mG jzpfymG ;aecJah om jy\emrsm;udk ajz±Si;f Edik f
&eftwGuf Ekid if aH &;t& +idr;f csr;f pGm awG@qaHk qG;aEG;r_rsm; wd;k wufjzpfay:vmap
a&;twGuf 0dik ;f 0ef;yHyh ;kd aqmif±u G o f mG ;&ef/
Z? jrefrmEkid if +H idr;f csr;f a&;twGuf a&&Snw f nfwcHh ikd +f rJaom tajzud&k mS Edik &f eff
Edik if t
H wGi;f +ird ;f csr;f a&; wnfaqmufr_ vkyif ef;rsm;udk wd;k wufatmif vkyaf qmif
=u&ef/

2? Ekid if w
H um todik ;f t0dik ;f od@k t}uHðycsurf sm;

u? jrefrmEdik if H jynfwiG ;f jynfy&Sd vlxt k zJ@G tpnf;rsm;. pGr;f &nfjr‡iw hf ifa&;ESihf


vkyaf qmifEikd rf _ t&nftcsi;f wd;k wufa&;twGuf oifah vsmaf om t&if;tjrpf
taxmuftulrsm;/ twwfynmyhyH ;kd r_rsm;ESihf Edik if aH &;t& axmufct H m;ay;
r_rsm;udk yhyH ;kd ay;&ef/ txl;ojzifh uav;tcGit hf a&;qdik &f m vkyif ef;e,fy,frsm;
wGiv f nf;aumif;/ uav;ppfom;toH;k ðyr_ukd &yfw&Hh efvyk af qmifonfh v_y&f mS ;
aqmif&Gufr_rsm;ESifh +idrf;csrf;a&;wnfaqmufr_rsm; vkyfaqmif&mwGifvnf;
aumif; txl;ulnyD yHh ;kd r_rsm; vkyaf qmif&ef/
c? jrefrmEdik if &H dS 'Dru kd a&pDta&;ESihf uav;tcGit hf a&;rsm;udk Edik if wH umu
ydrk o
kd &d I
dS tm;ay;axmufcrH r_ sm;&&Sad tmif vkyaf qmifomG ;&ef/
*? urBm@uv k or*~ vkòH cHa&;aumifp. D vkyif ef;tpDtpOfrsm;wGif jrefrmEkid if . H
'Dru kd a&pDta&;ESihf uav;rsm;udk tumtuG,af y;a&; ta=umif;t&mudk OD;
pm;ay;I xnfo h iG ;f aqG;aEG;oGm;&ef/
C? a'otwGi;f &Sd tjcm;aomtpd;k &rsm;/ ta&Sa• wmiftm&S Ekid if rH sm;toif;
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
29
(ASEAN) ESihf tm&Sypdzw
d af 'o pD;yGm;a&;yl;aygi;f aqmif&u G rf _ tzG@J (APEC)
wd@k u etzppftpd;k &tay: Edik if aH &;ðyjyifajymif;vJrr_ sm; jzpfay:a&;twGuf ta&;
qdv
k mapzd@k v_@H aqmf&ef/

i? etzppftpd;k &u uav;ppfom;rsm;ta&;udk todtrSwðf yI wk@H jyefaqmif


&Gurf r_ sm; vkyaf qmifvmatmif wdu k ±f ukd v f @H_ aqmf&ef/
p? oufqikd &f m Ekid if wH um oabmwlpmcsKy, f E &W m;rsm;wGif jrefrmEdik if &H dS vl@tcGihf
ta&; csK;d azmufrr_ sm;udk wifjyta&;qdk wdik =f um;&ef/
q? jrefrmEdik if &H dS ppfreS af om 'Dru
kd a&pDEiS +hf idr;f csr;f a&; vkyif ef;pOfrsm;udk axmufcH
tm;ay;&ef/
Z? tpd;k &r[kwaf om vufeufuikd t f zJ@G tpnf;rsm;udk vrf;vSr;f rD xdpyfEikd af tmif
vkyaf qmif&ef/

(i) uav;rsm;onf +idr;f csr;f a&;. rdwzf ufyifjzpfonf?

aemufq;Hk taeESihf tm;vH;k udyk ef=um;vdo k nfrmS jrefrmEdik if &H dS uav;oli,f


rsm;ESihf vli,frsm;t=um;wGif vkyEf ikd u f ikd Ef ikd pf rG ;f rsm; txl;rsm;jym;pGm &Sad eonft h csuf
udk todtrSwðf yay;&efjzpfonf? vufeufuikd f tzJŒG rsm;wGif uav;ppfom;rsm;onf
yifv#if uav;ppfom;rsm; toH;k ðyjcif;udk &yfwefŒ&eftwGuf ajz&Si;f Edik rf nfh enf;vrf;
rsm;udk olw@kd u,kd w
f ikd f &SmazGEikd pf rG ;f &So
d nf? uav;oli,frsm;onf w&m;r#wI +idr;f
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
30
csr;f aomEdik if .
H tem*wftwGuf ar#mrf eS ;f csurf sm;udk o,faqmifxm;olrsm;jzpfovdk
u|Eyfk w
f @kd u,
kd wf ikd f rajzEdik af omar;cGe;f rsm;. tajzydik &f iS rf sm;vnf;jzpfonf? xd@k jyif
a&Sq• ufvyk af qmif&rnfh ajcvSr;f rsm;udk ydik pf ;kd onfh cGet f m;&Sirf sm;vnf; jzpfygonf?
uav;i,frsm;onf ppfyrGJ sm;uk&d yfwef@ap+yD; +idr;f csr;f a&;udk vufwyGJ g0ifrnfh vuf
wJaG zmfrw
d zf ufrsm; jzpfonft h m;avsmpf mG txufwiG af zmfjyxm;onfh t}uHðycsuf
rsm;udk taumiftxnfazmfonfh tqifw h ikd ;f wGif uav;rsm;.qEN/ toHEiS hf aqG;
aEG;r_rsm; yg0if&efvt kd yfonf?

“ ppfyt
JG qk;H owfa&;twGuf

Õ urBm@acgi;f aqmifrsm;onf tiftm;tok;H ðyjcif;tpm; +ird ;f csr;f pGmjzifh aphpyfnEd‡ id_ ;f


aqG;aEG;r_enf;vrf;rsm; toH;k ðyjcif;jzifo h m yÉdyuQrsm;udk ajz±Si;f aqmif&u G of mG ;&ef?
Õ 'kuo Q nfuav;rsm;ESihf ppfyrJG sm;.om;aumifjzpfc&H aom uav;rsm;udk enf;
vrf;aygi;f pkjH zifh tumuG,af y;&efEiS hf tjcm;aomuav;rsm; tm;vk;H uJo h @kd wlnD
aomtcGit hf vrf;rsm; &&Sad p&ef?
Õ vufeufzsuo f rd ;f &ef/ vufeufrsm;ukeu f ;l r_ yaysmufap&efEiS hf uav;ppfom;
rsm;tok;H ðyr_ tqk;H owf&ef vdt k yfonf[k u|Eyfk w f @kd uav;rsm;u ±_jrifo;kH oyf
onf?
uav;rsm;. tcGit hf a&;twGuf wdu k yf 0JG ifomG ;&mwGif twlwuG vuf
wJyG ;l aygi;f aqmif±u G o f mG ;&ef u|Eyfk w f @kd uwdðyonf? uav;rsm;ud, k pf m; oifw@kd
vkyaf qmifrnfv h y_ ±f mS ;r_rsm;udk axmufc&H eftwGuf u|Eykf w f @kd uwdðypOfrmS yif u|Eykf f
wd@k vyk af qmifaeaom v_y&f mS ;r_rsm;udv k nf; oifw@kd u axmufc&H ef yef=um;vdyk g
onf? tb,fa=umifq h akd omf urBmay:&Sd uav;i,frsm;tay: txiftjrif vJrG mS ;
r_rsm; &Sad oma=umifjh zpfonf?
- u|Eyfk w f @kd onf jy\emrsm;. a&aomufjrpfrsm;r[kwyf g? u|Eyfk w f @kd onf xdjk y
\emrsm;udk ajz&Si;f Edik rf nfh t&if;tjrpfrsm;omjzpfygonf?
- u|Eyfk w f @kd onf ukeu f sr&_ adS om t&mrsm;r[kwb f /J &if;ED;S jrKyfEpHS &m t&mrsm;
omjzpfonf?
- u|Eyfk w f @kd rmS i,f&, G o f rl sm; oufoufomr[kwb f /J TurBm}uD;. Ekid if o H m;ESihf
jynforl sm;vnf; jzpf=uygonf?
jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;
31
u|Eyfk w
f @kd tay: wm0ef&rdS r_ sm;udk tjcm;olrsm;u vufrcHrcsi;f u|Eykf w f @kd
. tcGit
hf a&;rsm;udk awmif;qdo k mG ;rnfjzpfonf? u|Eyfk w f @kd wiG f jyif;jyaompdwq f EN/
tawGŒtóuHA[kow k / wk@H jyefcpH m;r_EiS hf cdik rf maom &nfreS ;f csurf sm;&So d nf?
tm;vk;H twGuf ydrk akd umif;rGeaf om urBm}uD;wckukd ±ke;f uefóud;pm; azmf
aqmifomG ;&ef u|Eykf w f @kd tm;vH;k pnf;vk;H nD!w G =f uonf? oifw@kd u u|Eyfk w f @kd tm;
tem*wf uav;rsm;[k ac:a0:aeaomfvnf; u|Eykf w f @kd onf ,ae@ypPKye` rf sm;vnf;
jzpfonf? ”

2002 ckEpS w
f iG f uav;rsm;twGuf txl;tpDtpOftjzpf usi;f ycJah om
ukvor*~ taxGaxGnv D mcHo@kd wifoiG ;f cJo
h nfh uav;rsm;. “ u|Eykf w
f @kd twGuf
vdu
k f avsmnDaxG oifah vsmaf omurBm}uD;” aqG;aEG;yGo J 0%fvm$ rS aumufEw k f
xm;csujf zpfonf?

jrefrmEdkifiHwGif uav;rsm;udk ppfom;tjzpftoHk;ðyr_ &yfwefŒa&;


32

You might also like