Ortadou

Bir Baka Grnmeyen Tehdit:Suriye Normu

02.03.2012 -Prof. Dr. mit zda Enstit Bakan

Arap Bahar ile birlikte daha nce dar bir akademik evre ile ilgili diplomatik evrelerde konuulan nsani Mdahale veya ngilizce ifadesi ile Right to Protect (R2P)(Koruma Hakk) kavram gazete okuyan hemen herkesin rendii bir kavram oldu.
nk NATO Libyaya insani mdahale kavramna dayanan bir askeri mdahale gerekletirerek Kaddafinin nce devrilmesinin sonra ldrlmesinin nn at.

Buna ramen insani mdahale kavram uluslar aras ilikiler alanna yeni girmi, tartmal ve tehlikeli bir kavram/eylemdir. nk kimin kimi hangi artlarda ve nasl koruyacann bir hukuki erevesi olmad iin rahatlkla insani grnml milli egoist planlarn arac olabilmektedir. Uluslar aras ilikiler pratiinde olduu gibi teorisinde de yeni olan bu yaklam ok ksa zamanda youn bir ekilde pro-kontra boyutlar ile tartlmtr.

Bu konuda nemli iki farkl yaklam savunan makale dnyann en ok satan d politik dergisi olan Foreign Affairsde yaynlanan iki makale konuyu insani mdahalenin faydalar
www.21yyte.org 1

Bir Baka Grnmeyen Tehdit:Suriye Normu Prof. Dr. mit zda Enstit Bakan

ve zararlar zemininde tartmtr. Bu makaleler derginin k-Kasm/Aralk 2011 saysnda yaynlanan WESTERN, Jon, GOLDSTEN, Joshua S., Humanitarian Intervention Comes of Age: Lessons From Somalia to Libya yazdve insani mdahaleyi savunan makale ile VALENTNO,Benjamin A., yazd The True Costs of Humanitarian Intervention: The Hard Truth About a Noble Notion adl ve insani mdahaleye kar kan makaledir.

Trkiyede ise 21. Yzyl Trkiye Enstits tarafndan karlan 21. Yzyl dergisinin Ekim 2011de kan34. Saysnda Prof. Dr.Fsun Arsavann kaleme ald Kuvvet Kullanma Yasa-Egemenlik Prensibi ve nsani Mdahale adl makalesi, Gzde Kl Yainin Arasallatrlan nsani Mdahale ve Siyasallaan Uluslar aras Hukuk adl makalesi ve Dr. Sait Ylmazn Uluslararas Mdahale ve Meruiyet, Libya rnei adl makalesi byk nem tamaktadr.(Dileyen okurlar bu makaleyi www.21yyte.orgdan okuyabilirler.)

nsani mdahale ile ilgili tartmalarn Suriyede Esad rejiminin devrilmesi iin bu lkeye yaplmas planlanan/tartlan insani mdahale tartmalar srasnda yeni bir aamaya tand grlmektedir. Bu yeni aamada nihayet milli devletlerin varln sorgulayan bir boyuta ulat grlmektedir. Amerikan Deniz Kuvvetleri Akademisi retim yesi ve National Interest dergisinin eski editr Nikolas K. Gvasdev, 1933 Montevideo Anlamas ile egemenlik haklar belirlenen uluslar aras sistemdeki ulus-devlet anlaynn aldn iddia etmektedir.Gvasdevi Suriye Olaynn Suriye Normu diye anlan ve devletlerin otoritesini reddedenlere kar kuvvet kullanma hakkn snrlayan bir anlay ortaya kardn ileri srmektedir. (Nikolas K. Gvasdev,The Realist Prism:Syria, Kosovo Highlight Sovereigntys Enclave Problem, World Politics Review, 17 February 2012)

Nikolas K. Gvasdev, Suriye Normunun ksa bir sre iinde Trkiyede PKKya, Kolombiyada FARCa, Filipinlerde komnist ve slamc asilere kar uygulanan isyan bastrma uygulamalarnn sorgulanmasn beraberinde getireceini ifade etmektedir. Gvasdeve gre bunun sonucu, devletlerin topraklarnn bir blmnde egemenliklerinin snrlanmas olacaktr. stelik bu konuda Gney Kafkasyada egemen devletin yannda uluslar aras sistem tarafndan tannmayan devletiin (Dalk Karaba, Abhazya, Gney Osetya) birlikte yaamas bunun olabilirliini gstermektedir.

www.21yyte.org

Bir Baka Grnmeyen Tehdit:Suriye Normu Prof. Dr. mit zda Enstit Bakan

nsani mdahale srecinde ok hevesli grnn AKP Hkmetinin Suriye Normu eklinde ortaya atlan anlayn nda ksa bir sre sonra Trkiyenin nne ne trl sorunlar koyabileceini tekrar dnmelidir. Ankaradaki karar alclarn birde bu adan bakmasnda Trkiyenin milli birlii ve menfaatleri asndan byk fayda vardr. nk ok ksa bir sre sonra Suriyede i sava balar, Suriye Krtleri Suriyeden ayrldklarn ve K. Irak ile birletiklerini aklar ise PKK Hakkari-rnak-Diyarbakr ekseninde bir kent merkezlerini de kapsayan bir ayaklanma balatr ise Trk Ordusu ve Emniyet Genel Mdrl bugn Humusta Suriye Ordusunun iine dt duruma drlebilir.

Bazlar buna Trkiyede demokratik seimler ile gelmi bir hkmet var. Suriye ile meruluk asndan karlatrlamaz cevabn verebilir. Sizce Nikolas K. Gvasdev Trkiyede demokrasi olduunu bilmiyor mu?

www.21yyte.org