GKPH III Net

Gio Khoa Pht Hc - cp ba
GIO KHOA PHT HC

CP BA (quyn h)
Nguyn tc Hn ng ca PHNG LUN c s C s HNH C dch v ch thch b tc
Gio Khoa Pht Hc - cp ba GIO KHOA PHT HC Cp Ba (Cao Cp Pht Hc Gio Bn nguyn tc Hn ng ca c s Phng Lun, i-loan) C s Hnh C dch, ch thch b tc,nh my, v trnh by trang sch C s Tnh Kin c v sa cha bn tho Ha Thng Thch ng Minh ch o Ban Bo Tr Phin Dch Php Tng Vit Nam in ln th nht ti California, u nm 2007 (PL 2550)
MC LC
Bi 1 Tng Lut (phn 1) Bi 2 Tng Lut (phn 2) Bi 3 Tng Lut (phn 3) Tng Hp Yu Ch cc bi 1, 2 v 3 Bi 4 Tng Hoa Nghim (phn 1) Bi 5 Tng Hoa Nghim (phn 2) Bi 6 Tng Hoa Nghim (phn 3) Tng Hp Yu Ch cc bi 4, 5 v 6 Bi 7 Tng Hoa Nghim (phn 4) Bi 8 Tng Thin Thai (phn 1) Bi 9 Tng Thin Thai (phn 2) Tng Hp Yu Ch cc bi 7, 8 v 9 Bi 10 Tng Thin Thai (phn 3) Bi 11 Tng Thin Thai (phn 4) Bi 12 Tng Tam Lun (phn 1) Tng Hp Yu Ch cc bi 10, 11 v 12 Bi 13 Tng Tam Lun (phn 2) Bi 14 Tng Php Tng (phn 1) Bi 15 Tng Php Tng (phn 2) Tng Hp Yu Ch cc bi 13, 14 v 15 Bi 16 Tng Php Tng (phn 3) Bi 17 Tng Php Tng (phn 4) Bi 18 Tng Php Tng (phn 5) Tng Hp Yu Ch cc bi 16, 17 v 18 Bi 19 Tng Php Tng (phn 6) Bi 20 Trch c Kinh Vn (phn 1) Bi 21 Trch c Kinh Vn (phn 2) Tng Hp Yu Ch cc bi 19, 20 v 21 Bi 22 Trch c Kinh Vn (phn 3) Bi 23 Tng Chn Ngn (phn 1) Bi 24 Tng Chn Ngn (phn 2) Tng Hp Yu Ch cc bi 22, 23 v 24 Bi 25 Tng Chn Ngn (phn 3) Bi 26 Tng Chn Ngn (phn 4) Bi 27 Tng Thin (phn 1) Tng Hp Yu Ch cc bi 25, 26 v 27 Bi 28 Tng Thin (phn 2) Bi 29 Tng Thin (phn 3) Bi 30 Tng Tnh (phn 1) Tng Hp Yu Ch cc bi 28, 29 v 30 Bi 31 Tng Tnh (phn 2)
5
Bi 32 Tng Tnh (phn 3) Bi 33 Tng Tnh (phn 4) Tng Hp Yu Ch cc bi 31, 32 v 33 Bi 34 Tng Tnh (phn 5) Bi 35 Tng Tnh (phn 6) Bi 36 Li Kt Tng Hp Yu Ch cc bi 34, 35 v 36 PH LC: T Ng Vi Nt v C S Phng Lun Ti Liu Tham Kho Bt
Bi 1
TNG LUT (phn 1)

I. TNH TRNG YU ca GII LUT
LUT l mt Tng trong Ba Tng1 m by chng2 t Pht u cng tu tp. Khi sp nhp dit, c Thch Tn tng dn d tn gi A Nan: Sau khi Pht nhp nit bn, qu thy hy ly gii lut lm thy; nng theo m tu hnh, chc chn s c gii thot. Pht li dy: Tt c chng sinh u c Pht tnh. Tuy c Pht tnh nhng cn phi gi gii th mi thy c. C thy c Pht tnh th mi thnh bc Chnh-gic. Xem th c th bit: Gp i khng c Pht ti th, th gii lut l ch nng cy, thay th cho a v ca Thy, ca Pht; khng c gii lut tc l khng Thy, khng Pht. Li na, ngi tng th gii c tc th mi gi l Tng Bo, cho nn khng c gii lut th cng khng c Tng. Nu ng v ba php hc v lu3 m ni: C gii ri sau mi c nh, c nh ri sau mi c tu; l ci trnh t tt yu, hon ton khng phi do ngu nhin m c. Mi quan h ca gii lut i vi Pht php rt ln, khng phi ch mt li ngn ngi m ni ht c. Ch vi mt t l do nh va nu trn, chng ta thy c mt cch khi qut ci tnh trng yu ca Gii Lut.
II. TN KHC ca GII LUT v GII ca BY CHNG

Ting Phn thi-la c dch ngha ch Hn l thanh lng, hoc gii; c ni, cc ti li ba nghip, tnh cht ca chng l nng bc, ch c gii mi c ci th mnh c th phng nga chng phc chy thiu t; cho nn ni l thanh lng. Li na, ting Phnt-ni hay t-ni-da c dch ngha ch Hn l dit, hay thin tr, tc l c th i tr, tiu dit ht cc ti li ba nghip. Li na, ting Phn u-ba-la-sm c dch ngha ch Hn l lut, c ngha l php lut. Li na, ting Phn ba-la--mc-xoa c dch ngha ch Hn l bit gii thot4, hoc x x gii thot, c ngha l gii thot ti li ba nghip. l cc tn gi khc nhau ca gii lut; tn gi tuy c khc, nhng th tnh th
7
khng khc. Phm l t Pht, khng lun l xut gia hay ti gia, u phi th gii. Thn phn ca by chng u do t s th gii m c. Chng no th phi th gii g? iu ny c trnh by cc bi trc5, nay li xin em lit k trong biu sau y (gii php c lit k trong biu ny u l gii tiu tha):
T kheo Gii c tc GII XUT GIA 6 gii php 10 gii Sa di ni T kheo ni Thc xoa ma na (ni) Sa di 5 chng xut gia
GII TI GIA
8 gii 5 gii
u b tc u b di
2 chng ti gia
III. GII B TT I THA

Ngoi ra cn c gii B-tt i tha, l loi gii m cc hnh gi pht tm tu tp php i tha th tr; trong cng c phn chia ti gia v xut gia khc nhau. Cn c vo phm B Tt Tm a trong kinh Phm Vng(1), ngi xut gia phi th 18 gii nng v 48 gii nh, l gii php B-tt i tha, v c gi l B-tt tng. Cn c vo phm Th Gii trong kinh u B Tc Gii(2), ngi Pht t ti gia phi th 6 gii nng v 28 gii nh, l gii php ca hng B-tt ti gia. Trn nguyn tc, hnh gi phi th gii c tc (nu l xut gia) hay 5 gii (nu l ti gia) trc, ri sau mi th gii B-tt, mi c coi l ng cch. Cho nn c th ni, vic th tr gii B-tt l lm cho gii lut tin su hn mt bc; v cng c th ni, t ngha hp l cho chnh mnh, tin thm mt bc, hnh gi pht tm thc hnh ngha rng l mnh ngi.
IV. GII B TT DU GI
Lin quan n gii lut ca B-tt tng, ngoi kinh Phm Vng cn c Du Gi Gii(3), c tn l B Tt Gii Bn(4), trong lp ra 4 gii nng v 40 gii nh; l y c ni phm B Tt a Gii(5) ca b lun Du Gi S a(6) m lp. Kinh B Tt a Tr(7) v kinh B Tt Thin Gii(8) li u l bn dch khc ca kinh B Tt a(9), trong cc kinh u c mt phm l gii phm ny; phm kinh c trch ra t kinh a Tr, c gi tn l B Tt Gii Bn Kinh(10). V kinh Phm Vng thuc v Tnh tng6, cho nn gii Phm Vng li c gi l i tha Tnh tng gii; Du Gi thuc v Tng tng7, cho nn B Tt Gii
8
Bn li c xng l i tha Tng tng gii. C hai loi gii lut i tha(11) ny u c thnh hnh Trung-quc, nhng ch l do c nhn chn la thc hnh, ch cha lp thnh tng phi.
CH THCH
01. Kinh, Lut, Lun, gi l Ba Tng, chia ra c tiu tha v i tha. Xin xem li bi 6, sch S Cp Gio Bn. 02. Xin xem bi 22, sch S Cp. 03. Gii, nh, tu , gi l ba php hc v lu. Kinh Lng Nghim ni: Nhip tm l gii, nhn gii sinh nh, nhn nh pht tu; l ba php hc v lu. 04. Th gii ri th c th gii thot c ba loi nghip khc nhau ca thn, ming v , cho nn gi l bit gii thot. 05. Xin xem bi 22, sch S Cp. Li na, ngi Pht t ti gia th 8 gii ca ngi xut gia, cng c cp ti trong bi 10 ca sch Trung Cp Gio Bn. 06. Cc tng phi ph b ci tng ca vn php nu r chn tnh khng tch ca vn php, gi l Php Tnh tng, ni tt l Tnh tng. n gio v Vin gio trong Nm Gio ca tng Hoa Nghim, cng nh Bit gio v Vin gio trong Bn Gio ca tng Thin Thai, v tng Tam Lun trong tm tng phi Trung-quc, u thuc v Tnh tng. 07. Cc tng phi em s sinh khi ca vn php qui v thc a-li-da, v em vn php sinh ra t thc ali-da y phn chia thnh nhiu tng khc nhau, gi l Php Tng tng, ni tt l Tng tng. i tha Th gio trong Nm Gio ca tng Hoa Nghim, Thng gio trong Bn Gio ca tng Thin Thai, v tng Duy Thc trong tm tng phi Trung-quc, u thuc v Tng tng.
PH CH
(01) Kinh Phm Vng: Tn gi y ca kinh ny l Phm Vng Kinh L X Na Pht Thuyt B Tt Tm a Gii Phm Thp, cng gi l Phm Vng Kinh B Tt Tm a Phm, hay Phm Vng Gii Phm. B kinh ny do php s Cu Ma La Thp (344-413) dch ra Hn vn vo nm 401, thi Hu-Tn (384-417), ti cha Tho-ng kinh Trng-an; c thu vo Tng i Chnh, quyn 24, mang s 1484. Theo li ngi Tng Triu (374-414) vit trong bi Ta kinh Phm Vng, th b kinh Phm Vng ang c ni ti y ch l phm th 10 (c tn l B Tt Tm a Gii) ca ton b bn kinh Phm Vng ch Phn gm 61 phm. Phm kinh ny c ngi La Thp dch thnh 2 quyn: quyn thng ni v cc php mn v a v tu tp ca hng B-tt; quyn h ni v 10 gii cm nng v 48 gii nh m hng B-tt phi th tr. T trc n nay, trong 2 quyn ny th quyn h c thnh hnh nht, c ngi sau trch ring ra lm thnh mt quyn kinh ring bit cho d c tng, v gi bng nhiu tn, nh: Phm Vng B Tt Gii Kinh, B Tt Gii Bn, a La Gii Bn, B Tt Ba La Mc Xoa Kinh, Phm Vng Kinh L X Na Pht Thuyt B Tt Thp Trng T Thp Bt Khinh Gii. Kinh Phm Vng tng c coi l loi kinh in quan yu nht ca gii lut i tha, rt c cc nc thuc truyn thng Pht gio i tha coi trng.
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (02) Kinh u B Tc Gii: cng gi l kinh Thin Sinh, hay u B Tc Gii Bn, gm 7 quyn, do php s m V Sm (385-433) dch vo nm 426, thi Bc-Lng (397-460); c thu vo Tng i Chnh, quyn 24, mang s 1488. y l mt b kinh i tha, nhng c gc t kinh Thin Sinh (hay kinh Lc Phng L) trong b kinh Trng A Hm v Trung A Hm. Bn kinh chia lm 28 phm, thuyt minh v s pht tm, lp nguyn, tu hc v.v ca hng B-tt; c bit, trong phm Th Tr c nu r hng B-tt ti gia trc phi th 5 gii, sau s th gii B-tt ti gia gm 6 gii nng v 28 gii tht (tc gii nh). (03) Du Gi Gii: Xin xem li ch thch s 9, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 22, 23 v 24, sch Gio Khoa Pht Hc Cp Mt (GKPH I), Ban Bo Tr Phin Dch Php Tng Vit Nam xut bn ti California, 2002; v ph ch s 4 sau y. (04) B Tt Gii Bn: C 3 bn kinh cng mang tn B Tt Gii Bn: 1) l quyn H ca kinh Phm Vng do php s Cu Ma La Thp dch (cng gi l Phm Vng B Tt Gii Kinh) nh va trnh by trong ph ch s 1 trn. 2) Tc l quyn B Tt Gii Bn Kinh (cng gi l a Tr Gii Bn), nguyn l phm Phng Tin X Gii trong quyn 4 ca b kinh B Tt a Tr (gm 10 quyn, do B-tt Di Lc ni, v c php s m V Sm dch ra Hn vn vo thi Bc-Lng), c trch ring ra m lm thnh, c thu vo Tng i Chnh, quyn 24, mang s 1500. 3) Bn kinh nguyn l phm B Tt a S Tr Du Gi X Gii trong b lun Du Gi S a do php s Huyn Trang (600-664) dch, c trch ring ra m lm thnh. Bn ny thng c gi l Du Gi Gii Bn, li cng c tn l Du Gi B Tt Gii Bn, B Tt Gii Kinh, hay B Tt Gii Bn Kinh, c thu vo Tng i Chnh, quyn 24, mang s 1501. (05) Phm B Tt a Gii: tc phm B Tt a S Tr Du Gi X Gii trong b lun Du Gi S a do php s Huyn Trang dch, va ni trn. (06) Lun Du Gi S a: gi tt l Lun Du Gi, l mt b lun ln do B-tt Di Lc thuyt ging, Btt V Trc (cui th k 4 - u th k 5 TL) ghi chp, php s Huyn Trang dch ra Hn vn, gm 100 quyn, c thu vo Tng i Chnh, quyn 30, mang s 1579. l b lun c bn ca hc phi Du Gi Hnh, m cng l loi in tch quan yu nht ca tng Php Tng. Ton b lun c chia lm 5 phn, trong , phn Bn a (ni v cnh gii ca 17 a v m cc hnh gi Du Gi nng theo tu tp php thin qun Du Gi) l quan trng nht, chim n 50 quyn u (ca 100 quyn). Trong phn Bn a ny, phm B Tt a S Tr Du Gi X Gii (chim 2 quyn 40 v 41, ni v gii lut v oai nghi ca hng B-tt i tha) li tng c trch ring ra lm thnh quyn B Tt Gii Bn, cng gi l B Tt Gii Kinh, v thng c gii hc Pht gi l Du Gi Gii Bn (nh va ni trn). Ngoi bn dch ca ngi Huyn Trang ra, cn c ba bn dch khc: bn dch ca ngi m V Sm, c tn l B Tt a Tr Kinh, gm 10 quyn, c thu vo Tng i Chnh, quyn 30, mang s 1581; bn dch ca ngi Cu Na Bt Ma, c tn B Tt Thin Gii Kinh, gm 9 quyn, c thu vo Tng i Chnh, quyn 30, mang s 1582; bn dch ca ngi Chn (499-569), c tn Quyt nh Tng Lun, gm 3 quyn, c thu vo Tng i Chnh, quyn 30, mang s 1584; nhng ch c bn dch ca ngi Huyn Trang l y trn vn, cn c 3 bn sau ch trch dch mt phn ca ton b lun m thi. (07) Kinh B Tt a Tr: Xem li ph ch s 6 trn. (08) Kinh B Tt Thin Gii: Xem li ph ch s 6 trn. (09) Kinh B Tt a: tc phm B Tt a S Tr Du Gi X Gii trong phn Bn a ca b Lun Du Gi S a va ni trn (ph ch s 6). (10) B Tt Gii Bn Kinh: tc quyn B Tt Gii Bn (cng gi l a Tr Gii Bn) va ni mc s 2 trong ph ch s 4 trn.
10
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (11) Hai loi gii lut i tha: Cc kinh in i tha lin quan n gii lut ca hng B-tt, c 4 loi cn bn: 1) B kinh B Tt a Tr (10 quyn) do ngi m V Sm dch vo thi Bc-Lng; 2) B kinh Phm Vng (2 qytn) do ngi Cu Ma La Thp dch vo thi Hu-Tn; 3) B kinh B Tt Anh Lc Bn Nghip (2 quyn) do ngi Trc Pht Nim (?-?) dch vo thi Hu-Tn; 4) Bn quyn gii bn ca Btt, gm c: a/ B Tt Gii Bn (cng gi l a Tr Gii Bn, 1 quyn, trch phm kinh ghi cc gii iu trong b kinh B Tt a Tr ca ngi m V Sm dch); b/ u B Tc Ng Gii Oai Nghi Kinh (1 quyn), ngi Cu Na Bt Ma dch, tc l bn d dch ca quyn a Tr Gii Bn trn; c/ mt quyn khc na cng do ngi Cu Na Bt Ma dch, l B Tt Thin Gii Kinh; d/ B Tt Gii Bn (cng gi l Du Gi Gii Bn, 1 quyn, trch phm B Tt a trong b lun Du Gi do ngi Huyn Trang dch). Trong cc Lut in ghi trn, theo s phn tch ca cc nh chuyn v Lut hc, mt cch tng qut, chng c chia lm hai h thng: PHM VNG v DU GI; theo , hai kinh Phm Vng v Anh Lc thuc loi gii bn Phm Vng, tt c cc kinh cn li u thuc loi gii bn Du Gi. Nhng nt khc bit r rt nht gia hai loi gii bn gm c: 1) Gii bn Phm Vng l do c Pht Thch Ca ni; gii bn Du Gi l do c B-tt Di Lc ni. 2) Gii bn Phm Vng nu r 10 gii nng v 48 gii nh, xut gia v ti gia u th gii c; gii bn Du Gi ly ba nhm tnh gii (tam t tnh gii) v bn loi tha thng x (tc bn gii cc trng l st, o, dm, vng) lm tiu chun c bn, tuy cng thng nhip c xut gia v ti gia, nhng trc ht phi th cc gii tiu tha (chng no th gii ca chng y), tri qua mt thi gian lu khng phm gii th mi c th gii B-tt. 3) Gii bn Phm Vng rt nghim tc, chi li, hnh gi phi tuyt i y gio phng hnh, gn gi lut nghi, ngn chn tt c mi cu nhim d nng hay nh; gii bn Du Gi ch trng tnh cch quyn bin, phng tin thin xo, c m (khai) c chn (gi), c khi b cu nhim m vn khng b coi l phm ti.
BI TP b/ Theo li dy ca c Thch Tn, tt c chng sinh phi lm th no mi thy c Pht tnh? Phi lm th no mi thnh bc Chnh-gic? 2) V sao ni khng c gii lut tc l khng c tng? 3) Kinh Lng Nghim c ni g lin quan n ba php hc v lu? 4) Hy gii thch cc t: thi-la, t-ni, u-ba-la-sm, ba-la--mc-xoa. 5) a/ B-tt tng i tha th gii B-tt, c bao nhiu gii nng v bao nhiu gii nh? Nhng gii y c rt ra t kinh no? b/ B-tt ti gia th gii B-tt, c bao nhiu gii nng v bao nhiu gii nh? Nhng gii y c rt ra t kinh no? 6) Du Gi B Tt Gii Bn c trch ra t u? Trong c bao nhiu gii nng v bao nhiu gii nh?
1) a/ Khi sp nhp dit, c Thch Tn ph chc cho tn gi A Nan iu g?
11
Bi 2
TNG LUT (phn 2)

V. GII LUT N PHN R LM NM B
Thi Pht cn ti th, nhn s vic m ch iu rn cm, ri rc ty theo tng c duyn m ni, do m c gii lut. Sau khi Pht dit , tn gi u B Li kt tp Lut Tng, ln ta c tng c thy 80 ln, gi l Bt Thp Tng Lut(1); l cn bn ca Gii Lut. Sau 100 nm, lc by gi kh xa thi i ca cc bc thnh, c mt b phn tng chng tnh tnh phng dt1, cm thy b gii lut tri buc, bn t sa i. Thi vua A Dc2, mn h ca tn gi u B Cc a3 (2) phn r thnh 5 b; gii lut c p dng trong mi b ny u khng ging nhau: trong Tt B a b gi l Thp Tng Lut, Di Sa Tc b gi l Ng Phn Lut, Ca Dip Di b gi l Gii Thot Lut, Ma Ha Tng K b gi l Ma Ha Tng K Lut, m V c b gi l T Phn Lut. Trong 5 b lut trn, ch c lut ca Ca Dip Di b l khng c dch, cn 4 b kia u c truyn vo Trung-quc; v trong s 4 b th ch mt mnh b T Phn Lut l c lu b, hong dng rng ri nht, c duyn ha su xa nht. i sau, vic truyn th gii php cc tng lm u ly Lut T Phn lm ch y c cn bn.
VI. TNG LUT C THNH LP TRUNG QUC

T thi Nguyn-Ngy4 tr i, cc v Lut s5 xut hin rt nhiu, hu ht u ch trng b T Phn Lut; v rt nhiu v ra cng ch s, gii thch6. Vo thi i nh ng, Pht php i tha ni mnh nh gi, khin cho cc loi gii lut tiu tha(3) tiu cc ny dn dn tr thnh khng cn thch hp na. Vo khong S-ng, ni Chung-nam c ngi Lut s o Tuyn, qun st cn c ca i chng, thy khng th khng dng gio ngha i tha gii thch gio php tiu tha, bn em b Lut T Phn, nu r gii th7 ca n, lp nn hnh tng8 ca n, iu ha hai tha i v tiu, hiu bit v thc hnh tng ng nhau, bn lp thnh mt tng phi gi l T Phn Lut chuyn tng, cng gi l Lut tng, hay Nam Sn tng.
VII. LUT CH TR, TC TR v NI DUNG T PHN LUT

12
c Thch Tn ch nh gii lut, ni mt cch khi qut, khng ngoi hai mn ch tr v tc tr. Ch tr l gn gi gii lut ny ngng to ti li, cng tc l ngha ca cu Ch lm cc iu c. Tc tr ngha l gn gi gii lut ny lm cc iu lnh, cng tc l ngha ca cu Hy lm cc iu lnh. Hai mn ch tr v tc tr hm nhip tt c gii lut. Trong b Lut T Phn, phn u tin nu r gii php ca chng T-kheo; phn th nh l gii php ca chng T-kheo-ni; phn th ba l ra cc qui tc v an-c, t-t9 v.v phn th t l cc php tc v phng x v.v Trong phn th ba v th t li chia ra lm 20 kin-10 (4), xin c lit k trong biu sau y:
B trc ca phn u. Gii bn Tng T PHN LUT B sau ca phn u n b trc ca phn th nh.Gii bn Ni ch tr
B sau ca phn th nh n phn th t20 kin- -------- tc tr
VIII. GII C TC CHIA LM 8 ON 5 THIN

Hai b gii bn ca T-kheo v T-kheo-ni c gi tn l c tc gii, gi tt l c gii, nhn , th c tc gii cng c gi tt l th c; trong c chia lm 5 on: 1) Ba-la-di, dch l on-u, l ti cc nng11; 2) Tng-tn, ngha l tn mng, phi i chng tng thc hnh php sm hi mi cu c; 3) Btnh, ngha l ti cn trong vng nghi vn, cha c g xc nh r rng; 4) Nitt-k-ba-dt-, dch l x-a, ch x l ch cho phm ti v phm vt, phi nn x ht cho tng chng, ch a ngha l phm ti th phi a a ngc; 5) Badt-, dch l a, hay n-a, ngha ging nh trn; 6) -x-ni, ngha l ti c th i trc ngi m sm hi; 7) Chng-hc, tc l gii m t-kheo phi hc; 8) Dit-trnh, ngha l dp tt tranh ci. Trong 8 on ny, th 3 on bt-nh, chng-hc v dit-trnh hp thnh t-kit-la; t ngha l c, kit la ngha l lm, ch cho thn v ming to nghip c. Nh vy tc l 8 on tr thnh cn 5 thin. Nay xin em 250 gii T-kheo v 348 gii T-kheo-ni thuc 8 on v 5 thin trong gii c tc, phn bit lit k trong biu sau y:
13
DANH MC 1 2 3 4 5 6 7 8
GII T KHEO
GII T KHEO NI
DANH MC
8 O N
Ba-la-di .. 4..8 ..... Ba-la-di Tng-tn ...13 ..... 17 . Tng-tn Bt-nh2.0 X-a3030 a n-a..90..178 -x-ni4. 8.-x-ni Chng-hc.100.100 t-kit-la Dit-trnh.. 7 7 250 gii 348 gii
5 THIN
TNG CNG:
CH THCH
01. Phng dt: l mt trong 20 th ty phin no c ni ti trong Lun Duy Thc. Phng dt ngha l khng gi qui c; li na, xa la phng tin thin xo cng gi l phng dt. 02. Vua A Dc: A Dc dch l V u. Khong nm 270 tr. TL, vua A Dc thng nht ton t nc n, bo h Pht gio, phi cc v tuyn gio s i hong dng Pht php khp cc ni, xy dng tm vn bn ngn ngi cha v tm vn bn ngn ngi bo thp, cng dng x li Pht. l v vua oai hng nht ca vng triu Khng-tc. (Xin xem li ch thch s 11, bi 16, sch Trung Cp.) 03. u B Cc a: dch l i H, hay Cn H, l T th 5 ca dng Ph Php Tng. 04. Vua ca nc Bc-Ngy trong thi i Nam-Bc-triu vn h Thc-bt, nhng n i Hiu-vn th i thnh h Nguyn, cho nn s gi l Nguyn-Ngy. 05. Lut s: Xin xem li ch thch s 1, bi 28, sch Trung Cp. 06. Ngi Tu Quang son Lc S, 4 quyn; ngi Tr Th son Qung S, 20 quyn; ngi Php L son Trung S, 10 quyn; ngi o Tuyn son Hnh S Sao, Gii S, Nghip S, Thp T Ni Ngha Sao, nh Tng Tc Tit Tng Ngha K, 10 quyn; ngi Hoi T son T Phn Khai Tng K, 10 quyn; ngi Huyn Un son T Ni Tho Yu, 3 quyn; ni chung trong thi nh ng c n 20 v ch s, gii thch b Lut T Phn ny. 07. Ngi o Tuyn tng nhiu ln tham gia o trng dch kinh ca ngi Huyn Trang, thng hiu Php Tng, cho nn c theo ba thi gio m lp nn 3 loi gii th: i vi Hu gio, ly sc php lm gii th; i vi Khng gio, ly phi sc phi tm php lm gii th; i vi Trung o gio, ly tm php lm gii th. 08. Tuy gii lut c dng i tr vi su trn, nhng n cng hun tp thnh chng t trong thc ali-da, tr kh cc chng t c, pht sinh cc chng t thin; nhng ngha ny u cn c vo gio ngha ca tng Php Tng. 09. Tng chng, vo ngy Rm thng By, kha an c ma H mn, trong i hi, c cho mi ngi nu ln cc ti li mnh phm, ri i trc cc v t kheo m n cn sm hi, gi l t t; li cng ni l ty , ngha l cho ngi khc ty nu ra cc ti li ca mnh.
14
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 10. Ting Phn kin- c dch ra Hn ng l t, un, hay kt, tc l tn ca mt thin, mt chng trong Lut. Mt kin- c ni l mt thin, mt chng, mt phm, hay mt tit. 11. Xin xem li ch thch s 6, bi 28, sch S Cp.
PH CH
(01) Bt Thp Tng Lut l b Lut cn bn ca Pht gio. T sau khi b phn r thnh T Phn Lut, Ng Phn Lut v.v th b Lut cn bn y khng cn tn ti i. (02) u B Cc a (Upagupta): Ngi ngi nc Ma-t-la (Mathura) min Trung n-, l v quc s ca vua A Dc (th k th 3 tr. TL). Ngi bm cht thng tu, tm tnh t bi. T th ba ca dng Ph Php Tng l Thng Na Ha Tu bit ngi l php kh, bn dy cho php chnh nim: Nu mi ln khi tm c th b mt cc en bn tay tri; nu mi ln khi tm thin th b mt cc trng bn tay phi. Ngi y theo li dy y m tu tp. Ban u th en nhiu, dn dn th en trng bng nhau, cho n khi ht 7 ngy th ch thy ton trng. Tn gi Thng Na Ha Tu bit ng lc, bn ni php T , ngi nghe xong lin chng qu Tu--hon. Ngi li qun chiu v tnh kh, khng, v thng ca cc php, lin chng qu A-na-hm. Ngi xin xut gia, v sau khi th c tc gii th chng qu A-la-hn. Lc by gi vua A Dc (vua nc Ma-kit-) nghe danh ngi ang gio ha chng trong khu rng ni u tnh nc Ma-t-la, mun n quan st. Ngi ngh, ni y ch l chn ni rng cht hp, nn dn mt vn tm ngn chng i v thnh Hoa-th (kinh nc Ma-kit-), v vua A Dc m thuyt php. Ngi cng ch cho nh vua bit cc di tch ca c Pht v dy nh vua xy thp cng dng. Ngi cng dy nh vua xy thp cc v tn gi t ln ca Pht nh X Li Pht, Mc Kin Lin, i Ca Dip, A Nan, v.v cng dng; tng truyn, nh vua xy c thy tm vn bn ngn ngi bo thp. Cng hong ha ca ngi rt ln, ngi nhiu v s. Khi duyn ha mn, ngi ph chc Php tng li cho t l a Ca, ri nhp dit. (03) Gii lut tiu tha: Gii lut tiu tha tc l gii lut dnh cho hng Thanh-vn. Gii ca tiu tha gm 6 loi: 5 gii cho c s ti gia, 8 gii quan trai cho c s ti gia, 10 gii cho chng sa-di v sa-di-ni, 6 gii cho thc-xoa-ma-na (ni), 250 gii (c tc gii) cho chng t-kheo, v 348 gii (c tc gii) cho chng t-kheo-ni. Lut ca tiu tha, t trc n nay gm c 5 b: T Phn Lut ca m V c b, Thp Tng Lut ca Tc B a b, Ng Phn Lut ca Di Sa Tc b, Gii Thot Lut ca Ca Dip Di b, v Ma Ha Tng K Lut ca Ma Ha Tng K b. S khc nhau gia gii lut tiu tha v gii lut i tha l, gii lut tiu tha th ch trng v hnh thc hn v tm linh, cn gii lut i tha th ch trng v tm linh hn l v hnh thc. (04) 20 kin : Ting Phn kin- c ngha l phn loi thnh thin, chng, phm, tit. Gii lut, v mn tc tr c chia lm 20 loi, gi l 20 kin-. Trong b Lut T Phn c lit k 20 kin nh sau: 1) Th gii kin-: cng gi l i kin , hay th c tc gii php, ni v php tc th gii; 2) Thuyt gii kin-: cng gi l b-tt kin-, hay b-tt php, ni v php thuyt gii sm hi mi na thng; 3) An c kin-: ni v php kit gii an c hng nm; 4) T t kin-: ni v cch thc t t ca chng T-kheo vo ngy mn an c; 5) B cch kin : ni v vic c c s dng cc dng bng da th hay khng; 6) Y kin-: ni v php 3 y ca T-kheo; 7) Dc kin-: cng ni l y dc php, ni v 4 loi thuc, tc bn loi vt phm dng duy tr mng sng; 8) Ca-si-na y kin-: ni v vic th nhn y ca-si-na (cng c y) do th ch cng dng trong thi gian 5 thng sau ma an c;
15
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 9) Cu-sim-di kin-: cng ni l Cu-sim-di php, ni v cc thy t-kheo nc Cu-sim-di ph bng nhau; 10) Chim-ba kin-: ni v s tranh ci ca ch tng nc Chim-ba; 11) Ha trch kin-: cng ni l yt-ma kin-, ni v php trng pht cc v t-kheo xu; 12) Nhn kin-: cng ni l tng tn hi php, bit tr php, hay bit tr kin-, ni v vic dy d i vi qu v t-kheo phm ti m khng che du, bit pht l sm hi; 13) Ph tng kin-: cng ni l t tp kin-, ni v php trng pht i vi qu v t-kheo phm gii m che du ti li; 14) Gi kin-: cng ni l gi b-tt php, ni v qu v t-kheo phm ti khng c tham d btt; 15) Ph tng kin-: cng ni l iu t s, ni v phng php trng tr i vi nhng trng hp nh B t a phn nghch c Pht v chia r tng on; 16) Dit trnh kin : cng ni l trnh s php, ni v 7 phng php dp tt cc s tranh ci; 17) T-kheo-ni kin-: ni v cc php tc c bit lin quan n chng t-kheo-ni; 18) Php kin-: cng ni l oai nghi php, ni v cc l nghi tc php; 19) Phng x kin-: cng ni l nga c php, ni v ni c tr v cc vt dng ring t ca tkheo; 20) Tp kin-: ni v nhng vic khng thuc vo 19 loi trn.
BI TP
1) Mn h ca tn gi u Ba Cc a phn r lm 5 b. Tn ca 5 b l g? Lut ca mi b y tn l g? 2) Hy nu ra 3 loi gii th m ngi Lut s o Tuyn lp i vi 3 thi gio. 3) Th no l ch tr v tc tr? 4) Mi phn trong b Lut T Phn ni v php g? 5) Th c ngha l g? 6) Gii thch cc t: ba-la-di, tng tn, x a, -x-ni, v t-kit-la. 7) Trong gii c tc, hng T-kheo phi th bao nhiu gii? Hng T-kheo-ni phi th bao nhiu gii?
16
Bi 3
TNG LUT (phn 3)

IX. HAI GII THNG v BIT (tc Ba Loi Tnh Gii v Ba Loi Gii Rng, Va, Tm Gn)
Gii chia ra c thng v bit. Gii thng(1) tc l ba loi tnh gii, gm c: 1) Gii nhip lut nghi, tc l ly cng nng nhip lut nghi ngn chn tt c vic xu, thuc v ngha ca mn ch tr. 2) Gii nhip thin php, tc l ly cng nng nhip thin php tch t tt c iu lnh, thuc v ngha ca mn tc tr. 3) Gii nhip chng sinh, cng gi l nhiu ch hu tnh, tc l ly t bi h x1 t tt c chng sinh, thuc v ngha ca hnh li tha. C y ba ngha ny th tnh cht ca gii lut vin mn cc tc dng mnh v ngi; l l do lm cho tng Lut c nng ln a v ca mt tng phi i tha. Cho nn B-tt i tha thng th c ba loi gii; nu cn c thp km khng th pht tm rng ln, th ch th mt gii nhip lut nghi m thi. Gii bit(2) tc l gii ca tng, ni. Bi trc ni 250 gii t-kheo v 348 gii t-kheo-ni, gi l gii c tc, chng qua l c Thch Tn ty theo tnh hnh phm ti c th ca hai chng ny m phng tin chm chc ch nh cc iu gii vy. K tht th s tng qu nhiu, trong c ba nghip, h khi ng lin gy lm li, cho nn ngoi s gii iu nh trn, cc gii iu cha c ch nh vn cn nhiu lm; do , hai loi gii ca tng v ni, s lng ca chng u c ba bc khc nhau, l rng, va v tm gn. i vi gii t-kheo, rng th v lng; va th 3 ngn oai nghi, 6 vn t hnh; v tm gn th 250 gii. i vi t-kheo-ni, rng th v lng; va th 8 vn oai nghi, 12 vn t hnh; v tm gn th 348 gii. Kinh Nit Bn v.v ni, gii ca t-kheo-ni c hn 500 iu, nhng ni nh th m khng c gii tng, cho nn vn ly con s 348 gii lm tiu chun.
X. GII CHIA LM BN KHOA

Gii c bn khoa: gii php, gii th, gii hnh, v gii tng. Gii php tc l cc gii iu do c Pht ch nh, nh khng git hi, khng trm cp, khng dm dc, v.v Gii th tc l sau khi th gii th pht sinh cng nng nga quy
17
ngn li; gii th ny tuy thuc sc php, nhng b ngoi khng l ra hnh tng, cho nn c gi l v biu sc2. Gii hnh tc l ba nghip thun theo gii th m hnh ng ng php. Gii tng tc l by chng y theo a v ca mnh m hnh tr gii php tng ng, nh 5 gii, 10 gii, gii c tc, v.v Tt c cc loi gii u y bn khoa nh th.
XI. TNG NY PHN LP BN A V T TU HNH CHO N CHNG QU

Tng ny ly gii lm cng lnh; nhn Gii m sinh nh, nhn nh m pht Tu, gi l Ba Mn Hc V Lu. Cho nn hnh gi mi bt u tu hc Pht php, trc tin tt phi tr gii, ch ng cc li lm ca ba nghip; cho n khi thn tm hp nht c vi qui lut, th t nhin sinh nh, pht tu, ri tun t chng nhp vo cnh gii Pht. i vi 52 a v m hng B-tt phi tu hnh tri qua ba kip a-tng-k, ngi Lut s Nam Sn phn lp lm 4 a v thng nhip c 52 a v , sau cng th qui v ch rt ro ca tht tng cc php, y c ba thn php bo ha, thn chng qu Pht; cho nn gio php ca tng ny vn kh hp vi Nht tha vin gio3 trong i tha. Nay xin em lit k trong biu sau y:
Nguyn-nho-----nguyn thch, tin, hiu, li mnh li ngi (tng ng vi 4 cp Mi-tn, Mi-tr, Mi-hnh v Mi-hi-hng, l cc cp tu tp tri qua kip a-tng-k th nht ) Kin ---------------tc a v Kin-o (tng ng vi S-a) Tu------------------tc a v Tu-o (l a v tu tp tri qua (tng ng vi Nh-a kip a-tng-k th nh) cho n Tht-a) Cu cnh----------tin ln dn n Pht-a (tng ng vi Bt-a cho n Diu-gic, l cc a v tu tp tri qua kip a-tng-k th ba)
4 kth A V
CH THCH
01. T bi h x gi l bn tm lng rng ln: 1) Lng t rng ln, hay em nim vui n cho ngi; 2) Lng bi rng ln, hay gip ngi chm dt kh au; 3) Lng h rng ln, rt vui mng thy ngi ht kh, c an vui; 4) Lng x rng ln: thc hnh ba tm lng trn hon ton bnh ng, khng phn bit
18
Gio Khoa Pht Hc - cp ba k thn ngi on, v khng bao gi chp trc vo nhng vic lm. em bn tm lng trn m ha duyn n khp v lng chng sinh, dn n v lng phc c, cho nn ni l v lng tm. Li na, nu nng vo thin nh m tu tp bn tm lng v lng y th s sinh ln ci tri Phm-thin Sc gii, cho nn cng gi l bn Phm hnh. 02. Xin xem li ch thch s 4, bi 32, sch Trung Cp. 03. Nht tha tc Nht Pht tha; vin gio tc gio php vin mn. Trong i tha, Nht tha vin gio c coi l gio php chn tht cng cc.
PH CH
(01) Gii thng (thng gii): Ba loi tnh gii (tam t tnh gii), c xut gia v ti gia u th tr c, cho nn gi l thng gii. (2) Gii bit (bit gii): Cc loi gii nh 5 gii, 10 gii, v.v, gii ca chng no th ch chng y th tr, cho nn gi l bit gii.
BI TP
1) Ba loi tnh gii l g? 2) Ba loi gii rng, va v tm gn ca t-kheo v t-kheo ni, s lng ca mi loi l bao nhiu? 3) Gii chia lm 4 khoa, xin hy ni r v 4 khoa . 4) Gio php ca tng Lut v sao kh hp vi Nht tha vin gio? 5) Xin hy lit k bng biu v 4 a v m ngi Lut s Nam Sn phn lp i vi 52 a v m hng B-tt phi tu tp tri 3 kip a-tng-k.
19
Tng Hp Yu Ch Cc Bi 1, 2 v 3
1. Nhn loi xa nay vn l hng phm phu a dc, tn ti y tt c cc loi kin t hoc. Sau khi hc Pht, ch c th ni, l bc u i ngc ng m, nu lun v ba nghip thn ming , vn cha c th l bc m phm vn ton. Cho nn c Pht mi ch nh nhiu loi gii lut nga quy ngn li, pht sinh tm thin lm li ch chng sinh. Trong cc qu v thnh phm, ch c Pht mi ch thc l bc khng cn gii lut; B-tt vn phi cn c gii, cn t hng Nh-tha tr xung th bt tt phi lun bn. c Khng T l v thnh t tri ph bm, t 15 tui tu hc, cho n 70 tui mi t n ch tm ngh ti u lm ti , khng vt qui c(1); nhng n cui i vn cn hi vng sng lu thm vi nm hc tp kinh Dch, hng trnh li lm. T m nhn, th hng phm phu bc-a(2), nu mun iu phc thc khng pht sinh tm nhim, tht cn kh hn ln tri! Ngi no dm to mm t khoe, bo rng Ta khng cn n gii lut., ngi chnh l k si cung! Cho nn t mt ngn my trm nm tr li y, trong chn tng lm Trung-quc, bt lun l cha vin thuc tng phi no, i vi gii lut u cn trng hnh tr. Tuy tng Lut l mt tng phi c lp, nhng gii tng v gii hnh bn trong n sm thm nhp vo cc tng phi, tr thnh mt nguyn t chnh yu trong Pht php. Cho nn trong tt c cc tng phi u tn ti thnh phn tng Lut; hay ni cch khc, tt c cc tng phi u l phn bit xut ca tng Lut! Khng c tng Lut, quyt chc khng th c tng no khc! C nhn vo th thy c tnh cch trng yu ca gii lut. 2. Ph gii ng nhin c th sm hi; nhng ph cc gii nng nh git hi, trm cp, dm dc, ni di qu ng, v tnh cht ca ti qu nghim trng, nu khng phi l ngi thng cn c th vn dng sc tr tu mt cch dng mnh, th khng cch no ra sch c nhng n tng tng khc su, lu du trong rung thc a-li-da, hng khi phc th tnh vn thanh tnh ca tm t trc khi cha ph gii. Con ngi bnh thng, v sc ca chnh mnh qu yu km, khng c cch no ra sch c ti c, cho nn khng th khng nh n sc ngoi; sc trong sc ngoi gip nhau tc dng, l ngha ca s vic c gi l l sm. V nh ng trc Pht tng bi k rng: Con xa vn to cc nghip c, u do v th tham sn si, t thn ming pht sinh ra, nay con thy u xin sm hi.; l sm hi mt cch tng qut thng c ba nghip. Hoc trong bn kha tng sng chiu cng c phn ly 88 danh hiu Pht trong bi vn sm hi di, cng l cch sm hi tng qut thng c cc ti nng t v th n nay nh nm ti
20
nghch, mi nghip c, n trm vt ca chng tng v.v, mong nh oai thn ch Pht ty tr ti c ca chng ta. Hoc ly tng Lng Hong Bo Sm, Tam Mui Thy Sm, i Bi Sm, Di Sm v.v, cng c th sm hi tiu tr nghip c t bao i trc. Nu mt ln c hnh vi phm gii, phm ri th phi hi ci, phi i trc ch Pht v B-tt, i trc i chng, t trnh by nguyn do phm ti, mt my may cng khng che du, c ch Pht, B-tt t bi tha th, t th khng ti phm. Sau khi n nn v pht l ng php nh vy, nu thy trong tm bnh thn khinh an, ging nh lc trc cha phm ti, l bng c cho bit mnh tr li bn cht thanh tnh, trong tng lai cng s khng nhn chu qu bo au kh do d thc sinh khi hin hnh(3). Nu li cn nhng th tc phi hon tt sau khi sm hi, nh nh ngi b thng chng hn, th phi bn n chuyn bi thng, phi nhn nhng h mnh, thn hnh n sn sc ngi b thng, xin h thng cm b qua, khng kt cu hn; c nh th th c hai bn mnh v ngi mi c tha ng. Nu khng lm nh vy, tc ch bit sm hi phn mnh m b l ngi kia, ch sm l m b s, th cng phu sm hi ch t c na phn, cn na phn kia vn cha hon tt, trong tng lai nu nhn duyn gp g, tt khng trnh khi ci ha i n, i mng. 3. Ba ngn oai nghi v su vn t hnh ca t-kheo, cng tm vn oai nghi v mi hai vn t hnh ca t-kheo-ni, iu i vi l l ng, khng cn phi ni ti tn cng hnh tng ca chng. Nu xt mt ngy trn trong i sng chng ta, trong ba nghip, nht l nhng t tng trong nghip, cu nhim qu nhiu, cht chng ngn vn. Tuy c nhng t tng khng th hin thnh s tht, nhng nim th chc chn c, tt c u nh th, v u c ti li, cho nn cn phi ch ng, ngn nga. Nu hi rng: Phi dng phng php g mi c th trong nhng oai nghi t hnh nhiu nh th m khng b phm li? Xin tha: Ch cn trong lng lc no cng tm nim hai ch thnh knh! Mi s vic, mi tm nim u pht xut t lng chn thnh, cch c x th y knh trng, bt lun l ngi kia c bao nhiu oai nghi, bao nhiu t hnh, ngay lp tc u y c, u khng xc phm. Gi s c mt hai li nh do v gy ra, th cng do oai quang ca lng thnh knh m li y tc khc c tiu tr, quyt khng th tr thnh chng t xu gieo vo rung thc. 4. Gii ca ni nhiu hn gii ca tng, iu hon ton khng c ni n b nhiu ti li hn n ng; m ch c ngha l, i vi n ng, th ba nghip ca ngi n b c nhiu chi tit vn vt hn, cho nn gii cng phi nhiu hn n ng ng x cho ph hp. Cn vic hng ti gia khng nn xem cc gii iu ca hng xut gia, l v ngi tu hnh i mt php, sau khi th gii cha
21
chc hnh tr ton vn, c khi gi c mt t m cng li phm mt t. Ngi c s sau khi xem c cc iu gii, lin bit tng phm gii, nhn m sinh lng khinh mn, thm ch cn hy bng Tam Bo, phn li Pht gio, b vic tu hnh, gy nh hng v cng tai hi; chi bng khng thy khng bit th vn l knh cng dng. V nh ngi b rt xung bin, d ch m c ci xc cht ra nt m bi c vo b th vn l iu tt. Cn vic th gii ri ph gii, ng nhin s phi nhn chu cc ti bo xng hp, ngay nh c Pht cng khng th che ch m cu vt t ca Ngi. Chng ta t gi mnh cn kh, u c cng nng g m lo bao ng vic ca ngi khc! Thng hoc khng c t tng v quyt tm bo v o php, th cng nn gi ngu gi ic khi pht sinh phin no; l phng php rt tt gip cho cng phu tu hc. Ni cho cng, s tnh lng bao gi cng tt hn s chao ng. 5. Gii l c s nn tng ca tng Lut. C Gii, nhin hu mi c nh v Tu, c gi l ba php hc v lu. Hc Lut, nu bo l d th cng tht l d, m nu bo l kh th cng tht l kh. Ch cn y theo cc iu khon trong m thc hnh, thun theo chng m khng tri phm, th l c gii, chng cn phi nghin tm gio ngha phin toi, chng cn tham Thin hc Mt; l ch D. Nhng vi n thun vi iu gii lut m phi kho xt ht anh hng ho kit xa nay, nhng ngi c iu kin c ghi tn bng vng(4), chng bit c c hai, ba phn trm khng, m nhng ngi b loi ra ngoi(5) th trn y nh vy; l iu KH. Ch trng ca tng Lut tht l r rng: Hy t ba nghip thanh tnh m lm mi vic! Bit c ba nghip l thanh tnh ri th t nhin ng qui ng c, pht nh pht tu, khng cn lo ru v vic nhp vo dng thnh. c Thch Tn cng tng dy: Sau khi Pht dit , hy ly gii lut lm thy! Ci gi tr chn tht ca gii lut c ni ht trong li dy ngn ngi y. Th mi bit, tng Lut c ng trong tm tng phi i tha, tht khng my may h thn! 6. Nu ly nhng vic lm, nhng li ni ca hai nghip thn v ming lm tiu chun, th trong thin h cn c ngi hon ton; nhng nu ly nhng t tng, nhng suy nim ca nghip lm tiu chun, th trong khp thin h s khng c mt ngi no l hon ton. Nu theo ch con ngi thy c m lm tiu chun, th trong th gian cn c ngi hin; nu theo ch con ngi khng thy c m lm tiu chun, th trong khp th gian ch ton l ti nhn. Tng Lut c th snh nh cng long-mn cao trm thc ng sng sng trn mt nc, bt k l c, tm, nng nc, nu nhy qua khi th u c ha thnh rng, bay ln cao m i; l iu m Mnh T ni: C gi ni trung o m ng, ai
22
c kh nng hc th t mnh c gng.(6) Xin tt c nhng c, tm, nng nc trong thin h, hy lun n lc! 7. Trong gii lut qu thc c mt b phn, tn gi th cn m s thc hnh th khng c, v d nh ch bng bnh bt vo lng xm kht thc v trng trt rung vn ca tng gi Trung-quc. Vic kht thc nn hnh tr th khng c, vic trng trt khng nn c nhng li c thc hnh. Cn nhng vic nh khng n qu gi ng, khng ct gi vng bc tin ca, khng nui mo ch v.v, nu thc hnh th cng c ch kh khn. Nhng gii Pht ch, ngi sau khng dm t b i, l mt l; nu mt hai iu m b c th ton th cng b c, l hai l; ngi no xng b gii trc tin, ngi tc khc tr thnh k phn bi Pht, s l ci ch cho trm mi tn nhm vo, l ba l; s th ny tht l trng i, ch c mt hai ngi th u dm lm, l bn l. Cho nn, nu thc hnh khng c th thnh ra l c danh khng tht, m cng khng dm cng khai tuyn b hy b! Rt cuc, trn s tht hay hon cnh c kh khn, cng nh mun ng phm gii hoc khng sc hnh tr, tnh hnh khng ging nhau. ng nhin, i vi mt gii th th khng th ni l ph hoi, i vi mt chng t th khng phi l tnh c; i vi php nu c sai tri th i vi tnh vn c nguyn do; nhng cng hon ton khng phi l ci c vin vo m lm c ph gii. Vn cn bn l, tu hnh ci i xu c y nm s d dy ny c qu nhiu tr ngi, nh ung nc chng hn, r rng l s git hi hng ngn vn vi trng, m ngay nh c Thch Tn hi y cng ch dy cc v t rng: Khi ung nc ng dng thin nhn, th khng s phm gii st! Nu khng lm th th khng c bin php no khc. Li nh loi mi cn ph php phc, kinh sch v ca ci ca cha, th nht nh khng th khng tm cch ngn tr chng. Cho nn phi bit, chng ta nghip nng mi phi sinh vo th gii Ta-b ny. Vy, ch c chuyn cn nim Pht sinh v nc Pht, mi c th c c gii th thanh tnh. 8. Con thn ln ly cn trng lm thc n. Nu t lng t i vi cn trng th khng li cho con thn ln; t lng t i vi con thn ln th khng li cho cn trng. S vic ny, ni tr ni nhn(7) u c l c. B-tt ly tm i bi lm gc, c lng thy yn n m lm li ch cho chng sinh th u c cng c. Ngy xa c Thch Tn thc hnh nhn c bng vic th thn mnh cho cp i n tht,(8) Chu X thc hnh nhn c bng vic git cp;(9) Ty hu thc hnh nhn c bng vic cu rn,(10) Tn Thc Ngao thc hnh nhn c bng vic git rn;(11) cho nn, vic no l ng, cng rt kh ni! Khng T ni: ng thy tm mnh yn n th c lm!(12) Tht l mt bin php tuyt ho!
23
CH THCH (ca ngi dch)

(01) Chng 4 thuc thin Vi Chnh trong sch Lun Ng ni: Ta 15 tui c ch cu hc; 30 tui t lp; 40 tui th tin theo l ng nhin ca mi s l m khng cn nghi hoc iu g; 50 tui bit r mnh tri i vi mi s vt l hin nhin; 60 tui, h ting vo tai th tm thng sut, khng suy ngh tri ngc; 70 tui th tm ngh ti u lm ti , khng vt qui c. (02) Phm phu bc-a: Ch bc ngha l rng, nhiu. Chng sinh a v phm phu rt nhiu, nn gi l phm phu bc-a (bc-a phm phu). T bc-a () vn c ni l bc-a (), c ch cho hng phm phu thp km, lun b phin no bc bch lm cho au kh trin min. (03) D thc sinh khi hin hnh: tc l nhn chn mui m sinh ra qu. D THC l t gi tng qut ch cho qu bo pht sinh do cc nhn thin, c trong qu kh. Ch d ngha l khc, ch thc ngha l chn, tc l iu kin kt thnh qu; v qu khng ging (d) vi nhn cho nn ni l d thc. V d: Ht xoi mc ln cy xoi, v cy xoi (qu) khc vi ht xoi (nhn), nn cy xoi l qu d thc ca ht xoi; cho n khi cy xoi li sinh ra tri xoi, th tri xoi li khc vi cy xoi, m cng khng ging vi ht xoi, nn tri xoi, gn th l qu d thc ca cy xoi, m xa hn l qu d thc ca ht xoi. n nh ci ht xoi trong tri xoi ny cng khc vi ht xoi c gieo trng (nhn) trc kia, khc v hnh dng, cht lng, cng nh s lng. l ngha ca t d thc, c coi l mt thut ng ca Duy Thc Hc. Thnh Duy Thc Lun ct ngha rng, d thc ngha l nhn bin thnh qu, v tnh cht ca qu ny khc vi tnh cht ca nhn. Nh th c ngha, d thc tc l ci tin trnh chuyn bin khin cho nhn kt thnh qu. Ci qu trnh chuyn bin y, theo Thnh Duy Thc Lun Thut K, gm c ba phng din: thi gian (d thi thc: t nhn n qu phi cch nhau mt khong thi gian, tc l khng ng lc), phm loi (d loi thc: nhn thnh thc kt thnh qu, nn nhn v qu l hai loi khc nhau) v nng lc chuyn bin (bin d thc: nh ci nng lc chuyn bin t nhin m nhn mi thay i tnh cht khc i c th kt thnh qu). HIN HNH l tt c mi php hu vi hin hin ra trong v tr. Theo Duy Thc Hc, thc a-li-da cha gi tt c mi chng t ca cc php v c kh nng chuyn bin nhng chng t ny lm pht sinh ra mi hin tng (php) trong v tr, l php hin hnh. Do kh nng chuyn bin m thc ali-da cng c tn l thc d thc (d thc thc). Nh vy, cu ni D thc sinh khi hin hnh trn c ngha l: Thc a-li-da chuyn bin cc chng t lm pht sinh ra cc php hin hnh. Trong cu nh ngha ny th chng t l nhn, hin hnh l qu, m d thc chnh l tin trnh chuyn bin lm cho nhn bin thnh qu. Ni cch khc, d thc l tin trnh chuyn bin t nhn n qu, do , nhn y c gi l d thc nhn, v qu y c gi l d thc qu. (04) Trong bi nguyn tc, tc gi c dng hai ch nhp xc (), c l do in nhm (v t dng ging nhau), ng ra phi l nhp cu (), c ngha l tin vo tm tn bn, ngha bng l nhn ti qui t cng ph t mt ngi. Ngy xa, vua ng Thi-tng ng ni ca oan-mn, trng thy cc v tn tin s ni nhau i ra, bn vui mng tht ln: Anh hng trong thin h u qui t ht v triu nh ta vy! (Thin h anh hng nhp ng cu trung h! !) Do in tch ny, ngi i sau gi nhng ngi i thi c trng tuyn l nhp cu. (05) Trong bi nguyn tc, tc gi c dng in tch danh lc Tn Sn (). Tng truyn, nc Tng (c ngi ni nc Ng) c cu hc tr tn Tn Sn, cng vi ngi bn cng lng ln kinh d thi. Kt qu, Tn Sn thi u hng cht, tn c yt cui bng, cn ngi bn th hng, tn b lt s. Tn Sn v lng trc mt mnh, cha m ca ngi bn hi thm tnh hnh con mnh th Tn Sn tr li: Tn Tn Sn c ghi cui bng, cn tn con bc th ngoi ca tn Tn Sn. Cu ni ny c ngha l ngi bn ca Tn Sn hng thi, tn b lt ra ngoi bng vng. Do cu ni ny, ngi i sau gi nhng ngi thi hng l danh lc Tn Sn.
24
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (06) Chng 41, thin Tn Tm - thng, sch Mnh T chp: ng Cng-tn Su ni: o ca ngi qun t rt cao xa, hon m, nhng i vi ngi hc th o kh khn nh th ln tri, khng th hc c. Ti sao khng lm cho n thp bt xung cho ngi hc theo kp c t nhiu, khin cho h mi ngy mi c gng hn ln? Thy Mnh T p: ng kin trc s khng th v ngi th n km ci m b i si dy bng mc; ng chng qun bn cung khng th v ngi x th bt ti m ci bin ci th ko cung lm cho hp li. Ngi qun t dy ngi hc o cng ging nh dy x th bn cung, ch ko dy cung cho ng mc m khng bn mi tn i, nhng ging nh mi tn bay ra pha trc. Cho nn ngi qun t ch cn gi ni trung o m ng, ai c kh nng hc th t mnh c gng. Ch trung o y c ngha l khng phi kh m cng khng phi d. (07) Ni tr ni nhn: Thin H T trong kinh Dch c cu: Ngi nhn thy o th ni o l nhn; ngi tr thy o th ni o l tr. Nhn cu ni ny, ngi i sau, h cng mt s vt m mi ngi c cch nhn khc nhau, gi l kin nhn kin tr. (08) Xin xem li ch thch s 3, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 1,2 v 3, sch Gio Khoa Pht Hc Cp Hai (GKPH II), quyn thng, Hnh C dch v ch thch b tc, Ban Bo Tr Phin Dch Php Tng Vit Nam (BBTPDPTVN) n hnh ti Calfornia, nm 2005. (09) Xin xem li ch thch s 8, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 25, 26 v 27, sch GKPH I. (10) Xin xem li ch thch s 24, bi 3, sch GKPH II va dn trn. (11) Xin xem li ch thch s 5, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 1,2 v 3, sch GKPH II va dn trn.
(12) Chng 21, thin Dng Ha, sch Lun Ng chp: T Ng ni vi Khng T: Vic tang cha m 3 nm l qu lu, ti thy ch mt nm l ! V ngi qun t khng thc tp L trong 3 nm th L s b bi hoi; khng thc tp Nhc trong 3 nm th Nhc s b hoang ph. La c n ht, la mi c; g di ly la qua bn ma cng bin i; cho nn vic c tang ch cn mt nm l ri. Khng T hi: Trong thi gian c tang, ng n cm go trng, mc o gm, lng ng c thy yn n khng? T Ng p: Ti thy lng yn n. Khng T ni: Nu ng thy tm mnh yn n th c lm! Ngi qun t trong thi gian c tang 3 nm, v trong lng au bun nn d n cao lng m v cng khng thy ngon, tai nghe nhc m khng thy vui, trong cn phng sang trng m khng thy thoi mi; cho nn u c nhn tm ch c tang mt nm! Nay ng thy an tm th hy c lm nh ng ni! T Ng ra v. Khng T bo cc mn : T Ng qu tht l ngi khng c lng nhn! Tr con sinh ra, phi sau 3 nm mi ri ngc m. Vic c tang cha m 3 nm l thng l ca mi ngi trong thin h, T Ng c lng yu knh v n p cng n cha m n 3 nm chng? c cu chuyn trn y trong sch Lun Ng, chng ta thy, nu ch c mt cu ni ca Khng T ng thy tm mnh yn n th c lm! nh tc gi ghi li trn, th qu l mt bin php tuyt ho nh tc gi ni. Nhng, qua nhng li i p gia Khng T v T Ng trong cu chuyn trn, chng ta thy trong ca Khng T vn khng cho vic lm ca T Ng l ng. Cu ni ng thy tm mnh yn n th c lm! ch chng t rng Khng T khng mun ni ti ni lui nhiu li v ch i vi mt k m ng thy r l khng c lng nhn; ch khng phi ni nh th l ng chp nhn vic lm ca T Ng. V vy, cu ni y nht nh khng phi l mt bin php tuyt ho; v tc gi trch cu ni y vo on vn trn cng khng ph hp vi ngha ca on vn; v cng khng ph hp vi Pht php.
25
Bi 4
TNG HOA NGHIM (phn 1)

I. KINH HOA NGHIM C 3 BN v 3 LN DCH
Kinh i Phng Qung Pht Hoa Nghim, gi tt l Hoa Nghim, do c Thch Tn ging ni trong khong thi gian 21 ngy u tin sau khi thnh o. Sau khi c B-tt Vn Th v tn gi A Nan kt tp, kinh ny c ct gi Long-cung. V sau B-tt Long Th vo Long-cung thy c kinh ny. Theo truyn thuyt, kinh ny c 3 bn, bn thng c mi i thin th gii vi trn s1 cu k, gm trong mt t thin h2 vi trn s phm; bn trung c 49 vn 8.800 cu k, gm trong 1.200 phm; bn h c 10 vn cu k, gm trong 38 phm. V hai bn thng v trung qu s, ngi phm phu trong th gian ny khng th no c ni, nn B-tt Long Th ch mang v bn h lu truyn th gian. Bn kinh h ny, sau khi c truyn vo Trung-quc, tng tri qua ba ln phin dch do ba v dch s, tn kinh tuy ging nhau, nhng quyn s khc nhau. Bn dch ca ngi Pht Bt La vo i Tn gm 60 quyn, gi l Cu Dch Hoa Nghim, hay Lc Thp Hoa Nghim. Bn dch ca ngi Tht Xoa Nan vo i ng gm 80 quyn, gi l Tn Dch Hoa Nghim, hay Bt Thp Hoa Nghim. Bn dch ca ngi Bt Nh vo i ng gm 40 quyn, gi l Hu Dch Hoa Nghim, hay T Thp Hoa Nghim. K tht, c ba bn Hoa Nghim ny u khng phi l ton b: bn Cu Dch ch c ba vn su ngn cu k, bn Tn Dch ch c bn vn nm ngn cu k, u khng c mt na; bn Hu Dch th ch c mt phm, tc phm Nhp Php Gii ca kinh ny m thi. Cho nn, qu v hc gi nu c tng nghin cu, th nn ly b Bt Thp Hoa Nghim lm tiu chun, cn hai b kia ch tham kho thm m thi.
II. PHP L ca TNG NY DO TRUNG QUC PHT MINH

Tng Hoa Nghim y c vo kinh Hoa Nghim m thnh lp gio thuyt. V s t ca tng ny l ha thng Thun(1) ni Chung-nam, trong khong Trn - Ty(2); truyn n cc ngi Tr Nghim(3), Php Tng3, Trng Qun4, Tng
26
Mt5 (4), th gio ngha thm hon b. Ch lp lun ca tng ny l y c vo b Thp a Kinh Lun do B-tt Th Thn trc tc. Php l ca tng ny hon ton do ngi Trung-quc pht minh, chng phi nh cc tng phi khc cn c vo cc hc thuyt t n- n, cho nn c th ni, n l t tng c trng ca Trung-quc.
III. NM GIO MI TNG

Tng ny em gio php ca c Thch Tn chia l MM GIO v MI TNG(5). Nm gio l do PHP m chia; mi tng l do L m chia. Nm gio l: 1) Tiu tha gio, l gio php dy cho hng cn c thp km, tr n, ch ni v sinh khng6 m cha ni n php khng, cho nn cng gi l ngu php Thanh-vn gio7. 2) i tha th gio, l va ra khi tiu tha, bc u nhp vo gio php i tha. Tuy ni l i tha nhng cha t n l tnh vi diu rt ro, cho nn ni l th gio; th gio li chia ra c tng th gio v khng th gio8. 3) i tha chung gio, l i vi cn c thun thc i tha, ni gio php tn cng chn l. 4) i tha n gio, l ni cc php mn n ng i tha. 5) Nht tha vin gio, l gio php vin mn ti thng, ni r bin tnh vin dung, duyn khi v tn, cng cc th tnh cc php. Nh kinh Php Hoa, i vi hnh gi tim cn, ni gp ba tha vo mt tha, gi l ng gio nht tha; nh kinh Hoa Nghim, i vi hnh gi n cn, khng ni ti ba tha, m ch r thng mt tha, gi l bit gio nht tha9. Mi tng l: 1) Cc b phi tiu tha nh c T, Php Thng, Hin Tr, Chnh Lng, Mt Lm Sn, ni ng php u tht c, gi l tng Ng php cu hu. 2) Cc b phi tiu tha nh Tuyt Sn, a Vn, Ha a, ni tt c u l v ng, nhng php th th thng hng, gi l tng Php hu ng v. 3) Cc b phi tiu tha nh K Dn, Php Tng, m Quang, Ch a Sn, Ty Sn Tr, Bc Sn Tr, ni php hin ti l c, cn php qu kh v v lai th khng c, gi l tng Php v kh lai. 4) B phi tiu tha nh Thuyt Gi, ni php hin ti l gi c m cng l tht c, gi l tng Hin thng gi tht.
27
5) B phi tiu tha nh Thuyt Xut Th, ni th gian l h vng, xut th gian l chn tht, gi l tng Tc vng chn tht. 6) B phi tiu tha nh Nht Thuyt, ni cc php ch c gi danh, khng c tht th, gi l tng Ch php n danh. 7) Kinh Bt Nh, lun Trung Qun v.v thuc i tha th gio, ni cc php u khng, gi l tng Nht thit giai khng. 8) Kinh Lng Gi, lun Khi Tn v.v thuc i tha chung gio, ni r gio ngha v th tnh chn nh, gi l tng Chn tht bt khng. 9) Thin tng thuc i tha n gio, dt bt ni nng suy ngh, trc chng chn l, gi l tng Tng tng cu tuyt. 10) Nht tha vin gio ni r gio ngha v php gii vin mn, y mun c, gi l tng: Vin minh c c. Tng Hoa Nghim ny, trong nm gio th thuc vo Bit gio nht tha ca Nht tha vin gio; trong mi tng th thuc tng Vin minh c c.
CH THCH
01. Tc l bng s ht bi nh do mi i thin th gii nghin nt ra. 02. Mt t thin h tc l bn i chu trong mt tiu th gii. Xin xem li on th 3, bi 29, sch S Cp Gio Bn. 03. Ngi Php Tng vn ngi nc Khng-c, V hu ban hiu l Hin Th, l v t th ba ca tng Hoa Nghim. 04. Ngi Trng Qun c tr ti cha Thanh-lng ni Ng-i. i vua ng c-tng, ngi tng vo ni in ging kinh, vua nghe diu php m thy tm thn mt m, bn ban hiu cho ngi l Thanh Lng php s, l v t th t ca tng Hoa Nghim. 05. Ngi Tng Mt cng gi l Khu Phong php s, l t th nm ca tng Hoa Nghim. 06. Sinh khng cng gi l ng khng hay nhn khng, l mt trong hai khng, c ngha l chng sinh do nm un gi hp m thnh, khng c tht th; l php nhn duyn sinh, ngay ni php y l khng, cho nn ni l sinh khng. 07. Hng Thanh-vn m chp php tiu tha m khng bit g v diu l php khng ca i tha, cho nn gi l ngu php. Mt ngy no hiu r l i tha, hi tm hng v i tha, th gi l bt ngu php tiu tha. 08. Nh kinh Gii Thm Mt, lun Duy Thc v.v phn bit c nm tnh, kin lp vn php y tha, gi l tng th gio; nh kinh Bt Nh, Tam Lun v.v ni cc php u khng, nu r tnh bnh ng khng th nm bt v.v, gi l khng th gio. 09. Xin xem li on Cch phn gio tng ca tng Hoa Nghim trong bi 27, sch Trung Cp Gio Bn.
28
PH CH
(01) Thun (557-640): l v S-t ca tng Hoa Nghim, Trung-quc. Ngi h , ngi huyn Vnnin, chu Ung (Trng-an, Thim-ty ngy nay), thi i nh ng. Ngi xut gia nm 18 tui, php hiu l Php Thun. Ngi bm tnh thun hu, tr tu tuyt lun, lc u theo hc Thin vi ngi Tng Trn cha Nhn-thnh, sau vo ni Chung-nam, tuyn dng gio ngha Hoa Nghim. Vua ng Thi-tng nghe danh c ca ngi, bn mi vo cung knh l. Ngi cng du phng gio ha khp ni, nht l vng Lng-h, khuyn ngi nim Pht A Di . Ngi cng son mt s bi vn tn vnh ci Tnh-. Cui i ngi li tr v c tr cha Nhn-thnh, n nm 84 tui th th tch, c ngi i sau coi l ha thn ca B-tt Vn Th. Ngi c ch s c c o i vi kinh Hoa Nghim, cho nn tng c ngi i xng l Hoa Nghim ha thng, v tn lm v t th nht ca tng Hoa Nghim. C thuyt ni ngi l ngi qu n-hong, nn cng xng ngi l n Hong B-tt; li cng xng l Tm tn gi. Trong s t ca ngi, ngi Tr Nghim l ni ting hn ht. Trc tc ca ngi c: Hoa Nghim Ng Gio Ch Qun, Hoa Nghim php Gii Qun Mn v Hi Ch Tng Bit Kin Tng. (02) Trn - Ty: tc trong khong t nm 557 n nm 619. (03) Tr Nghim (602-668): Ngi h Triu, ngi tnh Cam-tc, hiu l Ch Tng i s, l v cao tng i ng, t th nh ca tng Hoa Nghim. Ngi t tui u th c duyn vi o Pht, trong cc tr chi thng cht thnh thp, hoc t mnh lm nh php s ging kinh, bo cc a b khc ngi quanh lm thnh chng. Nm 12 tui ngi c theo i s Thun vo ni Chung-nam, ti cha Ch-tng, theo hc vi s huynh ( t ca ngi Thun) l php s t (?-?), ngy m chuyn cn. Nm 14 tui ngi c th pht, sau c cho theo hc Nhip i Tha Lun vi php s Php Thng (567-645). Nm 20 tui ngi th gii c tc, hc lut T Phn v cc kinh lun nh T m, Thnh Tht, Thp a, a Tr, Nit Bn, v.v Sau li theo hc Hoa Nghim vi php s Tr Chnh (559-639). Ngi cng c khp Kinh Tng, v nghin cu rt k Thp a Lun. Nm 27 tui ngi bt u trc tc, son Hoa Nghim Kinh Su Huyn K, tr thnh gio ngha nn tng cho tng Hoa Nghim. T ngi chuyn ging kinh Hoa Nghim, gio ha khng bit mt mi. Ngi thng cha Ch-tng, cho nn tng c ngi i xng l Ch Tngg i s; v cui i ngi li c tr cha Vn-hoa, cho nn li c xng l Vn Hoa tn gi. Nm 67 tui ngi th tch. Trc tc ca ngi c Hoa Nghim Kinh Su Huyn Phn T Thng Tr Phng Qu, Hoa Nghim Kinh Ni Chng Mn ng Tp Khng Mc, Hoa Nghim Ng Thp Yu Vn p, Hoa Nghim Nht Tha Thp Huyn Mn, Kim Cang Bt Nh Ba La Mt a Lc S, V Tnh Nhip Lun S. t ca ngi c Hoi T, Php Tng, Nguyn Hiu, Ngha Tng, Bc Trn, Tu Hiu, o Thnh v.v, trong , ngi Php Tng (tc Hin Th) c chnh thc truyn ni tng ch Hoa Nghim, ri pht dng rc r, lm cho tng Hoa Nghim tr thnh mt tng phi hon b, c bit ca Pht gio Trung-hoa. Ngi Php Tng, v phng din truyn tha th l v t th ba, nhng trn thc t, gii Pht hc ai cng coi ngi l v t khai sng chnh thc ca tng Hoa Nghim. V tiu s ngi Php Tng, xin xem li ph ch s 8, bi 30, sch GKPH II, quyn h, Hnh C dch v ch thch b tc, BBTPDPTVN n hnh nm 2006 ti California. (04) Tng Mt (780-841): l v cao tng i ng, t th nm ca tng Hoa Nghim Trung-quc. Ngi h H, qu T-xuyn. Nm 28 tui ngi ln kinh ng th, khi n Toi-chu, gh li o trng ca ha thng o Vin nghe thuyt php, bn xin xut gia, c ha thng cho th gii c tc. Sau khi th gii, ngi c ha thng cho sang cha Tnh-chng ch-chu hc Thin vi thin s Nam n ( t ca thin s Thn Hi); ri li n cha Bo-quc Lc-dng tham hc vi thin s Thn Chiu. Nm 31 tui ngi xin nhp lm mn h ca i s Trng Qun, chuyn hnh tr gio hc Hoa Nghim. T nm 37 tui ngi lun ti cha Tr-c trn ni Chung-nam, quyt khng xung ni. Ti y, trong 3 nm rng r ngi chuyn c Tng Kinh, c son b Vin Gic Kinh Khoa. Sau ngi chuyn sang cha Tho-ng, cng trn ni y, c son b Vin Gic Kinh i S; ri li chuyn sang Khu-phong lannh u Nam ca ni, chuyn tng kinh, tu thin. Nm 49 tui ngi vng chiu vo cung ging kinh, 29
Gio Khoa Pht Hc - cp ba c vua ng Vn-tng (827-840) dng hu l trng i, cc quan t tng quc tr xung, cho n cc thn ho nhn s u knh trng; nhng chng bao lu th ngi xin tr v ni. Nm 62 tui ngi th tch, php lp 34 nm. Lc ti th, v thy chng trong thin mn hay kch bc nhau, nn ngi son b Thin Nguyn Ch Thuyn Tp (100 quyn), su tp thin ng, xng ch trng Gio Thin nht tr, t nh c s cho Pht gio Trung-quc trong khong t cui nh ng cho ti nh Tng. Nhng trc tc khc ca ngi gm c: Nguyn Nhn Lun, Vu Lan Bn Kinh S, Hoa Nghim Kinh Lun Qun, Vin Gic Kinh i S Thch Ngha Sao, Kim Cang Bt Nh Kinh S Lun Ton Yu, Khi Tn Lun S Ch, Ch Hoa Nghim Php Gii Qun Mn, Trung Hoa Truyn Tm a Thin Mn S T Tp , v.v c thy hn 30 b. (05) Gio v tng: Xin xem li ch thch s 21, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 10,11 v 12, sch GKPH I, dn.
BI TP
1) Sau khi kt tp, kinh Hoa Nghim c ct gi ti u? V sau do v B-tt no ly v? Bn H ca Kinh do ngi ly v c bao nhiu cu k, gm trong bao nhiu phm? 2) Dch gi ca ba b Kinh Hoa Nghim: Cu dch, Tn dch v Hu dch, l ai? Mi b y c bao nhiu quyn? 3) Th no l i tha th gio, Tng th gio, v Khng th gio? 4) ng gio nht tha v Bit gio nht tha khc nhau th no? 5) Hy cho bit ch trng ca cc tng Php v kh lai, Chn tht bt khng v Vin minh c c. 6) Tng Hoa Nghim thuc v gio no trong nm gio? V thuc tng no trong mi tng?
30
Bi 5

IV. PHP GII DUYN KHI cng PHP GII TAM QUN
Tng Hoa Nghim cho rng php gii1 l duyn khi v tn2, v u do mt tm pht hin. Tc dng ca tm khng th suy ngh lun bn, rng ri vng lng, bao trm php gii, sinh thnh vn hu. Tt c cc php cng lm duyn cho nhau m sinh khi, lp lp v tn, mt v nhiu dung nhau, ln v nh trong nhau3, mt php tc l mun php, mun php tc l mt php, dung thng cng khp, khng chng ngi nhau, nh cc vin ngc bu trong tm li ca tri Thch4 chiu hin ln nhau; gi l php gii duyn khi, hoc v tn duyn khi. Tt c mi s vt trong v tn th gii, khp mi phng ba i, u l s duyn khi ca mt tm ny, bao qut tt c, khng h b st. S-t Thun y theo php gii m lp ra ba php qun: 1) Chn khng tuyt tng qun: Qun chiu tt c mi s vt n tn cng php gii, u khng ngoi nhn duyn sinh, u l y tha khi5(1), khng c t tnh, ng qui v chn khng bnh ng(2), xa la mi hnh tng. Tt c sum la vn tng m chng sinh trng thy, u do vng tnh bin k(3); cng nh con mt b au nhn thy hoa m trn khng trung, tht tnh ca nhng hoa m y ch l h khng, mt ci cng khng h c. Qun chiu nh th gi l chn khng tuyt tng qun. 2) L s v ngi qun: thc tp php qun chn khng, tiu tr ht hnh tng h vng ca cc php, thy c tht tnh ca cc php ch l chn nh; nhng ci chn nh ny li c y hai ngha bt bin v ty duyn(4). Bt bin l ng trn phng din th m ni; ty duyn l ng trn phng din dng m ni. Ti v c y hai mt th v dng, cho nn t trong ch ngng ng m c th sinh khi ra vn php, l thuc v s; mi s mi vt u ly chn nh lm tnh, l thuc v l. L c th sinh ra s, ton s tc l l. Thc tp qun chiu nh th, gi l l s v ngi qun. 3) Chu bin hm dung qun: bit tt c s tng trong php gii u do tnh ty duyn ca chn nh sinh khi, vn php c sinh khi ny hon ton khng xa cch tnh chn nh, tnh nguyn mt v bnh ng, khng th phn
31
cch; v nu c th phn cch th khng phi l chn nh. Cho nn mi s mi vt, cho n ht bi nh, u hon ton y th tnh chn nh. Hnh gi qun chiu mi s mi vt u nh th tnh , dung thng ton c php gii, hm nhip nhau, dung cha nhau, trng trng v tn. Trong anh cng c ti, trong ti cng c anh. Thc tp qun chiu nh th, gi l chu bin hm dung qun.
V. BN PHP GII
Vn hu pht sinh t mt tm, th mt tm dung nhip vn hu, t m c bn loi php gii: 1, vn php trong th gian c hnh tng sai khc nhau, khng php no ging php no, khng th ln ln nhau, l S php gii; 2, l th chn nh bnh ng l ni y c ca vn php, l L php gii; 3, chn nh sinh khi ra vn php, cho nn vn php cng tc l chn nh, l th v s tng dung cha nhau, c y trong nhau, thng sut khng chng ngi, l tc l s, s tc l l, l L S v ngi php gii; 4, cc php hm nhip nhau, trng trng v tn, khng chng ngi nhau, mt v nhiu tc l nhau, ci ln ci nh dung cha nhau, nhc ln mt vt l ng thi thu gm ton th cc vt khc, y tng ng, l S S v ngi php gii.
VI. BN LOI DUYN KHI

V vn php duyn khi, c bn loi kin gii khc nhau: Tiu tha gio ch trng nghip cm duyn khi, ngha l vn php u do s cm ng ca nghip lc m sinh khi; i tha Th gio ch trng a-li-da duyn khi, l gio ngha ca Tng tng, gii thch rng, thc a-li-da cha gi v lng chng t ca vn php, tt c cn thn kh gii u t thc m sinh khi; i tha Chung gio ch trng chn nh duyn khi, ngha l chn nh ty duyn m sinh khi vn php; Nht tha Vin gio ch trng php gii duyn khi, ngha l tt c mi s vt trong khp php gii, hu vi v v vi, sc v tm u tn ti trong nhau, c qu kh, hin ti, v lai, tt c u thnh mt i duyn khi, do mt php m thnh tt c php, do tt c php m khi sinh mt php, tt c php u khng thot khi mi quan h h tng c th t ch khng c m t sinh khi mt cch c lp. y chnh l quan im bt ng gia tng Hoa Nghim vi ba gio va ni trn(5). Li na, trong nm gio do tng ny phn chia, th ch c i tha
32
n gio l cha ni ti duyn khi, l v loi gio y xa la ngn thuyt, vn t, tm tng, khng ni ti gio tng vy.
CH THCH
01. Php tc cc php, gii tc ranh gii; cc php u c t th v ranh gii khc nhau, gi l php gii. V vy, mi mt php gi l php gii, m gi tng qut vn hu cng l php gii. 02. Mi s vt u do cc duyn hp li m sinh khi, gi l duyn khi; vn s vn vt trong php gii cng lm duyn cho nhau m sinh khi, lp lp v tn, gi l duyn khi v tn. 03. Ngha l mt vt hm nhip nhiu vt, nhiu vt cng hm nhip mt vt, vt ln c th trong vt nh, vt nh cng c th dung cha vt ln. 04. Tri Thch treo tm li ton bng ngc bu trang sc cung in, nh sng ca cc ht ngc chiu ri ln nhau, mt ht ngc chiu hin tt c ht ngc, tt c ht ngc hin ht trong mt ht ngc; mi mt ht ngc u nh vy, nh hin trng trng v tn. 05. Xin xem li ch thch s 9, bi 27, sch Trung Cp.
PH CH
(01) Y tha khi: tc t tnh y tha khi, hay t tnh duyn khi, l mt trong ba t tnh (chn tng) ca vn php do tng Duy Thc thnh lp. Khi qun st v chn tng ca vn php, cc nh Duy Thc Hc phn tch c ba t tnh nh sau: 1) T tnh y tha khi (ni l y tha duyn nhi sinh khi), tc l nng vo nhng vt khc m sinh khi. Mt vt khng th no t h v m t mnh sinh ra mt cch c lp, m phi do nhiu vt khc (duyn) hp li mi sinh ra n. Tt c vn php u nh vy, u nng vo nhau m sinh thnh, tn ti v hoi dit. 2) T tnh bin k s chp: tc l b gn cho bi nhn thc sai lm ca con ngi. Vn php l i tng nhn thc ca con ngi, m nhn thc ny th hon ton l vng tng phn bit, lun lun sai lm, cho nn gi l bin k. Vn php vn bnh ng, khng c nhng tnh cht i i nh tt xu, cao thp, rng hp, ln nh, d sch, xu p, v.v Nhng s d vn php b coi l c tt xu, cao thp, xu p, v.v u l do nhn thc sai lm ca con ngi. 3) T tnh vin thnh tht: tc l tnh cht vin mn, thnh tu v chn tht ca vn php. chnh l bn thn, th tnh, hay chn tng ca vn php, hon ton khng do tm to tc ra. Vi t tnh ny, vn php khng sinh khng dit, khng thm khng bt, khng d khng sch, khng ln khng nh v.v, khng th nhn thc bng khi nim, khng th din t bng li ni. Vn php hin hu nh th , trong cch thc ca chng, khng qua trung gian ca vng tng phn bit, ca nhn thc sai lm ca con ngi. Bn cht nhn thc ca con ngi l bin k (vng tng phn bit). Vy ngi tu hc phi thc tp qun chiu tnh y tha khi ca vn php dit tr mi nhn thc sai lm (tnh bin k) v vn php, ngay lc th chn tng vin thnh tht ca vn php lin hin l. (02) Chn khng bnh ng: l chn khng th khng c nhiu t, cao thp, di ngn, rng hp, tt xu v.v, hon ton bnh ng. (03) Vng tnh bin k: tc l bin k chp. Vn php l i tng ca nhn thc con ngi, v nhn thc y hon ton l vng tng phn bit, cho nn vn php mi c ln nh, tt xu, cn mt v.v Do
33
Gio Khoa Pht Hc - cp ba vy, nhn thc ca con ngi c gi l vng tnh bin k, hay bin k chp; cn vn php (tc i tng ca nhn thc) th gi l bin k s chp. (Xem li ph ch s 1 trn.) (04) Bt bin ty duyn: T tnh vin thnh tht ca vn php (xem li ph ch s 1 trn) cng c gi l php tnh hay chn nh. Chn nh chnh l thc th ca vn php, n khng sinh khng dit, v vi thng tr, cho nn gi n l bt bin (khng bao gi bin i). l v mt bn th, nhng v mt ng dng th n li ty theo cc duyn m khi ng, lm hin hin ra vn php thin hnh vn trng khp trong v tr, cho nn gi n l ty duyn. l hai mt m cng l hai ngha ca php tnh hay chn nh - bt bin th v vi, khng sinh dit; ty duyn th hu vi, sinh dit. i li, khi ni ty duyn bt bin th c ngha l vn php tuy do nhn duyn sinh khi, nhng thc th ca chng vn l thng hng, bt bin. (05) Tc Tiu tha gio, i tha Th gio v i tha Chung gio.
BI TP
1) Tt c mi s vt trong v tn th gii, khp mi phng ba i u do ci g duyn khi? 2) Qun chiu nh th no th gi l l s v ngi qun? 3) Hy trnh by v bn php gii v ngha ca chng. 4) Hy gii thch th no l a-li-da duyn khi, th no l php gii duyn khi. 5) V sao i tha n gio khng ni ti duyn khi?
34
Bi 6

VII. MI DUYN KHI MU NHIM
Mi duyn khi mu nhim l mi php mu nhim lm duyn cho nhau sinh khi cc php khc, cng tc l tng trng ca s s v ngi php gii trong bn loi php gii vy. Nu hiu r gio ngha ny th c th vo su trong bin mu nhim ca b kinh ln Hoa Nghim; cho nn li c gi l mi cnh ca mu nhim. Nhng i s Ch Tng1 v i s Hin Th trnh by v mi cnh ca mu nhim ny khc nhau cht t; nay xin y theo tc phm Thm Huyn K2 ca i s Hin Th m trnh by s lc nh sau: 1) ng thi c tc tng ng mn: Cc php trong ba i u khng xa ri nguyn l duyn khi, khng nhng th, m trong cng mt lc, chng cn lm duyn cho nhau sinh khi, y trn vn. Trong khp mi phng th gii, mi quan h ca tt c s vt cc k mt thit vi diu, hp thnh mt i duyn khi m tn ti; mt ht bi dy ng l ton th lin chu nh hng. Ci cuc din vn php h ng ln nhau mt cch y trn vn y c gi l ng thi c tc tng ng mn. Cnh ca ny c coi l tng tng ca s s v ngi php gii; chn cnh ca cn li ch l nhng ngha khc ca cnh ca ny. 2) Qung hip t ti v ngi mn: Do mt php duyn khi thnh tt c php, th ci sc ca mt php y ln bao trm khng c g lt ra ngoi, gi l qung. Nhng nu tm n ci ch gc ca mt php y th gii hn ca n qu nh hp, gi l hip. Tt c vn php u c hai ngha rng hp nh th, vn dng mt cch t ti, khng chng ngi ln nhau, cho nn gi l qung hip t ti v ngi mn. 3) Nht a tng dung bt ng mn: Theo ngha ca mn qung hip t ti v ngi va c trnh by trn, khi ci t th ca mt php nhp vo trong tt c php, th ng thi ci t th ca tt c php cng nhp vo trong mt php y. Ci mt v ci nhiu dung cha nhau nh th, nhng bn v ca ci mt khng mt m bn v ca ci nhiu cng khng mt; v li, tng mt v tng nhiu, hai ci tng y thc hin nhin l khng ging nhau, cho nn gi l nht a tng dung bt ng mn; y l ng trn phng din dng m ni.
35
4) Ch php tng tc t ti mn: Theo ngha ca mn nht a tng dung bt ng va c trnh by trn, ngay khi ci th lc ca mt php nhp vo trong tt c php, th mt php ny tc l mt php ca tt c php. Ci th ca php ny lm thnh ton vn tt c php, nh th cng c ngha l, ngoi tt c php hon ton khng c mt php ny. Nh th th thu ht tt c php m lm thnh ci th ca mt php, th ngoi mt php ny hon ton khng c tt c php. Nh vy tc l, ci th ca tt c php l th rng, cn ci th ca mt php ny l th tht. Nh th , mt rng mt tht, mt php tc ni tt c php, tt c php tc ni mt php, t ti v ngi, cho nn gi l ch php tng tc t ti mn; y l ng trn phng din th m ni. 5) n mt hin liu cu thnh mn: Theo ngha va trnh by trn, ngay khi mt php tc ni tt c php, th tt c php l hin r m mt php th n kn. Ngay khi tt c php tc ni mt php, th mt php l hin r m tt c php l n kn. Hai tng hin v n ny u ng thi thnh tu y . Nh nu vng c thnh s t, khi thy vng th vng hin r m s t thnh ra n kn; khi thy s t th s t hin r m vng thnh ra n kn. n v hin cng lc thnh tu y m khng h chng ngi nhau, cho nn gi l n mt hin liu cu thnh mn. 6) Vi t tng dung an lp mn: Mt php tuy cc nh cng dung cha c tt c php. chnh l iu m trong kinh ni: Trong mt l chn lng m an lp mt cch rng ri v lng ci Pht thanh tnh trang nghim.3 7) Nhn La vng php gii mn: Nhn La dch l Thin Ch, tc tri Thch. Tm li ngc ca tri Thch, mi ht ngc u chiu hin hnh nh ca tt c cc ht ngc khc ca tm li y; l mt lp mi mi ht ngc nh hin. Hnh nh ca tt c cc ht ngc chiu hin trong mt ht ngc y, mi hnh nh li chiu hin hnh nh ca cc ht ngc; l hai lp mi mi ht ngc nh hin. C nh th m lp lp hnh nh cc ht ngc chiu hin, v cng v tn. Mi mt vi trn trong php gii u nh hin v bin ci nc, trong bin ci nc y li c vi trn, mi vi trn li nh hin bin ci nc; c nh th trng trng v tn, khng khc g tm li ngc ca tri Thch, cho nn gi l Nhn La vng php gii mn. 8) Thc s hin php sinh gii mn: Mn mt s, mt l, lin biu hin php mn v tn, khin cho ngi sinh tm tin tng v hiu bit, gi l thc s hin php sinh gii mn. 9) Thp th cch php d thnh mn: Tm mn trn nhm trnh by ci tng vin dung v ngi trong khng gian, mn th chn ny khng nhng ni r ci
36
chiu rng khng gian l nh vy, m c ci chiu di thi gian cng nh vy. 10 i gm c: qu kh, hin ti, v lai l 3 i; m mi mt i trong ba i ny li cng c 3 i qu kh, hin ti, v lai, v chi l 9 i; chn i ny tc l nhau, trong nhau, tm thu thnh 1 i; cng c thy l 10 i. Cc php tri cch nhau 10 i, tuy khc bit nhng thnh tu cng lc; ni, mt nim v mt kip dung thng nhau, tc l nhau, v nh trong mt gic mng ngn ngi m hin r cc s vic n c 10 nm, hay s vic ca c 10 nm m hin ra ch trong mt gic mng ngn, cho nn gi l thp th cch php d thnh mn. 10) Ch bn vin minh c c mn: Cc php trong mi phng ba i thnh l mt i duyn khi, th khi mt php pht sinh, cc php lin sinh theo; mt php l ch, cc php l bn. Theo m nu ln mt php, php no cng nh vy. Mt php y trn vn tt c cng c, nh mt trng trn sng r l ch, cc ngi sao quy qun chung quanh l bn, cho nn gi l ch bn vin minh c c mn. Mi cnh ca mu nhim nh va trnh by trn u y trong mt ht bi. Cng vy, v s ht bi trong khp th gii mi phng cng y mi cnh ca mu nhim, hm nhip nhau mt cch v ngi, dung thng nhau, trong nhau, trng trng v tn; nu ln mt ci lin tm thu ton th cc ci, tng ng vin mn; gi l php mn thp huyn duyn khi, hay cng c gi l php mn v tn duyn khi.(1)
CH THCH
01. Vn Hoa Tr Nghim i s cng c hiu l Ch Tng tn gi, l t th nh ca tng Hoa Nghim. 02. Tc tc phm Hoa Nghim Kinh Thm Huyn K do ngi Hin Th son gii thch kinh Hoa Nghim. 03. Xin xem phm L X Na trong bn kinh Tn dch(2).
PH CH
(01) Tt c 10 cnh ca mu nhim (thp huyn mn) m tc gi trnh by trong bi trn, c th c tm gn trong mt mnh Mt l tt c, tt c l mt (Nht tc nht thit, nht thit tc nht). Cng c th ni, y l mnh tm tt ton b yu ngha ca kinh Hoa Nghim. Yu ngha y ni v mi tng quan tng duyn chng cht ca tt c mi s vt trong v tr: S vt ny tc l s vt kia, s vt kia tc l s vt ny; mt s vt c mt trong tt c mi s vt, tt c mi s vt c mt trong mt 37
Gio Khoa Pht Hc - cp ba s vt; mt s vt tc l tt c s vt, tt c s vt tc l mt s vt. Theo nguyn l duyn khi, mt s vt khng th t n c mt, m do v s cc s vt khc, khng phi l n, hp li cu thnh. Mt cun sch chng hn, khng phi t n hin ra, nhng do tt c nhng ci khng phi l sch (nh giy, mc, my in, nhn cng, nhng vt liu lm ra giy, lm ra mc, lm ra my in, ri nhng th nui sng th lm giy, th lm mc, th nh in, v.v nhiu lm, k c tri trng khng kh, ni sng hoa c, cng khp v tr, khng k ht c!), tt c cng hp li lm thnh cun sch y. Bi vy, trong cun sch c mt tt c mi th trong v tr, mi th trong v tr u c mt trong cun sch; gia cun sch v mi th trong v tr khng c g ngn cch. Cun sch v mi th trong v tr cng lc lm thnh nhau, c mt trong nhau, tc l nhau. Hnh gi qun chiu n khi t c tu gic ny th tm tc khc c gii thot khi nhng rng buc, nhng hn ch ca ng chp v php chp, chm dt kh au. (02) Bn kinh Tn dch trong ch thch s 3 ca tc gi, tc l b kinh Lc Thp Hoa Nghim, cng gi l Cu dch Hoa Nghim, do ngi Pht Bt La dch vo i Tn.
BI TP 1) Nhng g l mi duyn khi mu nhim? 2) Hy gii thch th no l ng thi c tc tng ng mn? 3) Sao gi l n mt hin liu cu thnh mn? Hy nu mt th d lm t r l l y. 4) Vt vi t c th dung cha tt c php. C cu kinh vn no c th chng minh iu , xin hy vit ra. 5) Hy ni ci ngha 10 i. 6) Hy gii thch php gii nh tm li tri Thch.
38
Tng Hp Yu Ch cc bi 4, 5 v 6
1. Tng truyn kinh Hoa Nghim, sau khi do B-tt Vn Th v tn gi A Nan kt tp, c ct gi ti Long-cung. V sau, B-tt Long Th vo Long-cung, trng thy c ba bn kinh, nhng ch ly Bn H em lu truyn th gian. Thuyt nghe gn nh thn thoi, khng tin tng chc chn. Ly m suy, sut my trm nm sau ngy c Thch Tn nhp dit, trn ton ci n- ch c tiu tha gio thnh hnh, tt c kinh in i tha u b mai mt, khng c lu truyn; tnh hnh ny th ng l s tht. Nhng, khng c lu truyn l v khng c ngi hong dng, ch hon ton khng phi l b hy dit mt. 600 nm sau ngy Pht nhp dit, B-tt M Minh tp hp tng yu ca hng trm kinh in i tha trc tc b lun i Tha Khi Tn, xem s vic y th thy, kinh in i tha tng c nhiu nhn gian, nhng khng c ngi n, ging nh l tuyt tch vy. B-tt Long Th ly c kinh m li lng tng trong vic lu truyn, xt ra cng hp vi tnh l, ban u khng chc phi nh ni Long-cung mi c Hoa Nghim vy. n nh truyn thuyt v Bn Thng, Bn Trung, th hy c nghe nh vy i, cn s tht c hay khng th no, chng cn phi cu xt lm g; ti v, thuyt y d ng d sai th cng khng quan h g n tng ch ca vic hong dng. 2. Php gii duyn khi cng nh ba php qun v php gii tht l cch nhn cc k mu nhim ca tng Hoa Nghim i vi v tr vn hu. Php gii duyn khi tc l do tt c php m sinh khi mt php, do mt php m sinh khi tt c php, c hai s vic xy ra cng mt lc, khng ci no trc, khng ci no sau. Hy th ly mt si lng trn ngi chng ta lm mt php qun st. Nu mun si lng y sinh khi v tn ti th phi c mt thn th hon chnh, nu khng th ngi khng c, lm sao c si lng! Th n, nu mun duy tr ci thn ny, tt c cc iu kin sinh hot cn phi y , ci thn ny mi c th tn ti. Nh vy th ton th v tr, tt c tri trng sng ni, c cy nh ca, mi mi u phi kin lp. Do , s tht l phi dng tt c th lc ca mi quan h h tng ca tt c php mi c th sinh khi mt si lng; gi l do tt c php sinh khi mt php. Ni tri li, v mun sinh khi v duy tr mt si lng m phi sinh khi ton th v tr vn hu; gi l do mt php sinh khi tt c php. Hai lp ngha ny ging nh cy lau nng vo nhau m ng, mi duyn sinh khi, s duyn ca n cng sinh khi, trng trng v tn, khng c ci kia cho nn khng c ci ny, khng c ci ny th cng khng c ci kia; gi l php gii
39
duyn khi; cng l ni r ngha v tnh duyn khi ln nhau ca s s vt vt trong ton th php gii. 3. Cn nguyn ca php gii duyn khi l do chn nh khng gi t tnh, bt gic tm giao ng, bn sinh ra vn hu. Nu mun tr v ngun ci chn nh, ch cn tm trng rng th vn php lin tiu dit, khng c g khc! Nh sau khi tnh mng th cnh gii trong mng lin mt; m khi cha tnh, ngi vn thy cnh gii l c tht. Trong 10 php gii(1), ch c Pht l ngi tnh mng, chng sinh trong 9 php gii kia u cn m trong cnh gii mng! 4. Ci ln trong ci nh, nhiu ci trong mt ci, iu ny c hai mt l v s. Ni v mt l, bn trong mt ht bi c hm cha th lc ca ton th v tr, nu khng th th ht bi khng th tn ti. Hm nhip ci th lc ca ton th v tr trong mt ht bi, tc l ci ln trong ci nh, nhiu ci trong mt ci. Ni v s, nht qu ni Tu-di vo trong mt ht ci, nc c bn bin ln vo trong mt l chn lng, t ba vn hai ngn ta s t trong cn phng ch rng mt trng vung, l ci ln trong ci nh, nhiu ci trong mt ci. Ch Pht v B-tt trong t tnh, chng nhp tn cng ci l, li chng nhp tn cng cnh gii l s v ngi v s s v ngi; i vi tm th t ti, i vi php cng t ti, lm ch vn php, khng c g l khng nh . Ci tri Tha-ha-t-ti(2) Dc gii v ci tri Ma-h-th-la(3) Sc gii cng c mt phn bn lnh ny. Chng ta mang thn phm phu, khng c tr tu sng sut, mi b vn php sai khin, th lm sao m lm ch vn php! Cho nn i vi loi l lun ny, ch nn nghe bit m thi; nu mun tht chng th phi i tu hnh cho n khi t c a v B-tt mi li ni n; tm thi c th khng cn phi nghin cu k cng. 5. Nghip cm duyn khi, a-li-da duyn khi, chn nh duyn khi, php gii duyn khi, c bn lun thuyt y u ng l. Thuyt ba vi t, su th s c nu trong b lun i Tha Khi Tn, chnh l hnh tng ca vn php duyn khi. Trong ba vi t th tng vi t u tin l v minh nghip tng, l ch cho mt nim ban s bt gic m tm giao ng. Tm ng tc l nghip, v lin sau l sinh khi tng nghip; nghip rng buc vi tng kh, li vn l nghip vy. Cho nn vn php trong v tr, t u n ui, ton l nghip ch ng thao tng honh hnh, lm thnh tm li nghip rng ln bao la, trm khp v tn. Ci cch ly NGHIP nhn php gii nh th, gi l nghip cm duyn khi; v l ci nhn hon ton ng n, khng c im no sai lm. Tin thm mt bc m ni, tt c chng sinh t v th n nay, chuyn t mt bn th tinh rng rng sng thnh ra tm thc. Trong tm thc y, thc th tm l a-li-da lm ch, by thc trc u nng da vo n. Trong thc a-li-da, chng t ca
40
mi php gii, php nh(4) y , gp cc duyn nhim, tnh hun tp th pht khi thnh hin hnh. Mi phng ba i, v lng cnh gii y v chnh bo, u c xy dng nn di dng thc ny. Do cch ny m nhn php gii, gi l a-li-da duyn khi, v cng hon ton khng c mt im sai lm. Li tin thm mt bc m ni, vn php bi bi chng cht, ci ny khi ci kia dit, ton l ty duyn hin hin. Thc a-li-da vn l chn vng ha hp, m vng y ni chn m khi, ch nhn mt nim bt gic(5) khin cho ton chn thnh vng. Cch nhn nh th i vi vn php gi l chn nh duyn khi, d mt im cng khng sai lm. S vt tuy l nh th, nhng khi mt php khi sinh th th lc nhn duyn ca n ba khp, nh thn cy da, ko bn tri, nu bn phi, bao la rng ri; nu ni cho n cng th ton trong v tr, khng c mt php no m khng quan h vi cy da y. Chm mt ht bi lin giao ng c ton th gii. Cch nhn nh th i vi vn php gi l php gii duyn khi, l cch nhn hon ton ng n. Bn thuyt duyn khi va c trnh by trn i biu cho bn cch nhn vn php bn kha cnh, m kha cnh no cng ph hp vi chn l. Nu mun iu ha gia bn thuyt duyn khi , ch cn t xung mt li chuyn ng trn bn ch nht tm duyn khi, l c mt ci nhn xuyn sut. L do l v, bt lun l duyn khi theo cch no, nu tm khng giao ng th chng c php no sinh khi; v tm giao ng cho nn vn php mi sinh khi. Ch trng duyn khi ca ngoi o ng nhin khng th tr thnh mt l do. Vn php nu do thng duyn khi, th thng do t duyn khi no? Nu c duyn khi th thng duyn khi ri vo giai on th hai. l giai on th hai th trc giai on li cn c duyn khi, cho nn khng ni thng l u tin c! Nu khng c duyn khi th thng l loi qu khng c nhn, i vi chn l th iu ny hon ton khng ph hp. Cho nn ngi c phc mi c duyn nghe c Pht php, nu i trc cha gieo trng thin cn, cha tu tp tu nghip, tuy c nh cn lnh ln cng ch nghe c ngn thuyt ca ma Ba-tun(6) m thi. 6. Tng Hoa Nghim i vi tng Tnh c mi quan h ln, ti v phn sau cng ca kinh Hoa Nghim, sau khi Thin Ti ng t(7) tham hc vi 53 v thin tri thc(8), c ch chng c ngang bng vi ch Pht, th c B-tt Ph Hin v Thin Ti v c i chng trong php hi Hoa Nghim m tuyn ni 10 i nguyn vng(9), cng hng dn h qui v th gii Cc-lc phng Ty, trong mt i m vin mn qu Pht. Do c th thy, ni cui cng tr v ca kinh Hoa Nghim chnh l ci tnh Cc-lc! Kinh Hoa Nghim tng c
41
xng hiu l Vua ca cc kinh m cn hong dng ci tnh Cc-lc, ly lm ch cui cng quay v, th nhng ngi hy bng php mn Tnh cng tc l hy bng kinh Hoa Nghim vy! Chng l cc v B-tt ng-gic nh Ph Hin, Thin Ti, Vn Th, m tr thc khng bng bn phm phu chng ta ?! Nhng ngi tng khinh th php mn Tnh , khi xem thy iu ny cng nn cnh tnh! 7. C S php gii, L php gii, L S v ngi php gii v S S v ngi php gii, nhng khng c L L v ngi php gii. gii thch v L, trong bi hc trn(10) c ni r: L th chn nh bnh ng l ni y c ca vn php, gi l L php gii. S th c hng mun ngn th khc nhau, cho nn ni l s s; cn ci l th chn nh bnh ng ny xa nay vn ch c mt ci, khng h c ci th hai, th lm sao ni l l c?! V nh mt ng cha sinh ra vi ngi con, lc vit th c th ty ni bn cu nh sau: cha bnh an, con bnh an, cha con bnh an, cc con u bnh an; nhng khng th ni cc cha u bnh an, v ng cha cng ging nh l th chn nh, ch c mt ngi.

(01) Mi php gii (thp php gii, thp gii): Trong lun Ma Ha Ch Qun, i s Tr Gi c chia ra 10 loi th gii trong v tr: 1) a-ngc: th gii ca au kh cng cc; 2) Ng-qu: th gii ca i kht v bn thu cng cc; 3) Sc-sinh (Bng-sinh): th gii ca loi vt, ngu si tm ti; 4) A-tu-la: th gii ca hn th, cung bo, chm git; 5) Nhn: th gii ca loi ngi, hnh phc v au kh ln ln; 6) Thin: th gii ca loi tri, an vui, phc c cao hn loi ngi; 7) Thanh-vn: th gii ca bc gii thot do kt qu ca cng phu tu hc theo gio php ca c Pht m c gic ng; 8) Duyn-gic: th gii ca bc gii thot do kt qu ca cng phu t mnh qun chiu thc ti m c gic ng; 9) B-tt: th gii ca nhng bc i tr tu, lun lun em tnh thng yu, tr hiu bit v ch dng mnh phc v lm li ch cho mi loi, v quyt ch tinh tin tu tp mi cho n ngy thnh Pht ni cch khc, l nhng c Pht tng lai; 10) Pht: th gii ca bc gic ng cao tt, gii thot hon ton, hai hnh li mnh v li ngi u thnh tu vin mn. Trong 10 th gii , 6 th gii trc (a-ngc, Ng-qu, Bng-sinh, A-tu-la, Nhn v Thin) gm ton chng sinh phm phu m mui, c gi l su ci phm (lc phm), cng tc l 6 no lun hi (lc o lun hi); cn 4 th gii sau (Thanh-vn, Duyn-gic, B-tt v Pht) gm ton thnh nhn, c gi l bn ci thnh (t thnh); gp chung li gi l su phm bn thnh (lc phm t thnh).
42
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (02) Tri Tha-ha-t-ti (Tha-ha-t-ti thin): l tng tri th su, cao nht trong 6 tng tri ci Dc (lc Dc thin). Ngi tng tri th nm l Ha-lc thin, k ngay di, t mnh bin ha ra nm trn cnh hng th; ri ngi tng tri th su ny li ly nm trn cnh tng tri Ha-lc thin kia hng th mt cch t ti, nh lun i Tr ni: Ci ny chim ly s bin ha ca ngi khc lm vui cho mnh, cho nn gi l Tha-ha-t-ti. Ci tri ny lm ch ca c 6 ci tri Dc gii. i vi loi ngi th thin chng ci tri ny sng lu hn, oan chnh hn v sung sng hn rt nhiu. H sng n 16.000 tui, m mt ngy m di c chng bng 1.600 nm ci ngi. Ci tri ny cng c duyn vi Pht php, chnh c Th Tn tng ni mt hi kinh Hoa Nghim v mt hi kinh Bt Nh cung tri ny. Nhng ci tri ny cng c mt cung in v cng rng ln, p , l ch ca ma vng, chuyn tm ph hoi Pht php, m lun i Tr gi l Tha-ha-t-ti thin t ma (l mt trong 4 loi ma). (03) Tri Ma-h-th-la (Ma-h-th-la thin): tc l tri i-t-ti (i-t-ti thin), nguyn l thn Thp B trong B-la-mn gio. Nhng ngi tn phng v thn ny lp mt gio phi gi l i-tti thin ngoi o, cho rng tri i T Ti l bn th ca th gii, l cha t sinh ra vn vt trong v tr, tt c nhng s kh, vui, bun, mng v.v ca con ngi cm nhn cng tc l nhng kh, vui, bun, mng v.v ca tri i T Ti. Cho nn khi v tri ny vui mng th tt c chng sinh u an vui; khi v tri ny gin d th chng ma xut hin, th gii tao lon, chng sinh kh s. Khi th gii b hy dit th tt c vn vt u tr v ci tri i-t-ti ny. Bn cnh ci din mo c c, tri i T Ti cng c ci din mo ct tng, hay cu h v tr liu cho chng sinh. Ban u v tri ny c lit vo bc di i vi tri Phm Thin, v sau dn dn c nng ln tr thnh v thn ti cao, v c B-lamn gio coi l bn th thng tr bin khp v tr. Sau khi c dn nhp vo Pht gio, v thn ny tr thnh mt v thn th h, cng tn l i T Ti Thin, tr ti ci tri T-thin. (04) Php nh: l mt thut ng Pht hc. Ch nh () y c ngha l t nhin nh vy, khng do ai t t ra. Php nh ngha l cc php t nhin nh vy, t chng l nh th, khng do ai to tc c. V phng din tn ti th cc php u do nhn duyn ha hp m thnh, d nc c su ti u, d la c cao ti u, vn l vic t nhin nh th. V tnh cht, t th rn chc, nc th lu nhun, la th nng, gi th giao ng, cc php t nhin nh vy. V bn th chn nh, th tnh cc php vn thng hng bnh ng nh vy. (05) Bt gic: ngha l mt cnh gic, m mui, khng sng sut. (06) Ba-tun: trong kinh in thng gi l ma Ba-tun hay thin ma Ba-tun, dch l cc c, ch cho loi c ma lun lun tm cch dit mng sng cng thin cn ca con ngi. Thi Pht ti th, loi ma ny thng hay theo quy nhiu, ct cn tr s nghip gic ng ca Ngi. y l loi ma ci tri, nn gi l thin ma, v v c tr ti tng tri Tha-ha-t-ti (tng tri cao nht ca 6 tng tri ci Dc), nn lun i Tr gi l T-ti thin t ma, hay Tha-ha-t-ti thin t ma. (07) Thin Ti ng t: l v B-tt i cu o c cp ti trong phm Nhp Php Gii ca kinh Hoa Nghim. Trn ng cu o, ngi tng i v phng Nam, tri qua nhiu nc, tham phng vi rt nhiu v thin tri thc gm mi thnh phn nh t kheo, t kheo ni, c s nam, c s n, ng t, thin n, quc vng, vng phi, b la mn, trng gi, y s, thn cy, thn t v.v, c hc nhiu php mn, cui cng n o trng ca B-tt Ph Hin th chng nhp c php gii v sinh. Pht gio i tha thng em Thin Ti ng t (ging nh nng Long n trong kinh Php Hoa) lm v d in hnh chng minh cho thuyt tc thn thnh Pht. (08) 53 v thin tri thc: Thut ng Pht hc thng ni l ng thp tam tham, hoc y hn l Thin Ti ng t ng thp tam tham, ch cho vic Thin Ti ng t i du phng cu o c ghi chp trong kinh Hoa Nghim. Theo phm Nhp Php Gii trong kinh ny, trn ng du phng hc o, Thin Ti ng t trc tin cu hc vi B-tt Vn Th ( ti tu vin Cp C c trong vn K, kinh X-v, nc Kiu-tt-la), ri tin v min Nam, li tr ngc v Bc, tri qua hn trm thnh p, hi o vi 53 v thin tri thc, m v cui cng l B-tt Ph Hin. 53 v thin tri thc y c ghi theo th t nh sau (theo b i Phng Qung Pht Hoa Nghim Kinh, cng tc l T Thp Hoa 43
Gio Khoa Pht Hc - cp ba Nghim Kinh, do Tam tng php s Bt Nh dch ra Hn vn vo thi nh ng, c thu vo Tng i Chnh, quyn 10, mang s 293): 1) T kheo Ct Tng Vn ni Diu-phong, nc Thng-lc; 2) T kheo Hi Vn nc Hi-mn, pha Nam nc Thng-lc; 3) T kheo Diu Tr t lc Hi-ngn, bn ng Lng-gi, pha Nam nc Hi-mn; 4) i s Di Gi thnh Kim-cang-tng, nc t-la-t-tra, pha Nam t lc Hi-ngn; 5) Trng gi Tr Gii Thot t lcTr-lm, pha Nam thnh Kim-cang-tng; 6) T kheo Hi Trng x Bin-v-cu, pha Nam t lc Tr-lm; 7) N c s A X Na khu lm vin Ph-trang-nghim, l vng phi ca vua Diu Vin Quang thnh Vin-mn-quang, x Hi-triu, pha Nam x Bin-v-cu; 8) Tin nhn i Uy Mnh Thanh nc Na-la-t, pha Nam x Hi-triu; 9) B la mn Thng Nhit t lc Y-sa-na, pha Nam nc Na-la-t; 10) ng n T Hnh, con vua V y Tinh T Trng, thnh S-t-tn-thn, pha Nam t lc Y-sana; 11) T kheo Diu Kin nc Tam-mc, pha Nam thnh S-t-tn-thn; 12) ng t Cn T Ti Ch thnh Diu-mn, nc Vin-mn-a-vn, pha Nam nc Tam-mc; 13) N c s Bin C Tc thnh Hi-bit-tr, pha Nam thnh Diu-mn; 14) Trng gi C Tc Tr thnh i-hu, pha Nam thnh Hi-bit-tr; 15) Trng gi Tn Php Bo K thnh S-t-cung, pha Nam thnh i-hu; 16) Trng gi Ph Nhn thnh Ph-bin-mn, nc ng-cn, pha Nam thnh S-t-cung; 17) Vua Cam L Ha thnh a-la-trng, pha Nam thnh Ph-bin-mn ; 18) Vua i Quang thnh Diu-quang, pha Nam thnh a-la-trng; 19) N c s Bt ng nc An-tr, pha Nam thnh Diu Quang; 20) o s ngoi o Bin Hnh thnh -tt-la, pha Nam nc An-tr; 21) Trng gi C Tc u Bt La Hoa t lc Qung-i, nc Qung-i, pha Nam thnh -ttla; 22) Thuyn trng B Thi La thnh Lu-cc, pha Nam t lc Qung-i; 23) Trng gi Ti Thng p Lc-anh-lc, pha Nam thnh Lu-cc; 24) T kheo ni S T Tn Thn thnh Yt-lng-ca-lm, ncV-bin-t-h, pha Nam p Lc-anhlc; 25) Thiu n Pht T Mt a thnh Bo-trang-nghim ca t lc Him-nn, pha Nam thnh Ytlng-ca-lm; 26) C s T Sc La thnh Tnh-t-b-ngn, pha Nam thnh Bo-trang-nghim; 27) B-tt Qun T Ti ni B-t-lc-ca, pha Nam thnh Tnh-t-b-ngn; 28) B-tt Chnh Tnh V D Hnh ti o trng ca B-tt Qun T Ti; 29) Thn i Thin thnh Mn-ch, pha Nam ni B-t-lc-ca; 30) a thn T Tnh Bt ng B- o trng, nc Ma-kit-, pha ng Bc thnh Mn-ch; 31) D thn Xun-ha thnh Ca-t-la, pha Bc nc Ma-kit-; 32) D thn Ph Bin Ct Tng V Cu Quang B- o trng, nc Ma-kit-, pha Nam thnh Ca-t-la; 33) D thn H Mc Qun St Nht Thit Chng Sinh, cng B- o trng; 34) D thn Ph Cu H Nht Thit Chng Sinh Oai c Ct Tng B- o trng; 35) D thn C Tc Cng c Tch Tnh m Hi B- o trng; 36) D thn Th H Nht Thit Thnh Tng Trng Uy c B- o trng; 37) D thn Nng Khai Phu Nht Thit Th Hoa An Lc B- o trng; 38) D thn Th H Nht Thit Chng Sinh i Nguyn Tinh Tn Lc Quang Minh B- o trng; 39) Lm thn Diu Uy c Vin Mn i Knh lm vin Lam-t-ni, thnh Ca-t-la, pha Bc B- o trng; 40) Thiu n C Ba, thuc dng h Thch, thnh Ca-t-la, pha Ty Nam vn Lam-t-ni; 41) Ma Da phu nhn ni ta s t i ma-ni T-l-gi-na Bo Lin hoa tng; 44
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 42) Thin n Thin Ch Quang, con ca thin vng C Tc Chnh Nim ci tri ao-li; 43) S ng t Bin Hu thnh Ca-t-la; 44) ng t Thin Tri Chng Ngh thnh Ca-t-la; 45) N c s Ti Thng Hin (Hin Thng) thnh B-t-na, nc Ma-kit-, pha Nam thnh Cat-la; 46) Trng gi Kin C Gii Thot thnh c-in, pha Nam thnh B-t-na; 47) Trng gi Diu Nguyt, cng thnh c-in; 48) Trng gi V Thng Qun thnh Qung-i-thanh, pha Nam thnh c-in; 49) B la mn Ti Tch Tnh t lc t-ma, pha Nam thnh Qung-i-thanh; 50) ng t c Sinh v ng n Hu c thnh Diu--hoa-mn, pha Nam t lc t-ma; 51) B-tt Di Lc ta lu T-l-gi-na-trang-nghim-qung i, nc Hi-ngn, pha Nam thnh Diu-l-hoa-mn; 52) B-tt Vn Th S Li thnh T-ma-na; 53) B-tt Ph Hin. (Nu ng t c Sinh v ng n Hu c s 50 c k lm 2 v, v k lun v u tin trc khi Thin Ti i v phng Nam l B-tt Vn Th, th tt c l 55 v (ng thp ng thin tri thc). (09) 10 i nguyn vng: tc 10 hnh nguyn ln ca B-tt Ph Hin: 1) Thng knh l ch Pht (l knh ch Pht); 2) Thng khen ngi cng c vin mn ca cc c Nh Lai (xng tn Nh Lai); 3) Thng th phng v em tm cng dng ti thng cng dng ch Pht (qung tu cng dng); 4) Thng sm hi cc nghip xu mnh to ra t v th n nay, v tinh cn gi gn gii lut (sm hi nghip chng); 5) Thng ty h cc cng c ca ch Pht, B-tt, thnh nhn, cho n ca tt c cc loi chng sinh phm phu trong su no lun hi (ty h cng c); 6) Thng thnh ch Pht, ch v php s thuyt php cho Pht php tn ti mi th gian (thnh chuyn php lun); 7) Thng thnh ch Pht, ch B-tt thnh chng khng nhp nit bn, th hin lu di th gian thuyt php cu chng sinh (thnh Pht tr th); 8) Vnh vin nguyn theo Pht tu hc (thng ty Pht hc); 9) Thng ty thun mi yu cu ca chng sinh trong mc ch ha bnh ng (hng thun chng sinh); 10) Tt c cng c c c do thc hnh 9 hnh nguyn trn, xin em hi hng cho tt c chng sinh, hon thnh i nguyn thnh Pht (ph giai hi hng). 10 hnh nguyn trn y v cng rng ln, cho nn ni l nguyn vng; c ni r trong phn cht (tc quyn 40) ca kinh T Thp Hoa Nghim (cng tc l b kinh i Phng Qung Pht Hoa Nghim Kinh Nhp Bt T Ngh Gii Thot Cnh Gii Ph Hin Hnh Nguyn Phm) do php s Bt Nh dch ra Hn vn no thi i nh ng. (10) Tc bi 5 (mc V. Bn Php Gii) trn.
45
Bi 7

VIII. SU TNG VIN DUNG(1)
Tng Hoa Nghim ny cng cn phn tch tng trng ca php gii duyn khi, s s v ngi, m thnh lp gio ngha su tng; l: 1) Tng tng, ngha l mt ht bi gm cha vn php; v nh tp hp cc th ngi, gch, g, v.v... dng thnh mt cn nh, gi l tng tng. 2) Bit tng, ngha l vn php c sc, tm, l, s v.v... khc nhau; v nh cc th ngi, gch, g, v.v... trong mt cn nh, th tnh ca mi th u khc nhau, gi l bit tng. Hai tng tng v bit ny l ng v th m ni. 3) ng tng, ngha l vn php tuy khc nhau nhng c th dung hp nhau, tc thnh mt th; v nh cc th ngi, gch, g, v.v... c th ha hp cng nhau lm thnh cn nh, gi l ng tng. 4) D tng, ngha l cc php tuy dung hp nhau lm mt, nhng bn cht khc nhau ca tng php vn khng mt; v nh ngi, gch, g, , hnh loi v cng dng ca chng u khng ng nhau, gi l d tng. Hai tng ng v d ny l ng v tng m ni. 5) Thnh tng, ngha l cc php tuy khc nhau, nhng nhn v c th dung hp nhau, cho nn chng lm thnh nhau m thnh mt th; v nh cc th ngi, gch, g, u c tnh cht lm thnh nhau, mi kin lp lm th, gi l thnh tng. 6) Hoi tng, ngha l cc php tuy c th dung hp nhau lm thnh mt th, nhng nu mi php c ring v tr ca n, th vn by ra ci tng ring ca mi php, m khng th lm nn mt cn nh; v nh cc th ngi, gch, g, , em mi th v v tr ring ca chng, khng hp tc, th nh ca phng c g cng khng c, gi l hoi tng. Hai tng thnh v hoi ny l ng v dng(2) m ni. Trong su tng trn, ba tng tng, ng v thnh th ch v hp, thuc vin dung mn1; cn ba tng bit, d v hoi th ch v phn, thuc hng b mn2. Nhng su tng ny, nu la tng th khng c bit; la ng th khng c d; la thnh th khng c hoi; u hm hai ngha khng sai khc v sai khc. Hai ngha dung thng v ngi, th ci diu dng duyn khi v tn u c y trong ; xin trnh by trong biu sau y:
46
Tng Th Su Tng Hin Tng Bit ng Tng D Thnh Hoi Sai bit (Hng b mn) Khng sai bit (Vin dung mn)
Dng
IX. HNH V(3)

V giai v v thi gian tu hnh, theo gio l vin gio, tng ny minh nh c hai thuyt: hng b mn v vin dung mn(4). ng v hng b mn m ni, th c thuyt ba i chng o(5). Ba i l: Mt, i kin vn, tc l i qu kh tng nghe diu php Nht-tha, nhn m trng cn lnh gii thot, l a v phm phu. Hai, i gii hnh, tc l trong i hin ti c kin gii vin thng3, tu vin hnh4; t cc cp Mi-tn, Mi-tr, Mi-hnh, Mi-hi-hng, cho n cp Mi-a, u thuc trong a v ny, l a v thnh nhn. Ba, i chng nhp, tc l trong i v lai s chng nhp a v Diu-gic, ngha l qu v Pht. trong ba i ny, th trong i kin vn hon ton khng c on, cng khng c chng5; trong i gii hnh th tun t c on, c chng; trong i chng nhp th mt on tc tt c on, mt chng tc tt c chng. Cho nn c th bit, khi thnh Pht, tuy l chng nhp v ngi, nhng nu nhn sut t i qu kh th vn phi tri qua thi gian tun t tu tp v tun t on hoc; l thuyt tu hnh chng qu theo hng b mn. ng v vin dung mn m ni, do ni th m lun th t tnh php thn nguyn l thanh tnh, cho nn ni khng on m on, khng chng m chng. Do ni dng m lun th s s v ngi, ch bn y (6), cho nn ni mt on tt c on, mt chng tt c chng. Do ni hnh v m lun th tt c hnh tc l nhau, tt c giai v trong nhau, nhn qu khng hai, gic hnh vin mn lin thnh Pht. Do ni thi gian m lun, th mt nim tc l nhiu kip, nhiu kip tc l mt nim, nim v kip vin dung, di v ngn trong nhau; l thuyt tu hnh chng qu theo vin dung mn.
47
trn va cp ti hnh v, hng b khng tr ngi vin dung, vin dung khng tr ngi hng b, mt nim khng ngn tr ba k6, ba k tc l mt nim; tuy ni c hai mn hng b v vin dung, tu hnh chng qu tim n khng ng, nhng cng l v ngi nhau, tc l nhau, trong nhau; l gio thuyt v hnh v ca tng ny.
CH THCH
01. V giai v tu hnh ca hng B-tt, c theo ch phn tch ca tng Hoa Nghim th c hai mn: 1) Lc u v lc sau tc l nhau, gi l vin dung mn, hay vin dung tng nhip mn, ngha l trong mt a v hm nhip tt c cc a v trc sau; cho nn khi tu vin mn mt a v no cng u t n qu Pht. 2) Lc u v lc sau phn cch nhau, gi l hng b mn, hay th hng b mn, ngha l phi tun t tri qua cc cp Mi-tn, Mi-tr, Mi-hnh, Mi-hi-hng, Mia, khi no tu vin mn cp sau cng th mi t c qu Pht. 02. Xem ch thch s 1 trn. 03. Tr tu vi diu chng c chn l l vin, vin gii l kin gi vin thng, tc l tr tu gic ng cng khp, liu gii thng sut php tnh. 04. Vin hnh tc php hnh vin gio, ngha l mt hnh tc tt c hnh. 05. on tc l on phin no; chng tc l chng nhp chn l. 06. B-tt tu hnh phi tri qua ba i a-tng-k kip mi thnh Pht, ni tt l ba k. A-tng-k l s lng rt ln, cho nn c dch l v ng s.
PH CH
(01) Su tng vin dung (lc tng vin dung): cng gi l su tng duyn khi (lc tng duyn khi), ch cho su tng trng ca cc php hon ton dung thng nhau, khng h lm chng ngi nhau. Vin dung l mt thut ng Pht hc, c ngha l vin mn, dung thng, khng chng ngi, tc l vn php trong v tr, mi php u gi c tnh ring bit ca n, nhng li dung nhip ln nhau, khng mt my may mu thun, xung t nhau. Li na, bt c mt php no trong th gian cng c y su tng: chung (tng), ring (bit), ging (ng), khc (d), lm thnh (thnh), v khng lm thnh (hoi), nh trong phn u ca bi hc trn ni r. Vi ci nhn ca con mt phm phu th su tng ny khc bit nhau, cch la nhau, nhng vi con mt ca bc chng o, nhn su vo th tnh, th su tng ch l mt th vin dung. (02) Th tng dng: c gi l ba i (tam i), tc l ba phng din rng ln, v hn ca vn php. Theo lp thuyt ca lun i Tha Kh Tn, th tnh ca vn php gi l chn nh. Th tnh ny bnh ng, thng hng bt bin, khng sinh khng dit, trm khp php gii; l TH ca chn nh. Ci th tnh chn nh y c y v lng c tng nh i t bi, i tr tu, thng, lc, ng, tnh, nh sng chiu soi cng khp v.v...; l TNG ca chn nh. Th tnh chn nh y c cng
48
Gio Khoa Pht Hc - cp ba nng lm pht sinh tt c nhn thin v qu thin thuc trong th gian v c xut th gian; l DNG ca chn nh. (03) Hnh v: tc l hnh v v. Hnh l y theo gio php m tu hnh; v l do ni cng phu tu hnh m t c qu v. (04) Vin dung mn hng b mn: l hai php mn do tng Hoa Nghim thnh lp nhm thuyt minh v giai v m hng B-tt tu hnh t n qu Pht. Vin dung ngha l y trn vn, thng sut, khng phn bit, khng chng ngi. Vin dung mn ni l vin dung tng nhip mn, tc l trong mt a v gm tt c a v, d l a v thp nht hay cao nht. php mn ny, trng hp mt v B-tt cn c thun thc, th ngay ni lc pht tm tu hnh l tc th thnh Pht, m khng cn phi tri qua kip ny kip n. Gii tu hc Pht thng nghe cu ni: Tc thn thnh Pht, chnh l trng hp ny. i li l hng b mn, ni l th hng b mn, tc l c nhiu giai v khc nhau t thp ln cao. Ch hng b ngha l bi tr thnh hng c th t trc sau. php mn ny, trng hp hng B-tt phm phu, cn tnh thp km, phi tu hnh tin ln t t tng a v. Hng B-tt ny, t lc pht tm tu hnh cho n khi thnh Pht, phi tun t tu hnh tri qua 52 a v t thp ln cao (gm c 10 bc Tn, 10 bc Tr, 10 bc Hnh, 10 bc Hi-hng, 10 bc a, bc ng-gic, v bc Diu-gic). C ngi c php mn ny l hnh b mn, nhng y, ch c l hnh th ngha khng chnh xc. Hnh ngha l i, lm, hnh ng, tu hnh; cn hng ngha l hng li, xp thnh hng c th t trc sau. V vy, c l hng b mn th ngha chnh xc hn. (05) Ba i chng o (tam sinh chng o): Thuyt ba i chng o nh tc gi trnh by trong bi hc trn, cng tc l thuyt ba i thnh Pht (tam sinh thnh Pht) do ngi Tr Nghim (602668), t th hai ca tng Hoa Nghim, xng u tin, v sau c ngi Php Tng (613-712), t th ba ca tng Hoa Nghim, tp i thnh (nhng tc gi trnh by c khc cht t). Thuyt ny ch trng hnh gi tu tp tri qua ba i c th thnh Pht. Ba i gm c: 1) i kin vn (kin vn sinh), cng gi l kin vn v: Hnh gi qun chiu thy c ba ngi bu Pht Php Tng, cc bc thin hu tri thc, cng kinh in trong cnh gii Hoa-nghim bit gio Nht-tha, c nghe gio php do c Nh Lai ni v nhng li dy d ca Tng bo cng thin hu tri thc, hun tp thnh chng t v tn, thnh tu c mt phn thin cn gii thot. 2) i gii hnh (gii hnh sinh), cng gi l gii hnh v: thy nghe cnh gii Nht-tha, do php lc c hun tp m x b c mi phin no h ly, c c kin gii v tu hnh cc php mn, t c sc hiu bit th thng v php gii Nht-tha, thnh tu vin mn cc cng hnh t mnh tu hnh. 3) i chng nhp (chng nhp sinh), cng gi l chng nhp v: Gii v hnh vin mn, hnh gi chng c qu Pht, tc thnh tu qu v nhim mu, vin mn cng cc. Mt khc, trong b Hoa Nghim Kinh Ty S Din Ngha Sao, ngi Trng Qun (738-839), t th t ca tng Hoa Nghim, c nu mt cch gii thch khc v thuyt ba i chng o: 1) i kin vn (kin vn sinh): Chng sinh trong i trc tng c thy nghe gio php kinh Hoa Nghim, nhng khng tin nhn, li cn sinh tm hy bng, cho nn i ny phi chiu cm qu bo tm nn, a vo a ngc au kh cng cc; sau nh c c Nh Lai dng nh sng thanh tnh chiu soi, do c ht ging lnh thy nghe kinh Hoa Nghim i trc, lin c thot khi cnh kh a ngc, sinh ln ci tri u-sut tu hnh thnh o, v ngay trong i vt ln bc Thp-a. 2) i gii hnh (gii hnh sinh): Thin Ti ng t ban u gp c B-tt Vn Th pha ng Phc-thnh, mong nh khai m tm tr m tin hiu Pht php. Ri vng theo li dy ca c B-tt, Thin Ti i khp ni xin hc hi Pht php vi ch v thin tri thc, u cng c khai th php mn tu hnh. Cui cng, Thin Ti c tham kin c B-tt Ph Hin, c hi nhp hnh nguyn rng ln tu hnh hnh B-tt, vin mn o qu Gic ng cao tt ca ch Pht. Nh th l ch trong mt i m c tr tu (gii) v cng phu tu hnh (hnh) u t n ch vin mn. 3) i chng nhp (chng nhp sinh): Tn gi X Li Pht ni rng Th-a (tu vin K-vin, thnh X-v), khin cho su ngn v t kheo qun st cng c v lng, y trang nghim ca Btt Vn Th. Nh m su ngn v t kheo kia c c tm thanh tnh, lng tin hiu kin c, lin nh
49
Gio Khoa Pht Hc - cp ba l c Vn Th, nguyn c c thn tng tt p nh c Vn Th. Lc B-tt Vn Th lin din ni php i tha khai th cho h, khin cho h thnh tu lng tin su sc, tu gic bng sng, ch ngay trong mt i m chng nhp th tnh php gii. (06) Ch bn y (ch bn c tc): Ch bn tc l ch v bn. Ch l ch cho ch th; v bn l ch cho nhng ci ty thuc vo ch th. Thuyt php gii duyn khi ca tng Hoa Nghim ni rng: Nu ly ci ny l ch th ci kia l bn, nu ly ci kia l ch th ci ny l bn; nh vy th ch v bn u y trong mt s vt, gi l ch bn c tc. Li na, mi s vt trong v tr vn hu u va l ch m cng va l bn; vn hu tc l nhau, trong nhau, thng nhip trng trng v tn, gi l ch bn v tn.
BI TP
1) Su tng l g? 2) Hy dng nhng vt liu xy nh lm v d thuyt minh ngha ca su tng. 3) Hy gii thch th no l vin dung mn v hng b mn. 4) Hy trnh by su tng hin tng bng biu (bao qut c th, tng, dng, v hai mn vin dung, hng b. 5) Hy gii thch ba i. 6) ng trn bn phng din th, dng, hnh v v di thi gian, hy gii thch s tu hnh v chng qu theo vin dung mn.
50
Bi 8
TNG THIN THAI (phn 1)

I. UYN NGUYN TNG THIN THAI
Vo thi Bc-T1, thin s Tu Vn(1) c c cu Ti trong mt tm chng c ba tr.2 trong i Tr Lun; li c c bi k Php do nhn duyn sinh, ta ni l khng, cng gi l gi danh, cng l ngha trung o. trong Trung Lun3, bn ng nhp diu l tc(2) khng tc gi tc trung. T ngi lp nn php mn mt tm ba php qun4, sau truyn cho t l thin s Nam-nhc Tu T(3). Ngi Tu T li truyn cho t l Tr Khi5 (4). Ngi Tr Khi hnh tr Php hoa tam mui6 trong 21 ngy th i ng. Vo nm th 7 nin hiu Kin-c ca vua Tuyn nh Trn7, ngi vo ni Thin-thai, chuyn nghin cu tng ch kinh Php Hoa, ni huyn ngha kinh Php Hoa nhip gio tng, din rng vn c kinh Php Hoa hiu vn ngha, ni lun Ma Ha Ch Qun8 hng dn thc hnh qun chiu, phn nh nm thi tm gio(5); ri khai sng tng Thin Thai. Ngoi ra, trc thut ca ngi cn nhiu9, u do t ca ngi l thin s Qun nh10 (6) ghi chp thnh sch, lu hnh i. T sau , dng truyn tha rt thnh, cc bc hin trit xut hin rt nhiu.
II. GIO TNG v QUN TM

Tng ny ly kinh Php Hoa lm kinh in y ch chnh thc kin lp gio ngha ca tng; ngoi ra cng y c vo cc kinh lun khc nh Kinh Nit Bn, Kinh i Phm Bt Nh11, Lun i Tr v.v... S phn nh v nm thi tm gio ca tng ny, xin xem li cc bi hc trc12, y xin khi ni li. Nay xin ni v ngha ca gio tng v qun tm. Gio tng tc l y ni ngha l ca nm thi tm gio khai m tr hiu bit. Qun tm tc l dng tr hiu bit qun chiu tr li ni t tm. C tr m khng c qun th ging nh c mt m khng c chn, d bit ng m khng th i n ch c. C qun m khng c tr th ging nh c chn m khng c mt, d i c nhng chc chn s lc ng, cng khng th n ch c. Cho nn hai php mn phi nng vo nhau m thc hnh, khng nn
51
tch ri. Phm Qun Tm trong kinh i Tha Bn Sinh Tm a Qun ni: Trong ba ci ly tm lm ch, ngi no c th qun tm th s c gii thot rt ro; ngi no khng th qun tm th vnh vin b tri buc. Nhn v vn php duy tm, tm sinh th php sinh, cho nn qun tm qu tht l php mn chnh yu bit gc t ngun.
III. BA VIN DUNG

i vi v tr vn hu, tng ny dng ba thuyt minh. Ba l: 1) Khng : y ni v bn th ca v tr. T tnh ca cc php l rng khng vng lng, cho nn ni l khng. 2) Gi : y ni v tc dng ca nhn duyn. Cc hin tng thuc y v chnh bo u ng nh huyn ha, cho nn ni l gi. 3) Trung : V cc php l khng, cho nn sinh tc l khng sinh, chng phi l gi c; v cc php l gi, cho nn khng sinh tc l sinh, chng phi l tht khng; tc gi tc khng, tc khng tc gi, cho nn ni l trung. l ci l ca ba . Ba vin dung tc l: Khng th ph php; gi th lp php; trung th tuyt i13. trong khng c hm cha ba ngha: ci khng ph c, ci gi lp khng, v ci trung dt tuyt s i i ph lp; cho nn, khng chng phi l ci khng c lp, m l ci khng ca ba tng tc. trong gi c hm cha ba ngha: ci khng ph khng, ci gi lp c, v ci trung dt tuyt s i i ph lp; cho nn gi chng phi l ci gi c lp, m l ci gi ca ba tng tc. trong trung c hm cha ba ngha: ci khng cng lc ngn che c khng v gi, ci gi cng lc chiu soi c khng v gi, v ci trung dt tuyt i i gia ngn che v chiu soi; cho nn trung chng phi l ci trung c lp, m l ci trung ca ba tng tc. Nh vy, c ba u dung hp nhau, y trong nhau, khng tc l gi, l trung; gi tc l khng, l trung; trung tc l khng, l gi. Nu ln mt tc gm ton c ba , ton ba tc l mt ; trong mi php gii14, bt c mt s vt no, th ca n, tng ca n, u y ba . Qun chiu nh th, gi l php qun ba vin dung.
CH THCH
01. Vo thi i Nam-Bc-triu, Bc phng, Cao Dng c nh ng-Ngy nhng ngi, i quc hiu l T, s gi l nh Bc-T, truyn ni c 5 i vua, ko di 28 nm, ri b nh Bc-Chu dit.
52
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 02. Tr tu ca hng Thanh-vn v Duyn-gic thy r tng tng ca cc php l khng, gi l nht thit tr. Tr tu ca hng B-tt thy r mi loi o php sai khc, gi l o chng tr. Tr tu ca Pht sng t ton vn, thy r thng sut tng chung, tng ring, ha o, on hoc, tt c mi php, gi l nht thit chng tr. l ba tr. (Xin xem Lun i Tr .) 03. Tc Trung Qun Lun, gm 4 quyn, do B-tt Long Th son, l mt trong Ba B Lun. Ni dung ca n ph khng, ph gi, ch trng trung o; nhng nu li chp vo trung o th cng b ph lun, i n ch khng c g c, rt ph hp vi t tng bt nh. 04. l php qun chiu vin gio ca tng Thin Thai, do i s Tr Gi thnh lp. (Xin xem bi hc sau.) 05. i s ni Thin-thai tn Tr Khi,, l t i th ba ca tng Thin Thai. 06. Diu l tam vin dung hin by trc mt, v minh tng lm chng ngi trung o b tiu dit, thu nhip tt c php qui v tht tng, gi l Php hoa tam mui. 07. Trn B Tin c nh Lng nhng ngi, i quc hiu l Trn, truyn ni c 5 i vua, ko di 32 nm th b nh Ty dit. 08. L mt trong Thin Thai tam i b, do i s Tr Khi ni, nhm trnh by cng yu ca php qun tm. 09. Cn c cc trc thut khc nh T Gio Nghi, Thch Thin Ba La Mt Th Php Mn, Qun m Kinh S, Kim Quang Minh Kinh S, Kim Quang Minh Kinh Vn C, Qun V Lng Th Kinh S v.v... 10. Ngi tn Qun nh, t Php Vn, ngi Chng-an, l php t ca i s Thin Thai. 11. Kinh i Phm Bt Nh tc kinh Ma Ha Bt Nh Ba La Mt do ngi Cu Ma La Thp dch, gm 27 quyn. 12. V nm thi, xin xem trong kha vn bi 3, sch Gio Bn S Cp; v bn gio ha php, xin xem li ch thch s 10 ca bi 3, sch Gio Bn S Cp; v bn gio ha nghi, xin xem trong kha vn bi 27, sch Gio Bn Trung Cp. 13. Ch i tc l i i, l hai bn cng ng i lp nhau, nh en v trng, ln v nh, thin v c v.v... Tuyt i l chn nh bnh ng, khng php g c th c, cho nn dt tuyt mi i i, ni tt l tuyt i. 14. Pht, B-tt, Duyn-gic, Thanh-vn, Thin, Nhn, A-tu-la, Bng-sinh, Ng-qu, a-ngc, l mi php gii. Mi phng ba i, tt c nhng loi c linh tnh u khng ngoi mi php gii y.
PH CH
(01) Tu Vn (? - ?): Ngi h Cao, qu Bt-hi, thuc lnh th Bc-triu (386-581), nm sinh nm mt khng r, ch bit ngi hnh o trong khong thi gian t nm 535 (i ng-Ngy) cho n nm 557 (i Bc-T). Ngi xut gia hc o t tui nh, thng minh khc thng, tu hc chuyn cn, suy ngh su xa; bn ch nh th cho n tui trng thnh. Mt hm ngi c lun i Tr , n quyn 27 th bng nhin i ng, chng nhp diu l mt tm ba tr. Sau ngi c lun Trung Qun, n phm T , thy bi k Php do nhn duyn sinh, ta ni l khng, cng gi l gi danh, cng l ngha trung o., ngi lin n ng diu ngha khng v hu khng phi hai, tc trung o. Ngi lin nng theo ch ca B-tt Long Th m xy dng tng phong, du ha khp vng Giang-Hoi, hong dng i tha, qui t chng c n ngn ngi, c ngi i xng l Bc T tn gi. V sau ngi em php qun tm truyn th cho t l thin s Nam-nhc Tu T (515-577).
53
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (02) Tc: Hai vt dung hp nhau lm thnh mt th. Khi l mt th th hai vt y khng phi l hai v khng ri nhau; hai vt y chnh l hai mt ca mt thc ti, khng th tch ri nhau. gi l tc, cng gi l tng tc (tc l nhau). Ngi Ct Tng (549-623) gii thch ch tc c hai ngha: 1) biu th mi lin h khng hai ca hai s vt dung hp nhau hon ton thnh mt th; 2) biu th mi lin h khng tch ri nhau ca hai s vt dung hp nhau hon ton thnh mt th. Trong gio hc ca tng Thin Thai, ngha ch tc c phn lm ba loi: 1) Tc ca hai s vt dung hp nhau: hai s vt khng ging nhau nhng dung hp lm mt m khng ri nhau; c ngha, tnh cht bt ng ca mi s vt vn tn ti, nhng mi quan h h tng ca chng th khng th tch ri. 2) Tc ca hai mt xoay lng nhau: Trn mt hin tng, hnh tng hai mt ca mt bn tay, tuy trong ngoi (hay trn di, tri phi) khc nhau, nhng thc t ng l mt bn tay; c ngha, trn mt hin tng th hnh tng ca chng l bt ng, nhng trn mt bn cht th th tnh ca chng l mt. 3) Tc ca mt ton th: nh tri hng cht chuyn bin dn tr thnh hng ngt, tuy cht v ngt khc nhau nhng s tht l ch mt tri hng; c ngha, mi nhn th thy nh hai vt khc nhau, nhng s thc t th ca chng ch l mt hai m l mt. V mi quan h gia Pht v chng sinh, gio l tng Thin Thai ni rng, ng trn bn th m ni, th Pht v chng sinh bnh ng, khng sai khc; ng trn giai v tu hnh m ni, th Pht v chng sinh c sai khc. Do nhn nh , tng ny lp nn thuyt lc tc, cng gi l lc tc Pht (xin xem li ch thch s 15, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 13, 14 v 15, sch GKPH II, q. thng). Tng Hoa Nghim c thuyt tng tc tng nhp, ni r rng, s s vt vt trong th gii hin tng, v th th tt c cng dung hp nhau thnh mt th, gi l tng tc (tc l nhau); v dng th chng tc dng ln nhau mt cch dung thng v ngi, gi l tng nhp (nhp vo nhau, trong nhau); ngay ni bn th tc l s biu hin ca th gii tuyt i, gi l tng tc tng nhp. T gio ngha , tng ny cn lp cc thuyt tng t nh mt l tt c, tt c l mt (nht tc nht thit, nht thit tc nht), mt l mi, mi l mt (nht tc thp, thp tc nht), mt l nhiu, nhiu l mt (nht tc a, a tc nht). Mt tng cng ch trng thuyt tc thn thnh Pht. (03) Tu T: (Xin xem li ch thch s 5, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 10, 11 v 12, sch GKPH I.) (04) Tr Khi: (Xin xem li ch thch s 6 trong bi v sch va dn.) (05) Nm thi tm gio (ng thi bt gio): y l cch phn gio ca i s Tr Khi, lm c s gio hc cho tng Thin Thai. A. NM THI (ng thi): Thnh in Pht gio m c Thch Tn ging ni trong sut cuc i ha , ngi Tr Khi theo thun t thi gian m phn nh lm nm thi k nh sau: 1) Thi Hoa-nghim: ch cho khong thi gian 21 ngy u tin sau ngy thnh o, ngay ti B- o trng, c Pht ni kinh Hoa Nghim, ni dung cao su huyn diu, thnh chng gm ton ch v i B-tt. Kinh Hoa Nghim gm c hai phn r rt: phn u v phn sau. Phn u l phn Pht ni trong thi Hoa-nghim ny. l tr tu Pht, l cnh gii ni chng m c Thch Tn va thnh tu vin mn, lin em ging ni ngay. Bi vy trong thi php ny cha c thnh chng thuc hng Thanh-vn, m ch ton l hng B-tt php thn. V sau, ti rng Th-a (tc vn Cp-c-c, thnh X-v), c Pht ni phn sau ca kinh Hoa Nghim (tc phm Nhp Php Gii), mi c chng Thanh-vn tham d. Vi c im nh va ni, thi Hoa-nghim cng c gi l thi Nht chiu cao sn (mt tri mi ln, soi sng nhng ngn ni cao trc nht). Thi Hoa-nghim cng l thi php m c Pht mun th nghim xem gio php ca Ngi c thch hp vi cn c chng sinh hay khng, cho nn cng c gi l thi Ngh nghi. Trong kinh in c Pht thng em nm v ca sa v d cho tnh cht cao thp ca cc php mn. i s Tr Khi cng p dng, em nm v sa y m v d cho thun t ca nm thi gio; theo , thi Hoa-nghim c v nh nh v (v sa ti nguyn cht mi va c vt ra khi thn con b). 2) Thi Lc-uyn (Lc-uyn thi): ch cho khong thi gian 12 nm sau ngy thnh o. Trong sut khong thi gian ny, c Pht du ha khp trn 16 nc ln (ca n- lc by gi), ni bn b
54
Gio Khoa Pht Hc - cp ba kinh A Hm l loi gio php tiu tha, ha cho chng sinh cn c yu km. Khi u cho thi k ny l bi php T Pht ni u tin ti vn Lc-uyn, cho nn gi l thi Lc-uyn. Kinh in chnh yu Pht ni trong thi k ny l bn b A Hm, cho nn cng c gi l thi A-hm. Gio php trong thi k ny ch dnh cho ngi c cn c thp km, ging nh mt tri ln hi cao, soi sng ti nhng hang ti ni sn ni, cho nn cng c gi l thi Nht chiu u cc. V ngha gio ha, c Pht chn nhng ngi cn c thp km lm i tng gio ha, t dn dn hng dn h tin ln o Nht-tha, cho nn thi k ny cng c gi l thi D dn. V thun t gio ha, thi Lcuyn ny c v nh lc v (v sa c c ch bin t sa ti). 3) Thi Phng-ng (Phng-ng thi): ch cho khong thi gian 8 nm sau thi Lc-uyn. Trong thi k ny Pht ni cc kinh in i tha nh Duy Ma Ct, Thng Man, T ch v.v..., c coi nh bui u ca con ng hong dng gio php i tha, cho nn gi l thi Phng-ng. Ni dung ca gio php trong thi k ny nhm ph nhng kin chp thin lch, nhng qu v chng c thp km thi Lc-uyn trc; ng thi cao gio php cao su mu nhim i tha, nhm khai m tr tu ln cho hng tiu tha, khuyn khch h t b ci a v thp km tin ln o qu cao thng. V vy, thi k ny cng c gi l n ha thi (trch c tiu tha). Thi k ny cng ging nh mt tri ln kh cao, chiu sng ti nhng ni t bng, cho nn c gi l thi Nht chiu bnh a. V thun t gio ha, thi k ny c v nh sinh t v (v kem c ch bin t sa c). 4) Thi Bt-nh (Bt-nh thi): ch cho khong thi gian 22 nm sau thi Phng-ng. Trong thi k ny c Pht ni kinh h Bt Nh, xin dng gio ngha vn php u khng, nhm o thi cc t tng thin chp, phn bit v i tha, tiu tha; dung hp tiu tha v i tha thnh mt v, cho nn cng c gi l o-thi thi. Thi Bt-nh ny ging nh lc mt tri vo gi T (10 gi tra), cho nn cng c tng Thin Thai gi l Ngung trung thi; v i vi thun t gio ha, n c v nh thc t v (v b c ch bin t kem). 5) Thi Php-hoa Nit-bn (Php-hoa Nit-bn thi): ch cho khong thi gian 8 nm sau thi Bt-nh v trc gi pht Pht nhp dit. Gio php Pht ni trong thi k ny thuc loi liu ngha thng tha, khin cho ngi nghe c c nng lc tin n cnh gii ti cao, chng nhp tri kin Pht; l gio php Nht-tha, gio php tuyt nh, ging nh mt tri vo gi Ng (gia tra), cho nn cng c gi l thi Nht lun ng Ng. V thun t gio ha, thi k ny c v nh h v (v ph-mt c ch bin t b, ngon nht, b nht trong nm v ca sa). Nm thi k thuyt gio nh trn, cng li c thy l 50 nm. l chiu theo thuyt c v nin i ca c Pht: 19 tui xut gia, 30 tui thnh o, 80 tui nhp dit; theo , thi gian gio ha sinh ca Pht l 50 nm. B. TM GIO (bt gio): Theo thun t thi gian gio ha ca c Pht, i s Tr Khi phn nh thnh nm thi gio nh va trnh by trn. i s cng kho st cc phng php gio ha chng sinh ca c Pht m phn nh thnh bn gio ha nghi (ha nghi t gio); li nghin cu su rng ni dung gio l m c Pht din ni nhm thch ng tng cn c ca chng sinh, m phn nh thnh bn gio ha php (ha php t gio). Gp c hai phng din , gi l tm gio (bt gio). a) Bn Gio Ha Nghi: 1) n gio: Bui ban s, ngay sau khi thnh o, c Pht em ngay phng php ni chng ca Ngi ch dy trc tip cho i chng; tng ng vi nhng li dy trong kinh Hoa Nghim. 2) Tim gio: c Pht dng phng php dy tun t, vi ni dung gio l t th cn tin dn n ch su xa; tng ng vi cc kinh h A Hm (lc u), Phng ng (lc gia) v Bt Nh (lc cui). 3) B mt gio: c Pht p ng tng cn c, nng lc bt ng ca chng sinh m gio ha mt cch c bit, ngi ny khng th bit c ngi kia c Pht dy cho iu g, ngi kia cng khng th bit c ngi ny c Pht dy cho iu g. 4) Bt nh gio: Thnh chng ng o cng ngi nghe mt thi php, nhng cn c v nng lc mi ngi khng ging nhau, cho nn cng mt li dy ca c Pht m mi ngi th hi gio php khc nhau, khng nht nh. b) Bn Gio Ha Php: 55
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 1) Tng gio: tc Tam tng (Kinh, Lut, Lun) gio, l gio php tiu tha. l kinh h A Hm, gio php dy cho hnh gi c ba tha (Thanh-vn, Duyn-gic v B-tt n cn), ni php t sinh dit, hiu r nguyn l khng ca vn php, ri qun chiu l khng y, on tn kin t hoc, m nhp v d nit bn. 2) Thng gio: y l gio php i tha thuc kinh h Bt Nh, ngha l thng c i tiu tha, bao qut c su cn, kn r; qun th tnh ca t vn khng, khng sinh khng dit, m nhp v d nit bn. 3) Bit gio: ch cho cc kinh in i tha khc, ni ring cho hng B-tt li cn v ngha l v lng t , dng ba php qun th (khng, gi, trung) dit tr ba th hoc (kin t hoc, trn sa hoc v v minh hoc), chng ng diu l trung o. 4) Vin gio: ch cho gio ngha kinh Php Hoa, cng tc l gio php v tc t , ni cho hng i B-tt, dng ba php qun vin dung (tc khng, tc gi, tc trung) dit tr ba th hoc (kin t, trn sa, v minh), chng nhp vin gio trung o. (06) Qun nh (561-632): l v cao tng i Ty. Ngi h Ng, t l Php Vn, ngi huyn Chngan (Lm-hi), tnh Trit-giang, cho nn ngi i thng gi ngi l Chng An i s. Nm ln 7 tui, ngi xut gia vi i s Tu Chng cha Nhip-tnh, 20 tui th gii c tc. Sau khi i s Tu Chng vin tch, ngi vo ni Thin-thai yt kin i s Tr Khi cha Tu-thin, tu tp theo php mn gio qun ca tng Thin Thai. T ngi lun theo hu cn i s Tr Khi. Nm 597 (triu i nh Ty) i s Tr Khi vin tch, ngi phng tha s nghip ca Thy. Vo nhng nm cui i, ngi tr ti tinh x Xng-tm Ci-k, chuyn ging thuyt kinh Php Hoa. Nm 72 tui ngi vin tch, thy hiu l Tng Tr tn gi. Ngi l ngi c tr hiu bit v bin ti tuyt lun, c nng lc lnh th v gn gi tt c di gio ca i s Tr Khi, nh Php Hoa Huyn Ngha, Php Hoa Vn C, Ma Ha Ch Qun v.v... Ngi thu tp, ghi chp li tt c cc trc thut ca i s Tr Khi, lm thnh nhiu b sch, ln nh gm hn trm quyn, lu truyn i. Tt c cc tc phm ca i s Tr Khi cn lu hnh cho n ngy nay l hon ton nh vo cng sc ca ngi. Ngi c hu th tn xng l t th nm ca tng Thin Thai Trung-quc. Trc tc ca ngi hin cn gm c: i Bt Nit Bn Kinh Huyn Ngha, i Bt Nit Bn Kinh S, Qun Tm Lun S, Thin Thai Bt Gio i , Ty Thin Thai Tr Gi i S Bit Truyn, Quc Thanh Bch Lc; ngoi ra cn c hai tc phm b tht truyn: Nhn Vng Kinh T K v Nhn Vng Kinh S.
1) Hy chp li bi k trong Trung Lun, nh m thin s Tu Vn chng ng. 2) Nhng kinh lun no lm ch y c cho tng Thin Thai? 3) Th no l tr v qun phi nng nhau m thc hnh, khng nn tch ri? Hy ly mt v d cho d hiu. 4) Phm Qun Tm trong kinh i Tha Bn Sinh Tm a Qun nu r tnh cch trng yu ca php qun tm nh th no? 5) Sao gi l ba ? Ngha l ca ba l g? 6) Hy gii thch hai t i i v tuyt i. 7) Trong gio thuyt ba vin dung, v sao trung chng phi l ci trung c lp, m l ci trung ba tng tc?
BI TP
56
Bi 9
IV. TRM GII NGN NH

Tng ny cho rng, tt c cc php u l tht tng chn nh1, hoc gi l nh2, cng ni l nh th. Mi php gii trong mi php gii, hu tnh hay v tnh, vn php d l sc hay tm, u y mi nh th, l: 1, hnh tng bn ngoi thy r, gi l nh th tng; 2, l tnh gm bn trong, gi l nh th tnh; 3, th cht y , gi l nh th th; 4, nng lc do th sinh ra, gi l nh th lc; 5, to tc t nng lc, gi l nh th tc; 6, do to tc m gieo nhn, gi l nh th nhn; 7, cc tr duyn gip cho nhn sinh qu, gi l nh th duyn; 8, nh duyn m pht sinh kt qu, gi l nh th qu; 9, chiu cm bo ng, gi l nh th bo; 10, t tng l bn (gc), cho n bo l mt (ngn), ch i n cui cng tc l cu cnh (rt ro), gi l nh th bn mt cu cnh. Li na, mi php gii (trong 10 php gii) li bao hm y c 10 php gii, cho nn mi c th hm qua th a-ngc, nay th Nhn-gian, v ngy khc li Sc-sinh; ri hm khc na li l Thanh-vn, Duyn-gic, v.v... Mi php gii u gm 10 php gii nh th, th 10 php gii thnh ra 100 php gii; v mi php gii c y 10 nh (nh va ni trn), th 100 php gii thnh ra 1.000 nh. Trm gii ngn nh l quan nim i vi vn php ca tng Thin Thai.
V. MT NIM BA NGN
100 php gii va ni trn, mi php gii u c 3 loi th gian, tc l chng sinh th gian, quc th gian, v ng m th gian. Chng sinh th gian l chnh bo ca chng sinh; quc th gian l y bo ca chng sinh; ng m th gian l cc yu t cu thnh hai bo chnh v y , tc l sc ca sc php, v th, tng, hnh, thc ca tm php. Mi php gii trong 100 php gii c 3 loi th gian, mi loi th gian li c y 10 nh, nh th nhn ln, th thnh ra 3.000
57
th gian, hoc gi l ba ngn cc php, l t gi tng qut ca tt c php. Ba ngn cc php ny tht s c y trong mt nim tm ca chng ta, gi l mt nim ba ngn. Nu ni v th, trong tm tnh vn c ba ngn php, gi l l c tam thin; gp duyn th hin khi, cc php r rng, gi l s to tam thin, s v l vin dung v ngi, chng phi mt chng phi hai.
VI. TNH THIN C

Tng ny ch trng: T tnh vn mi gii ba ngn cc php thin c. nh vy th c gii thot nit bn, v ng nhin cng c phin no sinh t. Nu ni n ngha thm o ca tnh, th ch Pht cng c c, m xin-3 cng c thin; nguyn do l v: thin c c tnh v c tu(1), tnh th do bm sinh, tu th do to tc v sau ny. Ch Pht tuy khng c ci c ca tu, nhng li c ci c ca tnh, chng qua l khng pht sinh tc dng m thi. Xin- tuy khng c ci thin ca tu, nhng li c ci thin ca tnh, cho nn h gp duyn th pht sinh, rt cuc cng s thnh Pht. iu ni ln rng: thin v c ca tu u c th on, cn thin c ca tnh chnh l bn nng, th khng th on. Nu ni n thun v bn tnh, Pht v chng sinh nguyn l khng hai. l kin gii k c ring bit ca tng ny, khng ging vi cc tng khc ch ch v tnh thin.
VII. BA HOC
Ba hoc l: 1) kin t hoc; 2) trn sa hoc; 3) v minh hoc. Trong kin t hoc, th kin hoc l m l m khi hoc, t hoc l m s m khi hoc. l khng t ng bn th ca v tr l khng, ch chp trc thn tm v ngoi vt, cho l tht c, ri mi th phin no t m sinh. Trn sa hoc l hoc nhiu nh bi ct, l v khng t ng mi hin tng trong v tr l gi, cho nn sinh khi bin k(2). V minh hoc l mt nim manh ng, my v minh che lp mt trng tht tng trung o. Ba loi hoc ny l m mui ni l ba khng, gi v trung; nu mun ph tr, phi tu tp php mn mt tm ba php qun.
CH THCH
01. y l ch cho t tnh ca cc php m ni. Chn nh v tht tng l ng th m khc tn. Khi ch trng v khng th gi l chn nh; khi ch trng v gi th gi l tht tng; nu ha hp hai li, tc l khng v gi dung hp nhau, gi l trung .
58
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 02. Php tnh ca cc php tht kh dng ngn ng vn t m hnh dung, cho nn mn ch nh lm i biu. Php tnh tc tht tng, tht tng tc l nh, tc l khng hai, khng khc, khng bin, khng ng; chn din mc ca vn php u ng mt tng, cho nn gi l nh. 03. Xin- l ni tt ca nht-xin-, ngha l rt kh thnh Pht; c hai loi: Nhng ngi khi i t kin, on dt tt c thin cn, gi l on thin xin-; bc B-tt i bi, pht nguyn ht chng sinh mi chng thnh qu Pht, m chng sinh th qu nhiu, cho nn tin trnh thnh Pht cng khng th bit hn k no, gi l i bi xin-. T xin- dng y l ch cho loi on thin xin-. (Xin xem li ch thch s 4, bi 23, sch Trung Cp Gio Bn.)
PH CH
(01) Tnh v tu: Xin xem li ph ch s 2, bi 35, sch GKPH I. (02) Bin k: l mt thut ng Duy Thc Hc. Ch bin ngha l cng khp; ch k ngha l phm phu em vng tm ca mnh m suy xt, tnh ton, phn bit, o lng vn php trong th gian. Trong Thnh Duy Thc Lun Thut K c nh ngha: K l mt tn khc ca tm phn bit. Vng tm phn bit ny tc dng trm khp vn php trong v tr, gi l bin k. (Xin xem thm ph ch s 3, bi 5 trc.)
BI TP
1) Hy gii thch t tht tng chn nh. 2) Mi nh th l mi ci g? 3) Mi php gii c y mt ngn nh, tnh ton th no m c con s y? 4) Hy gii thch th no l chng sinh th gian, quc th gian v ng m th gian. 5) Th no l mt nim ba ngn? 6) Pht cng c c, xin- cng c thin, nguyn do ti u? 7) Trn sa hoc l g? Loi hoc do u m sinh khi?
59
Tng Hp Yu Ch Cc bi 7, 8 v 9
1. Cc php u c dung cha trong mt tnh, li cng do t mt tnh m sinh khi ra. Tng trng ca cc php tuy c nhiu, nhng khng ra ngoi dung lng ca tnh. Hnh gi nu chng ng c t tnh th s thng t vn php. Vin gii ngha l kin gii vin thng, i vi hai s tht(1) chn v tc, l khng b tc; a v hng b khng ch no m khng phi vin dung, a v vin dung cng tc l hng b. Chng sinh tc l Pht, phin no tc b , cho n st o dm, cng tham sn si, thy u l phm hnh; c c kin gii nh th l t c ci tng khng hai ca cc php vy. Vin hnh ngha l tu hnh vin mn, nim mt c Pht tc l nim tt c ch Pht, sinh v tnh Cc-lc tc l sinh v tnh ca khp ch Pht, tu mt php mn tc l tu v lng php mn, cho n nhn trm qu bin, qu sut ngun nhn; lc nim Pht tc l lc thnh Pht, khi chng o khng xa ri khi tu o; l gom mun c vo mt tm vy. Hnh gi li cn c tri kin siu thot, m thuyt th xng hp vi chn tnh, i vi l khng chp trc iu g, gi l vin gii; tu tp cng xng hp vi chn tnh, i vi s cng khng chp trc iu g, gi l vin hnh. Tuy l nh th, nhng vn khng b php lnh, khng lm php c, cho n khng am m tm hiu l, cng khng b tu tp s, cho nn xng ng c gi l thin tri thc. 2. Cu n vo mt ngha ri chp cht ly, ng trn gio php tiu tha th iu c, nhng nu ng trn lp trng ca i tha m ni, h cu n chp trc, u tr thnh kh cng; cho nn l lun ca i tha so ra rt linh hot. V nh ngi ta ni: nim Pht tc l chp c v trc tng, nhng i s Lin Tr, khi ch s kinh A Di , ni: Nim Pht tc l nim tm, sinh bn kia v sinh bn ny khng tch ri nhau, tm Pht dung thng sinh mt th, chy gia dng khng ng hai b. Ci cnh gii gic ng nh th , lm sao c th bo l chp c v trc tng? Ti v l gii ca i tha khng bao gi cu n chp trc, cho nn i vi bt c mt php no cng u lp ba , u thy n l tc khng, tc gi, tc trung. Trong ci ton b ba , nu tch ra tng c lp, th nm bt c mt no cng l bt liu ngha(2), cng u l quan nim sai lm; ch c ba ng u, kia y tc l ln nhau, mi l gio l trung dung liu ngha vy. 3. Trong tt c php, iu kh c th ni cho r rng nht, l ci TNH. Ni n l c th n li l chn khng, dt tuyt hnh tng; ni n l khng th n
60
li l mun c gm . Gio, tha,(3) cc tng, k c Thin tng, u ni n l vt ln trn thin c, ti v thin c l php i i, m Pht tnh th tuyt i, cho nn khng c em n xung bt c mt bn no. Nhng c theo ci nhn ca tng Thin Thai th trong n c y c thin v c, chng qua loi thin c ny ch l mt th c nng, ch khng phi l s tht. Trong t tnh ca Pht cng c c, v nu khng th php c ch khng hon b, c iu l, ci c ging ht nh hai ci v ca ngi n ng, ch c mt t du vt vy thi, ch khng pht sinh tc dng g c. Trong t tnh ca nht-xin- cng c thin, v nu khng th th c ch khng hon b, c iu l, ci thin ging ht nh vin ngc p trong cc , kip kip c nm chn trong , cha bit lc no mi c th pht hin ra. Thuyt ny u phi l v l, hy nn lu gi n hon b cho mt phong cch ring. 4. Tt c php u y ba khng, gi v trung. Hc gi i vi tt c php, hoc khi qun chiu bt k mt php no, th ch qun mt ca php y, hay mt lc qun chiu c ba , u c. Trong quyn 35 ca b Tng Cnh Lc c ni rt r v ba php qun, xin trch ra sau y dng tham kho: Ngi xa gii thch ngha ca ba php qun rng: Mt nim tm sinh khi, khi ci tng v khi, trit ch l khng, ba i vng lng, khng c g c, khng c cc tng thy, nghe, hiu bit, khng c cc tng mt, tai, mi, li, thn, , l qun khng vy. Mt nim tm sinh khi, c ba ngn tng th gian: gm mt ngn quc th gian, l ni, sng, t lin, mt tri, trng, sao; mt ngn ng m th gian, l tt c sc v tm, nhim cng nh thanh tnh; mt ngn chng sinh th gian, l su loi phm phu v bn bc thnh nhn, u l cht gi hp. Mt nim tm sinh khi, ba ngn tnh tng cng lc sinh khi; mt nim tm tiu dit, ba ngn tnh tng cng lc tiu dit. Ngoi nim khng c mt php my may no c, ngoi php khng c mt nim no c; l tm tnh vin minh, mt m l nhiu, nh m l ln, nhim m l tnh, nhn m l qu, c m l khng; cho nn mi mt sc, mi mt hng, mi mt nim, ch mt nim tm trong st na hin tin c ba ngn tng th gian vy. Mt ch thy nhiu ch, nhiu ch thy mt ch, mt nim tc nhiu kip, nhiu kip tc mt nim, lp lp hin khi nhau, v nh mnh li ngc ca tri Thch; l qun gi vy. Mt nim tm sinh khi, khi m khng khi, ba i vng lng, khng khi m l khi, ba ngn tnh tng chng phi khng, chng phi gi, qun chiu cng lc c khng v gi, l qun trung vy. Ni th c ba ci tn, nhng khi qun chiu th ba ci tn y ch hiu l mt; ch cn mi nim mi nim thy tm tnh mnh, chng cn chng phi ba chng phi mt, cng chng c sc ph tr thn
61
tm, cng khng cn an lp cnh gii qun chiu hay on dit nim tng; trong tt c thi, t nhin tm thng ba php qun vy. Ch c php qun chiu ny l cc k su xa huyn diu, nu khng phi l bc thng cn vn dng phng tin thin xo, s rng khng bit phi h th t u. 5. Kin t l nhng th hoc ca phm phu. Hnh gi on ht kin hoc th chng qu Tu--hon; on dt hon ton hai hoc kin t th chng qu A-lahn. Trn sa l hoc ca B-tt. Khi B-tt ha chng sinh, nu khng thng t cc php mn nhiu nh ct nh bi, th khng th hon thnh s nghip gio ha, cho nn gi l trn sa hoc. Hoc ny ch l loi tr tu yu km, khng ging nh loi kin t hoc m l m s. Cn v minh hoc th chnh l loi cn bn v minh, ngn che l tht tng trung o; on tn n th lin thnh Pht. Trong ba loi hoc , kin t hoc th th s, trn sa hoc th trung bnh, v minh hoc th vi t; tnh cht ca mi loi hoc khng ging nhau, hc gi nn th hi ngha ca chng, xin ch nghin cu ch gii sung trn giy mc m tr thnh ci t sch hay ci rng ch, c sch xa m khng bit bin ha. 6. K on thin xin-, cui cng ri cng s thnh Pht, l do l v: Gi l on thin, chng qua l hnh dung ti chng qu nng, k tht, ci thin ca Pht tnh khng nhim, v v lng chng t thin trong a-li-da thc, tt c u tn ti; khng nn cu n vo vn t m lm mt i ci s tnh chn tht. Ngi phm ti ng nghch thp c, khi c ra khi a ngc V-gin, ng nhin li y c ni ci chng t thnh thc u tin vo lc y m sinh vo su no. Nu nhn duyn th thng, c th gp c Pht php, vn c c hi thot khi ba ci, vo ci Pht; cho nn hon ton khng phi chm trong a ngc vnh vin, cng hon ton khng phi vnh vin khng th thnh Pht. V B-tt i bi xin- rt cuc cng thnh Pht, l do l v: S lng chng sinh tuy qu nhiu, nhng nhn chung trong ba ci, con s y ch c gim ch khng c tng, tc l, mt chng sinh sinh v nc Pht th trong ba ci gim bt mt chng sinh. Ngc li, ngoi ba ci th ch c tng m khng c gim, tc l, mt ngi sinh v nc Pht th nc Pht lin c thm mt ngi. Cho nn, nu ng v chng sinh trong ba ci m lun, khng c chng sinh mi sinh vo m ch c k vnh vin la xa, th tri qua mt thi gian min trng v hn no , s c mt ngy, s chng sinh s c thot ht. i n lc tt c chng sinh u thnh Pht, th nguyn ca v B-tt i bi xin- cng ng thi hon mn m thnh tu qu Pht; cho nn, hon ton khng phi vnh vin tr a v B-tt, m cng hon ton khng phi vnh vin khng th thnh Pht. S thnh Pht ca hai loi xin- ny, chng qua l phi tri qua thi gian cc k lu xa, ch khng phi l khng th c.
62
7) Khng qun, gi qun v trung qun, u l v phng tin m thit lp. K tht, tht tnh ca cc php khng phi l khng, khng phi l gi, tc l khng, tc l gi, cho n c ci nim trung qun cng khng tn ti. Ni mt cch tng qut, Pht tnh php tnh u la ngn thuyt, t tng; h ni ra c, suy ngh n c, nht nh khng ng. Cho nn trong ba lng(4), ch dng hin lng mi c hi vng thy tnh, cn t v phi lng th tuyt i khng gip ch g. Cnh gii hin lng(5) hon ton khng c phn bit, bit rt r m khng bit g ht, khng bit g ht m bit rt r. Nu hi v sao nh vy, th cng chng c cch g tr li, ai hiu th t hiu, ai khng hiu th t khng hiu; gi s khng hiu th cng ng nn nng, xin c bn ch tu tp, s c mt ngy bng nhin thng sut; bi v cng lc thm su th t nhin tin b, cng nh nc chy n th t nhin thnh rnh. 8) Trong kinh lun c nhiu gii thch lin quan n ci tm, i khi c th phn lm hai loi: Mt loi l chn tm, thuc v bn hu(6), khng phan duyn, khng phn bit, khng bin ng, chng phi thin, chng phi c, vt ngoi cnh gii. Ngay khi chng ta khng khi nim, m cng chng phi ng, th chnh l lc loi tm ny hin tin. Mt loi khc l vng tm, sinh khi v sau, c phan duyn, c phn bit, thng bin ng, c th thin, c th c, quanh qun trong cnh gii. Khi chng ta suy ngh, phn bit, chnh l lc loi tm ny hin tin. Ti v tm c hai loi nh va ni trn, cho nn qun tm cng c hai loi: Mt l qun chn tm thng tr, phi dng tr v phn bit, cnh hin lng: hiu bit tm th thanh tnh sng t mu nhim, trm khp mi phng php gii, lng yn khng lay ng. Hai l qun vng tm sinh dit, sinh khi, tri i, trc sau tip ni khng h gin on. ng khi cm gic, khng cn phi ct tr hay xua ui vng nim, ch cn em nh sng tr tu chiu soi tr li, le hin chn tm, th vng nim t bnh lng, khng lu du vt; l phng php qun tm. Tu tp lu ngy th thun thc, khng cn tri ln trong lun hi, m thot ra ngoi ba ci. Hnh gi tiu tha, sau khi tu tp nm php qun dng tm(7) th tip tu tp php qun nim bn lnh vc(8), trong , lnh vc qun nim th ba, tm l v thng, mi ch l nhn xem vng tm sinh dit, ch cha phi l chn tm thng tr; bi v hng Nh-tha ch bit n v thng, kh, khng, v ng, bt tnh, m hon ton khng bit c tnh thng, lc, ng, tnh ca Nh lai tng(9) chn nh vi diu.

63
(01) Hai s tht (nh ): l mt phng php v nhn thc ca tng Tam Lun, nhm ph li nhn thc thc ti bng khi nim, bng thc phn bit, so snh, i i; bi v nhn thc theo cch ny th khng th no nhn thy c bn tnh chn thc ca thc ti. Hai s tht l: 1) S tht tng i (tc ), tc l s tht do khi nim, phn bit, phn on m c, s tht theo ci thy thng tnh ca th gian; v d: Ci nh trc mt l c tht. (C tht l s tht tng i, v l nhn thc phn bit ca ngi th gian.) 2) S tht tuyt i (chn ), tc l s tht siu vit khi khi nim, s tht c nhn thy t tr tu khng phn bit (v phn bit tr), tc l bn tnh chn tht ca thc ti; v d: Ci nh trc mt l do nhn duyn ha hp m c, t n khng c bn cht chn tht tc l khng. (Khng c bn cht chn tht, hay khng l s tht tuyt i.) Theo phng php ca tng Tam Lun, s tht tng i lun lun phi b ph nhn, ph , cho n khi hnh gi t c s tht tuyt i, tc l chng ng ci bn cht chn tht ca thc ti bng con ng trung o, siu vit mi khi nim. Nh vy, nu ci thy khng trn li tr thnh mt khi nim khng i lp vi khi nim c, th c c v khng ca hai v (s 1 v s 2) trn tr thnh s tht tng i, v l ci thy nh nguyn ca nhn thc phn bit phm phu. Ci thy nh nguyn ny phi b ph tin ti s tht tuyt i, l Ci nh khng phi c cng khng phi khng... C th, nu mt ci thy v thc ti m b ri vo khi nim th lp tc phi b ph nhn. S ph nhn ny s dn dn a hnh gi n ch khng th dng li ni din t, khng th dng tr nng suy ngh, tc l hon ton siu vit khi mi khi nim, mi vng tng phn bit, thy r chn din mc ca thc ti. (02) Bt liu ngha: l mt thut ng Pht hc dng ch cho loi gio l phng tin, khng rt ro, dnh cho ngi hc Pht c cn tnh thp km. (Xin xem li ph ch s 6, bi 35, sch GKPH I dn.) (03) Gio, tha: Gio tc l gio php do c Pht dy, c su c cn, c cao c thp, xng hp vi mi cn c ca chng sinh. Tha tc l phng tin chuyn ch a chng sinh n b gii thot, l cc loi gio php cng cch thc tu tp gip cho ngi tu hc t c thnh qu gic ng. Tha c nhiu loi, nh Nhn tha, Thanh-vn tha, B-tt tha, Pht tha v.v... (04) Ba lng (tam lng): l ba phng cch nhn thc ca con ngi i vi s vt, l mt trong nhng gio thuyt cn bn ca tng Duy Thc. 1) Nhn thc trc tip (hin lng): nhn thc i tng mt cch trc tip, thun ty cm gic, khng c suy lun, din dch, so snh hay phn on. y l phng cch nhn thc ca nm thc cm gic (nhn, nh, t, thit v thn thc), i khi c s cng tc ca thc th su ( thc), nhng vn l trc tip, khng c suy lun, phn on v.v... Phng cch nhn thc ny c khi ng, c khi sai. Khi ng th gi l chn hin lng; khi sai th gi l t hin lng. (Ch t ngha l trng ging nh ci , ch khng phi chnh thc l ci .) 2) Nhn thc so snh (t lng): nhn thc mang tnh cch suy lun, din dch, so snh hay phn on. y l phng cch nhn thc ca thc th su ( thc), c khi ng m cng c khi sai. Khi ng th gi l chn t lng; khi sai th gi l t t lng. 3) Nhn thc sai lm (phi lng): Thc ra, khng c mt phng cch nhn thc ring bit no gi l phi lng; chng qua l t hin lng v t t lng va ni trn, tc l nhn thc sai lm, trng ging nh ci ch khng phi chnh thc l bn thn ci . Duy Thc Hc cho rng, thc th by (mt-na thc) lun lun nhn thc sai lm v s tn ti ca mt bn ng chn tht, bt bin, cho nn phng cch nhn thc ca n lun lun l phi lng. (05) Cnh gii hin lng: tc l i tng ca hin lng (nhn thc trc tip), mt trong ba phng cch nhn thc va ni trn. Cnh gii hin lng ny, thut ng Duy Thc Hc gi l tnh cnh, l mt trong ba cnh (i tng), cng l mt trong cc gio thuyt cn bn ca tng Duy Thc.
64
Gio Khoa Pht Hc - cp ba Tnh cnh (cnh gii hin lng) l t thn hay thc tng ca s vt. y, s vt hin hu trong ng bn tnh chn tht ca chng, khng b bp mo, xuyn tc hay ct vn bi thc phn bit, so snh, suy lun hay phn on. C hai loi tnh cnh: a) V cht tnh cnh: l bn th chn thc ca vn php, cng tc l chn nh hay php thn. Cnh gii ny khng th t ti bng thc, m ch c th bng tu gic (tr tu gic ng), l loi nhn thc trc tip, khng phn bit. b) Hu cht tnh cnh: l tng trng ca vn php pht hin t v cht tnh cnh, ty thun theo lut tng quan duyn khi. Trong khi loi v cht tnh cnh trn ch lm i tng cho tu gic, th loi hu cht tnh cnh ny li l i tng ca chn hin lng (va ni trong ch thch k trn). Cn hai cnh gii khc (trong ba cnh) l i cht cnh v c nh cnh, xin xem bi 16 sau. (06) Bn hu: l ch cho c tnh vn c t v th. Bt lun l thnh nhn, phm phu, cc loi hu tnh, v tnh, trong bn tnh u c y mun c, khng tng thm thnh nhn, cng khng gim bt chng sinh phm phu. i li vi bn hu l tu sinh, tc l ci c do cng phu tu hnh mi c trong i ny. (07) Nm php qun dng tm (ng nh tm qun): Xin xem li ph ch s 5, bi 11, sch GKPH I dn. (08) Qun nim bn lnh vc: tc bn lnh vc qun nim (t nim x), l bn php tu qun u tin trong 37 phm tr o. Ch nim ngha l c thc, tm ti, thut ng thin hc gi l qun nim. Ch x ngha l ch, lnh vc, i tng. Nim x l i tng hay lnh vc qun nim. Danh s t nim x cng c gi l t nim tr. Ch tr ngha l an tr; nim tr l duy tr thc trn i tng qun nim, tc l qun chiu i tng trn ngay i tng . Bn lnh vc qun nim l: 1) Qun nim rng thn th l khng trong sch (qun thn bt tnh). Hnh gi hy qun nim rng, thn th l xc tht do cha m sinh ra. Tt c nhng g lm nn v cha ng trong thn th y (nh da, tht, mu, m, phn, nc tiu v.v...) u d bn, hi hm, khng c g l trong sch. 2) Qun nim rng mi cm th u l au kh (qun th th kh). Hnh gi hy qun nim rng, d cm th c vui c kh, nhng th gian khng bao gi c ci vui chn tht, cn ci kh th y dy. Nu c ci vui th cng ch l tm b, l ci kh tr hnh; rt cuc, ci vui li l nguyn nhn ca ci kh. Bi vy, mi cm th u ch l au kh. C ch cng gii thch th th kh ngha l c nhn lnh th c au kh. Trc ht l nhn lnh ci thn ny, ci tm ny, sau l nhn lnh cc th cm o, nh ca, thuc thang, mi th vt dng, ri no nhng sc, thanh, hng, v v.v..., tt c nhng g chng ta th nhn trong i sng u l ngun gc sinh ra au kh. 3) Qun nim rng tm l v thng (qun tm v thng). Hnh gi hy qun nim rng, tm lun lun thay i, tng pht tng giy, khng bao gi ngng ngh; khng c mt ngh, mt trng thi tm l no l bn vng, chc chn, trng cu. 4) Qun nim rng vn php l v ng (qun php v ng). Hnh gi hy qun nim rng, vn php th gian u do nhn duyn ha hp m lm nn, khng s vt g c bn tnh c lp, chn tht. Mc ch ca phng php qun nim nh trn l hnh gi t cnh gic v sch tn trn ng tu hnh. C qun nim nh th th dn dn s dit tr c tm tham i i vi bn thn, xa la i dc; khng tham m nhng th vui trn tc, khng chy theo nhng cm d ca ma vng; i tr c nhng vng tng, t nim; t m cho mnh con mt tr tu, tm khng chp trc, khng vng mc i vi mi trn cnh. (09) Nh lai tng: l mt thut ng Pht hc ch cho t tnh thanh tnh bn lai vn n tng trong ci thn phin no nhim ca tt c chng sinh. Ci tnh Nh lai tng ny tuy b che giu trong phin no lu ngy, nhng khng bao gi b phin no lm cho nhim, m vn y bn cht thanh tnh sng sut tuyt i, vnh vin khng bin i. Nh lai tng cng tc l Php thn. Khi th tnh chn nh cn b che lp trong phin no th gi l Nh lai tng; khi th thnh chn nh thot khi s rng buc ca phin no th gi l Php thn.
65
Bi 10

VIII. MT TM BA PHP QUN
i vi v tr vn hu, hy qun nim ba loi l khng, gi v trung, nh ni bi trc. iu m bi ny cp ti, l i vi ba l ny, cn phi dng cng qun st, tc qun Khng, qun Gi v qun Trung; gi l ba php qun. Ba php qun ny u y trong mt nim tm, gi l mt tm ba php qun. Tu tp ba php qun y c th ph tr bng ti ca ba hoc m hin l ba tr; mi quan h y nh sau: Tu khng qun, ph tr kin t hoc, chng Nht thit tr. Nht thit tr l tr tu ca hng Thanh-vn Duyn-gic, thy bit nh tht tng tng ca tt c cc php. Tng tng tc l tng khng. Chng c loi tr tu ny th thnh tu c bt nh, thy bit nh tht. Tu gi qun, ph tr trn sa hoc, chng o chng tr. o chng tr l tr tu ca hng B-tt, thy bit r rng ch sai khc ca tt c o php. Chng c loi tr tu ny th thnh tu c gii thot, xa la mi tri buc, hon ton t ti. Tu trung qun, ph tr v minh hoc, chng Nht thit chng tr. Nht thit chng tr l tr tu ca ch Pht, thu sut tt c tng chung v tng ring ca vn php, ha o chng sinh ph tr phin no; v bao gm c nht thit tr v o chng tr, cho nn gi l nht thit chng tr. Chng c loi tr tu ny th thnh tu c php thn, thng tr bt dit. Ba c y vn c sn trong mi ngi, nhng t v th n gi, v b ba hoc che lp nn khng th hin l. Nay nu nht tm tu qun ph hoc th chng c cc c vn c y, thnh tu o B Nit Bn. Xin tm tt trong biu sau y:
Tu 3 Qun
Sinh t Phin no Tu khng qun Tu gi qun Tu trung qun
Ph 3 Hoc
Ph kin t hoc Ph trn sa hoc Ph v minh hoc
Chng 3 Tr
Chng nht thit tr Chng o chng tr Chng nht thit chng tr
Thnh Tu 3 c
Thnh tu c bt nh Thnh tu c gii thot Thnh tu c php thn B Nit bn
66
IX. PHP TU QUN MI THA

Tha ngha l c xe. Hnh gi tu o Pht, ging nh ngi trn chic xe tru trng ln1, i thng n bo-s2 nit bn, cho nn gi l tha (hay thng). Mi tha ny, tuy nu ra c mi, nhng ch c mt php, tc qun chiu cnh gii bt t ngh, cn nhng php kia u l ph gip, c thy c mi th, cho nn gi l mi tha. Php qun th nht gi l qun cnh gii bt t ngh, tc dng tr nng qun m qun chiu vng nim vi t trong t tm. Vng nim ny chnh l khi nguyn ca tt c php, cho nn, tm cng l php , php cng l tm ; phi em vng nim y qun chiu thnh ra cnh gii bt t ngh l cnh gii tc khng tc gi tc trung (1), nu l ngi thng cn th lin ng nhp diu tm nit bn, thng n bo-s. Php qun th hai gi l pht tm b chn chnh, ch cho ngi trung cn khi tu tp php qun th nht cha chng ng tht s, th pht tm b chn chnh, trn cu thnh Pht di ha chng sinh, tr gip cho php qun th nht thnh tu. Php qun th ba gi l thin xo an tm. y l ni, i vi php qun th hai m vn khng chng ng c, th li phi tu tp php ch qun, ly lm phng tin thin xo c an tr ni cnh gii nht tm. Php qun th t gi l ph php bin khp. y l ni, i vi php qun th ba m vn khng chng ng c, phi dng tr mt tm ba php qun ph tr mi tri buc ca ba hoc, nhin hu mi c chng ng. Php qun th nm gi l bit r nghn v thng. y l ni, i vi php qun th t m vn cha ng nhp c php tnh, hy bit r phin no, sinh t, su th che lp3 l con ng tt nghn; tri li, b , nit bn, su php qua b l con ng thng sut. Hy la b con ng tt nghn m i theo con ng thng sut. Php qun th su gi l o phm iu ha thch ng. y l ni, i vi php qun th nm m vn cha t c chn tnh, th bit rng nhng php mn trc chc chn khng tng ng vi mnh. Nh th th phi d tm tng phm trong 37 phm tr o, chn php no ph hp vi cn c ca mnh, tu tp php nhp o. Ngi trung cn, n php qun th su ny, t pht chn tm. Php qun th by gi l i tr gip khai tm. y l ni v ngi cn tnh qu thp km, i vi php qun th su m vn cha thng t, th chc chn l b nhng th hoc th nng lm chng ngi, thnh ra m s(2). Nh th th phi tu
67
tp nm php qun dng tm hay su php qua b, i tr vi cc hoc v s(2), gip tm khai m, qun l chnh o. Php qun th tm gi l bit v th, ngha l v th ca qu trnh tu hnh cho n chng qu, phi bit r ng nh tht. Php qun th chn gi l hay an nhn, ngha l n bc ny th cc chng chuyn ha, tr tu khai m, thn tr sng sut lanh l, tt c nhng chng ngi trong ngoi u hay an nhn(3), khng giao ng. Php qun th mi gi l la php i, ngha l n bc ny th cc hoc cc chng trong ngoi u on tr ht, ch c php i(4) cn tn ti; nu on tr nt php i th con ng trung o chn tht lin pht sinh.
X. TU BN PHP TAM MUI

Tu bn th tam mui cng tc l php tu qun ca tng ny. 1. Thng ta tam mui, cng gi l nht hnh tam mui, ly 90 ngy lm mt k, mt mnh ni yn tnh, ngi t th kit gi4, b mi tp nim, chuyn tm nim tng php gii5. Nu gp cc s chng ngi nh mt mi, au yu, bun ng, hay nhng th che lp6 khc, phi nht tm xng nim danh hiu mt c Pht cu gia h, m nim nim u khng ri ni tam mui ny. 2. Thng hnh tam mui, cng gi l bt chu tam mui, cng ly 3 thng lm mt k, i nhiu nim Pht A Di , khng dng ngh. Do sc oai thn ca Pht cng sc tam mui, cng vi sc cng c ca chnh mnh, hnh gi c th thy Pht trong cnh gii nh. 3. Bn hnh bn ta tam mui7, ly 7 ngy lm mt k, i nhiu tr ch, t duy v tht tng, hay y theo kinh Php Hoa, trong khong thi gian 21 ngy, hoc i m c kinh ny, hoc ngi m c kinh ny, u c. 4. Phi hnh phi ta tam mui, cng gi l ty t tam mui8. Php ny, trong tt c mi thi, ni tt c mi vic, ty theo m qun nim, khng k k hn, ch qun chiu t tm, h nim khi dy th dng tr gic chiu soi m dit tr i.
CH THCH
01. Kinh Php Hoa ly xe d d cho tha Thanh-vn, xe hu d cho tha Duyn-gic, xe tru d cho tha B-tt, l 3 tha phng tin; xe tru trng ln d cho Pht tha, y mi l tha chn tht.
68
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 02. Bo-s l ch qu bu, l t c dng trong kinh Php Hoa, v d cho cnh gii nit bn rt ro. 03. Ch t ngha l che lp; c 6 th che lp tm thanh tnh, gi l lc t (su th che lp): 1) Tm xan tham che lp tm b th, khng cho pht sinh; 2) Tm ph gii che lp tm gi gii, khng cho pht sinh; 3) Tm sn nhu che lp tm nhn nhc, khng cho pht sinh; 4) Tm gii i che lp tm tinh tn, khng cho pht sinh; 5) Tm tn lon che lp tm thin nh, khng cho pht sinh; 6) Tm ngu si che lp tm tr tu, khng cho pht sinh. Xem th bit rng, su th che lp (lc t) tc l mt tri ca su php qua b (lc ) vy. 04. Xin xem li ch thch s 7, bi 38, sch Trung Cp Gio Bn. 05. C hai cch gii thch v php gii: 1) ng v s m ni, php l cc php, gii l gii vc; gii vc ca cc php, mi mi khng ng nhau, gi l php gii. Nhng, mi mt php gi l php gii, m gm c vn php cng c th gi l mt php gii. 2) ng v l m ni, l tnh ca chn nh gi l php gii, cho nn, php gii tc l th tnh m cc php nng ta; v li, cc php u ng mt th tnh, cho nn gi l php gii. y ni chuyn tm nim tng php gii tc ch cho php tnh chn nh m ni, cng tc l nh ti t tnh ca chnh chng ta; nhn v Php tnh ca cc php v tnh v Pht tnh ca chng sinh hu tnh, tn gi tuy khc m th tnh khng khc vy. 06. l nhng th che lp (ci) tm tnh, khng cho pht sinh cc php lnh; hp li nm th phin no l tham dc, sn nhu, thy min, tro hi, nghi php, gi l ng ci. Xin xem li ch thch s 5, bi 15, sch S Cp Gio Bn. 07. Thin Thai i s y c vo kinh i Phng ng La Ni m ch lp php hnh tr Phng ng tam mui, cng vi Php Hoa tam mui, u thuc loi bn hnh bn ta tam mui trong bn th tam mui. Trong lun Ch Qun (q. 2) v sch Phng ng Tam Mui Hnh Php, c ghi r v nghi thc tc php. 08. Phi hnh phi ta tam mui tc ty t tam mui. Thin Thai i s v lm thnh bn cu m gi l phi hnh phi ta, Nam Nhc i s th i st vi thc t m gi l ty t , ngha l loi tam mui ty m tu tp, i hay ngi u khng quan trng.
PH CH
(01) Tc khng tc gi tc trung: Vn php nng nhau m c, t chng khng c bn cht chn tht, tc l KHNG; v vy, tuy hin hu nhng chng bin i khng thng, s hin hu ca chng ch l gi hp tm b, khng trng cu, tc l GI; cho nn qun chiu thm su th vn php va l khng, va l gi, ng thi khng phi khng, khng phi gi, l ci thy TRUNG O. Cnh gii tc khng tc gi tc trung l nh th. (02) M s: tc l s hoc, ch cho t hoc, l nhng phin no tham, sn, si v.v... lm cho tm m m theo s tng trn cnh; tri li l m l, tc kin hoc, l cc th phin no lm cho thy bit sai lm t ngy, khng thy c chn l, khng t ng bn s tht, khng c chnh kin. (03) An nhn: tc l tm an tr, khng b lon ng, nh m chu ng c, khng b lung lc bi tt c nhng no hi do vui bun, vinh nhc, c mt v.v... t ni tm cng nh ngoi cnh gy ra. Nh vy, tm an nhn cng tc l tm nhn nhc trong su php qua b (lc ). (04) Php i: Ch php y l ni v php lnh. Ngi mi chng ng thng sinh tm yu thch thin php; theo tng Thin Thai, nh th vn cha gi c l chng ng chn tht v tm i vn cn, d l thin php! Phi hon ton dit tr ci tm php i y th mi thc s chng ng.
69
BI TP
1) Sao gi l nht thit tr, o chng tr v nht thit chng tr? 2) Hy dng biu nu ln mi quan h gia tu 3 qun, ph 3 hoc, chng 3 tr, v thnh tu 3 c. 3) Kinh Php Hoa dng 4 loi xe d cho hai tha quyn tht; trong 4 loi xe , loi xe no d cho tha no? 4) Qun cnh gii bt t ngh, phi qun nh th no? 5) Su th che lp l g? Mi th che lp ci g? 6) Tu tp bt chu tam mui nh th no?
70
Bi 11

XI. SU TC PHT
i s Tr Gi lp ra gio ngha su tc Pht(1) nhm trnh by v th trn qu trnh tu hnh t a v phm phu cho n qu v Pht. Hc gi nu bit tuy su m u l tc, th s khng t khinh mnh n ni sinh ra chn nn; nu bit tuy l tc nhng qu tht c su, th s khng t cao n ni sinh ra thng mn1, do m n lc tu hnh, t tc u tin m tun t tin ln n tc th su, nh th l mun hnh u vin mn. 1. L tc Pht: Tt c chng sinh tuy lun hi trong su no, lc no ch no cng y dy phin no trn lao, tri ngc vi th tnh gic ng, vy m vn c y cng c Pht tnh; cho nn gi l l tc Pht. C bi tng rng: ng tnh(2), l ton ng, Hnh tng(3), s ton sai. M m theo vt dc, Khng bit li quay v. Cu u ca bi tng ni rng: Chng sinh u c Pht tnh, trong bn oai nghi2 u khng ri Pht tnh ; m m m Pht m ng, sng sng cng Pht thc dy, cho nn v l th hon ton ng. Cu th nh ni rng: Nhng mi hnh vi ng tc ca phm phu u hp theo trn cnh m tri ngc vi tnh gic, cho nn v s th hon ton sai lm. Hai cu th ba v th t ni rng: Thi thi khc khc lun lun m m hn m, hng ngoi theo ui tm cu, tri ln theo vt dc, khng bit phn tnh t soi xt li mnh; l hon ton thuc v a v phm phu. 2. Danh t tc Pht: hoc t ni thin tri thc, hoc do trong kinh in m bit c ngay ni tm vn c Pht tnh, tch chiu(4) vin dung, khng sinh khng dit; trong danh t m hiu r thng sut, bit tt c php u l Pht php, tt c chng sinh u c th thnh Pht, gt u hi , tm c khai ng, cho nn gi l danh t tc Pht. C bi tng rng: Va nghe khc v sinh, Cng bi ca bt t,
71
Bit ng th l vy,(5) T hn ung ngy qua. Hai cu mt v hai ca bi tng ni rng: T trc khng bit tm tc l Pht, ngy nay mi c nghe ni n t tnh chn thng, khng sinh khng dit. Hai cu ba v bn ni rng: bit ng th l nh vy, cho nn rt ly lm hi hn trc nay th gi tri qua ung ph, n ni cha tng chng ng c l tht. 3. Qun hnh tc Pht: y l a v Nm-phm Ngoi-phm3 theo Vingio. Tin thm mt bc, y theo gio php tu tp qun chiu, bit tt c php u l Pht php, tm qun chiu sng t, chn l v tr tu tng ng, gi l qun hnh tc Pht. C bi tng rng: Nim nim l thng soi, Tm tm dt huyn trn, Qun chiu khp php tnh, Khng gi cng khng chn. Hai cu mt v hai ca bi tng ni rng: ng c Pht tnh, y theo gio php tu tp qun chiu, t soi r ni tm, dt ht cc duyn l trn cnh. Hai cu ba v bn ni rng: Qun chiu t tnh cc php, thng tr khng bin i, cho nn ni l khng gi; khng th nm bt c, khng c g s hu, cho nn ni l khng chn. 4. Tng t tc Pht: y l a v Thp-tn Ni-phm4 theo Vin-gio. Bc Tn u tin on tr kin hoc, bc Tn th 7 on tr t hoc, ba bc Tn th 8, 9 v 10 on tr trn sa hoc. Hnh gi a v ny, i vi giai on qun hnh tc, cng qun chiu cng t r, cng ngng ch cng vng lng; tuy cha c th chng ng chn tht, nhng trn l l th phng pht nh c chng ng chn tht, cho nn gi l tng t tc Pht. C bi tng rng: Bn tr5 tuy thot trc, Su trn cha sch khng; Trong mt c cn bi, Trng khng thy hoa hng. Hai cu mt v hai ca bi tng ni rng: Gi s bc Tn u tin on tr kin hoc, bc Tn th 7 on tr t hoc, tuy thot khi bn tr phin no, nhng i vi tp kh6 ca su trn th vn cha dt ht. Hai cu ba v bn ni rng: Kin t hoc tuy dt ht nhng v minh cha ph tr, khng th thy c bn th chn khng ca php gii, nh trong mt c cn bi, gia h khng m thy c hoa m.
72
5. Phn chng tc Pht: y l ni hu tm7 ca cp Thp-tn, ph tr mt phn v minh, chng c mt phn ba c(6), tin vo bc Tr u tin, chng nhp php thn, t tr thnh v Php-thn i-s(7). Trong thi gian y, bt u t bc Tr u tin, mi mi u ph tr v minh, chng ba c, cho n bc ng-gic, tri qua c thy 41 bc, ph tr 41 phn v minh, cho nn gi l phn chng tc Pht. C bi tng rng: Rng sng tm khai ng, Tt c u sut thng; Tn ngun cn cha ti, Thng thy trng l m. Hai cu mt v hai ca bi tng ni rng: Thng ng ph mt phn v minh, chng mt phn php thn, tng tng khai ng, nh thng ng trc, tng t tng t rng khng thng sut. Hai cu ba v bn ni rng: D cho a v ln n bc ng-gic, nhng vn cha ph tr c nguyn phm v minh8, cho nn cha c th trit thy tm tnh, ging nh mt trng cn b che bi mt lp my mng, trng ln ch thy l m. 6. Cu cnh tc Pht: y l t bc ng-gic m ph tr nt mt phn v minh cui cng, th hoc tn dit, tr nn chn thun, trit chng Pht tnh chn nh vn c ni t thn, nhp vo a v Diu-gic m thnh Pht, cho nn gi l cu cnh tc Pht. C bi tng rng: T trc chn l vng, Ngy nay vng u chn, Ch tr v tnh c, Khng php no mi sinh. Cu mt ca bi tng ni rng: T v th n gi, trong t tnh chn nh c v minh tn ti, n ni ton th chn nh u tr thnh m vng. Cu hai ni rng: Cho n hm nay th v minh sch ht, trit chng ng bn tnh vn c t xa, th ton th m vng u tr thnh chn nh. Hai cu ba v bn ni rng: Tr gic ng cao tt vn c y ni t tnh, khng phi n t bn ngoi. Ngy nay tuy thnh Pht, nhng ch l khi phc ci th tnh nguyn lai ca ci lc v minh cha khi, hon ton khng phi l mt php mi m no t u n. Gi y xin em 10 giai v v 6 loi tc Pht lit k thnh biu nh sau:
73

MI GIAI V SU TC PHT
1. V Phm-phu (i vi Pht php hon ton khng nghe khng tin) 2. V Phm-phu (i vi Pht php c nghe c tin) 3. V Ng-phm -t (a v Ngoi-phm) 4. V Thp-tn (a v Ni-phm) 5. V Thp-tr 6. V Thp-hnh 7. V Thp-hi-hng 8. V Thp-a 9. V ng-gic 10. V Diu-gic (a v Pht) (a v B-tt)
L tc
Danh t tc Qun hnh tc Tng t tc
Phn chng tc
Cu cnh tc
CH THCH
01. Thng mn l ni tt ca tng thng mn, bo rng ta t c php tng thng, ri sinh ra kiu mn; nh cha chng c thnh o m cho l mnh chng c, cha chng thnh qu m bo l chng, i loi nh th. 02. Bn oai nghi l i, ng, ngi, nm. 03. Nm phm l: 1) Ty h phm: c nghe php tht tng m tin hiu v tm sinh hoan h; 2) c tng phm: c tng kinh Php Hoa v cc kinh in i tha khc gip thm cho cng phu qun chiu, hiu r gio ngha; 3) Ging thuyt phm: em kin gii ca mnh v Pht php ni ra, lm li ch cho ngi khc; 4) Kim hnh lc phm: tu thm su php qua b gip cho tm qun chiu; 5) Chnh hnh lc phm: chuyn tu tp su php qua b mnh ngi, s l y , c qun chiu v thc hnh u tt p. T cp Thp-tr tr ln thuc vo hng thnh, di u l phm phu. phn bit vi cp Thp-tn, l a v Ni-phm, a v Nm-phm ny c gi l Ngoi-phm. 04. Vin-gio ly cp Thp-tn lm a v Ni-phm. Ni Ni-phm l phn bit vi Ngoi-phm. 05. Bn tr l: 1) Kin nht thit tr a: em kin hoc trong ba ci tp hp li lm mt a, gi l kin nht thit; 2) Dc i tr a: tc t hoc ci Dc; 3) Sc i tr a: tc t hoc ci Sc; 4) Hu i tr a: tc t hoc ci V-sc. 06. Hi hm cn li ca cc hoc chnh, gi l tp kh; nh ci h ng chao, tuy chao ly ra ht, ra h nhiu ln sch s, nhng ci mi chao vn cn trong h. Hnh gi v tng tch tp phin no nhiu i, by gi tuy c tri thi gian di tu hnh gt sch, nhng ci d kh vn cn, ging nh ci h ng chao vy. Xin xem li ch thch s 1, bi 31, sch Trung Cp. 07. Ht cp Thp-tn, gi l hu tm. 08. Nguyn phm v minh cng gi l cn bn v minh, hoc v th v minh, l m m i vi l tht tng trung o, l loi hoc cn bn lm cho lu chuyn trong dng sinh t; cng l tnh m cn bn t bui nguyn s ca tt c chng sinh, cho nn gi l nguyn phm, hoc cn bn. Li na, loi v minh ny cng vi chn nh u c t v th, cho nn cng gi l v th; on dt n th lin thnh Pht.
74
PH CH
(01) Su tc Pht: l su hnh v (a v tu hnh) ca B-tt vin gio do tng Thin Thai thnh lp. (Xin xem ch thch s 15, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 13, 14 v 15, sch GKPH II, q. thng, c ni r.) (02) ng tnh: tc l trong sinh hot hng ngy v trong lc ngh ngi; ni ng c n o no nhit cng nh ni vng v yn tnh. (03) Hnh tng: Hnh l ch cho thi gian lm vic mu sinh, tranh ua kim sng, chm ni trong danh vng, a v, quyn hnh, li lc; tri li, tng l ch cho thi gian n c, ngh ngi dng gi. (04) Tch chiu: Tch ngha l vng lng, khng c ting ng, y l ch cho bn th tnh lng ca Pht tnh, chiu ngha l soi sng; Pht tnh vn thng vng lng nhng cng thng c tc dng soi sng. (05) ng th l vy: ng th l ngay ni th tnh ca vn php. Thut ng Pht hc c cu ng th tc th, ni, ngay ni th tnh cc php l nh vy, khng cn phi phn tch, suy ngh, hay gn ghp g c. Nh ng th ca sng tc l nc, ng th ca kh au l an lc, ng th ca phin no l b , ng th ca sinh t l nit bn. y l loi gio ngha ti cao ca tng Thin Thai. (06) Ba c: 1. Ch cho 3 c tng ca cnh gii i nit bn l: php thn c (th tnh chn nh xa nay vn c ca thc ti vn hu), bt nh c (tr tu gic ng) v gii thot c (thot khi mi s rng buc ca phin no). 2. Ch cho 3 c tng ca qu v Pht l: tr c (tr tu gic ng qun st thy r tht tng ca v tr vn hu), on c (dit tr tn gc mi phin no hoc nghip) v n c (cng n cu chng sinh). (07) Php-thn i-s: tc l B-tt Php-thn. (Xin xem li ph ch s 2, bi 3, sch GKPH I.)
BI TP
1) Thng mn ngha l g? 2) Hy gii thch th no l l tc Pht v danh t tc Pht. 3) V sao ni t tnh ca cc php l khng gi cng khng chn? 4) Bc Tn u tin theo Vin-gio on tr nhng g? Bc Tn th 7 on tr nhng g? Cc bc Tn th 8, 9 v 10 on tr nhng g? 5) Sao gi l tp kh? Hy ly mt v d lm r ngha y.
75
Bi 12
TNG TAM LUN (phn 1)

I. NGUN CI TNG NY
Khong 700 nm sau ngy Pht dit , B-tt Long Th y c vo kinh Bt Nh do Pht ni m trc tc b Trung Qun Lun (gi tt l Trung Lun) v b Thp Nh Mn Lun, nhm xin dng ngha KHNG ca gio php trung o. t ca ngi l B-tt B li trc tc b Bch Lun bi bc gio l tiu tha, cng nh ph b cc hc thuyt ngoi o. l Tam Lun (Ba B Lun). Thi Diu-Tn, vo nm th 3 nin hiu Hong-th, php s Cu Ma La Thp n Trung-quc dch ba b lun ny v ra sc tuyn dng, tr thnh mt tng phi, gi l Tam Lun tng. Li na, nhn v tng y pht dng l KHNG ca i tha, cho nn cng c tn l i Tha Khng tng. Ri nhn v n nm ly gio ngha ch yu ca kinh h Bt Nh, cho nn cng c tn l Bt Nh tng. N c bit hin th php tnh, nn cng c tn l Php Tnh tng. Li na, nhn v n ph(1) hnh tng cc php, nn cng c tn l Ph Tng tng. Sau ngi La Thp, i no cng c ngi tha k. n thi i nh Ty, i s Ct Tng cha Giatng, trc tc nhiu sch s gii1 cho cc b lun trn, c hc gi cc ni ngng m, theo hc ng o, lm cho tng ny thnh hnh mt thi. Cng thi vi i s Ct Tng, cn c php s Minh Thng(2), ngoi ba b lun trn, cn thm vo b lun i Tr , cho nn tng ny li cng c tn l T Lun tng. Vo khong cui nh Ty u nh ng, tng ny tng hng thnh mt thi, nhng t sau khi tng Php Tng hng khi, c cc hc gi ngng m li phn tch tinh mt ca n m ua nhau nghin cu, lm cho s hc gi ca tng Tam Lun tha tht dn. Cho n khi Thin tng pht t vi gio php v phong hnh ca ngi To Kh2, th tng ny khng cn ai hi han ti na.
II. HAI TNG BA PHP LUN

Gio php ca tng ny ly v tng, v c lm tng ch, nhng cng tha nhn cc li dy ca Pht, cho l ty bnh cho thuc; nhn m thu nhip tt c gio php c Thch Tn ni vo Hai Tng v Ba Php Lun.
76
Hai Tng l: 1) Thanh Vn Tng, li gi l Tiu-tha gio, nh bn b kinh A Hm3. 2) B Tt Tng, li gi l i-tha gio, nh kinh Hoa Nghim v cc kinh i tha khc. Ba Php Lun cng gi l Ba Chuyn Php Lun4, l y vo thi k thuyt php ca c Pht m phn chia ra. 1) Cn Bn Php Lun: Khi Pht va mi thnh o, lin ni kinh Hoa Nghim cho hng B-tt. l gio php Nht-tha, l cn bn ca cc php, cho nn gi l Cn bn php lun. 2) Chi Mt Php Lun: Gio php Nht-tha rt kh hiu i vi chng sinh, do , Pht mi tun t ni cc kinh A Hm, Bt Nh, Phng ng. Cc kinh ny, i vi loi cn bn m ni, th chng thuc v loi chi mt, cho nn gi l Chi mt php lun. 3) Nhip Mt Qui Bn Php Lun: Pht ni kinh Php Hoa, gom ba tha v NhtPht-tha, tc thu nhip cc loi chi mt em tr v loi cn bn, cho nn gi l Nhip mt qui bn php lun.
III. PH T HIN CHNH

Tng ny ly vic ph t hin chnh lm cng lnh, nh sch Tam Lun Huyn Ngha ni: Ph t th di cu vt trm lun; hin chnh th trn hong dng i php. Thc ra, t ph th chnh lin t hin l, ch khng c ci g gi l hin chnh. Vo thi i , cc loi t cn phi ph, gm c bn loi: th nht l T KIN ngoi o; th nh l kin chp v C ca T m5; th ba l kin chp v KHNG ca Thnh Tht; v th t l kin chp C S C ca cc hnh gi i tha. T kin ngoi o l ni ti cc hc phi ngoi Pht gio; y l ch cho cc t kin ca 96 hc phi ti n- ngy trc, hoc chp v t nhn t qu, hoc ni khng nhn khng qu, hay khng nhn c qu, c nhn khng qu, v.v... u hon ton tri ngc vi l nhn qu. T m chp c l ch cho cc b lun Cu X v.v..., cho t v vn php l c; l v khng hiu r diu ch ca Pht php, cho nn thy ngn tay m khng thy c mt trng.6 Thnh Tht chp khng l b lun Thnh Tht tuy ch trng ng php hai khng, nhng ch chp nghing v mt bn l khng m thi, khng bit rng trong ci khng cn c tn ti ci bt khng! Cho nn ri vo ch thin khng(3), v b cc tng phi i tha khng chp nhn.
77
Kin chp c s c i tha l ch cho cc hnh gi i tha, tuy c cng nng t li li tha, tin n thnh tu qu Pht, nhng cho rng qu V-thng Chnh-gic l c s c. Nu mun ph tr bn kin chp trn, phi bit r l l ca nh (4) v bt bt trung o(5).
CH THCH
01. Nh cc tc phm: Tam Lun Huyn Ngha (1 quyn), i Tha Huyn Lun (5 quyn), Nh Ngha (2 quyn), Tam Lun Du (1 quyn), Trung Lun S (20 quyn), Bch Lun S (90 quyn), Thp Nh Mn Lun S (6 quyn), i Phm Bt Nh Kinh S (10 quyn). 02. T th 6 ca Thin tng l Tu Nng, ti huyn To-kh, ph Thiu-chu, thuyt php gio ha chng nhn; ngi i sau bn ly tn To Kh dng lm tn ngi. 03. Pht ni kinh A Hm, chia lm bn b: Trng A Hm, Trung A Hm, Tp A Hm, v Tng Nht A Hm, gi l Bn A Hm. 04. Pht thuyt php gi l Chuyn Php Lun. Xin xem li ch thch s 1, bi 37, sch Trung Cp. 05. T-m: l gi tt ca A-t-m, ngha l V t php, tn dch l i php, l tn gi chung ca Lun Tng; nhng v sau thng c dng ch cho tng Lun ca Tt B a b (thuc tiu tha), nh cc b lun Pht Tr, Lc Tc, B Sa, Cu X v.v... u l T-m. 06. Ngn tay l d cho ngn ng vn t, mt trng l d cho chnh php; nh dng ngn tay ch mt trng, ngi hc phi nhn ni ngn tay thy mt trng, khng nn c nhn ni ngn tay v cho l mt trng; v nh th th ch thy ngn tay ch khng th thy c mt trng. Cng vy, phi nhn ni ngn ng vn t thy chnh php, khng nn bm vo ngn ng vn t m cho l chnh php; v nh vy th ch thy ngn ng vn t ch khng th thy c chnh php.
PH CH
(01) Ph: Ch ph c dng trong cc b Lun vn l mt thut ng thuc Nhn Minh lun, c ngha l kch, bi xch, nh nhng lp lun sai lm, khng ng chn l trong cc lun thuyt ngoi o; ch ph trong cc t ph t, ph chp, ph tng v.v... l nm trong ngha ny. Trong Lut, ch ph c ngha l khng tun gi gii lut, khng thi hnh ng qui trnh nh, nh cc t ph gii, ph trai, ph h; cng c ngha l lm cho st m, lm mt s ton vn, nh cu ph ha hp tng,v.v... Trong Kinh, ch ny c dng vi ngha ph bng, hy hoi, dit tr, hng phc, nh cc t ph php (ph bng chnh php), ph hu (chm dt sinh t), ph ti nghip (dt tr ti chng), ph c, ph hoc, ph v minh (tiu tr phin no, v minh), ph ma qun (hng phc ma qun), ph a ngc (thot li cnh gii kh au), v.v... Trong Thin tng, ch ph cn c dng vi nhng ngha c bit, nh ni ph nhan vi tiu (i sc mt nghim ngh m mm ci - ch cho trng hp tn gi i Ca Dip mm ci trong php hi Linh-sn khi c Th Tn a cnh hoa ln trc i chng), ph mn (ch cho ngi t b thy ui ra khi cha), ph phm phu (ch cho thin sinh tm tnh qu m n), v.v...
78
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (02) Minh Thng: S tch ca php s Minh Thng khng c ti liu no ghi li, ch bit ngi sng v hnh o cng thi vi i s Ct Tng (549-623); v c hai cng l mn nhn ca i s Php Lng (507-581), mt trong nhng ngi sao sng ca Tam Lun tng. l thi k t gia thi i Nam-Bctriu (420-581) sang nh Ty (581-618), n u nh ng (618-907). Trong khi ngi Ct Tng xin dng tng Tam Lun Nam-a (Nam-triu) th ngi Minh Thng xin dng tng T Lun Bc-a (Bc-triu). Theo Pht Quang i T in (mc T Lun Tng) th T Lun tng nguyn c i s m Loan (476-531) khai sng t thi Bc-Ngy (386-534). Ngi m Loan k tha Khng Lun ca ngi Tng Triu ( t ln ca ngi Cu Ma La Thp), em lun i Tr thm vo Ba B Lun, hong dng Khng ngha, sng lp T Lun tng. (03) Thin khng: ngha l nghing v khng. (04) Nh : l hai chn l, hai s tht. (Xin xem li ch thch s 1, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 7, 8 v 9 trn.) (05) Bt bt trung o: Bt bt tc l 8 cu ph nh: bt sinh, bt dit, bt thng, bt on, bt nht, bt d, bt lai, bt xut. Sinh dit, thng on, nht d, lai xut l bn cp mu thun trong ci thy bit ca ngi phm phu v v tr vn hu. Chng sinh v tm m vng, vi thi quen so o phn bit, nn nhn vn php thy c sinh, c dit, thng cn, dit mt, l mt, l khc (nhiu), khi n, khi i. Do m khng c c s thy bit chn chnh, khng thy c l trung o, tc l tht tng ca v tr vn hu. Gio php ca Tam Lun tng, y c vo gio ngha ca Ba B Lun, ra 8 cu ph nh (bt bt) trn, gip cho ngi hc Pht thc tp qun chiu c ci thy chn chnh v vn php, chng nhp l trung o, thnh tu o Gic-ng. l ngha ca thut ng bt bt trung o (bt bt tc l trung o).
BI TP
1) Gi l Tam Lun l ba b lun no? Do ai trc tc? V sau b lun no na li c thm vo c tn l T Lun? 2) Vo u nh ng, v sao s ngi nghin cu Tam Lun tha tht dn? Ri sau li b nh hng bi u n ni tng Tam Lun khng cn ai hi han ti? 3) Hy gii thch ngha ca ba loi php lun cn bn, chi mt v nhip mt qui bn. 4) Bn loi kin chp no l i tng ph ca tng Tam Lun? 5) Lun Thnh Tht ni ng v php u khng, nhng ti sao li ri vo ch thin khng? Hnh gi i tha khi thnh Pht, i vi qu V-thng Chnhgic, c thy l c s c khng?
79
1. Php mn tu tp ca tng Thin Thai cng c phn kim tu Tnh ; nh trong lc thc tp php thng ta tam mui, nu b mt mi hay bun ng th chuyn xng nim danh hiu mt c Pht cu gia h; li nh trong lc thng hnh tam mui, th i nhiu m nim danh hiu Pht A Di . u l php mn Tnh vy. Xem th th bit rng, nh tha lc ph gip cho t lc, qu l php phng tin tt nht; li na, php mn nim Pht ny tng c dng ph bin rt sm trong cc tng phi, ch khng phi ch ring tng Tnh mi c. Tu bn php tam mui, dng cng khng ngoi vic lng ng hon ton mi hot ng ca nm cn v nm thc, ch sinh hot n thun vi thc, em sc nh ngh ca thc tp trung ti mt im m c tam mui vy. Xt cho cng, vn khng ra ngoi 16 ch ca c B-tt i Th Ch: Thu nhip su cn, tnh nim tip ni, c tam ma a, l th nht.(1) 2. Tu su php qua b, tt nht l bt tay thc hnh ngay ci ny; nu ch sang n ci Cc-lc th e rng khng th tu tp ton vn c! ci y khng c hng ngi cng kh th khng c c hi tu hnh b th; khng c k cng bo, khng c nghch cnh, th khng c c hi tu hnh nhn nhc; khng c vic ph gii th khng cn phi tu hnh tr gii; ai cng bc bt thi chuyn th chng cn phi tu hnh tinh tn; v.v... Ci ny y nhim , nhiu nhn duyn xu c; ci kia hon ton thanh tnh, nhn duyn th thng. Cho nn kinh V Lng Th ni: ci ny tu hnh mt ngy mt m, cng hiu cn hn lm vic thin mt trm nm ci Cc-lc. 3. trong 100 php(2), thy min thuc v loi tm s bt nh(3), nhng trong ng ci th n thuc v c php. iu ny cng c l do: Ng ngh iu , khng nhiu cng khng t, cho u c c ngh ngi, tiu tan lao nhc; nh th l thuc v thin php. Nu ng qu nhiu hoc qu t, u ri vo trng thi hn trm, thuc v c php. Do m thy min c lit vo loi tm s bt nh. l bt nh th thin hay c cn phi xem xt tnh hnh, mi trng thy ng vi vng on nh ngay l thin hay c. n nh thy min trong ng ci th r rng lm, nh con heo trong chung, n ri l ng, sut ngy m m mng mng, t c lc u c c tnh to, cho nn tm tnh b che lp, khng th pht sinh php lnh. 4. Tng Thin Thai c nu ln gio ngha su tc Pht, trong , phm phu tuy vn c y Pht tnh, nhng khng bit tu hnh, cho nn ch thuc vo l
80
tc. Ngi tu hnh li cn, tuy c th hiu trong t tm vn tn ti l th khng sinh dit, nhng khng tin ti mt bc tu tr, cng v nh ch nghe tn mn n m khng n, th ci s c cng ch gii hn ni danh t m thi; cho nn gi l danh t tc. n nh 3 tc tip theo l qun hnh, tng t v phn chng, th u trong a v tu hnh, cch xa hng danh t tc, li tu hnh thc tin. (...(4)...) Hnh gi nht nh phi tu t n ch phin no b tn dit, tr gic vin mn, chng nhp qu Pht, mi gi l cu cnh tc. 5. Cn bn v minh cng vi chn nh, c hai u t v th. Chn nh l la tt c tng, khng phi nhn khng phi duyn, khng sinh khng dit, cho nn khng c ch bt u. Cn bn v minh trong nh lai tng l nng ni chn nh m c, cho nn cng khng c ch bt u. Lun Khi Tn ni: Nh lai tng khng c ranh gii pha trc, cho nn tng v minh cng khng c ch bt u. Th nhng, v minh khng c bt u m li c lc cui cng. Khi thnh Pht, l lc v minh tan bin ht, cn chn nh th khng c lc bt u m cng khng c lc cui cng; l ch khc nhau gia chn nh v v minh. Tht ra, chn nh vi v minh ch l hai mt ca mt php, ging nh bng vi nc, tuy c hai tn m tht ch l mt vt, t tnh ca bng l nc, t tnh ca v minh tc l chn nh. Chng sinh cha on tr v minh th vnh vin vn l bng; cc c Nh Lai on tr v th v minh tc l bng tan thnh nc, tr li tnh bn nhin vy. 6. Thin tng ni kin tnh thnh Pht, cng nh Mt tng ni tc thn thnh Pht, u ch cho danh t tc, nhiu lm th cng ch t n phn chng tc, nht nh khng phi l hng Pht cu cnh c phc tu y , vn hnh vin mn. Ngi tu thin, nu c minh tm kin tnh tc l thnh Pht. Vy m cc v t s mu mc nht ca Thin tng nh cc ngi t Ma, Tu Nng, o Nht(5), v sao vn cha thnh Pht? Ngi tu Mt, nu gia tr ba mt(6) tc l thnh Pht. Vy m cc v t s mu mc nht ca Mt tng nh cc ngi Thin V y, Kim Cang Tr, Bt Khng, v sao vn cha thnh Pht? Cho nn bit, cha tri qua ba k, cha ph ht ba hoc m khoe khoang thnh Pht, u l chuyn hoang ng, khng th no thnh s tht. Hnh gi tu hnh chn tht th ng lo khng c ngy thnh Pht. Nu hi vng thnh Pht, th ci nim hi vng y tc l v minh. Nu ci tm nim y c tn ti th l ci chng ngi cho s thnh Pht. V vy, ch cn n lc cy ba, lm c, chm bn, m ng hi g ti chuyn thu hoch. 7) Tt c cc loi hu tnh u do khng sinh m c sinh. C sinh th c kh au. Con ng ca khi n ny gi l lu chuyn. Tu hnh l quay u i
81
ngc li, do ch c sinh m i v ch khng sinh. Khng sinh th khng c kh au. Con ng ca khi i ny gi l hon dit. T nit bn c dch l dit , hoc nhp dit. Ngi i khng bit c cnh gii nit bn, cho khng sinh v dit l tiu dit mt, hay khng c tri gic; do m khng mun chng nit bn. l s hiu lm ca tuyt i a s ngi ta. Ch Pht u l ngi chng c cnh gii dit . Nu l v tri v gic hay dit vong, th lm sao cc Ngi c th th hin ng thn vi y tng tt tn nghim, v chng sinh m din ni diu php? Li lm sao c th kin lp Pht thanh tnh, tip dn ngi tu hnh sinh v ci an vui? Li lm sao c th hin hin bo thn t th dng, hng th php lc? Li lm sao c th ha thn thnh ngn trm c, thi hnh Pht s rng ri khp ni cu chng sinh? Cho nn, ng hiu cnh gii dit ca nit bn l dit vong! Chng nhng khng dit vong m cn trng tn vnh vin, li c th pht khi thn thng bin ha, diu dng v cng! 8) Qu V-thng Chnh-gic nguyn l khng s c, nu cho l c s c th rt sai lm. Kinh Vin Gic ni: Nh ngi trong mng, khi mng th khng phi l khng, nhng khi tnh dy th mi bit l khng s c. c Lc T ni: Xa nay khng mt vt. Thin tng vch r cho ngi hc bit rng: Trc khi cha m sinh, bn lai din mc (ca mnh) ch l trn trung khng mnh vi che thn. Nhng li ni u cho ta hnh dung rng: Cnh gii nguyn th thanh tnh bn nhin, khng dnh mt ht bi. Cnh gii l Thng-tch-quang , cnh ca huyn diu thu sut, vng lng thng hng; vy c ci g c? Cho nn cc hnh gi i tha, tuy cn pht tm b , quyt ch t n qu Pht, nhng nu khng bit tho g ci nim kin chp c s c, th khng bit n bao gi mi chng c qu V-thng Chnh-gic! Bi v ci kin chp c s c ny chnh l cn bn v minh, l php chp, hon ton tri nghch vi th tnh gic ng. 9. Thnh nhn cng kh ni Tru trng(7) dng ra sao Mt nim khng dnh bi Thnh Pht lin pht giy C tm l c nhim Khng tng cng lch nghing Thc dy m ca s My tan hin trng trn
82

(01) Cu ny tc gi trch t Kinh Lng Nghim (do sa mn Bt Lt Mt dch ra Hn vn vo i ng), nm trong on cht ca quyn 5, tng c ch c c t ta l i Th Ch B Tt Nim Pht Vin Thng Chng. phn u ca quyn 5, c Pht c hi cc v i B-tt v i A-la-hn rng: Nay ti hi cc ng: Lc ban u mi pht tm, trong mi tm khu vc (thp bt gii), cc ng chng ng vin thng khu vc no? V do phng tin g m nhp vo chnh nh? C tt c 25 cu tr li cho cu hi ca c Pht; v on kinh vn trn l cu tr li th 24 ca B-tt i Th Ch. tr li cu hi ca c Pht, c v chn thanh trn, nhn cn, thn thc, v.v... Ring B-tt i Th Ch th khng chn la mt cn no, m thu nhip c su cn, nht tm nim Pht, t m nhp vo chnh nh.
(02) 100 php (bch php): Ch php y c ngha l mi s mi vt trong v tr, c th hay tru tng, bt c ci g c th cho ta mt khi nim v n th gi l php. Theo tng Cu X (thuc truyn thng tiu tha), mi s vt trong v tr c bao gm trong 75 php; nhng theo tng Php Tng (thuc truyn thng i tha) th bao gm trong 100 php (xin xem bi 15 sau). (03) Tm s bt nh: Bt nh l mt trong 6 loi tm s. Nhng tm s ny, ty lc m c th l thin hoc c th l c, khng nht nh, cho nn gi l bt nh. (Xin xem bi 15 sau.) (04) Dch gi lc b mt cu, khng dch. (05) o Nht (709-788 ): l v thin s ni ting vo i ng. Ngi ngi huyn Qung-hn, tnh Txuyn, h M, tn o Nht, ngi i thng gi l M i s, hay M t, hoc gp li thnh M T o Nht. Dung mo ca ngi rt k d, tng i nh tru, mt nhn nh cp, li th ra di qu mi, di bn chn c hai ch trn. Ngi xut gia vi thin s X Tch (648-734) cha c-thun ti Tchu, T-xuyn; ri th gii c tc vi lut s Vin (?-?) Du-chu. Trong khong nin hiu Khainguyn (713-741), ngi xin theo thin s Hoi Nhng (677-744) hc tp thin php ca dng To Kh, v c truyn tm php. Sau mt thi gian du phng hnh ha, vo nm 769, ngi tr tch ti cha Khai-nguyn Chung-lng (tnh Giang-ty). By gi ngi hc cc ni vn tp ng c, cng cuc ha duyn rt hng thnh. Ngi chuyn dng hai cu Bnh thng tm th o v Tc tm th Pht hong dng thin phong. S t u t v thn cn thng xuyn bn ngi c 139 v, trong , ni bt nht c cc thin s Bch Trng Hoi Hi, Nam Tuyn Ph Nguyn, i Mai Php Thng, v.v... Vo thi , cc thin tng cha c t vin ring, m thng nh trong cc lut vin. Ngi l ngi khi u kin to tng lm lm c s sinh hot ring cho thin l, do m tng mn cng thnh. Nm 788 ngi th tch, th th 80 tui. (06) Ba mt (tam mt): tc l ba nghip (thn, ng, ) b mt, l php mn tu tr ca Mt gio. a) Theo s gii thch ca Hin gio, khng th dng tr c suy ngh ca phm phu m bit c ba nghip ca Pht, gi l ba mt. 1. c Pht trong php hi, i chng mi ngi thy mu sc v chiu cao ca thn Pht khng ging nhau, cho n Pht hin thn bin rng ln, u khng th ngh bn; l thn mt. 2. Khi c Pht thuyt php, hoc xa mt dm, hoc xa mi dm, hoc trm ngn vn dm, u nghe c m thanh ca Pht; li cng trong mt php hi, hoc nghe ni v b th, hoc nghe ni v tr gii v.v..., mi ngi ty tm m nghe c iu mnh mun nghe, tt c u khng th ngh bn; l ng mt. 3. Pht thng an tr trong nh, hon ton vng lng, tt c nhng t duy, qun st ca Ngi u khng th ngh bn; l mt. b) Mt gio gii thch rng, ba nghip ca Pht l tc dng ca chn nh, v cng su xa, vi t, tr c suy ngh ca phm phu khng th no hiu bit c; n nh hng B-tt Thp-a v ng-gic cng khng th nghe thy, cho nn gi l ba mt. Nu ba nghip ca chng sinh m tng ng c vi ba mt th s thnh tu nghip dng khng th ngh bn. Mt gio cn nhn mnh rng, khng nhng ba nghip ca chng sinh kh hp vi ba nghip ca Pht, m cn c hm nhip trong . Li na, ci bn tnh n b trong tm chng sinh vn tng ng vi ba nghip ca Pht, cho nn chng sinh cng vn c y ba mt. 1. Hnh gi Mt gio tay bt n tng ng vi bn th ca c Bn Tn, cho
83
Gio Khoa Pht Hc - cp ba n tt c cc s nghip (php s) trong lc i ng ngi nm, u thuc v thn mt. 2. Hnh gi ming tng thn ch, cho n mi li ni nng, u thuc v ng mt. 3. Hnh gi tm qun nim c Bn Tn, cho n mi nim tng ty theo s vic m sinh khi, u thuc v mt. Khi hnh gi tu tr ba mt th ba nghip thn ng u cm nhn c sc gia tr t ba nghip ca Pht; ba mt ca Pht v hnh gi tng ng, dung ha, khng ngn cch, th sn sinh cng nng khng th ngh bn; ngay thn ny tc c th thnh Pht. (07) Tru trng: Thin tng dng hnh nh con tru trng tng trng cho tm gic ng. Trong kinh Php Hoa, c Pht dng xe tru trng d cho Nht-Pht tha.
84
Bi 13
TNG TAM LUN (phn 2)

IV. HAI S THT
Tng ny thnh lp hai s tht gii thch tt c ngn gio. Hai s tht l: s tht tuyt i v s tht tng i1. S tht tuyt i ch cho l th tht tng trung o, ph b tt c php, cho nn dt ng ngn ng, dit ch tm hnh(1). Trong kinh lun, nu ni khng tu khng chng, khng tr khng c, la tnh la tng, khng c s hu, rt ro khng; u l thun theo s tht tuyt i m ni. S tht tng i ch cho tc dng ca sum la vn tng, kin lp tt c php, cho nn thnh phm, ln nh v.v..., sai bit r rng. Trong kinh lun, nu ni bn s tht, mi hai nhn duyn, su php qua b, vic thin nn lm, vic c ng lm, nhn nh th, qu nh th, c nit bn c th t n, c qu Pht c th thnh tu; u l thun theo s tht tng i m ni. Nu khng c s tht tuyt i th sa vo hu vi, khng ph hp vi l l t tnh vng lng, i vi ngha l ca Pht php hin nhin l c ch khng rt ro; cho nn khng b gi danh m ni tht tng. Nu khng c s tht tng i th sa vo on dit, li khng ph hp vi tng ch dng phng tin sinh, trn phng din thi thit hin nhin l c ch khng vin mn, cho nn khng dy ng php tnh bnh ng m kin lp cc php. Da vo cc l do nu trn, tng ny thnh lp gio ngha hai s tht bao qut tt c ngn gio ca c Pht; nh mt bi k trong Trung Lun ni: Ch Pht y hai , v chng sinh ni php: mt l th tc , hai nht ngha . Do c th bit, hai s tht cn gip nhau m s dng, nu thin bn tuyt i hay thin bn tng i, u khng th c.
V. BT BT TRUNG O
Ph t hin chnh l cng lnh ca tng ny, nhng t vng th nhiu v lng v s, tt c nhng kin gii t vng y u khng ph hp vi l trung o, m ni mt cch khi qut, thng khng ngoi tm khi nim: sinh, dit, thng, on, mt, khc (nhiu), n, i. Ch c l th chn nh l khng dnh mc vo tm khi nim y. Do , tng ny lp nn gio ngha bt bt (8 cu ph nh),
85
nh Trung Lun ni: Khng sinh cng khng dit, khng thng cng khng on, khng mt cng khng khc, khng n cng khng i; ni l nhn duyn, kho dit cc h lun2, con ci u ly Pht, ng u trong cc thuyt. Tm cu ph nh: khng sinh, khng dit, khng thng, khng on, khng mt, khng khc, khng n, khng i, c gi l bt bt trung o. C iu nn ch l, th tnh chn nh xa la ngn thuyt, dt tuyt hnh tng, ci g c thnh lp u khng kh hp trung o. Nu ni trn ngha rng, nhng khi nim cn nn ph b tht khng phi ch c tm, m bt lun l chp trc vo ci g cng u gi l t, phi b lit vo danh sch nhng ci cn ph b, ch khng ring g chp sinh, chp dit, chp thng, chp on, v.v...
VI. NNG VO S THT TNG I KIN LP 52 GIAI V HNH CHNG

Tng ny y c vo cc gio ngha v s c v duyn khi tnh khng3 trong cc b kinh Bt Nh m lp thnh mt tng; cho nn khng lp mt php no, c khng u ph, ch thng l duyn khi trung o4. Tr qun st chn chnh v s c ny tc l cn bn tr5, thn chng cnh gii hai khng chn nh6, nng v s7 u tiu mt. Tuy vy, tng ny bn v ngha thnh Pht, li ni c hai s tht tuyt i v tng i. ng trn s tht tuyt i m ni, tt c cc loi hu tnh xa nay vn l Pht, khng m khng ng, trong tro vng lng. B ngoi ci ny, nu ni c qu Pht ring chng thnh, th tc l trn u li t thm ci u8, tr thnh h lun. Nhng nu ng trn s tht tng i m ni, th m v ng r rng khc nhau. Chng sinh t m n ng, phi tri qua cng phu tu hnh, nhin hu mi chng qu; n nh mun chng qu v V- thng Chnhgic, phi tri qua 52 giai v, khng th nhy vt. Nay xin em trnh t tu hnh v chng c lit k thnh biu sau y:
Mi-tn (tr a ch phc kin hoc)9 Mi-tr (tr a on dt kin hoc; ch phc Dc i) Mi-hnh (tr a ch phc Sc i) (2) Mi-hi-hng (tr a ch phc Hu i) Mi-a (bc s tm10 ca S-a, on dt ht bn tr a; t S-a n Thpa on dt mi lp v minh11) ng-gic Diu-gic
Trnh T 52 giai v Thnh Hin
86
VII. PH BN CHP
Do cc ngha va trnh by trn, c th bit rng, tng ny i vi cc t kin ngoi o, th dng chnh qun bt bt ph b; i vi quan im chp c ca T m th dng duyn khi tnh khng ph b; i vi quan im chp khng ca Thnh Tht th dng hai tng, ba php lun v 52 giai v thuc s tht tng i ph b; i vi kin chp c s c ca hnh gi i tha th dng khng s c ph b; khin cho tt c u qui v trung o. l tc dng ln ph t hin chnh, ng bnh cho thuc.
CH THCH
01. Xin xem li hai ch thch s 1 v s 2, bi 18, sch Trung Cp. 02. Xin xem ch thch s 6, bi 36, sch S Cp. 03. Tt c s vt nh duyn m sinh khi, th t thn ca s vt l do cc iu kin ha hp m sinh, hon ton khng c t tnh c lp, cho nn ni l duyn khi tnh khng. 04. Duyn khi tc l tnh khng, tnh khng m hay duyn khi, tc l ci ngha trung o. Trung o tc l tr tu bt nh khng phn bit, cng gi l tr v s c. 05. Cng gi l nh l tr, v phn bit tr, chnh tr, chn tr. V phn bit vi hu c tr, cho nn ni l cn bn tr. Tr ny c cng nng pht sinh tt c php lc, l cn bn xut sinh lng i bi v tt c cng c, cho nn c tn l cn bn tr. Tr ny khng nng ta ni tm, khng duyn ngoi cnh, thy r tt c php u tc l chn nh, cho nn ph hp vi chn l, khng c sai khc gia nng duyn v s duyn. 06. Cc v thnh hai tha ng c l khng c nhn ng, gi nhn khng, hay ng khng, hoc sinh khng. Ci cnh gii chn nh chng c sau khi ng gi l ng khng chn nh. Hng B-tt ng c l php khng, ci cnh gii chn nh chng c sau khi ng gi l php khng chn nh; hp li gi l hai khng chn nh. 07. Khi c hai php i i nhau, php ch ng gi l nng, nh ni nng kin, nng tc v.v...; php b ng gi l s, nh ni s kin, s tc v.v...; ni tt l nng s. 08. Cu ny v d cho s vic trng phc v ch. Nh ngi ta vn c u, nu li t thm ln trn mt ci u na th d tha m li khng cn thit. 09. Ch phc ngha l ch phc; ch on ngha l dt tuyt. Ch phc hoc nghip, khin cho n nht thi khng khi dy c, gi l phc; dt hn ht ging hoc, khin cho n rt ro khng sinh khi c, gi l on. Bn tr a l kin t phin no ca ba ci. Xin xem li ch thch s 5, bi 11 trc. 10. Ci tm khi mi nhp gi l s tm. 11. Mi mt a u c v minh, cho nn mi a c mi lp v minh.
87
PH CH
(01) Tm hnh: l ch cho tt c nhng trng thi, hot ng, tc dng, cng nhng bin chuyn, ch hng, c nguyn, quyt ch ca tm. (02) Dc i: luyn i ci Dc. - Sc i: luyn i ci Sc. - Hu i: luyn i ba ci.
BI TP
1) Trong kinh lun, loi cu ni no l thun theo s tht tuyt i m ni? Loi cu ni no l thun theo s tht tng i m ni? Hy th nu v d chng minh. 2) Ch Pht y theo hai s tht, v chng sinh m thuyt php, c bi k no lm chng? Hy th vit bi k y ra. 3) Bt bt trung o, bt bt l nhng g? 4) Th no l duyn khi tnh khng? 5) Hy gii thch: cn bn tr, chn nh hai khng, nng s, phc on. 6) Dng biu lit k trnh t ca 52 giai vi thnh hin, bao qut c phc on bn tr a v mi lp v minh.
88
Bi 14
TNG PHP TNG (phn 1)

I. BIT DANH ca TNG NY v CC KINH LUN Y C
Tng ny trnh by ht sc r rng tnh tng ca vn php, cho nn c tn l Php Tng tng. Li y ni Duy Thc Lun1, ni r l duy thc ca vn php, cho nn cng c tn l Duy Thc tng. Pht dit khong 900 nm, B-tt V Trc, ti ging ng nc A-du-, mi m ln cung tri u-sut nghe c B-tt Di Lc ging Du Gi S a Lun2, ban ngy li em tuyn thuyt trc i chng. V l ch cn c ch yu ca tng ny, cho nn n- n c gi l Du Gi tng. Trung-quc, vo thi i nh ng, php s tam tng Huyn Trang3, hc mn Duy Thc vi lun s Gii Hin4 (1), v nc truyn cho t l i s Khuy C cha T-n; cho nn cng gi l T n tng. Trong nhng tn y th hai tn Php Tng v Duy Thc l c ph bin hn ht. Kinh lun m tng ny y c gm c 6 b kinh v 11 b lun. 6 b kinh l: Hoa Nghim Kinh, Gii Thm Mt Kinh, Lng Gi Kinh, Nh Lai Xut Hin Cng c Trang Nghim Kinh5, A T t Ma Kinh6, Hu Nghim Kinh7. 11 b lun l: Du Gi S a Lun, Hin Dng Thnh Gio Lun, i Tha Trang Nghim Kinh Lun, Tp Lng Lun, Nhip i Tha Lun, Thp a Kinh Lun, Phn Bit Du Gi Lun, Bin Trung Bin Lun, Nh Thp Duy Thc Lun, Qun S Duyn Duyn Lun, A T t Ma Tp Tp Lun. Trong s kinh lun trn th kinh Gii Thm Mt cng hai b lun Du Gi v Duy Thc l ch yu.
II. NGUN GC v TRUYN THA

Tuy c Thch Tn c thuyt minh nguyn l thc bin trong cc kinh Thm Mt, Lng Gi v.v..., nhng cha t chc thnh mt hc phi c h thng. Cho n khi B-tt Di Lc ni ra lun Du Gi S a, th B-tt V Trc mi cn c vo m son cc b lun Hin Dng, Nhip i Tha, Tp Tp, Bin Trung Bin; ri em ca ngi l B-tt Th Thn li y c vo cc b lun trn m son thnh
89
Duy Thc Nh Thp Lun8 v Duy Thc Tam Thp9, thuyt minh tng qut ngha Duy Thc, t , hc phi Duy Thc c coi l chnh thc thnh lp. Sau hai ngi V Trc v Th Thn, rt nhiu hc gi n- u nghin cu tc phm Tam Thp Lun, tr danh nht c cc ngi Trn Na10 (2), c Tu11 (3), An Tu12 (4), H Php13, l nhng v i s y quyn uy v Duy Thc Hc n. Sau , khi php s Huyn Trang du hc tr v li Trung-quc, em cc trc thut ca 10 v lun s Duy Thc Hc n- nh H Php v.v...,14 tp hp son thnh mt b lun, gi l Thnh Duy Thc Lun, truyn cho i s Khuy C cha T-n; Khuy C li y theo khu truyn ca ngi Huyn Trang m vit thnh b Thnh Duy Thc Lun Thut K, gm 20 quyn. Trong khi , 5 v i s cha Ty Minh15 l Vin Trc(5), Ph Quang(6), Tu Qun, Lp Phm, v Ngha Tch, cng c cc trc thut ni ting16. Hai phi T n v Ty Minh v sau u c ngi tha k.17 Ngoi hai phi ra, cc hc gi theo hc Duy Thc rt nhiu, kh th hng thnh. Cho n ngy nay, bi v n ph hp vi l tc khoa hc, cho nn ngi nghin cu n cng rt nhiu.
III. NH NGHA DUY THC v BA THI THUYT GIO

Tng Php Tng thuyt minh v l duy thc, ni rng, vn php u do THC bin hin. Trong s sinh khi ca vn php, sc nh hng ca tm thc ln nht, v cng l nhn t trng yu nht. Cho n cnh v thc cng l i lp. Gi nh xa la thc, th ngoi cnh cng khng th thnh lp. Do , ni vn php duy thc, hon ton khng phi ph nh s tn ti ca tt c s vt khch quan ngoi thc. C theo ch kinh Gii Thm Mt, tt c gio thuyt ca Pht c th phn lm ba thi: Khi c Thch Tn mi thnh o, tt c phm phu ngoi o u chp trc c tht ng, cho nn trong bn b kinh, Pht v h m ni php ng un, minh th NG l do nm un gi hp lm thnh. Ci ng tuy khng, nhng c nm un tn ti. y tc l ng khng php hu lun, thuc thi th nht HU GIO, li gi l S GIO. Nhng ngi nghe ni v nm un m khng hiu c mt ca c Thch Tn, bn cho rng, ng tuy khng nhng php th c; cho nn k c Thch Tn li ni cc kinh Bt Nh, minh th tt c u khng. Ng l khng, php cng khng c, y tc l ng php nh khng lun, thuc thi th hai KHNG GIO. Nhng c Thch Tn ni gio l khng l nhm ph chp c; nu mt mc chp khng th khng c phin no c th on tr, cng khng c qu Pht c th thnh tu, nh th l s sa vo ci khng on dit, khng phi ngha trung o. Cho nn Pht li ni kinh Gii Thm Mt v.v...
90
minh th l cnh khng tm c, thuc thi th ba TRUNG O GIO. Tng Php Tng y vo Trung o Gio ca thi th ba ny m kin lp.
CH THCH
01. Ch cho cc b Duy Thc Nh Thp Lun, Tam Thp Lun v Thnh Duy Thc Lun. 02. Xin xem ch thch s 2, bi 20, sch Trung Cp. 03. Xin xem ch thch s 18, bi 23, sch Trung Cp. V ngi Huyn Trang tinh thng Kinh Lut Lun, cho nn gi l tam tng, hay tam tng php s. 04. Gii Hin l t ca ngi H Php, v cao tng cha Na-lan-, nc Ma-kit-, n-. 05. Kinh ny cha c truyn vo Trung-quc. 06. Kinh ny cha c truyn vo Trung-quc. 07. Kinh ny cha c truyn vo Trung-quc; nhng c thuyt cho rng kinh ny l ng bn vi Kinh i Tha Mt Nghim do ngi a B Ha La dch vo i ng. 08. Cng gi l Duy Thc Nh Thp Tng, hay Nh Thp Duy Thc, ngi Huyn Trang dch vo i ng, 1 quyn, do con s k tng m t tn, c thy c 21 bi tng; nhng bi tng sau cng ch l li kt lun tn thn, khng phi chnh thc thuyt minh tng ngha.
09. Thng gi l Tam Thp Duy Thc, 1 quyn, ngi Huyn Trang dch vo i ng, l bi tng cn bn ca b lun Thnh Duy Thc.
10. Ngi sinh Nam n-, t ca B-tt Th Thn, ngoi nghin cu Duy Thc, ngi cn ch trng c bit mn Nhn Minh; trc tc c Tp Lng Lun, Nhn Minh Chnh L Mn Lun, Qun S Duyn Duyn Lun, Chng Trung Lun. 11. Ngi cng l t ca B-tt Th Thn, trc tc c b Nhip i Tha Lun Thch. 12. Ngi sinh Nam n-, t ca ngi c Tu, li cng l t ti truyn ca B-tt Th Thn; trc tc c Cu X Lun Thch, Ng Un Lun, Ng Un Lun Thch, Duy Thc Tam Thp Lun Thch, i Tha A T t Ma Tp Tp Lun, i Bo Tch Kinh Lun, i Tha Trung Qun Thch Lun, v.v... 13. Ngi ngi Nam n-, tng tr tr cha Na-lan-, l v hc gi trung tm ca hc phi Duy Thc, lc cht ch mi 30 tui. Ngi Gii Hin l t ca ngi, v ngi Huyn Trang l t ti truyn ca ngi. Trc tc ca ngi c b Thnh Duy Thc Lun, 10 quyn. 14. em cc son phm gii thch tc phm Duy Thc Tam Thp Tng ca 10 v i lun s H Php, Nan , An Tu, Thn Thng, Ha Bin, c Tu, Tnh Nguyt, Thng Hu, Ti Thng T, v Tr Nguyt, tp hp son thnh b Thnh Duy Thc Lun, 10 quyn, trong , ly t tng ca ngi H Php lm ch o. 15. Vua ng Cao-tng ban sc kin to cha ny ti Trng-an. Khi hon thnh, nh vua mi php s Huyn Trang v c tr. 16. Ngi Vin Trc son Thnh Duy Thc Lun S (10 quyn), Thnh Duy Thc Lun Bit Chng (3 quyn); ngi Ph Quang son Thnh Duy Thc Lun Sao (8 quyn); ngi Tu Qun son Thnh Duy Thc Lun S (4 quyn); ngi Lp Phm son Thnh Duy Thc Lun S (20 quyn); ngi Ngha Tch son Thnh Duy Thc Lun V Tng Quyt (3 quyn).
91
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 17. H phi T n c cc ngi Tu Chiu, Ngha Trung, Tr Chu v.v...; h phi Ty Minh c cc ngi Thng Trang, o Chng, Thi Hin v.v..., u l thy tr ni tip truyn tha.
PH CH
(01) Gii Hin (Silabhadra): l v lun s ca Du Gi Hnh phi thuc Pht gio i tha, tr ti cha Na-lan-, nc Ma-kit-, n-, vo khong gia hai th k 6 v 7. Ngi thuc dng di B-la-mn trong gia nh vng tc nc Samatata ng n-. T thu nh c ch ham hc, i khp cc ni cu minh trit. Khi n cha Na-lan- th c gp B-tt H Php, c nghe php, liu ng v pht khi lng tin, bn xin xut gia. Ngi tng ch tr cha Na-lan- trong mt thi gian di, hong truyn gio ngha Duy Thc, y c vo kinh Gii Thm Mt v lun Du Gi S a, em gio php ca Pht phn nh lm 3 thi C, Khng v Trung o; ng thi ch trng thuyt 5 chng tnh. Khi ngi Huyn Trang sang n- du hc th ngi hn trm tui, tr thnh v i trng lo ca cha Nalan-. Ngi Huyn Trang th ngi lm thy, v c truyn cho gio ngha Duy Thc. By gi ngi c c i chng tn trng, khng gi tn ngi m xng l Chnh Php Tng. (02) Trn Na (Dinnaga): Ngi ngi nc Hng-ch (c thuyt ni l nc n-t-la) Nam n-, sng vo khong gia th k th 5 v 6, l ngi tp i thnh mn Nhn Minh Lun ca Pht gio n-. Ngi thuc chng tnh B-la-mn, thu nh theo hc ngoi o, ri li theo hc c T b ca Pht gio tiu tha; v sau theo hc vi B-tt Th Thn, nghin cu c Pht gio i tiu tha. Ngi cng tng th minh ch vi mt v a x l Mt gio, thm nhp c php b mt; ri li n nc -tr tu tp thin nh. Ngi ni nng kho lo, hng phc rt nhiu ngoi o; nhn bin lun vi hc phi Ni D Da m ni ting. Ngi v tr ti hc vin Na-lan- ging dy Cu X, Du Gi S a, Duy Thc v Nhn Minh Lun. V sau, ngi nhn c li khuyn gii ca B-tt Vn Th m son thnh tc phm Tp Lng Lun. Sau ngi chu du khp x Nam n, hng phc rt nhiu lun s ngoi o, khi phc cc o trng hoang ph, thng tu 12 hnh u . Ngi vin tch ti nc -tr. V phng din tc dng ca tm thc, khc vi hai ngi H Php v An Tu, ngi cng nhn c ba phn: kin phn, tng phn v t chng phn (gi l nh ba phn); trong khi , ngi Nan (mt trong 10 v i lun s Duy Thc) th tha nhn c hai phn: kin phn v tng phn (gi l nh hai phn). c bit, ngi c cng rt ln i vi mn Nhn Minh Hc ca Pht gio n-. Khng nhng tp i thnh hc thuyt Nhn Minh, ngi cn sng lp mn Tn Nhn Minh, to thnh Thi i Nhn Minh Hc trong nn lun l hc n-, c ngi i xng l sng t Tn Nhn Minh, hay hn th na, l v cha ca nn Chnh L Hc ca trung th k. Trc tc ca ngi lin quan n Cu X, Duy Thc v Nhn Minh c rt nhiu, nh Qun Chng Trung Lun, Qun S Duyn Duyn Lun, Th Nhn Gi Thit Lun, Qun Tng Tng Lun Tng, Pht Mu Bt Nh Ba La Mt a Vin Tp Yu Ngha Lun, Nhn Minh Chnh L Mn Lun, v.v... (03) c Tu (Gunamati): Ngi ngi Nam n-, sng vo khong t hu bn th k th 5 sang tin bn th k th 6, l thy ca ngi An Tu, v l mt trong 10 v i lun s Duy Thc. Ngi t tui nh rt thng tu, thu t l t , hc sut Tam Tng, li chuyn v thin nh. Lc by gi nc Ma-kit c v lun s ngoi o rt ni ting, thuc phi S Lun, rt c quc vng sng knh, phong cho thc p hai thnh. Ngi cng vi v lun s y tranh lun. n tranh lun y c t di s ch ta ca chnh quc vng, cho n ngy th 6 th v lun s phi ui l, ut c m cht. Nh vua bn em hai thnh thc p kia phong cho ngi, nhng ngi khng nhn lm ca ring, ch xin nh vua cho xy dng gi lam trong hai thnh y hong dng Pht php. Sau ngi v tr ti cha Na-lan-, danh
92
Gio Khoa Pht Hc - cp ba d cc cao mt thi. Trc tc hin cn ca ngi c Ty Tng Lun, Trung Lun S v Duy Thc Tam Thp Tng Thch. (04) An Tu (Sthiramati 475-555): Ngi ngi nc La-la Nam n-, l mt v hc gi ln ca Pht gio i tha, t ca ngi c Tu, v l thy ca ngi Chn . Ngi tinh thng Duy Thc Hc v Nhn Minh Lun, gii ngh lun, tr thnh mt trong 10 v i lun s Duy Thc. Ngi cng thi vi ngi H Php, nhng quan im ca hai v c nhiu ch bt ng; nh v phng din tc dng ca tm thc chng hn, ngi ch tha nhn t chng phn l tht c (gi l nh mt phn), trong khi , ngi H Php th tha nhn c bn phn: kin phn, tng phn, t chng phn, v chng t chng phn (gi l nh bn phn). Ngi rt tn sng v k tha hc thuyt ca B-tt Th Thn, son Duy Thc Tam Thp Tng Thch Lun. Nguyn bn Phn vn ca tc phm ny gn y c pht hin ti Nepal, v c dch ra Php v Nht vn. Ngoi ra, trc tc ca ngi cn c: i Tha A T t Ma Tp Tp Lun, i Tha Qung Ng Un Lun, i Tha Trung Qun Thch Lun, Cu X Tht Ngha S. (05) Vin Trc (613-696): Ngi vn xut thn t vng tc nc Tn-la (tn c ca bn o Triu-tin), h Kim, tn Vn Nh. Nm 15 tui, ngi sang Trng-an (Trung-quc) du hc, tng theo hc vi cc v i s Php Thng (567-645), Tng Bin (568-642) v.v... Ngi thng hiu cc b lun T m, Thnh Tht, Cu X, T B Sa v.v..., c vua ng Thi-tng (627-649) mi v c tr ti cha Ty-minh, cho nn ngi i xng ngi l Ty Minh Vin Trc. Khi php s Huyn Trang du hc n- tr v, lp o trng dch kinh, ngi li c vua mi tham d, cng vi cc ngi Khuy C, Ph Quang v.v... l nhng thnh vin ct tr ca ban phin dch. V sau ngi rt c V hu (690-705) sng knh, th lm thy, vua nc Tn-la sai s sang thnh ngi v nc, nhng V hu khng cho v. Trc tc ca ngi c Thnh Duy Thc Lun S, Gii Thm Mt Kinh S, Nhn Vng Kinh S, Tm Kinh S, Nhn Minh Chnh L Mn Lun S. (06) Ph Quang (?-?): l mt v cao tng sng vo i ng, qu qun v tui tc u khng r. Ngi t cht thng minh, cha T-n, th php s Huyn Trang lm thy, tuy hc t nhng chng nhp nhiu, c php s Huyn Trang m thm n kh. Trong 20 nm (645-664) php s Huyn Trang dch c 75 b kinh lun, a phn do ngi bt th. Nm 654, khi php s Huyn Trang dch xong lun Cu X, trc tin trao cho ngi. Nhn ngi son b Cu X Lun K, gm 30 quyn, tr thnh mt trong nhng in tch ch yu ca tng Cu X. Ngoi ra ngi cn son Cu X Lun Php Tng Nguyn, Bch Php Minh Mn Lun S v.v... Ngi sau cng nhn ngi l t chnh truyn ca php s Huyn Trang v mn hc Cu X.
BI TP
1) Hy ni r v sao c tn Du Gi tng v T n tng. 2) Tng Php Tng y c vo 6 kinh 11 lun, l nhng kinh lun no? 3) Thnh Duy Thc Lun c cn c vo 10 v i lun s, 10 v y l ai? 4) Ti sao ni vn php duy thc? 5) Hy gii thch ng c php khng. Nu mt mc chp khng th hu qu s th no? 6) Trong ba thi thuyt gio ca c Thch Tn, tng Php Tng thuc Gio no, ca thi th my?
93
Bi 15
TNG PHP TNG (phn 2)

IV. 5 V 100 PHP
Tng Cu X lp 75 php, tng Thnh Tht lp 84 php, ch tng qut v tr vn hu1. Tng Php Tng ny th lp 5 v 100 php. 5 v(1) l: 1) Tm php, cng gi l Tm vng; 2) Tm s php; 3) Sc php; 4) Bt tng ng hnh php; 5) V vi php. 100 php l: Tm php c 8 php, l t tnh ca Thc; Tm s php c 51 php, l thuc tnh ca Thc; Sc php c 11 php, l nhng bin hin ca Tm v Tm s php; Bt tng ng hnh php c 24 php, l nhng php phn lp vi Tm php, Tm s php v Sc php, khng tng ng vi Tm php v Sc php; V vi php c 6 php, tc l tht tnh ca bn php trc; cng li tt c l 100 php. S trnh by ny hi ging vi tng Cu X, nhng c phn r rng hn2; nhng tng Cu X th ly Sc php lm ch yu, cn tng ny th ly Tm php lm ch yu, l im khc nhau gia hai tng. Nay xin lit k mt cch chi tit trong biu sau y.
94
Tm Php
nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, thc ... Bin Hnh: xc, tc , th, tng, t ............................. 5 Bit Cnh: dc, thng gii, nim, nh, tu ....................5 Thin: tn, tm, qu, v tham, v sn, v si, tinh tn, khinh an, bt phng dt, hnh x, bt hi .............................. 11 Phin No: tham, sn, si, mn, nghi, c kin3 ........... 6 Ty Phin No: phn, hn, no, ph, cung, sim, kiu, hi, tt, xan, v tm, v qu, bt tn, gii i, phng dt, hn trm, tro c, tht nim4, bt chnh tri5, tn lon ..... 20 Bt nh: thy min, c tc, tm, t ............................... 4 nhn, nh, t, thit, thn, sc, thanh, hng, v, xc, php x s nhip sc ..................... c, mng cn, chng ng phn, d sinh tnh6, v tng nh, dit tn nh, v tng bo7, danh thn, c thn, vn thn, sinh, tr, lo, v thng, lu chuyn, nh d8, tng ng9, th tc10, th 11, thi, phng, s, ha hp tnh12, bt ha hp tnh13 .....................................
Hu Vi Php V TR VN HU
Tm S Php
51
Sc Php
11
Bt Tng ng Hnh Php
V Vi Php
24
h khng v vi, trch dit v vi, phi trch dit v vi, bt ng dit v vi14, th tng dit v vi15, chn nh v vi16 ............................................. 6
V. THC TH BY v THC TH TM
Hai tng Cu X v Thnh Tht, i vi cc php tm vng, u ly thc lm cu cnh, m hon ton khng bit rng, ngoi thc th su (l thc) cn c thc th by (l mt-na thc) v thc th tm (l a-li-da thc) tn ti. Do im ny c th thy, tu gii ca hai tng tiu tha khng su xa bng tng Php Tng i tha. Mt-na dch l ; v s ln ln vi thc, nn khng gi l , m vn dng tn dch m l mt-na. Bi v n chp c nh kin phn17 ca thc th tm lm
95
100 php (2)
ng, v thng xuyn xt on, suy lng, cho nn c im ca n l chp ng v suy lng; nhng hnh tng ca n rt vi t, thuc vo tim thc, cho nn khng d dng xt bit. Tnh cht ca n l hu ph v k18; v hu ph m chp ng, cho nn thng tng ng vi 4 phin no ng si19, ng kin20, ng mn21, v ng i22, dnh cht khng ri, bi vy m n li c bit danh l nhim thc. Tt c chng sinh trn i a, v mi mi u c ci thc nhim ny tim phc che m, cho nn ch bit hi ngi li mnh, phn chia ranh y gii kia, tt c t tng v hnh ng u ly ng lm im xut pht; nhn m em ton c th gii lm cho no ng, hn lon, gy bao au kh! Thc a-li-da l ni cha gi cc chng t thin c t v th n nay; gm c ba ngha: nng tng, s tng v ng i chp tng, cho nn c tn l tng thc, hoc hm tng thc. Tt c chng sinh, mi khi dy ng mt nim thin c, u to thnh mt chng t nghip. Chng t y, trc khi sinh thnh qu bo, c hun tp cha gi trong thc ny, cho nn n c ci ngha nng tng. By thc trc, c tm v tm s php u c tc dng nng hun nng duyn, thc th tm l s hun s duyn ca chng. V tnh cht ca n l v k, t n khng c thnh kin, cho nn nhn s hun tp lm thnh chng t; nh vy, n l ni ct cha cc tp kh ca by thc trc(3), cho nn n c ci ngha s tng. Nu ng trn mi quan h gia hai thc th by v th tm m ni, thc th by vnh vin chp cng kin phn ca thc th tm lm ng, tc l thc th tm b thc th by luyn i, cho nn n c ci ngha ng i chp tng. Thc a-li-da cn c nhiu tn khc: - N l ni k thc sinh mng ca tt c hu tnh t v th n nay; trong nht k v thng23, n n trc tin v ra i sau cng, nhng khng tiu mt theo sinh t, cho nn n cng c tn l v mt thc. - V n thu nhip cha gi chng t ca tt c php, cho nn cng c tn l nht thit chng thc. - Rt nhiu chng t trong n i khc m thnh thc24, khc loi m thnh thc25, khc thi m thnh thc26, cho nn n cng c tn l d thc thc. - Nu xt v thun t sinh khi ca 8 thc, th thc th tm l u tin ca cc thc, cho nn n cng c tn l nht thc. - Nhng nu dng cch cun rm m ni, do t ngn m tr v gc, th n li c gi l bt thc. - Nu ng trn ngha nht thit duy thc m ni, th khi thnh Pht cng khng xa la thc; cho nn a v Pht, thc ny c gi l v cu thc, hoc cu thc. Tm li, thc th tm ny ha hp c chn vng, cho nn bao hm c hai ngha sinh dit v khng sinh dit. ng v mt sinh dit m ni, n chnh l ni sinh khi ca tt c tm php v sc php; tc l thc tng. ng v mt khng sinh dit m ni, trong n c tnh ty duyn bt bin ca
96
chn nh, tc l nh lai tng. Thc tng v nh lai tng khng phi mt cng khng phi khc.
CH THCH
01. Xin xem cc bi 32 v 34 ca sch Trung Cp. 02. Xin xem biu 75 Php trong bi 32 ca sch Trung Cp. 03. c, ni l bt thin, khng chnh xc; kin tc l kin gii trong tm, khng phi l ci thy ca con mt. c kin c 5 th, cng gi l 5 li s. (Xin xem li on Kin Trc trong bi 32, sch S Cp.) 04. Tc l tri ngc vi tm s nim trong 5 tm s bit cnh. (Xin xem li li gii thch v ch nim trong ch thch s 6, bi 32, sch Trung Cp.) 05. Tc l ngc li vi chnh tri. 06. Bn tnh khin cho con ngi lm phm phu, gi l d sinh tnh; l ch cho chng t phin no thuc kin hoc m ni. Lun Cu X ni: Sao gi l d sinh tnh? Ngha l khng t c chnh php. 07. Cng gi l v tng qu, hay v tng s, ch cho ngoi o tu v tng nh, khi mng chung sinh ln ci tri V-tng, sng 500 i kip, tm v tm s u dit, thn nh cy kh. H gi l cnh gii nit bn chn tht, ch u c bit rng, sau khi ht 500 i kip, tr li ng nim, vo li vng lun hi. 08. trong nhn qu sai khc th c sai khc nhau, m thn phn v v tr th khng ln ln vi nhau, cho nn gi l nh d. 09. Theo ca lun Du Gi S a th c 3 loi tng ng: 1) Tt c cnh s duyn tng ng vi tm, gi l cnh tng ng; 2) Hnh tng ng vi l, gi l hnh tng ng; 3) Cc php cng c m cc bc thnh ca c ba tha tu tp, qu u ph hp vi nhn, gi l qu tng ng. Ba loi tng ng ny hm nhip ht tt c php. 10. Php hu vi sinh dit tng st na, ci th rt nhanh chng, gi l th tc. 11. Tc l ci th t theo cc php sinh khi v i qua. 12. trong nhn qu, cc duyn tp hp, gi l ha hp tnh. 13. Tri li vi ha hp tnh trn, tc l cc duyn tan r. 14. Sinh ln ci tri T-thin ca Sc gii, dit phn th ng ca hai loi cm th kh vui, chng c chn nh, gi l bt ng dit v vi. 15. Sinh ln ci tri Phi-tng ca V-sc gii, nhp dit tn nh, c th v tng u dit, gi l tng th dit v vi. 16. Php tnh chn nh vn t v vi, xa la mi to tc, thi thit, gi l chn nh v vi. 17. Xin xem li ch thch s 8, bi 27, sch S Cp. 18. Khng phi thin, khng phi c, gi l v k. Thc th tm l v ph v k; thc th by l hu ph v k. Hu ph: ngha l c nhim . Thc th by c 4 phin no tng ng sinh khi, cho nn c nhim . 97
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 19. Si tc l ngu si, cng tc l v minh, hay v tri, ngha l khng c tri thc, khng c l tr. V thc th by khng hiu c chn l ca ng tng, cho nn gi l ng si. 20. Ng kin tc l ng chp. Nhc th v tinh thn ca tt c chng sinh u l php do nhn duyn sinh, vn khng c tht tnh ca ng tn ti, nhng chng sinh i vi cc php phi ng ny u vng chp l ng, cho nn gi l ng kin. 21. Mn l kiu ngo, tc l ci tm l t cao t i, xem mi ngi mi vt u khng bng mnh. Ci tm l ny l y ni ng chp m c, cho nn gi l ng mn. 22. Tng ng vi ng tham. i vi ci ng b chp li cng sinh tham i su m, gi l ng i. 23. Vn php lun lun trong tnh trng bin ha sinh dit, khng th thng tr bt bin, gi l v thng. Nht k v thng l ch cho mt ln sinh t. 24. Chng t ca tt c php hun tp thnh thc, t lc l nhn dn d bin i khc i thnh qu, cho nn ni l bin d nhi thc. 25. Nhn th c thin c, nhng nhn thin chiu cm qu vui v nhn c chiu cm qu kh, u thuc tnh v k. Nu l hu k th t sinh nhn thin nhn c, u c i ci g khc sinh. Thin c v v k, chng loi khng ging nhau, cho nn ni l d loi nhi thc. 26. Trc l trng nhn, sau mi chu qu, thi gian trc v sau khc nhau, hoc n v s kip, cho nn ni l d thi nhi thc.
PH CH
(01) Ch v y c hiu l a vc, lnh vc. (02) 100 php: y xin gii thch s lc mt s thut ng thuc phm vi 100 php. 100 php ny bao gm vn s vn vt trong v tr, c phn lm 5 loi tng qut: 1. Tm php: l cc hin tng tm l phng din nhn thc, danh t Duy Thc Hc cn gi l TM VNG, gm c 8 php, tc l 8 THC (nhn, nh, t, thit, thn, , mt-na, v a-li-da thc). 2. Tm s php: l cc hin tng tm l phng din thuc tnh ca 8 thc, gm c 51 php, tc l 51 TM S, chia lm 6 nhm: * Bin hnh: l cc hin tng tm l (tm s) hot ng cng khp, tng ng vi tt c 8 thc; bt c lc no c thc hot ng th nhng tm s ny cng xut hin; c 5 tm s: - xc: s tip xc gia cc cn v cc cnh - tc : s ch , kch thch pht sinh nhn thc - th: cm th - tng: tri gic, s nhn bit i tng - t: s quyt nh, t pht sinh ra cc hin tng tm l khc, cng cc hnh ng ca thn, ming, tc l to nghip * Bit cnh: l nhng tm s ch lin hip hot ng vi 6 thc trc m thi; c 5 tm s: - dc: ham mun, mong cu - thng gii: hiu bit r rng, khng nghi ng - nim: nh, k c
98
Gio Khoa Pht Hc - cp ba - nh: tc dng lm cho thc v cc tm s khc tptrung vo mt i tng - tu: bit s vt mt cch sng t, nhng khng chc l bit ng khc vi tu gic l tr tu gic ng. C th ni, tm s tu ny chnh l c tnh ca thc mt-na, v thc ny lun lun thy r rng c TA v nhng g THUC V TA;ci thy tuy l sng t, nhng l ci thy sai lm. * Thin: l cc c tnh tt, c 11 tm s: - tn: tin tng - tm: t bit xu h vi lm li ca mnh - qu: t thn khi bit mnh khng ti c bng ngi - v tham: khng tham lam - v sn: khng on gin - v si: sng sut, thy bit ng s tht - tinh tn (hay cn): sing nng tu tp thin nghip - khinh an: th thi, nh nhng - bt phng dt: khng bung lung theo dc vng - hnh x: tm nim bnh ng, khng chp trc - bt hi: khng c lm tn thng ngi khc * Phin no: tc l cc cn bn phin no, rt kh on tr, gm c 6 tm s (tham, sn, si, mn, nghi, c kin). * Ty phin no: tc l cc th phin no ph thuc ca cc phin no cn bn trn, d dit tr hn, gm c 20 tm s: - phn: nng gin, bc tc, cc cn - hn: on hn - no: bun phin, bt rt, n c khng yn - ph: che du ti li - cung: di gt - sim: nnh ht, gim pha - kiu: t ph, khoe khoang - hi: c lm thng hi ngi - tt: ganh ght - xan: keo kit - v tm: lm li m khng bit t xu h - v qu: ti c khng bng ngi m khng t thn - bt tn: a nghi, khng tin tng - gii i: bing nhc - phng dt: bung lung - hn trm: khng tnh to, dt d, tr tr - tro c: chao ng khng yn - tht nim: lng qun, khng c chnh nim - bt chnh tri: hiu lm, bit khng chnh xc - tn lon: xao xuyn, ri lon * Bt nh: l nhng tm s khng thuc v thin, cng khng thuc v bt thin; hoc gi, chng c th l thin m cng c th l bt thin; c 4 tm s: - thy min: ng - c tc (hay hi): hi hn, chn ght vic mnh lm
99
Gio Khoa Pht Hc - cp ba - tm: suy t, tm hiu phn d thy ca s l - t: nghin cu hiu r phn su sc ca s l 3. Sc php: l cc hin tng vt cht, gm c 11 php, l 5 cn (nhn, nh, t, thit v thn cn) v 6 cnh (sc, thanh, hng, v, xc v php cnh). 4. Bt tng ng hnh php: l nhng hin tng khng thuc (nhng c lin h vi) tm, tm s, hay sc php trn; gm c 24 php: - c: ci tnh cch t cc php c c hnh sc v tnh cht ca mnh, v d: nc c th lng, khng mu sc, trong sut, t, lu nhun v.v...; cng l ci nng lc lm cho mt ngi c (t) c mt vt, v d: ng B c c quyn sch; t iu Ng Gic Hong t c thnh qu gic ng v.v... - mng cn: ci tnh cch t sinh mng c duy tr - chng ng phn: ci tnh cch t chng sinh trong mi loi c cng chung mt qu bo ng nht - d sinh tnh: ci nng lc lm cho c bn tnh phm phu, y t kin, khc vi thnh nhn - v tng nh: s tu tp v tm nh t c qu V-tng - dit tn nh: s tu tp rt ro, vt c v tm nh, khng cn c th v tng, chng c qu A-la-hn - v tng qu: ci tnh cch lm cho chng sinh ci tri V-tng, c tm v tm s u tiu mt - danh thn: tn gi ch cho s vt - c thn: li ni din t s vt - vn thn: vn t dng ghi chp nhng g thuc v danh thn v c thn trn - sinh: ci tnh cch t cc php c sinh thnh - tr: ci tnh cch t cc php c tn ti - lo (hay d): ci tnh cch t cc php b bin i, suy hoi - v thng (hay dit): ci tnh cch t cc php b tiu mt - lu chuyn: ci nng lc lm cho mi loi c phi quanh qun trong vng lun hi - nh d: d khc bit nhau nhng lut nhn qu tc ng trn mi s vt vn phn minh, khng ln xn, khng h - tng ng: ci tnh cch lm cho cc s vt n khp, tng ng nhau, lin hip hot ng vi nhau - th tc: ci tnh cch lm cho vn php sinh dit tng tc tng st na, di chuyn theo vn tc - th : ci tnh cch lm cho mi s vt c th lp, c trt t - thi: thi gian - phng: phng hng - s: ci tnh cch lm cho s vt c th hay khng th m c - ha hip tnh: ci tnh cch lm cho s vt ha hp c vi nhau - bt ha hp tnh: ci tnh cch lm cho s vt khng ha hp c vi nhau 5. V vi php: l nhng hin tng khng b l thuc vo nhn duyn, khng sinh khng dit; gm c 6 php: - h khng v vi: tnh cch khng lm chng ngi cho bt c php no, v cng khng b bt c php no lm cho chng ngi, gn ging nh tnh cht ca h khng ni l gn ging v h khng vn khng phi l v vi; h khng cn c th c trng thy; tuy n khng lm chng ngi cho mi vt nhng li b mi vt lm cho chng ngi, nh sc thy ca mt, sc nghe ca tai v.v...
100
Gio Khoa Pht Hc - cp ba u c gii hn; hn na, h khng cn b lng vo cc khun kh khc nhau nh rng, hp, vung, trn v.v... - trch dit v vi: cnh gii nit bn t c do dng tr tu tiu dit tn cng mi phin no - phi trch dit v vi: th tnh tch tnh vn hin nhin (khng phi do sc tr tu tn dit phin no mi c) - bt ng dit v vi (hay bt ng v vi):th tnh ca nit bn l nh nh, tnh lng - th tng dit v vi: trng thi ca s tn dit mi t tng v cm th (cng tc l nit bn) - chn nh v vi: bn th ca vn php (03) By thc trc (tin tht thc): y l mt thut ng Duy Thc Hc. Trong 8 thc th thc a-li-da c k vo hng th tm, l thc cn bn ca tt c cc thc khc. Trong Duy Thc Hc, khi cn thit, 7 thc c k trc thc a-li-da (tc nhn, nh, t, thit, thn, v mt-na) c gi bng mt tn chung l by thc trc (tin tht thc). Theo , thc mt-na c k vo hng th by, cho nn 6 thc ng trc n (nhn, nh, t, thit, thn, v ) c gi bng mt tn chung l su thc trc (tin lc thc). Cng vy, thc c k vo hng th su, cho nn 5 thc ng trc n (nhn, nh, t, thit v thn) c gi bng mt tn chung l nm thc trc (tin ng thc); 5 thc ny c xp thnh mt nhm, gi l nm thc cm gic, khng c th t trc sau, cho nn khng th gi thc th nht, thc th nm, hoc mt thc trc, bn thc trc v.v...
BI TP
1) a/ trong 5 v, tng Cu X ly php no lm ch? Tng ny ly php no lm ch? b/ V s thnh lp cc php tm vng, hai tng Cu X v Thnh Tht, cng vi tng ny, khc nhau im no? 2) Hy gii thch cc danh t: nh d, th tc, ha hip tnh, bt ng dit v vi, tng th dit v vi. 3) c im ca thc mt-na l g? Tnh cht ca n thuc loi no? 4) Bn th phin no tng ng vi thc mt-na l g? Th gii ny b no ng, hn lon, au kh nh ta trng thy l do nguyn nhn no? 5) Ti sao gi thc a-li-da l tng thc? Chng t ca nghip, khi cha sinh qu th bo th c cha gi u? Thc th by thng xuyn chp c nh ci g lm ng? 6) Ti sao gi thc a-li-da l v mt thc, l d thc thc? a v Pht, n li c tn l g?
101
1. Tm tng trng sinh, dit, on, thng, mt, khc, n, i, u l s suy lng, phn on do ci thy m vng i vi l th chn nh ca ngi cha thy tnh. V Pht tnh, php tnh u la khi tm bn , cho nn s suy lng m vng ny kh khi b sa vo ci nhn thc sai lm (phi lng) pht sinh do bin k chp, m thnh ra ci thy mt bn, hon ton tri ngc vi bn tnh chn tht. i vi l th chn nh th c tm tng trng trn u sai, cho nn trn tm ch y u phi thm mt ch khng (bt), mi c th gi l tm khng (bt bt). Nhng, nu ni c mt li dt khot rng: tt c nhng t thuc trong phm vi i i, nh c khng, phi quy, d sch, tht di, thin c, ln nh, xanh vng, v.v... u hon ton l khng ng, th c th ni thng l c ti ngn khng (thin bt), vn khng (vn bt); y s d ni tm khng chng qua l ni ci i lc lm v d m thi. 2. Dng ch vn ni gm thu tt c hin tng trong v tr, nh: vn hu, vn tng, vn vt, vn php, chng qua l i biu cho s nhiu, chng phi l con s xc tht. V sau tng Cu X lp 75 php, tng Thnh Tht lp 84 php, tng Php Tng lp 100 php, cng u ty theo kin gii ca mi tng phi m tm lc nu ra; ti v trn thc t, khng th c mt bin php no ch ra c mt con s xc tht. Ngi hc cn phi hiu r rng: cc con s 75, 84 v 100 ny u thuc vo loi on chng mt cch ch quan, con s tuy c khc, nhng dng th hon ton ging nhau. Phm loi m cc con s y nu ln, d t m hay gin lc, nhng v i th th tng ng; cng ging nh 6 phng hay 10 phng cng thnh ci hnh cu ng nht, ch khng phi 6 phng th nh hn 10 phng. 3. Thc mt-na hon ton khng to nghip thin c, cho nn thuc v v k; v k ngha l khng phi thin khng phi c. Nhng, ti v n chp ng, lc no cng c bn th phin no eo dnh, cho nn thuc v hu ph; hu ph tc l tnh b nhim . Ch ring trn mt ch ngha m nhn: tuy hu ph nhng li v k, th c th bit rng, n ch l mt th chp trc, m hon ton cha pht ra hnh ng; cng tc l ni: n khi hoc cho nn khng bng thc th tm v tm; n cha to nghip cho nn li khng ng vi thc th su vng ng. Nm gia thc th tm v thc th su, m gi c ci c tnh c hu ca mnh, l nt c trng ca thc mt-na. Nhn v n l tim thc, cho nn d n thng xuyn xt nt suy lng, cng khng d dng b khm ph. Bi vy, tiu tha v
102
ngoi o, ngoi thc th su ra, khng bit c thc ny tn ti. H cn khng bit c thc th by, th lm sao bit c c thc th tm! Nhng m, theo s qun st tu gii ca chng ta, chng sinh tng lc tng vic u chp ng, u ly ng lm im xut pht. Nh th c th bit, sau lng thc th su chc chn phi c mt th chp ng cc c hi tn ti, xi gic, sai khin thc th su, ly ci ch ca n lm ch ca mnh, li mnh hi ngi, ngm ngm bi dng ci tnh ngo mn ngng cung; khng phi l thc mt-na th l ci g? Li na, sau khi su thc trc to nghip ri, chc chn phi c mt ni ghi chp, gi gm nhng tp kh thin c to nhiu ln, nhin hu, khi nhng tp kh y hun tp thnh thc, mi mi li pht sinh qu bo kh vui; nh th th trt t mi khng ri lon, s lng mi khng thiu st; khng phi l thc a-li-da th l ci g? Th na, trong lc ng say hoc khi hn m, tri gic u mt, chng t rng thc th su b nh ch; bo thn ny, nu qu tht ch c thc th su, vy th khi n b nh ch th lin b gin on, gin on th lin t vong; nhng lc by gi bo thn vn khng t vong, th chc chn phi c ci g khc na duy tr mng sng; ci g khc nu khng phi l thc a-li-da th l ci g? Nu khng dng tu gii m ch bng vo thc th su th thin suy on, ri ly m tin tng, l cn bnh thng thng ca ngi phm phu. Cc v hc gi chn chnh, ci g cng phi ly l tr m suy kho, khng nn ng vi dng tc, c em ci khng thy khng bit ca mnh m on nh l khng c. 4. l v vi th xa la danh ngn thi thit, vn khng nn c 6 tn gi, nhng s d php v vi c 6 th, cng l ty thun th tc m lp nn; v mun khai m tr tu cho ngi hc cho nn mi tm dng vn t. K tht, ch c chn nh v vi mi l v vi ca Pht tnh; cn 5 th v vi kia u l v phng tin m ni. 5. S d th gii c tnh trng hn lon nh th ny, u bi ci nim ring cho mnh m ra. Cn nguyn ca ci nim ring cho mnh y l do t s chp ng ca thc mt-na. Bi vy, thc mt-na ca tt c chng sinh nu khng c chuyn thnh TR, th bu tri ny vnh vin khng c thi bnh. Mi mt gc trn th gii, bt lun l ngi i vi ngi, ngi i vi ng vt, hay ng vt i vi ng vt, ton l ly sc mnh m lng nhc nhau, tn st nhau, n tht nhau. Nu mun tr b ci cn nguyn ring cho mnh , phi em THC MTNA chuyn thnh TR BNH NG TNH, bin i li mnh thnh li ngi, hoc c mnh v ngi cng c li; v mun c nh th th phi nh n thc th su, dng hai php qun ng php hai khng v t bi bnh ng lm phng tin tu tp, mi mong t c hiu qu. Cc nh chnh tr, nh khoa hc ca cc quc gia trn th gii, phn nhiu c o to trong nn gio dc cao cp, nhng
103
ai cng l ngi ch lo tnh ton ring cho mnh! H ch lo ring cho mnh, ring cho quc gia dn tc mnh, thm ch ring cho nhn loi mnh, cng u i ngc li vi ngha bnh ng, bc i, u gi l t t (ring cho mnh). Nh th c th bit, i vi s vic ny, s gio dc khng gip ch g c, m phi nng ni Pht php, phi tu qun chuyn thc, pht tm i tha, ngh nh ni thng kh ca chng sinh, th mi c bin php tt. 6. T m chp c phi nn ph; Thnh Tht chp khng cng phi nn ph; ngoi o chp on chp thng phi nn ph; i tha chp c s c cng phi nn ph; vy th Pht php rt cuc l c, hay l khng? L on hay l thng? L c s c hay khng s c? Tht rt kh c c cu tr li khng nh cho cc cu hi ny; v cng phi ni tht lu di mi mong thu trit c vn . Tc gi xin tm son 8 cu gii p, hi vng m c cnh ca liu ng, xem m ph c nghi ng, cng c th t n ch rng sut: Duyn sinh nn khng c, Tu tr chng phi khng, Ni nhau nn khng dt, Thay i li khng thng, Phn chng tm gi c, V ngun c g u? Nu r rng thy tnh, Thng sut mi nghi ng. 7) Nhn th c thin c, qu th li v k, c ngha l: ci thn qu bo c c do nguyn nhn c th l thin m cng c th l c, cho nn ni l v k. V nh to nghip thin m sinh lm tri, ngi, th ci thn ca tri, ngi thuc v v k, ti v ci thn y c th l thin, cng c th l c. To nghip c m sinh vo ba c o, th ci thn trong ba c o y cng thuc v k, ti v n c th l thin m cng c th l c. Khi qu hin hnh, nu gia ng m gp mt nghip i thin hay i c xm nhp, th ci qu lin b thay i, v tnh cht ca ci qu mi ny c th khng ph hp vi ci nhn to lc u. Nh ngi ngho kh, lm mt vic thin ln, c th tr thnh giu sang; mt ngi sng lu, lm mt iu c ln, c th tr thnh cht yu. Nhn c m bin thnh qu thin, th chc chn l ci sc ca nghip thin lm v sau ny vt xa ci nhn lc trc, nhng, mc d ci qu bin thnh thin, m ci c ca nhn lc trc vn c tnh ton bn trong, sau khi khu tr ri th ci qu kia lin kt thnh; nh ngi mc n 1.000 ng, bng c thng cng 10.000 ng, sau khi tr mn n kia, s tin ngi y tht c l 9.000 ng. Nhn thin m bin thnh qu c, th chc chn l
104
ci sc ca nghip c lm v sau ny vt xa ci nhn lc trc, nhng, mc d ci qu bin thnh c, m ci thin ca nhn lc trc vn c tnh ton bn trong, sau khi khu tr ri th ci qu kia lin kt thnh; nh ngi c 1.000 ng trong ti, bng dng b pht 5.000 ng, tr i 1.000 ng c sn, ngi y tht s thiu n l 4.000 ng. Hai v d va nu trn, mi v d u c hai lp nhn qu. Nhn c tnh thin tnh c, qu th ch bng vo ci nhn m c, hon ton khng th la nhn m c c; m cng khng th o in, nh nhn thin sinh qu c, hay nhn c sinh qu thin. Bi vy, qu la nhn m c, hoc qu khng ph hp vi tnh cht ca nhn, u l khng hp l.
105
Bi 16
TNG PHP TNG (phn 3)

VI. CHNG T cng HIN HNH
Nhng nghip thin c do 7 thc trc to nn, kh cht ca chng c chiu cm nhp vo trong thc th tm, li nhng tp kh ng dng vi cc nghip to, trong tng lai s sinh ra qu cng ging loi; gi l chng t. Cng nh trong loi thc vt, h gieo xung mt ht ging, trong tng lai nht nh s sinh ra qu ca ht ging y. Trong thc th tm, khi chng t hoc thin hoc c chn mui, s sinh ra ci cnh ng hoc vui hoc kh; gi l hin hnh. Chng t pht sinh hin hnh tc l nhn qu bo ng vy.(1) Tng Php Tng thnh lp 100 php, ly thc a-li-da lm cn bn. Chng t c hm cha trong thc ny bao qut c thin v c, hu lu cng v lu, mi mi u c nng lc v hn, t m sinh khi vn hu trong v tr. V ngun gc ca chng t, c hai thuyt: mt l bn hu; hai l tn hun. Bn hu tc l t v th n nay, trong thc th tm c y chng t ca 10 php gii1. Loi chng t ny u l vn c, khng phi mi sinh ra, nhng phi ch s gip sc tng ng ca cc ngoi duyn nhim tnh, nhin hu mi ha thnh hin hnh2. Nh Lun Du Gi S a ni: T v th n nay, chng t ca cc php, tnh tuy vn c, nhng phi do cc duyn nhim tnh hun tp m pht sinh. Tn hun tc l loi chng t ny khng phi nguyn lai vn c, m u l cc php nhim tnh cng nhau hun tp m c, nh Kinh a Gii(2) ni: V tm ca cc loi hu tnh, cc php nhim tnh hun tp m tch cha v lng chng t. Hai hc thuyt v bn nng v hun tp nh trn, u hp l c, do m c phi chit trung ra i; v ngi ch trng phi chit trung ny l lun s H Php. Ngi tip nhn c hai thuyt bn hu v tn hun, cho rng, chng t bn hu nu khng nh tn hun th khng bit nng vo u m ha lm hin hnh; chng t tn hun nu khng c bn hu lm cn bn hun tp th cng khng c thnh thc. Hai loi chng t bn hu v tn hun c mi quan h v cng mt thit, khng th b i mt loi no. Cc php nhim tnh hun thnh chng t, ct cha vo trong thc th tm, cho n khi hun tp thnh thc, i cc ngoi duyn dn ng, nhin hu pht sinh
106
thnh qu bo. iu ny, trong Duy Thc Hc thnh o l mun i, khng th thay i. Nhng, trong li c mi quan h thy r gia chng t v hin hnh, chng ta khng th khng bit: Tt c chng sinh b lun hi, trc tin l do nguyn nhn chng t bn hu, ri sinh khi hin hnh 7 thc trc; nhng hin hnh ny tr li lm nhn, hun tp tr vo thc th tm, thnh cc loi chng t tn hun. Sau , chng t tn hun y tr li lm nhn, li sinh khi hin hnh 7 thc trc; c trn qua tr li nh th m sinh thnh nhau, khng lc no chm dt. l nhn qu lun ca tng ny vy.
VII. BN PHN v BA CNH

i vi mi quan h gia TM v CNH, tng Php Tng ch trng rng, l do thc ch quan phn bit r bit cc hin tng khch quan. C th chia lm bn phn gii thch nh sau: Th nht l tng phn, tc ngoi cnh do thc bin hin. Tng phn ca 5 thc nhn nh t thit v thn, l 5 trn sc thanh hng v v xc; tng phn ca thc l php trn; tng phn ca thc mt-na l kin phn ca thc a-li-da; tng phn ca thc a-li-da l chng t, cn thn v kh gii. Th hai l kin phn, tc l ci tc dng nng duyn (soi thy) cnh, t duyn ly tng phn do n bin hin. Th ba l t chng phn, tc l ci nng lc chng bit kin phn. Th t l chng t chng phn, tc l tc dng ni hng ca t chng phn, do kt qu ca s phn chiu, chng bit ci nng lc t chng. Nh th, t chng phn l t th lm chng, kin phn l tc dng duyn ra ngoi ca n, v chng t chng phn l tc dng duyn vo trong ca n. Bn phn(3) nh va trnh by trn, l tng hp thc ch quan v cnh khch quan m ni; cn nu ch ni v phng din CNH, th chia lm ba loi: Th nht l tnh cnh, tc l tt c cc cnh chn tht, tnh cht ca chng nh tnh cng ca , tnh t ca nc, khng th bin ci. Th hai l c nh cnh. c nh tc l nh tng ch ring n c. 6 thc duyn s vt qua ri, gi l hu cht c nh; duyn tt c nhng o tng nh lng ra, sng th, Hng Nga trong mt trng v.v..., gi l v cht c nh. Th ba l i cht cnh. i cht ngha l mang theo tnh cht ca ci khc. Dng tm duyn tm, nh thc th by duyn thc th tm, gi l chn i cht; dng tm duyn cnh, nh thc th su duyn 5 cn 5 trn, gi l t i cht.
107
CH THCH
01. Xin xem li ch thch s 14, bi 8 trn. 02. Xin xem li ch thch s 20, bi 7, sch Trung Cp.
PH CH
(01) hiu r thm v chng t v hin hnh, xin xem li ch thch s 7, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 19, 20 v 21, sch GKPH I, v ph ch s 11, bi 20, sch GKPH II. (02) Kinh a Gii: cng gi l Kinh Php Cnh, tc l Kinh T Phm Php Mn, do ngi Php Hin (?1001) dch vo thi Bc-Tng (960-1127). Ni dung kinh ny em vn php phn lm bn phm loi: gii php, x php, duyn sinh php, v x phi x php. Nu hiu r v bn phm loi ny th gi l ngi tr; ngc li l ngi ngu. (03) Bn phn (t phn): l mt trong nhng gio ngha ct yu ca tng Php Tng, ni rng, tc dng nhn thc ca tm v tm s (tc tm thc) ca chng ta gm c 4 phn v: 1) Tng phn: Tng tc l tng trng, mang ngha s duyn (c ci khc duyn), l i tng (khch th) ca nhn thc; hay ni cch khc, l nhng hnh tng khch th (gm c bn cht v nh tng) c ch th tm nhn thc. 2) Kin phn: Kin tc l soi thy, mang ngha nng duyn (kh nng thy), l ch th nhn thc, cng tc l ci kh nng soi thy, nhn bit tng phn. 3) T chng phn: T tc l t th; chng ngha chng bit. Khi c tc dng nhn thc (tc kin phn duyn tng phn) th t th ca tm thc c ci kh nng chng bit ci tc dng ca chnh mnh. 4) Chng t chng phn: tc l ci kh nng chng bit ci kh nng t chng va ri; c ngha l, t chng bit ri, li chng bit mt ln na. V d: Mt thy hoa. Thy l tc dng nhn thc ca mt (nhn thc). Nhn thc l ch th nhn thc, Duy Thc Hc gi l nng duyn, tc kin phn. Ci hoa l i tng nhn thc, Duy Thc Hc gi l s duyn, tc tng phn. Khi mt thy ci hoa, th ci kh nng t bit mnh thy ci hoa, gi l t chng phn; ng thi cng cn c mt kh nng na chng nhn ci kh nng t bit mnh thy ci hoa, gi l chng t chng phn. l 4 phn v ca tc dng nhn thc (tc l ca mi tm vng v tm s). 4 phn v ca thc trn y l do ngi H Php xng, c coi l chnh ngha ca tng Php Tng; v ngi H Php c xng l nh bn phn (t phn gia). Cc v i lun s Duy Thc khc nh ngi An Tu th ch xng thuyt 1 phn, tc tha nhn ch c t chng phn m thi, c xng l nh mt phn (nht phn gia); trong khi , ngi Nan th xng thuyt 2 phn, tc ch tha nhn kin phn v tng phn m thi, c xng l nh hai phn (nh phn gia); cn ngi Trn Na th xng thuyt 3 phn, tc tha nhn c kin phn, tng phn v t chng phn, c xng l nh ba phn (tam phn gia). Hp li c 4 thuyt trn, Duy Thc Hc c thut ng l An Nan Trn H nht nh tam t (An Tu mt, Nan hai, Trn Na ba, H Php bn).
108
BI TP
1) Sao gi l chng t? Sao gi l hin hnh? 2) Chng t bn hu t u m n? Tn hun chng t t u m n? Ai tip nhn c hai thuyt v bn hu v tn hun ny? V y chit trung nh th no? 3) Mi quan h h tng gia chng t v hin hnh nh th no? 4) Bn phn ca tm cnh l nhng phn g? Tng phn ca 5 thc trc, ca thc th su, thc th by, v thc th tm l g? 5) Hy gii thch hu cht c nh v v cht c nh. 6) Sao gi l chn i cht v t i cht?
109
Bi 17
TNG PHP TNG (phn 4)

VIII. NM PHP
Kinh Lng Gi, Lun Duy Thc v.v... em tt c cc php hu vi v v vi, hu lu v v lu, qui np thnh 5 php; l: 1) Tng: s vt sum la vn tng, tnh1 cng v tnh2, ngn thi mun trng, hnh tng ca chng mi mi u khc nhau, l tng. 2) Danh: y theo cc tng kia m gi tm t tn cho chng, bit r chng l nhng ci g, l danh. 3) Phn bit: i vi tng v danh ca vn vt, nhn bit, suy lng, phn bit, t m c cc khi nim nh ln nh, cao thp, p xu, phi tri v.v..., l phn bit. 4) Chnh tr: ch cho tm cng tm s v lu, xa la cc khi nim phn bit h vng, qun chiu thy danh v tng lm khch ca nhau3, la thng la on, bit ng nh l, l chnh tr. 5) Nh nh: ci cnh gii chng ng do chnh tr, tm v cnh u vng lng, l th tnh ca chn nh nht nh, l nh nh. Trong 5 php y, hai php u l cnh s bin(1), php th ba l tm nng bin(2) t duyn vi cnh s bin, v c ba php u thuc v php hu lu(3); php th t l ng trn php tng m qun st chn chnh php tnh, thuc v php v lu(4); php th nm l tm cnh nht nh, trong tro vng lng; xin lit k thnh biu nh sau:
Tng Danh Phn bit--- Tm nng bin t phn bit cnh s bin ca n V lu php ------- Chnh tr ---- Qun chiu t tnh ca cnh s bin, la thng, la on, kh hp trung o
Hu lu php Hu vi php
Cnh s bin
VN PHP
V vi php ---------- Nh nh (5)---- Tr hu c4 (6) hp vi tr cn bn5 (7), chng nhp cnh gii chn nh, khng c ci g c
110
IX. BA TNH v BA V TNH

Tt c cc php hu vi v v vi u c th phn ra 3 loi tnh cht: 1) Tnh bin k s chp: y l dng vng tnh k cng khp cc s vt do nhn duyn gi hp m sinh khi, chp cht vo danh tng ca chng, hoc c hoc khng, hoc sc hoc tm v.v..., ri vng chp lm tht ng tht php; nh thy si dy m lm cho l con rn, s tht l khng c con rn, ch do vng tnh m chp m thnh ra c rn vy. l s phn on sai lm. 2) Tnh y tha khi: Gi s, i vi phm loi ca vn php, phn on hon ton khng sai lm, nhng m, vn php u nng ni nhn duyn gi hp m sinh khi, vn khng c th tnh, ng nh huyn ha; v nh thy si dy, tuy bit l si dy, hon ton khng nhn lm l con rn, nhng si dy cng l php do nhn duyn sinh, nng ni nhng ci khc m hin khi6. 3) Tnh vin thnh tht: Tt c php u c tnh cht vin mn, thnh tu v chn tht, cng tc l tht tnh y tha khi, cng gi l php tnh, cng gi l chn nh, khng sinh khng dit, trong lng thng tr, l l th m tt c ngi v vt u c sn. Nh si dy l do cy gai lm thnh, m t tnh ca cy gai tc l tnh vin thnh tht. Tt c chng sinh i vi cc php sc tm nng ni ci khc m sinh khi, khng bit l h vng, khng chn tht, nhn lm l c khng, kh vui, thin c, ln nh v.v..., tc l thuc v tnh bin k s chp. Nu c th t php tng thin sai vn bit m ng nhp php tnh vn khng sinh dit, tc l chng nhp tnh vin thnh tht vy. Sau khi hiu r ba tnh nh trn, tc thy c rng, tnh bin k s chp ch l s phn on sai lm, i vi tnh(10) th c m i vi l th khng, tng tc l v tng, cho nn gi l tng v tnh. Tnh y tha khi tuy khng phi l s phn on sai lm, nhng vn hu u nng vo nhng ci khc m sinh khi, chng phi c m ging nh c, sinh tc l khng c sinh, cho nn gi l sinh v tnh. Tnh vin thnh tht l th tnh khng th ngh bn, bao hm hai lp ngha chn khng v diu hu7, thuc v nht ngha , cho nn gi l thng ngha v tnh. Xin gii thch bng biu nh sau:
Bin k s chp tnh Y tha khi tnh Vin thnh tht tnh Tnh c m l khng Chng phi c m ging nh c Chn khng diu hu Tng v tnh Sinh v tnh Thng ngha v tnh
Vng Gi Tht
111
CH THCH
01. Tnh tc l hu tnh. Xin xem li ch thch s 4, bi 15, sch S Cp. 02. Cc loi khng c tnh thc nh cy c t v.v..., gi l v tnh, hay phi tnh. 03. Nu do Danh m bit Tng, th Danh l ch m Tng l khch; nu do Tng m lp Danh, th Tng l ch m Danh l khch. 04. i vi tt c php tng, qun chiu u khng, kh hp chn nh. Khi php qun ny thnh tu, gi l hu c tr. Nhn v n phi bin hin php tng m duyn chn nh, ch gi l s s duyn duyn (cnh s duyn gin tip)(8); khng ging nh cn bn tr, khi duyn chn nh th duyn trc tip vi bn th chn nh, khng cn phi bin hin thnh tng, mi c gi l thn s duyn duyn (cnh s duyn trc tip)(9). 05. Xin xem li ch thch s 5, bi 13 trn. 06. Mun lm ra si dy, trc ht phi trng gai; trng gai phi cn c t, nc, nh sng mt tri, khng kh, phn bn, nng phu, v.v...; nh m cy gai mi ln. Sau li phi nh bit bao nhn cng, dng c, my mc, v.v... mi lm thnh si dy. Cho nn, si dy l php do nhn duyn sinh, thuc v tnh y tha khi. 07. Ci khng ca chng phi khng, khng m khng khng, khng phi nh ci ngoan khng m hng tiu tha thin chp, cho nn gi l chn khng. Ci c ca chng phi c, c m khng c, khng phi nh ci tht c m hng phm phu vng chp, cho nn gi l diu hu. Chn khng m sinh khi vn php, diu hu m tt c u nh, l ngha su xa ca chn khng diu hu.
PH CH
(01) S bin: l thut ng Duy Thc Hc, ch cho vn php. Theo tng Duy Thc, vn php l do thc bin hin, cho nn vn php c gi l s bin. Vn php l do thc bin hin, nhng ng thi chng cng l i tng nhn thc ca thc (tc tm v tm s), cho nn cng c gi l s duyn. Vy, s duyn v s bin u l thut ng Duy Thc Hc dng ch cho VN PHP, nhng ty trng hp thch hp m gi tn ny hay tn kia. (02) Nng bin: l thut ng Duy Thc Hc, ch cho 8 thc. Theo tng Duy Thc, vn php l do thc bin hin, cho nn thc c gi l nng bin. Thc c 8 tc dng, c gi l 8 thc, chia ra c 3 loi nng bin: Thc Th Tm (a-li-da) gi l s nng bin (nng bin th nht); Thc Th By (mt-na) gi l nh nng bin (nng bin th nh); Su Thc Trc (nhn, nh, t, thit, thn, ) gi l tam nng bin (nng bin th ba). (Xin xem bi 18 tip theo.) Thc bin hin ra vn php, ng thi cng l tc dng nhn thc i vi vn php. Trong trng hp ny, vn php l i tng nhn thc, c gi l s duyn; v thc (tc tm v tm s) l ch th nhn thc, c gi l nng duyn. Vy, nng bin hay nng duyn u l thut ng Duy Thc Hc dng ch cho THC, nhng ty trng hp m gi tn ny hay tn kia. (03) Hu lu: Tt c cc php thuc trong th gian ba ci, tt c phin no lm cho chng sinh to nghip sinh t lun hi, gi l php hu lu. Ch lu c ngha l lt trong vng sinh t lun hi. (04) V lu: Tt c cc php xut th gian, nhng php lm cho chng sinh gii thot khi ba ci th gian, vnh vin xa la vng sinh t lun hi, gi l php v lu.
112
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (05) Nh nh: tc l nh, cng l chn nh, hay nh tht, tc l bn tnh chn tht bt bin ca vn php. Tt c cc php, tuy mi mi u c thuc tnh khc nhau, nh t th cng, nc th t, la th nng v.v..., nhng nhng thuc tnh y khng phi l tnh chn tht, m tt c u ly tnh khng lm th tnh chn tht; cho nn gi tht tnh l nh nh. Nh nh l bn tnh ca vn php, cho nn cng c gi l php tnh. (06) Tr hu c (hu c tr): Do tu tp, dng tr tu qun chiu thy r tnh y tha khi ca vn php, bit r vn php l gi tm, nh huyn, khng cn khi nim m hoc chp trc i vi ng v php. (07) Tr cn bn (cn bn tr): cng gi l v phn bit tr, l tu gic hin l khi on tr sch ht cc hoc, cc chng, trc chng l hai khng, chn nh hin hin. (Xin xem ch thch s 5 ca tc gi bi 13 trc.) (08) S s duyn duyn: Trc ht l thut ng s duyn duyn. Danh t ny gm hai danh t s duyn v duyn nhp li. S duyn l i tng ca nhn thc; v duyn ngha l iu kin. Duy Thc Hc ni, nhn thc lun lun bao gm ch th nhn thc v i tng nhn thc; ni cch khc, bit th lun lun phi l bit ci g, khng th bit sung. Nhn thc lun lun phi l nhn thc mt i tng, cho nn, khng c i tng th khng th c nhn thc. Tm li, s duyn duyn l cnh s duyn, l i tng ca tc dng nhn thc ca tm v tm s. Ch s ngha l tha tht, xa l, khng gn gi; y c ngha l gin tip. Theo tng Duy Thc, th tnh ca cnh s duyn (s duyn duyn) c hai loi: gin tip (s) v trc tip (thn). Trong trng hp cnh s duyn cng vi thc nng duyn xa cch nhau, thc nng duyn phi nng vo cnh s bin ca thc nng bin khc ca t thn hoc thc nng bin ca ngi khc, ly lm bn cht duyn; nh th l duyn mt cch gin tip, cho nn cnh s duyn c gi l s s duyn duyn. V d: Ni sng t lin, tri trng my gi v.v... u l cnh s bin ca thc nng bin a-li-da, nhn thc nng vo v ly lm bn cht duyn (nhn thc, thy bit). Trong trng hp ny, ni theo thut ng Duy Thc Hc, ni sng t lin v.v... chnh l s s duyn duyn (cnh s duyn gin tip) ca nhn thc. (09) Thn s duyn duyn: l i li vi s s duyn duyn trn, l cnh s duyn trc tip. Ch thn ngha l gn gi, khng xa cch, c quan h trc tip. Chng hn, khi thc duyn ngay vi nhng nh tng do n bin hin ra, trc tip, gn gi, khng xa cch, th cc nh tng chnh l thn s duyn duyn (cnh s duyn trc tip) ca thc. (10) Tnh: Ch tnh y tc l tnh cm, ci thy theo tnh cm, khng c l tr soi xt; l ci thy m lm thng thng ca k phm phu.
BI TP
1) Nm php l nhng php g? Hy gii thch hai php chnh tr v nh nh. 2) Ba tnh l g? Hy gii thch ngha ca tnh y tha khi v tnh vin thnh tht. 3) V nh thy si dy m lm cho l con rn. Trong ci thy , th no l tnh bin k s chp? Th no l tnh y tha khi? Th no l tnh vin thnh tht? 4) Hy trnh by ci l ba tnh ba v tnh. 5) Hy gii thch cc t: v tnh, s s duyn duyn, thn s duyn duyn, v chn khng diu hu.
113
Bi 18
TNG PHP TNG (phn 5)

X. BA NNG BIN
Theo gio ngha ca tng Php Tng, vn hu trong v tr, hu tnh cng nh v tnh, u do thc th bin hin ra. Thc th c gi l kin phn, tc l tc dng thy nghe hiu bit; vn hu c gi l tng phn, tc l tt c cnh gii. C hai phn kin v tng, l do 8 thc tng hp bin hin, c phn cng hp tc, ch khng phi ch ring mt thc no c th n c sinh khi. 8 thc ny c th phn lm 3 loi, m mi loi u c ci tnh-nng bin-hin ra cnh vt, cho nn c ba c gi l ba nng bin. Nng bin th nht l thc a-li-da. Bt c chng t ca mt ging nghip no, khi thnh thc, tc th c kh nng bin hin, gp tng thng duyn lin bin hin ra cnh gii, cho nn c gi l d thc nng bin. Nng bin th hai l thc th by mt-na. Chng t nghip tuy thnh thc, nhng nh vo thc mt-na chp ng khng gin on, pht huy tc dng suy lng phn on thng xuyn, nhin hu cnh gii mi c th tn ti, cho nn c gi l t lng nng bin. Nng bin th ba l su thc trc. Tuy hai thc th by v th tm c y ci tnh nng nng bin, nhng nu khng c 6 thc nng ni 6 cn m bit r 6 trn1, th cnh gii cng khng th thnh lp. V d nh lc ng say, 6 thc trc hon ton ngng ngh, th cnh gii tuy vn c m khng bit; phi sau khi thc dy, 6 thc trc tr li phn bit, cnh gii mi li thnh lp, cho nn c gi l liu bit nng bin. Lun Thnh Duy Thc ni rng, thc bin c hai loi: mt loi l theo th lc nhn duyn m bin hin; mt loi l theo th lc phn bit m bin hin. Chng t trong thc th tm pht sinh hin hnh, l thuc v loi bin hin theo th lc nhn duyn, lc lng ca chng rt ln; thc th by v 6 thc trc u thuc loi bin hin theo th lc phn bit, tc dng ca chng so ra yu km hn.
XI. BN DUYN SINH PHP
114
Do thc a-li-da sinh khi tt c cc php sc tm, t phi c y nhn duyn, nhin hu mi sinh c, cho nn gi l duyn sinh. Duyn c bn loi: 1) Nhn duyn: l chng t cng hin hnh hun tp nhau, lm nguyn nhn sinh ra qu, cho nn gi l nhn duyn. 2) ng v gin duyn: l nim trc cng nim sau cn phi th lp ni nhau sinh khi, th dng ng u m khng gin on, cho nn gi l ng v gin duyn. Loi duyn ny ch gii hn ni tm php m thi, khng thng vi sc php v cc php khng phi sc khng phi tm. 3) S duyn duyn: Ch duyn trc c ngha l phan duyn, tm thc l nng duyn, cnh gii l s duyn; tm v tm s nh ni cnh mi sinh, tc l hai phn kin v tng cng sinh lm duyn2, cho nn gi l s duyn duyn. 4) Tng thng duyn: l i vi php ny tng cng sc tc dng, khin cho n c pht sinh, cho nn gi l tng thng duyn. Trong 4 duyn trn, sc php sinh khi th ch cn nhn duyn v tng thng duyn; tm php sinh khi th phi cn y c 4 duyn.(1)
XII. HAI V NG
Ngi phm phu khng hiu ci ngha 5 un gi hp, c chp cho l tht c con ngi t ch t ti, gi l nhn ng kin; tc l loi t kin chp c ci ng t ch t ti ni thn th. Li c chp cc php tht c tht th tht dng, gi l php ng kin; tc l loi t kin chp cc php sc tm v.v... c th tnh chn tht. Nu hiu r ci ngha 5 un gi hp, th mun tm cho c ci ng chn tht thng nht, hon ton khng th c c, gi l nhn v ng, hoc sinh khng. Hnh gi tiu tha thng tu tp php qun ny on tr phin no chng3, chng nit bn. Nu hiu r ci ngha cc php do nhn duyn sinh, thng t t tnh vn khng, th mun tm cho c ci php chn tht thng gi gn t th ca n, hon ton khng th c c, gi l php v ng, hoc php khng. Hng B-tt i tha thng tu tp php qun ny on tr s tri chng4, chng b . Hng tiu tha ch ng v nhn v ng, hng B-tt th ng c hai th v ng. Ci ngha hai khng v ng thnh tu, tc l do tnh y tha khi m chng nhp tnh vin thnh tht, m an tr ni cnh gii chn thng khng sinh khng dit.
115
CH THCH
01. 6 cnh sc thanh hng v xc php c ngha lm nhim thn tm, ging nh bi bm, cho nn cng gi l 6 trn. 02. Kin v tng phn c ngha lm nhn qu cho nhau: kin phn khi th tng phn sinh, tng phn khi th kin phn sinh; k tht, hai phn ny l cng sinh khi ng thi. 03. Nng vo ng chp lm cn bn m c phin no cn bn v phin no ph thuc lm no lon thn tm, khin cho khng c vng lng, chng ngi con ng nit bn, gi l phin no chng 04. Nng ni php chp lm cn bn m c v minh t kin, che lp tr tu, khin cho ti tm, chng ngi tr tu gic ng, gi l s tri chng.
PH CH
(01) S trnh by ca tc gi v BN DUYN (bn iu kin) y khng c ph hp lm i vi gio ngha tng Php Tng. Xin xem li ch thch s 7 ca dch gi bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 19, 20 v 21, sch GKPH I.
BI TP
1) Sao gi l ba nng bin? 2) a/ V sao gi thc a-li-da l d thc nng bin? b/ V sao gi thc mt-na l t lng nng bin? c/ V sao gi 6 thc trc l liu bit nng bin? 3) Lun Thnh Duy Thc ni thc bin c hai loi, l hai loi no? 4) Bn duyn l g? Hy gii thch ng v gin duyn v s duyn duyn. 5) a/ Sao gi l nhn ng kin? Lm sao th r c nhn v ng? b/ Sao gi l php ng kin? Lm sao th r c php v ng? 6) Sao gi l phin no chng v s tri chng?
116
Tng Hp Yu Ch Cc Bi 16, 17, v 18

1. Trong cch l lun v chng t, hai thuyt ni v bn hu v tn hun, l do u rt y , b bt c mt bn no, thuyt ca mnh cng khng th vn ton; cho nn lun s H Php khng th khng tip nhn c hai. V li, loi b chng t th cc qu bo thin c cng khng c cch g thnh lp, ti v nhng tp kh thin c s khng c ch k thc. Th gian tuy c truyn thuyt v ba v thn ch tr vic xem xt v ghi chp cc vic thin c, l To Qun, Dim La Vng v T Thin Vng, nhng rt cuc u l bn ngoi, khng ph hp vi gio l Duy Thc. Bn ngoi ni c thng pht, Duy Thc bn bo l li ni khng ng; ti v tt c php khng th ri THC m c. Cho nn, thuyt ni rng, do hin hnh hun tr li m thnh chng t, cha gi trong thc a-li-da, i n khi s hun tp thnh thc, ngoi duyn y , th pht hin thnh cnh gii, th nhn qu bo kh vui, l mt lp lun ng mc, khng c ch no s h. Tr cch y ra, tht khng th tng tng ra mt l do no khc vin mn hn. n nh cc cnh gii thin cung hay a ngc, ng nhin l c, nhng vn khng ri s bin hin ca chng t trong thc th tm, s chp trc ca thc th by, v s phn bit ca thc th su m c. Nhng ngoi cnh y hon ton khng xa la c ci nguyn l t bin t duyn, cho nn ni tt c php l duy thc. 2. Thc th tm l tng th ca thc. Con ngi cht th 7 thc trc dit, ch cn thc th tm lm ch qu bo i sau. Nhng, 7 thc trc tuy u dit, m trn thc t, cng nng ca chng co rt li nm trong thc th tm, ging nh si ru ca con c sn, hay nh u v chn ca con ra, i cho n khi li c bo thn trong 6 no, th tr li do trong thc th tm, pht trin m xut hin. Nu sinh vo ci tri, cho n 5 ci khc, th 6 thc ng nhin y vo hin trng ca 6 cn m khng ging nhau, nh c qu bo ci tri l mt tri, tai tri v.v..., cc ci khc th khng phi vy; mt, mi v t tng ca loi ch th khng phi l mt, mi v t tng ca loi ngi, v.v... Cc loi ng vt h ng, 5 cn khng y , th cng nng ca cc cn v thc khng y y, trn trong kip sng , vn n tng trong thc th tm; phi i cho ht ci bo thn ny, khi c ci bo thn khc, by gi li y theo cc cn m bo thn y c c, mi pht sinh ra thc. D cho thin bin vn ha, nhng c thc th tm hin ti th cng nng ca 7 thc trc cng hin ti y , ch c vn l hin l hay khng hin l, ha ng hay bt ng.
117
3. Mi s hoc mi vt, u c y 5 php. V nh trong bnh hoa c cm cnh hoa cc vng, cht liu, hnh dng v ng vn ca bnh, mu sc v hng v ca hoa, u thuc v tng; gi tn l bnh, l cc, u thuc v danh; dng cc cn v thc nh mt, mi, , v.v... thng thc, am hiu nhng tn, hnh sc, hng v u thuc v phn bit; bit r l cc php do nhn duyn sinh, sinh tc l khng sinh, tuy c m khng khc g khng, gi, tuy khng, gi m ty duyn bin hin, l thuc v chnh tr; sau khi qun tng chuyn bin, bn tnh l khng, thy r trc mt khng c php no, nh l chn nh, khng phn bit mt hai, l thuc v nh nh. Nm php ny thu nhip tt c, mt ht bi cng khng st. Mi s hoc mi vt, u c y 3 tnh. V nh trong nh, nghe ngoi ng c ting trng, ting pho, cho l c kiu hoa m ci, bn chy ra xem, th ra l xe tang ang trn ng i ra ngha a. Xe tang m lm cho l xe hoa, l thuc v tnh bin k s chp. Chng ta i vi mi mt s vt, cha hn u bin k s chp, nhng ci kh nng ca tnh ny th lun tn ti. Nu bit r kia l chic xe tang ang trn ng i ra ngha a, th tnh bin k n dit. Nhng nhn v vt trong v d ny u do nhn duyn gi hp m thnh, nn thuc v tnh y tha khi. Tt c s vt l php do nhn duyn sinh, th ch c ci tng gi, khng c tht th; khng c tht th th ng vi h khng, bng nh chn t(1), khng sinh khng dit, thuc v tnh vin thnh tht. Tt c php u c 3 tnh ny. Nhng 3 tnh u khng c t tnh; khng c t tnh tc l huyn khng, cho nn ni tt c php l khng. Y theo y m qun st tt c mi ngi, mi ng vt, mi s, mi vt trong th gian, tc l dng php qun ng php hai khng; lu ngy php qun y c tu tp thnh thc, th chng c chn nh hai khng, thun theo 3 ca gii thot (tc khng, v tng, v nguyn) m chng nhp qu v V-sinh. 4. ngha ca 3 nng bin l nh th ny: Tt c php u phi do sc hp tc ca 3 loi thc mi c th sinh khi v tn ti. Chng sinh trong 6 no, trong cng mt cnh gii m cm th khng ging nhau, trong , s phn bit r rng nht, tc l do chng t trong thc th tm thnh thc, sinh khi tc dng bit r cc cm th ca 6 thc trc, mi mi khng ging nhau. Nh con ngi v con heo, l cc chng t trong thc th tm hin hnh khng ging nhau: ngi trong vn hoa bit c no ting chim ht, mi thm ca hoa, no nh, i, cy, nc, thm ch c th vui v thng thc; cn con heo trong vn hoa th ch thy bn t, rc ri, ngh mun kim n, hon ton khng c cm gic g v ci vui hoa, chim, nh, i. Nhng con mui, bm, kin, giun th li khng ging
118
vi ngi v heo; tt c u bi 3 nng bin khng ging nhau m lm nn nh th. 5. Vn php u khng th ri tc dng ca thc, cho nn ni l nht thit php duy thc. Sau khi hc Duy Thc, c th bit r tnh cht, hnh tng, bin ha ca cc thc, cho n v tr vn hu, s k thc ca nghip lc thin c v.v..., v mc ch ti hu ca mn hc ny l on tr hai chng s v l, nhp vo 5 lp qun duy thc(2), nhip ngn qui v gc, b tng chng tnh, chuyn 8 thc thnh 4 tr(3), chng thnh qu Pht; cho nn Duy Thc cng l loi gio php liu ngha. Chng qua l mn hc ny ly vic nghin cu THC lm phng tin h th, cho nn gio ngha rng ln, chi li, m li tinh thm, vi t; nu t ch nghin cu trit n ch thy tnh thnh Pht, khng phi ai ai cng c kh nng lm c. Nhng THC l tng nhn duyn ca vn php, gi nh hc Pht php m khng bit r tc dng ca thc, v phng din thc hnh m ni th cn kh d, nhng v phng din l gii m ni th mun phn khng th c; nhn v Pht php m nu la thc, khng nhng khng c ngha g ni, m qu tht l c rt nhiu s l khng bit nh vo u m ni cho vin mn c. Cho nn ch v hnh gi Pht mn, nu ngoi vic t tu ra m cn kim thm cng tc hong php li sinh, th, i vi Duy Thc Hc, d khng c bc thng, nhng nhng gio ngha ph thng ca n khng th khng hiu bit. Nu khng nh th th s ni nng nhiu iu tri l, chc chn gy sai lm cho ngi. Cho nn khng th khng nghin cu hc hi Duy Thc Hc! 6. Suy xt sai lm l thuc v tnh bin k s chp. Thy si dy m cho l con rn, chng qua l ni ngha hp, ch nu ni theo ngha rng, th ngi i cho thin l c, cho c l thin; k ngoi o khng phi nhn m cho l nhn, khng phi qu m bo l qu; cho n ngi tu hnh, nhn thc ngoi c cnh, ngoi tm c Pht, nhn cn ng i lm tng nit bn, u gi c l bin k s chp. Gi s suy xt khng sai lm, nhng c 3 khu vc cn, trn v thc u khng ri tnh y tha khi. Cho nn ngi hc tuy khng c bin k s chp, cng phi do trong tnh y tha khi m thy c tnh vin thnh tht; do ci thy duyn sinh m chng thng ngha v tnh, t chuyn v minh thnh tr tu ln. Ngoi cch y ra, qu tht khng c cch no khc on tr kit s m thnh tu s nghip nit bn. 7) nht ngha l cnh gii t chng ca bc thnh, khng phi l cnh gii ca ngn ng, dn dng; cho nn khng th ni nng, trnh by. Ci g c th ni ra c th khng phi l nht ngha; cho nn, ngoi tr s t chng t ng, khng th dng ngn ng vn t hnh dung. Kinh Lng Gi ni: nht
119
ngha l cnh gii chng c do thnh tr t gic ng, khng phi do vng tng, ngn thuyt. V vy, vng tng, ngn thuyt khng th lm cho cnh gii nht ngha hin l. Ngn thuyt l giao ng, sinh dit, l nhn duyn xoay chuyn sinh khi; nu l nhn duyn xoay chuyn sinh khi th n khng th hin by cnh gii nht ngha. Nh th c th bit, trong 5 php, th nh nh tc l thng ngha v tnh, khng ri vo vng ngn thuyt.

(01) Chn t: l khong chn khng, ch cho chn nh. (02) Nm lp qun duy thc (ng trng duy thc qun): y l php tu qun ca tng Php Tng, t th thin n vi t gm c 5 lp. (Xin xem bi 19 sau.) (03) Chuyn 8 thc thnh 4 tr: Xin xem bi 19 sau.
120
Bi 19
TNG PHP TNG (phn 6)

XIII. CH PHC v ON TR HAI CHNG
trn va ni hng tiu tha tu php qun ng khng, on tr phin no chng m chng nit bn, hng i tha tu php qun php khng, on tr s tri chng m chng b ; chng qua l ni mt cch s si, i khi. Tht ra, hai th phin no chng v s tri chng y cn c phn lm hai loi: phn bit khi v cu sinh khi. Sau khi sinh ra i, ngi ta b t s, t gio, hoc cc t tng bt chnh, cng nhng nh hng ca hon cnh chung quanh m to thnh cc hoc chng, gi l phn bit khi; cn cc hoc chng vn c t bao i trc, by gi cng khi dy ng thi vi 6 thc trc hay thc th by, gi l cu sinh khi. Li na, hai loi chng ngi ny pht sinh ra c hnh trng, biu hin ra b ngoi, gi l hin hnh; nhng ci gc r ca chng th n tng bn trong, gi l chng t. Do kt qu ca cng phu tu hnh m chng t b tiu dit, tuy vy, kh cht ca chng vn cn, rt kh dit tr; ging nh ci h ng nc mui lu ngy, tuy ra sch m ci d v kh ht, gi l tp kh. Mun i tr vi 3 th hin hnh, chng t v tp kh kia, cn c 3 bin php khng ging nhau: ch phc (phc), on tr (on) v bung b (x). Chng t cha b nh ln, ch cn p ch khng cho chng pht khi ra hin hnh, gi l ch phc; tm thu ht chng t m nh b i, gi l on tr; sau khi on tr chng t th tp kh cng khng gi li lm g, gi bung b. Nay xin em th lp ca vic on hoc ca tng Php Tng, trnh by bng biu nh sau:
121
Hai chng phn bit khi O N
Hin hnh
a-tin ch phc (Tam-hin ch phc t t; T-thin-cn ch phc nhanh) 1
Chng t ------ S-a on nhanh Tp kh -------- Mi a bung b dn dn, n Thp-a dt ht Hin hnh -Sinh khi cng ln vi 6 thc trc: a-tin ch phc dn dn, S-a ch phc nhanh; - Sinh khi cng ln vi thc th by: S-a ch phc dn dn, Tht-a ch phc nhanh
H O C
Phin no chng Hai chng cu sinh khi
Chng t--- Sinh khi cng ln vi 6 thc trc v thc th by, Thp-a on nhanh Tp kh --- Sinh khi cng ln vi 6 thc trc v thc th by, qu Pht x b vnh vin - Sinh khi cng ln vi 6 thc trc: a-tin ch phc dn dn, Bt-a ch phc vnh vin; - Sinh khi cng ln vi thc th by: Thp-a ch phc vnh vin
Hin hnh
S tri chng Chng t --- Sinh khi cng ln vi 6 thc trc v thc th by, Thp-a on vnh vin
Tp kh ------ Sinh khi cng ln vi 6 thc trc v thc th by, qu Pht x b vnh vin
XIV. CHUYN 8 THC THNH 4 TR

Thc hu lu tuy l cn bn ca lun hi, nhng ngay trong khi tu hnh, phi li dng thc v lu thc hin mi php s. Trong thi gian , do hu lu bin i thnh v lu, gi l chuyn, ging nh ngi c m bin i thnh ngi thin, tnh hnh kia l y vo tnh cht ca h m bin i ngc li. 8 thc c th phn lm 4 loi chuyn: 5 thc trc l 1 loi; thc th su, thc th by v thc th tm, mi thc 1 loi. Thc th su v thc th by l nhn trung chuyn, 5 thc trc v thc th tm l qu thng vin.2 n nh tc dng chuyn i th phi nh cng phu tu tp php qun hai khng ca thc th su, on tr hai chp ng v php; ci kt qu lm cho 5 thc trc thnh tu cc vic lm li ch chng sinh, gi l thnh s tc tr; lm cho thc th su qun
122
st tng ca cc php v cn kh ca chng sinh, ng bnh cho thuc, chuyn phm thnh thnh, gi l diu qun st tr; lm cho thc th by xa la 4 phin no, mnh ngi bnh ng, cu vt hm linh3, gi l bnh ng tnh tr; lm cho thc th tm sch ht v minh, d thc u khng, vng lng m soi chiu v bin, ging nh tm gng trn y, gi l i vin cnh tr.
XV. NM LP QUN DUY THC

Php qun chiu m tng Php Tng tu tp, t ch th s n ch vi t, gm c 5 lp, gi l 5 lp qun duy thc. Lp th nht l b h gi tht, tc l tr b ci tnh hay tnh ton suy lng h vng ca tnh bin k s chp, m tn gi ci tht th ca tnh y tha khi v tnh vin thnh tht, gi l b h gi tht. Lp th hai l b lm gi thun, tc l vt b ngoi cnh ba bi ln xn m tn gi ni thc thun ty, gi l b lm gi thun. Lp th ba l nhip ngn v gc, tc l t trn tc dng chi mt ca hai phn kin tng m thu nhip qui v bn th t chng phn, gi l nhip ngn v gc. Lp th t l n xu hin tt, tc l n giu ci tm s xu km m lm sng t ci tm vng u thng, gi l n xu hin tt. Lp th nm l b tng chng tnh, tc l tr b s tng sai bit m chng nhp l tnh khng sai bit; hay ni cch khc, tr b tt c php tng m chng nhp tt c php tnh, gi l b tng chng tnh. Li na, 5 lp qun duy thc y cng tc l 5 cp tng i: Lp th nht, b h gi tht, l tng i c khng, phi b ci khng m gi ci c. Lp th nh, b lm gi thun, l tng i tm cnh, phi b cnh m gi tm. Lp th ba, nhip ngn v gc, l tng i th dng, phi nhip dng qui v th. Lp th t, n xu hin tt, l tng i vng s, phi n giu tm s m hin by tm vng. Lp th nm, b tng chng tnh, l tng i l s, phi b s tng m chng l tnh. Bn lp u thuc v tng duy thc, lp sau cng thuc v tnh duy thc; xin lit k thnh biu nh sau:
123
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 5 LP QUN DUY THC 1. B h gi tht (tng i c khng, b khng gi c) 2. B lm gi thun (tng i tm cnh, b cnh gi tm) 3. Nhip ngn v gc (tng i th dng, nhip dng v th) 4. n xu hin tt (tng i vng s, n giu tm s, hin by tm vng)
5. B tng chng tnh (tng i s l, b s chng l) ------------------- Tnh duy thc
CH THCH
01. Tam-hin, T-thin-cn: Xin xem li bi 13, sch Trung Cp, biu a v Tu-o.
02. Chuyn thc th su thnh tr diu qun st, thc th by thnh tr bnh ng tnh, u thi k tu nhn thnh Pht. 5 thc trc phi n khi thc th tm chuyn thnh tr i vin cnh, th ng thi chng mi chuyn thnh tr thnh s tc, m vin thnh qu Pht; cho nn c cu ni: Lc, tht, nhn trung chuyn; ng, bt, qu thng vin. 03. T hm linh l ni tt ca cu hm hu linh tnh chng sinh (gm ht chng sinh c linh tnh), cng ngha vi t hm thc.
BI TP
1) Trong hai th chng ngi, th no l phn bit khi? Th no l cu sinh khi? 2) Ch phc, on tr v bung b, khng ging nhau nh th no? 3) 8 thc chuyn thnh nhng loi tr g? 4) Sao gi l b h gi tht? B lm gi thun? Nhip ngn v gc? B tng chng tnh? 5) Hy lit k 5 lp qun duy thc bng biu, k c tng duy thc v tnh duy thc.
124
Tng duy thc
Bi 20
TRCH C KINH VN (phn 1)

KINH I BT NIT BN1
1. Pht dy ch v t kheo: Trc y Nh Lai ni v thng, kh, khng, v ng, l phng tin. Hm nay Nh Lai ni thng, lc, ng, tnh. V thng l chng sinh, thng l php thn; kh l ngoi o, lc l nit bn; v ng l sinh t, ng l nh lai; bt tnh l php hu vi, tnh l chnh php; gi l bn c nit bn. Nu mt php no l tht, l chn, l thng, l t ch, l y t tnh ca n khng bin i, php gi l NG. 2. Pht dy: Nh Lai em php v thng ph chc cho thy i Ca Dip. i chng hy y ch vo thy y. 3. Pht bo B-tt Ca Dip(1) ng t2 rng: Thy t kheo th tr chnh php, nu trch c, khuyn bo c ngi ph hoi chnh php, khin cho h tu tp php lnh, th c phc v lng. Li na, thn php tnh ca Nh Lai l php thng hng, l bt dit, l nit bn. Do nhng ngha y, ba vin ngc qu Pht Php Tng l thng hng, khng c tng bin i; v nu c bin i th ba s quay v thanh tnh s khng c ni nng ta. 4. Ngi n tht, tt c chng sinh ngi thy hi tht trn thn th ngi y, thy u s st. Bi vy khng nn n tht. 5. Php thn ca Nh Lai, t lu thnh Pht, t lu nhp cnh gii i nit bn, khng c sinh t. Nhng i nit bn th khng th ngh bn, c th th hin ra mi chng loi cu chng sinh. Tm tng thnh o u l v phng tin m th hin th gian, k tht, Nh Lai l php thng tr, l php khng bin i. 6. Nh Lai l v i y vng, ni quc ny ni gio php i tha, cha tr cho chng sinh b nhng mi tn c phin no dm n. Cha tr xong ri li n cc quc c bnh khc, th hin lm Pht tip tc cha tr, cho nn gi l i bt nit bn, hay cng gi l gii thot. 7. Nu c ngi ni rng, c Pht Thch Ca nhn ci thn kt thai do s i dc ca cha m, lm v thi t, ci v sinh con, ri xut gia tu hnh, thnh Pht v.v...; l ma ni. Nu ni Pht t lu nhp nit bn, php tnh bt ng, khng c
125
n i; tm tng thnh o u l v ha chng sinh m quyn bin th hin; l Pht ni, l li ni hiu bit su xa ngha ca Nh Lai. 8. Bn php y c l: y c vo gio php ch khng y c vo ngi ni php(2); y c vo ngha ch khng y c vo li ni(3); y c vo tr ch khng y c vo thc(4); y c vo kinh liu ngha ch khng y c vo kinh bt liu ngha(5). Nh kinh ni v thng, kh, khng, v ng, l bt liu ngha, l v phng tin m ni; m nit bn l thng, lc, l khng phi khng, l c ng, l nh lai thng tr, l liu ngha. 9. Tt c chng sinh u c Pht tnh, nhng phi nh tr gii nhin hu mi thy; do thy c Pht tnh m chng thnh chnh gic. 10. Bn s in o l: v thng m cho l thng, thng li cho l v thng; kh m cho l vui, vui li cho l kh; v ng m cho l ng, ng li cho l v ng; bt tnh m cho l tnh, tnh li cho l bt tnh. 11. Tt c cc php, tr nit bn ra, khng h c mt php no l thng; hiu bit t thn c Pht tnh, gi l thng. Tuy theo tt c kh kinh m tu nh, nhng nu cha nghe kinh i Nit Bn ny, th u tin rng tt c u l v thng. Mt khi nghe kinh ny ri, th d c phin no cng nh khng c phin no, u c th lm li ch cho tt c tri v ngi, v sao th? V hiu r t thn vn c Pht tnh vy. 12. Nh Lai thng xt chng sinh b trng tn c ca cc hu3, v vy m c s lo lng. B-tt Ca Dip bch Pht rng: Nu Nh Lai c s bun lo th khng c xng l bc ng Chnh Gic. Pht bo B-tt Ca Dip: Tt c u c nhn duyn, ty theo ni no c chng sinh c duyn c ha , Nh Lai s th hin th sinh vo ni y, nhng tht ra l khng c sinh; cho nn Nh Lai c gi l php thng tr. 13. Lc chnh php sp dit th kinh ny dit trc tin. Sau khi kinh ny mt ri th tt c cc kinh in i tha khc thy u mt ht. 14. Tt c cc hng B-tt, Thanh-vn, Duyn-gic, i v lai, u phi qui hng v cnh gii i nit bn, v nh trm sng u chy v bin c. V vy cho nn ba tha u l thng, khng phi v thng; v ngha y m gia ba tha cng c sai bit, cng khng sai bit. 15. Nh Lai phi c mt khp ni; gi s con qu v con c mo cng u mt cnh, con rn, con chut, con si cng mt hang, chng n ha thun nhau nh tnh huynh ; chng no hng ngi nht xin thnh Pht, tt c chng sinh u thnh Pht, lc Nh Lai mi vnh vin nhp nit bn.
126
CH THCH
01. Ting Phn ma ha bt nit bn na, dch ngha ch ma-ha l i, l khen ngi ci c tch dit; bt l nhp, qui th; nit bn l dit, tc dit phin no v thn tm; na l tc, ni l an tc (yn ngh); hp li l i nhp dit tc, gi tt l i bt nit bn, l ch cho c Pht th xong, qui v cnh gii vin tch. y l kinh Nit Bn i tha, do c Thch Tn ni lc sp nhp dit, ngi m V Sm dch vo thi Bc-Lng, tn l Bc Bn Nit Bn, gm 40 quyn. 02. Trong kinh thng xng B-tt l ng t, l do th nht, B-tt l ngi con chn chnh ca bc Php Vng; l do th hai, khng c nim dm dc, ging nh a con nt i. V vy, t ng t hon ton khng phi dng ch cho con nt. 03. Do nhn m c qu sinh ra, cho nn qu cng c gi l hu; nh gi ba ci l ba hu, hay chn hu v.v..., ngha l c phin no sinh t vy.
PH CH
(01) B-tt Ca Dip: l mt v i tr thc, mt trong cc v ng c (i tng chnh) Pht ni kinh i Nit Bn; khng phi l tn gi i Ca Dip (mt trong 10 v t ln ca c Pht, c c Pht truyn cho Chnh Php Nhn Tng trong php hi Php Hoa), m ch l trng h m thi. Trong phn th 3 ca phm Th Mng (quyn 3), kinh i Bt Nit Bn (ngi m V Sm dch vo thi Bc-Lng) c gii thiu v B-tt ny trong php hi Nit Bn (ti rng Ta-la song th, ngoi thnh Cu-thi-na, trong gi pht c Pht sp nhp nit bn): Lc by gi trong chng hi c mt v i Btt, vn l ngi t lc a-la (Tara - gn thnh X-v), h i Ca Dip, thuc dng B-la-mn....... Theo i Bt Nit Bn Kinh Hu Phn, quyn h (ngi Nh Na Bt La dch vo i ng), lc c Pht sp nhp nit bn th tn gi i Ca Dip cng vi 500 t ang ti ni K-x-qut (gn thnh Vng-x). Trong thin nh, ngi bit c Th Tn nhp nit bn, bn tc tc dn 500 t i ngay v thnh Cu-thi-na. Lc ngi n ni th c Pht nhp dit 7 ngy, nhng l tr t cha c hnh c v ai t la cng khng chy. i ngi v ti, chnh tay ngi chm la th la mi chy, l tr t mi vin mn. (02) Y c vo gio php, khng y c vo ngi ni php: Gio php l li Pht dy, l con ng dn n s chm dt kh au, t c tu gic siu vit, gii thot sinh t lun hi; cho nn l ni y c, nng ta ng tin cy ca ngi tu hc Pht. Cn ngi ni php ch l ngi c kh nng ging ni, trao truyn gio php y, c th l mt v tu hnh chn chnh, gii hnh thanh cao, m cng c th l ngi ch c thng minh hc gii, ni nng hot bt, m gii hnh khng c, t cch tm thng, khng xng ng lm bc thy gng mu. Cho nn, ngi tu hc y c vo gio php tu hnh l iu chc chn phi c; nhng khng nht thit l phi trng cy vo ngi ni php. (03) Y c vo ngha, khng y c vo li ni: ngha y l ni dung ch tht ca chn l, l tht tnh ca vn php. N thot ra ngoi s din t ca suy t, khi nim v ngn ng. Li ni d c r rng, chnh xc n mc no i na th vn l ci khung hn hp, g b, khng kh nng lm hin l ngha ca thc ti. V vy, li ni ch c xem l phng tin cn thit t ti tht tnh ca vn php. Mc ch ti hu ca ngi tu hc Pht l chng nhp tht tnh ca vn php (tc ngha, ni dung ch tht ca chn l); cho nn, ngha mi l ch y c ch thc ca ngi tu hc. ngha t c th li ni khng cn thit na.
127
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (04) Y c vo tr. khng y c vo thc: Tr l tr tu, v thc l tc dng nhn thc. Khi tm cn trng thi nhim, m mui, sai lm th gi l thc; v khi c rn luyn, chuyn bin tr thnh thanh tnh, sng sut, khng cn sai lm th gi l tr. Tnh cht ca nhn thc lun lun l bin k chp, cho nn ch t c t tnh bin k s chp ca s vt. Ch c dng tr tu qun chiu t tnh y tha khi ca s vt th mi thy c t tnh vin thnh tht ca vn php m thi. Vy ngi tu hc Pht khng nn trng cy vo ci bit ca thc (ch l vng tng phn bit), m ch y c vo ci thy chng ng ca tr (tu gic) m thi. (05) Y c vo kinh liu ngha, khng y c vo kinh bt liu ngha: Cc loi kinh Pht hng dn ngi tu hc i thng vo chn tng ca vn hu mt cch mau l, dt khot, trn vn, gi l kinh liu ngha (kinh in i tha). Cc loi kinh in khc khng cp n chn tng ca vn hu, hoc c cp nhng khng trc tip ch thng mt cch dt khot, trn vn, m ch l dng phng tin hng dn t t, chm chp, dnh cho hng ngi c tr chm lt, thp km, th gi l kinh bt liu ngha (kinh in tiu tha). Ngi tu hc theo con ng i tha l kin tnh thnh Pht, cho nn ch ly kinh liu ngha lm ch y c, m khng nn trng cy vo kinh bt liu ngha; cng l ch ca c Pht trong cc b kinh i tha nh Hoa Nghim, Php Hoa, Nit Bn v.v...
BI TP
1) Bn c nit bn l g? 2) V thng l g? Thng l g? Kh l g? Vui l g? V ng l g? Ng l g? Bt tnh l g? Tnh l g? 3) c Thch Tn em gio php v thng ph chc cho ai? 4) V sao ni ba vin ngc qu Pht Php Tng l thng? 5) V c g m khng nn n tht? 6) Lin quan n s tch ng ha ca c Thch Tn, ma ni th no? Pht ni th no? 7) Bn php y c l g? Bn s in o l g?
128
Bi 21

KINH I BT NIT BN
16. Nu c ngi ni li th l c c, ph bng chnh php m khng bao gi bit xu h ci hi, hoc phm bn ti nng1 v nm ti nghch2, t bit mnh chc chn phm ti, nhng khng xu h s st, khng chu pht l3; i vi Pht php th khng c tm i knh, bo h v xy dng, li ch bai khinh r, ni nng nhiu lm li; hoc ni khng lm g c Pht Php Tng; tt c nhng ngi y u c coi l ang i theo con ng nht xin . 17. Tt c ni thng kh u do t s sinh (ra i) m c; cho nn ngi c tr tu th ch an tr ni cnh gii bt sinh. 18. Ci S-thin, trong c gic qun4, ngoi c ha tai; ci Nh-thin, trong c hoan h, ngoi c thy tai; ci Tam-thin, trong c hi th nng n5, ngoi c phong tai; ch c ci T-thin, trong ngoi u khng c li lm g, nn tt c tai nn u khng ti c. i B-tt an tr ni cnh gii i nit bn, tt c li lm trong ngoi u khng c, cho nn ci kh cht khng th ti c. 19. Trong th tc bao hm c nht ngha . Ni th tc , nu bit r nng s u khng, tt c php tng rt ro khng tch, l nht ngha . Li na, v nh c ngi bit r mnh c cha m sinh ra, l th tc ; li bit r mnh cng do mi hai nhn duyn sinh ra, l nht ngha . 20. Pht Php Tng u thuc t tnh, cho nn Php l thng. Nu tt c php u do nhn sinh ra th khng gi l thng; bi v, v vi mi l thng, cn hu vi th khng phi l thng. 21. Thu qu kh khng c Pht php, tri Thch bn ha lm qu la-st6, ni cho B-tt Thch Ca nghe na bi k rng: Cc hnh u v thng, ch l php sinh dit. Thch Ca nghe xong lin xin la-st ni cho nghe ton bi k. Last bo: Ta chuyn n tht ngi, nu ng cho ta ci thn ca ng ta n, th ta mi ni. Thch Ca ha lm y nh li, qu la-st bn ni tip bi k: Khi sinh dit dt, tch dit l nim vui. Thch Ca nghe xong, lin tro ln cy cao, t gieo
129
mnh xung t. Lc qu la-st bn hin tr li nguyn hnh tri Thch, ng di gc cy ly B-tt Thch Ca t xung t, ri xng tn nh l. 22. Hy tu tp bn tm lng rng ln: lng t, lng bi, lng h, v lng x. 23. B-tt c bn tr v ngi7, tuy bit r cc php m khng chp trc, gi l php v ngi; tuy hiu r cc ngha l m khng chp trc, gi l ngha v ngi; tuy bit rnh danh t m khng chp trc, gi l t v ngi; tuy bit tnh thch ni php l v cng qu bu m vn khng chp trc, gi l nho thuyt v ngi. 24. D bn con rn c c th git ngi, nhng khng n ni lm cho ngi a vo ba dng d. Bn i lm cho thn tm kh no, khin cho chng sinh gy ti c; v gy ti c cho nn phi a vo ba ng d. V vy m bn i cn c hn rn c; nm un, su trn cng vy. 25. Nu on dt phin no m khng thy c Pht tnh th ch gi l nit bn, khng c gi l i bt nit bn; v ch c lc v tnh, m khng c thng v ng. Nu on dt phin no m ng thi cn thy c Pht tnh, th gi l i bt nit bn; v c y bn ngha thng, lc, ng, tnh. 26. Khng tc l sinh t, bt khng tc l i nit bn; v ng tc l sinh t, ng tc l i nit bn. Thy tt c l khng, m khng thy ci bt khng, th khng c gi l trung o; cho n thy tt c l v ng, m khng thy ci ng, cng khng c gi l trung o. Trung o c gi l Pht tnh; cho nn Pht tnh l thng hng, khng c bin i, nhng v v minh che lp, khin cho chng sinh khng th thy c. Hng Thanh-vn, Duyn-gic thy tt c l khng, m khng thy c ci bt khng, cho n thy tt c l v ng, m khng thy c ci ng; do m khng hiu c nht ngha khng, khng thc hnh trung o, v khng trung o nn khng thy c Pht tnh. 27. Chng sinh khi kin chp, thng c hai loi: mt l thy thng cn8, hai l thy on dit9. Hai kin chp nh th khng gi l trung o; khng thng cn khng on dit mi l trung o. 28. A-la-hn on tr t phc10, cho nn c th on tr phin no kt s11; nhng v cha thot khi qu phc12 cho nn khng thy c Pht tnh, khng chng c qu v V-thng Chnh-gic.
CH THCH
01. Bn ti nng: cng gi l bn trng cm, bn ti b ui, hay bn ti ba-la-di: 1) Phm gii dm; 2) Phm gii trm; 3) phm gii git ngi; 4) Phm gii i vng ng.
130
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 02. Xin xem li ch thch s 15, bi 17, sch Trung Cp. 03. Tc l c che giu, khng chu th tht ti li phm. 04. Tn dch l tm t, cu dch l gic qun. T tng th s gi l gic, t tng vi t gi l qun. C hai tm s ny u c th lm nhiu lon thin nh. 05. Trong lc thin nh, hi th nng n, gi l suyn tc. Bi k thin t Ma ni: Ngoi th dt cc duyn, trong th tm khng th., l ch cho trng hp ny. 06. La-st l tn gi chung cc loi qu d, hoc bay trn khng, hoc i di t, chuyn n tht ung mu ngi. 07. Bn ngoi b ngn chn gi l ngi. Bn v ngi tr cng gi l bn v ngi gii, hay bn v ngi bin. Thng tho tn ca cc php, phn bit r sut, gi l php v ngi tr. Hiu r ngha l cc php, thng sut khng b chng ngi, gi l ngha v ngi tr. Thng hiu nhiu ngn ng ca nhiu min khc nhau, c th ty din ni, gi l t v ngi tr. Bin lun ngha l cc php mt cch thng sut vn ton, v chng sinh m ni nng vui v t ti, gi l nho thuyt v ngi tr. 08. Vng kin c chp thn tm con ngi, tri ba i qu kh, hin ti, v lai u thng tr, khng c gin on, gi l thng kin, hay hu kin. 09. Vng kin c chp thn tm con ngi l on dit, khng tip ni, gi l on kin, hay v kin. 10. Phin no kin t tri buc thn tm, khin cho khng c t ti, gi l t phc; tri li l qu phc. 11. Kt v s u l nhng tn gi khc ca phin no. Phin no tri buc thn tm, kt thnh qu kh, gi l kt. Phin no theo ui v sai s chng sinh to ti li, gi l s. 12. V b qu kh sinh t tri buc khng th gii thot, gi l qu phc. Cho nn, phin no lm nhn, gi l t phc; sinh t l qu, gi l qu phc. A-la-hn tuy on ht phin no m cha nhp dit, gi l t phc on nhng qu phc vn cn. Nu dit , nhp v d nit bn th c qu phc cng on dt vy.
BI TP
1) Ba ci tri S-thin, Nh-thin v Tam-thin, v sao c ha tai, thy tai v phong tai? V sao cc tai nn khng th n c ci tri T-thin? 2) Hy vit ra ton bi k m trong mt tin kip c Thch Tn phi b c thn mng ch v mun nghe c c na bi k y. 3) Bn tm lng rng ln l g? Bn v ngi tr l g? 4) Hy ni l do ti sao bn i cn c hn rn c. 5) V sao hng Thanh-vn v Duyn-gic khng thy Pht tnh? 6) Hy gii thch: bn ti nng, gic qun, thng kin v on kin, t phc v qu phc.
131
Tng Hp Yu Ch cc bi 19, 20, v 21

1. Hi cha hc Pht, ti cng tng m mi hoi nghi: V sao m tnh tnh mi ngi li khng ging nhau? C ngi hung bo, c ngi hin lnh, c ngi xo tr, c ngi tht th, c ngi thch tnh, c ngi thch ng, c ngi kiu ngo, c ngi khim cung, c ngi xa x, c ngi cn kim; phn loi ra, lm sao k cho ht! Do u m c nhng khc nhau y? Cho n khi c c cc kinh lun ca tng Php Tng, ti mi bit, tt c nhng khc nhau y u do cc tp kh tn ng t bao i trc to thnh. Tho no m tc ng c cu: Giang sn d ci bin, thin tnh kh i thay. Mun ty tr tp kh, ch trng cy vo sc tu tr, khin cho chng hoc b ch phc, hoc b on dt. Ch phc th ging nh ly c, lm cho khng th pht trin; nhng nu khng nh ht gc r th khng th dit tr trit c. on dt th ging nh nh ht gc r b i, khng mt ngn c no cn mc c. Ci hon cnh ca th gii Ta-b tht xu xa bn thu, ch phc s cn rt kh khn, ni g n on dt! Cho nn phi vng sinh v ci Pht, chuyn sang ci hon cnh thanh tnh, ri t t tr b; mi l bin php tt. 2. Cc loi Tr do Thc chuyn thnh, tn gi ca chng tht c ngha, rt kh ln ln. Nm thc trc ch l nm th cng c. Loi cng c ny, khi cha c chuyn th chuyn chu sai khin m gip k hung tn; sau khi c chuyn ri th tri hn vi lc trc, tr thnh tay chn ph t cho o nghip, khin cho mi vic u thnh tu, cho nn gi l thnh s tc. Thc th su, khi cha c chuyn, hon ton bm theo cnh gii su trn m khi vng tng phn bit, k ; sau khi c chuyn ri th tri hn vi lc trc, qun st thy r cn kh ca chng sinh cng cc php mn sai khc, theo bnh cho thuc, cho nn gi l diu qun st. Thc th by khi cha c chuyn th thng xuyn chp ng, ng tng sinh, nhim tip khi; sau khi c chuyn ri th tri hn vi lc trc, khng phn bit nhn ng, t tha bnh ng, cho nn gi l bnh ng tnh. Thc th tm khi cha c chuyn l mt kho tng nhn cc hun tp, gn gi chng t, ct cha cu u nhim ; sau khi chuyn ri th xa la ht cc php hu lu tp nhim, hon ton tri ngc vi lc trc, vng lng m chiu ri v bin, tt c chng sinh v th gii u hin r trong , gi l i vin cnh. 3. Gio ngha v thng, kh, khng, v ng, bt tnh ca tiu tha, v gio ngha thng, lc, ng, tnh, bt khng ca i tha, nhn trn b mt th thy hon ton tng phn; nhng nu nghin cu cho tht k lng th s thy rng, khng
132
nhng chng khng tng phn, khng xung t, m cn l mt ton b. Bi v, tiu tha th ni ci t ngoi n, cn i tha th ni ci vn c sn. T ngoi n th bt lun l vt g, cho n mt xc thn, mt qu ni, mt con sng, mt ngi nh, u l v thng, kh, khng, v ng, bt tnh, cui cng ri cng phi h nt, tiu tan. Khp cng ci h khng, ch c t tnh l vn c, t v th n nay, chnh l thng, lc, ng, tnh, bt khng. Ni v thng, mc ch l chng ci thng; ni khng, mc ch l chng ci bt khng; nhng ci kia cng theo y m suy nghim. Xin th em m my che mt trng lm v d: m my l v thng, l bt tnh. Thi tan m my th mt trng sng t xut hin, mi thy c s vt thng, lc, ng, tnh, bt khng. Mi tm khu vc u l my ni, Pht tnh bt sinh bt dit ca t thn mi l mt trng. Khng thi tan m my h huyn th khng th thy c mt trng chn tht. Sau khi ngi hc thng hiu r rng ci o l ny, i vi gio ngha tiu tha i tha, t nhin s tip nhn trn vn, ci thy phn bit phe phi s khng cn na. 4. Chng sinh cho ci thn bn i gi hp l chn tht, gi l: ly v thng lm thng, ly kh lm vui, ly v ng lm ng, ly bt tnh lm tnh. Mt khc, khng tin c Pht tnh, cho Pht tnh l h v m h, gi l: ly thng lm v thng, ly vui lm kh, ly ng lm v ng, ly tnh lm bt tnh. Hp chung tt c li, gi l tm in o. A-la-hn chng nit bn, cha thy Pht tnh, ch ph tr c bn in o u; B-tt chng nit bn, li thy Pht tnh, mi ph tr c tt c tm in o, thn chng tht tng trung o. 5. Tnh cht ca nit bn v i nit bn c ch khng ging nhau. Nit bn theo ngha hp l on tr phin no, khng khi hoc nghip, tm lnh tr dit, hon ton khng pht sinh tc dng; l trng thi nit bn ca tiu tha. i bt nit bn l ni theo ngha rng, th khng ging nh vy. Php thn ch Pht, trong ci cnh gii vng lng trong tro, v c bi nguyn gia tr cho nn c th bin ha v lng ng thn, th hin tm tng thnh o; hoc kin to Pht quc cu chng sinh, y ba thn, bn tr, nm con mt, su thn thng, cho nn th v dng u y ; l trng thi nit bn ca i tha. 6. Ni mt cu n gin: Mi c Nh Lai, khi no tt c chng sinh thy u thnh Pht, th mi vnh vin nhp nit bn. Trong kinh ni: Con qu, con c mo u chung mt cnh; con rn, con chut, con si chung mt hang, tnh thn nh huynh ......, chng qua l li ni th d, khng nn c chp. Ti v, h c qu c rn chut si, th th gii sc sinh vn cn, d chng c chung ha thun tt p, th Nh Lai cng quyt khng th b chng m khng cu trc khi t nhp nit bn.
133
7) ng thn ca Pht tuy l tng tt trang nghim, nhng chc chn phi c lc nit bn; ba tng Php bo tuy l su xa vi diu, nhng chc chn phi c lc dit mt. iu ni ln rng, h c sinh th chc chn phi c dit, c hnh th chc chn phi c hoi; ri vo hnh cht m mun cu trng sinh, l iu mu thun khng th no xy ra. May thay, hnh tuy bao ln thay i, m tnh li trng tn, cho nn ngn c Pht h sinh, duy tr ngn n tr tu khng bao gi tt! Nhng, tu hc Pht php cng phi xem nhn duyn, t ra th cng ging nh ngi xa ni: Pht xa tr th th ta cn trm lun, nay ta c thn ngi th Pht dit ! Thn ngi cng Pht php ang chi tr tim, th bit lm sao y? Ging nh thi nay, ba tng kinh in u ti nhn gian, nhng s ngi chu kh xem c nghin cu, phng c bao nhiu? C bao nhiu ngi chu y gio tu hnh? Cn s ngi trm lun trong ngoi o t gio, hoc khng tin Tam Bo, hy bng Pht php, li c bao nhiu? Cho nn bit, tu hnh theo chnh php hon ton khng phi l chuyn n gin. Xin tt c t Pht mn, trong lc thn th cn khe mnh, Pht php cha tiu dit, hy tinh tn ln, tu mt ngy cho xng ng c mt ngy. c cu t ny ca L Hu-ch(1): Xa nhau th d m gp nhau tht kh!, i vi Pht php, ti cng c mi cm khi nh vy. 8. i vi thn th nn tu tp hai php qun: Mt l, nhng tnh xu nh tham n, hiu sc, ham thch cc s hng th, u l n; kt qu, v n m to ra bao nhiu nghip c, a lc vo ba ng d, cho nn phi qun st n nh l rn c. Hai l, t mnh chn la php mn hnh tr, cho n tu nhn c qu, u phi nh n ba nghip thn ng ny mi c th thnh cng; nu khng th chng c cch no on hoc chng qu, cho nn cng qun st n nh l chu bu. Ni r ra, ng l ci xc thn ny, nu dng n lm c, th n cn c hi hn rn c; nu dng n tu hnh lm thin, th n cn ch li hn c chu bu. B ci no? theo ci no? l do hnh gi t chn la ly. 9. i tng b la di ca tiu vng ng l ngi bnh thng, d khin cho ti c t n cc im, th bt qu l on tnh mng ngi l cng. Cn i vng ng, cha chng m bo l chng, cha c m bo l c, th i tng b la di l ngi tu hnh, nu nghe theo li i vng ng kia m hnh tr th c th b dt mt hu mng! Tnh mng ch quan h c mt i, cn hu mng th quan h rt nhiu i; cho nn, so vi tiu vng ng th ti i vng ng to ln hn nhiu, chc chn phi a a ngc V-gin. Ngy nay ngoi o u phm ti ny. H chuyn la bp ngi, s tht chnh h s b hi.
134
10. Mun cu c nghe na sau ca mt bi k m nh chu hi sinh tnh mng, chuyn ny tht lm cho ngi i trc kinh lun m khng chu c, phi xu h ht sc. Nghe k c khai ng, th hu mng ca ngn mun i pht sinh, cho d c dt b mt i tn ny cng c g ng tic! y l hiu bit su xa, sau khi cht vn cn c i sau, s an nguy ca i sau rt quan h n i ny; bit th mi c th h quyt tm cu php vy.

(1) L Hu-ch (?-978): l ng vua cui cng (i th ba) ca triu Nam-ng (937-975), thi Ngi-thp-quc, Trung-quc. ng tin Pht nhng thuc loi m tn, nn khng phi l mt Pht t chn chnh. ng khng quan tm vic tr nc m ch m n sc v thi ca. ng rt ni ting v th t. ng m t n ni, Tng Thi-t Triu Khung Dn em qun nh n ngoi thnh m ng vn cn ngi rung i suy ngh lm nt mt bi t! V vy m ng phi u hng qun Tng (nm 975), triu Namng b dit vong
135
Bi 22

KINH I BT NIT BN
29. B-tt gi gii, tuy khng cng ngi n ha hp, nhng khi thy ngi n th ni ci cht nh; hoc tuy khng ni ci cht nh nhng nghe cc ting vng xuyn chui ngc ca h m sinh lng a m; hoc tuy khng ni ci cht nh nhng thy nhng cp nam n khc a gin nhau m sinh lng ham thch; hoc nhng s vic trn u khng c m ch mun sinh ln cc ci tri hng th 5 th dc lc1; tt c cc s vic nh trn, u gi l thnh tu php ham mun, ph hy tnh gii, nhc phm hnh. Nu c v B-tt gi gii thanh tnh m tm khng v gii, khng v tr gii ba la mt, khng v chng sinh, khng v li dng, khng v b , khng v nit bn, khng v nh tha; ch v nht ngha ti thng m h tr cm gii, gi l tnh gii c tc. 30. Nu c ngi thng minh mn tu, c kh nng phn bit rnh mch, nhng xa la bn lnh, khng nghe chnh php, khng suy ngh chn chnh, khng an tr nh php, ngi nh vy l c th on mt thin cn; nu li cn ni khng nhn khng qu, th phi ni thng l on mt thin cn vy. 31. Pht tnh c 7 c: mt l thng, hai l ng, ba l lc, bn l tnh, nm l chn, su l tht, by l thin. 32. C mt v t kheo bch Pht: V sao con thng tu tp m khng chng qu? c Pht sai tn gi A Nan chn cho v t kheo y mt cn phng tht tt, dn dp sch s, dng by bu trang hong m l, treo trng phan bo ci c thu v hnh mu xinh p. Tn gi A Nan by bin mi th xong xui, mi v t kheo y vo trong cn phng y, chuyn tm tu nim; v khng bao lu, v y chng c qu Tu--hon, ri qu A-la-hn. Nhn m c Pht dy: V lng chng sinh phi nhp nit bn, nhng v phng tin sinh hot thiu thn lm tr ngi tm tr, cho nn khng chng nit bn c. 33. Qun bt tnh cha tr c tm tham; qun t bi cha tr c tm sn; qun nhn duyn cha tr c tm si.
136
34. Phm ch2 B T Tra trc tu theo ngoi o, c Pht dy ng y rng: sc l v thng, nhng sc gii thot l thng3; th l v thng, nhng th gii thot l thng; tng l v thng, nhng tng gii thot l thng; hnh l v thng, nhng hnh gii thot l thng; thc l v thng, nhng thc gii thot l thng. B T Tra nghe xong th i ng, lin chng qu A-la-hn, nhp nit bn. 35. Pht bo phm ch Tin Ni: Phi dit su cn, su trn, su thc v tm ng mn xong ri, mi c c thng, lc, ng, tnh. 36. Pht bo phm ch Ca Dip: Con ngi khi b thn ny m cha th thn sau, mng sng trong ci khong trung gian do hai th tm l v minh v i lm nhn duyn, cho nn mng sng c duy tr; nu c ngi no khng t la th chc chn s khng c khi.4 37. Pht bo phm ch Ph Na: Sc v thng cho n thc v thng, v c tm i cho nn mi thiu t; thiu t th phi th qu trong 25 hu5. V vy m c th ni la khp bn phng ng Ty Nam Bc. Nu nh tm i b dit th qu bo 25 hu khng t ln; v khng t ln nn khng th ni c ng Ty Nam Bc. Nh Lai dit sc v thng cho n thc v thng, cho nn thn Nh Lai l thng; thn thng th khng th ni c ng Ty Nam Bc. 38. Pht bo phm ch Tnh: Nu ngi dt b nghip c v khng to nghip mi, ngi y hiu bit th no l thng v v thng. Phm ch tha: V minh v i l c, th v hu l mi. Nu ngi vnh vin xa la v minh v i, khng to tc th v hu, ngi y hiu bit chn tht v thng v v thng. Hm nay con c c ci thy trong sch theo ng chnh php vy. 39. Pht bo phm ch Np Y: Phin no v nghip l nhn duyn ca thn. Nu bit hai bn v gia khng h ngn cch, ngi c th on tr phin no v nghip. Phm ch tha: Hai bn tc l sc v sc gii thot, gia tc l tm nguyn tc hnh ng chn chnh; th tng hnh thc cng vy. Hm nay con c c con mt chnh php.6 40. Pht bo ngi Tu Bt La: Ci tng khng tng gi l ci tng chn tht. Tt c cc php u l h gi, theo ti ch dit mt ca chng, gi l tht, l tht tng, l php gii, l tr tu rt ro, l s tht tuyt i, l nht ngha khng. Ngi tr tu thp km qun chiu th chng qu gic ng thuc hng Thanh-vn; ngi tr tu trung bnh qun chiu th chng qu gic ng thuc hng Duyn-gic; ngi tr tu cao siu qun chiu th chng qu gic ng v thng. 41. Pht bo tn gi A Nan: Sau khi Pht nhp nit bn, hy ly gii lut lm thy, y theo gii lut m tu hnh th gii thot ba ci. Hy y theo bn ni qun
137
nim v em tm nghim chnh m an tr bn ni : Qun chiu thn th ng vi h khng, gi l qun nim ni thn; qun chiu th khng trong, khng ngoi, khng trung gian, gi l qun nim ni th; qun chiu tm ch c ci tn gi, c ci tnh ca tn gi cng xa la, gi l qun nim ni tm; qun chiu vn php khng c php thin, cng khng c php bt thin, gi l qun nim ni php. 42. Pht bo i chng: Nh Lai dng tr i bt nh qun st cc loi hu tnh v v tnh, tt c ngi v vn php trong khp ba ci, thy u rt ro: khng c k b tri buc, khng c ngi c gii thot; khng c ngi lm ch, khng c k ty thuc; khng th nhip th gi gn; khng thot ra ba ci, cng khng vo ba ci, xa nay thanh tnh, khng phin no cu u; cng vi h khng bnh ng, cng khng bnh ng, cng khng phi khng bnh ng; dt ht ng nim, ngng bt t tng; php tng nh th gi l i nit bn, thy php chn tht ny gi l gii thot, k phm phu khng hiu bit gi l v minh.
CH THCH
01. 5 cnh sc thanh hng v xc lm cho ngi ta khi tm tham dc, cho nn gi l 5 dc. 02. Ngi b-la-mn n- c ch cu php Phm Thin, gi l phm ch. Phm thin ngha l tnh, ly tnh hnh lp ch, cho nn gi l phm ch. 03. Ci b s tri buc ca hoc nghip, thot khi qu kh ca ba ci, c t ti, gi l gii thot. Th ca nit bn xa la tt c mi s tri buc, khng c kh no sinh t, cho nn nit bn xng l gii thot. Nu ly 5 un m lun, tng ca sc th tng hnh thc vn l v thng, nhng nu thu nhip php tng qui v php tnh th gi l gii thot. 5 un gii thot vnh vin xa la sinh dit, tc l thng hng. 04. La l ch cho v minh v i; khi l ch cho mng sng ca thn trung m. Sau khi thn trc b, nu trong 12 nhn duyn m on tr ci nhn qu kh l v minh, hoc ci nhn hin ti l i, th ci thn trung m khng hin hu, m thng nhp nit bn, chng c cnh gii bt sinh bt dit; cho nn ni khng t la th khng c khi. 05. Do nhn m c qu khi sinh, cho nn qu cng gi l hu. Qu php trong ba ci c phn lm 25 loi, gi l 25 hu, trong , ci Dc c 14 hu: tc 4 chu, 4 no c (a-ngc, Ng-qu, Bng-sinh, A-tu-la), v 6 tng tri ci Dc; ci Sc c 7 hu: tc 4 ci tri Thin (4 hu) v 3 ci tri i-phm, Ng-tnh-c, V-tng (3 hu); ci V-sc c 4 hu: tc 4 ci tri Khng; ba ci cng li c 25 hu. C bi k rng: Bn chu bn no c, su Dc v Phm-thin, bn Thin bn V-sc, V-tng Ng-Nahm. (Tri Ng-tnh-c l ni cao nht ca ci T-thin. l ni c tr ca nhng ngi chng qu A-na-hm, cho nn cng c gi l Ng-Na-hm.) 06. Th thn tm 5 un l mt bn, gii thot thn tm 5 un l mt bn khc. Sau khi th thn tm 5 un, nhn tu theo 8 nguyn tc hnh ng chn chnh m gii thot thn tm 5 un, l t bn ny, tri qua khong gia, ri n bn kia. Ba im lin quan nhau m tnh tng u vng lng, khng th nm bt, cho nn ni hai bn v gia khng ngn cch.
138
BI TP
1) Loi ngi no gi l on mt thin cn? 2) Pht tnh c 7 c, l nhng c g? 3) Qun bt tnh, qun t bi, qun nhn duyn, mi php qun cha tr c bnh g? 4) Th no l khng t la th khng c khi? Th no l dt b nghip c v khng to nghip mi? 5) Sau khi Pht nhp nit bn th nn ly g lm thy? V bn lnh vc qun nim, nn qun nh th no?
139
Bi 23
TNG CHN NGN (phn 1)

I. S LC GIO NGHA cng LCH S ca HIN v MT GIO
trong Pht php c iu c gi l Hin Gio v Mt Gio. HIN GIO l tt c gio php i tiu tha do ng thn Pht Thch Ca Mu Ni Nh Lai ni, vn ngha r rng d hiu, cho nn gi l hin gio. MT GIO l gio php chn ngn ni chng do php thn Pht i Nht Nh Lai1 ni, vn ngha b mt kh hiu, cho nn gi l mt gio. Y theo gio ngha ca Hin gio, php thn Pht khng th ni php; nhng tng Chn Ngn th ni rng, php thn Pht thng phng nh sng, thng ni php ln, ch c k phm phu v phin no su dy lm chng ngi nn khng th thy nghe, v vy m gio php y tr thnh b mt khng hin l r rng. Tng Thin Thai c thuyt ni rng, Thch Ca tc l i Nht, c ngha rng, khi gp c hi ni gio php hin th ni hin, khi gp c hi ni gio php mt th ni mt; li ni y cng ng l. c Nh Lai T L Gi Na cung Kim-cang Php-gii2, trn ci tri Ma-hth-la3, v Kim Cang Tt a4 v ch i B-tt, ni php chn ngn. Ngi thng th Kim Cang Tt a ghi chp cc bi php y, em ct trong ngi thp st Nam Thin-trc5. V sau, khong 800 nm sau ngy Pht dit , B-tt Long Mnh6 m ca ngi thp st ny, thn c din kin ngi Kim Cang Tt a m nhn lnh i php, truyn cho t l ngi Long Tr; ri Long Tr li truyn cho hai ngi Thin V y v Kim Cang Tr. V sau, hai v ny cng vi ngi Bt Khng ( t ngi Kim Cang Tr), vo triu i vua ng Huyn-tng, u vo Trung-quc hong dng gio php Mt gio, c xng l ba v i-s thi Khai-nguyn7; tr thnh nhng ngi khai sng tng Chn Ngn Trung-quc.
II. NGUYN DO T TN v KINH LUN Y C

Tng ny ch trng vic tr ch; m thn ch l chn ngn ca c Nh Lai, cho nn xng l tng Chn Ngn. Li na, chn ngn thuc vo B-mt tng, l ng mt trong ba mt8 ca c Nh Lai, cho nn li xng l tng Mt. Tng
140
ny ly 3 b kinh i Nht9, Kim Cang nh10 v T Tt a11 lm kinh in cn bn, cng thm 2 b kinh Gia Du Ch12 v Lc Xut Nim Tng13, gi chung l nm b b kinh; ng thi ly 2 b lun B Tm14 v Thch Ma Ha Din15 lm lun in y c.
III. BA V I S THI KHAI NGUYN

Ngi Thin V y ngi Trung n-, l hu du ca Cam L Phn vng16. Ngi mi sinh ra c dung mo tun t khc thng, 13 tui c ni ngi vua nc -tr17, nhng sau nhng ngi cho anh m i xut gia, tu chng Php-hoa tam-mui18. Mt hm, trn ng du phng, ngi gp bn trm cp, bn thm nim chn ngn, c c B-tt Chun 19 cm ng xut hin, bn trm cp s st qui phc. Ngi bit thn ch c hiu qu, bn nghin cu su xa. V sau ngi gp ngi Long Tr, c truyn php lm a-x-l20, danh ting vang xa. Mt m kia vua ng Huyn-tng mng thy mt v tng k l, tnh dy bn sai ngi v hnh mo trn vch in. Nm th 4 nin hiu Khai-nguyn, ngi Thin V y n Trng-an21, nh vua thy hnh mo ngi ging y nh ngi trong tranh v, nn rt knh trng; lin ban sc mi ngi dch kinh in tng Mt. V sau ngi tch ti Trng-an, th th 99 tui. Ngi Kim Cang Tr ngi Nam n-, xut gia t tui thiu nin, tu hc ti cha Na-lan-22 (1) Trung n-, ngha l ca Hin gio v Mt gio u thng sut. V sau tn ngi Long Tr lm thy, th 5 b qun nh23. Trong lc tc php tng c c B-tt Qun T Ti cm ng hin thn, n chng cho s hc ca mnh thnh tu; li nh Ngi ch dn i sang ng-, nh l B-tt Vn Th, hong dng Mt tha; bn xung thuyn sang Trung-quc. Nm th 8 nin hiu Khai-nguyn ngi n kinh . i n u ngi cng thit lp n trng ha ; li dch kinh in v nghi l Mt gio n vi chc loi. Nm th 20 nin hiu Khainguyn ngi vin tch ti Lc-dng(2), th th 71 tui. Ngi Bt Khng ngi nc S-t24 Nam n-. Ngi th ngi Kim Cang Tr lm thy, theo sang Trung-quc, gip dch kinh gio. V sau, vng li di chc ca thy, ngi tr v n-, tm cc bn hon chnh ca kinh i Nht v kinh Kim Cang nh. Nm th 5 nin hiu Thin-bo25, ngi mang nhiu bn kinh Phn vn tr li Trung-quc phin dch, tt c c 110 b, gm 143 quyn. t ca ngi l Hu Qu(3), truyn php cho v tng Nht-bn l Khng Hi(4), khai sng ra ng- Mt(5). Ngi vin tch vo nm th 9 nin hiu i-lch26, th th 70 tui.
141
IV. MN LA
Mn la l ting n-, c ngha l bnh xe trn y, hoc l n. Theo l c n-, khi thc hin php cu o, trc ht phi xy n, trong n t tng Pht; v sau, thay v xy n v t tng Pht th ngi ta v thnh ha. Pht, B-tt, ch thin v.v... trn n vin dung nhau, tc l nhau, trong nhau, ni ln ci chn l vin mn mt l tt c, tt c l mt. trong mn la c th thu nhip ht cc vn thuc v Mt gio. Nu kho st k lng, c th bit r tng trng, cch kin lp, nt tng trng v.v... ca thn Pht; ng thi cng c th hiu c gio l cng t chc i cng ca tng Chn Ngn. Cho nn, mn la l tinh ty ca tng ny. N c dng ngh thut biu hin cnh gii su xa y m thin ca tng gio, trong , phng php l tr khng hai(6) c dng nh mt nt chm ph nht mu lm ni bt hai b mn la Kim-canggii v Thai-tng-gii(7). S biu hin c th nhn cch loi ny, qu tht l nt c sc ln nht ca tng Chn Ngn.
CH THCH
01. Ting Phn l Ma Ha T L Gi Na, dch ra Hoa ng l i Quang Minh Bin Chiu, bao hm y ngha ph tr ti tm, cho nn cng c dch l i Nht Nh Lai, hoc Ti Cao Hin Qung Nhn Tng Nh Lai, l v Bn Tn ca Mt gio. 02. Tc thin cung Ma-h-th-la. Kim cang d cho tr tht tng; php gii d cho tr th. 03. Dch l i-t-ti thin, trn nh ca ci Sc, l ch ca ba ngn th gii. 04. Nhn v tay cm cy x kim cang, cho nn cng gi l B-tt Kim Cang Th. Mt tng tn c i Nht Nh Lai lm S t, tn v B-tt ny lm Nh t. 05. n- ngy xa gi l Thin-trc, phn lm 5 vng, gi l Ng Thin-trc; vng pha Nam gi l Nam Thin-trc. 06. Theo li dch c l Long Th, li dch mi l Long Mnh. Xin xem li ch thch s 6, bi 20, sch Trung Cp Gio Bn. 07. L nin hiu ca vua ng Huyn-tng. 08. Ba mt l thn mt, ng mt v mt. C ba mt t chng ca Nh Lai v ba mt tu hnh ca chng sinh. Ba mt ca Nh Lai l: thn bng vi ng, ng bng vi , xa nay vn bnh ng, u khp php gii, l cnh gii t chng ca Pht, hng phm phu khng th bit c, cho nn gi l mt. 09. L tn gi tt ca kinh i T L Gi Na Thnh Pht Thn Bin Gia Tr, do hai ngi Thin V y v Nht Hnh dch chung vo i ng, gm 7 quyn; 6 quyn trc l kinh vn, quyn th 7 l php tc cng dng.
142
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 10. L tn gi tt ca kinh Kim Cang nh Nht Thit Nh Lai Chn Tht Nhip i Tha Hin Chng i Gio Vng, do ngi Bt Khng dch vo i ng, gm 3 quyn. 11. L tn gi tt ca kinh T Tt a Yt La, do ngi Thu Ba Ca La dch vo i ng, gm 3 quyn. 12. L tn gi tt ca kinh Kim Cang Phong Lu Cc Nht Thit Du Gi Du Ch, do ngi Kim Cang Tr dch vo i ng, gm 2 quyn. 13. L tn gi tt ca kinh Kim Cang nh Du Gi Trung Lc Xut Nim Tng, do ngi Kim Cang Tr dch vo i ng, gm 4 quyn. 14. L tn gi tt ca b lun Kim Cang nh Du Gi Trung Pht A Nu a La Tam Miu Tam B Tm, ngi Long Th son, ngi Bt Khng dch, 1 quyn. 15. Tc l Thch i Tha Khi Tn Lun, thng c gi tt l Thch Lun, ngi Long Th son, ngi Phit Ma a dch vo i Diu-Tn, gm 10 quyn. 16. L ch t ca c Thch Tn. 17. Tn ca mt nc min ng n-. 18. Xin xem li ch thch s 6, bi 8 trc. 19. Chun dch l Thanh Tnh, tc tn thn c thanh tnh ca tm tnh; c Thin tng ly lm mt trong Qun m b, ng Mt ly lm mt trong 6 Qun m, hin trong hnh tng 3 con mt 18 cnh tay. 20. Xin xem li ch thch s 3, bi 24, sch Trung Cp. 21. l kinh ca Trung-quc thi i nh ng, tc nay l thnh ph Ty-an, tnh Thim-ty. 22. Dch l Th v ym, l ngi cha ln nht n-, ta lc ti nc Ma-kit-, Trung Thin-trc. 23. C 3 loi: - Loi th nht: 1) A-x-l qun nh, tc Truyn php qun nh; 2) Th minh qun nh, li gi l thnh tu qun nh; 3) Tc tai qun nh, li gi l dit ti qun nh; 4) Tng nht qun nh, li gi l cu qu qun nh; 5) Hng phc qun nh, li gi l tr nn qun nh. Xin xem sch Nhp n Sao, quyn 2. - Loi th hai: 1) Quang minh qun nh, ly nh sng gia b cho thn th ca hnh gi; 2) Cam l qun nh, ly nc thm ry trn u; 3) Chng t qun nh, qun st chng t tri khp thn tm; 4) Tr n qun nh, dng n gia tr 5 ni; 5) C ngha qun nh, qun chiu ngha ca chn ngn tri khp tim ngc, khin cho liu ng. Xin xem sch Kim Cang nh Ngha Thch. - Loi th ba: 5 th tam-mui-da gi l 5 th qun nh. 24. Tc hin nay l o Tch-lan pha Nam n-. 25. L nin hiu ca vua ng Huyn-tng, tip sau nin hiu Khai-nguyn. 26. l nin hiu ca vua ng i-tng.
PH CH
(01) Cha Na-lan-: Ting Phn "na-lan-" (nalanda) c ngha l b th khng nhm chn (th v ym), l tn ca mt ngi cha ln ca Pht gio n- thi c, ta lc ti pha Bc kinh thnh Vngx ca nc Ma-kit-, min Trung n- (nay l Baragaon, cch Rajgir khong 11 km v hng Bc), do vua Nht (Sakraditya) thuc vng triu Cp-a xy dng vo u th k th 5; v c cc i sau tu b m rng, tr thnh mt t vin qui m ln lao bc nht, ng thi cng l mt hc vin cao cp nht ca Pht gio n- thi c. Theo sch i ng Ty Vc K ghi chp, a im xy ct cha Na-
143
Gio Khoa Pht Hc - cp ba lan-, nguyn l vn Am-ma-la thi Pht ti th; ni m c Pht ng trong 3 thng ni php. Sau khi c Pht nhp dit khng lu, vua Nht cho xy ct mt ngi gi lam ti . C hai thuyt ni v nguyn do cha c t tn l "Na-lan-": Thuyt th nht ni, ti khu vn pha Nam ca ngi cha c mt ao nc, trong ao c con rng tn Na-lan-, cho nn ly tn rng m t tn cha. Thuyt th hai ni, trong mt tin kip khi c Pht cn tu hnh B-tt, lc Ngi l mt v quc vng, ng ti khu t . Nh vua chuyn tu hnh b th, cho nn c c hiu l Th V Ym (b th khng nhm chn, tc l ngha ca ch "nalanda"), nhn m t tn cha l Na-lan-. Vo lc ngi Huyn Trang sang lu hc Na-lan-, hc vin ny c n hng trm ging ng, nhiu kho sch tht ln, su dy nh rng mnh mng, cao bn tng dng lm phng ng. i thin vn ca cha cao n ni thng b l p trong my m bui sng. Theo sch i T n T Tam Tng Php S Truyn ghi chp, Na-lan- l ngi cha ln nht n- vo th k th 7, tng chng thng tr lc no cng ng n vn ngi, tu hc cc b mn thuc i tha v 18 b phi tiu tha, ngoi ra cn gm c Ph-, Nhn minh, Thanh minh, Y phng, Thut s v.v... Theo li k ca ngi Huyn Trang th tng sinh mun c vo hc Na-lan- phi tri qua mt cuc thi tuyn v cng cam go. Khi c nhn hc, h khi phi ng bt c ph tn no, li cn c hc vin i th th, min l phi tun gi k lut v cng kht khe. Ban u, ni l trung tm ca hc phi Duy Thc, v sau dn dn din bin thnh mt trung tm ln ca Mt gio. Cc v lun s tr danh ca i tha Hu tng nh H Php, c Tu, Kin Tu, Thng Hu, Tr Nguyt, Gii Hin, Tr Quang, v.v... u tng m nhim cc chc v gio th hoc tr tr ti hc vin ny. Ngoi ra cn c rt nhiu du hc tng n t Trung-quc v cc nc vng ng v ng Nam ; ng thi, cc v s n- sang Trung-quc trong thi k ny nh a B Ha La, Thin V y, Kim Cang Tr v.v..., cng tng tu hc ti cha ny. u th k th 8, vng triu Cp-a suy sp, n- gio hng khi mnh m, lm cho cha Na-lan suy vi nhanh chng. n cui th k 12 th cha ny b qun Hi gio ph hy. Vo nm 1197, i qun y san bng c khu hc vin Na-lan- bng ngn la tn bo, bao nhiu tng chng u b git sch, bao nhiu ca ci u b cp sch. Nm 1915, cc nh kho c n- bt tay vo cng vic khai qut c h thng i vi cha Nalan-. H ln lt pht hin c nhiu tc phm iu khc bng v bng ng xanh t trong cc di tch ca cha ny; hin c bo tn trong vin bo tng Na-lan- n-. (02) Lc-dng: l kinh c ca Trung-quc, thuc tnh H-nam, pha Nam sng Hong-h; cng vi Trng-an, l hai thnh trng yu nht trong lch s Trung-quc. Vo thi i nh Chu, n c gi l Lc-p, l th trung tm ca ton quc lc by gi. N cng l kinh ca cc triu i ng-Hn, To-Ngy, Ty-Tn, Bc-Ngy, v Hu-ng thi Ng-i; vo thi i nh Ty, nh ng, n c t lm ng- (c ngha nh kinh th nh). Lc-dng l mt thnh ph cc k phn hoa, v cng c coi l a im trung tm trong thi k Pht gio pht trin Trung-quc. a s ngi Trung-quc u cho rng, Lc-dng l a im u tin tip nhn Pht gio truyn vo Trung-quc (vo nm 67 s. TL, di triu i ng-Hn). Ti y c xy ngi cha Bch-m, cng l ngi cha Pht gio u tin Trung-quc (xy ct vo thi ng-Hn, ngay sau khi Pht gio c truyn vo). V cng vic phin dch kinh in Pht gio, cc thuyt c ca Pht gio Trung-quc u ni rng, kinh T Thp Nh Chng l quyn kinh c dch u tin ti Trung-quc, v dch ti kinh Lc-dng ny. Nhng cc khm ph gn y cho thy l iu khng ng, ch c th xc nh rng, kinh in c dch ra Hn vn trong khong thi gian t nh ng-Hn n nh Ty-Tn, u c dch ti Lc-dng. Vo th k th 5, ni y cng l mt a im dch kinh phn thnh; v ch v cao tng t n- sang Trung-quc nh Khang Tng Khi, Trc Php H, Pht Trng, B Lu Chi, Lc Na Ma , Pht Phin a v.v... u c mi quan h rt mt thit i vi Lc-dng. Hin nay ti y vn cn di tch cha Bchm, vn bo tn c nt kin trc truyn thng Pht gio; ngoi ra, ngi thp gch 3 tng ca cha Thi-khang v ngi thp 3 tng ca cha Thch-thp c xy vo thi Ty-Tn cng vn cn. Thi Bc-Ngy, sau khi vua Hiu-vn (471-499) di kinh t i-ng v Lc-dng (nm 494) th phong tro xy dng cc kin trc Pht gio i qui m ti khu hang ng Long-mn (Long-mn thch qut, thuc kinh thnh Lc-dng, nm cch thnh 14 cy s v hng Nam) c pht ng rm r.
144
Gio Khoa Pht Hc - cp ba Thm vo , vo nm 516, vua Hiu-minh (516-528) ban sc xy ct cha Vnh-ninh ti Lcdng, rt s, c th cha hn ngn tng chng c tr. Sau khi nh Bc-Ngy dit vong th Lcdng cng suy vi theo. n thi i nh ng, sc sng ca Lc-dng li c phc hng, tr thnh kinh th hai (ng-) ca nh ng kinh chnh l Trng-an (c gi l Ty-). Di triu i V Tc Thin (684-705), hai ngi cha Pht-th-k v i-vn c xy ct lm o trng phin dch kinh in. T khi php nn Hi-xng (di triu i vua ng V-tng, 841-846) xy ra, cho n khi nh ng co chung, chin lon trin min, Lc-dng dn dn suy vi, cui cng th tr thnh l mt thnh ph bnh thng nh bao nhiu ph th khc trong nc. (03) Hu Qu (746-805): Ngi h M, qu huyn Chiu-ng, ph Kinh-triu, tnh Thim-ty, ngi i thng gi l Thanh Long a-x-l, l v t th by ca Mt gio Trung-quc. Ngi vo o t tui ng nin, theo ngi m Trinh tu hc. Nm 17 tui, ngi theo ngi m Trinh vo tham d o trng trong hong cung, t ra l ngi kit xut gia i chng, cho nn c i s Bt Khng nhn lm hc tr, truyn dy cho tht cn k v php yu ca tam mt. Nm 20 tui ngi chnh thc th gii c tc, li theo t ca i s Thin V y l Huyn Siu, th hc cc php Thai-tng v T-tt-a, v theo i s Bt Khng th hc mt php Kim-cang-gii. Nhn , ngi dung hp c Thai-tng-gii v Kimcang-gii, xng t tng Kim Thai khng hai (cng gi l L Tr khng hai ). T ngi thng c vua ng i-tng (762-779) mi vo o trng trong hong cung hng dn tu tp cho chnh nh vua v cng cha. Ngi c k tha php tch ca i s Bt Khng, lm Qun nh quc s ti vin ng-thp thuc cha Thanh-long, cho nn cng cn c xng l Thanh Long ha thng. Ngi rt c triu nh sng knh, tng gi chc quc s tri qua ba triu vua ng: itng, c-tng (780-805) v Thun-tng (805). Nm 805 ngi vin tch, th th 60 tui. Ngi thng sut su rng kinh in ca c Hin v Mt gio. Tng chng t bn phng qui t v theo hc vi ngi lc no cng ng n vi ngn ngi. Cc tng s ngoi quc vo Trung-quc tham hc, phn nhiu u theo ngi hc Mt gio; ni ting nht c s Khng Hi t Nht-bn, cc s Hu Nht v Ng Chn t Tn-la (Triu-tin); chnh cc v ny em Mt gio v truyn b v sng lp tng Chn Ngn nc h. Trc tc ca ngi c Thp Bt Kh n, A X L i Mn La Qun nh Nghi Qu, i Nht Nh Lai Kim n, Kim Cang Gii, Kim Cang Danh Hiu v.v...; trong , quyn Thp Bt Kh n ni v cc hnh thc cn bn ca php tu Mt gio, c coi l mt trong cc tc phm trng yu ca Mt gio. Ngi l v t cui cng ca tng Chn Ngn Trung-quc, ng thi c coi l ngun gc ca tng Chn Ngn Nht-bn; v th, trong lch s Mt gio, ngi chim mt a v trng yu. (04) Khng Hi (Kukai 774-835): l v sng t ca tng Chn Ngn Nht-bn. Ngi l ngi Nht, 15 tui ln kinh hc Nho, sau vo i hc Ni-lng (Nara) v dn dn chuyn sang nghin cu Pht gio. Nm 18 tui pht biu t tng ca mnh trong sch Tam Gio Ch Qui, ph bnh c 3 o Nho, Pht, Lo. Nm 20 tui ngi xut gia cha Chn-v-sn, hc sut kinh lun i tiu tha, c bit nghin cu v Tam Lun. Hai nm sau ngi th i gii ti cha ng-i. Mt m n ngi nm mng thy mnh c c kinh i Nht, nhng khng hiu g. n nm 31 tui (nm 804) ngi sang Trungquc (by gi l thi i nh ng), n kinh Trng-an tham hc vi nhiu v cao tng thc hc, cui cng th lm t ch truyn ca ngi Hu Qu cha Thanh-long, c th php qun nh ax-l Mt tng, xng hiu l Bin Chiu Kim Cang, tr thnh v tng Nht-bn u tin tu hc theo tng Chn Ngn. Nm 806, vng li di chc ca thy, ngi tr v Nht-bn hong dng Mt gio. Ngi sng lp tng Chn Ngn Nht-bn, v do s n lc hong dng ca ngi m Mt gio tr nn cc thnh mt thi, gy nh hng su rng trong cc cng vic ca quc gia, ca dn tc, ca sc tc, thm ch ca mt nhm ngi, mt c nhn con ngi; p o c nh hng ca cc tng phi tng c th lc khc nh Hoa Nghim v Thin Thai. Triu i Bnh-an (Heian 784-1185) tr thnh thi i ca tng Chn Ngn Pht gio! Nm 835 ngi vin thch, th th 62 tui, c vua ban thy hiu l Hong Php i s. Trc tc ca ngi tht phong ph: V phng din gio ngha c Bin Hin Mt Nh Gio Lun, B tng Bo Dc, Thp Tr Tm Lun, Tc Thn Thnh Pht Ngha, Bt Nh Tm Kinh B Kin, Ph Php Truyn v.v...; v phng din vn hc c Vn Cnh B Ph Lun, Vn Bt Nhn Tm Sao, Tnh Linh Tp, Cao D Tp Bt Tp v.v...
145
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (05) ng-Mt: tc tng Chn Ngn Mt Gio Nht-bn, do ngi Khng Hi khai sng, t o trng cn bn ti cha ng-t. Ngi cha ny ta lc khu pha ng ca c Kyoto (ng-). l mt ngi quc t ca Nht-bn, c hong Saga dng cng cho ngi Khng Hi; v n tr thnh o trng trung tm ca phi Chn Ngn Mt Gio (ng-Mt). i li vi ng-Mt l Thai-Mt, tc l Mt gio do tng Thin Thai truyn, t o trng trung tm cha Din-lch, ni Du-sn. (06) L tr khng hai: L l chn l; TR l tr tu. Kim-cang-gii v Thai-tng-gii, v mt lch s l hai dng t tng Mt gio khc nhau, nhng c ngi Hu Qu (Trung-quc) hp nht li, v truyn cho ngi Khng Hi (Nht-bn). Theo gio thuyt ny th Thai-tng-gii c coi l s biu hin ca chn l vn c sn trong con ngi; v Kim-cang-gii c coi l s biu hin ca tr tu ti thng m con ngi ang tu tp, ang thng tin chng t chn l y. V vy, trn b mt th c hai gii L v Tr, nhng trong ngha su kn th chng thc s ch l mt. Ni cch khc, chn l l i tng chng t ca tr tu; tr tu chng t chn l, ch khng th chng t sung. Vy khng c tr tu th khng c chn l, ngc li, khng c chn l th khng c tr tu; chn l v tr tu l hai mt khng th tch ri ca mt thc th; chng l hai nhng k tht ch l mt; cho nn ni l l tr khng hai, cng tc l Kim Thai khng hai. (07) Kim-cang-gii v Thai-tng-gii: Theo ci nhn ca Mt gio, vn php trong v tr u l s hin hin ca c i Nht Nh Lai: biu hin v phng din tr c ca Ngi, gi l Kim-cang-gii; biu hin v phng din l tnh ca Ngi, gi l Thai-tng-gii. Tr c l phn ni chng ca c Nh Lai, ci th rt kin c, khng b phin no ph hoi, ging nh qu kim cng khng b bt c vt g ph hoi; cho nn, Kim-cang-gii gm cc ngha tr, qu, th gic, t chng. em Kim-cang-gii biu th bng ha th gi l Mn--la Kim-cang-gii. Tri li, l tnh ca Nh Lai vn tn ti trong tt c vn php, c c i bi nui dng, ging nh trong thai m, hoc nh ht sen hm cha trong hoa sen, v vy m t thai tng c dng v d; v Thai-tng-gii gm cc ngha l, nhn, bn gic, ha tha. em Thai-tng-gii biu th bng ha th gi l Mn--la Thai-tng-gii. Kim-cang-gii v Thai-tng-gii hp li gi l hai b chn ngn, hay hai b Kim Thai, l hai b, hay hai mt cn bn nht ca Mt gio.
BI TP
1) Hin gio v Mt gio khc nhau ch no? 2) Hy trnh by nguyn do ca gio php chn ngn v s lc s truyn tha ca tng Chn Ngn. 3) S kinh lun m tng Chn Ngn y c, gm c my b? 4) Hy trnh by ci ng c khin cho ngi Kim Cang Tr theo ng hng hi sang Trung-quc. 5) V tng Nht-bn khai sng ng Mt l ai? Thy ca v tng l ai? V trn na, thy ca v thy ny l ai? 6) Hnh tng c B-tt Chun c g l c trng? 7) Sao gi l mn la?
146
Bi 24
TNG CHN NGN (phn 2)

V. HAI B MN LA
Kim-cng-gii mn la v Thai-tng-gii mn la, gi l hai b Kim Thai mn la. Tr tu ca Nh Lai c kh nng ph tr cc hoc chng m chng ng l tht tng, cng rn li sc bn, ging nh kim cng, cho nn gi l Kim-cng-gii; l ni ln tr tu do tu tp m bng sng. Ci tnh c vn c ca chng sinh, hm cha v gi gn cng c ca tt c cc c Nh Lai, ging nh thai m hm cha v gi gn thai nhi, cho nn gi l Thai-tng-gii; l ni ln chn l vn y trong t tnh. Thai-tng-gii l nhn, t nhin1 m c, chng sinh v Pht bnh ng, mi mi u hon thnh; trong 6 i2, n thuc vo 5 i trc. Kim-cang-gii l qu, do tu tp m thnh, trong c v lng iu sai khc nhau, ch c bc thnh mi c th chng c; trong 6 i, n thuc v thc i. V l v tr ng ngun ci, khng ra ngoi tnh cnh v hin lng, cho nn hai b mn la ny, l mt m l hai, l hai m l mt, nu li thm chng ng r rng, th ci thn do cha m sinh thnh ny ln ngay a v i Gic; tc l iu m Mt gio gi l tc thn thnh Pht vy.
VI. BN LOI MN LA
Bn loi mn la, cng gi tt l bn mn, tc l trn bn th ca 6 i m hin ra cc tng trng sai bit, mi mi u v lng v bin, gi l bn mn tng i. T Pht, B-tt cho n chng sinh, thy u y 4 mn tng ny, mi mi u hm cha cng c tht tng, khp ci h khng, khng c ch tn cng. Nh Lai c y 4 mn ca chng sinh, chng sinh cng c y 4 mn ca Nh Lai; chng sinh v Pht khng hai, i vo ln nhau, y , vin mn, gi l bn mn khng ri nhau; xin gii thch nh sau: 1) i mn la: Bn th ca php gii tht to ln, lng lng, rng ri, mnh mng. Thn php tnh ca ch Pht, B-tt nh nh sng ca trm ngn ngn n chiu ri ln nhau, mt v nhiu khng chng ngi. Thn php tnh v lng v bin ny sp xp lin h ln nhau, gi l i mn la; nu pht ra thnh hnh
147
tng bn ngoi, th l tng ho tn nghim ca Ch Tn(1), thuc v cnh gii ca thn kim cang kin c. 2) Tam mui da mn la: Tam mui da hm nhiu ngha, nh: bnh ng, th nguyn, cnh gic, tr kh cu chng v.v... Ni c ca ch Pht, Btt khi pht hin ra ngoi, th thnh cc loi kh vt hnh dng khc nhau. Nay ly cc th cm tay nh ao, kim, linh, x, bnh xe bu, hoa sen, v.v... lm i biu, biu th th nguyn ca Ch Tn. Cc kh vt v lng v bin ny, mi ci u l ph hiu dng trng by, gi l tam mui da mn la, thuc v cnh gii ca thn phc c trang nghim. 3) Php mn la: L l ca cc php c din dch ra, diu ngha v tn; nu dng danh c i biu, th ngn ng vn t l cng c ca chng. Nay pht lm mt ng m trnh by, th ni tp hp cc chng t(2) chn ngn ca Ch Tn, tc gi l php mn la, thuc v cnh gii ca thn th dng tr tu. 4) Yt ma mn la: Yt ma dch l s nghip, cng dch l php bin s, ngha l php s do y m lm thnh. Ch Pht, B-tt ty theo cn c m cu chng sinh, th hin nhiu loi hnh tng, lm nhiu loi s nghip, biu hin nhiu loi oai nghi; nu em trnh by ra, tc gi l yt ma mn la, thuc v cnh gii ca thn thin bin vn ha.
VII. BA MT GIA TR
Th tng ca chng ta vn cng vi c i Nht Nh Lai khng khc. Nhng s d khng th thnh Pht, l ti v ba nghip thn ng ca chng ta khng ging vi c Nh Lai. Nay, nu tay bt n, c cc t th ca thn, mt, cnh tay, chn ph gip, tc cng tng ng vi ph hiu yt ma mn la, m thnh tu thn mt ca Nh Lai. Ming c chn ngn la ni, tc tng ng vi ph hiu ca php mn la, m thnh tu khu mt ca Nh Lai. Tm qun st php tng ca Bn Tn(3), tc tng ng vi ph hiu tam mui da mn la, m thnh tu mt ca Nh Lai. l ba mt gia tr(4). Hnh gi nh c tc dng ca ba mt gia tr m c th tc thn thnh Pht. y l ci l l m Mnh T tng ni vi To Giao: ng mc y phc nh vua Nghiu, ni cch ni ca vua Nghiu, lm nhng vic vua Nghiu lm, th ng chnh l vua Nghiu vy. Ngoi ra cn c thuyt v 3 loi thnh Pht, khng th khng bit.(5)
148
CH THCH
01. Php nh tc l thin nhin, t nhin, khng c to tc, nh tnh nng ca la, tnh t ca nc. 02. a, thy, ha, phong, khng, thc, gi l su i. Xin xem mc Lc i Duyn Khi trong bi 25 sau.
PH CH
(01) Ch Tn: T Ch Tn y c dng ch cho ch Pht, ch B-tt, cc Minh vng, ch thin v.v... trong l nghi Mt gio. (02) Chng t: Chng t l mt thut ng trng yu trong gio l Duy Thc; ngoi ra, n cng c dng vi ngha c bit trong Mt gio nh trong trng hp y. Trong Mt gio, ch chng t ch cho ch Phn m ch Pht, B-tt dng ni cc chn ngn; v vy, n cng c gi l chng t, hay chng t t. Cc hnh gi Chn Ngn, khi tu tp php qun t lun (vng ch Phn), l qun tng cc chng t ny. Gi l chng t l c ni rng, t mt ch c th sinh ra nhiu ch, v t nhiu ch li c th thu v mt ch. Cho nn, t chng t bao hm hai ngha: va l dn sinh, va l nhip tr. Mt gio dng ci l l ny biu th rng, nu bit r mt php, tc l bit r tt c php; nu bit r mt php l khng, tc th bit r tt c php l khng; nu chuyn ch qun tng mt ch, tu cc hnh nguyn, tc c th ni tt c hnh nguyn u c vin mn. Ni mt cch tng qut, t chng t dng trong Mt gio gm 3 ngha: 1) Bit r nguyn nhn, v nh thy khi th bit c la, cng vy, hnh gi Mt gio qun tng ch (chng t) m bit r Pht tr. 2) Nguyn nhn sinh khi, v nh do ht ging m sinh ra gc r cy l hoa tri, cng vy, do chng t m sinh ra hnh tng tam mui da. 3) Vn c, ni ch l cn nguyn ca cc php, y tnh c vn c xa nay, c th lm qui phm cho tt c. V c y 3 ngha , cho nn Ch Tn trong Mt gio dng n biu trng. (03) Bn Tn: Trong php tu Mt gio, mi hnh gi t chn cho mnh mt c Pht hay B-tt lm i tng knh l tn sng cho ring mnh, gi l v Bn Tn. V ngha ca Bn Tn, xin xem ch thch s 1 ca tc gi trong bi 26 sau. (04) Gia tr: Trong Mt gio, t gia tr c ngha l gia h. Sc oai thn ca Pht v B-tt gip cho hnh gi tinh tn tu tp, khng b sa lc vo no t. Nh sc ba mt ca Pht nng cho ba nghip ca hnh gi, lm cho ba mt v ba nghip tng ng nhau, khin cho hnh gi c th thnh tu o qu ngay trong i hin ti. Li na, gia tr cn c ngha l cu o, v cu o l cu Pht lc thm sc cho hnh gi vt khi tai nn, bnh tt, hoc gip tr kh t ma, c qu, hoc gip tiu tr ti chng cho vong linh. V vy, cu o i khi c gi thng l gia tr, hay gia tr k o. (05) V thuyt 3 loi thnh Pht, xin xem bi 25 tip theo sau.
BI TP
149
1) Hy gii thch ngha ca Kim-cang-gii v Thai-tng-gii. 2) Trong 6 i, Thai-tng-gii thuc v i no? Kim-cang-gii thuc v i no? 3) Sao gi l bn mn khng ri nhau? 4) Sao gi l bn mn? Sao gi l i mn la? 5) Ba mt gia tr nh th no?
150
Tng Hp Yu Ch cc bi 22, 23, v 24

1. Xem on kinh vn s 29 ca bi 22 trc, cc hnh gi tu i tha, mun bit h gi gn gii lut c thanh tnh hay khng, cn xt mi quan h gia t tng ca h bn trong v hnh vi ca h bn ngoi. Gia hai mt t tng v hnh vi , nu bn ngoi tuy khng tng c hnh vi phm gii, m trong tm xc tht c t tng y, v d nh b ngoi th hon ton khng c hnh ng t dm, m trong tm xc tht c t tng t dm trng hp ny, gii lut tiu tha th cha c coi l ph gii, nhng gii lut i tha th c coi l ph gii. Nhn v gii lut i tha t nng tm php, cho nn, h va khi nim dm th lin ph gii bt dm; nu thc s li c hnh ng dm, th ti ph gii cng c xc nh mnh m. Cho nn cc hnh gi i tha phi cc lc gi gn nim nim thanh tnh, khin cho trong ngoi u hp qui lut, mi c th hon chnh c bit gii thot lut nghi v biu sc.(1) 2. Ngi ni khng nhn khng qu, d cho khng lm c, nhng li ni y khng ph hp vi lut nhn qu; l v, bt c s vic g, r rng l u c nhn c qu, m h bo l khng nhn khng qu, th l ci nhn in o, tc l t kin; l mt l. Mt ngi no nu nghe ni khng nhn khng qu, th ngh rng, nu lm thin m khng c qu thin, th cn g phi lm thin! Nu lm c m khng c qu c, th lm c u c sao! V nu qu thc nh th th con ng thin s b dt tuyt, cn cc hnh ng xu c th s y dy. Ch v mt li ni y tnh t tri t kin m khin cho v s ngi, sng th lm ngi c, cht th a c o, cho nn ti li ca ci ming y c thin h; l hai l. ng v Pht php m ni, c 12 b kinh u ni ti nhn qu. c Pht dng gio l y lm cng c sinh. Nay nu ni khng nhn khng qu, tc l va hy bng c Pht Thch Ca Mu Ni, va hy bng 12 b kinh, y gi l hy bng Pht, hy bng Php; l ba l. V c ba l trn y, cho nn ngi no bi bc nhn qu, th ngi l k b dt tuyt thin cn. 3. Trong Hin gio cng c Mt php, nhn v c Hin c Mt, Hin Mt dung hp nhau, cho n trong kinh Hin gio cng c ni thn ch, trong kinh Mt gio cng c ni o l; nh th mi l trung o vin dung v ngi. Khng thy ? on cui ca Tm Kinh c chn ngn; thng thng, mi khi tng kinh Kim Cang u tng ch Tnh Khu, ch Tnh Thn, chn ngn B Khuyt v.v; sau khi tng kinh A Di th tng 3 bin ch Vng Sinh. Nh th l chng minh trong Hin gio c gm c Mt gio. Trung tm ca b kinh Lng
151
Nghim, ni chng c vi diu Ma ha tt t a bt t ra, nu em dch ngha th l ch i bch tn ci(2), tc l mt ng; cho nn kinh Lng Nghim thuc v Mt b. Ngi hc Mt gio, nu khng nghin cu gio ngha trc, th s linh nghim ca mt php t b nh hng. l tm khng cao rng, cho nn php b hn ch. Th mi bit, mi quan h ca gio ngha i vi mt php tht l trng yu. 4. Hnh gi tuy khng hc Mt, nhng trong hai thi kha tng sng ti c cha nhiu phn Mt gio; nh ch Lng Nghim, ch i Bi, 10 tiu ch, cng ng, Mng Sn Th Thc, v.v u l ch la ni. bui u Pht ni kinh, cng thng c ni ch. C th bit, khi c Th Tn chuyn php lun, sm thi thit gm Hin Mt. Cng hiu ca li ch cng khng th ngh bn, nh trong phng thuc dn gian, c khi ch dng mt vi ngn c trc thm m c th cha lnh mt chng bnh ngt ngho m bao thy thuc chu b tay. Trng hp ny th lm sao c th ly ci thy bit hp hi ch bai! 5. Kinh in Mt tng cng c ch ni o l, ch c iu l rt t. Nh kinh i Nht ni: Tm khng trong, khng ngoi, v gia trong v ngoi cng khng nm bt c tm. Li ni so vi kinh Lng Nghim th c g khc u! Kinh y li ni: H khng l b , ngi khng hiu bit cng khng thng sut, v sao vy? V b khng c hnh tng vy. r rng l ngn ng ca Bt Nh, Bo Tch. Kinh y li ni: Sao gi l b ? Ngha l bit nh tht v t tm.; Tm, h khng gii v b , ba th khng khc nhau. Nhng th ly bi lm cn bn, phng tin ba la mt y . Nu em cc cu kinh vn y ln ln vo trong kinh Hin gio, th lm cch no bit c l li kinh Mt tha? Trong kinh in Mt gio c ni o l, trong kinh in Hin gio gng c ni ch; bi vy, Hin v Mt vn l mt nh, u chy ra t trong tm gic ng ca bc V Thng Php Vng vy. 6. Mt tng khng ging Thin tng, c h thng r rng, tm lc nh sau: c Pht T L Gi Na l th t, c Kim Cang Tt a l t th nh, B-tt Long Mnh l t th ba, Long Tr l t th t. Ngi Long Tr truyn cho hai v t: Thin V y thuc Thai-tng-gii, Kim Cang Tr thuc Kim-cang-gii, u snh hng t th nm; hai v ny cng tng n Trung-quc. Ngi Thin V y truyn cho Nht Hnh, cha tng khai tng lp gio. Ngi Kim Cang Tr th hong dng Mt gio v cng rng ln, tr thnh v s t ca Mt tng Trung-quc; ngi Bt Khng tha k lm nh t. Mn h ca ngi Bt Khng c 8 v a x l, trong ngi Hu Qu a x l truyn php cho Hong Php i s, l v t ca tng Chn Ngn Nht-bn. l s lc h thng truyn tha ca Mt tng.
152
7. Mt php th khng c vn g, m vn l ni ngi hnh php vy. Lm sao bit l Mt php khng c vn ? Vo bui u, khi ba v i-s thi Khai-nguyn em php ny truyn n Trung-quc, gp ng vo thi i cc thnh ca Hin gio, nu khng linh nghim th lm sao c cc nhn s t trong triu nh ra n ngoi dn gian tip nhn, ri trong rng l bin ngha m m ra c cho mnh mt ch ngi vng vng? V sao m bit vn l ni ngi hnh php? Ti thng thy bn ng c nhiu ngi by sp bi qu, ai cng t cho mnh l c chn truyn t Phc Hi, Vn Vng; nhng nghe li on th ton l kiu ni nng ty tin, chng c cht cng hiu g. Phc Hi, Vn Vng m sng Dch l nhm dy thin h i sau trnh iu hung d m tm n iu tt lnh; Khng T c kinh Dch, c i c li n ba ln, c kinh Th cng n ba ln, th m n cui i vn cn mun hc kinh Dch mong trnh c li ln. Trong sch Trung Dung cng c cu: C th bit trc bng bi ton. Nh th c th bit, mn bi ton tht l mn hc ca thnh nhn; ngi xa thng da vo m quyt nh cc vic ln ca quc gia, ti sao cho l khng hiu nghim? S d ngy nay khng c hiu nghim l ti v nhng ngi by sp coi bi, khng phi nm trong dng thnh. Nhn ni cc sp coi bi ny, ti hiu c tnh hnh Mt php, cho nn bit vn l ni ngi hnh php vy. 8. ng thn ca ch Pht, v hnh nguyn khng ging nhau m danh hiu khc bit, cho nn c s phn bit Thch Ca vi i Nht. Nhng nu ng v mt php thn m ni th hon ton khng danh khng tng; v nh ng sng ca ngn ngn n dung hp thnh mt mnh sng, tc l nhau, trong nhau, khng c cch g phn bit nh sng ngn n ny vi nh sng ngn n kia. Nh th th ni Thch Ca tc l i Nht, c g m khng c! Ni tm li, thn Pht khng th ngh bn, khng phi l cnh gii ca phm phu; nu em ci tr phn bit m suy ngh, lng nh, th chng khc no em ci hiu bit v con chim ct m lun bn v chim i bng, hay con ch ngi y ging m o bin c, lm sao m t n c!

(01) Bit gii thot lut nghi v biu sc: Y thun gii lut th gii tc php, c c gii th, pht ng thin tnh ni thn ming, gi l lut nghi v biu sc; gi gii lut khng cn gy li lm, thot khi c nghip, c thanh tnh, gi l gii thot; v c 8 loi lut nghi v biu sc khc nhau, cho nn ni l bit: 1) T kheo lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php t kheo m th gii c tc, pht ra lut nghi v biu sc. 2) T kheo ni lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php t kheo ni m th gii c tc, pht ra lut nghi v biu sc. 3) Chnh hc lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php thc xoa ma na 153
Gio Khoa Pht Hc - cp ba m th 6 php, pht ra lut nghi v biu sc. 4) Cn sch nam lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php sa di m th 10 gii, pht ra lut nghi v biu sc. 5) Cn sch n lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php sa di ni m th 10 gii, pht ra lut nghi v biu sc. 6) Cn s nam lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php u b tc m th 5 gii, pht ra lut nghi v biu sc. 7) Cn s n lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php u b di m th 5 gii, pht ra lut nghi v biu sc. 8) Cn tr lut nghi v biu sc: tc l y theo gii php quan trai ca u b tc v u b di m th 8 gii, pht ra lut nghi v biu sc. (02) i bch tn ci: Trong kinh Lng Nghim (quyn 7, bn Hn dch ca php s Bt Lt Mt , i ng) c Pht dy tn gi A Nan: Nu ngi c tp kh t i trc m khng th dit tr, thy nn dy ngi nht tm tng thn ch v thng ca Nh Lai, tn l Pht nh Quang Minh Ma Ha Tt t a Bt t Ra Thn ch Ma Ha Tt t a Bt t Ra c dch ra Hn ng l i Bch Tn Ci, tc l thn ch Th Lng Nghim. Ch i ngha l ln, biu th cho ci th ca Nh lai tng tm (cng tc l bn tnh chn nh), dt tuyt mi i i; ch bch ngha l trng, biu th cho ci tng ca Nh lai tng tm, xa la mi nhim , hon ton thanh tnh gii thot; ch tn ci ngha l lng che, biu th cho ci dng ca Nh lai tng tm, sc t bi ph trm tt c mnh v chng sinh.
154
Bi 25
TNG CHN NGN (phn 3)

VIII. SU I DUYN KHI
Su nguyn t t, nc, la, gi, h khng v thc, th tnh ca chng tht rng ln, bin khp cng php gii, cho nn gi l su i. T thn tm ca cc loi hu tnh, cho n ni sng kh vt v tnh, h c tnh cng chc u thuc a i; c tnh m t lu nhun u thuc thy i; c tnh nng sng u thuc ha i; c tnh chuyn ng u thuc phong i; c tnh gin cch u thuc khng i; c tnh tri gic u thuc thc i. Nm i trc l sc php; mt i sau l tm php. Su i ny l bn th ca tt c php, c cng nng to ra tt c ch Pht, cho n cn thn v kh gii ca tt c chng sinh; cho nn tng Chn Ngn i vi v tr vn hu, thnh lp gio ngha su i duyn khi. Su i vn c y trong bn tnh ca chng sinh, vng lng th qui v th chn thng, khi ng th lm ngun ci ca cc tng; cho nn tt c php u khng ri su i.
IX. BA LOI THNH PHT

Ba loi thnh Pht, l: mt, l c thnh Pht; hai, gia tr thnh Pht; ba, hin c thnh Pht. Tng ny khai th gio ngha tc thn thnh Pht, ngha l tt c chng sinh, thn hay ng tc, thuc v 5 i trc, l l th ca Thai-tng-gii; tm hay suy ngh, thuc v thc i, l tr c ca Kim-cang-gii. Ngoi hai b thn tm ny th khng c th tnh bn gic, cho nn l tr ch Pht vn c y trn vn trong thn phm phu, cng vi i Nht Nh Lai tng ng, gi l l c thnh Pht. Chng sinh vn c cng c bn gic, li tu tp hnh ba mt gia tr, khin cho ci thn do cha m sinh ny, cng vi Pht khng khc, gi l gia tr thnh Pht. Y theo ba mt tu hnh, chng nhp tt a1 v thng, hin hin mun c ca php tnh, gi l hin c thnh Pht. Ba loi thnh Pht y c th chia thnh hai mn bn hu v tu sinh2. Nh trn va ni, l c thnh Pht, ngha l ci l th vn c y ni chng sinh, nguyn cng vi ch Pht tng ng, y l thuc v bn hu mn. Cn gia tr thnh
155
Pht v hin c thnh Pht th c ngha, chng sinh vn c l th, nhng phi nh vo cng gia tr ca ba mt mi c th pht l r rng ci b tng ngay ni thn vn c , m t c tr c ca Nh Lai, y l thuc v tu sinh mn. Bn hu mn c chn hm nhip, h pht tm tc th t n, khng phi tri qua cc giai v; tu sinh mn c tc hm nhip, phi gi lp cc giai v, theo th t m tu chng.
X. MI TR TM
Cch phn gio ca tng ny, phn lm 10 tr tm(1) phn bit. Danh mc ca chng c ghi trong phm Thp Tm ca kinh i Nht. 1. D sinh3 dng tm. dng tc l con d c, tnh thp km, tr vic n ung v dm dc ra th khng cn bit vic g khc. y l v d cho ngi c to cc nghip st o dm, v k phm phu ngu si m mui, mi suy ngh v hnh vi c nh m m mng mng, ging nh con d c vy. 2. Ngu ng tr trai tm. y l d cho ngi thin th gian, tuy khng lm c, cng bit n chay lm lnh, tu 5 gii, 8 c4 v.v, nhng ch l nhng vic thin thuc th gian, ch hng c phc bo ca tri, ngi, khng th thot khi ba ci, ging nh a tr ng ngh tr trai m thi. 3. Anh ng v y tm. Em b trong lng m th c yn n, khng s st. y l v d cc tin nhn ngoi o, cu sinh ln cc ci tri, m khng lo lng vo mt lc no phc c ht li b a lc; ging nh a b c m b trong lng, ch c an vui tm thi m khng s st g, cho l y . Ba tr tm trn l tr tm phm phu th gian. 4. Duy un v ng tm. Cc hnh gi Thanh-vn tha cho rng php 5 un l thng hng khp ba i, m ng th khng. Nh th l h cng nhn thuyt nhn khng php hu, cho nn gi l duy un v ng. 5. Bt nghip nhn chng tm. Cc hnh ng thin c gi l nghip; 12 nhn duyn gi l nhn; v minh l gc r ca tt c phin no, nh hoa, cy do ht ging m ny sinh, gi l chng. Cc hnh gi Duyn-gic tha nh b c 3 php l cc nghip thin c, 12 nhn duyn v v minh, nhp nit bn, cho nn gi l bt nghip nhn chng. Hai tr tm trn l tr tm Nh-tha xut th gian. 6. Tha duyn i tha tm. Tha duyn tc l khng duyn5. Hng B-tt i tha hiu r ba ci ch l tm, ngoi tm khng c php, ngoi cnh hon ton khng c ci s duyn, gi l khng duyn. Theo ci tm khng duyn ny
156
m cu chng sinh, khin cho h ngay ni tnh y tha khi m chng nhp tnh vin thnh tht, cho nn gi l tha duyn i tha; tng ng vi gio php ca tng Php Tng. 7. Gic tm bt sinh tm. B-tt i tha, ci tnh ca tm gic ng l khng sinh khng dit, khng m khng gic, xa nay khng tch, tng ng vi tht tng cc php, cho nn gi l gic tm bt sinh; tng ng vi gio php ca tng Tam Lun. 8. Nht o v vi tm. Tr tm ny cng c gi l nh tht nht o tm, tc l o l xa nay vn thanh tnh. o l ny khng c hai, khng c ba, cho nn gi l nht o. B-tt i tha chng ci tm t bit, t n vn v vi, t n vn thanh tnh, kh hp vi tht tng chn nh, liu ng ba vin dung, u qui v mt li, cho nn gi l nht o v vi; tng ng vi gio php ca tng Thin Thai. 9. Cc v t tnh tm. o l t n ch tht trit , cng cc rt ro, gi l cc. B-tt i tha bit r chn nh duyn khi ra vn php; vn php c sinh khi y cng ng vi chn nh, khng c t tnh, cho nn tc l nhau, trong nhau, s s v ngi, trng trng v tn; di ngn xen nhau thng sut, mi mi u duyn khi ci duyn khi ca n, cho nn gi l cc v t tnh; tng ng vi gio php tng Hoa Nghim. Bn tr tm trn l tr tm i tha xut th gian. 10. B mt trang nghim tm. l qu v chng c ca Nh Lai, l cnh gii trang nghim m b mt, chng sinh trong 9 php gii(2) khng th bit c, ch c Pht vi Pht mi c th r sut rt ro, cho nn gi l b mt trang nghim. y chnh l tr tm ca Pht.
CH THCH
01. Do ba mt tng ng m thnh tu diu qu, ting Phn gi l tt a. Vy, tt a c ngha l thnh tu. 02. Do tu hnh m sinh ra, khng phi t nhin c, cho nn gi l tu sinh. 03. D sinh l tn gi khc ca phm phu. Phm phu lun hi trong 6 ng, th rt nhiu qu bo khc bit m sinh, cho nn gi l d sinh. 04. 8 c l: hiu, , trung, tn, l, ngha, lim, s. 05. Khng c quan h rng buc, khng c tm thc phan duyn, gi l khng duyn.
157
PH CH
(01) Mi tr tm (thp tr tm): T tr tm y c ngha l trng thi ca tm. Tng Chn Ngn Nht-bn i vi qu trnh pht b tm ca chng sinh, em s pht trin ca thc tn gio phn loi c 10 trng thi, gi l 10 tr tm; do i s Khng Hi cn c vo kinh i Nht v B Tm Lun khi sng. (02) 9 php gii: tc 9 cnh gii a-ngc, Ng-qu, Bng-sinh, A-tu-la, Nhn, Thin, Thanh-vn, Duyn-gic, v B-tt.
BI TP
1) Su i l g? Tng Chn Ngn thnh lp php duyn khi g? 2) Ba loi thnh Pht l g? 3) Trong ba loi thnh Pht, loi no thuc bn hu mn? Loi no thuc tu sinh mn? 4) Hy gii thch: d sinh dng tm; bt nghip nhn chng tm. 5) Trong 10 tr tm, tr tm no tng ng vi gio php tng Php Tng? Tr tm no tng ng vi gio php tng Tam Lun? Tr tm no tng ng vi gio php tng Thin Thai? Tr tm no tng ng vi gio php tng Hoa Nghim? 6) B mt trang nghim l cnh gii chng c ca loi ngi no? Hy gii thch danh xng y.
158
Bi 26
TNG CHN NGN (phn 4)

XI. SU LOI V Y (1)
V y ngha l ngh ngi yn n(2). Tt c chng sinh b phin no rng buc, khng c t ti, nu chu kh tu hnh t n ch ny th c th phn bit gii thot(3), c ngh ngi yn n, cho nn gi l v y. 1. Thin v y. Nhng ngi thin th gian gi 5 gii, tu 10 iu lnh, tm c an lc, xa la ni s st v c o; y gi l thin v y. Nu tng Chn Ngn, tu ba mt m cng dng Bn Tn1, c th pht khi tinh thn v y, gp cnh him c c th ha thnh cnh lnh, c bnh an. a v ny vi a v kia bng nhau. 2. Thn v y. Hnh gi Nh-tha thnh tu cc php qun bt tnh v.v, i vi nhng rng buc ni thn u c gii thot, khng b chng ngi, la cc ni s hi; y gi l thn v y. Nu tng Chn Ngn, qun tng v Bn Tn trn n, cc tng hin tin, uy quang sng r; dn dn tin n ch nhip tng m hng ti tnh, thot li hnh hi, c th sinh khi tinh thn v y, gp cnh au kh cng c th ha gii, khng cn au kh. a v ny vi a v kia bng nhau. 3. V ng v y. Hnh gi Nh-tha chng nhp a v Kin-o, qun chiu tt c php l v ng; ng chp tr th tm s st cng mt, y gi l v ng v y. Nu tng Chn Ngn, i vi hi hi2 Bn Tn, thy r cc tn tng u thuc duyn sinh, khng khi tm i trc, tc thn ta cng l khng. a v ny vi a v kia bng nhau. 4. Php v y. Hnh gi Nh-tha nhp a v V-hc, chng l thin chn3, i vi ci thn do 5 un ha hp lm thnh, thy r l khng, khng c g lm cho s st, y gi l php v y. Nu tng Chn Ngn, khi thy cc tng tam mui ca Bn Tn trc mt, bit nh trng trong nc, nh nh trong gng, tuy rt trang nghim, k tht ng nh o nh. a v ny vi a v kia bng nhau. 5. Php v ng v y. B-tt i tha chng php khng chn nh, bit r vn php do ni tm, thy cc php l v ng, cho nn tm c t ti, y gi l
159
php v ng v y. Nu tng Chn Ngn, bit tt c cnh gii u l cng c ca t tm, c c lc dng t ti. a v ny vi a v kia bng nhau. 6. Bnh ng v y, cng c gi l nht thit php t tnh bnh ng v y. Pht bit tt c php u bnh ng, chng nhp php tnh, i vi gc ngn, nng s hon ton khng phn bit, y gi l bnh ng v y. Nu tng Chn Ngn, khi tu tp thnh tu tt a cao tt, i vi thn tr tu v tng v thn phc c hu tng, u c th th dng mt cch t ti. a v ny vi a v kia bng nhau tc l thnh Pht vy.
XII. NM LOI PHP THN

Tt c gio tng v s tng ca tng Chn Ngn u cn c trn a v Pht m kin lp, u tuyn ni qu v ca c Nh Lai, hin by cnh gii chn tht ca php thn Pht; v phn php thn ra lm nm loi. Nm loi php thn ny u c hm nhip trong php thn ln ca c i Nht Nh Lai. Tt c ch Pht, B-tt, tri rng qu thn, hu tnh v tnh trong khp mi phng ba i, u c hm nhip trong php thn T L Gi Na, bao qut khng cng tn; y xin chia ra trnh by nh sau: 1. T tnh php thn. Chn thn ca ch Pht, php tnh l tr, t nhin y , thng hng khp ba i, chy ra php ba mt gio ha chng B-tt; c l php thn(4) v tr php thn(5) khc nhau, u gi l t tnh php thn. 2. Th dng php thn. Th dng thn ca ch Pht c hai loi: 1) T th dng thn, tc l ci thn t th nhn php lc, tng ng vi l; 2) Tha th dng thn, tc l ci thn v hng B-tt cp Mi-a m th hin; c hai u gi l th dng php thn. 3. Bin ha php thn. Ch Pht v hng B-tt a-tin cng Nh-tha, phm phu m th hin ng thn4 mt trng su, ni php ni chng, thuc v nhng vic lm do bin ha, cng l t nhin m c, gi l bin ha php thn. 4. ng lu php thn. Thn ny l v 9 php gii m bnh ng hin ra, cho nn gi l ng lu; cho n v chng sinh trong 6 ng m th hin nhng thn hnh ng loi, ty c ha , gi l ng lu php thn. 5. Php gii thn. Php thn Nh Lai y th tnh 6 i, bin khp php gii, gi l php gii thn.
XIII. CH A VN KHNG SINH
160
V l lun, tng Chn Ngn cho rng, h vt g l cn bn u tin, th chc chn l php bt sinh; h l nhn sinh ra cc php th khng phi l cn bn u tin. Ch A dch ngha l khng, li c ngha l chn khng, l m ca cc m, l chng t ca tt c ch; cho nn, n tc l l th ca tht tng bt nh, khng sinh khng dit. Cho nn kinh Kim Cng nh ni: T mn(6) A l tt c php tch tnh vy. Gio php ca tng ny khc hn vi cc tng khc. Ch thm o ca n b mt kh hiu, thuc v cnh gii ni chng ca Nh Lai, cho nn hng phm phu khng th hiu c. V khng hiu c cho nn gi l mt. V vy, ci ngha n trnh by, khng th dng gio l ca Hin gio suy din. Ngi hc mun hiu bit cn k th khng th khng hc Mt.
CH THCH
01. trong Ch Tn, chn mt Tn lm cn bn cho mnh, gi l Bn Tn. Trong B Tng c ghi rng: Tm ta xa nay t tnh thanh tnh, l ti thng ti tn th v xut th gian, gi l Bn Tn; li thnh tu ci l xa nay t tnh thanh tnh ca Pht, i vi th v xut th gian l ti thng tn qu, gi l Bn Tn. 02. Nhiu thnh chng hi hp, phc c su dy, s nhiu nh bin ln, gi l hi hi. 03. Tiu tha ni v chn l, ch thin v mt bn khng m thi, cho nn gi l thin chn c ngha, cng l chn nhng c thin lch v mt bn. 04. Xin xem li ch thch s 5, bi 21, sch S Cp Pht Hc Gio Bn.
PH CH
(01) Su loi v y: Theo tng Chn Ngn, hnh gi Mt gio, khi pht b tm th c c 6 loi cng c, gi l 6 loi v y. (02) Ngh ngi yn n: tc ting Hn-Vit l an n t tc, ch cho cnh gii nit bn tm thi, hoc ging nh nit bn ca hng Thanh-vn, Duyn-gic. (03) Phn bit gii thot: Ch c ch Pht mi t c cnh gii gii thot rt ro; tt c cn li, t hng B-tt tr xung, s gii thot ch t c tng phn (khng rt ro) m thi, gi l phn bit gii thot. (04) L php thn: Cc php trong php gii, th tnh tch nhin, thng tr bt bin, gi l l php thn. (05) Tr php thn: Tt c cc php bin khp trong nhau, l su xa ng th, gi l tr php thn.
161
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (06) T mn: Ly ch lm ca, do ca ny m i vo th liu ng c l l ca cc php, cho nn gi l t mn.
BI TP
1) Hy trnh by ngha ca t v y. 2) Su loi v y l nhng g? 3) Nm loi php thn l nhng g? 4) Sao gi l bin ha php thn? Sao gi l ng lu php thn? 5) Hy gii thch ngha ca php v ng v y, v ch A vn khng sinh. 6) Sao gi l hi hi? Sao gi l thin chn?
162
Bi 27
TNG THIN (phn 1)
I. KHI NGUYN v C IM ca THIN TNG MN

Trong kinh i Phm Thin Vn Pht Quyt Nghi1(1) c chp: Phm Vng2 n Linh-sn3, dng hoa ba-la4 mu vng kim ln cng dng Pht, dng thn mnh lm ta, thnh Pht ngi thuyt php. c Th Tn ln ngi trn php ta, cm cnh hoa a ln trc i chng, mc nhin khng ni. Lc by gi, c trm vn tri, ngi u khng hiu5 g, ring tn gi Kim Sc u 6 ti nt mt mm ci. c Th Tn dy: Ta c chnh php nhn tng7, diu tm nit bn, tht tng khng tng, php mn vi diu, khng lp vn t, truyn ring ngoi ngn gio8; nay em ph chc cho i Ca Dip. l khi u ca thin tng mn9. Nhng, nu li i d tm ngun gc xa hn na, th ngay trong m c Thch Tn ngi ci cy b , bui sng sm khi sao mai va mc, Ngi thnh bc Ti Chnh Gic; u mi khi sinh t lc . Cho nn, loi thin php ny khng lin quan n ngn ng vn t, tm duyn ng tc; truyn tha cho nhau tri qua cc thi i, ch l dng tm n tm, xin minh tng ch Ch thng tm ngi, thy tnh thnh Pht10. l c im ca thin tng mn.
II. S TRUYN THA ca TNG THIN v TNH HNH NM NH PHN PHI

Sau khi th php, tn gi i Ca Dip tr thnh s t tng Thin; sau truyn cho tn gi A Nan l t th nh; dn d truyn n ngi B t Ma(2) l t th 28. 28 v t ny u l n truyn(3), a im truyn php u ti n-, l 28 v t Ty-thin(4). Vo i Lng11, thng 9 nm th 7 nin hiu Ph-thng12, S-t13 t Ma theo ng bin n Qung-ng, Trung-quc. Vua Lng V sai ngi nghinh thnh ngi n Kim-lng. Trong lc hi p, nh vua khng lnh ng, s bn qua sng sang nc Ngy(5), dng chn ti cha Thiu-lm(6) ni Tung, ngi xoay mt vo vch. Sau ngi truyn php cho Nh-t Tu Kh; ngi Tu Kh
163
truyn cho Tam-t Tng Xn(7); ngi Tng Xn truyn cho T-t o Tn(8); ngi o Tn truyn cho Ng-t Hong Nhn; ngi Hong Nhn truyn cho Lc-t Tu Nng(9). l 6 v t ng-; cng tt c l 33 v t. Sau ngi Lc-t, ch truyn tha ca tng Thin c hai bin i ln: Mt, nhn v c s tranh ot y bt rt kch lit, cho nn ch truyn php m khng truyn y bt; v xng l s ch khng xng l t. Hai, nhn v b hn ch bi ch n truyn qu hp hi, lm cho php v khng th ban b rng ri, cho nn truyn thng n truyn b hy b, m i thnh qung truyn. t c php ca ngi Lc-t, theo nh danh sch cn ghi chp li, c 43 v; trong , hai ngi Nam Nhc Hoi Nhng(10) v Thanh Nguyn Hnh T(11) l tr danh nht. Mn h tr danh ca ngi Hoi Nhng c thin s o Nht, t truyn php ca ngi c n hn 80 v. V sau, t hai nhnh Nam Nhc v Thanh Nguyn phn ra cc tng phi gm c Qui Ngng(12), Lm T(13), To ng(14), Vn Mn(15), Php Nhn(16), gi l nm nh. Di Lm T li c hai phi Hong Long(17) v Dng K(18); cng li l by nh; cho thy s truyn tha rt thnh. Nay xin em s phn phi lm by nh, theo th t trnh by nh sau:
164
Nam Nhc Hoi Nhng
NAM TNG(19) (TU NNG)
Bch Trng Hoi Hi
M T o Nht
Qui Sn Linh Hu (20) Hong B Hi Vn
Ngng Sn Tu Tch(21)
Qui Ngng tng
Lm T Ngha Huyn(22)
Lm T tng
Thanh Nguyn Hnh T Thch u Hi Thin Thin Hong o Ng Long m Sng Tn c Sn Tuyn Gim Tuyt Phong Ngha Tn Dc Sn Duy Nghim Vn Nham m Thnh ng Sn Lng Gii(23)
Hng Ha Tn Tng Nam Vin Tu Ngung Phong Huyt Din Chiu Th Sn Tnh Nim Phn Dng Thin Chiu Thch Sng S Vin Dng K Phng Hi(27) Dng K Phi
To ng tng
Vn Mn Vn Yn(24)
Huyn Sa S B La Hn Qu Sm Thanh Lng Vn ch(25)
Hong Long Tu Nam(26) Hong Long Phi
Php Nhn tng
Vn Mn tng
III. CHN v N GIO

Ngi t Ma, S-t Thin tng ng-, thy Trung-quc c kh tng i tha, bn theo ng bin m n, chuyn tip ngi li cn thng tr, lm cho h thot khi tp kh danh ngn, bit bn tm ca chnh mnh, thy bn tnh ca chnh mnh, ngay lc cng vi ch Pht khng khc. Khi ngi n Kim-lng(28), vua Lng V hi rng: Trm xy cha, chp kinh, tng, nhiu khng k xit, vy c cng c g? Ngi p: Chng c cht cng c no! Ch c ci qu bo nh nhoi ca ngi, tri; ch l ci nhn hu lu,
165
nh nh theo hnh, tuy c m khng chn tht. Nh vua li hi: Nh th no mi l cng c chn tht? Ngi p: Tr tu thanh tnh trn y vi diu, t th khng tch; cng c nh th khng phi do ni th gian m cu c! Nh vua hi: Nh th no l thnh nht ngha? Ngi p: Hon ton khng c thnh! Nh vua li hi: Ngi ngi i din vi trm l ai? Ngi p: Khng bit! Nh vua khng th liu ng. Ngi bn qua sng i n ni Tung, dng li ni cha Thiu-lm, quay mt vo vch m ngi. V sau truyn php cho Nh-t Tu Kh. Nhng cu hi ca vua V trn y u l tc ; m nhng cu tr li ca t t Ma th u l chn . V chn mi l cnh gii ca tng Thin. Thin s Thn T(29) l v thng ta14 trong s 500 mn h ca Ng-t. Lc by gi, Lc-t Tu Nng, nguyn l ngi tiu phu t Lnh-nam(30), cng n tham hc vi Ng-t, c cho ni nh gi go gi go. Mt hm, Ng-t bo cc mn nhn, mi ngi lm mt bi k by t iu tm c. S Thn T vit bi k ln vch rng: Thn l cy b Tm nh i gng sng Lun sing nng lau chi ng b dnh bi! Tu Nng vn khng bit ch, nghe c bi k y, cng ming c mt bi k, nh ng Trng bit gi15 chp gim bn cnh bi k ca s Thn T; k rng: B vn khng cy Gng sng cng khng i Xa nay khng mt vt Bi dnh vo ch no? Ng-t bn truyn y php cho ngi Tu Nng, lm t i th su ca tng Thin ng-(31). Bi k ca ngi Thn T ghi trn l thuc v tim gio16, cn bi k ca ngi Tu Nng th thuc v n gio17; v n gio mi l gio php ca Thin tng.
CH THCH
01. Kinh ny c 3 quyn, khng thu vo trong i Tng, ng Vng Kinh tng thy n Hn-uyn. Ni dung kinh ny phn nhiu ni v cc vng phng s Pht v nhng s vic h thnh vn Pht, cho nn thuc b tng, i khng th bit c. Vic ny c thy trong Tng Mn Tp Lc. 02. l tn gi tt ca i Phm Thin Vng, tng tri S-thin, ci Sc.
166
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 03. Li dch c gi l K-x-qut sn; li dch mi gi l Linh-thu sn, hoc Linh-sn. Nhn v ni hnh ging nh chim thu (kn-kn), trn ni li c nhiu chim thu , cho nn c tn nh vy. Ni y ti pha ng-Bc thnh Vng-x, nc Ma-kit-. c Thch Tn thng thuyt php ni y. 04. Hoa ba-la tc hoa u-bt-la, l mt loi hoa sen. Loi hoa mu vng kim ny l loi tn qu nht, khng c nhn gian m ch c ci Tri. Tri Phm Thin Vng em hoa y cng dng Pht v thnh Pht thuyt php. 05. Ch vng ngha l khng; vng th ngha l khng ch trng, hoc khng hiu bit. 06. u tc tu 12 hnh u (xin xem li ch thch s 3, bi 2, sch Trung Cp Pht Hc Gio Bn). Tn gi i Ca Dip, thn th c mu vng kim, c nh sng. Trong cc t Pht, ngi tu hnh u bc nht, c xng l Kim Sc u , hoc m Quang. 07. Con mt tm ca Pht thy sut chnh php, cho nn gi l chnh php nhn; su rng m hm tng mun c, cho nn gi l tng. y l ch cho tr tu thy bit tht tng ca Pht. 08. Cch tu tin trong Thin tng l la ngn ng vn t, truyn thng tm n ca Pht v T, gi l truyn ring ngoi ngn gio; ni l truyn ring ngoi ngn gio ca c Nh Lai. 09. Thin php do Thin tng truyn, gi l thin tng mn. 10. Thy tnh tc l thy tt c chng sinh vn c y Pht tnh; tnh tc l Pht, cho nn gi l Pht tnh. Ngi thy c Pht tnh ni chnh mnh th ngay tc khc cng vi ch Pht khng khc; nh thin gi l thy tnh thnh Pht. 11. Vo thi i Nam-triu, Tiu Din c vua nh T nhng ngi, xng , t quc hiu l Lng, l vua Lng V , ng ti Kin-nghip, tc nay l Nam-kinh, truyn ni c 4 i vua, tng cng 56 nm th b dit vong. 12. Ph-thng l nin hiu ca vua Lng V . 13. n-, ngi B t Ma l v t th 28 ca Thin tng; sau khi sang Trung-quc truyn php, tr thnh v t u tin ca Thin-tng ng-. 14. V tng a v ti cao, gi l thng ta. Kinh T Ni Mu ni: T khng h n 9 h, gi l h ta; t 10 h n 19 h, gi l trung ta; t 20 h n 49 h, gi l thng ta. 15. Bit gi l tn chc quan, tc l v ph t ca quan th s mt chu. 16. Khc vi n gio th ni l tim gio. Phm lc ban u ni gio php tiu tha, v sau ni gio php i tha; t cn n su, gi l tim gio. 17. Khc vi tim gio th ni l n gio. Phm i vi cn c n ng, ni thng diu l rt ro, gio php khng tri qua th t thp cao, gi l n gio.
PH CH
(01) Kinh i Phm Thin Vn Pht Quyt Nghi: Theo Pht Quang i T in, tn kinh ny l i Phm Thin Vng Vn Pht Quyt Nghi, gi tt l Kinh Vn Pht Quyt Nghi, 1 quyn, c thu vo b Tc Tng (tc b i Tng Ch Vn), tp 87. (02) B t Ma ( Bodhidharma, ?-535): thng thng xng l t Ma, vn l hong t th ba, con ca vua nc Hng-ch, min Nam Thin-trc. Ngi vn tn l B a La, sau khi theo hc o vi tn gi Bt Nh a La, v t th 27 ca Thin tng n-, c i tn l B t Ma; hn 40 nm 167
Gio Khoa Pht Hc - cp ba ngi mi c truyn y bt, tr thnh v t th 28. Sau khi tn gi vin tch, ngi vng li di hun ca thy, sang ng- hnh o. V thi gian ngi n Trung-quc, nhiu thuyt ni khc nhau: Theo tc gi Phng Lun, trong bi hc trn, ngi sang Trung quc vo thng 9 nm th 7 nin hiu Ph-thng (tc nm 526 TL) i vua Lng V ; sch Cnh c Truyn ng Lc (q. 3) ni l thng 9 nm th 8 nin hiu Ph-thng (tc nm 527); sch Truyn Php Chnh Tng K (q.5) th ni thng 9 nm u nin hiu Ph-thng (tc nm 520); sch Tc Cao Tng Truyn (q.16) li ni l vo nm cui ca nh Tng (tc nm 479). Trc tin ngi ti Qung-chu (tnh Qung-ng), quan vin a phng tu v triu (Nam-triu), vua Lng V (502-549) cho s gi n Qung-chu thnh ngi v kinh Kim-lng (Kin-nghip). Qua cuc m o u tin, nh vua khng hiu c php ng ca ngi, nn t khng bng lng. Thy vy, ngi t gi vua Lng, xung sang sng sang t Bc-Ngy (Bc-triu), ln cha Thiu-lm trn ni Tung, vo trong mt hang , ngi xoay mt vo vch nhp nh 9 nm, ngi ta khng hiu t g, ch gi l Bch Qun b la mn. Lc c ngi Thn Quang, nghe ting th bit y l ngi mnh c th nng ta, bn tm ti, t cht cnh tay, qu ngoi tuyt lnh sut m xin cu php. Cm nhn tm tinh thnh, ngi bn thu nhn lm t, trao cho php an tm, truyn tm n, i tn cho l Tu Kh. Dn dn danh ting vang xa, nhiu ngi qui t xin theo tu hc, khin cho cha Thiu-lm, t trc vn khng c ai bit n, by gi tr thnh mt o trng hng thnh. Tri qua 9 nm, xt thy cc mn h o phong vng chc, ngi bn chn Tu Kh l v t kit xut nht, truyn cho y bt, k tha lm v t th 29 Thin tng ni chung, v l v t i th hai ca Thin tng Trung-hoa ni ring. Sau ngi vin tch, an tng cha Thng-lm trn ni Hng-nh. Nhng 3 nm sau, s gi ca vua Bc-Ngy l Tng Vn, khi i qua ni Thng-lnh th thy ngi quy mt chic giy i v hng Ty. (03) n truyn: ch cho s truyn tm n trong Thin tng, ch c mt thy truyn php cho mt t xng c c php, khng y vo kinh gio, khng ch trng ngn ng vn t. (04) Ty-thin: Ch thin tc Thin-trc, l nc n-. Pht gio t n- truyn sang Trung-quc, i vi Trung-quc th n- nm pha Ty, nn ngi Trung-quc gi n- l Ty-thin, hay Tytrc. Ngc li, i vi n- th Trung-quc nm pha ng, nn ngi Trung-quc t gi nc mnh l ng-. (05) Nc Ngy: tc nc Bc-Ngy trong thi i Nam-Bc-triu (xin xem li ph ch s 12, bi 23, sch GKPH II, quyn H). (06) Cha Thiu-lm: C hai ngi cha cng tn Thiu-lm, v cng ni ting: mt ngi ta lc ti Bng-sn, tnh H-bc, c xy vo gia th k 13, di triu i nh Nguyn; mt ngi ta lc ti Tung-sn, tnh H-nam, c xy sm hn, vo cui th k th 5, di triu i nh Bc-Ngy. Ngi cha Thiu-lm ni ti y l ngi Tung-sn, tnh H-nam. Cha ny ta lc ti ngn Thiu-tht, l mt ngn u pha Ty ca rng ni Tung-sn, do vua Hiu Vn (471-499) ca nh Bc-Ngy kin to vo nm 496, mi Pht thin s (ngi Thin-trc) tr tr. Nm 527, ngi B t Ma n y, ngi trong hang din bch nhp nh 9 nm, ri truyn php cho s Tu Kh, sng lp Thin tng; s gi ngi B t Ma l S-t, cha Thiu-lm l t nh, tng tc vn tp tu hc ng o, Thin php t thnh hnh. n triu i Bc-Chu, vua V (561-578) bi tr o Pht, tt c t vin u b ph hy, cha ny cng cng chung s phn; nhng n i vua Tnh (579-581) th cha li c phc hng, v c i tn l Trc-h. n thi i nh Ty, vua Ty Vn (581-604) ban sc, cha ly li tn c l Thiu-lm. Nm 617 (nm cui cng ca vua Ty Dng ) cha b sn tc ph hy, ch cn li mt ngi thp. Vo u thi i nh ng (sng lp nm 618), v tng chng cha Thiu-lm tng gip vua ng Thi-tng (627-649) dng nc c cng, cha Thiu-lm li c trng hng, v mn v ngh Thiu-lm cng c ni danh, thnh truyn t . T cui i ng sang i Ng-i tc na u th k th 10), cha Thiu-lm l o trng ln ca tng Lm T; t th k 13 n nay, n l o trng trung tm ca tng To ng. (07) Tng Xn (?-606): v t i th ba ca Thin tng Trung-quc, sng vo thi i nh Ty, khng r qu qun u. T trc khi xut gia, ngi b bnh phong, cha tr khng khi, u rng sch tc,
168
Gio Khoa Pht Hc - cp ba cho nn ngi a phng gi ngi l Xch u Xn (Xn u hi). Khi cn mang thn c s, ngi n xin tham yt Nh-t Tu Kh, c php, c truyn y bt; by gi hn 40 tui. Vo triu i BcChu (559-581), khi vua V dit Pht, ngi phi i ch nhiu ni lnh nn, cui cng th n ti ni Hon-cng (tnh An-huy), ngi i khng ai bit. n nh Ty (581-619), Pht gio c phc hng, ngi mi m o trng chng. Nm 592 (i vua Ty Vn ), ngi o Tn n xin qui y, by gi mi 13 tui; sau 9 nm dy d, thy c tr xng hp, ngi bn truyn tm n cho ngi o Tn. Vo nm 606 (i vua Ty Dng ), mt hm, khi thy nhn duyn thun thc, ngi ng trc tnh tht, chp tay trc ngc m vin tch. (08) o Tn (580-651): l v t i th t ca Thin tng Trung-quc, l t c php ca t th ba Tng Xn (?-606), v l thy ca t th nm Hong Nhn (602-675). Ngi h T-m, qu huyn Qung-t, tnh H-bc. Lc nh ngi nhn hm m Khng tng m xut gia. Nm 13 tui ngi vo ni Hon-cng Th-chu (nay l thnh ph An-khnh, tnh An-huy), tham yt thin s Tng Xn, ch do mt li ni m i ng; hu cn 9 nm th c truyn y bt. Nm 38 tui ngi dn chng n thnh L-lng (nay l huyn Ct-an, tnh Giang-ty), gp lc thnh ny b o tc bao vy n 7 tun (mt tun ngy xa Trung-quc l 10 ngy), ging, sui u kh nc, dn chng lo lng s st. Ngi bn khuyn mi ngi tng tc trong thnh tng tm kinh Ma Ha Bt Nh. o tc t ngoi nhn vo thnh, trng thy nh c binh thn canh gi bo v, lin bo nhau: Trong thnh tt c d nhn, khng d g tn cng. Ri chng ko nhau b i. Sau ngi n cha i-lm L-sn (tnh Giang-ty) m o trng hong ha. Nm 45 tui ngi v li H-bc, tr ni Ph-u n hn 30 nm, truyn php cho thin s Hong Nhn. Mt v t khc ca ngi l thin s Php Dung (594-657) ni Ngu-u (Nam-kinh) bit lp mt phi thin gi l Ngu u Thin. Nm 64 tui ngi ba ln c vua ng Thi-tng (627-649) triu vo cung, ngi u t khc. Vua cho s gi n truyn lnh: Nu ngi khng chu vo cung th s b chm u. Ngi lp tc a c cho s gi chm. S gi kinh d, v triu tu li, vua rt sng knh. Nm 72 tui ngi th tch. (09) Tu Nng: tc Hu Nng (xin xem ch thch s 18, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 4, 5 v 6, sch GKPH I). (10) Nam Nhc Hoi Nhng (667-744): Ngi h , qu huyn Hn-m, tnh Thim-ty, xut gia t nm 15 tui. Ban u hc Lut, sau vo To-kh tham hc vi t Tu Nng, tr thnh mt mn nhn xut sc ca Lc-t. Sau khi Lc-t vin tch, nm 713 (i vua ng Huyn-tng) ngi n tr ti i Qun m thuc cha Bt-nh ni Nam-nhc (tnh H-nam), xin dng hc thuyt ca t Tu Nng, khai sng php h Nam Nhc (l mt trong hai php h ln ca Thin Nam-tng), c ngi i gi tn l Nam Nhc Hoi Nhng; v dng phi ca ngi c gi l Nam Nhc H. Dng phi ny v sau sn xut ra hai php phi ni ting l tng Qui Ngng v tng Lm T. Ngi vin tch nm 744, th th 68 tui, thy hiu l i Tu thin s. (11) Thanh Nguyn Hnh T (?-740): Ngi h Lu, qu huyn An-phc, tnh Giang-ty, xut gia t thu nh, theo hc vi Lc-t Tu Nng, cng vi ngi Hoi Nhng, c coi l hai v t thng th v cng k tha o nghip ca Lc-t. V sau ngi n tr tch ti cha Tnh-c ni Thanh-nguyn (tnh Giang-ty), nn c xng l Thanh Nguyn Hnh T. Ti y ngi xin dng thin php ca Lct, mn vn tp tu hc ng o, lp thnh dng phi gi l Thanh Nguyn H. Dng phi ny v sau sn xut ra ba php phi ni ting khc l cc tng To ng, Vn Mn v Php Nhn. Ngi vin tch nm 740, khng r tui th, thy hiu l Hng T thin s. (12) Qui Ngng tng: l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, thuc php h ca ngi Nam Nhc Hoi Nhng. Tng ny do hai ngi Qui Sn Linh Hu (771-853) v Ngng Sn Tu Tch (807-883) lm t, v ly hai ch Qui v Ngng ghp li lm tn. Ngi Linh Hu ( t c php ca thin s Bch Trng Hoi Hi) hong dng thin php ni Qui-sn (huyn Trng-sa, tnh H-nam); t ca ngi l Tu Tch k tha tng phong, hong dng thin php ti ni Ngng-sn (huyn Nghi-xun, tnh Giang-ty). Tng ny rt hng thnh trong khong cui thi ng sang thi Ng-i, tnh ra chng 150 nm, n i Tng th dn dn mai mt; cui cng th nhp vo tng Lm T.
169
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (13) Lm T tng: l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do thin s Lm T Ngha Huyn (?-867) lm t khai sng, thuc php h ca ngi Nam Nhc Hoi Nhng. Ngi Ngha Huyn trc tham hc vi ngi Hong B Hi Vn (?-850), nhng khng ng c g; sau xin tham yt hai ngi Cao An i Ngu (?-?) v Qui Sn Linh Hu mi c i ng; ri tr v li vi ngi Hong B c n chng. Nm 854, ngi n tr tch ti Lm-t vin Trn-chu (tnh H-bc), m o trng xin dng thin php, tip ha chng, lp nn tng Lm T, rt uc thnh hnh, tr thnh mt tng phi ln, danh ting lng ly, thu ht c cc gii v s, tng s, chnh khch. n thi i nh Thanh, tng ny nghim nhin tr thnh dng thin ch lc ca Thin tng Trung-quc. Cui th k 12, hai v tng Nht-bn l Vinh Ty (Yosai, 1141-1215) v Tun T (Shunjo, 1166-1227), trc sau sang Trung-quc hc thin php ca tng Lm T; sau khi v nc, h m o trng xin dng thin php, lp nn tng Lm T ti Nht-bn, tr thnh mt trong 13 tng phi ca Nht-bn, c tm nh hng ln lao trong nn Pht gio nc Nht. Vo gia th k 17, phi thin Lm T cng c cc v thin s Trung-quc em truyn sang Vit-nam, v vn c thnh hnh cho n ngy nay. (14) To ng tng: l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do ngi ng Sn Lng Gii (807-869) lm t khai sng, thuc php h ca ngi Nam Nhc Hoi Nhng. C hai thuyt khc nhau ni v nguyn do t tn cho tng ny. Mt thuyt ni rng, ngi Lng Gii ng-sn, t ca ngi l Bn Tch (840-901) To-sn (c hai ni u thuc a phn tnh Giang-ty), nhn ghp ch ca hai thy tr l ng v To m lm thnh tn tng; l ra th phi gi l ng To tng mi ng, nhng gi To ng tng l v do thi quen. Mt thuyt khc ni, ch To l biu th cho tr x To-kh ca t Tu Nng; ch ng chnh l ng-sn ca ngi Lng Gii. Ghp hai ch To v ng t tn tng l biu th rng, tng ny vn thuc dng truyn tha chnh thc t T Tu Nng. Mn h ca ngi Lng Gii c hai ngi xut sc, lp thnh hai o trng ln, l thin s Bn Tch To-sn v thin s o ng (?-902) ni Vn-c (tnh Giang-ty). Php h To Sn sau chng bao lu th b tht truyn; ch cn php h Vn C i biu cho tng To ng cn truyn tha cho ti ngy nay. Nm 1223, mt thin s Nht-bn l o Nguyn (Dogen, 1200-1253) sang Trung-quc hc thin php vi ngi Nh Tnh (1163-1228) ni Thin-ng (mt o trng ln ca tng To ng thu ), sau tr v khai sng tng To ng Nht. Vo gia th k 17, mt v tng Vitnam l ngi Thy Nguyt (1636-1704) sang Trung-quc theo hc phi thin To ng, ri em v nc truyn b. Sau , cc thin s thuc thin phi To ng Trung-quc cng sang Vit-nam truyn php. Tuy vy, so ra, nh hng ca thin phi ny Vit-nam khng ln lao bng thin phi Lm T. (15) Vn Mn tng: l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do thin s Vn Mn Vn Yn (864-949) lm khai t, thuc php h ca ngi Thanh Nguyn Hnh T. Ngi Vn Yn tr ti thin vin Quang-thi ni Vn-mn (tnh Qung-ng), m o trng chng, nn ly tn ni t tn cho tng phi. Tng Vn Mn hng khi vo thi Ng-i-thp quc (907-979), cc thnh vo thi BcTng (960-1127), sang thi Nam-Tng (1127-1279) th suy yu dn, ri trm mt lun; trc sau truyn tha c khong hn 200 nm. (16) Php Nhn tng: l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do thin s Vn ch (885-958) lm t khai sng, thuc php h ca ngi Thanh Nguyn Hnh T. Ngi Vn ch, sau khi c php vi ngi Qu Trc (867-928) Chng-chu (tnh Phc-kin), cc lc xin dng thin hc, tr tch ti o trng Thanh-lng (ni Thch-u, gn Nam-kinh), khai sng thin phi, thin phong chn thnh, nh hng ln khp cc vng t Trit-giang n Phc-kin. Tng ny cc thnh vo u i Tng, sau th suy vi dn, ri tuyt tch ti Trung-quc; trc sau hnh hot trong khong trm nm. Trong khi , thin phong tng Php Nhn li c qung b Triu-tin, n nay vn cn. (17) Hong Long phi: l mt chi phi thuc tng Lm T, v cng l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do thin s Hong Long Tu Nam (1002-1069) khai sng. Ngi Tu Nam l t c php ca v t i th 7 ca tng Lm T l thin s Thch Sng S Vin (986-1039); t nm 1036 (di i vua Nhn-tng ca vng triu Bc-Tng) ngi tr tch hong ha ti ni Hong-long (tnh Giang-ty), sng lp ra phi Hong Long. Chi phi ny thnh hnh cho n thi i Nam-Tng
170
Gio Khoa Pht Hc - cp ba (1127-1279) th bt u suy vi. Nm 1186, v tng Nht-bn l Vinh Ty sang Trung-quc th hc thin php ca phi Hong Long ny, sau khi v nc thnh lp tng Lm T ti Nht-bn. (18) Dng K phi: l mt chi phi ca tng Lm T, v cng l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc, do thin s Dng K Phng Hi (996-1049) khai sng. Ngi Phng Hi, ban u tham hc vi ngi S Vin (986-1039) thin vin Sng-thng, ni Thch-sng (tnh H-nam), c c gi chc gim vin. Ngi cng vi ngi Tu Nam, l hai v t c php kit xut nht ca thin s S Vin. Trong khi Tu Nam lp thin phi Hong Long ni Hong-long (tnh Giang-ty) th ngi cng lp thin phi Dng K ni Dng-k (tnh Giang-ty). C hai chi phi u thuc dng thin Lm T. Phi Dng K pht dng mnh m, tip ha ngi hc ng o, mn nhn truyn tha rt nhiu. T i Tng tr v sau, trong khi phi Hong Long suy yu dn th phi ny coi nh bao trm ton b cc o trng thuc tng Lm T. Cui th k 12, v tng Nht-bn l Tun T (Shunjo, 11661227), sang Trung-quc theo hc thin php vi phi Dng K ny, ri tr v nc sng lp thin phi Dng K Nht-bn. (19) Nam-tng: tc l Nam-tng thin, i li vi Bc-tng thin. Thin phi ca S-t B t Ma truyn n i th nm l Ng-t Hong Nhn; ngi Hong Nhn truyn sang i th su th chia thnh hai chi phi, t a bn hot ng ti hai min khc nhau: Ngi Thn T (605-706) hong ha Hoa-bc, gi l Bc-tng thin, hay Bc-tng; ngi Tu Nng (638-713) hong ha Hoa-nam, gi l Nam-tng thin, hay Nam-tng; do c mt tn gi chung l Nam Nng Bc T. V ngi Tu Nng c Ng-t Hong Nhn truyn y bt, cho nn chnh thc tr thnh v t th su ca Thin tng Trung-quc; v dng thin Nam-tng cng c ng nhin cng nhn l dng thin chnh tng ca Thin tng Trung-quc. Dng thin ny v sau pht trin ra nhiu chi phi, c gi l nm nh by tng (ng gia tht tng nh va trnh by cc ph ch ngay bn trn). (20) Qui Sn Linh Hu (771-853): l v S-t ca tng Qui Ngng, mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. Ngi h Triu, php danh Linh Hu, qu huyn H-ph, tnh Phc-kin; xut gia t lc15 tui. Sau khi th i gii, ngi i cc ni cu hc vi nhiu bc cao c, n nm 23 tui th n Giang-ty tham yt thin s Bch Trng Hoi Hi, tr thnh v t thng th v k tha php h ca Bch Trng. Khong nm 50 tui, ngi ln ni Qui-sn ti m-chu (tnh H-nam), dn chng trong vng cm m cao c ca ngi, bn cng nhau ng gp xy cha, c vua ban sc t tn l cha ng-khnh. T cha tr thnh mt o trng ni ting, t chng vn tp tu hc ng o, c cc quan trong triu nh cng thng n hi o. Trong thi gian xy ra php nn Hi-xng (841846), ngi n lnh trong m dn thng bun. Khi Pht gio c phc hot (t nm 847), chng li thnh ngi tr v cha c. Ngi c tr ni Qui-sn c thy 40 nm, c ngi i xng l Qui Sn Linh Hu. Ngi th tch vo nm 853 (di triu vua ng Tuyn-tng), th th 83 tui, thy hiu l i Vin thin s. (21) Ngng Sn Tu Tch (807-883): Ngi h Dip, qu huyn Phin-ngung, tnh Qung-ng. Nm 9 tui, ngi vo cha Ha-an, hu thin s Thng; n 17 tui, t cht hai ngn tay, lp nguyn xut gia. Sau ngi xin tham hc vi thin s am Nguyn ng Chn (?-?), ng c yu ch ca thin hc. Tip ngi li n tham yt thin s Qui Sn Linh Hu, c truyn tm n. Ngi hu h thin s Linh Hu n 15 nm, ph gip thy trong vic hong ha, lm vng mnh tng mn. Sau ngi di sang Ngng-sn, i chn thin php Qui Sn, tp thnh tng Qui Ngng, l mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. Nm 883 (triu vua ng Hi-tng) ngi th tch, th th 77 tui, thy hiu l Tr Thng thin s. (22) Lm T Ngha Huyn (?-867): l S-t ca tng Lm T, mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. Ngi h Hnh, qu huyn Nam-hoa, tnh H-nam; t thu nh c ch xut trn. Sau khi th pht xut gia, th gii c tc, rt ngng m Thin tng, bn n Giang-ty xin tham hc vi thin s Hong B Hi Vn, sau li tham yt vi hai ngi i Ngu v Linh Hu, ri li tr v ch ngi Hi Vn. Sau khi c truyn tm n, ngi n Trn-chu (tnh H-bc), tr ti Lm-t vin, m o trng
171
Gio Khoa Pht Hc - cp ba ln, gio ha chng, khai sng tng Lm T, danh ting lng ly bn phng. Ngi th tch nm 867, khng r tui th, thy hiu l Tu Chiu thin s. (23) ng Sn Lng Gii (807-869): l v sng t ca tng To ng, mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. Ngi h Du, qu huyn Ci-k, tnh Trit-giang; lc nh theo mt v s tng Bt Nh Tm Kinh, em ngha khng cn, khng trn hi v s. V s ly lm ngc nhin, lin gii thiu ngi sang thin s Linh Mc (747-818) ni Ng-tit (tnh Trit-giang) th l xung tc xut gia. Nm 21 tui, ngi sang Tung-sn th gii c tc, sau theo tham hc vi nhiu thin s cao c, sau cng c thin s m Thnh (782-814) cha Vn-nham (tnh H-nam) truyn cho tm n, v k tha php phi ny, m o trng hong dng Pht php ng-sn (tnh Giang-ty), khai sng tng To ng, ngi hc bn phng qui t ng c. Ngi th tch nm 869 (triu vua ng tng), th th 63 tui, thy hiu l Ng Bn thin s. (24) Vn Mn Vn Yn (864-949): tc thin s Vn Yn, l v khai t ca tng Vn Mn, mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. (Xin xem li ch thch s 9, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 10, 11 v 12, sch GKPH I.) (25) Thanh Lng Vn ch (885-958): l v khai t ca tng Php Nhn, mt trong nm nh by tng ca Thin tng Trung-quc. Ngi h L, ngi huyn D-hng, tnh Trit-giang. Ngi xut gia khi ln 7 tui, chuyn hc Lut; v sau theo hc thin php vi thin s Tu Lng (854-932) Trng-khnh vin (Phc-chu), tri thi gian lu m khng kh ng. Tnh c ngi gp thin s La Hn Qu Sm (867-928) m-chu, bn t ng c php; t ngi ra sc xin dng thin php. V sau, vua nc Namng (937-9580 mt trong 10 nc thi Ng-i-thp-quc) knh m, th ngi lm thy, thnh v Kim-lng, tr ti thin vin Bo-n, ban hiu l Tnh Tu i s. Sau , nh vua li xin th gii vi ngi, v xy dng Thanh-lng gi lam ngi m o trng gio ha chng; chnh ni y ngi khai sng thin phi Php Nhn. Mn nhn ca ngi rt ng, trong c c cc s ti t Nht-bn v Caoli. Nm 74 tui ngi th tch, thy hiu l i Php Nhn. (26) Hong Long Tu Nam (1002-1069): l v khai t ca thin phi Hong Long, mt chi phi ca tng Lm T thi i Bc-Tng. Ngi h Chng, qu huyn Thng-nhiu, tnh Giang-ty. Thu nh ngi theo Nho hc, lu thng kinh s, nhng n 11 tui th xin xut gia vi ngi Tr Loan vin nhthy. Nm 19 tui ngi th gii c tc, ri theo tham hc vi nhiu thin s cao c, v c c php vi thin s S Vin. Ngi tng tr ti nhiu thin vin, gio ha t chng rt ng; cui cng ngi c thnh v tr tr Sng-n vin ni Hong-long (tnh Giang-ty), khai sng thin phi Hong Long (l mt chi phi ca tng Lm T), t chng qui t ng c, thin phong hng thnh khp cc vng H-nam, H-bc, Giang-ty v.v Nm 1069 ngi th tch, th th 68 tui, thy hiu l Ph Gic thin s. (27) Dng K Phng Hi (992-1049): l v khai t ca chi phi Dng K thuc tng Lm T thi i Bc-Tng. Ngi h Lnh, php danh Phng Hi, qu huyn Nghi-xun, tnh Giang-ty. Ban u theo hc vi ngi S Vin, c c gi chc gim vin, sau v tr tr thin vin Ph-thng ni Dngk Vin-chu (tc huyn Nghi-xun, tnh Giang-ty, qu hng ca ngi), i chn thin phong, lp thnh phi Dng K, song hnh vi phi Hong Long ca v ng mn l ngi Tu Nam, l hai chi phi ni ting ca tng Lm T. (28) Kim-lng: tc Nam-kinh, mt thnh ph ln ca tnh Giang-t, nm h lu sng Trng-giang. Vo thi Chin-quc (475-221 tr. TL), n thuc a phn nc S, c t tn l Kim-lng. Thi Tn (221-206) i tn l Mt-lng. Thi Tam-quc (220-280), n c tn l Kin-nghip, c vua Tn Quyn (222-252) chn t lm kinh ca nc ng-Ng (222-280). K , cc vng triu ng-Tn, Tng, T, Lng, Trn (317-589) cng u t kinh ti , v gi tn l Kin-khang. Thi Ng-i-thpquc (907-979) li gi l Kim-lng. T thi Minh (1368-1644) n c gi l Nam-kinh, cho n ngy nay. N tng c coi l trung tm vn ha, chnh tr v kinh t ca min Nam Trung-quc; v cng l mt a bn hot ng quan trng i vi lch s Pht gio Trung-quc. T thi i Tam-quc, khi nc Ng mi va c kin lp (nm 222), t th ti thnh Kin-nghip, th c s Chi Khim ti y c tr phin dch v ch thch kinh in; Pht gio bt u c mt ti vng Hoa-nam t lc . Sau
172
Gio Khoa Pht Hc - cp ba , vo nm 247, thin s Khng Tng Hi t Giao-ch (Vit-nam) cng sang hong ha, c vua Tn Quyn th lm thy, xy dng cha Kin-s ngay ti kinh thnh thnh ngi m o trng ha o; l v tng s Pht gio u tin vi ngi cha Pht u tin xut hin vng Hoa-nam. Vo thi i Nam-triu (420-589), Pht gio ni y tht l cc thnh. (29) Thn T (605-706): Ngi h L, ngi huyn Khai-phong, tnh H-nam. Ngi c thn hnh cao ln, my rm mt sng, uy c nguy nguy. Thu nh c khp kinh s, ni ting l bc hc a vn, nhng sm co tc xut gia, tm thy hc o. V sau ngi tm n cha ng-sn ni Song-phong (huyn Hong-mai, tnh H-bc), xin tham yt Ng-t Hong Nhn, c T tin cn, c lm thy gio th, tr thnh ngi t s mt ca T, cho nn thng c gi l thng ta Thn T. Sau khi Ngt truyn y bt cho Lc-t Tu Nng v bo i v phng Nam hong ha, th ngi Thn T vn ti cha ng-sn hu cn Ng-t. Sau khi t Hong Nhn vin tch (nm 675), ngi di sang ni ng-dng (huyn Giang-lng, tnh H-bc) truyn php, tng chng cm phc cao c ca ngi, qui t v tham hc ng c. nh hng ca ngi ta trm khp vng Trng-an, Lc-dng; n hong V Tc Thin (684-705) nghe danh c, lin thnh ngi vo o trng cung ni knh l, li ban sc xy cha -mn ni ng-dng nu r c phong ca ngi. Ngi tng tu xin V hu cung thnh ngi Tu Nng vo cung, v chnh ngi cng vit th cung thnh, nhng Lc-t c t, ly c b bnh, xin c yn x Lnh-nam hong ha; t m c tn gi Nam Nng Bc T. Vua ng Trungtng tc v, cng knh l ngi. Ngi vin tch nm 706, th th 102 tui, thy hiu l i Thng thin s. l ln u tin trong thin mn c vua ban thy hiu. Ngi Thn T xin dng thin php, ch trng thuyt tim ng, trong khi , ngi Tu Nng ch trng thuyt n ng; cho nn trong thin s Trung-quc c tn gi Nam n Bc Tim. V php h ca ngi thnh hnh phng Bc, nn ngi c xng l Thin t Bc-tng; nhng dng thin ca ngi ch thnh hnh c vi i th b suy vi, ri mai mt. (30) Lnh-nam: ch cho vng t pha Nam ni Ng-lnh, tc a phn bao gm hai tnh Qung-ng v Qung-ty v mt phn tnh Vn-nam ngy nay. C thuyt ng tin cy ni rng, t thi cc vua Hng dng nc, vng t Lnh-nam ny thuc lnh th nc Vit-nam, n i vua Trng (th k u k nguyn TL) mi b ngi Tu chim ot, sp nhp vo nc Tu. Do thuyt ny m ngi ta a ra kt lun: c Lc-t Tu Nng chnh l ngi Vit-nam, khng phi ngi Hoa. (31) Lc ngi Tu Nng c truyn y bt lm t th su Thin tng, ngi vn cn l mt v c s, cha xut gia. Theo kinh Php Bo n, 15 nm sau ngy c truyn y bt, ngi n cha Php-tnh Qung-chu; v c php s n Tng lm l th pht cho, ri t chc i gii n truyn th c tc gii cho ngi. T ngi chnh thc m o trng hong dng thin php do Ng-t truyn th.
BI TP
1) c Th Tn cm cnh hoa a ln, tn gi Ca Dip mm ci; vic ny c ghi kinh no? 2) c im ca thin tng mn l g? 3) Su v t ca Thin-tng ng- l su v no? 4) T ngi Lc-t v sau, ch truyn tha ca Thin tng c hai s ci cch no? V sao? 5) Danh xng ca 7 tng phi trong thin mn l g? 6) Hy chp li hai bi k ca ngi Thn T v ngi Tu Nng.
173
1. S thc, c th ni c mt cu rng, ch -la-ni hon ton khng phi l b mt, m ci ti b mt, l tnh diu chn nh ca ch Pht v tt c chng sinh. Tt c mt ch do cc c Nh Lai khp ba i ni ra, vn l t ci ny, tc l t trong ci bin tnh diu chn nh y m din dch ra. Nu em ch v d cho em b, th, khng cn nghi ng g na, tnh diu chn nh chnh l m ca em b y. Trong cc tng phi i tha, i vi mc tiu thy tnh v chng tnh, lm trit nht, ch c Thin tng. Tuy cc tng kia, trn phng din l lun, cng tng ni n cc danh t pht tnh, nh lai tng, nit bn, chn nh, nht chn php gii, bn th, tht tng v.v, cng ngha ca chng, m trnh sau cng ng nhin cng u s qui v ni cnh gii y; nhng, nu lun v phng din ch thng tm ngi, thy tnh thnh Pht, th khng dt khot nh Thin tng, xong mt ln l xong ht. Bi vy, nu ni mt cch ch ng v ci b mt, th ci c gi l chnh php nhn tng, nit bn diu tm hon ton dt ng ngn ng, dit ch tm hnh, mi l ci b mt ti thng. Ngi Lc-t dy s Hu Minh(1): ni c vi thy th khng phi l mt . Nu thy t phn chiu th mt chnh ni thy. Li ni l nhm vo t ny. Cho nn, nu bo Thin tng chnh l Mt tng, th rt l ph hp vi thc t; tht xng ng c gi nh th! 2. Mt tng ni n l c thnh Pht, cng vi gio ngha trong Hin gio, d l tng mn hay gio h, cng khng khc g nhau. Nh Mt tng ni: L tr ca ch Pht vn c y trong thn phm phu., th trong Thin mn, thin s M T o Nht cng tng khai th i chng rng: Ny qu v! Hy t tin chnh tm mnh l Pht, l chnh tn. Li na, trong kinh Nh Lai Tng, c Pht dy ngi Kim Cang Tu rng: Nh Lai dng Pht nhn qun st tt c chng sinh, trong cc phin no tham sn si c sn tr Nh Lai, mt Nh Lai, thn Nh Lai, ngi trong t th hoa sen, nghim nhin khng xao ng. Ny thin nam t! Tt c chng sinh trong cc cnh gii, tuy u ang trong ci thn phin no, nhng vn c tnh nh lai tng, thng hng khng nhim, vn c y c tng, khng khc g Nh Lai. Nh th c th bit, tt c cc tng, d l Mt, Thin, hay Gio, i vi kin gii chng sinh tc Pht, hon ton tng ng. ch thc l nh th, r rng chng sinh l Pht, khng th ni mt cch ng ngnh l khng phi; v l ng trn l th m ni, cn nu ng trn s tng m ni th li c khong cch rt ln.
174
3. Cu chuyn php hi Linh-sn, c Pht a cnh hoa ln trc i chng, ri truyn php cho tn gi i Ca Dip, c xut x t kinh i Phm Thin Vng Vn Pht Quyt Nghi. T trc u cho rng, kinh ny cha c nhp i Tng. Thin Tng Mn Tp Lc(2) ghi rng: Vng An Thch ti Hn-uyn tng thy kinh ny, c chp vic c Thch Tn cm cnh hoa a ln, v ni rng kinh ny l b tng, th gian cha tng nghe. Sch Pht T Thng K cng c dn thuyt ny. Gn y ti c c tc phm Thin Hc Ch Nam ca thin s Hu Quang, trong , trang 274 c ghi nh sau: Kinh ny nm trong b Tc Tng, tc i Tng Kinh Ch Vn, s 998 ca hm 87, tn l i Phm Thin Vng Vn Pht Quyt Nghi Kinh, 2 quyn; v s 999 cng trong hm 87, 1 quyn; cng li l 3 quyn. Li na, trong b Trung Hoa i Tng Kinh, b s 3777, s 998 trong mc 2, i Phm Thin Vng Vn Pht Quyt Nghi Kinh, 2 quyn; b s 3778, s 999 trong mc 2, 1 quyn; cng li l 3 quyn; ging nh kinh trn. Nh th c th bit rng, kinh ny c nhp Tng vy. c kinh ny, li nhp Tng, th ci cng n cm cnh hoa a ln trong thin mn, khng phi l li ni v cn c. 4. Php thn ng nh h khng, la c hnh tng v tc dng; cng la c tm tng, ngn ng, vn t; ngun ci khng th ni c. Ni c nm loi php thn, th cng ging nh trong mt trm php ni c su loi v vi vy; u l thun theo ci tm duyn l phn bit ca th tc m ni, m cng l ng trn ci tc dng sai bit ca n m ni. Nu lun v bn th th cao diu nh nh ni, xa nay khng th bn bc; bi c php thn ch Pht, chn tnh chng sinh, m c bao nhiu l chng, bao nhiu l loi. Qu v hc gi hc Pht kho l, nn bit chn nh c hai ngha bt bin v ty duyn. Nu ni rng khng c ni nng, khng c to tc, khng phi xanh, khng phi vng, la bn cu dt trm quy, l ci ngha bt bin. Nu ni rng c t th dng, tha th dng, c ng thn, ha thn, c tng tt trang nghim, l ci ngha ty duyn. Mt cy c th sinh ra mun th khc nhau, th php thn sao li ch c nm loi? Phm tt c nhng g m su cn tip xc, cho n phn, nc tiu, g, , ht ci, bi bm, nc chy, hoa n v.v, u chnh l phn vic ca php thn vy. 5. Nhng ch Mt tha ni v l, u ph hp vi Hin gio. Nh trong mi tr tm, th duy un v ng tm v bt nghip nhn chng tm tng ng vi hai tng tiu tha; tha duyn i tha tm tng ng vi tng Php Tng; gic tm bt sinh tm tng ng vi tng Tam Lun; nht o v vi tm tng ng vi tng Thin Thai; cc v t tnh tm tng ng vi tng Hoa Nghim. Nh th c th thy, cc dng sng gio l chy hp li m
175
thnh bin Mt gio; din dch ci bin Mt gio m phn b thnh cc dng sng gio l. Tm ming l nht nh, th Hin Mt sao li khng l mt gc! 6. Ch rt ro nht ca nh Pht, m cng li l n gin, d hnh tr nht, khng g hn php mn nim Pht cu vng sinh Ty-phng ca Tnh tng. Nu khng hnh tr php mn ny m li mun chuyn sang hc Mt, tht qu l in o! Ti c th bo chng rng, ci cng hiu gp Pht c , Tnh tng quyt khng thua km Mt tng; m ci phin phc ca Mt php th nhiu gp mi gp trm ln so vi php mn nim Pht! Nu php mn nim Pht m li phin phc, th c tm vn bn ngn php mn cng u khng th tu tr c, ch khng phi ch c Mt php m thi! Nu hc Tnh khng thnh cng, m hc Mt li thnh cng, th l do mi quan h gia cn kh v ci nhn i trc; ch hon ton khng phi l mi quan h gia s phin phc v s n gin. Ni tt mt li: Hc Tnh khng thnh cng th hc Mt li cng khng thnh cng. Tu hc cng ging nh lm rung, dng mt phn sc s c mt phn thu hoch; khng dng sc th tt nhin s khng thu hoch c g. Nu c tm cu may, ngh rng hc Mt c khi t n ch khng dng sc cng c thu hoch, th ha ra trong thin h li c s r mt nh th! Thi i ngy nay ngi ta rt ham hc Mt, li c rt nhiu ngi cn tin theo nhng li ni h vng ca ngoi o, m quay lng li vi Tnh , b cu nim Pht, cng u l hng ngi m quan nim b m nh ny, tng rng khng cn kh nhc m c li; ch nhn v ci tm li bing m khin cho bao nhiu cng phu trc kia u b mt ht, ni ra tht qu au lng! 7. Sau ngi Lc-t th o ch truyn cho ngi ti gia, ch khng truyn cho ngi xut gia., l li ni di tr ca k ngoi o, t hm mnh m vu khng tng mn. Lun v php t: ng thi c Lc-t, mn h ca ngi, nhng v t ng yu ch, c chnh thc k tha php h ca ngi c cc thin s Hoi Nhng, Hnh T, Thn Hi(3), Php Hi(4), Ch Thnh, Php t, Tr Thng, Tr Thng, Tr Trit, Ch o, Php Trn, Php Nh, v.v c thy 43 v, u l chng xut gia. iu ny c thy trong kinh Php Bo n, l chng c th nht. Lun v tng phi: Sau c Lc-t th Thin mn truyn xung 5 tng Qui Ngng, Lm T, To ng, Vn Mn, Php Nhn, v 2 phi Hong Long, Dng K. T v T khai sn ca cc tng phi ny cho n thy tr truyn tha nhau tri qua cc i, u l chng xut gia. iu ny c thy trong Pht Hc T in (mc ng gia tht tng), l chng c th hai. Lun v nhn vt: C cc thin s Hoi Nhng, o Nht, Hoi Hi, Linh Hu, Tu Tch, Hi Vn, Ngha Huyn, Hnh T, Hi Thin, Duy Nghim, m Thnh, Lng Gii, o Ng,
176
Sng Tn, Tuyn Gim, Ngha Tn, Vn Yn, S B, Qu Sm, Vn ch v.v, sng tri qua cc i ng, Ng-i, Tng, Minh, khng sao m xu, u l chng xut gia. Tn ca cc ngi thy ghi trong cc sch Cnh c Truyn ng Lc, Ch Nguyt Lc, Ng ng Hi Nguyn, Bch Nham Tp, Cao Tng Truyn v.v l chng c th ba. Tt c u c chng c r rng, ai cng thy c, sao li nht lot xa b, ni xng by v cn c nh th? Nhng k ni xng by kia chc chn l c dng ring, th khng c g l, m l nht l c nhiu ngi khng tin vo nhng iu lch s ghi chp, li tin theo nhng li khng th chng tht do ngi ta ba t! Th ngi ny khng nhng l cha c u c, m thm ch mt tai cng khng c, thm hi khng bit, mi tht l l! Bn chng mnh t trong ca Pht, phi ly i Tng Kinh lm chun mc, ly thin tri thc lm ch nng ta; h ci g i Tng Kinh khng ni ti, thin tri thc bi xch, th khng nghe theo, hi s mt cht l lin mt hu mng. Ngi hc Thin, i vi Tng-mn T S thin m khng th khai ng, th nn hc Nh Lai thin, bt u bng cc php ch qun, s tc v.v Nu cng li khng lnh hi c th nn nim Pht cu sinh v Ty-phng. Lm nh th m i ny nu khng thot khi ba ci, dt sinh t, th mi phng ch Pht phm ti vng ng, la di chng sinh. Nhng li bc bch trn tht ht sc r rng, xin c gi lu v ni li cho nhiu ngi cng nghe, bo p n su ca Pht. 8. c Lc-t l mt ngi tiu phu khng bit ch, cn ngi Thn T l v thng ta thng t gio ngha, ng u 500 ngi; m v c g c Lc-t c kh nng thy tnh, cn ngi Thn T th khng? Nn bit rng, tt c php thng c ba i; ng v i ny m ni, c Lc-t hc hnh khng bng ngi Thn T, nhng nu nhn sut v i trc m ni th c Lc-t tng tu hnh bao nhiu kip cp B-tt a-thng, m ngi Thn T th s khng phi nh vy. Cho nn s hn km chnh yu gia hai ngi khng phi l i ny, m i trc. Trong i c nhng ngi khng hc hnh m thng minh, khng bun bn m giu c, khng tu hnh m c nh tu, khng t duy m c lnh ng; cho n ng Nhan Hi ngho kh li cht yu, ng o Chch(5) giu c li sng lu, u l do trng nhn t i trc; nhng g th nhn i ny, chnh l kt qu sn sinh t nhn i trc. Phm phn on l s, nu khng nhn n qu kh v v lai, thc qu l, trc th khng c m u, sau th khng c kt cc; c ci kiu th c n 8, 9 phn 10 l ni khng thng. iu cho thy, thuyt nhn qu ba i trong gio l nh Pht l mn l lun ph hp vi s tht nht.
177

(01) Hu Minh (?-?): Ngi h Trn, qu huyn B-dng, tnh Giang-ty, vn l chu ca vua Trn Tuyn (569-582), tng c ban tc T-phm tng qun. Ngi xut gia t thu nh, i vua ng Cao-tng (650-683) ngi n ni Hong-mai xin tham hc vi Ng-t Hong Nhn. Ban u khng t ng, sau nghe ngi Tu Nng c Ng-t truyn y bt v i v phng Nam, ngi lin dn vi trm ngi gp rt ui theo, c ginh li y bt. Chy ti ni i-d (mt trong Ng-lnh, nm ranh gii hai tnh Giang-ty v Qung-ng) th gp Lc-t Tu Nng, c T khai th, ngi lin liu ng bn tnh, bn th Lc-t lm thy, t i tn l o Minh, xin theo hu T ba nm, ri v ni Mng-sn Vin-chu (thuc tnh Giang-ty) m o trng xin dng thin php ca Lc-t. Nm sinh v nm tch ca ngi u khng r. (02) Tng Mn Tp Lc: l mt thin trong b sch Nhn Thin Nhn Mc, gm 6 quyn, do ngi Tr Chiu son vo i Tng, trong ghi li tt c nhng s kin quan trng, nhng k vn khai th, cng yu ca 5 tng phi thuc Thin tng Trung-quc. (03) Thn Hi (668-760): l mt trong nhng v t ln ca Lc-t Tu Nng. Ngi h Cao, qu huyn Tng-dng, tnh H-bc. Thu nh hc Nho, o, thng sut Ng Kinh, Lo Trang v cc sch s, nhng ri b ht, vo cha xin xut gia, c tng kinh in cng d dng nh c sch Nho Lo. Nm 13 tui, ngi n xin tham yt Lc-t Tu Nng, tr thnh ngi t nh tui nht, nhng c php ngang hng vi cc v ln tui khc. Khi Lc-t thng bo ngy gi nhp tch sp n, trong chng ai cng xc ng khc thng, ch c Thn Hi l bt ng, nn T ni: Th ra ch c Thn Hi, ngi nh nht m c ci tm vui bun bt ng Sau khi c Lc-t th tch (nm 713), ngi i tham phng bn phng. Nm 720, ngi phng sc vua, v tr tr cha Long-hng Nam-dng, xin dng thin php. Trong thi gian 20 nm sau khi Lc-t vin tch, dng thin To Kh c v nh chm lng; trong khi , dng thin Thn T th vn thnh hnh hai kinh Lc-dng v Trng-an. Thy th, vo nm 732, ngi n Lc-dng thit lp i hi V-gi, cc lc hin dng tng phong ca Lc-t, xc lp h thng thin Nam-tng Tu Nng l dng truyn tha chnh thng, phn r Nam Bc, n tim, lm cho dng thin Nam-tng t ngy cng ln mnh, t c a v vng vng phng Bc, cn dng thin Bc-tng th b suy yu dn. Trong thi gian An Lc Sn ni lon (755-757), ngi lp n trng gy qu ng h qun lnh triu nh. Sau khi dp yn gic lon, vua ng Tc-tng (756-762) thnh ngi nhp cung cng dng. Nh vua cng lp thin vin cha H-trch (trong kinh thnh Lc-dng), mi ngi tr tr gio ha chng. Ti y ngi tip tc pht dng thin phong ca Lc-t Tu Nng, sng lp tng H Trch, c ngi i gi l H Trch i s. Ngi th tch nm 760, th th 93 tui, thy hiu l Chn Tng i s. Nm 796, vua ng c-tng (780-805) triu tp cc thin s khp nc xc lp tng ch thin mn, v lp thin s Thn Hi lm v t th by ca Thin tng Trung-quc, nhng v tr y ca ngi khng c i sau tha nhn; rt cuc, Thin tng Trungquc ch c 6 v t m thi. Tng H Trch ca ngi ko di khong 150 nm th trm mt. (04) Php Hi: Tn h v tui tc ca ngi u khng r, ch bit ngi l ngi tnh Qung-ng, ln u gp t Tu Nng th hi ngay ngha tc tm tc Pht, T ch dy mt li th lin liu ng. T chuyn theo hu T ghi chp li tt c nhng li ging dy ca T. Kinh Php Bo n l mt trong cc tc phm thuc loi ny, v cng c coi l tc phm cng yu ca Thin tng Trung-quc. (05) o Chch: Tng truyn Chch l tn mt k trm lng danh thi vua Hong . Vo cui thi i Xun-thu, ng Liu H Hu (quan i phu nc L) c ngi em cng tn Chch, lm th lnh mt nhm 90 ngi, chuyn trm cp, hip dm, khin cc nc ch hu u khng yn n, nhn m ngi i gi ng ta l o Chch.
178
Bi 28
TNG THIN (phn 2)

IV. KIN TNH
iu trng yu ca Thin tng l s KIN TNH. Kin tnh tc l dt tuyt s suy ngh, trc tip thy r chn tm. Cc hnh gi c cn tnh nhy bn, trong khong st na su cn tip xc vi su trn, do mt nim tng ng vi tr tu, ct t dng nghip thc ang tri chy, tu gic bng sng, lin thy r t thn vn sn t tnh chn nh rng ln bin khp, nh sng linh diu thu sut, trn th ng vi ch Pht, di th bnh ng vi chng sinh. Sau khi thy tnh th i vi gio ngha, nhng danh t thng gi nh php thn1, php tnh2, chn nh3, nh lai tng4, php gii tnh5, pht tm6, chn , nit bn, tht tng7, tm n8, v.v thy u l hi. Bi vy, ch bng cch thng sut c TNG, th mi c th thng hiu c GIO.
V. SUT THNG BA I
Tng ny khng ch trng ngi thin, khng cn phi hc kinh gio, ch cn i sut c ba ca i th lin c th vo thng ch thm o. Ngi hc nu ngng hn ht mi phm tnh, chn cnh hin ra trc mt, t ng c bn a phong quang9 khng sinh khng dit, lin c gi l ph c ca i u tin, tc l s quan, hoc cng gi l ph bn tham10. Tt c t tng, khng lun l phi tri tt xu, th gian hay xut th gian, u coi l vng tm, khng nn c. Nu xa la tt c t tng, ly v tng lm tng, tc l tm Pht. Ngi hc sau khi thy tnh, nu thot li c cn trn nng s, bo tr tm Pht bn vng khng mt, tc l qua c ca i th nh, gi l trng quan. Ca i th nh tuy vt qua, gi s vn s cn b xao ng m c ngc nghch nh tng g, khng dm ty vn m ng s tip vt, vn khng phi l cnh gii l tng, m nht nh phi t n ch: nu ng dc ang hin trc mt, trong ch ngn qun st pht m vn c th vn dng t nhin, st na khng ri, mi l thng sut ca i cui cng, gi l lao quan.
VI. THAM THOI U
179
Ba ca i nh va thut trn, phi l bc c cn kh thng thng mi c th thnh tu c. iu quan yu ca ca i u tin l s khai ng; va ng tc th liu t, khng phi nh n cng hun11. Nhng n hai ca i gia v cui th vn phi nh vo sc tu tr. Hn na, ca i u l c bn ca hai ca i gia v cui, nu n m khng ph c th hai ca i sau cng nh b tay. Cho nn t xa n nay, cc hnh gi thin mn u khng tic tnh mng ch cu s khai ng, mc ch l ph ci ca i u tin; ca i ny b ph, tc th thy c t tnh. Trong thi i Ty-ng, cc hnh gi cn kh cn nhy bn, phn nhiu, ch sau mt ln ch im l liu ng ngay. V sau, tuy c nghe cng khng th khai ng, do mi c php tham thoi u; tc do thin s ni ra mt hai cu, m li ni khng c ngha g c, khin hnh gi tp trung tinh thn tham cu. Do tm lc c tp trung m khi sinh mi i nghi tnh(1), t sng n ti, nm thng cht chng, lc i lc ngi u khng ri, nng lnh cng khng ti. Cui cng, khi b dn nn n ch sn cng thy tn, tht khng c bin php no na, ht nhin my ng linh c, ch trong tch tc m trm ngn tp nim v tan, cnh gii chn tht hin by trc mt; lin th bit c mi phng ba i12 vn khng tng c s vic g. n lc ny mi thy c ci thn bt t, mi chng c ci th v sinh, trn th cng vi ch Pht ng hnh, di th cng vi hm linh13 chung; l tc dng ln lao ca php tham thoi u. Php tham thoi u c khi xng, phi ni l manh nha t bui vn p gia vua Lng V v t B t Ma; sau , nh c Lc-t hi thin s Hoi Nhng: Vt g th? Ti sao n?, v cu ngi hi cc t trc khi th tch: Ti c mt vt khng u khng ui, khng tn khng tui, khng lng khng mt, cc thy bit n chng?; cho n thin s M T ni vi Bng Un: i lc ng ung mt hi ht sch nc sng Ty-giang, ti s ni cho ng nghe.; v.v u l nhng cu ni m u cho php tham thoi u ny. V sau, n thi i thin s Qui Sn14 th tnh cch tham thoi u cng thm r rng, nh khi ngi bo s Tr Nhn(2): Nhng g thy hc ghi, nht lot khng ni ti! Th no l bn lai din mc ca thy khi cha m cha sinh ra thy? tc l thoi u; truyn ni cho n thin s i Tu Co15(3) mi c cc lc xng. Ban u, cc cu ni ca cc v thin s u khng ging nhau, nhng v sau th dn dn nht tr, nh trong khong hai triu i Nguyn, Minh, phn nhiu tham khn cu Vn php qui v mt, mt qui v u?, trong khong t nh Minh sang nh Thanh, phn nhiu ngi ta nim Pht, cho nn li i sang cu Ngi nim Pht l ai? u l nhng v d v php tham thoi u.
VII. RN LUYN TRONG NP SNG BNH THNG HNG NGY

180
Phng php thin ca tng ny, ch c dng tm n tm, khng lp vn t, cho nn khng c li ni, khng ging vi phng php thin ca gio ni16; hn na, v tng ch ca n l thy tnh thnh Pht, khng nh n cng hun, cho nn cng khng c 42 giai v(4) khc nhau; thm ch cng khng ch trng tnh ta. c Lc-t bo Tit Gin(5): o do tm ng, u phi do ngi!; cho nn ngi thy ngi ngi im lng, tng ly gy nh cho ng dy. t ca ngi l Hoi Nhng, tng bo thin s o Nht: Mi gch khng th thnh gng, th ta thin cng u c th thnh Pht! Do c th bit, thin php ca tng mn khng ch trng n thun vo lc tnh ta, m phi rn luyn ngay nhng s vic bnh thng, i ngi tip vt trong sinh hot hng ngy; tht ph hp vi ci cnh gii m Lo T tng ni: Ha vi nh sng, ng vi bi trn, m vn gi c s trong tro.17
CH THCH
01. L mt trong ba thn ca Pht. l chn thn, ci thn do php tnh lm thnh, cho nn gi l php thn; l ni y ch ca tt c mi cng c. 02. Bn th, ni s y ca cc php, l php tnh, cng l tn gi khc ca tht tng, chn nh, php gii, nit bn v.v; ni cc loi hu tnh th gi l pht tnh, ni cc loi v tnh th gi l php tnh. 03. Th tnh ca cc php l chn tht, khng h vng, gi l chn; nh thng, khng bin i, gi l nh; hp hai ngha chn tht v nh thng li, gi l chn nh, cng gi l t tnh thanh tnh tm, pht tnh, php thn, nh lai tng, tht tng, php gii, php tnh, vin thnh tht tnh. 04. Chn nh, nu trong phin no th thu nhip v cha gi tt c cng c trn qu a ca Nh Lai, gi l nh lai tng; nu ra khi phin no, gi l php thn. 05. Ngha ca t php gii ni r trong ch thch s 5, bi 10 trc; hp php gii v php tnh, gi l php gii tnh. 06. Lun n Ng Nhp o Yu Mn ni: Tm v tr l tm Pht. 07. Tc l tht tng chn nh. Xin xem li ch thch s 11, bi 15, sch Trung Cp Pht Hc Gio Bn. 08. Tm l tm Pht, n l n kh, hoc n nh. Thin tng khng lp vn t, khng y ngn ng, ch ly tm truyn tm, ly tm Pht n nh tm chng sinh, chng tng khng hai, cho nn gi l tm n. 09. Cng gi l bn lai din mc, l thin ng hnh dung thn phn v tm tnh ca chnh mnh. 10. Bn tham l ni s tham cu ca chnh mnh. 11. Hai ch cng hun l mn dng, cng nh ni cng phu, hay cng hiu. 12. Honh bin th cng l ni honh bin thp phng, trc cng tam gii (ngang th bao khp mi phng, dc th tri sut ba i) vy. 13. Xin xem li ch thch s 3, bi 19 trc. 181
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 14. i ng, thin s Qui Sn m-chu tn l Linh Hu, tham hc vi t Bch Trng, xt r tm php. Gp lc vua ng V-tng hy dit Pht php, ngi sng n lnh trong dn lng. u nin hiu i-trung, ngi tr v ni Qui-sn, hong php hn 40 nm th th tch, th th 83 tui. 15. i vua Tng Trit-tng, thin s i Tu thuc tng Knh Sn, 37 tui ng o, php tch rt thnh, thng 8 nm u nin hiu Long-hng th tch, th th 75 tui, c sch Ng Lc 80 quyn. 16. Thin tng ly tm truyn tm, khng lp gio php bng vn t, gi l gio ngoi; cn tt c li dy ca Pht, c chp bng vn t c th y chiu, u gi l gio ni. 17. Nguyn cu l: Ha vi nh sng kia, ng vi bi trn kia, trong tro h, ging nh cn.; c ngha l, tuy hp cng vi trn tc, m tnh trong tro thanh tnh vn gi c, khng mt. l hnh dung ci cnh gii qun hnh tng m kh hp vi o.
PH CH
(01) Nghi tnh: l tm trng nghi hoc, d d, khng quyt nh. Nghi l l tr suy xt nhng khng nhn r c l tht h, l trng thi tm l khng bit chc r rng, khng th xc quyt l phi hay quy. Khi c iu nghi ng, ngi ta thng c khuynh hng dng trit l phn tch vn , hoc qun st trc tip vn , mong thy r ci l l chn tht. Nh vy, c tnh ca nghi, khi u l nghi mt hin tng ngoi gii, ri dn dn chuyn hng vo ni gii, hnh thnh mt khi nghi tc l nghi tnh, lm iu kin d dng cho tr qun chiu trc tip pht sinh. Bi vy, Thin tng thng nhn mnh rng, ci nghi ln (i nghi) chnh l ci tuyt i cn thit cho s tham thin ng o. V nh c v s lm mt chic o c sa duy nht, tm khng thy, c nh mi trong lng, nim nim khng qun, ri li i tm, cho n khi no tm thy mi thi. Cho nn, nghi l iu ti quan trng ca hnh gi tp thin, c nghi mi c chng ng; v ci nghi c gi l nghi tnh, cng tc l chn nghi (ci nghi chnh ng). Khng c ci nghi tnh ny th s khng hi vng c ngy chng ng. (02) Tr Nhn (?-898): tc thin s Hng Nghim, i ng. Ngi ngi huyn ch-, tnh Snng, ban u xut gia vi thin s Bch Trng, sau theo tham hc vi thin s Qui Sn, khng khai ng, bn khc ly m t bit. Mt hm ang dy c trong ni, bng mt ming gch v vng vo bi trc, pht ra ting ng, ngi nghe m cht tnh, lin t ng ch o b ca thin s Qui Sn, bn k tha php h ca ngi Qui Sn, hong ha ni Hng-nghim, chng theo hc c hn ngn ngi, c ngi i xng hiu l Hng Nghim thin s; sau khi vin tch, c ban thy hiu l Tp ng i s. (03) i Tu Co: tc i Tu Tng Co (1089-1163), v thin s thuc phi Dng K, tng Lm T. Ngi h H, qu huyn Ninh-quc, tnh An-huy, 17 tui xut gia, 18 tui th gii c tc; ri i tham phng nhiu ni, cui cng, trong khong nin hiu Tuyn-ha (1119-1125), theo tu hc vi thin s Vin Ng (1063-1135, t i th ba ca phi Dng-k) ti ng-kinh (ph Khai-phong). Sau khi ng o, ngi c k tha php h ca thin s Vin Ng, ri c thin s ph chc cho tc phm Lm T Chnh Tng K, li c thin s cho ngi chung ta thuyt php, t m ni ting thin h, tng tc u qui ngng. Nm 1126, ngi c vua Tng Khm-tng (1126-1127) ban cho o ta, v c ban hiu l Pht Nht i s. Nm 1137, do li thnh cu ca quan tha tng, ngi n tr tr cha Nngnhn Knh-sn, i chn thin php, tng tc vn tp tu hc ng c. My nm sau, ngi b gian thn Tn Ci (1090-1155) hm hi, b tc ot o mo, ip, lu y n Hnh-dng (tnh H-nam). Trong i sng lu y, ngi vn cng vi mn gi np tu hc thng nht. Ngi ging dy, v cng mn su tp, tho lun cc cng n ca ch v tn tc xa, lm thnh b Chnh Php Nhn Tng gm 6 quyn. Nm 1156 ngi c n x, sang nm sau c mc li tng phc; ri hai nm sau na, ngi vng sc v tr ti Knh-sn nh c, tng tc li qui v tu hc nh trc, c ngi i xng l Knh
182
Gio Khoa Pht Hc - cp ba Sn Tng Co. T y ngi cc lc c xy, xin dng phng php cng n thin, c gi l thoi u thin (tc loi thin php chuyn kho st cng n, thoi u cu khai ng). Tng tc bn phng nghe o phong ca ngi, vn tp v y tham hc, s chng di ta thng ng n vi ngn ngi. Vua Tng Hiu-tng (1163-1189) ban hiu cho ngi l i Tu thin s, v xin qui y lm t ca ngi. Ma thu nm 1163 ngi nhum bnh nh, lin t tay vit t tu trnh vua, ri vit k li cho t; vit xong ngi t bt xung, an nhin th tch, th th 75 tui, thy hiu l Ph Gic thin s. (04) 42 giai v: tc 42 bc trong qu trnh tu tp ca hng B-tt, t thp ln cao gm c: 10 bc Tr, 10 bc Hnh, 10 bc Hi-hng, 10 bc a, bc ng-gic, v bc Diu-gic (tc Pht qu). (05) Tit Gin: l tn quan ni th trong cung n hong V Tc Thin (684-705), c vua sai i thnh Lc-t Tu Nng vo cung. Kinh Php Bo n chp: Ngy Thng-nguyn nm u nin hiu Thnlong, N hong V Tc Thin v vua sp k v l ng Trung-tng h chiu rng: Trm thnh hai ngi An i s v T i s vo trong cung cng dng. Mi khi mi vic rnh rang, trm hc gio l nht tha vi hai ngi. Hai ngi knh nhng ni rng, Nam phng c thin s Tu Nng, l ngi c T Hong Nhn mt trao y php, truyn cho tm n ca Pht. Hong thng nn thnh ngi vo cung m hi php. Nay trm sai ni th Tit Gin em chiu ny n cung thnh i s, xin i s t bi, nhanh chng n kinh
BI TP
1) Th no l thy tnh? 2) V sao ch c thu r Tng mi c th thng hiu Gio? 3) Cch qua sut ba ca i nh th no? 4) Th no l tham thoi u? Tc dng ln lao ca thoi u nh th no? 5) Ai l ngi cc lc xng php tham thoi u? 6) Ngi tham thin, trong khong hai triu Nguyn, Minh, phn nhiu h tham cu cu ni g? Trong khong hai triu Minh, Thanh, h tham cu cu ni g? 7) c Lc-t v thin s Hoi Nhng u phn i vic ngi thin; c cu ni g chng minh cho iu ?
183
Bi 29
trch yu ng lc ca Pht v ch T
TNG THIN (phn 3)
PHT THCH CA MU NI
C ng phm ch, hai tay cm hai cy hoa n dng ln Pht. Pht bo b xung. ng phm ch b cy hoa bn tay phi xung. Pht li bo b xung. ng phm ch bn b cy hoa bn tay tri xung. Pht li bo b xung. ng phm ch bch: C hai tay con by gi u trng khng, vy con b ci g xung? Pht dy: ng hy bung b c su trn bn ngoi, su cn bn trong, v su thc gia; n khi khng cn ch bung b, th ng bung b ci ch thn mng. Ngay khi nghe li dy y, ng phm ch lin chng ng php v sinh nhn. Ngi nim Pht hy xa la cc t tng. T tng khng sinh khi th tm khng phn bit, khng tn gi, khng chng ngi, khng mun, khng c, khng khi gic qun1. V sao vy? Ny thy X Li Pht! Theo ci mnh nim m khi ln cc t tng th u l t kin. Thy X Li Pht! Hy thng t ci khng s hu, khng gic khng qun, khng sinh khng dit, nh th mi gi l nim Pht. Bi v ch trong ci nim nh vy th mi khng tham khng chp, khng thun khng nghch, khng tn gi khng t tng. Ny thy X Li Pht! Khng t tng, khng ngn t, mi gi l nim Pht.2
T T O TN
T-t dy thin s Php Dung3 (1): Trm ngn php mn ng v ni tm, h sa diu c cng ti ni tm; ba mn gii nh tu v thn thng bin ha, tt c u t c y , khng h xa ri ci tm ca thy. Tt c phin no nghip chng xa nay vn trng vng, tt c nhn qu u nh mng o. Khng c ba ci thot ra, khng c b mong cu. Ngi v khng phi ngi, tnh tng u bnh ng. Con ng ln rng ri thnh thang, dt suy dt ngh, nu nay lnh ng c ci php nh th, khng c ch no khim khuyt, th cng vi Pht c khc g u! V li, cng khng c php no khc, thy ch cn cho tm c t ti, ng tu qun hnh, cng ng lng tm, ng khi tham sn,
184
ng m su lo, rng khng v ngi, mc tung honh. Khng lm lnh, khng lm c; i ng ngi nm, chm mt gp duyn, tt c u l diu dng ca Pht. Vui v khng lo, gi l Pht.
THIN S M T O NHT4
Ngi i cu php phi l ngi khng c g cu, ngoi tm khng c Pht no khc, ngoi Pht khng c tm no khc; khng lm thin, khng b c, khng nng ta c hai bn d sch, thng t tnh ti l khng, nim nim khng dnh mc, v khng g c t tnh. Cho nn ba ci ch tm, vn tng sum la ch in ni mt php. o khng cn phi tu, nhng ch nhim. Th no l nhim? Nu c tm sinh t, to tc cc no i n, gi l nhim. Nu mun th nhp thng vo o, th tm bnh thng chnh l o. Sao gi l tm bnh thng? Khng to tc, khng phi khng quy, khng gi khng b, khng on khng thng, khng phm khng thnh. Cho nn kinh dy: Khng phi hnh phm phu, khng phi hnh thnh hin, l hnh B-tt. Ch nh nay i ng ngi nm, ng c tip vt, tt c u l o. o tc l php gii, cho n h sa diu dng u khng ra ngoi php gii. Nu khng nh th th lm sao ni c l php mn tm a(2)? Lm sao ni c l ngn n v tn? Tt c php u l php tm, tt c tn u l tn tm; vn php u t tm sinh, tm l gc r ca vn php.
THIN S THCH U HI THIN5(3)

Php mn ca ti trc l do Pht trao truyn, bt lun l thin nh hay tinh tn, ch nhm t n tri kin Pht. Tc ni tm l Pht. Tm, Pht v chng sinh, b v phin no, tn gi tuy khc m th tnh ch l mt. Nn bit, tm linh ca chnh mnh, th th la c on v thng, tnh th khng d khng sch, trong sng trn y, phm thnh bnh ng, ch ng dng khng k phng s, xa ri c tm, , thc. Ba ci su ng ch do tm hin. Bng trng di nc, cnh tng trong gng, no c sinh dit! Nu bit c nh vy th khng c g l khng y . THIN S HONG B HI VN6
185
Ch c mt tm ny tc l Pht. Pht v chng sinh tht khng sai khc. Ngi i chp tng cu bn ngoi; cu th tr thnh mt, khin Pht tm Pht, em tm bt tm, d cng kip tn hnh, chc chn khng th c. Nhng ch cn dt nim, khng t l, th Pht lin hin tin. Phn nhiu ngi ta b cnh lm chng ngi tm, s lm chng ngi l; thng mun trn cnh yn tm, b s gi l, nhng khng bit rng tm mi lm chng ngi cnh, l mi lm chng ngi s. Nay ch cn tm trng khng th cnh cng t trng khng, l vng lng th s cng t vng lng; ch nn dng tm in o. Tt c cc php cho n su ng, u do tm to. Nay ch cn hc php v tm, dt bt cc duyn, ng khi vng tng phn bit, khng khi nim nhn ng, khng tham sn yu ght; ch cn tr tuyt cc vng tng nh th, bn tnh vn thanh tnh xa nay t hin by. mi l tu hnh o b . Nu khng hiu ngha y, khng bit tm mnh, th d c hc rng, tu hnh cn kh, n l cy mc o c, u ch l t hnh, tt c ch l thin ma ngoi o, cc v thn t thn nc; tu hnh nh th th c ch g! Nay ch cn trong tt c thi khc, trong mi lc i ng ngi nm, u hc php v tm, cng khng phn bit, cng khng nng da, cng khng dnh mc; trn ngy chn tm hin tin, ty thun vn php vn hnh, trng ging nh k ngy ng, ngi i u khng ai bit mnh, m cng chng cn phi bo ngi bit hay khng bit. Tm nh cc cng rn, khng c mt l h no, tt c php u khng th xuyn thng vo tm, t ti khng c g dnh mc. Nh th mi c cht t tng ng, chc thng c bin cng ba ci, gi l Pht ra i.
CH THCH
01. Xin xem li ch thch s 4, bi 21 trc. 02. Xin xem trong Pht Tng Kinh(4). 03. Thin s Php Dung h Vi, qu Nhun-chu, 19 tui ln ni Mao xung tc, sau li vo ni Nguu, tr ni mt cn thch tht, c gp T-t o Tn, khai t tm yu, c trao cho php mn n gio, bn thnh mt h phi ph, truyn tha vi i th dt. 04. Thin s o Nht Giang-ty, h M, tc gi l M T, xut gia cha La-hn, tu tp thin nh Hnh-sn, gp c t Hoi Nhng, t ng vic ln, c mt truyn tm n, ngi hc bn phng vn tp theo hc, vin tch nm 80 tui. 05. Thin s Thch u Hi Thin Nam-nhc, h Trn, qu Thy-chu, c php vi thin s Thanh Nguyn. Nm u nin hiu Thin-bo i ng, ngi n ngi cha pha Nam Hnh-sn, pha
186
Gio Khoa Pht Hc - cp ba ng ngi cha c mt tng ging nh ci nh, bn kt am , ng thi t hiu cho ngi l Thch u ha thng. 06. S qu Phc-kin, xut gia ni Hong-b, sau n tham hc vi t Bch Trng m c ng o, v cha i-an Hng-chu, php tch rt thnh. Ngi tch, c thy hiu l T thin s. 07. Ty vt ty s, thun theo s vn ng t nhin ca cc php, khng thm vo s to tc ca con ngi, gi l nhm vn. ng ng l tu chiu phn minh, ni l tm khng ri lon. Hnh gi tuy trn ngy tip ngi x vic m chn tm vn lun hin ti, khng tri chy i di theo ngoi cnh, gi l nhm vn ng ng, hay ng ng nhm vn.
PH CH
(01) Php Dung (594-657): l v thin s i ng, khai t ca tng Ngu u, ngi i xng l Ngu u Php Dung. Ngi h Vi, qu Nhun-chu (huyn Trn-giang, tnh Giang-t), 19 tui bc thng kinh s, tnh c c xem kinh Bt Nh, bn knh tin Pht php; lin vo ni Mao xin xut gia vi php s Qu. Tri 20 nm tinh cn tu tp khng gii i, c th nhp php mn i diu. Nm 643 ngi lp ring thin tht ni Ngu-u, chuyn tu thin qun, hc l cc ni qui t theo hc c n hn trm ngi. T o Tn nghe ting, thn hnh n ni trao cho php mn n gio tng c t Tng Xn truyn cho. T , ni ny tr thnh trung tm ca mt php h Thin tng, gi l tng Ngu-u, truyn tha c su i th suy vi. Ngi th tch nm 657, th th 64 tui. (02) Tm a: Thut ng ny c 3 ngha: 1) Tm a tc l GII, l t c dng trong kinh Phm Vng. Gii ly Tm lm gc, ging nh th gian ly i a lm ch nng ta cn bn; cho nn gii c gi l tm a. 2) Hng B-tt cn c ni Tm m tu hnh, ging nh mi cy c u mc ln t t, nhn loi v ng vt u sng trn t; cho nn 50 giai v tu hnh ca B-tt (gm trong 5 cp Thp-tn, Thp-tr, Thp-hnh, Thp-hi-hng v Thp-a) c gi l tm a. 3) Thin tng Trung-quc gi o b do t t Ma truyn dy l TM A. T tm a c ni ti trong bi hc trn y l mang ngha th ba ny. (03) Thch u Hi Thin (700-790): cng gi l i s V T. Ngi h Trn, qu huyn Cao-yu, tnh Qung-ng, bm sinh thng minh. Dn lng v s qu thn, thng git tru nu ru cng t. Ngi thy vic y rt l t hi, bn ph hy miu th qu thn. Ngi knh l Lc-t Tu Nng v thin s Thanh Nguyn Hnh T lm thy, sau c Thanh Nguyn Hnh T n kh. Nm 742 ngi vo ni Hnh-sn, kt am trn mt tng ln, chuyn tu thin qun, hin dng tng phong, ngi i xng l Thch u ha thng. Thi by gi, vng Giang-ty th ngi M T c coi l ch yu, cn vng H-nam th ngi Thch u c coi l ch yu; ngi hc bn phng u qui t v hai o trng ca hai v thin s ny. Ngi tch lc c 91 tui i. (04) Pht Tng Kinh: y l mt dch phm ca php s Cu Ma La Thp i Diu-Tn, gm 3 quyn, c thu vo tp 15, Tng i Chnh, l loi kinh in c ni dung thuc v lut i tha; c chia lm 10 phm, nh: Ch php tht tng, Nim Pht, Nim php, Nim tng, Tnh gii, Liu gii, v.v... Yu ch kinh ny nhn mnh rng, nu khng th hi c tht tng cc php, khng hiu r l bt sinh bt dit, th tuy c th 250 gii cng ng nh ph gii; li ch trng xa la mi h lun phn bit, mi xng ng gi l tr gii.
187
BI TP
1) Pht bo ng phm ch hy bung b nhng g? 2) Pht dy tn gi X Li Pht ci g l t kin? Thng t php g th gi l nim Pht? 3) T-t ni nhng li g vi thin s Php Dung? 4) Ngi M T khai th nh th no v nhim v tm bnh thng? 5) C theo ci thy ca thin s Hong B th nh th no mi c cht t tng ng? Nh th no gi l Pht ra i? 6) Hy gii thch thut ng nhm vn ng ng.
188
Bi 30
TNG TNH (phn 1)

I. NGUYN DO C TN TNG TNH
Tnh l ci thanh tnh. Th gii ca chng ta y kh au d bn, phin no su nng, gi l u . Quc ca ch Pht th trang nghim an lc, xa la mi phin no, gi l tnh . ni u ny, tu tp mt loi php mn, trong tng lai c th vng sinh v tnh nc Pht, gi l tu php mn Tnh ; tng mn xng tu tp php mn ny, c gi l tng TNH . Li na, ti v nhn dn nc Pht u ha sinh t hoa sen, khng c cha m, cho nn cng gi l Lin tng. Nc Pht trong mi phng u l tnh (1). Nu tu php mn Tnh th bt c nc Pht no cng c vng sinh v. Nhng cch ngoi chng ta mi vn c Pht 1 v phng Ty, c nc Pht tn l Cc-lc; c Pht y hiu l A Di , khi cha thnh Pht, Ngi tng pht 48 li nguyn(2), trong c li nguyn rng, h ai xng nim danh hiu Ngi, th Ngi s tip dn vng sinh. i sau, ngi tu tr php mn Tnh , nhn li nguyn ln lao, m php mn tr danh2 li d thc hnh, v li, nc Cc-lc rng ri trang nghim bc nht trong cc Pht , cho nn nhiu ngi pht nguyn sinh v nc , v ly vic xng nim danh hiu Pht A Di lm i biu cho php mn Tnh . l nguyn do c t lu.
II. L DO CHUYN TU MT PHT

Kinh lun m tng ny y c, gm c ba Kinh mt Lun. Ba kinh l Kinh V Lng Th, Kinh Qun V Lng Th v Kinh A Di ; mt lun l Lun Vng Sinh3. Ba kinh mt lun ny u gii thiu hnh nguyn ca c Pht A Di cng cnh gii trang nghim ca nc Cc-lc, nhm khuyn ha khp ngi tu hnh nn pht tm hng v . trong cc kinh, tuy c Thch Tn cng tng ni ti cc ci tnh cc phng khc, nhng ring i vi th gii Cc-lc v c Pht A Di th Ngi ni tht tng tn. ca Ngi hin nhin l mun cho ngi i sau em ht ch
189
tp trung vo ch mt quc , tm lc khi b phn tn; v nu tm lc b phn tn, th d l mt quc cng khng th thnh tu c. Trong Kinh Pht Thuyt Qun nh, c Pht ni, cc ci tnh trong mi phng u c th vng sinh, c B-tt Ph Qung bch Pht: l cc ci tnh trong mi phng u c th vng sinh, v c g trong kinh li c bit tn thn quc ca c Pht A Dia nhiu nht? Pht dy: Ph Qung! ng khng hiu Nh Lai. Phn nhiu ngi th gii Ta-b tnh tnh tham lam d bn; ngi tin v hng v nc Pht rt t. Tm ri lon th khng c Pht no ht. Nay mun cho chng sinh th hng v mt ci, nn Nh Lai tn thn ring mt Pht vy. l duyn c chuyn ni mt tnh v chuyn tu mt tnh vy. Hn na, nc Cc-lc rng ln nh h khng, khin cho khp c chng sinh bt c mt phng no, d sinh ht v cng vn thy rng ri, m tt c vt dng cung cp cng khng s b thiu thn.
III. KHP BA CN, NHIP C LI N

Php Thin ch ni cho ngi thng cn, cn trung cn v h cn th r rng l khng th lnh hi c. Php mn Nim Pht th sut c thng h u thch hp. Ngi li cn thng tr, hc rng bit nhiu, i vi gio l trong Ba Tng u c th c v hiu r, nhng cng khng th vt ngoi phm vi ca n. Ngi tm thng km ci, ngoi v con cm o ra th ci g cng chng hiu bit, th m i vi php mn ny cng c th thnh tu c. Th mi bit, nguyn lc ca c Pht A Di tht khng th ngh bn. Nu t lc m cn gm thm tha lc4, th l phng php hu hiu bc nht. Ngy xa c Thch Tn tng khuyn ph vng Ngi thc hnh php nim Pht tam mui. Nh cng c m nh vua c c cnh gii thm diu v lng, khng th ngh bn, l vua trong tt c php tam mui. Cho nn mi thy, trong php Nim Pht c bao hm diu l su xa, ngi tm thng khng th bit c. Ngi khai th php mn nim Pht tu Tnh tuy l c Pht Thch Ca5, nhng cc c B-tt i Th Ch6, Ph Hin7, Thin Ti8, Long Th9, M Minh10, Th Thn11 v.v... cng u l nhng ngi tng thc hnh, dt dn. Sau khi nn gio l y truyn sang ng-, ngi tu hnh tng tc tri qua cc i, pht nguyn nim Pht cu sinh Tnh-, ni no cng c, ng o khng c cch g m bit c; cho nn tc ng c cu: Nh nh Di , ca ca Qun m. Nh th thy, Nim Pht tht l php mn kh c bc nht, c ba hng cn tnh, thu nhip c ngi li cn ln n cn12. Ngi hc khng nn v n d thc hnh m em tm coi thng!
190
IV. CH T TNG TNH Tng ny ch trng vic nim Pht cu vng sinh v Pht thanh tnh. Phng php ca n bnh d ngay thng, gi s khng c s truyn tha, mi ngi u c th thc hnh c; cho nn khng c iu gi l trao truyn v th nhn, cng khng c ci g gi l h thng. Ch l ngi sau v knh ngng cc bc tin hin, bn trong nhng v cao tng xa, chn ra nhng v c hnh lng danh, chuyn hong dng php mn Tnh , c 13 v, tn lm 13 v t ca Lin tng, k ra nh sau: S-t Tu Vin13 L-sn, i Tn; Nh-t Thin o14 Trng-an, i ng; Tam-t Tha Vin15(3) Nam-nhc, i ng; T-t Php Chiu16 Ng-i, i ng; Ng-t Thiu Khang17(4) Tn-nh, i ng; Lc-t Din Th18(5) Hng-chu, i Tng; Tht-t Tnh Thng19(6) Hng-chu, i Tng; Bt-t Chu Hong20(7) Hng-chu, i Minh; Cu-t Tr Hc21(8) Linh-phong, i Thanh; Thp-t Hnh Sch22(9) Ngu-sn, i Thanh; Thp-nht-t Tht Hin23(10) Hng-chu, i Thanh; Thpnh-t T Tnh24(11) Hng-loa, i Thanh; Thp-tam-t Thnh Lng25(12) Tchu, i Dn-quc. chng qua l tm nu nhng v vt tri ln trn ht thy lm khun mu cho ngi hc i sau; k tht trn ni hay trong rng, trc ca hay trong gc nh, s ngi tu tp php mn Tnh mt cch tinh tn, nhiu khng th tnh s c!
CH THCH
01. Mi mt ba ngn i thin th gii l ci ha ca mt c Pht, gi l mt Pht . Xin xem li bi hc 29, sch S Cp Pht Hc Gio Bn. 02. Chp tr danh hiu, gi tt l tr danh, tc l tng nim danh hiu Pht. 03. B-tt Th Thn trc tc Vng Sinh Tnh Lun, cng gi l V Lng Th Kinh u B X Nguyn Sinh K, ni dung phn nhiu ni v cnh gii trang nghim v y cng c ca nc Cc-lc. 04. Tu tp ba php hc v lu gii nh tu cho n nim Pht, qun tng v.v..., thuc v t lc. Nguyn lc gia b ca Pht A Di thuc v tha lc. Php mn Tnh gm c t lc v tha lc, li l php mn d thc hnh; khng ging nh php mn khc ch c t lc, l php mn kh thc hnh. 05. c Thch Tn ni kinh A Dia , khuyn chp tr danh hiu, thuc v loi kinh khng hi m t ni, cho nn ni l php mn do c Thch Tn khai th. 06. php hi Lng Nghim, B-tt i Th Ch t thut rng, ngi do tm nim Pht m chng nhp cnh gii v sinh nhn; nay th gii ny, ngi gip nhng ngi nim Pht c v ci Tnh-.
191
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 07 v 08. Trong kinh Hoa Nghim, c B-tt Ph Hin v Thin Ti ng t m ni 10 hnh nguyn ln, khin cho Thin Ti v khp c hi chng trong th gii Hoa-tng u hi hng vng sinh v th gii Cc-lc. Ngi ni k rng: Nguyn ti gi pht lm chung, tr sch tt c cc chng ngi, mt thy c Pht A Di , lin c vng sinh nc Cc-lc. 09. B-tt Long Th, trong tc phm Thp Tr T B Sa Lun, c ni php mn Nim Pht cu vng sinh Tnh- thuc v con ng d i; cn y theo kinh gio m on tr phin no chng nhp chn nh, thuc v con ng kh i. 10. B-tt M Minh trc tc i Tha Khi Tn Lun, phn cui ni rng, chuyn nim Pht l phng tin rt tt; li c bit gii thiu th gii Cc-lc khuyn mi ngi hi hng cn lnh cu vng sinh v . 11. B-tt Th Thn vit Vng Sinh Lun, ni nhiu v cng c trang nghim ca nc Cc-lc; ngay bi k m u c cu Nguyn sinh v nc An-lc. 12. Php mn Tnh , mi ngi thuc ba cn tnh thng trung h, hay c hai cn tnh li v n, u c th tu tp thnh tu, cho nn ni l khp ba cn, nhip c li n. 13. i ng-Tn, i s Tu Vin L-sn l ngi u tin xng php mn Nim Pht cu vng sinh v tnh Cc-lc; v cng l ngi khai sng Lin X. 14. i ng, ha thng Thin o cha Quang-minh, dc lc tu tr php mn Tnh , s gii 3 quyn kinh thuc v Tnh , chp hn mi vn quyn kinh A Di . Ngi nim mt ting Pht lin c mt lung nh sng t ming bay ra. Trc tc ca ngi c Qun Kinh S, Vng Sinh L Tn, Php S Tn, Qun Nim Php Mn, Bt Chu Tn. 15. i s Tha Vin c c ln, dc ch tu Tnh , tng tr ti Hnh-sn, lp Bt o trng hong ha, s ngi qui t v tu tp vi ngi k c hng vn. Ngi tch nm 91 tui. 16. i s Php Chiu, nm th ba nin hiu i-lch i ng, dng chn tr ti cha Linh-phong Hnh-chu, nm sau m nm php hi Nim Pht, qui nh php thc; sau sang ni Ng-i xy cha Trc-lm, c vua ng i-tng tn lm quc s. 17. i s Thiu Khang quyt tm chuyn tu Nim Pht, tng m o trng Nim Pht Mc-chu, ra ch pht tin cho nhng tr em no chu theo ngi nim Pht. Nm 21 nin hiu Trinh-nguyn ngi vin tch. 18. Thin s Tr Gic, tn Din Th, cha Vnh-minh trn ni Tu-nht thuc a phn Hng-chu, vn l v thin s i th ba ca tng Php Nhn thuc Thin tng, nhng i vi php mn Nim Pht ca tng Tnh cng tu tr rt tinh tn, mi ngy nim n vi vn Pht hiu. Ngi son bn iu yu ch nhm xng ch trng Thin Tnh song tu. Trc tc ca ngi c cc b Tng Cnh Lc gm 100 quyn, Vn Thin ng Qui Tp gm 6 quyn. Nm th 8 nin hiu Khai-bo i vua Tng Thi-t, ngi vin tch, th th 72 tui. 19. Trong khong nin hiu Thun-ha i Tng, ngi Tnh Thng tr ti cha Nam-chiu, lp Tnh Hnh X hng dn nim Pht, s ngi theo v tu tr c 1.000 v t kheo v 120 c s. Nm th 4 nin hiu Thin-hi ngi th tch, th th 62 tui. 20. i Minh, ngi Chu Hong tr ti cha Vn-th Hng-chu, cho nn cng gi l Vn Th i s, ch trng dung hp hai tng Thin v Tnh. Ngi ly l l ca Thin s gii kinh A Di . Ngi cng rt tinh nghim gii lut, tng trc tc Sa Di Yu Lc, C Gii Tin Mng, Phm Vng Kinh S v.v... Nm 43 nin hiu Vn-lch ngi vin tch, th th 81 tui, tng lp 50. 21. Ngi Tr Hc t l Ngu ch, t hiu l Bt Bt o nhn. Ngi ban u hc Nho, vit my mi thin Tch Pht Lun bi xch Pht gio. Nm 17 tui, nhn c c trc tc ca i s Lin Tr, bn em my mi thin lun y t b ht. Sau th xut gia, vo Knh-sn tham thin, thng hiu c hai
192
Gio Khoa Pht Hc - cp ba mn tnh tng, hnh tr gii lut, tu Tnh , son Tnh Thp Yu, Nguyn Vn, v Cu Sinh Tnh K. Ngi vin tch nm 57 tui. 22. i s Hnh Sch hiu l Trit Lu, sng vo i vua Khang Hi, nh Thanh. Ngi tr ti cha Phnhn ni Ngu-sn, huyn Thng-thc, chuyn tu Tnh ; trc tc c Tnh Cnh Ng, Khuyn Pht Chn Tn. 23. Ngi Tht Hin hy l Tnh Am, t l T T, nhn tham khn cu Ngi nim Pht l ai? m t ng. V sau ngi tr ti cha Phm-thin-ging, chuyn tu Tnh , trng k nim Pht, hng ngy nim Pht hiu n mi vn bin. Ngi th tch nm 74 tui, c tc phm Tc Vng Sinh Truyn lu hnh i. 24. Ngi T Tnh t l Trit Ng, hiu l Mng ng, sng vo i vua Cn Long, nh Thanh. Ban u ngi tu Thin, sau tu Tnh , o phong truyn xa, tng tc qui hng tu hc ng c. Ngi vin tch nm th 15 nin hiu Gia-khnh, th th 70 tui. 25. Ngi Thnh Lng t l n Quang, hiu l Thng Tm Qu Tng, bc thng Kinh Tng, dc lc hnh tr v xin dng php mn Nim Pht. Cc v t su tp cc bi vn ca ngi, in thnh sch n Quang Php S Vn Sao, lu hnh i. Ngi sinh vo nm th 11 nin hiu Hm-phong nh Thanh, vin tch vo nm Dn-quc 29, th th 80 tui, tng lp 60 nm.
PH CH
(01) Tnh : Tnh l ci nc trong sch, l t dng ch chung cho tt c cc Pht , hoc cc x s khng c kh au, khng c phin no, hon ton an vui thanh tnh. Th gii Cc-lc ca c Pht A Di l mt trong cc ci tnh y, nhng t khi php mn Nim Pht cu vng sinh Cc-lc c thnh hnh Trung-quc, tr thnh mt trong cc tng phi ln ca Pht gio Trung-quc, th t ny c quen dng nh mt tn ring, ci Cc-lc c gi l ci Tnh-; php mn Nim Pht cu vng sinh v Cc-lc c gi l php mn Tnh ; v tng phi ca gii chuyn tu php mn Nim Pht y cng c gi l tng Tnh . (02) 48 li nguyn ca c Pht A Di : tc l 48 li th nguyn ca c Pht A Di c pht ra t khi Ngi cn tu tp hnh B-tt. Trong cc kinh c ni dung lin quan n cc li nguyn ny, s ghi chp khng ging nhau, nh Bnh ng Gic Kinh (Chi Lu Ca Sm dch vo i Hu-Hn) v i A Di Kinh (Chi Khim dch vo i Ng), k ra c 24 li nguyn; cc kinh V Lng Th (Khng Tng Khi dch vo i To-Ngy), Bi Hoa (m V Sm dch vo i Bc-Lng), i Bo Tch (B Lu Ch i ng v nhiu v khc dch) v.v... k ra c 48 li nguyn; ngoi ra cn mt vi kinh khc, hoc ni c 36 nguyn, hoc 46 nguyn, hoc 49 nguyn; trong s , hai bn kinh V Lng Th (Khng Tng Khi dch) v i Bo Tch so ra nht tr v hon chnh nht. Nay xin theo kinh i Bo Tch, lc k 48 li nguyn ca t kheo Php Tng (tin thn ca c Pht A Di hi cn tu hnh Btt) nh sau: 1) Quc ca Ngi tuyt khng c ba dng d (a-ngc, Ng-qu v Sc-sinh); 2) Chng sinh (tri ngi) nc Ngi sau khi mng chung s vnh vin khng sinh v ba ng d; 3) Thn th ca tt c chng sinh trong nc Ngi u c sc vng; 4) Tt c chng sinh trong nc Ngi u bnh ng, khng c xu p khc nhau; 5) Tt c chng sinh trong nc Ngi u c tc mng thng, bit r nhn duyn qu kh; 6) Tt c chng sinh trong nc Ngi u c thin nhn thng, thy sut v lng Pht trong mi phng khng b chng ngi; 7) Tt c chng sinh trong nc Ngi u c thin nh thng, nghe c php m ca ch Pht khp mi phng; 8) Tt c chng sinh trong nc Ngi u c tha tm thng, bit c tm nim ca khp c chng sinh; 9) Tt c chng sinh trong nc Ngi u c thn tc thng, trong mt st na c th i n khp cc Pht trong mi phng; 10) Tt c chng sinh trong nc Ngi u khng cn khi nim tham i i vi thn th; 11) Tt c chng sinh trong nc Ngi u thng xuyn sng trong chnh nh, cho n khi dit ; 12) nh sng 193
Gio Khoa Pht Hc - cp ba ca Ngi sng soi v lng, chiu khp mi phng Pht khng b chng ngi; 13) Th mng ca ngi di lu v lng, lm li ch cho chng sinh v tn; 14) Chng Thanh-vn trong nc Ngi nhiu v lng v s; 15) Th mng ca chng sinh trong nc Ngi, ngoi tr nguyn lc ring, u di lu khng c hn lng; 16) Tt c chng sinh trong nc Ngi u khng nghe mt li bt thin; 17) Nguyn ch Pht khp mi phng u xng tn danh hiu (A Di ) ca Ngi; 18) Nguyn tt c chng sinh trong mi phng, nu ht lng tin tng, mun vng sinh v nc Ngi, ch thnh nim danh hiu Ngi 10 nim, u c Ngi tip dn v; y l li nguyn trng yu nht trong 48 li nguyn ca Ngi; 19) Chng sinh trong mi phng pht tm b , tu cc cng c, thnh tm pht nguyn vng sinh v nc Ngi, n pht lm chung, Ngi cng thnh chng s hin ngay trc mt tip dn; 20) Chng sinh trong mi phng nghe danh hiu ca Ngi, ngh nh n nc Ngi, ch thnh em mi cng c hi hng mun sinh v nc Ngi, chc chn s c toi nguyn; 21) Tt c chng sinh trong nc Ngi u y 32 tng tt; 22) Ch v B-tt cc quc khc, sau khi sinh v nc Ngi, ngoi tr c bn nguyn gio ha ring, tt c u t n a v nht sinh b x; 23) Ch B-tt trong nc Ngi u nng Pht lc, ch trong khong ba n c th n cng dng ch Pht cc Pht trong khp mi phng; 24) Ch B-tt trong nc Ngi, trong khi cng dng ch Pht, mun c bao nhiu vt phm cng dng cng u c y nh ; 25) Ch B-tt trong nc Ngi u c kh nng din ni nht thit tr; 26) Ch B-tt trong nc Ngi u c thn cng chc nh kim cng, mnh m nh thn Na La Din; 27) Tt c chng sinh v vn vt trong nc Ngi u nghim tnh vi diu, hnh sc c th, d ngi c thin nhn thng cng khng bit r rng danh s; 28) Ch B-tt cho n nhng ngi ch c cht t cng c trong nc Ngi u c kh nng thy bit s cao rng v sc sng v lng ca cy o trng; 29) Ch B-tt trong nc Ngi u th tr phng tng kinh php m c tr tu bin ti; 30) Ch B-tt trong nc Ngi u c tr tu bin ti v hn lng; 31) t trong nc Ngi trong sch nh gng, c th soi thy cc Pht mi phng; 32) Vn vt trong nc Ngi u do v lng chu bu v trm ngn th hng vi diu lm thnh, khin cho ngi nghe mi hng u tu Pht hnh; 33) nh sng ca Ngi chiu soi khp cc th gii trong mi phng, cc chng sinh chm c nh sng y u cm thy thn tm nh nhng. 34) Chng sinh khp th gii mi phng nghe c danh hiu Ngi u chng c v sinh php nhn v cc php mn tng tr su xa; 35) Nhng ngi n trong mi phng th gii, nghe c danh hiu Ngi lin pht tm b , th sau khi mng chung s khng tr li th thn n na; 36) Ch B-tt mi phng th gii, nghe c danh hiu Ngi, sau khi mng chung s lun tu phm hnh cho n khi thnh Pht; 37) Hng tri ngi trong khp mi phng th gii, khi nghe danh hiu Ngi lin vui mng tin tng, knh l v tu tp hnh B-tt, th s c tt c tri ngi u knh trng; 38) Tt c chng sinh trong nc Ngi, mun c y phc th lin c nh ; 39) Tt c chng sinh trong nc Ngi u hng c nim vui ging nh cc v t kheo hon ton dt tr ht lu hoc; 40) Ch B-tt trong nc Ngi, nu mun thy v lng Pht nghim tnh trong khp mi phng, c nhn vo cy bu th lin thy r rng nh thy mt mnh trong gng; 41) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, khi nghe c danh hiu Ngi th c cc cn y , khng b khim khuyt, cho n khi thnh Pht; 42) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, khi nghe c danh hiu Ngi lin c an tr ni nh thanh tnh gii thot, trong khong mt nim c th cng dng v lng ch Pht m khng b mt chnh nh; 43) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, khi nghe danh hiu Ngi, sau khi mng chung s c sinh vo gia nh tn qu; 44) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, nghe c danh hiu Ngi, lin hoan h tu hnh B-tt, ci gc cng c y ; 45) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, nghe c danh hiu Ngi lin c an tr trong nh ph ng (thng thy ch Pht ng hin tin), cho n khi thnh Pht; 46) Ch B-tt trong nc Ngi u ty ch nguyn m nghe php mt cch t ti; 47) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, nghe danh hiu Ngi lin tin n bc bt thi chuyn; 48) Ch B-tt cc quc trong cc phng khc, nghe danh hiu Ngi lin chng c nht, nh v tam php nhn, v cc php bt thi chuyn. (03) Tha Vin (712-802): Ngi h T, qu huyn Qung-hn, tnh T-xuyn. Lc u ngi c tr trong mt tp lu tranh Hnh-sn, gi l i Di-, chuyn tu Nim Pht, khi c n tha ca ngi th ngi n, khng c th n bn, hnh vc kh gy, lng cng tiu ty. Lu dn c vang xa, ngi ta qui
194
Gio Khoa Pht Hc - cp ba t v theo tu hc vi ngi, ng n hng vn. Quc s Php Chiu (?-?) di triu vua ng i-tng (762-779) chnh l mn nhn ca ngi. Vua i-tng cng thng n knh l ngi, tng ban danh hiu cho o trng ca ngi l Bt-chu o trng, v mt tm bin tn cha l Di T. Nm 802 ngi th tch, th th 91 tui. (04) Thiu Khang (?-805): Ngi h Chu, ni Tin-, tnh Trit-giang, nm sinh nm tch u khng r. Ngi xut gia lc mi ln 7 tui, 15 tui th i gii ti cha Gia-tng Vit-chu, hc rng kinh lun. V sau ngi n cha Bch-m Lc-dng, nhn c c bi vn Ty Phng Ha o ca i s Thin o (613-681), bn quyt tm chuyn tu Nim Pht. Ngi em s tin kht thc c, bo cc tr con, c nim mt cu A Di Pht th cho mt tin. Mt nm sau, tt c s con trai con gi y, h trng thy ngi th lin nim A Di Pht. V sau ngi n ni -long Mc-chu m o trng Tnh , qui t chng chuyn nim Pht. C mt cu nim Pht, mt c Pht xut ra t ming ngi, nim 10 cu th xut ra 10 c Pht; ngi ng thi gi ngi l hu thn ca i s Thin o. Nm 805 ngi th tch. (05) Din Th: tc i s Vnh Minh (xin xem li ch thch s 12, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I). (06) Tnh Thng (959-1020): Ngi h Nhan, t l To Vi, qu huyn Tin-ng, tnh Trit-giang, 7 tui xut gia, 17 tui th i gii, gii hnh nghim cn. V sau ngi n tr ti cha Chiu-khnh Ty-h, Hng-chu. V ngng m o phong ca Bch Lin X L-sn ngy xa, ngi lp Bch Lin X ngay bn b Ty-h, chuyn tu tnh nghip. Sau , ngi li theo ch ca phm Tnh Hnh trong kinh Hoa Nghim m i tn Bch Lin X thnh Tnh Hnh X, s x vin tng tc hn ngn ngi, lm sng li ci khng kh tu nim hng thnh ca Bch Lin X L-sn ngy xa. Nm 1020 ngi th tch, th th 62 tui. (07) Chu Hong: tc i s Lin Tr (xin xem li ph ch s 2, bi 10, sch GKPH I). (08) Tr Hc: tc i s Ngu ch (xin xem li ch thch s 21, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I). (09) Hnh Sch: tc i s Trit Lu (xin xem li ch thch s 22, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I). (10) Tht Hin: tc i s Tnh Am (xin xem li ch thch s 23, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I). (11) T Tnh: tc i s Mng ng (xin xem li ch thch s 24, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I). (12) Thnh Lng: tc i s n Quang (xin xem li ch thch s 25, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I).
BI TP
1) U v tnh khc nhau ch no? Nhn dn nc Pht sinh ra bng cch no? 2) Tng Tnh y c vo ba Kinh v mt Lun no?
195
3) Tnh trong mi phng u c th vng sinh, vy m v sao trong kinh ch ring tn thn nhiu v quc ca c Pht A Di D? 4) C theo lun Thp Tr T B Sa ni, th php mn no thuc v con ng d i? Php mn no thuc v con ng kh i? 5) V sao bit c rng: t lc gm c tha lc l phng php hu hiu bc nht? V, nim Pht l php mn kh c bc nht? 6) 13 v t s ca tng Tnh l nhng v no?
196
1. Kin tnh(1) ng nhin l iu rt tt, ni vn tt nh sau: 1) L l thng sut, xem kinh hiu ngha, khng ch no b ngn lp; 2) T bit mnh l Pht, khng cht lng nghi, do , i vi qu v gic ng cao tt, tm khng thi chuyn; 3) Cha tri qua ba a tng k kip m th nhp php thn; 4) Tm tr cao rng, mi phng khng chng ngi; 5) Thuyt php l lun bit nm ly ch cn bn, t xut hin khng cng; 6) Tm a rng sut, linh quang sng r, khng b nhim bi cc c nghip; 7) Tt c vng tng in o t v th n nay u b qut sch; 8) Ngi cn tnh nhm l lin chng qu ngay, khng i thi gian tu tr; 9) Vt khi a v phm phu, nhp vo dng hin thnh; 10) Mt cch t nhin khng qui ngng qu thn, li c kh nng hng phc t ma ngoi o; 11) D cha chng qu cng vt khi a v tri ngi v Nh-tha; 12) c gi l c o, c chnh kin, thnh bc thin tri thc; 13) T y bt c tu tp php mn g cng tng ng vi th tnh, hiu qu so vi trc hn gp mi ln. Ch k diu ca s kin tnh ni khng cng tn, trn y chng qua nu nhng c quan trng m thi. 2. Tc dng ca php tham thoi u(2) khng trong cu thoi u. Nu ng nhn cho rng, c diu ngha trong cu thoi u, l mt sai lm v cng to ln! Ci ct yu ca php tham thoi u l lc con ng t duy n ch tn cng, khng i thng sut c na, vng tm cht ht, tc dng phn bit ca thc hon ton nh ch, ht nhin mt nim sng t, chiu ri n ci ch xa nay vng lng, khng c ngi tham cng khng c cu thoi u; l lc i s vin thnh! trong , nu c mt my may suy ngh, lng tnh, tc th i vo con ng sai lm; mun vn ln xin ngi hc lu ! Nu khng th t ng c th thi, c chuyn tm nim Pht cu vng sinh Tnh-; chu chm vi mi nm, n khi din kin c Pht A Di cng chc chn c khai ng, h tt c phi nht nh lc y! 3. Ph bn tham(3) ch cn ng l c, khng phi dng cng; hon ton l vn tu. Ph hai ca gia v sau(3) th phi ty lc dng cng; hon ton l vn nh. Cho nn thng thng, ph bn tham ch phi on kin hoc, n lc ph lao quan sau cng mi phi on t hoc, ra khi ba ci, chm dt sinh t. Nu hi, sau khi ph bn tham th phi dng cng nh th no? n lc y t nhin s bit, by gi ni cng v ch.
197
4. Thin v Tnh quan h rt mt thit. Hnh gi ca hai tng ny, nu ngi cng phu cn th thin th s thy Thin Tnh khng ging nhau, v ch thy mt bn ni khng, mt bn ni c; ngi c cng phu tinh diu th thy Thin Tnh tng ng, v bit r rng, ci Thng-tch-quang (mt trong bn ci tnh nc Cc-lc) tc l cnh gii ti cao ca nh Thin, m cnh gii nit bn diu tm trong Thin mn cng tc l ci Tnh- chn chnh. Khng ging nhau l do ci thy na ng, ging nhau l do ci thy im cui; trnh khc nhau th kin gii phi khc nhau. n nh ngi trong Thin mn khng chp nhn nim Pht l ti v h nim nim dnh mc vo cnh. Chnh h ph hy ci tm v tr, chng khc no mi nim u o bi gc r ca php thin. V li, ci phong cch y m ln mnh th Thin mn s bin thnh o trng nim Pht, mt i ci bn lai din mc. Xem ka, ngi Vnh Minh em thn phn thin s xng nim Pht, khin cho tng Php Nhn b tuyt t! Th mi bit, em Thin bi Tnh l bt c d, bi v, khng bi bc th tng phi ca h s b che lp. 5. Nim Pht m c t tng, c li ni, l nim ng thn Pht. Nim Pht m khng t tng, khng li ni, l nim php thn Pht. Pht ng thn l Pht c hnh tng gi hp, cho nn nim Pht ng thn l phng php dnh cho phm phu. Pht php thn l Pht v tng, chn tht, cho nn nim Pht php thn mi l phng php ca thnh hin. Trong kinh ni: Ngi ngay ngn nim tht tng. Tht tng y tc l t tnh ca chng sinh, l php thn Pht; ci tng v tng gi l tht tng. Ngoi ci tng v tng ra, tt c tng hu tng, d c trang nghim n th no, cng u l h vng, v vn cn sinh dit. Th mi bit, dy ngi nim ng thn Pht, ch l phng tin; dy ngi nim php thn Pht mi l cu cnh. Tuy nhin, ngi hc nu khng nhng c tht tng nim php thn Pht, m cn theo php c nim ng thn Pht, th s hu ch trc mt l c vng sinh v nc Cc-lc, ri sao na s ni sau. 6. ng trn ngha ngc dng sinh t tr v nit bn m ni, th ngh ti vt l m, ngh ti Pht l gic; nhng nu ng trn l th chn nh m ni, h c nim th u l m, m v nim mi l gic, ti v tt c nim u khng phi l ci tm vn c xa nay. Bi vy, ni nim Pht l gic l i vi phm phu m m ni. Nu ng chn nh m ni, th nim Pht cng l bt gic; chng qua l mn tm nim Pht ph tr ci tm nim vt, nh tm trong sch xy dng ci nc trong sch, ri sau s tin thm mt bc, tu v tm v sinh v cnh gii nit bn Thng-tch-quang. cng l bin php tt ca con ng liu ngha rt ro vy.
198
7. Thin tng, sau khi minh tm kin tnh, gn gi c mt nim khng sinh, tc l chn nh tam mui; i vi nim Pht tam mui ca Tnh tng c im tng ng. Nay xin tm dng phim nh v d. Cnh gii chn nh tam mui l nh sng trn khp mn nh m khng c mt vt g trn . Cnh gii nim Pht tam mui l nh sng trn khp mn nh m trn c hin mt c Pht. l ch khc nhau ca hai cnh gii. Trong tng lai phi bung b ci nim y i, cho n mt c Pht cng khng c, mi l lc h khng v nt, i a chm lng. Nhng l vn sau khi vng sinh, lc hy cn xa, by gi khng cn thit phi nghin cu su rng, ti v cng nghin cu th cng hng vic; chi bng bung b ht vn nim, ch nht mc chn thnh nim Pht. 8. Sau khi c xong bi vn Thin Tng Tam Kha, php thin ca t t Ma cng hiu r, ng lc ca ch t cng hiu r, bn trong ci g cng trnh by r rng, chng giu gim iu g, t ngn nm nay, mc tnh mi ngi tham cu tu tp. Chng ta c th em iu sau y lm bng chng: Phm l phng php v kin gii ca tu thin, nhng ci g tng ng vi bi vn trn, u l thin tng mn. Nu ngi no ni di rng, mnh c chn truyn t c Lc-t, li bo rng thin php ca ngi c iu b mt khng th t tin ni ra, cn phi pht li th nng mi trao truyn cho; l loi thin ch en ca ngoi o, i vi Thin tng chng c lin quan g, r rng qu y ch! Nu y nh th m cc cc i theo ngoi o, khng tnh ng, th l t mnh sai lm, u phi c Lc-t lm cho mnh sai lm! 9. Thin php ca ngoi o, theo li h ni, tu tp th c th sinh ln tri. Gi s ng nh vy, chn tht khng di, th im th nht: Thin php trn cc ci tri khng ra ngoi bn thin tm nh. Nhng loi thin nh u c tnh thi gian ca chng, thi hn n th mt, cho nn khng rt ro. im th hai: D c sinh ln tri th vn cha thot khi sinh t lun hi, hung g cha chc chn c sinh! Cho nn cc hnh gi o Pht khng tu theo cc th nh ngoi o. Ngy xa c Thch Tn tng tu tp theo ngoi o, nhng sau th b ht m i; l tm gng cho ngi sau chim nghim. n nh ci gi l V Sinh Lo Mu(4) hay V Cc Thin Tn(5), trong kinh Pht khng h ni ti, cho nn khng nn tin. 10. Pht bo tn gi X Li Pht: Khng t tng, khng ngn ng, mi gi l nim Pht. l thin mn dng tm, ch khng dng ming nim; nim php thn Pht v tng, ch khng phi nim ng thn Pht hu tng; nim tt c ch Pht ch khng nim ring mt c Pht no; nim Pht t tnh ch khng phi nim Pht bn ngoi; cho nn khng ging vi phng php nim Pht ra ting
199
ca tng Tnh . Nu hi ngi nim Pht thnh tu theo phng php ny s sinh v u, th theo l m ni, ngi y s sinh v trong t tnh, ngha l, sinh tc l khng sinh; cn theo s m ni, s khng n cnh gii Thng-tch-quang, m vn c hnh tng, ty theo nhn duyn m gi th mng cc ci tnh trong mi phng, khng nht nh phi l nc Cc-lc.

(01) Kin tnh: thy r sut Pht tnh ca t tm. T tng c bn ca Thin tng l kin tnh thnh Pht, xng phng php tu tp, d mun thnh Pht, thnh T, hay cu sinh Tnh-, phi khng chp trc hnh tng, khng cu bn ngoi, m ch dng tr tu bt nh qun chiu, ph tr m my m phin no sinh t, thy r chn tnh ni t tm, t l bn lai din mc, chng ng bn nguyn ca th tnh gic ng sng r trn y ni t thn, l t c mc ch. T tnh xa nay khng hnh tng, khng gc r, khng ni chn, chng ng c l l ny tc l tri kin chn chnh; lc by gi mnh v Pht tng ng, cho nn gi l kin tnh thnh Pht. Trong Php Bo n Kinh c ghi li dy ca c Lc-t Tu Nng rng: Bn tnh ca qu v ging nh h khng, khng c vt g c th thy, gi l chnh kin; khng c vt g c th bit, gi l chn nh. Khng c xanh vng di ngn, ch thy bn nguyn thanh tnh, gic th vin minh, gi l kin tnh thnh Pht. (02) Tham thoi u: Ch tham hay ch khn l mt thut ng Thin hc, c ngha l ch nhn i tng mt cch chm ch m khng pht ra ting ni. i tng ni hin thng trc trn thc, v hnh gi dng tr tu chiu soi n, cho ti khi thy c chn tng ca n tc l c khai ng. Thoi u cng l mt thut ng Thin hc, ch cho mt cu ni c dng lm ti tham cu cho hnh gi trong lc thc tp thin qun. Nhng li dy ca Pht trong kinh in, nhng li hun th ca cc v t s ng o, nhng li i p gia cc v thin s, u l nhng php tc, m phm m cc hnh gi trong thin mn phi ly chim nghim, tu tp, nh m c khai ng. Khn thoi u (hay tham thoi u) tc l dng tr tu chim nghim, qun chiu mt li dy ca Pht, mt cu ni ca bc t s ng o, cho n khi ton vn yu ngha ca n bng v, l lc hnh gi c khai ng. (03) Ph bn tham: l ci ca i u tin m cc thin gi phi vt qua. Theo Thin tng, c ba loi cnh gii tham thin t thp ln cao, m hnh gi Thin mn phi thu sut, thut ng Thin hc gi l tam quan (ba ca i). 1) Ca i u tin, hnh gi phi dit tr ht mi phm tnh, thy r cc php l h vng khng chn tht, t ng c tm tnh bn nguyn ca mnh (tc l bn lai din mc). t c cnh gii ny, gi l ph s quan(tc vt c ca i u tin), hoc cng gi l ph bn tham (tc vt c cnh gii tham thin cn bn), v cng tc l giai on kin tnh. 2) Ca i k tip, sau khi kin tnh, tip tc dng cng tu tr, khng nhng khng b ci hu lm cho chng ngi, m c ci khng cng khng b vng mc. t c cnh gii ny, gi l thu trng quan ( vt sut hai lp ca). 3) Ca i sau cng, hnh gi tip tc dng cng mi luyn, cho n khi t c cnh gii tch chiu (vng lng v sng soi) khng hai, khng c v ngi, ng dc lc trn y dy trc mt m khng nhim , c s dng t ti m khng mt bn tnh thanh tnh; l giai on mt hu lao quan (ca i kh khn sau cng), cng vi ch Pht khng khc. (04) V Sinh lo mu: l v n thn ti cao v thng trong tn ngng dn gian Trung-quc khong hai triu i Minh, Thanh. Theo tn ngng , v n thn ny c coi l ng sng th, m cng l ng cu th c quyn uy v thng. Trong triu i nh Thanh, tn ngng ny c kt hp tr thnh
200
Gio Khoa Pht Hc - cp ba tinh thn ch lc cho cc phong tro nng dn khi ngha chng li triu nh nh Thanh, nh cc t chc Thanh-thy gio Sn-ng i vua Cn Long, Thin-l gio Lm-thanh i vua Gia Khnh, Thanh-lin gio T-xuyn i vua o Quang, v.v... (05) V Cc thin tn: o Lo cho rng, V Cc chnh l nguyn l sinh thnh ca v tr. Tn Lo gio tn th v tin ti cao ca h gi l V Cc thin tn.
201
Bi 31
TNG TNH (phn 2)
V. DUYN KHI v KHI QUT v NC CC LC

Thu qu kh c c Pht hiu l Th T Ti Vng Nh Lai. By gi c v quc vng nghe php, lin pht tm1 t b vng v m lm t kheo, tn l Php Tng. T kheo Php Tng xin Pht ni cho bit v cc ci tnh cng c hnh th diu trang nghim ca ch Pht. c Pht v ngi m va ni va hin by ra n hai trm mi c quc ca ch Pht cho ngi c thy. Ngi Php Tng sau khi nghe thy xong, ly cc ci tnh ca ch Pht lm khun mu, dng thc nhip th2 mt th gii thanh tnh, tri qua nm i kip mi c thnh tu. c thnh tu ri, ngi li n trc Pht, pht 48 i nguyn sinh; sau mi mt li nguyn u ni: Nu khng thc hin c th th khng thnh Pht. T kheo Php Tng thnh Pht cho n nay, hin c 10 kip, danh hiu l A Di 3, quc tn l Cc-lc, v pha Ty ca chng ta. l duyn khi ca nc Cc-lc, v cng l i tng cu vng sinh ca nhng ngi nim Pht tu Tnh . Nc Cc-lc cng c tn l An-dng, ni khng c ngi n v ba ng d. Ngi u sc vng, ha sinh t hoa sen, 32 tng4, c 6 thn thng5, o c cao xa, tr tu sng t, sng lu v lng kip, thng mi cho n khi thnh Pht. Ngi , h ngh n y phc th lin c y phc, ngh n n ung th lin c cm nc, khng c mi iu au kh, ch hng th cc iu vui. Li na, nc y bng phng, t lm bng by bu6; cc hng cy, lan can, cung tht, lu gc, ng s, trng phan, mn trng, mng li, ao h, v.v... u do cc loi chu bu lm thnh. Nc ao c tm cng c7, trong ao c hoa sen mu, ln nh bnh xe, ta mi thm ngt, lm ch ngi cho cc hnh gi. Nhn dn trong ci y, sau khi xung nc tm ra, ln ngi trn hoa sen, c hoa tri dng dng ri xung, gi thi nh lm lay ng cc mng li bu v cc hng cy bu, pht ra m nhc, tuyn ni gio php vi diu; ngi nghe ting y tm lin m sng, hiu r rng, c i t ti. Trong nc y, ch no cng c i hoa, c Pht A Di ngi trn , cng vi hai c B-tt Qun Th m v i Th Ch, v cc ngi tu hnh m tuyn
202
ni gio php vi diu. Li c cc loi chim mu k diu do Pht ha hin ra, ht ln nhng m thanh ha nh, din ni Pht php, khin cho ngi nghe sinh tm knh nim Tam Bo. Trn y chng qua l tm trch thut vi iu khi qut t trong 3 kinh(1), m 3 kinh y cng chng qua ch l mt phn trong c vn; nu ni cho tht rng ri th mn kip cng khng ht c!
VI. NGUYN NHN SINH LN 3 CP 9 BC

Hnh gi mun sinh v nc Cc-lc, ngoi cng phu nim Pht ra, cn phi ty duyn tu tp cc nghip lnh, hi hng cu vng sinh, ph gip thm cho vic nim Pht. Trong kinh Qun V Lng Th c ni: Mun sinh v nc Cclc, cn phi tu tp ba loi phc c: Mt l hiu dng cha m, phng s s trng, tm lun t bi, khng c nim git hi, lm mi nghip lnh. Hai l th tr ba s quay v nng ta, gi gn trn vn gii lut, khng phm oai nghi. Ba l pht tm b , tin su sc lut nhn qu, c tng kinh in i tha, khuyn khch ngi khc tu hnh. Ba vic trn y gi l tnh nghip. Chnh ba loi tnh nghip ny mi l nhng nghip nhn chnh ca ch Pht khp ba i qu kh, hin ti, v lai. Hnh gi i vi cc php nh va nu trn, nn ty duyn tu tp, cho c s l l u c ph hp. Trong kinh li ni: Ngi sinh v nc Cc-lc, ty theo tr tu v cng c su cn m chia lm 3 cp thng, trung v h. Trong 3 cp y, mi cp li chia lm 3 bc; cng c thy l 9 bc (thng gi l 9 phm). 1) Bc Thng phm thng sinh: ngi trong lc sinh tin phi pht tm ch thnh, tm su8, tm pht nguyn hi hng; li phi c tm t bi khng git hi, y gii hnh, c tng kinh in i tha, tu tp 6 nim9, hi hng nguyn sinh v nc y, sau khi mng chung lin c vng sinh. 2) Bc Thng phm trung sinh: khng cn phi th tr c tng kinh in i tha, hiu r ngha l, m ch cn tm khng kinh s i vi gio php nht ngha10, tin su sc lut nhn qu, khng hy bng i tha, em cng c y hi hng nguyn cu sinh v nc kia, sau khi mng chung lin c vng sinh. 3) Bc Thng phm h sinh: cng tin nhn qu, khng hy bng i tha, pht o tm v thng, em cng c ny hi hng nguyn cu sinh v nc kia, sau khi mng chung lin c vng sinh.
203
4) Bc Trung phm thng sinh: ngi th tr 5 gii, gi 8 gii trai11, tu hnh cc gii, khng to ti ng nghch12, khng gy cc lm li, em thin cn ny hi hng nguyn cu sinh v nc kia, sau khi mng chung lin c vng sinh. 5) Bc Trung phm trung sinh: mt ngy mt m tr 8 gii trai, hoc mt ngy mt m tr gii sa di, hoc mt ngy mt m tr gii c tc, oai nghi nghim chnh, em cng c y hi hng nguyn cu sinh v nc kia, sau khi mng chung lin c vng sinh. 6) Bc Trung phm h sinh: hiu dng cha m, i x vi i bng tm nhn t, trong lc lm chung, gp c thin tri thc ni cho nghe nhng iu an vui nc Cc-lc, cng 48 li nguyn ca t kheo Php Tng, nghe xong th mng chung, lin c vng sinh. 7) Bc H phm thng sinh: trong lc sinh tin tuy khng hy bng kinh in i tha, nhng to nhiu c nghip m khng bit xu h, n gi lm chung, gp c thin tri thc ni cho nghe 12 b kinh i tha, tn kinh r rng, nghe xong th ti nng ngn kip lin c tiu tr; ngi tr li dy cho cch chp tay, nim cu Nam M A Di Pht, v xng nim danh hiu Pht m li c tiu tr ti cu trong nm mi c kip sinh t; mng chung lin c vng sinh. 8) Bc H phm trung sinh: trong lc sinh tin hy phm 5 gii, 8 gii v c tc gii, n cp vt dng tng k13, n trm vt dng ca hin tin tng14, ni php bt tnh15. Phm nhng li lm nh vy m khng bit tm qu, sau khi cht phi o a ngc; nhng trong gi pht lm chung, la ngc ang bc bch bn mnh, m gp c thin tri thc tn thn v oai c ca 10 sc mnh16 cng sc thn nh sng ca c Pht A Di , cng tn thn c gii, nh, tu, gii thot v gii thot tri kin17. Ngi y nghe xong lin tiu tr ti nng ca tm mi c kip, la ngc bin thnh gi mt thi cc hoa tri, trn hoa c c ha Pht n tip dn, mng chung lin c vng sinh. 9) Bc H phm h sinh: trong lc sinh tin lm 10 nghip c, phm ti ng nghch, to cc iu bt thin, ti phi a a ngc; nhng n gi pht lm chung, gp c thin tri thc ni php v dy cho nim Pht, nim Nam M A Di Pht 10 nim, mi nim tiu tr c ti chng trong tm mi c kip sinh t, mng chung lin c vng sinh. Xin xem cc kinh bit tng tn v trng hung vng sinh lin quan n 3 cp 9 bc va trnh by trn.
204
CH THCH
01. Pht tm nguyn cu o b v thng, gi tt l pht tm. 02. Thu nhip vt m gi ly, gi l nhip th; y ch cho vic dng thc suy ngh sng to. 03. Ch a ngha l khng, ch di- ngha l lng. c Pht ny nh sng v lng, th mng v lng, c t bi, v tn nghim, thn thng, tng tt v.v... u v lng, cho nn hiu l V Lng; hoc ch ly mt ngha th mng v lng xng Ngi l V Lng Th Pht. 04. Cng gi l 32 tng ca bc i nhn, gm c: 1) bn chn bng phng, 2) bn chn c ngn ch hnh cm bnh xe, 3) ngn tay thon di, 4) tay chn mm mi, 5) tay chn c mng, 6) gt chn trn y, 7) mu bn chn cao p, 8) i nh nai cha, 9) tay di qu gi, 10) m m n kn, 11) thn th cao rng, 12) l chn lng mu xanh, 13) lng trn thn th u hng ln trn, 14) thn th sc vng, 15) thn thng ta nh sng xa mt trng, 16) da bng mn, 17) by ch u bng phng y n, 18) hai nch y n, 19) thn nh s t, 20) thn ngay thng, 21) vai trn y, 22) ming c 40 ci rng, 23) rng trng, u v kn, 24) bn rng nanh trng sch, 25) m nh s t, 26) nc ming c hng v thng diu, 27) li rng di, 28) phm m trong tro vang xa, 29) mt mu thin thanh, 30) lng mi p nh lng tru cha, 31) c si lng trng gia hai chn my, 32) trn nh u c nhc k. 05. Cc bc thnh ba tha u chng 6 thn thng, tc: thin nhn thng, thin nh thng, tha tm thng, tc mng thng, thn tc thng, v lu tn thng. 06. Kinh Bt Nh gi vng, bc, lu li, san h, h phch, xa c, m no l by mn bu; kinh Php Hoa th gi vng, bc, lu li, xa c, m no, chn chu, v tr ci l by mn bu; kinh A Di li gi vng, bc, lu li, pha l, xa c, xch chu, v m no l by mn bu. 07. Xin xem li ch thch s 4, bi 38, sch Trung Cp. 08. Tm cu php thm trng, gi l thm tm; li na, tin tng su sc bn nguyn ca Pht, khng cht no hoi nghi, gi l thm tm. 09. Nim Pht, nim php, nim tng, nim gii, nim thin, nim th x, gi l su nim. Xin xem li bi hc s 2, sch Trung Cp Gio Bn. 10. Chn l rt ro, hng ti thng, gi l nht ngha. 11. Tc bt quan trai gii. Xin xem li bi hc s 10, sch Trung Cp Gio Bn. 12. Xin xem li ch thch s 15, bi 7, sch Trung Cp Gio Bn. 13. Tng k dch l chng, tc i chng t kheo, t kheo ni. Cc vt dng chung ca i chng gi l tng k vt. 14. Thuc trong mt kt gii. Cc vt dng ca chng tng hin ti, tc cc vt dng cng dng cho tng chng hin tin nh o, cm v.v..., gi l hin tin tng vt. 15. Cng gi l t mng thuyt php, tc l, bt lun ging din chnh php hay t php, m vi tm nim bt chnh th gi l ni php bt tnh. V d: 1) Ging thuyt vi mu ring, ni li h vng nhm quyn r ngi ta tin tng mnh; 2) Khng ni Pht php m ch ni chuyn th s; 3) Ung ru, n nm v hi, hnh dm (hoc chnh hoc t) xong lin mc php y vo Pht ng thuyt php, lm u Tam Bo; 4) Ph bng ngi c c hnh cao c nhn mnh; 5) Khng t ng php chn tht nht tha, khin phi b mc ly trong php phng tin trc tng; 6) Thuyt php vi tm tham cu li dng; 7) Thuyt php v mun tranh hn vi ngi khc; 8) Ni ton nhng iu tri ngc vi ngha kinh in; tt c nhng trng hp nh th u gi l ni php bt tnh. 16. Xin xem li ch thch s 11, bi 14, sch S Cp Gio Bn.
205
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 17. Xin xem li ch thch s 31, bi 35, sch Trung Cp Gio Bn.
PH CH
(01) Ba kinh: tc l ba kinh lm ni y c cn bn ca tng Tnh , l Kinh A Di , Kinh V Lng Th v Kinh Qun V Lng Th.
BI TP
1) T kheo Php Tng sau khi thnh Pht c danh hiu l g? T ngy thnh Pht cho ti nay c bao nhiu kip? Quc tn g? phng no i vi th gii chng ta? 2) Hy ni khi qut v mu da, tng mo, tr nng, th mng, cng sinh hot ca nhn dn nc Cc-lc. 3) Hy ni s lc v s trang nghim ca nc Cc-lc v s an vui ca nhn dn nc y. 4) Ba phc v su thn thng l nhng g? 5) Cn c vo u phn ra ba cp thng, trung v h? Chn phm hoa sen tn gi th no?
206
Bi 32
TNG TNH (phn 3)

VII. CC LI NGUYN TH 18, 19 v 20 ca C PHT A DI
Khi cn tu hnh B-tt, c Pht A Di tng pht 48 i nguyn, trong , li nguyn th 18 ni: Gi s ti thnh Pht, chng sinh trong mi phng ht lng tin tng, a thch, mun sinh v ci nc ti, cho n 10 nim1, nu khng c sinh th ti khng gi ngi Chnh-gic2. cu y ni rng: Xng danh hiu Ngi, tuy ch 10 nim cng c th c vng sinh. Li nguyn th 19 ni: Gi s ti thnh Pht, chng sinh mi phng pht tm b , tu cc cng c, ch tm pht nguyn mun sinh v ci nc ti, trong gi pht lm chung, nu ti khng cng vi i chng khng hin ra trc mt, vy vng chung quanh h, ti s khng gi ngi Chnh-gic. cu ny ni: H ngi no pht nguyn mun sinh v nc ca Ngi, ngi y trong lc lm chung chc chn s c Ngi n tip dn vng sinh. Li nguyn th 20 ni: Gi s ti thnh Pht, chng sinh mi phng nghe danh hiu ti, ngh nh n ci nc ti, trng nhiu ci c(1), ht lng hi hng3 mun sinh v ci nc ti, nu kt qu khng toi nguyn th ti s khng gi ngi Chnh-gic. cu ny ni: Ngi no sau khi lm vic thin, nu em cng c y hi hng cu sinh v nc Cc-lc, chc chn c vng sinh. Mi li nguyn trong 48 i nguyn u quan h trng i n ngi nim Pht, m 3 li nguyn nu trn li cng v cng khn yu, chng nhng th, chng li cn l nhng n hu chn tht ca Ngi. Th mi bit: phm nim danh hiu Pht, hoc pht nguyn vng sinh, hoc tu to cng c ri em hi hng, th vn ngi tu vn ngi u vng sinh, chc chn khng ung cng. Cho nn, php mn tu Tnh tht l va nhanh va chc chn. Tt c cc li nguyn khc, xin xem trong kinh V Lng Th s bit r rng.
VIII. BA TH T LNG ca NGI TU TNH

Ngi l hnh i xa phi chun b t lng. T l vt t, hoc t tr. Lng l lng thc. Php tu Tnh ct yu phi chun b y ba mn t lng l tn, nguyn v hnh. Phi c lng tin th sau mi pht nguyn, pht
207
nguyn ri th mi bt u thc hnh; cho nn ba s vic c mi quan h lin i vi nhau, nhng hn ht l c TIN, n a v ng u, trng yu nht, c tin tng ri mi c pht nguyn v hnh tr. Tin th no? Hy tin 48 li nguyn ca c Pht A Di ; tin c nc Cc-lc phng Ty; tin rng nim Pht chc chn c vng sinh; tin rng t lc kim c tha lc th vn iu tu vn iu thnh tu; tin chc trong lc lm chung c Pht A Di s n tip dn. Phi tin tht su sc nhng iu trn, cho n nhng iu ni v s tch ca th gii Cc-lc c ghi chp trong cc kinh lun cng vy. Lng tin cng vng chc th cng hiu cng ln lao, nu sinh tm nghi ng th tc l t mnh ph hy php mn Tnh . c lng tin vng chc th tt nhin mun sinh v nc y, tt nhin c nguyn nim Pht, tt nhin pht nguyn vng sinh v nc kia, tt nhin s tu to cc cng c em hi hng; nhng iu ny u thuc v nguyn v hnh, cho nn tn, nguyn, hnh rt l nht qun. C tn th t nhin c nguyn v hnh. IX. BA PHNG PHP NIM PHT Tu php mn Tnh ly vic nim Pht lm c bn. Ch Pht mi phng ngh thng chng sinh nh m nh con. Nu m nh con m con khng nh m, th m con c gp nhau khng, iu khng bit chc c. Nhng nu hai bn u nh nhau th m con i i kip kip c bn nhau. Cho nn chng sinh nh Pht, nim Pht, th hin ti v lai nht nh c thy Pht4. Nim c ba cch: 1) Xng danh nim Pht, tc l ming nim danh hiu Pht A Di . 2) Qun tng nim Pht, c hai cch: - qun tng tng Pht p, tng Pht v, gi l qun tng nim; - qun tng 32 tng cng cc cng c ca Pht, gi l qun tng nim. 3) Tht tng nim Pht, tc l qun chiu thy r tht tng cc php; tht tng tc l php thn Pht. Trong ba cch nim Pht va thut trn, cch qun tng tht l qu vi t, nu khng c phng tin thin xo th khng th thnh tu, cho nn khng phi ai ai cng c kh nng hnh tr. Tht tng cc k su xa huyn diu, nu khng phi bc li cn thng tr th khng c bin php g, cho nn cng khng phi mi ngi u hnh tr c. V vy, xa nay t c ngi c ng cho hai cch trn, s ngi tu tp cng t; ch c cch xng danh nim Pht l d dng hnh tr nht, li thch hp cho c ba loi cn c, vn ngi tu vn ngi thnh, cho nn c ph cp hn ht. X. NM CHNH HNH, NM MN NIM v BN PHP TU
208
trong php mn tu Tnh , c cc php c gi l nm chnh hnh, nm mn nim v bn php tu; xin c trnh by nh sau: - Nm chnh hnh. Phm tu gm c cc php mn khc, gi l tp hnh; nu ch chuyn tu tr nm php sau y th gi l chnh hnh: 1) Chuyn c tng ba kinh Tnh , gi l chnh hnh c tng; 2) Chuyn qun tng cnh trang nghim ca nc Cc-lc, gi l chnh hnh qun st; 3) Chuyn l bi c Pht A Di , gi l chnh hnh l bi; 4) Chuyn nim danh hiu Pht A Di , gi l chnh hnh xng danh; 5) Chuyn tn thn cng dng Pht A Di , gi l chnh hnh tn thn cng dng. - Nm mn nim. Trong Vng Sinh Lun(2) c lp nm mn nim. 1) Thn nghip l bi c Pht A Di , thuc mn l bi; 2) Khu nghip chp tr danh hiu, tn thn tng tt v cng c ca Pht A Di , thuc mn tn thn; 3) Nht tm pht nguyn sinh v nc Cc-lc, thuc mn tc nguyn; 4) Qun st ch v B-tt nc Cc-lc cng y chnh5 ca Pht A Di y cng c trang nghim, thuc mn qun st; 5) Hi hng cho tt c chng sinh kh au u c gii thot rt ro, gi l mn hi hng. - Bn php tu. Bn php tu l: 1) Ch tm cung knh l bi, c nim c Pht A Di cng ch thnh chng, khng h li bing, thi lui, gi l php tu cung knh, cng gi l php tu tn trng; 2) Lun lun tu tp y hai th t lng phc c v tr tu, khng lc no thiu st, gi l php tu v d(3); 3) Lun lun dng mnh tinh tn, khng lc no gin on, gi l php tu v gin(4); 4) Bt u t lc mi pht tm, lin tc mi cho n ht cuc i, ly lm thi k tu tp, gi l php tu trng thi(5).
CH THCH
01. C hai cch gii thch: 1)Xng nim 10 ln cu Nam M A Di Pht, gi l mi nim. 2) Nim ht 10 hi th ming gi l mi nim, tc l, nim Pht khng cn m s cu, ch ly mt hi th ming lm chng mc. Ming va nim va ht hi v, ri va nim va th hi ra, gi l mt hi th ming; nim 10 hi nh th gi l mi hi th ming. 02. Pht chng qu V thng Chnh ng Chnh gic, nhin hu mi thnh Pht, gi tt l Chnhgic. Nh vy, khng gi ngi Chnh-gic c ngha l khng thnh Pht. 03. Nguyn em cc cng c tu to c, cng dng c Pht A Di , trang nghim nc Pht, khin cho n khi mng chung th c sinh v nc Cc-lc, khng nguyn sinh v bt c ni no trong ba ci hng th cc phc bo hu lu, gi l hi hng. 04. ngha ca on vn ny, xin xem on vn i Th Ch B Tt Nim Pht Vin Thng Chng trong kinh Hoa Nghim.
209
Gio Khoa Pht Hc - cp ba 05. Tm v thn gi l chnh bo; hon cnh v kh vt cho tm v thn nng gi, sinh sng, gi l y bo; ni tt l y chnh.
PH CH
(01) c bn: ngha l ci gc ca cng c. Ch bn ngha l nguyn nhn; nhng nghip nhn to nn qu cng c th thng, gi l c bn. Ch bn cng c ngha l cn bn; ly cng c lm cn bn tin tu o nghip, gi l c bn. (02) Vng Sinh Lun: l tc phm ca B-tt Th Thn, ngi B Lu Chi (?-?) dch vo thi BcNgy (386-534). Tn y ca sch ny l V Lng Th Kinh u B X Nguyn Sinh K; cng c gi bng cc tn khc l: Nguyn Sinh K, Tnh Lun, Vng Sinh Tnh Lun, V Lng Th Kinh Lun, V Lng Th u Ba X, V Lng Th u Ba X Kinh Lun; c thu vo Tng i Chnh, tp 26. y l b lun duy nht ni v ci Tnh- c son ti n-, c tng Tnh Trung-quc c bit ch trng, ly lm ch y c cn bn lp tng, cng vi ba kinh A Di , V Lng Th v Qun V Lng Th, gi l ba Kinh mt Lun ca tng Tnh . (03) Php tu v d: Theo cch gii thch ca tc gi trong bi hc v php tu ny, th l cch tu nhn chung cho tt c hnh gi tu hnh Pht o, cu thnh Pht (nh trong Cu X Lun c cp ti). Theo ngi dch, cch gii thch y khng p dng y, m phi dng cch gii thch khc cho ph hp vi cc hnh gi chuyn tu Tnh . Trong sch Vng Sinh L Tn K, i s Thin o (613681, v t th ba ca tng Tnh ) ng trn gio ngha ca php mn tu Tnh m gii thch php tu v d l: Chuyn xng nim danh hiu Pht A Di , chuyn nim tng n cc thnh chng, khng xen ln php tu no khc. (04) Php tu v gin: Cng nh php tu v d va trnh by trn, i s Thin o, trong sch Vng Sinh L Tn K ca ngi, gii thch php tu v gin l: Cung knh l bi, xng danh tn thn, c nim qun st, hi hng pht nguyn v.v..., nim nim tip ni, khng cho vic g khc lm cho gin on, khng cho cc phin no tham sn v.v... xen vo lm cho gin cch. (5) Php tu trng thi: Cng vy, ngi Thin o ni v php tu ny rng: Hnh tr ba php tu trn cho n ht i, th khng b d na chng.
1) Mi nim tt sinh v nc Cc-lc, l li nguyn th my ca c Pht A Dia ? Hy vit li ton vn li nguyn y. 2) Ba mn t lng ca ngi tu Tnh l g? 3) Nim Pht c ba cch, l nhng cch g? Ngoi cch xng danh nim Pht, hai cch kia khng phi ai ai cng c kh nng hnh tr, v sao? 4) Th no l nm chnh hnh? 5) Hy vit ra danh mc ca nm mn nim. 6) Sao gi l php tu cung knh? Php tu v d? Php tu v gin? Php tu trng thi? 7) Hy dng c hai cch gii thch gii thch t mi nim. 8) ngha ca t hi hng nh th no?
210
BI TP
Bi 33
TNH TNG (phn 4)

XI. QUN TNG GI N TNG
Trong php mn Tnh , cch qun tng nim Pht cc k trng yu. N gip cho hnh gi lu gi c cc n tng rt su ni rung thc, khi dy cnh gii trang nghim ca nc Cc-lc. Php qun tng tuy rng ln su nhim, nhng nu ch qun tng phn t i, phn i lc thi, cng rt hu ch. Trong kinh Qun V Lng Th c ni r rng c th v cch qun tng nh th no; theo phng php , i tng qun tng c phn lm 16 loi(1), tc l: qun tng mt tri, qun tng nc, qun tng t, qun tng cy, qun tng nc c tm cng c, qun tng tng qut, qun tng ta hoa, qun tng hnh tng, qun tng khp tt c sc thn, qun tng sc thn chn tht ca B-tt Qun Th m, qun tng sc thn ca B-tt i Th Ch, qun tng mnh c vng sinh, qun tng xen ln, qun tng vng sinh cp thng phm, qun tng vng sinh cp trung phm, qun tng vng sinh cp h phm.
XII. PHT NGUYN VNG SINH NC CC LC

i lc, li nguyn th 19 ca c Pht A Di ni rng: Ngi no pht nguyn mun sinh v nc Cc-lc, n khi lm chung Ngi chc chn s n tip dn vng sinh1. Cho nn vic pht nguyn, trong php mn Tnh , tht cc k hu hiu v thit tht, hnh gi t nht cng phi thc hin mt ln trong i, hoc mt mnh, hoc vi tp th, u c. Trong cc bi vn pht nguyn ca c nhn, th bi Lin Tr i S Pht Nguyn Vn l c ngha tng tn nht, th n l bi T Vn Sm Ch Pht Nguyn Vn, bi i T B Tt Pht Nguyn K; u c th cho thm vo trong kha tng. Ngay c hnh gi t sng tc mt bi vn pht nguyn cng vn c, ch cn trong mnh t by r rng nguyn rng: Con nguyn khi x b thn mng ny, lin c vng sinh v th gii Cc-lc ca c Pht A Di . n lc , con thnh khn xin c Pht thy t n tip dn cho con c vng sinh.
211
XIII. CC CCH TR DANH NIM PHT Hnh gi ngng m nc Cc-lc, mun sinh v nc y, phi thng xuyn ch tm xng nim danh hiu Nam M A Di Pht, hoc A Di Pht. tc l tr danh nim Pht, chc chn c vng sinh. Tr danh cng c nhiu cch khc nhau, mi cch u c hiu qu c bit ca n, cho nn cch no cng s dng c, ty theo hon cnh thch nghi m thay i cch dng; xin trnh by nh sau: - Nim ln ting. Khi nim, m thanh sang sng, tinh thn mnh m, lm cho phn chn tm no, tr kh tp nim, tiu tan li bing, xua ui con ma bun ng; nhng nu nim nh th lu qu th nguyn kh s b tn thng, li bt tin, cho nn khng nn dng thng. - Nim thm. Khi nim, t ngoi nhn vo ch thy mi mp my, khng nghe ting pht ra; k tht, tuy khng ra ting, m su ch Nam M A Di Pht mt mc r rng rnh mch, cho nn cng hiu khng km g lc nim ln ting. Cch ny, trong nhng lc nh nm, bnh hon, ni cng cng v.v..., hnh tr rt thch hp. - Nim kim cang. Khi nim, m thanh va phi, khng ln cng khng thm, khng chm cng khng nhanh, ming nim tai nghe, mi ting u nghe c r rng, khng lp mt, t nhin tm c nh. - Nim gic chiu. Khi nim, thu ngn tm nhn li, chiu soi ngc vo t tnh. Lc by gi, trong tm ch bit r mt tm h linh siu bt, sng t rng ln, mnh tc l Pht, Pht tc l mnh, nim Pht tc l nim t tm, Tnh- khng ri gang tc. y l cnh gii tu Thin Tnh phi hp, rt d gip ngi thy tnh. - Nim qun tng. Khi nim, va nim va qun tng thn Pht, hoc thn hai v B-tt2, hoc tay Pht xoa u mnh, hoc o Pht ph thn mnh; hoc qun tng cnh vt th gii Cc-lc, nh hoa sen, hng cy, mng li, lu gc, t vng, ao bu v.v..., khin cho nhng n tng y lu gi su sc, mt ngy no khi bo thn ny tn t, trn duyn th gii ny khng li ko c, th cnh gii th thng ca nc Cc-lc lin hin ngay trc mt. - Nim truy nh. Khi nim, mi ch mi cu tht nhanh, ch ny ui ch kia, cu sau dnh lin cu trc, khng c k h, cho nn gi l truy nh. V ui dnh qu kht khao, cho nn tp nim khng c cch g khi ln c; bi vy phn nhiu ngi tu tnh nghip thch p dng cch ny.
212
- Nim l bi. Khi nim, va nim va ly Pht. Ming nim, thn ly, suy ngh, thnh ra ba nghip u tp trung, cho nn cng hiu rt ln; nhng ly lu th mi mt, cho nn khng thch hp cho kha tu di hn. - Nim nh mi. Khi nim, tay cm xu chui, va nim va ghi nh s cu. Mi khi nim c 10 cu th ln mt ht chui. Nh th th trong tm va phi nim Pht, li va phi ghi nh con s, khng rnh cho tp nim c th xen vo. Cng c th khng dng chui cng c, nhng trong tm phi thm ghi nh, c nim mi 10 cu l ht mt chng. - Nim 10 hi ming. c Pht Di c li nguyn: Phm 10 nim xng danh hiu Ngi th chc chn c vng sinh. Cho nn, d ngi qu bn rn, khng c th gi nim Pht, nhng c mi sng sm hay mi bui ti, hy nim Pht 10 h ming3, th khi mng chung cng c vng sinh. - Nim nh kha. Nim Pht th hy gi mc thng xuyn, nu mt nng mi lnh4, hoc lc u chuyn cn m v sau gii i, th khng thnh cng. Cho nn cn phi c thi kha nht nh. C nhn c ngi mi ngy nim mi vn hay vi vn bin. Ngy nay nu nhiu vic bn rn th nm, ba ngn cng c. Tm li l hy coi vic nim Pht ng nh mc o n cm, ngy no cng nh ngy ny, th chuyn vng sinh chc chn hin thc c. Bt lun l i, ng, ngi, nm5, trong c bn oai nghi u nim; i trn ng, ngi trong xe, lm vic, vui chi, trong tm u thm nim danh hiu Pht, hun thnh tp qun, th khi lm chung chc chn c chnh nim, c Pht tip dn vy.
CH THCH
01. Vn pht nguyn, xin xem li on u ca bi 32. 02. Tc l B-tt Qun Th m v B-tt i Th Ch. l hai v B-tt hu cn hai bn c Pht A Di , thng c tr nc Cc-lc, tr gip c Pht Di tip dn chng sinh. 03. Xin xem li ch thch s 1, bi 32. 04. Ch c l bc, ngha l phi nng, nng. Sch Mnh T ni: Mt ngy nng mi ngy lnh, th chng c g sinh sn c. Ngi i sau dng n v d cho ngi tu dng th t m b ph thi gi th nhiu. 05. i, ng, ngi, nm, gi l bn oai nghi.
213
PH CH
(01) 16 i tng qun tng ca ngi tu Tnh thng c gi l 16 php qun, c Pht dy trong kinh Qun V Lng Th, xin trnh by tm lc nh sau: 1. Qun tng mt tri. Ngi ngay ngn, mt quay v hng Ty, qun tng thy r mt tri cho tm c an nh, vng vng, chuyn ch qun tng nh th, khng di i; ri thy mt tri sp ln, hnh trng ging nh ci trng treo trn khng. thy mt tri nh th ri, d m mt hay nhm mt vn thy r rng nh th. 2. Qun tng nc. Ban u qun tng thy c mt vng phng Ty ton l nc mnh mng; ri thy nc ng thnh bng, bng y sng chi trong sut; ri t m qun tng ti ngc lu li. 3. Qun tng t. Qun tng xung thy t ton bng lu li, mt t ton l by mn bu, c tr c bng ngc kim cng. Trn t li c dy bng vng rng ging hng qua li, mi mi mn bu u c nm trm sc ho quang. 4. Qun tng cy bu. Qun tng nc Cc-lc c by hng cy bu, tt c cy, cnh, l, hoa u bng by bu, mu sc khc nhau, trn mi cy u c by lp mng li, trong mi lp li u c nm trm c cung in p trang nghim. 5. Qun tng ao bu. Qun tng nc Cc-lc c ao nc bng by bu, ct di y ao ton bng vng, trong ao cha nc c tm th cng c, trong nc c c triu hoa sen ton bng by bu, c nc ma-ni rt vo tng hoa sen, pht ra m thanh k diu, din ni diu php. Li c nhiu ging chim vi hng trm mu sc qu bu, thng tn thn nim Pht, nim php, nim tng. 6. Qun tng lu gc bu. Qun tng nc Cc-lc c nhiu khu vc, mi khu vc c nm trm c lu gc bu, trong c v lng ch thin tu ln nhng khc nhc vi diu. Li c nhiu th nhc kh treo khp h khng, t chng pht ra nhng iu nhc k diu, vang ra ting nim Pht, nim php, nim tng. 7. Qun tng ta hoa sen. Qun tng cc ta sen, l ch ngi ca c Pht A Di v hai c B-tt Qun Th m, i Th Ch. Ta sen do by bu lm thnh, cc hoa sen, cng sen, l sen v.v... ton bng ngc ma ni, kim cng v.v..., chiu nh sng mun mu rc r. 8. Qun tng hnh tng. Qun tng hnh tng c Pht A Di ton bng chu bu, sng chi sc vng, ngi trn ta hoa sen; li qun tng hnh tng c B-tt Qun Th m thn vng sng chi, ngi trn ta sen bn tri hu Pht; c B-tt i Th Ch cn g vy, ngi ta sen bn phi hu Pht; c hnh tng Pht v hai v B-tt u phng ra ho quang sc vng sng chi. 9. Qun tng chn thn Pht. Qun tng chn thn ca c Pht A Di . Tng quan trng nht ca Pht l tng lng trng gia i chn my. Thy r c tng ny th tm vn bn nghn tng tt khc ca Pht cng ng thi hin ra. Thy r c chn thn ca Pht A Di th cng thy c chn thn ch Pht trong mi phng. 10. Qun tng Qun Th m. Qun tng sc thn chn tht ca B-tt Qun Th m, cao ln, sc vng, vm ho quang trn u c c ha Pht. Ngi dng bn tay qu bu tr lc c Pht A Di tip dn chng sinh. 11. Qun tng i Th Ch. Qun tng sc thn chn tht ca B-tt i Th Ch, cng vi Btt Qun Th m, l hai v hu cn tr lc c Pht A Di tip dn chng sinh 12. Qun tng mnh c vng sinh. Qun tng mnh c vng sinh v nc Cc-lc. By gi mnh ngi kit gi trong hoa sen bp, khi hoa n c nm trm sc ho quang chiu soi thn mnh, c thy Pht A Di , ch v ha Pht v B-tt khp c h khng. 13. Qun tng xen ln. Qun tng thn Pht cao mt trng su ng trn ao nc y tm cng c, hoc thn Pht cao ln y khp h khng; tc qun tng chn thn ca Pht, hoc ha thn Pht, hoc thn to ln, hoc thn thp nh, thn no cng ton sc vng rng, hai c B-tt Qun Th m v i Th Ch cng vy. 14. Qun tng vng sinh cp Thng phm. Ngi vng sinh Tnh-, y theo lc tu nhn m s sinh v mt trong 3 cp Thng, Trung, H; mi cp li chia ra c 3 phm thng, trung, h; c thy l 9 phm. Qun tng cc hnh gi vng sinh cp Thng phm, t mnh pht ba loi tm, tu t tm,
214
Gio Khoa Pht Hc - cp ba khng git hi, c tng kinh in i tha v.v..., khi lm chung c Pht v thnh chng tip dn vng sinh v ci Tnh-, c mi li ch th thng. 15. Qun tng vng sinh cp Trung phm. Qun tng cc hnh gi hnh tr 5 gii, 8 gii, tu hnh hiu dng ph mu v.v..., khi lm chung s c Pht v thnh chng n tip dn vng sinh. 16. Qun tng vng sinh cp H phm. Qun tng nhng ngi tuy to nhiu nghip c, nhng trong gi pht lm chung, may mn gp c bc thin tri thc dy bo m bit xng nim danh hiu Pht A Di , nh m c vng sinh.
BI TP
1) Hy vit ra 16 php qun trong kinh Qun V Lng Th. 2) Hy tm v chp ra ton vn li nguyn th 19 trong kinh V Lng Th. 3) Cch nim Pht ln ting, c im no tt, im no khng tt? 4) Hai v B-tt hu cn hai bn c Pht A Di l nhng v no? Cng vic ca hai v B-tt y l g? 5) Nim truy nh l nim nh th no? N c cng hiu c bit g?
215
1. Ngi i u khng c thin nhn, khng tng trng thy nc Cc-lc; cng khng c thn thng, khng tng n c nc Cc-lc; cho nn khng nn chp nht nh nc Cc-lc l c, nu chp nht nh l c, tc l v on! Li ni ny rt ng. Nhng, nu ngi khng c thin nhn, khng c thn thng, m chp nht nh nc Cc-lc l khng, th c phi l v on hay khng? khng tng trng thy, khng tng n ni, th lm sao c th ni chc l khng? Trong khng trung kia c mt th gii nh th , c hay khng c? Ti v ngi i u l phm phu, cho nn chng ai c t cch ni c ni khng. Nh th th ch cn tun theo thnh ngn lng(1), ly li Pht dy lm ch quay v nng ta vy. T mnh khng thng tu, li Pht dy li khng tin, th qu l k ngoan c nht thin h! 2. Ni nim Pht l tu tp cng phu khng sinh, l li ni sai lm. Thc s, nim Pht l tu tp cng phu c sinh. Mc ch ca cng phu nim Pht l xa la th gii Ta-b ny sinh v nc Cc-lc. Cho nn ngi nim Pht, mi nim mi nim cn phi ngh n chuyn xa la i u trc m sinh v ci Tnh-. Nu ng nhn cho rng nim Pht l cu khng sinh, th l t mnh ph hy php mn Tnh , em hiu dng ca php tu tnh m o bi c gc r b i! Th mi bit, ci lm ln ny tai hi khng g so snh c, cn phi sa i ngay! Chng ta ch cn c vi on vn Pht dy trong kinh A Di , nh: Ny thy X Li Pht! Chng sinh nghe ri, nn phi pht nguyn cu sinh v nc kia......; hoc: Ny thy X Li Pht! Khng th ch c cht t nhn duyn phc c cn lnh m c sinh v nc kia......; hoc: Ngi y trong lc mng chung tm khng in o, lin c vng sinh v th gii Cc-lc ca c Pht A Di ......; v.v..., u c on no m khng ni sinh? Nhng iu trn y chng minh rng: Ci m ngi nim Pht tu tp l cng phu c sinh, khng phi l khng sinh. Nu ni n khng sinh, th c tm vn bn ngn php mn, mn no cng thng t cnh gii khng sinh, nu khng thng t th khng phi l rt ro; php mn nim Pht Tnh- cng khng ngoi l. Nu qu thc khng thng t khng sinh, th ngay c cnh gii nit bn ca tiu tha cng khng chng nhp c, hung na l cnh gii i nit bn ca i tha! Chng qua, tng Tnh thc hnh cng phu khng sinh, l sau khi sinh v nc Cc-lc, lc chng c qu A-la-hn lin chng nhp cnh gii khng sinh, chm dt phn on sinh t; lc chng qu Pht lin chng nhp cnh gii khng sinh, chm dt bin dch
216
sinh t. Cho nn, t th gii Ta-b n th gii Cc-lc vn cn c mt ln t sinh, tc l cht Ta-b ri sinh Cc-lc. Giai on tu hnh s b ny xc thc l tu tp cng phu c sinh ch khng phi l khng sinh. V y l vn quan h trng i, cho nn khng th khng bn n. 3. C nhiu chng c xc minh rng tu Tnh l php mn i tha, m khng phi l tiu tha: 1) Kinh Qun V Lng Th ni: Ngi mun sinh v nc Cc-lc cn phi tu ba phc, trong , phc th ba l: Pht tm b , tin su nhn qu, c tng kinh in i tha, khuyn khch ngi tinh tn tu hnh. Pht tm b , c tng i tha, v khuyn khch ngi tinh tn tu hnh, ng l hnh vi ca i tha. 2) Trong Vng Sinh Lun c cu k tn thn nc Cc-lc rng: Trong lnh vc thin cn ca i tha, ht ging nh tha khng th sinh c. Cu y c ni, nhng ngi sinh v nc Cc-lc u c cn kh i tha, hon ton khng phi l chng tnh nh tha. 3) Trong bi vn pht nguyn ca i s Lin Tr, ngay cu m u ni: t khp v bn n, ba ci, php gii chng sinh, m cu o b v thng nht tha ni ch Pht, chuyn nim danh hiu ln lao mun c ca Pht A Di , mong c sinh v ci Tnh. cu ni, v khp c chng sinh m cu o b v thng, cho nn mi nim Pht cu vng sinh. Chng t, nim Pht mi l php mn rt ro ca i tha. 4) Kinh A Di ni: Chng sinh sinh v nc Cc-lc u l bc bt thi chuyn, trong rt nhiu l bc mt i thnh Pht. Ngi vng sinh u l bc bt thi chuyn, thng n khi thnh Pht, th lm sao ni c l tiu tha? 5) Phm Hnh Nguyn Ph Hin trong kinh Hoa Nghim ni: Ngi t thy mnh sinh trong hoa sen, c Pht th k. c th k ri th trong v lng trm ngn vn na do tha kip, khp v lng v s th gii trong mi phng, dng sc tr tu, ty tm nim ca chng sinh m lm vic li ch; trong mt thi gian khng lu, s ngi b o trng, hng phc ma qun, thnh bc ng Chnh Gic. T vng sinh n chng sinh, t chng sinh n thnh Pht, nu khng phi l i tha th th no mi l i tha? Hay nh! Trong kinh lun, nhng li ch r php tu Tnh l i tha, c rt nhiu, khng ghi nh ht c; vi on va nu trn cng tiu biu chng minh, bt tt phi tn nhiu giy mc lm g! 4. Tm th rng lng v nim th tt c u bnh ng, hon ton khng c im thin trng, cho nn khng c ch sinh. Nu trong ch rng lng v nim m khi ln mt nim, th ci ch mt nim y dnh vo lin thnh im thin trng, m cng l ci ni th sinh. Php mn Tnh thin trng s nim Pht m c sinh v nc Pht, l cn c trn nguyn l ny kin lp. c Pht A Di
217
nhip th nc Cc-lc, pht nguyn ai xng nim danh hiu Ngi, hi hng cng c, v pht nguyn mun vng sinh, chc chn Ngi s tip dn, th cng cn c trn nguyn l ny m Ngi pht nguyn. Th mi bit, php mn Tnh l nim m c ngha l su xa bn trong. 5. Thin v Tnh c th song tu. on 9 trong bi 32 c ni v tht tng nim Pht trong 3 phng php nim Pht, v on 13 trong bi 33 c ni v nim gic chiu, u l trong Tnh c Thin, trong Thin c Tnh. tc l song tu vy. Chng qua, ch s ngi hc tu gii khng , phng tin thin xo khng c, khin cho vic tu tp khng thng sut; ch Thin v Tnh hon ton khng phi l hai php mn khng th dung hp, thng sut nhau. 6. Nu hi trong cc cch nim Pht th cch no tt nht, th l cu hi sai lm. Gio php vn bnh ng, hon ton khng c cao thp. p n ca vn ny l: Ngay trong khi qu v s dng mt phng php nim Pht no , m thy c trong tm mnh chnh nim r rng nht, hon ton khng c tp nim, th chnh phng php , ngay lc , l phng php tt nht. Cho nn c khi, mi gi pht trc th dng phng php A thy rt tt, nhng sang gi pht sau th phng php y khng cn gip ch na; m i sang dng phng php B hay phng php C th li tt hn. S ng dng v bin i phng php, ch c chnh ngi nim Pht t bit, t iu ha; ngoi ra, bt c ngi no khc cng khng nn cng p bo phi theo phng php no l ti ho. V nh c ngi hi y s thuc no l tt nht, th v y s cng ch c th tr li: Th thuc no tr lnh chng bnh hin thi ca ng th l thuc tt nht. Hon ton khng th khi khng m ch ra mt th thuc tt nht! 7. Cch nim tr danh trong php mn nim Pht, nu lun v hnh s, t ngi gi cho ti tr con u c th thc hnh tt; nu lun n cng l th n nh bc B-tt ng-gic vn c ch cha thu sut r rng, c th tng tng s cao su ca n nh th no! Cho nn mi ni: Ch c Pht vi Pht mi c th bit n rt ro m thi. Thnh thong cng c ngi khinh ch php mn nim Pht, iu ch ni ln rng, i vi php mn nim Pht, h ch l k ngoi o! M thi b i, c ch g m ci qua ci li vi hng ngi y, ch ngh ti mun khc! 8. Tu Thin ct yu l khng tm khng cnh, cho nn trong thin nh, bt lun l thy cnh gii g cng u l ma cnh. Tu Tnh ct yu l c tm c cnh, cho nn trong lc nim Pht, nu thy c cnh gii ph hp vi s nim Pht, l cnh gii chn chnh; nu khng ph hp vi s nim Pht th cng l ma cnh. Nhng cng phi bit rng: gi s cnh gii hin ra xc thc l cnh gii Pht, nhng nu chp trc qu ng th cng thnh ma cnh. Kinh Lng Nghim
218
ni: Khng c lm ra tm thnh th l cnh gii thin; nu c lm ra kin gii ca thnh nhn th ch nhn c mi iu t. l ny. Cho nn trong i ngi Tu Vin, c ba ln c thy hnh tng Pht, nhng ngi khng ly lm quan trng, cng khng ni ti chuyn y. C ch chnh l dy ngi sau, ch v tham luyn, vui mng, phn bit, chp trc m b tht nim, ri phi dnh vo ma cnh. Ci thy v ci nim ph hp nhau m cn thn trng n nh th, hung g l khng ph hp!

(01) Thnh ngn lng: tc l tin chc chn li dy ca Pht l hon ton chn tht, tuyt i khng sai lm, nng vo li dy y lm tiu chun nhn thc mi ngha l th gian.
219
Bi 34
TNG TNH (phn 5)

XIV. T CHC ON NIM PHT SC CHUNG
Mt nim ca hnh gi lc lm chung c quan h rt ln i vi ni s i n ca kip sau. Ngy thng nim Pht l chun b dng cho lc lm chung. i , tham th chm vo ng qu, sn th ri xung a ngc, si th i lm sc sinh, tnh cm th tc qun quanh th tr li ci ny, chnh nim r rng mi sinh v nc Pht. Cho nn hi Pht hc hay lin x, v s bn ng tu khi bnh nng b au n, hay thn tr hn m, hoc thn quyn thng tic khc lc, lm tr ngi cho chnh nim, nh hng n s vng sinh, cho nn cc on Nim Pht Sc Chung hay Lin Hu Tr Nim c t chc. Ngi gia nhp vo on lin hu, n lc b bnh nng, mun c sc chung(1), thn nhn trong gia nh phi thng bo cho v y vin trong on bit. V ny lin n ngay nh bnh nhn xem xt. Nu nhn thy l tnh trng ngi bnh n lc nghim trng, xc tht cn s tr nim, th tc tc mi ht cc lin hu n nh bnh nhn chia phin nim Pht, gip cho ngi bnh tr b vng tm, khi tm nim Pht, cho n khi tt th, thn lnh mi thi.
XV. VIC CN YU TRONG LC LM CHUNG

Nghi thc qui nh cho on nim Pht sc chung c ghi trong sch Sc Chung Tn Lng1 kh r rng, tham kho; xin trnh by tm tt nhng yu im ca n sau y v cng l nhng iu thng thc m ngi hc Pht nim Pht nn bit: 1. Trn thit. Trong phng t tng Ty phng Tam Thnh (hoc ch mt tng Pht A Di cng c). Tng v trn giy, khc trn g, hay p bng t u c. t mt ci bn, trn t mt l hng, mt cp chn n cy, mt bnh hoa, mt a tri cy, mt ci chung nh, mt chic khnh, th l c. 2. Dn d gia quyn. Khuyn nhng ngi khch ng chung quanh ch nn ci a, khng ni chuyn ln ting, i ng v.v... mi ng tc u chm ri nh nhng; ch ni chuyn th s hoc nhng chuyn m ngi bnh c th quan tm
220
n. Khuyn gia quyn khng nn khc lc, khng k l nhng iu bun phin on hn, khng hi ngi bnh v hu s ca gia nh, khng ni bt c iu g c th khu dy tnh cm th tc trong tm ngi bnh. D ngi bnh va cht, th cng ch mi chm dt hi th, ch thc th tm vn cha la thn xc, cho nn lc y vn k tc nim Pht. Nhng vic nh lau xc thn, thay o, nhp lim, nhp quan, khc lc, tn quan v.v..., phi i n khi ton thn ngi cht u lnh nh bng mi lm c. Nu khng cn thn nh vy th ngi cht s sinh phin no, v s vo ba c o. 3. Dn d ngi bnh. Nhng ngi tr nim nn khuyn ngi bnh ng khi tp nim, phi bung b ht mi s, ch nht tm nim Pht m thi. Dng li ha i an i ngi bnh, ni cho ngi y nghe v cnh trang nghim an vui ca th gii Cc-lc phng Ty, c sinh v ci y th tht l sung sng. Nu ngi bnh vn cha hiu r, tm nim hoang mang, phi tn lc kho lo by gii ng mc, lm cho ngi y hiu bit c, cho tm yn n. 4. Cu thn trung m. Ngi sau khi cht, trong thi gian thn thc ca h cha i u thai vo thn sau, l thi k ca thn trung m. Ngi cht tuy kh dt thn lnh, nhng ci thn trung m ca h vn cn lu luyn thn xc m gn u . Thn nhn ra ry, mc o, khc lc v.v..., h u trng thy, trong tm th thm, kinh ngc, ng vc, chng bit ra sao! Lc by gi ngi sng vn nn ni php, khuyn h dt b tham i, nht tm nim Pht, cu sinh Tnh-. Hoc ng mt bn ln ting nim danh hiu Pht, khin cho h nghe c, nh mt nim thanh tnh m vng sinh ci Pht. l cch thc cu thn trung m c th thc hnh. XVI. TNG LNH BO HIU SINH TY Lc ngi sp cht, hi nng t di i dn ln trn, l tng siu sinh; t trn xung dn pha di, l tng a lc. Cho nn, khm nghim trn thn ngi cht, thy hi nng sau cng dng li ch no (tc ni v tr lu lnh nht), th c th bit c ngi y trong kip ti s i v u. C bi k rng: Thnh trn nh mt sinh ln tri, tim lm ngi bng lm ng qu, xut ra u gi vo sc sinh, xut ra bn chn sa a ngc.2 Nhng nu i chng ch thnh tr nim, th ngi cht c th t sinh v Ty-phng, xin ch nn dng tay nghim xt nhiu ln, ti v ngi cht nu thc th tm cha la th vn cn cm gic, tt sinh phin no, b ri vo ba ng d, th ti mnh rt ln. Cho nn ng ly s s m
221
nghim xt cho l tt, m lc by gi ch lin tc nim Pht, th ngi cht t c c li ch ln. Hnh gi trong lc ang cn khe mnh, nu tinh tn tu tnh nghip, nim Pht khng gin on, th n khi lm chung, tng lnh t hin; c tng lnh th chc chn vng sinh Ty-phng. trong Vng Sinh Truyn, c nhn thng t hin cc tng lnh nh: bit trc ngy cht, n ngy , tm ra thay o, t bit thn hu, ri n gi, an tng m ha; hoc ngi kit gi3, nim Pht m i; hoc khng bnh hon g c m an tng x b bo thn; hoc thung dung ni k xong th i; hoc ting nhc tri trn khng, mi hng thm l ta y phng; hoc thn thy dung nhan Tam Thnh v cnh gii Cc-lc; hoc tay chn mm mi, dung mo nh vn cn sng, hon ton khng d dy; hoc ton thn u lnh, ch c nh u cn m; hoc nim Pht khng dt cho n khi mng chung; v.v..., tng lnh l nh th . Hnh gi lc sinh thi c mt phn tu nim, trong lc lm chung s c mt phn lc lng; ngi trong lc cn sng th vic g cng c th lm c, ch c trong pht lm chung l di tr khng c!
CH THCH
01. l tn sch, 1 quyn, do c s L Vin Tnh bin son, php s n Quang gim nh, trong ghi ni qui ca on tr nim, cng nhng vic cn thit phi lm khi c ngi lm chung, l cun sch trng yu cho ngi tu Tnh dng tham kho. 02. nh thnh nhn sinh thin ngha l: ton thn lnh ht, ch c trn nh u cn nng th chc chn sinh vo bn cnh gii thnh nhn; nu nng ti con mt (khng ti nh u) th sinh ln cc ci tri. Nhn tm ng qu phc ngha l: hi nng ch tri tim th sinh vo loi ngi; hi nng phn bng th sinh vo ng ng qu. Sc sinh tt ci li, a ngc cc bn xut ngha l: nu nng u gi th sinh vo ng sc sinh; nu nng bn chn th sinh vo ng a ngc. 03. Xin xem li ch thch s 7, bi 30, sch Trung Cp.
PH CH
(01) Sc chung: ngha l chun b tt p cho gi pht lm chung, tc l nim Pht h nim tr gip cho ngi hp hi c chnh nim r rng, ch Pht tip dn vng sinh. on nim Pht sc chung i-loan, Vit-nam gi l ban h nim.
222
BI TP
1) Trong lc lm chung, nu sinh nim tham, nim sn, nim si, tnh cm th tc, hoc c chnh nim, kip sau s i v u? 2) Ngi mi cht thc th tm cn cha ri thn xc, nu lm cc vic nh lau chi, thay o v.v... cho ngi y th hu qu s nh th no? 3) Nu ngi bnh cha hiu r, tm nim hoang mang, ngi tr nim nn lm th no? 4) Ngi cht, ch cui cng hi nng xut ra, c quan h n s th sinh kip sau, bi k ni v vic y nh th no? 5) Hy nu vi tng lnh ca c nhn trong gi pht lm chung.
223
Bi 35
TNG TNH (phn 6)

TRCH YU PHP NG ca CH C C
Nim cu A Di Pht c thun thc ri, th nhng gio l tiu biu nht trong 3 tng 12 b kinh u gm cha trong ; 1.700 cng n1, c quan hng thng2, cng trong ; 3 ngn oai nghi 8 vn t hnh, 3 nhm tnh gii, cng trong . Ch mt mc nim Pht, bung b c thn tm v th gii, l i b th; ch mt mc nim Pht, khng mt nim tham sn si, l i tr gii; ch mt mc nim Pht, khng mng chuyn th phi nhn ng, l i nhn nhc; ch mt mc nim Pht, khng gin on, khng cho tp nim xen ln vo, l i tinh tn; ch mt mc nim Pht, khng b vng tng xua ui, l i thin nh; ch mt mc nim Pht, khng b cc ng him tr khc3 m hoc, l i tr tu. (i s Ngu ch) Trong tt c cc php mn tu hnh, nu tm php mn d hnh tr nht, d thnh tu nht, thch hp nht, vin n nht, th khng php mn no bng ly tm tn nguyn su sc m tr danh hiu Pht. Tin su sc tc l tin c Thch Ca Nh Lai c tng phm m, li ni quyt khng h di; tin c Th Tn A Di c tm i t bi, li nguyn quyt nh chc tht. V li, ly nim Pht cu vng sinh lm nhn th chc chn s cm c ci qu vng sinh thy Pht; nh trng da c da, trng u c u, iu ny khng i hi Pht m phi t tin vy. (Trit Ng thin s(1)) Ngi i ch bit, ni thin mn ly s liu ng lm trn ht. T ng ngun gc ca tm th thot khi sinh t. Vy nim Pht h khng phi l php mn gii thot sinh t ? Ngi tham thin phn ng cha chc thot sinh t, nhng ngi nim Pht th chc chn l thot sinh t, khng nghi ng g c. Nguyn nhn l v, tham thin th la t tng, cn nim Pht th chuyn ti t tng. V chng sinh t lu chm trong vng tng, xa la qu tht l kh. Nu ngay t tng nhim m bin i thnh t tng thanh tnh tc l ly c chng c, l phng php hon chuyn vy. Cho nn tham cu th kh ng, m nim Pht th d thnh. Nu qu tht c tm tha thit vi vic sinh t, xin hy em ci tm tham thin
224
nim Pht, th lo g trong mt i ny khng liu thot sinh t! (i s Ham Sn(2)) Trong khi nim Pht khng nn c t tng no khc; khng c t tng no khc tc l ch. Trong lc nim Pht th tm phi thy bit r rng; thy bit r rng tc l qun. Trong mt nim c y ch v qun, chng phi c ch v qun ring bit. Ch tc l nhn ca nh, nh tc l qu ca ch; qun tc l nhn ca tu, tu tc l qu ca qun. Mt nim khng sinh m thy bit r rng. Mt nim khng sinh tc chiu soi m vng lng. c nh th th tnh nghip chc chn thnh tu; m thnh tu nh th th u l Thng-phm. (Thin s Trit Ng) Ngy nay ngi tu tnh nghip, c ngi sut ngy va nim Pht va sm hi pht nguyn, m Ty-phng vn cn xa vi, s vng sinh khng bo m, chng c g l, l ti v ci cy i cha b nh b, si dy tnh vn cn buc chc. Nu c th xem s n i ci Ta-b ng nh nhai sp4, bt lun l bn rn hay nhn ri, ng hay tnh, kh hay vui, lo hay mng, ch cn da vo mt cu Pht hiu, vng vng nh ni Tu-di, tt c cnh duyn u khng lay ng. Hoc c lc thy mnh li mi, tp kh phin no hin ra trc mt, hy phn chn khi cu nim Pht, tc th, nh cy trng kim -thin(3), lm cho ma qun phin no khng ni trn thot! Li cng nh ci l la ln ang chy to phng phc, t chy tiu tnh thc t v th, khng c g cn st li. Ngi y tuy hin ni lng ng-trc5, nhng ton thn tht s ngi nc hoa-sen; u phi i c Di nm tay, c Qun m dt dn, mi tin h c vng sinh! (Thin s Trit Lu). Nim Pht cn nht tm bt lon, ch dng mt cu danh hiu Pht m cc lc ui dnh(4), sc mnh li cng thm mnh. Tnh thc mt khi dt, th vic qu kh khng c suy lng, vic v lai trng rng d on, cnh hin ti tm thc khng nm c; c ba tm u dt tuyt, gi l khong trc khong sau u dt. n by gi th h khng nt vn, i a lng chm, vt ng u khng, mt php khng lp. Trc mt nh vn tng hin ra trong tm gng ln trn y, khng mt im no c th so o phn bit, thn tm trng rng, nh my bay qua li; quang cnh y gi l nht tm bt lon, v n lc ny th cng chng c tm lon. (Thin s Tam Phong(5)) Ti thy c k hu hc, va mi em cu nim Pht t vo lng th ngh ngi lung tung, tm tr sc si khng tnh gic, bn cho rng cng phu nim Pht khng th gip mnh nhip tm! ng u bit rng, gc r sinh t c t v lng kip, nay d g on tr ngay trong pht chc! Nhng, trong lc mun nim ri tung li chnh l lc phi khi cng phu, mi thu vo tan ra, va tan ra li
225
thu vo, mt thi gian lu v sau, khi cng phu thun thc th t nhin vng nim khng sinh khi na. Li na ng nn bit, vng nim trng trng l v thiu cu nim Pht. Khng nim Pht th tm nh sng cun triu dng6, st na khng dng ngh, h t mnh c th gic tnh c ? (i s Lin Tr) c lng tin chn thnh, tm nguyn thit tha, t phi ch tm chp tr 6 ch thnh hiu Nam M A Di Pht. Khng lun i ng ngi nm, ni im ng tnh, mc o n cm, khi i tiu tin v.v..., u khng ri 6 ch (hoc 4 ch) ny. Phi gi cho ton tm l Pht, ton Pht l tm, tm v Pht khng hai, tm Pht nht nh. Nu c th nim nim lun hin ti, nim n ch tc tnh tan bin, tm trng Pht hin, th ngay trong i sng ny c th thn chng tam mui, n khi lm chung lin vng sinh bc Thng-phm-thng-sinh; c th ni l cch tu tr cc k rt ro vy. (i s n Quang)
CH THCH
01. Thin s ch im cho ngi hc, nhng biu th bng ngn ng, ng tc, gi l cng n. Trong sch Ng ng Lc, s cng n ghi chp c c 1.700 tc. 02. T ngn n gc gi l hng thng; k xo ch dy gi l c quan. Thin tng, nhng k thut ch dy, dt dn cho ngi hc khai ng, gi l c quan hng thng. 03. Nhng con ng him tr khc l ch cho ngoi gio, ngoi o v.v..., gi tt l tha k. 04. D cho s khng c lc th, nh ming nhai sp, khng c th v g. Kinh Lng Nghim ni: Ta vn khng c tm i dc, ch v p ng ngi m lm vic phng s, i vi thn th ngi l ra , ta thy tht v v, ging nh ming nhai sp. 05. Xin xem li bi hc s 32, sch S Cp Gio Bn. 06. Sng ln gi l (lan); ch vn l ch (dng), ngha l nc dng trn tr. y c ni vng nim qu nhiu, nh sng cun triu dng.
PH CH
(01) Trit Ng: tc i s Mng ng. (Xin xem li ch thch s 24, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 34, 35 v 36, sch GKPH I.) (02) Ham Sn (1546-1623): Ngi h Si, tn c Thanh, t Trng n, hiu Hm Sn (ngi Vit quen c l Hm Sn), qu huyn Ton-tiu, tnh An-huy. T nm 12 tui thng ln cha Bo-n Kim-lng hc tp kinh gio, li hc thng c Nho v Lo hc. Nm 19 tui ngi ln ni Th-h ( Trn-giang) hc thin php vi thin s Php Hi (1500-1579); ri tr li cha Bo-n xin xung tc xut gia, th gii c tc. V ngng m i s Trng Qun nn t t tn t cho mnh l Trng n. Nm 20 tui, ngi tr li Th-h theo tu hc vi ngi Php Hi, c truyn php mn nim Pht cng n,
226
Gio Khoa Pht Hc - cp ba song tu Thin - Tnh. Nm 28 tui (1573) ngi du hnh n ni Ng-i, thy ni Ham-sn k t, bn t hiu cho mnh l Ham Sn. Ngi tng c tr cc cha Hi-n ( Sn-ng), Bu-lm ( To-kh), v.v... hong dng thin php, xng tu tp song hnh cng phu nim Pht v khn thoi u. Ngi th tch nm 1623, th th 78 tui, ngi i xng l Ham Sn i s, cng vi cc ngi Chu Hong, Chn Kh v Tr Hc, c xng l bn v i cao tng ca thi i nh Minh. (03) Trng kim -thin: thin ngha l da vo tri, ni l cy kim rt di, sc bn. (04) ui dnh: T Hn ng l truy nh (xin xem li mc Nim Truy nh on XIII, bi 33 trc). (05) Tam Phong (1573-1635): Ngi h T, hiu l Hn Nguyt, cn gi l Php Tng, hay Hn Nguyt Php Tng, qu huyn V-tch, tnh Giang-t, l khai t ca thin phi Tam Phong, mt chi phi ca tng Lm T thi nh Minh. Ngi xut gia nm 15 tui, rt ham thch hc Thin, nhn c Cao Phong Ng Lc c im nghi ng, bn tm tham cu. Tri hn 10 nm, mt hm bng nghe ting cy tre gy m ht nhin i ng. Nm 52 tui ngi n cha Kim-tc tham yt thin s Mt Vn Vin Ng (15661642), c n kh ph php. Sau ngi khai php ta thin vin Tam-phong (ni Ngu-sn, Tchu), c ngi i xng l Tam Phong Tng Cng. Ngi cng c tr ti nhiu cha khc hong php. ng thi, tng To ng bi xch tng ch ca nm nh, ch xng thuyt t tnh t ng do truyn thuyt nim hoa vi tiu ca c Pht Thch Ca m thi. Nhn ngi lin son sch Ng Tng Nguyn phn bc, trong nhn mnh, t Pht Oai m Vng cho n nay, khng mt li, mt php no m khng ph hp vi tng ch ca nm nh. S vic ny lm khi dy cuc tranh lun si ni mt thi trong gii hc Pht Trung-quc. Ngi th tch nm 1635, th th 62 tui.
BI TP
1) Chn thnh nim Pht tc l tu hnh su php qua b, ti sao? 2) Ly lng tin v tm nguyn su sc m tr danh hiu Pht; tin vic g m gi l tin su sc? 3) Ngi tham thin cha chc thot khi sinh t, ngi nim Pht th chc chn thot sinh t, khng c g nghi ng; hy ni duyn c v sao. 4) Ti sao nim Pht tc l ch qun? 5) Thi nay c ngi sut ngy nim Pht v sm hi pht nguyn, m cnh gii Ty-phng vn cn xa vi, vic vng sinh khng bo m, v sao? 6) Nim Pht cn phi t n trng thi nh th no mi gi l nht tm bt lon?
227
Bi 36
LI KT
c Thch Tn ng nhiu cn c m ni nhiu php mn, cho nn mi c i tiu, quyn tht, tim n, chn tc, thin vin, khng hu, v.v... khc nhau; u l ty bnh m cho thuc. Hnh gi ch cn la chn trong cc php mn y, php no thch hp vi cn c c tnh ca mnh, sing nng hnh tr n, th t mnh s thu c hiu qu. Nu khng hiu ny, m c i tiu khinh nhau, quyn tht chi b nhau, n tim ph bng nhau, chn tc e d nhau, thin vin chp nht nhau, khng hu tranh ci nhau, th h1 bin thnh c dc vy. trong Kinh Lun, nhn v chng sinh phn nhiu chp c, cho nn kinh Bt Nh v Ba B Lun c bit nhn mnh ci ngha khng, ph tr tm m chp kia. Ngi hc Pht v sau, v chu nh hng ca thuyt Khng y, cho nn ly Khng lm gio ngha cu cnh, thnh ra ri vo ch thin Khng. Do , phi Du Gi Duy Thc phi em thuyt Diu Hu b cu. trong tng phi, Thin tng mt php cng khng lp, c Pht cng khng c ch ng, ni chi ci g khc! Nhng trong ba kinh Tnh th li ni v hnh nguyn ca Pht A Di cng cnh gii trang nghim ca nc Cc-lc tht l tng tn. Hai tng Thin v Tnh, v lp trng khng ging nhau nn gio php tiu biu cng khng ging nhau. Ngi tu tp c tr tu, c th t mnh bi li ung dung gia hai tng y, dung hi qun thng, m t li ch ln; ch c hng ngi kin thc thin cn mi chp cng vo mt th gio ngha kch bc ngi khc. Ngi hc nu khng hiu r thm ca Thin mn l qut sch du tch, lm hin l thng chn tm, m hc theo an H t Pht2, ri c Sn Vn Mn3, vn phi b qu bo au kh trong a ngc V-gin. l v khng t ng tng ch ca c nhn m li bt chc nhng hnh ng qu khch ca cc ngi (nhm gii cu ci tm thin chp t hi), cho nn phi chiu cm qu bo xu c nh th. Ni n Lut, l nhn t trng yu trn ng tu hnh. Trong Lut Thin Kin4 c ni: Tng T-ni5 l th mng ca Pht php. T-ni cn i th Pht php cn i. Cho nn bt lun l tng phi no, xut gia hay ti gia, i vi gii lut u phi tn trng nh nhau. Nu trong Pht php m khng c gii lut, th tt c mi ngi tu hnh, khng nhng thn phn khng r rng, m cn khng
228
bit nng vo u duy tr trt t. Hn na, nu mun lm lnh b d, cng phi nng nh gii lut th mi c hiu qu. Bi vy, tt c cc tng phi u phi tun gi gii lut, ch khng ring g Lut tng. Cn Gio th sao? l php bo c cng nng chuyn phm thnh thnh. Tt c tng ch, php tc trong ca Pht u cha ng trong . V c ba tng Kinh Lut Lun y m trong hai ngn my trm nm qua khng bit c bao nhiu ngi c ! Ni mt cch nghim chnh, c tin do hiu c gio ngha mi l chnh tn, khng phi l m tn. Hiu c gio ngha m tu hnh th mi l chn tu, khng phi l tu m. Hnh gi trong ba a tng k kip, tri qua ba hin mi thnh, mi bc mi bc u phi vn dng c gii (hiu) v hnh (thc hnh); ly gii m dn o cho hnh, ly hnh m chng thc cho gii, nh mi khng i lc vo con ng him c. Phi t duy nhiu nhn chn c tnh trng yu ca gio ngha. Nu l t , th phi chn la php mn d thc hnh m cng hiu cao. c c t lc m li c c php tha lc, xin hy sing nng hnh tr, th ngay trong i ny c th thnh tu. Nu kim c tha th chc chn cn phi thm nhp gio l mi c! C nhn ni php, ch ni sai c mt ch m cn phi a lm thn con chn trong 500 i6; gi nh ni nng ty tin7, xa ri kinh in, tri ngc gio ngha, chc chn phi a vo a ngc ct li8! l t ca Pht, t nhiu g th cng s c c hi ni php cho ngi ta nghe; cho nn i vi gio l khng th khng hc tp9, khi m ming l ni sai, lm t hu mng ca ngi! Xin nu ln y nhng iu ct yu nht: cung knh Tam Bo, tun th gii lut, hc hi kinh lun, tr nim Pht hiu; u l nhng iu c bn v cng trng yu ca ngi hc o, d cho vi vng, khn n10 nh th no, cng khng phng tng c. Nu hnh tr trn vn ri m cn c sc tha, th by gi hc Thin hc Mt g cng c. Nn bit, bt c php mn no cng chy ra t bin tm ngun gic ca c Nh Lai, m cng vn c sn trong t tnh ca tt c chng sinh. iu ta lm cha chc ngi khc c th lm; iu ngi khc lm cha chc ta c th lm, cho nn c Nh Lai mi phi ni nhiu loi gio php tip nhiu loi cn c. Nu ch chp vo mt php m ch bai cc php khc th ti li v lng! Php ch Pht cao su mu nhim, Con nay ty thun tun t ni, Nguyn cng tt c ngi thy nghe, Mng chung lin sinh nc Cc-lc.
229
CH THCH
01. Tn thc phm, do sa b ch luyn lm thnh, v ngon bc nht, cng dng lm thuc cha nhiu bnh. Trong kinh Nit Bn, n c dng d cho Pht tnh. 02. Thin s Thin Nhin ni an-h ti ng-chu, c ln n cha Tu-lm Lc-ng, gp lc tri lnh, bn ly tng Pht g trn chnh in xung t cho m. Ngi vin ch thy th vi la ln: Ti sao Thy t tng Pht ca ti? S bn cm cy gy bi tro ni: Ti t ly x li. Vin ch hi: Tng Pht bng g th lm sao c x li? S ni: khng c x li th phi t mt tng na! Ngi vin ch nghe th lin t ng t tnh. Hnh ng nhm ph tr ci t hi ca ngi i l c chp vo cc ngu tng bng g, t v.v... bn ngoi l Pht, m khng thy Pht t tnh. 03. i ng, thin s Tuyn Gim thin vin c-sn, Lng-chu, mt hm ln ging ng ni: Ta ni y, Pht cng khng, php cng khng, t Ma l lo mi hi hm, B-tt Mi-a l k gnh phn, ng-gic v Diu-gic l phm phu ph gii, b nit bn l cy ct buc la, mi hai phn gio l s ghi tn ngi cht, l giy lau gh, Pht l lo mi chi nh x. Mt khc, c v tng hi thin s Vn Yn ni Vn-mn, Thiu-chu rng: Pht l th no? S p: Que ct kh. S cng tng ni: Thch Ca lc mi sinh, mt tay ch tri, mt tay ch t, i quanh by bc, mt ng bn phng, ni rng trn tri di tri ch ring ta l tn qu nht, lo tng ny lc nu thy, mt bng nh cht em cho ch n, may ra thin h thi bnh. Nhng li trn u nhm thc tnh ngi i: phm h c hnh tng th u l h vng; d l kinh in, tng Pht, hoc thnh, hoc hin, ri vo hnh tch th u thuc trong vng sinh dit, hon ton khng phi l o nh tht chn thng. 04. Thin Kin Lut l tn gi tt ca b Thin Kin Lut T B Sa, l mt trong nm b lut tiu tha, gii thch rng b Lut T Phn, gm 18 quyn, do ngi Tng Gi Bt La dch vo thi Tiu-T. 05. Cu dch l T-ni, tn dch l T-ni-da, l tn ting Phn ca tng Lut, dch ngha Hn ng l thin tr, hay gii lut. 06. C mt ng lo n ch thin s Bch Trng nghe php, ni vi ngi Bch Trng rng: Ngy xa con ti ni ny, c ngi hi: Bc tu hnh cao c c cn ri vo vng nhn qu hay khng? Con tr li: Khng ri vo vng nhn qu. Do s sai lm m 500 i con phi a lm thn chn, nay xin Ha Thng dy cho mt li. Ngi Bch Trng bo: ng c hi! ng lo lin hi cu hi nh trn. S dy: Nhn qu phi phn minh! ng lo nghe xong th tnh ng, ni: Nay con thot khi thn chn! Bn ra sau ni, xin y o ca nhng v tng vin tch, t thiu m ha. 07. Tn khu khai hp () tc l mc m hay ngm ming, ty tin ni nng. Ngi sau bn ni tri ra l tn khu khai h (), nhn v hai ch (hp) v (h) pht m ging nhau. 08. N-l dch l a ngc. To khu nghip xu c phi a vo loi a ngc b rt li, li trong ming b ko ra ri dng inh st cng ra nh cng da tru. 09. Ch hc s si, khng tinh chuyn, gi l thip lip (). 10. Tho th l lc gp gp vi vng; in bi l lc nga nghing khn n. Sch Lun Ng ni: Ngi qun t, trong thi gian mt ba n cng khng lm tri o nhn; vi vng cch my cng nht nh nh th, khn n cch my cng nht nh nh th.
BI TP
230
1) V sao kinh Bt Nh v Ba B Lun ni tnh Khng? Du Gi Duy Thc v sao ni c? 2) Thin s an H t tng Pht c tc dng g? Hai thin s c Sn v Vn Mn mng Pht chi T c tc dng g? 3) V sao i vi gii lut, khp c cc tng phi u phi tun th? 4) Hnh gi trong sut ba a tng k kip, v sao cn phi tinh tn tu tp gm c gii v hnh? 5) Nhng iu no c coi l c bn trng yu ca ngi hc o?
231
1. Nim Pht r rng l tm tr ni Pht, vy ti sao ni l v tr sinh tm? Nn bit rng, Tnh l Tnh, Thin l Thin, mi php mn u c cnh gii ring ca n, khng nn ln ln. Phm c ch tr sinh tm th s c ni sinh. Phm phu tr ni su trn m sinh tm, tr ni phin no tham sn si m sinh tm, cho nn ch sinh s l ba ci su ng. Ngi nim Pht th tr ni Pht m sinh tm, cho nn ch sinh s l quc thanh tnh ca Pht, cnh tuy khng ging nhau nhng ch sinh th ging nhau. Sinh v nc Pht, n cui cng vn phi em ci nim y tc ci tm nim Pht vt b i, mi gi l nit bn v tng v vi, khng sinh khng dit. khng nhng l vic sau khi vng sinh, m cn l vic sau khi vt khi ba hin mi thnh. Xa kia, T-t Thin tng l ngi o Tn, tha lc thin s Php Dung khng c mt, vit mt ch Pht ngay trn chic gh da ca s. Khi s v n, lng nghi s, khng dm ngi. T mi: Nguyn lai thy vn c ci m! l T ch s vn cn mt nim dnh mc l c Pht, cha dt b t c ci tm thanh tnh tinh thun, cho nn va nghe th thin s Php Dung i ng, bn tr thnh khai t mt h phi Thin tng. Xem th th bit, nu trong tm c tn ti mt c Pht, l cnh gii ca tng Tnh , hon ton khng phi l cnh gii ca Thin tng. 2. Nu cn tu kim Thin Tnh, cng tt! Nhng ti xin php c nhc nh: c c tu gii y th thu c li ch ca c hai, cn khng c tu gii y th c hai tng u hng; c c tu gii y th Thin Tnh thnh tu cho nhau, cn khng c tu gii y th Thin Tnh li i ch nhau. Cho nn khng th khng thn trng suy xt. Ngoi ra, cn c vi cu khn yu cn c ni ra: Nu khng th tu tp song hnh c hai php mn, th nn thnh tht bit b i ci kh, ty thun cn c ca chnh mnh m chn mt trong hai mn Thin Tnh, ri c mt mn y m tu tp cho thm nhp, cng l bin php tt. Nu li hi k thm: chn mn no th n, th xin hy ly iu ny m suy: vn ngi tu vn ngi u i theo mn NIM PHT. 3. t tng Pht, mng Pht chi T, l to ti lm thn Pht chy mu v hy bng Tam Bo, phi a a ngc V-gin; nu th th cc thin s an H, c Sn, Vn Mn c phi a a ngc khng? Phm vic g mun lun n kt qu ca n, trc phi tm hiu nguyn nhn, khng nn ch y vo vic m lun vic. Cc thin s an H v.v... t Pht, mng Pht, l khai th cho hnh gi thy rng, nu ng nhn cho rng ng thn cng nh ngu tng l chn Pht tht T, th khng th bit c c Pht php thn, Pht t tnh; cho nn mi t ngu
232
tng, mng chi ng thn ph tr m chp. Tuy l t mng, nhng trong tm th y p nim t bi ngi. Trong pht hin ti y gieo vo rung thc th tm cc chng t c tnh cht t bi ngi nh th, th trong tng lai, khi qu bo pht sinh, ng nhin, khng nhng l khng a a ngc, m cn thnh Pht, thnh B-tt. Ngy nay, cc th lc ngoi gio, ngoi o, cho n cc tp on hung bo, v thc, cng nhau ph hoi Pht php, hy cha ui tng, hy bng kinh lut. Ngay trong khi pht ng, trong tm h y p nim sn hn, c c, tn bo, t t, phn n, ngu si v.v... Nhng chng t mang tnh cht nh th c gieo vo trong rung thc th tm, th trong tng lai, khi qu bo pht sinh, lm sao trnh khi a a ngc! C hai ng, v tm mim khng ging nhau, khin nn, sai mt ho li m xa cch nhau ngn dm! 4. Ngi hc c qua ng lc ca cc ngi thuc hai tng Thin v Tnh. Chng ti xin lm mt cuc so snh, vi s d dt, i th nh sau: Thin l quay tr v ci bui ban s, Tnh l nh tm vo mt ch; huyn ch ca hai tng u l php yu tr tm, l lun c ngn i khng phai m. Trong ng lc ca ch Thin c nh: bung b; xa la cc t tng; khng c iu mong cu; o khng cn tu, nhng ch nhim; tc tm tc Pht; h sa diu c u ti ngun tm; dt nim dit suy ngh; tm khng th cnh lin khng; v.v... u dy ngi i hy dt tr vng tng nhiu i, quay v ch v tm. Trong ng lc ca ch Tnh c nh: nim Pht n ch thun thc th tt c gio l u nm trong ; dng tn nguyn su sc tr danh hiu Pht; trong mt nim y c ch v qun; mt nim phn khi nh trng kim -thin, khin cho ma qun phin no khng ni trn trnh; nim n ch cng th th tnh tan bin, tm trng khng th Pht hin tin; v.v... u dy ngi i hy mn mt cu hng danh nh tan mun vng nim. Hai php mn nh th by trc mt ngi hc, nh hoa cc ma thu v hoa lan ma xun, thy u xinh p; nu i vo ni chu bu m tr v tay khng th tht ng au xt vy! 5. Bc tu hnh cao c, d khng lm c m ch lm thin, vn khng nm ngoi vng nhn qu. V d nh b th th c giu to, tr gii c sinh v ci thin, khng st hi s c sng lu, khim cung th c uy c ln, cng n th c thin nhn, dng m nhc cng dng Pht th c thin nh, dng li ha i an i chng sinh th c c m thanh ca chim ca-lng-tn-gi v.v..., u l trng nhn nh th th nhn c qu nh th. Li cng nh S-tr l nhn ca Nh-tr, Nh-tr l qu ca S-tr; Nh-tr li l nhn ca Tam-tr, Tam-tr l qu ca Nh-tr; t m suy th 42 giai v ca B-tt hnh, khng c giai v no l khng nm trong vng nhn qu. Ni cho n cng th tu hnh cng l nhn m
233
thnh Pht cng l qu; ri thnh Pht cng l nhn m chuyn php lun, nhp nit bn cng l qu! Xem nh th th trong Pht mn u c s vic g ri khi nhn qu! Nh th c th bit: ni rng bc tu hnh cao c khng ri vo vng nhn qu, l li ni lm ui m tu nhn ca ngi, chu qu bo nm trm i lm thn chn u c g l oan ung! 6. Lc khng nim Pht th hon ton khng thy c nim g c, nhng n lc nim Pht th c qu nhiu nim hin ra. Nhng nim ny khng phi sau khi nim Pht mi pht sinh, nhng chng vn c sn ri, nay nhn vic nim Pht m pht gic ra vy. Tt c chng sinh, ngy thng, trong lng lc no cng c v s vng tng, ngh tng n i, lm ngun gc cho sinh t, lm ci r cho ba c o, m k ch nhn xa nay vn m m ni trn cnh th hon ton khng bit c. Ri mt ngy no , gp lc ng i trc tr, hoc c bn lnh cnh gic, bn lp tc tnh ng, tinh cn nim Pht; by gi mi pht gic ra l mnh vng tng qu nhiu, lm nhiu lon tm tr. T sau , nu tip tc nim Pht, tinh cn khng b d, th vng tng s t tiu mt dn; cui cng th chng nhp cnh gii chn thng, thnh tu Pht o. V nh mt v hn qun, m say tu sc, khng quan tm n cng vic triu chnh, n ni quyn thn thao tng, cu ch ngm ngm gy dng th lc. Nhng n mt hm, bng nhin c kch thch, v hn qun kia tc th gic tnh, mnh m tu sa triu chnh, mi pht hin ra hai bn t hu ton l k gian nnh v gin ip, lin ra sc thanh trng, nh m quc gia c an nh. Cho nn, nu ni lc nim Pht vng tng cng nhiu, th l li ni in o. Gi pht ny chnh l lc c vua sng sut, pht hin gian nnh, l tin tc tt lnh, m dng cng cng hiu qu. 7. Hnh gi v mun xa la ba ng d, gii thot bin sinh t, cho nn mi nim Pht. Ni cch khc, v mt i s nhn duyn l cng tn i v lai c ra khi cn nh la, c mt m t ti, cho nn hnh gi nim Pht. Ngi i ch ci ngi nim Pht, v h h v tri thc, nh a con nt ang trong cn nh la m khng bit, vn vui chi, ri tr li ch ngi ln sao li hong s trn chy, ng ci! Ngi nim Pht chng ta, i vi nhng ngi ngu mui kia, phi c lng xt thng, quyt khng s h ch ci m khng dm ngang nhin nim Pht. Nu nim Pht m s ngi ci, tc l nhn thc mnh khng trong sng, tm sinh t khng tha thit. Hy th suy ngh l nhng vic g, m phi ln ln lt lt, t thy h thn? Ch v Pht t hy nn hc theo cc ngi Thin o, Thiu Khang, ci bin phong tc, khin cho ngi i ai ai cng bit nim Pht. Nu t mnh khng dm l mt ra trc th lm sao khin cho ngi cng ng ha vi mnh!
234
8. Ni rng, nim Pht tu thin khng cn thit phi xem kinh gio, l li ni khng phi trung o. Ngi nim Pht nghin cu kinh gio th lm cho c tin thm mnh, khng b t s ngoi o m hoc, khng b nhng li bnh lun lao xao lm cho ri lon, khng b th dc lm cho nhim , khng b tm bing nhc lung lc; m li c c hai mt s v l u khng ph b, l iu tt. Ngi tu thin nghin cu kinh gio, l ly li Pht dy n chng cho tm, khng tp theo t nh, khng i lc vo con ng nguy him; m li c c tng v gio u thng t, y cng l iu tt. S tht, xem kinh gio hay khng, y khng th a ra mt li ni khng nh c. Vic ny cng ging nh kht th ung nc, lnh th mc o, hnh gi phi t mnh bit r rng iu cn lm t iu chnh ly; cho nn ch cn hi mt cu: Cn hay khng cn? Nu cn th lm; khng cn th khng nht nh phi lm. H c li phn on khng nh, khng trnh khi lch v mt bn. 9. Hnh gi trong ca Pht nn m rng tm tr dung np cc php. T ca ny vo ca kia, ra ca kia vo ca khc, sng sinh ng, vui phi phi, thng tay du hnh, ng khng chng ngi; trong , c th i th i, khng th i th hi thm ny n, kin vn thm rng, ty h cng c, gi l du hc vy. Lc bnh thng tuy gi mt php nht nh, thm nhp tng ch, nhng l phng tin, m khng phi l ch nguyn; nu ni n ch nguyn th php mn v lng th nguyn hc mi l hoi bo ca bc i B-tt. 10. Khi khng th dng tm mt ln c su ch, ch tp ch vo mt ch thi, th ng thi cng y c su ch. i khi: lc nim gp, ch tp ch vo ch A; lc nim hun, ch tp ch vo ch , th tm t nh tnh. Xin hy th! 11. Nc Cc-lc ng nhin cng l do thc bin hin, cng l h gi khng chn tht. N l mt bin hin tng hp gm thc ca c Pht A Di , thc c bit ca tng hnh gi tu tnh nghip, v thc chung ca mi chng sinh vng sinh, ca c hi hi lin tr. Mi phng th gii, tt c chng sinh trong su ng v thnh gi trong ba tha, nu thn t kinh lch trong cnh gii y, u khng bit c n l h gi. Phi n khi thnh Pht mi bit c tt c y chnh, tt c ng tc ca nc Cc-lc, u ch l mt cnh mng ln, mt tr o thut v i; trn thc t khng c mt ci g l s hu, trng rng nh thi khng! Dch xong ngy 7 thng 12 nm 2006 Min Ty Gia-n-i Hnh C
235
236
PH LC tc gi ca b sch Pht Hc Gio Bn

Chng ti khng c bit nhiu v c s Phng Lun, cng khng c duyn may c c cc ti liu ni v cuc i ca tin sinh. Vi nt n s v tin sinh c trnh by sau y l hon ton da theo b Pht Quang i T in m thi. C s Phng Lun sinh nm 1896, qu Phc-chu (tnh Phc-kin), tt nghip trng Hiqun M-v Phc-kin, tng gi cc chc v c kh trng Qun-hm, khoa trng B Tng T Lnh Hi-qun, v.v... ng l mt Pht t thun thnh, phc v lu nm trong ngnh gio dc Pht gio, tng lm gio s cc Pht hc vin i-loan nh ng Phng Pht Gio Hc Vin, cng din ging Pht php cc o trng v i pht thanh min Nam i-loan. Khi tui cao, ng chuyn hnh tr v cc lc xng php mn Tnh . Tc phm ca ng c i Tha Khi Tn Lun Ging K, Duy Thc Tam Thp Tng Ging K, Thin Thoi D Tnh Thoi, Tnh Php Khi Thut, b Pht Hc Gio Bn (S cp, Trung cp v Cao cp), v.v... B Pht Quang i T in n hnh ln u vo nm 1988. Nm tc gi c 92 tui, v cn ti th (v b t in y khng ni g ti ngy vng sinh ca c). Gi y, cui nm 2006, tnh t nm sinh (1896) th nay c 111 tui, c th c cn ti th, cng c th c vng sinh ri, chng ti khng bit r! D sao, chng ti vn thy nh c vn ang sng th gian, vn ang ng lp ging dy Pht Php mt trng Pht hc no . Ngi pht t chn chnh y khng th no mt th gian. i o tm ca c vnh vin tn ti nh tm gng sng trn y, chiu soi hai hng tng tc. Ch cn c b sch Pht Hc Gio Bn, cng thy r c l mt hnh gi chn tu thc hc, thu r ba tng, lun bn thng sut sc bn, lng tin Tam Bo cng chc nh kim cng, thm su nh y bin; lun lun quan tm cho Pht Php trng tn, no chnh ngy cng lan rng, ng t cng lc tiu ma. Sut trong thi gian dch sch, c mi ln dch xong mt bi c vit, chng ti li thy xc ng, li cm nhn c sui ngun Pht Php tun chy trn tr, ti tm bao ht ging b ny mm ti tt. C nhiu b bn, sau khi c sut cc tp Cp Mt v Cp Hai, in thoi ni vi chng ti rng, ch cn hc ht b sch ny cng tu trn mt i! Cng c ca c tht l v lng! Thnh knh tri n c s ti gia B-tt gii PHNG LUN, mt Pht t him c thi i ny. Thnh knh gii thiu, Min Ty Gia-n-i, tun l cui cng nm 2006 k hu hc Hnh C - Tnh Kin
237
Vi Nt v C S PHNG LUN,
(Cc ph ch v ch thch ca ngi dch)

Sau y l nhng ch thch ca ngi dch c ghi trong phn PH CH ca cc bi hc v phn CH THCH ca cc bi Tng Hp Yu Ch trong ton b sch GIO KHOA PHT HC (Cp I, Cp II v Cp III). Cc con s ghi trong du ngoc n, gm 3 nhm, theo th t, ch cho: tn sch, tn bi v s th t ca t ng c ch thch. V d: * (II-B15/11) c ngha: - II, tc l sch Gio Khoa Pht Hc Cp Hai; - B15, tc l Bi 15; - 11, tc l ph ch s 11. [K hiu (II-B15/11) c ngha l ph ch s 11, bi 15, sch Gio Khoa Pht Hc Cp Hai.] * (I-T1,2,3/2) c ngha: - I, tc l sch Gio Khoa Pht Hc Cp Mt; - T1,2,3, tc l bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 1, 2 v 3; - 2, tc l ch thch s 2. [K hiu (I-T1,2,3/2) c ngha l ch thch s 2, bi Tng Hp Yu Ch Cc Bi 1, 2 v 3, sch Gio Khoa Pht Hc Cp Mt.] (Bng T Ng ny khng p dng cho quyn Gio Khoa Pht Hc Cp Mt - bn Gio Th.) 1 i thnh Pht - nht sinh b x (I-B8/4) 1 l tt c, tt c l 1 (III-B6/1) 1 l chn tht (II-B15/11) 1 Pht tha (II-B15/10) 1 v nhiu trong nhau (I-T13,14,15/7) 2 chng ti gia (II-B1/2) 2 khng (I-B14/4) 2 loi gii lut i tha (III-B1/11) 2 qu bo (I-B25/1) 2 s tht (III-T7,8,9/1) 2 th chng ngi (I-B1/2) 3 ci tri S-thin (I-B31/1) 3 ca gii thot (II-B37/6) 3 i chng o - 3 i thnh Pht (III-B7/5) 3 c (III-B11/6) 3 ng - tam (I-B24/7) 3 khoa (II-B33/1) 3 k (II-T13,14,15/3) 3 kip (I-T4,5,6/5) 3 kinh (III-B31/1) 3 loi cn tnh (I-T34,35,36/27) 3 loi kh (I-B34/3) 3 lng (III-T7,8,9/4)
238
T NG
3 mt (III-T10,11,12/6) 3 mn hc v lu (I-T22,23,24/16) 3 Ngi Bu (I-B6/2), (I-B21/1) 3 php tam mui (I-B14/8) 3 php hc (II-B9/4) 3 phin no c hi (II-B2/7) 3 tng (II-B16/7) 3 thn (I-T1,2,3/2) 3 tr (I-B15/5) 3 vng (II-B37/2) 3 vng thanh tnh (II-B37/3) 3 vi t, 6 th s (II-T31,32,33/7) 3 vua V v 1 vua Tng (I-T31,32,33/3) 4 bu (II-B4/5) 4 b kinh A Hm (II-B23/6) 4 ci tri Thin - T Thin thin (I-B23/6) 4 duyn (I-T25,26,27/3) 4 iu khng s st (I-B14/6), (II-B2/6) 4 iu kin - t duyn (I-T19,20,21/7) 4 hng 4 qu (II-B14/25) 4 hu (II-B33/4) 4 lnh vc qun nim (III-T7,8,9/8) 4 loi tnh (I-T25,26,27/15) 4 li nguyn ln i vi 4 s tht (I-B15/1) 4 ni y c (III-B20/2,3,4,5) 4 phm hnh (I-B36/9) 4 phn (III-B16/3) 4 qu v Thanh-vn (I-T1,2,3/12) 4 s tht (I-B17/1) 4 tm lng rng ln (I-B11/2) 4 thin (I-B36/10) 4 tr nh tht (II-B14/18) 4 tr tu (II-T25,26,27/9) 4 tng (II-B5/4) 4 yu t (I-T25,26,27/2) 5 m (II-B5/8) 5 b Lut (I-T22,23,24/7) 5 con mt (I-T1,2,3/4) 5 dc (II-T7,8,9/11) 5 a v (II-B14/23) 5 nghip v gin (I-B33/1) 5 php qua b (II-T34,35,36/2) 5 phn hng (II-B37/4) 5 phn php thn (II-B37/4) 5 php qun dng tm (I-B11/5) 5 tnh (II-T13,14,15/7)
239
5 tng (II-B16/11) 5 thi 8 gio (III-B8/5) 5 thi thuyt gio (I-B3/7) 5 th che lp (I-B15/4) 5 ti nghch (I-B33/1) 5 trn cnh (I-T4,5,6/12) 5 trng hp mt ca (I-B25/5) 5 un (I-B27/10) 5 un v lu (II-B37/4) 5 v t kheo nhm Kiu Trn Nh (I-B17/3) 5 vic khng th ngh bn (I-T28,29,30/12) 5 vc chm t (I-B8/6) 6 bn Hn dch kinh Kim Cang (II-B11/2) 6 cnh (II-B6/6) 6 hnh (I-B36/8) 6 loi v y (III-B26/1) 6 nhp (II-B6/5) 6 php qua b (II-B37/1) 6 thn thng (II-B16/23) 6 tng vin dung (III-B7/1) 6 tc Pht (III-B11/1) 6 yu t - 7 yu t (I-B12/4) 7 bu (II-B4/7) 7 c Pht i qu kh (I-T1,2,3/5) 7 ni 9 hi (II-B15/3) 7 thc trc (III-B15/3) 8 bc gii thot (II-B16/24) 8 nn (II-T4,5,6/2) 8 thc (I-B27/8) 8 tng phi i tha (I-T22,23,24/15) 9 chuyn an thnh (II-T13,14,15/20) 9 ci (I-T34,35,36/28) 9 a (II-T1,2,3/1) 9 l (II-B1/6) 9 php gii (II-B25/2) 10 ba la mt (I-B14/10) 10 bc a (II-B14/8) 10 bc Hnh (I-B14/2) 10 bc Hi-hng (I-B14/3) 10 bc Tn (I-T7,8,9/1) 10 bc Tr (I-B14/1) 10 i nguyn vng (III-T4,5,6/9) 10 a (I-B18/8) 10 php gii (III-T4,5,6/1) 10 sc (I-B14/5) 10 th tri buc (I-B15/3)
240
10 tr lc (I-B14/5) 10 tr tm (II-B25/1) 12 b kinh (I-T4,5,6/4) 12 gi (II-T19,20,21/15) 12 li nguyn ca c Pht Dc S (I-B4/4) 12 x (II-B18/14) 16 nc ln (II-B10/2) 16 php qun (III-B33/1) 18 khu vc (I-B12/5), (II-B18/7) 18 loi kinh ln (II-T19,20,21/14) 18 php khng cng chung (I-B14/7) 20 kin (III-B2/4) 32 tng tt (II-B2/3) 36 k, b chy l k hay nht (I-T31,32,33/1) 42 giai v (III-B28/4) 48 li nguyn ca c Pht A Di (III-B30/2) 53 v thin tri thc (III-T4,5,6/8) 80 v p (II-B2/4) 100 php (III-T10,11,12/2), (III-B15/2) 8.416 quyn Hn Tng Trung-quc (I-B6/9) A Dc vng (II-B16/15) A Hm (II-B8/1) a li da duyn khi (II-T31,32,33/6) A Nan (II-T7,8,9/5) A-t-t-ma - Lun (I-B6/7) A-tu-la (I-B24/3) A-x-l (II-B24/2) A X Th (II-B16/3) c (I-B22/3) i dc ci tri (I-B23/5) Albert Einstein (I-T13,14,15/11) an nhn (III-B10/3) An Th Cao (II-B22/3) An Th Cao chu nn Ci-k (II-T22,23,24/6) An Tu (III-B14/4) n ung v l, n sc v l (I-T22,23,24/2) m (I-B27/3) m Quang b (II-B19/17) n (II-B28/7) n Quang (I-T34,35,36/25) Ba-hin (II-B13/3) Ba-la-ni (I-B3/4) Ba-tra-l-pht (II-B16/17) Ba-tun (III-T4,5,6/6) Ba T Nc (II-B9/3) B-la-mn gio phc hng (II-B20/21)
241
B Di - Thc t (I-T1,2,3/7) Bc, Phc, B, Thi (I-T28,29,30/17) bch php (III-T10,11,12/2) Bch Trng (II-T10,11,12/12) bi php mi hai nhn duyn (I-B19/1) bng sinh (I-B24/6) Bng Un (II-T4,5,6/6) Bao T (I-T28,29,30/9) bo lu (I-B18/2) bt bt trung o (III-B12/5) Bt Nh (II-B24/16) Bt Thp Tng Lut (III-B2/1) By-phng-tin (II-B13/5) Bc-Lng (II-B23/1) Bc-Ngy (II-B23/12) Bc Sn Tr b (II-B18/17) bt bin ty duyn (III-B5/4) bt nh a php (II-B32/13) bt gic (III-T4,5,6/5) bt kh t ngh tam qun (I-B12/2) Bt Khng (II-B24/11) bt liu ngha (III-T7,8,9/2) bt mui nhn qu - bt lc bt mui (II-T10,11,12/13) bt thi (II-T10,11,12/3) bt th tam qun (I-B12/2) bt tiu (II-T31,32,33/8) bt tnh (II-B1/5) bt tng ng hnh (II-B19/10), (II-B32/14) bc hin (I-B6/8) bnh thin (I-T28,29,30/16) Bch-chi Pht (II-B13/2) bin k (III-B9/2) bin k chp (III-B5/3) bin ti (I-B13/2) bit gii thot lut nghi v biu sc (III-T22,23,24/1) bit gii (III-B3/2) bnh ng tnh tr (II-T25,26,27/9) B t Ma (III-B27/2) B Lu Chi (II-B23/13) B Lu Ch (II-B23/26) B-tt (I-B5/2) B Tt Gii Bn (III-B1/4) B Tt Gii Bn Kinh (III-B1/10) B-tt Ca Dip (III-B20/1) B-tt Kiu Gic (I-B9/10) B-tt php thn (I-B3/2)
242
B-tt Thp-a (I-T13,14,15/2) Bn-gia-hnh (II-B14/14) Bn-thin-cn (II-B13/4) bn nghip (I-B26/1) Bn Tn (III-B24/3) bt th (II-T7,8,9/20) Ca Dip Ma ng (II-B7/2) Ca a Din Ni T (II-B19/2) Ca Nc Ca (II-T7,8,9/29) Ca N Sc Ca (II-B16/18) Ca-thp-di-la (II-B17/4) Ca-t-la-v (I-B2/1) cc loi gii (I-B28/2) cc v t tng Tnh Trung-quc (I-T34,35,36/26) cnh gii hin lng (III-T7,8,9/5) cnh tng h o (I-T1,2,3/3) Cao-s (I-B7/2) Cp-vin (II-B17/5) ct ng (II-T16,17,18/9) Ct Tng (II-B28/9) cn (I-B27/4) cn bn tr (III-B17/7) cn kh (II-T13,14,15/5) cn thn (I-B30/1) cu sinh (II-B34/6) Cu-thi-na (I-B3/6) Cu-t-ma (II-B17/1) Cu Na Bt La (II-B23/5) chnh dm (II-B1/3) chnh kin l ct li cho s tu hnh? (I-B36/3) chnh nim (I-B35/3) chnh php (I-B8/8) Chn (II-B23/10) Chn khng bnh ng (III-B5/2) Chn Ngn tng (II-B24/6) chn tm v nim (I-T4,5,6/7) chn t (III-T16,17,18/1) Cht a La (II-B8/4) Chu (I-T25,26,27/21) Chu X (I-T25,26,27/8) Chu X git cp (II-T1,2,3/4) Ch a Sn b (II-B18/17) Chi Khim (II-B22/9) Chi Lu Ca Sm (II-B22/5) chi tit v k kt tp th hai (II-B16/13) Ch-c (I-B9/9)
243
ch thnh (I-B1/4) Ch Tng i s (III-B4/3) ch bit c mnh (II-T19,20,21/10) Ch Qun (II-T7,8,9/25) chnh danh (I-B21/5) chi cn vn qu (II-T16,17,18/7) ch bin lu s (I-T1,2,3/3) Chu Chiu vng (II-B21/15) Chu Cng (II-T28,29,30/9) Chu S Hnh (II-B21/4) Chu Th-tng (II-B24/20) Chu Th (II-B21/14) Chu Ton Trung (II-B30/10) ch bn y (III-B7/6) ch nhn (I-T25,26,27/682) ch tu (II-T10,11,12/10) cha K-vin (II-B17/2) cha Na-lan- (III-B23/1) cha Thiu-lm (III-B27/6) cha T-n (II-B32/7) chng sinh (I-B7/1) chng tnh vn c (II-T13,14,15/24) chng t (II-B20/11), (III-B24/2) chung vng hy b, ni snh ku vang (II-T19,20,21/12) chuyn bnh xe php ba ln (I-B17/4) Chuyn lun thnh vng (II-B4/1) chuyn ng ngn st o dm vng (I-T28,29,30/3) chuyt vn (II-T7,8,9/21) ch hnh v thng (II-B33/5) ch thin ci Dc (I-T4,5,6/13) (II-B4/2) Ch Tn (III-B24/1) chng ngha (II-T7,8,9/17) chng trch dit (I-B16/1) chng vn (II-T7,8,9/18) chng (I-B1/2) ci V-sc (I-B23/7) cng thn ngoi o (I-T13,14,15/4) ct nhc (II-B5/7) C m Tng Gi B (II-B22/17) cuc tranh lun gia Khng v Hu (II-B20/17) cng thng - tam cng - ng thng (I-B24/2) Cu Ma La Thp (II-B22/23) cu tng qun (II-B1/7) cu dch v tn dch (I-B7/10) Da Du La (I-B2/7) Da X (II-B16/12)
244
danh hiu (II-B12/2) danh hiu 35 c Pht (II-B12/4) danh hiu 53 c Pht (II-B12/3) danh hiu 88 c Pht (II-B12/5) danh lc Tn Sn (III-T123/5) danh sc (I-B19/6) danh tng (I-T13,14,15/14) dn nghip v mn nghip (II-T4,5,6/9) Di Lc v A Dt a (I-B8/2) di mu Ma Ha Ba X Ba (I-B2/6) d thc (III-T123/3) d thc sinh khi hin hnh (III-T123/3) dch ch (II-T7,8,9/16) dch kinh (II-T7,8,9/15) dch tha (II-T4,5,6/4) Din Th (III-B30/5) Dip Cng thch rng (I-T28,29,30/10) dit - (I-T31,32,33/2) Diu-Tn (II-B11/1) Diu-gic (II-B14/10) diu hu (II-B20/10) diu qun st tr (II-T25,26,27/9) Do Long (I-T28,29,30/7) do tun (II-T4,5,6/1) du gi (II-B20/8) Du Gi gii (I-T22,23,24/9) du h (I-B13/3) Du-l-na (II-B9/2) Dc i (III-B13/2) dng tm n tm (II-T16,17,18/13) duy (I-B36/7) duy thn (I-B36/1) duy thc (II-B20/9) duy vt (I-B36/2) duyn kh (I-T25,26,27/4) duyn tm (I-T25,26,27/7) duyn tng (I-T25,26,27/5) duyn trn (I-T25,26,27/6) Dng K phi (III-B27/18) Dng K Phng Hi (III-B27/27) a Vn b (II-B18/12) -la-ni (II-B7/5) i bch tn ci (III-T22,23,24/2) i bt nit bn (I-T34,35,36/1) i bt thin a php (II-B32/11) i Ca Dip (II-T7,8,9/10)
245
i Cu Hi La (II-T19,20,21/13) i Ch (II-B30/14) i chng (II-275) i Chng b (II-B18/1) i a php (II-B32/8) i-lch (II-B24/15) i lc (II-T7,8,9/31) i phin no a php (II-B32/10) i-s (I-B7/2) i Thin (II-B17/3) i thin a php (II-B32/9) i Thng (I-T34,35,36/16) i tha thng gii (I-T22,23,24/14) i Tr (I-T22,23,24/17) i Tu Co (III-B28/3) i vin cnh tr - tr vin cnh (II-T25,26,27/9) i V (I-T7,8,9/6) i vng ng (II-T16,17,18/10) m (II-B22/8) m Loan (I-T34,35,36/8) m Ma Ca La (II-B22/6) m V Sm (II-B23/2) nh-h (I-T28,29,30/8) o (II-B18/9) o An (II-B29/12) o Chch (III-T25,26,27/5) o gia (II-T19,21,21/4) o gio (II-T19,20,21/6) o Nht (III-T10,11,12/5) o qu (II-B18/10) o Tch (II-B30/4) o Tn (III-B27/8) o tnh hnh nhi bt tng bi (II-B31/3) o Tuyn (I-T10,11,12/8) o xut th (I-B6/4) o Xc (I-T34,35,36/9) t Ma (I-T10,11,12/18) ng-a (I-T13,14,15/12) ng-gic (II-B14/9) u (II-B2/1) B (II-B20/3) B t a (I-T25,26,27/19) nht ngha khng (II-T13,14,15/11) a c thin - khng c thin (I-B23/4) a-ngc (I-B24/4) in o (I-B7/8)
246
iu l (I-T13,14,15/14) on kin (I-T4,5,6/17) -sn (I-T7,8,9/7) Thun (III-B4/1) c T b (II-B19/12) i (II-B32/2) i hng nit bn (II-B32/4) i php (I-T10,11,12/16) i Php Tng (II-B32/3) i tr (II-B1/4) n-hong B-tt n-hong (II-B22/15) n - tim (II-T13,14,15/6) ng-Mt (III-B23/5) ng-Ngy (II-B23/14) ng phn v bit nghip vng kin (I-T28,29,30/14) ng th Tam Bo - ng tng Tam Bo (I-B21/4) ng Tin - Hn-uyn (II-T16,17,18/6) ng rc (II-T13,14,15/22) ng tnh (III-B11/2) i Lng thi Ng-i (I-B8/9) n truyn (III-B27/3) c bn (III-B32/1) c Thch Tn n la nga (II-T22,23,24/4) c Thch Tn th thn cho cp n (II-T1,2,3/3) c Thch Tn thuyt php 49 nm (II-B15/1) c Tu (III-B14/3) ng th l vy (III-B11/5) ng th tc khng (I-T25,26,27/1) ng Huyn-tng (II-B23/19) ng Thi-tng (II-B23/18) gia tr (III-B24/4) gi gii (I-T28,29,30/1) gi danh (II-B18/4) gi lp (II-B18/15) gic (I-B1/1) gic qun (I-T28,29,30/15) gii thot (II-B33/3) Gio gia (II-T16,17,18/8) gio l hnh qu (II-B2/8) gio php trung o php tng (I-T22,23,24/10) gio, tha (III-T7,8,9/3) gio tng (II-B27/1) gio v tng (III-B4/5) gii - gii ni - gii ngoi (I-B1/8), (I-B20/1) gii bit (III-B3/2) Gii Hin (III-B14/1)
247
gii lut (I-B22/1) gii lut tiu tha (III-B2/3) gii ni (I-B20/1) gii th (I-T22,23,24/12) gii thng (III-B3/1) ging st tr ng (II-T1,2,3/6) Ha L Bt Ma (II-B34/1) H V (I-T1,2,3/11) Hai th chp ng v php (II-T28,29,30/12) Ham Sn Hm Sn (III-B35/2) Hn D (II-B29/1) Hn Minh- (II-T16,17,18/16) Hn tng 8.416 quyn (I-B6/9) hang Tht-dip (II-B16/5) hng b mn (III-B7/4) hnh (I-B19/3), (II-T16,17,18/1) hnh gi (I-B7/3) hnh kh (II-B5/5) hnh tng (III-B11/3) hnh tng (II-B33/6) hnh v (III-B7/3) Hng sn (I-B10/1) Hu-Chu (II-B30/12) hu c tr (III-B17/6) Hu-Hn (II-B21/1) Hin kip (I-B8/5) Hin Th (II-B30/8) hin - mt (II-T7,8,9/4) hin hnh (I-T19,20,21/7) hin lng (I-B27/6) Ha a b (II-B19/15) ha thnh (II-T13,14,15/4) ha h bt thnh phn loi cu (I-T13,14,15/6) Hoi T (II-B30/7) hoi kh (II-B5/3) hon dit (II-T31,32,33/1) Hon (II-B22/2) Hong B (II-T19,20,21/9) Hong (I-T1,2,3/8) Hong Long phi (III-B27/17) Hong Long Tu Nam (III-B27/26) hoc (I-B1/7) Hong Nhn (I-T10,11,12/20) h php (I-B7/4), (II-B20/15) Hi gio xm chim n- (II-B20/22) Hn-da (II-B21/11)
248
Hng gio - Hong gio (II-T19,20,21/8) Hu Minh (III-T25,26,27/1) Hu Nng (I-T10,11,12/7) Hu Qu (III-B23/3) Hu Vin (II-B30/5) Huyn Cao (II-B29/4) huyn chu (II-T28,29,30/13) Huyn Gic (I-T10,11,12/17) Huyn Trang (II-B23/20) Huyn Trang chu au n lc lm chung (II-T22,23,24/9) Ha Hnh (II-T28,29,30/2) hng ha (I-B9/4) hng k (I-B9/5) hu (I-B19/9) Hu i (III-B13/2) hu hc (II-B14/2) hu lu (III-B17/3) hu tnh (I-B7/1) Hu tng v Hu b (II-B20/14) hu vi (II-B32/15) k s (I-T22,23,24/6) K Dn b (II-B18/11) kt (I-B25/4) kt tp (II-B16/1) Khai-nguyn (I-B9/7), (II-B24/1) Khai-s (I-B7/2) Khu Khim Chi (II-B29/6) kh kinh (I-T4,5,6/10) kh gii (I-B30/2) khinh an (I-B35/7) kh kh (II-B5/2) khng c ngi n (I-B4/2) Khng Cc (I-T34,35,36/20) Khng Hi (III-B23/4) khng kham bi dng (II-T13,14,15/2) Khng T (I-T25,26,27/20) Khut Nguyn (II-T10,11,12/1) Khuy C (II-B17/7) Khng-c (II-B22/12) Khng Tng Hi (II-B22/11) Khng Tng Khi (II-B22/7) Kin--la (II-B16/19) kin chp on dit (II-B20/5) Kin-o (II-B14/22) Kin-ha (II-B22/4) kin phn (I-B27/7)
249
kin tnh (III-T28,29,30/1) kip Tr (I-T1,2,3/6) Kit, Tr (II-T4,5,6/8) Kiu Trn Nh (II-B15/6) Kim (II-B28/5) Kim-cang-gii v Thai-tng-gii (III-B23/7) Kim Cng Tr (II-B24/8) Kim-lng (III-B27/28) Kim Tc Nh Lai (I-T13,14,15/1) kinh B Tt a (III-B1/9) kinh B Tt a Tr (III-B1/7) kinh B Tt Thin Gii (III-B1/8) kinh Bn Mi Hai Chng (II-B7/4) kinh a Gii (III-B16/2) kinh i Bo Tch (II-B25/1) kinh i Bt Nh Ba La Mt a (II-B36/1) kinh i Nht (II-B24/7) kinh i Phm Thin Vn Pht Quyt Nghi (III-B27/1) kinh Hoa Nghim (II-B24/18) kinh Lng Nghim truyn sang TQ (II-T22,23,24/1) Kinh Lng b (II-B19/18) kinh Phm Vng (III-B1/1) kinh u B Tc Gii (III-B1/2) l bi (II-B16/2) Lc-dng (III-B23/2) lam bn (II-T7,8,9/14) lao quan (II-T31,32,33/4) Lo T (I-T28,29,30/6) Lt-ma gio (II-B24/32) Lm T tng (III-B27/13) Lm Th (II-T22,23,24/11) lu (I-B5/3) li sinh (II-B37/5) L Hu-ch (III-T19,20,21/1) l php thn (III-B26/4) l th Tam Bo (I-B21/3) l th (II-B25/2) l tr khng hai (III-B23/6) la bn cu - dt trm khng (II-T16,17,18/3) Lin Tr i s (I-B10/2) Lit T (II-B21/2) liu ngha (I-B35/6) Lnh-nam (III-B27/30) long li (I-T28,29,30/9) long thin (II-T16,17,18/11) Long Th (I-T34,35,36/7)
250
Long Tr (II-B20/18) L-sn (II-B22/18) li Khng T khen Nhan Hi (I-T25,26,27/17) li ni thu dt (I-B26/3) lun (I-B29/2) lun bo (II-B4/4) lun hi (I-B23/1) lun Du Gi S a (III-B1/6) lut nghi (II-B2/10) lc (II-B37/1) lc nhp (I-B19/7) Lc Thp Hoa Nghim Kinh (II-B22/20) Lc T (I-T4,5,6/18) (II-B3/8) Lc-triu (II-B34/4) lc tc - lc tc Pht (II-T13,14,15/15) lc tng vin dung (III-B7/1) li ma - ma vng (I-B4/6) Lng Hong Sm (II-B7/6) Lng V b khn i-thnh (II-T22,23,24/8) lng quan (II-T31,32,33/2) Lu Bang (I-T28,29,30/11) lu chuyn (II-T31,32,33/1) lu chuyn v hon dit (I-B17/6) Lu-Tng (II-B23/4) ma (I-B22/4) Ma ng Gi (II-T7,8,9/6) Ma Ha Ma Da v Ma Ha Ba X Ba (I-B2/6) Ma-h-th-la thin (III-T4,5,6/3) Ma-kit- (II-B16/4) M Minh (I-T34,35,36/6), (II-B20/1) M Vin (I-T13,14,15/5) Mnh T (I-T22,23,24/1) mm chy ht mc (II-T13,14,15/1) mt ch (II-B20/19) Mt tha (II-B24/13) m s (III-B10/2) m tn (I-B7/7) Minh (II-B21/12) Minh Thng (III-B12/2) m (II-B7/8) mn nh (I-T16,17,18/2) Mng ng (I-T34,35,36/24) Mc Kin Lin (II-T7,8,9/9) Mc Kin Lin Tu (II-B16/16) Mi-hnh (I-B14/2) Mi-hi-hng (I-B14/3)
251
Mi-thnh (II-B14/12) Mi-tr (I-B14/1) mn cnh tu tm (II-T7,8,9/1) Na Lin L Da X (II-B23/16) nam m (II-B12/1) Nam Nhc Hoi Nhng (III-B27/10) Nam-tng (III-B27/19) Nam-triu (II-B23/3) nn Tnh-khang (II-T22,23,24/13) nm Pht n sinh (I-B2/3) nm ln ngi ca vua A Dc (II-B16/14) nm th mi nin hiu Vnh-bnh (II-B21/24) nng - s (II-B6/7) nng bin (III-B17/2) nng duyn - nng th (II-B14/17) Ng-qu (I-B24/5) ngy Pht n sinh (I-B2/2) Ngu ch (I-T34,35,36/21) ngu tng (I-T7,8,9/3) nghi qu (II-B24/10) nghi tnh (III-B28/1) ngh ngi yn n (II-B26/2) Ngha Tnh (II-B23/24) nghip (II-B33/2) nghip cm duyn khi (II-B33/2) Nghiu, Thun (II-T4,5,6/7) ngoi duyn (I-B9/1) ngoi o (I-T22,23,24/5) ngoi gio (I-T7,8,9/2) ngoi ti (I-B11/3) ngon vt tn ch (I-T4,5,6/14) ngc bch (I-T7,8,9/8) ngn tay ch mt trng (I-T4,5,6/7) Ng-Vit (II-B30/13) Ng t (II-T7,8,9/26) ngu phu (I-B10/3) Ngu Thun (I-T1,2,3/10) ng cu thc (I-T4,5,6/11) Ng-i (II-B30/11) ng nh tm qun (I-B11/5) ng (II-T34,35,36/2) Ng-nhc (II-T28,29,30/11) ng phn hng (II-B37/4) ng phn php thn (II-B37/4) ng thp tam tham (III-T4,5,6/8) ng thi bt gio (III-B8/5)
252
ng v (II-B14/23) Nguyn Chiu (I-T22,23,24/17) Nguyn Th-t (II-B24/31) ng th (II-B24/37) Ngi - Nhn - loi ngi - nhn gian (I-B24/1) Ngng Sn Tu Tch (III-B27/21) Nh ng (II-B23/17) nh Hn (I-B9/11) nh Minh (II-B3/1), (II-B24/35) nh Thanh (II-B24/36) nh Tng (II-B24/21) nh Trn (II-B23/11) nh Ty (II-B23/15) Nhc Dng Lu K - Thu Thanh Ph (II-T7,8,9/12) Nhan Hi (I-T25,26,27/16) nhn duyn (I-B27/1) nhn a (II-T25,26,27/4) nhn qu chng khng (II-B20/12) nhn qu hu lu, nhn qu v lu (II-B32/5) nhn s hin l (II-T7,8,9/2) nhn vn dic vn (I-T7,8,9/4) nhn nhc (I-B11/4) nhp cu (III-T1,2,3/4) nhp ch xut n (II-T31,32,33/9) nhp tm - tr tm - xut tm (II-B14/24) nhp xc (III-T1,2,3/4) nht din (I-T7,8,9/5) nht a tng nhp (I-T13,14,15/7) nht lai (I-B18/4) Nht Pht tha (II-B15/10) nht tm tam qun (I-B12/2) nht th Tam Bo (I-B21/4) nht thit tr tr (II-B36/5) Nht Thuyt b (II-B18/2) nht tc nht thit, nht thit tc nht (III-B6/1) nh (III-T7,8,9/1) Nh Thp c Nh (II-B8/2) nh tha (I-B5/1), (I-B11/1) Nhip Ma ng - Trc Php Lan (II-T16,17,18/17) nhun vn (II-T7,8,9/24) Nhc-chi (II-B22/10) nhc thn (I-B7/5) nh nh (III-B17/5) nh huyn hu (II-B20/16) Nh lai tng (III-T7,8,9/9) nh l tr (II-T10,11,12/15)
253
nh lng tr (II-T10,11,12/16) nim (II-B2/2) nim Pht (II-T10,11,12/2) nin i ca Pht (I-B3/8) nit bn (I-B17/5) ni tr ni nhn (III-T123/6) ni n sinh ca Pht - Lumbini (I-B2/4) ni Ch-a (II-B18/16) ni Chung-nam (II-B28/3) ni Tu-di (I-B23/3) nc Ngy (III-B27/5) nc S-t (II-B24/12) ph (III-B12/1) ph bn tham (III-T28,29,30/3) phm phu (II-B13/1) phm phu bc a (III-T1,2,3/2) phm m (I-B26/2) Phm C Nng (I-T28,29,30/13) phm hnh (I-B9/2) Phm tng (II-B21/18) Phm Vng gii (I-T22,23,24/8) Phn t - Phn ng (I-B7/9) php (I-B6/1) php i (III-B10/4) php n (II-T19,20,21/11) php n nit bn tch tnh (II-T28,29,30/14) Php Chiu (II-B30/6) Php Dung (III-B29/1) Php gii duyn khi (II-T31,32,33/5) Php Hi (III-T25,26,27/4) php hnh (II-B14/3) Php H (II-B22/22) Php H (II-B24/28) php lun (I-B17/4) Php Nhn tng (III-B27/16) php nh (III-T4,5,6/4) Php Tng b (II-B19/16) php tnh (II-T16,17,18/2) Php-thn i-s (III-B11/7) php th gian v php xut th gian (II-B18/3) Php Thin (II-B24/25) Php Thi (II-B22/6) Php Thun (III-B4/1) Php Thng b (II-B19/14) php t - t php (I-T22,23,24/3) php tng (I-T22,23,24/10), (II-T16,17,18/4)
254
php v vi, php hu vi (II-B32/15) php x s nhip sc (II-B19/20) Pht T Ba (II-B24/33) phm B Tt a Gii (III-B1/5) phn bit gii thot (II-B26/3) phn bit y - nhim tnh y - chng t y (I-T25,26,27/9) Pht Bt La (II-B22/19) Pht Da X (II-B22/24) Pht Thp (II-B23/7) Pht gio truyn vo Ty-tng (II-T19,20,21/7) Pht gio tuyt tch ti n- (II-B20/23) Pht s (II-T19,20,21/17) Pht Tng Kinh (III-B29/4) Pht tu kh hnh Tuyt-sn (I-B2/8) php qun su hnh (I-B36/8) php tu trng thi (III-B32/5) php tu v d (III-B32/3) php tu v gin (III-B32/4) phi long ti thin (I-T28,29,30/4) phi nhn (I-B31/2) phin no (I-B32/1) phin no cn bn (II-T28,29,30/16) phin no ty thuc (II-T28,29,30/17) ph trn cn (II-B6/1) Ph Ngh (II-B21/13) Ph Hin (I-T34,35,36/3) Ph Quang (III-B14/6) phu cng (I-T25,26,27/13) ph tang (I-B3/3) Ph Lu Na (II-B9/1) ph ta (II-T13,14,15/21) Phc Hi, Thn Nng (I-T7,8,9/11) phc bo hu lu (I-B12/3) phc in (I-B18/6) phng (I-B36/6) phng Ty (II-B31/2) phng tin (II-B3/9) phng tin, nguyn, lc, v tr ba la mt (I-B14/10) qu a (II-T25,26,27/5) qu c (I-T25,26,27/14) qu php (II-T13,14,15/16) qu quyt nh v qu khng quyt nh (II-T22,23,24/2) quan trai gii (II-B10/1) Qun m (I-T34,35,36/4) Qun nh (III-B8/6) qun nh (II-B24/3)
255
Qun-oa (II-T16,17,18/5) qun tng (II-T10,11,12/7) Quang-m (II-T1,2,3/2) qung bn (II-B23/8) Qui Ngng tng (III-27/12) Qui Sn Linh Hu (III-B27/20) quc d nhp (I-T4,5,6/3) quc thnh th t (I-B11/3) quyn - tht (II-T19,20,21/1) quyn thuc (I-T25,26,27/11) rng (I-B28/1) rt ro khng (II-B14/19, B20/4) rung thc (I-T25,26,27/10) rt li (II-T16,17,18/12) Sa La Ba (II-B24/34) sa mn (I-B13/4) Sa T Ca La (II-T7,8,9/7) san nh (II-T7,8,9/23) sau khi Pht chuyn php lun Vn Nai (I-B3/5) sc (II-B19/9) Sc i (III-B13/2) sc dc (II-B1/1) sc php - sc (I-B19/5) si nhn thuyt mng (I-B3/10) s th (II-B21/20) sinh sinh kh (II-B5/6) sinh thn (I-B7/6) Sir Isaac Newton (I-T13,14,15/10) song quan (II-T13,14,15/12) sng Bt- (II-B15/12) S ng (II-B23/27) s s duyn duyn (III-B17/8) s t v nh t Thin tng (II-T16,17,18/14) s (II-B32/6) s bin (III-B17/1) s duyn - s th (II-B14/16) S Hng C T (I-T13,14,15/9) s tc d bin - s s d bin (I-B18/7) S Thch (I-T34,35,36/19) sn ch (I-B9/8) Sc-sinh (I-B24/6) s (I-B18/3) s l (II-T7,8,9/3) s - l - s chng - l chng (I-B1/5) s vic ngi Hn xut gia (II-B21/22) sc chung (III-B34/1)
256
Ta-b (II-B5/1) t nh - t thin (I-B36/4) t cnh (I-T19,20,21/5) tc php (II-B24/9) tc (II-B26/1) tam gii thot mn (II-B37/6) Tam-hin (I-T10,11,12/1) tam hong (I-T7,8,9/10) tam lun (II-B37/2) tam lun thanh tnh (II-B37/3) tam lng (III-T7,8,9/4) tam mt (III-T10,11,12/6) Tam Phong (III-B35/5) tam Tn (II-B22/21) tam sinh chng o tam sinh thnh Pht (III-B7/5) tam tha (I-B5/5) tam t tnh gii (I-T22,23,24/13) tam V nht Tng php nn (I-T31,32,33/3) tnh gii (I-T28,29,30/2) tnh, tng, th, dng (II-B31/1) tnh v tu (I-B35/2) To ng tng (III-B27/14) Tp Tp Tng (II-B16/10) tp tu (II-T10,11,12/9) tng (I-B16/2), (I-T16,17,18/1) Tng Du (II-B34/2) Tng Hi (II-B22/11) Tng Khi (II-B22/7) Tng Mnh (II-B30/2) tng thng (II-B6/4), (II-B34/5) tng thng duyn (I-T19,20,21/7) Tng Triu (II-T22,23,24/5) Tng T (I-T19,20,21/4) Tng Xn (III-B27/7) tm (II-B19/7) tm c nhiu tc dng khc nhau (I-T10,11,12/3) tm a (III-B29/2) tm hnh (III-B13/1) tm php (I-T22,23,24/11) tm s (II-B19/8) tm s bt nh (III-T10,11,12/3) tm v tr (I-B34/4) tm t (II-B14/15) tp i thnh (I-B6/10) tp kh (I-B25/3) Ty Sn Tr b (II-B18/17)
257
Ty-Tn (II-B22/1) Ty-thin (III-B27/4) Ty-vc (II-B21/7) T Tnh (III-B30/11) tn nc n- (I-B8/3) Tha-ha-t-ti thin (III-T4,5,6/2) Thch u Hi Thin (III-B29/3) Thai (II-B28/6) Thi m Thi Hm (II-B21/16) Thi-bnh-hng-quc (II-B24/23) Thi-vi (I-B2/5) Thi-v (II-B29/2) tham (II-T31,32,33/3) tham dch (II-T7,8,9/22) tham thoi u (III-T28,29,30/2) Thanh Bin (II-B20/13) thanh gio (I-B18/1) Thanh Lng (I-T34,35,36/11) Thanh Lng Vn ch (III-B27/25) Thanh Nguyn Hnh T (III-B27/11) thnh s tc tr (II-T25,26,27/9) Thnh Thang (II-B3/2) thnh Vng-x (II-B16/6) thnh (I-B1/4) Thnh Lng (III-B30/12) thnh ngn lng (III-T31,32,33/1) thnh ti (II-B26/3) Thng Lun (II-T34,35,36/1) thng ngha (II-B37/7) thng ngha b-c-gi-la (II-B19/19) tht nt (I-T7,8,9/9) thn kim cang na la din (II-T25,26,27/3) thn s duyn duyn (III-B17/9) thn trung m (II-T7,8,9/30) Thn Hi (III-T25,26,27/3 Thn Nng (I-T1,2,3/9) thn thng (I-B34/6) Thn T (III-B27/29) thp hnh (I-B14/2) thp hi hng (I-B14/3) thp php gii - thp gii (III-T4,5,6/1) Thp-thnh (I-T10,11,12/2), (II-B14/12) thp tr (I-B14/1) thp tr tm (II-B25/1) Tht Li Phng (II-B21/6) Tht Hin (III-B30/10)
258
tht th (II-B18/5) tht tng (II-T10,11,12/8) tht tng trung o (II-T13,14,15/13) Tht Xoa Nan (II-B23/23) Th Ch (I-T34,35,36/5) th gii (I-B29/1) Th Hu (II-B16/21) Th Thn (II-B20/7) th tr bin thng (II-T10,11,12/4) th cng (II-T13,14,15/18) th tng dng (III-B7/2) Thi H (II-B24/24) Th-s (I-B7/2) Thch Ca - Mu Ni (I-B2/9) Thch Tn (I-B3/1) Thin - Tri (I-B23/2) Thin-bo (II-B24/14) thin khng (III-B12/3) Thin Nh (I-T34,35,36/18) Thin Tc Tai (II-B24/26) Thin Y (I-T34,35,36/14) thin c (I-B8/10) thin nh hu lu (I-B36/5) Thin o (I-T34,35,36/10) Thin o leo ln ngn cy gieo mnh (II-T22,23,24/7) Thin Hin (II-T13,14,15/23) Thin Ti ng t (III-T4,5,6/7) Thin Ti ng t ng thp tam tham (III-T4,5,6/8) thin tri thc (I-B9/3) Thin V y (II-B24/4) Thiu Khang (III-B30/4) th (I-B25/2), (I-B34/2) th k (I-B26/4) Th thin s (II-B3/6) th t vi kinh, c tc vi php (I-B6/3) Thi Ho (II-B29/7) Thng gii (III-B3/1) Thng-lnh (II-B21/23) th t (II-T7,8,9/19) thi A Hm (II-B15/7) thi Bt Nh (II-B15/9) thi ng-Tn (II-B22/16) thi Hoa Nghim (II-B15/4) thi Php Hoa Nit Bn (II-B15/13) thi Phng ng (II-B15/8) Thu Thanh Ph - Nhc Dng Lu K (II-T7,8,9/13)
259
Th (II-B21/9) thun nhn (II-B14/21) Thc Ngao p rn (II-T1,2,3/5) thy tch (I-B3/9) Thy Sm (II-B7/7) Thuyt Gi b (II-B18/13) Thuyt Nht Thit Hu b (II-B19/6) Thuyt Xut Th b (II-B18/6) th tam qun (I-B12/1) tha Hoa-nghim (II-B15/2) Tha Vin (III-B30/3 thc (I-B19/4) thc in (I-T13,14,15/13) thc v tr (II-B26/2) thng - lc - ng - tnh (I-B34/5) Thng-tch-quang (I-T4,5,6/1) thng th (I-B4/3) thng ta (II-271) Thng Ta b (II-B19/1) T-da-li (I-B13/1) t kheo (I-B22/2) T-ni-da - Lut (I-B6/6) tch chiu (III-B11/4) Tin-Hn (II-B21/10) tin tht thc (III-B15/3) tin s - bc s (I-T19,20,21/6) tin trnh hnh thnh v pht trin Mt gio (II-B20/20) tim long vt dng (I-T31,32,33/4) ting gm s t (I-B13/6) tip - tip (II-B21/21) Tit Gin (III-B28/5) Tiu-Lng (II-B23/9) tiu nguyt ch - tiu nguyt chi ch (I-T4,5,6/7) tiu phin no a php (II-B32/12) tiu tha ngu php (II-T13,14,15/17) tiu tha v i tha (I-B4/5) tn (I-B35/1) tn - Thp-tn (I-T7,8,9/1) tnh (III-B17/10) tnh hnh phn phi bui s k (II-B17/6) Tnh Am (I-T34,35,36/23) Tnh Thng (III-B30/6) Tnh Yt (II-B30/3) tnh (III-B30/1) Tnh Di Lc (I-B8/7) tnh sc (II-B6/3)
260
t hnh - t dng (I-T19,20,21/2) Tn chn nhn (II-B3/7) Tn gi Hip (II-B16/20) tng Cu X (II-B32/1) tng Duy Thc (II-B27/4) tng Hoa Nghim (II-B27/3) tng Lut (II-B28/2) tng Mt (II-B28/4) Tng Mt (III-B4/4) Tng Mn Tp Lc (III-T25,26,27/2) tng Tam Lun (II-B28/8) tng Thnh Tht (II-B34/3) tng Thin Thai (II-B27/2) tng Thin (II-B28/10) tng Tnh (II-B28/1) tng v gio (I-T10,11,12/21) Tng Cao-tng (II-B24/30) (Tng) Chn-tng (II-B24/27) Tng Huy-tng (II-B24/29) (Tng) Thi-t v Thi-tng (II-B24/22) trm kip (II-T25,26,27/7) trn - cnh (I-B27/5) Trn Na (III-B14/2) tru trng (III-B10,11,12/7) Tri Huyn (II-B30/1) tri kin (I-B15/2) tr danh (II-T10,11,12/6) tr cn bn (III-B17/7) Tr Gi (II-B3/5) tr hu c (III-B17/6) Tr Hc (III-B30/8) Tr Khi (I-T10,11,12/6) tr lng tri (II-T4,5,6/5) Tr Nghim (III-B4/3) Tr Nhn (III-B28/2) tr php thn (III-B26/5) tr tu - i php (I-T10,11,12/16) tr vin cnh (II-T25,26,27/9) tr v lu (I-B35/5) tr v phn bit (II-T28,29,30/15) tr v sinh (II-B19/13) Trit Lu (I-T34,35,36/22) Trit Ng (III-B35/1) triu khun - hu c - ph du (I-T19,20,21/1) Triu Th (II-T7,8,9/27) Trinh-nguyn (II-B24/17)
261
Trinh-qun (II-B23/21) trnh gic ng (I-B1/6) trong ba ci (I-B20/1) trong su nm tu hnh ca Pht (I-B2/8) tr o phm (I-B34/1) tri Ma-h-th-la (III-T4,5,6/3) tri Tha-ha-t-ti (III-T4,5,6/2) tr tr (I-B4/1) tr tr Tam Bo - th gian tr tr Tam Bo (I-B21/2) Trc Php H (II-B22/14) Trc Php Lan (II-B7/3) Trc Pht Nim (II-B22/25) Trung Dung (I-T28,29,30/5) trung o (I-T4,5,6/16) Trung Phong (I-T34,35,36/17) Trng o Lng (II-T19,20,21/5) Trng Tam L T (I-T13,14,15/3) Trng-an (II-B24/5) trng kim -thin (III-B35/3 Trng L (I-T34,35,36/13) Trng-th (II-B23/25) trng gi (II-B8/3) trng gi Lu Thy (II-B3/4) trng phu (I-B5/4) Tu-a-la - Kinh (I-B6/5) Tu-tp (II-B14/13) tc (I-T4,5,6/15) tc v chn (II-B18/8) tu gic siu vit (II-B36/3) Tu Kh (I-T10,11,12/19) Tu Nng (III-B27/9) Tu Sng (II-B29/8) Tu Th (II-B29/3) Tu T (I-T10,11,12/5) Tu Vn (III-B8/1) Tu Vin (I-T10,11,12/4) Ty Dng (II-B30/14) Ty duyn bt bin (III-B5/4) Tuyt-sn (II-B19/3) Tuyt Sn b (II-B19/5) t hoc - tu hoc (I-B18/5) t lng - T-lng (II-B14/11) T th (I-B8/1) T Lc mang bng (II-T19,20,21/3) t hng t qu (II-B14/25) t nim x - t nim tr (III-T7,8,9/8)
262
t phn (III-B16/3) t v y - t v s y (I-B14/6) T H (I-T19,20,21/3) T Sn (II-B3/3) t mn (III-B26/6) t tnh bin k s chp (III-B5/1) t tnh chng khng (II-T25,26,27/8) t tnh vin thnh tht (III-B5/1) t tnh y tha khi (III-B5/1) tc (III-B8/2) tc khng tc gi tc trung (III-B10/1) tng ng (I-B35/4) tng on dit (II-T13,14,15/10) un (I-B27/2) u Ba (B) Cc a (III-B2/2) u Ba (B) Li (II-B16/8) u b di (I-B22/6) u b tc (I-B22/5) Vng Sinh Lun (III-B32/2) vo ch ra t (II-T31,32,33/9) vn - vn (II-T10,11,12/11) Vn-thnh (II-B29/9) Vn Thin Tng (I-T25,26,27/18) Vn Th (I-T34,35,36/2) Vn vng (II-T28,29,30/7) Vn Yn (I-T10,11,12/9) Vn Mn tng (III-B27/15) Vn Mn Vn Yn (III-B27/24) v thuyt nm chng tnh ...... (II-T13,14,15/8) V Nguyn Tung (II-B29/11) Vic cn lm lm xong (I-B18/7) Vin ng (II-T7,8,9/28) vin dung tam qun (I-B12/2) Vin Chiu (I-T34,35,36/15) vin dung mn (III-B7/4) vin n (I-B13/5) vin gio (II-T13,14,15/14) Vin Trc (III-B14/5) Vin Thp i Tha Yu Ngha V (II-T22,23,24/1) Vnh Gia (I-T10,11,12/17) Vnh-huy (I-B9/6) Vnh Minh (I-T34,35,36/12) Vnh Minh Th thin s (II-T19,20,21/16) V Tc Thin (II-B23/22) vng tnh bin k (III-B5/3) v biu sc (II-B2/9)
263
v biu sc lut nghi (I-T22,23,24/4) v cn (I-T10,11,12/13) V C T (II-T25,26,27/1) V Cc thin tn (III-T28,29,30/5) v hc (II-B14/1) v h (I-T10,11,12/11) v lu (III-B17/4) v lu ng un (II-B37/4) v minh (I-B19/2) v ng (II-T19,20,21/2) V Sinh lo mu (III-T28,29,30/4) v sinh nhn - v sinh php nhn (I-B14/9) v s th (II-B14/20) v th (I-T10,11,12/12) v tr (II-B36/2) v trc (I-T10,11,12/15) V Trc (II-B20/6) v t (I-T10,11,12/14) v vi (I-T4,5,6/2), (II-B19/11), (II-B32/15) v x (I-T10,11,12/10) V-tng (II-B24/19) V vng (II-T28,29,30/8) vua c (II-T22,23,24/3) vua Tn - Tn vng (II-B21/5) vua V ca nh Bc-Chu (II-B29/10) vn Lc-d (I-B17/2) Vng Duy (I-T4,5,6/9) Vng Th Nhn (II-T4,5,6/3) X Li Pht (II-T7,8,9/8) xc - xc cnh (I-B19/8) y tha khi (III-B5/1)
264
TI LIU THAM KHO

VIT VN
Hnh C. Lc Gii Nhng Php S Cn Bn. Montral: Lng Cy Phong, 1996. Kim Cng T (ch bin). T in Pht Hc Hn Vit. Nh xut bn Khoa Hc X Hi, 2004. L Vn c. Vit Nam T in. Si-gn: Khai Tr, 1970. Nguyn Hin L (dch). Lch S Vn Minh n . California: T&T, 1989. Nguyn Hin L. S Trung Quc. California: Vn Ngh, 2003. Nguyn Kim Thn ch bin. T in Hn Vit Hin i. Nh xut bn Th Gii, 1996. Nguyn Tn Nhan. Bch Khoa Th Vn Ha C in Trung Quc. H-ni: Nh xut bn Vn Ha Thng Tin, 2002. Thch ng Minh (dch). Lut Ng Phn. Nha-trang, 1997. Lu hnh ni b. Thch ng Minh (dch). Lut T Phn. Nha-trang, 1996. Lu hnh ni b. Thch Minh Thnh (dch). Lc S Pht Gio Nht Bn. Si-gn: Nh xut bn TP.HCM, 2002. Thch Thanh Kim. Lch S Pht Gio Trung Quc. Littleton (Colorado): Ph Lu Na ti bn, 1991. Thch Thin Siu (dch). Lun i Tr . Vit-nam: Vin Nghin Cu Pht Hc Vit Nam, 1997. Thch Tr Tnh (dch). Kinh i Bo Tch. Si-gn: Nh xut bn TPHCM, 1999. Thch Tr Tnh (dch). Kinh i Bt Nit Bn. Montreal: Hi Pht Gio Chnh Php, 1987. Thiu Chu. Hn Vit T in. H-ni: uc Tu xut bn, 1942. Thu Giang Nguyn Duy Cn (dch v bnh ch). Trang T Nam Hoa Kinh. California: i Nam in li, nm ? Trn Trng San v Trn Trng Tuyn. Hn Vit T in. Canada: Bc u, 1997. Trnh Vn Thanh. Thnh Ng in Tch Danh Nhn T in. California: Nh xut bn i Nam in li bn in nm 1966 Si-gn. Vnh Cao - Nguyn Ph. T Lm Hn Vit T in. Vit-nam: NXB Thun Ha, 2001.
HN VN
Bn Th Bin y Hi. Hn Ng i T in Gin Bin. Thng-hi: Hn Ng i T in Xut Bn X, 1999. Chu Hi. T Th Bch Thoi C Gii. Phong Hoa Xut Bn S Nghip Cng Ti, 1993.(X) i Chnh Tn Tu i Tng Kinh, cc quyn 24, 27, 30, 49, 50, 51, 55. o Phi. i Phng Qung Pht Hoa Nghim Kinh S Lun Ton Yu. i-bc: Pht Gio Dc C Kim Hi, 1999. H Dung ch bin. Quc Ng Nht Bo T in. Bi-bc: Quc Ng Nht Bo X, Trung-hoa Dn-quc 63 (1974).
265
Lc S Thnh ch bin. T Vng. i-bc: Vn Ha Th Cng Ti, Trung-hoa Dn-quc 60 (1971). Lc T n Kinh. Bn in ca Nht Quang Pht Hc Th Qun, Hng-cng, 1985. Thch Vin Anh php s. i Pht nh Th Lng Nghim Kinh Ging Ngha. Chng-ha (i-loan): Tam Tu Hc X, 1999. Thng V n Th Qun Bin Tp B. T Nguyn. Hng-cng: Thng V n Th Qun Hu Hn Cng Ti, 1994. T Di ch bin. Pht Quang i T in. i-bc: Pht Quang Vn Ha S Nghip Hu Hn Cng Ti, 1997.
266
BT
(Li cui sch ca ngi dch)
Tha lnh Ch Tn c c trch nhim v gio dc trong Gio Hi, chng ti dch b sch Pht Hc Gio Bn (nguyn tc Hn ng ca c s Phng Lun i-loan), v bin son, ch thch b tc, lm thnh b sch GIO KHOA PHT HC bng Vit ng, dng lm ti liu hc tp Pht php cho ngi Vit. B sch Gio Khoa Pht Hc ny c chia lm 3 tp Cp Mt, Cp Hai v Cp Ba, tng ng vi 3 quyn S Cp, Trung Cp v Cao Cp ca nguyn tc. Ring tp GKPH Cp Mt th c bin son lm 3 bn: bn Gio Th, bn Hc Chng v bn C S; cn hai tp Cp Hai (gm hai quyn Thng v H) v Cp Ba th ch c mt bn (nh bn C S ca Cp Mt) m thi. Cng tc bin dch b sch GKPH ny do c Ha Thng THCH NG MINH ch o. Ha Thng giao ph trch nhim cho dch gi t gia nm 1997, n gia nm 1998, sau khi nhn c cc ti liu cn bn cn yu, dch gi mi bt tay vo vic. Ha Thng v dch gi cch nhau trn na vng tri t, vic lin lc th t qua li bui u (lc cha dng c in th) rt chm chp, khin nn hon cnh c kh khn, bt tin. Do , mi n nm 2001, tp GKPH Cp Mt (c 3 bn Gio Th, Hc Chng v C S) mi lm xong; sang nm 2002 th ra mt c gi c trong ln ngoi nc ( hi ngoi ch pht hnh bn C S m thi). Theo ch ca Ha Thng, hai quyn Cp Hai v Cp Ba, chng ti ch lm mt bn ging nh bn C S m thi. S d cn bin son bn Gio Th v bn Hc Chng l v phi son thm phn Hn vn (k c vn phm Hoa ng), hc chng va hc gio l va hc Hn vn. Khi ln Cp Hai, hc chng c gi hc Hn vn ring, nn vic son thm phn Hn vn cho tp sch GKPH c th b i c. Nh vy, cng vic tuy c nh bt i, nhng phn ch thch b tc cng vn chim rt nhiu th gi v cng sc. Cho nn, mi n gia nm 2004 chng ti mi lm xong na phn u ca tp Cp Hai (tc tp GKPH Cp Hai, quyn Thng). n thng 6 nm 2005, khi quyn H ca Tp GKPH Cp Hai ang cn lm dang d, th Ha Thng vin tch! Chng ti tht n hn khng hon tt kp b sch khi Ngi cn ti th! Ha Thng vin tch l mt mt mt ln lao i vi chng ti. Nhng trong lc phi chu ng ni au n y, chng ti t nh lng, phi c gng hn na n p phn no n c ca Ngi. T , chng ti gn nh t cm tc lm vic. V n thng 10 th chng ti lm xong quyn H ca tp Cp Hai. By gi l ngy cui nm 2006, chng ti va xong mi chuyn lm thnh xp bn tho ca tp GKPH Cp Ba, hon thnh ton b sch Gio Khoa Pht Hc! Mc d vn cn nhiu vic khc phi lm tip tc trong nhng thng ngy sp ti, hm nay chng ti vn cm thy thn tm c nh nhng. Ch c mt iu ng tic: Hoi bo ca Ha Thng THCH NG MINH l cng vic bin dch b sch Gio Khoa Pht Hc (xin xem li bc th ca Ha Thng gi cho dch gi, c in km phn u tp Gio Khoa Pht Hc Cp Hai, quyn h). Ha Thng em hoi bo y ph chc cho dch gi. Nay b sch hon thnh nh m Ha Thng Ty qui, khng nhn thy ci thnh qu m mnh tng bao nhiu nm p ! Gi y chng ti mun dnh nhng li sau cng chn thnh knh cn ghi n ton th cc v n nhn tr gip chng ti trong cng tc Pht s ny.
267
Trc ht, chng con thnh knh tng nim n c c Ha Thng THCH NG MINH, tn nhim m giao ph cho cng vic; theo st hng dn cho tng giai on ca cng vic; gii thiu v ph bin b sch n i chng. Chng con thnh knh ghi n i Lo Ha Thng THCH TM CHU, tu h, nhiu ln sch tn, khch l, khin cho chng con lun lun tinh tn trong cng vic. Chng con thnh knh ghi n Ha Thng THCH TNH HNH (i-loan), cung cp cho b sch Pht Hc Gio Bn (S-cp, Trung-cp v Cao-cp nguyn tc Hn vn ca c s Phng Lun), b Pht Quang i T in (8 tp, ngt 9.000 trang), sch vn phm Hoa ng, l nhng ti liu cn bn, cn yu nht trong vic bin dch b sch ny. Chng con thnh knh ghi n Thng Ta THCH MINH THNG cng qu i c THCH TM NHN, THCH NGUYN AN, v.v... trong Ban Phin Dch Php Tng Pht Gio Vit Nam, i c THCH NGUYN TNG (Tu vin Qung c, c-chu), khch l tinh thn, gi cho cc sch v cn thit, cng vi nhu liu vit ch Hn, gip thm nhiu thun li cho cng vic. Chng con thnh knh ghi n Thng Ta THCH THIN TM v i c THCH PHP HA (Tu vin Trc Lm, Edmonton, Canada), cho php s dng b i Tng i Chnh, cng cc sch v lin h khc trong th vin ca cha cng nh trong t sch ring, thm vo s ti liu tham kho quan trng cho cng vic. Chng ti chn thnh ghi n Ban Bo Tr Phin Dch Php Tng Vit Nam, khch l tinh thn, ht lng h tr cho cng vic, t nguyn nhn trch nhim xut bn v pht hnh b sch, gii thiu v ph bin b sch n cc t vin v Pht t hi ngoi. Chng ti chn thnh ghi n tt c thin hu tri thc gn xa, khuyn khch, ng h tinh thn cng nh vt cht, lm cho chng ti cm thy c nim an i ln lao, nh m lm vic khng bit mt mi. V trong s vic g cng c ci c bit, chng ti mun ni ln lng bit n c bit y i vi o hu Trung Nguyt V TRUNG TN (Calgary, Canada), ngi thng xuyn gip sa cha my vi tnh, hng dn chng ti v k thut vi tnh, mt cch tn tm v hon ton v v li, ch v thng mn chng ti lm vic Pht! D c gng ht sc mnh, d em c tm lng ch thnh lm vic, nhng tm tr vn cn l phm phu ngu mui, chng ti khng th trnh khi cn nhiu sai st, t mnh kh thy ht c; rt trng mong c ch v thin tri thc ch gio cho. Knh ly mi phng Tam Bo chng minh gia h tt c Qu V thi thi thng an lc . Nam M Cng c Lm B Tt Ma Ha Tt Hnh C - Tnh Kin Min Ty Gia-n-i, Ngy cui nm 2006 (PL 2550)
268
CC SON PHM v DCH PHM PHT HC ca c s Hnh C - Tnh Kin

- Mi V T Ln Ca Pht Cha Khnh Anh (Paris) in ln 1, nm 1994 Tu vin Trc Lm (Edmonton) in ln 2, nm 1999 (c thm phn Ph Lc do dch gi bin son) Ban Phin Dch Php Tng Pht Gio Vit Nam (Nha-trang) in ln 3, nm 2004 Cha Lin Hoa v Hi C S Pht Gio Orange County (California) in ln 4, nm 2005 - Lc Gii Nhng Php S Cn Bn Lng Cy Phong (Montreal) in ln 1, nm 1996 - B Gio Khoa Pht Hc * Gio Khoa Pht Hc Cp Mt - bn Gio Th BPDPTPGVN (Nha-trang) in ln 1, nm 2002 (sp in ln 2) * Gio Khoa Pht Hc Cp Mt - bn Hc Chng BPDPTPGVN (Nha-trang) in ln 1, nm 2002 (sp in ln 2) * Gio Khoa Pht Hc Cp Mt - bn C S BPDPTPGVN (Nha-trang) in ln 1, nm 2002 Ban Bo Tr Phin Dch Php Tng Vit Nam (California) in ln 2, nm 2002 (khng hng ch bn C S) BPDPTPGVN (Nha-trang) sp in ln 3 * Gio Khoa Pht Hc Cp Hai - quyn thng BPDPTPGVN (Nha-trang) in ln 1, nm 2004 BBTPDPTVN (California) in ln 2, nm 2005 * Gio Khoa Pht Hc Cp Hai - quyn h BPDPTPGVN (Nha-trang) in ln 1, nm 2005 BBTPDPTVN (California) in ln 2, nm 2006 * Gio Khoa Pht Hc Cp Ba (sp in) - Mt Cnh Mai (hp tc vi V nh) An Tim (Paris/San Jose) in ln 1, nm 2005 - Kinh Hnh Nguyn Ph Hin & Kinh V Lng Ngha Hi C S Pht Gio Orange County (California) in ln 1, nm 2006 - Kinh A Di (dch nm 1997 cha in) - Nim Pht V Tng (dch nm 2006 cha in)
269

GKPH III Net

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GKPH III Net

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

GIO KHOA PHT HC

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG LUT (phn 1)

II. TN KHC ca GII LUT v GII ca BY CHNG

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

III. GII B TT I THA

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG LUT (phn 2)

VI. TNG LUT C THNH LP TRUNG QUC

VII. LUT CH TR, TC TR v NI DUNG T PHN LUT

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

B sau ca phn th nh n phn th t20 kin- -------- tc tr

VIII. GII C TC CHIA LM 8 ON 5 THIN

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG LUT (phn 3)

X. GII CHIA LM BN KHOA

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

XI. TNG NY PHN LP BN A V T TU HNH CHO N CHNG QU

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

CH THCH (ca ngi dch)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG HOA NGHIM (phn 1)

II. PHP L ca TNG NY DO TRUNG QUC PHT MINH

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

III. NM GIO MI TNG

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG HOA NGHIM (phn 2)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

VI. BN LOI DUYN KHI

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG HOA NGHIM (phn 3)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

CH THCH (ca ngi dch)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG HOA NGHIM (phn 4)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

IX. HNH V(3)

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG THIN THAI (phn 1)

II. GIO TNG v QUN TM

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

III. BA VIN DUNG

Gio Khoa Pht Hc - cp ba

TNG THIN THAI (phn 2)

IV. TRM GII NGN NH