25 augustus 2012 , pag.

VUmc gaat voor eigen hachie

NIEUWSANALYSE AMSTERDAMS ZIEKENHUIS

Je ziet het overal: een bestuurder gaat zich uitverkoren voelen

3

Door Marjolijn de Cocq Amsterdam Schieten met een kanon op een mug, vinden ze het. De bestuurders van het VUmc in Amsterdam zeggen niets te snappen van de commotie over de dooretterende crisis op de afdeling longchirurgie en zien niet in waarom de Inspectie voor de Gezondheidszorg het hele ziekenhuis onder verscherpt toezicht heeft gesteld. Ondertussen zwelt de kritiek aan en eisen patintenorganisaties hun aftreden. Maar juist de klokkenluider moest als eerste de laan uit. Hoogleraar en longarts Piet Postmus wordt door de raad van bestuur van het VUmc gebruikt als zondebok, stelt zijn advocaat. Hij was een van de twee specialisten die aan de bel trokken over de ruzies op de afdeling longchirurgie en verwees patinten omwille van hun veiligheid door naar andere ziekenhuizen. Volgens Jeroen Smit, auteur van boeken over de bestuursperikelen bij ABN Amro en Ahold, schiet het VUmc in een logische reflex. "Voor een bestuurder is het een motie van wantrouwen als een ondergeschikte achter je rug om gaat klagen bij een toezichthouder. Het is vreselijk als dat gebeurt. Dan gaat de relatie kapot, zoals hier duidelijk het

geval is, en moet een van de twee buigen. En dan kiest het bestuur voor zn eigen hachie." Het bestuur lag eerder dit jaar ook al onder vuur omdat het televisiecameras in het ziekenhuis liet draaien zonder de patinten te informeren. "Vaak zitten bestuurders meer in een ivoren toren dan ze zelf in de gaten hebben", zegt John Graafmans die een adviesbureau runt voor clinten- en ondernemingsraden. "Door de marktwerking en de bureaucratisering in de zorg werken besturen vaak te veel op afstand. Ze houden zich vooral bezig met geld verdienen. Ondertussen verliezen ze de grip op de werkvloer en hebben ze niet meer de volledige regie." Veel leiders zijn ook narcisten die weinig kaas hebben gegeten van zelfreflectie, is het stokpaardje dat psychoanalyticus en econoom Manfred Kets de Vries al jaren berijdt. Kets de Vries is oprichter van het Global Leadership Centre van de prestigieuze internationale managementopleiding INSEAD in Fontainebleau bij Parijs en houdt jaarlijkse leiderschapseminars voor topbestuurders.
Twee bestuursleden opgestapt Bestuursvoorzitter Elmer Mulder van het VUmc is gisteren opgestapt. Ook een ander lid van de raad van bestuur, Wouter van Ewijk, heeft zijn functie neergelegd. Dat heeft de Raad van Toezicht. "Het is ons niet gelukt om de voortdurende spanningen rond een aantal van onze medisch specialisten te bezweren", laat Mulder in een verklaring weten.

Tussen de 40 en 50 procent van de leiders zou niet in die positie moeten zijn, zei hij vorig jaar in een interview met Management Scope. In falende organisaties onderscheidt hij vijf groepen problematische leiders: de dwingende leider, controleziek, bureaucratisch en kortzichtig; de depressieve leider met gebrek aan zelfvertrouwen en slagkracht; de afstandelijke leider, kil en klinisch en gericht op macht; de dramatische leider, ambitieus maar verslaafd aan onverantwoorde risicos; en de achterdochtige leider die ultraconservatief, inflexibel en onnodig defensief opereert. Jeroen Smit, inmiddels hoogleraar Journalistiek in Groningen, waagt zich niet aan een analyse van VUmc-bestuur, hij heeft zich niet in de zaak kunnen verdiepen. Maar er is een mechanisme bij bestuurders dat voor hem als een paal boven water staat: "Naarmate je langer op zon stoel zit, neemt je vermogen om te luisteren en je open te stellen en alternatieven te accepteren af." De bestuurders van VUmc zouden de Inspectie onjuist hebben genformeerd over het conflict op de longafdeling. Ze zijn dus, stelt de Inspectie, ofwel onvoldoende doordrongen van de ernst van de situatie of ze hebben bewust onjuiste informatie vertrekt. Als een bestuurder successen heeft gevierd, zegt Smit, gaat hij zich uitverkoren voelen. "Je ziet het overal: naarmate dat succes langer aanhoudt, , ga je onvermijdelijk geloven in je eigen waarheid. Jouw waarheid is d waarheid en daar bijt je je in vast."