HUMAN RIGHTS FORUM

CONTENTS
4 12
Rapha-el Olegario

TABLE OF

#rememberML@40: PagkiLaLa. katotohanan. hustisya.

Ni Edgardo Cabalitan, Jr.

Rh: REPRoDuCtiVE hEaLth o RuMaRagasang haLiBas ng Pagkakahati-hati?

ni Aida F. Santos

17 18 23 26 27 28

aLaMin ang inyong Mga kaRaPatan Mayo uno ng Pag-asa at Pagkakaisa

Ni Sonny Melencio

Jay Azucena

atM Position PaPER on Eo 79 BaLitang hR hR tRiVia FaCts anD FiguREs

Jay Azucena

Editorial Board NYMIA PIMENTEL-SIMBULAN DR. P.H. SONNY MELENCIO GINA DELA CRUZ Editor - JM VILLERO Art Director - ARNEL RIVAL Illustrator - EUGENE BACASMAS

JMVillero

The Human Rights Forum is published by the Philippine Human Rights Information Center (PhilRights) with office address at 53-B Maliksi St., Barangay Pinyahan, Quezon City Telefax: 433-1714 Tel. No.: 426-4048 E-mail:philrights@philrights.org Website: http://philrights.org ISSN 0117-552-1

HUMAN RIGHTS FORUM

Di na dapat maulit pa

EDITORYAL

ng bAtAs militar ay isang yugto sa kasaysayan ng Pilipinas kung saan nabalot sa dilim, takot at pangamba ang mamamayang Pilipino. Humarap at nagdanas ang daang libong mamayan sa mga karumaldumal na pagpapahirap at tortyur, iligal na pag-aresto at pagkakulong, sapilitang pagkawala, masaker, at iba pang uri ng paglabag sa karapatang pantao. subalit mas mahalagang tandaan at kilalanin ang paglaban, paninindigan at kabayanihang ipinamalas ng maraming mamamayan kabataan, estudyante, manggagawa, magsasaka, mamamayang katutubo, kababaihan at maralitang-lunsod sa 14 na taong naghari ang panganib, karahasan, panlilinlang at paninindak sa buong kapuluan. Kaya naman taun-taon, sa pagsapit ng septyembre 21, ay marapat na gunitain ang deklarasyon ng batas militar at patuloy na ipaalala sa mamamayan, laluna sa mga kabataan, ang sinapit ng bansa sa ilalim ng isang diktadurya. Importanteng ikintal sa isip at diwa ng mamamayan na kailanman ang paghahari ng isang diktador

at ng militar ay hindi dapat maulit at maranasan ng bansa; na kailangang maging mapagmatyag at lubos na tutulan ang anumang pagtatangka ng mga lider ng bansa na ipataw muli ang batas militar. sa septyembre 21, 2012, gugunitain ng sambayanang Pilipino ang ika-40 taong anibersaryo ng pagkapataw ng batas militar. gamitin natin ang okasyong ito upang balikan ang ating kasaysayan at ipaalala sa ating mamamayan na ang kasalukuyan ay may mahigpit na koneksyon sa pinagdaanan ng bansa. Ang pursigidong pagtaguyod at pagtatanggol sa karapatang pantao ngayon ng mamamayan ay bunga ng mga hindi-malilimutang kalapastanganan, kalupitan at kahayupang dinanas noong panahon ng batas militar. HIgit sa lahat, gamitin natin ang okasyong ito upang parangalan ang mga bayani at martir noong panahon ng batas militar. Humugot tayo ng lakas at inspirasyon mula sa kanilang mga sakripisyot kagitingan sa pagbalangkas ng ating minimithing hinaharap. n
HUMAN RIGHTS FORUM 3

ol sa ungk ess t r noong pr ily Ex ilita ng Da g batas m alita aw n 2 B , 197 at pagp embre 21 y Sept

The Negros Nine pose behind the iron gate of cell 7 at Bacolod Provincial Jail. Lidio Boy Mangao, Geronimo Perez, Fr. Brian Gore, Fr. Vicente Dangan, Fr. Niall OBrien, Ernesto Tajunes, Jesus Arzaga, Conrado Muhal and Peter Cuales

HUMAN RIGHTS FORUM

n Ni Edgardo Cabalitan, Jr.

akaLiPas ang 40 taon, paano natin masasabing nalagpasan na natin ang madilim na yugto ng ating kasaysayan kung ang sugat na dulot ng nakaraang pagmamalabis at paglabag sa mga karapatang pantao ay hindi pa nabibigyan ng hustisya, at sa halip ay pinasisinungalingan pa ng iba?

Pagkilala. katotohanan. hustisya.

#rememberML@40:

ang malala pa ay nagpapatuloy pa rin ang paglabag sa karapatang pantao, habang tila pa sinasadyang mabaon sa limot ang kasaysayan at aral ng kabayanihan ng mga mamamayang lumaban sa Batas-Militar 40 taon na ang nakararaan. kaya noong ika-21 ng Marso, nagsama-sama ang mga organisasyong pangkarapatang pantao, mga institusyon, peoples organizations, akademya at ilang mga indibidwal para sa paglulunsad ng #rememberML@40 campaign. ang #rememberML@40 campaign o Remember Martial Law ay kampanyang edukasyon, pag-alala at pagbibigay-pugay sa mga bayaning lumaban sa Batas Militar. Layunin ng kampanyang ito na ipanawagan sa mamamayan na panindigan ang tunay na kasaysayan upang hindi na maulit ang anumang uri ng pagmamalabis sa karapa-

tang pantao; makapagsamasama ng 40,000 mulat na tinig ng kabataan na aalala, magmumulat at mag-eengganyo sa mamamayan at iba pang kabataan hinggil sa katotohanan at aral ng paglaban sa Batas-Militar; at itulak ang hustisya para sa mga biktima ng Batas Militar. ang kampanya ay kombinasyon ng ibat-ibang tradisyunal at popular na mga gawain na hinahangad na umabot sa mas malawak na bilang ng mamamayan, lalo na sa mga kabataan. sinimulan ito sa We Run, We Remember noong ika-21 ng Marso ng Philippine alliance of human Rights advocates (PahRa) at ng mga kasapi nitong organisasyon. sa pangunguna ni Fr. Robert Reyes, ang paggunita at pagtakbo ay nagsimula sa makasaysayang Mendiola Bridge sa Malacaang at dumulo sa Commission on

Photos : Task Force Detainees of the Philippines

HUMAN RIGHTS FORUM

human Rights (ChRP) Compound sa Lungsod ng Quezon. sinundan ito ng isang Family Day noong ika-21 ng abril, sa sunken garden ng unibersidad ng Pilipinas sa Diliman, Lungsod ng Quezon. Dito ay nagkita-kita ang mga nagsusulong ng karapatang pantao at ang mga biktima ng paglabag nito. sinariwa nila ang kanilang mga karanasan, naglaro, tumakbo, nagpalipad ng saranggola at nangako na hindi papayag na malimot ang kabayanihan ng paglaban sa Batas Militar. noong huling linggo ng buwan ng Mayo naman, bilang pakikiisa sa international Week of the Disappeared, tumulak ang grupo sa Camp Crame at Camp aguinaldo. Bilang simbolikong pagalala sa lahat ng biktima ng sapilitang pagkawala, pagkulong at pagpatay, isinagawa ng grupo ang We Run, We Remember sa dalawang kampo na pinagpiitan ng maraming mga aktibistang hinuli at iwinala nuong Martial law. samantala nitong buwan ng hunyo naman ay sabaysabay na inalala ang mga naging biktima ng tortyur. kasabay ng international Day in support of Victims of torture noong ika-26 ng hunyo, nakiisa sa taunang Basta Run against torture o BRat Vi ang mga tagapagtanggol ng karapatang pantao sa pangunguna ng united against torture Coalition (uatC). sa Mindanao naman, nitong ika-21 ng hulyo, inilunsad ang kampanya sa pangunguna ng task Force

HUMAN RIGHTS FORUM

Detainees of the Philippines (tFDP)-Mindanao, Families of Victims of involuntary Disappearance (FinD), amnesty international, kilusan para sa Pambansang Demokrasya (kPD), Partido Manggagawa (PM), Freedom from Debt Coalition (FDC)-Mindanao, at akbayan. sa tila sinasadyang pagkakataon, ang ika-40 anibersaryo ng pagkakadeklara ng Martial Law ay natapat sa panahon na ang Pangulo ng bansa ay anak ng dalawa sa mga kinilalang personalidad na lumaban sa diktaduryang Marcos,

sina dating senador Benigno aquino at dating Presidente Corazon aquino. ang pagiging aquino kaya ni P-noy ang magbibigay ng hustisyang matagal nang mailap para sa mga biktima ng Batas Militar?

CASES OF HUMAN RIGHTS VIOLATIONS DOCUMENTED BY THE TASK FORCE DETAINEES OF THE PHILIPPINES (TFDP)
september 21, 1972 February 25, 1986 (Data as of February 22, 2002)

Layon nating bigyan ng kaukulang kompensasyon ang mga biktima ng Martial Law, sabi ni Pangulong aquino sa kanyang state of the nation address (sona) noong 2011. sa ika-23 ng hulyo, muling haharap si P-noy sa taong bayan para sa kanyang sona. nakakalungkot na

hustisya para sa mga biktima

HUMAN RIGHTS FORUM

Cases of Disappearances Documented by TFDP

398

Rapha-el Olegario

makalipas ang isang taon, walang kinahinatnan ang kanyang deklarasyon. ang kaluluwa ng mungkahing batas na Compensation act for human Rights Victims of Martial Law ay ang ultimong pagpapataw ng hustisyang nararapat lamang sa mga biktima. kabilang dito ang pagkilala ng pamahalaan sa mga biktima sa pamamagitan ng paggawa ng mga marker o bantayog, pagbibigay ng rehabilitasyon at sinserong pag-alalay sa mga biktima ng karahasan ng Estado at higit sa lahat ay ang pagpapanagot sa mga naging arkitekto ng Batas Militar. ayon sa ulat ng Presidential Commission on good government (PCgg), inilaan nila para sa Compensation act ang halagang PhP10 bilyon mula sa PhP86 bilyong halagang isinumite nila sa Bureau of treasury mula sa nakumpiskang nakaw na yaman ng mga Marcos.
8 HUMAN RIGHTS FORUM

Ang #rememberML@40 campaign o Remember Martial Law ay kampanyang edukasyon, pag-alala at pagbibigaypugay sa mga bayaning lumaban sa Batas Militar.
Matagal na mula nang imungkahi ang nasabing batas, ngunit hanggang sa ngayon, nananatiling mailap ang hustisya para sa mga biktima ng Martial law. habang ito ay pumasa na sa Mababang kapulungan ng kongreso, nabinbin naman ito sa senado. kung hindi badyet ang problema, ano ang sagka sa pagsasabatas nito? hindi nga maiwasang isipin na kaya ito nabibinbin ay dahil ang pagsasabatas nito ay mangangahulugan ng pag-amin ng pamahalaan sa lahat ng mga paglabag

sa karapatang pantaong naganap noong Martial Law. Pwede rin namang kaya hindi ito naisasabatas ay dahil nasa posisyon ngayon ang mga kilalang may kaugnayan sa Batas Militar. Mas mabigat na inhustisya pa ang kawalan ng pagpapahalaga sa mga sakripisyo ng mga biktima at ang pagpipilit ng iba na baluktutin ang kasaysayan. habang ang ilan sa mga promotor ay nananatili at patuloy na nagpapakasasa sa kapangyarihan, ang mga biktima ay patuloy pa ring naghihikahos.

ang henerasyon ngayon ay kapos sa kaalaman hinggil

ipaalam sa kabataan ang katotohanan

sa mga tunay na kuwento ng kalagayan ng bansa sa ilalim ng Batas Militar. hindi rin naituturo ngayon sa paaralan ang konteksto at malalimang kuwento hinggil sa madilim na bahaging ito ng ating kasaysayan. noong ika-16 ng abril ng taong ito, inilunsad ng tFDP ang #rememberML@40 online campaign. sa pamamagitan ng popular na networking site na Facebook, tatangkain ng kampanya na maabot ang mga kabataang sinasabi ng istatistika ay aktibo sa paggamit nito. sasabayan ito ng mga tradisyunal na porma ng pagpapalaganap ng kaalaman at impormasyon, tulad ng mga forum, photo exhibits, film show-

Mga Miyembro ng #rememberMl@40 campaign Coordinating Committee

PAHRA, TFDP, CHR, PCGG, FIND, Claimants1081, TBak Pilipinas, Bantayog ng mga Bayani Foundation, FES/CYAN, KPD, PM, Sanlakas, AHRC, DLSU Prof. Xiao, Susan Quimpo, Umalab-AK Iba pang Grupong Sumusuporta: PhilRights, MAG, Balay, HRD-Pilipinas, Amnesty International Pilipinas, Lean Alejandro Foundation, Juana Change, CLRD, HRonlinePH.com, KPML, BMP, FDC, PCICC, AMA, CMA Mga Grupo sa Mindanao: TFDP-Mindanao, FIND-Mindanao, AI, KPD, PM, FDC and Akbayan Mga Grupo ng Kabataan: Youth for Rights, University Student Council-UP Diliman, UP Diliman League of College Councils, Kaisa-UP Diliman, Alyansa UP Diliman, PLM-Kampi, UPM, PUP, CYAN, SalinLahi, Y4R in CSB, Marikina Polytechnic College, University of Makati, St Josephs College and Pamantasan ng Lungsod ng Maynila, Akbayan Youth, PM youth, Youth for Nationalism and Democracy, Sanlakas Youth, Stand-UP. Mga Kabataan sa Komunidad: Y4R in Payatas QC, Cagayan, Bulacan, and Manila, Partido Lakas ng Masa Youth Manila and Quezon City. Iba pang Grupo ng Kabataan: IAMSAM-UST, Move-UP UPLB, Edsa People Power Foundation NCR-Youth, BukluranPLM

HUMAN RIGHTS FORUM

ing at petition signing sa mga paaralan at mga komunidad. Layunin ng online campaign na magsilbing daanan ng mga impormasyon hinggil sa Martial Law. ang pangunahing laman nito ay ang mga kuwento ng kabayanihan ng mga kabataang noon ay nagsilbing tagabandila ng paglaban sa diktadurya at ng mga katotohanang pilit binabaluktot ng iilan. ang mga kuwento at katotohanan ay magsisilbing inspirasyon sa kabataan upang makilahok at makibahagi sa mga usaping panlipunan. ipapaalam ang kahalagahan ng mga pagkilos upang magtanggol sa karapatan na makikita sa kwento nila Liliosa hilao ng Pamantasan ng Lungsod ng Maynila, Edgar Jopson ng ateneo, Lean alejandro at ng marami pang bayani ng unibersidad ng Pilipinas at iba pang mga

kabataang naging bahagi ng pagtutulak ng pagbabago. sila ang mga tunay na bayani, kasama ng mga manggagawa, magsasaka at iba pang sektor na siyang nag-

10

HUMAN RIGHTS FORUM

Rapha-el Olegario

bigay-daan sa pagputok ng People Power noong 1986. sila ang mga dahilan sa paglaya natin mula sa tanikala ng Batas Militar.

naranasan man ng taumbayan ang kabangisan at pagmamalabis ng Estado sa panahon ng Batas Militar, naging daan naman ito upang tumaas ang kamulatan ng malawak na hanay ng mamamayan hinggil sa isyu ng pagtatanggol sa karapatang pantao. Bukod sa naging lantaran itong halimbawa upang maipaunawa sa mamamayan na ang Estado ay dapat na sinisingil sa kanyang obligasyong irespeto, proteksiyunan at isakatuparan ang karapatang pantao, ay iniluwal nito ang maraming bayani. higit sa lahat ay ang kamulatang dapat laging handa ang lahat sa pagsalag sa anumang pagtatangkang mu-0ling magamit ang Batas Militar para magpahirap sa sambayanan. sa ika-21 ng septyembre 2012, nilalayong ang pagalala sa ika-40 anibersaryo ng

ang aral ng Martial law

pagdeklara ng Martial Law ay maging daan upang makilala ang mga bayaning lumaban dito, ang pagtindig sa kasaysayan ng pagtatanggol sa karapatang pantao at pagtulak ng hustisya para sa lahat ng biktima. ika nga ng isang manunulat na si Faye Myenne ng, Remembering the past gives power to the present. n

Jay Azucena

HUMAN RIGHTS FORUM

11

Rh:
JM Villero

12

HUMAN RIGHTS FORUM

A RepRodUcTIve HeALTH o RUMARAGASANG HALIBAS NG pAGkAkAHATI-HATI?

n Ni Aida F. Santos

nang mauso ang Occupy Wall Street sa Estados unidos, nagkaroon ng sariling occupy ang mga tagapagtaguyod ng Rh Bill sa harap ng kongreso. May kantahan, konsyerto, sayawan, hiyawan, kantyawan hanggang madaling araw. May sunod-sunod na mobilisasyon at protesta sa lansangan o sa ibat ibang lugar na maaaring magpahayag. Maging ang social activist na si

ng Mga debate at diskusyon tungkol sa nakahapag na batas na popular na kilala sa Rh Bill, na may ibat ibang bersyon at ibat-ibang awtor sa Mababang kapulungan ng kamara de Representante at senado, ay nagdulot ng maigting na iringan sa pagitan ng simbahang katoliko at mga tagataguyod ng Rh Bill. Di mabilang na maaanghang na sagutan sa ibat ibang lagusan ng midya at social networking sites ang lason na umaaligid sa debateng ito. Magkakaibigan, magkakapamilya, magkakasimbahan, magkakakomunidad ay nahahati nito.

nti-RH Rizalito David threatens and assaults RH advocate inside the House of Representatives (May 24, 2011) Quezon City, Philippines A pro-RH advocate was recording RH Bill interpellations inside the House of Representatives (HOR) when an anti-RH advocate made threats of violence and ultimately resorted to it. Kenneth Keng, the RH advocacy director of Filipino Freethinkers, was threatened and then assaulted by Rizalito David, former senatorial candidate of the Ang Kapatiran Party and resource person of Pro Life Philippines. It started with a brief exchange about how the RH Bill was part of Americas imperialist plot. David spoke loudly so that Keng would hear his accusation: those who didnt agree that the Kissinger Population Report was imperialist was bobo (stupid). Keng replied that he has read the report and that he didnt think it was stupid. David replied, Like I said, bobo. Keng ignored the comment and continued to record the hearing. Later, while Rep. Garcia was discussing the allegedly imperialist funding of RH advocates, David told Keng about the questionable nature of the funding that RH advocacy groups received from foreigners. Keng replied that the Catholic Church and the anti-RH side also received foreign funding and that this was also questionable. At this statement David started to get angry. He invited Ken to go outside with him (doon tayo sa labas) where he would make it absolutely clear how questionable the RH funding was when it was only the two of them (pag tayong dalawa na lang). The threatening tone and adversarial choice of words carried with it an implicit threat of violence. Keng pointed his cameraphone from the hearing to David to protect himself and gather evidence for these threats. At this, David became furious. He stood up from where he sat 3 or 4 seats away, shouted some unintelligible words, and walked towards Keng with his arms slightly raised, as if prepared to throw fists. The people behind him managed to restrain him, so he pretended to have calmed down and sat beside Keng. Seated and unrestrained, David hit Kengs cameraphone, which was next to Kengs face, with the back of his hand, sending the cameraphone flying into Kengs glasses. David then stood up and walked out of the hall. Witnesses from the row behind picked up Kengs phone and gave it to him. http://filipinofreethinkers. org/2011/05/25/anti-rh-assaults-rh-advocate-inside-the-house-of-representatives/
HUMAN RIGHTS FORUM 13

Carlos Celdran ay humaharap pa sa mga kasong isinampa ng mga awtoridad, kabilang na ang simbahang katoliko, dahil sa kanyang ngayoy pamosong protesta na kilala bilang Padre Damaso, ang pagtuya niya sa di-umanoy makitid at mapang-aping tindig ng simbahan sa isyu ng karapatang pangreproduktibo para sa kababaihan at kabataan na may benepisyo naman para sa kalalakihan. Maaaring tingnan ang ngayoy naglilipanang mga pana ng sari-saring punto de bista bilang katangian ng masigasig na demokrasya. ngunit sa maigting na pagsalungat ng simbahang katoliko, may mga ginagawa ito na hindi bahagi ng demokrasya, tulad ng mapanlait na mga kataga laban sa mga tagapagtaguyod ng Rh Bill na pinararaan sa mga sermon mula sa pulpito at malupit na paghusga sa kanyang mga tupang itim na sumusuway o dili kayay tuwirang bumabatikos sa masigasig at matapang na tindig ng kanyang Pastol.

M
14

akaiLang BEsEs na sinabi ni Pnoy, presidente ng republika, na ayon siya sa Rh Bill. hindi maaaring hindi
HUMAN RIGHTS FORUM

siya umayon sapagkat may mga batas na nagbibigay ng mga karapatan sa kababaihan sa kumprehensibong pangangalaga mula sa Estado sa isang banda, at pagbawi ng kababaihan sa kanilang mga karapatan, at maging karapatan sa kanilang katawan, sa kabilang banda. ang Magna Carta of Women (Republic act no. 9710) na ipinasa noong ika-14 ng agosto 2009 ay naglalayong pangalagaan ang mga karapatan ng kababaihang Pilipino. ayon sa preambulo nito: Kinukondena ng Estado ang diskriminasyon laban sa kababaihan sa lahat ng porma nito at babalikatin nito ang lahat ng pamamaraan sa pinakamadaling panahon ang patakaran ng pagaalis ng diskriminasyon laban sa kababaihan bilang pagtugon sa Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW) at iba pang pandaigdigang instrumento na naaayon sa mga batas ng Pilipinas. Ibibigay ng Estado sa kababaihan ang mga karapatan, proteksyon at oportunidad na maaaring makamit ng bawat kasapi ng lipunan. (Malayang salin mula sa orihinal na ingles) isang probisyon ng ba-

tas ay makikita sa seksyon 17 na may titulong Comprehensive Health Services. isinasaad nito na magbibigay ng kumprehensibong serbisyong pangkalusugan na sensitibo sa kultura at kalagayan ng kababaihan, at tumutugon sa kabuuang sirkulo ng kanyang buhay (life cycle). Bagamat

may mga ilang pasubali tulad ng proteksyon laban sa nakasasamang gamot (hazardous drugs), mga devices, intervention at iba pang substances, may pahaging ang probisyong ito sa paggamit ng ibat ibang kontrasepsyon, kasama na ang kondom (na maaaring tingnan bilang isang interven-

probisyong ito na isang pagpapasubali, tila may pagpipigil pa rin sa lubusang pagkuntrol ng kababaihan mula sa tunay na malayang pagpapasiya sa kanilang katawan, katauhan at kinabukasan. naging matindi ang pagsalungat ng simbahang katoliko sa pagpasa ng MCW. Madiin ang kababaihat organisasyon na nagtaguyod sa batas na kanilang pagpapahalaga sa kumprehensibong pagdedesisyon ng kababaihan sa kanilang katawan at mga karapatan. ngunit tulad ng isang sugal, ang pagpapasa ng batas ay isang roletang hindi mo alam kung anong kulay ang titigilan ng nakakahilong pag-inog. ung ang mga naunang batas para sa pagkalinga sa mga karapatan ng kababaihan ay hindi maayos na naipapatupad, ngayon ay dinagdagan pa ng MCW na isang higit na kumprehensibong batas para sa mga karapatan ng kababaihan, anong garantiya na higit na ang pananagutan ng Estado sa kanyang kababaihan? Pero narito na ang batas, sa ayaw man natin o hindi, pilantod man o tuwid. Mabuti

tion) at maging ng pildoras o ibang pamamaraan na kinukunsidera bilang kabilang dito. sa mas malalim na pagtingin, tila may kabalintuan ang umanoy kumprehensibong serbisyong pangkalusugan. sa pagdaragdag ng katagang Provided sa

na raw kaysa sa wala, sabi ng marami. sa isang pagtingin, ang MCW ay ang pagsinop sa mga karapatan ng kababaihan. ito ang pamantayang-sukat ng kung anu-ano ang timbangan ng ating mga karapatan. sa ngayon ang MCW ay kailangan pang ipopolarisa at maintindihan ng mga ahensya mismo ng pamahalaan at lalong-lalo na ng kababaihan at sambayanan. Maisusulong lang ang batas at tunay nitong mapapangalagaan ang kabababaihan kung ito ay magiging buhay na bahagi ng kanilang pang-araw-araw na pagharap sa mga karahasan, pagduhagi sa kanilang dignidad at walang habas na diskriminasyon dahil sa simpleng kadahilanan: sila ay babae. May 13 mga karapatang nakaikot para makamit ang sekswal at pangreproduktibong kapantayan ng kababaihan: 1. Karapatang mabuhay (The Right to Life) ang ibig sabihin nito, bukod sa literal na pakahulugan, ay walang babae na mabibingit ang buhay dahil sa pagbubuntis, dahil sa kanyang kasarian (gender) o dahil

sa kawalan o kakulangan ng impormasyon o kaalaman sa kalusugan at serbisyo. kasama rito ang karapatan na matamasa ang ligtas at nakakalugod na seks. 2. Karapatan sa kalayaan at seguridad ng pagkatao (The Right to Liberty and Security of the Person) kinikilala nito ang karapatan ng kabababaihan na hindi mapilit o piliting magbuntis, magpatali (forced sterilization) o sapilitang aborsyon o paglalaglag. . 3. Karapatan sa Pagkakapantay-pantay at Kalayaan mula sa lahat ng Klase ng Diskriminasyon (The Right to Equality, and to be free from all Forms of Discrimination) kasama rito ang kalayaan mula sa diskriminasyon dahil sa kanyang sekswalidad at mga desisyon tungkol sa kanyang katawan, pagbubuntis o hindi, panganganak at pangkalahatang pagkuntrol sa kanyang reproductive life choices. 4. Karapatan sa Pribadong Buhay (The Right to Privacy) ang ibig sabihin nito ay ang pagiging kompidensyal o lihim (confidentiality) sa lahat ng mga serbisyong pangkalusugan at serbisyong pang-reprodukHUMAN RIGHTS FORUM 15

Photos: Jay Azucena

tibo, kasama na kung saan at paano ang lagay ng pasilidad, pribadong impormasyong ibinabahagi ng pasyente at mga rekord o ulat kaugnay ng kanyang lagay-kalusugan. 5. Karapatan sa Kalayaang Mag-isip (The Right to Freedom of Thought) ang paturing dito ay kompidensyal o lihim ang impormasyon sa kung saan at paano ang lumalapit o gumagamit ng pasilidad pangkalusugan at pang-reproduktibo, pribadong impormasyong ibinabahagi ng pasyente at mga rekord o ulat kaugnay ng kanyang lagay-kalusugan. 6. Karapatan sa Impormasyon at Edukasyon (The Right to Information and Education) kasama rito ang madaling paglapit o pagkuha (access) sa buo o kumpletong impormasyon sa mga benepisyo, panganib at kung gaano kaepektibo ang lahat ng pamamaraan para sa pagkuntrol ng pertilidad o pagbubuntis, para lahat ng desisyon na gagawin ay batay sa buo, malaya at pinag-isipang pagsang-ayon o pagpayag (informed consent). 7. Karapatan sa Pagpili kung Mag-aasawa o Hindi, at ang Pagtataguyod at Pagpaplano ng Pamilya (The Right to Choose Whether or Not to Marry and to Found and Plan a Family Bahagi nito ang karapatan ng mga tao na mabigyang proteksyon laban sa mga rekisitos sa sapilitang pagpapakasal na walang sariling pahintulot. kasama rin dito ang karapatan na maging malaya, mamuhay mag-isa at di kasal o magpakasal nang walang diskriminasyon o pananakot. 8. Karapatang Magdesisyon kung Magkakaroon ng mga Anak o Hindi at Kailan (The Right
16 HUMAN RIGHTS FORUM

Jay Azucena

to Decide Whether or When to Have Children) kasama rito ang karapatan ng mga tao na malayat responsableng magdesisyon kung ilan ang gustong bilang ng mga anak, at kung paano ang pag-eespasyo ng panganganak, at ang madaling paglapit o pagkuha (access) ng kaugnay na mga impormasyon at edukasyon. 9. Karapatan sa Pangangalaga at Proteksyon sa Kalusugan (The Right to Health Care and Health Protection) kasama rito ang karapatan ng mga kliyente sa pinakamataas na kalidad ng serbisyot programa sa kalusugan, at ang karapatan na maging malaya mula sa mapanganib na mga kaugaliang pangkasulugan. 10. Karapatan sa mga Benepisyo ng Progreso o Pag-unlad ng Syensya (The Right to the Benefits of Scientific Progress) Bahagi nito ang karapatan sa mga bagong teknolohiyang pangkalusugan at pang-reproduktibo na ligtas, epektibo at katanggap-tanggap sa mga kliyente. 11. Karapatan sa Kalayaan na Magpulong-pulong o Asembliya at Paglahok sa Pulitika (The Right to Freedom of Assem-

bly and Political Participation) kabilang dito ang karapatan ng lahat ng tao na impluwensyahan ang mga komunidad at mga gobyerno na gawing prayoridad ang mga karapatan sa sekswal at pangreproduktibong kalusugan. 12. Karapatan na maging Malaya mula sa Tortyur o Pagpaparusa at Di maayos na Pagtrato (The Right to be Free From Torture and Ill-Treatment) kabilang dito ang mga karapatan ng kababaihan, kalalakihan at kabataan na mabigyang proteksyon mula sa karahasan, sexual exploitation at pang-aabuso. 13. Karapatan sa Kaunlaran (The Right to Development) kabilang dito ang karapatan ng lahat ng indibidwal na makuha ang lahat ng oportunidad at benepisyo ng kaunlaran lalong lalo na sa mga desisyong nakakaapekto sa kanyang buhay.

ng PagPasa sa Rh Bill at ang masinop, maayos at madaliang pagpapatupad ng mga batas na nangangalaga sa karapatang pantao ng kababaihan at kanilang pamilyat komunidad ay isang bagay na likas na karapatan ng sinumang

tao. nailuwal ang sinuman sa mundong ito nang taglay na ang mga karapatan, at kahit na ang Estado ang nagbibigay buhay sa mga likas na karapatang ito sa pamamagitan ng pagpapasa ng mga batas at pagtatayo ng mga istruktura, pagsasaayos ng mga proseso at programa para sa maayos na pagganap nito ng kanyang responsabilidad, sa kahulihulihan, ang mamamayan pa rin, at lalo na ang kababaihan, ang mapagpasya. Wika nga ng isang pilosopot pantas, ang karapatan ng sambayanan ay higit na mahalaga kaysa sa mga nanunungkulan na buktot, makitid ang isip at mapangapi. karapatan natin na pangalagaan ang ating sarili, pamilya, komunidad at kinabukasan. ito ang esensya ng karapatang pantao. ang Rh Bill ay naglalayong bigyan ng espasyo ang Estado na maging responsableng tagapangalaga ng kanyang nasasakupan. ngunit kung ito ay ipagkakait sa akin ng mga konserbatibot laban sa kababaihan at pagkakapantay-pantay at hustisya, hindi ko ibibigay ang kontrol sa aking katawan at katauhan para ito sirain at salaulain. sabi ko nga, kung ayaw ng Estado at simbahan na pangalagaan ko ang aking katawan, kalusugan at integridad bilang tao sa pamamagitan ng mga batas at maayos na pagpapatupad nito, sino ang makapipigil sa akin kung ako ang umangkin nito para sa aking sarili hanggat walang ibang tao akong sinasaktan? Wala. ako pa rin ang mayari ng aking katawan at buhay at kinabukasan. n

Mga Batas para sa kapakanan ng kababaihan:

kaRapaTaN

alaMiN aNg iNyONg Mga

isang Maiksing sulyaP

ay Mga batas sa Pilipinas na kumikilala at nagtataguyod ng mga karapatan ng kababaihan, at naglalayong parusahan ang sinumang lalabag sa mga karapatang ito. ilan sa mga ito ang sumusunod:
1. Saligang Batas (1987) artikulo 13 (Katarungang Panlipunan at mga Karapatang Pantao), seksyon 14. Dapat pangalagaan ng Estado ang mga kababaihang nagtatrabaho sa pamamagitan ng ligtas at nakapagpapalusog na mga kalagayan sa pagtatrabaho, nagsasaalang-alang ng kanilang mga gawain bilang ina, at ng mga kaluwagan at mga pagkakataon na nagpapatingkad sa kanilang ikagagaling at ikagiginhawa upang matamo ang kanilang ganap na potensyal sa paglilingkod. 2. RA 6725 Pinagtibay ng batas na ito ang pagbabawal sa diskriminasyon sa kababaihan pagdating sa mga tuntunin at kundisyon sa pagtatrabaho. sa ilalim ng batas na ito, ang mga sumusunod ay mga akto ng diskriminasyon: a) Pagbibigay ng mas mababang kumpensasyon (sahod at iba pang benepisyo) sa isang babaeng empleyado, kumpara sa ibibigay sa isang lalaking empleyado, kung ang trabaho ay magkapareho; b) Pagpabor sa lalaking empleyado pagdating sa pag-angat ng ranggo (promotion), mga oportunidad tulad ng iskolarship at pagsasanay, na ang tanging dahilan sa desisyon ay ang kasarian ng empleyado.

3. RA 7877 (Anti-Sexual Harassment Act of 1995) Maraming nagsasabing may kakulangan ang batas na ito pagdating sa depinisyon, dahil tatlo lamang ang kinikilala nitong klase ng aktong sexual harassment. saklaw lamang ng batas na ito ang sexual harassment na nangyari sa trabaho, sa paaralan at yung training-related.

4. RA 8353 (The Anti-Rape Law of 1997) Pinalawak ng batas na ito ang depinisyon ng krimeng panggagahasa. kasama sa depinisyon ng panggagahasa ang tinatawag na marital rape o panggagahasa ng asawa. nireclassify nito ang panggagahasa, mula sa pagiging crime against chastity o paglabag sa puri (sinaunang depinisyong minana pa sa kodigo penal ng mga Espanyol), ginawa itong crime against persons (paglabag sa pagkatao).

sa bagong depinisyon, kinikilala ang krimeng panggagahasa bilang paglabag sa karapatang pantao ng babae, paglabag sa kanyang karapatan sa buhay, seguridad, kalusugan. Pinalawak din ng batas ang sirkumstansya ng panggagahasa: ang paggamit ng dahas, pagbabanta at pananakot; ang paggamit ng mapanlinlang na pakana (fraudulent machination) o pag-abuso ng kapangyarihan (grave abuse of authority) ; kung ang biktima ay wala sa posisyong magpasiya (deprived of reason) o kayay walang malay.

HUMAN RIGHTS FORUM

17

kaRapaTaN
5. RA 8505 (Rape Victim Assistance and Protection Act of 1998) Layon ng batas na mabigyan ng tulong at proteksyon ang mga biktima ng panggagahasa. inaatasan ang mga ahensya ng gobyerno, sa tulong ng ngos, na magtulungan upang makapagtayo at mangasiwa ng isang rape crisis center sa bawat probinsya at siyudad, na siyang magpoprotekta sa mga biktima at tutulong sa litigasyon ng kaso at sa kanilang pagpapagaling. sinasabi din ng batas na ang pulis, doktor at piskal na hahawak sa kaso ay dapat mga babae. Maaaring hindi babae ang hahawak na hukom, pero ang kaso ay hahawakan ng Family Court, kung saan ang mga hukom ay dapat nagkaroon ng pagsasanay sa gender-based violence. batas, ang VaWC ay anumang akto o serye ng mga akto na nagresulta, o maaaring magresulta, sa pisikal, sekswal o sikolohikal na kapahamakan o pagpapahirap, o ekonomikong pagpapahirap, tulad ng pagbabanta, panggagahis, pambubugbog, pamimilit/koersyon, panliligalig, o arbitraryong pagtanggal ng kalayaan. Binibigyan ng proteksyon ang sinumang maghahain ng reklamong may kaugnay sa VaWC (kasama ang kanyang pamilya). 7. RA 9710 (The Magna Carta of Women) isinabatas noong 2009, ito ang pinakakumprehensibong batas hinggil sa karapatang pantao ng kababaihan. kinikilala at pinoprotektahan ng Magna Carta ang karapatan ng kababaihan sa tahanan, sa trabaho at sa lahat ng aspeto ng lipunan, tungo sa pagsusulong ng kagalingan ng lahat ng babae. ilan sa mga tampok na probisyon nito ay ang layong padamihin ang bilang ng kababaihan sa mga posisyon sa gobyerno, ang pagtatayo sa bawat barangay ng isang violence against women (VAW) desk, pagbibigay ng insentibo sa mga partido na may womens agenda, at pagbabawal ng mapanghamak na pagsasalarawan ng kababaihan sa mga pelikula at sa midya. sinasabi ng batas na ito na ang karapatan ng kababaihan ay karapatang pantao. n

alaMiN aNg iNyONg Mga

o o n g nagdaang Mayo uno, ipinamalas ng may 30,000 manggagawa na hindi pa ganap na naisasadlak sa pagkakahati-hati ang kilusang paggawa sa bansa. sa gitna ng init ng umagang iyon, nagdaos ng mahabang martsa ang mga manggagawa na ang ulo ay nasa Morayta (nicanor Reyes st.) at ang paanan ay nasa Welcome Rotonda.
sa kauna-unahang pagkakataon pagkatapos ng ilang dekada, nagkapit-bisig ang

n Ni Sonny Melencio

6. RA 9262 (Anti-Violence against Women and their Children Act of 2004) Layon ng batas na ito na bigyang proteksyon ang mga kababaihan at kanilang mga anak mula sa pang-aabuso ng kanilang mga kabiyak/karelasyon o dating kabiyak/ kare-lasyon. Parurusahan ang sinumang gumawa ng tinatawag na VaWC (violence against women and their children). sa ilalim ng

18

HUMAN RIGHTS FORUM

Mayo uno
ng Pag-asa at Pagkakaisa
mga manggagawa na nagmula sa ibat ibang sentro ng paggawa, pederasyon at mga unyon. Rainbow coalition, sabi ng iba, dahil makikita rin ang ibat ibang kulay sa kasuotan ng mga nagsipagmartsa. ang ilan ay nakakulay a s u l , tanda ng bandila ng kanilang labor center. Mayroon ding mga nakaputi na may mga logo ng kanilang unyon. at marami rin ang mga nakapula, mula bandila hanggang kasuotan simbolo naman ng mga militanteng grupo na nasa loob ng koalisyon. ang pagkakaisang ito ay tinawag sa angkop na pangalang Nagkaisa. Magkakaiba man ang kanilang apilasyon at ideolohiya, 40 labor centers, national unions at labor federations ang nagpasyang magsama-sama bilang tugon sa hamon ng panahon at para ibalik ang ganap na proteksyon at dignidad ng manggagawa tungo sa marangal na trabaho. ang mga organisasyong bumubuo nito ay sumaklaw mula sa tinaguriang mga kanan at kaliwang bahagi ng kilusang paggawa sa bansa. nariyan ang trade union Center of the Philippines (tuCP) na ngayoy nahati sa dalawa. ang tuCP sa pamumuno ni Democrito Mendoza ay naging bahagi ng nagkaisa, samantalang ang

Jay Azucena

HUMAN RIGHTS FORUM

19

grupo ng dating senador Ernesto herrera ay naghahanap pa ng magiging kakampi. nasa nagkaisa rin ang mga pederasyon at labor centers na gaya ng FFW (Federation of Free Workers), aPL (alliance of Progressive Labor), BMP (Bukluran ng Manggagawang Pilipino), nCL (national Confederation of Labor), PaLEa (unyon sa PaL), agLo, Makabayan, at marami pang iba.

sa araw ng Mayo 1, inilabas ng nagkaisa ang manipesto ng kanilang pagkakaisa. nanindigan ang koalisyon na ipaglaban ang anim na kagyat na karaingan ng mga manggagawa sa bansa: 1. Ang pagwawakas sa lahat ng uri ng kontraktwalisasyon sa pagawaan. Bahagi ng kahilingang ito ang pagcertify ni Pangulong aquino ng house Bill 4853, o ang consolidated version ng security of tenure bill na sumasaklaw sa mga manggagawa sa pribadong sektor. sa pampublikong sektor, hiniling naman ang pagpasa sa senate Bill 2875 para sa katiyakan sa trabaho at pagtigil sa Executive order 366 na nagtatanggal ng maraming empleyado sa ngalan ng rationalization sa trabaho. 2. Ang pagrepaso sa mga patakaran ng liberalisasyon, deregulasyon at pribatisasyon, laluna ang Oil Deregulation Law. hiniling din na itigil na ang pribatisasyon ng mga natitirang ari-arian ng gobyerno, gaya ng national Power Corporation, mga pampublikong ospital at local water districts. hiningi din ang pag-amyenda sa EPiRa (Electric Power industry Reform
20 HUMAN RIGHTS FORUM

Manipesto ng pagkakaisa

Jay Azucena

act) at pagrepaso sa kabuuan ng Public-Private Partnership Program (PPP) ng gobyerno. 3. Ang ratipikasyon ng ILO Convention 189 hinggil sa disenteng trabaho para sa domestic workers (mga kasambahay), at ang pagsasabatas ng Magna Carta for Domestic Workers. 4. Ang agarang pagtaas ng sahod sa halagang P90.00 sa pamamagitan ng Regional tripartite Wage and Productivity Board o P 125.00 sa pamamagitan ng pamban-

sang batas. 5. Ang pagpapatigil sa demolisyon sa maralitang komunidad hanggang walang abot-kaya at disenteng pabahay na paglilipatan. 6. Ang pagpapatupad ng Magna Carta of Women, laluna ang mga probisyon kaugnay ng kanilang representasyon, karapatan sa kabuhayan, pautang, puhunan at gynecological surgery benefits. kabilang sa hiningi ang agad na pagsasabatas ng Reproductive health Bill.

sa mismong rali ng mga manggagawa sa Mendiola, bumaba sa Malakanyang ang mga kinatawan ni Pangulong aquino na tinawag na a-Men o aquino Men ng marami sina Budget secretary Flo-rencio abad, Presidential spokesperson Edwin Lacierda, at Political affairs adviser Ronald Llamas. itoy para ipahayag ang naging kasagutan ng pangulo sa manipestong ipi-

a-Men: aquino Men

nadala nang maaga sa Malakanyang. Bago ito, ipinapahiwatig ng Malakanyang na mayroon itong magandang balita sa mga manggagawa. natigalgal ang mga nagrarali nang magsalita si abad at sabihin na walang bagong dagdag sa sahod at pag-aaralan pa ng pangulo ang lahat ng mga kahilingan ng nagkaisa. sa halip, ang magagawa lamang ng pangulo ay ang maagang pagpapalabas sa hunyo 1 (sa halip na hulyo 1) ng salary increase sa ilalim ng salary standardization law ng mga manggagawang publiko at ang pagkakaloob ng P11.2 billion na educational assistance fund sa mga kasapi ng sss at gsis. halatang nasiphayo sa kawalang-aksyon ng pangulo ang isang malaking grupo ng mga MMDa street sweepers na dumalo sa rali. sinabi ng isa sa kanila na binabayaran lamang sila ng P254.55 kada araw bilang mga kontraktwal na manggagawa, at sa sahod

na kakarampot, kanila pa ang walis, ang dustpan, at ang uniporme. Pangako na naman, buntong-hininga ng isang magwawalis. sinabi naman ni Leody de guzman, pangulo ng BMP at lider ng nagkaisa, na walang kagana-gana ang magandang balita ng pangulo. ang maganda lamang sa balita ay ang inihandang pagkain sa breakfast meeting ni Pangulong aquino sa ilang lider ng unyon na nagpunta sa Malakanyang, dagdag niya.

Marami sa mga lider ng nagkaisa ay hindi na nagabalang dumalo sa breakfast meeting na ipinatawag sa Malakanyang noong umaga ng Mayo 1. Pero sa mga dumalo, ang masarap na almusal ay nahaluan ng anghang ng talumpati ni Pangulong aquino. sa talumpati ng pangulo, tahasan nitong tinanggihan ang pagkakaloob ng dagdag na sahod sa manggagawa. ayon kay aquino, ang hinihinging P125 across-the-board minimum wage para sa 40 milyong manggagawa ay magbabawas ng P1.43 trilyon sa ekonomiya na nag-aakyat lamang ng P9-trilyon na kita kada taon. Panangis ni noynoy, Paano makaka-recover ang mga negosyante sa ganitong increase? Malamang magtataas lang sila ng presyo at magbabawas ng trabahador. iginiit din ni aquino na ang minimum wage sa Pilipinas, na nasa pagitan ng $9 to $10 kada araw, ay mas mainam kaysa $2.4 hanggang $3.2 sa Vietnam o $3 hanggang $5.3 sa indonesia. Dapat pa nga raw magpasalamat ang

Maanghang na almusal

mga manggagawang Pilipino sa kanilang natatanggap, ani aquino. Bagamat umuwi ang mga manggagawa na walang natanggap na anumang ganansya mula sa pangulo, ang rali sa Mendiola ang pinakamalaking martsa at pagtitipon ng manggagawa sa mahabang panahon ay nagbigay ng bagong pag-asa sa marami. ang pagkakaisang ito ay nagpatuloy sa piket na ginawa ng ilang kinatawan ng nagkaisa sa pulong ng board of governors ng asian Development Bank (aDB) sa PiCC, Manila noong May 4, 2012. Binatikos ng nagkaisa ang neoliberal na

mga patakaran ng gobyerno na idinidikta ng mga institusyong gaya ng aDB.

Jay Azucena

ang argumentong ginamit ni Pangulong aquino sa pagtanggi sa kahilingang wage increase ng mga manggagawa ay pinabulaanan din ng maraming grupo. una, sinabi nila na kahit ang kwenta ni aquino ay mali dahil ibinatay ito sa 40 milyong labor force sa Pilipinas. ang lakas paggawa ay mahahati pa sa dalawa: ang wage and salary workers (mga manggagawang industriyal) at ang mas malaking bilang

utak-kapitalista

ng non-wage and salary workers. kabilang sa huli ang unpaid family workers at tinatawag na mga self-employed workers, na karamihan ay mga vendors at tricycle drivers. nasa 15.7 milyon lamang ang wage and salary workers, o 40% lamang ng labor force. ikalawa, ang argumento na ang increase ay makababawas sa ekonomiya ay palusot lamang ng mga utak-kapitalista na gaya ng marami sa gobyerno. Para sa mga kapitalista, ang bawat piso na maiaambon sa manggagawa ay aksaya sa ekonomiya. Pero ang kabaligtaran nito ang totoo bawat piso na hinahamig ng kapitalista ang tunay na aksaya. Walang duda na anumang dagdag sa kakayahang mamili (purchasing power) ng manggagawa ay dagdag din sa kanyang produktibidad. ang malusog at kontentong manggagawa ay mas produktibo kaysa gutom na manggagawa. sa paglaki ng kanyang kita, napararami din ang produksyon ng subsidiary goods at serbisyo sa ekonomiya na nagbibigay ng pagkakakitaan sa maraming iba pa, gaya ng mga vendors at tricycle drivers. sa kabilang banda, hindi nag-aakyat ng produktibidad sa industriya ang mga kapitalista. ang kanilang personal na mga gastos ay hindi nagpapalago ng aktibidad pangekonomiya, laluna kung ang kanilang kita ay ilalagay lamang sa dollar deposits sa mga bangko o ibibili ng mga imported na luho. Dapat alam din ni Pnoy na hindi puwedeng ikumpara ang sahod ng manggagawang Pilipino at ng manggagawa
HUMAN RIGHTS FORUM 21

sa Vietnam. sa Vietnam, ang pagkain at upa sa bahay ay subsidized ng gobyerno; ang edukasyon ay libre; may lupa ang mga tao (kaya hindi sila namamatay sa gutom); may universal health care doon; at marami pang mga benepisyo na hindi tinatamasa ng manggagawa sa Pilipinas. kahit sa indonesia, ang pagkain ay relatibong mura kaysa Pilipinas. huwag nang banggitin pa ang presyo ng elektrisidad sa Pilipinas na siyang pinakamahal sa asya. sa maraming mga pagaaral, ipinakikita na ang dahilan kung bakit hindi naeengganyong mag-invest ang mga dayuhang korporasyon sa Pilipinas ay hindi dahil sa sahod ng mga manggagawa, kundi dahil sa mga sumusunod: mataas na presyo ng elektrisidad, kawalan ng istabilidad sa pulitika, at sobrang graft and corruption sa gobyerno. ito ang dahilan kung bakit pinipili ng maraming investors na magtungo sa Malaysia, singapore o hongkong kahit doble o triple ang pasahod doon sa mga manggagawa. sa pinakabuod, ang wage increase ay isa ring paraan ng redistribusyon ng yaman sa ekonomiya. ayon sa Fortune magazine, umakyat na sa 40 ang bilang ng mga bilyonaryong Pilipino. gayunman, dapat itapat dito ang 40 milyong Pilipino na nakalublob naman sa kahirapan o nakatuntong sa tinatawag na poverty line. kung matino ang gobyerno, at tunay na tinatahak ng mga pinuno nito ang tuwid na daan, dapat ginagawa nito ang lahat ng makakaya para alpasan ang ganitong kasuka-sukang katotohanan.
22 HUMAN RIGHTS FORUM

der ng BMP sa nCR, si gie Relova, na ang inaalala lamang ng regional wage board ay kung may capacity to pay ang mga kapitalista. Bakit hindi ang capacity to buy ng mga manggagawa ang kanilang tingnan? diin ni Relova. idinagdag din ni Relova na ang P446 na minimum wage ay malayong-malayo sa P990 daily cost of living para sa pamilyang may anim katao.

at isang paraan para dito ang pagtataas ng sahod ng mga manggagawa at pagpapalawak ng panlipunang benepisyo sa mahihirap. ang redistribusyon na ito ng yaman ay dapat tustusan ng malaking pagbubuwis sa mga dambuhalang korporasyon at malalaking kapitalista.

Sa pinakabuod, ang wage increase ay isa ring paraan ng redistribusyon ng yaman sa ekonomiya.

Jay Azucena

Malamang nahimasmasan nang kaunti ang Malakanyang nang atasan nito na pag-aralan ng Regional Wage Board and Productivity Council ang kahit katiting na pagtaas ng sweldo. noong Mayo 18, nagorder ang nCR wage board ng P30 na dagdag sa cost of living allowance (CoLa) ng mga mangggawa. Pero matatanggap lamang ito nila sa dalawang bagsak P20 noong hunyo 3, habang ang natitirang P10 ay ipagkakaloob naman mula nobyembre 1, 2012. Dahil dito, tumaas ang minimum wage ngayong hunyo sa P446 kada araw, na magiging P456 pagtuntong ng nobyembre. ang katiting na umento ay binatikos pa rin ng mga manggagawa sa kamaynilaan. nagpiket ang mga kasapi ng

inihabol na umento

Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP) sa gusali ng nCR wage board sa Malate, Maynila, isang araw matapos ilabas ang kautusan. ayon kay Romy Castillo, tagapagsalita ng BMP, ang kautasan ay isang insulto sa mga manggagawa. ang increase ay hindi pa sapat makabili man lamang ng isang kilo ng bigas. Maliwanag na ang wage order ay hindi isang paraan para sa economic relief. Barya-barya lamang ito, at marami pang exemptions, diin niya. isa sa mga exemptions sa minimum wage order ay ang pasahod para sa mga negosyong nagparehistro bilang barangay micro business enterprise. ang minimum na pasahod nila ay nasa P259.36 lamang batay sa itinakda ng national Statistics Office noong nakaraang taon. idinagdag din ng isang li-

Marami ngayon ang nagtatanong kung mapapanatili ba ng nagkaisa ang hanay nito sa harap ng mga pagkakaiba sa ideolohiya at pampulitikang apilasyon ng mga kasapi nito. ang saklaw ng pagkakaiba sa ideolohiya ay mula sa pananaw ng tradisyunal na unyonismo hanggang sa pagbabago ng kapitalistang sistema tungong sosyalismo. kinakatawan ng pagkakaiba sa apilasyon ang pagkandili ng ilang unyon sa mga partidong politikal o kayay party list na magkakaribal din sa halalan. Panahon lamang ang makapagsasabi kung ano ang kahihinatnan ng nagkaisa. ang mahalaga ngayon ay naipundar nito ang isang pagkakaisa sa mga isyung may kagyat na katangian, bagamat may istratehikong nilalaman. kung tunay na ipagpapatuloy ng koalisyon ang kampanya halimbawa laban sa kontraktwalisasyon at sa neoliberal na mga patakaran ng pamahalaan, mahaba pa ang lalakbayin ng nagkaisa. at marami pa ang mga unyon na kaila-ngan nitong hikayatin para sumulong at magtagumpay. n

hinaharap ng nagkaisa

L o n g way from solving the mining issue, and is far from the meaningful reforms in the mining industry that we were expecting.

Passage of a new minerals management law is the necessary path, and the right thing to prioritize; the Eo has failed to address the substantial issues: 1) shifting the policy from earning profits from mining to a rational management of our mineral resources; 2) Ensuring that mining complies with sustainable development, human rights, poverty-eradication and the full human potential; and 3) give reprieve to communities and the natural resources they live off, from the real threats of destructive mining. We are cautious, and mildly optimistic that pressing issues and concerns will have temporary remedies. some small steps on the right direction.
alyansa tigil Mina (atM) will engage the relevant government agencies to ensure that communities and the people are rightfully consulted and benefiting from mining, if they have decided to accept mining.

atM Position Paper on Executive order 79, s. 2012

strictly complied with. We will maintain our vigilance in ensuring that the new guidelines on FPiC are strictly enforced in mining projects. We will also monitor how the government and the mining companies will deal with the iPs, as we are cautious of the details that will be contained in the implementing Rules and Regulations of this Eo. We will sustain our partnership with local government units (Lgus) who have decided to reject or oppose mining. We believe that they have the Constitutional mandate, the legal authority and the moral ascendancy to determine the mode, type and pace of local development in their areas. as such, their stance on accepting or rejecting mining as a part of their local development should be given premium. some of our members are

PhilRights Photobank

Jay Azucena

on indigenous cultural communities (iCCs/iPs), the initial reaction from our members is that of uneasiness. Mining projects are only temporarily checked, as existing contracts and permits are still considered binding. We take comfort that there is an attempt to find out if social acceptance and free, prior and informed consent (FPiC) is

PhilRights Photobank

heavily involved in transparency and accountability work in extractives. We will encourage them to intensify and upscale their engagement with government and the industry to push forward the agenda of greater transparency in the mining industry, including the proposed commitment by the President to enroll in the Extractive industries transparency initiative (Eiti). We recognize the value of the following new policies: 1. Review of mining contracts and mining operations 2. no go Zones 3. Working for legislations to increase government share from proceeds of mining 4. Eiti 5. Recognizing local autonomy 6. a moratorium on new mining applications 7. Cost-Benefit Analysis and an improved Environmental impact assessment
HUMAN RIGHTS FORUM 23

system (Eia) 8. using the various maps of government and other stakeholders as a reference for decision to mine or not But we believe that the above-mentioned sections are misleading, where provisions for social and environmental safeguards are watered down because of the compromise and nuances in the language of the document. We reiterate our disagreement, discomfort and doubt with the following sections/ provisions on Eo 79: Sec. 1. Areas Closed to Mining there is a catch-all phrase that provides an explicit way-out for the mining industry and the government to turn a blind eye to the current problematic mining projects. Mining contract, agreements and concessions approved before the effectivity of this order shall continue to be valid, binding, and enforceable so long as they strictly comply with existing laws, rules, and regulations and the terms and conditions of the grant thereof. For this purpose, review and monitoring of such compliance shall be undertaken periodically. this section practically absolves all mining companies and projects of any responsibility from complying with the reforms being initiated in Eo 79. it is also unclear when, who and how the review and monitoring of these current mining projects will be undertaken. We recommend that aLL current mining projects be subjected to this review and monitoring exercise, to be done within 90 days of the
24 HUMAN RIGHTS FORUM

study and propose a new revenue sharing scheme. We are greatly disturbed with the phrase in this section possible renegotiation of terms and conditions ( of existing mining contracts and agreements, which shall in all cases be MutuaLLy aCCEPtaBLE to the government and the mining contractor. once again, the communities are glaringly left out in this equation. effectivity of Eo 79. the communities as part of these review and monitoring teams. should there be evidence that these mining contracts, agreements and concessions are not compliant, then revocation or rescinding of these agreements, contracts should be done as soon as possible. We specifically recommend that all identified and mapped key Biodiversity areas (kBas) should be part of the no go Zones for mining. Critical watersheds should also be closed for mining, whether they are declared by legislation or not. the ecosystem function and service of a watershed does not cease to be whether it is legislated, proclaimed by an authority or otherwise. Sec. 2: Full Enforcement of Environmental Standards in Mining the provision is an excellent policy in PaPER. however, previous experience and current reality lends doubt to the capacity of the Department of Environment and natural Resources (DEnR) to actually perform its regulatory function. DEnR lacks the people, expertise and equipment to effectively perform its job. DEnR is also not immune to graft and corruption, especially at the regional and local levels, which prevents the efficient and effective regulation of the mining industry. We recommend that all mining projects be specifically subjected to a detailed evaluation of their compliance to their Environmental impact statement and established environmental standards. aside from Lgus, communities and civil society must be involved in the enforcement of environmental standards. Sec 3: Review of the Performance of Existing Mining Operations and Cleansing of Non-Moving Mining Right Holders We recommend that the multi-stakeholder team for this review must have a Co-Chair or Co-Convenor from the local government unit and civil society that is affected or impacted by the mining project. Sec. 4: Grant of Mineral Agreements Pending New Legislation the passage of a new legislation rationalizing revenue sharing schemes and mechanisms is a complex and complicated matter. to date, we are not aware of any conscious effort from the government to
Jay Azucena

Sec. 5: Establishment of Mineral Reservations a clear timetable for the completion and production of the national industrialization Plan (niP) is not established. again, this section provides an excuse clause this shall be without prejudice to the agreements, contracts, rights and obligations previously entered into by and between the government and mining contractors and operators. Sec. 9: The Mining Industry Coordinating Council (MICC) there is no space for the participation or involvement of affected communities or civil society organizations to this policy-making and implementing body. We strongly recommend that community or Cso representation be ensured in the MiCC. Sec. 11: Measures to Improve Small-Scale Mining Activities this section merely reiterates already existing provisions of laws and policies. there is no value-added in terms of mechanisms, procedures and systems that will enforce the intent to have small-scale mining comply with Ra 7076 or small-

scale Mining act. We recommended that DEnR, in close coordination with concerned Lgus, immediately close all illegal small-scale mines throughout the country. in parallel, alternative livelihood to these displaced small-scale miners should be introduced. Sec. 12: Consistency of Local Ordinances with the Constitution and National Laws We welcome the shift of perspectives on this section. however, atM maintains that Lgus clearly have the Constitutional mandate, the legal authority and the moral ascendancy to accept or reject mining application and operations. sec 16 and 17 of the local government Code ( Mandates and general Welfare provisions) are very clear of this. in addition, DEnR ( and other national government agencies) must recognize and respect the existing ordinances, resolutions and local orders of Lgus that reject, resist, oppose or impose strict and reasonable limits to mining operations and applications in their respective localities. Sec. 13: Creating One-stop Shop for all Mining Applications and Procedures. this one-stop shop will impact on the independence and objectivity of the national Commission on indigenous Peoples (nCiP). securing the FPiC for mining applications and operations must not be subjected to this fast-tracking tactic. the one-stop shop approach alson runs contrary to the principle of decentralization and deconcentration, as embedded in the local government Code.

this procedure also increases the probability for graft and corruption, especially without a strong regulatory check-andbalance system in place. Sec. 14: Improving Transparency in the industry and joining the EITI We fully support the government on this initiative. however, Eiti is only concerned and focused on transparency on i) the payment of taxes by mining companies to the government and ii) the allocation of government of these proceeds/gains from mining to development programs and projects to the communities . atM recommends that transparency in the whole value-chain of mining must be implemented. For this to happen, transparency must include i) disclosure of mining contracts and all related mining documents, PRioR to signing or granting of mining agreements; ii) in decision-making whether a specific mining projects is a go or no-go; and iii) clear definition and blueprint of the roles of minerals in natural management of the country. Sec. 15: Centralized Database for the Mining Industry only data from the industry and government agencies and instrumentalities are to be included in this database. this is biased and not an objective procedure of data gathering, archiving and collation. Pertinent information such as documented human rights violation, customary and traditional social systems, legal cases or track record of mining companies in other countries or other in-country mining projects, may not be necessarily available from the govern-

ment or willfully disclosed by the mining company. We recommended that the MiCC ensure that all inputs from all stakeholders be considered and incorporated in this database. While Full Cost-Benefits analysis (CBa) is mentioned in this section, it is unclear whether CBa is going to be made as requirement for each mining application. the recommendation of atM is to ensure that CBa must be done for each of the mining application and existing mining projects and operations. We recommend that resource valuation must also be done in each of the mining site, whether the mine project is in application or operation stage already. in turn, these resource valuations should be incorporated or factored in to the CostBenefit Analysis exercises. Sec. 16: Integrated Map System to include Mining Related Maps only maps and date from government agencies and instrumentalities are to be included in the database. this is a very limited policy. academe and some civil society organizations sometimes, have better and updated maps than government, and these must be also considered and incorporated in the database. the government must ensure that all available maps from academe and civil society must be considered and incorporated into this mapping system. Sec.17: Use of the Programmatic Environment Impact Assessment this section is aspirational. it lacks concrete basis, as there

is no existing clear policy definition of what PEia is, and how to implement it. this section also calls for amendments of rules and regulations of the Eia system. this has been a decades-long call and demand from environmental groups, and no serious effort has been invested in this. We do not see any compelling reason why this Eo or this time-period should be any different. We do not see a clear timetable for the instruction to DEnR-Environmental Management Bureau (DEnREMB) to study the use and implementation of the PEia. at best, this section is a clear example of giving a false-sense of security that necessary and urgent reforms are being put in place, while in truth, it is not the case. We recommend that DEnR-EMB revise the Eia protocols, and institute a more transparent manner in the conduct, review and issuance of Environmental Compliance Certificates (ECCs). Sec. 19: Implementing Rules and Regulations (IRRs) since there is no space for participation of communities or Csos in the MiCC, we strongly demand that community representatives or Csos representatives must be involved in the crafting and inssuance of the iRR for this Eo. Sec. 21: Repealing Clause Eo 79 failed to explicity repeal Eo 270-a. to avoid any misconceptions or misinterpretations of the mining policy, Eo 270-a and its resulting national Minerals action Plan (nMaP) in 2006, must be clearly rejected and set aside.
HUMAN RIGHTS FORUM 25

Balitang hR

Biktima ng pagmimina
NILAHAD ng mga kasapi ng Maporac Aeta Organization (MAO) ang kanilang karanasan at mga kagyat na pangangailangan pagkatapos ng pananalasa ng tuloy-tuloy na ulang dala ng habagat nitong mga unang linggo ng Agosto. Nagsagawa ng isang Assessment Mission sa mga komunidad ng Aeta sa Cabangan, Zambales ang Alyansa Tigil Mina (ATM), Koalisyon ng Katutubo at Sa-

Agarang tulong
mahan ng Pilipinas (KASAPI), Peoples Recovery, Empower-

ment and Development Assistance (PREDA) Foundation at PhilRights, sa tulong ng Christian Aid, upang tukuyin ang mga kagyat at pangmatagalang pangangailangan ng mga tao sa komunidad. Ang habagat nitong Agosto 2012 ay nagdulot ng pagkasira ng mga kabahayan at kabuhayan sa mga ibat ibang parte ng Metro Manila at Luzon, kasama na ang Cabangan, Zambales. n

AGSAGAWA kamakailan ng factfinding mission ang ilang NGOs at grupong pangkalikasan upang matukoy ang mga paglabag sa karapatang pantao na nagaganap kaugnay sa operasyon ng pagmimina ng chromite sa Salcedo, Eastern Samar. Ang FFM ay isinagawa bunsod ng pagkakapaslang kay Francisco Ka Ansing Canayong, residente ng Carapdapan, Salcedo, E. Samar, presidente ng Carapdapan Movement for Development Association (CAMADA) na siyang nangunguna sa kampanya upang pangalagaan ang kapaligiran at pigilan ang malawakang pagmimina sa lugar. Napagalamang ginagamit ng malaking kompanya ng mina ang mga residente upang magsagawa ng small-scale mining, nang sa gayon ay maisawan ng kompanya ang responsibilidad sa anumang negatibong epekto ng pagmimina. n
26 HUMAN RIGHTS FORUM

Rapha-el Olegario

Rapha-el Olegario

Mga katutubo ayaw sa mina

ALOS 600 katutubong naninirahan sa ibat ibang barangay ng Kasibu, Nueva Vizcaya ang nagsagawa ng kilos protesta sa harap ng munisipyo, upang ipaalam sa mga lokal na opisyal ang kanilang pagtutol sa pagpasok ng malakihang pagmimina sa kanilang mga komunidad at ang pagtatayo ng Diduyon Dam. Ang mga katutubo ay mga miyembro ng Salakniban ti Lubong, Aglawlaw ken Karbengan Dagiti Umili ti Nueva Vizcaya (SALAKNIB), Kasibu Inter-Tribal Response for Ecological Development (KIRED) at Didipio Earth Savers Multipurpose Association (DESAMA).
Photos: PhilRights Photobank

hR tRiVia
n THE RIGHT WORDS n THE RigHT DATE

People who dont know whether those who have vanished are alive or dead are leading lives of uncertainty. In some cases, they have been waiting for decades, and it often happens that they suffer from emotional and social isolation. Sometimes, theyre even shunned as bearers of bad luck, and women can be stigmatized because they are left without the protection of a male family member. Marianne Pecassou, International Committee of the Red Cross

INTeRNATIoNAL dAy of THe vIcTIMS of eNfoRced DiSAppeARAnceS, AuguSt 30

HE INTERNATIONAL community commemorates the International Day of the Disappeared on August 30 to draw attention to individuals who have gone missing amidst situations of armed conflict and violence, and whose fates remain uncertain. The commemoration also seeks to highlight the efforts of organizations and institutions campaigning against enforced disappearances and extending support to families of the disappeared in their search for the whereabouts of their loved ones. The UN Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances has noted that Unfortunately, enforced disappearances continue to be used by some States as a tool to deal with situations of conflict or internal unrest. To end this practice, the Working Group has urged all States to continue promoting and giving full effect to the UN Declaration on the Protection of All Persons from Enforced Disappearance, especially

Jay Azucena

KALYE WANGWANG

the definition of enforced disappearance as a separate and autonomous criminal offence in national legislation. The International Convention for the Protection of all Persons from Enforced Disappearance entered into force on December 23, 2010. The Convention is the first universal human rights instrument that stipulates categorically that No one shall be subjected to enforced disappearance. It likewise recognizes the right of all persons affected by enforced disappearance to know the truth about the circumstances of this crime, the progress and results of the investigation and the fate of the disappeared person.
Source: http://www.ohchr.org

HUMAN RIGHTS FORUM

27

Does the economy really benefit from the mining industry?

Growth Rate of Mining & Quarrying, in Constant 1985 Prices (vis-a-vis GDP Growth Rate)
Source: www.nscb. gov.ph

Dr. Romulo Virola, Secretary General of the National Statistical Coordination Board, recently weighed in on the debates raging around the impact of the mining industry on the countrys economy. The article (Can Gold Mining Revitalize the Mining Industry? Or Should It?), posted on NSCBs web site, sought to clarify, using official statistics, the economic contribution of the mining industry. Among the significant findings presented are:
Among the economic sectors or industries, Mining & Quarrying contributed the least to the total economy...averaging only about 0.9% to total GDP... during the period 1998-2010.

Share of Mining & Quarrying to GDP, in Constant 1985 Prices

Source: www.nscb. gov.ph

Mining & Quarrying does not contribute much to employment generation. From 1998-2010, the sector accounted for a mere 0.4% to total employment in the country, generating an average annual employment of 130,000.

Approved foreign direct investments (FDIs) in the Mining & Quarrying sector is on the average relatively small, accounting for only 2.6% of the total approved FDIs.

Since April 2004, the Philippine Human Rights Information Center (PhilRights) has been accepting interns from local and international institutions and universities. This Internship Program is open to college students, researchers or professionals who want to expand their experience in human rights work. Interns are assigned to one of PhilRights four institutional programs: information, research, training, and monitoring/documentation. For details, please contact Mr. Pepito D. Frias, PhilRights Training Associate, at 433-1714 and 426-4048; E-mail: philrights@philrights.org. PHILIPPINE HUMAN RIGHTS INFORMATION CENTER (PHILRIGHTS) 53-B Maliksi St. Barangay Pinyahan 1100 Quezon City

aNNOUNCEMENT

bUsInEss MAIL EntERED As 3RD CLAss (PM) Permit no.: PM-07-03-nCR

28

HUMAN RIGHTS FORUM