Razlikuju se dvije vrste gibanja mora: -pokreti cijele morske mase morske struje -pokreti dijelova morske mase

e morski valovi.
Realni morski valovi su prirodni proces periodikog kolebanja neke granine plohe u moru udruen s osciliranjem vodenih estica pod djelovanjem pobuujuih i umirujuih sila.

1 GIBANJA MORA

Pobuujue sile dolaze od: -vjetra, -brodova. -gibanja meteorolokih sustava, -seizmikih i tektonskih poremeaja, -zvijezda. Umirujue sile su: -povrinska napetost, -gravitacija, -Coriolisova sila

UNUTARNJI I POVRINSKI VALOVI

VALOVI KRATKIH I DUGIH PERIODA

3 2 1 z [m] 0 -1 -2 -3 -4 t [s] 0 50 100 150 200 250 300

2 IDEALNI VALOVI
Svaki opis morskih valova sadri dvije stvari: opis valnog profila i opis gibanja vodnih estica Povijesno gledano i po sloenosti, razvijena su tri naina opisa morskih valova: -deterministiki, -statistiki i -spektralni.

METODE ZA OPIS POVRINSKIH MORSKIH VALOVA DETERMINISTIKA pravilni valovi: - idealni valovi, - valovi mrtvog mora analitiki modeli PROBABILISTIKA nepravilni realni valovi probabilistiki modeliu domeni vjerojatnosti SPEKTRALNA nepravilni realni valovi spektralni modeli u frekventnoj domeni

2.1 DEFINICIJA IDEALNOG VALA

Idealni val je veoma restriktivan model realnog vala. Fizikalni model je restriktivan u toliko to je: dvodimenzionalan, monokromatski, jednostavan (opisan jednom ili vie cikl. funkc.), konstantne visine. Matematiki model lje jo restriktivniji od fizikalnog jer sadri jo i restrikcije vezane za idealni fluid i idealizirane rubne uvjete.

2.2 Vrste idealnih valova

Osnovna je podjela idealnih povrinskih valova prema veliini njihovog perioda: valovi kratkih perioda (period manji od 30 sek) valovi dugih perioda (period vei od cca 5 min.). Podjele po nainu gibanja: Gibanja valnog profila Gibanje vodnih estica

2.3 DETERMIN. OPIS I VALNA OSNOVA

Deterministikim nainom dadu se opisati samo idealni valovi. Deterministiki opis sadri 2 grupe parametara: za valni profil i za gibanje vodnih estica . Sl 2.3::1 Glavni dijelovi valnog profila

2 H 2 = cos xt 2 T VODNE ESTICE L VALNI PROFIL Valni profil (x,t)[m]z(x,t)[m] Brzina vodne estice v[m/s] visina H[m], ]. u[m/s]vx amplituda a[m]=H/2 w[m/s]vz duina L[m] Ubrzanje vodne estice period T[s] a[m/s2], ax i az. strmost vala H/L[1]=1/7 do 1/200 (. m. 1/10 1/25) samo brzina vala, c[m/s]

DUBINE MORA

d/L duboka voda prelazno podruje plitka voda > 1/2 /25 do 1/2 < 1/25

2d/L > 1/4 do < 1/4

tanh(2d/L) 1 tanh (2d/L) 2d/L

Tab. 2.3::I

2.4 MEHANIKA VALOVA KRATKIH PERIODA

2.4.1 Vrste i osnova teorija valova kratkih perioda Eulerov princip: gibanje svih v. . preko brzinskog potencijala Lagrangeov princip: gibanje pojedinih v. . preko trajektorije v. . x = x (xo,zo,t) i z = z (xo,zo,t)
dx u= dt w= dz dt d2 x ax = 2 dt d2 z az = 2 dt

u= x

w= z

Sl.2.4-1::1

Veliina amplitude 1 Valovi malih amplituda H/L < 1/150; L > 150 H

Red teorije Prvog reda ili linearna

Naziv i autor teorije Airy (1845) Trohoidalna, Gerstner (1802.), Stokes 2. reda (1880.), Stokes 3. reda Stokes 4. reda Stokes 5. reda Konoidalna 1. reda, Korteweg i De Vries (1895.), Konoidalna 2. reda, Hiperbolina (1968.) Iwagaki, Soliterna (1872.) Businesque, Teorija strujne funkcije (1973.) Dean

Prvog reda ili linearna 2 Valovi konanih amplituda i vieg reda ili nelinearna

Tab.2.4-1::I

Sl.2.4-1::2

Sl.2.4-1::3

2.4.2 LINEARNA TEORIJA. TVMA, AIRY-eva

Sl. 2.4-2::1

POMACI VODNIH ESTICA U LIN. T.

Sl. 2.4-2::2

Sl. 2.4-2::2

Tab. 2.4-2::I

TLAK ISPOD VALA MALE AMPL.

Sl. 2.4-2::3

2.4.2.1 ENERGIJA VALA M. A.

Sl. 2.4-2.1::4

2.4.2.2 BRZINA GRUPE VALOVA

Sl. 2.4-2.2::1

2.4.3 TEORIJE VALOVA KONANIH AMPLITUDA

Sl.2.4.-3::1

STOKES-OVA TEORIJA 2. REDA

Sl. 2.4.-3::2

Predmet: Studij: Smjer: Semestar: Fond sati: Godina:

PLOVNI PUTEVI I LUKE diplomski H II 45+45 2010.

Gradivo za I. test,.ut. 16.03.2010.

1 GIBANJA MORA 2 IDEALNI VALOVI 2-1 Def. 2-2 Vrste teorija idealnih valova 2-3 Deterministiki opis valova 2-4 Mehanika valova kratlih perioda 2-4.1 Vrste i osnova teorija v. kr. perioda 2-4.2 Teorija valova malih amplituda 2-4.3 Teorije valova konanih amplituda

STRMINA VALA
2d 2d H Ho H th( ) = 0,14 3 th( ) = = L L L max L b Lo max

2d 2d H H Ho th( ) = 0,12 th = = L L L max L b Lo max

1/7 1/8,5

Sl. 2.4.-3::3

2 IZDIZANJE Ho u dubokom L Ho = 4 Lo SREDNJICE

2.4.4 DEFORMACIJE VALOVA KRATKIH PERIODA

DEFORMACIJE NA NAGNUTOM DNU : deformacija uslijed pliine ili "Shoaling efekt", deformacija uslijed trenja s dnom, odbijanje ili refleksija na nagnutom dnu i lom valova, Sl. 2.4.4::1.

DEFORMACIJA NA NAGNUTOM DNU KOSO NA KONTURU DNA: refrakcija vala

Sl. 2.4.4::2

DEFORMACIJA OKO I NA VERTIKALNOJ PREPRECI: ogib ili difrakcija vala, odbijanje ili refleksija vala

Sl. 2.4.4::3

2.4.4.1

LOM VALOVA

Sl. 2.4-4.1::2

Mjesto loma i visina lomljenog vala

Sl. 2.4-4.1::3

Hb = 0,78 db

db = 1,28 1,3 Hb

db 1,3 Hb

(bez Ks !)

Sl.2.4-4.1::4

TIPOVI LOMA VALA

Sl. 2.4-4.1::6

Sl. 2.4-4.1::5

2.4.4.2 DEFORMACIJE VALOVA NA NAGNUTOM DNU USLIJED SMANJENJA DUBINE; UINAK PLIINE - SHOALLING EFEKT

Sl. 2.4-4.2::1

Sl. 2.4-4.2::2

2.4 -4.2::3

Sl. 2.4-4.2::4

2.4.4.3 DEFORMACIJA VALOVA USLIJED TRENJA S DNOM

H2=Kf H1 H2 valna visina u pliem H1 valna visina u dubljem H2<H1

2.4.4.4

ZALOMLJAVANJE ILI REFRAKCIJA VALOVA

Sl 2.4-4.4::1

Sl.2.4-4.-2

Sl. 2.4-4.4::3

Sl. 2.4-4.4::4

Sl. 2.4-4.4::6

'i - prilazni kutevi i - presjeni kutevi

Sl. 2.4-4.4::10

2.4.4.5 OGIB ILI DIFRAKCIJA VALOVA

Sl. 2.4-4.5::1

Sl.2.4-4.5::2

2.4.4.6 ODBIJANJE ILI REFLEKSIJA VALOVA

Sl.2.4-4.6::1

Sl.2.4-4.6::2

Izdizamje srednjice stojnog vala Hsup=2Hdol=Hc asup=0,5Hsup=Hdol=0,5Hc ac = 0,5 Hc + Hc at = 0,5 Hc - Hc

2d (Hc )2 c= cth H 4L L 3 1 1 + 2d 2d 4 sh2 4 ch2 L L

Sl. 2.4-4.6::3

Sl.2.4-4.6::4

Sl. 2.4-4.6::5

ctg

Sl.2.4-4.6::6

2.4.4.7 Proputanje ili transmisija valova

Sl. 2.4.4.7::1

Sl. 2.4.4.7::2

Predmet: Studij: Smjer: Semestar: Fond sati: Godina:

PLOVNI PUTEVI I LUKE diplomski H II 45+45 2010.

Gradivo za II. test, ut. 30.03.2010.

2-5 Deformacije valova kratkih perioda

2.4.5 VALNO OPTEREENJE FIKSNIH POMORSKIH KONSTRUKCIJA

FIKSNE POMORSKE KONSTRUKCIJE VOLUMSKE VITKE D/L 0,2 sila otpora i inercije (Morrisonova jednadba)

D/L 1 sila tlaka vala

1 > D/L > 0,2 sila difrakcije

Tablica 2.4.5::I

2.4.5.1 SILA TLAKA VALA

2.4.5.1.1 SILA TLAKA TOTALNO REFLEKTIRANOG VALA - Sainflou

2.4.5.1.2 SILA TLAKA PARCIJALNO REFLEKTIRANOG VALA - Goda

Primjenjiva za sve sluajeve od nelomljenog do lomljenog vala.

2.4.5.1.3 SILA TLAKA LOMLJENOG VALA

p1 =

w g H H = w 2d 2d ch ch L L

[N/ m ]
2

pst = w g d= w d N/ m2

Sl. 2.4.5.1.1::1 Sila tlaka nelomljenog vala - Sainflou

Sl. 2.4.5.1.3::1 Sila tlaka od vala lomljenog na mjestu vertikalnog zida (Minikin)

Sl. 2.4.5.1.3::2 Sila tlaka od vala lomljenog neposredno ispred vertikalnog zida (CERC)

4 GODA
TAKAHASHI

0 SAINFLOU -2

MINIKIN /20

-4

-6 zid primarna obloga -8 tlak po Godi tlak po Minikinu temeljni nasip povrina mora tlak po Sainflou tlak po Takahashi

2.4.5.2 SILE OTPORA I SILE INERCIJE (MORISONOVA JEDNADBA)

sile otpora FD(t) i sile inercije FI(t) hor. sile dinamikog uzgona FL(t) ..vert. sile statikog uzgona FB(t) ..vert. sile od udara vala FS ...hor. Sl. 2.4.5.2::1

2.4.5.2::2

U sluaju linearne (Airyeve) valne teorije ukupna horizontalna valna sila Ftot(t) je:
Ftot (t ) = DH2LCD {2k[(t ) + d]} + sinh{2k[(t ) + d]} 16T
2

sinh (kd)
2

[cos(t ) cos(t ) ]

2D2HLCI sinh{k[(t ) + d]} sin(t ) 2 sinh(kd) 4T

U sluaju linearne (Airyeve) valne teorije ukupni moment Mtot(t) je:

DH2L2CD 2k 2 [(t ) + d]2 + 2k[(t ) + d]sinh{2k[(t ) + d]} cosh{2k[(t ) + d]} + 1 Mtot (t ) = 2 2 64T sinh (kd) D2HL2CI k[(t ) + d]sinh{k[(t ) + d]} cosh{k[(t ) + d]} + 1 [cos(t ) cos(t ) ]+ sin(t ) 2 sinh(kd) 8T

Sl 2.4.5.2::3

-z dz

FD FI (d+z) +M I -M I

Slika 2.4.5.2::4

Sl. 2.4.5.2::5