Not Tespit Davaları

hakemli makaleler
Hseyin Bilgin / Yasin Sezer
NOT TESPT DAVALARI

Hseyin Bilgin Yasin Sezer
GR Bu almada not tespit davalarnn idr yarg yerindeki yerine ve bu davalarn yargsal denetiminin ne ekilde yapldn ele alp incelecektir. not tespit davalarnda, renci olan kiilerin her kademe okullarda ( ilkretim, lise, niversite, lisansst eitim) girmi olduklar snavlarda retmen ve retim yelerince dolaysyla idarelerce takdir edelin notun yargsal denetimini salamaktadr. almann temel konusunu not tespit davalar tekil etmekle birlikte, almada ayrca idarelerce yaplan dier yazl ve szl snavlara da girerek bu snavlarn yargsal denetimi konusunu irdelenecektir. I. NOT TESPT DAVASININ KONUSU not tespit davalar, her kademe eitim ve retim kurumunda renim gren rencilerin, renim grdkleri eitim ve retim kurumunda girmi olduklar her trl yazl veya szl snav sonucunda idare tarafndan (ilgili retmen ya da retim yesince) takdir edilen snav sonucunun (notunun) yanl takdir edildii ve hukuka aykr olduundan bahisle takdir edilen bu notun iptali istemiyle idare mahkemelerinde alan davalar olarak tanmlanabilir. Uygulama da not tespit davalar diye adlandrlan ve yukarda tanmn verdiimiz dava trnn kapsam iine, ilkretim, lise ve
* **
Denizli idare Mahkemesi yesi. Do. Dr., Pamukkale niversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakltesi idare Hukuku retim yesi. TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
dengi okullar ile yksek retim kurumlarnda her kademede yaplan snavlarda takdir edilen notlar girmektedir. Burada snavn szl yada yazl olarak yaplm olmas yargsal denetime engel bir hal oluturmamaktadr. Szl snavlarla ilgili olarak Dantayn eitli tarihlerde vermi olduu eitli kararlar bulunmakta olup, bu konuya aada ayrntl olarak ele alp incelenecektir. not tespit davasnda iptali istenilen ilem ise, idare tarafndan renciye verilen nottur (snav puandr). Ancak, kimi baz durumlarda idarenin verdii nota renci tarafndan itiraz edilmekte ve itirazn reddine ilikin ilemin iptali de istenilmektedir. Ancak bu durumda da asl dava konusu edilen ve iptali istenilen ilem idarece tesis edilmi not takdiri ilemidir. not tespit davalar, idr yarg yerlerince yargsal denetimi yaplan idr ilemler ierisinde yer alan, uyumazla konu olmas bakmndan dier dava trlerine gre kmsenmeyecek miktarlara da ulaabilen bir dava trdr.1 renci ileri ile ilgili davalar bal altnda adli sicil istatistik kurumunun istatistiklerinde2 yer alan not tespit davalar genellikle byk ehirlerde daha ok grlmektedir. nitekim Diyarbakr 1. idare Mahkemesinde 2003 ile 2007 yllarnda alan toplam not tespit davas says 10 civarnda iken, Denizli idare Mahkemesinde ise, 2007 ylnda alan not tespit davas says sadece 2dir. te yandan Ankara ilinde 2000 ylnda alan not tespit davas says 535, 2001 ylnda ise, 721 adetti. gemi dnemlerde de benzer
rnein 1967 ylnda Dantayda renci ve renim ileriyle ilgili dava says 340 iken 1973 ylnda bu saynn 6672 ye ulamtr. Kazm Yenice, not Takdiri ve Denetim, Dantay Dergisi, S:42-43, s.16.; gene ayn konuyla ilgili olarak idare mahkemelerinde alan 1990 ylnda dava says 27628 olup, toplam dava saysnn % 26 sn oluturmakta ve kamu grevlileriyle ilgili davalardan sonra ikinci srada yer almaktadrlar. Turgut Tan, Snav ve Jri Deerlendirmelerinin Yargsal Denetimi, ASBFD Oral Sendere Armaan, C:51, Ocak-Aralk 1994, S:1-4, s.409; rencilerin baarsz olduklar veya dk not aldklar snavlarn iptali iin alan bu davalar idari yargda nemli bir i yk getirmektedir. Ankara idare mahkemelerinde 2000 ylnda alan 17565 davadan 535 tanesi renci not tespit davas olup, sz konusu bu dava miktarnn toplam dava miktarna oran %3.05 iken, 2001 ylnda alan 18 383 davadan 721 tanesi renci not tespit davasdr ve bu miktarn toplam dava miktarna oran ise % 3.92dir. giderek artan bu oranlar da kmsenmeyecek bir miktar gstermektedir. Hseyin Bilgin, idari Yargda Delil Tespiti, Adalet Dergisi, S.10, s.181. Adli Sicil istatistik Kurumu, (http://www.adli-sicil.gov.tr/istatistik_2006/ist_tab. htm) TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
saylarda Ankara, istanbul idare mahkemelerinde not tespit davalar almtr.3 Doktrinde not tespit davasnn dava konusu ilemin idarenin bir deerlendirmesi olduu ve bu tr deerlendirmelerin idarenin takdir yetkisi iinde kalmas gerektiini savunanlar olduu gibi dava konusu bu ilemlerde teknik olarak bir takm tespitlere yer verildii iin anlan deerlendirmelerin yarg denetimi dnda tutulamayaca da savunanlarda bulunmaktadr.4 Uygulamada ise not tespit davalar birer idr dava tr olarak grlp baklmaktadr. Hatta zaman zaman bu davalarn saylar olduka arttn yukarda belirtmitik. II. NOT TESPT DAVASININ TARAFLARI A. Davac not tespit davasnda da btn idr davalarda olduu gibi davac ve daval olmak zere iki taraf bulunmaktadr. Burada davac taraf, renci statsnde olan kiilerdir. rencinin renim grd okula gre davac olmasna engel bir durum yoktur. Bir baka ifadeyle, btn renciler hangi eitim kademesinde ve eitim kurumunda olurlarsa olsun, renim grdkleri yerlerden kendileri hakknda takdir edilen notun iptalini isteyebilirler. Ancak burada rencinin yann getirdii bir takm skntlar bulunmaktadr. Zira ilkretim ve lise andaki renciler ile yksek renim grmekte olan baz renciler, henz 18 yan doldurmadklar iin dava aabilme ehliyetine sahip deildirler.5 Bu nedenle henz ergin olmam renciler adna alacak yasal temsilcileri tarafndan almas gerekmektedir.6
3
4 5
1989 ylnda Ankara ve istanbul idare Mahkemelerince binlerce sayda not tespiti davas almas nedeniyle Anlan Blge idare Mahkemeleri Bakanlarnn aklamalar iin bkz. Tan, s.409, 1 nolu dipnot. A. eref gzbyk/Turgut Tan, dare Hukuku, dari Yarglama Hukuku, C.2, Ankara 1999, s.529. Baki Kuru/Ramazan Arslan/Ejder Ylmaz, Medeni Usul Hukuku, Ders Kitab, geniletilmi 10. Bas, Ankara 1998, s. 217; A.eref gzbyk, Ynetsel Yarg, 23. bas, Ankara 2005, s. 359; Hakan Pekcantez/ Ouz Atalay/ Muhammet zekes, Medeni Usul Hukuku, 5.bas, Yetkin Yaynlar, Ankara, 2006, s.181. Trk Medeni Kanununa gre, ayrt etme gcne sahip kkler, kiiye sk skya bal haklarn kullanlmasnda yasal temsilcilerinin rzasna muhta deildirler (m.16). Dier bir ifade ile, bu kiiler sk skya bal haklarna ilikin davalar tek TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
Uygulamada u ekilde bir sorun kmaktadr. Acaba 18 yan doldurmam bir rencinin baarsz olduu bir snav iin aaca not tespit davasnda, ocuun velayetine sahip olan anne babann ikisinin de rzas gerekir mi? Dier bir ifade ile, ayrt etme gcne sahip kkler adna alacak davalarda anne babadan sadece birinin rzas yeterli midir? Medeni Kanuna gre, evlilik birlii devam ettii srece ana baba velayeti birlikte kullanrlar Velayet hakk, evlilik birlii lmle sona ermi ise, sa kalana aittir. Dier hallerde ise, bu hak, hakim karar ile taraflardan birine braklabilir (m. 336).7 Bu dzenlemeden hareketle, ocuklar adna alacak velayet hakkna sahip ana babann her ikisinin de rzasnn alnmas gereklilii dnlebilir. Uygulamada bu husus olduka tartlmaktadr. zellikle babasndan snfta kaldn gizleyen rencilerin anneleriyle birlikte mahkemelere gelip dava atklarna ahit olunmaktadr. Medeni Kanunun yukarda aktarlan hkmleri dikkate alndnda velayet hakkna sahip kiilerden biri tarafndan ocuk adna alan davalarda dierinin de icazeti alnmaldr. nitekim baz mahkemeler bu ynde uygulamaktadrlar. Ancak, dier tarafn icazet vermedii ya da kendisine ulalmad durumlarda ve de idare mahkemesinde dava ama sresi 60 gn ile snrl olduu iin ocuk dava ama hakkndan mahrum kalabilecektir. Bu da anayasal gvence altna alnan eitim hakkna zarar verecektir. Kanaatimizce, byle durumlarda hakim Medeni Kanunun 128. maddesi hkmn8 kyasen uygulayarak kk adna alan davay kabul etmelidir.9
balarna aabilir (Turgut Akntrk, Medeni Hukuk, 11.bas. Beta Yaynlar, istanbul, 2005, s.131). Acaba, not tespit davalar kiiye sk skya bal haklardan mdr? Dantay, eski tarihli bir kararnda Medeni Kanunun 16. maddesinde, mmeyyiz (ayrt etme gcne sahip) kklerin mnhasran ahsa bal haklar kullanabilecekleri belirtildiinden, rencinin snf gemesi ve istikbal ile ilgili bulunan ibu davada ehliyeti bulunduuna hkmetmitir. Dantay 12. D, 26.04.1966, E.1966/84, K.1966/695, eref gzbyk/ gven Diner, dari Yarglama Usul, Turhan Kitabevi, Ankara, 1996, s.356. Ahmet Klolu, Medeni Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004, s. 307. Trk Medeni Kanunu m.128: Hakim, hakl sebep olmakszn evlenmeye izin vermeyen yasal temsilciyi dinledikten sonra, bu konuda bavuran kk ya da kstlnn evlenmesine izin verebilir. Fakat Yargtayn gr aksi yndedir. Yagtaya gre, Trk Medeni Kanununun 336. maddesinde, (elerden herhangi birisine ncelik veya stnlk tannmadan) evlilik devam ettii srece ana ve babann, velayeti birlikte kullanaca ngrlm ve 342. maddesinde de anne ve babann ocuu velayetleri erevesinde temsil edecekleri ilkesi yine ayrm yaplmadan getirilmitir. Emredici nitelikteki bu yasa kural evlilik birlii ierisinde velayetin kullanlmas kapsamnda ana ve baba TBB Dergisi, Say 81, 2009
7 8
hakemli makaleler
Uygulamada bazen de lise son snf rencisinin baarsz olduu bir dersten dolay anlan dersin notunun iptali istemiyle davann anne ve babasnn birlikte atklar grlmekte ise de, lise son snf rencisi olan ve girdii snavdan baarsz olan kiinin dava ama tarihi itibariyle 18 yan doldurmu olduu ve anne babasnn ocuk adna dava aamayaca durumlarla karlalmaktadr. Bu takdirde mahkemece, anne baba tarafndan alan dava hakknda 2577 sayl Kanunun 15/3. maddesi uyarnca dilekenin reddine karar verilmeli ve 30 gnlk sre iinde dava dilekesinin bizzat ocuk tarafndan yenilenmesi istenilmelidir.10 Bu ekilde verilen bir karar dava ama sresini dolan rencinin yeniden ayr bir dava aarak bu davasnn sreden reddedilmesi ve hak kaybna uramasn engelleyecektir. Aksi halde eer dava ehliyet ynnden reddedilmi olsa, davac renci bizzat kendisi sonrada gelip dava asa, at dava 2577 sayl Kanunda dzenlenen 60 gnlk dava ama sresi dolduu iin sreden reddedilecektir.11
10
11
tarafndan ocuk adna alacak tm davalar ynnden de geerlidir. Buna gre, asl olan elerin birlikte dava amalar ise de, bunlardan birisi tarafndan alacak davaya dier ein sonradan icazetini bildirip olumlu iradesini ortaya koymas ile velayetin birlikte kullanlmas gereklemi olacandan yeterlidir. Dier ein katlmnn veya rzasnn salanamad davann ise reddi gerekir. Bu bakmdan mahkemece davacya, einin davaya katlmak ya da durumada hazr bulunmak suretiyle icazetini bildirmesi veya icazetini gsteren imzas noterden onayl belge ibraz etmesi iin mehil verilip, bunun sonucuna gre karar verilmesi gerekirken, elerden birisinin istemi yeterli bulunarak davann esas hakknda hkm kurulmu olmas doru grlmemitir. Yargtay 18. Hukuk Dairesi, 20.03.2008, E.2008/1995, K.2008/3262; Yargtay 18. Hukuk Dairesi, 08.11.2007, E.2007/8860, K.2007/9468, Yargtay 8. Hukuk Dairesi, 05.07.2005, E.2005/4554, K.2005/5103. Denizlide lise son snf rencisi olup, okuldan kayd devamszlk nedeniyle silinen bir rencinin okuldan kaydnn silinmesi ileminin iptali istemiyle rencinin anne ve babas tarafndan dava ald, ancak davacnn dava ama tarihi itibariyle 18 yan doldurmu olmas nedeniyle Denizli idare Mahkemesinin 23.11.2007 gn ve E:2007/1035, K:2007/1332 sayl karar ile dava dilekesi reddedilmi ve davann bizzat renci tarafndan almas istenilmitir. Benzer bir olayda ise, Dantay, baba tarafndan alan davay ehliyet ynnden reddetmitir. Dantay 12. D., 21.05.1966, E.1966/127, K.1966/1919, Dantay Onikinci Daire Kararlar Birinci Kitap, Dantay Yaynlar, C.2, Ankara,1976, s.18. Ancak Dantayn kararnda olduu gibi davann ehliyet ynnden reddi halinde asl davacnn dava ama sresini karma tehlikesi bulunmaktadr. idari Yargda Dava Ama Sreleri hakknda bkz. grsel Kaplan, dari Yargda Dava Ama Sreleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007,s.36 vd. TBB Dergisi, Say 81, 2009
Hseyin Bilgin / Yasin Sezer B. Daval dare
hakemli makaleler
not tespit davasnn davalsna gelince, bu durum davacnn eitim-retim grd birime gre deimektedir. Buna gre, ilkretim ve lise rencileri tarafndan alan davalarda daval idare, ilgili ilkretim ve lise biriminin bulunduu idare birimine gre deimektedir. Dava aan rencinin okulu bir ile idaresi snrlar ierisinde ise, ile kaymakaml; il snrlar ierisinde ise, il valilii daval idare olacaktr. Bu davalarda hibir zaman il veya ile milli eitim mdrlkleri ya da ilgili eitim kurumu ( lisesi mdrl, ilkretim okulu mdrl) daval olarak gsterilemez. Zira bu tr davalarda hasm ehliyeti sadece valilik ya da kaymakamlklar da vardr. geri 2577 sayl Kanun uyarnca idare mahkemelerince hasm hususu resen incelenerek dzeltilecei iin il veya ile milli eitim mdrlne ya da okul mdrlne kar alan davalarda, mahkemece hasm valilik ya da kaymakamlk olarak dzeltilecektir. te yandan, niversite rencileri (n lisans, lisans, yksek lisans, doktora vb. rencileri) tarafndan alan not tespit davalarnda ise hasm olarak, ilgili niversite rektrl gsterilmelidir. Burada da ilgili yksek okul mdrl, faklte dekanl veya enstit mdrl hasm olarak gsterilmez. Hasm olarak sadece niversite rektrl gsterilmelidir. Hukuk fakltesinde okuyan ve hukuk balangc dersinin final snavndan baarsz olan bir renci tarafndan ilgili hukuk fakltesi dekanlna kar deil, fakltenin bal olduu niversite rektrlne kar dava almaldr.12 Burada da idare mahkemesince yanl hasma kar alan davalarda resen doru hasm tespit edilmekte ve doru hasma dava dilekesi gnderilerek dosya tekemml ettirilmektedir. Uygulama ortaya kan bir sorun ise, hasm olarak ilgili okul yerine valilik ya da kaymakamln; ilgili faklte dekanl ya da yksekokul mdrlklerinin yerine rektrln hasm olarak gsterilmesi durumunda snav katlarnn bulunduu yer ile davalnn bulundu12
Oysa 521sayl (eski) Dantay Kanunu yrrlkte olduu dnemde faklte ynetim kurulu kararlarna kar alan davalarda, hasmn rektrlk makam olmayaca ve faklte dekanl olmas gerektiini kabul ediyordu. 2577 s. K. ncesinde hasmn yanl gsterilmesi ise, dileke ret sebebiydi. Dantay 12. D., 21.05.1966, E.1966/269, K.1966/170, Dantay On kinci Daire Kararlar, s.20; Dantay 12. D., 04.12.1967, E.1967/2596, K.1967/2059, Dantay On kinci Daire Kararlar, s.22. TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
u yerler farkl olabilmektedir. Yani valilik binas bir yerde okul ayr bir yerde olabilir. Bu durumda valilikle yaplacak olan yazmalar ve valiliin okulla yazmas zaman alabilir. Uygulama da zaman kaybn nlemek amacyla daval idarelerle yazma yerine naip ye ya da bakanlk yazs ile rencinin okulundan dava konusu edilen snav katlar istenilerek gereksiz zaman kaybnn nne geilmektedir. Bir baka ifadeyle, snav evraklar mahkemece daval olan kaymakamlk, valilik ya da rektrlkten deil bizzat rencinin okuduu mdrlkten istenilmektedir. III. DAVA AMA SRES VE DAVA AMA USUL A. Dava Ama Sresi not tespit davalarnda dava ama sresi, 2577 sayl Kanunda ngrlen genel dava ama sresi olan altm gndr. Ancak, genellikle renciler tarafndan bu sre beklenilmemekte ve hemen baarsz saylma ilemine kar dava almaktadr. Aksi halde 60 gnlk srenin sonuna kadar beklenilmesi ve davann grm ve zmnn alaca sreler renciler iin hak kaybna, yl kaybna neden olabilmektedir. Burada dava ama sresi ilemin tebliinden itibaren ilemeye balar. Tebli ise, okulun trne gre deimektedir. retmenin renciye derste notunu duyurmas tebli yerine geecektir. Ayn zamanda snav panolarnda ya da internette yaplan ilanlar da tebli hkmnde saylr. Burada idr Yarglama Usul Kanununun 11. maddesinde ngrlen idr bavuru13 yolu da kullanlabilir. Anlan bavurunun amac hatal idr ilem tesis eden idarenin bu ilemini dzeltmesi ve uyumazl dava nne gelmeden zmlenmesi amalanmaktadr14. Buna gre, snav notunda hata olduuna inanan renci tarafndan verilen notun dzeltilmesi istemiyle bal olduu idareye (ilkokul ya da lise mdrlne, yksek okul mdrlne, faklte dekanlna vb.) dileke ile bavurabilir. Burada bavurusu istee bal bir bavu13 14
idr bavurular hakknda bkz: Ramazan Yldrm, Bavurular, 2.bas, Mimoza Yaynlar, Konya 2006. Seluk Hondu, idr Yarglama Usul Kanununda Yer Alan idari Usuller ve Uygulamas, dr Usul Kanunu Hazrl Uluslar aras Sempozyumu, 17-18 Ocak 1998, Ankara, s. 260 vd. TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
rudur ve ilemeye balayan dava ama sresini durdurur.15 notunu itiraz etmek isteyen renci tarafndan snav kadnn yeniden gzden geirilmesi istemiyle ilgili okula yeniden bir bavuru yaplabilir. Bu bavuruyu idare 60 gn iinde cevaplamazsa rencinin istemi zmnen reddedilmi saylr. Zmnen ret tarihinden itibaren ya da idarece verilecek olan aka ret cevabndan itibaren bavuru ile birlikte duran dava ama sresi kald yeniden ilemeye balar. Burada rencinin bu itiraz yolunu kullanmas aslnda uyumazln dava konusu olmadan zmlenmesinde yararl bir yol olabilmektedir. Fakat bu yolla netice alnamad takdirde dava yoluna gidilmektedir. Burada idarelerin kt niyetli olmas ve 60 gnlk zmni ret sresini beklemeleri renci aleyhine bir durum oluturaca iin, renci tarafndan, idarenin itirazna bir yant vermesini beklemeden de idr yargda not iptal davas aabilir. Eer idarece rencinin notu itiraz dorultusunda dzeltilirse, alan davada dava konusu kalmadndan karar verilmesine yer olmadna karar verilir. Yarglama giderleri ise, itiraznn sonucunu beklemeyen renci zerinde braklr. Bir baka alternatif ise, itiraz zerine notu dzeltilen renci, itiraz sonucunu beklemeden at davadan feragat ederek dava sonlandrabilir. B. Dava Ama Usul idare mahkemelerinde iptal davas ama usul16 2577 sayl idari Yarglama Usul Kanununda dzenlenmitir. Anlan Kanunun 3. maddesine gre, idare mahkemesi bakanlna hitaben yazlacak olan bir dava dilekesiyle dava alr. Dava dilekesinin iki adet olmas gerekir. Dilekeye davac rencinin ad soy ad adresi ve daval idarenin ad ve adresi yazlmaldr. Dava konusu edilen snavn hangisi olduu, hangi tarihte bu snavn akland ve snav notuna itiraz olunup olunmad, alnan notun ka olduu, bu notun niin iptali istendii dava dilekesinde belirtilmelidir. Dava dilekesine idareden alnan snav sonucu ile ilgili belgeler ve varsa idareye bavuru ve bu bavuruya verilen cevaplar eklenmelidir.
15 16
Yldrm, s.191. idari Yargda dava ama ve takip usul hakknda bkz. Selami Demirkol Zhal Bereket, dari Yargda Dava Ama ve Davalarn Takip Usul, Ankara, 1998. TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
te yandan, dava dilekesi bizzat ilgili ahs tarafndan idare mahkemesine verilebilecei gibi, kii bir ilede bulunuyorsa iledeki asliye hukuk mahkemesi kanalyla dava dilekesini ilgili idare mahkemesine gnderebilir (m.4) Burada dikkat edilmesi gereken husus ise, dorudan idare mahkemesine bavuru yapmayan rencilerin mutlaka nceden dava aacaklar idare mahkemesi kalemi ile irtibata gemeleri ve dava dosyas ve snav katlar zerinde yaplacak bilirkii incelemesi iin yatrmalar gereken har ve bilirkii cretlerini renerek bunlar tam olarak yatrmaldrlar. Zira, gerek har ve posta cretlerinin sonrada idare mahkemesince tamamlattrlmas, gerekse bilirkii cretinin istenilmesi zaman almakta olup, uyumazln zmn geciktirmektedir. Uygulama direk idare mahkemesine gidilerek alan davalarda, dava alrken yaplan grmeler zerine zellikle bilirkii cretleri hemen yatrlmakta ve bu nedenle oluan zaman kaybnn nne geilmektedir. Kimi baz hallerde ise, dava dilekelerinin asliye hukuk mahkemesi kanal yerine kaymakamlklar kanalyla gnderildii grlmektedir. Bu durum dava ama sresi bakmndan nem arz eder. Zira, kaymakamlk kanalyla gnderilen dava dilekesinde idare mahkemesi kaydna girdii tarihte dava alm saylmaktadr. Bu durum zellikle dava amak iin son gnlerin beklenildii davalarda, dava dilekesinin 60 gnlk dava ama sresinin dolmasndan sonra idare mahkemesi kaytlarna girmesi halinde, alan dava idare mahkemesince sre ynnden reddedilecektir. Bu durum ise, ilgili renci iin hak kaybna neden olacaktr. Dava dilekesi mahkeme kaydna girmesi zerine dava dilekesi zerinde yaplacak olan ilk inceleme sonucunda yarglama harlar ve posta giderlerinin tam olmas halinde (m. 6) dier ilk inceleme hususlarna geilecektir. Burada davann almas gereken yetkili idare mahkemesi 2577 sayl Kanunun 32. maddesi uyarnca ilemi tesis eden idarenin bulunduu yer yada bulunduu yerde idare mahkemesi yoksa bal olduu yer idare mahkemesidir. rnein, Ktahyada Dumlupnar niversitesinde okuyan bir renci tarafndan btnleme snavnda ald baarsz bir notun iptali istemiyle alacak dava, Ktahya ilinde faal bir idare mahkemesi bulunmamas ve Ktahya ilinin Eskiehir idare mahkemesi yarg evresinde olmas nedeniyle Eskiehir idare Mahkemesi olacaktr. 2577 sayl Kanunun 14/3. madTBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
desinde saylan ilk inceleme hususlar dava dilekesi zerinde yaplarak bir problem olmas halinde de, ayn Kanunun 15. maddesinde belirtilen kararlardan biri verilecektir. Eer ilk incelemede herhangi bir problem bulunmazsa dosya zerinde esas ilikin gerekli inceleme balayacaktr. Burada deinilmesi gereken bir dier husus ise, davac rencinin birden fazla snava kar bir dileke ile dava aabileceidir. Uygulamada renci tarafndan bir ylda baarsz olduu birden fazla derse kar birlikte dava alabilmekte ve bu dava dilekesi 2577 sayl Kanunun 5. maddesine uygun kabul edilmektedir. rencinin baarsz olduu birden fazla ders arasnda neden sonu ilikisinin bulunduu ve bu derslerden baarsz olmas halinde snfta kalma sonucunun doduu kabul edilmektedir. IV. YARGILAMA YNTEM VE KARAR VERLMES A.Yarglama Usul ve Naip ye Tayini 2577 sayl Kanunun 1/2. maddesi uyarnca idare mahkemesince yazl yarglama usul uygulanmakta ve dava dilekesi zerinde inceleme yaplmaktadr. not tespit davalarnda, dier dava trlerinden farkl olarak, dava dilekesi zerine hemen daval idarenin savunmas istenilmemektedir. iin nemi ve ncelii nedeniyle (delil tespiti istemi ve yrtmenin durdurulmas istemi bulunulan davalarda) hemen dava dosyas zerinde bilirkii incelemesi yaptrlmasna karar verilmekte ve bir ye naip olarak tayin edilmektedir. naip ye mahkemedeki dosya kendisine havale edilen hakim olmaktadr. naip ye tarafndan eer dava dilekesiyle birlikte bilirkii creti yatrlmamsa bilirkii creti tespit edilerek bu cret davac taraftan istenilmekte ve bu cretin yatrlmas beklenilmektedir. Bilirkii creti yattktan sonra ise, davac rencinin okuduu okul mdrlne veya dekanlna bir naip ye yazs ile davacnn dava konusu ettii snav kad ile birlikte dava konusu edilen snavda en az geer not alan iki veya daha fazla kiinin snav katlar ve cevap anahtarn ister. Burada genellikle memur eliyle tebligat yoluna gidilebildii gibi, masraflarnn davac tarafndan karlanmas halinde APS yolu da kullanlmaktadr. Ayrca burada idareye ara kararn yerine
10
TBB Dergisi, Say 81, 2009
hakemli makaleler
getirmesi amacyla naip ye tarafndan 5 gn gibi ksa srelerde verilmektedir. B. Bilirkii ncelemesi not tespit davasnda dava konusu edilen husus, rencinin dersten ald snav puandr. Bu snav puann ve buna ilikin hocann takdir hakknn hukuka, lme ve deerlendirme ilkelerine uygun olarak kullanlp kullanlmadnn denetimi yaplmaktadr. Burada mahkemece bu konu hakimlik mesleinin gerektirdii hukuki bilgi ve tecrbe dnda tamamen teknik ve zel bilgi gerektiren bir uyumazlk olarak grp snav katlar zerinde bilirkii incelemesi yaptrlmasna karar verir.17 Bilirkii incelemesinin mahkeme heyetinin tamamnn bulunduu bir ortamda yaplmasna gerek yoktur. Bunun iin heyeti oluturan yelerden birisi naip ye olarak seilir ve naip ye tarafndan bilirkii creti, snav katlar istenir, bilirkii olacak kiiler tespit edilir, bilirkii incelemesi iin dosya bilirkiiye naip ye tarafndan teslim edilir ve bilirkii raporu da naip yece teslim alnp, bilirkii creti de naip yece denir. Eer mahkemenin bulunduu il iinde dava dosyasn ve snav evraklarn inceleyecek teknik bir bilirkii yoksa bu takdirde mahkeme tarafndan dava dosyas ve snav evraklar bu konuda yeterli bilirkii bulunan bir baka ildeki idare mahkemesine gnderilerek, o ildeki idare mahkemesi kanalyla bilirkii incelemesi yaptrabilir. Bu sorun daha ok niversite rencilerinde ortaya kmaktadr. Zira ilkretim ve lise rencilerinin snav evraklarn inceleyecek retmen bulmak mmkn iken, niversitede rencilerince alan davalarda ayn ilde bilirkiilik kii bulunamayabilir.18 Bunun sebebi ise, Ankara, istanbul,
17
18
Yahya Deryal, Trk Hukukunda Bilirkiilik, 2. bas, Sekin Yaynevi, Ankara, 2004; Hasan Krolu, Trk Mahkemelerinde Bilirkiilik ve Bilirkii Kurumlar, Ankara, 2001. Dava dosyasnn incelenmesinden; Dicle niversitesi Ziya gkalp Eitim Fakltesi 4. snf rencisi olan davacnn, 04.05.2005 ve 13.06.2005 tarihlerinde yaplan Trke-ingilizce eviri dersi vize ve btnleme snavlarndan 30 puan alarak baarsz olmas zerine btnleme snav kadnn tekrar incelenmesi iin idareye bavurduu, daval idarece davacya verilen cevapta snav kadnn deerlendirilmesinde hata olmadnn belirtilmesi zerine, ara snav ve btnleme snav sonularnn iptali istemiyle, baklan davann ald anlalmaktadr. Mahkememizce, dava konusu edilen davacya ait ara snav ve btnleme snav katlar zeTBB Dergisi, Say 81, 2009
11
hakemli makaleler
izmir gibi byk ehirler dnda genlikle her ilde bir niversite olduu iin, uyumazlk konusu snav evrakn inceleyecek baka bir retim yesi bulma imkan kalmamaktadr. Bu durumda dosya ilgili idare mahkemesine gnderilerek istinabe yoluyla bilirkii incelemesi yaptrlabilir. Esasen bir hakimin nne gelen not uyumazlnda cevap anahtar ve en az geer notu alan snav katlarn birlikte deerlendirerek uyumazlk konusu notun (snav puannn) yerinde olup olmadn denetleyebilecei dnlebilir. ilkretim ve lise ya da sosyal bilimlere ilikin konularda bu bir an iin dnlse bile, teknik bilimlerde bunun olduka zor olduu, zellikle resim veya i teknik gibi grsel deerlendirmelerinde yer ald konularda hakimin bunu deerlendirme imkan olmad unutulmamaldr.Burada sadece snavda verilen puan deil, cmlelerin ekli, ifade edilmek istenen, sorulmak istenilen gibi bir ok teknik konu kendi brannn kendine zg sluplaryla deerlendirilmektedir. Bilirkii seimine gelince, bilirkiiler naip ye tarafndan seilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, ilk retim rencisinin snav kadn okutmak iin ilkretimde grev yapan retmenlerden, Anadolu lisesinde okuyan rencinin snav kad iin ise Anadolu lisesi retmenlerinden bilirkii semek gerekir. Ayn ekilde seilen bilirkiiler mutlaka uyumazlk konusu edilen snav kadn incelemede yeterli olmaldr. Mesela matematik dersi iin snf retmeni bilirkii olarak seilmemelidir. rnein, niversitelerde Medeni
rinde bilirkii incelemesi yaptrlmas iin dosyann Ankara idare Mahkemesine gnderildii, Hacettepe niversitesinin 3 adet retim yesi tarafndan, davac ile en yksek ve en dk not alan dier iki rencinin snav katlar zerinde yaplan mukayeseli inceleme sonucunda, bilirkiiler tarafndan davacnn ara snavna verilen puanlarn ortalamasnn 46, btnleme snavna verilen puanlarn ortalamasnn 58 puan olduu grlmektedir. Dicle niversitesi nlisans ve lisans Eitim-retim ve Snav Ynetmelik uyarnca yaplan hesaplamada, ara snavnn %30unun 13.80 puan, btnleme snavnn %70inin 40.60 puan ve bu puanlarn toplamnn 54.40 olduu anlalmaktadr. Anlan ynetmelie gre davacnn, Trke-ingilizce eviri dersini baarm saylmas iin gereken puan ald grlmektedir. Bu durumda, davacnn sz edilen dersten baarsz saylmasna ilikin deerlendirmede hukuka, lme ve deerlendirme kurallarna uyarlk bulunmamaktadr. (Diyarbakr 1. idare Mahkemesi, 15.09.2006, E.2005/200, K.2006/1598). Bu dosyada Diyarbakr ilinde bilirkii incelemesi yaptracak retim yesi olmamas sebebiyle bilirkii incelemesi Ankarada Hacettepe niversitesinde yaptrlmtr.
12
hakemli makaleler
hukuk snav iin alan bir davada ticaret hukuku retim yelerine ya da i hukuku retim yelerine snav evrak inceletilmemelidir. Bilirkiiler genellikle 3 kiiden seilmektedir. Bu yerinde bir uygulamadr. Snav kadnn daha objektif olarak incelenmesini salamaktadr. Bilirkii saysnn 5 olmasna bir engel bulunmamakla birlikte 2 yada 4 kiiden olumasna imkan bulunmamaktadr.19 Uygulamada yrtmenin durdurulmas talebi ile alan ve bilirkii incelemesi gereken davalarda, iYUKnn 31. maddesinin yapt atf nedeniyle HMUKnn bilirkiilik messesini dzenleyen hkmleri aynen uygulanr. Uyumazlk konusu olayda bilirkiilik yapacak olan kiiler mahkeme tarafndan seildikten sonra uyumazlk taraflarna bilirkii isimleri tebli edilir ve tebli tarihinden itibaren 3 gn iinde uyumazln taraflar sz konusu bu bilirkiilerin ahslarna ynelik itirazlarn ileri srebilir (HMUK m. 277). ahsna itiraz olunmayan veya ahsna yaplan itiraz mahkemece reddedilen bilirkii raporunu hazrlayp mahkemeye sunar ve mahkemece bu rapor taraflara tebli edilir. Uyumazln taraflar da tebli olunan bu rapora kar 7 gn iinde itiraz edebilirler (HMUK m. 283). te yandan yrtmenin durdurulmas talebi ile alan ve bilirkii incelemesi gereken idari davada, ayn zamanda delil tespiti istemi de varsa bu durumda, mahkeme HMUKun bilirkiilik messesini dzenleyen hkmlerinden ayrlmaktadr. Buna gre, mahkeme, delil tespitli yrtmenin durdurulmas istemli davalarda yaptrlan bilirkii incelemesinde HMUKnn 277 ve 283. maddelerine aykr olarak taraflarn, seilen bilirkiilerin ahslarna itiraz imkanyla ve sz konusu bu bilirkiinin raporuna itiraz imkann ortadan kaldrmaktadr. Yani setii bilirkiileri ve bu bilirkii raporlarn uyumazln taraflarna tebli etmeden uyumazln yrtmesi (yrtmenin durdurulmas talebi) hakknda karar vermektedir. Bu husus tamamen itihatlarn getirdii bir durum olup, herhangi bir yasal dayana yoktur. Snav katlar zerinde yaplan bilirkii incelemesi sonucunda bilirkiilerce bir bilirkii raporu dzenlenir ve bu rapor drt nshadan oluur. Raporun iki nshas taraflar, bir nshas dava dosyas, bir nshas da bilirkii heyeti iindir. Bilirkii raporu gerekeli olmak zorundadr. zellikle snav evraknda dersin retmeni/retim eleman
19
Yenice, s. 16; Kimi baz hallerde tek bir kii de bilirkii olarak seilebilmektedir. Dantay 8. D., 02.05.1991, E.1990/1984, K.1991/850, Dantay Dergisi, S.84-85, s.581. TBB Dergisi, Say 81, 2009
13
hakemli makaleler
tarafndan takdir edilen puanlarda bir deiiklie gidilmise bunun sebebi (gerekesi) mutlaka raporda aklanmaldr20. Bilirkii incelemesi sonucunda dersin retmeni/retim eleman tarafndan takdir edilen puandan daha dk bir puanda takdir edilebilir21. Bu konuda yasal bir engel yoktur. C. Karar Verilmesi 1. Yrtmenin Durdurulmas stemi Hakknda Karar Verilmesi 2577 sayl Kanunun 27. maddesinde yrtmeyi durdurma messesesi22 dzenlenmitir. Buna gre, bir idr ilemin uygulanmas halinde telafisi g ve imkansz zararlar doacaksa ve bu ilem aka hukuka aykr ise, mahkeme tarafndan bu ilemin yrtmesi durdurulabilir. Yrtmeyi durdurma karar ile dava konusu ilem hi tesis edilmemi gibi bir sonu doacaktr.
20
21
22
Bilirkii raporlarnn hakimi balamas hususundaki Dantayn grn 10. Dairenin bir kararnda dile getirilmitir. Bilirkii messesinin, hakime, nne gelen bir uyumazl zmek iin gerekli olan zel ve teknik bilgiyi salamak amac tad; hakimin, bilirkii raporunu serbeste takdir ederek, bu raporun aksine karar vermesi, kendisini bilirkii yerine koymas anlamna gelmedii; bilirkii raporunun sonucu, davay sona erdirecek nitelikte bir karar olmayp, uyumazl zen karar verme grev ve yetkisinin sadece hakime ait olduu hakknda, Dantay 10. D., 09.02.2005, E.2002/3573, K.2005/367, Dantay Dergisi, S.109, s.305. Bilirkii heyetince daha dk not takdir edilmesi halinde, davacnn nceki ald notlarn kazanlm hak olarak kabul gerekir. Uyumazln nitelii itibariyle Mahkememizce verilen 14.09.2007 tarihli karar uyarnca naip yece dava konusu snav katlar zerinde soru cevap anahtar ve emsal katlar dikkate alnarak yaptrlan bilirkii incelemesi sonucunda dzenlenen 09.10.2007 ve 10.10.2007 tarihli bilirkii raporlarna gre ortalama ykseltme snavnda (42) not verilen corafya snav kadna bilirkiilerce (36) not takdir edildii, ortalama ykseltme snavnda (30) not verilen matematik snav kadna bilirkiilerce (25) not takdir edildii anlalmaktadr.te yandan bilirkii raporunda bilirkiilerce Matematik ve Corafya derslerinin ortalama ykseltme snavndan daha dk not takdir edildii grlmekle birlikte rencinin ortalama ykseltme snavlarnda ald matematik dersi iin (30) not ve corafya dersi iin (42) not puannn davac asndan kazanlm hak tekil edecei dnldnde yaplan bilirkii incelemesi sonucunda davacnn ortalama ykseltme snavnda alm olduu notun deimedii ve yaplan ilemlerin hukuka uygun tesis edildii sonucuna varlmtr.Bu durumda, ortalama ykseltme snavnda corafya dersine (42) ve matematik dersine (30) olarak takdir edilen notlarda objektif lme ve deerlendirme kurallarna aykrlk bulunmamaktadr.Afyon idare Mahkemesinin 06/12/2007 tarih ve E:2007/576, K.2007/693 sayl karar (Yaymlanmam Karar) Zehrettin Arslan, dari Yargda Yrtmenin Durdurulmas, istanbul, 1994. TBB Dergisi, Say 81, 2009
14
hakemli makaleler
Bir baka deyile, idari yarg mercii yrtmenin durdurulmasna karar verebilmesi iin, dava konusu ilemin aka hukuka aykr olmas ve sz konusu bu ilemin uygulanmas halinde telafisi g veya imkansz zarar doacak olmas gerekir. Ancak mahkemenin aka hukuka aykr olan ve uygulanmas halinde telafisi g zarar douracak olan ilemin yrtmesini durdurabilmesi iin, davacnn dava dilekesinde sz konusu ilem iin yrtmesinin durdurulmasn talep etmi olmas gerekir.23 Bilirkii incelemesi sonrasnda mahkemece yrtmeyi durdurma istemli davalarda yrtmeyi durdurma istemi hakknda bir karar verilecektir. Bu dosyalarda dava dilekesi daval idareye gnderilmeden snav katlar zerinde bilirkii incelemesi yaplmsa bilirkii raporuna gre yrtmeyi durdurma istemi hakknda karar verilecektir. Eer davacnn snav kadndaki puan artmsa ve bu art davac iin yeterli ise, bu takdirde dava konusu ilemin (dk puan takdiri) yrtmesinin durdurulmasna karar verilecektir.24 Eer davacnn ald not deimemi ya da bilirkii heyetince davacnn ald nottan daha
23 24
Ramazan alayan, dari Yarg Kararlarnn Sonular ve Uygulanmas, 2.bas, Sekin Kitabevi, Ankara, 2001, s.198. Dava dosyasnn incelenmesinden; Dicle niversitesi Mimarlk ve Mhendislik Fakltesi 3. snf ve 03352017 nolu rencisi olan davacnn, 2005 2006 Eitim ylnda gz dneminde alm olduu MiM 202 kodlu karma konut projesinin btnleme notunun 40 olarak ilan edilmesi zerine, kadnn tekrar deerlendirilmesi istemiyle idareye yapt bavurunun reddine ilikin ilemin iptali istemiyle, baklan davann ald anlalmaktadr. Mahkememizce, dava konusu edilen davacya ait ara snav ve btnleme snav katlar zerinde bilirkii incelemesi yaptrlmas iin dosyann istanbul idare Mahkemesine gnderildii, Yldz Teknik niversitesinin 3 adet retim yesi tarafndan, davac ile en yksek ve en dk not alan dier iki rencinin snav katlar zerinde yaplan mukayeseli inceleme sonucunda, bilirkiiler tarafndan davacnn 40 puan verilen almasna not artrm uygun grlerek oybirlii ile 50 puan verildii grlmektedir. Mahkememizce, taraflara tebli edilen ve itiraz olunmayan bilirkii raporu karara esas alnabilecek nitelikte grldnden, Karma Konut projesinden baarl saylmas iin Dicle niversitesinin yukarda yer verilen Ynetmeliine gre yaplacak hesaplamada, davacnn btnleme snav notunun 50 olarak deerlendirilmek suretiyle, varsa dier ara snav ve/veya snavlarnn yine ayn Ynetmelikte belirtilen oran zerinden hesaplanacak ortalamas eklenmek suretiyle bulunacak toplam ortalamaya gre, davacnn karma konut projesinden baarl olup olmadnn idarece tespiti gerekecektir.Bu durumda, davacnn sz edilen dersten 40 puan almasna ilikin ilemde hukuka uyarlk bulunmamaktadrdava konusu ilemin yrtmesinin durdurulmasna. Diyarbakr 1. idare Mahkemesinin 29.03.2007 gn ve 2006/552 sayl yrtmeyi durdurma isteminin kabul karar. TBB Dergisi, Say 81, 2009
15
hakemli makaleler
dk bir not takdir edilmise, davacnn yrtmeyi durdurma istemi reddedilecektir. Burada niyabet yoluyla bilirkii incelemesi yaptrlan dosyalarda yrtmeyi durdurma hakknda karar vermeye yetkili makam, bilirkii incelemesi yaptran mahkeme olmayp, esas davay zmeye yetkili olan mahkemedir. Bilirkii raporlar ve gnderilmemise dava dilekesi ve ekleri ile yrtme istemi hakknda verilen karar hep birlikte daval idareye sunulur. Daval idarenin itiraz veya cevabndan sonra davacnn cevab ve daval idarenin cevaba cevab ile dosya tekemml eder ve yrtme hakknda verilen karar dorultusunda dosyann esasnda da karar verilir. Buraya kadar, yrtmenin durdurulmas talepli not tespit dava dosyalarnn karar verme sreci aktarld. grld zere, bilirkii incelemesi, daval idareye tebli ve idarenin cevabnn beklenilmesi gibi aamalar dikkate alndnda idare mahkemesince yrtmenin durdurulmas talebine ilikin bir karar verilebilmesi iin uzun bir zamana ihtiya vardr. Bu durumda yrtmenin durdurulmas ynnde karar verilse bile, beklenen yarar salanamayacak, telafisi g veya imkansz zararlar domu olacaktr. rnein, niversiteye giri snavn kazanm olan lise son snf rencisinin bu srete hak ettii yksek retim kurumuna kayt sresini karm olma ihtimali ok yksek ihtimaldir.25 Dier taraftan, yrtmenin durdurulmas karar verildikten sonra, esas hakkndaki kararda davann reddedilmesi durumunda ortaya bir ok hukuki sorun kacaktr. rnein, dk nota verilmesi nedeniyle snfta kalan renciye yrtmenin durdurulmas karar ile geer not verilecek bir st snfa geecek ya da lise son snf rencisi ise mezun olacak ve niversiteye kaydn yaptrabilecektir. Ancak, daha sonra mahkeme davay reddeder ise bu rencinin durumu ne olacaktr? niversiteden kayd silinecek midir? Bir gre gre, iptal davasnn reddedilmesi, ilgilinin kazanlm hak iddiasnda bulunmasna imkan tanmaz.26 Ancak Dantayn aksi ynde kararlar vardr. rnein, renci 2. snfta okurken btnlemeye kalan renci yrtmenin durdurulmas karar verilerek st snfa gemitir. Fakat, mahkeme
25 26
il Han zay, Gnnda Ynetim-II Yargsal Korunma, Alfa Yaynlar, istanbul, 1999, s.69. Mukbil zyrk, dare Hukuku Ders Notlar(teksir), Ankara, 1972-73,s. 233den naklen alayan, s.216. TBB Dergisi, Say 81, 2009
16
hakemli makaleler
esas hakknda red karar verir. Bunun zerinde Dantay, ...bu surette domu bir hakkn bertaraf edilerek, ortaokul bitirme durumuna gelmi rencinin tekrar 2. snfta beklemeli duruma drlmesi, hukukun genel kurallarna ve nesafet kurallarna aykr27 olduuna karar vermitir. Bu durumda da yine iptal davasndan beklenen hukuki yarar gereklememi olacaktr. Bu nedenlerden dolay idare mahkemeleri yrtmenin durdurulmas taleplerine ilikin karar verirken, davacnn yarar ile idare ve kamu hizmeti iin domas muhtemel zararlar gz nnde bulundurmaldr.28 Fakat, yrtmenin esasa ilikin artlarna riayet ederek, davacnn mutlak yararna olacak ve idare ve kamu hizmeti iin somut zarar domayacak ise gecikmeksizin yrtmenin durdurulmas karar vermelidir. te yandan ayn dava dilekesiyle birlikte birden fazla dersten alnan baarsz not dava konusu edilmesi halinde, her ders iin ayr ayr yaptrlacak bilirkii incelemesi sonucunda, baarl bulunduu dersler ynnden yrtmeyi durdurma isteminin kabulne, baar bulunmad dersler iin ise yrtmeyi durdurma isteminin reddine karar verilir.29 2. Esas Hakknda Karar Verilmesi te yandan bazen not tespit davalar yrtmeyi durdurma istemi olmakszn alabilmektedir. Bu takdirde, dava dilekesi daval idareye gnderilecek, daval idarenin davacya verdii cevap dilekesi de davacya gnderilerek davacnn buna cevap vermesi halince bu cevapta daval idareye gnderilip, daval idarenin cevab ile dava dosyas te27
28 29
Dantay 8. D., 4.7.1972, E.1971/1678, K.1972/2522, Dantay Dergisi, S.9-10, s.329; Dantay 3.D., 14.05.1981, E.1981/84,K.1981/87; Dantay 8.D., 23.10.1974, E.1974/53, K.1974/3684, alayan, s.218. zay, s. 81. orlu lisesi 5 Fen rencisi tarafndan gz dneminde girdii Biyoloji, Psikoloji, Kimya, Matematik ve semeli Matematik derslerinden alm olduu notlarn iptali istemiyle alan davada, mahkemece her ders iin ayr ayr bilirkii incelemesi yaptrlm ve bilirkii heyetlerince psikoloji dersi iin 5 geer not takdir edilmi, dier btn dersler iin ise, geer not takdir edilmemi olmas nedeniyle, mahkemece geer not takdir edilen psikoloji dersi iin yrtmeyi durdurma isteminin kabulne, dier 4 drt ders iin ise yrtmeyi durdurma isteminin reddine karar verilmitir. Edirne idare Mahkemesinin 21.10.1992 gn ve E:1992/415 sayl yrtmeyi durdurma istemi hakkndaki karar (yaymlanmam karar ). TBB Dergisi, Say 81, 2009
17
hakemli makaleler
kemml ettirilecektir. Dava dosyasnn tekemml ve esastan zm iin hakime havalesiyle birlikte dava dosyas zerinde bilirkii incelemesine karar verilerek, bu karar zerine bilirkii creti istenip, bilirkii creti yatrldktan sonra dava dosyas zerinde bilirkii incelemesi yaptrlacaktr. Bilirkii raporuna gre, dava konusu ilemin iptaline30 ya da davann reddine karar verilecektir. Bir baka ifadeyle bilirkii raporuyla davacnn ald notun dk olduunun saptanmas ve davacya daha yksek not verilmesi halinde, dava konusu edilen ilem iptal edilecekken, takdir edilen notun deimemesi ya da daha dk olmas halinde ise dava reddedilecektir.31 te yandan baz hallerde birden ok ders dava konusu edilmi olabilir. Bu dersler zerinde yaptrlan bilirkii incelemesi sonucunda derslerden bir ksm hakknda daha yksek not takdir edilirken bir ksmnda da dk not takdir edilebilir. Bu takdirde mahkemece yksek not takdir edilen dersler ynnden dava konusu ilemin iptaline, dk not takdir edilenler ynnden ise davann reddine karar verebilir. Yani, dava konusu ilemlerinin ksmen iptaline ve ksmen reddine karar verebilir. Test olarak yaplan snavlarda, rencilerin yanl cevap verdii sorularn belirli sayda doru cevab gtrmesi halini Dantay retim grevlisinin snav sonularn deerlendirmedeki takdir hakk kapsamnda kaldna karar vermi ve uygulamay lme ve deerlendirme ilkelerine uygun bulmutur.32 Son olarak, idare tarafndan renciye hatal not verilmesi nedeniyle alacak olan tazminat davalarnda Dantay tarafndan yaplan
30 31
32
Diyarbakr 1. idare Mahkemesi, 15.09.2006, E.2005/200, K.2006/1598, Diyarbakr 1. idare Mahkemesi, 15.09.2006, E. 05/381, K.2006/1599 (yaymlanmam karar). nitekim, TED Ankara Koleji rencisi olan davacnn olunun geometri dersinden dk not aldndan bahisle, ald notun iptali istemiyle baklan davada, bilirkii heyetince yaplan incelemede davac rencinin kadna 25 puan takdir edildiinden, dava konusu ilemin lme ve deerlendirme ilkelerine aykr olmadndan bahisle iptaline karar verilmitir. Ankara 9. idare Mahkemesi, 22.9.2005, E.2004/2163, K.2005/846; Benzer ynde bir baka kararda bilirkii incelemesi sonucu rencinin psikoloji dersi snavndan 25 almas nedeniyle at dava esastan reddedilmitir. Ankara 1. idare Mahkemesi, 31.01.2002, E.2001/1411, K.2002/52 (yaymlanmam karar). D. 8. D., 17.10.1991, E.1991/324, K.1991/1653, Dantay Dergisi, S. 84-85, s. 586. TBB Dergisi, Say 81, 2009
18
hakemli makaleler
hatal not takdiri bir hizmet kusuru olarak grlmemekte ve bu nedenle yaplan tazminat istemi reddedilmektedir.33 D. Yarglama Giderleri Mahkemece verilen kararn niteliine gre, dava aleyhine sonulanan taraf yarglama giderlerini ( bavuru harc , karar harc, yrtmeyi durdurma harc, delil tespiti harc, bilirkii creti, avukatlk creti) karlamak zorunda kalacaktr. Burada yrtmeyi durdurma ve delil tespiti harlarna hkmedilmesi iin davac tarafn yrtmeyi durdurma ve delil tespiti istemi olmas gerekir. Ayn ekilde avukatlk cretine hkmedilmesi iin de davay kazanan tarafn vekili (avukat) bulunmas gerekir. te yandan bavuru ve karar harc ile bilirkii creti her not tespiti davasnda bulunan zorunlu yarglama giderleridir. Davann iptalle sonulanmas halinde bu davac tarafndan yaplan yarglama giderlerinin daval idarece davacya denmesi gerekir. Davann retle sonulanmas halinde ise, davac tarafndan yatrlan harlar davac zerinde braklr. Davac yapt bu masraflar herhangi bir kurumdan talep edemez. Daval idarenin vekili varsa o vekili de avukatlk creti demek zorunda kalabilir. V. KARARLARA KARI KANUN YOLLARI Mahkemece verilen kararlara kar eitli bavuru yollar dzenlenmi olup, verilen kararn niteliine gre bu bavuru yollar deimektedir. Bu yollar; yrtmeyi durdurma kararlarna kar bavuru yollar, esas kararlara kar bavuru yollar olmak zere ikiye ayrlabilir.34 A. Yrtmeyi Durdurma stemine likin Kararlara Kar Bavuru idare mahkemelerince davaclarn dava konusu ilem hakkndaki yrtmeyi durdurma istemlerinin reddi yada kabul ynnde verilen kararlara kar itiraz yolu 2577 sayl Kanunun 27/6. maddesinde
33 34
D. 8. D., 23.08.1988, E.1986/605, K.1988/235, Dantay Dergisi, S.72-73, s.500. R. alayan, dari Yargda Kanun Yollar, Sekin Yaynlar, Ankara 2002, s. 21 vd. TBB Dergisi, Say 81, 2009
19
hakemli makaleler
dzenlenmitir. Buna gre, idare mahkemesince davacnn yrtmeyi durdurma isteminin kabulne karar verilmesi halinde, daval idarece; yrtmeyi durdurma isteminin reddedilmesi halinde ise, davac tarafndan bu kararn kaldrlmas istemiyle, kararn tebliinden itibaren 7 gn iinde idare mahkemesinin bal olduu blge idare mahkemesine itiraz edilebilir. Blge idare mahkemesince bu itiraz hakknda 7 gn iinde bir inceleme yaplarak, itiraz edenin istemi hakknda bir karar verilir. blge idare mahkemesi itiraz eden tarafn itirazn hakl bulursa, idare mahkemesi kararn kaldrabilir. Bir baka ifadeyle idare mahkemesinin verdii yrtme durdurma isteminin kabul kararn yrtmeyi durdurma isteminin reddine evirebilir. Blge idare mahkemesi kararlar itirazn kabulne ve itirazn reddine eklinde olur. B. Esas Hakknda Verilen Kararlara Kar Bavuru not tespit hakknda esas hakknda verilecek kararlar, dava konusu ilemin (dk not takdiri ilemi, derste baarsz saylma ilemi) iptali yada davann reddi ynnde olabilir. Birden fazla dersin dava konusu edilmesi halinde ise, dava konusu ilemlerin ksmen iptaline, ksmen reddine karar verilebilir. 4577 sayl Kanunla 2577 sayl Kanunda yaplan deiiklik ncesinde not tespit davas hakknda esastan (nihai olarak) verilen kararlara kar sadece Dantaya temyiz yoluna gidiliyordu. 4577 sayl Kanunla ilk ve orta renim (lise) rencileri tarafndan alacak snf geme ve not tespit davalarna kar Dantaya bavuru yolu kapatlmtr. Buna gre esas hakknda verilecek kararlara kar bavuru yollarn ikiye ayrarak incelememiz mmkndr. 1. lkretim rencileriyle lgili Not Tespit Davalarnda Bavuru Yolu 08.06.2000 tarih ve 4577 sayl Kanunla birlikte ilkretim ve lise rencilerinin am olduu not tespiti davalarna kar kanun yolu olarak itiraz yolu kabul edilmitir. (m. 45/1-a) Buna gre, bu rencilerin at davalarda karar aleyhine olan taraf bu kararn kendisine tebliinden itibaren 30 gn iinde karar veren idare mahkemesinin bal olduu blge idare mahkemesine itiraz edebilir. Bu bavuru sonucunda ilgili blge idare mahkemesince dava dosyas esastan incele20
hakemli makaleler
nerek itirazn kabulne ya da reddine karar verilecektir. Blge idare mahkemesi kararna kar karar aleyhine olan taraf karar dzeltme yoluna gidebilir. Karar dzeltme yoluna bavuru sresi ise, blge idare mahkemesi kararnn tebliinden itibaren 15 gndr (m. 54). Blge idare mahkemesinin kararna kar karar dzeltme yoluna gidilmezse itiraz zerine verilen kararlar, karar dzeltme yoluna gidilirse de karar dzeltme zerine verilen kararlar kesin nitelikte kararlar olup kararlar aleyhine Dantaya bavurulamaz. ilk retim ya da lise rencileri tarafndan alan not tespit davalar hakknda mahkemelerce verilen kararlara kar, mahkeme karar aleyhine olan tarafa,idare mahkemesinin bal olduu blge idare mahkemesine itiraz yoluna gidilmesi yerine, Dantaya temyiz yoluna bavurmas halinde, Dantay 8. Dairesi tarafndan bu bavuru idare mahkemesince verilen bu kararn Dantayda temyizen incelenme olana bulunmadndan, temyiz isteminin grev ynnden reddine ve davay itiraz yoluyla incelemekle grevli blge idare mahkemesine iletilmek zere ilgili idare mahkemesine gnderilmesine karar verecektir.35 2. Yksek retim rencileriyle lgili Not Tespit Davalarnda Bavuru Yolu Yksek retim rencilerinin am olduu not tespit davalar hakknda idare mahkemesince verilen kararlara kar ise Dantaya temyiz yoluna gidilebilir (m.46) idare mahkemesi karar aleyhine olan taraf, bu kararn Dantay tarafndan bozulmas istemiyle Dantaya kararn tebliinden itibaren 30 gn iinde bavurabilir. not tespit davalarnn temyiz isteminin grm ve zm Dantay 8. Dairesince yaplmaktadr. Dantay 8. Dairesince dava konusu uyumazln yksek retim rencisi tarafndan alan bir not tespit davas olmas halinde temyizen inceleme yapar. Aksi halde lise veya ilkretim rencisi tarafndan alan davada mahkemece verilen kararn temyiz edilmesi halinde, Dantay temyiz istemini grev ynnden reddederek dava dosyasn yetkili blge idare mahkemesine gnderilmek zere, mahkemesine gnderir.
35
Dantay 8. D., 08.03.2004, E.2004/739, K.2004/1096 (yaymlanmam karar). TBB Dergisi, Say 81, 2009
21
hakemli makaleler
Dantayca yaplacak temyiz incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi karar hukuka uygun bulunmas halinde temyiz istemi reddedilerek mahkeme karar onanacaktr. Eer temyiz istemi yerinde grlrse bu takdirde mahkeme karar bozularak dava dosyas yeniden bir karar verilmek zere uyumazl zen mahkemeye gnderilecektir. Oysa blge idare mahkemesinin esastan verdii bozma kararlarnda dava dosyas ilgili idare mahkemesine gnderilmez ve blge idare mahkemesince iin esas hakknda bir karar verilir. Kanaatimizce, 2577 sayl Kanunda yaplacak olan deiiklikle birlikte yksek retim rencileri tarafndan alacak olan davalarda da temyiz yolu kapatlmal ve bu konuda ilk derece mahkemesince verilecek olan kararlara kar itirazen blge idare mahkemelerine bavurulmaldr. Bu sayede Dantayn i yknde de bir azalma olmas, Dantayn itihat mahkemesi zellii kazanmas salanmaldr. Son olarak Dantay tarafndan verilen bozma veya onama kararlarna kar karar aleyhine olan taraf karar dzeltme yoluna gidebilir. Karar dzeltme sresi kararn tebliinden itibaren 15 gndr (m. 54). VI. SZL VE UYGULAMALI SINAVLARIN YARGISAL DENETM Dantay 11. Dairesi, 25.06.1979 tarihli bir kararnda bir rencinin gz dneminde girdii ve szl olarak yaplan snavlarda baarsz saylmasna ilikin ilemin iptali istemiyle alan davada, anlan snavn szl olarak yaplm olmas ve szl snava ait yazl delil bulunmamas nedeniyle delil tespiti yoluyla bilirkii incelemesi yaptrlarak iddialarn doruluunun saptanamayacandan davann reddine karar vermitir.36 Dantay 8. Dairesi, uygulamal snavlarla ilikin olarak Ankara idare Mahkemesince, Ankara niversitesi Devlet Konservatuar, Modern Dans Blm 2. snf rencisi olan davacnn, tekrar ald Klasik Bale 1 dersinden baarsz saylmasna ilikin ilemin iptali istemiyle alan davada, Klasik Bale dersi snavnn uygulamal olarak yapldndan, bilirkii incelemesi yaptrma olana bulunmad, te yandan deerlendirme konusunun
36
Dantay 11. D., 25.06.1979, E.1978/3810, K.1979/2892, Dantay Onbirinci Daire Kararlar, (1971-1981), 1984, s.220. TBB Dergisi, Say 81, 2009
22
hakemli makaleler
davacnn snavda gsterdii performans olduundan sonraki bir tarihte yeniden deerlendirilmesi olana bulunmadndan davay reddine eklindeki kararn onamtr.37 Dantay bu karar ile uygulamal snavlar zerinde bilirkii incelemesi yapma imkan bulunmad ve snav anndaki performans deerlendirildii bir snavn daha sonradan da tekrarlanamayacana vurgu yapmtr.38 Dantay 8. Dairesi, istanbul niversitesi Sosyal Bilimler Enstits iktisat Anabilim Dal rencisi olan davacnn kaydnn silinmesine ilikin ilemin iptali istemiyle alan davada, istanbul 4. idare Mahkemesince, davacya doktora yeterlilik snavnn yazl ksmnda ayn jri yelerin tamam tarafndan 80 puan verildii halde, szl snavda ayn jri yelerince deiik notlar verilerek objektif deerlendirme kriterinden uzaklald ve szl snavda farkl ve dk verilen notlarn hangi objektif kritere ve maddi olguya dayandrld idarece ortaya konulamadndan bahisle verilen 30.09.2003 gn ve E:2002/1725, K:2003/1073 sayl iptal kararna kar yaplan temyiz bavurusunda,
37 38
Dantay 8. D., 10.12.2003, E.2003/2058, K.2003/5408, (yaymlanmam karar) . Dantay 8. Dairesi benzer bir kararnda da; Yksekretim programlarna alnacak rencilerin seimi ve tercihlerine gre yerletirilmeleri, renci Seme ve Yerletirme Merkezi tarafndan iki basamakl bir snav sistemi uygulanarak yaplmaktadr. Baz niversitelerin beden eitimi ve spor, mzik ve resim-i retmenlii programlarna alnacak renciler ise, birinci basamak snavna katlarak gerekli puan alm olmak kouluyla, yine renci Seme ve Yerletirme Merkezince yrtlen zel yetenek snav ile belirlenmekte ve yerletirilmektedir. genel ve yaygn olan snav biimi, yazl olarak yaplan ve snav sonular nesnel olarak deerlendirilen snavdr. Ancak, baz eitim kurumlarna, nesnel olarak deerlendirmeye olanak vermeyen yukarda belirtildii zere merkezi zel yetenek snav ile renci alnmaktadr. Bu snavlarda verilen yantlar, ve ortaya konulan almalarda matematiksel bir kesinlik sz konusu deildir. Yetenein deerlendirildii zel yetenek snavlarnda bir soru, yant anahtar olmad gibi, byle bir eyin bulunmasna da olanak yoktur. Esasen, sanatta herkes iin geerli deerlendirme yaplamayaca aktr. renci alacak Yksekretim Kurumunun eitim biiminden ve zelliinden doan byle bir snav iin bilirkii incelemesi yaplmas sz konusu olamaz. te yandan, zel yetenek gerektiren dallara renci almnda idarenin takdir yetkisinin bulunduunu kabul etmek gerekir olayda davacnn 1994 Merkezi zel Yetenek Snavna resim i retmenlii alannda katld, klavuzda ngrlen canl model almas ile imgesel tasarm almasndan girdii snavda ald 278.228 puanla herhangi bir tercihine yerletirilemedii anlalmtr. Davacnn resim dalnda girdii bu snav iin bilirkii incelemesi yaplmas sz konusu olamayacandan, bilirkii incelemesi yaplmas yolundaki isteminin kabul olanakl grlmemitir. Bu durumda, daval idarece oluturulan ilemde hukuka aykr bir yn bulunmamaktadr. Dantay 8. D., 13.11.1996, E.1994/7743, K.1996/3110, Dantay Dergisi, Ss 93. TBB Dergisi, Say 81, 2009
23
hakemli makaleler
szl snavn doas gerei, ilgilinin snav srasndaki performansnn deerlendirilmesi sz konusudur. Ses, grnt kayd yada detayl tutanak tutulmadktan sonra, ilgilinin szl snav performansnn sonradan deerlendirilmesinin yaplamayaca, bilirkii incelemesine de konu edilemeyecei aktr. Dolaysyla, yazl yada szl snav arasndaki deerlendirme farkll, tek bana hukuka aykrlk sonucunu dourmaz. Bu durumda aksi yndeki kabule dayanlarak verilen kararda hukuka uyarlk bulunmamaktadr, demi ve szl snavlarn yargsal denetiminin sonradan yaplmasna imkan olmadn vurgulamtr.39 Yine Dantay 8. Dairesi, Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Uluslararas ilikiler Anabilim Dal Yksek lisans Programna renci alnmas iin yaplan mlakat snavnn iptali istemiyle alan davada, Ankara idare Mahkemesince verilen davann reddine ilikin kararn temyiz incelemesinde, mlakat jrisi bakannn mlakata katlmadnn ve bir baka idr grevde olduunun daval idare savunmasyla sabit olmas, ilgili mevzuat gerei mlakat jrilerinin en az kiiden olumas gerektiinin ak olmas ve dava konusu edilen mlakat 2 kiilik jrinin yapm olmas karsnda, ilgili mevzuatta aranan en az saydaki jri ye says salanmadan yaplan mlakatta ve deerlendirmede yasal dzenlemelere uyarlk bulunmadndan, idare mahkemesi kararnn bozulmasna karar verilmitir.40 Kanaatimizce, Dantayn bu karar yerinde bir karardr. Zira, burada idr ilemin kurucu ekil unsurlarndan birisinde eksiklik sz konusudur. Jri Bakannn idr bir grev nedeniyle jriye katlamayacak olmas halinde yedek jri yesi arlma imkan var iken 2 kiilik jrinin mlakat yapmas yerinde olmamtr. 8. Daire, burada, yukarda aktardmz mlakat ve szl snavlarn denetlenmesine imkan bulunmadna dair karar ile de elimemitir. Zira burada mlakat snavnn ieriine girilmemi, snavn yapl ekli hukuka uygun bulunmayarak mlakat snav iptal edilmitir. Dantay 8. Dairesinin szl snavn denetlenemeyeceine dair eski bir kararnda ise, Dava, doentlik bilim snavna giren davacnn szl snav aamasnda baarsz saylmasna ilikin jri kararnn iptali iste39 40
Dantay 8. D., 20.09.2004, E.2004/341, K.2004/3332, (yaymlanmam karar). Dantay 8. D.,22.11.2006, E.2005/3311, K.2006/4546, (yaymlanmam karar); Benzer bir karar iin bkz Dantay idari Dava Daireleri genel Kurulu, 20.03.1992, E:1991/208, K.1992/69, Dantay Dergisi, S.86, s.119. TBB Dergisi, Say 81, 2009
24
hakemli makaleler
idir. Doentlik Snav Ynetmeliinin 7.maddesinde adaylarn snav jrisi tarafndan belirlenen gn ve yerde szl snava alnaca, jrinin szl snav deerlendirerek adayn doentlik snavn baarm olup olmadna oy okluu ile karar verecei kural bulunmaktadr. Dosyann incelenmesinden, 12 Ekim 1988 gn doentlik bilim snavnn szl aamasna giren davacnn bu snavda baarsz sayld anlalmtr. Szl yaplan snavlarda snavla ilgili yazl bir kant bulunmamas nedeniyle, bu snavda ilgilinin baarl olup olmadnn bilirkii incelemesi yaptrlarak yarg yolu ile denetlenmesi olana bulunmamaktadr. Aklanan nedenle, davann reddine karar verildi denilmitir.41 Benzer bir kararda 8. Daire tarafndan doentlik bilim snavnn szl snav aamasnda, davacyla ekimesi olan bir retim yesinin katlmyla jri oluturulmasnda ve bu jri tarafndan snav yaplmasnda hukuka ve kamu grevi gereklerine uyarlk bulunmadna karar verilmi olup,42 burada da yine szl snavn denetlenemeyeceine aykr bir itihat bulunmamakta ve snav yapan jrinin oluumu nedeniyle snav iptal edilmitir. Dantay 8. Dairesi tarafndan szl snavn denetim ile ilgili olarak yukarda aklananlar hususlar dorultusunda yarg denetimi ve bilirkii incelemesi yaplamayaca belirtilmi iken, Dantay 12. Dairesi, szl snavlarla ilgili olarak sadece snavn szl olmasnn yarg denetimine tabi olmamasnda bir lt olmayaca hususu zerinde
41 42
Dantay 8. D., 13.09.1989, E.1989/302, K.1989/671, (yaymlanmam karar). davacnn Tekstil Fizii Bilim Dalndan doentlik snavna bavurduu, ...de snavn eserlerin incelenmesi aamasnda baarl bulunduu, szl snav aamasnda ise baarl olamad, ... de ikinci kez szl snav aamasna katld ve yeniden baarsz bulunmas zerine, ... tarihinde niversiteleraras Kurula itirazda bulunduu, itirazn reddi zerine, szl snavn iptali istemiyle dava at ve Olayda, davacnn gerek ilk kez, gerekse ikinci kez katld szl snavlarda ayn jri yelerinin grevlendirildii, kendi okulunun Anabilim Dal Bakan olan Prof. Dr. ...n da bu jride bulunduu, davacnn ad geen bu jri yesiyle arasnn szl snavdan nce de ak olduu, jri yesinin davacya kar davranlarndan soruturma geirdii ve tank beyanlarndan da jri yesi olarak tarafszl hususunda kukular olutuu, anlalmaktadr. Aktarlan bu durum karsnda, davacyla ilgili olarak yrtlen snavn nesnellii konusunda duraksama ve kuku duyulabilecei aktr. ilgilisinin bilimsel geleceini belirleyecek olan snav aamalarnn olumsuz deerlendirme ve yaklamlarndan uzak bir grnm tamas gerektiinde kuku yoktur. Bu geliim ve bilimsel gereklilikler karsnda, davacyla ekimesi olan bir retim yesinin de katlmyla jri oluturularak yaplan szl snavda hukuka ve kamu grevi gereklerine uyarlk bulunmamaktadr. Dantay 8. D., 21.12.2000, E.1999/526, K.2000/8502, Dantay Dergisi, S.105, s.462. TBB Dergisi, Say 81, 2009
25
hakemli makaleler
durmutur. nitekim, Adalet Bakanl tarafndan idr ve adli hakim almlarna ilikin snavlarn szl mlakat ksmna ilikin denetimlerde, davacnn, katlm olduu idari yarg hakim adayl mlakat snavnda baarsz saylmasnn, idare mahkemesince, adli ve idari yargda hakim ve savc adayl yazl snav, mlakat ve atama ynetmeliin 31.maddesinde ngrlen biimde yaplp-yaplmadnn tespitinden sonra bir karar verilmesi gerekirken, mlakat snavna ilikin soru ve cevaplarn somut bilgilere dayanmamas nedeniyle yargsal denetimin yaplmas olanann bulunmadndan bahisle davann reddedilmesinde hukuki isabet grlmediine karar vermitir.43 Yine Dantay 5. Dairesince Adalet Bakanlnca icra mdr ve mdr yardmclar kadrosuna atama iin yapm olduu szl snavlarda, szl snava ilikin tutanan snav tarihinden sonra dzenlendii anlaldndan, anlan snavn ve bu snav sonucunda yaplan deerlendirmenin usule uygun olmadna karar vermitir.44 Burada da 5. Daire bizatihi szl snavn denetimini yapmam, szl snavla ilgili bir takm mevzuatta ngrlen ekil kurallarna uyulmamasn iptal sebebi olarak grmtr. te yandan Diyarbakr idare Mahkemesince, Dicle niversitesi Beden Eitimi ve Spor Yksek Okulu Mdrlnce 29.08.200503.09.2005 tarihleri arasnda yaplan 2005- 2006 retim yl zel yetenek snavnda davacnn futbol brannda 29.08.2005 tarihinde yaplan Hedefe sabetli ut Atma snavna girdii ve baarl at yapamad, 01.09.2005 tarihinde snav sonularnn ilan zerine davacnn,dava her bir renciye at yapmas iin tannmas gereken 25 saniye ku43
44
Belirtilen duruma gre; idare Mahkemesince 2577 sayl Yasann Dosyalarn incelenmesi balkl 20. maddesi uyarnca, dava konusu ilemin sebebinin ortaya kartlmas ve buna gre yargsal denetimin yaplmas bakmndan, yukarda anlan Ynetmeliin 27. maddesi gereince oluan mlakat kurulu tarafndan 31. maddede ngrlen mlakat deerlendirilmesinin usul ve yntemine gre yaplp yaplmad, mlakat kurulunu oluturan bakan ve yelerinin her biri tarafndan ayr ayr verilen notlar ile bu notlarn aritmetik ortalamasnn ka puan olduu ve bunun mlakat kurulunun bakan ve yeleri tarafndan imza altna alnan mlakat baar listesinde ka puan olarak yer aldnn tespitinden sonra dava konusu uyumazlk hakknda bir karar verilmesi gerekirken, mlakat snavna ilikin soru ve cevaplarn somut bilgilere dayanmamas nedeniyle yargsal denetiminin yaplmas olanann bulunmadndan bahisle davann reddedilmesinde hukuki isabet grlmemitir. Dantay 12. D., 24.12.1997, E.1997/857, K.1997/4259, Dantay Dergisi, S.96. Dantay 5. D., 07.06.2001, E.1998/850, K.2001/2530 (yaynlanmam karar). TBB Dergisi, Say 81, 2009
26
hakemli makaleler
ralna uyulmad ve her adaya farkl sreler tannarak yetenek snavnda eitlik ilkesinin ihlal edildiinden bahisle anlan yetenek snavnn yrtmesinin durdurulmasna karar verilmitir.45 Mahkemenin iptal karar zerine daval idarece yenilenen snavda ise, niversite Rektrlnce yaplan zel yetenek snavlarnda da dier btn SYMce yaplan snavlarda olduu gibi snav yerinin gerekli fiziksel ve evrensel artlarn snavn yaplmasna uygun hale getirilmesi gerektii ak olup, snava giren adaylarn snav konsantrasyonlarn olumsuz etkileyecek herhangi bir evresel etkinin nlenmesi de yine snav yapan idarenin ykmlldr. Baklan davada, dava dosyas ile eki idarece ve davac tarafndan sunulan CD grntlerinin incelenmesinden; snavn yapld alanda (tribnlerde) baz kiilerin bulunduu ve bu kiilerin at yapma sras davacya geldiinde, davac aleyhine tezahratta bulunduklar, davacnn atlarn karmas zerine alk tutarak davacnn konsantrasyonunu bozduklar ve davacnn atlar esnasnda gerekli olan konsantrasyonuna engel olacak ekilde yaplan tezahratlar nleme konusunda idarenin ykmll olduu halde idarece herhangi bir nlem alnmad sonucuna varlmtr.Bu durumda, davacnn snava ilikin konsantrasyonunun bozulmasna neden olacak olaylara (tezahratlara) kar gerekli nlem alnmadan yaplan hedefe isabetli ut atma snavnda hukuka uyarlk bulunmamaktadr.gerekesiyle yeniden snavn iptaline karar verilmitir.46 Diyarbakr 1. idare Mahkemesinin kararlarnda da zel yetenek snavnn bizatihi kendisinin denetimi yaplmam olup, sadece zel yetenek snavyla ilgili uyulmas gereken kurallara uyulup uyulmad denetlenmitir. VII. SYM TARAFINDAN YAPILAN SINAVLARIN DENETM Dantayn ilk derece mahkemesi olarak bakt uyumazlklar arasnda SYM tarafndan tesis edilen ilemlerde bulunmaktayd. 4575 sayl Yasa ile birlikte SYM tarafndan yaplan snavlara ilikin uyumazlklara ilikin davalar Dantayn ilk derece mahkemesi olarak bakt davalar arasndan kmtr. Artk bu tr uyumazlklara
45
46
Diyarbakr 1. idare Mahkemesinin 08.11.2005 gn ve 2005/501 sayl Yrtmeyi Durdurma Karar, bilahare bu ilem iptal edilmi ve anlan iptal karar Dantay 8. Dairesince onanmtr. Diyarbakr 1. idare Mahkemesinin 27.02.2007 gn ve E.2006/1325, K.2007/269 sayl karar. Bilahare bu karar da Dantay 8. Dairesince onanmtr. TBB Dergisi, Say 81, 2009
27
hakemli makaleler
ilk derece mahkemesi olarak ilemi tesis eden yer SYM Bakanl olduu ve SYM Bakanl da Ankarada bulunduu iin Ankara idare Mahkemeleri grevli ve yetkilidir. Ankara idare mahkemeleri kararlarnn temyizen incelenme yeri ise yine Dantaydr. te yandan Dantay 8. Dairesi ilk derece mahkemesi olarak bakt ve 1987 yl SYS 1. basamak snavna giren ve bu snavda baarsz olan davacnn anlan snavn iptali istemiyle at davada, snav katlarnn optik okuyucular yardmyla okunuyor olmas, iki kez deerlendirilmesi ve optik okuyucularn takdir hatas yapmalarnn sz konusu olmamas karsnda, snav kad zerinde bilirkii incelemesi yaptrlmasna gerek olmadna ve alan davann reddine karar vermitir.47 Yine 8. Daire, 1998 ylnda SYS snavna giren ve herhangi bir yksek retim programna yerletirilemeyen davac tarafndan herhangi bir yksek retim programna yerletirilmemesine ilikin ilemin iptali istemiyle alan davada, SYMde daha abuk ve hatasz sonulara varabilmek iin an gereklerine uygun olarak snav belgeleri optik okuyucularla okunmakta olup, anlan okuyucular yaz ve rakamlara deil yalnzca kodlanan bilgileri deerlendirebilmektedir. Baklan davada, davacya ait tercih formunun incelenmesinden; davacnn kaydnn yaplmasn istedii 5. tercihi yanl kodlad ve kodlanan bu tercihin programn klavuzda yer almad anlalmaktadr. Bu durumda, yanl kodlama yapan davacnn tercihinin geersiz saylmasnda ve bu nedenle herhangi bir yksekretim programna yerletirilmemesine ilikin ilemde klavuz hkmlerine aykrlk bulunmadndan davann reddine karar vermitir.48
47
48
Dantay 8. D., 02.03.1988, E.1987/447, K.1988/143, Dantay Dergisi, S.72-73, s.493; Ayn ekilde renci Seme ve Yerletirme Snavlarna giren rencilerin cevap kad ve soru kitapn eksiksiz olarak salon grevlilerine teslim etmeleri gerektii, davacnn belgelerinin salon snav evrak iinden kmamasnda idareye yklenebilecek bir kusurdan sz edilemeyecei hakknda, Dantay 8. D., 21.12.1994, E.1993/2838, K.1994/3894, Dantay Dergisi, S. 90, s. 899; renci Seme ve Yerletirme Snavlarna girmek zere bavuran davacnn belli sre iinde snav giri belgesini alamamas zerine klavuzda belirtilen biimde ve ilgili yerlere bavurarak belge karttrmamas sonucu, snava girememesinden dolay idareye yklenecek bir kusur bulunmad hakknda Dantay 8. D., 05.05.1997, E.1996/20, K.1997/1479, Dantay Dergisi, S.94. Dantay 8. D., 22.06.2000, E.1998/4577, K.2000/4909, (yaymlanmam karar) TBB Dergisi, Say 81, 2009
28
hakemli makaleler
Yine SYM tarafndan yaplan niversiteleraras Kurul Yabanc Dil Snav (DS) snav sonucunun (0) sfr olarak deerlendirilmesine ilikin ilemin iptali istemiyle alan davada, Ankara 4. idare Mahkemesince verilen 13.11.2003 gn ve E:2003/164, K:2003/1628 sayl kararda, davac ile dier ahsn kopya alp vermek iin beraber oturduklarna dair hibir bir bilgi ve belge sunulamadndan davacnn verdii cevaplarn tamamnn geersiz saylmasna ilikin ilem hukuka ve hakkaniyete aykr bulunarak iptaline ilikin kararn temyiz incelemesinde Dantay 8. Dairesi; Aralk 2002dnemi DS snavna katlan davacnn, ayn salonda snava girip A1 kitapn cevaplayan bir baka adayla Fen Bilimleri testindeki 80 sorunun 55i doru, 20si yanl olmak zere 75 tanesine ayn cevab verdii ve bylece 75 sorunun cevabnda birletikleri anlalmaktadr. Bu durumda, merkezi sistemle yaplan snavlarda istatistiksel veriler kullanlarak ikili ve toplu kopya olaylarnn tespit edilmesi halinde snavn iptal edilecei kurala balandndan, daval idarenin snav salonundaki oturma dzenine ait listeyi gndermemesinin dava konusu ilemi sakatlamayaca, davac ile ayn salonda oturan dier kiinin sorulara verdii cevaplara bakldnda doru cevaplar ile cevapsz brakma seeneinin de var olduu dikkate alndnda, ayn soruda ayn kk iaretleyerek yanl cevaplarn tamamnn ayn olmas rastlant olarak aklanamayacandan bu durumun, kopya kant olarak kabul edilerek snav sonucunun sfr olarak deerlendirilmesine ynelik daval idare ileminde hukuka uygun olup, aksi yndeki idare mahkemesi kararn bozmutur.49 Dantay bir baka SYM tarafndan yaplan diploma denkli snavnn iptali istemiyle alan davada ise; davacnn 1992 ylnda kayt yaptrd Grcistan Teknik niversitesi Bilgisayar Mhendislii Blmn 1996 da bitirdii, bu diplomann Trkiyede denkliinin tannmas istemiyle daval Yksekretim Kurulu Bakanlna bavurduu, yaplan inceleme sonucunda seviye tespit snavna tabi tutulmasna karar verildii ve yaplan snavda davacnn baarsz olmas zerine snavn iptali istemiyle bu davann ald davacnn bavurusu zerine yukarda anlan ynetmelik uyarnca yaplan n incelemede oluturulan alt komisyonun, mhendislik dalnda uzman ve yetkin kiilerden oluturulduu anlaldndan, bu komisyonca, belirlenen usuller erevesin49
Dantay 8. D., 17.01.2005, E.2004/1912, K.2005/180, Dantay Dergisi, S.109,s.255. TBB Dergisi, Say 81, 2009
29
hakemli makaleler
de yaplan deerlendirme sonucu davacnn seviye tespit snavna alnmasna karar verilmesinde hukuka aykrlk grlmemitir.Dier taraftan yaplan seviye tespit snavnda sorulan sorularn renci Seme ve Yerletirme Merkezi uzmanlar ile niversitelerin mhendislik fakltelerindeki bu alanlarla ilgili profesrlerden oluan yetkin bir komisyonca hazrland, iki blmden oluan snavn ikinci blmnde branlara gre cevaplandrlmas istenilen seimlik sorularn bulunduu, anlalmakta olduundan davacnn, bu snavn eleme snav niteliinde olduu ve kendi mezun olduu programla ilgisinin bulunmadna ilikin iddiasna itibar edilmemitir. Bu durumda anlan ynetmelik ve yrtme kurulu kararlar dorultusunda belirlenen usul ve esaslara uygun olarak yapld sonucuna varlan snavda ngrlen 60 puan alma artn salayamayan davacnn at bu davann yasal dayana bulunmadna karar vermi ve davay reddetmitir.50 te yandan Dantay bir baka kararnda ise51 1996 yl renci Seme Snavna (1. Basamak) katlarak Anadolu niversitesi Akretim Fakltesi iktisat Blmne yerletirilen davacnn ikinci basamak snav cretini yatrdna ilikin banka belgesini sresinde SYMye ulatramamas nedeniyle kaydnn iptal edilmesinde hukuka uyarlk bulunmadna karar vermitir. VIII. SYS SINAVI HAKKINDA AHM KARARI VE DANITAYCA YARGILAMANIN YENLENMESNN KABUL EDLMES Avrupa insan Haklar Mahkemesinin 07.02.2006 tarihli Mrsel Eren/Trkiye Kararnda,52 SYM snav sonular ve yerletirme ile ilgilidir. Mrsel Eren ,1997 ylnda girdii SYS snavnda 493 puan alarak baarl olmasna ramen herhangi bir yksek retim kurumuna yerletirilmemitir. SYMce verilen cevapta, davacnn daha nceki yllarda ald dk puanlarn dikkat ekici olduu ve davacnn birden bu kadar yksek puan almasnn phe dourduu iin davacnn snavnn iptaline karar verildii ve davacya bildirildii belirtilmitir.
50
51 52
Dantay bu davada SYM tarafnda yaplan dier snavlarda olduu gibi herhangi bir bilirkii incelemesine gidilmeden davann reddine karar vermitir. Dantay 8.D., 28.12.2008, E.1998/106, K.1998/4619, Dantay Dergisi, S.100, s.401. Dantay 8. D., 27.10.1999, E.1997/506, K.1999/5569, Dantay Dergisi, S.103, s.764. Dileri Bakanl ok tarafl Siyas iler genel Mdrl tarafndan Trkeye evrilmi olup, gayr resm tercmeden alnmtr. TBB Dergisi, Say 81, 2009
30
hakemli makaleler
Bunun zerine, davac tarafndan anlan ilemin iptali istemiyle alan davann Dantay ilgili dairesi ve idari Dava Daireleri Kurulu tarafndan oy okluu ile reddedilmesi zerine davac taraf AiHMne bavurulmutur. AiHM kararnda, AHM, ayrca, 1 Nolu Protokoln 2. maddesindeki gvencelerin, Avrupa Konseyine ye Devletlerdeki mevcut yksek retim kurumlarnda geerli olduunun tartma konusu olmadn gzlemler. Bu ilkeyi, son dnemdeki kararlardan Leyla ahin/Trkiye kararnda teyit etmi, bu kararda, belirli bir zamanda mevcut herhangi bir yksek retim kurumuna eriimin, 1 Nolu Protokoln 2. maddesinin ilk cmlesinde ortaya konan hakkn ayrlmaz bir paras olduu kararn vermitir. .. AHM, Belika Dil Davasnda, 1 Nolu Protokoln 2. maddesinin ilk cmlesi tarafndan gvence altna alnan eitim hakknn, doas gerei, Devlet tarafndan, bireylerin ve toplumun kaynaklar ve ihtiyalar dorultusunda yer ve zamana gre deiiklik gsterebilecek, bir dzenleme gerektirdiine karar vermitir. Byle bir dzenlemenin, asla eitim hakknn esasna zarar vermemesi veya AHSde yer alan dier haklarla elimemesi gerektii aikardr AHM, balangta, bavurann, giri artlarna itiraz etmediini, ancak, o artlar karlam olduktan sonra kazanm olduu hakkn keyfi olarak reddedildiini ileri srdn gzlemler. AHMye gre, SYMnin, adaylarn baarl olmalarna bir aklama getirememe gerekesiyle onlarn snav sonularn iptal etme yetkisi iin, Hkmet, herhangi bir yasal dayanak gsterememitir. AHM, byle geni bir yetki tanyan herhangi bir yasal dayanan, AHSde belirtilen demokratik toplumun temel ilkelerinden biri olan hukukun stnl ile uyumayan veya eitim hakknn esasna zarar veren yasal belirsizlik yaratabileceine karar verir. AHM bu durumda snav srasnda kopya ekerken yakalanan bir adayn snav sonularnn iptal edilmesinin, SYMnin takdirine braklan bir mesele deil, Merkezin grevlerinden biri olduunu vurgular. Bu bakmdan, Akademik Konseyin veya idari mahkemelerden herhangi birinin, sz konusu davada bavurann uygunsuz bir davranta bulunduunu kantlayamam olmas dikkate deerdir.AHM, Trkiyede dzenlenen niversiteye giri snavlarnda adaylarn snav sonularnn, ok dikkatli bir biimde, yetkili makamlarn snav katlarn kiisel grlerine gre iaretleyerek bilgisayarl sistemin sonularn deitirmelerine olanak vermeyecek ekilde hesaplandn gzlemler. SYM dzenlemelerinin ak slubu, iyi niyetli (bona fide) bir rencinin, snavda, girmek istedii niversite iin gerekli puan alarak bu niversiteye girmesinin gerekleeceine ilikin meru bir beklenti iine girmesine izin verir. Dier bir deyile, kanunun bir niTBB Dergisi, Say 81, 2009
31
hakemli makaleler
versiteye kabul etme koullarn ortaya koyduu ve bir adayn, bu koullar gerekletirdii durumlarda, sz konusu niversiteye kabul edilme hakkn kazanm olur AHM, SYMnin dzenlemelerinin, idari makamlarn, Szleme tarafndan korunma altna alnm bir hak olan eitim hakkna keyfi olarak mdahale etmelerine kar yasal bir koruma salad kansndadr. Bu nedenle, idari makamlarn sz konusu dzenlemeleri gzard etmeleri durumunda, yasal koruma zarar grecektir. Bavurann kopya ektiine dair bir kant veya bu hususta aleyhine yneltilen ak bir sulama olmadn ve 1997 senesinde dzenlenen snava dershaneye giderek hazrlanm olduu aklamalarna da itiraz edilmediini gznne alan AHM, bavurann iyi sonular almasnn aklanamaz olduuna dair Akademik Konsey tarafndan varlan sonucun, savunulmas mmkn olmad kansndadr. Bu nedenle, AHM, yerel mahkemelerce onanan bavurann snav sonularn feshetme kararnn, yasal ve makul bir temele dayanmad ve keyfi olarak varlm sonular dourduu kansna varr. Yukarda kaydedilenler nda AHM, SYMnin, Akademik Konseyin tavsiyesine dayanarak bavurann snav sonularn feshetmesinin, bavurann eitim hakkn reddetmek olduu sonucuna varr. eklinde karar vermi ve Trkiyeyi tazminat demeye mahkum etmitir. AiHM bu kararndan sonra davacnn nceki bavurusunu 05.11.1998 gn ve E:1997/3774, K:1998/3549 sayl karar ile reddeden Dantay tarafndan, davacnn istei zerine 2577 sayl Kanunun 4928 sayl Kanunla deiik 53 maddesi uyarnca yarglamann yenilenmesine karar verilmitir. Yarglamann yenilenmesi suretiyle yaplan yeni yarglama sonucunda ise, Dantay 8. Dairesi; Dosyann incelenmesinden, daval idare tarafndan, 1997 renci Seme ve Yerletirme Snavnn kinci basama (YS) sonularnn deerlendirilmesinin son aamasnda, bilgisayarda 1997 SYSnin birinci basamanda (SS) puan trlerinin en az birinden 125 ve daha az puan alan adaylardan 1997 YSde uygulanm olan testlerde ok yksek puan alan adaylarn tarand, bu taramada aralarnda davacnn da bulunduu 19 adayn tespit edildii, bu adaylara ait SYS bilgisayar ktklerinde bulunan bilgileri ieren dosyalarn niversite retim yelerinden oluan 3 kiilik bir komisyona verildii ve durumlarnn incelenerek 1997 YSde alm olduklar puann geerlilii konusunda gr istendii, anlan komisyon tarafndan hazrlanan raporda, baar gstergeleri srekli ekilde dk olan bu adaylarn, ay sonra 1997 YSde Trkiyede ok az kiinin gsterdii baary elde etmelerini aklamann hibir ekilde mmkn olmad, bir sonraki baary tahmin 32
hakemli makaleler
edebilme gcne sahip olan en geerli gstergenin nceki baarlar olduunun, lme ve deerlendirme biliminin nemli ilkeleri arasnda yer ald, bu ilkeden hareket ederek 19 adayn 1997 YS sonularnn geerli saylamayaca konusunda gr birliine varldnn belirtilmesi zerine, SYM Yrtme Kurulu tarafndan yeniden yaplan deerlendirme sonucunda, bu 19 adayn 1997-YS sonularnn iptaline karar verildii anlalmtr. Olayda, Diyarbakr Anadolu Lisesi mezunu olan davacnn, ortaretim diploma notu itibaryla okulundaki rencilerin ortalamasndan daha dk bir ortalamaya sahip olduu, (10 zerinden 5,31), 1994,1995,1996, SSleri kazanamad iin bu yllarda YSye giremedii, 1997 SSde 88 soruluk Szel Blmde 55 soruyu doru, 26 yanl, 88 soruluk saysal testinde 0 doru, 4 soruyu yanl cevaplam iken, 1997 YSde ise 53 soruluk Matematik testinde 49 soruyu doru 4 soruyu yanl, 72 soruluk Sosyal testinde 69 soruyu doru, 3 soruyu yanl, 64 soruluk Trke testinde ise 60 soruyu doru 4 soruyu yanl cevaplad anlalm olup, SSde eit arlk puannda 120 puan barajn dahi aamayan davacnn, ay nce yaplan SS, de saysal blmnde hi doru cevab olmayan biri olarak ok daha zor bir snav olan YSde 53 matematik sorusundan 49unu doru cevaplayarak en baarl renciler dzeyinde baar gstermesine imkan bulunmad, dolaysyla bu baary kendi bilgi ve becerisiyle elde etmedii kanaatine varlarak dava konusu ilem tesis edilmitir. lemin dayanan oluturan komisyon raporu olaslk ve tahminlere dayal olup davacnn snavda elde ettii baarnn gerei yanstmadn kantlayan hukuken geerli somut bir iddia ve tespitte bulunulmamtr. Bir baka anlatmla, davacnn snav sonucunun geersiz saylmasna ilikin ilemin oluturulma sebebi, soyut iddia ve ihtimal hesaplarna dayandndan kabul edilmesi hukuken olanakl deildir. Snavn ve snav sonras ilemlerin salkl yrtlmesini teminen nlemler alarak, mevzuata aykr bir ilemin tespiti halinde ilgilileri cezalandrmann daval idarenin yetki ve sorumluluk alan iinde bulunduu phesizdir. Ancak daval idarenin bu sorumluluunu yerine getirirken iddia ettii hususlar, somut ve hukuken geerli kantlarla desteklenmedike ilem tesis etmemesi gerekmektedir. Aksi bir durum tesis edilen ilemin hukuki geerliini ortadan kaldracaktr. Bu aklamalar karsnda davac hakknda tesis olunan ilem bu haliyle Anayasada gvence altna alnm olan eitim-retim hakknn ihlali sonucunu dourduundan hukuka ve mevzuata uyarlk bulunmamaktadr. eklinde karar verilmitir.53 Dantayn yarglamann yenilenmesini kabul karar ve bu karar
53
Dantay 8. D., 19.01.2007., E. 2006/4857, K.2007/69, (yaymlanmam karar) TBB Dergisi, Say 81, 2009
33
hakemli makaleler
zerine vermi olduu iptal karar olduka yerinde bir karardr. Aslnda Dantayn bu kararn bir baka zellii ise, uluslar aras hukuk kurallar ve AiHM itihatlarnn lkemiz i hukukunda uygulanmaya balandnn bir gstergesi durumundadr. Bu ekilde AiHM kararlarnn lkemiz i hukukunda uygulanmas zaten 1982 Anayasasnn 90. maddesinin54 de dourduu bir sonu olmakla birlikte, uygulamada hala, uluslar aras szlemelere uymada ekimser davranld gzlemlenmektedir. SONU Uygulamada not tespiti davas olarak adlandrlan ve rencilerin baarsz olduklar veya dk not aldklar snavlarn iptali iin alan davalar idari yargda yer alan nemli sorunlardandr. 1. rencilerin baarsz olduklar veya dk not aldklar snavlarn iptali iin alan bu davalar idari yargda nemli bir i yk getirmektedir. Ankara idare mahkemelerinde 2000 ylnda alan 17565 davadan 535 tanesi renci not tespit davas olup, sz konusu bu dava miktarnn toplam dava miktarna oran %3.05 iken, 2001 ylnda alan 18 383 davadan 721 tanesi renci not tespit davasdr ve bu miktarn toplam dava miktarna oran ise % 3.92dir. giderek artan bu oranlar da kmsenmeyecek bir miktar gstermektedir. 2. Uygulamada delil tespiti istenen not tespiti davalarnda dava hakknda abuk karar verebilmek iin mevzuatta ngrlmeyen yollara bavurulmak zorunda kalnmtr. Daha nce de belirttiimiz gibi, burada delil tespitinin en nemli koulu olan ileride delillerin yok olma, kaybolma ihtimali sz konusu deildir. Dolaysyla bu tr davalarda delil tespitinin artlar olumamaktadr. 3. not tespiti davalar iin getirilmesi gereken ve ou kez de dile getirilen zm nerisi ise, rencilerin sz konusu bu snavlara kar direk yarg yoluna bavuramamasdr. Yani bu ekildeki snavlara kar yarg yoluna bavurmadan nce, Milli Eitim Bakanlnn il ve mdrlkleri ile niversitelerde oluturulacak komisyonlara itiraz yolu ngrlmelidir. Sz konusu snav evraklar bu komisyonlar tarafndan incelenerek deerlendirmelidir. Zaten mahkemeler de bunun
54
Yavuz Atar, Trk Anayasa Hukuku, 3. bas, Konya, 2005, s.236. TBB Dergisi, Say 81, 2009
34
hakemli makaleler
iin bilirkiilere mracaat etmektedirler. Hakim tamamen bu bilirkii raporuna gre karar vermekte, snav katlar zerinde herhangi bir ilem yapmamaktadr. Bu durumda esas uyumazln zmne ok byk bir katk yapmayan mahkemelere gitme yerine, ilgili komisyonlara itiraz yolu ngrlmeli ve bu komisyonlarda zmlenmeyen uyumazlklara kar yarg yolunu gidilmelidir. Dier taraftan, mahkemeler, not tespit davalarnda bilirkii bulmada byk glklerle karlamaktadr 4. Szl ve uygulamal snavlarn denetimi konusunda ise, bu snavlarn denetiminde yetki ve ekil unsuru ynlerinden bir denetim yaplmas yeterlidir. Dantayn kararlar da ounlukla bu yndedir. ierii denetlenemeyecek olan bu tr snavlarn yapl usul, snav yapan kiilerin oluumu, snava katlanlar arasnda ayrm yaplmas ve eitlik ilkesinin gzetilmemesi her zaman bu snavn iptali iin yeterli sebeplerdir. 5. Bu arada zellikle bir kamu grevine alnrken yaplan mlakat snavlarnda da mutlaka mlakat snavnda sorulacak olan sorulara ilikin alanlar nceden adaylara duyurulmal ve mlakatta sorulan sorular ve cevaplar tutanaa geirilmelidir. Tabii ki bu snavlarn kamera sistemiyle kaydedilmesi snavlar zerindeki aibeleri kaldracandan faydal bir uygulama olacaktr. Sadece bilgi ve becerinin llmedii, adayn bir kamu grevlisinde ve zellikle mlakatna girdii grevin gereklerine uygun olup olmadnn denetlendii bu snavlarda adayn bu meslein gerektirdii zellikleri tamad iin dk puan almas ve baarsz kabul edilmesi halinde bunun gerekeleri de snav tutanaklarna geirilmelidir. KAYNAKLAR Akntrk, Turgut, Medeni Hukuk, 11.bas. Beta Yaynlar, istanbul, 2005. Arslan, Zehrettin , dari Yargda Yrtmenin Durdurulmas, istanbul, 1994. Atar, Yavuz, Trk Anayasa Hukuku, 3. bas, Konya, 2005. Bilgin, Hseyin, idari Yargda Delil Tespiti, Adalet Dergisi, S.10. alayan, Ramazan , dari Yarg Kararlarnn Sonular ve Uygulanmas, 2. bas, Sekin Kitabevi, Ankara, 2001.
35
hakemli makaleler
alayan, Ramazan, dari Yargda Kanun Yollar, Sekin Yaynlar, Ankara 2002. Dantay 11. Daire Kararlar, (1971-1981), Dantay Yaynlar, 1984. Dantay Onikinci Daire Kararlar Birinci Kitap, Dantay Yaynlar, C.2, Ankara,1976. Demirkol, Selami/Bereket, Zhal, dari Yargda Dava Ama ve Davalarn Takip Usul, Ankara, 1998. Deryal, Yahya, Trk Hukukunda Bilirkiilik, 2. bas, Sekin Yaynevi, Ankara, 2004. gzbyk, A. eref/Tan, Turgut, dare Hukuku, dari Yarglama Hukuku, C.2, Turhan Kitabevi, Ankara 1999. gzbyk, A. eref, Ynetsel Yarg, 23. bas, Turhan Kitabevi, Ankara 2005 gzbyk, eref/Diner, gven, dari Yarglama Usul, Turhan Kitabevi, Ankara, 1996. Hondu, Seluk, idr Yarglama Usul Kanununda Yer Alan idari Usuller ve Uygulamas, dr Usul Kanunu Hazrl Uluslar aras Sempozyumu, 17-18 Ocak 1998, Ankara. Kaplan, grsel , dari Yargda Dava Ama Sreleri, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007. Klolu, Ahmet, Medeni Hukuk, Turhan Kitabevi, Ankara, 2004. Krolu, Hasan, Trk Mahkemelerinde Bilirkiilik ve Bilirkii Kurumlar, Ankara, 2001. Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Ylmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku, Ders Kitab, geniletilmi 10. Bas, Ankara 1998 zay, il Han, Gnnda Ynetim-II Yargsal Korunma, Alfa Yaynlar, istanbul, 1999. zyrk, Mukbil, dare Hukuku Ders Notlar(teksir), Ankara, 1972-73. Pekcantez, Hakan/Atalay, Ouz/zekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, 5.bas, Yetkin Yaynlar, Ankara, 2006 Tan, Turgut, Snav ve Jri Deerlendirmelerinin Yargsal Denetimi, ASBFD Oral Sendere Armaan, C: 51, Ocak-Aralk 1994, s. 1-4. Yenice, Kazm, not Takdiri ve Denetim, Dantay Dergisi, s. 42-43. Yldrm, Ramazan, Bavurular, 2. bas, Mimoza Yaynlar, Konya 2006. 36

Not Tespit Davaları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Not Tespit Davaları

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Not Tespit Davaları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

hakemli makaleler

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

NOT TESPT DAVALARI

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer B. Daval dare

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

TBB Dergisi, Say 81, 2009

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

TBB Dergisi, Say 81, 2009

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

Hseyin Bilgin / Yasin Sezer

You might also like