Professional Documents
Culture Documents
Bài tập số phức - Trần Sĩ tùng
Bài tập số phức - Trần Sĩ tùng
Bài tập số phức - Trần Sĩ tùng
Nam 2009
So phc
Tran S Tung
CHNG IV
SO PHC
I. SO PHC
1. Khai niem so phc
Tap hp so phc:
C
So phc (dang ai so) : z = a + bi
(a, b R , a la phan thc, b la phan ao, i la n v ao, i2 = 1)
z la so thc
phan ao cua z bang 0 (b = 0)
z la thuan ao phan thc cua z bang 0 (a = 0)
So 0 va la so thc va la so ao.
a = a '
Hai so phc bang nhau:
a + bi = a + bi
(a, b, a ', b ' R)
b = b '
2. Bieu dien hnh hoc: So phc z = a + bi (a, b R) c bieu dien bi iem M(a; b) hay
r
bi u = (a; b) trong mp(Oxy) (mp phc)
3. Cong va tr so phc:
( a + bi ) + ( a + bi ) = ( a + a) + ( b + b) i
( a + bi ) - ( a + bi ) = ( a - a) + ( b - b) i
So oi cua z = a + bi la z = a bi
r
r
r r
r r
u bieu dien z, u ' bieu dien z' th u + u ' bieu dien z + z va u - u ' bieu dien z z.
4. Nhan hai so phc :
( a + bi )( a '+ b ' i ) = ( aa bb) + ( ab + ba) i
k (a + bi ) = ka + kbi (k R)
5. So phc lien hp cua so phc z = a + bi la z = a - bi
z z
z = z ; z z ' = z z ' ; z.z ' = z.z '; 1 = 1 ;
z2 z2
z la so thc z = z ;
z la so ao z = - z
z. z = a2 + b2
z
z
=
z' z'
z'
= w z ' = wz
z
Tran S Tung
So phc
r = a2 + b2
a
cos j =
r
b
sin j =
r
j la mot acgumen cua z, j = (Ox , OM )
z = 1 z = cos j + i sin j (j R)
11. Nhan, chia so phc di dang lng giac
Cho z = r (cos j + i sin j) , z ' = r '(cos j '+ i sin j ') :
z.z ' = rr '. [ cos(j + j ') + i sin(j + j ')]
z r
= [ cos(j - j ') + i sin(j - j ')]
z' r '
( n N* )
j
j
r cos + i sin
2
2
j
j
j
va - r cos + i sin = r cos + p + i sin + p
2
2
2
M rong: So phc z = r (cosj + i sin j ) (r > 0) co n can bac n la:
j + k 2p
j + k 2p
n
r cos
+ i sin
, k = 0,1,..., n - 1
n
n
Trang 103
So phc
Tran S Tung
VAN E 1: Thc hien cac phep toan cong tr nhan chia
Ap dung cac quy tac cong, tr, nhan, chia hai so phc, can bac hai cua so phc.
Chu y cac tnh chat giao hoan, ket hp oi vi cac phep toan cong va nhan.
Bai 1. Tm phan thc va phan ao cua cac so phc sau:
a) ( 4 i ) + ( 2 + 3i ) ( 5 + i )
b) 2 - i + - 2i
3
3 1 5 3
e) + i - - + i
4 5 4 5
1 3
1
d) 3 - i + - + 2i - i
3 2
2
3 -i
2 -i
3
h)
g)
1+ i
i
1 + 2i
m
a+i a
l)
k)
i m
a-i a
1+ i
a+i b
o)
p)
2-i
i a
Bai 2. Thc hien cac phep toan sau:
2
a) (1 + i ) - (1 i )
1
d) - 3i
2
e)
f) ( 2 - 3i )( 3 + i )
i)
b) ( 2 + i ) - ( 3 - i )
2 5
c) ( 2 - 3i ) - - i
3 4
(1 + 2i) 2 - (1 - i) 2
(3 + 2i) 2 - (2 + i ) 2
1+ i
1- i
m)
3+ i
(1 - 2i )(1 + i )
q)
2 - 3i
4 + 5i
c) ( 3 + 4i )
f) ( 2 - i )
g) (-1 + i )3 - (2i )3
h) (1 - i)100
i) (3 + 3i )5
Bai 3. Cho so phc z = x + yi . Tm phan thc va phan ao cua cac so phc sau:
z+i
iz - 1
Bai 4. Phan tch thanh nhan t, vi a, b, c R:
a) z2 - 2 z + 4i
b)
a) a2 + 1
b) 2a2 + 3
c) 4a 4 + 9b2
d) 3a2 + 5b 2
g) a3 + 8
h) a4 + a2 + 1
b) 4 + 6 5i
c) -1 - 2 6i
d) -5 + 12i
f) 7 - 24i
g) -40 + 42i
h) 11 + 4 3.i
k) -5 + 12i
l) 8 + 6i
m) 33 - 56i
e) a4 + 16
f) a3 - 27
Bai 5. Tm can bac hai cua so phc:
a) -1 + 4 3i
4 5
e) - - i
3 2
1
2
i) +
i
4 2
a) z 2 + z = 0
b) z 2 + z = 0
c) z + 2 z = 2 - 4i
e) z - 2 z = -1 - 8i
d) z 2 - z = 0
f) ( 4 - 5i ) z = 2 + i
Trang 104
Tran S Tung
So phc
4
z+i
g)
=1
z -i
h)
i) 2 z - 3z = 1 - 12i
k) ( 3 - 2i )
l) [(2 - i ) z + 3 + i ](iz +
o)
3 + 5i
= 2 - 4i
z
)(
2+i
- 1 + 3i
z=
1- i
2+i
( z + i ) = 3i
1
1
m) z 3 - i = 3 + i
2
2
1
)=0
2i
p) ( z + 3i ) z2 - 2 z + 5 = 0
q) z2 + 9 z2 - z + 1 = 0
r) 2 z3 - 3z2 + 5z + 3i - 3 = 0
a) x 2 - 3.x + 1 = 0
b) 3 2 .x 2 - 2 3.x + 2 = 0
c) x 2 - ( 3 - i ) x + 4 - 3i = 0
d) 3i.x 2 - 2 x - 4 + i = 0
e) 3x 2 - x + 2 = 0
g) 3x 3 - 24 = 0
f) i. x 2 + 2i. x - 4 = 0
h) 2 x 4 + 16 = 0
i) ( x + 2)5 + 1 = 0
k) x 2 + 7 = 0
l) x 2 + 2 (1 + i ) x + 4 + 2i = 0
m) x 2 - 2 ( 2 - i ) x + 18 + 4i = 0
o) ix 2 + 4 x + 4 - i = 0
p) x 2 + ( 2 - 3i ) x = 0
a) 2 + 3i va - 1 + 3i
b) 2i va - 4 + 4i
Bai 4. Tm phng trnh bac hai vi he so thc nhan a lam nghiem:
a) a = 3 + 4i
b) a = 7 - i 3
d) a = -2 - i 3
e) a = 3 - i 2
c) a = 2 - 5i
f) a = -i
5+i
h) a = i 51 + 2i80 + 3i 45 + 4i 38 i) a =
g) a = (2 + i )(3 - i )
2-i
Bai 5. Tm tham so m e moi phng trnh sau ay co hai nghiem z1, z2 thoa man ieu kien
a ch ra:
a) z2 - mz + m + 1 = 0, k : z12 + z22 = z1z2 + 1
c) x 2 + mx + 3i = 0, k : z12 + z22 = 8
b) B = z12 z2 + z1z22
c) C =
z1 z2
+
z2 z1
z1 + z 2 = 4 + i
a) 2
2
z1 + z 2 = 5 - 2i
z1 .z 2 = -5 - 5.i
b) 2
2
z1 + z 2 = -5 + 2.i
z13 + z 25 = 0
c) 2
4
z1 .( z2 ) = 1
z1 + z2 + z3 = 1
d) z1 + z2 + z3 = 1
z .z . z = 1
1 2 3
e)
f)
z - 12 5
=
z - 8i 3
z-4
=1
z -8
Trang 105
z -1
=1
z -i
z - 3i
=1
z +i
So phc
Tran S Tung
z2 + z2 = 5 + 2i
g) 1 2
h)
z1 + z2 = 4 - i
Bai 8. Giai cac he phng trnh sau:
x + 2 y = 1 - 2i
a)
b)
x + y = 3 - i
z - 2i = z
z - i = z - 1
1 1 1 1
+ = - i
d) x y 2 2
x 2 + y 2 = 1 - 2i
x + y = 5 - i
2
2
x + y = 8 - 8i
x 2 + y 2 = -6
e) 1 1 2
x + y = 5
x + y = 5 - i
g) 2
2
x + y = 1 + 2i
x + y = 1
h) 3
3
x + y = -2 - 3i
z 2 + z 2 + 4 z z = 0
1
2
1 2
z
z
2
i
+
=
1 2
i)
x + y = 4
c)
xy = 7 + 4i
x + y = 3 + 2i
f) 1 1 17 1
+ =
+ i
x y 26 26
b) z - z + 1 - i = 2
c) z - z + 2i = 2 z - i
d) 2i.z - 1 = 2 z + 3
e) 2i - 2 z = 2 z - 1
f) z + 3 = 1
g) z + i = z - 2 - 3i
h)
k) 2 + z = i - z
l) z + 1 < 1
z - 3i
=1
z+i
i) z - 1 + i = 2
m) 1 < z - i < 2
Bai 2. Xac nh tap hp cac iem M trong mat phang phc bieu dien cac so z thoa man
b) z - 2 + i la so thuan ao
c) z. z = 9
a) - 2 + 2 3.i
b) 4 4i
p
p
p
p
d) cos - i. sin
e) - sin - i. cos
4
4
8
8
Bai 2. Thc hien cac phep tnh sau:
a) 3 ( cos 20o + i sin 20o )( cos 25o + i sin 25o )
c) 3 ( cos120o + i sin120o )( cos 45o + i sin 45o )
c) 1 - 3.i
f) (1 - i. 3 )(1 + i)
p
p
p
p
b) 5 cos + i.sin .3 cos + i.sin
6
6
4
4
p
p
p
p
Trang 106
Tran S Tung
So phc
e)
g)
2 (cos 45 0 + i. sin 45 0 )
3 (cos15 0 + i. sin 15 0 )
f)
2p
2p
2p
2p
+ i sin
2 cos
+ i. sin
)
3
3
3
3
i)
k)
p
p
p
p
2(cos + i. sin )
2 cos + i sin
2
2
2
2
e)
1- i 3
1+ i
i) 1 + i 3
f)
1
2 + 2i
k)
3-i
g) sin j + i. cos j
h)
l) 3 + 0i
m) tan
2 +i 2
p
p
b) 2 cos + i sin
6
6
3+i
e)
(1 + i )(1 - 2i )
h) ( -1 + i 3 )
1
3p
3p
k)
+ i sin
cos
4
4
2
1+ i
l)
1- i
60
100
5p
+i
8
c) 3 ( cos120o + i sin120o )
f)
1
i
1+ i 3
i) (2 - 2i )7 .
1- i
p
p
cos + i sin m)
4
4
40
17
3 - i)
Bai 5. Tnh:
a) ( cos12o + i sin12o )
d) 2 ( cos30 0 + i sin 30 0 )
21
16
5 + 3i 3
g)
1
2
i
3
p
p
k) (cos - i sin )i 5 .(1 + 3i )7
3
3
b) (1 + i )
c) ( 3 - i ) 6
e) (cos15o + i sin15o )5
f) (1 + i )2008 + (1 - i )2008
12
1
3
h) + i
i)
2
2
1
1
l) z2008 +
, biet z + = 1
2008
z
z
i + 1
2008
Trang 107
So phc
Tran S Tung
-1 + i 3 1 - i 7
b)
+
2
2
a) (2 - i )(-3 + 2i)(5 - 4i )
16
1+ i
1- i
c)
+
1- i
1+ i
d)
3 + 7i 5 - 8i
+
2 + 3i 2 - 3i
f) 1 + i + i2 + i3 + ... + i2009
h) 1 + i + i 2 + ... + i n , (n 1)
b) z1z2 + z2 z3 + z3 z1
e)
z1 z2 z3
+ +
z2 z3 z1
c) z1z2 z3
f)
z12 + z2 2
z2 2 + z32
1- i
i)
3 -i
1- i 3
f)
3 -i
k)
g)
1
2
i
2 2
l) -2 (1 + i 3 )
1+ i 3
2
2
Bai 6. Tm cac can bac ba cua cac so phc sau:
a) -i
b) 27
c) 2 + 2i
Bai 7. Tm cac can bac bon cua cac so phc sau:
a) 2 - i 12
b) 3 + i
Bai 8. Giai cac phng trnh sau:
a) z3 - 125 = 0
c) -2i
b) z 4 + 16 = 0
d) 7 - 24i
h) i, i
m)
1
1
+
1+ i 1- i
d) 18 + 6i
d) -7 + 24i
c) z3 + 64i = 0
d) z3 - 27i = 0
Tran S Tung
So phc
Bai 10. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
a) z2 + 5 = 0
b) z2 + 2 z + 2 = 0
c) z2 + 4 z + 10 = 0
d) z2 - 5z + 9 = 0
e) -2 z2 + 3z - 1 = 0
f) 3z2 - 2 z + 3 = 0
g) ( z + z )( z - z ) = 0
h) z2 + z + 2 = 0
i) z2 = z + 2
k) 2 z + 3z = 2 + 3i
l) ( z + 2i ) +2 ( z + 2i ) - 3 = 0 m) z3 = z
n) 4 z2 + 8 z = 8
o) iz2 + (1 + 2i)z + 1 = 0
Bai 11. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
2
4z + i
4z + i
a)
+6 = 0
-5
z-i
z -i
p) (1 + i )z2 + 2 + 11i = 0
b) ( z + 5i )( z - 3 ) ( z2 + z + 3) = 0
c) ( z2 + 2 z ) - 6 ( z2 + 2 z ) - 16 = 0
d) z3 - (1 + i ) z2 + ( 3 + i ) z - 3i = 0
e) ( z + i ) ( z2 - 2 z + 2 ) = 0
f) z2 - 2iz + 2i - 1 = 0
g) z2 - ( 5 - 14i ) z - 2 (12 + 5i ) = 0
h) z2 - 80 z + 4099 - 100i = 0
i) ( z + 3 - i ) - 6 ( z + 3 - i ) + 13 = 0
Bai 12. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
a) x 2 - ( 3 + 4i ) x + 5i - 1 = 0
b) x 2 + (1 + i ) x - 2 - i = 0
c) 3 x 2 + x + 2 = 0
d) x 2 + x + 1 = 0
e) x 3 - 1 = 0
Bai 13. Giai cac phng trnh sau biet chung co mot nghiem thuan ao:
a) z3 - iz2 - 2iz - 2 = 0
b) z3 + ( i - 3 ) z2 + ( 4 - 4i ) z - 4 + 4i = 0
Bai 15. Tm m e phng trnh sau: z3 + (3 + i )z2 - 3z - (m + i ) = 0 co t nhat mot nghiem thc
Bai 16. Tm tat ca cac so phc z sao cho ( z - 2)( z + i ) la so thc.
Bai 17. Giai cac phng trnh trung phng:
a) z 4 - 8 (1 - i ) z2 + 63 - 16i = 0
b) z 4 - 24 (1 - i ) z2 + 308 - 144i = 0
c) z 4 + 6(1 + i )z2 + 5 + 6i = 0
Bai 18. Cho z1 , z2 la hai nghiem cua phng trnh: z2 - 1 + i 2 z + 2 - 3i = 0 . Tnh gia tr
b) z12 z2 + z1z22
1
1
2
2
d) z1 + + z2 + e) z2 z13 + z1z23
z2 z1
z1 z2
c) z13 + z23
f)
z1 z2
+
z2 z1
Bai 19. Cho z1 , z2 la hai nghiem cua phng trnh: x 2 - x + 1 = 0 . Tnh gia tr cua cac bieu
thc sau:
a) x12000 + x22000
b) x11999 + x1999
2
c) x1n + x2n , n N
Bai 20. Tm tap hp cac iem trong mat phang phc bieu dien cac so phc thoa man he
thc sau:
Trang 109
So phc
a)
Tran S Tung
z
=3
z -i
b) z2 + z 2 = 1
1
z
c) z =
a) i 4 + i 3 + i 2 + i + 1
b) (1 - i )(2 + i)
c)
p
p
p
e) -3 cos + i sin
2
6
6
p
g) sin a + i(1 - cos a ), 0 < a <
2
Bai 23. Tm moun va mot acgumen cua cac so phc sau:
d) 1 - sin a + i cos a , 0 < a <
a)
(2
3 + 2i )
(1 - i )6
(1 + i )6
8
a)
3 + 2i )
(1 - i )6
3 - 2i )
10
(1 + i )6
b)
(2
2+i
1- i
p
2
c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )
( 2 3 + 2i )
3 - i)
p
p
p
p
e) cos - i sin
f) -2 + 2 3i
d) - sin + i cos
8
8
4
4
p
1 + cos a + i sin a
p
h)
, 0 <a <
i) 4 - 3i
g) 1 - sin a + i cos a , 0 < a <
2
1 + cos a - i sin a
2
Bai 24. Tm moun va mot acgumen cua cac so phc sau:
(2
(2
b)
( -1 + i ) 4
2p
2p
+ i sin
.
n
n
( -1 + i ) 4
10
( 3 - i ) ( 2 3 + 2i )
3 - 2i )
Bai 25. Chng minh cac bieu thc sau co gia tr thc:
7
19 + 7i 20 + 5i
b)
+
9 - i 7 + 6i
a) ( 2 + i 5 ) + ( 2 - i 5 )
6
-1 + i 3 -1 - i 3
c)
+
2
2
i+ 3 i- 3
e)
+
2 2
c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )
-1 + i 3 -1 - i 3
d)
+
2
2
nho nhat.
3
. Tm so phc z co moun
2
Bai 27. Xet cac iem A, B, C trong mat phang phc theo th t bieu dien cac so phc sau:
4i
2 + 6i
; (1 - i)(1 + 2i);
i -1
3-i
b) z3 + (1 + i )z2 + (i - 1)z - i = 0
Trang 110
Tran S Tung
So phc
a) Tnh P(-3i )
z +1
Bai 30. Giai phng trnh z = 2 , biet z = 3 + 4i la mot nghiem cua phng trnh.
z-7
a) z 4 + 2 z3 - z2 + 2 z + 1 = 0
c) z 4 - (1 + 2 ) z3 + ( 2 + 2 ) z2 - (1 + 2 ) z + 1 = 0
d) z 4 - 4 z3 + 6 z2 - 4 z - 15 = 0
e) z6 + z5 - 13z4 - 14 z3 - 13z2 + z + 1 = 0
Bai 32. Giai cac phng trnh sau:
2
z+i
b)
=8
z-i
a) ( z + 3z + 6) + 2 z( z + 3z + 6) - 3z = 0
2
z-i z -i z -i
d)
+
+
+1 = 0
z+i z+i z+i
c) ( z - z + 1) - 6 z ( z - z + 1) + 5z = 0
2z - i
1.
2 + iz
Bai 34. Cho cac so phc z1 , z2 , z3 . Chng minh:
Bai 33. Chng minh rang: neu z 1 th
a) z1 + z2 + z2 + z3 + z3 + z1 = z1 + z2 + z3 + z1 + z2 + z3
2
( )(1 + z )
= (1 - z )(1 - z )
b) 1 + z1 z2 + z1 - z2 = 1 + z1
2
c) 1 - z1z2 - z1 - z2
d) Neu z1 = z1 = c th z1 + z2 + z1 - z2 = 4c2 .
Chan thanh cam n cac ban ong nghiep va cac em hoc sinh a oc tap tai lieu nay.
transitung_tv@yahoo.com
Trang 111