T.C.

HACETTEPE NVERSTES SALIK BLMLER ENSTTS

ANJOPLASTDE KULLANILMAK ZERE BYOPARALANIR STENT FORMLASYONLARININ GELTRLMES VE N VTRO DEERLENDRLMELERNE LKN ALIMALAR

Ecz. Can SARISZEN

Farmastik Teknoloji Program YKSEK LSANS TEZ

ANKARA 2006

T.C. HACETTEPE NVERSTES SALIK BLMLER ENSTTS

ANJOPLASTDE KULLANILMAK ZERE BYOPARALANIR STENT FORMLASYONLARININ GELTRLMES VE N VTRO DEERLENDRLMELERNE LKN ALIMALAR

Ecz. Can SARISZEN

Farmastik Teknoloji Program YKSEK LSANS TEZ

TEZ DANIMANI Prof. Dr. Sema ALI TEZ YARDIMCI DANIMANI Yrd. Do. Dr. Betl ARICA YEGN

ANKARA 2006

iv

TEEKKR Tez almalarm sresince bilimsel bilgi ve tecrbelerini benimle paylaan, her zaman yanmda olan ve karlatm her trl sorunu zmem iin beni tm zverisi ile destekleyen deerli hocam Sayn Prof. Dr. Sema ALIa, tezim sresince bilimsel katklarn ve kiisel desteini benden esirgemeyen, her konuda her zaman yardmn grdm deerli hocam Sayn Yrd. Do. Dr. Betl ARICAya teekkrlerimi sunarm. Bilimsel almalarm gerekletirebilmem iin her trl olana salayan, her konuda yardmlarn benden esirgemeyen ve varln hep hissettiren deerli hocam Sayn Prof. Dr. A. Atilla HINCALa teekkr ederim. Tez almalarmda, etkin maddenin fizikokimyasal ve kimyasal almalar konusunda bana her zaman yardmc olan deerli hocam Sayn Prof. Dr. nsal ALIa, formlasyonlara ilikin partikl bykl tayininde yardmc olan deerli hocam Sayn Do.Dr. Zelihagl DEMe ve aratrma grevlisi arkadam Ara. Gr. Fatmanur TUCU DEMRZe, Diferansiyel Taramal Kalorimetri analizlerinde bilgi ve becerilerini paylatm hocam Sayn Prof. Dr. Feride SEVERCANa, istatistiksel deerlendirmeler srasnda deerli yardmlarn grdm hocam Sayn Do. Dr. Mehmet ORMANa teekkrlerimi sunarm. Tez almalarm sresince yakn ilgi ve yardmlarn grdm Ecz. (B.U.) Hakan EROLU, Ecz. (B.U.) rem YENCE, Ecz. (B.U.) Mustafa Sinan KAYNAK, Ecz. (B.U.) Sibel AMDANCIOLU, Ecz. (B.U.) Pelin YARGAN, Ecz. (B.U.) Yasemin IRPANLI, Ecz. (B.U.) Burcu SAYIN bata olmak zere Eczaclk Teknolojisi Blmndeki tm aratrma grevlisi arkadalarma, deerli hocalarma ve idari personelimize teekkrlerimi sunarm. Tm hayatm boyunca sevgi ve anlaylaryla hep yanmda olan, tez almalarm srasnda maddi ve manevi btn destekleri ile beni yreklendiren anneme, babama, kardeime ve hayatm sevgisi ile dolduran zlem BOZKURTa tm kalbimle teekkr ederim. Bu tez Hacettepe niversitesi Bilimsel Aratrmalar Birimi tarafndan desteklenmitir (Proje No: 0302301007).

ZET Sarszen, C. Anjioplastide Kullanlmak zere Biyoparalanr Stent Formlasyonlarnn Gelitirilmesi ve n Vitro Deerlendirilmelerine likin almalar, Hacettepe niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Farmastik Teknoloji Program Bilim Uzmanl Tezi, Ankara, 2006. Stentler kardiyolojide daralan koroner damarlarn almas iin yaygn olarak kullanlan medikal cihazlardr. Metalik yaplar sayesinde damarn iinde bir destek yaps oluturular ve olas bir tekrar daralmann (restenoz) nne geerler. Ancak mekanik engellemeye ramen hastalarda restenoz grlme skl % 10-30 civarndadr. Stentlerin restenoza yol aan hcresel olaylar zerinde etkilerinin olamamasndan kaynaklanan bu klinik tabloya stent-ii restenoz ad verilmektedir. Stent-ii restenozun giderilmesi iin son yllarda ila salan stentler gelitirilmitir. Etkin maddenin kontroll ve uzun sreli salmyla restenozun nlenmesi planlanmtr. Stent-ii restenozu engelleyerek grevini yerine getiren stentler uzun yllar hastann vcudunda yabanc bir materyal olarak kalmakta ve uzun vadede klinik olarak yol aabilecekleri sonular bilinmemektedir. Bu durum gznne alnarak, PLGA (75:25) ve (50:50) polimerleri kullanlarak ila salan biyoparalanr stentler hazrlanmtr. Ayrca metalik stentler zerine kaplama yaplarak ila salan stent formlasyonlar da gelitirilmitir. Her iki yapdan ila salmnn uzatlmas amacyla 22 faktriyel tasarm kullanlarak kitosan mikrokrelerinin formlasyonlar hazrlanmtr. Prednizolon asetat model ila olarak seilmi ve mikrokreler iine yklenmi, ayrca PLGA polimerlerinin ierisinde etkin madde olarak prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl mikrokreler disperse edilmitir. Hazrlanan prednizolon asetat ykl kitosan mikrokrelerinin in vitro karakterizasyon almalar yaplm, biyoparalanr stentlerin ve polimer kapl metalik stentlerin yzey zellikleri ile in vitro salm zellikleri incelenmitir. Yaplan almalar sonucunda etkin madde ieren biyoparalanr stentlerden salmn mikrokrelere gre daha yava olduu gzlenmitir. En uzun salm mikrokre ieren biyoparalanr stentlerden elde edilmitir. Stentler mekanik direnlerini salm sresince korumulardr. Polimer kapl stentlerden ise bir ay boyunca ila salm takip edilmitir. Organizma ile uyumlu biyoparalanr zellikte olan, restenozun nlenmesi iin kullanlmas ngrlen stent ekilleri zerinde formlasyon ve karakterizasyon almalar yaplmtr. Sonu olarak, anjioplastide kullanlmaya aday olabilecek etkin madde/etkin madde ykl mikrokre ieren biyoparalanr stentler ve biyoparalanr polimerle kapl stentlerin formle edilebildii gzlenmitir.

Anahtar Kelimeler: Kardiyovaskler stent, kitosan mikrokre, prednizolon asetat, anjioplasti, restenoz. Destekleyen Kurum: H..B.A.B. Kapsaml Aratrma Projesi (Proje No: 0302301007)

vi

ABSTRACT Sarszen C., Development and in-vitro studies for the evaluation of the biodegradable stent formulations intended for use in angioplasty, Hacettepe University Institute of Health, Master of Science Thesis in Pharmaceutical Technology, Ankara 2006. Stents are the medical devices which are widely used for the enlargement of the veins. Due to their metallic structure, they provide support for the veins, and prevent a possible re-stenosis. The reoccurrence percentage of restenosis varies between 10-30% even though this mechanical support is provided. Cardiovascular stents do not provide any effect on the cellular mechanisms of restenosis which is called in-stent restenosis. Recently, in order to prevent in-stent restenosis, stents containing some specific drugs were evaluated. The prolonged and sustained release of the drugs was planned for the inhibition of restenosis. Even though these stents will remain in the human body for many years there is no clinical data supporting their fate in the human body during this time. With respect to this situation, the biodegradable drug containing PLGA (75:25) and (50:50) stents are formulated. Also, drug releasing formulations were prepared by coating the surface of the metallic stents. In order to prolong the release of the active ingredient from both of these structures, chitosan microsphere formulations were prepared by 22 factorial design. As the model drug, prednisolone acetate was incorporated into the microspheres, both these microspheres and the active ingredient itself was dispersed in the PLGA polymer solution. The in vitro characteristics of the chitosan microspheres containing prednisolone acetate were evaluated and the surface characteristics and in vitro release profiles of the PLGA stent formulations and coated metallic stent formulations were investigated. The data obtained showed, the release profiles of the biodegradable stent formulations were slower with respect to the microsphere formulations. The longest release profile was obtained with the formulation of stents containing prednisolone acetate chitosan microspheres. In this study, the in vitro characterizations for these formulations were fully evaluated. As a result, the suitable stent formulations containing prednisolone acetate/prednisolone acetate microspheres were seemed to be formulated which might be a candidate for using in angioplasty. These stent formulations are intended for preventing the restenosis. Key Words: Cardiovascular stent, chitosan microsphere, prednisolone acetate, angioplasty, restenosis Supporting Institute: H.U.S.R.U (Hacettepe University Scientific Research Unit) Research Project (No: 0302301007)

vii

NDEKLER Sayfa ONAY SAYFASI TEEKKR ZET ABSTRACT NDEKLER SMGELER VE KISALTMALAR DZN EKLLER DZN TABLOLAR DZN 1. 2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. 2.1.5. 2.1.5.1. 2.1.6. 2.2. 2.3. 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.4. 2.4.1 2.4.2. GR ve AMA GENEL BLGLER Medikal Cihazlar Medikal Cihaz Tanm Medikal Cihazlarn Salk Alanndaki nemi ve Kullanllar Medikal Cihazlar ve Tbbi rnler (Medicinal Product) Arasndaki Farklar la Tayc Sistem Olarak Kullanlan Medikal Cihazlar Medikal Cihaz Direktifi ve Medikal Cihazlarn Snflandrlmalar Snflandrma Kurallar Kardiyovaskler Sistemde Kullanlan Medikal Cihazlar Terminoloji Koroner Arter Hastal Tanm ve Epidemiyolojisi Koroner Arter Hastalnn Tedavisinde Kullanlan Yntemler Anjioplasti Tanm ve Aklamalar Restenoz, Tanm ve Oluum Mekanizmalar Stentler Stent Tanm Stentlerin Uygulanmalar 10 12 13 14 14 14 15 17 18 18 18 8 9 iii iv v vi vii xv xvi xxii 1 4 5 5 6 7

viii

2.4.3. 2.5. 2.5.1. 2.5.1.1. 2.5.1.2 2.5.1.3. 2.5.2. 2.5.3. 2.6. 2.6.1. 2.6.2 2.6.3. 2.7. 2.7.1. 2.7.2. 2.7.3. 2.7.4. 2.7.4.1. 2.8. 2.8.1. 2.8.2. 2.8.3. 2.8.4. 2.9. 2.9.1.

Stentlerin stnlkleri ve Sakncalar la Salan Stentler (DES-Drug Eluting Stents) la Salan Stentlerin Geliimi ve Kullanm la Polimer Matriksi Stent la Salan Stentlerden la Salm la Salan Stentlerin stnlk ve Sakncalar Biyoparalanr Stentler Poli laktid (PLA), Poli glikolid (PGA) ve Poli laktid-ko-glikolid (PLGA) Biyoparalanr Stentlerin Geliimi ve Kullanmlar Biyoparalanr Stentlerin stnlk ve Sakncalar Mikrokreler Mikrokrelerin zellikleri Mikrokre Hazrlamada Kullanlan Polimerler Kitosan ve Kitosan Kullanlarak Hazrlanan Mikrokreler Kitosan Polimeri ile Mikrokre Hazrlama Yntemleri Pskrterek Kurutma Yntemi statistiksel Yntemler Faktriyel Tasarm Tanm Kullanm Amac 22 Faktriyel Tasarm Faktriyel Tasarmda Kullanlan Grafikler Prednizolon asetat Fizikokimyasal zellikleri

20 23 23 24 25 26 26 27 27 28 28 29 32 32 33 33 33 34 37 37 38 38 39 40 40

ix

2.9.2. 2.9.3. 2.9.4. 2.9.5. 3. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.2. 3.2.1. 3.2.1.1. 3.2.1.2. 3.2.1.3. 3.2.1.4. 3.2.2. 3.2.2.1. 3.2.2.2.

Miktar Tayini Yntemleri Farmakolojik zellikleri Stabilitesi Piyasa Preparatlar GERE VE YNTEM Aralar ve Gereler Kullanlan Kimyasal Maddeler Kullanlan Aletler Yntemler ve Deneyler Prednizolon Asetatn Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar UV Spektrumu FT-IR Spektrumu Erime Derecesi Tayini Diferansiyel Taramal Kalorimetri (DSC) Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini Kalibrasyon Dorularnn Oluturulmas Analitik Yntem Validasyonu

41 41 42 42 43 43 43 44 45 45 45 45 45 46 46 46 47 47 47 48 48 49 49 50 Kalorimetre Termogramlarnn 50 51 51 52

3.2.2.2.1. zgnlk 3.2.2.2.2. Dorusallk 3.2.2.2.3. Doruluk 3.2.2.2.4. Kesinlik 3.2.2.2.5. Stabilite 3.2.3. 3.2.3.1. 3.2.3.2. 3.2.4. 3.2.4.1. 3.2.4.2. Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar Viskozite almalar Diferansiyel ncelenmesi Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas n Formlasyon almalar Kitosan Mikrokrelerinin Hazrlanmasnda Kullanlan Faktriyel Taramal

Tasarm 3.2.4.3. 3.2.5. 3.2.5.1. 3.2.5.2. 3.2.5.3. 3.2.5.4. 3.2.5.5. 3.2.5.6. Pskrterek Kurutma Yntemi ile Mikrokrelerin Hazrlanmas Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Morfolojik zellikler Partikl Bykl Tayini Mikrokrelerin retim Verimi Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin Aratrlmas n Vitro Salm Deneyleri 57 58 58 59 59 59 60 61 62 65 65 65 66 66 67 67 68 53 56 56 56 56 57

3.2.5.6.1. Salm Ortam ve Deneyin Yapl 3.2.5.6.2. n Vitro Salm Deneylerinin Validasyonu 3.2.6. 3.2.6.1. 3.2.6.2. 3.2.6.3. 3.2.6.4. 3.2.7. 3.2.7.1 3.2.7.2. 3.2.7.3. 3.2.7.4. 3.2.8. 3.2.8.1. 3.2.8.2. Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas n Formlasyon almalar Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmesi Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn Hazrlanmas Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas Stentlerin Etkin Madde ve Mikrokre eren Polimer zeltileriyle Kaplanmas

xi

3.2.9. 3.2.9.1. 3.2.9.2. 3.2.9.3. 4. 4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.2.2.1. 4.2.2.2. 4.2.2.3. 4.2.2.4. 4.2.2.5. 4.3. 4.3.1. 4.3.2. 4.4.

la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Kapl Stentlerin Alma Kontrol Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar BULGULAR Prednizolon Asetatn Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalara likin Bulgular UV Spektrumu FT-IR Spektrumu Erime Derecesi Tayini DSC Termogram Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini Kalibrasyon Dorularnn Oluturulmas Analitik Yntem Validasyonu zgnlk Dorusallk Doruluk Kesinlik Stabilite Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar Viskozite almalar DSC Termogramlarnn ncelenmesi Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas

69 69 70 70 71 71 71 71 73 73 74 74 75 75 75 75 76 77 78 78 80 82

xii

4.4.1. 4.4.2. 4.4.3. 4.5. 4.5.1. 4.5.2. 4.5.3. 4.5.4. 4.5.5. 4.5.6. 4.5.6.1. 4.5.6.2. 4.6. 4.6.1. 4.6.2. 4.6.3. 4.6.4. 4.7. 4.7.1. 4.7.2. 4.7.3. 4.7.4. 4.8. 4.8.1.

n Formlasyon almalar Kitosan Mikrokrelerinin Hazrlanmasnda Kullanlan Faktriyel Tasarm Pskrterek Kurutma Yntemi ile Mikrokrelerin Hazrlanmas Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Morfolojik zellikler Partikl Bykl Tayini Mikrokrelerin retim Verimi Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin Aratrlmas n Vitro Salm Deneyleri Salm Ortam ve Deneyin Yapl n Vitro Salm Deneylerinin Validasyonu Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas n Formlasyon almalar Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlacak Olan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmesi Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn

82 83 89 89 89 93 94 95 95 97 97 101 101 101 102 103 103 104 104 105 105 115 118 118

Hazrlanmas Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas

xiii

4.8.2. 4.9. 4.9.1. 4.9.2. 4.9.3. 5. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.4.1. 5.4.2. 5.4.3. 5.5. 5.5.1. 5.5.2. 5.5.3. 5.5.4. 5.5.5. 5.5.6. 5.6. 5.6.1. 5.6.2. 5.6.3.

Stentlerin

Etkin

Madde

Ve

Mikrokre

eren

Polimer

119 120 120 120 125 128 128 129 129 131 131 133 135 137 137 138 140 141 142 143 146 146 151 151

zeltileriyle Kaplanmas la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Kapl Stentlerin Alma Kontrol Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar TARTIMA Etkin Maddenin Fizikokimyasal zellikleri ile lgili almalar Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini ve Analitik Yntem Validasyonu Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas n Formlasyon almalar Faktriyel Tasarm Pskrterek Kurutma Yntemi ile Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Morfolojik zellikler Partikl Bykl Tayini Mikrokrelerin retim Verimi Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi DSC ile Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin Aratrlmas n Vitro Salm Deneyleri Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas n Formlasyon almalar Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas

xiv

5.6.4. 5.7. 5.7.1. 5.7.2. 5.7.3. 5.7.4. 5.8. 5.8.1. 5.8.2. 5.8.2.1. 5.8.2.2. 5.8.2.3.

Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmes Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn

152 153 153 154 155 157 159 159 160 160 161 162 165 167 186

Hazrlanmas Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Kapl Stentlerin Alma Kontrol Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar SONULAR KAYNAKLAR ZGEM EKLER EK 1 EK 2

xv

SMGELER VE KISALTMALAR DZN DES DSC FDA FT-IR HPLC KAH M.A PBS PGA PLA PLGA PLLA SEM SS USP UV VK X Drug eluting stents (la salan stentler) Diferansiyel taramal kalorimetri Amerikan la ve Gda Dairesi Fourier-Transform Infra Red Yksek basnl sv kromatografisi Koroner arter hastal Molekl arl Phosphate buffered saline Poli glikolid Poli laktid Poli(laktid-ko-glikolid) Poli L-laktid Taramal elektron mikroskobu Standart sapma United States Pharmacopeia Ultraviyole Varyasyon katsays Ortalama

xvi

EKLLER Sayfa 2.1. 2.2. Anjioplasti uygulamas Anjioplasti balonu zerine sabitlenmi bir stentin; (A) uygulama ncesi ekli (B) balonun iirilmesi ile ak ekli 2.3. 2.4. 2.5. Stent uygulamalar Stent Yaplar. A: Helikal Yap, B: Mikrofilament Yap almalarmzda kullanlan pskrterek kurutucunun (Bchi 190 Mini Spray Dryer) ematik gsterimi (A: Hava ak hz kontrol dmesi, B: Pompa hz ayarlama dmesi, C: Aspiratr seviyesi ayarlama dmesi, D: Scaklk ayar dmesi, E: Giri scakl gstergesi, F: k scakl gstergesi) 2.6. 2.7. 22 faktriyel tasarm kombinasyon noktalar Cevap yzey grafikleri ve izdm haritalar Etkileimin olmad durumda A: cevap yzey grafii, B: izdm haritas Etkileimin olduu durumda C: cevap yzey grafii, D: izdm haritas 2.8. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 4.1. Prednizolon asetatn kimyasal yaps 22 22 faktriyel faktriyel tasarm tasarm kullanlarak kullanlarak hazrlanan hazrlanan mikrokre mikrokre formlasyonlarnn ieriklerinin ematik gsterimi 55 62 64 69 71 formlasyonlarnn retim emas Biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnn ematik gsterimi Etkin madde ve mikrokre ieren biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnn ematik gsterimi Stentlerin polimer zeltisi ile (PLGA 75:25 veya PLGA 50:50) kaplanmas srasnda takip edilen ilemlerin ekilsel gsterimi Prednizolon asetata ilikin UV spektrumu 41 55 38 40 35 19 30 16 18

xvii

4.2. 4.3. 4.4.

Prednizolon asetata ilikin IR spektrumu A: ekilen spektrum, B: Referans (171) Prednizolon asetatn DSC termogram Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki kalibrasyon dorusu ve denklemi

72 73 74

4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.10. 4.11. 4.12. 4.13. 4.14. 4.15.

Dk Orta

molekl molekl

arlkl arlkl

kitosan kitosan

polimerinin polimerinin

farkl farkl

79 79 81 81 86 86 87 87 88 88 90

konsantrasyonlardaki zeltilerinin reogramlar (n=3) konsantrasyonlardaki zeltilerinin reogramlar (n=3) Orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerlerine ilikin DSC termogramlar PLGA (50:50) ve PLGA (75:25) polimerlerine ilikin DSC termogramlar Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken ortalama partikl byklne ilikin yzey-cevap grafii Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken yklenen prednizolon asetat miktarna ilikin yzey-cevap grafii Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken t%50ye ilikin yzey- cevap grafii Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken ortalama partikl byklne ilikin yzey-cevap grafii Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken Yklenen prednizolon asetat miktarna ilikin yzey-cevap grafii Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken t%50ye ilikin yzey-cevap grafii Dk molekl arlkl kitosan ile hazrlanan etkin madde iermeyen mikrokre formlasyonlarna ilikin SEM fotoraflar A: % 0,5 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CL0,5 formlasyonu) B: % 1 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CL1 formlasyonu)

xviii

4.16.

Orta molekl arlkl kitosan ile hazrlanan etkin madde iermeyen fotoraflar A: % 0,5 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CM0,5 formlasyonu) B: % 1 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CM1 formlasyonu) mikrokre formlasyonlarna ilikin SEM

90

4.17.

Dk molekl arlkl kitosan polimeri kullanlarak hazrlanan mikrokrelerin SEM fotoraflar (A) ve (B) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA10) (C) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA20) (D) ve (E) % 1 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL1PA10) (F) ve (G) % 1 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA20)

91

4.18.

Orta molekl arlkl kitosan polimeri kullanlarak hazrlanan mikrokrelerin SEM fotoraflar (A) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA10) (B) ve (C) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA20) (D) ve (E) % 1 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM1PA10) (F) ve (G) % 1 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA20)

92

4.19.

Mikrokre grafikleri

formlasyonlarnn

partikl

bykl

dalm

94

(A) CM1 ve (B) CM1PA20 4.20. Dk molekl arlkl % 1 (a/h) kitosan kullanlarak hazrlanan % 20 etkin madde ieren (CL1PA20 formlasyonu) ve iermeyen mikrokre (CL1) formlasyonlarnn DSC termogramlar 96

xix

4.21.

Orta molekl arlkl % 1 (a/h) kitosan kullanlarak hazrlanan % 20 etkin madde ieren (CM1PA20 formlasyonu) ve iermeyen mikrokre (CM1) formlasyonlarnn DSC termogramlar

96

4.22. 4.23. 4.24. 4.25.

Orta molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetat salm (n=6) Dk molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetat salm (n=6) Hazrlanan polimer filmlerinin su absorplama profilleri (n=6) Oda scaklnda kurutularak elde edilen filmler. A ve B: PLGA (75:25), C ve D: PLGA (50:50) polimer filmi
(Dijital kamera ile grntlenmitir)

100 100 104 106

4.26.

Buzdolabnda bekletmeyi takiben etvde kurutulan polimer filmlerinin grntleri. A ve B: PLGA (75:25) filmleri, C ve D: PLGA (50:50) filmleri
(Dijital kamera ile grntlenmitir)

107

4.27.

PLGA (75:25) polimeri ile hazrlanan biyoparalanr stentlerin grntleri.

A ve B: Etkin madde iermeyen stentler. C, D ve E: Etkin madde (Prednizolon asetat) ieren stentler F, G ve H: Etkin madde ykl kitosan mikrokre ieren stentler

108

4.28.

PLGA (50:50) polimeri ile hazrlanan biyoparalanr stentlerin grntleri.

A ve B: Etkin madde iermeyen stentler. C, D ve E: Etkin madde (Prednizolon asetat) ieren stentler F, G ve H: Etkin madde ykl kitosan mikrokre ieren stentler

109

4.29.

Biyoparalanr polimerlerle retilen stentlerin yzey fotoraflar A-B: PLGA (75:25) kullanlarak retilen stentler C-D: PLGA (50:50) kullanlarak retilen stentler

110

4.30. 4.31.

Prednizolon asetat ieren PLGA (75:25) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (75:25) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

111 112

xx

4.32.

Prednizolon asetat ieren PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

113

4.33.

Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

114

4.34. 4.35.

Prednizolon asetat ykl biyoparalanr stent formlasyonlarndan salm profilleri (n=6, XSS) n vitro salm ortamnda 10 gn sonunda prednizolon asetat ieren stentler A: PLGA (75:25) (S1) stenti, B: PLGA (50:50) (S3) stenti

115 116

4.36.

n vitro salm ortamnda 40 gn sonunda prednizolon asetat ieren stentler A: PLGA (75:25) (S1) stenti, B: PLGA (50:50) (S3) stenti

117

4.37.

n vitro salm ortamnda 40 gn sonunda prednizolon asetat ykl mikrokre ieren stentler A: PLGA (75:25) stentleri (S2), B: PLGA (50:50) stentleri

117

4.38. 4.39.

Kaplama yaplmam durumda ve kapal haldeki metalik stentin SEM fotoraf Kaplama yaplan stent fotoraflar. A: PLGA (75:25), B: PLGA (75:25) iinde etkin madde, C:PLGA (75:25) iinde mikrokre D: PLGA (50:50), E: PLGA (50:50) iinde etkin madde, F: PLGA (50:50) iinde mikrokre

121 122

4.40. 4.41. 4.42.

Prednizolon asetat ieren ve PLGA (75:25) zeltisi ile kaplanm metalik stentin farkl bytme oranlarndaki SEM fotoraflar Prednizolon asetat ieren ve PLGA (50:50) zeltisi ile kaplanm metalik stentin farkl bytme oranlarndaki SEM fotoraflar Metalik stentler zerine mikrokre ieren PLGA (75:25) polimeri kullanarak yaplan kaplamann SEM fotoraflar Metalik stentler zerine mikrokre ieren PLGA (50:50) polimeri kullanarak yaplan kaplamann SEM fotoraflar

123 124 124

4.43.

125

xxi

4.44.

PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimeri ile kaplama yaplan metalik stentlerden prednizolon asetat salm (n=6, XSS)

126

xxii

TABLOLAR Sayfa 2.1 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. Medikal cihazlarn risk seviyelerine gre snflandrlmalar Ticari olarak kullanmda olan stentler Literatrde yer alan ila salan stent almalar Literatrde yer alan pskrterek kurutma yntemi kullanlarak hazrlanan kitosan mikrokrelerine ilikin almalar 22 faktriyel tasarmda yaplan denemeler Kullanlan polimerlerin DSC analizleri artlar Kullanlan 2 faktriyel tasarmda etkenler ve dzeyleri 22 faktriyel tasarm uygulanarak hazrlanan kitosan mikrokre formlasyonlarnn kodlar ve bileenleri Prednizolon bileenleri 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. Doruluk analiz sonular (n=6) Prednizolon asetat iin analitik yntemin tekrar edilebilirlik sonular Prednizolon asetat iin analitik yntemin tekrar elde edilebilirlik sonular Prednizolon asetatn in vitro salm ortamnda ve koullarnda stabilite sonular (n=6) Kitosan zeltilerinin 25 2 C ve 76,8 sn-1 kayma hzndaki viskozite bulgular Orta molekl arlna sahip kitosan polimeri ile hazrlanan formlasyonlara ilikin regresyon analizi deerleri Dk molekl arlna sahip kitosan polimeri ile hazrlanan formlasyonlara ilikin regresyon analizi deerleri Prednizolon asetat ieren ve iermeyen mikrokre 93 formlasyonlarna ilikin partikl bykl lm sonular 84 84 deerleri (n=3) 83 Kitosan mikrokrelerinin formlasyon ncesi almalarna ilikin 80 78 77 76 76 asetat ve Prednizolon asetat ykl kitosan 64 mikrokreleri ieren biyoparalanr stent formlasyonlar ve
2

10 20 25 37 39 51 52 53

xxiii

4.10. 4.11. 4.12. 4.13. 4.14. 4.15.

Prednizolon

asetat

ieren

ve

iermeyen

mikrokre

94 95 99 101 105 118

formlasyonlarna ilikin retim verimi sonular Prednizolon asetat ieren mikrokre formlasyonlarna ilikin ykleme etkinlii sonular Mikrokre Kitosan formlasyonlarna mikrokre ilikin salm in kinetiklerinin vitro salm deerlendirilmesi formlasyonlarndan deneylerinin validasyonuna ilikin bulgular Polimer filmlerinin ve hazrlanan stentlerin kalnlklar (n=12) Biyoparalanr stent formlasyonlarndan in vitro salm deneylerinin validasyonuna ilikin bulgular

1.

GR ve AMA Koroner arter hastalklar, dnyada ve Trkiye'de lm nedenleri arasnda ilk

srada yer almaktadr. Bu tr hastalklarda damarlarda oluan daralmalar ve tkanmalar (stenoz) amak iin ila tedavisi, bypass ameliyatlar, koroner anjioplasti teknikleri olan balon anjioplasti ve stent kullanm klinik olarak uygulanan yaklamlar arasndadr. Sistemik ila uygulamalar genellikle tedavinin ihtiya duyulduu blgeye lokal olarak yeterli konsantrasyonda ila ulatramamaktadr. Bypass ameliyatlar genel anestezi altnda uzun sreli cerrahi giriim gerektirmesi, acil durumlarda hemen uygulanamamas gibi sebeplerle ncelikli olarak tercih edilen bir teknik deildir. nemli bir tedavi seenei olan koroner anjioplasti teknikleri ise kolay, hzl uygulanabilir olmas ve dk maliyet gstermeleri gibi sebeplerle yaygnlk kazanm ve klinikte kabul grmtr. Balon anjioplasti teknii, bir anjioplasti balonunun iirilerek damarn iinde tkanmaya neden olan plak tabakasnn damarn eperine doru ittirilmesi ve tkankln giderilerek normal kan aknn salanmas esasna dayanr. Bu tekniin en nemli sakncas, hastalarn % 30-60'nda restenoz ad verilen klinik tablonun ortaya kmasdr. Restenoz, alan damarlarda meydana gelen tekrar tkanma durumudur. Stentler, damarlarda stenoz oluumu sonucunda meydana gelen daralmalarn almas amacyla kullanlan, silindirik tp eklinde medikal cihazlardr. Stentlerin metalik a yaps, damarn aldktan sonra tekrar tkanmasna kar mekanik bir engel oluturur. Mekanik engellemeye ramen hastalarda restenoz grlme skl % 10-30 civarndadr. Stentlerin restenoza yol aan hcresel olaylar zerinde etkilerinin olamamasndan kaynaklanan bu klinik tabloya stent-ii restenoz ad verilmektedir. Stent-ii restenozun giderilmesi iin son yllarda ila salan stentler gelitirilmitir. Bu sistemler, stentlerin uygulanmasndan sonra damarlarn yaralanmaya kar verdikleri yantta rol oynayan hcresel mekanizmalar engelleyen deiik zellikte ilalar ierirler. Stentin yaps tekrar tkanmaya kar mekanik bir

destek grevi grrken, farmakolojik olarak aktif bileen de kontroll olarak salnarak hcresel olaylar engellemektedir. Stent-ii restenozu engelleyerek grevini yerine getiren stentler uzun yllar hastann vcudunda yabanc bir materyal olarak kalmakta ve uzun vadede klinik olarak yol aabilecekleri sonular bilinmemektedir. Bu durum gznne alnarak son zamanlarda ila salan biyoparalanr stentler zerinde AR-GE almalar younluk kazanmtr. zerinde aratrmalarn srdrld bu sistemler metalik bir stentin btn ilevlerini yerine getiren biyoparalanr polimerler kullanlarak hazrlandklar iin vcut iinde paralanmaktadrlar. Biyoparalanr ila salan stentlerin formlasyon almalarnda kullanlmak zere biyoparalanr, biyouyumlu ve Amerikan Gda ve la Dairesi (FDA) onayl bir polimer olan poli(laktid-ko-glikolid) (PLGA) 75:25 ve PLGA 50:50 polimerleri tez almamzda gelitirlecek formlasyonlarda kullanlmak zere seilmitir. Restenoz tedavisinde kullanlacak etkin maddeden beklenen zellikleri sralayacak olursak, restenozda rol oynayan hcresel mekanizmalar bir ya da birden fazla yolaktan etkileyerek inhibe etmesi, hcrelere geiinin yksek oranda olmas, dk konsantrasyonlarda etkinlik gstermesi ve sistemik yan etkiye yol amamasdr. Genellikle, kortikosteroid yapl ilalar, antiinflamatuvar etkileri nedeniyle restenozun engellenmesinde kullanlmaktadr. Tez almamzda, bu amala antiinflamatuvar etkili bir ila olan prednizolon asetat, restenoz oluum mekanizmasndaki basamaklardan biri olan intimal hiperplazinin proliferatif olarak nlenmesi amacyla model ila olarak seilmi ve almaya alnmtr. Bu almann amac; yukarda yaplan aklamalar ve bu alandaki tekniin gncel durumu hakknda verilen bilgiler dorultusunda antiinflamatuvar etkili prednizolon asetat ieren, doal bir biyopolimer olan kitosan mikrokrelerinin 22 faktriyel tasarm kullanlarak formlasyonlarn gelitirmek, gelitirilen bu formlasyonlar zerinde morfolojik zellikler, partikl bykl, hazrlama verimi, ykleme oran, salm gibi in vitro karakterizasyon almalar yapmak; PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerlerine sadece prednizolon asetat ve prednizolon

asetat ykl kitosan mikrokrelerini kartrarak bu karmlar stent kaplama matriksi olarak kullanmak, yaplan kaplamann yzey zelliklerini, mekanik dayanklln, bu kaplama matrikslerinden prednizolon asetatn in vitro salmn incelemek ayrca PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerlerine prednizolon asetat ve prednizolon asetat ieren kitosan mikrokreleri kartrarak biyoparalanr stent formlasyonlar gelitirmek, bu biyoparalanr stentlerin fiziksel ve mekanik zelliklerini, su absorplama ve ime zelliklerini, yzey zelliklerini, in vitro ortamda prednizolon asetatn salm zelliklerini incelemek ve deerlendirilen bu zellikler dorultusunda en uygun kapl ve biyoparalanr stent formlasyonlarn semektir.

2.

GENEL BLGLER mplantlar, lokal bir alana uygulanan, vcut iinde bir blgeye yerletirilmek

suretiyle sabitlenen ve spesifik bir blgede kontroll salm salamalar amacyla kullanlan sistemlerdir (1). mplant sistemlerin konvansiyonel ila tayc sistemlere balca stnl, etkin maddenin lokal olarak etkisi istenen blgeye ulamasna olanak vermeleridir (2). Bylece bu sistemler etkin maddenin istenen blgede minimum etkin konsantrasyonunun zerinde bulunmasn salamaktadr (3). mplante edilebilen sistemler ile lokal olarak ila salmnda salanan stnlkler (2, 4); Hedef blgeye en yakn konuma yerletirildikleri iin daha az etkin madde dozuna ihtiya duyulmas Doza bal olarak toksisitede azalma grlmesi Etkin maddenin uzun sre kontroll olarak salmnn salanmas Sistemik dolama ila geiini minimuma indirdikleri iin etkin maddeye bal istenmeyen sistemik etkilerden korunma elde edilmesidir. mplante edilebilen sistemlerin stnlklerine karlk kullanlan

materyallerin biyolojik uyumsuzluluu, biyoparalanr zellikte olmayan sistemlerin yerletirildikleri blgeden uzaklatrlabilmeleri iin tekrar bir cerrahi mdahele gerekmesi, yapda meydana gelen olas bir hasar sonucu ierdikleri etkin maddeyi yksek dozlarda salmalar ve bu duruma bal toksisite riski gibi sakncalar da bulunmaktadr. mplante edilebilen sistemler, ortopedi (5-7), oftalmoloji (7-9), di hekimlii (7) ve kardiyoloji (10, 11) gibi alanlarda yaygn olarak kullanlmaktadr. Bu blmde, tez almamzda zerinde almalar yaptmz

kardiyovaskler stentlerin implante edilebilen medikal cihazlar kapsam iinde yer almas nedeniyle medikal cihazlar hakknda ayrntl bilgiler verilecektir.

2.1. Medikal Cihazlar 2.1.1. Medikal Cihaz Tanm Medikal cihazlar, tbbi amalarla kullanlan, vcutta tan, tedavi ya da izleme fonksiyonlarn mekanik ve fiziksel yollarla gerekletiren cihazlardr (12, 13). Resmi makamlarca harmonizasyonun salanmas iin ynergeler ve direktifler yaynlanarak kesin tanmlar ortaya konmutur. Buna gre T.C. Tbbi Cihaz Ynetmeliinde yer alan medikal cihaz tanm; nsanda kullanldklarnda asli fonksiyonunu, farmakolojik, kimyasal, immnolojik veya metabolik etkiler ile salamayan; fakat, fonksiyonunu yerine getirirken bu etkiler tarafndan desteklenebilen ve insan zerinde bir hastaln, yaralanmann, sakatln tans, tedavisi, izlenmesi ve kontrol altnda tutulmas, hafifletilmesi veya maduriyetin giderilmesi, anatomik veya fizyolojik bir ilevin aratrlmas, deitirilmesi veya yerine baka bir ey konmas, doum kontrol veya sadece ila uygulamak amacyla retilmi, tek bana veya birlikte kullanlabilen, amalanan ilevini yerine getirebilmesi iin gerekiyorsa bilgisayar yazlm ile de kullanlan ve cansz hayvanlarn dokularndan da elde edilen rnler dahil olmak zere, her trl ara, alet, cihaz, aksesuar veya dier malzemeleri kapsamaktadr (14). Amerikan Gda ve la Dairesi (FDA)de medikal cihazlar iin benzer bir tanm yapmtr. Buna gre bir medikal cihaz; nsanlarda ya da hayvanlarda, bir hastalk ya da dier koullarn tehisinde ya da iyiletirilmesinde, etkilerinin azaltlmasnda, tedavisinde ya da bir hastaln nlenmesinde kullanlmas dnlen, nsanlarn ya da hayvanlarn vcutlarnn bir fonksiyonuna ya da yapsna etkide bulunmas iin dnlm ve ncelikli olarak gerekletirmesi dnlen amalarn insan ya da hayvanlarn vcudunda kimyasal bir etkiyle gstermeyen ve ncelikli olarak gstermesi beklenen amalarndan herhangi birinin etkisi metabolizasyona bal olmayan,

bir bileen ya da aksesuar ieren bir alet, aparat, implant, makine, tertibat, in vitro reaktif ya da benzeri ilgili materyaldir (15). 2.1.2 Medikal Cihazlarn Salk Alanndaki nemi ve Kullanllar Medikal cihaz terimi hemodiyaliz aralarndan basit penslere kadar bir ok farkl arac kapsamaktadr. Bu amala Trkiye Cumhuriyeti, Avrupa Birliinin 93/42/EEC sayl direktifini (16) esas olarak (13.03.2002 tarih ve 24694 sayl) oluturmutur. Medikal cihazlar, retral sistem bozukluklarnda (17-19), jinekolojide (20), kardiyovaskler sistemde grlen hastalklarda (21-26), ortopedi alannda (27-29) sklkla kullanlmaktadrlar. Medikal cihazlar, ilalarn tedavi iin yetersiz kald ve farmakolojik etkiye ek olarak mekanik bir etkiye de ihtiya duyulan durumlarda hasta salna hizmet etmektedirler. Medikal cihazlarn kullanm ile hedef blgeye direkt ila uygulanmas (30,31), damar tkanklklarnn giderilmesi (11,32), ortopedik uygulamalarda enfeksiyon riskinin azaltlmas medikal cihazlarn tp ve eczaclk alannda salad yararlar ve stnlkler arasndadr. Bununla beraber, baz medikal cihazlar iin uzun sren bir klinik deerlendirmenin yaplamam olmas (11,33,34), kullanlan materyallerin biyouyumluluunda yaanan sorunlar (18,35-37), konvansiyonel sistemler ile karlatrldklarnda maliyetlerinin yksek olular (38) ve hastalklarn tedavisi amal ou medikal cihazn kullanlabilmesi iin teknik eitimli personelin gereklilii medikal cihazlarn sakncalarna rnekler olarak verilebilir. Tez almamzn konusu olan kardiyovaskler sistem hastalklar ve bozukluklarnda kullanlan stentlerin bu alanda tercih edilmelerinin sebepleri arasnda; koroner arter hastalnn tedavisinde sistemik ila uygulamasnn yetersiz kal (34,38,39), bir ok durumda mekanik bir destekle tedavinin mmkn oluu, cerrahi olarak yaplan giriimlerin tad byk risk (23) gsterilebilir. Tbbi Cihaz Ynetmeliini

2.1.3. Medikal Cihazlar ve Tbbi rnler (Medicinal Product) Arasndaki Farklar Tbbi rn snfna giren rnler, insanlarda ya da hayvanlarda, bir hastaln nlenmesi ya da tedavisi iin kullanlan madde ya da madde kombinasyonlardr (40). Tbbi rnler ve medikal cihazlar iki farkl gruptur ve ruhsatlandrlmalarndan kullanma girmelerine kadar farkl aamalardan geerler. Bir rnn hangi direktif kapsamnda yer aldna, ksaca ila m yoksa medikal cihaz m olduuna karar verilebilmesi iin ncelikle sunulan rnn nceden belirlenen kullanm amac ve bu amaca hangi yolla ulatnn deerlendirilmesi gerekmektedir. Burada nceden belirlenen kullanm amac retici tarafndan cihazn etiketinde, kullanm klavuzunda veya tantm brornde belirtilen kullanm amac ile ilgili bilgilerdir. Birincil olarak ngrlen kullanm amac bir rnn medikal cihaz olarak tanmlanp tanmlanamayacann en nemli gstergesidir. Bir medikal cihazn amalanan ve nceden belirlenen birincil kullanm amac daha ok fiziksel ve mekanik kavramlar ifade ederken bu ama tbbi rnler iin farmakolojik, immnolojik ya da metabolik yollar ifade etmektedir. Bununla beraber bir medikal cihaz nceden belirlenmi olan kullanm amalarn yerine getirirken bir tbbi rnden yardm da alabilir. Fakat bu ila bileeninin grevi medikal cihazn asl amacna yardmc olmaktan teye gitmemelidir. Bu durum rnek verilerek aklanacak olursa; kemik imentolar tek balarna kullanldklarnda medikal cihaz olarak tanmlanrlar nk amalanan grevlerini (bir protezin sabitlenmesi) mekanik yollarla gerekletirirler. Bu kemik imentolarna antibiyotik eklenirse ierdikleri antibiyotik ameliyat srasnda ve sonrasnda enfeksiyonu engellemekle grevlidir. Asl kullanm amac protezlerin sabitlenmesi iken (mekanik bir yolla), antibiyotik bu amaca ularken sadece yardmc bir rol stlenmitir. Bu yzden antibiyotik ieren kemik imentolar da medikal cihaz olarak adlandrlrlar. Fakat birincil olarak belirlenen kullanm amac antibiyotiin uygulama yerine iletilmesi olarak belirlenirse sistem artk tbbi rn olarak adlandrlr, nk ierdii etkin madde, kullanm amacn gerekletiren yardmc bileen deil asl bileen haline gelmitir (41).

Medikal cihaz olarak snflandrlan rnlere verilebilecek rnekler aada sralanmtr; kemik imentolar di dolgu malzemeleri biyoparalanr ameliyat iplikleri kan torbalar uterus iine uygulanan cihazlar yumuak ve sert doku iskeletleri (scaffold) hemodiyaliz zeltileri

Yukarda verilen rneklere ek olarak, ayr olarak kullanldnda ila olarak adlandrlabilecek fakat mekanik etkiye yardmc olmak amacyla bir etkin madde ieren medikal cihazlara rnek olarak; heparin ya da antibiyotik ile kapl kataterler antibiyotik ieren kemik imentolar antikoaglan ya da koruyucu ieren kan torbalar antimikrobiyal madde ieren yara kapatclar ila kapl kardiyovaskler stentler verilebilir (41).

2.1.4. la Tayc Sistem Olarak Kullanlan Medikal Cihazlar la tayc sistem olarak kullanlan medikal cihazlarn aklamalar medikal cihazlara ilikin ynetmelik ve direktiflerde aklanmtr (14,16). Tbbi rn ynetmelii kapsamna giren bir rn uygulamak amacyla kullanlan cihazlar medikal cihaz ynetmelii altnda deerlendirilir. Tbb rn kendisi ile ilgili mevzuat kapsamnda; tbb cihaz da medikal cihaz ynetmelii kapsamnda deerlendirilir (14). la tayc sistem olarak kullanlan medikal cihazlara rnek olarak; ila uygulama pompalar implante edilebilen infzyon pompalar inslin kartularnn takld inslin kalemleri verilebilir (16, 41).

Bununla birlikte eer medikal cihaz ve ila tayc sistem kombine halde tek bir rn olarak kullanlyorsa, tek kullanmlksa, sistem sadece birlikte kullanlyor ve ayr ayr kullanlamyorsa medikal cihaz olarak deil tbbi rn olarak snflandrlr. Bu duruma rnekler; nceden doldurulmu enjektrler transdermal ila tanmas iin yamalar asl amac ierdii tbbi rn salmak olan polimerik matriks yapsndaki implantlar verilebilir. retilen rnn kullanm amac ierdii etkin maddeyi uygulama yerine iletmek ve amacn bu etkin madde zerinden farmakolojik, immnolojik ve metabolik yollarla yerine getirmekse bu sistemler tbbi rn ynetmelii (40) altnda deerlendirilmektedir (41). 2.1.5. Medikal Cihaz Direktifi ve Medikal Cihazlarn Snflandrlmalar Bu tezde direktif olarak geen terim, Avrupa Birliinin yrrle koyduu ve ye lkeler iin uyulmas gerekli olan uygulamalar ifade etmektedir. Bu direktifler, Avrupa Birlii iinde ticaret yapmak iin uyulmas gerekli olan kurallar, standartlar ve yntemleri ierirler (42). Kendilerine zg standartlar ve kalite gvence modellerini de beraberlerinde getiren medikal cihazlar hakkndaki direktiflerde medikal cihazlarn snflandrlmalar nemli bir yer tutmaktadr. Pek ok farkl rn tipi ile ok geni bir alana yaylma gsteren medikal cihazlar snflandrlarak farkl amalar iin gruplara ayrlmlardr (43). Medikal cihazlar, tasarm ve retimlerinden kaynaklanan potansiyel risk durumu ve insan sal asndan yaratabilecekleri tehlike seviyelerine gre I., IIa. IIb. ve III. Snf olarak drt ana snfa ayrlrlar. Bu ana snflara dahil olan medikal cihazlar ve zellikleri Tablo 2.1de verilmitir.

10

Tablo 2.1. Medikal cihazlarn risk seviyelerine gre snflandrlmalar (16,41,44) Snf zellik
Hastalar asndan dk risk tayan cihazlardr Vcut ii ile bir temas halinde deildirler Steril ya da lm amal olmadklar srece reticinin kendisi tarafndan sertifikalandrlabilirler Orta seviyede risk tayan cihazlardr Sadece vcut boluklarna giriimsel olarak uygulanr Onaylanm kurulu tarafndan retim kalite sistemi kontrolne tabi tutulmaldrlar ISO 9000/EN 46000 serileriyle uyum salamaldrlar Orta seviyede risk tayan cihazlardr Ksmen ya da tamamen implante edilebilirler. nc ahslar tarafndan sertifikalandrlmalar zorunludur Hem retim hem de tasarm iin kalite sistemi kontrolne tabi tutulmaldrlar ISO 9000/EN 46000 serileriyle uyum salamaldrlar Yksek risk tayan cihazlardr Yaamsal organlarn ve yaam destek birimlerinin fonksiyonlarn etkileyebilirler Tasarm/klinik denemeler, rn sertifikas ve kalite sistemi gerektirirler. Btn sertifikalandrma yasal makamlarca yaplmaldr. ISO 9000/EN 46000 serileriyle uyum salamaldrlar

rnek
- Di hekimlii el aletleri, koltuu ve aksesuarlar - Steril olmayan bandaj ve yara bakm rnleri - Ortodontik tel - Di protezi

a II b

- Hemodiyaliz zeltileri - nslin inesi - Hemodializ cihazlar

III

- Stentler - Kalc kalp pilleri - Antibiyotik ykl kemik imentolar

2.1.5.1.

Snflandrma Kurallar

Bir medikal cihazn snfn onun kullanm amac belirlemektedir. Eer cihazn teknik zelliklerinin cihazn amac zerine bir etkisi yoksa bu teknik zellikler cihazn snfnn belirlenmesi iin kullanlamaz. Ayrca bir medikal cihaz reticinin belirttii ama dnda bir ama iin kullanlyorsa bu da cihazn snfn deitirmemektedir (45).

11

Bir cihazn hangi snfa girdiine karar verilmesi iin hastayla temas sresi, giriimsellik ve cihazn kullanmndan etkilenen vcut blgesi gibi terimler snflandrmaya esas oluturur ve cihazn snflandrma kurallarndan ve ana snflardan hangisine girdiini tayin ederler. Snflandrma kurallarnda yer alan baz tanmlar aada verilmitir: Sre esasna gre medikal cihazlar Geici sreli: Normalde 60 dakikadan az bir srede ve devaml kullanlmas amalanan cihazlar. Ksa sreli: Normalde 30 gnden az ve srekli kullanlmas amalanan cihazlar. Uzun sreli: Normalde 30 gnden fazla ve srekli kullanlmas amalanan cihazlar (14). nvaziv cihazlar:Bu cihazlar, vcut aklndan veya vcut yzeyini geerek vcudun i ksmna ksmen veya tamamen yerletirilen cihazlardr. - Cerrahi nvaziv Cihaz: Bu tip cihazlar, bir cerrahi mdahale sonucu vcut yzeyini geerek vcudun i ksmna yerletirilen cihazlardr. - mplant Edilebilen Cihazlar: Cerrahi mdahale ile, btnyle insan vcuduna veya gz yzeyine veya deri yzeyine yerletirilen ve yerletirme ileminden sonra yerinde kalan cihazlardr. nsan vcuduna cerrahi operasyonla ksmen taklan ve ilemden sonra en az 30 gn yerinde kalmas ngrlen cihazlar da implant cihazlar olarak tanmlanr. Medikal cihaz direktifinde, medikal cihazlarn snflandrlmas iin onsekiz kural belirlenmitir. Kural 1 - 4 invaziv olmayan cihazlar, Kural 5 - 8 invaziv cihazlar, Kural 9 - 12 aktif cihazlar ve Kural 13 - 18 ise zel kurallar altnda snflandrlan cihazlar belirtir. Sz geen kurallardan, Kural 8 ve Kural 13, tez almamzn konusu olan kardiyovaskler stentlerin yer ald snflar belirler. Genel hatlar ile bu iki kuraln ieriklerine baklacak olursa;

12

Kural 8: Uzun sreli kullanm iin amalanan ve implante edilebilen medikal cihazlar belirtir. Bu kural kapsamndaki cihazlardan sistemik dolam, kalp ya da sinir sistemi ile direkt temas iin tasarlananlar Snf IIIe girerler. Bunlara rnek olarak vaskler stentler ve yapay kalp kapakklar verilebilir. Kural 13: Bu zel kural, ayr olarak kullanldnda tbbi rn olarak deerlendirilen ve medikal cihazn insan zerindeki amalanan etkisine yardmc olan bir maddeyi ieren kombinasyon halindeki cihazlardr. Bu kurala uyan medikal cihazlar, istenen etkilerini ierdikleri ila ile deil kendi fiziksel zellikleri ile salarlar, kullanlan etkin madde sadece istenen amaca yardmc olur. Bu kural altndaki btn cihazlar Snf IIIe girerler. Antibiyotik ieren kemik imentolar, heparin kapl kataterler bu gruba rnek olarak verilebilir (14,16). Restenozun nlenmesi iin kullanlan ve ila ykl olan stentler de bu grup kapsamna girmektedirler. 2.1.6. Kardiyovaskler Sistemde Kullanlan Medikal Cihazlar Medikal cihazlarn hayat kurtarc uygulamalar alannda oynad rol, kardiyovaskler sistem uygulamalarnda en st seviyededir. Kana oksijen verici cihazlarn gelitirilmesiyle ak kalp ameliyatlar, koroner arter bypass ameliyatlar, kapakk deiimleri ve doutan gelen bozukluklarn tedavisi mmkn olmutur. Kalp kapak protezleri, hem hayat kurtarma hem de yaam kalitesini artrma bakmndan ok nemli roller stlenmilerdir. Metalik silindirik a yapsndaki stentlerin, cerrahi bir giriim olmadan perktan transluminal koroner anjioplasti ile uygulamalar, koroner arter hastalnn tedavisinde ve miyokard infarktsn nlenmesinde devrimsel bir gelime yaratmtr. Bu sayede gelimi dnyadaki birincil lm sebebi olan aterosklerotik damar hastalna sahip yzbinlerce hastann yaam sresi ve kalitesi artrlmtr (7). Kardiyovaskler sistemde kullanlan medikal cihazlarn, implante edildikleri blgedeki durumu hafifletmek ya da fonksiyonlarn ileyiini artrmak suretiyle uygulandklar hastalara uzun sre boyunca yardm etmeleri bu alanda medikal

13

cihazlarn stnln ortaya koymaktadr. Fakat medikal cihaz hasar ya da dier doku-biyomateryal geimsizlikleri klinik olarak gzlemlenebilecek sayda soruna ve sonuta lme yol aabilmektedir. Bu da uzun sren bir baar ardndan gelen bir baarszla yol amakta ve medikal cihazlarn sakncalarn gstermektedir. Genel olarak kardiyovaskler alanda kullanlan medikal cihazlar rnekleri arasnda; koroner arter stentleri, yapay ve doal kalp kapaklar ve implante edilen yapay kalpler saylabilir. 2.2. Terminoloji Bu blmde kardiyovaskler alanda ska kullanlan tbbi terimlerin aklamalar verilecektir (46). Aterosklerozis: Arterlerde grlen ve yal bileenlerin damar duvarnda birikerek, damarlarda sertlemeye ve kan akmnda azalmaya neden olan hastalk. Kataterizasyon: Tedavi ya da tehis amacyla femoral arterden vcuda giri yaplarak koroner arterlere kadar ulalmas. Koroner arter hastal: ounlukla ateroslerozisin sebep olduu, kalp arterlerini (koroner arterleri) etkileyen ve bu arterlerde kan aknn dolaysyla oksijen tanmasnn azalmasna yol aan durum. ntima: Damar i eperindeki dz kas hcrelerinden olumu en d tabaka. ntimal hiperplazi: Damar duvarlarnn intima tabakasnda bulunan dz kas hcrelerinde grlen ar oalma durumu. Stenoz: Damarlarda kan aknn azalmasna ya da engellenmesine neden olan damar aklnda meydana gelen azalma durumu, tkanma.

14

2.3.

Koroner Arter Hastal Bu blmde tez almamzn konusu olan stentlerin kullanld

kardiyovaskler bir hastalk olan koroner arter hastal ve tedavisi iin uygulanan yaklamlar aklanmtr. 2.3.1. Tanm ve Epidemiyolojisi Koroner Arter Hastal (KAH) gelimi lkelerde en sk grlen lm sebebidir (47-50). KAH arterlerde grlen ateromatoz plak oluumuna yol aan ateroskleroz ile karakterize edilir (51). Aterosklerosklerozis kronik, ilerleme gsteren ok odakl bir hastalktr (7). Ateroskleroz ncelikli olarak 3 mm apna kadar olan damarlar etkiler ve aterosklerotik plak oluuma yol aar. Aterosklerotik plak yaps ana olarak iki yapdan oluur; (i) plan ekirdek yaps oluturan lipit, (ii) bu ekirdek yapnn etrafn evreleyerek onun iin koruyucu klf oluturan ba dokusu (7,47). Kanda younlaan lipit yapdaki bileenler, damar duvarlarnda birikmeye balayarak aterosklerotik plan ekirdek yapsn olutururken, dz kas hcreleri bu lipit ekirdein etrafn evreleyerek plak oluumuna katkda bulunur. Bu ekilde arterlerde oluan aterosklerotik plak yaplar damarlarda daralmaya ve sonuta kan aknda azalmaya yol aarlar. Meydana gelen daralma stenoz olarak adlandrlr. Bir plak arterlerde % 50 ya da daha fazla daralmaya yol aarsa o damarn tad kan miktarnda nemli bir azalma olur. Koroner damarlarda oluan stenoz sonucu kalp dokusu ihtiyac olan kanlanmay salayamadndan bu durum kalp krizlerine, akut tkanmalar sonucu lmlere yol aabilmektedir. 2.3.2. Koroner Arter Hastalnn Tedavisinde Kullanlan Yntemler KAH tedavisinde gncel olarak kabul edilmi olan ana teknik bulunmaktadr. Bu teknikler; (i) Sistemik ila tedavisi, (ii) Perktan koroner giriimler ve (iii) Cerrahi giriimlerdir.

15

Bu yntemlerden sistemik ila tedavisi genel olarak risk etkenlerini nlemeye yneliktir. Bununla birlikte ila kullanm aterosklerotik plak oluumunu tam olarak engelleyememekte ayrca olumu olan plaklar zerinde de tedavi edici bir etki yaratamamaktadr. Bu durumun en nemli sebeplerinden birisi etkin maddelerin plak oluumu grlen blgelere yeterli konsantrasyonlarda ulaamamalardr. KAH tedavisinde kullanlan nemli cerrahi giriim yntemlerinden birisi koroner arter bypass ameliyatlardr (46,52). KAH tedavisinde, bypass ameliyatlarnn uygulanmasna 1960l yllarn sonunda balanmtr (46,53). Bypass ameliyatlarnda cerrah, kol, gs ya da kolda bulunan salkl bir damar kullarak, aterosklerotik plak yznden daralma (stenoz) grlen koroner arter blgesinin etrafndan dolaacak bir alternatif yol yaratmaktadr. Bu sayede kan tkanm blgeyi bypass eden yeni damar kullanarak yoluna devam etmektedir (54,55). nemli ve uzun bir cerrahi ilem olan bypass ameliyatlar, sistemik ila uygulamasna kyasla stenozin nne gemekte fakat genel anestezi altnda yaplmalar, hastanede kal sresinin uzunluu, yeni yerletirilen damarda da aterosklerotik plak oluumunun olmayacana dair bir gvence bulunmamas ve yksek maliyetleri gibi sebeplerle son yllarda tercih edilmemektedirler (46,55). Her iki tedavi ynteminde belirtilen sakncalar, uzmanlar KAH tedavisinde daha az giriimsel ve daha etkili yeni bir teknik bulunmas yolunda aratrmalara ynlendirmitir. 2.3.3. Anjioplasti Tanm ve Aklamalar Anjioplasti olarak adlandrlan teknik (Perktan translminal koroner anjioplasti) ilk olarak 1977 ylnda Andreas Gruntzig tarafndan gerekletirilmitir (56). Anjioplasti ilemi yaklak 30 dakika sren katater temelli bir ilemdir. Bu teknikte ncelikle bir izci-katater (guide-wire), lokal anestezi uygulanarak femoral arterden alan bir giriten vcuda yerletirilir. Bu katater stenozun bulunduu koroner artere kadar ilerletilir. Daralmann olduu blgeye ulaldnda,

16

izci-katater kullanlarak izlenen yol zerinden ucunda anjioplasti balonu bulunan bir baka katater, istenen blgeye kadar ilerletilir. Bu blgede yaklak 10 bar basn (lezyonun tipine ve kullanlan balona gre deiiklik gsterebilir) uygulanarak balon iirilir. Bylece ien balon etrafndaki plak tabakasn damar duvarna doru sktrr ve sonra balon tekrar indirilir ve ilemin sonunda daralmann olduu blge alm olur (49,57,58). ekil 2.1 anjioplastinin uygulanmasna ilikin bir rnek gsterilmitir.

ekil 2.1. Anjioplasti uygulamas (67). Perktan koroner anjioplasti tekniinin geliimi vaskler hastalklarn tedavisinde bir kilometre ta olmutur. 1970lerin sonunda gelitirilen bu teknik, KAHda grlen aterosklerotik plaklarn oluturduu tkanklklarn almasnda %90n zerinde bir balang baars gstermitir (59). Uygulanmaya balanmasyla birlikte geni oranda kabul edilen bir teknik olmu ve bypass ameliyatlarna gre daha sklkla kullanlmaya balanmtr (35,49). Koroner bypass ameliyatlarna kyasla ok daha risksiz oluu (53), ilemin sresinin ksal (7), hastanede yat sresinin ksal (46) ve bypass ameliyatlarna gre maliyetinin dkl (47) anjioplasti uygulamalarnn sistemik ila tedavisi ve bypass ameliyatlarna kar stnlkleri ve tercih edilmesinin sebepleri arasndadr.

17

2.3.4. Restenoz, Tanm ve Oluum Mekanizmalar Anjioplastinin bir nceki blmde anlatlan stnlklerine karlk, uzun vadede restenoz ad verilen bir durum gzlenmekte ve bu da tekniin baarsna glge drmektedir. Genel kabul grm aklamaya gre restenoz, daralmann olduu (stenoz) damarn almasndan sonra en az % 50 orannda tekrar tkanmasdr (51,54,56,60). Restenoz, balon anjioplasti teknii ile tedavi edilen hastalarn % 40-50sinde grlen bir durumdur (33,60-64). Restenoz sebepleri kesin olarak bilinmemekle birlikte birden fazla mekanizmann rol ald bir hcresel iyileme sreci olarak tanmlanmaktadr ve anjioplasti uygulanan hastalarda ilk alt ay iinde ortaya kmaktadr (57). Sonuta hastalarn ikinci bir anjioplastiye hatta ameliyata maruz kalmalarna yol amaktadr. Restenoz, damar duvarnn balon dilatasyonuna kar verdii basamakl bir tepki zinciridir (64). Bu basamaklar akut elastik geri bzlme, intimal hiperplazi ve olumsuz geri ekillenmedir. Elastik geri bzlme, akut gelien bir olaydr ve iirilen balonun indirilmesini takiben damar apnda meydana gelen daralma olarak aklanmaktadr. Damar iinde iirilen anjioplasti balonu, damar duvar yapsndaki dz kas hcrelerinde travmatik bir hasara yol amaktadr. Bu durum da lokal yaralanmaya kar trombositlerin, koaglasyonun ve fibrinolitik dizilerin, inflamasyonun, hcre birikiminin ve dz kas hcrelerinin oalmasnn indklenmesine ve aktive edilmesine yol amaktadr. Normalde bu tr bir mekanizma yara iyilemesinde rol alrken bu durumda alan damarn tekrar daralmasna yol aan bir etken olarak karmza kmaktadr. Elastik geri bzlmeyi takiben damar duvarnn en i tabakas olan intima tabakasnda yer alan dz kas hcreleri ar oalarak intimal hiperplaziye yol amakta, sonuta hcre saysndaki art tekrar tkanmaya yol aacak kadar yksek oranlara kabilmektedir. Restenozda grlen dier bir durum ise olumsuz geri ekillenmedir. Damar duvarnn hasar grd blgede oluan

18

elastik geri bzlme ve dz kas hcrelerinin ar oalmas ile oluan yeni damar yapsn ifade etmektedir. Sonu olarak sistemik ila tedavisi ve bypass ameliyatlarna kar nemli stnlk salam olan anjioplasti teknii, restenoz grlme sklndan dolay, aratrmaclar bu sorunun stesinden gelebilecek yeni yaklamlar aramaya zorlamtr. 2.4. Stentler 2.4.1. Stent Tanm Stent, genellikle eitli metallerden yaplm, esneme zelliine sahip, silindirik a yapsnda medikal cihazlardr (7,47,65). Stent yapsnda kullanlan materyaller ounlukla 316L paslanmaz elik, nitinol (nikel ve titanyum karm) ve tantalumdur (66). Metalik bir stentin ekli ekil 2.2de verilmitir.

(A)

(B)

ekil 2.2. Anjioplasti balonu zerine sabitlenmi bir stentin; (A) uygulama ncesi ekli, (B) balonun iirilmesi ile ak ekli 2.4.2. Stentlerin Uygulanmalar 1990l yllarda stentlerin gelitirilmesi ile birlikte anjioplasti

uygulamalarnda yeni bir adm atlmtr. Stent kullanm, stenoz tedavisi iin kabul gren bir teknik olmu ve anjioplasti uygulamalarnn % 80inde uygulanr duruma gelmitir (50).

19

Stentler farkl zelliklerine gre snflandrlabilir. ncelikli snflandrma stentlerin uygulama sistemine gre yaplabilir. Bu snflandrmaya gre stentler; (i) Kendinden alma zelliine sahip olan stentler (self-expandable stents), (ii) Balon ile alan stentler (balloon expandable stents) (47) olarak iki grup altnda incelenirler. Kendinden alma zelliine sahip olan stentler sz konusu olduunda, kataterin ucunda kapal konumda bulunan stentin zerinde bir klf bulunur. Daralmann olduu blgede, bu klf stentin zerinden ekilir ve stent kendiliinden alarak plak yapsn damarn kenarlarna doru sktrr (ekil 2.3A). Balon ile alan stentlerde ise kataterin ucundaki anjioplasti balonunun zerine kapal konumda bulunan stent sabitlenmitir. Daralmann olduu blgede balon iirilir ve balon ile birlikte zerindeki stent de alm olur. Balon indirilerek katater ekilir. Bylece stent uyguland blgede kalmaya devam eder (ekil 2.3B)(47, 49).

(A) ekil 2.3. Stent uygulamalar (67).

(B)

20

Tablo 2.2de gnmzde ticari olarak kullanmda olan stentler, retici firmalar ve retildikleri materyaller ile ilgili bilgiler yer almaktadr. Tablo 2.2. Ticari olarak kullanmda olan stentler (47,64)
Ticari sim BeStent 2 BiodivYsio AS, OC ve SV Bx Velocity Carbostent SIRIUS Corydynamic Apolo Coroflex ve Coroflex Delta Duraflex Express Genic SV, LV ve DYLN Genius Igaki-Tamai JOSTENT Med-X Flexy Stent Nexus ve Nexus II NIR Prolink Rithron retici Firma Medtronic AVE, ABD Biocompatibles, ngiltere Cordis/J&J, ABD Sorin Biomedica, talya Iberhospitex, spanya Braun Melsungen, Almanya Avantec Vascular Corp., ABD Boston Scientific, ABD Blue Medical Devices, Hollanda EuroCor Interventional, Almanya Igaki Medical Planning, Japonya Jomed, sve Med-Xcor, Fransa Occam International BV, Hollanda Medinol/SciMed Life Systems, srail Vascular Concepts Ltd, ngiltere Biotronik GmbH, Almanya retildii Materyal 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik PLLA (Poli Laktik Asit) 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik (altn kaplanm) 316L paslanmaz elik 316L paslanmaz elik (silikon carbid ile kapl)

2.4.3. Stentlerin stnlkleri ve Sakncalar Stentlerin metalik a yaps, oluan plak yaplarn damarn kenarlarna doru iterek damar amakta; uygulama yerinde kalmaya devam ederek damar iin bir destek yaps oluturmaktadr. Bu destek yaps sayesinde, stentler balon anjioplastisinde grlen akut elastik geri bzlme ve olumsuz geri ekillenmenin

21

nne gemi olur (30,50,68). Uygulama yerinde kalan stent yaps damarn tekrar bzlmesini engeller ve restenozun grlme olasln azaltr. Koroner stentlerin kullanm ile balon anjioplastisinde grlen % 50 ve daha yksek restenoz olasl drlmtr (35,60,63,69). Stentlerin balon ile gerekletirilen anjioplasti uygulamalarna klinik almalarla gsterilen stnlklerine karlk (64), operasyonu takip eden ilk alt ay iinde stent taklan hastalarn %10-40 arasnda restenoz grlmeye devam etmektedir (64). Stentlerin yerletirildikleri blgede meydana gelen restenoz olayna zel olarak stent-ii restenoz ad verilmektedir (11). Stent-ii restenoz birincil olarak intimal hiperplaziden kaynaklanmaktadr (11,47,65). Stent alrken damar duvarnda bir yaralanma meydana getirmektedir. Bu yaralanma da restenoz mekanizmalarn aktive etmektedir. Ayrca stentin metalik kenarlar da makrofajlar ve dz kas hcrelerini uyarmakta btn bunlarn sonucunda intimada ar dz kas hcresi oalmas (intimal hiperplazi), balon anjioplastisine oranla daha hzl ve yksek oranda olmaktadr. Bu hcreler bir sre sonra stent yapsn da iine alarak damar tekrar tkamaktadrlar (11,32,35,57). Buna gre stentler, restenoz mekanizmalarn mekanik olarak engellemekle birlikte hcresel dzeydeki oluumlar zerinde etkisiz kalmaktadrlar. Ayrca stent yerletirilmesini takip eden ilk 30 gn iinde trombozis oluumu riski, dzenli ila kullanmn zorunlu hale getirmektedir (70). Stent ile yaplan perktan koroner anjioplastilerde dikkatli olunmas gereken bir dier konu da stent yaplarnn tasarm ve fiziksel zellikleridir (64,70). ou metal yzeyi elektrostatik olarak pozitif ykldr. Kan elemanlarnn byk bir oran negatif yzey yk tadndan tromboz oluumuna yol aabilmektedir (65). Ayrca stent yapsnda kullanlan metallere bal olarak stentlerin kenarlarnn kaln olmas, mekanik dirence dolays ile iyi bir arteriyel destee sahip olmalarn salamakta ancak damar duvar hasarna yol amaktadr (18). Balon ve stent kullanlarak gerekletirilen anjioplasti uygulamalar sonucunda grlen restenoz ve stent-ii restenozun tedavisi iin farkl yaklamlar denenmitir (57,63,70). Restenozun grld blgeye tekrar anjioplasti ya da stent

22

uygulanmas gerekletirilmektedir (57). Fakat uzun dnemde tekrar restenoz grlme olasl bulunmaktadr. Stent-ii restenozun nlenmesinde bir dier yaklam ise brakiterapi olarak adlandrlmaktadr. Bu yntemde restenozun grld damar ii blgeye zel bir katater yardmyla ksa sreli (yaklak 5 dakika) gama ya da beta radyasyonu uygulanmaktadr. Uzun vadede tromboz oluumuna yol amas ve olumsuz geri ekillenme orann artrma olasl kullanmn snrlamaktadr (71). Restenoz tedavisi amacyla sistemik ila kullanm da uygulanan tedavi yaklamlar arasndadr (57,70,72). Kullanlan ilalar ve kullanm amalar aada rneklerle verilmitir; Antitrombosit ve antitrombotik ilalar: Restenoz oluumundaki ana basamaklardan olan trombosit birikmesi ve ylmasn engelleyerek restenozu tedavi etmek iin (rn. varfarin, aspirin, heparin). Antiinflamatuvar ilalar: Restenoz oluumu srasndaki inflamatuvar cevab ve buna bal olarak hcre oalmasn engellemek iin (rn. dexamethasone (73,74), prednisolone, tranilast) Spesifik byme faktr antagonistleri: Restenoz oluumu srasnda salnan ve dz kas hcrelerini uyararak daha hzl oalmalarna yol aan byme faktrlerini inhibe etmek iin (rn. trapidil, anjiopeptin). Antineoplastik ilalar: Spesifik olmayan antineoplastik etkin maddeler kullanlarak restenozda grlen son basamak olan dz kas hcrelerinin oalmasn inhibe etmek iin (rn. paklitaksel, rapamisin) (57). Yukarda verilen ilalarn restenoz tedavisi iin sistemik uygulanmalar klinik olarak restenozun nne gemekte yetersiz olmutur (34,57,60,64,69,70). Sistemik uygulama ile restenozun grld blgeye yetersiz konsantrasyonda etkin madde ulamas ve klinik olarak etki gsterecek dozlarn sistemik toksisiteye yol amas sistemik ila uygulamasnn restenoz tedavisinde etkisiz kalmasna yol amtr (75).

23

2.5. la Salan Stentler (DES-Drug Eluting Stents) 2.5.1. la Salan Stentlerin Geliimi ve Kullanm Anjioplasti uygulamalar sonucunda grlen restenozun nlenmesi iin gelitirilen tekniklerin istenen sonular vermemesi ve sistemik ila uygulamalarnn yetersiz kal, ilalarn damar yaps iine lokal olarak uygulanmas gerekliliini ortaya kartmtr (11,26,68,73,75,76). Ateroskleroz grlen blgeye lokal olarak ila tanmasnn stnlkleri u ekilde sralanabilir (11,34,64,75); lalarn sistemik toksisite gstermelerine yol aabilecek ar dozlarnn kullanlmasn engellemek, lk gei etkisinden kurtularak olas metabolizasyonlardan kanmak, lalarn etki gsterecekleri konsantrasyonlarda uygulama blgesine ulamalarn salamak. Lokal olarak ila tanmas iin ncelikle katater temelli yaklamlar denenmitir. Anjioplasti balonu zerine sabitlenen etkin madde daralmann grld blgede, balonunun iirilmesini takiben damarn i tabakasna uygulanm olmaktadr (71,75). Fakat bu uygulama sonucunda etkin madde ok ksa bir sre boyunca damarla temas edebilmekte, katater uzaklat anda etkin maddenin etki yeri ile temas bitmektedir. Kataterin ucundaki balon iirildiinde damar tamamen kapatmakta bu durum da kan akn engellemektedir. Bu sebeplerden dolay uygulanan etkin madde hzla kan dolamna karmakta ve istenen sre etkisini gsterememektedir (64,75). Katater temelli ila tanmasnn insan almalarnda stenozin

engellenmesinde nemli bir etki gsterememeleri, lokal ila tanmas iin stentlerin uygun platform olduunu gstermitir (34). Stent uygulamas ile elde edilen mekanik etkinin tek bana restenozu engellemede baarsz oluu, farkl yollarla ila uygulanmasnn restenoz zerinde istenen etkiyi gstermemesi bu iki tedavi

24

stratejisinin birletirilerek ila salan stentlerin gelitirilmelerini salamtr (75). Stentlerin ila tayc sistemler olarak kullanlmas ile temel olarak iki ynl bir etki elde edilir. la salan stentler, mekanik destek grevi gren yaplar ile restenoz mekanizmalar olan elastik geri bzlme ve olumsuz geri ekillenmeyi mekanik olarak engellemekte, ayn zamanda bir tayc grevi stlendii etkin maddenin lokal olarak salnmasn salayarak intimal hiperplazinin nne gemektedirler (50). Ayrca stentlerin uygulandklar blgede uzun sre boyunca kalmalar, damar duvarna, uzatlm ve kontroll etkin madde salmna izin verir (75). la salan stentlerin gelitirilmesi iin zaman iinde farkl yaklamlar denenmitir. Bu amala etkin madde iermeyen metalik yapdaki stentler, ila zeltisinin iine daldrlarak ya da ila zeltisi stent zerine pskrtlerek kaplanabilir (11,70). Etkin maddenin, bu ekilde direkt olarak stentin yzeyine sabitlenmesi mmkn iken, matriks grevi gren polimerik bir kaplama materyali iinde datlarak stentlerin kaplanmas ile de ila salan stent sistemleri oluturulabilir (70,77). la salan stent yaplar bileenden olumaktadr. Bunlar; ila, polimerik matriks ve stenttir (60). Bu bileen ve tamas gereken zellikler ayrntl olarak aadaki blmlerde sunulacaktr. 2.5.1.1. la

la salan stentlerin yapsna giren bir etkin madde restenoza yol aan hcresel yantlardan intimal hiperplaziyi inhibe edecek zellikte olmaldr (11,49,60). Bu amala ila salan stentlerin bileimine giren farmakolojik gruplara rnek olarak antiinflamatuvarlar (deksametazon, metil prednizolon, tranilast), immunosupresifler (sirolimus, takrolimus, mikofenolik asit) ve antiproliferatifler (paklitaksel, tirosin kinaz inhibitr, C-myc antisens oligonkleotiti) verilebilir (11,49).

25

2.5.1.2.

Polimer Matriksi

la salan stentlerin yapsna giren birok ila, stentlerin metalik yzeyine sabitlenemedii iin bir polimer tabakasna ihtiya duyulmaktadr (60). Etkin bir polimer kaplamas; - Stentlerin kullanm srasnda ortaya kan mekanik zorlanmalara kar koyabilmeli (70), - Trombojenik olmamal (11), - Damar duvarnda tek bana bir inflamatuvar cevap oluumuna yol amamal (34), - Etkin maddenin intimal hiperplaziyi inhibe edebilmesi iin en az 3 hafta kontroll olarak salmn salayabilmelidir (11,34). Kaplama amacyla kullanlan polimerlerden bazlar ve etkin maddeler Tablo 2.3de verilmitir (75). Bu polimerlerden biyoparalanr yapda olan, PLGA, Poli(Llaktid) (PLLA) ve Poli(kaprolakton) (PCL) salm zelliklerinin ayarlanabilmesi, biyoparalanr zellikte olmalar ve iyi mekanik zelliklerinden dolay tercih edilmektedir. Tablo 2.3. Literatrde yer alan ila salan stent almalar
Polimer/Lipid PLLA PLLA Fosfatidil kolin Polietilen tereftalat Kollajen Akrilik Asit PLGA PLGA Polilaktid-ko-kaprolakton Poliorganofosfazen Poly(styrene-b-isobutylene-b-styrene) Etkin Madde Dexamethasone Hirudin Dexamethasone Heparin Sirolimus Estrojen Paklitaksel Metalloproteinaz Paklitaksel Metilprednizolon Paklitaksel Literatr 73 78 74 21 50 62 79 80 81 82 77

26

2.5.1.3.

Stent

deal bir ila salan stent, esnek ve byk bir yzey alanna sahip olmaldr. Ayrca mekanik dayankllnn da yksek olmas gerekmektedir (60). Piyasada yer alan ila salan stent sistemlerinde kullanlan stentler, zellikle ila salm iin gelitirilmemi, konvansiyonel stentlerdir. nsanlarda kullanm izni alarak piyasaya srlm olan iki adet stent bulunmaktadr. FDAden onay alan bu stentlerden birincisi 2003 Nisan aynda piyasaya srlen Cordis firmasnn CYPHERTM sirolimus salan stenti dieri de Boston Scientific firmasnn 2004 Martnda piyasaya srlen TAXUSTM paklitaksel salan stentidir. Paklitaksel sitotoksik etkisinden dolay tumrlere kar kullanlan bir ilatr (83). Lokal olarak hcre yapsndaki mikrotbllerin yapsn bozarak, hcre oalmasn nlemektedir. Bylece stentin yerletirildii blgede hcresel olarak restenoz engellenmektedir. CYPHER stentinin etkin maddesi olan sirolimus ise immunosupresan ve antiproliferatif etkisi nedeniyle kullanlan antibiyotik yapda bir bileiktir. Sirolimus, damar duvarnda yer alan dz kas hcrelerinin ve endotel hcrelerinin proliferasyonunu inhibe ettii anlaldktan sonra ila salan stentlerde kullanlmaya balanmtr (11). 2.5.2. la Salan Stentlerden la Salm la salan stentlerden lokal olarak ila salmn etkileyen etkenler (57); Kaplamann kalnl lacn ve polimerin fizikokimyasal zellikleri Polimer matriksinin gzeneklilii Stentin tasarm zellikleri Stentlerin ierdii etkin madde miktar olarak zetlenebilir. Etkin maddenin zellikleri ele alndnda, hidrofobik ilalarn damar duvarna gemesi daha kolay olmaktadr (84). lalarn stentin zerindeki kaplamadan salmlar genellikle difzyon ya da znme/degradasyon kontroll

27

olarak gereklemektedir (85). la salan stentlerden salmn difzyon ya da znme/degradasyon kontroll mekanizmalarndan hangisine gre gerekleecei kaplama iin seilen polimerin zelliklerine bal olarak kontrol edilebilmektedir. Difzyon kontroll sistemlerde ila salm suda znmeyen polimerler ile salanr. Piyasada kullanmda olan CYPHER ve TAXUS stentlerinin her ikisinde de suda znmeyen polimerler kullanlmakta ve buna bal olarak ila salm difzyon kontroll olmaktadr. znme/Degradasyon kontroll sistemlerde ise ilacn salnmas suda znebilen polimerin yavaa znmesine ya da hidrofobik polimerlerin yava bir ekilde degrade olmasna baldr (85). 2.5.3. la Salan Stentlerin stnlk ve Sakncalar

Yaplan klinik almalar restenozun engellenmesinde ilk alt aylk srenin son derece kritik olduunu gstermektedir ve bu sreden sonra kalc bir destee olan ihtiya gittike azalmaktadr. Bu sre zarfnda restenozun mekanik ve hcresel dzeyde engellenmesi mmkn olursa bundan sonraki zaman dilimlerinde restenoz grlme olasl ortadan kalkmaktadr (31,36,61,65,86). la salan stentler iki mekanizmayla restenozu engellemekte fakat grevlerini yerine getirdikten sonra vcutta gereksiz yere uzun sre kalmaktadrlar. Stentlerin sadece son 10 yldr yaygn olarak kullanldklar dnldnde, uzun sreli etkileri ve grlebilecek yan etkiler asndan beklenmedik sonular dourabilecekleri gznnde bulundurulmaldr (35,60). 2.6. Biyoparalanr Stentler Bu blmde, tezimizde formlasyon gelitirme almalar gerekletirilen biyoparalanr stentlerle ilgili ayrntl bilgiler verilmeden nce, biyoparalanr stentlerin retiminde sklkla kullanlan polimerler hakknda ksa bir bilgi verilecektir.

28

2.6.1. Poli laktid (PLA), Poli glikolid (PGA) ve Poli laktid-ko-glikolid (PLGA) PLA, PGA ve bu polimerlerin kopolimeri olan PLGA zerinde en ok alma yaplan ve ticari olarak en ok kullanlan poli(-hidroksi asit) grubuna dahil biyoparalanr polimerlerdir (7,87). PGA ve PLA polimerlerinin farkl oranlarda bir araya gelmesiyle sentezlenen kopolimerler ise PLGA olarak adlandrlr. erdikleri PLA ve PGA monopolimerleri oranlarnn deitirilmesiyle kopolimerin biyolojik ortamda paralanma sresinin ayarlanabilmesi nemli yer tutmaktadr. Bylece PLGA kullanlarak hazrlanan implant ve ila tayc sistemlerin ierdikleri etkin maddeyi salm sreleri ve vcutta kal sreleri optimize edilebilmektedir (1). PLGA kopolimerlerinin mekanik zelliklerinin iyi oluu ve FDA tarafndan insanlar zerinde kullanmlarna izin verilmi oluu bu polimerlerin tercih edilirliini artrmaktadr. Tez almamz kapsamnda metalik stentlerin kaplanmas ve biyoparalanr stentlerin hazrlanmas amacyla PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kopolimerleri kullanlmtr. 2.6.2. Biyoparalanr Stentlerin Geliimi ve Kullanmlar Koroner anjioplasti uygulamalarnda izlenen stratejiler ve polimer

teknolojisindeki gelimeler ateroskleroz tedavisinde biyoparalanr stentlerin kullanmn da beraberinde getirmitir. la salan stentlerin restenozun grlme skln drmedeki baarlarna ramen (11,88), stenlerdeki polimer tabakasnn kalnlnn snrl oluu yklenecek ila miktarn azaltmakta ayrca etkin maddenin kontroll salmnn salanmasnda glk oluturmaktadr (88). la salan stentlerin elastik geri bzlme ve olumsuz geri ekillenme mekanizmalarn mekanik olarak engellemeleri ve intimal hiperplaziyi hcresel boyutta inhibe etmeleri amalanan kullanmlardr. Ancak metalik ila salan stentler

29

istenen bu amalar yerine getirdikten sonra vcut iinde gerek duyulmad halde kalmaya devam etmektedirler. Bu olumsuzluklardan, biyoparalanr stentlerin gelitirilmesi ile kanmak bir alternatif oluturmutur. Biyoparalanr polimerler kullanlarak retilen bu stentler damar iinde ihtiya duyulan sre boyunca mekanik olarak destek grevlerini yapmakta ayrca ierdikleri etkin maddeler aracl ile hcresel olarak restenoza yol aan mekanizmalar inhibe etmektedir. la salan stentlerden farkl olarak da grevlerini yerine getirdikten sonra hi bir toksik bileen brakmadan organizma iinde absorbe olmaktadrlar (76,89). Bylece vcut iinde ihtiya olmayan sreler boyunca yabanc bir cisim braklmam, stentlerin metalik yaplarnn yol aabilecei inflamasyonlardan kanlm, ikinci bir operasyon olasl da engellenmi olmaktadr. 2.6.3. Biyoparalanr Stentlerin stnlk ve Sakncalar deal bir stentte bulunmas gereken zellikler aadaki gibi sralanabilir (86,90): Amacn gerekletirdikten sonra biyoparalanr olmal ve paralanma rnleri toksisite gstermemeli, Mekanik fonksiyonunu salamas iin fiziksel olarak zorlamalara kar dayankl olmal, Anjioplasti sresince kolay uygulanabilmesi iin yeterli esneklie sahip olmal ve Restenozu engellemek iin lokal olarak kontroll etkin madde salmn salayabilmelidir Bu istenen zelliklere ulamak ancak uygun biyoparalanr stentlerin gelitirilmesi ile mmkn grnmektedir (90). Biyoparalanr stentlerin polimerik kenar yaplar damarla temas yerlerinde daha az hasar yaratmakta bu da damar duvarnda oluan yaralanmay azaltarak hcresel cevabn daha az olmasn salamaktadr (36,65). Ayrca ila kapl stentlerden farkl olarak btn bir stent

30

yapsnn polimerden olumas, stente yklenecek etkin madde miktarnn kontroll ila salm salayacak uygun miktarda olmasn salamakta bu durumda da etkin maddenin kontroll olarak salm elde edilebilmektedir (88). Biyoparalanr stentlerde farkl ekilsel zelliklere sahip stent yaplar gelitirilmitir (31,36,65,90-92). Bu yaplarn iinde helikal yapda hazrlanan (ekil 2.4-A) (90) stentler olduu gibi mikrofilament yapsnda stentler de (31, ekil 2.4-B) bulunmaktadr.

ekil 2.4. Stent Yaplar. A: Helikal Yap (90) B: Mikrofilament yap (31) Hietala ve di. (92) PLA kullanarak biyoparalanr, spiral yapda stent gelitirmilerdir. Stent yaps onikinci aydan itibaren hidroliz olmaya balam ve yirmidrdnc ayda byk oranda paralanm ve bu sre ierisinde stent restenozu engellemitir. Igaki ve Tamai (31) PLLA polimeri kullanarak zig-zag yapl (ekil 2.4B) biyoparalanr stent retmilerdir. Metalik stentlere kyasla damar duvarnda daha az intimal hiperplazi grlm ve alt ay sresince restenoz oran % 10,5 olarak bulunmutur. Igaki-Tamai stenti herhangi bir inflamasyona ya da tromboz oluumuna yol amamtr. Ayrca Yamawaki ve di. (61) Igaki-Tamai stentine tirozin-kinaz inhibitr yklemiler ve yirmi birinci gnn sonunda nemli derecede azalm intimal hiperplazi gzlemlemilerdir. Igaki-Tamai stentine antiproliferatif bir ila olan tranilast yklenmi ve tranilast ile kaplanm metalik stentlere gre ilacn yklenme miktarn yksek bulmulardr (31). Yamawaki ve di. (61) Igaki-Tamai stentine etkin madde olarak tirozin kinaz inhibitr ykleyerek yaptklar almada PLLAnn ok az bir lokal inflamasyona yol atn gstermilerdir. Ayrca stent yaps mekanik olarak restenozun oluumunu engellemitir.

31

Nuutinen ve di. (36) PLLA kullanarak a yapsnda biyoparalanr stent formlasyonu gelitirmilerdir. Stentin 3 mmden dar arterlere uygulanabileceini belirtmilerdir. Stentin balangtaki mekanik dayankllnn % 50sini kaybetmesi iin 30 hafta gemesi gerektii sonucunu elde etmilerdir. Valimaa ve di. ise (91) PLGA (80:20) kopolimeri kullanarak kendinden alabilen biyoparalanr bir stent tasarm gerekletirmilerdir. n vitro ortamda stentlerin sertliklerini nemli lde kaybetmeleri iin dokuz hafta gemesi gerektiini belirtmilerdir. Venkatraman ve di. (90) PLLA kullanarak helikal yapda biyoparalanr stent retmiler (ekil 2.4A) ve in vitro ortamda ila yklemesinin stentin mekanik zellikleri zerine etkisini aratrmlardr. Yksek oranda ila yklemesinin, stent yapsnn paralanmas iin gereken zorlamay artrd ve stentin fiziksel yapsn alt ay boyunca koruduu sonucunu bulmulardr. Vogt ve di. (93) PLLA kullanarak helikal yapda stent gelitirmiler, stente paklitaksel ykleyerek in vivo olarak deerlendirmilerdir. n vitro ortamda ilacn ay iinde tamamen ortama salndn belirtmilerdir. Etkin madde iermeyen polimerik stentlerin metalik stentlere gre daha fazla restenoza yol atn fakat paklitaksel ieren stentlerde bu orann her iki gruba oranla az olduunu bulmulardr. Yoon ve di. de (94) PLGA (75:25) kopolimeri kullanarak biyoparalanr damar iskeletleri gelitirmi ve bu yaplara deksametazon yklemilerdir. Etkin maddenin 30 gn iinde polimer yaplarndan in vitro ortamda salnd ve dz kas hcreleri zerinde antiinflamatuvar etkisine bal olarak oalmay engelledii gsterilmitir. Biyoparalanr stentler koroner anjioplasti konusunda aratrmalarn getirdii nemli bir nokta olmasna ramen klinik kullanmda tespit edilen sakncalar da bulunmaktadr. Bunlar arasnda kullanlan polimerin fiziksel olarak yeterli dayankllk gstermesi nemli sorunlardan biridir. Mekanik zellikleri istenen

32

dzeyde olmayan bir polimerin kullanlmas uygulama srasnda polimer yapsnda krlma ve kopmalara yol aabilir. Bu durumda meydana gelebilecek emboli hastann lmne yol aabilir. Ayrca polimerlerin kendilerine zg plastik zelliklerinden dolay polimerik stentlerin balon ile iirilmelerini takiben tekrar daralma eilimi gstermeleri damarn yeterli lde alamamasna yol aabilir. Igaki Tamai stenti damar iine yerletirildikten sonra balon ile alma ilemine ek olarak tekrar daralmann meydana gelmemesi iin katater yardmyla 70 Cye kadar stlmaktadr. Bu durum lokal olarak uygulama yerindeki hcrelerde ilave bir hasara yol aabilmektedir (36,89,95). Bu sorunun zm iin kendiliinden ime zellii gsteren polimerik stentler gelitirilmitir (89,95). Biyoparalanr polimerik stentlerde, tm bu sz edilen sakncalara ve tasarm ve kullanmda dnlmesi gereken konulara dikkat edildii takdirde, bu sistemlerin koroner arter hastalnn tedavisinde uzun yllar stnlklerini koruyabilecekleri anlalmaktadr. 2.7. Mikrokreler 2.7.1. Mikrokrelerin zellikleri Mikrokreler, aplar 1 m ile bir ka yz mikrometre arasnda deien, monolitik yapda, etkin maddeleri vcut iinde belirli blgelere tayabilme potansiyeline sahip olan, kat, kresel mikrotayc sistemlerdir (8). Mikrokre sistemlerinden beklenen zellikler; etkin maddeyi kontroll olarak salmas, biyouyumlu olmas, dk dozlarda etkin madde kullanmna olanak vermesi ve buna bal olarak toksisiteyi azaltmas, biyoparalanr olmas ve paralanma rnlerinin toksik zellik gstermemesi, etkin maddenin zelliklerini olumsuz ynde etkilememesi ve etkin maddenin stabilitesini koruyabilmesidir (8).

33

2.7.2. Mikrokre Hazrlamada Kullanlan Polimerler Mikrokrelerin hazrlanmasnda kullanlan polimerleri doal ve sentetik polimerler olarak ayrmak mmkndr. Doal polimerler biyoparalanr olmalar, organizma iin toksik bir bileen oluturmamalar ve suda znebilen etkin maddeler iin uygun tayclar olmalar gibi zellikleri ile tercih edilirler (96). Sentetik polimerler ise kendi ilerinde biyoparalanr olan ve olmayan olarak ayrlrlar. stenen zelliklere gre sentez edilebilmeleri, byk lekli retimlerinin yaplabilmesi, hazrlama ve saklama sresince dayankl olmalar ve yksek saflkta retilebilmeleri gibi zellikler ile tercih edilen polimerlerdir (8,96). Tez almamzda prednizolon asetat ykl mikrokrelerin hazrlanmasnda doal bir polimer olan kitosan kullanlmtr. Bu nedenle kitosan ve kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokreler ayrntl olarak verilmitir. 2.7.3. Kitosan ve Kitosan Kullanlarak Hazrlanan Mikrokreler Kitosan, Crustacea kabuklarnda bulunan kitinin ksmi deasetilasyonu ile elde edilen glukozamin ve N-asetilglukozamin kopolimeri olan bir polisakkarittir. Serbest amino gruplar ise pozitif bir yk tamasn salamaktadr (97,98). Kitosan polimerleri, farkl molekl arlna, viskoziteye ve deasetilasyon derecesine sahip olabilir (97,98). Kitosan polimerinin vcut ile uyumlu, biyoparalanr, dk toksisiteye sahip oluu en nemli zellikleri olarak bildirilmektedir (99-101). Kitosan polimeri farmastik teknoloji alannda; tablet formlasyonlarnda (97), mikropartikler tayc sistemlerde (99,101-103) ve implante edilebilen sistemler gibi (104) sistemlerde kullanlmaktadr. 2.7.4. Kitosan Polimeri ile Mikrokre Hazrlama Yntemleri Kitosan mikrokrelerinin hazrlanmas iin pek ok farkl yntem bulunmaktadr (98,103,105-107). Bu yntemlerden hangisinin seilecei istenen

34

partikl byklne, son rnn stabilitesine, retim sonrasnda ortamda kalabilecek toksik bileenlere ve etkin maddenin termal zelliklerine gre deimektedir (103). Emlsifikasyon ve ionotropik jelasyon, koaservasyon ve ktrme, iyonik jelasyon ve zc buharlatrma yntemleri kitosan mikrokrelerinin hazrlanmas amacyla kullanlmaktadr. Bu blmde kitosan mikrokre sistemleri hazrlanmas iin tez almamzda kullanlan pskrterek kurutma yntemi ayrntl olarak aklanacaktr. 2.7.4.1. Pskrterek Kurutma Yntemi

Pskrterek kurutma yntemi ila-yardmc madde zeltisi ya da sspansiyonlarndan kuru tozlarn, granllerin ve aglomeratlarn elde edilmesi iin kullanlan bir yntem olmutur (108). Pskrterek kurutma yntemi zellikle gda ve ila sanayinde nemli kullanm alan bulmutur (109). Son yllarda, pskrterek kurutma yntemi yksek retim verimi salamas, hzl ve tekrarlanabilir bir yntem oluu ve organik zc kullanmn gerektirmemesi gibi nedenlerle mikrokre hazrlanmas iin de sk olarak kullanlmaya balanmtr (110,111). Yntem atomize hale getirilen damlacklarn scak hava akm ierisinde kurutulmas esasna dayanmaktadr (103). Bu amala gelitirilen pskrterek kurutucu cihazlar sayesinde farmastik teknolojide byk nemi olan mikrokre formlasyonlarnn hazrlanmas salanmtr. Pskrterek kurutma ynteminde mikrokrelerin retilmesi iin hazrlanan polimer ve etkin madde ieren zelti silikon bir boru yardm ile inenin zelti besleme giriine balanr. Peristaltik pompa yardm ile zeltiye vakum uygulanr ve zelti boru iinde ilerleyerek ineye ular. nenin dier besleme ucundan ise basnl hava (genellikle 5 8 bar aras) sisteme giri yapmaktadr. Polimer zeltisi inenin ucundan basnl havann yardmyla ana blmn iine pskrtlr. Pskrterek kurutucu cihaz pskrtmenin olduu ana blmeye scak hava ak saladndan, scakla bal olarak polimer zeltisi damlacklarndaki zc buharlar. Bylece kat hale gelen partikller siklona doru ilerlerler. Burada siklonun zel yaps sayesinde altta bulunan rnek kabna inerler. Siklonun st

35

kndan uygulanan vakum ise ana blmeden siklona ulaan zc buharlarn kat partikllerden ayrmak ve ortamdan uzaklatrmak iindir. Elde edilen mikrokreler kurutulmu olduu iin ilave bir ilem yaplmasna gerek kalmadan uygun rnek kaplarna alnabilirler. Tez almamzda kullanlan pskrterek kurutma cihaznn ematik gsterimi ekil 2.5de sunulmutur.

ne Sistemi

Peristaltik Pompa

Aspiratr k Pskrmenin olduu ana blme Siklon

Toplama Kab

ekil 2.5. almalarmzda kullanlan pskrterek kurutucunun (Bchi 190 Mini Spray Dryer) ematik gsterimi (A: Hava ak hz kontrol dmesi, B: Pompa hz ayarlama dmesi, C: Aspiratr seviyesi ayarlama dmesi, D: Scaklk ayar dmesi, E: Giri scakl gstergesi, F: k scakl gstergesi)

Pskrterek kurutma ynteminde elde edilen mikropartikller kresel yapdadrlar (112). Elde edilen mikrokrelerin boyutlar bir ka mikrometreden yaklak yz mikrometreye kadar kabilir (110). Bu yntemde son rnn zellikleri zerinde etkili olan bir ok deiken vardr. Mikrokrelerin partikl byklkleri

36

zerinde; pskrtme hz, pskrtmenin yapld ine ucu akl ve kurutma hznn etkisi vardr. Bununla beraber elde edilen krelerin ortalama aplar 10 mden daha dk olmaktadr (101,105,112,113). Pskrterek kurutma ynteminde kullanlan basnl havann ak hznn artmas elde edilen mikrokrelerin partikl bykln drmektedir (101). Peristaltik pompann hznn artrlmas birim zamanda pskrtlecek zelti miktarn da artrmakta sonuta partikl bykl artmakta ayrca elde edilen kreler tam olarak kuruyamamaktadr (112). Kullanlan polimer konsantrasyonunda art olmas da partikl bykln artrmaktadr (114). Ayrca, sisteme uygulanan vakumdaki art ok kk partikl byklne sahip mikrokrelerin zc buhar ile birlikte ekilerek verimin dmesine neden olmaktadr (115). Ayrca kullanlan inenin u akl azaltlrsa pskren zelti damlacklar da klmekte sonuta daha kk mikrokreler elde edilmektedir. Pskrterek kurutma yntemi dier kitosan mikrokre hazrlama yntemleri ile kyaslandnda sadece zelti deil ayn zamanda emlsiyon ve sspansiyonlarn da pskrtlmesine olanak vermesi, organik zc kullanlmasna gerek brakmay, tamamen sulu bir ortamda retim yaplmas, retilen krelerin boyutlarnn 10 mden kk oluu, istendiinde apraz balayc kullanmna izin vermesi, hzl ve tekrarlanabilir bir retim yntemi olmas gibi sebeplerle stnlk gstermektedir (110,115,116). Ayrca pskrterek kurutma ynteminde hem hidrofilik hem de hidrofobik yapda etkin maddelerle allabilmektedir (113). Tablo 2.4de literatrde yer alan pskrterek kurutma yntemi kullanlarak hazrlanan kitosan mikrokrelerine ilikin almalara rnekler verilmitir.

37

Tablo 2.4. Literatrde yer alan pskrterek kurutma yntemi kullanlarak hazrlanan kitosan mikrokrelerine ilikin almalar
Kitosan Tipi (M.A/Viskozite) Kitosan Hidroklorr (Seacure C1 210) Dk-Orta M.A Kitosan Glutamat (Seacure G110-210) ve Baz (Seacure 123-223-320) Dk, Orta ve Yksek M.A Kitosan Orta M.A Kitosan 200-800 cps viskozite Kitosan (M.A 750.000 Da) ve 5-metilpirolidon kitosan (M.A 400.000Da) Kitosan 100 mPaS viskozite Kitosan 70 mPas viskozite Kitosan hidroklorr Protasan UP CL 113 (M.A 160.000) ve Kitosan glutamat Kitosan Orta M.A (190-310 kDa) Kitosan Orta M.A (400.000 Da) Etkin Madde Uygulama Yolu Metoklopramid Sodyum Diklofenak Vitamin C Klorhekzidin Ampisilin Betametazon Teofilin Karbamazepin Vankomisin Loratidin Oral Kolon Oral Buccal Buccal Pulmoner Pulmoner Nasal ntra muskuler Nasal Literatr 116 105 109 115 113 112 117 118 119 120

2.8. statistiksel Yntemler Tez almamzda optimizasyon ve elde edilen sonularn deerlendirilmesi amacyla kullanlan faktriyel tasarm ile ilgili bilgiler aada verilmektedir. 2.8.1. Faktriyel Tasarm Tanm ki ya da daha fazla etkenin btn olas seviyelerinin etkilerinin ayn anda incelendii denemelerdir (121).

38

2.8.2. Kullanm Amac Faktriyel tasarm kullanlarak birden ok etkenin farkl seviyeleri ayn anda incelenmektedir ve bu adan bir seferde sadece tek bir etkenin denendii tasarmlara gre daha etkilidirler. Bir etkenin seviyeleri dier etkenlerin deiik seviyelerinde ele alnabilmektedir ve bu sayede etkenler arasnda bir etkilemenin olup olmad ortaya karlabilmektedir. Olas bir etkilemenin yn ve nemi faktriyel tasarm ile deerlendirilebilmektedir. Bunlara ek olarak faktriyel tasarm kullanlarak, bir etkenin etkisinin dier etkenlerin farkl seviyelerinde tahmin edilebilmesi olanakldr ve bu da deney koullarnn hangi snrlar iinde valide edilebileceini gsterir (121). 2.8.3. 22 Faktriyel Tasarm 22 faktriyel tasarmnda iki etkenin iki farkl seviyesi bulunmaktadr. Bu etkenler ve seviyelerinin oluturduu kombinasyon noktalar ekil 2.6da verilmitir.

Etken B
Dk

Yksek

Dk

Yksek

Etken A

ekil 2.6. 22 faktriyel tasarm kombinasyon noktalar Bu tasarmda aratrlan iki etkenin iki farkl seviyesi ve bu seviyelerde yaplacak denemelerin alm Tablo 2.5de verilmitir. Bu noktalarda yaplan denemeler sonucunda her etkenin her seviyesinde allm olur (121).

39

Tablo 2.5. 22 faktriyel tasarmda yaplan denemeler

Deneme Kombinasyonu (1) a b ab A + + Etken B + + AB + +

Bu tasarm tanmlayan regresyon denklemi ise aada verilmitir: y = 0 + 1x1 + 2x2 + 12x1x2 + (Eitlik 2.1)

Verilen denklemde y baml deikeni, x1 ve x2 etkenleri, parametreleri, ise hata terimini ifade etmektedir (121). 2.8.4. Faktriyel Tasarmda Kullanlan Grafikler Faktriyel tasarmda sonularn deerlendirilmesinde ayrca grafiksel yntemlerden de faydalanlabilir. Faktriyel tasarmda kullanlabilecek grafiklerden iki tanesi cevap yzey grafii ve izdm haritasdr (ekil 2.7)(122). ekil 2.7de grld gibi aratrlan etlkenler arasnda herhangi bir etkileimin olmad durumda cevap yzey grafii dzlemseldir (ekil 2.7A) ve izdm haritasda bulunan izgiler birbirlerine paralel dz izgilerdir (ekil 2.7B). Bununla beraber etkenler arasnda etkilemenin olduu durumlarda, elde edilen cevap yzey grafii bklmekte ve dzlemsellikten uzaklamaktadr (ekil 2.7C). Ayn ekilde izdm haritas bulunan izgiler de bklmekte ve paralellikten uzaklamaktadr (ekil 2.7D). Buna bal olarak etkenler arasndaki etkilemenin eriselliin bir ifadesi olduu da sylenebilir (121).

40

ekil 2.7. Cevap yzey grafikleri ve izdm haritalar.

Etkileimin olmad durumda A: cevap yzey grafii, B: izdm haritas, Etkileimin olduu durumda C: cevap yzey grafii, D: izdm haritas.

2.9.

Prednizolon asetat 2.9.1. Fizikokimyasal zellikleri Prednizolon asetat antiinflamatuvar etkili, 21 karbonlu pregnan halkas ieren

steroid yapl sentetik bir kortikosteroid ilatr (123,124). Kimyasal yaps ekil 2.8de grlmektedir. Prednizolon asetatn molekler forml C23H30O6dr ve beyaz, kristalize bir tozdur (125). Molekl arl 402,5dir (125,126).

41

ekil 2.8. Prednizolon asetatn kimyasal yaps

Suda, pratik olarak znmez (126,127). Aseton ve kloroformda az znr. Erime derecesi 235Cdir (126,127) ve erime derecesi ile kimyasal olarak bozunmaya balad scaklk ayndr. 242 % 2,5 nmde maksimum UV aborbans verir (128). 2.9.2. Miktar Tayini Yntemleri Prednizolon asetat iin farkl miktar tayini yntemleri kullanlmtr. Bunlar arasnda; USPde de kaytl olan HPLC metodu (124,128,129), miseller elektrokinetic kapiller kromatografi (130), gaz kromatografisi (124,129,131), radioimmuno assay yntemi (132,133), ktle spektroskopisi (124,129,132), ince tabaka kromatografisi (134) ve UV spektroskopisi bulunmaktadr (129). 2.9.3. Farmakolojik zellikleri Adrenal korteks tarafndan salglanan steroid yapl bileiklerin arasnda glukokortikoid yapda olan hidrokortizon (kortizol) da yer almaktadr. Prenizolon asetat hidrokortizonun sentetik bir trevidir ve vcut iine alndnda hidroliz ile prednizolona evrilerek aktivite gsterir (123). Sentetik steroidler doal trevlerine gre (Kortizon) daha gl antiinflamatuvar etkiyi daha hzl gstermektedirler (135).

42

Prednizolon asetat temel olarak antiinflamatuvar etki elde edilmesi iin lokal olarak katarakt ameliyatlarndan sonra (136), sistemik olarak akut miyokard infarktsnden sonra (137) sistemik kortikosteroid eksiklii tedavisinde (125) ve dier antiinflamatuvar etki istenen durumlarda sklkla kullanlmaktadr.

Yaralanma, infeksiyon ve hastalklar gibi durumda artan sitokin salglanmas immun sistemi tetikleyerek hcresel olarak makrofajlarn, T hcrelerinin ve B lenfositlerinin birikmesine yol aar. Hcresel olarak oluan bu cevap durumunda prednizolon asetat, immn sistemi inhibe ederek sitokinlerin salmn dolays ile hcresel olarak inflamasyonu azaltr. Bu da inflamasyonlu blgede hcre bymesini ve proliferasyonunu engeller (123). Prednizolon asetat ve iinde bulunduu farmakolojik grup olan adrenal steroidler inflamasyonu erken ve ge evrelerinde inhibe eder (138). 2.9.4. Stabilitesi Prednizolon asetat gl okside edici bileikler ile geimsizdir (139). Oda scaklnda plasmada saat boyunca stabil olarak bulunmutur (140). Prednizolon asetat 15 ve 25 kGy dozda radyasyonuna maruz brakldnda ierik kaybna uramtr (141). 2.9.5. Piyasa Preparatlar Prednizolon asetatn USPye (128) kaytl oftalmik sspansiyonu, steril sspansiyonu ve oftalmik merhem preparatlar bulunmaktadr. Prednizolon asetatn Trkiyedeki preparatlar arasnda; deri hastalklarnda kortikosteroid tedavisinde kullanlan Hexacorton Krem, allerjik reaksiyonlarda ve inflamasyonda kullanlan Pred-Forte Oftalmik Sspansiyon ve Suprenil oftalmik sspansiyon yer almaktadr. Lokal olarak kullanlan bu preparatlarn endikasyonlar ounlukla inflamasyondur (142). Dnya pazarnda ise Belephamide ad altnda lokal olarak inflamasyonlarda kullanlan oftalmik sspansiyon preparat yer almaktadr (143).

43

3. GERE VE YNTEM 3.1. Aralar ve Gereler 3.1.1. Kullanlan Kimyasal Maddeler Diklorometan Disodyum hidrojen fosfat Etanol Kitosan (Dk Molekl Arlkl) (M.A:150.000) Kitosan (Orta Molekl Arlkl) (M.A:400.000) Laktik asit Polietilen glikol (PEG) 4000 (M.A:33004000) PLGA (50:50) (M.A:34.000 Da) PLGA (75:25) (M.A:136.000 Da) Potasyum dihidrojen fosfat Prednizolon asetat Sodyum azid (%99,9) Sodyum klorr Sodyum lauril slfat Fischer, ABD BDH Chemicals, ngiltere Medisorb, Merck Dupont, ABD Medisorb, Merck Dupont, ABD Merck, Almanya Abdi brahim, Trkiye Sigma, Almanya Riedel De Haen, Almanya Merck, Almanya Fluka, Almanya Merck, Almanya Merck, Almanya Tekel, Trkiye Fluka, Almanya

44

3.1.2. Kullanlan Aletler Diferansiyel taramal kalorimetre Hassas terazi FT-IR spektrometresi Kapiller erime derecesi tayin cihaz Koni-Plak viskozimetresi Kurutma Tabancas Manyetik kartrc Optik mikroskop Partikl bykl tayin cihaz pH metre Pskrterek kurutucu Santrifj aleti Taramal elektron mikroskobu Termostatl yatay alkalayc Stentler Ultrasonik banyo Ultraturaks UV spektrofotometre Q 100, TA Instruments, ABD Shimadzu AX 200, Japonya Pelkin Elmer 1720X FT-IR Spektrofotometresi, ABD A. Thomas Company, ABD Brookfield DV-II+, ABD Labor Gerate Glasapparatebau,Rettberg, Almanya Heidolph, Almanya Leica DFC 320, Almanya HELOS Sympatec, Almanya Sartorius PP-20, Almanya BCHI 190 Mini Spray-Dryer, svire Hermle Z323, Almanya Jeol SEM 6400, Japonya Memmert, Almanya NEMED, Trkiye Branson B 220 Smith Kline, ABD IKA, Almanya Agilent 8453, ABD

45

3.2. Yntemler ve Deneyler 3.2.1. Prednizolon Asetatn Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar 3.2.1.1. UV Spektrumu Kitosan mikrokre formlasyonlar ile stentlere hapsedilen etkin maddenin miktar tayini, in vitro salm almalar ve stabilite deneylerinin sonularnn deerlendirilmesinde spektrofotometrik yntem kullanlmtr. Bu amala, etkin madde prednizolon asetatn, % 0,5 (a/h) orannda sodyum lauril slfat ve mikroorganizma remesinin engellenmesi iin % 0,05 (a/h) orannda sodyum azid ieren PBS (Phosphate Buffer Saline, pH 7,4) zeltisinde = 200-400 nm aralnda UV spektrumu ekilmi ve maksimum dalga boyu (max) belirlenmitir (126,128,144) 3.2.1.2. FT-IR Spektrumu Prednizolon asetatn FT-IR spektrumunun ekilmesi iin etkin madde, potasyum bromr ile kartrlm ve bu karm 10 t/cm3 basnla pelletler halinde baslmtr. Oluturulan bu pellet rneklerinin FT-IR spektrumlar, 4000-400 cm-1 aralnda ekilerek etkin madde prednizolon asetatn FT-IR spektrumu elde edilmitir. 3.2.1.3. Erime Derecesi Tayini Erime derecesi tayini iin prednizolon asetat klcal tp ierisine konulmu ve kapiller erime derecesi tayin cihaz ile analiz gerekletirilmitir. Cihaza tpler yerletirildikten sonra beklenen erime derecesinin 10 C altna kadar hzl stma yaplm, bu seviyeden sonra scaklk daha yava ykseltilerek etkin maddenin erimeye ya da bozunmaya balad scaklk ile erime ya da bozunmann tamamland scaklk aral kaydedilmitir.

46

3.2.1.4. Diferansiyel Taramal Kalorimetri (DSC) Bilindii zere, diferansiyel taramal kalorimetri yntemi kimyasal maddelerin termodinamikleri, stabiliteleri ile molekler yaplarnn tayini ve incelenmesi gibi amalarla kullanlmaktadr (145). Tez almamz kapsamnda da prednizolon asetatn termal zelliklerinin incelenmesi iin DSC termogram ekilerek erime ve bozunma dereceleri tayin edilmitir. Termogramlarn ekilebilmesi iin standart kk hacimli aluminyum rnek kaplarna 4 mg prednizolon asetat, kabn btn yzeyine temas edecek ve boluk kalmayacak ekilde doldurulmutur. rnek kabnn kapa kapatma aletinin yardmyla skca ve tam olarak kapatlmtr. Elde edilen preslenmi plaka aletin analiz blmesine yerletirilerek analiz balatlmtr. DSC almalarnda kullanlan analiz artlar aada verilmitir; Atmosfer: Azot (50 mL/dakika) Balang ve biti scaklklar: 25-350 C Scaklk ykseltme ve soutma hz: 10 C/dakika Standart: ndium 3.2.2. Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini 3.2.2.1. Kalibrasyon Dorularnn Oluturulmas Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki kalibrasyon dorular, bu zcde 50 g/mL konsantrasyonda hazrlanm olan alt ana stok zeltisinden hareketle elde edilmitir. Her bir stok zeltiden gerekli seyreltmeler yaplarak 2,5-20 g/mL konsantrasyon aralnda sekiz standart zelti hazrlanmtr. Hazrlanan bu zeltilerin absorbanslar 247 nmde okunarak regresyon analizi yardmyla kalibrasyon dorular ve denklemleri elde edilmitir.

47

3.2.2.2. Analitik Yntem Validasyonu Analitik yntem validasyonu, tayini yaplacak olan etkin maddenin miktar tayin ynteminin istenilen amaca ynelik olduunu, uygulama bakmndan doru, kesin bir ekilde ve srekli olarak kullanlabilirliini gstermek iin uygulanan bir ilemdir. Farmastik preparattaki etkin maddenin tayininde kullanlacak analitik bir yntem validasyonunun performans kriterleri unlardr: zgnlk (Specificity) Dorusallk (Linearity) Doruluk (Accuracy) Kesinlik (Precision) Tekrar edilebilirlik (Repeatability) Tekrar elde edilebilirlik (Reproducibility) Stabilite 3.2.2.2.1. zgnlk Prednizolon asetat iin kullanlan analitik yntemin (UV Spektroskopisi) maddeye zgn olduunu kantlamak, mikrokre ve stentlerdeki ya da zcler iindeki bileenlerin lm yaplan dalga boylarnda prednizolon asetat ile giriim yapan bir absorbans vermediini gstermek amacyla, zndrlen bo mikrokrelerin, stentlerin ve zclerin (PBS, etanol, diklorometan) UV spektrumlar incelenmitir. 3.2.2.2.2. Dorusallk Analitik yntemin dorusall, deney bulgularnn rnek iindeki etkin madde konsantrasyonu ile olan ilikisinin belli bir aralkta dorusal olduu anlamna gelir. Bu parametrenin incelenmesinde kullanlacak olan kalibrasyon dorular en az be konsantrasyonda allarak izilebilmektedir (128). Bu amala alt adet 50 g/mL konsantrasyondaki stok zeltilerinden hareketle gerekli seyreltmeler

48

yaplarak sekiz farkl konsantrasyonda altar adet zelti hazrlanm ve absorbanslar llmtr. zeltilerin konsantrasyonlarna kar absorbans deerleri grafie geirilerek kalibrasyon dorularnn denklemleri elde edilmitir. 3.2.2.2.3. Doruluk Doruluk, kullanlan analitik yntem yardmyla bulunan sonular ile elde edilen deney sonularnn arasndaki uygunluk veya yaknln derecesidir. Analitik bir yntemin doruluunun tespiti iin en az farkl konsantrasyonda, her bir konsantrasyon deerinde en az be seri zelti hazrlanarak lmlerin yaplmas gerekmektedir (128). Kullanlan analitik yntemin doruluunu gstermek iin drt farkl konsantrasyonda (5, 10, 15, 20 g/mL) altar adet zelti hazrlanarak absorbanslar llmtr. Prednizolon asetatn miktar tayini iin kullanlan analitik yntemin doruluunun aratrlmas iin Forml 3.1 kullanlmtr (146). Doruluk (% ortalama bal hata)= (X Y) / Y x100 X= llen konsantrasyon (g/mL) Y= Hazrlanan konsantrasyon (g/mL) 3.2.2.2.4. Kesinlik Belirlenen artlarda yaplan bamsz test sonular arasndaki uyumu ifade eden bir validasyon kriteridir (147). Standart sapma (SS) ve varyasyon katsays (VK) ile ifade edilen analitik yntem kesinlii, istatistiksel olarak anlaml sayda ayn konsantrasyondaki rneklerin absorbans deerlerinin art arda llmesi ile deerlendirilir. Kesinlik, normal deney koullar altnda bir analitik yntemin tekrar edilebilirlik (repeatability) ve tekrar elde edilebilirlik (reproducibility) derecesinin lsdr. (Forml 3.1)

49

Analitik yntemin tekrar edilebilirliinin deerlendirilmesi iin 50 g/mL lik stok zeltiden hareketle kalibrasyon dorusu zerinde yer alan be farkl konsantrasyonda (2,5, 5, 10, 15, 20 g/mL) birer zelti hazrlanm ve her bir konsantrasyondaki zeltinin absorbans alt defa st ste llmtr. Tekrar elde edilebilirliin incelenmesinde ise ayn stoktan hareket edilerek seyreltmeyle 5, 10, 15, 20 g/mL konsantrasyon deerlerinde altar adet zelti hazrlanarak bu zeltilerin absorbanslar birer defa llmtr. Bu lmler sonucunda bulunan deerlerden kalibrasyon dorusu yardmyla konsantrasyonlar hesaplanarak ortalama, SS ve VK bulunmutur. Analitik yntemin tekrar elde edilebilir olduunun kabul edilebilmesi iin VKn % 2den kk olmas gerekmektedir. 3.2.2.2.5. Stabilite Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki stabilitesini incelemek iin bu zelti iinde 15 g/mL konsantrasyonda prednizolon asetat zeltisi hazrlanm ve 37 Cde saklanmtr. 1., 3., 5., 7., 10., 15., 21., 28., 35., 42., 49. ve 60. gnlerde zeltinin spektrumu alnmtr. Elde edilen spektrumlar ve max deerleri karlatrlarak prednizolon asetatn bozunmaya balad zaman aral aratrlmtr. 3.2.3. Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar Bu blmde, kullanlan polimerlere (PLGA ve kitosan) ilikin fizikokimyasal zellikleri incelemek amacyla yaplan viskozite tayini almalar ve DSC ile yaplan analiz yntemleri ile ilgili bilgi verilecektir.

50

3.2.3.1. Viskozite almalar Dk, orta ve yksek molekl arlkl kitosan polimeri tiplerinin % 1lik (h/h) laktik asit ierisindeki deiik konsantrasyonlardaki zeltilerinin viskozitelerinin pskrterek kurutma ilemi zerindeki etkilerini incelemek amacyla, Brookfield DV-II+ Koni-Plak viskozimetresi ile lmler yaplmtr. Her rnekten 0,5 mL alnarak deiik dnme hzlarnda (rpm) analiz gerekletirilmitir. Kayma hzna kar elde edilen kayma gerilimi deerleri grafie geirilmi ve rneklerin gsterdikleri reolojik ak tipi belirlenmitir. Ayrca her bir polimer zeltisi rnei iin 252 Cde ve 76,8 sn-1 kayma hznda viskozite deerleri kaydedilerek istatistiksel olarak karlatrlmtr. Kullanlan PLGA polimerleri iin ise retici firmann sertifikalarnda belirttii intrinsik viskozite deerleri dikkate alnmtr. Buna gre PLGA (75:25) polimeri yksek intrinsik viskoziteye, PLGA (50:50) polimeri ise dk intrinsik viskoziteye sahiptir. 3.2.3.2.Diferansiyel ncelenmesi Tez almamzda kullanlan polimerlerin termal davran zelliklerinin incelenmesi amacyla farkl molekl arlklarna (orta ve dk) sahip kitosan tipleri ile PLGAnn farkl kopolimer oranlarna sahip (50:50 ve 75:25) tiplerinin DSC termogramlar ekilmitir. Sz konusu polimerlerden kitosan iin aluminyum rnek kaplar kullanlmtr. rnek kabnn yzeyini tamamen kaplayacak kadar polimer rnei hassasiyetle tartlm ve kaplar kapatldktan sonra analiz gerekletirilmitir. PLGA kopolimerlerinin DSC analizlerini gerekletirmek iin ise aluminyum hermetik rnek kaplar kullanlmtr. Gerekli miktarlarda tartlan polimer rnekleri kaplar iine yerletirilmi ve kapatlan rnek kaplar cihaza yerletirilerek analiz gerekletirilmitir. Btn analizlerde standart olarak indium kullanlmtr. Polimerlerin DSC analizlerinde kullanlan artlar Tablo 3.1de verilmitir. Taramal Kalorimetre Termogramlarnn

51

Tablo 3.1. Kullanlan polimerlerin DSC analiz artlar

Polimer Atmosfer* Balang Scakl Biti ScaklkYkseltme/ Scakl Soutma Hz

Kitosan
(orta ve dk M.A.)

Azot Azot

25 C 20 C

350 C 250 C

10 C/dakika 10 C/dakika

PLGA
(kopolimer oran 50:50 ve 75:25) *Azot ak hz : 50 mL/dakika

3.2.4. Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas 3.2.4.1. n Formlasyon almalar Mikrokre formlasyon almalarnda doal bir biyopolimer olan kitosann iki farkl molekl arlna sahip tipi (dk M.A: 150.000 Da, ve orta M.A: 400.000 Da) kullanlmtr. Mikrokre retim yntemi olarak pskrterek kurutma teknii; istenen boyutlarda (1-10 m) mikrokre retilmesini salad ve organik zc kullanmn gerektirmedii iin tercih edilmitir. Literatrde pskrterek kurutma tekniine ilikin formlasyon almalarnda yer alan (101,115,148,149) teknik artlarn ve deney koullarnn (hava basnc, ak hz, aspirasyon, scaklk ve pompa hz) standardizasyonu ve hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn retim verimi dikkate alnarak optimum koullar tespit edilmeye allmtr. Oluan yaplarn kresel olup olmadklar aratrlm sonrasnda ise retim veriminin artrlmas hedeflenmitir. Yaplarn kreselliklerinin kontrolnde bilgisayar sistemine bal Leica DFC 320 optik mikroskobu ve taramal elektron mikroskobu (SEM) fotoraflar kullanlmtr. retim veriminin artrlmas iin yaplan almalarda ise farkl konsantrasyonlarda kitosan zeltileri kullanlm ve elde edilen mikrokrelerin retim verimleri deerlendirilmitir. Prednizolon asetatn zndrlerek polimer zeltisine kartrlaca zcler ile kitosan arasnda bir geimsizlik olup olmadnn anlalmas iin kitosan zeltileri alkol, diklorometan ve aseton ile kartrlm ve olas bir fiziksel geimsizlik kontrol edilmitir.

52

3.2.4.2.

Kitosan

Mikrokrelerinin

Hazrlanmasnda

Kullanlan

Faktriyel Tasarm Pskrterek kurutma yntemi ile kitosan mikrokrelerinin hazrlanmasnda 22 faktriyel tasarm kullanlmtr. Bu amala kitosan polimerinin iki farkl molekl arlna sahip olan tipi (M.A: 150.000 Da ve M.A: 400.000 Da) seilmitir. Kullanlan 22 faktriyel tasarmda bamsz deiken olarak; polimer konsantrasyonu (%) ve hedeflenen ykleme oran (%) iki farkl etken olarak alnmtr. Tez almamzda polimer konsantrasyonu etkeninin seviyeleri dk (% 0,5) ve yksek (% 1), hedeflenen ykleme oran etkeninin seviyeleri de dk (% 10) ve yksek (% 20) olarak belirlenmitir. Kurulan deney dzeninde her etkenin her seviyesinde allm ve formlasyonlar gelitirilmitir. Tablo 3.2de iki farkl kitosan polimeri kullanlarak gelitirilen (orta ve dk molekl arlkl) formlasyonlardaki etkenler ve deney dzeni gsterilmitir.

Tablo 3.2. Kullanlan 22 faktriyel tasarmda etkenler ve dzeyleri Etkenler Hedeflenen Ykleme Oran Polimer Konsantrasyonu % 10 % 0,5 Dzeyleri % 20 %1

Hazrlanan mikrokre formlasyonlarndaki etkenlerin baml deikenler zerine etkileri incelenmitir. Baml deikenler: Ortalama partikl bykl (m) Yklenen prednizolon asetat miktar (%) n vitro salmda t%50 deerleri (saat) olarak belirlenmitir. Faktriyel tasarm kullanlarak baml deikenler zerinde bamsz deikenler olan polimer konsantrasyonu ve hedeflenen ykleme orannn etkilerinin nemi ve etkenler arasndaki olas bir etkileme incelenmitir. Ayrca polimer

53

konsantrasyonu ve hedeflenen ykleme oran etkenlerinin baml deikenler zerindeki etkilerini ifade eden regresyon dorular bulunarak bu dorularn yzeycevap ve izdm grafikleri izilmitir. Tablo 3.3de 22 faktriyel tasarm kullanlarak oluturulan mikrokre formlasyonlarnn bileenleri ve kodlar yer almaktadr. Tablo 3.3. 22 faktriyel tasarm uygulanarak hazrlanan kitosan mikrokre formlasyonlarnn kodlar ve bileenleri
Formlasyon Kodu CL0,5 CL1 CM0,5 CM1 CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20 Polimer Tipi Dk M.A. Dk M.A. Orta M.A. Orta M.A. Dk M.A. Dk M.A. Dk M.A. Dk M.A. Orta M.A. Orta M.A. Orta M.A. Orta M.A. Polimer Konsantrasyonu (%) 0,5 1 0,5 1 0,5 0,5 1 1 0,5 0,5 1 1 Hedeflenen Ykleme Oran (%) - (Bo mikrokre) - (Bo mikrokre) - (Bo mikrokre) - (Bo mikrokre) 10 20 10 20 10 20 10 20

3.2.4.3. Pskrterek Kurutma Yntemi ile Mikrokrelerin Hazrlanmas Kitosan kullanlmtr mikrokreleri hazrlanmasnda pskrterek 3.2.4.2de kurutma verilen yntemi bilgiler

(101,110,111,115,150,151).

Blm

dorultusunda farkl polimer tipi, konsantrasyonu ve hedeflenen ykleme oranna sahip olan sekiz mikrokre formlasyonu retilmitir. Bu amala, kitosan polimerinin (dk ya da orta molekl arlkl), % 1 (h/h) laktik asit ierisinde % 0,5 (a/h) ve % 1 (a/h) konsantrasyonda zeltileri hazrlanmtr. Polimerin tam

54

olarak znmesi iin 24 saat boyunca manyetik kartrc zerinde kartrma salanmtr. Etkin madde iermeyen mikrokrelerin eldesi iin hazrlanan polimer zeltileri pskrtrlerek bo mikrokreler retilmitir. Etkin madde (Prednizolon asetat) ieren mikrokrelerin retilmesi iin kullanlan polimerin arlka % 10u ve % 20si orannda prednizolon asetat, gerekli miktar alkolde ultrasonik banyoda tutularak zndrlmtr. Hazrlanan polimer zeltileri zerine prednizolon asetatn alkoldeki zeltisi damla damla 10 mL/dakika hznda eklenmitir (150). Tam ve homojen bir karmann salanmas iin ekleme yaplrken karm ultraturaks kullanlarak 11.000 rpmde kartrlmtr. Prednizolon asetatn alkoldeki zeltisi eklendikten sonra karm 1 dakika daha ultraturaksta tutulmu ve hazrlanan zeltiler pskrtlerek etkin madde ieren mikrokreler hazrlanmtr. retilen mikrokreler cam flakonlarda, ktan korunarak, oda scaklnda desikatr iinde saklanmlardr. n formlasyon almalar srasnda standardize edilen pskrterek kurutma ilemine ilikin deney koullar aada verildii gibidir: Basn Ak Hz Aspiratr Seviyesi Giri Scakl k Scakl Pompa Hz ne Ucu Akl : 7 bar : 600 Nl/saat : 10 : 130 C : 70 C : 5 mL/dakika : 0,5 mm

Kitosan mikrokre formlasyonlarnn ierikleri ve hazrlama ynteminin ematik gsterimi ekil 3.1 ve ekil 3.2de grlmektedir.

55

Polimer Tipi (Kitosan Dk / Orta M.A.)

Polimer Konsantrasyonu (a/h)

% 0,5

%1

Hedeflenen Etkin Madde Ykleme Oran (a/a)

Hedeflenen Etkin Madde Ykleme Oran (a/a)

% 10

% 20

% 10

% 20

ekil 3.1. 22 faktriyel tasarm kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn ieriklerinin ematik gsterimi

Kitosan
(Orta veya Dk M.A.)

Prednizolon asetat

Laktik Asit
%1 (h/h)

Etanol
(% 96)

Kitosan zeltisi
% 0,5 ve % 1 (a/a)

Prednizolon asetat zeltisi

% 10 ve % 20 (a/a)

Ultraturaks (11.000 rpm)

Etkin madde ieren polimer zeltisi

ekil 3.2. 22 faktriyel tasarm kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn retim emas

56

3.2.5. Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Pskrterek kurutma yntemi ile hazrlanan mikrokrelerin karakterizasyonu amac ile morfolojik zellikleri, partikl bykl tayini yaplm, retim verimi ve mikrokrelere yklenen prednizolon asetat miktar hesaplanmtr. Ayrca mikrokrelerin DSC ile termodinamik zellikleri de aratrlmtr. retilen mikrokrelerden prednizolon asetatn salmnn incelenmesi ve salm zelliklerinin deerlendirilebilmesi iin in vitro salm almalar yaplmtr. 3.2.5.1. Morfolojik zellikler Etkin madde ykl olan ve olmayan mikrokrelerin yzey zellikleri SEM kullanlarak incelenmitir1. Mikrokre rnekleri pirin levhalar zerine ift taraf yapkan bantla sabitlenerek kaplama cihaznda (Hummle VII Sputter Coating Device, Anatech) yaklak 130A kalnlnda altn ile kaplanmtr. Uygulanan kaplama ilemi sonrasnda rnekler SEM cihazna (JEOL JSM-6400) yerletirilmitir. rneklerin incelenmesi srasnda 20 kVluk voltaj uygulanm ve farkl bytme oranlarnda mikrokrelerin fotoraflar ekilmitir. 3.2.5.2. Partikl Bykl Tayini Hazrlanan mikrokrelerin partikl byklkleri HELOS partikl bykl lm cihaz (SympaTec, Almanya) kullanlarak tayin edilmitir2. Kitosan mikrokreleri sulu ortamlarda ime eilimi gsterdiinden ortam olarak izopropil alkol kullanlmtr (101). rnekler analiz ncesinde 1 dakika izopropanol iinde ultrasonik banyoda tutularak sspande edilmi ve partikl bykl lmleri yaplmtr (115). 3.2.5.3. Mikrokrelerin retim Verimi Mikrokrelerin retiminde kullanlan pskrterek kurutma ynteminin etkinliinin deerlendirilmesi amac ile hazrlanan formlasyonlarn retim verimi

57

hesaplanmtr. Bu amala her bir serinin retiminden sonra elde edilen mikrokre arl (g olarak), kullanlan polimer arl ve etkin madde arlnn toplamna oranlanm ve bulunan deer yzde cinsinden ifade edilmitir (150). Her seri iin elde edilen bu deerlerin ortalamas ve standart sapmas bulunarak, her bir formlasyon iin retim verimi hesaplanmtr. % Verim = (A / B) x 100 A: Elde edilen mikrokre arl B: Polimer + etkin madde arl 3.2.5.4. Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi Mikrokrelere yklenen etkin madde miktarnn belirlenmesi iin 10 mg mikrokre hassas terazide tam olarak tartlm ve balon jojeye aktarlarak zerine 10 mL etanol eklenmitir. Karm, prednizolon asetatn mikrokrelerden ekstre edilebilmesi iin 1 saat sresince ultrasonik banyoda tutulmutur. Elde edilen dispersiyon, filtre kadndan szlm ve elde edilen szntnn absorbans 247 nmde spektrofotometrik olarak llmtr. llen absorbans deeri kalibrasyon dorusu denklemine yerletirilerek bu absorbans deerine karlk gelen konsantrasyon saptanm ve etkin maddenin ykleme etkinlii hesaplanmtr. 3.2.5.5. Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin Aratrlmas Hazrlanan mikrokrelerin termodinamik zelliklerinin aratrlmas iin DSC analizleri yaplmtr. Bu amala retilen mikrokrelerden en uzun sre salm zellii gsteren iki formlasyon, DSC analizleri iin seilmitir. Analiz iin standart aluminyum rnek kaplarn tam olarak dolduracak kadar numune rnek kabnn (Forml 3.2)

Analiz ODT Malzeme Mhendislii Fakltesi nde yaplmtr. Analiz Gazi niversitesi Eczaclk Fakltesi Farmastik Teknoloji Anabilim Dal nda yaplmtr.
2

58

yzeyini tam olarak kaplayacak ve boluk brakmayacak ekilde doldurulmutur. Analizde etkin madde iermeyen mikrokre, etkin madde ieren mikrokre formlasyonlar, prednizolon asetat ve orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerlerinin 25-350 C arasnda DSC termogramlar ekilerek, mikrokre formlasyonu iine hapsedilen prednizolon asetatn zelliklerindeki deimeler incelenmitir. Analizlerde, Blm 3.2.1.4de verilen deney koullar kullanlmtr. 3.2.5.6. n Vitro Salm Deneyleri 3.2.5.6.1. Salm Ortam ve Deneyin Yapl Salm deneylerinde hazrlanan mikrokrelerden prednizolon asetatn salm zelliklerinin incelenmesi iin kullanlan ortam % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) tamponudur. Salm ortamnda bulunan sodyum azid, mikrobiyolojik remeyi engellemek amacyla kullanlmtr. Salm deneyleri iin hassas terazide tartlm olan 5 mglk mikrokre formlasyonlar 1,5 mLlik Eppendorf tplere aktarlm ve zerine 1,25 mL salm ortam ilave edilmitir. Her formlasyon iin bu ekilde hazrlanan 6 salm hcresi, scakl 370,5 Cde sabit tutulan yatay alkalaycl su banyosuna yerletirilmitir. Ayn zamanda prednizolon asetat iermeyen ve deneylerde kr olarak kullanlacak mikrokrelere de ayn ilemler uygulanmtr. n vitro salm deneylerinde bir Eppendorf tp ierisine stabilite deerlendirmesi iin etkin madde konmu ve in vitro salm artlarnda tutulmutur. Yatay alkalaycnn hz 50 devir/dakikaya ayarlanmtr. Salm deneyleri srasnda nceden belirlenen zaman noktalarnda (15. dak, 30. dak, 1., 2., 4., 6., 8., 12., 24., 36., 48., 56., 72., 96., 120., 144., 168., 192., 216., 240. ve 264. saatler) Eppendorf tpleri alnarak 10.000 rpmde 5 dakika santrifj edilmi ve ortamdaki kitosan mikrokreleri ktrlmtr. Spernatant alnm ve yerine ayn miktar taze salm ortam eklenmitir. Alnan rneklerin 247 nmdeki absorbanslar UV spektrofotometresinde okunmu ve elde edilen deerler kalibrasyon dorusuna yerletirilerek zamana bal olarak salnan yzde kmlatif prednizolon asetat miktar bulunmu ve salm grafikleri izilmitir. Etkin madde

59

salmnn

0.derece,

Higuchi

ve

Hixon-Crowell

modellerine

gre

kinetik

deerlendirmeleri yaplmtr. 3.2.5.6.2. n Vitro Salm Deneylerinin Validasyonu erdii etkin madde miktar Blm 3.2.5.4de verildii ekilde tayin edilen mikrokre formlasyonlar iin in vitro salm deneylerinin validasyonu gerekletirilmitir. Her bir mikrokre formlasyonu iin Blm 3.2.5.6.1de belirtildii gibi hazrlanan altar znme hcresinden, her bir rnek alma zamannda analiz yaplarak etkin madde iin X, SS ve VK hesaplanmtr. Bylece her bir formlasyonun in vitro salm almasnda btn rnek noktalar iin tekrar elde edilebilirlik ve doruluk parametreleri bulunmutur. zgnlk parametresi salm ortamnda miktar tayini validasyonu almalarnda verilmitir. Salm ortamnda stabilite deerlendirmesi Blm 3.2.2.2.5de yaplmtr. Bu validasyon kriterlerinden rnek alma zamanlarnda salnan etkin madde iin VK deerlerinin ortalamas alnarak in vitro salm deneyinin validasyonu deerlendirilmitir. VK deerlerinin ortalamasnn % 5den kk olmas istenmektedir (152). 3.2.6. Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas 3.2.6.1. n Formlasyon almalar Polimerik yapdaki biyoparalanr kardiyovaskler stentlerin hazrlanmas iin sentetik bir polimer olan PLGAnn kullanlmasna karar verilmitir. Polimerin Amerikan Gda ve la Dairesi (FDA) onayl ve biyoparalanr oluu, farkl trleri kullanlarak paralanma sresinin ve etkin maddenin salm kinetiklerinin kontrol edilebilmesi gibi zellikleri bu seimde etkili olmutur. Tez almamzda PLGA 75:25 (% 75 laktik asit-% 25 glikolik asit, M.A: 136.000 Da) ve PLGA 50:50 (% 50 laktik asit-% 50 glikolik asit, M.A: 36.000 Da) polimerleri kullanlmtr. Polimerdeki laktik asit oranndaki art hidrofilik zellii azalttndan paralanma ve buna bal olarak su absorplama ve salm sresi gibi zellikleri uzatmaktadr (153). Bu zellikler nedeniyle % 75den daha fazla oranda laktik asit ieren PLGA

60

trevlerinin kullanmndan vazgeilmitir. Bununla beraber oluturulacak olan stent yaplarnn fiziksel olarak dayankl olmalar gerektiinden % 50den daha fazla oranda glikolik asit ieren PLGA trleri de kullanlmamtr. nk glikolik asit oran arttka yapnn hidrofilik zellii artmakta bu durum paralanma ve su absorplanmasn, ilacn salm sresini ksaltmakta ayrca yapnn fiziksel olarak dayankll zerinde de olumsuz etkilere yol amaktadr (76). Literatrde biyoparalanr stentlerin hazrlanmas tarif edilen yntemler iinden (36,65,76,91,154) polimer filmlerinden hareketle biyoparalanr stentlerin hazrlanmas yntemi uygun yntem olarak seilmitir. Bu hedef dorultusunda polimer filmlerinin hazrlanmas iin uygun PLGA yzdesini bulmak amacyla farkl konsantrasyonlarda PLGA zeltileri hazrlanm ve zelti-dkme (solutioncasting) yntemiyle elde edilen filmlerin ekil alabilme zellikleri ve fiziksel dayankllklar incelenmitir. Ayrca filmlerin esnek yapda olmalarnn salanmas iin farkl plastizerler ve oranlar da denenmi ve uygun konsantrasyonda plastizer seilmitir. Polimer filmlerinin hazrlanmas srasnda zcnn uurulurken film yapsnda bir deiiklik olup olmad da incelenmi ve en uygun kurutma yntemi aratrlmtr. Polimer filmlerine verilecek optimum stent ekline karar verilebilmesi iin literatrde yer alan fiziksel olarak farkl ekiller (31,90) ve yntemler denenerek tez almamza ve amacmza uygun stent yapsna karar verilmitir. Ayrca ila salan biyoparalanr kardiyovaskler stent hazrlanmas iin polimerik yaplara kartrlacak olan prednizolon asetat ve prednizolon asetat ieren kitosan mikrokrelerinin, stent yaplar zerinde olumsuz bir etkisi olup olmad da grsel olarak incelenmitir. 3.2.6.2. Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas PLGA polimeri ile film hazrlanmas iin zelti-dkme (solution-casting) yntemi kullanlmtr (90,154-157). Bu ynteme gre PLGA (75:25) ve (50:50) polimerleri ayr ayr % 25 (a/h) konsantrasyonda olacak ekilde diklorometan iinde zndrlmlerdir. Filmlerin krlgan yapda olmasn engellemek amacyla PEG

61

4000 plastizer olarak % 0,5 (a/h) konsantrasyonunda polimer zeltisine eklenmitir (158,159). Polimerlerin tamamen znmesi iin karm 2 saat manyetik kartrcda 75 rpmde kartrlmtr. Oluan zeltiden etkin madde iermeyen polimer filmlerinin hazrlanmas iin mikropipet yardmyla 500 L alnm ve aluminyum folyo ile kaplanm olan 3x7 cm boyutlarna sahip przsz bir cam plakann zerindeki 2x3 cmlik bir alana yaylmtr. Bu plakalar diklorometann kontroll ve yava bir ekilde uzaklatrlmas iin buzdolabnda (+4 C) 24 saat bekletilmitir (160,161). Bu srenin sonunda plakalar diklorometann tamamen uzaklatrlmas iin bir hafta boyunca etvde (40 C) tutulmulardr. Polimer filmleri dzenli aralklar ile tartlarak diklorometann tamamen uzaklat ve arlk deiiminin sonland sre tesbit edilmitir. Bir haftann sonunda diklorometann uzaklamasna bal olarak sertleen filmler 0,3x3 cmlik eritler halinde kesilerek stentlerin hazrlanmas amacyla kullanlacak olan edilmitir. 3.2.6.3. Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Biyoparalanr kardiyovaskler stentlerin retilmesi iin PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri kullanlmtr. Stent yaplarnn hazrlanmas iin Blm 3.2.6.2de anlatlan film hazrlama yntemi zerinde baz deiiklikler yaplarak kullanlmtr. Bu ynteme gre PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri ayr ayr % 25 (a/h) konsantrasyonunda olacak ekilde diklorometan iinde zlmtr (157,162). Polimerler zndkten sonra karma % 0,5 (a/h) orannda PEG 4000 eklenmi ve manyetik kartrcda kartrlarak znmesi salanmtr. Oluan polimer zeltisi etkin madde iermeyen stentlerin hazrlanmas amac ile aluminyum folyo ile kaplanm olan przsz bir plakann zerindeki 2x3 cmlik bir alana mikropipet yardmyla 500 L alnarak yaylmtr (155,158). Bu plakalar diklorometann kontroll ve yava uzaklamas iin buzdolabna (+4 C) konmu ve 1 saat boyunca bekletilmitir (157,160,161). Bu srenin sonunda buzdolabndan alnan plakalar zerindeki polimer filmleri 0,3x3 cmlik eritler halinde kesilmilerdir. Bu ekilde her bir plakadan 6 polimer eridi elde edilmektedir. Bu eritler 3 mm apndaki silindirik pirin ubuklara helezonal ekilde sarlmlardr PLGA polimer filmleri elde

62

(65,90,154). zerinde polimer eritlerinin sarl olduu ubuklar diklorometann tamamen uurulmas iin etve (40 C) yerletirilmilerdir. Bir hafta boyunca etvde tutulan ubuklar bu srenin sonunda alnmlar ve diklorometann uzaklamasna bal olarak sertleen stent yaplar ubuklarn zerinden karlarak azlar kapal plastik saklama kaplar ierisinde ktan korunarak saklanmtr. Stentlerin hazrlanmasna ilikin retim emas ekil 3.3de gsterilmitir.

Silindir ubuk

Stent Plaka

Polimer Filmi

Polimer eridi

ekil 3.3. Biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnn ematik gsterimi 3.2.6.4. Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Prednizolon asetat ieren stentlerin hazrlanmas iin uygulanan ilemler Blm 3.2.6.3de anlatlan yntemle uyum iindedir. Plastizer ieren polimer zeltileri hazrlandktan sonra stentlerin her biri lokal antiinflamatuvar etkinin grld doz olan 1 mg prednizolon asetat ierecek ekilde miktar ayarlanan prednizolon asetat hassas terazide tartlarak polimer zeltisine ilave edilmitir. Homojen bir ekilde karmasnn salanmas iin zelti 30 dakika manyetik kartrcda kartrlm sonrasnda etkin madde iermeyen stent hazrlanmas iin uygulanan ilemler ayn srayla etkin madde ieren polimer zeltilerine de uygulanmtr. Bu ilemlerin sonunda etkin madde olarak prednizolon asetat ieren

63

biyoparalanr kardiyovaskler stent yaplar hazrlanmtr. Etkin madde ieren stentlerin hazrlanmasna ilikin retim emas ekil 3.4de gsterilmitir. Tez almamzda ayrca biyoparalanr stentlere prednizolon asetat ieren kitosan mikrokreleri de eklenmitir. Bylece sadece prednizolon asetat ieren stentlerin yan sra mikrokre ieren stentler de hazrlanarak bu iki stent yaps karlatrlmtr. Bu amala, yukarda anlatlan prednizolon asetat ieren stentlerin retiminde kullanlan yntem kullanlmtr. Bu yntemde yaplan deiiklikle polimer zeltilerine prednizolon asetat yerine prednizolon asetat ieren kitosan mikrokreleri kartrlmtr. Stentlere kartrlacak olan mikrokre formlasyonu, mikrokreler zerinde yaplan karakterizasyon almalar ve zellikle in vitro salm sreleri gznne alnarak seilmitir. Buna gre kullanlan mikrokre formlasyonu CM1PA20 kodlu [% 1 (a/a) orannda kitosan orta molekl arlkl polimeri ve polimerin % 20si (a/a) orannda prednizolon asetat ieren mikrokre] formlasyondur. Stent bana 1 mg prednizolon asetat ieren mikrokre tartlarak polimer zeltisine eklenmi ve stent hazrlama ilemleri tekrar edilmitir. Mikrokre ieren stentlerin hazrlanmasnda kullanlan yntem ematik olarak ekil 3.4de gsterilmitir. Tablo 3.4de hazrlanan prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren biyoparalanr stent formlasyonlarnn ierikleri verilmitir.

64

Silindir ubuk

Plaka

Polimer Filmi

Polimer eridi

ekil 3.4. Etkin madde ve mikrokre ieren biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnn ematik gsterimi

Tablo 3.4. Prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren biyoparalanr stent formlasyonlar ve bileenleri Formlasyon Kodu S1 S2 S3 S4 Kullanlan Polimer Tipi PLGA (75:25) PLGA (75:25) PLGA (50:50) PLGA (50:50) Prednizolon asetat + + Prednizolon asetat eren Mikrokre* + +

*CM1PA20 kodlu mikrokre formlasyonu kullanlmtr.

65

3.2.7. Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu 3.2.7.1.Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi Blm 3.2.6.2de anlatld ekilde hazrlanan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) filmlerinin sulu ortamda ime ve su absorplama zellikleri incelenmitir. Bu amala hazrlanm olan alt adet film eridinin arlklar hassas terazide tartlm ve kaydedilmitir. Bu ilemi takiben eritler 10 mL salm ortam (% 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) tamponu) ieren flakonlara konmu ve flakonlar 37 Cdeki su banyosuna yerletirilmitir. Belirli zaman aralklarnda (2., 3., 4., 5., 6., 8., 12. ve 15. gnler) polimer filmi eritleri ortamdan kartlm, bir kurutma kad yardmyla erit zerinde kalm olan damlalar dikkatlice uzaklatrlm ve tekrar tartlmlardr. Aada verilen forml yardmyla polimerik film eritlerinin su absorplama yzdeleri bulunmutur (156,163,164). Su absorplama (%) = (A-B) / B x 100 A: Film eridinin ilk arl (g) B: Film eridinin su absorpladktan sonraki arl (g) 3.2.7.2. Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol retilen polimer filmlerinin ve stentlerin kalnlklarnn lm kompas ve Leica 320 DFC optik mikroskobu yardmyla yaplmtr. Her bir stentin kalnl iki ucundan ve ortasndan llm ve bu lm deerinin ortalamas istatistiksel olarak bir stentin kalnl olarak kaydedilmitir. Bu ekilde oniki adet stentin kalnlklarnn ortalamas alnarak, SS ve VK ile birlikte verilmitir. (Forml 3.3)

66

3.2.7.3.Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmesi Hazrlanm olan stentlerin ekilsel zelliklerinin ve yzey yapsnn incelenmesi iin SEM kullanlmtr (9,154-156,163,165). retilen biyoparalanr stentler SEM analizinde kullanlan pirin plakalar zerine sabitlenmilerdir. Sabitleme yerlerinden gm boyasyla dikkatlice boyanan stentler, kaplama dzeneinde (Hummle VII Sputter Coating Device, Anatech) yaklak 150 kalnlnda altnla kaplanm ve sonrasnda grntleme amacyla deiik bytme oranlarnda fotoraf ekimi yaplarak yzey zellikleri aratrlmtr. Stentlerin genel ekilsel zelliklerinin incelenmesi amacyla ise dijital fotoraf makinas ile (HP, 5,1 Megapixel) fotoraflar ekilmitir. 3.2.7.4. Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Blm 3.2.6.4de akland ekilde retilen biyoparalanr kardiyovaskler stentlerden prednizolon asetatn salm zellikleri incelenmitir. Bu amala retilen stent formlasyonlarnn her biri iin alt adet prednizolon asetat ya da prednizolon asetat kitosan mikrokre formlasyonu (CM1PA20) ieren stent alnm ve 2 mLlik Eppendorf tplerine konmutur. Tplerin her birine 2 mL % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisi salm ortam olarak eklenmi ve bu salm hcreleri hz 50 rpme ayarlanm olan yatay alkalaycl su banyosuna (37 C) yerletirilmitir. Belirlenmi olan zaman noktalarnda (1., 3., 5., 10., 18., 21., 28., 32., 40., 49., 56., 63., 70. ve 77. gnler) Eppendorf tpleri alnm ve ilerindeki stentler kartlarak, 2 mL taze salm ortam ieren Eppendorf tplerine konmutur (50,76). Stentlerin yer ald yeni salm tpleri tekrar su banyosuna yerletirilmi ve alkalanmaya braklmtr (77,93). Alnan rnekler spektrofotometrik olarak analiz edilmi ve 247 nmdeki absorbans deerleri kaydedilmitir (73,94). Her bir zaman noktas iin salnan prednizolon asetatn % kmlatif miktar hesaplanm ve grafie geirilerek sunulmutur.

67

Biyoparalanr stentlerden prednizolon asetatn in vitro salm deneylerinin validasyonu iin Blm 3.2.5.6.1de verilen yntem uygulanmtr. S1-S4 stent formlasyonlar iin rnek alnan her bir zaman noktasnda, altar adet salm hcresinden elde edilen etkin madde miktarlar X, SS ve VK deerleri ile hesaplanmtr. Deerlendirme yaplrken VK deerlerinin % 5den fazla olmamas gz nnde tutulmutur. 3.2.8. Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn Hazrlanmas 3.2.8.1. Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas Piyasalarda kullanmda olan metalik stentlerin kaplama yaplarak ila salan stent haline getirilebilmesi amacyla NEMED fimasndan elde edilen metalik stentler (plak stent) ncelikle biyoparalanr PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleriyle kaplanarak, kaplama ilemi zerinde n formlasyon gelitirme almalar yaplmtr (21,166). Yaplan n formlasyon almalarndan sonra optimize edilen kaplama ilemine ilikin kullanlan yntem ekil 3.5de gsterilmitir. Buna gre ncelikle diklorometan iinde % 25 (a/h) orannda PLGA (75:25) veya PLGA (50:50) polimerleri ieren zeltiler hazrlanm ve polimer zndkten sonra bu zeltilere % 0,5 (a/h) orannda PEG 4000 eklenmitir. Etkin madde iermeyen stentlerin kaplanmas amacyla kullanlacak olan bu zeltiler 1,5 mL hacminde ve 2 cm yksekliinde az vida kapal cam flakonlara alnm ve kaplama zeltisi hazr hale getirilmitir. Kaplanacak olan stentler, i aplarndan kk bir apa sahip (0,8 mm) olan 10 cm uzunluundaki metal tellere geirilmitir (166). Tellerin ucu stentin telden kmamas iin 90 bkl konumda braklmtr. Bu ekilde tele yerletirilen stent, kaplama zeltisinin bulunduu flakona daldrlm ve 5 saniye boyunca bekletilmitir. Bu srenin sonunda tel ve beraberinde zerine takl durumda olan stent flakondan karlmtr. Ucu sivri bir pens yardmyla zerinde ve iinde polimer zeltisi olan stent tel zerinde telin dier ucuna doru yava ve dikkatlice ittirilmi ve telden kartlan stent ayn zellik ve boyutlardaki baka bir tele yerletirilmitir. Scakl 30 Cde sabit tutulan bir kurutma tabancas (stma ve soutma kontroll, sabit hzda scak hava veren) bankoya sabitlenmi ve

68

telin zerindeki stent s tabancasndan 30 cm uzaklkta tutularak n kurutma ilemi yaplmtr. Bu srada stentin zerindeki polimer tabakasndan diklorometann homojen bir ekilde uzaklaabilmesi iin tel kendi etrafnda dndrlmtr (50,80). 1 dakika boyunca s tabancas kullanlarak kurutulan stentler, 40 Cdeki etve konularak diklorometann tamamen uzaklamas iin iki gn boyunca etvde tutulmutur (163). kinci gnn sonunda etvden alnan stentler karakterizasyon ve in vitro salm almalarnda kullanlmak zere oda scaklnda, desikatrde saklanmtr. 3.2.8.2. Stentlerin Etkin Madde ve Mikrokre eren Polimer zeltileriyle Kaplanmas Stentlerin etkin madde ve mikrokre ieren polimer zeltisi ile kaplanmas almalarnda iki grup tasarlanmtr. Birinci grupta prednizolon asetat (1 mg/stent), ikinci grupta ise prednizolon asetat ieren (1 mg) mikrokre formlasyonu, kaplama amacyla hazrlanm olan polimer zeltilerine eklenmitir. Literatrde polimer kapl stentlerin hazrlanmas amacyla kullanlan kaplama yntemleri (21,73,79,80,167-169) arasndan Jayaraman ve arkadalarnn (166) yntemi modifiye edilerek prednizolon asetat ieren ve prednizolon asetat ykl mikrokre ieren biyoparalanr polimer dispersiyonlar hazrlanarak formlasyonlar elde edilmitir. Prednizolon asetat salan kapl stent yaplarnn hazrlanmas iin Blm 3.2.8.1de verilen yntem uygulanmtr. Buna gre polimerik kaplama zeltisi hazrlanm ve etkin madde ieren kaplama yaplmas iin, stent bana 1 mg prednizolon asetat hassas terazide tartlarak polimer zeltilerine eklenmitir. Manyetik kartrc kullanlarak homojen bir karm elde edilmi ve stentlerin kaplanmas iin Blm 3.2.8.1de verilen ilemler tekrar edilmitir (ekil 3.5).

69

Metalik stent
Kaplama lemi

Kapl Stent

Polimer zeltileri

ekil 3.5. Stentlerin polimer zeltileri (PLGA 75:25 veya PLGA 50:50) kaplanmas srasnda takip edilen ilemlerin ematik gsterimi Biyoparalanr polimerlerle hazrlanan kaplama zeltisi iine prednizolon asetat ieren kitosan mikrokreleri de (CM1PA20 formlasyonu) yukarda anlatlan ilemler uygulanarak kartrlarak ikinci grup ila salan stent formlasyonlar hazrlanmtr. 3.2.9. la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Etkin madde salan kapl stent formlasyonlarnn karakterizasyonu amacyla literatrde belirtilen SEM ile yzey zellikleri ve kaplama etkinlii deerlendirmesi (154,163,170), stentlerin alma kontrol (73,163), kaplama kalnl (50,80) ve in vitro salm deerlendirmesi deneylerinden aada ayrntlar belirtilen almalar yaplmtr. 3.2.9.1. Kapl Stentlerin Alma Kontrol Etkin madde ve prednizolon asetat ykl mikrokre ieren biyoparalanr polimerler ile stentlerin kaplanmas ilemi sonrasnda stentin anjioplasti balonu ile almas srasndaki dayankllnn incelenmesi iin stentlere alma kontrol

70

yaplmtr.

Kapl

stentlerin

kullanmlar

srasnda

karlaacaklar

fiziksel

zorlamalarn son rnde yapaca etkilerin deerlendirilmesi iin kaplama yaplm olan stentler anjioplasti balonlarnn zerine yerletirilmitir. Balonu iirmek iin kardiyoloji kliniklerinde rutin olarak kullanlan balon iirme cihaz ile 8 bar basn uygulanarak almlardr. Bu ilem srasnda polimer tabakasnda meydana gelen deiimler optik mikroskop yardmyla grsel olarak incelenmi ve sonular deerlendirilmitir (163). 3.2.9.2. Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi SEM ile grntleme teknii kullanlarak stentler zerine yaplan kaplama ileminin etkinlii deerlendirilmitir. Bu amala stentler ve kaplama yaplm olan stent formlasyonlar pirin plakalar zerine sabitlenmitir. Sabitleme yerlerinden gm boyasyla hassasiyetle boyanan stentler, kaplama cihaz (Hummle VII Sputter Coating Device, Anatech) yardmyla altnla kaplanmtr. Bu yaplarn SEM cihaz aracl ile deiik bytme oranlarnda fotoraflar ekilmi ve yzey zellikleri incelenmitir. 3.2.9.3.Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar Kaplama yaplan stent formlasyonlarndan etkin madde salmnn

incelenmesi iin Blm 3.2.7.4de verilen in vitro salm yntemi kullanlmtr. Salnan prednizolon asetatn miktar tayini iin UV spektrofotometrik yntem kullanlmtr. Zamana kar elde edilen % kmlatif salnan prednizolon asetat miktarlar grafie geirilmitir. Salm deneyleri sonunda formlasyonlar arasndaki fark varyans analizi ile istatistiksel olarak deerlendirilmitir. n vitro salm deneylerinin validasyonu iin ise Blm 3.2.5.6.2de verilen parametreler aratrlmtr.

71

4. BULGULAR 4.1. Prednizolon Asetatn Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalara likin Bulgular 4.1.1. UV Spektrumu Prednizolon asetatn UV spektrumu % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisi iinde ekilmitir. Bu zc iinde maddeye ilikin maksimum dalga boyu (max) 247 nmde gzlenmi olup ekil 4.1de gsterilmektedir.

Absorbans

Dalga Boyu (nm)

ekil 4.1. Prednizolon asetata ilikin UV spektrumu 4.1.2. FT-IR Spektrumu Prednizolon asetatn Blm 3.2.1.2de anlatld ekilde ekilen FT-IR spektrumu ekil 4.2de gsterilmektedir. FT-IR spektrumunda gzlenen absorpsiyon bantlar, prednizolon asetata ilikin referansta yer alan absorpsiyon bantlaryla uyum iindedir. 3400-3600 cm-1 arasnda grlen iki tepeli pik, molekldeki iki alkol gurubunda yer alan R-OH ba gerilim bantlardr. 2850-3100 cm-1 arasnda C-H gerilim bantlarn temsil eden pik, 1770-1710 cm-1 dalga says aralnda ise keton ve ester yapsndaki C=O gerilim titreimi pikleri grlmektedir. 1600 cm-1 dalga

72

saysndaki

pik

prednizolon

asetatn

yapsndaki
-1

C=C

balarnn

gerilme

titreiminden kaynaklanmaktadr. 1300-1050 cm dalga saysnda grlen keskin pik C-O bann gerilim titreimi pikidir. 810-750 cm-1 dalga boyu aralndaki pik sbstite aromatik halka yapsndaki C-H eilme titreimi, 995-910 cm-1 aralndaki keskin pik de HC=CH yapsndaki ifte ba eilme titreimini ifade etmektedir. (A)
Dalga Says (cm-1)

(B)

Transmitans (%)

ekil 4.2. Prednizolon asetata ilikin IR spektrumu A: ekilen spektrum, B: Referans (171)

73

4.1.3. Erime Derecesi Tayini Prednizolon asetatn erime derecesi tayini Blm 3.2.1.3de anlatld ekilde gerekletirilmi ve erime derecesi 235 236 C olarak bulunmutur. Bu deerler referans kaynaklarda prednizolon asetat iin verilen deerler ile uyum iindedir (126,127). 4.1.4. DSC Termogram Prednizolon asetatn DSC termogram Blm 3.2.1.4de belirtilen cihaz ve yntem kullanlarak ekilmitir. Elde edilen termogram ekil 4.3de gsterilmektedir. Grafikteki keskin endotermik pik, prednizolon asetatn erime derecesine ilikin olup 237,09 C deerinde elde edilmitir. Prenizolon asetat iin DSC yntemiyle bulunan erime derecesi de kaynaklarda verilen referanslarla uyum iindedir (126,127).
0.5

0.0

(W/g)

-0.5

-1.0

-1.5
237.09C

-2.0

50

100

150

200

250

300

350

Scaklk (C)

ekil 4.3. Prednizolon asetatn DSC termogram

74

4.2. Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini 4.2.1. Kalibrasyon Dorularnn Oluturulmas Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki kalibrasyon dorular, UV spektrofotometrik yntem kullanlarak, Blm 3.2.2.1de anlatld ekilde oluturulmutur. Alt seriden sekiz farkl konsantrasyon deeri iin bulunan absorbans deerleri kullanlarak, konsantrasyona kar absorbans grafikleri elde edilmitir. Bu grafiklerden elde edilen kalibrasyon doru denklemleri Microsoft Office Excel 2003 program yardmyla lineer regresyon analizi kullanlarak hesaplanmtr. Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki kalibrasyon dorusu ve denklemi ekil 4.4de verilmektedir.

0,8 0,7 0,6

y = 0,0366x - 0,0029 2 R = 0,999

Absorbans

0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 0 5 10 15 20 25

Konsantrasyon (g/mL)

ekil 4.4. Prednizolon asetatn % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisindeki kalibrasyon dorusu ve denklemi (n=6)

75

4.2.2. Analitik Yntem Validasyonu 4.2.2.1. zgnlk Blm 3.2.2.2.1de anlatld zere etkin madde ieren mikrokre ve stent formlasyonlarnn yan sra, ayn formlasyonlarn etkin madde iermeyen ekilleri de hazrlanm ve salm ortamn ile etanolde ayr ayr =200400 nm aralnda UV spektrumlar ekilmitir. Prednizolon asetatn maksimum absorbans verdii dalga boyunda zc bileenleri ve formlasyona giren yardmc maddelerin absorbans vermedikleri gzlenmitir. 4.2.2.2. Dorusallk Blm 3.2.2.2.2de anlatld gibi 2,5, 5, 7,5, 10, 12,5, 15, 17,5, 20 g/mL konsantrasyonlarna kar okunan absorbans deerleri grafie geirilmi ve prednizolon asetat iin kalibrasyon denklemleri hesaplanmtr. % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) ortamnda elde edilen kalibrasyon denkleminin dorusalln belirleyen R2 (tanmlayclk katsays) deeri 0,999 olarak bulunmutur (ekil 4.4). 4.2.2.3. Doruluk Kullanlan analitik yntemin doruluuna ilikin veriler, Blm 3.2.2.2.3de anlatld ekilde % ortalama bal hatalar hesaplanarak elde edilmitir. Kalibrasyon dorusunda yer alan drt farkl konsantrasyonda (5, 10, 15, 20 g/mL) hazrlanm olan altar adet zeltinin absorbanslar llm ve llen konsantrasyon ile % bal hatalar Tablo 4.1de gsterilmitir.

76

Tablo 4.1. Doruluk analiz sonular (n=6) Hazrlanan Konsantrasyon (g/mL) 5 10 15 20

* X: Ortalama, SS: Standart Sapma

llen Konsantrasyon (g/mL) XSS* 4,990,09 10,010,09 15,670,11 20,630,16

% Ortalama Bal Hata 0,12 0,07 4,46 3,14

4.2.2.4. Kesinlik Analitik yntemin tekrarlanabilirliinin deerlendirilmesi iin Blm 3.2.2.2.4de belirtilen konsantrasyonlarda hazrlanan be ayr standart zeltinin absorbanslar ayr ayr altar kez st ste okunarak kaydedilmitir. Bu deerlerden hareketle kalibrasyon dorusu kullanlarak hesaplanan etkin madde konsantrasyonlar arasndaki varyasyon katsays hesaplanm ve elde edilen sonular Tablo 4.2de gsterilmitir. Hesaplanan varyasyon katsaylarnn hepsi % 2den kk bulunmutur. Tablo 4.2. Prednizolon asetat iin analitik yntemin tekrar edilebilirlik sonular Hazrlanan Konsantrasyon (g/mL) 2,5 5 10 15 20
* X: Ortalama, SS: Standart Sapma

llen Konsantrasyon (g/mL) XSS* 2,500,03 4,890,07 10,200,10 15,000,06 19,830,05

Varyasyon Katsays (%) 1,36 1,40 1,00 0,37 0,23

77

Kullanlan analitik ynteminin kesinliini belirleyen dier parametre olan tekrar elde edilebilirliin hesaplanmas iin drt farkl konsantrasyonda (5, 10, 15, 20 g/mL) ayr ayr alt adet zelti hazrlanmtr. Hazrlanan zeltilerin absorbanslar birer defa llerek, her bir konsantrasyon deeri iin ortalamalar hesaplanmtr. Sonular Tablo 4.3de gsterilmektedir. Tekrar elde edilebilirlik iin hesaplanan varyasyon katsaylarnn % 2den kk olduu bulunmutur. Tablo 4.3. Prednizolon asetat iin analitik yntemin tekrar elde edilebilirlik sonular Hazrlanan Konsantrasyon (g/mL) 5 10 15 20
* X: Ortalama, SS: Standart Sapma

llen Konsantrasyon (g/mL) XSS* 4,990,09 10,010,09 15,670,11 20,630,16

Varyasyon Katsays (%) 1,73 0,90 0,70 0,80

4.2.2.5. Stabilite

Prednizolon asetatn stabilitesi in vitro salm deneyleri sresince takip edilmitir. Bu amala Blm 3.2.2.2.5de verildii ekilde % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisi ierisinde 15 g/mL konsantrasyondaki prednizolon asetat zeltisi hazrlanmtr. Bu zelti 37 C 0,5 scaklkta 50 rpmde alan yatay alkalaycda iki ay boyunca bekletilmi, mikrokreler iin ilk 15 gn, biyoparalanr ve kapl stentler iin ise 60 gn boyunca belirlenen zaman noktalarnda rnekler alnmtr. rneklerdeki etkin madde miktar max= 247 nmde llmtr. Gnler arasnda elde edilen % kalan prednizolon asetat miktarnda herhangi bir kayp tespit edilmemitir (Tablo 4.4).

78

Tablo 4.4. Prednizolon asetatn in vitro salm ortamnda ve koullarnda stabilite sonular (n=6)
Zaman (gn) 1 3 5 7 10 15 21 28 35 42 49 60 Konsantrasyon (g/mL) 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 15 llen Konsantrasyon (g/mL, XSS*) 15,00 0,01 15,00 0,05 15,01 0,04 15,03 0,06 15,00 0,03 15,03 0,01 15,01 0,02 15,00 0,04 15,03 0,06 15,02 0,03 14,87 0,06 14,34 0,10 % Kalan Prednizolon asetat 100,0 100,0 100,1 100,2 100,0 100,2 100,1 100,0 100,2 100,1 99,1 99,1

*X: Ortalama, SS: Standart Sapma

4.3. Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar 4.3.1. Viskozite almalar Blm 3.2.3.1de anlatld ekilde % 0,5, 1 ve 2lik (a/h) orta ve dk molekl arlkl kitosan zeltilerinin deiik dnme hzlarnda kayma hzna kar kayma deerleri grafie geirilerek ekil 4.5de gsterilmitir. Ayrca kitosan zeltilerinin gsterdikleri reolojik ak tipi deerlendirilmitir. Her bir kitosan zeltisi iin 25 2 Cde ve 76,8 sn-1 kayma hzndaki viskozite deerleri Tablo 4.5de verilmitir.

79

2000

Kayma Gerilimi (dyn/cm2)

1600 1200 800 400 0 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Kayma Hz (1/s)
% 0,5 kitosan dk M.A % 1 kitosan dk M.A % 2 kitosan dk M.A

ekil 4.5. Dk molekl arlkl kitosan polimerinin farkl konsantrasyonlardaki zeltilerinin reogramlar (n=3)

1600 Kayma Gerilimi (dyn/cm2)

1200

800

400

0 0 100 200 300 400 500 Kayma Hz (1/s)

% 0,5 kitosan orta M.A % 1 kitosan orta M.A % 2 kitosan orta M.A

ekil 4.6. Orta molekl arlkl kitosan polimerinin farkl konsantrasyonlardaki zeltilerinin reogramlar (n=3)

80

ekil 4.5-6da grlecei zere orta ve dk molekl arlkl kitosan zeltileri % 0,5, 1 ve 2 (a/h) konsantrasyonlarda psdoplastik ak zellii gstermektedir. Doal bir polimer olan kitosann farkl molekl arlnda ve farkl konsantrasyonlarnda elde edilen bu ak tipi; kayma hz artka viskozitedeki art ifade etmektedir. Farkl molekl arlna sahip kitosan polimerleri iin ak tipi ayn olmasna ramen viskoziteleri birbirinden olduka farkldr. Psdoplastik ak zellii gstermesi nedeniyle farkl konsantrasyondaki kitosan zeltilerinin viskozite deerleri tek bir viskozite deeriyle ifade edilemedii iin 25 2 C ve 76,8 sn-1 kayma hzndaki viskozite deerleri karlatrlm ve viskozite deerleri arasndaki farkn anlaml olduu bulunmutur (p<0,05). Standart sapma deerlerinin dk oluu grafikte grlmelerini engellemektedir. Tablo 4.5. Kitosan zeltilerinin 25 2 C ve 76,8 sn-1 kayma hzndaki viskozite deerleri (n=3) Kitosan Tipi (M.A) Orta Orta Orta Dk Dk Dk Polimer Konsantrasyonu (%) 0,5 1 2 0,5 1 2 Viskozite (miliPascal.saniye) XSS 97,3 2.0 363,5 11,6 1782,1 48,9 52,9 1,2 205,6 8,2 853,3 7,9

4.3.2. DSC Termogramlarnn ncelenmesi Blm 3.2.3.2de anlatld ekilde hazrlanan polimer rnekleri DSC ile analiz edilmilerdir. Kullanlan polimerlerin termal analizlerine ilikin grafikler ekil 4.7 ve ekil 4.8de verilmitir.

81

Kitosan - - - - Kitosan Orta M.A Orta M.A. Kitosan Dk M.A

Kitosan Dusuk M.A.

(W/g)

-1

120.28C

-2

91.18C

-3

50

100

Scaklk (C) Scaklk (C)

150

200

250

300

350

ekil 4.7. Orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerlerine ilikin DSC termogramlar

0.0

- - - - PLGA (75:25)

PLGA 5050.001 PLGA 7525.001

PLGA (50:50)

-0.1

(W/g)

-0.2

-0.3

-0.4

-0.5

20

40

60

80

100

Scaklk (C)

ekil 4.8. PLGA (50:50) ve PLGA (75:25) polimerlerine ilikin DSC termogramlar

82

ekil 4.7de verildii zere kitosan polimerlerinin DSC termogramlarnda 100 C civarnda yayvan olarak gzlenen pik polimer yapsnn iindeki suyun uzaklamas sonucunda ortaya kmaktadr (113). ekil 4.8de verildii zere cams gei scaklklarn (Tg) gsteren pikler; PLGA (50:50) iin yaklak 37 Cde, PLGA (75:25) polimeri iin ise yaklak 50 Cde gzlenmitir (76). 4.4. Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas 4.4.1. n Formlasyon almalar n formlasyon almalarnda ncelikle mikropartikllerin retim verimini artrmak ve kresel partikller retmek iin dk ve orta molekl arlkl kitosan polimer zeltilerinin farkl konsantrasyonlar denenmitir. Kitosann molekl arlna bal olmakszn yksek polimer konsantrasyonu (% 2) seildiinde elde edilen kitosan zeltisinin viskozitesinin yksek olmas pskrterek kurutma cihazndaki inenin ucunun tkanmasna ve mikrokre retilememesine yol amtr. Dk polimer konsantrasyonu (% 0,1) seildiinde ise dk retim verimi (< % 10) ve birbirlerine yapan mikropartikller gzlenmitir. Polimer konsantrasyonu olarak, pskrterek kurutma teknii iin literatrde sklkla allan % 1 ve % 0,5 (a/h) konsantrasyonlarna karar verilmi ve bu konsantrasyonlardaki polimer zeltileri ile hazrlanan formlasyonlar zerinde in vitro karakterizasyon ve salm almalar yaplmtr. Hazrlanan mikrokrelerin kresel yaplar gsterdii ve retim verimlerinin yksek (% 27,7 - % 53,1) olduu tespit edilmitir. Elde edilmi olan bulgular Tablo 4.6da belirtilmitir. Tez almalarmzda, kk partikl byklklerine sahip mikrokreler elde edilebilmesi iin 0,5 mmlik ine aklna sahip pskrterek kurutma bal seilmitir.

83

Ayrca 1:1 orannda (h/h) alkol, diklorometan ve aseton ile kartrlan dk ve orta molekl arlkl kitosan polimerlerinin % 1lik (a/h) laktik asitteki % 1lik (a/a) zeltilerinde herhangi bir fiziksel geimsizlik gzlenmemitir. Tablo 4.6. Kitosan bulgular Konsantrasyonu (%) 0,1 0,5 1 2 0,1 0,5 1 2 retim Verimi (%) 3,4 25,6 40,5 0 2,7 27,7 53,1 0 + + + + Kresellik* mikrokrelerinin n formlasyon almalarna ilikin

Kitosan Tipi

Orta M.A Orta M.A. Orta M.A Orta M.A Dk M.A Dk M.A Dk M.A Dk M.A
* - : Kresel olmayan +: Kresel

4.4.2. Kitosan Mikrokrelerinin Hazrlanmasnda Kullanlan Faktriyel Tasarm 22 faktriyel tasarmnda bamsz deikenlerin (% polimer konsantrasyonu (x1) ve % hedeflenen ykleme oran (x2)), mikrokre formlasyonu karakterizasyonunda nemli parametre olan baml deikenler (ortalama partikl bykl, yklenen prednizolon asetat miktar ve t%50) zerindeki etkileri regresyon analizleri kullanlarak istatistiksel olarak deerlendirilmitir.

84

Regresyon analizleri sonucu elde edilen fonksiyonlarn denklemleri (Y1-Y6) orta molekl arlkl kitosan ve dk molekl arlkl kitosan formlasyonlar iin ayr ayr olmak zere Tablo 4.7 ve 8de verilmitir. Y1-Y3 nolu fonksiyonlara ilikin denklemler (Tablo 4.7) orta molekl arlkl kitosan formlasyonlar iin srasyla ortalama partikl byklne, % ykleme oranna ve t%50ye aittir. Tablo 4.7. Orta molekl arlna sahip kitosan polimeri ile hazrlanan

formlasyonlara ilikin regresyon analizi deerleri Etkin Madde Prednizolon asetat Polimer Tipi Kitosan Orta M.A. Denklem Kodu Y1 Y2 Y3 0 24,880 -75,420 -60,487 Deney Parametreleri 1 -17,553 109,720 69,440 2 -1,254 4.566 5,598 12 1.408 -3,996 -3,293

Y4-Y6 nolu fonksiyonlara ilikin denklemler (Tablo 3.8) ise dk molekl arlkl kitosan formlasyonlar iin srasyla ortalama partikl byklne, % ykleme oranna ve t%50 ye aittir. Tablo 4.8. Dk molekl arlna sahip kitosan polimeri ile hazrlanan formlasyonlara ilikin regresyon analizi deerleri Etkin Madde Prednizolon asetat Polimer Tipi Kitosan Dk M.A. Denklem Kodu Y4 Y5 Y6 0 17,44 -87,320 -78,350 Deney Parametreleri 1 -9,047 134,920 110,213 2 -0,405 5,228 6,212 12 0,557 -5,588 -4,943

85

Tablo 4.7 ve Tablo 4.8deki polinomial denklemler incelendiinde, 1; % polimer konsantrasyonu (x1) ve 2 % hedeflenen etkin madde oran (x2)nn ana etkilerini gstermitir. x1 ve x2nin arpm olan terim (12) bu etkenler arasndaki etkilemeyi ifade etmektedir. Polinomial denklemlerde verilen 0-12 terimlerinin isaretleri (+) ise baml deikenler ile pozitif ynde ilikiyi, (-) ise negatif ilikiyi yanstmaktadr. rnein Y1 polinomial denklemi incelendiinde; Y1=24,880-17,553x1-1,254x2+1.408x1x2 Bamsz deikenler olan % polimer konsantrasyonunun (x1) ve % hedeflenen etkin madde orannn (x2) baml deiken (Y1) olan partikl bykl zerine etkileri negatif yndedir ve iki etkenin dzeylerindeki art partikl byklnde azalmaya yol amaktadr. Faktriyel tasarmda regresyon analizi sonucunda elde edilen denklemlere ilikin cevap yzey grafikleri izilmitir. Orta molekl arlkl kitosan polimeri iin elde edilen Y1-Y3 nolu fonksiyonlara ilikin yzey cevap grafikleri ekil 4.9-11de verilmitir. rnek olarak Y1 denklemin ifade ettii ilikinin uzaydaki profili ekil 4.9da yer almaktadr. Grafik incelendiinde polimer konsantrasyonundaki art, dk hedeflenen ykleme orannda (% 10) ortalama partikl bykln ifade eden dzlemi kk partikl bykl deerlerine doru yneltmitir. Grsel olarak ilikinin yn ve seviyesinin incelenmesinde grafikteki renklerin karlk geldikleri partikl bykl aralklarndan faydalanlmtr.

86

10-12 8-10 6-8

12

4-6 2-4 0-2

20

Ortalama Partikl Bykl (m)

10 8 6 4 2 0 0,5

Polimer Konsantrasyonu (%)

10 1

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

ekil 4.9. Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken ortalama partikl byklne ilikin yzey-cevap grafii

180-200
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0,5 1 10

160-180 140-160 120-140 100-120 80-100 60-80 40-60

20

Yklenen Prednizolon asetat M iktar (%)

20-40 0-20

Polimer Konsantrasyonu (%)

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

ekil 4.10. Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken yklenen prednizolon asetat miktarna ilikin yzey-cevap grafii

87

50-60 40-50 30-40

60 50 40

20-30 10-20 0-10

20

t %50

30 20 10 0 0,5 10

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

Polimer Konsantrasyonu (%)

ekil 4.11. Orta molekl arlkl kitosan iin baml deiken t%50ye ilikin yzeycevap grafii Dk molekl arlkl kitosan polimeri iin elde edilen Y4-Y6 fonksiyonlarna ilikin yzey cevap grafikleri ekil 4.12-14de verilmitir. rnek olarak etkenlerin yklenen etkin madde miktar zerindeki etkisini ifade eden Y5 denkleminde, polimer konsantrasyonu ve hedeflenen etkin madde oranndaki art yklenen etkin madde orann pozitif ynde etkilemitir (ekil 4.13).

12-12 11-12 11-11

Ortalama Partikll Bykl (m)
12 11,5 11 10,5 10 9,5 9 0,5 10 20

10-11 9,5-10 9-9,5

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

Polimer Konsantrasyonu (%)

ekil 4.12. Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken ortalama partikl byklne ilikin yzey-cevap grafii

88

200-250 150-200
250

100-150 50-100 0-50

20

Yklenen Prednizolon asetat Miktar (%)

200 150 100 50 0 0,5 10

Polimer Konsantrasyonu (%)

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

ekil 4.13. Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken Yklenen prednizolon asetat miktarna ilikin yzey-cevap grafii

50-60 40-50
60 50 40

30-40 20-30 10-20 0-10

20

t %50

30 20 10 0 0,5 10

Hedeflenen Ykleme Oran (%)

Polimer Konsantrasyonu (%)

ekil 4.14. Dk molekl arlkl kitosan iin baml deiken t%50ye ilikin yzey-cevap grafii

89

4.4.3. Pskrterek Kurutma Yntemi ile Mikrokrelerin Hazrlanmas Tez almamzda kullanlmak zere hazrlanan kitosan mikrokreleri pskrterek kurutma yntemi ile retilmitir. Tablo 3.3de kodlar ve bileenleri verilen bu formlasyonlarn in vitro karakterizasyon almalar ve salm deneyleri yaplmtr. 4.5. Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu 4.5.1. Morfolojik zellikler retilen etkin madde ieren ve iermeyen mikrokre formlasyonlarnn yzey zelliklerinin incelenmesinde Blm 3.2.5.1de anlatlan SEM ile grntleme teknii kullanlmtr. ekil 4.15-16da verilen etkin madde iermeyen dk (CL) ve orta (CM) molekl arlkl mikrokre formlasyonlarnn SEM fotoraflarndan homojen, yzeyleri przsz ve kresel yapda olduklar grlmektedir. ekil 4.17-18de ise prednizolon asetat ieren (% 10 ve % 20) dk (CL) ve orta (CM) molekl arlkl % 0,5 ve % 1 konsantrasyonlarda kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn SEM fotoraflarnda benzer ekilde homojen dalmda, przsz yzeye sahip ve kresel yapda olduklar grlmektedir.

90

(A)

(B)

ekil 4.15. Dk molekl arlkl kitosan ile hazrlanan etkin madde iermeyen mikrokre formlasyonlarna ilikin SEM fotoraflar A: % 0,5 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CL0,5 formlasyonu) B: % 1 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CL1 formlasyonu)

(A)

(B)

ekil 4.16. Orta molekl arlkl kitosan ile hazrlanan etkin madde ermeyen mikrokre formlasyonlarna ilikin SEM fotoraflar A: % 0,5 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CM0,5 formlasyonu) B: % 1 (a/h) kitosan konsantrasyonu (CM1 formlasyonu)

91

(A)

(B)

(C)

(D)

(E)

(F)

(G)

ekil 4.17. Dk molekl arlkl kitosan polimeri kullanlarak hazrlanan mikrokrelerin SEM fotoraflar
(A) ve (B) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA10) (C) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA20) (D) ve (E) % 1 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL1PA10) (F) ve (G) % 1 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CL0,5PA20)

92

(A)

(B)

(C)

(D)

(E)

(F)

(G)

ekil 4.18. Orta molekl arlkl kitosan polimeri kullanlarak hazrlanan mikrokrelerin SEM fotoraflar
(A) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA10) (B) ve (C) % 0,5 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA20) (D) ve (E) % 1 (a/h) kitosan ve % 10 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM1PA10) (F) ve (G) % 1 (a/h) kitosan ve % 20 prednizolon asetat ieren formlasyon (CM0,5PA20)

93

4.5.2. Partikl Bykl Tayini Etkin madde ieren ve iermeyen mikrokrelerin partikl byklkleri Blm 3.2.5.2de anlatld ekilde llmtr. Her bir formlasyona ilikin tayin edilen partikl byklkleri Tablo 4.9da verilmitir. Tablo 4.9. Prednizolon asetat ieren ve iermeyen mikrokre formlasyonlarna ilikin partikl bykl lm sonular
Formlasyon Kodu* CL0,5 CL1 CM0,5 CM1 CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20 Partikl Bykl (m) Ortalama Standart Sapma (n=3) 9,91 0,06 5,98 0,05 6,68 0,03 4,13 0,01 11,65 0,03 10,38 0,04 9,91 0,05 11,42 0,03 10,60 0,05 5,10 0,03 8,87 0,03 10,41 0,03

* Formlasyon ksaltmalarna ilikin almlar Tablo 3.3de (Sayfa 53) verilmitir

ekil 4.19da rnek olarak 22 faktriyel tasarm kullanlarak gelitirilen etkin madde ieren ve iermeyen orta molekl arlkl % 1 (a/h) kitosan konsantrasyonu ve/veya % 20 etkin madde ieren optimum formlasyonlara ilikin partikl bykl dalm grafikleri verilmitir. Etkin madde ieren ve iermeyen btn mikrokre formlasyonlar iin partikl bykl dalmlar; normal (gauss) dalm gstermi, mod ve medyan deerleri birbirine yakn bulunmu, sonu olarak dalmlar monomodal kmtr.

94

(A)

(B)

ekil 4.19. Mikrokre formlasyonlarnn partikl bykl dalm grafikleri (A) CM1 ve (B) CM1PA20 (Formlasyon kodlar Tablo 3.3de verilmitir, Sayfa 53) 4.5.3. Mikrokrelerin retim Verimi Blm 3.2.5.3de anlatld ekilde hesaplanan retim verimleri sonular Tablo 4.10da verilmitir. Tablo 4.10. Prednizolon asetat ieren ve iermeyen mikrokre formlasyonlarna ilikin retim verimi sonular
Formlasyon Kodu* CL0,5 CL1 CM0,5 CM1 CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20 retim Verimi (%) Ortalama Standart Sapma (n=3) 29,6 4,1 55,0 2,0 27,0 4,5 41,3 3,7 30,5 2,7 40,2 3,2 59,2 5,4 70,6 1,9 21,6 5,4 35,0 2,5 43,9 1,9 48 6,7

* Formlasyon ksaltmalarna ilikin almlar Tablo 3.3de verilmitir.

95

4.5.4. Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi 22 faktriyel tasarmla gelitirilen mikrokre formlasyonlarna yklenen prednizolon asetat miktarnn belirlenmesi iin Blm 3.2.5.4de verilen yntem kullanlmtr. Analizler sonucunda elde edilen etkin madde ierikleri Tablo 4.11de verilmitir. Faktriyel tasarm ile polimer konsantrasyonu ve hedeflenen etkin madde ykleme oran etkenlerinin, baml deiken olan yklenen prednizolon asetat miktar zerine etkisi incelenmi ve pozitif yndeki bu etki istatistiksel olarak anlaml bulunmutur (p<0,001). Tablo 4.11. Prednizolon asetat ieren mikrokre formlasyonlarna ilikin ykleme etkinlii sonular
Formlasyon* CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20 CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 Prednizolon Asetat Ykleme Etkinlii (%) Ortalama Standart Sapma (n=3) 5,1 3,0 30,8 4,3 40,0 3,0 45,7 0,3 4,6 0,5 28,8 3,4 44,0 2,0 40,4 1,4

* Formlasyon ksaltmalarna ilikin almlar Tablo 3.3de (Sayfa 53) verilmitir 4.5.5. Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin Aratrlmas Blm 3.2.5.5de verildii ekilde gerekletirilen, DSC analizlerinin termogramlar ekil 4.20-21de gsterilmitir. 22 faktriyel tasarm sonucunda optimize edilen mikrokre formlasyonlarndan en uzun sre salm gsteren ve retim verimleri en yksek olan iki mikrokre formlasyonuna ilikin DSC termogramlar verilmitir.

96

-0.25 -1.25 -2.25

Kitosan Dusuk M.A. CL1 Bos CL1PA20 Prednisolone Acetate.001

(W/g)

-3.25 -4.25 -5.25 -6.25 -7.25 0 50 100 150 200 250 300 350

Scaklk (C)

ekil 4.20. Dk molekl arlkl % 1 (a/h) kitosan kullanlarak hazrlanan % 20 etkin madde ieren (CL1PA20 formlasyonu) ve iermeyen mikrokre (CL1) formlasyonlarnn DSC termogramlar

-1

(W/g)
-2 -3
CM1PA20 CM1 Bos Prednisolone acetate Kitosan Orta M.A.

50

100

150

200

250

300

350

Scaklk (C)

ekil 4.21. Orta molekl arlkl % 1 (a/h) kitosan kullanlarak hazrlanan % 20 etkin madde ieren (CM1PA20 formlasyonu) ve iermeyen mikrokre (CM1) formlasyonlarnn DSC termogramlar

97

ekil 4.20 ve 21de verilen DSC termogramlarnda, prednizolon asetatn keskin endotermik erime piki 237,09 Cde gzlenmitir. Dk ve orta molekl arlkl kitosan polimerlerine ilikin 100 C civarnda grlen yayvan su buharlaamas piki etkin madde ieren ve iermeyen mikrokrelerde de gzlenmitir. 4.5.6. n Vitro Salm Deneyleri 4.5.6.1. Salm Ortam ve Deneyin Yapl Kitosan mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetatn salm

almalar Blm 3.2.5.6.1de verildii ekilde gerekletirilmitir. Gelitirilen sekiz mikrokre formlasyonundan prednizolon asetatn salm grafikleri, orta molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokreler iin ekil 4.22de, dk molekl arlkl kitosan kullanlan hazrlanan mikrokreler iin ekil 4.23de verilmitir. Orta molekl arlkl kitosan formlasyonlarndan prednizolon asetatn salm almalarnn sonular incelendiinde dk polimer konsantrasyonlarna sahip mikrokrelerin salm profillerinde (CM0,5PA10 ve CM0,5PA20) 24 saat sonunda srasyla % 63,1 ve % 27,2lik bir salm gzlenirken, yksek polimer konsantrasyonuna sahip formlasyonlarn (CM1PA10 ve CM1PA20) 24 saat sonunda gsterdikleri salm srasyla % 50,5 ve % 32,7 bulunmutur (ekil 4.22). Salm almalar onbir gn devam ettirilmi ve en uzun sreli salm CM1PA20 formlasyonundan elde edilmitir. En ksa sreli salm ise nc gn sonunda dk polimer ve etkin madde ykleme oranna sahip formlasyonda (CM0,5PA10) gzlenmitir. Dk molekl arlkl kitosan formlasyonlarndan prednizolon asetatn salm almalarnda ise 24 saat sonunda dk polimer konsantrasyonlarna sahip mikrokrelerin salm profillerinde (CL0,5PA10 ve CL0,5PA20) srasyla % 63,5 ve % 28,3lik bir salm gzlenirken, yksek polimer konsantrasyonuna sahip formlasyonlarda (CM1PA10 ve CM1PA20) 24 saat sonunda srasyla % 36,6 ve

% 33,5lik salm bulunmutur (ekil 4.23). Yksek polimer ve etkin madde ykleme oranna sahip formlasyondan (CL1PA20) etkin madde salm onuncu gnde

98

tamamlanrken dk polimer ve etkin madde ykleme oranna sahip formlasyon

(CL0,5PA10) ikinci gn sonunda btn etkin madde ieriini salmtr.

n vitro salm deneyi sonularnda, standart sapma deerlerinin kk oluu ( % 1-3) grafikte standart sapma ubuklarnn grlememesine yol amaktadr. Grld gibi mikrokre formlasyonlarnn salm profillerine bakldnda, ilk 24 saat boyunca patlama etkisi tespit edilmi, 24 saatten sonra kontroll bir salm elde edilmitir. Grafiklerden grlecei zere formlasyonlarda kullanlan kitosan polimerinin konsantrasyonundaki art prednizolon asetatn salm sresinde uzamaya yol amaktadr. Ayrca orta molekl arlkl kitosan kullanlarak gelitirilen formlasyonlar dk molekl arlkl kitosan mikrokre formlasyonlarna gre daha uzun sre prednizolon asetat salm gstermitir. Kitosann molekl arlndaki ve konsantrasyonundaki art, mikrokrelerden prednizolon asetatn salm sresini uzatmtr. Mikrokrelerden etkin maddenin salmnn hangi kinetik modele gre gerekletiinin tayini iin 0.derece, Higuchi ve Hixon-Crowell modelleri uygulanm ve btn mikrokre formlasyonlar iin en byk R2 deeri Higuchi kinetiinden elde edilmitir. Higuchi kinetii matriks yapsndan salm ngren bir kinetiktir ve mikrokrelerimizden gerekleen etkin madde salmnn matriks yapsndan salm kinetiine uyduu bulunmutur (Tablo 4.12).

99

Tablo 4.12.

Mikrokre formlasyonlarna ilikin salm kinetiklerinin deerlendirilmesi

Formlasyon CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20

Higuchi m 14,23 7,40 7,75 6,19 11,86 7,43 7,04 6,27 n -4,23 -3,04 1,57 3,43 6,56 -3,78 11,61 4,79 R2 0,989 0,994 0,999 0,998 0,991 0,994 0,984 0,993 Toplam Residual 98,19 101,99 31,49 31,16 109,49 116,65 357,15 150,71

Uygulanan Kinetik Model 0. Derece Toplam m n R2 Residual 1,93 12,79 0,978 2010,45 0,52 0,57 -0,01 -0,07 0,52 -0,02 -0,02 12,89 17,45 4.57 4,76 12,13 4,48 4,78 0,951 0,939 0,937 0,989 0,949 0,979 0,896 3927,49 6186,45 8362,52 8470,05 3489,41 16584,70 10737,14

Hixon-Crowell m 0,07 0,02 0,02 0,01 0,05 0,02 0,02 0,01 n 0 0,07 0,13 0,21 0,23 0,04 0,38 0,17 R2 0,927 0,974 0,975 0,986 0,989 0,96 0,957 0,995 Toplam Residual 544,97 421,60 1066,03 2287,85 1748,70 351,72 5072,94 1698,69

* Formlasyon ksaltmalarna ilikin almlar Tablo 3.3de (Sayfa 53) verilmitir

100

100 80 60 40 20 0 0 50 100 150

Zaman (saat)

% Kmlatif Salm

200

250

300

CM1PA10

CM1PA20

CM0,5PA10

CM0,5PA20

ekil 4.22. Orta molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetat salm (n=6)

100 80 60 40 20 0 0 50 100 150 200 250 300

% Kmlatif Salm

Zaman (saat)
CL1PA10 CL1PA20 CL0,5PA10 CL0,5PA20

ekil 4.23. Dk molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetat salm (n=6)

101

4.5.6.2. n Vitro Salm Deneylerinin Validasyonu Blm 3.2.5.6.2de verilen in vitro salm deneylerinin validasyon almalarna gre tm mikrokre formlasyonlarna, her bir rnek alnan zaman noktas iin % kmlatif salnan prednizolon asetat miktarlar iin ortalama VK hesaplanmtr (Tablo 4.13). Elde edilen sonular incelendiinde tm formlasyonlarda ortalama VK deerinin % 5den kk olduu grlmtr. Tablo 4.13. Kitosan mikrokre formlasyonlarndan in vitro salm deneylerinin validasyonuna ilikin bulgular
Formlasyon* CL0,5PA10 CL0,5PA20 CL1PA10 CL1PA20 CM0,5PA10 CM0,5PA20 CM1PA10 CM1PA20 Ortalama Varyasyon Katsays 1,42 1,34 2,05 1,45 1,53 2,30 2,79 2,58

*Formlasyon ksaltmalarna ilikin almlar Tablo 3.3de (Sayfa 53) verilmitir

4.6. Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas 4.6.1. n Formlasyon almalar Biyoparalanr stent retim materyali olarak, paralanma sreleri, saladklar mekanik zellikler ve uzun sreli ila salm profili salamalar sebebiyle PLGA polimerinin PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) trleri kullanlmtr. Polimer filminden hareketle biyoparalanr stent hazrlanmas ynteminde, kullanlacak olan polimer zeltisinin konsantrasyonunu belirlemek iin n formlasyon almalar srasnda hazrlanan farkl konsantrasyondaki zeltiler arasndan % 25 (a/h) oran uygun konsantrasyon olarak seilmitir. Ayrca, filmlerin

102

mekanik dayankllklarn azaltmadan krlganlklarnn nne gemek iin plastizer kullanmna karar verilmitir. Literatrde yer alan almalar iinden uygun plastizer olarak PEG 4000 seilmitir. Farkl konsanrasyonlarda plastizer polimer zeltisi ile kartrlarak hazrlanan formlasyonlar iinden, en iyi fiziksel zellikleri salayan ve % 0,5 (a/h) konsantrasyonunda PEG 4000 ieren formlasyon seilmitir. Polimer filmlerinden hareketle farkl ekillerde biyoparalanr stent hazrlanabilmektedir. Literatrde yer alan almalar incelendiinde, bu ekiller arasndan helikal yapdaki biyoparalanr stentler amacmza en uygun stent yaps olarak seilmitir. Gsterdikleri mekanik dayankllk ve retimlerindeki kolaylk bu eklin seilmesinde rol oynamtr. Prednizolon asetat ve prednizolon asetat ieren mikrokrelerin diklorometan ierisinde znm olan PLGA zeltilerine kartrlmas sonucunda fiziksel bir geimsizlik aratrlmtr. Etkin madde ya da etkin madde ieren mikrokrelerin polimer zeltisi ierisinde kolayca disperse olabildikleri ve herhangi bir geimsizlik ya da istenmeyen duruma yol amadklar gzlenmitir. 4.6.2. Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlacak Olan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas Blm 3.2.6.2de verildii gibi PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) filmleri hazrlanrken kullanlan zelti dkme ynteminin ile 0,3x3 cmlik polimer filmi eritlerinin eldesi iin kolay uygulanabilen uygun bir yntem olduu bulunmutur. Bu yntemde polimer zeltisi iinden mikropipet yardm ile alnan miktar lam zerine kaplanan aluminyum folyonun yzeyine kolayca yaylmtr ve elde edilen polimer filmi tabakasndan istenen kalnlkta eritler kesilebilmesinde bir sorun yaanmam, neter yardm ile hassasiyetle kesim yaplarak polimer eritleri oluturulmutur.

103

4.6.3. Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Blm 3.2.6.3de verilen retim yntemine gre, biyoparalanr stentlerin hazrlanmas srasnda kullanlan ilem basamaklar sorunsuz olarak uygulanmtr. Polimer filmleri pirin ubuklar zerine sarldklarnda istenen ekli almlar ve tam bir kuruma salanmadan verilen bu ekillerini kaybetmeden pirin ubuklar zerinde tutunmulardr. Etvde bekletilerek organik zcnn tamamen uzaklamas salanm ve biyoparalanr stentlerin pirin ubuklar zerinden ayrlmadan verilen helikal ekillerini koruduklar gzlenmitir. Oluan yaplarn n formlasyon almalar ile gelitirilen formlasyon parametreleri sayesinde esneyebildikleri fakat krlmadklar gzlenmitir. 4.6.4. Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Etkin madde ya da etkin madde ykl kitosan mikrokreleri ieren stentlerin hazrlanmas iin kullanlan yntem Blm 3.2.6.4de verilmitir. Gerekli miktarlarda (1 mg) tartlan etkin maddenin polimer zeltisine eklenmesini takiben manyetik kartrcda kartrma sonucunda etkin maddenin tekdze bir ekilde polimer zeltisi iinde kolayca disperse olduu gzlenmitir. Etkin madde ieren kitosan mikrokrelerinin yapya eklenmesi sonucunda benzer olarak Blm 3.2.6.3de verilen retim ilemleri zerinde olumsuz bir gelime grlmemitir. Biyoparalanr stent formlasyonlarna eklenecek mikrokre formlasyonu olarak CM1PA20 (orta molekl arlkl kitosan prednizolon asetat % 20 (a/h)) kodlu formlasyon seilmitir. % 1 (a/h),

104

4.7. Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu 4.7.1. Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimer filmlerinin su absorplama zelliklerinin incelenmesi iin bu polimerler kullanlarak hazrlanan film eritleri in vitro salm ortam olan % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS (pH 7,4) zeltisi iinde inkbe edilmilerdir. Blm 3.2.7.1de anlatld ekilde belirli zaman aralklarnda ortamdan alnarak tartldnda balangtaki arlklar esas alnarak saptanan arlk deiimleri % olarak zamana kar grafie geirilmitir. ekil 4.24de polimer filmlerinin su absorplama grafikleri grlmektedir.

100,0

% Su Absorplama

80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 0 2 4 6 8 10 12 14 16

Zaman (gn)
PLGA (75:25) PLGA (50:50)

ekil 4.24. Hazrlanan polimer filmlerinin su absorplama profilleri (n=6)

ekil 4.24de de grld zere balangta (2. gn) PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) filmleri iin srasyla % su absorplama deerleri % 26,7 ve % 32,2 olarak bulunmutur. Bu deerler PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) iin altnc gnn sonunda dengeye ulamtr. Onbeinci gnn sonunda PLGA (50:50) filmlerinin su

105

absorplama yzdesi %81,9, PLGA (75:25) polimeri ile hazrlanan filmlerin su absorplama yzdesi ise %73,6 olarak bulunmutur. PLGA (50:50) polimerinin hidrofilik yaps nedeniyle su absorplama deerleri PLGA (75:25) polimerine gre her zaman noktas iin daha yksek bulunmutur. 4.7.2. Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol Blm 3.2.7.2de verildii ekilde llen PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerlerinden retilen filmlerin kalnlklar ve bu filmlerden hazrlanan stentlerin boyutlar Tablo 4.13de verilmitir (Bkz. ekil 4.30).

Tablo 4.14. Polimer filmlerinin ve hazrlanan stentlerin kalnlklar (n=12) Kalnlk (m) Polimer (OrtalamaStandart sapma) PLGA (75:25) PLGA (50:50) 136 5 m 109 8 m 1,5 1,5 Uzunluk (cm) ap (mm) 3 3

4.7.3. Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmesi

Biyoparalanr stent formlasyonlarnn yzey zelliklerinin incelenmesi iin SEM ile grntleme teknii kullanlrken, yaplarn genel ekilerinin ve yzey grntlerinin deerlendirilmesinde dijital fotoraf makinas ile ekilen resimlerden yararlanlmtr. Helikal stent yaplarnn hazrlanmas amacyla retilen polimer filmleri farkl ortamlarda tutularak zc ierikleri uzaklatrlm ve filmler kurutulmulardr. Blm 3.2.6.1de verilen n formlasyon almalarnda anlatld ekilde hazrlanan polimer filmlerinden, oda scaklnda diklorometann uzaklatrlmasyla hazrlanan filmlerin fotoraflar ekil 4.25de verilmitir.

106

Fotoraflardan

da

grlecei

zere

oda

scaklnda

bekletilerek

diklorometann uzaklatrlmas srasnda polimer filminde ok sayda hava kabarc olumakta ve bu durum filmin yapsnda bozulmalara yol amaktadr. Hava kabarcklar retilen filmlere ekil verilmesini engellemi ve kolay krlabilen yaplarn olumasna yol amtr.

C
(Dijital kamera ile grntlenmitir)

ekil 4.25. Oda scaklnda kurutularak elde edilen filmler. A ve B: PLGA (75:25), C ve D: PLGA (50:50) polimer filmi

Oda scaklnda bekletme sonucu elde edilen filmlerdeki hava kabarcklar oluumundan korunmak iin filmler buzdolabnda (+4 C) bekletilmi ve diklorometann kontroll bir ekilde uzaklatrlmas salanmtr. n formlasyon almalar ile optimize edilen polimer filmi ve stent hazrlama yntemine gre diklorometann polimer yapsndan uzaklatrlmas sonucu hazrlanan filmlerin ekilleri ise ekil 4.26da grlmektedir. Przsz yaplar ve hava kabarc iermemesi kolaylkla ekillendirilebilmelerini salarken, filmler esnekliklerini de korumulardr. Film eritleri 3 cm uzunlukta, 0,3 cm genilikte hazrlanmtr.

107

ekil 4.26. Buzdolabnda bekletmeyi takiben etvde kurutulan polimer filmlerinin grntleri. A ve B: PLGA (75:25) filmleri, C ve D: PLGA (50:50) filmleri,
(Dijital kamera ile grntlenmitir)

ekil 4.27de PLGA (75:25) polimeriyle hazrlanan biyoparalanr stentlerin, ekil 4.28de ise PLGA (50:50) polimeriyle hazrlanan stentlerin dijital fotoraf makinesi ile ekilen fotoraflar grlmektedir. Genel ekillerine bakldnda, stentlerin dzgn helikal yap gsterdikleri gzlenmitir. Etkin madde iermeyen stentler effaf yapdadrlar. Etkin madde ve mikrokrelerin polimer zeltileri ierisinde disperse edilmesi ile opak ve beyaz renkli polimer filmleri ve stentler hazrlanmtr.

108

ekil 4.27. PLGA (75:25) polimeri ile hazrlanan biyoparalanr stentlerin grntleri.
A ve B: Etkin madde iermeyen stentler. C, D ve E: Etkin madde (Prednizolon asetat) ieren stentler F, G ve H: Etkin madde ykl kitosan mikrokre ieren stentler

109

ekil 4.28. PLGA (50:50) polimeri ile hazrlanan biyoparalanr stentlerin grntleri.
A ve B: Etkin madde iermeyen stentler. C, D ve E: Etkin madde (Prednizolon asetat) ieren stentler F, G ve H: Etkin madde ykl kitosan mikrokre ieren stentler

110

Polimer zeltileri kullanlarak hazrlanan filmlerin ve stentlerin kesit fotoraflar ile yzey fotoraflar, SEM analizi ncesi n deerlendirme amacyla Leica DFC 320 bilgisayar donanmna bal mikroskop sisteminde ekilmitir. ekil 4.29dan grlecei zere etkin madde iermeyen filmlerin, yzeyi dzgn ve kesit alnan blgeleri przszdr. Stentlerin kesit fotoraflarna bakldnda da przsz ve dzgn yzey zellikleri gzlenmitir. Etkin madde ya da etkin madde ykl mikrokrelerin stent yapsna girmesi ile gerekleen deiiklikleri grntlemek iin SEM analizleri gerekletirilmitir (ekil 4.30-33). (A) (B)

(C)

(D)

ekil 4.29. Biyoparalanr polimerlerle retilen stentlerin yzey fotoraflar

A-B: PLGA (75:25) kullanlarak retilen stentler C-D: PLGA (50:50) kullanlarak retilen stentler

111

Biyoparalanr stentlerin yzey zelliklerinin ayrntl olarak incelenmesi iin ise SEM ile grntleme yaplmtr. ekil 4.30da PLGA (75:25) polimer kullanlarak hazrlanan prednizolon asetat ieren stentlerin SEM fotoraflar yer almaktadr. Helikal yapnn kvrm blgelerinden alnan kesit fotoraflarnda etkin maddenin polimer matriksi iinde homojen olarak dald izlenimi vardr. Yzey zellikleri incelendiinde ise przsz bir yzey gsterdii gzlenmitir. Polimer filmi yzeyinde herhangi bir atlama ya da krlma grlmemektedir. Stentin kenarlar dzgn ve przszdr. n formlasyon almalar ile optimize edilen retim ilemi, istenen ekil ve yzey zelliklerinde biyoparalanr stentlerin hazrlanmasn salamtr.

ekil 4.30. Prednizolon asetat ieren PLGA (75:25) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

112

ekil 4.31de ise prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (75:25) polimeri ile retilen biyoparalanr stentlere ilikin SEM fotoraflar yer almaktadr. Grld zere, mikrokrelerin polimer ierisinde disperse edilmeleri yzey zelliklerinde gzlenen bir deiiklie yol amamtr. Kesit ve yzey fotoraflarnda stentlerin yzeyinde kalm veya adsorplanm mikrokre yaplar izlenmemi ve mikrokrelerin polimer yaps iinde dalm olduu grlmtr.

ekil 4.31. Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (75:25) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

113

Prednizolon

asetat

ieren

PLGA

(50:50)

polimeri

ile

hazrlanan

biyoparalanr stentlerin SEM fotoraflar ekil 4.32de verilmitir. Stentlerin yzeylerinde etkin madde lokalizasyonu grlmemektedir. Ayrca stentlerin kenarlar przsz ve dzgn yapdadr. PLGA (75:25) kullanlarak retilen stentlere benzer olarak, kesit fotoraflarna bakldnda etkin maddenin polimer matriksi iinde homojen dald izlenimini edinmek mmkndr. Polimer yzeyi ise przszdr. Ayrca kesit fotoraflar polimer kalnlnn yaklak 100 m civarnda olduunu gstermektedir.

ekil 4.32. Prednizolon asetat ieren PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

114

PLGA (50:50) polimeri ierisinde prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri disperse edilerek hazrlanan biyoparalanr stentlere ilikin SEM fotoraflar ise ekil 4.33de verilmektedir. Stentlerin yzeyinde mikrokrelerin bulunmad ve mikrokrelerin de etkin madde gibi polimer matriksi iinde dald gzlenmektedir. Kesit fotoraflarna ve stentlerin kenarlarna bakldnda ise PLGA (75:25) stentleri ve etkin madde ieren PLGA (50:50) stentlerine kyasla daha przl bir yap dikkati ekmektedir. Ancak, stent yzeyinde mikrokre ieriine bal olarak bariz bir krlma, atlama ya da dalgalanma bulunmamaktadr.

ekil 4.33. Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stentin SEM fotoraflar

115

4.7.4. Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Blm 3.2.7.4de verilen ve mikrokrelerden etkin maddenin salmnda da kullanlan yntemle biyoparalanr stentlerden etkin maddenin salm almalar gerekletirilmitir. Gelitirilen biyoparalanr stentlerden zamana kar % kmlatif salnan etkin madde sonularn gsteren grafikler ekil 4.34de verilmitir. n vitro salm profillerinin yer ald grafikte, standart sapma deerlerinin dk olmas btn noktalarda standart sapma ubuklarnn grlebilmesine olanak vermemitir. Grafie bakldnda ikinci ayn sonunda (63. gn) prednizolon asetat ieren PLGA (50:50) (S3 kodlu formlasyon) stentlerinden salm miktar % 62, prednizolon asetat ykl mikrokreler ieren PLGA (50:50) stentlerinden (S4 kodlu formlasyon) ayn srenin sonunda elde edilen salm miktar % 12,9 olarak bulunmutur.

70 60 50 40 30 20 10 0 0 30 60 90 120

% Kmlatif Salm

Zaman (gn)
S1 S2 S3 S4

ekil 4.34. Prednizolon asetat ykl biyoparalanr stent formlasyonlarndan salm profilleri (n=6, XSS)

116

PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kullanlarak hazrlanan ve prednizolon asetat ieren biyoparalanr stentlerden etkin madde salmlar karlatrldnda ikinci ayn sonunda (63. gn) elde edilen % kmlatif salnan prednizolon asetat miktarlar PLGA (75:25) (S1 kodlu formlasyon) iin % 5,02, PLGA (50:50) stentleri (S3 kodlu formlasyon) iin % 62 olup, aradaki fark istatistiksel olarak anlaml bulunmutur (p<0,001). PLGA (50:50) polimerinin hidrofilik yaps hzla su absorplamasna ve paralanmasna yol aarak etkin madde salmn hzlandrmtr. Benzer ekilde PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri iinde prednizolon asetat ykl kitosan mikrokrelerinin disperse edilmesiyle hazrlanan biyoparalanr stentlerden salm incelendiinde ikinci ay sonunda (63. gn) etkin madde salmnn PLGA (50:50) ile hazrlanan stentlerde (S4 kodlu formlasyon) % 12,9, PLGA (75:25) ile hazrlanan stentlerde (S2 kodlu formlasyon) ise % 9,9 olduu grlmektedir (p<0,05). n vitro salm almalarnda farkl gnlerde, salm ortamndaki

biyoparalanr stentlerin fotoraflar ekil 4.35de verilmitir. Salm ortamna braklmalaryla birlikte polimer ieriklerine bal olarak farkl oranlarda imeye balayan stent yaplarnn boylarnda bir deiiklik gzlenmemi, su absorplama sonucunda oluan imenin stentlerin i apn deitirmeden d aplarnda arta yol at gzlenmitir.

ekil 4.35. n vitro salm ortamnda 10 gn sonunda prednizolon asetat ieren stentler A: PLGA (75:25) (S1) stenti, B: PLGA (50:50) (S3) stenti

117

n vitro salm ortamnda krknc gnn sonunda etkin madde ieren PLGA (50:50) stent yapsnda meydana gelen deiiklikler ise ekil 4.36da verilmitir. Prednizolon asetat ieren PLGA (75:25) stentlerinin yapsnda, polimerin hidrofobik zelliine bal olarak bir deformasyon gzlenmezken, PLGA (50:50) stentlerinde ekilsel bozulmalarn balad farkedilmitir.

A
ekil 4.36.

n vitro salm ortamnda 40 gn sonunda prednizolon asetat ieren stentler A: PLGA (75:25) (S1) stenti, B: PLGA (50:50) (S3) stenti

eriinde sadece prednizolon asetat bulunan stentlere (S1 ve S3) benzer ekilde, polimer zeltisinde mikrokrelerin disperse edilmesi ile hazrlanan biyoparalanr stentlerin (S2 ve S4) yaplarn uzun sre koruduklar gzlenmitir (ekil 4.37). Mikrokrelerin stent yaplarna girmesi fiziksel olarak dayankllklarn artrm ve ekilsel yaplarnn korunmasn salamtr.

ekil 4.37. n vitro salm ortamnda 40 gn sonunda prednizolon asetat ykl mikrokre ieren stentler A: PLGA (75:25) stentleri (S2), B: PLGA (50:50) stentleri

118

Blm 3.2.7.4de verilen in vitro salm deneylerinin validasyon almalarna gre tm stent formlasyonlarna (S1-S4), her bir rnek alnan zaman noktas iin % kmlatif salnan prednizolon asetat miktarlar iin ortalama VK hesaplanmtr (Tablo 4.15). Elde edilen sonular incelendiinde tm formlasyonlarda ortalama VK deerinin % 5den kk olduu grlmtr. Tablo 4.15. Biyoparalanr stent formlasyonlarndan in vitro salm deneylerinin validasyonuna ilikin bulgular
Formlasyon* S1 S2 S3 S4 Ortalama Varyasyon Katsays 4,2 2,7 3,3 1,8

*S1: Prednizolon asetat ieren PLGA (75:25) stentleri S2: Prednizolon asetat ykl mikrokre ieren PLGA (75:25) stentleri S3: Prednizolon asetat ieren PLGA (50:50) stentleri S4: Prednizolon asetat ykl mikrokre ieren PLGA (50:50) stentleri

4.8. Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn Hazrlanmas 4.8.1. Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas

Tez almamzda, kaplama yapmak zere denemeye alnan stentler ticari olarak halen kullanmda olan Nemed firmasnca retilen paslanmaz elik stentlerdir. almalarmzda sz konusu stentlerin etkin madde ieren biyoparalanr polimerler ile kaplanarak ila salan stent yaplarnn gelitirilmesi salanmtr. n formlasyon almalar sonucunda, metalik stentlere kaplama amacyla kullanlacak olan biyoparalanr polimerler olarak, PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kopolimerleri seilmitir. Polimer zcs olarak diklorometan kullanlm ve biyoparalanr stentlerin retilmesi amacyla seilen % 25 (a/h) konsantrasyonunda polimer zeltileri hazrlanmtr. Kaplamann dayanklln artrmak ve krlganln azaltmak amacyla % 0,5 (a/h) orannda PEG 4000 plastizer olarak

119

formlasyona eklenmitir. Homojen bir kartrma yaplarak kaplama iin kullanlacak polimer zeltileri hazrlanmtr (Bkz. Blm 3.2.8.1). Metalik stentlerin kaplanmas amacyla kullanlan yntemler arasndan daldrma (dipping) teknii ile kaplama yaplmasna karar verilmitir. Blm 3.2.8.1de anlatld ekilde tellerin ucuna geirilen metalik stentler bu polimer zeltilerine daldrlm ve hazrlama stentlerin emas takip edilerek srasnda kaplama stentlerin gerekletirilmitir. Metalik kaplanmas

yerletirildikleri tellerin zerinde ilerletilmeleri ile

polimer artklar stentin i

yzeyinden etkili bir ekilde uzaklatrlmtr. Sabit scaklk uygulamas (Kurutma tabancas ile 40 C) ile kaplama tabakas hzla kurumutur. Biyoparalanr polimer ile kaplanan metalik stent zerine yerletirildii telin zerinden kolayca kartlmtr. Organik zcnn btnyle uzaklatrlmas iin etve yerletirilen stentlerin kaplama tabakasnda kurumaya ve scakla bal bir deiim gzlenmemitir. 4.8.2. Stentlerin Etkin Madde ve Mikrokre eren Polimer

zeltileriyle Kaplanmas Tez almamzda restenozun nlenmesi amacyla gelitirilen ila salan stent yaplarnda kullanlan etkin madde prednizolon asetatn miktar, biyoparalanr stent formlasyonlarnda da kullanlm olan stent bana 1 mg etkin madde dozu olarak seilmitir. Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ise kaplama zeltileri ile kartrlrken ierdikleri etkin madde miktar hesaplanm ve her stent 1 mg prednizolon asetat ierecek kadar mikrokre polimer zeltilerine kartrlmtr. Kaplama zeltileri metalik stentlerin yzeyine kolayca tutunmutur. Kaplama tabakasnn kurutulmas iin scaklk uygulamas srasnda veya sonrasnda, etkin madde ya da mikrokrelerin ortamda bulunmas herhangi bir sorun oluturmamtr. Metalik stentin yzeyine kaplanan polimer tabakas kurutulmutur. Etvde diklorometann uzaklatrlmas mmkn olmu ve yapda bir bozulma grlmemitir.

120

4.9. la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu 4.9.1. Kapl Stentlerin Alma Kontrol Etkin madde ya da etkin madde ykl mikrokrelerin % 25 (a/h) PLGA polimerleri iinde disperse edilmeleriyle hazrlanan kaplama zeltileri ile kaplanan metalik stentlerin alma kontrolleri Blm 3.2.9.1de verilmitir. Anjioplasti balonunun zerine yerletirilen kapl metalik stentler 8 bar basn uygulandnda tam olarak almlardr. Alma sonucunda etkin madde iermeyen ve etkin madde/mikrokre ieren stentlerin kaplama tabakasnda belirli blgelerde yrtlmalar gzlenmitir ve kaplamann btnlnn ksmen bozulduu belirlenmitir. Bu durum polimer zeltisinin % 25 (a/h)lik konsantrasyonunun yksek olduunu dndrmektedir. Fakat biyoparalanr stent formlasyonlar ile salm zellikleri asndan karlatrmann yaplabilmesi iin polimer konsantrasyonu deitirilmemitir. 4.9.2. Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi Blm 3.2.9.2de verildii gibi kaplama yaplan metalik stentlerin yzey zellikleri ve yaplan kaplamann etkinlii SEM ile grntleme teknii kullanlarak gerekletirilmitir. ekil 4.38de kaplama yaplacak olan metalik stentin SEM fotoraflar grlmektedir. Kullanlan stent kapal konumda iken kaplama yaplmtr ve bu sebepten kapal konumda olan stentin SEM fotoraflar verilmitir. Stentin keskin kenarlar ve przsz yzeyi ayrntl olarak grlmektedir. Kenarlarn yksek oranda bytlerek ekilen fotorafnda ise, metalik kenarlarn damar duvarnda yaratacaklar yaralanmay azaltmalar iin yuvarlatldklar grlmektedir (ekil 4.38).

121

ekil 4.38. Kaplama yaplmam durumda ve kapal haldeki metalik stentin SEM fotoraf

% 25 (a/h) konsantrasyonunda PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri iinde etkin madde ya da etkin madde ykl mikrokre disperse edilmesiyle hazrlanan zeltiler kullanlarak kaplama yaplan metalik stentlerin grntleri ve yzey fotoraflar SEM analizleri ncesinde n deerlendirme amacyla Leica DFC 320 model bilgisayar donanml mikroskop sisteminde ekilmitir. ekil 4.39A-Fde rnek olarak verilen fotoraflar yer almaktadr. Fotoraflardan grlecei zere polimer zeltileri ile yaplan kaplamann yzeyi, her iki polimer tipi iin przsz ve dzgn olarak grlmektedir. Prednizolon asetat ya da prednizolon asetat ykl mikrokrelerin stent yapsna girmesi sonucunda kaplama tabakasnda etkin madde ve mikrokrelerin homojen olarak dald gzlenmektedir.

122

ekil 4.39. Kaplama yaplan stentlerin dijital makine ile ekilen fotoraflar
A: PLGA (75:25), B: PLGA (75:25) iinde etkin madde, C:PLGA (75:25) iinde mikrokre D: PLGA (50:50), E: PLGA (50:50) iinde etkin madde, F: PLGA (50:50) iinde mikrokre

Metalik

stentlerin

kaplanmas

iin

drt

farkl

polimerik

kaplama

formlasyonu hazrlanmtr. PLGA (75:25) polimeri ierisinde prednizolon asetatn disperse edilmesi ile hazrlanan kaplama zeltisine daldrlarak kaplanm olan stentlere ilikin SEM fotoraflar ekil 4.40da verilmitir. Fotoraflar incelendiinde etkin maddenin polimer matriksi iinde dald ve kmelenmeye yol amad grlmektedir. PLGA (75:25) polimeri iinde disperse olmu etkin madde kristalleri gzlenmektedir (ekil 4.40). ekil 4.41de ise PLGA (50:50) polimeri iinde prednizolon asetat disperse edilerek hazrlanan zelti kullanlarak kaplanan metalik stent grlmektedir. PLGA (75:25) kullanlarak yaplan kaplamaya benzer olarak etkin madde kristalleri polimer iinde disperse olmutur. Her iki polimer ile yaplan kaplama sonucunda da kaplama

123

yzeyinde yrtlma, atlama, etkin madde aglomerasyonu ve polimer artklar grlmemitir (ekil 4.40-41).

ekil 4.40. Prednizolon asetat ieren ve PLGA (75:25) zeltisi ile kaplanm metalik stentin farkl bytme oranlarndaki SEM fotoraflar

124

ekil 4.41. Prednizolon asetat ieren ve PLGA (50:50) zeltisi ile kaplanm metalik stentin farkl bytme oranlarndaki SEM fotoraflar ekil 4.42 ve 43de metalik stentler zerine mikrokre ieren PLGA polimerleri kullanarak yaplan kaplamann SEM fotoraflar verilmitir. Yzey fotoraflar (ekil 4.42-B, ekil 4.43-B) incelendiinde, mikrokrelerin polimer yaps ierisinde gml farkl olduu olarak grlmektedir. yzeyde Biyoparalanr stent formlasyonlarndan farkedilmektedir. mikrokre lokalizasyonu

ekil 4.42. Metalik stentler zerine mikrokre ieren PLGA (75:25) polimeri kullanarak yaplan kaplamann SEM fotoraflar

125

ekil 4.43. Metalik stentler zerine mikrokre ieren PLGA (50:50) polimeri kullanarak yaplan kaplamann SEM fotoraflar

4.9.3. Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar la salan stent hazrlanmas iin hazr metalik stentlere PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kaplamasn takiben prednizolon asetatn in vitro ortamdaki salm zelliklerini aratrmak iin Blm 3.2.7.4de verilen yntem kullanlmtr. Salnan prednizolon asetat miktarnn tayini iin UV spektroskopi yntemi kullanlm ve zamana kar % kmlatif salm deerleri grafie geirilmitir. Prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl kitosan mikrokre ieren PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimer zeltileri ile kaplanm olan metalik stentlerden in vitro salm grafii ekil 4.44de verilmitir. Grafikte, salm profillerindeki noktalara ait olan standart hata deerlerinin dk oluu, her nokta iin standart hata ubuklar izilmesine ramen grlebilmelerine olanak vermemitir.

126

100

% Kmlatif Salm

80 60 40 20 0 0 5 10 15 20 25 30

Zaman (gn)
PLGA(75:25)+Etkin Madde PLGA(50:50)+Etkin madde PLGA(75:25)+Mikrokre PLGA(50:50)+Mikrokre

ekil 4.44. PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimeri ile kaplama yaplan metalik stentlerden prednizolon asetat salm (n=6, XSS)

Salm profilleri incelendiinde, ksa sreli salmn PLGA (50:50) polimeri iinde disperse edilen etkin madde kapl stentlerden olduu grlmektedir. Yimisekizinci gnn sonunda etkin maddenin tamamnn (% 100) salm gereklemitir. PLGA (75:25) iinde mikrokrelerin disperse edilmesiyle hazrlanan formlasyonda ise prednizolon asetat salm, beklendii zere olduka yavatr. Otuzikinci gnn sonunda bu formlasyonla kaplanm stentlerden salnan % kmlatif etkin madde oran % 19,1 olarak bulunmutur. PLGA (50:50) polimeri iinde mikrokrelerin disperse edilmesiyle hazrlanan zelti ile kaplanan stentlerden etkin maddenin kmlatif salm 32. gnn sonunda % 50,4 olarak bulunmutur. Mikrokrelerin kaplama zeltisinin yapsna girmesi, biyoparalanr stentlerde gzlenen sonuca paralel olarak etkin maddenin salmn yavalatmtr. PLGA (75:25) polimeri iinde prednizolon asetatn disperse edilmesiyle hazrlanan polimer zeltisi kullanlarak yaplan kaplama ilemi sonrasnda, stentlerden in vitro salnan etkin madde miktar 32. gnn sonunda % 88,3 olarak bulunmutur.

127

PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri kullanlarak hazr stentlere yaplan kaplamalar sonras elde edilen salm profilleri incelendiinde, mikrokre ieren polimerlerle yaplan kaplamalardan etkin maddenin salmnn, sadece etkin madde ieren formlasyonlara kyasla daha yava olduu sonucuna ulalmtr. Kullanlan PLGA polimerleri kopolimer oranlarna gre irdelenecek olursa, PLGA (50:50) ile yaplan kaplama formlasyonlarndan etkin madde salm polimerin hidrofilik zelliine bal olarak PLGA (75:25) polimeri kullanlarak hazrlanan formlasyonlara gre daha hzl olarak gereklemitir.

128

5.

TARTIMA Bu blmde tez almalar boyunca srdrlen deneysel almalarn ve bu

almalardan elde edilen bulgularn deerlendirmesi yaplacak ve bu sonular literatr verileriyle karlatrlarak tartlacaktr. Bu amala etkin madde Prednizolon asetatn fizikokimyasal zellikleri ve stabilitesi, 22 faktriyel tasarm kullanlarak kitosan mikrokre formlasyonlarnn hazrlanmas, retilen mikrokrelerin in vitro karakterizasyonlar (retim verimleri, partikl bykl, morfolojik zellikleri, yklenen etkin madde miktar, in vitro salm sonular), biyoparalanr polimerlerle hazrlanan stentlerin retim ve karakterizasyonlar (kalnlk, su absorplama, yzey zellikleri) ve biyoparalanr polimerlerle kaplama yaplan stentlerin karakterizasyonu deerlendirilmitir. 5.1. Etkin Maddenin Fizikokimyasal zellikleri ile lgili almalar Tez almamzda, formlasyon almalarna balamadan nce prednizolon asetatn fizikokimyasal zellikleri incelenmi ve sonular literatr verileri ile karlatrlmtr. Prednizolon asetatn miktar tayini iin literatrde yer alan yntemler iinden UV spektroskopisi seilmi ve almalarda bu yntem ile miktar tayini yaplmtr. Prednizolon asetatn miktar tayini ynteminin validasyonu ve

mikrokrelerden etkin madde ierii tayini deneyleri iin etanolde (% 96lk) ve salm ortam olan % 0,5 (a/h) sodyum lauril slfat ve % 0,05 (a/h) sodyum azid ieren PBS zeltisinde UV spektrumlar ekilmitir. Salm ortamna konan sodyum azid mikrobiyal kontaminasyonu engellemek amal kullanlmtr. Prednizolon asetat salm ortamnda 247 nmde max vermitir (Blm 4.1.1, ekil 4.1) ve bu deer farmakopelerde yer alan deerlerle uyum iinde bulunmutur. Etanolde vermi olduu absorbans deeri de yine bu snrlar iinde bulunmutur (128). Ayrca etkin maddenin 400 4000 cm-1 dalga says aralnda ekilen IR spektrumu referans spektrumla karlatrlm ve farkl dalga saylarna karlk gelen absorbsiyon bantlar referans spektrumla uyum iinde olduu grlmtr (ekil 4.2).

129

Prednizolon asetatn erime derecesi iki farkl yntemle tayin edilmitir. Erime derecesi tayin cihaz kullanlarak elde edilen deer farmakopelerde ve kaynak literatrlerde prednizolon asetatn erime derecesi olarak verilen 235C (125) ve 237 239 C (127) deerleri ile uyum iindedir. Prednizolon asetatn DSC termogram da ekilmitir (ekil 4.3). Etkin maddenin mikrokrelerdeki fiziksel formunun aratrlmasnda da kullanlacak olan DSC ynteminde referans oluturmas sebebiyle ekilen termogramda prednizolon asetatn keskin bir pik verdii ve bu pikin de erime derecesine ait olduu literatrde yer alan veriler ile dorulanmtr (126,127). 5.2. Prednizolon Asetatn Spektrofotometrik Miktar Tayini ve Analitik Yntem Validasyonu Kullanlan analitik yntemin validasyonu (Blm 3.2.2.2) iin yaplan almalarda zgnlk parametresi dikkate alndktan sonra prednizolon asetatn salm ortamndaki farkl konsantrasyondaki standart zeltilerinin absorbanslar 247 nmde okunmu ve kalibrasyon dorusu izilmitir. allan aralkta prednizolon asetat iin elde edilen kalibrasyon dorusunun dorusall gsterilmitir (R2 > 0,99). Dier validasyon parametreleri olan kesinlik ve doruluk iin yaplan almalar sonucunda elde edilen deerlere ilikin varyasyon katsaylar literatrde verilerine gre kabul edilebilir snrlar iinde bulunmutur (172). 5.3. Kullanlan Polimerlerin Fizikokimyasal zellikleri zerinde Yaplan almalar Viskozite almalar Blm 3.2.3.1de anlatld zere kitosan polimerlerinin, tez almamzda kullanlan orta ve dk molekl arlna sahip tipleri zerinde yaplan viskozite almalar 25 2 C scaklk ve 76,8 cm/s/cm kayma hznda gerekletirilmitir (Tablo 4.4).

130

Elde edilen vizkozite deerlerini incelendiinde ve orta molekl arlna sahip olan polimer zeltileri, farkl konsantrasyonlara gre (% 0,5, % 1 ve % 2 (a/h)) deerlendirildiinde, polimer konsantrasyonu arttka sabit kayma hzndaki (76,8 cm/s/cm) vizkozite deerlerinin srasyla 97,3, 363,5 ve 1782,1 miliPascal.saniye olduu grlmektedir. Polimer konsantrasyonu ile vizkozite arasndaki iliki istatistiksel olarak incelendiinde farkn anlaml olduu grlmtr (p < 0,05). Benzer ekilde dk molekl arlna sahip olan polimer zeltileri, farkl konsantrasyonlara gre (% 0,5, % 1 ve % 2 (a/h)) deerlendirildiinde, polimer konsantrasyonu arttka sabit kayma hzndaki (76,8 cm/s/cm) vizkozite deerlerinin srasyla 52,9, 205,6 ve 853,3 miliPascal.saniye olduu bulunmutur. Dk molekl arlna sahip polimer konsantrasyonu ile vizkozite arasndaki iliki istatistiksel olarak incelendiinde farkn anlaml olduu grlmtr (p < 0,05). Ayn konsatrasyondaki (% 0,5, % 1 ve % 2) farkl molekl arlndaki (orta ve dk) polimer zeltilerine ilikin deerler irdelendiinde, orta molekl arlna sahip kitosan polimeri zeltilerinin her konsantrasyon deerinde dk molekl arlndaki tipine gre daha viskoz olduu grlmektedir (Tablo 4.5). Dk ve orta molekl arlna sahip kitosan polimerlerinin farkl konsantrasyonlarda (% 0,5, % 1 ve % 2) hazrlanan zeltilerinin 25 2 C scaklkta, kayma hzna kar kayma gerilimi deerleri grafie geirilerek elde edilen ak erileri incelendiinde polimer zeltilerinin psdoplastik ak zellii gsterdii bulunmutur (ekil 4.5-6). Farkl molekl arlna sahip kitosan tiplerinin viskoziteleri zerine etkilerinin incelendii almalarda almalarmzda bulduumuz sonular literatrde yer alan sonular ile uyum iindedir (98,173). DSC Termogramlarnn ncelenmesi Blm 3.2.3.2de aklanan ekilde gerekletirilen DSC almalarnda, mikrokre formlasyonlarnn hazrlanmasnda kullanlan orta ve dk molekl arlna sahip kitosan polimerlerinin termogramlar ekilmitir (ekil 4.7-8). Dk

131

molekl arlna sahip kitosan polimerinin termogramnda 91,18 Cde yayvan bir pik grlmektedir. Ayn ekilde, orta molekl arlna sahip kitosan polimeri tipinde ise 120,28 Cde yayvan bir pik grlmtr. Bu pikler, doal bir polimer olan kitosann yapsnda yer alan suyun buharlama pikidir ve literatrde yer alan veriler bu durumu dorulamaktadr (110,150). Orta molekl arlna sahip olan kitosan polimerinde grlen suyun buharlama piki, dk molekl arlkl tipine gre biraz daha yksek bir scaklk deerinde gzlenmitir. Bu da kitosann molekl arl arttka yapsnda yer alan su molekllerini daha ok tuttuunu ve buharlamalarnn geciktirdiini gstermektedir (150). Biyoparalanr stent formlasyonlarnn ve stent kaplama zeltilerinin

hazrlanmasnda kullanlan sentetik biyoparalanr polimerler olan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50)nin termal zellikleri de Blm 3.2.3.2de verildii ekilde DSC ile incelenmitir. PLGA (50:50) polimerine ilikin cams gei scakl 34 C civarnda gzlenirken, PLGA (75:25) polimeri iin bu deer 46 C civarnda tespit edilmitir. Polimerlerdeki laktik asit monomerinin orannda art olmas cams gei scakln arttrmtr. Bu sonular literatr ile uyum iindedir (76). 5.4. Mikrokre Formlasyonlarnn Hazrlanmas 5.4.1. n Formlasyon almalar Mikrokrelerin hazrlanmas amacyla toksik zellik gstermeyen, antijenik olmayan, biyolojik olarak paralanabilen doal bir polimer olan kitosan seilmitir. Mikrokre formlasyon almalarnda kitosann iki farkl molekl arlna sahip tipi (dk M.A: 150.000 Da, ve orta M.A: 400.000 Da) kullanlmtr. Kitosan polimeri ile farkl retim teknikleri kullanlarak yaplm olan mikrokre almalar literatrde yer almaktadr (98,103,151). Tez almamzda mikrokre retim yntemi olarak pskrterek kurutma teknii; istenen boyutlarda (110 m) mikrokre retilmesini salad ve organik zc kullanmn gerektirmedii iin tercih edilmitir (101,109,115,116,118). Pskrterek kurutma

132

yntemi ile mikrokre formlasyonlarnn hazrlanmas amacyla kullanlmas dnlen kitosan polimerinin dk, orta ve yksek molekl arlkl tipleri kullanlarak n formlasyon almalar gerekletirilmitir. Yksek molekl arlna sahip olan kitosan polimerinin % 1lik (a/h) laktik asit zeltisinde znmesi sonucu oluturduu zeltilerin btn konsantrasyonlarda viskozitelerinin ok yksek oluu, pskrterek kurutma ilemi srasnda inenin tkanmasna yol amtr. Pskrterek kurutma ileminde son rnn partikl bykl zerinde en ok etkili olan ilem deikenlerinden birisi de ine akldr (110). Tez almalarmzda 1-10 m aralnda partikl byklklerine sahip mikrokreler elde edilebilmesi iin 0,7 ve 0,5 mmlik akla sahip ine ular ierisinden 0,5 mm aklktaki seilmitir. Bununla beraber kk ine akl viskoz zeltilerin bu akl tkamasn kolaylatrm, bu durum da retim verimini azaltmtr. Sonu olarak; kitosan polimerinin orta ve dk molekl arlkl tiplerinin kullanld 97,3 367,5 miliPascal.saniye aralnda viskoziteye sahip farkl konsantrasyonlardaki zeltileri ile formlasyonlarn gelitirilmesine karar verilmitir. Pskrterek kurutma ilemi ile retilecek mikrokre formlasyonlarnda kullanlacak olan kitosan zeltilerinin uygun konsantrasyonlarnn aratrlmas ve deerlendirilmesi amacyla yaplan almalarda, % 0,1 (a/h), % 0,5 (a/h) ve % 1 (a/h) ve % 2 (a/h) konsantrasyonlarndaki zeltileri hazrlanmtr. Kitosan polimerinin tipinden bamsz olarak hazrlanan % 2 (a/h) konsantrasyondaki zeltiler viskozitelerinin yksekliine bal olarak pskrtme ilemi srasnda inede tkanmalara yol amtr. % 0,1 (a/h) konsantrasyonunda hazrlanan kitosan zeltileri ile (dk ve orta molekl arlkl) retim srasnda retim verimi % 10un altnda bulunmutur. Sonuta; kitosan dk ve orta molekl arlkl polimerleri kullanlarak hazrlanan formlasyonlarda polimer konsantrasyonlar % 0,5 (a/h) ve % 1 (a/h) olarak seilmitir. Hazrlanacak mikrokre formlasyonlarnn kresellikleri de aratrlmtr. Orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerinin % 0,5 ve % 1lik zeltileri

133

kullanlarak retilen mikrokrelerin ekilleri, Leica optik mikroskobu ile aratrlm ve btn formlasyonlarn kresel olduklar grlmtr. Kitosan polimerlerinin deneyler srasnda kullanlmas olas organik zclerle bir etkileiminin olup olmad aratrlmtr. Kitosan dk ve orta molekl arlkl polimerlerinin % 1 (a/h)lik laktik asitte % 1 (a/a)lik zeltileri hazrlanmtr. Bu polimer zeltileri 1:1 (h/h) orannda alkol, diklorometan ve aseton ile kartrlmtr. Bir gn boyunca oda scaklnda az sk kapal kaplarda bekletilen karmlarda herhangi bir fiziksel bozunma gzlenmemitir. 5.4.2. Faktriyel Tasarm Mikrokre formlasyonlarnn doal bir polimer olan kitosan ile hazrlanmas iin 2 faktriyel tasarm kullanlmtr. Bu istatistiksel yntem kullanlarak farkl formlasyon parametrelerinin mikrokre zellikleri zerine etkisi ayrntl bir biimde incelenmitir. Faktriyel tasarm her bir faktrn farkl dzeylerini ayn anda inceleme imkan salar (121). 22 faktriyel tasarmda, polimer konsantrasyonu (%) ve hedeflenen etkin madde ykleme oran (%) etkenleri zerinde allmtr. Bamsz deiken olarak belirlenen bu iki etkenden, polimer konsantrasyonu (% 0,5 ve % 1 (a/h)) ve hedeflenen etkin madde ykleme oran (% 10 ve % 20 (a/h)) iin iki seviye belirlenmitir. Mikrokre formlasyonlarnda faktriyel tasarm yaplrken ortalama partikl bykl, mikrokrelere yklenen prednizolon asetat miktar ve t%50 deerleri baml deiken olarak seilmitir. Optimizasyon ilemi sonucunda, seilen baml deikenler ile etkin madde ierii yksek, kk partikl byklne sahip ve uzun sreli salm salayan mikrokre formlasyonunun hazrlanmas hedeflenmitir. Regresyon analizi gerekletirilmi ve sonular polinomial denklemler halinde gsterilmitir. Bu denklemlerde x1 (% polimer konsantrasyonu) ve x2 (% hedeflenen etkin madde oran) terimleri ana etkileri gsterirken x1 ve x2nin arpm olan terim
2

134

bu etkenler arasndaki etkilemeyi gstermektedir. Terimlerin nnde bulunan (+) deerler baml deikenler ile pozitif ilikiyi, (-) deerler ise negatif ilikiyi yanstmaktadr. Her bir terimin nnde bulunan deerinin bykl baml deiken zerine olan etkinin bykln ifade eder (121). Tablo 4.7 ve Tablo 4.8deki deerler incelendiinde bamsz deikenlerin etkin dzeyleri ve ynleri deerlendirilebilir. Regresyon analizi sonucu elde edilen polinomial denklemler ifade edilirken, Y1-Y3 nolu fonksiyonlara ait denklemler orta molekl arlkl kitosan formlasyonlar iin srasyla ortalama partikl byklne, % ykleme oranna ve t%50 ye aittir. Y4-Y6 nolu fonksiyonlara ait denklemler ise dk molekl arll kitosan formlasyonlar iin srasyla ortalama partikl byklne, % ykleme oranna ve t%50 ye aittir. Faktriyel tasarmda regresyon analizi sonucunda elde edilen denklemlere ait cevap yzey grafikleri izilebilir. Bylece denklemin ifade ettii ilikinin uzaydaki profili gsterilir ve grsel olarak ilikinin yn ve seviyesi grlebilir. Ayrca bu grafikler sayesinde etkenler arasnda bir etkileme olup olmadnn da deerlendirilmesi daha kolay yaplabilir (121,122). Tez almamzda uygulanan 22 faktriyel tasarmda regresyon analizi sonucunda elde edilen y1 y6 denklemlerine ilikin cevap yzey grafikleri de ayrca verilmitir (ekil 4.9-14) Dk veya orta molekl arlna sahip kitosan mikrokrelerin

formlasyonu srasnda uygulanan 22 faktriyel tasarm ile elde edilen sonulara gre bamsz deikenlerimiz % polimer konsantrasyonu ve % hedeflenen etkin madde oran, baml deikenlerimiz olan ortalama partikl bykl, mikrokrelerin ierdii prednizolon asetat miktar ve t%50 deerleri zerinde etkisi istatistiksel olarak incelenmitir. Analiz sonular ilgili blmlerde ayrntl olarak tartlmtr.

135

5.4.3. Pskrterek

Kurutma

Yntemi

ile

Mikrokre

Formlasyonlarnn Hazrlanmas Kitosan polimeri kullanlarak retilecek mikrokreler iin pskrterek kurutma yntemi seilmitir. Bu yntem hzl, yksek retim verimi salayan bir yntemdir (101,103,109,115,174). Ayrca pskrterek kurutma ynteminde sulu sistemlerle allabilmesi ve organik bir zc kullanmn gerektirmemesi bu yntemin seilmesini salamtr (109,110,115). n formlasyon almalar sonucunda, mikrokre formlasyonlarnn gelitirilmesi iin kitosan polimerinin orta ve dk molekl arlna sahip trlerinin % 0,5 ve % 1 (a/h) konsantrasyondaki zeltilerinin kullanlmasna karar verilmitir. Bu konsantrasyonlardaki kitosan zeltileri literatrde de pskrterek kurutma yntemi ile hazrlanan formlasyonlarda sklkla kullanlmaktadrlar (101,105,109, 110,113, 117,175). Etkin madde ieren mikrokrelerin hazrlanmas iin prednizolon asetatn kitosan polimer zeltileri iinde znmesi ve/veya disperse edilmeleri gerekmektedir. Etkin maddemiz olan prednizolon asetat, suda pratik olarak znmeyen bir maddedir (126,127). Bu nedenle kitosan polimerlerinin zcs olan % 1 (h/h)lik laktik asit zeltisi ile karabilen ve prednizolon asetat zebilen bir zc kullanlmas gerekmitir. Literatrde etkin maddenin etanol, aseton ve metanol gibi organik zclerde znerek kitosan polimer zeltilerine kartrlarak hazrland mikrokre formlasyon rnekleri bulunmaktadr (105,111,119,150). Etkin maddenin etanol iinde zndkten sonra polimer zeltisine kartrlmas fiziksel bir geimsizlik gstermemitir. Btn bu n formlasyon almalar sonucunda orta ve dk molekl arlkl kitosan kullanlmasna, retilecek olan formlasyonlarda polimer konsantrasyonunun % 0,5 ve % 1 (a/h) olmasna, prednizolon asetatn polimer zeltisi ile kartrlmas iin zndrlecei zc olarak etanol kullanlmasna karar verilmitir.

136

Pskrterek

kurutma

yntemi

kitosan

mikrokrelerinin

hazrlanmas

amacyla son yllarda literatrde sklkla kullanlan bir yntem olarak dikkat emektedir (109,117-119,175). Yntem, hazrlanan etkin madde ieren polimer zeltisinin scaklk uygulamas ile birlikte pskrtlmesi esasna dayanmaktadr. Pskrterek kurutma ynteminde etkin madde olarak suda znebilen ya da znmeyen ilalar kullanlabilmektedir (101,105,110,115). retim yntemi gz nne alndnda orta molekl arlkl kitosan ve yksek polimer oran kullanldnda retilen mikrokre formlasyonlarnn (% 1 (a/h) kitosan ve % 20 (a/a) prednizolon asetat) yksek verimle, tekrarlanabilir olarak retilebildii, hazrlanan mikrokrelerin siklon ve dier cam paralara yapmadan ve nemli bir kayba uramadan toplama kabnda topland grlmtr. Etkin madde ykleme orannn deimesi (% 10 20) ise retim ynteminin veriminde ve retim basamaklarnda bir farkllk yaratmamtr (110) Pskrterek kurutma yntemi ile mikrokreler hazrlanrken giri scakl n almalar sonucunda 130 C olarak tespit edilmitir. Pskrterek kurutma yntemi zc buharlamas esasna dayanmaktadr (98,103,110). Suyun buharlama ss 100 C olduu iin zc olarak su kullanlan durumlarda scakln bu seviyenin stne ayarlanmas gerekmektedir (101,110). Tez almamzda kullanlan polimerin tipi, konsantrasyonu ve etkin madde ykleme oran gz nne alndnda optik mikroskop ile yaplan n incelemeler sonucunda gelitirilen btn formlasyonlarn kresel yapda olduu gzlenmi ve seilen pskrterek kurutma ynteminin kresel partikller oluturmak iin uygun bir yntem olduu sonucuna ulalmtr. Mikrokre formlasyonlarnda kitosan polimerlerinin zcs olarak sulu bir ortam kullanlmas (% 1 (h/h)lik laktik asitin sulu zeltisi) ve organik zc kullanmna gerek kalmamas bu yntemin salad bir stnlktr (109,110,115). Sonu olarak pskrterek kurutma yntemi hzl, kolay uygulanabilir, organik

137

zc kullanmn gerektirmeyen ve optimize edildikten sonra tekrarlanabilirlii yksek bir retim yntemi olmas gibi stnlkleri nedeniyle seilmitir. 5.5. Mikrokre Formlasyonlarnn Karakterizasyonu Bu blmde, pskrterek kurutma yntemi ve 22 faktriyel tasarm kullanlarak hazrlanan kitosan mikrokre formlasyonlar zerinde yaplan karakterizasyon almalar ve sonular deerlendirilecektir. Bu amala morfolojik zelliklerin incelenmesi, partikl bykl tayini, hazrlama verimi, mikrokrelere yklenen prednizolon asetat miktar tayini almalar ve in vitro salm deneyleri tartlmtr. 5.5.1. Morfolojik zellikler n formlasyon almalar sonrasnda optimize edilen orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerleri kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn yzey zelliklerinin incelenmesi iin SEM fotoraflar ekilmitir (ekil 4.15-18). SEM fotoraflar incelendiinde, dk molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan etkin madde ieren ve iermeyen formlasyonlarda (ekil 4.17 A-G) polimer konsantrasyonunun deimesi (% 0,5 - % 1) mikrokrelerin yzey zelliklerini ve kreselliklerini deitirmemitir. Etkin madde orannn artmas ya da azalmasnn (% 10 - % 20) morfolojik zellikler zerinde etkili olmad, btn formlasyonlarn tamamen kresele yakn ve gzeneksiz yapda olduu grlmtr. Orta molekl arlkl kitosan kullanlarak hazrlanan etkin madde ieren ve iermeyen formlasyonlara (ekil 4.18 A-G) ilikin SEM fotoraflar incelendiinde yine polimer konsantrasyonu ve etkin madde ykleme orannn mikrokrelerin dzgn ve gzeneksiz yzey zelliklerini ve kresel yaplarn deitirmedii grlmtr. Ayrca iki farkl polimer tipiyle hazrlanan mikrokre formlasyonlarnda herhangi bir agregasyon oluumuna rastlanmamtr.

138

Sonu olarak, polimer konsantrasyonundaki ya da hedeflenen etkin madde oranndaki deiiklik mikrokrelerin yaplar ve yzey zellikleri zerinde gzlenebilen bir etki oluturmamtr. Literatrde bu etkenlerin mikrokrelerin morfolojik zelliklerinde etkili olmadn gsteren ve ulatmz sonular destekleyen almalar bulunmaktadr (119,174). Literatrde pskrterek kurutma yntemi ile hazrlanan mikrokre

almalarnda da elde edilen mikrokreler benzer ekilde olduka kresel bir yap gstermektedir (101,109,112,115,118,119). Bununla birlikte, literatrde pskrterek kurutma yntemi ile hazrlanan ve gzenekli yap gsteren mikrokre formlasyonlarna ilikin deiik almalar da yer almaktadr (116,117,120). 5.5.2. Partikl Bykl Tayini Pskrterek kurutma yntemine gre elde edilen mikrokrelerin partikl byklklerini etkileyen faktrler arasnda ine ucu akl, polimer konsantrasyonu, kurutma iin kullanlan basnl havann hz ve birim zamanda pskrtlen zelti miktar bulunmaktadr (101,110). n deneysel almalar sonucunda, partikl bykl ve dalmn etkileyen bu parametrelerin optimize edilerek sabit tutulmasna karar verilmitir. ne ucu akl 0,5 mm, basnl havann ak hz 600 Nl/saat, aspiratr seviyesi -30 mbar ve birim zamanda pskrtlen zelti miktar 5 mL/dakika olarak ayarlanmtr. Bylece partikl bykl ve byklk dalm zerinde yntem parametrelerinin etkisi kontroll ve sabit tutulabilmitir.. Blm 3.2.5.2de verildii ekilde, orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerleri kullanlarak hazrlanan mikrokre formlasyonlarnn partikl byklkleri incelendiinde btn formlasyonlarn partikl byklklerinin 4,13 11,65 m aralnda yer ald grlmtr. Literatrde yer alan kitosan polimeri ve pskrterek kurutma teknii kullanlarak hazrlanan mikrokre almalarnda benzer partikl boyutlarna sahip mikrokreler elde edildii belirtilmitir (101,110,115,118,119,174).

139

Elde edilen partikl bykl deerleri ve SEM fotoraflarna bakldnda, tez almamz kapsamnda dk ve orta molekl arlkl kitosan polimerleri kullanarak retmi olduumuz mikrokrelerin kk partikl byklklne sahip olduu ve partikl bykl dalmnn geni bir aralkta olmad grlmektedir (ekil 4.19). Benzer sonular literatrde yer alan almalarda da bildirilmektedir (115,118,119). Bununla beraber, Martinac ve di. (174) gerekletirdikleri almalarda dk, orta ve yksek molekl arlkl kitosan tipleri kullanarak pskrterek kurutma teknii ile mikrokre retmiler fakat elde edilen krelerin partikl bykl dalmnn geni bir aralkta olduunu gzlemilerdir. Tez almalarmzda, polimer konsantrasyonlar ve hedeflenen etkin madde ykleme oranlar arasndaki farkn incelenmesi iin 22 faktriyel tasarm kullanlarak baml deikenlerden mikrokrelerin ortalama partikl byklkleri arasnda karlatrmalar yaplm ve farkn anlaml olduu bulunmutur (p<0,05). retilen mikrokre formlasyonlar arasnda, orta molekl arlna sahip kitosan kullanlarak retilen formlasyonlar kendi aralarnda deerlendirildiklerinde, polimer oranndaki artn (% 0,5 ya da % 1) ve etkin madde ykleme orannn (% 10 ya da % 20) partikl byklkleri zerinde etkili olduu gzlenmitir. Ayn ekilde orta molekl arlna sahip kitosan polimeri ile gelitirilen formlasyonlarn partikl byklkleri de polimer konsantrasyonundan ve etkin madde ykleme oranndan etkilenmitir. Ayn polimer konsantrasyonunda farkl polimer tipine sahip olan kitosan mikrokre formlasyonlarnn partikl byklkleri karlatrldnda da polimer tipinin istatistiksel olarak partikl bykl zerinde etkili olduu grlmtr (p<0,05). Literatrde, kullanlan kitosan polimerinin molekl arl arttka partikl byklnn arttn gsteren almalar (101) ve etkin maddenin oran arttka partikl byklnn arttrdn gsteren almalar (119) olduu gibi polimer tipi ve ila ykleme orannn partikl bykl zerinde etkili olmadn bildiren almalar da bulunmaktadr (118,174). Bu sonular, partikl bykl zerinde etkili olan parametrelerin formlasyondan ziyade retim yntemindeki deikenlerden kaynaklandn gstermektedir (110).

140

Partikl bykl tayini sonular, kullanlan pskrterek kurutma ynteminin, genel olarak 2-10 m byklnde, kresel ve dzgn yzeyli, homojen dalml mikrokreler retilmesine izin veren bir yntem olduunu gstermitir. Bu sonulara dayal benzer deerlendirmelerin yapld almalar literatrde yer almaktadr (110,115,116,118,119). Tez almamzda, hazrlanacak mikrokre formlasyonlarnn kullanm amac, uzun sreli ve kontroll etkin madde salm salayabilecek bir sistem oluturmaktr. Mikrokrelerin yaklak olarak 5 10 m byklnde olmas, gelitirilecek olan biyoparalanr stent formlasyonlar ve biyoparalanr polimerle kapl stent yaplarnn hazrlanmasnda kullanlan biyoparalanr polimer zeltileri iinde daha kolay disperse edilebilmelerini salamaktadr. Bu amala pskrterek kurutma teknii seilerek 5 10 m partikl boyutlarna sahip mikrokreler retilmitir. 5.5.3. Mikrokrelerin retim Verimi Mikrokrelerin retim verimi Blm 3.2.5.3te verildii zere pskrterek kurutma yntemi ile formlasyonlarn retilmesini takiben hesaplanmtr. Tablo 4.10da grlen formlasyonlara ilikin retim verimleri, % 21,6 ile % 70,6 arasnda deimektedir. Pskrterek kurutma teknii ile hazrladmz kitosan mikrokre

formlasyonlarmzn retim verimleri, dk molekl arlkl kitosan polimeri grubu iinde polimer konsantrasyonu % 0,5den % 1e artrlmasyla birlikte etkin madde iermeyen mikrokreler iin % 29,6dan % 55e, etkin madde ieren mikrokre formlasyonlarnda ise % 30,5den % 70,6ya kmtr. Dk molekl arlkl kitosan mikrokrelerinin verimleri, ayn polimer oran ve hedeflenen etkin madde ykleme oran ieren orta molekl arlkl kitosan mikrokre formlasyonlar ile karlatrldnda daha yksek bulunmutur ve farkn istatistiksel olarak anlaml olduu gzlenmitir.

141

Literatrde farkl molekl arlna sahip kitosan polimerleri kullanlarak gelitirilen formlasyonlar pskrterek kurutma yntemi ile hazrlandnda, elde edilen retim verimleri deerlendirilmitir. Desai ve Park (109) yaptklar almada orta molekl arlkl kitosan kullanarak hazrladklar mikrokrelerin retim verimlerini % 60 civarnda bulmulardr. Gavini ve di. (118) de dk molekl arlkl kitosan ile hazrladklar mikrokrelerin retim verimini % 30 ile % 50 arasnda bulmutur. Giunchedi ve di. (115) yaptklar almada ila ykl olmayan kitosan mikrokrelerinin retim verimini yaklak % 55 bulurken, ila ykl olan formlasyonlarn retim verimlerini yaklak % 65 olarak bildirmilerdir. Huang ve di, (176) yaptklar almada retim veriminin etkin madde oran arttka ykseldiini bulmulardr. Filipovic Grcic ve di. (111) kitosan mikrokreleri hazrlam ve etkin madde olarak hidrokortizon ve hidrokortizon siklodekstrin kompleksini kullanmlardr. Fakat etkin maddenin kompleks yaps retim verimi zerinde bir etki yaratmam ve aratrclar bu almada % 59 ve % 65 arasnda deien retim verimi bulgularn bildirmilerdir. Tez almalarmzda kitosan mikrokreleri retim verimi aratrmalar sonucunda elde edilen deerler literatrle uyumlu bulunmutur. Bununla beraber dk retim verimlerinin, her bir seride kullanlan polimer zeltisi miktarnn azlndan (100 mL) ve cihazn aspiratr knda kk partikllerin tutulmas iin bir filtre olmamas dolaysyla belli byklk altndaki mikrokrelerin de vakumla ekilmesinden kaynaklanabilecei dnlmtr (115,118). 5.5.4. Mikrokrelere Yklenen Prednizolon Asetat Miktarnn ve Etkin Madde Ykleme Etkinliinin Belirlenmesi n formlasyon almalar sonucunda optimize edilen, dk ve orta molekl arlkl kitosan mikrokre formlasyonlarna yklenen prednizolon asetatn miktar ve bu ykleme etkinlii Blm 3.2.5.4de verildii ekilde incelenmi ve sonular Tablo 4.11de verilmitir.

142

Tez almalarmzda polimer konsantrasyonlar ve hedeflenen etkin madde ykleme oranlar arasndaki farkn incelenmesi iin 22 faktriyel tasarm kullanlarak baml deikenlerden yklenen etkin madde miktarlar arasnda karlatrmalar yaplm ve farkn anlaml olduu bulunmutur (p<0,05). Dk ve orta molekl arlkl polimerler kullanlarak elde edilen polinomial denklemlerde grlecei zere (Tablo 4.7 ve Tablo 4.8) bamsz deiken x1in (polimer konsantrasyonu) ve x2nin (hedeflenen ykleme oran) baml deiken yklenen etkin madde miktar zerinde pozitif ynde etkisi olduu bulunmutur (Tablo 4.7, Y2 ve Tablo 4.8, Y5 polinomial denklemleri). Etkin madde prednizolon asetatn dk ve orta molekl arlkl kitosan mikrokrelerine yklenen oranlar ve buna bal olarak ykleme etkinlii polimer konsantrasyonu dk seviyede tutulduunda (% 0,5), hedeflenen etkin madde oranndaki art ile nemli lde arttrlmtr. Polimer konsantrasyonun artmas ise (% 1) yklenen prednizolon asetat miktarn nemli lde artrmtr. Yksek polimer konsantrasyonunda alldnda (% 1), etkin madde oranndaki art (% 10 ve % 20) mikrokrelere yklenen prednizolon asetatn ykleme etkinliinde bir arta yol amamtr. Literatrde pskrterek kurutma yntemi ile mikrokre formlasyonlarnda yaplan etkin madde ykleme almalarnda; Ganza-Gonzales ve di. (116) metoklopramidin ykleme etkinliini % 63,3 - % 70,8 aralnda bulmulardr. Desai ve Park (109) vitamin C kullandklar almalarnda etkin maddenin enkapsle edilebilme etkinliininin % 45,05 - % 58,30 aralnda olduunu belirtmilerdir. Martinac ve di. (174) ise farkl kitosan polimerleri karmlar kullanarak gemfibrazilin ykleme etkinliini artrmaya alm ve ykleme etkinliklerini % 67%98 aralnda bulmulardr. Literatrde ykleme etkinliinin aratrlmas iin yaplan almalar tez almamzda elde edilen sonular destekler niteliktedir. 5.5.5. DSC ile Mikrokrelerin Termodinamik zelliklerinin

Aratrlmas Blm 3.2.5.6da kitosan mikrokrelerinin termal zelliklerinin incelenmesi iin gerekletirilen DSC analizlerinin uygulama yntemi verilmitir.

143

ekilen DSC termogramlar incelendiinde (ekil 4.20-21) orta ve dk molekl arlkl kitosan polimerleri kullanlarak hazrlanan etkin madde iermeyen mikrokreler ile etkin madde ieren mikrokrelerin termogramlarnn birbirleriyle rtt gzlemlenmitir. Formlasyona giren kitosan polimerinin tek bana prednizolon asetatn 237,09 Cda vermi olduu endotermik erime piki ile bir etkileme yapmad gsterilmitir. Etkin madde yklenmi mikrokrelerde ise prednizolon asetata ilikin erime piki ortadan kaybolmutur. Bu durum etkin maddenin kitosan matriksi iinde homojen ve kat halde disperse olduunu, kristalize yapsnn ortadan kalkarak amorf halde mikrokre yapsna girdiini gstermektedir. Literatrde yer alan almalar elde ettiimiz sonular destekler niteliktedir (101, 111,115,175). 5.5.6. n Vitro Salm Deneyleri Tez almalarmzda polimer konsantrasyonlar ve hedeflenen etkin madde ykleme oranlar arasndaki farkn incelenmesi iin 22 faktriyel tasarm kullanlarak baml deikenlerden t%50 deerleri arasnda karlatrmalar yaplm ve farkn anlaml olduu bulunmutur (p<0,05). Dk ve orta molekl arlkl polimerler kullanlarak elde edilen polinomial denklemlerde grlecei zere bamsz deiken x1in (polimer konsantrasyonu) ve x2nin (hedeflenen ykleme oran) baml deiken t%50 deeri zerinde pozitif ynde etkisi olduu bulunmutur (Tablo 4.7, Y3 ve Tablo 4.8, Y6 polinomial denklemleri). Dk molekl arlna sahip kitosan polimeri kullanlarak hazrlanan mikrokrelerde, in vitro ortamda yaplan salm deneyleri sonucunda elde edilen t%50 deerleri 14,2 saat ile 57,2 saat arasnda bulunmutur. Bu formlasyonlara ilikin t%50 deerleri incelendiinde, dk molekl arlna (% 0,5) ve dk etkin madde ykleme oranna (% 10) sahip mikrokre formlasyonunda (CL0,5PA10) t%50 deeri en dk (14,2 saat), yksek polimer konsantrasyonu ve yksek etkin madde ykleme oranna sahip formlasyonda (CL1PA20) ise t%50 deeri en yksek (57,2 saat) bulunmutur. Bu sonulardan formlasyondaki polimer konsantrasyonunun ve etkin

144

madde ykleme oranndaki artn, mikrokre formlasyonlarndan prednizolon asetatn % 50sinin salmnn gereklemesi iin gereken sreyi (t%50 ) artrd grlmektedir. Bu iki etkenin t%50 deerleri zerindeki etkileri istatistiksel olarak anlaml olarak bulunmutur (p<0,05). Hidrofilik polimerler kullanlarak hazrlanan mikrokre sistemleri sulu ortama konduklarnda ime eilimindedirler. Bu zelliklerinden dolay sulu ortamlarda bir jel difzyon tabakas olutururlar. Bu tabaka da etkin maddenin salmn geciktiren ve kontrol eden bir zellik gsterir. Yksek konsantrasyonda polimer kullanlmas ile sulu ortamda oluan hidrojel tabakasnda kalnlama meydana gelir ve bu da etkin maddenin difzyonunu geciktirmektedir (109,174). Bu durumun yksek konsantrasyonda kitosan kullanlarak gelitirilen formlasyonlarda salm sresinin uzamasnn sebeplerinden biri olabilecei dnlmektedir. Orta molekl arlkl kitosan polimeri ile hazrlanan formlasyonlarda ayn artlar altnda gerekletirilen in vitro salm deneyleri sonunda elde edilen t%50 deerleri 13,8 saat ve 55,1 saat aralnda bulunmutur. Benzer ekilde en dk t%50 deeri dk polimer konsantrasyonu ve dk etkin madde ykleme oranna sahip formlasyonda (CM0,5PA10) elde edilmitir (13,8 saat). En uzun prednizolon asetat salm ise, (t%50 deeri 55,1 saat) orta molekl arlkl, % 1 polimer konsantrasyonu ve % 20 hedeflenen etkin madde ykleme orannn kullanld formlasyonla (CM1PA20) elde edilmitir. Bu formlasyondan 11 gn boyunca prednizolon asetat salm gzlenmitir. Bu mikrokre formlasyonu salm sresinin uzun olmas nedeniyle stent formlasyonlarnda kullanlmtr. Literatrde kitosan polimeri ile hazrlanan mikrokre formlasyonlarndan etkin madde salmnn deerlendirilmesi iin farkl yntemler kullanlmaktadr. Desai ve Park (109) diyaliz temelli bir salm gerekletirirken, Ganza-Gonzales ve di. (116), Gavini ve di. (118) USP sepet yntemini kullanmlardr. Giunchedi ve di. (115), Huang ve di. (176), He ve di. (110) in vitro salm yntemi olarak USP palet

145

yntemini semilerdir. Filipovic-Grcic ve di. (111) ve Cevher ve di.(119) ise tez almalarmzda kullanlan yntemi uygulamlardr. Bu ynteme gre Blm 3.2.5.6.1de verildii ekilde mikrokrelerin yerletirildii her Eppendorf tpne 1,25 mL salm ortam konmutur ve her bir rnek zamannda bu salm ortam santrifj sonrasnda tamamen alnm ve yeni salm ortamyla deitirilmitir. Her bir nokta iin alt rnek zerinden elde edilen deerler zamana kar % kmlatif salm grafiine yerletirilmitir. Kitosan polimeri tipinden, polimer konsantrasyonundan ve hedeflenen etkin madde ykleme oranndan bamsz olarak btn mikrokrelerden % 100 orannda kmlatif prednizolon asetat salm gzlenmitir. Kitosan krelerinden prednizolon asetatn in vitro salm kinetiklerinin belirlenmesi iin 0.derece, Higuchi, ve Hixon-Crowell kinetik modelleri uygulanmtr. statistiksel inceleme sonucunda kitosan mikrokrelerinden salnan prednizolon asetatn salm kinetiinin Higuchi kinetiine uyduu grlmektedir. En yksek R2 deeri bu model iin elde edilmitir. Kitosan mikrokrelerinden etkin madde salmnn uyduu Higuchi kinetii matriksten ila salmn ngren bir kinetiktir (8). Matriks tipi sistemlerde etkin madde polimer yaps iinde hapsolmu durumdadr. n vitro salm almalarnda mikrokrelerin salm ortamyla temas sonucunda, ncelikle mikrokrelerin yzeyinde ve yzeye yakn porlarndaki etkin madde salnmakta bu yzden bir patlama etkisi grlmektedir. Sonrasnda ise polimer iine gml olan etkin maddenin dar k ve ortama salnmas gzlenmektedir. Etkin maddemizin mikrokrelerden salmnn Higuchi kinetiine uymas, salmn daha ok difzyon kontroll olduunu gstermektedir (109,116). Bunun sebebinin mikrokrelerin sulu ortamda imeleri ve matriks yaplar oluturmalar olabilecei dnlmtr (109,110,116).

146

5.6.

Biyoparalanr PLGA Stentlerinin Hazrlanmas 5.6.1. n Formlasyon almalar n formlasyon almalar; stentlerin yapsn oluturan polimer tipinin

seimi, retim yntemi, ekilleri ve formlasyon parametreleri asndan tartlmtr. Bu amala seilen retim yntemi, formlasyon parametreleri olan biyoparalanr polimer tipinin seimi, konsantrasyonunun tayini ve yardmc maddelerin tespitine ynelik almalarla uygun parametrelere karar verilmi ve almalarmzda kullanlan biyoparalanr stent formlasyonlar elde edilmitir. Biyoparalanr stent yaplarnn hazrlanmas iin PLGA polimerinin (75:25) ve (50:50) tipi olmak zere iki farkl polimer kullanlmtr. PLGA polimerinin FDA onayl, biyoparalanr, mekanik olarak dayankl, vcut iinde paralanma sresi kopolimer oranlar ile kontrol edilebilen zellikleri nedeniyle biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnda bu polimerler kullanlmtr. PLGA kopolimerinin ierdii monomerlerden PLA oranndaki art, kopolimerin hidrofobik, dk su absorplama ve ime zelliine sahip ve biyolojik ortamda paralanma sresinin uzun olmasna yol amaktadr. PGA ise kopolimerin yapsnda yer alan hidrofilik monomerdir ve PGA orannda yaplacak art ile abuk paralanan, su absorplama yzdesi ve suda znrl yksek olan kopolimerler elde edilmektedir (1,24,76). Biyoparalanr bir stentin damar iinde elastik geri bzlmeyi ve olumsuz geri ekillenmeyi engelleyecek bir sre (en az 2 ay) yapsn bozmadan kalmas gerektiinin bildirilmesi nedeniyle tez almamzda biyoparalanr stentlerin hazrlanmasnda PLGA polimer olarak seilmitir (76,91). Literatrde yer alan almalar da dikkate alnarak, biyoparalanma sresi ve mekanik zellikleri bakmndan yeterli sre yapsn koruyabilecei ve istenen amaca ulamay salayabilecei dncesiyle PLGA (75:25, M.A 136.000) ve daha hidrofilik tipi olan PLGA (50:50, M.A 34.000) almalarmz kapsamna alnmtr.

147

PLA kullanlarak hazrlanan stentlerin biyoparalanma srelerinin ok uzun oluu ve ila salmnn istenenden daha uzun srmesine yol aabilecei dnldnden kullanlmaktan vazgeilmitir. Bununla beraber literatrde belirtildii ekilde, yapda % 50 oranndan daha fazla PGA bulunmas ise yapnn suda znrln ve biyoparalanma sresini hzlandrmakta ayrca biyoparalanr stent yaplarnn damar iinde yeterli fiziksel dayankllk gstermemelerine ve sonuta restenozu engellemekte yetersiz kalacaklarna iaret edilmektedir (76, 88,95,153). Literatrde yer alan biyoparalanr stent retim yntemlerine bakldnda, lazer ile kesme yntemi ile (31) retilen Igaki-Tamai stenti dndaki biyoparalanr stentlerin polimer filmi (36,88,90,154-156) ya da polimerik ipliklerden (92) hareketle retildikleri grlmektedir. ncelikli olarak biyoparalanr polimerin organik bir zcde zndrlmesi ve hazrlanan polimer zeltilerinin przsz bir yzeye dklerek (solution-casting yntemi) zcnn buharlamasn takiben polimer filmi oluturulmas ve bu filme amalanan stent eklinin verilmesi tez almalarmzda kullanlacak olan biyoparalanr stent retim yntemi olarak seilmitir. zelti-dkme (solution-casting) yntemi ile hazrlanan filmlerin zellikleri zerinde esas olarak etkili retim ilemi basama zcnn ortamdan uzaklama eklidir. Uygun polimer ve plastizer konsantrasyonlar belirlenerek hazrlanan polimer zeltileri, aluminyum folyo ile kapl lamlarn yzeylerine dkldkten sonra farkl zc uzaklatrma yntemleri denenmi ve optimum yntem aratrlmtr. Bu amala polimer zeltisi yaylan lamlardan bir grup 40Clik etvde dier bir grup da oda scaklnda bekletilmitir. Her iki yntemde de diklorometan polimer zeltisinden uzaklarken, kaynama noktasnn dklne bal olarak hzla buharlamtr. Bu durum da polimer filmlerinde hava baloncuklar olumasna yol amtr (ekil 4.25). Baloncuk oluumundan kanlmas iin diklorometann yava ve kontroll olarak ortamdan uzaklamas gerektii farkedilmi ve polimer zeltisi yaylan lamlar ncelikle buzdolabnda 24 saat

148

tutulmulardr. Sonrasnda diklorometann tam olarak uzaklamas iin filmler 40 Clik etvde kurutulmulardr. Bu ekilde filmlerde baloncuk oluumu engellenmitir. Literatrde benzer retim yntemi basamaklar ieren almalar yer almaktadr (160,161). n formlasyon almalarnda son olarak hazrlanacak olan biyoparalanr stentlerin ekillerine karar verilmitir. Bu amala literatrde yer alan bir ok farkl stent ekli iinden; filmlere kolayca ekil verilebilmesi ve yzeyinin geni oluu ve bu zellii nedeniyle damar duvarna gerekli mekanik destei yeterince salayabilecek olmas sebeplerinden dolay helikal yapdaki stent ekli seilmitir. Literatrde polimer filmlerinden hareketle hazrlanan helikal yapdaki biyoparalanr stentleri ile ilgili benzer almalar bulunmaktadr (65,90,154) n formlasyon almalarnda, retim yntemi ve polimerlerin seiminden sonra hazrlanacak olan formlasyonlar parametreleri tayin edilerek sonu formlasyona karar verilmitir. Seilen iki farkl tipte PLGA (75:25 ve 50:50) polimer zeltilerinin konsantrasyonunun belirlenmesi iin farkl oranlarda polimer, zc olarak kullanlan diklorometan iinde zndrlm ve farkl younluktaki zeltilerden elde edilen filmler zerinde almalar yaplmtr. % 5 ve % 10 (a/h) orannda polimer kullanlarak hazrlanan filmler ince ve krlgan yap oluturmular ve istenen mekanik zellikleri gsterememilerdir. % 30 ve % 50 orannda polimer ieren zeltiler ise diklorometann uzaklamasn takiben sert ve ekil verilmesi zor, ayrca kolayca krlan filmler oluturmulardr. % 25 (a/h) orannda PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) ieren polimer zeltilerinden hareketle hazrlanan filmler kalnlk (~ 100 m) ve kolay ekil verilebilme zelliklerinden dolay formlasyonlarn gelitirilmesi iin bu konsantrasyonda allmasna karar verilmitir. Polimer filmlerine esneklik verilmesi iin plastizer kullanm literatrde baz almalarda bildirilmektedir (76,158,159). Uygun plastizer kullanm ile polimer filmlerinin dayankll deitirilmeden krlganlk zelliklerinin nne geilmektedir. Bylece ar zorlamaya maruz kalan yaplar krlmak yerine bklmektedirler. Damar iinde daralmay engelleyecek bir mekanik dayanklla

149

sahip olaca dnlen yaplar, uygulanan zorlamaya dayanabilmekte fakat belli bir g uygulanmasn takiben yap krlmaktadr. Zorlamalara bal olarak yapnn krlmadan gerekli direnci gstermesi gerekmektedir. Polimerik stentlerde meydana gelebilecek krlmalar, emboli ve trombus oluumu riskini dourabilmektedir. Her iki tipte PLGA kullanlarak hazrlanan % 25 (a/h) konsantrasyonunda polimer zeltilerinden hareketle elde edilen filmlerde, mekanik olarak dayankl, kolay ekil verilebilen, istenen kalnlkta fakat esnek olmayan bir yap gzlenmitir. Bu nedenle literatrde bu amala kullanlan plastizerler iinden PEG 4000, diklorometanda znebilmesi ve dk oranlarda etkili esneklik salamas asndan uygun plastizer olarak seilmitir (158). Plastizer oran belirlenirken % 0,1, 0,5, 1 ve 2 (a/h) oranlarnda plastizer % 25 orannda PLGA ieren polimer zeltilerine kartrlmtr. zeltilerin przsz bir yzey olarak kullanlan aluminyum folyo ile kaplanm lamlara dklmesi ve zcnn uzaklamasndan sonra elde edilen filmler incelenmi ve uygun plastizer oran olarak % 0,5 seilmitir. % 1 ve 2 orannda plastizer ieren filmler dayankllklarn kaybetmi ve ok esnek yaplar oluturmu, % 0,1 orannda PEG 4000 ieren filmler de ise yeterli esneklik salanamam ve filmlere ekil verilmeye alrken krlmalar gzlenmitir. Etkin madde olarak seilen prednizolon asetat, tez almamz kapsamnda model ila olarak seilmitir. Restenozun engellenmesi iin ila salan stent yaplarnda kullanlabilecek ilalarn restenozda rol oynayan hcresel mekanizmalar bir ya da birden fazla yolaktan etkileyerek inhibe etmesi, hcrelere geiinin yksek oranda olmas, dk konsantrasyonlarda yksek etkinlik gstermesi ve sistemik dolama gemesi durumunda dk yan etki ve toksisite gstermesi beklenir (11,49,60). Antiinflamatuvar zellik gsteren etkin maddeler de bu gruplar iinde yer almaktadr. Steroid yapdaki antiinflamatuvar ilalarn, stent yerletirilmesi sonucu damar duvarnda oluan yaralanmaya kar verilen iyileme cevabnda, inflamasyonu inhibe etmesi ve bu sayede hcre proliferasyonunu engellemesi restenozu engelleme mekanizmalardr (73). Prednizolon asetat, antiinflamatuvar etkili steroid yapl sentetik bir glukokortikoittir (123,138) ve almamzda bu zelliklerinden dolay model ila olarak seilmitir.

150

Restenozun engellenmesi iin biyoparalanr stentlerden ila salmnn sresi nemli bir rol oynamaktadr. Klinik olarak restenoz mekanizmalarnn aktif olduu operasyonu takip eden ilk 2 3 ay sresince etkin maddenin kontroll olarak salmnn devam etmesi istenmektedir (31). Sadece prednizolon asetat ieren stentlere ek olarak salm sresinin uzatlmas iin prednizolon asetat ieren mikrokrelerin de polimer zeltileri iinde disperse edilmesi ve mikrokre ieren biyoparalanr stent yaplarnn gelitirilmesine karar verilmitir. Literatrde yer alan almalarda Zhang ve di. (164) poli(gliserol-kaprolakton) mikrokrelerini, poli(N-izopropilakrilamid) hidrojel yaps iinde disperse etmilerdir. Aratrmaclar etkin maddenin direkt olarak hidrojel iinde disperse edilmesi sonucunda salmnn hzl olduunu (ilk gn % 90n zerinde salm) bununla beraber etkin madde ieren mikrokrelerin yapya kartrlmasyla salmn belirgin lde uzadn (55 gnn sonunda % 55lik kmlatif salm) bildirmilerdir. Norton ve di. (177) ise deksametazonu ve deksametazon ieren PLGA mikrokrelerini hidrojel yaplar iinde disperse ederek, hidrojelden ve mikrokrelerin kartrld hidrojellerden etkin madde salmn karlatrmal olarak incelemiler ve mikrokre ieren hidrojel sisteminin uzun sre kontroll olarak etkin madde salmn saladn gzlemlemilerdir. Blanco ve di. (178), sitarabin ieren kitosan mikrokreleri retmiler ve bu mikrokreleri PLGA filmi iinde disperse ederek salm zelliklerini incelemilerdir. Mikrokrelerden etkin maddenin tamam 48 saatte salnrken, etkin madde ieren kitosan mikrokreleri kartrlm PLGA filmlerinden salm 94,5 saatte % 80 olarak bulunmutur. Bu rnekler incelendiinde mikrokrelerin retildii polimerler ile matriks olarak kullanlan polimerlerin birbirleri iinde znmeyen yaplar olduu dikkat ekmektedir. Bylece sistemin iinde yer alan mikrokreler yaplarn

151

koruyabilmilerdir. Benzer ekilde tez almamzda, etkin madde ve etkin madde ieren mikrokrelerin disperse edildii biyoparalanr stentler hazrlanmtr. 5.6.2. Stentlerin Hazrlanmasnda Kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) Polimer Filmlerinin Hazrlanmas Polimer filmlerinin retilmesi iin Blm 3.2.6.2de verilen retim yntemi kullanlmtr. PLGA polimerleri tamamen zndkten sonra gerekli miktardaki PEG 4000 eklenmitir ve kolayca znmtr. Literatrde polimer zeltilerinin dklmesi iin kullanlabilecek yzeyler arasnda cam, teflon, aluminyum ve paslanmaz elik yzeyler yer almaktadr. Bu yzeyler arasndan polimer filminin yapmamasn, kolayca yzeyden ayrlabilmesini ve polimer zeltisinin kolayca zerinde yaylabilmesini salayan aluminyum seilmitir. Bu lamlarn yzeyinde 500 L polimer zeltisinin dklmesi iin 2x3 cmlik bir alan izilmitir. Polimer zeltisinin dkme ilemi srasnda miikropipet kullanlmtr. Bu sayede belirlenen alann dna talmam ve polimer zeltisi homojen olarak yaylmtr. 500 Lnin altnda zelti kullanm ise ok ince ve krlgan yapda filmler oluturmutur. Aluminyum folyo zerine dklm olan polimer zeltilerinden

diklorometann uzaklamas iin lamlar buzdolabnda dz bir zemin zerine yerletirilmi ve 24 saat bekletilmilerdir. Bu sayede diklorometan kontroll ve yava olarak polimer zeltisinden uzaklam ve balon oluumu gzlenmemitir. Literatrde de diklorometann kontroll uzaklamas iin buzdolabnda bekletildii rnekler yer almaktadr (157,160,161). Kuruyan filmlerden eritler kesilerek stentlerin hazrlanaca filmlerle ayn zelliklerde polimer eritleri elde edilmitir. 5.6.3. Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Literatrde biyoparalanr stentlerle yaplan almalarda helikal stent yaplar ska kullanlmtr (65,90,154,159). Tez almamzda bu stent yapsnn

152

oluturulmas iin Blm 3.2.6.2de verilen yntem ile retilen polimer filmleri kullanlmtr. Filmlerin hazrlanmasnda kullanlan yntemden farkl olarak lam zerine dklen polimer filmleri buzdolabnda 1 saat tutulmu sonrasnda bu polimer tabakalarndan eritler kesilmitir. Filmlerin bir saat buzdolabnda tutulma sebebi, bu srenin sonunda kolayca ekil verilebilecek sertlie erimi olmalardr. Filmler buzdolabnda 1 saatten fazla tutulurlarsa diklorometann uzaklamasna bal olarak sertlemekte ve ekil verilemeyecek bir yap almaktadr. 1 saatten daha az buzdolabnda tutulan polimer zeltileri ise kurumann yetersizliine bal olarak film yaps oluturamamakta ve eritler halinde kesilip ekil verilmeleri mmkn olmamaktadr. Bir saat sresince buzdolabnda tutulduktan sonra 0,3x3 cmlik eritler halinde kesilen filmler, pirinten yaplm 3 mm apndaki silindirik ubuklara kolayca sarlmakta ve sarldklar ekli korumaktadr ve stent yaplarnn uzunluu klinikte sklkla kullanlan stent uzunluuna benzer olarak 1,5 cm olmaktadr. 5.6.4. Etkin Madde ve Mikrokre eren Biyoparalanr Stentlerin Hazrlanmas Suda pratik olarak znmeyen prednizolon asetat, diklorometan ile hazrlanan polimer zeltileri ierisinde homojen olarak dalmtr. Biyoparalanr ila salan stentlerin retiminde Blm 3.2.6.3de verilen yntem kullanlmtr. Prednizolon asetatn polimer filmlerinin yapsna girmesi, filmlerin ve filmler kullanlarak hazrlanan stentlerin yapsnda etkin maddenin agrege olmas, polimerik yaplarn krlganlnn artmas gibi fiziksel sorunlar oluturmamtr. Etkin madde stent bana 1 mg olacak ekilde hesaplanm ve stent formlasyonlarna eklenmitir. Antiinflamatuvar etkinin grlebilmesi iin seilen bu miktarn yeterli olduu dnlmektedir (138). Miktar tayini yntemi olarak kullanlan UV spektroskopisi ynteminde tayin edilebilirlii artrmak iin 1 mgdan dk dozlarla allmamtr.

153

Stent formlasyonlarnda disperse edilen mikrokre formlasyonu seilirken ama etkin maddenin salmn uzatmak ve kontrol altna almak olduundan en uzun in vitro salm gsteren, retim verimi ve etkin madde ierii yksek olan kitosan mikrokre formlasyonu biyoparalanr stentlerin yapsna girmitir. Tez almalarmz kapsamnda stent formlasyonlarnda yer alan mikrokreler % 1 (a/h) orannda orta molekl arlkl kitosan ve % 20 (a/a) orannda prednizolon asetat ieren (CM1PA20 kodlu formlasyon) formlasyondur. Bu mikrokre formlasyonunun partikl bykl de istenen aralktadr (10,4 m). Uygun partikl byklnde kitosan mikrokrelerinin yapya girmesi, stentlere helikal ekil verilmesinde olumsuz bir etki yaratmamtr Hazrlanan filmlerin ve stentlerin mekanik zellikleri kitosan mikrokrelerinden etkilenmemitir. 5.7. Hazrlanan Biyoparalanr Stentlerin Karakterizasyonu 5.7.1. Polimer Filmlerinin ime ve Su Absorplama zelliklerinin ncelenmesi Biyoparalanr stent formlasyonlarnda kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kopolimeri tiplerine bal olarak elde edilen filmlerin ve stentlerin su absorplama zellikleri de farkl olmaktadr. Biyoparalanr stentlerin retilmesi iin hazrlanan film eritleri, iinde 10 mL salm ortam bulunan flakonlara konmu ve 37 Cde inkbe edilmilerdir. Polimer filmleri retildikleri kopolimerin tipine bal olarak farkl oranlarda su absorbe etmilerdir. PLGA (75:25) kopolimeri, kullanlan PLGA (50:50) tipine gre daha hidrofobik yapda bir polimerdir (76,153). lk 48 saatin sonunda balang arlnn % 26,7si kadar su absorplam ve altnc gnn sonuna kadar arlk art gzlenmeye devam etmitir. Altnc gnden sonra polimer filmlerinin su absorplama zellikleri doygunlua ulam ve onbeinci gnn sonuna kadar (15. gn sonunda %73,6) dengede kalmtr (ekil 4.24). Bulunan sonular literatrde PLGA (75:25) polimeri kullanlarak yaplan almalar ile uyum iindedir (25).

154

PLGA (50:50) polimeri ise tez almalarmzda kullandmz dier PLGA tipine gre daha hidrofiliktir ve buna bal olarak su absorplama zellii daha fazla bulunmutur. PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen filmler 48 saatin sonunda % 32,2 orannda su absorplamtr. Drdnc gnden itibaren arlk artnda bir farkllk gzlenmemesi, polimerin su absorplama zellii bakmndan doygunlua ulatn gstermektedir. Onbe gnn sonunda su absorplama yzdesi % 81,9 bulunmutur. PLGA (50:50) polimeri iin su absorplama yzdeleri, PLGA (75:25) polimerine gre her nokta iin istatistiksel olarak karlatrlmtr ve aradaki farkn anlaml olduu bulunmutur (p<0,05). Bu sonu PLGA (50:50)nin hidrofilik yapsna balanabilir (76,153). 5.7.2. Hazrlanan Polimer Filmlerinin ve Stentlerin Kalnlk Kontrol Biyoparalanr stent yaplarnn hazrlanmas iin retilen polimer filmlerinin kalnlklar, kompas yardmyla llmr. Elde edilen sonular deerlendirildiinde, PLGA (75:25) filmlerinin ortalama kalnlklar 136 5 m ve PLGA (50:50) filmlerinin ortalama kalnl ise 109 8 m olarak bulunmutur. Bu polimer filmleri kullanlarak hazrlanan biyoparalanr stentlerin i aplar 3 mm, uzunluklar ise 1,5 cmdir. Literatrde biyoparalanr stentlerde kullanlan polimer filmlerinin

kalnlklarnn deerlendirildii almalarda 100 m kalnln altndaki polimer filmlerinin restenozun nlenmesi iin yeterli mekanik destek grevi gremedii belirtilmitir. Bununla birlikte 200 mden daha kaln filmler kullanlmas hazrlanan stentlerin esnekliklerini kaybetmesine yol amaktadr (76). Bu nedenle alamalarmzda stentlerin retiminde kullanlan polimer filmleri bu deerler dikkate alnarak uygun kalnlkta (~ 100 m) hazrlanmtr.

155

5.7.3. Hazrlanan Stent Formlasyonlarnn Morfolojik zelliklerinin ncelenmesi Biyoparalanr stent yaplarnn hazrlanmas iin retilen polimer filmlerinin yzey zellikleri SEM ile genel yaplar ise dijital fotoraf makinas kullanlarak her iki tip (PLGA 75:25 ve PLGA 50:50) polimerik stent yaps iin ayr ayr incelenmitir. Etkin madde iermeyen PLGA (75:25) stentlerinin genel yaplar incelendiinde (ekil 4.27A-B), retim ynteminde kurutma aamasnda polimer filmleri nce buzdolabnda bir saat bekletilmi takiben etvde (40C) tutularak diklorometann kontroll olarak uurulmas salanm olmakla birlikte, sklkla karlalan bir sorun olan hava kabarc oluumu gzlenmitir. Buna ramen prednizolon asetat ya da prednizolon asetat ieren mikrokre formlasyonlarnn polimer yaps iinde disperse edilmesi ile oluturulan stent formlasyonlarnda ise hava kabarc oluumu grlmemitir. Bu ekilde gzlenen hava kabarc oluumu sorunu literatrde benzer ekilde aamal zc uurma ilemleri kullanlarak engellenmeye allmtr (157,160,161). Etkin maddenin ve etkin madde ykl kitosan mikrokre formlasyonlarnn polimer filmlerinin morfolojisi zerindeki etkileri ayrca incelenmitir. PLGA (75:25) polimer filmleri iinde etkin madde lokalize olmu ve yzeyde etkin madde ya da mikrokre lokalizasyonu gzlenmemitir. Etkin madde ya da kitosan mikrokrelerinin polimer matriksi iinde aglomerasyonuna rastlanmam, etkin madde ve mikrokrelerin mikro dzeyde dispersiyonunun homojen olduu grlmtr. PLGA (75:25) stentlerinin kesitleri alnm ve SEM ile incelenmitir. Etkin maddenin polimer matriksi iinde homojen olarak dald kesit fotoraflarndan da grlmektedir. la ve polimer fazlar arasnda fiziksel bir geimsizlik ya da ilacn faz ayrm grlmemitir. Stent yaplarnn yzeyleri incelendiinde etkin madde ya da mikrokre bulunmayan, przsz, gzeneksiz, atlama ve yarklarn bulunmad yzey zellikleri gsterdikleri de izlenmitir.

156

PLGA 50:50 kopolimeri kullanlarak hazrlanan ve etkin madde iermeyen stent yaplarnn genel ekilleri ve fotoraflar ilgili blmde verilmitir (ekil 4.28A-B). Fotoraflarda grlecei zere etkin madde iermeyen filmler kullanlarak hazrlanan stentler hava kabarc iermeyen, przsz ve effaf yapdadrlar. Prednizolon asetat ve prednizolon asetat ieren kitosan mikrokrelerinin PLGA (50:50) matriksi iinde disperse edilmesiyle birlikte effaf yap yerini beyaz ve opak bir yapya brakmtr. Ayrca, etkin madde ve mikrokrenin yap iinde disperse edilmesi hava kabarcklar oluumuna yol amamtr. Etkin madde ve mikrokre, PLGA (50:50) polimer zeltileri kullanlarak hazrlanan polimer filmleri iinde homojen olarak disperse edilmi ve yzeyde lokalize olmamtr. PLGA (50:50) stentlerinden kesit alarak incelendiinde, prednizolon asetat ykl mikrokreler ieren stentlerin i yapsnda mikrokrelerin disperse olmasndan kaynakland dnlen gzenekli bir yap oluumu tespit edilmitir (ekil 4.33). PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleriyle hazrlanan prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren stent yaplarnn yzeyleri przszdr ve ila ya da mikrokre lokalizasyonu grlmemektedir. Ayrca helikal yaplarn kenarlar dzgn yapdadr ve girinti knt gstermemektedir. Restenoza yol aan mekanizmalar arasnda stentin kenarlarnn damar duvarnda yaratt yaralanma etkisi nemli bir rol oynadndan, retilen biyoparalanr stentlerin kenarlarnn przsz ve dzgn bir yapda oluu yaralanma ve buna bal inflamasyon cevab nleyecei ngrlmtr (65). Helikal yapdaki stentlerin damar duvar ile temas edecek yzeylerinin genilii elastik geri bzlmeye kar etkili bir mekanik destek oluturulmasn ve etkin maddenin lokal olarak daha etkin salnmasn salayaca dnlmektedir.

157

5.7.4. Biyoparalanr Stentlerden Prednizolon Asetatn n Vitro Salm almas Biyoparalanr polimerler kullanlarak hazrlanm olan stentlerin

formlasyon ve retim parametreleri optimize edildikten ve retilen yaplar zerinde gerekli karakterizasyon almalar yapldktan sonra farkl polimer yaplarnn etkin maddenin in vitro ortamda salm zerine etkileri incelenmitir. Biyoparalanr stent yapsna girecek olan etkin madde ieren mikrokre formlasyonu (CM1PA20), % 1 (a/h) orannda orta molekl arlkl kitosan polimeri ve polimerin arlka % 20si orannda prednizolon asetat iermektedir. Literatrde, tez almamzda kullanm olduumuz in vitro salm yntemiyle uyum iinde olan yntemler ila salan stentlerden etkin madde salmnn deerlendirilmesi iin kullanlmtr (50,76,77,169). Belirlenen zaman aralklarnda Eppendorf tplerindeki btn salm ortam alnm ve yerine ayn miktarda taze salm ortam eklenerek, suda znrl ok dk olan prednizolon asetat iin sink koullar yerine getirilmitir. Prednizolon asetatn in vitro ortamda salm profillerine bakldnda, PLGA (75:25) ile hazrlanan biyoparalanr stentlerden ikinci ayn sonunda (63. gn) % 5,02 orannda kmlatif etkin madde salm grlrken, PLGA (50:50) biyoparalanr stentlerinde ikinci ayn sonunda elde edilen etkin maddenin kmlatif salm % 62dir. Her iki formlasyon da ilk 3 gn iinde yzeye yakn blgelerde bulunan prednizolon asetatn hzl salm dolays ile patlama etkisi gstermitir. PLGA (75:25) iin patlama etkisini takiben kontroll ve yava etkin madde salmnn gzlendii ikinci bir salm faz tespit edilmitir. Polimerin su absorplama zelliinin dengeye gelmesinden itibaren salmda art grlm ve etkin maddenin 3 ay sonunda yaklak %10u salnmtr (ekil 4.34). PLGA (50:50)nin hidrofilik yapsna bal olarak hzl su absorplama zellii gstermesi ve kolay paralanmas, ierdii prednizolon asetat hzl

158

salmasna yol amtr. PLGA (50:50) stenti, kolay paralanan yaps dolays ile krknc gnden itibaren helikal yapsn kaybetmitir (ekil 4.36). Prednizolon asetat ykl kitosan mikrokreleri ieren PLGA (75:25) stentinde, ikinci ayn sonunda (63. gn) salnan etkin maddenin kmlatif miktar % 9,9dur. Beklenenin aksine, sadece etkin madde ieren PLGA (75:25) stenti ile karlatrldnda, etkin maddenin salm daha hzl olmutur. Bu durumda yapda bulunan ve hidrofilik bir polimer olan kitosann su absorplama zelliinin etkin maddenin salmn hzlandrm olabilecei dnlmektedir. Ayrca, mikrokrelerin polimer matriksi iine su giriini hzlandrm olabilecekleri dnlmektedir. PLGA (50:50) polimeri ile etkin madde ykl mikrokreler ieren stent yaplarnda ise ikinci ayn sonunda (63. gn) % 12,9 orannda kmlatif etkin madde salm gzlenmitir. Mikrokreler, sadece etkin madde ieren yapya gre salm hzn yavalatm ve patlama etkisinin nne gemitir. Bylece etkin maddenin daha uzun bir sre kontroll olarak salnmasn salamtr. Bu sonuca ek olarak mikrokre ieren PLGA (50:50) stentleri helikal yaplarn takibin kesildii 63. gne kadar korumulardr. n vitro ortamda elde edilen salm sonularnn kinetik modellerden 0.derece, Higuchi ve Hixon-Crowell kinetikleri salm sonularna uygulanm ve en yksek R2 deeri Higuchi kinetii ile elde edilmitir. Her iki PLGA tipi iin de in vitro salmn Higuchi kinetiine uyduu gsterilmitir. Matriks sistemlerinden salm ngren bu modelde etkin madde polimer matriksi iinde gml ve dalm durumdadr. Zamanla birlikte etkin maddenin matriks yaps iinden salm gereklemektedir. Biyoparalanr stentlerde grlen etkin madde salm grafikleri incelendiinde, stent formlasyonlarnda prednizolon asetat salmnn ilk 3 gn iinde patlama etkisi gstermesinin, stentlerin yzeyine yakn blgelerde kalan etkin maddeye bal olabilecei dnlmektedir. kinci bir salm faz olarak grlen yava ve uzun sreli salmn ise PLGA matriks yaps iinde homojen bir ekilde dalm olan prednizolon asetatn polimer matriksinden salm ortamna geiinin difzyon kontroll olarak gereklemesine balabilecei ngrlmtr. Polimerin in vitro

159

salm ortamnda degradasyonu arttka, paralanan polimer matriksinden etkin maddenin salm da hzlanmtr (25,158). 5.8. Etkin Madde eren Kapl Stent Formlasyonlarnn Hazrlanmas 5.8.1. Metalik Stentlerin Biyoparalanr Polimerlerle Kaplanmas Metalik stentlerin ila ieren biyoparalanr polimerler ile kaplanmalar sonucunda kontroll etkin madde salm salayan ve restenoz oluumunu engelleyen ila salan stent yaplar literatrde son yllarda nem kazanmtr (26). Metalik stentlerin biyoparalanr polimerler ile kaplanmalar iin kullanlan farkl yntemler iinden (21,73,79,80,167) Jayaraman ve di.in (166) kulland yntem tez almalarmz kapsamnda hazrlanan polimer kapl ila salan stentlerin retiminde kullanlmtr. Polimerle kaplama amacyla kullanlacak formlasyon, biyoparalanr stentlerin retiminde kullanlan polimer formlasyonu ile ayndr. Formlasyonun deitirilmemesi, formlasyon kaynakl etkenlerin kaplama karakterizasyonu ve in vitro salm zerindeki etkilerinin sabit olmasn salamtr. Kaplama ilemleri srasnda, polimer zeltisinin stentin sadece damar ile temas halinde olmas, d yzeyinde yer almas istenen bir durumdur (166). Bylece kan ile temas halinde olan stentin i yzeyinden direkt kan dolamna etkin madde geii nlenmi olmakta, sistemik etki ve toksisite riskinden de kanlmaktadr (50). Literatrde sklkla kullanlm olan daldrarak kaplama ynteminde (dipping) polimer zeltisi stentin i yzeyine de tutunmakta ve bunun sonucunda etkin madde salmnn stentin i yzeyinden de gereklemesinin nne geilememektedir. Bu bilgiler gznne alndnda, kaplama yaplacak olan metalik stentlerin i eperinde etkin maddenin kalmasn mmkn olduunca engelleyecek olan ve literatrde benzer rnekleri yer alan bir kaplama yntemi (166) kullanlmtr. Bu yntem kullanlarak stent yapsnn iinde polimer kalntlarnn kalma olasl engellenmitir. Stentin i yzeyinde polimer kalntsnn olmamas, damara

160

yerletirildiinde stent iinden geen kan akn azaltmayacak, ayrca i yzeydeki polimerin paralanarak emboli riski oluturmasn da engelleyecektir (11,34,50,70). Bu stnlklere ilave olarak stentin i yzeyinde ila ieren polimerik tabakann bulunmamas sistemik kan dolamna etkin madde salmn da engelleyecektir. Etkin maddenin ya da mikrokrelerin yapya dahil olmas, kaplama ileminin uygulanabilirliini kstlamamtr. Polimer zeltisinin iinde disperse edilen etkin madde ya da mikrokreler kaplamann fiziksel dayanklln, esnekliini ve diklorometann etkilememitir. Literatrde restenozun nlenmesi iin gelitirilen polimer kapl ila salan stent yaplar yer almaktadr. Lincoff ve di. (73), restenozun engellenmesi amacyla gelitirdikleri ila salan stent yapsnda, metalik stenti kaplamak iin PLA polimer kullanmlardr. Etkin madde olarak antiinflamatuvar etkili glukokortikoid yapl bir steroid olan deksametazon kullanlmtr. PLA polimeri ile pskrterek kaplama yaplm ve kaplamann baar ile uygulanabildii, kontroll ila salmn salad gsterilmitir. Finkelstein ve di. (79) farkl PLGA tipleri kullanarak metalik stentler zerinde kaplama yapmlardr. Aratrclar, PLGA polimer kaplamasn stent yzeyine baaryla uygulamlar ve kaplamann gerekli fiziksel zellikleri saladn ve ierdii etkin maddeyi kontroll olarak saldn belirtmilerdir. 5.8.2. la Kapl Stent Formlasyonlarnn Karakterizasyonu 5.8.2.1. Kapl Stentlerin Alma Kontrol kaplama zeltisinden uzaklamasn olumsuz bir ynde

Kaplama yaplan stentlerin SEM fotoraflarndan da grlecei zere % 25 (a/h) konsantrasyonunda PLGA ieren zeltiler kullanlarak yaplan kaplama ilemi, stent kapal durumdayken gerekletirilmitir. Kaplama amal kullanlan polimer tabakas stentin metal kenarlar arasndaki boluklar rtmektedir. Kaplama yaplan

161

stentler, anjioplasti balonunu iirmek iin kullanlan ve zerinde uygulanan basncn okunabildii bir gsterge bulunan cihaz yardmyla balonunun iirilmesi ile almlardr. Kontrol amacyla kaplama yaplmam metalik stentler de ayn cihaz ve anjioplasti balonuyla almlardr. Metalik stentler ve kaplama yaplan stentlerin ayn basn (8 bar) uygulandnda ayn oranda almalar, stentin etrafn saran polimer kaplamasnn stentin almas iin mekanik bir engel yaratmadn dndrmektedir. Kaplamann stentin yzeyini rten yapsnda ise alma srasnda baz blgelerde gzlenen yrtlmalarn, polimerin yksek konsantrasyonundan kaynaklanabilecei dnlmektedir. Biyoparalanr stent formlasyonlar ile bir karlatrma yaplabilmesi ve salm srelerinde meydana gelen deiikliklerin sadece kaplama ilemi sonucunda oluan yaplardan kaynaklandnn aratrlabilmesi iin, formlasyon deitirilmemitir. 5.8.2.2. Kapl Stentlerin Yzey zelliklerinin ncelenmesi

Metalik yapdaki stentlerin etkin madde ieren polimer zeltileri ile kaplanmalar ilemi sonrasnda, gerekletirilen kaplamann yzey zellikleri ve etkinliinin deerlendirilmesi iin SEM ile grntleme teknii literatrde sklkla kullanlan bir yntemdir(154,163,170). ekil 4.38de kaplama ilemi ncesinde metalik stentin yaps grlmektedir. Metalik stentin kenarlar, retiminden sonra yuvarlatlm ve cilalanmtr. Bununla beraber stentin metalik kenarlar, biyoparalanr stentlere gre ok daha keskindir. Bu durum da stentin almas srasnda damar duvarnda yarataca kesik ve yaralanmay artrmaktadr. Kaplama yapldktan sonra ekilen SEM resimleri, polimerik kaplamann keskin stent kenarlarn evrelediini gstermi olup, bu yapnn damar duvarna verecei hasar azaltabilecei dnlmektedir. PLGA (50:50) ve PLGA (75:25) polimer zeltileri iinde prednizolon asetat disperse edilmi ve bu zeltiler ile metalik stentler kaplanmtr. Kapl stent yaplarna ilikin SEM grntleri incelendiinde, yksek bytme oranlarnda, her iki kaplama tabakas iinde disperse olmu etkin madde kristalleri grlmektedir

162

(ekil 4.40-41). Tez almamz kapsamnda hazrlanan biyoparalanr stentlerin SEM grntlerinde, stent yzeyinde ve alnan kesitlerde ila kristalleri gzlenmemitir. Bununla beraber optik mikroskop ve SEM grntlerinde etkin maddenin homojen olarak disperse olduu ve aglomerasyon gstermedii de gzlenmektedir. Finkelstein ve di. (79), Lincoff ve di. (73), Caldwell ve di. (80), Westedt ve di. (163) ve Pjils ve di. (9) yaptklar almalarda, polimer kaplamasnn metalik yzeylere kolayca uygulanabildiini, SEM ile inceleme sonucunda kaplamann karakterizasyonlarnn belirlenebildiini, ila dalmnn polimer matriksi iinde tekdze olarak gerekleebildiini bildirmilerdir. Metalik stentlerinin PLGA polimerleri ile kaplanmas sonucu oluan kaplama tabakasnn kalnl etkin madde salmn etkileyebilecek bir parametredir. Ancak kaplama tabakasnn kalnl teknik yetersizlikler sebebiyle llememitir. 5.8.2.3. Prednizolon Asetat ve Prednizolon Asetat Ykl Mikrokre eren Polimerlerle Kapl Stentlerden n Vitro Salm almalar Biyoparalanr polimerler kullanlarak hazrlanm olan stent kaplama zeltilerinin formlasyon ve retim parametreleri optimize edildikten ve kaplanan stent yaplar zerinde gerekli karakterizasyon almalar yapldktan sonra farkl polimer tiplerinin etkin maddenin in vitro ortamda salm zerine etkileri incelenmitir. Biyoparalanr polimerler kullanlarak uygulanan kaplama yapsna girmesi uygun bulunan mikrokre formlasyonu (CM1PA20), % 1 (a/h) orannda orta molekl arlkl kitosan polimeri ve polimerin arlka % 20si orannda prednizolon asetat ieren formlasyondur. Kapl stentlerden etkin madde salm iin kullanlan yntem, mikrokrelerden ve biyoparalanr stentlerde in vitro salm almalarnda kullanlan yntemle ayndr. Bu sayede tez almamzda btn sistemlerde ayn in vitro salm yntemi kullanlm ve etkin madde salmlar zerindeki etkenlerin formlasyonlar ve retilen

163

sistemler olmas salanmtr. Farkl in vitro salm yntemi kullanlmamas formlasyonlar arasnda karlatrlma yaplabilmesine olanak vermitir. PLGA (50:50) polimeri iinde prednizolon asetatn disperse edilmesiyle hazrlanan kaplama zeltisi kullanlarak retilen kapl stentlerde ilk gnn sonunda etkin madde salm % 12,9 orannda olmutur. Ayn polimer iine prednizolon asetat ieren kitosan mikrokre disperse edilmesi ile hazrlanan polimer zeltisi kullanlarak hazrlanan kapl stentlerden etkin madde salm ise ilk gnn sonunda % 4,2 oranndadr ve bu iki salm deeri arasndaki fark istatistiksel olarak anlamldr (p<0,05). Yapya giren mikrokreler etkin maddenin ortama salmn yavalatmtr. PLGA (75:25) polimeri iinde etkin madde disperse edildikten sonra metalik stentlerin kapland stent yaplarndan etkin madde salm ilk gnn sonunda % 12,5 oranndadr. Prednizolon asetat ieren kitosan mikrokrelerinin PLGA (75:25) polimeri iinde disperse edilmesi ile hazrlanan kaplama zeltisi ile kaplanan metalik stentlerden salnan etkin maddenin oran ise ilk gnn sonunda yaklak % 1 orannda olmutur. ekil 4.44de verilen grafikte de grlecei zere, mikrokre ieren kaplamalardan etkin madde salm, sadece prednizolon asetat ieren kaplamalara gre daha yava bulunmutur. Mikrokrelerin kaplama amacyla kullanlan PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerlerinin iinde disperse edilmesi hedeflenen amaca yaklalmasn salam ve etkin maddenin salmn geciktirmitir. Prednizolon asetat ieren polimer zeltileri ile yaplan kaplamalarda, etkin maddenin salm polimer tipinden etkilenmitir. PLGA (50:50) polimeri kullanldnda, polimerin hidrofilik zelliine bal olarak etkin maddenin tamam 28. gnn sonunda salnmtr. PLGA (75:25) polimeri ile yaplan kaplama ise hidrofobik zelliinin daha yksek olmasna bal olarak etkin maddeyi daha yava salmakla beraber bir ay sonunda ierdii prednizolon asetatn yaklak % 90n salmtr. Sadece etkin maddenin kaplama matriksi ierisinde disperse edilmesi, tez

164

almamzda kullanlan polimerlerle hazrlanan sistemler iin etkin maddenin salmn bir ay uzatabilmitir. PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) polimerleri ierisinde prednizolon asetat ykl kitosan mikrokrelerinin disperse edilmesiyle etkin madde salm nemli lde azalmtr. Bir ay sonunda PLGA (50:50) ile yaplan kaplama formlasyonlarndan etkin madde salm polimerin hidrofilik zelliine bal olarak, PLGA (75:25) polimeri kullanlarak hazrlanan formlasyonlara gre daha yksek deerde olmutur. PLGA (75:25) polimerinin iinde mikrokrelerin disperse edilmesiyle yaplan kaplama ile beklendii ekilde en yava etkin madde salm elde edilmitir. Restenozun nlenmesi amac ile gelitirilen formlasyonlar arasnda, mikrokre ieren PLGA zeltileri kullanlarak gerekletirilen kaplamalar amaca uygun olarak kontroll ve hz nceden planlanabilen salm elde edilmesini salamlardr.

165

SONULAR Tez almalarmz kapsamnda anjioplastide kullanlmak zere

biyoparalanr kardiyovaskler stentler gelitirme amacyla formlasyon ve in vitro karakterizasyon almalar gerekletirilmitir. Bu amala, biyoparalanr zellikte polimerler olarak farkl oranlarda PLGA (75:25) ve PLGA (50:50) kopolimerleri kullanlm ve helikal yapda, dzgn yzeye sahip, prednizolon asetat ve prednizolon asetat ykl mikrokre ieren (CM1PA20 kodlu mikrokre formlasyonu) stent yaplar retilmitir. Stent yaplarnn ilerine yerletirilerek in vitro salm zellikleri deerlendirilen mikrokrelerin hazrlanmasnda, dk ve orta molekl arlkl kitosan tipleri kullanlm ve formlasyonlar, bamsz etkenlerin (kitosan konsantrasyonu ve hedeflenen etkin madde ykleme oran) mikrokrelerin karakterizasyon parametreleri zerindeki etkilerinin incelenebilmesi iin 22 faktriyel tasarm ile gelitirilmitir. Biyoparalanr stent formlasyonlarndan beklenen, restenozun nlenmesi iin uzun sreli ila salm salamalar ve damar duvarnn tekrar daralmamas iin mekanik destek oluturmalardr. Elde ettiimiz deneysel sonular bizi PLGA (50:50) polimeri kullanlarak retilen biyoparalanr stent yaplarnn hzl ila salm gsterdikleri, mekanik olarak istenen dayankllkta olmadklar, restenozun engellenmesi iin gereken srelerde (en az 6 ay) fiziksel formlarn koruyamayacaklar eklinde bir sonuca ulatrmtr. PLGA (75:25) kullanlarak retilen biyoparalanr stentler ise kullanlan polimerin hidrofobik zelliklerine bal olarak in vitro salm ortamnda ikinci ayn sonunda bile fiziksel yaplarnda bir deformasyon olumadan, mekanik direnlerini korumutur. Ayrca ierdikleri etkin maddenin uzun sreli salmn salamalar nedeniyle restenozun engellenmesi iin zerinde ileri almalar yaplabilecek uygun formlasyonlar olabileceklerini dndrmektedir. Farkl kopolimer oranlarndaki her iki polimer de kullanlarak retilen yaplardan etkin maddenin salm zellikleri mikrokrelerin formlasyona girmesi ile modifiye edilebilmekte ve ierisine etkin madde yerine mikrokre yerletirilmi sistemlerden, daha uzun sreli salm salanabildi grlmektedir.

166

Tez almamzda retilen ila ieren biyoparalanr polimerlerle kapl metalik stentlerin hazrlanmasnda ise, PLGA (75:25) ve (50:50) polimerleri iine prednizolon asetat ya da prednizolon asetat ykl mikrokreler eklenerek kaplama zeltileri hazrlanmtr. Bu zeltilerle yaplan kaplama sonucunda polimer tabakasnn stent yzeyini homojen olarak evreledii, in vitro salm ortamnda fiziksel bir bozunma ve deformasyon gstermeden ierdii etkin maddenin uzun sreli salmn salad gzlenmitir. Bylece, restenozun engellenmesi amal ila salan stent yaplarnn gelitirilebilmesi iin olumlu ve yapc bir adm atld dnlmektedir. Gelitirilen formlasyonlarn in vivo deneylere tanmas halinde ise sterilizasyonlar, bu tez kapsamnda deerlendirilmemi olmakla beraber gz nnde bulundurulmas gereken nemli bir basamaktr. retilen yaplarn uygun sterilizasyon yntemleri seilmeli ve bu sterilizasyon ynteminin stentlerin karakterizasyonu zerindeki etkileri de incelenmelidir. Sonu olarak, almalardan elde edilen veriler dikkate alndnda; anjioplastide kullanlmaya aday olmak zere etkin madde/etkin madde ykl mikrokre ieren biyoparalanr stentlerin veya biyoparalanr polimerle kapl stentlerin formle edilmesiyle organizma ile uyumlu biyoparalanr zellikte olan, restenozun nlenmesi iin kullanlmas ngrlen stent ekilleri zerinde formlasyon ve karakterizasyon almalar yaplarak sistem in vitro olarak deerlendirilmitir. almamzda, karakterizasyonu yaplan, implante edilebilen biyoparalanr kardiyovaskler medikal cihaz kapsamna girdii ngrlen stentlerin, restenozun nlenmesine ynelik damar duvarnda uzun sreli, lokal olarak yksek konsantrasyonda etkin madde salanmas gibi konularda stnlk salayabilecek, alternatif bir yaklam olabilecei dnlmektedir.

167

KAYNAKLAR 1. Ranade, V.V., Drug delivery systems 4.implants in drug delivery, J. Clin. Pharmacol., 30, 871-889, 1990. 2. Chien, Y.W., Implantable therapeutic systems, Controlled Drug Delivery (Ed. J.R. Robenson ve V.H.L. Lee)de, Mercel dekker, New York, s. 481522. 3. Danckwerts, M., Fassihi, A., Implantable controlled release drug delivery systems: A review, Drug Dev. Ind. Pharm., 17(11), 1465-1502, 1991. 4. Wu, P., Grainger, D.W., Drug/device combinations for local drug therapies and infection prophylaxis, Biomaterials, 27, 2450-2467, 2006. 5. amdancolu, S., al, S., umnu, M., Hncal, A.A., Formulation and in vitro evaluation of bisphosphonate loaded microspheres for implantation in osteolysis, Drug Dev. Ind. Pharm., 32, 473-481, 2006. 6. Yenice, B., al, S., Atilla, B., Ka, H.S., zalp M., Ekizolu, M., Bilgili, H., Hncal, A.A., In vitro/in vivo evaluation of the efficiency of teicoplaninloaded biodegradable microparticles formulated for implantation to infected bone defects, J. Microencapsul., 20(6), 705-717, 2003. 7. Padera, R.F. ve Schoen, F.J., Cardiovascular Medical Devices, Biomaterials Science (Ed. B.D.Ratner, A.S.Hoffman, F.J.Schoen ve J.E.Lemons)da II.Bask, Elsevier Academic Press, California, s. 472-494, 2004. 8. Grsoy, A.Z., Okler Sistemler, Kontroll Salm Sistemleri (Ed. Grsoy A.Z.)de, Elma Bilgisayar Basm ve Ambalaj San. Tic. Ltd. ti., stanbul, 2002. 9. Pijls, R.T., Hanssen, H.H.L., Nujits R.M.M.A. ve Koole, L.H., Flexible coils with a drug-releasing hydrophilic coating: A new platform for controlled delivery of drugs to the eye?, BioMed. Mater. Eng., 14, 38310. 393, 2004.

Jacobs, T.S., Won, J., Gravereaux, E.C., Faries, P.L., Morrissey, N., Teodorescu, V.J., Hollier, L.H. ve Marin, M.L., Mechanical failure of

168

prosthetic human implants: A 10-year experience with aortic stent graft devices, J. Vasc. Surg., 37, 16-26, 2003. 11. Sousa, J.E., Serruys, P.W., Costa, M.A., New frontiers in cardiology drugeluting stents: Part II, Circulation, 107, 2383-2389, 2003. 12. Olson H.W., Basic Concepts of Medical Instrumentation, Medical Instrumentation, Application and Design (Ed. Webster J.G.)da III.Bask, John Wiley Sons, Inc., Canada, s. 4-42, 1998. 13. Cook A., General Concepts, Therapeutic Medical Devices, Application and Design (Ed. Cook A.M., Webster J.G.)da, Prentice-Hall Inc., Englewood Cliffs, s. 1-28, 1982. 14. Trkiye Cumhuriyeti Tbbi
Trkiye

Cihaz

Ynetmelii,

Tarihi:13.03.2002
Salk Bakanl.

Says:24694[online].

Cumhuriyeti

http://www.saglik.gov.tr/sb/default.asp?sayfa=mevzuat&cid=3 [14/4/2006]

15.

Medical Device Definition [online]. US Food and Drug Administration. http://www.fda.gov/cdrh/devadvice/312.html#link_2 [21/2/2006].

16.

Council Directive 93/42/EEC Concerning Medical Devices. European Commission. http://ec.europa.eu/enterprise/medical_devices/legislation_en.htm [18/8/2005].

17.

Shin, J.H., Song, H-Y., Choi, C.G., Yuk, S.H., Kim, J-S., Kim, Y.M., Yoon, C.J., Kim, T-H., Suh, J-Y., He, X.,Tissue hyperplasia: Influence of a paclitaxel-eluting covered stent-preliminary study in a canine urethral model, Radiology, 234, 438-444, 2005.

18.

Hara, N., Koike, H., Bilim, V. ve Takahashi, K., Placement of a urethral catheter into the ureter: An unexpected complication after retropubic suspension, Int., J., Urol., 12, 217-219, 2005.

19.

Leclair, M-D., Camby, C., Batisti, S., Renaud, G., Plattner, V., Heloury, Y., Unstented tubularized incised plateurethroplasty combined with foreskin reconstruction for distal hypospadias, Eur. Urol., 46, 526-530, 2004.

169

20.

Roberge, R.J., Keller, C. ve Garfinkel, M., Vaginal pessary-induced mechanical bowel obstruction, J. Emergency Med., 20(4), 367-370, 2001.

21.

Koromila, G., Michanetzis, G.P.A., Missirlis, Y.F., Antimisiaris, S.G., Heparin incorporating liposomes as a delivery system of heparin from PETcovered metallic stents: Effect on haemocompatibility, Biomaterials, 27, 2525-2533, 2006.

22.

Babapulle, M.N. ve Eisenberg, M., Coated stents for the prevention of restenosis: Part I, Circulation, 106, 2734-2740, 2002.

23.

Hill, R., Bagust, A., Bakhui, A., Dickson, R., Dndar, Y., Haycox, A., Mota, R.M., Reaney, A., Roberts, D., Williamson, P., Walley, T., Coronary artery stents: a rapid systematic review and economic evaluation, Health Technol. Assess., 8(35), 1-274, 2004.

24.

Zilberman, M., Schwade, N.D., Eberhart, R.C., Protein-loaded bioresorbable fibers and expandable stents: Mechanical properties and protein release, J. Biomed. Mater. Res. Part B: Appl. Biomater., 69B, 1-10, 2004.

25.

Zilberman, M., Dexamethasone loaded bioresorbable films used in medical support devices: Structure, degradation, crystallinity and drug release, Acta Biomaterialia, 1, 615-624, 2005.

26.

Hunter, W.L., Drug-eluting stents: Beyond the hyperbole, Adv. Drug Deliv. Rev., 58, 347-349, 2006.

27.

Bosetti, M., Masse, A., Tobin, E., Cannas, M., Silver coated materials for external fixation devices: in vitro biocompatibility and genotoxicity, Biomaterials, 23, 887-892, 2002.

28.

Middleton, J.C., Tipton, A.J., Synthetic biodegradable polymers as orthopedic devices, Biomaterials, 21, 2335-2346, 2000.

29.

Park, H., Park, K., Biocompability issues of implantable drug delivery systems, Pharm. Res., 13(12), 1770-1776, 1996.

30.

Fattori, R., Piva, T., Drug-eluting stents in vascular intervention, Lancet, 361, 247-249, 2003.

170

31.

Tsuji, T., Tamai, H., Igaki K., Kyo, E., Kosuga, K., Hata, T., Okada, M., Nakamura, T., Fujita, S., Takeda, S., Motohara, S. ve Uehata, H., Biodegradable stents as a platform to drug loading, Int. J. Cardiovasc. Intervent., 5, 13-16, 2003.

32.

Burt H. Ve Hunter W., Drug-eluting stents: an innovative multidisciplinary drug delivery platform, Adv. Drug Deliv. Rev., 58, 345-346, 2006.

33.

Bennett, M.R., OSullivan, M., Mechanisms of angioplasty and stent restenosis: implications for design of rational therapy, Pharmacol. Ther., 91, 149-166, 2001.

34.

Winslow, R.D., Sharma, S.K. ve Kim, M.C., Restenosis and drug-eluting stents, Mt. Sinai J. Med., 72(2), 81-89, 2005.

35.

Pires, N.M.M., van der Hoevenb, B.L., de Vriesa, M.R., Havekes, L.M., van Vlijmen, B.J., Hennink, W.E., Quax, P.H.A., Jukema, J.W., Local perivascular delivery of anti-restenotic agents from a drug-eluting poly(caprolactone) stent cuff, Biomaterials, 26, 5386-5394, 2005.

36.

Nuutinen, J-P., Clerc, C., Reinikainen, R., Tormala, P., Mechanical properties and in vitro degradation of bioabsorbable self-expanding braided stents, J. Biomater. Sci. Polymer Edn., 14(3), 255-266, 2003.

37.

Vyavahare, N.R., Hirsch, D., Lerner, E., Baskin, J.Z., Zand, R., Schoen, F.J. ve Levy, R.J., Prevention of calcification of glutaraldehyde-crosslinked porcine aortic cusps by ethanol preincubation: Mechanistic studies of protein structure and waterbiomaterial relationships, J. Biomed. Mater. Res., 40, 577585, 1998.

38.

Linde, J. ve Strauss, B.H., Pharmacological treatment for prevention of restenosis, Expert Opin. Emerging Drugs, 6(2), 281-302, 2001.

39.

Schwartz, R.S., Chronos, N.A.,Virmani, R., Preclinical restenosis models and drug-eluting stents, still mportant, still much to learn, J. Am. Coll. Cardiol., 44, 1373-1385, 2004.

40. 41.

Medicinal Product Directive 65/65/EEC. Medical Devices:Guidance Document MEDDEV 2. 1/3 rev 2 July 2001.

171

42.

Medical

Devices

Sector

[online].

European

Commission

http://ec.europa.eu/enterprise/medical_devices/index_en.htm [26/7/2006]. 43. Les Schnoll, The CE Mark:Medical Device Directive Part I-II [online]. http://www.qualitydigest.com/sept97/html/ce-mdd.html [21/2/2006]. 44. Linda Horton, Medical Device Regulation in the European Union, Food and Drug Law Journal, Vol.50, s. 461-476, 1995. 45. Medical Devices: Guidance Document MEDDEV 2.4/1 rev.8 july 2001, Guidelines for the Classification of Medical Devices. 46. Hill, R., Bagust, A., Bakhai, A., Dickson, R., Dndar, Y., Haycox, A., Mota, R.M., Reaney, A., Roberts, D., Williamson, P. ve Walley, T., Coronary arthery stents: A rapid systemic review and economic evaluation, Health Technol. Asses., 8,35, 2004. 47. Mann M.J. ve Davies J.M., Epidemiology and pathophysiology of coronary artery disease, Practical Interventional Cardiologyde, II. Bask, Martin Dunitz Ltd., Londra, s. 1-8, 2002. 48. Byun Y., Jung Han Y., Multi-coated drug-eluting stent for antithrombosis and antirestenosis, Amerikan Patenti 6.702.850, 2004. 49. Burt, H.M. ve Hunter W.L., Drug-eluting stents: A multidisciplinary success story, Adv. Drug Deliv. Rev., 58, 350 357, 2006. 50. Chen, M-C., Liang, H-F., Chiu, Y-L., Chang, Y., Wei, H-J., Sung, H-W., A novel drug-eluting stent spray-coated with multi-layers of collagen and sirolimus, J. Control. Release, 108, 178-189, 2005. 51. Grech E.D., Pathopysiology and investigation of coronary artery disease, ABC of Interventional Cardiologyde, BMJ Publishing Group, Londra, s. 1-6, 2003. 52. Yock, C.A., Boothroyd, D.B., Owens, D.K., Garber, A.M., Mark A. Hlatky, M.A., Cost-effectiveness of bypass surgery versus stenting in patients with multivessel coronary artery disease, Am. J. Med., 115, 382389, 2003.

172

53.

Boden, W.E., Surgery, angioplasty, or medical therapy for symptomatic multivessel coronary artery disease is there an indisputable winning strategy from evidence-based clinical trials?, J. Am. Coll. Cardiol., 43(10), 1752-1754, 2004.

54.

Michaels, A.D. ve Chatterjee, K., Angioplasty versus bypass surgery for coronary artery disease, Circulation,106, 187-190, 2002.

55.

Boden, W.E., Is it time to reassess the optimal timing of coronary artery bypass graft surgery following acute myocardial infarction, Am. J. Cardiol., 90, 35-38, 2002.

56.

Gruentzig A.R., Myler R.K., Hanna E.H., Coronary transluminal angioplasty, Circulation, 55-56 (Suppl III): III-84, 1977.

57.

Feeney, T., Faxon, D.P., Defining the clinical problem, D. Restonosis: A Guide to Therapy, CRC Press LLC, New York, s. 1-8, 2001.

58.

Yip, P.S., Tsang, P.H.W., Ho, H., Limon, T., Atladottir, S.M., Intravascular stent, Amerikan Patenti US 6.846.323, 2005.

59.

ACC/AHA guidelines for percutaneous coronary intervention executive summary. Circulation 2001; 103: 30193041.

60.

van der Hoeven, B.L., Pires, N.M.M., Ward, H.M., Oemrawsingh, P.V., van Vlijmen, B.J.M., Quax, P.H.A., Schalij, M.J., van der Wall, E.E., Jukema, J.W., Drug-eluting stents: results, promises and problems, Int. J. Cardiol., 99, 9-17, 2005.

61.

Yamawaki, T., Shimokawa, H., Kozi, T., Miyata, K., Higo, T., Tanaka, E., Egashira, K., Shiraishi, T., Tamai, H., Igaki, K., Takeshita, A., Intramural delivery of a specific tyrosine kinase inhibitor with biodegradable stent suppresses the restenotic changes of the coronary artery in pigs in vivo, J. Am. Coll. Cardiol., 32, 780-786, 1998.

62.

Joung , Y.K., Kim, H.I., Kim, S.S., Chung, K.H., Jang, Y.S., Park, K.D., Estrogen release from metallic stent surface for the prevention of restenosis, J. Control. Release, 92, 83-91, 2003.

173

63.

Karthikeyan, G. ve Bhargava, B., Prevention of restenosis after coronary angioplasty, Curr. Opin. Cardiol., 19, 500-509, 2004.

64.

Khan, I.A., Patravale, V.B., The intra-vascular stent as a site-specific local drug delivery system, Drug Dev. Ind. Pharm., 31, 59-78, 2005.

65.

Alexis, F., Venkatraman, S.S., Rath, S.K., Boey, F., In vitro study of release mechanisms of paclitaxel and rapamycin from drug-incorporated biodegradable stent matrices, J. Control. Release, 98, 67-74, 2004.

66.

Bertrand, O.F., Sipehia, R., Mongrain, R., Rodes J., Tardif, J-C., Bilodeau, L., Cote, G., Bourassa, M.G., Biocompatibility Aspects of New Stent Technology, J. Am. Coll. Cardiol., 32, 562-571, 1998.

67.

Moore J.E., Jalisi M., Moreno M., Crumpler E., Minimally Invasive Cardiovascular Technologies, Biomedical technology and devices handbookda [electronic resource], CRC Press, Boca Raton, 2004.

68.

Chorny M., Fishbein I., Golomb G., Drug delivery systems for the treatment of restenosis, Crit. Rev. Ther. Drug Car. Sys., 17 (3), 249-284, 2000.

69.

Smith ve ark., ACC/AHA/SCAI 2005 Guideline Update for Percutaneous Coronary Intervention, ACC/AHA/SCAI Practice Guidelines, 2005.

70.

Waksman, R., Drug-eluting stents, From bench to bed, Cardiovascular Radiation Med., 3, 226-241, 2002.

71.

Kipshidze, N., Dangas, G., Tsapenko, M., Moses, J., Leon, M.B., Kutryk, M., Serruys, P., Role of the endothelium in modulating neointimal formation vasculoprotective approaches to attenuate restenosis after percutaneous coronary interventions, J. Am. Coll. Cardiol., 44, 733739, 2004.

72.

Bhargava, B., Karthikeyan, G., Abizaid, A.S., and Mehran, R., New approaches to preventing restenosis, BMJ, 327, 274-279, 2003.

73.

Lincoff, A.M., Furst, J.G., Ellis, S.G., Tuch, R.J., Topol, E.J., Sustained local delivery of dexamethasone by a novel intravascular eluting stent to prevent restenosis in the porcine coronary injury model, J. Am. Coll. Cardiol., 29, 808-816, 1997.

174

74.

Kallinteria, P., Antimisiarisa, S.G., Karnabatidisb, D., Kalogeropouloub, C., Tsotab, I., Siablisb, D., Dexamethasone incorporating liposomes: an in vitro study of their applicability as a slow releasing delivery system of dexamethasone from covered metallic stents, Biomaterials, 23, 48194826, 2002.

75.

Tanabe, K., Regar, E., Lee, C.H., Hoye, A., van der Giessen W., Serruys, P.W., Local drug delivery using coated stents: new developments and future perspectives, Curr. Pharm. Des., 10,357-367, 2004.

76.

Jackson, J.K., Smith, J., Letchford, K., Babiuk, K.A., Machan, L., Signore, P., Hunter, W.L., Wang, K., Burt, H.M., Characterization of perivascular poly(lactic-co-glycolic acid) films containing paclitaxel, Int. J. Pharm., 283, 97-109, 2004.

77.

Ranade, S.V., Miller, K.M., Richard, R.E., Chan, A.K., Allen, M.J., Helmus, M.N., Physical characterization of controlled release of paclitaxel from the TAXUS Express2 drug-eluting stent, J. Biomed. Mater. Res., 71A, 625634, 2004.

78.

Prietzel, K., Pasquantonio, J., Fliedner, T., Stemberger, A., Jancewski, M., Inhibition of neointimal proliferation with a novel hirudin/prostacyclin analog eluting stent coating in an animal over stretch model [abstract], Circulation, 94, 260, 1996.

79.

Finkelstein, A., McClean, D., Kar, S., Takizawa, K., Varghese, K., Baek, N., Park, K., Fishbein, M.C., Makkar, R., Litvack, F., Eigler, N.L., Local drug delivery via a coronary stent with programmable release pharmacokinetics, Circulation, 107, 777-784, 2003.

80.

Caldwell, R.A., Vyavahare, N., Langan, E.M., LaBerge, M., Matrix metalloproteinase inhibitor within an absorbable coating for vascular applications: Delivery device characterization and the reduction of smooth muscle cell proliferation and migration, J. Biomed. Mater. Res. 67A, 1-10, 2003.

175

81.

Drachman, D.E., Edelman, E.R., Seifert, P., Groothuis, A.R., Bornstein, D.A., Kamath, K.R., Palasis, M., Yang, D., Nott, S.H., Rogers, C., Neointimal thickening after stent delivery of paclitaxel: Change in composition and arrest of growth over six months, J. Am. Coll. Cardiol., 36, 2325-32, 2000.

82.

De Scheerder I, Wang K, Wilcek K, et al. Local methylprednisolone inhibition of foreign body response to coated intracoronary stents. Coron. Artery. Dis.,7,161166, 1996,

83.

Ed. Serruys P. ve Rensing B., Handbook of Coronary Stents, IV. Bask, Martin Dunitz, ngiltere, 2002.

84.

Yang C. ve Burt H., Drug-eluting stents: Factors governing local pharmacokinetics, Adv. Drug Deliv. Rev., 58, 402-411, 2006.

85.

Acharya, G., Park. K., Mechanisms of controlled drug release from drugeluting stents, Adv. Drug Deliv. Rev., 58, 387-401, 2006.

86.

Kutryk M.J.B. ve Serruys P.W., Stents:The Menu, Textbook of Interventional Cardiology(Ed. Topol E.J.)de, IV.Bask, Saunders, Philadelphia, s.591-630, 2003.

87.

Dailey, L.A. ve Kissel, T., New poly(lactic-co-glycolic acid) derivatives: Modular polymers with tailored properties, Drug Discov. Today: Technologies, 2(1), 7-13, 2005.

88.

Wang, X., Venkatraman, S.S., Boey, F.Y.C., Loo, Biomaterials, baskda, 2006.

J.S.C., Tan, L.P.,

Controlled release of sirolimus from a multilayered PLGA stent matrix,

89.

Su, S-H., Chao, R.Y.N., Landau, C.L., Nelson, K.D., Timmons, R.B., Meidell, R.S. ve Eberhart, R.C., Expandable bioresorbable endovascular stent. I. Fabrication and properties, Ann. Biomed. Eng., 31, 667-677, 2003.

90.

Venkatraman, S., Poh, T.L., Vinalia, T., Mak, K.H., Boey, F., Collapse pressures of biodegradable stents, Biomaterials, 24, 2105-2111, 2003.

176

91.

Valimaa, T., Laaksovirta S., Degradation behaviour of self-reinforced 80L/20G PLGA devices in vitro, Biomaterials, 25, 1225-1232, 2004.

92.

Hietala, E-M., Salminen, U-S., Stahls, A., Valimaa, T., Maasilta, P., Tormala, P., Nieminenc, M.S., Harjula, A.L.J., Biodegradation of the copolymeric polylactide stent long-term follow-up in a rabbit aorta model, J. Vasc. Res., 38, 361-369, 2001.

93.

Vogt, F., Stein, A., Rettemeier, G., Krott, N., Hoffmann, R., vom Dahl, J., Bosserhoff, A.K., Michaeli, W., Hanrath, P., Weber, C., Blindt, R., Longterm assessment of a novel biodegradable paclitaxel-eluting coronary polylactide stent, Eur. Heart J., 25, 1330-1340, 2004.

94.

Yoon, J.J., Kim, J.H., Park, T.G., Dexamethasone-releasing biodegradable polymer scaffolds fabricated, by a gas-foaming/salt-leaching method, Biomaterials, 24, 2323-2329, 2003.

95.

Venkatraman, S.S., Tan, L.P., Joso, J.F.D., Chiang, Y., Boey, F., Wang, X., Biodegradable stents with elastic memory, Biomaterials, 27(8), 1573-1578, 2006.

96.

Tunay M., al S., Ka H.S., Ercan M.T., Peksoy ., Hncal, A.A., "In Vitro and In Vivo Evaluation of Diclofenac Sodium Loaded Albumin Microspheres", J. Microencapsul., 17 (2) 145-156, 2000.

97.

Illum, L., Chitosan and its use as a pharmaceutical excipient, Pharm. Res., 15(9), 1326-1331, 1998.

98.

Sinha, V.R., Singla, A.K., Wadhawan, S., Kaushik, R., Kumria, R., Bansal K., Dhawan S., Chitosan microspheres as a potential carrier for drugs, Int. J. Pharm., 274, 1-33, 2004.

99.

Arca B., al S., Ka H.S., ve Hncal A.A., Chitosan microspheres of ibuprofen: evaluation and in vitro characterization, Chitosan in Pharmacy and Chemistry(Ed. Muzarelli R.A.A. ve Muzarelli C.)de, Atec, talya, s.7176, 2002.

100.

Onishi, H., Oosegi, T., Machida, Y. ve McGinity, J.M., Preparation and in vitro evaluation of chitosan microspheres containing prednisolone:

177

Comparison of simple and conjugate microspheres, Drug Dev. Ind. Pharm., 31, 597-605, 2005. 101. 102. He, P., Davis, S.S., Illum, L., Chitosan microspheres prepared by spray drying, Int. J. Pharm., 187, 53-65, 1999. Erden, N. ve elebi N., Kitin ve kitozann farmastik teknolojideki uygulan, FABAD Farm. Bil. Der., 15,277-287, 1990. 103. Agnihotri, S.A., Mallikarjuna, N.N., Aminabhavi T.M., Recent advances on chitosan-based micro- and nanoparticles in drug delivery, J. Control. Release, 100, 5-28, 2004. 104.

Khor, E., Lim, L.Y., Implantable applications of chitin and chitosan, Biomaterials, 24, 2339-2349, 2003.

105.

Lorenzo-Lamosa, M.L., Remunan-Lopez, C., Vila-Jato, J.L., Alonso, M.J., Design of microencapsulated chitosan microspheres for colonic drug delivery, J. Control. Release, 52, 109118, 1998.

106.

Genta, I., Costantinib, M., Asti, A., Conti, B., Montanarib, L., Influence of glutaraldehyde on drug release and mucoadhesive properties of chitosan microspheres, Carbohydrate Polymers, 36, 81-88, 1998.

107.

Lucinda- Silva, R.M., Evangelista, R.C., Microspheres of alginate-chitosan containing isoniazid, J. Microencapsul., 20(2), 145-152, 2003.

108.

Wang, F. J., Wang, C. H., Sustained release of etanidazole from spray dried microspheres prepared by non-halogenated solvents, J. Control Release, 81(3), 263-280, 2002.

109.

Desai, K.G.H., Park, H.J., Encapsulation of vitamin C in tripolyphosphate cross-linked chitosan microspheres by spray drying, J. Microencapsul., 22(2), 179-192, 2005.

110.

He, P., Davis, S.S. ve Illum, L., Sustained release chitosan microspheres prepared by novel spray drying methods, J. Microencapsul., 16(3), 343-355, 1999.

178

111.

Filipovic-Grcic, J., Voinovich, D., Moneghini, M., Becirevic-Lacan, M., Magarotto, L., Jalsenjak, I., Chitosan microspheres with hydrocortisone and hydrocortisonehydroxypropyl--cyclodextrin inclusion complex, Eur. J. Pharm. Sci., 9, 373-379, 2000.

112.

Huang, Y.C., Yeh, M.K., Cheng, S.N. ve Chiang, C.H., The characteristics of betamethasone-loaded chitosan microparticles by spray-drying method, J. Microencapsul., 20(4), 459-472, 2003.

113.

Giunchedi, P., Genta, I., Conti, B., Muzzarelli, R.A.A., Conte, U., Preparation and characterization of ampicillin loaded methylpyrrolidinone chitosan and chitosan microspheres, Biomaterials, 19, 157-61, 1998.

114.

Hascicek, C., Gnl, N. ve Erk, N., Mucoadhesive microspheres containing gentamicin sulfate for nasal administration: preparation and in vitro characterization, Farmaco, 58(1), 11-16, 2003.

115.

Giunchedi, P., Juliano, C., Gavini, E., Cossua, M., Sorrenti, M., Formulation and in vivo evaluation of chlorhexidine buccal tablets prepared using drug-loaded chitosan microspheres, Eur. J. Pharm. Sci., 53, 233-239, 2002.

116.

Ganza-Gonzalez, A., Anguiano-Igea, S., Otero-Espinar, F.J., Blanco Mendez, J., Chitosan and chondroitin microspheres for oral-administration controlled release of metoclopramide, Eur. J. Pharm. Biopharm., 48, 149-155, 1999.

117.

Asada, M., Takahashi, H., Okamoto, H., Tanino, H., Danjo, K., Theophylline particle design using chitosan by the spray drying, Int. J. Pharm., 270, 167 174, 2004.

118.

Gavini, E., Hegge, A.B., Rassu, G., Sanna, V., Testa, C., Pirisino, G., Karlsen, J., Giunchedi, P., Nasal administration of carbamazepine using chitosan microspheres: In vitro/in vivo studies, Int. J. Pharm., 307, 9-15, 2006.

119.

Cevher, E., Orhan, Z., Mlazmolu, L., ensoy, D., Alper, M., Yldz, A., zsoy, Y., Characterization of biodegradable chitosan microspheres containing vancomycin and treatment of experimental osteomyelitis caused

179

by methicillin-resistant Staphylococcus aureus with prepared microspheres, Int. J. Pharm., 317, 127135, 2006. 120. Martinac, A., Filipovic-Grcic, J., Voinovich, D., Perissutti, B., Franceschinis, E., Development and bioadhesive properties of chitosan-ethylcellulose microspheres for nasal delivery, Int. J. Pharm., 291, 6977, 2005. 121. Montgomery, D.C., Introduction to factorial designs, Design and Analysis of experiments (Ed. D.C. Montgomery)da, John Wiley & Sons, New York, s. 228-290, 1997. 122. Arca, B., Beyine mplante Edilen Sentetik ve Doal Biyoparalanr Polimerlerle Hazrlanan Mikrokre Formlasyonlarnn Optimizasyonu, n Vitro/n Vivo Deerlendirilmeleri zerine almalar, Farmastik Teknoloji Program Doktora Tezi, Hacettepe niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Ankara, 1998. 123. Kayaalp, O., Rasyonel Tedavi Ynnden Tbbi Farmakoloji, Hacettepe-TA, Ankara, 2000 124. Green, B., Leake, R.E., Steroid Hormones a Practical Approach, IRL Press limited, Oxford, 1987. 125. Porfitt, K., Porsons, A.V., Sweetman, S. C., Martindale The Extra Pharmacopeia, The Pharmacutical Pres, Londra, 1989. 126. Moffat, A. C., Jackson, J. V., Moss, M. S., Widdop, B., Clarkes Isolation and Identification of Drugs, 2.Basm, The Pharmaceutical Pres, Londra, 1986. 127. ONeil, M. J., Smith, A., Heckelman, P. E., Obenchain, J. R., Gallipeau, J. A. R., DArecca, Budavari, S., The Merck Index, 13. Basm, Merck & Co. Inc., NJ, 2001. 128. United States Pharmacopeia National Formulary, Twenty-Second Revision, 1990. 129. Grg, S., Methods used in steroid analysis, Steroid Analysis In The Pharmaceutical Industry; Hormonal Steroids, Sterols, Vitamins D, Cardiac Glycosides (Ed. S. Grg)de, Ellis Horwood Limited, England, s. 5-181, 1989.

180

130.

Gallego, J.M.L., Arroyo, J.P., Determination of prednisolone and the most important associated compounds in ocular and cutaneous pharmaceutical preparations by micellar electrokinetic capillary chromatography, J. Chromatogr. B, 784, 3947, 2003.

131.

Wolthers , B.G., Kraan , G.P.B., Clinical applications of gas chromatography and gas chromatographymass spectrometry of steroids, J. Chromatogr. A, 843, 247 274, 1999.

132.

Ma, Y.C., ve Kim, H.Y., Determinations of steroids by liquid chromatography/ mass spectrometry, J. Am. Soc. Mass Spectrom., 8, 10101020, 1997.

133.

Zarzycki, P.K., Kulhanek, K.M., Smith, R., Clifton, V.L., Determination of steroids in human plasma using temperature-dependent inclusion chromatography for metabolomic investigations, J. Chromatogr. A, 1104, 203208, 2006.

134.

Ferenczi-Fodor, K., Vegh, Z., Renger, B., Thin-layer chromatography in testing the purity of pharmaceuticals, Trends in Analytical Chemistry, baskda, 2006.

135.

Coelho, A.L., Aucelio, R.Q., Photochemical induced fluorescence for the determination of prednisolone and triamcinolone, Analytical Letters, 39, 619630, 2006.

136.

Simone, J.N., Pendelton, R.A., Jenkins, J.E., Comparison of the efficacy and safety of ketorolac tromethamine 0.5% and prednisolone acetate 1% after cataract surgery, J. Cataract Refract. Surg., 25, 699704, 1999.

137.

Giugliano, G.R., Giugliano, R.P., Gibson, C.M. ve Kuntz, R.E., Metaanalysis of corticosteroid treatment in acute myocardial infarction, Am. J. Cardiol., 91, 10551059, 2003.

138.

Haynes, C.R., Murad, F., Adrenocorticotropic Hormone ; Adrenocortical Steroids and Their Synthetic Analogs; Inhibitors of Adrenocortical Steroid Biosynthesis, Goodman and Gilmans The Pharmacological Basis of

181

Therapeutics(Ed. G.A. Gilman, L.S. Goodman, T.W. Rall ve F.Murad)de, VII.Bask, Mac Millan Publishing, London, s.1459-1490, 1985. 139. Safety (MSDS) data for prednisolone acetate[online], The Physical and Theoretical Chemistry Laboratory Oxford University, http://physchem.ox.ac.uk/MSDS/PR/prednisolone_acetate.html [12/08/2005] 140. Prasad, V.K., Ho, B., Haneke, C., Simultaneous determination of prednisolone acetate, prednisolone, prednisone, cortisone and hydrocortisone in swine plasma using solid-phase and liquid-liquid extraction techniques, J. Chromatogr., 13, 378(2), 305-316, 1985. 141. Marciniec, B., Kozak, M., Wachowski, L., Ogrodovczyk, M., Evaluation of radiostability of some steroid derivatives, J. Therm. Anal. Calorimetry, 73, 473-485, 2003. 142. 143. 144. Ommaty, R., Vademecum, Pelikan Yaynevi, 2006. Physicians Desk Reference (PDR), 58. Bask, 2004. Gallego, J.M.L., Arroyo, J.P., Determination of prednisolone acetate, sulfacetamide and phenylefrine in local pharmaceutical preparations by micellar electrokinetic chromatography, J. Pharm. Biomed. Anal., 31, 873884, 2003. 145. Bruylants, G., Wouters, J., Michaux, C., Differential scanning calorimetry in life science: thermodynamics, stability, molecular recognition and application in drug design, Curr. Med. Chem., 12(17), 2011-2020, 2005. 146. Bresolle, F., Bromet-Petit, M., Audran, M., Validation of liquid chromatographic and gas chromatographic methods Applications to pharmacokinetics, J. Chromatogr. B Biomed. App., 686(1), 3-10, 1996. 147. Guideline for Industry Text on Validation of Analytical Procedures, ICH Q2A, 1995. 148. Chen, R., Okamato, H., Danjo, K., Particle Design Using a 4-Fluid-Nozzle Spray-Drying Technique for Sustained Release of Acetaminophen, Chem. Pharm. Bull., 54(7), 948-953, 2006.

182

149.

Shi, X.Y., Tan, T.W., Preparation of chitosan/ethylcellulose complex microcapsule and its application in controlled release of Vitamin D2, Biomaterials, 23, 4469-4473, 2002.

150.

Filipovi -Gr i

J., Perissutti, B., Moneghini M., Voinovich D., Martinac

A., Jal enjak I., Spray-dried carbamazepine-loaded chitosan and HPMC microspheres: preparation and characterisation, J. Pharm. Pharmacol., 55, 7, 921-931,2003. 151. Jameela, S.R., Kumary, T.V., Lal, A.V., Jayakrishnan, A., Progesteroneloaded chitosan microspheres: a long acting biodegradable controlled delivery system, J. Control. Release, 52, 17-24, 1998. 152. Sayn, B., Antibiyotik Enfekte Ykl Kemik Allogreftler Defektlerine Ve Biyopolimerik Ve

Mikropartikllerin

mplantasyonu

Etkinliklerinin Deerlendirilmesi, Farmastik Teknoloji Program Bilim Uzmanl Tezi, Hacettepe niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Ankara, 2003. 153. Chu, C.C., Biodegradable Polymeric Biomaterials: An Updated Overview, Biomedical Engineering Handbook(Ed. J.D. Bronzino)da, II.Bask, CRC Press, Amerika, s.41/1-41/22, 2000. 154. Zilberman, M., Eberhart, R.C., Schwade, N.D., In vitro study of drug-loaded bioresorbable films and support structures, J. Biomater. Sci. Polymer Edn, 13(11), 1221-1240, 2002. 155. Huda, M.S., Yasui, M., Mohri, N., Fujimura, T., Kimura, Y., Dynamic mechanical properties of solution-cast poly(L-lactide) films, Materials Science and Engineering, A333, 98-105, 2002. 156. Wang, Y., Challa, P., Epstein, D.L., Yuan, F., Controlled release of ethacrynic acid from poly(lactide-co-glycolide) films for glaucoma treatment, Biomaterials, 25, 4279-4285, 2004. 157. Dorta, M.J., Santovena, A., Llabres, M., Farina, J.B., Potential applications of PLGA film-implants in modulating in vitro drugs release, Int. J. Pharm., 248, 149-156, 2002.

183

158.

Tan, L.P., Venkatraman, S.S., Sung, P.F., Wang, X.T., Effect of plasticization on heparin release from biodegradable matrices, Int. J. Pharm., 283, 89-96, 2004.

159.

Venkatraman, S., Chiang, B.Y., Polymeric stent and method of manufacture, Dnya Patenti WO2004110315, 2004.

160.

Du, J., Jasti, B., Vasavada, R.C., Controlled release of tobramycin sulfate from poly(ortho esters) implantable discs for the treatment of osteomyelitis, J. Control. Release, 43 223-233, 1997.

161.

Schliecker G., Schmidt, C., Fuchs, S., Wombacher, R., Kissel, T., Hydrolytic degradation of poly(lactide-co-glycolide) films: effect of oligomers on degradation rate and crystallinity, Int. J. Pharm., 266, 39-49, 2003.

162.

Santovena, A., Alvarez-Lorenzo, C., Concheiro, A., Llabres, M., Farina, J.B., Rheological properties of PLGA film-based implants: correlation with polymer degradation and SPf66 antimalaric synthetic peptide release, Biomaterials, 25, 925-931, 2004.

163.

Westedt, U., Wittmar, M., Hellwig, M., Hanefeld, P., Greiner, A., Schaper, A.K., Kissel, T., Paclitaxel releasing films consisting of poly(vinyl alcohol)graft-poly(lactide-co-glycolide) and their potential as biodegradable stent coatings, J. Control. Release, 111, 235-246, 2006.

164.

Zhang, X.Z., Lewis, P.J., Chu, C.C., Fabrication and characterization of a smart drug delivery system: microsphere in hydrogel, Biomaterials, 26, 32993309, 2005.

165.

Tang, Z.G., Balck, R.A., Curran, J.M., Hunt, J.A., Rhodes, N.P., Williams, D.F., Surface properties and biocompatibility of solvent-cast poly[caprolactone] films, Biomaterials, 25, 4741-4748, 2004.

166.

Jayaraman, S., Process for coating a surface of a stent, Amerikan Patenti, US 6.517.889, 2003.

167.

Cheng, P., Tremble, P., Gradient coated stent and method of fabrication, Dnya Patenti WO2006023150, 2006.

184

168.

Pathak, C. P., Implantable medical devices with fluorinated polymer coatings, and methods of coating thereof, Dnya Patenti,WO2005061023, 2005.

169.

Schulze, J. E., Betts, R. E., Polymer compositions containing a macrocylic triene compound, Dnya Patenti WO03090684, 2003.

170.

Pijls, R.T., Sonderkamp, T., Daube G.W., Krebber, R., Hanssen, H.H.L., Nuijts, R.M.M.A., Koole, L.H., Studies on a new device for drug delivery to the eye, Eur. J. Pharm. Biopharm., 59, 283-288, 2005.

171.

AIST: Integrated Spectral Database System of Organic Compounds (Data are provided by the National Institute of Advanced Industrial Science and Technology (Japan)).

172.

Shabir, G., Validation of high-performance liquid chromatography methods for pharmaceutical analysis Understanding the differences and similarities between validation requirements of the US Food and Drug Administration, the US Pharmacopeia and the International Conference on Harmonization, J. Chromatogr. A, 987, 57-66, 2003.

173.

Ko, J.A., Park, H.J., Hwang S.J., Park, J.B., Lee, J.S., Preparation and characterization of chitosan microparticles intended for controlled drug delivery, Int. J. Pharm., 249, 165-174, 2002.

174.

Martinac, A., Filipovic-Grcic, J., Barbaric, M., Zorc, B., Vionovich,D., Jalsenjak, I., G emfibrozil encapsulation and release from microspheres and macromolecular conjugates, Eur. J. Pharm. Sci., 17, 207-216, 2002.

175.

Takahashi, H., Chen, R., Okamato, H., Danjo, K., Acetaminophen Particle Design Using Chitosan and a Spray-Drying Technique, Chem. Pharm. Bull., 53(1), 37-41, 2005.

176.

Huang, Y.C., Yeh, M.K., Chiang, C.H., Formulation factors in preparing BTMchitosan microspheres by spray drying method, Int. J. Pharm., 242, 239-242,2002.

177.

Norton, L.W., Tegnell, E., Toporek, S.S., Reichert, W.M., In vitro characterization of vascular endothelial growth factor and dexamethasone

185

releasing hydrogels for implantable probe coatings, Biomaterials, 26, 32853297, 2005. 178. Blanco, M.D., Gomez, C., Olmo, R., Muniz, E., Teijon, J.M., Chitosan microspheres in PLG films as devices for cytarabine release, Int. J. Pharm., 202, 29-39, 2000. 179. Su, S.H., Lin, T.L., Methods for coating implants, Amerikan Patenti US6.844.024, 2005.

186

ZGEM 11.04.1981 tarihinde Ankarada dodum. lkokulu Bahelievler lkokulunda, ortaokulu Bahelievler Ortaokulunda, lise renimimi ise Etimesgut Mehmetik Lisesi (Yabanc Dil Arlkl Lise)nde tamamladm. 1999 ylnda yksek renimime baladm Hacettepe niversitesi Eczaclk Fakltesini 2003 ylnda bitidim ve ayn yl Hacettepe niversitesi Eczaclk Fakltesi Farmastik Teknoloji Anabilim Dalnda yksek lisans eitimime baladm. 2004 ylnda aratrma grevlisi olarak baladm grevime halen ayn yerde devam etmekteyim.

EKLER
EK 1: YAPILAN BLDRLER EK 2: TRANSKRPT

EK 1: YAPILAN BLDRLER

PREDNISOLONE ACETATE-ELUTING NOVEL BIODEGRADABLE VASCULAR STENTS FOR IMPLANTATION Sarisozen, C., Arica, B., Calis, S., Hincal, A.A. Hacettepe University, Faculty of Pharmacy, Department of Pharmaceutical Technology 06100 Ankara, Turkey Purpose. To investigate the possibility of Prednisolone Acetate (PA) and PA-loaded chitosan microspheres for cardiovascular implantation by biodegradable polymer-based stents which could behave as a controlled release drug delivery system. Methods. The preparation and the characterization of PA loaded chitosan microspheres have been studied using 22 factorial design. Spray drying technique was used for the preparation of chitosan microspheres. Chitosan microspheres were formulated by using low and medium molecular weight chitosan at two different PA concentrations. The optimum chitosan microsphere formulation determined was applied to both types of stent formulations. PLGA 75:25 and PLGA 50:50 were used for preparing the helical stents which were manufactured from solution-cast biodegradable polymeric films. The characteristics of the stents, such as wall thickness, diameter, length and morphology were evaluated while in vitro release studies were performed in PBS at pH 7.4. Results. The outer dimension and the length of the stents prepared were measured as approximately 3 mm and 1.5 cm, respectively. The physical structure of the stents was not affected by the incorporation of the drug or drug loaded microspheres. Although PA release from the stents seemed to be very slow following the initial release period through about 1-5 days in PBS buffer, a significant amount of the drug has been determined to be released at the second release period of 5 and 30 days, which might be explained by the slow degradation of the PLGA polymer in the release medium. Nevertheless, approximately 3.5-16% of the PA from the PA-loaded stents and 6-13% of the PA from the chitosan microspheres containing stents were released in 30 days. Conclusions. The proposed system could be used as a drug-releasing reservoir at the site of action. However, further in vitro and in vivo studies are needed in order to demonstrate the biocompatibility of such stents and to clarify the applicability of the proposed approach for the controlled drug delivery and implantation.

2006 AAPS ANNUAL MEETING and EXPOSITION KABUL YAZISI

Konu in Tarih Kime

RE: ABSTRACT NOTIFICATION Annette Williams <WilliamsA@aaps.org> Pazartesi, Haziran 26, 2006 9:44 s can@hacettepe.edu.tr

Congratulations,

your

submission,

Development

of

Biodegradable

Polymeric

Cardiovascular Stents and In Vitro Evaluation, has been selected for presentation at the 2006 AAPS Annual Meeting and Exposition. Thank you for supporting for the Pharmaceutics and Drug Delivery (PDD) Section of the 2006 AAPS Annual Meeting and Exposition. Additional instructions will be provided as the information becomes available.

Annette Williams Abstract Technology Manager American Association of Pharmaceutical Scientists (AAPS) 2107 Wilson Boulevard, Suite 700 Arlington, VA 22201-3042 WilliamsA@aaps.org 703-248-4792 Fax: 703-243-5582

Development of Biodegradable Polymeric Cardiovascular Stents and In Vitro Evaluation Sarisozen C., Arica B., Calis S., Hincal, A.A. Department of Pharmaceutical Technology, Faculty of Pharmacy, Hacettepe University, 06100 Ankara, Turkey Purpose. To develop biodegradable polymeric cardiovascular stents and evaluation of their in vitro drug release and characteristics. Methods. Stents were prepared from solution-cast biodegradable polymeric films. For this purpose, two types of biopolymer (PLGA 75:25 and PLGA 50:50) were dissolved in dichloromethane separately to have a final concentration of 25% (w/v) in which PEG 4000 was added as a plasticizer. The polymer solutions cast onto the aluminum pans in 3x2 cm area. After evaporation of dichloromethane, the polymer films were cut into strips and coiled on the cylindrical rods to form a helical shaped stents. A model drug Prednisolone Acetate (PA) was incorporated into the stents. Two types of stents were developed: a polymer film including PA and a polymer film including PA containing spraydried chitosan microspheres. The characteristics of stents such as wall thickness, diameter, length, morphology were evaluated and in vitro release studies were performed in PBS at pH 7.4 containing 0.5% sodium lauryl sulphate and 0.05% sodium azide. Results. The prepared stents had outer diameters approximately 3mm and the length was 1.5cm. The polymer wall thickness was 136m0.05 for empty stents. Incorporation of drug or drug loaded microspheres did not interfere during the formation of homogenous films and helical stent structure. PA and chitosan microsphere containing stents release profile were characteristic with a burst followed by a slow release. The biodegradable cardiovascular stents containing PA and microspheres preserved their helical shape and mechanical strength in the release media even on the 28th day. The PA release from the PLGA 50:50 stents was faster because of the more hydrophilic character of the polymer. At 28th day, the cumulative release of PA was 3.29% and 3.45% from the stents of PLGA 75:25 and PLGA 75:25 containing microspheres, respectively. However, PA release was 9.81% and 11.37% from PLGA 50:50 and PLGA 50:50 containing microspheres. Conclusions. Both types of biodegradable polymeric stents could be used to deliver the drug while providing structural integrity and controlled release of the drug.

EK 2: TRANSKRPT