Romanika se javlja na zapadu Evrope u period sredine desetog vijeka (1050. 1200. god.

.); kao nov stepen razvoja kranske srednjovijekovne arhitekture. Centralna podruja romanike umjetnosti su: Italija, Francuska i Njemaka, kasnije se iri dalje . U period Romanike gradovi se razvijaju na tri naina: Na posotojeim osnovama antikih naselja sa potrebnim interpolacijama, Stihijski prilivom stanovnitva Neplanskim graenjem oko frenkventinih taaka. Odbrambeni zidovi su ograniavali rast ovih gradova pa je njihova gustina naseljenosti bila velika. Zbijeni blokovi kua, uske ulice, loi higjenski uslovi, esto su izazivali velike epidemije i poare.

Romanika

Jednostavan nain ivota nije zahtjevao upotrebu velikog broja raznih vrsta namjetaja. U enterijerima onog vremena bile su razne vrste stolica, klupe, stolovi, pultovi za itanje kreveti i ormari. Namjetaj je najee raen od jednostavnih dasaka ili tehnikom tokarenja. Sjedita sa tri tokarene vertikale i naslonom za ruke i lea tipina su za ovo vrijeme. Stolovi su jednostavnih oblika, masivni. Oslonci su bili vertikalni ili ukraeni u vidu slova X. Kreveti su imali sanduasti dio sa perforiranim arkadama i osloncima koji su valjkasti ili tokareni. Kovezi su bili veoma znaajan element u enterijeru. Njihovi oslonci su mogli biti veoma visoki. Takozvani iroki ormar javlja se u vremenu romanike kao dio crkevnog namjetaja. Sastavljen je iz konstruktivnih elemenata i ispuna. Vrata su luna ukraena kovanim gvoem, a stranice su dekorisane motivom arkade.

Razvojem gradova, zanatstva i trgovine u njima, razvija se i tip zbijenih uskih stambenih kua sa radionicama ili trgovinama u prizemlju, a prostorijama za stanovanje na spratu. Enterijer kue je rustian, sa kupolama i krinjama kao osnovnim elementima namjetaja. Podovi su bili od nabijene zemlje, zidovi drveni, a tavanica drvena 1.Manastir St.Galen, vajcarska 2. St. Miel, sa vidljivom konstrukcijom . Novina ovog vremena je drvena kupola ugraena HildeshajmPult koji su sa druge strane stolice. Prozori su bili mali. 7. uz za pisanje pored zida. Uz nju je sto 8. Krevet iz XII vijeka Ognjita najee imaju oblik visokog kamina, a kao nov element u romanskom stambenom prostoru pojavile su se i kaljeve pei. Prostorije su osvjetljavane vatrom sa ognjita ili buktinjama, koje su, pomou metalnih draa, privrivane za kamene zidove.

5. Rekonstrukcija izgleda enterijera srednjovijekovne norveke kue

3. San iminjano, Italija 9. iroki ormar 10. Romaniki namjetaj

6. Rekonstrukcija enterijera plemike kue 11. Romanike stolice

4. Norveka kua: 1. predprostor, 2.soba, a. krevet, b. ormar, c.klupa, d.sto, e. ognjite