24 september 2012 , pag.

Op sociale media zit geen uitknop

OPINIE MEDIA
3 Telkens als de camera aangaat, schreeuwen de jongeren harder 3 De media heeft het gedaan, maar welke media?

Mobiliserende kracht van sociale media nog groter en grilliger dan iedereen al dacht

Door Henk Blanken e regen valt met bakken als ik op de rotonde aan de zuidkant van Haren tegen half twee s nachts terechtkom in het staartje van een ME-charge. In een brede formatie steekt een dozijn gehelmde MEers de kruising over het lijkt de Amsterdamse Blauwbrug wel tijdens het Kroningsoproer van 1980. Tegelijkertijd zie ik het aandoenlijke reclamebordje van de hovenier in het plantenperk van de rotonde. Zo dorps. Zo sinister. Straks zullen dagbladen en tv-stations in Japan, Australi en Engeland melden dat de riot police de oproerpolitie na middernacht met getrokken wapenstok de laatste raddraaiers heeft verdreven uit Haren, een slaperig dorp op 115 mijl van Amsterdam. Nu zie Ik hoe groepjes jongeren in donkere kleding, met petjes en capuchons, als schimmen verdwijnen onder het door blauw zwaailicht gemarkeerde viaduct van de A28, en over de aardedonkere Meerweg naar Paterswolde sjokken. Wat nu nog over straat loopt, is tuig, schiet me te binnen, terwijl ik mijn dochter afhaal van haar werk bij een verlovingsfeest in de statige zaal van zeilclub VWDTP. Ook die tegenstelling is weer absurd, net als het beeld van de voorafgaande uren. Het dorp met de rietgedekte villas. Jachtlaan, Hoflaan, Kromme Elleboog. Diepe tuinen, verstilde eikenlanen. En een horde die er urenlang op los ramt in een uitzinnige veldslag met vier pelotons ME, die tegels loswrikt, autos in brand steekt, en een supermarkt plundert, net als een keurige schoenenzaak wat moest dat uitschot met dmeslaarzen? Het is een uitbarsting van geweld waarbij benauwde buurtbewoners zich opsluiten in hun verduisterde woning, of zich wapenen met een hockeystick geen honkbalknuppel, uiteraard. Hoe het zo uit de hand kon lopen met dat sweet sixteen-feestje voor Merthe? Het is een uur of tien s avonds als een verslaggever van RTV Noord zichzelf die vraag stelt. Met zijn cameraman staat hij op een kruising bij de Stationsweg, de straat waar Merthe woont; op het asfalt geeft een groot wit kruis aan waar haar woning precies is. Vijf agenten met platte pet drie mannen, twee vrouwen houden de straat hermetisch afgesloten. Dranghekken. Vier politiemensen te paard. De televisiejournalist staat aan de rustige kant van de Stationsweg. Een paar honderd meter verderop ontploffen vuurwerkbommen. Maar ook hier komen telkens plukjes jongeren langs, de meeste uitgelaten op zoek naar het feestje, sommigen lallend, strak van drank en pillen, zwaaiend met halflege flessen.

En telkens als het licht van de RTV Noordcamera aanfloept, gebeurt er iets. Schreeuwen potige types zonnebril, baseballpetje, blik bier nog wat harder ("Wr is dat feestje? Her is dat feestje!"). Komt dat misschien door ons, vraagt de tv-journalist in de uitzending. Escaleert de boel doordat er in Haren vijf of zes satellietwagens in de grasperken staan? En Rutger Castricum zich met paarse Powned-plofkap op de schouders laat slaan? Kort daarna, als de rellen in het centrum van Haren hopeloos uit de hand lopen, laat RTV Noord alleen nog radioreportages horen, en herhaalt de omroep eerder opgenomen beelden van hooligans die de ME nog uitdagen door te gooien met fietsen, struiken en dranghekken. Maar of het wat uitmaakt dat er nu geen live-beelden zijn? Zonder enige twijfel is het feestje van Merthe een mediahype. Zonder media zou het deze vrijdag in Haren even rustig zijn geweest als op donderdag. Maar over welke media hebben we het dan? Oude media? Nieuwe media? Nieuwsmedia? Sociale media? Valt de media iets te verwijten? Heeft de media het gedaan? De jeugd die door de straten struint, feestmutsjes op, liedjes zingend, leest de kranten niet die schrijven dat Haren zich schrap zet. De meeste jongeren zullen evenmin hebben gezien hoe Matthijs van Nieuwkerk om even na half acht in De Wereld Draait Door een tik-

je verlekkerd het feest probeert te duiden, samen met Tim Hofman, een sociale mediaexpert van BNN, die vrolijk vaststelt dat "het leeft": "Het is nu aan de gang, as we speak". "En dat allemaal om de burgemeester te stangen", grijnst Van Nieuwkerk nog. Hij weet niet half hoe profetisch zijn woorden zijn. Juist omdat het gemeentebestuur van Haren laat weten dat "het feestje niet doorgaat", vragen journalisten zich af wat er gebeurt als jongeren uit je reinste baldadigheid tch komen. En waar De Wereld Draait Door jongere kijkers nog net niet oproept in de trein te springen, doet DJ Timur dat wel op radio 3FM. Hij zal er zijn excuses voor aanbieden: "Dat was heel onverstandig van me." Of het nou op tv is, op de radio of in Dagblad van het Noorden, met elk bericht zwelt de hype van Haren aan. Het feestje-dat-nietdoorgaat zingt rond, waardoor het gezoem op Twitter en Facebook toeneemt, en ook in de loop van de vrijdagavond nog groepen over de Verlengde Hereweg naar Haren komen lopen. Tegelijkertijd kun je van nieuwsmedia moeilijk verwachten dat ze wegblijven als een paar duizend jongeren op het malle idee komen "Merthe bedankt" te scanderen in een dorp waar nooit wat gebeurt. Zou het uitgemaakt hebben als de oude media de andere kant op hadden gekeken? Een beetje, misschien, maar niet veel. Jongeren hebben grotelijks maling aan die massa-

media. Ze blijven op de hoogte via Twitter en Facebook, via Whatsapp en nieuwe media als Nu.nl. Nog liever dan zich giechelend of lallend voor de camera van RTV Noord of een DWDD-jakhals te dringen, filmen ze met hun smartphone elkr. Als de nacht van Haren ons iets heeft geleerd over media, is het wel dat de mobiliserende kracht van social media de woorden die de Groningse politiechef Oscar Dros zal gebruiken nog groter en grilliger is dan iedereen al dacht. Dat er geen rem op zit, geen knop om het uit te zetten. Het kan alleen maar n. Moeten we Facebook dan afsluiten, zoals je een straat afzet? Of de toegang beperken tot zestienplussers, net als bij alcohol? Dat is grotesk. Nadat voetbalsupporters jaren geleden via sms afspraken met elkaar op de vuist te gaan in een weiland bij Beverwijk, gaf niemand Nokia of KPN de schuld van die rellen. Het ligt meer voor de hand nog eens goed te kijken naar de duizenden fotos en filmpjes die op internet staan onder hashtags als projectxharen. Goede kans dat die vertellen wat er misging, en waarom.

Jongens laten zich fotograferen voor in brandgestoken terrasstoelen in het centrum van Haren. Foto: Peter de Krom

henk.blanken@dvhn.nl

Henk Blanken is redacteur van deze krant en inwoner van Haren.