Ndihmëtar Për Kuptimin e Xhuzit 30

N emr t A ll-llahut, t Gjithmshirshmit, M shiruesit!
NDIHMTAR PR KUPTIMIN
E XHUZIT TRIDHJET
Zejd Abdullah Omer
Fondacioni i Rinis Islame Cyrih
www.islamischen.ch
e-mail: info@islamischen.ch
HYRJE ............................................................................................................................................................................................................................21
PARATHNIE ..................................................................................................................................................................................................................22
SUREJA EN NEBE ................................................................................................................................................................................................... 23
PRMBAJTJA E SURES ....................................................................................................................................................................................................24
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................24
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE .........................................................................................................................................................................25
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................26
PYETJE DHE USHTRIME..................................................................................................................................................................................................26
AJETET 17 - 30 ............................................................................................................................................................................................................. 27
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................ 27
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................29
AJETET 31 40 ............................................................................................................................................................................................................30
KUPTIMI I FJALVE.........................................................................................................................................................................................................31
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ..........................................................................................................................................................................31
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................. 32
www.islamischen.ch
PYETJE DHE USHTRIME.................................................................................................................................................................................................. 33

SUREJA EN NAZIAT ................................................................................................................................................................................................. 33
PRMBAJTJA E SURES .................................................................................................................................................................................................... 34
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................ 34
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ......................................................................................................................................................................... 35
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................. 36
AJETET 15 - 26 ............................................................................................................................................................................................................. 37
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................38
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................40
AJETET 27 - 33..............................................................................................................................................................................................................41
KUPTIMI I FJALVE.........................................................................................................................................................................................................41
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................42
www.islamischen.ch
AJETET 34 - 46............................................................................................................................................................................................................. 43
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................ 43
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................45
SUREJA ABESE ..........................................................................................................................................................................................................46
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................48
AJETET 17 - 23 .............................................................................................................................................................................................................49
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................50
NA MSOJN AJETET ...................................................................................................................................................................................................51
PYETJE DHE USHTRIME...................................................................................................................................................................................................51
AJETET 24 - 32.............................................................................................................................................................................................................52
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................52
www.islamischen.ch

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................. 53
AJETET 33 - 42.............................................................................................................................................................................................................54
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................54
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................55
SUREJA ET TEKUIR ................................................................................................................................................................................................... 57
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................58
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................59
AJETET 15 - 29 .............................................................................................................................................................................................................60
KUPTIMI I FJALVE.........................................................................................................................................................................................................61
www.islamischen.ch
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................62

SUREJA EL INFITAR .................................................................................................................................................................................................. 63
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................64
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................66
SUREJA EL MUTAFFIFIN............................................................................................................................................................................................. 67
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................69
NA MSOJN HADITHET..............................................................................................................................................................................................70
AJETET 18 - 36 ..............................................................................................................................................................................................................71
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................ 72
www.islamischen.ch
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................. 74

SUREJA EL INSHIKAK ................................................................................................................................................................................................ 75
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................ 76
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................78
AJETET 16 - 25 ............................................................................................................................................................................................................. 79
NA MSOJN AJETET ...................................................................................................................................................................................................81
SUREJA EL BURUXH .................................................................................................................................................................................................82
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................83
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................86
www.islamischen.ch

AJETET 12 - 22 .............................................................................................................................................................................................................87
KUPTIMI I FJALVE........................................................................................................................................................................................................88
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................89
SUREJA ET TARIK ......................................................................................................................................................................................................90
PRMBAJTJA E SURES .....................................................................................................................................................................................................91
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................92
PYETJE E USHTRIME ......................................................................................................................................................................................................92
AJETET 11 - 17...............................................................................................................................................................................................................93
NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................94
SUREJA ELA ............................................................................................................................................................................................................95
www.islamischen.ch

NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................98
AJETET 14 - 19..............................................................................................................................................................................................................99
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 100
PYETJE DHE USHTRIME................................................................................................................................................................................................ 100
SUREJA EL GASHIJE..................................................................................................................................................................................................101
PRMBAJTJA E SURES .................................................................................................................................................................................................. 102
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ....................................................................................................................................................................... 102
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 104
AJETET 17 - 26 ........................................................................................................................................................................................................... 105
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................107
PYETJE DHE USHTRIME.................................................................................................................................................................................................107
SUREJA EL FEXHR ................................................................................................................................................................................................... 108
www.islamischen.ch
10

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................110
AJETET 15 - 30.............................................................................................................................................................................................................111
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ........................................................................................................................................................................ 112
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................. 113
PYETJE DHE USHTRIME................................................................................................................................................................................................. 114
SUREJA EL BELED .................................................................................................................................................................................................... 115
PRMBAJTJA E SURES ................................................................................................................................................................................................... 116
KUPTIMI I FJALVE....................................................................................................................................................................................................... 116
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................. 117
AJETET 11 - 20............................................................................................................................................................................................................. 118
KUPTIMI I FJALVE....................................................................................................................................................................................................... 119
www.islamischen.ch
11
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 120

SUREJA ESH SHEMS ..................................................................................................................................................................................................122
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................123
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ........................................................................................................................................................................123
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................124
AJETET 11 - 15..............................................................................................................................................................................................................125
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................126
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................127
SUREJA EL LEJL........................................................................................................................................................................................................128
PRMBAJTJA E SURES ...................................................................................................................................................................................................129
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................129
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................. 131
www.islamischen.ch
12

AJETET 12- 21 ..............................................................................................................................................................................................................132
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................134
SUREJA ED DUHA .....................................................................................................................................................................................................135
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................138
SUREJA ESH SHERH ................................................................................................................................................................................................. 140
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................142
SUREJA ET TIN..........................................................................................................................................................................................................143
www.islamischen.ch
13
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................144
KOMENTIM I PRGJITHSHM SURES...............................................................................................................................................................................145
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................146
SUREJA EL ALAK.......................................................................................................................................................................................................148
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................149
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 150
AJETET 9 - 19 .............................................................................................................................................................................................................. 151
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................154
SUREJA EL KADR.....................................................................................................................................................................................................155
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................156
www.islamischen.ch
14

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................157
SUREJA EL BEJJINE..................................................................................................................................................................................................158
KUPTIMI I FJALVE...................................................................................................................................................................................................... 160
KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES ........................................................................................................................................................................... 160
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................162
SUREJA EZ ZELZELE ................................................................................................................................................................................................163
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................164
KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES ............................................................................................................................................................................164
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................165
SUREJA EL ADIJAT .................................................................................................................................................................................................167
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................168
www.islamischen.ch
15

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................169
SUREJA EL KARIA .....................................................................................................................................................................................................170
PRMBAJTJA E SURES ................................................................................................................................................................................................... 171
KUPTIMI I FJALVE....................................................................................................................................................................................................... 171
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................172
SUREJA ET TEKATHUR...............................................................................................................................................................................................174
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................175
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................176
SUREJA EL ASR ........................................................................................................................................................................................................178
www.islamischen.ch
16

NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 180
SUREJA EL HUMEZE ................................................................................................................................................................................................ 181
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................182
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................184
SUREJA EL FIL..........................................................................................................................................................................................................185
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................185
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................187
SUREJA KUREJSH ................................................................................................................................................................................................... 188
www.islamischen.ch
17
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................189
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 190
SUREJA EL MAUN ....................................................................................................................................................................................................192
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................192
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................194
SUREJA EL KEUTHER ...............................................................................................................................................................................................195
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................195
SUREJA EL KAFIRUN ................................................................................................................................................................................................196
www.islamischen.ch
18
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................198

SUREJA EN NASR .....................................................................................................................................................................................................199
PRMBAJTJA E SURES ..................................................................................................................................................................................................200
KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES ...........................................................................................................................................................................200
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 201
PYETJE DHE USHTRIME................................................................................................................................................................................................202
SUREJA EL MESED ...................................................................................................................................................................................................202
KUPTIMI I FJALVE......................................................................................................................................................................................................203
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................205
SUREJA EL IHLAS ...................................................................................................................................................................................................206
NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................208
www.islamischen.ch
19

SUREJA EL FELEK ...................................................................................................................................................................................................209
KUPTIMI I FJALVE...................................................................................................................................................................................................... 210
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................212
SUREJA EN NAS .......................................................................................................................................................................................................213
KUPTIMI I FJALVE.......................................................................................................................................................................................................214
NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................215
www.islamischen.ch
20
HYRJE
Falnderimi i takon All-llahut, At e falnderojm dhe prej Tij falje dhe ndihm krkojm.
Krkojm mbrojtje nga All-llahu prej t kqijave t vetvetes dhe t veprave tona. K e udhzon
All-llahu, ska kush e lajthit dhe k e largon nga rruga e vrtet Ai, ska kush e udhzon. Dshmoj
se ska hyjni tjetr prve All-llahut, i Cili sht Nj, dhe dshmoj se Muhammedi sht rob dhe i
Drguar i Tij.
O ju q besuat, kini frik All-llahun me nj sinqeritet t vrtet dhe mos vdisni pos vetm duke
qen musliman (besimtar). (3:102)
O ju njerz! Kini frik Zotin tuaj q ju ka krijuar prej nj vete (njeriu) dhe nga ajo krijoi paln
(shoqn) e saj, e prej atyre dyve u shtuan burra shum e gra. Dhe kini frik All-llahun, q me
emrin e Tij prbetoheni, ruajeni farefisin (akraballkun), se All-llahu sht mbikqyrs mbi ju.
(4:1)
O besimtar, prmbajuni msimeve t All-llahut dhe thoni fjal t drejta. Ai (All-llahu) ju
mundson t bni vepra t mira, ju shlyen juve mkatet tuaja, e kush respekton All-llahun dhe t
Drguarin e Tij, ai ka arritur nj sukses t madh. (33:70,71.
www.islamischen.ch
21
Thnia m e vrtet sht thnia e All-llahut, kurse udhzimi m i mir, udhzimi i Muhammedit.
Veprat m t kqija jan ato t shpikurat, andaj do shpikje sht bidat dhe do bidat sht
lajthitje nga Rruga e Vrtet, kurse do lajthitje prfundon n xhehenem.
PARATHNIE
Lavdrimet i takojn vetm All-llahut t Madhrishm, i Cili zbriti Kuranin e Shenjt pr ti
nxjerr njerzit nga humbja e pr ti udhzuar ata n rrugn e drejt. Paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi Muhammedin, m t fundin e t Drguarve dhe t Profetve, i cili e prcolli
Kuranin te njerzit. All-llahu qoft i knaqur me shokt e tij besnik, t cilt e mbrojtn kt
Kuran.
Kt tefsir 1 e hartuam n mnyr q Kurani i Shenjt t kuptohet m leht. Ky xhuz, si t gjith
xhuzet e tjer, ka t veantn e tij. Ata t cilt dshirojn ti prkushtohen Kuranit duhet t
fillojn nga ky xhuz. Xhuzi prmban 37 sure, n t cilat flitet pr shtyllat e Islamit dhe themelet e
Teuhidit.
T mos mendoj ndokush se, meq suret e ktij xhuzi jan t shkurtra, ato kuptohen leht;
prkundrazi, mund t mos kuptohen leht.
1) Komentimi i Kuranit.
Poshtshnimet jan t redaktorit.
www.islamischen.ch
22
Tefsiri prfshin pes shtje:

1. Prmbajtjen e sures, q e ndihmon lexuesin t kuptoj thelbin e saj.
2. Kuptimin e fjalve. Esht shpjeguar kuptimi i fjalve t paqarta.
3. Komentimin e prgjithshm t ajeteve. sht br nj komentim i kuptueshm, duke iu larguar
fjalve t huaja e t vshtira dhe duke ruajtur kuptimin e asaj q sht n Kuran.
4. na msojn ajetet. Tregohet na msojn ajetet, pr t lehtsuar kuptimin e qllimit t tyre.
5. Pyetje dhe ushtrime.
Komentimi i sureve prfundon me disa pyetje.
Suret e gjata i kemi ndar n pjes, sipas temave q traj-tojn.
Shpresoj, q nga ky libr t prfitojn shum lexues, t cilt duan ta kuptojn Kuranin e Shenjt.
Autori
SUREJA EN NEBE
(E zbritur n Mek, ka 40 ajete)
Ajetet 1 - 16
www.islamischen.ch
23
Me emrin e All-llahut, t Gjithmshirshmit, Mshirplotit

1. Pr far e pyesin njri-tjetrin? 2. Pr lajmin e madh trondits. 3. Me t cilin ata jan n
kundrshtim. 4. Jo, t mos pyesin, sepse ata do ta kuptojn! 5. Prsri, jo, sepse ata do ta
kuptojn. 6. A nuk e bm Ne tokn t prshtat-shme (pr t jetuar)? 7. Ndrsa malet shtylla? 8.
Dhe Ne ju krijuam ju n ifte. 9. Dhe gjumin tuaj ua bm pr pushim. 10. Natn ua bm
mbules, 11. Ndrsa ditn e bm pr gjallrim. 12. Ne kemi krijuar mbi ju nj shtatshe t
fort. 13. Dhe kemi vn ndriuesin q flakron. 14. Dhe prej reve kemi lshuar shi t madh.
15. Me t cilin rrisim drithra e bim. 16. E kopshte t dendura.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr Ditn e Kijametit e pr xhenetin e xhehene-min dhe jep argumente pr fuqin e
All-llahut t Madhrishm.
KUPTIMI I FJALVE
Pr far pyesin ata - Pr far e pyesin femohuesit (qafirt) njri-tjetrin.
Lajmin e madh trondits - Lajmin e Dits s Gjykimit.
www.islamischen.ch
24
Nj shtatshe t fort - Shtat qiej t lidhur fort me njri-tjetrin.

Ndriues q flakron - Dielli.
KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE

N fillim t sures All-llahu i Madhrishm i qorton qafirt, duke mohuar mendimet dhe dyshimet
e tyre pr Ditn e Kijametit. All-llahu thot se pr do gj, q pyesin njri-tjetrin ose q e
bisedojn mes tyre ata e kan gabim, sepse disa prej tyre nuk e besojn at, kurse disa dyshojn n
t. Prandaj, edhe mendimet e tyre jan t pavlera. sht me t vrtet e habitshme q qafirt
mohojn Ditn e Ringjalljes dhe kthimin e tyre tek All-llahu. All-llahu i Madhrishm siguron se
do t vij ai ast, kur do t vrtetohet thnia pr Ditn e Kijametit.
All-llahu i Madhrishm sht Fuqiplot mbi gjithka. Kjo duket qart. All-llahu e bri tokn t
gjer pr njeriun dhe e prshtati at pr jetes. All-llahu e forcoi tokn duke krijuar malet si
shtylla. M pas krijoi njerzit, krijoi mashkullin dhe femrn, q t mbshteten te njri-tjetri dhe t
shumohen. All-llahu i Madhrishm e bri jetesn e njerzve me rregullsi, krijoi natn, q njeriu t
flej e t qetsohet, krijoi ditn, q njeriu t punoj pr t fituar riskun.
All-llahu krijoi shtat qiej gjigand, njri mbi tjetrin, dhe i zbukuroi ato me yje t shndritshm, q
t prfitojn prej tyre njerzit. All-llahu krijoi ret, prej t cilave shiu zbret vrullshm e nga ai
prfitojn krijesat.
www.islamischen.ch
25
T gjitha kto flasin pr fuqin e All-llahut. Fuqin e All-llahut e tregojn edhe krijesat
madhshtore, si njeriu. All-llahu mundet ta krijoj at pr s dyti, e kjo do t ndodh n Ditn e
Kijametit.
NA MSOJN AJETET
1. Dita e Kijametit sht e vrtet.
2. Besimi n Ditn e Kijametit sht nj prej shtyllave t besimit (Imanit).
3. Gjithsia q na rrethon, e mbushur me krijesa t mdha e t uditshme, tregon pr fuqin e
All-llahut dhe madhrin e tij si Krijues.
4. All-llahu sht i Mshirshm me njerzit. Ai ka krijuar shum gjra pr t cilat ata kan nevoj.
PYETJE DHE USHTRIME

1. far kupton nga thnia e All-llahut: Ndrsa ditn e bm pr gjallrim?
2. Sa sht numri i qiejve q ka krijuar All-llahu dhe cili ajet e tregon kt gj?
www.islamischen.ch
26
3. Thoni emrat e tri krijesave, q jan prmendur n ajete, e t cilat i sheh rreth teje e m pas
trego ajetet.
AJETET 17 - 30
17. Ska dyshim se Dita e Gjykimit sht caktuar. 18. Esht Dita, kur i fryhet bririt e ju vini
grupe-grupe. 19. Dhe hapen dyert e qiellit. 20. Dhe malet shkulen e bhen pluhur. 21. E
xhehenemi sht n prit. 22. Ai sht vendstrehimi i atyre q e tepruan n mkate. 23. Aty do
t mbe-sin (prgjithmon). 24. Aty nuk do t shijojn as freskim, as ndonj pije. 25. Prve ujit
t val e kalbsirave. 26. Si ndshkim t merituar. 27. Ata nuk besonin se do t jepnin llogari.
28. Dhe argumentet tona i prgnjeshtruan me km-bngulje. 29. Ndrsa Ne gjithka e kemi
ruajtur me shkrim t sakt. 30. E ju, pra vuani. Ne vetm se do tjua shtojm vuajtjen tuaj.
KUPTIMI I FJALVE
Prgnjeshtruan - Femohuesit ngulin kmb se nuk ka Dit Gjykimi.
www.islamischen.ch
27

Ajetet tregojn se All-llahu e bri Ditn e Gjykimit pr tu krkuar llogari krijesave. Pasi All-llahu
ta ket urdhruar Israfilin q ti fryj bririt, do t dalin njerzit nga varret dhe engjjt do ti
shoqrojn pr tek All-llahu pr t dhn llogari. N kt Dit t tmerrshme do gj, q ishte n
kt bot do t ndryshoj. Qielli do t ahet e do t hapet nga t gjitha ant. Malet e patundura do
t fluturojn n hapsir, si t ishin re. do gj do t ndryshoj e kjo bot do t marr fund. Ktu
fillon Bota e Prtejme (ahireti).
Zjarri i xhehenemit do t jet n pritje t njerzve q do t hyjn n t, pr shkak t punve t
kqija q ata bn.
N xhehenem nuk do t ket as ajr t pastr, as ushqim t freskt e t shijshm; do t ket vetm
uj t nxeht dhe qelb q rrjedh nga trupat e tyre t djegur. Ky sht dnimi i madh q do ta
vuajn banort e xhehenemit pr shkak t punve t kqija q bn n kt bot. Ky sht dnimi
i merituar pr ta. All-llahu nuk i bn padrejtsi askujt.
Banort e Zjarrit thoshin se nuk ka Dit Gjykimi. Ata prgnjeshtronin ajetet e Zotit, q flisnin
pr kt Dit. Engjjt i regjistronin fjalt e tyre n nj libr, q ata t dnohen nga All-llahu.
Abdullah ibn Omer ibn Hatabi (All-llahu qoft i knaqur me t!) ka thn: Nuk ka zbritur pr
ata q do t hyjn n Xhehe-nem ajet m i rnd se: E ju, pra, vuani, se Ne vetm se do tjua
shtojm vuajtjen tuaj.
www.islamischen.ch
28
NA MSOJN AJETET
1. Dita e Kijametit ka astin e saj t caktuar, t cilin e di vetm All-llahu.
2. Ditn e Kijametit do t ndryshoj gjithka n tok.
3. Engjjt regjistrojn fjalt e njerzve dhe veprat e tyre pr tu krkuar atyre llogari n Ditn e
Gjykimit.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prmendni tri emra t Dits s Gjykimit.
2. far pin banort e xhehenemit?
3. N cilin ajet thuhet se qafirt e mohuan Ditn e Gjykimit?
4. E lidhni fjalin e kolons A me fjalin q i prshtatet nga kolona B.
A
All-llahu nuk i bn padrej-tsi

askujt.
Ditn e Kijametit malet do t

bhen si ret.
Kjo bot do t ndryshoj Ditn e

Kijametit.
Zoti do t gjykoj mes njerzve

Ditn e Kijametit.
Fondacioni i Dita
Rinis Islame
Cyrih
e Gjykimit
sht Dita e www.islamischen.ch
Kijametit.
info@islamischen.ch
Femohuesi doe-mail:
t hyj
n Zjarr pr 29
shkak t punve t tij t kqija.
5. do ti ndodh qiellit n Ditn e Kijametit?
AJETET 31 40
31. Ska dyshim se t devotshmit kan prfitime t mdha. 32. Ata kan kopshte e vreshta. 33.
Edhe vajza t nj moshe. 34. E gota t mbushura plot ver. 35. Aty nuk dgjojn fjal t kota, as
gnjeshtra. 36. T gjitha kto jan shprblime e dhurata nga Zoti yt. 37. Zoti i qiejve e i Toks,
dhe ka ndrmjet tyre, i Cili sht Mshirues e t Cilit nuk mund ti flas askush pa lejen e Tij.
38. At Dit (Ditn e Gjykimit) Xhibrili dhe engjjt qndrojn t rreshtuar, askush nuk flet ve
atij, q lejon Mshiruesi dhe q thot t vrtetn. 39. Ajo sht Dita e vrtet dhe, kush dshiron,
le ti kthehet rrugs pr te Zoti i vet. 40. Ne i paralajmruam (idhujtart) pr nj dnim t afrt n
Ditn, kur njeriu (besimtar) shikon se far ka br, e jobesimtari thot: Ah, sa mir do t ishte
pr mua sikur t isha dhe!
www.islamischen.ch
30
KUPTIMI I FJALVE
Fitime - Sevape dhe shprblime.
Nuk mund t flas askush - Ditn e Gjykimit mund t flitet vetm me lejen e All-llahut t
Madhrishm.
Xhibrili ose (Xhebraili) - sht engjlli q u shpall shpalljen profetve.
Sikur t isha dh - Ditn e Kijametit qafirit do ti plqente t mos ishte krijuar fare, nga tmerret q
do t shoh.

Ajetet e msiprme tregojn se All-llahu u ka premtuar qafirve xhehenemin, ku ata do t vuajn
prjetsisht. Ajetet flasin edhe pr mrekullin dhe shprblimin q All-llahu u ka premtuar
besimtarve. All-llahu i shprblen ata duke i futur npr kopshte shum t bukura e t kndshme,
me plot pem e fruta t shijshme. N xhenet ka edhe vajza t reja e t bukura t cilat quhen hyri.
Gotat do t mbushen plot me pije t freskta. Banort e xhenetit nuk dgjojn fjal t vrazhda;
ata dgjojn vetm prshndetje me Selam! nga engjjt, ata dgjojn vetm fjal t mbla. T
gjitha kto t mira jan shprblim nga All-llahu pr besimtart q bjn vepra t mira dhe q u
largohen harameve.
www.islamischen.ch
31
Ditn e Gjykimit engjjt, me n krye Xhibrilin, do t qndrojn t gjith t rreshtuar e t ndrojtur,

sepse Ai sht Zoti i qiejve, sht Zoti i Toks, sht Zoti i gjithkaje. Asnj nga engjjt nuk flet,
prve atij t cilin e lejon All-llahu. Engjlli q do t flas, do t thot vetm fjal t bukura, pr t
mirn e besimtarve.
Dita e Gjykimit sht nj dit e vrtet dhe ora e saj nuk sht e largt. Muslimani beson n kt
Dit dhe bn vepra t mira n kt bot, q t shptoj, kur t gjykohet n Botn e Prtejme.
Jobesimtari do t donte t mos ishte ringjallur n at Dit. Atij do ti plqente m shum t ishte
br dh.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu u ka premtuar t devotshmve xhenete dhe knaqsi t shumta, si shprblim pr
punt e mira q bn n kt bot.
2. T gjitha krijesat do t jen t ndrojtura dhe t friksuara prpara All-llahut t Madhrishm
dhe asnj nuk mund t flas pa lejen e All-llahut t Madhrishm.
3. Jobesimtari do t donte t mos ishte krijuar kurr e t mos ishte ringjallur.
4. All-llahu i udhzon njerzit t kryejn vepra t mira, t besojn n Ditn e Gjykimit dhe t
prgatiten pr Ditn e Gjykimit.
www.islamischen.ch
32
PYETJE DHE USHTRIME

1. Flisni pr tri nga knaqsit q u ka premtuar All-llahu besimtarve n xhenet.
2. Prse ua ka premtuar All-llahu i Madhrishm knaqsit atyre q do t hyjn n xhenet?
3. Cili ajet thot se Xhibrili nuk do t jet i ndrojtur e i friksuar prpara All-llahut?
4. far do t dshironte qafiri n Ditn e Kijametit?
5. N vend t pikave vendosni fjaln e duhur, duke u mbshtetur tek ajetet:
a) Muslimani sht me edukat; ai nuk flet fjal t .............
b) I shkrova vllait tim musliman ......................
c) I ofrova mikut tim nj got ..........................
6. Prmendni dy shtje q i msojm nga ajetet.
SUREJA EN NAZIAT
Ajetet 1 - 14
www.islamischen.ch
33

1. Pr ata q marrin shpirtrat me rrmbim. 2. Dhe ata q marrin shpirtrat me lehtsim. 3. Dhe
ata q notojn me shpejtsi. 4. Edhe ata q nxitojn si t ishin n gar. 5. Pr ata q organizohen
(pr kryerjen e do urdhri). 6. Ditn, kur vrullshm bhet dridhja. 7. E pas saj vjen tjetra. 8. At
Dit zemrat jan t tronditura. 9. Shikimet e tyre jan t poshtruara. 10. Ata thon: A thua do
t bhemi prsri kshtu si jemi? 11. Edhe pasi t jemi br eshtra t kalbura? 12. Ata than:
Ather, ai do t jet nj kthim i dshpruar pr ne. 13. Po, ajo nuk do t jet tjetr vese nj
thirrje. 14. Dhe ata do t zgjohen plotsisht pr tu gjykuar.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr Mesazhin Islam, pr Ditn e Ringjalljes, pr politeistt dhe Faraonin.
KUPTIMI I FJALVE
Marrin shpirtrat me rrmbim - Esht fjala pr engjjt q u marrin jetn jobesimtarve.
Ata q marrin shpirtrat me lehtsim - Engjjt, t cilt u marrin shpirtrat besimtarve.
Notojn - Fluturojn n hapsir (engjjt).
www.islamischen.ch
34
Nxitsit - Engjjt, t cilt shpejtojn pr t kryer detyrat q u ka caktuar All-llahu.

do shtje rregullojn - Ata kujdesen q gjithka mbi tok t shkoj sipas rregullit t vendosur
nga All-llahu.
Dridhja - Quhet fryrja e par e Surit n Ditn e Kijametit, kur do t dridhet gjithka mbi tok.
Pason tjetra - sht fryrja e dyt e Kijametit; prej saj do t ringjallen njerzit.
T poshtra - Jan me turp; veprat e tyre i kan br ata t poshtruar.
Kshtu si jemi - N kt jet.

Fillimi i sures flet pr astin e Dits s Kijametit dhe pr disa aste t Dits s Gjykimit e pr
betimin e All-llahut t Madhrishm n disa nga krijesat e Tij. All-llahu i Madhrishm betohet n
engjjt, q u marrin shpirtrat qafirve me forc dhe pr engjjt q u marrin shpirtrat besimtarve
me lehtsi; pr engjjt q notojn n qiell dhe q jan t gatshm pr t kryer detyrn. Engjjt, pr
t cilt sht betuar All-llahu, kujdesen q punt e njerzve t shkojn sipas urdhrave t Tij. Allllahu, kur i krijoi engjjt, u caktoi atyre detyra, q kan t bjn me njeriun dhe me krijesat e tjera.
Engjjt jan ndr krijesat m madhshtore t All-llahut t Madhrishm, prandaj dhe All-llahu i
Madhrishm betohet n to - pr t vrtetsuar ato q do t ndodhin Ditn e Kijametit. N fillim
t ksaj Dite, engjlli do ti fryj Bririt. Kjo quhet fryrja e par. Do t dridhet dhe do t
www.islamischen.ch
35
shkatrrohet do gj. Do t vdesin t gjitha krijesat. M pas do t vij fryrja e dyt. Kjo sht
fryrja e Ringjalljes. Do t dalin njerzit t gjall nga varret dhe do t japin llogari prpara All-llahut
t Madhrishm. Pejgamberi (paqja dhe bekimi i All-llahut qoft mbi T!), kur bhej e treta e
nats, ngrihej dhe thoshte: O njerz! Kujtoni All-llahun. Erdhi dridhma (e Kija-metit) e par. Erdhi edhe
drithma tjetr. Erdhi vdekja me t vetat. (E prcjell Ahmedi)
Kur All-llahu ti ringjall njerzit nga varret pr ti gjykuar, qafirt do t tremben e do t
tmerrohen, sepse ata e mohuan kt Dit. Qafirt thoshin n kt bot: Ne nuk mund t ringjallemi
pas vdekjes, kur do t jemi br kocka t kalbura e t thrrmuara si dheu. Por, kur All-llahu me fuqin e
Tij ti ringjall ata pas vdekjes, do ta shohin dit e rnd do t jet ajo pr ta, sepse ata nuk u
prgatiten pr t, sepse ata nuk bn pun t mira, sepse ata nuk besuan.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu betohet n do krijes q dshiron.
2. Engjlli do ti fryj Bririt (Surit) dy her. Hern e par do t dridhet gjithka e do t vdes
gjithka mbi Tok. N fryrjen e dyt All-llahu do ti ringjall t gjith njerzit pr ti gjykuar.
3. N Ditn e Kijametit qafirt do t ndjehen t friksuar dhe t poshtruar, sepse ata e mohonin
kt Dit n kt bot.
www.islamischen.ch
36
PYETJE DHE USHTRIME

1. A i lejohet muslimanit t betohet n engjj?
2. Sa her do ti fryj Bririt Israfili?
3. far do tu ndodh njerzve kur ti fryhet Bririt pr t dytn her?
AJETET 15 - 26
15. A t ka ardhur ty rrfimi i Musait? 16. Kur Zoti i tij e pati thirrur n Luginn e bekuar Tuva.
17. Shko te Faraoni, se vrtet ai e ka tepruar 18. Dhe thuaj: A ke ndrmend t past-rohesh?
19. Un t udhzoj te Zoti yt e ti tia kesh frikn Atij. 20. Dhe ai (Musai) ia tregoi mrekullin e
madhe. 21. Por ai (Faraoni) e prgnjeshtroi dhe e kundrshtoi. 22. Pastaj u kthye dhe iku me t
shpejt. 23. I tuboi (magjistart) dhe u mbajti fjalim. 24. E u tha: Un jam Zoti juaj m i lart.
25. Ather, All-llahu e dnoi at tmerrshm, pr kt t fundit dhe pr at t parn. 26. Nga ky
ndshkim merr msim ai q e ka frik All-llahun.
www.islamischen.ch
37
KUPTIMI I FJALVE
Tuva - Emri i lugins.
E ka tepruar - E ka tepruar me mkate.
T pastrohesh - T pastrohesh nga mkatet.
Mrekullin e madhe - Bastunin e Musait, i cili u kthye n gjarpr.
Iku me t shpejt - Iku pr tu prgatitur kundr Musait.
I tuboi dhe u mbajti fjalim - Tuboi magjistart dhe njerzit e tij.
E dnoi at - All-llahu e shkatrroi Faraonin
Pr kt t fundit dhe at t parn - Dnimin n kt bot me mbytjen e tij dhe dnimin n Botn
e Prtejme.

All-llahu i Madhrishm tregon n kto ajete nj pjes t historis s Musait dhe t Faraonit. Allllahu i Madhrishm e thirri Musan n Luginn e Shenjt dhe i foli atij n Sham: Ti je i Drguari
www.islamischen.ch
38
Im. Shko te Faraoni dhe populli i tij e u thuaj t largohen nga kufri dhe t bjn vepra t mira e t dobishme.
Thuaji ta besojn All-llahun e tia ken frikn Atij, sepse Ai e ka dnimin t rnd.
Musai shkoi te Faraoni, sipas urdhrit t Zotit, q ta ftonte at n rrug t drejt, t besonte Allllahun e Madhrishm. Q ta siguronte Faraonin, se ai ishte i Drguari i Zotit, i tregoi nj argument
madhshtor. Hodhi shkopin kur, papritur, ai u kthye n gjarpr e lvizte para Faraonit. Kjo ishte
nj mrekulli q iu dha Musait (paqja qoft mbi t) nga All-llahu i Madhrishm. Por, edhe kur pa
kt gj, Faraoni nuk besoi dhe i tha Musait: Kjo sht magji. Pastaj Faraoni thirri kshilltart e tij.
Ata i than t tubonte t gjith magjistart pr t mundur Musan. Faraoni u thoshte njerzve:
Un jam zoti juaj m i madh, nuk ka tjetr prve meje.
U mblodhn njerzit n nj shesh t madh. Erdhn edhe magjistart me litar e shkopinj npr
duar. Kur i hodhn mbi tok, njerzve iu duk sikur ato ishin gjarprinj. N at ast e hodhi
shkopin edhe Musai. Shkopi iu b gjarpr e filloi t glltiste shkopinjt dhe litart e magjistarve
q ishin prtok. Kur magjistart e pan kt, e besuan Musan si t Drguar t Zotit, sepse ata e
njihnin shum mir magjin e ajo q bri Musai (paqja qoft mbi t) nuk ishte magji, por mrekulli
nga All-llahu i Madhrishm. Magjistart besuan n Zotin e vetm dhe e mohu-an Faraonin si
zot. Faraoni mbeti n kufrin e tij e m pas i vrau magjistart, sepse ata besuan.
All-llahu i Madhrishm e dnoi rnd Faraonin pr shkak t kufrit dhe prgnjeshtrimit t tij.
All-llahu i Madhrishm e mbyti at n det e trupin ia nxori n breg. Kjo ndodhi n kt bot,
kurse n Ditn e Gjykimit ai dhe ndjeksit e tij do t vuajn dnimin m t rnd n xhehenem.
Nga far thuhet n sure prfiton vetm ai q i friksohet All-llahut t Madhrishm.
www.islamischen.ch
39
NA MSOJN AJETET
1. Musai (paqja e All-llahut qoft mbi t) sht i Drguar i All-llahut t Madhrishm te Faraoni.
2. Gjykimi i All-llahut t Madhrishm sht i pandryshue-shm. All-llahu i Madhrishm i
ndihmon Profett dhe besimtart dhe i shkatrron qafirt.
3. All-llahu u tregon njerzve histori t popujve t mparshm, q ata t nxjerrin msime.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Ku i foli All-llahu Musait?
2. far i krkoi All-llahu Musait?
3. Cili qe argumenti q vrtetonte se Musai ishte i Drguari i Zotit?
4. A u bind Faraoni nga argumenti i Musait?
5. Si e dnoi All-llahu Faraonin n kt bot?
6. Prse na e prmend Kurani historin e Musait dhe t Faraonit?
7. A mund t jet dikush i krijuar dhe krijues n t njjtn koh?
www.islamischen.ch
40
AJETET 27 - 33
27. A sht m i rnd krijimi juaj apo i qiellit? E Ai e ngriti at! 28. Ngriti kupn e tij dhe e
prsosi at. 29. Natn e errsoi edhe ditn e ndrioi. 30. Pastaj tokn e shtriu. 31. Dhe prej saj
nxori ujin e saj dhe kullotat e saj. 32. Kurse kodrat ia prforcoi. 33. Si risk pr ju dhe pr kafsht
tuaja.
KUPTIMI I FJALVE
Ia ndrioi - All-llahu bri q dita t ndriohet me rrezet dhe dritn e Diellit.

All-llahu, pasi prmend fundin e Faraonit, ua tregon keto ajete femohuesve q e mohuan Ditn e
Ringjalljes. All-llahu u thot jobesimtarve: Krijimi juaj sht m i leht se krijimi i qiejve, sepse qielli
sht i lart e i fort. All-llahu ka krijuar Hnn, e cila bn drit natn; ka krijuar Diellin, i cili rrezaton ditn. All-llahu krijoi edhe Tokn dhe e bri at me nj shtrirje t gjer, q t jet sa m e
prshtatshme pr njerzit. Nga toka nxorri ujin dhe bri q t mbijn bimt dhe pemt. Ai e
forcoi Tokn me malet; Ai krijoi kafsht q njeriu t prfitoj prej tyre. T gjitha kto pr njeriun.
www.islamischen.ch
41
Idhujtart e pranojn se All-llahu sht Krijuesi i qiejve dhe i toks. All-llahu thot: Kur i pyet ata
se kush i krijoi qiejt dhe tokn, ata thon All-llahu. Por idhujtart duhet t besonin n fuqin e Allllahut pr ti ringjallur njerzit n Ditn e Gjykimit, sepse Ai q krijoi qiejt dhe tokn nuk e ka t
vshtir t ringjall njeriun.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm ka fuqi q ta ringjall njeriun, sepse krijimi i qiejve dhe i Toks sht
m i vshtir sesa krijimi i njeriut.
2. All-llahu e krijoi qiellin n mnyr t prsosur dhe vendosi n t Diellin dhe Hnn, q t
prfitojn njeriu dhe krijesat e tjera.
3. All-llahu krijoi Tokn dhe e bri at t shesht. All-llahu krijoi ujin dhe e prforcoi Tokn me
malet. Ai e bri Tokn t prshtatshme pr t jetuar njerzit.
4. All-llahu sht Bujar e dshiron q njerzit t bjn nj jet t mir.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prmendni emrat e disa kafshve.
www.islamischen.ch
42
2. thon idhujtart pr Krijuesin e qiejve dhe t Toks?
AJETET 34 - 46
34. E kur t vij Vala e Madhe. 35. At Dit njeriu kujton se far ka punuar. 36. E xhehenemi
shfaqet dukshm pr at q e sheh. 37.E prsa i prket atij q e ka tepruar. 38. Dhe i dha
prparsi jets s ksaj bote. 39. xhehenemi do t jet vendi i tij. 40. E kush iu afrua paraqitjes
para Zotit t vet dhe ndaloi veten prej epsheve. 41. Ka vend xhenetin. 42.Ty t pyesin pr Ditn
e Kijametit: Kur do t ndodh? 43.Po sa je n gjendje ti tua kujtosh at? 44. Vetm Zoti yt
sht n dijeni pr t. 45.Ti je vetm qortues i atij q ia ka frikn Dits s Gjykimit. 46. Ditn
kur ta prjetojn at, do tu duket sikur nuk kan jetuar m tepr se nj mbrmje ose nj mngjes.
KUPTIMI I FJALVE
Vala e madhe - Dita e Kijametit.
far ka punuar - Ditn e Gjykimit njeriu do ti shoh t gjitha veprat q ka br n kt bot, t
mira e t kqija, t vogla e t mdha.
I dha prparsi jets s ksaj bote - Mendoi vetm pr kt bot e jo pr Botn Tjetr.
www.islamischen.ch
43

All-llahu i Madhrishm thot se asti i Kijametit, ose si quhet Vala e madhe, do t marr
prpara gjithka n kt Gjithsi. All-llahu do ti tuboj njerzit pr tu krkuar llogari. Ather, t
gjith do t kujtojn punt e tyre, t mirat dhe t kqijat. Do t duket qart edhe xhehenemi, q ta
shikojn ata t cilt bn vepra t kqija, q prgnjeshtruan Ditn e Kijametit dhe q plqyen
kt bot mbi Ahiretin. Kta njerz do t hyjn n xhehenem.
Kurse ata q e patn frik All-llahun n kt bot dhe nuk bn pun t kqija, ata q u penduan
pr t kqijat e bra, All-llahu do ti fus n xhenete t pafund, ku do t jetojn t knaqur
prgjithmon.
Njerzit e pyetn Muhammedin pr astin, kur do t vinte kjo Dit, e ai iu prgjigj qart se astin
e ksaj Dite nuk e dinte askush prve All-llahut dhe se All-llahu nuk ia ka treguar asnj krijese
Orn e Saj, as Profetve, as engjjve etj.
All-llahu i Madhrishm i rikujton Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) se detyra
e tij ishte t udhzonte njerzit dhe tu tregonte atyre rrugn e drejt pr t pasur frik nga Allllahu i Madhrishm, ta besonin At dhe Ditn e Kijame-tit.
Dita e Kijametit sht aq e frikshme, saq njerzit do ta harrojn kt bot. All-llahu do ti pyes:
Sa keni jetuar mbi tok? Ata do t thon: Kemi qndruar nj dit ose nj pjes t dits; pyesni ata q din t
numrojn! (El- Muminun: 112-113)
www.islamischen.ch
44
NA MSOJN AJETET
1. Ditn e Kijametit njeriu do t kujtoj t gjitha veprat q ka br n kt bot.
2. Vala e Madhesht nj nga emrat e Dits s Kijametit.
3. Zjarri do t jet vendi i jobesimtarve, kurse xheneti vendi i besimtarve.
4. Orn e Dits s Kijametit nuk e di askush prve All-llahut.
5. Ai q e ka frik All-llahun do t shptoj n at Dit.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Ajetet kan prmendur dy cilsi t atyre q do t hyn n Zjarr. Cilat jan ato?
2. kuptim ka ajeti: E, xhehenemi shfaqet pr at q e sheh.
3. Ajetet kan prmendur dy cilsi t atyre q do t hyn n xhenet. Cilat jan ato?
4. N ajetet e msiprme prmendet detyra e t Drguarve. Cila sht ajo?
5. A e di i Drguari t fshehtn?
www.islamischen.ch
45
SUREJA ABESE
Ajetet 1 - 16
1. Ai u vrenjt dhe u kthye, 2. Sepse atij i erdhi i verbri (dhe e ndrpreu). 3. E ku mund ta dish
ti? Ndoshta ai do t pastrohet nga t kqijat, 4. Ose do t prfitoj nga kshilla. 5. E ai nuk
ndien nevoj, pse ka pasuri. 6. Ti atij i kushton vmendje! 7. Ti nuk mban prgjegjsi pse ai nuk
pastrohet. 8. Ndrsa ai q nxiton dhe vjen tek ti 9. Dhe ai e ka frik All-llahun. 10. E ti nuk i
kushton vmendje atij. 11. Jo ashtu! N t vrtet, ajo sht kshill. 12. Kush do t marr
msim nga ajo? 13. sht kshill n flet t mueshme. 14. Me vler t lart e t ruajtur. 15. N
duar t udhtuesve. 16. T nderuar e t ruajtur.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr sahabin e verbr dhe se si njeriu i mohon fuqin e Zotit dhe Ditn e Gjykimit.
Kuptimi i fjalve:
U kthye - Nuk i vuri rndsi.
www.islamischen.ch
46
I verbri - Abdullah ibn Umi Mektum.

Nuk ke prgjegjsi - Nuk je mkatar q ai nuk beson.
Pastrohet - Pastrohet nga kufri (mohimi).
Q nxiton -Q nxiton pr te veprat e mira.
Kshilla - Kshilla pr at q do t prfitoj.
T mueshme - T mueshme pr All-llahun.
T lart - N nj vend t lart.
T udhtuesve - Engjjve q udhtojn.

Kjo sure fillon me nj qortim nga All-llahu i Madhrishm pr Muhammedin (paqja dhe bekimi i
All-llahut qofshin mbi t). Nj dit Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t)
takoi parin e kurejshve dhe filloi tu fliste rreth Islamit dhe ti ftonte ata q ti besonin All-llahut
t Madhrishm. Kur Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) po fliste, erdhi
tek ai nj i verbr, emri i t cilit ishte Abdullah Ibn Umi Mektum, dhe i tha: O i Drguari i Allllahut, m mso mua nga ato q t msoi Zoti yt. Muhammedi u kthye i vrenjtur nga ai dhe nuk u
prgjigj. Pr kt All-llahu e qortoi at n Kuran. All-llahu ia sqaroi Muhammedit se nuk mbante
www.islamischen.ch
47
asnj lloj prgjegjsie n qoft se qafirt nuk besonin pas thirrjes q ai u bnte. I Drguari nuk
duhej tu prkushtohej m shum qafirve sesa atyre q besuan, si n shembullin e sahabit t
verbr. All-llahu i Madhrishm i thot Muhammedit: Qafirt kurejsh nuk u vinin rndsi fjalve t tij,
prandaj edhe ai t mos u vinte shum rndsi atyre, sepse rruga pr n besim sht e qart pr at i cili do q t
udhzohet. Ajetet e Zotit jan t qarta dhe kshilluese pr t gjith njerzit. Ajetet e All-llahut kan
qen t shkruara lart n qiell, n Leuhi Mahfudh. All-llahu zbriti kt Kuran me an t Xhibrilit
te Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pr ti kshilluar njerzit.
NA MSOJN AJETET
1. I Drguari (paqja e All-llahut dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) sht besnik n kumtimin
e Kuranit t Shenjt. Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) nuk e fshehu
qortimin q iu b. Ai ua kumtoi at njerzve, ashtu si ia zbriti All-llahu i Madhrishm.
2. Islami i respekton t dobtit e t vobektit. All-llahu i Madhrishm e qortoi Muhammedin
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) sepse nuk tregoi vmendje ndaj fjalve t t verbrit
besimtar.
3. All-llahu e zbriti Kuranin e Shenjt nga Leuhi Mahfudh te Muhammedi.
www.islamischen.ch
48
PYETJE DHE USHTRIME

1. Si quhej i verbri, q erdhi te Muhammedi pr t msuar?
2. A ishte Muhammedi i zn n ato aste?
3. Cili ishte shkaku q Abdulla Ibn Umi Mektum e pyeti Muhammedin kur ai ishte i zn me
parin e Kurejshve?
4. Prmend dy shtje pr t cilat udhzojn ajetet e msiprme.
5. A u zemrua Muhammedi me t verbrin, pasi u qortua nga All-llahu?
AJETET 17 - 23
17. Qoft mallkuar njeriu! e bri at ta mohoj All-llahun? 18. Prej far e krijoi Ai at? 19.
At e krijoi prej nj pike uji dhe e formoi n raportin e duhur. 20. Pastaj atij ia lehtsoi rrugn.
21. Pastaj e bri at t vdes dhe i bri varr. 22. Pastaj, kur t doj Ai, e ringjall at. 23. Jo! Ai
(njeriu) nuk zbatoi at q urdhroi All-llahu.
www.islamischen.ch
49
KUPTIMI I FJALVE
Ia lehtsoi rrugn - Ia qartsoi atij rrugn e drejt dhe rrugn e shtrembr.
E ringjall - Do ta ringjall pr t dhn llogari n Ditn e Gjykimit
Ai nuk zbatoi at q urdhroi - Ai nuk e kreu detyrn, q i ngarkoi All-llahu i Madhrishm.

Njeriu sht i dobt. All-llahu e krijoi njeriun nga uji, e bri at t rritet e i dha dgjimin, shikimin
etj. All-llahu ia bri t qart njeriut rrugn e mir dhe rrugn e keqe dhe e la at t lir t zgjedh
mes tyre. Rruga e mir t on n xhenet; rruga e keqe t on n xhehenem. Kjo zgjedhje sht
dhurat nga All-llahu pr njeriun, sepse nuk e bri at si kafsha, e cila nuk ka zgjedhje e sht
trsisht e nnshtruar.
Nga t mirat e All-llahut pr njeriun sht edhe varri. Ai sht respekt pr trupin e tij. M pas, kur
t vij asti i caktuar pr ti krkuar atij llogari pr veprat q ka br n kt bot, All-llahu e
ringjall njeriun.
Kto ajete jan mse t mjafueshme q njeriu ta falnderoj Zotin e tu bindet urdhrave t Tij.
Por, pr fat t keq, njeriu tregohet i mangt n zbatimin e detyrave q i ka caktuar All-llahu. Ai i
shprblen begatit e Zotit duke e mohuar At.
www.islamischen.ch
50
NA MSOJN AJETET
1. Ajetet tregojn se ata q nuk e njohin si duhet dhe nuk e falnderojn All-llahun e
Madhrishm jan njerz t ult.
2. All-llahu e mshiroi njeriun, duke e krijuar n formn m t bukur dhe duke e pajisur edhe me
shqisa.
3. Varrosja e t vdekurit sht respekt pr trupin e tij, po kshtu, edhe ringjallja Ditn e
Ringjalljes.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prmend tri t mira q All-llahu i ka falur njeriut, pr t cilat flitet n ajetet e msiprme.
2. Flisni pr ajetin, q tregon mangsit e njeriut kundrejt All-llahut.
3. Cili sht kuptimi i ajetit: Pastaj atij ia lehtsoi rrugn?
4. Flisni pr dy shtje, q jan cituar n ajetet e msipr-me.
www.islamischen.ch
51
AJETET 24 - 32
24. Njeriu le t shikoj ushqimin e vet. 25. Ne lshuam shi t mjaftueshm. 26. Pastaj e am
tokn sipas nevojs s bims 27. Dhe bm q n t t mbijn drithra 28. Edhe rrush e perime
29. Edhe ullinj e hurma 30. Edhe kopshte t dendura 31. Edhe pem e kullota 32. Si mjete
begatimi pr ju dhe pr bagtin tuaj.
KUPTIMI I FJALVE
E am tokn - E am tokn, kur del bima.
Kopshte t dendura - Kopshte t dendura nga pemt e shum-ta.

Ajetet e msiprme flasin pr disa nga begatit e Zotit. Ato tregojn se si u krijua njeriu nga nj
pik e vogl e m pas All-llahu bri q t rritet, duke i dhn shqisa pr t jetuar. All-llahu krkon
nga njeriu t vshtroj rreth vetes s tij, ti shikoj kto begati t cilat e orientojn pr t besuar n
fuqin madhshtore t All-llahut, Zotit t botve.
www.islamischen.ch
52
Toka ishte e thar e All-llahu zbriti n t shiun, q t mbijn bim dhe pem t shumta. Ky uj,
q e zbriti All-llahu, bn q t mbijn bimt, nga t cilat njeriu prfiton pr nevojat e tij.
NA MSOJN AJETET
1. Njeriu duhet ti zbatoj porosit e All-llahut, i bindur se All-llahu sht i vetmi Krijues.
2. Uji sht nj begati e madhe. Njeriu duhet ta shfrytzoj at n mnyrn m t mir dhe t mos
e shprdoroj at.
3. All-llahu sht i Mshirshm me njerzit. Ai krijoi n tok shum gjra, q njerzit t ushqehen
me to.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni llojet e pemve, q u prmendn n ajetet e msiprme.
2. Vendosni fjaln e prshtatshme n fjalit q vijojn:
a) E mbrojtm Kuranin... mir
b) E goditm ... armikun shum
www.islamischen.ch
53
c) E falenderuam ... All-llahun shum

3. Merr n dor nj kokrr moll dhe vshtroje mir at, duke menduar se si sht krijuar ajo nga
toka dhe si ka arritur te ti.
AJETET 33 - 42
33. E kur t vij Ushtima. 34. At Dit njeriu ikn prej vllait t vet, 35. Prej nns s vet dhe
prej babait t vet, 36. Prej gruas s vet dhe prej fmijve t vet. 37. At Dit do njeriu i mjafton
shtja e vet. 38. At Dit do t ket fytyra t shndritura, 39. T buzqeshura e t gzuara. 40.
At Dit do t ket edhe fytyra t pluhurosura, 41. Q i ka mbuluar errsira. 42. Ato jan t
mohuesve, mkatarve.
KUPTIMI I FJALVE
Ushtima - Britma e fort; nj nga emrat e Dits s Kijametit.
T pluhurosura - Fytyrat e atyre q nuk besuan do t jen tr pluhur, t flliqura.
www.islamischen.ch
54

Njeriu duhet ta kuptoj se kjo jet sht si nj kopsht me bim e pem. Ashtu si i vjen ktij
kopshti koha kur bimt vdesin, ashtu do ti vij edhe ksaj bote koha e zhdukjes, e asgjsimit.
All-llahu i Madhrishm thot: Shembulli i ksaj bote sht si uji, t cilin Ne e zbresim nga qielli dhe nga i
cili zhvillohen bimt e toks e m pas do bhen byk dhe shprndahen nga errat. All-llahu sht i Fuqishm mbi
gjithka.
Kur njeriu t gjendet prball friks s Dits s Gjykimit, do t largohet nga e gjith familja e tij,
sepse do t mendoj vetm pr veten e tij. N Ditn e Gjykimit njerzit do t ndahen n dy
grupe: grupi i par do t jet i qeshur e i knaqur pr at q e pret, sepse ai bri vepra t mira dhe
besoi n ajetet e All-llahut; grupi i dyt do t jet i dshpruar dhe shenjat e dsh-primit do t
duken n fytyrat e tyre. Ata do t dnohen n zjarrin e xhehenemit.
NA MSOJN AJETET
1. N Ditn e Gjykimit njeriu do t jet i zn vetm me shtjen e tij.
2. N Ditn e Gjykimit njeriu do t largohet nga nna e tij, nga babai i tij, nga vllai i tij, nga
fmijt dhe nga gruaja e tij.
www.islamischen.ch
55
3. N Ditn e Gjykimit njerzit do t ndahen n dy grupe: grupi i gzuar, i cili do t hyj n

xhenet e grupi i trishtuar, i cili do t hyj n xhehenem.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Nga kush do t largohet njeriu Ditn e Gjykimit?
2. Prse do t largohet njeriu nga njerzit e tij m t dashur n Ditn e Gjykimit?
3. N sa grupe do t ndahen njerzit at Dit?
4. Kush do t jen ata njerz, q do t hyjn n xhenet?
www.islamischen.ch
56
SUREJA ET TEKUIR
Ajetet 1 - 14
1. Kur Dielli t jet mbshtjellur, 2. Kur yjet t ken rn, 3. Kur malet t ken lvizur e t jen
br pluhur, 4. Kur devet e shtrenjta t lihen pa bari n fush, 5. Kur egrsirat t jen bashkuar,
6. Kur detet t vlojn si zjarr i flakruar, 7. Kur shpirtrat t jen bashkuar, 8. Kur vajzat e varrosura pr s gjalli t pyeten 9. Pr far mkati jan vrar, 10. Kur fletushkat t jen shpalosur,
11. Kur qielli t jet hequr, 12. Kur xhehenemi t jet ndezur fort. 13. Kur xheneti t jet afruar.
14. Ather njeriu do t dij se far ka vepruar.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr Ditn e Kijametit dhe pr do t ndodh n t; ajo flet pr Shpalljen dhe
kundrshtimin e femohuesve (qafi-rve).
www.islamischen.ch
57
KUPTIMI I FJALVE
Vajzat e varrosura pr s gjalli - Para Islamit arabt i vrisnin vajzat porsa lindnin.

Kto ajete tregojn se si n Ditn e Kijametit do t ndryshoj tr Gjithsia. All-llahu i
Madhrishm thot n Kuran: At Dit, kur do t ndryshoj Toka dhe qielli. (Ibrahim:48)
Shenjat m t para t Dits s Kijametit do t jen: do t mbshtillet Dielli dhe do ti zhduket
drita; do t errsohen yjet; do t lvizin malet si r e do t shkatrrohet gjithka n Tok. Edhe
deveja e mbarsur, q sht shum e shtrenjt pr arabt, do t lihet e vetme; askush nuk do ta
vras mendjen pr t; secili do t mendoj vetm pr veten e tij; do t tubohen kafsht dhe do t
ngordhin; do t shprthejn detet e do t ndizen zjarr; do t bashkohen shpirtrat me trupat e tyre;
do t pyeten vajzat e varrosura pr s gjalli, se prse u varrosn. 2
Kur t hapen flett, ku jan shnuar punt e njerzve, do t hiqet dielli, do t jet nxehur
xhehenemi dhe do t jet afruar xheneti te banort e vet. Kur t ndodhin t gjitha kto, ather ka
2) Prpara Islamit, arabt, kur u lindte vajz, e varrosnin t gjall nga frika se mos mbetej e varfr ose nga frika se mos
turprohej (bhej imorale, binte robin gjat luftrave etj.). Islami e ndaloi rreptsisht kt veprim.
www.islamischen.ch
58
ardhur Dita e Gjykimit, e cila sht Dita kur jepet llogari prpara All-llahut. N kt Dit njeriu
do ta kuptoj fundin e vet.
NA MSOJN AJETET
1. Kur t vij Dita e Kijametit, i gjith universi do t ndryshoj.
2. Kjo sure e shpjegon me hollsi do t ndodh n Ditn e Gjykimit. I Drguari i All-llahut
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) thot: Ai, q dshiron ti hedh nj vshtrim Dits
s Gjykimit, le t lexoj suret Et Tekuir, El Infitar dhe El Inshikak.
3. All-llahu e urdhron prindin q t kujdeset pr fmijn e vet.
4. Muslimani duhet t zgjedh pr shok nj njeri t mir. N nj hadith thuhet: Ditn e Gjykimit,
njeriu do t jet me at q do.
5. N Ditn e Gjykimit do ti jepen secilit flett me punt e bra n kt bot.
PYETJE DHE USHTRIME

1. do tu ndodh maleve n Ditn e Gjykimit?
www.islamischen.ch
59
2. far dini mbi vajzat e varrosura pr s gjalli?

3. do t thot: Dhe kur shpirtrat t bashkohen? Prmendni hadithin me t njjtin kuptim.
4. Prmendni dy shtje t cituara nga ajetet.
AJETET 15 - 29
15. Betohem n yjet q do t bien posht, 16. Q udhtojn e fshihen. 17. Pr natn, kur ajo ia
beh me errsir. 18. Pr agimin, kur ai zbardh! 19. Ska dyshim se ai (Kurani) sht fjala e t
Drguarit fisnik, 20. Q i sht dhn fuqi (nga All-llahu) dhe q ka vend t lart te Zoti i Arshit.
21. Q sht i respektuar dhe besnik. 22. Nuk sht i luajtur shoku juaj. 23. Ai e pati par at
(Xhibrilin) n horizontin e kthjellt. 24. Ai nuk dyshon tek e fshehta. 25. Ai (Kurani) nuk sht
thnie e djallit t mallkuar. 26. Ku jeni, nga shkoni? 27. Kurani ssht tjetr vese kshill pr
njerzit! 28. (Prej tij mund t prfitoj) Kushdo prej jush, q dshiron t ec n rrugn e drejt. 3
29. Por ju nuk mund t dshironi, vetm n qoft se dshiron All-llahu, Zoti i botve!
3) All-llahu sht Zoti i Botve, sht Zoti i mirsis dhe i mshirs. Udhheqsia e Tij sht e hapur pr cilindo q e
dshiron at. Por, vullneti i njeriut sht n pajtim me vullnetin e All-llahut. (shih ajetin 29). Vet Islami sht kjo
pajtueshmri midis vullnetit t All-llahut dhe vullnetit t lir t njeriut. Ajeti 28 thekson vullnetin e lir t njeriut dhe
prgjegjsit e tij, kurse ajeti 29 thekson kufizimet e vullnetit t lir t njeriut. T dyja skajshmrit (esktremet), domethn
edhe determinizmi i prer edhe nj vullnet i lir kaotik, jan t papranueshme.
www.islamischen.ch
60
KUPTIMI I FJALVE
Q udhtojn e fshihen - Yjet e mbuluara.
T Drguarit fisnik - T Xhibrilit, i cili zbriste Kuranin te Muhammedi (paqja dhe bekimi i Allllahut qofshin mbi t)
Vend t lart - Tek All-llahu.
Atje - Tek engjjt.
Besnik - I besueshm pr Shpalljen.
E pati par at - Muhammedi e pati par Xhibrilin.
T mallkuar - T dbuar larg mshirs s Zotit.

Kto ajete flasin pr Kuranin dhe zbritjen e tij. All-llahu betohet pr kt n yjet, q ndriojn
natn dhe fshihen ditn, e cila largon natn kur vjen agimi; All-llahu betohet se ky Kuran sht
nga All-llahu. Kt Kuran e zbriti Xhibrili, i cili sht i pari i engjjve. Ai e prcolli kt Kuran
tek i Drguari i All-llahut pa fshehur asgj.
www.islamischen.ch
61
Kur kurejsht e dgjuan kt Kuran, u habitn jasht mase. Ata mohuan Kuranin, ndrsa
Muhammedin e quajtn gnje-shtar e t mendur. Por, Muhammedi nuk ishte as gnjeshtar e as i
mendur. Ai ishte m i iltri dhe m besniku i vendit. Kur-ani sht Fjala e Zotit t botve.
All-llahu i pyet femohuesit kurejsh: Ku do t shkoni ju q prgnjeshtruat ajetet e Mia dhe t
Drguarin Tim? Dhe u premton atyre: Ju nuk ju pret tjetr vese nj dnim i dhembshm.
Me Kuranin udhzohet ai, q dshiron t ec n rrug t drejt. Kjo rrug e drejt sht Islami.
NA MSOJN AJETET
1. Kurani sht Fjala e All-llahut (E zbritur te Muhammedi me an t Xhibrilit.
2. Xhibrili ka pozit t madhe tek All-llahu dhe sht besnik.
3. Muhammedi e ka par shum her Xhibrilin, ndrsa All-llahun nuk e ka par asnjher.
4. Kurani kshillat (q jep) i ka pr t gjith njerzit.
5. Asgj nuk bhet n kt bot pa lejen e All-llahut.
www.islamischen.ch
62
PYETJE DHE USHTRIME

1. N ajetet e msiprme All-llahu e ka cilsuar Xhibrilin me gjasht cilsi. Prmendni tri prej tyre.
2. Si e quajtn femohuesit kurejsh Muhammedin kur dgjuan nga ai Kuranin?
3. Flisni pr dy shtje q citohen n ajete.
SUREJA EL INFITAR
(Ka zbritur n Mek, ka 19 ajete)
Ajetet 1 - 19
1. Kur t ahet qielli, 2. Kur t shprndahen yjet, 3. Kur t przihen detet 4. Dhe kur t
trazohen varret, 5. Ather, secili e di se far ka punuar dhe far ka ln prapa. 6. O njeri! t
mashtroi ty kundr Zotit tnd, Bujarit dhe t Butit? 7. sht Zoti Ai q t krijoi, t prsosi dhe t
drejtoi, 8. T bri n trajtn q Ai dshiroi. 9. Jo (nuk sht si thoni ju). Ju prgnjeshtroni
Ditn e Llogaris. 10. Juve ju jan vn pas engjjt mbrojts. 11. Ata jan shkrues t ndershm
t All-llahut. 12. Ata e din se far bni. 13. E ska dyshim se e mira shprblehet me knaqsit
e prjetshme. 14. Kurse mkatart jan n xhehenem. 15. Aty futen ata n Ditn e Gjykimit. 16.
www.islamischen.ch
63
Dhe nuk mund t largohen prej tij. 17. E ku ta dish ti se sht Dita e Gjykimit? 18. E ku ta
dish ti se sht Dita e Gjykimit? 19. sht Dita kur askush nuk do t mund t t ndihmoj pr
asgj; at Dit shtja i takon vetm All-llahut!
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure tregon ndryshimet q do t psoj gjithsia n Ditn e Kijametit. Ajo flet pr t
shptuarit dhe t humburit dhe pr llogarin q do t jepet para All-llahut t Madhrishm.
KUPTIMI I FJALVE
t mashtroi ty kundr Zotit tnd? - t bri ty t dalsh kundr Zotit tnd?
Mkatart - Ata q nuk iu bindn All-llahut t Madhrishm.
www.islamischen.ch
64

Kjo sure i prngjet sures s mparshme, Tekuir. Sureja flet pr Ditn e Gjykimit dhe pr ngjarjet
prpara saj, si arja e qiellit, rnia e yjeve, bashkimi i deteve dhe i oqeaneve, hapja e varreve dhe
dalja ka brenda tyre. At Dit njeriu do ta kuptoj se ku ka qen i mangt.
All-llahu e qorton njeriun: far ndodhi me ty q e mohove Zotin tnd, i Cili t krijoi ty n
mnyrn m t prsosur?
Vrtet, njeriu e mohon Zotin tij pr shkak t padituris s tij e pr shkak se ai i bindet Shejtanit
dhe cytjeve t tij.
All-llahu ka ngarkuar engjjt q tia shkruajn njeriut veprat, t mdha apo t vogla qofshin, q ti
krkoj llogari pr to n Ditn e Gjykimit.
Pasi All-llahu tu krkoj llogari njerzve pr punt e tyre, ata do t ndahen n dy grupe; t
shptuarit dhe t humburit. T shptuarit do t jen besimtart, ata t cilt besuan dhe q do t
hyjn n xhenet. T humburit do t jen jobesimtart, t cilt do t hyjn n zjarrin e xhehenemit,
ku do t digjen dhe nuk do t dalin prej tij.
All-llahu tregon se kjo Dit sht nj Dit e madhe dhe e frikshme, kur askush nuk mund t
ndihmoj tjetrin, sepse e gjith shtja i takon vetm All-llahut.
www.islamischen.ch
65
NA MSOJN AJETET
1. N Ditn e Kijametit gjithsia do t ndryshoj me urdhrin e All-llahut.
2. N Ditn e Gjykimit njerzit do t dalin t gjall nga varret.
3. N Ditn e Gjykimit njeriu do t shoh veprat q pati br n kt bot; ato jan regjistruar
nga engjjt.
4. Njerzit do t ndahen n dy grupe; nj grup do t hyj n xhenet dhe nj grup n xhehenem.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Sa her sht prmendur emri i Dits s Gjykimit n sure?
2. Si do ta komentonit ajetin ku prmendet Dita e Gjy-kimit?
3. Si do ta komentonit Dhe kur t trazohen varret?
4. Ajeti ka prmendur nj detyr t engjjve ndaj njeriut. Cila sht ajo?
5. Bashko fjalin e kolons A me fjalin prkatse t kolons B.
www.islamischen.ch
66
N Ditn e Gjykimit do t hapen

varret.
Besimtart bjn vepra t mira.

Shum prej njerzve nuk
falenderojn Zotin pr kt begati.
All-llahu e krijoi njeriun me trajtn m

t bukur.
Shprblimi i besimtarve sht xheneti.
Njerzit do t ringjallen pr t dhn

llogari.
6) N kt sure All-llahu flet pr yjet: Kur t shprndahen yjet. N suren Tekuir sht nj ajet me
t njjtin kuptim. Thoni ajetin.
SUREJA EL MUTAFFIFIN
Ajetet 1 17
www.islamischen.ch
67
1. T mjert ata q masin e peshojn mangt. 2. Ata, q kur marrin prej njerzve, pr vete e
plotsojn peshn. 3. E kur u peshojn t tjerve, ua ln mangt. 4. A nuk e din ata se kan
pr tu ringjallur 5. N nj Dit t Madhe. 6. N Ditn, kur njerzit ngrihen pr t dal prpara
Zotit t botve. 7. Jo, t mos rrin n pakujdesi, se shnimet e vepr-ave t mkatarve jan n
Sixhin. 8. E ku e di ti se sht Sixhini? 9. Ai sht nj libr i qndisur. 10. Ajo Dit sht
shkatrrimi pr gnjeshtart, 11. T cilt nuk e besojn Ditn e prgjegjsis. 12. E at Dit nuk
e mohon askush, prve atij q sht zhytur n mosbesim e n pun t kqija 13. E ja, kur i
lexohen atij argumentet tona, thot: Legjenda t t pareve!...Jo, nuk sht ashtu! 14. Por,
zemrat e tyre jan njollosur nga t kqijat q ata bn. 15. Vrtet, at Dit do t jen t penguar
prej Zotit t tyre, 16. Pastaj ata do t hyjn n xhehenem 17. Dhe do tu thuhet: Ky sht ai, t
cilin e keni prgnjeshtruar.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr ata q vjedhin n pesh, pr t shptuarit dhe t humburit dhe pr sjelljet e
armiqve t Islamit.
www.islamischen.ch
68
KUPTIMI I FJALVE
T mjert - Jan ata t cilt do t vuajn dnimin n Botn tjetr.
Ua ln mangt - I vjedhin n pesh.
Sixhin - Vend i pist.
N mosbesim - Larg s Vrtets.
Legjenda t t parve - Prralla dhe fantazira.

Islami krkon nga tregtari musliman q t jet i iltr dhe i pastr me njerzit n shitblerje. Pr
kt All-llahu i Madhrishm u trhoqi vmendjen njerzve n kt sure: ata t cilt vjedhin n
pesh do t ken dnim t madh.
Matja dhe pesha e mangt sht ndr veprat m t kqija. Disa tregtar, kur duan t blejn ndonj
gj nga t tjert, e marrin t plot, ndrsa, kur u shesin ndonj gj t tjerve, ua japin t mangt.
All-llahu i Madhrishm u ka premtuar atyre nj dnim t madh n Ditn e Gjykimit, sepse me t
vrtet vepra e tyre sht e keqe dhe at e bjn ata q nuk e besojn Ditn e Gjykimit. Ata q e
besojn Ditn e Gjykimit, nuk vjedhin n pesh, sepse ata e din se n qoft se e bjn kt, do t
www.islamischen.ch
69
dnohen para All-llahut t Madhrishm. All-llahu i Madhrishm e quajti kt vepr t ndyr. Ai

thot se kjo vepr e ndyr do t shkruhet n nj vend t ndyr.
Ata, t cilt nuk besojn n Ditn e Gjykimit, do t ken dnim t madh. Ajetet e msiprme
prmendin disa nga veprat dhe cilsit e gnjeshtarve. E para, ata kan shkelur mbi t drejtat e
Zotit dhe mbi t drejtat e njerzve. E dyta, ata jan mbushur me mkate dhe nuk prfitojn nga
Kurani i Madh. E treta, mkatet e tyre ua kan mbuluar zemrat dhe nuk ln q n to t hyjn
kshillat.
Qafirt nuk do t mund ta shohin All-llahun n Ditn e Gjykimit, si kan pr ta par besimtart.
Ata do t hyjn n xhehenem, sepse e prgnjeshtruan Kuranin, i cili sht Fjala e All-llahut t
Madhrishm.
NA MSOJN HADITHET
1. Mashtrimi n peshore sht i ndaluar (haram). Muhammedi (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) thot: Ai q mashtron, nuk sht prej nesh.
2. Islami kujdeset q n marrdhniet ndrmjet muslimanve t mos ket mashtrime.
3. Besimi n Ditn e Kijametit e bn njeriun q t largohet nga mkatet.
4. Punt e qafirve shkruhen n nj vend t ndyr.
www.islamischen.ch
70
5. Mkatet e shkatrrojn zemrn, si thuhet n nj hadith: Kur bn nj mkat, robit i bhet nj

pik e zez n zemr; kur pendohet, ajo i fshihet; kur ai bn mkate m shum, ajo i shtohet. (E
prcjell Tirmidhiu)
6. Jobesimtart nuk kan pr ta par Zotin n Ditn e Gjykimit.
PYETJE DHE USHTRIME

1. far dnimi i ka premtuar All-llahu i Madhrishm mash-truesit?
2. Ku shkruhen veprat e jobesimtarve?
3. sht nj tregim q flet pr nj tregtar t sinqert e t drejt. Cili sht ai?
4. Cili sht ajeti q tregon se qafirt nuk do ta shikojn Zotin n Ditn e Gjykimit?
AJETET 18 - 36
18. Jo, nuk jan t njjt! Se libri i t mirve gjendet n Ilijin. 19. E ku e di ti se sht Ilijini? 20.
sht nj libr i qndisur. 21. T cilin e dshmojn engjjt q jan m t afrmit (e All-llahut).
22. E ska dyshim se veprmirt do t jen n knaqsi t prjetshme. 23. T mbshtetur n
www.islamischen.ch
71
kolltuk vshtrojn. 24. N fytyrat e tyre mund t kuptosh knaqsin e prjetimeve. 25. U jepet
t pin pije n en t mbyllura. 26. Pije q n fund u vjen era myshk. E pr shprblim t till le t
garojn ata q lakmojn t mirn. 27. Ajo pije do t jet nj przierje Tesnimi. 28. Krua nga i cili
do t pin m t afrmit e Zotit. 29. Mkatart ishin ata q i prqeshnin ata q besuan 30. Dhe
kur (ata q besuan) kalonin pran tyre, ata (mkatart) ia bnin me sy njri-tjetrit. 31. E kur
ktheheshin te familjet e veta, ktheheshin t knaqur. 32. Dhe kur i shihnin, ata thonin: Ska
dyshim se ata jan t humbur! 33. Po ne nuk i caktuam at atyre. 34. E sot, ata q besuan do t
tallen me jobesimtart. 35. Duke qndruar t mbshteur n kolltuk e duke vshtruar. 36. A thua
u shprblyen jobesimtart pr at q punuan?
KUPTIMI I FJALVE
T mirt - Ata q e kan frik All-llahun e Madhrishm
Ilijin - Vend i lart.
E dshmojn m t afrmit - E shikojn engjjt bujar.
Tesnim - Emr kroi n xhenet.
Ktheheshin t qeshur - Ktheheshin t qeshur dhe duke i fyer muslimant.
Ata q lakmojn t mirn - Ata q lakmojn veprat e mira.
www.islamischen.ch
72

Pasi u fol pr gjendjen e jobesimtarve n Zjarr n ajetet e mparshme, kto ajete tregojn
pozitn e muslimanve n xhenet, t premtuar nga All-llahu i Madhrishm.
All-llahu i Madhrishm i pranoi veprat e besimtarve dhe i regjistroi ato n nj libr t ruajtur n
nj vend t lart, t cilin e mbikqyrin engjjt.
Ditn e Gjykimit All-llahu i Madhrishm do ti fus besimtart n xhenet, si shprblim pr
veprat e tyre t mira e t pastra. Ata do t gjejn atje do gj t dshiruar nga zemrat e tyre. Ata
do t ulen n kolltuk t lart, t qeshur e t gzuar nga shprblimi q u dha All-llahu i
Madhrishm. Atyre do tu jepen pije t shijshme, q rrjedhin nga burimet e xhenetit. Kto pije
vijn era misk dhe nuk do t jen si pijet e ksaj bote, dehse dhe t dmshme pr trupin.
Banort e xhenetit e meritojn kt shprblim, sepse ata u treguan durimtar ndaj sprovave t
ksaj bote dhe fyerjeve t jobesimtarve.
Kto ajete tregojn disa nga talljet e jobesimtarve, kur i shikonin muslimant. Ata talleshin me
veprat e mira t muslimanve dhe, kur i shihnin ata, u shkelnin syrin njri-tjetrit dhe ktheheshin
n shtpit e tyre t gzuar pr at q u kishin punuar muslimanve. Kur i shikonin muslimant
q faleshin, u thoshin atyre: Ju jeni t humbur. All-llahu i Madhrishm i kundrshton ata: Ju nuk
jeni prgjegjs pr besimtart dhe nuk keni t drejt t thoni se ata jan t humbur, sepse n t vrtet jeni ju t
humburit.
www.islamischen.ch
73
Ditn e Gjykimit do t ndryshojn gjrat. Besimtart, t ulur n kolltuk, do t shikojn

jobesimtart tek digjen n zjarr. Kjo sure tregon se jobesimtart do t dnohen pr shkak t punve t tyre t kqija n kt bot. Ditn e Gjykimit kto pun do t kthehen mbi ta. Ata u talln
me muslimant n kt bot dhe muslimant do t tallen me ta n Ditn e Gjykimit.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm i ruan veprat e besimtarve duke i regjistruar ato n nj vend t lart,
q m pas ata t shpr-blehen.
2. All-llahu i Madhrishm u ka premtuar besimtarve mirsi t cilat nuk i ka par syri, nuk i ka
dgjuar veshi dhe as jan menduar ndonjher.
3. All-llahu i kshillon njerzit q t nxitojn t bjn vepra t mira e t dobishme.
4. Ti fyesh t tjert, t qeshsh me ta e ti vshtrosh me prmim jan vese t kqija; ai q vepron
kshtu, do t dnohet n Ditn e Gjykimit.
5. Ditn e Gjykimit besimtart do t jen t gzuar, kurse qafirt do t jen t trishtuar.
www.islamischen.ch
74
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prmendni tri nga veset e jobesimtarve, t cituara nga ajetet e msiprme.
2. Vendosni shenjn e sakt (X) ose e pasakt (W) pr fjalit e mposhtme:
a) Muslimanit i lejohet ta fyej vllan musliman (___)
b) Veprat e jobesimtarve do t kthehen mbi ta n Ditn e Kijametit dhe ata do t dnohen prej
tyre (____)
c) Besimtart do ti shikojn jobesimtart duke u djegur n zjarr (____)
3. Tregoni tri shtje q jan cituar nga ajetet.
4. Kur do t qeshin besimtart me jobesimtart?
SUREJA EL INSHIKAK
Ajetet 1 - 15
www.islamischen.ch
75
1. Kur t plcas qielli 2. E ti bindet urdhrit t Zotit t vet, ashtu si i takon. 3. Kur Toka t
shtrihet n tr gjersin e saj 4. E kur t nxjerr ka brenda e t lirohet. 5. E kur ti bindet
Zotit t vet, ashtu si i takon. 6. O njeri! Vrtet, ti prpiqesh me nj prpjekje t madhe q t on
te Zoti yt e do ta gjesh (Zotin tnd). 7. E prsa i prket atij, t cilit libri i vet i jepet nga e djathta.
8. Atij do ti krkohet llogari e leht 9. Dhe do t kthehet te familja e vet i gzuar. 10. E prsa i
prket atij, t cilit libri i jepet pas shpins, 11. Ai do ti ndjell vetes shkatrrim, 12. Do t hyj n
Zjarr t ndezur fort. 13. Ai ka qen i gzuar n familjen e vet. 14. Dhe ka menduar se nuk ka pr
tu kthyer, 15. Po, vrtet, Zoti i tij gjithnj e ka par at.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr ndryshimet q do t ndodhin n Ditn e Gjykimit dhe pr gjendjen e njeriut n
kt bot dhe n Botn e Prtejme.
KUPTIMI I FJALVE
T shtrihet - Malet do t sheshohen e toka do t shtrihet.
T nxjerr ka brenda - T nxjerr t vdekurit.
www.islamischen.ch
76
lirohet - lirohet nga t vdekurit.

Fillimi i ksaj sureje flet pr Ditn e Kijametit. All-llahu i Madhrishm thot se kur t ahet
qielli dhe t hapet dyer-dyer, do t shtrihet toka e t sheshohen malet, do t dalin t vdekurit nga
varret e tyre, q t japin llogari pr fjalt e veprat e kryera n kt bot. All-llahu i drejtohet
njeriut me kto fjal: Ti o njeri, je krijuar mbi kt tok q t punosh dhe t lodhesh n t, e pas vdekjes do t
dalsh nga varri e do t kthehesh te Zoti yt pr t dhn llogari.
Pas llogaris, njerzit do t ndahen n dy grupe:
Grupi i par: do t jen t shptuarit, ata q jan pyetur me butsi. Pjestar t ktij grupi jan
besimtart, t cilt punuan vepra t mira dhe u penduan pr mkatet e pakta q kishin br. T
gjith kta do ta marrin librin me dorn e djatht, e kjo do t thot se jan t shptuar nga Zjarri.
Grupi i dyt: Pjestar t ktij grupi do t jen ata t cilt All-llahu do ti dnoj, sepse e mohuan
At. T gjith ata do ta marrin librin t hidhruar. Ata do ta kuptojn se cili do t jet fundi i tyre,
prandaj do ta fshehin librin e tyre. Jobesimtari do t paraplqente q t mos ishte krijuar fare. Ata
q do t futen n xhehenem, do t vuajn dnimin e dhembshm, sepse patn br vetm vepra
t kqija dhe patn harruar se do t ktheheshin tek All-llahu i Madhrishm e do t jepnin llogari
para Tij.
www.islamischen.ch
77
NA MSOJN AJETET
1. N Ditn e Kijametit do t ndryshojn qielli dhe Toka.
2. Njerzit do t dalin nga varret pr t dhn llogari.
3. Kjo bot sht vendi i lodhjes dhe i sprovimeve.
4. Besimtari duhet ta lus Zotin, q ti krkohet llogari me t but. Vet Profeti yn Muhammed i
lutej All-llahut n namaz, q ti krkohej llogari me t but. Tu krkohet llogari me t but do t
thot q tu falen mkatet, sepse llogaria sht dnim, si thuhet n nj hadith: Nuk ka njeri q ti
krkohet llogari e t mos mundohet. (Buhariu) 4
5. Ditn e Gjykimit njerzit do t ndahen n dy grupe: njri do t futet n xhenet, i knaqur, kurse
tjetri do t hyj n Zjarr, i trishtuar.
6. Ai, i cili do ta ket kaluar jetn e vet n dfrim, n Ditn e Gjykimit do t hyj n Zjarr.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Si do ta marr besimtari librin n Ditn e Gjykimit?
4) Qllimi i ktij hadithi sht t bj t qart se edhe t dalsh para All-llahut, pr t dhn llogari, sht e mundimshme.
www.islamischen.ch
78
2. Ajetet prmendin dy gjra q do ti ndodhin muslimanit kur ta marr librin nga e djathta. Cilat
jan ato?
3. Plotsojini fjalit e kolons A me fjalit e prshtatshme t kolons B:
A
Toka do t'i nxjerr njerzit q ka

brenda.
Njerzit do t kthehen tek All-llahu

pr t dhn llogari.
Jobesimtari vetm tallet dhe dfrehet

n kt bot.
Besimtari do t gzohet n Ditn e

Gjykimit.
Besimtari do ta marr librin nga e

djathta.
Jobesimtari do t pendohet n
Ditn e Gjykimit.
4. Kjo bot sht vendi i lodhjes dhe i sprovimeve. Tregoni ajetin me t njjtin kuptim.
AJETET 16 - 25
16. Betohem n kuqlimin e horizontit pas perndimit! 17. N natn e n far ajo tubon. 18. N
hnn, kur ajo sht e plot. 19. Ju, patjetr, do t prjetoni gjendje pas gjendjeje. 20. E kan
ata q nuk besojn? 21. E, kur u lexohet atyre Kurani, nuk prulen. 22. Ata q nuk besuan edhe
www.islamischen.ch
79
prgnjeshtruan. 23. E All-llahu e di m mir se fshehin ata! 24. Lajmroji, pr nj dnim t

dhembshm. 25. Me prjashtim t atyre q besuan e bn vepra t mira, t cilt kan shprblim
t vazhdueshm.

All-llahu betohet n disa nga krijesat e Tij t mahnitshme, si jan horizonti i kuq pas perndimit
t Diellit. All-llahu betohet n natn, q vjen pas perndimit. All-llahu betohet n hnn, kur ajo
sht e plot. T gjitha kto tregojn fuqin e All-llahut. All-llahu betohet se njerzit do t ken
dit t lodhshme dhe t vshtira n kt bot. Kurse n Botn e Prtejme lodhja dhe vshtirsia
vijn nga dnimet e rnda q do t ken n at Dit ata q e mohuan All-llahun. Ather, prse
njerzit nuk e besojn All-llahun q u ka zbritur Kuranin, i cili prmbledh ligje dhe kshilla, q t
orientojn pr tek All-llahu?! Prse nuk u binden njerzit urdhrave t Tij?!
Qafirt e prgnjeshtrojn Kuranin dhe Ditn e Gjykimit. All-llahu i di veprat e tyre, pr t cilat
ata do t dnohen. All-llahu i Madhrishm i thot Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t): Lajmroji jobesimtart pr nj dnim t dhimbshm n Ditn e Gjykimit.
Kurse atyre, t cilt besuan dhe bn vepra t mira, All-llahu u ka premtuar xhenete dhe begati
t prhershme, si shprblim pr punt e tyre t mira.
www.islamischen.ch
80
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu betohet n disa nga krijesat e Tij. Njeriut nuk i lejohet t betohet n ndonj krijes. Ai
duhet t betohet vetm n All-llahun.
2. Ditn e Gjykimit njeriu do t ket mundim dhe vuajtje.
3. All-llahu i kshillon njerzit q t besojn dhe t bjn vepra t mira, sepse jan punt e mira
ato q t shptojn nga zjarri i xhehenemit.
4. All-llahu u ka premtuar jobesimtarve dnim t dhimbshm n Zjarr, kurse besimtarve
shprblim t madh n xhenet.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Vshtrojeni diellin n perndim. Prshkruajeni perndimin e diellit me disa rreshta.
2. N ajetet e msiprme sht nj ajet q, po ta lexosh, duhet t bsh sexhde. Si quhet kjo
sexhde?
www.islamischen.ch
81
SUREJA EL BURUXH
Ajetet 1 - 11
1. Pr qiellin me plot yje! 2. Pr Ditn e Premtuar! 3. Pr at q dshmon dhe at q dshmohet!
4. Mallkuar qofshin ata, q hapn hendeqet 5. Me zjarr e me plot lnd djegse, 6. Kur ata rrinin
ulur rreth tij (zjarrit). 7. Shikonin at q u bnin besimtarve 8. Nuk kishin pse ti urrenin, prve
sepse ata (besimtart) e besuan (All-llahun), Ngadhnjyesin, t Lavdruarin, 9. T Cilit i takon
sundimi i qiejve dhe i Toks. All-llahu sht dshmitar i gjithkaje. 10. sht e sigurt se ata q i
sprovuan besimtart dhe besimtaret e nuk u penduan, kan dnimin e xhehenemit dhe dnimin e
djegies. 11. Vrtet, ata q bn vepra t mira, do t jen n xhenete (kopshte), nn t cilt
rrjedhin lumenj e ky sht shptimi i madh.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr t zott e hendekut, pr fuqin e All-llahut dhe pr shkatrrimin e femohuesve.
www.islamischen.ch
82
KUPTIMI I FJALVE
Ditn e premtuar - Ditn e Gjykimit.
At q dshmon - At q dshmon kundr njeriut n Ditn e Gjykimit.
At q dshmohet - At gj, e cila dshmohet nga njerzit, si, psh.: dita e Arafatit, dita e xhumas
etj.
I sprovuan besimtart - I dogjn n zjarr.

All-llahu betohet n disa nga krijesat e Tij, se ata q hapn hendekun dhe dogjn besimtart jan
t mallkuar dhe do t digjen n zjarrin e xhehenemit.
Ngjarja, pr t ciln flitet n sure, ka ndodhur shum koh m par. Nj mbret kishte nj
magjistar, i cili e ndihmonte at me magjit e tij. Nj dit magjistari i thot mbretit: O mbret, un
tashm jam plakur, prandaj m sill mua nj djal q ti msoj magjin e ti t mbshtetesh tek ai. Mbreti i solli
atij nj djal t menur, i cili shkonte do dit te magjistari dhe msonte nga ai.
Prgjat rrugs pr te magjistari ishte edhe nj burr i mir, i cili i bindej All-llahut. Nj dit djali
hyri tek ai burr dhe dgjoi prej tij fjal t bukura e t urta. Burri thoshte se All-llahu sht Nj e i
www.islamischen.ch
83
Vetm. Kjo gj i bri prshtypje djaloshit, ndaj filloi t vinte do dit te ky njeri i mir. Nj dit,
djaloshi pa nj kafsh t egr, e cila kishte friksuar njerzit. Mori nj gur dhe tha: O Zoti im, n
qoft se burri i mir e i urt sht m i dashur tek Ti se magjistari, ather vrite kt kafsh, e cila u ka zn
rrugn njerzve. Pastaj e goditi me gur e kafsha ngordhi.
M pas djaloshi shkoi te njeriu i mir dhe i tregoi atij se kishte ndodhur. O djalosh, - i tha burri, je br m i dashur se un tek All-llahu. Q ather djaloshi filloi t shronte njerzit me lejen e Allllahut e kshtu u b i njohur tek ata. Nj i verbr kishte dgjuar pr djaloshin. I verbri ishte nj
nga shokt e mbretit. Ai shkoi te djaloshi dhe i tha: Ma kthe shikimin. Djaloshi iu prgjigj: Un
nuk shroj asknd. Ai, q shron sht All-llahu. N qoft se ti beson, ather un do ti lutem Atij q t t
shroj. I verbri besoi dhe djaloshi u lut pr t e All-llahu iu prgjigj lutjes s tij. Burri q u shrua
shkoi te mbreti.
Kur mbreti e pa q shikonte i tha: Kush ta solli shikimin? Ai iu prgjigj: Zoti im! Mbreti iu
hakrru: Mos vall, ke zot tjetr ve meje? Ai iu prgjigj: Ai sht Zoti im dhe Zoti yt. Ather mbreti
urdhroi q ta torturonin, derisa ai i tregoi pr njeriun e mir q kishte njohur. Mbreti urdhroi ta
gjenin e ta sillnin at. E solln edhe njeriun e mir. Mbreti e urdhroi edhe at q t kthehej nga
feja e tij, por njeriu i mir nuk pranoi ta linte fen. Ather mbreti urdhroi q t vrisnin edhe
njeriun e mir edhe shokun e mbretit. Pasi i vran ata, u prpoqn ta vrisnin edhe djaloshin, por
nuk ia arritn dot qllimit. U prpoqn n shum mnyra, por nuk mundn. Donin ta mbysnin, u
prpoqn ta hidhnin nga mali, por m kot. All-llahu e shptonte at. Ather djaloshi tha: O
Mbret, ti kurr nuk do t mundesh t m vrassh mua, vetm nse do t veprosh si t them un. E duhet t
bj?, - tha mbreti. Mblidhi t gjith njerzit, - i tha djaloshi, - merr nj shigjet e thuaj me z t lart:
Bismi-lah rabil gulam (Me emrin e All-llahut, Zotit t djaloshit) e m qllo me shigjet. Ather ke pr t m
www.islamischen.ch
84
vrar. Mbreti veproi si i tha djaloshi dhe e vrau at. Kur e pan njerzit, besuan n All-llahun,
Zotin e djaloshit. Mbreti u inatos me kt gj dhe urdh-roi ushtart q t hapnin nj hendek, t
ndiznin n t nj zjarr t madh e t hidhnin aty t gjith ata q besuan n All-llahun. Mes njerzve
ishte edhe nj besimtare. Ajo kishte me vete fmijn e saj t vogl. Kur e solln ushtart, ajo u
zmbraps pak, por foshnja q kishte n duar u foli: Duro nna ime, se ti je me t drejtn. Dhe ajo u
hodh n zjarr.
All-llahu e ka zbritur kt sure kur, n kohn e Muhammedit, besimtart vuanin nga qafirt, pr
tu treguar atyre, se duhej t duronin si duruan besimtart e Uhdudit.
N kt sure ka gjithashtu edhe paralajmrim pr qafirt kurejsh, n qoft se do t vazhdonin tu
bnin keq besimtarve. Padront e hendekut, t cilt jan mbreti, ushtart dhe njerzit e mbretit,
do t futen n zjarr t xhehenemit, ku do t vuajn dnimin. Duart dhe kmbt e tyre do t
dshmojn kundr tyre n Ditn e Gjykimit, sepse ata i kan dnuar dhe torturuar besimtart.
All-llahu do t jet Dshmitar pr kt gj.
Ata besimtar nuk i bn keq mbretit dhe as nuk gabuan; ata vetm besuan n All-llahun e
Madhrishm e pr kt u dogjn t gjall. All-llahu do ti djeg jobesimtart n t njjtn mnyr.
Por zjarri i xhehenemit nuk sht si ai i ksaj bote. Ai sht shum m i madh e i prflakur. N
qoft se jobesimtart kthehen e besojn, ather All-llahu ua fal mkatet dhe kjo tregon se Allllahu sht i Mshirshm.
All-llahu do ti fus n xhenet t gjith besimtart, t cilt jan kapur fort pas fes s tyre dhe
kan br pun t mira.
www.islamischen.ch
85
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu e ka krijuar xhehenemin pr t dnuar femohuesit, t cilt i kan munduar besimtart
n kt bot.
2. N tregimet e popujve t kaluar ka udhzime e msime pr muslimant.
3. Besimi n All-llahun sht krenari pr muslimant dhe jo mundim pr ta, si mendojn disa
jobesimtar.
4. Shptimi m i madh pr besimtarin sht t largohet nga zjarri i xhehenemit dhe t futet n
xhenet.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prse djaloshi shkonte te magjistari?
2. Si arriti djaloshi ta kuptonte se burri ishte m i mir se magjistari?
3. Si arriti mbreti ta vriste djaloshin?
4. far bn njerzit kur mbreti vrau djaloshin?
www.islamischen.ch
86
5. Dita e Premtuar sht Dita e Gjykimit. Prmend edhe tre emra t tjer t ksaj dite, duke u
mbshtetur n suret e m-parshme.
6. Bni pyetje pr prgjigjet e mposhtme:
a) Magjistari krkoi nga mbreti q ti sillte nj djal.
b) Mbreti i vrau njerzit sepse ata besuan n nj Zot t Vetm.
c) N rrugn q prshkonte djaloshi, banonte nj njeri i mir, q adhuronte All-llahun e
Madhrishm.
7. Prmendni tri dobi, q prfituat nga tregimi.
8. Prshkruajeni tregimin e Ashabul Uhdudit me jo m pak se gjasht rreshta.
AJETET 12 - 22
12. sht e vrtet se goditja e Zotit tnd sht e fort. 13. N t vrtet, Ai sht q e fillon dhe
e rikthen (jetn). 14. Ai sht q fal mkatet, Ai sht i Dashur. 15. sht Zoti i Arshit t
Madhrishm. 16. Q bn at q dshiron. 17. A t ka ardhur ty lajmi i ushtrive. 18. T Faraonit
dhe t Themudit? 19. Por mohuesit, vazhdojn me gnjeshtr. 20. E, All-llahu i ka rrethuar ata.
21. Prkundrazi, Ai sht Kuran i lavdishm. 22. N nj pllak t ruajtur mir.
www.islamischen.ch
87
KUPTIMI I FJALVE
Goditja - Dnimi.
Fillon dhe e rikthen - Krijon e m pas e ringjall n Ditn e Ringjalljes.
Zoti i Arshit - Sunduesi i Arshit.

Pas atyre q hapn hendekun, All-llahu i drejtohet Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t): Zoti yt sht i Gjithfuqishm pr ti dnuar jobesimtart dhe pr ti shkatrruar
ata, sa t mos mbes asnj prej tyre, sepse Ai i krijoi ata pr t parn her dhe do ti ngjall ata pr
s dyti e do tu krkoj llogari pr far punuan. Ajetet prmendin disa nga cilsit e All-llahut:
Ai sht q krijon pr her t par dhe e ringjall krijesn e Tij. Ai sht i Dashur, Ai sht Zoti i
Arshit. All-llahu bn t doj e asgj nuk qndron mes Tij e asaj q Ai dshiron.
N fund t ksaj sureje, All-llahu i thot Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t): Me t vrtet, Ne t treguam ty pr disa nga ata q e mohuan All-llahun, si Faraoni, t cilin
Ne e mbytm dhe shptuam Musan (paqja e All-llahut qoft mbi t), si dhe pr gjendjen e
Themudit, i cili prgnjeshtroi t drguarin Salih, e Ne e shkatrruam me nj bubullim t fort.
www.islamischen.ch
88
Kjo fjal ishte pr qafirt kurejsh, n qoft se ata do t vazhdonin tu bnin keq besimtarve e t
qndronin n mohim. All-llahu i shkatrroi popujt para tyre, pr arsye se mohuan All-llahun e ata
qen m t fort se kurejsht. N qoft se All-llahu dshiron t shkatrroj nj popull, ather e
shkatrron at dhe askush nuk i bn dot ball. Kurejsht mohuan Kuranin e Shenj-t, i cili sht
shkruar n Leuhi Mahfudh.
NA MSOJN AJETET
1.All-llahu u jep dnim t rrept femohuesve.
2.All-llahu ua fal mkatet atyre q pendohen dhe ia lehtson besimtarit t devotshm mundin pr
t br veprn e mir.
3.All-llahu u tregon njerzve se edhe popujt e mparshm jan udhzuar.
4. Arshi dhe Leuhi Mahfudhi jan krijesa t All-llahut, t cilat ne nuk i kemi par.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Si quhej i Drguari te Faraoni? Po i Drguari te Themudi?
www.islamischen.ch
89
2. Ajetet prmendn dy krijesa t mdha, t cilat ne nuk i kemi par. Cilat jan ato?
3. All-llahu thot e bn at q dshiron. Si do ta komen-tonit kt?
4. Thoni suren n t ciln flitet pr Faraonin.
SUREJA ET TARIK
Ajetet 1 - 10
1. Pr qiellin dhe yllin ndriues! 2. E ku e di ti se sht tariku? 3. Ai sht shpuesi (i errsirs
me dritn e tij). 4. Nuk ka njeri q t mos ket Mbrojts. 5 5. Le t shikoj njeriu se prej far
sht krijuar. 6. sht krijuar prej nj pike uji q hidhet fuqishm, 7. Q del nga shtylla kurizore
e nga drrasa e gjoksit. 8. E ska dyshim se Ai ka fuqi ta rikthej n jet at. 9. Ditn, kur do ti
kontrollohen t fshehtat. 10. E ai (njeriu) nuk ka as forc e as ndihmtar.
5) Ai mbrohet nga All-llahu n shum mnyra, madje, nga mnyra t cilat ai nuk i di.
www.islamischen.ch
90
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr krijimin e njeriut dhe pr ringjalljen e tij pas vdekjes; ajo flet pr Kuranin dhe
paralajmron femohuesit.

N fillimin e ksaj sureje All-llahu i Madhrishm betohet pr qiellin. Betohet edhe pr yjet, q
me dritn e tyre shpojn errsirn e nats. Betohet n yjet e n meteort. All-llahu betohet n
kto krijesa t mdha, se njeriu nuk sht ln i vetm. Ai ka me vete engjjt q e ruajn dhe q i
regjistrojn veprat q bn.
All-llahu i Madhrishm e fton njeriun t mendoj pr krijesat e All-llahut e t pyes veten si jan
krijuar ato. Fillimi i krijimit t njeriut sht nj pikz fare e vogl, nga fara (sperma) e mashkullit
dhe veza e femrs, q piqen bashk e formojn nj pik, e cila m pas kthehet n nje foshnje t
vogl n barkun e nns s vet. M pas del n kt bot e fillon e rritet, derisa bhet i moshuar,
pastaj vdes.
All-llahu i Madhrishm sht i Plotfuqishm pr ta ringjallur at. Kjo do t ndodh n Ditn e
Ringjalljes. At Dit, All-llahu do ti nxjerr prpara njeriut fjalt q ka thn e veprat q ka br
dhe q ai mendonte se ishin t fshehta.
www.islamischen.ch
91
N Ditn e Gjykimit njeriu nuk do t gjej forc q ta mbroj e ta ndihmoj. Njeriu do t gjej
vetm punn e tij. Jan veprat e tij ato q do ti bjn mir ose keq.
NA MSOJN AJETET
1. do njeri ka me vete engjj, q e ruajn dhe q regjistrojn bn e thot ai.
2. Krijimi i njeriut n barkun e nns fillon nga nj pikz fare e vogl.
3. All-llahu i Madhrishm sht i Plotfuqishm q ta ringja-ll njeriun pas vdekjes pr ti krkuar
llogari.
4. N Ditn e Gjykimit, All-llahu i Madhrishm do ta bj t dukshme far fshihte njeriu.
5. N Ditn e Gjykimit njeriu nuk do t gjej forc ku t mbshtetet e asnj q ta ndihmoj.
PYETJE E USHTRIME
1. Prmendni tri shtje q na i msojn ajetet.
2. do t thot ajeti: Nuk ka njeri q t mos ket Mbroj-ts.?
www.islamischen.ch
92
AJETET 11 - 17
11. Pr qiellin q na e kthen shiun. 6 12. E tokn, q ahet (pr t dal bimt). 13. Vrtet, ai
(Kurani) sht Fjal q dallon (t mirn nga e keqja). 14. Ai nuk sht pr loj. 15. Ata, vrtet
ngren kurthe. 16. Por dhe Un prgatis dsh-timin e kurtheve t tyre. 17. E ti jepu
jobesimtarve afat, jepu atyre edhe pak koh!

All-llahu i Madhrishm betohet n qiellin, i cili sjell shiun mbi tok dhe pr tokn. Kur bie shiu,
toka ahet pr t nxjerr bimt. All-llahu betohet pr qiellin e pr tokn se Kurani sht i vrtet,
larg kotsive dhe lojrave t fjalve, prej t cilave nuk fitohet asgj. Por, megjithse Kurani sht i
vrtet dhe i Drguari i iltr, femohuesit ngulnin kmb n prgnjeshtrimin e tyre dhe ngrinin
kurthe kundr Islamit e muslimanve. All-llahu u thot muslimanve t rrin t qet, sepse Ai
sht me ta, kujdeset pr ta, i ruan ata dhe bn t dshtojn planet e armiqve t Islamit. All-llahu i
Madhrishm sht i Plotfuqishmi, Ai mund ti shkatrroj e ti dnoj ata, por All-llahu i Madhrishm i thot t Drguarit t Vet: Mos u nxito! Duroji pak femohuesit! Duroni ti dhe muslimant, sepse
fundi i femohuesve dihet; ata jan t humbur n kt bot e n Botn tjetr do t ken nj dnim t dhimbshm, n
xhehenem.
6) sht betim i All-llahut.
www.islamischen.ch
93
NA MSOJN AJETET
1. Fjala e All-llahut sht e vrtet dhe e iltr.
2. Femohuesit gjithmon u ngren kurthe muslimanve.
3. All-llahu i Madhrishm i mbron muslimant dhe i asgjson planet e armiqve t Islamit.
4. All-llahu i Madhrishm u krkon muslimanve q t mos ua ngutin dnimin jobesimtarve.
5. sht Urtsi e All-llahut vonimi i dnimit pr femohuesit.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prgjigjuni me sakt ose gabim fjalive t mposhtme.
a) Kur femohuesi bn nj mkat, All-llahu e dnon at menjher.
b) Kurani e ndan t mirn nga e keqja.
2. Prmendni tri nga shtjet pr t cilat flasin ajetet.
3. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjal nga sureja
a) Muslimani i largohet ......... n fjalt q thot.
www.islamischen.ch
94
b) Femohuesit ......... pr muslimant.
SUREJA ELA
Ajetet 1 - 13
1. Madhroje Zotin tnd, m t Lartsuarin, 2. I Cili krijoi dhe prsosi, 3. I Cili paracaktoi dhe
orientoi, 4. I Cili bri t mundur q t mbij kullota 5. E pastaj e bri at mbeturin t zez. 6.
Ne do t t msojm ty ta lexosh 7 (Kuranin) e ti nuk do ta harrosh, 7. Prve asaj q All-llahu
dshiron. Ai e di t dukshmen dhe t fshehtn. 8. Ne do t t drejtojm ty n t lehtn. 9. Ti
kshillo aty, ku kshilla bn dobi. 10. Do t kshillohet ai q ka frik 11. E do ti shmanget asaj
ai q sht njeri i keq. 12. Ai do t hyj n zjarrin e madh. 13. Aty as nuk do t vdes e as nuk do
t jetoj.
7) Shih shnimin numr 26.
www.islamischen.ch
95
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr fuqin e All-llahut t Madhrishm mbi krijesat, pr Kuranin e Shenjt dhe pr
rndsin e kshillimit.

Kjo sure fillon me nj krkes, q All-llahu i Madhrishm ua drejton t Drguarit t Tij dhe t
gjith muslimanve: ta prmendin All-llahun e Madhrishm dhe ta lartsojn At; t mos i bjn
shok All-llahut dhe t mos thon se Ai ka fmij. All-llahu i Madhrishm sht Nj, nuk ka shok
dhe as nuk ka t ngja-shm. sht All-llahu m i Madhi, Ai q ka krijuar gjithka, q ka
paracaktuar gjithka. All-llahu i Madhrishm i ka dhn njeriut cilsi q ia lehtsojn
bashkpunimin me t tjert. All-llahu i Madhrishm u ka dhn kafshve cilsi q i bjn ato t
dobi-shme pr njeriun. Edhe Diellin, Hnn, ujin dhe ajrin All-llahu i Madhrishm i bri t
dobishm pr njeriun. Kshtu, gjithsia ecn n rregullsi t madhe. All-llahu i Madhrishm krijoi
gjith-ashtu bimt n lloje t shumta, n mnyr q krijesat e Tij t prfitojn nga ato, q njeriu e
kafsha t han bim t gjelbrta e t freskta. Njerzit dhe kafsht prfitojn prej tyre edhe kur
bimt thahen. E gjith kjo sht nga mshira e All-llahut mbi krijesat e Tij. E gjith kjo sht
Paracaktimi dhe Urtsia e All-llahut. Bimt, mbirja dhe tharja e tyre t kujtojn jetn e ksaj bote.
Ajo sht si bimt; fillon dhe... mbaron. All-llahu i Madh-rishm i tregon Profetit t Tij se Ai do
tia kumtoj atij Kuranin nprmjet Xhebrailit t iltr e Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut
www.islamischen.ch
96
qofshin mbi t) nuk do t harroj gj nga Kurani, me lejen e All-llahut. Por ka disa ajete q Allllahu i ka anuluar e q nuk konsiderohen pjes t Kuranit dhe Profeti (paqja dhe beki-mi i Allllahut qofshin mbi t) mund t mos i mbante mend.
All-llahu i Madhrishm thot se Ai di gjithka. Ai di at q njerzit e fshehin dhe at q njerzit e
nxjerrin n pah. Madje, All-llahu i Madhrishm di edhe at q u shkon npr mend njerzve, di
ngacmimet q vetja ia bn gjithkujt. Kshtu, All-llahu i Madhrishm i paralajmron njerzit.
All-llahu i Madhrishm i drejtohet t Drguarit t Tij: Vrtet, All-llahu ka zgjedhur pr ty nj fe
t leht, pa vshti-rsi.
All-llahu i Madhrishm sht i knaqur nga Profeti i Tij dhe nga Bashksia (ummeti) Islame. Kjo
fe sht e leht pr tu ndjekur, prandaj All-llahu e urdhroi Profetin e Tij q tua prcillte at
njerzve, q tua kujtonte atyre madhshtin e ksaj feje dhe ti nxiste ata t besonin All-llahun.
Ai njeri q e ka frik All-llahun e Madhrishm do t prfitoj nga Kurani. Tek ai do t duken
frytet e ksaj frike me adhurim dhe bindje e ai do t ndihet i lumtur. N t kundrt, njeriu, q e
dgjon Kuranin por e l at pas dore dhe nuk prfiton prej tij, nuk do ta gjej lumturin as n
kt bot e as n Botn Tjetr. N Botn tjetr All-llahu do ta fus n zjarrin e xhehenemit. Aty
nuk do t ket m nj jet t kndshme; aty do t jet mes jets dhe vdekjes, e ky sht dnimi m
i madh.
www.islamischen.ch
97
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm i ka urdhruar muslimant q ta madhrojn e ta kujtojn vazhdimisht
At. sht kumtuar q, kur Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) i zbriti
ajeti,Madhroje Zotin tnd, m t Lartsuarin, ai tha: Thua-jeni kt ajet kur t bini n sexhde. (E
kumton Ahmedi dhe Ebu Daudi)
2. All-llahu i Madhrishm e ka krijuar gjithsin me tr rregullsin.
3. All-llahut t Madhrishm nuk mund ti fshihet asgj, asnjher.
4. Islami sht fe e lehtsis.
5. Ai q e dgjon kshilln dhe prfiton prej saj, ka arritur lumturin; kurse ai q nuk e pranon
kshilln, ka humbur.
6. Ata q do t hyjn n Zjarr do t jen midis vdekjes dhe jets.
PYETJE DHE USHTRIME

1. far duhet t thot muslimani kur bie n sexhde?
2. ajete t kujtohen kur shikon nj elefant a deve?
www.islamischen.ch
98
3. Si do t jet gjendja e atyre q do t jen n zjarr?
AJETET 14 - 19
14. Ka shptuar ai, q sht pastruar, 15. Q e kujton madhrin e Zotit t vet dhe falet. 16. Por,
ju po i jepni prparsi jets s ksaj bote. 17. E dihet se jeta e Bots Tjetr sht m e dobishme
dhe e prjetshme. 18. Vrtet, kjo (kshill) gjendej edhe n Flett e para, 19. N Flett e
Ibrahimit dhe t Musait.

N kto ajete All-llahu i Madhrishm tregon se i lumturi dhe i shptuari sht ai q nuk bn
mkate, q e pastron veten e tij nga ato, q nuk sht si disa t tjer, t cilt e duan kt bot m
shum se Botn Tjetr e punojn pr kt bot m shum se pr Botn Tjetr. Muslimani i iltr
punon edhe pr kt bot edhe pr Botn Tjetr, por ai i kushton m shum vmendje Bots
Tjetr, sepse jeta n at Bot sht m e mir se jeta n kt bot. N Botn e Prtejme jeta sht
e prhershme, ajo nuk ka fund, kurse jeta e ksaj bote nuk sht gjithmon e bukur dhe nj dit
do t mbaroj. Vrtet, kto jan kshilla dhe porosi pr t gjith njerzit. All-llahu i Madhrishm
www.islamischen.ch
99
i ka prmendur kto kshilla n Kuran, q i zbriti Muhammedit dhe n Flett, q ua zbriti

Ibrahimit dhe Musait.
NA MSOJN AJETET
1. Muslimani q i kushton vmendje lumturis n Botn Tjetr largohet nga mkatet.
2. Jan vepra e veprime t muslimanve t iltr pastrimi i pasuris, prmendja shpesh e All-llahut
dhe falja e namazit rregullisht.
3. All-llahu i Madhrishm i qorton ata, q e duan kt bot m shum se Botn Tjetr.
4. Mesazhet e Profetve ftojn njsoj n moralin e mir.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Ajetet prmendin tri vepra t muslimanve t iltr. Cilat jan ato?
2. Sureja flet pr tre Profet. Thoni cilt jan ata, sipas kohs kur kan jetuar?
3. Lidhni do fjal t kolons A me fjaln q i prshtatet n kolonn B.
www.islamischen.ch
100
Profett
Teurati
Kjo bot
Ibrahimi
Musai
Bota tjetr
SUREJA EL GASHIJE
Ajetet 1 - 16
1. A t erdhi ty lajmi pr shkatrrimin (Gjithprfshirs) 8? 2. At Dit sheh fytyra t prulura, 3.
T lodhura e t rraskapitura (nga mundimi). 4. Ata hyjn n Zjarrin e ndezur fort. 5. U jepet t
pijn prej nj burimi t val. 6. Ata nuk kan ushqim tjetr, prve nj barishteje me gjemba e me
helm, 7. Q as nuk t jep fuqi dhe as nuk ta shuan urin. 8. At Dit sheh fytyra t ndritshme.
8) Shkatrrimi (Gjithprfshirs) - El Gashije.
www.islamischen.ch
101
9. T knaqura pr veprat e veta. 10. N xhenet t shkalls s lart. 11. Aty nuk dgjojn fjal t
pakndshme. 12. Aty ka burime q rrjedhin. 13. Aty ka shtretr t lart, 14. Gota t vna pran,
15. Jastk t renduar pr mbshtetje 16. Dhe qilima t shtruar.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr fundin e keq t femohuesve, pr fundin e lumtur t muslimanve dhe pr disa
krijesa t All-llahut.

Kjo sure flet pr Ditn e Gjykimit, e cila kaplon t gjith njerzit. All-llahu i Madhrishm ia
kujton t Drguarit t Tij kt lajm t madh, t cilin duhet ta din t gjith njerzit. Ai i tregon
Profetit cilsit e atyre q do t hyjn n xhehenem dhe dnimin q u sht prgatitur atyre. Allllahu tregon, gjithashtu, edhe pr ata q do t futen n xhenet dhe pr t mirat, q u jan
prgatitur atyre. Pas Dits s Ringjalljes dhe pas Gjykimit njerzit do t ndahen n dy grupe.
Grupi i par, jan ata q do t futen n Zjarr. Ata do t jen kokulur. N fytyrat e tyre do t duket
pendimi, sepse ata punuan dhe u lodhn n kt bot, por veprat e tyre shkuan kot e nuk u
pranuan nga All-llahu i Madhrishm. Ndoshta veprat e tyre qen adhurim; ndoshta qen vep-ra
www.islamischen.ch
102
t kqija dhe t shthurura. Omeri (All-llahu qoft i knaqur me t) pa nj dit nj prift t

krishter, t lodhur aq shum nga adhurimi, sa mezi mbahej. Omeri (All-llahu qoft i knaqur me
t) qau dhe kndoi ajetin: At Dit, sheh fytyra t prulura. T lodhura e t rraskapitura (nga mundimi). Ata
hyjn n Zjarrin e ndezur fort. N t vrtet, prifti u lodh n nj adhurim t cilin nuk e pranon Allllahu i Madhrishm n Botn e Prtejme, sepse ai nuk e njohu All-llahun si Zotin e Vetm. Ai
nuk e adhu-roi All-llahun ashtu si duhet dhe rezultati ishte lodhja n kt bot dhe dnimi n
Botn Tjetr.
Ata q do t hyjn n xhehenem do t digjen n Zjarrin e tij shum t fort. Burimi, ku do t pin
ata, do t nxjerr uj t valuar. Ata do t han ushqim t keq; ai do t jet nj lloj dnimi pr ta. Ai
do tua jerr barqet.
Grupi i dyt jan ata q do t hyjn n xhenet. Fytyrat e tyre do t jen t elura e t bukura. N
to do t shihen shenjat e gzimit e t shptimit. Ata do t jen t knaqur dhe t gzuar pr
veprat q kan br n kt bot, sepse fal atyre veprave ata u futn n xhenet. Xheneti, q Allllahu ka prgatitur pr besimtart, sht i lart, i bukur; n t nuk fliten fjal t kqija. Atje do t
dgjohen vetm fjal t mira nga engjjt q do ti vizitojn besimtart.
N xhenet ka burime me uj t kulluar; ka shum pije t shijshme, si vera 9, qumshti e t tjera q
All-llahu i ka prgatitur pr t devotshmit. Ata q do t hyjn n xhenet do t mbshteten mbi
jastk, mbi ndenjse t larta e t rehatshme. Atyre do tu shtrohen qilima t bukur gjithandej. Ata
do t ken prpara vetes gota t mbushura me pije t shijshme. T mirat e xhenetit jan t shumta
9) Vera e Xhenetit nuk sht dehse, si vera e ksaj bote.
www.islamischen.ch
103
dhe t mdha. Mendja e njeriut nuk mund ti prfytyroj t mirat e xhenetit ashtu si jan n t
vrtet. Kur Kurani flet pr xhenetin, duke na thn se aty do t ket pije, ushqime e vende t
rehatshme pr tu ulur, ai vetm se dshiron t na e prafrsoj kuptimin, sepse, n t vrtet, ato
t mira q gjenden n xhenet nuk u ngjajn t mirave q gjenden n kt bot. Ngjashmri e vetme
jan vetm emrat, q njerzit ta kuptojn Fjaln e All-llahut t Madhrishm.
NA MSOJN AJETET
1. Ajetet na tregojn humbjen e madhe t femohuesve. Ata lodhen n kt bot dhe dnohen n
Botn Tjetr.
2. Ajetet flasin pr far ka prgatitur All-llahu pr femohuesit n xhehenem.
3. Ajetet flasin pr at q ka prgatitur All-llahu pr besimtart n xhenet.
PYETJE DHE USHTRIME

1. All-llahu i Madhrishm ka prmendur dy cilsi t ushqimit q do t han femohuesit n Botn
Tjetr. Cilat jan kto cilsi?
2. Ajetet flasin pr disa t mira t xhenetit. Prmendni tri prej tyre.
www.islamischen.ch
104
3. El Gashije sht nj nga emrat e Dits s Gjykimit. Thoni tre emra t tjer t Dits s
Gjykimit, t cilat jan pr-mendur n suren e mparshme.
AJETET 17 - 26
17. A nuk i shikojn devet se si jan krijuar, 18. Edhe qiellin se si sht ngritur lart, 19. Edhe
kodrat se si jan vendosur! 20. Edhe tokn se si sht shtruar? 21. Ti kshillo; ti je vetm nj
kshillues. 22. Ti nuk je zotrues i tyre, 23. Prve atij q sprapset e nuk beson. 24. All-llahu e
dnon at me vuajtje t mdha. 25. Ata (njerzit) vetm te Ne kthimin e kan. 26. Dhe detyra
Jon sht gjykimi i tyre.

All-llahu i Madhrishm u thot njerzve q t shikojn disa nga krijesat e Tij t mrekullueshme,
t cilat tregojn fuqin e Tij. All-llahu i Madhrishm u krkon njerzve t shikojn deve-t dhe t
meditojn pr krijimin e ksaj kafshe. Arabt, t cil-ve u zbriti s pari Kurani, i prdornin shum
devet. Vrtet, deveja sht nj kafsh e mrekullueshme, q e meriton t mendohet pr krijimin e
saj dhe pr cilsit e saj. Deveja sht nj nga kafsht q e duron shum etjen. N qoft se deveja
pi uj t kripur, trupi i saj e kthen n uj t mbl. Deveja sht n gjendje t gjej rrugt me an
www.islamischen.ch
105
t yjeve. Deveja ka edhe shum cilsi t tjera q e dallojn nga kafsht e tjera. All-llahu i
Madhrishm i fton njerzit t shikojn gjithashtu qiellin se si All-llahu e bri at t lart, si e bri
at t fort e t qndrue-shm dhe si e ka zbukuruar at me yje. All-llahu i Madhrishm u krkon
njerzve q t shikojn malet e larta. All-llahu i Madhrishm i ka krijuar malet q t prforcojn
Tokn. N male ka edhe plot dobi t tjera. All-llahu i Madhrishm u thot njerzve q t
shikojn tokn, ku ata jetojn. All-llahu i Madh-rishm e ka br t leht jetesn. Megjithse ajo
rrotullohet, njerzit lvizin t qet e t sigurt, pa e ndjer lvizjen.
Shikimi i krijesave t All-llahut, t cilat njerzit i kan para syve do dit, dhe mendimi pr
krijimin e tyre i shtyn ata ta besojn All-llahun, Librin e Tij dhe t Drguarin e Tij (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t).
All-llahu i Madhrishm krkoi nga i Drguari i Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t)
q t ftonte t gjith njerzit n Islam, q tu kujtonte atyre Gjykimin prpara All-llahut dhe
prfundimin n xhenet ose n Zjarr. Ai q do ta ndjek t Drguarin dhe do t bhet musliman,
ai ka zjedhur rrugn e shptimit. Nuk detyrohet nga i Drguari t bhet musliman ai q ngul
kmb n mendimin e vet, sepse nuk ka dhun n fe. I takon All-llahut ti gjykoj ata.
All-llahu i Madhrishm i paralajmron ata q nuk e pranojn Islamin duke i thn se do t
kthehen tek All-llahu i Madhrishm, se All-llahu do tu krkoj llogari pr mohimin e tyre dhe do
ti dnoj rnd n zjarrin e xhehenemit.
www.islamischen.ch
106
NA MSOJN AJETET
1. T mendosh pr krijesat e All-llahut sht adhurim. All-llahu i Madhrishm ka urdhruar t
mendojm pr krijesat e Tij dhe Ai do ta shprblej at q e bn kt.
2. All-llahu i Madhrishm e urdhron Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) q
tu kujtoj njerzve frikn e All-llahut dhe Ditn e Gjykimit.
3. Islami nuk e detyron njeriun t bhet musliman, por n t njjtn koh ai nuk e lejon njeriun q
ta pengojn thirrjen n Islam a ta luftoj at.
4. Njerzit do t kthehen tek All-llahu i Madhrishm dhe n Ditn e Gjykimit All-llahu do tu
krkoj atyre llogari pr veprat e bra.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni disa cilsi q e dallojn deven nga kafsht e tjera.
2. Prse quhet deveja anija e shkrettirs?
3. far ju trheq vmendjen kur shikoni qiellin sipr jush?
www.islamischen.ch
107
SUREJA EL FEXHR
Ajetet 1 - 14
1. Pr agimin! 2. Pr dhjet nett! 3. Pr iftin dhe pr tekun! 4. Pr natn q shkon! 5. A jan
kto betime pr t menurin? 6. A nuk e di ti se bri Zoti yt me Ad-in? 7. Me banort e Iremit
me ndrtesa t larta, 8. Q si ata (populli Ad) nuk sht krijuar askush n Tok! 9. Dhe me
Themudin, t cilt shpuan shkmbinj n lugin. 10. Dhe me Faraonin e fortifikuar me tenda
(ushtarake), 11. T cilt e tepruan me krime n tok 12. Dhe n t shtuan shkatrrimin. 13. E
All-llahu kundr tyre lshoi lloj-lloj dnimesh. 14. Se Zoti yt sht q prcjell (u rri n prit).
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr disa popuj femohues dhe pr dnimin q iu dha atyre. Sureja flet edhe pr natyrn
e njeriut, pr Botn Tjetr dhe pr far do t ndodh n t.
www.islamischen.ch
108

Fillimi i sures tregon pr disa popuj q kan jetuar prpara Islamit. All-llahu i Madhrishm, me
fuqin e Tij, betohet n agimin, pr ato or t qeta e t bukura q jan fillimi i dits.
All-llahu i Madhrishm betohet n dhjet dit t bekuara, q mund t jen dhjet ditt e muajit
Dhul Hixhxhe, kur kryhet shtylla e pest e Islamit, haxhi. T tilla jan edhe dhjet ditt e fundit t
muajit t Ramazanit, ndr t cilat sht nj nat m e mir se nj mij muaj. Nata e Kadrit. Allllahu betohet, gjitha-shtu n ditn e kurbaneve, q sht dita e dhjet e muajit Dhul Hixhxhe. Allllahu betohet pr ditn teke, q sht dita e nnt e muajit Dhul Hixhxhe, Dita e Arafatit. Allllahu i Madhrishm betohet pr natn kur ajo shkon. N kt betim gjejm nj shenj t
mrekullueshme; Lindjen dhe Perndimin. Betimi i All-llahut n Lindjen dhe Perndimin, n kt
mrekulli, sht i mjaftueshm pr t bindur nj njeri me mendje t shndosh se All-llahu i
Madhrishm mund ti asgjsoj kufrin dhe t kqinjt kur t doj, sado t fort t jen ata.
All-llahu i Madhrishm na tregon se si ka asgjsuar popullin e Adit. Ai qe popull i fort e i
qytetruar. Jetonte n qytete t mdha, me ndrtesa t larta, q nuk gjendeshin n vende t tjera.
Por, kur populli i Ad-it e prgnjeshtroi t Drguarin e All-llahut, Hudin, All-llahu i Madhrishm
e shkatrroi at. Atyre nuk u bri dobi forca dhe qytetrimi.
All-llahu i Madhrishm shkatrroi edhe popullin e Themudit. Edhe ai ishte i fort. Ata kishin
br shtpi n shkmbinj. Megjithat All-llahu i shkatrroi ata, kur prgnjeshtruan Profetin e Allllahut, Salihun. All-llahu i Madhrishm e mbyti Faraonin dhe ushtrin e tij, i mbyti ata q kishin
www.islamischen.ch
109
piramidat, q ngjanin si shtylla t strmdha n tok, sikur t ishin male. All-llahu i asgjsoi ata,
sepse prgnjeshtruan Profetin e All-llahut, Musa-n.
T gjith popujt q prmendm i kishin kaluar caqet dhe u kishte plqyer s teprmi fuqia e vet.
Kshtu ata filluan t prhapnin t keqen mbi tok, luftuan t Drguarit e All-llahut e bn vepra
t liga. All-llahu i Madhrishm zbriti dnimin mbi ata popuj, sepse Ai mbikqyr me kujdes veprat
e njerzve dhe i regjistron ato. Ai dnon ata q kan br vepra t liga, si n kt bot, ashtu edhe
n Botn Tjetr.
N kto ajete shohim se All-llahu i paralajmron femohuesit kurejsh q t ken frik se Ai do ti
asgjsonte ata, n qoft se ata do t vazhdonin me mohimin e tyre, sepse All-llahu i Madhrishm
kishte asgjsuar edhe m par popuj m t fort se ata.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm i ka plqyer disa dit e net m shum se disa t tjera.
2. All-llahu i Madhrishm ka asgjsuar shum njerz, sepse ata prgnjeshtruan t Drguarit dhe
prhapnin t keqen mbi tok.
3. All-llahu i Madhrishm i mbikqyr femohuesit dhe i shnon veprat e tyre, q m pas ti dnoj
ata rnd.
4. Fuqia e njerzve nuk sht asgj n krahasim me fuqin e All-llahut t Madhrishm.
www.islamischen.ch
110
PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotsoni vendet bosh.
a) All-llahu i Madhrishm drgoi Profetin ______________ te populli i Ad-it , drgoi Salihun te
________ dhe _________ te Faraoni.
2. Prmend nj muaj q plqehet m shum se t tjert dhe nj nat q plqehet m shum se t
tjerat.
3. Prpiquni t gjeni se ku jetonin tre popujt q prmenden n ajete.
AJETET 15 - 30
15. E njeriu, kur e sprovon Zoti i tij, kur e nderon dhe e begaton, thot: Zoti im m ka nderuar.
16. Por, kur, pr ta sprovuar, ia pakson riskun, ai thot: Zoti im m ka poshtruar! 17. Jo, nuk
sht ashtu! Por ju nuk pfillnit bonjakun, 18. Nuk e nxisni njri-tjetrin pr ta ushqyer t varfrin.
19. Dhe ju e hani trashgimin (me t padrejt) 20. Dhe pasurin e doni s teprmi. 21. Jo, mos
ashtu! Kur t dridhet toka me dridhje t njpasnjshme 22.Dhe kur t vij Zoti yt dhe engjjt
qndrojn radh-radh 23. Dhe at dit sillet xhehenemi e ather njeriut i bie ndrmend, por sa
do ti hyj n pun kjo atij? 24. E thot: Ah, i gjori un, sikur t isha paraprgatitur pr jetn
time! 25. At Dit, askush nuk mund t dnoj si Ai. 26. Dhe lidhjet (vargojt) e Tij jan t tilla
www.islamischen.ch
111
si t askujt tjetr. 27. (Shpirtit t mir do ti thuhet:) O (ti) shpirt n qetsi e n knaqsi t plot!
28. Kthehu te Zoti yt, i knaqur pr vete, i knaqur edhe Zoti me ty! 29. Hyr n mes t robve t
Mi. 30. Hyr n xhenetin Tim.

N qoft se njeriu nuk e beson All-llahun e nuk knaqet me gjykimin dhe prcaktimin e Tij,
ather prej tij vijn sjellje t kqija. Kto sjellje tregojn paditurin e tij dhe besimin e kot t tij.
Ky njeri i paditur, kur All-llahu i Madhrishm i fal pasuri dhe ia bn jetn t lumtur, thot: Allllahu m do dhe m nde-ron mua, e un e meritoj kt. Por, kur All-llahu do ta vr n prov besimin e
ktij njeriu e t shoh durimin e tij, duke mos i dhn gjithka q dshiron, ai zemrohet me
Zotin e tij dhe thot: All-llahu m urren dhe m ul mua, e nuk m jep at q meritoj. All-llahu e qorton
njeriun pr mendimin e keq e pr keqkuptimin e tij. All-llahu u thot ktyre njerzve: Nuk sht
ashtu si mendoni dhe besoni ju. Jeni ju ata q nuk e shpenzoni si duhet pasurin dhe nuk jepni prej saj pr t br
pun t mira. Ju nuk i jepni jetimit dhe nuk e ndihmoni at, e ky sht veprim i keq. Ju nuk e ndihmoni dhe
nuk e nxisni njri-tjetrin pr t ushqyer nevojtarin e varfr. Megjithkt, ju o njerz shkelni t
drejtat e t tjerve, u merrni pasurit t pafuqishm-ve e lakmia pr pasurin ju bn ta siguroni at
n rrug t paprligjura. Njeriu i bn veprat e kqija dhe e harron prfun-dimin, e harron vendin
q e pret n Ditn e Gjykimit.
www.islamischen.ch
112
Kur t vij ora e Kijametit, All-llahu i Madhrishm do t bj t lkundet Toka e ka n t.

Gjithka mbi Tok do t ndryshoj. Do t vij All-llahu, ashtu si i shkon Madhshtis s Tij, q
t gjykoj robrit e Tij. Vijn edhe engjjt t rreshtuar dhe afrohet xhehenemi pr ta par ata q
do t hyjn n t. Kur t ndodhin t gjitha kto, njeriu do t bindet se ka qn i gabuar n kt
bot q nuk e ka besuar Ditn e Gjykimit dhe nuk ka br vepra t mira. Por pranimi i mkateve
nuk do tu bj dobi t till njerzve, ashtu si nuk do tu bj dobi edhe pendimi pr ato q kan
br, sepse Dita e Gjykimit sht vetm pr ti dnuar ose pr ti shprblyer, jo pr t punuar.
Ditn e Gjykimit, All-llahu i Madhrishm i dnon ata q do t hyjn n Zjarr - femohuesit dhe
mkatart - me nj dnim t pashembullt. Askush nuk mund ti shptoj dnimit t All-llahut.
Pasi ka folur pr shpirtin e keq, All-llahu i Madhrishm flet edhe pr shpirtin e besimtarit.
Shpirti i besimtarit do t kthehet te Zoti i vet, i sigurt dhe i qet, sepse ai e besoi All-llahun e Madhrishm dhe iu bind Atij. All-llahu i Madhrishm sht i kna-qur prej ktij shpirti, e Ai do ta
bj edhe kt shpirt t jet i knaqur nga t mirat q All-llahu ka prgatitur pr t n Botn
Tjetr. All-llahu do ta fus at me robt e Tij t mir n kop-shte t papar.
NA MSOJN AJETET
1. sht cilsi e jobesimtarve t mos e falnderojn All-llahun.
2. T jemi t but me jetimin, ta ushqejm dhe ta ndihmojm t varfrin.
www.islamischen.ch
113
3. Ditn e Gjykimit mkatari do t pendohet q nuk e ka adhuruar si duhet All-llahun, por

pendimi nuk do ti bj dobi.
4. Ditn e Gjykimit do t afrohet xhehenemi, pr t qen m pran atyre q do t hyjn n t.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni tri cilsi t kqija t jobesimtarve, t cilat prmenden n sure.
2. thot jobesimtari kur i paksohet pasuria?
3. Si do t qndrojn engjjt n Ditn e Gjykimit?
4. do t thot: Nuk e nxisni njri-tjetrin pr t ushqyer t varfrin.?
5. Si do t kthehet shpirti besimtar te Zoti i vet?
6. thot Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pr afrimin e Zjarrit n Ditn e
Gjykimit?
www.islamischen.ch
114
SUREJA EL BELED
Ajetet 1 - 10
1. Betohem pr kt qytet! 2. E ti gjendesh n kt qytet. 3. Betohem n prindin dhe n at q
lind prej tij. 4. Vrtet, Ne e krijuam njeriun n vshtirsi t njpasnjshme. 10 5. A mendon ai
(njeriu) se at nuk do ta mposht askush, 6. Kur thot: Un kam shpenzuar shum pasuri? 7.
A mendon ai se nuk e ka par askush? 8. A nuk i dham Ne atij dy sy, 9. Edhe gjuh e dy buz,
10. Dhe ia kemi treguar atij t dyja rrugt? 11
10) Njeriu ka lindur pr t'u prpjekur dhe pr t'u munduar, dhe nse has vshtirsi, ai duhet t tregohet durimtar, sepse Allllahu do t'ia bj rrugn t but.
11) Dy rrugt e jets jan: rruga e thikt dhe e vshtir e s vrtets dhe rruga e leht e vesit dhe e mohimit t All-llahut. Allllahu na ka dhn jo vetm shqisat, por edhe gjykimin pr ta zgjedhur rrugn ton; Ai na ka drguar Msues me Shpallje, pr
t na e treguar rrugn e drejt dhe t vshtir.
www.islamischen.ch
115
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr rndsin e betimit pr besimtart, pr jobesimtart dhe pr fundin e secilit prej
tyre. Ajo flet pr Ditn e Kijametit dhe pr far do t ndodh at Dit.
KUPTIMI I FJALVE
N kt qytet - N Mekn e Nderuar.
Ti gjendesh n kt qytet - Ti je banor i lir e me t drejta t plota i Meks.
T dyja rrugt - Rruga e vshtir t besimit dhe t durimit, pr t ciln flitet m posht, dhe rruga
e leht t mkatit e t prgnjeshtrimit, pr t ciln sht folur n ajetet e msipr-me.

Njeriu i kupton gabim shum gjra, prandaj m t shumtn e rasteve nuk i vlerson ato si duhet.
All-llahu i Madhrishm i thot ktij njeriu: Jo! shtja nuk sht ashtu si e mendon ti, por si e thot Allllahu i Madhrishm. All-llahu i Madhrishm betohet pr Mekn e Nderuar. Meka sht vendi m
i shenjt mbi Tok. Mirsia dhe pozita e saj u shtua nga prania e t Drguarit t All-llahut.
www.islamischen.ch
116
All-llahu i Madhrishm betohet n prindin dhe n at q lind prej tij. Ky sht vlersim nga Allllahu pr procesin e riprodhimit, t shumimit t njerzve.
All-llahu i Madhrishm betohet pr far sheh vet njeriu. Betohet pr lodhjen dhe pr
vshtirsit me t cilat njeriu prballet do dit, se njeriu nuk i vlerson si duhet gjrat.
Jobesimtari jeton n kt bot sikur t ishte ai zot i vetvetes; ai kujton se askush nuk mund ti dal
prsipr; kujton se sht i lir t bj gjithka do, kujton se All-llahu nuk e mbikqyr at. All-llahu
i Madhrishm i tregon njeriut se veprimet q bn jan t papranueshme. All-llahu i Madhrishm
e ka krijuar njeriun. Ai i fali atij dy syt, q t shoh; i fali gjuhn e buzt, q t shpreh i sigurt
at q ka n veten e vet. All-llahu i Madhrishm i ka treguar njeriut rrugn e drejt dhe e ka
urdhruar q t ec n kt rrug; All-llahu i ka treguar njeriut edhe rrugn e shtrembr dhe e ka
urdhruar ti largohet asaj, n mnyr q morali i tij dhe gjendja e tij (materiale dhe shpirt-rore)
t jen ashtu si e krkon Islami.
NA MSOJN AJETET
1. Jeta e ksaj bote sht e mbushur me mundim e vshti-rsi.
2. I padituri beson se sht i lir t bj t doj.
3. All-llahu i Madhrishm i ka dhn njeriut shum mirsi, e prej m t mirave jan shqisat.
www.islamischen.ch
117
4. All-llahu i Madhrishm ua ka br t qart njerzve rrugn e drejt dhe rrugn e shtrembr, q

ata t zgjedhin nga do t ecin.
PYETJE DHE USHTRIME

1. kuptim kan fjalt e mposhtme:
N kt qytet;
Ti gjendesh n kt qytet.
2. Plotsojini fjalit e mposhtme me fjal nga sureja:
All-llahu i Madhrishm i ka dhn njeriut .................., q t shikoj dhe i dha gjuhn, q t
...................
3. do t thot: Dhe ia sqaruam atij t dyja rrugt.?
AJETET 11 - 20
11. E ai q iu ngjit s prpjets s thikt (Akabes) 12. E t msoi ty se sht e prpjeta e
thikt? 13. sht lirimi i nj skllavi 14. Ose dhnia e ushqimit kur sundon uria 15. (Kur i jep)
www.islamischen.ch
118
Ndonj jetimi t afrm, 16. Ose ndonj t varfri q e ka molisur varfria, 17. Q pastaj t bhet
prej atyre q besuan, q kshilluan njri-tjetrin pr durim dhe pr mshir, 18. T till jan
Shokt e Ans s Djatht. 19. Ndrsa ata q nuk i besuan argumentet Tona, jan t Ans s
Majt. 20. Mbi ta do t jet Zjarri si nj rreth i mbyllur.
KUPTIMI I FJALVE
E prpjeta e thikt - Rruga e drejt e shptimit, q sht gjithmon e vshtir.
Shokt e ans s djatht - Ata q do t hyjn n xhenet.
Ata t ans s majt - Ata q do t hyjn n xhehenem.

Pasi ka sqaruar n ajetet e mparshme disa sjellje e veprime t kqija t njeriut, All-llahu i
Madhrishm flet tani pr vepra t mira q e shptojn njeriun nga Zjarri dhe e bjn t fitoj
xhenetin. Veprat e mira e ndihmojn besimtarin. Ato jan faktor q ai ta marr librin e veprave
t veta me t djathtn dhe q t jet prej atyre q futen n xhenet. Kurse, ai q e mohon Allllahun e q nuk bn vepra t mira, do t marr librin e veprave t veta me dorn e majt dhe do t
www.islamischen.ch
119
jet prej atyre q do t futen n Zjarr. All-llahu do tua mbyll atyre dyert e xhehenemit e ata nuk
do t mund t dalin m kurr prej tij. Vepra t mira jan:
1. T japsh lmosh; t paguash pr t liruar robrit.
2. T ushqesh e t ndihmosh nevojtarin, sidomos n rastet m t ngutshme, si p.sh., n koh urie,
n koh lufte, n koh trmeti e prmbytjesh etj.
T ndihmosh t dobtit sht nj vepr shum e mir, sidomos kur bhet fjal pr jetimin, q
sht edhe nevojtar dhe i afrm. N kt rast ndihma konsiderohet edhe lmosh edhe shikim i t
afrmve.
3. Veprat e mira jan t vshtira pr ti kryer; ato krkojn durim dhe bashkpunim.Prandaj ta
nxisim njri-tjetrin pr t duruar. Muslimant duhet ta kshillojn njri-tjetrin q t jen t
mshirshm me nevojtart dhe ti ndihmojn ata.
NA MSOJN AJETET
1. Muslimanin e shptojn nga Zjarri besimi dhe veprat e mira.
2. All-llahu i Madhrishm urdhron t ndihmohet nevojtari.
3. Islami porosit q t ndihmohet jetimi e t tregohet dashuri e dhembshuri ndaj tij. Profeti (paqja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) thot: Un dhe kujdestari i jetimit jemi n xhenet si kta t dy
www.islamischen.ch
120
(dhe tregoi t bashkuar dy gishta: gishtin tregues dhe at t mesit). Pra, ai q kujdeset pr jetimin, do t jet
bashk me t Drguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) n xhenet.
4. Besimtari do ta marr librin e veprave t veta me dorn e djatht.
5. Jobesimtari do ta marr librin e vet me dorn e majt dhe do t hyj n xhehenem, t cilit m
pas do ti mbyllen dyert.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni nga ajetet dy nga cilsit e atyre q do t hyjn n xhenet.
2. Zvendsoni tri nga fjalt e fjalis s mposhtme me fja-lt n kllapa, pa e prishur rendin e
fjalis:
Muslimani beson se, kur ushqen t varfrin, e knaq All-llahun.
(Besimtari)
(sht i sigurt)
(jetimin)
3. N Ditn e Gjykimit All-llahu i Madhrishm i ndan njerzit n dy grupe. Cilt jan kto
grupe?
4. Tregoni nj ngjarje, q e keni dgjuar ose q ju ka ndodhur, ku t flitet pr ndihmn q u sht
dhn nevojtarve.
www.islamischen.ch
121
5. Thoni dy shtje q i prfitojm nga ajetet.
SUREJA ESH SHEMS

Ajetet 1 - 10
1. Pr Diellin 12 dhe dritn e tij! 2. Pr Hnn, q vjen pas tij (Diellit)! 3. Pr ditn, q e zbulon
at (Diellin)! 4. Pr natn, q e mbulon at (Diellin)! 5. Pr qiellin dhe ndrtimin e tij (t
mrekullueshm) 13! 6. Pr Tokn dhe shtrirjen e saj t gjer! 7. Pr Shpirtin dhe prmasat e
rregullsin q i dha atij 14 8. Dhe ia msoi sht e mira dhe sht e keqja, 9. Ka shptuar ai q
e pastroi vetveten 10. Dhe ka dshtuar ai, q e poshtroi at (Shpirtin) 15.
12) All-llahu i Madhruar betohet n Diellin.

13) Kuptimi i ajetit mund t jet edhe: "Pr qiellin dhe At q e ndrtoi."
14) All-llahu e bn Shpirtin dhe i jep atij pmasat, rregullsin dhe prsosurin relative, n mnyr q t'u prshtatet
rrethanave t veanta t ksaj jete.
15) Ky sht thelbi i sures. Shihni tregimin pr Themudt n ajetet q pasojn.
www.islamischen.ch
122
KUPTIMI I FJALVE
Ia msoi se sht e mira dhe sht e keqja - Ia msoi njeriut se cila ishte rruga e drejt dhe cila
ishte rruga e shtrem-br.

N kt sure All-llahu i Madhrishm betohet n disa nga krijesat e tij t mrekullueshme. Ai
betohet n Diellin dhe n dritn e tij, betohet n ditn kur toka bhet e dukshme nn dritn e
Diellit. All-llahu betohet n Hnn, q duket kur perndon dielli, betohet n natn, e cila mbulon
tokn e ka mbi tok. All-llahu i Madhrishm betohet n qiellin dhe At q e ka krijuar qiellin.
All-llahu betohet n Veten e Vet. All-llahu betohet n Tokn, t ciln e bri me shtrirje t gjer
pr t lehtsuar jete-sn n t. All-llahu betohet gjithashtu n njeriun, t cilin Ai e krijoi aq bukur
dhe ia bri t qart rrugn e mir dhe rrugn e keqe.
All-llahu i Madhrishm sht betuar n tr kto mrekulli, q tregojn fuqin e Tij t madhe, pr
nj shtje shum t rndsishme: ti tregoj njeriut se ai, i cili e pastron veten nga shirku dhe nga
mkatet do t shptoj dhe do t hyj n xhenet, kurse ai, i cili e humb veten e tij me kufr dhe e
prish veten me mkate, do t futet n xhehenem. E, ai q do t futet n xhehenem, le t qortoj
vetm veten e vet, sepse All-llahu i Madhrishm ia bri t qart rrugn e drejt dhe e porositi q
t ec sipas saj. All-llahu i Madhrishm ia bri t qart njeriut edhe rrugn e shtrembr dhe e
www.islamischen.ch
123
porositi q ti qndroj larg asaj. All-llahu i Madhrishm thot: Dhe ia msoi se sht e mira dhe
sht e keqja.
NA MSOJN AJETET
1. Gjithsia dhe krijesat e mrekullueshme q jan n t tregojn fuqin e All-llahut t
Madhrishm.
2. All-llahu i Madhrishm e ka krijuar njeriun n trajtn m t bukur dhe i ka treguar atij rrugn e
drejt dhe rrugn e shtre-mbr.
3. Njeriu q e ruan veten dhe u largohet mkateve, do t shptoj duke u futur n xhenet.
4. Kur Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) kndonte ajetin Pr shpirtin dhe
prmasat e rregullsin q i dha atij, thoshte: O All-llahu im! Jepu shpirtrave tan pr-kushtim e
pastroji ata! Ti je Ai q i pastron shpirtrat m mir se kushdo. (Muslimi)
PYETJE DHE USHTRIME

1. Tregoni nj ajet nga sureja, n t cilin All-llahu tregon se ia ka br njeriut t qart rrugn e
drejt dhe rrugn e shtrem-br.
www.islamischen.ch
124
2. Prmendni tri krijesa n t cilat All-llahu i Madhrishm betohet n kt sure.

3. do fjalie t kolons A i vini prball fjalin q i pr-shtatet n kolonn B.
A
Kur perndon Dielli
Toka dhe ka n t bhet

e dukshme
Kur vjen drita

N qoft se njeriu u largohet mkateve
Hyn n xhenet
Del Hna
AJETET 11 - 15
11. Themudt prgnjeshtruan pr shkak t arrogancs s vet, 12. Kur m i keqi i tyre u ngrit me
t shpejt. 16 13 E, i Drguari i tyre u pati thn: Kijeni kujdes deven e All-llahut dhe mos e
pengoni at t pij uj. 14. Ata nuk i besuan atij dhe e thern at (deven) e Zoti i tyre ua
rreshtoi ndshkimet dhe i rrafshoi. 15. E Ai (All-llahu) nuk u trembet pasojave t atij
(ndshkimi).
16) Pr t vrar deven.
www.islamischen.ch
125
KUPTIMI I FJALVE
Themudt - Nj fis, q sipas historianve thuhet se e kishte prejardhjen nga bregu lindor i lumit
Eufrat.

Kur All-llahu i Madhrishm tregon n fillimin e ksaj sureje se ai q bn mkat shkatrron
vetveten, flet pr Themudt, t cilt e shkatrruan veten e tyre duke mohuar All-llahun dhe duke
br mkate. All-llahu i Madhrishm drgoi Profetin Salih (paqja qoft mbi t) te Themudt, q
ti ftonte t besonin n All-llahun, por ata e prgnjeshtruan Profetin e drguar nga All-llahu.
Ather, All-llahu i Madhrishm, me fuqin e Tij, nxori nga nj gur nj deve, e cila pinte sasi
shum t mdha uji. Deveja ishte argument q tregonte se Salihu ishte i Drguar nga All-llahu.
Salihu i kishte paralajmruar Themudt, q t mos e ngacmonin deven dhe t mos e pengonin t
pinte uj; por ata kishin rn n nj mendje q ta prgnjeshtronin Salihun dhe ta vrisnin deven.
Kshtu njri prej tyre, m i keqi, u ua dhe e theri deven. Ather, All-llahu i Madhrishm bri
q ti zr toka nn vete, duke i shkatrruar ata t gjith. All-llahu i Madhrishm bn gjithka q
do. Askush nuk mund ti krkoj llogari All-llahut pr asgj.
www.islamischen.ch
126
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu nuk e dnon nj popull pa i drguar m par t Drguar q ti ftoj ata n rrug t
drejt dhe ti paralajmroj ata pr dnimin q i pret, nse nuk kthehen nga rruga e shtrem-br.
2. Ajetet tregojn gjithfuqishmrin e All-llahut. Ai nxori nga guri nj deve t gjall.
3. All-llahu i Madhrishm e ndihmon t Drguarin e Vet dhe i shkatrron ata q e mohojn dhe
q e prgnjeshtrojn.
4. All-llahu i Madhrishm bn far t doj dhe askush nga krijesat e tij nuk mund ta pyes pr
ato q bn.
www.islamischen.ch
127
PYETJE DHE USHTRIME

1. Si quhet Profeti q drgoi All-llahu te Themudt?
2. Flisni me fjalt tuaja pr deven e Salihut dhe pr far i ndodhi asaj.
3. Prse bri All-llahu q prej guri t dilte nj deve?
4. Flisni pr dy shtje q i msojm nga ajetet.
SUREJA EL LEJL
Ajetet 1 - 11
1. Pr natn, q me errsir mbulon Gjithsin! 2. Pr ditn, kur ajo ndrin! 3. Pr At q krijoi
mashkullin dhe femrn! 4. Vrtet, (qllimet) pr t cilat ju prpiqeni jan t shumllojshme. 5. E,
prsa i prket atij q jep (lmosh) dhe q ruhet (nga mkati) 6. Dhe me tr iltrin dshmon
www.islamischen.ch
128
m t mirn. 7. Ne do ta prgatisim at pr m t lehtn. 8. Prsa i prket atij q bn koprraci

dhe e ndien veten t pavarur (nga Zoti), 9. Dhe q prgnjeshtron at m t mirn, 10. Ne do ta
prgatisim at pr m t vshtirn. 11. E pasuria e tij nuk do ti bj dobi, kur ai t bjer (n
Grop).
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr jetn e njeriut n kt bot dhe pr fundin e saj. Njeriu do t shkoj ose n xhenet
ose n Zjarr.
KUPTIMI I FJALVE
Pr m t lehtn - Pr rrugn e drejt dhe pr t marr sevape.
Pr m t vshtirn - Pr ta munduar e pr ta vn n vshtirsi.
www.islamischen.ch
129

All-llahu i Madhrishm sht i Plotfuqishm pr t krijuar gjithka q do Ai. All-llahu i
Madhrishm tregon disa nga krijesat e tij t mrekullueshme dhe betohet n to. All-llahu i Madhrishm betohet pr natn, kur ajo mbulon Tokn me errsirn e saj. All-llahu i Madhrishm
betohet edhe n ditn, q vjen pas nats, e bn t duket Toka dhe ka n t. All-llahu betohet,
gjithashtu n mashkullin dhe n femrn e do krijese. Krijesat ndryshojn nga njra-tjetra, si nga
cilsit ashtu edhe nga roli q kan.
All-llahu e krijoi ditn q njerzit t punojn dhe krijoi natn, q njerzit t flen. All-llahu i
Madhrishm krijoi mashkullin, q t bj pun q i prshtaten atij, krijoi edhe femrn dhe i dha
detyrat dhe punt q i prshtaten asaj. Kt shprndarje detyrash e punsh mund ta vem re si te
njerzit, ashtu edhe te krijesa t tjera. Kshtu jeta ecn me rregullsi, ashtu si do All-llahu i
Madhrishm. All-llahu i Madhrishm betohet se ashtu si jan veprat e njerzve t ndryshme,
ashtu edhe krkesa e llogaris do t jet e ndryshme. All-llahu do ta ndihmoj n kt bot, do tia
lehtsoj rrugn e drejt e do ta fus n xhenet at, q beson dhe bn vepra t mira, q e jep
pasurin pr hir t All-llahut. Kurse ai q e mohon All-llahun, q nuk bn vepra t mira, q nuk i
ndihmon t tjert me pasurin e vet dhe q tregohet mendjemadh mbi t tjert, do t ket nj jet
t vshtir dhe pasuria e mbledhur nuk do ti bj dobi kur t flaket n Zjarrin e xhehenemit.
www.islamischen.ch
130
NA MSOJN AJETET
1. Ajetet tregojn fuqin e All-llahut t Madhrishm. Ai ka krijuar krijesa nga m t ndryshmet.
2. All-llahu i Madhrishm i ka mshiruar robrit e tij, duke e br natn koh qetsie dhe ditn
koh pune dhe lvizjeje.
3. Veprat e njerzve jan t ndryshme; dikush bn vepra t mira e dikush bn vepra t kqija.
4. T gjith ata q e besojn All-llahun dhe bjn vepra t mira do t hyjn n xhenet.
5. T gjith ata q e mohojn All-llahun dhe bjn vepra t kqija do t hyjn n xhehenem.
6. N Ditn e Gjykimit femohuesit nuk do ti bj dobi pasu-ria q ka grumbulluar.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Gjej t kundrtn pr seciln nga fjalt e mposhtme:
a) Jep lmosh - ..........................
b) Femr - .................................
2. I vini fjalt e mposhtme n vendet e duhura: gnje-shtra, bujaria, nata.
a) Koprracia sht e kundrta e ........................
www.islamischen.ch
131
b) iltria sht e kundrta e..........................

c) Dita sht e kundrta e .............................
3. Bni nj pasqyr me dy kolona. N t parn shkruani tri cilsit e atyre q do t hyjn n
xhenet dhe prbri secils, tri cilsi t atyre q do t hyjn n xhehenem.
4. All-llahu i Madhrishm e ka br t qart se pasuria nuk do tu bj dobi atyre q do t hyjn
n xhehenem. Thoni ajetin q flet pr kt.
AJETET 12- 21
12. Detyra jon sht vetm t udhzojm. 13. Vetm Tonat jan Bota tjetr dhe kjo bot. 14.
Un ju kam paralaj-mruar pr Zjarrin e ndezur fort, 15. N t cilin nuk hyn tjetr vese ai m i
shthururi, 16. Q prgnjeshtron t Vrtetn dhe i kthen shpinn asaj, 17. Ndrsa m i
devotshmi (ndaj All-llahut) do t jet larg tij. 18. Ai q jep pasurin e vet pr t pastruar veten, 17
19. Jo pr tu shprblyer nga dikush q i ka br mir m par, 20. Por vetm pr t fituar
knaqsin e Zotit t vet, m t Lartit. 21. Dhe s shpejti ai do ta mbrrij at knaqsi (t plot).
17) Nj ndr rrugt pr t pastruar veten sht t japsh Zeqatin.
www.islamischen.ch
132

Si mirsi mbi robrit e Tij, All-llahu i Madhrishm u tregoi atyre rrugn e drejt. All-llahu i
Madhrishm drgoi Muhammedin si Profet pr t gjith njerzimin. All-llahu i zbriti atij Kuranin, q njerzit t udhzohen pr n rrugn e drejt dhe ti largohen errsirs e ti afrohen drits.
All-llahu i Madhrishm do tu krkoj llogari njerzve n Ditn e Gjykimit dhe kjo sht e leht
pr All-llahun, sepse sht Ai q gjykon, sepse n dorn e Tij sht kjo bot dhe Bota Tjetr.
All-llahu i Madhrishm i ka paralajmruar femohuesit pr zjarrin e fort t xhehenemit e,
megjithat, ata e mohojn All-llahun. T devotshmit, ata q e japin pasurin e tyre pr hir t Allllahut dhe nuk e presin shprblimin nga askush tjetr prve Tij, do t jen larg Zjarrit dhe do ti
shptojn nxehtsis s tij.
Kto ajete zbritn pr t lavdruar Ebu Bekr Es Siddikun, sepse ai jepte shum nga pasuria e tij
pr hir t All-llahut. Ebu Bekr Es Siddiku e bleu Bilal ibn Rebahun, kur ai ishte skllav, dhe m pas
e la at t lir. Ebu Bekr Es Siddiku bri tr ato vepra pr hir t All-llahut. E, All-llahu i
Madhrishm do ti knaq Ebu Bekr Es Siddikun e t gjith ata si ai duke i br t lumtur n
xhenet, ashtu si u kishte premtuar.
www.islamischen.ch
133
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm ua ka br t qart njerzve rrugn e drejt.
2. All-llahu i Madhrishm ka n dor kt bot e Botn Tjetr, si dhe ka n to.
3. Besimtari sht i iltr jo vetm n fjalt e tij, por edhe n veprat e tij dhe e pret shprblimin
vetm nga All-llahu.
4. All-llahu i Madhrishm i bn robrit e Tij t mir t knaqen me t mirat e mdha q Ai u ka
prgatitur n xhenet.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Vendosni shenjn (X) pr mendimin e drejt dhe (W) pr mendimin e gabuar n fjalit e
mposhtme.
a) All-llahu i Madhrishm do ta bj dorshtrnguarin t knaqet n Botn Tjetr.
b) Besimtari i iltr i bn veprat e veta vetm pr hir t All-llahut t Madhrishm.
c) All-llahu i Madhrishm e ka lavdruar Ebu Bekrin.
www.islamischen.ch
134
SUREJA ED DUHA
Ajetet 1 - 11
1. Pr paraditn! 2. Pr natn, kur shtrin errsirn! 18 3. Zoti yt as nuk t ka ln, as nuk t ka
prbuzur. 4. Bota e ardhshme do t jet m e mir pr ty sesa e para (e tanishmja). 5. Zoti yt do
t t jap ty at me t ciln do t jesh i knaqur. 6. A nuk t gjeti jetim e t prkrahu? 7. T gjeti
ty t paudhzuar e Ai t udhzoi, 8. T gjeti t varfr e t begatoi. 9. Pra, mos e prul jetimin!
10. As lypsin mos e prz! 11. E, mirsin q t dha Zoti yt, shpalle!
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr kujdesin e All-llahut t Madhrishm pr t Drguarin e Tij dhe pr nderet q i ka
br n kt bot dhe n Botn Tjetr. Sureja prmend gjithashtu edhe udhzime pr sjelljen me
jetimt.
18) All-llahu betohet.
www.islamischen.ch
135

Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) filloi ti zbres Shpallja n shpelln Hira,
kur atij i zbriti Xhibrili me Fjaln e All-llahut t Madhrishm: Lexo! Me emrin e Zotit tnd, i Cili
krijoi. 19 Q nga ajo or e bekuar, drita e s cils ndrioi tr njerzimin, Xhibrili u urdhrua q t
rrinte gjithmon i lidhur me Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t).
Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ishte i gzuar pr Shpalljen q i vinte nga
Zoti. Ai lumturohej, kur zbriste Xhebraili dhe e priste me padurim ardhjen e tij.
Njher ndodhi q Shpallja iu vonua. Kaloi njfar kohe dhe Xhebraili nuk po vinte tek i
Drguari All-llahut. I Drguari i All-llahut u hidhrua nga kjo munges. Femohuesit kurejsh e
morn vesh vonimin e Shpalljes dhe u gzuan shum. Ata thoshin: All-llahu e braktisi
Muhammedin Ather, All-llahu i Madhrishm i zbriti Profetit kt sure t madhe, e cila e bn
t qart pozitn e lart t Profetit pr All-llahun dhe ua ktheu mbrapsht fjalt kurejshve.
All-llahu i Madhrishm betohet n paraditen, betohet n ato or t bukura t fillimit t dits,
betohet n natn kur ajo hap errsirn e saj mbi tok. All-llahu i Madhrishm betohet n to se Ai
nuk e ka braktisur t Drguarin e Tij. Muhammedi sht i Drguari pr t gjith njerzit dhe Allllahu i Madhrishm e do at.
All-llahu i Madhrishm i jep sihariq Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) se Ai
nuk e ka braktisur dhe se i ka prgatitur t mira t shumta n kt bot dhe n Botn Tjetr. All19) El Al'lak: 1.
www.islamischen.ch
136
llahu i Madhrishm e nderoi Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) n kt
bot, duke e br t Drguar pr t gjith njerzit. Bota Tjetr do t jet pr t m e mir se kjo
bot, sepse All-llahu i Madhrishm do ti jap t Drguarit t Vet dhe Bashksis (Umetit) s tij
gjithka q dshirojn.
All-llahu i Madhrishm e ka ruajtur dhe e ka mbrojtur t Drguarin e Vet, qkur ai ishte ende
fmij. All-llahu u kujdes pr t dhe e prgatiti pr t qen Profet. I Drguari i All-llahut (paqja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) u lind jetim, por All-llahu bri q pr t t kujdesej gjyshi i
tij, Abdul Muttalibi. Kur vdiq Abdul Muttalibi, pr t u kujdes xhaxhai i tij, Ebu Talibi. Edhe
gjyshi i tij edhe xhaxhai ishin nga paria e Kurejshve, kshtu q, me dshirn e All-llahut, Profeti
u rrit i nderuar dhe krenar.
Kur u rrit Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) filloi ta krkonte vet t Vrtetn;
ai nuk i adhuroi kurr idhujt dhe nuk u besoi kurr atyre. Ather, All-llahu e udhzoi n rrugn e
drejt, t ciln ai e krkonte, e dshironte dhe e bri t Drguar.
Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ishte i varfr, por All-llahu i Madhrishm e
pasuroi, duke e br q t kishte Bejtul Mal-in20 (Shtpin e Pasuris). Por, Profeti (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t) e shprndante pasurin e vet ndr musliman.
Pasi All-llahu i numroi t Drguarit t Tij kto t mira, i vuri atij prball tri porosi t
rndsishme.
20) Kshtu quhej vendi ku grumbullohej pasuria e muslimanve, lmoshat, plaka e lufts, zekati etj.
www.islamischen.ch
137
1. Mshiroje jetimin; jepi atij! Kshilloji edhe muslimant t jen t but me t.

2. Ji i but me at q krkon lmosh. Mos e prz, mos e prul; kshilloje! Msoji edhe
muslimant t veprojn kshtu.
3. Kujtoji t mirat q ti ka dhn All-llahu dhe falnderoje All-llahun pr to! Msoji edhe
muslimant t falnderojn pr t mirat q u jan dhn.
Jetshkrimi i Profetit tregon se ai e ka kryer detyrn q i ngarkoi All-llahu i Madhrishm. Ai
kujdesej pr jetimin dhe tregohej i but me t. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t) thot: Un dhe kujdestari i jetimit jemi n xhenet si kta t dy 21, dhe tregoi gishtin tregues dhe
gishtin e mesit. Ky sht nj shprblim i madh pr ata q kujdesen pr jetimin. Profeti (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t) tregohej i but edhe me ata q krkonin lmosh. Ai nuk e
kthente duarzbrazt asnjrin prej tyre. Profeti e falnderonte All-llahun shum, me fjal e me
adhurim. Megjithse All-llahu ia kishte falur mkatet, ai thoshte: A t mos jem rob q falnderon? 22
NA MSOJN AJETET
1. I Drguari kishte nj pozit t lart tek All-llahu i Madh-rishm.
21) E prcjell Buhariu.

22 E prcjell Muslimi.
www.islamischen.ch
138
2. I Drguari e dshironte shum takimin me Xhebrailin pr t marr Shpalljen.

3. All-llahu i Madhrishm e ka nderuar Profetin e Vet n kt bot dhe n Botn Tjetr.
4. Duhet t sillemi but me jetimt dhe me ata q krkojn lmosh.
5. Besimtari i iltr e falnderon shum Zotin dhe i prmend t mirat q Ai i ka dhn.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotsojini fjalit e mposhtme me fjal nga sureja:
a) Atij, q i vdes babai, quhet .................. .
b) Fala dy rekate sunet t ...................... .
c) Nuk lejohet t japsh ........................ .
2. Prse ka zbritur kjo sure?
3. Krkoni n jetshkrimin e Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) nj ngjarje q
tregon se ai sillej but me ata q krkonin lmosh.
4. Tregoni dy shtje q i msojm nga ajetet.
www.islamischen.ch
139
SUREJA ESH SHERH

Ajetet 1 - 8
1. A nuk ta hapm Ne gjoksin tnd? 2. Dhe hoqm prej teje barrn tnde, 3. E cila rndonte
shpinn tnde. 4. Ne e ngritm lart famn tnde. 5. Vrtet pas vshtirsis vjen lehtsimi. 6.
Vrtet, pas vshtirsis vjen lehtsimi. 7. E pasi t lirohesh (nga detyrimi m i ngutshm), ather
mundo-hu edhe m shum n adhurimin e All-llahut. 23 8. Dhe vetm te Zoti yt prqendro
synimin!
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr t mirat q All-llahu i Madhrishm i ka falur t Drguarit t Tij.
23) Fjalt mund t ken kt kuptim: kur t lirohesh nga detyra jote e ngutshme e kshillimit t t tjerve, e luftimit t mkatit
dhe e nxitjes s devotshmris. Fjalt mund t ken edhe kuptimin: kur t lirohesh nga vshtirsit q ke prpara. N t dy
rastet, nuk do t thot se mbarojn veprat e njeriut q sht n rrugn e All-llahut. Ky sht vetm nj hap drejt tyre veprave.
Ai duhet pandrprerje dhe me kmbngulje t vijoj m tej.
www.islamischen.ch
140

Kjo sure flet pr kujdesin e All-llahut t Madhrishm pr Profetin e Tij, n mnyr q ta
kumtonte thirrjen e All-llahut te njerzit. Kjo sure i ngjan sures Ed Duha, q sht para saj.
Sureja tregon se si All-llahu i Madhrishm ia ndrioi zemrn t Drguarit t Vet me besim
(iman), si e bri at ta doj thirrjen pr n Islam e si e bri at t gatshm q t mbaj mbi supe
Mesazhin Islam. All-llahu i Madhrishm ia largoi atij mrzin q i kishte sjell mosbesimi dhe
shtrngimi i kurejsh-ve, sepse Profeti donte q t gjith t udhzoheshin pr n rrugn e drejt.
All-llahu i Madhrishm ia lehtsoi Profetit t Tij mundimet q i shkaktonte populli i tij dhe e bri
t durue-shm dhe t sigurt n rrugn q ndiqte.
All-llahu i Madhrishm e lartsoi kujtimin e t Drguarit t Tij dhe e bri at t prjetshm. Nuk
kalon nj or n bot, pa u prmendur emri i t Drguarit t All-llahut (paqja dhe bekimi i Allllahut qofshin mbi t) bashk me emrin e All-llahut, n do ezan e n do namaz. All-llahu i
Madhrishm i porosit njerzit q t ojn Salavat 24 mbi Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t), ti binden atij dhe ta duan at. Ky shembull e t tjer si ky jan nderim pr
Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), e lartsojn kujtimin e tij.
N kt sure All-llahu i Madhrishm i premton t Drguarit t Tij se Ai do ta largoj varfrin
nga ai dhe nga muslimant q jan rreth tij. All-llahu i Madhrishm u premtoi atyre se do tu
jepte pasuri dhe siguri, se do tua bnte t leht t jetonin mir e t sigurt. All-llahu e mbajti
24) T ojn Salavat - T thon: "Sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem"d.m.th. paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t.
www.islamischen.ch
141
premtimin e Vet, kur muslimant emigruan nga Meka n Medine dhe kur Islami u prhap n
shum vende t tjera. Pas ksaj, All-llahu krkoi nga i Drguari i Tij q ta falnderonte All-llahun
pr ato t mira dhe t ishte i zellshm n adhurim. All-llahu i Madhrishm i thot t Drguarit t
Tij: Kur ta mbarosh thirrjen pr n Islam ditn, falu natn dhe kaloje kohn e mbetur duke adhuruar Allllahun, q Ai t knaqet prej teje. I Drguari All-llahut i zbatoi me prpikri t gjitha urdhrat e Allllahut t Madhrishm.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm e ndihmoi Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) t
prcillte Mesazhin, duke e br at ta donte thirrjen pr n Islam.
2. All-llahu i Madhrishm e ngriti lart kujtimin e t Drguarit t Tij dhe e prjetsoi emrin e tij.
3. All-llahu i Madhrishm i premtoi t Drguarit t Vet se do ta shptonte pas vshtirsis dhe
do ta pasuronte pas varf-ris.
4. All-llahu i Madhrishm e udhzonte t Drguarin e Tij ta adhuronte All-llahun rregullisht pr
t fituar knaqsin e Tij.
www.islamischen.ch
142
PYETJE DHE USHTRIME

1. Nuk kalon as edhe nj or n kt bot pa u prmendur emri i t Drguarit t All-llahut.
Mendohuni dhe tregoni si arrihet kjo.
2. Prmendni dy shtje q na i msojn ajetet.
3. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjali t prshtatshme nga sureja:
a) Pastroje .............. tnde nga smira pr vllezrit e tu musliman.
b) Drejtoje .............. , kur je n ruku.
4. Thoni nj ngjarje nga jetshkrimi i Profetit, ku bhet i qart durimi i tij ndaj mundimeve t
femohuesve.
SUREJA ET TIN
Ajetet 1 - 8
www.islamischen.ch
143
1. Pr fikun dhe ullirin! 2. Dhe Turi Sinan! 3. Dhe pr kt qytet t siguris! 4. Vrtet, ne e
krijuam njeriun n formn m t bukur. 5. Pastaj e zbritm at n m t ultin e t ultve, 6.
Prve atyre q besuan dhe bn vepra t mira, ata kan shprblim t pandrprer. 7. E, pas
gjith ksaj, t shtyri t prgnjeshtrosh Ditn e Shprblimit? 8. A nuk sht All-llahu m i Urti
i gjykuesve?
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr t mirat q i ka dhn All-llahu njeriut, pr shprblimin e atij q beson dhe pr
dnimin e atij q mohon.
KUPTIMI I FJALVE
Turi Sina - Mali, ku All-llahu i Madhrishm i foli Musait.
Qytet t siguris - Meka e Nderuar.
www.islamischen.ch
144
KOMENTIM I PRGJITHSHM SURES

N kt sure, All-llahu i Madhrishm betohet pr tri vende, ku ka drguar tre Profet t nderuar.
All-llahu i Madhrishm betohet n Bejtul Mukades-in, ku drgoi Isan (paqja qoft mbi t). Ai
vend njihet pr pemt e fikut dhe t ullirit. All-llahu i Madhrishm betohet edhe n Turi Sina-n,
n Malin e Bekuar, ku All-llahu i foli Musait dhe prej ku e nisi Musan pr te Faraoni. All-llahu i
Madhrishm betohet n Mekn, vendin, ku All-llahu i Madhrishm drgoi Profetin Muhammed
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t).
All-llahu i Madhrishm betohet n kto vende t bekuara se e krijoi njeriun n formn m t
mir dhe i dha atij ndjeshmrin, mendjen, dgjimin dhe shikimin, q t jet me moral t lart, q
ta shoh t mirn dhe ta ndjek at dhe ta shoh t keqen e ti largohet asaj. Por, shum njerzve
nuk u bjn dobi mendja dhe shqisat dhe ata zgjedhin mohimin dhe humbjen. All-llahu i
Madhrishm i fut ata n xhehenem n nj form t shmtuar. Ndrsa pr ata q besuan e bn
vepra t mira, All-llahu i Madhrishm ka prgatitur n xhenet t mira q nuk mbarojn kurr.
Pas ksaj All-llahu i Madhrishm qorton femohuesit: Prse e prgnjeshtrojn ata Ditn e Kijametit?
All-llahu do ti gjykoj ata me dnim, ashtu si e meritojn, sepse ata kan mohuar. Nuk ka zot
tjetr, prve All-llahut. All-llahu sht m i Urti, m i Drejti.
www.islamischen.ch
145
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm betohet n tri vende, ku ka drguar Profett e Tij, se Ai e ka krijuar
njeriun n formn m t bukur.
2. Besimi dhe veprat e mira i bjn dobi njeriut si n kt bot, ashtu edhe n Botn Tjetr.
3. Mohimi (kufri) e ul njeriun n shkalln m t ult si n kt bot, ashtu edhe n Botn Tjetr.
4. All-llahu i Madhrishm sht i Drejt n gjykimin e Tij.
www.islamischen.ch
146
PYETJE DHE USHTRIME

1. do fjalie t kolons A i vini prball fjalin, q i prshtatet nga kolona B:
2. do t thot: N formn m t bukur?
A
All-llahu i Madhruar i foli Musait
N Mek, n vendin e sigurt.
Shum Profet jan drguar
N Malin Tur.
All-llahu
i
Muhammedin
Madhruar
drgoi
www.islamischen.ch
N Palestin, n vendin e fiqve dhe t

ullinjve
147
SUREJA EL ALAK
Ajetet 1 - 8
1. Lexo 25 me emrin e Zotit tnd, i Cili krijoi (gjithka). 2. Krijoi njeriun prej nj pikze gjaku t
ngjizur (n mitrn e nns). 3. Lexo! Se Zoti yt sht m Bujari. 4. Ai i msoi (njeriut) t prdor
Penn. 5. I msoi njeriut at q njeriu nuk e dinte, 6. Por, njeriu i kalon (t gjitha) caqet, 7. Sepse
kujton se sht i pavarur. 26 8. Por, pr te Zoti yt sht kthimi.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr fillimin e zbritjes s Kuranit, pr mohimin q i bn njeriu Zotit dhe pr Ebu
Xhehlin.
25) N arabisht Ikra mund t ket kuptimin lexo ose recito, prsrit (fjalt q t thot dikush tjetr), ose shpall, deklaro me
z t lart.
26) Njeriu nuk sht i pavarur, as si individ, as si shoqri. Le t kujtoj ai prej-ardhjen e tij fizike dhe prgjegjsin e kthimin
te Zoti.
www.islamischen.ch
148
KUPTIMI I FJALVE
I kalon caqet - E tepron me mkatet e veta, bn shum mka-te.

Pes ajetet e para t ksaj sureje jan edhe pes ajetet e para q i kan zbritur Profetit (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t). Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ishte n
shpelln Hira, kur i erdhi engjlli Xhebrail e i tha: Lexo!Un nuk di t lexoj,- iu prgjigj Profeti
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t). Lexo!- prsriti Xhebraili. Un nuk di t lexoj,- iu
prgjigj prsri Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t). Ather, Xhebraili vazhdoi:
1. Lexo me emrin e Zotit tnd, i Cili krijoi (gjithka). 2. Krijoi njeriun prej nj pikze gjaku t ngjizur (n
mitrn e nns). 3. Lexo! Se Zoti yt sht m Bujari. 4. Ai i msoi (njeriut) t prdor Penn. 5. I msoi njeriut
at q njeriu nuk e dinte. Me kto ajete All-llahu i Madhrishm i drejtohet Profetit t Vet dhe t
gjith besimtarve q punt e tyre e fjalt e tyre ti fillojn me Bismilah (Me emrin e All-llahut),
sepse do pun q fillon me emrin e All-llahut dhe me mbshtetjen tek All-llahu, ka mirsi. Kto
ajete tregojn q sht detyr q t jemi t iltr me All-llahun e Madhrishm n veprat q bjm
e n fjalt q themi. Muslimani punon dhe flet pr t fituar knaq-sin e All-llahut t
Madhrishm.
www.islamischen.ch
149
Kto ajete tregojn rndsin e madhe q Islami i kushton dijes. Fjala e par q ka zbritur nga
All-llahu i Madhrishm pr te Profeti i Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) qe
Ikra (Lexo!)
All-llahu i Madhrishm tregon se e ka krijuar njeriun nga alaku- nj pikz gjaku e ngjizur q
zhvillohet dhe sjell njeriun. Pasi fmija del nga barku i s ms dhe rritet, ai fillon t msoj. E
All-llahu i Madhrishm i msoi njeriut si t prdor penn; t msoj gjithnj e m shum. Kjo
sht bujari dhe nderim nga All-llahu i Madhrishm pr njeriun, duke i dhuruar atij dijen. Por, ky
njeri, kur rritet, fillon ti plqej vetja dhe fuqia q ka, fillon ti plqej pasuria q ka mbledhur,
harron mirsit e All-llahut i Madhrishm dhe gabimet e veta t shumta. Dhe All-llahu i kujton
njeriut se ai do t kthehet te Zoti i tij, do t jap llogari pr veprat e tij t kqija dhe do t dnohet
pr to.
NA MSOJN AJETET
1. Islami i ka kushtuar kujdes dijes e studimit. Edhe fjala e par q erdhi nga Zoti qe: Lexo!.
2. Muslimani i fillon fjalt dhe veprat e veta me Bismilah (Me emrin e All-llahut).
3. All-llahu i Madhrishm e msoi njeriun dhe ia lehtsoi atij prdorimin e mjeteve t msimit,
m e rndsishmja e t cilave sht Pena.
www.islamischen.ch
150
4. All-llahu i Madhrishm i thot njeriut t ruhet nga mendjemadhsia dhe t mos largohet nga
adhurimi i Zotit t tij.
5. T gjith njerzit do t kthehen tek All-llahu i Madhrishm pr t dhn llogari pr veprat q
kan br.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Flisni pr takimin e par t Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) me
Xhebrailin (paqja qoft mbi t).
2. Cili sht ajeti i par q i ka zbritur Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t)?
3. do t thot: Te Zoti yt sht kthimi?
AJETET 9 - 19
9. A e keni par at q ndalon? 10. Nj rob q krkon t falet? 11. mendon, kur ai (robi) sht
n Rrug e Drejt? 12. Ose kur ai (robi) urdhron pr devotshmri (tekua)? 13. A m tregon
www.islamischen.ch
151
nse ai 27 e mohon t Vrtetn dhe i kthen shpinn asaj? 14 A nuk e di ai se All-llahu e sheh? 15.
Jo, jo! Nse nuk trhiqet, vrtet Ne do ta trheqim zvarr pr ballukesh. 28 16. Pr ballukesh
gnjeshtare, mkatare. 17. E ai le ti thrras pr ndihm ata t vett. 18. Ne do ti thrrasim
engjjt e ndshkimit t merren me t. 19. Jo, jo! Ti mos iu bind atij, vazhdo me sexhde dhe afroju
Zotit sa m afr.

Ajetet flasin pr njerin prej atyre njerzve t cilit i plqeu fuqia dhe pasuria e vet e i kaluan caqet
dhe e mohuan Zotin: pr Ebu Xhehlin, armikun numr nj t Islamit. Ajetet flasin edhe pr
cilindo, q ka br a bn vepra t kqija si t Ebu Xhehlit. Nj her, Profeti (paqja dhe bekimi i
All-llahut qofshin mbi t) po falej n Mek. Kur ra n sexhde, Ebu Xhehli deshi ti vinte Profetit
kmbn mbi qaf. Por, Ebu Xhehli nuk arriti dot te Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin
mbi t). Ai u kthye i friksuar te ndihmsit e vet. Ata e pyetn: Prse u ktheve kshtu, kaq shpejt?
Ebu Xhehli u prgjigj: Pash nj hendek zjarri e gjra t tjera t frikshme midis meje dhe Muhammedit,
prandaj u largova. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) e komenton ngjarjen
kshtu: Sikur t afrohej edhe pak, do ta kapnin engjjt e dnimit dhe do ta bnin cop-cop.
27) Ai : sht fjala pr at q ndalon nj rob q krkon t falet etj.
28) Balluket jan mbi ball; ato simbolizojn kulmin e forcs dhe t dinjitetit t njeriut. Ta trheqsh pr ballukesh do t
thot t vuaj poshtrimin m t ult.
www.islamischen.ch
152
All-llahu i Madhrishm na flet pr at q i ndalon njerzit t falin namazin e ta adhurojn Allllahun. Vepra e tij sht e shmtuar, e shmtia e saj sht edhe m e madhe kur prpiqet t
ndalohet nj i Drguar, i cili urdhron pr t br vepra t mira e pr t mos br vepra t kqija;
shmtia sht edhe m e madhe kur prpiqet t ndalohet Profeti Muhammed (paqja dhe bekimi i
All-llahut qofshin mbi t). Ky femohues nuk u mjaftua vetm duke e ndaluar Profetin (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t) t falej. Ai prgnjeshtroi Ditn e Gjykimit, mohoi All-llahun,
e kundrshtoi Islamin, i ktheu shpinn t vrte-ts. Por ai nuk kupton se All-llahu i shikon veprat
e tij dhe i shnon ato t gjitha, q ti krkoj llogari t rrept pr to n Ditn e Gjykimit. All-llahu
i Madhrishm e paralajmron Ebu Xhehlin se, n qoft se nuk pendohej e nuk e linte armiqsin
ndaj Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), All-llahu do ta bnte t vuante dnim
t fort n kt bot nga besimtart dhe n botn tjetr nga engjjt e dnimit.
All-llahu i Madhrishm do ti urdhroj engjjt ta kapin Ebu Xhehlin prej ballukesh e ta trheqin
zvarr deri n Zjarr. N kt bot, Ebu Xhehli ka thirrur shokt e tij q ta ndihmonin n luft
kundr Islamit, por n Botn Tjetr nuk do t ket mundsi t thrras pr ndihm ndonj prej
tyre, sepse engjjt e dnimit do ti ojn t gjith ata n zjarrin e xhehenemit.
M pas All-llahu i Madhrishm i drejtohet Profetit t Tij: Qndro i palkundur n t vrtetn;
lri Ebu Xhehlin dhe ata q jan si ai dhe vazhdo namazin tnd pr Zotin; vazhdoje sexhden, q
t jesh pran Zotit tnd, sepse njeriu, kur sht n sexhde, sht pran All-llahut t Madhrishm
m shum se kurr. Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) e prforcon edhe m
shum kt kuptim, kur thot: Njeriu sht m pran Zotit t tij kur bie n sexhde, prandaj shtojini lutjet
n sexh-de.
www.islamischen.ch
153
NA MSOJN AJETET
1. N ajete tregohet armiqsia e madhe e Ebu Xhehlit pr Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) dhe Isla-min.
2. N ajete tregohet se si All-llahu i Madhrishm e ruante Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) nga do e keqe.
3. Punt m t shmtuara jan ti ndalosh njerzit t adhurojn All-llahun dhe t bjn vepra t
mira.
4. N ajete tregohet dnimi i rnd q All-llahu i Madhrishm ka prgatitur pr Ebu Xhehlin dhe
ata q veprojn si ai.
5. All-llahu i Madhrishm e porosit Profetin e Tij q t qndroj i palkundur n adhurim dhe t
vazhdoj t bjer n sexh-de pr All-llahun e Madhrishm.
6. Kjo sure prmban nj sexhde kndimi 29, prandaj kur muslimani kndon ose dgjon ajetin duhet
t bjer n sexhde n drejtim t Kibls.
29) Sexhde, q bhet pas dgjimit t ajeteve t caktuara.
www.islamischen.ch
154
PYETJE DHE USHTRIME

1. kishte ndrmend ti bnte Ebu Xhehli Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t),
kur Profeti po falej?
2. Prse u kthye Ebu Xhehli i trembur, pa i br ende keq t Drguarit t All-llahut (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t)?
3. far tha Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pr kt ngjarje?
4. Ajetet flasin pr tri cilsi t Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t). Cilat jan
ato?
5. Ajetet flasin pr tri cilsi t kqija t Ebu Xhehlit. Cilat jan ato?
6. far duhet t bjn muslimant kur kndojn ose dgjojn ajetin: Jo, jo! Ti mos iu bind atij,
vazhdo me sexhde dhe afroju Zotit tnd sa m afr!?
SUREJA EL KADR
www.islamischen.ch
155
Ajetet 1 - 5
1. Vrtet, Ne e kemi zbritur kt (Kuranin) n Natn e Kadrit. 2. E ku e di ti se sht Nata e
Kadrit! 3. Nata e Kadrit sht m e mir se nj mij Muaj. 30 4. Me lejen e Zotit t tyre zbresin
engjjt dhe Shpirti (Xhibrili) pr do shtje. 5. Paqe! ... Kjo (paqja) deri sa t zbardh agimi.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja trajton Natn e Kadrit, t mirat e saj e far mund t fitohet n kt Nat.
KUPTIMI I FJALVE
Nata e Kadrit - Nata q bie me 23, 25 ose 27 t muajit Ramazan. sht quajtur Nata e Fuqis ose
e Nderit, nat, n t ciln Shpallja i zbriti pr her t par Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) nprmjet engjllit Xhibril.
30) Nj mij sht n kuptimin e nj kohe pa kufi: mijra muaj ose vite.
www.islamischen.ch
156

Ajetet e ksaj sureje flasin pr Natn e madhe e t bekuar, pr Natn e Kadrit, nj prej netve t
muajit Ramazan.
Natn e Kadrit, All-llahu i Madhrishm e zbriti Kuranin e Shenjt nga Leuhul Mahfudh, q
sht n qiellin e shtat, n qiellin e Toks. M pas, Xhebraili ia zbriti Kuranin Profetit (paq-ja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pjes-pjes, pr njzet e tre vjet me radh.
Nata e Kadrit ka nj vler t madhe dhe mirsit e saj jan t shumta, sepse at Nat sht zbritur
Kurani, si nj diell pr botn. Prandaj, kjo Nat sht m e rndshishme se nj mij muaj. N
qoft se n kt Nat muslimani e adhuron All-llahun me iltri e me zell, All-llahu i
Madhrishm mund ti jap shprblimin e adhurimit pr nj mij muaj. N kt Nat zbresin
edhe engjjt, me n krye Xhebrailin. Ata sjellin me vete mirsi e paqe, ata luten pr besimtart
deri n agim.
NA MSOJN AJETET
1. Nata e Kadrit sht nj nat e madhe; at Nat All-llahu i Madhrishm zbriti Kuranin.
2. Pr mirsit dhe sevapet, Nata e Kadrit sht m e mir se nj mij muaj.
3. N kt Nat zbresin n Tok engjjt, bashk me ta dhe Xhebraili.
www.islamischen.ch
157
4. All-llahu i Madhrishm ka caktuar mirsi dhe paqe n kt Nat pr besimtart.

5. Nata e Kadrit sht nata teke n dhjetditshin e fundit t Ramazanit (23, 25 ose 27).
PYETJE DHE USHTRIME

1. N vend t shprehjeve n kllapa vini fjaln e barasvlershme kuptimisht.
a) All-llahu i Madhrishm e zbriti Kuranin e Shenjt n (nj nat m t mir se nj mij muaj).
b) Natn e Kadrit zbresin engjjt (me t parin e tyre, Shpir-tin Besnik).
c) Engjjt do t luten pr mirsi pr besimtart (derisa t mbaroj nata e t filloj mngjesi).
2. Cilat jan nett ku mund t bjer Nata e Kadrit?
3. N muaj sht Nata e Kadrit?
4. M e mir se sa muaj sht Nata e Kadrit?
SUREJA EL BEJJINE
www.islamischen.ch
158
Ajetet 1 - 8
1. Ata q nuk besuan nga ithtart e Librit dhe nga idhujtart nuk kishin ndrmend t ndaheshin
nga besimi i tyre, derisa tu vinte argumenti i Qart. 31 2. I Drguari i All-llahut, q lexon Flet t
pastra, 3. N t cilat ka vetm dispozita t drejta. 4. Ata, t cilve u sht dhn Libri, u ndan
vetm pasi u kishte ardhur argumenti. 5. E ata nuk qen udhzuar pr tjetr, vetm q t
adhuronin All-llahun iltrisht; q t largohen nga do besim i kot, q ta falin namazin, q t
japin zekatin; kjo sht Feja e Drejt. 6. Vrtet, ata nga ithtart e Librit dhe idhujtart q mohuan
t Vrtetn, do t jen n Zjarrin e xhehenemit; aty do t mbesin prgjithmon. Ata jan m t
kqijat e krijesave, 32 7. Kurse ata q besuan dhe bn vepra t mira, jan m t mirat e krijesave.
8. Shprblimi i tyre te Zoti jan xhenete t larta, npr t cilt rrjedhin lumej. Ata do t jen aty
prgjithmon. All-llahu sht i knaqur prej tyre e ata jan t knaqur prej Tij. Ky (shprblim)
sht pr at, q e ka pasur frik Zotin e vet.
31) Argumenti i Qart qe vet Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), jeta e tij, personaliteti i tij dhe msimet e
tij.
32) All-llahu ia ka dhn njeriut aftsin pr t dalluar t mirn dhe t keqen. Ather, t mohosh t Vrtetn sht vepra m
e keqe q mund t bj nj krijes me mendje dhe me vullnet.
www.islamischen.ch
159
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr ndarjen n grupe t ithtarve t Librit pr besimin n t Drguarin e All-llahut.
Sureja flet pr futjen n Zjarr t jobesimtarve dhe pr futjen n xhenet t besimtarve.
KUPTIMI I FJALVE
Flet t pastra - Flet pa gabime e pa t meta.
KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES

Kjo sure flet pr ithtart e Librit -ifutt dhe t krishtert- dhe pr idhujtart. Megjithse nj pjes
e tyre thoshin se do ta pranonin fen e Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t), sureja tregon se ata mbetn n fet e tyre t pasakta.
All-llahu i Madhrishm drgoi Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) me
mesazhin Islam. All-llahu i zbriti atij Kuranin e Shenjt, i cili sht nj libr i pastr nga
gnjeshtrat. N Kuran ka ligje e udhzime nga Zoti pr t gjith njerzimin e pr t gjitha koht.
www.islamischen.ch
160
Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ua prcolli kto udhzime t gjith njerzve.
Kur Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) shpalli Islamin, ithtart e Librit u ndan
n dy pjes. Nj pjes e pranoi Islamin, kurse pjesa tjetr mbetn mohues, duke mtuar se Isai na
qenka biri i All-llahut, se Uzejri na qenka, gjithashtu, biri All-llahut. Kshtu ndodhi edhe me
idhujtart e tjer arab.
All-llahu i Madhrishm i pati udhzuar ifutt dhe t krishtert t adhuronin vetm At e ti
largoheshin shirkut, t falnin namazin e t jepnin zekatin. Kjo ishte feja e mirsive pr ta. Ky ishte
Islami, me t cilin erdhi Muhammedi. do fe tjetr sht e pavler, e pa asnj t mir n t.
Pasi All-llahu ua bri t qart njerzve vendin e atij q e mohon Islamin dhe vendin e atij q e
beson Islamin, tha: ifutt, t krishtert dhe idhujtart do t hyjn n xhehenem e aty do t
mbesin prgjithmon. Ata jan m t kqinjt e krijesave, sepse mohuan. All-llahu i
Madhrishm thot: Vr-tet, krijesat m t dmshme tek All-llahu jan ata q mohuan, q nuk besuan.
Ata q besojn dhe bjn vepra t mira jan krijesat m t mira. All-llahu i Madhrishm ka
prgatitur pr ta xhenete, n t cilat do t jen prgjithmon, sepse All-llahu i do ata dhe i ka
pranuar veprat e tyre t mira. Ata q besuan, do t gzohen q hyjn n xhenet. Ata do t
knaqen me shprblimin e All-llahut. Ata e arritn kt vend, sepse e patn frik All-llahun e
Madhrishm kur ishin n kt bot.
www.islamischen.ch
161
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm ka drguar Muhammedin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t) Profet pr gjith njer-zimin.
2. All-llahu i Madhrishm i ka urdhruar t gjith njerzit q t adhurojn vetm At dhe t jen
t iltr n adhurimin e tyre.
3. Islami sht feja e vrtet, sht feja botrore. Ai i ka anuluar fet e tjera.
4. Jobesimtart jan m t kqinjt e krijesave. Ata do t mbesin prgjithmon n xhehenem.
5. Besimtart jan m t mirt e krijesave. Ata do t jen prgjithmon n xhenet.
6. All-llahu i Madhrishm sht i knaqur prej atyre, q futen n xhenet dhe i bn edhe ata t
knaqen me t mirat e mdha q ka prgatitur pr ta.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni t kundrtat e fjalve t mposhtme:
a) Mohim
b) E mir
www.islamischen.ch
162
c) I knaqur
2. Plotsoni prgjigjet e mposhtme.

a) Cilt jan ithtart e Librit? Ithtart e Librit jan ifutt dhe t............
b) Kur u ndan n mes tyre ithtart e Librit? Ithtart e Librit u ndan n mes tyre kur All-llahu i
Madhrishm drgoi midis tyre t.............
c) Pr far e ka urdhruar All-llahu i Madhrishm njeriun? All-llahu i Madhrishm e ka
urdhruar njeriun t jet i iltr n adhurim, t fal ............ dhe ............
3. Tregoni dy shtje pr t cilat flet sureja.
SUREJA EZ ZELZELE
Ajetet 1 - 8
www.islamischen.ch
163

1. Kur t dridhet Toka me dridhjen e saj t fuqishme 2. Dhe (Toka) t nxjerr at q ka brenda
saj, 3. Dhe njeriu t thot: sht kshtu? 4. At Dit, ajo (Toka) i rrfen tregimet e veta, 5.
Sepse Zoti yt e ka urdhruar at (Tokn). 6. At Dit njerzit do t ndahen n grupe, q t
shprblehen pr veprat e tyre. 7. Kush bn nj t mir, qoft edhe sa nj grimc, do ta gjej (n
Botn Tjetr). 8. E, kush bn nj t keqe, qoft edhe sa nj grimc, do ta gjej (n Botn Tjetr).
KUPTIMI I FJALVE
T nxjerr at q ka brenda saj - T nxjerr t vdekurit, e varrosur n t.
sht kshtu - Prse dridhet Toka, vall?

Kjo sure flet pr far do t ndodh n Ditn e Gjykimit. All-llahu i Madhrishm thot se:
Toka do t dridhet fuqishm dhe njerzit do t dalin prej saj, d.m.th., prej varreve pas fryrjes s
dyt t Bririt (Surit). Jobesimtari do t habitet: po ndodh me Tokn? Do t pyes veten prse
ka dal nga varri, sepse ai nuk e besonte Ringjalljen.
www.islamischen.ch
164
Do t jet All-llahu i Madhrishm Ai q do ta urdhroj Tokn t nxerr t vdekurit n at Dit.

All-llahu i Madhrishm do ti krkoj Toks t rrfej far kan br njerzit kur jetonin mbi t.
Ebu Hurejra (All-llahu qoft i knaqur me t) tregon: Profeti (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) u kndoi ajetin: At Dit, ajo i rrfen tregimet e veta dhe tha: A e dini se
jan tregimet e veta? All-llahu dhe i Drguari i Tij e din m mir,- u prgjigjn shokt.
Tregimet e veta,- vazhdoi ai, - jan: (Toka) do t dshmoj pr do rob, pr do vepr q ka
br robi. Ajo do t thot: Ka vepruar kshtu n kt dit e n kt koh.
N Ditn e Gjykimit, All-llahu i Madhrishm do tu krkoj llogari njerzve me drejtsi t plot.
Ai do tu peshoj njerzve veprat e tyre, derisa njerzit ti shikojn vet ato. All-llahu do ti
shprblej njerzit pr veprat e mira, sado t vogla qofshin ato. All-llahu i Madhrishm do tu
krkoj llogari njerzve edhe pr veprat e kqija, sado t vogla qofshin ato dhe do ti dnoj ata
q kan br t tilla vepra.
NA MSOJN AJETET
1. Toka do t ndryshoj n Ditn e Kijametit.
2. Pas fryrjes s dyt t Surit, njerzit do t dalin nga varret e tyre n Ditn e Tubimit.
3. N Ditn e Gjykimit, Toka do t tregoj veprat e njerzve.
4. All-llahu i Madhrishm sht i Drejt n Gjykimin e Tij.
www.islamischen.ch
165
5. Bota Tjetr sht krejt e ndryshme nga bota jon.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Futeni n rreth prgjigjen e sakt:
a) N Ditn e Gjykimit njerzit do t dalin nga:
Shtpit e tyre
Varret e tyre
Vendet e tyre
b) N Ditn e Gjykimit gjithkush do t nxitoj t shoh:
T afrmit e vet
Veprat e veta
Shokt e miqt e vet
2. Plotsojini vendet bosh me fjal.
a) Kush bn vepra t ________ , do t hyj n xhenet.
b) N Ditn e Gjykimit njerzit do t jen t ndar e t ________ .
www.islamischen.ch
166
c) ______ do tu krkoj llogari njerzve pr veprat e bra.

3. Flisni pr tri shtje q trajtohen n ajetet e msiprme.
SUREJA EL ADIJAT
Ajetet 1 - 11
1. Pr vrapuesit e shpejt (kuajt) q hingllijn,33 2. Q me thundrat e tyre nxjerrin xixa nga gurt,
3. Kur vrsulen hert n agim 4. E, me kt (vrsulje) ngren pluhur. 5. Dhe hidhen n mesin e
grumbullit (t armikut). 6. Vrtet, njeriu sht prbuzs ndaj Zotit t vet. 7. Edhe vet njeriu e
dshmon at (prbuzjen). 8. Ai e do shum pasurin. 9 A nuk e di se at Dit, kur t nxirret
far ka n varreza 10. Dhe t tubohet ajo q sht n zemra 11. At Dit, pa dyshim, Zoti i tyre
i njeh veprat e tyre.
33) sht betim i All-llahut.
www.islamischen.ch
167
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr t mirat e kuajve t muxhahidinve (atyre q luftojn n rrugn e All-llahut) dhe
disa cilsi t kqija t njeriut.
KUPTIMI I FJALVE
T tubohet ajo q sht n zemra - N Ditn e Gjykimit do t dal n shesh ajo q fshihej n
zemrat e njerzve.

All-llahu i Madhrishm betohet n fillimin e ksaj sureje pr kuajt e lufttarve n rrugn e Allllahut (muxhahidve). All-llahu i Madhrishm betohet pr kuajt q vraponin me aq shpejtsi, sa
dilnin xixa nga thundrat e tyre. Ata ngrinin pluhur hert n mngjes, kur muxhahidint sulmonin
armiqt.
All-llahu i Madhrishm betohet n kta kuaj, se njeriu ka shum cilsi t kqija e prej tyre jan:
www.islamischen.ch
168
1. Njeriu nuk i njeh mirsit q i ka dhn All-llahu. Ai harron t mirat q i ka dhn All-llahu
dhe kujton vetm fatkeqsit q e kan goditur at. Jan veprat e njeriut dhe vet njeriu q
dshmojn pr kt.
2. Njeriu e do shum pasurin; aq shum sa shpeshher ai prpiqet ta siguroj at me rrug t
ndaluara (haram); aq shum sa pasuria e bn at t jet i mangt n adhurimin e All-llahut.
All-llahu i Madhrishm e paralajmron njeriun dhe krkon prej tij q ta kujtoj mir Ditn e
Ringjalljes, ditn kur njerzit do t dalin prej varreve pr t dhn llogari.
All-llahu i Madhrishm do ti mbledh njerzit, do tu paraqes atyre gjithka kan br e thn
n kt bot, gjithka q kan besuar dhe do tu krkoj llogari pr to. Kjo sht fare e leht pr
All-llahun, sepse All-llahu i mbikqyr t gjitha veprat e njerzve.
NA MSOJN AJETET
1. Ajetet tregojn mirsin e Xhihadit (t lufts n rrugn e All-llahut).
2. Njeriu tregohet i padrejt ndaj vetes s tij, kur i mohon mirsit e All-llahut.
3. Njeriu i do shum t mirat e ksaj bote.
4. N Ditn e Ringjalljes, All-llahu i Madhrishm do ti nxjerr njerzit nga varret, do ti mbledh
veprat e tyre e do tu krkoj llogari pr to.
www.islamischen.ch
169
PYETJE DHE USHTRIME

1. Thoni dy gjra q ndodhin kur sulmojn Muxhahidint.
2. Sureja flet pr disa cilsi t kqija t njeriut. Prmendni dy prej tyre.
3. do t thot ajeti: Dhe t tubohet ajo q sht n zemra.?
4. Plotsoni me fjalt m t prshtatshme fjalit q vijoj-n:
- Dashuria e njeriut pr pasurin e bn at ...............
t jap lmosh
ta krkoj at n do mnyr
- N Ditn e Gjykimit, All-llahu i Madhrishm do ti mbledh veprat e njerzve...............................
- Pr tu krkuar llogari pr to
- Pr tua falur ato
SUREJA EL KARIA
www.islamischen.ch
170
Ajetet 1 - 11
1. Krisma e Kijametit. 2. far sht krisma e Kijametit? 3. Dhe t msoi ty se far sht
krisma e Kijametit? 4. Ajo sht Dita kur njerzit bhen si kandrra t shprndara 5. Dhe kodrat
bhen si leshi i prishur. 6. E sa i prket atij, q i rndohet peshorja e veprave t tij, 7. Ai sht n
nj jet t kndshme, 8. Ndrsa vendi i atij, q e ka t leht peshojn e veprave t tij, 9. Vendi i
tij do t jet n Havije. 10. E sht ajo q t msoi se sht Havija? 11. sht zjarri me
nxehtsi shum t madhe.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr far do t ndodh n Ditn e Kijametit si dhe pr mnyrn se si All-llahu i
Madhrishm do tu krkoj llogari njerzve.
KUPTIMI I FJALVE
El Karia - Krisma, zri i frikshm; emr i Dits s Kijametit.
www.islamischen.ch
171

Kto ajete flasin pr disa shtje, q do t ndodhin Ditn e Kijametit. All-llahu i Madhrishm
tregon se n Ditn e Kijametit gjithsia do t shoh pasojat e nj ngjarjeje t madhe e t frikshme,
q do t shoqrohet me nj z t tmerrshm e bubu-llues. All-llahu i Madhrishm do ti tuboj
njerzit pr ti gjykuar. At dit, njerzit do t jen si kandrra t shprndara n do vend. donjri
prej tyre do t vrtitet andej-ktej, i friksuar pr fundin e tij. Malet, q jan aq t forta dhe t
qnd-rueshme, do t bhen si lesh i hedhur n ajr sikur t ishin nj pjesz prej reve. At Dit,
All-llahu i Madhrishm do ti gjykoj t gjith njerzit dhe do tu peshoj atyre veprat, q i bn
n kt bot. Ai njeri, i cili ka br vepra t mira m shum sesa t kqija, do t shijoj jetn e
xhenetit. Kurse pr at njeri, q ka br m shum vepra t kqija se t mira, sht prgatitur nj
vend n Zjarr.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm e ka quajtur Ditn e Kijametit Krism, sepse ajo vjen me nj z t
frikshm.
2. Ditn e Kijametit do t ndryshoj gjendja e Gjithsis.
3. Ditn e Kijametit, nga frika e madhe, njerzit do t jen si kandrra t shprndara.
www.islamischen.ch
172
4. All-llahu i Madhrishm do ti peshoj veprat e njerzve dhe njerzit do ti shohin vet ato.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Kujtoni tri emrtime t Dits s Kijametit.
2. Gjykoni si jan malet sot dhe si do t jen n Ditn e Kijametit.
3. Plotsoni pikat me njrn prej dy fjalve q jan mes kllapave:
a) Ditn e Kijametit njerzit do t jen ........ si kandrra (t vogla, t shprndara)
b) Ditn e Kijametit malet do t jen ............ si re (t rnda, t lehta).
c) Njeriu, i cili shton ............... do t hyj n xhenet (t kqijat e tij, t mirat e tij)
4. far do t bj All-llahu i Madhrishm me veprat e njerzve n Ditn e Gjykimit?
5. Vendosni seciln prej fjalve t mposhtme n fjalin e duhur: kandrrat, malet, ret.
www.islamischen.ch
173
SUREJA ET TEKATHUR
Ajetet 1 - 8
1. Rivaliteti i ndrsjell pr t shumuar (gjrat e mira t ksaj bote) ju ka larguar (nga gjrat m
serioze t saj), 2. Derisa ti vizitoni varrezat. 34 3. Por jo. Ju shpejt do ta dini (t vrtetn). 4. Po,
po, ju shpejt do ta dini (t vrtetn). 5. Jo, sikur ta dinit me nj dije t sigurt (ju do t ishit
ruajtur), 6. Ju vrtet, do ta shihni xhehenemin. 7. Po, po. Ju do ta shihni at (xhehenemin) vet,
me syt tuaj. 8. Pastaj, n at Dit do t pyeteni pr t mirat (q i keni lakmuar n kt bot).
PRMBAJTJA E SURES
Sureja tregon q njerzit nuk i kushtojn vmendje Jets Tjetr, sepse ata jan t zn me jetn e
ksaj bote dhe me bukurit e saj. Ajo flet, gjithashtu, se si All-llahu i Madhrishm i qorton
njerzit pr kt.
34) Ju do t vazhdoni t prpiqeni t'i shumoni fitimet tuaja, derisa t hyni n varre e t lini pas shklqimin e tepruar t nj
jete t zbrazt.
www.islamischen.ch
174
KUPTIMI I FJALVE
T bindur plotsisht - T bindur q nj dit do ta ln kt bot dhe do t shkojn n Botn
Tjetr.

Njerzit, duke lakmuar t mirat e ksaj bote - pasurin, fmijt, bukurit, dfrimet e saj etj.- e
harrojn Botn Tjetr. Ata vazhdojn kshtu, derisa vdesin dhe bhen banor t varre-zave. Allllahu i Madhrishm i qorton njerzit pr kt rrug t gabuar. All-llahu i Madhrishm do tu
thot atyre: Do tu bhet e qart pas vdekjes suaj se me t vrtet, keni qn n rrug t gabuar dhe kur t
shihni dnimin e All-llahut t Madhrishm n varr dhe n Ditn e Kijametit, do t pendohe-ni. All-llahu i
Madhrishm i qorton, gjithashtu kta njerz: N qoft se ju do ta dinit dhe do ta prfytyronit dnimin e
Bots tjetr, do ti linit kufrin (mosbesimin) dhe dfrimet. Vrtet, dnimi do tju vij. Ai sht nj dnim i
tmerrshm, q t ngjall njkohsisht respekt dhe frik, njsoj sikur ju ta shihnit xhehenemin. sht e vrtet
se kta njerz jan t pavmendshm e t paditur. Ata do ta shohin zjarrin e xhehe-nemit kur t
hyjn n t dhe do t binden pr kt n Ditn e Gjykimit.
Zjarri i xhehenemit ekziston dhe fjala e All-llahut sht e drejt dhe e vrtet. All-llahu i
Madhrishm do tu thot ktyre njerzve: Me t vrtet, begatia e ksaj bote ishte ajo, e cila ju largoi nga
www.islamischen.ch
175
besimi dhe nga arsyetimi i drejt. Pr kt All-llahu i Madhrishm do tju krkoj llogari, si e
shfrytzuat kt pasuri, a i ndihmuat t varfrit e t tjera.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm i qorton t gjith ata njerz, t cilt e kalojn jetn e ksaj bote me loj
e argtim.
2. Besimtarin nuk e pengon jeta e ksaj bote pr t punuar pr Botn Tjetr.
3. Kurani flet pr Zjarrin aq qart, sikur njeriu ta shihte at.
4. N Zjarr do t hyjn jobesimtart dhe t tjer q kan qen t pakujdesshm ndaj fes islame.
5. All-llahu i Madhrishm do ti gjykoj njerzit pr qndrimin q mbajtn ndaj begative t ksaj
bote, t cilat ua bn atyre t kndshme kt jet dhe do tu krkoj llogari pr detyrn q ata
kishin: A e falenderuan All-llahun pr kt begati apo jo?
Kuptimin e ksaj q tham e prforcon nj ngjarje, e cila ka ndodhur me Profetin Muhammed
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dhe me dy nga shokt e tij fisnik: Nj nat, i
Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) doli nga shtpia dhe takoi Ebu
Bekr Es Sidikun (All-llahu qoft i knaqur me t!).
gj t nxorri ty nga shtpia, o Ebu Bekr?
www.islamischen.ch
176
Ajo gj, e cila t nxori edhe ty, pra uria.

M pas doli nga shtpia edhe Omeri (All-llahu qoft i knaqur me t!), t cilit i Drguari i Allllahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) i bri t njjtn pyetje:
E gj t nxori nga shtpia n kt or, o Omer?
Omeri iu prgjigj:
M nxori e njjta gj q ju nxori edhe ju t dy.
I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dhe dy shokt e tij fisnik u
nisn pr te shtpia e njrit prej ensarve, Ebu El Huthejme ibn Et Tejhan, i cili ndrkoh nuk
ishte n shtpi. Kur i pa, e shoqja i priti me: Mir se vini!
I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) e pyeti gruan se ku ndodhej
burri i saj. Ajo tha se kishte shkuar t mbushte uj pr t pir. M pas erdhi i zoti i shtpis.
Falenderimi i takon All-llahut! Skam pasur asnjher miq m t nderuar sa sot!, - foli ai.
Burri doli e u kthye shum shpejt, duke mbajtur hurma Qabeje ndr duar dhe nj en me uj dhe
iu drejtua atyre: Hani! M pas mori thikn dhe u b gati prsri t dilte. Mos ther lop me
qumsht!, - i tha i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t).
Burri theri pr ta nj dele e ata hngrn e pin sa deshn.
Kur u ngopn, pan njri-tjetrin n sy dhe i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) u tha Ebu Bekrit dhe Omerit:
www.islamischen.ch
177
Pr All-llahun e Madhrishm, n dorn e t Cilit sht vetja ime, ju do t pyeteni pr mirsin e

begatin e sotme n Ditn e Gjykimit. Ai ju nxori nga shtpia t uritur dhe nuk u kthyet derisa e
arritt kt mirsi, e larguat urin dhe e shuaj-tt etjen.
PYETJE DHE USHTRIME

1. A duhet t vazhdoj njeriu t shkoj pas dfrimeve n kt bot?
2. A gzohet All-llahu i Madhrishm me njerzit t cilt nuk i japin prparsi ksaj bote prpara
Bots tjetr?
3. far kuptoni me thnien e All-llahut t Madhrishm: Pastaj, at Dit do t pyeteni pr t
mirat (q i keni lakmuar n kt bot)?
4. Prshkruajeni me fjalt tuaja historin e t Drguarit t All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) dhe t dy shokve t tij. Tregoni msojm nga kjo histori.
SUREJA EL ASR
www.islamischen.ch
178
Ajetet 1-3
1. Pr kohn! 2. Nuk ka dyshim se njeriu sht n nj humbje t sigurt, 3. Prve atyre q
besuan, q bn vepra t mira, q porositn njri-tjetrin ti prmbahen s Vrtets dhe q e
kshilluan njri-tjetrin t jen t durueshm.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr cilsit e atyre q do t shptojn n Ditn e Kijametit.

N kt sure All-llahu i Madhrishm betohet pr kohn, dhe veanrisht pr koht e bekuara me
vler t madhe, si jan, pr shembull, ditt kur ka jetuar Pejgamberi (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t), falja e namazeve dhe adhurimet e tjera, si ramazani, ditt e Haxhit etj. All-llahu i
Madhrishm na thot se ka njerz q jan t humbur n kt bot dhe t poshtruar n Botn
Tjetr pr shkak t punve t tyre t kqija dhe largimit nga rruga e All-llahut t Madhrishm.
www.islamischen.ch
179
Por Ai na thot, gjithashtu, se ka edhe njerz q nuk jan t humbur dhe t poshtruar. Kta jan
njerzit me veti e vepra t mira, jan ata q:
1. Besojn All-llahun e Madhrishm dhe t Drguarin e Tij (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t).
2. Bjn pun t mira dhe iu larguan punve t kqija.
3. Udhzojn edhe t tjert n rrugn e drejt, i kshillojn ata q t kapen tek e drejta, i pranojn
edhe vet kshillat me drejtsi.
4. Bashkpunojn me njri-tjetrin n pun t mira.
NA MSOJN AJETET
1. Nuk ka mirsi pr njeriun q nuk beson dhe q nuk bn vepra t mira.
2. Muslimant e vrtet bashkpunojn me njri-tjetrin n t mira.
3. Muslimant e vrtet jan durimtar gjat adhurimit dhe thirrjes n Islam.
www.islamischen.ch
180
PYETJE DHE USHTRIME

1. Vendosni n fjalit e mposhtme njrn prej tri fjalve t dhna, q prshtaten: e drejt, i
poshtruar, durimi.
a) Njeriu q nuk beson, (sht n shkatrrim dhe n humb-je).
b) sht detyr pr muslimanin (t prballoj problemet dhe vshtirsit).
c) Muslimant bashkpunojn (n pun t mira dhe n adhurim).
2. Sureja prmend katr gjra q e bjn njeriun besimtar t vrtet dhe t fituar. Prmendni tri
prej tyre.
3. Tregoni cila prej fjalive t mposhtme sht e sakt dhe cila sht e gabuar:
a) T gjith njerzit jan t fituar dhe t gzuar ........
b) Bashkpunimi n t mira sht pun e plqyer ..........
c) Durimi nuk sht i dobishm ...................
SUREJA EL HUMEZE
www.islamischen.ch
181
Ajetet 1 - 9
1. Mjer pr at q fyen e prqesh (njerzit), 2. Q tubon pasuri dhe e ruan t mos i paksohet 3.
E, mendon se pasuria e tij do ta bj t prjetshm! 4. Jo, t mos mendoj ashtu! Ai patjetr do t
hidhet n Hutame. 5. A e dini se sht Hutameja? 6. sht zjarri i All-llahut q sht ndezur
fort, 7. Q deprton deri n thelb t zemrs. 8. Ai i mbyll ata, ua z frymn. 9. Ata jan t lidhur
n pranga t njpas-njshme...
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr disa veti t kqija dhe pr ardhmrin e atij q i ka kto veti.
KUPTIMI I FJALVE
Hutame - Zjarri i xhehenemit.
www.islamischen.ch
182

Islami na mson q t ndjekim moralin dhe edukatn e mir. Ai e ndalon bisedn me fjal t
kqija pr t tjert, q shkaktojn zemrimin e njerzve kur i dgjojn, madje edhe kur ato fjal
jan t vrteta e t sakta.
Nuk i lejohet kurrsesi muslimanit q t prmend t metat trupore t t tjerve. Me t vrtet,
kshtu zemrohet All-llahu, sepse t gjitha krijesat jan t All-llahut t Madhrishm.
All-llahu i Madhrishm na ka sqaruar n kt sure se Ai ka prgatitur nj dnim t rrept pr
cilindo q tregon t metat e njerzve me gjuhn, me dorn a me syrin e tij, si bnin jobesimtart
me muslimant.
All-llahu ka prgatitur, gjithashtu, dnim t rrept pr cilin-do q iu v njerzve nofka e tallet me
ta. Kto krijesa, q tallen me t tjert dhe prpiqen q t mbledhin pasuri duke u krenuar me t,
mendojn se pasuria e tyre e madhe i lejon q t tallen me t tjert. Ideja se pasuria e tyre do ti
mbroj ata nga dnimi, sht nj ide shum e keqe. Por, All-llahu i Madhrishm ua kthen atyre:
Jo, nuk sht ashtu si mendojn! Ata do t hyjn n zjarrin e xhehenemit, q ua shkatrron trupat. Dnimi i
zjarrit do t jet i ashpr; ai do tua djeg trupat nga jasht e nga brenda. Jobesimtart nuk do t dalin kurr prej
Zjarrit, sepse ata do t lidhen me pranga dhe dyert e xhehenemit do t mbyllen prgjithnj pr ta.
www.islamischen.ch
183
NA MSOJN AJETET
1. Islami e ndalon talljen e njerzve dhe prmendjen e t metave t tyre.
2. Shumimi i pasuris nuk e ruan pronarin e saj nga vdekja dhe nga dnimi.
3. Jobesimtart do t futen n Zjarr dhe trupat e tyre do t digjen.
4. Dyert e Zjarrit do t mbyllen pr banort e tij.
PYETJE DHE USHTRIME

1. kuptim ka fjala Hutame?
2. Vlersoni nse jan t sakta ose t gabuara fjalt e m-poshtme:
a) Nuk lejohet pr muslimanin t tallet me vllan e tij musliman.
b) Jobesimtari do t mbrohet me pasurin e tij n Ditn e Kijametit.
c) Jobesimtart do t dalin nga Zjarri.
3. Vendosni fjalt e grupit t par A q ti prshtaten grupit t dyt B, kur lidhen me njra-tjetrn.
www.islamischen.ch
184
SUREJA EL FIL
Ajetet 1 - 5
1. A nuk e ke par se bri Zoti yt me zotruesit e elefantit? 2. A nuk ua bri prpjekjen e tyre t
dshtuar? 3. Dhe Ai kundr tyre lshoi shpend q vinin tuf-tuf. 4. Dhe i gjuanin ata me balt
t gurzuar. 5. Dhe i bri ata si gjethi i grimcuar.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr pronart e elefantit dhe pr dnimin q All-llahu u dha atyre.
KUPTIMI I FJALVE
Pronart e elefantit - Ebreheja dhe ushtart e tij.
Kurthi i tyre - Mashtrimi i tyre.
www.islamischen.ch
185
Humbje - Shkatrrim, poshtrim.

Ibrahimi (paqja e All-llahut qoft mbi t) ndrtoi Qaben e nderuar sipas urdhrit t marr nga Allllahu i Madhrishm. Populli arab e respektonte Qaben, bnte Haxh n t, por n t njjtn koh
i bnte shok All-llahut t Madhrishm.
Ka qen n Jemen nj mbret q quhej Ebrehe El Eshrem. Mbreti ndrtoi nj kish t madhe, q
njerzit ta bnin nj vend adhurimi. Pr tia arritur ktij qllimi, Ebreheja urdhroi q t prishej
Qabja e Nderuar, kshtu q arabt ta linin at dhe t ktheheshin nga kisha q ai ndrtoi.
Pasi prgatiti nj ushtri t madhe, Ebreheja iu afrua Meks nga ant e saj. N ushtrin e tij ishte
edhe nj elefant shum i madh. Kur ushtart iu afruan Meks, elefanti ndaloi dhe nuk eci m drejt
Qabes, sepse All-llahu i Madhrishm e ndaloi at. N astin kur ushtria e Ebrehes u b gati pr
t sulmuar drejt Meks, All-llahu i Madhrishm drgoi mbi ta shpend q i godis-nin me balt t
gurzuar nga xhehenemi, derisa i shndrruan trupat e tyre n gjethe t grimcuara. Kafsht i
shkeln me km-b dhe hngrn prej tyre sa deshn. All-llahu i Madhrishm i ndaloi hapat dhe
ua vrau shpresat atyre. Pra, All-llahu i Madhri-shm e shkatrroi n nj mnyr t tmerrshme
ushtrin e Ebre-hes, duke siguruar kshtu Qaben e nderuar prej ktyre t kqi-jave.
www.islamischen.ch
186
All-llahu i Lartsuar ua prmend arabve kt ndodhi, q ti sqaroj ata se sht Ai q mbrojti

Qaben dhe q e shkatrroi ushtrin e Ebrehes dhe jo idhujt, t cilt ata i adhuronin, q jan gur.
All-llahu kujton kshtu mirsin e Tij ndaj tyre dhe ndaj etrve t tyre.
All-llahu iu kujton banorve t Meks, se vrtet, Ai sht gati t shkatrroj jobesimtart, q
luftojn Islamin, ashtu si veproi me zotruesit e elefantit.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm e mbron Qaben e Nderuar prej do t keqeje.
2. All-llahu i Madhrishm e shkatrroi ushtrin e Ebrehes n nj mnyr sa t habitshme aq
edhe t frikshme dhe t tmerrshme.
3. Sureja u kujton banorve t Meks t mirat e All-llahut ndaj tyre, kur i shkatrroi armiqt e
tyre.
4. Kjo sure i nxit muslimant dhe i ndrgjegjson ata se All-llahu i Madhrishm do ti mbroj
gjithmon ata n fen e Tij.
www.islamischen.ch
187
PYETJE DHE USHTRIME

1. Ku gjendet Qabja e Nderuar?
2. Kush e ndrtoi Qaben e Nderuar?
3. N vit lindi i Drguari i All-llahut t Madhrishm?
4. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjalt e dhna: shpendt, shokt, me gur.
a) Ne jemi musliman q pasojm ............. e t Drguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin
mbi t).
b) Pash mbi pem .............. t bukur
c) Muslimant ndrtuan nj xhami t madhe ...............
SUREJA KUREJSH
(E zbritur n Mek, me 4 ajete)
Ajetet 1 - 4
www.islamischen.ch
188
1. Pr hir t garancis q gzojn kurejsht! 35 2. Garancin e udhtimit t tyre t lir t dimrit dhe
t vers. 3. Le ta adhurojn Zotin e ksaj Shtpie, 4. I cili i ushqen pas uris dhe i siguron prej
do frike!
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr lvizjet e kurejshve tregtar dhe pr begatit q Zoti u kishte dhn atyre.
KUPTIMI I FJALVE
I siguron - I ruan.
Kurejsht - Banort e Meks.
35) Kurejsht ishin fisi m fisnik i Arabis, fisi t cilit i prkiste edhe vet Profeti Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t). Ata kujdeseshin pr Qaben, kryevendin e shenjt t Arabis dhe duke zotruar Mekn, ata kishin tri
prparsi: 1) Kishin nj ndikim udhheqs mbi fiset e tjera; 2) Pozicioni qendror ua lehtsonte tregtin dhe marrdhniet me
fiset a me vendet e tjera, gj q u jepte nder e respekt, ashtu edhe prfitime materiale; 3) Duke qen se, sipas tradits arabe
territori i Meks ishte i pacenueshm nga shkatrrimet e lufts dhe gjakmarrjet, pozicioni i tyre ishte i sigurt, larg friks e
rrezikut. T gjitha kto ua kishte br risk All-llahu, ua kishte garantuar Ai. sht pikrisht kjo garancia pr t ciln betohet
All-llahu n fillimin e ksaj sureje.
www.islamischen.ch
189

Kjo sure flet pr begatit q All-llahu i Madhrishm ua dhuroi banorve t Meks. All-llahu i
Madhrishm e dshiroi udhtimin e banorve t Meks dhe ua lehtsoi at atyre. Ata udhtonin
dimrit pr n vendet e Jemenit dhe vers pr n vendet e Shamit (Siri, Palestin, Liban etj.). Kto
lvizje ishin shum t dobishme pr idhujtart kurejsh, sepse bnin tregti n to. All-llahu i
Madhrishm i furnizoi banort e Meks, kur i udhzoi ata n kto lvizje, ua lehtsonte atyre
rrugn dhe ua largonte urin. Ai e bri vendin e tyre (Mekn) t siguruar; rrugn e tyre pr t
qarkulluar, t sigurt. Njerzit i respektonin kurejsht, sepse ata banonin n Qaben e Nderuar, i
shrbenin asaj dhe e ruanin at. All-llahu i Madhrishm largoi urin dhe frikn nga kurejsht dhe
i begatoi ata me siguri, shpres dhe risk. T gjith njerzit kishin respekt pr kurejsht.
Banorve t Meks iu dhuruan shum mirsi nga All-llahu, prandaj ata duhej ta adhuronin Allllahun e Madhrishm dhe t mos i bnin shok Atij. Ata nuk duhej t adhuronin idhujt, t cilt
nuk i sillnin atyre as dm e as dobi.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm i nderoi kurejsht me risk, sepse ata jan banort e Meks. (Shtpis s
Tij t Shenjt).
www.islamischen.ch
190
2. Pr kurejsht kishte dy udhtime, njra n dimr, pr n Jemen dhe tjetra n ver, pr n

vendet e Shamit.
3. sht detyr pr t gjith njerzit q t falnderojn All-llahun e Madhrishm pr begatit e
Tij t shumta dhe tia drejtojn adhurimin e tyre vetm Atij.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Pr ku udhtonin tregtart kurejsh n ver?
2. Edhe i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ka udhtuar me
tregtart kurejsh n udhtimet e tyre. A e dini pr ku?
3. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjalt e prshtatshme q jan n sure:
a) Profeti Muhammed sht prej .............. .
b) N ......... bn m ftoht se n stint e tjera t vitit.
c) Frutat shtohen n ....... .
4. All-llahu i Madhrishm i begatoi banort e Meks me dy mirsi. Cilat jan ato?
5. far krkoi All-llahu i Madhrishm prej banorve t Meks?
www.islamischen.ch
191
SUREJA EL MAUN
Ajetet 1 - 7
1. A e ke par at, q prgnjeshtron prgjegjsin dhe llogarin n Botn Tjetr? 2. Po at q e
prze n mnyr t vrazhd jetimin 3. Dhe nuk nxit pr t ushqyer t varfrin? 4. T shkatrruar
jan ata q falen, 5. T cilt ndaj namazit t tyre jan t pakujdesshm. 6. Ata q vetm shtiren 7.
Dhe nuk japin as gjn m t vogl (as hua).
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr disa cilsi t njerzve t poshtruar.
KUPTIMI I FJALVE
T pakujdesshm - Q nuk falen n kohn e duhur; q e ln namazin pas dore.
www.islamischen.ch
192

Kjo sure sqaron se ai q nuk beson n Ditn e Gjykimit dhe t Shprblimit bn veprime t
shmtuara; ai nuk mendon asnjher pr t br veprime t mira, por bn vetm t kqija.
Prej punve t kqija t ktij njeriu sht: sjellja shum e keqe me jetimt; atij nuk i vjen keq pr ta
dhe nuk i ndihmon asnjher ata. Nj njeri i till nuk u jep ushqim dhe ndihm t mjerve dhe
atyre q kan nevoj dhe nuk i nxit njerzit e tjer q t ndihmojn t dobtit.
Pr fat t keq, kto vese jan edhe n mesin e muslimanve. All-llahu i Madhrishm prmend n
kt sure se Ai ka prgatitur nj dnim shum t rrept pr ata q nuk i japin rndsi namazit dhe
q nuk falen n kohn e duhur.
N t vrtet, ata q nuk i kryejn namazet n kohn e duhur dhe nuk jan t kujdesshm dhe t
prulur gjat faljes, jan hipokrit. T till njerz i japin rndsi vetm dukjes, shfaqjes para
njerzve dhe nuk i kushtojn fare rndsi faktit q t kna-qet All-llahu me ta. Ata nuk besojn se
All-llahu i Madhrishm do tu krkoj llogari pr punt e tyre. Edhe kta q falen dhe q nuk i
kushtojn rndsi faljes ose kohs s saj jan njerz q nuk punojn pr hir t Zotit. Ata nuk i
ndihmojn njerzit nevojtar pr nevojat q ata kan.
www.islamischen.ch
193
NA MSOJN AJETET
1. Njeriu i keq nuk bn vepra t mira.
2. Islami na thrret pr t shprehur keqardhje ndaj jetimit dhe pr ta ndihmuar at.
3. Muslimani i vrtet i ndihmon nevojtart dhe i nxit njer-zit pr ti ndihmuar ata.
4. Ata, q nuk kujdesen pr namazet e tyre jan prgnje-shtrues dhe pr ta sht prgatitur nj
dnim i rrept.
5. Muslimant e vrtet e ndihmojn njri-tjetrin.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Prmendni dy shtje q na mson kjo sure.
2. Prmendni dy cilsi t njeriut q nuk beson n Ditn e Gjykimit.
3. Plotsoni fjalit e mposhtme me njrn prej fjalve q jan n mes t kllapave:
a) Muslimani ............... t ndihmoj t varfrit. (dshiron, nuk pranon, harron).
b) Dyfytyraku ............... n namazin e tij. (prqendrohet, shtiret)
c) Islami na porosit q t shprehim keqardhje dhe ta ndihmojm ............ (jobesimtarin, jetimin).
www.islamischen.ch
194
SUREJA EL KEUTHER
Ajetet 1- 3
1. Ne, vrtet t dham ty Keutherin. 2. Prandaj, ti falu dhe bj kurban pr hir t Zotit tnd. 3. E
ska dyshim se urrejtsi yt sht farhumbur.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr nderimin q i bn All-llahu t Drguarit t Tij.
KUPTIMI I FJALVE
Keutheri - Lum i madh n xhenet.
www.islamischen.ch
195

N kt sure, All-llahu i Madhrishm e prgzon t Drguarin: Me t vrtet, All-llahu t dha
mirsi t shumta dhe prej ktyre mirsive sht nj lum i madh n xhenet. I Drguari i Allllahut thot: sht nj lum n xhenet, q ma ka premtuar All-llahu i Madhrishm, n t cilin
ka mirsi t shumta. (Muslimi) Nga uji i tij i shijshm do t begatohen i Drguari dhe
muslimant. All-llahu i Madhrishm e ka nderuar shum Profetin (paqja dhe bekimi i All-llahut
qofshin mbi t) dhe ka krkuar prej tij q ta falenderonte Krijuesin e vet dhe t falej pr T e t
bnte kurban pr hir t shprblimit dhe t knaqsis s Tij.
Kshtu duhet t veproj do musliman: t falnderoj Zotin, t fal namazet dhe t bj kurban
me bindje t plot ndaj Tij.
All-llahu i Madhrishm e ka nderuar t Drguarin e Tij n kt bot, kur e bri t ftoj t tjert
pr n rrugn e drejt, dhe e ka vendosur emrin e tij pran Emrit t Vet, q t kujtohet gjat
thirrjes s ezanit pes her n dit, n do skaj t bots. Nuk kalon or pa u prmendur i Drguari
i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), sepse n vende t ndryshme namazi
falet n koh t ndryshme.
SUREJA EL KAFIRUN
www.islamischen.ch
196
Ajetet 1 - 6
1. Thuaj: O, ju jobesimtar! 2. Un nuk adhuroj at q adhuroni ju! 3. As ju nuk adhuroni At
q adhuroj un. 4. Un kurr nuk do ta adhuroj at q adhuroni ju. 5. Por dhe ju nuk do ta
adhuroni At q un adhuroj. 6. Ju keni fen tuaj e un kam fen time.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr propozimin q bn jobesimtart pr adhurimin e idhujve dhe se si Zoti nuk ua
pranoi at.

All-llahu i Madhrishm drgoi Profetin Muhammed (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t) te jobesimtart kurejsh, q ti ftonte ata t linin adhurimin e idhujve dhe ti ktheheshin Allllahut t Madhrishm, q sht Nj e i Pashok. Por jobesim-tart kurejsh nuk e pranuan ftesn
e Muhammedit dhe vijuan t adhuronin idhujt. Pasi u menduan mir, disa prej kryetarve
kurejsh i propozuan Pejgamberit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) q pr nj vit t
www.islamischen.ch
197
pranonin Islamin dhe t bashko-heshin me muslimant n adhurimin e Nj Zoti t Vetm; m

pas, i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dhe muslimant duhej t
prqafonin fen e jobesimta-rve kurejsh dhe t merrnin pjes me ta n adhurimin e idhuj-ve t
tyre, gjithashtu pr nj vit. Jobesimtart menduan q kjo zgjidhje do ti gzonte muslimant dhe
me kt rast do t shuh-ej konflikti midis tyre. All-llahu i Madhrishm i zbriti kt sure Profetit
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dhe krkoi prej tij q t mos e pranonte n asnj
mnyr propozimin e jobesimtarve kurejsh. All-llahu i Madhrishm e urdhroi t Drguarin
(paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) q tu thoshte jobesimtarve kurejsh se nuk mund
t adhuronin idhujt q adhuronin ata. All-llahu i Madhrishm nuk pranon kurr q t adhurohen
s bashku me T edhe idhujt.
NA MSOJN AJETET
1. Islami fton n adhurimin e All-llahut, q sht Nj.
2. Nuk lejohet q ta prziejm Islamin me fet e tjera boshe.
3. Gjykimi i njanshm i onte femohuesit kurejsh n propozime absurde.
www.islamischen.ch
198
PYETJE DHE USHTRIME

1. far adhuronin idhujtart kurejsh?
2. far adhuronte i Drguari (paqja e All-llahut dhe beki-mi i All-llahut qofshin mbi t)?
3. far i propozuan idhujtart kurejsh t Drguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi
t)?
4. A e pranoi i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) propozimin e
idhujtarve kurejsh? Pse?
5. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjalt e prshtatshme q jan n sure:
a. Un nuk ............... ve All-llahun e Madhrishm.
b. Ruhuni nga .............. .
SUREJA EN NASR
(E zbritur n Medine, ka 3 ajete)
Ajetet 1 - 3
www.islamischen.ch
199
1. Kur erdhi ndihma e All-llahut dhe lirimi. 2. Dhe i pe njerzit q po hynin turma-turma n
fen e All-llahut. 3. Lartsoje, pra, Zotin tnd duke e falnderuar dhe krko falje prej Tij. Ai e
pranon shum pendimin dhe sht Mshirues i Madh.
PRMBAJTJA E SURES
Sureja flet pr ndihmn q All-llahu u dha muslimanve pr t liruar Mekn dhe pr t prqafuar
Islamin.

Kan qen banort e Meks ata q patn adhuruar idhujt dhe q i kishin vn ato brenda Qabes
s Nderuar. Meka ishte kryeqendra arabe n kohn e Padijes (para Islamit), pr arsye se shtpia e
Zotit qe ndrtuar atje. Jobesimtart kurejsh nuk e pranuan Islamin qysh n fillim. I Drguari i
All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dhe muslimant e Meks emigruan n
qytetin e Medines dhe pas tet vjetsh i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin
mbi t) u kthye n Mek, n krye t muslimanve. Kur u futn n Mek, ata i thyen t gjith
idhujt. N kt koh t gjith banort e Meks e pranuan Islamin. Kur pjesa tjetr e popullit arab
www.islamischen.ch
200
msoi pr kt gj dhe e njohu Islamin, filluan t vinin grupe-grupe duke e pranuar haptazi
Islamin.
All-llahu i Madhrishm i drejtohet Muhammedit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t)
q t prgatitet t takoj Krijuesin e tij, pasi e kishte transmetuar mesazhin dhe e kishte uar n
vend amanetin. All-llahu i Madhrishm i thot t Drguarit t Tij: Zoti ta liroi ty Mekn dhe ti
realizoi ty shpresat, bri q arabt t largohen nga shirku dhe adhurimi i idhujve; ti i pe arabt t vinin si musliman
t bindur; prandaj prmende All-llahun e Madhrishm shpesh e m shpesh. Krko falje prej Tij, falenderoje At pr
ndihmn dhe suksesin q t dha. All-llahu sht Mshirues i Madh; Ai i fal ata q pendohen.
Pas ksaj sureje kan zbritur vetm pak ajete.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm ia dha t Drguarit t Tij far i pati premtuar; e ndihmoi at kundr
jobesimtarve dhe ia liroi Mekn e nderuar.
2. All-llahu i Madhrishm krkoi prej t Drguarit t Tij q ti shtonte falnderimet dhe t
krkonte falje nga All-llahu.
www.islamischen.ch
201
PYETJE DHE USHTRIME

1. Meka e nderuar sht qyteti m i madh i shenjt n rruzullin toksor. A e di pse?
2. Cila sht ajo shtyll e Islamit, t ciln muslimant mund ta plotsojn vetm duke shkuar n
Mek?
3. Plotsoni fjalit vijuese me njrn nga fjalt e prshtatshme: Meka, arabt, i tet.
a) Njerzit, t cilt prqafuan fen e All-llahut grupe-grupe, ishin ................ .
b) I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) hyri n Mekn e Nderuar
n vitin ..............
c) lirimi m i madh i t Drguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) sht lirimi i
............ .
SUREJA EL MESED
Ajetet 1 - 5
www.islamischen.ch
202
1. Qoft i shkatrruar Ebu Lehebi e i shkatrruar sht ai! 2. Atij nuk i bri dobi pasuria e vet e
as ajo q fitoi. 3. Ai do t hyj n nj zjarr t ndezur flak. 4. Edhe gruaja e tij, ajo q barti dru.
5. N qafn e saj ajo do t ket nj litar t prdredhur.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure flet pr femohuesin Ebu Leheb dhe pr gruan e tij.
KUPTIMI I FJALVE
Ebu Leheb - Emri tij i vrtet sht Abdul Izza, i biri i Abdul-Mutalibit dhe xhaxhai i Profetit
Gruaja e tij - Gruaja e Ebu Lehebit, Ummu Xhemileja.
www.islamischen.ch
203

I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ka pasur nj xhaxha
jobesimtar, q thrritej me emrin Ebu Leheb. Ebu Lehebi e luftonte t Drguarin e All-llahut
(paq-ja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) me egrsi. Kur i Drgu-ari i All-llahut (paqja dhe
bekimi i All-llahut qofshin mbi t) dilte pr t ftuar njerzit n fen e All-llahut, Ebu Lehebi i
shkonte pas dhe u thoshte njerzve se Pejgamberi na qenksh gnje-shtar, prandaj t mos i
besonin atij. Ebu Lehebi kishte nj grua t keqe, jobesimtare, q e thrrisnin Ummu Xhemile.
Edhe ajo e shqetsonte t Drguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t). far bnte
ajo? Me nj urrejtje t madhe, ajo vendos-te n rrugn para shtpis s Profetit (paqja dhe bekimi
i All-llahut qofshin mbi t) ferra, gur dhe mbeturina t ndryshme dhe kur dilte i Drguari (paqja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), e gjente rrugn t mbushur plot.
All-llahu i Madhrishm i zbriti Pejgamberit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) kt
sure q t sqaronte se Ebu Lehebi ishte i humbur, i shkatrruar dhe se do t hynte n Zjarr pr
shkak t mosbesimit e t punve t tij t kqija dhe pr armiqsin q shfaqte ndaj t Drguarit t
All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t). Ebu Lehebit nuk do ti bnin dobi
pasuria, dhe as djemt e ndihmtart e tij. Pr t ishte prgatitur dnimi i All-llahut. Edhe gruaja e
tij, e cila vendoste ferra, gur dhe mbeturina n rrugn e t Drguarit (paqja dhe bekimi i Allllahut qofshin mbi t), do t ndshkohet mjaft rrept.
Engjjt do ti ven nj litar n zverk dhe do ta trheqin at pr n zjarrin e xhehenemit.
www.islamischen.ch
204
NA MSOJN AJETET
1. Kushdo q e lufton t Drguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), do t hyj n
Zjarr.
2. Ditn e Kijametit, njeriut t keq nuk do ti bj dobi as pasuria dhe as djemt e tij edhe pse ka
qen i afrm i Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t).
3. Ebu Lehebi dhe e shoqja, Ummu Xhemilja, do t hyjn n Zjarr.
PYETJE DHE USHTRIME

1. far lidhje farefisnore kishte mes Profetit dhe Ebu Lehe-bit?
2. A do ti bj dobi lidhja farefisnore Ebu Lehebit?
3. Si e shqetsonte Ummu Xhemilja t Drguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t)?
4. far do ti vihet n qaf Ummu Xhemiles n Ditn e Gjykimit?
5. Plotsoni fjalit e mposhtme me fjal t prshtatshme, q jan mes dy kllapave:
a) Ebu Lehebi ka qen .......... i t Drguarit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) (armik,
shok)
www.islamischen.ch
205
b) Gruaja e Ebu Lehebit .......... t Drguarin (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) (e
respektonte, e shqetsonte).
c) Ebu Lehebi dhe e shoqja do t hyjn n ............... (xhenet, Zjarr).
SUREJA EL IHLAS
Ajetet 1 - 4
1. Thuaj: All-llahu sht Nj. 2. All-llahu sht Ai, t Cilit i drejtohet (mbshtetet) do krijes
pr do nevoj. 3. Ai as nuk ka lindur knd e as sht i lindur. 4. Askush dhe asgj nuk sht si
Ai.
PRMBAJTJA E SURES
Kjo sure tregon pr disa cilsi q i takojn vetm All-llahut t Madhrishm.
www.islamischen.ch
206

I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) i ftoi t gjith njerzit q t
adhuronin All-llahun e Madhrishm, q sht Nj e i Vetm. Kurse, prpara Islamit, njerzit i
bnin shok All-llahut, duke adhuruar idhuj. Disa prej idhujtarve e pyetn t Drguarin (paqja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pr All-llahun e Madhrishm. All-llahu i Madh-rishm
zbriti kt sure t madhe.
Sureja sqaron se vetm All-llahu i Madhrishm duhet t adhurohet, se askush dhe asgj nuk
sht si Ai, se vetm All-llahut duhet ti lutemi, se vetm All-llahut duhet ti bindemi.
Sureja sqaron gjithashtu, se All-llahu i Madhrishm sht Nj. Pr T kan nevoj t gjitha
krijesat. Krijuesi sht Ai, t Cilit t gjitha krijesat i drejtohen pr plotsimin e nevojave t tyre e
jo idhujt, t adhuruar e t deklaruar si zota.
Sureja sqaron po ashtu se All-llahu i Madhrishm nuk ka fmij, Ai nuk ka bashkshorte. Allllahu i Madhrishm nuk sht i lindur, nuk ka as baba dhe as nn dhe as nuk duhet uar npr
mend se All-llahu sht i lindur nga dikush. Kto cilsi t All-llahut t Madhrishm tregojn se
Ai nuk ka asnjfar ngjash-mrie me krijesat.
I krijuari, i cili ka nevoj pr t tjert, sht i dobt dhe nuk mund t jet i adhuruar. I krijuari, i
cili ngjan me t krijuar t tjer, nuk mund t adhurohet. Ai q lind dhe formohet n barkun e s
ms, nuk mund t adhurohet.
www.islamischen.ch
207
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu i Madhrishm sht i Vetmi t Cilit i prket adhurimi yn; Ai ka krijuar do gj q e
shohim dhe q nuk e shohim.
2. Sureja El Ihlas barazohet me nj t tretn e Kuranit, si ka thn i Drguari i All-llahut
3. All-llahu i Madhrishm nuk ka as fmij, as baba e as nn.
4. Askush dhe asgj nuk i ngjan All-llahut t Madhrishm.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotsoni pikat me njrn prej fjalve vijuese: Mesiu, baba, i ngjason.
a) Nuk ka ndonj t krijuar q ........ All-llahut t Madhri-shm
b) T krishtert thon se .......... sht biri i Zotit.
c) All-llahu i Madhrishm nuk ka .......... dhe as nn.
2. Tregoni se cila prej fjalive t mposhtme sht e sakt ose e gabuar:
www.islamischen.ch
208
a) All-llahu i Madhrishm sht Nj; pr t kan nevoj t gjitha krijesat, kurse All-llahu i
Madhrishm nuk ka nevoj pr ta.
b) Sureja El-Ihlassht e barabart me nj t tretn e Kuranit.
c) Ai q thot se krijesat i ngjajn All-llahut t Madhri-shm, do t hyj n Zjarr.
SUREJA EL FELEK
Ajetet 1 - 5
1. Thuaj: I mbshtetem Zotit t agimit 2. Prej dmit t do krijese q Ai krijoi, 3. Prej errsirs
s nats q Ai krijoi, 4. Prej dmit t atyre q lidhin dhe fryjn nyja 5. Dhe prej dmit t
smirkeqit, kur sipas smirs vepron.
www.islamischen.ch
209
PRMBAJTJA E SURES
Sureja tregon se, pr tu mbrojtur nga t kqijat e krije-save, duhet t krkojm ndihm vetm prej
All-llahut t Madhri-shm.
KUPTIMI I FJALVE
Mbshtetem - Krkoj mbrojtje
Fryjn nyja - Bjn nyje pr magji.

N kt bot ka shum prej krijesave q u shkaktojn njerzve lndime e t kqija t ndryshme.
N kt sure muslimant sqarohen se si t shptojn prej ktyre t kqijave. All-llahu i
Madhrishm mson t Drguarin e tij dhe t gjith muslimant se si t ruhen prej krijesave q
jan t prirura pr tu shkaktuar t kqija t tjerve. Muslimani krkon mbrojtje nga All-llahu i
Madhrishm, sepse Ai sht Krijuesi dhe Sunduesi i tyre dhe sht i Plotfuqishm mbi to.
Muslimani i mir, q e ruan veten e tij prej t kqijave, e fillon ditn e tij duke krkuar ndihmn e
www.islamischen.ch
210
All-llahut t Madhrishm, sepse vetm Ai sht Krijues i do gjje dhe Sunduesi i t gjitha
krijesave.
Edhe kur vjen errsira e nats, muslimani prsri krkon mbrojtje prej All-llahut t Madhrishm,
sepse kafsht e egra dalin natn; njerzit e kqinj dalin natn pr t br t kqija. Prandaj
muslimani mbshtetet tek All-llahu i Madhrishm dhe i lutet Atij me bindje e prkushtim, me
qllim q ta ruaj at ditn dhe natn.
Kjo sure e porosit muslimanin q t krkoj ndihm nga All-llahu i Madhrishm pr t siguruar
mbrojtjen e Tij edhe prej s keqes s magjis, q e bjn njerz t kqinj, me sjellje dhe moral t
keq. N qoft se muslimani krkon mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm prej magjis, Ai do ta
mbroj dhe do ta ruaj nga e keqja e saj. Magjistart u prpoqn q ti bnin keq Profetit (paqja
dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t), por All-llahu i Madhrishm e ruajti at nga e keqja q
deshn ti bnin dhe e shptoi at nga ata.
Muslimani krkon prej All-llahut t Madhrishm dhe e lut At q ta mbroj edhe nga e keqja e
smirs dhe nga smirkqinjt, t cilt nuk ua duan t mirn t tjerve, madje edhe zymtohen kur i
shohin ata t gzuar. All-llahu i Madhrishm do ta ruaj muslimanin, n qoft se i drejtohet Atij
dhe krkon prej Tij.
www.islamischen.ch
211
NA MSOJN AJETET
1. Muslimani krkon mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm dhe kthehet nga Ai q ta ruaj nga
shqetsimet dhe t kqijat.
2. Muslimani mbshtetet te mbrojtja e All-llahut t Madhrishm prej s keqes q vjen natn, nga
kafsht dhe nga njerzit e kqinj.
3. Magjia sht e ndaluar dhe muslimani duhet t krkoj mbrojtje nga All-llahu q ta ruaj prej
saj.
4. Smira sht e ndaluar dhe muslimani e ka pr detyr t krkoj mbrojtje nga All-llahu i
Madhrishm q ta ruaj nga smira dhe smirkqinjt.
PYETJE DHE USHTRIME

1. Bni fjali me fjalt e mposhtme:
a) N All-llahun, prej sherrit mbrohem, te krijesat.
b) Njeri, smirkeqi, urrejtsi i tij.
c) Ateist, magjistari, n All-llahun.
www.islamischen.ch
212
2. Vendosni fjalt e mposhtme n vendin e duhur, n fjalit vijuese: smira, magjistari, nata.
a) Mos i beso ................ .

b) ..... cilsi e keqe.
c) Kafsht e egra dalin ...........
3. Vendosni fjalt e grupit t par (A), q tu prshtaten fjalve t grupit t dyt (B), kur
lidhen:
4. Gjeni hadithin e Profetit (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) q flet pr ndalimin e
smirs ndr musliman dhe shkruajeni at.
Mbrohem n All-llahun
Gnjejn njerzit
Smira
Prej njerzve t kqinj
(E zbritur n Mek, ka 6
ajete)
Magjistart
E ndaluar
Ajetet 1 - 6
SUREJA EN NAS

www.islamischen.ch
213
1. Thuaj: Mbshtetem (mbrohem) n Zotin e njerzve. 2. Sunduesin e njerzve. 3. T

adhuruarin e njerzve. 4. Prej s keqes s cytsit q fshihet, 5. I cili cyt zemrat e njerzve, 6.
Qoft ai (cytsi) nga xhint ose nga njerzit.
KUPTIMI I FJALVE
Cytsi - Shejtani, i cili fut n zemrat e njerzve mendime t kqija.

Sureja prmban udhzime q All-llahu i Madhrishm ia jep do muslimani. Njeriu krkon
mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm prej s keqes s shejtanve, t cilt i ftojn njerzit n veprime t liga dhe e nxisin njeriun pr mendime t kqija, q bien n kundrshtim me fen.
N qoft se muslimani krkon mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm dhe e kujton At, Shejtani
largohet dhe fshihet. E n qoft se muslimani nuk krkon mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm,
ather atij i vjen Shejtani e ia kujton punt e liga, e nxit pr t br pun t tilla dhe e drejton at
n rrugn e s keqes. Ka edhe njerz q i nxisin t tjert n veprime t kqija dhe duke u treguar
atyre rrugn drejt shkatrrimit. Kta jan shejtant njerz. Muslimani nuk duhet t shoqrohet me
www.islamischen.ch
214
njerz t till, sepse ata jan shkatrrimtar. Muslimani duhet t mbrohet me All-llahun e
Madhrishm dhe t krkoj ndihm nga Ai prej t keqes s tyre.
NA MSOJN AJETET
1. All-llahu sht Krijuesi i njerzve; sht Ai q i rregullon punt e tyre.
2. Muslimani krkon mbrojtje nga All-llahu i Madhrishm, q ta mbroj prej s keqes s
Shejtanit.
3. Njerzit q thrrasin pr shkatrrim dhe nxisin pr vepra t kqija jan shejtan.
4. Kujto All-llahun e Madhrishm, q t t largohet Shej-tani.
5. Kjo sure dhe sureja prpara saj (Sureja El-Felek) jan dy sure t mdha.
I Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) ka thn se vrtet kto dy
sure kan mirsi t madhe. Ai thekson: A nuk i ke par ajetet e All-llahut q m kan zbritur mbrm
natn dhe q nuk jan par asnjher m par? Ato jan Sureja El-Felekdhe Sureja En-Nas.
(Transmeton Musli-mi)
www.islamischen.ch
215
PYETJE DHE USHTRIME

1. Plotsoni pikat me fjalt q jan n sure:
a) All-llahu sht Krijuesi i njerzve, ......... i njerzve, ............... i njerzve.
b) Shejtani .......... njeriun t bj vepra t kqija.
c) Shejtant, t cilt i thrrasin njerzit n shkatrrime, jan nga xhin dhe nga .................
2. far ka thn i Drguari i All-llahut (paqja dhe bekimi i All-llahut qofshin mbi t) pr suren
En Nas?
3. Kur largohet Shejtani nga muslimant?
www.islamischen.ch
216

Ndihmëtar Për Kuptimin e Xhuzit 30

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ndihmëtar Për Kuptimin e Xhuzit 30

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

N emr t A ll-llahut, t Gjithmshirshmit, M shiruesit!

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME.................................................................................................................................................................................................. 33

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE .........................................................................................................................................................................52

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

NA MSOJN AJETET ..................................................................................................................................................................................................62

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................. 74

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME..................................................................................................................................................................................................86

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE .........................................................................................................................................................................96

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PRMBAJTJA E SURES .................................................................................................................................................................................................. 108

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

NA MSOJN AJETET ................................................................................................................................................................................................ 120

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME................................................................................................................................................................................................. 131

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE ........................................................................................................................................................................157

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES ............................................................................................................................................................................168

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I SURES ............................................................................................................................................................................179

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

NA MSOJN AJETET .................................................................................................................................................................................................198

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME................................................................................................................................................................................................208

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Tefsiri prfshin pes shtje:

Me emrin e All-llahut, t Gjithmshirshmit, Mshirplotit

Nj shtatshe t fort - Shtat qiej t lidhur fort me njri-tjetrin.

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME

All-llahu nuk i bn padrej-tsi

Ditn e Kijametit malet do t

Kjo bot do t ndryshoj Ditn e

Zoti do t gjykoj mes njerzve

5. do ti ndodh qiellit n Ditn e Kijametit?

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE

Ditn e Gjykimit engjjt, me n krye Xhibrilin, do t qndrojn t gjith t rreshtuar e t ndrojtur,

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

Me emrin e All-llahut, t Gjithmshirshmit, Mshirplotit

Nxitsit - Engjjt, t cilt shpejtojn pr t kryer detyrat q u ka caktuar All-llahu.

KOMENTIM I PRGJITHSHM I AJETEVE

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih

PYETJE DHE USHTRIME

Fondacioni i Rinis Islame Cyrih