Mer Ba Bik Welcome To A Course in Maltese For Foreigners Book CD

M E R B A BIK
Welcome to a course
in Maltese for foreigners
Colour Image
(Malta)
Ritratti: A. Cauchi
Disinn tal-qoxra: Repro House
A. Camilleri
ISBN: 99909-84-02-6
L-ewwel edizzjoni 1997
Typeset u minn R.B. Typesetting Services
mill-Colour Irriage , (Malta)
Il-jeddijiet kollha Dan il-ktieb qed
bil-kondizzjoni li ma jkunx misluf, jew
b' xejn, f' xi ta' qoxra jew legatura, kif inhu
ppubblikat. L-ebda tibdil ma jista' fih
il-permess bil-miktub tal-Pubblikatur. L-ebda silta minn dan
il-ktieb ma tista' tkun ippubblikata jew b' xi mod jew
fotostatiku, eletroniku, mekkaniku, irrekordjat
il-permess bil-miktub tal-Colour Image, (Malta).
Lil Mary
dak kollu li tfisser
Il-Kapitli Skaluni
Sa tmiem kull
kapitlu l-istudent
ikun
The chapters Attainment
targets:
l isellem,
Jien u Int mistoqsijiet
dwaru nnifsu, u
jistaqsi l-istess
mistoqsijiet lil

:::.
2
Fejn mistoqsijiet
dwar lokalitajiet u
ta'
abitazzjoni (fejn)
u konoxxenza ta'
persuni (min)
3 jesprimi xewqat u
... ! gosti
4 jifhem u
Vaganza jaghti l-hin bil-
f'Malta Malti
5 jitkellem dwar is-
L-iskola ta' l-
iskola u l-istudju
jqabbel

6 jitkellem
X'nixtieq dwar
insir ... differenti
7 jesprimi
Dawra bil- ta'
karozza u
apprezzament

8 jitlob u
Festi Maltin jikseb
informazzjoni
dwar fejn, meta u
kif
9 u jirrifjuta
l-aptit! l-ikel li affarijiet

10 jiddeskrivi
Il-Belt u postijiet
Valletta
Il-kontenut lingwistiku tal-ktieb
Linguistic Contents
Pronunzja Ortografija Grammatika
Pronunciation Spelling Grammar
l-alfabett Malti, l-ittri kbar u l- il-pronomi
il-konsonanti u ittri personali
l-vokali
il-mistoqsija b'"X'''
is-suffis "k"
kliem l-apostrofi l-imperfett
bla jew flok
il -kostruzzjoni b'
differenti

"ta' " mas-suffissi
ta' l- kliem li l-artiklu
fi tmiem il- bil-
kelma fin- Se + Imperfett
negattiv
in-negatti v
ta' l- l-artiklu mal- xi
u l-''h'' jonijiet
xulxin jiet
il"q" u is-sing fin- il-perfett
numri II sa
19 il-komparattiv u s-
superlattiv
in-negattiv
il-plural ta' "xi"
,
kliem bil-"h" bil- vokali iktar
ta' xulxin joni jiet
maskil, femminil,
il-plural
l-intonazzjoni il-vokali "i" fil- in-negatti v bil-
tal-mistoqsija kliem kelma "mhux"
missellef
l-imperatti v
il-konsonanti fin-numri il-pronomi
doppja ma, ma',
ta, ta'
vokali twal li f'tarf il-verb ma' l-
vokali qosra il-kelma dirett
il -kostruzzjoni ta'
"qed" li
l-assimilazzjoni "ilni" li
tal-konsonanti fl-imperattiv kelli

Kultura Vokabolarju
Socio Linguistic
Culture Vocabulary
il-karta ta' l- tal -
identita, ix-
manjieri kif xhur tas-sena,
nindirizzaw lil in-
xulxin numri mill-l
sal-lOO
postijiet ta' il-kmamar u t-
abitazzjoni , tqassim tad-
bliet u dar,
tal-familja u r-
relazzjonijiet
referenza familjari
bil-
laqam
xi drawwiet ikel,
relatati mal-hin passatemp i ,
il-kuluri
drawwiet termini relatati
marbutin mas-safar,
il-mezzi tat-
trasport
I
ta' l-
iskola in-numri minn
100 'I fuq, in-
numri ordinali,
il-partijiet

ta'
l-iskola u

it-trasport id-direzzjonijiet
pubbliku u s-sinjali tat-
f'Malta traffiku
festi Maltin u
drawwiet marbuta mal -
marbutin festi

Maltin ikel Malti li
termini relatati
fil -

,
dwar il- ta'
belt Valletta Malta

mill-E.T. DOTT UGO MIFSUD BONNICI
President ta' Malta
l-Maltin ta' Malta elf l-Ilsien Nazzjonali l-importanza
li u nafuh. Mhux jafu kif imi ssu jafu, u mhux bl-istess
mod u min hu Malti u Malta biex illum jew ma .
bil-prattika stess ta' kuljum.
Hemm nies lijista' jkollhom interess li l-Malti tal-kotba; ulied
il-Maltin ta' barra; li fostna jew negozji jew interessi f'
ta' ilsna jew Romanzi; tal-lingwistika. F'dawn snin in-numru ta'
dawk li huma l-Malti, ma kienx dan l-ilsien li trabbew bih.
!
Dan il-ktieb huwa prattiku: huwa biex minnu tal-lingwa Huwa
huma dawk li jiltaqa' kuljum. M' pretensjonijiet ta'
trattat teoretiku-prattiku, xorta siwi lingwistiku xjentifiku. Huwa prova ta' lsien
u qed jinbidel ma jitlef il-karattru
Ulied il-Maltin ta' barra qed juru li jixtiequ mal-familja ta' nieshom permezz ta'
l-ilsien. Dan tifsir anki aktar wiesa' minn dak ta' skoperta ta'
Jixhed ukoll li barra minn aktar Maltin qed juru li huma kburin bI-identita Aktar
barranin qed l-Malti. Dari konna niskantaw meta xi barrani jlissen xi kelma Maltija. Illum
- u mhux biss - fehmu s-siwi li f'Malta indipendenti, bi stampa politika bil-
Malti, u negozju bi lsienna, huwa li tifhem it-test direttament u mhux fi
traduzzjoni. Qed aktar bil-mod ta' dawk li jaraw fil-Malti
ta' amalgama lingwistika. Dawn kollha b' dan il-ktieb li huwa introduzzjoni
mhux komplikata kurrenti.
Dan huwa ktieb f' waqtu mhux biss lil min kellu ifittex li jkun jaf
ilsienna, wkoll ser iqajjem l-interess anki ta' dawk li ta' kultant.
Nixtieqlu
UGO MIFSUD BONNICI
President ta' Malta 23 ta' Mejju, 1997.
viii
Message
by H.E. DR. UGO MIFSUD BONNICI
President of Malta
The National Language has every right to demand from us, Maltese living in Malta, its due
importance. We know it, in fact we love it. Not everyone knows it as it should be known, and not
everybody loves it in the same way and for the same reason. However, those who are Maltese and
livi ng in Malta will sooner or later master it through everyday acquaintance.
There are other people who might have an interest in learning Maltese and who might require some
assistance from a book; those who were born to Maltese living abroad; foreigners who live in Malta
or who have business or other interests here; students of Semitic or Romance languages, students
of linguistics. In recent years there has been an increase in the number of people who would wish
to learn Maltese even though it was not the language of their upbringing.
This is a practical book: it is intended as an introduction to the use of the language. It is up-to-date:
the phrases are those encountered everyday . It does not have the pretensions of a theoretico-practical
treatise, though it has scientific-linguistic worth. It is live evidence of the vitality of a language which
is changing, but has not lost its character.
The descendants of the Maltese who emigrated give indications of wishing to restore ties with the
families of origin through their language. This has a meaning which goes beyond the mere
rediscovery of their roots. It is a proof of the fact that more people of Maltese origin are feeling proud
of their identity. Also, more foreigners are learning Maltese.
We used to be surprised when foreigners proffered some Maltese expression. Today a good number,
and not only diplomats , have found it useful and wise that in an independent country with a political
press in Maltese and with a lot of business being conducted in our language one should understand
directly and not through the medium of translation. The number of those academics who see in
Maltese a strange linguistic mixture is also increasing. All these wilI find it a pleasure to have this
book in hand as not too complicated an introduction to current Maltese language use.
It is a timely publication in that it not only helps those who already had a reason to learn the language,
it will also arouse the interest of those who may have had occasion to come across it.
We wish it every success!
UGO MIFSUD BONNICI
President of Malta
23rd May, 1997
IX
DAHLA
stramba meta sirt Rettur ta' l-Universita fl-1987, u sibt li , filwaqt li
kellna ta' u dawn kienu
ta' ma kienet xejn fejn
il-Malti.
Kellhom merti kbar il-pijunieri li t-triq fit-tfassil ta' l-ewwel mezzi li bdew biex
lil min xtaq ilsienna. f ' dawn snin kienu saru passi ta' fil-
tal-lingwi , xejn inqas milli saru fil-lingwistika nfisha.
Anki snin ilu ma kien baqa' fost dawk li jifhmu f ' dawn l-oqsma li kien
li biex lingwa mod, stajt tinqeda minn dawk il-grammatki imfassla ftit
jew wisq fis-sura li kienu taw l-ewwel lill-grammatika tal-Latin.
Kien hawn qbil ukoll li alternattiva ma kinetx dik proposta
ewwel darba mill-Berlitz School- li fl-lingwa ftit
jew wisq kif ebda spjegazzjoni xejn tar-regoli tal-grammatika.
Bejn dawn ix-xejriet estremi fil-metodu tal-lingwi, issa, ilu li beda
konsensus li sistema bejn u dik f'dan il-ktieb.
kienet sewwasew il-persuna li indikata lili, mill-ewwel malli sirt Rettur ta' l-
Universita, l-istudenta l-aktar promettenti u biex timla l-vojt li kellna ta' kotba
dan li issa, snin (u wara, x-xorti li jkollna f' idejna.
Hija li forsi anki tqanqal xi ftit ta' l-iskantament kif Dr. Camilleri rnexxielha tolqot miri
bI-istess (biex metafora mill-isport tal-qaws flok dik tas-soltu
li dan huwa, in parti, li tal-lingwi hija aktar imbierka
milli
Forsi s-sinjal ta' dan li l-aktar huwa l-fatt li, il-ktieb miktub kollu
bil-Malti, Dr. Camilleri ma skruplatx ximindaqqiet (rari) sentenza 'l hawn u 'l hemm bl-
Danjista' jkun ta' x fost il-qarrejja li huwa intenzjonat il-ktieb.
Hemm il-Malti huwa lingwa mill-aktar interessanti kif jistqarru
barranin, dejjem aktar U mhemmx anki l-metodu ta' kif tistudjah
ikun interessanti wkoll.
Rev. Prof Peter Serracino Inglott
x
Introduction
The Maltese [slands
The Republic of Malta consists of three inhabited islands and a small number of rocks, lying in the
centre of the Mediterranean Sea. The main island of Malta, hosting govern ment and administration,
covers an area of 246 sq. km. , while the sister island of Gozo covers an area of 67 sq. km. In between
these two islands lies Comino, mainly used as a tourist resort, with an area of2.7 sq. km. The Maltese
islands are situated in the centre ofthe Mediterranean Sea, 93 km. south ofSicily and 288 km. north-
east of Tunisia. The population of the Maltese islands is 370,000 and this results in a very high
population density of 1076 persons per sq. km.
The Maltese language
Maltese is the nationallanguage of the Republic of Malta. It is co-official with English as Malta is
a functioning bilingual country. Maltese is a mixed language with both Semitic and Romance
elements fusingand moulding its syntactic and morphological structure, with a more recent English
adstratum consisting mainly of lexical material. There are several varieties of Maltese generally
associated with various geographical regions. A few hundred thousand Maltese people live in
migrant communities abroad, mostly in the United States , Canada and Australia and continue to
speak their own variety of the language.
The Maltese presented in this coursebook is the Standard variety, spoken and written throughout the
Maltese islands.
This coursebook
Bik has been written with the adolescent and mature student in mind. Some topics appeal
more to secondary school students, others to a more adult audience. In each case, however, the
material provided is aimed at beginners . By the end of the course every student should be able to
communicate adequately in Maltese.
Learning to understand and to speak a language is a complex task. It is not enough to learn lists of
words and understand the grammar. To gain a working command of language, a student needs
sufficient exposure to that language and a great deal of practice. This coursebook provides adequate
English support in the form of translation and exlanation in order to ease the frustration of complete
immersion into the foreign language. Furthermore, the repetition of vocabularly and structures in
the recorded text on CD and in the graded work across chapters, are meant as revision and
reinforcement to encourage the student to achieve further.
The individual student can work through the course on his own, with the help of a dictionary such
as the trilingual dicitionary by Ludovik Schembri OCD (1997) Vokabularju
also easily lends itselfto classroom use where the teachercould expand the dialogues ,
the explanations and the exercises.
xi
The components
In each chapter new language content is determined by the topic thereof. The guiding principle is
that language is a social phenomenon and is therefore continuously presented in its cultural context.
The methodology is based on the communicative approach which has been very successful in recent
years.
By working through each chapter the student will reach the attainment targets one by one as .
indicated in the Table of Linguistic Contents. Enough material is provided for the practice of
listening, speaking, reading and writing. Furthermore, in each chapter there are sections specifically
dedicated to the teaching of pronunciation, grammar and orthography. At the end of each chapter
some revision exercises are provided and a short story or dialogue follows, usually at a higher level.
I hope you enjoy working through the book as you familiarize yourself with the Maltese language
and culture, and I wish you Good Luck!
xii

Jien Marika.
J ien
J ien studenta l-Universita

Jien Simona minn
Jien il-bank.
1 JIEN U INT

Jien Robert.
Jien mill-Mosta.
Jien fi skola
sekondarja.
Hello!
Jien Martin Saliba.
ir-Rabat u
tletin sena.
2 BIK
Greetings in Maltese:

L-ghodwa t-tajba
Il-jum it-tajjeb
Lilek ukoll
LISTEN
A:
B:
c: Brian.
B: Anna.
A: Doris.
D: Chris.
Good morning (informal)
(Jood morning (formal)
Good day
Same to you
B: ma.
A: Brian
B: pa.
c:
E: That was Brian getting up in the morning and exchanging morning greetings with his
mother andfather. Now listen to Anna and her husband.
B:
A: Br ian.
B: Anna.
E: When we wish each other a good morning we cauld also say:
D: L-ghodwa t-tajba.
C: L-ghodwa t -taj ba.
A: L-ghodwa t -taj ba Brian.
B: L-ghodwa t -t ajba Anna.
c: L-ghodwa t-taj ba Doris.
D: L-ghodwa t -tajba Chris.
E: To wish someane a ga ad day we say:
A: Il-jum it-tajjeb
B: Lilek ukoll.
E: Listen ta the reply returning the greetings:
B: Lilek ukoll.
A: L-ghodwa t-tajba Chris.
C: Lilek ukoll Anna.
D: L-ghodwa t -tajba Brian.
B: Lilek ukoll Doris.
A: Il-jum it-tajj eb Chris.
c: Lilek ukoll Anna.
D: Il-jum it-tajjeb Brian.
B: Lilek ukoll Doris.
E: To wish someone a good night you say:
A: Il-lejl it-tajjeb.
B: Il-lejl it-tajjeb Anna.
A: Lilek ukoll Brian.
B: Il-lejl it-tajj eb ma.
D: Lilek ukoll.
B: Il-lejl it-tajjeb pa.
c: Lilek ukoll Brian.
c: Il-lejl it-tajj eb Doris.
D: Lilek ukoll Chris.

Martin:
Skrivan:
Martin:

X'jismek?
Martin.
L-Ewwel Kapitlu - JIEN U INT 3
4 BIK
Skrivan:
Martin:
Skrivan:
Martin:
Skrivan:
Martin:
Skrivan:
X'kunjomok?
Saliba.
Eta?
Tletin sena.

Le.
L-indirizz?
Martin:
Skrivan:
Id-dar jisimha Triq il-Kampanja, ir-Rabat, SQR 05.
Meta twelidt?
Martin: ta' Marzu. Hawn il-karta ta' l-identita.
When you want to know someone' s name you ask:
Inti x'jismek? What' s your first name?
Inti x'kunjomok? What's your surname / family name? (singular)
Intom x'kunjomkom? What's your surname / family name? (plural)
LISTEN
B: Inti x'jismek?
A: Inti x'jismek?
B: Jien Brian.
A: Inti x'jismek?
c: Jien jisimni Chris.
C: Inti x'jismek?
A: Jien jisimni Anna.
E: To know someone's surname you ask:
B: X'kunjomok?
A: Inti x'kunjomok?
B: Jien Muscat.
A: Inti x'kunjomok?
c: Jien Brincat.
A: Intom x'kunjomkom?
0: Vella. mill-Mosta.
6 BIK
L-__ __ __________________________
J ien
mill-Irlanda.
L-ALF ABETT MALTI
L-alfabett Malti fih tmienja u ittra. Tnejn minn dawn huma minn
sinjali li jitqiesu ittra Dawn huma l-"ie" li vokali, u li hija
konsonanti.
Il-vokali Maltin huma: a, e, i, ie, 0, u.
L-ittri huma kollha konsonanti.
The Maltese alphabet consists of28 symbols, two ofwhich consist oftwo letters each: the
"ie" which represents a vowel sound, and the which is a consonant.
The Maltese vowels are: a, e, i, ie, 0, u.
All the other letters are consonants
Dan.Jw l-alfabett Malti:
This is the Maltese alphabet:
aA a Anna, Amerka IL le le, lira, libsa
bB be Bella, Belt mM me mera, mara
nN ne naf
dD de dar, distrett 00 0
eE e etern, Elena pP pe pittura
fF re festa, fenek qQ qe qattus, qalziet
rR re re,
gG ge gaffa, goff sS se sejf, sajf
ajn tT te te, terfa', trid
hH akka hawn, hekk uU u uri
vV ve veru, velu
iI ilma, iljunfant wW we wirja
ie IE i-e ieqaf xX xe xemx, xirja
jJ je jekk
kK ke . kalzetti, kien zZ ze zalzett, zopp
8 BIK
ORTOGRAFIJA
Bil-Malti niktbu l-ittri kbar (kapitali) fil-bidu tas-sentenza, meta nirreferu ismijiet proprji
ta' nies u postijiet, meta niktbu ix-xhur tas-sena, u l-ismijiet ta' festi u
importanti.
In Maltese, capital letters are used at the beginning of sentences, when referring to proper
names and place names, the days of the week, the months of the year, and important feasts and
events.
u l-"ie" jinkitbu kollha kapitali - u "IE" - meta jinsabu f'kelma fejn l-ittri kollha
huma kapitali:
The letters and "ie" are written in capital- and "IE" - when all the letters of the
word are capitalletters:
TAL-BELT
IEQAF U
Jinkibu u "Ie" meta huma biss huma kapitali:
They are written and "Ie" when they are the only capitalletters in the word:
tal-bejt
Ieqaf!
GRAMMATIKA
Il-pronomi personali huma:
These are the personal pronouns:
jien/jiena
int/inti
huJhuwa
hiJhija

intom
huma
Innota tal-forma interrogattiva "X' ":
Notice the use of "X' " as a question marker:
X'inhu?
X'inhu n-numru?
Piet?
X'minnek?
X'jismek?
X'kunjomok?
Is-soltu, Ton.
Mhux grazzi.
Marku
Abela
Innota tas-suffiss "k" li jindika t-tieni persuna singular:
Notice the use of the suffix "k" to indicate the second person singular:
X'jismek?
X'kunjomok?
Kif inhi ommok?
Kif inhu rnissierek?
Kif inhu
Kif inhi
X'inhu l-indirizz
Kif inhi n-nanna
Kif inhu n-nannu
Bil-Malti differenza bejn il-maskil singular, il-femminil singular u l-plural:
Notice the difference in the reply "/'m fine etc." between the singular masculine, singular
feminine and plural persons:
Singular Masculine
jien tajjeb
inti tajjeb
huwa tajjeb
Singular Feminine
jiena tajba
inti tajba
hija tajba
Plural
tajbin
intom tajbin
huma tajbin
10 BIK
Bil-Malti ma' xi darba
When you are introduced ta the first time, you say:

U r-risposta tkun:
and the reply is:
Tant
Jekk lill-persuna tkun tafha, ti staqsiha:
If you already know the person, you ask:
Ir-risposta normalment tkun:
And the reply normally is:
Kif int?
Tajj eb grazzi
Tajba grazzi
Mhux grazzi
Jekk ikun hemm iktar minn persuna tistaqsihom:
!f there is more than one person, you ask:
Kif intom? Tajbin grazzi
Fil-Malti distinzjoni bejn formali (bejn nies li ma jafux sew lil xulxin) u
informali (bejn nies li jafu lil xulxin).
Meta nitkellmu formalment normalment nistaqsu:
Formally, you ask:
Kif inti?
fil-waqt li meta nitkellmu informalment
Informally, with close jriends, you could ask:
X'minnek?
Ipprattika
Kif inti?
Tajjeb grazzi.
Kif inhu John?
Tajjeb grazzi.
Kif inhi Elena?
Tajba grazzi.
Kif intom?
Tajbin grazzi.
Kif inhuma
Hekk u hekk. Insomma.
.- .
Kif inhuma t -tfal?
Mhux grazzi.
Kif inhi ommok?
Marida miskina.
Kif inhu missierek?
Alla jbierku.
Kif inhuma
Tajbin, grazzi.
Kif inhi
Mhux grazzi
Kif inhi n-nanna?
Hekk u hekk.
Kif inhu n-nannu?
Insomma.
Bil-Malti
is-Sur Vella
is-Sinjura Vella
is-Sinjorina Vella
Il-Professur Attard
I1-Professoressa Attard
L-Avukat
L-A vukatessa
Sinjur
Sinjura
Sinj orina
Onorevoli (lill-membru parlamentari)
(lill-President ta' Malta u lill-Isqof )
Rispettabbli (lis-Sindku)
Meta nitkellmu bil-Malti kultant ukoll il-forom Miss, Mr, Ms u Mrs.
12 BI K
Vokabolarju
Biex tkun tista' u informazzjoni personali trid tkun taf tajjeb in-numri, tal-
u x-xhur tas-sena. B' hekk tkun tista' timla formoli kif ukoll issir taf lill-persuni iktar
mill-qrib.
huma:
The days of the week are:
it-Tnejn, it-Tlieta, l-Erbgha, is-Sibt u
10
"
'"
11
"
,. .:!t)
"
Ix-Xhur tas-sena huma dawn:
U 25 ,.
" '"
The Months of the year are:
"
22
,.
, 3
",,"'"
,.
23
30
1 ".'"
'0
11
18
.-

"

'.
",
"
"
Jannar, Frar, Marzu, April, Mejju, Lulju, Awissu, Settembru, Ottubru, Novembru
u

The Seasons:
ix-Xitwa, ir-Rebbiegha u s-Sajf.
In-Numri:
The Numbers:
l wiehed
II hdax
2 tnejn
12 tnax
3 tlieta
13 tlettax
4 erbgha
14 erbatax
5 hamsa
15 hmistax
6 sitta 16 sittax
7 sebgha
17 sbatax
8 tmienja 18 tmintax
9 disgha
19 dsatax
10 ghaxra
20 ghoxrin
21 wiehed u ghoxrin
22 tnejn u ghoxrin
23 tlieta u ghoxrin
24 erbgha u ghoxrin
25 hamsa u ghoxrin
26 sitta u ghoxrin
27 sebgha u ghoxrin
28 tmienja u ghoxrin
29 disgha u ghoxrin
in-numri bil-Malti. Ipprattika n-numri wara xul xin sal-mija.
30 tletin
40 erbghin
50 hamsin
60 sittin
70 sebghin
80 tmenin
90 disghin
100 mija

l. Ipprattika ma' dawn:
Sur Parnis, .kif inti?
L-ghodwa t -tajba Gann. .
L-ghodwa t-tajba Sinjura Micallef, kif inhu r-ragel?
Karm, kif inhuma t-tfal?
Il-jum it-tajjeb, Sinjorina Grech.
Il-lejl it-tajjeb Profs.
2.
I. Inti x'jismek?
L- Ewwel Kapitlu - JI EN U INT 13
Jien jisimni _______________________ _
2. X' kunjomok?"
Kunjomi _______________________ __
3. Fejn twelidt?
J ien twelidt ____________________ _
4. Fej n toqghod?
Noqghod ______________________________________ ___
5. X' inhu l-indirizz tieghek?
L-indirizz tieghi huwa __________________ __
6. Kif inhi n-nanna tieghek?
In-nanna tajba, grazzi.
7. Kif inhu n-nannu tieghu?
8. Kif inhu n-nannu taghkom?
9. Kif inhu n-nannu taghhom?
14 BI K
3. Aqra u
1. Inti x'jismek?
Marika u Simona huma
Marika hi Simona hi
Andrew hu Robert il-Mosta.
Andrew u Robert huma ta' Marika u Simona.
l. Marika fejn
Marika _____________________ _
2. Minn fejn hi Simona?
Simona _______________________ _
3. Fejn Andrew?
____________________ __
4. Minn fejn hu Robert?
Robert _______________________ _
5. Andrew u Simona huma
6. Marika u Robert huma Maltin?
7. Andrew u Robert huma
8. Marika u Simona
4. Imla l- vojt
l . Andrew Malti.
2. Clara Taljana.
3. Simona
4. Robert Mosta.
5. Simona u Robert
5. Qabbel mal-mistoqsij a

Kif int?

Inti x'jismek?
X'kunjomok?
Minn fejn int?
Fejn
Inti
tfal?
Fejn

Tant
Charles

Le
Il-bank
Iva
Mhux
Bonanno

Il-Mosta
6. Imla l-vojt bil-pronomi personali
l. Marija _______ Taljana.
2. David barrani.
3. Anna u Marija Maltin.
4. ir-Rabat, Malta.
5.
6. l-Ingilterra.
L-Ewwel Kapitlu -- JIEN U INT 15
16 BIK
7. Nipprattikaw
A: Ara ......... .... .......... ...... ... Kif inti?
B: ... .... ... ................................ ... ... ....................................................... ............................. ......... .......... ... ....... . .
A: Tajba, grazzi. Kif inhuma
B: ....... ............................................ ... .. ... .... .......... ....... ........... .................. ... ........... ...... ....... .... ..... ..... ... .... .. .. .. .
c: Hello, orrajt? mal-mara. Din ............................................................................ ..
D: .... ............................................... ........... ...... .. .... .......... ........ ........... ... ... .. ... ........ .. ... .... .... .. ... .... .................. .
E:
D: ................................................................................... ... .. ......... ...... ................ ... ... ... .... ... .. .... ....... ... ... ....... . .
A AQRA U ISMA'
V READ AND LISTEN
A: Inti x'jismek?
B: t-tajba. Jien Brian.
A: U x'kunjomok?
B: Kunjomi Brincat. Jien mill-Mosta. U inti?
A: Jien jisimni Anna. Kunjomi Muscat. Jien minn
B: Mela inti U
A: Dan
c: Jien Chris. Jien ta' Anna. Jien Malti.
B: Inti Malti!
A: Iss, anke jien Maltija!
B: Minn fejn inti?
C: Jien minn Birkirkara.
B: X'kunjomok?
c: Jien Cefai. U inti Anna x'kunjomok?
A: Cardona!
D:
A: Ara Doris! Din Doris.
B: Doris. Jien Brian Brincat.
c: Jien Chris Cefai.
D: Jien kunjomi Vella. Kif inti Anna?
A: Tajba grazzi.
D: Intom kif intom?
B u C: Tajbin grazzi.
B: Minn fejn inti Doris? Inti
D: Le, jien minn San
B: Mela Anna biss
A: kollha Maltin.
Marija u Shirley wara twil:
Marija:
Shirley:
Marija:
Shirley:
Marija:
Shirley:
Marija:
Shirley:
Hello, kif inti?
Tajba grazzi. Jien Shirley Grech. Inti x'jismek?
Jien Marija.
X'kunjomok?
Micallef.
Ismek mhux Marija, int mill-Mosta?
Iva.
Jien Shirley minn San Pawl Nafek l-iskola.
Il-Profs Pace jiltaqa' ma' l-A vukat u s-Sinjura
Profs Pace:
Dr
Profs Pace:
Dr
Ara Dr Borg! Kif int?
.' Hello, orrajt?
Il-mara kif inhi?
Hawn kumbinazzjoni. Hawn ara, din il-mara Dan il-Profs
Pace tal-Botanika.
Profs Pace:
is-Sinjura

Tant
Profs Pace:
is-Sinjura
It-tfal kif inhuma?
Insomma bi-influwenza li hawn ...
f'bar:

Xebba:

Xebba:

Xebba:

Xebba:

Xebba:
X'jismek?
Claudine u int?
Mario. Fejn
Lija.
Jien minn tas-Sliema. Kemm
Tmintax-il sena.
Jien kif sena, nhar ta' Ottubru.

Int
Le.
2
Fejn toqghod?
Where do you live?
il-Mosta
ir-Rabat
Marsaxlokk
FEJN TOQGHOD?
Jien noqghod . ..
I live at . . .
il-Birgu
San
is-Swieqi
Jien noqghod ..
I live in a . ..
dar antika
flett
vill a
razzett
It-Tieni Kapitlu - FEJN 19
Jien noqghod
I live in the . ..
fil-kampanja
fit-tarf
fil-pjazza
fil -qalba f' kantuniera
20 BIK
LISTEN
A: Hello.
C: Hello. Inti Rita?
A: Le. Jien Anna. Inti x'jismek?
C: Jien Kevin. Nixtieq inkellem lil Rita.
A: Hawnhekk tas-Sur Brincat.
C: Rita hija s-Sinjura Brincat.
A: Inti x'kunjomok?
c: Jien Kevin Camilleri. Grazzi.
A: Grazzi u
C:
Ghand tad-dj ar:
Paul:
Mark:
Paul:
Mark:
Paul:
Mark:
Paul:
Mark:
Paul :
Fiex nista' naqdik?
Nixtieq nixtri dar.
Fejn tixtieq tmur
Qed infittex villa fil-kampanja, xi mkien
Fil-kampanja?
Iva.
villa. Trid taraha?
Iva.
Ejja mela.
Paul u Mark fil-villa:
Hawn villa bi
kbir, u garaxx fuq wara
karozzi u l-kumplament.
Paula:
Amanda:
Paula:
Amanda:
Paula:
Ara Amanda, kemm ili ma narak! Kif inti?
Mhux grazzi. U int?
Tajba grazzi. Mort l-Imtarfa. Qed dar
sulari.
Kemm kmamar?
tlett ikmamar tas-sodda, salott, kamra ta' l-ikel, tojlit, xawer,
fuq wara u garaxx. bir kbir ukoll.
Kemm kmamar?
HOlV many rooms have you got?
.. .
I have . . .
kamra tas-sodda
kamra ta' l-ikel

kamra tal-banju
salott
kamra tal-bejt

22 MERHBA BIK
Jien noqghod ...
Birkirkara
Bormla
Burmarrad

Marsaxlokk

Tas-Sliema
il-Mosta
il-Marsa

il-Birgu
il-Fgura
i1-Furjana
. Inti toqghod . ..
Franza
Spanja

Singapore
l-Ingilterra
l-Italja
l-Olanda

l-Awstralja
l-Awstrija

l-Ungerija

il-Gudja
i1-Kalkara
il-Madliena
il-Qawra
Qormi
Luqa
. Kirkop
Lija
Safi
Tarxien
Balzan

l-Irlanda

il-Finlandja
il-Polonja
il-Portugall

il-Libja

id-Danimarka
ir-Rumanija
San
San Pawl
San
Santa Venera
San Lawrenz
l-lm
l-Isla
l-Imqabba

is-Swieqi
ir-Rabat

ir-Repubblika
ir-Russja

is-Slovakkja
is-Slovenja
is-Sawdi Arabja
it-Tajwan
it-
it-Turkija
... kompli int
It-Tieni Kapitlu - FEJN TOQGHOD? 23
GRAMMATIKA

in-Naxxar Bil-Malti nghidu:
in-Nadur

ix-Xewkija
Il-verb "qaghad"
The verb "to stay" in the imperfect:
jien
... kompli int int

hi

intom
huma
Il-verb "laghab"
The verb "to play" in the imperfect:
jiena
inti
huwa
hija

intom
huma
Il-verb "ghex"
The verb "to live" in the imperfect:
jien
inti

hija

intom
huma
Il-verb "kera" Il-verb "xtara" Il-verb
To rent" "To buy" "To descend"
nikri nixtri
tikri tixtri
jikri jixtri
tikr i tixtri
nikr u nixtru
tikru tixtru
jikru jixtru
24 BIK
ORTOGRAFIJA
L-ittra tinkiteb , " (apostrofu) f'tarf il-kelma.
The letter is written as an apostrophe " , " at the end ofwords.
"Tela'" "Waqa'" '"Bela''' "Ltaqa'"
"To climb" / "Tofall down" "To swallow" "To meet"
"To go up"
nitla' naqa' nibla' niltaqa'
titla' taqa' tibla' tiltaqa'
jitla' jaqa' jibla' jiltaqa'
titla' taqa' tibla' tiltaqa'

o PRONUNZJA
Hawnhekk ta' "aw" jew ta' "ow" - it-tnejn huma korretti. tal-
kelliema Maltin jiddependi liema varjant ta' Malti jitkellmu!
In the above examples the" can have the sound of "aw" or of" ow", both ofwhich are correct.
In the case of Maltese speakers it depends which variant of standard Maltese they speak.
Tista'
Other examples:
(erbajn/erbejn)
(sebajn/sebejn)
(disajn/disejn)
Kliem bla
In the following the has no sound.
rn

LISTEN
E: By now you have noticed that when we ask someone their name 01' surname 01' about the
health oftheir relatives andfriends, we always put "k" at the end. The "k" is called a suffix
beN/use it is added to the end of the word.
A: X'jismek? X' kunjomok? Kif inhi ommok? Kif inhu missierek? Kif inhuma Kif
inhuma
E: Yau can also ask ahaut someane in particular, for example, "How is your uncle?":
B:
Kif inhu z-ziju
E: 01' "your aunt"?
B: Kif inhi z-zija
E: "your
B: Kif inhu
E: "yollr son"?
B: Kif inhu t-tifel
E: 01' "yollr dallghter"?
B: Kif inhi t -tifla
E: In these examples we have used the word meaning "yours ". The word is
infact made up aftwa parts, the prepositian "ta''' , meaning "aj", and the suffix "k", meaning "the
secand persan singular" . Listen ta the fallowing examples.
E: How is "yollr allnt"?
B: Kif inhi z-zija
E: and "yollr cOllsin" ?
B: Kif inhu
B: Kif inhi
E: "yollr son"?
B: Kif inhu t -tifel
E: and "yollr dallghter"?
B: Kif inhi t-tifla
26 BIK
E: White the prepasitian "ta'" remains unchangedfar all persans, the suffix changes accarding
ta the persan we're referring ta. Far example;
E: my daughter
c: it-tifla
E: your daughter
c: it-tifla
E: your wife
c: il-mara
E: your husband
C:
E: his son
c: it-tifel
E: herson
c: it-tifel
E: our house
c: id-dar
E: your house
c: id-dar
E: your children
c: it-tfal
E: their house
c: id-dar
E: their children
c: it-tfal
E: Listen carefully:
c:
E: Ta ;end yaur greetings ta sameane yau wauld say:
c: Selli
E: if he is a male, or
C: Selli
E: if she is a female, or
C: Selli
E: in the plural. The reply normally is
D: Inservik!
E: Naw listen ta the fallawing brief canversatians.
c: Doris. Kif inti?
D: Jien tajba grazzi. U inti?
C: Jien ukoll. Kif inhi z-zija
D: Iz-zija mhix ukoll grazzi.
A: Ara Brian. kif int?
B: Mhux grazzi. U inti?
A: Tajba grazzi. Kif inhi Mrs Brincat?
B: Il-mara tajba grazzi. U u t -tfal
A: tajjeb grazzi, u t-tfal wkoll. U t-tfal kif inhuma?
B: It-tfal tajbin ukoll.
C: Hello!
D: Hello Chris!
C: Hello ma. Kif intom?
D: mhux grazzi. Kif inhuma t-tfal
C: It-tfal tajbin ukoll. Kif inhuma z-zijiet?
D: Iz-zija Marija tajba imma z-ziju Pawlu marid.
C: Iva marid miskin! Selli ma.
D: Inservik. Inti selli u
C: Iva. ma.
D:
28 BIK
A: HeIIo
D: HeIIo Anna
A: Doris. Kif int?
D: Mhux grazzi. U inti?
A: Jien mhux grazzi. Imma n-nanna marida.
D: In-nanna tieghek marid a?
A: Iva, n-nanna marida miskina. In-nannu tieghek kif inhu?
D: In-nannu tieghi tajjeb, grazzi.
A: Selli
D: Iva nservik.
!r-relazzjonijiet familjari bil-Malti.
The following terms refer to family relations.
Maskil
missier
iben
tifel
hu
ziju

neputi
qarib
kunjatu
habib
Bil-Malti nistaqsu:
In Maltese we ask:
Dik min hi?
Dak min hu?
Dawk min huma?
Dik fejn nafha?
Dak fejn nafu?
Dawk fejn nafhom?
u
and reply:
Nafek xi mkien.
Nafu xi mkien.
Nafha xi mkien.
Nafkom xi mkien.
Nafhom xi mkien.
Femminil
omm
bint
tifla
oht
zija

neputija
qariba
kunjata
habiba
Plural

ulied
tfal
hut/ahwa
zijiet

neputijiet
qraba
kunjati
hbieb
F' Malta , nirreferu bil-laqam
In some areas in Malta, people still refer to each other by nickname or by reference to other
faJl1ily members, as in the following examples:
Dik it-tifla minn ta' l-Isfar. l-Imqabba.
Dik minn tat-Turi.
Dak minn ta'
Dawk ta' l-Iswed.
Il-laqam tal-Qubbajd.
Dawk ta' Testaferrata.
Dik t-tifla tal-Baruni Inguanez.
Il-mara tabiba.
Iz-Ziju ta' Marta qassis.
tal-Familja
Pawlu +

M G
ensu ''''Ja ,nno
Pawla Victor
(+ Manwel) (+Matilda)

Marika Josef Stephen Alex
Marika u Josef huma
Huma wlied Pawla u Manwel.
Pawla, Victor u huma wlied u
bint Pawlu u
Pawlu u ta' Marika.
u huma n-nanniet ta' Marika.
Pawla u Manwel huma ta' Marika.
z-zija ta' Marika. Hija armla.
Victor lil Matilda u itfal, Stephen u Alex.
Stephen u Alex huma u ta' Marika u Josef.
30 BIK

1.
1. Min hi omm Marika?
2. Min hi Josef?
3. Min huma ta' Stephen u Alex?
4. Min huma n-neputijiet ta'
5. Min hi omm
6. Min huma n-nannu u n-nanna ta'
7. Min huma t-tfal ta' Pawlu u
8. Min huma t-tfal ta' u
2. Kemm li
1. Pawlu
2.
3. _

3. Issa tal-familja Staqsi lil
1. Kemm
2.
3. Min huma
4. Kemm zijiet?
5. X'jisimhom in-nanniet
6. Inti
7. tfal?
8. X'jisimhom?
9. Minn fejn inti?
10. Minn fejn hu
11. Min huma
4. Issa se mal-familja
Il-familja Bonnici hi minn erba' persuni. Il-missier jismu Philip u tletin
sena. Il-mara jisimha Anna u u sena. Issa ilhom
sitt snin u itfal, Odette ta' tliet snin u Mark ta' snin. Dan
il-familja marret dar l-Mosta. Philip ma'
privata ta' waqt li Anna id-dar. Odette u Mark
it-tajba
1. Fir-ritratt hemm (l-omm, in-nanna) mat-(tfal, neputijiet).
2. Il-familja Bonnici minn (sitta, erba') persuni.
3. Is-Sur u s-Sinjura Bonnici itfal.
4. Philip u Anna ilhom sitt snin.
5. tfal)
6. (Anna, Odette) tahdem id-dar.
7. (Philip, Mark) ma' privata ta'
5. Staqsi lil
1. Kemm-il sular
2. Fejn
3. Kif inhi d-dar
4. Kemm kmamar?
5. Liema kmamar
6. Fejn d-dar?
32 BIK
6. Imla l-vojt
1. dar u intom
2 . Huma jikru l-flett u hi d-dar.
3. Marija ma' Aldo mela
4. !t-tifel m'ommu mela l-omm
5. Intom appartament u
6. Il-bdiewa fil-kampanja u l-kappillan
7. Imla l-vojt bil-verb
1. Jien
2. Inti
3.
4. In-nanna
5. In-namrati
6. Marija
7. Missieri
8. Robert
9. Amanda
10.
11. Inti
12. In-nanniet
13. Intom

l-Imsida.

spiss.

fil-kantina
flett

f'dar antika.
sena.
pilloli.
Marsaxlokk.
8. Ikteb dan iL-kLiemf'numri
l. u
2. sitta u
3. u
4. u sittin
5. u
6. tlieta u tIetin
7. u
8. tnejn u
9. u tmenin
10. tmienja u
ma' Marija.
mat-tifel.
razzett.
fil -belt.
9. Qabbel
din
dan
dawn
dik tabib
dak
dawk avukata
10. Imla l-vojt bil-kelmiet "din", 'idan", "dawn"
A: " il-mara tal-Baruni".
B:
C: "Tant it-tfal
A:
B: il-mara u
A: " it-tfal
11 . Imla l-vojt bil-kelmiet "dik ", "dak", "dawk"
l.
2.
3.
4.
5.
6.
it-tifla tat-Turi.
it-tifel minn ta' l -Isfar.
tal-Barunissa Attard.
il-mara
il-qassis mill-Mosta.
l-Birgu.
it-tifla
34 BIK
AQRA U ISMA'
V READ AND LISTEN
C: Hello.
D: Hello, Muscat.
C: Inti s-Sinjura Muscat?
D: Iva. U inti?
C: Jien it-tabib Cefai.
D: t-tajba tabib. Kif inti?
c: Mhux grazzi. Is-Sur Muscat kif inhu?
D: Mhux ukoll.
C: U t-tfal?
D: U-tfal tajbin ukoll, grazzi. Intom, kif intom?
C: tajbin ukoll, grazzi. Xi llum hux?
D: Iva llum xemx u
C: kien u llum xemx.
D: Malta xemx.
E: Now we are going to' visit Brian at his new home in
B: kif intom tajbin?
A: Hello Brian!
C: Haw xbin!
D: Brian!
B: Kif inti Doris?
D: Mhux grazzi.
. B: fis-salott. X'tixorbu?
A: Jien flixkun ilma. Xi
B: Inti Chris?
c: Jien flixkun birra, jekk
B: U inti Doris?
D: xejn, grazzi. Jekk fejn hi l-kamra tal-banju?
B: Ejja, Il-kamra tal-banju
D: Kemm dar a Brian!
B: U nsomma, flett iktar milli dar!
D: Din il-kamra tas-sodda?
It-Tieni Kapit lu - FEJN 35
B: I va, dik il-kamra tas-sodda Dan l-istudju, u din il-kamra
tal-banju.
D: Brian, il-veru flett
B: Taf li ukoll?
D: Ukoll? Prosit tassew!
Fir-r estorant:
Wejter:
Marika
Wejter:
Marika:
Simona:
Andrew:
Robert:
Wejter:
Marika:
Simona:
Andrew:
Robert:
Marika:
Wejter:
Simona:
Wejter:
3
Tordnaw?
Iva
X'tixorbu?
X
Jien flixkun ilma, jekk
Jien nippreferi l-birra. Inti Andrew?
Jien birra wkoll. Robert?
Jien inbid
X'se tieklu?
Jien se soppa u
Jien prawn cocktail u
Jien se spagetti u fenek.
Jien nippreferi u l-majjal.
nordnawha issa jew wara?
Kif tridu. Is-soltu jordnawha wara. Tordnaw?
wara, grazzi.
O.K.

,

It-Tielet Kapitlu- .. . ! 37
(Il-wej ter jitlaq u ikomplu jitkellmu bejniethom)
Robert: Jien nippreferi
Simona: Jien kollox, kemm u kemm
Marika:
Andrew: Jien nippreferi l-fenek id-dar ma nsajruhx .
(Il-wejter l-ikel)
Simona: L-ikla t-tajba!
L-ikla t-tajba!
(Ikomplu jitkellmu)
Simona: Is-sajf
Andrew: Jien s-sajf. Nippreferih mix-xitwa.
Marika: Fix-xitwa dik xi dwejjaq!
Robert: Jien xorta Fix-xitwa l-bard u fis-sajf
Marika: Imma fis-sajf tista' tmur Intom
Simona: Jien
Marika: Jien nixxemmex.
Andrew: Le,jien ma nixxemmex. Nippreferi mmur nistad.
Robert: Jien immur ma' missieri.
X'se tixrob Marika?
X'se tiekol Marika?
X'se tixrob Simona?
X' se tiekol Simona?
X'se jixrob Andrew?
X' se j iekol Andrew?
X'se jixrob Robert?
X' se jiekol Robert?
se jordnaw
Jien . . . 1 like . ..
Jien . . 1 like very much .. .
Nippreferi . . . 1 prefer ...
LISTEN
E: Now you are going to learn how to express your wishes and preferences. You
will aisa learn some words relating to f ood and colour.
Let us start with "1 like the sun very much. "
A: Jien x-xemx.
E: l like the rain very much
B: Jien x-xita.
38 BIK
E: Other people like the wind very much!
c: Jien
E: What do you like?
c: Inti xi
A: Jien x-xemx.
D: Jien
C: Jien ukoll
B: Jien nippreferi x-xemx.
E: What do you prefer?
D: X'tippreferi?
B: Jien nippreferi x-xemx.
c: Jien nippreferi x-xita.
B: Tippreferi x-xita?
c: Iva, nippreferi x-xita
E: What do you like to eat?
B: Xi tiekol?
A: Jien l-ispagetti .
B: Jien
C: Jien
D: J ien il-frott u
E: Anna likes spaghetti.
A: Jien l-ispagetti.
E: Brian likes meat.
B: Jien
E: Chris likes fish.
C: Jien
E: Doris likes fruit and vegetables.
D: J ien il-frott u
E: Anna likes to eat spaghetti.
A: Jien niekoll-ispagetti.
E: Brian prefers meat.
B: Jien nippreferi
E: Chris prefers fish.
c: Jien nippreferi
E: Doris prefers fruit and vegetables.
D: Jien nippreferi l-frott u
E: Anna prefers to eat spaghetti.
A: J ien nippreferi niekoll-ispagetti.
E: Brian prefers to eat meat.
B: J ien nippreferi niekol
E: Chris prefers to eat fish.
c: J ien nippreferi niekol
E: Doris prefers to eat fruit and vegetables.
D: Jien nippreferi niekol il-frott u
It-Tielet Kapitlu - ... ! 39
E: Now we are going to listen to a conversation at the restaurant.
Brian:
Anna:
Doris:
Brian:
Xi tieklu?
Jien Inti Doris?
Jien niekol il-frott u
Jien nippreferi niekol platt spagetti.
Inti xi Chris?
Chris: Jien
Brian:
Anna:
Brian:
Chris:
Anna:
Doris:
Xi tixorbu?
Jien nixrob l-ilma.
Jien l-inbid. Inti xi
tixrob Chris?
Jien nixrob il-birra.
Inti xi tixrob Doris?
Jien ukoll nixrob il-birra.
40 BIK
Nistaqsu
Xi

X'kulur tippreferi?
X 'tippreferi?
X'se tixrob?
X'se tiekol?

l-minestra?
l-patata l-forn?
Tixorbu l-inbid?
Tixrobha l-birra?
Tixrob ilma?
Liema
X'passatemp
gost
X'tiddejjaq
X'tippreferi
U
il-birra
l-inbid

s-sajf
x-xitwa
l-annimali
l-isport
Nippreferi l-iswed
Nippreferi

l-isfar
l-abjad
l-blu
nilbes kannella
nilbes
Nippreferi
Nippreferi l-ilma
Nippreferi nsiefer
Nippreferi
Se nixrob flixkun birra
Se nixrob tazza nbid
Se nixrob
Se nixrob grogg whisky
Se niekol stuffat tal-fenek
Se niekol il-forn

Ma tantx
Lanqas xejn
Insomma
Xi tazza kultant
qatt
Dejjem
x-xitwa
Il-passatemp preferit huwa s-sajd
gost
Niddejjaq nixxemmex
Nippreferi naqra ktieb milli nara t-T.V.
X'inhu l-ikel favorit
L-ikel preferit huwa r-ravjul.
xi annimal qalbek?
Iva l-iktar annimal li huwa l-qattus.
Ma' min fil-futbol?
L-iktar tim qalbi hu
It-Tielet Kapitlu - . .. ! 41
Marika u Simona quddiem
Marika:
Simona:
Marika:
Simona:
Marika:
Simona:
Simona, orrajt?
Ara Marika. Kif int?
Tajba grazzi, u int?
Mhux grazzi.
dik il-libsa?

Robert u Andrew jmorru l-grawnd
nazzjonali f'Ta' Qali biex jaraw
futbol.
42 BIK
Robert:
Andrew:
Robert:
Andrew:
Robert:
Andrew:
Robert:
Andrew!
Robert! Kemm ili ma narak. Kif int?
Tajjeb grazzi. Int, kif int?
Mhux grazzi.
il-futbol?
Iva, nhobb Ta' Qali.
Jien ukoll. Nippreferi l-futbol minn kull sport iehor!
GRAMMATIKA
Se + l-Imperfett
Biex tifsira fil-futur (qarib jew l-kelma 'se' quddiem il-verb fl-
imperfett.
The word "se" in front of the verb in the imperfect gives a future meaning or a meaning of
intention:
Intom x'se tordnaw?
Se nordnaw il-hut.
Inti x'se tixrob?
Jien se nixrob il-birra.
Marija x'se tiekol?
Marija se tiekol
X'se taghmlu?
se mmorru Ghajn Tuffieha.
Alfred kif se jmur?
Alfred se jmur bil-karozza tieghu.
Inti fejn se tmur?
Jien se mmur id-dar.
nieklu pizza.
I
ItTtielet Kapitlu - ... ! 43
L-artiklu
Meta l-artiklu tkun qed turi liema trid:
The article defines who or which you are referring to:
Liema trid?
il-birra
LISTEN
E: By now you have probably noticed the difference between those nouns preceded by a definite
article such as:
A: il-libsa, il-gowl, il-loghba, it-T -shirt.
E: and indefinite nouns, without an article:
B: libsa, gowl, loghba, T -shirt
E: There is more than one way of pronouncing the definite article, depending on the first letter
of the noun which it preceeds. The most common article is:
A: il-
B: il-
E: You already know:
A: il-jum, il-lejl, il-Maltin, il-habib, il-habiba, il-mama, il-papa, il-maltemp, il-mara, il-
Mosta.
E: Sometimes, however, you only hear:
A: l-
B: l-
E: This happens either when the noun starts with a vowel sound, for example:
C: l-ghodwa, l-ahwa, l-ahmar, l-ahdar, l-inbid, l-ikel, l-
ewwel, l-Italja, l-Ingilterra.
E: or when the preceeding word ends in a vowel, as in thefollowing phrases:
D: ara l-mama, dina l-habiba tieghi, nippreferi ihobbu l-hut, nieklu l-frott
E: Then, there are a number of consonants that take an article which sounds like the first
consonant of the noun. They are the following:
D: id-, in-, ir-, is-, it-, ix-, iz-
44 BIK
E: as in the jollowing words:
A:
B: id-dar, id-dublett, id-dbielet
c: in-nannu, in-nanna, in-neputi, in-numri
D: ir-Rabat, ir-raba',
A: is-sajf, is-sinjur, is-soltu
B: it-tajjeb, it-tifla, it-tifel, it-tfal, it-tabib, it-tabiba
c: ix-xita, ix-xemx, ix-xitwa
D:
A: iz-zalza, iz-ziju, iz-zija
E: Now listen to the difference in the sound between the indefinite and definite nouns:
A: B:
abjad l-abjad

iswed l-iswed
isfar l-isfar
c: D:
qalziet il-qalziet
fenek il-fenek
flixkun il-flixkun
libsa il-libsa
programm il-programm
A: B:
tnejn it-tnejn
tlieta it-tlieta
sitta is-sitta
dar id-dar

L-artiklu fil-Malti huwa "l-" jew "il-" l-kbira tal-kliem. "l-" jekk il-kelma ta'
qabel l-artiklu tkun bil-vokali, u "il-" jekk il-kelma ta' qabel l-artiklu tkun bil-
konsonanti.
il-qtates.
Hadu l-qtates.
il-kelba.
l-kelba
It-Tiel et Kapitlu - ... ! 45
Hemm ukoll xi ftit kliem li " l-i"
spagetti l-ispagetti
stuffat l-istuffat
nbid l-inbid
skola l-iskola
Dak il-kliem li jibda bl-ittri: d, n, r, s, t , x, z,jibdel "l-" fl-ewwel ittra tal-kelma kif jidher fl-

X' ti ppreferi?

in-nies
ir-ras
is-sajf
it-tewm
ix-xitwa

iz-zokk
Jien tifel.
!t-tifel jismu Eric.

in-nadif
ir-ross
is-sigaretti

iz-zunnerija
Jien l-annimali kollha.
Eric il-qtates u David il-klieb.
Fil-Malti meta nitkellmu
"Ordna" "Ha" "Xorob"
"To order" "To take" "To drink"
nordna nixrob
tordna tixrob
jordna jixrob
tordna tixrob
nordnaw nixorbu
tordnaw tixorbu
jordnaw jixorbu
"Kiel" "Habb"
"To eat" "To like"
niekol
tiekol
jiekol
tiekol
nieklu
tieklu
jieklu
46 BIK
wkoll :
We also say:
niekol
tiekol
jiekol
tiekol
nieklu
tieklu
jieklu
GRAMMATIKA
nixrob
tixrob
jixrob
tixrob
nixorbu
tixorbu
jixorbu
nilbes
tilbes
jilbes
tilbes
u nilbsu
tilbsu
jilbsu
In-Negattiv
The Negative
In-negattiv bil-Maltiniffurmawh billi "ma ______ x":
To form the negative in Maltese we add "ma x":
nista' ma nistax
- ma
tixtri - ma tixtrix
nikru ma nikrux
jien jien ma
int int ma
hu
hi hi ma
ma
intom intom ma
huma ma
jien jien ma
int int ma
hu hu
hi hi ma
ma
intom intom ma
huma huma ma
jien niekol jien ma nikolx
int tiekol int ma tikolx
hu jiekol hu majikolx
hi tiekol hi ma tikolx
nieklu ma niklux
intom tieklu intom ma tiklux
huma jieklu huma ma jiklux
jien nordna
int tordna
hu jordna
hi tordna
nordnaw
intom tordnaw
huma jordnaw
jien nixrob
int tixrob
hu jixrob
hi tixrob
nixorbu
intom tixorbu
huma jixorbu
jien nilbes
int tilbes
hu jilbes
hi tilbes
nilbsu
intom tilbsu
huma jilbsu
ORTOGRAFIJA
It-Tielet Kapitlu - . .. ! 47
jien ma nordnax
int ma tordnax
hu ma jordnax
hi ma tordnax
ma nordnawx
intom ma tordnawx
huma ma jordnawx
jien ma nixrob
int ma tixrob
hu ma jixrob
hi ma tixrob
ma nixorbu
intom ma tixorbu
huma ma jixorbu
jien ma nilbes
int ma tilbes
hu ma jilbes
hi ma tilbes
ma nilbsu
intom ma tilbsu
huma ma jilbsu
Fin-Negatti v ta' kliem li bil- l- taqa' tal-kelma.
In the negative, wordfinal disappears:
jien nitIa'
int titla'
hu jitla'
hi titla'

intom
huma
jien naqa'
int taqa'
hu jaqa'
hi taqa'

intom
huma
jien ma nitlax
int ma titlax
hu majitIax
hi ma titIax
ma
intom ma
huma ma
jien ma naqax
int ma taqx
hu majaqax
hi ma taqax
ma
intom ma
huma ma
48 BIK
jien nibla'
int tibla'
hu jibla'
hi tibla'

intom
huma
jien niltaqa'
int tiltaqa'
hu jiltaqa'
hi tiltaqa'

intom
huma
o PRONUNZJA
jien ma niblax
int ma tiblax .
hu majiblax
hi ma tiblax
ma
intom ma
huma ma
jien ma niltaqax
int ma tiltaqax
hu ma jiltaqax
hi ma tiltaqa x
ma
intom ma
huma ma
ta' fi tmiem il-kelma.
Meta tinkiteb fit-tarf tal-kelma tinqara
When the isfound at the endofthe word it is pronounced as

Pawlu il-karozza.
il-bieb.

Il-marid
Dawn kollha tajbin.
jmorru Paceville.
It-Tielet Kapitlu - .. . ! 49
Xi drawwiet relatati
Biex jista' affarijiet ,
imur jiekol f'xi restorant
imur jixrob fiI-bar
imur jistad
imur jixxemmex
imur
isiefer
isajjar, jaqra
jipprattika xi sport
idoqq xi strument
l-injam
LISTEN
Simona: Is-sajf
Andrew: Jien s-sajf. Nippreferih mix-xitwa.
Marika: Fix-xitwa dik ix-xita, xi dwejjaq!
Robert: Jien xorta Fix-xitwa x-xita u fis-sajf
Marika: Imma fis-sajf tista' tmur Intom
Simona: Jien
Marika: Jien nixxemmex.
E: You have just heard friends talk about the things they like, winter, summer, the sun and
the sea. Now we are going to talk about things we like.
A: Inti xi
E: What do you like?
A: Inti xi
B: Inti xi Chris?
C: Jien il-birra.
E: Chris likes beer.
C: il-birra. Inti xi Brian?
B: l-inbid.
E: Brian likes wine.
A: Inti xi Doris?
D: Jien nixrob l-ilma.
50 BIK
E: Doris likes to drink water.
D: Jien nixrob l-ilma. U inti Anna?
A: Jien nixrob
E: Anna likes to drink milk.
A: Jien nixrob
E: What do you like to eat?
A: Xi tiekol?
B:
E: [like fish.
B:
E: [like meat.
c:
E: [like to eat pasta.
D: Jien
E: [like to eat fruit and vegetables.
A: Jien niekol il-frott u
E: There are various ways of replying to the question, "Do you like something?"
A: Doris?
D:
E: Doris likes fish very much.
A: Doris?
D:
A: Inti Brian?
B: Ma tantx.
E: Brian does not like meat very much.
A: Inti Brian?
B: Ma tantx.
A: Inti Chris?
C: Lanqas xejn.
E: Chris does not like pasta at all.
A: Inti Chris?
C: Lanqas xejn.
B: Inti l-minestra Anna?
A: Insomma. Fis-sajf le, imma fix-xitwa iva.
E: Anna says she does not always like minestra. She does not like it in summer but she likes it
in winter.
B: Inti l-minestra Anna?
A: Insomma. Fis-sajf le, imma fix-xitwa iva.
B: Inti l-birra Chris?
c:
B: Inti l-whisky Anna?
A: Insomma.
c: Inti l-inbid Doris?
D: Ma tantx.
c: U inti Anna. l-inbid?
A: Lanqas xejn.
D: Min
A: J ien
B: J ien insomma.
D: Min s-sajf?
C: J ien s-sajf.
It -Tielet Kapit lu - .. . ! 51
B: Le, lanqas xejn ma dik xi dwejjaq.
B: Min jixrob ilma?
A: J ien nixrob ilma. Inti Doris l-ilma?
D: Jien nixrob ilma.
B: Kemm tixrob?
A: J ien nixrob xi tazza kultant.
E: Anna drinks a glass every now and again.
B: Kemm tixrob?
A: J ien nixrob xi tazza kultant.
B: U inti Chris?
C: J ien qatt.
E: Almost never.
C: qatt.
E: Notice how the negative can be formed in Maltese.
A: J ien nixrob l-ilma.
C: J ien ma nixrob l-ilma.
B: J ien nhar ta' Sibt.
D: J ien ma nhar ta' Sibt.
E: Doris does not like to go out withfriends on Saturdays.
D: J ien ma nhar ta' Sibt.
52 BIK
E: Notice that to f orm the negative, the ward
A: ma
E: is put in front of the verb which ends in
A: x
E: f or instance
A: ma ma nikolx, ma nixrobx, ma
E: I don 't like to run.
C: Jien ma
E: I don't like to sleep.
D: Jien ma norqod.
E: I don 't run every morning.
c: Jien ma kull
E: I don 't sleep in the afternoon.
D: Jien ma norqodx wara nofs in-nhar.
E: I don 't drink alcohol.
A: Jien ma nixrobx
E: I don 't smoke.
B: Jien ma npejjipx.

1. aqra .. . u dawn il-mistoqsijiet
l . Xi kien?
2. Andrew liema tas-sena
3. Simona
4. Xi Marika fis-sajf?
5. Xi Andrew fis-sajf?
6. Xi Robert fis-sajf?
2. Staqsi ftit mistoqsijiet dawn lil
l. Inti xi tiekol?
2. Xi tixrob?
3. Xi fis-sajf, fix-xitwa?
4. X'passatemp
5. Liema
6. xi annimal qalbek?
7. l-isport? Liema sport tippreferi?
8. tistad? tixxemmex?
9. tmur
' 3. X'kienet il-mistoqsija?
l . ? Jien flixkun birra.
2. ? Jien spagetti.
3. ? Nippreferi
4. ? Nippreferi x-xitwa.
5. ? gost
6. ? il-forn.
7. ? Xi platt kultant.
8. ? Le, lanqas xejn.
9. ? il-qtates.
10. ?
4. Imla l-vojt
l . J ien _____ _ it-tuffieh.
2. !z-zija il-birra.
3. Marija l-abjad.
4. l-ilma.
5. Inti il-hut?
6. Huma l-iswed.
7. Jien l-inbid.
8. Eric
Jien l-annimali. Nhar mort ta' Sant Anton. Hemmhekk hemm
annimali. Hemm fniek, papri , xi qattus u xi kelb. Minn dawn
liema tiekol?
54 BIK
l-artiklu quddiem kull annimal.
5. Imla l-vojt
l . -fniek tajbin
2. Nippreferi
3. -qtates u -klieb huma .-annimali favoriti
4. -nannu razzett.
5. Fir-razzett
6. Liema trid? Irrid
7. X'tippreferi? Nippreferi
8. Xi
9. X'tixrob? Nixrob -inbid.
10. X'se tiekol? Se niekol -ispagetti.
6. dawn id-domandifin-negattiv
1. Pietru u Pawlu r-Rabat?
Le, Pietru u Pawlu ______ ir-Rabat.
2. Marija Malta?
Le, Marija ______ Malta.
3. Frank jikri flett fis-sajf?
Le, Frank flett fis-sajf.
4. nieklu kuljum?
Le, ______ kuljum.
5. Intom tixtru ikel?
Le, ___ ikel.
6. Inti tixrob il-birra?
Le, jien ___ ___ il-birra.
7. Inti tiekol il-fenek?
Le, il-fenek.
8. Ommok il-Mosta?
Le, ommi ___ il-Mosta.
9. Fix-xitwa
Le, fix-xitwa ______ ,_ .
10. Fis-sajf tixxemmex?
Le, fis-sajf ___ __ _
7. Ikteb 2 sentenzi b'kull sett ta' kliem
ma
(spagetti , brodu)
Jien l-ispagetti . Jien ma il-brodu.
1. il-frott)
2. (is-sajf, ix-xitwa)
3. il-blu)
4. (i1-qtates, il-klieb)
5.
tixtri , ma tixtrix
1. (frott,
2.
3. (birra, inbid)
4. vapur)
5. (sigaretti,
tmur, ma tmurx
1. tixxemmex)
2. tistad)
3. (tiekol, tixrob)
4. (tixtri, tikri)
5. (tara film, tara dramm)

AQRA U ISMA'
READ AND LlSTEN
. .

Klijenta:

Klijenta:

Klijenta:

Klijenta:

Klijenta:

Klijenta:
Fiex nista' naqdik?
Nista' nara dan jekk
X'daqs tilbes?
Tnejn u
X'kulur tippreferi?
Iswed. Nista' nippruvah?
Iva hemmhekk fuq i1-banketta.
Nista' nipprova wkoll dak li hemm fil-vetrina?
)'tela le. tilbes
Le. Nippreferi Tajbin it-tnejn nixtrihom. Kemm
Tmintax-iIlira t-tnejn.
Grazzi u
56 BIK

- ma il-Gwerra
Dun Karm Psaila
Poeta Nazzjonali
fuq kollox 'l Alla li
U tani l-jedd li ma il-gwerra;
il-Knisja li twettaqni
F'dak li Hu; ma il-gwerra.
l-art ta' twelidi li trejjaqni
minn bnin; ma il-gwerra;
dik il-bandiera li sseddaqni
Flimkien ma' hawnhekk; ma il-gwerra.
li
Thenni s-smewwiet u l-art; ma il-gwerra;
niket, u mewt imorru
li ma tafx bil-herra;
u s-sewwa,
Li ma il-gwerra.
4
VAGANZA F'MALTA
Tluq mill-Awstralja
Nhar is-Sibt li l-familja Bartolo se ssiefer lejn Malta. Se jitilqu mid-dar ta'
peress li 'il L-ajruplan Singapore jitlaq
u Sakemm ikunu qed jistennew fil-kju check in'
li fuq l-istess ajruplan ta' l-Air Malta.
Meta jaslu Singapore mill-ajruplan biex jaqbdu dirett lejn Malta.
58 BIK
" Fl-ajruport:
Marta:
Doris:
Marta:
Doris:
Marta:
Doris:
Marta:
Doris:
Ara Doris. Ilek li wasalt?
Ilni xi kwarta. immorru fil-kju turisti f'salt.
Din il-bagalja biss '
Din il-bagalja U l-handbag. Din
Ija. il-passaport u l-biljett bil-lest.
Il-bilj ett, il-passaport ... u
Il-karta ta' l-imbarkazzjoni. kull
jmiss in. Ejja.
Ir-Raba' Kapitlu - VAGANZA F' MALTA 59
il-kar ta ta' l-imbarkazzjoni:
---
_ ..
MALTA KARTA TAT-TlUatWASlA
OIS1EMBARKATION CARD
CARTA D'IM8ARCO ESBARCO
CARTE D'EMBAROUEMENT
EIN-AUSREISEKARTE
J"....J.JJ.:!.-..JUUo..:o
... _ I ..... I"-oom(. )IYWfIIIIIIoet.) I ,....,,1
Fuq l-ajruplan
Omm:
John:
Omm:
John ara l-muntanj i, il-foresti u
U ma jien m'iniex nara.
Stenna ftit int, dak sakemm u naqbdu r -rotta lejn Ruma.
Wara ftit ...
John:
Omm:
John:
Omm:
John:
Omm:
John:
Ma, ma ara x' hemm, dawl ma, dawl qisu xi port kbir ma.
Iva John minn fuq Kostantinopli. Se tara miksija u l-
ix-xmajjar, u u l-ibliet ta' madwarhom.
Iva ma, jidhru wkoll u sejrin lejhom. kemm huma ma. Dawn
l-Awstralja. U dik x'inhi ma?
Dik kabina fuq wajers biex bejn il-muntanji.
Dik kif fl -ajru ma? Kieku jien
Mela l-ajruplan mhux fis-sema jittajjar ukoll u mill-ajruplan ma
anzi qed Meta mmorru l-Italja fuq minnhom tara
kif ma
Orrajt ma. Grazzi.
60 BI K
bil-Malti
nofs in-nhar
nofs il-lejl
ta'
ta' bil-lejl
ta'
ta' wara nofs in-nhar
it-tlieta ta' bil-lejl
it-tlieta ta'
O LISTEN
E: Let us listen to the hours one by one. The time now is:
A: issa huwa:

it-tlieta

is-sitta

it-tmienja

nofs in-nhar
Ir-Raba' Kapitlu - VAGANZA F'MALTA 61
E: or
B: nofs il-lejl.
E: Brian got up in the morning at 70'clock. It was time to go to work. What's the time?
B: hu?
E: It's 70'clock.
A:
E: It's already 70'clock!
B:
E: It's time to go to work!
A: Sar
c: hu Doris?
D: issa huwa t-tmienja.
c: Inti fi tqum Doris?
E: What time da you get up Doris?
D: Jien is-soltu nqum fis-sitta ta'
E: I usually get up at six in the morning.
D: Jien is-soltu nqum fis-sitta ta' Inti fi tqum Chris?
c: Jien is-soltu nqum ta' Inti fi torqod Doris?
E: What time do you go to sleep Doris?
c: Inti fi torqod Doris?
D: Jien is-soltu norqod ta' Imma jien norqod ukoll wara nofs in-nhar.
E: I usually sleep at one in the morning.
D: Jien is-soltu norqod ta'
E: But I also sleep in the afternoon.
D: Imma jien norqod ukoll wara nofs in-nhar.
c: Kuljum torqod wara nofs in-nhar?
E: Do you sleep everyday in the afternoon?
C: Le, mhux kuljum.
E: No, not everyday.
C: Le, mhux kuljum, spiss.
A: Inti Doris, li torqod wara nofs in-nhar?
D: Fis-sajf, kultant.
E: In summer, sometimes.
D: Fis-sajf, kultant. Fix-xitwa, qatt.
E: In winter, never.
D: Fix-xitwa, qatt.
62 BIK
Fi tqum?
Inqum
Fi tqum nhar ta'
Nhar ta' inqum
Fi torqod is-soltu?
Is-soltu norqod ta'

Fis-sitta immur
Fit-tmienja mmur l-iskola.
ftit.
F'nofsinhar niekol.
wara nofs in-nhar?
Wara nofs in-nhar immur id-dar.
tad-dar.
u naqra xi ktieb.
nara t-televixin.
F'nofs il-lejl norqod.
u kwart
Fit-tmienja u nofs tibda l-iskola.
u kwart kikkra kaje.
nieqes kwart
u
Fis-sitta u nasal id-dar.
u naqbad tal-linja.
F'u nofs nieqes
F'u nofs u
F'nieqes nitfi d-dawl.
Fit-tmienja nieqes it-televixin
ta' matul

kmieni

tard
f'nofsinhar
wara nofsinhar
kmieni wara nofsinhar
tard wara nofsinhar

tard
ma' ix-xemx
bil-lejl
tard bil-lejl
f' nofs il-lejl

erbat ijiem ilu
ijiem

ilu
hmistax
xahar
sena
sentejn
met snin ilu
ta' qabel
is-sena
Fi x
u
Kemm ilek tistenna?
Ili nistenna u u
Sa se ddum tistenna?
Sa nistenna u nofs u
Is-soltu
Is-soltu nieqes
Iz-zijiet
Iz-zijiet fl- nieqes
Fi tibda
tibda u kwart.
Fi x l-partita?
Il-partita nieqes
64 BIK
mid-djarju ta' Jeannette
07:00
07:30
08:00
10:00
13:00
15:30
17: 15
17:45
inqum
nitlaq

t-te
niekol
belgha te

immur
kuljum?
Tabella
MIT-TNEJN
9: 00 - 13:00
16:00 - 19:00
IS-SIBT
8:30 - 12:30
X'inhuma ta' dan
Tabella ta'
IT-TNEJN U
8:00 - 14:00
IT-TLIETA,
9:00 - 12:00
14:00 - 16:00
X' inhuma ta' din
Meta ssiefer tinsiex
Mark:
Paul:
Mark:
il-passaport
il-bagalja
il-biljett
id-dokument
il-formola
il-karta

il-basket

il-passaporti
il-bagalji
il-biljetti
id-dokumenti
il-formoli
il-karti

il-basktijiet

Il-Mezzi tat-trasport
Inti biex tmur kuljum?
l-kbira mmur bil-karozza imma xi kultant naqbad il-
karozza tal-linja. Inti biex tmur?
Jien immur ma' bil-karozza xulxin u
flimkien.
66 BIK
Romina:
Nadine:
Romina:
Inti biex issiefer bI-ajruplan jew bil-vapur?
Jien dejjem bI-ajruplan insiefer. L-ajruplan komdu tasal malajr kull fejn
trid. is-sew minnu.
U le ma fihx minn xiex Jien u u nippreferi
Kemm-il darba immur Sqallija avolja ndumu xi disa'
sejrin Ma narahx fih daqshekk gost li tasal wara bil-
katamaran.
James: Qatt irkibt xi trejn?
Karen: Iva kemm-il darba. Kif twal ma jdejqunix. Fil-fatt anke bil-
coach gost twal, hekk qisek m'int se tasal qatt
li U inti?
James: Jien it-trejns mhux imma biex nirkeb xi coach fit-tul
d-deni. Anke l-karozzi fit-tul idejquni. d-deni.
Il-Mezzi tat- trasport
l-ajruplan
il-vapur
il-karozza
il-karozza tal-linja
il-ferrovija
it-trejn

l-ajruplani
il-vapuri
il-karozzi
il-karozzi tal-linja
il-ferroviji
it-trejns

X' naraw barra
Jien nara l-muntanji.
Int tara l-foresti mimlija
Hu jara x-xmajjar u
Hi tara kbar ta' l-ibliet.
naraw mit-twieqi ta' l-ajruplan.
Intom taraw il-portijiet mimlija vapuri.
Huma jaraw l-ajruplani fl-ajruporti.
GRAMMATIKA
Xi
il-borma fuq in-nar
i1-banketta il-mejda
id-dixx
68 BIK
it-tazzi quddiem i1-platti
il-libsa fil-vetrina
il-tifel wara s-sufan
i1-platti xulxin
Ir-Raba' Kapitlu - VAGANZA F' MALTA 69
ORTOGRAFljA
Innota li xi ma' l-artiklu:
+ il-
=

fi + il-
=
fil-
bi + il- bil-
ta' + il- tal-
minn + il- mill-
+ il-
lil + il- lill -

fi fil - fid- fin- fir- fis- fit- fix- fiz-
bi bil- bid- bin- bir- bis- bit- bix- biz-
minn mill- mid- min- mir- mis- mit- mix-
Fejn?
fid-dar, fin-nar, fir-ras, fis-sigaretti, fit-tieqa, fix-xita,
fi z-zokk
Biex?
bid-dublett, bin-nofs, bit-torturi,
biz-zalza
. ..
mid-droga, min-nassa, mir-rassa, mis-suldati, mit-theddid, mix-
xemx, miz-zekzik
o PRONUNZJA
l-ittra m' ma' bosta drabi meta 1- tinstema'
Dan meta l-
(a) tkun tal-kelma (ara Kapitlu 3)
(b) warajha jkollha "h"

Jien se mmur
Dan il-ktieb
Il-missier fuq spallejh lit-tifl a.
Chris
Robert lil
Hija klassika.
hu kuljum lit-tifla
70 BIK

1. hu jekk
(6:30 p.m.)
hu jekk
(10:30 p.m.)
hu jekk
(4:15 p.m.)
hu jekk
(8:45 a.m.)
2. Imla l-vojt.
l. Fi tmur Marija?
Marija tmur fll-(4:45)
2. Peter is-soltu?
Is-soltu Peter fis-(6:45)
3. Intom sa iddumu hawn?
Sal-(11:05)
4. Issa hu?
1-(10:10)
3. dawn il-mistoqsijiet u staqsi lil
l. Inti fi tqum matul
2. Fi tqum nhar ta'
3. Fi tmur
4. It-tfal fi imorru l-iskola?
5. Fi tiekol?
6. Fi torqod?
7. Issa hu jekk
4. dawn il-mistoqsij iet u staqsi lil
l. Inti biex tmur kuljum?
2. issiefer?
3. Meta ssiefer tmur fuq jew biex vaganza?
4. Inti biex issiefer?
5. X'tippreferi: it-trejn jew il-coach?
6. Xi l-aktar l-ajruplan jew il-vapur?
7. Qatt irkibt il-katamaran?
8. fit-tul bit-trejn?
5. Imla l-vojt.
l. Fis-sajf
2. se
3. Paul
4. Jien
5. Meta
6. Kull nhar ta' huma
sa l-Italja.
bil-ferrovija qalb il-muntanji.
bil-karozza tal-linja.
bi-ajruplan.
Franza, it-tifla se __ _ _ _ il-Iuna park.
katamaran Sqallija.
72 BIK
6. u staqsi .
1. X'se tiekol il-lejla?
2. X'se
3. X'se fil -vaganzi?
4. X'se nhar
5. X'se nhar is-Sibt?
6. X'se tordnaw fir-restorant?
7. Pawlu x'se jixrob?
7. ma' l-artiklu fil-vojt:
(fis- , fix- , mill-, fuq, wara ,
1. Il-plejer il-ballun
2. It-tifel
3. Se il-fenek
4 . se
xibka.
bagalja.
kappell.
5. Il-qattus is-sufan.
6. tar
7. r -ritratt
8. Il-fenek in-nar.
9. It-tifel se l-purtiera.
10. Il-karta il-ktieb.
kaxxa.
salott.
8. ma' kull sett ta' kliem biex tifforma sentenza:
(tifel , = It-tifel fuq
1. (borma, mejda)
2. (qattus, mejda)
3. (flixkun, ilma)
4. (borma, ikel)
5. (dixx, forn)
6. (tapit, sodda)
7. kaxxa)
8. (platt, tazza)
9. (ktieb, pitazz)
10. (radju, telefown)
9. Hares lejn l-istampa u il-mistoqsijiet
1. Fejn it-telefon?
2. Fejn il-ktieb?
3. Fejn il-qattus?
4. Fejn
5. Fejn l-mejda?
10. ma' l-artiklu fil-vojt.
1. rajt affarijiet. (fi, il-)
2. Rita bla heda dar. (fi, id-)
3. sigaretti hemm nikotina. (fi, is-)
4. It-tfal (bi, il-)
5. Ma dublett. (bi, id-)
6. li se nifga'. (bi, is-)
7. (minn, il-)
8. Tawh kollox torturi. (bi, it-)
9. attenti nassa tal-flus. (minn, in-)
10 . Xtara zalza. (bi, iz-)
74 BI K
AQRA U ISMA'
V READ AND LISTEN
A: Brian, inti fi tqum
B: Jien inqum fis-sitta u nofs. U inti Anna?
A: Jien inqum u nofs.
B: u nofs,
A: jien immur fis-sitta u kwart. Inti fi tmur Brian?
B: Jien inqum fis-sitta u nofs u mmur u kwart.
A: U fi tibda
B: Nibda u nofs.
C: Doris. Kif int?
D: Chris. Mhux grazzi. U inti?
c: Jien tajjeb s'issa. hu jekk
D: issa huwa u nofs.
C: u nofs! Fis-sitta jien nibda
D: Fis-sitta ta' tibda
C: Iva, qed U inti?
D: Le, jien matul nibda fit-tmienja u nofs u
f'nofs in-nhar. Wara nofs in-nhar nibda u nofs u u kwart.
c: Tajjeb.
D: Int fi
c: Arajien nibda fis-sitta ta' bil-lejl, u fit -tlieta nieqes kwart ta'

D: fit-tlieta nieqes kwart! U fi tmur id-dar?
c: jien immur id-dar fit -tlieta u kwart ta'
D: U tmur torqod!
C: Norqod sa xi nofs in-nhar. inqum, niekol, u
D: U fi
C: Fis-sajf fit -tlieta u mmur jew nixxemmex.
D: U fix-xitwa?
C: Fix-xitwa fit-tlieta u nofs u mmur indur il-Belt. Inti
D: Jien nara t-televixin.
c: Kuljum?
D: kuljum.
c: Le, fis-sajf immur Sar Ciao Doris.
D: Ciao Chris.
5 L-ISKOLA
Id-djarju ta' Laura, studenta ta' tlettax-il sena fl-iskola sekondarja tal-gvern, il-Mosta.
Look at this page from Laura' s diary. Laura is a thirteen year old secondary school student af Mosta
state school.
!t-Tnejn 12 ta' Novembru, 1995.
djarju,
Illum ftit li xejn mort tajjeb l-iskola. Fl-ewwel lezzjoni kelli xi ma' Miss Callus u bqajt
bin-nervi sa Waqt il-Maths , Claire ta' ma waqfitx minuta
L-unika li kienet il-lezzjoni tal-Malti mas-Sur Pace. Dan
ma nafx lkoll warajh. Illum u kemm Li
kieku kollha kieku l-iskola fiha
mill-iskola qisni minn Nispera li jkolli
u aktar attenta.
djarju. nkellmek
Dejjem
Laura.
Espressjonij iet
Expressions
kelli xi
bqajt bin-nervi
warajh
fi ha

76 BIK
Dawn huma fl-iskejjel sekondarji Maltin:
Thefollowing subjects are taught in Maltese secondary schools:
il-Malti ix-Xjenza

it-Taljan il-Kimika

l-Ispanjol i1-Matematika
il-Letteratura is-Snajja'
it- l-accounts
l-Edukazzjoni Personali u
L-Edukazzjoni
Liema jippreferu?
Which subjects do they prefer?

l-Istudji
l-Istudji Ambjentali

id-Disinn
l-Istorja ta' Malta
l-Istorja ta' l-Ewropa
l-economics
Marija i1-Matematika aktar
Pawlu l-aktar
L-istudenti jippreferu aktar l-Arti mix-Xjenza.
l-aktar il-Kimika.
l-Letteratura itqal
l-Letteratura l-itqaI.
mill-IspanjoI.

Kapitlu - L-ISKOLA 77
L-edukazzjoni f'Malta tinqasam fi tliet stadji. Aqra din l-informazzjoni biex tkun taf
The Maltese education system is made up ofthree stages. Read thefollowing information to know
more about it.
It-tfal ta' bejn it-tliet snin u sena jmorru l-ewwel il-kindergarten u wara l-iskola primarja.
Hawn skejjel primarji ta' l-istat f'kull belt u Hemm ukoll tal-knisja u privati.
Kif l-iskola primarja, jekk tal-Junior Lyceum, it-tfal imorru f'xi
Junior Lyceum, inkella jmorru fi skola sekondarja. Min ma jkunx irid imur la u lanqas fl-
jista' jattendi skola privata.
Ma' is-sittax-il sena l-istudenti jew li jew inkella jkomplu jistudjaw
f' xi li hemm apposta
Fi tmiem l-iskola sekondarja, l-istudenti kollha.
Dawn f'Malta tal-Matsec, l-Matrikola fil-livell sekondarju.
Fost l-iskejjel avvanzat insibu l-Junior College, l-Istituti l-iskejjel tas-Snajja' ,
l-iskola l-Istitut tas-Snajja' u l-Istitut
Min ikollu l-kwalifiki jista' jkompli fl-Universita ta' Malta li toffri
korsijiet f'bosta oqsma, fl-Arti, fl-Edukazzjoni,

Fejn se mmur skola?
Liema tip ta' skola tmur?
What kind of school do you go to?
l-iskola primarja
l-iskola sekondarja
l-iskola tas-snajja'
l-iskola teknika
l-iskola tal-biedja
l-iskola ta'
l-iskola tal-gvern/statali
l-iskola tal-knisja
l-iskola privata
l-iskola ta' l-arti
l-iskola
l-iskola tas-segretarj i
l-iskola tal-bini
l-iskola nawtika
l-Istitut tekniku
l-Istitut tas-snajja'
l-Istitut
l-Istitut ta' l-elettronika
l-universita
78 BIK
GRAMMATIKA
Ejja nqabblu affarijiet ma' xulxin:
Let us compare things:
aktar
itqal

il-f j uri aktar
itqal mir-rix
dik il-libsa
Meta nqabblu ma' is-superlattiv:
When we compare only one thing with many, we use the superlative:
l-aktar
l-itqal

Adjective

tqil

twil
tajjeb

wiesa'

irqiq
Pawlu kiel l-aktar minnhom kollha
l-itqal somma tal-ktieb
fj ura
Il-Komparattiv Is-Superlattiv
Camparative Superlative

itqal l-itqal

itwal l-itwal
itjeb l-itjeb

usa' l-usa'

irqaq l-irqaq
Xi tal-komparattiv bil-Malti .
Thefallowing are some examples af the camparativefarms in Maltese.
Dan il-platt minn dak fond.
Dan tal-Malti itjW minn dak tas-slajs (tal-kexxun).
Dan il-butir ifjen minn dak
Platt stonku minn platt stuffat.
Din il-lezzjoni itqal minn ta' qabilha.
ta' din is-sena kien minn tas-sena
Dan il-kulur aktar skur

What did yau da yesterday?
" Qam"
"to get up"
jien qomt
int qomt
hu qam
hi qamet
qomna
intom qomtu
huma qamu

What did yau da-last week?
"Siefer" "Marad"
"Ta ga abraad" "Ta fall ill"
sifirt imradt
sifirt imradt
siefer marad
siefret mardet
sifirna imradna
sifirtu imradtu
siefru mard u
s-sena li
What happened last year?
Jien bqajt Malta.
Inti vaganza.
Hu saq l-ajruplan.
Hi marret Ruma.
qlajna rigali.
Intom tlajtu fuq
Huma fiequ mill-marda.

"ta wash aneself"

"Hiet"
"To sew"

80 BIK
Aktar numri
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
200
300
400
500
600
700
800
900
950
965
1000
1,000,000
10,000,000
mija u
mija u tnejn
mija u tlieta
mija u
mija u
mija u sitta
mija u
mija u tmienja
mija u
mija u
mitejn
tliet mija
erba' mij a
mija
sitt mija
seba' mija
tmien mija
disa' mij a
disa' mija u
disa' mija u u sittin
elf
miljun
miljuni
kompli ... .
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
121
130
140
150
160
ORTOGRAFIJA
Fin-numri mill-lI sad- 19 is-SINGULAR U s-SING (-il) li mhux l-artiklu.
u minuta
tnax-il platt
mort tlettax-i1 darba
siefer erbatax-il darba
maratona ta' mitejn u
Marija falliet l-iskola sittax-il
sbatax-il plejer
tmintax-il sena
dsatax-il sena
l-ewwel
it-tieni
U-tielet
ir-raba'

is-sitt
is-seba'
it-tmien
id-disa'

it -tnax

it-tieni
is-sitta
it-tmienja
u

il -mitt

il-mija u

l-elf
il-miljun
l-ewwel
it-tielet
82 BIK

Fis-sajf nilbsu F' saqajna nilbsu xi sandli jew xi karkur. Nilbsu xi libsa jew xi qmis u
xi dublett jew xorts.
Fix -xitwa nilbsu iktar Nilbsu l-kalzetti u jew xi buts, jekk tkun ix-xita.
Nilbsu qliezet twal u flokkijiet bil-komma twila, Meta nkunu sa
nilbsu xi xi kowt. Jekk tkun ix-xita l-umbrella u (ir-rejnkowt). Jekk
tkun nilbsu l-ingwanti u xi xalpa.
l-ingravata bil-taxxi libsa bil-komma qasira libsa bil-komma twila
dublett ta' kuljum
Kapitlu - L-I SKOLA 83
RECORD YOURSELF
E: Now we are going to talk about parts of the body in Maltese. At the same time we will revise
a number of adjectives. Let us start with: I am a tail man!
B: Jien twil!
C: U jien qasir!
A: Jien mara twila!
D: Jien daqsxejn qasira!
E: /'m rather short!
D: Jien daqsxejn qasira!
A: Jien qasir.
E: I have short hair.
A: Jien qasir.
D: Imma jien twil!
E: But I have long hair!
D: Imma jien twil!
E: The following are parts of the body. Imagine a mother talking to her little girl.
A: Dan
E: This is my nose.
G: Dan u dak
84 BIK
A: Dan
E: This is my mouth.
G: Dan u dak
A: U dawn?
E: And these?
G: Dawn
E: These are my eyes
G: Dawn
A: Inti suwed.
E: You have black eyes.
G: U inti mummy?
A: Jien kannella.
G: U il-papa?
A: Il-papa
E: What colour are your eyes?
D: . X'kulur huma
B: Jien blu.
c: Jien suwed.
D: Jien
A: Din widinti.
E: This is my ear.
A: Din widinti.
G: tnejn.
A: Iva, tnejn. par widnejn.
E: Everybody has got a pair of ears.
A: par widnejn. Dawn widnejja.
E: These are my ears.
G: U dawn widnejja. Din rasi.
E: This is my head.
A: Din rasi.
G: Dawn snieni.
E: These are my teeth.
G: Dawn snieni.
A: U dawn xufftejja.
G: Kemm snienek bojod Anna!
E: How white your teeth are Anna!
G: Kemm snienek bojod Anna!
A: id-dentist!
E: Of course! I've just been to the dentist!
A: id-dentist!
C: It-tifla xufftejha
E: Your daughter has beautifullips.
c: It-tifla xufftejha
E: Then we say, one hand:
B: id
E: two hands, or a pair of hands:
B: idejn,jew par idejn.
E: my hand.
B: idi
E: your hand
B: idek
E: my hands
B: idejja
E: one leg
D: sieq
E: a pair of legs
D: par saqajn
E: my leg
D: sieqi
E: knee
A: irkoppa
E: myknee
A: irkoppti
E: my knees
A: irkupptejja
E: a pair of knees
A: irkupptejn
E: Last year I broke my leg.
c: Is,.sena ksirt sieqi.
E: This year I broke my arm.
C: Din is-sena ksirt idi.
86 BIK
E: I have a headache.
A: rasi
E: I have a stomach ache.
A: l-istonku
E: I have a pain in my tummy.
D:
E: I have a pain in my right ear.
D: f'widinti tal-lemin.
E: or
D: f'widinti l-leminija.
E: My lejt ear
D: widinti tax-xelluq
E: or
D: widinti x-xellugija.
E: Paul broke one finger.
A: Pawlu kiser seba'
E: Peter broke all his j ingers.
B: Pietru kiser kollha.
c: Kemm twal Brian!
E: What long fingers you have Brian!
C: Kemm twal Brian!
B: Kemm difrejk qosra Chris!
E: What short jinger nails you have Chris!
B: Kemm difrejk qosra Chris!
Jien twil.
Jien twila. Jien qasir.
Jien twil. Jien qasira.
Jien qasir.
Jien Jien irqiq.
Jien Jien irqiqa.
88 BIK
Il-partijiet
Singular
ir-ras

il-widna
ix-xoffa

is-sinna
id
is-seba'
id-difer
il-minkeb
is-sider
is-sieq
l-irkoppa
Kif inti?
rasi

snieni
idi
jdejja
Par
par
par widnejn
par xufftejn
par idejn
par saqajn
ta' ras
fi
f'sidri

l-influwenza

storduta

ma
qed
qed nittewweb
qed nistordi
qed
Plural
l-irjus

i1-widnejn
ix-xufftejn

is-snien
l-idejn
is-swaba'
id-difrejn
i1-minkbejn
is-saqajn
l-irkupptejn
o PRONUNZJA
Tnejn konsonanti xi barranin fi l-Malti huma l-"q" u
Two of the most difficult sounds for some f oreigners to pronounce in Maltese are the" q"
and the "h".

il-Qawra
qubbajd
quddiesa
quddiem
qasir, qasira, qosra
qam, qanpiena

Innota li l-kelma "xi" ti sta' kemm man-nom i fis-singular kif ukoll man-nom i fil -plural.
Singular Plural
xi mkien xi mkejjen
xi triq xi triqat
xi xi
xi wied xi widien
xi villa xi vilel
xi xi
xi dar xi djar
xi xi nies
xi mara xi nisa
90 BIK
ORTOGRAFIJA
Verbi li bil-vokali "a" fin-negattiv l-"ie" .
nesa ma nesiex
kera ma keriex
beda ma bediex
ma
mela ma meliex
Kliem li , fin-negattiv
tela'
waqa'
bala'
ma telax
ma waqax
ma balax
Xi kultant il-plural isir ta' vokali jew konsonanti suffissi:
ta' ' s'
flett fletts
kompjuter
telefown
spiker

film
ta' ' ijiet '
kompjuters
telefowns
spikers

films
missier missirijiet
omm ommijiet
ziju\zija zijiet
nannu/nanna nanniet

patri
ta' ' ien'
wied
bieb

nar

patrijiet
widien
bibien

nirien

1. Issa kompli dawn u
Singular
xi flett
xi kompjuter
xi familja
xi Malti
xi omm
xi missier
xi
xi barrani
xi
xi sena
Plural
xi ....................... .
xi ....................... .
xi ....................... .
xi ....................... .
xi ....................... .
xi ....................... .
xi ...................... ..
xi ....................... .
xi ...................... ..
xi ....................... .
2. Ikteb kliem flok numri
250
2,222
888
3,715
1,000
9,435
3. Aqleb in-numri fi kliem:
50,500
Pawlu twieled fl- (1983) elf disa' mija, tlieta u tmenin.
1,075
100,000
Marija twieldet fl- (1926) .................................................................. .
1,567
2,000,000
FI-1895 ........................................................................... miet ix-xjenzat Louis Pasteur.
4. dawn il-mistoqsijiet.
Fi qomt
Fi mort l-iskola?
Fi bdejt tistudja?
mil-lezzjonijiet?
wasalt lura d-dar mill-iskola?
Fi irqadt?

5. Saqsi l-istess mistoqsijiet tar-4 lil tad-dar u ikteb
92 BIK
6. Ikteb kliem flok numri
qomt fis-(7)
(8.15) u bdejt fit-(8.30)
. Sas-(7.30)
u Ibist. Fit-(8) mort Wasalt fit -
. Fid-(9.20) waqaf t
FI-(9.45) bdew in-nies u ma waqaftx qabel (11.55)
mort niekol. Wara li qbadt innaddaf
sakemm fiI-(5.30 p.m.) . Fis-(6.00)
kilna u wara lura
ntfajna naraw it-televixin sal-(11.45). F'(12.00) norqdu.
7. Imla l- vojt bil-verbi :
Jien
Marija
Nhar li
Il-Milied li
FI-anniversarju tas-sena
8. li tilbes:
jew l-iskola,
qabel torqod,
meta ma'
biex tmur i1-quddies,
biex tmur tixtri,
meta tkun mistieden xi
9. Ghid u ikteb dawn li
112
mija u tnax-il
213-i1
314-i1
415-i1 baqra
516-i1 papra
617-i1
718-i1
819-i1-kewkba

fis-sodda.
10. dawn fil-vojt
(ma', ta', lil,
1. se nistieden
2. Din
3. Morna l-Mosta
4. Missieri
xi .
Smetana.
ommi.

5. "Dan il-pakkett Marija", qalet i1-pustiera.
6. Nippreferi l-opri Verdi.
7. Jien nisma' Mario.
missieri. 8. Dan il-platt se
9. Sajjart torta
10. U-tfal qalu
11. fi n-negatti v:
1. Jien dar
2. Marija xtrat villa l-Iklin.
min
fejn marru.
3. Iz-zija marret Balzan.
4. Missieru kellu flett San
5. appartament il-Kanada.
94 BIK
AQRA U ISMA'
READ AND LISTEN
Bejn fl -iskola:
Rita:
Lara:
Rita:
Lara:
Rita:
Lara:
Rita:
Lara
Rita:
Lara:
Rita:
Lara:
Rita:
Lara:
X'lezzjoni issa Lara?
Issa l-Malti u wara U inti?
issa iddoqq il-qanpiena u l-Istudji
Liema tipp referi?
Jiena nippreferi ma nsibux tqil. FI-Istudji rridu naqraw aktar.
Jiena nsib il-Malti u mit-Talj an.
Il-Malti u lingwa imma l-Iingwi kollha importanti.
fil-Malti
qed nistudjaw lil Dun Karm fil-lezzjoni u fil-grammatika qed
nistudjaw il-verb.
Il-grammatika itqal
Insomma! Jien li jekk attenta fil-klassi kollox tifhem.
l-letteratura l-itqal ma nafx kif il-kritika letterarja.
ma nifhimhomx.
U
Le, L-istejjer li din is-sena Daqqet il-qanpiena!
Ciao!
Rita: Ciao!
6 X' NIXTIEQ INSIR
,

f'.Malta kmieni. Ix-xemx tkun fis-sitta ta' In-nies
bIex l.morru L-ommijiet imorru jixtru u l-gazzetta. Il-
mlSSIf1Jlet JIxorbu Xl tazza te u lejn !t-tfal iqumu
Simona: Inti fi tqum
Robert: Jien inqum fis-sebgha.
Simona: Inti fi x'hin tqum filghodu?
Robert: Jien nghallem. L-iskola tibda fit-tmienja u nofs. Allura jekk nitlaq mid-dar
fit-tmienja ghax fi kwarta nasal. U inti?
Simona: Jien inqum qablek. Is-soltu nqum fis-sitta. Ninhasel u nilbes u naqbad il-
karozza tal-linja f'xi s-sebgha.
Robert: U fi x'hin tibda x-xoghol?
Simona: Fis-sajf nifthu fit-tmienja.
Robert: U fix-xitwa?
Simona: Fix-xitwa fit-tmienja u nofs.
96 BIK
GRAMMATIKA
Iktar
Here are same mare prepasitians:
f'Malta
f'Marsaxlokk
f'Madrid
ma'
ta'
lil

Ma' min se
Ma' min se mmorru?
Ma' min se
fl-Awstralja
fl-Italja
fl-Ingilterra
se ma' Rita meta
se mmorru ma'
Jien se ma'
Ta' min hu dan il-ktieb?
Ta' min hi din
Ta' min huma dawn it-tfal?
Dawn it-tfal ta' Rita.
Din ta'
Dan il-ktieb ta' Sandra.
Lil min se tistieden
Lil min se xhud?
Lil min se il-premju?
Se nistieden lil
Se lil Erik xhud.
Se lil Michael il-premju.
min huma dawn il-f juri?
min hu dan il-programm?
min se id-dramm?
Dawn il-f juri
Dan il-programm
Id-dramm se
fir-Rabat
fir-Repubblika
fir-Russja
Is-Sitt Kapitlu - X'NIXTIEQ INSIR . .. ! 97
ma' l-artiklu:
The prepasitians jained ta the article:
ta' + l- = ta' l- tal-
ma' + l- = ma' l- mal-
tad- tan-
mad- man-
lid- lin-
.
tar-
mar-
lir-

+ suffissi pronominali:
tas- tat-
mas- mat-
lis- lit-
ghat-
tax-
max-
lix-

The fallawing are examples af prepasitians jained ta the pranaminal suffixes:
Ma' min? Ta' min? min? Lil min?
lili
lilek
lilu
lilha
lilna
lilkom
lilhom
missieri ...
taz-
maz-
liz-

Missierijsuq il-karozzi biex minn post Xi kultant isuq karozzi tal-linja
kbar xi kultant vannijiet tat-turisti jew tat-tfal ta' l-iskola. meta bil-lejl. Xi
kultant gost immur indur bil-vann.
Alex
Il-papa huwa tabib. Huwa jfejjaq it-tfal u n-nies morda. Xi kultant bil-lejl u jkollu
jqum u jmur il-pazjenti Jien nixtieq insir tabiba
Maria
..
I1-mama fl-iskola primarja ta' fejn Darba jien kont fil-klassi Il-mama
dixxiplina fi l-klassi Lit-tfal u tridhom Kuljum ikollha
pitazzi
Sandro
Ommi hija pustiera, tqassam l-ittri lin-nies bieb bieb. Tqum kmieni imma
dejjem tkun tistennieni wara l-iskola. Ommi dan imma u
fix-xitwa bard. Jien l-ittri.
Caroline
98 BIK
o PRONUNZJA
Hemm kliem li jinkiteb bl- "h" li li jinstema' bil-
ikrah krieh
iblah blieh
tah rah semmieh
fih bih
boloh koroh
henjin
f'sensih
Ix-xitan ikrah.
Iblah hu min ma prekawzjonijiet.
Kien imma meta kiber krieh.
Kien f'sensih, f'daqqa blieh.
Tah kollox meta snin.
Pawlu rah il-flus.
Ir-radju semmieh il-ktieb
Henjin ta' qalbhom
Boloh huma dawk li li jafu kollox!
Kemm huma koroh il-maskarati barra minn
Bih u xorta.
It-te fih iz-zokkor.
ORTOGRAFIJA
Vokali xulxin normalment fit-tarf ta' kelma u
fil-bidu tal-kelma li jmiss.

morna

kissirna l-prodott
lkoll
Il-vokali "u" tinbidel f' "w"
marru ukoll = marru wkoll
ukoll = wkoll
il-kelma "u" ma tinbidilx
ommi u
u ommha
vokali fin-nofs tal-kelma
idea, realta, kreatura, poeta,
Is-Sitt Kapitlu - X'NIXTIEQ INSIR .. . ! 99
X' se ssir la tikber?
What will you do when you graw up?
kok
mastrudaxxa
librara
disc jockey
100 BI K
avukata
bankiera
Maskil Femminil Plural
kittieb kittieba kittieb a
nutar nutara nutar

librar librara librara
furnar furnara fumara
pustier pustiera pustiera
hajj at hajjata hajjata
ghalliem ghalliema ghalliema
bankier bankiera bankiera
arkeologu arkeologa
dentist dentista dentisti
kok koka koki
perit perita periti
kantant kantanta kantanti
negozjant negozjanta neozjanti
segretarju segretarja segretarji
attur atturi
,
pittur pitturi
editur edituri
awtur awturi
Is-Sitt Kapitlu - X'NIXTIEQ INSIR ... ! 101
avukat avukatessa avukati
poeta poetessa poeti
tabib tabiba tobba
ners ners nersis
pulizija pulizija mara pulizij a/puli zija nisa
mekkanik mekkanik mara mekkaniks
elektrixin elektrixin mara elektrixins
mastrudaxxa mara mastrudaxxi
wejter wejtres wejters
Now we are going to talk about a variety of)obs and carreers. Read out aloud. Act it out with your
f riends.
A: Inti
E: What is your )ob?
A: Inti
B: Jien attur.
E: I'm an actor.
B: Jien attur.
A: U inti?
c: Jien kantant .
E: I' m a singer.
c: Jien kantant.
A: U inti?
D: Jien indoqq.
E: I play music.
D: Jien indoqq.
A: X'iddoqq?
D: Jien indoqq i1-pjanu u l-vjolin.
E: I play the piano and the violin.
B: Fejn
E: Where do you work?
A: J ien mar-Radju ta' l-Universita.
B: U inti?
C: Jien inkanta.
E: I'm a singer.
102 BIK
C: Jien inkanta kull fil-lukandi.
E: I sing almost every evening in hotels.
c: Jien in kanta kull fil-lukandi. U inti?
. B: Jien il-films.
c: Minn dejjem kont dan
E: Have you always done this work?
C: Minn dejjem kont dan
B: Le. Jien differenti.
E: No. l have done many different things.
B: Jiena postijiet differenti.
E: l have worked in many different places.
B: L-ewwel kont
E: First I was a teacher.
B: L-ewwel kont kont
C: Fejn kont
E: Where did you teach?
c: Fejn kont
B: Kont fi skola sekondarja.
C: Fejn?
B: Il-Mosta.
c:
E: And then?
B: kont il-bank.
E: Then I used to work at the bank.
B: kont il-bank.
C: Il-bank li kellek tajbin.
E: At the bank I think that you had good working hours.
c: Il-bank li kellek tajbin.
B: Iva. Mhux Imma mhux kollox.
E: But working hours are not everything.
B: Imma mhux kollox.
c: U lanqas il-flus.
B: Le, lanqas il-flus. Il-flus m'humiex kollox.
E: No, neither the money. Money is not everything.
B: Le, lanqas il-flus. Il-flus m'humiex kollox.
C: L-importanti li tkun qalbek.
E: The most important thing is that you enjoy what you do.
c: L-importanti li tkun qalbek.
B: Hekkhu.
A: Inti fejn
D: Jien ta'
E: I work in a travel agency.
D: J ien ta'
A:
E: Is it your agency?
A:
D: Iva. Issa
A: U qabel?
E: And previously?
A: U qabel?
D: Qabel kont impjegata hemmhekk.
E: Previously l was employed there.
D: Qabel kont impjegata hemmhekk.
A: Issa
E: Is it better now?
A: Issa
D: Issa
GRAMMATIKA
Il-plural
ta' "a"

nutar
infermier
bennej

pustier
kittieb

nutara
infermiera
bennejja

pustiera
kittieba
Is-Sitt Kapitlu - X'NIXTIEQ INSIR ... ! 103
ta' "a" fil-plural, l-istess kelma tista' tfisser ukoll il-femminil singular.
In those words where the letter Ha" is added to form the plural, the same word is used as singular
feminine.
ta' "i"
student/studenta
sular

appartament
karozza
ta' "in"
MaltilMaltija

barranilbarranija
tajjeb/tajba
bniedem
qassis
studenti
sulari

appartamenti
karozzi
Maltin

barranin
tajbin
bnedmin
qassisin
104 BIK
Mid-dinja
Fil-gazzetti jkun hemm impjegati Kieku int

li trid tapplika xi 'Trid li qed tirreklama biex
titlob iktar informazzjoni dwar l-impjieg. iridjirrispondi d-domandi tapar si
qed f'isem il-kumpanija.
Tista' tistaqsi:
Jekk nixtieq inkun naf ...
Tista' ...
liema huma
kemm hi l-paga?
hemm ta' promozzjoni?
kemm-il wejter
sa meta hemm biex napplikaw?
meta li jsiru l-intervisti?
biex napplika?
xi kwalifiki qed tfittxu/ titolbu/ tistennew?
Jista'
huma mit-tmienja ta' ta'
il-paga hi ta' tletin lira ta' liri
wara snin titla' fil-grad u
sitt tliet sprejers/ erba' periti
sa nhar it-Tlieta 5 ta' Mejju
l-intervista ssir xahar wara li tapplika
nixtiequ nies fil-livell ordinarju
biex tapplika ikteb ittra
Valerie kif l-iskola u fuq il-gazzetta qrat li f'fabbrika tat-tessuti
Din hi l-ittra ta' l-applikazzjoni biex
Lill- ,
BSV Textiles,
Qasam Industrijali,
San 12
Sinjur/a,
Is-Sitt Kapitlu - X'NIXTIEQ INSIR ", ! 1 05
Valerie
Dar il-Wens,
Triq il-Fjuri,
Tarxien PLA 09.
6 ta' Marzu 1995
Jien tfajla ta' tmintax-il sena u kif temmejt l-iskola
Qrajt fuq li fil-fabbrika ta' San u
napplika biex
Minn barra li mill-iskola, xi ukoll maz-zija, tal-
u xi ftit esperjenza f' dan il-qasam L-interess ilu
minn tfuliti u fil-fatt lil kemm
Fil-waqt li nittama li l-opportunita
dejjem
Valerie
Issa li qrajt l-applikazzjoni ta' Valerie biex fabbrika tat-tessuti
li u applika '
106 BIK

1. Irrakkonta mid-dj arj u
2. Hares lejn it-timetable ta' Chris, student klassi Minuri (Junior Lyceum).
IT-TNEJN IT-TLIETA
08.30 Malti English Italian Maths Religion
09.30 Engli sh Maths Chemistry Physics PE
10.30 Maths Malti Chemistry Religion Art
11.30 French Physics English Malti Biology
BREAK
13.00 Religion Chemistry Maths !talian French
14.00 Biology PE English !talian Maths
l . Nhar ta' Tnejn fit- tmienja u nofs ta' Chris ikollu ....................................... .
2. Ir-raba' lezzjoni l-Hamis tkun ........................................................ .
3. . .................................................. wara nofsinhar Chris ikollu lezzjoni doppja Taljan.
4. Kuljum it-tifel ikollu lezzjoni ta' .................................. .
5. Nhar ta' fis- ................................. lezzjoni Chris ikollu lezzj 'lOi
3. Imla l-vojt bil-kelma t-tajba:
l . (tqil) ........................................
2. Pawlu ...................... minn Patrick anke jekk jidhl'2 (irqiq) .. , ............................. .
3. ............................. muntanja hi l-Everest.
4. L-Awstralja(kbir) ............................ mill-Italja.
5. I1-Mercedes titqies ........................ karozza.
4. Imla l-vojt li tixtri.
itjeb
_______ mi _________ _
_________ ______________ _
____________ ______________ _
____________ itqal mi ___
___________ mi _____________ __
______________ ______________ _
ikbar mi
----------------
___________ iktar ikrah mi _____________ _
______________ jimliek aktar mi _____________ _
sentenzi minn
5. Kompli fil-vojt
l. Biex avukat trid tmur l-universita.
2. Biex elektrixin trid tmur
3. Biex issir ners trid tmur
4. Biex tabib trid tmur
5. Biex issir mastrudaxxa trid tmur
6. Biex issir wejter trid tmur ..
7. Biex issir segretarja trid tmur ____ _
8. Biex trid tmur
6. f', fl- , fir-
l. Fejn jinsabu l-katakombi ta' San Pawl? ___ Rabat.
2. Fejn Russja.
3. Meta Malta jkun is-sajf, fejn ikollhom ix-xitwa? _____ Awstralja.
4. Fejn hi Afrika.
5. Fejn hemm sajjieda Maltin? ____ Marsaxlokk.
108 BIK
7. fil- vojt ma' l-art iklu.
l . Dan il-kejk ta' xiex inhu?
2. Ma' min it-tifel?
3. Lil min se n-nanna? ___ neputijiet.
4. min hu dar-rigal? ___
5. Ta' min hi din il-libsa? ___ tifla.
6. min se tixtrih tifel.
7. Ma' min se ssiefer fis-sajf? ___
8. min hu dal-programm? barranin.
9. Lil min se tistiednu d-dar? zijiet.
10. Ma' min se mmorru l-lejla? ___ Mario.
8. it-tajba .
1. Din il-karozza lili).
2. Dawn il-kotba
3. !t-tfal nhar ta'
4. Ir-ritratti (lili,
5. Xtrajt
6. "It-tabiba lilha)", qalet in-ners . .
7. "Jien nixtieq nara (lilu, qalet
8. Dawn il-kotba kollha
9. lit-tfal qal il-missier lill-omm.
10. Jien qal il-buffu.
AQRA U ISMA'
V READ AND LISTEN
Intervista ta' ta' restorant f' lukanda.
L-applikant:

L-applikant:

L-applikant:

L-applikant:

L-applikant:

L-applikant:
t-tajba, sinjur.
kif int?
Mhux grazzi.
Mela, int is-sur Mifsud li 15 Triq il-Wied, is-Swieqi, hux hekk?
Iva hekk hu.
U dawn il-kwalifiki: fil -livell ordinarju, tlieta fil-livell
avvanzat, diploma mill-Istitut u tliet snin esperjenza. X'
taqbad din il-linja, Sur Mifsud?
Kien hemm bosta sinjur. Qabel xejn, minn mindu kont nitfa ta' tifel
dejjem kont sid ta' xi restorant. Il-kamra kont narmaha
daqslikieku kienet sala ta' l-ikel. Barra minn hekk missieri
wejter u sa minn kmieni fil-manjieri u l-metodi tat-tqassim ta' l-ikel.
Emm ... U x' din il-lukanda Sur Mifsud?
Nafminn xi artikli barranin li din il-lukanda fama tajba
toffri servizzi ta' klassi u nixtieq f'
post fejn sodisfazzjon u fl -istess daqstant
Proset. Qed hekk. Imma issa li kieku l-lukanda
tibda sejra lura, int tibqa'
Jiddependi minn fatturi. Li nista' nassigurak hu li jien l-almu
biex il-lukanda il-livell li
7 DAWRA BIL-KAROZZA
Liema karozza
MALTA
tas-Sewqan
Driving Licence
KIl!'eI<OI1
FUhrerschein
-A6e\OtMTJ'f1iaro><;
Penniso de Conducci6n
Pennis de Conduire
Ceadtln3S Tiorru1na
Patente di Guida
Rijbewijs
carta de CondUSao

Is-Seba' Kapitlu - DAWRA BIL-KAROZZA 111
s.m.m.
MISS CAMENZULI
2. I c:xr. Names
MARIKA
01 /09/ 1978 MALTA

IL-VEDUTA
TRIQ IL-WIED

5. _-, -.. L1CENSING DEPT
6. Dota_,_",,,,", 20/1111996
7. =.:.. 01109/2006 "';.."':0"'::......

....... -
245678M
Din hi tas-sewqan ta' Marika
Marika tas-sewqan. sitt xhur ilu u wara li
mit-test marret tibbukkja karozza kif lilha.
ta' Marika, Simona, li hi minn karozza.
"Nixtieq nixtri karozza biex inkun komda u sejra qalet Simona.
"Malta l-karozza privata qaltilha Marika.
"B 'tal-linja tinqeda bi nhar, imma bil-lejl?" kumment omm Simona.
"Roti ftit li xejn tara mat-toroq dawk id-dilettanti li jtellqu r-roti sport," qal
"Il-muturi u wisq storbju," qalet ommha.
"Issa Irrid nixtri karozza. Imma liema
Din il-Mappa ta' Malta turi informazzjoni dwar it-trasport pubbliku
112 BIK
Hares lejn il-mappa tal-karozzi tal-linja f 'Malta. il-mistoqsijiet.
l. Liema karozza biex tmur l-Imdina? Minn fejn sakemm tasal?
2. Fejn tmur il-karozza numru 34?
3. Biex tmur Marsaxlokk mill-Belt liema karozzi tista' taqbad?
4. Liema hi rotta mill-Belt?
5. Inti liema karozza taqbad biex tmur il-Belt minn fejn
6. Liema karozzi jkollok biex tmur minn Luqa sa San Kif trid
biex tasal?
7. Kif biex tmur b'tal-Iinja minn
(i) san-Naxxar
(ii) mill-Mosta sa
(iii) mill-Universita sa
(iv) mill-Ajruport sa
(v) sal-Belt
(vi) minn San Pawl sal-Qrendi
(vii) sa Tas-Sliema
(viii) minn Marsascala sal-Belt
T A' TABELLI TAT-TRAFFIKU
ma tistax tipparkja
tista' ssuq ir-rota
tista' taqla'
ma tistax
ma tistax issuq ir-rota
ma tistax taqla'
ma tistax iddur mal-lemin
ma tistax issuq max-xellug
ma tistax
ma tistax klieb
ieqaf ma tistax iddur fuq ix-xellug
Is-Seba' Kapitl u - DAWRA BIL-KAROZZA 113
Nista' nipparkja hawnhekk?
I va, hawnhekk tista' tipparkja.
minn dik it-triq?
Le, skond is-sinjal ma
nsuqu r-rota fit-triq?
lva,j'din it-triq
Tista' dak il-kelb?
Le, ma tistax.
Tista' lil ta' quddiemna?
Iva, issa nista'.
Nista' npejjeq, jekk
le, grazzi.
Nista' ndawwar mal-lemin?
Le, ma tistax.
o LISTEN
Djalogu bejn Rachel u Marconia, tfajliet li kif temmew l-iskola sekondarja.
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Rachel:
Marconia:
Marconia. Kif int?
Mhux grazzi , u int?
Issa li l-iskola sa
mela kont imdejqa?
Le lanqas xejn imma dawk jifnuk.
Iva nifhmek. l-kbir
Mar?
Nixt ieq u kemm huma tqal. Mhux
minnhom.
Ma stajtx xi kors
Le ma stajtx Rach, jien nixtieq in sir
I kolli li l-kors hu itqal minn
imma int tkompli tistudja
Le kieku daqshekk ma naqtax qalbi. tal-Matsec kollha

Nawguralek mela Marconia u ddeverti u fis-sajf.
Grazzi Rachel u gost int ukoll.
114 BIK
GRAMMATIKA
"mhux" turi n-negattiv:
The word "mhux" denotes the negative:
Kif inti? Mhux grazzi.
Mhux kollox tajjeb
Mhux se mmorru
Mhux kull ma jleqq deheb.
"Mhux imbilli int!"
qalet l-omm.
In-negattiv b "'mhux" mal-pronorni personali:
The following shows the use of the personal pronouns in the negative:
jien m'inix
int m'intix
hu mhux, mhuwiex
hi mhix, mhijiex
. m'
intom m'intomx
huma m'humiex
M'inix se il-lejla.
M'intix twila biex issir pulizija.
Mhux se
Mhix mistiedna
Amerikani.
M'intomx f'sensikom.
M'humiex qed jigdbu.
Bil-Malti meta nikkmandaw jew nordnaw hekk:
The following are examples of commands:
iddeverti iddeverti iddevertu

gost gost gost
studja studja studjaw
aqra aqra aqraw
ikteb ikteb iktbu
ta' fabbrika ordnijiet dawn:
The following are examples of orders given by a factory manager:
kompli
komplu
lesti
lestu
mexxi
mexxu
PRONUNZJA
L-intonazzjoni tal-mistoqsija.
Bil-Malti tista' tkun biss l-intonazzjoni li tbiddel is-sens tas-sentenza minn dik ta' stqarrija
ta' mistoqsija. Isma' s-sentenzi li Kull sentenza se darbtejn. L-ewwel
stqarrija, u mistoqsija.
In Maltese, the meaning of a sentence may change by simply changing the intonation. In the
following examples you will hear the same sentences that change their meaning from that of
a statement to a question according to the intonation.
A Sentenza jew mistoqsija?
V Statement or question?
1. Ix-xemx titla' kull
2. Fis-sajf
3. Bil-lejl ikun dawl ta' qamar.
4. Ix-xemx li tkun wara nofs in-nhar.
5. !z-zokk ikun kannella.
6. jaqa' l-weraq.
7. jibdew ipespsu.
8. F'Jannar il-qtates ikollhom
9. Il-lampuka hija tajba
10. Il-kotba kollha tqal.
11 . It-tfajla 55kg.
12. Id-dar fiha sulari.
13. Qed jitkellem m'ommu.
14. Kien hemm erbat itfal.
15 . Qed jikteb ittra
16. Siefer wara sitt ijiem.
17. It-tifel imur il-kindergarten.
18. Din is-sena x-xitwa se tibda kmieni.
19. Hemm storbju barra.
20. ir-radju.
116 BIK
ORTOGRAFIJA
Kliem missellefli fl-ilsien minn fejn l-vokali "i" parti integrali mill-
kelma, fil-Malti jibqa' din il-vokali.
Those words in Maltese borrowedfrom another language, will retain the first vowelfound if
they have it in the originallanguage, even when in Maltese it occurs after another vowel.
hija importanti
konna interessati
kienu injoranti
hu l-prodott
konna ffamiljarizzajna
huwa
hija pprotesta t
A Tonio, Maria u Pawlu, emigranti Maltin fl-Awstralja, waqt f' Malta
V li tlett ijiem
Maria:
Tonio:
Pawlu:
Tonio:
Maria:
Pawlu:
Maria:
Tonio:
Maria:
Pawlu:
Tonio:
Pawlu:
Tonio:
Maria:
Tonio:
Pawlu:
Mela, nhar se mmorru mal-vapur tat-tmienja, hux?
Mhux hekk mawra f'Malta?
kmieni dak min jaf x'ikun hemm tan-nies!
U le nsomma.
Allura kollox ippjanat. Kemm immorru
l-lukanda, l-affarijiet u wara nieklu.
Is-Sibt
Jien nixtieq immur iI-Gozo Heritage qaluli li
Hemmhekk x'hemm?
Hemm l-istorja irrakkuntata permezz ta' statwi u hekk. u timxi
minn kamra u tisma' l-istorja u hekk. Qaluli li ta'min imur
jarah. La nkunu hemm dnub ma mmorrux.
Mhux ta' min jitlef
Fejn mmorru
ix-Xlendi. mhix problema.
Il-bajja minn Marsalforn. U biex tiekol f'nofs in-nhar mhix problema lanqas.
Mela kif se nqassmuha
Ara jien li l-ewwel immorru l-Gozo Heritage. imissna
mmorru daqsxejn ma' l-istorja ta' Malta.
mmorru x-Xlendi, u nieklu hemm. U jkollna
nixxemmxu ftit.
Int hekk Ara jien iswed
Sa se ndumu x-Xlendi?
Is-Seba' Kapitlu - DAWRA BI L-KAROZZA 117
Maria: Mhux sa m'hu sidna. Jekk immorru l-lukanda wara nofs in-
nhar ftit, nieklu hemmhekk, tard

Pawlu: id-disco Malta m'hemmx

Maria: forsi naqta' xewqti a nara x'ikun hemm dan kollu!
Espressjonijiet
Expressions
kmieni
kmieni biex naqbdu l-vapur
Inti s-soltu meta kmieni
tard
tard wisq biex nibda nistudja
m'
Qatt li tard wisq u kellek issofri l-konsegwenzi?
minjaj
min jaf kemm hemm l-Alaska!
Kif qed Min jaf?
murara
mur ara b'daqshekk, billi
kontra
ta' min
ta 'min imur jarah dak il-film
mhux ta' min . . .
ta' min li batiet biex waslet fejn waslet
ta' min jipprova jixtri dar
ta' min il-Malti
ta' min imur sax-Xlendi
mhux ta' min jipprova jtir!
Liema affarijiet li huma ta' min
Liema affarijiet li mhux ta' min
118 BIK
m' hu sidi
fil-vaganzi li rrid m'hu sidi.
Meta li verament m'hu sidek?

dik id-diska ma' l-aqwa diski li qatt
Liema film, diska, dramm, karozza li ma' l-aqwa fosthom?
naqta' xewqti
ilni nixtieq immur l-Awstralja. Issa forsi naqta' xewqti se mmur das-
sajf.
Liema xewqat tixtieq taqta'
dan kollu!
dan kollu, qisek qatt ma rajt xejn!
Bil-Malti wkoll:
norqod r aqda
niekol ikla

nixtri xirja
mmur mawra
dawn l-espressjonijiet f'sentenzi.
ssib xi espressjonijiet
lejn il-mappa
Liema mort?
Liema bajjiet rajt s' issa?
Fejn
Fejn tixtieq tmur
qatt ma mort?

Hemm xi li ma

Aqra din l-informazzjoni dwar dawn il-postijiet Ippjanaw bejnietkom mawra ta'
ta' jumejn

Ir-Rabat, jew Victoria, hija l-belt kapitali hija l-parti l-antika
mdawra bis-swar. Tinsab fuq u tidher minn partijiet
hemm il-Kattidral iddedikat lil Santa Marija. Hemm ukoll il-qorti tal-
folklor u djar qodma toroq dojoq ilkoll tajjeb ferm.

!t-Tempji jinsabu Huma tempji
huma mibnija minn kbir madwar 5000 sena.
nsibu wkoll Ninu u Xerri. Dawn fihom
"Stalactites" u "Stalagmites" , kolonni ffurmat mill-ilma jqattar
matul eluf ta' snin.
Is-Santwarju ta' Pinu
Dan is-Santwarju tal-Madonna huwa post ta' devozzjoni lejn il-Madonna. Fl-1883, Karmni Grima,
li kienet lill-Madonna tkellimha. ta' ukoll bidwi
kellu dehriet mill-Madonna. Huwa kien imsemmi li kien Fl-
1990, il-Qdusija il-Papa Pawlu 11 dan is-Santwarju waqt li
f'Malta u

d-Dwejra, hemm kbira mdawra tal-
ta' din minn piedi sa pied. L-isem
minn tax-xwieni ta' l-Ordni ta' San li kixef fuqha darba
"Fungus Gaulitanus" jew kif inhu fil-kotba "Fungus Coccineus Meliten-
sis" . Wara dan il-kxif tal-fungus bdew tal-Fungus" u llum hija

Is-Salini
L-industrija hija mill-eqdem industriji Is-salini huma forma ta'
kaxxi fil-blat , qrib minnhom ilhom mill-1740.
j imla dawn bI-ilma fil-maltemp, waqt li fis-sajf l-ilma jevapora u
warajh. Is-salini ta' Marsalforn u l-Qbajjar huma l-akbar salini u
tunnellati ta' fis-sena .

Lura lejn l-Awstralja
Wara xahrejn vaganzi Malta, il-familja Bartolo waslilha biex lura lejn l-
Awstralja. It-tfal Glenn u Sally f ' qalbhom. Kienu draw u jiddevertu
Paul u Joanne kwiet tal-Bidnija.
120 BIK
Iz-zija Grezz kienet drat ukoll il-kumpanij a tal-familja Lucy . Meta
Lucy staqsietha biex iz-zij a xi ftit , imma ukoll u
l-istedina b'idejha Hekkjew hekk issa ma kellhiex aktar x id-dar, la
kienet se ti sfa la darba t-tfal t ' kienu se lura lejn l-
Awstralj a.
li int Glenn jew Sally. Irrakkonta kif qattajt il-vaganzi hawn Malta.
a. X'postijiet interessanti kont tmur
b. Fejn kont tmur
Minn fejn kont tmur tixtri u x'kont tixtri?
d. X'deherlek mit-tfal Maltin?
e. fil-kampanja Maltija?
f.
Biex iz-zij a Grezz tmur lura mal-familj a Mifsud minn Malta se tkun
xi karti iz-zija qatt ma siefret. Malcolm, ta' Lucy wasal wasla sal-Belt u
jara x' kellha iz-zija biex issiefer. Dam ftit sakemm sab id-dipartimenti li ried il-
belt ta' llum il-belt ta' qabel ma emigra lejn l-Awstralja.
Biex issiefer minn Malta
a. Passaport validu.
Biex passaport jew li skada hemm tlietformoli differenti:
i. is-sittax-il sena,
ii. ta' ' l fuq minn sittax-il sena,
iii. dawk li jkunu jridu l-passaport.
b. Il-karta tat-tluq.
Qabel Malta kull min ikun se j siefer irid jimla l-karta tat-tluq. Din fl- ajruport mill-
ta' jew l-iskrivani fuq il-counter.
Imla l-karta tat-tluq kif suppost u tista' tlesti biex issalpa.
it-tajjeb u meta tridu ejjew

1. u staqsi lil
1. Inti karozza?
2. X'karozza
3. Meta xtrajtha?
4. lilha?
5. Kemm xtrajtha?
6. Kemm ilha
7. Kemm
8. Meta ssuqha?
9. Il-karozza qalbek
2. dawn il-mistoqsij iet billi tkompli fil-vojt:
l . Intom se l-lejla? Le, _______ --. __ _
2. Betty se tmur ii-Kanada? Le, __________ _
3. Inti se ssiefer fis-sajf? Le, ___________ _
4. Dawk Le, ___________ _
5. tajjeb Le, ________ _
6. Is-sigaretti tajbin Le, ____ ----
7. Dak fir-ritratt? Le, ____________ _
8. Marija t-tifla ta' Mark? Le, ___________ _
9. Inti Awstraljan? Le, _____________ _
10. Intom Taljani? Le, ______________ _
3. Qabbel:
Kif int?
Int Rita?
Rita Taljana?

Dan
Le, Rita mhix Taljana.
. Le, dawk it-tfal mhumiex
Le, m'inix
Mhux grazzi.
Le, jien m'inix Rita.
4. Ikteb "veru" jew "mhux veru":
l . Id-dinja tonda.
2. Ix-xemx iddur mal-qamar.
3. Malta fil-Mediterran.
4. Kemmuna nies.
5. Malta kisbet l-indipendenza fl-1964.
122 BIK
5. Ikteb "sewwa" jew "mhux sewwa":
1. It-tfal imorru l-iskola fi tfulithom. ___ _
. 2. Neqirdu l-ambjent. ________ _
3. l-ambjent. _________ _
4. r-radju b'volum ___ _
5. Nixxemmxu ____ _
6. fin-negattiv:
1. Jien dar
2. Marija xtrat villa l-Iklin.
3. Iz-zija marret Balzan.
4. Missieru kellu flett San
5. appartament il-Kanada.
7. u staqsi:
1. X'se tiekol il-lejla?
2. X'se
3. X'se fil-vaganzi?
4. X'se nhar
5. X'se il-mara nhar is-Sibt?
6. X'se il-familja fil-festa?
7. X'se tieklu fir-restorant?
8. Pawlu x'se jixrob
9. Ommok x'se tiekol
8. ma' l-artiklu fil-vojt:
(fis- , fix-, mill-, fuq, wara)
1. Il-plejer il-ballun ___ xibka.
2. It-tifel bagalja.
3. Se il-fenek kappell.
4. se ___ kaxxa.
5. Il-qattus __ sufan.
6. tar
7. r-ritratt __ salott.
8. Il-fenek ___ nar.
9. It-tifel se ___ l-purtiera.
10. Il-karta il-ktieb.
FOR RESERVATIONS FOR INFORMATION
TEL: 256702 TEL: 256791
CENTRAL
CINEMA KRS FILM DffiTRIBUTORS LTD RELEASE AFTER 10.00 AM 24 HOURS
:L\ 7HO,n 1I0PK11\J c:
JA.lIES lroODS ili
NIXON
(AA)
7OD.4)' 1.15.5.05. 855PM
11081.1 W7111Alf5 {. .I:'lliANLH'E
THE
BIRDCAGE
(AA)
700AJ' 2.55. 6.05. 9.oo. 11.40P.1f
CHR1S77ANSWEI/{.
.IfAHJ' 57UAIIT.l fAl7ER50,v il/
BEI> O F
R O SES
(v)
fU].1H 11'000&KEI II' COSFER
TIIE

(v)
700A)'2.30. 545. 840. 11.301'.11
LM1.35 ALL SHOW.') I
DISCLOSURE
7ODA)'2.25. 5.30. 840. f130f,1f (AD)
RISINGSUN
(AD)
7O.lfOllllOW2.25. 5.30.8.40, 11 301'.11
S71'1'E.IWI7!V&,lfAII71,v 5JfORT
in
FATIlER OF TIIE
BRIDEPARTn
(v)
HVDJIA BUUOCK&D&IWISWJI)'
STOLEN
HEARTS
(AA)
700A)' 2./0. 4.25. 6.45. 9.05. 11.2OPM
JUMANJI
700Al'2.IO, 4,30. 6.5OPM (UPe)
CASINO
7ODA)' 9. r5PM (AD)
T<::>'Y"
ST<::>R.'Y"
7OIJA),2.oo.4ooP.l( (u)
LEAVING
LASVEGAS
7ODA)' 6.05. 8.35, 1 UOPM (AD)
JOHN 7lIAI'om &C/lR/mINSW EI/ RAwrr
iil
B ROKEN STRANGE
ARROW'
DAYS
(AD)
(AA)
700A)' 2.25, 5.30,8.35, 1I.40P.1f
7ODA)' 3.05,5.50. 8.30. 11.ool'.1f
jlJUEmBf,v()(J{E& OUl'ER.IHKI!\FZili
THE PEBBLE AND
FIIExal DfALOGUf . &\GUSH
THEPENGUIN
TIIE HORSEMAN 700A)' 2.05P.11 (u)
ON TIIEROOF
(AA) ll.POSTINO
7OI!A),2.J5, 5.35. 8.50, 11.451'M (u)
700.4)'3.55.6.25. 8.55. 1125P.1(
Maillly shot iil MALTA .tv1O.110
CUlTHROAT
DESPERADO
ISIAND
(UPG)
(AO)
7ODA)' j. ]j. 6.05. 8.50. 1I.50P.\1 ll)JJA), 2.oo, 4.20, 6.40. 9.10, f1 .35PM
700,1 J' 2.05. 1. Ia. 6. 15. 8.40. 10.501',1 700.4)'330. 6.10. 8.45. 1I.15P.1f
b. Ci7le1llas 1115 Q1'eful1y accessible to perso7ls .With special
9.
l. Fi se jintwera l-film "11 Postino"?
2. Fi se mmorru naraw il-film "Father of the Bride Part I !"?
3. Fi hemm "Nixon"?
4. Liema films
5. Liema films huma tajbin
6. Liema films huma tajbin biss?
10. Ikteb storja b'din l-informazzjoni:
l. (Jien l-Italja, fis-sajf, bi-ajruplan, Malta 09:00, Ruma 09:50).
2. (Il-familja Vella, Sqallija, bil-katamaran, il-muntanja Etna, Catania, Palermo,
u ikel).
3. (Alfred u Marta, il-Finlandja, fil-Milied, temperatura 10C, il-Finlandja - 15C).
4. (L-Awstralja, n-nannu, tliet xhur, passaport, ajruplan dirett, Melbourne, vaganza
Malta - sajf, l-Awstralja - xitwa).
124 BIK
AQRA U ISMA'
READ AND LlSTEN
bejn u binhom is-Sibt
Leonard:
L-omm:
Leonard:
L-omm:
Leonard:
Il- missier:
Leonard:
Il-missier:
L-omm:
Leonard:
Il-missier:
jien ma,
fejn ta' bil-lejl?
Sejjer ma' ma. dan kollu?
Se ssaqsini ddur bir-rota, wara n-nofsinhar mort
il-futbol u issa ukoll? U l-istudju meta
U issa ma nistudjax Mela kollu naqra u nikteb.
Iwa kollu taqra u tistudja. Qed narak jien kif qlajt idejk bil-kitba!
Allura ma mmurx ma'
Le jekk hemm ma tmurx.
Sewwa qed missierek. Trid tibda. inkella se tibqa'
l-art. ta' xejn tibki li
imma issa ftehim t ma' u ma nistax nonqoshom.
Affarik, issa it-tmintax, b ommok fi snienek.
wissejniek, issa int trid tkun li
8 FESTI MALTIN
Dan ir-ritratt juri bl -inkwadru tal-Madonna ta' Karaffa mill-Kattidral ta' San sa
Sarria, drawwa li tmur lura mijiet ta' snin.
Matul ix-xhur tas-sajf kollha Maltin l-festa F'xi ssir iktar
minn festa Il:qofol tal-festa jkun jum il-patrun meta ssir bil-vara,
akkompanjata mill-banda u l-kor. Naturalment majonqsux il-murtali. Lejliet il-festa, minbarra l-
baned mat-toroq isir tan-nar ikkulurit fl-ajru u briju
l-kbar dan isir ukoll f'1ejliet lejlietha u anke matul kollha ta' qabel il-festa. Il-
knejj es ikkuluriti b' eluf ta' bozoz u kbar.
Minbarra l-festi fit-toroq li l-pjazez, ma tonqosx id-devozzjoni Isir programm
ta' talb u u quddies bil-korijiet u l-orkestri.
Il-festa tal-Madonna ta' Karaffa ilha ssir minn il-Kavallieri. Issir bl-inkwadru
mill-Belt sal-kappella ta' Sarria, il-Furj ana. L-inkwadru jkun akkumpanjat mis-
seminaristi .
126 BIK
Il-festi nazzjonali u jiem ta' vaganzaj' Malta huma:
L-ewwel tas-sena
ta' Frar
Id-dsatax ta' Marzu
u tletin ta' Marzu
l-Kbira
il-Kbir
L-ewwel ta' Mejju
ta'
u ta'
t'Awissu
!t-tmienja ta' Settembru
u ta' Settembru
It-tlettax ta'
u ta'
Il-festa
Festa ta' San Pawl Nawfragu, Padrun ta' Malta
Festa ta' San
Jum mill-Qawwiet
Jum (Festa ta' San
Is-Sette 1919
L-Imnarja, Festa ta' San Pietru u San Pawl
Santa Marija
Il-Vitorja
Jum l-Indipendenza 1964
Jum ir-Repubblika 1974
Il-Milied
Meta l-Maltin jitkeIImu dwar "il-festa" jkunu qed jineferu tal-padrun Kull
knisja panokkjali l-festa tal-padrun jew padruna Dawn huma festi
attivitajiet fil-knisja, b'mod spettakolari bana l-knisja wkoll. Ikun hemm
baned idoqqu mat-toroq, tan-nar ta' kull xorta u ta' kull kulur. It-toroq u d-
djar ikunu u mdawla. Bejn Mejju u Ottubru ta' kull sena jkun hemm 'il fuq minn tletin festa.
It-8 ta' Settembru
Dan il-jum huwa "Jum il-Vitorja" "Jum li l-Maltin u l-
Kavallieri kontra l-qawwa Torka fit-8 ta' Settembru ta' 1-1565. L-iktar avveniment attraenti dak in-
nhar hija "Ir-Regatta" li ssir fil-Port il-Kbir.
Il-Karnival
It-Tmien Kapitlu - FESTI MALTIN 127
Festa nazzjonali li hi popol ari u t-tfal huwa l-Karnival. Il-Karnival l-
appuntament kuII sena ftit qabel ir-Randan u jkun x' ikun it-temp warajh l-eluf. Fl- .
antik il-karnival kien bid-daqq u bil-kostumi fil-pjazez u tax-xorb,kif
ukoll bI-armar ta' xi karozzini u l-maskerati . Illum il-karnival ppreparat minn xhur qabel.
ikun qed jistenna lir-Re tal-Karnival!
Isiru bosta kompetizzjonijiet kostum, u kanu u l-festi
jtulu mill-inqas jekk mhux aktar.
l-Kbira
128 BIK
Fi l-Kbira f'Malta u ikun hemm attivita artistika. Minbarra l-
purcissjonijiet li jduru f'diversi isiru diversi wirjiet ta' statwetti, ta' mudell i u tal-
mejda ta' l-appostli. Fuq il-mezzi tax-xa!ldir jintwerew u wkoll ta' programmi
b'tema konnessi mal-festa Mqaddsa.
o PRONUNZJA
Il-konsonanti doppja.
Meta nirduppjaw il-konsonanti tan-!Jofs tal-verb nibdlu t-tifsira
kiser
qabel

qata'
tefa'

tela'
Pawlu kiser idu.
Pawlu kisser il-karozza.
kisser
qabbel

qatta'
teffa'

tella'
Pietru qabel
Pietru qabbel il-karti.
Il-plejer l-iskor.
Il-plejer saqajh.
Il-bidwi qata' frotta.
Il-bidwi qatta' l-karti tal-kontijiet.
Hija tefa' d-dawl.
Hija teffa' lil u
Il-pulizija
Il-bojja lill-qattiel.
Mario
Mario il-barmil fil-bir.
Kevin tela' s-sellum.
Kevin tella' mill-vaska.
ORTOGRAFIJA
L-ittra "s" fil-kliem u sservi ta' gwida ta' fin-numri 4, 7
u 9.
The letter "s" in the words and servesasamodeljorplacing the letter
in numbers 4, 7 and 9.

erba'
seba'
disa'

ma'
ta'
ma
ta

erba'
seba'
disa'
saru
saru
daqqu
daqqu
Niktbu ma' bl-apostrofu meta rridu nfissru "flimkien ma' xi jew ma' xi
Ma' is the preposition "with".
130 BIK
Mort ma' ommi.
ma' missieru.
Xorbu l-inbid ma' l-ikel.
Niktbu ma meta tfisser "omm"
Ma refers to "mother"
Ma,
"Ma, Ma", it-tifel.
u meta fin-negattiv.
and is also used as a negative marker.
Rita ma marritx skola.
It-tfal ma xorbux birra.
Niktbu ta' meta tfisser li xl tappartjeni lil xi l-funzjoni ta'
.
Ta' functions as the preposition of "oj".
Dan il-ktieb ta' Betty.
Dik ta'
Fis-7 ta' Marzu.
Niktbu ta meta rridu nfissru l-verb fil-passat.
Ta is the third person masculine singular of the verb "to give " in the past tense.
Is-surmast ta kiteb
Pawlu ta
GRAMMATIKA
Il-pronomi
il-pronomi jitqassru u suffiss
jiena ni ja
inti k ek ok
huwa u h (hu)
hija ha hie (hi)
na nie
intom kom
huma horn
ma' verbi
rani
rak
rah
raha
rana
rakom
rahom
ma' nomi
rasi
rasek
rasu
rasba
rasna
raskom
rashom
sabni
sabek
sabu
sabha
sabna
sabkom
sabhom
ommi
ommok
ommu
ommha
ommna
ommkom
ommhom
xortija
xortik
xortih
xortih a
xortina
xortikom
xortihom
Dawn is-sentenzi huma kollha tajbin!
The following sentences are all correct!
It-tifel kiel li kien hemm fil-platt.
Il-qattus qatel il-kbir.
Il-kelb mexmex
It-tabib mar l-isptar.
Il-mejda kbira.

Irqadna.
132 BIK
.
1. Segwi l-programm tal-karnival u is-serati li se tmur Ikteb fil-qosor li
se tara f'kull serata.
Il -Programm tal - Karnival
Dan hu l-programm ta' attivitajiet li mill-Kummissjoni Karnival fi il-
Kumitat Festi Nazzjonali ta' din is-sena tal-Karnival.
MiII-Et'bgha l'"' sa t-Tlieta 20 ta' Frar Esibizzjoni ta' l-arti dwar il-Karnival
mit-tfal fis-sala Robert Samut fil-Furjana.
I1-(;imgha 16 ta' Ft'ar bejn is-6,OO u X.OO p.m. Kompetizzjoni taz-zfin fl-Enclosure ta' Pjazza
Helsien, il-Belt.
[s-Sibt 17 ta' Frar bejn id-9.15 u 1-11.30 a.m. Karnival tat-tfal fl-Enclosure ta' Pjazza Helsien,
il-Belt.
[s-Sibt 17 ta' Fmr bejn is-2.00 u s-6.00 p.m. Kompetizzjoni u sfilata fil-Belt u fl-
Enclosure ta' Pjazza Helsien, il-Belt.
18 ta' Frur bejn is-2.00 u 6.00 p.m. Kompetizzjoni u sfilata fil-Belt u fl-
18 ta' Frar hejn is-2.00 u 6.00 p.m. Sfilata ta' karrijiet , karozzini fil-Furjana u
l-Belt.
It-Tnejn 19 ta' Ft'ar bejn is-6.00 li t-8.00 p.m. Kompetizzjoni fl -Enclosure ta' Pjazza
Helsien, il-Belt.
It-Tlieta 20 ta' Frar hejn 1-..1(1)0 li s-6.15 p.m. Kompetizzjoni tradizzjonali tal-Kukkanja fl-
It-Tlieta 20 ta' Frat' bejn is-6.00 li t-!UlO p.m. Sfilata ta' karrijiet, karozzini fi Triq Sant'Anna
l-Furjana.
2. Hares lejn il-lista. Liema wirja kieku tara?
3. "ma" jew "ma' "
l. "Irrid immur it-tifel.
2. " qalet it-tifla.
3. Rita marret Doris il-belt.
4. mortx kellix aptit.
5. L-abjad jaqbel kollox.
6. U-tfal qed Pawlu.
4. Dahhal "ta" jew "ta' "
I . U-2 Lulju.
2. Alfred r -ritratti lil Marita.
3. Dawn l-affarijiet Charles.
4. Il-President l-medalji
5.
6. Din
l-pitazzi lit-tfal ta' l-iskola.
dawk
5. Wahhal il-pronom mal-verb biex tifforma sentenza,
l. (ra, lili) fil -festa
2. (sab, lilek) id-dar
3. ta'
4. (tajna, lilkom) rigal
5. (xtraw, lilha) par imsielet.
6. (tat, lilha) ktieb
7. (sabu, lilkom) lesti.
8. lilhom) dawra bil-karozza.
9. (rajt, lilek)
10. (tat, lilna) nieklu.
6. il-pronom man-nom biex tifforma sentenza.
l . (xorti, tajba.
2. (omm, mejta.
3. (ras, iebsa.
4. (id, miksura.
5. (sieq,
6. Kelli (missier,
7. Kellu (xorti,
8. Kellhom (ulied, twal.
9. Kellna iebes.
10. Kellek
134 BIK
7. Ikteb kliem flok numri.
1. (4)
2. (7) bibien.
3. (9) qsari .
4. Il-qattusa kellha (4)
5. Is-seftura xtrat (7) bi
6. (9) bil-posta.
Tabiba:
Sinjura:
Tabiba:
Sinjura:
Tabiba:
Sinjura:
Tabiba:
Sinjura:
Tabiba:
Sinjura:
Tabiba:
AQRA U ISMA'
READ AND L1STEN
Ghand it-tabiba
sinjura. Kif inti?
dott. ta' ras 'ma jieqaf b'xejn.
nara. bil l-ewwel. Kemm i1ek dan
Ilni xi bejn u
Hm. Il-pressj oni tajba. Deni Itla' hawnhekk. Imtedd ninvistak.
Hm. Il-pulmun u l-qalb tajbin. Tista' tqum.
Allura tabiba? Tista' tiktibli xi pilloli.
Inti kellek xi dan
kont qed u Meta ta'
ras.
Jista' jkun li kont ftit fjakka . tiekol
Naqqast ftit d-dieta!
Imma importanti li s-sustanzi u l-vitamini kollha Importanti li
tiekol frott u u ftit minn kollox, anke u mhux
niktiblek pilloli. Kul tajjeb u ejja arani erbat ijiem
9 FT L-APTIT!
Thobbu l-ikel Malti ?
tal-Malti
tas-salib
ftajjar
ftajjar mimlija
136 BIK
panini u bziezen
bziezen mill-kbar
.,. -- --
..
..
---- ......
-
tas-slajs
nej
biskuttini
Id-Disa' Kapitlu - L-APTIT! 137
Il-Furnar Malti
tal-Malti huwa tajjeb l-aptit, l-iktar jekk tieklu u t-tadam.
Tista' tixtri jew kbir. Il-furnar ukoll tal-kexxun . Insibu nixtru
ikel Malti f tajjar , u biskuttini .
Il-f tajjar huma Tajbin bil-kunserva, u bil-kappar.
u l-biskuttini tajbin mat-te. tista' ddellikom bil-butir. Il-biskuttini
tista' xxarrabhom fit-te.
K ul aktar "fibre "
dan ixebbek ma tkun kilt

tipporga sew u jiskansak
minn mard ta' l-imsaren
billi
aktar ful, u

tiekol u
minn dqiq ismar
tiekol ross ismar
tiekol aktar u frott frisk
X'tiekol?
malli tqum
ta'
f ' nofs in-nhar
tat-te

fis-sajf
fix-xitwa

138 BIK
PRONUNZJA
Isma' d-differenza fit-tul ta' l-ewwel vokali u nnota d-differenza fit-tifsira:

bired

Il-bajjad is-sellum.

biered

Jien rajtu qabel ma waqa'.
It-te bired ilu lest
It-te biered mhux tajjeb.
kollox f'salt.
hu u jaqsam it-triq.
ORTOGRAFIJA
f'tarf il-kelma.
Fil-Malti hemm "'" li jinkiteb fit-tarf ta' kliem li b'vokali
L-u_n_i_v_e_r _si_ta_' _' k_a_r_i_t3_,_o_n_e_s_ta_' ,_s_u_p_e_r_jo_r_i_ta_' ,_k_a_fi _e_, _m_a_e_s_ta_' _' m_ a_te_r_n_i_ta_' ,_i_n_t_e
g
_r_i_t3_" ___
GRAMMATIKA
Dawn li huma ta' kmand li ssibhom
The following are examples of commands commonly found in recipes:

qatta'
qaxxar qaxxru
aqli aqlu
sajjar sajru

kompli komplu
naddaf naddfu

ixwi ixwu
qattar qattru
ferrex ferrxu
servi servu
Il-kostruzzjoni b' "qed" ma' l-imperfett
Meta "qed" quddiem il-verb fl-imperfett it-tifsira li xi qed f' dawn
jew
When we use "qed" infrontofthe verb in the imperfect, we mean something is happening at the
moment of speech, or these days.
Pawlu qed kull
Marija qed issajjar xi kuljum.
Jien qed niekol
Michael qed wisq!
Toni qed warajna biex inlestu.
!t-tfal qed jaraw vjolenza fuq it-televixin.
"
J ien qed kuljum
inti qed kuljum
hu qed kuljum
hi qed kuljum
qed kuljum
intom qed kuljum
huma qed kuljum
Jien kuljum.
Inti kuljum.
Hu kuljum.
Hi kuljum.
kuljum.
Intom kuljum.
Huma kuljum.
Kull ...
jien qed nikteb ittra
inti qed tikteb ittra
hu qed jikteb ittra
hi qed tikteb ittra
qed niktbu ittra
intom qed tiktbu ittra
huma qed jiktbu ittra
140 BIK
hemm:
borma
dixx

platt
tazza
kikkra
plattina
furketta
sikkina
mus

flixkun
sarvetta
tvalj a
suffarina
xugaman
sapuna
borom
dixxijiet

platti
tazzi
kikkri
plattini
frieket
skieken
imwies

fliexken
srievet
tvalji
suffarini
xugamani
sapun
Kif se tipprepara l-mejda ta' l-ikel?
borma minestra
dixx imqarrun
moqli
platt minestra
tazza nbid
kikkra kafe
plattini
frieket tal-fidda
skieken
imwies t'
ta'
.
fli exken tal-Iuminata
srievet tal-karti
tvalji ta'
kaxxa suffarini
xugamani ta' l-idejn
sapun
L-ewwel tifrex it-tvalja. l-platti u l-fondi fuqhom. l-furketta fuq ix-
xellug ta' kull platt u s-sikkina fuq il-lemin, Quddiem il-platt
u t-tazzi ta' l-inbid. Inqassmu wkoll sarvetta kull ras u fin-nofs tal-mejda nhallu l-
wisa' meta jkun lest.
Il-Menu
L-ewwel platt:
!t-tieni platt:

soppa, brodu, minestra, spagetti
lampuki , papra, majjal ,
kejk, pasta, frott
Xorb: inbid, luminata, ilma, birra
Xi ikel li jieklu l-Maltin
stuffat tal-fenek
stuffat tal-qamit .-
qassata tal-qara'
mimli
ross il-forn
l-forn
torta tal-lampuki
minestra
soppa ta' l-armla
il-forn
u patata l-forn
mimli

kannoli ta' l-irkotta
prinjolata (tal-karnival)
il-figolli (ta'
imqaret tat-tama l
pudina
tat-Tork
142 BIK
ta' Maltin.
ta'
jkollok
400g dqiq
100g smid
170g
lOOg zokkor
Metodu:
Hallat id-dqiq u s-smid. il-
u sewwa bil-ponot
ta' iz-zokkor u l-ilma
biex
sewwa biex ikollok lixxa u
ratba.
jkollok
400g iswed
400g zokkor
2
qoxra u tal-lumija
4 imsiemer tal-qronfol
2
nofs spice
litru ilma
Metodu:
l-ingredjenti kollha kazzola,
minbarra s-smid. fuq in-nar u
Bil-mod il-mod
is-smid, waqt li kollu.
Hallih itektek fuq nar bati, sakemm it-
ssir minn fuq
in-nar u jibred. Lenbeb
u strixxi twal. Fin-nofs ta'
kull strixxa ftit u
gerbeb biex tifforma romblu.
Dawwar kull romblu
xquq b'xi sikkina. il-
fil-forn, u fforn
sakemm lewn
kannella.
Il-Figolli
Ikollok
350g dqiq plain
. 175g
90g zokkor
2 isfra tal-bajd
ftit ilma

175g
175g zokkor
qoxra ta' lumija
abjad ta' bajda
Kif
id-dqiq fi skutella u rembel
sakemm id-dqiq qisu frak
Itfa" u l-ewwel zokkor li hemm fir-
l-isfra tal-bajd u kollox
flimkien . Jekk ikun hemm biex
ma iebsa kemmxejn ilma. Sakemm
xi ibda
l-mili .
il-forn fuq Gas 4. Itfa' fi sjuna
u z-zokkor. il-qoxra ta'
lumija u kollox flimkien . l-abjad tal-
bajd ftit ftit u l-ingredjenti. tal-
mili trid tkun biex waqt li l-
figolla tkun qed il-mili ma barra.
ma tridx rqiqa. Aqta'
forom xulxin. forma minnhom
fuq tal-forn , li m'hemmx tidlikha
bil-butir. l-mili fuq xarrab it-tarf
tal-forma bI-ilma biex meta l-forma
fuq il-mili, il-mili jjiqa'
tajjeb ma' xulxin.
ffom moderat, Gas 4 madwar 25
minuta. Meta tibred, iksi bl-icing u kif
trid. bajda fuq
F enek Stuffat
Ingredjenti:
fenek
2 basliet
2 tadamiet
4 werqat rand
tazza nbid
2 patatiet
Metodu
Id-Disa' Kapi tlu - L-APTIT! 143
Aqli l-fenek ftit jew kazzola aqli l-basal mqatta' u it-tadam u
l-weraq tar-rand. Itfa' l-fenek u tazzi ilma. itektek IS-il minuta.
l-inbid u l-patata mqatta' u l-fenek isir fuq nar bati xi
Stuffat tal-klamari
Ingredjenti:
2 klamari kbar
kikkra frak
tursin imqatta'
2 bajdiet iebsin
bajda
3 jew 4
2 basliet imqatta' fin
bott kbir
300g tadam
Metodu
Naddaf il-klamari tajjeb. il-frak it-tursin, mqatta' , il-bajd iebes
imqatta', fi skutella. u u kollox bil-bajda Imla
l-klamari b'din u ta' fuq tal-klamari biex il-mili ma waqt it-
tisjir.
Aqli l-basla it-tadam mqaxxar u mqatta', u itektek sakemm ikun
sar. pinet u meta itfa' l-klamari u kollox itektek
fuq nar bati.
Meta jkun sar, itfa' u kollox iteketek xi
minuti i\z-zalza tal-klamari tista' ma' l-ispagetti l-ewwel platt.
144 BIK
"
tal-growser/supermarkit.

Xerrejja:

Xerrejj a:

Xerrejj a:

Xerrejja:

Xerrejja:

Xerrejj a:

Xerrejja:

X'
Nofs kilo tal-qoxra jekk

Kwart

bajd.
Xi
illum?
Iva, friski, moxxi, nexfin u
Lanqas naf, nara. Kemm jekk
Lira u
Mela kemm jiswa?
Tnejn u sittin l-kilo.
Grazzi.
Hawn ara u l-bqija. Grazzi.
nixtri:
basal , tadam, frawli, mandolin
Mis-supermarkit nixtri:
kilo banana
patata
kartuna
nofs kilo
kwart ta' kilo
nofs kilo tal-qoxra
xkora zokkor

bajd
kannestru
flixkun inbid
fliexken ilma
146 BIK
Issa il-lista tax-xirja
li ma' f ' restorant. Aqra l-menu u iddi skuti x' sa tordna.

1. fil-femminil.
l. stqarr kollox.
2. bir-rabja.
3. wara
4. Il-marid
5. blieh.
6. I n-nannu kmieni.
7. It-tifel bjad daqs
8. Zijuh f'daqqa.
2. Sib il-kumplament tal-grupp ta' kull minn dawn il-verbi u f'sentenzi.
Pawlu semma' waqt (sema', ssemma' , nstema' ) .
1. Doris u Rita man-nanna.
2. wara
3. libset kmieni
4. Ta' attent tal-president.
5. Il-lejla
6. Hemm nibdew bis-serjeta.
7. Ilkoll qbilna dwar il-pjanta.
8. Xi kien qed j issemma' minn wara l-bieb.
9. biex ikomplu jiddiskutu.
10. Xi u
3. il-verb fil-vojt :
(idoqqu, nikteb, isiefru)
I . Illum qed
2. qed
3. I1-qniepen qed
4. Ix-xemx qed
5. Kull sena qed
ktieb.

tal-festa.

bil-vapur.
4.
l. l-Awstralja.
2. Il-mara tat-tabib
3. In-nannu imut.
4. Ir-referee mhux ikun newtrali.
5. Christine tkanta kull nhar ta'
6. 'i1 minn Malta.
5. !fforma sentenzi ta' "qed, u verb .
l.
2. il-bejt).
3. (in-nannu,I-Amerka).
4. (ommi,
5. (il-kotba, jinkitbu,
6. (iz-zija,
7.
8. vaganza) .
9. (il-gazzetta, tinxtara).
10. (i1-ktieb,l-ixkaffa).
6. tax-xirja li se tixtri
(i)
(ii)
(iii)
(i v) li l-affarijiet tad-dar .
(v) minn fuq i1-monti.
148 BIK
7. Aqra l-istorja li u dawn il-mistoqsijiet.
1. Xi Carmen?
2. X'fihom l-borom li
3. il-Malti
4. Min is-soltu jixtri minn dawn il-borom?
5. li jixtruhom?
6. Marika se tixtrihom?
AQRA U ISMA'
V READ AND LISTEN
bieb bieb
il-bieb. Nicole tmur u ssib mara li ma tafuiex ma'
Marika:
Carmen:
Marika:
Carmen:
Marika:
Carmen:
Marika:
Carmen:
Marika:
Carmen:

Sinjura, qed prodott Forsi jinteressak!
Xi prodott hu?
Ara qed minn dawn il-borom illi llum sar
bihom. Tista' ssajjar fihom ilma u l-ikel itjeb u

U kemm huma?
Hemm diversi prezzijijet skond liema sett ta' borom tixtri. Sinjura nista'
niggarantilek li ta' li tonfoq Ma Kif bil-Malti,
tonfoq xi ujkollok prodott li tgawdih
milli tixtri xi u tarmiha wara sena.
Imma kemm iqumu dawn il-borom?
Tista' tixtri tliet daqsijiet. Hemm tliet settijiet. ikbar skond id-
daqs tas-sett li trid. Inti tfal? ,
Le, jien xebba u mhux se issa.
interess fil-borom.
Mela in-numru tat-telefon u jekk
10 IL-BELT VALLETTA
Kienu ilhom jistennew li jasal it-2 ta' Lulju! Dak in-nhar qamu ta' Kellhom
kollox lest. Il-bagalji kienu ilhom jippakkjaw fihom xahar U l-vaganza li kienu ilhom
jistennew waslet. kienu sejrin Malta!
Peter kien Malta sentejn qabel Pauline din kienet l-ewwel darba. L-ewwel darba li
kienet se tirkeb l-ajruplan. L-ewwel darba li se ssiefer ma' Peter. U l-ewwel darba li se tara l-
. . .
Waslu Malta wara nofs in-nhar u li l-ewwel li kellhom kienet li jmorru sal-
belt Valletta. Bdew ta' Kastilja. Din hi mill-ifjen
f'Malta u tajjeb Fihajinsab tal-f>rim Ministru tar-Repubblika ta' Malta.
imxew lejn tal-Belt, il-kon-Kattidral ta' San Malli rifsu
'l nifishom nobbli fi ta' kontra l-Imperu Tork fl-
Assedju l-Kbir ta' 1-1565. Opra li raw fil-Kattidral ta' San hija l-pittura
tal-Caravaggio: ir-Ras ta' San
Peter u Pauline gost ftit tal-Barrakka ta' Fuq fejn tpaxxew bis-
naturali tal-Port il-Kbir, u ma ridux jemmnu l-kobor manifiku tas-swar li nbnew biex
t-tlett ibliet.
Deherilhom li dan lejla Malta!
Fittex fuq il-mappa dawn
it-toroq u postijiet:
Triq ir-Repubblika
Triq Merkanti
Triq l-Ifran
Triq Zek.ka
Triq in-Nofs in-Nhar
Triq il-Punent
Triq it-Tramuntana
Triq id-Dejqa
il-Konkattidral ta' San
il-knisja ta' Santa Barbara
il-knisja tal-Vitorja
il-Kattidral Anglikan
Kapitlu -IL-BELT VALLETTA 151
152 BIK
it-Teatru Manwel
it-teatru l-imwaqqa'
il-bibljoteka
il-qrati
ta' Kastilja tal-Prim Ministru)
Nazzjonali
Taf fejn huma dawn?
it-telefons tal-belt
il-l atrini
il-parlament Malti

ir-ristoranti
il-monti

Taf fi u
tal-belt
tal-gvern
il-monti

Qatt mort Dar il-Mediterran
Hemmhekk tista' tara slide show "The Malta Experience" .
Taf kien dak il-bini fi il-KavaIIieri ?
L-istorja ta' Malta matul
Neolitiku

Ir-Rumani u
ta'
In-Normanni

Is-Swabbjani

Il- KastilIjani
Il-Kavallieri ta' San

Malta kisbet l-Indipendenza
Malta saret Repubblika
3800-1600 Q.K.
1600-800 Q.K.
800-700 Q.K.
700-218 Q.K.
218 Q.K.-870 W.K.
870-1090 W.K.
1090 W.K.
1224 W.K.
1266 W.K.
1266-1283 W.K.
1283-1410 W.K.
W.K.
1530-1799 W.K.
1799-1800 W.K.
1800-1964 W.K.
1964 W.K.
1974 W.K.
"1
Kapi tlu - IL-BELT VALLETTA 153
GRAMMATIKA
Thefollowing mean that something has been going onfrom a certain moment in the past, and
is stil! going on at the moment of speech.
ili/ilni
ilek
ilu
ilha
ilna
ilkom
ilhom
Ilni nistenna.
f have been waiting for a long time.
Ilek ma
f t has been a long time since you last came.
Ilu msiefer.
He has been abroad for a long time.
Ilha mejta.
She has been deadfor a long time.
Ilna ma npejpu.
We have not smokedfor a long time.
Ilkom
You have been swimmingfor a long time.
Ilhom igergru.
They have been complaining for a long time.
The following is used as a past tense of "to have".
jien kelli
inti kellek
hu kellu
hi kellha
kellna
intom kellkom
huma kellhom
154 BIK
L-Imperattiv mal-pronomi
Xi kultant, il-pronomi fit-tarf tal-verb fl-imperattiv.
On some occasions, the pronouns are added at the end of the verb in the imperative.

fittex fittixni fittixna
fittxu fittxuni fittxuna
ORTOGRAFUA
wara l-ewwel vokali fl-imperattiv (kmand) tal-verbi, u fil-komparattiv:
The letter is placed after the first vowel in the imperative, and in the comparative:
(a) fl-imperattiv:
(b) fil-komparattiv:
PRONUNZJA
L-assimilaZ'!joni tal-konsonanti
Fil-Malti, il-konsonanti li mhux meta (i) jinstabu f'tarf
il-kelma,jew (ii) warajhom ikun hemm konsonanti bla lehen.
bi Maltese, the following voiced consonants, are pronounced without voicing when (i) they
occur at the end of a word, or (ii) they are immediately followed by a voiceless consonant.
b tinstema' p
d
"
t

"

g
"
k
v
"
f

"
s
Kapitlu - IL-BELT VALLETTA 155

bieb "
biep
ried "
riet
"

spag "
spak
nerv "
nerf
"

"

"

"

ridtu "
rittu
"

"
sfin
"

dqiq "
tqiq

1. u ddiskuti dawn il-mistoqsijiet:
1. il-belt Valletta?
2.
3. li jista' jsir biex il-belt Valletta tkun
2. Imla l-vojt:
1. Jien
2. Marija
3. Nhar li
4. Il-Milied li
5. Fl-anniversarju tas-sena __

fis-sodda.
3. Li kieku int tkun il-persuni t'hawn x'ordnijiet
1. Omm lil binha li ma jridx jistudja.
2. tal-futbollill-plejers
3. Il-pulizija lil xi li fit-triq
4. lill-istudenti fil-klassi.
5. Il-kapurallis-suldati
6. It-tabiba lill-pazjenta
4. Meta ipotesi .. .
drabi meta nitkellmu fuq in-nies jew fuq dak li li
ipotesi dwar hekk. Per
156 BIK
Jien li siefer tawh biljett b'xejn.
Forsi ma impjegawx lil
Seta' ra illi kien itqal mis-soltu u studenti.
Margaret imma xorta kunjomha ta' xebba li
tissupponi li hekk?
l . It-tifel waqa' (a) it-triq kollha
(b)
ma jafx jimxi.
2. telaq lill-mara (a) tgerger.
(b) ma tafx issajjar.
wisq.
3. Margaret biddlet l-istil ta' (a)
(b) kellha problema mentali.
biex tkun
4. Mario emigra l-Kanada (a) ma kellux li
(b) biex jaqla' iktar flus.
ried karozza
5. Rita (a) kienet marida.
(b) qatt ma studjat.
kien tqil wisq.
6. Il-missier (a) ma
(b) d-dejn.
il-mara tonfoq flus.
7. It-turisti Malta l-iktar (a) ix-xemx u
(b) id-drawwiet Maltin.
l-istorja ta' Malta.
8. Dak ma jkellimx nies (a) ma jafx bil-Malti.
(b) hu stramb minnu.
mutu.
9. Jekk tmur fix-xitwa kbir li (a) issib
(b) tiddejjaq.
10. Jekk tabib (a) bla waqfien.
(b) ikollu vaganzi.
ikollu id-dieta.
il-bard.
5. Imla l-vojt - jien, int u
l . Jien nixrob it-te u (kiel) il-biskuttini.
2. Jien inqum ta' u
3. Peter il-karti u (xorob) il-birra.
4. kien iqum tard u (raqad) kmieni.
5. Inti timxi sa l-iskola u sad-dar.
6. nixtru u (kiel) kuljum.
7. Intom l-ewwel tard u (ried) li l-klijenti
moqdijin.
8. It-tfal fis-sajf u l-ballun fix-xitwa.
9. Paceville fil-weekend u (ra) it-televixin matul
10. Rita tixxemmex u (raqad) wara nofs in-nhar.
11 . li veru (baqa') dejjem.
12. kollezzjoni kbira tal-bolli.
13 . tiekol il-frott u
14. L-ittra li (beda) b'dawn il-kelmiet.
15 . (kien involut) kollu li sar.
16. Jekk (iltaqa') fit-triq, ieqfu
17 . (ftiehem) li (ltaqa') fit-8:30p.m.
18 . Il-lejla (se jmur jiekol) flimkien f'restorant
19. Nhar ta' Sibt dejjem flimkien.
20 . Nadia issiefer.
6. Meta tesprimi l-emozzjonijiet
6a. it-tajba
1 . Meta nisma' nibda nibki).
2. Meta jkun irrabjat jibda (jghajjat, isaffar).
3. Jien (niddejjaq, gost) jekk jistaqsuni dettalji personali.
4. Kemm wara
5. Marija tixtieq l-art
6b. kif int f'dawn
l. Meta fit-triq quddiem in-nies.
2. Xi li
3. Iddum tistenna lil xi li jasal tard.
4 . Tmur u jkun hemm xi li jkollu libsa
5. Tkun mistieden u joffrulek platt li ma
6. Xi ikun qed ikellmek u ma tkunx qed tifhmu.
7. It-tfal ma jobdux.
8. l-ewwel
9. il-lotterija.
10. it-telefon f'nofs ta' lejl.
158 BIK
7. Xi kultant ikollok tipprotesta!
Marija tixtri il-furnar. in-nies warajha u kienu se jinqdew
qabi!ha.
Furnar:
Tfajla:
Marija:
Furnar:
Marija:
Min imissu?
kbar.
ta imma jien imissni.
l-kju. Kemm trid?
Tnejn
Xi inti f'dawn (tajjeb jekk bejn l-istudenti):
1. il-kont ta' l-ilma u ta' l-elettriku u jidhirlek li fih Mur quddiem l-iskrivan u

2. Il-kaxxier tal-bank u tak Lml0 inqas.
3. Kont qed tistenna il-"hair-stylist " u kienet se taqdi lil xi minflokok. Xi

4. Inti impjegata talbek milli Kif se

5. Wara li xtrajt libsa u mort biha d-dar indunajt li fiha d-"damage". Hudha lura tal-
u spjegalha
8. Kultant ikollok tikkmanda.
Toni qal lit-tifel biex minn hemm.
Toni qal lit-tifel minn hemm".
1. Tania talbet lil Rita biex il-bieb.
2. qal lit-tfal biex jieklu kollu.
3. Is-sewwieq biex ma jqumux minn posthom.
4. talab lix-xerrej biex minnufih.
5. L-omm lil
6. L-iskrivan talab lill-klijent biex jistenna barra.
7. Min it-telefon qalli biex il-linja.
8. Is-sinjura ordnat lis-seftura biex
9. Carlo qal lill-kelb biex
10. Lill-mistednin qalulhom biex jixorbu kemm iridu.
11. Ommi qaltli biex kullimkien qabel
ordna biex ma bil-vaganzi.
13. Fiona qaltli biex infittex nikteb ittra lil Jonathan.
14. Edward biex jipprattikaw kuljum.
15. lil Andrew biex ifittex
9. Irrakkonta lil xi xi smajthom
Mario li! Rita: li naraw b'dan it-tifel"
Mario qalli! Rita li jaraw x b'dak it-tifel.
l . Rita: "Aldo kemm se ddum
2. Aldo: "Probabbilment ta'
3. Il-missier: "Uliedi minni".
4. "Jekk tfal kwieti fil-klassi".
5. Vincent: "Hbieb meta se mmorru
6. Pauline: "Inti tista' issa?"
7. Jien: "Nista' kwarta
8. Charles: "Rita jnaddfu warajhom."
9. L-omm lit-tifla : "Tista' tonxorhom issa
10. Ir-rapport tat -temp: se jqum qawwi."
11.
12. Rita: "Tonio fittex qum minn hemm sar
13 . Michael: "Jien li ma jkollniex kumitat
14. Anna: "Ma naqbilx Michael."
15. Joe: "Naqbel ma' Anna li j kun hemm kumitat."
10. Kif titlob
(A) Marija kienet mistiedna Sandra u Paul. Hi u sejra u waslet
minuta tard. waslet il-qanpiena u Paul.
Paul:
Marija:
Paul:
Marija:
Sandra:
kif int orrajt?"
"Orrajt. wasalt tard
"L-aqwa li ma xejn."
"J importa idejja?"
hawn Marija. Tinkwetax."
(B) Rita kienet miftiehma li tiltaqa' ma' Reuben biex
wara nofs in-nhar. u qamet kienu Qabdet u cemphtlu bIex tavzah
li se tasal tard.
Reuben:
Rita:
Reuben:
"Hello".
"Hello Reuben. Jien nitlaq issa mid-dar. biex tkun taf nasal tard.
imma lanqas indunajt li saru issa. Narak."
"O.K.
Fir-restorant. Il-klijent ordna tal-frawli l-wejter li
Klijent: tal-frawli jekk
Waiter: "Eh li ma nistax naqdik. Ma fr awli l-lejla. Nista'
naqdik f' xi
160 BIK
Issa inti .. .
1. biex tistiednek Inti ma tistax tmur.

2. jixtieq jistieden in-nies id-dar nhar imma inti
stedint lil ommok. Kif
3. tat-tifel tixtieq tkellmek. Inti ma tistax tmur. Kif
4. il-bieb biex fuq il-bibbja. Kif se

11. Iddefendi l-opinj oni
Inti qed titkell em dwar dawn l-affarijiet li Inti ma taqbil x u trid tiddefendi
l-opinjoni li hi differenti .
Il-Maltin huma kollha
Le, ma li l- Maltin kollha minnhom iktar minn

l . bla emozzjoni.
2. kollha egoisti.
3. It-tfal ta' llum kollhom fsied u bla dixxiplina.
4. ma jirrispettawx
5. Il-kelb annimal
6. L-Afrika kontinent fqir.
7. L-Amerika art
8. It-Taljani
9. Il-karozza dejjem komda.
10. kollha xorta.
11 . L-omm postha d-dar it-tfal.
12. Il-missier huwa responsabbli li jaqla'
13 . Il-familja dejjem tiddeverti u flimkien.
14. L-ulied dejjem jobdu
15. Ta' tmintax-iI sena ikunu kompletament indipendenti mill-

16. Fid-dinja huwa liberu li jrid.
17. m'hu kuntent mija fil -mija
18. Malta biss.
19. In-nisa u huma ndaqs f'kollox.
20. Is-safar huwa mezz ta'
l
12. Probabbilta u
Jista' j kun li Mario ma marid?
li ma marid.
Forsi ix-xita.
Skond tat-temp ix-xita.
Min j afjirmexxilux isiefer din is-sena!
Lili qalli li ibbukkja.
Aqleb is-sentenzi li minn espressjoni ta' probabbilta u
12A
l. li din is-sena x-xitwa se tibda kmieni.
2. Jista' jkun li mhux nsibu biex nistednuhom
3. Hemm xi darba flimkien.
4. Probabbilment.ma mill-ewwel il-kont.
5. Forsi ma sibtux id-dar.
6. li jien forsi ma fhimtux.
7. Min jaf kieku nippruvaw immorru flimkien.
8. Jekk tibda Josephine li
12B
l. Dak il-ktieb jiswa flus.
2. Jiena li mhux nqum kmieni.
3. Huwa minnu nnifsu.
4. Charlie li Lydia
5. Nassigurak li testment.
6. Qalli li se jara lil bintu.
7. Jien naf li qed jigdeb.
8. Il-lejla
13. Meta xi parir ; . :
Ji en li norbtu ma ' l-arblu.
Min jaf kieku norbtu . ..
Ta' min jipprova j orbot .. .
Ejja nippruvaw norbtu . . .
Qatt ippruvajt torbot . . .
Kif se l-parir li
1. Omm lil bintha biex ma tixtrix karozza
2. lil biex ma jmurx f'dak
3. Il-mexxej lill-kumitat biex l-flus.
4. liII-plejers biex jittrenjaw iktar.
5. It-tifellil missieru biex isiefer
162 BIK
6. biex imorru
7. liII-istudent biex jaqra l-ktieb kollu.
8. Is-surmast biex ifittxu l-karti.
9. biex ma jkomplix ifalli
10. L-iskrivan lill-klijent biex jikteb ittra ta' ringrazzjament lill-kumpanija.
11. L-omm lilI-missier biex ma mat-tfal bla
12. biex tbiddel il-libsa qabel ma
13. Anna biex jorganizzaw Bar-b-Q.
14. L-istudent lil biex ifittex jibda jistudja
15. lill-kandidati biex ma jikkupjawx
L-INNU MALTI
Lil din l-art l-omm li tatna isimha,
Hares, Mulej, kif dejjem Int
Ftakar li lilha dawllibbist.
kbir Alla, id-dehen lil min
Rodd Iis-sid,
Seddaq fil-Maltin u s-sliem.
Dun Karm
Q
Antoinette Camilleri is Head of the Department of Arts and
Languages in Education at the University of Malta. After
obtaining her B.Ed. (Hons.) degree from the same University
she studied at the University of Edinburgh where she
M.Sc. in Applied Linguistics and Ph.D. She is the author of
Bilingualism in Education, The Maltese Experience (1995),
and Skaluni, Teaching Maltese at Primary School Level (1995
and 1996). She also scripted a 17 programme series for the
University Radio "Learning Maltese - A course in Maltese for
Foreigners" (1996). Antoinette Camilleri has co-ordinated and animated a number of Council of
Europe Workshops on Modem Languages and has published numerous articles on language
education and sociolinguistics books and scientific joumals.
"Antoinette Camilleri's dedication to the development of study materials for Maltese, one of the
comerstones of our comrnittment within the Institute of Linguistics, has, in this work, broken the
confines of first language learning, as she addresses herself to foreign leamers of Maltese, in the
process also introducing them to some of the characteristics of our way of life in successively more
complex stages that should whet their appetite for more."
Albert Borg, Director, Institute of Linguistics, University of Malta
"The Council of Europe promotes the wider study of its smaller languages as one of the glories of
European culture, especially when, like Maltese at the crossroads of Mediterranean communication,
they demonstrate the value ofthe cultural crossfertilisation oflanguages, here Romance and Semitic,
with the strong recent influence of English. Antoinette Camilleri's deep study of the Maltese
language in its socio-cultural context, and her experience with up-to-date teaching methods, have
equipped her to produce an excellent course for foreign leamers. It is widely welcome.
John Trim, formerly Project Director, Modern Languages Project , Council of Europe
COLOUR IMAGE ISBN No: 99909-84-02 6

Mer Ba Bik Welcome To A Course in Maltese For Foreigners Book CD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mer Ba Bik Welcome To A Course in Maltese For Foreigners Book CD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

M E R B A BIK

You might also like