Osnovne distribucije diskretnih i neprekidnih sluajnih varijabli c

Distribucije diskretnih sluajnih varijabli: c 1. Sluajna varijabla X ima binomnu distribuciju s parametrima n N i c p (0, 1) ako joj je zakon razdiobe dan sa ) ( 0 1 ... k ... n ( ) ( ) , X (n) 0 n (n) 1 n1 pq pq . . . n pk q nk . . . n pn q 0 0 1 k n gdje je q = 1 p. Oznaka: X B(n, p). Zakon razdiobe se u ovom sluaju c moe zapisati i u obliku: z ( ) n k nk P (X = k) = p q , k = 0, 1, 2, . . . , n. k 2. Sluajna varijabla X ima Bernoullijevu distribuciju s parametrom p c (0, 1) ako joj je zakon razdiobe dan sa ( ) 0 1 X , q p gdje je q = 1 p. Vrijedi X B(1, p). 3. Sluajna varijabla X ima diskretnu uniformnu distribuciju s parametrom c n N ako joj je zakon razdiobe dan sa ( ) 1 2 ... k ... n X . 1 1 1 1 ... n ... n n n Zakon razdiobe se u ovom sluaju moe zapisati i u obliku: c z P (X = k) = 1 , n k = 1, 2, . . . , n.

4. Sluajna varijabla X ima hipergeometrijsku distribuciju s parametrima c m N, n {1, 2, . . . , m} i r {0, 1, . . . , m} ako joj je zakon razdiobe dan sa ( X 0 r (0)(mr) n0 (m) n ) 1 ... k ... n (r )(mr) ( r )(mr) . (r)(mr) nk nn 1 n1 ... k m ... n m m (n) (n) (n)

Zakon razdiobe se u ovom sluaju moe zapisati i u obliku: c z (r )(mr) P (X = k) =

k nk (m) , n

k = 0, 1, 2, . . . , n.

5. Sluajna varijabla X ima Poissonovu distribuciju s parametrom R, > c 0 ako joj je zakon razdiobe dan sa ) ( 0 1 ... k ... X . 0 1 k e e . . . e . . . 0! 1! k! Oznaka: X P (). Zakon razdiobe se u ovom sluaju moe zapisati i u c z obliku: k P (X = k) = e , k = 0, 1, 2, . . . k! 6. Sluajna varijabla X ima logaritamsku distribuciju s parametrom p (0, 1) c ako joj je zakon razdiobe dan sa ( X 1
q 1 1ln p

2
q 2 2ln p

... ...

k
q k kln p

... ...

) ,

gdje je q = 1 p. Zakon razdiobe se u ovom sluaju moe zapisati i u obliku: c z P (X = k) = q k , k ln p k = 1, 2, 3, . . .

7. Sluajna varijabla X ima geometrijsku distribuciju s parametrom p (0, 1) c ako joj je zakon razdiobe dan sa ( ) 0 1 ... k ... X , pq 0 pq 1 . . . pq k . . . gdje je q = 1 p. Zakon razdiobe se u ovom sluaju moe zapisati i u obliku: c z P (X = k) = pq k , k = 0, 1, 2, . . .

Oekivanje i varijanca diskretnih sluajnih varijabli: c c 1. EX = np, 2. EX = p, 3. EX = 4. EX = 6. EX = 7. EX =

n+1 , 2 nr , m

VarX = npq VarX = pq VarX = VarX =

n2 1 12 nr(mr)(mn) m2 (m1)

5. EX = ,

VarX =

q , VarX = q(q+lnpp) p ln p p2 ln2 q , VarX = pq2 p

Distribucije neprekidnih sluajnih varijabli: c

1. Sluajna varijabla X ima uniformnu distribuciju na segmentu [a, b] (a < b) c ako joj je funkcija gustoe dana sa c { 1 , x [a, b] ba fX (x) = 0, inae c Oznaka: X U (a, b). 2. Sluajna varijabla X ima eksponencijalnu distribuciju s parametrom c R, > 0 ako joj je funkcija gustoe dana sa c { x e , x > 0 fX (x) = 0, x 0 Oznaka: X Exp(). 3. Sluajna varijabla X ima dvostruku eksponencijalnu distribuciju s pac rametrom R, > 0 ako joj je funkcija gustoe dana sa c 1 fX (x) = e|x| , 2 Oznaka: X Dexp(). 4. Sluajna varijabla X ima Cauchyjevu distribuciju s parametrima a c R, a > 0 i b R ako joj je funkcija gustoe dana sa c fX (x) = Oznaka: X C(a, b). 5. Sluajna varijabla X ima normalnu distribuciju s parametrima R i c 2 ( R, > 0) ako joj je funkcija gustoe dana sa c
(x)2 1 fX (x) = e 22 , 2

x R.

(a2

a , + (x b)2 )

x R.

x R.

Oznaka: X N (, 2 ). X ima jedininu normalnu distribuciju ako je c X N (0, 1). 6. Sluajna varijabla X ima gamadistribuciju s parametrima > 0 i > 0 c ako joj je funkcija gustoe dana sa c { x 1 1 e , x>0 x () , fX (x) = 0, x 0 gdje je (x) =
0

et tx1 dt,

x > 0,

gama funkcija. Oznaka: X (, ). 7. Sluajna varijabla X ima 2 distribuciju s parametrom n N ( n = broj c stupnjeva slobode od X) ako je X ( n , 2). Oznaka: X 2 (n). 2

8. Sluajna varijabla X ima Studentovu tdistribuciju s n stupnjeva slobode c (n N) ako joj je funkcija gustoe dana sa c ( n+1 ) ( x2 ) n+1 1 2 2 fX (x) = 1+ , ( n ) n n 2 Oznaka: X t(n). Oekivanje i varijanca neprekidnih sluajnih varijabli: c c 1. EX = 2. EX =
a+b , 2 1 ,

x R.

VarX = VarX = VarX =

1 2 2 2

(ab)2 12

3. EX = 0, 5. EX = , 6. EX = , 7. EX = n, { 8. EX =

4. EX = ne postoji,

VarX = ne postoji

VarX = 2 VarX = 2 VarX = 2n 0, n>1 ne postoji, n = 1 VarX = { n>2 ne postoji, n = 1, 2

n , n2