Mladen Cenic Racunarstvo i informatika Obrada i priprema slike

Gimnazija Prokuplje

10.05.2011

MATURSKI RAD - RACUNARSTVO I INFORMATIKA-

OBRADA I PRIPREMA SLIKA

Profesor:

Ucenik:

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

1.UVOD
U dananje vreme sve su vei zahtevi za prenosom to vee koliine podataka. To se pokuava realizovati hardware-skim reenjima, koja ipak pomalo poinju dosezati svoje realne granice (ogranienja koja nameu same tehnoloke mogunosti), pa se pribegava software-skim reenjima, koja nastoje sliku saeti na to manju veliinu, da bi se moglo preneti vie slika u jedinici vremena, preko istog ogranienog prenosnog sistema. Kompresijom podataka (slika) mogu se postii izvrsni rezultati, npr. slika dimenzija 1024 pixela x 1024 pixela x 24 bita, bez kompresije zauzima oko 3 MB memorijskog prostora i potrebno je oko 7 minuta za njen prenos koristei brzu 64 Kbit/s ISDN liniju, dok je za sliku kompresovanu u odnosu 10:1 potrebno 300 KB memorijskog prostora, a za njen prenos je potrebno oko 30 sekundi. Prenos velikih slikovnih fajlova predstavlja usko grlo distribuiranih sistema. Kod kompresije vani su prenosivost i performance. Dananja reenja za kompresiju su relativno prenosiva (izmeu razliitih platformi) budui da uveliko zadovoljavaju meunarodne standarde. Metode kompresije slike (intraframe compression) mogu se generalno podeliti u dve grupe: Postoje dve vrste algoritama za kompresiju slike : - kompresija bez gubitka podataka (lossless) - kompresija bez gubitka podataka (lossless)

Metode sa gubicima zasnivaju se na modelima ljudske percepcije (vie kompresuju one atribute slike koji manje doprinose ukupnom izgledu slike) , one uzrokuju degradaciju slike u svakom koraku (svakim slijedeim korakom kompresije/dekompresije slika se degradira) , ali najee omoguuju daleko vee mere kompresije nego metode bez gubitaka.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

1.1.Metode kompresije bez gubitaka :

Ove metode osiguravaju identinost dekompresovane i izvorne slike. Ovo je vrlo vano u nekim podruima, npr. u medicini gdje je osim visoke potrebno i osigurati nepromenjeno arhiviranje slika, to je i zakonski regulirano. Karakteristike : Odnos kompresije iznosi do 1 : 8 za prosjene GIF slike, relativno su problematini za implementaciju budui da sadre tablice koje rastu s izvoenjem algoritma.

1.2.Metode kompresije sa gubicima :

Ove metode sastoje se od tri komponente :

modelovanje slike (definicija transformacije koja se koristi) kvantizacija parametara (kvantizacija podataka dobijenih transformacijom) kodovanje

Prvi dio, modelovanje slike, usmjeren je na iskoritavanje statistikih karakteristika slike (npr. korelacija). Pokuava se da to manji broj koeficijenata u transformisanom domenu sadri to vei dio informacija originalne slike. Ova faza najee ne rezultira nikakvim gubitkom informacija. Cilj kvantizacije je da smanji koliinu podataka potrebnu za predstavljanje informacija u novom domenu. Kod kvantizacije u veini sluajeva dolazi do gubitka informacija. Kodovanje optimizuje reprezentaciju informacija, te se moe uneti detekcija greaka. Performanse algoritama za kodovanje s gubicima se najee izraavaju preko dva faktora: 1. faktor kompresije 2. distorzija proizvedena nakon rekonstrukcije Prvi faktor je objektivan, dok drugi uveliko zavisi o samom izboru slike. Danas se najee koristi transformaciono kodovanje kao to je npr. JPEG budui da postoje ve neki oblici standardizacije procesa.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

2. PRIMENE NAVEDENIH METODA

U nastavku navedeni su neki od primera standardizovanih formata za kompresiju slike u kojima se upotrebljavaju navedeni principi odnosno algoritmi. JPEG (Joint Photographic Experts Group), ime dolazi ravno iz imena vea koje je sastavilo taj standard, a predstavlja nain kompresije koji najbolje deluje na slike s puno boja ili slike sastavljene od nivoa sive boje, koje prikazuju scene iz stvarnog svijeta. Dobar je za fotografije, ali nije ba uspjean pri kompresiji jednostavnih crtanih slika ili linija, ima problema s otrim rubovima. Slui iskljuivo za kompresiju mirnih slika. Napravljen je tako da koristi nesavrenosti ljudskog oka, odnosno injenicu da se okom bolje primjeuju male razlike u svjetlini nego u boji. Ova injenica moe stvarati izvjesne probleme, ako slike obraene na ovaj nain ne analizira ovjek nego maina. Vana osobina JPEG metode je u mogunosti traenja kompromisa izmeu veliine slike i njenog kvaliteta. Da bi bio dobar kvalitet, slike se ne mogu mnogo kompresovati, ali ako nam nije jako vaan kvalitet moemo postii visok stepen kompresije. Postoji jo jedna vana injenica vezana za kvalitet slike. Moemo birati izmeu kvaliteta slike i brzine dekodovanja, koristiti manje tane aproksimacije, ali zato jako brze i obrnuto. Posmatrajui slike iz stvarnog ivota JPEG gubi puno manje informacija nego GIF, koji predstavlja takoer jednu metodu kompresije slika. Jedini pravi nedostatak JPEG-a sastoji se od toga da svaki put kada kompresujemo i ponovo dekompresujemo sliku gubimo sve vie informacija. Vrlo je vano ograniiti broj kompresija i dekompresija izmeu poetne i zavrne verzije slike. Postoje neke operacije, rotacija za 90 , koje se mogu izvesti, uz neka ogranienja u veliini slike, bez dekompresije slike. Posmatrajui GIF moemo zakljuiti da postoje izvjesne primjene u kojima daje bolje rezultate ne samo u kvalitetu nego i odnosu poetne i kompresovane slike. Takve primjene odnose se na slike koje sadre samo nekoliko razliitih boja, kao to su nacrtane linije ili jednostavne crtane slike. Crno-bijele slike ne bi se smjele pretvarati u JPEG format, potrebno je barem 16 sivih nivoa da bi to imalo smisla. JPEG moe osigurati kompresiju 20:1 sa svim bojama bez vidljivih gubitaka informacija. Nekompresovani podaci su veliine 24 bita po pixelu. Kompresija od 30:1 do 50:1 mogua je uz manje i srednje gubitke dok je, za primjene u kojima nije jako vaan kvalitet, mogue postii kompresiju i 100:1. Poetna, ne kompresovana slika, za GIF format mora biti veliine 8 bita po pixelu. Moe se osigurati kompresija 3:1, a uz neke dodatne operacije i 5:1.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen Osnovni JPEG format sprema se kao jedan prelaz preko slike od vrha do dna. PROGRESIVNI JPEG podeljen je u nekoliko prelaza preko slike. Prvi prelaz daje sliku vrlo loeg kvaliteta, ali zauzima vrlo malo mesta, sledei postupno poboljavaju kvalitet slike. Prednost ovog naina je u tome, to se slika moe videti odmah nakon prenosa, u poetku loijeg kvaliteta, ali s vremenom kako stiu novi podaci kvalitet se popravlja. Ovaj nain naao je svoju primjenu kroz popularnost World Wide Web-a i njegovih pretraivaa, koji rade sa sporim modemskim vezama. LOSSLESS JPEG je potpuno drugaiji princip od osnovnog JPEG-a, a najznaajnija prednost mu je garancija istovjetnosti svih bitova deompresovane i originalne slike. Moe izvriti kompresiju podataka sa svim bojama u odnosu 2:1, a upotrebljiv je iskljuivo na slike sa kontinualnim prelazima boja. Danas postoji i novi stanadard nazvan JPEG-LS koji omoguava vei nivo kompresije, takoer bez gubitaka, ali je jo uvijek puno loiji, po odnosu originalne i kompresovane slike, od osnovnog JPEG-a. MPEG je standard za kompresiju pominih slika odnosno videa ("motion picture compression"). Upotrebljava sline tehnike kao JPEG. Koristi se injenicom da su slike, koje slijede jedna za drugom, a dio su nekog videa, u mnogoemu sline. Nedostaci se sastoje u tome to je potrebno puno prorauna za generisanje kompresovane sekvence, vrlo je teko editovati MPEG sekvencu na nivou pojedine sliice. Vrlo esto pojavljuje se M-JPEG, koji je vrlo popularan za editovanje videa, ali je problem to nije definisan kao standard. Postoji itav niz korisnikih programa koji omoguavaju gledanje slika, neki od njih su: X WINDOWS odlian za gledanje JPEG, GIF i dr. , moe raditi konverzije izmeu razliitih formata, te neke jednostavnije transformacije sa slikama. WinJPEG prikazuje i vri konverziju JPEG, GIF, TIFF, BMP. Sadri funkcije poput podeavanja boja i " slideshow"w-a ". ACDsee je brz, dobar za JPEG, GIF, PNG , i dr. Nije mogue vriti editovanje slika niti konverzije formata.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

2.1 Windows Bitmap

Windows bitmap format je razvio Microsoft kao "device-independent bitmap" (.dib) fajl format, to znai da bitmap odreuje boju piksela nezavisno od naina na koji displej predstavlja tu boju. Na poetku je bilo vie nekompatibilnih verzija, ali kako je Microsoft imao potpunu kontrolu nad formatom te verzije nikada nisu zaivjele. Format je utvren sa Windows 3.0 verzijom. Od tada su napravljene neka poboljanja, ali su potpuno kompatibilna sa predhodnim verzijama formata. Podrazumijevana ekstenzija za Windows DIB je .bmp. Koriste ga Microsoft Windows i OS/2 grafiki podsistemi, i uopteno se koristi kao jednostavan grafiki format na tim platformama. Slike se memoriu sa 2 (1-bit), 16 (4-bita), 256 (8-bita), 65,536 (16-bita) ili 16,7 miliona (24-bita) boja. 8-bitna slika moe da bude siva slika (greyscale), ili indeksirana slika u boji. Alfa se smjeta u odvojen fajl, slino sivoj slici. 32-bitni format sa integrisanim alfa je predstavljen sa Windows XP verzijom. BMP fajlovi su obino bez kompresije, tako da zauzimaju dosta memorijskog prostora. Zbog toga su ovi fajlovi nepodesni za prenos preko Internet-a, ili drugih sporih ili medija malog kapaciteta. Prednost ovog formata je sama jednostavnost, kao i to to je visoko standardizovan i jako proiren.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

Paleta boja
Paleta boja ne mora uvijek da postoji. Koriste je BMP slike koje piksel predstavljaju sa najvie 8 bita. Slike sa vie od 1B/pixel su intenzitetske slike. Tipian BMP fajl koristi RGB model. Kada paleta boja postoji sadri vie ulaza (broj ulaza zavisi od broja boja koje se koriste), gdje svaki ulaz ima 4B. Prva tri bajta predstavljaju plavu, zelenu i crvenu boju respektivno, dok se etvrti bajt ne koristi (mor biti 0).

Pikseli
Ovaj blok sadri podatke koji zapravo predstavljaju sliku. Ako broj B kojima je predstavljena horizontalna linija slike nije djeljiv sa 4, na kraj se dodaju nule. Recimo da imamo sliku 1071x363, koja za svaki piksel koristi 24 bita. Znai imamo 1089B po redu. Kako 1089 nije djeljivo sa 4 na kraj svakog reda se dodaju 3B, ija je vrijednost 0 tako da dobijamo 1092B po redu.GIF

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

2.2GIF
GIF (Graphics Intechange Format) je uveo CampuServe 1987. godine. Definie protokol za prenos "raster" slike na nain koji je nezavisan od platforme na kojoj je slika kreirana i na kojoj e se prikazivati. Koristi kompresiju sa gubitkom, i kompresiju bez gubitka (LZW algoritam). LZW algoritmom veliina fajla moe znatnao da se smanji, bez gubitka u kvalitetu slike. Postoje dve verzije ovog formata: - 87a verzije koja je uvedena 1987. godine i koja definie osnovnu strukturu formata, - 89a verzija proiruje format, omoguava komentare i smjernice. Prilikom pisanja GIF fajla koji ne zahtijeva 89a verziju preporuuje se navoenje 87a verzije (sama verzija definie minimalne mogunosti koje aplikacija mora imati da bi otvorila fajl). Pikseli su organizovani kao sekvenca blokova i podblokova u kojima su smjeteni odreeni podaci koji se koriste pri reprodukciji slike. GIF format podrava i animacije gdje se za svaki frejm koristi odvojena paleta.

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen 3. UVOD U OBRADU FOTOGRAFIJE Digitalna obrada slike predstavlja skup metoda za obradu slike pomou raunara. Slike koje se obrauju mogu imati razliito poreklo. Osim sa kamere, kao najeeg ulaza u sistem za obradu slike, slike mogu poticati sa satelita i drugih letelica, ureaja za medicinsku dijagnostiku, telekomunikacionih ureaja za prenos, memorijskih medijuma za skladitenje, radara, sonara i drugih ureaja. U najveem broju sluajeva ulazna slika u sistem za obradu slike potie iz vidljivog dela spektra, mada u nekim sluajevima predstavlja dvodimenzionalni signal iz nevidljivog dela elektromagnetskog spektra. Zbog toga se u irem smislu, termin digitalna obrada slike koristi i za obradu bilo kakvih dvodimenzionalnih podataka. Izlazni signal iz sistema za digitalnu obradu slike je najee nova slika koja se prikazuje na video monitoru. Osim toga, izlazni podaci mogu biti prikazani i u obliku fotografije ili filma, a u nekim primenama i u vidu numerikih podataka. Digitalna obrada slike vodi poreklo iz ranih dvadesetih godina ovog veka. Naime, prva primena digitalne obrade slike bila je za kodovanje slika koje su prenoene kablovskom vezom preko Atlantskog okeana i rekonstruisane na prijemnoj strani. Uvoenjem elementarnih tehnika digitalne obrade slike znatno je skraen proces prenosa slike i popravljen kvalitet. Mada je u kasnijem periodu dolo do znatnog napretka u tehnikama prenosa i rekonstrukcije slike, tek je sa usavravanjem raunarske opreme i poetkom istraivanja svemira dolo do naglog razvoja digitalne obrade slike. Naime, 1964. god. digitalni raunar je prvi put iskorien za popravku kvaliteta slika Meseca dobijenih sa svemirske sonde Ranger 7. Posle toga, digitalna obrada slike je postala nezaobilazan deo obrade podataka sa raznih satelita i sondi za istraivanje svemira. Zbog toga je digitalna obrada slike godinama bila sinonim za veoma skupu i visoku tehnologiju i kao takva dostupna samo malom broju istraivakih laboratorija u svetu. Meutim, sa naglim razvojem elektronike i raunarske tehnike, a posebno mikroprocesora i integrisanih digitalnih procesora signala, digitalna obrada slike poela je da prodire i u mnoge druge

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen oblasti, gde ranije nije mogla biti koriena zbog visoke cene. Tako se, na primer, digitalna obrada slike intenzivno koristi u medicini za obradu i popravku kvaliteta rendgenskih i ultrazvunih slika, za trodimenzionalnu rekonstrukciju organa u tomografiji i nuklearnoj magnetskoj rezonansi, itd. Druge vane primene digitalna obrada slike je nala u fizici, astronomiji, biologiji, kriminalistici, metalurgiji, geologiji, pa ak i u arheologiji i rekonstrukciji umetnikih dela. U poslednjih desetak godina digitalna obrada slike je nala primene i u filmu, televiziji, proizvodnji muzikih spotova i reklama, robotici, kontroli proizvoda u industriji, sistemima za automatsko upravljanje, itd. Iako su ulazni i izlazni signali iz sistema za obradu slike veoma raznovrsni, kao i njihove primene, mnogi algoritmi za obradu su isti iako se koriste u veoma razliitim oblastima. Zbog toga 2 1. Osnovi digitalne obrade slike se svi metodi koji se koriste u digitalnoj obradi slike mogu svrstati u svega est oblasti: metodi za reprezentaciju slike, metodi za poboljanje slike, metodi za restauraciju slike, metodi za kompresiju slike, metodi za analizu slike i metodi za rekonstrukciju slike iz projekcija.

10

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen 3.1 REPREZENTACIJA I MODELOVANJE SLIKE Osnovni problem reprezentacije slike je karakterizacija veliine koju predstavlja jedan element slike, koji se krae naziva piksel ili pel. Slika, zavisno od porekla, moe predstavljati osvetljenost objekata na sceni (ako je dobijena kamerom osetljivom na vidljivi deo spektra), apsorpcione karakteristike tkiva (kod rendgenskog snimanja), temperaturu objekata na sceni (kod infracrvenih kamera), refleksione karakteristike tkiva (kod ultrazvunih snimaka), itd. Vaan problem reprezentacije slike je vernost kojom slika opisuje posmatranu fiziku pojavu. Vernost reprezentacije zavisi od kvaliteta senzora koji se koristi u kameri, ali i od procesa prostorne i amplitudske diskretizacije (tj. odabiranja i A/D konverzije). Reprezentacija slike se bavi i raznim postupcima transformacije slike, koji se koriste za bolji opis sadraja slike, popravku njenog kvaliteta, kompresiju sadraja, itd. U uskoj vezi sa problemima reprezentacije slike su i postupci modelovanja slike. Slika se najee modeluje statistiki pomou statistikih karakteristika prvog i drugog reda. Pri tome se esto koristi pretpostavka o stacionarnosti slike, mada ova pretpostavka nije uvek ispunjena. Mnogo vii nivo modelovanja se koristi u analizi slike, gde se smatra da je slika sainjena od vie objekata, a model definie veze objekata na sceni. Poseban problem predstavlja reprezentacija i modelovanje sekvenci slika, gde se kao promenljiva pojavljuje i vreme, odnosno, radi se o funkciji u trodimenzionalnom prostoru. Reprezentacija i modelovanje slike bie predmet prouavanja u glavama 2, 3, 4 i 5.

11

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen 3.2 POBOLJANJE SLIKE Kod metoda za poboljanje slike osnovni cilj je da se promene neke karakteristike slike tako da ona bude pogodnija za prikaz na monitoru ili za dalju analizu. U principu se poboljanjem ne popravlja informacioni sadraj slike, ve se olakava korienje postojeih informacija. Metodi za poboljanje slike su brojni, jer mnogo zavise od uslova pod kojima je slika dobijena, kao i od primene poboljane slike. Zbog toga su mnogi postupci za poboljanje slike interaktivni ili adaptivni. Najei metodi za poboljanje slike su poboljanje kontrasta, eliminacija uma, izotravanje slike, bojenje slike, itd. Kod nekih metoda svaki piksel slike se tretira nezavisno od ostalih, a u nekim drugim se pikseli tretiraju zavisno od svoje okoline. Za metode poboljanja slike je karakteristino da su najee veoma jednostavni tako da se mogu izvravati i u realnom vremenu. Metodi za poboljanje slike bie izloene u glavi 6. 3.3 RESTAURACIJA SLIKE Restauracija slike se takoe koristi da bi se poboljao kvalitet slike, ali u sluajevima kada je degradacija slike poznata ili kada se moe formirati model degradacije. Tipini primeri 1. Osnovi digitalne obrade slike 3 restauracije odnose se na korekciju geometrijskih izoblienja optikog dela kamere, uklanjanje uma iji je statistiki model poznat, korekciju smanjene otrine slike usled pokreta ili defokusiranja kamere, itd. Za razliku od prethodno pomenutih metoda za poboljanje slike, metodi restauracije su mnogo kompleksniji i obino se ne izvravaju u realnom vremenu. Metodi za restauraciju slike bie izloene u glavi 7. 3.4 KOMPRESIJA SLIKE Slika sadri ogromnu koliinu podataka. Na primer, jedna standardna filmska slika, ije su dimenzije 24 mm 36 mm, ima oko 107 elemenata, ako je rezolucija filma 0.01 mm. Jedna standardna digitalna slika rezolucije 512 512 piksela ima oko 256 000 elemenata. Ako se svaki piksel predstavi sa 8 bita, za predstavljanje takve slike potrebno je 256 kB. Jo vea koliina podataka sree se kod sekvenci slika. TV sekvenca, ije je trajanje 1 s, zahteva oko 10 MB. Prenos ovako velikih koliina podataka telekomunikacionim kanalima predstavlja ozbiljan

12

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen problem. Slini su problemi ako sliku ili video signal treba zapamtiti na nekom memorijskom medijumu. Da bi prenos i uskladitenje slika bio tehniki mogu i ekonomski isplativ, potrebno je primeniti neke tehnike kompresije, kojima se smanjuje broj bita potreban za reprezentaciju slike. S obzirom na znaaj i potrebu za kompresijom podataka u slici, razvijen je veliki broj metoda kompresije. Jedna grupa metoda kompresije redukuje broj bita za reprezentaciju slike bez ikakvog gubitka informacija. Druga grupa metoda kompresije vri kompresiju uz gubitak beznaajne koliina informacija. Naravno, stepen kompresije ove druge grupe metoda znatno je vei. Za kompresiju podataka kod sekvenci slika takoe je razvijen veliki broj metoda, koje omoguavaju vrlo veliki stepen kompresije ime je omogueno uskladitenje i prenos video signala u digitalnoj formi. Metodi za kompresiju slike bie izloene u glavi 8. 3.5 ANALIZA SLIKE Analiza slike se sprovodi radi utvrivanja kvantitativnih karakteristika objekata na slici i njihovih meusobnih odnosa. Jednostavni primeri analize slike su nadzor automatskih proizvodnih linija u industriji, automatska analiza slika u biomedicini, itd. Sloeniji primeri analize ukljuuju i prepoznavanje oblika i koriste se u robotici i u irokoj oblasti poznatoj pod nazivom mainski ili vetaki vid (engl. computer vision). Analiza slike se sastoji iz vie postupaka koji u izvesnoj meri oponaaju proces percepcije (opaanja) kod oveka. U ovu grupu postupaka spadaju postupci za izdvajanje ivica, postupci segmentacije, postupci za identifikaciju objekata na sceni, itd. Metodi za analizu slike bie izloene u glavama 9, 10, 11 i 12. 3.6 REKONSTRUKCIJA SLIKE IZ PROJEKCIJA Rekonstrukcija slike iz projekcija je posebna grupa postupaka restauracije kojima se rekonstruie dvodimenzionalni (ili viedimenzionalni) objekat iz vie jednodimenzionalnih (ili 4 1. Osnovi digitalne obrade slike dvodimenzionalnih) projekcija. Ova grupa tehnika je najveu primenu nala u medicinskim ureajima (razne vrste skenera), ali i u nedestruktivnom ispitivanju materijala, astronomiji, itd. Metodi za rekonstrukciju slike bie ukratko opisane u glavi 13.

13

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen 3.7 TERMINOLOGIJA I PREDSTAVLJANJE SLIKE U daljem izlaganju e se pod terminom monohromna slika (crno-bela ili siva slika) podrazumevati kontinualna funkcija f (x, y) koja predstavlja dvodimenzionalnu raspodelu intenziteta, a gde x i y predstavljaju prostorne koordinate. Vrednost funkcije f (x, y) predstavlja nivo sivog u taki (x, y) . Digitalna monohromna slika predstavlja sliku f (x, y) kod koje su diskretizovane i prostorne koordinate i intenzitet. Zbog toga digitalna slika ima konaan broj piksela i moe se predstaviti matricom iji indeksi vrsta i kolona oznaavaju poloaj posmatrane take u slici, a vrednost elementa matrice predstavlja nivo sivog te take. Za razliku od uobiajenog Dekartovog pravouglog koordinatnog sistema (slika 1.1a), u obradi slike se mnogo ee koristi koordinatni sistem prikazan na slici 1.1b, koji vodi poreklo iz televizije. Lako se moe primetiti da se koordinatni sistem za sliku razlikuje od Dekartovog po poloaju koordinatnog poetka, koji je sada u gornjem levom uglu, kao i po tome to su koordinatne ose zamenile svoje uloge. Osim toga, ordinatna, x-osa, je usmerena nadole. Za reprezentaciju digitalne slike koristi se koordinatni sistem prikazan na slici 1.1c. Koordinate piksela digitalne slike su celi brojevi m i n, a koordinatni poetak odgovara taki [0,0]. Matrini koordinatni sistem, koji odgovara uobiajenoj matrinoj notaciji (prva koordinata i oznaava vrstu, a druga koordinata j kolonu matrice), prikazan na slici 1.1d. On se od koordinatnog sistema sa slike 1.1c razlikuje samo po tome to koordinatnom poetku odgovara taka [1,1]. (0,0) x y f(2,3) (0,0) x y f(2,3) [0,0] n m f[2,3] [1,1] j i f[2,3]

14

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen (a) (b) (c) (d) Slika 1.1 Pravougli koordinatni sistemi: (a) Dekartov sistem, (b) Sistem za reprezentaciju kontinualne slike, (c) Sistem za reprezentaciju digitalne slike, (d) Matrini sistem. 3.8 ELEMENTI SISTEMA ZA OBRADU SLIKE Mada struktura sistema za digitalnu obradu slike u znaajnoj meri zavisi od njegove namene, osnovne komponente sistema su u veini sluajeva povezane kao na slici 1.2. Osnovnu komponentu sistema predstavlja raunar koji vri obradu slike. Raunar je spregnut sa ostalim delovima sistema od kojih su najvaniji: memorija, video monitor, kamera sa ureajem za digitalizaciju, ulazni ureaji, izlazni ureaji i ureaji za komunikaciju sa operaterom. 1. Osnovi digitalne obrade slike 5 Memorija slui za trajno uskladitenje digitalnih slika u matrinom formatu. U praksi se kao memorijski medijumi najee koriste magnetski medijumi (disk, diskete, i znatno ree traka), zatim optiki diskovi (CD-ROM i digitalni optiki disk). Poto je u veini sistema za digitalnu obradu slike potrebno prikazati obraenu sliku operateru sistema, za tu svrhu se koristi poseban video monitor visoke rezolucije sa ekranom veih dimenzija. Raunarski sistem takoe treba da ima jo jedan manji monitor loijih karakteristika preko koga operater komunicira sa raunarom. Kamera sa ureajem za digitalizaciju predstavlja osnovni ureaj za unos digitalnih slika u raunar. Treba napomenuti da danas postoje i kamere sa ugraenim A/D konvertorom, koje kao izlaz direktno daju digitalni signal. Ipak, kod veine savremenih sistema jo uvek se koriste kamere sa analognim izlazom koji je kompatibilan sa nekim TV standardom, dok deo za digitalizaciju slike predstavlja komponentu sistema za obradu slike. Scena Raunar Monitor Kamera Memorija Komunikacija sa operaterom Izlazni ureaji Ulazni ureaji Digitalizacija Ostali ulazni ureaji slue za alternativne naine unoenja slika u raunar. To su, pre svega,

15

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen razne vrste skenera, analogni video rikorderi, digitalni video rikorderi, nestandardne kamere, konvertori filmske slike u TV sliku, senzori medicinskih ureaja, itd. Naravno, slika se moe uneti u raunar i u digitalnom obliku pomou izmenljivih memorijskih medijuma, kao i preko lokalne raunarske mree ili Interneta. Izlazni ureaji takoe mogu biti veoma raznovrsni. Najvaniji meu njima su ureaji za izradu vrstih kopija slike, kao to su razni laserski ili ink-det tampai (crno beli ili u boji), video printeri za izradu fotografija, ureaji za izradu slajdova, analogni video rikorderi, digitalni video rikorderi, ureaji za snimanje na analogni optiki disk, itd. Najei ureaji za komunikaciju raunara sa operaterom su raunarski monitor, tastatura i mi. Znatno ree se koriste dojstik, grafika tabla i slini ureaji. 6 1. Osnovi digitalne obrade slike

16

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

4. LITERATURA [1] www.wikipedia.com [2] Osnovi obrade digitalne fotografije prof.dr.Ranko Popovic [3] PC Magazin jun 2010 . [4] Jhne,B., Digital Image Processing: Concepts, Algorithms, and Scientific Applications, 3rd Ed., Springer-Verlag, Berlin Heidelberg, 1995.

17

Racunarstvo i Informatika Priprema i obrada slike Ucenik: Cenic Mladen

SADRZAJ: 1.UVOD
1.1 METODA KOMPRESIJE BEZ GUBITAKA 1.2. METODA KOMPRESIJE SA GUBICIMA

2.PRIMENA NAVEDENIH METODA

2.1.WINDOWS BITMAP 2.2.GIF

3.UVOD U OBRADU FOTOGRAFIJE

3.1 REPREZENTACIJA I MODELOVANJE SLIKE 3.2 POBOLJANJE SLIKE 3.3 RESTAURACIJA SLIKE 3.4 KOMPRESIJA SLIKE 3.5 ANALIZA SLIKE 3.6 REKONSTRUKCIJA SLIKE IZ PROJEKCIJA 3.7 TERMINOLOGIJA I PREDSTAVLJANJE SLIKE 3.8 ELEMENTI SISTEMA ZA OBRADU SLIKE

4.LITERATURA

18