Cultuur &Geschiedenis

opvoedKunst
Alleen in de wereld maandag, nederland 2, 22:55 uur

In gesprek met denise Janze, dochter van actrice Willeke van Ammelrooy, die een documentaire maakte over kinderen van bekende kunstenaars. Door Joke Weststrate

azeker. Ik herken me in carriregerichte gedrag van de jeugdverhalen van haar moeder. Sandrien doet Sandrien van Brakel, alleen vrijwilligerswerk en Alex Vinkenoog en Marcus richt zich op haar zoon. Ze Muzea, alledrie kinderen van geeft hem de rust en aandacht bekende kunstenaars. Ook ik die ze zelf niet heeft gekregen. groeide op in een kunstenaarsgezin waar vrijheid een Ik was bezig met een heel groot goed was. Maar het andere film toen iemand me alleen-gevoel dat bij hen overwees op een stuk in Vrij heerst als ze aan vroeger denNederland, Kinderen van de ken, heb ik niet. Ik had een revolutie, waarin het kroost fantastische opa en oma die van kopstukken uit de jaren er altijd voor mij waren. San60 terug kijkt op de hoogtedrien, Alex en en dieptepunten Marcus hadden uit hun jeugd. De twee jongetjes dat niet. In Sanmoesten samen het Min of meer driens herinnemijn verhaal bloed van de zelfring kwam natuurlijk. moordpoging van alleen de buurBovendien ken hun stiefvader vrouw af en toe ik meer mensen opruimen. kijken hoe het die in dit milieu met haar ging zijn opgegroeid. als ze ziek was. Sandriens Mijn halfbroertje Leendertje moeder, Nouschka van Bra aan wie ik de film opdraag kel, was de eerste vrouwelijke is tevens de halfbroer van regisseur van Nederland. Die Marcus Muzea, stiefzoon van moest werken. Dankzij de de Rotterdamse dichter Cor buurvrouw heb ik humor, Vaandrager. Marcus en Leenzegt Sandrien in de film. Ze dertje hebben jaren het uitherinnert zich de altijd dichte zinnige drugsgebruik van deur van haar moeders werkVaandragen moeten aanzien. kamer. Nu heeft ze zelf de De verhalen over hun jeugd deur gesloten. Figuurlijk. zijn verschrikkelijk. Zo moesSandrien is naar Noord-Groten de twee jongetjes samen ningen verhuisd met haar het bloed van de zelfmoordzoon. Op die manier ontvluchtte ze de stress van het

poging van hun stiefvader opruimen. Leendertje is aan die jeugd ten onder gegaan. Vanaf zijn zestiende is hij opgenomen geweest in een psychiatrische inrichting. Hij is vierenveertig jaar oud geworden. Marcus ervaart alleen rust als de adrenaline door zijn lijf giert, vertelt hij in Alleen in de wereld. Kunstenaars zijn behoorlijke egotrippers. Hoe kan het dat de moeder van Marcus, zelf ook kunstenaar overigens, deze man in huis heeft genomen terwijl ze verantwoordelijk was voor haar zoontjes? Een kind mag niet aan zijn lot worden overgelaten. Hoe kun je een film, een kunstwerk belangrijker vinden dan een kind? De film geeft daar geen antwoord op. Ik heb er geen antwoord op. Ik wil laten zien hoe het was om in zon kunstenaarsomgeving op te groeien. Tegelijkertijd is het een film over een universeel gegeven. Iedere ouder met een carrire moet dat combineren met de opvoeding van de kinderen. Dat is niet altijd makkelijk. Dat merk ik zelf als ik bezig ben met een film. Op een gegeven moment moet er een boterham gesmeerd wor-

den. Dan moet ik mijn ego even opzij zetten. Soms is dat moeilijk. Het is niet simpel om het goed te doen. In het verlangen het anders te doen dan je eigen ouders, schiet je vaak door naar de andere kant. Op die manier geef je dan toch je eigen shit, je eigen verleden, door. Willeke vindt mij overdreven streng en zorgzaam. Ze vindt dat ik wel een tandje losser met mijn zoon Jesse mag omgaan. Dat is natuurlijk altijd zo met opas en omas. Zij willen hun kleinkinderen overladen met ijsjes. Ik vond de vrijheid in mijn jeugd k fijn. Ik mocht alles! Totdat Marco in mijn leven kwam. Ik was dertien jaar oud toen hij een relatie kreeg met mijn moeder. Marco had wat ik nu noem normale regels. Om twaalf uur thuis zijn, dat soort dingen. Ik was dat niet gewend. Toen ik zes jaar was vond ik een rondslingerend LSD-pilletje. Ik schijn het als een snoepje te hebben gedeeld. Een stukje voor de hond, een deel voor de kat en een deel voor mezelf. Toen Willeke thuis kwam lag de

34

VARAgids - 46 - 2012

Cultuur &Geschiedenis

Dat zie je bij Alex, zoon van Simon Vinkenoog. Voorzichtig uit hij kritiek op het gebrek aan aandacht van zijn vader in zijn jeugd. Hij durft het in gesprek met twee van zijn stiefmoeders nauwelijks te uiten. Door die twee vrouwen wordt duidelijk hoe de sfeer in Alex jeugd moet zijn geweest. Een stiefmoeder doet de opmerkingen van Alex af met het was toen gewoon zo.

Hij moest als kind zelf voor zijn eten zorgen en werd aan zijn lot overgelaten.
De sleutelscne van de film is als Alex de weduwe van zijn vader, Edith, helpt met het inrichten van overzichtstentoonstelling van het werk van zijn vader. Edith hemelt Simon helemaal op. Op dat moment vel je als kijker hoe het voor Alex is geweest vroeger. Dat geldt voor heel Alex verhaal: hij zegt niet veel, doet geen heftige uitspraken maar je velt hoe eenzaam hij was als kind. En hoe hij het in zijn eentje niet kon bolwerken. Hij wilde altijd naar de sportacademie. Dat is hem niet gelukt. Hij moest als kind zelf voor zijn eten zorgen en werd aan zijn lot overgelaten. Nu helpt hij kraampjes open afbouwen op de markt en is hij er voor zijn kinderen. Dat is ontroerend om te zien. Er zijn filmbeelden van de kleine Alex, heel lief. Als Alex die bekijkt zegt hij: Ik zie een niet-blij gezichtje, maar ik weet eigenlijk niet waarom.
35

Vincent Mentzel i Hollandse Hoogte

Willeke van Ammelrooy samen met haar dochter Denise Janzee in 1971.

hond met de tong uit zijn mond in de mand, de kat op apegapen en ik was rondjes aan het lopen: Allemaal kleuren mama. Ik ben er niet gek van geworden, maar ik vind het slordig van mijn ouders. Ik zou zelf voorzichtiger zijn. Misschien wel te voorzichtig. We hebben dat allemaal al eens doorgesproken, Willeke en ik. Ze weet hoe ik erover denk.

Voor Sandrien, Alex en Marcus is het moeilijk om voor de camera waar ze, in tegenstelling tot hun ouders, niet dol op zijn te vertellen over hun jeugd. Het is niet makkelijk om boos te zijn op je ouders. Al helemaal niet als je ouders Bekende Nederlanders zijn met een carrire die geschaad kan worden. En als je broertjes en zusjes hebt die er last van kunnen krijgen.

VARAgids - 46 - 2012