You are on page 1of 3

11/18/12

Zomi Messenger: Zomi te' puan silh zia

Zomi te' puan silh zia


1. ZOMITE PUAN SILH ZIA Thu masa: Tanglai-ih pu ih pate a kipanin ih neih ih minam puante, a silhzia, a zat zia tawh kisai lung himawhna tuamtuam a om banah, ih ngeina puate tawh kisa-ini tulai khangno pilna siamna khua muhna a tangzai zawte in itna a thuk zaw, deihna alian zaw hong heih nading deihna leh, ih zatna mun lehhun a kibang a ih neih theih nading deihna tawh hih thu kong gelh a hi hi. (a) PUANSILH KIPATNA Leitung mihingte pianna mipa leh a zi hi a, tuate geel in Pasian thukham a palsat a kipan khuaphawk uh a, a guaktang-un a om lam uh kithei uh hi. Topa Pasian in mipa leh a zi adingin zavun puan bawlsak a, amaute a silhsak hi, ( Piancil 3: 20) ci-in lai siangtho sungah ih mu hi. Lai siangtho sung a ih muh mah bangin puansilh kipatna bulpi in maizum selna ahi hi. Tu dongin niik leh puan pen maizum seelna mahin kizang pen hi ci leng ki khial lo ding hi. A hi zongin mihing in maizum zeelna bek hilo-in khualum leh a vot do nadingin puan kisilhin nik ki teng hi. Kizemna in zong kizang hi. Mel lehsa a kilawmsak nadingin puansilh hoih zaw, a pha zaw silh zawh nadingin a khangkhangin silh leh teen kipuahpha hi. Pumpi khanzia tawh kituakin kizepna a tuamtuam zong kinei hi. Hihte khempeuh Niikten leh puansilh, ih cihte ahi hi. Tanglai-in ei Zomite in puansilh niikten amau khut mahmah tawh bawl tawmin na kiguan zo uh hi. Hih a nuai abangin a banbanin en hi.

(b) Siamgelhna: Ni danglai-in ei Zomite in siam gelhna Pheleu na ci uh a, a namnamin na khen uh hi. (1) Dapzaal (2) Tangmai mu (3) Khiangkawi (4) Sumtaw (5) Maimu tang (6) Siallu suan (7) Ciangkawi

Khauzat zia: Tung bel pen Khul hun lai pekin kizang khin zo hi cih thu tangthu kan mite in a gen hangun khau zatna tawh kisai bang huna kipan kizang hiam cih kitel theilo hi. Tangthu ciamtehte in pat khau pian ma-in kaaltep peuh ki teng hi ci-in na gen uh hi. Pat khau kizatna bul ih tel liah loh hangin Ciimnuai om lai-in khau na ang khin zo ta uh hih tuak hi. Bang hang hiam cih leh, Ciimnuai mi Thang Ho leh Lian Do la sungah Zo dial thu na kigen zo hi.

Thang Ho leh Lian Do la:(a) Thangho aw dialsan hong khim ve aw, Lian do aw, dial ngo hong khim veh aw,

(b) Dial san leh dial ngo hong thuah veh aw, Ni nu tualah taang hong lam ve aw, na ci hi. Tua hun lai pek akipan dial san, dial ngo, dialkaang na nei khin uh cih ki thei hi. Pat a kang nam khat bek mah hinapi, Zomite in Ciimnuai hun lai pek panin khau nimzia na thei uh hi cih kician hi. Ih pu ih pate in khau na nim thei uh a, keel mul nimin sawn kai tawh na kivui uh hi. Puan na nimin dial vom, dial san na khai thei uh hi. Gam sung a leeng (leeng paak) leh Nahhi hawng la-in tuate geel sat zan khawmin huan uh a, tua pan khau san na ngah uh hi. Huan sungah Muakung na ciingin tua panin khau vom za na ngah uh hi. Tu hun ciangin mi bawlsa kingah thei a, tua Zo ngeinate ki nusia khin ta hi.

A. ZOMITE PUANSILH ZIA Tanglai-in papite in vangik pua-in khua lum a sak ciangin a kawnggak tung, a tailu pan puan khai (Puanmai khai) khai sukin zahmawh na sel uh hi. Numeite in zong pasalte hih mah bangin a angah khau tawh a nawi teng sinkhop dingin puan them tawh a nawi uh na sel uh hi. Numeinote in Niikteep (Mawngkhak ) teeng uh hi. Hih Niikteep kici pen khauzang tampi tak hualin kawng khau tungah khihin a zangzangin kaaisuk sipsep hi. Numei niik mah bangin teeng a, a tut ciangun pheipite geelin a nung a mai tuakah khensak a, zumna teng na seel uh hi. Pasalnote ahih leh a guaktang bek mahin a tamzaw om uh hi. Tangvalno hong hih ciangin puanza dal khat bek tawh a kisam bangin sin kawikawi-in silh uh hi. A hi zongin Leitung Galpi khatna mangkaang kumpi huh a, Zomi 1300 piantit (France) a apai uh ciangin khua muhna hong tangzai-in kizepna zong hong hithei pian ta hi. Ngeina mah bangin numeite in Zoniik siing mah teng den lai uh a, ukpipa Chief Pum Za Mang in, Numei ten niiktual teeng leh hoih ding hi, ci-in a tanu Lia Niang Khaw Mang leh Lia Cing Khaw Cing 1938 kumin kitual tengsak hi. Tua hun akipanin Zo numei ten niiktual ten hong kipan ahi hi.

zomirecord.blogspot.co.uk/2012/11/zomi-te-puan-silh-zia.html?zx=8a765a11cd57c4d8

1/3

11/18/12 B. ZOMITE PUANSILH:

Zomi Messenger: Zomi te' puan silh zia

Zomite in puansilh nam tuamtuam ki nei a,:- Pualaisan, Tangcing Tualpuan, Puandum, Niiksan (Zoniik) Tualpuanza, Khephiau ahi hi. Hih puante pen puan lamdang puan hoih a ki nei ahi hi.

(a) Puanlaisan: Puan laisan pen taang a kipanin puan thupi hi a, pasal puan a hi hi. Puanvaan zong kici hi. Sihna, nopna munah tangvalte kizepnapi pen zong ahi hi. Hih puanlaisan pen tualpuanza leh puandum meel kila khawma kibawl hi a, Zomite (Tedem mite) phuah tawm teekteek ahi hi. Puanlaisan in Zomi nam ciaptehna ahih manin itin, zuunin, ih silh ding hi.

(b) Vanzia: Pasalte in puanlaisan a vaan uh ciangin vei lam liangko leh a ngawng kikal panin a nung lamah paii-in taklam liangko teng kihong sak hi.

Tangcing: Hih Tangcing puan pen tanglai-in haksa mahmah a, mikim in nei zolo uh hi. Khualakah zong kisilh khollo hih tuak hi. Sih ciangin Bangkua lian, Inntual laivut kici a atongte a sih uh ciangin Laankot ci-in laang tuamna-in nei uh hi. Tua hi a, a tong lote in kizang thei lo hi. Sahang aih ciangin zong kizang thei hi. Sahang ai pa in tangcing puan silh a, a ngawngah la-in a nung lamah a mong tuak limtakin khih khawm a sahang kaan hi. Sahang aite in zong silh thei cihna hi.

(d) Tualpuan: Hih pen pasal puannak ahi hi. Numeite in pat khau kheekin khau bawl uh a, tua khaute tawh pasalte puannak ding gan uh hi. Tua pen Tualpuan kici hi. A baan sau-in a aang kihong suak suk hi. Bangmah tawh zeem lo-in kigual gat a, khuk ciang bangin sausak hi. A kawng kawnggak tawh gak uh a, pheituam tawh kizangkhawm pah hi. Khualzinna, gamvakna, lokuanna, singpuakna-ah kisilh hi.

(e) Puandum: Hih puandum pen numei puan ahi hi. Ngeina puan lak panin zong manpha leh a thupi pen khat ahi hi. Numei puanvan ahih manin tongnok a ci zong om hi. Hih puandum pen numeite a tuam vilvel ahih mah bangin nupite in si galna-ah puandum silh lo-in pai nuamlo uh hi. Hun thupi, na thupi hih na munte-ah silh uh hi. Zomite in mo a heel uh ciangin nu manin Puandum na kipia teekteek uh hi. Puandum ki teeng ngeilo a, pasal in zong kisilh ngeilo hi. Numei puan vaan pipen ahi hi. Tu hun ciangin pasal peuh in silhin, ngawngawh peuhin ok a, ututin ih zat ciangin dahhuai khasiathuai peuh ka sa liang hi. Tanga ih pu ih pate zatzia mahin ih zat ding thupi hi ci-in ngaihsun ing.

(f) Niksan: Numeite puan pen niksan kici hi. Nidangin tualkhau mah tawh kigan a, niksan a kicih hangin khauvom kawng nuai lam teng seelna tungah khausan kigan ahi hi. Niik pen mainul pongin kigan a, khaap thum bangin zai-in tong thum bangin sau hi. Kawng panin kawnggak khat sung bang ki thuap phei sak hi. Niikphei zong kici hi. Numeite in a hoih, a kilawm theithei dingin tangmai mu khiangkawi cih bang tawh zemin gan uh a, numei kizepna hoih pen khat ahi hi. Numeite in hih niik a teng uh ciangin Zo numei ahihna uh a kikipsak thei pan ahi hi. Tu hun ciangin kawlniik lim zui-in niiksan vom tawh a kawng lam leh akhe lam zomin kisausak a, Zo niik mel mah pua-in ki puahpha hi.

(g) Tualpuanza: Tualkhau tawh a kigan tawm, zung nih kigawm, khap guk banga lianin kigan hi. Bangmah tawh gelh tuanlo-in a mawlin kigan hi. Tualpuan pen numei pasal in khualzinna, gamvahna, khualak vahna-ah kisilh thei a, zan puanin kizang hi. Mun khempeuhah silhpi penin ki nei hi.

(h) Tualpuanak: Numeite silh dingin Tualpuanak kici kigan hi. Atawbo tan pha a, pasalte Tualpuanak mah bangin kisilh sak hi. A mongah sumtaw tawh kizem hi. A ban sau-in kibawl a, a banah a zeemna zong kibawl hi. Tu hun ciangin mihing nuntakzia leh khua hun kikhel zia tawh kituakin a hoih theithei dingin kipuah toto hi. Nidangin nasepna a kizang ahih hangin tu hun ciangin kizepna-in kizang a, hun thupi. ni thupite-ah kisilh zaw ta hi.

(i) Khephiau: Hih zong numei puan mah hi a, niik banga kiteeng ahi hi. A zom leh akaang tawh kihelh a kigan hi a, puanza bangin zong a kisilh thei ahi hi. Khephiau pen Kawlgam lam pana kingah hih tuak hi. A min zong Kawl kamin Khephiau sawng kici a, tua panin Khephiau kici hi. Mihing khantoh zia tawh kizui-in puansilh niikten zong akhangto ih hi a, Zomite zong Mikaang kumpi hong khan ciangin a kawlte tawh kizopna, hong omin tanglai ngeina dialkaih leh mawngkhak kizang nawnlo-in a kilawm zaw puansilh ih zang thei ta hi. Zo ngeina puansilhte paai manglo-in keem cingin ih puah toto ta hi. Tua bangin Zomite in zong ngeina nei, puansilh niikteen a nei hi-in mi lakah minam khat hihna hong kilangsak hi. Tua ahih manin ngeina puante a zatna, a a zatzia, a mun leh a hun thei-in keemcing ciat leng, ciin kong hanthawn hi.

zomirecord.blogspot.co.uk/2012/11/zomi-te-puan-silh-zia.html?zx=8a765a11cd57c4d8

2/3

Hih ih tualpuan Angki leh Zoniik tual pen 1949 kumin Col.U Putpa makaihna tawh na kipuah hi. 1952 kum leuleu ciangin Col.U Khen Za Mung makaihna tawh 2nd Chin Rifles kawlgam gakkapte inn a puah leuleu hi. 1961 kum ciangin (L) Capt. Lian Cin in ama siamgatna set tawh gaanin puah leuleu hi. Hih a kiphuahna tuamtuamte gambup zat dingin kipsakna ki neilo hi. Amau hanciamna ciat tawh puah tuak sakna a om manin a puah uh ahi hi. Febuary 2, 1966 kum ciangin Zomi National Dress Committee-te leh Tedim sangnaupangte in U Suang Za Dong, Chairman makaihna tawh puah ding a vaihawm uh hi. Tuate in Tualpuan-ak leh Zoniik pong hong suai uh a, tua a suaihna uh bangin Feb 18, 1966 kumin a zeem (design) kipsakna sanna nei uh hi. Hih a zeem a suaihna thukim pah uh hi. Zomi nam ni a 20 veina Feb 12, 1967 ni-in Zangkong khua Kyaikkasan tualpi a Zomi siam gelhna-ah a hoih teng amangthang lo ding deihna tawhin a tuamtuam ki kaikhawm hi. Puanlaisan, Puandum, Thungkuah (Za-ip) te tung pan a kikaikhawm, Zomite siamgelhna a hoih a ki minthang sak Khiangkawi Tangmaimu Sumtaw leh thungkuah zepna kila a kizemin kipuah pha hi.

Thukhupna: Hih Zomi nampuante, a silhna munding cih ciangtan lian a om loh hangin mawk silh ding kilawm lo ahih manin, hih bangin silh leeng ci-in ngaihsun ing. Puanlaisan Puandum Zoniik tual leh Khenphiau hi teng pen Pawi bawlna mun khempeuh leh nopni dahnite-ah silh ding, Angki (Pasal puantual) leh numeite puanak siing pen lamna mun peuhpeuhah silh ding. Hih ih ngeina nampuante Pasal in peello a milipin a neih teitei ding kilawm ahih manin numei pasal ih hanciam ciat ding ahi hi. Ih nampuante ka itna leh ka pahtakna hih a nuai bangin la ka phuak hi.:(a) Pu pa patsa silhpuan laisan, taang duang sawl bang bang kim ciat leenge,

(b) Tang duang sawl bang baangkim ciat leeng, Gual lai va bang tangkim ciat leenge, (a) (b) Zomi nampuan gual gen minthang, gual lai va bang laampih ve ni e, Guallai va bang ih lampih ding, Khangsawn ten gia bang zun lai leenge.

sr: vapual.net

Home

Older Post

Worldwide Zomi. Simple template. Powered by Blogger.

You might also like