C MYK

E PRDITSHME E PAVARUR

Drejtor: FAHRI BALLIU Kryeredaktor: ILIR NIKOLLA

Nr. 321 (5111)
Viti XVI i botimit (numri i par doli m 18.10.1997)

Adresa: Rruga Shtylla, Medar Shtylla , qendra e biznesit Tel: 04/2321364, 04/2321366 Tel: 04/2321366 , Fax:04/2321365, Tiran E-mail: info@gazeta55.net, gazeta55mail@ yahoo.com, Internet: www.gazeta55.al www.gazeta55.al Greqi 1,5 EURO

BOTIMI I RI

Ten Ciao Pin dhe Revolucioni kulturor

E mart, 20 nntor 2012

mimi 30 lek

Vajza e drejtuesit komunist kinez Ten Rong, nj gazetare dhe diplomate e njohur bn analizn e t keqes s madhe q goditi Kinn dhe q ndikoi n disa vende t bots, duke prfshir edhe Shqiprin

Brukseli: Miratimi i tre ligjeve hap dritn jeshile pr statusin

Drejtori i Zgjerimit n KE, Stefano Sanino ka deklaruar dje prer se miratimi i tre ligjeve t bllokuara do t vuloste marrjen e statusit t kandidatit. Deklarata sht nj apel i qart pr opozitn, q t heq bllokadn ndaj rekomandimeve t BE DITA/3

Fokus/ Rama, ndrr pr nj karrige

Deklarata e Kryeministrit Sali Berisha

Kastriot Islami: Negociatat politike, t konceptuara nga Rama pr t dshtuar

Ish deputeti i Partis Socialiste, Kastriot Islami fajson lidershipin socialist, Edi Rama pr mos realizimin e takimit me

PS vazhdon t prdor Fierin pr t bllokuar, diskutime vetm pr tre ligjet e BE-s

N prgatitje t nj takimi t mundshm midis forcave politike, pr t cilin zoti Rama, sipas nj deklarate t tij t shprndar n media, pas ftess s br nga Kryeministri, kishte rn dakord dhe propozonte orn dhe vendin e ktij takimi pr t diskutuar pr problemet e integrimit dhe nuk i referohej n asnj rresht t saj shtjes s Fierit, pati nj komunikim mes dy kryetarve t grupeve parlamentare.

Komuniteti i biznesit, apel opozits pr votn e ligjit pr Gjykatn e Lart

Nj grup shoqatash biznesi i kan br apel prfaqsuesve t opozits n lidhje me miratimin e Ligjit t Gjykats s Lart si e vetmja mundsi pr krijimin e Gjykats

N BRENDSI Konferenca shkencore Roli i Kosovs n formimin e shtetit shqiptar

DITA/2
Buxheti i 2013-s, m i madhi n historin e Shqipris prioritet infrastruktura, pagat dhe pensionet

FORUM

Berisha: Bashkimi i shqiptarve, nj aspirat e shenjt q do realizohet n BE

Ambasada kosovare n Tiran organizoi dje nj konferenc shkencore pr rolin e Kosovs n formimin e shtetit shqiptar. N kt tryez referoi dhe Kryeministri, Sali Berisha, i cili q n fillim t fjals s tij vlersoi historin e shqiptarve si m t suksesshmen n historin e kontinentit, pavarsisht nga drithijet e saj ndr vite.

Proza e autorve Letra/Historia e Fashistt e patriotit t franeskan rinj t Evrops njohur t N dy vitet e para t po ngjizen mes dy luftrave Malsis s botrore n Greqi mandatit q vjen,

prioritet prfundimi i rrjetit rrugor

Prioritetet e buxhetit t ardhshm, rritja e pagave dhe pensioneve prfitojn direkt 820 mij familje. Buxheti parashikon nj deficit buxhetor ndr m t ul-

Nj mbrmje shtatori t vitit 2011, Ali Rahimi, nj azilkrkues 27-vjear afgan, po rrinte me miqt e tij, jasht baness s tij n qendr t Athins, kur dhjetra grek iu afruan. Disa nga

International Herald Tribune

Kemi zgjedhur kt prerje kohore, sepse ky sht segmenti kohor ku e gjen m s shumti t realizuar vetveten kjo krijimtari letrare si e till. Qoft periudha e para dy luftrave, qoft ajo e pas tyre, krkojn nj tjetr

Nga Kastriot Marku

Gjakovs, Binak Ali Mulosmani

Prijs popullor i kryengritjeve antiosmane te malsoreve te Gjakoves e te Rrafshit te Dukagjinit ne vitet 1840-1880, Binak Ali

E hn, 8 tetor 2012

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Fokus/ Rama, ndrr pr nj karrige

Zbatimi i marrveshjes s nntorit t 2011, ku palt politike binin parimisht dakord se do t votimin t gjitha ligjet dhe reformat e krkuara nga Bashkimin Europian pr marrjen e Statusit t vendit kandidat pr n BE, po minohet n aktin e fundit prej zgjimit kokfort t natyrs bllokuese t Edi Rams, i cili sheh n marrjen e Statusit t vendit Kandidat t vendit mos marrjen e tij t statusit Kryeministr t Shqipris. ndrra e Edi Rams e shprehur disa her prej tij pr tu br kryeministr, edhe pa vot popullore, po dnon nj popull t prfitoj kapitale europiane rrjedhoj e marrjes s Statusit t vendit kandidat dhe eljes s negociatave pr antarsim n BE. Sigurisht, shtja e qarkut t Fierit dhe karrigia e Vangjel Ndrekos sht alibia q fsheh pasigurin e Rams pr t ardhur n pushtet n zgjedhjet parlamentare t 2013. Sipas shefit t opozits marrja e statusit t vendit kandidat dhe lirimi i fondeve IPA pr zhvillimin infrastrukturor e bujqsor t Shqipris, n nj moment krize ndrkombtare dhe rajonale, do t onte patjetr uj n mullirin e kryeministrit Berisha, i cili me kt bonus do t fitonte mandatin e 3-t. Kjo llogari e Rams nnkupton s pari paaftsin e opozits pr t prodhuar nj alternativ dhe suksesi i saj mbshtet n filozofin mors tua, vita mea, pra, vdekja jote, jeta ime. Dhe e prkthyer n politik, filozofia e Rams sht dshtim i Berishs me mosmarrjen e statusit dhe jo bindja e qytetarve pr nj projekt m t mir pr t zhvilluar vendin. Mungesa e alternativs politike, ndrsa rikthehen mamutht e korrupsionit dhe ngjitja n krye t forumeve t partis t grupit t ish-organizats Mjaft, jep panoramn dritshkurtr t lidershipit socialist. ndrra e Rams pr karrigen e kryeministrit sht e hershme, pas humbjes s zgjedhjeve parlamentare t 2009 bri gjithka pr t ardhur n pushtet, qoft dhe pa vot t qytetarve. Bojkotoi parlamentin pr 6 muaj, protesta n do qytet dhe fshat pr dy vite, bllokim aksesh rruge dhe me djegie gomash, sikurse greva urie me adra prball kryeministris dhe demonstrata t dhunshme si ajo e organizuar n 21 janar t 2011, me atentatin jo politik ndaj rendin kushtetues. Prgjigjen pr kto investime t gabuara u reflektuan n falimentin politik t zgjedhjeve lokale t 2011, ku koalicioni i shumics pati nj avantazh me 142 mij vot n rang kombtar. Dhe ndrsa zgjedhjet parlamentare t 2013 po afrojn hendeku mes opozits dhe shumics qeverisse, n vend t ngushtohet po zgjerohet m tej, prej politiks destruktive t kreut t opozits. Sidoqoft, nj gj sht e sigurt: prgjegjsia n rast t mosmarrjes s statusit t vendit kandidat do t jet e qart n drit t diellit. Edi Rama do t mbaj prgjegjsi prpara qytetarve sepse po u mohon Europn pr motive t dobta personale. Edi Rama do t zgjohet nga ndrra pr tu br kryeministr me shuplakn e pritshme elektorale. Nj zgjim q do t jet dshprues pr t gjith mohuesit e integrimit europian.

Kastriot Islami: Negociatat politike, t konceptuara nga Rama pr t dshtuar

Ish deputeti i Partis Socialiste, Kastriot Islami fajson lidershipin socialist, Edi Rama pr mos realizimin e takimit me kryeministrin Sali Berisha. Sipas tij, takimi ishte konceptuar i till nga Rama, pr t dshtuar, pasi n tryez kreu i PSs do krkonte diskutime vetm pr shtjen e Fierit dhe jo pr 3 ligjet e Komisionit Evropian. Ky takim mesa duket dshtoi sepse ishte konceptuar nga Rama pr t dshtuar. Rama fillimisht e krkoi takimin pa prmendur asnjher Fierin, por kur Berisha u prgjigj pozitivisht se pranonte nj takim ku do t flitej vetm pr integrimin, Rama u trhoq me argumentin absurd se nuk pranon kushte pr takimin. Pra, Rama nuk pranonte kushtin e Berishs pr t mos diskutuar kushtin e vendosur prej tij, pr Fierin. Kjo e zbuloi skemn e Rams. N fakt hileja fshihej tek insistimi q takimi t bhej me kamera ku mesa duket Rama kishte parashikuar t bnte show-n dhe debatin e radhs se cili ishte prgjegjs pr bllokimin e integrimit. Dhe kjo i dha mundsi Berishs t lexonte prtej propozimit dhe t kuptonte realisht se Rama nuk krkonte takim pr t zgjidhur shtjen e integrimit. Loj naive dhe e kuptueshme, deklaroi Islami.

Brukseli: Miratimi i tre ligjeve hap dritn jeshile pr statusin

Drejtori i Zgjerimit n KE, Stefano Sanino ka deklaruar dje prer se miratimi i tre ligjeve t bllokuara do t vuloste marrjen e statusit t kandidatit. Deklarata sht nj apel i qart pr opozitn q t heq bllokadn ndaj rekomandimeve t BE
Pak or prpara prpilimit t raportit prfundimtar t komisionit pr Zgjerim t BE dhe skadenca e afatit kohor pr t kaluar tre ligjet pr marrjen e Statusit kandidat, nj tjetr z ndrkombtar apelon ndrgjegjen e politiks shqiptare, nn mesazhin se Shqipria ka br shum progres deri tani q nuk duhet uar dem. Ka qen pikrisht drejtori i zgjerimit n KE, Stefano Saninno, i cili gjat takimit me kreun e diplomacis shqiptare Edmond Panariti n Bruksel ka nnvizuar dhe njher faktin se miratimi i tre ligjeve hap dritn jeshile pr statusin, dhe pr kt ka shtuar ai, duhen rezultate konkrete dhe t shpejta pr zbatimin e rekomandimeve te mbetura. N t njjtn linj sht pozicionuar edhe Ministri Panariti, i cili u ka br apel forcave politike pr t treguar prgjegjshmri pr marrjen e statusit, i cili sipas tij do t qtsonte klimn politike n vend. Forcat politike duhet te kuptojn rndsin e zgjidhjes s situats. Shpresoj n nj zgjidhje pr t mirn e vendit sht shprehur Panariti. Ministri Panariti bri nj pasqyr t arritjeve t deritanishme n vend duke shtuar se po bhen t gjitha prpjekjet pr miratimin e tre ligjeve t fundit q do t garantonin marrjen e statusit kandidat. Ai nnvizoi se marrja e statusit t vendit kandidat do t qetsonte klimn politike n vend. Ministri Panariti theksoi se forcat politike duhet ta kuptojn rndsin e zgjidhjes s situats, duke shtuar se shpresonte n nj zgjidhje t shpejt pr t mirn e vendit. M hert ishte Peter Stano, zdhns i Komisionerit pr Zgjerimin, Stefan Fyle, q u bri thirrje palve politike q t veprojn n interes t qytetarve shqiptar, t cilt duan integrimin n Europ. Ne e kemi e br shum t qart n rekomandimin e Komisionit se far presim nga Shqipria, n mnyr q ajo t marr statusin dhe t elen negociatat. Dhe kto jan prioritetet baz dhe tri shtjet e mbetura, q mund ti riprmend: reforma e gjyqsorit, e administrats dhe rregullorja parlamentare. Ne kemi nevoj

Ministri i Jashtm, i pranishm n samitin pr bashkpunimin rajonal

Panariti: Mosvotimi i 3 ligjeve, munges maturie e politiks

sht n limite afati pr votimin e 3 kushteve t Brukselit pr marrjen e statusit kandidat pr Shqiprin. Por ndrsa, n kt kontekst, duket se nuk ka asnj shkndije drite nga nj bashkpunim i mundshm mazhoranc-opozit, ministri i punve t jashtme Edmond Panariti, i druhet vendimeve t minutave t fundit, ndrsa e quan munges maturie t klass politike, mungesn e marrveshjes pr realizimin e reformave me interes kombtar. Pjesmarrs n samitin pr bashkpunimin rajonal t vendeve t rajonit adriatiko-jonian, Panariti sqaron propozimet e prfaqsis shqiptare. Panariti e shfrytzoi pjesmarrjen n kt samit pr tu takuar me homologun e tij serb Merki, ku srisht diskutuan mbi thellimin marrdhnieve mes dy vendeve, bised, e cila gjersisht do t trajtohet n nj takim t pritshm t Panaritit n Serbi. Nj tjetr takim i Panaritit gjat punimeve t samitit, ishte dhe ai me homologun slloven, i cili sikundr vet Panariti krkon t dij, kur do t realizohen 3 reformat e BE-s pr statusin e Shqipris. t shohim q kto shtje t mbyllen n mnyr q Shqipria t ec prpara n rrugn evropiane. Pra, kjo sht nj nga arsyet q kto duhen kryer q Komisioni t raportoj para vendeve antare dhe tu paraqes atyre rekomandimin pr statusin. Un nuk mund t komentoj asnj dat, por sht me t vrtet shum e rndsishme q politikant shqiptar t mos humbin koh m n plotsimin e ktyre krkesave, t cilat krkohen do ti prcjell kshillit, dhe mund t ndodh nga Komisioni dhe Bashkimi Evropian, q Shqipris, pr her t tret t mos i deklaroi Stano. Nse tre draftet ligjore jepet statusi i vendit kandidat. nuk miratohen, ather ky fakt, do t reflektohet n rekomandimin q komisioni

Komuniteti i biznesit, apel opozits pr votn e ligjit pr Gjykatn e Lart

Nj grup shoqatash biznesi i kan br apel prfaqsuesve t opozits n lidhje me miratimin e Ligjit t Gjykats s Lart si e vetmja mundsi pr krijimin e Gjykats Administrative. Nprmjet nj deklarate pr shtyp, ky grup organizatash t biznesit shprehin shqetsimin e tyre lidhur me vonesat e gjata n aprovimin e Ligjit t Gjykats s Lart, si nj detyrim q mundson zbatimin eligjit pr Gjykatn Administrative, dhe siguron nj hap t rndsishm prpara n zbatimin e ligjit n Shqipri. Komuniteti i biznesit i krkon me insistim t gjith antareve t Parlamentit Shqiptar t marr n konsiderat diskutimin dhe aprovimin e Ligjit t Gjykats s Lart, pa shkaktuar vonesa te tjera. N kt deklarat jan prfshirDhoma Amerikane e Tregtis n Shqipri, Dhoma Britanike e Tregtis dhe Industris n Shqipri, Shoqata e Grave Profesioniste dhe Afariste t Shqipris, Shoqata e Investitorve t Huaj n Shqipri, Shoqata e Ndrtuesve t Shqipris, Shoqata pr Industrin dhe Tregtin Gjermane n Shqipri si dhe Shoqata Shqiptare e Bankave.

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

politik

Deklarata e Kryeministrit Sali Berisha

PS vazhdon t prdor Fierin pr t bllokuar, diskutime vetm pr tre ligjet e BE-s

N prgatitje t nj takimi t mundshm midis forcave politike, pr t cilin zoti Rama, sipas nj deklarate t tij t shprndar n media, pas ftess s br nga Kryeministri, kishte rn dakord dhe propozonte orn dhe vendin e ktij takimi pr t diskutuar pr problemet e integrimit dhe nuk i referohej n asnj rresht t saj shtjes s Fierit, pati nj komunikim mes dy kryetarve t grupeve parlamentare. Kryetari i grupit parlamentar t Partis Socialiste, Gramoz Rui i tha mes t tjerash kryetarit t grupit parlamentar t Partis Demokratike, Astrit Patozi se n axhendn e ktij takimi nuk mund t mos prfshihej edhe diskutimi i shtjes s Fierit. Kryeministri Berisha, n kto rrethana, shpreh shpresn dhe vendosmrin e tij pr diskutime n do nivel me Partin Socialiste, pr tre ligjet q presin votimin n Parlament, propozimet dhe amendimet e tjera. Kto ligje dhe votimi i tyre nuk kan asnj lidhje me nj shtje lokale, e cila prdoret si pretekst

Mbledhja e grupit parlamentar t PD, Berisha i prgjigjet ftess s Rams

Konferenca shkencore Kryeministri Roli i Kosovs n formimin Berisha, n kto e shtetit shqiptar rrethana, shpreh Berisha: shpresn dhe Bashkimi i vendosmrin e tij shqiptarve, pr diskutime n do nj aspirat e nivel me Partin shenjt q do Socialiste, pr tre realizohet ligjet q presin votimin Ambasada kosovare nn BE Tiran organizoi dje nj konferenc n Parlament, shkencore pr rolin e Kosovs n formimin e shtetit shqiptar. propozimet dhe N kt tryez referoi dhe Kryeministri, Sali Berisha, i cili q amendimet e tjera n fillim t fjals s tij vlersoi

N tryez, jo pr Fierin
Ftesave t njpasnjshme t Edi Rams pr tu ulur n tryezn e partive politike, kryeministri Sali Berisha i sht prgjigjur se pranon far do lloj ftese q ka si synim miratimin e 3 ligjeve t Komisionit Evropian. Kreu i qeveris tha se nuk do pranoj t ulet n tryez pr diskutimet e vendimeve t Gjykatave. I vetmi problem sht q kur t takohemi, duhet t dim pr far takohemi - dhe un jam i hapur, edhe njher, pr tu takuar pr 3 ligjet. E bj kt prej tre muajsh, nga kryetari i Partis Socialiste pr bllokimin e votimit t tyre. Mesa duket me qllimin e vetm pr t mos lejuar grupin e tij parlamentar pr t votuar kto ligje, sipas

Kryeministri pranon ftesn, pr t diskutuar vetm pr tre ligjet e BE

specifikim, sepse, n rast se thuhet q t diskutohet edhe shtja e Fierit, un nuk mund t bie dakord, sepse kto tre ligje jan krkuar nga Komisioni Europian pr tu votuar. Un shkoj n kt takim, absolutisht, i hapur pr t dgjuar zotin Rama pr do propozim, amendament a sugjerim pr kto tre ligje, u shpreh Berisha, duke theksuar se e vetmja gj q shqiptart se mirpresin sht nj tryez bllokuese. Un jam i gatshm pr tre ligjet, krkess s Komisionit Evropian n mnyr q Shqipria t marr mbshtetje pr statusin e vendit kandidat n Bashkimin Evropian. Edi Rama vazhdon t prdor n do or pas ksaj mbledhjeje, deri n 12 t nats. Pas ftess ose gatishmris pr tu takuar me zotin Rama, edhe njher dua t konfirmoj para qytetarve t ktij vendi dhe zotit Rama se jam i gatshm, n do koh e n do vend, q t takohemi. Q t jemi serioz, shqiptart e mirpresin shum nj tryez, por larg nj tryeze bllokuese. Un jam i gatshm t takohem me zotin Rama, n mjediset e ktij parlamenti, n do format q ai dshiron, tha m tej ai. Fierin pr t bllokuar votimin e tre ligjeve dhe statusin e vendit kandidat. Kryeministri Berisha n mnyrn m t prsritur ka

Kryetari i Bashkis Tiran Lulzim Basha takon kryetarin e Kuvendit t Kosovs, Jakup Krasniqi

Basha: Flijimi i familjes Jashari, akt historik i pakrahasueshm n historin ton

Kryetari i Bashkis s Tirans Lulzim Basha priti n nj takim, Kryetarin e Kuvendit t Kosovs, Jakup Krasniqi. Kryetari i Kuvendit t Kosovs shprehu knaqsin, q vizitonte Bashkin e Tirans, pasi si theksoi e kishte vizituar shum her Tirann por asnjher m par nuk ka qen n Bashki. Ai ka vlersuar atmosfern e mrekullueshme q ka gjetur n Tiran, n kt 100 vjetor t Pavarsis. N kt 100 vjetor, shqiptart jan m pran se kurr me njeri tjetrin, theksoi Krasniqi, duke iu referuar Rrugs s Kombit dhe vazhdimit t saj, nga Morini drejt Prishtins. Erdhm n m pak se tre or n Tiran dhe kjo sht nj mrekulli q se kisha menduar kurr m par, se mund t realizohej. Kam 40 vjet i angazhuar n politik por nj gj t till, se kisha menduar se mund t realizohej, u shpreh Krasniqi. Kreu i Bashkis s Tirans Lulzim Basha shprehu knaqsin q priste n Bashki, n kt 100 vjetor t Pavarsis, Kryetarin e Kuvendit t Kosovs, me nj kontribut t rndsishm n luftn pr lirimin e Kosovs. N kt 100 vjetor t Pavarsis , tha Basha, Bashkia e Tirans ka vendosur q pjes e aktiviteteve t rndsishme, t jet edhe vendosja n Tiran e shtatores s simbolit t qndress s shqiptarve pr liri, komandantit legjendar Adem Jashari. Flijimi i familjes Jashari ishte akt historik i pakrahasueshm n historin ton. Vendosja e shtatores s Adem Jasharit sht nj homazh q i bhet atij dhe t gjith lufttarve q ran pr lirin e Kosovs, theksoi Basha. Kryebashkiaku Basha ka ftuar edhe Kryetarin e Kuvendit t pr lirin e Kosovs. Rnia e Adem Jasharit, sipas Krasniqit mobilizoi gjith kombin, n luftn e Kosovs. Flijimi i tre brezave, si ndodhi me familjen Jashari sht nj akt i paprecedent n historin botrore, prandaj sipas Kreut t Kuvendit t Kosovs, vendosja e shtatores se Adem Jasharit n Tiran u bn nder t gjith shqiptarve. Deri m sot kemi prqendruar t gjith energjin, tek ekzistenca e shqiptarve, theksoi Basha, tani sht koha t planifikojm t ardhmen. Kryetari i Bashkis s Tirans Lulzim Basha e ka njohur z. Krasniqi edhe me iden e tij pr krijimin e Asambles s pushteteve vendore shqiptare, n Kosov, Maqedoni, Mal t Zi e m gjer. Kjo Asamble synon t rris bashkpunimin mes t zgjedhurve vendor, n t mir t qyteteve.

Kosovs Jakup Krasniqi, t jet pjes e ksaj ceremonie. N kt ceremoni q do t mbahet me nderet m t larta ushtarake, m 27 nntor do t marrin pjes drejtues t lart nga qeveria e Kosovs dhe e Shqipris, pjesmarrs n luftn e UK-s dhe familjar t t rnve n kt luft. Krasniqi ka vlersuar kt vendim t Kryetarit t Bashkis Lulzim Basha, si nj vlersim pr t gjith lufttart q ran

historin e shqiptarve si m t suksesshmen n historin e kontinentit, pavarsisht nga drithijet e saj ndr vite. Por krahas ktij vlersimi kreu i qeveris shqiptare veoi si t domosdoshme rishikimin e saj, pikrisht pr par t vrtetat historike n sy, e njkohsisht ngritjen e tyre n piedestalin e merituar. Historia jon n diktatur u bazua n nj falsifikim t tmerrshm. Por roli i Kosovs n themelimin e shtetit shqiptar sht mjaft i rndsishm. N rast se i referohemi kohs s Kongresit t Berlinit do t gjejm se Kosova u shndrrua n djepin ku po zhvillohen dhe konsolidohen ndrgjegjja kombtare shqiptare. N Lidhjen e Prizrenit ideali kombtar i shqiptarve u shndrrua n ideal udhheqs s tyre. Nuk duhet t harrojm se shqiptart ishin t ndar n katr vilajete. Atyre iu mohua e drejta shtet-formuese. Prball ktyre padrejtsive do t mblidhej Lidhja e Prizrenit. N Kosov dhe n lvizjet e saj u formsua ideja e Shqipris etnike, e shtetit shqiptar n t gjitha territoret e shqiptarve. Shqipria etnike ishte ideja e bashkimit t shqiptarve, duke sjell nj ide t qart dhe t merituar ndaj t gjitha ideve grabitqare, vuri n dukje Berisha. Gjithashtu, kreu i ekzekutivit u ndal dhe domosdoshmrin e bashkimit t shqiptarve n Evrop, si nj platform e cila do t realizonte ndrrn e atyre q luftuan dhe dhan jetn pr nj ideal t till. U deshn 100 vjet q t vijn t gjith t lir n kt sall. Asnj shqiptar nga Lidhja e Prizrenit nuk ka rn prvese nj ideali at t bashkimit kombtar. Sot vijm n nj moment gjithashtu t rndsishm n at t bashkimit n Europ. Platforma jon sht ajo e bashkimit n Evrop dhe e drejta e bashkimit kombtar sht e shenjt. T udhhiqemi nga interesi kombtar Statusi i shqiptarve sht ai i nj kombi, theksoi kryeministri Berisha. Ndrkoh, pas kreut t qeveris fjaln e mori kryetari i opozits, Edi Rama i cili apeloi pr ndrmarrjen e politikave t prbashkta mes Kosovs dhe Shqipris. sht e leht ta tundim flamurin e nacionalizmit dhe t fshehim problemet q kemi ktu dhe prtej kufirit. Duhen politika t prbashkt dhe ndrveprim me njri- tjetrin q gjenerats t mos i trashgojm plagt si rezultat e asaj q kemi trashguar nga nj e kaluar e vshtir, tha ai.

gazeta

forum

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Fashistt e rinj t Evrops po ngjizen n Greqi

International Herald Tribune

j mbrmje shtatori t vitit 2011, Ali Rahimi, nj azilkrkues 27-vjear afgan, po rrinte me miqt e tij, jasht baness s tij n qendr t Athins, kur dhjetra grek iu afruan. Disa nga ta e sulmuan me thik. I friksuar, ai iku n banesn e tij dhe luftoi prsri, pr ti larguar njerzit nga dera. Gjaku shprtheu n gjoksin e tij, nga pes plag q mori me thik n shpin dhe gjoks, nis artikullin International Herald Tribune. Rahimi mbijetoi dhe sht duke qndruar n Greqi. Por, shoku i tij, Reza Muhamedi, i cili u plagos gjithashtu n sulm, sht duke marr parasysh at q dikur do t ishte e paimagjinueshme: t kthehet prap n Afganistan. Ai ndjen se tash atje do t jet m sigurt sesa n Greqi. Greqia, shkruan IHT, sht pika kryesore e hyrjes pr emigrantt aziatik dhe afrikan dhe azilkrkuesit q synojn Evropn; sot n kt vend ka rreth 1 milion nga ta. Kjo, si pasoj e dshtimit t qeverive t njpasnjshme greke pr t krijuar nj

politik funksionale t emigrimit apo azilit si dhe nj rregulloreje t BE-s, e cila i lejon vendet antare q ti kthejn azilkrkuesit n vendin e par ku kan hyr n Evrop, q shpesh sht Greqia. IHT prshkruan se disa pjes t Athins duken si zona lufte. Bandat raciste lundrojn natn rrugve n krkim t viktimave, thuhet n artikull. Themis Skordeli, nj antar i grupit q sht akuzuar pr therjen e zotit Rahimi, konkurroi pa sukses pr Parlament n kuadr t Agimit t Art, nj grup fashist q aktualisht sht subjekti i tret politik m i popullarizuar n Greqi. Agimi i Art, u themelua n vitin 1985 me urdhrin e liderit t burgosur t junts greke. Partia u vu n qendr t vmendjes ndrkombtare, pasi disa prej antarve t saj thuhet se morn pjes n masakrn e Srebrenics n vitin 1995 kundr myslimanve boshnjak. Grupi n publikimet e tij, lavdron Rajhun e Tret dhe shpesh paraqet fotografi t Hitlerit dhe nazistve t tjer. Duke shfrytzuar boshllkun e siguris dhe ksenofobin n rritje, partia fitoi nj ulse n Kshillin e Qytetit

t Athins n vitin 2010. N zgjedhjet e Greqis n fillim t ktij viti, partia kapitalizoi ndjenjn antiemigrante duke e prbuzur establishmentin politik q solli vendin n prag t kolapsit ekonomik. Ajo fitoi pothuajse 7 pr qind t votave kombtare dhe 18 vende n parlament, thuhet n IHT. Sondazhet e fundit tregojn se forca e saj vazhdon t rritet, dhe mbshtetja e saj sht deri n 50 pr qind n mesin e punonjsve t policis, t cilt vazhdimisht dshtojn t hetojn nj numr n rritje t krimeve t urrejtjes. Grupet ultranacionaliste t ekstremit t djatht jan duke shfrytzuar armiqsit e vjetra dhe frikn e re n t gjith kontinentin, thuhet n artikull. Edhe pse kjo nuk sht Evropa e vitit 1930, qytetart e zhgnjyer n vendet si Greqia dhe Hungaria po krkojn gjithnj e m shum prgjigje t thjeshta, duke zgjedhur partit q fajsojn dashin e kurbanit - hebrenjt, romt, homoseksualt dhe t huajt- pr t kqijat e tyre. IHT trheq vrejtjen se n rrezik, sht shndeti i demokracis evropiane, si dhe vlerat

dhe institucionet, mbi t cilat qndron unioni. T zn me krizn e euros, lidert evropian nuk kan br pothuajse asgj pr t ndalur, apo kthyer kahjen e tendencave t rrezikshme politike t unionit. Ndryshe nga Greqia, Hungaria ka nj histori t grupeve fashiste, prfshir Frontin Kombtar Hungarez, nj grup anti-semit, anti-rom, q ka themeluar nj ngjarje vjetore ndrkombtare neo-naziste dhe rregullisht mban strvitje paramilitare ne nj baz ushtarake sovjetike. Q nga kriza ekonomike e Hungaris, grupet ekstremiste t reja kan dal n pah, ndrsa, Fronti Kombtar Hungarez ka fituar rndsi n nivel kombtar, v n pah gazeta. N vitin 2009, Jobbik, nj parti e vetquajtur partia radikale patriotike e krishter me lidhje

me nj milici, hyri n Parlamentin e Hungaris. Pr t mbledhur njerz n tubime, partia shpesh sht mbshtetur n marshimet e urrejtjes dhe fushatave t krcnimit q shrbejn si ushqim pr racistt, thekson ndr t tjera IHT. Udhheqsit evropian nuk duhet t heqin dor nga beteja n luftn e ideve. Ata duhet t denoncojn publikisht partit q prqafojn doktrina raciste dhe vjellin urrejtjen e mbushur me retorik dhe n mnyr t qart t prcaktohen n mbrojtjen e vlerave t prbashkta t nj Evrope gjithnj e m t integruar, v n pah gazeta. Pr ta br kt, thuhet n artikull, ata duhet t zhvillojn nj qasje panevropiane pr monitorimin dhe hetimin e krimeve t urrejtjes t rrjeteve ekstremiste t krahut t

djatht, q veprojn prtej kufijve. Bashkimi Evropian duhet t siguroj q t gjitha shtetet antare, t vjetra dhe t reja, duhet t respektojn t njjtat kritere, q aktualisht jan vn si kushte pr vendet q aspirojn t hyjn n Bashkimin Evropian, sidomos ruajtjen e stabilitetit t institucioneve, q garantojn demokracin, sundimin e ligjit, t drejtat e njeriut, respektimin dhe mbrojtjen e pakicave. Prndryshe, shkruan IHT, Evropa prballet me nj spektr m t gjer t dhuns ksenofobe dhe prishjen e rendit liberal demokratik, q i ka trhequr kaq shum njerz t persekutuar t krkojn azil dhe mundsi n brigjet evropiane.

Kompania suedeze IKEA krkon falje publike pr shfrytzimin e puns s t burgosurve politik n ish-Gjermanin Lindore
Ndrmarrja suedeze e mobiljeve IKEA krkoi falje publike pr shfrytzimin e puns s ish-t burgosurve politik n ish-Gjermanin Lindore dhe se do t dmshprblej dhe se IKEA duhet ti kompensoj qindark pr qindark ata, n baz t vlers s athershme n pages kundrejt pagess pr do dit pune pr punn e br vetm pr supergjigantin e prodhimeve t mobiljeve IKEA nga Suedia, shton gazeta e Suedis Aftonbladet

Nga Beqir Sina

Media gjermane dhe ato nga Suedia kan raportuar pr nj skandal - i cili ka ndodhur n kohn e monizmit me disa nga prodhimet e bra n tre dekadat e fundit pr gjigantin e mobiljeve n bot, superkompanin suedeze IKEA. Sipas nj investigimi t br disa muaj m par rezulton se mobiljet e ktij gjiganti t cilat u prodhuan 25-27 vjet m par n Gjermanin Lindore jan br n kampet e t burgosurve politik - burgjet politike nga t burgosurit politik (me djersn e mundin e tyre t pa paguar dhe t pa shprblyer) n ish

Gjermanin Lindore dhe q i prkasin epoks s Lufts s Ftoht . Sot, mbas afro tre dekadash IKEA e pranoi se raportet jan t vrteta dhe se disa prej prfaqsuesve t saj ishin n dijeni t asaj q po ndodhte, por n saj t marrveshjeve sekrete t asaj kohe - nuk ishin n gjendje t flisnin se nga po vinin kto mobilje - mjafton q etiketa e tyre t shkruante Made in Sweden. Megjithat, sot pas 27 vjetve q gjiganti mobilier suedez IKEA, e cila edhe sot njihet si prodhuesi numr 1 n bot pr mobiljet - krkoi falje pr shfrytzimin e puns s t burgosurve politik n Gjermanin Lindore, dhe mosvlersimin e puns

s tyre - gj t ciln u detyrua ta bj m shum se dy dekada m par, thuhet n nj raport t kompanis t lshuar ditn e premte. Sipas t dhnave t raportit, n prodhimin e mobiljeve t IKEA-s, n kampet e t burgosurve politik n ish-GDR - Deutsche Demokratische Republik - ata merreshin t detyruar, dhe me forc prej rojeve t burgut pavarsisht se cila ishte gjendja e tyre, n disa raste edhe shndetsore apo mosha, n mesin e t cilve kishte shum disident dhe t burgosur pr bindjet e tyre politike dhe kundrshtar t regjimit komunist. Ajo q po trondit nga themelet kt skandal sht se nga dokumentet e gjetura

dshmohet gjithashtu se bordi drejtues i kompanis, ka qen n dijeni t prfshirjes s t burgosurve politik me forc policore n prodhimin e mobiljeve, por nuk e parandaloi at dhe e fshehu megjithat kt gj, jo vetm para 27 vjetve por deri tani. Ne ndihemi sot thellsisht keq pr ka ndodhur, ka thn Jeanette Skjelmose, kreu i qndrueshmris n IKEA, duke folur pr gazetn e Suedis, pr Aftonbladet, e cila botohet edhe n gjuhn angleze lokale. Pas raporteve t lajmeve, IKEA pyeti t rinjt suedez n nj sondazh kombtar se A duhet q IKEA t hetohet pr kt skandal?. Thuhet se m

shum se 85 prqind e tyre jan q t hetohet dhe t zbardhet mir ky skandal, t cilin disa prej tyre e kan quajtur edhe turpi i epoks s sundimit komunist n Gjermanin Lindore dhe pjesmarrjes s superkompanis suedeze n kt marrveshje. Mbas ksaj, kompania IKEA tha: Hetimi tregon se t burgosurit politik dhe nj pjes e atyre pr veprime kriminale jan t prfshir n disa pjes t njsive prbrse t ktyre prodhimeve t saj t cilat jan orendi mobilerie dhe q furnizonte n at koh shitoret e supermarketet e IKEA-s npr m shum se 25-30 vende t bots tre dekada m par. IKEA shton se

ajo ka depozituar nj ndjes dhe sht duke prgatitur nj deklarat publike pr t krkuar falje. Gjithashtu IKEA vendosi t dmshprblej t gjith ata t burgosur politik q me forcn e gardianve u shfrytzuan pr prodhimin e mobiljeve t IKEA-s. Gazeta m e madhe e Suedis Aftonbladet raporton se t burgosurit politik u paguan tre dekada m par me rreth 40 marka gjermane n muaj (gjithmon me vlern e marks s athershme n Gjermanin Lindore) pr punn e tyre, kur n at koh nj rrog mujore normale n Gjermanin Lindore ishte rreth 1.000 marka gjermane t quajtura Markat e Lindjes.

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

politike

5
Kthimi i EshtravE t mBrEtit Zogu i

Buxheti i 2013-s, m i madhi n historin e Shqipris prioritet infrastruktura, pagat dhe pensionet

N dy vitet e para t mandatit q vjen, prioritet prfundimi i rrjeti rrugor

Prioritetet e buxhetit t ardhshm, rritja e pagave dhe pensioneve prfitojn direkt 820 mij familje. Buxheti parashikon nj deficit buxhetor ndr m t ultit n Evrop, 3.4 pr qind. Buxheti parashikon t paktn 5.5 miliard lek q i mbeten biznesit nga buxheti
Kryeministri Sali Berisha prezantoi dje n mbledhjen e Kshillit t Ministrave buxhetin e vendit pr vitin 2013, si dhe disa prej drejtimeve kryesore ku do t prqendrohet ai. Kryeministri tha se edhe n vitin e 100 vjetorit t pavarsis, vendi do t ket buxhetin m t madh, si rezultat i puns s shklqyer t br nga institucionet, agjencit dhe ministrit, n prmirsimin n rritje t klims s biznesit, n forcimin e mtejshm t disiplins fiskale dhe performancs s institucioneve respektive, tatime e dogana, si rezultat i investimeve thelbsore t bra n fusha shum t rndsishme t vendit. Kreu i qeveris deklaroi se buxheti, i cili n total arrin n shifrn e 409 miliard lekve shpenzime, parashikon nj mbshtetje t fuqishme t stabilitetit makroekonomik dhe rritjes ekonomike. N kt kontekst, Berisha u shpreh se buxheti sht nj kontribuues i madh n rritjen ekomomike t vendit dhe punsimin e shqiptarve. Buxheti n total arrin n 409 miliard lek shpenzime, m t mdhat n historin ktij vendi. Buxheti parashikon nj mbshtetje t fuqishme t stabilitetit makroekonomik dhe rritjes ekonomike. Rritja ekonomike e shoqruar me konsolidim t stabilitetit makroekonomik jan zhvillimet m rndsishme aktuale pr nj buxhet. Ky buxhet sht nj kontribuues i madh n rritjen ekomomike t vendit dhe punsimin e shqiptarve. Me 409 miliard lek shpenzime, kjo prbn nj nxitje t fuqishme t punsimit, krijimit t mijra vendeve te reja t puns nga sektori publik dhe investimet publike. Kjo prbn nj rritje t madhe t shpenzimeve, rritje t fuqis blerse, e cila n dallim nga ajo q shpalli kollagert e krizs ka kt vit rritjen prej 25 pr qind. Buxheti sht bazuar n nj rritje reale prej 4 pr qind vitin e ardhshm dhe kjo sht nj rritje, le t themi, me rezerva, sepse mund t jet rritje edhe m e madhe, u shpreh Berisha. Kryeministri informoi se 500 milion dollar nga ky buxhet do t vihet n dispozicion t infrastrukturs, duke theksuar se rrugt do t mbeten srish prparsia absolute. Brenda dy viteve t mandatit t ardhshm, tha Berisha, rrjeti rrugor do t ket prfunduar s ndrtuari. N kt buxhet, t dashur qytetar, dua tju informoj se 500 milion dollar do t shkojn prsri pr rrugt e ktij vendi, rrug nga Drejtoria e Prgjithshme e Rrugve, rrug nga Fondi Rural dhe pa llogaritur ktu dika nga Fondi nuk do t indeksohen, duke mos krijuar n kt mnyr diferenca t mdha me pagat e tjera m t ulta. Kryeministri bri t ditur gjithashtu se rrogat e msuesve dhe pensionet do t rriten 2 her m shum se sa sht inflacioni dhe jo vetm do t indeksohen, por do t rriten edhe njher m shum se sa indeksi i mimeve. Sigurisht q rritja e rrogave e pensioneve nuk mund t mungonte. Ndaj dhe sht vendosur q rrogat t rriten, duke nisur nga 1 pr qind q jan rrogat e zyrtarve t lart. Kto rroga nuk indeksohen. Ky sht parim n platformn ton dhe, kur un shkoj para msuesit dhe zotohem para tyre se diferenca e rrogave midis Kryeministrit dhe jush, nga 9 me 1 q ishte, ka zbritur n 4.5 dhe do t ngushtohet edhe m tej, un duhet ti qndroj ksaj, sepse do t shkoj srish te ky msues. Ndaj kto rroga, t lartat, do rriten m pak. Rrogat e msuesve do t rriten 2 her m shum se sa sht inflacioni. Pra, jo vetm do t indeksohen, por do t dopjoindeksohen. Ky sht qndrimi yn, qndrim t ngjashm ka me rrogat e infermierve, mjekve dhe rroga t tjera. E thash edhe njher, rrogat m t larta mbeten me 1 pr qind rritjeje. Ky sht nj sinjal i mir. Pensionet do t rriten dy her m shum se inflacioni. Pra jo vetm indeksohen, por rriten edhe njher m shum se sa indeksi i mimeve. Nuk mund t pranohet q t rrij as n vend numro e as t bhen hapa pas n nivelin e jetess. Ky buxhet garanton 820 mij familje shqiptare, t cilt marrin rroga apo pensione mujore nga shteti, se ato t ardhura mujore do t spostohen n nj nivel t ri, u shpreh kryeministri. Berisha e cilsoi buxhetin e vitit 2013 nj arritje historike, i cili prmbush m s miri nevojat e vendit, n kohn e krizs m t thell q ka prfshir zonn e euros, vendet e rajonit dhe vende t tjera n bot. Sipas tij, buxheti parashikon nj deficit buxhetor ndr m t ultit n Evrop, 3.4 pr qind. Ndrsa, parashikon t paktn 5.5 miliard lek q i mbeten biznesit nga buxheti. Dhe ktu nuk jan llogaritur heqja e TVSH-s pr makinerit, nga ku, vetm me heqjen prfundimtare t TVSH-s pr makinerit, nga buxheti i shtetit i mbeten biznesit 50 milion dollar. Nuk jan llogaritur ktu heqja e TVSH-s s imentos e elikut pr hidrocentralet dhe disa tarifa t tjera. Natyrisht, qeveria bn gjithka pr t ndihmuar biznesit dhe do t vijoj t bj. Buxheti bazohet n nj reform t thell n disiplinn fiskale. Jan ndrmarr disa masa ndr m t avancuarat n ndonj vend, pr t shmangur evazionin fiskal, deklaroi m tej kryeministri Berisha.

Berisha: U mbyll nj kapitull i falsifikimit monstruoz t historis

Me rikthimin e eshtrave t monarkut u mbyll nj kapitull i falsifikimit monstruoz t historis. Kshtu u shpreh dje kryeministri Sali Berisha gjat mbledhjes s grupit parlamentar t PD, duke iu referuar ceremonis s rikthimit t Atdhe t eshtrave t mbretit Zogu I. Kombi shqiptar, me nj nderim t madh e me nj ceremoni fisnike rivarrosi n Mazoleumin e Familjes Mbretrore, mbretin e tyre t par, Mbretin Zogu I. Un mendoj se mazhoranca, s pari, zbatoi ligje dhe vendime t ktij parlamenti, t votuara nga deputet t t gjitha forcave politike, nga viti 2002 e ktej, tha kryeministri. Duke iu referuar shtrembrimeve historike, Berisha theksoi se me rikthimin e eshtrave t monarkut u mbyll nj kapitull i falsifikimit monstruoz t historis. Ne nuk e kemi pasur historin t leht, prkundrazi, e kemi pasur shum t vshtir. Po tu kthehemi atyre viteve e dekadave, kur shum mendonin q t mos ishim, apo atyre viteve dhe dekadave kur rendin e prcaktonin Fuqit e Mdha, n prputhje me interesat e tyre, kur territoret prdoreshin si plak tregu, pr t kompensuar e shprblyer, nj rregull ky q sundoi nga 1815 deri n 1945, pra, jo n at periudh, kur nuk kishte as NATO, as BE e as OSBE, por ju jap fjaln e nderit q edhe n kt periudh, n qoft se i gjykojm njerzit nga qndrimet e njrit ndaj tjetrit, apo i gjykojm kta politikan n raport me Sali Berishn, kta nuk mbeten kurrkund. Por ata jan nj realitet i padiskutueshm. E thash kt, sepse ne nuk mund ta gjykojm historin nga qndrimet me njri-tjetrin. Un mendoj se historin duhet ta gjykojm nga qndrimet ndaj vendit, nga ant pozitive e negative, n trsin e vet. Dua tju jap shembullin e nj burri, t cilin un e admiroj, Mithat Frashri. Po t lexoni se far ka shkruar ai pr figurn m qendrore t pavarsis, do t uditeni. Por ai u b ministr i qeveris s tij, ai pranoi t ishte ministr. Ne nuk mund t nisemi nga raportet dhe kimin q ata kan pasur njri me tjetrin, sepse mbetemi pa histori. Un uroj q ky parim t na udhheq. Ne nuk mund t harrojm se vijm nga nj sistem totalitar dhe sistemi totalitar sht sistemi i analizs dhe i gjykimit bardh e zi. Njerzit duhet t vlersohen n raport me kontributin e tyre pr vendin, shoqrin e caktuar, pr kombin, tha kryeministri.

Presidenti i Republiks, Bujar Nishani do t zhvilloj sot takime t veanta konsultuese me prfaqsuesit e partive politike parlamentare, t cilat synojn t evidentojn vlerat me t mira q duhet t prfaqsoj figura e ardhshme e Prokurorit t Prgjithshm, si nj pozicion i rndsishm n sistemin e drejtsis n Shqipri. Takimet do t zhvillohen n mjediset e Presidencs dhe zyra e shtypit pran ktij institucioni zbardh axhendn e takimeve: Ora 10:00 - Takim me Kreun e Grupit Parlamentar t Partis Demokratike, Astrit Patozi. Ora 11:00 Takim me Kreun e Grupit Parlamentar t Partis Socialiste, Gramoz Rui. Ora 12:00 Takim me Kreun e Grupit Parlamentar t Partis Lvizja Socialiste pr. Integrim, Lefter Koka. Ora 13:00 Takim me Kryetarin e Partis Republikane, Fatmir Mediu. Ora 14:00 Takim me Kryetarin e Partis Bashkimi pr t Drejtat e Njeriut, Vangjel Dule. Ora 15:00 Takim me Kryetarin e Partis Drejtsi, Integrim dhe Unitet, Shptim Idrizi.

Kryeprokurori, Presidenti Bujar Nishani nis sot konsultimet me partit parlamentare Kreu i shtetit, sot biseda t veanta me kryetart e grupeve kuvendore

i Rajoneve. Pra, rrugt do t mbeten prparsi absolute. Edhe njher, krkoj mirkuptimin e qytetarve; projekti i rrugve sht projekt jetik i zhvillimit. sht nj zotim solemn q dy vitet e para t mandatit q vjen, rrjeti rrugor do t ket prfunduar s ndrtuari, tha kryeministri. Ai vlersoi se fakti q sot ekonomia shqiptare sht jasht vorbulls s krizs lidhet me reformat pr klimn e biznesit dhe investimet n rrug e infrastruktur. N qoft se ne prballuam me sukses krizn, un ju garantoj se vetm 2 arsye kan qen m madhoret; reformat pr klimn e biznesit dhe investimet n rrug e infrastruktur. sht e faktuar n mnyrn m t prsritur nga studime serioze t BB-s dhe institucioneve t tjera se do dollar i investuar n rrug, kthen pesfishin e fitimit, 4.6 deri n 5 her fitim. E kthen kt fitim, valorizon tregun e toks, inkurajon kudo prodhimin, inkurajon bizneset e reja. Nse

ndiqni ekranet e televizioneve, n mngjes, por edhe n koh t tjera dhe, po t shihni edhe mesazhet q me vijn mua n telefonin tim, ato lidhen me tema t tilla si, kemi nevoj pr rrugn ton, duam rrugn ton, sepse njerzit konsiderojn rrug t tyre at rrug q u kalon para shtpive. Akset kombtare jan akse kombtare dhe jan jetike, por popullata sht e shprndar n t gjith territorin. Ai ka t drejt t krkoj rrugn, ai sht i bindur se mund t jetoj aty ku sht, nse ne ndrtojm rrugn, nse ne ndrtojm shkolln, qendrn shndetsore, edhe ai mund t ndrtoj nj ferm. Pra rruga, sigurisht s bashku me shkolln, energjin, sht korridori i zhvillimit. Ndaj dhe ne do t vazhdojm t ndrtojm rrugn, theksoi kryeministri. Kreu i ekzekutivit deklaroi gjithashtu se buxheti i vitit 2013- nxit rritjen e pagave dhe pensioneve. Duke u ndalur tek rrogat, kryeministri tha se rrogat e zyrtarve t lart do t rriten vetm me 1 pr qind dhe

gazeta

Proza e autorve franeskan mes dy luftrave botrore

Nga Kastriot Marku Kemi zgjedhur kt prerje kohore, sepse ky sht segmenti kohor ku e gjen m s shumti t realizuar vetveten kjo krijimtari letrare si e till. Qoft periudha e para dy luftrave, qoft ajo e pas tyre, krkojn nj tjetr qasje vshtrimore diktuar kjo jo vetm si zhanr, por edhe si tematik dhe pr m tej si struktur letrare. Pikrisht mbas lufte, kur brenda kufijve zyrtar shtetror t shtetit shqiptar, pr shkaqe q tashm dihen e q nuk sht vendi as koha q t merren ktu n shqyrtim, letrsia dhe autort frankan u ekskomunikuan. Shkrimtari dhe kulturologu vijues i tradits s sivllezrve t tij At Zef Pllumi do t shkruaj se Kuvendi Franeskan u b pothuej qendra m aktive e nacionalizmit shqiptar, ndaj ai bash pr kt dhe shum arsye t tjera ...do t mbetet nji fenomen i paprsritshm n historin e kulturs shqiptare. N nj konferenc t mbajtur n Rom m 8 maj 1953, letrsin shqipe t gjysms s par t shekullit XX, Ernest Koliqi e ndante n dy rryma: n at t tradicionalistve dhe at t modernistve. Pjesa m e madhe e tradicionalistve, nga t gjitha zonat e Shqipris, qe mbledhur rreth dy revistave shkodrane Hylli i Drits dhe Leka., do t thoshte ai. N kt pikvshtrim shkolla letrare franeskane e Shkodrs konsiderohet tradicionale sepse u mbshtet n arritjet m t mira t letrsis s vjetr shqipe, prmes tematiks dhe motivimeve me konstrukte prmbajtsore e strukturore mbshtetur mbi gegrishten letrare, n t ciln grshetuan mendimin, psikologjin popullore, filozofin dhe simbolikn, idiomatikn e shprehjes, me prtritjen dhe strukturimin e nj teksti t ri letrar me element formal gjuhsor q orientohen drejt nj qndrimi estetik m t rafinuar. Mbas prozs s Pjetr Budit dhe Pjetr Bogdanit dhe asaj t vijuese e dy t parve sikurse ishte proza e Engjl Radojs, q pati njfar roli ndrmjets me prozn e mvonshme, Dom Ndoc Nikaj, Zef Mark Harapi patn nj rndsi vendimtare n shkrimin e ktij zhanri letrar. Por objekt i vshtrimit ton n nj kndshikim m t ngusht sht proza e autorve franeskan, At Gjergj Fishts, At Vinenc Prennushit, At Bernardin Palajt, At Marin Sirdanit, At Justin Rrots, At Shtjefn Gjeovit dhe posarisht At Anton Harapit. Themi posarisht pr At Anton Harapin mbasi prkundrejt faktografis s vrtetueshme historike, n ann tjetr edhe prkundrejt deklarimeve autoriale, proza e tij mbart t gjith elementt e mjaftueshm t shkrimit t pastr letrar. Nse do t na duhet t bjm nj lloj dallimi, veimi pr efekt njohjeje m t prthelluar, mund t themi se proza shqipe n gjysmn e par t shekullit t XX, edhe pse pa ndonj prvoj t gjat grupi i dyt grupohet fillimisht tek Illyria e m pas tek Shkndija pas t cilave qndron Ernest Koliqi. Dom Ndoc Nikaj jo vetm krijoi bazn, themelet e prozs son t gjat, pra romanit, por ai ishte njkohsisht dhe romancieri m prodhimtar n letrsin shqiptare para Lufts s Dyt Botrore. Romanet e tij Shkodra e rrethueme, (1913), Fejesa ndjep a se Ulqini i marrun, (1913), Bukurusha, (1918) dhe Lulet n thes, (1920), ndrtuar sipas mnyrs strukturore t romaneve klasike hapn ravn n t ciln do t ecte m von Zef Harapi, sidomos me romanin Pushka e trathtarit, botuar m 1921, me t cilin ka mjaft pika takimi si n planin tematiko-motivor, ashtu edhe n planin kompozicional. Ndrkoh proza e Ernest Koliqit shnoi nj hop cilsor n prozn shqipe, jo vetm duke thyer n nj far mnyre kultin e dominimit t vargut, por duke e vendosur prozn shqipe n rrjedhat moderne t letrsis europiane. Koliqi duke rrmuar n aspekte t jets shqiptare, prgjithsisht me subjekte nga temat urbane, do ta zhbironte psikologjin e individit shqiptar prmes nj analize t brendshme t tipit frojdist. Grupimi i par ai i tradicionalistve t Hyllit t Drits, n rastin konkret franeskant, ruajtn t njjtn hulli letrare, t ciln e kishin konturuar n poezi, por q e prplotsojn n dramaturgji dhe respektivisht edhe n proz. Sipas Koliqit Mendsia letrare e redaktorve t Hyllit t Drits shquhej pr papajtueshmri kategorike ndaj cdo lloj parimi q nuk i bindej karakterit autokton, prirjeve shpirtrore, t huaja pr thelbin e vrtet shqiptar dhe nevojs s tij elementare pr konkretsi. Par n kontekstin e krijimtaris s ktyre autorve, sikurse e prmendm m sipr autori m i veant shprfaqet At Anton Harapi me dy romanet e tij, dhe si pr udi t pabotuara n gjallje t autorit si botime m vete integrale dhe po ashtu t paemrtuara si t tilla prsa i prket zhanrit. Ato jan Andrra e Pretashit. Kontribut pr kulturn shqiptare. Urbinatit Antonio, Rom, 1959. IX-XLVI, 3-222f. (Vepr postueme), sipas botimit t vitit 1959 n Rom. Hylli i drits, Tiran, 1996. 222 f; Val mbi val, (vepr postume), Botue nn kujdesin e At Daniel Gjeajt me bashkpunim t Ana Luks e Ardian Markut, Rom, 1995. 144 f. N nj lloj kuptimi kto vepra, bazuar n poetikn moderne t sugjeruar nga Umberto Ecco mund t shihen si vepra t hapura, q sugjerojn nj mori leximesh, nj seri ekzekutimesh sipas shijeve t secilit prej nesh q ushtrojm leximin mbi to. Pothuajse njzri nga t gjith studiuesit q jan marr me kt autor, kryevepra e tij sht cilsuar Andrra e Prtashit, e cila u botua s pari nn titullin: Urti e burrni nder banor t Cemit. Ndollje historike rreth

forum

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

kultivimi shkrimor, qoft si tregues sasior ashtu edhe cilsor, jo vetm q u konstiutua me statusin e saj t plot si nj krijimtari me vendin e saj t meritueshm, por dha me dinjitet cilsit m t mira esttetike n t gjitha nivelet e komunikimit. Para s gjithash duhet t kemi parasysh s n kontekstin kohor prej nga ku nis dhe prfundon objekti i vshtrimit t ksaj kumtese, kulti i tekstit poetik kishte nj lloj dominimi shpesh edhe t privilegjuar, q n ann tjetr dukej sikur e shprfillte prozn. E njjta gj do t mund t thuhej edhe pr dramaturgjin, por nse kt t fundit do ta shihnim n nj raporort fizik sasior, bazuar n numrin e veprave origjinale dramatike t botuara, e kemi fjaln pr dramn, veanrisht n Shkodr kjo sikur e tejkalonte kt shprfillje, e kjo fal komunikimit t teksteve dramatike n skene npr teatrot e shumt, shfaqjet e njpasnjshme nga shoqrit kulturore, t cilat

kishin nj jet mjaft t gjall dhe aktive n kt qytet. Proza nga ana e saj erdhi me ngadal, dhe si pr t prplotsuar prozaizmin e saj t riprkufizuar prej vet termit, mori terrenin e saj pa shum turr. Pjesa m e madhe e prozs konsumohej n trajtn e saj si shkrim publicistik socio-politik, e cila prcillte problematikn e kohs. Pa asnj dyshim n terrenin aktivitetit kulturor dhe letrar t franeskanve, detyrn m me rndsi e merr dhe e prcjell revista e mirnjohur e urdhrit Hylli i drits. Fakti se kjo e prkohshme themelohej bash n prag t prvjetorit t par t Pavarsis s vendit, n nj gjendje t rnduar gjeopolitke n Ballkan dhe Evrop, veanrisht pr t ardhmen e shtetit shqiptar t sapokrijuar, dhe e gjitha kjo n prag t shprthimit t Lufts s Par Botrore, prbn edhe nj lloj orientimi t prqndruar n prcjelljen e ndjeshmris sociale dhe kulturore nacionale. N kt

prerje trthore zri kryesor sht pa mdyshje ai i drejtorit dhe themeluesit t s prkohshmes At Gjergj Fishts. Karakteri i drejtprdrejt i polemiks, komunikimi i hapur me t gjith forcn e arsyes dhe t argumentit, dhe mbi t gjitha shfrytzimi i t gjitha mjeteve t shqipes n nj mnyr krejt origjinale, bri q kjo lloj publicistike t konsiderohej agresive, gj q u b shkak q revists Hylli i Drits ti ndalohej botimi n vitin 1914 dhe n vitin 1924. Sikurse ka vn re me t drejt Ernest Koliqi, n vitet 30 n letrsin shqipe vihet re dukshm nj lloj ndarjeje sa i takon shkrimtarve. Duket qartazi se kemi dy grupime t mdha t krijuesve. Grupi i par ishte ai tradicionalist ndrsa ai i dyti ishte ai i modernistve. Nse n grupin e par jan shkrimtart q grupohen rreth dy revistave shkodrane Hylli i Drits dhe Leka, organe prkatsisht t franeskanve dhe jezuitve,

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al Harapi na shfaqet si nj prozator mjaft i rafinuar, me nj gjuh t rrjedhshme, plot eleganc e shije, veanrisht n prshkrim. Pr t Ernest Koliqi do t shprehej: At Anton Harapi bni me perparue n shqipe trajtat arsyetuese. I thell n filozofi, psikolog deprtues, pa kurrnji prirje kah poezija e shprehja e lulzueme prgjithsisht, ai orvatej me mpreh stilin e vet si mjet binds e si vegel vezhgimi. Nartikujt e shumt botue n Hyllin e Drits, nder prede qi mbante, nder msime qi epte, shqipja hollohej pr t shprehun shllime a id t nalta e t thella. Natyrisht tue ruejtun njiherit pastrn e vet. Fijeve m timta tarsyetimit Anton Harapi i a gjeti n gjuh ton skjin shprehs. Letrarisht veprat kryesore t tija jan Andrra e Prtashit e Val mbi val. N t dyja jeta shqiptare del e piksuesme me prpikn dhe vezhgueme me sy zhbirues. Me shprehje t thjeshta, por t sigurta, t rndomta jo fluturuese, t kuptueshme jo t lulzueshme, Anton Harapi t bn me p me sy dhe me prek me dor shka pershkruen edhe ta zbulon psihen e Shqiptarit me m t madhen qartesi. Vrejtjet e tija burojn nga shikimi realist qi ai hjedh mbi objektin. Nuk dalldiset kurr me mend. Nganjiher tregohet i thekun n shprt. Mnyra e shkrimit e tij vjen tue shpalue me rend e kadal, peransuese, e shtrnguet pr kah logjika, e pasun pr kah mendimet, e shtruet dhe pa strhollime pr kah trajta me nji shqipe virgjin thjesht popullore. T dy veprat nisin si kallxime t ngjarjeve reale, por enden mirfilli si vepra letrare, ngaq elementi historik dhe ai i trilluar rropaten ti zn vendin njri-tjetrit. Duken se jan vepra dokumentare t tipit memoareske, n t cilat autori, narratori dhe protagonisti mtojn t jen i njjti person: At Anton Harapi, i cili rrfen n vetn e par. Statusi tekstual i tyre ka ndryshuar n koh, mbasi personazhet dhe ngjarjet reale t nntdhjet e ca viteve m par, nuk shfaqin interes sot pr lexuesin dhe interesi pr to sot sht thjesht letrar, leximor. N lidhje me sa tham m sipr prsa i prket ktij statusi po sjellim pr citim disa fragmente prej Andrrs s Pretashit, duke nisur ngabotimi i saj i par tek Hylli i Drits. Duhet t theksojm se nj shtje tjetr e hapur sht ajo sa i takon krahasimit t dy teksteve t botimit t veprs,atij t botuar fillimisht nHyllin e Dritsn vitet 1933-1935 dhe botimit integral pas vdekjes s autorit rreth 25 vjet m pas n vitin 1959, nj pun filologjike dhe tekstuale q pret t kryhet, mbasi teksti paraqet ndryshime jo t vogla, t cilat do t prbnin nj punim tejet interesant pr teknikn e shkrimtaris s ktij autori. T ndjekim Harapin. Kur, n vjetin 1918-19, kje famullitar n Grud, pa qllim botimi, vetm pr kujtim temin privat, pa ba do shenjime ndolljesh e prshtypjesh t jets tasaj koh,

forum
nat krahin. Nji mik i emi mu vu tepr ti botoj, e un mbas dishirit t tij, i mora n dor, u mundova me i dhan nji unitet, e po i i shtypi nja disa kso kujtimesh, jo pr letrsi as pr histori, por vetm q t mbahen mend, se banort e Cemit andej kufinit jan fjesht shqyptar, e, t njajta me fise e bajrak tjer, kan besn e burrnin, doket e mentalitetin. Q kur fillova fillova kto shenjime, pa pr qellim t tregoj jetn shqiptare, po ashtu t thjesht si zhvillohet e faqet ndr tana rrethanat n Hot e n Grud. Pr me e pru dis t plotsuem kvadrin e jets satyne Shqiptarvet, mu desht me kallzue shum zakone e ndodhje, t cilat dn si t shmangen prej argumentit t par qi sht: andrra e Prtashit e rropamet e atyne bajrakvet pr ti a mbush menden bots, se jan njimend Shqiptar e duen t jen edhe ata pjes e Shqipns. Lexuesi i ndershm do t mi fal kto kaprcime, i sigurt se nuk jan as proliksitet as t shmangun nargument, por plotsim i nji pjanit t bm me qellim t caktuem. Kshtu, para 20 vjetvet u shkonte jeta n mjes t burravet t Malss. Kta pak rreshta t jesin dokument i prhershm, pr t tregue gjakun, shpirtin e doket fjesht shqiptare t banorvet t Cemit, e t prhershme tu a trashigojn breznivet tona fisniknn e madhnn shpirtnore t Shqiptarit, burr n vshtrim t fjals. Andrra e Prtashit kishte pas ken profec, t ciln e prita edhe e psh t vertetueme. Profeci Zo kjoft edhe andrra e Maxhit, t ciln, past kush mbas nesh e p- t vertetueme!. Pr ta plotsue kvadrin e jets shqiptare, qi jam tue end me kto shenjime, jo ndryshej, por njimend ashtu si vet e psh e e provova, po u marr lje lexuesavet tu kallzoj vrasjen tragjike t njaj vajze s fejueme. Un mbas nji vjete kje hjek prej Grude, e kur n krye t disa vjetve, m r me shkue n Vukl, Frati disi gand, m kallxon, se po ishte nat famull nji far Lene prej Grude; me interes t madhe e pves, e vrtetoj se njimend po ishte Len Ujka. Nse ndiqen kto deklarime ambigue t autorit, secili ve e ve t shkputura prej njri-tjetrit, t krijohet prshtypja n fillim sikur jan t vrteta ato q thuhen, pastaj menjher pasi i ke hasur prgjat leximit t gjitha njpasnjshm, krijohet dyshim se a thua n t vrtet ai (Harapi) aq sa pohon po aq edhe mohon deklarimet e veta?!. Ndonse t prfshira brenda rrfimit her si tekst her si fusnot, her si hyrje e her si mbyllje ato edhe pse n dukje jasht rrfimit, jan pjes e rrfimit, dhe kjo lloj dredhie, ky lloj kurthi, kjo lloj tymnaje e krijuar nga Harapi sikur e bn edhe m trheqse tekstin e veprs pr lexuesin e pr m tepr statusin e saj. Po ashtu vendosja n tekstin e romanit t nj dokumenti n dy gjuh (shqip e frngjisht), e memorandumit q malsort ua drejtonin ministrave t Punve t jashtme t Uashingtonit, Londrs, Parisit e Roms, dokumenti i cili ishte botuar n gazetn Posta e Shqypnis me 23 nntor 1918 n numrin 89, na sjell nj tjetr dshmi me interes mirfilli faktografik historik dhe dokumentar. N fakt letrsia me tekstet e saj nuk e ka detyrim prputhshmrin me t vrtetn historike, dhe as q gjykohet pr kt dhe as paraqesin interes pr t. Ky kontekst nuk sht nj detyrim q prkufizon letrsin apo kufijt e saj. Por nse teksti letrar prban nj lnd informuese t till, sht akti i leximit q e prmbush fuksionimin e tekstit letrar si t till. Marrdhnia e narratorit me historin. N fillim t kapitullit XII, Harapi shkruan: Nat pak koh qi ndeja famullir n Grud m r mu prshkue, t thuejsh, nepr tana valt e shtigjet e jets shqiptare; pa ras ta kundroj pr safrmi faqen typike t shpirtit tatyne banorvet, mora pjes t gjall ndr gzime e nder mjerime, me ta u kndova ndr kremte e dit hareje, e me ta dava vajin ndr gjam e dit pikllimi; psh urtn e tyne ndr pleqn, e u binda; u provova burrnn, sa her u rash pr bes e falje, i gje trima t qitun e burra t ndershm, t zott me vr edhe me fal; m se nji her m r me i prek n bujar, e psh se kishin pse mu mbajt fisnik: pr bes e f, pr buk e pr mik, pr nder t vetit e t bajrakut, se bjshin mall vehten as gjallnimin e vet. Madhnija shpirtnore e tyne, njimend mbulue me at mnyr jete gati sit vrazhd e trashamane, por vert kapej nder ideale t nalta. Palci i jets shqiptare mu faq me tan prmbajtjen e vet, e sa me gzim lumnova pr cils t mira, aq pikllueshm e me lot t zmrs edhe dertova gabimet e t mbetat e Shqiptarit t maleve. Rrfimi i ngjarjes i vendosur n nj kontekst t caktuar kohor, ku lexuesi duhet t krkoj vijimin e ngjarjes/tekstit, e shtyjn kt fundit t krkoj t vrtetn n marrdhnien shkak-pasoj. Kur lexon tekstin e romanit dhe ndeshesh me kto sa tham m sipr, menjher lexuesi kujtohet se tashm personazhet sigurojn integritetin e tyre real n koh dhe hapsir fal unit autorial, autorit t veprs. Kjo loj mes reales/ dshmis dhe fichtion gjen akord dhe dyshim njhersh. Distanca mes narratorit/autorit, personazheve dhe lexuesit her ngushtohet e her zgjerohet n mnyr sa t bukur aq edhe t dyshimt, dhe kjo vjen kryesisht prej faktit se kjo vepr me paratekstin e saj (shpjegimet, shnimet n fusnot) referimet kontekstuale autoriale, dokumentet etj), na paraqet nj sui generis n letrsin shqipe. Lidhur me sa siprtham na lejohet t sjellim nj lloj vlersimi prgjithsues mbi prozn e autorve franeskan. Stili i Fishts sht i tejet i fort, thers, prmbyts, turrs q t merr prpara, ndrkoh Vinenc Prennushi n prozn e tij t but, karakteristik e prozaizmit ekleziastik, lmon ritmin e frazz me nj njomsi shprehjesh t punuara kujdesshm. Pothuajse e nj trajt t till t ngjashme sht edhe proza e Bernardin Palajt dhe Justin Rrots,

7
e cila rrfen cilsisht saktsin e vendosjes s strukturave gjuhsore tipike pr gjermanishten ndikuar edhe nga stili i Carduccit sikurse ndodh me t parin, si dhe sintaksn mjeshtrore, karakteristik e prgatitjes gjuhsore t t dytit. Shtjef Gjeovi e Marin Sirdani duken disi m t that n stil me nj lloj ngurtsimi q vjen prej vet subjekteve dhe argumenteve t trajtuara sa kuvendare e aq etnologjike e historike, ndrkoh proza e Donat Kurtit na rrfen narratorin popullor q e merr pr dore lexuesin me shkriftsin e gjuhs deri n shqimin e kuptimit m t pashkatrrueshm. Njsit rrfimore t teksteve n proz n krijimtarin e autorve franeskan dshmojn dukshm pranin e materies folklorike orale. Bash mbi trajta e gjedhe semantike traditore gojore kta autor kan mbindrtuar n shkrimin e kultivuar sosjen e kufijve t ktij oralitetit prej nga ku nis intertekstualiteti. Kjo gj mund t shihet mjaft qart tek kryevepra e Harapit Andrra e Pretashit si dhe ajo Val mbi val e t njjtit autor, kjo e dyta jo m posht pr nga vlerat estetiko-letrare. Kalimi nga diskursi oral si kultur komunikimi bazuar mjaftueshm n nj t folur simbolike gatigati t koduar q ishte privilegj i pleqve t urt si burim prvoje, prodhon efekte t tilla edhe n rrfimin n proz, qoft si tematik, qoft si ndrtim gjuhsor. Leksiku, ndrtimet stilistike, shtreszimet semantike, ingranazhi tekstor n nivel t domethnieve, njsit rrfimore si gjedhe ndrtimore mbivendosen mbi substratin gojor prej nga ku lind edhe efekti i leximit si kultur receptive, far krkon nj lloj rikualifikimi t domethnieve kuptimore tekstuale. Polifonia e pandjeshme fillestare e tekstit, nuk t vendos aspak n dilem, por t merr pas vetes menjher, duke prodhuar nj ndjeshmris receptive sa provokative aq edhe lineare, t qart e t njtrajtshme e shpeshher digresive prmes shkaprcimeve e rimarrjeve t cilat m pas me nj lexim t shtuar (t prqendruar), krijojn nj ndrlidhje interseante qoft si karakter stilor, qoft si konceptim strukturor q shprfaq shumsi interpretative me domethnie parciale n funksion t s trs. N prmbyllje t ksaj trajtese t shkurtr mund t konkludojm se ksaj proze i rri pr krye karakteristika esenciale e shkolls letrare franeskane, prdorimi i gjuhs s gjall popullore, leksikut, frazeologjis, lakonizmit dhe prdorimit ekonomik t gjuhs n nivel gati t paekujvalent, fal prdorimit t fjalve t urta, sentencave idiomatike kuvendore, prkundur prgjat prvojave jetsore e t ruajtuar me fanatizm n kasafortn e kujtess primitive me t gjith kumtin dhe pajn psikosociale t lmuar n koh. Mbi kto prfundime mbshtesim sugjerimin e krkimit t shtuar mbi kt tem e cila ofron edhe m tej qasje t interpretuese t prthelluara pr t zbuluar ende vlera estetike q ka proza e autorve franeskan.

vjetit 1918-19 n vijim n 17 numra n revistn Hylli i drits n vitet 1933-1935, dhe m pas u botua si vepr postume nga franeskant n mrgim vetm n vitin 1959. Ajo ishte drguar pr botim n shtpin botuese Vallecchi n Firence me nismn e Institutit t Studimeve Shqiptare nn kujdesin e Ernest Koliqit, por pr shkak t lufts nuk e pa dritn e botimit. Fal kujdesit t At Zef Valentinit, bocat u ruajtn dhe m pas iu kaluan Ernest Koliqit pr tu realizuar prfundimisht nga sivllai i Anton Harapit At Daniel Gjeaj. Kjo vepr konsiderohet nga Plasari si kryevepr e Harapit, si vepr sui generis dhe autori i tij si i pakundshok n letrsin shqipe ndrsa pr nj tjetr studiues ajo prfaqson nj nga krijimet m origjinale t prozs shqipe. Q n fillim prball studiuesve u shfaq shtja e klasifikimit se n cilin zhanr apo lloji letrare mund t vendosej kjo vepr, sepse ajo ishte nj proz n nj gjendje t veant, leximi i s cils t krijon prshtypjen se po lexon nj ditar, kujtime autobiografike, kronik historike, shnime etnografike apo etnopsikologjike, e q studiuesit Anton Nik Berisha, Prend Buzhala, Bardhyl Matraxhiu, Bajram Olloni, Anton Gojaj, me t drejt e quajn roman. Vepra e ndar n 22 kapituj, e konsideruar m s shumti si vepr antropologjike, nuk i dha dor kritiks si dhe lexuesit t kuptojn dhe trajtojn unitetin organik t nj vepre t vetme letrare, sepse Harapi e kundron jetn shqiptare nga nj kndvshtrim sa filozofik, aq dhe historik, rrethuar plotsisht me nj mjegullnaj letrare. Andrra, fillon me nji andrr dhe mbaron me nj tjetr, duke u konceptuar mbi t si nj lloj paralajmrimi i pritshm, njlloj ankthi. Vepra tjetr e Harapit Val mbi val, edhe kjo e konsideruar si roman nga Robert Elsie dhe Tring Dukagjini, u botua edhe ajo e plot vetm n vitin 1995. Kjo vepr ka pr subjekt nj udhtim me take (vark) t autorit nga Pazari i Shkodrs, m pas prgjat Liqenit t Shkodrs pr n vendemrimin e tij si famullitar n fshatin Grud, nn shoqrin e dy peshkatarve shirokas, Shanit e Gasprit. Ky udhtim real, prgjat bisedave dhe diskutimeve, prhumbet n refleksione befasuese filozofikojetsore, duke krkuar kshtu kuptimin e jets. N fakt bazuar n subjektin e veprave, prmes t cilve mund t prvijojm kohn e zhvillimit t ngjarjeve i bie q kronologjikisht Val mbi val t jet fillimi i fabuls s dy romaneve, ngaq ngjarjet nisin me nisjen, lundrimin, kalimin e nats dhe mbrritjen, e q duke ndjekur kronologjin e ngjarjes zgjasin nga ora 11 e paradites deri n mbrmjen e von t dits tjetr q i bie rreth nj dit e gjysm, ndrkoh Andrra vjen m pas, por q zgjat disa muaj. Kshtu nga dramatika e jets s ashpr t malsorit tek Andrra e Prtashit, tek Val mbi val kalohet tek kuptimsimi i prthelluar i vet qenies n jet.

gazeta

8
Nga Daniel Byman (Foreign Affairs) Ekspedita ushtarake e Izraelit n Gaza, q nisi t mrkurn me vrasjen e komandantit t ushtris s Hamasit, Ahmed Jabari dhe sulmet ajrore n vazhdimsi jan nj rrezik nj rrezik q mund t oj n sfidn e Izraelit. Synimi i Izraelit pr ta detyruar Hamasin t ndal sulmet me raketa n Izrael nga Rripi i Gazs dhe mposhtja e grupeve t tjera, t ojn srish te i njjti rrezik. Hamas, sidoqoft, do ta ket t vshtir ti bindet presionit q i vjen nga Izraeli. Varet nga shtetet e huaja, sidomos nga Egjipti, q t kujdeset veanrisht pr ti dhn fund luftimeve. Pas sulmit t papritur i Izraelit n Gaza m 2008-2009 q rezultoi n mbi 1000 palestinez t vdekur dhe n shkatrrime n mas, marrdhniet midis Hamasit dhe Izraelit u acaruan s teprmi. sht e vrteta, retorika e Hamasit prkundrejt Izraelit mbeti e ashpr, por numri i raketave q u nisn drejt kufirit nuk u lshuan prej Hamasit, por nga shum grupe radikale si sht dhe Xhihadi Palestinez Islamik. Hamasi i sht friksuar numrit t madh t raketave q do ta nxisnin Izraelin t kundrprgjigjej ashpr dhe ta shkatrronte Gazn, duke vn n rrezik pozicionin politik t Hamasit. N t vrtet, edhe pse Hamasi dhe Izraeli mund ta mohojn, interesat e tyre shpesh kan qen n nj vij. Aluf Benn, nj nga analistt izraelit, u shpreh pas vdekjes s Jabarit Ahmed Jabari ishte nj nnkontraktues, q kishte n ngarkim ruajtjen e siguris s Izraelit n Gaza. Por besnikria e Jabarit, padyshim, i prkiste Hamasit. Me kalimin e kohs, Hamasi ra dakord pr sulmin mbi Izraelin. Izraeli ka pohuar se 200 raketa goditn vendin m 2010. Numri shkoi deri n 600 n vitin 2011. Ndrsa ksaj radhe, pra m 2012, ka pasur edhe m shum 800 raketa para se t niste ende operacioni. Nj pjes e madhe e ktyre sulmeve erdhn nga grupet palestineze, por duket se Hamasi po merr nj rol aktiv te dhuna, duke i toleruar haptazi kto grupe dhe duke ndrmarr edhe vet sulme. Ksaj jave, kto sulme e kishin br jetn normale t pamundur mbi mbi 1 milion izraelit, si shpjegoi edhe vet kryeministri izraelit Netanjahu ditn e mart t javs q

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Rreziku i Izraelit n Gaza

shkoi. Kshtu, ai bashk me qeverin e tij do ta godasin Hamasin duke u prpjekur t rikthejn status-quo-n e Cast Land. Deri m tani, Shtylla Operacionale e Mbrojtjes, si e quan Izraeli, ka rezultuar n vdekjen e 18 palestinezve (nga t cilt as gjysma nuk ishin civil). Nga ana e vet, Hamasi ka vrar 3 izraelit. Asnj sulm i vetm nuk e ka detyruar Izraelin t kundrprgjigjet. Teorikisht, do kishte zgjedhur t mos e bnte. Por rritja e qndrueshme e raketave n kto vitet e fundit sht br politikisht e patolerueshme pr qeverin e Netanjahut. Me afrimin e zgjedhjeve kombtare n muajin janar t vitit n viji, administrata e tij duket e paaft pr t kryer funksionet themelore t saj: mbrojtjen e qytetarve nga dhuna. Ve ksaj, edhe pse lidert politik dhe ata t siguris izraelite e kan pranuar ndryshimin, izraelitt nuk e vrasin mendjen nse Hamasi i ka linuar vet sulmet apo thjesht nuk po i ndal t tjert nga ky veprim. M fjal t tjera, sht koha q Hamasi t nxirret jasht loje. Duke linuar operacionin, Izraeli ka riklasifikuar stategjin e zotrimit t qeveris (apo n rastin e Hamasit, qeverin de facto). Ky lloj prafrimi ka disa suksese: n Jordani m 1970, Izraeli ushtroi presion n Amman pr t nxitur nj luft civile t prgjakur kundr ushtarakve palestinez n vend, duke i shtypur ata. Por n Liban, gjat t njjts dekad, Izraeli u prpoq t bnte t njjtn gj, me rezultate m t kqija. Qeveria libaneze ishte shum e dobt pr t shtypur aktivitetin

terrorist n kufi dhe vendi ra n kaos. M 2006, e njjta logjik e oi luftn e Izraelit kundr Hezbollahut n Liban. Edhe pse lufta n fillim u pa gjersisht si nj triumf i Hezbollahut, izraelitt tashm e kuptojn se do t fitojn. Ushtria izraelite duket e dobt, por Hezbollahu e ruajti paqen deri n at moment, duke u friksuar se sulmet e raketave nga Libani do t onin prsri n nj kundrprgjigje shkatrrimtare nga ana e Izraelit. N t vrtet, 6 vitet e fundit kan qen m t qett prgjat kufirit Liban-Izrael n dekada rresht. Strategjia e zakonshme e Izraelit nuk mund t ket rezultate vendimtare ksaj here. Hamas do ta ket t vshtir ta frenoj veten. Vdekja e Jabarit ka zemruar deri n trbim krahun ushtarak t Hamasit dhe kushdo q do ta zvendsoj at, do t jet nj ushtarak. Nj lider i till do t nxis edhe m tej hakmarrjen dhe do t paralajmroj krahun qeveritar t Hamasit se trupat e tij kan pr tu bashkuar me grupet rivale. Mbi t gjitha, Hamasi po prpiqet t jet edhe nj lvizje e rezistencs, edhe qeveritare. N shum mnyra, ia ka dal mban si lvizje qeveritare, duke prforcuar ligjin dhe rregullin dhe duke shprndar shrbimet baz n Gaza. Por Hamasi duhet t tregoj kujdes se mos humb besueshmrin mes palestinezve pr vullnetin q ka pr t luftuar dhe pr t vdekur n betejn kundr Izraelit. Kshtu q Hamasi po mundohet t ec n nj rrug t studiuar mir duke lejuar edhe m shum sulme dhe nganjher madje ka qen pjesmarrse n to pr t ruajtur besimin. Pranvera arabe e ndrlikoi dinamikn Izrael-Hamas, sidomos

rnia e Presidentit Hosni Mubarak dhe rigjallrimi i Vllazris Myslimane t Egjiptit pr t kryesuar n qeveri. Gjat epoks s Mubarakut, Egjipti ka ndihmuar Izraelin q ta frenoj Hamasin, duke mbajtur n kmb nj bllokad me mallra nga Gaza dhe ka ndaluar udhtimet n Gaza q kan qen n mbshtetje t kundrshtarit t Hamasit, Fatahut. Gjat krizave, Kajro shpesh ka bashkpunuar me Izraelin pr t ushtruar presion mbi Hamasin. Sot, Hamasi ka nj lidhje ideologjike me qeverin e presidentit t ri egjiptian, Muhamed Morsi. Ndrkaq, Vllazria Myslimane dshiron ti vij rrotull publikut egjiptian, q sht kundr Izraelit dhe mbshtets i fort i Hamasit. Duke mbajtur ann e Izraelit n kt konflikt, pr Morsin kjo sht nj vrasje politike. Kshtu, pa u uditur aspak, Egjipti i ka br thirrje ambasadorit nga Izraeli dhe publikisht ka kritikuar Izraelin. Izraeli nga ana e vet, nuk mund tia lejoj vetes t armiqsohet me Egjiptin. Duke e ln mnjan traktatin e paqes m 1979 mes Egjiptit dhe Izraelit (q duket se do ruhet ende), Jeruzalemi ka nevoj pr Kajron pr t mbajtur ende nn presion Hamasin. Edhe pse retorika mes qeveris s Morsit dhe Hamasit sht shum m e ngroht sesa me Mubarakun, qeveria e re n Kajro ende nuk po e hap kufirin me Gazn n Rafah. Ve ksaj, Izraeli ka nevoj pr qeverin egjiptiane pr vazhdimsin dhe pr t zgjeruar masat radikale n Sinai, q n mnyr t prsritur ka sulmuar Izraelin.

M n fund, Izraeli ka nevoj pr qeverin egjiptiane pr ta shmangur nxitjen e ndjenjave pro Hamasit te populli i vet, q shum shpejt mund t prhapet n rajon dhe mund t destabilizoj vendet e cenueshme si Jordania. Izraelit i mungon mundsia pr ta prshkallzuar veprimin, nse Hamasi nuk prmbahet shpejt n koh. Edhe pse Izraeli i ka br thirrje rezervistbe dhe ka krcnuar se do t zgjeroj lirin e veprimit t ekspedits ushtarake, nse Hamasi nuk i jep fund sulmeve me raketa, izraelitt nuk dshirojn ta ripushtojn Gazn. Pr m tepr, administrata e Obams zor se do marr prsipr nj operacion masiv, duke qen se m tej mund t ndrlikohen edhe marrdhniet e tensionuara me Egjiptin dhe vendet e tjera arabe. sht m e rndsishmja, synimi i Izraelit mund t jet n rrezik. Mnyra perndimore e t brit luft i v theksin proporcionalitetit, q, n Gaza, do t thot se Izraeli duhet t kufizoj sulmet sidomos n infrastruktur dhe n objektiva t tjera q ndikojn direkt te qytetart. Logjika e prmbajtjes i v theksin ndshkimin ndaj dispropocionit: armiku duhet t vuaj. Shtetet e Bashkuara t Ameriks duhet t ushtrojn presion n qeverin e Morsit pr t prishur marrveshjen: nj zhvillim ky q jo vetm do i jap fund krizs s tanishme, por edhe do t tregoj se Morsi mund t jet nj lider i prgjegjshm, q mund t bashkpunoj me Uashingtonin. Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe gjith bota mbar ka nevoj t bj zgjedhjen midis rezistencs dhe qeverisjes m t ashpr pr Hamasin. Hamasi do t shprblehet realisht, nse Hamasi ecn prpara drejt nj qeverisjeje t rregullt, q i rri larg dhuns. N t njjtn koh, duhet t ket edhe ndshkime ndaj atyre q mbshtesin sulmet e raketave apo do lloj forme dhune me komunitetin ndrkombtar duke ruajtur trysnin ekonomike mbi Hamasin dhe duke pranuar q Izraeli do ta godas ashpr Hamasin pr t ruajtur besueshmrin dhe sigurin n vend. Izraeli dhe komuniteti ndrkombtar duhet t marrin prsipr edhe rreziqe politike duke u prpjekur ta fusin n vath Hamasin ose t nisin prgatitjet pr vitin e ardhshm. Prktheu Rudina Dahri

Letra/Historia e patriotit t njohur t Malsis s Gjakovs, Binak Ali Mulosmani

Prijs popullor i kryengritjeve antiosmane te malsoreve te Gjakoves e te Rrafshit te Dukagjinit ne vitet 1840-1880, Binak Ali Mulosmani lindi ne fshatin Bujan te Tropojs. Ai permendet se bashku me Sokol Ramen qysh me 1845 si drejtues i mijra kryengritesve per te perzene garnizonin turk te Gjakoves. Binak Alia u shqua gjithashtu ne kryengritjet lokale te malesoreve prgjate viteve 1860. ai mori pjese ne Lidhjen Shqiptare te Prizrenit dhe u rreshtua ne krahun e atdhetareve te vendosur. Veprimtarin e tij e vazhdoi sidomos i nipi Mic Sokoli. Ai ka lne emer si pleqnar i menur,sidomos per pajtimin e gjaqeve. Si nji udheheqes popullor, Binak Alia qysh ne vitet 1840 mbeshteti idene e kryengritjes gjithshqiptare kundra pushtimit osman. Kanga popullore thot: tosk dhe gege lidhen bes/ me i dale para osmanllis. Filloj nji levizje kryengritese ne mbar territoret shqiptare, ne mesin e majit 1845 nen udhheqjen e Binak Alis e Sokol Rams. U uen ne nji kryengritje te madhe rreth 8000 vet. Kryengritsit sulmuen Gjakoven dhe e perzun garnizonin osman nga ky qytet, por trupat e shumta osmane moren prforcime dhe keshtu kryengritsit u perballen serish ne Qafen e Morines. Aty malsoret treguen nji trimni te rrall dhe anmiku humbi shume ne njerz. Rezistenca e Binak Alis u dallue si nji udheheqs i rrall dhe emri i tij u ba i njoftun jo vetem ne Malsi, Gash, Krasniqe e Byty, por edhe ne Kosove, ku ne ket koh ai u njoh me shume patriot e udhheqesa te kryengritjeve. Kryengritjet pasonin njra-tjetrn, per shkak se pushtuesit krkonin taksa dhe marrjen e djemve ne ushtrin turke. Ne 1860-n, ne Ahmagjokaj (Tropoj), ndodhi nji perleshje ne mes te malsorve dhe forcave osmane, ku nen udheheqjen e Binak Alis, armiqt psuen nji disfate te plote. Ne vitin 1862, per te nenshtrue Malsin e Gjakoves, ushtria e Tanzimatit nisi Maxharr Pashn. Per te nenshtrue malsoret, osmant i vune topat rreth Valbons dhe kerkuan te bisedonin me Binak Alin, si pergjegjes per numrin e rekruteve dhe pagimin e taksave. Kerkesave te pashait turk, Binak Alia, sipas kanges popullore, u thot: nja past fale tane mymleqeti,/ une smuj i ndaj keta djem prej veti. Forcat osmane sulmuen Krasniqen ne Bujan. Te armatosun keq, me thika e jatagana, per tu ndeshun me ushtrin osmane shume te fuqishme, megjithse vija e frontit rreth lumit Valbone u ba nji qindrese e madhe, si e thone malsort nji fuqi trimash e flake vetimash, brenda nji nate, malsort u prleshen ne nj lufte te prgjakshme, ku ushtria turke nuk kurseu as topat. Por gjithsesi, osmant u thyen keq, ushtria filloi te ikte, u vrane dhe u mbyten ne lumin e Valbons mbi 1500 zaptije. Mic Sokoli, nipi i Binak Alis, edhe pse fort i ri, tregoi nj trimni te rrall. Populli kndon: Mic Sokoli ne arme te bardha /kta djem nuk mund ja falem, /por ne uje e mbytem dhe armet ja ndala. Edhe ne kete beteje spikati nji bashkim pa dallim feje apo krahine. Malsort tropojan kerkuen ndihme nga krahinat e tjera te vendit, sidomos Shales. Serish per Mic Sokolin, kanga thot: Shum selam Mark Lulit te Shales, /binani mbas o daja i babes, / se mkane vu topat rrethit te ares / me rrenue trojet e babes, (shtoj sipas kanges se vjeter: rrethit ares e rreth dragis, /tue i gjuejt Kullat e BinakAlis). Por forcat e malsorve, nen udheheqjen e Binak Alis nisen nje qendrese te re, pasi qeveria osmane kerkonte taksa dhe rekrutime te reja. Krert e Malesise se Gjakoves kerkonin qe mos te pranohet asnji kerkes e osmanllive. Vete guvernatori i Manastirit Nasim Pasha shkoi ne vendin e ngjarjes, mbasi nuk mundi ta shtypte dot qndresen dhe u prpoq qe me keshilla ti qetsonte malsort e Tropojes. N nntor te vitit 1866 u ba nji kryengritje e cila u shtri deri ne Prizren, ajo u udhhoq nga Binak Alia dhe Shaqir Curri (babai i Bajram Currit). Porta e Lart dergoi Selim Pashen te shtypte kryengritjen, por Binak Alia dhe Shaqir Curri morn prap komanden. Kryengritja mori permasa te papara. Ne vitet 1866-68, si neTropoj, edhe ne Gjakove e Pej, shperthyen kryengritje te forta dhe u zhvilluen beteja te ashpra. Binak Alia shklqeu per trimri dhe si nji udheheq i aft per organizime ne luftimet e ashpra. Karakteristik e ketyre kryengritjeve, ishte vendosmeria e malsorve per te luftuar deri ne fund, per lirimin e tokave te tyre. Viti 1878-1881/Patrioti Binak Alia, megjithse ne nji moshe te shtyme, organizonte mbledhje dhe fliste para popullit, per mbrojtjen e vendit dhe per shume gjana qe kishte nevoj populli. Binak Alia mori pjes ne Lidhjen e Prizrenit. Emni i tij ishte ba i njoftun, si trim, udhheqes popullor dhe mentar i rrall, jo vetem ne Kosov, por ne te gjitha trojet shqiptare. Pr meritat e tij, ai u zgjodh ne Komitetin Drejtues te Lidhjes. Gjate ketyne viteve, Binak Alia mbajti dhjetra fjalime neper te gjitha krahinat, qe po mblidhnin vullnetare per te mbrojtur Plavn, Gucin e Ulqinin. Musli Mulosmanaj

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

dita
kabinetin qeveritar pr njohjen me rast e ka falnderuar qeverin e Fixhit pr njohjen. Njohja nga Fixhi e ngrit n 96 numrin e shteteve q e ka njohur pavarsin e Kosovs. Republika e Fixhit, gjendet n Oqeanin Paqsor n verilindje t Zelands s Re. Ka nj siprfaqe prej 18 mij 274 metra katror

9
dhe popullohet nga mbi 868 mij banor, ndrsa kryeqyteti i ktij ishulli sht Suva.

Republika e Fixhit e ka njohur pavarsin e Kosovs. Lajmi pr njohje e ka br t ditur

Fixhi njeh pavarsin e Kosovs-numri i njohjeve shkon n 96

kryeministri i Qeveris s Kosovs, Hashim Thai. Ai gjat mbledhjes s qeveris, e ka njoftuar

Serbia dnon me dy vjet burg nj ish-pjestar t gjykat n Beograd, dnoi UK-s Nj

Kryeministri i Kosovs flet pr rndsin e antarsimit n Bankn Europiane pr Rindrtim dhe Zhvillim

Thai: Antarsimi n BERZH, nnvizon realitetin se Kosova sht shtet sovran

Antarsimi i Kosovs n BERZH sht edhe nj dshmi se procesi i normalizimit n Ballkan dhe i njohjes s Kosovs si shtet i pavarur dhe sovran ka marr hov t pakthyeshm dhe tashm sht etabluar si fakt historik ka thn kryeministri Thai
Nn drejtimin e kryeministrit t Republiks s Kosovs, Hashim Thai, sht mbajtur mbledhja e 102-t e Qeveris s Republiks s Kosovs, n t ciln sht miratuar Projektligji pr ndryshimin dhe plotsimin e Ligjit nr 03/1-I-199 pr Gjykatat, si dhe sht plotsuar vendimi i Qeveris nr 02/93 i dats 4 tetor 2012 pr rritjen e pensioneve n Kosov. N fillim t mbledhjes, kryeministri Thai tha se antarsimi i Republiks s Kosovs n Bankn Evropiane pr Rindrtim dhe Zhvillim sht lajm i shklqyer dhe shum domethns pr shtetin dhe pr qytetart e Kosovs. Tash e dy vite, s bashku me partnert tan, kemi zhvilluar nj betej t jashtzakonshme q Republika e Kosovs t bhet antare fuqiplot dhe prfituese e investimeve t Banks Evropiane pr Rindrtim dhe Zhvillim. Antarsimi i shtetit t Kosovs n BERZH sht edhe nj projektim zyrtar i besimit t demokracis kosovare ndr shtetet perndimore ka thn kryeministri Thai. Benefit tjetr nga ky antarsim do t jet edhe ai ekonomik, pasi kjo bank investon n shtete n tranzicion, dhe at n bizneset private, banka lokale, projektet publiko-private por edhe komunat tha z. Thai. Pritet q Kosova, q n vitet e para t antarsimit, t prfitoj investime me dhjetra miliona euro, me kushte t volitshme por edhe me projekte konkrete. Antarsimi i Kosovs n BERZH sht edhe nj dshmi se procesi i normalizimit n Ballkan dhe i njohjes s Kosovs si shtet i pavarur dhe sovran ka marr hov t pakthyeshm dhe tashm sht etabluar si fakt historik ka thn kryeministri Thai. Me kt rast, kryeministri Thai bri t ditur se sht vendosur krijimi i nj Komiteti Ndrministror dhe Trans-Institucional, i prbr nga ministrit prkatse, q do t prkujdeset q bizneset dhe projektet investuese n Kosov t ken informata t shpejta dhe t sakta pr mnyrn e financimit nga BERZH-i. Poashtu, kryeministri Thai para kabinetit qeveritar ka br t ditur se ka pranuar konfirmimin zyrtar nga shteti i Fixhit pr njohjen e Republiks s Kosovs. TendencMarrveshjet e (pa) zbatueshme/Zbatimi i marrveshjeve t arritura dhe atyre q priten n kuadr t dialogut t filluar ndrmjet Prishtins dhe Beogradit, do t shtrihet n rrafshin politik dhe at teknik - t ekspertve. Prderisa n rrafshin politik shtja u takon vendimeve t niveleve t larta, n rrafshin praktik, Qeveria e Kosovs ka ftuar edhe opozitn q t luaj nj rol aktiv n zbatimin e ktyre marrveshjeve. Por, n fakt, njohsit e ktyre proceseve ngrehin dilema t shumta nse Prishtina dhe Beogradi mund ti zbatojn marrveshjet pr temat q jan shtruar apo do t shtrohen pr negociata n tavolinn e bisedimeve t ndrmjetsuara nga prfaqsuesja e Lart e Bashkimit Evropian pr Politik t Jashtme, Catherine Ashton. Ylli Hoxha, nga Klubi pr Politik t Jashtme, thot se pala kosovare ndodhet n nj pozit t ndrlikuar, pasi q sht duke negociuar mbi kompromisin tashm t br e q sht Pakoja e presidentit Ahtisari. Prderisa rikujton se Serbia, n baz t praktiks dhe historis, n raport me Kosovn, asnjher nuk ka zbatuar ndonj marrveshje. sht e pafavorshme t vazhdohet m tutje duke negociuar mbi kompromiset tashm t bra. Bisedimet e fundit un konsideroj se do t jen pikrisht negociata mbi negociatn e br, pra rregullim kushtetues i ri mbi nj kompromis t br, i cili prodhoi Pakon e presidentit Ahtisari (marrveshja gjithprfshirse pr statusin e Kosovs), thekson Ylli Hoxha. N fund t ktij procesi, Kosova do t dal srish me obligime ndrkombtare pavarsisht nse Serbia do t pranoj apo jo kt rezultat, thekson Ylli Hoxhaj. Ndrsa shprehet pak optimist se mund t ket zbatim t ndonj marrveshje me pesh, Hoxhaj ngre edhe dilemn tjetr, duke marr si shembull veriun dhe marrveshjen, q sipas tij, pritet t arrihet pr at pjes, ku autoritetet e shtetit t Kosovs nuk kan shtrirje. sht e paarsyeshme futja n nj negociat prej ktij pozicioni. Negociata prej pozicioni kur nuk ke shtrirje n nj territor do t rezultoj me nj kompromis mbi at territor, i cili sipas meje do t jet nj status i veant pr at territor, e q do t nnkuptoj edhe pranim i mungess s autoritetit t Kosovs mbi veriun, vlerson Hoxha. N ann tjetr, profesori Qerim Qerimi thot se kur palt arrijn nj marrveshje ndrkombtare, ato edhe japin garancit e tyre se do ti zbatojn ato. Ndonse e sheh si shum sfidues zbatimin n rastin kur kto pal jan Serbia dhe Kosova, si dy vende me raporte aspak t mira, megjithat ai thot se kushtzimi i integrimeve evropiane me prparimin n bisedime q ka br Bashkimi Evropian, mund t jap pak shpres se palt do t mund t tregohen konstruktive. Nj dimension i rndsishm q krijon pritje t arsyeshme q kto marrveshje do t zbatohen, sht aspirata e t dyja shteteve pr integrim n bashksin e kombeve evropiane. N kt rrafsh, del qart q Bashkimi Evropian ka prcaktuar kto shtje dypalshe si parakusht t domosdoshm pr integrimet evropiane, shprehet Qerimi. Q dialogu n nivelin politik i udhhequr nga kryeministri i Kosovs, Hashim Thai, dhe ai i Serbis, Ivica Daiq, t ket sukses, duhet q paraprakisht t zbatohen marrveshjet e arritura nga dialogu paraprak i nivelit teknik, thot Qerim Qerimi. Qndrimi parimor q do t duhej t mbahej, sigurisht sht zbatimi i t gjitha ktyre marrveshjeve q jan arritur n fazn e par t procesit t dialogut, si parakusht i domosdoshm pr t lvizur drejt diskutimeve q hyjn n kuadr t procesit t ri t ktij dialogu, thekson Qerimi. Sidoqoft, bisedimet e nivelit t lart politik ndrmjet Kosovs dhe Serbis t ndrmjetsuara nga Bashkimi Evropian, respektivisht baronesha Catherine Ashton, sht thn se kan si qllimi normalizimin e marrdhnieve ndrmjet dy vendeve. Megjithat, ndrmjetsuesi nuk ka vn si kushte edhe njohjen e Kosovs nga Serbia, por e ka potencuar kt normalizim dhe bashkpunim si parakusht q t dyja vendet t mund t ecin prpara n proceset integruese evropiane.

dje me dy vjet heqje lirie nj shtetas t Kosovs nn akuzat pr krime lufte. Sipas gjykats, Mark Kashnjeti ishte i prfshir n si thuhet krime lufte kundr civilve serb, me qllim largimin e tyre nga Prizreni. Sipas akuzs, Mark Kashnjeti, si pjestar i ish Ushtris lirimtare t Kosovs, s bashku me disa pjestar t tjer t ksaj ushtrie, kishte rrmbyer dy pjestar t komunitetit serb n Prizren, Lubomir Zdravkoviqin dhe Bozidar Gjuroviqin, nn krcnimin se do t vriten dhe m pas i ka mbajtur pr disa or n oborrin nj shtpie. Gjithnj sipas akuzs, Kashnjeti m pas i ka urdhruar t ndaluarit q t largohen pr n Serbi, nse duan t mbeten gjall. N kt mnyr, thuhet n akuz, ai ka kryer krim t lufts me qllim q t detyroj t ndaluarit t braktisin Kosovn. I akuzuari Kashnjeti, gjat tr procesit gjyqsor mohoi pretendimet e prokuroris duke theksuar se nuk ka qen asnjher pjestar i Ushtris lirimtare t Kosovs. Mark Kashnjeti, sht arrestuar nga policia serbe n muajin prill t ktij viti, n vendkalimin kufitar ndrmjet Kosovs dhe Serbis n Merdar, ndrsa akuza ndaj tij u ngrit n maj t ktij viti. Kriminelt jan n veri t Mitrovics Mijra qytetar t Skenderajt kan protestuar t hnn n sheshin dem A Jashari kundr arrestimit t tre ishpjestarve t UK-s, Rrustem, Hetem dhe Sabit Geci, duke krkuar nga EULEX-i lirimin e menjhershm t tyre. Ata mbanin n duar pankartat me mbishkrime Liri pr lirimtart , EULEX,kehumburrrugnKriminelt , jan n veri Rrustemi, Hetemi, Sabiti, , t pafajshm etj. dhe brohorisnin, , UK,UK . Hysni Ngucati, kryetar i degs s Organizats s Invalidve t Lufts n Skenderaj, ka thn se forcimi institucional i FSK-s, sht br hal n sy t atyre q ende e shohin Kosovn pjes t Serbis. Le ta ken t qart t gjith tradhtart se kot e kan t prpiqen pr ta ndalur ritmin e FSK-s, tani t pranuar edhe ndrkombtarisht, theksoi Ngucati.Sipas tij, Qeveria e Kosovs nuk duhet t hutohet tepr dhe t humb koh pr ti prmbushur standardet, por duhet ti prmbush standardet q populli i Kosovs i krkon. Standard mbi standard sht interesi i Kosovs, e ai interes po rrezikohet n mnyra m banale dhe n vazhdimsi, duke cenuar vlerat e UK-s, vlera t cilat u fituan me gjak, ka thn mes tjerash Ngucati. Ai ka thn se EULEX-i e ka humbur rrugn, sepse n Drenic nuk ka kriminel, por ata jan n veri t Mitrovics. Lirimin e t arrestuarve, n emr t banorve t Llaushs e ka krkuar edhe kryetari i ktij fshati, Faik Geci. Ai ka thn se arrestimet e fundit jan br me qllim t denigrimit t vlerave t lufts dhe me qllim t njollosjes s saj.

gazeta

10

dita

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Hapja e tregut t energjis liberalizon shrbimin rrit sigurin pr konsumatort

Liberalizimi i plot i tregut energjetik, ku do klient mund t furnizohet me energji elektrike nga burimet q dshiron, pritet t marr formn prfundimtare deri n vitin 2015, pasi t ket prfunduar gjith korniza e tij ligjore, sipas detyrimit q ka shqipria nga BE
Liberalizimi i plot i tregut energjetik, ku do klient mund t furnizohet me energji elektrike nga burimet q dshiron, pritet t marr formn prfundimtare deri n vitin 2015, pasi t ket prfunduar gjith korniza e tij ligjore, sipas detyrimit q ka Shqipria nga BE. Por ky proces tashm ka nisur me rritjen e numrit t hidrocentraleve vendore, q ndrtohen nga biznesi privat dhe me fillimin e rritjes s sektorit t shrbimeve n shitjen e energjis nga shoqri private, q sigurojn energji, si nga importi, apo nga prodhuesit privat vendas, konsumatort familjar dhe bizneset. Drejtori juridik i ERE-s, Eduard Elezi, shprehet se licencimi i biznesit privat n sektorin e energjis elektrike t prodhuar nga HEC-et po gjallron tregun n Shqipri, pasi krijon mundsi m t mira n furnizimin e konsumatorve industrial dhe t tjer, q kryejn tregti me energjin e bler n tregje t huaja, kryesisht n vende t rajonit. Ligji i miratuar n 2011 Pr energjin elektrike ka sjell lehtsira pr KESH-in pr furnizimin e industrive, q jan konsuma-

tor t mdhenj me mbi 50 milion kwh/vit energji, duke i klasifikuar si klient t kualifikuar. Kto subjekte, m par furnizoheshin nga KESH-i me energji t bler me mim nn koston reale, me mim 6-7 lek/ kwh, kurse sivjet ata i jan drejtuar tregut privat t energjis elektrike,

duke e siguruar me nj mim q luhatet nga 50-70 euro pr kwh. Sipas t dhnave t Entit Rregullator t Energjis, deri n shtator, arrin n 8 numri i klientve t kualifikuar, ndrsa n Tetor u licencua edhe kompania Seament Albania, nga m t mdhat si konsumator i en-

Drejtori juridik i ERE-s, Eduard Elezi, shprehet se licencimi i biznesit privat n sektorin e energjis elektrike t prodhuar nga HEC-et po gjallron tregun n Shqipri, pasi krijon mundsi m t mira n furnizimin e konsumatorve industrial dhe t tjer, q kryejn tregti me energjin e bler n tregje t huaja, kryesisht n vende t rajonit
ergjis. ERE i ka licencuar me afat 5-vjear klient i kualifikuar kto subjekte me t drejt rilicencimi. Por ERE ka dhn licenca dhe pr disa kompani, q kryejn aktivitetin e furnizimit me energji elektrike t klientve t kualifikuar n tregun e lir me mime t parregullu-

ara. Deri n shtator si furnizues t kualifikuar ERE ka liencuar kompanit Hydro Salillari, Kurum, Albpetrol, Hec Ulz-Shkopet, Hec Bistrica 1 dhe 2, Ashta, Ylliad, Seament Albania. Ekspertt vlersojn se kto veprime shpejtojn hapjen dhe liberalizimin real t tregut t energjis elektrike n Shqipri. Nga procesi i liberalizimit t tregut t energjis, prfiton n rritjen e siguris edhe sistemi elektroenergjetik shqiptar. Ekspertt shprehen se futja e operatorve privat n sken ndikon n heqjen e kufizimeve n sasit e importit pr shkak t mbingarkimit t linjave ekzistuese t interkonjeksionit si dhe rritjen e shkmbimeve t energjis elektrike me vendet e rajonit e m gjer. Sipas Elezit, ky model tregu ka nisur n aspektin ligjor t prshtatet me legjislacionin e BE-s pr energjin elektrike, ka krijon prfitime t konsiderueshme pr klientt si n sigurin e furnizimit me energji, edhe n nj shrbim cilsor t qndrueshm. Sipas ERE-s, liberalizimi i tregut t energjis elektrike krijon nj struktur t re tregu, q rrit interesin dhe numrin e pjesmarrsve.

Shqipria vend trheqs pr investimet e huaja

Aktivitet i organizuar nga Agjencia pr Promovimin dhe ndrkombtarizimin e ndrmarrjeve italiane ne Tirane, ICE
Shqipria: Mundsi bashkpunimi industrial midis firmave italiane dhe shqiptare n sektorin e inovacionit. Kshtu titullohej veprimtaria e organizuar nga Agjencia pr Promovimin dhe ndrkombtarizimin e ndrmarrjeve italiane ne Tirane, ICE. Kjo veprimtari qe tuboje prfaqsues te botes se biznesit nga Italia dhe Shqipria, prfaqsues te institucioneve e organizatave te siprmarrsve rikonfirmojne pjesmarrjen italiane n projektet e zhvillimit t Shqipris, t mbshtetjes ne procesin e standardizimit t vendit, t hapjes s tregut pr investitort e huaj e veanrisht, n kt rast, pr investitort italian. Drejtori i zyrs ICE n Tiran Francesco Vitulli, theksoi se nprmjet ktij aktiviteti, si dhe t Kursit t Formimit pran Qendrs s Informimit t Bashkimit Europian drejtuar funksionarve publik, synojm t promovojm informacionin dhe t nxisim modelin e bashkpunimit publik-privat n fushn e politikave lidhur me inovacionin. Q n fillimet e demokracis n Shqipri, kontributi italian i prforcuar me pranin institucionale me iden e Sistemit Itali dhe ndihmave konkrete pr financimin e projekteve nprmjet Kooperacionit Italian t Zhvillimit ka qene nj mbshtetje e fuqishme, -nnvizoi Vitulli. Veprimtaria ishte nj nism e financuar nga Ministria Italiane e Zhvillimit Ekonomik dhe u realizua nprmjet Agjencis ICE - Departamenti i Kooperimit Industrial dhe i Raporteve me Organizmat Ndrkombtar. Ky aktivitet bn pjes n Projektin e Ligjit 84/2001 Ballkani: nga Stabilizimi n Integrim, n mbshtetje t Integrimit n Bashkim Europian t Shqipris, Bosnje - Hercegovins, Kroacis, Kosovs, Maqedonis, Malit t Zi dhe Serbis. Ambasadori i Italis n Shqipri Shklqesia e Tij Massimo Gaiani e vuri theksin tek potencialet q ofron Shqipria n prthithjen e investimeve t huaja. Duke renditur nj sere faktorsh qe jan trheqs pr siprmarrsit, ai u ndal kryesisht tek politikat nxitse fiskale qe jan konkurruese me ato te rajonit. Ai gjithashtu nnvizoi rndsin e inovacionit n zhvillim e sektorve kryesor t ekonomis Shqiptare e n veanti n at t manifakturs qe ka nj ndikim te drejtprdrejte dhe te menjhershm ne nxitjen e punsimit dhe rritjen e te ardhurave. Ministri pr Inovacionin, Teknologjin e Informacionit dhe t Komunikimit Z. Genc Pollo solli ne vmendje te te pranishmeve prpjekjet e qeveris shqiptare n mbshtetje t ktij sektori, si ngritja e Qendrs Protik me nj rol t rndsishm n inkurajimin dhe promovimin e inovacionit. Procesi i inovacionit tha Zoti Pollo ka dhn rezultate konkrete qe jan konfirmuar edhe ne kt periudhe krize ne siprmarrjen e lire duke e bere me rentabel e konkurruese. Kjo veprimtari ishte edhe nj mundsi pr takimet direkte t pjesmarrsve italian e shqiptar me ekspertt e organizmave t pranishm, prfshir Kooperacionin Italian t Zhvillimit, Dhomn e Tregtis dhe Industris Tiran, si dhe Agjencin Kombtare t Certifikimit Elektronik (AKCE).

Q n fillimet e demokracis n Shqipri, kontributi italian i prforcuar me pranin institucionale me iden e Sistemit Itali dhe ndihmave konkrete pr financimin e projekteve nprmjet Kooperacionit Italian t Zhvillimit ka qene nj mbshtetje e fuqishme, -nnvizoi Vitulli

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

dita

11

Fal rikonstruksionit t rrugs Shngjin Kune, investim i FSHZH

Bregdeti i Adriatikut n zonn e Shngjinit do t bhet lehtsisht i aksesueshm

Rruga Shngjin Kune 5.3 km e gjat, sht nj tjetr investim i Fondit Shqiptar t Zhvillimit i cili do t ridimensionoj zhvillimin e turizmit n bregdetin e Shngjinit. Kjo rrug sht financuar nga Qeveria Shqiptare dhe donator t tjer. Gjendja e rrugs ekzistuese ka qen shum e keqe, duke u br penges serioze jo vetm pr transportin e njerzve dhe mallrave por edhe funksionimin normal t siprmarrjeve turistike q gjenden n kt zon. Rruga ka qen e ngusht dhe n pjesn m t madhe t saj ka qen e paasfaltuar, me gropa dhe vshtirsisht e kalueshme. Rruga e re q po rikonstruktohet do t ket gjersi prej 6.5 m, me bankina ansore n t dyja ant nga 0.5 m. Ajo do te jet e pajisur me t gjith elementt e nevojshm t infrastrukturs, si jan sinjalistika vertikale dhe horizontale, infrastruktura nntoksore, kanalizimet e ujrave te bardha, trotuare, parkim publik etj. Trotuaret kan nj gjatsi prej 2.5 km dhe gjersi 1.5 m. Drejtori Ekzekutiv i Fondit Shqiptar t Zhvillimit z. Benet Beci, gjat ndjekjes s punimeve n kt rrug, n bashkbisedim me gazetart e pranishm ndr t tjera tha

Rruga e re jo vetm lehtson aksesin pr zonn e plazhit, por do t ridimensionoj zhvillimin e turizmit n gjith vijn bregdetare nga Shngjini deri n Kune. Ajo do t bj t arritshme pr pushuesit nj brez t mrekullueshm ranor prej 6 km, duke dyfishuar hapsirat e plazheve t shfrytzueshme

se: - Segmenti rrugor q po shohim sot do t lidh me rrug t asfaltuar nj nga zonat m interesante t

bregdetit t Adriatikut. Rruga e re jo vetm lehtson aksesin pr zonn e plazhit, por do t ridimensionoj zhvillimin e turizmit n gjith vijn bregdetare nga Shngjini deri n Kune. Ajo do t bj t arritshme pr pushuesit nj brez t mrekullueshm ranor prej 6 km, duke dyfishuar hapsirat e plazheve t shfrytzueshme. FSHZH vijon t investoj me prparsi rehabilitimin e infrastrukturs rrugore n zonat bregdetare t vendit. Shum shpejt ne do t vijojm financimin pr vazhdimin e rrugs Shngjin Kune deri n Velipoj. Aktualisht sht duke u prgatitur

projekti teknik i segmentit rrugor Rrjoll-Rrer e hedhur-Shngjin, realizmi i t cilit do t bj t mundur lidhjen me nj rrug bregdetare panoramike t komunave t Velipojs dhe Shngjinit. Infrastruktura rrugore e prmirsuar do t nxis zhvillimin e biznesit turistik n zon, duke krijuar kshtu m shum vende pune dhe m shum t ardhura pr banort. Me prfundimin e ktij investimi do t prmirsohet infrastruktura pritse, si edhe shrbimet q ofrohen pr pushuesit q frekuentojn Plazhin e Shngjinit, duke ndikuar gjithashtu edhe n shtimin e t ardhurave pr komunn.

Fal investimit t Fondit Shqiptar t Zhvillimit pr ujsjellsin e ri

1450 banor t fshatrave Sin e Eprme dhe e Poshtme n Dibr, furnizohen me uj t pijshm 24 or n dit
1450 banor t fshatrave Sin e Eprme dhe Sin e Poshtme, n rrethin e Dibrs, furnizohen me uj t pijshm 24 or n dit, fal investimit t Fondit Shqiptar t Zhvillimit pr ujsjellsin e ri. Ujsjellsi sht nj nga investimet komplekse q Fondit Shqiptar i Zhvillimit po kryen n zon. Ndrtimi i ktij ujsjellsi sht financuar nga Qeveria Shqiptare dhe Banka Gjermane pr Zhvillim (KfW). Historikisht banort e ktyre fshatrave, kan vuajtur nga mungesa e ujit t pijshm t cilin e siguronin n burimet larg banesave t tyre me krah ose me kafsh pune. Edhe nj pjes e vogl e familjeve q kishin mundur t hapnin puse, konsumonin uj jo t pastr duke rrezikuar seriozisht shndetin e tyre. sht hera e par n historin e ktyre fshatrave malore q furnizohen 24 or n dit me uj t pijshm dhe t pastr higjienikisht. Ujsjellsi i ri i cili sht vn n funksionim t plot sht projektuar me standardet m t mira. Pr marrjen e ujit sht shfrytzuar tubacioni kryesor i ujsjellsit t Sobaniks i cili grumbullohet n dy rezervuare t rinj me kapacitet 75 dhe 50 m3 secili. Burimi q furnizon kt ujsjells ka cilsi shum t mir t ujit dhe nj prurje prej 50 litra/sek, q garanton furnizimin normal t popullats duke llogaritur edhe rritjen natyrore t popullsis n vitet e ardhshme. Linja kryesore nga burimi deri n depo ka nj gjatsi prej 3.2 km dhe rrjeti shprndars 23 km. N kt projekt jan kryer 300 lidhje familjare t cilat jan pajisur me matsa uji. Drejtori Ekzekutiv i Fondit Shqiptar t Zhvillimit z. Benet Beci, gjat nj vizite pr t par nga afr funksionim e ujsjellsit t ri, n bashkbisedim me gazetart e pranishm, ndr t tjera tha se: - Ujsjellsi q po shohim sot, sht pjes e nj programi t gjer pr furnizi-

min me uj t zonave rurale, i cili synon s pari t ofroj nj nevoj t domosdoshme jetsore si sht uji i pijshm pr rreth 50 fshatra q nuk kan pasur m par uj n shtpit e tyre. S dyti, synon t ngrej nj sistem jetgjat t funksionimit dhe mirmbajtjes duke dhn mjetet dhe duke asistuar komunn n ngritjen e strukturs s menaxhimit, krijimin e shrbimit t

shitjes, faturimit dhe mirmbajtjes s rrjetit, si edhe trajnimin e stafit teknik e atij financiar t Komuns. Ujsjellsi i fshatrave Sin e Eprme dhe Sin e Poshtme, sht pjes e programit Furnizimi me Uj i Zonave Rurale i cili konsiston n ndrtimin e 28 skemave t ujsjellsve rurale n 50 fshatra n Qarqet Dibr, Shkodr dhe Kuks, duke kontribuar n prmirsimin e jetess s rreth

40.000 banorve. Programi ka nj kohzgjatje 6 vjeare dhe prfundon n fund t vitit 2014. Aktualisht Programi Furnizimi me Uj i Zonave Rurale, sht drejt prfundimit t punimeve infrastrukturore pr 25 skema ujsjellsish. Vetm n Qarkun Dibr, FSHZH ka financuar ndrtimin e 11 skemave t ujsjellsve rurale, nga t cilat prfitojn 10 komuna.

gazeta

12

CMYK

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

CMYK

@ | www.gazeta55.al

13

gazeta

14

dita

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Degt e mjeksis jo n varsin e universitetit t Tirans

Degt e mjeksis nuk do t jen m n varsin e Universitetit t Tirans, pasi brenda ktij viti pritet q kto fakultetet t shkrihen dhe t bhen pjes e Universitetit t Mjeksis. Dekani i Fakultetit t Mjeksis, Bajram Hysa ka br t ditur se marrja e nj vendimi t till do tu jap m shum autonomi dekanve e profesorve t ktij institucioni. Kjo pasi do t veprohet m mir n drejtim t mirmenaxhimit t fondeve, kundrejt plotsimit t nevojave reale me staf akademik dhe infrastruktur. Sipas dekanit t Mjeksis varsia q ata kan nga Universiteti i Tirans, nuk ka plotsuar si duhet me fonde nevojat e tyre. Ndonse nuk sht shpallur zyrtarisht, pohet se deri m tani jan propozuar dy variante pr krijimin e Universitetit Publik t Mjeksis. I pari ka t bj me shkrirjen e 5 fakulteteve, t Mjeksis, Stomatologjis, Farmacis, Shndetit Publik dhe Infermieris, n nj t vetm. Ndrkoh q nj tjetr variant sht ai i shkrirjes s Fakultetit t Mjeksis s Prgjithshme me at t Infermieris. Q t dyja variantet sipas drejtuesve t ktyre fakulteteve jan pozitive dhe do t sigurojn nj tjetr zhvillim cilsor pasi stafi dhe infrastruktura pr ngritjen e nj universiteti ekzistojn.

Muzik n shkolln Vasil Shanto n Tiran

Shkolla 9-vjeare Vasil Shanto n Tiran ka instaluar nj qendr zri, prmes t cils, do mngjes pr rreth nj or nxnsit dgjojn kng shqiptare. Drejtoresha e shkolls, Anila Bajraktari, tregon se vendosja e ksaj qendre zri, e cila prodhon do dit tingujt t hareshm, ka ndikuar n thellimin e raporteve miqsore t nxnsve e vet shkolls.Vendosja e muziks n ambientet e shkolls ton ka m se nj vit q po praktikohet. Fillimisht e kemi nisur ditve t hna, ku kndohej vetm himni, sikundr sht prcaktuar edhe n rregulloren e shkolls. Duke par q nxnsit ishin m t relaksuar dhe e nisin ditn e msimit m t gzuar, vendosm si drejtori q muzika t vendoset do dit nga ora shtat deri n orn tet n ambientet e shkolls. N t vrtet kjo gj ka rezultuar shum efikase, pasi sht shmangur modeli tradicional i rutins n nisjen e dits s msimit. N kt mnyr nxnsit jan m t qetsuar dhe m t prqendruar n zhvillimin e orve msimore, si dhe prvetsimin e dijeve. Kt gj ne kemi faktuar edhe me rezultatet n rritje q vrehen tek nxnsit e shkolls gjat muajve t fundit, shprehet drejtoresha Bajraktari. Przgjedhja e muziks bhet nga vet msuesit, kng t cilat jan t prshtatshme me moshn e nxnsve. Ndrkoh q n kt periudh iu sht kushtuar m shum rndsi kngve patriotike, n kuadr edhe t aktiviteteve q vet shkolla po organizon pr festimet e 100-vjetorit. Organizime t cilat vrehen q n hyrje t shkolls, ku korridori sht mbushur plot me punime t bra nga vet nxnsit me rastin e festimeve t 100-vjetorit. Megjithat nuk sht vetm mngjesi ai q shoqron hyrjen e nxnsve n klasa nn shoqrin e muziks. Edhe n orn e pushimit, qendra e zrit prodhon srish tingujt muzikor, t cilat i ftojn ata q t bashkohen n ambientet e oborrit pr t vijuar bisedat e tyre. Drejtoresha Bajrakatari tregon se me qendrn e zrit u sht dhn fund edhe largimit t fmijve pas msimit n t ashtuquajturat disko. Pr kt sht menduar kthimi i palestrs s shkolls n nj ambient t ngjashm me diskon, ku nxnsit e klasave t teta dhe t nnta t mund t kalojn disa or argtimi nn shoqrin e njri-tjetrit, e msuesve do fundjav. Pr klasat e teta dhe t nnta ne praktikojm diskon n palestr, ku do dit t premte ata mblidhen me njri-tjetrin pr t shijuar tingujt e muziks q preferojn. E kemi br kt gj pasi duam q ato or argtimi t mund ti kalojn n ambiente ku jan m t sigurt dhe t shmangim daljet npr ambiente t tjera jasht shkolls, t cilat kan nj shkall t lart pasigurie pr kto mosha, shton drejtoresha Anila Bajraktari. Vet nxnsit pohojn t knaqur se mezi e presin fundjavn, pasi kan mundsi q t qndrojn s bashku dhe t dfrejn n ambientet e palestrs. Nj tjetr e mir sht edhe vendosja e sistemit t kamerave, i cili sht instaluar n mnyr private fal bashkpunimit t prindrve dhe drejtoris s shkolls. Vendosja e sistemit t kamers ishte i nevojshm, pasi shkolla ndodhet n mes t rrugve dhe frika e largimit t nxnsve sht shum e madhe, sikundr edhe vshtirsit n kontrollimin e njerzve q hyjn e dalin. Q nga muaji shtator kur ka startuar edhe viti i ri shkollor, e gjith shkolla vzhgohet prgjat gjith dits n sistemin e kamerave q jan instaluar nga drejtoria.

Vlersohen si shum t mira marrdhniet mes Policis s Shtetit dhe SOCA-s

Policia e Tirans kundravajtsve: Shlyeni detyrimet pran do dege t Posts Shqiptare

rejtori i Prgjithshm i Policis s Shtetit Z. Hysni Burgaj, dje, priti n nj takim Z. Hudley GILL, Drejtori Rajonal i Agjensis Britanike SOCA-s, (Agjencia kundr Krimit t Organizuar dhe Krimeve t Rnda). N fokus t ktij takimi ndrmjet Z.Burgaj dhe Z. Gill ishte bashkpunimi i deritanishm ndrmjet Policis s Shtetit dhe SOCA-s, arritjet e deritanishme n kuadr t ktij bashkpunimi, si dhe intensifikimi i mtejshm i ktyre marrdhnieve, t cilat aktualisht jan shum t mira. Drejtori i Prgjithshm i Policis s Shtetit, falenderoi prfaqsuesin e SOCA-s pr kontributin e vazhdueshm t dhn pr Policin e Shtetit, n mnyr t veant pr Policin Shkencore, ku fal prcaktimit t ADN-s sht mundsuar zbardhja dhe dokumentimi i ngjarjeve t rnda kriminale. Prmirsimi i vazhdueshm i pajisjeve teknologjike sht i rndsishm pr t qen sa m efikas n luftn kundr krimit, evidentoi Z.Burgaj. Po ashtu gjat takimit z. Burgaj bri nj ekspoze t rezultateve shum t mira t arritura nga Policia e Shtetit, fal prdorimit t mjeteve dhe pajisjeve teknologjike bashkkohore q ka n prdorim, sidomos n luftn kundr trafikut t drogs, trafiqeve t paligjshme, si dhe krimeve kibernetike. Nga ana e Tij, Drejtori Rajonal

i SOCA-s, z. Hudley GILL, evidentoi nivelin e bashkpunimit ndrmjet Policis s Shtetit dhe SOCA-s, duke i cilsuar kto marrdhnie shum t mira. N prfundim t takimit Z. Burgaj dhe z. Gill ndan t njjtin mendim se agjencit e zbatimit t ligjit kan t njjtn gjuh, q sht gjuha e zbatimit t ligjit dhe bashkpunimi ndrmjet tyre sht thelbsor n luftn ndaj krimit n prgjithsi dhe atij t organizuar n mnyr t veant. Apeli pr gjobat Ndrkoh drejtoria e Policis s Qarkut Tiran prmes Shrbimit t Qarkullimit Rrugor Tiran, do t vazhdoj kontrollet ndaj atyre drejtuesve t mjeteve, t cilt jan debitor n shlyerjen e detyrimeve t tyre, dhe i ofron ato t paraqiten pran do dege t Posts Shqiptare. Gjat

ktyre tre ditve jan ndrmarr kontrolle dhe masa ndshkuese ku jan pezulluar pr mos shlyerje t detyrime 18 leje qarkullimi t automjeteve. Nga shlyerja e detyrimeve q rrjedhin nga kundravajtjet administrative, u arktuan nga posta Shqiptare 104 masa administrative t likuiduara nga drejtuesit e mjeteve. Theksojm se, shrbimet e Policis s Tirans do t vazhdojn me intensitet punn pr parandalimin e aksidenteve n rrug dhe n krijimin e lehtsirave pr lvizjen e lir t mjeteve, n prputhje me legjislacionin rrugor, me qllim parandalimin dhe uljen e aksidenteve rrugore. N kt kuadr, kontrolle t shumta po ushtrohen n drejtim t vendosjes s rripave t sigurimit, kasks mbrojtse, kontrollit t

shpejtsis, prdorimit t alkoolit nga drejtuesit e mjeteve, parkimet e gabuara etj. Po ashtu, kontrolle t vazhdueshme do t ushtrohen kryesisht pr parkimet e gabuara, apo parkimet dyshe n akset e qytetit t Tirans. N saj t rritjes s prezencs s Policis n rrug kontrolleve t shuma t ushtruara, do t vazhdojn n vijimsi, pr zbatimin e detyrave q lidhen me Programin e Puns t Drejtoris s Prgjithshme t Policis s Shtetit Pr rritjen e siguris rrugore pr vitin 2012 si dhe Programin e Puns e Drejtoris s Policis s Qarkut Tiran, me objekt forcimin e masave ndaj kundravajtsve me synim uljen e ngjarjeve aksidentale dhe pasojave te tyre. Njhersh, shrbimi i Policis s Tirans ftojn t gjith drejtuesit e automjeteve, n ndrgjegjsimin e tyre pr t zbatuar me prpikmri normat dhe rregullat e Kodit Rrugor.

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

dita

15

Puna krkimore, Fullani: Banka e Shqipris beson fort n bashkpunimin rajonal

Guvernatori i Banks s Shqipris merr pjes n orkshop-in e 6-t t Krkimeve n Evropn Juglindore
Ilda Mihali
riza ekonomike krkon politika t reja, deklaroi t martn n mbrmje Guvernatori i Banks s Shqipris, Ardian Fullani. N seminarin e VI pr krkime n fushn e ekonomis, Fullani vuri n dukje se tashm sfida m e madhe sht krijimi dhe zbatimi i politikave t reja ekonomike. Ky seminar organizohet do vit nga Banka e Shqipris, pr t sjell s bashku krkues nga rajoni yn dhe m tej. N fjaln e tij n kt seminar ai i dha rndsi organizimit t ktij t fundit do vit nga Banka e Shqipris, pr t sjell krkues nga rajoni yn dhe m tej. Ne jemi shum t gzuar pr kontributin tuaj personal si dhe pr angazhimin e institucionit tuaj pr kt aktivitet. Harta e pjesmarrjes zgjerohet nga viti n vit dhe ne e marrim kt zhvillim si shenj vlersimi. Kt vit, seminari zhvillohet ndrsa Shqipria kremton prvjetorin e 100t t pavarsis s saj, e cila u shpall m 28 nntor 1912. Ndaj, jemi shum t lumtur tju mirpresim n vigjilje t ksaj ngjarjeje t shnuar pr ne -guvernatori iu drejtua pjesmarrsve. Seminari i Krkimeve Ekonomike n Evropn Juglindore prbn nj platform pr forcimin e bashkpunimit rajonal n fushn e krkimeve. Kjo tradit e konsoliduar tashm sht pjes e kooperimit t gjithanshm mes bankave qendrore t rajonit. Banka e Shqipris beson fort n bashkpunimin rajonal dhe pr kt arsye sht kthyer n promotore t tij. Fullani i kushtoi rendsi gjat fjalimit vendeve t Evrops Juglindore t cilat ngjasojn n shum aspekte, prfshir problematikn ekonomike ashtu dhe krkimin ekonomik. Aktualisht punohet pr identifikimin e problemeve q kan modelet ekzistuese. Sfida

m e madhe e t gjitha sfidave u la t kuptohet se sht adoptimi i nj filozofie dhe mnyre t re t t menduarit pr hartimin dhe zbatimin e politiks. Bankat qendrore jan mjedise t prsosura pr gjenerimin dhe zhvillimin e ktyre ideve t reja. Ato sjellin bashk nj komunitet t nderuar analistsh dhe krkuesish, si dhe nj sr problemesh q presin zgjidhje. Ky rrjet bashkpunimi, ka mundsin t ndikoj drejtprdrejt mbi hartimin dhe zbatimin e politikave. Kjo karakteristik e veant u jep krkuesve n bankat qendrore mundsin t zbatojn gjetjet dhe t testojn n praktik prfundimet prkatse - tha guvernatori Fullani. Prfundimet e bashkpunuesve ndikojn n mirqenien e njerzve dhe n rezultatet ekonomike. Pr kt arsye, Fullani shprehet se sht e domosdoshme q puna krkimore shkencore t jet e hapur ndaj gjith faktorve me pesh n qeverisjen e vendit. Nj partner i rndsishm duhet t jet dhe bota akademike vendase dhe e huaj, pr t prvetsuar praktikat m t mira t metodave dhe shkrimeve akademike Fokusi i puns krkimore nga bashkpuntort sht i ngjashm me fokusin e puns krkimore n Bankn e Shqipris t paktn nga nj vshtrim i programit nga ana e ekspertve. Gjat vitit t kaluar, jemi prqendruar te stabiliteti financiar dhe politika monetare, integrimi i tregtis dhe marrdhnieve tregtare si dhe modelimi i procesit ekonomik stokastik. Mbi t gjitha, kriza, ndrlikimet q ajo sjell, kanalet e transmetimit, dhe reagimi i politiks jan br qendra e krkimit empirik dhe teorik n bankat qendrore dhe botn akademike gjat katr vjetve t fundit. Rezultatet e ktij krkimi

dhe t analizave i kan uar bankat qendrore dhe politikat e tyre rregullatore dhe monetare prtej atyre q jan quajtur kufij t shenjt t politiks monetare. Megjithat, koha ka provuar se kjo nuk e ka ndihmuar shum ekonomin. Prgjithsisht, krizat e gjata e t thella ekonomike dhe sociale kan ushqyer filozofit e reja t mendimit ekonomik, duke uar n ndryshime t rndsishme politike dhe duke hapur rrugn drejt mirqenies ekonomike. Mendimi ekonomik i Adam Smith, John Keynes dhe Milton Friedmane sht shfaqur n muzgun e krizave t mdha. Pr fat t keq, jemi ende duke pritur nj filozofi t re. Pra, ku ndodhet ky filozof? sht e qart se na duhet nj mnyr e re e t menduarit, nj qasje e re pr politikn ekonomike e shum ide t reja vazhdoi fjaln e tij kreu i BSH. Gjat fjalimit

Fullani vuri n diskutim vrtetsin e rritjes si mats i lumturis dhe i begatis pasi globalizimi kundrshtohet pr eksternalitetet e tij n tregun e puns dhe pabarazin. Ndrkoh q vet pabarazia po shqyrtohet si nj keqbrs potencial i ngadalsimit ekonomik, e kshtu me radh. Krkimi ekonomik duhet t zgjeroj gamn e vet dhe ti prfshij t gjitha kto fusha n punn e tij. Puna krkimore ishte kryefjala e guvernatorit,sipas t cilit duhet t projektohet si nj spirale n rritje, ku njohurit e fituara rishtazi nga filozofia, historia ekonomike, krkimi empirik dhe zbatimi i modeleve matematikore dhe statistikore, duhet t kthehen n pikn fillestare pr t prballur t gjitha problemet e reja dhe t vjetra, pr t testuar prgjithsin e tyre, si dhe pr t vlersuar eksternalitetet potenciale. Konferenca u prqendrua n ecurin e politiks monetare gjat 100 viteve

t fundit meqense jemi n nj vit jubilar. Konferenca vjetore e ktij iu kushtua ndikimit t zhvillimeve politike dhe ekonomike vendase dhe t huaja n natyrn e Banks Qendrore dhe n politikn e saj monetare. Ndrthurja e zhvillimeve historike dhe ekonomike, larmia e regjimeve monetare, luhatshmrit e papritura n regjimin ekonomik, politik dhe filozofik, dhe n ekonomiksin modern ishin mjaft vitalizuese, interesante dhe nxitse t mendimit. Qasja jon tradicionale ndaj krkimit ka kontribuar ndjeshm n mnyrn se si i kuptojm shtjen e stabilitetit monetar dhe financiar, modelet me shum parametra, parashikimet dhe analizat e goditjeve. Ajo ka pasuruar strukturn e modeleve dhe t metodologjive t disponueshme pr hartimin dhe zbatimin e politiks monetare, si dhe ka rritur besimin ton. Megjithat, sht koha t thellojm njohurit mbi bazat e

sjelljes ekonomike, si nj fenomen social dhe individual. Ky kuptim krkon, ndr t tjera, nj pun krkimore kompetente mbi historin ekonomike, sjelljen dhe mirqenien ekonomike. E ritheksoj, ska pse ta bni kt gj t vetm dhe t izoluar. Bashkpunimi shkencor ndrkombtar rrit mundsin pr t shfrytzuar infrastrukturn dhe burimet krkimoreishte fjala prmbyllse e guvernatorit.Ngritja e grupeve t puns me profesionist t aft, prfitimi nga njohurit e krijuara prtej kufijve sht dika eficiente dhe moderne. Ne shpresojm t kontribuojm n kt drejtim, nprmjet ktij seminari, si dhe nprmjet konferencave dhe aktiviteteve t tjera q organizojm gjat vitit. Ky seminar do ti vihet n shrbim sidomos s njohjes s puns s njri-tjetrit,pr t hedhur themelet pr bashkpunimin t mtejshm n t ardhmen.

Fasoni, prmirsime n teknologji dhe rendiment, kushtet pr konkurrenc n rajon

Industria e fasonit n Shqipri, q llogarit rreth 450 ndrmarrje t mesme dhe t mdha, ka nisur t lviz n drejtim t rritjes teknologjike t proceseve t puns, nisur nga rritja e krkesave t partnerve europian pr shprnguljen e aktiviteteve t tyre n vendet e rajonit t Ballkanit. Krkesat pr mime t lira dhe transport t shpejt, dhe fakti q s fundi Kina ka nisur t humbas avantazhin e vet konkurrues nga rritja e pagave dhe cilsia e ult, ka rritur interesin e kompanive shqiptare t fasonit. Qeveria shqiptare ka ndrmarr s fundmi disa vendime pr t nxitur investimet pr industrin e fasonit, sikurse sht dhe heqja e Tatimit mbi Vlern e Shtuar pr do makineri dhe pajisje q blihet n kt sektor. Krahasuar me vendet e tjera n rajon, Shqipria ka disa avantazhe konkurruese si pagn m t ult minimale n 21,000 lek, taksa t ulta, koh t shkurtr pr hapjen e nj biznesi t ri, afrsi gjeografike me Europn. Paga e punonjsve t fasonit n vend sht rreth dhjet her m e ult se n Itali dhe dy her m pak se n Rumani, ku paga minimale arrin n 240 euro/muaj. Aktualisht paga mesatare e nj punonjsi n ndrmarrjet shqiptare luhatet n 150160 euro/muaj. Por n Shqipri, krahas ktyre avantazheve, krahasuar me vendet n rajon, rendimenti (shifra e afarizmit pr puntor) sht ende i ult. Sot kjo shifr n nj vit llogaritet n 4.300 cop pr do puntor n vit, n Rumani llogaritet n 8.880 cop/puntor/vit. Ndaj kompanit shqiptare t fasonit shikojn rritjen e investimeve n industri krahas organizimit n formn e klasterit, si nj mundsi q krijon hapsira pr t prballuar porosi dhe krkesa t mdha q mund t sjellin kompani europiane. I.M

gazeta

16
Nga Kastriot DERVISHI

speciale

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

Shqipria n foto historike

Rubrika e prjavshme e fotove historike sjell n shikimin e lexuesit personazhe ose ngjarje t 100 vjetve t fundit dhe q lidhen ngushtas me historin e Shqipris

1930/Durrsi n ndryshim
Ndryshimi i qyteteve shqiptare n vitet 30. Dy foto nga qyteti i Durrsit, nj prej m t rndsishmve t shtetit shqiptar. N foto duket qyteti dhe porti i tij.

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

speciale

17

1933/Ministria e Punve t Jashtme

Ky sht trupi i Ministris s Punve t Jashtme n vitin 1933. Aparati i ministris n qendr kishte kt personel q kryesohej nga ministri Xhaferr Vila.

1937/Instituti Nana Mbretresh

Ceremoni e zhvilluar n vitin 1937 n Instituti Nana Mbretresh n Tiran. N qendr t fotos jan ministri i Arsimit, Shefki Sharku, drejtori i shkolls Paparisto, etj. sht asti i dhnies s diplomave.

1940/Nafta n Mifol
Nj foto pr naftn n Mifol. Agjencia prkatse italiane ka vendosur n kt mnyr objektet e veta aty.

gazeta

18

reklama

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

pia Botuese 55 Sht

UMSFELD DONALD R
he T panjohura T njohura d
Nj rrfim pr jetn e nj prej personazheve t jashtzakonshm t politiks... Un,kam rreth njzet mij memo, t quajtura me humor si flok bore, prej kohs kur isha ministr i mbrojtjes n administratn e presidentit George W. Bush, disa regjistrime t momenteve t marrjes s vendimeve dhe t tjera q jan pr shembull nj shkuarje tek berberi. Mijra dokumente t tjera qndrojn n arkivat sekrete n Bibliotekn e Kongresit, Departamentin e Shtetit dhe at t Mbrojtjes... Donald Rumsfeld

hura dhe T panjohura T njo

Kujtime

T njohura dhe T panjohura

Kujtime

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

letrat bota

19

Presidenti Obama, vizit historike n Birmani, takohet me kryeopozitaren Aung San Suu Kyi
Presidenti amerikan Barak Obama ndodhet ne nj vizite historike ne Birmani, duke u bere kshtu presidenti i pare amerikan qe viziton kt vend. Me qindra mijra njerz, disa prej tyre duke valvitur flamuj amerikan u rreshtuan ne rrugt e Rangun per te pritur presidentin amerikan, i cili shoqrohet ne kt vizit nga sekretarja amerikan hillari Klinton. Analistet thon se vizita e Obames synon te tregoje me shume mbshtetje pr reformat e qeverise se Thein Sein, i cili ndodhet ne pushtet qe prej fundit te regjimit ushtarak ne nntor te 2010. Presidenti Obama dhe sekretarja Klinton kane zhvilluar nj takim me lideren e opozits Aung San Suu Kyi. Takimi me fituesen e mimit Nobel per Paqen u zhvillua ne shtpin e saj ne kryeqytetin Jangon, ne at shtpi ku ajo u mbajt ne arrest pr vite me radhe nga regjimi ushtarak. Liderja e opozits, e cila zhvilloi nje beteje te gjate kundr ktij regjimit u takua przemrsisht me presidentin Obama dhe me sekretaren Klinton. Obama tha te djelen se vizita e tij ne Birmani qe njihet ndryshe dhe si Mianmar, sht mbshtetje e reformave qe po bn vendin drejt demokracis pas dekadave te tera nen regjimin ushtarak. Por grupe t t drejtave te njeriut thane se vizita e presidentit eshte e parakohshme, sepse reformat nuk jan konsoliduar ende. Ndrsa Shtpia e Bardhe sht shprehur se presidenti gjate fjals se tij do te ushtroje me tepr presion ndaj qeverise pr te bere me shume ne luftn kundr dhuns etnike dhe abuzimeve te drejtave te njeriut. Presidenti Obama, n kuadr t turit t tij, sht stacionuar n shtetin e radhs, Kamboxhian, pr tu takuar me udhheqsit e Shoqats s Vendeve t Azis juglindore. Presidenti zhvilloi nj takim me kryeministrin kamboxhian, t cilit Obama i shprehu shqetsimet amerikane lidhur me t drejtat e njeriut n kt vend. Presidenti Obama shkoi n Kamboxhia nga Pnom Peni i Birmanis, duke u br kshtu presidenti i par amerikan q viziton kt vend t Azis Juglindore.

Rusi: Japin dorheqje avokatt e Pussy Riot-it, shkak:presionet nga shteti

Hamasi sulmon qytetet izraelite me raketat e Iranit

Izraeli, i gatshm pr t pushtuar Gazn, por preferon zgjidhje diplomatike

Egjipt, i cili n kt konflikt ka marr rolin e nj ndrmjetsi, tha se nj marrveshje pr armpushim pr ti dhn fund luftimeve mund t jet e afrt
Izraeli ka bombarduar dhjetra objektiv n Gaza dje dhe ka theksuar se sht e gatshme pr t pushtuar Rripin e Gazs, por preferon nj zgjidhje diplomatike q do t ndal sulmet e militantve t Hamasit. Egjipt, i cili n kt konflikt ka marr rolin e nj ndrmjetsi, tha se nj marrveshje pr armpushim pr ti dhn fund luftimeve mund t jet e afrt. Udhheqsi i Hamasit tha se ishte deri n Izrael pr ti dhn fund konfliktit t ri q kishte filluar. Izraeli thot se sulmet e tij kan si qllim t ndalin lshimet e raketave nga militantt palestinez. Ndrkaq, presidenti Barak Obama thot se prpjekjet pr t zgjidhur konfliktin m t fundit mes Izraelit dhe grupit ekstremist palestinez, Hamas, duhet t fillojn me ndaljen e sulmeve t ekstremistve ndaj territorit izraelit. Zoti Obama i bri komentet dje gjat prfundimit t vizits n kryeqytetin tajlandez, Bankok. Presidenti ritheksoi mbshtetjen amerikane pr at q e cilsoi si e drejta e Izraelit pr tu vetmbrojtur nga raketat q hidhen nga Gaza drejt banesave izraelite. Zoti Obama shtoi se do t ishte skenari m optimal, nse sulmet me raketa ndalin para se t shkallzohet m tej ofensiva pes ditore izraelite kundr ekstremistve n Gaz. Ai tha se gjat ditve t fundit kishte biseduar disa her me udhheqs t Izraelit, Egjiptit dhe Turqis n prpjekje pr arritjen e ktij qllimi. Izraeli ndrmori sot sulme t reja ajrore ndaj atyre q i cilsoi si objekte t ekstremistve n Gaz, duke vrar t paktn 10 banor t qytetit t Gazs, prfshir gra dhe fmij. Pr her t par, Hamasi prdor raketa, t afta pr t arritur n Tel Aviv. Raketat Fajr 5, prodhim i Iranit, kan rreze m t gjat se do raket tjetr q ka prdorur Hamasi m hert. N t njjtn koh, lvizja islamike ka siguruar stoqe t mdha armsh q mund t prdoren n luftimet toksore. Shum nga armt besohet t ken rn n duart e militantve gjat periudhave t fundit t kaosit n Egjipt dhe Libi. Yosssi Mekelman, ekspert i rajonit n Institutin Chatham t Londrs, thot se raketat Fajr 5 kan arritur nga Irani n Gaza prmes Gadishullit Sinai t Egjiptit. Supozohet se ato kan arritur prmes Gadishullit Sinai, npr tunele, sepse q nga rnia e regjimit t Mubarakut, kufiri n mes t Egjiptit dhe Rripit t Gazs sht mjaft i hapur, thot Mekelman. Mungesa e kontrollit t Kajros n Siani sht ndryshim i madh nga koha e ish-presidentit Hosni Mubarak, pasi regjimi i tij ka bashkpunuar me Izraelin pr t kontrolluar kufirin me Gazn. Regjimi i ri i Egjiptit, i udhhequr nga presidenti Mohamed Morsi, ka dshmuar t jet i paaft ose jo i gatshm pr t ushtruar t njjtn shkall t kontrollit. Mekelman thot se rrugt kontrabanduese prmes Egjiptit i kan sjell Hamasit sasi t mdha armsh edhe nga Libia, sidomos pas rrzimit t Muammar Qaddafit. Armt gjat lufts civile apo revolucionit n Libi jan zhdukur. Ky lloj i situats kaotike ka krijuar mundsi pr ata q kan vjedhur apo marr prsipr municionin, thot Mekelman. Khaled Hroub, autor i disa librave pr Hamasin dhe profesor n Universitetin Cambridge t Anglis, thot se Hamasi ka miratuar edhe strategjin e Hezbollahut (organizat islamike) pr t krijuar tunele, q u mundsojn militantve t mbijetojn nga sulmet izraelite dhe t dalin nga vende t papritura pr t luftuar. shtja pr Izraelin tani sht se si t merret me kt armik t fort. Ai ka ndrtuar nj mburoj raketore n vitet e fundit dhe prdor sulmet ajrore dhe detare pr t goditur caqet e Hamasit. Nse goditjet e tilla nuk bindin Hamasin pr t ndaluar sulmet me raketa, e vetmja zgjidhje pr t duket t jet operacioni toksor n Gaza. Izraeli tashm ka mobilizuar 75,000 forca rezerv. Por, Riad Kahaji, nga Instituti pr Lindjen e Afrt, me seli n Bejrut, thot se Hamasi ka aftsi t konsiderueshme ushtarake pr nj konfrontim asimetrik q mund ta frenoj Izraelin nga pushtimi. Nga hakmarrja q ka br Hamasi deri m tani, duket qart se ka nj arsenal t konsiderueshm raketash t kalibrave t ndryshm, kshtu q nuk do t jet nj operacion i leht pr izraelitt, thot Kahaji. Sipas tij, Izraeli duhet t konsideroj jo vetm viktimat e mundshme ushtarake, por edhe ato civile nga t dyja ant, ashtu si edhe reagimin ndrkombtar ndaj numrit t t vdekurve. Gjat lufts n Gaza m 2008-2009, jan vrar 13 izraelit dhe m shum se 1,400 palestinez. Erdogan e quan Izraelin shtet terrorist Kryeministri turk, Recep Tayyip Erdogan, e ka quajtur Izraelin shtet terrorist. A mund t ken vend n kt bot ata q masakrojn fmij? A mund t themi se ata respektojn njerzimin? Pr kt arsye un them se Izraeli sht shtet terrorist, ka thn Erdogan. Ai i ka br kto komente n nj takim t Kshillit Islamik t Euroazis n Stamboll. Deri m tani, 83 palestinez e 3 izraelit t vrar Sekretari i Prgjithshm i Kombeve t Bashkuara, Ban Ki Moon, ka br thirrje pr nj armpushim t menjhershm mes Izraelit dhe Gazs n konfliktin q ka hyr n ditn e gjasht. Ban Ki Moon shtoi se do t udhtoj n Kajro t Egjiptit pr tiu bashkuar bisedimeve pr paqen. E diela ka qen dita m e prgjakshme e konfliktit me Izraelin q ka shnjestruar shtpit e militantve t Hamasit. Gjat gjasht ditve sulmesh detare dhe ajrore t Izraelit ndaj Gazs dhe raketave t lshuara nga Gaza drejt Izraelit jan vrar 86 palestinez dhe 3 izraelit. Militantt e Gaza-s vazhdojn t lshojn raketa drejt Izraelit, teksa jan raportuar t plagosur n qytete, prfshi Ashkelon dhe Ofakim.

Avokatt e dy antarve t burgosura t grupit rus Pussy Riot kan dhn dorheqje. Mark Feign, Violetta Volkova dhe Nikolai Polozov kan njoftuar se nuk do t mbrojn m dy vajzat, pr shkak t presionit nga autoritetet. Feign ka thn se do t jet n interes t klienteve t tyre pr t ndryshuar avokatt. Nadezhda Tolokonnikova, Maria Alyokhina dhe Yekaterina Samutsevich jan dnuar me nga dy vjet burgim n muajin gusht, pr shkak t nj performance kundr Kremlinit n katedralen m t madhe t Mosks. Samutsevich sht liruar me kusht muajin e kaluar.

Indi: Arrestime pr komente dhe like n Facebook

Policia n Indi ka arrestuar nj vajz, e cila ka kritikuar n Facebook zin q ka mbajtur Mumbai pr vdekjen e politikanit BalThackerau. Shoqja e saj, e cila ka plqyer komentin, sht arrestuar po ashtu. Msohet se t dyja vajzat, t cilat akuzohen pr fyerjen e ndjenjave fetare jan liruar me kusht, pas shfaqjes n gjykatn e qytetit Palghar. Nacionalisti hindus, Thackeray, ka qen njra nga figurat m prarse n politikn e Indis. Ai sht fajsuar pr nxitjen e tensioneve midis hindusve dhe myslimanve dhe sht nderuar nga ndjeksit e tij. Lajmi pr vdekjen e Thackerayt ka shkaktuar mbylljen e t gjitha bizneseve t dieln n Mumbai, nga frika e dhuns q mund t shkaktojn mbshtetsit e tij. N Faceboouk-un e saj, 21-vjearja ka shkruar: Njerzit siThackeray lindin dhe vdesin do dit dhe njri nga ta nuk duhet t shkaktoj bllokimin e qytetit.

gazeta

20

forum

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

kultura

21

Pas 4 shekujsh armt e Sknderbeut n Shqipri

PRKRENARJA, SHPATA DHE NJ THIK E SKNDERBEUT, DY MUAJ N MHK
N datn 22 nntor, n Muzeun Historik Kombtar do t ekspozohen pr publikun e gjer, prkrenarja, shpata dhe nj thik e Sknderbeut, nj piktur n vaj, q paraqet heroin ton kombtar dhe pjes t nj codex t Jakob Schrenk von Notzing. Ekspozita Armt e Sknderbeut n Shqipri do t qndroj deri n datn 13 janar n Muzeun Historik Kombtar. Armt e Heroit ton Kombtar, pjes e fondit t Muzeut t Historis s Artit n Vjen, ekspozohen pr her t par n Shqipri, n kuadr t 100-vjetorit t Pavarsis. Kjo iniciativ u b e mundur fal bashkpunimit ndrmjet qeverive t Republiks s Shqipris dhe t Austris, t kurorzuar n ratifikimin e marrveshjes pr bashkpunim n lidhje me huadhnien e objekteve q i prkasin trashgimis s luajtshme kulturore t shtetit, pr ekspozim n territorin e shtetit tjetr dhe marrveshjes dypalshe t nnshkruar ndrmjet Muzeut Historik Kombtar dhe Kunshistorisches Museum t Vjens. Pr vlerat unikale t objekteve q paraqiten pr her t par dhe rndsis s vet ekspozits, q zhvillohet n kuadr t kremtimeve t 100-vjetorit t Pavarsis, organizimi i saj u b i mundur nprmjet financimit t buxhetit t shtetit dhe disa donatorve t rndsishm. *** Pas nj marveshjeje mes qeveris shqiptare dhe asaj vjeneze, prkrenarja dhe shpata e Sknderbeut mund t shikohen nga publiku nga afr, t ekspozuara n Muzeun Historik Kombtar. Pas dy ditsh udhtimi n det armt kan mbrritur n Portin e Durrsit dhe m pas t shoqruara nga Policia e Shtetit armt kan ardhur n Muzeun Historik Kombtar, pr tu ekspozuar n Pavionin e Mesjets. Drejtori i MHK-s, Luan Malltezi, e vlersoi ardhjen n Shqipri t armve t Sknderbeut si nj ngjarje e jashtzakonshme pr vendin. Besoj se sht ngjarja m e rndsishme e 100-vjetorit, tha Malltezi. Nj specialist nga Muzeut Historik i Artit n Vjen do t vij mbrmjen e sotme n Tiran pr t hapur nesr armt q sot do t qndrojn t mbyllura me ambalazhin q kan ardhur. Sipas Malltezit, MHK plotson

HISTORIKU
Prkrenarja dhe shpata e Sknderbeut ruhen n Kunsthistorisches Museum n Vjen, Austri, n salln e Maksimilianit. Prkrenarja prbhet prej eliku dhe rrethohet nga nj rrip i lar me ar. N maj t saj sht vendosur si simbol koka e dhis me brir. N pjesn e poshtme t saj, prkrenarja qarkohet nga nj rreth bakri, ku sht gdhendur nj mbishkrim prej dy shkronjash ift, q ndahen midis tyre me rozeta IM*PE*RA*TO*RE*BT (*Jhezus Nazarenus*Principi Emathiae*Regi Albaniae* Terrori Osmanorum *Benedictat Te (Jezuj i Nazaretit t beton ty Sknderbej, princ i Matit, Mbret i Shqipris, Tmerri i osmanllinjve, Mbret i Epirit). Sipas dokumenteve t pakta q na vijn deri n ditt tona, Papa Pali II i dhuroi Sknderbeut n natn e Krishtlindjes s vitit 1466 nj shpat dhe nj ksul. Shpata me trup t drejt, e cila ndodhej s bashku me prkrenaren n Muzeun e Ambrasit, sht me dy tehe. Trupin e ka t lar me ar. sht e gjat 85.5 cm, e gjer 5.7 cm dhe peshon 1,3 kg. Sipas Faik Konics, i cili e vzhgoi n fillim t shekullit XX, n trupin e saj shiheshin ende njolla gjaku. Prkundrazi, shpata tjetr (palla), e cila para se t hynte n Muzeun e Ferdinandit (Ambras) e kishte n zotrim vllai i tij, Karli (Gratz), ka trup t harkuar. S bashku me dorezn sht 121 cm e gjat dhe peshon 3,2 kg. Palla sht e stilit turk t shekullit XV. Trupi i saj sht i dekoruar me ornamente (damaskine, ashtu si shkruan Dhimitr Frngu). Pas vdekjes s Sknderbeut, armt u morn n Itali nga gruaja e Sknderbeut, Donika dhe djali i tij, Gjoni. Kush i trashgoi pas vdekjes nuk dihet. Armt u rishfaqn n dekadn e fundit t shekullit t 16-t. N 1590 nj helmet dhe nj shpat ishin n pronsin e Kontit Wolfgang i Sturnbergut, kurse shpata tjetr ishte n Inventarin e Muzeut t Armve t Arqiduks Karl t Stiris, djal i Perandorit t Shenjt Romak n Gratz t Austris (ato paraqiten n inventarin e 30 Tetorit 1590). Personi q i grumbulloi t gjitha armt bashk ishte djali i Perandorit dhe vllai i Karlit, Arqiduka Ferdinand i Tirolit, i cili, duke vepruar me kshilln e Kancelarit t tij Jacob Shrenk von Gotzing, i bleu armt dhe i mbajti n t njjtin vend. M von, ky princ ngriti Muzeun e Ambrasit, pran Tirolit, t cilin e mbushi me llojlloj materialesh ushtarake, ashtu si edhe me piktura dhe portrete t personaliteteve t kohs. N 1806, armt u transferuan n Muzeun Perandorak n Vien.

t gjitha kushtet e siguris pr t ruajtur armt e Sknderbeut, t cilat do t mbikqyren gjat

24 orve nga Policia e Shtetit. Ekspozita do t elet n datn 22 nntor pr personalitetet e larta t

shtetit, ndrkoh q prej dats 23 armt do t mund t vizitohen nga i gjith publiku.

Sot n GAK ekspozita e Ibrahim Kodrs

Ekspozita realizohet n kuadr t 100 vjetorit t Pavarsis s Shqipris dhe n bashkpunim me Galerin Kombtare t Arteve t Shqipris, me Fondacionin Ibrahim Kodra n Itali, koleksionistin Z. Kozma Dashi dhe vepra nga koleksione t tjera private.
s Shqipris dhe n bashkpunim me Galerin Kombtare t Arteve t Shqipris, me Fondacionin Ibrahim Kodra n Itali, koleksionistin Z. Kozma Dashi dhe vepra nga koleksione t tjera private. Pr ekspozitn foln drejtori i GAK, Erzen Shkololli, dhe ai i Galeris Kombtare t Arteve n Tiran, njherit kuratori i ekspozits, Rubems Shima. Erzen Shkolloi bri t ditur se prve 49 veprave t przgjedhura nga Shima, ekspozita prmban edhe 4 vepra t Ibrahim Kodrs nga koleksioni i Galeris s Arteve t Kosovs. Shkololli e Rubensi konfirmuan se bashkpunime t tilla n mes ktyre galerive do t vazhdoj edhe n vitet e ardhshme. Ibrahim Kodra u lind n Ishm t Tirans n vitin 1918. Ai pasi kishte kryer arsimin e prgjithshm, u fut n shkolln e sapohapur t artit, n Tiran, t quajtur Shkolla e Vizatimit. M pas, n vitin 1938, duke prfituar nga marrdhniet e ngushta mes Mbretrise Shqiptare t Ahmet Zogut dhe Italis, Ibrahim Kodra fitoi nj burs studimi n Akademin e Arteve Brera, n Milano. Ai u shprngul n Itali ku studioi piktur me profesort Carra, Funi e Carpi. Pas studimeve akademike, Kodra u shprngul n Milano ku hapi edhe atelien e tij, ndonse kjo prkoi me periudhn e vshtir t mbarimit t Lufts s Dyt Botrore. Ai u b shpejt pjes e ekspozitave t rndsishme kolektive, q organizoheshin n Itali, por edhe n Paris, duke filluar q nga viti 1948 e duke vazhduar prgjat gjith viteve t pesdhjeta. N kto ekspozita ai merrte pjes krahas artistve m t njohur t Evrops. Karriera e tij artistike kulmoi me pjesmarrjen n Ekspozitn e Universitetit t Parisit, n vitin 1953, ku ekspozonin njkohsisht Picasso, Chagall, Matisse, Modigliani etj. Q nga ai moment Kodra u b nj piktor i njohur n Itali dhe m gjer, duke ekspozuar individualisht n muze e galeri t ndryshme evropiane e madje edhe n SHBA, New York (Princess Hall Gallery, 1963). N vitin 1973 Ibrahim Kodra u dekorua nga Akademia Franceze e Arteve, Shkencave dhe Letrsis. Ai jetoi dhe punoi deri n fund t jets s tij, (2006) n atelierin e tij n Milano, n sheshin Ragosta. Piktura e Ibrahim Kodrs sht nj bashkim i uditshm botsh, bots s tij origjinale, t mbartur nga vendlindja, me motivet dhe historin e saj, shpeshher t etiketuar si orientale nga shtypi italian, dhe skemave artistike perndimore, q kishin marr jet me avangardat e fillimit t shekullit t njzet.

Gjakova shprblen dy radio n edicionin e tet t Radio Fest

Radio Theranda dhe Radio Klea nga Elbasani kan fituar mimet e para n festivalin e tet t radiostacioneve shqiptare, q sht mbajtur t shtunn n Gjakov. Radios nga Theranda i ka takuar mimi i par pr prgatitje m t mir n radioreportazh, ndrsa asaj nga Elbasani vendi pr spotin m t mir publicitar. Pr radioreportazh kt vit sht trajtuar si tem, 100 vjet shtet shqiptar. Autori i radio reportazhit fitues, Refki Reshitaj, ka thn se ka emocion t veant pasi bhet fjal pr nj material q u dedikohet ditve t shpalljes s pavarsis s Shqipris. N radioreportazh vendi i dyt i sht ndar Radio Shkodrs, ndrsa Radio Kosova sht shprblyer me vendin e tret. Ndrkaq n konkurrencn e spoteve publicitare, jan vlersuar edhe sportet e Radio Sarands, q iu dha mimi i dyt, ndrsa vendi i tret i takoi Radio Fontans nga Istogu. Vlersimi sht br nga juria s cils i ka prir gazetari i Radios Evropa e Lir, Milazim Koci. Pos tri mimeve kryesore u ndan edhe mirnjohje tjera pr realizimet teknike, idet dhe zrat m t mir radiofonik, ndrsa mimin me emrin e gazetarit Dejvid Charter, e mori gazetari Vangjel Sako nga radio Val e Kaltr nga Vlora. N kt festival kan marr pjes tridhjet radiostacione nga t gjitha trevat shqiptare. Sipas drejtorit Skender Gola, qllimi i ktij festivali t radiove sht q t nxitet puna krijuese dhe kreative e punonjsve n radio, ndrsa pr t parin e Komuns s Gjakovs, Pal Lekaj, me kt manifestim Radio Gjakova po ruan nj tradit.

Galeria e Arteve e Kosovs gjat nj konference pr media shpalosi sot detaje rreth ekspozits s Ibrahim Kodrs Shqipria fantastike , e cila do t hapet sot, m 20 nntor, n orn 19:00. Ekspozita realizohet n kuadr t 100 vjetorit t Pavarsis

gazeta

22

kulture

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

t Vinenc Prennushi, martir i fes dhe i demokracis

Prof. Dr. Albert Frashri
Ideja e ktij shkrimi lidhet me qindvjetorin e Pavarsis s vendit qe, fatmirsisht, na gjen tej periudhs s totalitarizmit komunist, q ensuroi arbitrarisht shum figura t rndsishme t Rilindjes Kombtare e t periudhave t tjera historike. Personalisht jam magjepsur nga hiri e madhshtia e personaliteteve t shquara q regjimi komunist dhunoi duke dashur t shprfytyroj thelbin e ideve te tyre. Ndr ta, nga m t ndriturit, sht padyshim t Vinenc Prennushi: personalitet i shquar i kulturs dhe i kishs katolike, lufttar i demokracis s re q po lindte n Shqipri n gjysmen e par t qindvjearit t shkuar dhe, pr kte, i dnuar me nj vdekje n tortura njerzore n burgjet e regjimit t shkuar. t Vinenci nuk u mposht e nuk braktisi parimet demokratike q frymzuan jetn e tij, por i mbrojti ato me mimin e nj jete t vyer. Padrejtsia q iu ba figurave si Fishta, Prennushi, Konica, etj. prbnte nj njoll t zez, t frymzuar nga obskurantizmi i totalitarizmit komunist. Ajo ideologji e privoi qytetarin nga mundsia pr t formuar personalitetin dhe vetdijen e tij n detin e pafund t ideve dhe veprave t njerzve t shquar t vendit. sht detyra jon t plotsojm ato boshllqe q dhuna dhe ensura komuniste krijoi ne vetdijen e kombit. Kjo aresye m shtyn t analizoj veprn e nj patrioti, intelektuali dhe personaliteti te shquar t kishs son dymijvjeare, si sht i Ndrituni t Vinenci. Shum e pasur e komplekse figura e t Vinencit pr ta paraqitur n pak radh. Ai u lind n Shkodr m 4 shtator 1885 e u pagzua me emrin Kol. Pas shkollimit t pare n vendlindje, pran kolegjs franeskane, plotsoi studimet n Itali, Poloni dhe Austri. Kthehet n atdhe me nj formim t prsosur e t shumanshm dhe m 25 mars 1908 shugurohet meshtar i Urdhnit Franeskan e nga ajo dit merr emrin t Vinenci. Pati detyra t randsishme n saje t prkushtimit t madh ndaj kultit fetar, por edhe ndaj kulturs dhe dashuris pr vendin e tij. Dy her provincial i franeskanve; ipeshkv i Saps e m pas arqipeshkv i dioqezs TiranDurrs. Me gjith ngarkesn e madhe n kto detyra, ai iu kushtua me mish e shpirt problemeve t kulturs t qytetit t tij dhe t mbar vendit. Veprimtaria e tij klerikale nuk mund t veohet nga krijimtaria letrare, sepse t dyja kan nj bosht t prbashkt: dashurin pr vendin, ndjenj q n personin e tij ndrthurej mrekullisht me parimet demokratike. Pra mund t themi q n personalitetin e t Vinencit jeton e udhheq trinomi franeskan atdhetar demokrat. Shkruan historiani t Marin Sirdani: Franeskant e Shqypns zhvilluen n dhn tan nji program t bazuem mbi f e atdh fort t dobishm pr kombin shqyptr. [Vepra atdhetare e Franeskanvet n Shqypn, botuar n Hylli i Drits, 1940 (XVI), nr. 12]. t Vinenci drejtoi disa revista ndr t cilat Hylli i Drits, vatr e botimeve letrare, pra nj kuvend i intelektualve pr kulturn e problemet shoqrore t vendit. Krijoi t prjavshmen Fletorja e s diells e t prkohshmen Zani i Shna Ndout e, nat koh, prktheu e botoi pjes t Testamentit t Ri, veprat Jeta e Shn Franeskut, Jeta e Shna Ndout, etj. Me t hyr n atdhe nga Austria, iu kushtua me shum pasion mbledhjes e sistemimit t folklorit t pasur t vendit, sepse mendonte q do plak q vdes, merr me vehte edhe nji pjes t kulturs son, q ndoshta nuk do ta gjejm ma. . N nj koh relativisht t shkurtr mblodhi dhe botoi n Sarajev me 1911 veprn Kang popullore gegnishte, q bhet themeli mbi t cilin m pas do t ngrihej vepra madhore Visaret e Kombit. Pasi falnderon, n parathnie, mikun e studiuesin e shquar t kultures shqiptare, Karl Patsch, pr ndihmn n kriteret e sistemimit te Kangve, t Prennushi prvijon me nj qartsi largpamse, q rrjedh nga dashuria e pakufishme pr kombin e kulturn e tij, edhe piksynimet q, edhe sot, mbas 101 vitesh, e ngrejn kte figur, t pastr si ari, n Panteonin e Atdheut. Ja far thot n parathanien e vepres s vet. T vendosun mbi ket mendim e tpershkuem prej dashtniis s perparimit e gjytetnimit t kombit, kemi perpjek mendimin nja disa vet me mbledh e me botue kangt, kanunin, prrallat, fjalt e tmomit, gojdhanat e besimet e hershme tpopullit tone, si nGegni ashtu nToskni e nder shqyptart t prjashtes, e ket vepr e kemi quejt Visari Kombtar, pse kjo do t vlej per me perpilue historin e Shqypnis e pr me zhdrivillue e hijeshue gjuhen, pa t cillat smundet me perparue kurr nji komb, tuj ken se historija asht msuesja e jets e gjuha asht vegla ma e para e tperpjekunit t mendimeve tona e kryethemeli i kombsis.. N Visaret e Kombit u botuan, m tej, vertet thesare si Kanuni i Leke Dukagjinit, Prrallat e At Donat Kurtit etj. Deri vone Instituti i Kultures Popullore e ruante si syt e ballit kt vepr, por pa cituar asnjher autorin e saj, t Vinencin. Sipas ktij instituti, Visaret e Kombit prbajn veprn e par me kritere shkencore n studimin e folklorit. Pikrisht kto kritere jan merit e madhe edhe t Vinencit, q n parathnien e Visareve shkruan: Poezia popullore e, jo vetm sdo lan manesh, por do ruejt si nji visar i mueshm, si nji flak prej s cills do t marr drit e nder kombi. Dhe n fakt krijimtaria letrare e tij mori drit prej poezis popullore ku aq shum u mbshtet. Krahas prkushtimit n disa fusha, n vitin 1917 ai dha ndihmn e vet si antar i Komisis Letrare t gjuhs shqipe n Shkodr q donte t prcaktonte rregullat e para t drejtshkrimit. M 1918 botoi Fjala e Zotit dhe Grueja shqyptare. M 1919, botoi dhe shfaqi n Shkodr dramn E tradhtuemja, nj prshtatje nga letrsia e huaj. N vitin 1921, n moshn 36 vjeare, boton prmbledhjen e njohur poetike: Gjeth e Lule. I ndrituri prof. E. abej e quante t Vinencin poetin e qytetit t Shkodrs, ndrsa F. Konica ishte i magjepsur nga lirikat e tij. Vlern e poezis se t Vinencit e dshmon edhe fakti q mbas lufts, me 1945 e 1946, n librat shkollore ishin edhe poezit e njohura te Prennushit, Lulekuqja, Nans, Ushtari i vogl, deri n arrestimin e tij nga pushteti komunist. Kur msoi pr vdekjen ndr tortura t t Vinencit, poeti Lasgush Poradeci tha: E vram poetin . . . . e vram me heshtjen ton. Poezia e poemthit Grueja shqyptare e Prennushit, frymzoi t Martin Gjokn, i cili e muzikoi poemthin dhe n prag t pushtimit fashist, n vitin 1939, n mbledhjet publike kndoheshin ato vargje q u ban shkndij per demostratat q shprthyen n Tiran e Shkodr kundr atij pushtimi. Vinenc Prennushi ishte konseguent me parimet e veta demokratike. Kjo shihet edhe n zgjedhjen e veprave q prktheu n shqipen e tij elegante e t pasur. Prktheu dhe botoi romanin Fabiola - Kisha nndhe t kardinalit anglez Nicholas Wiseman (18021865), romanin Quo Vadis (Ku po shkon?) t shkrimtarit polak Henryk Sienkiewicz (1846-1916), romanin Burgjet e mija t italianit Silvio Pellico (1789-1854) si dhe nnt kng t eposit gjerman te Nibelungeve. Babai i nj mikut tim shkodran m tregonte per respektin qe kishin myslimanet pr t: t Vinencin ne myslimant e quanim Melek. Melek do t thot ngjell. Profesor V.Bala, autor i studimit Historia e letrsis s pavarsis, permend Nolin, Konicn e Prennushin si perkthyesit m t shquar te asaj periudhe. Vlersimi i lart si prkthyes ishte n logjikn e ksaj figure poliedrike fal talentit, kulturs dhe njohjes s thell t gjuhs shqipe dhe shum gjuhve duke filluar nga gjermanishtja. Kjo e vrtet prkon me traditn e intelektualve shqiptar para, gjat e pas Rilindjes Kombtare, nga jugu n veri t trojeve shqiptare. Ndoshta ata e ngritn n piedestal rolin e gjuhs amtare dhe t gjuhve n prgjithsi, sepse vetm gjuha u jepte lirin pr t vleresuar e adhuruar at q ende sot quajm Troje Shqiptare. Kjo fjal e lasht i shkon pr shtat t qenurit shqiptar dhe kush e shqipton, provon nje fare ndjenje mes nostalgjis dhe brengs. Brenga ishte pasoje e mungeses se nje shteti unitar, qe ne nje fare menyre zavendesohej nga termi Trojet e te folmes shqip, pra Trojet shqiptare. Sigurisht q njerzit e kishs gjat katr qindvjearve e kan vuajtur m shum at ndjenj e, bashk me t, edhe vakumin q solli n botn shqiptare humbja e lidhjeve me Europn mm. Bj mir t kujtoj q edhe shkrimtari i madh i trojeve shqiptare, Kadare, shprehet qartazi pr nevojn jetike t lidhjeve me Europn, t cils i prket kombi yn, sot si n t gjitha kohrat. Pjes e rndsishme e jets s t Vinencit sht veprimtaria patriotike. Vitet me nj her pas shpalljes s pavarsis, ishin t vshtira edhe pr Shkodrn. Kjo, sepse qyteti ishte i pushtuar nga forcat ushtarake t vendeve t ndryshme dhe qyteti ende nuk bnte pjes n shtetin shqiptar. t Marin Sirdani, n studimin e cituar m lart, shkruan: N ket koh t Gjergj Fishta e t Vinenc Prennushi mbajn ligjerata publike neper gjytete, mbi t drejta t Shqypns. Ne 1913 t Fishta ngriti flamurin e shqipes n kmbanoren e Kishs

Franeskane t Shkodrs, por u detyrua t linte qytetin sepse ende pr shum shqiptar ajo shkaba e zez dykrenare n sfondin e kuq t liris, nuk kish kuptim pas katrqind vjet robrie. Nat koh, t Vinenci, m i ri se Fishta e me marrdhanie t mira me t gjith qytetin, arriti me durim ti bindi t gjith bashkqytetart pr nj miting t madh n kshtjelln e Rozafs. T gjith s bashku nate miting t paharruar t popullit t Shkodrs t shtunn e largt t 14 marsit 1914, lartsuan flamurin kombtar pasi mposhten rrethimin e qytetit prej malazezve. Madhshtor dhe i paharrueshm qe mitingu i shkodranve, t gjith pa dallim feje. M shum se njzet mij vet u tubuan n at kshtjell t lasht, prpara t cilve foli Vinenc Prennushi 29 vjear. Ishte nj fjalim i zjarrt, botuar disa her nga shtypi i kohs e qe frymzoi atdhetart deri n ardhjen e komunizmit. Prennushi ishte i vetdijshm pr vshtirsit e ndrtimit t nj shteti modern, q duhet t kthente shikimin nga Lindja n Perndim, kah ai univers kulturor t cilit i prkiste q n agimin e vet. I vemendshm pr fatet e shtetit t ri shqiptar, fal autoritetit dhe patriotizmit t tij. N periudhn 192324 ndjek me vemendjet ngjarjet plot zhvillime t asaj kohe. Q n vitin 1910 At Vinenci 25 vjear pati shkruajtur dhe botuar essn e famshme Liri n mendime. Kjo prsiatje e tij solli ajr t freskt n universin kulturor shqiptar, t mrekulluar nato vite prej mirazhit t liris e m pas t demokracis. Kto ide i zhvilloi m gjr n vitin 1924 n broshuren Ndr lamijet e demokracis s vrtet - nj udhrrfyes mbi kuptimin modern t demokracis. N kt studim ai

shpreh pikpamjet e veta pr nj shtet demokratik t tipit perndimor. Prkushtimi i tij sht i trefisht: nj personalitet i shquar i kishs katolike dhe qytetar i rrall i Shkodrs s tij, nga ana tjetr njeri i ndritur i letrave dhe i kulturs n prgjithsi e s fundi n fushen politik dallohet si lufttar i demokracis dhe si nj nga ideologt e saj. Kjo jet e pasur e At Vinencit m 19 mars 1936 i jep petkun e ipeshkvit t Saps, detyr t cilin e mban deri n 1940. N kte vit ai emrohet arqipeshkv metropolitan i dioqezs Durrs Tiran. Me gjendjen e vshtir t krijuar nga regjimi komunist dhe ndshkimet e pashembullta ndaj fes, vdiqn dhe u eliminuan pjesa ma e madhe e drejtuesve t kishs katolike t vendit. N vitin 1945E.Hoxha, i krkon nj takim t Vinenc Prennushit dhe ky paraqitet s bashku me Imzot Gaspr Thain. Hoxha krkoi prej tyre shkputjen e kishs katolike nga Vatikani. T dy prelatt e quajtn t pamundur nj hap t till. Katoliizmi shqiptar kishte dhn kontribute t shquara n historin e krishtrimit me shenjtor, peshkop e kardinal t shquar, mes tyre edhe disa kryetar t kishes katolike. Pas ktij refuzimi, persekutimi i klerikve u ashprsua edhe ma shum me forma e dhun t pabesueshme. N maj 1946 Imzot Thai vdiq i semur n trup e i plagosur n shpirt, thuajse i izoluar n banesn e tij, duke uar n varr vetm dshprim e pesimizm. Po ato dit komunistat arrestuan Dom Mikel Koliqin, famulltar i Katedrales Shn Stefani t Shkodrs, q e mbylln n burgje dhe kampe t puns s detyruar per 38 vjet. Kam patur fatin ta njoh ne vitin 1994 n festimet e pavarsis n Ambasadn shqiptare n Rom. Biseduam gjat. Njoha

tek kardinal Koliqi prunjsin dhe diturin, q s bashku me elegancn fizike dhe mendore, i jepnin atij pamjen e nj shenjtori t gjall. Dhe mendova: i till ka qen dhe V. Prennushi). Pas ktyre ngjarjeve t Vinenc Prennushi emrohet Primat Katolik i Shqipris. Kjo sht periudha m e rand q feja katolike ka patur n historin e saj. Shkatrrime, burgime, vrasje pa gjyq ose me proese sa hap e mbyll syte e tortura t padgjuara. Kjo dram sht vetm nj nga pamjet e mnxyrs komuniste q errsoi si asnjher jetn dhe t ardhmen e mbar popullit. Pikrisht ky realitet i hidhur dhe ndjeshmria thellsisht njerzore e t Vinencit, e vshtirsuan detyrn e tij. Por ai u gjend prhera krah qytetarve dhe njerzve t kishs, me fjaln e Perndis dhe arsyen e tij t shndosh q nuk hiqte dor nga shpresa te Zoti dhe tek mirsia e njerzve. Qndresa e njerzve t kishs, objekti kryesor i ndshkimeve komuniste, ishte e pashembullt. Edhe pse klerikt mnjanonin provokimet, ata nuk braktisn asnjher misionin e tyre t shenjt. Vran fretn t rinj e t moshuar, kalbn n burg e n kampet e puns fretn t thjesht e prelat. Kjo gjendje i krijoi nj far izolimi primatit t Kishs katolike, t Vinencit, bashkpuntort e t cilt rralloheshin dhe frika e njerzve pr pjesmarrjen n ritet fetare shtohej. Kalvari i t Vinencit fillon t hann e tret t majit 1947. Mbas ksaj date diktatori E.Hoxha foli me shum ashprsi kundr Prennushit, sikur arrestimi arbitrar i tij t mos e kish ngopur. sht 19 maj data e arrestit t tij. Me arrestin fillon dhe kronika q nuk do t donim t shkruanim kurr: torturohet do dit. T enjten 18

55

gazeta

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al
dshmuar shkalln e lart t emancipimit t shoqris shqiptare, q n artikuj t mparshm e kam analizuar posarisht. Prse t Vinenc Prennushi sht nj martir i demokracis po aq sa dhe martir i fes. (Komisioni pran Selis s Shejt e ka shpall t till bashk me 40 t tjer). Trojet shqiptare, q nga koha e ilirve, kan shnuar kufirin mes Lindjes e Perndimit, mes katoliizmit e ortodoksizmit. Me shtrirjen otomane, kto troje u bn qndra ku konvergjonin (apo divergjonin, sipas rastit) dy drejtime kryesore t krishtrimit dhe islamizmi, pra u formua nj realitet fetar tredimensional. Shkruan t Sirdani n Veprn atdhetare t franeskanve q popujt fqinj t shqiptarve e identifikonin iden e fes me konceptin e shtetit. Asnj prej tyre nuk kishte at emancipim kulturor, si vendet europiane, qe duke qen t besimit katolik, nuk thonin q gjermant, francezt e spanjollt na qnkeshin italian. Fan S. Noli, n Histori e Sknderbeut [Boston, 1921, k. I, f. 32-33] shkruan Pr t kputur do lidhje me Serbin, Balsha I dhe t bijt, qe ishin orthodoks, u kthyen katholik duke hequn pas edhe nje shumic t madhe prej subjekteve t tyre. Idea prapa ksaj levisjeje ishte t bashkohej Shqiprija aq politikisht, sa dhe fetarisht, dhe t kthente syt prej Anadollit n Prendim. sht e qart si drita e Diellit q krijimi i kishs ortodokse autoqefale shqiptare nga Noli, ishte nj vepr e madhe patriotike, n mbrojtje t kombit shqiptar dhe identitetit kulturor t tij. Kto probleme, sikundr dihet fare mir, nuk kan ekzistuar mes shteteve perndimore europiane; ato asnj her nuk kan menduar t identifikojn kombsin me fen. Shqipria dhe patriott shqiptar, prfshi vllezrit Frashri, Hasan Tahsini e te tjer q vinin nga sfera islamike, formalisht e jo n pikpamje kulturore, ishin njerz t ndritur. Ata e pan t ardhmen e Shqipris kah perndimi. Kujtojme vargjet e Naimit: Jak, o dit e bekuar/qe lind nga perendon/Atan e ke ndriuar/e ne pse na harron?/ Per shqiptaret dita e bekuar lind nga perendimi. Ata nuk e kane harruar fene te pareve. N veprn e tij Naimi i referohet fes t t parve tan, fes t strgjyshrve tan. Ja vargjet e tija: Tani m kan drguar / Nga fron i larti Perndis / Si ngjllin e Maris / Me frym t shnjtruar/. Ismail Kadare i ka kushtuar vemendje problemeve t identitetit dhe integrimit n Europ me shkrime dhe intervista t rndsishme. Duke folur pr Rilindjen Kombtare ai thot: Me programin e saj t qart europianist, me kthjelltsin e mendimit, strategjin burrrore dhe idet iluministe, ajo e mnjanoi si nj rreck at kinse kultur q po rrihte ti zinte frymn Shqipris. sht detyra jon t ruajm respektin e rilindasve per t gjitha besimet fetare, sepse kjo sht nj eshtje personale e qytetarit. Ai ekuilibr dhe paqe mes besimeve fetare t ndryshme n jetn shqiptare, duhet t na jap krenari. Duke folur pr rolin e botes katolike duhet te shpreh bindjen per rolin e madh t t gjith popullit pa dallim feje, sepse t gjith kan vuajtur dhe jan

kulture
sakrifikuar gjat robris otomane dhe asaj komuniste e secili ka kontribuar sipas ides dhe mundsis vetiake. Vemendja e sotme kah katolikt rjedh nga fakti q regjimi dmtoi m shum t krishtert; kjo sepse ata ishin ne shekuj shprehje e qarte e bots europiane permes kultures dhe fes. E.Hoxha i shihte myslimant si t ambjentuar me botn otomane, si m te msuar me diktaturen. Natyrisht ai gaboi, si n shum gjra t tjera. Intelektual dhe patriot si vllezrit Frashri, Tahsini, Murat Toptani, Konica, Boletini, etj. jan vetm disa nga emrat e shquar t tyre. Jeta shqiptare, idet dhe qndrimi i rilindasve e bjn unikal shembullin shqiptar pr bashkjetesn dhe harmonine ndrfetare, sikunder theksoi ne 5 maj 2012 papa Benedikti XVI n takimin me Presidentin shqiptar. Flijimi i t Vinencit ishte heroik dhe i lidhur si me veprn fetare ashtu edhe me ate patriotike t tij. Ajo duhet interpretuar kryesisht me vlern q ka kisha katolike e vendit ton si ur mes nesh e familjes s vendeve perndomore, t cils Shqipria i prket q nga lindja e krishtrimit, madje dhe m pare se vet Europa. Ai u flijua pr t mos ndar kishn katolike nga Vatikani, sepse vetm kshtu do ta mbante vendin n orbitn e kulturs perndimore dhe ideali i liris do t ishte i pranishm n ndrgjegjen e popullit edhe gjat robris komuniste. Kjo e lartson figurn e jashtzakonshme t Vinenc Prennushit, s pari si patriot n kuptimin laik t fjals, pastaj edhe pr aktin e fundit t jets, q ka rrnjn n traditn e lasht t kishs shqiptare. Martiri Vinenc Prennushi natyrshm na kujton martirin e Shn Astit. Asti i Durrsit u lind dhe vdiq n Durrs rreth viti 100 dhe ishte nj katolik shqiptar. Peshkop i dioqezs s Durrsit, themeluar n vitin 58 e.r., nderohet nga kisha katolike n datn 5 korrik, si shenjtor dhe me atributin Palma e Martirit. Shn Asti u arrestua me urdhr t prefektit t Iliris, Agricolao. I krkuan t adhuroj ritin e Dionisit, por ai refuzoi. E rrahn barbarisht, i lyen trupin me mjalt dhe e lidhn n kryq duke e braktisur n vap deri sa dha shpirt. T nesrmen nj grup kristiansh q u kishin shptuar ndshkimeve, shkonin drejt Durrsit. Ndeshn n kufomn e Shn Astit martirizuar n kryq. T frymzuar nga flijimi i peshkopit t Durrsit, hyn n qytet dhe nuk patn frik t deklarohen si kristian, gj q shkaktoi edhe vrasjen e tyre. Kjo sht tradita e kishs antike shqiptare, t cils i prket t Vinenc Prennushi. Ky peshkop i kohve moderne, n krye t dioqezs m antike t Europs e q dikur e drejtonte Shn Asti, u flijua pr kishn dhe demokracin e popullit t tij, pr bindjen q ky popull nuk mund t kuptohet jasht Europs dhe traditave t vyera te saj. Pr kt arsye ne i prulemi me respekt t thell veprs s ktij njeriu t madh, ktij Martiri t Kishs dhe demokracis shqiptare. Ylli i t Vinenc Prennushit le t ndrisi nga hera horizontin e bots s rilindur shqiptare, pr t ciln ai u flijua 63 vjet m par. Nentor, 2012

23

dhjetor 47 gjykata e Durrsit e dnon me 20 vjet burg; t hnn e 23 shkurtit 48 dnimi konfirmohet nga gjykata e Tirans; t shtunn e 19 marsit 49, i plagosur n shpirt dhe i dobsuar n trup prej torturave m mizore, shuhet n duart e Arshi Pips, mik i qelis s errt t ktyre njerzve t ndritun. U lind nj t shtun t Vinenci. Pra hyri n kt jet e doli prej saj n prag t s djels, pr t hyr po at dit n jetn e amshuar. Gjithmon pran ditve t shnuara, si ishte e shnuar jeta e tij q ia kushtoi njerzve, kishs e vendit. Deri n astin e fundit shrbeu si nj t i mir. Na e dshmon miku i tij i qelis Arshi Pipa. Tregon se n minutat e fundit t vuajtjes, meshtari i Vlors Dom Jul Bonati krkoi bekimin e fundit nga t Vinenci. Para se t kalonte n amshim, me mundim, Prennushi i vuri dorn n kok Dom Bonatit. Ishte bekimi dhe shrbesa e fundit e tij. Pak aste pasi bekoi nj njeri, t Vinenci dha frymn e fundit. Shkruan Pipa: Shpesh nuk kishim dru zjarri n qeli. Kur fikeshin xixat e fundme dhe errsina peshonte n biruc, ngriheshim prej shtrati dhe i rrijshim t smundit te kryet. Tue fol, tue i dhan zemr, tue e gnjye se do t bishim dru ose se nata ishte n t sosun . . . . . Nji nat t till m tha copa-copa: Tash po kujtoj fjalt e Goethes: Mher Licht! (Dua drit). Ajo drit, s cils Poeti i kishte thirr n pik t mortjes, nuk ishte drita qi shohin syt tan shqisor. Dhe kte Imzoti e dinte mir . . . . Jemi m 8 maj 1993. Prsri e shtun! N prag t s diels s dyt te majit 93, pas 43 vitesh nga vdekja, t Vinenc Prennushi shpallet Martir i Demokracis n qytetin e Durrsit ku i shrbeu si Imzot, kishs e demokracis. Le t kthehemi te t Vinenci n krkim t kuptimit ma t plot t veprs s tij. Flijimi i tij pr kishn dhe demokracin m sjell ndr mend flijimin e Jez Krishtit n misionin q i pati caktuar Perndia. t Vinencin, dshmon Arsh Pipa, e lidhn n nj hu druni porsi nj dash dhe e lan t varun n pritje t torturave t mtejshme e duke shprehur urrejtje e mizori me fjal fyese t pafund. Kjo figur m ngjan me mundimin e fundit t Krishtit me kryqin n krah q shkon drejt vendit t kryqzimit. Un do prpiqem t shpreh bindjen time q jeta dhe akti i fundit i t Prennushit na prket t gjithve, sepse n thelb kishte t bnte me idealin e demokracis. Pr veprn dhe aktin e fundit t ketij biri t Shkodrs, ne duhet tu prulemi me nderim t gjith qytetit dhe Malsis rreth Shkodrs pr rolin e madh q ka patur n historin ton, pr kulturn dhe demokracin. Ket mirnjohje do qytetar i trojeve shqiptare duhet ta baj t vetn, sepse per 50 vite t diktaturs m t rrept qe ky popull ka njohur, partia e dhuns dhe e terrorit ka mohuar dhe ensuruar me paturpsi rolin e Shkodrs, traditat, meritat e saja n t gjitha fushat dhe bujarin e pafund t saj. Me kt prsiatje un dua t theksoj q gjat 45 viteve t totalitarizmit komunist sht mohuar roli i klerikve dhe n prgjithsi i fetarve n jetn e vendit. N eshtjen kombtare kan konvergjuar t gjitha besimet fetare t trojeve shqiptare. Kjo e vrtet fisnike ka

60 vjet teatri i kukullave Piro Xci

N qytetin e Pogradecit u prkujtua 60- vjetori i krijimit t teatrit t kukullave Pirro Xci, nj nga institucionet kryesore t skens n qytetin e Pogradecit, me sall t posame shfaqjesh, t ndrtuar prej vitit 1975
N atmosfern festive t jubileut t madh shqiptar, pavarsis s Shqipris, n qytetin e Pogradecit u prkujtua sot 60- vjetori i krijimit t teatrit t kukullave Pirro Xci. Me kt rast, trupa e ktij teatri kishte prgatitur pr pjesmarrsit e shumt, fmij, prindrit dhe msuesit e tyre nj shfaqje me pjes t zgjedhura nga repertori i pasur i ktij teatri n vite. Drejtori i Shtpis s Kulturs Lasgush Poradeci, Ilir Tora, duke folur pr udhn e rritjes t ktij teatri, vuri n dukje se prej vitit 1952, kur ai sht krijuar e deri m sot, ky teatr ka dhn pr fmijt mbi 100 premiera e rreth 1000 shfaqje brenda e jasht vendit. Premiera e par ka qen Mashenka dhe ariu dhe m e fundit Nj shport me prralla. Teatri i Kukullave Piro Xci Pogradec i nderuar pr vlerat cilsore n zhvillimin e kulturs dhe artit ton kombtar, dhe me emrin e nj prej regjisorve t par t tij, si Piro Xci Artist i Merituar, sht instituticioni kryesor i skens n qytetin e Pogradecit, me sall t posame shfaqjesh, t ndrtuar prej vitit 1975, ku prej 12 vjetsh zhvillohet edhe Festivali Ndrkombtar i Teatrit t Kukullave Xinxifiloja. Vite t tra ky teatr, me punn e vet artistike ka rritur dhe rrit fmijt, duke u folur atyre pr tema t rndsishme t jets me nj gjuh t pasur, estetikn e s bukurs dhe emocion q jo vetm i edukon, por edhe i argton aq shum. E padyshim ata q sjellin figura t gjalla plot ritm e ngjyra n skenn e ktij teatri t vogl me vlera t mdha, jan artistt e tij autor, aktor, regjisor, piktor, skenograf etj. q magjepsin t vegjlit e rrmbejn t rriturit, disa prej t cilve pr nivelin m cilsor n krijimtarin e tyre, u vlersuan nga Bashkia e qytetit me tituj nderi e ertifikata mirnjohje, duke nderuar kshtu njkohsisht edhe punn e ktij teatri n 60- vjetorin e tij. T till gjyshr e gjyshe q kan trhequr vmendjen e spektatorit dhe kan fituar besimin e tij e merituan kt vlersim ishin: veterania e ksaj skene Xhina Shuke, Athina Mele, Brunilda Shkurti, Ilir e Vangjo Shkurti, Lida Kyyku, regjisori Sotiraq Gusho, skenografi Anastas Kostandini, etj. Vlersimi i artistve t lartprmendur dhe t tjerve, n 60- vjetorin e ngritjes s ktij teatri, e bri m t gzuar festn e tij n ditt e jubileut t madh q ka gjallruar si kurr ndonjher Pogradecin ashtu si gjith vendin. Jo vetm aq por, ky vlersim si u shpreh duke prshndetur regjisori Sotiraq Gusho, do t shrbej si nj nxitje pr nj nivel m t lart cilsor n krijimtarin e ktij teatri t vogl me nj mision t madh pr prgatitjen e qytetarit t nesrm.

BIBLIOTEKA E RRESHENIT, TRADIT DHE PRVOJ

Biblioteka Publike e Rrshenit, kryeqendrs s Mirdits, sht institucioni qendror n kt rreth, q mbledh, ruan e prpunon materialet bibliotekare n kt trev. Duke qen e vetmja bibliotek publike n gjith nnprefekturn, prkujdesje t veant i kishte kushtuar vlerave dokumentare t shkuara, si libra t t gjitha gjinive letrare, publicistike e historike, organeve kryesore t shtypit, fletpalosjeve, botimeve periodike, etj. Biblioteka tashm ka grumbulluar nj prvoj t vyer n shrbimin ndaj mass s lexuesve, intelektualve , nxnsve, studentve, shkrimtarve, gazetarve, etj. Ajo ka arritur t siguroj shrbime t veanta edhe pr ato lexues, t cilt, pr arsye t ndryshme, nuk kan patur mundsit pr t frekuentuar bibliotekn. Bardha Marku, prgjegjsja e biblioteks Gjon Gazulli, punon me pasion, me dashurin pr librin e lexuesin, pr nj shrbim sa m t kualifikuar e profesional. Biblioteka jon po ecn n traditn, prvojn e saj m t mir. Ktu kan shrbyer tash gjysm-shekulli q nga themelimi i ksaj biblioteke, emra t njohur t kulturs, artit n prgjithsi prfshij ktu edhe t mirnjohurin krijues Gjok Beci, tregon ajo. Bardha sjell n kujtes frekuentues t ksaj biblioteke, personalitete t spikatura t kulturs si Aleks Buda, Bedri Dedja, Zef Mirdita i Kosovs, etj. Salla e biblioteks sht rikonstruktuar e tepr funksionale, duke u shndrruar n nj vatr promovuese t vlerave krijuese, kryesisht t autorve mirditor. Shtpia botuese Mirdita ka

bashkpunuar ngusht me bibliotekn, duke kontribuar edhe n pasurimin e fondit t saj. N koleksionet e biblioteks ndodhen rreth 70 000 ekzemplar, me afro 12 000 tituj n gjuhn shqipe dhe t huaj. N bashkpunim me degn e Lidhjes s Shkrimtarve dhe Artistve t rrethit jan organizuar aktivitete promovuese t autorve t njohur si Mark Krasniqi, Mark Tirta, Neritan Ceka, Ndue Dedaj, Gjon Marku , etj. Ndr aktivitetet m t fundit, organizuar n kuadr t 100-vjetorit t Pavarsis, kan qen ato promovuese t veprave t Mark Krasniqit, Ndue Dedaj, Bardhok Sulejmanit, etj. Ekspozita e librit shqip n 100 vite do t jet aktiviteti prmbylls q kjo bibliotek organizon n kt vit t shnuar jubilar.

gazeta

24

CMYK

reklama

E mart, 20 nntor 2012

@ | www.gazeta55.al

55

pia Botuese 55 Sht

I I SHTETIT SIGURIM

- 1991 1944

44 1991. Historia e Libri: Sigurimi i Shtetit 19 t komunist, 250 faqe policis politike t regjimi Autori: Kastriot Dervishi an Shtpia Botuese 55, Tir

Historia e policis Libri Sigurimi i Shtetit 1944 1991. studimi i par i politike t regjimit komunist sht prej strukturave plot n lidhje me aktivitetin e nj te n Shqipri. m t mprehta t diktaturs komunis Shtetit, platformat Mekanizmi i ndrtimit t Sigurimit t etj, marrin prgjigje e tij, funksionimi nga qendra n baz, t cilat bazohej menjher n studim. Platformat e mbi hme, vemas e puna e organeve t punve t brends t kqija, njihen Sigurimit, elsi i gjith veprimeve qart. tashm n mnyr m t plot e m t par t Sigurimit Roli i jugosllavve n strukturimin e ve n formatimit apo emrtimin e tij dhe ai i sovjetik lizohen n kapituj agresiv e agjenturor t ksaj arme ana t veant t librit. istika mbi rrjetin Pr her t par dalin n pah stat (prndjekjet), sipas agjenturor t Sigurimit, prpunimet hs q ka pasur). niveleve t tij, rolit, vrtetsis dhe pes rnimeve, veprat Shpjegohen mnyra e arrestimeve, inte et, etj. Kjo sepse politike m t prndjekura, kontingjent specializuara t degt e Sigurimit ishin struktura t kryenin kt procedur. t Sigurimit, pa Libri hedh drit mbi rolin e vrtet fytyrimit, por mbi zmadhimet e pa figurn e mitit dhe pr e. bazn e fakteve dhe analizs historik 15 kapituj. Ai merret kohn e Libri sht i strukturuar n izuar e diktaturs, vrtet kur sht krijuar arma e special Shqipris, roli i drejtimin e saj me Partin e Puns t kundr elementit Enver Hoxhs n t, drejtimet kryesore antikomunist, etj. jtoria e Mbrojtjes Shpjegohen mir koha kur u krijua Dre jes s Popullit, n s Popullit dhe Seksionet e Mbrojt btare n vitet varsi t Ministris s Mbrojtjes Kom is s Sigurimit 1944 1946. Po ashtu formimi i Drejtor ve t Brendshme t Shtetit brenda Ministris s Pun kture n vitet n si dhe ndarja n tri koka e ksaj stru pasojn. ktura organizative Nga studimi njihet e plot gjith stru dhe funksion t Sigurimit t Shtetit, deg pr deg ipria plotsohet pr funksion. Me kt botim, Shq n ish lindjen me statistika mbi shrbimet sekrete komuniste.