I. DAN NHAP 1.

Ly do chon Mt 5, 1-12 Tren tran gian nay khong mot nc nao la khong co Hien Chng, v no la cot tuy cua mot quoc gia e ton tai va phat trien. Ngay nay con co Hien Chng cua Lien Hiep Quoc. Trong niem tin Kito giao, Thien ang cung c goi la Nc Thien Chua, hay Nc Tri, o chnh la ieu c Gie-su a mac khai cho chung ta. Khong phi Thien Chua ch phac hoa trc mat ta mot hnh anh rc r, nhng xa xoi, khong hien thc, ve Nc Thien Chua. Trai lai, Ngai tm cach thc hien ieu Ngai muon la a ta vao Nc o. Chnh v the ma Ngai a sai Con Ngai en chuan b gia chung ta. c Gie-su truyen giang Nc Thien Chua, loan bao Nc nay ang en, keu goi moi ngi sam hoi e c on vao. Ngai giang giai ve ban chat, tinh than, va nhng oi hoi cua Nc Thien Chua. Tam moi phuc that la Hien Chng Vng quoc thieng lieng nay (Mt 5,3-12). e chung ta san sang, khong ng ngang khi Nc Thien Chua en cach bat ng, Ngai con dung nhieu du ngon keu goi chung ta tnh thc ch i. Vi hy vong tm hieu Hien Chng Nc Tri, e tm ra ng hng ung an va tinh than chnh yeu ma Chua Gie-su muon nhng cong dan cua Ngi thc hien. Trong qua trnh tm hieu ta lan r ve nguon goc la nhng ban van trong Cu c, e biet c nen tang vng chac cua Hien Chng Hn na, ta cung tm hieu xem tinh than song cua chnh nha lap ra Hien Chng la c Gie-su Ki-to, Ngi a song va day chung ta nh the nao. Sau o, chung ta cung tm hieu chnh Hien Chng va em ap dung vao trong cuoc song cua mnh. 2. Ban van Thay am ong, c Gie-su len nui. Ngi ngoi xuong, cac mon e en gan ben. Ngi m mieng day ho rang: "Phuc thay ai co tam hon ngheo kho,v Nc Tri la cua ho. Phuc thay ai hien lanh, v ho se c at Ha lam gia nghiep. Phuc thay ai sau kho, v ho se c Thien Chua ui an. Phuc thay ai khat khao nen ngi cong chnh, v ho se c Thien Chua cho thoa long. Phuc thay ai xot thng ngi, v ho se c Thien Chua xot thng. Phuc thay ai co tam hon trong sach, v ho se c nhn thay Thien Chua. Phuc thay ai xay dng hoa bnh, v ho se c goi la con Thien
1

Chua. Phuc thay ai b bach hai v song cong chnh, v Nc Tri la cua ho. Phuc cho anh em khi v Thay ma b ngi ta s va, bach hai va vu khong u ieu xau xa. Anh em hay vui mng hn h, v phan thng danh cho anh em tren tri that ln lao. Qua vay, cac ngon s la nhng ngi i trc anh em cung b ngi ta bach hai nh the. 3. Phan tch t cha khoa Ch "phuc" dung trong moi moi phuc lanh la mot ch ac biet, tieng Hy-lap la Makarios. Ch Makarios la ch ac biet mo ta cac than. Ki-to giao co mot niem vui mng thien thng, giong nh Chua vui. Y ngha Makarios co the thay trong cach dung cua ngi Hy-lap, ho thng goi hon ao Chip la "he makarios" co ngha la ao Hanh Phuc v ho tin rang chnh la ni kha ai, giau co, ph nhieu, ngi ta khong can phai ra khoi b coi cua no e tm cuoc song nao khac hn na. Kh hau, bong hoa, cay trai, khoang san va tai nguyen thien nhien cua ao that ay u cho mot cuoc song hanh phuc. Makarios mo ta s vui mng mau nhiem, s vui mng khong ta c, s vui mng t tai co ben trong mnh, s vui mng hoan toan oc lap vi moi c may va bien oi cua cuoc i. Hanh phuc cua loai ngi tuy thuoc vao nhng c may va bien oi cua cuoc i, tuy thuoc ieu cuoc i co the ban cho hay huy i1. Ch Phuc trong Kinh thanh mo ta s vui mng mau nhiem, mot s vui mng t tai va hoan toan oc lap vi moi c may va bien oi cua cuoc i, v o la phuc c ban t Thien Chua. Khi c Gie-su en Ngi cung ban phuc cho con ngi. Phuc lanh cua Chua khong g co the xam pham c. Chua Gie-su phan: "Khong ai lay i c s vui mng cua cac con" (Ga 16,22). "Phuc lanh" ay noi ve s vui mng ngay ca trong au n, buon tham va mat mat. au kho khong ung ti c, s vui mng chieu xuyen qua nc mat ma chang co g trong s song hoac s chet co the lay mat c. Tuyen phuc la mot loi noi va mot van loai ma Cu c a dung (Tv 1,1-2; 2,12tt; 33,12; 127,5-6; Cn 3,3; 8,32-34; 14,21). ay, Chua Gie-su dung nhng cong thc nay e cong bo khai mac Nc Tri, trong o nhng ngi ngheo oi, hen mon, sau kho v.v se tm

Tai lieu tren mang 2

c hanh phuc that, mot khi ho tin nhan s iep cua Ngi. So sanh Mat-theu vi Lu-ca (6,20-26), co le Lu-ca gi c cong thc cua Chua gan vi hoan canh lch s hn. Mat-theu a khai trien rong them cac moi phuc va a ve y ngha noi tam va luan ly ro hn, cung nh a muon chuyen at Li Chua en moi ni moi thi: Phuc thay ai. Thay v Phuc cho anh em.2. Phuc thay! c s dung trong tng Hien Chng cho chung ta thay dan mi cua Thien Chua c Ngi ban Luat. Trc kia, Luat a c ban cho con chau Ap-ra-ham va t-ra-en ma ong Mo-se a a ra khoi Ai-cap. Nhieu oan Kinh thanh viet: t-ra-en, ngi that co phuc, ngha la ngi that may man c chon, va that la mot an hue ln lao c lam dan Thien Chua; ngi that co phuc v c Thien Chua trao gi li Ngi (nl 33,29; Tv 144,15; Br 4,4)3. Hanh phuc la g ? Xet cho cung, hanh phuc la c song ung ban chat cua mnh. Ban chat con ngi la c Thien Chua tao dng va c tr ve vi Thien Chua. Bi o, Chua Gie-su day rang hanh phuc cua con ngi la c trong Nc Thien Chua. Hanh phuc la chiem hu c tnh yeu Thien Chua, bat au t tran gian nay va at en nh cao tren tri. II. TM HIEU HIEN CHNG Hien Chng ma Chua Gie-su a ra lat ngc moi kieu cach suy t cua con ngi tran gian, va chat cha s iep cach mang cha tng co trong lch s loai ngi. That vay, co i thu nao nhng ngi ngheo nan khon kho, nhng ngi yeu uoi du hien, nhng ngi khoc than oi khat lai c coi la hanh phuc hay khong? The gii nay, xa hoi nay nam trong tay ai, neu khong phai la nhng ngi giau co, quyen the, bao hanh va gian ac. Nhng that ra, ai trong chung ta cung biet rang: tien cua, giau sang va quyen bnh khong em lai hanh phuc cho con ngi; nhat la con ngi coi chung quan trong hn moi s nen qu lay, ton th va no le chung. Ngi song yeu thng co the gieo vai nu ci va hanh phuc ngay cho nhng ngi au kho va ban cung tung thieu. V the, chnh nhng ke giau sang, quyen

2 3

Kinh Thanh Tan c, Toa Tong Giam Muc, TP. HCM, 1994, tr. 67 Kinh Thanh Cu c & Tan c, Li Chua Cho Moi Ngi, Nha Xuat Ban Ton Giao, 2006, tr. 1588 3

bnh lai la nhng ngi ngheo nan nhat. Ho ngheo nan tnh yeu thng va tnh lien i quang ai, ngheo nan cac gia tr nhan ban va tinh than; cai ngheo nan nay cua ho mi that ang thng. Trong ban Hien Chng Nc Tri, c Gie-su cho chung ta thay gng mat ngi mon e ly tng cua Chua Gie-su la nhng ngi c chuc phuc, v biet song tinh than Tin Mng cua Chua Gie-su, nen at c n cu o, at c hanh phuc Nc Tri. 1. Phuc thay ai co tam hon ngheo kho, v Nc Tri la cua ho a. Ngi ngheo trong Cu c Trong Cu c khi noi en ngi ngheo la ngi ta ngh ngay en nhng ngi bat hanh. Trong cac sach ngon s th t ng nay ch nhng ngi b ap bc, nhng ke ngheo hen la nhng ngi ch biet trong cay vao Thien Chua ma thoi4. Nh vay, ngi ngheo la ngi ang trong tnh trang thap kem, yeu uoi hoac le thuoc, o la nhng cai bien ho thanh mieng moi cho nhng ngi giau va nhng ke quyen the. ieu nay hien len trong viec chon cac t ng e ch nhng ngi ngheo: ani va anaw (thap kem, b ap bc, b cha ap), ebyon (b khai thac, hanh khat), dal (gay com, yeu t, manh de), rash (ban cung, x xac), misken (le thuoc)5. ieu nay cung boc lo ni s chu y ac biet oi vi nhng ngi nam n c goi la ngi ngheo: cac ba goa va tre mo coi, ngoai kieu va no le (Xh 22,20-23). Trong lch s dan t-ra-en ngheo kho la mot s kien. Sach e Nh Luat cho rang nhng ngi ngheo trong dan toc t-ra-en la mot hien tng o nhuc. Ngi ta a ra nhieu bien phap benh vc quyen t hu e cho cac nha t san thay ho ch la nhng ngi lam thue cho Gia-ve va moi ngi t-ra-en eu la anh em vi nhau. Ngi ngheo la ban cua Gia-ve. en thi cac ngon s t bnh dien xa hoi, ngi ta chuyen sang bnh dien tam linh, ngon s Xo-pho-ni-a quan niem ngheo kho trai nghch vi kieu cang, dan Thien sai chnh la dan cac ngi ngheo (Xp 3,11-13). Con ngi ngheo hoan toan cua
4

T. HOANG AC ANH, Tin Mng Theo Thanh Mat-theu, Dong a-minh 2001, tr. 82
P. DEBERGE, Tien Bac Trong Thanh Kinh, Hoc vien a-minh 2003, tr. 59-60 4

Gia-ve, tam tnh va li khan nguyen cua Ngi la mau ien hnh cho nhieu ngi khac. Sach I-sai-a a ra nh ngha het sc chnh xac thai o ngheo tai tam o la nhn nhan s khon kho noi tam cua mnh va s giau co ni Thien Chua, het long khiem ton on nhan thanh y Ngi (Is 66,1-2). b. Ngi ngheo trong Tan c c Gie-su la V Cu tinh c Thien Chua sai en vi nhan loai, e em Tin Mng cho ngi ngheo kho (Mt 5,3). Giai cap ngheo kho luon la lp ngi ong ao trong the gii. Nhng ngheo kho trong Tin Mng muon nhan manh vao hoan canh ngheo kho hn la s thieu thon tien bac: hoan canh kho ngheo khong cho phep con ngi kieu cang, y lai vao tien cua, nhng bat ho phai luon luon ton trong ke khac, nhat la ch trong cay vao mot mnh Thien Chua ma thoi (Tv 40,18)6. Chnh nh long tin va long cay, con ngi chap nhan s iep cua Chua Gie-su, ac biet la nhng ngi ngheo, nh o ma ho c vao Nc Tri va c hanh phuc. Tat nhien long tin khong cung cha u ma oi hoi ho con phai song tot i song luan ly va ao c, ke ca kho ngheo ve cua cai vat chat7. c Ki-to se la mau gng ien hnh nhat cua nhng ngi ngheo, nen Ngi m au bai giang bang moi phuc cho nhng ngi ngheo, c Gie-su muon chung ta nhan thay ni nhng ke ay nh la nhng ngi c ac an tha hng c nghiep Vng Quoc ma Ngi loan bao. Nh c Ma-ri-a trong kinh Mag-ni-fi-cat a hat len bai tan tung c kho ngheo (Lc 1,47-48). Ngi a ton vinh c ngheo kho (Mc 5,3; Lc 6,20). c ngheo kho khong ch la ngheo vat chat that ma con la mot con ng en vi Thien Chua va nhng ngi lam viec tong o phai tran trong gn gi (Mc 6,8-13). Ngheo kho con la mot thai o hoan toan san sang oi vi Thien Chua v y thc cai noi khon kho tam tnh cua mnh: ngi ngheo san long on nhan Thien Chua v ho can phai co Ngi, san sang lam het tat ca v ho at tron niem hy vong ni Ngi.

6 7

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 82 Kinh Thanh Tan c, Sd, tr. 67

5

c Gie-su chong lai s phuc vu tien tai (Lc 16,13), vach ra moi nguy hiem cua no (Mt 19,24) s phu phiem cua no (Lc 12,15-21), Ngi khong len an t than tien bac, nhng kn ao nhac nh phai s dung nhng cua phi ngha (Lc 12,21) e phuc vu Thien Chua. Hn na, chnh ang Me-si-a cua ngi ngheo, cung la mot ngi ngheo, Be-lem (Lc 2,7), Na-da-ret (Mt 13,55), i song cong khai (Mt 8,20), thap gia (Mt 27,35), bay nhieu hnh thc kho ngheo o, c Gie-su a nhan lay va thanh hien en o hoan toan tran trui8. Nh vay, chnh Ngi a t ong hoa vi ngi ngheo va ngi cung kho (Mt 25,34-40). Ngi day chung ta biet nhn nhan ngi ngheo la hien than cua Ngi. c. Ngi cong dan Nc Tri song tinh than ngheo kho Khong can i en thi ai chung ta, mi co ngi len tieng benh ngi ngheo. Chua Gie-su e cao ngi ngheo moi phuc au tien. Khac mot ieu la thay v ho hao ghen ghet va bao ong tranh au, ngai keu goi ngi giau nen co long t bi va ngi ngheo th nen nhan nai (Lc 6,20). Mat-theu at trong tam vao ngi ngheo trong tam than, tc la ngi khong lay cua cai i nay lam thoa man, cho nen co sc i tm Thien Chua9. Nhng ngi ngheo trong tam hon la ngi khong no le tien cua: Phuc thay ai co tam hon ngheo kho, v Nc Tri la cua ho". Cai ngheo kho ma moi phuc th nhat nay noi ti, khong phai la cai ngheo vat chat; ay noi ve thai o tinh than cua ke ra trc mat Thien Chua nh mot ngi ngheo. Thanh Mat-theu a them t tam hon, e va i sat vi ngon ng cua cac ngon s, va nhan manh chieu sau va hau qua cua hoan canh ngheo. Nen ngheo kho ay con ham cha y ngha ton giao, noi en nhng ngi ngheo kho, khiem cung, tan nat, tan v ma biet chay en vi Thien Chua nh ngi an xin10. Ngi Ki-to hu trc het y thc rang mnh nhan c s song t Thien Chua, ma c Gie-su a day mnh phai biet n va yeu men nh ngi Cha. Cai ngheo tinh than la t ay long nhn nhan

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh III, Phan Khoa Than Hoc Giao Hoang Hoc Vien Thanh Pi-o X, tr. 116 9 LM. TRAN VAN KIEM, Tin Mng Theo Thanh Mat-Theu, tr. 20 10 T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 82-83 6

rang s song la mot an hue hang hu cua Cha. Thien Chua khong ban v cong nghiep cua con ngi, Ngi t y ban tang nhng khong, o la nguon mach cua c khiem nhng Ki-to giao. Mot ieu nghch ly la cai ngheo tan ay nay lam nen pham gia con ngi va moi ngi. That vay, pham gia nay khong do giau sang cung khong do pham cach con ngi tao nen, nhng do tnh thng cua Thien Chua oi vi moi con ngi va trc tien oi vi ngi ngheo. Ta co the quy tat ca tam moi phuc vao mot c tnh can ban la tam hon ngheo. Ngi co tam hon ngheo la ngi: * Mat tieu cc: khong mang en va khong cay da vao tien bac cua cai, danh li lac thu tran gian, an thua hn thiet i nay... (noi cach khac: khong mang en nc tran gian). * Mat tch cc: ch c ao song tot theo y Thien Chua va c hng nhng n lanh cua Thien Chua (noi cach khac: c song trong Nc Tri). V can ban hanh phuc la co tam hon ngheo, nen co the noi: hanh phuc ch thc cua Ki-to hu la vt het nhng g mnh co, e c lap ay bang chnh Chua. 2. Phuc thay ai hien lanh, v ho se c at Ha lam gia nghiep Hay hoc cung Ta v Ta hien lanh va khiem nhng trong long (Mt 11,29). Khi phan ieu ay, c Gie-su la mac khai toi thng ve s hien lanh cua Thien Chua, Ngi la nguon mach s du hien cua chung ta, khi Ngi tuyen bo: phuc cho ke hien lanh. Trong Sach Thanh, hien hoa van i vi ngheo kho, cung nh ngi be mon, yeu uoi va oan c, thieu thon: tat ca eu cung mot ho vi nhau, nen rat co the moi phuc th hai ch c a vao e giai thch moi phuc th nhat11. a. S du hien cua Thien Chua Cu c ca ngi long nhan hau bao la va t ai cua Thien Chua, c bieu lo qua viec cai tr vu tru cua Ngai (Kn 8,1; 15,1) va mi goi chung ta hng nem long nhan hau ay (Tv 34,9). Li Thien Chua, Luat cua Ngai, viec nhan biet s khon ngoan cua Ngai va long trung

11

Kinh Thanh Tan c, Sd, tr. 68 7

tn vi luat Ngai th du ngot hn mat ong12. S hien lanh cua Thien Chua c dien ta qua s dng nuoi dan Ngai, bang tnh yeu thng cham xoc dan Ngai. Nh the, s du hien cua Thien Chua la th du hien Ngai cho dan nem, mot dan ma Ngai la hon phu yeu dau, th du hien ma Chua Gie-su a tron ven mac khai va cho chung ta hng nem. b. Du hien va khiem ton Co ngi hien hoa do ban tnh, co ngi hien hoa v hoan canh xa hoi va ton giao bat buoc. Trong Kinh thanh luon muon noi en hang ngi th hai. Ngi hien hoa, cung nh ngi ngheo kho, ho thuoc hang ha lu trong xa hoi, va hoan canh xa hoi khong cho phep ho ap bc ai, chnh nh s chu ng o ma ho mi goi la nhng ngi co cong phuc13. Trong so cac to phu, Mo-se la khuon mau cua s du hien ch thc, du hien khong phai la ngi yeu uoi, nhng la ngi khiem ton vang phuc Thien Chua, da tren niem tin vao tnh yeu cua Ngai (Ds 12,3; Gl 5,22). Nhng ho lai la nhng ngi can am va manh me khi phai lam chng cho chan ly, cho s that va cho Tin mng. V vang phuc li Chua, nen nhng ke du hien ay c Thien Chua hng dan, nang , giai phong, ban cho ngoi bau cua nhng ngi quyen the, va cho hng bnh an trong at nc Ngai. c. Du hien phai la ac tnh cua cac Ki-to hu Ke song ngoan ngoan vi Thien Chua cung se du hien vi tha nhan, ac biet vi ngi ngheo. Du hien la hoa qua cua Thanh Linh (Gl 5,23), va la dau ch co s khon ngoan tren tri hien dien. S hien lanh ay chnh la ac iem cua c Ki-to (2 Cr 10,1), cua cac mon e Ngi (Gl 6,1; Cl 3,12), va cung phai la nhan c cac chu chan. Hien hoa phai la trang sc cua cac Ki-to hu va la nen tang tao nen hanh phuc trong cuoc song. Ngi Ki-to hu ch thc ngay ca khi b bach hai, van to ra bnh than du hien vi moi ngi (Tt 3,2), nh the ho chng that rang ach cua Chua th em ai, em du v la ach cua tnh yeu.

12

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Phan Khoa Than Hoc Giao Hoang Hoc Vien Thanh Pi-o, tr. 438 13 T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 83 8

d. Con ngi hien lanh Phuc thay ai hien lanh v ho se c at ha lam gia nghiep". Cau th hai nay noi dai phuc th nhat, da vao li thanh vnh 36: "Ngi hien lanh c at ha lam gia nghiep, va vui hng canh an lac chan hoa". at ha ay khong phai la nc Pa-let-ti-na nh trong Cu c thng hieu, ma chnh la Nc Thien Chua, mot Nc ma cong dan la nhng ai tin vao ang Me-si-a14. Tnh hien lanh la hoa qua cua c ngheo kho. Kh gii cua ngi ngheo la c hien lanh, c nhan nhuc va long cay trong vao Thien Chua. Ngi hien lanh th hoa nha, an an, khoan dung hien lanh: hien lanh ngha la va nhan t va khiem nhng (Mt 11,29-30): c Gie-su t xng la "hien lanh" va "khiem nhng" trong long. Ngi hien lanh chap nhan ca nhng thua thiet thay v a danh Chua ra e bao am cho moi li cua mnh. Ngi hien lanh la song v tha: ngha la that s song v Chua, v tha nhan, san sang chu thiet hai, mat mat, au kho v li ch hay hanh phuc cua tha nhan. Chua chuc phuc cho nhng ngi hien lanh co long nhan t, long thong cam vi ngi khac (Mt 3,7-8). Phuc cho ke hien lanh. Ke hien lanh la ke nhan nai trong c tin va chung thuy trong tnh yeu Thien Chua. Ho phai la ngi biet chu ng nhieu ma khong bao gi bo cuoc. La ngi khong n dap tat mot tim en con khoi. Ho la nhng bong hoa hong du co b day ap di chan van c toa hng thm ngat. Di chan thanh gia la nhng bong hoa moc len t cay hien hoa la Ma-a-le-na, ngi trom lanh, ngi Do-thai, cac ngi lnh va s quan nhan ra Con Thien Chua... 3. Phuc thay ai sau kho, v ho se c Thien Chua ui an a. Sau kho theo cai nhn cua Thien Chua Trong Cu c cac ngon s co s menh duy tr niem thong hoi cua dan. S sau kho c dien ta bang nhieu hnh thc khac nhau: chay tnh, xe y phuc mnh ra, mang b va rac tro tren au (2 Sm 12,16; 1 V 20,31), keu la va than khoc (Is 22,12). Cac nghi le sam hoi o oi khi b cac ngon s beu xau, v neu can phai khoc, th ly do la khong v mat cua nhng v vang bong Thien Chua (Os 7,14), khoc vi ieu kien

14

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 83-84

9

la trung thanh vi Luat, khoc e bieu lo long thong hoi ch thc v nhng lam loi cua mnh (Gl 2,12), va lay s sau kho lam li thu nhan cua mnh (Tv 56,9). Co nhng tieng khoc lam mui long Thien Chua (Tv 6,7) va c Thien Chua ui an. Ngon s I-sai-a 61,2 a noi ke than khoc se c yen ui va Mat-theu nhac lai. Noi chung, ke u phien, cung nh ngi ngheo kho, la ke khong c vui ve i nay. Ho lo phien v toi loi cua dan t-ra-en va nhng hau qua cua toi loi ay. Nguon an ui duy nhat cua ho la Thien Chua, ang Cu o15. b. Buon sau cua c Ki-to c Ki-to khoc khi nghe tin anh ban La-da-ro chet. Ngi khoc khi ngh en ngay thanh Gie-ru-sa-lem b pha huy khong con hon a nao tren hon a nao. Ngi buon khi thay chang thanh nien giau co muon theo Ngi nhng con tiec cua. Trong vn Ghet-se-ma-ni, luc sap b bat e chu t hnh, Ngi buon sau xao xuyen va tam s vi ba tong o than can: linh hon Thay buon sau en chet c. Va Ngi phai xin vi Chua Cha: neu co the xin cho con khoi uong chen au thng nay. Tren thap gia luc hap hoi Ngi a keu ln tieng: Lay Cha, sao Cha bo con16. Khong ch oi dien vi cai chet trong chnh cai chet, Chua Giesu muon chu buon sau va lo s, buon sau cho cai chet (Mt 26,37), mot noi buon sau co gia tr nh cai chet: phai chang y muon Ngi se xung khac vi y muon cua Chua Cha, tao nen mot ho sau ma ch co li nguyen cau lien l mi co the lap ay c?17 Nhng sau khi a thu gop nhng li keu van va khoc loc cua nhan loai trc cai chet trong li Ngi cau khan, Ngi c Chua Cha chap nhan tren thap gia. Nh the, ang vo toi a chien thang s sau kho khi t nop mnh cho no. Nh vay cuoc i c Gie-su tran gian cung vui buon lan lon nh cuoc i chung ta. Va cung nh chung ta Ngi khong muon co au kho chet choc. Nhng vui buon cua Ngi khong tuy thuoc vao tnh kh hoac thanh cong hoac that bai. Ngi buon la buon v con

15

16

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 84

LM. ANT. NGUYEN MANH ONG, c Gie-su Ki-to ng Hanh Phuc, 2003, tr.144 17 ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 172 10

ngi t choi tnh yeu cua Ngi. Nhng Ngi vui va vui tran tre v tnh yeu cua Ngi c nhieu ngi on nhan. c. Niem vui phat xuat t sau kho Moi phuc that ha ban niem an ui cho ke khoc loc, tuy nhien c Gie-su a loan bao ngi ta se con khoc loc na khi v Hon phu b mang i. Chnh v huan t sau Tiec ly mac khai y ngha tham sau cua buon sau. Chua Gie-su a la nguyen nhan nhng tieng khoc cua Ra-khen tren nhng a tre vo toi (Mt 2,18); Ngi khong s lam phien ca cha me, khi phai lo viec Cha Ngi. Bay gi, Ngi khong choi rang viec Ngi ra i la nguon sau tham, neu khong the th Ngi khong con la ang, ma khong co Ngi s song ch la cai chet. Ngi cung biet rang the gian se vui thch khi ngi mat i (Ga 16,20). Khi lay lai hnh anh thng dung e dien ta viec phat sinh the gii mi (Rm 8,22), Ngi gi len niem vui cua ngi an ba a trai qua gi buon sau khi sinh con (Ga 16,21). Nh the, s buon sau cua cac con se thanh niem vui (Ga 16,20), buon sau a qua i hay ung hn a tr thanh niem vui, nh nhng vet thng luon in dau vao Con Chien Nc Tri nh b sat te (Kh 5,6); t nay, buon sau c hoan tat trong niem vui ma khong ai co the chiem oat c, v no phat xuat t ang ng ben kia cua s chet. Buon sau phat xuat t cn boi roi nguy hai, t nhng noi khon kho o. Cac mon e cua Chua Gie-su khong con buon sau na v ho se khong bao gi song trong canh co n coi cut, trong o ho cam thay b bo ri (Ga 14,18), b nop cho the gian bach hai. ang phuc sinh ban cho ho chnh niem vui cua Ngi. T nay th thach, xa cach nhng ban be ly tran, hay xa ca nhng ke cng tin, khong g co the tan cong niem vui cua tn hu hay tach la xa khoi tnh yeu Thien Chua (Rm 8,39). Du be ngoai co ve buon sau, nhng thc ra luon vui ti, mon e cua ang Cu The du co i qua nhng nga ng sau kho, van con nem c nguon vui Nc Tri, o ay nhng ke c chon; Thien Chua se mai vi ho, ong thi lau sach giot le ni mat ho (Kh 7,17).

11

d. Chua Gie-su bien sau kho thanh hanh phuc Tuy nhien, Chua Gie-su khong huy hoai than chet va au kho tren the gian mac du Ngi en e lam than chet bat lc. Neu ngi t khc thiet lap mot lien lac co he thong gia benh tat hay tai nan vi toi tc la Ngi e cho li chuc d cua vn E-en sinh hoa trai. Chnh Ngi co u kha nang bien chung thanh niem vui18. Ngi khong huy bo au kho nhng Ngi an ui ke au kho. Ngi khong huy hoai nc mat; Ngi ch lau nc mat vai lan tren ng cua Ngi e lam dau ch cho niem vui se ket hp vi Thien Chua va con cai Thien Chua trong ngay Ngi se lau sach nc mat tren moi gng mat (Kh 7,17). au kho co the tr thanh toan phuc, don long tiep on Vng quoc va tao ieu kien mac khai nhng cong trnh cua Thien Chua, vinh quang cua Thien Chua va vinh quang cua Con Thien Chua (Ga 11,4). Chnh c Gie-su a at ti hanh phuc ma mnh giang day. ng hanh phuc cua Ngi la song hiep thong trong tnh yeu ch thiet vi Chua Cha va Chua Thanh Than, hiep thong bang cach luon cau nguyen, tam s va vang phuc y Cha. c Gie-su con s dung van vat e phuc vu hanh phuc moi ngi nh hoa nc thanh ru, hoa banh ra nhieu, thanh hien banh ru thanh Thanh The Ngi. . . nhat la Ngi a c Chua Cha cho phuc sinh, m cho moi ngi moi van vat hy vong at ti hanh phuc i i mai sau.19 d. Ngi sau kho c Thien Chua ui an c Gie-su e cao tam hon dam chap nhan kho au. "Phuc thay ai sau kho, v ho se c ui an". ay phai hieu la: ho se c Thien Chua ui an, bi v ay la cach noi theo the "thu ong than hoc". T ay vc sau kho, ngi tn hu van thay loe len mot om sang. om sang nay la gng mat cua Thien Chua, ang ang en e ui an nhng ngi ang chm ngap trong th thach. Phuc cho ke khoc loc! Phuc cho ke khoc loc la ngi biet khoc nhng loi lam i mnh nh Ma-a-le-na, nh Phe-ro. Nhng giot nc mat cua ho a tr thanh nhng hat ngoc nh vao trieu thien Nc Tri. Phuc cho ke khoc loc, ngha la phuc cho ai biet em au kho
18
19

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 464 Sach Giao Ly Cong Giao, so 516-518 12

i mnh hoa vao au kho cua Chua Gie-su, em mau mnh hoa mau thap gia, em chnh mnh ong inh va thap gia Chua Ki-to. Phuc cho ke khoc loc, la phuc cho ke biet khoc cung ke khoc, la ngi biet thong cam rung ri trc nhng tai hoa au thng cua anh em, trc nhng ganh nang tan v cua gia nh anh em, nhng tung quan cua anh em. Sau kho: Thanh Mat-theu noi ve viec cac mon e se sau kho khi phai xa cach "Tan lang" la c Gie-su. Nh vay ngi sau kho la ngi biet mnh toi loi va do o phai xa cach Chua. Nh vay phan phuc Chua ha cho ho la ho se c Thien Chua "an ui" bang cach tha toi cho. Thanh Tam Chua Gie-su i ra ti nhng tam hon sau kho. Bao chung ta rang ho c chuc phuc, thanh thien, hanh phuc. Ho c hanh phuc v Chua Gie-su yeu thng ho vi mot tnh yeu ac biet, Ngai keu goi ho: Het thay nhng ai met moi va vat va, hay en vi Ta, Ta se nang ui an (Mt 11,28). Ai chap nhan noi sau kho cua c Gie-su tai vn Ghet-se-mani (Mt 26,36-46) la noi sau kho cu mnh khoi toi, ngi o se c chnh Thien Chua ui an. Di con mat cua moi ngi, nhng ai lam canh hoan nan buon sau tui kho, ho la nhng ngi bat han - th hoi trong i a co ai cha mot lan nao lam canh nay? - Nhng c tin day chung ta: Thien Chua khong bo ho mot mnh trong luc sau kho, nh Ngai a ha: "Con ng s, trong cn sau kho, Ta se cu o con" (Is 43,1). Va trong hoan canh bc ng cung van co nhng ngi anh ch em ong loai san sang an ui, giup nhau. ieu nay rat can cho con ngi. Va chnh ieu nay mang lai hanh phuc cho cuoc song. Trong luc gap bc ng cung kho gian nan, ma biet co ngi cung chia se, cung ong hanh, se cam thay c an ui. i song c an ui, la i song co hanh phuc. Chung ta ang sau kho trong tam hon, b ap bc, b kiet sc v phai phan au trong i song, chung ta that quan trong trc mat Chua Gie-su, Ngai a kinh nghiem nhieu ieu nghien nat tam hon: s khc t, s cam hn, s vo n, au kho ve tinh than va the xac cho en cai chet am mau. Chung ta ng ngac nhien v chung ta qu bau oi vi Ngai, ng ngac nhien v chung ta la ngi c Ngai tuyen chon, ng ngac nhien v Ngai muon chung ta vi Ngai tren tri.
13

Cuoc song luon co kho au, co hanh phuc an quyen vao nhau. Tat ca nhng s ay ang chung quanh ta, gan ta, du ta khong nhn thay. Ngi thay sau kho ch thc la ngi luon cam thay mnh yeu thng cha u, phuc vu cha u, song quang ai cha u, song bac ai yeu thng cha u. Lam the nao e ta vui sng gia bao au kho, ta hay cau xin Chua. Ta vui sng ngay khi moi s khong xay ra tot ep cho ta, noi theo cach thc ngi i, v ta can nhan ra s khon ngoan cua Thien Chua. Ta vui sng, du song trong canh ngheo tung va bat lc, va ta cam ta Chua v Ngai cho ta biet s quan phong cua Ngai. Ta vui sng, du benh tat bien ta thanh vo dung, e Thien chua c vinh quang trong than xac om au cua ta va quyen nang cua s phuc sinh c sang to hn. Ta vui sng, bi v ta song trong bnh an cua Chua va an bnh vi chnh tam hon ta, bi v ta tin vao chien thang cua an sung tren toi loi, bi v ta ch tm kiem thanh y va vinh quang Chua. Noi tom lai, khong ai sng kho mot mnh hay ch tai mnh, ma tat ca chung ta lien i va chu trach nhiem ve hanh phuc cung nh au kho cua nhau. V the ma trong tam moi phuc that, c Gie-su cho thay hanh phuc cua chung ta tuy thuoc vao moi tng quan ba chieu gia mnh vi Thien Chua, gia mnh vi anh em ong loai va gia mnh vi mnh. Hay biet chia se noi buon au, vui mng cua ngi anh em chung quanh, va biet than khoc hoi loi mnh. Va sau cung chung ta phai hieu nhng ngi c xem la co phuc khong phai do sau kho ma co phuc: hieu nh vay th rat kho nghe. Ho co phuc la v Nc Tri c m ra tiep on ho20. 4. Phuc thay ai khat khao nen ngi cong chnh, v ho se c Thien Chua cho thoa long a. S cong chnh trong Cu c T xa xa, bo luat Do-thai a oi cac v tham phan phai liem khiet khi thi hanh chc vu (nl 1,16; Lv 19,15). Nhng ngi Pha-ri-seu th tng rang: ngi hoan hao la ngi gi luat Mo-se theo kieu mau rieng cua ho21. Truyen thong Cu c cho rang ngi cong chnh ch ke hng quyen, hoac oi khi ch v tham phan liem khiet (nl 16,19);
20
21

Kinh Thanh Cu c & Tan c, Sd, tr. 1589

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 84

14

trong moi trng hp, v tham phan liem khiet phai minh oan cho ke vo toi, ngha la tha bong hoac cho ho hng lai quyen li (nl 25,1). Trc thi lu ay, cac ngon s thng manh me to cao s bat cong cua cac tham phan, long tham cua cac vua, viec ap bc ke ngheo kho va tien bao tai nan se en v nhng hon loan o (Am 5,7; Is 5,23). Cac ngai gay y thc ve chieu kch luan ly va ton giao cua s bat cong; ieu ma moi ngi ch coi nh la pham luat hoac sai tap quan, gi ay bien thanh toi xuc pham ti s thanh thien cua Thien Chua. Bi o, Thien Chua con sa phat toi bat cong nang ne hn ca s trng phat thong thng. Vay trong li khien trach cua cac ngon s, ngi cong chnh van con la ke hng quyen nhng hau nh luon c nhac en vi mot a v cu the va moi trng cua mnh: ke vo toi nay la mot ngi ngheo va la nan nhan cua bao lc (Am 2,6; Is 5,29). Cung vi nhng li khien trach, cac ngon s thng khuyen bao tch cc: hay thc hanh luat phap va cong bnh (Os 10,12). Nhat la khi y thc rang c cong bnh loai ngi that la mong manh, cac ngai mong i ang Me-si-a se en nh v hoang t liem khiet thc thi cong bnh cach tuyet dieu (Is 9,6). Ngi cong chnh la ngi trung thanh vi le luat, tuan gi tron ven gii luat Thien Chua, song phu hp vi luat o. c cong chnh cung chnh la phan thng Thien Chua ban cho ngi tuan gi luat o. Ngi song cong chnh la ngi thc hanh nhan c khon ngoan. S khon ngoan day ta biet tiet o, can trong, cong bnh va sc manh tc la bon nhan c can ban co truyen22. b. S iep cua Chua Gie-su ve cong bnh Trong tam s iep cua Chua Gie-su khong nham khuyen khch thc hien cong chnh theo ngha phap ly. c Gie-su bao cac mon e phai tron lanh hn ngi Pha-ri-seu. i song hoan hao khong anh oi bang viec lam, du la: bo th, cau nguyen va an chay (Mt 6,1-18), nhng la do Thien Chua ban cho: nhng ai c mong i song hoan hao, Thien Chua se ban cho d ay en noi ho se toai nguyen 23.

22
23

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 344-347

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 84

15

Tin Mng khong phan nh cac ngha vu cong chnh, khong trnh bay ang Me-si-a nh v tham phan thanh liem v cac bo luat Cu c dien ta thanh y Thien Chua, a la Hien Chng cua mot xa hoi. Thi Chua Gie-su, viec thc thi cong chnh mot phan nam trong tay ngi Ro-ma, va Chua Gie-su khong ng len vi t cach nha cach mang xa hoi, hoac nh v Cu tinh dan toc. Khuyen iem tram trong nhat cua ngi ng thi khong phai la bat cong xa hoi; xong la mot te oan co tnh cach ac biet ton giao hn, o la thoi cau ne hnh thc va gia hnh; v the, trong khi giang day, Chua Gie-su thng to cao thai o Pha-ri-seu, cung nh xa, nhiem vu chnh yeu cua cac ngon s la khien trach bat cong ngi ng thi. Tuy nhien, Chua Gie-su chac cung a huan du ngi ng thi thc hanh c cong chnh thong thng nhng khong thay cac ban van noi en bao nhieu24. Trong ngon ng cua Chua Gie-su, cong chnh cung con gi y ngha Thanh kinh e ch long ao hanh tuan gi luat phap. Mac du ieu o khong phai la trung tam s iep, Chua Gie-su van khong ngan ngai xac nh i song luan ly la s cong chnh ch thc, s vang phuc thieng lieng vao gii luat Thien Chua. ay ta phan biet cac li Ngi giang day thanh hai loai chnh. Mot la nhng li ket an s cong chnh gia doi cua bon Pha-ri-seu; con hn cac v ai ngon s, ang Me-si-a a to cao manh me, trong thai o tuan gi gia hnh, th ton giao ay ve pham tuc va kieu cang (Mt 23). Hai la ngc lai, bai giang khai mac xac nh s cong chnh ch thc, s cong chnh cua cac mon e (Mt 5,17-48). Nh the, du c giai thoat khoi quan niem hep hoi cau ne cac gii luat, i song mon e van la cong chnh: ngha la trung thanh vi le luat, nhng le luat noi ay, theo hnh thc mi me ma Chua Gie-su ban hanh, van gap lai tinh than ao Mo-se. Tc la thanh y nguyen tuyen va hoan hao cua Thien Chua. c. Ngi cong chnh c Thien Chua cho thoa long "Phuc thay ai khao khat nen ngi cong chnh, v ho se c thoa long", mot lan na phai hieu la "c Thien Chua cho thoa long".

24

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 347 16

Nen ngi cong chnh ay cung nh tam hon trong sach trong moi phuc th nhat va b bach hai v song cong chnh moi phuc th tam la nhng giai thch cho ro ngha va tranh hieu lam. Long tin cua nhng ngi chap nhan li Chua Gie-su the hien trong nhng thai o mang tnh ton giao, ch khong ch thuan tuy xa hoi 25. S cong chnh ban en moi phuc th bon nay la c tnh xuyen suot toan bo Kinh Thanh, no he tai "uon nan" tam tnh va cach song trong cuoc song cu the, theo cach Thien Chua hanh ong: Ngi la ang a en tran gian e gap g con ngi, va a ky ket giao c vi ho. "Ho se c thoa long" ai c ao gi tron c cong chnh theo gng c Gie-su (Mt 3,15), ngi o se c Thien Chua cho thoa long. Khi ap tra tan tnh, ngi Ki-to hu se nhan t Thien Chua s song tran ay. oi vi ho, i song luan ly bat nguon va rap khuon theo Thien Chua, th cung ket thuc ni Thien Chua. Suot cuoc i, ngi Ki-to hu co gang ap tra nhng oi hoi tinh than va luan ly cua giao c nay, bang cach thc thi "cong chnh" oi vi Thien Chua va oi vi tha nhan. Khao khat nen ngi cong chnh: Trong Tin Mng Mat-theu, cong chnh" la biet lam theo y cua Thien Chua. Phuc cho ai khao khat nen ngi cong chnh! La khao khat c th phng Thien Chua trong tinh than, trong chan ly. La ke hang mai miet i tm thanh y Chua, i tm cua Nc Tri trc het va tren het. o la mau ngi cong chnh song bi c tin (Rm 3,28). La ngi mot i ch biet tm chan thien my lam nen. La ngi lay nha Chua, viec Chua, li Chua la s nghiep c tin nuoi dng linh hon mnh va nhan loai. Ngi oi khat s cong chnh la "oi khat thanh c". Tuy nhien, sau thi gian kho khan nguoi lanh, linh hon con tiep tuc i ng nhan c tron lanh se cam thay rang chnh sau thng ho a phai trai qua, nh thi gian dan Do-thai i qua sa mac xa, t no se tr thanh niem vui cho ho (Ga 16,20), v ni ho en hay bac tron lanh ho c dan vao, la mot "manh at chay sa va mat" (St 3,8.17; 13,5; 33,3): sa tinh

25

Kinh Thanh Tan c, Sd, tr. 68 17

than va mat chan ly. cho, ho tr nen cng cap hn, khong con hay giam bt cuoc song ao theo cam giac, cam tnh hay ly le tran gian, trai lai, ho bat au thc s cam thay "oi khat thanh c" va "c no thoa" trong viec no lc "ton th Thien Chua la than linh trong tinh than va chan ly" (Ga 4,24). Ngi khat khao nen ngi cong chnh la ngi khong lam cho ngi khac nhng ieu ma mnh khong muon ngi khac lam cho mnh. Va muon lam cho ngi khac ieu mnh muon ngi khac lam cho mnh. 5. Phuc thay ai xot thng ngi, v ho se c Thien Chua xot thng a. Thien Chua ay long xot thng Xot thng la mot e tai quen thuoc trong Kinh thanh, ac biet trong cac sach Tin mng, chang han trong du ngon va ngi mac n khong biet thng xot (Mt 18,23-35). c Gie-su oi hoi cac mon e phai thng xot nh Cha anh em la ang thng xot (Lc 6,36). Neu Thien Chua la ang thng xot, th Ngi oi hoi con ngi phai thng xot la le tat nhien. Ch con ngi mi muon lam hai nhau, tieu diet lan nhau. Theo Thanh kinh, hai viec ma ngi biet thng xot hay lam la bo th va th tha26. Con vi Thien Chua long thng c the hien qua viec Ngai tao dng nen con cai theo hnh anh Ngi. Long thng xot ay luon c ban phat cho het moi ngi t khi sinh ra cho en khi sang ben kia coi chet. Long thng xot cua Thien Chua khong co chi ngan can noi, c bieu lo ra bang moi th an hue, n s song, n cu roi, n giai thoat, va ngay ca bang nhng th thach e ren luyen nhan c. Nhng trc het chnh s tha th mi mac khai cho thay long thng xot vo bien cua Chua va long nhan t cua Ngai (Is 55,7). Tat ca cac toi nhan, du la toan dan hay tng ca nhan eu luon co the va phai tin tng vao long lan tuat la lung ay, chac chan khong phai e pham toi nhieu hn, nhng e tr ve vi Chua Cha ang ch on ho.

26

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 84-85

18

Long nhan t Thien Chua khong ngng to bay cho nhng ai keu van en Ngai trong cn khon cung cua ho. That vay, Thien Chua hien dien nh ang che ch ngi ngheo kho, goa bua hay mo coi, ho la nhng ngi c Ngai u ai. V long thng xot cua Ngai, Thien Chua khong the chu ng c noi khon cung cua ke Ngai chon la. Dng nh khi ky ket Giao c vi ho, Ngai a lam cho ho thanh ong bao cung noi giong vi Ngai (Cv 17,28), long thng xot t ban nang lien ket Ngai vi ho en muon i. Thien Chua cu roi toi nhan: long thng xot cua Thien Chua se thang vt nhng ke toi loi neu nh ho ng cng long, v Thien Chua luon muon cu vt toi nhan. Nh vay, v toi loi, con ngi c vao trong mau nhiem long thng xot cua Thien Chua cach tham sau hn. Thien Chua e cho chnh hau qua cua toi giang hoa tren ke toi loi. Chnh v long thng xot ma Thien Chua a sa phat ke pham toi, khi sa phat Thien Chua luon cam thay ong long trac an ngay khi ho keu xin len Ngai t nhng noi khon kho tham kn cua ho. b. Thien Chua c muon long thng xot Thien Chua la ang thng xot, th lam sao Ngai khong oi hoi ni thu tao cua Ngai cung thng xot lan nhau. Ngai len an nhng ngi ngoai ao a dap tat long thng xot (Am 1,11). ieu Ngai muon, chnh la ngi ta phai vang gi gii luat cua tnh yeu huynh e hn ca cua le toan thieu (Os 4,2), va khi thc hanh c cong chnh, ngi ta con hoan tat no vi mot tnh yeu au yem (Mk 6,8). Neu that tnh ngi ta muon chay tnh, th ng nhien ngi ta phai cu giup ke ngheo kho, ngi goa bua va mo coi, khong chay tron trc ke cung nhuc the nh mnh. Vien anh huynh e phai toa lan, nhat la nh vao gii luat ng bao thu, ng gi oan thu va phai tha th cho tat ca moi ngi nh chnh Thien Chua a tha th cho chung ta. c. c Gie-su gng mat cua long thng xot e hoan thanh y nh Thien Chua, c Gie-su muon tr nen giong anh em Ngi trong moi s, e cam nghiem chnh s khon cung cua nhng ke ma Ngi en cu vt. Bi the, moi hanh vi cua Ngi eu pho dien long nhan t cua Thien Chua, cho dau chung khong c cac tac gia Tin Mng tham nh ung mc va ghi lai. Thanh s Lu-ca a lo lang ac biet e lam noi bat ve iem nay.
19

Nhng ke c c Gie-su u ai la nhng ngi ngheo (Lc 4,18). Cac toi nhan xem Ngi nh mot ngi ban, la ke khong s lui ti vi ho. Long nhan t ma c Gie-su to ra mot cach bao quat oi vi am ong dan chung (Mt 9,36), ti mot gng mat ca biet, ngi con trai duy nhat cua mot ba goa (Lc 7,13), hay ti ngi cha sau kho nao o. Sau cung c Gie-su a oi ai cach ai lng ac biet vi nhng ngoai kieu va phu n. Nh vay tinh than pho quat c a dan ti hoan thanh: moi ngi eu nhn thay n cu o cua Thien Chua (Lc 3,6). Neu c Gie-su trac an xot thng moi ngi nh the, th ai ma khong hieu rang nhng ke sau kho than tha vi Ngi nh vi Thien Chua, khi noi: xin Chua thng xot chung toi27. d. Ai xot thng ngi, th c Thien Chua xot thng "Phuc thay ai xot thng ngi, v ho se c Thien Chua xot thng". Trc het chiem ngam thai o cua Thien Chua la ang giau long t bi thng xot oi vi mnh, Ngi mon e cua c Giesu hoc cho biet tha th nhng xuc pham cua anh em ang sau kho. Ai biet noi gng c Gie-su, ang a xin vi Thien Chua Cha tha cho nhng ke ong inh mnh tren thap t, ngi o a c Thien Chua xot thng v c Ngai cho nen giong Con cua Ngai. Xot thng ngi: Ho-se a viet "Ta muon long thng xot ch khong muon le vat" (Hs 6,6). Va Mat-theu th hieu thng xot ngha la th tha e cu vt ke lam l. Phuc cho ke biet thng xot. La ngi biet chia vui cung ke vui, khoc cung ke khoc. Biet lay la lanh um la rach, biet chn bo lam mi. Biet cho hn la nhan. Biet xin Chua cho mnh biet tha th cho anh em ch ng nh v quan n nan nha vua (Mt 18,25-35). Mot chia se cho ngi khac du la mot bat nc la... (Mt 10,42). Thng xot e tien ti bc tron lanh, la c phan nao hiep thong vi "Thien Chua la tnh yeu": Linh hon mi co the thong phan vao tnh yeu Thien Chua, mot tnh yeu lam ho "c tham d vi Thay" cho ho biet cam thong vi nhng noi khat vong cua Thien Chua lam Ngi, nh o, ho co the "to long xot thng" het moi

27

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh IV, Phan Khoa Than Hoc Giao Hoang Hoc Vien Thanh Pi-o X, tr. 164-165 20

ngi, nhat la thanh phan toi nhan ang thng, nh chnh ho a tng "c xot thng". Vay cac moi phuc that la nhng li mac khai ve long xot thng cua Thien Chua oi vi hang ngi khon kho. Nhng con ngi ma the gian coi nh bat hanh, b bo ri khinh b, b xua uoi, b khai tr, nhng ngi co than, co the, thap co be mieng, thua thiet bat hanh b cha ap va loai bo th Thien Chua lai to long u ai, nghieng long xot thng ve pha ho e ho co quyen ngang au hien ngang gia cuoc i. Ho c Thien Chua ac biet quan tam, c u tien tr thanh cong dan Nc Tri. Khap ni tren the gii va trong moi thi ai, chnh lp ngi thap co be mieng nhat trong bac thang xa hoi la nhng ngi biet m rong tam hon on nhan Tin Mng cua Chua Gie-su. 6. Phuc thay ai co tam hon trong sach, v ho se c nhn thay Thien Chua a. Trong sach luan ly trong Cu c Theo quan niem cua ngi Do-thai, trai tim la cot yeu, la trung tam i song noi tam cua con ngi: t tng, tr nh, tnh cam va quyet nh ieu xuat phat t trai tim. Ngi co mot trai tim trong sach khong co ngha la s hoan hao ve cach gi luat ma thoi, nhng con la ngi co tnh ngay thang va n s trc mat Thien Chua. Trong sach trong tam hon hay long ngay da thang oi lai vi s trong sach be ngoai theo Luat Le-vi, mot th trong sach nh vao nghi le tam ra. Van e trong sach va o ue theo nghi le la mot trong nhng van e tranh luan gia c Gie-su va nhom Pha-ri-seu28. Cac ngon s khong ngng cong bo la viec tay ra va hy te t chung khong co gia tr, neu chung khong bao gom s tinh luyen ben trong (Is 1,15; Os 6,6). Phng tien phung t khong v the ma mat i, nhng s o ue ch thc lam hoen o con ngi c vach to tan can nguyen ni toi loi, va cac nh ban theo luat nh cung ch la mot hnh anh ben ngoai ma thoi. Co mot s o ue can ban ni con ngi ma ch mot mnh Thien Chua mi co the thanh tay c. S thanh luyen triet e moi mieng, tam hon va ca con ngi, la thanh phan cua cac li

28

T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 85

21

ha thien sai: Ta se ray nc trong ngan tren cac ngi va cac ngi se c tay sach moi bn nh (Ez 36,25). oi vi cac hien nhan, ieu kien can co e ep long Thien Chua la phai co s trong sach oi tay, trong tam hon, ni dien mao va trong li cau nguyen trong sach (G 11,4), ngha la mot pham hanh luan ly khong the trach c. Tuy nhien, cac ngai y thc c s d ban can ban cua con ngi trc Thien Chua, ngh rang mnh trong sach la t phu. Tuy vay ho van co gang ao sau y ngha luan ly cua trong sach trong o kha canh duc tnh bat au c nhan manh29. Ni cac tac gia thanh vnh, ngi ta nhan thay moi ban tam ve trong sach luan ly dan dan xuat hien trong mot khuon kho phung t. Tnh yeu cua Thien Chua hng ve nhng tam hon trong sach (Tv 73,1). S ra vao cung thanh c danh rieng cho ngi co ban tay vo toi, tam long trinh trang, va Thien Chua thng nhng ban tay trong sach cua ke thc thi cong bnh (Tv 18,21). Nhng ch duy mot mnh Thien Chua mi co the ban s thanh sach ay, nen ngi ta khan khoan nai xin Ngai thanh tay tam hon. Ket tinh cua truyen thong Cu c, thanh vnh keu len: Lay Chua, xin tao cho con qua tim trong sach (Tv 51,12). o la li cau nguyen rat linh thieng en noi ngi tn hu cng co the lap lai tng t. b. Trong sach theo cac Tin Mng30 Ngi trong sach con ton tai trong Do-thai giao thi c Gie-su, va s cau ne hnh thc vu luat them vao bo Luat bang cach nhan manh nhng ieu kien vat chat cua trong sach: tam ra thng xuyen (Mc 7,3), lau ra t m (Mt 23,25), tranh xa ngi toi loi la ke gieo rac s ue tap (Mc 2,15), bao cho biet nhng mo ma e tranh nhng nh ban v vo y (Mt 23,27). c Gie-su ra lenh tuan gi vai ieu luat ve trong sach nh luat day (Mc 1,43) va dng nh Ngi ch len an trc tien s thai qua cua nhng quy tac c them vao bo Luat. Dau vay Ngi i en cho cong bo rang s trong sach duy nhat thuoc ve noi tam (Mc 7,14-23). Khong co g ngoai vao trong ngi ta, co the lam cho ngi ta ra o ue c . . . v t ben trong, t long ngi ta ma phat xuat ra nhng suy
29 30

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh IV, Sd, tr. 306-310 ien Ng Than Hoc Thanh Kinh IV, Sd, tr. 307-313 22

tnh xau xa. Chnh trong y ngha nay ma cac quy co the c goi la than o ue (Mc 1,23). Li giao huan giai phong nay cua c Gie-su mi la en noi cac mon e to ra hi de dat trong viec on nhan. c Gie-su ket than vi nhng ai tan hien cho Ngi trong s n s cua long tin va long men, ngha la vi nhng tam long trong sach (Mt 5,8). e nhn thay Thien Chua, e trnh dien vi Ngai, khong phai trong en th Gie-ru-sa-lem na, nhng trong Vng quoc cua Ngai, trong sach luan ly thoi cha u. Phai co s hien dien chu ong cua Chua trong cuoc song; ch luc o con ngi mi hoan toan thanh sach. c Gie-su noi vi cac mon e nh sau: Cac con a c sach bi li Ta a noi vi cac con (Ga 15,3). Va ro hn na: Ke a tam roi khong can phai ra, ke ay toan than a sach, phai cac ngi a sach (Ga 13,10). c. Ngi co tam hon trong sach Phuc thay ai co tam hon trong sach, v ho se c nhn xem Thien Chua". Chua Gie-su chuc phuc cho nhng tam hon trong sach va phan thng cua ho la c chiem ngng thanh nhan Chua. ieu nay that de hieu, v Thien Chua la ang Thanh, hoan toan thanh khiet, nen ke muon c hng thanh nhan Ngi cung phai la ngi co ban tay vo toi va tam hon trong sach. Moi ngi chung ta la en th cua Chua Thanh Than, mot en th song ong c xay cat bang chnh i song thanh thien, cach an net , tnh yeu va s trong sach cua tam hon, va Thien Chua vui thch trong nhng tam hon o. c trong sach noi ay khong lien quan trc tiep en gii tnh. No chnh la tnh ngay thang, khong nc oi, c tnh noi ket li noi vi hanh ong, gia hanh ong (ban tay) vi nhng ong c sau xa (con tim). c trong sach tam hon nay la con ng dan en ket hiep vi Thien Chua. Ngi co tam hon trong sach, khong phai ch trong gii ran th sau. Nhng con trong muc ch lam ep long Chua va ch li cho tha nhan. Ho la ngi kien tao hoa bnh: vi chnh mnh, vi tha nhan va vi Chua. Tam hon trong sach: ngha la co lng tam ngay thang, khong gian doi, khong map m na trang na en, khong mot da hai long.
23

Con ngi co rat nhieu c muon: c muon tch cc (cuoc song tot, c khoe manh, muon c moi ngi ton trong, muon song thanh...) va c muon tieu cc (chiem oat tat ca cho mnh va v mnh)- trong sach ngay ca trong c muon. Phuc cho ke co long trong sach! La trong sach t ay long. Long mnh la can nguyen nguon goc moi s va moi viec. Long tot se sinh ra nhng t tng tot, viec lam tot va ngc lai. Long trong sach ngha la khong hai long, va theo Chua lai va th tien tai (Mt 6,24). Long trong sach co ngha la trong suot khong co g che giau hay gia o, gia hnh, gia nhan, gia ngha.... ma ho luon song that. Nhng song hien ngang trong anh sang cua Chua. Long trong sach con co ngha la c dong mau thanh Chua Ki-to ra sach toi loi. Long trong sach la c trinh khiet va c trong sach trong bac song cua moi ngi. "Tam hon thanh khiet", mot khi at en trnh o biet "to long xot thng", tc en trnh o biet ra chan cho nhau "nh Thay a ra chan cho cac con the nao, cac con cung hay ra cho nhau nh vay" (Ga 13,14), linh hon mi thc s co mot "tam hon thanh khiet", nhn tao vat noi chung, nhat la anh ch em ong loai cua mnh noi rieng, bang anh mat cua Thien Chua lam Ngi. Ngha la, linh hon bay gi a biet nhn moi s trong Chua, va to ra ton knh Ngai trong tat ca moi s, ke ca ni tat ca nhng bat hanh xay ra cho ho, tham ch ke ca ni "ke thu" lam khon ho. Cach song tam hon thanh khiet: chuyen cham cau nguyen va lanh nhan cac b tch, sang suot lam chu ngu quan va tr tng tng, ng an trong cach noi nang, c x vi ngi khac va xa lanh dp toi, nang oc Li Chua. 7. Phuc thay ai xay dng hoa bnh, v ho se c goi la con Thien Chua. a. Hoa bnh la hanh phuc hoan hao e nhan thc ay u thc ngha cua danh t hoa bnh, can phai tm hieu thanh ng Se-mi-ta vi y niem thieng lieng nhat cua no. Danh t Hy lap Salom phat xuat t mot nguyen ng thng dung e ch s kien nguyen ven ay u, v du hoan thanh mot can nha (1 V 9,25), hoac tai lap s vat trong trat t cu, trong trang thai nguyen ven
24

cua chung, v du lam nguoi long mot chu n (Xh 21,34), gi tron mot li ha. Bi vay, hoa bnh theo Thanh kinh khong phai ch la hiep c tao nen mot i song yen on, cung khong mang y ngha thi bnh oi nghch vi thi chien. Hoa bnh theo Thanh kinh ch s an lac cua cuoc song thng ngay, trang thai con ngi song hoa hp vi thien nhien, vi chnh mnh, vi Thien Chua. Cu the ma noi th o la li chuc phuc, s ngh ngi, vinh quang, giau co, s cu roi, s song31. c manh khoe va c hanh phuc la hai kieu noi ong ngha vi hoa bnh. e hoi tham sc khoe, ngi ta no: c bnh an chang? (2 Sm 18,32). Hoa bnh la song thuan hoa trong tnh huynh e: ngi than cua toi, ngi ban cua toi, chnh la ngi lam cho toi bnh an (Tv 41,10), hoa bnh la long tn nhiem nhau, thng c xac nhan bang mot khe c hoac mot thoa hiep lan bang tot ep (1 V 5,26). Tat ca nhng ieu lanh vat chat hoac tinh than eu c goi ghem trong viec chao hoi, trong li chuc bnh an (tieng A-rap la Salamalec) ma trong Cu c va Tan c ngi ta chao va t gia nhau, hoac khi chuyen tro (St 26,29), hoac trong th t (n 3,98). S d nen chuc bnh an hay hoi tham tnh trang bnh an cua khach en tham chnh v hoa bnh la mot trang thai can phai chiem oat hoac phai bao ve. Ngi ta con dang hy te giao hoa e bieu th s hiep thong gia Thien Chua va loai ngi32. Hoa bnh la ieu thien oi nghch vi ieu ac (Cn 12,20), khong co hoa bnh cho nhng ke oc ac (Is 48,22); trai lai hay xem ngi cong chnh, ngi an bnh co mot hau due; ngi khiem nhng se tha hng at ai va se nem v hng cua nen hoa bnh bat tan (Tv 37,11). Hoa bnh la tat ca nhng ieu lanh ban cho ngi cong chnh: co at ph nhieu, an uong thoa thue, song an ninh, ngu yen giac, chien thang ke thu, ong con nhieu chau va tu trung, c tat ca nhng th o v co Thien Chua cung chung ta. Nh vay hoa bnh khong ch co ngha la vang bong chien tranh ma con la d ay hanh phuc na. Hoa bnh o chnh la an hue cua Thien Chua.

31 32

ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 221 ien Ng Than Hoc Thanh Kinh I, Sd, tr. 222 25

b. Hoa bnh cua c Ki-to Niem hy vong cua cac ngon s tr thanh s thc ni c Gie-su Ki-to, v trong Ngai va qua Ngai, toi loi a b that bai. Nhng bao lau toi loi cha chet han trong long moi ngi, bao lau Chua cha en trong ngay sau het, hoa bnh van con la mot an phuc, v vay s iep cua cac ngon s van con co gia tr: hoa trai cong chnh c gieo vai trong hoa bnh nh nhng ngi thc thi hoa bnh (Is 32,17). o cung la s iep ma Tan c loan bao. Thanh Lu-ca a ve lai chan dung v vua hoa bnh. Khi vua sinh ra, cac s than a loan bao bnh an cho nhng ngi Chua thng (Lc 2,14). Ni mieng vua hoa bnh, khi Ngai hoan lai sc khoe cho ngi an ba mac benh loan huyet (Lc 8,48tt), tha th toi loi cho phu n thong hoi (Lc 7,50). c Gie-su a en e ban nen hoa bnh cua ngay phuc sinh theo sau cuoc chien thang vnh vien (Lc 24,36). Vi thanh Gio-an, hoa bnh la ket qua cua hy te cua c Gie-su (Ga 16,13), va minh chng nguon goc va thc tai cua hoa bnh nam trong s hien dien cua c Gie-su, va o la mot trong nhng kha canh ac biet trong quan iem cua ngai. Khi noi buon tham vao tam hon cac mon e sap phai la xa Thay mnh, c Gie-su tran an ho: Thay e lai bnh an cho cac con, Thay ban bnh an cua Thay cho cac con (Ga 14,27). Khi chien thang than chet, c Gie-su se ban Thanh linh va quyen nang tren toi loi cung vi bnh an cua Ngai (Ga 20,19-23). Vi thanh Mat-theu hoa bnh la c song nh Thien Chua, lam con Thien Chua trong c Gie-su, ngi Con oc nhat. Ho co gang het sc e xay dng thuan hoa va an vui ni tran gian. c. Ngi xay dng hoa bnh "Phuc thay ai xay dng hoa bnh, v ho se c goi la con Thien Chua". oi vi c Gie-su, yeu hoa bnh, bang cach theo uoi ly tng song hoa hp va yen lanh cung cha u, Ngai oi mot c ai chu ong, ac biet khi khong co hoa bnh gia ngi song chung, nh trong gia nh trong cong oan Ki-to hu, gia nhng nhom, hoi oan, gia cac dan toc. Hoa bnh khong co bien gii giong nh tnh yeu Thien Chua khong co gii han. Nhng ngi kien tao hoa bnh se c goi la con Thien Chua, bi v bon phan cua ngi con la noi tiep cong trnh cua ngi Cha. Vay Cha tren tri muon em hoa bnh
26

en cho loai ngi. Chnh nh tham d vao s song, s chet va s song lai cua c Gie-su, ta xay dng bnh an ch thc va d phan vao t cach lam Con Thien Chua cua c Gie-su. Xay dng hoa bnh: Hoa bnh ay la hoa thuan (khong xung khac, khong thu han). Nen lu y rang cac moi phuc khac eu nham en mot thai o noi tam, con moi phuc nay nham en hoat ong ben ngoai ma oi tng la nhng moi lien he gia ngi vi ngi, va muc ch la lam cho ngi ta hoa thuan vi nhau, lam ep long Chua va ch li cho tha nhan. Vay trc het phai kien tao hoa bnh: vi chnh mnh, roi vi tha nhan va vi Chua. Nhng ai dung tat ca i mnh e tac tao hoa bnh th nay c goi la con Thien Chua. Nh thanh Phan-xi-co Kho Khan: "em yeu thng vao ni oan thu, em th tha vao ni lang nhuc, em an hoa vao ni tranh chap". Chnh c nguyen thiet tha va no lc hoat ong "kien tao hoa bnh" e lam cho moi ngi song vi nhau nh anh em trong nha Cha tren tri ma ho mi thc s ang "c goi la con Thien Chua". That vay, ni Chua Gie-su chung ta gap thay hien than cua chnh s hoa bnh. 8. Phuc thay ai b bach hai v song cong chnh, v Nc Tri la cua ho a. Mau nhiem bach hai Trong Cu c, khong nhng toan dan thanh phai chu canh chong oi manh liet cua dan ngoai, t ngay song ben Ai-cap (St 1,314) cho en thi Ro-ma thong tr. Qua bao cuoc khung hoang trong lch s cua ho, ma ca cac nhan vat cao cap nh cac thu lanh, vua chua va nhat la cac v ngon s, thng hay b bach hai v ho yeu men Gia-ve va trung thanh tuan gi li Ngai day: Mo-se b ong bao ruong bo va phai luon chu ng nhng li keu trach, a-vt b truy na va E-li-a cung vay, cac v t ao dong ho Ma-ca-be ... Gie-remi-a a coi nhng cuoc bach hai nay khong the tach la vi s menh cua ong va chnh nh o ma ngi Toi T mi chu toan y nh cua Thien Chua. Sach a-ni-en cung ong quan iem minh chng cuoc bach hai cac ngi cong chnh, s chong oi va long trung thanh cua ho chuan b ngay phan xet va Vng quoc Chua en (n 2,25tt). Sau cung, sach Khon ngoan a ra anh sang nguyen do sau xa cua moi cuoc bach hai: ke vo ao ghet ngi cong chnh v o la mot li
27

qu trach song ong oi vi ho (Kn 2,12tt), ong thi la mot chng nhan cua Thien Chua ma ho khong nhan biet; la tay sai cua ma quy, ke bach hai nham tan cong Thien Chua qua nhng chng nhan cua Ngai va s cu roi cua ngi cong chnh trong ngay tan the se phan xet thai o cng long tin cua ke bach hai. Sau cung chung ta nen nh: trong tran chien bao trum khong gian thi gian, gia thien va ac, ma qu va be lu se khong ngoi yen au. V vay ngi Ki-to hu phai san sang chu bach hai. Lch s con ghi lai nhng toi ngi La-ma chup len au nhng Ki-to hu Chua Gie-su: nao la muon khi ngha chong Xe-da, nao la lam ieu loan dam, nao la giet tre con an tht ... Giao hu Viet nam ngay xa cung b to toi pham en thuan phong my tuc, toi bat hieu vi cha me ... Ai b bach hai nen nh mnh se c Nc Tri33. b. Chua Gie-su b bach hai Chua Gie-su, Ngi a ket thuc cach hoan hao cho ca lp ngi chu au kho, b an ap cach bat cong do chnh nhng ngi ma ho c sai en. Khi ket an Chua Gie-su, cac thu lanh dan t-raen a o ay them toi ac cua cha ong ho va chng to rang ho la con chau nhng ngi a giet cac ngon s (Mt 23,31). Nhng viec bach hai nay, cung nh tat ca nhng au kho cua c Ki-to, eu can thiet e hoan thanh s menh cua Ngi va thc hien chng trnh cu roi. Chua Gie-su, khi b bach hai, khong nhng tin tng vao Chua Cha, ang hang vi Ngi, nhng con cau xin cho nhng ke bach hai mnh, nh the Ngi e lai cho cac mon e mot gng mau cao ca ve c ai chu ng moi cuoc bach hai c. Thai o cua ngi Ki-to hu trc s bach hai Ngi Ki-to hu c menh danh la nhng chien s Tin mng, v vay ho phai gap rat nhieu kho khan, v loi song cua ho khac han vi loi song cua thien ha. Nhng thc ra ho b bach hai v i song tron lanh ngha la b bach hai v vang gi le luat, vang theo li c Gie-su, vang theo Thanh y e duy tr tng quan tot vi Thien Chua 34. Ngi Ki-to hu san co c tin thau hieu mau nhiem bach hai se
33 34

LM. TRAN VAN KIEM, Phan Chu Giai, Tin Mng Theo Thanh Mat-theu T. HOANG AC ANH, Sd, tr. 85-89 28

tm thay trong niem hy vong cua mnh sc manh e vui ve chu ng. Cu c a cong hien cho ho nhng mau gng ve thai o nay ma chnh Chua Gie-su a hoan tat bang gng mau va li day do cua Ngi. Hn hai nghn nam, Giao hoi cung a cung cap cho chung ta rat nhieu gng cac thanh t ao, ho la nhng ngi a b bat b v song cong chnh, tc la v Chua, v c Ki-to va giao ly cua Ngi35. Ngi Ki-to hu hom nay phai co c tin chac chan, phai can am song i song mi theo Tin mng, va lam chng cho Chua gia mot xa hoi ay quyen ru nay. o chnh la t ao thi nay. d. Bach hai v song cong chnh "Phuc thay ai b bach hai v song cong chnh, v Nc Tri la cua ho". S trung thanh vi giao huan cua c Gie-su, c bay to trong Bat phuc, se gap phai hieu lam, chong oi, bach hai, bi v nhng gia tr cua Nc Tri oi nghch vi nhng ieu ma ngi i thng coi nh mau mc cuoc song. B bach hai v s cong chnh: Ta cung phai hieu ch "cong chnh" ay theo ngha la "song theo y Chua. V song theo y Chua ma b ngi ta bach hai. Chua Gie-su a noi: Khi nao Ta b ging cao. Ta se keo moi ngi len cung Ta. o la sc manh va net hap dan cua tam moi phuc that ma Chua Gie-su khong ch rao giang, ma con the hien cho en cung. Chet e cho s iep Tin Mng c on nhan, o la nghch ly cua tam moi phuc that. Cai chet ay c the hien trong cuoc song hang ngay cua ngi Ki-to hu, ngha la hang say phuc vu, song quang ai, liem khiet, song bac ai yeu thng, ngay ca chap nhan nhng thua thiet mien la khong anh mat niem tin cua mnh. Lch s Ki-to giao cho thay, thanh phan mon e cua Chua Ki-to, thanh phan i rao giang "Tin Mng cho tat ca moi tao vat", e "kien tao hoa bnh" "khap the gian", lai chnh la thanh phan van "b bat b v s cong chnh". Bi v, thanh phan nay la thanh phan chang nhng song ngc lai vi ng hng the gian, ma con hoat ong chong lai nhng li loc phi nhan va bat cong cua the gian na. Tuy nhien, nhng "bach hai" cua the gian du co khat mau en au i na, cung khong the lam thanh phan nay lui bc, v "Nc Thien Chua" a tr en ni nhng con ngi ay.
35

GM. G. B. NGUYEN SN LAM, Giai Ngha Li Chua, nam A, TP. HCM 1998, tr. 441

29

oi vi c Gie-su, ngi mon e b bach hai chnh la ngi ngheo ung ngha cua moi phuc th nhat, ho nam chac vng quoc a ha, sau khi a vt qua nhng kho au ho phai chu. Nao c Kito chang phai chu au kho roi mi c vinh quang ? Phuc cho ai chu au kho v ao! i nay co nhieu th au kho. Nhng ch co au kho nao hoa hp vi au kho cua Chua, ch co au kho nao v Chua va v Tin Mng mi c Chua chuc phuc va co gia tr. Mot trong nhng nguyen nhan khien ngi Ki-to hu b bach hai la bi v con ngi khong hieu c s iep cua Tin mng. Chua Gie-su a b chong oi va cuoi cung b treo tren Thap gia la bi v nhng ngi ng thi khong hieu c s iep va con ngi cua Ngai. o cung chnh la than phan cua ngi Ki-to hu trong tran the, nhng chnh khi b bach hai ma van kien tr trong niem tin cua mnh, ngi Ki-to hu mi the hien c y ngha s iep cua Tin mng. Hay kien tr chu ng gian kho va bach hai v Ngai va v le cong chnh.

30

III. NHNG AP DUNG 1. Trong Giao Hoi a. Mot so ban van cua Cong ong Va-ti-ca-no II noi ve cac moi phuc La nhng ngi hoat ong tch cc cho cong cuoc phat trien kinh te xa hoi ngay nay va tranh au cho cong bnh va bac ai, ngi Kito hu can phai xac tn rang: ho co the ong gop nhieu cho nen thnh vng cua nhan loai, va cho hoa bnh the gii. Trong nhng hoat ong nay, ho phai neu gng sang vi t cach ca nhan hay oan the Nh vay, ca cuoc song cua ho, rieng t cung nh gia xa hoi, eu tham nhuan tinh than cua cac Moi Phuc That, ac biet la tinh than ngheo kho36. Tat ca va moi ngi (giao dan) phai gop phan nuoi dng the gii bang nhng hoa trai thieng lieng, va truyen ba cho the gii tinh than cua nhng ngi ngheo kho, hien lanh va hieu hoa, nhng ngi c Phuc Am tuyen bo la co phuc. Tom lai, ngi Ki-to hu hay lam cho the gii song nh linh hon lam cho than xac song 37. b. Nhng cong dan Nc Tri Chua Gie-su bao ke kho ngheo th thuoc ve Nc Thien Chua. Tai sao ? Neu chung ta lay hai li cau xin trong Kinh Lay Cha at chung lai vi nhau: "Xin cho Nc Cha tr en, y Cha the hien di at cung nh tren tri" chung ta se tm c nh ngha: Nc Thien Chua la mot xa hoi trong o y cua Thien Chua se c thc hien tron ven di at cung nh tren tri. Ngha la ai lam theo y cua Thien Chua la cong dan cua Nc Tri, va chung ta ch co the lam theo y Chua khi chung ta nhan thc mnh hoan toan bat lc, hoan toan ngu dot, hoan toan khong the oi choi vi i va hoan toan at niem tin cay ni Thien Chua. S vang phuc bao gi cung at nen tang tren long tin cay. Nc Thien Chua la s hu cua ngi ngheo kho tam linh biet ro neu thieu Thien Chua ho hoan toan bat lc nen a hoc tap tin cay va vang phuc. Cac thanh eu la nhng cong dan Nc Tri, eu ang hng hanh phuc Nc Tri. Moi v thanh eu la mot tam gng cho chung ta ve mot trong tam moi phuc.
36 37

Hien che Muc vu ve Giao Hoi trong the gii ngay nay, so 72 Hien che Tn ly ve Giao Hoi, so 38 31

Vay cac moi phuc that oi vi ngi tin khong phai la nhng li giao huan khuyen thien ma la nhng li mac khai ve long xot thng cua Thien Chua oi vi hang ngi khon kho. Nhng con ngi ma the gian coi nh bat hanh, b bo ri khinh b, b xua uoi, b khai tr, b cha ap va loai bo th Thien Chua lai to long u ai, nghieng long xot thng ve pha ho. Ho c Thien Chua ac biet quan tam, c u tien tr thanh cong dan Nc Tri. Ngay 19-6-1988, ca Giao hoi Viet Nam han hoan vui sng v 117 v t ao a c phong hien thanh, c tr thanh nhng cong dan chnh thc cua Nc Tri. Nhng noi n au tui nhuc v Chua Ki-to cua cac ngai a c chuc phuc. Hom nay, chung ta cung khong thoat khoi nhng kho khan, n au va tui nhuc trong cuoc chien cam go loai bo tat xau, dt khoat vi toi loi, hay nhng suy ngh tieu cc ni chnh ban than. Cuoc chien ay oi hoi chung ta phai can am. Qua nhng moi phuc va noi, ta thay hien len mot dung mao, o la dung mao c Gie-su. That la hanh phuc cho ngi on nhan vng quoc ma ho ch i het long va v vng quoc nay ho se dan toan than. Cuoc song, li noi, viec lam cua ho se to ra la ngi ngheo, ngi hien, ngi thng xot, ngi co tam long thanh sach, ngi xay dng hoa bnh, ho se ch song e lam cho Nc Chua tr en. 2. Nhng phng phap thc thi Hien Chng Nhng phng phap tieu cc va tch cc e giup ta nen hoan thien trong Nc Tri. *Tieu cc: la phai gat bo nhng tr ngai tren ng i ti hoan thien - Cha bo tnh pho trng: cac ngi hay gi ng lam viec ao c trc mat ngi ta, e c ngi ta trong thay, bang khong cac ngi mat cong ni Cha cac ngi tren tri (Mt 6,1), v luc o ngi ta a bat chc biet phai va cac luat s la hang ngi hay khoe khoang cong viec mnh lam. Chua con day tng chi tiet: + ng pho trng khi lam bo th, nh thoi ken ang trc, ma bon gia hnh quen lam trong cac hoi ng va ngoai pho xa, e cho ngi ta khen (Mt 6,2). Hay lam cach kn ao, tay phai lam phuc ng cho tay trai biet, ch can mot mnh Thien Chua biet la u.
32

+ ng pho trng khi cau nguyen: khi cau nguyen ng lam nh bon gia hnh ng cho nga ba ng ma cau nguyen e ngi ta khen, nhng hay cau nguyen ni kn ao, va ng la loi om som keu reu lai nhai, hay cau nguyen cach khiem ton, v Cha tren tri a biet ro ta can g roi (Mt 6,5-7). + ng pho trng khi an chay: an chay muc ch e en toi, nen tam tnh c ch buon sau khong ang trach, co trach la trach viec bat chc bon gia hnh, ho an chay co y e c ngi ta khen, cho nen lam ra bo u may chau mat e ho trong thay. Chua day chung ta khi an chay c gi thai o bnh tnh, vui ve, lch s vi cong chung, viec ra mat, chai au, xc thuoc thm la viec lam v lch s ch c lam nh thng le (Mt 6,16-18). - ng qua lo lang va boi roi ve phan xac. iem nay cung la mot tr ngai ln lao cho viec tu c. + Vi ngi giau: ng ch lo tch tr cua cai i nay, nhng hay tch tr cua tren tri, ng lo lam toi cua cai tien bac, hay lo lam toi Thien Chua, v ngi ta khong the lam toi hai chu c (Mt 6,19-24). + Vi ngi ngheo: neu so phan ta ri vao hang ngi ngheo, th cung ng qua lo s ve cua an ao mac, v Cha nhan lanh tren tri a biet roi va Ngai se ban cho ta hang ngay u dung, chim bay tren tri, Chua con nuoi song, hoa moc ngoai ong Chua con mac ao ep, phng chi con cai Ngai, mien la chung ta hay tm c Nc Thien Chua trc, roi moi s se ban cho (Mt 6,25-34; Lc 12,6-34). - ng xet oan ngi khac: s to mo xet net e phe bnh ch trch ngi khac cung la mot tr ngai trong viec tu than tch c. Xet oan vo trach nhiem co hai va sai lam cac ngi ng xet oan ai, se khoi b xet oan, cac ngi ng len an ai, se khoi b len an, hay tha th, se c th tha (Lc 6,37). Xet oan nh vay hay sai lam, v con ngi de thay cai khuyet iem cua ngi ta hn la thay nhng u iem cua ho, nen Chua dung du ngon: ngi mu dat ngi mu, ca hai se sa xuong ho (Lc 6,39). ng xet net ai trai le, hay t xet mnh trc, hay xet mnh e sa mnh tien tu ky than, nen Chua day hay g cai xa ra khoi con mat mnh, roi hay thoi cai bui trong con mat anh em (Mt 7,3-5).
33

- ng nong noi nhe da: ngi nhe da nong noi, hay lam hong viec v noi li khong ang noi, lam viec khong nen lam, thieu khon ngoan trong viec x s vi i, ng voi vang hap tap trong viec ban cac cua thanh cho con ngi khong xng ang ng vat cua thanh cho con cho, ng nem ngoc trai trc con heo, keo no day ap di chan, roi quay lai can cac ngi (Mt 7,6). V the Giao Hoi lo day cac linh muc hay can than roi mi ra toi cho ngi tan tong.

34

* Tch cc: e nen hoan thien, Chua con day cho ta nhng phng phap tch cc e vun trong nhng c tch tot nh: - Phai cau nguyen: o la mot phng the toi can va hieu nghiem e Thien Chua ban nhng n lanh cho ta, v chung ta hen mon thieu thon, ma Thien Chua th phu tuc nhan hau ai xin se c, ai tm se thay, ai go ca se m cho, ka con cai xin cha me banh, co khi nao lai cho chung hon a, con cai xin con ca, ai lai cho con ran bao gi? Phng chi Cha nhan lanh tren tri lai khong ban nhng n lanh cho ke cau xin Ngai sao? (Mt 7,7-11). - Phai ham dep duc vong: con ngi thch t do phong ang e thoa man moi duc vong xau xa, Chua day ta phai biet che ng no, bat no phai i vao con ng ao c khac kho, neu khong se i ti cho chet. i loi hep tuy chat choi cc kho t ke a, nhng lai se a ti cho hang song. Con cho rong rai thenh thang nhieu ke chon, th lai a en cho chet (Mt 7,13-14). - Phai tnh thc keo b la: hay e phong bon gia hnh gian doi, chung kheo noi e loi keo ta theo ang xau, ng qua tin vao nhng li mat ngot cua ho, hay xem viec ho lam e anh gia con ngi ho, v ch xem qua th mi biet cay tot hay xau (Mt 7,15-17). - Phai thi hanh ieu Chua day: tin theo Chua cha u, ngi ta con phai song ao va tuan gi ieu trong ao. Khong phai he ai c noi vi Ta: Lay Chua, lay Chua ma se c vao Nc Tri ca au. Nhng ch nhng ai lam theo y Cha Ta tren tri, ngi ay mi c vao Nc Tri ma thoi (Mt 7,21-23). Mot khi ngi ta a gia nhap Nc Tri bang long tin vao Li Chua Gie-su, cac moi phuc tr thanh chng trnh song nh sau: neu tin vao Chua Gie-su th ngheo kho, hen mon, sau kho khong han la bat hanh, ma trai lai, cua cai, danh vong va sung sng lai co the tr thanh tr ngai cho con ngi tien len hanh phuc. Ba moi phuc au day phai vt qua c nhng tr ngai o. Ba moi phuc tiep theo giup xay dng i song tren ba c s vng chac, theo ba hng can ban Thien Chua (khat khao nen ngi cong chnh), tha nhan (xot thng ngi) va ban than (tam hon trong sach). Phuc th bay noi en s menh hoa giai cua ngi mon e: bien ca the gii thanh mot gia nh, trong o moi ngi eu la anh em cung mot Cha vi nhau trong

35

Chua Gie-su. Cuoi cung, phuc th tam la tuyet nh i song ngi mon e: c ong hoa vi Thay 38. 3. Phai hanh ong tch cc e at c hanh phuc. a. Phai tch cc hanh ong e tao hanh phuc Hanh phuc khong phai la mon qua t tren tri rt xuong ma con ngi ch can a tay ra on nhan mot cach thu ong nh mot ngi nam ha mieng ch sung". Do ac tnh hien thc vi c Gie-su la th hanh phuc quy gia nhat c Chua Cha trao cho con ngi, no oi hoi ta phai tch cc hanh ong e chuyen oi nhng an sung linh thieng cua Thien Chua thanh mot cai g cu the, khach quan ma ta co the cam nhan c trong cuoc song thng ngay cua mnh. b. Nhng thai o noi tam can thiet Chnh v the, qua Hien Chng Nc Tri, c Gie-su cong bo nhng thai o noi tam can thiet cho nhng ai muon co hanh phuc that s tran gian. o chnh la tinh than ngheo kho, hien lanh, biet khoc than v toi loi, biet ao c ieu cong chnh, co long trong sach, co long thng xot, biet xay dng hoa bnh va chap nhan b ngc ai v chnh ao. ay la nhng iem tom tat trong bo luat song mi cua Tan c bo tuc cho bo luat Mi ieu Ran cua Cu c. Co the noi rang Mi ieu Ran xac nh nhng gii han tieu cc di thap ma con ngi khong c phep vt qua. Neu vi pham la ho khong con hanh phuc v khong con trong tnh yeu oi vi Thien Chua va anh em. Do o, Mi ieu Ran nhac ti nhng ieu phai tranh nh: "Ch tac tng than, ch keu ten Chua vo c, ch lam viec xac ngay Chua Nhat, ch giet ngi, v v. Biet bao nhieu lan chung ta a t kiem i song ao cua mnh theo hng tieu cc, thoa man vi nhng ieu "ch lam" cua mnh giong nh chang thanh nien giau co no, can than gi cac ieu ran nhng lai buon rau bo ra i sau khi nghe li e ngh cua Chua. c. Hanh ong theo Hien Chng Nc Tri

38

Kinh Thanh Tan c, Sd, tr. 68 36

Con " Hien Chng Nc Tri m ra mot hng vo han tren cao thuc ay ta hanh ong e dien ta tnh yeu vi Thien Chua va anh em. c Gie-su khong xac nh hay gii han ngheo kho the nao la u, hien lanh the nao la het mc. Trong moi tng quan vi Thien Chua, khong the co gii han, khong the co tan cung. Va v the, cang song theo Hien Chng, hanh phuc cang ln lao. * oi vi Thien Chua Ba Hien Chng au tien tng ng vi nhng gii ran au tien. Nhng ngi th phng Thien Chua cach chan thanh la ngi co tnh ngheo kho, khong cui au th lay nhng tng than bang bac, vang, go, a .v.v. trong cuoc song bon chen i thng. Ho y thc noi bat lc va khon cung cua mnh nen ch tin tng ni Chua. Ho la ngi hien lanh chap nhan ca nhng thua thiet thay v a danh Chua ra e bao am cho moi li cua mnh. Ho la ngi au buon v toi loi cua mnh va hieu c noi kho tinh than do chung gay ra. V the, ho nhan c s ui an, tha th cua Thien Chua. * oi vi anh em - Thay v lam chng doi, ho khao khat song mot i chnh trc, c x cong bnh vi anh em. - Thay v tham lam, lay cap cua ngi, ho to long thng xot anh em, chia se nhng cai mnh ang co. - Thay v "lam s ta dam, muon v chong ngi", ho song trong sach vi oi mat khong b duc vong che m, nen a thay c Thien Chua khap ni. - Thay v ch thao knh vi cha me, ngi than quyen thuoc, ho song thuan hoa vi moi ngi v tat ca eu la con Thien Chua. - Thay v giet ngi, lam hai en s song anh em, ho chap nhan nhng bach hai, vu khong, cao gian cua ngi khac lam cho mnh v danh c Ki-to. Tat ca bo luat mi nay eu la nhng yeu to thuc ay ta hanh ong, lam cho moi tng quan gia Thien Chua va chung ta tr nen chat che e hanh phuc i ta tran ay vien man. Thien Chua a khong muon tao dng nen con ngi e con ngi tr thanh no le va song kiep toi oi tren trai at nay trong
37

co n va au kho. Thien Chua muon qui tu chung quanh Ngai nhng con ngi c tao dng nen giong hnh anh Ngai. Va Thien Chua e cho chung ta t do at en niem hanh phuc vnh cu mai sau. Niem hanh phuc o khong tuy thuoc vao nhng s vat tran gian, va vao the gii ben ngoai, nhng phat sinh t chnh ni sau tham cua tam long chung ta, moi khi chung ta biet song theo giao huan cua Chua Gie-su. Chua Gie-su en bao am cho chung ta biet ai la ke hanh phuc ch thc tren tran gian. o khong phai la nhng ngi giau sang, noi tieng, nhng nha ai chinh phuc, ai thien tai, nhng la cac ke nghen hen, khiem nhu, chnh trc, nhan ai, xay dng hoa bnh va chu bach hai v c tin. Tieu chuan hanh phuc cua Chua Gie-su qua la khac xa vi cac tieu chuan cua ngi i. Noi cho cung, toan ban Hien Chng eu qui ve mot moi: phuc cho ai giong Chua Ki-to, Chua Ki-to a tuyen bo Hien Chng trong bai giang tren nui, th trc tien Ngai a song chung trong cuoc i cua mnh: chang ai t bo ban than, hieu ro noi khon cung cua nhan the, rong long thng xot, ao c thi hanh thanh y Thien Chua, thang than va n s, xay dng hoa bnh va cam chu bat b bang Ngai. Cho nen Ngai a co the noi vao luc cuoi i: Lay Cha, ch g niem vui cua con c tran ay ni chung, e niem vui chung nen tron ven (Ga 17,13). IV. KET LUAN Ngoi Li Thien Chua a lam ngi. Ch Ngai mi co the thoa man khat vong hanh phuc ang day vo tam hon con ngi. c Giesu, Ngoi Li Thien Chua, tren nui cung vi cac mon e vi thai o trang trong a cong bo cho dan chung ban Hien Chng Nc Tri, trong o Ngai xac nh ai la ngi that s hanh phuc. Qua o chnh Ngi a vach ra cho chung ta con ng e chung ta at ti hanh phuc that. o chnh la c tr thanh cong dan Nc Tri, c vao trong Nc Tri va c hng thc s niem vui trong vinh quang cua Nc Tri. Chua Gie-su a chang noi: khi nao Ta b ging cao. Ta se keo moi ngi len cung Ta sao? o la sc manh va net hap dan cua Hien Chng ma Chua Gie-su khong ch rao giang, ma con the hien
38

cho en cung. Chet e cho s iep Tin Mng c on nhan, o la nghch ly cua ban Hien Chng. Cai chet ay c the hien trong cuoc song hang ngay cua ngi Ki-to hu, ngha la hang say phuc vu, song quang ai, liem khiet, song bac ai yeu thng, ngay ca chap nhan nhng thua thiet mien la khong anh mat niem tin cua mnh. c Gie-su truyen giang Nc Thien Chua, loan bao Nc nay ang en, keu goi moi ngi sam hoi e c on vao. Ngai giang giai ve ban chat, tinh than, va nhng oi hoi cua Nc Thien Chua. e chung ta san sang, khong ng ngang khi Nc Thien Chua en cach bat ng.

39

SACH THAM KHAO

1. Nhom Gi Kinh Phung Vu, Kinh Thanh Cu c & Tan c, Li Chua Cho Moi Ngi, Nha Xuat Ban Ton Giao, 2006. 2. Nhom Gi Kinh Phung Vu, Kinh Thanh Tan c, Toa Tong Giam Muc TP. HCM, 1994. 3. Cong ong Chung Va-ti-ca-no II. 4. Sach Giao Ly Hoi Thanh Cong Giao, nam 1992. 5. Gm. G. B. NGUYEN SN LAM, Giai Ngha Li Chua, nam A, TP. HCM 1998. 6. T. HOANG AC ANH, Tin Mng Theo Thanh Mat-theu, Dong a-minh 2001. 7. Lm. ETIENNE CHAPENTER, oc Tin Mng Theo Thanh Mat-theu, Le Cere 1993. 8. Lm. NGUYEN VAN TUYEN, Tin Mng Nc Thien Chua, 1990. 9. Lm. TRAN VAN KIEM, Tin Mng Theo Thanh Mat-theu. 10. J. DHEILLY, T ien Kinh Thanh, Ed Desclec 1964.
11. ien Ng Than Hoc Thanh Kinh, Phan Khoa Than Hoc Giao Hoang Hoc Vien Thanh Pi-o X.

12. DURRWELL. F. X, Trong c Ki-to Cu the, dch gia Nguyen Sn Lam, CV Hue, 1975. 13. Lm. ANT. NGUYEN MANH ONG, c Gie-su Ki-to ng Hanh Phuc, 2003. 14. New Jerome Biblical Commentary, ED 1994. 15. Lm. GIACOBE O MINH LY, Song Trong Anh Sang, 1972. 16. DEBERGE. P, Tien Bac Trong Thanh Kinh, Nouvelle Cite 1999.

40

MUC LUC

I. DAN NHAP ..................................................................................................... 1 1. Ly do chon Mt 5. 1-12 ............................................................................................. 1 2. Ban van..................................................................................................................... 1 3. Phan tch t cha khoa ........................................................................................ 2 II. TM HIEU HIEN CHNG........................................................................... 3 1. Phuc thay ai co tam hon ngheo kho, v Nc Tri la cua ho ..... 4 2. Phuc thay ai hien lanh, v ho se c at Ha lam gia nghiep .... 7 3. Phuc thay ai sau kho, v ho se c Thien Chua ui an..................... 9
4. Phuc thay ai khat khao nen ngi cong chnh, v ho se c Thien Chua cho thoa long..14

5. Phuc thay ai xot thng ngi, v ho se c Thien Chua xot thng ...................18 6. Phuc thay ai co tam hon trong sach, v ho se c nhn thay Thien Chua............................................................................................................................... 21 7. Phuc thay ai xay dng hoa bnh, v ho se c goi la con Thien Chua. ..............24 8. Phuc thay ai b bach hai v song cong chnh, v Nc Tri la cua ho .................27 III. NHNG AP DUNG .................................................................................. 30 1. Trong Giao Hoi ...................................................................................................... 31 2. Nhng phng phap thc thi Hien Chng ................................................. 32 3. Phai hanh ong tch cc e at c hanh phuc. .............................. 36 IV. KET LUAN .................................................................................................. 38

41