Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

LI TRI AN **********
e to long biet n cua ngi hoc tro-ngi con, oi vi cac ang be tren, con xin chan thanh cam ta va tri an quy cha trong ban giam oc, quy cha giao s a day cong vun ap, day do con trong suot nhng nam thu huan tai ai Chung Vien Thanh Giuse Ha Noi. i tu co nhieu k niem. Sau nam tu luyen, hoc tap ai Chung Vien va mot nam tap vu giao x cung co nhieu k niem. Bai luan van ra trng la mot k niem, mot dau an kho quen trong i chung sinh. Co the noi no la ket qua cua nhng nam c ao tao va t ao tao trong moi trng chung vien, la nhng g ban than tam ac nhat va thai nghen t lau. Con xin ta n Thien Chua tnh thng. Con xin a ta Giao Hoi. Con xin tri an qu cha giao a day do con. ac biet, con xin ghi n cha giao Phero Tran Van Hoa a v Chua, v Hoi Thanh va v con ma giup con hoan thanh luan van ra trng. Thiet tng, luan van va anh dau mot giai oan hoc tap, vala bc khi au cho mot hanh trnh hoc tap va nghien cu trong i muc vu co tnh cach trng ky. Con ch la mot hoc tro nho be, la ngi nhap mon ve lnh vc Kinh Thanh. Xin oc gia on nhan s chap chng cua con hn la on nhan nhng g con co. Nguyen xin Thien Chua, nh li cau bau cua Thanh Ca Giu-se va Me Ma-ri-a ban cho quy cha sc khoe, s bnh an va luon tran ay hong an Chua, e cac ngai chu toan s vu ma Chua a trao pho qua Me Giao Hoi, ac biet la gat hai c nhieu thanh cong trong viec ao tao nhng muc t tai c, thanh thien, e giup ch cho Giao hoi va xa hoi.
1

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

I. DAN NHAP Chung ta c sinh ra e yeu va c yeu. o la ly do rat quan trong cho s hien hu cua chung ta. Neu khong co no, cuoc song cua chung ta dng nh vo ngha-v khi tao dng, Thien Chua muon cho moi ngi chung ta c song hanh phuc; va hanh phuc o la g neu khong phai la e yeu va c yeu. Yeu va c yeu la hai pham tru rat gan gui vi i song thng nhat cua chung ta. No a an sau vao tng th tht va mach mau cua ta, lam cho chung ta cang tr nen ang yeu va hanh phuc hn. That buon cho nhng ai khong nam gi c cha khoa vang ngoc nay. Con ngi chung ta tren tran gian nay bat c au cung co s chia re, bat hoa, ghen ghet, thu han lan nhau khong t th nhieu. Ngay gia nhng ngi cong giao cung khong tranh khoi nhng o k chia re nhau1. Vi bai tieu luan nay, ngi viet xin c e cap en mot e tai nho nho nhng khong kem phan quan trong. Mot e tai "xa nh trai at" nhng luon mang tnh "thi s" va can thiet cho i song ao cua ngi Ki-to hu hom nay cung nh trong tng lai, o la: Yeu ngi lan can nh chnh mnh. Thc hien c ieu nay la lam tron bon phan cua ngi kito hu, bon phan cua ngi con Chua. oan Roma 13,8-10 chnh la cha khoa m cho ta toan the khoa luan ly Kito giao, la tieu chuan cuoi cung cho phep phan biet thien ac, cai tot hn, cai kem hn. Nguyen nhan dan en tnh trang tren th rat nhieu, nhng chnh la do thieu vang c bac ai. V the, ho vu khong, dem pha, han thu, ghen ghet lan nhau. Vay con ngi
11X. HNG VIET, Suy niem vi Thanh Phao-lo, tap 2, Nha xuat ban Ton giao 2002, tr. 50.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

muon co hanh phuc th phai co i song yeu thng bac ai. Chnh tnh yeu thng lam cho con ngi song hanh phuc, quang ai chap nhan nhau va san sang tha th cho nhau. Tnh yeu nh nen tang va thuoc ban tnh cua con ngi. Tuy nhien, do toi nguyen to cong vi s co chap, thoi ch ky va tnh kieu cang cua long ngi, lam cho tnh yeu ni nhan loai dan b vi can, tam hon ra chai a, con mat tr nen "mu loa" khong nhan ra gia tr cua tnh yeu. i song chung trong cong oan tr thanh ganh nang, neu khong muon noi la "chen ang cho nhau". Vay, lam the nao e i song cong oan tr nen tot hn? Tnh yeu quan trong nh the nao? au la nguon coi va mau mc cua tnh yeu? Ngi Ki-to hu phai lam g e chu toan bon phan cua mnh? Di anh sang cua Li Chua va s hng dan cua me Giao Hoi, trc tien, chung ta cung tm hieu boi canh, van mach, cau truc, the van va noi dung chnh cua Rm 13,8-10. Th en, chung ta cung chu giai chi tiet va phan tch mot so t cha khoa cua ban van nay. Tat ca nhng net oc ao nay eu c e cap trong oan Roma 13,8-10 chung ta tm hieu di ay. 1. Ly do chon e tai Rm 13,8-10 ay la ban van co sc thu hut rat manh, nhng cung la ban van khien chung ta phai ng ngang, sng sot, cam thay b ung cham bi cac li mi goi: hay yeu thng nhau nh chnh mnh, yeu thng ke thu, ao cong giao la ao cua tnh yeu, song tren i nay e c yeu va e yeu. e tai tnh yeu th vo cung phong phu va khong bien gii. Noi ve tnh yeu a kho, nhng thc s song tnh yeu thng con kho hn gap boi. Nhat la trong thi ai ngay hom nay, ngi ta qua e cao t do chu ngha, ton th tien cua, danh vong ma quen i tat ca cac gia tr khac cua cuoc song nh: tnh yeu, nhan pham,

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

ao c, s song.v.v Chnh v the, ngi viet khong co tham vong trnh bay ay u moi kha canh cua tnh yeu, ma ch muon nhan manh li day cua thanh Phao-lo: Song tnh yeu thng la chu toan ca Le Luat. ay la e tai ma ngi viet cam thay tam ac nhat, ong thi ngi viet luon thao thc, khat mong va tam nguyen rang: Song tnh yeu thng se tr thanh ton ch, thanh muc ch song trong suot cuoc i. Chung ta cung i vao tm hieu chi tiet th thanh Phao-lo tong o gi tn hu Ro-ma chng 13 t cau 8-10 e lam sang to phan nao nhng van nan tren. Hn na e t o, dam can am vt qua moi thach o trong cuoc i, san sang tan hien het tnh cho Thien Chua va het mnh cho tha nhan, luon song trong tnh tng than tng ai, phuc vu lan nhau trong tinh than khiem ton-vo v li. 2. Noi dung chnh cua Rm 13,8-10 Thanh Phaolo muon n gian hoa quy luat cua i song Kito hu, lam cho con ngi khoi vng vao rng luat ma khong biet luat nao la luat chnh, luat nao la phu e co hng i ro rang va thoat khoi rng luat nay. Ngai a tom tat ca le luat trong mot gii ran duy nhat la: men Chua va yeu ngi. Ngi Do-thai lung tung trong "moi bong bong cua luat" khong biet ieu ran nao la chnh, ieu ran nao la phu, ieu ran nao la quan trong nhat? Nhng ngi tin tng vao Luat Mo-se a phai lac long trong nhng ong ieu ran va luat phap2 nh cua Phao-lo la muon n gian hoa quy luat i song Ki-to hu, lam cho con ngi khoi ri vao bon phan phai tuan gi mot "rng
22 Cac Rabbi Do-thai a chu giai 10 ieu ran cua Chua thanh 613 ieu, trong o co 365 ieu cam lam va 248 luat day phai lam. 613 gii ran c chia ra thanh gii ran nang va nhe: gii ran nhe - neu vi pham th en bu bang sam hoi; gii ran nang - neu loi pham th khong en bu c. Ngi Do-thai ao c phai gi tat ca, ho lo lang lam sao phai gi c 613 luat. Nhom Biet phai t m th gi c nhng kieu ngao va t man. Con dan chung th lo lang v cac Rabbi a noi: c g gii ran nhe oi vi anh cung giong nh gii ran nang. Ai loi mot trong nhng gii ran o ke nh loi li giao c va lam s nhuc luat.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

luat". Thanh Phao-lo a tom tat tat ca le luat trong mot gii ran duy nhat la: "Yeu ngi than can nh chnh mnh". Va o cung la ieu ma chnh Le Luat a day va c Giesu a rao giang: "Con ieu ran th hai, cung giong ieu ran ay la: ngi phai yeu ngi than can nh chnh mnh" (Mt 22,39; Lv 19,18 ). Vay gi ay, ngi Ki-to hu phai biet tong hp cac ieu ran lai thanh mot ieu duy nhat o la yeu thng nhau, ngha la ho phai biet hanh ong moi s theo c ai. Thc hien c ieu nay la lam tron bon phan cua ngi Ki-to hu, bon phan cua ngi con Chua. oan Roma 13,8-10 chnh la cha khoa m cho ta toan the khoa luan ly Kito giao, la tieu chuan cuoi cung cho phep phan biet thien ac, cai tot hn, cai kem hn. Ngoai ra, Phaolo con a ra mot quy luat thieng lieng sau xa: qui luat BAC AI, quy luat Tnh Yeu. Qui luat nay phai noi la thieng lieng va sau xa, v chung ta khong the em va cung khong thay gii han. 3. Rm 13,8-10 trong van mach Rm 12,1 - 15,133 Th Rm 13,8-10 a trnh bay mot s iep can ban cua Tin Mng ma ngai a rao giang. Tin Mng ay a c thanh Phao-lo nh ngha Rm 1,16-17: "Tin Mng la sc manh Thien Chua dung e cu o bat c ai co long tin, trc la ngi Do-thai, sau la ngi Hy-lap". Tin Mng cu roi tc la vui mng, yeu thng, cay trong va an bnh trong c Gie-su Ki-to. Ngoai li m au va ket thuc, th Ro-ma gom hai phan chnh sau ay: Phan I: Cho ta thay con ngi c cu o nh c tin (1,16 - 11,36): Hai chu e "s cong chnh cua Thien Chua" va "tnh yeu cua Thien Chua" lam thanh cai khung cua phan nay. Phan II: Nhng li khuyen nhu chung ta (12,1 - 15,13): quy ve Chua bang ca cuoc song, bang tnh men va thanh tn vi
3 x. LM. F.X. VU PHAN LONG, Tm hieu cac th cua thanh Phao-lo, tr. 171-185.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

Thanh Linh trong mot viec phung th thieng lieng. o la toan bo i song cua ngi Kito hu. Nh vay, Rm 13,8-10 nam trong phan II: "Nhng li khuyen nhu". Phan oan nay gom nhng li khuyen ay tham quyen ve i song Kito hu4. Cung nh cac tac gia thuoc truyen thong khon ngoan trong Cu c, Rm 12,9-21, Phao-lo a ra mot loat nhng li khuyen, va nhan manh ac biet en s ong tam nhat tr, khoan dung va tha th e khong rap theo i nay (Rm 12,12). Trai lai, khong na phai oi mi ban than trong thi ai mi a c c Kito khai mao. Phao-lo mi goi cong oan Ro-ma cung nh moi ngi trong chung ta i vao quy ao o, co ngha la tinh than va cung cach chung ta ton th Chua phai at vao trong hng phat trien cua tnh yeu ma chnh Chua a to ra cho nhng ai Ngai muon cu o. Theo thanh Phao-lo, ieu trc tien moi ngi trong cong oan phai s dung nhng an sung Chua ban ma xay dng Giao Hoi. Th en, song trong the gii ma t pha eu la dan ngoai, Phao-lo khuyen ngi Ki-to hu phai song hoa thuan vi moi ngi (x. Rm 12,18); phai song lng thien, phuc tung quyen bnh ben i "khong nhng v cn thnh no cua Thien Chua ma con v lng tam" (Rm 13, 5). Sau o, thanh Phao-lo tr lai cac quy luat i song cong oan (x. Rm 13, 814), li khuyen ng mac n nhau ieu g ngoai tnh yeu thng nhau, cu the la c bac ai huynh e (13, 8-10). 4. Boi canh cua Rm 13,8-10 Thanh Phao-lo tai Co-rin-to (mua ong nam 57/58) va ang chuan b i Gie-ru-sa-lem. Hoi ay, Ro-ma la thu o vng quoc, la mot thanh pho vi khoang gan mot trieu dan, ai bo phan thuoc giai cap ngheo. oi vi Phao-lo, mot tong o dan ngoai (x. Rm 1,8-15; Cv 28,14-31), th viec en tham Ro-ma, thu o cua the gii ngoai giao e lam chng
4 x. LM. F.X. VU PHAN LONG, Sd, tr. 185.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

cho Tin Mng roi sau o viet th cho giao oan ay, th qua la mot viec quan trong mang nhieu y ngha ton giao. Thanh Phao-lo khong phai la ngi sang lap cong oan Ro-ma, ong cung cha bao gi vieng tham cong oan nay (x. Rm 1,8.13; 15,20.22), cho dau ong a muon en tham ho t nhieu nam nay (x. Rm 15,23). Khac vi th Ga-lat, th Ro-ma la bc th Phao-lo viet cho mot giao oan khong do ong khai sinh, mac dau ong co quen mot so ngi ay. Chng 16 co cha nhng li chao cua ong Phao-lo gi en hai mi sau ngi. Ong quen biet nhieu ngi nh the, ieu o gia thiet la ong cung a co hieu biet chut t ve cong oan nay 5 . Cong oan Ro-ma co nguon goc khong do ket qua cua mot cong viec truyen giao co to chc cua mot tong o hay cua mot tha sai noi tieng; nhng do hoat ong cua nhng ngi di dan vo danh, nhng Ki-to hu bnh d ma khong mot ai a lu gi ten cua ho6. a so ngi Ki-to hu Ro-ma la ngi nc ngoai: Do-thai hay Hy-lap. Ho xuat than t cac nen van hoa va ton giao khac nhau, va au a t bo het nhng tap tuc trc kia cua ho. Ngi Do-thai co ngay Sa-bat; ngi khac lai co nhng ngay tot lanh va nhng ngay kieng k. Luc au, ai nay con lch s vi nhau; roi dan dan, v tnh t kieu khong khoi co chuyen ngi nay khch bac c tin va cach song cua ngi kia, dan en viec xch mnh coi thng nhau va sinh chia re be phai7. The nen, thanh Phao-lo a viet th gi en ca hai nhom trong cong oan nay e lam quen t gii thieu vi anh em tn hu Ro-ma, ong thi nham cung co c tin cho ngi tn hu, chuyen at Tin Mng cho ho va trien khai
5 X. LM. F.X. VU PHAN LONG, Sd, tr. 163-164. 6 X. P. BESKOW, Mission, Trade and Emigration in the Second Century, trong Svensk Exegetisk Arsbok 35, 1970, tr. 105 -114. 7 Ngay nay cung co nhng kho khan nh vay khi nhng Ki-to hu thuoc van hoa, chnh tr va chung toc khac nhau phai song chung vi nhau, ben canh o con co nhng ngi ngoai ton giao na. S khac biet ay oi khi dan en chia re nhau. Ngi Ki-to hu phai coi ay la dp e ton trong nhau, la c hoi e rao truyen tnh yeu Chua cho moi ngi.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

mot so giao ly cua ong nh e don ng cho cuoc vieng tham cong oan Ro-ma trong tng lai cach thuan tien. 5. The van cua Rm 13,8-10 Cac th Phao-lo noi chung va th Ro-ma noi rieng thuoc the van cong th ton giao (lettre religieuse officielle) nham muc ch chu yeu la ton giao8. Rat nhieu tac gia a cho rang: the van cua th Ro-ma la the van cua mot khao luan than hoc, the van cua mot ban trnh bay giao ly (Manifesto dottrinale) co he thong va tiem tien, the van cua mot ban toat lc than hoc, hoac ban di chuc tinh than cua mot v tong o9. Ta co the xac nh o la mot bc th giao huan" hay mot bc th "luan lu" (enciclica) ma sau o Phao-lo co the a gi cho nhieu Giao hoi. Chung ta nhan thay th Phao-lo thng trnh bay cac iem giao ly theo kieu chnh e - phan e, e roi lam noi bat quang canh can thiep cua tnh Chua yeu thng cu o con ngi. Noi cach khac, phng phap giao duc cua Phao-lo la dung phan e lam noi chu e. Phao-lo khong bao gi dung nhng ieu tieu cc e gay nan long cong oan; nhng a ra la e lam noi bat an ban cua c Ki-to va loi keo moi ngi tr ve hiep nhat nen mot vi Ngai10. Ta nhan thay rang t chng 12 en chng 15 cau 4, Phao-lo a a ra nhng li khuyen ve i song luan ly cho cong oan Ro-ma: phai song khiem nhng, bac ai vi nhau trong cong oan cung nh trong i song dan s. Trong ban van Rm 13,8-10, Phao-lo a s dung the van khuyen khch. Ngai khch le va mi goi moi ngi chung ta song
8 x. LM. BAO TNH, Sd, tr. 126. 9 x. N. GUILLEMETTE, Introduction a la lecture du Nouveau Testament au soir du troissieme jour (Lm. Ca-ro-lo Ho Bac Xai chuyen dch, ai Chung Vien Thanh Quy, 1995, tr. 37). 10 x. LM. PHERO TRAN VAN HOA, Tm hieu th thanh Phao-lo, ai Chung Vien Thanh Giuse Ha Noi 2006, tr. 110.

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

trong tnh tng than tng ai vi nhau. 6. Cau truc cua Rm 13,8-10 Ta nhan thay rang th Phao-lo kha phong phu ve t vng (trong so khoang 1700 t th 1068 t khong lap lai )11. ieu nay chng to Phao-lo hieu biet kha tot ve ngon ng va van hoa Hy-lap. Mot so ac ng Se-mi-ta (Semitizm), nhieu trch dan Cu c nhat la ban LXX (65 trch dan), viec s dung cac han t, cac hnh anh, cac khai niem t noi dung Cu c chng to Phao-lo tuy thuoc vao Cu c. Ban van Rm 13,8-10 ch co ba cau, vi tam mi tam t va mi hai ong t. Tuy nhien, ong t "yeu" a chiem ba trong mi hai ong t o cung vi mot danh t. Phao-lo a s dung nhieu phng thc ket cau khac nhau nh: nh cu chuyen hoan, cau om, vong tron ong tam, t moc noi.v.v nhng noi bat nhat la phng thc nh cu chuyen hoan (chiasme)12, tc la mot s o tron theo kieu A B C. Bo cuc theo lc o bo ba A - B - C thng c Phao-lo s dung, ac biet la trong phan luan ly. Va neu chia nho phan luan ly t chng 12-15 ta thay hau nh c bo tr theo lc o A - B - C phan tch gia hai tong hp": A. Cau 8: Ai yeu ngi, th a chu toan Le Luat. B. Cau 9: S troi vt cua tnh yeu tren cac gii ran khac. C. Cau 10: Yeu thng la chu toan Le Luat. Chung ta nhn vao cau truc cua oan van ta thay: "tnh yeu" khong nhng la chu e chnh noi ket ba cau lai vi nhau, ma tren het "tnh yeu" la thc o gia tr cua con ngi; la "kim ch nam va la khuon vang thc ngoc" giup ngi Ki-to hu chu toan Le Luat. Gi ay,
11 x. LM. BAO TNH, Sd, tr. 126. 12 LM. PHERO TRAN VAN HOA, Sd, tr. 108. 13 x. N. GUILLEMETTE, Sd, tr. 85.

13

. Trong oan Rm 13, 8-10

the hien kha ro lc o nay. Ta co the tam goi la: "mot

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

chung ta cung chu giai chi tiet va phan tch mot so t cha khoa e lam noi bat chu e "tnh yeu" ma Phao-lo muon e cap ti trong ban van Rm 13,8-10. II. CHU GIAI RM 13,8-10 1. Chu giai theo th t cau, oan, phan.. e i vao phan tch oan th Rm 13,8-10 nay. Ta phan tch th t tng cau, oan, phan, va mot so t cha khoa va hieu van e ma tac gia muon trnh bay. Trong oan Rm 13,810 nay, Phaolo a s dung the van khuyen khch kem theo cac ly do va danh sach cac nhan c hay tat xau na. ien hnh la th Rm 13, trong o Phaolo khuyen cac tn hu vang phuc chnh quyen dan s hp phap v nh the la tuan hanh trat t Thien Chua at nh. Trc o, chng 12, Phaolo cung a khuyen cac tn hu ng hoc hoi theo cach the gian, nhng hay bien oi tam long, moi ngi hay y thc v tr va phan vu cua mnh trong than mnh mau nhiem, dung cac ac sung Chua ban e phuc vu va yeu thng moi ngi, song liem chnh, trung thanh, vui ti, hy vong, hoa va khiem nhng. Ben canh cac li khuyen, Phaolo liet ke cac danh sach phai thc hanh hoac tat ca cac tat xau phai tranh. Trong th Roma, Phaolo liet ke cac hau qua tieu cc cua nhng ngi choi bo phung th Thien Chua: Tam hon ho cha ay moi th bat lng, tham lam, xau xa, oc ac, o k, sat nhan, knh ch, man tra, kieu cang, khoac lac, bat ngha14 Gi ay chung ta cung i vao chu giai chi tiet, tng cau va mot so t cha khoa e lam noi bat chu e "tnh yeu" ma Phao-lo muon e cap ti trong ban van Rm 13,8-10. Cau 8 * Anh em ng mac n g ai: Thanh Phao-lo muon cho moi ngi thay ro ban chat cua viec mac n cung nh noi kho tam cua ngi phai mac n. Th en, Phao-lo muon nhan manh rang: Mon n duy nhat chnh la tnh yeu,
14 x. LM. F.X. VU PHAN LONG, Sd, tr. 171-185.

10

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

v tnh yeu a c tao ra cach trc tiep bi tnh yeu vo bien cua Thien Chua trong c Kito ma moi chung ta a tiep nhan. Chung ta trc tiep nhan nhng khong th cung phai cho i nhng khong. Tnh yeu ay buoc ta phai yeu ca ke thu, v ta a c Thien Chua yeu va cu chuoc khi ta con ang con trong tnh trang toi nhan. Ngi Ki-to hu phai chu toan ngha vu cua ngi cong dan. Theo ong, ngi Ki-to hu khong ng ngoai xa hoi, Ki-to hu trc het phai la mot ngi cong dan tot trong thi ai cua mnh. Phao-lo anh gia cao cac gia tr luan ly cua the gii ngoai giao chung quanh cong oan Ro-ma thi bay gi. * ngoai mon n tng than tng ai: Ngay t khi c Gie-su khi au s vu rao giang Tin Mng, truyen thong Kito giao luon luon tam niem ieu nay: tnh yeu oi vi tha nhan la bon phan cua ngi Ki-to hu, la dau hieu be ngoai dien ta tnh yeu oi vi Thien Chua, va do o la cot loi cua viec chu toan Thanh y Chua. Ngi Ki-to hu phai chu toan tat ca nhiem vu cua mot ngi cong dan: o la nhng mon n oi vi xom lang, que hng, at nc va the gii. Ngoai ra, ho con phai chu toan mot nhiem vu khac c ban hn, o la song tnh yeu thng vi anh em ong loai. Thanh Phao-lo khong muon noi en c ai nh la mot mon n phai tra cho mot ngi nao, nhng muon nhan manh en vai tro va tam quan trong cua c ai trong tat ca moi hanh vi cua ngi tn hu 15. Moi t tng, li noi va viec lam cua ngi tn hu phai do c ai thuc ay. c ai nay khong ch thu hep trong gii han ban be ong ton giao, nhng m rong ra ti tat ca moi ngi, moi chung toc mau da tieng noi. Thanh Gio-an tong o a noi: "Thien Chua la tnh yeu"
15 x. R. E. BROWN, The New Jerome Biblical Commentary, (Th thanh Phao-lo gi tn hu Ro-ma, Ban dch Viet ng, tr. 201).

11

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

(1 Ga 4,8.16), chnh Ngai yeu thng chung ta trc va khong ngng trao ban tnh yeu cho con ngi. Chung ta on nhan tnh yeu cua Thien Chua cach nhng khong th cung phai cho i nhng khong. Yeu thng la mot mon n chnh yeu nhat ma chung ta can phai en tra. Mon n nay vo gia-vo bien, khong bao gi chung ta tra het c. Co ai dam t hao mnh khong mac n tnh yeu cua ngi khac? Co ai dam t cao t ai ma noi rang: t ban than toi co the lam c tat ca, khong can nh ai bat c ieu g! Neu co ai noi nh vay th qua thc o la ngi ch ky va kieu ngao. Chung ta phai khiem ton nhn nhan rang mai mai chung ta la "con n" cua ong ba cha me, cua ngi than can, nhng ngi lam nlam phuc cho ta va tren het la "con n" cua Thien Chua tnh yeu16. Chung ta phai luon luon tm cach hoan tra lai mon n tnh yeu thng oi vi ngi khac. Vang, o chnh la mon n tnh yeu, n yeu thng vi xom lang, vi que hng, vi the gii, vi cac be tren, cac cha giao, cha me va nhng an nhan khac nhau a giup ta ve vat chat, tinh than, nhat la bang li cau nguyen cho ta hang ngay. * V ai yeu ngi th a chu toan ca Le Luat: Thanh Phao-lo khong co y muon tach biet hai luat: men Chua va yeu ngi. Phao-lo muon nhan manh en chieu kch yeu ngi: nhng ai trong cong oan tn hu Ro-ma a yeu va ang yeu la ho a chu toan Le Luat. Ch thng yeu anh em ma thoi, th cung co the c coi la a chu toan Le Luat. Ly do la v Le Luat khong the nham muc ch nao khac ngoai viec yeu thng nhau. Tnh yeu thng la nen tang, la muc ch cua cuoc song con ngi. Chnh tnh yeu lam cho con ngi hien dien tren tran gian nay va lam thanh gia tr cuoc song ch thc cua mot con ngi. Va cung chnh tnh yeu lien ket con ngi lai vi nhau, nen mot vi nhau, lam cho con ngi ta song thc s co y ngha ch thc.
16 x. LM. TRNH VAN THAM, Th Phao-lo, Nien hoc 2000 - 2001, tr. 283.

12

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

Tom lai: Ngi Kito hu chung ta khong co bon phan nao khac ngoai bon phan yeu thng, v Yeu thng lam cho le luat nen tron. o chnh la mon n phai tra mai mai, mon n vo gia. Chung ta mai mai la con n cua nhng ngi than can, nhng ngi lam n cho ta Cau 9 * Cac ieu ran: Ngi khong c ngoai tnh, khong c giet ngi, khong c trom cap, khong c ham muon: Phaolo a trch dan nhng cau t thap gii gom cac ieu ran th 6, th 7, th 8 va th 10 (theo so truyen thong Cong giao th : 6, 5, 7, 9 va 10). Th t cua hai gii ran au tien khac han vi ban Dothai trong Xh 20,13-17 va nl 5,17-21, nhng lai thay trong ban LXX cung nh ni cac bang chng khac. Qua ay, Phaolo muon noi rang, phan khac cua luat am ch en Ban luat th hai cua luat la nam gii ran sau cung cua thap gii, ac biet lien quan en bon phan oi vi ngi ong loai, nhat la bon phan oi vi Thien Chua. Phaolo a tom tat bon phan oi vi ngi khac qua cau trch t sach Levi 19,18: Ngi phai yeu men ngi ong loai nh chnh mnh ngi. * Tat ca cac ieu ran eu tom lai trong li nay: Ngi phai yeu men ngi than can nh yeu chnh ban than mnh". Phao-lo trch dan cau nay trong sach Le-vi chng 19 cau 18. Phai nhn nhan rang, vi ngi Do-thai: yeu ngi than can nh yeu chnh mnh la mot bc tien dai trong ao Do-thai thi Cu c18. Tuy nhien Kinh Thanh cho ta thay t nay cung c s dung nhieu ngi phai yeu men Thien Chua het long phai yeu ngi khac ngi khong c
17x. LM. TRNH VAN THAM, Sd, tr. 283 18 Trong sach Xuat Hanh co noi en luat: mang en mang; mat en matrang en rang (x. Xh 21,23 -25). Thc ra, luat bao phuc tng xng hay luat Ta-lion (x. Lv 24,17-20; nl 19,21) bat nguon t xa hoi ch khong phai t ca nhan. Luat at ra nham gii han nhng hanh ong bao thu (x. St 4,23-24; 9,6). ay khong phai la le luat oc ac, nhng nham lam nhe i nhng tap quan hung d, v y ngha chnh la B moc mot mat, ch c phep moc lai mot mat ma thoi. Khac vi li than th cua Lamek V mot vet thng, ta a giet mot ngi, v mot chut say sat, ta a giet mot a tre (St 4,23). Tuy nhien, s tha th a c quy nh trong dan t-ra-en (x. Lv 19,17-18).
17

13

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

. o la nhng menh lenh cho ta v chung ta a nhan va a c Thien Chua yeu trc e ta cung phai lam cho ngi khac nh vay Anh em hay yeu thng nhau nh chnh Thay a yeu thng anh em. * Phai yeu ngi than can: Cau nay ta thay xuat hien thuat ng "phai yeu". Trong ngon ng Viet Nam, khi dung t "phai" thng mang tnh cach tieu cc nhieu hn, lam cho ngi oc cam thay nang ne, kho chu. Tuy nhien, trong mach van nay Phao-lo muon neu bat tam quan trong cung nh "tnh thi s" cua tnh yeu. c ai khong ch la li mi goi, li khuyen "lam hay khong lam" tuy thuoc moi chung ta; nhng c ai tr thanh mot "menh lenh", thanh "luat buoc phai thi hanh". Luat buoc nay ap dung cho het moi ngi khong mien tr mot ai. Menh lenh yeu ngi than can co ngha la nhng ngi thuoc thanh phan cua mot gia nh dan toc, ong bao, mot cong oan khep kn cua mot at nc hay mot dan toc chuyen biet. Ngi than can la nhng ai, cung la ngi nh mnh. Chung ta phai yeu thng va song lien i vi ngi than can, bi v Thien Chua yeu thng nh nhau tat ca nhng ai thuoc ve dan Ngi. o la ieu oi buoc chung ta phai thc hien lien l moi ngay va trong suot cuoc i. ong t anakephalaiousthai- yeu thng c dung e tom ket nhng iem chnh yeu khi ket thuc bai phat bieu (x. Bagd 55-56; H. Chlier, TDNT 3,681-82). Do o, no co xu hng keo tat ca lai vi nhau bang mot cau duy nhat thay cho tat ca. Theo loi nhn nay, li trch dan cua Phaolo a phan anh mot vai iem phu thuoc vao truyen thong Chua Giesu ve gii ran trong nhat trong Tin mng Nhat Lam ve "ieu ran ln nhat" (x. Mt 22,34-40; Mc 12,28-34; Lc 10,25-28), mac du ay cung nh Gl 5,14, Phao-lo khong e cap g en viec yeu men Thien Chua nh la mot oi hoi u tien va khong

14

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

minh nhien nai en tham quyen cua c Gie-su19. Phaolo a khong muon e cap en oi hoi au tien ve viec yeu men Chua cung nh khong a ra mot yeu cau cu the nao ve quyen cua Chua Giesu. Y niem ve luat c tom tat vao mot cau duy nhat : Ngi phai yeu men ngi lan can nh chnh mnh ngi, khong phai la ac trng cua ngi Kito hu, cung nh khong phai khong thay Dothai giao, du v du c trch dan t Dothai giao chac chan khong co trc Kito giao. Ni Lv 19,18 Ngi phai yeu nh la nguyen tac ln nhat cho toan bo luat Torah cung nh cau noi co ve tieu cc cua R. Hillel trong cuon Luat Vang: Cai g lam cho ban cam thu th cung ng lam ieu o cho ngi lan can. o la toan bo luat Torah; con nhng phan khac ch e giai thch cho no: hay i va hoc cho biet (b. Sabb.31a; SB 1,357358). Ngay t khi khi au thi Tan c, tnh yeu ngi than can bat kha phan ly khoi tnh yeu Thien Chua: hai gii ran nay la chop nh va la cha khoa cua Le Luat (x. Mc 12,28-33). Song bac ai huynh e chnh la chu toan moi th oi hoi luan ly (x. Gl 5,14; 6,2; Cl 3,14), rot cuoc o la gii ran oc nhat (x. Ga 15,12). c Gie-su a tom tat moi luat le vao hai ieu ran: men Chua va yeu ngi. c Gie-su a noi: "Ngi phai yeu men c Chua, Thien Chua cua ngi, het long, het linh hon va het tr khon ngi. o la ieu ran ln nhat va ieu ran ng au. Con ieu ran th hai, cung giong ieu ran ay la: ngi phai yeu ngi than can nh chnh mnh. Tat ca Luat Mose va sach cac ngon s eu tuy thuoc vao hai ieu ran ay" (Mt 22, 37-40). Neu ieu ran th hai cung giong ieu ran th nhat, th tat nhien yeu ngi cung quan trong nh men Chua, cung can nh men Chua, yeu ngi la ieu bao trum tat ca luat ao.
19 X. R. E. BROWN, Sd, tr. 396.

15

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

Vay, c Ki-to a lay ieu ran bac ai oi vi tha nhan lam mot ieu ran rieng cua Ngi va mac cho no mot y ngha mi phong phu hn, khi Ngi muon ong hoa chnh mnh vi anh em nh oi tng cua bac ai. Ngi noi: Ta bao that cac ngi, moi lan cac ngi lam nh the cho mot trong cac anh em be nho nhat cua Ta ay, la cac ngi a lam cho chnh Ta vay (Mt 25,40). ieu cot loi cua ao Chua ta co the tom tat vao hai ieu: men Chua va yeu ngi. Thc ra, o ch la hai mat cua mot tnh yeu. Ca hai ch la mot, bo mot tc la bo hai, u ca hai mi thanh c ao. Ca hai co gia tr nh nhau, neu thieu mot trong hai ieu ran co ngha la ngi tn hu cha chu toan Le Luat. V the, ke vo than khong men Chua th goi la vo ao; ngi cong giao khong yeu ngi cung la mot th vo ao vay. * Nh chnh mnh: Khong ai trong chung ta lai khong yeu chnh ban than mnh. Thanh Phao-lo tong o a noi: Qua vay, co ai ghet than xac mnh bao gi; trai lai, ngi ta nuoi nang va cham soc than xac mnh, cung nh c Ki-to nuoi nang va cham soc Hoi Thanh (Ep 5,29). Yeu ngi than can nh chnh mnh co ngha la: mnh la ngi song tot, th cung muon cho ngi khac song tot. That vay, ieu ta ch ao c ieu tot cho tha nhan th cha u, ta con phai no lc trong kha nang cua mnh lam cho co c nhng ieu tot lanh ma ngi khac con thieu. ieu tot can phat huy ay la nhng gia tr: vat chat lan tinh than, the xac lan tam tr, t nhien lan sieu nhien. Tnh yeu ay phai c the hien ra ben ngoai bang cach thc hanh nhng ieu tot lanh, thanh thien cho tha nhan nh la ang lam cho chnh mnh vay. Hn the na, Phao-lo mi goi cac Ki-to hu phai luon luon nhn nhan ngi khac quan trong hn chnh ban than mnh (x. Rm 12,10). Tom lai: Yeu men tat ca moi ngi nh chnh mnh la

16

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

bon phan va trach nhiem cua ta. Bon phan nay phai lam mai mai va khong co ky han, khong co gii han. Neu khong lam ta se b xet x ve ieu nay trong ngay chung tham. Cau 10 * Yeu thng th khong lam hai ngi lan can. Khi oc cau nay ta thay dng nh co ve tieu cc va thieu t tin. Tai sao vay? v chac chan tnh yeu se giup ta lam ieu thien nhieu hn lam ieu xau cho ngi lan can. Theo quan iem cua Phaolo, cau nay mang ngha tieu cc th chnh xac hn, v cac gii luat c trch dan eu mang hnh thc cam oan cam khong c lam hai ngi lan can. o la ng loi cua luat nham han che hanh vi co hai cho ngi khac (x. 7,7). Neu khi tnh yeu mang ngha tch cc se giup ta vt ra khoi ranh gii, thay v phai, cam se thanh c. Khi tnh yeu mang ngha nay se giup ngi ta at tnh yeu vao ung v tr oi vi ngi lan can va cho phep hanh ong cua ho at ra cau hoi: Toi muon lam g trong tnh huong nay? o la ly do tai sao Yeu la chu toan le luat, yeu thc hien c tat ca nhng g luat oi hoi. o la, yeu phai dan en lam viec muon lam ieu tot cho ngi khac va phai the hien tnh yeu o ra bang hanh ong. * "Yeu thng la chu toan Le Luat vay": Phao-lo dung thuat ng yeu thng ma khong dung yeu ngi nh cau 8, va ong t ay c dung th hien tai thng. Phao-lo muon nhan manh rang: tnh yeu thng nh la le song la mot chan ly, mot menh lenh oi buoc tat ca moi ngi, moi ni, moi thi ai phai thc hien lien tuc trong suot cuoc i mnh. Vay van e at ra la, theo Phao-lo th nhng ngi tin phai chu toan Le Luat mot cach tch cc nh the nao va en pham vi nao? Thc ra Phao-lo thng hay s dung danh t Pleroma" vi y ngha thu ong (x. Rm 11,12.15; 15,29; Gl

17

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

4,4; 1 Cr 10,26). Mac du li nay ch lap lai cach tru tng hn li noi cau 8, nhng bang cach the o, Phao-lo muon neu ra nguyen tac can ban cua mnh. Neu c Giesu la "cu canh cua Le Luat" (Rm 10, 4), ma c ai la ong c thuc ay Le Luat va cong cuoc cu roi (Rm 8, 35), th c ai co the noi la mot s lam tron Le Luat. c ai tr thanh tieu chuan song cua ngi tn hu. Va khi c ai c thc thi cach tron hao, th c ai kien toan tat ca nhng g Le Luat yeu cau e ra20. Tom lai: ch co hanh ong v tnh yeu mi lam cho ta nen giong Thien Chua, ch co the hien va song tnh yeu o ra bang viec lam mi giup ta chu toan c bon phan cua ngi con Chua, v tnh yeu tom tat tat ca le luat va lam cho luat tr nen sung man. Nh the ta co the goi tnh yeu la Gii ran mi21 (Ga 13,34). 2. Phan tch mot vai t cha khoa cua Roma 13, 810 a) Yeu Trong ngon ng Hi Lap co bon t khac nhau e ch tnh yeu: 1/ Storge. ay la t e mo ta tnh yeu gia nh, c dung e dien ta tnh yeu cha me vi con cai va tnh yeu cua con cai vi cha me. 2/ Eros. ay la t e dien ta tnh yeu cua mot ngi an ong vi ngi hau gai cua mnh. Gia ho luon co mot tnh cam manh me, o la mot s khao khat manh liet, no nhuom mau sac xac tht, nhuc duc hn la tnh yeu thanh khiet. ng nhien, t nay khong bao gi xuat hien trong Kinh Thanh. 3/ Philia. ay la t rat au yem va tuyet vi trong ngon ng Hi Lap e dien ta tnh yeu gia cac ban hu. chung ta yeu ngi chung ta a thch, va chung ta yeu v
20 x. R. E. BROWN, Sd, tr. 202 (Ban dch Viet ng). 21 LYONNET, sd, p. 137

18

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

c ngi khac yeu. 4/ Cuoi cung la t agape. T nay dien ta long nhan t vo bien, khong g co the thay oi c. La tnh yeu ay tran, khong ch i ieu g cho mnh t pha ngi khac. Trong oan Th Roma 13,8-10 a s dung t nay. Neu chung ta yeu mot ngi bang tnh yeu agape th cho du ngi o co oi x vi chung ta the nao i na, ke ca xuc pham hay lam ton thng chung ta, chung ta van c mot long oi x vi ho nhan t, qu men bang tat ca thien y cua mnh, khong bao gi co y nh tra thu, ghet bo. ay ch thc la mot tnh yeu v tha, mot tnh yeu biet hi sinh quen i ban than mnh e nham en hanh phuc cua ngi khac. mc o nay, chung ta yeu ke lam ieu ac trong khi van ghe tm ieu ac ho lam. Khi chung ta yeu ngi yeu mnh, th o la tnh cam rat t nhien va n gian, khong can nhieu co gang. Nhng khi Chua Giesu day ta phai yeu ca ke thu, th tnh yeu o khong ch n thuan nam trong lnh vc tnh cam, ma con can ca s no lc cua l tr, y ch va nh vao hong an Chua giup sc. Ch khi chung ta cam nghiem c Chua Giesu song trong tam hon chung ta va nhan ra hnh anh Chua Giesu ni ngi khac, th s thu ghet trong chung ta mi khong con va tnh yeu khong bien gii nh Chua Kito se troi day trong chung ta. Tom lai: vi ch yeu the hien no ra bang hanh ong la chu toan c tat ca nhng g luat oi hoi. o cung la b quyet va cha khoa vang m ca vao thien ang, ni o c song hanh phuc mai mai vi ang la nguon moi tnh yeu, moi s song va moi hanh phuc cua i ta. b) Le Luat Danh t torah" trong tieng Hy-ba co ngha rong hn va t chuyen ve phap luat nh danh t nomos" trong tieng Hy-lap

19

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

ma ban LXX a dch. No ch mot giao huan cua Thien Chua e hng dan nep song cua con ngi. Noi cach khac, t nay ch toan bo nhng ieu ran Thien Chua truyen cho dan t-ra-en, ac biet la nhng ieu ran ong Mo-se cong bo tren nui Si-nai (x. Xh 20). "Luat " theo ngha rong oi khi ch nhng sach ghi chep cac ieu ran ay, chnh yeu la nam quyen au cua bo Kinh Thanh. Vay "Luat" tng ng vi t ng "cac sach ong Mo-se" (x. 2 Cr 3,15)
22

Tan c goi la "Luat" tat ca c cau ma trong o bo luat ay la phan chnh yeu (x. Rm 5,20) oi lai che o an sung ma c Gie-su a khi xng (x. Rm 6,15; Ga 1,17). Tuy nhien, Thanh Phao-lo cung noi en "Luat cua c Gie-su" (x. Gl 6,2). V the, ngon ng than hoc Ki-to giao phan biet hai giao c khi goi "luat cu" va "luat mi". e gom tom toan the lch s cu roi, than hoc con nhn nhan che o "luat t nhien" (x. Rm 2,14) danh cho nhng ngi a va ang song ngoai hai luat tren. Noi en Le Luat la mot han t mang ac tnh Phaolo. Phao-lo nhac lai cac gii ran cua Thien Chua, nen ngha rong hn la Luat Mo-se (x. Rm 8,4; 1 Cr 13; 1 Ga 5,14; Cl 3,14; Ga 13,43). Khi e cap en Le Luat, oi khi Phao-lo nhn theo phng dien lenh truyen be ngoai v phai tranh luan vi oc vu luat cua anh em Do-thai23. Nhng ng ngh rang cac tn hu Do-thai ng an ch biet gi luat Chua cach be ngoai thoi. Nhieu khi ho cung nhan ra luat Chua bay to t trong cac li ha va giao c xa roi. Phao-lo thuoc thanh phan Biet phai van biet s the la nh vay, nhng v phai tranh luan, ong a tap trung kha nhieu ve kha canh luat be ngoai. That vay, trong oan van Rm 13,8-10, Thanh Phao-lo a
22x. LM. TATILA HOANG AC ANH, Th gi tn hu Ro-ma, Dan vao va chu giai, Hoc vien a-minh 2002, tr. 170. 23 x. LM. TRNH VAN THAM, Sd, tr. 283.

20

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

ra mot chng trnh cu the cho i song ao cua ngi Ki-to hu. Ong chu tam en gia tr cung nh tam quan trong cua tnh yeu; en thai o va y hng noi tam nhieu hn la khuyen phai lam viec nay viec no mot cach ro rang. Thnh thoang, Phao-lo cung dung chnh t "Luat" e noi ve mot sc manh thieng lieng thuc ay con ngi hanh ong theo hng thien hoac theo hng ac, tuy tng trng hp (x. Rm 7,22-23; 8,2). Thanh Phao-lo phan biet luat cua Than Kh (Luat mi), luat ban s song trong c Ki-to Gie-su; vi luat cua toi (Luat Mo-se), ieu ma Le Luat khong the lam c g v b xac tht lam cho ra suy yeu va dan a con ngi en s chet (x. Rm 8,1-4). Luat Mo-se la cai co tnh cach tam thi. en thi cua Luat a cham dt vi cai chet cua c Giesu. Thanh Phao-lo trng dan Kinh Thanh ve cac ieu ran oi vi tha nhan va luat yeu thng anh em, e neu bat tam quan trong cua tnh yeu va keu goi tat ca moi tn hu co gang thc hien i song cua mnh trong luat yeu thng nhau24. V vay tat ca cac gii ran eu quy chieu ve gii ran nay la Gii ran yeu thng o la chu toan cua Thien Chua.

c) Than can phan tren, khi noi en tnh yeu, chung ta cung a e cap en ngi than can, nhng ay chung ta se tm hieu ky hn xuyen qua ca Kinh Thanh e truy tm ngha chnh xac ch than can ma Phaolo ang noi ti. Ni Cu c, tieng than can dien ta chnh xac t ng Hylap plesion nhng lai khong hoan toan tng ng vi tieng Hyba rea ma plesion muon dch. T nay khong the lan lon vi tieng anh em. Theo nguyen ng, t than can ch
24 x. LM. TRNH VAN THAM, Sd, tr. 283.

21

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

co ngha la y tng ket than vi mot ngi nao o, nhap bon vi ho. Con anh em th khac, no co day lien he t nhien, khong gia toc. Neu anh em toi la mot toi th hai th ngi lan can lai la mot ke khac toi, ma ke khac toi ay co the la mot tha nhan hoac anh em. Day lien ket o rang buoc hai hu the hoac tam thi (Lv 19,13.16.18) hoac ben vng va rieng t do tnh bang hu (nl 13,7), tnh yeu (Gr 3,1.20) hoac do tnh ban (G 30,29). Ni Tan c: trong Tin mng Lc 10,29, c Giesu a bien oi dt khoat quan niem ve ngi than can. Ngai phe chuan gii ran yeu ngi Hay yeu ngi than can nh chnh mnh ngi. Ngai khong ch tap trung nhng gii ran khac vao gii ran nay ma con noi ket gii ran nay cach bat kha phan ly vi gii ran yeu men Thien Chua (Mt 22,34-40). Thanh Phaolo trong th Gl 5,14 va Rm 13,8 a tuyen bo rang gii ran nay chu toan moi le luat, la tong hp gii ran khac. c Giesu con pho quat hoa gii ran nay: Phai yeu ca ke thu, lam n va cau nguyen cho no na (Mt 5,43-48). Nh vay, ieu nay a pha o moi bc tng, moi ranh gii cua con tim e vn en chnh ke thu cua mnh. The nen tnh yeu ngi than can phai c cu the hoa ra trong i song con ngi. Ngi than can chnh la tat ca nhng ai ma Thien Chua gi en tren con ng toi i, nhat la nhng ngi co n, om au benh tat, nhng ngi song ben le xa hoi, nhng ngi ngheo kho b bo ri. 3. Nhan nh Thanh Phao-lo a khuyen cong oan tn hu Ro-ma, khi ta song yeu thng la ta a chu toan ca Le Luat. Thi Cu c, Thien Chua mac khai va trao ban tnh yeu cho nhan loai qua cac bien co trong lch s dan Do-thai. Nay en thi Tan c, chnh c Gie-su, Ngai a dien ta cach toan ven ve

22

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

tnh yeu. a) Tnh yeu bat nguon t Thien Chua Thanh Gio-an tong o a len tieng manh me noi rang: "Thien Chua la tnh yeu" (1 Ga 4,8.16). ay la cau nh ngha ep nhat ve Thien Chua. Co the noi, yeu tnh cua Thien Chua "ch la" tnh yeu. Tnh yeu ay c dien ta mot cach hung hon bang s kien co mot khong hai, o la s Nhap The cua Ngi Con Duy Nhat la c Gie-su. S trao oi tnh yeu gia Thien Chua va loai ngi c tap trung va len ti cao iem ni c Gie-su. V chanh long thng xot, Thien Chua a bay to tnh yeu ni c Gie-su (1 Ga 4, 9; Rm 8, 39), mot tnh yeu khong nhng trao ban s song i i ma con c Thien Chua on nhan lam con (x. Gl 4,4-7), va cho ta goi Thien Chua la Cha. Tnh yeu trien n v no xuat phat t Thien Chua va ket hiep chung ta vi Thien Chua qua tien trnh hiep nhat nay tnh yeu bien chung ta tr thanh nen mot vi nhau va yeu thng nhau. b) Thien Chua trao ban tnh yeu cho con ngi Thien Chua trao ban tnh yeu cua Ngai cho ta qua c Giesu. c Giesu en vi loai ngi, Ngai a thiet lap moi tng quan mat thiet vi loai ngi chung ta lai. Chnh v yeu thng cho nen c Giesu luon quan tam en con ngi. Mot tnh yeu cao ca en noi dam hy sinh ca mang song cua mnh cho chung ta (x. Ga 15,13). Khi ta chiem ngam thap gia ta se hieu ro tnh yeu ay thng xot cua Ngai. That vay, v yeu nhan loai, Ngai a phai tra gia at: o la gia mau cua Con Ngai. Chua Giesu a t nguyen chap nhan hien than mnh chet thay cho nhan loai. Qua cai chet, Chua Giesu muon chng to cho ta thay Ngi yeu thng nhan loai en tot cung. Tnh yeu ch thc en t Thien Chua dan a chung ta tr ve vi Thien Chua la moi day hp nhat vi nhau nen mot.

23

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

c) Con ngi ap tra lai tnh yeu cua Thien Chua Thien Chua la tnh yeu, trc tien la tnh Chua oi vi ta (x. Rm 5,8), ch khong phai la long ta knh men Chua trc. Co c tin, trc tien khong phai la men Chua, ma la tin rang Chua thng con ngi va tin rang tnh yeu o mi goi ta tr nen nhng chng t song ong cho tnh yeu cua Thien Chua oi vi the gii. Ta men Chua la hieu qua tat yeu cua tnh Chua yeu ta25. i song chung ta oi vi tnh yeu Thien Chua khong nhng c the hien trong viec th lay, suy niem, va cau nguyen, ma con ca trong t tng, li noi va trong cac viec lam huynh e na. Ngay nay, ngi ta thng co xu hng coi thng va giam nhe vai tro cua s cau nguyen va chiem niem khi thc hanh c ai. Trc tien, chung ta can phai u tien cho viec hien dang tam hon cho Thien Chua, tri an va cam ta Ngi, lam cac viec ton sung trc tiep hng ve Ngi. Ta the hien tnh yeu ay qua i song bac ai yeu thng vi het moi ngi. Yeu men Chua la san sang thi hanh cac menh lenh cua Ngai: Yeu men Thien Chua la tuan gi cac ieu ran cua Ngi (1 Ga 5,3). Gii ran ma Thien Chua oi hoi ni con ngi a c sach e Nh Luat neu len va c Tan c nhan manh: Ngi phai yeu men c Chua, Thien Chua cua ngi, het long, het linh hon va het tr khon ngi, ay la gii ran th nhat va quan trong nhat (nl 6,47; Mt 22,37-38). Con ngi khong the yeu mot ai hn chnh ang la tnh yeu, ong thi khong ngng trao ban tnh yeu va s song cho chung ta. d) Yeu thng nh Chua a yeu Chua Giesu nhac en tam quan trong cua tnh yeu. Ngai mi goi chung ta: Anh em hay yeu thng nhau nh Thay a yeu thng anh em (Ga 13,34). o khong ch la

25x.

LM. BAO TNH, Sd, 1995, tr. 132.

24

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

mot li mi goi, mot menh lenh ma con la mot ieu ran mi, ngha la mot ieu ran thch hp vi mot thi ai mi ang bat au (x. 1 Ga 2,7-8), yeu nh Chua a yeu. Sau nay, cac tong o va Giao Hoi a uc ket giao huan cua Ngi: ai yeu men Thien Chua th yeu thng anh em, va chung ta co yeu thng anh em hay khong la tuy thuoc ta co yeu men Thien Chua hay khong (x. 1 Ga 4,7-21). Vay, Chua mi goi chung ta yeu thng chnh mnh, yeu men moi het ngi. * Tnh yeu pho quat Ta nhan thay rang con ngi khong song n le trong oc ao cua ban than ma song vi ngi khac, song cho ngi khac, c the hien cach song ong qua s yeu thng giup nhau. Ta phai yeu anh em ong loai, ay la mot oi hoi khong phai t con ngi nhng t chnh Thien Chua. Chnh c Kito a yeu thng ta va hien te cho ta, nen ta phai yeu thng het moi ngi khong phan biet chung toc mau da. Vay ngi Kito hu yeu men moi ngi v ho cung la nhng chi the trong mot than the cua c Kito: Mot bo phan au th het cac bo phan au chung; mot bo phan c vinh hien th cac bo phan khac vinh chung (1 Cr 12,26). Cho nen Thanh Phao-lo trnh bay cho chung ta thay moi lien he chat che gia cac chi the trong Giao Hoi. Ngai muon nhan manh rang: nhng ngi tin vao c Ki-to phai co tnh thng vi anh em ong loai. * Yeu thng ke thu Trong Cu c a nhieu lan ra lenh cho ngi Do thai phai yeu thng ke thu, nh a noi trc ay (Xh 23,4t; Lv 19,17; Cn 24, 17; Hc 28, 1-9). Nhng s tan dng noi bat cua long yeu thng nay la tnh yeu cua Giuse vi cac anh em a tng ban mnh lam no le cho ngi Ai cap, va la s nhn nhuc cao thng cua avt oi vi nhng ac y cua Saun. That ra, khong co cho nao trong Cu c bao rang Ngi phai

25

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

ghet ke thu cua mnh (Mt 5,43). Nhng cac rap-bi Do thai giai thch nhng ban van Kinh thanh co noi ti long yeu thng thu ch ch la nhng li khuyen va v the a sa lai la : Ngi hau yeu thng ngi lan can cua mnh, con ke thu th co the ghen ghet. Ngoai ra Cu c cung gii han long yeu thng ch thu tng t nh tnh yeu oi vi tha nhan noi chung, ch vi ong bao Do thai, hay cung lam vi nhng ngoai kieu nh c Do thai. Cac dan ngoai chung quanh khong c ke vao loai tnh yeu nay. o la cha ke luat an mieng tra miengva nhieu kinh nguyen khac van con phan anh tinh than tra thu. Ngc lai, c Giesu a m rong tnh yeu oi vi ca ke thu ti mc ap dung cho het moi thu ch, khong phan biet ho toc sac dan hay quoc gia nao. Thay v giai thch luat nay nhe nh cac rap-bi Do thai ng thi, c Giesu a nhan manh ti tnh bo buoc cua luat nay: Nhng toi bao cho cac ngi biet: hay yeu thng ch thu, hay cau nguyen cho nhng ngi bat b anh em (Mt 5, 44; cf. Lc 6,27t. 32-35; Rm 12,14-21). Muc tieu cua tnh yeu nay noi chung cung la muc tieu cua moi tnh yeu huynh e: o la chan thanh quy trong ieu tot ngi ay a nhan c, ke ca khi o la ke thu cua ta; th en la giup phat trien nh ta c Chua mi goi thc hien hau phung s Thien Chua. Kha canh th hai nay- giup mot ngi phat trien n goi cua ho-se c the hien mot cach ac biet trong tnh yeu oi vi thu ch. o chnh la loai bo va tieu diet nhng can nguyen xau xa, nhng nguyen do thu nay, ta muon nham ti mot viec tch cc, o la khoi phuc lai s tot lanh va toan ven a b tnh trang thu ch pha hoai hay anh mat. ac iem nay cua tnh yeu oi vi ke thu c bieu lo ro nhat trong tnh yeu Thien Chua danh cho cac toi nhan-cung la tnh yeu ung ngha nhat oi vi ke thu: tieu diet cac goc re toi loi va

26

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

khoi phuc s toan ven a b mat bang cach tiep tuc ban n thanh26. Tom lai: trong Tan c, ac biet la ni th Roma, ngi lan can chnh la tat ca moi ngi ang hien hu tren tran gian ch khong phai ch bo hep ni nhng ngi Dothai nh trong Cu c, du a e cap en yeu ca ke thu va ngi ngoai kieu. III. KET LUAN Qua oan th Roma 13,8-10 a cha ng noi dung het sc quan trong trong Kinh thanh cung nh trong i song cua ngi Kito hu, v no a lot ta c toan bo giao ly, Kinh thanh va i song ao cua ngi Kito hu qua danh t tnh yeu hay ong t yeu. Song c ch yeu a chu toan c tat ca luat Chua v yeu thng la chu toan le luat (c. 13). Nh the, ch yeu a bao tron ca viec men Chua va yeu ngi, v chnh Thanh Gioan a noi: Khong ai co the yeu Chua, ang ma mnh khong thay, neu ngi ay khong yeu men ngi anh em ben canh ma ho thay. Thc s, hai menh e nay ch la mot ong tien co hai mat. ong tien chnh la tnh yeu, con hai mat kia cua ong tien la men Chua va yeu ngi. Thien Chua a trao ban tnh yeu cho con ngi, Ngai mi goi nhan loai en e hiep thong vi Ngai va vi nhau trong tnh yeu men. Tnh yeu oi hoi phai ap lai bang tnh yeu. Con ngi on nhan tnh yeu t Thien Chua th ho phai ap tra lai tnh yeu o. Yeu men Thien Chua nhat thiet phai yeu thng ngi anh em ong loai, mot tnh yeu pho quat, khong loai tr ai. Chnh Chua Giesu a lam va day chung ta phai yeu thng tat ca moi ngi, ke ca ke thu. ay la s troi vt cua tnh yeu Kito giao. Yeu men anh em phai c cu the hoa bang viec chia se vat chat va tinh than cho nhng ngi tung thieu, phuc vu nhng ngi au kho.
26 x. Than hoc luan ly chuyen biet tap 2

27

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

Nh vay, oan th Rm 13,8-10 cua thanh Phaolo noi cho chung ta biet rang: moi ngi tn hu phai song va thc hanh gii luat yeu thng o vao trong cuoc song; va vao trong the gii hom nay, mot the gii ang thieu vang tnh yeu. o la menh lenh va bon phan cua moi ngi chung ta. Thc thi ieu nay, chung ta chac chan se c hng hanh phuc i i. Ngoai ra, Phaolo con giup ta phan biet va nhan ra au la tnh yeu chan that va au la tnh yeu gia doi qua cau: a yeu th khong lam hai ngi lan can. Vay, yeu that la mong muon nhng ieu tot cho ngi khac, vui vi thanh cong cua ho va chia se vi ho khi buon; la mong muon cho ho c luon hanh phuc. 1. Mot vai y ngha chnh cua Roma 13, 8-10 oan th Roma 13,8-10 a cha ng noi dung het sc quan trong trong Kinh thanh cung nh trong i song cua ngi Ki-to hu, v no a lot ta c toan bo giao ly, Kinh thanh va i song ao cua ngi Ki-to hu qua danh t tnh yeu hay ong t yeu. Song c ch yeu a chu toan c tat ca luat Chua v yeu thng la chu toan le luat (c. 13). Nh the, ch yeu a bao tron ca viec men Chua va yeu ngi, v chnh Thanh Gioan Tong o a noi Khong ai co the yeu Chua, ang ma mnh khong thay, neu ngi ay khong yeu men ngi anh em ben canh ma ho thay. Chnh Chua Giesu a neu gng tha th tuyet vi khi Ngai ang b lang nhuc, ang b cha ap khong chut thng tiec; khi Ngai ang tan ay vc tham cua cn hap hoi tren Thap gia, ma Ngai van keu len: Lay Cha, xin tha cho ho v ho khong biet viec ho lam (Lc 23,34). Yeu thng luon la nhng viec lam, nhng hanh ong cu the, ch khong ch la nhng xot xa, nhng li noi suong. Yeu ngi la yeu ca xac lan hon cua ho, ch

28

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

khong ch yeu rieng xac hay hon. Yeu thng la ieu kien e tr thanh con cai ch thc Thien Chua. ieu thien can lam th phai lam cho tron ven. Ai ch lam mot phan vi s han che, cot ch e cho xong menh lenh ben ngoai la khong lam g ca. Tin tng vao Thien Chua la ang tron lanh, la Cha hang quan phong yeu thng het moi ngi va tat ca chung ta la con cua Ngai. Thien Chua tron lanh luon la mau gng mi goi ta vn ti. 2. Hien tai hoa ban van Roma 13, 8-10 Cuoc song cua con ngi chung ta, t li noi va viec lam luon i lien vi nhau. Trong i song ao cung vay, e thuyet phuc c ngi khac th can phai song ieu mnh noi va noi ieu mnh song; tin ieu mnh day va day ieu mnh tin. Nh the mi co the phan chieu khuon mat cua c Kitomot khuon mat ay tnh thng trong the gii hom nay c, v the gii hom nay ngi ta can chng nhan hn ly thuyet, ngi ta can nhng con ngi dam hy sinh, dam song va dan than cho hanh ong v tnh yeu men c Kito ma khong s nhng kho khan gian kho, tham ch ca mang song. Hay bat chc gng mau c Kito trong li noi cung nh trong hanh ong. Ca i song cua Ngai la mot li chng ta ve yeu thng va phuc vu : Ngai khiem ton quy goi ra chan cho cac mon e, yeu ke thu va hy sinh mang song v yeu con ngi o la bai hoc quy gia cho con trong n goi Ki-to hu va trong n goi linh muc mai nay. a) Men Chua Men Chua la hanh vi nhan ban va cung la hanh vi nhan linh cua con ngi, bi Ngi a tao dng nen chung ta, a yeu va chet v toi loi cua chung ta, e chung ta c song va tr thanh chua. Vay, Ta co the the liet ke mot vai kha canh di ay nh sau: - T bo danh vong, thu vui tran tuc, toi loi va am me

29

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

- Dang thanh le, ton th thanh the, cau nguyen va c hanh phung vu cach sot sang - Hien dang va thanh hoa tron ven tam hon cho Chua - Loan bao Tin mng cho ngi cha biet Chua b) Yeu ngi Hanh vi yeu ngi khong ch danh cho nhng ngi ta yeu ta thch, nhng ngi co li va lam n cho ta; nhng hanh vi ay phai pho quat ti het moi ngi, ke ca ke thu. Chua Giesu a noi : Neu anh em ch yeu nhng ngi yeu mnh th nao co ch g, ke thu hay ngi trom cap cung lam c; nhng anh em hay yeu ke thu, hay lam n va cau nguyen cho ho (x, Lc 6,27-37). Lam nh the la song ung gii luat yeu thng cua Chua, mi lam tron le luat. c) Yeu mnh ay cung la ieu can thiet, nhng lai hay b lang quen nhat. Ngi ta noi: Lam phuc ni nao cau ao chang bac. Nh the, muon bac ai va yeu ngi khac th mnh phai biet yeu chnh mnh trc a v khong ai co the cho ngi khac cai ma mnh khong co. Hn na, moi ngi con la hnh anh cua Thien Chua va la en th cua Chua Thanh Than. Do o, can phai: - Bao ve mang song mnh v la qua tang cua Thien Chua - Duy tr cuoc song - Phai tranh nhng ieu co hai cho linh hon mnh Tom lai: Ch co tnh yeu mi ap tra c tnh yeu; ch co tnh yeu mi lam cho con ngi tr nen giong hnh anh Thien Chua v tnh yeu chnh la Thien Chua, la ban chat cua Ngai. Vang, ch co song va the hien tnh yeu o trong cuoc song va the gii hom nay, con ngi mi ang la ngi va xng ang la con Thien Chua. Khi chung ta song trong tnh yeu la chung ta ang song trong Chua va khi song trong Chua la

30

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

chung ta ang Thien ang. 3. Ap dung vao i song oan th Rm 13,8-10 cua thanh Phaolo noi cho chung ta biet rang: moi ngi tn hu phai song va thc hanh gii luat yeu thng o vao trong cuoc song; va vao trong the gii hom nay, mot the gii ang thieu vang tnh yeu. o la menh lenh va bon phan cua moi ngi chung ta. Thc thi ieu nay, chung ta chac chan se c hng hanh phuc i i. Ngoai ra, thanh Phao-lo con giup ta phan biet va nhan ra au la tnh yeu chan that va au la tnh yeu gia doi. Yeu het moi ngi, ke ca ke thu, tranh vong luan quan lay oan bao oan. Yeu ke thu la cha khoa giup chung ta giai quyet cac van e trong the gii ngay nay. Ch co tnh yeu mi phat sinh tnh yeu. Muon yeu c ke thu trc het phai phat huy va cung co kha nang tha th. Khong biet tha th th cung khong biet yeu thng. Tha th la xem hanh vi xau cua tha nhan khong con la chng ngai e thiet lap nhng quan he mi. Tha th la cat i mot ganh nang. Tha th la hoa giai, la gap nhau. Mc o chung ta co the tha th la thc o mc o chung ta co the yeu thng ke thu. Sau o, can phan biet toi loi va ngi toi loi. Mot hanh vi xau khong boc lo het toan dien con ngi o. Co ngha la ni ngi xau nhat van co cai tot va ni ngi tot nhat van co cai xau. Mot khi kham pha ra chan l nay chung ta se nhn ke thu trong mot anh sang mi; chung ta de thong cam va bao dung vi nhng sai lam cua nhau. Ban tnh con ngi luon yeu uoi va ch k. e co the yeu het moi ngi, ta can phai nh en n Chua bien oi tam hon hep hoi cua mnh va tr giup ta dan than lam nhng viec lam cu the. Song trong mot at nc ang co nhieu oi thay va
31

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

thach o, ngi chung sinh hien tai - linh muc trong tng lai can phai khong ngng tap song yeu thng moi ngay va trong suot cuoc i, can am lam chng cho tnh yeu Chua bat c ni nao ma ta c sai en. Lam sao ta dam rao giang cho ngi khac ve bon phan cua c bac ai, neu ta khong song c bac ai trc? Chnh nh c ai ta mi co the c muon va thc thi ieu thien cho ngi khac. Vay, ta hay loai bo khoi trai tim moi ghen tng va thu oan, ng phien trach loi lam cua ai, nhng san sang tha th tat ca va luon lu tam giup ho. Tnh yeu thng c bieu hien qua viec dan than phuc vu tha nhan. Net noi bat cua tnh yeu Ki-to giao la phuc vu anh em cach vo v li. Chnh c Gie-su a neu gng ln ve viec nay ti mc hy sinh tnh mang cho nhieu ngi(Mc 10,45; Mt 20,28): Thay gia anh em nh mot ngi phuc vu (Lc 22,27). Ngi Ki-to hu ch thc phai la ngi dan than phuc vu theo gng c Gie-su. Vay viec dan than phuc vu tha nhan, phuc vu s song va pham gia con ngi la oi hoi tat yeu cua c tin Kito giao. Tnh yeu cua Thien Chua, la mot s thuc bach con ngi phai dan than phuc vu nhan loai va xay dng mot nen van minh tnh thng, at nen mong tren nhng gia tr pho bien cua hoa bnh va cong ly, cua lien i va t do.

TH MUC
CAC BAN VAN KINH THANH 1. NHOM PHIEN DCH CAC GI KINH PHUNG VU, Ban dch Kinh Thanh Tan c, Nha xuat ban Tp. Ho Ch Minh 1995. 2. LM. NGUYEN THE THUAN, Ban dch Kinh Thanh , Dong Chua Cu The 1999. 3. NHOM PHIEN DCH CAC GI KINH PHUNG VU, Ban dch Kinh Thanh Cu c & Tan c, Li Chua cho moi ngi, Nha xuat ban Ton Giao 2006.

32

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10)

CAC SACH CHU GIAI 1. GUILLEMETTE. N, Introduction a la lecture du Nouveau Testament au soir du troissieme jour, (Lm. Ca-ro-lo Ho Bac Xai chuyen dch, ai Chung Vien Thanh Quy 1995). 2. Than hoc thanh Phaolo, Trch dch t New Jerome Biblical, Commentary, ED. 1994. 3. LM. TATILA HOANG AC ANH, Th gi tn hu Ro-ma, Dan vao va chu giai, Hoc vien a-minh 2002. 4. LM. P. TRAN VAN HOA, Tm hieu th thanh Phao-lo, ai chung vien Ha Noi 2006. 5. LM. JOS. TRNH HNG KY, Chu giai Kinh Thanh, ai Chung Vien Thanh Giuse Ha Noi 1996. 6. LM. F.X. VU PHAN LONG, Tm hieu cac th cua thanh Phao-lo, ai chung vien Ha Noi 2002. 7. LM. TRNH VAN THAM, Th Phao-lo, Nien hoc 2000 - 2001. 8. HNG VIET, Suy niem vi Thanh Phao-lo tap 2, Nha xuat ban Ton giao 2002. 9. LM. BAO TNH, i tm Li Chua trong Kinh Thanh Tan c 1995. SACH THAM KHAO KHAC 1. C THANH CHA BENEICTO XVI, Thong iep Thien Chua la tnh yeu, Ro-ma 2005. 2. CONG ONG VATICANO II, Sac lenh tong o giao dan. 3. HOI ONG GIAM MUC VIET NAM, Th muc vu, 2006. 4. C CHA GIOAN B. BUI TUAN, Noi vi chnh mnh, Tu sach ai ket 1993. 5. X. Than hoc luan ly chuyen biet tap 2

MC LC
LI TRI N ..................................................................................................1 I. DAN NHAP ..........................................................................................2 1. Ly do chon e tai Rm 13,8-10 ...............................................3 2. Noi dung chnh cua Rm 13,8-10 ...............................................3 33

Yeu thng la chu toan Le Luat (Rm 13,8-10) 3. Rm 13,8-10 trong van mach Rm 12,1 - 15,13 ...........................4 4. Boi canh cua Rm 13,8-10........................................................5 5. The van cua Rm 13,8-10 ........................................................7 6. Cau truc cua Rm 13,8-10 .......................................................7 II. CHU GIAI RM 13,8-10 ........................................................................8 1. Chu giai theo th t, cau, oan, phan................................8 2. Phan tch mot vai t cha khoa ........................................15 a) Yeu....................................................................................15 b) Le Luat...............................................................................16 c) Than can ) ........................................................................18 3. Nhan nh ..............................................................................18 a) Tnh yeu bat nguon t Thien Chua ............................19 b) Thien Chua trao ban tnh yeu cho con ngi ................19 c) Con ngi ap tra lai tnh yeu cua Thien Chua ......19 d) Yeu thng nh Chua a yeu ......................................20 III. KET LUAN ........................................................................................22 1. Mot vai y ngha cua Roma 13, 8-10 ..................................23 2. Hien tai hoa ban van Roma 13, 8-10 ................................24 a) Men Chua ..........................................................................24 b) Yeu ngi ..........................................................................24 c) Yeu mnh ............................................................................25 3. Ap dung vao i song ....................................................27 TH MUC ................................................................................................28

34