amzn en nemli mtefekkir yazarlarndan birisi olan Smiha Ayverdi Hanmefendi, 25 Kasm 1905 ylnda stanbulda dodu.

Annesi, Fatma Meliha Hanm, babas Yarbay smail Hakk Beydir. Soyu, anne tarafndan Kanun zamannda yaam ve Budin seferinde ehit dm Gl Babaya; baba tarafndan Orta Asyadan Anadoluya gemi Ramazanoullarna kadar uzanmaktadr.

Smiha Ayverdi, ilk tahsilini aile evresi ierisinde yapt. Anne annesi Hlet Hanm, onun ifahi kltr ve tarih uuru kazanmasnda ok etkili olmu bir isimdir. Evleri, devrin sekin bilim ve sanat adamlarnn gelip gittii bir yerdir. Bu ortamn da onun yetimesinde tesiri olduu muhakkaktr. Smiha Ayverdi, resm anlamdaki ilk tahsilini ise, henz be yanda iken gittii Mahalle mektebinde yapt. Daha sonra 1921 ylnda Sleymaniye Kz Numune mektebini bitirdi. Sonraki eitimleri ise, ilk ocukluk devrinde olduu gibi, resm messeseler dnda gereklemi; tarih, tasavvuf, felsefe ve edebiyat alanlarnda hususi renim grmlerdir.

Smiha Ayverdi, ilk eserlerini 1938 ylndan itibaren vermeye balad. Bu tarihte ilk roman Ak Budur yaymland. Bu eserini dierleri takip etti. Trk edebiyatna farkl bir hava getiren bu eserler, byk bir ilgiyle karland. Smiha Ayverdi, daha sonra mecmualarda da yazmaya balad. lk yazlar Necip Fazl Ksakrekin kard Byk Dou mecmuasnda yaymland. Byk Doudan sonra ise Resimli stanbul Haftas, Fatih ve stanbul, Trk Yurdu, Havadis, l, Hr Adam, Ant, Trk Kadn, Tercman, Kubbealt Akademi Mecmuas ve Trk Edebiyat

gibi yayn organlarnda yazd. Roman, mensur iir trlerindeki eserlerinden sonra cemiyet meselelerine yneldii iin hatrat, makale, deneme, tarih, biyografi, mektup trlerinde de eserler verdi. Bylece insan ve cemiyetin her meselesini kucaklayan zengin bir klliyat ortaya kt.

Btn bu almalar arasnda gelecein mnevverleri olmaya aday grd genlerle ilgilendi. Onlarn fikr ve manev gelimelerinde etkili oldu. Bylece, mtefekkir-yazarlna sivil hocalk ayn zamanda mnev annelik da eklenmi oldu. Smiha Ayverdinin eserleri ve almalar eitli kurumlarca dllendirildi. Klelikten Efendilie isimli eseri Milli Kltr Vakf tarafndan taltif edildi. Yine ayn vakf tarafndan kendisine 1984 ylnda Trk Milli Kltrne Hizmet eref armaan verildi. Benzer bir taltif, sanat hayatnn ellinci ylnda Aydnlar Oca tarafndan yapld. Trk ilim ve kltr hayatna kazandrd eserler ve yetitirdii genler sebebiyle kendilerine kran belgesi verildi. 1985 ylnda Boazii Yaynlar, 1986 da Trk Edebiyat Vakf, hizmetlerinden dolay plaketle dllendirdi. 1988 ylnda Trkiye Yazarlar Birlii dil dlne layk grld. 1990 ylnda Babakanlk Aile Aratrma Kurumunca almalarndan dolay taltif edildi. mrn Trk-slm kltrnn yeniden nev- nema bulmasna adayan Smiha Ayverdi Hanmefendi, 22 Mart 1993 gn Hakkn rahmetine yrd. ESERLER Son devrin en verimli yazarlarndan birisi olan Smiha Ayverdinin yukarda belirtilen fikir, dil ve slup zellikleri erevesinde kaleme ald eserlerden bugne kadar yaymlananlar unlardr:

Roman: Ak Budur ( 1938) Batmayan Gn (1939) Ate Aac (1941) Yaayan l (1942) nsan ve eytan (1942) Son Menzil (1943) Yolcu Nereye Gidiyorsun (1944) Mesih Paa mam (1948)

Hikye: Mabedde Bir Gece (1940)

Mensur iir: Yusufuk (1946) Hanc (1988) Dile Gelen Ta (1999)

Hatrat: brahim Efendi Kona (1964) Bir Dnyadan Bir Dnyaya (1974) Hatralarla Babaa (1977) Rahmet Kaps (1985) Hey Gidi Gnler Hey (1988) Kplcedeki Kk (1989)

Ah Tuna Vah Tuna (1996) Ne dik Ne Olduk (1985) Ba Bozumu (1987) Ratibe (2002) Ezeli Dostlar (2003) ki in (2003)

Kltr medeniyet ve tarih: Boaziinde Tarih (1966) Trk Tarihinde Osmanl Asrlar (1975) Trkiyenin Ermeni Meselesi (1976) Trk-Rus Mnasebetleri ve Muharebeleri (1970)

Biyografi: Kenan Rifai ve Yirminci Asrn Inda Mslmanlk (1951) Edeb ve Manev Dnyas inde Fatih (1953)

Otobiyografi: Dost (1980)

Seyahat: Yeryznde Birka Adm (1984)

Portre: bide ahsiyetler (1976)

Deneme: stanbul Geceleri (1952) Klelikten Efendilie (1978)

Makale: Milli Kltr Meseleleri ve Maarif Davamz (1976) Ne dik Ne Olduk (2002) Rahmet Kaps (1985)

Mektup: Misyonerlik Karsnda Trkiye (1969) Mektuplardan Gelen Ses (1985)

ESERLERNDEN SELM BLMLER:

1. ...Kapn a, kapn a...Sana geldim, kapn a... Bu dnyadan o dnydan, aldm boyum lsn... Ezel, ebed arasnda, nice eyym gezip tozdum... Samadm d-leme, sana geldim, kapn a... Yoldam var, ift kiiyim, gnh benden hi ayrlmaz. Tek deilsem Nolur sanki? Yer gk sm o kapya... Bizi de al kapna a, kapn a....kapn a... Hancdan

2. ...Hepimiz, kinat kitab iinde bir yazyz ve dnyya, kendi vcdumuz sulinin ifde ettii manay zmek iin gnderildik.... Dile Gelen Tatan

3. ...Ben geceyim, gn isterim. Ben ateim kl isterim. Ben iirim vezn isterim. Ben dertliyim, ifm ver. Para deil, tam isterim. Tkenmiim remi bul, btnlemi can isterim. Yusufuktan 4. ...nsan, ancak hayvanlarn yapamayaca eyle iftihr etmekte hakldr. O da bilgi ve aktr. Bu varln evveli de ak, sonu da aktr. Ak Budurdan

5. ...Bu ak, beni ve kinat yaratan ak...te ben ona gizlendim. Ben onun barna katm ve saklandm. Ey sen, ey benim ve cihnn tek var, tek ak olan sen! Bak, yzme bak...Gzlerime, seni alm gzlerime bak ve kendini gr. Senden baka grlecek ey, senden baka taplacak vcud,

senden baka gzellik, hayat ve kudret yoktur. Mbedde Bir Geceden

6. ....Servet, saltanat, nesep, haseb ve unvan, bu lemde birer kalp akeden baka bir ey deildir. Yaayan lden

7. ...i tmar olmam kimse ister lim, ister hkim, ister sanatkr ne kyafette olursa olsun kmil deildir. Kmil insan, kendi kendinin miri, i dzeninin nzm ve irdesinin sahibi olandr. Son Menzilden

8. ...Hakikat denilen tlsm, gkyznde uuan kular gibidir. Onlar avlayacak silh, yollarna kurulacak kse olmad iin ok defa bir grr bir kaybederiz... stanbul Gecelerinden

9. ...Bizim btn skntmz, muhafaza etmemiz gereken tarihi ve milli deerlerimizi ziyan etmemizdir. Biz, bah biilmez bir hazineye sahip olduumuz halde onun iinde kapal kalp

alktan len milyarderler gibiyiz... Milli Kltr meseleleri ve Marif Davamzdan

10. ...Trk milleti, kaybetmi olduu milli uurunu ve kendi dilini, bu iki temel kuvveti ykp malup etmeyi planlam bulunan hasmlarndan geri almak zaferine erimeye mecburdur... Yunus Emre Ve lahilerden

11. ....Milletleri yaatan ve ykselten sihirli kuvvet, o milletleri ayakta tutan ve ycelten milli ve manevi deerler manzumesinin bir arada ve ayn potada karp kaynamasndan doar. Bunlardan yoksun ve habersiz toplumlarn milli ve manevi btnlklerini korumalar mmkn deildir... Milli Kltr Meseleleri ve Maarif Davamzdan 12. ...Mazi, akl danlacak ve en doru szl ve tecrbeli bir dosttur. u halde bu gn de, kuvvet, evk ve hayat kaynamzn kendi z deerlerimiz olduunu unutmamak, bizim iin bir lm kalm maceras olsa gerek... Hatralarla Babaadan 13.

...nsanlarn yaka yakaya ekimeleri, gerekleri koyup btllara gnl balamalar, hakikati delalet,delaleti hakikat zannetmeleri, idrak sarlklar, bayalklar, basitlikler ve adilikler ile kk dmeleri, hlasa fert olarak cemiyet olarak dnyay cehennem haline getirmeleri hep ruh ve nefs savann nefs lehine tecelli ediindendir... Hatralarla Babaadan

14. ...slm, dnyann direidir. Onun iin mslman dnyasnn salah ve uyan, kainatn salah ve uyan; kargaal ve fesad ise kainatn kargaal ve fesaddr. Klelikten Efendilieden 15. ...mitsizlik, Allahn kerim ve rahim sfatlarn inkar etmek olur ki, bu da bize asla yakmaz. Her ey Hakkn iki kudret parma arasndadr. stedii an, bir vesile ile celali cemale eviriverir. Yeter ki, biz buna mstehak olalm.... Mektuplardan Gelen Sesten 16. ...man, ihls ve akn dnyada tasarruf eden tek kudret olduunu u insanolu bir bilse, ne niz kaln ne kavga... Rahmet Kapsndan 17. ...nsanlar sevelim ve onlara sevginin icap ettirdii ltfu, merhameti, efkati ve dostluu gsterelim.... Hatrlarla Ba Baadan 18.

...Eer cemiyet olarak seviyelenmek ve deerlenmek istiyorsak, alka merkezlerimizi evvela kendi kymetlerimizin peine drmek zorundayz. Milli Kltr Meseleleri ve Maarif Davamzdan 19. nsanolu, yapt ve yapmak istedii bir hayr madd ve manev bir kazan iin deil, srf Allah rzas iin yapacak olursa, ancak o zaman yapm olduu iyiliini, bedeli mukabil satmak gibi bir ibeden kurtararak sfiyetine halel getirmemi olur... Makalelerden

Seferim var, seferim var.... Dtan ie seferim var.

Bir eyyam gideyim, cihandan geyim, candan geeyim.... Seferim var, seferim var...

Yanma yanama, derdime satama; sorma hlimi, bilen bir Allah... Seferim var,seferim var...

Brak gideyim, gideyim, kendimi geeyim; t yanna varnca, kapna ulanca.... Seferim var, seferim var...

Dur deme duramaz oldum; dnyya samaz oldum. Yldz yldz atlaym, yeri g aaym, sen nme deli, n ard olmayan seferim var, seferim var... HANCIdan

VASYETNDEN: * ln doruluk olsun, aleyhinde dahi olsa doruyu sylemekten ekinme. * Haksz olduun bir meselede, hakl olduuna kendini inandrmaya alma. * nsanlarn kusurlarn gznde bytme. Arkada, dost, meslekta ve yaknlarnn kabahatlerini deil, meziyetlerini grmeye al. Kusurlarn ararsan, onlar da sende arar ve senin bulduundan fazlasn bulurlar. * Arabulucu ol, arabozucu olma. yilik yapmak iin frsat gzle. Bulamazsan icd et. Zir kula hizmet, Hakka hrmet ve ibdettir. * Kendinden evvel bakalarn dnmek seviyesine ermeni ok isterim. Bu olmazsa kendin kadar; bu da olmazsa kendine yakn dnmek de bir nimettir. * Kararlarnda aceleci olma. Hkmlerini teenn ve basretle vermek bahtiyarlktr. * Gayeli ve kararl adam ol. Gel-ge tabiatllarn ideallerine eritikleri grlmemitir. Onun iin azimli ve sebatkr ol ki, tuttuunu koparasn. Herhangi bir meseleyi hunetle deil sknet ve holukla halletmeyi det et. Onun iin Reslullah Efendimiz: Allah, gzeldir, gzeli sever buyurmulardr. * Skin, mlyim ve hespl konu. Ar, krc ve geri dnlmez szden ekin. Vekrl ve haysiyetli ol, fakat alngan olma. * "fke gelir gz karartr fke gider, yz kzartr" diyen, ne doru sylemitir. Onun iin, sonradan pimanlk verecek szden ve hareketten iddetle kan.

* Bye, ke saygl ol. Hrmet et ki hrmet gresin. Ltifelerin ltif olsun. Kalb, Allahn nazarghdr. Krmaktan iddetle sakn. * Bil ki, para gye deil vstadr. Eline bu vsta bol bol getii takdirde onu hayrl ilerde kullan. * Sabrl ve hazml ol. Allah ikyeti sevmez. Dima kret, glkleri kolayndan al, rahat edersin. * Evlatlarnn bedenleri kadar ruhlarn da besle. Onlar sana Hakkn emanetidir. Bu emneti kurda kua kaptrmamaya dikkt et. * Anana, babana, kardeine, hsl btn ailene mti, sdk ve yardmc ol. Cenb- Resulullah: Cennet analarn ayaklar altndadr buyurmutur. Cenneti yalnz hiret leminde aramak, akll insan kr deildir. Dnyada da cennet vardr. Bu, huzur ve klb cennetine girmeye al. * Sana korku, mid veya herhangi bir menfaatle balanan dnya dostlarna gvenme. Hak nmna garazsz, ivazsz dostluunu arz etmi olanlar ise, kusurlar olsa da, barna bas, onlardan kopup ayrlma ve kendi kendine; Benim kusurlarm onlarnkinden oktur diyerek hogr. * nsanlar, kendi hayatlar binsnn mimrdrlar. Bu biny kurmak hussunda gsterecekleri ustalk veya acemilik, onlar mesud veya bedbaht eyler. Gayret et ki, haytn kurarken sana sadet ve huzur getirecek iyilik, gzellik, hak, hakkat ve fazlet malzemesini kullanmak hnerini gsteresin. * Allah yardmcn olsun.