V:-;''-^

/:l/jc:\\\^

v'^^

a^

-^^>ir-

SjSWyS^

C^SARIS BARONII

ANNALES ECCLESIASTICI
TOMUS DUODECIMUS

Cet ouvrage, par les correctioiis et les iidditioiis

coasideral)les qui y ont ete operees, est

Hoc

in opere

tam niulta sunt aut correcta aul

Editores reddiderint
et,

devenu

la

aildita, ut id

suum

quidquid

propriete des Editeurs, qui se reservent tous leurs

droits.

siionim jurium

sit,

sibi viudicent. Ilaque, si quis

Toule contrcfacon ou

iniitalion

quelle que

idein aut furto cdiderit aut

tatusj in

quoquo modo

erit imi-

soit la forine

sous laquelle elle se prescnte, sera pour-

crimine

erit ct

de injuria postulabitur.

suivie rigourcusement, conforniemcnt anx lois.

C^SARIS

S.

R.

E.

CARD. BARONII

OD. RAYNALDI ET JAG. LADERCHIl

CONGREGATIOMS OHA.TOnn PRESBYTEROKUM

A N N A LE
ECCLESIASTICI
DENUU EXCUSI ET AD NOSTRA USQUE TEMPORA PERDUCTI

AB AUGUSTINO THEINER
EJUSDKM CONGREGATIONIS PRESBYTERO, SANCTIORUM TABULARIORUM VATICANI PR.Ei-ECTO, ETC, ETC.

TOMUS DUODECIMUS
680-761

^f^

^1

PARISIIS
APUD VICTOKEM PALME, BIBLIOPOLAM
via

dicu Grenelle-Saint-Germain, 25

BARRi-DUCIS, LUDOVICUS GUERIN, EQUES ORDINIS

TYPOGRAPIir EDITORES.
W DCCC LXVll

S.

SILVESTRI, et SOCII,

^l
i.v'

B. 7
,

%~

SUMMARIUM
TOMI
XII.

DCLXXX.

1-3.

4-33.

Ad Synodum Romfe Iiabitam ab Agatliono connuunt legali, atque episcopi Ab eadem Synodo legatio ad imperatorem cum lilteris tum Agathonis
36-40. Legatis Coustantinopoli

sanctitate insignes.

papai,

tum

episco-

porum.

cum

lionorificeulialiabitis,

imperator ut Synodus ibidem

cougregetur dat operam. 4i-S0. Sexta Synodus a Trullo dicla praesidentibus legatis Sedis Apostolicifi, qui in sex Sessionibus contra Monotlielitas strenuc puguant. 51, 52. Pestis ingens in Italia. 53-00. S. Hildai virginis obitus. 50-38. Regis Wambie in Hispania abdicatio et Ervigii
substilutio.

DCLXXXI.

1-48. Reliquaj

decem

et octo

nus episcopus, Polycbronius

Sessiones sexta? Synodi, in quibus Monothelita; Macarius Antiocheet cajlcri damnantur; ubi exActis Synodalibus Honorii papaj

memoria defenditur. 49-53. Epistola Synodalis ad Agathonem papam. 54-57. Circa eamdcm sextam Synodum animadversiones et commenta. 58-01. Concilium Toletanum XII. 02-00. Pesle
in Anglia grassantc, miracula.

DCLXXXII.

I.

Mortuo Agathone papa, Sedes vacat. 2-9. Theodorus syncellus antca hoereticus in scdem Constantinopolitanam restitutus, depravasse Acta Synodalia convincitur. 10-13. Concilium Rolho-

magense.

DCLXXXIII.

1.

Leo 11 papa. 2-4. Legati Romam redeunt depravata Acta Synodalia referentes. 5-22. Epistolae Leonis papte circa suxtam Synodum apocrypha) dcmonstrantur. 2:t, 24. Concilium Tolelanum decimum tertium. 25, 20. Acta sexla) Synodi a Leone missa ad HispaniiB episcopos.

DCLXXXIV.
'

i.

Leonis papx' obilus.

2, 3.

Benedictus papa ejusquc

filios

Iittera>

num

XIV. 7.

Filii

imperatoris dati in
9. Ilibernia

Benedicto papa;.

apocryphK. 4-0. Concilium Toleta8. Theodorus episcopus Constanti-

nopolitanus moritur.

ab Anglis vaslala.

Dri.xxxv.

1, 2.

Armeniorum.

Mortuo Conslantino regnat Justinianus qui Manichseos exagitat in Armenia. 3. Errores 4-7. De litleris Benedicti papa; ad Hispanos dalis. 8. Theophanes episcopus Antiochenus moritur. ! , 10. Reliqu res gesta^ Benedicti papie cui succ(;dit Joannes V.
,

TOMLS

XII.

SUMMARIUM.
M-22. Ebroinus
iii

Gallia^ Tlioodorico

rege lavente, episcopos ct inuxime

S.

Leodegarium ad

necem

vexat.

DCL.\XXV1.

1-3.

Defuncto Joanne, Conon papa

eligitur, represso scliismate. 4, 5. Justinianus lidei Calliolicce

proditor. 0-lO.DeS. Riliani aposlolatu. H-13. JulianiTolctani episcopi adversus Judaeos scripta.

DCLXXXMI.

1-5.

Morluo Conone, Pasclialis schisma invalcscit, Sergius papa

8. S.

eligitur.

6.

Sergii virtus et

Ebroini in Gallia intcritus. 7,

Cudberti episcopi el Ervigii regis in Hispania obitus.

DCLXXXVIIL

1-5.

repreliensus. G-8.
9.

Concilium Toletanum XV Egicanis regis pietate iilustratum, ubi Julianus Toletanus episcopus De Egicanis juramento Ervigio praestito in Concilio tractatio et sententia. Mortuo Tbeodorico succedit Clodoveus tertius rcx Francorum.

DCLXXXIX.

1-4. CeadvaldaJ regis

Anglorum peregrinatio ad Urbem, baptismus

et obitus.

5-8. Plures

valdae reges, et cur bic pielate insignis rex

Saxonum

dictus. 9-lC. Kiliani et

Ceadsociorum marty-

rium

in Germania.

DCXC.

1-6. S. Ecgbertus
ferat. 7-9.

cum

sociis sollicitus ut ad Germanice

viri apostolici

Duodecim

in

Germaniam
et

10, 11. S.

Theodori episcopi Dorovernensis

populos adhuc ethnicos Evangelium deUomam prius mittuntur ab Ecgberto. aliorum sanctorum obitus. 12-14. Sarracenis
ituri

Cyprum invadentibus

Ecclesia disperditur, ubi de episcopis transmigrantibus sanctio.

DCXCL

1.

Concilium Caesaraugustanum. 2-4. Mortuo Bertharido succedit ejus insurgens impius Alachis occiditur.

filius

Cunipertus, in

quem

DCXCIl.

1-4. Conciliabuli Constantinopolitani

tempus. 5-14. Eadem Synodus sub nomine Quini-Sextm faSynodum sanctissimi antiquiores canones destruuntur, et Ecclesiastica disciplina funditus evertitur. 34-38. Misso exercitu imperator subscriptionem Synodi per vim extorquere conatur a Sergio, quem renitentem populus tuetur. 39-52. Constans sequentium Romanorum Pontificum et Ecclesiae latina; consilium in respuendis sextee Synodi canonibus, et inde Graici in deterius lapsi.
tua et illegitima. 15-33. Per dictam

DCXCIII.

1-0.

ponitur. 7,

Concilium Toletanum XVI, iu quo Sisbertus archiepiscopus Toletanus perduellionis reus de8. Juslinianus impcrator in se odium populi excitat. 9-H. Duo Ewaldi martyres in

Saxonia.

DCXCIV.

-4.

Leontius, Justiniano turpiter pulso, imperium occupat. 5-8. Concilium Toletanum XVII, ubi

adversus Judaeos lumultuantes Decreta.

DCXCV.

1,2.

S.

Wigberti in Frisia martyrium et sociorum gesla. 3-6.

S. Suviberti

apostolatus et res

gestae. 7, 8. SS. Ansberti et

Audomari

obitus.

DCXCVI.

1-12. S. Wilbrordi in

episcopum Frisiee ordinatio, et Suviberti ingens miraculum de mortuo ad vitam revocato. 13. Tumultusin Africa etLeoutii ab imperio dejectio. 14, 15. Sarraceni penitus

Africae potiuntur.

DCXCVII.

1-5.

Willebrordus
praedicat

Roma

rediens in

Germaniam religionem
8, 9.

Danos

Evangelium Willebrordus.

restituit, adjuvante Swiberto. 6, 7. Ad Concilium Trajectense, et qui viri apostolici

ibi floruerint. 10. Marcellini apostolatus.

DCXCVlll.

1-7.

Lamberti Tungrensis episcopi martyrium gens Sarracenorum csedes.

et

causa martyrii.

8.

Synodus Aquileiensis.

9. In-

DCXCIX.

1.

S. Huberlus episcopus Leodiensis. 2, 3. S. Althelmi res gestse et scripta. 4-7. Pro restituendo canonico Paschate inter Britones laborat Adamnanus. 8, 9. Ejusdem Comraentarius de locis

sanctis PalKstiiue.

SUMMARIUM.
DCC.
1.

III

Ecclesia Calholica
dicat, et miraculis

una eademque omni tempore.

fidem propagat.

2-3. S.

Wilfrannus ad Frisios Evangeliura pr^-

DCCI.

l, 8. Sergii

ejus gesta, maxime in ornandis Basilicis. 9, 10. Joannes VI contra exarclii vim defenditur. 11-14. Impio Witiza regnante iu Hispania fides Chrisliana pessumdatur. 13-22. Quse causa in Hispaniis apostasiam a fide et Sarrapapae obitus et praeclara
Ilalise militia

papa, qui ab

cenorum occupationem produserit.

DCCU.

I.

nes. 3-8. S.

Justinianus ad recuperandum iniperium excilalur. 2. Gisulphi Beneventani ducis dcprjedatioHeimerammi episcopi Ratisponensis martyrium.

DCCill.

i, 2.

Justinianus, receptoimperio, a pluribus, maxime a Callinico episcopo Constantinopolilano, dignas exigit poenas. 3. Cyrus episcopus Constantinopolitanus creatur, et Cuniperlus rex Longobardorum moritur. 4, 3. S. Benedicti abbatis in Anglia rcs gestfe et obitus.

DCCIV.

1-3. S. Boniti

ad liminaApostolorum peregrinantis res gcsta'! pessente, et miracula. 4-11. Edilredo regi in Anglia facto sub quo mira a Beda narrantur.

cum Ariperto regnum armis camonacbo succedilpiusCoenredus,

DCCV.

1-3.

Joanne defuncto, Joannes

VII

papa creatur.
W'ilfrirti

4-8.

Concilium

Romanum

in

quo

S.

Wilfridus

calumniam passus

absolvitur. 9, 10.

in Britanniam reditus et sanctitas. 11. S. Heddi in

Britannia episcopus. 12-13. S. Swiberti in Germania apostolici labores et miracula.

DCCVI.

1.

Justiniani imperatoris adversus Bulgaros bellum.

DCCVII.

1, 2.

Joannis VII papaj obitus

et res gesta^.

DCCVIII.

1.

Sisinnio papa; electo et mortuo sufficitur Constantinus. 2-3. Felix archiepiscopus Ravennates cura civibus ob schisma graves dat pocnas. G, 7. Inter populos Germanice ortum bellum S. Swiberti

opus exturbat.

DCCI.X.

-3.

redi regis peregrinatio

Constantinus papa ab imperatore Constantinopolim accersitur. 4. S. Wilfridi obitus. ad limina Apostolorum. 6. Dagobertus II rex Francorura.

3.

Coen-

DCCX.

1-3.

Constantinus papa Conslanlinopoli.

4.

Dira ultio impcratoris in Cbersonenses.

DCC.\I.

I.

Papa? reditus

Romam.

2-4. Swiberti pra;dicatione et miraculis

Saxonum

Ecclesia erigitur.

3-10. Jusliniano et filio dire peremptis Philippicus Bardanes imperium occupat. 11, 12. In Philippicum ha;reticum Romanorum cxecralio. 13, 14. Felicis Ravennatis ad communionem Catbolicam et suam sedem reversio. 13. Benedictus episcopus Mcdiolanensis Romam venit.

DCCXII.

1,2. Philippicus favens Monolbelitis

evehit. 3-7. Episcopi Orientales a fide deficientes

Joanncm ejusdem seclaj ad sedem Constantinopolitanam Pseudo-Synodum celebrant. 8-10. Ariperlo

defuncto succedit Luitprandus, qui confirmat donalionem factam Ecclesiic Romana;, Pctrum

Ticinensem episcopum ab

exilio revocat.

DCCXIII.

I,

Baptistce

3, 4. Anastasius imperator professioncm Camittit. 3-16. De curatione virginis arreptitiic Roma; in Ecclcsia S. Joannis ad Aquas Salvias. 17-24. Ingrcssus Sarracenorum in Uispaniam, deleta Gothorum d6minatione.
2.

Philippicus oculis captus imperio dejicitur.

tholicam ad papam

"''^^l^-

I-

CoDstantini papfe obitus. 2,

cedit, licetillegilimus, filius
cit

3.

De Synodo Londinensi falsa asscrtio. 4-7. Pipini obitus cui sucCarolus Martellus. Peroratio cum gratiarum actionc. Expii-

oclavus Anualium tomus.

Pnefalio auclons.

I, 2.

Gregorii

II

Sedis tcmpus el eleclio. 3-3. Gregorii opera depositoJoanne.

IV

SUMMARIUM.
Germanus
sanclitatc insignis

episcopatum Conslanlinopolitanum obtinct.

G.

Imperiuni

alj

Ana-

stasio in Tljeodosium IV transfertur.

DCCXV.

1.

Theodosius fidei Catholica! professor. opera Theodimi subdiaconi.

2-6.

Gregorius papa Longobardorum invasioni obsistit

DCCXVl.

t--5.

Leo Isauricus imperium capcssit Theodosio abdicante,

et se

Catholicum profitctur scripta

Epistola ad

Romanum

Pontiflcem. 6-9. Monasteria et Basilicas reparat Gregorius, ubi de Pe-

tronace Cassinensis monasterii restilutore. 10. S. Corhiniani apostolalus. 11. Hienses populi in Anglia Catholicos ritus rccipiunt. 12-16. Sarraceni in Hispania invalescentes Christianos dire
vexant. 17-25. Ceolredi Merciorum regis interituSj de quo horribilis visio.

DCCXVIl.

1-3. Constantinopolis
5.

obsessa a Sarracenis ope B. Mariic Virginis liberatur. 4. Tiberis inundatio. Obitus matris Gregorii papse. 6-8. S. Bigobertus Uhemorum archiepiscopiis a Carolo MarBeatus Swiberli obitus.

tello vexatus. 9.

DCCXVlll.

1, 2.

Divina ultio iu Sarracenos a

3.

quorum obsidionc

liberati cives Constantinopolitani publicas

preces exsolvunt.

Persecutio Sarracenorum in Christianos. 4-6. Gloriosum Pelagii adversus

el victoria in Hispania. 7. Gratulatoriae papse litteree

Sarracenos proelium

ad Viennensem in

Gallia archiepiscopum.

DCCXiX.

1-4. S. Bonifacius

Romam

veniens apostolatum ad Gentes accipit a Gregorio papa.

':>.

De conver-

sione infidelium facla per Bonifacium. 6-12. Mira Radbodi regis Frisiorum in Idololatria pervicacia. 13-19. S. Bonifacii apostolicae virtutes
20. Constantini

ex pluribus ejusdem et aliorum ad eura Epistolis.

Copronymi

ortus.

DCCXX.

1.

Constantinus coronatur.

2, 3.

ResFrancorum.

DCCXXI.

1-S.

Synodus Romana adversus

illicita

conjugia.

6.

De impostore se Chrislum simulante.

DCC.XXll.

1-5.
S.

ManichEeorum insigniores homines,

Bonifacium.

et

corum facinorum

series. 6.

Conversio Genlilium per

DCCXXUl.

1-b. S. Bonifacius

plures,

Romam vocatus venit, episcopus consecratur. 6-16. Gregorii papae Epistola; ad quibus comitatus esl Bonifacium redeuntem in Germaniam. 17-22. Origo haeresis Iconoclastarum et ejusdem antesignani.
Germania laborans mutuis sanctorum virorum

DCCXXIV.

1-17. Bonifacius Gentilium conversioni in

litteris

adjuvatur,

etmaxime

S. Gregorii

11

papee. 18-25. S. Corbiniani episcopi Frisingensis virtutes et

preeclare facta.

DCC.XXV.

1-9. Translatio corporis S.

vincit. 12. Viros sanctos ct

Augustini ex Sardinia Ticinum. 10, H. Carolus Martellus Sarracenos feminas ex Anglia in Germaniam vocat Bonifacius. 13-24. Epistolare
et

consortium inter Bonifacium.

simas leminas.

regem

Cantiaj et

Eadburgam

et

Cangyth

regia; familise sanctis-

DCCXXVl.

1-5.

pro eadem haeresi senatusconsullum emittit. 6-8. imagines saeviente Leone, naturae miracula, bibliothecac incendium, et pluramartyria. 14-20. Gregorii Epistola respondentis ad Germanum contra lconoclastas. 21-24. Synodus Romae quae haeresim damnat. 25-31. Po-

Leo imperator se lconoclastam prodit,

et

Germanus Leonem alloquens

fortiter ei resistit. 9-13. In sacras

Ilalias rebellantes adversus imperatorem ha;reticum in officio continet Gregorius scriptis ad Leonem adhortatoriis Epistolis. 32. Legati Pontiflcis a Leone in exilium missi. 33-35. Minse et insidia; Leonis in Gregorium. 36-40. In Leonem haeresis edictum promulgantem in Occidente populi insurgunt, quos tamen compescit Gregorius. 41-42. Gregorius cum Carolo Marlello foedus init. 43. Regum illuslrium Romam peregrinalio. 44. Tobiae episcopi Rhofensis obitus. 45-48. Gregorii Epistola ad Bonifacium ad Ecclesiasticae disciplinae quaestiones pertinens. 49-58. Consuetudo Epistolaria inter Bonifacium et Danielem in Anglia episcopum, apostolatus labores invicem sublevanles.

pulos

SUMMARIUM.
DCCXXVll.
1-3. Rebellio et prcelia

V
4-17. Contra lconociastas strenue

Constantinopoli adversus imperatorem.

per litteras pugnat S. Gernianus. 18-20. Joannes Damascenus contra haeresim beliator validissimus.

DCC.XXVlll.

1, 2.

S. Germanum perdere molitur Leo. 3-10. Joannes Damascenus fraude Leonis obtruncatam dexteram miraculose recuperat, ac se tolum vindicandse CatholicEe fldei dedicat. U. Sutrium Longobardi occupant et restiluunt.

DCCXXLX.

1, 2.

Rex Longobardorum Luitprandus Gregorii hortalu resipiscit. 3-7. Inter Gradensem et Aquileiensem episcopos dissensiouem compescit Gregorius missis ad episcopum Forojulienseni Ittteris. 8.

Cometarum

apparitiones.

DCCXXX.

1-0.

A furente Leone in exilium pulsus S. Germanus, in ejus locum subrogato Anastasio. 6, 7. Germani labores el scripta. 8-U. Quid Joannes Damascenus contra Iconoraachos el apostatam imperalorem scripserit.

DCCX.XXI.

1-4.

Defuncto Gregorio rebus gestis insignis, eligilurpapa Gregorius III virtutibus clarus, qui ad mittit legatum. 5, 6. Martyres plures ob sacrarum iraaginum cultura. 7-13. Bonifacio ex Germania papam consulenti optima hic per legatum documenta transraittit. 14-26. De Beda:^

Leonem

lucubrationibus, aetate el interitu. 27-30. Beda laudatur a Bonilacio. 31. Sarraceni victi a Gallia Narbonensi. 32. S. Eucherius moritur.

et pulsi

DCCXXXII.

1.

Irene nubit Constantino. 2,3. Leo vi et armis sa?vit. 4,5. Synodi Romanae Constitutum et papee Epistolam despicit Leo. 6-9. Sacris imaginibus et sanctorum reliquiis decorat Gregorius
Basilicas Urbis.

DCCXXXIll.

1.

Legatio frustra missa ad Leonem.

2. Saevit

Leo in SS. imaginum cullores.3. Carolus rex Sarra-

cenos

vincit. 4. Bonifacius contra haeresim pugnat.

DCCXXXIV.

1, 2.

Inter alia

martyrium

S.

Joannis abbatis. 3-7. Nothelmus episcopus Dorovernensis

quem

et

alios consulit per Epistolam Bonifacius de cognatione spirituali.

DCCX.\XV.

1-3. Hippatius,

Andreas, Procopius, Basilius

et alii

quamplures martyres sub Leone.

DCCX.XXVI.

1.

Winilus episcopus Bojoariorum.

superstitionibus.

2. Saevit persecutio.

3.

Rectum

Philippi praefecti judicium de

DCCXXXVII.

1-3. Hffiresis in

Germania.

DCCXXXVIIl.

1-6. Bonifacius

Romara

venit

papam consulturus,
unde nomen

qui

ei

redeunti in

Wilibaldum
Gallia.

cum

lilleris

commendatitiis ad episcopos

et optimates. 7-9.

Germaniam dal comitem Rex Allonsus in Hispania

in

fortiter obsistit Sarracenis,

Catholici. 10.

De Wilicario episcopo Vienuensi

DCCXXXIX.

1-4.

Bonifacius episcopatus et parrecias designat in Germania,

omnia per

litteras

approbanlr,

Gregorio. S-7. Contra Luitprandum

Romauis infeslum

et

Basilicam S. Petri depra)dantem Gre-

gorius Caroli Martelli

opem

poscit.

I"'c.\l,.

1-13. Concilium in

Denarium
tellum.

Germania, de quo Epistola Bonifacii ad Cuthbcrtum archiepiscopum. 14, ly. Anglia inslitulum. 16, 17. Ingens Constanlinopoli terra^ motus. 18-25. Gregorii papas adversus Longobardos auxilium poscentis legatio et littera; ad Carolum Mardivi Petri in

DCCXi.l.

1-5.

Mortuo Leone solus imperat Constanlinus

im|)iclatis successor, in
III

quem

rebellat Artalias-

dus. 6. Persecutio Chrislianorum per Sarracenos. 7-12. Gregorii

papa) obitus et res geslaj

ubi de oblalis iu Ecclesia. 13. Zacharias papa anima; asserla damnatione refutala sententia. 22-28. Carolomannus succedens Carolo, de Synodo cogendaagit cum Bonilacio, qui de hoc et de aliis ad Zachariam scribit.
creatur. 14-21. Caroli Marlelli obitus, et de ejus

VI

SUMMARIUM.
I .

UCCXLll.

Arlabasdus victus

ca

ConstanliDO.

2.

Sedes Antiochena episcopum rccuperat.

3, 4. Petri

episcopi

Daraasceni maityrium. 5-14. Zacliarise pap;u Epistoia respondentis ad Bonifacium. tb-17. Zacharia5 Epistola ad episcopos,

eorum sedes a Bonifacio institutasconfirmantis.

18, 19. Alia

ad

Bonifacium Epistola. 20-29. Synodus a Bonifacio in Germania pcr Carolomannum congregata, cujus canones per Epislolam confirmat Zacharias. 30-33. Synodum Romee cogit Zacharias, qui et Luitpraudum conveniens, quatuor civitates Ecclesiai Romanae recuperal-

DCC.XLIIL

1-3.

Syuodus Liptinensis in Germania. 4-7. Zachariae Epistola ad Bonifacium pallia mittentis, et novos ha^reticos damnantis. 8-11. Siraoniaca labe se purgal Zacharias. 12-16. Zacharias Luitprandum apud Ticinum convenit, et Pentapolensium populos ab oppressione liberat. 17-26. Synodus Roraana ejusque canones. 27-30. Conslantinusin imperium restitutus saevit in plures, Zachariae tamen gratificatur.

DCCXLIV.

I,

2.

Zacharias

stola ad

viginti

monet Bonifacium de non iterando baptismo ex falsa latinitate. 3. Bonifacii EpiPipinum regem. 4-18. Zacharia3 Epistola ad Pipinum et episcopos Francorum continens septem capita responsionum quoad disciplinam Ecclesiasticam. 19, 20. De iisdem ca-

pitibus servandis papae Epistola ad Bonifacium. 21-2.5. Luitprandi obitus et virtutos, cui succedit

Rachis. 26-28. Alfonsi regis in Ilispania pro religione Catholica fervor etstudium.

DCCXLV.

1-4.

Synodus in Germania unde Bonifacius creatur episcopus Moguntinus. 5-20. Missis ex Synodo admonitoriis Bonifacius Athebaldum regem Merciorum a vitiis revocare studet. 21-48. Acta Synodalia Romam missa, ubi Zacharias, congregata Synodo, ea confirmat damnans haereticos Aldebertum et Clementem, unde litleraead ipsum Bonifacium.
litteris

DCCXLVL

1-5. Pestilentia

bubonis dicta per populos serpil

et grassatur. 6.

Leges Longobardorum a rege

Rachi emendatae.

DCCXLVIl.

1-16.

Carolomannus,

relicto regno,

Romam

venit,

monasticam vitam

in Cassini

monte

profite-

tur, virtutibus clarescit.

DCCXLVlll.

1-15. Bonilacio de pluribus rebus

papam consulenti rcspondet

Zacharias, datis eliam ad alios

episcopos

litteris. 16-18.

Privilegia monasterio Cassinensi collata.

DCCXLIX.

1.

Terra3
5, 6.

motus

in Syria. 2-4.

Renascenlem Gnaphei ha;resim Joannes Damascenus

prosternit.

Pipini victoria in Frisios.

DCCL.

1-3. Rachis poenitentia ductus

monachus

efflcitur,

eique succedit Aistulphus.

4.

De

S.

Richardo

Angliae rege.

nCCLl.

1-3-

Regnum Francorum

in

stulata et reddila docunienta. 15-17.

monasterio Fuldensi.

18.

Pipinum transfertur. 4-14. Plura inter Bonifacium et Zachariam poMoguntina Ecclesiametropolis constituta et dataprivilegia Aliee litterae ad Bonifacium. 19. Theodorus episcopus Antiochenus.

DCCLll.

1.

et

Pipiuus in regem inungitur. 2-7. Zachariae papse obitus et ejus in sacris sedibus muniflcentia, erga pauperes liberalitas. 8, 9. Pipino regi episcoporum nominatio a Zacharia concessa.

10.

Roma

clarus. 13-15.

vexata ab Africanis, liberata per iSoricos. 11, 12. Stephauus 111 papa electus virlutibus Regem Aistulphum iniqua molientem legationibus lenu'e studetStephanus. 16. Bo-

nifacii littera;

ad papam qui

et

ad archiepiscopum Viennensem

scribit.

DCCLIll.

1-4. Aistulpho Urbi et populis

mittit,

clades minitante, Stephanus papa legationem Constantinopolim

cum

clero et populo litanias celebrat. 5-12.Stephanus

Papiam ad regem Longobardorum,

deinde in Galliam ad Pipinum peregriuatur, qui

eum

honoriflce excipit.

DCCLIV.

1-7.

tica; consulit. 8.

Stephanus papa Parisiis Pipinumel filios regesungit, privilegiaconfert, disciplinajEcclesiasCarolomanni legatio ad fratrem Pipinum. 9. In Italiara expeditionem parat Pipinus. 10. Canonizatio S. Swiberti aPipinopostulatur. U. TranslaliocorporisS. Germani. l2.De S. Huberlo. 13-15. Pipinus in Italiam venit, victoque Aislulpho, pacis dat leges. 16. Slephanus in Urbem redit, monasterium aedificat. 17-35. Copronymi iurore sanclse imagines deletce, conciliabuluin habitum, martyres facti. 36, .37. Pseudo-Synodus damnata.

SUMMARIUM.
DCCLV.
1-8.

VII

Aistulpho negante pacla servare, Slepliauus Pipinum per litleras ilerum compellat. 9-23. Obsidionem Urbis miuitante Aistulpho nova) litlera! deprecatorife Slephani ad Pipinum. 24-28. Expeditio Pipini in Aistulphum qui coactus restituit Romanaj Sedi civilates. 29. Fuldensi monasterio confirmata privilegia. 30-43. S. Bonifacius ad Frisios Evangeliuni praedicaturus pergit, ibique martyr occumbit. 40. Statuta sub rege Pipino. 47-Eil. Copronymi dira perseoutio iu
Ortliodoxos.

DCCLVI.

1-7. Aistulpho

Pipiuum

lillLra;. lo, 10.

mortuo, Desiderius regnum capessit ope Stepliani papa?. 8-14. Stepbani papre ad Martyres sub Hali principe Sarracenorum.

DCCLVII.

1-3. Defuncto Stephano, Paulus ejus frater

papa

eligitur. 4, 5.

Paulus frustra agitde conversione

Constautini. 6. Pipinus debellat Saxones. 7, 8. Froila rex in Hispania.

DCCLVI

1,2.

Kdes

Pauluspapaex dirutis coemeteriis corpora sanctorum exstruit. 4. Magorum vesania in Oriente.

transfert. 3. Desiderius rex sacras

DCCLIX.

1-3.

MoDasterio Galiatensi data privilegia. 4-10. S. Othmarus per calumniam in Pseudo-Synodo

cxagitatur; ejus persecutores divinitus puniunlur.

DCCLX.

1.

Translatio capitis S. Joannis Baptistae.

3, 4.

pugnat.

2. Pipinus in Aquitaniae Pipiuus a S. Remigio per visum correplus.

ducem

Ecclesia?

invasorem

DCCLXI.

1-14. Pauli papae in Concilio

Romano Constitutum

de monasterio a se oedificato, et de sanctis

Copronymi Decretum in sanctas imagines, plures martyres quorum insignior Andreas Calybites. 28. Monasterium Oveti in Hispania. 29. Ecgberti Eborarcliquiis illuc translalis. 13-27. Post

censis interitus.

ANNALES ECCLESIASTICI.

AGATHONIS ANNUS

3.

CHRISTI

G80.

i.

AdSynodum Roma hahitmn

ah AgaUione
i7isif/nes.

(ut

dictum

est)

ex qua legationem videtur decre-

confltiunt lef/ati^ atque cpiscopi sanctitate

visse Wilfrido.

quem alia causa ante annum Romam

de legatione Beda, qui de
'

Aniius qni sequitnr Redoinpforis

Agatlione Pontiflce

sexcentesimns
:

perduxerat

licet niliil

ocfogesinius Iiulictione octava inscribitur

quo al) Romcc generalis Synodus veris

tem|)ore (puto post Pasciia) adversus Monotlielitas

coacta est, cui inlerfuerunt
episco]ii, qui

centum vigintiquinque
litteris

eodem Romano Concilio Iiis verbis meminit Eo temporc idem papa Agatho, cum Syiiodum congregaret Romai ccntum viginti quinque episcoporum advcrsus eos qui unamin Domino Salvatore
:

omnes

Synodaliljus

subscripti

voluntatem

atque

0|)crationem

dogmati/aiiant,

legnnturinqnartaActione sext.TSynodi.ubieajdem recitantur, et noniina singulorum subscribcntium episcoporum inter quos lcgati leguntur missi a
:

vocarijussit et Wilfridum, atque inter episcopos

sive

Synodo

in Galliis habita,

nempe

Felix Arelatensis,
et

Adeodatus Lcucoruiu episcopus, conus Ecclesia; Tolonensis. Sed

Taurinus diaex Britannia

:

et

considentemdicercfldem suam simulet provincia^, insuhede qua vencrat. CumqueCathoIicus fide cum suis esset inventus, placuit hoc inlcr cajtera ejusdem Synodi gcstis inseri, scriptumque est hoc modo Wiltridus Deo amabilis episcopus Ebora:

S. Wilfridus interfuit cpiscopus Eboracensis

ipse

enim nodo

titulo legationis

inter alios subscriptus Sy-

censis civitalis, Aiiostolicam Sedem de sna causa appellans, et ab hac potestate de certis incertisque

reperitur, licet

appellalionis causa

primum non legationis, sed eum anno superiori Romam

rcbus absolutus,
scopis in

et

cum

Synodo

in judicii sedc constitutus, ct

alhsccntuin viginti coepipro

divina providentia pcrduxisset.

2.

omni

Missus nani()ue fuerat in Britanniam (ut

sulis, ([ua'

A(iuiIonari |iaitc Britannifc et Ilibcrni.-e inab Anglorum et Britonum, nccnon Sco-

testatur
cti

Reda

Petri et
(ut

dem

') Joannes arcliicantor Ecclesiaj sanabbas nionasterii sancti Martini, ct quiex Epislola ipsins Agatlionis papac ad iin-

toruin et Pictorum gentibus incoluntur, veram et Catholicam fidem confessus cst, et conscriptione

sua corrobor.avit

Tbeodorum ipsum Angliaj [)rimatcm vocaret ad Synodum ait enim * S[)erabamiis de Britannia^ Tiieodorum confamulum
peratorcs colligitur) ut
: :

jamqiie . Ilac de his Bcda de Icgationibus e Gallia atque Britannia ct Borealibus insulis.
:

.'^nlis

aliis

3. I)c reliiiuis
Italia;
illis,

modo agamus

cpiscopis,

qiii

cx

at(|ue

coepiscopum nostruin, magnac

insula; Bri-

diversis

Ecclesiis

Synodo inlcrfucrimt, de
sanclitatis nomiiie
cl,i-

tannia; arcliiepiscopum et iiliilosoplium, ciim aliis,

inquam, qui celebriori

Proeter

ibidem usiiue hactenus demoranlur, exinde ad nostram humililatein coiijungere . Ha-c ct alia ad excusationem tardilatis Agatbo scribit ad Constaiitinuin et fratres Augustos. Quod autein Tbeodorus
(|ui

ruerunt.

enim Mansuetum
in

Mediolanciisis
,

Ecclcsi.TC siiectatiTi sanctitatis

antistiteni

inf(!rl'iiil

ctiani Barbatus
relatiis
:

Benevcntanus
.loannes

Album

sancloriim
Bcrgoni.as

itcin(|ue

cpiscopus

occupatione

tunc coalcscentis magnie Ecclesia; minime venire potuisset, Synodum i|)se ea de caiisa adversus cjusmodi bicrcticos celebravit in Anglia
illiiis

intcrfuisse Synodo ;e([ue sanctitato celebris cidcin celebrat reperitur, de quo ctsuperius dictiim est
:

cliain euiii

Paulus diaconus, de (juo

ista

habct

''

'

E(!da

1.

IV. c. 18.

Exlal in sexl. Syn. Acl. iv.

'

Beda

I.

V. c. 20.

Paul. Uiac.

I.

vi. c. S.

TOMUS

XII.

AGATIIONIS ANNUS 3,
a Per idcm quoquc lcmpus Joanncs ciiiscopus Berqui gomalis Ecclesia! vir mira; sanctitatis cxtilit
:

CIIRISTI 080.

ex Actis ipsius sextas Synodi constant. Anastasius Ribliotiiecarius vmiversos

Quod vero
,

(|ui

cum
:

cum
tenti

rcgcTu Cuiiiijcitum in convivio,

ei

dum
(lui

scrmo-

iisdem profecti sunt legatis, recenseiis, post tres ex

dicto Concilio Icgatos missos, hos addit, dicens
Misit

cinaretur, ollen(li?set, rcx

ad hospitium rever-

cquum fcmccm
:

et

indomitum,

immcnso

Agatho

et

Theodorum

ct

Gcorgium prcsby-

fremitu siipcr sc scdcntcs ievrx allidcrc solebat, pr;nparari fecit

cui

teros,

cum

episcojais su|)crscdissct, ita

conum

Joanncm diaconum, etConstantinumsubdiaTheodorum ])resbyterum Ravcnnatem,

,

mansuetus extitit, ut eum blando inccssu iisque ad domum propriam deportaret. Quod rcxaudiens, ct episcopum ex co die honore debito coluit, et ei

at(jue reliqnos scrvos Dci in litteris

suum equum, quem

mus)

suasessionededicaveral,dono
convcntuinprffisens

largitus est . Ha!c Paulus dc Joanne, qui (ut dixi-

eumdem sacrum Patrum

numcrum sanctorum

monaclios . lidem ctiam Agathonis noininati reperiuntiir. Sed est scicndum duas missas esse legationcs , ab Agatiione Pontifice unam, alleram vero ab ipso Romano Concilio seorsum, licel easdem simul contigerit proficisci. Testantur id quidem cjusdem im,

ornavit; insupcr ct Dccorosus cpiscopusCapuanus,

qui in

reperitur adscriptus

dccima quinta die mensis Februarii. His adde Fclicem Spoletinum episcopum, cujus diem natalcm Ecclcsia Catholica cclebrat decima octava Maii. Saiictus Anastasius pnElcreaTicinensiseiiiscopus a?que
sanctitate conspicuus pra^sens fuit, cujus

litterffi ad Georgium Constanlinopolitanum cpiscopum, in quibus ct ista leguntur 5. Jam enim super hoc adhortati sumus per ])ios nostros apices adhuc iiiter vivos existcntem

peratoris

'

memoria

inEcclesia coliturlrig(;simadicejusdenimensis. Interfuerunt ct

tanta
alii luvxclari

sanctissimum Apostolica; Scdis antiquai et illo ex hoc sa?culo migrante Agatho sanctissiinus nuper ordinalus ]iapa in Apostolica Sede piffidiclai antiqiia) Romaj hujusmodi
ct

Donum

Roma; pra^sulem

virtute episcopi, adeo ut

nostros

jiios

susci])iens apices, destinavit in pra;-

corona Patrum cjusmodi Syiiodus magno fuerit honore digna. Corrigendum vero (iiuod obiter dicendum occurrit) ubi post Satiirninum Alatrinfe Ecclesia; episcopum legitur in cuso Codice Valerianiis episcopus Rosana; EcclesiK
:

senti projiriam ejus inductos

et

personam Tlieodorum

Georgium Deoaniabiles iiresbyteros, et Joannem Deo amabilem diaconum ex persona vero totius ejusConcilii Joannem, ctAbundantium, et Joannem
;

sed pro Rosana?,

venerabiles cpiscopos

cum

creteris clericis, et

mo-

restitue

exCodicc scripto, Sorana;

nam

etsi caetera

nachis

etc.

Sicut

ergo discreta; dua; missae

duas ad eosdcm missae

deessent testimonia Codicum; cuni ipsa subscriptio

posita legatur

sunt eodem tempore legationes ad Constantinum

ac fratres imperalores
;

secundum ordinem provinciarum

ita

nulla ratio persuadet ut post Alatrinum et ante

sunt

Epistolffi

altera

privatim Agathonis papaj

Signinum Rosanus, sive Rosancnsis ponatur episcopus ex Calabria3 provincia sed restituendum ,
;

altera vero
habitae, ut

ejusdem Agathonis ac Synodi Romse earumdein praj se ferunt inscriptiones,

et serenissimis victofiliis,

Soranus, juxta nominatum locum

Valerius

civilatis Alatrina;,

itemque Signina!. Erat prsterea Valerianus, sive

,

(juarum prior sic se hahet G. Dominis piissimis,

nomcn commune

satis

Soranis civibus

ribus ac triumphatoribus, carissimis

amato-

nam etipsa civitas dicta a Juvenale reperitur domus Valeriorum, co quod cum colonia illuc cst Romanorum deducta, Valeriorum familiaj plurimi
migraverunt. At ha'c de nominibus
4.
satis.

ribus Dei etDomini nostri Jesu Christi, Constantino

majori imperatori, Hcraclio, et Tibcrio Augustis, Agatho episcopus, scrvus servorum Dei.

Ab eadem Synodo

legatio

ad imperatorem

cum
rum.
nihil

litteris

tiim Agathonis papaj, timi episcopoin

De rcbus autem

hac Synodo gestis,

et fiatrcs ejus

prffitcrea

reperilur, nisi Epistola Agathonis

mihi humanai vita; diversos qui unus et verus est, cum vehementia fietuum ingementi, iit consolationem anima; fluctuanti divina3 miscrationis impertiret instinctus> et de profundo mceroris, et
B

Consideranti

angores, et ante Deuin,

ad Constaiitinum imperatorem
stola

de

angusliajpotentiasuKdextcrasublevaret

magnam

fide Catholica contra Monothelitas, sed et alia Epi-

atque
lationis

mirabilem

cuin

indcsinenti
filii,

gratiarum
est, piis-

Iholica conservanda.

ad eosdem nomine totius Synodi de fide CaCanon nullus in ea sancitus

actione, serenissimi

domini

confiteor, conso-

opportunitatcm exhibere dignatus

tran^iuillffi

legitur;
cata,
et

quod non ob aliam causam fuerat convoquam ad fidem Catholicam conflrmandam,

simum

mansuctudinis vestrte pro])osituin quod ad stabilitatem divinitus commissae Reiluiblicae

legationem Constantinopolim ad
:

Synodum OEcu-

Christianae

ejus

concessit

dignatio,

ut

menicam decernendam

et

cum utrumque quam

iinperialis virtus atque

clemenflade Deo, per

quem

diligentissime reperiatur impletum, nihil est quod ab ea amplius fuerit requisitum. Delecti sunt autcm
in

reges

"'

regnant

ct

qui Rex
ciiret

rcgum
et

ct

Dominus do-

niiiiantium est,
fidci

et

quasrat immaculatae

eodem

Concilio legati Constantinopoliin profe-

veritatem, ut ab Apostolis atque Apostolicis

Joannes tpiscopus Portuensis, Abundautius episcopus Paternensis, et Joanucs episcopus Regicturi,

est

Patribus tradita, inquircre vigilanter; atque ut

Ecclesiis obtinere.

vera traditio continet, instantissime desideret in

tanus, sive Regiensis

hi tres a Concilio

Romano

omnibus
'Exlat
iii

missi fuerunt; scd et ab episcopo Ravcnnate Theo-

doro niissus

est

Theodorus presbyter. Ha>c quidem

pra;aivibulis seiclif Synoili.

Prov. vni.

AGATIIONLS ANNUS 3.
7.

CHRISTI

(180.

3
cxplicatur. Sed pcrgit de

Et ne {Hiemqiiam

tam

fiia

laterct intcntio
a;sti-

Romanadatis noniinalim
legatis missis
9.

aiulientium, Iminanave suspicio perterrcret,

mantium
licfc

potestate

nos esse compulsos, et non

nostra;
fulei

Ideoque, Christianissimi domini

a

filii,

se-

plena serenitate ad satisfaciendum super Evangeet

cundum piissimam jussicncm

Deo protegendae

Apostolicae
:

praedicatione

communitos
riae

divales apices ad Apostolicae

memo-

mansuetudinis vcstrx, pro ohedicntia quam debuimns, non ()ro confldentia eorum scientiae quos
dirigimus,

Donum

Pontificem nostra; pusillitatis pra-dejicr

cessorem, cunctis populisac gentibns

noslrum

tinm,
filios

ministerium patefecerunt ac [)atefaciunt (satisfaciunt), qnos gratia sancti Spiritus impcrinlis linguai calamo de puro cordis thesauro dictavit, comnionentis,
rentis;

pra^scntes famiilos noslros AbundanJoannem reverendissimos fratres nostros episcopos, Tlieodorum, et Gcorgium dilectissinios
et

nostros

presbyteros

cum

dilcctissimo

fllio

nostro Joanne diacono, et Constantino subdiacono

sanctae

non opprimentis; satisfacientis, non pertcrnon affligentis, sed exliortaiitis, ct ad ea

nccnon
ct;p

hujns sjiiritalis matris Ai^ostolica; Scdis, et Thcodoruin presbylerum legatum san-

qua; Dei sunt,

ipse conditor in

secundum Deum

invitantis.

Quia et

Ravennatis Ecclesiae, et rcligiosos servos Dci

omniuin ac Redemptor cum possct

veniendo

sum

divinitatis majcstate in sa;culiun

mortales [)crterrere, luimanitate niagis iiucstimabilis clementia} bumilitcr ail nostra descendens,

monachos cuin Scripturarum cordis devotione curavinius dcmandare namapud homincs in medio gentium [)ositos, et delahore corporis ((uotidianum
:

victum

cum summa
quomodo

hasitatione

(exercitatione)

quos creavit, dignatus est et rediincre. Qui et sponfaneam de nobis vera3 de se fidei confessionem cxspectat quod et B. PetrusApostoIorumprinceps
:

conqnirentes,

ad plcnum poterit inveniri

commonet
Christi

'

Pascite,

qui in vobis

est,

gregem

Scripturarnm scientia, nisi qnae regulariter a saiictis atqne Apostolicis iinrdecessoribus, et venerabilibus quinque Conciliis definita sunt, cnm simplicitate
tradilai

non coacte sed sponte, seciindum

Deum

exhortantes.
8. His itaque,

mansuctissimi rcrum domini,

alleviatiis (elevatns),
liis

ct sine ambiguitate a Patribus conservamus, unuin ac pra;cipnum boniim habere semper optantcs^ atque studcntes,

cordis

fidei

divalibus apicibus animatiis, et ad spein coiisolationis

ut nibil de eis qiuB rcgulariter dcfinita sunt, mi-

de profundis angoribus

nuatur, nihil muletur vcl angeatur, sed eadem cl

verbis et sensibns illibata a nobis custodiantur ?
Intelligis

sum

mcliori rcfectus confidentia paulatim, et

sacram dudnm (iraicepta sunt, efficaciter [)romptam obsequentiam exhibere; ut personas, quales secundiim lcm[)oris liujus dcfeclum ac scrvilis provinciai
qiia; [)er

mansuetissima

fortitudinis vestrfc

probe,

lcclor,

Agatlio Pontifex temporis hujus

quantum de()loret bouarum litteraLongobardorum

Italia

rum

sterilitatem,

cum ob
latiiiitas

assidiios
et
i()sa

motus, exculta
scientiis, fuerint
redilitae
:

fn^cunda

(|ualilatem poterant iiiveniri, pro obedientia" satisfaclione inqiiircrcm, et

omiiino iisdcm

iiicuIt;T! et steriles

cum

consilio

confamuloriim
bujiis

nt opus fuerit c Britannia

Theodorum
licuit.

meorum

episco[ioruni

tam de propin((ua

accersire

Theologum, quem nec haberc

A()Ostolicaj

Sedis Synodo, qiiamquc de familiari

Habcs prwlerea ex iisdcm Agathoiiis

bis, in

Pontificis ver-

clero, amatores Christiaiii inqicrii, et sc(|uentcr de

religiosis servis Dei, nt ad [)iissima! tranquillitatis

quantam

Ecclesiac redacta) cssent pauper-

tatem, ut nccessarinm fuerit eariim ministris corporali exeixitatione sibi

illud ()aritcr observatione

vestrae vestigia properarent, hortarer. Et nisi loii-

gos provinciarum ambilus, in ([uibus buniililalis

nostrae

Concilium coiistitiitum

est, tanti

tcm[)oris

[)rotclationem ingeret; oliin lioc, ((uod vix

tandem
faiiiii-

siinime

cuin in Ecclcsia eriiditi, tunc

victnm coin()arare. Sed ct dignuni considera, quod desunt homiiies sacris litteris
(iro securitatc

ad tutuin por-

nunc
latus

fieri poluitj

studiosa obedientia noster

lum
riim,

csse
et

im(ilesset.

Sed

dum

de

divcrsis ()roviiiciis

confugicndum, niiiiirum ad predecessosanctorum scri()ta Palnim in omnibus

familiare nobiscumConciliumcongregatuc,
[icrsonas

etdum

seinpcr, et ante
tcr inhajrendo.

omnia

antiiinis traditionibns firini-

([uasdam qiiidem de

screnissimi [irinci[iatus
dirigere [irocuramus,
provinciis, in quibus

Romana
qiTasdain

hac servili vcstri Urbe, vcl (iroxima

dc longe
(losilis

Scd audi rcli([uaAgatiioiiis Ei)istol;c idipsum prastantis diiin colIect;is in iinnm sanribiis dclinita
staiitiiiopoliiii

ctoruui Patriim sentcntias, et qna; a prajdeccssofuissent, dcdit iisdcin legalis

vcrbum

CbristiaiKc lidci ab

Con-

Apostolicis cxigiiitalis meo; [irajdccessoribus missi

[ricdicabaiit,

perfcicnda

iiam snlidil

remeare ()ia'stolamur, non

:

parviis

tO.

Quibiis

porlitoribus, ct tcstimonia ali(|iios lia;c

teni[)oruin cursus ela[)sus esl

nt cor[)orales ;egritraiiscam, ([iiibus

quoruni sancloriim Patruin,

(^biisti

Apostolica

ludincs

iiici

famulatus
aiulis,

silenlio

Ecclcsia
:

siisci|)il,

cum

eoruiii libris tradi-

nec vivere
laiitem .

licet, iiec libet

assiduis iegriinnniis labolon-

diinus
vestr;c

ut facnllateni suggerendi a bcnignissimo

Chrisliauilalis
iin()erio

Quem

lcctor, exs[)cctatuni c

consccnli,

ex

Iiis

gin(|uis rcgionibus,
in

bunc

fuissc scias

Theodoriim

diinlaxal

salisfacerc

studcaut,

duin
im()erii

iin()cri;dis

Angliam anteaniissum, qui

aliis litlcris

aSynodo

iuaiisuetudo ()ercipiat quid

lucc s()iritalis in;itcr

eoruin ac a
Christi

Dco

propagati quic

Apostolica
(ler

Ecclesia crcdat el ()rtcdicet, iion

elo-

((uentiam sa;culareni,

ncc sup()etit

idiotis

AfiATHONIS ANNUS 3.
Iiominihus, scd per sincerilaleiii Aposlolicoe fidei, ab incunal)ulis cdocti usquc in rinem

CHRISTI G80.
duplicia unius cjusdcmijuc

omnia

Domini Salva-

in qiia et

toris nostri

Jesu Christi

secundum Evangelicam
cst,

propagatori vestri Chrisliani imperii

cieli

Domino

traditionem asserimus, id
prffidicamus,

duas cjus naturas

et

omncs nobiscum deprecautur,

Licentiam proinde
jusserit cjus
iu
eis sive

servire ct obedire.

divinam

scilicct

humanam,
et

ex

auctoritatem dedinuis

quibus

et in (juibus

ctiam post admirabilem atque

:

ai)ud tranquillissinmm vcstrum imperium, clementia, simpliciter satisfaciendi,

dum

inseparabilem unitionem subsistit

unamquam-

quantum

cis

duntaxat injunctum

cst,

ut nihil

profccto prffisumant augcre, minucre, vcl mutare, scd traditionem hujus Apostolicffi Scdis, ut a pra;-

dccessoribus Apostolicis PontiDcibus instituta

sinccriter enarrare.
11. Pro

est,

quc ejus naturam ])roprietatcm naturalem habcre confitemur, et habcre divinam omnia qua; divina sunt, et bumanam omnia (|iia) humana sunt, absque ullo pcccato et ulras(iue unius ejusdcm Dci Verbi incarnati, id cst, humanati, inconfiise, inseparabiliter, immutabilitcr esse cognoscimus,
:

quibus flcxo mcntis poplite supplivestram ad mansuetudincm semper intentam clementiam deprccamur, ut juxta benignissimam atquc augustissimam impcrialis sacrw promissionem acceptione eos dignos efficiat Cbristi imitaciter
bilis vcstra tranquillilas, at^iue placabiles

sola

intelligentia

(Iuk

unita

sunt disccrnentcs,
:

propter confusionis duntaxat crrorem

ffiqualiter

enim, et divisionis, et commixtionis detestamur blasphemiam. Cum duas autem naturas, duasque
naturales voluntates, ct duas naturales operationes

auditus

confitcmur iu

unoDomino

nostro Jesu Christo, non

eorum bumillimis suggestionibus accommodare

dignctur
ad
pietas
:

contrarias eas, nec advcrsas ad alterutrum dici-

sic

aures Dei onmipotentis suis precibus

vestra

mus

(sicut a via veritatis errantes

:

Apostolicam

tra-

cxaudiendum inveniat
rcscratas
:

mansuctissima
in

ditioncm accusant
cordibus) nec

absit hffic impietas a fidclium

ilhBsosque
fidei,

tam

rectitudine
sospi-

tanquam

scparatas iu

duabus pcrso-

nostra Aiiostolica;
tate

quamiiuc corporum
:

nis vcl subsistcntiis, scd

in

propriis

restituere jubeat

sic

restituat
invictissi-

demque Dominum
naturas,
ita et

duas dicimus unum eumnostrum Jcsum Christum, sicut

supcrna majestas per fortissimos atquc

naturalcs in sc voluntatcs et opcra:

mos

labores veslrsc a

Deo corroborata! clementia)

tiones habere,

sub benigni vestri principatus regimine totam Christianam Itempublicam, et fortissimis vestris sceptris adversas subigat nationes; ut ex hoc omni
anima; atqneomnibusgentibussalisfiat quiaquod apices de immunitate atque l>er augustissimos
:

nam
nam

divinam scilicet ct humanam diviquidem voluntatem et opcrationem haberc ex

ffilerno

cum

coesscntiali Patrfe

temporahter

ex nobis

comnmncm, humacum nostra natura

tra-

susccptain.
13. Hsec est Apostolica
ditio,

atque Evangelica
ha;c cst

ilkrsione

euntiumj Deo

sibi

aspirantc, polliceri di-

quam

tenet spiritalis vestri fclicissimi imperil

Christi Ecclesia
: :

gnata

est,

adimplevit iu omnibus.

Non cnim

nobis

mater Apostolica
confessio pietatis

mera

corum
lis

scicntia confulentiam dcdit, ut ad ()iavestra

haec cst Christiana; religionis

vcstigia eos

audcremus

dirigere, sed boc impcria-

vcra atque inimaculata professio,

quam non hu-

vestra benignitas clementer jubcns bortata est,

mana

adinvenit vcrsutia, scd Si)iritus sanctus per

:

et nostra pusillitas,

quod jussum

est,

obsequenfer

implevit

Hlcc pr;eloculus, subjicit Catholicsc fidei

:

regulam ab omnibus custodicndam, vcrbis islis 12. Ut autem vestra; divinitus instructa; pietati,

Apostolorum principes docuit ha!C est firma ct irreprehensibilis sanctorum Apostolorum doctrina, cujus sinccraj pietatis intcgritas quoadusque libere
(libenter)
slra; et

pra^dicatur in Republica Christiana, ve-

quid Apostolicae nostra3 fidei vigor contineat, breviter intimemus, quam [jercepimus per Aposto-

trauquillitatis
cl felix

imperium tuebitur
(ut perfecte

stabilitum,

exultans

[profecto] confidi-

licam Apostolicorumquc Ponlificum traditionem, et sanctarum quinquc universalium Synodorum,

nius) demonstrabit. Credite huuiillimo niihi, Chri-

slianissimi

domini

filii

quia pro

stabilitate

et

quas fundamcnta Catholica; Christi Ecclesi;c lirmata atque slabilita sunt. Hic igitur status est
[ler

cxultatioue cjus has

cum
ct

fictibus prcces elfundo.

Et htec
,

(licet

indignus

cxiguus) sinceritcr
:

dili-

Evangclicaj et Apostolicsc
ditio,

fidei,

regularisiiue tra-

ut

confitentes
est,

sanctam,
ct

Trinitatcm, id

Patrcm

et inscparabilem Filium et sanctum

quia vestra a Dco gendo prffisumo consulere conccdenda victoria, noslra salus est vcstrcC Iran:

quillitatis felicitas,

nostra

lajtitia

est

vestra)

manest.

Spiritum, unius esse

substanliaj sivc
et

Dcitatis,

unius

natura;, et

sueludinis sospitas, nostra; parvitalis sccuritas

14. Et ideo

unius eam prajdicemus, naturalis voluntatis, virtutis, operationis, domicsscntiai,

cum

cordc contrito, et profiucndextcrcun

Apostolicai

tibus lacrymis,

mente prostratus exoro, porrigere

cooperalor piorum laborum ve-

nationis, majestatis,

potestafis, ct gloria;.

Et iiuic-

dignemini clementissimam
doctrina;,

quid de eadem sancta Trinitateessentialiter dicitur singulari numero, tanquam de una natura trium
consubstantialium pcrsonarum,comprehendamus,
regulari rationcinstituti.

quam

slrorum B. Petrus Apostolus tradidit, nou ul sub modio condatur, sed ut tuba clarius in toto orbe
pra;dicetur
Ccclis
:

Cum vero
ipsius

de uno earumTrinitalis,

quia cjus vera confcssio a Patre de

dcm trium personarum

Filio Dci,

sancta;

est

revelata, pro (^ua a

Domino omnium

'

Dco Verbo, et dc mysterio admirandai cjus secundum carnem dispensationis confilemur,

AGATHONIS ANNUS
bealus essc pronuntiatus est Petrus, qui et spiritales oves Ecclesire ab ipso Redemptore oninium terna commendatione pascendas suscepit. Cujus
adnitente prajsidio, haec Apostolica ejus Ecclesia nunquam a via veritatis in qualibet erroris parte
deflexa est
:

3.
titer

CHRISTI 680,
inculcet, firmiterquc

5
asseveret sanctissimus

Agatbo papa, nulla boirefica! pravitatis suspicionis labe hactenus aspersam fuisse Apostolicam Sedcm

nullum pra^decessorem
tatis

defecisse a Catbolicre pie-

assertione atque defensione. At

potuissct tantus
htercsi,

quomodo

ista
si

ciijus

auctoritatcm, utpote Apostolo-

rum omniuin

principis,

semper omnis Catholica

Synodi
lidclitcr amomnesque vene-

tam libere in eadem

Poutifex contestari,

quam
,

sua Epistola ipse Agatho

,

Cbristi Ecclesia, cl luiiversales

adeo valide

insectatur
erat,
et

plectentes, in cunctis sccutjc sunt,

rabiles
l)lexi,

adhuc memoria
manusdedisset,
Martinus papa
fuerunt
pariter
et

Honorius cujus reccns iisdem hKreticis ignoiuiniose

illis

Patres Apostolicani ejus

doctrinam

am-

cumdem cum

per

quam

et prol*atissinia Ecclcsiic Cbristi

,

fovisset? Sed qua; Agatbo, hsec ante

errorem conipsum sanctus

luminaria claruerunt et sancti quidem doctores Ortbodoxi venerati alque secuti sunt, hfcretici au-

martyr, et succcssorcsqui postbac

summi

Pontificcs, utNicoIausetaIii,cadem

tem

faisis

criminatioiiibus ac derogationum odiis

libcrtate

atque securitate

profcssi
et ipsa

sunt

insecuti.
15. Hffc est

idipsum (ne longius recedamus)

Romana

Apostolorum

Christi viva traditio,

,

quam ubique
cst
liat
:

ejus tenct Ecclesia

qux

pnpciiuie

Synodus centum viginti quinque episcoporum hoc anno Roma; cclebratain suaadeosdem impcratores
scripta

diligenda atque fovenda, et fiducialiter praedicanda

Synodali

Epistola profitetur. Videas ergo,

quae per veridicam confessionem Deo conci:

quam

inconsidcrate

qua^etChristo
qua; a

Dominocommendabilem
Domino largas
:

facit:

Honorium

agant, qui hajresis accusant papain. Sed de his satis superius dixirnus

quac clemcntia; vestra; Cbristianum conservat im-

perium

cffili

victorias vestra)

piissimte fortitudinis confirmat

prceliis, et

qua; comitalur in

in Honorio, in Joanne ejus successore, nec non in Thcodoro Romanis Pontificibus sed et inferius dicturi sumus. Pergit vero Agatho
, :

expugnat adversos, qua) vestrum a Dco propagatum imperium ubique ut murus inexpugiiabilis [irotegat qua' terrorem in contrarias na:

18. a Va;

niilii

erit,

si

sileiitio

texero verita-

tiones immittaf, et ira divina percellat

bellis

qua^ et in

triumphales palinas de bostium dejectione

et in

tem, quain erogare nummulariis jussus sum, id est, Chrisfianum populum imbuerc et doccre. Quid dicam iu ipsius Christi futuro examinc, si bic (quod absit) pi\Tdicare ejus sermonum veritafem

atquc subjcctione c.Tlitus tribuat,

pace secu-

confundor

Quid de meipso

quid de commissis
officio

rum, et liilarem vcslrum fldebssimuni principatum sempcr custodiat. 16. Haec est enim vera fidei regula, quani et
((

animabus
tissimi

satisfaciam,

dum

de
?

suscepto ra-

tionern distinctam exegerit

Quis igitur, clemenfilii

atque piissimi domini

(quod tremens

el

in prosperis et

in adveisis vivaciter tenuit ac de-

fendit

iioec

spiritalis

mater

vestri

tranquillissimi
,

imperii Apostolica Chiisti Ecclesia

qua; per Dei

omnipolentis gratiam a tramite Aiiostolic.c tradilionis

nunquain errasse probabitur, nec

hacrcticis

novitatibus depravata sticcubuit; sed ut ab exordio

fidei Christiaiia! pcrcepit

non provocetur illa admirabili pollicifatione, qua fidelibus rcpromiffit' Quimeconfessusfueritcorambominibu3,iuquiens, confifcbor ct ego eum coram Patre meo qui in c;clis est ? Et quem infidelium saltem non perterreat illa severissima comminatio, qua indignaturum
coiisternatus spiritu dico)
:

lorum

Cbristi principibus,

ab auctoribus suis Apostoillibata fine tenus perprin-

se protestafur et asserif, inquicns

vcrif

Qiii

nie nega-

coram hominibus, negabo

et

ego

eum coram

inanet secunduiii ipsius Domini Salvatoris divinam

poibcitationem, cjuam

suorum discipulorum
'

cipi in sacris Evangeliis fatus est

Petre, Petrc,

meo qui in ca)Iis cst? cfc. Post haec rursiim pracdcccfsorum diligciitiam commendaus iii admonendis cpisco[iis Constanfiiiopolifanis, ef iiorum
Pafrc

inquicns, ecce Safaii cxpetivit

siciit

ut cribraret vos,
te

condcmnans iiuprobitatem
luufafis
et operationis iu

in assertione

unius vo-

qui cribrat Iriticum

cgo autcm pro

:

ro-

Cbristo,

doctrinani Caluni divinae

asserfioiiibus

ut non dcficiat fides tua et tu aliquando conversus confirma fratics luos. Considerel ilaciue
gavi,

fbolicani rursiis inculcans,

Scripfiinc,
teslatain

camdcm
Patrum

tuni sanclorum
; ,

vcslra tranquilla clemcntia^J i|iioniaiii Itominus et

Salvator omniiini,

ciijiis fides

est,

qiii

fideni Petii

non dcfecturam promisit, coiifirmare cuiii fralrcs suos admonuit quod Aposlolicos Pontifices mea; exiguitatis pncdcccssores confidcnter fecisse semper, cunctis est cognitum iiuorum et pusillitas mea, licet iinpar et minima pro suscepto tanieu di:

reddit addciis iKcnificorum duiilaxat iinam voluntatem, ef opeiationcni iii Cluislo faferi, quos ista deliraufcs nomiiKitiiii rcceiiscf nos
cssc
:

auteui ca cuiicta referre prolixifatis uiniiic vitauikc

causa dcsininuis.
19.

Quorum omnium
ideiii
:

rcccnsitis

iiicptiis, bii-

jusmodi aiguinento
imperalorcs
((

vinadigiiatioiieministerio pedisseqiiacupitexistere. Va- eiiim niihi eiit, si veiitatein Doniini mei,(|uani

illi

Atfeiidat

Agathocompellateosdem igilur, ini|uit, a Deo iiisfi-

tiitum vcstnc clcmeiili;e fasfigium iiitcrno discrctioiiis illiiis ociilo,

sinccritcr pncdicaruiit, iiriedicare neglexcro .

17. Audibli, leclor,

(jueni ad dispcnsaiidum populos

(|uam libcro asserat ac

for-

(Ihrisfianos

divina

gratia illiistraiitc,

pcrci|icre

'

Luc. XXII.

.Mallh.

X. Marc. vin. Luc. xii.

6
incriiil,

AGATHONIS ANNUS
(|ncmnani talinm iloctornm scqncndnm
ut possit salvari, qui
et

3.

CIIRISTI (i80.

censcal popnlns Clirisiianus, cnjns liorum doctri-

nam

dcbcat amplecti,
et

malitiam vcl periinaciam odiosam (absit, absit a cordc Cliristiano, ut in alierius lapsum grassetur, cum Dominus omnium doceat Nolo inortem
'
:

omnes

alterntrum

unus([uisque

eorum con-

peccatoris, sed ut convertatur et vivat

qui gau-

dcnniat, sicut varia?

in scriptis

corum et instabilcs definitiones asseverant, modo unam volnntatem, et

et

det

super

unum

poenitentem magis

quam supra

nnam

operaiionem,

raiiones,

modo
ct

modo nec unam nec duas opeunam volnnlaicm, et opera,

nonaginta novem justos: qui ad liberandam ovem perditam, su;c majestatis inclinans poientiam,de
cfelis

ad terras descendit) sed expansis spiritualibus

tioncm

et duas duas voluntaies operationcs, iienique unam voluntatem ct unam operaiioncm, et denuo nec unam,nec duas, eiabas nnani ct duas secnndnm asserliones recensitas diversorum hserelicornm. Digna plane tanto Pontifice Romano senicniia, qua una (]uis possitomnes
, :

rursum

ulnis opianics aiquc exhortantes cos in Orihodoxai

unanimiiate remeantes amplecti, eorumque conversionem ad integram Ortliodoxae fidei rectiiufidei

hoDreses confuiare
iifcresis

dum nemo

inveniet

alicujus

seciatoresin iniaeademqucscnteniia fuisse

dinem praGsiolanies (luaienus nosiro consoriio, imo D. Petri Apostoli, cujus licet indigni ministerio fungimur, et traditionis formulam praedicamus, seipsos non facerent alienos, sed concorditer nobiscum immaculatam hostiam pro siabiliiaie
:

perstantcs, sed mobiles et

quoquoversum
sit

volubiles

foriissimi ac serenissimi im|)erii indesinenier Chri-

contra vero (quod una

veriias)

una cademque
est

fuit et erit in

Calholicorum omnibus, de quibus

stum Dominum exorent.

22. Crcdimus, piissimi rcrum domini, nullam ambiguitatis caliginem remansisse, quae ad discernendum possit obsistere, quod secuii sunl

dubiiainm, assertio. At eosdem rursus impera-

tores horians,
20.

hac

subdit

Quis exisiimans (exaesiuans), piissimi docajcitatis errorcs

novi dogmalis invcntores.

lis

Nam

et suavitas spirita-

non abominetur et caveat, si utique salvari desiderat, etimmaculatam sua3 fidei rectiiudinem venicnii Domino cupit offerre ? Eximcnda proinde ac sumniis conaiibus
mini, tantie

intelligentiae

quam Patrum

rcdolent

dicla,

coram

oculis constiiuta, et

hEreticorum abomina-

bilis foetor

tuit. Et<iuia

ab omnibus fidelibusaspernandus innonovi dogmatis inventores, liffireticorum

et

cnm

Dei pra?sidio libcranda est sancta Dci Ecclesia

scctaiores ostensi sunt,

non sanctorum Patrum

Christianissimi vesiri imperii de talium

thodoxffi fidei rectitudinem

dociorum

pedisscqui, nec hoc rcmansit incogniium. Igitur

erroribus, ut Evangclicam atque Apostolicam Or-

quantumcumque suum
:

colorare velit quisquam er-

qua3 fundata est super

Peiri

firmam peiram

bujus

beati

Aposiolorum

principis Ecclesia?, quac ejus graiia atque prasidio

rorcm, a luce veritatis arguitur, sicut et Aposiolus gentium docet ^ Omne quodrevelatur, lumeu est quia veritas constans semper, et eadcm per:

ab omni crroreillibatapermanet, omnis praesulnm numcrus ac sacerdotum cleri , ac populorum unanimiier ad placendum Deo, animamque sal,

manet, semper aulcm falsitas variatur, et sibi ipsi, variando, approbatur ac redarguilur esse coniraria. Ex boc enim, et sibi ipsis adversa docuisse novi

vandam
tionis

veriiatis formulam Apostolicae tradinobiscum confiteaiur, et prajdicel. Hffic autem nostraj bumillims suggcstioni innectere curavimus, afflicti aiqne incessabiliter ingementes de tantis Ecclesiae sacerdoium erroribns propria magis qua^reniium quam vcri,
,

dogmaiis inventores ostensi sunt, quia Evangelicse

atque Apostolicse
23.
fidei scctatores esse

noluerunt.

Ouapropier

(]uia et veritas claruit a

ei

Deo
:

inspiraiis vcstrae pietaiis obtulibus,

falsitas de-

notata, et

restat ui a

qna digna esi, abominationera consecuta Deo coronaiae vesirae clementiae piis fa-

taicm

fidei

siatuere

et

fraierna;

admonitionis
pertinere

voribus victorife coronam rediinita veriias fulgeat,

ct

sinceritatcm ad proprium

coniemptum

novitatis error

cum

suis

inventoribus et his
,

ccnsentium, non invido

Dcus testis esi) aniino, neque per elationem jactantia?, neque per contentionis advcrsitaicm, neque inaniier eorum doctrinam cni>ientes reprebendere, neque quamlibet cjuis
(sicut

quorum doctrinam
l)tionis

secuti sunt
et

propriae praesum-

poenam exsolvant,

de medio OrihodoxoCatholi-

rum

antislitum pro suaj novitaiis hasreiica pravi-

tate pellanlur,

quam

inira

unam sanciam

suspicctur

humana)

deleciaiionis arrogauiiam, sed

cam atque Apostolicam

sunt introducere, et

pro ipsins veriiaiis, in qua salvari nos confidimus,

reciitudine, ei pro ipsius pura3
sionis regula,

Ecdcsiam conaii individuum atque illibatum

Christi

Evangeliccc confes-

corpus

pro salute videlicct

stabilitaie,

animarum, ac
pro sospiiate

Rcipublicae Christiana;
humilitaiis

Romani imperii gubernacula dispcnsantium, mea;

Aposiolicos

Ecclesiaj contagione pravitatis hcereticac maculare. Nec enim a?quum est ut nocentes innoceniibns noceant, aut immunes aliorum delicta percellant cum ctsi in boc sajculo condemnatis
;

pra^deccssores

comnioarguisse,

I^arcatur, sicut ipsi

quibus parcitur, nullum in Dei

;

nuisse, rogasse, increpasse, obsecrasse,

judicio sentiuni parcendo beneficium

tibus

iia [jarcen-

etomnem modum

exhortationis exercuisse, quaie-

non minimum ingerunt pro

illicita

compasfeli-

nus medclam possct recensvulnus accipere. 21. Ncc post inoliti erroris diuiurnitaicm a commoniiione siluerunt, sed semper hortati suni
ac contesiaii, ei hoc ex fraterna charitatc, non per

sione pcricnlum.
2i. Ha.'caulein

idcoDeuinomnipotentem

'

Ezech. xviu.

Luc. xxv.

^ E|jlies. v.

AGATHOXrS ANXUS
cibus vestra? mansuetudiiiis ad cmcnclandum cre-

3.

CHRISTI

()80.

sis

a regula veritatis erroribus, Evangelica} atque

in-

dimus rcscrvasse tem|ioribus, ut locum, ct zelum ipsius Domini nostri Jesu Clnisli, qui vcstrum imperium coronare dignatu? est, facientes in terris,
pro
ejus

Apostolicai nostric fidel ubiquc iUustrcturet pra^di-

cetur integritas. Propterea, piissimi et a Deo

Evangelica

at<[ue
:

Apostolica

veritate

justum judicium proferalis quia dum bumani gcneris Redemptor atque Salvator sit injuriam passus,nunc usque sustinuit, veslra^que fortitudinis aspiravit imperio, ut ejus fidei causam, sicut a-quitas exigit, ct sanclorum Patrum sacrarumque gcneralium quincjue Synodorum dccrevit instructio,
exsequi digneniini, etRcdemptorisaccorrcgnatoris

bancsacrarumScriplurarum, spiritualium Patrum vcncrabiliiim Syiiodorum irrcprcbensibilcm Apostolici dogmatis regulam juxta Evangelicam corum intelligcntiam, pcrciuam veritatis nobis formula, Spiritu reserante, monsstructidomini
filii, si
,

Irata est, Constanlinopolitana' prffisul Ecclesia; te-

injuriam de suae fidei contcmptoribus, per ejus prapsidium ulciscamini, i^roijbeticum illud vatici-

pax multa ullum non remanebit dissensionis scandalum, et fiet quod est in Actibus Apostolorum % dum pcr gratiam sancti
nere nobiscum ac pra;dicare delcgerit
crit diligentibus
'
:

nomen

Dei, et

Spiritus populus ad
cesserit,

cogiiitioncm Cbristianitatis ac-

nium cum
plentes,

imperiali clementia magnanimiteradimet

quo rex
Zelus

Propbeta David ad
tuffi,

Deum

loqui-

lur

'

domus

inquiens, comcdit me.

omnibus nobis cor unum et anima una. 27. Sin autcm (quod porro longe sit) novitatem nupcr ab aliis introductam amplecti malucrit,
ctalicnis a rcgula veritatis Ortbodoxce atquc
stolica;

Unde pro tali Deo placito zelo collaudatus, illam beatam voccm audire a Crealoreomniummcruit*: Inveni David virum secundum cor meum, qui faciat omnes vohmtates meas. Cui et in Psalmis pollicetur ^: Inveni David servum meum, olco sancto meo unxi eum jnanus enim mea auxiliabitur ei,
:

Apo-

nostrae fidei sese irrctire doctrinis,

quam

utpote aniinabus noxiam declinare indesinentcr ab

Apostolicis mca; bumilitatis pra>dccessoribusexiior-

ct

bracbiuni

meum

confortabit

eum

ut cujus

atquecommonili usquc bactenus dislulcrunt novcrit (juod de tali contemptu in divino Cbristi examine satisfaciet apud Judiceni omiiium,
tati
:

ij)se

causam conflagranti studio

elaborat

Cbristianaj

qui in

ctclis est,

cui et nos ipsi pro suscepto veraj

pra;suniptioiie Cliri-

clementiffi vesfrae piissimus principatusefficere, re-

praidicationis ministerio, vel

stiana; religioni

numerationis gratia omnes actus fortissimi

cris Evangeliis

eorum

imiicrii felices et prosperos faciat, qui in siiis sa-

repromittit,
Dei,
et

inquiens

'

QuKrite

duin ad judicandum nobisque advenerit, reddituri suinus rationem (quod suppliciter cxoro) liccat Apostolicam atque
conlraria
,
:

primum regnum
vobis. 23.

bac omnia

adjicientur

Evaiigclicam recta;

fidei

regulam

ut ab exordio

Omnes enim ad quos sacrorum apicum

pcrcepimus, iiiconcusse et liberc cum simiilici puritate integram atque illibatam servare.
((

pervenit notitia, ct quia sic bcnigniter augustffi ma-

Proinde vestra; Augustissims serenitati pro

ac rcvercntia Catbolica; atque Apostolica;
nostro Jcsu

gnanimilatis vestne mansuetudinis est demonstratiis

affcctu

inlentus,

innumeras gratiarum
,

actiones, et in-

rccta- fidei

cessabiles

lauiles

adniirati

de tanta

clementia;

Domino

ab ipso corregnatore Cbristiani impcrii Cbristo, cujus veram concuipitis

magnitudine, propagatori vcstri fortissimi iniperii pcrsolverunt quia vere ut piissiini et cequissinii
:

fessioncm intcmcratani

conscrvarc, perfccta

piorum laborum

rej>ortabitur (rcpulabitur) inerces,

est,

principes, (\ux Dei sunt,

eslis

cum

Dei timore dignati

quia nihil in ali(|uo neglectum

vel

omissum

pcragere, oi;incm immunitateni a nostra i^arvitate dirigendis personis poUiciti. Et confidimus

vcstra a Dco coronata clcmentia,

quod

iion possit

salva intcgrilate vcstra) fidei ad Ecclcsiarum con-

quia qua; promisit vcstra pia clementia, potcns est efficere quatenus qiiod Deo a vestra) Cbristianilatis impciio religiosa bunrinitate dcvotum est et
:

cordiam pcrtinere. Quia Judex oinnium Dcus propositum mciitis ex()uirit, ct studium pictatis acceptat,
(iiii

caiisarum cxitus, sicut cxjiedirc judicat,

promissum, nibilominus ejus auxiliante omnipotenba impleatur. Unde ct lausab omiiibus nationil'us Cbristiaiiis, et perennis mcmoria, cl IVefiuens
oralio pro sospitatc, triumpbalibiis ac
ctoriis concedendis, ante Cinistiim
ipcrfectis vi-

ct dispeiisat.

28.

Obsccro itaque,

])iissimi

acclcmcntissimi
aiii-

Augiisti, atquc uiia cuin

mea

exiguitatcomiiis

ma

Cbristiana flexo gcnu supplicitcr dcprccatiir, ut

placitis

Domimim, cujus
majesta-

omnibiis Deo

bonis atque admirandis

iiii-

causa

est,

effundatur

(jiiatcnus superna)

jicrialibusbciicficiis, qua?

percorum Dco

acccj>taliile

tisterrore perculsa; genliiim nationes, sub sceptris

vestri robustissimi principatus IiiimilitercoUa pro-

studiiim supcrna dignatio buinano gcncri conce-

dere digiiala

cst,

ctiam boc ad nMlintcgralioncin

stcrnant, ut piissimi vcstri regni contiiuielur potcnlia,

dit

pcrfccta! pictatis corregiiatori Cliristo

sliani accejitabilem ollcrre jubcatis,
nitatis coiiccdcntcs, ct

dum

tcm|(oraIi impcrio, aiterni regni succefclicitas.

Domino liovcrbum imjiufacultalcm

perennis
26. o

libcram

Io(iiiciiiii

Nec enim

poterit aliud

simillimum inveut rcpul-

unicui(|uc Io(]ui volcnti cl vcrbuiii iiiiiiciidcre pro

fidc,

niri, (|uod

vcslia; invictissima; fortiludinis Divinai

(luam credil

ct tenct

quatcnus ab oninibiis

majestati

commcndet clemenliam, (juam

manifcstissime cognoscatur, quod iiullo lerrore,

"

Psal. Lxviii.

'

Acl. xiii.

' Csal.

xcviii.

<

Mallli. vi.

'Psal.

cxviii.

'

Acl. IV.

AGATIIONIS ANNIIS

3.

CHRISTI

()80.

nuUa
fidci

poteslate, nulla conuninatione vel aversione

(|nis(juani
loiiui

pro

vcritate

Catiiolicx'

et

Apostolicaj
est,

volcns proliibitus

aut

repulsus

omnes unanimiter pro tanto et tam iniestimabili bono per cunclnm su;c vita; spatinm
quatenus

Divinam
pcrii

majestatcm

glorilicent

et

pro
vcstri

inco-

imunanimiter incessabiles Cbristo Domino prcces elYundant . Et subscriptio. Piissimorum dominorum imperium gratia snperna custodiat,
lumitate alque
exaltationc
fortissimi

omnium gentium colla substernat . Hactcqui cum statum nus Epistola Agatbonis papa3
eisquc
:

Ecclcsiaj Oricntalis deploratissimuni esse scirct, ad

consarcinandam scissam j)enitus connnunionem Catbolicam magnis opus esse remcdiis intclligcns, cnixius (iitvidisti) impcratoresprecibus interpellat, veritus ne quid accideret adversus legatos Apostolicos
,

mis conatibus conservarc cupit vestrnm a Deo coronatum fastigium. 30. In hoc cnim tain Apostolica; Sedis^iuanique nostri exigui fainulatus proedecessorcs usque hactenus non sinc periculis dcsudarunt, nunc decretali commonitione cum Apostolicis Pontificibus consulentes, nunc Synodali definitione, quai veritatis regula continebat omnibus innotescentes; et terininos quos transgredi nefas est, usque ad animffi ipsius exitum constanter defendentes, non scducti blanditiis, non periculis territi, ut illam in Evangeliis Domini nostri sententiam operibus demonstrarent, qua sententialiter pra3cipit, dicens Qui me confessus fuerit coram hominibus, confite' :

bor ct ego illum corain Patre mco qui in caelis est ct subsequenti poena deterret, quia severe comminatur Qui me negaverit corain hominibus, ne:

cum non
,

ignoraret quid

alias

adversus
Pontifices

gabo
est.

et

ego

eum coram
temporum

Patre

mco
,

qui in

caelis

cosdem

imo

et

adversus

Romanos
esset.
Ita

Execratur eniin vera confessio

variari
est ipsa

pietatis juxta

S. Silverium,

Vigilium atquc S. Martinum ab imigitur ea

diversitates

sicut

nec

ipse

peratoribus sacrilege factuni

,

varictatem admiltil, de quo

vera confessio,

animi submissione non dejcctione, bumiliat se adco impcratori Agatbo Pontifex, ut jacentem protritam pcnitus Orientalein Ecclcsiam erigat.
29. Sicut

qui dicit

Ego

siim, et

non sum

inutatus.

31.

Igitur quia tranquillissima) fortitudinis

vestrae clemcntia
dirigi jussit vita

personas de episcopali

numero
quamvis non
cogni-

autem

(ut dictiun est) dua; legationcs

atque scientia omniurn Scriptura-

Roma

missa; suiit ad iinperatorcm Constantinopo-

rum

prixditas

de

vitffi

quidein

piiritate

lim, altcra ab

Agatbone

Pontiflce, a

Synodo

altera:

quisqnani praesumit
:

munditer

vixerit,

confidere tamen
si

ita et duffi Ei)isloIa;

ad ipsum

ct fratrcs ejiis

con-

perfecta vero scientia,

ad verffipietatis

sortos iinperii eisdcin legatis datfe fiiere, altera ab

scientiam redigatur, solius

tio
:

(sola) est vcritatis

eodein Agatbonc papa, altera vero ab ipsa Synodo

si

ad eloqueiiliam sfficularem, non aistiinamus

centum
loco in

viginti

ut ipse qni

pra^erat

quinque cpiscoporum ita tamen, Synodo Agatbo, idein priino

:

quemqnam

temporibus nostris reperiri posse, qui

:

de suinmilate scicntiae glorietur

in nostrisregionibus

quandoquidcm

cadcm

Epistola

sit

inscriptus in

bunc mo-

dum
Piissimis

tcstuat

diversarum gentium quotidie furor, nunc confligendo, nunc discurrendo

dominis

ct serenissimis victoribus
filiis

ac rapiendo.

Unde

tofa vita nostra sollicitudinibus

et

ac Iriumpbatoribus dilectis

Dei,

et

Domini

plena

est,

quos gentium inanus circumdat,

de

nostri Jesu Cbristi Constantino

Ileraclio, et Tiberio Augustis,

magno

iinperatori,

labore corporis victuscst,

eoquod

pristina Ecclesia-

Agatho episcopus,

rum
fldes

sustentatio paulatim
:

per diversas calamitates

est nostra substantia

servus servorum Dei cuin universis Synodis subjaccntibus Concilio Apostolica; Scdis. Ha^c idcirco

deflciendo succubuit
nostra,
:

et sola

cum qua

nobis vivere

summa

est
est.

de Synodis, quod

scilicet contigisset (ut

diximus)

gloria

pro qua etiam mori lucrum asternum

Apostolica;

ea de re monitos ab ipso Agatlione Ecclesia} Occi-

Hffic est perfecla

licai

nostra scientia, ut terminosCathofidei,

Synodos cclebrasse. Quffinam provincia cxpers Synodi esse potuit, si in Britannia in Anglicana Ecclesia fuit etiam ccIebrata?Et i)Ost multa ista subjungentes Credimns autem, quia quod paucis raroaiunt que concessum est, a Deo coronato vcstro imperio divinilus concedetur, ut per ipsum Catliolica^ et
dentalis episcoj^os in
diversis

provinciis

atque

quosque hactenus
et

Apostolica Sedes
tota

nobiscum

tenet

et

tradit,

mentis custodia conservemus,

ctc. Integrain

credentes in
fidei

Deuin
licffi

enim subjiciunt

Catho-

confessionem.

32. Porro in ea, quae a S. Synodo in eadem Synodali Epistola scribitur, Catholicae fidci sincera

ApostolicK vera) nostra; fidei spleiulidissinuim in oinnium mcnlibus emicet lumen, quod ex vcri

confessione stylus scribarum inendax operatus est

falsilatem
et in
:

dum enim

ibi

legeretur

Credimus

luminis fonte tanquam de radio

pcr ministros B.

vivifici

fulgoris

Spiritum sanctum

Dominum
:

etvivificatorcm,

Petrum

ct

Pauluin Apostolorum

principes, eoruinque discipulos et Apostolicos suc-

ex Patre Filioquc procedentem abraso nomine, Filioque, B a Patre procedentem tantum relictum
est.

cessores gradatim

usquc ad nostram parvitatcm,

est,

Detccta fuit ejusmodi impostura Graecornm in

Dei opitulationeservatuin
tctra

uulla

bffiretici

crroris

Concilio Floreiilino a Juliano S. R. E. Cardinale in

caligiiie tenebratura, ncc falsitatis nebulis confocdatum, nec intcrmixtis biercticis pravitatibus

disputalione

quam

habuit contra Graecos

qiiod

ipsuin longe ante Julianum advertit et suggillavit

velut caliginosis nebulis

at(iuc

pcrumbratum, immuue
perlustratnm
piissi'

sincerum,

et suis radiis

Malth. X. Marc.

viii. Liic. xii.

'

Malacli. iii.

AGATHOXIS ANXUS
Emmanuel
gerimus,
et

3.

CHRISTI 080.
confileri

9
ut
infcstos

Caleca gracus auctor in commentariis

luTc

noluerint,

Catholicas

adversus Gra^corum crrores conscriiitus.

Hsc

in-

at(|ue Apostolica; confcssioni, pcrpctua;

condemnatales in

considcrandotibi, lectorveritatis cultor,

tibi sit,

tionis reos esse

censemus; ncc aliquando

ob oculo? ponimus, ne mirum adco

in noniiullis
aliis,

cum

nostra) humilitatis collegio, nisi correctos suscipere

in

iistjue

pra^sertim,

quse de

patimur,

elc.

Ha^c sancta Synodus, quaiSynodali

Honorio
fidei

Romano

Pontifice tradunt, a Gra;cis esse

depravata dicemus. Descripta vero integra Catholica3

regula,
33.
licaj

Ltc ad fincm

ipsius liabent

Hancigitur merajCatholicajatquc Aposto-

confessionis regulani, et
iii

sanclum Concilium
servilem vestri

omnium qui Synodo interfnerunt nomina cpiscoporum una cum eorumdem singulorum subscriptione subjici voluit quai omnia in sexta Synodo, AcUone quarta habenUu' intexta. 33. In hac praiferca Synodo actum csse de
eidem
Epistola;
:

(juod

hanc

Romanam Urbem

subjecUone Ravennatis Ecclcsia;

Romano
:

Ponfifici,

Christianissimi imperii sub

ApostoHca; memoria)

Martino papa convenit, prEedicasse Synodice, conslanter defendisse,

est)

omnes nos ((]uisquis ubique humillimi Ecclesiarum Christi antistites cogno:

haud cnim contumacia illa a Mauro episcopo c(3epta, ct usque ad Theodorum ejusdcm civifatis cpiscopum propacx Anasfasio intelligere possumus
gata, ejus generis erat, ut dissimulari aliquo
posset.

qua et nostraj parvifatis pra)decessores convenientes, Apostohcam confessionem, quam a

scimiis
in

ferrcnt

modo Quonam pacto ista dc Ravennate episcopo Romani Ponlifices, qui cjusmodi rei causa
adYcrsali

principio perceperunt, etiam

Synodali pra;conio

hactenus
episcopis,

fuerant

ConsfanUnopolifanis

praaiicarunt, et al)fque cujuspiam novitatis errore

citia

non

sc ab obedientia ct subjectione
aliis se

Apo-

ambiguitatem determinarunt,
quffi

addunt,

et

in

superiori

Multa feque reperiuntur

etc.
sit

stolica; Scdis

subtrahenUbus, sed

pra;feren-

tibus sedibus, ut sa^pe superius

igitur Ravennafis Ecclcsia;

Epistola Agatlionis.

dictum est? Quod Annaleshabcntsequenti

Demum
legatis

vero (]uid auctoritatis traditum

nostra;

ConstanlinopoUm

profectiiris, ita declarant

Persouas

autem de

humihtalis ordine

praividimus dirigere ad vestra; a Deo protegenda;

fortitudinis vestigia
;

qua)

omnium

nostrum,idest,
vel

universorum

per

Scptentrionales,

Occiduas
in

anno subjecissc omnino se Ravennatem Ecclesiam Romanaj liaud aliterquam arbifrio sanctffi Syn(5di id esse facfum, ;rquum est existimare. Quomodo non oportuit dc liis actum esse in Synodo, si eidcni reperitiir iuterfuisse Ravennatis Ecclesiaj Theodorus episcopus? Iino non ob aliamcausamvenisse
:

regiones, episcoporun; suggestionem,

qua

et

Ai)OstoHce nostra; fldei confessionem pi'cEhbavimus,

otferrc

debeant

non tamen tan(|uam de

incertis

contendere, sed ut certa at^juc inuiiutal)ilia com-

Theodorum Romam ad Agafhonem Ponfificem, nisi ut se illi subjiceret, testatur Anasfasius Quod cum hoc anno factum sit quo Syiiodiis Roma; est celebrafa, eodem pariter anno restitutionem Ra:

pendiosa dcfinitione proferrc :suppliciter obsecrantes, ut

vennatis Ecclesi;c ad Catholicam et Apostolicam

a Deo coronato vestro imperio favente, haic

cominunionem referendam pufamus.

3G. Lefjntis Constanlinopoli
tia hahitis,

eadem onmibus pncdicari

obUnere jubeatis, ctc. dationem legatorum. 34. Sed vel hac ex partcetiam de Honorii condemnafione, qua; in Aclis se\lic Synodi reperitur,
tu, lector,
te,

omnes Plurasubdunt incommcn,

at(]uo

ajiud

cum

honorificen-

detegas im]iosturam. Uuoiiam

,

jiacto,

rogo

legaU

(juibus vetifum est disiiulare, sed

solum
iidem

bene sancita in

Romana Synodo

i)roferre,

imperalor ut Synodus ibidem comjreCum autem adco honorificus (jctur dat operam. Patrum conventus absolutus siimiiia concordia esset; qui dirccti fuerant a sancta Syiiodo et ab Apostolica Sede legafi, Constantinopolim profccti siint perveneruntque illuc ad finem ffisfatis tem])ore, mensis AugusU, vcl inclioafo Scplembri, ut colli-

lantum

sibi

suin])serint auctoritatis, ut de causa

giUir ex Sacra

Honorii papajdissererent, imo inconsulta

Romana
,

cham

Synodo ipsoque Romaiio Poniificc Agathone damnare (quod hacfenus inauditum fuit) insigni temerilale pnEsumerent? Num, (|uantumvis perfrictai

imperatoris ad Georgium patriardc qua proxime acturi sunuis. Veiierunl quidem exspectati diu etenim jam ferme bicnnium elapsum videbatur, ex quo ad procdccesso, :

de his antc consulcre Agallioncm omittere poluisscnt? Sed de his alias.

frontis
illi

fuissent,

rcm Agathonis Donum papain ipse Constanfinus imper;\tor lifteras dederat. Quomodo vcro (jui a Concilio Romano ct Agalhone Poiitifice missi sunt
legafi,
quffi

Quod
gralia, sed

igitur (ut

dicfum

esl)

non

disputaiuli

bene hubiti fucrint ab

i])sis

iin])cratore, ex

iis

docendi

(|uu; esset

Catholica fides, Ro-

de

scribif Anastasius Ribliothccarius, in:

manum

Concilium, nec noii ipse Ponfifex legatos

litteris
:

telligercpossumiis
scripti

sic

enim

se

habcnt

(j

Siipra-

milterenl; in iisdem Synodalibiis

a sentenUam subjiciunl indelebilem proinde saceidolum h;cc, quic in hac nosfraihumililatis confcssionc coiitineutur, nobiscum sincerifer

cjusmodi Quiciimque

vero missi Sedis Apostolic;c, (lui direcU fuerant, regiain urbein ingredicntcs die decima mensis Novembris, nona Indictione, Doinino solaUaiite, atijue

princiiieApostoIorum comitante, sus-

pra:dicarc desiderant

ut nostra; Apostolicie fidei

cl

concordcs, ut consaccrdotes

comministros cjusQui vcro

ceiiU suiit a princi]ie in oratorio intra palatiuin, porrigcntes ci et scri]ita PonUlicis. Qtiic cum susccpisset, cominoniiit eos ahjuc adhorlatiis est, ut

dcm

fidei, ct (ut

simpliciter dicamus) ut siirifales

fralres et coepiscopos noslros suscij^imus.

non per schisma aut furorcm, sed

|)acilica

disposi-

ToMts

XII.

10
tioiic,

AOATHOXrS ANNIIS
remittentcs pliilosophicas asscrlioncs, purain

3.

CHRISTI GSO.
:

bem

quatenus, cooperante omnipotente

et

mise-

sanctarinn

Scripturaruni

PatriuiKiue

probatam
ct tri-

ricorde Deo nostro, diligentissima inqnisitio

tis fiat,

dogma-

fidcm per synodalia Decrcta satisfacercnt;

quod olim

aiite

multum tempus exortum

bucns

cis

iuducias ad tractanda scripta, tribuit eis

sufficicl^aiit in

est

de volnntate ct operatione iu dispensatione in

oninia quae ad suslentationem

eo-

carnationis unius de sancta Trinitate Domini nostri

rum

expensas, in
37. Uic

domo,

qua) Piacidias diccbatur.

Jesu Christi veri Dci nostri

quod ctdissidium non

sanctffi

decimo oclaYO suprafcripti mensis,

in Blachcrnis in tanta honorifi-

minimum
si;E intulil.

pcr quasdam pcrsonas

Dei Eccle-

die Dominico, advocati sunt in proccssione ad san-

Innotesccre quoque super hoc et Macaarchicpiscopo Antiochena; magnae

ct ipse

clam Dci Gcnitricem

rio

venerabili

ccntia, ut ctiam dc palatio caballosstratosdirigeret

civitatis,

quatenus

de propria Synodo Deo

et

cum

obsequio pietas

im|)erialis, ut sic eos suscipe-

amabiles metropolitanos
faciat

episcopos praeparatos
adhortati

commoncns, ut pacitica assertione testimonia veneraLiiium Patrum proponcrent . Uxc

ret, ea ipsa

pro hoc ipso huc congregari.

c(

39.

Jam enim super hoc

adhuc

sumus per

sunt qua3

Synodum

pra^cesserunt. Sed in eo (ut

pios nostros apices

et

inter vivos existentem,

diclum est) corrigcndus omnino Anastasius, sivo Codcx depravatus emcndandus, dum liabet adventuni legatorum Constantinopohni contigisse die decima mcnsis Novembris repugnaut liis enim Acta Synodaha ipsius scxtte cecumenica3 Synodi, quibus conslat eam inchoatam hoc anno fuisse die scptinia mensis Novembris, cum jam eidem prte:

Donum

sanctissimum Apostolica3 Sedis antiquse

:

Roma; praisulem et iilo de Iioc sajculo migrante, Agathosanctus nupcr ordinalus papa in Apostolica Sede praidictai antiqua; Roina3 hujusmodi nostros
pios suscipiens apices, destinavit in prajsenti pro-

quamobrem corrigendum est, ut dicere debcat, dccima die Septcmbris. Si enim Epistola scripta ab imperatore ad Georgium patriarcham Conslantinopolitanum post adventum legatorum data Iiabetur
sentes essent dicti Apostolicoe Sedis legati
:

priam ejus iudulos personam Theodorum et Georgium Deo amabiles presbyteros, et Joannem Deo amabilem diaconum, ex persona vero totius ejus Concilii Joannem et Abundantium et Joannem venerabiles episcopos cum casteris clericis et monachis,

qui debeant invenire in pra?dicto

:

capitnlo

quDBstionem

qui et nunc ad nostra convenerunl

quarto idus Septembris

certe ante illud

tempus

vestigia, porrigentes nobis etiam

duas suggestiones,

oportuit pervenisse legatos Constantinopolim. Ubi

unam quidemejusdem

sanctissimi Agathonis papae,

cnim Constantinopolim pervencrunt

stolam dedit,
vit, ut

Aposlolica;

Sedis lcgati, confeslim imperator ConstantinusEpi-

aliam vero Concilii cjus. Sciens igitur vestra paternabeatitudo, quia primum nobis et pracipuum
[ut

seu Edictum inscripsit ad ipsum

praidiximus) hoc Orthodoxia;

existit

capitulum,

patriarcham Coustantinopolitanum, quo significaquantocius mctropolitani cpiscopi jubercntur se conferre (]onstantinopoIim. Est
ista inscrii)tio
' :

fcstinet prredictos venerabiles metropolilanos cpi-

scopos celeriter advenire in hanc a Deo conservan-

autem

ejus

dam nostram regiam urbcm,

tractetur capitulum, ct

quatenus prffidictum
datore

majorum donorum

38. a In
Christi,

nominc Dei

et Salvatoris nostri

Jesu

atque coronatore nostro Deo cooperante, cauta at-

lidelis in

imperator pius pacificus, FI. Constantinus, Jesu Christo Deo, Georgio sanctissimo ac

que Orthodoxa

definitio

hujusmodi dogmali impo

uatur)). Et subscriptio.

Divinitas te servet per

heatissinio archiepiscopo Constantinopoleos, ct universali patriarchic. Data

quartoidusSeptemb. Con-

multosannos, sanctissime ac beatissime pater . Hactenus Constantinus ad Georgium patriarcham

Constantino[)olitanum.
/iO.

stantinopoli, imperante doniino piissimo perpetuo

Augusto Constanlino imperalore anno vicesimo octavo (xui), et [lost consulatum cjus anno diiodecimo (xui). Scd corrigas ut in margine ex Actis
ipsis sextffi

His

scrij^tis

ab imperatore

litteris

omni

adliibita diligentia

curatum estnegotium, ut quam

episcopi Conslantinopolim
est,

citissime iidem

vocati

Synodi. Epistola vero est hujusinodi

civilibus
:

properarent

factumque

ut antequam menses

Quan^iuam sollicitudinibus tam militaribus

indesinenter nostra serenitas

duo

integri implcrcntur,

nempe septimadie Novem-

quamque
coarctetur
str;B

bris cceptai

jam

Indictionis nona?, Synodiis occu-

attamen omnes Christo amabilis noReipublicfe causasinsequendo ob Christianam

nienica inchoari potuerit.

Numerus autcm
:

cpisco-

porum, qui Synodo

interfuisse dicuntur, diversus

nostram fidem ponenles,

gnatriccin

tam

nostri

quam ct in bellis propuquamque Christo dilectorum

nostrorum exercituum habemus, uecessariuin judicavimus prassenti nostra pia Sacra ad vestram paternam beatitudinem uti, per quam adhortantes

a divcrsis auctoribus ponitur ducentos octoginta novcin habent Annales Grfficorumtam apudCedrenum, quam apud Theo|)hancm Photius in Epi:

eam, sancimuscongregare vestram paternam beatitudinem omnes qui ad ejus sanctissimam sedem pertinent, sanctissimos metropolitas et episcopos

Synodis numerat centum septuaginta, cenlum vero quinquaginta Paulus * diaconus Theodorus Balsamo ponit ccntum septuaginta et unum. In ullima auteni Actione
stola

sive

libello

de

inhancaDco conservandam nostram regiam

Exlaul
iii

ur-

ejusdem Synodi numerantur subscripti omiies episcopi cum legatis presbyteris et diaconis centum
'

iircam!iii!is

sexli Synodi.

Patil. rliac.

(le

gest.

Lnnsnb.

I.

vi. c.

4.

A(JATHONIS ANNUS
sexaginta sex
:

3.

CHRISTI 680.
,

II

verum

ipso Syiiodi exordio longe

niinor niinierus
tanta bie\itate

liabetur,
tein[)oris

quod episcopi omiies minime pervenire popi^cesiden -

re[)ra!sentantibus.

tuerint Constautinopolim.

Sexta St/nodiis a Trullo dicta

super sedem ornatam positis Christum i[)sum Patriarcharum autem praesentes taiitum fuere Georgius Conslantinopolitanus , et Macarius Antiochenus; duo reliqui, nem[)e Alexandrinus, atque Hierosolymitanus, [ler legatos niini:

tibus lcgalis Sedis AposloliccB qiu in sex sessiouibus

contia Monothelitas strenue pugnanl.

Locus
babent
sit,

ruin ex parte Theodori locum tenentis Hierosoly-

morum

e[)iscopi,

qui primus legitur postquam a

illa

autem ubi celebrata

Act;i)

est

Synodus,
palatii
,

fuit (ut

Sarracenis civitas

capta

est,

ejus civitatis vica-

secretarium sacri

quod cognominapc-

tum

est Trullus.

Sed

qiiid

Trullus proprie

tenda

est istius vocis interpretatio

ffidificiis,

ab

iis,

qui scri-

ipsa, missus [)oniturGeorgius inoiiachus, etPetrus itideni monachus pro sede Alexandrina, pastore vacante.

riuse[)iscopi, vacante

adhucsede

pserunt de

prffsertim veroipsiusConstan-

43. His ita dis[iositis, qui

primum

in Syiiodo

tinopolitanae civitatis.

Omittimus dicere dc Trulla,

locum tenebant
sunt loqui
,

Apostolicaj Sedis legati aggressi

quod

est

genus

vasis, sive (luod significat coDrnen-

sui

tariorum instrumentum. In eo autem quod vox ista ad acdificium ali(]uod pertinet, dictam eam

centes, qik-crentes |)ariter,

ipsorum adventus causam edoquod quatuor Constanti-

no[)olitana> sedis patriarcha;,

ncmpe

Sergius, Pyr-

reperimus tam in feminino genere, quam masculino, significareque sublimem fornicem desuper in altum porrectum et in rotundum concameratum, quem italice dicinuis Cuppula in quo sensu ba!c apud Anastasium in Sergio papa TruIIuiu vero ejus Ecclesia' (scilicet SS. Cosmse et Damiaui apud templum pacis Romae) , fusis chartis plumbeis,
:

rhus, Paulus, et Petrus, et

drinus episcopus

cum eis Cyrus Alexaiiuna cum Tlieodoro episcopo

;

Pbaran, novam invexissent hajresim in Ecclesiaiii de una in Christo voluntate atque operatione [letieruntque
novilatis.

causam et originem Jubente ergo imperatore causam ab addieere

crroris

vcrsa parte reddi ApostoIicK Sedis legatis, corypheus

ejus secta; Macarius episcopus Antiocbenus responct cum eo alii pro Constantinopolitana sede causain agentes, nullam a se novitatcm esse in Ecclcsiam introductam, sed qiuc a sacris Synodis ct
dit,

cooperuit. Extat adbuc locus, et ex bisqua^ videntur etiam hodie, intelligi probe potest^ quid Trullus significet. In Chronico etiam de rebus
patriis

Constantiiiopolilanis a Godino edito, ubi agitur de

admirabili templo a Justiniano imp. erecto, fre-

sanctis Patribus essent accepta, ea in

tulisse
:

mcdium

[)ro-

quentissima inentio estdcTruIIain lemininogenere,

qua2 cniin a dictis e[)iscopis Constantino-

eodem sensu
palatii

accepta. Sic igitur locus Synodi fuit

,

secrelarium
,

Trulia fastigiatum

quod ejusmodi Trullo seu testudine sursum erecta sui

rotunditate conficiens bemispbieiium, ab ipso adificii

poUtan;T; civitatis, sivc ab Honorio papa, vel Cyro Alexandrino dicta esscnt, se crcdcre et prffidicare professi sunt ita quidem iHi calumniose (ut sa![)e superius [)ers[)icue est demonstratum) cuin dam:

gcnere, TruIIus fuerit nominatum.

42.

natis hicreticis admiscentes

C(ri)ta

Honorium Ronianum
non [lassurum
se
iii

Quod ^ero

spectat ad

tempusSynodi,

Poutificem.
44. His auditis imperator,

prima Sessio fuit (uli dictum est) septimadie meiisis Novembris, Indictione nona, hoc ipso videlicet Redcmptoris aiino scxcentesimo octogesimo, decinio

Synodo rcsidere Macarium

suisset, cariiis,

dixit,

nisi ([ua) [)ra>po-

omnino
rogans

[)robaret. Id vero pollicitus cst

[)roferri

Ma-

anno imperii, eodemque numero notato post consulatum Constantini ex quo ab obitu patris solus cum fratribus imperare ccei)it, cx quo vero imperare C(jepit vivo parcnte, auno vigesimo setertio
,

Codices ex i)atiiarchio, in
scripta! csscnt:

quibus(iuinqueSynodioccumenica>

quod

et factuin cst.

Allatisquc in Syiiodiim Coditerli;i

cibus Iccta est a Macarii discipulo Sle[)haiio

Syiiodiis,

cundo.

Hkc

quffi

ex ipsis Actis.
ita

Ephcsina [irima dicta

(^yrilli, (|iio ait

ubi
((

cum
una

venluiii
e.jiis

Sessio

autem

disposita
,

est
iit

sicut

et

in

cssct

ad locuiu

Est eniiu

Concilio Chalcedonensi

ncmi)e

digiiiori loco,

oinni|)otens voluntas . Macarius dc

voluntali!
aflir-

a sinistris sciiicet sederent Apostolic;e Sedis legati,

tcslinionium essc lociim illum non criibuil

a dexliis
iiec

vero

(^onstantinopoiitaiius

e[)iscopus

mare. Scd dcmoiistratum

legatis et aliis,
iiec

cst

ab Apostolicie Sedis

drinaj.

ncn Antiochenus, at(|ue legatiis Sedis AJexanQuod vero in eo consessu digniorem locum
dubiiim
[lerlesi

non

a jiidicibus cogiiitoribus,

inepte

admodum

locuin Cyrilli in

suam

ipsius seii-

legali Apostolicic Sedis oblinuerunl, nulli

tenliam a Macario detorqucri, cuiii manifesteappareret de

esse potcst,
gcrit,

Acta Synodi Cbalcedonensis

bis

divina natura, (|uaiu coininuiiem cuni

id
si

egimus. Sed pra;tcrcxemi)laalia, ([uisque intelligit ex rebiis in hac Synodo gestis,

quis eas consideret,
videlicet,

ubietdc

Patrc et Spiritu sancto Filius habet, intellexisse,

dum
lari

ejus

omnipotentcm
niiiiiine
^\\\x.

dixit voluiitatem,

singu-

quoinodo iidem
priinarius
illis

nuincro

pluralitatcm cxcludeiis.
essent voluminis

Cum
(ioiiiii

primo loco seiitenliam dicant, primo([ue subscribant,

et

vcro posl luec

cilii

reliiiiui
iii

alia

hujusuKjdi,
iii

([iiibus

Epbesiui lecta
iinpensis

Synodo

fuissent, pluribus

delatus honor

omnibus

intelligatur

moie

niajo-

rum. Eminenliori

loco Conslanliniis iiii|)eiator cuiii

rcli^iuorum cecumenicorimi Conciliorum lcclio jussu iniperatorisinseiiueiilem

his
lioiis,

snis magislratibus

[losiliis erat, locus vero medius synodl ex more datus Sacrosanctis Dei evaugehis

sessionem dilata

cst,

sic(|ue priiua; Scssionis [^crio-

dus fincni

acce|iit.

\'2

AOATIIOXIS ANNUS 3.
A',>.

CIIRISTI 080.

loco,

Secunda vcro Actio liabita esl codcm ia eodfinque aniio, die decima ejusdem mcnsis Novenibris, iisdemf|ue qui supra prGcsenlibus inipcratore, magistratibus,
su|ieriori Actione
ct

tum

episcopis,
fuit)

ubi (ut in

lectum esl sacrosanctuin Clialccdonense Concilium, ad cognoscendum num verum csset, quod im|)udens Macarius episcopus Antiochcnus mafi:na jactantia eltudisset,
in universalibus Conciliis Monolhelitarum hajresis
asserlas sententias reperiri.

decrefum

esset, jussum est ab imper. pra?teriri quod rehquuin erat lectionis cjusdcm Epistokc, scd ipsam quintam Synodum legi; quod ct factum cst. Cum vero ventum esset ad septimam Actionem, ubi contigit pcrcurri scripta Vigilii in anatbematismo advcrsus Theodorum Mopsuestenum, quod iion confiterefur unam in Chrisfo personam Icctum fuit
,

ex additamento Monothelitarum

Et

unam

opera-

tionem,
48. At lcgati audientes

Quoniam aulcm proConcilium

ista fuit; cst,

lixum

satis

Chalcedonense

con-

runt, et exclamarunt,

niiiil

imposturam, hujusmodi esse

resliteVigilii,

sum|)ta in ea lectione Actio

invcniri potuit,
iina

sed nihil

sed falsos

illos esse libellos,

partusque suppositos

quod contra fidem Catliolicam de

esset ad lectionein Epiin Christo
:

nomine

Vigilii.

Si

asserta voluntate a Macario objici j^otuisset.

assertione Vigilius reccptiis esset a

tuisset, et

enim cuin unius operationis Synodo opor,

Contra vero

dum ventum

stobc S. Leonis,

qua expressai duaj

ope-

sam

Synodum ejusdem errorcm esse profesquod cum iion possit dici , ufique neque de
id

raliones, sicut dua;

natura! pi\Tdicantur

legati

Vigilio

sentienduin.

His disputalis, probeque

esse (ut

Apostolica! SedisMonothelitisexprobraverunt,

quod

cognifis, interlocuti sunt Patres et ipsijudices co-

illis

adeo turpiter menliti essent, in Actis Synodalibus unam in Cliristo asscri opcralionem ac volunlatem. His confusus Macarius, confugit ad illud
Dionysii Areopagitaj, ut Deivirilem tantum
,

gnitores,

niliil

inventum

vaniloquus jactaesse,

bat Macarius Antiochenus) in Synodis (pcumenicis,

quod faveret Monothelitis

iit

tantum reliquum

non

((juod

Macarius pollicitus

erat) id, si posset, pro-

numero duas operationes dici debere, assereret. Lecto vero quod reliquum erat Cbalcedonensis Concilii, clausaestActiocjusdiei; reliquis Synodalibus
Actis quintae, quaj sequcbatur ordine, Synodi, in

baret ex Patribus. hiterlocutus vero Ccorgius Constantinopolitanus episcopus, et reliqui episcopi qui

sequentem Sessionem dilatis. 46. Eodem anno et mense Novembri, decima tertia ejus die, rursus in TruIIum iidem qui supra
ad

sub ipso erant, petierunt ante omnia legi in Synodo debere, quae Roma ab Agathone Pontifice nec non qufc a Synodo Roma) coacta ad imperatorcm scri,

Synodum convcnere
:

cpiscopi, imperator, et

ma-

gistratus

codemque ordine

disposita Sessione,

jusseesunt (ut decretum ante fuerat) lcgi quintffi Synodi Actiones. In cujus exordio ubi lecta csset Epistola Mennae Constantinopolitani episcopi ad

quod et obtentum est, verum dilatum Acfionem sequentem. 49. Uno interlapso die, decima quinta Novembris cum in Trullum convenissent oinnes qui supra nominati sunt episcopi et magistrafus, facta cst
pta fuissent
:

in

editio

littciarum

tum Agathonis
:

Pontificis

tuin

etiam Romani ConciIii,credeinque in

versa; sunt lects
assertio

grKcum

con-

Vigilium pai^am, lectum

Christo voluntas.
Sedis, vitiatum esse

est ex ca, quod una sit in Tunc exsurgentes legati Aposlolica;

in

quibus

cum

constans esset

de Romanaj Ecclesiic in

fide Catholica in-

Codicem a Monothelitis exclamarunt, additamque illam esse Menna; noniine ad Vigilium Epistolam, sive libellum, eo quod Acta i|)sa germana id non haberent ejusquerei cerlum illud altulerunt argumentum, quod Mennas diem obierit vicesimo primo anno Justiniani imperatoris quinta vero Synodus anno cjusdem imperaloris
:

tegrifate, in

qua nullus hactenusextitisset Pontifex,

ab adversariis ex adverso sfantibus Mo-

qui vel leviter Catholicam fidem labefactasset, nihil penitus

nothelifis in
alios

objcctum

Honorium Piomanum Pontificem aut cst. Quod vero littcnc prolixa; ad,

modum
tum

fuerint

nihil praeterea in Actioue tracta-

cst, sed claudi

Synodum

oportuit, et in se-

vicesimo sexto coacta sit. Scd et quomodo adeo palens tunc detecta sit impostura, ex Actis ipsis
sic

quentem Actionem

referri, quie a

Macario suggesla

erant de Patribus, quos dicebat assertores esse

accipe, ubi ha; habentur.

47.
Et inspicientes

(luain gloriosissimi judices

tam piissimus imperator, una cum quibusdamex

sancta Synodo Deo amabilibus episcopis, ct aperientes ac discernentes, invenerunl tres quaterniones in princiiiio libri additos non liabentes

subno-

tatiouem numeri, qui secundum consuetudinem affigitur in quaternionibus, sed in quarto quaternione babente primuin uumerum et in
,

sequenti

quaternione secundum et tertium atque quartum subsequenter alias vero et dissimiles esse
,
:

unius in Christo voluntahs et operationis. Quinto rursum convenerunt ibidem Patres una cum iinperatore et magislralibiis, iisdem judicibus cognitoribus, eodem anno septima die mensis Decembris ubi facta est a Macario editio duorum Codicum, quibus (ut asserebal) teshmonia continebantur de unica in Chrisfo voluntate atquc operatione quibus lectis , in sequentem Sessionem reliquorum de eadem sententia fesfimoiiiorum dilata
, : :

est editio.

litleras

eorumdem
in

50. Sexta vero quic

sequitur Acfio, habita est

in exordiis

submissorum quaternionum,
erant in

quibus continebatur sermo, qui dicitur Mennaj ad Vigilium , cx litteris quiv prius scriptaj

eodem

iisdemque prajsentibus duodecima die ejusdem mensis Decembris; factaque est ab eodcm Macario Antiocbeno episcopo eclitio codiin loco
,

eodem

codice ,

Uuod cum

dilucidc adco declara-

cilli,

in ([uo (juai sui)crcrant feslimonia Pafruin (ul

AGATIIONIS ANNUS 3.
aiebat) de uiiica voluntatc in Christo

CIIRISTl

(i8().

13

Doniino

scri-

pta erant.

Quibus
aliis

lectis

jussa sunt ab inn>cralore

tam qua> a
Macario et
j^nari,

legatis Apostolica.> Sedis,

quam

quic a

ejus secta; sunt edita, sigillo consi-

ac custodiri. Porro ad tantam

penitus dissipandam
,

nubem

testi-

vil . Hucus(iuc Paulus. Extat adhuc integrum ipsum altare necnon ejusdem sancti martyris imago musivo opcreex[iressa. Sed ex hoc propagata ad posteros religio est, ut pestis tempore voti causa imago ejusdem sancti Sebastiani diversis in locis
,

moniorum

ista

tunc ab Apotestimonia,

piugi soleret, sed ct in ejus

stolicK Sedis legatis dicta sunt:

Ipsa

imo eliam
pore
fice.

et Ecclesias fabricari.

memoriam altariaerigi, Eadem de tem-

qua^ protulerunt

coram
:

vestra pietate ac
et

sancta

et peste

habet Anastasius in Agathone Pontivirginis obitus.

')

Syiiodo, detruncaverunt

qurc ad Trinitalis qui-

dem
sti

pertincnt rationem de

carnationis dispensatione

una volnnlate, pro InDomini nostri Jesu Chri-

53. S.
(ut

UUdai

auctor est Beda

Eodem anno magni nominis feminaregalis

sancta

protulorunt

quso vcro conveniunt, et

qux

pro-

stemmatis

religiosissima

Hilda abbatissa

prie

pro hujusmodi Incarnationis

dispensationc

quinto decimo kalendas Decembris ex hac vita in

Domini
quaiii

nostri Jesu Clnisti posita sunt,

tam sensuni

cslum

migravit, ubi Iriginta tres annos in

moua-

verba dctruncaverunt. Unde petimns vestram

eis

stica vita transegisset. Ejiis vitae

periodum brevi
at nobis sat

piissimani fortitudinem, autiienticos Codices pro-

compendio complexus
erit

est

idem Beda;
ad

lalorum ab
conferri

iiaternoruni testimonioruni proferri

civitalis
et
,

ipsius felicissimum

Deum
:

transituin ex

cx venerabili |iatriarchio hujus alina;

et

codem auctore

referre, qui ait

Septimo suaj in-

cum

codicibus ab eis oblatis,

deniou-

firmitatis anno,

stramus (\im ab eis in his facta est celatio, etc. Jussu igitiir imperaloris in sequentem conventum
codicum. Porro sequens Actio in sequentem annum producta repcritur, neinpe in diem decimaiu tertiam niensis Februarii anni Redcmptoris sexcentesimi octogesimi primi agemus
dilata cst collatio
:

converso ad intranea dolore, ad diem |)ervenit ullimum, et circa galli cantiun per-

ce|pto viatico

sacrosanctiecommuniouis,
erant in

cum

accer-

silis ancillis Chrisli (juai

de servanda inter eas pace Evangelica admoneret, inter verba exhortationis laeta
lo(iuar) de

eodem monasterio, invicem, imo cum oinnihus

imo
(ut

mortem
morte

vidit,

verbis

Domini
videlicet

nos de ea sequenli anno suo loco, modo antem qua; reliqua sunt anni hujus digna memoria percurramus. iil. Pestis ingens in Italia. Hoc anno mense

Iransivil ad vitam.

Qua

nocte

Dominus omni|)otens obitum

ipsius in alio

longius posito monasterio, quod ipsa

sione rcvclare dignalus est.

eodem anno

construxerat, et appellatur Hacancs, manifesta vi-

Julio posl luna; eclipsim pestis ingens vastavit Ur-

bem,

et alias

nonnullas
'

Italia) civitates;
:

de qua

isla

habet Paulus

diaconus

His temporibus per

est. Solis

Indictioncm octavam luna eclipsim passa

qua;dam sannomine Bega, quae triginta et amplius annos dedicata Domino viiginitate, in moctimonialis fcmina,

54. Erat in eodern monasterio

(juoque eclipsis eodcm paene tcmpore hora diei quasi decima, quinto nonas Maias, effecta est
:

nachica conversatione serviebat. Ihee tunc in dormitorio sororum pausans, audivit subito in aere

moxque
bus, hoc
qiie fuit

secuta est gravissinia pestis tribus mensi-

notum campamc sonum, quo ad

vel convocari solebant,
fuisset evocatus
:

orationes excitari

Augusto et Septembri. Tantamultitudo morientium, ut etiam parenles

est
,

Julio,

cum

quis

corum de
sibi

stcculo

a|)crtis(iue

(ut

videbatur)

ciim

filiis,

at(iue fratres

cum

sororibus bini per

in sepulcra

fe-

oculis asi^cxit, dcteclo donius culmine, fusain desiii)cr

retra pnsiti

apud Urbem

Romam

dedu-

lucem omnia

re|)Ievisse

cui videlicet luci

cercntur. Paii etiam

modo
:

ha;c pestilentiaTicinum

cumsollicila inlendcret, vidit aiiimam prtctatie Dei

famuIcK in ipsa luce coinitanlibus ac ducenlibus
eani

jiiga
iii

quoque depopulata est ita ut cunctis civibus per montium, seu per diversa loca fugienlibus,
foro
,

Angelis,

ad ctelum
soninio vel

ferri.

CuiiKiue soinno

et

per plateas

civitatis

herba) et frulela

exciissa videret cajteras pausantes circa se sorores,

intellexit vel
iii

nasccrentiir.

iii

visione mentisosten-

Tuncque visibiliter mullis a|)[iaruit, qiiia bonus el malus Angelus noctu per civitatem pergercnl, et ex jussu boiii Angeli malus Angelus, (iui
52. a

suin sibi esse quod viderat. Slatimi|ue cxurgens

iiimio tiniore perterrita, cucurritad virgincm, (luae

manu ferre, (luoticns de venabulo osliuin cujuscuiiKiue domus iiercussisset, tot dc cadeni domo die sequenti homincs iiitervidebalur venabuluni in
ircnl.

erat Urigit

tunc monastcrio abbatissajvice pra^fuit, cui nomen IIelu(iue ac lacrymis inultum |)erfusa,
:

ac sus|)iria loiiga traliens, nuiitiavit matieiii

illa-

rum omnium

Ilildam abbatissam

jam migrasse dc

piod pcstis
silica,
stiaiii

Tunc per revclationem cuidam dicluni est, ijisa [irius non qiiiescerct, (luam in Baqu;e beali Petri ad Viiicula dicitur, S. Seba-

;tcuIo, et se as|)ectaiite, cuiu luce inunensa, duci-

bus Angelis, ad ;eternte limina lucis et supernorum consorlia civium ascendisse. Quod cum illa aiidissct, suscitavil

niarlyrisaltariiim [lonerctur. UattuiiKjueesl,

cunclas sorores, ct in Ecclesiam

coii-

cl dilalis

ahUrbc Roma

(ad

basliani marlyris

reliquiis,

Urbem Roiiiam) R. Semox ut iii jam dicta

[icslis ijisa ([uie-

vocatas orationibus ac psalmis pro

anima matris
tempore
dili-

liasilicaallarium conslilutum cst,

operam dare nionuit. 55. Quod cum residuo

'

noctis

'

Paul. diac.

I.

vi.

Ucda

I.

IV. c. 23. cl

)ii

c|).

AGATHONIS ANNUS
genter agerent, venerunl primo cliluculo fratres, qui ejus obitum nuntiarent, a loco ubi defuncla eadeni est. At illffi responilentes dixerunt, se prius cognovisse et cum exponerent per ordinem quo:

3.

CHRISTl
'

680.
initia-

monastico indutum habitu, atque tonsura

tuni in

signum monasticaj

professionis

sequenti

vero canone
ludine,

Ecclesiis viguisse

significatureamtuncin Hispaniarum consuetudinem, ut urgcnte aegriproxinie

modo

lu-cc

vel

quando

didicissent,

inventum

cst,

cum

se quis

moriturum
:

putaret,

eadeni hora transitum ejus illis ostensum esse per visionem, qua illani rcferebant exisse de mundo
:

pulclira(|ue
nitus, ut

rerum concordia procuratum

illi

est divi-

pjusmodi [iceniteiitiam peteret quain si etiam extra menlis integrnm sensum constilutus ab antistite minislratam accepisset, haud ulterius ad
sfficulum reverti ipsi liceret, sed teneretur

cum

exitum ejus de

Iiac

vitaviderent,

mona-

tunc
steria

istai

introitum ejus in iierpetuam

animarum

chus permanere, etiam

sed nesciens accepisset
;

si

eam minime
petenti

petiisset

vitam cognoscerenl. Distant autem inter sc mona-

licet

pcena dignus censevel aliquo

hac tredecimfermemillibuspassuum.ldem

retur sacerdos, qui

ministrasset
ret, cui,

eam non

subjicit de alia visione alteri virgini ostensa : sed divinte hffic modo satis ad indicandam magnam

saltem signo se id cupere significanti tribuisset ac

:

siculi

benignitatis clcmentiam,

qua novellam Ecclesiam

cum

ea potione

Wambte jam

regi contigisse appa-

sensibus esset aliena-

Deus istiusmodi de
veluti lacte

aeterna? vita;pra;miicertitudine

tus,

quodam
id

alere voluit,

quo

plantata se:

proximeque moriturus crederetur, ab episcopo ejusmodi poenitentia collata est.

57. Restitutus vero ipse sensibus,

mel

ibi fides

altas figeret in operalione radices

cum

se re-

genus a Beda referunlur, quaj nos vel ex parle saltem, certis annis quibus facta noplurima enim
scuntur, refercmus.
tiG.

raonachum ex rege factum persensisset, bene usus ea occasione (quod summae religionis indicium
penle
fuil)

collatum eo

modo nionaslicum habitum nun-

Ervigii

Wambce in Ilispania abdicatio, et Eodem anno, novo exemplo, substilutio.

Regis

quam amplius
substituens: in

abjicere voluit, sed ad vitae finem

Wamba
octo et

Ilispaniarum rex,

cum

regnasset annos
se,

mensem unum,
est

abdicans

monasticum

amplexus
ista se

institutum; io cujus locum subroga-

tur Ervigius pridie idus Octobris.

Quomodo autem

habueriut, reddam totum quod scribitur a

rnonachus permanere delegit, successorem scripto quo vitaeinstituto transegisse usque ad obitum annos septem atque tres menses tradunt in nuper vero citato codice ex Juliano anni duodecim ponuntur. Sic igitur Wamba Dei judicio assumptus in regnum, hominis fraude, magis vero
;

Juliano Toletano, relalum a Luca Tudensi his verper bonorum Quia malignitatis auctor t)is
:

sua religione illo se abdicavit cujus sicut in electione et regni administratione laudatur sapientia
:

discordiam semper tendit

riffi

tempore bona;

memo-

et

fortitudo, ita in abdicando

Cindasuindi regis ex Gracia venit vir quidam

edidil pietatis,

summae specimen magis deligens regno cedere, quam

sibi

nomine Andabastus, Grajcorum genere nobilis, qui ab imiieratore suo expulsus in Hispaniam est, quem et ei in Reccesuinthus rex magnifice suscepit
,

collatum per imaginem nescienli

monasticum

habitum exuere, sponte

nodalia Acta testantur)

scripto significans (quod Sy-

conjugium consobrinam suam dedit, ex quo conjugio natus est ei filius nomine Ervigius. Qui cum esset in [lalatio regio nutritus et honore coniitis sublimatus, elatussuperbia, callide adversus regem Bambanem excogitavit, et potionem lethiferam dedit ei, ex qua rex olficiuni memoria; perdidit. Cumqueepiscopus civitatis, et optimates palatii, qui erantfideles regis, quos potionis causa latebat, vidissent regem jacentem absquc memoria, causa pietatis commoti, poenitentiam volentes illi perliunclionem sancti olei et communionem cere
,
,

regem,
sulens,

injuriac

quem vcllet sibi succedere immemor, regni magis paci.conejusdem regis maxinie
posteris diu integra
pii

quam

quicquamaflectui privaloconcedens.
mansit

58. Inter alia vero

egregia
illa,

monumenta,

quam

diximus, ejus opera in generali Tole-

tano Concilio cujusque episcopatus facta distmctio,

finiumque cujusque dioecesis certa parlitio, quam idem qui supra recitat Julianus. Rejicimus autem
longe longius, qu;e eodem argumento scripta" fe-

Christi corporis obtulerunt.

Sed factuni

est,

ut rex

a potione liberatus, cum prajsensisset, quod ille extremffi unctionis episcopus [leregerit sacramen-

runtur nomine cujusdam Rasis Arabis, dum tribuit Constantino Magnodivisionem, imo etinstitutionem sedium episcopalium in Hispania. Mirati sumus creditum id a prudentibus, et veluti quoddam nobile anticiuitatis

tum, ad monasterium

perrexit, ibiqueinChristiana
jiri-

hujusmodi partitionem
Constantino
ti(|uis

monumentum in medium allatani quam auctor ille asserit a

,

religione permansit . Ha;c ibi. Additur his ex

Magno factam. At quid de rebus

Hispaniai

an-

mo

anno sequenli celebrati eunidem Wambam regem scriptis suis pronuntiasse regni successorem eumdem Ervigium
canone Concilii Toletani
'
,

praeceptionemque ab eo factam Juliano Toletano episcopo, ut eum iu regem ungere deberet (]uo
:

Arabes nosse potucrunt ? Quac rerum cognitio, nisi cum ipsi venientes in Africam post hccc tempora inde llispanias occuparunt ? Sed in pluribus mendax auctor
Ecclesiarum
esse convincitur, ut

etiam canone declaratur quod dictum est dc susceiita

Ecclesias tradit

cum inter alias Hispaniarum eumdem imp. Narbonae dedisse

ab

Wambarege

pcenitentia,

nempeipsumfuisse
'

CoDC. Tolet.
1.

eod.

'

Recitautur a Joau. .Maiiau.

ie reb.

'

Conc. Tolct. xil. c. 2.

Hisp.

VI. c. 16.

AGATIIONIS ANNUS
episcopum
clesias
, ,

3.
bitet

CHRISTI 680.

15

eidemque subjecisse
Tolosaiiam,

alias

septem Ec-

Biterreiiseni,

Majjalonensem,

iVemausensem, Carcasonensem, Lutebanensem, et Helanensem. At quis ignoret ejnsmodi Ecclesias GalliiE Narbonensis noa prius numeratas esse inter Flispaniarum Ecclesias, (|uam ubi ea regione potiti
sunt Golbi, qui postea

complures Hispanise Ecclesias ab eodem aueodem fere Apostolorumtempore, sive ab .\postolis ipsis, sive ab Apostolorum discipulis esse consecutas episcopos ? Sed Arabis et infidelis est somnium, ut ab imperatore darentur
ctore nominatas,

episcopi
igitur

civitatibus

atque

provinciis.

Facessat

regnum

in Hispanias propa-

garunt

(^onstantini,

Sed ct quis nesciat, longe ante tcmpora ipsorum ferme Apostolorum tcmpore,
?

bominis Sarraceni rerum noslraruni ignari levissimum ex sua conjectura excogitatum commentum antiquioribus penitus inauditum.

Narbona; Paulum dalum episcopum

Et quis du-

Anno

periodi Grseco-Roraana 0173.

AnnojEra Hispan. 718. Anno Hegira; Gi inchoalo Agathonis papa; 3. Conslantini Pogouali

die

30 Septemb. Fer.

1,

Jesu

Christi 680.

iuip. 13.

I. Postconsulatiis.

Hic annus ista formula

notatus

xxvii Consta7itlni Aurj. Post consulatiim

ejus XIII, et Imperii Hcraclii ac Tiberiiejiis

fralrum

anno

xxii.

2.

Sijnodus
1

Romana

contra Monothelitas.

4. Episcopi throno Constantinop. subjecti vocantur ad VI Synodum. A num. 30 ad 41. Georgio patriarcliac Constantinopolitano novam imperator Sacram direxit pro disponendis rebus Synodi, ac convocandis ad eam subjectis throno

A num.
snnt,

ad

:j-2.

Synodum

Baronius, quem onmes seciili Romanam ab Afjathone papa ad-

Constantinopolitano episcopis,

cum jam
ac

Ponhficis

Romani

Icgati

advenissent

missi a Synodo

versus Jlonotliclitas indiclam hocannoconsignavit.

OccidentaM,
ribus latinis

quorum
:

noinina in ea divali Sacra

est in

De ea tanien nobis agcndum fuit anno suiieriori, quo ea celebrata, ne rcrum in causasancti Wilfridi archiepiscopi Eboraccnsis gcstarum serics pcrturbarelur. Quarc vide dicta num. 44. 3. Processio Spiritus sancti a Filio in VI Synodo non memorata. Ad num. 32. Baronius, ut

exprimuntur. Hujus superscriptio

exemplaFlavius

linperator

[)ius, pacificus,

Constantinus, Georgio sanctissimo ac beatissimo

arcliiepiscopo Conslaiitinopoleos, et univcrsali pa-

triarcha;,dataquartoidusSeptembrisConstaiitinop,

ostendat Acla scxfse Synodi

generalis

depravata

Homani sub AgaSpiritum sanctum Dominum, et vivificanlem, ex Patre Filioque procedentem ; set\ queindain impostorcm abraso nominc lulioque, relicpiisse taiitum ex Patre procedentem. Addii detectam fuisse bujusmodi Grtecorum iniposturam in Concilio Florenlino a Juliano S. R. E.
fuisse, ait iu Syiiodica Concilii
:

domino piissimo pcrpctuo Augiisto Conamio vicesinio octiivo, ct posl coiisulatum cjus anno xii . Sed hscverba, quarto
ini|)eraiite

stanlino iiii|)eratore

thone legi

Credimus

et

idus Septemb. et se(|uentia usque ad fiiiem, noii

leguntur in
sed

grffico, ideo(|ue

ab interprete addita,

cardinaii

in Disputatione,

quam

liabuit

conlra

Gripcos,

eorumque

errores. Sed,ut animadvertil

Hffiresis

non sine crrorc. Nain Constantinus collcga impcrii a patre Constantc dictiis est anno dcliv, anle diem xxvi mensis Aprilis, palrique siiccessil, ac consulatum perpetuuin capessiit, aiino dclxviii, post dieiii XVI meiisis Septemb. el ante diein vii Novenib. Quare in locuiii, a)ino xxviii, lcgenduin
a?<;20xxvii, ut inanifLslum fitcx|)riinaActionesextcC

Combefisius in Hist.
cap.
1,

Monoliielitarum Disp.2,

paragraplio 3, in Aclis Floreiitina! Synodi ac Juliani iii ea diclis, nihil occurrit, non magna
reverciitia

Synodi, qucC

dicitiir C(cpta dii; scpiiina

mcnsis No-

a Gnccis paritcr ct

Latiiiis,

dc sexta

vembris, ac anno Conslantini xxvii, consulatus ejus XIII, qui aiimisxiii Iraiidi ISaroniofuit; naniiiuiii.38
existimat, in hacEpistoki \oco post consulatumejus

Synodo,

cjn.^jque Actis

assertum;

et in ea

aclum
iiimi-

laiitum de seplima

Synodo generah, de cjus

confcssione

anno
anno

xii

lcgcndum

esse, post
;

comulatum
])riiiia

ejus

ruin Aclione
Anaslasio,

vii, in

fidei, in (jua Gra;cis

an. xiu, uti in lainlato loco

xii

cum tamen
sit, ct

Epistola

abest vox, Filioque, (|uain habeiil Latina edita,

cum

posl consulatum data

xiii

Actio

tum vulgata. Qiian: nihil inde adversus sinceritatein Actorum sexta; Synodi inferri polcst.

Synodi amio
['nclerea

post consulatum liabita fuerit.

ibidciii

Baroniiis

loco

anno vicesimo

1f)

AGATHONIS ANNUS
xiii,

3.

CIIRTSTI 680.

octavo, indicatin marfxinelofiendHmcssc, an.

non aninuulvciicns canlinalis doclissimus annum consulatus a morte patris, annum vero xxviu, seu, ut lcjri del)cl xxvii, ab auno, t]uo ab eo in imperii consortium allectus est, prolicisci.
5.

ncndum
tibus

verba die xviii mensis suprascripti, punctum appoest. Se^jucntia enim vcrba cuni pricceden-

connexionem non babenl. Hinc in(|uibusdam

Anastasianis in fine editionis regia; pag. 271
loco,
clie

Mss.

Loctis
csl

corruptiis

Anastasii restitutus.

citatis,

Domiiiico,

rectius legitur

die

vero Dominico. Et ha^c sine dubio vera hujus loci

Corruplus
pa[ia!,

et Anastasii locus in Vita

Agatbonis

emendatio.
7.

ubi dicitur, legatos Sedis Apostolicffi Conclie

Alter Anastasii locus restitutus.

et

CorAiia-

stanlinopolim ingressos esse

Indictione

x mensis Novemb.

rigcndum
stasio,

ix, prffiscnti scilicet anno, quo incoepta prima Actio die seiitiina mcnsis Novembris, Indictione nona , pra^sentibus legatis Agatbonis papa\ quod fieri non potuisset, si legati dietantum dccima ejusdem mcnsis urbem rcgiam introissent. Itaiiuc apud Anastasium loco, mensis Novcmltris, legendum, mensis Septembris. Qua cmendatione

qui

alterum ait Die

:

mendnm

in

eodem

viccsima secunda mcnsis

cst

Novembris

in Basilica susccptos esse missos Scdis

Apostolicaj. Nain

cum

Acta Synodalia habeant prilegatis Apostolicis, die

mam
csse

Actionem pra;sentibus

septima mensis Novembris, incffiptam, illud verum

non

potest.

Textum vero

Anastasii

non

ipsa

Acta, vitiatum ex notis temi>orariis prioruiu Actio-

posita
sius,

cum

prtcfata subscriplione convenit Anasta-

numelicio.
tia

Nam

Actio secunda die x

Novemb.

ter-

Sacram divalem quarto idus Septcmbris cxaratam esse dic scilicet qua lcgati
constat(]ue
,

Occidentalium Constantinopolim advcntarunl; ac

post duos nienscs

tam
XIII

cuni

primam Concilii Actioncm babijam imperator annum consulatus sui

mense
circiter Aprili cur-

ejusdem mensis, (juinta denique die vn Decembris celebrata, ut in Actis legitur. Quare mendum in Anastasio residet; alioquin omnes illi numeri priorum Actionum, quod siiie fundamento assererelur, dcpravati essciit. Loco
die xiii, quarta die xv
i

incboasset, et vicesimus septimus ejus imperii

gi tur , die

vicesima secunda , legcnd um die septima

,

vivente patre suscepti, a

reret.
C.

ct sic inter

Anastasii locus magis explicatus.

Anastasii

Vidit

bunc errorem norum, aitque

Papebrocius in Conalu

Cbron.-Hislorico ad Catalogum Pontilicum Pomalegatos Indictione viu, die x Martii

:

Constantinopolim appulsos esse

Siquidem, inquit,

proxime subsequens Dominica qua eos imperator in Blacliernas solemnissima poinpa deduxit, fuit
dics
xviii

Anastasium conveniet. Nullus porro error est quoad mimeros in textu Gra}co, neque in anno consulatusConstantini, nequc inannis ejus aut fratrum iin[ierii in omnibus xviii Actionibus, ex quibus sexta Synodus constat. A 8. Locits in quo VI Synodus habita. num. 41. Celebrata est sexta Synodus n\\Trullo, ut legitur in Actione prima. Quid autem sit Tndlus seu Tholus explical Ducangius in Constanlinopoli
Acta
et
,

mensis, teste Anastasio. Id autem toto

Cbristiana paragr. 32 et seq. libri

scribit

tertii

dum
,

dc-

temporc Synodi incboationem prsegresso, non contigit

iiisi in mense Martio . Verum error cubat tantum in mense, non vero etiain in die ac Indiclione. Anastasius autem asserit quidem legatos die Dominica ab imperatorein Blacbernasdeductos fuisse,sed non dicit id factum csse dicxvuiinensis.

ccdem sanctfc Sopbiic quatuor majoribus (|uod arcubus iucnmbit jugens hemispherium Tndlum aut Trullam vulgo vocant, seu EEdificium

rotundum ac

teres,

quod

in

immensam
,

altitudincm
ferlur,
tra-

educitur. Hujus [)arietcm, qui in

orbem

sustinetque testudinem orbiculatam

dit,

Codinus

Ait itaque Anastasius, missos Sedis Apostolicie in

confectum

fuisse ex latcribus tenuibus, spon-

regiam urbem ingressos esse die x mensisNovemb. (lege Septenib.) nona Indictione, et deinde addit Et dans inducias ad retractanda scripta, tribuit eis

giosis ac candidis. In eo ffldiflcio habita sexta

diis
ct
,

Syno-

illudque ab Anastasio in Agatbone, Basilica,

II

in Leone

palalium appellatur.

Rem

miran-

omnia, quae ad sustentationem sutTiciebant

in eo,

dam,
licct,

inquit Silentiarius part. 2, vers. 78 intueri

rum
cati

expensas in

domo

quai appellatur Placidia

,

ui inferne latior, sensim deficiat, ct in

deficit testudo,

die XVIII mensis suprascripti

die

Dominico advo-

veluti caelum convolvatur testudo. Ita

orbem aulem sensim

in

sunt in processione ad sanctam Dei Genitricein Blacbernas in tanta bonorilicentia, ut etiam de

tenuatur et
fuit,

ut cymbali figuram

effingat. Quae cffiterorum

Tndlorum forma etiam

sensim in sphaeadeo ovi formam referita

palatio caballos stratos dirigeret

tas iniperialis
,

cum

obsequio pie-

ut

nempe

inferne
,

Iatioi'es

Adventarunt ergo Icgati die x mensis Septembris, Indictione nona, hoc scilicet anno, et statim ab illorum adventu imperator episcopos convocavit duobus sc. mensibus ante Synodi celebrationem. Tum die xviii
,

et sic eos susciperct .

ram
reiit.

desinerent

atiiue

Quaj quidem tesludo

parieti tereti inniti,

tur, ut propter illius teiiuitatem

fabrica;, sed

aurea catena de

ceeIo

non firmaj inniti pendere videa-

tur, ut rcfert Procopius.

9. Dua? extant editiones V Synodi. A num. i6 ad 51 Quintce Synodi dua; fucrc antiquitus editiones
.

cjusdein mensis,quae in feriam tertiam cadebat,

tribuit legatis oinnia, quaj ad suslentationem sufficiebant in

eorum expensas,

in

domo
sunt
in

Placidia.

latiuLC,

una publicata

a Surio, aliisque

Deinde die Dominico

in

advocati

proces-

collectoribus, altcraque

a Baluzio in
i.

Conciliorum nova CoIIe-

sione, etc. Die scilicet \icesima tertia

Septembris
post isla

ctione

Couciliorum tomo

Haec Acta Baluziana

(luam Ddininica

incidit.

Quamobrcm

rccens e tenebris erula septimo Ecclesia! saeculo

AGATIIONIS AXNUS
ex Occidente in Orientem
gister
retulit

3.

CHRISTI 080.

17

IMiilippus

ma-

que ad tempora Paidi patriarchoi, qui anno dcxli

sedere ccepit. Vcriim tauiclsi descripti non esscnt in illo Codicp, extahant in GriEco autlientico, uti

militum imperialis obsequii, ut tliscimus

cx Actione xiv Concilii scxti in

pag. 981 ct 984, in qua

tomo

vi

Concil.
,

Actione ctiam legimus

latiniuu
Bibliotlieca

nunc

extant

eorumdem Actorum excmplar

fuisse

invenlum

sum acccpti
his veibis

tomo vi Concil. pag. 98i, ct ex eo rurvidenlur tempore Theodori patriarchce,

fuit. Colligi istud potcst

Ciinstantinopoli iu

patriarciiii.

qui a tricnnio dcposilus

cx

Continet ca editio nonnulla de quibus actum cst

ingentibus animis in sexta Synodo
sitatis
,

Gcorgii monachi

lomo
a

vi Concil. pag.

ubi ea

fal-

sunl accusata.
est

Nam

in Actione tertia,

dum
,

981. Quando crgo facta est dorum, qui fnerat patriarcha

relc^erelur septima Sessio

quintic

Synodi

ubi

hujus

rcgiffi

urbis, et

Theonco conservandiB priEfatum Macarium dc fidc,

quscstio inter

ventum

ad Epistolas

V/r/ilii

ad Jiistinianum

tulerunt paria lihellorum, qui dicuntur Vigilii de

patriarchio, sicut dixerunt Macarius et Stephanus,
et scripsimus in

inip. et Thcodoram cjiis uxorem, qua; extant in cadem nova Colleclione Baluziana et in quibus Tria Capitula damnantur lejrati Apostolica; Scdis exclamaverunt, eas non cfse Vigilii, et falsatum esse hunc iibium Gestorum quintie Synodi. Quod
,
,

quaternioues et oblati sunt ab eis

ct ex sacro scrinio Ecclesiae

])iissimo nostro principi . Accepti ergo fuerunt ex

Archivo publico

Con-

stantinopolitanae,

ubi post

etiam confirmatur ex

tione XII et in xiv sextae Synodi.

releruntur in AcQuarc cum cxaniinarentur Codiccs quintce Synodi, in quibus Epistola; ill^ Vifjilii extahant , constilit illas olim dcsideraias fuisse in anti(|iiis, additosijue non ita multo ante luisse tres quatcriiiones novos in initio Synodi in septima vero Aclionc in qua coniis
,
:

qua

monium
12.

eos extitisse

tam luculentum testidubium esse non potest.

falsitatis in

nodo.
stoliB

Sed dicct aliquis,

venc sunt ac

Non

siint

damnato}
si

VI

Sij-

dua;

illie

VigiliiE[>'\fieri potest,

genuiiiffi,
illas

quomodo

ut Patres sexts Syuodi

tinentur

duaj

illa;

Vigilii

Epistolae

mutatum

decimumquaternionem, adjectumque es?e (luadrifolium non su[)crscriptum antc dccimum scxtum quaternionem, in qno fernntnr duo libclli seu Epistola; VigiUi. Qnamedircm Patres decrevere, chartaceum volumcn quod falsatum erat,
fuisse quintuni

damnarint falsitatis ad legaforum Scdis Apostolicae suggcstioncm ? Rcspondeo ideo illas accusatas falsitatis esse, t|uod ea pars in qua de una Christi operatione agehatur a Monolhclilis addila crat, ut suam de una Christi
voluntatc opiiiionem
fulcirent

ctiam

testimonio
47.

papa; Vigilii, ut agnovit Baronius

num.

Ubi

contigit, inquit, percurri scripta Vigilii in anathe-

quihus adjcctiones erant factffi, el anathema dixerunt libellis qui dicuntur scripfi fuisse a Vigilio ad Justinianum et Tlicoddiam. 10. Dnoi E/mto/ce Vigilii PP. ad Jnstinianum
cassari in locis,
iii
,

matismo adversus Theodorum Moiisucstenum, quod non confilcretur unam in Christo personam,
lectum
fuit ex additamento Monothelitarum, et iNAM OPERATIONEM . Sanc lcgati non dixcrunt, has Epistolas esso falsas, scd cum ad cam partem ventuiu e?t, in qua Vigilius statuitur docens unam in Christo operationem, tum exclamavcrunt Non faciat Deus, Dominc. Non dixit Vigilius unam ope:

et

uxorem

falsatoi.

927 auctoritatem
illffi

Verum haT Epistolis illis (7non abjudicant; non enim falsse

falsattD et

dicuntur, sed

corruptx' ab

iis,

qui

teslimoniis illarum abuti volebant ad confirman-

rationem.
itaque

Non

sunt libclli Vigilii. Falsatus est

liic

dam

opiiiionem siiam de una in Christo volunlate

liber , ut legitnr

lomo
falsi

vi Cnncil. pag. G23.

Lcgati

et opcralione. IMiiunm quippe ex verbis Gcnrgii monachi rclatis in Aclione xiv apparct, paria lihellonim scn Epistolaruin accepta fuisse de patriarcliio, illos [lostea in

actioncm

instituerunt advcrsus

cam
hanc

tantiim partein Epistolarnin Vigilii, in qua mentio

erat uniiis operationis in Christo. Coiilirmant

(juatcrnionibus

fiiissc scriptos,

observationcm episcopi

in

cadeni Actioncxiv, ibid.

et imiicratori

Constantino Pogonato ohlalos latine

pag. 980, ubi aiunt Monothelitas hujus fraudis esse

auctores, cx illorum vocabulis malitiose adver-

versos a Conslanlino

Grammatico, postrenio ad-

jectum fuisse quadritoliiim, id cst, (juatcrnionem ante deciinum scxlniu quaternioneui (|uinlie Synodi, et in lioc quadrifolio scriptosfuissedtios illos
libros r/j/7aad Justinianum etTlieodorani.

sus recta dogmata Iikc intcrjicientcs

oh eam(|ue
,

causam paulo
lis

post juhent, libros ctiam eos obeiii

obduci in

locis

quihus dcpravali sunt

ut

Mirum
Secx

notavit Balnzius in Piacfatione ad Acta quinta) Sy-

autem non
dis;

est ignotos fiiisse lej,'alis Apostolica;

nodi, cx
13.

qua

ha;c cxccrpsi.
est

cum

constel illos defuisse in Codicc,

a

qucm

Lunce eclipsim pestis secuta

Roma;.

Occidente adductum
tunc Occidentcm

PUilippo magistro militum

collijj;i

Ad num.
papa; ait
:

VA et seq. Anastasius in Vita Agathonis

jam diximus. Nam hinc

quihus

polest,

habuisse
in

excmplaria

quiiili

Concilii,

E|iistolic illse \'igiliiium

cxtahant, autcoruni

quopiam usos

salis cxplicatam recordationcm liabuisse eariim rerum qu;ts lege-

esse legatos, aut

non

Hujus temporibiis, Indictiouc viii, luna mense Juiiio, die xxviii. Simililer et mortalitas major atque gravissima suhsccuta est mcnse suprascripto, Julio, Augusto et Seplemb. in Urhe Ptoma. Accidit ea cclipsis jnxta Calvisium
cclipsim pcrtulit
in opcrc

rant in his Gestis.

Chronologico dic
liora

xviii Junii,

fcria

se-

M. Semper
blico.

ntrarjiie

Deerant
ToMis
XII.

exUtit in Arc/iivo puilli

cunda ineunlc,

sane

libelli

in

Codice lalino

tantnm dimidia post luediam nocteni. Qiiare niimcri mcndosi sunt apud Anastasium. Paulus diaconus
lib. 0,

Bihliothcca; patriarchalis Constantinopolilana' us-

cap. 5, de

eadem
3

18
eclipsi, aliaque solari

AGATIIOXIS ANNUS
loquitur
passa
:

3.

CHRISTI 680.
et

octavaiu
eclipsis
(jiiasi

luiia

eciipsim

est.

Per Iiidictioncm Solis cjuoque

,

giis

HildcB virtulibus,
15.

de sancta cjus morte.

eodem

qiiO(|uc paMie

tomporc

liora diei

Hereswita regina Kale monialis non fuit. Ccrlum csse debet primo, Hildam anno dcxlvii
ii,

decima, quiiito nonas iMaias efTecta est. Mox(|ue suljpccutaest gia\issima iiestistnlmsmeusilms, lioc est,lulio, Augusto et Septembri. Verum
liaic

aut saltem insequeuti, sauctimonialcm facta.

Annam
witui

Orientalium Augloruin regem,

iii,

et

Deres-

conjugem anno dcliv occisum.

Aidanum

eclipsis solis liinarem pra;cessit, facta^iue est

anno

Christi superiori. sed die

dccima

tertia Julii,
lia-

Lindisfarnensem episcopum anno dcli ad Deuin migrasse. iv, monasterium Kalense a sancta BaltJiilde

leria (|uarla, lioris qiialuor post

meridiem, ut
relitiiiiis,

bet Calvisiiis. Cessavil pcstis, delatis ad

Irbem Routtesta-

post Clodovei II regis Neustriae et Burgundi;e morteni,qu;e annoDCLVi contigit, aedificatum esse;

mam
tur

sancti Sebasliani martyris,

:

qu;i;

omnia

suis locis a nobis

demonstiata sunt,

idem Paulus

indeque, ut notat Baronius,

parlim hoc, partim in sequeiiti ssculo.

itaque
ita sint,

Cum

ha2c

propagataest ad posteros religio, ut pestis teini)ore liic sanctusinvocetur obquam etiaiii propulsatam
;

quomodo

potuit

Herewita regina
in mon;iste-

anno dcxlvii vitam ducere religiosam

rio Kalensi
;

solemnis ejus vencratio

aliis

est

Capure, Mediolani,

et

iii

cum Anna

Orieiitalium

Anglorum rex

urbibus, ut refert BoUandus in Nolis ad Vitam

sancti Sebastiani marlyris, ad dieiu

14. Murititr S.

xx Januarii.

rit,

Hilda abbatissa Pharensis.

in

maiilus ejus per septennium adhuc superstes fueet monasteriuni illud nonnisi post aniium dclvi
|)0test, Hereswitam monasterium venisse,

coiistructum sit? Neipie dici

post coiijugis inortem in illud
ct

nuui. 53 ad 36. Beda tam in Epitome

quam

Uistoria lib. 3, cap. 23, refert

mortem

Hild(s san-

Hildam ad eam
:

proficiscendi consilium susce-

ctissim;e virginiset Pbarensismonasterii abbalisscB,

pisse

ha'c
iu

qna; Nortlmmbriae pro\inciam,in qua nata erat, et

mortuo,

enim ab Aidaiio episcopo anno dcli depatriam revocata est. Hinc manifestum
in aliqua

oimiem Britanuiam
deeahabet,

insignitcr illuslravit; sed diio

redditur,

Bedam

hujus Historia; circum-

in quoruiii alteroa plerisque nialeexpo-

stantia peccasse, in eo

nempe quod monasterium

nilur,et iu altero ipsemet hallucinatur: ut uterque error aperiatur, ejus verba hic recilanda suut, illis
resecatis
i\\M\i

aliquod in Gallia conditum promonaslerio Kalensi

sumpserit.
rare potuit
tigere.

Cum enim
iis
:

ad

neulrius

diflicultatis

declara-

et Hilda, vixerit, in
facile

Beda in Northumbria, sicuti qu;e in regno gesta, vix eriis

lioneni conferunt.

Anno, inquit Beda, Dominicm

Ililda,

vero in

qusc extra illud con-

Incarnalionis sexcentesimo oclogesimo, religiosis-

Ad hunc

Beda; errorem nullus hucusque

sima

Christi

famula

abbatissa monasterii,
in

(juod dicilur Streaneshalch (seu

mitatu Eboracensi
terris

situui),

Pharense post multa, qus

coin

fecil

animum advertit, observavitque, Hereswitam jam aiite annum dcxlvii, quo constat Kalense monaslerium nondum conslructum fuisse, habitum saiculareni reli(|uisse, et in
10. Heresivita

opera

ctelestia,

ad percipienda pra?mia

vil;e

monasterium

secessisse.

cselestis,

de terris ablata transivit die (juiuta de-

cima kalendarum Decembrium, cum esset annoi-um sexaginta sex quibus a-qua portioue divisis,
:

credila.

Existimabam, monasterium in (juo Heest,

ii

monacha

Jotrensis et Kalensis

reiwita vixit et morlua

me

reperisse,

quando

triginta tres i)rimos in s;eculari habitu nobilissime

apud Mabillonium
monasterii
Jotri,

saeculo

Benedictino, iu Elogio

conversata complevit

(id

est

usque ad

aunum

Historico sanctaj Theoledcheldis prima; abbatissae

sexto milliari supra Meldas civi-

Christi dcxlvu), et totidem sequentes nobilius in

monacliica vita Domino consecravit, etc. qnae cum relicto babitu SuECuIari illi soli servire decrevisset,
secessit
(erat

t;item, haiid procul a fluvioMtitronasiti, ha^c

verba

legi

In peranliquo et elcganti S. Pauli priini

ad provinciam Orientalium Angloriim nauKiuc propinqua regis illius) desiderans

:
,

eremitae Oratorio,
clesiae panecialis

quod

in coemelerio Jotrensis Ec-

quo modo posset, derelicta patria, et omnibus quoecumque babuerat, in Galliam perveuire, atque in monasterio Calae peregrinam pio Domino vitam ducere, etc. Nam et in eodem monasterio soror ii^sius Haeresuid, mater Aldulfi regis Orientalium Anglorum, regulaiibus subdita disciplinis, ipso tempore coronam exspectabat ffilernam cujus ffimulata exemplum, et ipsa proposito peregrinandi, annum totum in pra3fata provincia retenla est deinde ab Aidano episcopo in patriani revocata, accepit locum unius famili;e ad Septentrionalem plagam Viuri fluminis, ubi a^que anno uno monachicam cuni perpaucis sociis vitam agebat, etc. Coutigit eam suscipere construendum sive ordinandum mouasteriuin in loco qui vocatur Streanshalch, quod opns sibi injunctum non seguiter impievit Fuse poslea agit Beda de egreexinde
si
: ,
.

subsislit, columnis marmoreis subnixum, visunlur tumuli sexe ferra prominentes , iu quibus sepulli fuisse dicuntur sancta

hactenus

Theodechildis, S. Agilbertus Parisiorum episcopus

Theodechildis frater

S. Ebregisilus Meldensis epi-

scopus
S.

S.

Agilberta et S. Balda abbatisscC Jotrenses,

S. Hilda;, ,

Hereswida soror

mater Adulfi regis

venerabilis

Anglorum Orientalium

quam tamen

Beda in Hist. lib. 4, cap. 23, in monasterio Kala peregrinam pro Domino vitani duxisse scribit. Sextus ingentis niolis tumulus, cujus sit ignoratur. Idem Mabillonius in Observat. praeviis ad Vitam sanct;^ Bathildis reginaE Francorum, postea
sanclimonialisKalensis, rursusscribil: Hereswidae

sepulcrum in mouasterio Jotro ostenditur in Oratorio S. Pauli quod mirum videtur; siquidem apud Kalam sanctimoniahs vixit . De proposita
:

difficullate

cum

V. C. Claudio (]asteIIano metropo-

AGATHONIS ANNUS
litatKf

3.

CHRISTI 680.

10
in Galiia,

Ecclesire

Parisiensis canonico,

in

Historia

(|ua locntus fuerat,

non vero

quam Beda
enim

Ecclesiastica

rernm Francicarnni

exercilatissimo

antea provinciam non ap])ellarat.

Fallitnr

contnli, et Imjus consultationis lioc

fuit.

consectarium
ii

Thomas

Eliensis loco laudato, ubi ait, post

mortem

Antequam sajculum Benedictinum

Incem

\i(jissct,

ne(|ue in Arcliivis, ne(]ne in Kalcndariis

Annse regis, turbatis rebus Oricntis Anglice , Hereswidam reginam apud Gallias peregrinam in

nlla erat.

monasterii Kalensis, Eildce et EeresvHhe memoria Verum anno mdclxxii, abbatissa et san-

climoniales illustrissimum Francisciim de Earlay

monasterium KaK-c secessisse. Nam, ul ex diclis liquet, tam Hereswida regina, quam Hilda ejus soror nunquam monacha; Kalenses fuere; et, ut
inox videbimus, Heresrvida ante niarili mortein,
qune anno dcliv contigit, in aliquo alio Galliarum

archiepiscopnm
nt

Parisiensem instanter rof^arnnt,

Hitdam

lere sibi

Hereswidam officio Ecciesiastico coliccret. Causam hanc V. Cl. Jacobo a sanet

cto Jktive Parisiensis Universitatis doctori, et alias

in

adix"e

eadem

sacrtT Theologise professori

examinandam

praesul

non minori pietate, quam doctrina prseditns comniisit. Postquam vero vir doctissimus Hildam, non vero Heresividam, in aliquibus Ecclesiis
cultam
fuisse in scriptis testatus
est
,

monasterio sese inclusit quo anno dcxlvii eam Eilda in animo destinarat. 18. Eereswida vivente marito monasteriumingressa. Nullns quidcm rerum Anglicaruin scri,

illnsfrissi-

nec ullus alius memoravit Eeresu:idam, Anna marito adhuc vivente, monastica> vitae studio ab eo sejiinctam fuisse; verum id Beda diserte
ptor,

nius pi\TsuI abbatissa? et monialibus facultatem in scriptis fecit Eildam officio Ecclesiaslico celebrandi,

innuit,

visse vivere

eamque

Castellano laudato tradidit, isque ad abba-

tissam misit.

Ab

eo itaque tantum annosancta Hilda

xvii ejusdeni

in monasterio Kalensi die xxvii culta,

licet dio

mensis Novembris mensis ad Denm migrarit;/Zeres*r/Waveroinscripta tantum ad diem ix mensis Decembrisin KalendarioKalensi in sacrislia appenso; cum tan-ien neutra Kalensi in monasterio

morata
17.

sit.

scribit, Eildam, relicto ssecnlo decreimposternm in monasterio cum Heres?w(/a sorore; lioc enim illa consilium cepit anno DCXLvii, quo aiite duodecim et amplius annos, quam Kalense monaslerium pedificaretur, vitam monasticam amplexa est; et tamen Atma per septem poslea annos in vivis fuit. Nec inirum videri debet, Hcreswidam mariti consensu monacham cum similia exempia tam in Historia etfectam Gallica, quam Anglicana obvia sint. Etenim sancta
;

cum

Bildam

Licet enim Eilda minquam KalcB fuit. w Galliam trajecisse, et in monasterio Kalensi per annum commoratam esse, donec a sancto Aidano episcopo in patriam revocarelur, asserant

Kincburrja uxor Alfridi senioris,

filii

Oswii Nor-

thumbriEe regis, tXS.Cuthburga nxor Alfridi nothi Northumbrife regis, Hereswidti! exemplum postea secula; sunt, nt in hoc opere suis locis ostendimus.

Thomas
dritffi

Eliensis

monachus

in Vita sanctfc Ethel-

rej-MnsD,

flliae

Hereswida; etiam regina? ac

7,

prima; abbatissa; Eliensis cap.

num.

12, Garps-

Ante 19. Ecreswida Jotri sepidta non est. Mabillonium Hereswidam Jolri, gallice Joarre , sepultam fiiisse, nulliis in litteras miserat, imo
eruditissimus Caslellanus
asserit,

Menardns lib. i Observat. ad diem xvii Novemb. ((|ui tamen fatetur locum Bedae a nobis in medium adductum, obscurum videri) non dubito tamen, qnin haliucinati
feldius capite 36 septimi sa-culi, et
fuerint, et

se Jotri fuisse, se

onmesque monachas
aut fama aut

sibi assernisse,

traditione accepisse,

nunquam, eam apud se

quin Mattha;us Westmonasteriensis ad

citati

tiimulum habere. Verum quidem est, in crypta S. Pauli eremito) (quam Mabillonins oratorium
vocat, (juia sc. hoc ei su|ierstructnin), extare figurain

annum
est,i\e

ncLxxx ba^c Beda;

verba, in quibiis

tota difficultas sita, in prrpfata provincia reteti/a

cujusdam

reginiE in latus jacenlis,

,

Anglia Orientali rectius interpretatus fuerit; ideoque (|iiin Edda in monastcriiim Kalense nun-

religioso repnEsentata)
tain

et

in habilu corona redimita; scd

;

quani venerit. Quisquis enim attente totum Bedrc lociim snpra recitatnm Icgcrit, intelliget Bcdam

quam sanctimonialium traditio est haiic esse Osannam Scotite reginani quam tamen Jotrcnscm monacham non fuisse
Jolrensium iiicolarum,
,

nihilAWwA indicare quam HUdam ex Northumbria patria siia in Angliam perrexisse et in ea cum dc
;

existimant, neqiie Officio Ecclesiastico coliml: prteterea(|ue Iraditio

lia!C

valde incerta. Castellanus iu

licet

lirofectione in

Galiiam suscipienda cogitaret, per anniim mansisse, donec revocata csl ab Aidano in palriam, scu in Northumbriam. Proposilum ilaquc
peregrinandi extra Britanniam exccutioni non mandavit

crypta pra;dicla
vel noinina,

novem tumnlos nnmeravit,

iis(]ue

Mabillonius sex tantiim mcminerit,

nulla,

vel E]iita|>liia inscul]ila jir;elerqiiain

S.

monumcnto
abbatissx,

Theodlecheldis jirima? moiiasterii

Eildn;

cum

illud

Beda non alTirmet

imo

scribat,

illain letentam esse in eadcm provincia, ideoque in provincia Orientalium Anglorum, de

quod eum corrii|)le dcscriiilum ad Mabillonium missum fuerit, hic prout jacet, illiid
rei)ra;seutabo.

lUti:

MEMBRA

1"0ST UI.TIMA

TEGLNTUR
IN

THEODLECnELDIS

ISTEMERATAE VIRGINIS GENERE

FATA SEPILCKO HEATAE NOIIILIS MERETIS

FLLGEKS STENUA MOKIBUS. FLAGRAVIT

DOGMATE ALH'

20

AGATIIONIS AXNUS
In alia tumiili parte
:

3.

CIIRISTI GSO.

CENUBII HUJCS MATER SACRATAS DO VIR...

....

(llic

lapis

fractuS CSl)

TES OLEUM CUM LAMPADIBIS PRUDENTE....

FILIAS OCCURRI

REX

P.

M. IIAEC

DEMUM EXVIT ATRA

R.

r.

non Thedechildis prima sanctam hanc abbatissam, Theodlcheledem appellatniii fuisse, non vero
20.

Theodlecheldes

Jotri abbntissa.

Hinc

liquet,

56 et seqq. Cum Ervir/ius ambitione regnandi Wambce Hispaniarum regi venenum praibendiim curasset, et is videretur jam animam agere,
u.
posita

Theodiechieldim, ut in Epitapbio a Mabillonio relato,

tissffi

aut Teutehildcm, ut in Vita S. BertihE alibaKalensis prini;o sa'culo

monachi

coma atque in sacerdotis morem detonsus ritu cucuUum induit, ut tradunt Vasaeus
Mariana
lib.

n Benedictino

relata?

in Chronico, et

G,

cap.

1-i,

qui notal

vocalur. Castellanus

enim

in legendis, explican-

id contigisse pridie idus Octobris,

die Dominico,

disque veteribus inscriptionibus versatissimuslapi-

dem

sepulcralem aqua dibgentissinie emundavit, inillanique lilteram, aut praeternnsit, aut addidit,
observavitque incolas 7007, vicinosque hanc san-

Wlfa

ideoque currenti Christi anno. Quare recte scripsit in Chronico, Wambcmi regnasse annos viii,
dies xiv. Addit Sebastianus SalChron. seu verius AI[)honsus lil

mcnsem unum,
manlicensis in
Ovelensiuiti rex,
V\)i\ise

ctam vulgo appellare S. Telechllde,

childe,

vel, S.

Tole-

Wambam
et

postea in

monaslerium
inalis arli-

conservata

sc.

littera L.

Quamvis autem
aliis

annos \n,menses
\m\\\\i

tres.

Begnum

Angilbertum, aliosque prsenoniinatos in

ptio

monon

bus (|UcCsitum rccte

Ervigius,
23. Professio

prudenter administravit

iiumentis conditos fuisse, nulla sepulcralis inscriostendat, illud tamen

verisimilitudine
caret. Id certc asserit Saussaius

Mariana.

monastica in exlretnis facta.

-i

de Angilbeito in Martyrologio C.allicano ad diem xi mensis Octob.

in

Mabillonius in Pra^falione secuudcC partis

Benedictini

saeculi

num. i88

et scqq., ostendit

dnplex ho-

et

Panoplia clericali part.

:

2,

lib.

2,

cap. 6,

niinum genus
sito, alii solo

alias fuisse,

qui vestes monaslicas

scribit

num

Cum apud Jotruni essem, celebre virgisacrarum monasterium, anno exeunte salutis

suscipiebant. Alii

cum

tirmo perseverandi propoinerat

probationis aniino in monasteria sece-

MDCXxxi, corpus S. Angilberti episcopi Parisiensis, cujus meminit Beda repertum fuit in crypta
S. Pauli eremita;
jiontificiis

debant. Primis tanta

judicii gravitas,

morum,
:

a;tatis

ac

utde eorum perseverandiproposito

ideoque statim
aliis
iis

(quam condiderat),sepuItum cum

nulla posset superesse suspicio

profitendi

indumeiitis contextis ex serico

cum

tim-

copia concedebatur
erat.

bris aureis,

quarum
iu-opriis

particulas

rutilantes

conspexi oculis

adhuc fulgidas et et manibus

,

batio

subeunda

annua proPriorem ob causam hi, qui in

;

extremis positi,poenitentia; causareligiosis vestibus

indueljantur, in professorum
si

contreclavi . Concludo
in Gallia fuisse, et

\iaqi\e nildriDi

nunquam

numero censebantur,

Bedam

qui

Mtherium Lugducredidit, simili

i)Ostmodum ex morbo convaluissent.

Nam

pu-

nensem cpiscopum, Arelatensein

errore

blica illa poenitentia;

protestalio irrita fuisset, nisi

Heresioidam incerti

alicujus

Galliarum

sa^culo
sisset,

monasterii

monacham, Kalensem

existimasse.

21. Orii)o

Errandi occasionem Bethc pra;buere hasc

qua; leguntur in Vita S. BerUlfe
,

monachatus Kalensis S. Beresunda>.

verba,

num.

5.

Nec

nuntium remittendi firmus animus accesis citra apostasia; culpam ad sa3cuium dcnuo redire nefas erat cnjus rei sexcenta exempla apud veteres occurrunt, imoimperatorum et episcoporum. Petrus Damiani hoc argumenlum
ideoque
:

solummodo

ex \'icina provincia, sedetiamex trans-

fuse ac solide pertractavit in opusculo xvi ad Gisle-

marinis partibus, sancta; hujus femina3 felici fama percurrente, ad eam relictis parentibus et patrio

rium cpiscopum Auximanum. Inaudierat Petrus

quemdam episcopum hanc opinionem

spargere, licere

in

vulgus

cum sumino

amoris desiderio plurimi viri ac leminaj festinabant, quos ipsa Dci famula Bertila
affectu piissimo, velut propria genitrixdilectos par-

nimirum

illis(|ui

monasticum haad ssculaRes tanti ei

detulerit, et

bitum

in

morbo extremo
si

aiipetiissent,

rem

vitam,

vellent,

denuo

reverti.

vulos omnesrecipiebat,

etc.

Autumavitenim Beda
illis

visa, ut

eam ad

Pontiiicem

Bomanum

Hereswidam unam
ribus, quffi ad

fuisse ex

primariis mulievitani

opusculum
l^robaverit,

ediderit in

episcopum

anonymum

monasterium Kalense
de
re,

mona-

siquideni auctor ignotus erat, validisque rationibus

sticam professurfficx Angiia venere.

Vila; S. Bertilaj loquitur

Verum

qua

auclor diu postquam

est, contigit.

Hereswida
Is

lioc

vivendigenusamplexa

etiam locus fucum

fecit Mabilloiiio viro

:

ocula-

ejusmodi hominibusnon licere remeare quippe tanta veneratione, tanta custodiEcensura monachicum habitum sancti Patres dignum essecensuerunt, ut pajne quocumque
in

sa3culum

tissimo, qui in Notis ad illum ait

Has

inter fuere

modo
esse

SS. Hilda, Hereswita, et alis ex Biitannia insula .

licentiam non baberet .

batio expedit ubi qui

illum quis indueret, relinquendipostmodum Neque ad hoc neccssariam

:

Quare non miruni

si

cadem verba Bedam

rex nispuniarum.

in erro-

annuam probationem
:

Non enim jam pro-

rem

induxerint.
22.

Ervifjius

fit

~-

Ad

iiinotescit

sed

is

probandus est, perspicaciter de cujus mcnte, (|uu spiritu du

AGATHONIS ANNUS
catur, ambigitur, valdc necossarium est ut probelur. Aliqui, qui extra morlium liabitum monachalem induebant , nulla facta probatione ubi

3.

CHRISTI

(380.

21
Berarius cpiscopus Cenoma-

Hoc aimo

obiit S.

nensis, qui aliquot monasteria in sua dioecesi fundavit et ex bonis propriis dotavit,

quique corpus

admissierant in monasterium, statim regulam profifebantur nequc repetendi facultatcm habcbant.

,

S. Scholasticai S. Benedicti
Cjisinensi

sororis e monasterio

Quod maxime locum habuit

fiercnt,

in

iis,

qui ut abbales

monachum

induebant. Idcontigitdesa?iC/o

tunc deserto in suam dioeccsim transferendum curavit. In Gestis Cenomanensium episcoporum a Mabillonio tomo iii Veter. Analect, pude Berario legitur: a Scdit in prcCannos xxvi, menses iv, dies xiv, et obiit in pacc XVI kal. Novcmbris in Aquitania. Quarc cum annp dcliv episcopus dictus fuerit, usque ad hunc annum vitam propagavit. Iluic successit Ai(jlibertus, et Aigliberto, de quo infra, non Berleblicatis cap. 13,

Ger/nao Parisiensi episcopo, qui

cum
:

presbyler

Ecclesiae .'Eduensis essit, factus est abbns sancti

dicta scde

j)tus

Symphoriani, simulque monachns siquidem ade(jradum cw(p. pastoralis, teste Fortunato in

ejus Vita de reliquo

monachus

persistebat.

Idem

etiam contigit in 5. Leodecjario abbate coenobii S. Maxentii, dein episc. iEduensi, ut in ejus Vita
legitur.
2.i.

mundus,

ut San-Martbani, Coinlius, aliiquc

omnes

Mouasiica

vestis

sine profefsione data.

et

habent, sed Berarius junior, ut liquct ex laudatis

Gestis cap. 15, ubi

Herlemimdus
Berarii.

dicitur successor

Sed, ut

qu ad habitnm

professionem monasti-

posterioris

domni

tam

faciunl, uno tenore absolvam, tametsi jtassim monasticus habitus uonnisi [lost docursum probationis annum tribueretur, is tamcn statim ab in-

gressu moiiasterii quibusdam datus fuisserepcritur,

licet

regula S. Bencdicti.

ct

sis, aliter

pr.Tscribant. Patet ilhid de S.

Synodus AquisgranenWillelmo
(|ui statini

duce,

monacho

Gellonensi,

ab ingressu
:

monasterii rcligiosis vestiltus indutus est

S.

idem dc

Benedicto Anianensi non obscurc inquit Ardo in ejus Vita. Qui vero eo modo religiosis vestibus mox insignicbantur, non statim monasticis instiluhs
addicti erant, nisi cxpressa regulae professio accessisset. Id

26. Concilium Anrjlo-Saxonicum. Cclebratum hoc anno Concilium Anrjlo-Saxonicum adversus Monothclilas, ut anno superiori n. G dixirnus. Mama Saraceiiorum califa hoc anno exstinctus est, ut anno dclxxviu, n. 6 vidimus. 27. Moritur Theodo I Bajoarice dux. Hoc circiler anno supremum diem obiit Theodo primus hujus nominis Bajoaria; dux eique successit Tlieodo secundus, vir exeadem familia, sed non ex eadcm stirpe, ut infra videbimus. Theodo |irimus

5'.

Emmerammi monastcriuiu

Ratispona; condidit,

etiamnum
scriptores

florentissiinum. Sed

perspicuum
iii

scopi, qui licct

et

ex Aclis S. Liudgeri e\ACasinensi monaslcrio duos annos

fit

utrumque Theodonem

dentes niortem prioris

rerum Boicarum in unumconfunusque ad annum dccii, quo

dimidium ul nionachus sub monaslicis vestibus deguissel, cucullam lamcn poslca porlare dcslit, 00 quod promissioncm observationis reguUc monaciiorum non fecerat . Longe ncentius exemplum
liabcmus
filio

2 heodebertum \ndi[e{:i\M'a.m Bojoarioe gessisse certum, magno erior(! diffcrunt, ct monasterii saiicti Emmerammi fundalionem in annum dcxcvii con-

ferunt, indeiiue /l/)o//o/ abbatis prirni, ct succes-

in

Wladislao Casnuiri Evinacensis ducis

sorum
qua

Chronotaxim

pervertunt.
ct

Verum

sancti

apud Spondanum anno 1373, n. 3, inquit Mabjllonius laudatus, apud quem plura hac de re habentur.
25.

Rudberti Apostolatu,
nilori

lctiarchia

Boioarica,

dc

infra, suis aniiis rcddilis, Historia Bajoarica

suo restituitur.

Moritur S. Berarius

episc.

Cenomanensis.

22

AGATIIONIS ANNUS

h.

CHRISTI 081.

AGATHONIS ANNUS

4.

CHRISTI

681.

ReliqitcR
c/iiibiis

decem

et octo

Sessiones sextcp Sy-

snm

sequenli die decima quarta ejusdem mensis

loci

nodi, in

Monolhelitce Macariiis Antioche-

ibidem

conventum
edilis

csse, Anaslasius habet.

sint,

nns episcnpus, Polychronius et ccetein damnantur; ubi ex Actis Synodalibus Bonorii papa- memoria Auno f|iii se(|uilur Domini sexceudefenditnr. tesimo oclogesimo primo, Iiidiclionc uona, quod re-

Qua; autem in ea Actione facta

qua; desisuiit
:

derantur in

Synodalibus Actis, hajc

Protulit, inquit,

piissimus et serenissiinus prin-

liquum
est
:

fuit sexta

cecumenicfc Synofli exi)letum

cum enim

tiuoilecima die mensis Decembiis

Aclio sexta fuerit habita, cessatum est a comiliis

sacris per fluos

ceps tomum ad relegendum, in quo vanuni liareticorum dogma Macarii erat conscriptum ct ejus manu subscriptum, apertissimc unam voliintatem in Domino affirmanlem. Sub ipsius subscri[)lione,
ct

mcnses, usque

scilicet atl

decimam

Theodori

patriarch;T3

utique juxla

eum tcnorem
i)a-

tertiam Februarii diem,

episcopi et iniperator

quando iidcm qui supra

magistratibus conve-

ibi subscriplio

crat.

Et interrogatus (icorgius

cum

triarcha,
lica,

si

eam

fldem,

quam

docet Sedes Aposto-

nientes in

sunt,
sexta

TruUum, qufcjam coi-pta erant prosecuti nempe ut (sicut decretum fuerat in proxima
Aclione)
edilio
tieret

ampleclitur jnxta scripta venerandi Agathonis

ab Apostolicffi Sedis legatis locorum sanctorum Patrum, quibusdeFilio

Dei

Domino

nostro Jcsu Cbristo

duK

assererentur
loca

sanctorum ac venerabilium Patrum ? Qui respondens petiit, ut accepta licentia, in scriptis, quae oportuna essent responderet. Et in liis recedentes, die decima septima 3.
pap;E, seu
t(

voluntates ac tolidem operationes,

hffireticorum, quibus

rursumque

mensis Februarii die

Dominico intra oraculiim

una in Cbristo voluntas cum operatione affirmarelur quod et factum cst, editusque a leyatis Codex hac inscriptione notatus Teslimonia sanclorum ac probabilium Pati-um
: :

(oratorium) sancti Pctri intra palatium convenere,

etadstiintesyncleto (syncello) simul

cum patriarclia,
a sanctissimo

legatus Apostolicae Sedis suscepit rclegens sugge-

slionem pro

eorum condemnatione

demonstrantia duas voluntates,

in

et

duas operationes

Doniino Deo

et

Salvalore nostro Jesu Christo .

papa Agathone directam. QuiGeorgiussanctissimus patriarcha professus est eo die in scriptis duas
naturas, duas voluntates et operationes credere et
praidicare, sicut Sedes Apostolica, anatheniatizans
eos,

Quo

integre lecto in Synodo, item lecta est series

scrii)tis

lia?reticorum asserentium

suis

luntatcm atque operalionem in

auditis,
et

unicam voChristo. Quibus

Constantinop.
ut loca citata

petitione Georgii episcopi

Macarii Antiocheni,

jussum

est,

conferrentur

cum

Codicibus palriarchii, utsciretur

:

num

consona esscnt latina exemplariacumgraicis

unam naturam, voluntatem, et operalioDoinino Jesu Christo dicunt . Ha?c ibi. Dic vicesima quinta Pergit insuper Anastasius mensis Februarii, rcsidente Synodo una cum pio principe simul el legatis Sedis Apostolicce, Macaqui
in

nem

signatisque scriptis, jussa est collatio

sinia fieri ab

quam

exaclis-

sentibus

aliis

eisdem Georgio atque Macario, pr;eepiscopis huncque flnem pricsens

:

rium adesse jusserunt. Et data a principe licentia, ut se in eas partes, in quas quis vellct, divideret,
Georgius patriarcba regiaj
paitibus
civitatis

cum

suis

in

Actio habuit.
2.

Orthodoxorum

stetit,

Macarius vero

cum

Hic

te

monuisse, lector, oporlet,

rci)eriri

suis a parle bajreticorum. Et

adducentes iu mediuiu
,

apud Anastasium Bibliothecarium compendiuni seu epitomen sextae Synodi, in qua complura inveniantur qua3 in ipsa sexta Synodo desiderantur, contra vcro desint complura, qua; in ejusdem Syiiodi

l^rofessionem Georgii patriarcha)

quain fccerat

porrecta cst principi,

et

relccta est . IIa!C

apud

Anastasium, quce desiderantur in Achonibus sextae Synodi, Theodori episc. Constantinopolitani mulilatione,
iit

Actis

quic cxtant, scripta rcperiuntur.

dioi

l'ost

quod cx

illis

ipse ostenderclur hairelicus,

Aclionem enini

dccimic

terlia;

Februarii, rur-

suo loco diceinus.

AGATHONIS ANNUS
4. Eodem anno, septima die mensis Marlil iterum conventum est ab iisdeni in Trullnm ubi primum Georgius episcoijus Coiistantinoiiolilanus
:

k.

CHRIiSTI 081.

23

Christo positam fuisse voluntatem sed inter legen-

dum
quia
sive

detectae sunt veteriiosi ha;retici techna;

sive

letulit a se cogiiita loca singula

ile

sandoruni Patruiu

de unica voluntate divina Palres dixerunt, attribuerat ipse dictum de Christi persona ;

cum

duabus

in Christo

voluntatibuset operalionibns

quod

intercisas recitasset

sententias, quibus

citata in

Codice a legatis Apostolicaj Scdisin Synodo

sensus depravarctur auctoris. Sic itaque manifesta

luce detectus, jussus est idem Macarius edere fldei

edito, et invenisse ea

omnia

in
et

omnibus
se

esse

illis

consentienlia

quapropter

profileri

teslati

professionem, quani quidein contrariani

tholicLB
;

fidei

Ca-

sunt

cum

sanctis Patribus
:

tates cl Ofierationes

interfuerunt

cum

facta

duas iu Cbristo volunreliqui eliam e[iiscopi, (jui collatio fuit^ idipsnm siiisiiie

inventam noluit relractare et cum rogaretnrab imperatore duas in Christo confiteri voluntates,

resHiens

iiisc

obstinatus

ista

respondit

Non

guli professi suiit, et

quidem non
:

pr;cconio

dico duas naturales volunlates, aut duas operatio-

Agatbonis Romani Pontificis, ut cuni Domitius episcopus Prusiados ita dixit Direclas suggestiones a patre nostro Agallione sancfissiino arcbiepi-

nes naturales voluntates, aut duas operationes naturales in Incarnationis dispensatione

stri

Domini noet

Jesu Christi,
in

nec

si

meinbraliin incidar,
jussit

scopo ApostoliciB

et principalis Sedis antiquac

ad a Deo coronatum
,

et

Romaj mansuetissimum nostrum

niittar

mare. Tanta
libelli

procacis hominis animi

duritie patef&cla, Constantinus imper.

cum

dominuni et magnum victorem iinpcratorem tanquam ex Spiritu sancto dictatas per os sancti ac beatissimi principis Apostolorum Pelri, et digito
ter beatissimi

Synodo, ut
oblati fieret
ptis

de Patrum sententiis a Macario

cum
:

aliis

Codicibus e patriarchio sumaliis accidit)

collatio

sed et (ut in

compertae

papa) Agathonis scriptas, suscipio et

ita

sunt Macarii sententia;

ptis

iiitercisie posita; esse,

dem-

amplector, et
5.

credo, etc.

ab ipso

illis,

quibus sensus Catholicus auctoris

Post

omnes autem Theodorus episcopus

cognosci integre poluisset.

7. Quibus oninibus probe perspectis, baec sanSyuodus dixit Non congruit Orlhodoxis ila circumtruncatas sanctorum Palruin voces deflorare haereticorum potius pro|)rium hoc est. Macarius venerabilis archiepisco[)Us dixit Etiam

Melitina; prretendens rusticitalem iu dicenda senteiitia,

libellum obtulit Jegenduin in Synodo, quo continebatur, nihil iu Qde decernendum, praeter
in

cta

quam
essel,

sanctis

tt'cumenicis Synodis

decrelum
coii-

ac proinde taceiidum de duabus in Christo

voluntatibus, sed satis esse

fiteri

unum

operatorem

dixi,

quia qua;rens stabilire inlentionein

defloravi. Sancta

meam,
:

in

duabus

naturis.

Iuterrogatus autem ab

boc modo

Synodus exclamavit

impcratore, quis ea dedisset, dixit se ab lueretico

Monothelita socio Macarii Antiocheiii Stephano abbate accepisse. His cognitis, reliqui e|)iscopi contu-

Ha;reticum sei[)sum niaiiifestedemonstravit: Novo DJoscoro amalhema Hujusmodi deponatur No:

:

vuni Dioscorum foras milte

los aiinos
:

Novo

A|ollinario
:

ma-

duabus voluntatibus ex Agathonis Pontificis scriptis edilis, ila et reliqui omnes, Macario tantuni cum suis excepto. Cum aulem quteieretur a sancta Synodo de eo quod dixerat, se a
lere suflragia de

Merito ab e|>isco[)atu alienetur

ei
|)aIlio.

Nude-

tur circumposito

in niedio astante uiia

El (ienudato eo, atque cumStci^hanoejus discipulo,

[)resbyter ct abbas

Theopbanes venerabilis
sterii

mona-

Stepbano abbate ea accepisse qua) obtulerat pro

Monollielilis:exsurgentesMacarii(liscipuIicontestati

Rajas

(veneral hic

cum

legatis A|)oslolic8e

Sedis) iiiterrogaviteosdem, MacariunietSli'|)haiium

scilicet
:

Theodoruiii Melitenum episcopuin esse mentitum, paratos autum se esse Catbolicani (idem
suiil,

noster, etc.
Iraheretiir,

Habuit voluntateni humaiiani Doniiiius Sed aiitequain (lis[)utalio longius

profileri.

Sed jussi sunt, scripto

ba;c

libello

fidem

quam

visum

est iinperatori linein

imperare
Anasta:

tenerent, sequenli Actione in

G.

Synodo edere.
Georgius

illius diei Aclioiii.

8.

Inter

autem inlerlocutus

His vero addciida suiit

((ua; Iiabct

Constantinopolitanus episcopus suggessit imperalori, ut redderelur noinen Vitaliani Pontificis in

Diptycha, eo (|uod ea de causa coiiiidures se ab Ecclesia Catholica separassent quod si resliluere:

sius Ribliolbecarius in Agathniie hisce verbis

Ea

hora sancta Synodus

uiia

cum

[irincipe ejus oraria

auferri jussit. El cxiliens Rasilius Crctensis e|)isco-

pus, ejus orarium abstnlit. Aiiathemalizantcseum,

tur, ficret ul plurimi Ecclesia; Calliolic:eseconjungereiil. Aiinuil iinperalor

:

dicebant

Foras

Synodum

[)rocedaut, siniul((ue et

cujus

rei

gralia

bono-

Ihronum
les,

cjus. Ste()iianum

autcm

(lisci()uluin cjus

riOca; dicla; sunl a sancta

Synodo acclanialiones

cervicibus a sancta Syiiodo clcrici Roniaiii cjicienexpiilcriint.

iii

eidem Conslanlino imperalori. Postea perconlala esl S. Synodus Macarium Antiochcnum episcopuin, aii conseiitiret litteris ab Agalhone conscriplis. Refragatus csl ipse, seque iu Cbrislo duas volunlates onniino negare; sed episcopi Syri;e iili subjecti, se

nigerrima;
scnt, el
sia) .

Ea mcdio

liora
[)o()uli

tanta; teke

aranearum

occiderunl, ut

omnes
e;s-

mirarentur, eo ([uod sordes hserescos cxpulsa;

Dco auxiliante

uiiitiC

sunt

saiictLC

Dei Eccle-

Ha;c Anastasiiis.

omnes

fidei Calholica; assenlire

publico

Ci)iivciiil

vero rursns sancta Synodus octava

professi sunt.

dic mciisis Marlii

codem anno
locis

ubi reliquis san-

Posl haec jussa sunt legi loca

Palruma Macario
in

cloruni

colkcta

in

quibus falso affirmabat unicain

citatis cuin aliis cxcmplaribus coUatis, cognitisque dolo malo ab eo

Patruin

Macario

2/|.

AGATHONIS ANNUS
eorumdcm sanctorum Paatiiue

h.

CIIRISTI 081,

(letruncatis, corruptisque

discipuli lcgerenturin Synodo,

quo eorum

ha^rcsis

trum

sentcntiis, in

ipsum

Steplianum sen:

tentiailamiialionis lata est

9.

liis verl)is
:

mngis pcrspccta omnibus fieret. Editi ita(|ue sunt libelli cjnsdcm Macarii, quoruin unius erat lit'ilus :

Sancta Synodus dixit

dispensatione

Tu

Stepliane, ct

Sermo acclamatorius
im[)cratori

piissimo, et pacifico
:

magno

tuus magisfer Macarius non

Incarnationis
Ciu-isti veri

ostendistis

unam

in

Constanfino
ille

quem

contra

morem

n^miini

nostri

Jesu

antea vulgarat

Romae

et in Sardinia, aliisque

Dei nostri, per codiciiluiii a voliis obla-

in locis, iuipcratori vero^ cui

inscriptus crat, ne-

tum

sed et duas voluntales in tcstimoniis in eoConcilio positis invcriinnis aperte, clamante

(|ua(iiiam obtulerat. Lcctus itaque in

Synodo
de

liber

dom

iiivcntus csl totus confcrtus blasphcmiis

una

Atlianasio Iaiidat)ili, (|uamvis detruncata, et olicciata sint, juxta

quffi

voluntate

et

operatione ha^resim flrmans, et robo-

quod

soliti

estis,

eadcm

testimonia,

rans

itcmque Iccfus liber cjusdcm ad Lucam

,

perverse inter(iretantcs protulistis.

Dermimus

presbyteriim
scripserat de

et

monachum
bajrcsi

in

Africa

quem
et pa-

postquam aperte probati estis ad siibversionem divinorum doginatum festinare, et sanctorum ac probabiliiim Patrum doctrinas corrumperc, et baercticorum magis sensum assumere, et
igitur,

nova

Maximianorum,

rifer rcpertiis esthtereticascontinere blasphemias: adeo ut iferum a Synodo jussa sit lectio interruinpi; penitusque cessari eo qnod noxia admo-

qua^(|ue ab eis doginatizata sunt sectari ad conta-

dum animabus
errores
aliis
;

giuni Ortliodoxffi plebis, ab qui

omni vos

sacerdotali

dignitate ct iiiinisterio alienos existcre. Eos

aulem
nomiin

esset ob hneresum portenlosos judicatumque casdcm siinul jnngi cum blasphemiis hsreticorum, qui recensifi esscnt

jam

]ia>nifciitiam egerunt, et supcrius

in lilteris Agatlionis

ab Aposlolicae Scdis
fieri

legatis in

natos tam ciiiscopos,

quam

clcricos,

et

nunc

dcfcstationcm hafrcsis Monothelitarum.

12.
siint
illis

medio
libclios
fidei

assisfunt, ct recte

una nobiscum

confiten-

Qnod cum

jussum

esset,

coUeclae

tur, praevidimus

quidem

in propriis locis residerc:

ex recitatis scriptis Macarii blasphemiiB in

inserta^,

autem quos proniiserunt propriaj eoriim

jurcjurando, in subsequenti nobis otfer-

ct intcr alia

cxcerptus locus

quo

cum

rent. Hac lala senlentia, dictffisunt acclamatioiies

imperatori, et

declamatum

Patribus:

H;rre-

ticnm toras niilte: Novo Eutycbi malos annos: Ncvo ApoUinari malos annos: Ha?reticum foras
mitte. Et impulsus est Stcphanus discipulus
carii,
ct foras

Honorius ha:resis crimine accusatur, dum eiwiem Macarii blasphemiaj recifantiir his verbis: Macarii hferctici de sermone qui dicitur acclamatorius ad piissimum imperatorem, cujus est initinm Mirum quid, invictissime doinine: Eos (lui
:

Ma-

contraria eis adstruxerunt, sanctos Pafres nostros

missus

est.

Impositusqiie

est finis

condemnaverunt,

et

analhematizaverunt absolute

ejus diei collationi, in

tio

sequentem vero

dilata obla-

libcllorum

eorum

qui detestati sunt errorein,

omnesqui unam voluntatem Domini adstruxerunt, qiiornm unus extitit Honorius Romanus: qui

siniiilque coUatio locorum, qua; de

duabus volun-

unam

voluntatem manifestissime praedicavit

tatibus in litteris Aposlolicce

Sedis citata invcni-

rentur.
10. Decima Actio Synodi deciina octava die ejusdem mensis Martii habita est, qua prinium facta est collafio locorum, qua; cifata fuerunt ex

Vetus est ista calumnia Monothelifarum haereticorum, qua Honorium in suas atfrahere partes
(ut Sicpe

dictum

esf)

conati siint: veruni

tum

.loanne Poiitifice Honorii successore,

tum

disputanfe

cum Pyrrho

convicta
in

est.

Maximo Sed amabo te,

a

sanctis

Patribus
Concilii

in

htteris

Apostolicae

Sedis et

quid

sibi

vult adeo tenax ut ne

?

Apostolicae

Sedis

Romani
esse

sub Agathone, cum Codicibus patriarchii, omniaque inventa sunt in omnibus

certa fide constanfia et convcnientia

Icgafis silentium,

verbum quidem
Omiftimus

fecerint

pro Honorii defensione

dicere,

quanlit-

gnecis

tum
teris

IkTC adversentur

iis,

quas scripta sunt in

Codicibus, prorsusque cisdem (*onscntientia. Qnibus cognitis lecta est fidei confessio Petri episcopi
Nicomediffi, qui

Agathonis,

et

Concilii
in

Romani

superius

Actione quarta
sfatio,

recitalis,

quibus de praedeceshceresis

palinodiam recantarat, quai in-

soribus Ronianis Pontiflcibus publica facta estatte-

venta est in omnibus CathoIica3 fidei consenfire. Deinum vero a legato Ilierosolymorum Ecclesia?

neminem
:

in

errorem

lapsum

ali-

(|uando fuisse

ut isfha;c a legafis Apostolicae Sedis

Theodoro pefitum

est

ut

legeretur

Synodalis

absque
fuerint,

levi

salfem

defensione audita in Synodo

ejusdem Ecclesite episcopi ad Sergium tunc Constantinopohtanum antisfitem

data, sed ab eo

Epistola So|)hronii oliin

cum

viderinius ctiam de

quibuscuinque

niinimis in reliquis superioribus Sessionibus alter-

minime suscepta

cujus lectio in

catum

fuifse,

atque accuratissime dispufatum.

; '

sequentem dilata est Actionem. 11. Undecima sequitur Acho eodem in loco a sancta Synodo celcbrata die vicesima mensis Marlii ibiiiue primum omiiium edita, et Iccta est
:

Epistola Sophronii Ilierosolymorum episcopi qua consentire Cafholicis dogmalibus reperfa , suggestum est ab ApostolicK Sedis legatis, ut scripli Macarii Anliocheiii oliin cpiscopi, ct Stephani cjiis
:

quod haud isfa careant vehementi suspicione nempe haec et omnia quaj sequuntur de Honorio in duabns sequentibus Scssionibus manifestum fuisse additamentum Gra;corum baEreticorum apposuisse, inquain, eos ad germanam sextam Synodum toti13. Haec dixerimus,

imposturffi

dem quaterniones, quot fuisse ab iisdem addilos ad (luintain Synodum cst demonstratum in hujus

AGATHONIS AXNUS
Synodi tertia Actione. In qua et cuin viderimus eosdem Aposlolicje Sedis lcgatos constanti animo insurrexisse pro Vigilio calumniam passo, in cri-

4.

CIIRISTI 081,

25

Quaj omnia in sequentem relata sunt Actionem. IS. Deinde vero viccsima octava mensis Martii

rursum convenerePatrcs

a quibus

statiiii

sententia

menque

liaeresis

itidem

Monollielilarum vocato

lata reperitur advcrsiis lucreticos Monothelifas, sed

nec cessasse, quousque ipsum ab eadem calumnia penitus \iiulicarenlj alqne a quavis erroris susj)!rogo , cione immuiiem oslenderent quomodo iidem pro justa atc|ue legilima Honorii defensionc
:

qucT (ut ostendemus inferius suo loco) manu impii Theodori appareat depravata, apposito Honorii nomine, ac suo sublafo ipsa vero ut legitur, ita hic
:

redditur verbis

islis

redditi

penitus

reperiuiitur elingues,

et

cessisse

perditissimi lueretici testiQcafioni dc Honorio nota

haeresis suggiUatOj

cum

ad ejus defensionem

(ut

dictum

est)

plura suppeterent argumenta snpciius

inculcala? Et qiiomodo credi potest,

ignaviter siverint sententia
rati relinqui

quod adeo

uiiiiis liajretici exaiicto-

in

Synodalibus Actis Honorium tanta

affectum ignominia? At impostiirae Imjus aucto-

Theodorum depositum hajreticum Constantinopolitanum episcopum suo loco aperiemus inferius Actione sequenti modo prosequamur quod est reliquum Sessioiiis hujus Actorum. Recitatis post haec aliis locis ex Macarii hccrelici scri|itis, imponi finem Actioni ejus diei imperator jussit:
reni
:

Sanctum Concilium dixit Secundum promissionem qua; a nobis cid vestram gloriam facta est, refractantcs dogmaficas Epistolas, qu;e a Scrgio quoiidam palriarcha hujus a Deo conservand.r, regiae urbis scriptaj sunt fam ad Cyrum, qui tunc fuerat episcopus Phasidis, quam ad Honoriuin quondain papam aiitii]Uie Romae; similiter aulem et Epistolam ab illo, icl est, Honorio rescriptam ad cumdem Sergium hasque invenientes omniuo alienas exisfere ab Apostolicis dogmatibus, ct a definitionibus sanctorum Conciliorum, et cunctorum probabiliuin Patrum, sequi vero falsas doctri: :

nas haereticorum

eas

omnimodo

abjicimus,

et

quodque negotiis Reipublica; occuparetur, residere in Synodo pro se voluit Constanlium et Anastasium patricios, nec non Polyeuctum ct Pelrum exconsules. Augeut haec de imperatoris absentia in
quinque
sequentibus
:

lanquam animae noxias execramur. Quorum aufem (id esf, eorumdem) impia execramur dogmata, liorum et nomina a sancta Dei Ecclesia projici judiccivimus, id cst, Sergii
a

quondam

pracsulis

hujus

Sessionibus
siluisse

de impostura

Deo conservandiTi regise urbis, qui aggressus est ile hujusmodi impio dogmafe conscribcrc Cyri
Alexandriic, Pyrrlii, Pctri, etPauIi, qui et ipsi \n-xsulatu fiincfi suiit insede hujus a Deoconservandte

suspicionem
14.

etenim
ejus,

bellicos
tradit.

tumultus

usque ad obitum

Tlicophanes

Duodecima qua3 sequitur Actio

mcndnm

civitatis, el siniilia eis

senserunf; ad

hc-cc et

Theofecit

in die conlinet, ufpote qufe celebrata dicatur die

dori

quondam

cpiscopi

Pharan

quarum omiiium
mentionem
fecit

itidem vicesima Martii, qua prfecedentem Aclioncm habifam esse, eadem Acfa Synodalia continent. Congregalis autem ex more in unum Patri-

suprascriptarum

personariim

Agafbo sanctissimus ac
et a

ter beatissimus

quic RonicT? insuggcsfione

quam

papa anfiad |)iissimum

ab imperatore ad Synodum charfjD quas se a Macario accepisse in superiori

bus,
missffi

sunt

Actione testatus fuerat

venta; essent iiihil

quarum

aliqua3

prieferea continere,

cum quam

inser-

Deo coiifirmatum dominum nostruni, ct magnuin iin|)eratorcm, eosque abjicil, utpote conlraria reclae fldei sentientes, quos anathemati submitti dcnnimus. Cum his vcro simul projici a sancta
Catholica Ecclesia,

acclamatorium, qui lcctus antea Quod vero iiiter alias chaitas ab imperalore missas, invenia est Episfola Sergii olim Constantinopolitani episcopi ad Cyrum episcopum Alcxandrinum; cain Synodo
illum
fueral, ejus esl lcctio prcetermissa.
lecla csi
:

monem

Dei

simul(]ue analhemafizari

Honorium, qui fuerat papa auliquai Roma;; eo quod inveyimus i)cr scripta qua; ab eo facta sunt ad Scrgiuni, quia in omnibus cjus menl^ricvidimus et

scd

qme simulin
nomine
in
essc,

ca iiTtexta eranl Mennaj

Synodalibiis

et Vigilii papaj

scripta dc unica voluiitato

iem secutus cst, et iinjjia doginata confirmavit . Hactenus qua; fcrfur senlcntia advcrsus luercficos in Synodo condcmnatos.
tC. Hic rogo, lcclor, siste

commentilia

supcrioribus

mecum

ista

consi-

Actis fueranl judicata. Post hccc in

eadem Actione

derans, quo

iii

tanfa! rei hisloria nulliis sit locus

ex edito Codice a Joanne patricio, nomiiic imperaloris, lecla cst

mcndacio
ritas

ct falsitati,

sed ipsa pura sinceraquc ve-

Sergii

episcopi Consiantinopolitani
E|)istola,

fraudibus omnibus ef

imposturis

supcrior

ad Honorium

Ronianum Pontificem

nec

non

dita, (|uas

Honorii ad eumdem Sergium rednos suo loco superius eodem quo sunl anno scriplte relulinius, atque exacte discussimiis.
alia ipsius

Quibus

collalis

tis(|ue siinul

cum Codicibiis patriarcliii, invenconsentientibus, in Macariuin rursiim

est
a

declamalum

sanct.i

Syiiodo, utpote

indig-

num
rici

qui am|>lius invenirctiir

scdens.

cum

Orthodoxis
et

semper a|)i)areat. Si in recitata senfcnfia in condemnationc ha^rcticorum patriarcliaruin et alioruiii, Agathoiiis Romani Pontificis se exempliim et auctoritatcm secutam Synodus profitetur, dum quos prajdamiiatos ait ab Agcatlione Pontifice iii Episfola ad impcraforcm, eosdein coiidemnatos conlirmat (luare coiitra eamdein Agathonis E|)isiolam ab cadem Synodo addiiur Honorii condcni:

in Syiiodo

Tiinc

SyricTj

episcopi,

cle-

nafio ? Si iion latuere

Synodum

qua; in ea essent
latiiisse

reliqui petierc, ut in locuni ejus alius

rogareiur

Aniiochenus

episcopus

subOrihodoxus.

Epistola de condeninatione dicioruni episcoporum

hareticorum

ufique neque poluerunt

ioMLS Ml.

2C,

AOATIIONIS AXNUS
pro Ilonorio in cadcm legercntnrin contestailla

4.

CHRISTI

(181,

(|ii.T

tione validissinia

iteruni atiinc iteruni rcpctita,

de talium doctoruni erroribus; ut Evangelicam atquc Apostolicam Orthodoxa; fidci rcclitudinem,

qua; fundata est super petram hujus B. Petri Apo-

qna

firniissimc adstruerct,

ncnunem suorum
Pontificum

prre-

(lccessorum

Romauorum

quid miui-

stolorum
piffisidio

princi[iis Ecclesia^, quai ejus gralia

atque

muni

in Catliolicam fidcin peccasse.

Sed accipe liic rursum rccitala magna ex (quod id exigat nccessitas argu llxc, menti) Agatlionis in ea Epistola vcrba
17.

abomni errore illibata permanet, omnis prtesulum numerns ac sacerdotum, cleri ac populorum unanimiter ad placendum Deo, animainque salvandam, veritatis formulam AiiostolicfB traditionis nobiscum confitcatur, et prsdicet . Et paulo
postrursuin de pra^decessoribusvcrba faciens, ha>c inculcat Meaihumilitatisprajdcccssorescomrao:

parte supcrius

inquit, Ajiostolica Ecclesia

tatis in

uunquam

a via veri-

qualibet erroris parte dcflexa cst . Et

:

rursum inferiusde cadem RomanaEcclesia

est

Ha>c

venc

fidei

regula,

quam

et in

prospcris et in

nuisse, rogasse,
et

increpasse, obsecrasse, arguisse,

advcrsis vivaciler
tualis
lica

tcnuit

ac dtfcndit, haec spiri-

omncm modum
his

exhorlalionis exercuisse, quatcetc.

maler

vestri tranquillissimi imperii

Aposto-

nus medelam posset recens vulnus accipere,

Quis ex

Christi

Ecclcsia, (jua; per

Uei

oninipotentis

non

iutelligat,

baberi

debere pro-

gratiam a tramitcApostoIica;
vata succubuit

traditioiiis

nunquam

monstro, ut
stoUie dicat

cum

ex prffscripto Agathonis Epi-

errassc probabitur, ncclia;rcticisnovitatibusdcpra:

sed ut ab exordio fidci Ciiristianae

percepit ab auctoribus suis Apostolorum Cbristi

inincipibus, illibala finetenus permauet, secuuduin ipsius Domini Salvatoris divinam pollicitationcm, quam suoruni discipulorum principl

sacris Evangeliisfatus est

'

Petre, Petre (inquiens)

ccce Satan expetivit ut cribarct vos, sicut qui criiiral

triticum.

Ego autcni pro

deficiat fidcs tua. Et tu

te rogavi, ut non aliquando conversus con-

Synodus nominatos se h:ereticos condemnare, eadem ipsa illisconjungalHonorinm exdicta Epistola tot argumentis probatissimum redditum Orthodoxum ? 19. Insuper quod ad eam scnteutiam in Honorium latam spectat, dum ejus damnationis illa una causa exprimitur, quod (ut ibl dicitur) rescribens ad Sergium, mentem ejiis secutus est, et impia dogmata confirmavlt (juam id longe procul sit a
:

veritatc, qua? ditfusc superius dicta sunt,

dum

suo

fimiafralres tuos. Consideret itaque vestra tranquilla clementia,

loco et tempore

eamdem

Epistolani recitavimus,
iiise

quoniam Dominus
fides est,

ct

Salvator

dilucide satis ostendunt, ut tu

eadem repe-

omnium, cujus
admonuit
:

qui fidem Petri non dc-

fccturam promisit, confirmare

cum

fratres suos

tendo potcris intelligere. Sed esto, demus eamdem Honorii Epistolain convictam fuisse (quod dici non
ha?rcticam esse numquid cx ca continuo damnandus a Synodo erat ipse Honorius, et non inore majorum disquirendum, an inveniri posset ipsum rccantasse palinodiam, vel potius iu codem
potcst)
:

quod Apostolicos

Pontifices meaj exi-

guitalis prffidcccssorcs confidcnter fccissc

semper,

cunctis est cognitnm . Habcs igitur ex rccitatis

Agalhonis vcrbis, nou solum prKdcccssores omnes Romanos Pontifices procul fuisse ab omni suspicionc hffireticai pravitatis, sed omnes pariter advcrsus ha;reses insurrcxisse; insuper (quodmajus
liis

crroreesse defunclum
posterior cjusdem

Sed

et

quod

sciretur cxtare

Honorii Epistola ad euindem

Scrgium reddita
cst,

cur nonexspectatacst ejus editio

omnibus
dixit
:

aislimari debet) Agatlionem

ipsum

atque lectio, qna; in sequcntiSessione postea secuta

ex qua ccrto arguinento dcmonstrarctur ideni

hoic sibi vindicare ex Domini (ut

ait) pollicitatione,

qua
ipso

Ego rogavi pro

,
:

ciat fides

tua

qua) irrita

non deflnullo modoreddi possit

te,

Petrc, ut

Ponlifex asscrtor esse duaruin operationum, et toin Christo voluntatum, ut supcrius, cum de ca egimus, perspicue est demonstratum ? Quem non de imi^ostura suspectum reddat praecox ista

tidem

testante

qui

ait

Calum

et terra

trans-

ibunt, verba
intelligas
illa

dc

autcm mca non prcctcribunt . Unde quam solido nitaturfundamento assertio Romanorum Pontificum fidc Catbolicanullo

atque prffipostera, imo veloci impetu praicipitata de Romaiiffi Sedis Pontificis condemnatione sentcntia ?

fermcnto hferesis aliquando labcfactata. 18. Vides igitur quantum ista pro Honorio papa stent inconcussa. Scd et quod idem Agatho
Pontifex eadcm Epistola ninm haereticorum, qui
voluntatis, nec inter eos

20.
licffi

Scdis legati,

Insuper qui prfesidebant Synodo Apostosi Iisc vcre facta fuissent, quoca pncteriisse silentio? vide
est repcriri ali-

tcxens catalogum

om-

modo potuerunt omnino

tas

assertores unius fuerint

Repcte leclione superiores cunctas hactenus habi-

Honorium nominat, qui

fuisset

Synodales Actiones
in

et

si

primus

omnium nominandus
:

pariter et

qnam,
rint

qua etiam

in levioribus causis

nou

fuc-

execrandus

planc haud

dubium

reliquit, cxtra

legati

Sedis Apostolicai interlocuti.

Et quo-

cjusmodi ncfandorum consortium Ilonoriuiu col]ocatuni;nam ct subdit Eximcnda proinde, ac

:

modo
Sisset

In re

tam

gravi, ubi

damnatio tractaretur
aperta, ubi interces-

Sunimi

Pontificis, in re

tam

summis

Dei pra'sidio libcranda est sancla Dei Ecclesia Christianissimi vestri imperii

conatibus

cum

de ea Epistola Ilonorii papa) prajcedens judicium .loannis Romani Pontificis missum Coustantinopolim, itcmque

germana

interpretatio
toti

Maximi

martyris in publico conventu

Marc. XIII.

orbi notissinio

promulgala

quouam modotam

profundolctliargo

AGATHONIS ANNUS
ixitiieriint

4.

CHRISTl

()8I,

27
causa tanli

non imus

vel alter

sed simul

onines

fionis sententia proferretur? Siccine in

iideni esse sepulti legati, ut isla

non

senserint, ac

momenti absque defensorc

ulla
norii
tcxtu,

absque

nuUiisex
teris

vindex insurrexerit saltem pro litAgathonis, quas ipsi detulerant Constantinoipsis

;

dilatione,
fide

abs(|ue

aliqua alia facta

,

perendina de IIocoii-

pervestigatione

uno eodemque

polim

cum

prasertim ex iisdeni acceperint,

illa

niliil

non

rogalis sententiis singulorum,

prscipi-

ab

ipsis

decernendum, pra'ter(]uam
litteris

tanliun ipsa

tata est potius

quam
sic vel

prolata de cjus danmatione

quae iisdem
21.
lilteris

contincrentur?

sententia?
vit

Sed mandalum ipsimi Agatlionis eisdem prffiscriptum legatis liic inspiciendum red:

clericulus quispiam consucaliquando damnari, non laicus homo, defuiictus prffisertim, ab Ecclesia ejici; dixerim amphus,
hicreticus,

Non

damus

Portiloribus, inquit, ettestimoniaaliquo-

non famosus
cst

imo nec

hairesiarcha (ul

rum sanctorum Patrum, (pios iisc Apostolica Chrisli Ecclesia suscipit, cum eorum libris tradidimus,
ut facultatem suggcrendi a benignissimo vestra; Christianitatis imperio consccuti, ex his duntaxat
satisfacerc sludeant . Et paulo post
:

exeinpluin
,

de

Theodoro

uno impetu
nisi

ductu multo temporis spatio antea judicio ventilato, iterum repetito, discusso Sce[iius, et qute objicicontra potuissent, diligentius cxaminatis atque solutis.

Mopsuesteno) ita uno calami condemnari ,

Licentiam

auctoritatcm dedimus apud tranquiilissimnmvestrum imperium (dum jusseritejus

proinde

eis sive

Nihil

hujusmodi

in

Honorio, nonsecus ac siagen-

dum

fuisset de Iiomine in aliis saepe

et

Synodis

[irae-

clementia) simpliciter salisfaciendi,

eis

in

quantum

duntaxat injunctum

est, ut nihil

profecto pra3-

damnato, atque ab omnibus nibus impetito.

ubique execratio-

sumant augere, minuere,

vei mutare; sed traditioa

Absit, absit ut tantani ignominia) indelebilem

neni imjus Apostohca; Sedis, ut

rare

prajdecessoribus

Apostolicis Pontificibus instiluta est, sinceriter enar nimirum ea tantum, qujE eadem prolixa dogmatica Epistola continentur, qua nihil magis
:

uotam subeat cecumenica Synodus ut ita damnassc credatur non dico Romanum Pontificem,
sed

minimum
a

tantum dedecus,

quemlibet episcoporum. Absit ut tot tantosque tum ab Agathone,

Concilio
legatos

quam

praedecessorum fides integra commendatur

niliil

tum

Romano

missos

jier-

adoo nlienum fuerit a mente verbis([ue Agathonis Pontificis, quam ut Honorius l)apa in Synodo damnaretur.
ut plane
2-2.

petuo subsequatur, ut passi fuerint absque ulla, non inquam, defensione, sed nec judiciali cogiiitione,

postdamnationem ha;reticorum

veluli corolla-

Qiiod (iiiidem

si

Synodo factum
:

esset,

ut

riumadjici condemnationcm Honorii, quasi nullius

esset

cxtiint edocent nihil iniquius, nihil imprudenlius vel ineptius potest excogitari. Si enim ob damiiationcm musca; mortua> (ita dixerim

Acta qua;

momenti

causa, in qua periclitaretur et fama

tum

i[isius Agathoiiis,

tumejusprtedecessorum Ro-

Theodorum Mopsuestenum)
scriptorum Thcodoreti
et

et

condenmationem

manorum Pontificum, ul[)ote qui mendacii arguendi esscnt et nugacitatis, quod Romanam Ecclesiani
iii

\hx Orientaliiim sub aliis sedibiis constitutoriim episcoporum, totum orbem terrarum o[)ortuit commoveri Synodumque oocu,

labe

praidecessoribus Romanis Pontificibus ab omni puram perseverasse, orc plenissimo pnedi(si

carint, qua;

ha3c vera essent) reperta esset in

menicam congregari, et non sine maximo labore id vix tandem obtineri valuit, quomodo accidere
potuit, ut

Honorio adeo cous[)urcata.

24.
tini

Verum

cuui ccoiitra

i[)Se

littera!

Constan-

quam
natus

unius duntaxat lectione Epistola?, tanc;clo sereno rcpente fulmine misso, condeniprimaria! Sedis antistes, de

hoc anno, absoluta Synodo, Romam script* ad Concilium ibidem congregatum, commcndeul di-

fiierit

qua

illa

ctam Agalhonis Epistolam, ul

sciitiens

([uaj sit

esse consuevit

omnium
et

Sedes omnts judicat,

vox in Synodis, Prima a nemine judicatur? Quo-

verilati

quam

(ut testatur)

omnino conin omnibus

:

tum
feste

ipse,

tum

sancta Synodus susce|)isset: mani-

modo lecta E[iistola antea cum auclore damnata fuit, qunm cxaminata? sed et si cxaminata fuisset
ct ha!retica invenla esset
:

nonne antequam cum

oportuisset exaclo

nam Honorii innoccntia j)robala redditur audi H Susce|)imus ciiim non tantum ex bcalitudine, ejus (nempe Agathonis), verum eliam a saii:

ca

damnaretur

i[)sius

auctor,

ctitudine vestra dircctas nobis litteras

lectai sunt,et

([ua;

prolaUe,

disquiri,

num usqiie ad obitum iueadem sententia perslilissct? Quem certe non perstitisse illud
,

doxamque
nienter et

veritatisstylumdeclaraverunt, Orthofidem dc[iinxerunt. Tota; enim convedifferenter posita; sunt ad imitatioSyiiodicis

necessario dcmonstrabat i|uod sem^icr

tliolicus habitus,
iri

Calholica pariler

Romaj Cacommunicatoti

ncMu, ct

non tam
:

quam

Paternis doctrinis

lione

dicm
diem

clausisset

sliano orbi
lianc

extremum (id eiiim notissimum eral) quodque

Iiomani
Poiitifices
|)a[ia

Chriin

consentiunt
tius eas

usi[uc

cnim negligimus, sed diligcncom[)aravimus. Idcirco omnes consonanler

neqiic
similiter coiifessi
Petri

tot

ejus successores,

et inter

aliossanctissimus

martyn^uc Martiiius

menteet liiigua concredimus, et sumus el tanquam i[)sius divini

;

vocem, Aga-

ejusmemoriamsicutaliorum Pontificum Iionorificc iii Synodo fuerint prnseculi. 2,3. An non decei)at (iit iii rebus minoris monienli in aliis Synodis
liis

tiionis

relationem siipcrmirati
lilteris

Agathonis
csl)

im[ierator, in

. Hac dc quibus (ut dictum

sumus

Agallio

|ia|ia

factum legimus) ut anlea dc consuleietiir, (|uam de eo damiia-

ilerum at(|ue ilerum fides siiicera prajdccessoruni oinnium Rdmanoriim Pontificum comminidalur, cl iiec aliijuaiido vcl leveni crrorismaculaiii

'i8

ACATIIONIS ANNUS h.

CHRISTI (iM,

iri

Sedcin Aposlolicam irrcpsisse, ideni Pontilcx (ut

25.

vi(timus) testalus fuit.

et cx

Sed quod condcmnatio Ilonorii manifestce

ex multis arguatur imposlunc: Quomodo, dices,in Acta Synodalia iihiribus in locis isla de Honorio potuerunt irrcpsisse? Attente, rogo, audi Icctor, ct

dorus patriarcha inter ba-rcticos tuerit noiuinatus, iisdem Synodalibus Actis postea ab ipso depravatis eximnctus, accipe teslificationem Anastasii Ribliothecarii, qui Actiones ejusdem sexlsB Synodi Deinde, in compendium redigens, ista habet
:

inquit, protulit piissiuius et serenissimus princeps

ostendam

tibi

furem, qui alinnde ad hoc tantum

;

tonuim ad relegendum,

in

quo uuo ha;reticum

et ejus

in ovile dcscendit ovium, ut furetur et mactet

hi-

dogma

Macarii

erat

conscriptum,

manu
et
ibi

pumque
quffi sibi

in vestimentis

ovium demoustral)0, subita

subscriptum, apertissime
:

unam

voluntatem in Do-

dole ad gregeni aditum sibi parasse, atque

ea ex

sunt visa e Synodo substraxisse,

ct alia

sub ipsius subscriptione mino affirmantem Thcodori [latriarcha! utique jiixta eum tenorem

animi scntentia addidisse, quorum si primum quam apertissime apcrucro, puto de secundo nullus tibi reliquus crit dubitandi locus. Revoca in mcmoriam Tbeodorum illum Constantinopolilauum cpiscopum prffidccessorem Georgii hujus, qui huic
interfuit cecumenica?

subscriplio erat . Yidisti Anastasii teslificatione id

cx Actis Synodalibus proferentis, ejusdem in Sy-

Synodo

ac

pariter

mcnte

repete quae de ipso supcrius narrata sunt, ipsuni scilicet Monotbelilarum ba^resis (luisse audacissi-

mum
tini

defensorem) utpote qui conlra ipsiusConstan-

imperatorismandatum esacris Diptycbis abstulerit nomcn Yitaliani Romani Pontificis, quique Macario Antiocbcno impietate non impar manus cum co junxerat ad expugnandam, si licuisset, Catholicam fidem (ut supeiius dictum est jx Epistola imperatoris ad Donum Pontificcm),buncqueipsum e tlu'ono de|)osiium, inque locum ejus subrogatum
hitc inquam ipsum quem diximus Georgium omnia superius suis locis sunt ccrtis asserlionibus
:

nodo fuisse criminis reos Theodorum patriarcbani et Macarium Antiocbenum ? et tamen niliil hujusmodi est reperiri in Aclis Synodi, qua; pra; maniut nibil dubites Synodum passam bus babentur esse concisionem demptaque oranino fuisse, qua; infamiam videbantur irrogare Theodoro. Sed quomodo, diccs, accidit ut ipse fecerit ne usquam reperiatur cum illis in Synodi Actionibus nominatus? Rem gcstam sic accipe.
:

28. Nicepborus, et ipse Constantinopolitanus

ejiiscopus

testatur in

Cbronico, Georgium hunc

ipsum, qui Synodo interfuit, patriarcham, ubi sedisset annos tres ac menses totidem, esse defunctum, in locumque ipsius subrogatuin fuisse, qui ante fuerat redactus in ordinem, hunc de quo agi-

enarrata atque probata

esse possit.
26.

ut nulla de his dubitatio

mus Theodorum, sione, cum ipsi

Iiffiresim

Catholicaj
aliter

lidei emissa profesad tlironum , e quo ob

aniea ejectus fuerat, aditus non pateret

contigit

Cum

igitur isla sic se babuisse,

sit
:

baud du-

quod

bium

aliquod

modo

appello

te,

quid in causa,

tutuni intbronum,

(juod cuin in liac sancta oecumenica

Synodo omues

Constantinopolitante civitaiis episcopi Monotbelitae

nominatim

singuli

danmah

esse reperiantur, ut

tamen Theodorusejusdem hcercsis causa c gradu jam dimotus, ct in ordinem rcdactus, nequaquam inter alios damuatos patriarchas bajreticos nomiuetur? In quorum classem ipsum fuisse rejiciendum, vel
Sergius, Pyrrbus, ct Paulus, et Petrus, ipse

annosequenti.Hunc igiturrestisumma rerum potitum, Synodi prototypum nactum, nomen suum e damnatorum numero delevisse (qiiod inter eos non legatur) affirmare necesse esse, neminem, qui ha;c qua; sunt dicta considcrct, inficias iturum puto. Cum igitur detectum tibi oslenderimus impostorem, habes plane ut nullatenus cui inventam tribuas imposturam dubites, quod cujus fuit ex Synodalibus Actis sui damnationcm auferre, ejusdem quoque fuerit alia
fieri
:

ex 00 prteter alia, quce superius sunt dicta percipies,

dum

de omnibus ejusdcm Ecclesis patriar-

cbis qui a tempore exorli-B hajresis

eidem prfefuealiquos ex

pro arbitrio addere ac proinde qui e damnatorum numero suum subduxit nomen, idem inter damnatos adeo inconcinne apposuerit nomen Honorii
;

runt,
eis

eadem Synodus judicium habens,

;

condemnasse reperitur, quos diximus Sergium, Pyrrbum, Petrum, et Paulum alios vero utOrtbodoxos nulla
baircseos labe

ob odium quod conceperat adversus Apostolicam Sedem (juod tunc potissimum declaravit, quando repugnante eliam imperatore, abstulit (ut dictum
:

nempe Tbomam, Joannem,

inferius.

et

poUutos significasse, Constanlinum, ut

tertia
(|ui

cst) e

Diptychis

nomen

Vitaliani

Romani

Pontificis,

habet ejusdem Synodi htec ipsa Actio decima

etiam leviorem conatus reddere culpani suam suorumque praedecessorum Monotbelitarum, quod
sic

Quid

est igitur,

quod

nominari mi-

exemplo Romani
ipsi

Pontificis,

qucm

sequi deberent,

nime

potuit inter Catbolicos, nec recensitus inve-

[leccassent. Sic igitur nihil est

quod dubites

nitur intcr bsercticos, qui ut ha;rcticus ejectus e sede fuit? Certe quidem cum sancta Synodus cata-

loguni sa^pe texuit

potuit prffitermisisse

omnium

eiiisco|)orum

Mono-

thelitarum,qui eidem bicresi patrocinati sunt, haud

sextam Synodum in bis quae dicta sunt, passam esse naufragium, in eoautem integram remansissc damnationem hoeresis Monotbelitarum cujus causa fuerat congregata ; de Honorio autem quae in ea
;

cum

illis

tolics

cisdem
27.

fieri

Tbeodorum, quin ipsum una adnumerarit, quoties contigit de mentionem.

in Actis

scripta leguntur,

omnino apparere Tbeodori

essc

invidia superaddita.
29. Ista
tor,
si

reccperis, vcrilatis studiosissime lectibi

Quod aulcm rcvcra

Synodi Thco-

probe quidem, gratulabor

mihique, quod

AGATHOXJS AXXUS
haiid friistra
iii

'l.

CHRISTI HSI.

29

his ineiim ingeiiiiini ilesiidarit

sin

juste facla ab eafuerit condcmnatio

ficis

Komani Ponti-

niinus, sed adluic

pules ob id

animo resilies refractario, liand Honorium ipsum Romannm Pontiflpossibile erit, ut ipse, qui

cum

pra^sertim qui antiquior ca^teris atque

fidelior

cem causa
haereticos.

cadere, ut jacere sepuHus dcbcat inter

Tantum enim

hujus temporis res gestasscriplis mandavit Theophanes, nullum penitus de Honorii condemnationc verbum habuerit, qua; vclut portentum

Catholicns semper

fuit, dici possit baereticus,

quan-

niagnum

fiicrat

ostentanda, quod

tum

ut vere Calholica ab eo asserta doctrina, ex

tenus accidisset, utaCatholicis in Synodo

Pontifex damnaretur.

nunquam hacRomanus
corri-

qua ponitur damnatushareticus, eadein dici possit hseretica. Etenim si non aliunde (ul denuis Acta Synodi incorrupta servata) Honorius est condemnatus hsrtticus,

Ex quibus omnibus
)

gendi

siiit,

qui post [iromulgatas Syiiodi Actiones

(

a Theodoro

ut dixinuis

depravatas, id de Honorio
in eis repereriiit esse

quam
in

(juod cjus prior Epistola ad

:

affirmaruiit,

secundum quod

Sergium
ecoiitra

scri[>ta

hseretica fuerit existimata

cum

scriptum, nulla alliori dc verilate facta indagine,

sivehifuerintGra>ci,siveLatini,etinlerhosrccentior
auctor,
qiiani

eadem

omnibus Orlhodoxa probetur,

illa

evanescet penitus
lia.

de ejus damnatione senten-

Certe

cum

Maximi iii disputatione Pyrrho, eam esse probatam Catbolicam, et ex

judicio

qnidem

quem voluissem sensibus potius canum ', nomiue, totus [)ra;ceps in ferenda dere tanta

sententia,

dum
(

leviter

admodum

fuisse

Honorium
ejus

interpretatione
pserat, teque

germana

lacta

ab auctore qui

scri-

ha>reticum

nondum
quod
in

ins[)ecta et dijiidicata

omnibus Orlhodoxam a Joanne Romano Ponlilke, superius demonstratum esl; et cum de eadem Epistola suo loco sermo cst habitus, pariter palam factum, ipsam in omnibus
osteusam
in

Epistola, cujus causa ponitur esse

firmat. Scd et
soris
E|)istolis

damnatus ) afquibusdam succesaliis,

Agathonissancti Leonispapie, sive

aeque

utin Synodo adnumeratus habetur Ilonorius intcr

haereticos

esse Catholicam,

neque ulla ex parte

periclitari

quidem etiam communis est senlentia recentiorum Ortbodoxorum scriptorum, qui eam exacte disquiruiit; quod egregieinter alios pra^stitit
posse
:

quae

spurias esse convinci, suolocodicturi

illis

condemnatos easex pluribusarguinentis sumus tude interim tuum suspendejndicium, 32. Utdemumfrenum orutioneimponam magna
:

doctissimus Robcrlus Rellarinirius. Quibus

si

nec

veritatis liducia

longius excurrenti,

Iioc

unum
Si

tan-

standum quis
est,

obstinate

contenderit

in

proinptu

tum

iis

qucB dicta suiit adjiciam veluti corollarium

ut de eo inlegrari jiidicium possit, et atTeran-

ad ejusfldem Catholicam com[)robandam.

cessarent
satis esse

cuncta,

tur in

medium etedem ab Honorio scriptic Epistoltc

quaeinjustissimam Ilonoiii defensionemsuntallata

:

ut iisdcm inspcctis,

aii mereatur ex eis Honorius condcmnari quisque arbiter a?qnus accedens, sen-

debet illud, quod

fuit
;

semper
ipsuni

de Honorio Ecclesife Romana; judicium

videlicet in Ecclesite Catholic;e
vixit,

tentiam ferre possit. Exlaiit ilhe

ipste

integrae

iis-

communionc, dum

dem

Actis inlexta;, et Dei niagno benelicio conser-

vata;,

ut qualis Honorius fuerit, ex iisdem probe

etiam post scriptas dictas Epistolas fuisse retentum, in eadem(|ue communicatione clausisse

intclligi possit.
\

diem extremum,
:

et

post

mortem sepultum cum

Sed dicat aliquis Si vcre asscntimur ita de Honorio esse decrelum a sancla cecumenica Synodo, iiaud fas erit in controversiam rem dedu30.

Orthodoxis Pontificibus inRasilica sancti Petri, co-

demquc nomine in posterum perseverasse, nuiiquamabrasum ex Albo Orthodoxorum Pontificuni,

ejusque imaginem musivo contcxtam in apside quani instauravit sanct;t> AgnetisEcclesia;, via Nunientana
posita;, bacteniis cerni [)ublice vcneralioni
:

cere, ctaliter
k'ecernere.

quam slatutum est a Synodo, velle Idipsum dixerim in iis qua; ad fidem
unguem ab

sivctant
iis

nt plane religio sit vel latiim

t^nx in sancla Synodo sunt statula recedere; at in iisquaj ad personasiiertinentet scrijjta ipsarum,

Christianorum exposilam cum tamen anctore Anastasio sciamus, Synodoabsoliila,omnium daninaloriim |iatriarcharum nomina fiiisse deleta, i|)sorumque imagines de Ecclcsiisfuisse sublatas. 33. Sed jam qua; liujus Aclionis decim;e tertiae suiit rcli([ua videainus. Rccitata sentcntia dc damnatione Monotbelitarum c[)isco[)orum, conunend;!-

non

ita

rigido rcjieritur custodita ccnsiira

nam

dc quinta Synodo, quai Tria Capitula condcmnavit, de (luibiis a sacrosaucto Chalcedonensi Concilio videri potcrat aliler actnm,
est

palens

txemplum

nempe de Theodoro, Theodorelo,

eiiiin

et H)a. In

his

qufe
falli,

fucli

sunt, iinuinquemquc

conlingere
pos-

taque

fidc Catbolica

So[ilironii

olim

dcfiiiicti

[la-

posse

nemini dubiuin

csl :et tuiic illud Pauli

'
:

triarcha; Hierosolymitani, dilataqiie

iii

scquciitciii
iii

ad Corinthios usurpari possit

Non enim

Sessionem
flcri

elcctioiie

novi

episcopi Antiocliciii

suiiiusali(|iiida(lvcrsusvcritatem,sed pro veritate.

31. .\t ista dixcrimiis, utqiiaquaversum ostendcrcmus Honorium omni ex parte ab hfflresis viiidicaturn errorc cuin tainen nuu(|uam [norsus rem talem Synodo niaxime imlignam tot rcfragantibus testimoniis, eidem adscri[)seiimus, ut tam pro|)ere
:

locum damiiati Macarii subrogandi, jnssaest

reliiinarum Epistolarum, aliorumqiie
in

editio

scri[)l(i-

rum

[)atiiarchio asscrvatoriim,

eoruni scilicel
in suis litlcris

Iia;reticorum, quos

Agatho Pontifcx

missisConstantino[)oIimsuggillasset.SicigiturIect;i
cst primiiin Epistola Cyii c[iisco[ii

Alexandrini

;iil

at<|ue pra^iiosterc

tamqucinconsullc,

acdcmumin-

Scrgium episcopum
Mclcliiar

Constantino[)olitaiiuiii, iiuic-

:!.

Cor. XIII.

Canus de

l.oc.

I.

iv. c. 11.

30
(|ue alia scripta
tiiia,

AGATIIONLS ANNUS h.
ejusdem, et inter alia novem capiquibus latentor liacresini promulgavit lcctus
:

CIIRISTI G8I.

sed

unum

contra duas voluntates

volentem secundum unitatem persona) et duas operationes secun:

est cl libcr dofi;nialicus

Pyrrlii episcopi Conslaali-

dum

i)cculiarem utriusque natunr; rationem.

nopolitani, nec

non Pauli ejusdem

cjusdem

scdis episcopi

igitur

modo divinum
in

Incarnationis

Hoc mysterium de-

alia scripta, alia Petri

civitatis antislitis

pricdicantes,

item hsretici, necnon

stanlini

ThomK,

Joannis, et Con-

mus;
tes,

cjusdem

Ecclesia;

trcs bi novissin)i probati

3.i.

episcoporum, ex quibus dicuntur Orthodoxi.

ha;relicoriim blasphemias repudiaquibus et eos inler se diversos relinquentranseamus ad ea, ,etc. Si Atbanasii ista

fuissent,

quomodo

latuei'e

Calbolicos
2

singulas

Demum

vero facta est editio posterioris

Albanasii syllabas

cademque

Honorii paptu Epistola) ad Sergium patriarcliam, recitata nibil vero de ea reperitur in

: :

At recentiorem videas auctoreni egregie perstringere Monotbelitas

perscrutatos

iisdem ipsis vocibus, quibus Ecclesia Catholica adversus eos uti consuevit. Sed ad decimain quiutam

Aclis interlocutum csse Concilium

ut

non dubites
(ut

ea csse passa concisioncm

liisius

siquidem

suo loco

Iranseamus Actionem.
36. Die vicesiina sexta

diclum

est,

cum

de ea Epistola eginius tcm-

mensis Aprilis ejusdem

est,

pore quo scripta

set in priori, \c\

fuit)

si

quid erratum

dici potuis-

nona; Indictionis, decima quiuta Actio babila

in

ambisue

dicluni, in posteriori ista

qua Polycbronii cujusdam presbyteri

Donati episcopi Prusiados,
falsis

et

mona-

plane invenitur ehicidatum, nimirum Honorium una cum Ecclesia Catbolica esse professum iii
Cln'isto in eo

cbi Monotbelila; causa pertractata est ex suggestione

eo

quod homo
illusio-

quod

respicit

unam personam,
ad

esse

insauus suis stultiloquiis,

da'mouum

unum

volentem,

quod

vero

duas

naturas

duas csse ope(si ea Acla vera essent) aute scriptorum iijenam editionem
rationes
:

spectat, pro naturaruni distinctione

uibus deceptus, magnam populi multitudinem decipiens per erroris devia traduxisset, cum ad

ut plane turpe valde fuisset

damnare hominem, qui ex

Constantinopolilani

eis venisset penitus ab-

solvendus. Post lucc vero lecla est Epistola Pyrrbi

episcopi ad

uum

Ponlificem

qua;

Joannem Romaomnia vohunina edita, a

corroboraudam perfidiam quam piffidicaret, se divinitus per Angelos admonitum diceret, poUicercturque se eo uomine miracula editurum. Describemus hic inter seria ludum, quem vanus homo vclut in scena non in Synodo tautum coram Patribus, sed universa spectante civitate, hac ipsa die exhibuit
:

condemnata, jussa sunt igne cremari. Hunc(|ue finem accepisse pra2sentem Ac-

Synodo

impictatis

sic

enim

ista se

habent

Cum

adve-

nisseut Patrcs, nunliatum est pro foribus adstare

tionem, ex

iis (juai

in ea scripta extant, apparet.

satis est

Polycbronium exspeclautem audiri. Jussus ingredi,

et

Ca;terum sicut verisimile

stautinopolitauo,
ita

complura

quid de

fide senUret rogatus a judicibus

:

cogni-

addita et detruucata a Theodoro patriarclia Con-

toribus, ita respondit

ut superius est demonstratum;

illa,

do in

oj^ere

Egoexpositionem fldei ineai morlui, rogans pro eo Filium Dei, ut

resurrexerit,

desiderari Acta

qua;

fieri

contigeruut iu

suscitet

eum. Sin aulem non

et

ecce

electione successoris Macarii

episcopi Anliocbeni,

Concilium
faciant.

imperator, qujB

eis placuerint, in

me

certum est. Etenim constat in locuni ejus esse subrogatum Tbeopbanem hac ii)sa Actione siquidem idem Theophanes in singuhs sequentibus Actionibus reperitur titulo episcojii Antiocbeni nomi:

Sanctum Concilium
fldei vis

dixit

Qualem expoponere, ut re-

sitionem

supra

mortuum
:

surgat, aguoscere volumus. Polychronius religiosus

presbyter et

natiis

adeo ul plane nuUa de his dubitatio esse

lector,

nein
getis.

meam

possit; sicque inielligas,

non

esse

inanem

monachus dixit Ego pono exposiliosupra mortuum, et tunc eam releEcce morluus Sanctum Concilium dixit
:

assertionem de Aclis sextic Synodi depravatis.

33. Rursus die secuuda mensis Aprihs Synodus in Trulli secrelario convenit, ubi lecta sunt Menna; et Vigilii papoe scripta de unica volunlate, eadenique esse supposita redargula, atque auathemati tradita. Post hiec autem Cypri iusulce ei^iscopi

Expositionem ergo fldei tufe profer, qua3 debeat superponi moiiuo, ut suscitet euin,
prfeparatus
est.

sicut dixisU.

tomum

sancti Anastasii protuleruut, ex quo de duabus voluntatibuset operationibns cx inductione e longe petita proditur argumentum. Cujus occa-

37. Et protulit idcm rehgiosus Polychronius chartulam buUatam, buUa exprimente monogrammum Polycbrouii confessoris, qus habebat hanc superscriptionem Constantino a Deo coronato et
:

sai)ientissiino
dixit
:

magno

principi

Polycbronius.
et si

Et

lu hoc est fides

mea,

et ita

mihi ostendif
:

sioue hic appello

fuisset

te,

lector,

si

cognitus Patribus

Deus, ut

ponam eam super mortuum

non

sermo qui Athanasii dicitur de sanctissima Deipara, quam opportunum fuisset, illam citare
sententiam
il)i

surrexerit ut prffidixi,

ecce qui iinperator est et

positam verbis
sit,

islis

Ita

flt

ut

Chrislus duo pariter

et
:

unum
et

singulare, unus-

Concilium etquomodojusseriut, judicent. Sanctuiu Concilium dixit Chartula, qua; prolata est a Polychronio religioso moiiacbo, disbulletLir ac rele:

que

iteni sit, et

non duo
est

quaquam unum
nalurarum;
et

rursum duo, et nesecunduni ralionem duarum

galur. Et disbullata est

hujusmodi

cliartula;

quam

accipiens Antiochus
sanctissimi
picedictaui

religiosus leclor et notarius

unus, non duosecundum unitatem

patriarcha; Ci)iistanhuopoleos, relegit

:

subsistendi. Ideoque duas voluutates i)riedicanuis,

sed ne(pia(|uaui duos volenles, aut du(JS operantes.

chartulam habentem his verbis ita Constanlino a Deocoronato ac mansuetissimo

AOATHOXrS ANNUS
magno
principi.

4.

CHRISTI

(uS

31
Cliarlam,

Ego Polychronius tanquam

et

|ir;c-

judices et

sanctum Concilinm dixcrunt

sens sahito et adoro. Et quia vidi multitudincm

virorum

et

candidatorum,

in

medio \irum
:

quani obtulisti, qnis scripsit? Polychronius dixit: Propria mea manus exislit. Sanctum Concilium
dixit:

cujus virtutem narrare non Yaleo diccntcm milii

Quia novam fidem componis, fcstina, et dic imperatori Constantino Non faciasnovam fidem,neque acquiescas. Et veniente me ab Heraclca Clu'yso:

polim, et stanle
septiuia diei)

me

in

solario

(tiora

erat

quasi

Postquam Polychronius monachus in prousque in scnium perseveravit; nunc anlcm eliam a nobis commouilus, (|uomodo sentiat de humanatione Domini nostri Jesu Christi
40. prio crrore
veri

vidi

valde, et stetit
confitetur

virum terribilem, candidatum coram me, dicens Quia qui non

:

Dei

nostri
et

conalus

est

tentare

Spiriluni

sanctum,
et

unam

voluntatem

et Deivirilem

opera:

blasphemam componens cbartulam, obstinanter alTatuscst i)oncrceam supermortuum,

ad firmilatem LlasphcmiiT!, qua) in ca fuerat

tionem, non
et

est Cbristianus.

Ego autem

dixi

Hoc

Conslantinus sapientissinius imperator prKfini-

vit

unam

voluntatem,
:

et

Deivirilem operationem.

Ule autem dixit

38.

Multum bcne,

His lectis interloculum est

Deo placile . Concilium vcrbis istis

et

Edicat

Poiychronius religiosus mona-

chus,

si litterai

qua; in pra;senti continentur cbar-

nondicamus fidei) hujusmodi mortuum nos (juxia (luod dictum est a resurrecturum sancto Paulo Apostolo') anathemati jam hunc secundum animain (interitum carnis scilicet) submisimus sed ac salisfactiouem Ciiristo amabilium populorum, quorum plurimos prffiterilis temposcripta (ut
: :

lula, propria; ejus

manus

existunt, ct

si

ipsa est

ribus tain

ipse

quam
ac

ejus

consentanei

dece-

chartuia, qua3 debeat super

suscitarc
dixil
:

mortuum

poni et re-

perant, permisimus talem ejus

prajsuinptionein,

Ita

eum. Polyclironius religiosus monachns est, domine proprire mea; manus

:

dremoniacamque
publice
in
fieri,

tcmerariam

propositionem
qua^sieral,

et

mortuum
,

quem

existunt, el isla est cliartula, qua; debeat a

me

su-

medium

deduci in prtcsenlia nostra et glorio-

perponi mortuo, eum<iucresuscifare. Gloriosissimi

judices el sanctum Concilium dixerunt
:

sissimorum

judicum
Ille

et

mullitudinis

Christo

Pra;vidi-

amabilis populi.

proposuit tale ejns

impium

mns, nt

cliartula qua; relccla est, super

mortuum
proposi-

scripluin supcrponens,

poni debeat ab

eodem Polychronio juxta

tum

ipse voluit superassistens

etplurimam horam, quaneidem moi-luo, et

tionem, qua ab eo facta est, extra hoc sacrum palatium, in loco publico, in prasentia nostra ct
plebis,

supersusurrans intra semetipsuin quteque putavit,

donec

dixit,

non

se possc facere.

Quomodo nauKiue

qna?que invcnta

fuerit,

ad satisfactioncm

esset possibile,

blaspiiemantcm iu
pra:vidinnis,

Deum

virtutes

Christo amabilis populi, qualiter Deus veritatem

operari?

Unde

hunc tanquam sedu-

demonstret.
39. Et egredientibus
cibiis et sancto Concilio et

tam

gloriosissimis jndi-

plurimo popuio congregato in atrio publici lavacri, quod dicilur Zeuxippus, appositns est
feretro
ei

in

argenteo exscquiali

mortuus
et
iis

similiter

coram

gloriosissimis

ctorem populi et deceptorem et manifeslum hmeiicum, omui sacerdotali ordine et officio dcnudari. Et deposito eo sanctum Coucilium exciamavit Polychronio h:crelico et conscntancis ejus anatlicnia Macario etStepliano similibus Polychronio anathema Trinitas ipsos trcs dcposuit. Hactenus
: :

judicibus,

qui erant ex sancto Concilio, ct

plurimo Christo amabili jiopulo ibidem invento superassistens idcm Polychronius posuit siqira ipsum mortuum ejusmodi fidci sua; chartulam perque plurcs horas perseverans et insusurrans ei, nihil horum qua; ab eo stolide ac ])iasphumc promissa fuerant, valens peragore, idem Polycliro,

spcctaculum de Polychronio. M. In quo quidem, sicut evenire

.

solct, ut in

iiSj

qua; exliibcntnr popnlo, compositis jocis pluipsique populoque

riina conlincantiir seria,

ma^
:

xinie utilia

ita

plane accidit iu Polychronii facto.

Etenim

evcnit

sccundum

illud

Davidicum
elsi

Mentita est iniiiuilas sibi .Si(iuidein

per-

nius dixil nullatenns se posse

mortuum
:

suscitare.

misil Dcus dcludi liominem inanibus phantasmatibus, falsis slulUsfiue visiouibus ac revelationibus;

Populus
dicens
:

itafinc,

iXovo

ibidcm aderat, exclamavit Simoni anathema Polydn-onio

qui

ubi tamen causa

lidei

in

examen

venit,

haud

sivit

sednctori populi anathema. Et ilerum ingredientes

et gloriosissimi

divina sapientia pr;csligiis decipi homines: expc-

judices et sanclum ac uriiversale

rimentoffuc probatum
ingerit
'
:

est,

quod Aposlolns

Galatis

Concilitmi in secretario sacri palatii,

latur Trullus, prajscntc
et

quod appel-

Elsi

eodcm religioso presbylero monacho, dixerunt: Edicat iterum Polyciironius monachus, si confitutur duas naturaics voluntales ct

vobis pr;ctcr id
sit .

Angeius de ca;lo aununliavcrit qiiod annuntialum est, analhema

licet

Cielerum cam indignam

sancla Synodus
in discrimen

duas natnrales operaliones

in

Incarnalionis

coacta cst condilioncni subire, ne fidei sacramen-

dispensationc Domini nostri Jcsu Cin-isti vcri Dei

nostri, qui

tum, lcvissimi hoininis

ruui miraculorum
pisset,et

pctiilantia,

unus

est

de sancta Trinitate. Polychrodixit:

addiiccretur, ex eo (luod nefandus impostor falso-

nius

religiosus

monachus

Sicut

conlinet

charlula,
ila

quam
et

obtuli et posui snpra

et

morluum,

sccum

in

promissionc popiilum deccerrorem pariter induxisset: quo

credo unain voluntalem

Deivirilem opera'

lioiiein,

alterum quid non dico. Gloriosissimi

1.

Cor. V.

Psal. x.\ix.

'

Galal.

i.

32
easu scinuis Eliam
cnlis
'

AGATIIOXIS ANNTIS 4.
Proplictain cjiisiiiodi dc iniiasubiisse, se<]

CHRISTI 081.

dixit,

non oblatain

oblulissc

con<li-

humanam voluntatem deseruissc Cbristuni cumcarne cl sanguine Crucis tempore. Scd cxplosa

tioiiem Baal Prophelis, ne vidclicet populus Dci

atque damnata

est

ista

asscrlio

persuasionibiis ii)Sorum deccptus, contiiierctur in

impietatis errore. Illud pra;lerea de
disse Polychronio
dicta sunl,
iis, (ju;c

Manicba;orum, ipscque
tionis scntcntiam accepit,
pcractis, sccut;c sunt ex
,

cuin

ea parcm

tanquam damnaest.

accidi-

forasque ejectus

His

considerationc

more acclamationcs impe,

gnum
tiosa

esse viJctur,
(ut

simul ac
ait
^)

f|uis

aversione contcn-

Prophela

a Deo reccdit,
s|)iritibus

eumdem
,

ratori Agatboni paptc et universo Concilio dictumque anatbema singulis nominatis hffireticis

,
:

illudendum sccundum illud (juod adversus Apostatam Acliab a Domino dictuin scimus " Quis dccipiet Acbab
tradi
iici|iiissimis
:

mox

sicque prresens Actio finem accepit.

4i-. Decima septima Actio sequitur, habila undecima mensis Septenibris, jam incboata deciina Indiclione, iii qua Orlhodo\;c fldci Decretum confirmatum a Patribus publicc Icctuin cst, quo Nicce-

reyein Israel
4-2.

? etc.

Quic aulem scqnitur ordinc Actio decima

sc-

xta, babitareiieritur

dienona Augiisli

in (juapro-

niim, Constantinopolitanum, E|)bcsinum, Chalce-

cax hiErclicus Monothelila, licenliaacccpta dicendi,

ita

donense,
sunt,

et

quintum universalia Concilia

coiifirmata

locutus cst:

Constantinus dicor: presbyfer

eorumdemque symbola

recitata, ac

deinum
Ponti-

Apamecnsis Ecclesia) sccundie Syrorum provinciaj ordinatus ab Abrabamio ei)iscopo Arcthusio. Veni ad sanctum Dei nutu congrcgatum veslrum Concilium, ut instruain vos. Quia si auditus essem hoc anno, non babuissemus pcrpeti hoc quoJ passi sumus in pra-Iio . Ita arrogans istc sui existimatione tumidus ad dosanctissiniffi Dei

sum

apposilaestdamnalioMoiiolbelitarum lia;reticorum,
ex pia:!scripto Epistola; Agatbonis
flcis,

Romani

atquc Synodi RomcTB ab eodem coactaj. In quibus etiam de impostura augeatur illa suspicio,

cum

videlicet

sibi

ipsi

adversari
in eo

decretum

fidei

censeas,

dum primum

inter

damnatorum
Ro-

noniiiia recensetur verbis expressis Honorius

cciidam sacrosanctam
lessus.

Synodum

se advenisse pro-

manus

Poutifex, et paulo infcrius

sccundum Epi-

stolain Agatlionis cuncla esse deflnita, et noininatim

(|ua
est

Quod vero ad tam longam moram pertinet, Acbo ista post superiorem iiltra tres menses
celebrata
:

damnatos
certiim
inter

in ca fuisse ha^reticos ejus ba-resis sive

iiiventores, sive dcfensores,

sit,

asseritur

cum

tameii

Annales GriECorum licct nullum boc anno referant bellum, quo fuerit Romanum

non esse nominatum damnatos Honoriiim, imocuni aliis Catholica;

non solum

in ea

imperium lacessitum, lamcn boc anno, cuin videlicet nondum adliuc decimus terlius imperatoris Constaiitini annus absolutus esset domcsticis suspicionibus laboratum ostendunt, ob quas imperator fralres suos et collegas Hcraclium cl Tiberium in suspicionem rerum novandarum adductos
,

verilatis

defensoribus
ct

collaudatum

dum

(quod

repetitum sx\)e superius est), omnium prffidecessorum suorum Agatho Catbolicam fidem

dictum

commendat, ([uam sequi

glorialus

sc profitclur,

haud vane

nunquam
Ecclesia vel

hactenus esse i'eperlum, ut

Romana

minimum
inquam,

(luidein a fide Cajilane sibi

fidci

amovit, solusque ipse

ravit.

cum

Jusliniano

lilio

inipe-

tholica aberrarit. Sunt,

invicem
decretn

iactum apj^aret anle diem decimain sextam mensis Scptembris si^iuidcm iii reliquis biijus Synodi Actionibus ad dictam usque
id
:

Verum aon

adversantia, ista asseri et in

inlcr
basreticos

eodem

Ilonorium Romanum Pontificem nominari. Sed reddamus biccjusdcm verba decreti,

diem
iidem
dictffi
,

cnm

Constantino

nominati

rcperiuntiir

quo

ista

manifesliora reddantur.
recitata sunt

qui sujjra fratres imperatorcs Heraclius

damnatorum
43.
fideliter

Ubienim primum nomina haereticorum

Synodus,

atque Tiberius.
sint

Quamobrem cum

in

ejus

fme

ha;c subjiciuntur

laudes ct acclamationes tantummodo Constantino, eo quidem tempore id de fratribus accidisse credendum est. Docet id eliam quod reperitur ejus imperatoris Edictum ad flncm

PrKsens sancta

ct universalis

suspicicnsct expansis manibus amplectens

Synodi positum, ubi nullius fratruin nomen habetur;sed ipsius tantunimodo Constantini, sicut etiam in datis ab eo ad Synodum Iitteris. 43. Sed res gestas in Synodo hac Aclione videamus, et prosequamur, (]U3e dici coepta siint de
Constantino presbytero aHjuc ac Polycbronio fatuo. Hic (ut dicluin est) ad docendam Synoduni se venisse
professus piitavit se

tam suggcstionem, qua; a sanctissimoatque beatissimo Agathone papa antiquas Romaj facta est ad Constantinum piissimum atque fldelissimum nostruin imperatorem, qua; nominatim abjecit eos, qui docuerunt vel prajdicavcrunt) sicut superius' ilictum est) unam voluntatein et unain operationein
in Incarnationis dispensatione

Christi veri Dei nostri, adfeque

Domini amplexa

nostri Jesu
est et alte-

ram Synodalein suggestionem,

quae missa esl a

modum

mentum quoddam, quo

invenisse ac temperaconcordari possent atque

sacro Concilio, quod sub eodein sanctissiino papa

centuin viginti quinque Deo amabilium episcopo-

uniri siinul MonotbelitfB atqiieCathoIici, bac scilicct rationc, ut dicerentur in Christo duaj operationes,

rum, quod

etc.

Repugnaut

igitur,

iit

in

eadem

fldei
et

definitione

Houorius legatur inter

ha^reticos,

voluntas vero una. Interrogatus auteni a Synod()

'

EpistoI;T3

Roma

missoe in

omnibus coinproin

3.

Hef.'.

xviii.

Hier. viii.

batae dicantur, ipsaque

-^

Synodus

damnalis per-

3. Reg. x.xji.

sonis se Agatbonis E|)istolam proflle;itur esse sccii-

AGATHOXTS ANNUS
lam, qua omniiim
Catliolica

h.

CHRrSTI ^81,

33
,

Romanorum PontiGcum
,

(ides

ipsius divini Petri

vocem

Agathonis rclationem
Pergit dicere de impio

commendatur. Ha?c

s;vpe meininisse, rur-

supermirati siimus, etc.

sumque obiter nova occasione ingessisse liaud snperfluum puto, quo tum eamdem Synodum lancinatam opera Tlieodori Monotlielita; deplores hominis (ut diximus) in Roinanam Ecclesiam infensissimi. Demum vero (quod reliquum est lai.jus
duabus operationibns et volnntatibus doctrina exsanctorum Patrum sententiis approbata, finem Patres impoActionis) de

Macario Antiocbeno episcoiio, qui resilivit, ejusque discipulis eum secntis, de quibus in fine Uni:

versalis conventionis

communi
.

senteniia de sacer-

dotali dignitate repulsi sunt, et probationi sanctis-

simi pa[ia? traditi sunt

-48.

uno volente

et operaiile

in

Cur autem damnati

in

Synodo episcopi

missi

sint

Romam, cum

nulla afferatur in dicta

Epistola causa, ex alia im[)cratoris E[)istoIa scri[ita

snernnt Actioni, quse omnium qui aderant episcoporuni cliirograplio consignata est. -46. Ultima vero sessio ejusdem sanctai Synodi
celebrata est
Se[itenibris,

ad

licet,

Leonem [lapam Agathonis snccessorem accipere nempe quod ipsi damnati id petierint, appel-

lantes

Romanum
licet
:

PontiOcem, a qiio audirl petiesit

ejusdem mensis incboata nuper decima Indictionc in

decima

sexta

die

rant

Anastasius o[)inatus

eos in exilium
:

Romam
vero

missos ha;c eniin liabet

in fine

Macarius

qua

imperator Constantinus, cui faust<e, lionorificaeque et ortbodoxo digna? imperatore acintertuit

cum

suis amatoribns, id est, Stepbano, Anasta-

sio expresbytero,

Leontio exdiacono, Polychronio,

directi sunt civitatem .

clamationes
instituti

dicta;

sunt;

cum

ct ipse

imperator sui

Epiphanio,
sis,

et Anastasio alio expresbyteris et inclu-

in cogenda Synodo, ut Catbolica; Ecclesia; bene consultnm esset, attulit rationem lectusque est acclaniatoriiis sermo ejusdem sanctne Synodi ad i[isnm imiicratorem, quo iterum sancta Synodusin
:

in exilio in

Romanam

HcTC de his ipse. Ca!terum appellationem praecessisse,

detinitione

Catiiolici

dogmatis professa

est

sequi

litterfBejusdem Constantini im[)er.a(I Leonem docent his verbis, duin ait de Macario et aliis damnafis hcereticis Ipsi autcm scri|)tis precibus
:

Agatiionis E[)istoIam et Synodales litteras Roinaiii

Concilii

serenitatem nostram coininuniter

omnes

deprecati

Proinde ins[)iratione sancti Spiritus con3|iirantes, etadinvicem omnes consonantes atque consentientes, et Agatlionis sanctissimi patris nostri et siiniini napae dogmaticis litteris ad vestram fortitudinem missis consenlientes, ctc. Rnrsnmque inferins de eodein Agatbone ita inagniliis

verbis

sunt, ut se ad vestrain hcatitudinem mitteremus.

Sic igitur fecimus, eosquc ad vos inisimus, vestro

paterno judicio

omnem
:

ipsorum causam permit-

Dce:

Sunimus autem nobiscum

:

concertal)at

Apo,

illius enim imitatorem et stolorum [irinceps Sedis successorem habuimus fautorem, et divini sacramenti niysterium illnstraiitem [ler litteras.

quibus cum judicio Rom. Pontificis omnein ipsorum cansam remittere se testetur, pendere eorum judicium obice appellahonis ostendit. Cerle quidcin si id non fiiisset, in Oasenam solitudinem [)otius, uti Nestorius hi
tentes . Hoec imperator
,

deportandi fuissent, non autem

naiii

Romam ad

delicias

nulluni anlehac extare lecordamurexemplum,

decrcta fuerit Urbs. Ilacteiius de

Confcssionem
tiuis

tibi

Deo
:

inscri|)tain

illa

Romana
a vesper-

ut cxilio relegandis dainnatis improbis h;erelicis,

antiqua civitas obtulit, et

partibus extulit
[)er

dogmatum diem

pro loco

exilii

cbarta et atrainentum vide;

Achonibus

sextae

Synodi, qua; re|)criuntur

iii

tiiin in

batur, sed

Agatlioneni Petrus lo(|uebalur

et

cuin omiii|)otenti conregnatore jiius im[)erator simul (lccernebas tii, qui a Deo decoraliis es. Et Simoii qnidem resupinus volutatus corruebat, et
stat ruina; ejiis statua
:

(|uibuscnm multa invidiose depr;ivata invenerimus atque calumniose corrupta, illud (|uidem certum atqiie
gra;cis,tum eliain latinis Codicibus,

iides

vero resurgit, plebiscjiisdcm im|ieialoiis

(jue concordia

iii

[)ropriiim restiluilur deciis, (jIc

integrum in(lul)itatuin([ue relictiim scimus, damnationem videlicet Monotbelitarum hoereticorum qiiam Patruni sententiam ut sacrosanctam Ecclcsia
;

Sequitur

|)ost

ba;c Edictuiii

Catbolica custodivit, h;ictenus(iue custodit.

Constantini de lide Catliolica.

isTi.

F{e[)eritnr

ad liiiem ejiisdem Actionis dei[)sins

Depideratur
quffi

49. Epistola

Synodalis ad Affathonem papam.

liiijus

inter Acta Synodalia

novis-

ciinfc octava;
(lata
illa

E|)istoIa

Constantini

a[)[)osita,

simcB Sessionis Epistola Synodalis ab

cilio scri|)ta aid

eodem ConPonfificeni,

tamen non eodem die

eadeni

(juo ipsa celebrata

Agatlionein

Romaniim
liic

estActio, sed longe [lostea,

ncmpe

deciino kalendas
:

inter Epistolas cjus successoris Leoiiis \)n\)K

;

Januarias,

Indictione deciina
(|ui

(|ua

comin

prima ordinc ponitur

necessario duximus, co

quam

restituendam

mendans illorum
defendenda una

convciierunl

stiidiiim
fide

cuiii

liomano Pontilice
:

Catho-

Jica, ha'C iiiter alia liabet

Iiitcrfuistis iiaiii(|ueet

quod sancta Synodiis |)otissimiim petat ab ipsoRomano Ponlificc confirmari (|ua; in eadem Synodo fueruntcoiistituta. Sic eniin
;

vos cuin universali

i[)S0

[)riiici|)e

[)astoriiin, siinnl

cuni
lit-

se habet

divinitus loiiuentes tani in s[)iiitu, ((uam

Sanctuin et universale Concilimn,

'jiiod |)er

tera. Susce[)iinus eniin

noii taiitum ex beatitudine

Dei graliam et piam sanctionem [)iissimi ac fidelis-

ejus, veruni etiain a sanctitate vestra directas nobis

litteras
:

simi

magni imperatoris

qna-

[)rolat;e, lecta;

sunt, et veritatis

verum

est in
n()[)oIi
latii

stylum declaraveruiit, OrthodoxauKiue fideiii depinxerunt . Et paulo [lost de iisdein Taii(|uain

:

Constaiitini eongregatiim hac a Deo conservanda i'A regia Constantipanova Roina in secreto ( secretario
)

dicto Trullo,

sanctissimo ac beatissimo

|)ai);c

ToMis

XII.

::

u
senioris

AGATITONIS ANNUS

h.

ciiRrsTr C8I

Romae Agathoni in Doniino salulem. Maximi morlji majoribus indigent auxiliis, ut scitis, beatissimi atque idcirco Cbristus verus Deus noster, virtus vere rerum onmium conditrix
et gubernatrix,

sapientem dedit medicum, vestram

bajretica;

Deo iionoratam sanctitatem, contagia

luis fortiler proi^uisantem

remediis Ortliodoxia}, nc
Ecclesiaj largientem.
antistiti

valetudinis robur

membris

caput, docti sumus, qui universitatis Dominum Chiistum humanum ac sumine bonum et benignum babemus, qui et liortatur nos, ut sicut bonos decet, sacerdotalium ipsius legum simus iinitatores, formamque obtineamus pastoralis ejus et conciliatricis gubernationis. Sed et ad poenitentiae conversionem tum serenissimus imperator, tum, nos eos varie adhortati sumus, omniaque gessimus religione et diligentia singulari, non commoti gratia,

Itaque

tibi,

ut primaj Sedis

universalis

Ecciesite,

quid

gerendum
tidei

sit
,

permittimus stanti
acquiescentes verae

non odio
testis,

quemadmodum
commentarios,

ex

iis

cognoscere popertractata,

supra firmam

petram

qufe in

unoquoque negotio sunt

et in
:

confessionis lilteris a vestra paterna beatitudine ad

et relata in

pra;seutia ad ves-

piissimum imperatorem missis, quas ut a summo Aposloiorum vertice divinitus scriptas agnoscimus per quas exortam nuper multiplicis erroris liaereticam sectam depulimus, Constantino nobis ad decertandum liortatore, qui divine imperat, sceptraqiie clenientissime regit
;

tram beatitudinem mittuntur ac intelligetis a vicariis sanctitatis vestrae Theodoro acGregorio dilectis Deo presbyteris, et Joanne religiosissinio diacono, et Constantino venerabili hypodiacono, vestris spiritualibus
filiis
,

nostrisque dilectis fratribus,

tum

quo adjutore,

impietatis

ab

iis,

qui a saiicta vestra Synodo missi sunt, sanctis

fidei capitulo

errorem evertimus, hffirelicorum nefariam doctri-

episcopis, qui recte ac probe ex vestra disciplina in

nam

quasi obsidione adorti.

50.

primo
execrand.-e

una nobiscum

decertarunt.

Unde fundamenta

eorum

ha;-

53. Sic

nos sancto Spiritu illustrati,vestraque

reseos prorsus couveilentes, eosque armis spiritualibus paternisque aggredientes, et linguas eorum,

instituti doctrina, infesta

dogmata impietatis depu-

limus, rectissimam Orthodoxiai semitam complanantes, piissimo ac serenissimo nostro imperatore

neinter seaccommodateloquerentur, confundenles,

estructam ab

iminissimae bseresisturrim subruimus, ac ipsos ut lapsos circa fidem ac peccatores extra castra atriorum Dei (ut Davidice loquamur)
iis

Constanlino sapienter et divinitus confovente nos

uno ex nobis regnantis hujus Constantinopoleos sanctissimo praesule assentiente

actueiitc; deinde
in primis misso a vobis ad

anatiiematibus interfecimus ex sententia persacras vestras litteras de eis lata, videlicet Tlieodorum

piissimum imperatorem

Orthodoxiae scripto, utin omnibus convenienti probabilibiis a

episcopum Piiaran, Sergium, Honorium, Cyrum,

Paulum, Pyrrbum, Petrum. Haec dum Patres

Sffipe dictum est) se ex litAgatbonis nominatos homines condemnasse, certe de nomine Honorii superaddito vehemens est de impostura sus[)icio siquidem in litteris Agathonis nuila penitus de Honorio ignominiosa meutio facta est, sed bonorifica potius, dum eum
,

habent, et profitentur^ut
teris ipsius

Deo institutis Patribus, ac sanctis, et qninque Conciliis. Et quidem nos omnes, Cliristo Deo continente et adjuvante, quod studebamus, facile confecimus Deus enim movebat, Deus coronabat consessum. Istinc igitur in nos
universalibus
:

sancli

Spiritus gratia illuxit, potestatem

et

largiens

per assiduas vestras preces cuncta zizania

et in

omnem

arborem non fncientem fructum bonum excidendi,

igne consumendi. Et corde nos et lingua et raanu convenientes, omnis erroris expertem, certamque nec fallentem deQnitionem, vivifici Spiritus ope, edidimus, non transferentes (sicut scriptum est) terminos antiquos, absit, sed in sanctorum probabilium Patrum testimoniis, et auctoritatibus permanentes, ac definientes, ut sicut ex duabus et in duabus naturis, divinitate atque humanitate, ex quibus compositus est, et ex quibus exislit Cbristus verus Deus noster prjedicatura nobiset glorificatur
inseparabiliter, inconverlibiliter, inconfuse et indivise, ila

non

excipit a laude

onnnum pnedecessorum,

rum
git

j)ra;dicat iliibatam
:

quoCalbolicum fidem. Sed per-

Syuodus

el post eos anathematibus hsereticorum juste subjecimus et eos qui vivunt suscepta illorum impietate, vel (ut aperlius dicatur)

51.Adbos autem

Apollmarii, et Severi, et Themistii exosorum Deo Macarium, qui fuit Antiochensium magniE urljis episcopus, (juem, et pastoritia pelle merito ipsius
:

denudavinms propter impoenilentiam ejus circa Orthodoxam fidem, et obstinatam pervicaciam et Stepbanum ejus ad amentiam discipuluni, et ad
impietatem doclorem item Polychronium, qui in dogmatibus haereticis nomini suo respondens, inve:

vertibiliter, inconfuse, impartibiliter,

duas naturales operationes indivise, incoupraidicemus

:

quemadmodum
nita sunt,
tis

in

iis

quai a nobis synodaliter defiest

:

teravit, et fuit TioXuxfdv.o; eos demum qui similia atque hi impoenitenter docuerunt, aut docent, aut sentiunt, aut senserunt. Hactenus igitur moeror nobis, et tristitia et multaj lacryma; fuere non
: :

quibus et Deum imitanannuens, propria manu subsignavit : abjicientesque (ut dictum est) impiissimam et iinaginariam de una voluntate, uuadeclaratum
imperatoris noslri
potestas

enim adjuvavinms proximorum ruinas, aut eos picTcipitantes impulimus, nec eflrenato eorum
lurore Isti exiiltavimus, nec idcirco suinus ut eam ob rem gravius caderemus.
52.
elati,

que operatione
sti

in dispensatione Iiicarnationis Chri-

Non

sic in

his,

o venerabile

ct sacruin

condemnantes hteresim, ex eo confundentium ac dividentium turbas compressimus, inflammatamque procellam cieterarnm hffirescon e\stinximus,Orthodoxaeaulem lidei splcndidam
veri Dei nostri, et

AGATHONIS ANNUS
liicem Yobiscum clare pradicavimus quam etiam ut per honorabilia vcstra rescripta contirmetis, vcstram oraunis paternam sanctilatem per quani
:

4.

CHRISTl 681,

35

tifice

suam

postulationeni, ut suggcssit

vata est

Hic suscepit divalem jussionem secundum per ([uam relequantilas, qua; solita erat dari pro ordina:

bona spe

in

Christum

Ireti

confulimus, misericor-

tione Pontificis facicnda (quod scilicet

non sineretur

demejus benignitatem lar^ituram Romante ReipubUae ciementissimo iniperatori nostro commiss perennem stabilitatem exornaturamciue diuturnis
,

electus ordinari, nisi ea quantitatc soluta pecunia;)

jugibusque victoriis serenaniejus mansuetudineni: vestram autem Dei imitatricem sanctitatem , quae rebus nostris affiierit, ac defenJerit tremendam ejus voluntatem, sincereque ac vere fidem confessa sit, tueatur incolumem, et conservantem creditos
ipsi a

tamen, ut si contigerit post ejus transitum electioncm fieii, non debeatordinari qui electus fuerit, nisi Decretum generale introducatur in regiam urbem secundum antiqnam consuetudinem, ut
sic

cum corum

jussione et scientia deberel ordinatio

:

[irovenire)). Ha;c Anastasius

quando autem

et

ab

Deo Orthodoxos greges. Universam quaj

cum

hac ctiam tyrannica servitute penitus Ecclesia Romana fuerit liberala, suo loco dicturi sumus.
50.
sexta;

vestra esl beatitudine in Cliristo fraternitatem nos,

et qui

Quod vero

[)ertinetad canones, qui

nomine

noliiscum sunt, plurimum salutamus . Huc-

usque Epistola Synodalis. oi. Ciira eamdem sextam Synodum animadHis recensitis, qua; de versiones et commenta. cadem Synodo extra posila reperinntur, hic addenda putamus. Anastasins Ribliotiiecarius de ipsa agens in Agatlione, plura cum addat, qu;c non reperiun-

Synodi a Gra;cis tempore Justiniani junioris conscripti sunt, suo loco pluribus acturi sumus. Hic jam tibi finis, lector, Synodalium rerum gestarum quas invenisti undique fraudulentia lucreticornin depravatas, corruptas atque vitiatas cum lamen illud unum saltem certum iudubitatumquo
,
:

ex

eis colligas,

tur in Actis (jua3 extant; loiige plura praetermittit,

esse

hac sacrosancta oecumenica Synodo Monothelitarum ha;resim condemnatain quod

:

durn sex tantum in eas habitas refert Actiones; ipsamque penitusabsolutain anle Paschale tempus, et nihil prorsus de Actionibus in (luibus habelur condemnatus Honorius, neque de aliis sequentibus. Ad postreinum vero post damnationem haereticorum ibidem factam, ha;c addit Deinde, inquit, alistul(;runt de Diptychis Ecclesiarum nomina pa, :

satis esse potest

ad pietatem fidemque Calholicam

insiuuandara
vocata,

cum

ad hoc tantum

rius rei causa ipsa oecumenica

et nuUius alteSynodus fucrit con-

Ecclesiae

nimirum ut nova ha;resis, totius Catholica; commuuicato consilio, et unito consensu,

,

penilus damnarclur. Fuit planereshaud mediocris

triarcharum, vel eoruni picturas de Ecclesia, aut de foribus ejus, aut ubi esse poterant, auferentes, id
est, Cyri,

Sergji

Pyrrhi

necnon

Pctri, per

quos

error

islc

Ortiiodoxa; fidei usque

nunc pullulavit.

fice

nullam hic haberi de Honorio Pontimentionem, (|uem in eorum Diptychis inscriptum vidimus. Sed pergit auctor Tanta autem
Vidcs, lector,
:

occursum perdendunKiue prorsus sacrosanctum Clialcedonense Coiicilium ab impiis Eutychianis effossis, utique ab iisdem conspirantibus una simul conclamata fuisset ejiisdem Chalcedonensis Concilii condenmatio, licet nihil se minus cogitare significarent, duin ex ejus prir;scripto duas et ipsi in Christo naturas asserere pro-

momenti
esset,

cui nisi

divino auxilio cito

cuniculis

ad invadendum

gratia Dei omnipotentis concessa cst missis Sedis

Apostolica;, ut ad la;titiam po|)uli vel sancti
cilii,

fiterentur.

Con-

57. Vidisti, lector, in tanta Orientalis Ecclcsitc

qui in regia urbe erat Joannes cpiscopus Por-

clade,

cum

si

qua

vix [lertenuis scintilla vcritatis

octavarum Paschsc in Ecclesia sancta; So[)hiae publicas missas coram princi()e et patriarcha latine celebraret, et omnes unanimes in laudes et victorias piissimorum imperatorum idem latinis vocibus exclamarent,
tucnsis Dominico die
Ih).

supercsset, densis

nubium

globis obducta lateret,

patriarchalibus in erorrem collaijsis Ecclcsiis,

cum

nec sibi tantuin virium ut resurgerent, neiiuc voluntas esset, obnitentibus potius in advcrsum qui ipsis pra;erant Ecclesiis, non aliunde quam ab
Ecclesia

Addit his pra;terea Anastasius per eosdem

Romana

sperare salutem licuisse? Vidisti,

lcgatos fcriptam ab
,

eodem Constantino imperatore Epistolam quam Sacram vocant, ad Agathonem Romanum Pontificem, qua significavit, liberare se

Romanam Ecclesiam a pcnsitatione illa pecunia;, quam primum impii Gothorum reges Ariani persolvendam
recens
crcalis

inquam, in tanto discrimine laboranti Ecclesia; in qua non alinnde subventum, quam ab ea Petrus sedere in succcssoribus comprobatur i[)sa Romana Ecclesia; qua; longe antequam ab excita,

tis

Romanis

Pontificibus

adcsse,

indixerant, qua;que post illos cxstinctos ab Oricnfaiibus impcratoribus exigi solita crat, ut supcrius
s;epius

longo somno sterlentibusOriuntalibus rogaretur jam i[)SO ferme ejusdcm nasccntis crroris exordio ha;rcsim condemnarat, et Calholicamctiam
Ponlificis

dictum

est, pra;sertim

vero

cum

de ea que-

nam

quam

Romani martyrio sanciverat littcris deinum Agalhonis

rcsipiscentes factique

discii^Ii-

Pontificis

rclas sancti Grcgorii pa|)a;

reccnsuimus. Ejusmodi

consignatam,
|)erc

tandem

sui

igitur iniquissimam cxactioncm

cum

Constantiiius

com|)otes Orienlales
:

quam

religiosissime suscc-

imperator [)cnitus abrogandam censuisset, rclinere

taineii voliiit jus
I^eriiis

confirmationis antiquitus (ut

cst)

sii-

diclum

tyrannic(!

usiir[)aluin.

autem

ha;c vcrbis istis Anastasiiisde

Habet Aguthone Pon-

quibus et reli^juus Catiiolicus orbis adgaviDeo gralias agens, quod (juam a inajoribus fidem acce|)erat illil)alam([iie sorvavcrat, oaindem (jccumcuica; Syoodi Decrelo firmalain cognosccrel,
sus
est,

,:

M\
et

AGATHONIS ANNUS
ab eiTore revocatos esse fratres, qnos ut niortuos At de Orieiitalibus rebushactenus qua3
:

U.

CHRISTl OSI,
uominationem
sibi

nia

vindicasse

creandorum

(leplorarat.

inlerim boc eodeni anno gesta sint iu Occidente,

\ideauuis.
58.

Conciliam Toletanum XII.

Hnc pariter

anno, quarto idus Januarii, CLlebratuni est in Hispania Concilium Toletanum ordine duodecinumeratum /Era scptingentesima undevicesima anno primo Ervigii regis, ipsis ferme ejus

episcoporum, quorum nominatio referebatur ad Concilium, ut de persona, qualis essel, inquireret, dignane sede baberetur episcopali. Constant bccc ex velerum scriptorum monumentis '. Uuoniara autem longa; mora; solerent intercedere in his omnibus curandis atque perficiendis, ob idque
contingere vacantes sedes diutius abs^iue episcojio

mum

permanere

regni primordiis, ad boc (utapparet) ejusdem regis voluntate collectum, ut ipsi regnum Hispaniarum

quem

id sancitum est in boc Concilio, ut nominaret, unus Tolelanus episcopus posset, de persoua habila investigatione solita
;

i'ex

coniirmaretur ab episcopis, quibus bis temporibus

in Hisjiania

ordinare.
01. Hoc tamen quod
licet in

tantum tribuit Cbristiana religio, ut absque ipsorum consensu non liceret regnare cuiquam, quamvis biEres esse dcfuncti princii^is videretur. Collecli sunt episcopi triginta quinque
prteter tres alios, qui per vicarios inlerfuerunt, et

hac fuerit decretum Synodo:

invidiosa esset

res

admodum

cum

in

pra'judicium

reliquarum

arcliiepiscopalium se-

dium videretur id esse statutum, adversus ejusmodi Decrelum constat fuisse ab Hispaniaruni
reliquis episcopis

abbates quatuor

sancitique
est

Consummatum
jirinii

vero

canon habet) oclavo

Ervigii regis

kai.
,

canones tredecim. Concilium (ut ultimus Februarias ejusdcm anni

septingentesima

trariam partem flexum regem

reliqui

tumultuatum, ab eisque in consibi timentem, ne Hispauiarum episcopi rebellarent. Etenim

ipsi

dicta ifEra

episcopi

egere

cum Romano
,

Pontifice,

ut

decima nona. Sed audi, quam sa[iienler de ulilitate Conciliorum piimo loco pra;fatus sit rex verbis
istis:

onmes a primae

Non dubium
si

est,

sanctissimi Palres,

quod
sub-

optima Conciliorum adjutoria ruenti

veniant,
otliciosis
elc.

mundo

eximerentur obedientia : htec enira ita se habuisse ostendunt qua; his verbis apud Lucara Tudensem scri[ita leguntur Multa cum episcopis apud Toletum egit;leges,
sedis

qua) corrigenda sunt, sludiis

obtulit

quae a praedecessoribus suis condita; fuerant, ex

parte corru|iit, et ex [larte correxit, et ab Isidoro
His[ialensi e|)iscopo

peragantar,
in

Ita prtefalus,

legeudum

Synodo scriplum, quo de nuper suscepto regno ut quod eorumdem petiit i-eddens rationem assensu acceperat, ipsorum precibus, et consiliis
, ,

muniretur, pariter rogans per eos corrigi pravos mores, Juda^os(jue invalescentes nimis comprimi,
insu|)er et alia emendari. His auditis, Patres pri-

Hispaniamm primate traditas nomine suo adnotare pr;Ecepit, vei antiquas vocavit, ne nomiue Ecclesia; forum judiciale agi videretur. Et Romani Ponlificis assensu statuit, ut
ex

nullus

arcbiepiscopus
nisi

His[)aniarum
Haec

subderetur
ibi
:

alicui priraati,
inlelligis

mum

omnium
regis

'

fide Calbolica cognita et slabilila,

arbitrio
et

Romano . Romanorum

Pontificum
,

quibus pro
derai

ejusdem

coniirniarunt electionem

quam

tem[ioris

personarum ratione dari

his

et

suo scripto jam

probaverat.

Wamba significavcrat, consensuquc

consuevisse Eeclesiis privilegia, neque quicquara

consistere

quod rex de
anuuerit.

slatuat, nisi Pontifex

de iis egerunt Patres, qui consentieutesacciperentin extremis (ut dictum est) poeuitenliam, mutatione habitus facta, tonsu-

o9. Se^iuenti vero Decreto

Romanus
Concilio,

Insuper prteter alia, reperiuntur in eodera nono canone adversus Juda;os plurima

raque

et

veste

religiosa

suscepta

ne ejusmodi

posset \ioIari

ulcumque

facta professio. llxc

autem

idcirco Synodus, ne regisErvigii possel labefactari

creatio, esselve spes ulla ut
teret

Wamba iterum repepoenam tamen unius anni excommunicalionis statueruntsacerdoti, qui cuilibet non sentienti hujuscemodi tribueret petenti neque
regnum
:

cumulata, et inter caetera, ue Juda'i libros legere audeant, quos fides Christiana re|iudiat: insuper et ne sseculares judices de Juda;orum excessibus absque sacerdotum consensu judicarc praesumerent. Indulsit
''

pariter

S.

Synodus sjiatium

tri-

ginta

passuum

foras progrediendi confugieutihus

ad Ecclesiam.

liaic et alia in

Synodo sunl

slatuta,

poenitentiam.

qua; tu consulas.

jussu

Quarto deinde canone nova; sedes episcopales WambiE regis erecta; in diversisHispaniarum locis sublatffi sunt. Redarguti post hac fuere in

Hoc eodem anno gravi fame ac peste laboratum Angha, testatur Beda ', cura id conligisse tradat tres post annos ab apparitioue conietie illius, quse
iu

Synodo% qui
00.

plures uno die missas celebrantes, iu ultima tantum, uon insingulis communicarent.

niensibus tribus perduravit, ut ex eodera auctore* colligitur. Tunc accidit, ut S. Wilfridus Eboracensis
episcopus, qui pulsus sede,
profectus, RoSynodo sub Agathone Pontifice; reversusin Angham, cumreciperesedem suam tyranuice occupatam non valeret, ad pra;di-

Aclum

prsetcrea in

eodem

Concilio, ul

Romam

Toletanus antistes ordinaret, quem rex uominaret episcopum, qui ordiuatus suo deberel se pra;sentare

raanae (ut vidinius) interfuit

metroiiolitano.

Ha;c ut evidentius

pateant,
in Hispa-

iliud

non iguorandum, Gothorum reges

Tuld. Mi.
c. 1. :;.o.

Cuiic.

Episl. Uraulioa. ad S.
.

Isiil.

^ (Jan.

v.

.\li.

10,

Couc. Tol.
i:j.

Bedu

1.

IV. c.

et alii.

1.

Tolel.

Synod.

Bcila eod.

e.

12.

AGATHOXIS ANNUS
canduiq Auslralibus Saxonibus Evangelium conversus. eosdeni

4.

CHRISTl G81

37
ca;lis gaudia presbylerum Eappam,

simul, etmoiie absolutus ad ajlorna iu

subleveris.

adbuc
:

Gentiles reddiderit Cbristianos.

Clamaergo ad

te

De

bis agens Btda', baec babet post aba, quaead fameni spectant Evangebzansaulem genti episcopus Wilfridus, non solum eain ab a^runma perpetute damnationis, veruni et a clade infanda temporalis interiluseripuit siquidem Iribusannis ante adven:

et dicito illi, qiiia

Domiuiisexaiidivitpreces vestras,

tum

ejus in provinciain,
:

nulla

illis

in locis pluvia

fames acerbissima plebem invadens, im|)ia nece proslravil. Denique fertur, quia sa?pe quadragintasimul aut quiut|uaginta bomines inediamacerati procederentad |)rseciiatium abquod, sive ripam niaris, ct juuclis misere manibus panter omnes aut ruina periluri aut fluctibus absorbenui
ceciderat

unde

et

devotiouem ac jejuiiia pro[)ilius asdpexit: neque aliquis de boc moiiasterio, sive de adjaceniibus ei possessiunculis bac clade ultra inoriturus est: sed omues qui alicubi de vestris bac ifgritudinelabosunl raiit, resurrecluri a languorc ad jiristinam pra;ter te solum , qui sos|)itatem recu[)eraiidi
et
,

hodierna es die Iiberandus a uiorte,

Doniini
in Cbristi, cui fldeliter
:

et

ad visionem

servisti,

perducendus

ctBlum

iiitercessionem
valdi,

quod divina vobis misericordia per religiosi ac Deo dilecti regis Osuqui quondam genti Nordanbumbiorum, el

deciderent. Veruin ipso die quobaptisniafidei geiis

suscepit
illa
,

regni temporalis auctoritate, et Cbristiana; pielatis,

(juio

descendit pkivia serena et copiosa,

refloruit tcrra,

rediitque viridautibus arvis annus

)).

praefuit,

ad rcgiium perenueducit, devotione sublimiter conferre dignata est bac cnim die idem
:

lajtus et frugifer

Et inferiusnarrat, eosdeni Saxo;

rcx ab infldelibus in bello corporaliter exstinctus,

ues alievalos esse fame arte piscandi

sanclus Wilfridus eos ad
Wilfrido fuudato.
62. Peste in Anrjlia grassaiite
,

quam

vir

mox

ad semiiiterna

animarum gaudia assumptus

est

omues

pisces capiendos

in caelum,

et electoruin

sociatus

agminibus.

edocuit. Subdit et de monasterio ibidem ab eodeni

Quierant in suis Codicibus in quibus deluiictorum adnotata de|iosilio, et inveiiient illuni bac (ut diximus) die i'aptum esse de saeculo. Celebrent ergo inissas per cuncta inonasterii oratoria liujus sive
est

miracula.

secuta
pore,

Quod vero ad lueiu perliuet, qua; ex more tamem est, idem Bcda (juomodo ab ea liberati sint
servi Dei, narrat verbis istis*:

pro graliarum actione exaudiltc suae deprecationis,

sive etiam in

Eodem ferme tem-

inemoriam

pracfali regis Osuvakli,

qui

quo

ipsa pnjvincia iiomen Cliristi susceperat,

([uondam ipsorum geuti

(|uasi
jiro
:

multas Britannia) provincias mortalitas seeva corripiebat: quaj cuni pricfatum quoque monasterium,
cui tunc regendo

Dominum

ideoque pro eis suae gentis advenis suijplex orabat ad et cunctis conveiiieiitibus ad Ecclcsiain
pra;erat,

reverendisjimus ac rebgiosissi-

fratribus, conimuiiiccnt

onmes

sacrificiis caelestirefi-

mus

vocabulo Eappa pra;fuit, uulu divinae dispensationis allingeret, multique sive de his qui cuni antistiie illo venerant, sive de ilbs qui
Cbristi sacerdos

bus, el ita soluto jejunio, corpus quoque suis

ciaut alimenlis.
64.
M

Qute verba

cum omnia

vocato ad se pres-

de eadem |)rovincia Saxouum nui^er ad (idem fucraut vocati, passiin de bac vita raperentur, visum
est fratribus
sup|iliciter
sibi

bytero puer narrasset, interrogavit

eum

sollicitus,

quales essent liabitu vel specie

riiissent.

viri,

qui sibi a^q^a-

triduauuiu

jt

juuiuni agere,

et diviuaiii

Res[)Ondit

Pra;clari oniuiuo iiabilu el

obsecrare clementiain, ut misericordiam

vultu erant kelissimi ac [lulcberriini, qualcs nuii-

dignaretur impendere, sive periclitautes boc

a pra,'senli a perpetua

(juam ante videram, neque aliquos homiiiuiu lauti

decoris ac veuustaiis cssc [)osse credebam.

morbo

morle

liberaret

scu raptos e

Hnus

mundo

auiiu;e

damnalione servarct.

quidcm atlonsus
habebal prolixam
slri
;

eral

ul clcricus, alius barbain

Erat tunc temporis iu

eodem mouasterio pucrulus

pauco

dicel)aiit(|ue

quod unus coruin

i[isi

quidain dc nalione Saxonum nuper vocalus ad

fidem, qui
teinporc

Petrus, alius vocareturl^auliis, et

essciil niiui-

eadein tactus infirmilate, nou

Domini

et

Salvaloris

noslri Jesu Cbristi ad

inissi

rccubans in lectulo jaccbat. Cum crgo secunda memorati jejunii ac supi^Iicatioiium dies ageretur, coutigit forte ipsuin pueruin iiora ferine

tuitionem nostri monasterii

Credidit ergo
verbis
[lueri

ab

i[)so

de
et

caciis.
statiiii

[)resbyler,
siio, et

egressus requisivit in Aiinali

i[)sa

invenit

eadem
fleri
:

secunda

diei, in

loco

iii

quo

aiger jacebat,

solum

dic

Osuvaldcm regein
[)arare

fuisse

[leremptum. Vocasidito jinccci^it

inveniri. Cui divina di5[)eiisatione subito beatissimi

tisque

fralribus,

[iraiidium, missas

Apostolorum priiici[)es dignali sunt ai)|)arere. Erat enim puer mullum simi^Iicis ac mansueti animi, sinceraque devolione sacramcnta fldci, qua; suscepcrat, servans.

atque omnes commuuicare inore

siiniil et

infirmanti [)uerodecodciiisacriflciuI)oiiii-

nicie oblatioiiis i)arliculaiiidcferri

ita geslis,

63.

Salulantes crgo illum verbis

flli,

[liissiinis

mandavit.Quibus non multo post, eadeiii i|)sa dic [)uer dcfuuctusest, suaque morte [jrobavil, vera fuisse vcrba,
cjus

Aposloli dicebant: Noli tiincre,

mortein,

[)ro

quaj ab A[)Oslolis Cbristi aiidierat. Sed etliocverbis

qua
stia

sollicilus es

non enim

te
:

liodierna diead c;ele-

teslimonium
illo

|)erliibiiit,

([iiod

regnasumus

[lerducturi

sed priimim exs[)eclare

Doiiii-

ilisum tempore

cx

eodcm
ad

est

nenio jiricter monasterio raptiis

inulti ([ui lucc

liabes,

donec missa; cclebrentur, ac viatico

de inundo. Ex qua nimiruiu visione

aiidirc

nici cor|)oris ac saiiguiuis acce|)lo, sic inlirinilate

[lotuerunt,

el
,

exorandam

in

adversis

'

Ucda

I.

iV. c.

i:i.

Ibid.c. 1\.

divinam clcmeiitiam ct ad salutaria jejunioruiii rcmedia subeuiida suiil inirabililcr acceiisi. El cx

'

38
co tempore non solum in
regis ac niilitis Cluisti

AGATHONIS ANNUS
codem monasterio, sed

4.

CHRISTI G81,

etiam canticum quod canebant, trcmcfacta; intermitlcrent.

I|)se

et in |ileris(jiie locis aliis ctr|)it

annuatim ejusdem natalitius dics missarum celepeslis

aulem sjilcndorcmissa; lucis, in cujus

bratione venerari . II;cc de liisBeda.

6S.

Fuerunt eodem
:

tempore

alia;

com-

plures emissse ca^Iitus visiones ostensa) corde puris Dei servis

(|uae

comparatione sol meridianus videri possetobscurus, non multo |)osl illoelcvatusdeloco, inmeridianam monasterii |)artem, hoc est, ad Occidentem oratorii secessit, ibiquealiquaudiu remoratus, et ea locaoperiens, sic videntibus cunctis, ad caeli se altasubduxit,

cuncta quasi imlirem super plan,

tatam rccens Ecclesiam

ad

eam multiplicandam

Deus concedere
steris tradi

voluit, qua; ct scriptis fideliter po-

ad excitandam fidelium tepescentium

:

ut nulli esset dubium, quin i|)sa lux, quae animas lamularum Christo esset ductura vcl susceptura in coelis, ctiam corporibus earum locum, in quo re(luietura et

inetatem aeque conccssit

psit,

ex quibus Beda ipsc descriliic

diem resurrectionis essentcxspectatura,

Cujiis

nosque ex multis

ea ex ipso reddamus,

monstraret.

radius lucis tanlus

extitit,

ut

de sanctissima abbatissa Edilburga, de ipsius etaliarum ad Deum trans Iii hoc etenim monasterio itu habct liis vcrbis
quae
libro,

eodem

cum
' :

agit

quidam de fratribus senior, qui in ipsa hora in oratorio eorum cum alio juniore positus fuerat, referret, quod mane ingressi per rimas osliorum
vel fenestrarum radii
lucis

plura virtutum sunt signa patrata, qua; et ad me-

omnem

diurni luminis
Ilaec

moriam

scquentium ab iis, qui noverc, descripla babentur a multis, e quibus ct

aedi(iciitioncinque

viderentur superare fulgorem .

indicante

de visione
:

locum

cffiuieterii
fuit,

construcndi
(juod ctsi
a

quibus

nos aliqua

hisloriaj uoslrae Ecclesiasticic

inscrere
late

significatum divinitus

Domini

curavimus.
illam,

Cum

tempestas sajpe

dicta; cladis

cst terra et plenitudo ejus , ct in

manu ejus omnes

tamen ii)sum
pio

cuiicla depopulans, etiam parteni monastcrii

(jua viii tenebantur,

hujus

fines terra}, et

invasisset, et
sollicita

passim

quolidie raperentur ad

Doininum;

mater

manu Dei mcmbra sui

ubicumque sunt ossa eorum

sepulti fideles sint, in

:

[)eculiari

corporis prosequi cura ac providentia,

congrcgationis, qua bora eliam monasterii parteni,

monereque proinde mortales, eosdem

vencrari debere sacroscineres,

cultu

qua ancillaruiu Dei caterva a virorum

contubernio,

erat secrela

quorum locum

de-

eadem plagatangeret, crebriusin conventu sororum perquirere ca![)it, quo loco in monastcriocorporasua
iioni et

super tanto fulgore

strare. Subjicit bis

i[)sa

dignatacst divinitatis illualia

Beda

coemeleriuni

fieri vellent,

mortalibus crutis, ac

dcmum
:

de sanctis virginibus e de ipsa Aldiburga ex

cum eas eodem quo numdo contingeret.

cseteros exterminio raptari e

eadem
illis

luc perem[)ta, atque in caelum

una cum

ad

Deum
,

perducla
;

qua; cuncta nos brevitatis

tu
ipse

CO.aCumquenibil

ccrli responsi,tametsi sa3[>ius

:

gratia

prastermittimus

inquirens, a sororibus accepisset

acce|)it ipsa

cum

il)sum
auctor.

qui pra; manibus fere

omnium

velim consulas habetur

onmibus certissimum su[)erna3 provisionis res|)Onsum. Cum cnim noctc quadam, ex|)letis matutiuaj laudis [isalmodiis, egrcssaede oratorio famute Christi

Ad poslrcmum vero quod spectat ad regnum Longobardorum, hoc anno Cunipertusa patre Bertarido
,

ad sepulcra fratrum, qui cas ex bac luce praelaudes decautarent

:

regni ejus octavo,

in

rcgni consortium

cesseraiit, soIitasDoniino
suiiito lux

ecce

adsciscitur, regnavitque
ita

cum
^.

parente aunis decem,

emissa ctelitus, vcluti linteum magnum vcnilsuperomnes; tantoque eassluporeperculit, ut

Paulus diaconus

liabel

'

Beda

1.

iv. c. 7.

Psal.

xxm.

Paul. diac.

1.

v. c. 25.

Anno

periodi Gra-co-Romana; 6174.

Anno

Mm Hispan.

719.

Agatlionis papa; 4.

Anno Hegirsc 52 inchoato Constantiui Pogonati imp. U.

die

20 Sept. Fer. 7.

Jesu

Cbrisli

681.

1.

Postconsulatus.

Hic annus

ista

formula

2.

notatus -.wy

ConstantiniAiifi.Post considatum

ad 27.
sexta;

episxw, etimperii [le^acliiac Tideriiejus fratnim "0 XXIII.

VI Actio hoc anno habita. A num. 1 suiieriori quinque priorcs Acliones Synodi habitae hoc vero anno rcIiquEe tre-

Anno

dcciin. Actio sexta his verbis inchoatur: Imiie-

AGATHONrS ANNUS
rantibns a Deo coronatis sereuissiniis noslris domiiiis Flaviis,

4.

CHRISTI 081.

39

Constanlino qnidem piissimo, et a

considerationis.

Deo decreto magno principe perpetno Augusto et impcratore anno xxvii, et posl consulatum e.jus anno xiii, Heraclio vero atqne Tiberio a Deo conservandis ejus fratribus anno xsii, duodecima die mensis Febrnarii, Indictione nona . Ex quibns temporariis notis inter sese copulatis liquet, tam annos Constantini, quam ejns fratrum a nobis recte consignatos fni^-se, et consulatum per|)etuuni ipso die, quo Constantinus patri Constanti successit, ab illo susceptum fuisse, qnod et in sequentibus imperatoribus observalum fuit. In sexta illa Actione decretum ut loca Patrum pro unica Uomini voluntate atque operaliune in mediuni
,

miraculoruin somniator, aliique minoris nota} ac Georgiiis vero Constantinoi)olitanus episcopus, licet ante Concilium saperet Monothelitam, in eo tamen bEcresim abjuravit, unde correclus cst, ut testatur Beda lib. ilc sex. Mundi

^tatibus diceiis: Inito conflictu, Georgius correctus est; Macarius vero cum suis sequacibus s), etc.

Idem

Cffiteri

habet

Paulus

diaconus

lib.

6,

cap. 4:
est;

Et Gregorius

quidem patriarcha correctus

vero in sua dcfensione perseveranfes aiiaIbematis ullione perculsi , ubi perperam Grego-

rium

vocat,

qui

in

Actis

Synodalibus Georyites
etiain incidit
lib.

ap|)ellatur, queni in

errorem

Hum-

bertus cardinalis Sylvae Candidae

:

contra Ni-

adducerentur
3.

sed

quK

prutulere haeretici, trun-

cetam Gregorius quidem, ait, correctus est Macarius vero cum suis sequacibus simulque
,

cata reperta sunt.

VII Actio hoc etiam anno habita.

et

Tum

die

XIII

Februarii babita sejjtima Actio, in (|ua, ut

Honorio, Pyrrho, Paulo, et Petro anathematizati )>. Ubi vides, Nu7nbertum inter anathematizatos Honorium reponere.
Sergio,

prajdecessoribus Cyro,

satisGeret iniperatoris promisso

legatorum Roilujus Actionis

manorum

voluntati, lecta sunt testimonia et sanet

ctoium Patrum
septima; el diei,

beereticorum.
celebrata,

quo ea

meminit Anasexta;

Quod vero tam ipse, quam Paulus diaconus Gregorium loco Georgii scripseiint fecit vicimtas nominum, quai scriptoribus sajpc fucum fecit. 5. Non confundendi patres Synodi VI cum
,

slasius in Agalbone, ubi

Epitomen

Synodi

patribus Niccence.
tis,

anno dclxxx, num. 50, et hoc anno, num. 2 et seq. ait, Actionem sextam factam fuisse die xii Decembris anni elapsi, et boc anno septimam die xiii Febrnarii peraclam. Sed iion ila est: ex ipsis enim .\clis liquet, sextam Actionem
cxhibet. Baronius

De nuinero episco|)oruni Orieuqui Concilio oecumemco Constantinopolitano III

,

inlerfuere, nibil dixinius,

scriptores convenit

sed hic

quiade eo non satisinter non prajtermittenda

in
Dissert. iv de
1,

observatio Emin. card. Norisii

E[)ochis

Syro-Macedonum

cap.

pag. 3I3,Labbeuin

dieduodecimaFebruariicurrentisauni incboalam, cnjus quideni Actionis Anastasius non meminit, sed eani non negat, quam tamen videlur Baronius negare; cum scribit, a xii Decembris die, quo dicit habilam sextam Actionem, cessatum esse a comitiis per duos nienses, ad diem xiii Februarii hujus anni, (lua Aclione lactam affirmat edilionem testimonioruiu sanctorum Patrum, sicul, inquit, decretum erat in proxinia sexta Actioiie . Sed
ut observat Combelisius
Actis
sextit;

scilicet tom. ii Concil. pag. 54 et seq. [)ost eas subscriptiones, qua; vulgo ap[)onuntur Syiiodo Nicicnte primic, asserere se exhibere noniina (juo-

rumdam Patrum magnai illius Nicajna; Synodi ex cliarla Niiiaca, quam feruiit fuisse antiquissiniam a|)ud Joannem Sambucum cum taiiien toiiio vi
;

1060 editionis i[)siusmet Labbei,Iegantur omnia ea episcoiiorum noinina, quaj in illa Niliaca charta niemorantur et nrbes in quibus
Coiicil. [)ag.
,

iu

Disput.

Apolog. pro

die XII

Synodi cap. 2, j^aragr. 2, Acla babent, mensis Februarii, ut reapse pra.'stitum est.
fuit

cadcm charta i^gypliaca erratis characteribus exarantur. Uuod

sederunt, recte describantur, qua) in
fusius erudilissiinus cardiiiulis deinoustrat.
G.

Nam

die xii Februarii slatutuin

ut laudata

teslimouia legerentur, et stalim die sequenli Paulus a Secrelis dixit: a Meniinit a Deo instruclum

depositiis

Thcodorus ob iiceresim sede Constantinopol. non esl. A num. 37 ad 42. Baronius

contendit

Theodorum
ante
sexla)

patriarchaiu Constaiitinopo-

vestrum imperium, quod besterno die polliciti sunt Theodorus , elc. quarc ordo Actioiium in
Aclis Concilii recte digestus est.

sexta

Non sohtm dogmata sed et personce in Synodo damnato'. In reliquis undecini Actionibus, non lantuin dogmala iVlonotlielilarum damuata \erum etiam persona;, inter mortuos
4.

Synodi celebraliouem causa fidei de[)Ositum fuisse. Verum Constantinus Auy,ustus ea oeconomia usus est, ut Monothelilas oiiines bene habuerit, donbc per Concilium geuerale [)ro-

btanum

Theodorus Pharanilanus Cyrus Alexandrinus , Sergius Pyrrhus Paulus , ct 1'etrus Conslan, , ,

tinupolitaiii
,

episco[i

iiec

non

IJonorius papa
,

Neque videtiir credicausam fuisse [)atriarchatu spolialuin, simulque in ejus locumsubrogatuin Georyium, i[)sum quoque Monolliclitam, (jiii per C(jnciliuin correclus est. Nec efiain credibile est, eum fuisse de[)Ositum ob cx[)uiu;tionem Vitascriptus est Monotbelismus.
bile

Theodorum ob

lucresis

Homanus nou quidem i^ropter hcDresim )uo(l eam exorientem non coiupressissel
fuse

sed
,

liani Pontificis Romaiii a sacris Di[)tychis, inscio

vel invito Constantino, quia, ut su|)ra dixi,
iiiqieralore conniveiite id factuin.
si

ut

eodem

suo

loco ostendimus.

Inter

vivos

antesi-

Tuin
iiide

etiaiii ()uia

gnanus

fuil Macarius patriarcba Antiochenus Monolhelitarum pcssimus et ejus discipulus Stephanus ; cjuin ct Polychronius senex delirus ac
,

Constantinus
[lalriarcliam

in

[Kcnaiii
;

teineritatis
ciir

Thcodo-

rum

s[)oliavit

Macarium

Anlioclienuiii

socium

Tbeodori

in

ex[)Uiiclioiie

/.0

AGATHONIS ANNUS
nedum non depo-

A.
in

CriRrSTI ^81,
tib

Vilnlinni, alqiie illo rloteriorem,

snit,

privnlis instructionibus
si

Afjathone

\)^[tA AaX\?,

venini etiam lionorifice liahuit, speciosisqne

insignivit,

mandahatur, ut

Ortliodoxi Gritcorum cpiscopi

titiilis

donec de einsdem pertinacia in

poslcelehratam

liaTesi tiiendnconstitit?Ci]m itaqiie

Synodnm Genrgin morliio suffectiis fiierit Theodorus, conjicere licet eiim ati hreresi resipnisse, et Genrf)?um, (]iu correctiis est a Concilio, hmresim
spxtam
aiijurasse.
7.

Honnrium in jirofanis hKrelicorum Diptychis ubique radianlern vellent damnatum. alias in Ecclesiarum pacem noii consensiiri, eiiin dispensatorie damnari, et pro plurimorum salute immolari,
iitpote
9.

quia ali(|uid
Legatis

caiisa?

dederat, permitterent.
,

Acta VI Synodi interpolata non ficere. Baronius \idens, sanctmn Maximum marlyrem,
aliosque mngna^ pietatis et auctoritatis viros haereseos

lahem ab Honorio

abstersisse, huiiciine

in Actis Concilii, qualia

tamen nunc Iinbcntur, anathe-

mandatis ut Honorii damnatinni non olistarent. Dicit tertio Baronius non fiiisse tacitiiros (|iii' aderant Sedis Apostolicae legatos, si quid ejusmodi attentatuin fuissct. Verum non desunt qui legatos timiditatis accusent, ut qui
in

datum
,

meliciilose cesserint Orientalibus, Sergii sui,

quem

mate implicatum reperiri, opinntiis est ea ad nos sincera non pervenisse; quam opinionem plurihiis
viris

mirifice colerent, nec subducere possent anathemati,

dedecus communione damnntionis

Pontifice

cum Romano

doctis persuasit.

Verum

sexta!

Synodi Actn

qure linhentur sincera esse nostraietatenon videtur

in in

duhium

revocari posse, ut ostendiint Combefisius

minuere volentibus. Deinde sunt, qui prudentem oeconomiam, laudi dent, siquidem commuiiem universffiEcclesiaepacemunius hominishonori prajfuleriiit. Tertio, nihil aliud forsnn in Conci-

Historia Monotlielitarum Dissert. Apologet. pro

Actis sexta} Synodi,

Lupus

in Dissert. de sexta

Sy-

liofactum /7o??ono,
el

nodo genernli ad Actionem xvni, nuperus auctor anonymus Historia; Monothclitarum in Scrulin. vi,
Natnlis Alexnnder in Dissert.
ii

in Agathonis litteris; nisi

patentius et

in SynodoRomana, quod Constantinopoli expressius actum quod in Synodo

,

qunmquod

socculi septimi, Cnrlihri

Romana
mox
in

nerius in Appendice ad Notas capitis 2

Diurni

Agathonis litteris implicite et subohscure. Verum ut ex testimonioHadriani papae

ipsisque

Romnnorum
nullam
retur
:

Pontificum

aliique.

Ait

Baronius

raedium adducto
rnandatis

liquet, id legatis Aposto-

fiiisse

causam ex

parte /7o?;or/?cur

damna-

licis in

datum

fuit.

HcEC enim ratio vero-

cum

duae ejus Epistolre nihil contineant,

similior.
10. Theodorus expatriarcha Constantinopot. Dicit Acta VI Synodi corrumpere non potuit. neque denique Baronius, ne(|ue adulteratorem

quod Catholicum non sit. Verum anno dcxxxiii ostendimus fJonorinm erroris (]uidem puriim fuisse, nihilominus tamen in sexta Synodo daninatum, quod peccasset sna illa crconomia, qua voluit de una vel fremina operatione ticeri cum tamen
;

adulterandi causas latere. At, ut inquit Garnerius

laudatus,

quod
ficte

dicitur de

Tlieodoro

Actorum cor-

religionis causa tunc exigeret, aperte

geminam

de-

ruptore, fidem fere

omnem omni

ex pnrte superat.

fendere.

Nam

etsi

professus dicatur Catholicam lidem

Bonorius non nisi priirta; Sedis auctoritate damnatus. Dicit secundo Baronius, poleslatem
8.

Synodum non
carel.
iniit

hahuisse, qua

primam Sedem

jiidi-

animo non tnntum errorem sed etiam odium in Sedem Apostolicam, qua ratione tandem potuit, quamvis
cupiditate Sedis recipienda?, etsi retinuerit
;

At Hadrianus secundus qui Pontificatum anno dccclxvii, atque adeo professionem fidei
qiire

emisit,

extat

in

lihro

Diuriio

Romnnorum

Pontificum cap.

2, tit.

(iibi

cum primuni
in

sedere coepit,

Honorius damnalur), ita de Honorio loquitur

in VIII Concilio

maxiine tentnverit, toties, Actn viliare, quoties Honorii mentio fnctaest? Quoniodo licuit homini uni |)rofessionem fidei episcoporum manihus subscriptam, ipsasque Co?isf/ir?i?2? imp. litteras adulteiare ?

Annon

erat fides sigillis obsignata ?

Annon

Synodo Romana, qua^ refertur

:

generali, Actione vii

Intolerahilis est ista prai,

sumplio,

hanc aures prsecordiorum fateor, sustinere non possum. Quis autem vesfrum tale
et

talis,

quid, precor, audivit, vel qiiis hujusmodi temerisaltem lectione immensilatem invenit! Siqui-

Cos/aH^m? apprimeCathoIicus manu sua suhscripsit? An praecipiti iniprudentia, et non matura potius, ut in re tanti niomenti par erat, lectione recognovit, quod subscriberet? An ipse ctiain imperator, quem Constantino Magno Synodus parem dixit, venit in societatem facinoris cum
suas
litteras

dein

Romanum

Pontificem de

omnium

Ecclesiarum

Tlieodoro? Quis
lico,

sibi,

quis
pio,

aliis

persuadeat, id ten-i

praesulibusjudicasse Iegimus,de
judicasse

eoveroquemqunm
enim Honorio nh sit dictum,

tatum a principe tam

proscripserit ?
11.

non legimus.
est,

Licet

ut ipsiusmet parentis

tnmque ardenter CathoTypum, avique Ecthesim

Orientalibus post

mortem anatliema

sciendum tamen
cusatus, propter

qunm solam

quia fuernt super hreresi nclicitum estminoribus

non

atlulisset.

Joannes V Acta corrupta in Occidentem Joannes V, qui duodecimus ab

majoriim suorum inotibus resistendi, vel pravos sensus libere respuendi, quamvis et ibi, nec pntriarcliarum, nec cfeterorum anlistitum ciii|)iam de eo qunmlibel fas fuerit proferendi senteiitiam nisi
,

Honorio Pontificatum gessit, unusque fuit legatorum Agathonis ad sextam Synodum, cum Romam Constanhnopoli reverteretur, attulit Acta Synodi
qute

cum

litteris

imperatoris deferenda

ejusdem prima^ Sedis

quia
scilicet, ut notat

Romam
?

priecessisset

aiicloritns

accepit.

Qualia vero accepit ? Iiitegra an vitiata

Lupus laudatus

cnp. 7, legalis

Si integra,

cur revocniitur

in

dubium.

(juae scripsit

AGATHONIS ANNUS
Leo II integris Actis de Eonorio consona ? si viquomodo facinus non agnovit, cum reruni pars magna fuerit ? si agnovit, quoniodo non admonuit Summuni Pontificem, questusque est de
nefario scelere ?
in re

4.

CHRISTI

C)81.

41
42. Recte observat Baronius,

movet.

Ad

num.

tiata,

quomodo Sumnuis

ipse Ponlifex

tam infanda conticuit ? quomodo corru[)torem non poslulavit nefandi sceleris apntl imperalorem ? (|uomodoconsentanea Actis et impcralor scripsit, et ipse Pontifex rescripsit ? quo crimine
vir sanctissimus Acta vitiata, Sedi Apostolicac injuriosa,

imperatorem fratres suos et collcgas Eeraclium et Tiberium in suspicionem rerum novandarum adductos abimperio amovisse, post diem xvi mensis Septembris, quod usque ad dictam diem uterque cum Constantino fratre Synodi Actiouibus nominatusreperiatur. et postca utriusque
tur.

nomcn

tacea-

Tbeophanes enim anno Incarnat. seciindum Alex. DCLXxiii kalendis Septemb. hujus Christi
anni inchoato, ait llocannoConstantinus fratres suos Heraclium et Tiberiuni ab imperii dignitate removit, solusquccum .Tushniauo filio iinperavit. Ducangius in Familiis Augustis Byzantinis nummuin Constantini Pogonati exhihet, in cujus an:

plenaque calumniis in Honormm, non approbavit tanlum; sed etiam retento vilio, latina fecit, Hispanisque recipienda pariter ac Galliis misil ? quomodo vitium istud in profcssionem fidei, a Snmmis Pontificibus cmitlendam induxit ? Si luTC incredUjilia non sunt, quaiia tandcm sunt?

tica legitur, d. n.

contonsp. ubi visitur imperator

cum stemmate
stantes.

cristato. In poslica

exhibetur Crux
paludatos

Acta corrupta fubse non videfur crediJam vero quid faciemus aliis aliarum sebile. dium magnarum legatis ? Retuleruntne et ipsi suas in i^rovincias Acta viliata, an integra? Si in1'2.

insistens gradibus

inter

duos impp.

Ibidem

extat alius Constantini

Pogonati

nummus,
quarum

in cujus antica legitur, constantinus, et

ccrnuntur dua; breviorcs protoma? imperatorum,

prior altior, altera pueri. In postica, xx,
infra rom. natus erat tunc Justinianus

tegra,

quomodo

ex

iis

emendata non sunt, quaj

et octava

vitium

jiassa erant,

maxime cum sentima

annus

xii,

Synodi cogerenlur ex orbe toto ? Si vitiata, qui ficri potuit, ut de vitio nullus ex septuaginta quin(jue supra centuni episcoi)is, nullus e presbytero-

ut infra videbimus.

rnm

infinita

ptTue

multitudine

verbum

diceret

scriberetque ?

An

totus orbis ea tempestate obslu-

Baronius ex Anastasio in Agathone papa, Joannem episcopum Portuensem Dominico die octavarum Paschse publicas missas
54. Refert

Ad

14. 3Iissa latine

coram imperatore

celebrata.

num.

non

pucrat eo usquc, ut et vitium et facinus aguoscere posset, tot episcopis, totque clericis Actorum
:

vel si Synodi consciis, et accnsare valeutibus agnosceret, uni homini neque potentissimo, neque

optimae

famffi,

adularetur ?

neque gratiosissimo principibus (juid plura ? quid consequentium sae-

culorum, quid Summorum Pontificum, Conciliorum gcneralium, illustrium scriptorum, aut Honorii condemnalionem, aut dc corrui^lione Actorum silentium ? quid Ecclesioc ipsiusmet Romana; tam diuturnam in Olficio sancti Lconis II confessionem, quod in sexla Synodo condemnati
Sergius, Uonorius, Pyrrhus, etc ? ejusmodi argumenta ? Omitto dicere non solum dc sancto Leone II, qni Synodum, etiam qua parle accusatur Ilonorins, Latinis et legendam et reci|iiendam exbibuit; sed ctiani de

coram principe et patriarcha latine celebrasse; quod adversus oppositum asserentcs confirmavit Hilario monachus orationcDialectica de Pane Gra!corum mystico, et Azimo Latinorum Undenam itaque, inquit, somnia corum nata sunt, qui dixeruntin sexta Synodo sub Constantino imperatore Agathoncm papam, et Gregorium Agrigentinorum
:

sunt Cijrus,

episcopum conf ra Azyma legem tulisse, ne ea scilicet imposterum ab aliquo fileli conficcrentur? Ab eo etenim tempore, quo Latini sacrificium in Azymo conficere cirperunt, nunquim ab eo destiterunt, Quinimo de sexta Synodo apud Patres Icgi, poslquam Monotliclitarum ha^resis condcmnata fuissct,
in
S.

qnid

infinita

octava

Paschtc

Constantinopoli

in
,

tcmi)Io
Gr;ecis

Sophiae Deo

gratias latinc cclebrasse

latini sacriflcii

omnibus
t.').

modum

collaudantihus .

Ita Ililario

monachus

grajcus scriptor,

Gallicanis Hispanisque prasuiibus, qui exliibitam

recepcre;

simis, Ivone,

imo et de CoIIectoribus canonum doctisAnselmo, Deusdedit, et Graliano, qui

sine exceperat utraque

Decretum Constantini imp. pro ordinatione Anastasius in AgaAd num. Pontificis Rom. thonc scribit: Ilic suscepil divalem jussioncin

.^i.^i.

sextam

tionc ulla aut animadversione.

Synodum acccnsuerunt aliis Annon

si

secundum suam postulationcm,

ut suggessit,
solita erat dari

per

quam relevata est quantitas, qua^

pro

maximc opus,
erroris,

vel spuria

sit

scxta Synodiis, vel

usurpalsque auctoritatis rea ? ila Garnerius citaliis, ex quo liojcdesumpta. Concliido ita(|uc

ordinationc Pontificis facicnda. Sictamen, iit si coiitigeritpostejustransitum cIcctionemfieri,non dcbeat

ordinari qui eleclus fucrit
,

nisi

prins

decrctum

Honorium a Syiiodo perciilsum esse anathemate, non quidcm propterea quod unicam in Cliristo voInnlatem docuisset, aut de ejus Orthodoxia dubitaretur, sed taiilum (luod
tatein

generalc introducatur in regiam

urbem secundiim

consuctudinemanti(|iiam,ctcuineornmconscienlia
etjupsione dcheatordinatio provcnire. QuareConstantinus Pogonatus pofestatemelcclos Roma3 Pontificesconfirmandi exarchis Ravennatcnsibus,
(lui-

unicam

in Christo voliin-

docenlibiis faverit,
:

docendiqiic opportuni-

talem suipe(litaverit

acdcnique AclasexttcSynodi
re-

bus a suis dccessoribns concessa

se relraxit
sit.
:

fiierat, adcinit el

ad

miniine interpolata fuisse. 13. Constantinus fratres suos ab imperio

quam tamen ante morlcm

11,

penitus dimi:

Anastasius enim in Benedicto

ait

Hic susce-

ToMis

Xli.

42
l)it

AGATIIONIS ANNUS
(livales jiissiones clemeiilissimi Coiislanlini

4.

CHRISTI 081.

magiii

versionem Australium Saxonum, ad quos sanctus

Wilfridus e Saxonia Occidenlali expulsus
veiiit,

firincipisacl

venerabileni clerum,el i)0|iulum aUiue

et

felicissimuni exercitum

Komanai

civitatis,per

concessit, ut persona (jui electus fuerit, Apostolicam e vestigio absque tarditate Ponlifex ordinetur . Vidctur tamen Justianiis II Constantino

quas ad Sedeni

quidem hoc

aiino.

Beda eniin

lib. 4,

cap. 13, ubi

loijiiilur de adventu Wilfridiad provinciam Australium Saxonum, et de conversione illius gentis ait

Pogonato
Privilcj^ii

patri

succedens nullam rationem liabuisse

II

Benedicto

couccssi,

et

inlia?sisse

ei,

Ipse illis in partibusannos(|uinque, id esl, usque ad inortem Ecgfridi regis, merito onmibus honorabilis officium episcopatus et verbo exercebat et

quod Constantinus paler

largilus fuerat Afjathoni;

opere

)).

Ecgfridus vero rex anno dclxxxv vita fun

cuni interpontificium plerunKiue fuerit duorum,

aut etiam plurium mensinm.
IG.

ctus est. Ante scripserat Beda:

Divertens ad pro-

Concilium XII Toletaniim.

A nuni. S8

vinciamAustraliumSaxonum, qufc post Canluarios ad Austrum, et ad Occideiiteni usque ad Occidentales Saxones pertingit, habens terrain familia-

ad 01. Conciliam Toletanum XII Iiabitum esl a7ino

pritno Ervirjii rcgis, sicuti Concilii initio dicitur,

rum septem

niillium, et eo

adhuc tempore paganis

gentis
illius

idque sud die viu kalendarum Febniariarum, ut

ipsemet rex in lege, qua illud confirmat,
asscrit.

cullibus serviebat; huic verbuni fidei et lavacrum

sakitis ministrabat. Erat autein rex

Quare
Cliristi

cum

Ervigius mense

Octobri
;

superioris

Edilvacli, iion

multo ante baptizatus

in provincia

anni rex renuntiatus fuerit recte baec Synodus a Baronio consignata. Celebrata ea a triginta quinque episcopis, quatuor abbatibus, et tribus vicariis, praeside sancto Juliano arcliiepiscopo Toletano, ac tredecim Capitula in ea saucita.

Saxonia OcciEx iis, (luai anno dclxxix diximus, manifestura fit, Wilfridum Uoma in Nortbumbriam reduceni ab Ecgfrido rege
\1. S.

Wilfridus e iVercia

dentali pellitur.

A num.

et e

61 ad 63.

Merciorum, pracseiite ac snggerente rege WUhere, a quo eliam egressus de fonle loco filii susceptus est: in cujus signum adoiilionis duasilli provincias donavit, Vectam videlicet insulam, et Meamuarorumproviiiciam,ingente Occidenlalium Saxonum. Itaqueepiscopus,concedenle, imoinullumgaudente rege, primos provincia3 duces ac milites sacrosancto fonte abluebat , et caitera, qu;e Baronius ex Beda
arrat.

Verum

coiiversio regis Edilvach, qui ex sep-

caixerem conjectuni fuisse, ubi novem menses sine idlo honore cusloditus est, inquit Eddiiis in ejus Vita. Quare liber dimissus est diiabus aut tribus tantum hebdomadibus ante Concilium Hedfeldcnse annosuperiori menseSeplembri celebralum. De bac secunda sancli pia'sulis a Noiihumbria secessione ita loquitur Eddius cap. 38: Proflcisin

cente ergo Deo amabili Wilfrido cpiscopo

sodalibus, patria rura deserens (nempe

cnm

suis

tem Anglo-Saxonicis ultimus fuit, qui Chrislianam fidem suscepit, longe ante hunc annum conhgil; cum Wlferus Merciorum rex, quo suggerente ca {)eracta, anno dclxxv vivere desierit. Fidem itaque Edilvach suscepit anno sexcentesimo sexagesimo primo, quo antiquiorauctor Chronologiie Saxonica; Vectam vastavit Wulferus Pendte fllius, scribit nec non Veclae incolas Ethelvaldo regi Sutlisaxonum
:

Northum-

(id est

Saxonum Australium)

donavit: quia illum

briam) Australia regna in exilio (|uan-ens (Merciani nempe ad Austrum Norlbumbria; sitain) Doniinus qui sanctis suis in tentationibus adest, praefectum,

Wulferus ad baptismi fontem susceperat. Et Eoppa presbyler Wlleri jussu, et ipse rex Wlferus baptis-

mum

Vectie incolis

primi attulerunt

Hic rex a

virum

nobili gencre, et noniine Beorhtuald, filium fralris Etlielredi regisMerciorum, mitissimo animo
in obviani emisit

)>. AddilEddius, Beorhtiuddum ci locum,ubi slalimWilfridus nionasteriolum lundavit sed Ethelredum regem ei Ostrith ejus uxorem et sororem Ecfridi regis Beorhtualdo mandasse, ut eum expelleret. Qiiare cum anle initium Septembris superioris Clirisli anni Wilfridus in Merciam non pervenerit, ibique nionasterium

Beda Edilvulchius, ixh idili Etheiwolfus, sive Ethelwoldus appellatur, sive etiam Ethelvaldus, vel Adelwoldus ; quem ann. dclxi baptizatuni fuisse
tradunt eliani Westmonasleriensis, W^igorniensis, acHuntindoniensislib. 2, pag. 317, qui Kenevalchii regis pugnam inMercios, etcladem, quam eo anno
passus
mittit,
est,

dedisse

Australium Saxonum conversioni prac-

additque anno post missionem Eoppae tertio

construxerit,
affectus

ante priesentem
est.

annum

injuria illa

non

S. Wilfridi in

Saxomam

nzwregnabat: expulsus, manentibus lamen illic monachis suis, regem Westsexna (id est Saxonum Occidentalium)
adiit,

PergitEddius narrare secessionem Occidentalcm, ubi KenliiiDeinde cuin odio pontifex noster

solem obscuratuin esse die tertiaMaii, anno scilicet DCLxiv. Vide (luie de Eoppa anno dclxiv ex Charta fundationis inonasterii Pelroburgensis in inediuin
adduxi. Denique observatu

dignum quod
,

affirmat

Huntindoniensis pag. 320, pra;terquam Adelwoldi, caeterorum qui primus nomen Chrisli agnovit

nomine Centwini, perparvumque spatiuin pro subsequente perseciilione ibi maiiebat. Nain ibi regina soror Ermimburgffi reginae , odio oderat eum,
trium
uti

Australium regum iiomina famamobscuram recondere, vel scriptoruin penuriam. Quare non mirum si de illis imixisterum taceamus.
19. S.

propter amiciUam

regum supradictorum
,

stralium incumbit.

Wdfridus conversioni Saxonum AuSed redeo ad ea, quEe hoc

deiii

fugatus abscessit
est.

18.

Rex Saxonum Australium anno

baplizatus

Eddius cap.39, refert poslea con-

DCixi

anno apud Australes Saxones gesta sunt a sanclo Tunc vero gentis Wilfrido nostra; , imiuit Eddius cap. 39, quaedam provincia gentilis usi|ue
:

AGATIIONIS ANNUS 4.
ail illiul

CHRISTI 681,

43

tompiis perseverans vixit, qno? proriipiiim

nis

sancti

Mauri snbest. Bollandus ad diem ix

Vitn? sancti

sylvarum densitate aliis provinciis inexpngnabilis restifit, et adillos paganos inSonthAusfralem Saxoniam) Deo dirisexum (id est
miiltitiidine ct
,

Januarii

qunedam fragmenta

Waningi

jiublicavit,

quibus aliud Mabillonins sajculo secundo

Benedictino addidit.
23. S.

Annus mortis
fit

ejus incertus.

gente viam, et

hnmano

auxilio cessante, sanctns

Lantbertus
ex

episc.

Lugdune7isis.

episcopus noster confutrit. Invento itaque rege eo-

Sanctiis Lantbertus, qui anno dclxvii, die xxvi

rum, cnjus nomen

sni austeritatem per

erat Elhelwalch, totius exihi

mensis

Julii

monacho

Fonlanellensi ejusdem

ordinem enarravit cni statim

:

monasterii abbas electus

est,

hoc anno ex abbate

rex sub foederc pacis talem amicifiam promisit, ut nulhis inimicorum ejus aut minaci hostis gladio
belligerantis
sibi

Fontanellensi creatns episcopus Ltigdunensis, post

mortemS'.

Ge?ies?7 illius urbis ejdscopi, ut coUi-

terrorem incuteret

aut nui-

gitur ex egregio fragmento Vita; sancti Lantberti a

nernm
fcederis

et

donorum magnitudine pactum initum Wilsecum irritaret . Addit Eddius

,

Mabillonio sfeculo
et ex eo

iii

Bcnedictino, parte 2 recitato,

fridum

cum consensu regis gentes, quibus ante prfcdicatnm non erat, Verbum Dei annnntiasse et Paganorum utrinsque sexus, quosdam voluntarie,
vero ccactosregis imperio, idololatriam deseruisse regemque villam in qua manebat, ad episcopalem sedem fundandam concessisse ibique
: ;

ab Henschenio ad diem xiv mensis Aprilis, quo S. iMntbertus colitur. In illo enim fragmcnto perseveravit in eodem coenobio annos dicitur
:

tredecim, et menses octo

quod

in titulo frag-

alios

coenobium ad reqniem fundasse. Locum illum Eddius vocat Selrpsiam^VicA^

Wilfridnm
,

fratribus suis

menti legitur; ideoqne circa mensem Martii hujus anni eam dignitatem adeptus cst, eique in abbaham Fontanellensem successit Ansbertiis, postea Rothomagensis episcopns. Cum sancto Lantberto abbate Fontanellfc vixere Erembertus episcopus
.?> .

citatns

Seoleseu

qnod, inquit. dititur latine

Tolosanus, Condedus presbyter, ac anachoreta, et

fjemerlatidus sanctitate celebres.
bertus ad

insula Vituli Marini

qualis locns a Latinis penin-

Quo anno Lant-

sula, a GrcTcis solet Cliersonesos vocari .

Sederunt

Deum

migrarit, incompertum.
S.

Cum

vero

in

ca peninsula plures episcopi, dicti .S^eZse^enses, postea tamen sub annum mlxx translata sedes cis

anno

iv ante

mortem

Vandregisili

monachum

induerit, ut in frngmento illius Vita; legitur, per

Lancestriam, qna^ hodie Chicestria, ubi ctiamnum

annos xvii

in

monasterio Deo servivit.

manet.
20.

Miracula SS. Osiraldi et Edilhurrja:. Ad num. ()2 et seqq. De duplici peste Beda loquitur, qua> diversis temporibus contigit. Nam lib. 4, cap. 7, de ca sermonem habet, qna? 5. Edilburga
abbatissa Berecingense

24. Floret S.
f/effe relicta
lestis patrise

Condedus anachoreta.

Con-

magna Britannia patria sua, ob coeamorem in Gallias venit, desiderium-

monasterinm

in Orientali
4.,

Saxonum

provinciaregentesteviit, et

lib.

cap. 14,

de peshfera mortahtate, qufe5^. Osumldi regis inter

cessionc sublata
cst,

que suum sancto Lantberto abbati Fontanellensi apernit proficiendi aliis in prasdicatione ac bono exemplo. Tum insulam Belcinnacam sibi a Theodorico Francorum rege concessam ingressus est, ubi contemplativam vitain agens, bonisque operibus sine defectu insistens ad a;terna3
felicit.atis

nomen

Christo dedere. Quare haec recte hoc

quando Australes Saxones anno

migravit reqniem die duodecimo kalendarum No-

a Baronio collocata; prior vero ad

Dci.xxvi revocanda;

annum

circiter

quo anno Edilburqa ad

fit

Dcum

vembrium. Sed cum progressn temporis insula a mari submersa fuissct, corpus ejns Fontanellam
translafum
ssec.
II

migravit, ut anno dclxxii, n. G diximns.

21. Cunipertus

est.

Ita

auctor
Vitce S.

anonymus

ejus Vitoe

consors rer/ni fMnqobardici

Benedictino.

Qnod vero
in

dicit

societatem

regni

Baronius Cnnipertum hoc anno Langobardici a patrc voca-

25.

Emendatur

Condedi error.

Cor-

tum csse, num. 4.

a nobis

examinatum

cst

anno dclxxix,

22. Moritnr

anno migravit. ad Deum

procercs p;datii
floruit,
ct

Hoc circiter S. Waninrius. .*>. Waninrjus, qni intcrconsiliarios

Clotarii

rigendns hic error, qui irrepsitin Vitam illam, ex qua Henschenius iii Notis ad Vitam sancli Ansberli ad diem ix mensis Februarii ha-c vcrbain medinm
adducit
:

Praefatus

nobilis

Schiwardns aliam
qua?

dcdit largitionis auctoritatem^le Belcinnac;c iiisula}

regis

lli

monasterio,

et

rebus ibidom perlineiilibiis

quique non ^ohun Waru/rer/isilum abbatem in cfenobid Kontanellensi exstrnendo adjnvit, ut ia hiijus Vita dicilur; sed etiam ei plurimas possessiones largitus est, et inonasteria non pauca in
agris suis ii>semet a^dificavit.

anno septimo regis Theodorici giibcrnante anno secnndo B. Ansberto Fontanellani coenobinm, qnoniam vir
celebrata est in coenobio Fonlanella snb

Doinini Lantbertus praesulatum

clesiffi

jam

susciipeivit

Ec-

Omnium

celeberri-

Lugdnnen?is

Existimavil Ilenscheniiis, ex

innm
apiid

fiiit

<;aleti s

Eiscamneme in difpcesi Bothomagensi in Normannia et pros[)ectu maris

Ebroino

eo loco innotescerc Theodoricum Fr^mcoriim regcm

anno dclxxv regnare

dus
/Insfier/?'

ccepissc.

Veriim amuis seciin-

siliini,

ubi sacras virgines trecentas sexaginta sex

ciingrcgavit, el S. Leoder/nrium ilhic ab

missiiin

magno amoresnscepit.Monasterinm lamen

iiionachis Bcnedictinis congregatio-

convcnire non potcstneiine in initiiim ciim Tlieodoricus amin regni ejus Nenstrasiani DCLXXiii Childerico IVatri, annnnc.LXxviii Dagoberto
,

illud pio pnellis ffidillcatuin, hodie etiam celeher-

rimnm. modo

secundo successerit, ut me alibi demonstrasse cxistimo. Quare loco anno septimo, legcndnm, anno

kh
decimo, rcgni

AGATIIONIS ANNUS
scilicet Ncu?triac, ubisitafviit Celcin-

CIIRISTI G81,
sis

Aprilis

naca insula fluniinis Sequantt;, qua3 scsqui miliiarii a Fontanclla distabat, et paucis abliinc annis cx undarum illuvie emcrsit, qu;E in Vila sancti Audoeni a Fridegodoscripta

rcdequc
hoc

in

hujus anni Ebroinus interfectus fucral, Chron. S. Medardi Suessionens. tom. ii

Spicilegii Daclieriani publicato, interitus ejus

cum

dmiur hmda Belsio7iaca,

anno connectitur. Qua de causa et a quo pcremptus fuerit, narrant anonymus laudatus,
Christi

in dicecesi scilicet notlioniagensi. Cum itaque Belcinnaca ]iertineat ad regnum Neustriaj , scripta
Cliarta ilia

continuator Fredegarii cap. 98, et auctor de Gestis

Francorum
tario III
fratre

abbatis, et

anno dclxxxm, quo secundus Ansberli decimus Theodorici rcgis annus inclioa-

cap. 47. Prajfecturam palalii sub Cloprimuin ac deiude sub Theoderico ejus gessit Ebroinus : vir crudelis, rapax, perfl,

tus est.

diosus,

qui inimicos suos jugulare fas duceret,

sibi
;

Emcndatw- aliiis errorex priori enatiis. Emendationem nostram certam esse demonstrant
26.

sequentia verba

Aderat

illustris

\Yarato Major-

suspectos perdere quod sub Theohomine hebeti perfecit eo licentius atque facilius, quod ei inani noniine servato regni

cunctosque

dorico rege

Domus regiffi in Fontanella coenobio, quando harum rerum largilio a prasfato S. viro (scilicet Conqui etiam et consensit et manus suic signaculis roboravit . Varato autem anno dclxxxi Majoratum adeptus est, ut mox ostendam. Et tamen Cointius anno dclxxvui
dedo)
condita
fuerat
: ,

administrationem iu se transtulerat. Sed de vitiis, quibus praeditus erat, ac quibusdam virtutibus

,

num.

6, tradit

eo anno Ansbertnm in pra;fecturam

et

legendus Hadrianus Valesius lib. 22. Baronius ejus mortein dilfert usque ad annum dclxxxvii, quo de ea agit num. 0, sed quia series MajorumDomus palatii Franciaj, penes quos suinnia rerum erat, interrumpenda non cst hic de ejus morte
,

Fontanellensem successisse, qna

fuit Mabillonius
SErc.
iii

in

sententia

nobis

agendnm

fuit.

Legenda tamen qua3 ibidem

Benedict. part. 2, in Ob-

de eadem dicemus.
28. Post

fragnientum Vitte sancti Lantberti, quia neuter illins loci corruphonein animadvertit. Praifatus error, qui irrepsit in Vitam S. Condedi,
serv. prffiviis ad

Ebroini mortem Basilica in honorem

S. Leodegarii condita.

Postquam

infelix Ebroi-

nus

Vita;

finem dedit

inquit

anonymus

in Vita

alium induxit.Nam in ea annusiii Theodorici regis cum anno nono Lantberti abbatis Fontaneilensis, et die decima mensis Oclobris conjungitur, ct quidem accurate Henschenius tamen in Commentario pra?vio ad Vitam S. Lantberti ad

Henschenium

in

quod indivia ductus de Dei servo absconderat, magnis laudibus longe lateque percrebuit Subdit anonymus, cocpisse regem Theodoricum venerari ut marlyrem, quem per accusaS. Leodegarii cap. 17,
.

diem xiv Aprilis num. invertendum esse, quia

vato innitilur
suasit.
,

2, asscrit

annum

ix in xi

scilicet laudato loco

,

depra-

ut

probet

Theodoricitm anno

quod quibusdam aliis percertum esse debeat non hunc secundum locum, sed priorem a nobis emendatum, a librariis corruptum fuisse nam alterutrum ex illis depravalum esse necessario dicendum. 27. Ebroini Majoris-Domus Theoclorici regis Auctor anonymus Vita3 S. Lcodegarii interittts. anno dclxxviii iJ^^-OHieMajoris-Donnis palatii Thcoiniisse,

dclxxv regnum

Cum tamen

tionem tyranniprius credideratfuisseculpabilem , tunc perlatum esse cum laude in paiatio, ubi erat multitudo magna episcoporum ac procerum contentionem ortam inter Ansoldum Pictaviensem episcopum, in cujus dioecesi natus erat sanctus martyr, Eermenarium ejussuccessorem in episcopatum Augustodunensem, et Vindicianum praesu:

lem Attrebatensem, in cujus dioecesi fuerat interfectus sed Ansoaldum forte accepisse sanctum
:

corpus, et Pictavos deferri curasse, circa scilicct

mensis Aprilis

initiuin,

ut ex dictis intelligitur.

In

ipsius bcatissimi martyris

honore

inquit

dorici

regis jussu

ituin cai).

ejusdein Ebroini intcr Transacto spatio" 17, his verbis narrat

occisi,
:

anonymus
soaldi,

cap. 20, jussu ponhflcis

domni An-

triiim [la^ne

scmper lugendo Ebroino, qui hanc lucernam nisusfueratexstinguere, sermo divinus impletur. Nam qui multos gladio interin

annorum

licet sancti Maxentii)

opere abbatis Audulfl patris monasterii (scimira; magnitudinis fabricata

fabric;e sdiflcatio est dissimilis

est

domus, cujus

emit, percussusgladio et ipse periit. Infelixac nn"ser,

oinnibus Basilicarum constructionibus. Qua supradictus pontifex votuin perflcere volens, huic loco

qui tantis honoribus subliinatus in tribus

mundi

parlibus dilatata fama industriffi sua; pollebat inter homines, quoniam noluil suis inimicis, Dei manda-

accessitcum omnibus sus Ecclesia? sacerdohbus, ac turba magnificorum, catervaque populi magna. Et

quidem cum inagnis laudibus sanctum

corpus B. martyris,
degarii
etc.

sepelivit

tum implendo, iudulgentiam

Porro terhus
rii,

tribuere, ulciscendo
abire, etc.
S.

Consummatum

est S.

Leo-

eos multos ad regna cailorum fecit

est hic

annus a martyrio

Leodega-

quo

post Ebroini

morlem corpus ejuseterra

marlyrium quinto nonas Octobris et dedicaho Basilica; ipsius tertio kal. Novemb., translatio vero sancti corporis mcdio mense Martii . Anno
quidein sexcentesimo
Dominicali

levatum. Sepultus fuerat quintononas Octobris, ut habet anonymus in ejus Vita cap. 21, vel die scxto

octogesimo quarto

litteia

notato, dies
;

Dominica

in ciiiilin dieni

nonarum Octobrium,
Vita cap. 17, qui addit

ut scribit Ursinus in ejus In quo scpulcro annis :

duobus et dimidio humatus fuisse dicilur , in Attrebatibus scilicet, ideoquepaulo anteinitium inen-

trigesimam Octobris sed cum a die quo allatuin fuit sanctum corpns in monasterium sancti Maxentii, usque ad mensem Octobrein anni dclxxxiv, tres

tantum anni

effluxerint,

Basilicain ininc inagni-

SEDES VACAT.
liulinis ac

CHRISTI 682.

45

superbaD fabricae vix intra triennii spa-

git,

ut legitur in Gcstis Francorum cap. 47, et in

:

tiuin construi potiiit. Qiiare cxislimo,

banc dedica-

tioncin

qu

aliquanto

temiiore

corporis sancti

continuatore Frtdegarii cap. 98, qui ait perempto (nempe Ebroino) ad Pippinum

Quo ducem

martyris Iranslalionem prajcessit, peractam fuisse

anno dcxc littera Doniinicali B etiam insignito, quod evidenlius ex anno translationis patet. Cum enim 29. Translatio S. Leodecjarii. medio mense Martii, sive die decima sexta, qute ab anuo DCLXxxii usque ad anuum lcxciii non cadit in Domiuicam, magna ponipa facta fuerit, ea ad annumsexcentcsinuini nouagesimumtcrtium refe-

in Austriain cuin muneribus suis pcrvenit (nempc Ermenfridus nobilis Francus, qui Ebroiuum occidil).

Quo

facto Franci accepto concilio

Waradonem
Majoris-

illustreni

virum

loco

ejus

in

bonorem
prfffatus

Domus

constituerunt.

Idcirco

Warado
,

obsidcs a Pipiiino duce accipiens (indc coUigitur

Pippinum

sese

non solum Theodorico

regi

sed

Warattoni Majori-Domussubjecissc) iiacem iuviceni

patraverunt
31. S.
tuittir. .

renda, ideoque et dedicatio ad annum dcxc. rtramque enim in Dominica peraclam esse in dubium revocari non potest. Porro Ansoaldum tam dedicalionis, quam translalionis auciorem, adbuc superstitem liiisse anno dcxcvi, constat cx Diplomate autograplio Cliildeberti III, dato auuo iii regni ejusdem principis die xvi Martii, recitato a Mabillonio lib. 6 de Ke diploniatica num. 44. In nonnullis
Maiiyrologiis solenuiitas illius translationis
kal. April. seu
die xvi Martii annotatur, ut

Ad Pippini sortcm

Lambertus Ecclesioi Trajectensi

resti-

facta est accessio civivi coactae par-

talum aliquot Auslrasianarum, qua;

tibus Ebroini hacteuus adha^serant
;

secutaque

est

inde maxinia reruin mulatio indio^cesi Trajectensi.

Pippinus enim Lambertum Trajectensein episcopum

statim ab exilio revocavit, ut docentscriptorcs ,qui

XVII
Hen-

scheuius
vavit
:

lib. 2,

sed

tam

de Tribus DaQobertis, cap. 10, obseripse quam Cointius valde halluci-

nanlur,autuuiaiites

anonymum citatum loqui

illius, (luo

de die

XVI mensis Martii anni

Ebroinus perem-

ptus, ct S. Leoderjarii corpus e terra levatuni. Hfec

Vitam in litteras inisere. Testantiir Pscudo-Faramuudi Pontificis scptennio rcdditam fuissc pacem Ecclesia; Trajectensi, quia necatus cst Ebroinus, cjectus Faramnndus, su^eque sedi restitutus a Pippino Lambertus. Ita anouymns S. Lamberto costaneus c< Godescalcus diaconus cap. 4: Septem annis cxi)leliujus
sancti

enim evoluto

enim opinio eo miuus

lationem

sustineri potest,

iilam Basilicae in S. martyris

conslructic dedicatio [iraiccsserit,

quo transbonorcm ut idem anony-

tis,

depositus est
etc.

Faramundus de scde

pontifi-

cali,

Quare cuin anno dclxxiv Lambertus

depositus fuerit, ejus restitutio in pristinam digni-

mus

babut.
30.

Warato Burfjundia; et Neustria;, Pippinus Austrasite Majores-Donms dicti. Post Ebroini

nuni. 65

CJPdein Franci seu Neiislrasii Majorem-Uoniusregiaj

constitucruiit

omnem

Warattonem, (luipacem cuin Pippiiio Auslrasiam fere adniinislrantc inox pcpi-

pcrtinet. Cointius lioc anno Slephanum, Nicolaum, et Rencrum, qui in Vita S. Lambcrti asserunt, hunc Ecclesiae sua) rcddituin non fuissc, nisi cuin Pippiniis sub Tlicodorico rcge Majoratuni tolius Fraucia^ sorefcllit

tatem ad hunc

annum

lus oblincrct.

SEDES VACAT.

CHRISTI

682.

M(nluo Af/athone papa, sedes vacat. ScRedcmpforis sexccntesimus octogesisus sccundus, Indictionc decima, quo Agatho papa quarto idus Januarii ex liac vita migravit. Ila AnaI
.

ejus

oliitiis

ad annuiu supcriorem (hcta dic possil

illud

(|uitur aniius

referri,

quein posl
scxla)

tempussupcrstitcm

fuissc,
lia;c

Synodi

Acta declaraiit. Imo qu;c posl

cx

cusa refossa cst

stasius, ila cl

Romanuin Martyrologium,

ulii

inlcr

sanclos ea die rciierilur adscriptiis. Ncc est (luod

rnonumentis Floriaccnsibus Epistola Agathonis ad arciiicpiscopuni Viennensem neccssario affirmare cfjgil, cuin diuliiis vixisse.

SEDES VACAT.
atqnc lioc anno post reditnm lefratorninal) Orionte Synoduni Romsc ab co liahitam, ac deinde sequen-

CHRISTl G82.
iinius

comperimus. Quod vero

tantum

Macarii

Antiocheni patriarcha; in Synodo condemnati in

hacE[>istoIa mentio habeatur
:

tem dedisse Epistolam

'

cx hoc magis argue

Agattio episcopns, sancto Edicto Vienncnsi

illapsam imposturam in sextam

Synodum, qua

archiepiscopo.
a

cum
iibi

Presbyter tuus Donatus in Synodo,

cen-

ium

psene episcopi residebant, Uoma^, de sanitate

prsdamnatis patriarcins et iterum condemnatis miscetur Uonorius papa. Porro deAgathone, praeter illa quas superius
aliis

tua nos laetificavit, cui rem tcestam apnd Constantinopolim, sicut legati nostri detulerunt, sanctitati ubi reperies Antiocheture deferendam dedimiis
:

sunt enarrata, Anastasius

ista et

omni

clero

rogam unam,
Fecit

habet allic divisit ad luminaria Aposto:

lorum,

et sancta^

Mariae ad Prsesepe solidos mille

mnn

cpiscopum pro erroresuodamnatum. Haectu,

centum sexaginta.

frater beatissime,

cum

percurrcris,
et

omnibus Gal-

creavit presbyteros

liarum cpiscopis legenda,

tiansmilte.
Scias

cavenda, ac tenenda

autem loco ejus Theophanium

autem ordinationem unam, decem diaconos tres, e])iscopos per diversa loca numero octodecim qui sepultus est ad beatum Petrum sub die quarto idus
,
:

episcopum ordinatum. Data pridie kalendas Martii, piissimo Const. Aug. Ex quibus plane constat non (ut accepisti) quarto idus Januarii defunctum esse Agathonem, sed vitam ultcrins propagasse
:

Januarii, etcessavitepiscopalus ejus

menses seplem,

dies

annum unuin, quinque. Htec Anaslasius.

magno
labore

Inler caiteras veteres inscriptiones

collectas est reperiri

jam
:

diu ante deperditum Episancti Agathonis se-

et accidisse potuit,

ut loco Junii, Januarii errore

taphium, incisum

in

ejusdem

librariorum

sit

positum, ut alias sa?pe accidisse

pulcro his versibus'

PONTIFICALIS APEX VIRTVTVM PONDERE FVLTVS

VT JVItARIS RAniAT PERSOAT VT TONITRVS Q\M MOnO HOC FERAGIT DOCTRIISM: FOMES ET ACTOR

FORMAT ENIM GESTIS QVOS DOCET ELOQVIIS DVM SIMVL yEQVIPERAT (jEQUIPARAT) VIRTVS ET CVLMEN HONORIS OFFICIVM DECORAT MORIRVS ARTE GERIT PR/EDITVS HIS MERITIS ANTISTES SVMMVS AGATHO SEDIS APOSTOLICjE FOEDERA FIRMA TENET EN PIETAS EN PRISCA FIDES insignia patrvm INTEMERATA MANENT NISIRVS ALME TVIS QVIS VERO DINVMERET (nUMERET) MORVM DOCVMEISTA TVORVM FORMVLA VIRTVTVM DVM TVA VITA FORET
Hsec de Agathone, post cujus obitum diu, ut audisti, contigit vacare Sedem.
tinopolilanus cpiscopus,

cum

sedisset

ac totidem menses, moritur, inque

annos tres locum ejus

nullum

Porro de causa tam longa; vacationis verbuni veruin tandiu Sedem vacasse pontificiam
:

Acta decima; quarta? Synodi Toletana^ a?que significant. Eteniin cuin constet eam Synodum cclebra-

subrogatur Theodorus syncellus, quem ante Georgium fuisse ex eodein throno depositum, superius diximus. Hunc vero Monothelitarum hajreticorum
fuisse

patronum,

et in impietate

collegam Macarii

tam anno Domini sexcentesimo octogesimo qnarto fuisse, in eaque asseri canone secundo, tnnc S. Leo-

Antiocheni infensissimumque hostem

Pontificum, quae dicta sunt superius,

Romanoruin
satis

docent,

nem papam
testiflcatioue

fuisse superstitem

cumque omnium
:

certum sitLconem non amplius (|uam menses decem et dies decem et septem sedisse

hujus artibus Acta sextae Synodi passa essa jacturam haud levein. rt enim iste versipellis, formas mutare doctus. Caciim
et pariter
est,

demonstratum

uhque aflirmare

necesse est, Leonis electionem

potuisse.

non ante annum sequentem contingere

tholicam fidem ceu larvam suscipiens, eam ad exhibendnm se foris Calholicum aggressus est profiteri,

2. Theodorus syncelhis antea hcereticus in sedem Constantinopnlitanam restitutus, depravasse Acta Synodalia convincitnr. Tanta solitudo, ut tanto tempore viduata pastore Romana Ecclesia perseverarit, aliquid turbarnm intercessisse, argumento haud dubio demonstrat; sed unde emerscrint ilhc, nihil invenimus declaratum. Veruni novus renim slatusConstantinopolitauce Ecclesia; de ejnsmodi novitate suspicionem haud levem atfert. Hoc nainque anno (ut ex Niceplioro ejusdem Ecclesiie

ad patriarchatum

sibi

reditum praeparavit

quem
sibi

nactus, par est credere,

quod

oinnia,

per

ejusdem cecumenicai Synodi novit infamiam ob haeresim irrogatam j^rorsus abscujus tulit,atque alia pro animi sentenha adjecit perfidi hominis imposturas argumentis haud dubiis anno superiori, cum de Hoiiorio papa egimus,
quae in Achs
:

aperte sahs significavimus.

3.

ingessisse, ut

Quisnain pra'ter ipsum im|)eralori potuit legatos Roma ad Synodum missos

episcopo

habetur expressum) Georgius ConstanBosco Caileslino

tandiu post ipsam absolutam Constantinopoli de-

'

Bibl. Flor. edil. a Joan. a

nlt. par.

pag. ;w.

Anliq. Inscr. in Appeud. pag.

Ififi.

num.

3.

;,

SEDES VACAT,
tineret
,

CHRISTI G82.
5.

47

donec uovus Roniae Poulifex crearetur

Quis enim non se bene de fide Catholica cre-

interim vero ea Syuodalia Acta Constantinopoli dinioveri non sinerentur et procurasse ut tardiiis ordinaretur Roma; Pontifex, ue esset qui interea
:

dere, vel leviteriiolerit dubitare,

siquemsequatur,

nactus

sit

Romanum

Poiitificeiu ?

Undeveuiammereli-

reiitur Constantinopolitana! Ecclesise prtedecessores

suis

molitionibus posset obsistere? adluic enini

eral,

patriarch;e( ut dicere

modo

prajtermittamus de

apud i[)sum imperatorem repositum

clerus

quem

quis)
[)osse,

si

secuti sunt in credendo,

quem

errare

non

Romanus

eligeret, coufirmare.

ista tenlatio,

ut tunc in

Magna tuit rebus summis Romana

:

hactenus constantissime crechtumet assertum firmissime in Ecclesiasoepe fiiit. Venia dignus et ego
ipse,

Ecclesia vexarelur,

cum

careretipsa pastore

quo,
lice-

neniine contradicente, Acta Synodalia (salvo tameu

fidei
ret)

Petri,inioet Dei meputavi,

quiHonorii nonut homioisalicujus, sed velut ipsumin dogmatibus se

:

contirmato Decreto, quod convellere non

quens, securum vestigia consectari

tentia

pro arbitrio Theodori poenitenliam simulantis,

impii, mutarentur. QuIIjus ipse arie-

Doniini,

non

est discipulus

siquidem sensuper magismagister ejus.

liaeretici bis

trum,

et sat erit discipuIo,si sitsicut

tibus credendus est quatiisse

tholici imperatoris,

meutem

solidani Ca-

Ut merito a veritatis linea eos tunc existimaverim

aberrare, qui cum Honorio minimeconsensissent ; jureque extorres putaverim fidei Orthodoxse ejus successores, (jui piv-edecessoris Udem ininime conservassent. Hinc mihi orta,
firina constantia,

uon ut

a fide

Orthodoxa divel-

tentaudum putavit, quod sciret absque sedis nuper recuperataj disj^endio non licere) sed ut Synodalia Acta, antequam ederentur, ne quid esset quod iisdem posset olijici, aptarentur? (nisi magis illo incousulto, pro animi sententia id aggressus) illud pretexens baud absurleret (quod

nec

sibi frustra

imperator,

illa

animi

ut [irteter

Houorium neminem
legi Diptychis

successoruni

Pontificum in sacris

passus fuerim, neque Vitalianuin ipsum deiiuperio

Occidentali adeo

dum
si

debere existimari, sed pernecessarium duci,

scandala revocarentur
in

bene meritum, tuo

licet

jussu

prffiterita

mentem

com[)eIIerer; ut [)0tius passus sim carere throno,

nimirum cum ob TriaCapitula inemendatain Coucilio

quam

Chalcedouensi, tanta essent in EcclesiaCathooborta dissidia, ad quaj componenda, et perpctacfa

lica

ram

emendanda, opus

fuerit

tandem post

tot

Ecclesia;

danma aliam convocare Synodum

oecu-

a fide Catholica cadere, quam putabam, sequens Honoriuni, conservare. Ejusdem quoque animi et cousilii fuisse prtcdecessores meos, Sergium, Pyrrhum, Pauluni, etPetrum, ipsorumqua; adhuc exlant scripta siguificant, sicnt et Macarii
palriarchae Antiocheni^ qiiibus gloriabantur oinnes

menicam, quiutani dictam, quae

corrigeret, qua;

inemendata edita reperirentur in quarta. Quanto vero majori sutlundendi pudore Cathoiici essent, si
bis in idi[)sum (ut est in proverbio) relabi conlin-

unum instar omnium habere Honorium Romanum Pontiflcem, quem sequerentur dogmatis asse

sertorem.
C.

geret?
4.

At

cum magno

I)ei

beneficio veritas diu

fuit

In

memoriam

revoca (dixisse putatur

est

ille

exulans a-cumenici Concilii senteutia

licet,

nobis

nequissimus ad imperatorem) quanto motu universus Christianus agitatus

turbarum
orbis

postliminio restituta, proditumque luce clara, sero

nos
:

omnes

seculos llouorium, Iiactenus erra(

quod homo diu ante defunclus licet, cum de ipso haberi menlionem in Chalcedonensi Couciliocoutigit, non inter liajreticos adnumeratus, ue(|ue cum
iilis

visse

excepto

sententiam damnationis accejierit Tlieodorus

Macario cum suis damnari. Sed resi[liscentes, mirati sunius intor nos et ante nos Honorium non numcratum, (|uem uuum omnes in pria>quo animo passi sunuis
)

una cum

hajresi jure

Mo[isuestenus (ut

modo

dicere omiltanuis de Iba

atque Theodorelo
fuerit

et scriptis

rursum Concilium

ipsorum) adeo utopus cccunienicum ad hoc

ha;-

potissinuun cogi, ut idem Theodorus (quod non

fecerat

Synodus Ciialcedonensis) damnaretur

sectffi prwdicabamus antislilcm. Num quia mortuus dainnari noii dcbuit? Scd hac ratione nec tot [irajdecessores mei, quos diximus, damnari debuerunt ante dcfuncti. Verum solvil quintaSynodus nodum istum, damnans haiitticos, (|ui ante [)Iura

niis

relicus? At

quomodo
i|isis

existimas, imperator,

[loste-

sa;cula vixerant, hactenus indemiiatos. ^^Eque ergo

ros fore [)assuros, pricsertim vero Orieutales,

lecluri sunt in
sexlijc

cum

omnes
rum.
mia;

errantes vel teneat una seiitentia, vel a;<|ue

:

nodalibus,

lot

hujus Synodi Actis SyConstaiitino[iolitanai Ecclesia), nec

absolvat indulgentia
Si

nulla

sit

acceiilio [lersona-

eximilure

numerodamnatorum Honorius,
aduumcror
? ?

nou Alexandrina; etAiitiocliena;iiatriarchassciculia sublimes viros uno simul ictos analheniatis fulminc
ciim dedecore jacere prostralos, totius orbis ignominia; ex|)ositos, et ad

cur ego

cum

jirajdeccssoribus meis iier[)etua iiifaillis

nota cuiii

At

si

non requiiii-

raiit luec
llicto

mortui, possum ego superstes tanto

omuem

locuin, (|uo ipsa

vuliierenon dolere

Sed

licel

sileam,
iie

meum
totvi-

Acta contigcrit |ierveuire, veluti uucotractos osteiitari

ceiii

mcErorem devorans
adeo
riim
in

patientia; putas

posteri^s ista

dainnatos,

Honorium vero Romanuin

(jui

Poutifi-

iiia;qualia prfcterituroscsse silentio,

cum

prtetcrmissum,

a nostris collega reperitur

erroris?

derintin sacris Diptychis expunctorum patriarcha-

ejusdciii essc asserlus

[ira-rogativa, et aliis
iiiter illos

Qui

igitur
fuit,

sedis

nominum [laterc opprobrio sempiterno Ecclesia;

;

ad la|)sum causa

utique

nostrc-clacunas

contra vcro

tot 1'ioiuanos Ponlifices

[nimus fuerat adnumerandus, fortasseet

eadem

postea restitutos. Sed de

:

solus.

doxis facesset invidia

liis utpote Ortho" de llonorio certe jusLe iiun-

/.8

SEDES VACAT.

CHRISTI G82.
,

qiiam erunt cessaturfc qnerel;T? advcrsus Synodum, atque fe ipsum, imperator, qui Synodalibus Actis prtesens fueris, et tacneris, cum tale vulnus inflictum cst Synodo, dnm acceplionepersonariim, hu-

itiddm pluribus mutilatis

non ab

alio,

quam ab

eo qui com|)rehensus cst fur, pessiino Theodoro, deplorent. Neque enim in aliis, quam in his dices

mano

favore |)otias

quam jnstitia aclum

essc intel-

liyelur,

quod inter lurreticoscondemnatos non inveniatur numeratus Honorius.

7.

insumptiun esse Constantinopoli annum unum ac septem menses usque ad successoris Agatlionis ordinationem, (|uanfo tandem dimissi sunt ab imperatore legafi redire

Romam

ad

novum

Pontificem.

Ut denuun perorans
Qiii

meam causam

absol-

Qua3 autem post

hffic

secuta sint, suo loco dicturi

vam

abs te dignus suni existimatus, ut in

fidei

pristinam amplissimaBdignitatis sedem rectaj

confessione restituar
;

idem ipse non relinquar in Synodalibus Actis numeratus inter lifcrelicos. Si ad lionores revocor, cnr infamia suggillatum charfa;
indelebili nota

sumus, Interea vero, qutc reli(jua sunt anni hujus rerum gestarum, ordine lemporis prosequamur. 10. Concilmm Rothomaf/ense. Quod ad res

Occidentalis Ecclesix' speclat

nihil
,

praeterea

me-

me

rctinent? qu;c et hac ex parle te

quoque

afficiant

contumelia, quod talem

adsedem

patriarchalcm provehendiun curaveris, ([uem oecu-

nienice Synodl Acta hcTreticum esse conclament,

moria dignum Annales exhibent nisi quod hoc anno celebratum fuisse reperitnr in Gallia Concilium generale Rotliomagense sub sancto Ansberto cjusdem civitalis episcopo, cujus Acta desiderantur tanfuin enim mentio de ipso est apud Angra:

damncnt. (.)uem patriarcham facis hffireticum scriplum manere ne patiaris sit integra restitutio, ut sit integrum beneficium atque mese omni ex parte consnltiun sit dignitati, ne et
ct ut ha?reficum
:

dum monachum

dum
'
:

cjiis

sancti rcs gestas est

prosecutus, agensque de rebus monasterii Fontanellensis, hffic habet

vilegii auctoritas
Facta est autem hajc prisubanno Dominica; Incarnalionis

lui judicii ffistiniatio

de inea rcstilutione festimonio

a|)ud posferos

scxcentesimo octogesimo secundo, Indictione de-

Actorum Synodalium
8.

male

aiidial.

cima qui
,

Exigit et id abs fe Ecclesia Constanfinopoli-

rici tertius

fana, (jua)

non
:

sine lacrymis jugiter te interpellat

vocibus
tiia

istis

Post tot funera meoriim antislitum,

annus pra;fati gloriosi regis Theododecimus et priefafi venerandi pricsulis pontiflcatus annus quintus, in Synodo generali Rothomago urbe habita, ubi plurima Deo accepta
est
,

benignitate deposui vestem viduifatis mea; re:

et sancfa; Ecclesiae utilitatibus profulura disputata

non iste torris esterutus de igne ? si est sponsus, cur adhuc indutus sordibusadsfat? cur, inquam,inter damnatos ha;reficos computatur ? Jubeas auferri ejusmodi vestimenta
(luce sponso
'

Sed numquid

sunt. Affuerunt

quoque
ij^so

et sancli pontifices, aliique

venerabiles viri ab

prapcijiuo prajsule evocati

quorum
i\.

subtcr tcnentur

nomina

adscripta

sordida, atque indui candidis indumentis, et splen-

denfem super caput ejus imponi cidarim. Sic milii placeat sponsus meus, ut iiec nomine tenus damnatis jungatur hsreticis. Isla, inquam, et alia his majora Theodorum omnium malorum opificem adhibuisse machinamenta ad perflciendum quod
cuperef, ijuisque prudens facile existimare polerif, cum ad persuadenduin imperatori uterelur non

Ansbertus archiepiscopus urbis Rothomagensis huic Concilio piccfui et subscripsi. Radbertus episcopus, Regulus episcopus, Airadus episcopus Carnotenfc urbis Ansoaldus episcopus
,

Pictaviensis urbis, Aquilinus episcopus Ebroicinae

urbis,

Cadoenus

episco])US,

Arnonius episcopus,
epi-

Salvius episcopus, Desiderins episcojHis, Fulcran-

nus episcopus, Joannes episcopus, Willebertus

scopus, Gerebaldus episcopus Rajocassinae urbis,

eloquentia fantum, sed coinparatisad decipiendum

undiquefraudibus quousque tandem suuin arbitrium acceptis Synodalibus Acfis eadem (ut dictum esl superius) vitiavit atque corru()it, suum noinen e numero subtrahens damnatorum adjungens eis Ilonorium Ronianiim Pontificem, piaedecessores vero patriararte
:

suinma

voticompos

factus, in

Taurinus episcopus, Annobertus episcopus Sagiensis urbis. Celsus abba, Audomarus abba, Scladio abba, Bosochindus abba, Genardus vicedominus gloriosus antefati inagni pontificis. Ermentrannus,
Ferrocinctus
,

et

Fortianus archidiaconi venerandi.

chas hsereticos
pios.
9. Ista

Thomam

et

alios

collocans inter

Aderat quoque presbyterorum residentium et diaconorum circum adstantium magnus numerus. Ragnomirus lector, hujus sancti Concilii Gesta, et hanc privilegii auctoritafem , ijiso S. Ponfifice jubente, recognovit, et subscripsif
.

quidem cum

lector, dices

audis, haud puto, prudens excogitatum a nobis esse figinentum,

Quodnam

au-

tem ejusmodi Privilegium

sujierius
liis

esset,

idem auctor paulo

eidem
edidif, ut

sed firmissimum

argumentum,
,

si

in

inemoriam
de Honorio,

verbis significat

revoces

quai anno superiori

cum

12

((

Privilegiisui auctorifatem

ipsoque Theodoro, et aliis egiinus, dicta sunt. Si itaque veritafis adeo amator es ut lalentem etiam
,

per succedentia tempora (secundum sancfi Pafris Benedicli rcgulam, etutpra;cedenlium rcgum, CIodovei videlicet, et Clotharii, simulqiie Childerici,
et

studeas

eam consequi
esse gaudebis,

conjecturis, utique te eain

nacfum

Synodalia clament, lugeantque sua vulneia, atque esse

istud ipsa Acfa

cnm

Theodorici Privilegiorum aucforitafes docent)

ex senietipsis sibi perennibus temporibus abbatem

manu

scorpii depravala, pluribus additis, atque

ehgerent. In qua etiani justcC aUigationis verbo

Exlant apud Sur. die ix Febr. !om.

'

l.

SEDES VACAT.
praesentes futurosque qui ibidem

CHRISTI 682.
13.

49
legisti

Domino

militaturi

Quem autem

Audomarum abbatem
putamus mialumuus fuit mona-

erant, constriDii;it, ut sicut sub ejus regimine, ila

et (leiuceps et ipsi
et posteri

eidem Synodo
sterii

interfuisse, liuuc tuisso

eorum secuiulum

re-

randce sanctitatis virum, qui

Luxoviensis, et
liis

gulam

sancli pairis Beneilicti fidebter Christo de-

temporibus monasterio

servireut.

Quod

si

aliciuando, peccatis exigcnlibus,

aut negligentia pastorali

via

rectitudiiiis,

et

prserat; postea vero electus Morinensis episcopus, Apostolico munere in convertendis ad Udeni gentihl)us claruil, licet in Actis ejus de monastica pne-

observatione regula; sancti Bcnedicli iu futuro dcviare conarentur, aut cogerentur

:

tunc couvocatio

fectura

verbum nulium. De Aquiliuo vero Ebroi-

sanctorum sacerdotum reIi(|uorunique militum Christi unanimiter fieret, eorumque per cousilium in pristinum reducerentur statum. Si vero hac
Pontificali auctoritate postposita, qualibet cavilla-

eidem Syuodo interfuit, certum ipsum egregia claruisse sanctitatej et inter sanctos relatum anniversaria memoria coli decima nona mensis Octobris. Extaut ejus Vitoe prmcensi episcopo, qui
est
clara)

tione sinistram elegissent vitam ac conversationem

Acta

'.

tenere

sub viuculo anathematis ajternaliter

scirent . Hacteuus ex Actis

se

damnandos

RothomaApud Sur.
(lie

gensis Concibi Augradus.

xix Octob. tom.

v.

Anno

pcriodi

Graco-BomanK

617").

Anno

Mm Hispan.

720.

Anno

Ilegirae

63 inchoato die 10 Sept. Fer.

4.

Jesu

Cliristi

682.

Leonis papa; 1.

Conslantini Pogonati imp. 13.

i.

Postconsulatus.
:

Hic

annus

ista

formula

anni supcrioris habita,

mortuum

esse.

Quare

cum

notatus

xxix Constantinl

Aitff.

Post consiilalwn

die xxvii mensis Junii auni dclxxviii ordinalus

fuerit, et ut

anno superiori

anuus primus Justiuiani II ejusfilii in consortium imperii adscili, ut ibidem diximus sed cum nullibi occurrat exemplum annorum Justmiani ah co anno deductorum,
ejus XV. Est hic
;

habet Anastasius,
tres,

sopuItussit5i<i{irf/(;iv

idus Januarii, die scilicet decima ejusdem mensis,

sedit

annos

meuses

sex,

etdiesquatuordecim,

excluso scilicet die cmortuali, ad

logio

eorum mentionem
2.

noii faciemus.

slasius tradit,

Moriiur S. Afjalho PP. Ad num 1. AuaAf/athonem papam sedissc ayinos duos,

Romauo

aliisque ad

quem in Martyroeumdem diem a Bol-

lando citatisinscribitur.

menses sex, dies tres, quod liabent ctiain varia exemidaria Mss. Anaslasiana, nisi (juod in alii|uibus loco, dies iii, leguntur r//e$ iv, uti tradunt liegino,

Narrata 3. S. Leo JI Agathoni succedit. Cessavit episcoAgathonis morte Anastasius ait patus annum unum, menses "septem, dies quiu:

Hermanus

Contractus, Ordericus lib. 2, Catalogus

alii.

que . Verum cum Af/atho Ecclesiam Romanam annos tres, et menses aliquot admiiiistrarit, ut cer-

Vaticano-Palatinus, et aliqui

Verumquartuset

tum
care

videtur,

post ejus

mortem Sedes

tandiii va-

sextus Catalogus Bibliotheca; Colbertiiuedocent nos

non

potiiit.

Quare Ouuphrius iu Chronico

iii

durationem Ponlificatus Agathonis, ac veram Anastasii

intcrpoutificium ad septeni menscscoarctavit, iiuot

inenses etiam durasse Martinus Polonus
libello

lectionem nobis conservarunt, saltcm quoad

in
iis

enim legitur, Afjathoncm sedisse annos duos, menses sex, el dies qiiatuordecim. Nain qiioad annos, certum videtur Anaslasium hallucinatum
dies
;

de Mirabilibus Ilomoi tradit, (]U0(l ab ali^iuo auctore antiquo, cujusopus ad nos nou pervcnil,cuiTi

sumpsisse nou dubitaudum.

die

Imo anno

seiiueuti,

csse,

annumque inlcgrum

Afjatliimis?>ii(\\

debitum,

inter[)ontificio,

quod (lost mortem cjus contigit, perpcram adscripsisse, et ex eo alios; alioiiuiu Af/allio die xxix mensis Deccmbris auni dclxxx liominem exuisset; cum tamen cx ipsomct Anastasio constet,

dccima scxta mensis Aprilis Lconem II natioiie Siculum, Aqathonis mccGi%OKm Pontificatum gesex ipsomet Ahastasio tuuc deinonstrabimus.
Illud ilaque interpoutificium vcl a librariis

sisse,

male

descriplum, vel
sajpe,

eum
XII.

post absolulam sextam

Syno-

eham ah Auastasio ipso, ut alibi ignoratum. Unde cum S. Leo hujus nohoc anno die decima septima mensis Aii-

dum, CUJU3 ultima

ToMis

Actio die xvi mensisSeptembris

uiinis

II,

50
giisti, in

SEDES VACAT.

CHRISTl 082.
tardius consignare coactus fuit, ut ex dicendis

quam Dominica cadebat,

ordinatus tuerit,

uno

ut in morte ejus constabit, vacavit Sedes tantum

cerlo palcbit. Rccitat ibidem Pa|)ebrocius Belatio-

menses septem, dies seplcm, mortuali excluso. 4. Post Af/atho)iis mortem interponlificitim

ncm

de electione

ad

principes, et

sermonem

in die

non

fuit

anmmm.

Baronius,

ordinationis, cxlantcs inter antiquas formulas Mss.

qui annos tres et

sine princi|)um et Pontificis nominibus,

quasadhuc

menses, ut
vacasse

minimum, qnatuor Agathoni attribuit, Sedem usque ad diem xv niensis Augusli

ait

lucem non

vidisse arbitiatur.

Verum utraque jam

:

anni sequentis,

ostendere Epislolam ejusdcra

legebaturin libroDiurnoRomanorum Pontificum, a Garnerio Parisiis anno mdclxxx ty|)is mandato

Relatio
illa

Agatbonis ad sanctum Edictum Viennensem episcopum pridie kal. Martii boc anno datam qua
;

in eo libro babetur cap. 2,

tit.

3,

ubi
ti-

tamen non ad principes, sed ad principem missa

dicitur.

legatorum a Synodo a^cumenica Ronia; Concilium celebrasse centum circiter episcoporum, cui Donatus Edicti diaconus
signilicat

se

post reditum

Sermo vero

in die

ordinationis legitur
:

tulo nono, sed sub boc titulo

Tertiaprofessio fidei

post ordinationem,

scilicet

Poutificis

Romani. Ex
vix

interfuerit.

Ex quo

iniert,

mense Martio Afjathonem

qua titulorum

diversitate apparet,

divinari

adbuc

ia vivis fuisse,

num unum,
Martii

ideoque interpontificium anmensibus septem, ac diebus quinque

posse quibus annis eae formulie conditae fuerint, et

a quibus Pontificibus prolatae

latione
iu

cum

in laudata Re-

durasse. Atsi, uti ipse contendit, Agatho kalendis

bujus anni adhuc in vivis erat, et Leo 7/die xv Augusti anni sequentis ordinatus fuit tandiu interpontiflcium durare non potuit. Ea itaque Epistola supposititia est; nullus enim Edictus hoc tempore Viennsesedit, ut videre est apud San-Marthanos in Gallia Christiana, et apud Cointium in Annal. Ecclesiast. Franc. indeque ea Epistola non mcmoratur a Labbeo in novissima editione Conciliorum, sicuti nec Synodus Roniana; cujusinea mentio. Dicit prceterea Baronius, Leonem 11 Agathonis successorem, qui menses solum x et dies XVII sedisse dicilur, adhuc superslitem fLUsse, cum liabilum est Concilium Toletanum XIV, anno Christi dclxxxiv, ideo(]uc eum anno tanlum sequenti Pontificem renuntiatum esse. Verum in eo Concilio cap. 3, solum dicitur, mandatum Leonis perlatum esse in Hispaniam, cum tellus omnis hyemali stricta cjelu, glaciali nivium immensitate
,

semper sermo sit de principibus in plurali, Iibro vero Diurno semper de princi[)e in singu(j.

lari.

Pontifices

ordinati.

Bomani semper a
scribit,

tribus episcopis
Italiai
II

Sigonius in Historia de regno

ante

ad

annum

dclxxxii

Leonem

soli

Ostiensi e|Msco[)0 aliquando tributum fuisse, ut seclusis aliis e[)iscopis Pontificem

crarit.

Romanum

conse-

Sed hanc opinionem refellit Mabillonius in Commentario pravio ad Ordinem Romanum, ex allero ex duobus libellis de Ordinatione a se publicatis. In eo enim, uti in Ordiue Romano, trium episcoporum mentio in Pontificis ordinatione babetur
:

Et accedit unus episcopus, et dat oratio-

neni super
lus

eum,

et recedit;

et alter similiter.

Ac-

cedit tertius et consecrat illum ,

Atque hic
attente,

libel-

hand dubie
II,

scri[)tus

est
si

ante

Pontificatum

Leonis

cujus ordinatio,

prout in
eli-

Gestis Pontificum et Anastasio descripta est, consi-

duruisset, et
tano,

jam

rediissent Patres a Concilio Tole-

deretur, inde etiam

cietur

idoneum contra Sigonium

:

scilicet

XIII

celebrato

sub
II

tinem

anni

argumentum

DCLxxxiii.
nis
II

Imo

ex Epistola Benedicli

papte Leo-

mus

vir ,

Qui suprascriptus sanctissiinquit Anastasius loqueus de Leone II,

ad Petrum regionarium isthuc a Leone missum colligitur, antequam Concilium illud Toletannm XIV congregaretur, mortuum fuisse Lconem 11, cum eum hortetur Benedictus
successoris

ordinatus est a tribus episco[)is, id

est,

Andrea

Ostiensi,

Joanne Portuensi,

et

Placentino Veliter-

commissum sibi ab dum. Sed de bis Leonis

ad
5.

illo

litteris

ministerium peragenrursus infraagetur.

quod Albanensis Ecclesia episcopum miniine habuit. Ubi cum rationem reddit Anastasius quod pro Albanensi episcopo, cujus sedes
niensi, pro eo

vacabat, sulfectus
est,

sit

Veliterniensis

id

argumento

Pontiflcium Leonis 11 in inlerpontificium perperam mulatum. Papebrocius in conatu

morem

antea fuisse,

ut

cum

Ostiensi et Por-

tuensi episco[)is, Albanensis etiam ordinationi Ro-

Chronico-Historico ad Catalogum Pontificum Romanorum arbilratur, difficultates qua; in cbronologia Leonis II videntur, prorsus ineluctabiles, ex eo oriri quod aimd Anastasium interponhficii et pontiflcii s[)atia commutata fuerint. Ait Anastasius post Agathonis mortem Sedeni vacasse annuin i

mani Pontificis ministraret. Certe ordinationes episcopornm a tribus ejiiscopis, etiam ante Nicaenum Concilium, Romte factas fuisse colligilur ex facto Novati, qui accitos Romani tres episcopos temulentos, hora decima inclusos, adumbrata quadam etinanimanuuni impositione,episcopalum sibi tradere coegit, scribente Cornelio papa in Epistola ad

nienses

vii, dies

Leonem vero
vii
;

sedisse

menses
II

\,

dies xvii.

Quare Pa[)ebrocius

interpontificio

assi-

gnavit nienses x et dies

catui

Leonis vero
vii,

Pontifi-

annuni unum, menses

vir

diesv; conversis
spatiis.

Fabianum Antiocbenum apud Eusebium in lib. 6, cap. 43, unico contentns quidem futurus, si unus ad consecraudum Romauuin antislitem tum suffePlura hac de re Mabillonius. Theodorus anno secjuenti in sedem Constantinopolitanam restitutus. A num. 2 ad 10.
cisset.
7.

scilicet interpontificii et

pontificii

Veruni

incidit

doctissinms in Syllam cupiens vitare Charybdiin; ea enimratione initia()roximumquin-

que successorum LeonislIcorrumijere,eaque anno

Tbeophanes anno

Iiicarn.

secundum AIcx.dclxxvi,

SEDES VACAT.
kalend. Septemb. anni dclxsxiv inchoato,
gio episcopo
rfe

CHRISTI 682.
successit
,

51

Geor-

doeno

Synodus Rothomagensis anno

,

Constantinop. loquens

ejus patriarcliaius tertiiim

annum numeratum fuissc, cum

ait,

sexcentesimo octogesimo octavo

aut octogesimo

agcretur sancta oecumenica Synodus, additquc, ei post Si/nodnm alios tres in dignitate exactos essc,
et post

nono omnino celehrata, curreute sc. Indictione i vel II, ideoque Indictio x, non minus in Vitam
S. Ansberti infarla.
Iii

ea decretiim, ut

nemo

in

hunc, Theodorum annos tres sedisse. Nicephorus vero in Chronico Georr/io adscribit annos
;

tres,

menses tres Theodoro restituto annum uuum, menses tres. Verum major Tlieophani hac in rc quam Nicephoro lldes hahenda quoad amios scdis Tiieodori post ejus restitutionem. Ex utrotiue ta-

abbatem Fontaiiellensein promovcalur prajter illius loci monachos, idque statuitur cuni ex auctoritate Privilegiorum a Francorum regibus concessorum,
tiim ex regula S. Benedicti; (lua; ah ipsa origine

Fontanelleusis monasteriimonachisimpositafuerat,
ut testatur chrouographus Fontanelleusis cap. 9.

men

auctore constat, Georqii

mortcm

et

Theodori
conti-

restitutionem ante

annum sequeutem non

Secundo, decernit eadem Synodus, ut motiachi Fontanellenses, si per ahbatum negligentiam ab

gissc, indeque ruunt omnes conjecturaj Baronii, quibus proi)atum existimat, Theodortim Acta. sextte Synodi falsasse, et cum in eis nomeu ejus inter damnatos liaTcticos legeretur, nonien Honorii in sui locum subrogasse, ac Acta viliala legatis Romanis antequam ex urbe regia recederent, traiVi-

eadem regula

recedant, in pristinum statum redu-

cantur ab episcopis. Synodo subscripsere episcopi sexdecim, cum quatuor abbatihus, ex quibus unus

disse

cum

ea in pofestate habuerit.
pervenisse

Nam

certum

est, legatos, vel

superioris anni fine, vel prssentis

;

Audomarus ahbas, quem Baronius eumdem Audomarum, postea Morinensem episcopum, de ijuo mox ago. Verum Audomarus ille abhas fuit incerti loci, et longe ante hunc annum Audomarum Morinensem episcopum mortuum staest

esse putat ac

initio

Romam
,

cum Joannes
iilis

Portuensis

tim ostendo.
9.

episcopus

qui unus ex

erat, consecrationi

Leonis II interfuerit, eosque Acta Synodalia attulisse, quae non multo post a Leone ad cpiscopos Hi-

Ad num.

Floret S. Aquilimts episc. Ebroicensis. 13. Ex sexdecim episcopis, qui Concilio

Mothomatjretisi suhscripsere,

spanos missa sunt. Neque legati Acta vitiata Constantinopoli

quas rexere coluntur

die
,

septem in dicecesibus, Ansbertus in Rothomagensi

accipere voluissent.
et

Quamohrem

et

Leo II Hispanis
inter sacra

Gallis recipienda misit, ac in

professione tidei a

Summis

Pontificihus emilteiida

nona Februarii Ar/uititius in Ebroicensi die decima quinta ejusdem mensis, (jui tamcn Martyrologio Romano ad diem xix mensis Octobris inad quem etiam ejas Acta refert Siiriiis; Aunobertus in Sagiensi die xvi mensis Maii Regidus
scribitur,
;

Decreta recenseri voluit.

Non

potuit

huc iHuc circumferebantur, corrumpere. Sed hac dcre jam anno superiori locuti sumus.
itaque Theodorus Acta, qu;B

jam

in Occidente

in

Rhemensi
;

die tertia inensis Septembris; Deside-

rius
sis

^.

Synodits Rothomagensis.

num. 10 ad

Sanctum Ansbertum Rotliomagensem episcointer alia celebrem reddit Synodus Rothomagensis ab eo congregata, sed ejus epocha iu ma13.

pum

gnani controversiam vocata, qua; ut dirimi

referench
liic

possit,

characteres chronologici, quihuscon:

inRhedonensidie deciina octavaejusdemmenSalvius in Amhiauensi die vicesima nona Oclobris et Gerebaldus in Bajocensi, die septima mensis Decembris. Baronius Aquilitii tantum et Atcdomari meminit, de quibus ideo hic aliquid dicemus. S. Aquilitii Vita scripta a monacho Reneinscriptaque Audoeno ejusdem ordinis dictino
; ,

signatur in Vita S. Ansberti

nicffi

Sub anuo Domianuus

monacho
Aquilitius
crcavit
,

Incarnat. dclxxxii, Indict. x, qui erat

conjugcm duxerat, ex qua

ut constat ex ipsius operis Prologo. liberos pro-

gloriosi regis Theodorici XIII, et prajfati venerandi pra?sulis pontificatus quintus , verum prior adtUlitius q.uia hoc tempore saltem in Aclis puhlicis, anni Incarnationis a Francis non usurpaprajfati

sed

cum
tres,

in

bello

quodam

Clodoveo

rege
u.xor

mensesque sex meruisset, et ejus tunc vovissct, se toto anno ciiiu illo conII

annos

baulur, ut nunc extra controversiam

character,

est.

Uuare

is

non ab Aigardo monacho

Foiitanellensi,

si salvus et incolumis rediret, Aquilitms postregditum non annuam ut illa, sed perpetuam continenliam promisit, et ex illa die

tinentcr vicluram,

auctore ilHus Vitie fcre a'quali,S. Ansberlouotatus,

sed a poslerioribus intrusus. Praiterea VincenUus

sub uno tecto inanserunt animis conjuncti, carnali consortio se|)arati. Quare mortuo /Eterno Ebroicensi episcopo,

Rellovacensis, in Speculo Historiali

lOU, loco,

lib.

-23,

cap.
xvi,

cum

in ipso

matrimotdo jam mor-

auno

xiii

Thcodorici, habet

antmm

tuus esset mundo, factus est Aquilinus episcopus

Ebroicensis,
et cum duos et quadraf/inta aimos Ecclesiam illam rexisset, spiritum Deo reddidit.

ut legcrc etiam Sirmondiis in Codice Ms.

sterii S.

monasili,

Michaelis in mari in dioccesi Abriceusi

et

Mabillonius saculo u Rencdictino, ubi referl ViS.

tam

Ausberti

cum

Codicibus Mss.
iii

coUalam.

Librarius

cum

detrita essenl
.".,

infima parle lincaxiii,

nieula uuiiieri

loco xvi, legit

qui crror non

xvi Theodorici

raio occurril. Ouare

cum annus
aiin.

ep. Tcruatmensis et RonoVilam S. Auhnnc annutti itiortutis. domari scripsit auclor anonymus, (|ui aute Normaimorum cladem vixi.sse videlur, (luani Surius coiitraxit ad diem vii Septembris, et inlerpolavil
10.
.S'.

Audomarus

niensis atite

anno

Dr.LXXXviii inchoalus fiieril,

primiisquc AnA'.

Folcardus abbas

Sitliivciisis, ijui

sicculo x tloruil.

sberti proficiscalur

ab

uclxxxiv, ((uo

Au-

Eam

iulegrain rccilat Mabillonius siuculo secundo

52

SEDES VACAT.

CHRISTI G82.

Benediclino rcstilutam ad apographmn Corbeiense, quam iiiterpolatam a Folcardo suspicafur, quod

diserte scril)it Cointins
sit

rium Giruvense.
cap. 7,
sterii
briffi

Beda in VitaS. Benedicti Biscop'

lib. 1,

abbatis Wiremuthensis, ct successorum cjus

anno

ncviii, n.

3.Quidquid

de auctore interpolationum,anni, quibusdicitur

de fund.itione inonaWiremuthensis, juvante Ecgfrido Northumcst

postquam locutus

Audoinarus Ecclesiam Taruancnsem rexisse, utrique scriptori doclissimo im|)Osuere; ex eo enim quod in ca sancti Vita asseratur, eum ordinatum esse regnante Dagoberto rege, et rexisse Ecclesiam per spatia triginta annorum, Cointius eum episcopum renuntiatum asserit annoDcsxxvii,qui penultimus Dagoberli fuit, mortuumque anno dclxviii, Mabillonius vero auno dclxvii. Verum haec verba Rexit Ecclesiam per spatia triQinta annorum, non solum non leguntur in Vita S. Audoinari, et inter:

rege facta, ait: VenerabilisBeuedicti virtute,

polata sunt, ut recte animadvertit Mabillonius

sed

etiam a veritate aliena. Audoniarus enim subscripsit Privilegio a Z)ra?/o?ieepiscopo Suessionensi monasterio

non minimum construendum monaslerium ei donaverat, quia bene se ac fructuose donasse conspexit; quadraginta adhuc familiarum data possessione augmentare curavit (familia; nomine Beda carttcatam intelligit, qua? erat terrai portio unius aralri culturai quolibet anno sufflubi post annum inissis monachis numero ciens) ferme decem et septem, et pra>positoabbate ac presbytero Ceolfrido, Benedictus consultu, imo etiani jussu prasfati regis Ecgfridi, monasteriuin B. Pauli Apoindustria, ac rcligionerex Ecgfridus
delectatus, terram (juam ad
:

stoli

construxit, ea duntaxat ratione,ut unautriusloci

puellarum extra muros Suessionenses constructo, quod eisdem Drausius coucessit Diplomate dato Augustte Suessionum, sexto kalendas Julii,

que
ritas

pax

et

concordia,

eadem perpetua
etc.

familia-

anno deciino quarto regni Clotarii gloriosissimi anno Ciiristi sexcentesimo septuagesimo ut suo loco ostendimus. Auctor Vitai S. Audomari diem emortualem ejus non memorat, sed interpolatoraffirmateuin migrasseadChrislum VidusSeptemb. quia scilicet videbat co die de eo
regis , ideoque
,

Situm erat monasterium illud S. Pauli ad Tinam fluvium Giruvensi, vulgo Jarroiv, ex quo Giruvense S. Pauli monasterium dictum est. Beda illud incoluit, sed a Danis postea seinel et iterum destructum fuit. Porro monasteriumGiruvense hoc anno fundatum,
conservaretur et gratia,
ut scribit Wigorniensis, et testatur vetus inscriptio
parieti Ecclesiae

quondam
:

insculpta, recitata a Bol-

Officium Ecclcsiasticum. Sed quidquid de die emorluali sit, cum renuntiatus fuerit episcopus
fleri

lando in Vita S. Beuedicti

Januarii,
VII. KL.

Biscopi

ad diein

xii

Teruanensis urbis regnante Dagoberto,

770

et S. AchaNoviomensi episcopo opitulante, ut inquit anonynuis, ideoque ante Dagoberti regis mortem, quo tempore Acharius Noviomensis episcopus erat ab anno circiter dcxxi, manifestum est, 6'. Atidomarum anno sexcentesimo septuagesimo adhuc in vivis fuisse;anno incerto vitam cum morle commutasse et annos ad minus xxxiii episcopatum ges;

quo colitur dedicatio basilic/E s. pauli MAII ANNO XVI EGFRIDI UEG. CEOLFRIDI ABB.
IV.
iniit,

EJBSDEMQ. ECCLES. DEO AUCTORE CONDITORIS ANNO

Regnum Northumbriae
die

Eccjfridus ann.DCLXx,

sisse.

W. Ejuszelus
sis

et labores.

Morinetisis

dioeceet

duas

amplectebatur civitates Theruanam

et

Bononiam,

episcopusprotemporum occasionein

alterutra sedebat, ut ostendit Malbrancus lib. 3 de Morinis. Utrobique Aiulomarus fervidas ad populum conciones habuit, magnam honiinum mulliludinem

XV Februarii. Quare ea inscriplio posita anno dclxxxv, quo S. Ceolfridus, quem Beda citatus ait, aprimis instituti monasterii prioris exordiis adjutorem Benedicto Biscopo per omnia strenuissimuin adfuisse, ante diem xxiv Aprilis annuin iv regiminis sui inciioarat. Eamdeni inscriptionem refert Mabillonius in Notis ad Vitam S. Bcnedicti Biscopi ex Wara;o et Monastico Anglicano qui loco, amio XVI Ecgfridi regis, habent, anno sv Ecgfridi regis. Verum inendose ibi ea descripta, quia an. xv Ecgfridi die xv mensis Februarii anni dclxxxv terminatur,
die
et ha!C Epigraphe scrijjta est eodemanno, xxivmensis Aprilis,ideoqueanuo regni ejusxvi

ad Christiauam fidem perduxit, et frequentibus miraculis ac Prophetiae dono inclaruit. Saevissima; persecutiones, inquit Malbrancus citatus, et sacerdotum penuria ellecit, ut in gente Teruanensi, quaj
suapta indole, propter moruin feritatein et insolentiam ad pravum esset proclivior, vix ullum religionis vestigium restaret.
et Mss.

inchoalo.
13. Britatmi

tanni, qui adhuc montes et

Bria Kentuino rege fugati. insulae meditullium occupabant, a Saxonibus jam nuniero pluribus, et potentia majoribus plerumque facileoppressi.Hinc

Siquidem Breviaria omnia

Westinonasteriensis scribit: AnnogratiajDCLXXXii,

Teruanenses, cum eos primum adiit, omnino comperiisse depravatos, sana ad ejus dicta obduruisse, plurimum denique desudasse, priusquam iu LTtum Ecclesite

Codices tradunt,

Audomarum

greinium adduxerit. Teruana&m Teroana a Carolo quinto Hisi^aniarumregeet imporatore anno mdhii
excisa,

Kcntuiuus Occidentalium Saxonum rex, Britones bello aggressus est, eosque inale resistentes, victoriosus, ac vehemens caede et incendiis usqne ad mare fugavit, quod et Wigorniensis hoc anno habet, el Huntindoniensis lib. 2, pag. 318, qui hoc
prcelium

cum anno
2,

vii

regni Keiituiiii alligat, et

sedes translata est

prajdii seu dicecesis Yprensi contributa.

tamen episcopis Audomarensi et

;

Bononiam

parte

Elhelverdus hb.
abbatissa; Bildoi.

cap. 9,

qui

dicit id conligisse

post biennium a Concilio Hatgfeldensi,

in rccentiori chronologia

et

obitu
et

Quare perperam in anliquiori

42.

i'.

Benedictus Biscopus fundat monaste-

Saxonica prcelium islud

r.EONIS
refertur ad

II

ANXtJS

CHRISTI

GS'S.

53
vulgo Maroilles
,

annum

prsecedenlem, qui sextustantum

Maricolas dixere,

impetrata a

erat Kentuini regis.

14.

Obiit

quem

Moritur S. numbertiis abbas Maricolensis. hoc anno S. Ihimbertiis abbasMaricolensis. Hucbaldus in Vita S. Aldegundis ait, deposidieni

Cameracensis sedis episcopo licentia, oratorium construxit, in quo viros suh iialiitu monasticse conversationis constitiiit, et post aliqiiod

tempus haud
processu

procul exstruxit aliud ccenobiuni, qnod

prainoscentem, lineas vesles ad tisum exsequiarum suarum ab ipsa virgine poslulasse. Quare cuni S. Aldecjundis mortua videatur
tionis su;e

temporis, pulsis monachis,clericis Cameracensibus

concessum

fuit.

Hffic

ex

ejus Vita ah
et

monacho
diem xxv

Maricolensi scripta,
Martii,

anonymo BoUando ad

anno dclxxxiv, ut ibidem dicemus, iiujus sancti obitus recte hocanno aCointioconsignalns. In loco
secus alveuiii

ac Mabillonio secundo sicculo

Bencdictiuo recitata.

SambrK

quem

priorcs

ruricolffi

LEONIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI

683.

Annus Christi sequitur sex1. Leo Jf popa. ccntesimus octogesimus tertius, Indictione undecima quo, ubi Ecclesia Bomana pastore vacasset (ut diximus ex Anastasio) anno uno, mensibus septcm, ac diebusquin(|ne, tandemaccepit Leoncm creatum, Pontificcm hujiis nominis secundum sive potius ordinatum decima quinfa mensis Augusti. De cujus ordinalionc hacc apud eumdem Ana, ,

dalia Acta a

Theodoro

(ul

diximus) depravata, non

(ut prffi se tulit) castigata,

eademque

gra?ce scripta,

Romam

Pontificem perferenda tradidit; quae acccpta Leo latinitate donavit. Fuisse in eis nonien

ad

Honorii inter damnatos ha^reticos

numeralum

in-

ventum, prout eadcm qusc pra manibus habentur

Acta praj se ferunt, a^quc Anastasiusassentitur, qui

stasium

Suprascriptus sanctissimus vir ordi-

natus

est a tribus episcopis, id cst, et

AndreaOsticnsi,

Joanne Portuensi,

Placcntino Veliternensi, pro

tamen in Agathone (ut vidimus)dum agitdeeadem Synodo numcratque singulas Actiones, atque res gestas in cis, reccnsctquc damnatos lucreticos singillatim, nullam de Ilouorio habuit mentionem
:

co quod Ecclesia Albancnsis episcopum minime liabuit B. Hkc ipse, qui et de ejus doclrina atque

ut intelligas, in

Icgitima Synodo,
niliil

Actisque ejus

temporihus Agathonis
riori

morihus
pturis

ista

scribit

Lco nalione Siculus, ex

,

patre Paulo, vir cloquentissimus

sufficicntcr

in divinis Scri-

instructus,

gra^ca

latinaqne

penitus (ut anno supcadvcrsus Honorium papam fuisse a Patrihus derinilum, imo ncquc tcnlatum sccus vcro postea, ubi ex hac vita subductus cst

demonstratum

csl)

lingua cruditus, cantilena et psalmodia pra^tipuus,

et in

Agatho. Quas enim

invcnit a majoribus scriptas

carum sensihus

suhtilissima excrcitatione

li-

collcgit Anastasius ipsc res gestas

Romanorum Pon-

matus, lingua (|uoque schnlasticus, cloquendi majori lectione

polita, cxhorlator

lificum, et (piae dc singulis scxta) Synodi Actis re-

omnium hononim

operum, plcrisque

(plchifiuc) florentisslmam inge-

rens scieiitiam, paiipcrlatis amator, clcrgainopuni

Agathone, ca in luccni proilidit, ct scd quaj in Agathonc, cadem fuisse germana Synodi Acta sunimalim pra;stricta
perit narrala in

qure in Lcone pariter

provisionem non soliim mentis pictatc,sed etsludii sui lahore sollicitus . Hrcc dc cjus moribiis al(|uc

liqiict, qua) vero in Lcoiie, cadem ex coiruiitis (ut vidimus) cjnsdcm sextffiSynodi Actis Buinam missis,

Jam verorcli^pia prose(;uamiir. liomam redcunt depravata Acta Synodalia rcferentes. Uhi autcm arbitrio inipescicntia Anastasius.
2. Le(/ati

cum damnatione

Honorii recc|)ta cssc a Leone

lit-

Pontificc, crcdita sunt a i^liirihus tcstificationc

ratoris confirmantiselcctionom

Boinani Pontilicis Leo papa Pontificatum administrandum acccpit, idem imperator detentos hnctenus legatos Apostolic.Tc Sedis Romam rcdire permisit, quibuscl Syno-

tcrarum ipsius Leonis, existimantcs nimirum eas nulla de illis habita cxacta in rc tanta illius essc
:

opus fuisstit) investigalione. QuiE si gcrmanic probari possent, tiinc altcrum dc duobus oportiiit cvenissc vcl quod cam
(ut
'.'j.

54

LEOXIS

II

ANNUS

1.

illos

CHRISTI 683.

iniquissimam conditionem necessitas teraporis Leo-

ficarent eos qui

non

viverent,

dum

scilicet

damnavero

nem

subire coegerit, ut

si

id

non
:

fecisset,

damnata

rent eos quos Deus

salvaret,

absolverent

iterum revixisset, ActaqueSynodaliaadverversus eam nbolenda fuissent vel quod Leo pra;teritarum reruni ifrnarus nescissct, ipsa Actalegiliajresis

tima

sexta; Synodi, atquc ipsum prajteriisset, qua3 de scriptis Honorii Epistolis vel per Joannem Pon-

condemnaret. Antequam autem Leonis papne Epistolarum lectio subjiciatur, hic reddendaj erunt littera^ Constantini imperaloris ad eumdem Pontificem data, quibus dum de rebus
quos divina
justitia

Maximtim abbatem declaratio, sive defensin prscessisset. Sed horum neutrum in Pontifice culpa caruisset. Caeterum versamur in protificem, vcl per

Synodo gestis eumdem reddidit certiorem, se ejusdem Synodi Acta ad ipsum misisse signiflcat,
in

rogatque

demum

ut

quam

citius possit apocrisia-

rium Constantino|)oIim

mittat.
:

Estautemejusmodi

funda rerum obscuritate , ut nonnisi manu tentantes dubie incedere fas sit, cum pra^sertim quaj reperiuntur Leonis Epistolae omnino fide careant, ut qua? dicentur inferius demonstrabunt. Quicquid
sit,

imperatoris Epistolaetitulus

6. Leoni sanctissimo et beatissimo archiepiscopo veteris et clarissima; Urbis Romae et oecumenico papa> . Et post hicc istahabet adjecta: Missa

illud

unum

asscrtum ssepe superius

,

ct

multi-

est

mense Decembri, Indictione decima

difficultates
,

Hic jam

demonstratum quod verum certumque existat, firmissimum semper erit, et omni ex parte inconcussum atque solidum permanebit nempe Honorium ncquaquam fuisse hsreticum, neque in legitima Synodo esse damnatum, vel potuisse jure damnari adco ut qua?cumque adversus baec,
pliciter
,
:

insurgunt
primae ad

qua; de impostura suspi-

cionem saltem non levem ingerant. Etenim

cum

Leonem

missae

hae litterae censeantur, gestis certior redditur:

quibus de rebus in Synodo

quomodo

accidisse potuit, ut
(ut

cum Leonem

Ponti-

et a

evanescere.

quocumque dicfa fuerint, necesse sit Quamobrem magis ipse Leo,

,

penitus
si

qua3

feruntur, vere ipsius essent Epistolffi

indigerent

vidimus ex Anastasio) creari contigerit, nonnisi post quatuor menses ad eum scripserit imperator ? Sed etquomodo decima Indictione scripta ab eo Epistola dicitur, data hoc

ficem mense Augusto

apologia quod cedere visus esset Gra?corum impo-

de Honorii asserta falsa damnatione at ipsaj esse adulterina', penitus convincuntur. 4. Sed antequam de fide Leonis Epistolarum
stura)
:

exacta discussio
haercticis

fiat

quaj acciderint condemnatis

anno mense Decembri, quo tempore duodecima jam a mense Septembri fuerat inchoata? Sed demus mendum in Codicem irrepsisse, ut decima produodecima fucriterrore descripta non enim adeo rigidi censores sumus, ut pro
esset Indictio, quae
:

Homam
:

Constantinopoli missis,
Iiabent

cum

le-

uno
alia

vel altero, qui in

numero

reperiatur error,

si

gati rediere in

scribamus
cariiuu,

Urbem, ex sic enim se

Anastasii verbis bic de:

Verumtamen
Ma-

suprascriptos defensores

malorum

hareticos,

Stephanum, Polyclu-onium, et Anastasium,

Epistolam esse spuriam ac proinde rejiciendam secus vero, si quaj in ea leguntur, exmultisargui possinterroris. Ut autem in Graecorum scriptis haud ita secure
,
,
;

concordent

mox arguamus

dum

nollent a suo recedere proposito, per diversa

monasteria Leo retrusit. Qui praidictus sanctissimus Leo absolvit duos viros in perci|iienda com-

munione, qui de regia urbe cumprffidictoMacario,

Piomamdirecti suntcivitatem, necdum aSynodo anatbematizatos, id est,Anastasium presbyterum, acLeontium diaconum Ecclesiae Constanet cffiteris in

absque trepidatione libereque incedere licet ipsamet sextae Synodi Acta demonstrant (ut alia ad haec testimonia adducere uon sit opus) ubi de ternionibus ad quintam Synodumadditispublicam inspectionem fieri contigit. Sed jam ipsam imperatoris

videamus Epistolam, quae

'

latine reddita sic

se habel
7.

tinopolitanas in die sancto Theophanire, exponentes

videlicet per propria scripta

quod

et S.

fidem suam, juxta Synodusdeterminavit, anathematizantes

ha;reticos, sedetsuprascriptos viros

videlicet

omnes

Caelorum a^ternum regnum et beatitudiadoptionem pie nostraconsiliadirigentes, ea meditainur acgerimus, quibus studia nostra bene evenire possint. Quid

nem

expetentes, et ad spiritualem

complices, quos sancta Synodus, vel Sedes Apostolica anathematizavit Haic de restitutione lapsorum
.

ex veterrimo Ecclesiee more, ut alicujus nominis

ha3retici

Dominus in Evangeliis ^ pollicitus est ? Beati quoniam fibi Dei vocabuutur. Ad boc autem promissum quo ad divinam coguationem
igitur
pacilici,
,

palinodiam recantaturi ad

Romanam Ecclesextam Synovero

extollimur, et adoptionis nobilitatem assequimur,

siam mitterentur.
5.

pervenire cupientes, ipsumijue Christum imitantes

Epistolce Leonis papce circa

dum

apocryphcB demonstrantur.

Jam

ma-

ximi momenti remaggrediamur, disquirerescilicet de Dde Epistolarum Leonis Pontificis; utpote quibus cum magnopere infametur nomen Honorii

quo sumus corona redimiti quiiiue in seipso omnia Deo reconciliavit; ad pacem et coucordiam adducere studemus nostram Cbrisli amantissimam Rempublicam. Praecipue vero nobis curae est sanctarum Dei Ecclesiarum ordo assidueque hoc proa
, ;

tamen magis

ipsius

Leonis fama labefactatur

spicimus, ut unitatem

fidei concilienius.

Quamob-

etenim Prophclis iniprobis a Domino exprobratum est ', quod occiderent ([ui non morerentur,etvivi'

rem
ferre

valde

succensuimus, nec modice potuimus

tantumhoc,quod diuturnitatetemporiscorroloiii. 11.

Ezech.

xm.

Extal

Ep. Rom. Ponl. in Loone

11.

Mallh. v.

LEONIS
I)oratiiin est

II

ANNUS
qui
Cliri-

1.

CHRISTI G83.
:

55

dissidium,

iit

ab infidelibus

ii

stuin diligunt irriderentnr, illisqiie

lojtitiffi

fuerint

odia inter se Christianorum. Nam illoruni oppugnationem omiltentes, alii in alios linguas (|uasi novaculam acutam maledictis et conviciis arniabant, fldemque dissensionibus discindebant. Ha?c ante aetatem nostram coepta, et ad lan-

porrexerunt quam cum jussisscmus omnibus audienlibus recitari, sane uec aduiterataj fldei characterem in ea [lerspcximus.
nostrffi

Pcrpensis euim Evangelicis

et Apostolicis vo-

cibus, comparatisque

quac a sanctis et universalibus Conciliis statuta ac definita sunt; colii)sa iis

cum

latis [jrseterea testimoniis,

quae afferebat,

cum

pa-

tam progressa malitiani,utinsanabile

esse videretur,

ilUul

malum

ternis libris

comprimere,
vero

difficile

ac

molestum
Irritabant
irrila-

erat

molestius
,

prfetermittere.

ac niliilum inunutata vera; confessionis ratio in ca perspecta. Ac veluti principem Apostolici chori,
:

nihil

non concinens inventum

est,

Deum
bant.

nostram quoque mansuetudinem

primique

loci

antistitem

Petrum
,

contuiti

sumus

Non aliter igitur niorbum Ecclesias opioimentem curare in animum induximus, quam ut
Dei sacerdotes et cultores
,

mentium nostrarum

oculis

totius dispensationis

taliumque curatores

roysterium divinitus eloquentem, verbaque ha>c per eas litteras Christo facientem Tu es Christus
'
:

maloruni ad deliberationem, et consilia habenda hortaremur. Compluries enim Ecclesia impressionibus hceresum periculose tegrotavit: at non aliter Orthodoxiffi accepit medicinam, quam piorum et Christi amantium imperatorum adhorfatione, sacerdotum vero a Deo institutorum consiliis ac coetibus.
8.

ipsum totum Cbristum nobis sacrte cjus litterae disserendo exprimebant quod omnes libentibus animis smcereque accepimus. JO. Solus autem cum iis, quibuscum abreFilius Dei vivi.
:

Nam

ptus

est, defecit

a nobis Macarius, qui pro suo no,

mine

felix

non
:

praesul fuil

est is qui Antiochensium urbis ab jugo Christi se subduxit, et a sa,

Quapropter sancti papse Agathonis beatipiis

cerdotali conventu exiliit

ac renuit sanctissimis
veluti in

tudinem

apicibus nostris

sumus

hortati

ut

Agathonis

litteris

assentiri,

ipsum cory-

personam obtinerent, Hic siste gradum, quod offendiculum haud facile superandum occurrit. Apertum siquidem convincitur esse mendacium, quod his lifteris dicitur, de Synodo cogenda scriptas csse litteras iniperatoris ad Agathonem siquidem niilla) ea de re ad Agathonem, sed ad prajdecessorcm ejus Donum Pontificem eo argumento datae fuerunt litterae id testante ipso imperatore in litteris ad Georgium, idque pariterasserente Agathone in Epistola adimaliquot mitteret, qui ejus
:

phaeum ac principem Petrum

fuere monita,

insanicns.

Non
est

deei
:

crebra hortatio adhibita

omnes enim conversionis vias monstravimus, quid non dicenfes? quid non molientes atque intentantes?eorum maxime qus a sacerdotali collegio separant. Abeuntem sequebamur ac retinebamus
:

ob commiserationeni viscera nostra dilacerabantur, cum ille disjungerelur a Domini grege. Sed facies
merelricis facta est
ei,

ac inverecundia} induit peret |)ietatem

sonam, unaque exhortationem

depulit

peratores scripta, id etiam Actibus Synodalibus, id

tibus.

denique Anastasio Bibliothecario Sed reliqua proscquamur

:

et aliis

afflrnMu-

non enim inlellexit, ut intelligcret, et verbum sanctum abominalus est. Cur autem in hac narratione
longiores sumus,

cum
?

ea in Actis subtilius, el ac-

9.

Cajterisquc

sanctissimis

prffsulibus de-

curatins cx[)licentur

Qua;

cum
ita

ad vos missa

siiit;

nuntiavimus, ut

sibi (piisque

subditos venerabiles

omnium

quai

mota

et tractata sunt,

cognitionem

sacerdotes convocantes,

Deo conscrvandam
ut putrefacti,
exciderent,
et

et

omnes simul in nostram a regiam urbem convenirenf,

nollct

inv(!stigate.

Quoniam vero

obduruit, ac in ner-

scandalizantis

cum maxime

membri inutililatem curam recipere,

caeterumque Chrisli corroborarenl corpus doctrina et cataplasmatibns pietalis. Kxpedit enim (ut evangelice dicatur) ut

lerreum cervicem intendit, faciem(|ue suam fecit fcrream, aures aggravavit, nc audiret-, et cor statuit [)ervicax, ne exaudirct legem Lex cnim de Sion exit, ab A[)ostolicomonliscacumine doctrina:
:

vum

unum

niembruin percat,

et

con-

pro|)terea sanctuui et universale Conciliuni euuidein insanum Macarium cum cjus hxrcscos sociis
pontilicali habitu nudavit.

servetur totius Ecclcsia; pleniludo. Et quidem ex nostra advocatione etjussione, cuiii etii qui a [)arte sunt vestra; beatitudinis, etqui cum ipsa posl i[)sam

dl.

i[)si

vcro scriptis precibus serenitatem

solium obtineut sanclissimi patriarcha;, cx'lerique omnes almi e|)iscopi convenissent, et conscdissent

precati sunt, ut se ad vestram beatitudincni niiltercmus. Sic igitur fecimus, cosquc ad vos misimus, vcstro |)atcrno judicio

nostrani

commuuiter onincs

una cnm nostra

pietalis studiosa tranquillilate,

de

omncm

fide tractalus esl liabilus.

ipsorum causam |)ern)ittentes. Sacram autem ac vcnerabilcm delinitioncm sacrum Coiiciliuni

edidit, cui et subscri[)sinuis, ac
[)iis

Cumque [)rotinus suggestioncm sancti pa[)aj Agathonis ad poteslatem uostrani ii qui vice ejus fungebanlur, obtulissent, nem[)e Abundantius, et Joanncs sanctissimi episcopi, Tlieodorus, cl Georgius Deo amabilissimi presbyteri, el Joannes Deo amabilis archidiaconus, etConstantinus venerabilis

uostris Edictis
Clirisli

eam

sanciviinus, adhortali onineiii

fiiiei ibi

aman-

tcm [lopulum nostrum, ut

qiicretur, nec

[)ersciiptao obse-

ullam prorsus hacreticam sectaiu comminisceretur.

n

Cloria Dco, qui gloriosa

facit,

ac fidein apud

hypodiaconus

Theodorus, Deo amabilis presbyter EcclesicB Ravenna}, quit|ue cum i[)sis eam sercnitali
el

5G

LEONIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI 083.
elapsam decimam Indivalibus clementiae

nos intcgram conservavit. Quoinodo enini id factiirns non erat in ea Pelra super quain ipse Ecclesiam fundavit', ac prtcdixit nunrjuam foreut portffi
infcri ligereticis insidiisadversus eani prajvalerent ?

directa; fuerant, per iiuper

dictionem,

mense

Julio,

cum

Synodalibus gestis cum magno jucunditatis gaudio in Doinino exultantes suscepivcstra; apicibiis et

sionis

qua tanquam e caelorum convexis veraj confessermo effulsit, animas diligentiuni Christum
Orthodoxiam.
respiciente nos et adjuvaiite Deo, confecimus,

mus

. Ha3c,

inquam,

cum

in ea scripta reiierian-

tur, manifesti erroris arguuntur.

Elenim (luomodo
Julio

illustravit, suscitavitque refrigeratam

Ilajc,

per elapsam
nienta,

decimam hidictionem, mense

litteras et aiia

scribit se accepisse
si

Christiquc oves iu

unum

gregein adduximus, qucc

,

redditae

ipsa; iitterai

Synodi nionuhabentur mense

a mercenariis pastoribus

qui nec pastores suut,

amplius non decipiuntur, nec luporum pniKla sunt, sed ab uno, et solo pastore bono pascuntur, quicum et vos jjascere ac pro ovibus animani ponere jussi
12.
estis.

Quamobrem

viriliter age,

et confortarc,

decima Indictione ? Sed quomodo mense Julio potuit Leo suscepisse legatos una cum litteris, si cuni decem tantum menses sedisse ipse Pontifex reperiatur, ad dictum Julium mensemminime potuerit pervenisse, quem creatum constat (ut dictum est) Augusto mense?
,

Maio

eumiiue exacue zelo divino sta firmus propugnator pietatis, omnemque hffirelicum auditum et iulroductionem praecidere
et verbi gladio accingere,
:

14. QutE practerea ratio temporis

litteras

ut scriptas

ab imperatore ad Leonein mense Decembri,

inchoata

jam duodecima
,

Indicfione, eas ipse dicat

stude,

quemadmodum
synagogre

et

primilus Judaici auditus

abstulit,
legalis

sensum gladio percutiens Petrus

et
servilis

prajsignificans surditatem.

Extende securim spirilus, et omnem arborem ferentem fructus hicreseos aut immuta erudiendo,
aut canoiiicis paMiis exscinde, et igni futui\T gehennae
transmitte
:

ut pnecisis
sit

iis

omnibus qua; lidem

coagmentatum
:

la-

befactant, valens
l)ace

atque integrum EccIesiaB corpus

et

decima Indictione? Vides, lector, undique nutare quae sohdo veritatis fundamento carent. Sed levia dixeris plane ha;c, cum audieris qua; in quatuor rehquis Epistolis ejusdem Leonis nomine scriptis reperiuntur absurda et nonnisi manu imposloris formata portenta. Oplassem quidem omnes has hic tibi ob oculos descriptas proponere Epistolas, nisi veritus essem te earum fuisse
se accepisse
,

spiritus

connexum

qua

nimicE prolixiiatis perta?sum,

et

peuitus fastidio

stante et iinmota, conquassatur ininiicorum factio

superatum

atque impugnatio. Per petram fidei confirmatur solium nostrffi serenitatis, consilia et conatus potestatis nostrse ad communem utilitatem diriguntur,
ac totius Roinana! Reipubiicse status cuin tranquillitate fidei

hoc nihilomiuus , nisi ipsae cusce secundo tonio Epistolarum Romanorum Pontiflcum extarent ubi quisque pro aninii arbitrio legere valeat. Sed ne videamur prtcteriisse ob
:

at prffistitissem

Id

eas,quodnomenHonorii infainetur; accipe quae

tranquillatur.

de eo

cum

aliis

damnatis

haereticis
:

habeantur in

Hortamur porro vestrum sacratissimum ver-

ticem, ut

quamprimum
is

inittat

desigiiatum ab ea

apocrisiarium, ut

in regia et a

Deo conservanda

nostra urbe degat, et in emergentibus sive dogmaticis sive canonicis, ac prorsus in omnibus Ecclesiasticis

negotiis

vestra;

sanctitatis

exprimat

ac

gerat personam. Vale iu Doniino beatissime, et pro potestate iiostra quam maxiino studio orare intende . Subscriptio piissimi imperatoris. c< Deus

prima Epistola ad Conslantinum 15. Pariter anathematizamus novi erroris inventores, id est, Theodorum Pharanitanum episcopum, Cyrum Alexandrinum Sergium, Pyrrhum, Paulum Pefrum Constantiuopolitanae Ecclesiae subversores magis quani praesules nec iiou et Honorium qui hanc Apostolicam Ecclesiam non
,

Apostolicae traditiouis doclrina illustravit

sed pro-

fana proditione immaculatam fidem

conatus
est.

subvertere

tein multa tempora custodiat, sanctissime,

tissime pater . Hactenus ad
ratoris littera?.

et

bea-

Et omnes qui iu suo errore defuncti

ibi.

Leonem papam impe-

sunt, similiter anathematjzamus . Haec

At

13. Quse vero ad Constantinum reddita habetur Leonis Epistola, arguilur in multis impostura esse
:

etenim ipsa in fine data scribitur nonis Maii, Indictione decima.

Verum

in textu Iutc his contraria

Denique legatos bujus Apostolicaj Sedis matris vestrai Romanae Ecclesice, pietatis vestra! fa-

habet

quantum sunt isia indigna Leone! Compello auctorem qui scripsit Quomodo tua sententia inter damnatos Honorium numeras, si tuamet assertione qui in eos tantum defunctos condemnare te dicis suo errore defuucli sunl? Quid ais? In communicatione Catholica Honorius est defunctus, an non?
:
,

mulos,

id est,

Theodoruni,

et

Georgium presby-

Ltique necesse habes asserere, in communicatione esse defuuctum, quein publico funere Roinana
Ecclesia sepelivitinter sanctos Pontifices in Ecclesia
S. Petri, et ut Calholico Pontifici

teros, et

Constanlinuin
nostra;

Joannem diaconum filios nostros, atque subdiaconum regionarium sancts Ecclesiae, una cum personis quee cum eis

parentavit. Ergo

etiamsi

eidem in omnibus daremus Honorium in

oportuit ab errore de,

profectaj fuerant, quoe a pra;decessore

lica}

meo

AposloIndictio-

errorem aliquando lapsum

siisse

memorioe Agathone papa per octavam

fidei,

neni pro causa

vestra pietate jubente, iJluc

ut

suum cum eum post obitum Catholicum Ecclesia Romana coluerit; ob idque
ante obituni
,

etiam tua sententia vindicari ideni Honorius e nu-

mero damnatorum

debuisset.

LEONIS
16.

II

ANNUS
qualey,i-

1.

CHRISTI 683.

57

Sed videamiis cujus sint

fidei reliquEE

luor quge ejusdem Leouis

stolae in

nomine
,

datcB extant Epi-

19. QuEC sequitur ordine Epistola Leonis nomine, data legitur ad Quiricum fratrem, episcopum

Hispaniam

quarum prima

inscripta

utique in Hispania positum, Quod autem post generales litteras ad

datas
,

tur ad

omnes

Hispanifc episcopos

ricum episcopum , tertia quarta vero ad Ervigium regem omnesque ejusdem argumenli nimirum quod absoluta OEcumenica Synodo ipse in Hispaniam niittat per Petrum notarium regionarium ejus fidei definitionem acclamatorium insuper sermonem Synodi ad imperatorem, nec uon ejusdem imperatoris Edictum; quo ipsorum omnium subscriptionibus munirentur, qu;i3 in OEcumenico Coucilio slatuta fuissent. Parcimus inquam tiic eas omnes describere ne nimia prolixitate (ut diximus) te obrui conqueraris iiabes ubi lcgas in tomo secundo Epislolarum Romanorum Pontificum, Hic tibi tanlum ex eis ea loca reddemus, quibus eadem possint argui impo,
,

secunda ad Quiad Simplicium comitem

omnes Hispaniarum episcopos seorsum ad Quiricum scripserit primarium hunc ipsum Hispaniarum par cst existimare. Sed quid hoc est? In generali Hispaniarum Concilio, quod hoc anno Toleti celebratum est quadraginta oclo episcoporum, praeter viginti septem,
alias
;

qui per vicarios interfuerunt

Tcleti
et

et

in alio itidem

anno sequenti
,

habito, inter episcopos

decem

septem qui pra3sentes fuerunt, nullus ejus nominis Quiricus reperitur subscriptus alicujus civiepiscopus. Quis fuit ergo
etiaiii

tatis

iste

Quiricus? Erit
pcrspicue coar-

plane, lector, ut ex his

quam

guas imposturam. Quod enim

ras scripsit
,

scisset qui eas lilte-

ejus nominis antistitem prsefuisse Ecexistimavit

clcsiaj Toletanffi,

eumdem adhuc

his

sturai.

17.
ctat,

Atque

illud

primum, quod ad tempus

fuisse

spe-

temporibus fuisse superstitcm, ob idque ad ipsum Quiricum ut primatem seorsum ab aliis houoris
causa eodem argumento
illas

dum

in singulis istis Epistolis asseritur

OEcumenicam Synodum absolutam

lari error,
si

ipsam nona

privatim dedisse
;

iif-

teras; sed falsa existimatione deceptus

siquidem

Indictionc; posset indulgendo ejusmodi disslmu-

jamanfeannosseptem (utvidimus)
rico,

vita functo Qui-

dictum, in unave ipsarum tantum reperiretur assertuin incusando libiarii

semel

id

subrogafus

illi

fuerat Julianus qui Conciliis

Tolefanis,

tam

pra;senti,

quam

sequenfi anno cele,

oscitantiam, qui loco decima;

nouam

posuerit.
,

Vesed

bratis, prinio loco reperifur esse subscriptus

ct superius

sicut

rum cum

id in singulis

haud

obiter positum

assertum et inculcatum saBpius habeatur; non eas Leonis Epistolas quem ea quaj sunt tcmporis mi,

duodecimo Toletano, Quiricus autem undecimo Tolefano celebrafo anno Domini sexcentcsimo septuagesimo quinto. Potuissetne pratorire Leonem Ponfificem, jam longe ante esse defunctum

nime prateriisse potuerunt, sed potius Leonis nomine suppositas esse, quilibet poterit facile existimare. Porro OEcunienicam Synodum decima jam
inchoata Indictionc absolutam fuisse, novissima ejusdeni Acta declarant : ut de his jure dubilari
noii i)ossit. Hicc igitur

Quiricum et in locum ejus fuisse subrogatuin Julianum? minimc quidem cum metropolitani rc, ,

cens creafi sua) professionis stafim solerent ad Ro-

manum

Pontificem litferas dare, palliumque ab

cum

iu singulis inveniantur
falsitatis.

ipso petere. Vides igifur, lector,

quam

pcrspicue,

Episiolis

illis,

singulas arguunt

Jam vero

fofo (ut aiunt) cffilo, detegi callidas imposturas, ila

vcritafe exigonfc, vindicc Deo, ut mendacia non queant adeo colorari, quin aliqua ex iiartc qux
,

graviora,

qua)

privatim rciieriantur iu singulis,

videamus.
18. In Epistola,

qax ad Hispaniarum
:

prffisulcs

sint, possiiit intelligi.

scripta est, lunc

habentur

De
,

diversis

autem

20.

Ad Simplicium vero comitem,

nominc

qua) seqiii-

Conciliis liuic S. Aposlolica; Sedi

cujus minislerio

tur Leonis

inscripfa habetur Epistola. Ejus

illa

funginuir, subjacentibus
bis dcstinati, qui

arcliicpiscopi sunt a no-

cum

pio principe, siniul ct omiii-

nominis nullus certc legitur in seric coniituin, qui hoc anno iiiferfuisse
iiumero viginfi suiuns, ut ob id
dtio.

numcrosa
dcciino

tcrtio

bus qui ejus maudato convenerunt Ecclesiarum

pra;sulibus
prffisidcntes ac considentes, primum quideiu sancta quiiique universalia Concilia, etc. Itevolvautur Syiiodalia Acla ejus Sexla; OEcumenicai

Tolelano Concilio in cjus Actis leguntur, oiiines

Sed non adeo severi censoies

rejiciendani essc

unum
([ua;

eam

puta-

rciiius Epistolam,

Synodi

scopus, qui

Roma

an inveniri possit vel unus archiepimissus Synodo inteiiucrit. Cum

autem

id miniine sil reperiri, valdc hsc de imiiostura roborant argumcntiim. Sed et quod a se eos esse destinatos archiepiscopos dicat, scorsum hos

non ferenda sint in alia Epiab eodcni Leone ponitur ad Ervigiuin Ilispaniarum regem, duinin eaislalcguntur: Per iionam nuper clapsam Indictionein piissimus
audi
stola, quffi data

Verum

lionens ab eis (luos ab lcgatos

:

Agalhonc

refert missos esse

atque Christianissimus nosler, imo Dei Ecclesioe Olius imperator ad Apostolica; mcmoria! noslrum

planc significarc vidctur,

tcmjioribus

dccessorem Agalhonem papam afi|ue

a sancta Aposlolicic Sedis Ecclesia de

Poiitiliceiii

ip^ius Leoiiis ctiain Syiioduin perdurasse, (juain

scripfa impcrialia dirigens, alTatim hortatus est, ut

(Hiidem antc Agatiionis ol)itum fuisse absolulain, tjus Acta signiCcant. Videnturiic ista libi qu;e dissimulari ut levia (|ucant, vel qua; possint adscribi

omnibus ad-

jacenfibus

ci

rcvcrendis Conciliis legatos, tam de

dormitanlibus? minime gentium Sed reliqua disquiramus.

librariis

puto.

Ecclesiarum prajsuiibus, quamquc de aliis ordinibus Ecclesiasficis, cuin dogmaticis litteris, venerabiliuni(|ue

Patrum

libris ac tcstimoniis inslructos,

TOMLS

XII,

58
in

LEONIS

II

ANNUS

CHRISTI G83.
sui

regiam Constaniinopolitanam urbem dirigerct,

Quae onuiia falsitatisniultipliciterarguuntur. 21. Prinium ciiini omnium in liis patens

butorum usque ad regni

torum.
His et

annum primum

debi-

etc.

mendaciuni retlargiiitnr, quod cjusmodi argumcnti sed liltcras non ad Agatlionem imperator scripsit ad ejus pra;decessorem Donum Ponlificem, quod
;

aliis auditis, ac recitatis, quae ad firCatbolicam fidem spectare viderentur, tredecim a Palribus sanciti sunt caiiones, tum de his quae rex ab eis decerni |)ctierat, tum de aliis

mandam

et

superius ostendimus ex ipsis

litteris

Agatbonis,

causis Ecclesiasticis
destia regis,

in quibus plane eluxit

mo-

ct aliis

ab iniperatore ad Georgium

dalis,

nec non
eas esse

cum

per episcopos sauciri vellet, quae

ex ipsis Actis sextaj Synodi.

Quod iusuper
illa;

regis videnlur esse juris,

nempe de
:

restituendis in

scriptas tradit ab imperatore nonalndictione, ceque

pristinos honores, et bona, qui sectati

fuissent, et alia

tyrannum
quaeque

falsissimum deprehenditur, eo quod

littcne

ad Donuni
ludiclione

hujusmodi

ut

niliil

niagis cupere

iniperatoris

data;

reperiantur

viderentur

ipsi reges,

quam
forum

civilia etiain

sexta, prid. id.

litterte

Aug. Sicque omni ex parte ea^dem

negotia ad episcopale

refcrre.

Unde magis,

coiivincuntur fuisse niendaccs, atque plane

lector, de|)Iores nostra miserriina

qua; Leoni adscribantur indignsc. At ha!c

|)ro

non tam

nihil soUicitius, vigilantius, ac

sides

tempora quibus vehementius prae-

sint

defensione Honorii, qiiam Leonis, a nobisdicta si(iuidem Honorius bis non indiget, qui
:

provinciarum agant, quain ut Ecclesiasticum

tribunal solitarium reddentes,causas Ecclesiasticas

in

iisdem suis
fecisset)

lilteris,

quibus videtur condemnatus,

(si

sa;culare

judicium quibusvis prajtexlibus

tra-

absolvitur; Leo
gravi

autem condemnando Honorium

se

hant.

crimini obligans, in seipsura

potius sententiam dixisset.

22. Quod rursum spectat ad easdem litteras a Leone in Hispanias missas, iiaud inficias imus aliquas scriptas csse de his Epistolas ab eodem Pontifice in

Multa aha sunt ejusdem Concilii observaquae brevitatis causa praeterimus. , Illud sat erit referre, quod habetur in canone scptimo verbis istis IIIos dicimus, qui obstinatae mentis dolositate confusi, cuin aliqua eos molestia
24.

tione digna

Hispanias

id

enim Acta Synodalia decima;

:

fratcrnorum jurgiorum pupugerit, insaua

illico

quarta; Synodi Toletana^ demonstrant

sed diversas

tcmeritale abrcpli, altaria nudantes, sacratis vesti-

has ab
rant.

illis fnisse,

quoe sunt superius dicla, decla-

bus exuunt, luminaria subtrahunt, ac divinoruin

sacrificiorum cultum, malilia interccdcnte, subdu-

Quibus et ad evidentiorem demonstrationem adjicias, quod cum in litteris illis dicantur mitti in Hispaniam non ipsa Synodalia Acta, sed tantum definitio Synodi, Ediclum imperatoris et Synodi sernio acclaniatorius ad eumdeni, miiiima qiiidem Actorum pars in Synodi vero ToIetan;c decima; quarlae canone secuudo tcstentur episcopi, se acce,
;

cunt
suiit,

et

quod

iii

hominibus

se vindicare
esl)

non pos-

iujuriam Deo (quod pejus

inferunt, etc.

pisse

cum

Leonis Pontificis
:

litteris

ipsa integra

gesta Synodalia

Per quae (quod ipsi aiunt) omnis ordo gestorum, gestaque ordinum dilucide, ul acta
suiit,

Prodiisse sciendum est ejusniodi pravum usuin ex sanclorum exeniplis male acceptis quod cniin illi divini Spiritus impulsu interdum zelo divino aestuantes fccisse leguntur, isti ainaritudine animi in vindictain fratrum perperam usurpabant. Dictum est namque superiori toino ex Gregorio Turonensi de sancfis episcopis, quod adversus potentiores bona
:

nostris

sensibus patuerunt
illis,

utique eas

Ecclesiffi

invadentes eo inodo solerent excitare san-

hlteras diversas esse ab

scripsit, apparet.

qua

vere Leo Pontifex

ctos

illos,

quorum

essent ablata bona, post alia

:

Sed jam agamus de ipso Conciho

remediafrustra tentata
tcin.

accidebatque ut propediein

Toletano.

vindicta divinitus iminissa pertingeret delinquen-

Hoc igitur anno pridie nonasNovembris habita Synodus Toletana decima tertia ordine posila, ipsius Ervigii regis anno quarto iuchoato mense Octobri, quo (ut dictum est superius) creari contiest

sent

Quod vcro semel aut iteruin sancti viri fecismagna ex causa, nec nisi divino impellente
:

isti passim ad privatain injuriam vindicaiidam impie usurpabaut quod ne amplius quis

Spirilu,

In sequenti Syiiodo Toletana iioininatur i^tud Concilium generalc, eo quod ex omnibusHispaniaj

git.

lcntare aliquando praesumeret, Patres sancito ca-

none vetuerunt. Sed missis

Concilio constituta tu leges
sei'iein

his, reliqua in
:

eodem

provinciis

una

siinul convenissent eiiiscopi

vicarii

omnes

nos rerum gestarum

quadraginta octo, septem.

23.

vero episcoporum viginti

23.

temporis ordine prosequamur. Acta sextce Sijnodi a Leone missa adllispa-

huic Toletano Concilio ipse Ervigius rex, pra>Iocutusque in Synodo, Patres hortatus est
Iiiterfuit

Concilium Toletaniim decimiim tertium.

nice episcopos.

Celebrato

(Joncilio,

cum jam

re-

ad Ecclesiasticam disciplinain optiine

disponeue

ad suas Ecclesias qui interfuerant sacerdotes, allatte sunt in Hispauiam lilteriB Leouis RomaniPontificis, simulque sexta; Synodi OEcuineversi essenl
nicae

dam tomumque
;

offerens
,

legeudum, inde
illis

Patrum
de

Synodalia Acla

al)

ipso missa

cum

vero nec

consessu discessit

liberain

reliiiquens

temjjus

opportunum

esset,

ingruente sajva
est in

hyeme

omnibus agendi facultatem. Lectum deinde est volumen regis, quo indulgenfia continebatur concessa
illis,

eos iterum convocandi,

visum

sequentem

qui tempore praedecessoris regis Wamba;

Iri-

t\raniiuni fuerant consectati, insuper relaxatio

annuin diflerre cjusmodi rei tractationem. Ne autem istiusmodi mora aliquam inobedientiae suspicionem posset affcrre, consultum luit, ut intcrim

LEONIS

ir

ANXUS
iit

1.

mus
losi

CHRISTI 683.

59

ea per Eccle?ias ad episcopos mitferentur,

con-

aggregari, quos et vicina Concilii absolutio

finnalio
fieret,

rerum in OEcumenico conventu gestarum qua^ una cum apologia de dilato negotio ail
Pontificem daretur. Testantur
iinsc

propriis sedibus reddiderat imminutos, et procel-

temporis adversitas non sinebat iterum adusit,

Romanum

ca-

nari dispersos .

nones decimae quaria; Synodi Toletance anno sequenti habita> quorum secundus de missis a S. Leone papa Synoclalibus Actis hffic primuni iia,

bitum

ut absque

Quodnam autem reuiedium mora Romano Ponfifici

ila

adhisatis-

facerent Hispaniarum episcopi, pcrgurit

:

ibidem dicere
praisulum

Sed

licet in

unum

gcncraliter colligi

bet

per idem tempus Hispanorum

Clara

omnium

omnes

notio populos Hispanife implet,

societas ne(|uivisset

sparsis

tamen sedibus atque

quod decurrentis

evoluti temporis serie per

Romani

Iirssulis bajuluni gesta Synodalia societati uostra?

advecta stmt; quibus Constantinopoli, Constantino

pio et religioso principe mediante,magna et sublimi copiaaggregataPontiHcum,ApoIlinaris dogmacomperimus fuisse destructum. Cum quibus etiani gcstis,

locis pra^fafas gcstorum regulas pertractandas suscepimus, susceptas perlegimus, ai)probautesin bis de utrarumque Jesu Christi Eilii Dei ditlerentia naturarum, quo gemina in co voluntas et operatio

pra^dicatur, recti dogmalis

sensum

inculpand

disputationis edictum, Apostolicac traditionis sty-

Leonis quoque anticjuffiRoma; Pontificis invita-

lum. Placuit
tica3

'

proinde

illo

tunc tempore, apologe-

toriaepistolaris gratiai consultasuscepimus, perqua;

defensionis nostnc responsis satisfacientes RoPontilici,

omnis ordo gestorum, gesfaque ordinum dilucide,

ut acta sunt, nostris sensibus patuenuit. In cujus

mano
fidei

ea ipsa gesta firmare, nostrincque

etiam gratioso Epistolfe tractu ad

instituta, qua; miserat, nostri

lioc

omnes

pra;-

assensum purissima verborum enodationedepromcre . At nou isla tantuni Hispauiarum epiad

sules Hispaniaj invitati sunt, ut pradicfa Synodalia

scopi

Romanum

Pontificcm

nudo ministerio
:

etiam vigoris manerent aucloritate sutrulta, omnibusque per nos sub

tabellarii proseculi sunt, sed

dem

regno Hispania; consistentibus patescereut divulganda . Ha!C de missis Synodalibiis Actis una cum litteris Leonis papre tunc viventis. Excusafionem autem, quod non licuerit eis statini convenire, simul continent sequentes canones tertius et quartus; quos hic tibi pariter reddere, ratio exigit argumenti siccnim se babent 26. Et hiBC siquidem totius allcgationis illatio exhibita nobis est, temporis infesti urgente pres:

honorificam ad eumlegationem ornaverc, de qua haic ibidem Et quia illic de hac gemina voluntate, et
Filii

operatione Jesu Christi

Dei copiose et dilu-

jam utique Romanis partibus per legatos Hispania? deslinata sunt nuuc nobis id operis restat, et caBtera. Hsec ab Hispaniarum episco[)is facta sunt, ubi littera;
cide insigniunlur, quse vera sunt, quae
:

Leonis, et Acta sexta; Syuodi ad anni hujus fiuem

in Hispaniam perlatai fuere. Qure vero prsler lucc
in his iidem episcopi alia sequenti
rint,
satis.

aimo

pra^stite-

quo non solum tellus omnis hiemali stricta gelu, glaciali nivium immensitate duruerat, sed et tunc, quando ex generali Concilio nos absolutos jam esse constabat. Quo gemino obsistentis causai obicc prsepediti, generaliter iterato tunc nou quivisura,

suo loco dicturi sumus. De his

hasc

modo

Cau. lu. ejusdcm Conc. XIV. Tolct.

Anno

pcriodi

Grxco-Romana; 6176.

Annn Mtx Leonis

llispan.
II

721.

pap.e 1.

Anno 64 ConslantiniPogonali
llegiraj

inclioalo die
iinp. 16.

30 Aug. Fcr.

1.

Jesu

Cliristi

683.

i. Postconsidntiis.

notatus
ejtis XVI.

Hic annus isla formula xxx Cottstantini Aurj. Post consulatnm

existimavit, Sedes

usquc ad

illud

lempus

vacavit.

Verum Leonem consecralum

Jiilii

fui.sse

die xvii mensis

Aiigiislianni superioris, clus(juead initium nuiiisis

Post Af/athotiis morteni Sedcs non vacavit pcr annnmet aliqnot mcnses. Ad num. I.Seciiu2.

liujus anni Poiililicatum gessisse,

ccrtum
ciim

vid(!fiiii-

tur.

Auasfasius enim,

iii

(juo Raronius aliiqiie

siiiil,

dum

liaronium,

qiii

tanlum xv

meiisis

sanctum Leoneni papani II die Augusli iuijus anni ordinalum

danlur, nos hac dc rc diibitare non

ait

Hiiius tciiii)oribuS(licdecimascxtanieubisA|)rilis,

r.o

LEONIS

II

ANNUS

1.

CHRISTI G83.

Iiuiictioiie

cocnam Domini uocte paine tota

elalioravit,
et

luulccima, liina cclipsim pcrlulit. Post in sanguinoo vultu

nisi

post

galli

cantiun ccepil paureverli

anno dclxxxiv, sepultum esse ad sanctum Petrum xxviii Junii, ac cessasse episcopatum menses xi, et dies xxii; qua? omnia non
ohiisse xxiii Maii

latim ilclimpidarc et in

suum

respcctum

minus ab
dictis,

Anastasio,

quam

a veritate aliena, ut ex

Hoc anno Pascha in dieni six Aprilis, fcria quinta in Coena Domini in diem xvi ejusdcm mensis incidit, quo ultinio die, ut docet Calvisius in opcrc Chronologico hora deciina ante mediain noctcm
hina cclipsim
pati ca.'pit, qufc finita est fere ses-

ac cx dicendis manifeste patet. Ha}c itaque

difficultas
4.

tandcm a me superata.

Acta sextm Synodi (:orrupta non fuere. Ad num. 2 et scq. Legati Agathouis papa;, qui prajfuere sexta? Synodo Constantinop. non rediere ex

quihora post mediam noctem, duravilquc horis ferc quatuor. Quare verum non est quod in vulgatis exemplaribus Anastasii lcgitur, post Agathonis papcC
ct

ea urbe

Romam, postquam Leo

;

II Pontifex ordi-

natus

est,

ut existimat Baronius, scd ante hujus

Pontificis ordinationcin

cum

Joannes Portuensis,

mortem Sedem

vacasse

annum unum,

qui ex legatis unus

ribus Leonis
sius in

fuit,

unus etiam ex ordinaiout disertis verbis Anasta:

mcnscs seplem ; alioquin eclipsis illa contigisset durante interpontificio, non vero Leone sedeute, contra disertum ipsiusmet Anastasii testinionium,
qui ideo ex seipso emcndandus.
3.
tititr.

II extiterit, II

Leone

prodit
est,

Ordinatus

est,

inquit,

a trihus cpiscopis, id

Andrea

Osticnsi,

Portuensi, et Placentino Veliterniensi .

Joanne Joannes

Longiim illud interpontificium magis everSecundo, Anastasius de Leone II anle

:

vero Portuensis, qui postea sub nominc Joannis V,

Pontifex Ronianus fuit, Acta sextfc Synodi accipere

Ecclesiam in urbe Roma juxta sanctam Bil)ianam, ubi et corpora sanctorum

scripserat

Ilic fecit

Simplicii, Faustini, et Beairicisatquealiorunimar-

tyrum

recondidit, et ad

nomen

beatiPauliApostoli

subdie xxiimensisFebruarii. Hiceiiim dies ac mensis legitur in exemplaribus Mss. Anastasii Thuanco, duobus Freherianis, duobus Colhertinis, aliisque in fine editionis regia; citatis. Hoc aulem anno dies xxii Februarii incidit iu Dominicani, qua die Ecclesia; dedicari solitir? erant. Quarc mense Februario currentis anni Scdes nou vacabat, sed Leo Ecclesiam Romanam administrabat. Nec referl quod dies xxii Fehruarii in vulgatis Anastasii
dedicavit,

imo corrupta si ea corrupta fuissent non fuisse docet testis oculatus et integerrima; fldei Agatho diaconus Ecclesiaj Constantinopolilanae, et scriniorum ejusdem thesaurarius qui in sexta Synodo notarii nomine fungebatur; ait cnim in Pernoluisset,
:

oratione post Baronii

in Historia

mortem

publicataa Combefisio
:

Monothelitarum pag. 199

Synodi,

Omnes tomos
:

Actoruin
ij^se

pra?fataB

mundo

Codice, propria

manu,

Ecclesiasticis litieris consignavi

qui

sub signaculis una cum fidci definitione, quam sancta Synodus palam edisstt, Patrum subscriptione
ctsi

munita, in imperatoris palatio fuerunt repositi, ac quin et quinque patriarchalibus sedituto servati
:

editionibus desidcretur

eae

enim parum

accurata?
certe
illius

bus tradita
scriptione

definitionis ejusdera,

quod si is dics vitae Leonis II additus est, is desumptus est ex certo aliquo et authentico
Ecclesiffi

eadem Patrum submunita exemplaria, eodein conscripsi

jubente
pia3
fieri

modo,

ita

recordationis imperatore
praicipiente,

monumento.

Tertio

ipsis

adversariis

Constantino, ac sic

quo

fidoi

Or-

fatentibus, successores Leonis II tot

annos sedere,

ihodoxae sinceritas atque veritas nullis pateret insidiis . Asserit postea

quot cis ab Anaslasio assignantur, etinterpontificia ncc diutuniiora nec breviora fuerc, quam ab Anastasio

Agatho diaconus Honorium

Monothelitis fuisse anathe-

cum

Sergio

et caetcris

proditum,

est, ut suis locis

II

videbimus,

dumAu-

modo

Poniificatus Leonis

a die xvii mensis

gusti superioris Christi anni

inchoetur; e contra

enim, si tardius differatur, Anastasianam Pontiflcum chronologiam ruere necesse est? Quare cum
in

his

spatiis

dimetiendis rectum veritatis tra-

mate damnatnm, et ex sacris Diptychis expunctum; et ejusac aliorum proscripta mmmd. Bardanem tyrannum Synodi sexta;hostemiiifensissimum restituisse et imagines erexlsse. Quare in duljium revocari non debent, neque Actorum integritas, neque Eonorii damnatio, neque hujus justacausa,
ahlJi a nobis cxplicata.
V>.

niitem seculus fuerit, evidens est, eum Leonis II Pontificatum a die xvii mensis Augusti anni superioris inchoasse, et

tantum peccasse, quod Pontiflcatum Agalhonis anno uno minuerit, quem postea interpontificio, quod post ejus mortem fuit, imprudenter vel memoriaj lapsu adscripsit, qui
in eo

supposititia est.

Neque Epistola imperatoris ad Leonem II A num. 5 ad 13. Baronius non

solum Acta
post

sexta;

eamdem Synodum
illarum
in

Synodi; sedetiam Epistolas, qua; in editione Conciliorum

recitantur, suppositionis arguit,

quod
et

in

quibuserror
ir-

error adeo torsit

Labheum, ut
II

in editione Conci:

dam
insit.

consignatione

temporum
et mille
cst,

liorum post Leonis

Pontificum
iulricatius
priscis recentisque
,

Vitam

scripserit

In tota

Verum

error facile in

uumeros

menses

Romanorum
initio
,

serie,

vix quidquam, in
obitu Lconis

repit, ut alibi

Baronius fatetur,

exemplis

memoriae scriploribus occurrit

gcstis
,

liquet.

Prioris Ei)istolae
:

hic titulus

tam

iu

atque

Papebrocius iu Conatu Clu'onico-HistoLeunem II elcctum esse ante x Januarii anni dclxxxii, ii Octobris ejusdem anni
papa'
II .

rico asseruerit,

gncco, (luam iu latiiio Exem|)lar diviiue Sacra3 piissimi etChristumdiligenlis imperatoris Constantini ad Leonem sanctissimum et beatissinuim pa-

pam

senioris

Roma3, missum per eos qui

Agatiione sancta;

illinc

ordinatum, sedisse

annum

i,

meuses vn,

dics v,

directi erant a superstite

memo-

LEONIS
riir.

II

AXXUS
terlio,

1.

sc.

CHRISTI 083.

61

Missa cst mcnsis Dccembris

decimo

ad

Leonem
dclxxxii,

Septembris anni dclxxxi inchoata est. Ait autem Baronius a Quomodo accidisse potuit, ut cum Leonem Pontiticem mense Augusto (bujus scilicct Cbristi anni) crcari contigcrit, nonnisi post quatuor menses ad cum scripserit imperator ? Ycrum Leo //ordiIiKlictioiie

decima

qua3

kalend.

II missam cssc Indictione x, anno mense Julioejusdem anni legatos Ro-

natus non est mense Augusto currentis anni, scd

mense Augusto

supcrioris.

Cum

itaque eas litteras

mam advenisse; et Epistolam Leonis II ad imperatorem scriptam esse post kalendas Sepfembris illius Christi anni, ac post suani ordinationem; cum dicat per nuper elapsam x Indictionem. 8. Ronorius ob culpabilem conniventiam in sexta Synodo damnatus. Ad num. 16 et seq. Lconis II in Hispnniam directas Epistolas Baronius

lcgati Roniani atlulerint^ ct ex illis unus, nempe Joannes Portnensis, Leonem II consccra\ erit, apparet, eas scriptas quidem esse Indictionc decima,

supposititias credidit,

quod

ea;

ac ipso Leone

Eonorium

tcstentur.

damnatumaSynodo Verum sanctus

et cul-

Leo non haireseos, sed tantum negligcntia;

pabilis conniventise
stola

sed aHo mense

quam Decembris; cum Agatho

Honorium

perstriugit. In Epi:

mortuus

sit

tantum mense Januario anniDCLXxxii,

currente Indictione x. Quare liicmarunl Constantinopoli legati, soUicitantes pro felici statu Ecc!csi;c

enim ad episcopos Hispauia; ait iflterna damnatione mulctati sunt Tbcodorus, Cyrus, cum Ilonorio, qui flammam liairctici dogmatis, non ut
decuit Apostolicam auctoritatem, incipientem exsed negligendo confovit . In Epistola vero ad Ervigium regem Ilispaiiiarum cadem inculcans
stinxit,

Romanse, aut ob

alias

causas nobis ignotas;

sed

cum

accepissent

clcctionem,

quam

Agathonis mortem et Leonis ipsemet ieo imperatori per lit-

teras significavit, profccti snnt Constantinopoli, de-

De

Catholicffi, inquit, Ecclcsia;

adunatione privati

ferentes Acta Synodalia, et Epistolam iinperatoris

sunt Theodorus Pbarauitanus,

etc. ct

una cum

eis

ad Leonem

eadem Indictioue x currente, mense Julio Roniam pervenere, utmox videbimus, ubi Joannes Portuensis cum duobus aliis episcopis die XVII nicnsis Augusli ejusdem anni ac Indictionis Leonem II ordinavit. In titulo igitur Iaudata3 Epistola; ad Leonem II a librariis, iion vcro ab iniperatore scripto, loco, mense Decembri, substiII

et

Honorius Romanus, qui immaculatam traditiouis regulam, quam a pra^decessoribus suisaccepit, maculari conseusit .
9.

Sexta Synodus pcr

ix

dici potest.

Pra;terca

hidiclionem celcbrata
Baronius, imposturam

dicit

detegi, ex co quod in singulis Epistolis asseratur, ipsam OEcumcnicam Synodum absolulam fuisse

luendus
gatur.

est

alius

mensis, ut librarii error corri-

6. Ea mafjis explicatur. iVec urget (|uod Barouius observat, Constantinum scilicet in iis litteris asserere missas fuissc litteras pro cogcnda Synodo uiiivcrsali ad Agathonem, tiuas liquet

nona Indictione, quam liquet jam inchoata decima Indictione terminatam post kalendas nempe Septemb. anni dclxxxi. Verum, ut jam viris doctis observatum, nihil illa) Epistola; contincnt, quod

uon omni rigore per nonam Indictionem factum intelligi possit. Prima ad Hispanite cpiscopos Epistola habet
:

missas esse

Dono

decessori ejus. Loquilur

enim

Sciat vestra sinceritas,

quia in Con-

im|)erator comi)endio historico, quia iiempe Aga-

stautinopolitana urbc clcmentissiinus noster,

beali Petri Apostoli filius, inipcrator,

imo
ex

tho litleras, (juas imperator

posl inortciu

Dono

miserat, ipscmct

armatus zelo
episco|)is

Doni

accepit, eis^iue fccit satis.

Nam

Dei ac desiderio pietalis

totius

accensus,

inde Iiaud absonc Constantinus scribit ad Leonem II, misissc se littcras ad Agatiionem.
7.

mundi

parlibus aggregatis,

(jiio(J

ex multo

teinporc fidelitcr cupiebat,

explevit . Ailigitiir Leo

dum

ceiisuit

majestas

Nota temporaria

A nuin. 13 ad 14. Epislolam Leonis II ad C'osto/iiiMiWJimposturaearguit Baronius, quod

addita.
in cjus finc

Epistola; Leonis II

malc

superna, pcr uuper elapsam

II

nonam

ludicliouem

implevissc impeiatorem

per

data dicatur nonis Maii,

Indictione
Sei)teinb.

decima, qua; obtinuit

usque ad

kal.

Indictionem, (|uod cupiebat ex longo tempore, ut iiimirum proscripta novilalc conciliaretur pax Ecclesiarum. Per nonaiii autcni liulictio-

nouam

anni bclxxxii, in tcxlu vero dicat sanctus Ponlia Legatos hujus Apostolica) Scdis una cuin fcx
:

ncni id cxpletum fuisse

totas
scilicet

hatid iuficias ibit, qui

xviActionespcr cam habilas rccolet, Ihronum

Conslaiitinopolitanum Scdi Aposlcdica". in

personis, quu;

cum

eis profectic fucrant,

pcr uuper
Julio cuni

elapsain dccimain Indiclionem,

mcnse

Georcjio conciliatuin

(livahbus clcmcnliic vestra; apicibus ct Synodalibus

gestis,

pulso Macario,
"verte fidci

cum maguo

jucunditalis gaudio in
.

Uomino

nec iion Anliocbcnuin deetiam |)cr Oricntem cpiscopis asscnticnUbus, omnibusquc speclantibus
,

aliis

exullairtes

susccpimus

Conlrariclas, inquit Raroscriptasit iionis Maii,

;

ad negotium
actis
,

nius,

quod Epislola Leonis

fidei ante Indictionem decimam perexcepla tantuin cditioue dcfiiiilioiiis fidei,

Indict. X, dicantuniuc suscepti Icgati

ila

ul Lco Acla confirinarit,

pcril.

Veruiu hiec
qii.jc

meuse Julio anlcquam ea suscelcmpoiis obsignatio, nonis Maii

aliisque xviii seu

uoii

magis xvii Actione gestis, quibus tantum cxplelum quod cni^iebat fidclis impc-

rator,

quam

dcclaratuni luisse

jaiii

ejus ac prx'su-

Indicl. X,
iii

cxlal iu vcrsioiic lalina, dcsidcialur

luiu Palruuiquc indclcsso sludio per

nonam

illaiii

lexlu giuico, ideoque addititia esl, et flocci fa-

cieuda.
i'ssc

Kx laudatis porro vcrbis apparet, vcruiii quod supra diximus, Episluluni Cunstantini

Indictionem cxplLtum. Sic in Epislola ad Quiricum ci^iscopum, et in Ei^islola ad Simplicium comiteni,

cclebratum dicitur pcr iioiiam Indictioiicin

Coiici-

;,

G2
liiiiii,

LEOXIS
quo
sit

II

ANNUS

1.

CHRISTI 683.

nihil

veriiis,

finis

editione flefinitionis fidei Indidionc

tametsi eidcm imposilus de-

Ad num.

cima inclioante, l<alcndis sc. Septemb. an. dclxxxi. 10. Archiephcopi Roma ad VI Synodiim missi.
18.

jam a srpiem annis demorAt Qxdrictis iWa diversus im\.^Quirico cpiscopo Toletano; cum alii lioc nomen in Hispania
Epistola mitti debuit,

tuus

esset.

lioc sa}cuIo

tulerini.

Refert Mabillonius

tomo

ii

Ex

alio

ctiam capite Lconis

II

Epi-

Veter. Aiialect. pag. GS, Epistolam Taionis episcopi

stolam ad Hispania? episcopos supposililiam pntat

Baronius, f|uod iu
illis
,

Cajsaraugusiani
tistifem, et

sanctus Pontifex dicat

De

ad Quiricum Barcinonensem anhujus responsioncm ad eumdem Taio-

huic sanclae Apostolica^ Sedi diversis Conciliis cujus ministerio fungimur, subjacenlibus arcliiait cnim ne vcl episcopi sunt a nobis destinati
:

nem
ct

et Daclierius

tomo

Spicilegii

pag. 308. re-

citat reciprocas sancti Ildefonsi

episcopi Toletani,
litteras,

ejusdem Quirici episcopi Barcinonensis

archicpiscopum Roma ad Synodum sextam missum. Sed leve lioc argumenlum ut enim Combefisius in Hist. Monothel. in Dissert. Apolog. pro Actis VI Synodi cap. 1, paragrapho 6, et ibidem iu Collatioue Actorum VI Synodi cum Tiliano Ms. Co;

unum

qui uierque a paucis annis vita functus erat. Praeterea

cum Leo II scripserit ad Simpliciitm comitem, scripsii etad aliquem episcopum particularem
,

dice,

quando nuUus
:

esset archiepiscopus missus,

hoc mendum scriba> eam particulam praiQgenti adscrihendum esset cum etiam in his ipsis Actis quandoque non concordent grreca latinis, aliis habeiitibus diacomis, aliis archidiaconns. Respondet
secnndo, verosimile esse Pontificem archiepiscopos et episcopos distinxisse, quos utrosi]ue constat ex
parie Sedis ApostolicfE. eique subjectorum episco-

Quiricum aiipcllatum , et Epistola ad episcopum Toletanum scripta ad nos non pervenit sicuti multa> alia5 a Romanis Pontificibus dal. Vel denique ea ad Quiricum Epistola missa est ad Juliamm episcopum Toletanum jam a die vicesima nona mensis Januarii anni dclxxx, non vero asepiennio, ut perperam babet Baronius, quemadmodum infra demonstrabo Ecclesiam Toletanam regentem errore autem librariorum inscripiio mutata; quod
, , :

sffipius

porum

missos, sicut dislinxerat in propriisRoniani

legatis
,

contigisse qui in Epistolis Bomanorum Pontificum, aliorumque autistitum legendis versati

,

ipsius Pontificis

ejusque tcnentibus lo-

cnm, ac velut
conos
;

legatis a latere presbyteros et dia-

sed scribam, ut in ejusmodi solet, alteros

omisisse.
41. Hcec difpcultas magis explicata. Respondet denium Combeflsius interfuisse eidem Sy-

nodo

ex parte

Romanae Sedis ac Synodi archiepiarchiepiscopiun Corinthi, ut habetur

scopos,

nempe

initio Actionis,

ubi recensenlur Patrum nomina

quemadmodum
rinthi
,

etiam Basilium metropolitam Gor-

nullum hic affero exemplum, cum tam inAnnalibus Baronii, quam in hac Critica complura occurrant. 13. Neciue ejtis ad Ermgium regem Epislola. Ad num. 20 et seq. In Episiola ad Ervigium Hispaniarum regem dicit Leo II, Constantini imp. Epistolam missam esse ad Agathonem, idque per 7ionamnuperelapsamIndictio?iem,qua.mtamenmissam consiat Indictione vi, anno scilicetDCLXxviii. Verum nota) numerales saspe mendose describuntur,
sunt, noruut; hujus rei

Stephanum Cosubscriptum titulo legati totius Concilii Apostolicw Sedis antiquce Roma ; nec non Joannem Rhegiensem archiepiscopum Calabria; quos tres Acia adjunctos babent in ea legatione Joanni
tynfe civitaiis Cretfe, statim post
;

et Epistola dicitur

ad

Agathonem

missa,

([uia.

Dono

Portuensi episcopo, etAbundantio Tempsanensi. Et hi archiepiscopi sufficiunt ad veritatem litterarum Leonis II. Porro cum Corinthius primas iternm
post Synodi acclamatorium

mortuo, ipse eam accepit, etad eam respondit. 15. Acta integra VI Synodi in Hispaniam Ad num. 22. Alius Baronio scrupulusest missa. in his verbis, quibus habctur missa pars tantum Actorum, eaque modica; cum tanien testanturPa-

sermonem

subscribat;

legatiis Apostolici throni et scnioris

dicatur fnisse et

RomcR, melius legatum RomanLcSynodi, et ipsius

speciatim AposioliccC Scdis, velut erat Thessalonicensis, quam praerogativam maluerit subscribendo

exprimere, jam expressa altera a notariis. Quod vero aitRaronius, quod dicat Leo, a se eos archiepiscopos destinatos esse , de impostura roborare argumentum id eam solutionem habet quam
; ,

ipsemet cardinalis erudiiissimus nos

alibi edocuit,

Leonem

scilicet inlelligere luissos

anoMs,

id est, a
;

Latinis ac Occidentalibus, vel a

explicatio certa.
12. Epistola Leonis 1 1

Romana Sede

quae

supposititi'1

71071

est.

ad Qiiiricum episcopum Ad num. 19. Contendit

XIV accepisse se Acta, nempe Baronius.Verum canon ii Concilii Toletani XIV, in quo vim facit cardinalis doctissimus, habet solum fuisse missa Gesta Synodalia, non vero missa fuisse integra Acta. Integra tamen Acta his verbis a Leone expressa cum quod misit, virtute contineret quidquid est Actorum. Nam licet ea pars sit mole modica, longe tamen est virtute maxima, seu omnium Actorum flnis ac summa. Non bene etiam Baronius invertit verba Patrum Concilii ToletaniXIV ;dicentibus enim illis Cum quibus etiam gestis, Leonis quoque antiquae Roma; Poniificis invitatoria Epistolaris gratise consulta suscepiinus, per quaj omnis ordo gestorum gesiaque ordinum dilucide, ut acta sunt, nostris sensibus patuerunt , dicentibus, inquam, Toletatres Concilii Toletani

integra, inquit

c<

nis Patribus ea verba ut signiflcent didicisse se ex

etiam Baronius, Epistolam ad Quiricum episcopum missam, suppositiliam esse; cum ()tw<i' Toleta-

nus episco|)us Hispaniarum primarius

ad

quem

omnem gestorum ordinem, ipso Leone paucis perstringente, ut res habuisset, quod videre est in illis ejus litteris. Ait Baronius TeLeonis E|)istoIa
:

LEONIS

ir

ANNUS

1.

CHRISTI G83.

63

stantur episcopi se accepisse cuni Leonis Pontificis

litteris ipsa
il)si

ancillse Dei

corde poposcit. Venit ergo ad locum,

integra Gesta Synodalia, per quse (quod

clc.

aiunt)
ita se

omnis ordo gestoruni,

At quamvis

res

haberet, ac intcgra ipsa Acta fuissent

missa, debuisset Leo ad ea reniittere, sicut etiani

remittit C onstantinus scribcns ad ipsum Leonem. Verum haud improbabile quod habent illtE htterse, nondum sc. fuisse Acta integra Latine reddita, pro

ibi pcrmanens, viam justitia; quam omnibus actu pariter et sermone pandebat . Eam hoc anno octavo kalend. Septemb. ad Deuni migrasse , quatuor annos ante sanctum Cuthbertum testatur Capgravius in ejus Vita. Post ejus niortem Coldinghamensc monasterium in

diesque aliquot
precabatur,

Scotia ac provinciaMarchia, seu Mcrciasitum, per

sua
sent.

scilicet
,

Hispaniam
15.

mole ideoque non potuisse mitti in ubi graca facile intellecta non fuis;

culpam

incuria?

llammis absunqitum

est , iiiquit

Beda hb.

4, cap. 23.

23

et

Ad num, Concilum Toletanum XIII. seqq. Concilium Tolotanum XIII, quod proPra^fatione

Hoc 18. S. Eilibertus ex exilio revocatur. anno sanctus FUibertus abbas, qui Ebroini dolis in cxilium missus fuerat, Gemeticum rediit, cum
in diffcesi

vinciale fuit, ac quadraginta et octo episcoporum

Picfaviensi per annos octo et amplius

anno regni quarto serenissimi Ervigii principis, sub die pridie nonas Novembris ^ra dccxxi , ideoque hoc anno quo quartus Ervigii regis a die xiv Qctob. iuchoadicitur in

celebratum

cxulasset

CcepitSpiritus sanclus B. Audoeni prae-

cordia charitatis lampade inflammare, in tanlum ut

ipse pro beato Filiberto missos dirigeret, quatenus

in verffi pacis concordia se videre deberent

facto

Porro litteroe Leonis II Actaque sextne Synodi in Hispauiam allatae sunt jam celebrato Concilio, ut accurate notat Baronius. Duodecim in
tus crat.
.

suum
:

recepit
iii

coenobium

inquit

quo monachus
:

Gemeticensis
addit

sancti Filiberti Vita cap. 26 qui

Ingressus est

eo conventu editi canones, ut videre esl in Actis

archiprffiiul.
et

peracto octavo

Concilio vero prfefuit sanctiis Julianus Toletanus

nono

Ex subscriptionibus constat, Ucetiam Albiam seu Albigam Galiiaj Narbonensis civitaErvigio Visigothorum regi tunc paruisse.
IC.

DCLXxv.

namque Gemeticum auno (nempea sua ingressione) incipieute in exilium autem missus fuerat anno Eodem tempore princeps palatii Warato

tes,

Interitus Iziti

Saracenonim

califce.

nomine in Caltivo territorio (gallice, le paijs de Caux) oppidum tradit ad monasterium virginum construendum vocabulo Villare (gallice, MoiUivilliers)

Theophanes anno Incarnationis secundum Alexand. DCLXxv, kalendis Septemb. hujus Christi anni inchoato, ait Uoc anno Izid fato exstinctus est. Piccitat postua tumultus inter Arabes ortos et quomodo post aliqnod tcmpus Abirnelech califatum
:

ubi usque hodie religionis iiorma fulgct in

,

inter

Saraceuos

oblinuerit.

Quod

fusius

narrat

Elmacinus in Historia Saracenica, ubi scribit, cum obiisse die quarto mensis Rabii prioris, anno Ile(jirce LXiv, ideoque die nona Novembris currentis Christi anni, feria secunda annoque Incarnat. secundum Alexandrinos dclxxvi, non dclxxv. Hinc intelliginms, Theophancm adhuc annum unum ininus numerare. 17. Moritur Ebba abbatissa. Mortua csl hoc anno Ebba Coldinghamensis monasterii abbalissa, \irgo regio Norlhumbrorum sanguinc nata. Fuit
,

anno Ansoaldum episcopum Pictaviensem, tandemque insulam Herium repetiit, ubi XIII kalend. Septemb. migravit ad Christum, inquit idein anonymus, qui annum ejus emortualem non memorat. Heriense monasterium post eversionem a Normannis factam conversum
loco

inquit

idem anonymus.

Filibertus

sequenti Piclavos reversus est ad

est in

prioralum, sed Gemelicoise floret etiamnuin sub administratione Benedictinorum congregationis sancti Mauri. Ejus Vita a laudato monachosuppari legenda sa;cuIo secundo Bencdictino. 19. Waralo c Majoratii-Domiis regice a filio

exturbatus.

Coiilinuatur Fredegarii cap. 98, reni

anno
id

narrat, qua; hoc

accidisse videtur, depositio-

ncm

scilicet
:

Warattonis a JMajoratu-Domus regiai

enim
Oswii

Ethelfridi
et

Northuinbrorum
et

regis

filia,

soror

Theodorici

Erat

temporis, inquit,

memorato

Oswakli regum,

ainita regis Ecgfridi.

Waradoni
ditus in
,

filius

valde cfticax atquc induslrius, eru-

Sed ejus inagisterio regina Dco grata Ethcldreda

sunt, et

consilio,

qui vice patris curam palatii

deposito regni diademate habitum sacrcc religionis

induit, et qu;c monasticac obscrvationis

gerebat
prio

nominc Ghisleinarus

calliditatein ac sagacitutem

qui ob niiniam patrem ab hoiiore pro,

obsurvavit,

ct

didicit

incjuit

Thoinas Elicnsis
Culhberti
,

supplantavit

quem
:

S.

Audoenus

episco[).

monachus
drita;,

in Vita sanctai Elheldrcda;, seu Etliil-

cap. 8.

Ad

ha;c

Beda

in Vita saiicti

episcopi

Lindisfarnensis cap.

10 testatur

hunc
:

ab eo increpabat, ut ad paccm vel [latris indnlgentiam rcmearel qui audiro renuit, et in durilia cordis permansit . Idein prorsus legilnr iu
sa;pius
Gestis

sanctum suinnie coluissc Ebham

<i

ait cnim de ca ; Hiec ad viruni Dei mitleiis, rogavit, ut se suuinque

Francorum
csl.

cap. 47.

Morliius est S. Leo II papa, ut anno sequcnti,

inonasterium gratia exhortahonis invisere dignaretur ncc negarc putuit (juod ab co charitas ex
:

nuin. 2 lcgcre

: ,

64

BENEDICTI

II

A.NNUS 1.

CHRISTI G84.

BENEDICTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI

G84.

Scxcentcsimus octod. Leonis papce obihis. gesimus quartus Reclemiitoris aunus incipit Iiidictione duodecima quo Leo papa, ubi sedissetmenses decem et dies octo, moritur quarto kalcndas
:

suo nomine dignum, in (|uo verc superna) benedictionis gratia redundavit, ut

nomine

pariter el ope-

ribus dignusad
pertatis

regimen perveniret, pauamator, humilis, mansuetus, palieiitiam

Poiitificii

Julii,qua die in Ecclcsiasticis Tabulis iuter sanctos

habens, atque
ferius
:

manu

largissimus . Et

paulo in-

adniimeratus habetur,
brandus. De quo prEEter
dicta sunt, brec
jus

anniversario cultu

cele-

Hic suscepit divales jussioiK^s clenientis-

illa qutB anno superiori apud Anastasium leguntur Hu:

temporibus per currentes divales jussiones cle-

simi Gonstantini magni principis ad venerabilem clerum et populum, atquc felicissimum exercitum Romance civilatis, per quas concessit, ut persona quae electa fuerit
iii

mentissimi principis reslituta est Ecclesia Ravennas sub ordinatione Sedis Apostolicce, ut defuncto archiepiscopo,
(]ui

Sedem Apostolicam,
.

eve stigio

absque tardilate Pontifex ordinaretur

Hucuset alias

electus fuerit, juxta

anliquam con-

suetudinem in civitatem

Romanam

veniatordinan-

que Anastasius. Quod enim nuper

ssepe

jiost

Agathonem,

dus. Hic fecit Conslitutum,

quod archivo Ecdesiaj

anle longissimi teinporis vacationes

senatus populusquc

Sedis
lan-

conlinetur, ut qui ordinatus fuerit archiepiscopus,

Apostolica; contigissent; expetiisse

non clerus tandem

nuHa consuetudine pro usu pallii, aut diversisotflciis Ecclesiai quicquam quis persolvere debeat. Sed ne Mauri quondam episcopi Ravennatis sci(

tum, sed

et

Romanus ab imsinere-

peratore videtur obnixe, ut libere

tur Roniana Ecclesia electum a se Pontilicem consecrare, nullaexsijcctata confirmatione imperatoris,

), anniversitas, aut agenda celebraretur vetuit,Fuit hic archiepiscopus Ecclesiae Ravennatis iu schismafe vita functus pergit Anastasius Hic fecit Ecclesiam in Urbe Roma juxta sanctam Ribianam, ubi et corpora sanctorum Simplicii,

licet

quam ut vidimus usurpatam primum a Gothorum regibus, illis expulsis, Orientales sibi vindica(
)

verantimperatorcs. Meruit itaque Renedictus Ponqua3 nullus sanclissimorum pra;decessorum Pontificum conseijui potuerat, restituta
tifex obtinere,

Fauslini, et Reatricis,

atque alioruin

martyrum

recondidit, et ad nomen R. Pauli Apostoli dedicavit sub die vicesima secunda mensis Febrnarii, ubi et dona obtulit . Et paulo post Hic fecit ordinationem unam per mensem Maium (Junium) die vicesima seplima, creans presbyteros novem, diaconos tres, episcopos per diversa loca numero viginti tres. Qui etiain sepultus est ad beatum Petrum Apostolum, sub die quinto nonas Julii ( alias et
:

Romana
3.

Ecclesia in pristinam liberalatem.

Feruntur ejusdem Renedicti noinine adhuc presbyteri electiinRomanum Ponlificem, nonduin

tamen

consecrati, duaa

Epistokc:

quarum

aitera

data habetur ad

Petrum notarium regionarium, ut

susceptum munus a Leone Poatifice proficiscendi in Hispaiiias, ut Synodalia Decrcta sextte Synodi ab
Ilispaniarum episcopis subscribenda deferret, pro-

melius, quarto kalendas Julii ) et cessavil episcopatus ejus mensem unum, et dics viginti duos. Hucusque Anastasius.
:

Sicque

2.

Benedicticspapa, ejiisque litteraiapocnjphce.

Ervigium regem inscrisePetrum notariumregionarium mittere, qui secum ferret sextte Synodi definitionem, simulque Gonstantini imperaloris Edictum,
sequeretur
:

altera vcro ad

pta, quasignificat,

hoc eodem anno dic vicesima Augusti

ista ideni

atque Syiiodi ad

eumdem

libellum acclamatorium.

Renedictus creatur, de quo

Fuit iste natione

Anastasius

Verum haud

has litteras esse germanas, sed nomine

ab ineunte

a,'tate

Romanus, ex patre Joanne. Hic sua Ecclesiai militavit, atque se sic

Renedicti fuisse suppositas, Acta Synodalia decimi

quarti Toletani Concilii,
a Leone Pontifice
riori, aperta luce testantur,

indivinis Scripturis et cantilenaa puerili atate, et in presbyterii dignitate exhibuit, ut decet virum

dequo diximus aano supedum se per eum, qui missus est in Hispanias, jam acce-

BENEDICTI
pisse ipsa

II

ANNUS

1.

CnUISTl 084.

65
hoc eodem conventu rursus

politani Conciliiprofileutur.

ab eo data Synodalia Acta ConstantinoSiergoid Leo Pontifex

pnpstiljjset, illi(|ue
fuit

rent. Placuit et ut in

jam antea
quid opus

eadem

accepissent:
et si

ad publicum examen Synodalia Acf a revocarentur, ut rursum eadem comprobarent. Sicque primum

Benedicto ileruni mittere? Sed

omnium

illud fuit in

Synodo constitufum, ut post

casus eveuisset, quo eadem rnrsus miltere opus

esset: utique eisdum litteris

expriniendum
antea

fuisset,

nempe

a Leoue pra^decessore
;

missa Acta

qualuor sacrosancta Concilia OEcumeuica, nempe Nicffiuum, Consfantinopolitanum, E[ihcsinum, et Chalcedonense, ha;c quae sexfa dicitur, quinto loco
ordine poneretur, decreto

Synodalia se iterum millere

cum

e coutra se ea

islo

apposito

'

primum
significet.

uiittere litterisad

Ervigiumliaudobscure

Sed etcuni ipsaeesse reperiantur effidem, eiuudem regem habeut'ir inscripta;; de ejusdem impostura censuram consulas, qum supcrins posita liabetur. Quae autem
qucB titulo Leonis ipsius ad
veriE legitima;que fuerint liltera; Benedicti Pontificis

Post Chalcedonensc igitur Concilium hajc debilo honore, loco, et ordine collocanda sunt ut
:

cujus glorioso themafe fulgent,

ei et loci ct

ordinis

ad Ilispaniarum cpiscopos, dicturi sumus anuo

4.

sequenti.

qui et
tur,

Hoceodem anno, Concilium Tolet. XIV. quintus Ervigii Hispaniarum regis nunieraseptingentesima vicesima secunda, celeHispania Synodus Toleiana
,

. Haec idcirco Patres, non ut quintam Synodum scd ciim in illa nihil de fide (ut sa;pe superius dictum esi) sed de personis tanlumniodo actum esset, praBfereunda ut non necessaria ad dogmaia visa est nam de fidei defi-

coapfentur honore

abjicerent

nitionibus

cum

ageretur, ilhe duntaxat visa; sunt

peuitus

suo ordine nuiueranda;, in quibus qua; ad fidem

Catholicam
trina

^ra

pertinerent,

essent

definita.

brata est in

posita

His decretis, de proposita de Verbo incarnato doc-

numeri ordinedecimaquarta, coepta decimo octavo kalendas Decembris atque absoluta duodecimo
,

actum

est

afque secundum ea qua; definifa

in Christo voluntatibus, et foti-

fuisseut, de

duabus

ejusdem, prout in i[)sius Actis ponitur, cum de obitu sancti Leonis papre nondum nuntium siquidem de eo, ut adhuc accepisse visi sunt vivente, mentionemfaciunt uon sic cum de Benedicto agunt in decimo quinto Concilio Toletano, quem cum scissent esse defunctum, hisverbis cjus ineminerunt Ante hocbiennium beata) memoria) Romanus papa Bcuedictus, etc. Secus vero, cum in secundo canone de Leone egcrunt Patrcs in hoc Concilio congregati, utin dicto canone secundo videre
: : :

kalendas

dem

operationibus

secundum duarum
,

in ipso

na-

turaiuin

proprietates

confiruiata

cst

seufenha,

dogma firmatum. Sicque his constitufis, duodecimokal. Decemb. sacroconvenfui finisimpoatque

situs est.
7.

Filii

imperatoris dati in

filios

Benedicto

papce.

Hoc

pariter anno, qui pnecedit obituin

Constantini iin[)cratoris,

dum

Benedictus pa[ia

se-

deret, contigisse liquet, qua; Anastasius narrat his

verbis: Hic, Benedictus scilicet,

et exercitu suscepit

una cumclcro

potes

anno
et

superiorirecitafo.
liuic Concilio interfuerunt
alii

mallones ca[)ilIorum dominoejus jussionem, per

5.

Porro

episcopi

rum

Justiniani et Heraclii filiorum clementissimi

decem

septem, atque

per vicarios decem,

princ.ipis,

simul

et

quam

si-

sexque abbales. Hujus autem celebrandBe Synodi (ut dictum est anno superiori) ea causa pra;cessit, quod cum ad finem anni nuper elafisi missa essont
a Leone Romano Pontifice Synodalia Acfa sexttc Synodi, quilius deberenl omnes Hispaniarum episcopi subscriberc, niissis interea
episcopos,
(jui
illis
:

gnificabat
stasius,

eosdem

capillos direxisse .

Haec Anaca|iilIo-

per mallones

cirros

intelligens

rum

[j.ax>.o;

enim

grtece,

idcm quod

lafine, velliis.

Quid autem hoc significnretur symbolo, cx Pauli

diuconi loco possuinus intelligere,
Circa lucc
([ui

h;ec ait

-.

ad singulos

ea cognoscerent

lioc

anno

dicto

mense
sis

jussi sunt episcopi |)rovincitc Carlhaginen-

tempora Carolus princeps Francorum Pi[)inum filium suuiu ad Luidprandnm direxif, ut ejus (juxta morem) ca[)illum susci[)cref. Qui
ejus caesariem incidens tisque cuiii
ei

geretur. Cuni

convenire Toletum, ubi ea de re Concilium coaulem convcnisscut Patrcs, illud in

pafer effectus est, niul-

difatum regiis
i|)se
:

inuneribus

gcnitori

priniis prfefati sunt,

rcgis, id expefentc

quod cum

in re tautajussu

remisif . Hicc

ex quibus

eam

his lcmi)o|icr

Romano

brandum
tiirbas
;

forel generale

Pontifice Leone, celeConcilium, scd niinime

in

ribus videas consuetudinem viguissc, ut

iiiodi

cjus-

licHJsset propter diversas

factum
ibi

illud esset, uf salleni in

regnum ingruentes unumcon-

exhibitionem ca|)illorum quis alicui olferretur in iiliuni, et qui eos acciperct, pafris iioincn
coiisc(|ucrctur. Sic igitiir [)ius imi^cralor voluif, ut
filii

venirent Toleli e|)iscopi iirovincia! Carlliaginensis,

et

sui scirent, se Romaiiiini

Poutificeiii |)cculiaiin|)eiisius

idem rcli(|uarum provinciaruni Synodales convenlus eadem excausa

quicquid
fuisset,
G. P(jsl luec,

decretum

rem

liaberc

parciiteiii,

cujus monifis

parerc dcberent,
ac revereri.

eumdcnique ut

[^atreni diligere,

celebrandi ac(|ue probarent.

causa Concilii hujus cogcndi

:

fri-

8.

bus capitibus patefacla est addifiim iusuper, ut qua; hacfenus ab ipsis facta fuissenf, satisfaciendo
((irout ferebal opi^orfunitas lcmporis)
tifici,

morilur.

Theodorus episcopus Constantinopolitanus Hoc eodem anno Theodorus (^oiistan-

tiiio[)olitana; Ecclesia;

episcopus moritur,

cum

se-

RomanoPonsi
I

pcr legatos missos et litteras excusatorias,

Cnnc.
Liii.

Tol. XIV.

c. 7.

Paul.

(iiac. 1.

vi. c.

15. vet

cJit. et

baud tam

cilo ut jusserat coiivenissenf, significa-

nov.

ToMis XI i.

66
disset

BENEDICTI
:

II

ANNUS

1.

CIIRISTI 084.

annum et menses decera ita Nlcepliorns cjnsdem sedis episcopus. Haud diutius a Deo permissiis cst vivere oiiiniiim
iiihrictitor

malonim

ter

impius Tlieodorns, nd superiium vocatiis triljiiiial redilere de omnijjus rationem. Iii ejns lociim snbrogalus est
et
I*aiiliis

Siquidem anno post hunc proximo idem rex exercitnm ad vastandam Pictorum provineiam duxisset, multiim firoliibentibiis amicis, etmaxime beatcc memoria' Cutliberto, (|ni nu-

cum temere

per fuerat onlinatiis episcopus,

introductiis est

ex laico. Quis vero

isle fiierit,

(simiilantibus fiigam hostibus) in angustias iiiac-

qiiomodo
9.

liaic

se liabueriiit, scriptorum inopia

cessorum montium,

et

cum

maxiina parte copiaexstinctus,

lalent.

rnm,

(iiias

secum adduxerat,

anno

aita-

Hibernia nb Anqlis vaslatn. longe posilos invisamiis Hibernos, de

'
:

Sed jam
ha>c

tis

suse (|uadrag(^siino, regni aiitem (luinlo

decimo,

(|uibiis

die (b^ciino tertio

(iit

kalend. Juniariim. Et

qnidem

Anno DominicT Incarnalioiiis sexcenleBeda simo octogesimo jiiarto, Ecglridiis Nordliimibrorum rex, misso in Hibcrniam cum exercitii duce

dixi)
:

prohibueruiit ainici, ne lioc belbim ini-

Herlo, vastavit misere f^ciitem innoxiam, et nalioni

Anglornm sem|)cr amicissimani, ita ul nec Ecclesiis qiiidem aiit monasteriis manns parceret lioslilis.

sed (|iioniodo aiino pracedente noluerat aureverendissimum patreni Ecgbertiim, ne Scotiam nil se kedentem impugnaret (vocat auctor Scotiam Hiberniam) datiim est illi ex pcena peccati
ret

dire

illiiis, iie

nunc

eos, (|ui i(>suin

ab interitu revocare

At insnlani

et (|uantiim

valuere armis arina

imprecalionibiis

repellebaiil, et iiivocaiilesdivin;e anxiliuin pietatis,

cffilitus

cupiebant, audiret. Ex qiio teinpore spes ccepit, et virtus ri>gni Anglornm fliiere, ac retro sublapsa
i'eferri.

se vindicari conlinnis diii

Nam

et Picti

terram possessionissua;, qnain

nonnulla, libertatem reliabent per annos cir-

postulabant. Et quainvis maledici

sidere

regnnm
est,

Dei pos-

tinnieriint Angli, et Scoti, (jui erant in Brilamiia,

et Britoiuiin (|iio(|ne [lars

non

possiiit

creditum tanien

quod

bi

qui merito impietatis sua; malediceliaiitur, ocius

ceperniit; (|nam et hacteuMS

citer qiiadraginta sex . HiEC

Domino
'

vindice poenas sui reatus luerent.

Heda,

(lui

h;ec scri-

bens,
Beda
I.

tempns

pariter sua; scriptionis

ostendit

iv. c.

26.

reliiina auteiii se(|uenti

anno.

Anno periodiGraco-Iloman;p

Cm.

Anno Mtsi Mispan. ?22. Anno

Benedicti
II

riegir.-B

GS inclioato die 18 Ang. Fer. 5.

17.

Josu

Clirisli

684.

paps

1.

Conslanlini Pogonali imp.

1.

Postcnnsiilatns.
:

Hic annus

ista

formula

cjus siiccessnris manifestnm

die
iit

sit, illius

notatus

xxxi Constnnliui Aug. Post considalnm

non

contigisse, nec alio aiiiio,

morteni alia qiiam su|)eriori,

ejus XVII.
2.

Mortnus Lao
i

num.

et seq.

papa anno dclxxxiii. Ad Anastasiusscribit, Leonemll papam

II
et

bab(H HermanniisContracliisexeditione Canisii.

Nec refi^rt (|uod in nullis Marlyrologiis eo die memoretur; cum sanctus Leo Maf/nus hnjus nominis
I,

sedisse

menses decem, dies scptem

decem, et se,

die,

quoe vivis

excessit, nulli Martyrologio

pultum esse ad B. Petriim Apostolum sub die qninto nonas Julins, quo eliam die eum ubiisse
lib. 2, et Marianus Scolus in Chronico prodnnt. Tot menses et dies eidem etiam assignant Hermannns Contractus, Luitpraiidus. Abbo, Orde-

iiiscribatur. In

quibnsdam qiiidem

Anastasii Mss.

Ordericus

Leo II sepultus 1 V kal. Julias, sed ha!c vcrba ab exscriptoribus addita. Baronius Leonis II mortein in huncannuin ditfert, ait(|ue eiim sedisse menses x et dies viii, ac e vivis abiisse IV kalend.
dicilur
Julii
:

ncus, Honorius Augustodunensis, etvariiCalalogi; nec ullus in tola anliquitate diuturniorem Sedein
ei adscri()sit.

Qua

die, inquit,

in

Ecclesiaslicis Tabulis
,
,

inter sanctos

adnumeralus habetur
sanctos
iis

quia

scilicet

Quare

cum

anni sexcentesimi
fuerit, niortuus cst
tertia inensis Julii.

die xvii mensis Augusti octogesimi secundi ordinatus

existimabat,

diebus

coli

quibus ad

anno superiori, et quidem die Is enim dies ad ali(|iiam ejus

;

Deum migrarunt. Verum nec ejns mors in hunc unnum differri, nec aliquld ex mensibus et diebus
ei ab Anastasio attributis detrahi potest quin sequentiuin Ponlilicum chronologia perturbetur. 3. Die III Julii non vero xxviii Junii. Leo
,

translationem refcrri iion potest

cuiu tam ex du-

ratioiie cesr-ationis Scdis |)ost ejus

mortem

secuta',

qiiain ex die ordiiuitionis et einorluuli

Benedicti

quidem

II

die xxviii mensis Junii colilur, sud ab

BENEDICTI
iino, aut ad

II

ANNUS

1,

CHRISTI

fiSA.

67
non

snmintim duobus
ut
[ilnribus

sfficulis

nani antea

Julias.

Profecto ante nostram sptatem facile

dies

ille

in antiquis Ecclesi;T>
,

Monunientissacrafiiit
ostendit
i

fnit e loco

adeo scopuloso emergere, quia sanctos

Leoni tom.

primo
II

Quesnellus

diebus memoriae
sentcntia ferebat

eorum
,

sacris oliiisse,

communis

operum

sancti Leonis Dissert.

de Yita

et

Rebus

pestis ejus

ad

annum

CDLXi,cujusassertionis

plures ex antiquis bistoricis, Martyrolojiiis, Lectionariis, Breviariis, Missalil)us, et Kalendariis probationes

in

fundamento illo innumeris certissimisque exemplis nunceverso constatutrumque sanctum Pontilicem aliisdiebus, quam quibus
scd

eorum nomina

in Breviariis, Missalibus, et sacris

inedium adducit.

Ibi

tanicn per|ieram

Fastis leguntur, spiritum

Deo reddidisse. Ecclesia

contendit,

Leonem

II

ea die ad

Deum

nu"f;rasse

igitureos diescultui utriusque Pontilicisassignavit,

quod

inquit, vix alia ratio excogilari possit, cur

quia non
vices

buic potissimum diei aftixum sit testuiu ejus, quam B etiam rejecla inde Leonis I festivitalc quia constabat in Ecclesia Romana co die obiisse
,

tam constringitur lerje temporum, quam ad suum cohibet nutuni, uti anno lxvii,
vulgarem illam
opiiiioiicm referentes

num.

22,

cum

Pelro Damiani dixinius.

5.

Leoneni

II

dictus fuil festivitati Leouis

stolic;e placuit

At ideo dies xxviii mensis Junii adU quia cum Sedi Apoeuui Oflicio Ecclesiastico exorn;u-e,

Pontifices

Romani
II

in sacris ordinibus con-

ferendis regidis

communibus nonarhtricti.
ait
:

Ana-

stasius in Leoiie

Hic

fecit

ordinationein
episcopos per

dies

ille

creteris praelatus,

quod eodcm per

luulta

unain per mensein

presbyteros
diversa loca

Junii die vicesima septima,

tres,

sa}cula cultus fuisset Leo Maf/niis, cujus tunc

me-

novem, diaconos

moria

diei xi inensis Aprilis,

quo prinia ejustrans-

numero

viginti tres . lliclocusdoclo-

lalio coniigerat, consecnita fuit.

sit.

4. Ctir

Leo II diei\ kal. Juliimortuuscreditus Rem niagis explico. Sanctus Leo Marjnus

ruin virorum ingenia valde torsit. Iii aliquibus exemplaribus Anastasii reponitur ad margineni
inensis

per plura s;ECiila inscrqitusfuit variis Martyrologiis ad diein iv kalend. Julii, quod sacnB ejus reliquiai a Seigio

qui

Leonem

Maius, relenta dio xxvii, et sic Baronius, II die xxviii Junii demortuuin credine cogatur ejus mortem eodein die concoiituleral. In Breviario

dit, legit,

papa ea die tiansiata; fuisseiit, iil do inorteejusloquentesdemonstravimus. Ilincfactuin,

I

signare,

quo sacros ordines

et diei

Romano
Juuins,

die xxviii meiisis Junii, servatur inensis

ut lapsu tem|ioris plures arbitrati

Marianiis Scotus,
liis

fiieriiit,

saiictuiii

notaexpungitur: Ordiuatione

uiia,

Leoiiein Magiiuiii eo die mortalitafeni exfilesse. Sic

qiii

mense Junio,
tres,

creavit presbyteros novein, diaconos

saeciiloxilloruit, cjus inorteiii

;

episcopos diversis in locis viginti tres.

Verum

verbis

iii

Cbroii. coiisignat

Magnus Leo papa

ohiit

IV

kal.

festo

aniiuo,

JuL, (piiaviiiebatcodie6'. Leo7ie?nM. iiiissa et officio celebrari; cuiuque

quin idem
esset ilies cultus et dics

(luicumque inensem Junium in iiieuseni Maium inutare voluerunt, nuilo exomplari Ms. Anastasii iiiuixi suut, et si ad sabbatum quatuor teinporuin
post

iion diibitaret,

Peiitecosten

inorlis saiictoruiii, iion dubitaviteliam,

(luineodem

respexisse apparet,

proximum operam

rcspexerint,
et

ut eos
;

oleuin perdidere

die ad Domiiiuin inigrasset. Antiqiiitus igilur, iiou

quia neque anno curreuli, (juo Leonis

revera
II

passim inorlein
proximuiii

Leoiiem II, sed

babiiisse
,

Leomm /,

IV kal. Julii veiierationeiu

fuisse

consigiiarunt,
cjiis

neque

aiino superiori, ipio

creditiim^iue

sanclos

coluulur diebus, e vivis excessisse, testis lalus cerlo nos edocet. Dies ille S. Leoni M, saccr fuil usiiue ad l'oiitilic;duin (iregorii XIII , quo (ialesiiiius prolonolarius Aposlolicus ejus luandato
Marlyrologiuni
liiei III

quibus iste ocu,

mors

conligit, sabbaluni

post Peiitecostcii incidil iu menseiii Maiuin, sed hoc

aniio concurrit cuiii dic quarla
riori
Jiiiiii,

anno supe-

cum

dic xiii cjusdciii ineiisis. Coiiitius aiino

liaiic dilficultuleni exuiiiinat, el
11

DCLXXXVI, nuin. 33,

Hoiiianiim

ccndeiis

fesluin

ejus

supponens Leonein
esse, uti

pr;usenti aiiiio vila tuiictuni

id.is April. allixil et dieiii iv kaleiid. Julii

11

S. Leoni

allribuit asserens
aucloritateiii

iii

Nolis se liac

iii

re

jam iium. 31 ostendcre conalus fuerat, condudit, Leonem secundum onliuationem ilUiiii
fecisse

seculuiii

esse

Platiiue et Oiiupnrii,

qui prioris Leonis mortein cuiu die xi lueiisis April. copularuiil, posterioris vero cuin die xxviii iiieiisis Juiiii. I'ost uIi(|iiot annos Luronius idem
Marlyrologiuin
mutavil,
linain
et

infra
iiein
iioii

seu sabl);ilo lioc anno, dio qu;iita Juiiii octavam Pcntccosles. Exislimo il.ique lccUoAnaslusii, qu;e iii omnibusejusMss. reperilur.
,

esse solliciiaiKlam, ct siculi Roiii. Ponlilici ob

luil,

recogiioscens

niliil

ea

iii

partc

priiicipeui digniUteiu id privilegii coiicessuiii

(|iiia [teisuasiiiii

liabuil, iiou

soliiiii l*la-

Oiiii|diriiiiii

uti'iiisi|ue

Ponliiicis
cliaiii

dies

iilsolusabsque;iliisei)iscopisconscciaretepiscopos, utsuolocovidebimus; ita proptereamdeiii ralioiiem

suigulis sabbalis diaconos, presbyleros ele|)iscopi)s
ordiiiasse,idco(|ue Z-twiewjy/uiiuosuperiori ali(iuol diebus anlequaiu ad Deuiii niigrarel, die xxvii
luciisis Juiiii

emorluales oplime
secuiiduin
11,

c;illuisse;

sed

Leoiieui

IV kal. Julii alias oflicio Ecclcsi;islico

exornalum,
fuisse.

et in variis Murlyrolugiis meiiioiuluni

iiem ad dieni
ptuin

Ob eaiudein raliouein aliqui ex iis, (|iii Leoiv kaL JuL iii Martyrologiis adscriviileruiit Leoncm illuiii secuuilum liujus
fiiisse

qu;e

iii

sabbaUim cadehat, ordinatio-

iiem

illain,

Poiitilices

de (iiia lo(|iiiliir Aiiastusius, peregisse. vero Romaiios iii coiifercndis ordiiiilius

adslriclos

nominis
rujiere,

credenles, Aiiaslasli exemplariacur-

regulis

communibiis
III,

non

Uiisse ostcii<lit

et ubi dicitur,

euiu sepulluiii

fiiissc

sub

Alexaiider
ail
:

duiii Baloiiieiisi
iiisi

episcopo scribeiis,
licel

die f/uiiito

nonas Julias posuere, suO die

iv

kaL

Subdiucoiios iiuUi

RoiuanoPonUlici

68

BENEniCTI
quod

II

ANNUS
ad
in

1.

CHRISTl 684.

diebiis Dominicis ordinare ,

in litleris
:

scopos ordinasset, et intra duos dies CLXXXV?Ha;c

e|)isco|nim Ilerelordensem confirmat

Ad sub-

omnia
batis

profecto absurda.

diaconatum

nisi

in

Quatuor Temporibus, aut

Ponfifices

Quare omnino dicendum, Romanos non soium Dominicis seu sabet

Sabiiato sancto, vel in sabbato anto

Dominicam de

quatuor Temporuin, quod uniun

idem

est,

Passione, nulli episcoporum pra-terquam

Pontiflci licct aliquos ordinare .
6. Anastasiiis dislinf/utt

Romano

ut supra osfendi, sed etiain

omnibus

aliis

diebus
legi,

Dominicis, ubi opus erat episcopos

consecrasse,

ordinationes f/enerales

neque eos sese

adsfrictos credidisse

communi

Pontif.

Rom. a

particidaribus.
est,

Casterum

existi-

qua) sacras ordinationes Sabbatis Quatuor

Tempo-

mandum non
signiflcat

Leoncm II unica ordinatione

iii,

rum

affigit.

fecisse presbyteros ix, diaconos

episcopos xxiii;

enim

Aiiastasius,

eum

durante suo Pon-

Posl mortem
{i,\xa.\M'o\Aev

8.

Benedictus 11 ordinatur Pontifex Romanus.

Leonis
xi,

II,

quaj die tertia mensis

tificatu fecisse

ordinationem generalem, et(iuandiu in Ponfificatu \ixit, presbyferos ix, diaconos iii, episcopos xxiii, sed diversis diebus ordinasse. Hanc
esse

Julii superioris Cbrisfi

anni contigit, cessavit epi-

scopatus menses

dies xxii, inquit Anastasius.

genuinam
:

Anasfasii

mentem fam

in

hocquam

Benedictus II, natione Rornanus, ordinatus est die xxvi mensis Junii currentis anni, ia

in caeteris Pontificatibus, ii^semet innuit.

Nam

in

Joanne VI ait Hic fecit ordinationem presbyterorum seu diaconorum unam, id est, presbyteros

novem, diaconos duos.

Fecit

autem

et

per diversa
epi-

loca episcopos quindecim , ubi \ox orditiatio ad

presbyferos tanfum et diaconos,

in Yifa Sergii primi

non vero ad

quam Dominica cadebat : eo enim die illum consecratum, tam Sedis ejus duratio quam dies emortualis certum reddunt, ostendunfque Leonem II, nou boc anno, ut Baronius aliique docuere, sed superiori, animam Deo reddidisse, idque die tertio mensis Julii, non vero die xxviii mensis Juuii quo
alioquin Sedes vacasset menses xi, et dies non vero meuses xi, et dies xxii. In editione quidem Anasfasii, qua usus est Baronius, scriptum
colitur
;

scopos, reforri pofest. Idein confirmat Anastasius

:

Hic ordinavit per diversas

XXIX,

provincias episcopos nonagintase|tein.Fecitautem

et

ordinationes duas per

mensem
:

Martii presbyteros

eraf, ut ipse asserit,

menseni

unum

et dies viginti

xviii,

diaconos quatuor

ubi vox ordinatio et

duos.
sicuti

Verum
Ex

ea editiocorrupta;
initio Benedicti II

aliaj

enim omnes,
xi,

mensis Martius ad [iresbyferos et diaconos tantuni, nou vero ad episcopos refertur. Ilinc in Vitis Ponlificum, in quibus nulla mentio ordinationis presbyferorum et diaconorum, nunquam iegitur, fecit ordinationem, etc. per mensem, efc. in Quadragesima, etc. quia scilicet tempus et mensis respiciebant tantum ordinationes generales in quibus
,

et Codices Mss. Anasfasii,

habent menses

et dies XII.

recte consignato,

Leonis

presbyteri et diaconi consecrabantur. In Vita Joaunis

|)rimi
l)er

babetur tantum

Hic ordinavit episcopos

diversa loca

num. 13

; in

VitaSabiuiani

Hic
per

successorum Benedicti II Cbronotaxis num. 2 referf verba Anastasii asserentis, Vonstantinum Pogonatum permisisse Benedicto, ut electus Pontifex abs^iue tarditate impoid est nulla imperatoris sterum ordinaretur confirmatione exspectata. Veruin, ut in Cononis electione videbimus, ad exarcbum electionis Decretuni mittendum fuit, ideoque etmos qui invaluerat
II

et

pendet. Baronius

Ecclesiam de clcro implevit. Hic episcopos

diversa loca

fecit

servatus.
9.

numero
I,

sex et viginti .
II,

Idem babetur

Prima Benedicti II Epistola rjermana.

3.

in Vifa Eugenii
nis.

Benedicti

Joaunis
:

et

Coao-

Ad

nuin.

\iux Be^iedicto II adscribuutur

litfera;,

nationem

Verum est in Vita Anteri legi Hic fecit ordiunam per mensem Decembris, episcopum
, sed

est titulus

quas Baronius suppositifiascontendit. Priorum hic Benedictus presbyter et in Dei no:

unum
est,

praeterquam quod Anterus

ibi

per

mine

electus sanctte Sedis Aposfolicffi Petro nota-

errorem pra;ponitur Pontiano, locus ille corruptus legendurnque cum uno Ms. Freberiano Hic fecit uuum episcopum, in civitate Fundis Campanito,
:

rio regiouario .
strari putat

Has

isto

argumenfo

falsas

deinon-

Baronius, quod PatresConciiii Toletani

XIV, sub bujus anni finem celebrati, tesfentur se

per

mensem Decembrem
7.

AJagis explicatur distinctio ordinationum

generalium et privatarum. Ad ba;c Pontifices Roinani ordinare tenebantur oiunes suburbicariarum provinciarum episcopos a clero et populo canonice electos absque eo quod eorum consecrationes diu differri possent, ne Ecclesiae pastore viduataj remanerent. Quod si episcopi a Pontiflcibus Romanis, nonnisi diebusordinationum generalium quibus presbyteri ordinabantur, consecrati fuis-

jam

per eum, qui a Leone II missus est in Hispanias, accepisse ipsa ab eo data Acta sexfaj Synodi. Si ergo Leo
II
:

jam antea
quid opus

praestitisset,

illiqiie

eadera

accepissent
tere ?

fuit

Benedicto iferum niit-

Sed

etsi

casus evenisset, quo

eodem rursus

mittere opus esset, ufique iisdemlilteris exprimen-

dum
nius.

fuisset,

nempe

a Leone prcedecessore antea

:

missa Acta Syuodalia se iferum mitfere

ita

Baro-

Verum

res ita se habuit

Benedictus II, ubi

qualeessefnostrum judicium de Gregorio III qui infra annos sedecim quibus sedif, semel episent,

electus est, scripsit ad Pefrum Regionarium in Hispania agentem, quo missus a Leone II pervenerat post diem quartum Novemb. quo Concilium

scopos consecrasset, et quidem cl, uiio eodenique die ? Quale de Hadriano primo (lui iutra an. xxiv,

juxta

Toletanum XIII anno superiori celebratum est, ut quod idem Leo eum in Hispaniam ire disposuerat pro significanda soxtae Synodi deflnitione,

quibus Ecclesiam

Romanam

rexit, bis

tantum epi-

BENEDICTI
cominissum ministerium perageret,

II

ANNUS

1.

CHRISTI 684.
:

69

et subscriptio-

tium episcopi accepissent

nes episcoporum post eamclem Synodicam defmitionem procuraret suljjungi. Sed, ut testantur Patres
Concilii Toletani
gati,

siquidem de eo, inquit, ut adliuc vivente mentionem faciunt; non sic cum

XIV sub bujus anni finemcongre-

de Benedicto agunt in XV Concilio Toletano, quem cum scirent esse defunctum, his verbis ejus memiAnte hoc biennium beata; memoriai RoBenedictus, etc. Secus vero cum in secundo canone de Leone egerunt Patres in hoc nerunt
:

canone u

et ui,

cum

ii

Leonis Epistolam et

Gesta Concilii accepissent, absoluto

jam

Concilio

manus papa

>5

Toleiano XIII, non potuere iterum aggregari,

tum
omni

quia jani ad propria rcdierant,

losi

tum

propter proceltellits

Concilio congregati.
Concilii illius

Verum
;

iia

Patres seu scriba

temporis adversitatem, quiasciiicet

XV

scripserint

nihil

tamen

cogit, ut

hyemaU

stricta gelu (ilaciali niviitm immensitate

duruerat. Addunt Patres, sese tamen sparsis sedibus atque locis approbasse qure gesta fuerant in sexta Synodo et in canone quarto subjungunt Placuit proinde illo tunc tempore apologetica) defensionis nostraj responsis satisfacientes Piomano Ponlifici, ea ipsa gesta firmare , sub prajcedentis
;

eiiam Patres vel scriba Concilii XIV eodem modo debuerint s.cribere, utraquc loquendi forma libcra
pariter et usitata. Sic Constantimis

Sacra sua ad

Donum, Vitalianum defunctum beatissimum duntaxat vocat,

stanlinop. et

quo pariter noinine Theodontm ConMacariitm Antiochenum, qui tunc

vivebant, appellat. In Sacra ctiam ad

Romanam

sc.

anni finem, vel currentis

10. Secitnda ei

initio.

porro

mirum

si

perperam adscripta, Quid Concilium Toletanum XIV non

Synodum Leone jam

Petri

Pontilice data, ac post alieram

:

Leoni scriptam legitur

Tanquam

ipsius divini

meminerit Benedicti II, ac cum liic eloctus tantum acnec dum plene partes Pontificis agens, nihil sibi putaverit immutaudum in decessoris litteris ne ipse videretur, non decessor episcopos Hispania) ad suscipiendam se.xtam Synodum invitare? Verosimile tamen cst, Benediclum II alias ad Hispaniae episcopos litteras scripsisse, quibus explicarit causam missionis ejusmodi Epistolarum Leonis;sed CcB non extant, sicuti neque ea;, quibus jussit ex,

vocem, supermirati sumus libellum AgathoniSB.Mitto infiniia ejusmodi cxempla. LeonisW.^que Epistolffi anno sui)eriori aliquot posi ejus mortem menses iu Hispania acceptte nec Icaterc pofuit Patres Toleianos Bcnedictum Ecclesiam Romanam tunc gubernare, cum iis ad Peirum notarium re:

rioris

gionarium, in Hispania ac fine circiter anni supeagentem, litteras dederit. 13. Mos tondendi pueros apud Europccos.

plicari scripta a Juliano episcopo Toleiano de

bits

Tri-

Ad num. 7. Mabillonius in Pra:'fatione ad parlem primam sceculi iii Benedictini num. 17, observal,
laicorum tonsuram penes Europsos aliam pucrorum fuisse, aliam adultorum. Pueri capillum intonsum aliquandiu gerebant; posica cincinnos a Ccipiic eoruni dcmctebcit episcopus, aut certe is,
qui paler
spiritalis

Substantiis, ui babctur in Concilio Toletano

XV,

quas paulo antc mortem ad eosdem Hispanice episcopos dedit. Qua de re plura Combefisius in Hist. Monolbel. in Dissert. Apolog. pro Actis vi Synodi,
cap. 2. Caiterum Benedictus II non iterum per Pelrum nolarium regionarium Acta sextse Syuodi
misit, ncc ipso id in sua Epistola ad
dicil.

ob

Iioc

dicebaiur.

Mallones

autem,u.aUoiGra;cissuni
crines.

cirri, cincinni,
\i.axyhi

seuimplexi
vellus, seu

cum

scrii)ta

Esi

enim

Gra;cis

Lana,

Hlud quidem refert Leo II in Ei>iitola ad Ervicjium Hispaniarum regem data, cujus inilium :

co7)2a demissa, \\t videre est in Glossario niedic-e et

Ciimunus
Beuediclo

exlet rex
II

omnium

Deus, etc.

Vcrum

ea

infima) latinitatis, in vocc mallones. Sic Consiaiitinus Pogonalus mallones capillorum Justiniani et
Ileraclii

a librariis pcrpcram attributa. Et ta-

filiorum direxii ad Benedictum

:

papam

II

men

Haronius

onmem vim
fuisset

facit in

ea ad Ervif/ium
II
,

iesle Anastasio

sic

Carolus princcps Francorum,

Epistola, quasi ad episcopos Hispania; a Bcuedicto

iterum missa

cum

Actis sexiic

Synodi

Pippinum suum filium ad Luidprandum Langobardorum regem direxii,utejus juxta morem ca-

deceptus falsa inscriptionc ejus, quibusdam exemplaribus Leonis,

piUum

susciperet; qui ejus CcTsariem incidens ei

praferentibus
12.

quibusdam vero Benedicti nomen licet a solo Leone ca scripta fuerit.

ad

7.

Concilium Toletan. XIV. A num. 4 Concilium Toletanum XIV cclebratuin a praj-

inquit Pauhis diaconus in Hb. G de ccst. Langob. cap. 53. Ab eo temporc videntur reges Francorum capillos in orbein composiios gestasse
:

pater cffectus esi ,

nam

aniea, ui Iiahet Agathias, qui

sulibus Cartbaginis provincia;, assistentibus etiam

vicariis

sa!CuIo supcriori

vixit,

solemne crat Francorum

XVIII kal. Ucccmb.

in

cujus fiue legilur

Peractitm Concilium die Dominico, sub die xii kalend. Decembris, idco(|ue boc Cliristi auno, quo dies sx mcnsis Novcmbiis in Hominicam incidit,

regibus intonsam habere comam a pucris, iuvolitantibus uiruimiue iii humeros capillorum cirris,
anierioribus capillis a frontc discriminatis. Quippc
in cercis in

annoque

Conciiium, ut juxta litlcras Leonis II sexta Synodus l)cr totam Ilispatiiam ei Galliam Golbicam recipequiiito Ervirjii vc^ls.

Habitum

istud

orhcm

regum Carolovingorum iconihus, capilli a^quati ad bumeros us(|uc apparcnt. Ritus

relur

quod

ct factuin cst.

tondendi pucros profecius videiur a paganis, primum pucrorum capillum, alicui deorum suoruin detisnm oirercliant. Au iik^s isto
ille

qui plcriquc

12.

Anjumentum ex hoc
solvitur.

deductum

Concilio a Uaronio
dicit,

Haronius

absolutum

apueris ab inilioChristiana; religionis frcqueiiiatiis sit, incertum cuin nulla fere islius rei cxcmpla
:

Conciliura; aiile^iuam de obilu sancti LconisII nuii-

legaiitur ante sicculum viii

quo

id

ex morc factum

70
dicitur. FAtant in ordino
adc:i|)illaturain

HEXEniCTI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 084.

Romano

phircs orationes

atquc in

Synodum

pcrtrahi potuit, quiqiie

randu77i, aliae

iucidemlam, ct ad pnerum tonsuab cis, qwv ad clericum faciendum

ad suscipiendum episcopatus officium, submittere compulsus est. Subdit Bcda

tamen collum o Nec

assignantur. Priores videntiir usurpatai fuisse ia

solemni
extra

isto ritu, quo pueri primum tondel)antur ordinem clericoriun, (]ui a pueris illis corona

tamen statim ordinatiodecreta, sed peracta hyeme, quaiimminebat, in ipsa solemnitatc Paschalis completa est Eboraci

sub praesentia

prrefati regis Ecff-

secernebaidur. Ha-c Mabillonius citatus.

14.

fridi.

Idem habet Beda

in Vita sancti Cuthberti

tinop.

Ad
ut

Moritur Tlieodorus patriarclia Constannum. 8. Tlieodorus episcojius Con-

stantinopolitanus in sedcm rcstitutus fuit anno superiori,

Quare
XVII

anno dclxxxii, num. 7 ostendimus. Theophane in Chronico ad annum Constantini Pogonati (quod et in ejusdem

cum

teste

anno sequenti die xxvi Pascba incidit, episcopus Lindisfarnensis a Thcodoro et sex aliis episcopis consecratus est, ut habet Beda citatus. Baronius, 16. Ecfridus rex occiditiir, postquam de bello ab Eccifrido rege adversus llicap. 24. Cnthbei-tus itaque
Martii, in

quam

Theopbanis laterculis legitur), post suam resUtutionem annos tres sederit, pervenit usque ad annum sexcentesimum octogesimum sextum. Nicephorus quidem in Chronico tam juxta editionem regiam, quam juxta grmcam Scaligerianam, Theodoro restiluto tribuit tantum annum ununi et

bernos

regis, qua;

menses tres, non vero annum unum et inenses decem, ut babuitexemplar, quo Baronius usus est. Verum longe major fides hac in re Tbeophani, quam Niccphoro adhibenda. In Theodori locum subrogatus est Paulus ex laico a Secretis, in(|uit, idem Nicephorus; quod confirmat Arjatho in sua Peroratione, ubi scribit, se cum eodem Paulo tum
Jaico et imperatori a Secretis universa in sexta Sy-

locutus est, refert mortem cjusdem tamen nonnisiannosequenticontigit, ad queni ideo differenda crat. Beda enim narrala Hibernia; depopulationehocanno tacta, ail, an)io post hitnc proximo cum Ecgfridus temere exerciluin ad vastandam Pictorum i)rovinciam duxisset, cum parte inaxima copiarum exstinctum esse a anno ffitatis sua3 quadragesimo, regni autem quinto decimo, die xiiikalendarum Juniarum , i(l(jue die sabbati, ut prodit idem Beda in Vita S. Cutliberti
illato

cap. 27, nbi subdit,

eum

venisse ad Lugubaliain

civitatem,

ut

allociueretur

reginam
:

(ueni|)e

Er-

memburgam) quani postsecessum

moiiasterium, Ecgtridus duxerat
festim intravit ad reginam
:

S. EthildritEe in

Attamcn coneani allo-

nodo mota, qutesitaque ordine assectatum csse, seque Actorum vi Syiiodi scribam extilisse. 13. Ecgfridus rex Northumhrice scevit in Bibernos. Ad num. 9. Beda lib. 4, cap. 26 refert, anno Dominicce Incarnationis dclxxxiv, Ecgfridum regem Nortliumbria!, misso iu Hiberniam exer-

et secreto
:

quens

(erat

autem

die sabbati)

Vide, inquit,

ture illucescente secunda sabbali ascendas

(quia die Dominico curru ire
et

macurrum

non

licet

vadasque

regiam civitalem

citissiine introeas,

ne forte oc-

cisus sit rex , ut inquit Beda, qui

miseregenteminuoxiani,etnationi Anglorum semper amicissimam ut nec Ecclesiis,

cilu, vastasse
:

sancto viro revelatam fuisscEcgfridi

aut monasteriis
esse.

manus
et

parceret bostilis

sed pce-

nas sui reatus luisse,

anno sequenti exstinclum

Incertimi (jua

Verba Bedae

recitat Baronius.

jam dixerat, mortem. Porro anno sequenti dies vicesimus Maii, quo Ecgfridus occisus, in sabbatum incidit, et eo anno Beda in Epitome mortem cain collocat. Regnare coeperat die XV mensis Februarii anui dclxx, ideoque re-

de causa Eccjfridus Hibernis belhun inlentarit.

hfflc in

Dum

gnum

administravit annos quiudecim, et aliquot

Nortbumbriiereguoaguntur, tantum abest,

decedentibus, qui substiluti
fuerant,

rnenses,

quosBeda

neglexit; Malniesburiensis lib.

ut Ecgfridus lex Wilfridum sedi Eboracensi restituerit, ut

episcopis, alios substitueret, vocato in

Norlhum-

briam Theodoro e|)iscopo Dorovernensi, qui hoc anno Synodum coegit, de qua loquitur Beda lib. 4, cap. 28, duiu de S. (kithbcrto verba facit Contigit, ut congregata Synodo non parva sub piaBsen: <(

de Reg. Angl. cap. 3, dicit, eum S. Ethildritoe uxoris meritis commendatioreinfuisse, quam suis, el quod B. Cutiiberluni lucrymis reliijiosa assentaiioiie profusis, in episcopatum pronioverit; sed vaide reprehensione dignuni, quod patriamclarissitjio lumiue viduarit, neinpe sancto Wilfiido e1 Hibernos gentem iunoceutem vasta clade protriverit
^l).

tia regis

Ecgfridi, juxta

fluvium Alna;,

elc.

qui

memoriae Theodorus archiepiscopus pra;sidebat, uno animo, omniumque consensu ad epibeatai

17. Alcfridus notlms pt rex Norihumbrice.

et

Ex eo lemi)Ore spes

coepil et virtus regni

Angloet Picti

sco|)alum Ecclesia3 Lindisfarnensis eligeretur , neinpe sanclus Culhberlus qui tunc in suo monasterio vivebat, et

rum

flnerc, ac retro sublapsa referri.

Nam

terrani possessionis su;e quain tenuerunt Angli

Scoti, qui eranl in Britannia, et

vixe dulcibussuislatebrisextrahi.

Bntonum quoque

Vita; S. Coiumbffi abbalis Uiensis, qui scriplor

scilicet sfficulo seplimo, Concilii cujusiiam Ilibcrnici sola et nuda menlio nobis superesl ex Admanno auctore perhsc tempora floreus narrat sibi ex eo iempore post Hiberniensis Synodi condicium ad ad miraculum celercm uavigalionem viri sancti patrocmio obvcuibse. Dejn iiiiniuneu. se fuisse adJit a !ue, qua; sub baic temiKira grassabalur, ut iucoluais legatioiicm ad regcm Aldfridum obire potueiit. Porro cum iegalio illa ad A. 68o contignetur, hiuc non futili (oujCL-tura deduciu.us Syuodura illam Uibernicam ad illum vel ad unum aliuui e supciioribus aunis pertinuisse. Lx CjUsdera vero Syuodi, aliarumque hujus et superioris saiculi Cauonibus conslarc arbitror Codiccm illum Bibermcum, cujus pars in Spicilegio Dacberii, pars vero in Anccdotio 1*1'. iMartene el Duraud prodiit. Mansi.

(1) Circa

hoc lempus, labente

propria remeauti,

promptam

ct

BEXEDICTI
pars nonnulla
,

II

ANNUS
et

1.

CHRISTI G84.

71

libertatem

receperunt,

quam

hactenus

liabeiit

per annos circiter quadraainta

Beda lib. 4, cap. 26, qui ideo Historiam Anj:loriim scripsit an. dccxxxi; quia ai> aii. iMLXxxv ad Dccxxi anni XLVi intercurrunt. Beda Ecfjfiicap. 24 scribit iii Vila sancti Cutliberti
sex , inquit
:

fkis
et

post

aiinuin, Pictoruiu

gladio trucidatur

Aldfridus in
qui

regnum
non

frater

ejus nothus sub-

prospera cuncta, ut gesserat, indicavit, atque ita regna unita pace populum pacatum sacerdos verus reddere i>romeruit . Ubi palaliorum nomine anonyiinis ille CUpiactim intelligit, ubi sanctus jiraesul a Dum vero, iuquit, obiit, ut idem scriptor narrat Clipiacum villam pro necessitate regis et populorum advenisset, rogante Theodorico et Chrotilde regina, et administrante Waratone subregulo, etc.
:

stitiiitur,

[laucis

ante

ivgionibus Scolorum lectioni operam

<d)

temporibus dabat
,

in
ibi

migravit ad

Dominum

ainorem

sapientiie

spontaneum

passus exi-

iiiim

B. Alordiis anno dclxxxvi, num. 5, liunc Aldfridum nolliiim perperam confuiidit cum Alc-

frido altero fratre germanoreu:isf(7/W<//, iiide(|ue

in varios errores incidit,
(liein VI
iit

Quare foedus inter l^.S.Atidoenus morilur. Orientales el Occidentalcs Francos ultimum fuit operum sancti Audoeni ut Fridegodiis in ejus Vita, continuator Fredegarii, et aiictor de (jcstis F"rancorum etiam habent. Ha?c verba auctoris de
,

observat Bollaiidus ad
s.incta-

(iestis

Francorum

Sub

his

diebus Audoenus

Marlii in

(^ommentario Historico
reg^is.

rum
tilius

virjiinum Kiiiebiirgffi et Kineswitaj, filiarum

Rotbomagensis episcopus plenus dierum atque virtutibus preeclarus Clipiago villa regale in subur-

1'endDe

Mercionim

Primiis enim Oswii

rej,ns

bano Parisiorum

civitate migravit ad

Dominum,

Alcfridus, qui S. Kinebiirgam,

Oymburgam

cum magna
ejus scripsit

gloria, Basilica sancti Petri

etiam appfllatam, uxorem duxit, et sancto Wilfritlo

civitate sepultus est .

:

Rothomago Addit anonymus, qui Vitam

patrem niortuus est. a juo regni sui ali(|uam partem acceperat. Secundus Ecgfridus. (|ui post patrem regnavit tertius Elfwimis anno dclxxix, ut ostendimus, occisus, et ultimus Alcfridus notlius, ut testatur Beda loco cilalo, et alibi sa;pe, et hic uxorem habuit sanctam CiiIhburc/am, de (jua in morte luariti, qui Wilfridum
fuit. Ille aiite
;

amicissimus

Igitur rex

cum

regina et episcopoin

uui conventus atque Major-Domus seu priores palatii

pariter congregati

virum

feretro depor-

tantes sanctasque reliquiascelebrantes,etc.

Cumque

vulgo Pontoise) vigilias celebrantes pervenissent, noctem totam in Dominilaudibus peregerunt. Inde rcgahs dignitas

usque pontem

InisEe

(seu Isarse,

vexa^

it.

(Theodoricus, Clirotildis, et Major-Domus) remeavit

18.

5. Aiidoenus inter proceres Francorum pa-

cem componit.
ait
:

Continuator

ad propria,

Fredegarii cap. 98,

(iisle-

batur, qui continuatus fuit adliuc

Fiierunt inler l'i|ipinum et pnefalum

Clipiacum, ubi conventus ageduobus saltem meusibus, ut intelligitur ex Aigrado in VitaS. Ans(scilicet

maruiii (filium Waratoiiis

Majorem-Uomus

Tlieo-

berti S.
tioiie

Audoeui

successoris).

Tum

vero conven-

dorici regis) discordiic inultui, bella civilia plnrima.

lacta

plurimorum

episcoiiorum una
et

cum

Nam

Maiuicum contra hostem Pi|ipiiii diicis (legeiidiiiii, Pippinuin ducem) Gislemarus cousuigeiK tiauduleuter falso juramento dato
ad castruin

venerabilium sacerdotum
ingressi
suiit,

clericorum mullitu-

dine seu illustrium virorum Vilgasiuum oppidum

(Pontisaram

iiemiie

oppidum

Vil-

quamiilurimos viros nobiles occidit. Inde vero roversns ob supplantatioiiem iiatris vel aliain maliliain noii niodicam, (|uam fallaciler periietraverat, a Deo percussus inaidiclus Gisleniarus, ut dignus
erat, ini(|ui?siiiiuni fudit spiritiim,
illo(pie

inortuo

fluvium situm) beatum corpus humeris deiiortanles etc. per loca ergo singula (secus viamregiam Ilothomagensem posita) ctc. corpus de|)ortatum apud civitatem suam Kothoniagum in Basilicabi^ali Petri Apostoh sepelierunt.
cessinense trans Isaram
,

pater ejus

Warato li(niorem
seu

|iristiiium
iii

Majoris-Do-

20.

Dies emortualis S. Audoeni ignotus.

Vilain S.

mus
lice

recepil . Ideni legiliir

Gestis

Francorum

Manucum,
Gall.
iii

Mainucum, hodie Namurcum, GalHadr. Valesius

in Not.

Aamiir

dicilur, ut docet

voce

Nainucum. Waralo recuperalo Majoa Gislemaro

lilio

Audoeni scripsit, ne()ue alius ex aiitiquis diem emortualem hujus sancti memoravit. Fridegodus tamen natioue Anglus, qui saiculo decimo annisposl obitum S. prte-

Neque anonymus, qui

ratu

pacem cum Anstrasiis

fra-

sulis CCL vixit, arbitratus est

Audoenum

cousecra-

ctam renovare
interniintio

voluit, usus(|iie est Tlieodoricus rcx

Audoeno Kothomagensi episcopo, dc

iii

cujus profeclione

Austrasiam

sic

loquitur ano-

episcopum die xiv mensis Maii, e vivis excessisse JX kal. Septembr. seu die xxiv mensis Augusti, translalum vero /// nonas Maii, qiiia scitiim
fiiisse

nymus, qui sub Carolo

doeni edidit
:

iMarlello Vilain sancti

Au-

licet in Kaleiidariis hi dies festis coiisecr.itionis, talis

na-

Sanclus Audoenus,

dum

pro pacis

et

translationis

ejus

assignabantur.

Verum

coiicordia decerlare seinper videretur, procedente

quemadmodum
vidimus,
est, alios(iue in

in die ordinationis,
aliis

ut anno dcxl

discordm inter regeni Francoruin cl Austrasio Tlieodoricum neinpe, seu potius ejiisdem [lalatii principeiii Gisleinarum, et Pi|ipiiiuin
est
(liiceni

tempore orta

sic et in

diebus, valde hallucinatiis

IX knl.
non
est,

errorem indiixit. Audoenus eniin Septemb. Dominica, ut i|ise ait, mortuus

Auslrasioriim). Pergens ila(|ue vir Dei, etc.

Coloni;c, etc. exiiide ad Neustriain regre-

cum

testetur

eum

obiisse aniio dclxxvii,

ad

urbem

\el jiixta Codiceni Ms. dclxxviii,

postquam

sedisset

dieiis,

pacis liedere conlirmalo, civitalem Virdu-

aiinos XLii, uienscs tres, dies deceiii a die scilicet

nciisiuin adveuil, etc. Exiudu iiervcuitud paluha, et

XIV Maii auiii dcxxxv,

quo Fridcgodus Audoenum

72
nriliiiatiiiii

nENEDICTI
statuit.

II

ANNUS
sit

CHRISTI

C)8h.

Nam

ut dics xxiv Augusti

sit littera

Doniinicus, neccsse est, ut in cutsu

E,

ricorum adunata inuititudine, ipsumsacrum corpus levari fecit cum revcrentia magna, et hymnorum
laudibus, clero personante atque in abside i^ra^fati S. Petri Apostoli feliciter recondidit, etc. Sacrum

neutrum annum inciillt antc an. dclxxxii, quo fainen mense Augusto adbuc in vivis erat Audooius. Certe cum auno circiter integro vixerit Filibertiis in Neustria superstite Audoeno, si sanctus pra?sul obiit anno dclxxxii, saltem anno laquBe in

corpus mciise Maio translatum cerlum esse debct

bente dclxxiii secessisset Filibertus in Aquitaniam,

quo tamen profectus non est, antequam Ebi^oimis Majoratum recuperasset, ut loco ostendimus. Post eum Ciuisli annum littera Dominicalis E aiite annum Dcxcin non amplius recurrit. C(un vero Fridegodus, neque diem, neque annum ordinationis Audocni calhierit, quot annis Ecclesiam R(ithomagensem rexit, eum igiiorasse necesse est. Denique
fallitur

abanno eniniDcxLvusqueadDCXci, semperAscensio in hunc mensem incidit. 23. Anni Christi dclxxxviii. In priore tumulo rcquievit, testevelustissimo anonynio saipius

laudato, annistribus, mensibus sea;: sepullum ilaqiie

fuit

aiini.

corpus Audoeni mense Noveinbri hujus Ghristi At Cointius laudatus n. 12 contendit, ab obilu

Fridegodus in die translationis ejus

ait

Audoeni usque ad [irajdictam translationem Ia[)sos esse annos Ires, inenses octo, dies viginli tres, quia a[)ud Fridegodum dicitur beati viricorpusin priori loco requievisse, aymis tribus et tnensibus novcm.
Sed quis, aniabo, ferre
siniuin etsiip|)arein
poterit, scrijilorem vetustis-

euim translatum esielll nonas Maiiin festo Ascensionis. Festum autem illud ab anno dcxxviii ad Dccvu cum III nonas Maii non convcnit. 21. S. Aiidoeni translatio. Cointius tamen anno dclxxxvii, num. H, Fridegodum interpretari

Audoeno emeiularia Fridegodo,

et ampliusannisjunior fuit, (|uemque anno ordinationis et mortis sancti |)ra3sulis errasse certissimum est? quare nonanonymusnoster

qui ducentis
in

et excusare

conatus

est.

Ha!c ejus verba

Quia
(sed

ex Fridegodo, sed hic ex

Christus

credilur passus

octavo kal.

Martii

ab

illis

anonymo coirigendus, et novem mensibus tres saltem iucoui|)leti

legendum, octavo
stiana

kal. April. anni sc.

^rae Chriet

xxix, quo Christuui passum esse vulgaris

fuit),

opinio

resurrexisse sexto
cffilum
tertio

easdem kalendas,

resecandi. Quibus rejectis com|)erimus, non mense Augusto, sed mense Novembri Audoenum fuisse sepultum, et translatum an. dclxxxviii die septima

ascendisse in

nonas Maii, festum

mensis Maii, in quameoannoyl5cen6cadebat. Remansit iu priori tumulo annis tribus, niensibus sex, ideoque se|)ultus fucrat lioc anno die uliqua Novembris, qua? in Dominicain competebat. Neque enim dubitandum, quin magna solemnitate depositus fuerit. Obiit
itacjue

Ascensionis in plerisque Martyrologiis terlio noiias Maii cclebratur, ut ex Bollando in Notis ad Vitam
S. Ansberti

jam

laudatis constat. Inde factum arbiille tertius

tramur, ut dies
lationi S.

ante nonas Muias transAudoeni dicaretur, quo corpus S. Audoeni translatum est, Ascensionem Domini tertio nonas Maii celebratam fuisse .liaCoinlius. Eodeinmodo
Chiffletius in Dissert. de annis Dacjoberti /, c.
17,

labenle

mense Octobri

post ejus niortein ali(|uandiu sedes Rolliomagensis

vacavit, quia Ansbertus abbas Fontanellensis, qui

clero et plebe elcctus fuerat, tain grave onus

Fridegodum
fuisse.

inlrepretatur, ac supponit juxta euin

suis

in die Ascensionis fixae

hanc translationem
fuit

factain

a rege vocatus (qui tunc, ut

humeris imponere recusabat, nonnisi multoties ait Aigradus), moraubiconveiitum maguuin [)opuIorum habens

Verum
est,

si

ea
is

mens

Fridegodi, valde de-

batiir in villa Clipiaco, quai sita est iu Parisiaco territorio,

ceptus

dies nullo officio Ecclesiastico aut alii|ua celebritate insignis esset.

22.

cum

Die Ascensiojiis peracta.

translatiouis S. Audoeni,

Verus dies non ex Fridegodo, sed ex

Anonymus aucorpus in loco, quem ipse fabricaverat, requievit annis tribus et mensibus sex. Post ha3C visum est antistiti (sc. S. Ansvetustioribus auctoribus eruendus.
ctor Vitae ejus ait
:

Beali viri

de utilitate ac tutela regni tractabat (illuc venit, ubi a sancto Lantberto episcopo Lugdunensi), aliisque saiictis pra;sulibus, qui ad boc generale Placilum (scilicet CIi[)iacense) convenerant in pontificem creatus est Ecclesia? Rolbomagensis ; quod fieri non potait ante ultimos liujus anni dies, aut
priores insequeutis. Baroiiius de morte sancti Audoeni agit anno dclxx, n. 4 etseq. sicuti etde Francoruin cum Austrasiis pace opera ejus inita, quia scilicet Frideijodum tantuni legerat, qui tamen
viani,

berto) successori suo

ferret in excelsiorem

ut beati viri
vel

corpus transaltare

locum

gradumante
.

S. Petri Apostoli in parte Orienlis

Aigradus in Vita S. Lamberti testatur, Audoeni corpus fuisse translatum in solemnilate Ascensionis, die tamen mensis, in quam incidebat, non memorato qua:

quain ignorabat,

alios

docere non potuit.

Daronii enim tempore Vita Audoeni ab

latebat.

anonymo

vivente Carolo Martello scripta adhuc in tenebris

(sc. Ansbertus)... Audoenicorpus... in eminentiorem locurn Ecclesia! S. Petri, quajposita est

liter

24.
diensis.

Moritur S. Aldegundis abbatissa Melbo-

in

suburbano urbis Rolhomagensis,

transtulerit,

Obiit hoc circiter anno S. Aldegundis abbaiii

narrare aggredimur.
sepulcruni repam

Cum

ergo de diversis pro-

tissaMelbodiensisprima,
to
,

loco nemoroso acdeser-

vinciis congregasset artifices, condidit super ejus

(feretri scilicet

ut scribit llucbaldus sa:culi ix

monacbus Elno-

stituta ergo die in

operculum)... Cousolemnitate ascensionis domini,

clc-

nensis in ejusVita,ubinuncoi)pidum eslHannonia;

iuBelgio ad fluviuin 'Sdhia,

latur.

sacerdotum ac monachorum, reliquorumque

i\\xui\ Melbodium ai)|jelBoUandus ad diem sxx Januarii tres hujus

JOANNIS V ANNUS
-;incta3 Vitas edidit
:

1.

CHRISTI G85.
;

73

alia Vita vetustissima se

primani aiictore anonymo, qui nsnm fatetur secumilam

;

viroruin in Belgio

veruni etiam coenobia puella-

rum,
chas,

Nivellense, Melbodiense, Castrilocense, Mar;

auctore HucIjaliio,tertiamabanonymo Cellensi seu

Gislcniano

cianense, aliaque nonnulla ordinasse

monaclio

descriptam.

Vetustissimam

illam Vitam,
vit

quam Bollandnsnon

viderat, publica-

sed iis monanon canonicas imposuisse monacbum ipsum duplicem in unoquoque [>artbenone conventum
:

Mabilloniussfficnlosecundo Benedictino, exqna,

stirpe procreatam,

fuisse
illis

monachorum
illa

scilicet

ac puellarum, qute ab

aliisque citatis discinuis, Aldef/uudem, Dagoberto

de more regebanlur. Sed

ita et

quemadmodum

in

primo regnante, ex nobilissima

et divinis

Belgica

coenobia successerunt collegia canoni-

visionil)nsanimatam ad mundi conlemp-

carum monachabus,
:

monacbis canonicorum

lum,

niatris nuptias suadentis blanditias rcspnissc.

Facta monialisMelbodii monasterium construxit,iu

convenlus utsicut primitus monachi monachabus, ita postmodum canonici canonicabus sacramenta
administrarent.
2C.
ciliis

annos sanctissime vixit, boc circitcr anno deinortua. Cointiusquidem bocannonum. 1, et Mabillonius citatus mortem ejus cum boc Cliristi anno illigant, quod in coenobio Melbodiensi colatur die XXX Januarii, et ab uno exejus Vita) auctoribus
(juo per plures

Exeunte

scecido

vm

SEEcuIo viii convocatis

Epist.

In Coninstiluta. canonicarum mentio

nuUa, nec in

nona Zacharitc papaj ad Pippi-

num Francorum regem

lari Caroli

dic sabbati

leve illud
aliis,

eam ad Deum migrasse asseratur: sed fundamentum cum iderumque sancli

;

cap. 5, nec in Besponsionibus Stepbani papaclll adCallos, neque in Capitu-

quam quibus

vita functi

snnt dicbus,

officio

Ecclesiastico

ejus sorore abbatissa

De sancta Waldetrude prima Castrilocensi in Ilannonia, et S. Madelyario bujus marito, antequam in monasterimn secederet, egimus anno dcliv. Aldefjundis nicminitBaroniusan. dclxi, num. 1. S.j. Varia collegia canonicarum in Belgio.
celebrentur.

M. anno dcclxxix coiidilo, ubi aptissima canonicarum commemoratio futura erat. In Concilio lamen Francofordiensi an. dccxciv, cap. 40, de illis sermo est sed clariu in Concilio Moguntino anno dcccxiii celebrato. In Conc. Aquisgranensi an. DCccxvi,post regulani canonicorum composita est in gratiam canonicarum alia, quaj capitulis 28
,

continetur.
saBculares

Et primitus
(ut credere

quidem
est),

canonicaj

illaj

Nunc

in monasterio Melbodiensi est celeberrimuin

quibiis, aliiscjue Mirreus

par
at

velo retento vota vota

canonicarum coUegium, de
in Nolis

[lerpetua premittebant;
solffi

posterioribus saeculis

ad cap. 13 Cod. Donat. scribit : Canonica-

abbatissce

cum

ofQcialibus (ut vocant)

et ritibus

quasque ad nuptias transire possunt. collegia in Hannonia sunt duo, Montense (seu Castrilocense) et Melbodieiise totidem in comitatu Namurcensi Andeniicnsc ct
nobili stirpe [irogenitarum,
:

rum

nuncupant, servatis alicubi ordine

dictinis,

quemadmodum

Benein Ecclesia Romaricensi,

Monastcriense

et

unum

in Brabantia,

Nivellense,

omnium
De
istis

a[)ud Belgas (iilopinor) anti(juissiinum .

disserit Mabillonius in

Remiremont, ubi sanctimoniales Romaricenses ordini Benedictino subjectaB fuere ad usque sfficulu.m proxime elapsum, quo caiionicce sceculares dici ac esse co^perunt, nec tamen ab ordine
gallice

canonicabus

Pnefa-

S. Benedicti dcsciverunt, ut ostendit

citatus,

Mabillonius

tione ad

ailque

sKculum ii Bencdictinum paragraplio 3, sanctum Amandum non soluiii inonasteiia

apud quem de

bis canonicabus |)lura.

JOANNIS V ANNUS

1.

CHRISTI

fi85.

Mortuo Constanlino

rer/nat Justi?iianus

qui

Justiniano

filio

Mani.cha;os cxaf/itatin Armenia.

ptoris sexccntcsimo

imperii lia-rede,

quem

Anaslasiusin

Aniio Hcdciii-

Joannc

tradit

hoc anno, inchoantc decima ([uarta

im|)crare
coe()isse

octogesimo quinto, iiidictione

et

Indiclione,

mensc Se|)tembri

liecima tertia, Constautinus imperator, ubi im[)erasset

quando

diviiio veluti

miraculo factuin csse cogni-

annos decem

septem, moritur, relicto

tuin est, ut

cum

i|)seimperalor pa;ne puer essct et

TOMLS

XII.

10

74
levis,

JOANNIS V ANNUS
nulliusquc consilii,

1.

CHRISTI 085.

et jam crederetur Orieninnixum fundamento penilus collapsurum, Deus sua potentia non solum conti-

tale iniperiuni nullo

nuerit Barbaros, ne adversns cum movereiit cxercitus; sed sponte ipsi venerint inslaurare sancitam

tempore hujus imperatoris, sed Leonis Isaurici contigisse dicat, nos suo loco de illis acturi sumus. At non histantum 3. Errores Armemortim. malis hoc tempore laboravit Armenia, sed ut quae hactenus sub Sarracenis fuerat, Ecclesia posita ibi

cum
esset

patre concordiam, aucto

imperatori,

trilnito.

Annalibus Gr.necorum': meleclius ad eum nuntios mittit confirmandae pacis causa , convenitque ut imperalor Mardaitarum

quod persolvendum De liis cnim hrec in Primo ejus anno Abi-

silvesceret, oppleta fuit multis erroribus

videlicet

in priuiis,

quod viuo tantum

in

sacrosancto in:

cruento sacrificio uterentur, nulla admixta aqua

quodque ad sacerdutium

nuUum

admitterent Ju-

dffiorum, nisi qui ex sacerdotaligenereorU essent:

agmen

compesceret, eoque nomine Arabes Romanis penderent in singulos dies nummos niillc, equum, et servum. Et Theophanes Hoc primo anno, inquit, Justinianus imperator misit Leontium prastorem in
:

in Libano, ejusque impressiones

insuper Quadragesima) tempore diebus sabbati atque Dominicis caseum et ova comederent sed
:

quod more Judaico carnes intra altare assarent, easque populo comedendas distribuerent. Haec quiet

dem

ita se

habuisse, docent canones

'

sextae

Synodi

Armeniam cum Romano

illic

potentatu

et Sarracenis

postea sanciti. At de rebus Orientalibus hactenus.

existentibus interemptis, subjicit lianc Roniasimiliter et Iberiam,

et

nis,

quoque atque Mediam,

actis

Albaniam, Ilircaniam sub tributo regionibus

plurimas pecunias imperatori transmisit . Ha;c de rebus prosperis anni hujus, cum ip?am testamento rclictam pietatem nondum prodegisset
:

De litteris Benedicti papce ad Bispanos daHoc eodem anno Bencdictus papa, ubi sedisset menses octo, et dies decem, et septem, moritur septima die Maii, qua relatus inter sanctos reperitur in Tabulis Ecclcsiasticis. Antcquam autem
4.
tis.

ex hac vita migraret, contigit

eum
ab

scribere ad Hi-

imperator

ea

oinnia simul a
2.

enim postea amissa, una cum se bona rejecit.

ipsa

spaniarum episcopos, monens

nonnulla quaj legisset

eos, ut corrigerent
ipsis litteris, et

in scripiis

in

Idem princeps aggressusestpariterinventos Armenia exagitare Manicha;os, de quibus Lucas

:

Romam
quibus
his,

missis

cum

subscrii)tionibusepiscoporum,
Dicturi de

quffi

decreta essent de fide Catholica in Conqua; ad temporis rationem

Siculus vetus historicus inchoatam historiam ita prosequitur Gliscente igitur inter Justum et

stantinoi)olitana Synodo, proharentur.

primum omnium

Simeonem Manicha;orum duces

ciscitur Justus ad

coutentione, profi-

spectare noscuntur,
testificatio in Actis

elucidemus. Est de his certa

vicesima sexta,

episcopum Colonia; ArmeniEe, atque ut de Apostolisensu, quod cupiebat, audiret, omnia mox de se sociisque et quam inter se disciplinam tenerent, liquido exposuit. Re comperta,
episcopus nihii in
his
sibi

decimajquinlse SynodiTolctanee

celebrataj

yEra septingentesima
scilicct

anno

Domini

sexcentesimo

octogesimo

oclavo, ubi asseruntur ante biennium ea; fuisse a

cunctandum ratns

Benedicto Pontifice
ibi hccc

litterai scripttc

habentur enim

de singulisevestigiorefert ad imperatorem JuslinianumAugustum, qui jjost Heraclium Constantinum imiierii sceptra gubernavit. Qui quidem ut audivit,

verba

Post hujus igitur piae confessionis prolatam

omnes

statim in

unum

cogi Manichaeos, seorsum-

que interrogari

jussit, atque flammis tradi, quotquot essent in errore pertinaces. Ilaque exstructo ad acervum ingenti rogo, incensi el cremati omnes

illa nos illico convertimus contuenda capitula, pro quibus muuiendis ante hoc biennium beataj memorioc Romanus papa

devotis vocibus regulam, ad

iuerunt, prater l>aulum quemdamgenereArabem, cui duo filii erant Genesius, et Theodorus, quiltus-

Benedictus nos lilterarum suarum significatione rnonuerat, etc. Quac igitur ante biennium datae dicuntur Benedicti littera?, hoc anno ipsas esse
scriptas oportuit,

fuga se proripuit pater, et Epispaurim abiit janidudum a nobis iu prolixiori opere commemoratum, cum de Paulo ct Joanne Samosatenis Callifiliis ageremus, de illo, inquam, Paulo, a quo Pauhani pro Maniclunais, mutato nomine, appeliari coeperunt. Producitergo alter hicPaulus ad impietatis scholam filium Genesium cui Timothei nomen imposuit. Sed brevi secuta est inter utrumque fratrem Genesium, et Theodorum altercatio curn isle divinam Spiritus gratiam accepisse se

cum

inchoato

de his
5.

post duos expletos, anno quo episcopi convenerunt. Haec quae ad tempus pertment. Quod vcro dicunt Patres in eodem Concilio

ncmpe

jam

tcrtio,

nices

congregati, a Benedicto Poutifice

nitos

lilteris

Hispaniarum episcopos
ob ipso

apparet
,

stiana

charitate esse transactam

commorem Chrinempe nequa-

quam
bata

Romano

Pontifice statim esse repro-

scriptis

atque damnata, qua; invenisset in ipsorum sed potius qua; ipsi subduriuscula visa
:

assereret,

ille

contra de
inter

seijjso

idem affirmaret.
sic

Quomodo autem

se

dissidentes

animis

odiisque invicem exarserunt impietatis incentores, ut ad niortem usque ipsam persliterit

discordia^

idem

subjicit auctor

abunde

satis

sed quod

non

admonuisse voluit, ut vcl corrigerent, vel declararent. Hecc autem dixissevolumus, quod Rodericus inconsulte nimis affirmet, imprudenter id factum a Benedicto de libro a Juliano cpiscopo Tolctano conscripto. Sunt ha3c Roderici verba Ejus tempore librum de Tribus substantiis, qucm duessent,
:

Cedr. iu Jusl.

aii.

J.
'

Cau. xxxil. XXXIII. XLVi.

JOANNIS V ANNUS
(lum
Roinaiii

I.

CHRISTI

(585.

75

miserat saiicti?sinius Julianus,

et

lebrato ipsi Hispani episcopi, id scilicet non a se

minus caute tractando Benetiictus papa Romanus indixerat reprobandum, ob id quod, Voluntas genuit voluntatem, sanctus Julianus veridicis
tesli-

moniis in
cipis

lioc Concilio

ad exactionem
qute

priifati prin-

per oracula

eorum

Romam

transmiserat,
fecit, ct

verum

esse firmavit, et

apologeticum

Ro-

mam
ct

misit per suos legatos presbyteros, diaconum,

. ILec

subdiaconum viros eruditissimos

cum

dictum secundum relationem, sed secundum subQuaenam autem duo alia capita fuerint, quae viderenlur eidem Bonedicto indigere exactiori elucidatione, ncscimus ca tamen ex sententia sanctorum Patrum Ambrosii atque Fulgentii posse defendi, iidem Patres, qui dicto Concilio interfuere, testati sunt. Haec de his qua; ad Benedictum, et ad litlcras in Hispaniam hoc anno ab ipso datas pertistantiam.
:

i|)se dicat, saiie

quidein ex iisdem Tolctani decimi

nent, satis sunto.

quinti Concilii Actis correctione dignus ostenditur.

6.

Quae enim Benedicto visa sunt corrigenda,

Rursus

8.

Theuphanes episcopus Antiochenus moritur.

vel saltem declaranda,

non sunt reperta

;

in novis-

simis

littoris

ab episcopis Hispaniaruin

datis, vel in

libro Juliani de Tribus substaiitiis

sed in illisquas

antea iidem rescripsissent, dedissentque Petro regionario,

qui illuc a

praedecessore

(ut

vidimus)

vero quaj de eodem Benedicto Pontifice habent Acta Nicceni secundi Concilii hic in mediuin adducamus. Quod enim hoc anno contigisset mori Theophanem Antiochenum episcopum, ubi sedisset (ut tradit Nicopliorus) annos quinque : optavit idein Pontifex Benedictus, utMacarius olim
;

missus fuerat. Testantur eiiiin idiiisum Patres, qui cidem decimo quinto Toletano Concilio interfuerunt. Beuedictus igilur quatuor
liaud suis
sciret cuin Catbolicis se
illa

Anhochenus

episco[)US in

ordinem redactus Romae

notalacapitula
utpote quod

voluit inseruisse lilteris,

rem agere

qui

niliil

con-

degens exul, damnata ha^resi, restitueretur in Antiochenam Ecclosiam sed cervicosus homo contempsit. At reddanius hajc ex Synodalibus Actis * Petrus sludiosissimus presbyquffi sic se habont
: :

tentiose acturi essent, velpertinaciter asserturi; sed

ter

et
:

Apostolicaj Sedis Hadriani

papa; vicarius

iidem testantur Patres) cuidam ipsorum homini credidit, non scriptis, sed verbisore tenus exqui(ut
:

dixit

Et Romac quoque extorris erat Macarius a

:

sancta Synodo sexta damnatus

veruin

pia3

memo-

bus omnibus manifesti erroris eumdcm redarguas Rodericum. 7. At quaenam ista essent a Bcnedicto notata, videamus. Quod igitur Romanus Pontifex custos
Catholicic fidei esse
vit
:

rationis pater noster Benedictus deliberandi spa-

semper vigilantissimusconsuedubium posset movere, despexit, et indiscussum

iiihil

tium per triginta dies illi concessit et quodam tempore Bonifacium consiliarium ad eum misit, quo verbis admonitione plenis ex sacra Scriptura illum instrueret veruni ad meliorem mentem
: :

quod

vel in verbis vel in sententiis

haudquaquam perduci
tus ob id egit,

potuit. !d

autem pater beain

quo illum rursus

pristiuum sta-

prajtcriri

aliquando

permisit

sed

ambiguitates

tum
cedit

reciperet . Hccc Acla.

9. Reliquce res fjeslce

omues
dictiis

solvi,

ambages
iii

elucidari, dubia in lucein

prodi, et detegi vclata curavit. Sic crgo ipse Bene-

Joaimes V.

Benedicti papce , cui suc-

De eodem quoque Benedicto,

:

legens

Hispanorum episcoporum
in corpus,et

litteris

tres in Christo aflirmari inesse substantias, subdivi-

dendo

humanam

aniinam; verilus ne
tres

haec oinnia Anastasius ista habet Hic Ecclesiam beati Petri Apostoli, sed ct beati Laurentii martyris, que appollatur Luciuic, restauravit,
prffiter

secundum numcrum

substantiarum

etiam

Uemque
fecit
lis,

in Ecclesia bcali Valcnlini via

Flaminia

slaluerent in Doinino volunlates, diviiiam, raliona-

coopertorium supor altare

cum

claviset fastel-

lem, et sensualem, ne quid novi vel in verbis assererttur, cito

occurrendum
ipsi in suis

|)ulavit.

Rursum vero
:

quol itideni

lilteris

dixissent, Voluntas

gcnuil voluntateni, sicut ct sapieiilia sapienliam

ne eodem

modo

dua) dici a Catholicis voluntalosab

aliquo vel siispicari posset, hoc elucidatione indi-

gere significavit. Quod auteni

riiissent

[)io

id

seusu asse-

Hispani ex sentcntia Augusti, diffusius in

'.

chrysoclavum pretioad Martyres alium coopertorium porphyrelicum fecit cum cruce ex gemmulis, quatuor chrysoclavos et in circuitu palergiuni holoscricum pulcherrimum necnon et in Titulo suprascripto Lucinic aliud coopertorium ornatuni holosericum . Extatejusdein Benedicti exaratum in sepulcro ipsius hoc
et in circuitu palergiuin
:

sissimum

similiter el iu Ecclesia B. Mariae

scholis ista iuvenics disputala

Excusaverunt id

Epitaplhuin

-.

quideni postea

in diclo Concilio

post

bionnum

ce-

MAiiNA TVIS IIENEDICTE PATER

FVLIiVRIS

MONCMENTA KELINQVIS

VlItTVTVM TITVLOS O DECVS ATQVE DOLOR

IN SPECIEN (SPECIEM) MENTIS SPLENDORE (^ORVSOAS PLVRA SED EXIGVOTEMPORE C/EPTA FLVVNT CVNCTA SACERDOTVM PR^ESTANTIA MVNIA COMPLES

ET QVO QVISyVE UONO CLARVIT VNVS IIABES

'

V)(le

MaR.

I.

disl.

xxvii. S. Tho.

i.

p. q.

xxxix.

art. v.

vi.

'

Conc.

.Nic.

11.

Act.

1.

Antjq. Inscr.

in

AppcnJ. pag. 1166.

'I

allos.

nuiii. i.

76

.TOANNIS V

ANNUS

1.

CIIUISTI (i85.

yVlPPK yVOD A PARVO MERITIS RADIANTIBV.'! AVCTVS JVRE PATRVM SOLIVM PONTIFICALE FOVES

NON HOC AMBITIO RAPTl TIBI PR/ESTAT HONORIS INDOLIS EST FRVCTVS QVAM COMITATVR HONOS ET QVIA SOLLERTER CHRISTI REGIS AGMINA PASTOR
PERCIPE SALVATI PRiEMIA CELSA GREGIS.

Pergit vero Anastasius de eodeni Bcnedicto Fccit autem calices aiireos ministeriales duos pensantes
:

singulos libras singulas . Et inferius

Cleruin
oinni

diversis onlinibus in die sancto Paschae honoribus

ampliavit . Et paulo post

clero,

Ilic dimisit

monasteriis, diaconiis, et mansionariis auri libras triginla. Fecit auteni episcopos pcr diversa
loca

annos habitavit secum. Sanctus Leodegarius diu ab Ebroino formentatus, post famem et carcerissqualorem, post ociilorum evulsionem, [lost plantarum concisionem, post lingua; et labiorum excisionem tandem'consummavitmartyriuni]ier capilis abscissionem. Ansegisus pater Pipini a (kinduino perimitur,

quem
At

inventuin ct nutritum de sacro fonte

numero duodecim, qui etiam

sepultus est ad
:

susceperat . Ha?c Sigebertus.

12.
hffic

cessavit episcopatus ejus inenses

et beatuni Petrum Apostolum octavo idus Maii duos et dies quin-

caede per

Ebroinum
:

de sancti episcopi exilio atque curata paulo fusiorem sermo-

decim . ILtc Anastasius, ex cujus sententia, vicesima secunda mensis Jnlii subrogatus est in locum ejus Joannes hujus nominis quintus, de quo ista
habet
10.

nem

postulant sunt enim digna memoratu, non solum ob gloriam tanti martyris. sed ut Dei justitia ad ulciscendum vigilans demonslretur. Extant ejus res pra?clare gesta; memoriffi commendatae '

Joannes natione Syrus, ex provincia An-

quam

fidelissime ab Ursino jussu Arcoaldi episcopi

tiochia, ex patre Cyriaco, vir fuit valde strenuus, ac

Pictaviensis,

modis moderatus. Hic post multorum Pontificum tempora, vel annorum, juxta priscam consuetudinem, a generalilate in Ecdesia Salvatoris, quae appellatur Constaiitiniana, electus est, atque exinde in episcopium
scienlia pranlitus, et in oinnibus

ejusdem S. Lcodegarii a;quaiis; qui diram Ebroini tyrannidem, et in sanctum Leodegarium effusam saivitiam ita describit Ebroinus
:

a Theodorico rege in pristinum statum restitutus,

et

Major-Domus

efTectus, cogitare coepit,

de ulci-

scendis inimicis, qui

eum

noluissent habere sub-

introductus. Hic
sancta; niemoria!

dum

esset diaconus,
paj^a in

Agathone

missus est a regiam urbem,

cum
licffi

aliis

sacerdolibus reprtesentans

locum Aposto-

regulum (ut auctor loquilur) id est MajoremDomus, vel palatii principem. Itaque instar leonis rugientis, perFrancorum terras rugitus ejus insonuit; cunctique qui olim adversus

Sedis in sancta sexta Synodo, etc. Paulo post

:

eum

egerant,

vero

Secum,

inquit, detulit praiter alia etiam

qui tamen caedem effugere potuere, fuga) prfesidia

captarunt.
13.

divales jussiones, relevantes annona! capita patri-

moniorum

Sicilite, et

Calabria;

non pauca, sed

et

Porro vir Dei Leodegarius instaurandae

prteceptum frumentum similiter, vel

qua) Ecclesia
(sufficiebat) persolvere.

alia diversa,

Romana annue minime

Hic consecratus

exsurgebat
est a tribus

urbem suam Heduam, sive Augustodunum intentus erat. Reminiscens autem Ebroinus malorum omnium, qua; cum Childerico
plebi suae intra

episcopis, Osliense,

Porluense, Veliternense, sicut

.

prccdecessor ejus Leo jiapa

Hucusque Anastasius

rege illum siispicabatur sibi intulisse, adhibitis in consilium hominibus nequissimis, cum eistractare
ccepit

reliqua de

eodem

Pontifice inferius.
in Gallia,

H. Ebroinus
vente,

episcopos et

7iecemvexat.

Hoc eodem anno Domini sexcente:

Theodorico rege famaxirne S. Leodegarium ad

Ex

iis

qua ralione illum episcopuin perdcre posset. vero duo, Diddo et Guaimerus ca|)ul malitiae
aiunt se illum rapere posse ex urbe ejus, in
,

effecti,

eumque

simo octogesimo quinto Synodus in Galliis cogitur a rege Theodorico opera Ebroini Magistri-Domus, quEe vero tyrannica dicenda fuil etenim ad hoc
coacta
est,

exercere vindictam qua; Ebroini malitiam exsatiet. Illorum promissis exhilarutusEbroinus, copiosum valde exercitum eis tradidit, cum

quo

illi

festini

abiere

Heduam,

et

urbem

circa

ut de eiiiscopis tyrannus panias sumeret.

Sigebertus enim hocipso anno Domini sexcentesimo octogesimo quinto ba^c de his habet in Chronico Theodoricus rex Ebroinum in gratiam recipit, ejus
' :

mcenia vastare coeperunt. Id cernens vir Dei Leodezelo magno accensus erga plebem sihi garius commissatn, et Domini exemplo malens animam suam ponere pro o-\ibus suis, easque lucrifacere
,

Synodum episcoporum cogit, et in hac multos eorum ex sententia Ebrdhii cpiscopatu priconsilio
vat, aliquos

potius,

quam

uni

siia;

teinporaria3saIuti consulere,

collecto totius civitatis clero,

cum

reliquiis, cruci-

etiam

eorum

irrevocabili exilio

damnat

bus, et psallentium choris, Deique laiidibus obviam

processit

sub tam procelloso domesticae persecutionis tnmultu. Sanctus eliam Lambertus a Tx-ajeclensi amotus episcopatu, in coenobio Stabulensi nionachicse quietis expetit portum, ibique per septem
Sigeb. in Chron. hoc anno.

hostibus

suis,
si

sponteque

se

obtulit ad

obeundum marlyrium,
defuisset. At
illi

voluntas percussori non

qui ejus capiendi causa venerant,

nulla erga sacras reliquias moti reverentia,

eum

E.\taul

apud Sur.

die

ii

Ocl. lom. v.

JOANXrS V AXXUS
coniprehciulcriint. Fertur tiinc exclamansdixisse
Gratias ago
:

1.

CIIRTSTI

OS,").

77

omnipotenti Deo
extra

Redemptori meo, utEbroinus Et huniano quidem

at

sed Ebroinus cjiis obiUim difrentur coronari ferrevolens, ut per poenas diii [n-oductas ei ffiternas
:

qiiod

mc

hoilic dignatiis est gloriQcare. Diictiis est

illis

aulem ab

nrbem,

atqueillic,

quoque conciliaret, et ne corona frueretur martyrii, imo vero etiam prwmiis gloria' sempiteriite
[irivaretur, jussit cuin nudis pcdibus pcr

jusserat, eruti sunt oculi ejus.

quamdam

intusmansit illi divinum lumen. Cumque eum custodibus tradidissent iu quoddam coenobium pcrduxerunt,
,

illum orbarunt lumine cxtrinsccus,

piscinam traduci, in qua erant pulra} instar clavorum acutse dcinde evulsis jam oculis, Iiumi euin
:

prosterni,

linguamque ac

labia iiicidi

ul

alilatis

ubi biennium fere latuit, et

tienliae ct liumilitalis

magnum

reliquit pa-

ocuhs, pedibus contritis et conscissis

labiis incisis,

lingua ct

exemplum.

mcmbrorum usu

ere|)to, corporis vi-

14.

ejus, qui
gatis

Eodcm tempore Gairinus (Gcrinus) frater ob metum Ebroini cuni aliis ab co proflialiis in

ribus

omni ex

parte enervatis, nec oculis posset

Francorum proceribus
reverti

locis degebat,

terram cernere, nec pedibus ingrcdi, nec linguic officio laudare Crcatorem, tandem in blasphemiaiu
rueret, atque ita salute

jussu regis Theodorici et principis Ebroini ad pala-

omni

privaretur, (luain,
ca^litus obtinuisset.

Simul etiam beatus Leodegarius ex monasterio, in quo tenebatur absconditus, in regis Theodorici pncsentiam adduci jussus cst. Cumque ambo fratrcs iu principum conspcctum vcnisscnt, multis contumeliis, et oppro-

tium

compiilsus

est.

laudando Deum,

sibi

ingentem

At vero qui sine voce corda audit Dcus, magisque rogatur corde contrito, quam elatione superborum,

vocem

tacentis jjropensius audivit,

quam

clafe lo-

quentis. Ille
,

briis affccli

ab Ebroino,

illi

sic

rcspondissc ferun-

Nos quidem dignc hajc patimur, quia pcccavimus Domino sed major tanien ejns clementia est, qui nos dignatus est ad tantam gloriam vocare. Tu vero, miser Ebroine, qui lantam injnriam irrogas
fur
: :

enim vir sanctus divinum imi^Iorabat auxiliiim non sono vocis, sed cordis huinilitatc nam cum se omni Iiumano pra;sidio destitutum cerneret, tolis viribus divinum sibi adesse poposcit. Itaque quautum luimana imjtietas eum a su|)ernis abstrahere moliebatur, tantum pietas divina erige:

Francorum
aliis

gcnti,

teipsum potius ulcisceris,

cum

bat ad

cffilcstia.

vitam aufcrre cupis. Multos quidcm decepisti, et a paterno solo cxulare compulisli at tu ipse
:

17. Porro se vocans

:

Ebroinns

Waningum quemdam
,

ad

Tu

accipe Lcodcgarium, inquit, (|uein

magis etiain exuleris, quandoquidem et temporalem ct alernam gloriam cito pcrdes dum cnim totius Francia; homincs exccllere mcditaris, tuam, qua indignus praidifus es, gloriam amitlis.
:

virum superbum et tuta euiii quandoque tenipus, ut ab inimicis suis recipiat quod meretur. Waningus vcro eum ad suum perduxit monasferium, quod
aliquando
vidisli

custodia serva. Aderit enim

15. Hacc ut audivit Ebroiuus,

furore

magno
,

^'iscanum vocant, in (|uo crat sanctiinoiiialium

coelus, ([uibus pra'erat (Miildoinara Christi aiicilla.

correptus, jussit ministris, ut Gairinum a Lcodegario separarcnt

.

uli

separatim piinircntur

nec

In eo monasterio B.

Leodegarius multis diebiis

posscnt conjunctim ejusmodi serniones proferre.

mansil, adhibitis

ei

custodibus. At vero liiigua ejus

Cum

ergo abduccretur (^airinus, beatus Leodegaei

:

pnccisa suuni

rece|)il oificium, et

magnum doctrin;e
ejiis

rius dixit

/E(|uo fcras animo, frater carissime,

semeu

s[)aisit in

populo.

Quando autcmad virgincs

al)

(juod nos isthixc pali oporfeat.

Non enim

'

sunt con-

acccdebat, tanta (ut ferlur)

ore scrmonis

dignai passiones Iiujus tcmporis ad futuram glo-

suavitas manabal, ut mirarentur ((iiicumquc audi-

riam, qua; rcvelabilur in nobis. Peccata

nostra multa sunt
,

sed supercminet

quidem magna Dei

rent

,
;

tanta

[)er

illum efficcre clemcntissimum

pravitate

omnipotenlis miscricordia, qui ad ablucnda se laudanlium dclicla semper paratus est. Et nos ad brevc tcmpus ha;c patimur, quia morlis dcbitores

Deum et morum suorum quamprimum ad pcenitenlia;

advolarcnt.
Ille

damnala

fructus et rcmedia

cnim

vir bcatus dic

nocluque

in

Dei laudibus [)ervigil adstabat, ut vix [)arum|)cr ab

Ecclesia ad corporis rcs necessarias interdum reccdcret, aul qui[)[)iain vel cibi, vel

sumus
vita
,

sed

si

patienler tulcriinus,
fiiie

illa

nos exspcctat
gloria.

ubi sine

lajtabimur iu

cffilusti

somni

[)ercipcret

Deinde minislri ad palum alligatum Gairinum lapidibus obruere cfcperunt. At ille deprecabalur

Hucusque auctor de

rcljus gcstis aiite

pra'sentem

annum

qu;e vero subjicit, ad

Dominum,
non

ita

dicciis

Domine Jesu
:

Christc, qui

neut, (juo (ul dixiinus)

lecla esl, de 18.

hunc annuin [)ertiSynodus episcoporum col-

vcnisti vocare justos, sed peccatores ad pocniet

quo

ista Iiabct

lcntiam, susci[)e s|)iriluin servi tui

gralia dignatns cs, ut inslar
vilaiu istam

qui

me

ea

martyrum

lapidibus

Theodoricus rex et Ebroinus Synoduiii niultm'um c|iiscoporum ad quamdani

teni[)cstate

Ea

clemeulissiinc des
diceiis, iiitcr

mortalcm amillerem , milii (luoijuc veniam sceierum mcorum. Ikcc

verba oralionis

viliain coiivocarunt. Et cccc inter c;etcros cvoc;i!uiii

supremum

cfllavit

Diddoncm, ([ui sanctuni virum Leoilegaiium ciiiu Guaimcro ab cjus sede abstraxcrat, [)ceiiis subdiderunt, et

s[)iritum.
t(j.

condcmnalum

ac dccalvatum ex[)ulcruiit
:

Et bcatus quidem Leodcgarius cupiebat

a sancta congrcgatione
el

dciiidc actus in exilium,

cum

fratre

sanguincm

fuiidcre,

ut simul merc-

landem ca[)ilc damnalus [loenas coruin luit, (lUcC in sanclum e[)isco[)um dolosc [)er|)ctraiat. Alii (|Uoi[uc episco[)i a icgc [ler Ebroinum siinili lcre

78
pa3na niwlctati in

.lOAXNIS V
perpctuiirn
(|ui

ANXUS

1.

CIIRISTI

(')85.

cxiliuni

ilcportali

sunt. Porro (iuaiinerui-,

Diddoni socius fuerat

locis adjacentibus, ad
lutis audituri. IIIc

cullum. Quot(|uot autem ejus famam percepere in eum concurrebant, verba savcro non cessabat sua praedica-

cum

ad exseciucnda in sanctuni virum Eliroini jussa, ab eodcni Ebroino, quod cjus tyrannidi asscnper Iraudem esset in episcopum promotus, Dei (ut pulatur) nutu, in,

tione doccre

omnes,

quemadmodum

ad regna

cae-

sisset,

in ejus iiidignationcm,

currit,

multis tlagcllis c;csus

turpissimeque

(iit

dccebat justi proditorcm) condcmnatus laquco suspensus est, et transmissus in tartarum. Morabatur
eo tem|iorc beatus Lcodcgarius in virginum supradicto monasterio jussus cst autcm etiam ipse ac:

lorum possent pervenire. 21. Sed non multo evoluto tempore, cum jam pi\Tpotens Deus pro tam insigni patientia decrevisset rcmunerare fidelem scrvum suum Ebroinus jam obstinatus, volens suam in eum cru:

dclitatem perficcre, vclocissimos post

misit, qui

cum

equites

cum

neci darent.

llli

ergoacceptumcum

ccrsiri

ad

Synodum

non tamcn

(ut aiunt)

Coneo

cilio interfuit,

sed seorsum rex et Ebroinus

cum

scrmoncm
futura
illis

contulissc feruntur,
pra^dicta
fuissc
,

multaqiie ab eo

qua) evcnissc mani-

viri illius, cuicustodicndus datus erat, abduxcruntper loca ignota. Cumquead certum locum ventum essct, illic constitit, ita dicens Non opus est, filii, ut diutius vos fatigetis. Cujus causa huc
:

edomo

festum

est.

venistis, id ocius perpetrate, ut satisfiat voto vestro.

Ebroinus vcro in sua malignitatc perseverans: Multum te ait ad virum Dei ) grandilodO.
(

Ad

ejus

autcm ca^dem quatuor missi

erant, e quibus

quentia tua ad dicendum exstimulat

fore suspiearis, idcirco

martyrem
:

te

ad pcdes ejus rogabant ut ipsis veniam darct, et suain bcnedictionem impertiret

tres provoluti
:

bac tcmcritate uteris multum vero tc extendis, sed frustra talem prsemium ut enim commcrilus cs, ita martyrio postexpetis eris. Quasi non csset passurus ut martyr innocens, sed ut criminum reus, sicque baud promeri:

quartus vero supcrbe ercctus, districto gladio paratus erat ad perpetrandam caedem. l^ostquam

turus csset martyrii coronam.

Sed pergit auctor

autem data benedictione, percussoribus suis bene precatus est vir Dci, et verbum Dci eis ministravit, in preces incumbens ait 22. Domine Dcus omnipotcns, Pater Domini
nostri

CupiebatEbroinussanctumvirum inanimaet corpore perdere, et cui jain omnein s.-cculi gloriam ercptam cernebat, a sanctorum (juoque meritis excludere. Sed quibusrebus ille sibi vidcbatur euni a
Christo avcllere,
iis

Jcsu Christi, te benedico,

te

gloriflco, qui

me
diem

dignatus es ad hunc
:

certaminis

perduccre

oro et obsccro te, Domine, ut tua pietatis miserlcordiam mihi impertias, et sanctoruin tuo-

ipsis

id

efficiebat, ut Cbristo,
:

ruin meritis

diguum

nie facias, et

eorum

particiillis

quem desiderabat, magis adhsercret quantum enim

crescebat ejus poena, tantum ctiam prajmia auge-

pem,

vitfflque telerna;

consortem. Ignosce
ego,

qui

affligunt

me

quandoquidcm

clementissime

bantur.

autem illum cuidam Chrodoberto, jubcns, ut euin multa cura custodiret Veniet enim quandoque (ait) tempus, quo tollatur e medio. Ille acceptum eum duxit ad domum suam.
20.

Tradidit

Pater, per eos crcdo me in conspeclu tuo glorificanduin. Duin liajc diceret, percussor sublato gladio amputavit caput ejus, Ferunt

tum

erexisscsese

corpus ejus,
tius in

et

quasi hora) unius spatio stetisse. Id

couspicatus percussor ejus, pede

eum

trusit,
ille

ut

ci-

Cernens vcro euin cx

jussit refocillandi ejus

morbo defcssum, causa potum ei praeberi.Sed

itiiiere ct

terram corrueret

sed miser

non diu
di-

post arreptus a dfeinonibus ct

mcnte captus,

priusquam ad
resplenduit.

piucerua veniret, ingens lux instar circuli cciclo descendcns sujier caput ejus

eum

vina in

eum

conjccit, et

animadvertente in ignem se luorluus est. Jussu autem conjugis viri

ultionc

Tum

illi

qui aderant

Quid

sibi vult,

liujus Chrodoberti iu villam

Sarcingensem magno

ainnt, domine,

quod super caput tuum

spha>rica

oinnium luclu deportatus

beatus niartyr sepultus
etc.

a ministris, el

cum

ves-

figura apparct cailitus lapsuin

lumen

splendidissividi-

tibusin quibus trucidatus fuerat, in exiguo oratorio

est sexto

nium, cujus nos antehuc nuuquam simile

nonas Octobris,

mus

? Illc

vero in terram

proslratus

Gratias ago

Subdit vero auctor de miraculis ad ejus cor-

tibi, inquit,

omnipotens Deus
Porro

omnium

consolator,

qui super

meservum tuum

tale

dignatus es osten-

translatione

pus exhibitis, deque miscrando exitu Ebroini, et ejusdcm martyris atquc aliis mira-

dcrc miraculum.

relifiui

omnes, conspccto

culis tunc rcpetitis. Exarsit pariter

odium cjusdem

eo luniine, tanquam cxtra se in ecstasim rapti, tandem collcctis viribus simul laudavcrunt Deuin, et

Ebroini adversus Philibertum abbatcm ejus monifo-

ad se mutuo conversi, dixerunt

vellc ad

Revera hichomo

servus Dcicst. Simulque proiniserunt,se totocordc

Deum

convcrti
illa

atque itaejus sermouibus

erant, paterfamilias,

rcm saiictusquoque Amatus episcopus Scnonensis ab eodcm mittitur in cxilium. tixc et alia a truculenta Ijcstia adversus Dei scrvos pcrpelrata sunt sed (|uas poenas ipsc dcderit, suo loco dicturi su:

pffineomnes, qui in

domo

mus.

ejus coiijux, et familia lota conversi sunt ad Dei

JOAXXIS V ANNUS

1.

CHRISTI G85.

Adho

periodi Graco-Roinana- 6178.

Anno

/Er.T Hispan.

723. Annn

lle?ira 66, inclio3lo Jie 8

Aug. Fer.

3.

Jesu Christiea

Joannis

papse

1.

Jnsliuiani jun. irap, 1.

i.

Postconsulatiis.
:

i.

Hic annus

ista

forimila
co)i:

cia selegisse,

ut tutiora loca occuparent

illius partis

notatus

xxxii imperii Constantini

xvii.

Aug. Post

sulatum ejus

Post initium vero Septembris

Anyio Justiniani jun.

Post considatum ejus

natali

eum enim
2.

consulatum porpetuum ipso

im-

Giobbe vocitatur, putarunt ali(|ui, inter quos Joannes Morimis in Tractatu de sacris Ecclesiic Ordinationibus Mardaitas, quos diximus a Maronitis non diflerre, fuisse iMonfi Libano adveLibani,
quffi

perii die capessisse liquebit ex dicendis.

Constantinus Pogonatus. Ad num. 1. Constantinus Pogoiiatus initio mensis Septembris, Indict. xiv, defunctus est, ut notavit Anastasius in
rasset,

Moritnr

non autochtbones. Verum, ut ait Faustus Naironus in Dissert. de Origine et Religione Maronitarum, num. 46, incumbebat illis ouus probandi,
nas,

unde

in

Libanum

Joanne V, cum annos septemdecim impeut babent Tbeopbanes, Zonaras et Nicepbof|iii

serit bffic nalio,

venerit, ct quo inde pulsa recesquse tanquam Roiiiani imperii cly-

rus in Historia

addit

Reliquit imperii suc-

cessorem Justinianuni fiMuni qui jam sexdecim annos attigerat. Atque bic imperium naclus, (juje a
parente suo de pace ac reliiiua Reipubbca; ordinatione

peus ac antemurale ab omnibus habebatur, ut ait Zonaras lo(|uens de pace cuni Saraceiiis boc tempore promulgata; et tamen nuUus extat auctor, ut

constituta

fuerant,

omnia

pervcrtit .

Non

ipsemet fatetur Morinus, qui asserat qua; gens fuerint hi Mardaitce, et quam orbis partem inhabitarint , ac modo inhabiteut. Quonam igitur pacto
haec natio ab orbe evanuit, ut nibil penitus post Justinianum imperatorem de ea neque scriptum

dissimilia scribit Zonaras, qui etiam

natum
res

fuisse testatur

annos xvi Post Ijelhim Buigaricum,

fiiit
,

eum

Romana ubique
,

quieta

usf|ue ad

obitum

Constantini

iii(|uil

Zonaras

cui

suffragantur

Theo|ibanes
3.

et

Nicepborus

in Historia.

memoria retenlum ? Imo neque Pogonatum, aliquid iuHistoriis tamOrientis, (luam Occidentis de boc Mardaitarum
ante Constantinum

inveniatur, neque

Justinianus

pacem cum Saracenis

imperio

Bomano

valde noxiam.

sancit

Tlieoplianes
ka-

anno Incarnationis secunduin Alex. dclxxvii,

refert,

populo legitur, sed eo tanlum tempore mcntio eortim in Libano, quo Maronilie babiti sunt Roniano imperio rebelles, cessavitque Iutbc Mardaita-

lendis Septemb. sequentis Cliristi aniii inchoato,

rum

denominatio,

cum

Abimclecli Saracenorum cabfam pacis ergo

runt iidcm Maionittc

citatus.
ri.

restitiiti

imperatorisobedientia! fueinquit Naironus

,

ad Justinianuin iegatos misisse, cam(]uc bis conditionibus initam, ut imperator Mardaifariim

agmen
imiie-

S. Benedictus PP.

supremum diem

obiit.

coniprimeret
mille
ratori

Abimelecb vero
aureos, et
:

in singiilos dies
et

nummos
penderet

equum

servum

A num. 4 ad H. Benedictus II |iapa hoc anno ad Deum inigravit, postquam sedisset 2e?i5es rfecew,
duodccim, ut habct Anastasiiis, cui suffragantur Ordericus lib. 2, Regiiio, I^uitprandus, Abbo,
dies

et

ulerque

princeps

justa et

lequaii portione

Cypri, Arinenia). et Hieria) vecli-

gaiia inler se dividerent . Addit Tbeoiibanes

im-

Hermannus Contractus,
tinus et
alii, (|ui

Catalogtis Vaticaiio-Pala-

peratorem Maniaitas ad duod(!cim millia e loco

priore sustulisse, et

mutilasse. Conveniunt

Romanain omnes

iiotentiain eo facto
bistorici

Byzantini

diem niorlis incltidunt. Nam cum juxta Anastasium sepullus sit sidj die viii idns Maii seu die octava ejusdem meiisis el die xxvi Junii
anni aiitecedcntis ordinalus fuerit, morluus estdie septima Maii, dieque insetpienti feptillus indcqiie
:

eam pacem Romanfc

fuisse
:

Reipublicic valde perniciosam

hoc

eniiii

pacto Juslinianiis cnneum

murum
iii

destruxit, in(|uit Cedrenus,

cum

urbcs miinimenlis
illis

oflicio Lcclesiaslico in Basilica

Iri

inlirmEB et babitatoribus vacua; extileriiii

Aposloli, die vii

Valicana sancti PeMaii cclebratur, quo ctiam die

iii

parUbus. Sed

jiax ba;c rei

Romanai adconoxiaanno

cjus

memoria

sacra est

hodierno Martyrologio
iu priina edi-

tanlum
illa

Tbeoiihanem. i. Mardaita: a Maronitis non dioersi. Kx forlasse militum colleclione, quosanno dclxxvi
se^iuenti peracta ju\(a

Romano apud Nolkerum, Molanum

tione

Additiouum ad Ijsuaidum, (jalesinium, Caiiisium, Ghinium iii nalalibus sanctorum canouico-

diximiis Maroiiitarum primales ex univeisa IMia-ni-

rum

aliosquc

iiuirlyrologos

Papcbrocio ad

80

.lOANNIS V ANNIIS
sanclo Bene-

1.

CHRTSTI C85.
Felix

(liem VII mensis Maii in Elogio do

(licto II

episcopus Tolefanus in Vifa sancti Juliani

die

memoratos; qui ct octava Maii mcmorari

testatur, postridie, sivc a Greveiio in Additioet Feli-

nibus ad llsuardum, a Maurolyco etiam

cio.

apud Bollandnm ad diem vni Marlii, ubi scriptorum cjus Catalogum fexens seciindo loco nominat Apologeticum fulei, quod Benedicto Romance Urbis
papaa dircctum esi. Benedictus II in responso Juliani unum alterumque caput modeste notavit, cui altero Ai)oIogetico Jidianus satisfecit, ut videre es in Actis XV Concilii Toletani. Hujus Apologetici tertio loco in laudato Catalogo mentio est his verbis Ifem aliud Apologeticum deTribusCapituhs, de quibus Romanae Urbis praesul frustra visus est
:

Nam
Petri

juxta regulam a iiobis

locuti sunuis statutain

cum
,

de morte
in
alii

divi

quando Mardifferunt
,

lyrologi

uno tantuin

die

inter se

alicujus Pontificis depositionc

consignanda
ad diem
,

ad diem
nedicti

eorum obitualem,
recte

alii

quo

se-

pulti sunt respiciunt. P>aronius

II,

morlem

sancli Be-

quidem

nullo teste scribit,

eum

anno recitavit, sed sedisse menses octo, et dies

Iioc

dubitasse .

De hac controversia plura Baronius

et

decem
in

et

septem. Papebrocius loco laudato

dicit
viii,

Bollandus.
7.

margine Anastasii ex uno Ms. notari menses

,

Joannes

V
II

ordinatur Pont.

Rom.

Post

dies XVII. At Fabrotus in editione Anastasii notavit

lioc ex Baronio non vero ex aliquo exemplarl Anaslasiano. Idem Papebrocius in Conatu ChronicoHistorico ad Catalogum Poiitiflcum Rom. autumat,

sancti Benedicti

mortem,

cessavit

Episcopatus

menses duos, dies qui^idecim, ut habet Anastasius, et ex eo Ordericus citatus, ideoque Joannes V, natione Syrus, ordinatus est die vicesima tertia mensis
Juiii currentis

anno sequenti die xxv Martii, esse ad sanctum Petrum viii vel xv Maii, solemni scilicet apparatu. Verum eum hoc anno demortuum, et solemnes Ponliflcum Romaobiisse

Benediclum II srpultum vero

quam Dominica cadebat, ejusdem mensis, ut habet Baronius, qui non animadverterat, Anastasium diem emortualem Benedicti ex inter[)onti[icio excludere,
anni, in

non vero

die xxii

norum
fuisse,

post

eorum mortem exsequias

II litterm

dilatas

non

et ordinationes

Romanorum

Pontificum diebus Do-

certum esse debet.

minicis

fleri solitas fuisse.

6. Benedicti

Paulo antequam vitam cum morte commutaret,

Benedictus II scripsit ad Ilispaniarum episcopos,

ad

episcopos B/spanice.

monuitque ut corrigerent nonnulla quae

scriptis

legisset in

ab

ipsis litteris,

quibus

qiiaj

decreta essent

in sexla

Synodo probarentur. Tempus datarmn a

II litterarum accurate Baronius notavit ex Concilio Toletano XV, die xi mensis Maii anui DCLxxxviii celebrato, ubi dicunt episcopi , Bene-

Benedicfo

dictum II littcris sese monuisse ante hoc biennium, neinpe post annos duos explefos, tertiumqiie incboatum. Ex quo coliigere est, illarum litterarum
latorem in Hispaniam ulfimis bujus anni mensibus
pervenisse, et Patres Toletanos, meuses qui supra biennium effluxerant, neglexisse. Cum tamen biennii nomine antiqui, aliquando annos duosutrinque incompletos intelligant, aliquando vero duos annos fere compietos qui varii loquendi modi viros doctissimos sxpius in errorem impulere. Hispaniffi
:

8. Obitiis Theophanis episc. ^ntioch. Theophanes Antiochenus episcopus hoc anno mortuus est, ut recte Baronius ex Synodo secunda Nicaena ostendit ca enim habet, Benedictum II Macarium a VI Synodo damnatum Antiochenis praiflcere cogitasse, si is ad meliorem mentem perduceretur, qui nihilomiuus in prava sua sententia perstitit. Quare cum Benedictus II, die vii mensis Maii hujus annl vivere desierit, hoc vel superiori anno Theophanes vita functus fuit. Baronius ait, Nicepliorum ei attribuere annos qninque :'verum Nicephorus in utroque Anastasio episcopis Antioclienis Catalogum episcoporum illius patriarchatiis absidvit. iA itaque ab aliquo alio auctore et quidem recentiori
:

desumptum.
9.

S. Leodegarius ante septennium martrjrium

Ad num. 11 et seqq. qu;T3 Baronius uno tenore narrat de persecutionibus adversus sanctiim Leodegarium episcopum Augustodunenconsimmavit.

episcopi

celebrato XIII Concilio

Toletano, initio

sem ab Ebroino

mensis Novembris anni dclxxxiii, Leonis II papaj litteras accepere , quibus invifabantur ut Acta sextae Synodi per totam Hispaniam promulgarent
,

excitatis, et de ejus martyrio, per suos annos distribuimus, et de his egimus annis DCLXXIV, DCLXXVI, Ct DCLXXVIII.

10.

quod cum propter hyeinis acerbitatem non potuissent, sese excusarunt, quod satis habuerint illo tempore A|)ologelica3 defensionis responsis satisfacicntes

exilium missi.
Trajectensis

55. Lambertus, Filibei'tus, et Amatus in De exilio sancti Lamberti episcopi

anno dclxxiv, de
resfitutione ejus ia

pristinam dignitatem anno dclxxxi disseruimus.

Romano

Pontiflci,

ea ipsa gesta flrmare,

De

exilio sancti

Amati

episcopi Senonensis

anno

ut

Palres

Concilii

Toletani

XIV anno

superiori
XIII, Acta

DCLXxiv, et de exilio sancti Filiberti

eodem anno

coacti asserunt. Julianus itaque episcopus Toleta-

nus post solutum Concilium Toletanum

sextai

anno dclxxxiii
utiies fuissent.
1 1

de restitutione vero ejus in abbatiani Gemeticensem quia si hsec omnia in hunc anuum
;

quibus reposuit ApologeticcB defensionis responsum, quod

II

Synodi

cum

Leonis

litteris accepit,

distulissemus, ha3 nostrcB animadversiones

minus

a Synodo Tolefana
a

XIV probatum

fuif,

decretunique

Moritur Lotherus Cantii rex.

Hoc anno

cum omnibus
et .

Hispanise provinciis

communican-

Ecgfrido Northumbriae rege exstincto, Alcfridus

frater ejus

dum,
duin

Synodica iterum examinatione decoquenHujus primaj Juliani responsionis meminit

nothus regnum Norfhumbrice suscepit,

ut anno superiori Baronii ordinem sec|uentes osfeii-

JOAXXIS V Ax\rs
dimiis
:

CIIRISTI 085.
et

81

Quo

vidclicet

anno

, inquit

Beda

lib. 4,

cap. 26, qui est ab IncaniationeDomiuicascxcen-

Nam

totam Occidcntalis regionis monarchiam tenere. sub Saxonum rcgulis Saxonia Occidentalibus

tesimus octogesimus quinlus Hlollieri Cantuariorum rex, cum post Ecgbertum fratrem suum, qui novem anuis regnaverat , ipse duodecim annis
regnasset
,

anno circiter dclxxiv, quo mortua Sexburga rcgina, occupata est. Hoc autem anno Cedvalla regnum paternum rccepit. Qnare annis
fuerat ab

morUius

erat octavo idus Februarii.

decem completis
potiti

Vulneratus
gregarat,
post

namque est in pugna Australium Saxonum, quos contra eum, Edric, fiiius Ecgberti aget

inler

medendum
et

dcfunctus

est.

Ac

undecim incompletis rcrum unde Beda hb. A, cap. 12, dicit, awiis circiter decem, ubi decem pcr excessnm explicandum est, id cst, fere undecim. De Cedmlloi
et

sunt reguli

illi,

eum idem

Edric anno uno

dimidio regnavit

victoriis plura

anno sequenti.

quo defuncto regnum

illnd per aliquod temporis

:

spatium rcges dubii, vel externi disperdiderunt donec legilimus rex Victred, id est, filius Ecgberti, confortatus in regno, religione simul et industria

Prima mentio archicapellani domiis regice Hoc anno Theodoricus III FrancoTrancorum.
13.

rum

rex insigne Privilegium Aigliberto cpiscopo Cenomanensi, ejusque successoribus conccssit, jus
scilicet
ter.

gentem suam ab extranea invasione liberaret , idque mense Oclobri anni dcxc, ut anno dcxcii videbimus. Beda lib. A, cap. 3, accuratius annos,
quibus Hlotherus in Canlia regnavit, exprcssit: ait enim Ecgbertum, mense Junio anni dclxxui mortuiim esse, succedente in regnumHloibere, quod ipse annos undecim et menses septem tenuit. Quare Hlotbenis die sexta mensis Februarii bujus
anni exslinclus
est
;

cudendaj monetcc. Mabillonius toino in Ve

Analect. pag. 200, ejusdem regis Prieceptum

:

recitat, in ciuo dicitur

gione

atque

sapientia,

Vir sanctissimus, et religenereque nobilissimus

Aiglibertus,

nos deprecatus
civitate, et in

Ccnomannica3 urbis archiepiscopus, est, uti monetam publicam in sua

nomine

sancti Gervasii ac nostro ei

ita

concederemus. Quod
die VI kal. April. xii

et

fecimus, etc.

Datum
,

et licet ists

voces 17//

id.

Feb.

regni nostri

Compendio

non legantur in Parapbrasi Saxonica, sed in latinis tantnm omnibus cditionibus retineudte tamen
,

ideoquc

anno; quo xii Tiieodorici regis mense Martio adhuc iu cursu erat. In Gestis vero episcolioc

Atque hinc manifeste conslat, Bedam annos neque lucarnationis, neque a Paschate uli Galli abAnnuntiationc beala) Virginis, ut quidain aiii, ipsique Frauci sub tcrtiaregum suorumstirpc, sed alioquin mensis a Nalivilate Christi exordiri; Februarius non ad principium anni, sed ad ejus flnem perlincret. \1. Obitits Kentidni Saxonum Occidentaliitm Mortuus est et boc anno Kentuimis Occiregis. dcnlahum Saxonuin rex, ut babet Wigorniensis,
sunt.
,

porum Cenomanensium
pag. 193 legitur
:

in

eodem tomo

relatis

Ipse

Domnus

Aiglibertus ar-

chicapellanus
Ideo
et
ei

et princeps episcoporum regni erat. concessum erat, ut haberet adjutorem sibi chorepiscopum, ut quando ipse pra;occupatus

in servitio regali erat,

praidiclus chorepiscopus ei
. Aiglibertus ar~

adjutorium procuraret aliquod

chicapellanus et archiepiscopits vocatur, (juod regalis capellajpresbyteris aliisqueministris prc-eesset.

Arcliicapellanus autem

et indicat

Mahnesburiensis

lib. 1,

pag. 14, ubi ait

imperium ejus non ultra novennium prorofjatum fuisse, quod et iterat pag. 319. Regnum autcm inicrat anuo dclxxvi, utsuo locodixi, Fuit priiiceps pius et erga monaslerium Glastoniense liljcraiis,
ut liquet ex Ciiarta Ince regis Occidenlalium Saxo-

seu summus capellanus rebus Ecclcsiaslicis discutiendis imminebat, ut docct Marca lib. 4 de Concordia cap. 7, num. 3 et
seqq. ex Adalardo apud

Ilincmarum

Epist. xiv,

cap. 19. Refert auctor iste potiores in palatio fuisse

latii

num, quam

rccitat Hcnsclienius

ad diem

vi

Fe-

bruarii, in P^logio ejus llistorico

num.

10. In Poe-

duos regios minislros, capellanum et comitem jta E quibus praecipue duo, id est, apocrisiarius, qui vocatur apud nos capcllanus, vcl palatii custos, de omnibus ncgotiis Ecclesiasticis vel mi:

matio terlio, Alcuini nomine j)crpcram edito, sed regnante codem Ina condito, laudatur tam a bellis, quaegessit, ([uam a pietate ac vita monastica. Recitat

nistris Ecclesia', et

comes

[)alatii

de oninibus sfccu-

laribus causis vel judiciis, susci[)iendi

curam

in-

stanter habebant; ut nec Ecclcsiastici, nec sa;cularcs,

illud

Mabillonius saiculo

tcrlio

Benedictino

prius

domnum

regem

absfjue

coruin

parte 1, in Vita sancti Inaj regis. Hnntindoniensis

lib. 2,

pag. 318,
in

ait

Hentuino rege
, et

dcfiincto,

consultu inquictare neccsse haberent, quousque illi prajviderent, si neccssitas esset, ut causa aiite

vcnit Cedwalla ad

regnum

quidem hoc anno,

:

rcgem merito venircdebcret.

Ila

Adcalardusabbas

ut legilur

aiiti(|uiori

Clironologia Saxonica

Hic Ccdvalla cfcpit dcnuo regnuiii occupare

Corbeiensis, propin^juus et consiliarius Caroli Magni, (|ui librum cdidcrat tlc Ordine palatii, cujus

Hunc
diis,

in regiio adiidscendo adjuvit sanctus Wilfri:

ut narrat Eddius in ejus Vita cap. 40

Venit

synoi)sim retnlit llincmarus. Deindc summi capellani inunus in iis versari docet Adalardiis, qiuc
pertincnt ad officia Ecclesiastica, et cfclera spiritualia iii palatio prociiranda. Dicitur apocrisiarius,

quidam cxul nobili geiiere de desertis Ciltina (Wesl-Saxonum provincia) ct Oiidr(.'d nomine Cedvala sancti parentis nostri

amiciliam diligcnter
fi-

poscens, ut
delis, etc.

ei

csset in doctrina et auxilio pater

excmi)Io rcsponsaiium, qui morabantur in urbe Constantinoiiolitana, a Romana Scde aut a cmteris
patriarchis missi,

Qui addit, WiKridum

corroboratus
XII.

eum

adjuvassc

iisque

dum

rcgnum

conse(|ui posset,

rent

ul rebus Ecclesiaslicis prospicercgius tainen capellanus in Gallia jus dice11

TOMUS

82
bat, sed responsales
illi

JOANNIS V ANNUS
negotiis prnncipue procuiit

1.

CHRISTI 685.
regis,

Rodulphi Francorum

ut

ibidem

dicitur.

randis
lib.
ri,

iii

urlje regia vacabaiit,

exjdicat

Marca

Ad

Iin?c

Mabillonius refert iu Ms. ex quo laudata

Iia;c

cap. 16 et seqq.

glibertus in

Ex sniiimis capelianis Aimonumentis Gallicis prinius occurrit.

ajipendix descripta,

legi

Extremum

vitae

14. S. Berchariiis abbas DeiTensis occisiis.

diem obivit hic B. P. Bercharius anno ab Incarnat. Domini dclxxxv, Indict. xiii, Epacta xi, VI kal.
April.

Hoc anno inartyrium

subiit sanctus Jiercharius

mane

sacro Dominica; Resurrectionis . Sed

kal. April. in

abbas Dervensis monasterii in Partensi Campania; pago siti, cujus Vitam seu Passionem scri[)sere
auctores duo, unus vulgatus a Camuzato in promptuario Antiquitalum Tricassinffi dioecesis, a Surio

legendum, VJI
Pascha
15.
incidit.

quem diem hoc anno

intelligimus,

El quidem hoc anno. Quibus ex verbis mortem S. Bercharii non solum in

in

ad diem xvi Octob.

Benedictino
Dervensis,
dicit
:

et

Mabillonio sfeculo

ii

diem

Paschatis, sed etiam

pra;sentem

annuin

alter

ineditus

nempc Adso abbas

babuit,
die,

incidisse. Pra;terea in

Catalogo Dervensium abba-

queni

referre

Camuzatus qui illuni sanctum Berciiarium eo

tum

qui

Christi resurgentis

solenmilas celebratur, e vita

a Duchesnio in Notis ad Bibliotliecam Cluniacensem publicato, legitur Sanclus Bercharius abbas Dervensis monasterii anno Domini dclxiv,
:

excessisse anno dclxxxv . Nec plura de sancto Berchario ab Adsone narrata hactenus iu lucem prodiere. Mabillonius, qui Passionem illam attri-

accepit

doinum

et

Francorum. Post

viginti et

privilegium a Childerico rege unum annos sancto

Berchario de hoc seeculo translato Synohus abbas

successit anno Verbi Incarnati dcl et xxx et v, tempore Theodorici fratris Childerici . Denique

buit
obiit,

Adsoni abbati Dervensi qui anno cmxcii eidem Passioni snjjjiingit parvam quamdam
,

appendicem ex Ms. Dervensi desumptam. Refert idem Camuzatus continuationem libri ejusdem Adsonis ab auctore anonymo, qui post annum millesimum vixit, com|)ositam, qurc et extat apud
Mabillonium. Sanctus Bercharius cultello percussus fuit a quodam Daguino, quem de sacro fonte susceptum monacbum esse statuerat , quod is
indigne ferret
doctrinalia
sancti Palris objurga-

Mabillonius loco laudato pag. 801 refertex Ms. Cod.

ejusdem monasterii abbatum Duchesnio edito accuratiorem, in quo habetur S. Bercharius abbas et martyr obiit DCLXxxv . Cointius anno dclxxxv ait, jure dubitari posse, an dics xvii kalendas Novembris quo BerDervensi Syllabum
indice
a
:

charius in Tabulis Ecclesiasticis colitur, marlyrio

sit insignis,

an translatione

cum

illo

dietranslatio-

mina;

idque

factum

jam

Pascbali

instante

nem
et

notet Molanus iu Additionibus ad Vita seu

Usuardum,

solemnitate feria quinta, qna Ccena Domini habebatur, utlegitur in hujus sancti Vita. Subdilur
ibideni
Beatus Bercharius diutissime angore vulneris morbidus, tandem carne soiutus, cseleslis
:

in

Passione Bercliarii dicatur,

diutissime angorevulneris

movhkXwm

fuisse.

eum Verum

ex

dictis constat

locum illum corruptum

esse, et

vitae

gaudia exultanti spiritu

felix ])etivit .

Verum

loco diutissime,

legendum

durissimi, ut liquet ex
:

prioribus verbis laudatae

a|)pendicis Beatus Bercharius durissimi langore vulneris morbidus licet trahens longa suspiria vix iiroloqueretur, etc.

angore vulneiis, legenduni esse, durissimi angore vulneris, ac Bercharium ipso Uesurrectionis die animam Deo reddidisse. IG. S. Bcrcharius anno dclxiv abbas Dervensis dictus. Dicit secundo corrigendum esse locum prioris Indicis abbatum Dervensium, a nobis mox
loco diiitissime

Dominica
rectionis
certa
;

ipsius

sacrosanctaj
,

ab

inferis

carne solutus

etc.

Haec

Resuremendatio

Deonon
fuerit,

alioquin Bercharius die Paschatis si)iritum reddidisset; cum triduo ante vuliieratus

seu paucis diebus ante mortem suam. Continuator ejusdem Passionis num. 7, loquens de
die xvii kaleud. Novenib. quo ossa saiicti Bercharii recondiia sunt in loco, ubi antea asservabantur, ait Hic dies eo loci (id est, in Ecclesia sanctorum
:

in medium adducti, in quo dicitur an. dclxiv Bercharium accepisse Privilegium a Cldlderico rege, legendumque, anno sexcentesimo septuagesimo primo, et loco, post viginti et U7ium annos, legendum post quatuordecim annos, quia scilicet existimat Cointius annuin in Ghilderici regis in ejus Privilegio

memoratum
el

regnis ejus Neustrasiae

Christi dclxxi, in
chiae incidit.

intelligi debere de Burgundiie, annoque

Apostolorum
cta)

aBerchariooIim cxstruceleberrimus habebatur ab antiqiio, anniversa-

Petri et Pauli

quem tertius annus ejus monarVerum anno dclxiii demonstravimus,

riodedicationisejusdem Basilicaj operationeB. Bercharii ipsius Dei ordinatione consecrata in honore ac nomine sancti Salvatoris. Geminata
itaque
prfescripti diei solemnilate, auctoiitate pra;sentium

Childerici regis Diploma intelligendum esse de anno iii regni ejus Austrasiani, quia sylva Dervensis,

in

qua Bercharii monasterium

Austria;

aedificatum,

posita erat in
si

regno.

Pra;terquam quod
esset,

illud a Childerico

emissum
,

dum
ad

in uni-

sacerdolum decretum

perpetuo celebrari ipso dieuatalis Passionis gloriosi martyris Bercharii,

est,

versa

Francia

regnabat

pertineret

annum

DCLXXiii, ut ex dictis liquet.

Annum

itaque tertium

quamconstat evenisse instante fesfivitate Paschali,' obquamrem manebal incelebris more Christiana
religionis.
celebritatis,
nostrffi

Childerici in eo
ejus
Catalogi, qui

privilegio

expressum, a regno
illius

Austrasiano deduci recte vidit auctor

Hinc inolevit jucunditas hujus prajclarffi qua hactenus exhilarantnr tempora ffitatisB. Edilum illud Decretum tempore

tamen satis non distinxit tempus dati Diplomatis a tempore prcefeclura; Bercharii. Hlud enim, ul suo loco dixi, JVnon Jul. anno iii reg?u

CONONIS ANNUS
CMrfm'a>e(7/5datum,ideoqneannoChristiDCLxni, annoque dclxiv monasterii fundamenta jacta, a quo ad pr?e?entem auiii xxi iiiterjicuintur. Sicut enim anni sancti Wandrcgisili alibalis Fontanellensis a die, quo ejus monasterii fundanienta posila,
ut suo

I.

CHRISTI 688.

.83

secum Waimerum tormentoruin sancti Leodegarii , qni Waim( rus diversus cst a Waimero de quo iu Vita sancti Leodegarii aiictore anonymo scripla, qui primum dnx CaiiipaiiiiK, et postea
reruin
episcopiis Trecensis fuit, et episcopatu a
rico rege depositus

Throdofmivit

loco

ostendi,

nunierati

sunt

ila et

anui

morte turpissima

vitaiu

prafecturac Berctiarii a die fundationis sui moiiasterii

numerandi
rfe ejics

fuere.

Cseterum

continuator

anno dclxxvii. Iste itaque Waimerus fuit aiiquis Waimeri episcopi consanguineus cui sanctus
,

Passionis sancti Bercharii, seu auctor

lib.

anonymus

rium,

Miraadis num. 11 refert, BerchaHierosolymam profectum esse, qui adiens, inquit, Hierosolymam fertur duxisse
2

Leodegarius inedia consumendus commissus est, quem ideo Bercharius ad meliorem frugem perduxerat.

dum

viveret,

CONONIS ANNUS

I.

CHRISTI

686.

presso schismate.

Defuncto Joanne, Conon papa eligitiir, rcSequitur ordine temporis annus Domini sexccntesimus octogesinius sextiis Indictionc decima quarta quo Joannes papa, ubi sedisset annum unum et dics undecim (ut Anastasius habet) moritur die secunda Augusti de quo, prfeter illa qua; certo sunt tempore consignata, ha3c scribit Anastasiiis Hic post multoruin annorum curricula propter transgressionem ordinationis
1
.

successor

cjiis

Conon creatus
esset inter

est Pontifex,

cum
quo

schisma contlatum

Theodorum

presbyd'e

terum atque Petrum archipresbyterum, hoec scribit idem Anastasius

:

2.

In Cononis electione,

dum

ad episcopatum

quicreretur, non

minima

contcntio facta est, eo

quod clerus
ret, cxercitu

in

Petrum archiprcsbyterum intende-

inscquente ejus presbyterum Tlieodo-

Kcclesi.-c

Turitanre in Sardinia,

quam

sine aiictori-

rum. Etclerusquidein adunatusante fores Basilicaj Constantiniana; sustiuebat, eo quod qui iiiissi fueraiit

tate Pontificis fecerat Citonatus arcliie()iscopus

Ca-

de excrcitu ad custodiendas regia) Basilica;

laritanus

pro eo (|uod antiijuitus ordinatio fuit Sedis Ajioslolica;, et ad tempus concessa fuerat
,

valvas, observabant, et

neminem

ingredi |)ermitteBasilica sancti

:

bant.

Exercilus

autem onnies

in

ipsius ordinatio

eidem

Ecciesi;c,

postmodum

pro-

tervia facicnte archiepiscoporum, pra3cepto Pontifi-

Stephani protomartyris similiter fuerant adunati et nc(|ue illi clero consenliebant neque clerus
,

cum

ab eadem ordinatione suspeiisi sunt,juxla delerminationem sancta; memorifc jMarlini papa; et

:

exercitui acquicscebal pro supradiclis presbytero-

rum
rent

pcrsonis. Sed
ireiit

dum

inissa

ab utrisque parlibus
niliil

facto Concilio

sacerdotum, novelliim episcopiim,

fuerat, sub
fir-

responsa

diutius et redirent, et

profice(consilio

qui ab

codem archiepiscopo ordinatus

:

ad

coiicordiam;

continuo

clecli

ditione Sedis Aposlolicc rediiitegravit atqiic

ducti) sacerdotes et cleriis uiiaiiiiniter iiigrediun-

mavil

qiiorum chirogra|)iius ardiivo

Qui sanctissiinus

Ecciesiaj

tur in episcopiuin Lateranense, et elegerunt ct de-

relinctur.

vir diutina infirmitatu

inonstraveruut tertiam personam siiprafati

cis

Poiitifi-

detentus est, ut etiani vix ordinationcm sacerdo-

Cononis, in quo vere adspectus Angeliciis, vene-

lum cxplere
liilos

potuisset. llic diiiiisit oiniii clero, ino-

nasleriis, diaconiis (diaconilius), et iiiansionariis so-

randa canilies, sermo verus, provecla cctas, simplex animus, (luieti mores, religiosa vita, qui nunquani
se in cau>is aclibusquc stccularibiis iiiiiniscuerat.

mille noningeiilos. Fecil

aulem episcopos pcr

:

diversa loca
est

numero tredccim

qui etiain sepulliis

Evestigio auteni oiniies judices uiia

cum

priinafi-

ad bealum Petrum Apostolum sub die sucunda

bus

cxcrcitiis pariter

ad

ejiis

salutationcm venienVi-

inensis Augusti. Cessavit ei^iscopatus ejus

menscs

tes, in

ejus laudein

siiiinl

omnes acclamavere.

dnos, dies deceiii

ct

octo . Hacteiius dc Joanne

densautcm

exercitus unaiiimilatein cleri |)opulique

Anaslasius

cujus sententia dic viccsima Octobris

in dccreto ejus

subscribcntium, post aliquot dies

84
et ipsi flexi

fONONIS ANNUS
sunt, ct conscnsere in personam pra;atque in ejus dccreto devota
, ;

1.

CIIRISTI 686.
illud

(quod capitatio dicebatur) patrimonii ([uod

Ecclesia apud Rrutios possidebat: relevasalia

dicti sanctissinii Yiri

Romana

mente subscripserunt et missos (nuntios videlicet), pariter una ciim clericis et ex populo ad excellentissimum Theodorum cxarcbum (ut mos est) direxerunt. H;cc Anastasius, qui Cononem fuisse
genere Tbracem
in Ecclesia
tradit.
3.
,

seque ctiam ea pensatione tradit

quae iiabebat

patrimonia,

eadem Romana Ecclesia in Sicilia. Quod rursum ad Cononis res gestas pertinet,

educalum
inter

in Sicilia, inde vero

Romana
autem

presbyteros

meruisse
in

Cum
sibi

sc amplius

immiscendi
ilia

con-

firmatione

electionis

Romanorum
Romana

Pontificum
remissa,

illud perperam factum ab eo Anastasius tradil, quod cum morte Tlieophanis vacaret Ecclesia Antiochena pastore quorunidam Ecclesiasticorum persuasione, inconsulto Romana; Ecclesine clero, ordinarit Constanlinum diaconum Ecclesiae Syracusanse, rectorem tunc patrimonii Romana; Ec,

nullam

reliquam essefacultatem,

clesiae in Sicilia,

eique pallium ex
ut

more concesserit.
essef, detectus

et in pristinam libertatem

Ecclesia vindi-

Sed factum
fuisset,

est,

cum

qualis

ille

cata, justinianus imperatoradspiceret, alia

eam

sibi

nempe

factiosus
;

homo,

et

ad conflaudas

via usurpare qua^sivit,

militares copias

nimirum

ut non crearetur

discordias nalus

ejus rei
fuerit

gratia arcta custodia

Pontifex absque exarchi consensu,

ii)se

dum scilicet
alius,

per

idem asservari jussus

ab impcratoriis magi-

faceret, ut

non

qtiam
:

stratibus,qui Siciliam administrabant. Hjec

quidem

qui
ex

sibi cordi esset,

quo

et

illud

Romanus Pontifex crearetur obortum est malum, ut ambientes

aliis ofliciis

notam tuuc inusserunt Cononi, quod

(ut ait Anastasius) in

pra'ter

morem

hisagendisclerum

Romanum

Pontifjcatum, per exarcbi niinislerium illum consequi conarentur, sive nmneribus, sive

hominem demerentes. Factumque mano in contrarium adnitente

,

est,

ulclero Ro-

minime consuluisset. C. De S. Kiliani apostolatu. IUustrat vero e contra Cononis nomen apostolatus S. Kiliani

Scepe

scbismata
dicturi

marlyris, qui ab ipso episcopus est ordinatus. Accidit

conflarentur, prout hic contigisse vidimus, et in

enim temporibus

istis,

ut in Hibernia,
,

ubi

ejus successoris electione

ut

proxime

vigebat

monastica disciplina

cum

nonnulli ex

sumus.
A.

Justinianus fidei

Catholicoe proditor.

institutionis

monachis exsolvissent numeros omnes Ecclesiasticae ad majora anhelarent secundum

,
,

Quod rursus ad Justinianum imperatorem

haec de eo Anastasius
licet),
:

spectat,
sci-

illud Apostoli

^mulamini charismata
:

meliora,

Hic (Conon Pontifex

suscepit divalem jussionem

domini

Justi-

magis autem ut prophetetis gelium annuntiare gentibus,

tur expertes
;

cuperentque Evanreperiren-

(|UcE illius

niani principis, per

sexta) Synodi, et

quam

significat reperisse

Acta

sed

ita

ut cousulto precibus numine,

apud

se liabere,

quam

piaj

me-

moria?

domnus Constantinus

pater cjus fecerat, et

ad opus assurgerent, divini Spiritus instinctu. Eminebat inter eos, quem diximus, Kilianus nobihbus
parentibus natus, sacris
lilteris

promisit cjus pictas illibatam ct inconcussam pereuniter custodire et conservare

probe imbutus,

vir-

Hajc

cum

dicat

tutibusque pariter exornatus,

ceperat propositum, sociis

Anastasius, cx litteris tamen Nicolai PontiCcis ad Michaelem imperatorem constat, haud sana; fidei extitisse, sed et adversatum fuisse eunidem imperatorem ipsi Couoni, cum legatos ejus Constantinopolim missos prajvaricari coegisset. Sed Nicolai verba accipe, dum iuvehilur in improbos imperatores de Ecclcsia Romana male merentes Tauta;,
:

quod mente concommuuicans, iuvenit

qiii

omnes non tantum

impellentes.
7. Inito igitur

consentientes, sed divini Spiri-

tus calore succensos,

ipsum qui hortabalur ad opus

consilio, ea fuit

una

una senpree-

tentia,

ut primuni regiones, quibus Christum

,

dicaturi essent

inviserent,

agrumque

considera-

inquitj salutis oblats ministros duplici

modo

inte-

rent, in queni verbi

remistis

quoniam aut

parlicipes illos sui erroris

inde ad excolendum
scilicet

eum

semen sparsuri essent, atque a domino acciperent, eo

inquam, Ro-

cffectos spiritualiter occiderunt, sicut

verendae memoriai Cononiscontigit

etc.

quidem
a

ista diversai fidei esse ccepisse

,

tempore reArguunt Justinianum

quem

scirent vice Ciuisti universae Catho-

licK Ecclesia} esse prajpositum, ipso,

Romano Ponlifice ob idque constat sensisse numen iratum, omniaque in deteriora labi coepisse: siquidem bocannoingentem famem vexasse Syros, et ruptam fuisse pacem saucitam cum Bulgaris, Theophanes docet. Quod autem Cedrenus hoc anno tradat formam a Constantino patre couscriptam, per Justinianum perturbatam, nihilaliud quam flrmatam fidem Calbolicam advcrsus hasre,

mano Pontifice, ne (quod de se dicit Apostolus ^) nefas esse scientes, tanin vacuum cucurrissent tum niinisterium sibi sumere, et non ab eo, cujus
;

suscipere secundnm illud esset hoc impertire ejusdem Apostoli ' Quomodo prffidicabunt, nisi mittantur? Sed quomodo ha^c se habuerint, audi
,

qui Kiliani res gestas, sicut breviter,

prosecutus est
''

ita et fldeliter

ubi enim ejus

ista subjicit
:

vitse sanctaj

pri-

mordia percurrit,
lis terrffi illius,

Inde, inquit, pro-

ticos per

Justinianum emotam, intelligere voluisse,

scimus, eodem Anastasio auctore,

fectus est in Germaniae provinciam, qutc ab incoOrientaiis Francia vocitatur

;

ejusdem imiteratoris exitus declaravit.

3. In reliquis

ibique

ipsum Juslinianum voluisse videri de Ecclesia Romana bene niereri, dum ex parte niinuittributum

1.

Cor. XII.
IV.

- Tialat.

ii.

Roin. x.

.\pud Sur. die

VIII Jul. toin.

CONONIS ANNUS
in oppido, qiiod lingua illoruin

I.

nam
nus
tus.

CHRISTI G86.
esset hfec doctrina,
ipsi incognita.

85

\Mrtzburg

dicitur,

quam

pra;dicaret, hacte-

niorari constituit,
tatcni;
tyrii

non

veritus incredulfegentisferi-

Erat verois princcps

magno

quippe qui aniino iiitrepido coronam marappetcret. Interini tamen a verbo pr;edicatio-

iiigenio pisdilus, licet gentilitatis erroribus foeda-

Ut autem ad

eum pervenit vir beatus,

ei

conslantcr

nis abstinnit.
ret,

ut

stianaj

Romano Pontifici pra-sentaapud Romanain Sedem el inlegrum Chrireligionis dogma et licentiam acciperet
donec
se
,

vera;

dogma

religionis

coepit proponere,

docens
per

unum Deum
lium

essc in

personarum
ct

Trinitate, visibi-

et invisibilium

creatorem,

auctorem

prfedicandi.
foedata fuerat

Hihernia
liffiresi,

siquidem

olim

Pelagiana

quem
cepta,

rationalis creatura, invidi hostis fraude desit

Apostolicaquc ccnsura

dam-

misericordiler reparata.

Roniano jndicio solvi noii poterat. Itaque vir sanctissimus coram primatc Apostolicai Sedis, cjusdemque ministris ut ipsis semina dinata, qu;c nisi
,

10.

Princeps adniirans tanti viri constantiam

,

et

veritatem quia (ul diximus) naturali pollebat ingenio, veris se senientiis

sermonnm insuperabilem

vini verbi Genlilibus erogare liceret, studio divini

superatum videns ad tempus cjus

ejus

distulit audi-

amoris expetivit.
8.

tionem, volens crebra apudsetractareinquisitione,

Conon
lens,

Ponlifex

Tunc autem prfeerat Romanfc Ecclesiffi bnmanis divinisque litteris pol,

utrum

qucm
in

Kilianus prffidicabat, vel Dianaj

:

potius cultus praiferendus esset

Diana namquc
connitebatur

Ponlificali

officio

congriius

in

ordinandis
Is
,

apud illum
terim

summa

veneratione habebatur. Ininstantia

Ecclesiasticis
fide

rebus discretor idoneus.

audita

egregius

vir jugi

jam dicti viri charilatis nexibus alligala, Deo quidem gratias egit, illi vero sese charitalis benevolentia impcrtivit, exultans, semina diviiii eloquii

Domino

lucrari aninias, quas diabolus perdere vo-

Icbat. Ita lucerna

super candelabrum posila omniet civitas in

bus resplendebat,

ab insularibus
gari.

et

longe
,

posilis

doctoribus propa-

omnibus
viri

Erat,

inquam

non modica
nistris divina;

exultatio

apud egregium Pontificem quod cerneret paulatim

,

monte constitula ab Porro dux cernens egregii perseveranliam, sccreto vcnit ad eum, cupiens
videbatur.

doctrina ejus institui, ut cognito veritatis traniite,

declinare posset anfractus erroris. Sic igitur a beatissimo viro catholica; fidei documentis difigenter

evacuari fraudes antiqtii hoslis, crescentibus miopcralionis. Ilaque conscnsu totius

Urbis beatissimum
constituit,

virum

in

prsesulatus
et

officio

(|uo et

chrisma conficere,
his ita peractis,

Ecclesias

dedicare, et sacros ordines conferre irreprehensibililer

valeret.

Atque

dimisiteum,

proximo Dominicfe Resurreclionis die aliis dato nomine, aqua lotus baptisniatis absolutionem pristini promernit erroris atque ita factum cst, uttota psene Oricntalis Franciae
instructus

cum

multis
,

sibi

moncns ut coepto operi insistcret, a Domino parato pncmio a;terna3 rctributionis. Beatus igitur
Kilianus Urbe egressus, cnicnso itinere longissimo

provincia, relicto
gioni

da;monum
.

cultu

divina;

reli-

operam daret
:

Hucusque de conversione
martyriuin

Genlilium
pertinet,

reliqua vero qua; ad ejus

cum Colomanno
locum
sil)i

presbytero, et Totnano levita, ad

deslinatuni pervenit.

Hkc de

ordina-

tione ipsius.

una cum
9.

Quoniodo autem Franconiam gentem duce ad Christi fidem convcrtit, ita idem
:

suo loco dicenda erunt. Hic autem moncndum, diversum ab isto esse illum alium Kilianum itcm llibernuni, qiii gloria confessionis illustris claruit

in

terrilorio Atrebatcnsi, cujus natalis

describit aiictor, sic pcrgens

in Bclgio

agilur decima lcrlia mcnsis Novembris,

consulc.

Oricntalis

Veniens aulem ad pra;dictnni oppidnm Francia; Wirlzburg, non cum quem

dc quo
i
1
.

Molanum

Juliani Tolctani episcopi advcrsus Juckeos

prius in ca provincia

ducem
Ccepit

invenit, sed alium,

scripta.
Ecclesiffi

Vcxabantur
ctiam

id

temporis Hispaniarum
ibi

Gosbertum noinine.
paulatim divini
tulerat, ul brevi
ccret,
tarel.

ergo

venerabilis vir

multitudine .Uukcorum

degcntium,
:

ct

verbi pabula

incredulis populis

in

Christianos

insultantium

haud eniin

ministrare. Taiilam eniin gratiam

Dominus ei contcmpore, et genlis idioma pcrdisct eis ipsorum lingua veritalis scmina jacMirabantur aulem omncs non solum doclrina;
,

valuerunt regum lcgibus Synodalibusque decrctis

coerceri, aliisve remcdiis sa;pe tentatis in officio

contineri,
et tucri

non

quin suam perfidiani retinercnt, quam desisterent. Intcr alia antein exprobrare

novitalcni
et

sed

magnam quoque

eloquentiic

vim

solebant his temiioribus Chrislianis falsam anno-

copiam.

efficacia

sermonis facundiam virtutis comitabatur. Implcluinque cst in illo

Porro
:

quod

Vcrilas .\poslolis promisil Ego, in^juicns ', dabo vobis os et sapientiain. El itcni ' Opera qua; ego facio, ct vos facielis. Sed cum jam divini cloquii semina succrcscereiit et in plebe sensim minucrentur crrores gcntilitatis, usciuc ad principcs
:

mundi ob id(|ue Messiam recepcrint, cujus advcntus nondum tempus adesset. Ad liorum |ictulantiain ahjue procaciam retundciidam, Ervigiiis rex Hispaniarum rogavit S. Juliaiiuin e()iscosupputatioiieni ab originc
qiiod anlc temiius
,

rum

eos

falli,

pum,

ut suis scriplis co,sdem rcdarguorct. Pra'stilit

id ipse

(luam fidelissimc

trcs co arguiiiento
:

adverabsol-

populi sancli viri faina iierlata est

adeo nt i|isum

sus Jud;c()s iibros cdeiis, qui exlaiit

visse
(|uit
,

(|iios se
' :

quoquc duccm provincicC non laterct, qui sanctum virum sibi jirajscntari jussit, cxpcriii cupiuns, (luu;Luc. X.XI.

hoc anno verbis islis significat Nunc, inacclamatur ,^']ra .scpliiigcntcsiina viccsima
iii.

'

Joau. xiv.

Julian. adv. Ju<l.

I.

lu liu.

86

CONONIS ANNUS

1.

CHRISTl 686.
dici

quarta. Emensis igitur triginta ct oclo annis, cx

possunt. Sed ut

ambo

hi

unus idemque crede-

quo ^ra inventa

residiii

cst,

usque ad Nativitalem

Cliristi

rentur, iude fluxissc videtur erroris occasio, quod

inferius

sunt sexcenti ocloginta sex anni . El paulo Ab inilio muntii usquc ad Christuin
:

uterqueeodcm
nent qni in

tilulo

comnientarios edidit,

nempe
:

Prognosticon, quos tamen

eis cilati

computatos diximus quinque mille trecentos viginti quinque annos quibus si addantur anni ab Incarnatione Doniini sexcenti octoginta sex, usque
:

ab invicem discrimireperiuntur auctores siqui-

dem cum
Toletani

in

libris

Prognosticon Juliani episcopi

citati

legautur auctores qui post Pomerii

ad prffisenlem diem, id

est,

quando sercnissimus

'talem vixeruut, noh illius esse posse eos

com-

habere annum septimum, computati sunt sex mille et undecim anni . HiEC de temporeipse, quibus et invenis chronologiam per i^^lram in Hispania receptam
prince|)S Ervigius imperii sui videtur

mentarios, quisque cognoscit.

13.

Sed

et

quod Julianus diaconus

Ecclesise

Tolefanffi, cujus est Prcefatio illa

superius recitata

nostrae huic supputationi in

t2.

omnibus

adstipulari.
'

in libros S. Ildefonsi de Laudibus S. Maria?, seque cognomine inscriptus Pomerius reperitur ne quis
:

Sed bic obiter refellimus (quod et alias pluribus disseruimus) manifesto errore inscribi in commentariis a Juliano e[)iscopo Toletano editis,

exislimet illum esse

eumdem cum
idem
postea
:

Juliano epiibi dia-

scopo Toletano, de quo agitur, quasi qui

conus

nominatur,

fuerit

ejusdem
in

siquidem qui Pomerii noJulianum Pomerium mine recensetur inter scriptores Ecclesiasticos, ante ducentos ferme annos vixit, tempore videlicet
:

Ecclesiai

creatus episcopus

etenim

cum

ea

Pnefatione meminerit Sisberti archiepiscopi Toletani,

qui post Jnlianum defunctum

rexit,

eamdem
isto

Eccle-

Gelasii RomaniPontiflcis,
scribit de ipso,

utauctore Gennadio, qui

:

siam
liaui

utique se diversum ab
est,

omnino

cumalioqui nihil coniPomerius ille habeat etenim ille natione Maurus, et presbyter tantum fuit, atque vixit in Galliis, nec non fide Catholica haud inleger, TertuIIiani haeresi inquinatus quae quidem nequaquam de Juliano, de quo agitur.
comperies
Iioc

constituit.

Nec rursus

quod commentarii Ju-

mune cum

Juliano

adversus Judsos Juliano diacono cognomento

Pomerio adscribi jure possint, cum auctor se episcopum illis verbis manifeste indicet, a Periculosum est paslori, si taceat, quibus ait etc. Idem dixerimus de libris Prognosticon, dum praefando ad Idalium episcopum Barcinonensem, fratrem eum appellat, utique coepiscopum. Sed de
fuisse
:

'

ISotal. in

Rom.

Martyrol. die

vni

Mart.

f.

his hactenus.

Anno

periodi

Grsco-Romana 6179.

Anno VEra Hispau. 724.

Cononis papae

1.

Anno

Hegirw 67 inchoato die 28

imp.
2.

Jul. Fer. 7.

Jesii

Chnsti

Justiniani juu.

1.

Postconsulatns.
:

notatus

Hic annus ista formula AnnoJustiniani jim.u. Post consulatiim

Quare Joannes V, qui die

xxiii

mensis

Julii

anni

elapsi ordinatus fuerat, prajsenti e vivis excessitdie

ejusu.
2.

Joannes

V PP.

moritur.

A num.

ad

6.

Anastasius asserit,

num wium,
dericus
lib.

dies
2,

Joannem V pajiam sedisse annovem, quod et Luitprandus, OrRegino, Ilermanuus Conlractus,

secunda mensis Augusli, eademque sepultus est. Baronius ait, Joanuem mortuum esse die secunda Augusti, et Anastasium scribere eum sedisse an-

numunum
mendosum
in

et dies

undecim; verum

in

Codicem

Anaslasii inciderat.

Papebrocius vero

variique Pontificnm Catalogi habent.

Verum meu-

dose quoad dies

legendum enim,

dies decem, ut

habent Catalogus Corbeiensis a Mabillonio editus

tomo

III Veter. Analect. et exemplar Ms. Anastasii Mazarineum, quod duratio iuterpontiQcii et dies

emortualis Cononis, Joannis V successoris demonstrant. Addit Anastasius, eum se|)ultum esse ad
B.

Pelrum Apostolum sub

die

ii

mensis

Aicijusti.

Coualu Chron. Historico ad Catal. Pont. Rom. mortem in annum sequentem differt, quod ex diceudis in Vita Sergii papoe subsistere non posse, certo constabit. Cessavit cpiscopatus menses duos, dies xviii, inquit Auastasius. Quare Conon genere Thrax ordinatus est Poutifex Romanus die vicesima prima mensis Octobris, in quam Dominica incidebat. Ex interpontificio autem tam
Joannis V

COXONIS ANNUS
diem
niortis Joannis, quam diem ordinationis Cononis exchulit Anastasius. In ejus enim Codicibus Mss. Orderico citato, variisque Calalogis Pontilicum

1.

CHRISTI G8G
fieri

87
consueverat. In bis non

nizatio in Lateranensi

constans ordo

nam

etsi

intlironizalionem conse-

ciatio [irfficedere solebat; nonnuii(|uam

tameu

in-

Rom.

legilur, cessasse

episcopatum menses

ii,

clies

thronizatio prEemittebatur.
inllironizatione
sint,

Quinam

rilus

cum

in

xvni, et in nulla dies xis,

esset, si

quod tamen dicendum

tum

in ordinatione

tunc observati
libellis

Joannes

T, prteter

annum,

sedisset tanluni

ex Anastasio et ex Ordinis

Roinani

dies IX.

discimus.
5.

3. Justinianus II sextam Synodum confmnat. Papebrocius loco cilato couteiulit, Baronium

Ritus in Cononis PP. crealione servatus.

hffic

In CoDonis creatione
rat
:

Anastasius

commemounanimiter

mortem Joannis male boc anno

Anaslasius in Conone scribit
:

coliocasse, ijuod

Cononem

sacerdotes et cleriis

Hic suscepit diva,

per lem jussionem domiui Justiniani principis quani significat reperisse AclasanctaBsextaBSynodi,
et

apud Lateranum elegeruiit. Mox omnes judices una ciim primatibusexercitusad ejus salutationem
venientes, in ejus
exercitus
factai

laudes acclamaverunt. Videns

cleri el
|)0[)uli,

apud

se liabere,

quam

pia;

memoriaj dominus
.

unanimitatem
.

electioni

Constantinus genitor ejus Dco auxiliante fecerat

Hffic

consenserunt, atque in ejus Decreto

autem divina jussio

directa ad

in

conlirmationem

sextLC

Joannem papam Synodi extat tomo vi

:

eisdem subscripserunt
erat,

Deinuni iisdem una

cum cum
mos

clero et [lopulo, niissos suosailexarclium, ut

Concil. edit. Labbeanie, cujus haec est subscriptio

direxerunt .

(1)

Eleclio itaque

primo

fiebat

poli

Data decimo terlio kalendas Marlias, Conslantinoin iniiieriali donio, piissimoque et perpeluo

Augusto Justiniano iinperalore, anno secundo et post coiisulatum ejus anno secuiulu, Indictione decima quinta D, ideoque sequenli Cliristi aniio, usque
ad

perclerum; deinde saliilalio et acclamatio perjudices et primates. Sequebaturconsensus exercitus oinnium denique subscriptio in Decreto, quod ad exarchum, et aliquando etiam ad imperatorem
:

mittebalur.

Addit An;istasius, in creatione

Mabillonius ap[)ellat
III,

Ste-

quem

Joaniiein superstitem fuisse ex Iiac divali

pbani

II,

quem

qua; in

deduci putat Papebrocius. Veruiii inde taiitum colligendum imperaloremnon confirmasse eleclionem
Cononis, sed exarcham Ravennalensem,
[irobabimus,
et

Ecclesia B. Maria; ad Pra;sepe facta est, Stephanuin

inde in Basilicani Salvatoiis, quie appellatur Constantiniana, de[)ortatum; atque inlus

quodmox
ignoratam ob

induclum in
solita.

per nienses sex et aliquot dies

patriarchium, yMX/a
6.

morem

iiitliionizatum fuisse.
fieri

Joannis
alia

V mortem

Constantinopoli

Salutatio novo
fuerit

Pontifici

fuisse, sive propter

itinerum

dillicultates, sive

Qu;enam

impediinenta nobis ignota. Cerle Aiiaslasius in Prooemio Syiiodi sextae refert, legatos Romani revertentes a pra.'tloiiibus spoliatds, etiain aulbenti-

novo Ponlilici facta salutatio, signantius explicat idem auctor, ubi de Valentini
electione agit in paiatio Lateranensi facfa. Electus
condigtiis glorice laudibus et honoris

amplitudine

cum Actorum Codicem

summi momenti
slaiitinopoli

ainisisse.

iNeque desunt

ad Lateranense patriarchium dcductus meinoratur, et in Pontificali positus

exempla, quibus liquet gesta Roma;, etiam quae

erant, post plures
et

throno

ejusque pedes
est
:

menses

Coii-

omnis

Romanorum
:

senatus oscidatus

quod
anti'

igiiorata

fuisse,

vice

versa gesta

etiam in Leone IV servatum juxta

morem
a|)[iellat

Coiistanlino[)oIi nomiisi

post plures

menses Roma;

quum

id

vero salutationis noinine

Ana-

innotuisse. Cujus rei

tasse.

memini me jam e.xemida noJustini.anum noii jdures

stasius. Postero die facta est Valentini

consecratio
:

Interim

observa,

in Basilica sancti Pelri, nt ideni tradit

atque adeo
etiam
ver-

imperii, <)uaiii coiisulatus aniios numerasse, quia

intlironizatio consecrationem
in Beiiedicto
III.

praicessit, uti
sit

utruinque codeni die acce[ierat, uti Constanlinus Pogonalus [laler, et ca;teri deince|)S ini|)eratores usque ad Leonem Sqnentem. Porro lianc
scilicet

Quo

ritii

celebrata

ejusdem
liis

Valentini consecratio, docet idem auctor

bis
:

Ejus consecrationis die scrcno jam illusces-

divalem Baronius non

4.
fieret.

vidit.

cente,

cum

lumiiie

jam

dictuin

antislitem

ad

Ex

Ordinatio

et

inthr onizatio papa>

quomodo

B. Petri Aiiostolorum [)rincipis Ecclesiam oiimes

pariter Roiiiani a [lalalio deducciites, majestate di-

creatione Cono7iis ritus in consecra-

lione Pontilicis
solitos

Romani

ante sa?culum xi servari

vina auxiliaiite in alto throno

Suinmum

consecra-

explicat

Mabillonius in Commentario ad

vere Ponlificein, qui

mox

almificre Sedis

culmina
oblatis

ordinem Roinaiium [iaragia|)bo IS. Electioni Pontificis succfcdcbat ejusdem iiistitulio duabus rebus
peracta,

scandens B. Petri Apostoli geri, divinis Deo laudibus

et ca'lestis regiii claviet sacrificiis

ail
|)ie

ordinatione

sciiicel

ac

iiilliroiiizatione.

amplo

cl

magnifico Romanoruin coctu

|)alatium

Ordinatio in Vaticana sancti Petri Rasilica, inthro-

(scilicet

Lateranense), ciim iiigcnti gaudio leinea-

(1) Cl.

Cenni

ia Notis Chronologicis

ad quartum

tomum

Anastasii ad

Cononem

pag. 122, recte notat, missos quidcm fuisse post Cononis

electionem

a Romanis lcgatos ad exarclium, non tamen ad conGnnationem electi Pontiflcis pctendam, sed lionoris gratia, ut ipse cuin ca:teris clectum PonliQcem agnosceret. Nam Cooslantinus Pogonatus liberam nomaois clectionem et ordinationcm 1'onlilicis penniscrat, adeo ut dcinccps nullius conflrmatio cxspcctanda essct, nec saue deinceps exspectata ruit, ut in clectione Sergii apparuit. Tunc cnim, lcstc Anaslasio, eiarchus ab aiinulo quodam Paschalis c-lecti iostigatus, llomam actutum se conlulit, ut electo resisteret ; quod prsistare non valuil, postquain romperit vota electorum io Sergium collimasse. Necessaria igitur non erat exarcbi conGrmatio ; alioqui exarcbus Taclle electi depositiuncin im-

petrasjct.

Mansi.

88
vlt,

CONONIS ANNUS
atque lautissimis dapibus sumptis, multis et

1.

CHRISTI G80.
11.

Anum. G ad
et

Vitam sancti Kiliani episcopi

sociis in

diversis

munerum
hi

doiiis

tum, populumque

sacram plebem et senaRomanum optime ditavit .

consecrationis ritns,

martyris

cum

Franconia publicavit

Tunc ergo

erant

nempe
Pe-

Henricus Canisius tomo iv Anliq. Lection. sed interpolatum. Publicata et alia brevior optimaj notai,
Stcculo
legitur,
II

ipsa novi Pontificis

consecratio ad sanctum
in

Benediclino reprffisentata. In hac nitima

(ut

trum; impositio ejusdem

oblatio
sacrificii

Sedem
et

sancli Petri,

Iviliamtm in Scotia

tunc Hiberniavoca-

per

novum

Pontificem,

convi-

batur)

natum cum aliquot

sociis venisse in

Fran-

vium; munera

in

senatum

populnm

erogala;

ciam Orientalem ad urbem Herbipolensem, vulgo

Witizburfj, ad

quaj presbyteria vulgari

Mabiilonius citatus.
ulla sit ante

nomine appellabant. Hajc Anin Pontificisintbronizatione

Moenum

fliivium sitam, ubi regna-

bat Gozbertus dux, qui, sicuti et i)opulus ei subjectus, idola colebat.

sicculum xi mentio sedis illius, quam vulgns slercorariam vocat , examinabimus infra. 7. Cononis PP. legali Constantinop. in erro-

pnedicaret

nomen

Cliristi,

Nec mora, cuni sociis, ut ibi ad Joannem paj^am Ro-

mam

se contulit,

ubi a Conone

papa

lionorifice

rem

indiicti.

Antequam
I

dam, dno
Michaelem

silentio prajterire

Conone papa discenon debeo. Primum,

viii

suscepti snnt, quia Joannes

Conon Pontificatum
rediere.

V Romanum
e.

vivis excesserat, et

gerebat.

Accepta
asserit,

exprobrare Nicolaum
lil

jiapam in Epistola
c<

ad

itaque annuntiandi Evangelii facultate Herbipolim

Interpolator Vitae sancli
Kiiiani

ejus per tot

annoram
:

antecessores imperatorem, quod curricula diversarum baere-

eum Roma;
cumque

a Conone episcopum ordinatum esse,

,

seon morbis languentes, medicinaleremediumnon quin potius medicinam sponte sibi quaesierint

nulli scilicet sedi adstrictum

vellet,

sed tantuin, ut quo-

porrectam, quasi desperati, vel quasi cor impoenitens gerentes ab ipsis fancibus projecerint; dum
tantEB salutis oblata?

ministros duplici

modo

inter-

emerunt

quoniam aut

participes illos sui erroris

occiderunt; sicut tempore reverendae memorise Cononis papae contigit, qui post sextam Synodum extitit, autcerte corporaliter illos
effectos spiritaliler
rabili
sibi necaverunt, sicul sub venepapa Gregorio (hujns sc. nominis II, ut videre est in Annalibus) qui posl sextam Synodum fuit; quando pro zelo fldei et sanctarum imaginum reverentia religiosi viri ac Dei famuli dilecti in exilium missi sunt, et bona confessione hujus

non consentientes

Evangelium gentibus prcedicaturus. Addit interpolator, quod et ex Vita sancti Kiliani Baronius habet, Kilianum venientem in Franciam Orientalem ad Herbii)olim oppidum, non eum, quem priiis in ea provincia ducem invenit, sed alium Gosbertum nomine invenisse. Sed hac in re interpolatorem falli ostendit brevior Vita, cui iuhaeremus. Gozbertus baptizatus est ab illo, et confirmalus est omnis populus,
proficisceretur

qui sub
tiinus.

illius potestate

erant , inquit auctor bre-

vioris illius Vitae. Reliqua ad

Ex Kilianum
esse,

his intelligimus,
relicta

annum dclxxxix remithoc vel superiori anno Hibernia in Franciam appulsum

mundi
8.

finierunt vjtam .
alii

De

illo

faeinore neque
faciunt.

Anastasius, neque

historici

mentionem

Joannem V confirmatio ah exarcho Secundum, Theodori exarchi petenda fidt.

Post

confirmationeCononisordinationem peractam esse. Anastasins enim, ubi locutus est de contentione

qu<e accidit in ejus electione,
exercitus)
ait
:

o Post aliquot

dies et ipsi flexi sunt (jndices scilicet et primates

et

consenserunt in

persona praedicti

sanctissimi viri, atquein ejusDecretadevota

mente

subscripserunt, et missos pariter

et ex

una cum

clericis,

indeque Romam perrexisse. 10. Jtdianus episc. Toletamis adversus Judceos scribit. Ad num. 11 et seqq. Sanctus Julianus episcopus Toletanus hoc anno libros tres adversus Judaeos, quorum non parvus numerus in Hispania erat, composuit. Extant hi in Bibliotheca Veterum Patrum. In fine libri tertii dicit Julianus Ab initio niundi usque ad Cliristum computatos diximus quinque mille trecentos viginti quinque annos quibus si addantur anni ab Incarnatione Domini sexcenti octoginta sex, usque ad praesentem diem, id est, quando serenissimus princeps Ervi-

populo adexcellentissimum Tlieodorum exarcbum, ut mos est, direxerunt . Constantinus quidem Pogonatns concesserat, Benedicto II petente, ut absque mora post eleclionem fieret ordinatio Pontificis, ut ex Anastasio ostendimus; idque

gius imperii sui videtur habere

annum septimum,
.

computati sunt sex mille

et

undecimanni

Quare

cum
nam

libri

illi

lioc

anno, qui septimus

est Ervigii

regis, elucubrati fuerint, apparet

/Eram Dionysia-

locum habuit
est.

in eleclione Joannis V, sed Cononis

iit

successoris electio missa fuit ad exarchum,

mos

Quibus ex verbis inferri potest, hberatos Romanos aboneremittendiDecreli Constantinopolim, sed obnoxios remansisse exarchorum examini, donec ipsi saeculo sequenti exarchi defecere, ut notat Marca lib. 8 de Concordia cap. 9, num. 10. Hinc factum, ut a Joanne V usque ad Zacbariam, infra tertium ab obilu Pontificis mensem successoris ordinatio semper facta in Anastasio legatur. 9. 5. Kilianns ex Eibernia Berbipolim venit.

hoc tempore a scriptoribus Hispanicis jam usurpatam fuisse. Ea certe in Anglia hoc sebcuIo etiam in Actis publicis, regumqueDipIomatis adhibita fuit, nt ex dictis liquet. Sanctus Augnstinus

Anglorum Apostoluseam supputandi rationem Anglos edocuit, eamque a die Natali Christi exorsus est, quia Angli a die xxv Decembris, antequam
fidem reciperent,

annum

inchoabant. Praeterquam

quod RomcB annus

mebat,
fnere,
uti postea

exordium suapud Gallos, qui lamen ullimi qui .^Sram Dionysianam in Actis publicis
a die Natali Ciiristi
videlicet

adhibuerint, paulo

post initium

saeculi

CONONIS ANNdS
octavi,

1.

villa

CHRISTI

68i'>.

89

quo hnjns
,

rei

Cnpulat Juliaiuis anniiin

Juliano xlvi
a

exempla primnm occnrrunt. iiumcli S32o ciim anno

/Era

de flsco nostro ad suggestione praecelsae regiiiiB

illustri viro

noslrae Chrofiocliilde sed ct

Berchario
sancti

([uo

Dionysiana

iniliiiin

sumit; qua in re vcram ^tlram Septnaginta Interpret'im uon sequitnr

jCrae Dionysianse
:

Mnjorem-Domus domni Dionisia;

nostra
.

ad

inonasthirio

in Iiac cnini

annus piimus
concnrrit

Ubi diserte tradil Thcodoricus rex praecedentcs Majores-Domus fnisse mortuos, et

reginaj Clirotildi, quiB in
erat,

et Jiilianus xlvi

cum
alii

Bercharium conjiingens
vivis

anno mnndi 5202, quem

Galli,

et

forsan

Paschate ejiisdem anni primi /Era3 ChristianiE auspicahantur. Porro sanctum Jiilianum antistitem

Pra^terca

amhos superstites fuisse. nequa(]uam legendum in subscriplione

deir.onstrat,

Chartffi 71. XVI rigninostri^seA

an.wy

rigni nostri.

Toletanum perperani aposterioribns vocatum fuisse Julianum Pomerium, confusumque cuni Juliano Pomerio, qui longe ante hoc tempus floruit, recte
ostendit Baronius,

13. Vectis insula

plectitur.
(|ni

opera S. Wilfridi fidem amregii

iii

Cedwalla

sanguiiiis princeps,

factione conspiratorum

cxilium actus hierat,

jamque

soeculo

elapso

obser-

juxta Wigorniensem, iu regnuin Australium Saxo-

varat Vasaeus in suo Chronico, ubi de Ervigio rege

loquitur.

num anno superiori irrupit Ceadvalla, juvenis strenuissimus, de regio geuere Gevissorum Ethe:

strice.

Bertharim succedit in Majoratum NeuCointius anno dclxxxiv, num. 5, existimat, eo anno Waratonem mortuum esse, quia continuator Fredegarii Audoeni morte narrata cap. 99, ait a In illo itidem femporc Warado Major-Domus ohiitB.Verum hic auctor barbarns non raro res plurium annorum intervallo dissitas
11.

valdum

(seu Edivalchium)

regem Australium Sa-

xonum
terfccit

improvise
:

cum

exercitu snperveniens, in-

sed
et

mox

expulsus est a ducihus regis

Bertuno,
vinciae

Aelhelliuno, qui deinccpsregnum Procap. 13, transcripsit.

omnia Wigorniensis a Quare Kentuino Occidentalium Saxonum rege suh id tempus mortenueruiil , quae

Beda
tuo
,

lib. 4,

his loquendi formulis conjungit, hoc tempore^ eo

tenipore, in illo tempore. Certe auctor

Gestorum
jiraecedenti

Francorum

cap.

48,

postquam

capile

Audoeni mortem

relulit, ait: a

temporum curricnlo j^rtedictus est . Eadem leguntur apud Duchesnium tomo

Succedente quippe Waralus defuuctus

iii

Cedwalla regno pr;Efectus est. Addit Beda Cedwallam, post(iiiam oblinuit Saxonum Occidenlalium regnum, priorem occidisse, et posteriorem post Cedwallam regnassc. Poslquam , siibdit Beda cap. 16, Cedwalla regno potitus est Gevissorum, cepit et iusulam Vcctam quae hactenus
,

inChronicoMoissiacensc. \n Annalibus Metensibus, qni ibidem extant, dicitur Berlharium successorem

erat tota idololatria; dedita

ac tragica ctede

omnes

iudigenas exterminare, ac suae provinciae homines

Waratonis fuisse consUtntum Majorem-Domusanno qui proelium Textricianense prxcessif. Eral statuia parvus inlellectu modicus, levis atque citafus, Francorum aniicitiam atqne consilia siepe conteinnens, inquit continuator Fredegariicap. 99, quod
,

pro his subslituere contendit, voto se obligans,

quamvis nondum regeneratus (utfertur) in Christo; quartam partem ejus, quia si cepisset insulain
,

simul

et pracda?,

Domino

daret.

Quod

ita solvit,

ut

et in Gestis

Francorum

liahetur cap. 48.

tuuc forte de gente sua superveniens aderat, ulendam pro Domino olTertain Wilfrido episcopo, qni
ret, etc.

Churta Theodorici reqis in qua Waratonis jam demorlui menlio. Bcrtharius iam Iioc anno III kal. Novemhris Major-Donuis erat, cum Theodoricus PrjEceplum dcdit de Latiniaco villa monasterio sancli Dioiiysii concessa annoxiv regni sui. Vernm quidem est, Mabilloniuni lib. G de Re Diplomatica
12.

Hoc ergo ordine, postquam omncs Britauprovinciae fidcm Christi susceperant, sus-

uiarum
cepit

et

insula

Vecta
6.

Quod Baronius

refert

anno dclxxxix, num.

14. S. Wilfridus
tus.

pag. 471, uhi illud rcfcrt, legere,

datum

stib

die

tertiokal.Novembris,

annumwi
fuisse
si
;

rigni nostri

Com-

pendio, et notarc Berthariiimanno Theodorici xvi

a Cedwalla rege valde amaEddius Stephanus in Vita sancti Wilfridi Regnante cap. 40, haec ad rem nostram habet Cedwalla occisis et superatis inimicis ejus (nempe Ethclvalpho, scu Edilvalcho Australium Saxonum

adhuc Majoreni-Domiis
concessionem factam esse
post

ac

proinde eain

rege, et Bertuno Weslasaxonici regni invasore) to-

non ante sallem paulo

|)0stquam Bertha Nisi ,

pugnam

Textriciacensem,

reus seu.Bercharins inlerfcctus est:

Mahillonius,
si

inquit

Theodoricus eo niortuo id 1'ecit, ciijus faciendi ancU)r Bercharius adliuc vivens et instigator tucrit. Veruin certum est, Textriciacense
proelium anno se(|uenti

tam Westseixcnam (Saxoniam Occidentalem) regionismonarchiam tenens, slatim sanctum Wiifridnm episcopum nostrnni, genlilem populum Soulliscxnm (id est Auslralium Saxonuni) bene ad Dominuin converlentein, et nomen Domini pcr se magnifice gloriricantem
,

palrem

suum venerabilem
se venirehiimiliter

commissum

esse,

Bercha-

etsnper omnescharissimum ad
accersivit;

rium(|ue occisum primo vere anni dclxxxviii, et conjeclnram viri doclissimi stare non posse, si Theodorici vcrba atteiite legantnr, Villa, etc.
Latiniaco, elc. qiii
fuit
illiisti ihiis

jamjam^iiie sancto ct venerabili Patrc

noslro venientc rcx Cedwalla iu oinni regno suo

excclsiim consiliariiim inox illum composuit .

l.'i.

'

viris

Ebroino,
el

l'(ix inter

Theodorum archiep. Canluarim

noslros et

Waraltnne, etGhislcmaco yuoNDAM Majoris-Doiiiiis (lost discessum (id est obiluin) ipsius
Waralluiie in lisco nostro fuerat revocata
:

WHfridnm
scrihil
:

composila.
Eodeiii

Tiiin

cap.

sequenti

Eddius
riis

quoque temporc Tlieodoauctoritatem Apo12

nos ipsa

gratia Dci archiepiscopus

ioMLS

Xil.

90
flolica?

CONONIS ANNUS
Sedis
,

1.

CHRISTI
episcopus
pacis inituin

687.
Tlieodorus) post pactum yerae

qua
,

niipsiis

erat,

melu agiUintc
iiiire

(scilicet

lionorificans
(liu

cum

beafo Wilfrido episcopo iiostro

exule spoliato

vere amititiani

diutius

moratus non

distulit.

Nani cuni Tlicodorus archi-

episcopusin scnecla ubeii (an.scilicetagensLxxxv), Irequenti infinnilate anxiatus est, ad Lundoniain

civitatem Wilfridum etErcenwolduni (seiiErchen-

waldum

vel

Earchoiiwaldum Londoniensem

anti-

stilem) snos episcopos ad se invitavit. Venientibus

siiae

autem illis arcliiepiscopus sa|)ienter totius vitaj cursum cum confessione corani Domino pure revelavit, dicens Et lioc maxime scrupulum ine premit, quod in te, sanctissinic episcojie, commisi,
: ,

consenliens regibiis

sine causa

peccati

propriis

Alfiidnm regem Aqiiilonalium (seu Norfhumbria?) inisif litteras per quas adjnravit eum , ut propter limorem Domini pivTcepfaque Apostolic;e Sedis proesulnm , et pro redeniiitione animffi Egfridi regis, qui priusepiscopiim nostrum privatum oinnibus de patria innocentem exfeniiinavitj reconciliare sub fcedere pacis ad mulforum salulem cum eo dignatus sif. Non solum autem hunc regem archiepiscopns ad concordiam excitavit sed sibi ubique amicos, quasi prius inimicos facere diligenter excogifavit. Nam et Aelfledam sancfain virginem et abbatissam (Parthenonis nempe Sfrehanesalensis) litferas emisit, in quibus comad
:

substantiis spolianlibus te, et moerenfibus subjectis

tuis

in

longum

exiliiim exterininantes (heu proli

liohir)

omnis
,

inali.

Et

nunc

confifeor

Domino,

et

saneto Pcfro Apostolo. Et vos, sancfi episcopi mei, nl cunctos amicos meos regales et eorum ubique ad amicitiam tuam, pro remissione peccali mei per omnein modum volentes nolentes(|ue consfringens atfralio. Scio enim post hunc anmim appro[)inquaiitem vifai mex terminiim secundum Doinini revelafionem, et ideo adjuro te per Domiuuin et sanctum Petrum mihi consentire, ut in sedem meam archiepiscopalem
testes estote

mendans secundum auctoritafem Aiiostolic Sedis, pacem cum sancfo Wilfrido siiie diibio iniret uecnon Efhelredum regein Meicioruin adjurans, et in siiaef Christi charitate, secnndiim quod prius
uf

in niente habebat, susciiiere euin

dictis

liis

se(|uentibus

principes

pra'cepit . Rererf

j^ostea

Eddiiis lifferas

Theodori archieiiiscopi ad Etlielredum Mercioruin Qnid plura dicani ? postquain regetn, addifque
:

Ethelredus rex propfer ancfoiitafem

beatissimo-

rum

Pontificum , Agalhonis scilicet et Benedicti, Sergiique percipientium dignilafem Aposfolica;

supersfitem

et

haeredem vivens

fe

constifuam

quia veracifer in omni sapientia et in judiciis Romanorum crnditissinium fe vestiBe genfis agnovi.
16.
et

Theodorus archiep. adreges Northumbrice

MercicB pro Wilfrido scribit.

Deinde archi-

noslrum susmulta monasferia et regiones proprii juris reddens, habensque illum in summo honore dignitafis, usque ad flnem vitse fldelis ainicus indesinenler perseveravit . De Wilfridi restitutione in episcopatum suo loco agetur.
Sedis, canonice libenfer ponliflcem

cipiens,

CONONIS ANNUS

1.

CHRISTI

687.

4. Mortuo Conone Paschalis schismainvalescit, Sergius papa eligitur.- kimo Redempforis sexcentesiino octogesimo septimo, Indicfione decima quinta, Conon sanctissimus papa moritur decima

loca

nnmero sexdecim, sepnlfimique

in

Basilica

S.Pefri. vicesima secunda(sxi) mensisOctobris, ces-

sasseque Episcopatum ipsius menses duos,

et dies

tredecim

quo fempore dirum conflatum

esf schi-

tertia
cini,

mensis Octobris,
et

cum
\vos,

sedisset

menses undetradit,

dies

viginfi

nt

Anastasius

pofius seqiiimur, quatn alios, qui Anaslasio anfiquiorein iion habcnt aliqnem, cui inhffireanli^t sequanfur. De eodein ipse testatur, fuisse relictam

quem

sma inter Tlieodornm archipresliyteruni etPasclialem archidiaconum, qui malis arlibus sibi ad Pontificaluin viam paravit de eo eniin ha>c Anasfasius in Conone Hujus archidiaconus videns eumdem
: :

Cononem Pontificem
nasteriis

infirmifafe

constrictum, et
esset per-

ab ipso tum clero, fum monasteriis eam auri quanlitatem, quam papa Benedictus reliquerat idetnque asserit, creatos ab ipso episcopos per diversa
:

cupiditate ductus pra;dicti legati relicti cleroetmo-

abipso Ponfifice,

cum noiidnm

solulum,scripsit

Rayennam gloriosonovo exarcho.

CONONIS ANNUS
atque promisit
ejiis

1.

CHRISTl 687.

91
[^a-

eligeretur . Hiec

dationem, si ad Pontificatiim de archidiacono Anastasius iu

gius. Sed qua? habeat Anastasius de Sergio ad

Iriarchium accedente, audi

4.

Conone.
2.

Quamvis
,

fores palatii

intrinsecus essent

Post cujus obitum

divisa
sit
:

quomodo

Ecclesia Roin Ser-

mana

sciiismate,
o

idem Anastasins

gio ita narrat

Post sejiteni vei'o dies a dcfuncto

beats memorix Conone Apostolicae Sedis pni-sule (ut fieri assolet) Romanus populus iu duas jiartcs divisus est et una quideiu elegit Tlieodorum ar:

tamen pars qua; supradictum venerabilem virum elegcrat, quia validior erat, l)r;cvaluif et ingressa esf. Quo ingresso, unus de duobus electis, id est, Theodorus archipresbyter illico quievit et humiliavit se Pascbalem vero
munifa;
et clausaj
:

nullo

modo
et

cordis duritia id facere sinebat, donec

ctiipresbyterum, alia vero pars Pasclialem arciiidia-

coactus et confusus, volens, iiolens, suiim domi-

conum. Et quidem Tiicodorus archipresbyler cum

popuIo,qui
ei favel)af,

num

prajveniens, inleriorem par:

chalis clanculo terc niissos,

electum iugressus salufaref. Qui etiamPasnou cessavit Ravennam suos mit-

tem

patriarcbii

tenuit
S.

Paschalis vero exteriorem

promissaque pecunia, vel

siiis

aliis diversis

partem ab Oratorio
Juliagj

Silveslri, et Basilica

donius

donis, Joanneiu patriciunietexarchnm

quffisupercampum respicit, occupavit.Cumque unus alteri locum non cederet, sed utrique immaniter perdurarent, ut unus alium superaret: inilo consilio primatcs judicum, et exercitus Romanae militiaj, et cleri plurima pars, et prxsertim sacerdotum atque civium nuiltitudo ad sacrum
palafium pcrrexere, etdiu pertractanles,
deberet,
(|uiii fieri

Plafyn,

cum

judicibus,

cognomento nemine scienteRomam

si-

venire persuadere. Qui sic abdite venit, ut nec

gna, nec banda

currissent
ei

cum

militia

Romani

exercitus oc-

juxta

loco, nisi e propin(juo

venisset, et

consuetudinem in coinpetenfi Romaua! civitatis. Qui diim

in p(U'sonaui Sergii sanctissimi
;

omnes

invenisstt consensisse
valiiit
:

illi

quideni suffragari non

qualiterve duoruiu alfercantium electo:

Ecclesiffitaiuen B. Petri Apostoli ideiu cxar-

denominati Sergii venerabilis tuuc presbyleri concordantes se contulere, eumque de mediopopuli tollentes, in Oraculuiu B. Cajsarii martyris Christi, quod est intra sacrosanctum suprascriplum palatium, introduxerunt, et exiude in Lateranense episcopium cum laudum acclamalione deduxerunt .
3.

rum nam

sopirctur contentio

Deo annueute,

iu perso-

perejusdem Paschalismiseriam dispendiumet intulit, quod ab eodem Paschale suprascripto exarcho promissum fuerat, id est, centum
clius

damuum

auri libras a parte Ecclesia! expetente, Sergio saucfissimo electo proclamante,

set

quod neque promisis:

dare, neque possibilitas snppeteret

et

ut ad

com[)unctiouein animos videnlium commoveret,

caufharos et coronas, quaj ante sacrum altare et
Coiifessionem B. Petri Apostoli ex antiquo
bant, depoiii
flexa esf
fecit, et

Sed antequam ulterius progrediatur oratio,

Caesarii

de ipso locoOralorii S. cum intra sacruin pal

diceudum

esl

quod

|)eiide-

ifiuiu

fuisse

dicafur, aliud

pignori fradi
duritia,

sed nec in hoc

plane a Lateranensi pafriarcbio illud fuisse, ex eo-

ejusdem exarchi

donecceutuin (ut

dem verborum

contextu

dum

illud a scliismalicis

perspicuum redditur, occupalum fuisse poiiitiir,

:

dictum

esl)

auri libras accepit.

altero neinpe i|)5orum occupaute iiartem exferio-

rem, interioreni vero allero unde liijiict sacrura palatiiim diversum fuisse a iir.fi'iarchio, et (|uod ibi erat (ut ailj Oraculuiu, sive dixerimus Oratoriuiu dictum fuisse sauctum Ciesarium intra palatiuiu, sive in palalio de quo mentionem habitam a S. Gregorio, superius vidimus, egimusque decopluribus,
tis
,

o. At licet (ut praidicturn est) Ecclcsiic Christi adeo niiserrimus Paschalis disiiendiuni etdainnum tamen,Cliristo faveute, Sergius presbyter inflixerit
:

el electus

iii

Sede B.Petri Apostuli Pontifex ordina-

tus est

pnedictus vero Paschalis non post

mullum

tenipus ab officio archidiacoualus pro aliquibus iucantafiouibus, et lucis quos colebat, vel sorfibu>

quas

cum

aliis

iuspecloribus tiactabat, Dei, beatiPetri

cum de
et

iuiaginibus

Augustorum

Romam

dela-

que Aposlolorum priucipis

dicio, privatus
esl, et in

intervenieiite ju-

iu

eodem

Oratorio a S. Gregorio collo-

moiiasteriiim refrusus, et

sermonein habuimus. Sed redeauius ad Sergium.

catis

postquinquenniuni pric cordis duritia impoenitcns

defunctus est . Huciisque Anastasius de ingressu quibus itlaue Sergii, atquedissidentiumejeclione
:

Quidnam
calhedrE
ticis

ipse

jam

faceret,

cum

elsi eleclus,

tamen Poiifificiic expers esset, schismaeam occupatam valluitibus armis ? Idem di,

apparuit,

haud levem

esse eain sancfic

Roinaiue
scinel

Ecclesia;,AposfoIicLcqueSedis persecutioneui, (luaiu

a domesticis|)ali consuevil
co^iiit
;

vinus Spiritus, qui ad ejus electionem populum

cleruiiique permoverat
Philisthx'OS,

ufpole (juod

(jui

ut

oliin

Samsonem

iu

rum cuneos
et

eosdein adversus schismaticos ad eoirruiupendos excitaus, fortes reddidit intrepidos. Proficiscenlibus eniin ipsis unasiiuul

ad patriarchium Lateraueiise, ipso adspeclu, qui

Redemptoris adhuc tempore cribraie discipulos Satauas, uun(|uain dimiserit amplius cribrum, quo simul collideiis jusfDScuui imiirobis, niagiia agitaiione ipsam coii(|uasset Ecclesiam, sed eteiiim malorum damno, lucro vero justorum
ipsius
:

ipsum foris obsidebaiif, slafim sponle cessere,re>isfere non valentes sed et ii qui iiitus eraiit, et pa:

ejusmodi ministerio, qui probati

fiuiil,

suiit,

mauilesti

rei)robisseors!iui ut purgainenlis ejectis.

De

Iriarchiuiii

iii

munitioueiii coiiverieraiit, inviti licet

al(|ue nolentes,

dedere locum, sicquc unus ab

oiii-

nibus, explosis reliquis, acceptus est l'ontifex Ser-

persona Sergii liicc idem Anastasius luibet: 6. Sergii virlus et Ebroini iii Gallia iiUeritus. SeigiusuatioueSyrus, Anti(jchiije ortus ex palre

92

CONONIS ANNTIS
incle veniens Romemoria) Adeodato Pontifice inter
:

1.

CHRISTI 687.
censet in rebus gestis

Tiberio, Panorini in Sicilia vixit

m.iiTi,

Anglorum, copiosius autem,

a sanctae

cum

cjnsdera vitam prosecntus est carmine aique

clorum Romanae

Ecclosiaj connumeraliis est. Et quia

soluta oratione. Snffecius esiipsi ^dilvaldus, tanti

praedecessoris haud indignus successor. Tu de his ipsum consulas Bedam. Configit codem temporemori Erviginm rcgem Hispaniarum, cum ageretsui regni annum octavum inchoatum inque locum ejns subrogari Egicani,
:

siudiosus erat et capax in officio cantilena; piorum cantornm pro doclrina traditus est, et acolythns
factus, per

ordinem ascendens, a sanctae memoria? Leone Pontifice in titulo S. Suzannae, qna; ad duas domos Yocatur, presbyler ordinalus cst. Hic tem.

pore presbyteratus sui impisrer per coemeteria diversa missarum solemnia celebrabat H;ec Anastasius de Sergio, qnem hoc anno vicesima sexta

sive

mensis Decembris creatnm esse Romanum Pontiflcem, ejusdem asscrtione reddilnr manifestum. (Juod ad res Francorum pertinet, eodem anno, maxiino malo purgantur GalliiP, cum truculentus carnifex, sanctorum sanguine ebrius, Ebroiniis
occiditur
:

tertio

namque anno

S.

Leodegarii

martyrio trncidatnr ab Ermenfrido. Sed quoinodo,

et ejus

Egicanem, cui (nt Tudensis est auctor) filiam suam nomine Cixilonem Ervigius in mafrimonium coUocarat. Fuisse auiem hunc consobrinum Bambae, idem auctor afflrmat. Cteterum ipsum Egicanem consobrinum Bambae, Ervigii regis fuisse genernin, liquet ejus enim meminit Concilium Toleiannni decimu!Ti quintum celebralnm anno sequenii, ubi in iomo Synodo ab ipso oblato, in quo eumdem et pairem appellat pietatis ergo, haec leguntur Illud mihi primo dicendnm erit
: :

animam
ista

excepit locus infernus,

Adonem
inquit,

quod

divi

pafris

nostri

et soccri regale sortientes

Viennensem

narrantem audi

Erat,

fastigium. etc.

tunc femporis vir ocnlis ca^catus, unus de illis quibus Ebroinus effoderat Inmina in insulaLngdnnensis provincife, qua? Barbara dicitur qui cum nocturno tempore super ripam Sicamna; fluminis orandi gratia resideret, andivit navigantium impetum, et magna vi brachiorum contra impetum fluminis insurgentium. Cnmque interrogaret, quo navigiuni illud tenderet, vox in auribns ejus percrebuit Ebroinus est, quem ad Vnlcaniam ollam deferimus ibi enim facli sui poenas luet. Hoc vir audivit ad consolationem sni , ut sciret qnam
: :
:

Minus autem juste adminisfrasse regnum Ervigium, ea quae eodem tomo leguntnr osfendnnt his verbis : Additursuper hoc (utlertur) pressurarum ejus in plerosque acerbifas, quos indebite rebus et honore privavif, quos de nobili statu in serviiutem sui juris implicuit, quos tormentis subegit, quos etiam violenfis judiciis pressit, cfc.

8.

Horum
fllii

igitur

graiiacum tam

ipse Ervigius,

quam
alii

ejus odio haberentur, et

omnium

oculi
(ut

conjicereniur in

Wambae consobrinum,

sive

tradunl) filium,quem prodilioneexutum regno

in

poenam persecutores .justornm sentirent. Secunillud Davidicum Lcetabilur justus, cum viderit vindictam ut dicant omnes' Si ufique est

omnes miserarentur, exspectareiuniueavide, ut

ejiis

dum

'

regnuni vocaretur
,

id

|)robe scicns ipse Er-

vigius

nempe

post obitum

suum poslhabendos
jungerevoluitfoedere

fructusjnsto, ufiqueestDeus judicanseosin terra.

suos

filios

Egicani,

ipsum

sibi

Ceeferum

neminem adeo obtnsEe menfis esse pntamus, ut ignoretanimas migranfes e corponihnud

;

nuptiarnm, fradens
Cixilonem
in

ei (ut dictnm est) suam flliam uxorem. At non his iantum siudnit

egere veclura nantica, ut ad snpplicium perdiscanfnr sed hfec esse per visnm ostensa secundum

eum

vinculis

obligare,

sed et siringere arctius

fecit

voluit juramento,

qno eum poUiceri

aliis fentari

pro de-

mentis humana; captuin ejnsniodi formnlis

et sne-

fensione filiorum ipsins cuncta peragere, nihilque

ciebus interdum ad rem cognoscendam agentis. At invisamus res Ecclesise Anglicanrt". 7. S. Cudberti episcopi et Ervigii regis in Hispania obitm. Hoc eodem anno, decimo tertio kalendas Aprihs moritur ille sancfitate celebris, Anglorum decus, Cudbertns episcopus Lindisfarnensis, cujus vita ab infantia ad seneciufem virtntibus micans, nec obilu poluitobscurari, illusfrata

contra eos moliri, vel ab

alia

permittere, et

hujusmodi, quo suis filiisinomiiibus essettufo consnltum. His igitur rite peractis, contigif ipsuin Ervigium (ut dictum est) mori, exaltari vero tum
ab episcopis, tnm a magisfrafibus
iii

regnum, quem

diximus, Egicanem, qui more patrio, antequam

regni capesseret administrandas habenas, populo
prapstitit

juramentum, justitiam

illi

sincerissime se

divinifus ejus sanctifate miraculis, qua;

Beda'

re-

administraturnm. Haecomniaexpressa habenturin dicio Concilio Toletano anno sequenti habito, de

'

Psal. LVii.

IbiJ.

Bed. de gest. Angl.

I.

iv. c.

17. 28.

quo inox

dicturi

sumus.

29. 30. 31.

CONONIS ANNUS

1.

CHRISTI 687.

93

Anco

periodi

Grsco-Romanae 6180.

Anno JEts

Ilispan. 725.

Anno

Hegirae 68 inchoato die 12 Julii Fer. 4.

inip..3.

Jesii Christi

687.

Sergii papae 1.

Justiniani jun.

1.

Postconsulatns.
:

Hic

annus

ista

fornnila

Anaslasio

memorato; quem divcrsiim exislimo

jiixta

nofalus
ejus
III.

Anno

Justlniani jun.

m. Postcoiisulalum

Thendoro Calliopa, qui

Hermannum
dclii

Contrasuc-

2.

Obitus

Cononis PP.

clum ex

editione Caiiisii

anno

Olympio

luim.

ad

6.

cessit.

Conon

pai^a lioc

anno
ut

obiit,

ul recle Baronius,

non
eiiin

Recentiores hislorici illum ab eo anno ad prassentem eam dignilatem gessissc tradunt, sed
teste,

vero sequenti,
sedisse

habet Papebrocius in Conalu

ait,

nullo
in

Chronico-Hislorico. Anaslasias vujo^atiis

menses iindecim

et

dies viginti

tres.

Sed

certum

est, dies vigiiiti tres

intrusos esse, euiiiqiie

sedisse tantnni meiises undeciiu, ut liabenl Orde-

ricus lib.

2,

Honoriiis Aiigustodunensis, Regino,

eaque tantum de causa, quod neque neque in Paulo diacono alterius cxarch;B menlio habeatur (juod fundamentum ftilile est, cuni uterque nonnisi ex occasione de exarchis Ravennatensibus agal. Cessavit Sedes menses duos, dies xxiii, ul habct Anastasius, et in
Anaslasio,
;

Herinannus Conlractus, Luilprandus, Abbo, duo uiium Colbeitiiiuni, exemplaria Mss. Anaslasii alterumque Tliuaiieum, omnesqiie ferme velerum
,

variis Catalogislegitiir

sicuti cl in Abbone, ac Orderico citato. Codices tanien Ires Mss. Anastasii iii fineedilionis regia; cilati loco diesxxiii, habentdies
;

Ponlilicuin Catalogi. Ideni habuit iMariaiuisScoltus,

xxiv, sed

sed

errore librariorum

in eo legiinlur

annus

i,

iii

menses xi. nsdein librariis impulandum , (|uod quibiisdam Mss. Anaslasii, (|u;u ejus editores
sunl,

Sergius natione Syrus ordinatus dccima quinta Decembris, in quam Domiiiica hoc anno cadcbat si numeretur dies
fuerit die
,

cum

secuti

legalur

Cononem

sedisse

inenses xi,

emorlualis Cononis, vacavit Sedes menses duos, diesxxiv; si excludatur, menses duos, dies xxiii.

dies XXIII. Cuni

Conoiiem sepultum esse ad //. Petrum Aposlolum die vicesima prima mensis Septembris, quo el Marianus Scotlus eum obiisse sciibit, non potuit sedere menses xi et dies xxiii alioquin post Joaunis V ejus decessoris moilem Sedcs uon vacasset menses
Anaslasiiis Iradat,
;

euim

Papebrocius in Conatii Cbronico-Hislorico Cononis

mortem

dillert in

diem xxx

meiisis Augusli

Serrjiim diein xxii Novembris illius anni. Scd iiifra dcmonslrabimus an. dclxxxix, die xx April. annum ii
Sergii

seijuentis Chrisli aiini, et ordinationcm

(lapajnumeialum

fuisse. Papebrocitis

ibidem
dicil

M, dies

xviii.

Qiiare

cuni

Conon

die xxi inensis

exhibet formulam
Holsleninin, a quo
in

professioiiis fidei,

quam

Oclobris superioris Chrisli

die(jiie XXI

anni ordinatus fucrit,

sedit taiilum
tres,
qiii

Seplcmb. hujus aiini e vita migraril, menses tmdecim. Uies illi viginli
vulgalo
Anaslasio
siipernui

electione

acceperat, iiutasse prolalatn Cononis vei Sergii ejus successoris,

si

eam

seque eam pro[ionere,

necdum

alibi inveniatur.

in

sunt,

Verum

cxlat

ea in

libro
tit.

Diurno

Romanorum

Baronium impulcrc, ut Conoiiis morlein usqiie in diem xiii niensis Oclobris dilleriet contra auctoritatem ejusdem Aiiaslasii cum lameii i[isemet hic recte moneat, euni iu chroiiologia Ponlilicia
;

Poiililicum, cap. 2,

9,

muluo

collala cuiii ea,

sequcndum
3.

tjsse.

Serrjius ordinatur

Post Connnis

morlem schisma
et

Pontifex Romanus. cxlitit intcr Theodo-

rum
num,
sius.

archiiiresbylerum

Paschalem archidiacoe.xarcluim corjnoniento

ct

quani jam habebamus ad usum iioni sa^culi, auclam tamen atquc inter[iolalam, et a Raroiiio an. DcccLXix edilain scd prolalam fuissc |)rimum a Sergio vel a Conone, nullum indiciuiii ostendit. 4. Obitus Ebroini Majnris-Domus. Ad num. G. Ebroinus M;i.jor-Domus Franci;e Theodorico regnanle interiit an. dclxxxi, ut co anno os:

ut Baronius ex Aiiastasio iiarrat. Ait Anasla-

lendiinus, et pust

cjus

mortcm

eaiii

diguilatem

Joauncm patricium et Platijn Romani venissc

,

Serrjium

eleclum

Pontificem, ul sibi cenluin auri libra! traderenlur,

coegisse.

exarchum
suscepit,

in Cononc Juannein novum Quare is hoc anno exarchatum successilqiie Theodoro in Vita Cononis ab

Anaslasius
appellat.

Waralo, Gislemarus, rursuni(|ue Warato, et eo morluo liertharius scu Rcrchai ius, de quo niox sermo erit. Quod rccilat Baronius ex Adonein suo Cbronico, Ebrrnmun scilicct a naulis ad Vulgessere caniain

olbim delatum

fuissc, narrasse (|ueindani

cui tbroinus oculos clfoderat,

merc fabulosum

est.

94
Licut

CONONIS ANNUS

CHRISTI 687.
adhuc viveret, integrum inventum, non multo post, idest, pridienonas Maias, etiam Eadberlum ad Doniinum migrasse. Facta ea translotiim, quasi

cnim multa scelera perpetrarit, iii Catholica tamen commuiiione morluus est, et ul ait Hadrianus Valesius
lib. 22,

et

monasterii puellaris Sues-

sionici constructione,

ac sanctorum episcoporum

lalio

Eadberti
est tertia

;\u[\^[,\[is

jussu die de[)Ositionis ejus

Audoeni

Drausionis,

Reguli, Angilberti

alio-

quce

rumque
5.

nensis.

kA

Moritur S.

amicitia pietatern aliiiuam teslatus est. Cuthberlus episc. Lindisfar-

eo aimo in

decima kalendarum Aprilium, qum feriam quartam incidebat. Sed ob sancli

num.

7 et seq. Sanctns Cutliiiertus

Lindisfarnensis in regno Norlbumbria! episcopus, qui festis Paschalibus anni dclxxxv ordinalus

Cuthberti bonorem Eadbertus diein illum elegil. Edilwaldus successit viro Doniiui Cutbberlo, in exercenda vita soiilaria, quain in insula Farne ante

regimine e|)iscopali Iransin spiritu appropinquare diem sni actis, sciens trausilus, abjecit pondus curaj pastoralis, atque ad dilectum eremiticai conversalionis agonem quanfuerat,

dnobus annis

in

tempora gerebat, inquit Beda lib. 5, ibi mansisse duodccim annis, ibidemque defunctum esse, et narrat miraculum ab Edilwaldo, dum viveret, factnm. Obiter notabis
episco|)atus sui

cap.

1,

qui addit,

sanctos alias die

fuisse;

eorum emorluali

s;epe translatos

remeare curavit , inquit Beda in ejus Vita cap. 36. Repeliit autem insulam Farne appellatam
tocius

post Natalitia Cluisti

superioris aimi,

ul ibidein

supra alia hujus rei exempla indicaveriiuus, ex quibus qu;edain regula ad majorem translationum SS. notitiain institui polesl.
7.

cum jam

Dcin feria quarta, vicesima septiaia Februarii cce[iit iugrotare, ac post bebdoinades tres etiam feria quarla ad Deum migravit die vicesima

Beda

iiinuit.

Mors Ervigii
rex,

regis Hispanice.

Eruigius
ado|itavil,

Hispaniarum
libus

ne post morlem filii sui a nobiopprimerentur, Egicam arcla cogiiatione

sanguini
filia in

Martii currenlis Cliristi anni,

quo

in feriam quar-

Wamba3
CVaiVoMe

annexum generum

lam tam

dies xxvii Februarii,

quam xx

Marlii con-

veniunt, nt notat Bollandus ad dieui xx Martii, ubi Vilain ejusaBeda scriplam recitat, elNotisillustrat,
et ex laudatis feriis rccte

deducit, non a die conse-

dclxxxv ipso Pascba; festo die celebratae, sed ab ejus electione sub finem anni [iraicedentis facta Bedam numerare, quam numerandi rationem quandoque alibi Beda etiam adhibet.
crationis an.

conjugium dala; quibus ita conslitutis obiit XVII kal. Decemb. qui dies Veneris erat, salutis auno dclxxxvii. Regnavit aiinos vii, dies XXV. Unclionis Egicat successoris ceremonia more per iucc tempora usitato, |)Ost diem nonum,
qui dies DQininicus erat, VIII kal. Deceuib. peraeta.

Rerum
diavit,

potitus Egica

uxorem Cixilonem, ex

qiia

^///:;a natus erat, in odiiim patris Ervigii ve.pu'

et

Cuthbertum itaque
est.

Iioc

anno

vila

functum certum

de

pioceribus supplicium
in

sumptum,

Ejus Vita a monacbo Liiidisfarnensi anonymo teste oculato scripta, et a BoIIando ibideni recitata

quemadmoduni
est.

et ea, quae fusius

Beda scripta

Extat et ha;c fusior Vita sa-culo secundo Benediclino. Tolum Nordanhymbrorum regnum cen-

tbeatrum sacrorum exercitiorum, vircujus tutum ac miraculorum sancti Cuthberti laboribus sufficiens non fuit interior hujus regni et coulinens dilio, sed insulfc vicina?, quffi in mari
seri potest
:

Germanico

iiaud procul a Norlhuinbria dissident,

ejus liabitatione aut accessu illustriores eliainnum

existunt, ut Bollandus laudatus explicat. Lindisfar-

fraudem impulsum atque de rerum culmine dejeclum esse constabat. H;ec Mariana lib. 6, cap. 17 et seq. ex quo corrigendus VVIsa in Chronico, ubi ait, Ervigium regnum de[)osuisse XVII kal. Septemb. cum regnasset annos vii, dies xxv. Qiiod veruin esse non potest, nisi loco XVII kal. Septemb. legatur, XVII kal. Decemb. qui error librariis attribuendus videtur. 8. Post pugnam Texlricianam siimma rerum Nunc narin Gallia penes Majores-Domus fuit. randa pugna Textriciana, [lo.-t ([uam regibusFran-

quorum opera Wambam

corum
rii

nihil ex

majorum suorum

majestate prajter

nensis insula sic appellatur a Lindo fluvio, cui ab

S|)eciem nominis regii retinenlibus,

summa impe-

Farne quoe insula Lindisfarnensi minor, altissimo Oceano inclusa, ubi sanctus Culhbertus obdormivit in Domino.
ora Nortbumbria) objecta
est.

6. S. Eadbertus successil S. Cuthbertu. Sancto Cuthberto successit Eadbertus, ut testatur Beda lib. /t Hist. cap. 29, non vero Edilivaldus, seu episcopatum EcEthelvaldus, ut habet Baronius
:

regnique o[)es et [)otenlia penes Majores-Domus fuerunt. Ercbanberlus eniin, qui ante medium sequenlis sfficuli Breviarium reguin Francorum ac Majorum-Domus conscripsit, de Berthario iu ea
|)Ugna [irofligato loqueiis, ait
:

Quo

occiso, Pip-

pinus juuior,
siis

filius Ansegisili,

veniens de Austra-

successit

in

|iriiicipatuin

Majorum-Domus.

clesiai illius, inquit

rabilis antistes

Beda, anno uno servabat veneWilfrid, donec eligeretur, qui [iro

est
si-

Cutbberto antisles ordinari deberet. Ordinatus

post

Exin reges nomen, nou honoiem habere coBperunt. Quibus tamen ubi conslitutuin fueral, victus erat exuberaus, cuslodiaque jugis erga iUos habebatur,
ne aliquid jure
qui
iiec

hxc Eadberct,

vir scientia Scri|iluraruin,

|)oleslalis

agere possent)). Tota hu-

mul et prajceptorum caelestium observantia, ac maxime eleemosynarum operatione insiguis etc.

Beda
aclis
in ca|). 12 Vituj sancti

jus belli causa refundeuda in

Austrasiis fovere
studuit.

unum
iiec

Berlharium,

quiele Neustrasios regere,

Culhberti refert bujus

trans-

[lacem cuin Pippinus ul [)lerisque

sancli cor|)US, cooperanle sanclo liadberto,

proceribus, quos Bertharius e Neustria

Burgun-

scpnllune ejus annis widecim, ideoi\Utt anno Chrisli dcxcviii elevatum fuisse, et corpus ejus

diaque

pepulerat,

sucB

facultales

redderentur,

eiiixe [lostulavit

a Theodorico rege, qui victori;e,

COXOXIS ANXUS
c|iiam Bertharins certani spondebat,
liisus, erii|iil
iii

1.

CHRISTI 687,

95

vana spe de-

niinas, et Nenslriisios Eiirgundiocoiiira jns et

bimns. Quare hocanno, postdcvictumBertharium, principainm totius Franciae mense Junio aut Julio
cccnpavit, et ex eo tem[)ore principatus

nesf|uc.

qnos Pippinns

iegem suscesi-

Majorumanni

perat, a se qnancloque rcquirendos dixit. Pippinus

Domus

anni

cxactins ac diligcntiiis,

quam
Hist.
:

congregatis optimatibns snis responsiim ilUul

gnificat;

rcgum Francornm ab
ex Bibliotbcca

historicisGallicisdigeruiitur.
iii

profngorum et miserabiles infidemsuam scse crediderant, manifestat; minas improbi principis ad memoriain revocat; pericnlum quoc|ue, quod immincbat sua3
lacrymas
snpplicationes, qui
patrite

In brevi Chroiiico a Ducliesnio toino

Franc.

Thuana publicato legitur Franci primum habuerc rcgem F(;rramundum ciijus

,

proles regnavit usque ad dclxxxvii

Incarnati.

annnm

Verbi

quam
liis

pro receplu cxulum, ni prius sapicnler, quidque snper veniret, vitaretnr, exjionit
:

a;-'cndnin

sit,

sciscitatur.

Ducibus Pippini omfidem,

nibus optiiiic placuit arma capcre pro miseris ac

spoliatis,

Tunc cniiu Pippiiuis filiiis Ansegisi princeps Francorum fuit . Scri|)sit autem anonymus ille anno mcxxxvii. In variis etiam Chronicis legitur, Pippimim oblinuisse principatum aiinis xvii.
Deniquc
in

qni

dudum lam suam

quam

et

Chroiiico S. Medardi

ct

in

Annalibus
et

defensionem (luffisierant, dimicare; iiatriamque non a po[>uIaute lioste, sed in snis sedibus requisito

Nazarianis legilur,

Pippimim principem

ducem

defensore , inquit auctor

a Duchesnio tom.
iii

Annalium Meten-

sium
tus,

Script. Franc. publica-

qui Historiam
DCD,

suam
in

perduxit usque ad an-

num

quiqne

eo jicccat, qnod

impense laudet, et accuratus non sit.

9.

in notatione

Pippinum tcmporum salis

quod in prioribusAnnalibusIoco,(2ODCcvii, reponendnm, anno dcxccvii, qnia sc. librarius lios duos numeros XX oinisit (1). Ha?c epoclia ideo hic stabilienda fuit, quod a Baronio pra>lermissa sit, et Annalihus
fuisse lioc anno, nisi

Francorum ettectum

illustrandis, ut infra videbimns, saipe condiicat.

A pitgna Textriciana Pippimis trinm regnmum Major-Domus fuit. Narrat postea Pippinum colleclo exercilu ad sylvam Carbonariam,
idcst, ad liniilem Austriic ac NeuslriaEcontendisse,
ibiqiie cxercilui

Hoc

\ \

Floret S. Rictrudis abbatissa Marchianensis.

circiler

anno mortua

est sancta

Rictrudis

abbalissa Marchianensis in Gallo-FIandria, expletis

sejituaginta
idiis Maii ,

quatuor incolatus
inquit

sui

annis, ((uarto

HucbaldusmonachusElnonensis

pro concione causas explicuisse,

:

in ejus sancta; Vila. qni linic lucubralioni

manum

c|uibus ad

arma sumeiida compellebatur

Iiostiliter

Car-

bonariam sylvam transeunt

tantes, et ad

cnncta vas-

interiores rcgni illius partes intrepidi

admovit anno dcdvii, ut ipsemet m Prologo testatnr. Extat ea s;ccu!o secundo Beiiediclino, et in Aclis Boliandianis ad diem xii mensis Maii. Nata
cst
iii

perveniunt liaud procuI(|uc ab oppido Vermando-

Vasconia nobilibus parcntibus, nu()taque

rum, jnxta villam

tur

cui

vocabulum

est

Textricium
igi-

sa/ic/o /lrfa/6a/f/o,quicoliturdiesecundaFebruarii,

(gallice Tertri) castra

posuerunt. Theodoricus

digno plane viro, qui maritus existeret Rictrudis.

Fuit eis [)rimogenitus

cum

audisset hostein in sui regni penetralibus

nomine Maurontus, postea

filitc

commorantein, exercitum congregat, aciem contra Pippinum construit, ex alia partc pnrdictac villa;
castra ponit. Dieinsequcnli
|)i"oelio,

abbas

et levita,
;

qni colitur die v Maii, et

tres

sacra3virgines

Clodsendis\)0&[ inatrem monasterii

((u<'e

commisso acerrimo

Marchianensis rectrix,
inscribitur ad

in

variis Martyrologiis

Theodoricus

cum

consiliario suo Berthario

fugam versus, cunctos optimates in ore gladii interemptos dereliquit. Nec prius capttc fuga> cursum terminavit, quam Sequana; amnis flucnla
in
transiret. Bcrlbarius qno^iuc vagns et profugus timorc pertcrritus per diversa loca latitans ad ul-

Eiisebia, qua; duomonasterio Hamatico, obiitque die XVI Martii, quo nomen ejus legitur in Martyrologiis. Post has nata est Aldascndi, qns colitur die

diem xxx Junii;

est

dennis [nvTfecta

XXIV Deceinbris. Poslquam Adalbaldus insidiis

lignorum,
silio

et,

ut fertur,

maeorum quibus sanctum

fuit,

timum
iniitur.

a suis suain stultitiain Pip[)inu3

s[)oIia

igitur

victor

non ferentibusintercastra hostium

Metcnsis, a
caj).

displicuerat

inatrimonium, peremplus
iisa,

con-

sancti

Amandi

curis SKCuIaribus de[)ositis,

invadens,

ampla Deo
. Ita

gratias rcferens suis

cor[)Us afflixit jejnnio et cilicio,

in

tandemque
ct

secessit

Udclibus im[iertitur
99,
et

monachus

Marchianensc monasterium, qiiod sanctus

Aman-

quo non dissentiunt continuator Frcdegarii

anonymus

in

Gestis

reguni Francorum

dus ad Scarpum Iknium inlcr Duacuni polim, ut nunc vocamus, construxerat,

in eo

Amando-

seccssit, et

cap. 48.
iO.

Dcxc ab

Ea hoc anno habita. Hacc pugna anno eodcm monacho consignata, quemex i[isodcbemns. Aiino
Iii

cum

Iribiissuis filiabus sanctiinonialisctrecta

est. Sanctus knmxAws Maurontum cjus hlium iii clericum totoiidil. Factus poslea monachus Broi-

nict corrigere

enirii

dccxiv

scriliit

leme monasterium
priiiius

ajdiflcavit in

fundo suo, cujus

de Pip[iino

[.ace obiit

XMI

kai. Jaiiuar. liexit

ct inensi-

aul('rn |)0|)ulnm

Fiaiicorum annis xxvii

veruiii cst, ul eo

abbas ftiit. Rictrudis pcr annos ali([uot moiiasterium Murchianense (laruin a monaslcrio
Hainalico dissilum sanclissime
rexit
,

bus sex

quod

aimo demonstra-

et

ut

in

(I) Teilricianani pugnain et Pippini exordiDEn, quod ab ca pendet, anno tiuic recte Pagius illigavil, cui sulTrapum accedit cx aucloritate brcvis Chroiiici Lemovicensis, cujus pars polior scripla ab auclore sacculi x videlur, el vulgala cst a P. Martene Anecdot. tom. iii, col. 1400. Ila vero ihi : Anno dclxxxvii Pip/jmuii prirnui re>/num ce/iil. iMansi.

96
omnibus
sese

SERGII
perfectissimam
deposnit,
iit

ANNUS
.

et

CHRISTI 688.
exilio sicul

exhiberel

ante

jectornm suornm de
Evangclista

Joannes Apostoius

mortom
parerei
,

abliatinm
et

alionim imperiis

Ephesum

redicns, secure posscdit.

obcdlcntia
incerlns
:

exemplnm
ca

seipsam cnnclis in hnmilit-ite ac in pnrherct. Annns morlis ejns

Joanites,{\n\ ab oppido Beverlaco J nannes Beverlacensis appcllatus est,

fiincto

principio regni Alfridi, de-

tamen

circa iinnc

annum

conti^it.

Eata, ut

tradiJ

Beda

lib.

5,

cap. 2,

Hagujirior

Vixil Rictrndis sui)

et

Dagoberto regehujnsnominisl, cjns sncce?oribns, cjusque meuliouem facit

2.
1*2.
^*?.

slaldensis antistes consecralus

fiiit,

ideoque anno

DCLXxxv aut insequenti dclxxxvi. Riccardus

Baronius auno dcxxxii, num.

restitntus.

Woc mno saiictus

Wilfridns

in episcopattim

Eboracensem

Hagustaldensis p.20o, elThonKis Stubss. in Actis Eboraceiisium pontificum produnt Joannem anno uno
pra-liiisse EcciesiiE

Wilfridtts \n epi;

Higuslaldeusi, indeque app;u-et,

scopatum Eboracenscm reslitnlus quodex co constat, qnod post rnnos (luinque a suo reditn aniioqne Dcxcii rnrsns expnlsus fu(!rit. Rem gcstam narrat Eddins in (^jns Vila cap. -42, qui de Alfrido Northumbriae rege loquens ait Sauctnm Wilfridum episcopum noslrum de exilio secundo anno regiii sni (idem babet Beda lib. 3, cap. 20) venerabililer se:

eum anno

currenti,

quo S. Wtlfridiis tam Ebora-

censeni, qnain Hagiistaldensem episcopatus recuperavit, exaucturaliini fuisse, et sine sede mansisse

usque ad annum dcxcii, quo episcopalum Eboracensem a S. Wilfrido dimissum iterum ade|)tus est. Nec hffic exauctoratio molesta accidit eidem Joanni; cum poslquam Ecclesiam Eboracensem
per aiinos plures rexit, Wilfridum

cnndum

praeceptumarcliiepiscopi(neinpeTlieodori)

\umovcm

pres-

ad se invitavit; et
et post

primum coenobium cum

secnndum

posses-

hyteriim

sunm

ordinaverit, ipse ad

monasterium

sionibus adbierentibns in Haguslardesaindulgens

Beverlacense lacesserit, ibiijue sanctissiine obierit,

quffi

intervallnm temporis,
|)ropriam

beatissimi

omnia

infra a iiobis snis locis ostendentur,

Agatboiiis Aposlolica} Sedis prnesnlis, et sancla; Sy-

Ad

hffic

Bosa, qui in locum Wilfridi episcopatum

nodi jndicium,

sedem ei^iscopalem

in

Eborica civilate, et monasterium in Rypis

redditibus suis reddidit, expulsis de eo alienis
scopis
:

cnm
e|)i-

Eboraceiisem obtinuerat, co privatus fuit, et sic totiits Northanymbrorum regionis episcopus Wilfridus fuit, inquitMalmesburiensis lib.

3de

Pontif.

quod lantum quinque annis

in

gaudio sub-

pog. 269.

SERGII ANNUS

1.

CHRISTI

688.

XV, Egicanis regis pieubiJtdianus Toletantis episcopus reprehensus. Seqnitur annus Domini sexcentesimus octogesimus octavus, Indictione prima, quo celebratum est in Hispania Concilium Toletannm
i.

Conc. Toletanum

tate illustrattim,

justitiaabsqnealiqua personarum acceplione cum utrnmque simul implere impossibile existimaret,

:

numeratiim ordiue decimum quintum. Convenernnt episcopi numero sexaginta et unus, per vicarios vero quinque, abbates undecim, et comites de-

absque alterius dispendio satisfacere consulendam Synodum statuit, quid esset sibi faciendum. Sic igitiir hoc anno, qui et primus ejnsdem regis numeratur, ^raseptingentesima vialteri

neque
posse

cesima sexla, quinto idus Maias,

dicti

cum

in

unum

convenissent episccpi in Ecclesia Apostolorum

cem

et

septem

quod

eniin regis causa tractanda

Petri et Pauli, ipse rex iugressus est in

Synodum,
,

esset,

frequens conventus adfuit.

i^ins et religionis

Cum

igitur rex

petitionemqiie
tradidil.

suam

scriptis

conceptam legendam

maxime

tenacissinins custosante

Sed ante(]nam

de ipsa

susceptum regnum dui^Iici se obligalum intelligeret juramento, altero dato Ervigio de filiorum atque uxoris ejus defensione, nec in eos quicquam damni inferri ab aliquo se passurum altero quod
;

fuerit religiosissimi regis ingressus in

agamus qualis locum ubi

consessus aderat sanctorum Patrum, ex ejiisdem

doxorum

|)opnIo

ex debito

pra;slitisset

de miuistranda

illi

Synodi Actis hic describamus in exemplum Orthohfcc enim ibi legnnlur piincii)um 2. Adfuit idem serenissimus Egica princeps
: :

SEROII

AyNUS

1.

CHRISTI G8B.

97
ingenii laude cui
iii

placida devotionis arce sublimis, et stremia culminis recliiiatione lautlabilis; (luicinc ni niedio pon-

ceret. Et

nimiium de
est, et

quicqmm

concedat, rarus
teneredifficile.

ardoro disputaiidimodum
loslanlur, ac pra;-

tnm

sacerdotiOcnm positns bunioque proslratus Dei se comrnendat oralioinbiis. Deinde surgens, et siifficienli exhonalioiie Concilium allo, ,

Eratenim Juliauus crudilionislaude

(;jiis

ca retate celcbris, ut

libri

cutus, innexa tomo sui cnlminis vota Dei sacerdolibus tradidit relegenda . Erat ejns exordium :
Ecce,

serlim opus quod Prognoslicon sa;culi vontiiri nominavit, liberipie de sex aelatibns, qui libri ad no-

stram a;tatem conservati sunt,

alii

injiiria

tempo

beatissimi Patres, etc.

Habetur

iiilei,w

rum

desiderantur.

Fuit ex Jii(la;orum sanguine

tertii

ipse

ptis, ex

tomus Actorum primordiis positus. His accemore Patres de iis, qnm ad fidem Catiiosiiectant,

propagatus, Eugenii

discipulus, etc.

Ista

quidem

ipse.

Ex Juda;is

(ut

vidimus) Julianus ad
fiilgens,

licam

agcre aggressi sunt, pnfmissaqiie

Ecclesiam veniens, doctrina

nomine

cele-

ex sacrosanctis CEcumenicisConciliisCatliolicaconfessione, ea ijuse ante

bris ad primaria; in HispaniaEcclesia;

episcopatum

mano

Pontificc fuerant in snis

bienninm a Benediclo Roipsornm littoris ad-

ex neophyto evectus cst, quod in primitiva Ecclesia nonnisi Apostolica indulgentialicuisset, prohibente
' ordinari neophytum, ne (ut ail) in sulierbiam elatus, in jiulicium incidat diaboU . Nos

notata oxaminantes, recle pie(|ue atquo ex

sententia esse prolata docuernnt.
3. Prteter

Patrum

Apostolo

iUa autem, qnaj de his siib Bencdi-

reliciua
3.

cto PonliDco de eadein controversia dicta sunt, bic

Cum

prosequamur hisloria!. aulem (]u;c elucidata sunt

in

hoc Con-

non omiltendum, in ista Synodo ipsum Jiilianum episcopuni Toletanum, cui eadem omnia ojusdem
Concilii scrijila tribuuntur, jiaulo licentins insnltasse in

cilio

de objectionibus facUs a Benodicto Ponlifice innotuissent Sergio iiapae ab eodem magnis sunt
laudibus celebrata. Constat
id

Romanum

Pontiflceni. Sensit

giUavit veritatis amalor et pietatis

hoc at{]ue sugoptimus cultor,

apposuit re-

letani cpiscopi teshflcaUone. Sicijue

quidem Roderici Tocognitum pateliaud serore

factumque
lites

fiiit

Romanam

Ecclosiani

qui eriidito stylo postremam

manum

dissensionesque curare, sed rectam sententiam

rum

His|ianicaruni historia?, Hispanus cl ipse, sed

de fide Catholica ab oinnibus exigere, exactamque

recipere, gaudere(|uc dc filiornm in flde integra
sanitate
:

JoannesMarianadignusprofossor Sociotatis Jesu, cujus sunl bicmilii reddonda verba, sed prius illa ponenda, quae In Synodo scripta legiintur, quibus Julianus ipsorum auctorfestiaffectu privalo carens,

ut illud Joannis Ajiostoli^ inore habeat,

:

matusfuirilcorrectione digniis :sunth;cci|isa,

dum

do ullimiscapitibusaBenedicto pnpa nolalisagitur: Tertium sane, quarlum(|uo Capiluhim contuen-

cordeque retineat G;\visus sum valde, quoniam invcni de flliis tuis ambnlantos in vorilate . Addit idem Rodericus, misisse post Synodiim Juliannm episcopum Toletanum legalos Romam ad Pontiflcem
:

ait

enim

S. Julianus voridicistestimoniis
pia;-

non solum sensum, sed ot ipsa p;t'iie vorba ex libris bealorum Ambrosii atqiie Fulgonlii nos pra;hbasse monstravimns, quibus ea firaedictos viros quos quia celebros in toto dogmalizasso sciiiius
tes,
:

in hoc Concilio

decimo quinto ad exaclionom

esse
niisit

faU principis per oracula eoruin. qua;

Romain transajiologeUcnm prosbyterum,

miserat,
fecit, et

verum

afflrniavit, et

Romam

per

siios legatos

orbe doctfires foriata Ecclesiarum Dei vola [lercen-

succensendum, sed polius succiimbendum (]uia omne quod contra illos sa])itur, a
seant,

non

illis
:

cst

diaconum,etsubdiaconum viroseruditissimos, otin omnibus Dei servos, et in divinis Scripturis imbutos,

et

recta fidoi

post

regula abliorrere sentitnr . Et paulo Jani voro si jiost ha?c et ab ijisis dogmaiii

cuin versibus cUam acclamatoriis, scciindiim ijuod olim transmiserat, dc laudo Romani imjierii.
et pie rcciiiicns,cunctislcgenduni

Quod Ronia digno

indixit
;

tibus Patrum, quibus ha;cprolafasnnt,

:

quocum-

non jam cst cum illis ampiius que difseiiliant contendendum scd majoniiii, diroclo calle, iiiba;renlos vestigiis, erit per divinum jiidicium amato;

nlque imperator accclainaiido: Laus tua, Deus, in flnes terrae, lccliim s;e|)ius notiim fecit .

ribiis vorilatis ros])onsio nostra siiblimis,

etiam

si

ah

Hic adverte, lector, loco PonUflcis, inCodiccm irrealioquin psisse nomen impcraloris; ne fallaris niendacii argucndus ipsc Rodoricus esset, ciim
:

ignoranlibiis

iemiilis

cense;itur

indocilis .

Ista

quideni

amaro
sed et

sod ulriim dulcediiie cliarilatis, an zolo, ex giistii iiisofacile esl jndicium f;icere:
ibi,

imperalorem non Roma;, scd ConslanUnopoH habitasse, ncc urbem nunquam visisse. Peigit vero de ipso Roinano Ponlificc ista dicore, ad qu;e
constel

ulrum

ex sjiiritu verilatis,

aii

orroris, (iro-

voco leclorcm ad ca qu;c

dicta sunt, niniiriim,

sa!]ie su])orioribiis

lomis
Eccle-

referonda suiit snjieriora : Qui et rcscriiitiim domino Juliano per supraf;itos logafos cuni giatiarum

omnium

scrijitoriim

actioneetcum bonore
scriiisit,

reinisit;et oniiiia(iu;ecuiii(|uc

siaslicorum

docloium arbilium

osso

Boinaniim

jusla et pia csse deproinpsit . Fuit iste,

anlistitein, alijuc

do his singulis esso judicein Ajio-

stohcam Sedein. A. Sod audi modo Joannis de ejnsiiiodi Juliani sentenlia judicium gravi lancc ])ei])ensniii, atcjue ila prolatum Nobis, inijuit, aliijuanto liborior
:

qui tunc Romaiia; Ecclesia; imeorat Sergius papa. C. De Egicanis juramenlo Ervir/io pramtito in
Concilio traclatio
ctalis,
et

senlentia.

His voro

pcrtra-

do duobus

sibi inviconi

adversanlibus rogis

juramonUs
t. Tiin.

iacta est (juaiu exactissima disputalio.

visa esl, (juam ut Juliani modesliain erga

Bomaiii.

num

Poiitilicom,

siimmum

Kcclosia;

doctorem dc-

Joan.

ii.

TOMLS

Xli.

13

98

SERGII

ANNUS

1,

CHRISTI G88.
ptam repudiasse dicnnt, vindictamque sumpsisse de nobilibns compluribus , quornm aiie fnissel Wamba rcx jirivatus regno. Quod autem ad repudium pertinet; si factnm est, nonnisi ex causa sacris legibus

Itaque ad exactam rei cognilioncm jnssa sunt legi verba, qnibus priniumpiwslituin Ervigio rcgi con-

ceptum tunc fnit juramentnm qu;e hic descri Circa cobenda luitamus sic enini sc liabenl
;
:

gnatos meos, filiosvestios, quosdegloriosaconjnge vestra, domina mea Lciibigitone rcgina progenitos

approbata factum oportuit.

et in

Qua

eniin

vigebat Hispanorum episcoporum vigilanlia in custodia

habere videmini, tamcarum

bere et essc polliccor, cl
cedinis el charitatis
iia

me amicum
cum

in sinccra

sacrorum canonum,

nientis dilectionc sine Iraudulenta callidilate cxliicis in aifuctu

auctoritas id existimare nos cogit

regem prffiscripta quod vero ad

:

dul-

reliqua, etiam testificatio Synodalis

eum liberum
,

omnibus
i[isos,

dieljus vitae niea) vi-

immiinemque
Patres habent
8.

reddit. Accipe rogo

iii

quaj de ipso
'
:

vere spondeo, ut iiec

nec parlem eorum pro

Concilio Tolelaiio decimo sexto

quibnshbet ca|iitnlis, aut ordinibus, vel occasionibus quolibet tempore in(|uietare aut slimulare debeani nec uUuin dolorem, uUamque maliliam in corde vcl animo meo coiitra cosamodo, etdeinceps
:

Gloriosissimus etenim ac serenissimus dorex, ferventissimi

minus nosler Egica

sti

amoris Chri-

ignc succensus, et sanctae actionis ope perfun-

ctus,

inimicorum Christiperfidi;un,
:

illud prophetale
te,

quandoque
quod aut

rctiiicbo, aut excogital)0

neqne

ali-

vaticinium sequens

Nonne

qui oderant

Deus,

quam occasionem
jam nominati
filii

aut

argumentum

enutribo, per

oderam

pra^fala ancilla vestra,

vcstii, qui

sponsa mea, sive

super inimicos tuos hdjcscebam? utpole verus Christicola, obnoxios proterere decerillos, ct

de totiens dicta cle-

nit, Ecclcsiae Dei

stalum vigilanti instantia robo-

mentissima coiijuge vcslra domina

tone regina progeniti sunt, aut in
in

mea

Leubigiexcepto

rare disponit, sanctis Dei Basilicis se

maxinium, aut

exhibet, trihutornm impensiones populis

munificum modera-

modicnm conturbentur velstiniulentur,

mine

discreto remittit,

maligna contra se obstinamultos

projder jnstissimas causas, unde legalis mihi verilaspatuurit,quas ut cuni charitatis affectn ad cosdem

tione agenlibus animi liberalitate gratissimaacpia?

miserationis instantia ignoscere consuevit

cognatos meos qurere debeani,

reservo, el
ritate

niilii

licentiani

quo(|ue qui conlracti snnt, liberos (secundum Proplietam ')omne onus disrumpendo, in ingenuitatis
statu

tam de

i)rom|)lissima (iileclione et cha-

eoruni

nunquam recedam.Nain elpro

causis

reformat, atque in diversis sanct;D Ecclesiae

prsepollct . H;cc Patrcs,

eorum, quas aut ipsi contra quasiibet personas liabuerint, aut si quicumquecontiaeosproqnibnsdam rebus intenderint, ita usque quoad vixero, in eorumdem filiorum vestrorum adjutoritim cum

studiis exercendo

quos

ahsit credere lurpiter adulatos. At de Concilio Tole-

letano decinio quiulo hactenus.

9. ISlortno

Theodorico succedit Clodovens ter-

omni mcntis mea;

et

intentione, in

quanlum valuero

tius rex

cxsurgebo(exsnrgam) et intendebo (iiitendam), veluti si pro cansa propria mea, ut nec illi damnum aut perditionem quam-

Dens

milii (lederilposse,

Quod pertinet ad regnum Francorum. Francorum mortuo Theodorico, quem regnasse tradunt annos decem et novem,subrogaluscst ejus
:

lilins

Clodovcus hnjus nominis

tertius, teniiibjue
alii

cumque
auxilio,

sustiiieant,

et

negotia
et

eorum cum

Dei

regnnm annos qualuor.

Thcodorici in

Rejiciunt vero
:

ohitum

me

intendente, agente,

piosequente, ce-

annum

su[)eriorem

sed magis huic

lereni adcffectuni perveniant. Uacteniispiomissio

chronologiaeassentiri videtur Angradus' inonachus,

juramenlo firmata. 7. His auditis, cogiiita post lufcsunt, quaeidem rex itidem juramento popuio ex more promisit, nemjie justiliam se illi integre redditurum, neque
ab Egicane Ervigio
facta, ac

duin annum deciinum tertium ejusdem juiigit anno Domini sexcentesimo octogesimo secundo qua ratione, cum eum regnasse tradant annos (ut dictum est) decem ct novem, ultimus hic annus nu:

contra juslitiam (inemquam esse la3surum.

res deducla esset ad Syiiodale judiciuin,
est

Cum

merabiturTlieodoriei,
rari anni

postquem
quod

incipiunt

numcipsi

judicatum ea ex parte promissionem, vel juranientum

qnaluor Clodovci
reges, sive

ejusfilii.

Porro jam

Francorum
dine,

|)uerili fetate

regnum

subsistere,

qua tiliis ejus est poUicilus adversus omnes protectionem atque dtfensionem ea vero cx parte qua consultum fuit jnsUtiae, et obstructus
:

caiierent, sive socordia, vel voluptuosai vitcB cupi-

jam

imbelles |)cnitus rcdditi, procul aberant

:

aditus

iniquitati

suo

robore

debere consistere

ab administratione curaque regni adeo ut in ducibus exerciluum, quos Majores-Domus vocare consueverunt
,

utpote congruaiis,

qu;T> ipse

populo juramento pa-

totum

esset

rcgimen coUocatum.

Ita

riter promisissel. His ilaque in

hunc niodum sen-

tentia

Synodi defniitis, optatus finis impositus est. Sunt rerum Hisj^ania! scriptores, qui eumdem

quidem res usque ad annum Redcmptoris gentesimum quinquagesimuin transierunt.

septin-

Egicanem regein odio plus aquo indulsisse tradant ut qui filiam Ervigii in conjugem acce,

'

Conc. Tol. XVI.

Vit. S.

c.

8.

2 Psal.

cxx.tvm.

hai. lviii.

Angr. in

Ansberli Episc. Rothom. apud Sur. die ix Feb.

SERGII

ANNUS

I.

CHRISTI G88.

99

Anno

peiiodi Grffco-Romaua; tilSl.

Xnno /Era

llispau. "2().

Sergii

papK

2.

Anno

Ilegira;

69 inchoalo die 6

Jul. Fcr. 2.

Jesu

Cliristi

688.

Justiniaui jun. irop. 4.

1.

PostcoiisidfUxs.
:

Hic aiiiuis

ista

foiimila

Verum
cuin ex

euin anno sexcentesimo nonagesimo priino

esse dcbet
:

notatiis

A)ino

Jmlinimd jun. w.Post consnlatum

vivere desiisse, iinposterum ceiliim

iis,

ejus IV.
2. ConcUitim ToJetan.

XV. A mim.
celebratum
est

ad

9.

mortem Thcodorici 11] alio anno consignarunt, alii regnum cjus, alii annum Cloqui
dovei III ejus
fuerint,
filii ac successoris mutilare coacti ut suo loco ostendetur. Pricterea Theodorico III annos novemdecim atlribnunt Erchan-

Concilium Tnletanum

XV

anno

primo serenissinii ct Orlliodoxi Egicanis principis, sub die v iduum Maiartim, /Era dccxxvi, ut in eo legitiir, ideoque a Baronio lioc anno recte consignatuin.
qu.Tstio
Ei
prttfuit
alii

dertus, qui Breviarium

regum Francorum
Martello

satictiis

Ju'iamts Toietanus
circa

joium-Domus Carolo
blicavit, auctor

antistes, et

lx

episcopi interfuere. Agitata in eo

de Gestis
4!),

non parurn obscura

proposiliones

berto antiquior cap.

DCLXXiii

ac Maadbuc vivente puregum Francorum Ercbanet Ado. Quarc ciim anno

aniii
illi

quasdain ab

episcojjis Ilispania) prolalas, et

Bene-

rcgnare cwperit,

xix

ulrin^iue

diclo II pa|ia; suspectas. Episcopi

persoiiis lo(|uentes dixerant
:

eiiim de divinis

incoinpleti intelligendi.
tiain

Coiifirmaiit liaiic seiiten-

luntalem; ac prccterea
tiam. Agitala
et

Vohintas genuit voSapientia genuit sapien-

Tlicodorico scribit

qua?stio alia circa id (iuodiiii aflir:

raarant, tres subslantias in Cliristo Dei Filio esse

quod Concilium
ostendit. In isto

multipliciter exponit, ct quoinodo

qui cap. 101 de Rcgnavit annos xiv in tribus scilicet Francise regiiis, ct ab anno dclxxviii quo Dagobertus II occisus est. Sicuti eniin scriptor iste annos tantum monarcliiae Clolarii III, ita et soluni
:

continuator

Fredegarii,

Catliolico sensu et

absque ulloerroredictunifuerit,
pra^terea Concilio
foriiia
,

rogaiile rege

Efjica,
est;

de juramenti

atque

vi disceptatiim

annosmonarcbia;Tbcodorici III niimeravit. Nec est (juod quis dicat, annos illos xiv completos intclligeiidos esse, i(leo(|uc Theodor ici moiti'm in annum
Dcxcii diCfereiidam vei III,
4.
:

Ervifjius

enim cjus decessor eum rcgiiique

obstat enini initium Cloclonoii potest.

proceres adegerat, vidua; regina! et Dliorum ejus

[ira^sidium iiicolumitatemque jurare. Quid decre-

quod abanno dcxci removeri

Ad annum

dcxci diffcrendus.

Deni(|ue

tum

fuerit

quoad juramentum, referlBaroniusn.7,

annalista Metensis ad annuiii dc.vciii

diirationcin
:

Qiioad vero quastiones

auctoiitalc sancitum est,

mox
non

meinoratas, Palrum
esse adversus Cbri-

regni Tbeodorici

stiaiiam [lietatem assercre, in

Deo voluntatem ex

regis exacte numeravit Qui ante(|uam vinceretur a Pippino amiis xiv, victus vero sub eodem regnavit iii annis, moritur. Cui

volunt de pr(jcedere, Cliristumque

substaiiliis conllari
:

Dcum

ex tribus
in na-

cum

substaiitia;

noinen

utjain dicta; pietatisallectum, Gliumcjus parvulus noinine Clodoveus a Pippino ordiiiatur in re-

tura; esseiilia'que signiDcatioiie

verit,

usurpari consiiesignifi-

gem

(1)

Aiini

illi
,

xiv ab aniio dclxxiii,

quo
vel

et abstract;e voces,
sieiie

nempe forinam

principatum suscepit

ad inensem

Junium

cantes,

pro

concretis

veterum sciiptonim

abusu suinantur.
li.

Thcodorici III regis

regis iiitereruditcjs
lib. ii, aniiuiii

Franconim

ohitus.

Julium anni dclxxxvii fliixcre, integriqiie fiiere ab eoque Cliristi aiino us(pie ad ainiuin dcxci triennio, et aliquot mcnsibus fc^ isto annalista
neglectis regiiavit. Qiia' milii certistabatsentenlia,

.\d nuiii. y. I)e aiuioeiiiortiiali

Tkcodorici 1 1 1

vm-

corum

iioii coiiveiiit.

Iladrianus
aii.

aiile(|uam

aiiiiuiii

Tbeodorici emortiialem discrte

Valcsius

dcxc, Coiiitius

ncxcii,

nolatuin vidisscm in Cliron. Ilermaniii Contracti cx

edilione Canisii

Ilensclieiiiiis

in E.vegcsi
pra.'fixa

hafjoherlis,
Aprilis,

tonio

ad Diatribam de Tribus ui Saiictorum niensis

vel iiisequeiiteiii elegere.

ad

annum

dcxci

Apud

Eraticos

eumdem aniium

moritur. Ne^iiie (|uidquain aliciijus inomenti adversus liaiic noslrani

Theodoricus rex

an?ir>

rer/ni xix

(1)

Sub liocforle Clodoveo collocanda

illa

csl Synodiis

illa

Rolliomagensis,

quam

c .Ms. Becccnsl Coilice vulpavit

I'.

Ilessin in Colleclinne

Con-

ciliorum NormanniK', el ei

deducla esl iu auiplaui

Coucilioruin Collecliouem Vcnelain, ioui. vii, col. 402. In

fuissc, ccrtuui
esl.

ejus tilulo lcRitur acia sub

ili-;r.iplinain

Hlodoveo glorioso rege, quo nominc Clodoveos sxpe designatos

pracserliffl

Eilaiit

hnjus canones

.xvi

:iil

Ecclesiasticam

spcctantcs.

Mansi.

lon
sententiam
atferri

SERGII
potest.

ANNUS
cnim
ideo

CHRISTI 688.
bant confra prajcepta religionis Christianfe Hcentia
culpabili, qu;e

Baronins

Thcodorki
qiiia in

regis

mortem cum hoc anno

alligavit,

Vita

annus
gitur.

xiii

Audoeni ab Aicjrado scripta, Tiicodorici cum anno dclxxxii conjuusancti

Dagoberto
Coiiitius, et
iiiter

famen cobiberi non potcrat, ut de primo loquentes ostendiinus. Quare

Valesius a libello repudii, qui extat
lib.

Verum
a
(|uia

nota

illa

teniporaria,
infarta,
,

aiijpque

in

Marculfi inonachi formulas

2,

cap. 30

illam Vitaiu

posterioribus

ut eo anno
scilicct

decepti.

Ex lonnula enim,qua3ibi
iliis

recitatur, liquet,

jam

(iixi,

Aigradi

tem[)orc

anno

consuetudinem

temporibiis invaluisse, ut post

circitcr dcc, iEra Dionysiana a scriptoribus Gallicis

non usurpabatur.

Vixit

Theodoricus annos Iriginfa

ei
filii

novem

et

Chrotilde uxore tres

naii

divortium mutuo consensu celebratum, vir et uxor matrimoniuin cum aliis contrabere possent. At tunc non tantum haec consueludo, sed et ea, de

Clodoveus 111 cjus successor, Childcbertus 111 el Clotarius IV qui uterque etiam regnavit, ut suo
loco dicetur.

qua mox
ante

locuti

sumus, vigebat. Hinc aucfores, qui

Ecclesia3 soeculum scripsere, Al-

undecimum

paidern uxorem Pippini,

eamque legitimam

vocant,

Pippinus Herislallus Alpaidem sibi sociat. Hoc circiter anno Pippinus, Eeristallus vulgo cognominatus, Alpaidem sibi conjugem sociavit,
5.

nulla pellicatus mentione facta, non quod Plectrudis

repudiata fuisset, ut male eos interpretantur Valesius et Cointiuscitati

in
;

sed qiiia revera Alpais ab eo

fuerat.

ex qua suscepit

morluus

sit

Carolum Martellum qui cuin anno dccxli, jam (juinquagenarius, et

,

matrimonium ducta
(i.

Pippinum Brevein

filiuni

natuininoremexi?o;?7/f/e

matrimonium hoc circiter anno i)eractum esse. Jam antea Plectrudem nobilissiinam niatronam conjugem habegonuerit anno dccxiv, ap|iaret hoc
bat, et cx ea (luos filios susceperat,

tum. hujus noniinis

Corpus S. Leonis M. a Serrjio PP. translaHoc anno Sergius papa sancti Leonis pap?e
priini corpus, (luod in

abdito infe-

rioris Secretarii Basilicaj sancti Petri

posifum fuerat,
ut anno cdlxi

in decentiorem

locum

transtutit

Drogo)iem seu
prior
,

oslendiinus, partiin ex Anastasio, partiin ex Epita-

Drocum,

et

Grimoaldum^ quorum

ducatum

phio ejus, in quo

et

legitiir

Depositus est

III idus...

Campania! ad AMstrasiani

|)ertinentis

natu vero

iterum translatus bucabeato papaSergio IV kal.

I

ininor palatii Neustrasiani praefecturam postea accepit, ut testalur contiiiuator Frcdegarii cap. 101,

Indict.

quaj

mense Junio hujus anni

in

cursu

erat. Prajterea dies xxviii Junii in Doininicarn incidit,

qui cap. 103

nobilem
pria

et

ait Pippinus aliam duxit uxorem elegantem nomine Ali^beidam, ex qua

:

quo

die translationes de

more

faclaj.

Nomen

genuit filium, vocavilque

nomen

cjus lingua pro-

mensis quod desideratur, Aprilis est, cujus die xi, nunc sanctus Leo Magnus officio Ecclesiastico colitur.

Carolum, crevitque puer elegans, ati|ue egregius elleclus r>, quod et legitur in Gestis regum Francoruin cap. 48. Quibus cx verbis scrii)tores

quidam
lib. XXII

saeculo Ecclesia3 uiidecimo, et nostra ictate

Cointius hocanno,

num.

2,

ac Hadrianns Valesius

deduxere, Ptectrudem a niarito repudiatam

;

fuisse

(1)

cum

tainen Pippiiius Alpaidem conciiadsciverit

,

binam tboro suo tantum

prius legitiina uxore
,

relenta ut

cujus bouori et dignitali

niliil diminutum esl. Sub Merovingica enim sfirpe Francorum reges plures simul uxores sajpe duce-

Ex hac translatione evertilur sententia Papein Conatu Ciironico-Historico scribenfis Sergium die xii inensis Novembris hujus anni ciim jam Pontificem Romanum ordinatum esse mense Jiinio ea translatio ab eo facta fuerit. Legenda tamen quai de ea anno cdlxi diximus. Concilium Rothomafjeme, de quo anno dclxxxii locuti sunuis, buc rcvocandum. Ad bunc etiam annum pertinet mors Bertaridi LangobardiEe regis, de qua anno dcxci sermo erit.
brocii
, ;

(1)

Ea qua:
III

liic

Pagiiis simplici conjeclura asseruil de

Plectiudc,

quam

niinime repudiatam a Pippino conlendit,

egregie conflrmat, atque

demoiistrat duplex Cliarta Pippini,

illis

quam e Tabulario Eplernacensi extiibent collectores veleruin Monumentorum tom. i, col. 15 etSO. Altera ex Maias annoxii Cliilperici, id est,anno dccvi, alia vero anno iv Dasoberli, anno rcc.xiv, de qua fusius aeemus in Nota ad A. 709, 9. Ulrique vero Pippinus cum Plectrude, quam illustrein matronain suam et conjugem idem Pippinus appellat, conjunctiiii subscribunt, quffi sane iadicia sunt mariti uxorem casto amore prosequentis, non viri uxorem a thoro repudiantis. Mansi.
data est
id.

SERGII AXNUiS 2.

CHRISTI G89.

101

SERGII ANNUS

2.

CHRISTI

(389.

1.

Ceadvallce regis Anrjloriimperefirinatio

et
obitiis.

ad

consorfio sociatus in
tismatis papa

csplis.

Cui efiam temporebap-

anmis sexcentesimus octogesimiis nonus secunda inclioatur Indictione, quo et secundum sni Pontificatus an-

Vrbem, baptismiis

Cliristi

memorafus

Pefri

nomen

imposuerat,

ut bealissimi Apostolorum princi[iis, ad cujussacra-

tissimum corpus per longa locorum infervalla pio

ductiis
referret

cum sanclus Ceadpapa Sergius inclioavit valla rex Occidentalium Saxonum pietatis ergo peregrinatus Romam ad limina Apostolorum, iliic

num

amore venerat, efiam sanctissimuin nomen qui in ejnsquoque Ecclesia sepultus est.
:

3.

Et jubenle Pontifice, E[)ifa|)tiium in ejus

scri|)tiim est, ut ef
sfficula

exopfatum diem clausit extremum. H;cc Beda

verbis
'
:

his

monumento
ipsiiis lixa

memoriadevotionis

Annoautem

regni Aldfridi

terfio,

Cead-

per

maneret,

vaila rex

Occidentalium Saxonum,

cum

genti sua;

vel audientes exem|)Uim facU

et legentes quoque adstudium rehgionis

duobus annisstrenuissimeproGesset, relicto imperio propler Dominum regnum(|ue perpetuum, venit

. Sed ante in ifinere in minorem Brilanniam navigio veniens, invisit sanctum Vulmaruni abbafcm, a quo de rebus divinis abunde eruditus lialjcnt enim ha^c pluribus cjusdem sanctisest simi viri Acta'. Insu[ier aiiclor eslPauhisMiaconus eumdeni regem Roiiiam venientem in ifinere exceptum liospitio fuisseaCiiniberlo Longobardorum
:

accenderet. Scri|)tum estergo hoc

modo

Romam

Culmen, opcs, sobolem, poUentia regna, triumphos,

Exuvias, proccres, m(pnia, castra, lares,
Qua:i|ue patrum virtus, cl

qua congesserat
amore Dei
:

ipse,

Ceadual armipolens

liquit

Ut Petrum, Sedem^pie Helri rei cerneret liospes,

Cujiis fonle meras sumerct almus aquas, SpleuJiricumque jubar radianticarpcret hauslu,

Ex quo

vivilicus fulj;or

ubique

lluit.

rege, alquc honorilice habilum.

2.

Percipiinsque alacer rediviva; pra;mia vil, Barbaricam rabiem, nomen et inde suum

1'ergit

vero Beda coeptam narrationem

Convcrsus convertit ovans, 1'etrumque vocari

Ser;;ms anlistes jussit ut ipse pater.

Venit Roiiiam, hoc sibi glori;e singularis deside-

Fonte renascentis, qucm

Clirisli gralia

purgans,
arce poli.

rans adipisci, ut ad liinina beatoriim Apostolorum

fonte ba[)tismatis abUieretur, in (|uo solo didicerat

Prntinus ablatum (albatum) vexil

Mira fides recis, clcmeiilia

in

maxima

Cbristi,

gencri

huinano patere

vil;c

caeleslis

infroilum

Sospes

simul efiam
(jiiod

s[)eraiis, qiiia

mox
jam

ba[)fizatiis,

carne
:

Cujus consilium nullus adire potest. enm veniens supremo ex orbe Brilanni, Per varias gentes, pcr frela, perque vias,
vidit,

solufus, ad ferna gaudia

muii.Uis fiansiret

Urbem Momuleam

tempiumque vereudum
:

utrumque ut mente disposuerat, Uomiiio adjiivanfe, completum esf. Efeniin illo perveniens,
i'oiitificatiim

Aspcxit l'ctri, mystica doua gerens. Candidus inter ovcs Christi sociabilis ibit

agenle Sergio, ba[)fizafiisesldiesancto

et

Corpore nam tumulum, mente superna lenct. Commutasse magis sceptrorum insignia credas, Qucm regnum Chrisli proineruisse vides.

sabbali Paschalis,anno ab IncarnationeDomini sex-

centesimo octogesimo nono

situs, langiiore corre[)tus,

iii

albis adliuc po-

iMaiarum dic solulus est

duodecimo kalcndarum a carne, et beaforum est

Post versus lucc se((iicbatur

ten;|>oris

iiiscrijitio, (|ua
:

et

nofa

ponebatur

his vcrbis

HIC DEPOSITVS EST CEADVALLA QVI ET 1'ETRVS REX

SAXONVM

SVB DIE DVODECIMO KALENDAH. MAIAR. INDICT. SEOVNDA. yVI VIXIT

ANNOS l'LVS MINVS TRKilNTA. IMPERANTE IIOMINO IVSTINIANO PIISSIMO AVGVSTO, ANNO EI\S CONSVLATVS QVARTO. PONTIFlCANTE APOSTOLICO VIRO DOMINO SERGIO PAPA ANNO SECVNDO.

'

Beda

1.

v. c.

7.

Apud Sur.

d.e

XX

Julii.

Paul. d.ac.

^1

enim

liic

1.

VI. c.

IJ.

Ponlificalii

ipse annus, quo Scrgius aniium seciindum.

[.a|.a

agit in

102
i.

SERGII

ANNUS

2.

CHRISTl 689.

Qnod vero ad recitatum

;

soliita oratione scri-

acla esse testetur

anno Domini sexcentesimo sexagedici possit

ptuiii

Epitaphium
a!ii|ui

pertiiiet; errorcni irrej^sisse puta-

simo

lcrtio,

nihilcstqnod

ruiit

sive

perit

Beda

sive

quod ita depravatum illud accequod qui ab eo postea exscripsit,

plus
salis

esseciim Ceadvaila,qui Romae defunctus

Ha.'c

hunceumdem est, qnem

;

ipsase[)ulcralisinscriptiofuissea;tutejuvenemdocet.

gentilium siiorum atlectui

indulgens,
in

verba imitaverit, ut quein sciret regem esse Brit-

tannorum,
texlu

fecerit esse

Saxonum, idipsumque

de primo Ceadvalla Britannorum rege at de secundohccclibro quarto ' : Interea superveniens cuin exercitu Ceadvalla juvenis strenuissimus de
regio

Bedm

mutarit. Absil enim de adeo venerabiii

genere Gevissorum,
ista

etc.
:

De

tertio

autem

sac(;rdote id vel leviter suspicari, ut

suoD,
erat,

detraxerit alienas, arripiens

amore gentis quod suum non

suseque tribuens, quod sciret alterius esse. Sane quidem, quod in Epitapliiolegitur, rex saxo-

NUM, legendum esse, uex britannorcm, historici

complures, qui res Britannorum sunt prosecuti, testantur. Novissime vcro doclissimus Sanderus parcens Bedai modestiaj causa, in Pauluni diaco-

Sed is qui post Ceadvallain regnavit, simili provinciam illam afflicfione |durimo annorum tempore rnancipavit. Quare factum est, ut toto illo tempore episcopum proprium habere nequiverit, sed revocato domum Wilfrido primo sno anlistite, ipsi episcopo Gevissorum, id est, Occidentalium Saxonum, qui essent
capite subdit

mox

eodem

invenli in civitate, subjacerent . Ista

num

conversus

ait

Longobardorum

Paulus diaconus degestis Ceadualdus, inquit, rex Anglo:

rum Saxonum
est

melius

dixisset,

rex Britonum, ut

rum

apud Gaufridum libro nono de Gestis Britannoproperavitj ) ad Chrislum conversus, Romam

quidem ipse Beda de tertio Ceadvalla, quem hoc eodem dictum esse nomine, mox ista suljjiciens, satis docet ' 6. Poslquam ergo Ceadvalla regno potitus est Gevissorum quae cepit et iusulam Vectam
: , ,

eatenus erat tota idololatriae dedila, ac tragica csede

ubi a Sergio baptizatiis, ad

ipse, nihil in

cadum

traiisiil .
(

Ikec

omnes

indigeiias exlerminare, ac suae provinciae holiis

Bedam. Verum

potuit

ut superius

miiies pro

subslituerecontendit, votoseobligans,
(ut fertur) in Christo

dictum
dici rex

est

ob devictos Saxones
Ceadvaldce reges,
dictus.

homo
el

Britannus

quamvis iiondum regeneratus

quia
si

Saxonum.

cepisset insulam, (|uartam

partem cjus
ita

si-

5. Pliires

insignis rex

Saxoimm

cur hic piela/c Porro a Beda tres

mul

et pracda;

Domino

daret.

Quod

solvit,

ut

iianc Wilfrido episcopo, qui tunc forte de gente

ejusdemnomiiiispositi inveniunlurreges Britanni:

sna superveniens aderat, utendam

tertio Ceadvallse,
7.

|)ro

Domino

of-

primus quidem siib anno Domini sexcentesinio trigesimo tertio, (juem interfeclorem fuis^e traditEduini Anglorum regis, eumque Britonum fuisse regem affirmat secundum vero Ceadvallam fuisse illum reperias, de quo idem meminil Beda anuo
:

ferrct. Ha}c Beda, qua; oinnia optime convenire

nemo uon
ita

videt.

Ii*c

cum

se

habeant, in inscriptione

nihil

'

immutatum vel depravatnm dicere jure possumus ut cum ibi dicatur rex Saxonum, non ob
:

ut

coliigitur ex scriplis ejus

sexcenlesimo sep-

tuagesimo octavo, qiiem dum tradit fuisse cctate juvenem, plane diversum a senioie esse demonstrat sed et eumipsum successurem liabuisse alium Ceadvallam tradat, diversum ab eo, qui venil Romam,dequoest sermo, fuisse docet. De primo dum agit, Biitonum regem appellat et licet Christianum, tamen vehementem fuisse persecutorein Chrislianorum Anglorum affirmat nam de eo
: ;

ista

subjicit

Ceadvalla quamvis

nomen

et

tamen erat animo ac nioribus barbarus, ut ncc sexui quidem muliebri, vel innocua; paivulorum parcerel alati,
haljcret Chrisliaiii, adeo

professioneni

quin universos atrocitale ferina morti per tormenta conlraderet, multo teinpore totaseorum provincias
debacchaiido pervagatus, ac totum genus Anglo-

sit, quasi Britannus non fuerit, sed ob devictos Saxoiies ila iiotius dici voluerit ob majorem gloria; titulum, quod liostes vicerit, a quibus Brilanni \icti fuissent Gevissorum enim regni rex ipse erat Gevissos autem eosdem dictos esse Saxones Occidcntales, idem Beda testatur ' qui ea ratione fuerit excusandus, quod quein legerit in Epilaphio dictum Saxonum regem, ijise vere putaverit esse genere Saxonem. Hasc autein ad Bedte excusationem a nobis dicta sunto adversus quem pari consensu, qui post ipsum prosecuti sunt Anglorum et Britannorum historiam, tradunt ipsum Ceadvallam regem Britannorum fuisse, eumdemque quorum subjiciam noejus gentis novissimum mina. Est iiiter alios Riccardus monachus Clunia-

id

positum hoc

censis Gallus,
est,

id

affirmans in libro, cujus titulus

rum

BritannifflQnibus

erasurum

se esse deliberans:

Scries

Romanorum

Pontificum

idipsum

sed nec religioni Chrisfiana}, qua; apud eos exorta erat, aiiquid impendebat lionoris, etc. In quibus tainen corrupte scias legiCarduella, pro Ceadvalla, sive Cedvalla, jirout ex eodem auctore conspieitur,
ubiaitinferius sequenti capite':Nec

Rodulphus monachus Anglus

titulus
,

in libro, cujus est

Asaphensis

morautrum-

que

et Eanfrircx Britonum Cedvalla impia nianu, sed justa ultione peremit . Qua)cum
(

uenipe Osrichum regem Deiroruin,

id etiam Gaufridus ; hoc ipsum Matthaeus Westmonasteriensis Anglus, insnper et liber scriptus antiquus, cujus esl tilulus, Summaruun Chronicorum Angliaj qui tainen omnes noa Ceadvallam,

Polychroiiicon
:

tradit

dum regem

Berniciorum

),

sed Cedualdradum appellant, fiiiuinque Ceadvallae

DeJ.)

1.

IV. c.

15.

Bed.

1.

ii. c.

20.

'Uedal. IV.
lieiJ.
1.

c. lo.

Ibid.

Ceda

I.

111.

c. 7.

et

I.

IV.

ui.

SERGir
regis

AXNUS

2.

CHRISTI 689.
irrigarnnt
:

103
Kilianus

Britannorum
:

eunKiemque uitimum

ejns

gnine

nempc

episcopus,

geutis aftirmant, aliterque legunt versuni

illum

indilum sepulturtE

Ceadval armipotens

liquil

amore

Dei.

Colomannus pre.^byter, et Totnanus diaconus hoc anno coronam snnt martyrii consecnli. Quod autem ad tempus spectat, crroris argnitnr Sigebertiis ex veteri inscriiilione eorum sepnlcro indita, qnam posuit in suis Notis ad liorum marlyrum Acta vir
probilate, et doctrina notus Nicolaus Serarius societatis Jesu

Ut

ita legi

debeat

dignus professor

nos

eam paulo
in

infe-

Rex CedualdraJus

liquit

amore Dei.

rius rcddituri

sumus.
martyres pertinet:
Franiis

Quod
Anglus, sed Britannus; illud pra?terea afferunt, (|nod a Britannis, non ab Angiis ei semper exbibituin cnltuin afnrmant; inigitur
fuerit

igiUir ad hos

Quod

non

coniain ipsosdixinnis profcctos esse,illic(jiie

qui

adhiic Gentiles essent, Evangelinm pradicasse, du-

super

et

consuevisse liritannos ejnsniodi

nomen
filiis
:

ceuKpie Go:-bertnin una cuin aliis ad fulem Christianam convertisse ibique deninm pro laboribus
:

Cedualdradum
cupatas
iii

suis freiiueiitissime impoiiere

exautlatis coronain marlyrii consecuti sunt,

eadem

addunl(|iie ejns nomiiie multas esse Ecclesias

ipsiiis

nun-

ex causa, qua prEcursor Domini S. Joannes Baptista

memoriam

a Britannis exstrnctas,

ab Herode amputari capite jussus

est.

Cum

non

ita al)

Anglis, penes (jnos neque ejns

nomine

euiin

eumdem Gosbertum ducemjam

sibi

Christianum

sacellum reperiri tradunt errectnm.

8.

reddilum admoneret sanctus episcopus, quod non

liceret

Magnum

plane tuiic dalum est universo ge-

conjugio frui uxoris

fiatiis sni,

quam

liumauo de contemptu mundi hujus exemplum duin re.x armiger, natura saivus, bostium victor existens, quem si non aliud, lemnlatio saltcm ipsa externorum sibi Britaimiam viiidicantinm reneri
,

ante baptisnium sibi conjnnxerat, ejusdein

in se

feininifi

odinm acerbissimuni

concitavit,

cnjus et
est.

molitione idem
ciiius

cum

sociis

clanculo occisus

Quomodoautemha?c
detcclum
fideliter scriplis hic

gesta sinl, et

detestandum
sic

fa-

tinere dubuisset in armis, ut eos e patrio solo pellerct

:

diviiiitns fuerit, ex Actis aiitiqnis

horiirn

nullam rationem dncens, luerum

iis

enarrcmus

enim
est

se ha-

niaximum
ca-Iesti

exislimavit facere de

omnibiis pro
rei

bent

'

regno jacturam. Fnisse

ipsi

tantae

aggre-

10.

Nefanda mulier, de qua nobis

illi

sermo

diendiB

adjiimenlo sancliim Wilfridum areliilicet

(Geila

nonien

eral) callida

episcopum Eboracensem,
dicat,

Beda expresse non

ipso auctore coninierces-

rebat,

quemadinodum

sine

medilatione per(|nipopulari strepitu et

po.-jset

conjectnra quidem velieinenti adduci possu:

vulgi cognitione sanctos viros

dio.

toUere e

me-

mus, ut credamus
slet,

etenim

cum

Armabatur enim
:

iraj

impatientia, et libidinis

sisse,

mngnam inter eos necessitiidinem cum Vectam insniam expugnalam

re.\

furore

et (piia

diabolus iniqua cu|>ientibiis fosubininistrat

,

Wilfrido

menta

maliti:e

inventi

sunt duo

utendam
Sed

ipse tradiderit

'

ab eo pariler ipsum
|Hiterit

administri crndelitiitis ejus,

tisfactiiros

(lui
,

promilterenl se sa-

receiiissc spiritiialia
et (|iiod

(kma,

qiiis

dubitare?

Geilic desideriis

si

munera darentur

eodcm anctorcBeda

liqneat,
,

jam

terlio

i[)sis jiro taiili

[lerpetrationesceleris. Ita faclum esf,

Wilfridum

Romam

concessisse
illi

par est credere,

,

ul acc(=pto nefandi operis prirmio, voto res|)onderinl feiniuciB crudelilalis. Solebatbeatissiinns

i[(sum de eadein

saejie

sermonem liabenlem

mar-

eam adeundi
vestigia
;

ipsi d(;sideriiiiii iiijecisse.

Subdit vero

tyr Kilianus [)ost

parvaindorinitioncm necessilatis,
vero nocte,

de ejus siiccessore Beda, ejnsdem consectaliim esso

qiiod scilicet
iibi

vigilare ad stiidium propensiE oratioiiis.

ad aiinos Iriginta septem

Quadam
ifa

cum

leves

carperet

regni gubernacnla propagasset, illud

ris relinijuens,

ad limina itidein

ipsum posleAposlolorum peresno

somnos,

ut nec dormiret integre, nec vigilaret

a[)erte, apjiarnit ei vir habitii

formaque pnlcherri, :

grinalionein snsceiierit.

de eo dicendiim

inus, qni diceret

diutiiis laborare
sic victor jugiter
:

loco eiit. Porro, cl complures alios

tatos

idem

esse iini:

surge nolo duntaxat certamine tangeris,

eris.

Ainice Kiliane

te et

exemplum

idein auclor ila teslatur

Quod

inecum

His diclis, abscessit.

factum

scilicet liis teni|ioribus

plures de gente Anlaici

Evigilaus

autem

egregiiis vir, intelligens

divinam
:

gloriim nobiles, igiiobilesque,

et clerici, viri
.
iNiiiii-

eam

esse visitationem, convocatisfratribus, iiiquit

:

ac feinime certatim facere coiisuevcnmt

ruin abdicalo sieculo, convolare ad

liniiiia

Aiiosto-

lorum, ad ubera matris, a qua se scirent e&se progenitos. Sed de liis satis. 9. Kiliimi el sociortim martijrium in Ger-

Dominuset pulsabit januam. Caveiidum nobis est, ne iios somno lor[leiites iuveuial. Addamnsoleiim lainpadibus, duni lemimsest; ne si forle dcfeceril, tniic iiici|iiainus
Fratres, vigilemus
cito aderit

mania. lloc eodcm aniio tribus niaityribus lelix Germania illustratur. Qui enim a Seigio |iapa acceperanl Evangelium ad prjEdicandiim genlibus Borealibns, vix sparso verbi semine, illud fus(j
.saii-

qiiierere,
ilaijue

([uando non

polerimus
locniii,

invenire.

Illis

circa

mediiim noclis orationi vacantibus,

in

cariiifices slrictis gladiis

|ieiielraruiit.

qno orabant,
:

Quoscum

sacer viriiitiiilusessel, ait

Ainici,ad(|iii(l venislis?

Vos inqilebilis priecejituin

'

Beda

I.

iv. c. 1.

'

Exlant apud Sur. dieviil Jul. lom. iv.

104
iios

SERGII

ANNUS

2.

CHRISTI 689.

cursiim consuiiiniabimiis. His

diclis, interfecti

lanians a jjroesenti migravit ad pnenas a^ternas.

talibus quippe scriptum est
'
:

De

siint,

ibique teirae niandati, ne quis

rem

gestain

Duplici contritione

scire posset. Vestimenta

\'ina

quoque,
sacrique

cum

quii)us di-

conlere eos. Doinine.

13. Aller vero cajdis sanctoruni conscius, in

peragebant

officia,

libri

cum

illis

defossa sunt, ne
rel, sed

quod indiciuni

necis

eorum

extasolitse

ciam

discessisse

pularentur causa

peregrinationis.
11. Erat tamen iiobilis qua^dain matrona, Burgunda noinine, qux a principio prtedicationis eorum sanclis viris adhaiseral, habens ccllulam

rabiem versus, gladio se petiit, eftusisque visceribus per tormenta pra^seiitis teiiiporis ad ffiterna lierveiiit. Quisnam, Geila, tibi cernenti lalia sensus
tuuc crat inlelix? cruciatibus aucta furebas.

Non

mullo post et ipsa bellua, de qua loquimur, a daemonibus arrepta, quanla poterat voce clamabat
Jusle torqueor, quaj sanctis viris tortores adhibui.

juxta oratoiium sanctoium,

qiio

faciiius

divinis

laudil)us inleresse valeiet. Hoiciutenla vigiliis, quae

facla fuerant, diligenli sludio invesligavil,

Recle crucior, qua? cruciatus

instas,

illis
,

()aravi. Acriter

receden-

Kiliane

ignein accendis

Colomanne

fo:

tibusque carnilicibus, linteolo inundo fusum san-

ineuta ministras, Totnane. Sufficiat vobis vicisse

clorum saiiguinem
fodit,

coliegit, ac terra^ diligeiiter in-

nimisvestras ulciscimini injurias. Acalice, Kiliane,

diceris
:

vigiliis

et

orationibus jugiter vacans, ubi

sed valde

amara mihi pocula

vexabatur,
ita

infundis. His

sanctorum cor|)ora obruta noverat, excolebatquo locuin veneratione qua poterat, sed occulte, ne (sicul postea factum est) Geihe jussu removerentur. Ea enim sceleratissima mulier slralis paleis stabulum equorum in loco, ubi sancti martyres buinati fuerant, fieri jussit, ne quo indicio sacra corpora proderentur. Ferunt auteni, ab iis qui tunc fuere, jiosleris relatum jumenta eo in slabulo manentia super sepulcra inarlyrum iiec stercus, nec urinam
reddidisse, lionorem inartyribusexliibentia
:

dictis, miserabililer

ut a multis tecruciatu ad

neri vix posset.

Tandem

cuin

magno

cruciatus diabolo paratos inigravit. Cernimus im-

pletum, quod Verilasin Evangeliodicit^

Dominus

non faciel viiidictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in illis? Ainen dico vobis, quia cito faciet vindlctam
illorum.
14.
His ita gestis, aiunt Gosbertum a suis interemptum, filiumque ejus princi[)atu de-

utquod

servis

de

ca|)ite Proplieta valicinatus est,

idin ejus

mem')

jectura, cognatos affinesque

eorum

coiitribulibus

bris (|uoque cerneretur.

Cognovit (inquil
cogiiovit. Tali

Isaias

tanla per[)essos, ut vix aliqua eis Reipublic;e dignitas in ea provincia relicta

sit.

bos possessorem suum, et asinus prresepe Domini

sui
:

Quse autem

horum
an quod

Israel

autem me non

ergo inodo

causa
iis,

fuerit,

utrum

([iiod fidein

rectam colerent ab
:

sanctorum corpora liominibus pro[)einoduin ignota mansissent, iiisi Burguuda, quain diximus, in exIrenio viUc |)0sita,
essent, revelasset.
12. Contigit aulein,

qui ab ea deviarunt, talia passi sint

post csedcm sanclorum

niile recesserint,

marlyrum

a verilatis tra-

quibusdam

fidelibus ubicoudita

vindiclam lianc divinitus illatam

ille,

[lertulennt

viderit

quem
.

nulluin latet secre-

ut dux a bello reverteviros reliqiierat

:

tuin

modo

nos nihil ejusmodi asseramus, quod

retur ad locum, in

quo sanctos

incompertum habemus
tatis

Hucusque auctor
et

veri-

cuinque eos non iuveiiiret, studiose per(|iiisivit quando et qua causa recessissent, quove prolecti essent. Tum uxor (^jiis, veneno malignitatis depravata, inodo rubore perfusa, modo pallore affecta,
,

tenacissimus pariter

modestissimus. Porro

hos i[)sos,quos Roinana Ecclesia A[)Ostolicomunere

allas confidentia

animala,

mullos anfractus suae

nequitiae et fraudi praelexebat, diceus

non

se eos

eosdem corona martyrii insignitos triumphatores excepit, retiilitque in Album purpuratorum martyrum, annua (quousque mundus erit) memoria celebraudos, ea qua passi sunt die,
decoravit,

custodiendos suscepisse, neque

buisse
:

iis

custodes adhi-

pro sua voluntate

illos, et

venisse et reces-

oclavo idus Julii cunctis fidelibus exhibens. IS.Verum ut idem Seiarius nosler, qui notaliones

sisse, ut peregrinalionis sufe

institutum sequeren-

ad Acta horuin marlyrum

(ul

diximus) scripsit,

lur.

Sed (luem femineae voces

a statu rectitudinis

non emolliunt?

cjusinodi antiquitus scri|)tuin recital Epitaphium,

quem

non retrahunt? Credulus

rudi licet Minerva, ut fercbat illorum

ffilas,

temporum
:

itaque verbis suaj conjugis prince|)s, nonuihil a coepta inquisitione reniisit.

incisuin (ut

ail)

lapideie tabula' positae in se-

pulcrali ciy|ta juxta

puteum ad Occidentein

Sed juxta Dominicam vocem

revelelur,

Nibilopertum,
sciatur.
Istic

quod non
rentur,

etoccullum.quod non

Cuin ea quas facta fuerant, paulatim oblivioni daeinerat, subito

Aanis sexcentis octogonisque novenis Kjilenam scimus fonlis prope venam,

Et Colonatum, necnon Tollinamque beatum
fudisse cruorem.
illi,

i$

unus eorum, qui sanctos viros gladio pera dicmone arreplus, ingenti voce
:

Ob Salvatoiem propnura
Hinc
fuit, est, et er)l salus

qui pie qusrit,

clauiare ccepit

Kiliane,

acriter ine persequeris.

Est c:ccus, mutus, claudus, sordusque solutus.

Igne eniin consumor.Quod feci, celare nonpossum. Video imminere mihigladium tuo sanguine resper-

sum.
'

Talia diu vociferans, et propriis se deutibus

Qui autem sequuntur versus, ad ipsorum elevationein perlinent, factam per Bonifacium successorem,
Hierem.

Isai.

I.

Mattli. X.

xxvii.

Luc. xviii

SERGir
qiii, et

ANNUS

2.

CHRISTI G89.

105

recoudidit
:

Burkardum episcopum Herbipo-

capitularis loci,quiNovi monasterii templo coha^ret,

in iTdiDciorum

lensem

parfe superiore, nd

Septentrionale

cryptae latus,
Septingentesimo qninqnagesimoqne secundo

fert

quod auctorem
:

e.xcultiorem poetica; artis prse se

bonifHcin, UurkHrdo consiirislo,

Hi suiil sublati rite quoque canonizati.

Bo3 pele Uevute, qui

siut

oramine pro

Hi sunt, Herbipolis, qui

te.

te

docaere, raagistri

Qua verum ciileres religione Ueum. Im|iia qiios landem jussil Goibna necari,
Celavitque sub liunc corpora
cffisa

Qui vero qiiaiiior secnuintur versns Burliariii Epitaphiuni continenl, noinemjue ejus qui posuit,
ita

locum.

Ne

turpi sioe laude situ defossa jacerent

Corpora, Butkardus sub raouumenta locat.

conscriptum
Seplingentesimo nonagesimo quoque primo
BuilcarJus monlur, corpusquK

suum

Memoriis

sepelitur

Juxia saucIoruMi tuinulum, ceu sciibilur, lioium

Hactenus de sanctis martyribus , eorumdemque quorum precibus faclum non dubitamus, ul fides Catiiolica in eadeni Ecclesia adhuc
:

Per MegengauJum successorera reverenduni.

integra perseveret in tanto naufragio fidei

Germa-

narum provinciarum, bene

16.

culta laboribus, et bene

Quod

his

subditur hexaslicon de iisdem

custodita vigiliis Juhi ejus episcopi, digni sancto-

sanctis maityribus conscriptum, extat in vestibulo

rum pra?sulum

successoris.

AnnoperiodiGrJcco-Roniana' 6182.

Anno

^Erae Hispan. 727.

Anno Hegir 70 inchoato

die 25 Junii Fer. 6.

Jesu Christi

Sergii papae

3.

Justiniani jun. imp. 5.

1.

Postconsulattis.
:

Hic annus

ista

foruiula

3.

Floret S.

Wlmarus

abbas.

In Vita sancti

notatus
ejus v.
2.

Anno

Justiniani jun. v. Post consulalum

Wlmari
na!io?iis

abbatis recitata a Surio ad

,

Cedvalla rex

abdicat.
bit
:

Saxonum
1

Occident.
in

regnum
scri-

ab auclore anonymo scripta Dominicce sexccntesimo octogcsimo octavo

diem xx Jul. et legitur, anno Incar-

nuin.

ad

9.

Beda

Epitome

venisse ad illum Cedvallain jani in Britannia factum

Aiino dclxxxviii Cedvald rex Occidentaliuin

pergit . Juxta qiiaj
lib.

catechumenum,

ut ab eo in fide Jesu Chrisii

magis

Saxonum Roinain deBritannia

verlia

instrueretur et confirmnrctur. N;itus erat

Wlmarus

ex|iiicandnm

quod habtt
genli

5,

cap. 7

\n p;igo Bonoiiiensi in Villa Sylviaco niincupata, et

tria

.\nno regiii Aldfiiili tertio, Cedvalla rex Occideiitaliuni

jam

inonasleria construxerat, Eckense in diiEet alia

Saxoiium.

cum

suaj

duolius aiinis

cesi Moriiiensi,

duo

in

suo pradio, Sylviadistabat,

strenuissime pr;eesset, relicto imperio propter Do-

cense virorum, in sua scilicet patria, et aliud puellare,

minuin, regnumijue perpeluum venit Boinam

quo baplizaretnr
Begiiare
aniii
coe^iit
iii

a Seigio |iapa, ut

mox

videbimiis.

W^illeriense,

Northuinbria Alfridus die xx Maii

Qiiare

DCLXxxv, quo etiam anno Cedvalla Sa.xonuin

iiiiit.

Occideiitaliiim regni possessionem

non

appellalum fuit. Post illuin cum rege Saxonum congrcssum, nonnulla miracula, quibus iiisignis illeabbas inclaruit, commemoral anoiiymus, et deinde de ejus morte lo,

quod inde vix uiio nunc Wiere

lapide

quod

hoc aniio, sed supeiiori,

is

regnum
Iiie

abdicavit, Bo-

qiiitur,

quam

dicil conligisse

XJII

kal. Augusti,

mamque

piolecliis est

Abeuiite autem Boiiiain

non expresso anno. Veruin Mabilloiiius S. Wlmari

Vit;im, (ju^im iiiterpolatam

Cedvalla, successit in regnuin

de stirpe regia

edidit Surius, ex Ms.

imiuit ibidem Beda, ideoque Cedvalla annis diiobus, et aliqiiot nieiisibus, aiite(|u;im regiuiin
;;b(li-

Cod. Geranlinionleiisi

mtegram
qiioc ideo

cxhibet s;cculo terliu!c

tio Beiiediclino parle 1, in

ea(|ueabsuiit

verba,

carct, illo polilus fiierat. Incn Irilavns fuit Ccrdicus,

XIII knlcnd. Augusti,

lerpolatore, qiiod ad

addila sunl ab in-

qui

regnum Weslsaxonum, Saxonum iiriinus adeplus

Broniton
res
tissre,

id esl,
esl,

Occident;iliiim

eum

diein ejns uoinen inscribi

ut docet Joannes

in quibii.<d;im M;irlyrologiis legisset,

in libio

de rcgiio WestS;ixi;r. Inoe soroinfra.

bus addilaincnlis
spers;e.

iioii

r;iro

Vil<'c

fuere sancta Culliburga tt Coenburga abba-

M;ibilloiiius

taiiien

dicit

quibus siinilisanctorum recerlum esse

de qnibus
T011C6

Wlmarum

decessisse

XIII kalend. Augusti, quia

14

xn.

10G

SERGII

ANNUS

2,

CHRISTI C89.

eo die Usiiardi Martyrologiiim aiictoris acfate scri-

plnm
Recte nuin.

sic

iinelert.

At sanctos

aliis,

qnam quibns

obierint (liebns, saepe coli, niille excnipiis liqnet.

tanieii

observatMabillonius, Wlniari inorterTi

quia,

Sanderus a Baronio citatus existimat, errasse dum Cedvallam regem Saxoniim a|ipellavit; ciim Britannoriim rex potiiis dicendus esset, et cul[)am iii Paulum diaconum conjicit, quem ex
Bedain,
Calfrido libro 9 corrigit. AtCalfiidus, qui saeculo

contigisse circa an. dccx,

10

ut ex ejus Vita

constat, monaslerii Sylviacensis

est

nunc unituni
viginti

congregalioni S.
et

quod Mauri, anno

,

duodecimo

vixit, adversus

Pauluni quatuor fere

Sffculisanliquiorem, nuilto rninusadversus

Bedam

DCLXxxvui ftindamenta posuil,

annis niininium

duo

triave monasteria

apud Sylviacnm morari eum oportuii, ut numeroso discipuloruni ccelu

et

impleret. Sed redeo ad Cedvallam.

4.

Cedvalla rex baplizatnr

lib. G,

moritur.

Pau-

lus diaconus

cap. IS, refert cuin in itinere a

Cimiberto

ceptnm

fuisse;

Langobardorum rege bonorifice susubi tamen perperam Cedvallam

non est audieiulus. Baronius ad litem banc dirimendain tres Cedvallas proponit primum sub anno dcxxxui vixisse tradil, eunique Britonum regem fuisse affirmat. Secundum illuin dicit, de quo meminit Beda anno dclxxvui quem diversuin fuisse ait ab eo, qui venit Roinam, et successorem Iiabuisse aliuin Cedvallam. Verum Alfordns anno
:

DCLXxxvii, iium. tO osteiidit, cardinalem doctissiiiiuin f.dli,

vocat Theiickuildnm, regem Ancjloriim. Porro liinc

inlelligimiis
Tita

tam

in nuinero,
:

Bertaridum Cunibvrti Aece^Hn-em tunc functnm fnisse, qnem tamen Baronius ad an

nere Cedvallariim

quam in [latria et geDno enim lantum Cedvallce

non Cedvalla,
fuit,

fuere, et CedvaiiiE secundi siiccessor,

iium DCxci pervenisse existimavit.

(sc.

Cedvalla

illo

Romam)

[)erveniens, Ponlificaluni aj^ente Serest

gio,

baplizatus

die

sancto sabbati

Paschalis,

Ex duobus Cedvaliis unus revera Britannus alter Saxo fuit (1), nec solum tiliilo tenus Saxonum rex, quia
ut supra dixi.

sed Ina seu Ine apjieliatus

anno ab Incarnatione Domini sexcentesimo octuagesiino nono et in albis adliuc positns languore correptus, duodecimo kalendarum Maiarum dio
:

Saxones debeUavit, ularbitratur Baronius; sed quia de regio Saxonuin genere editus esl, ut scriptores Angli constanter asserunl.
7. Martyrium S. Kiliani et sociorum. Ad num. 9 et seqc). Hoc anno Kilianiis episcopus Apostolicus Kolomannus presbyter et Totman,

solntus cst a carne, etc. inquit Beda cilatus. Baronius Cedvallam sanctum appellat, uti auctor Martyrologii Anglicani in utraque editione, eumque seculus Alfordus in Annal. Ecclesiast. Angl. Ve-

nus seu Totnanns diaconus martyrium

Herbipoli seu Wirziburgi, die incerta;
liani Vita

passi sunt

rum, ut notat Bollandus in Praetermissis ad diem XX Aprilis, Harpsfeldus sffculo vii, cap. 14, ab omni i\[n\o sancti et 6ea^/ abstinel neque ejus meminere Witfordus in suo Martyrologio anglice anno MDxxvi excuso; nec etiam Porterus iu Flonbus
:

cum

in Ki-

non memorelur.

Inscribitur

tamenadVIII
Rabani

idus Julias in Marlyrologiis Wandalberti,

et

Adonis. Hoc martyrium ad praesentem

qiii in

annum
Marty-

pertinere certum faciunt versus,

ejus Epita-

prfEcipuorum sanctorum Anglise, Scotise et Hibernia; anno mdcxxxii impressis. 5. Ejus Epitaphium. Beda ibidem Cedvallae Epitaphium jubente Sergio papa scriptum exhibet,

phio leguntur, a Baronio nuin. d6

rii

recitati.

causa ha?c

fiiit.
,

Kilianus Cozbertum Franconiae

ducem admonuit
uxoris fratris
sui

non

licere sibi

conjngio frui
Haec

qufc Geilana vocabatur.

quod

bis verbis desinit

Hic de[iositus

est Cedval,

vero

duorum ministrorum
interfici

suae crudelitatis opera

qui et Petrus, rex Saxonum, sub die duodecimo

eosdcm

curavit, ut fuse ex Vita sancti Ki-

kalendarum Maiarum,Indictionesecunda, qui vixit annos plus minus triginta, imperante domno Ju-

liani narrat Baronius.

Cum

vero

/i'///<7?2a

et socio-

rum

corpora in suinma veneratione essent, et ad

se|julcra

anno cjus consulatus domino Sergio papa anno secundo ex quo liquet primo, Jusiinianum cum ipso imjierio consulatum perpetuum iniisse; cum annus ejus consulatus quarlus, quarquarto, Pontiflcante Apostolico viro
:

stiniano

piissimo Augusto,

eorum
trante

multa

fiereiit

miracula;

illus-

Domino merita eorum, cuin

consilio et pra;-

cepto Zacharite papx>, mediante Bonifacio

episcojjo,

archi-

de tuinulo bonorifice sublevati sunt regnante Pippino primo Orientalium Francorum

rege
, inquit

tus ejus imperii etiam

^it.

Liquet secundo, Pape-

auclor

anonymus
ii

brevioris sancti

brocium

in Conalu CbronicoHistorico,

perperam
die xxii

Kiiiani Vitaj a Mabillonio saec.

catae.

Benedictino publi-

copulasse ordinationem Sergii papae

cum

Quare

facta haec translatio

Novemb. superioris Christi anni valla, non secundo, sed primo

anno depositus
fuisset.

Sic

enim Ced-

kalendis Martiis Pippinus rex

anno dcclii (quo Francorum renunad

hiijus Ponlificis

tiatns est, et Zacbaiias pa|)a die xiv Martii

Deum

hoc solo Epita[diio chronologia nostra Ponlilitia a Leone II ad morleni Sergii et duorum prioruin ejus successovel ex

Quare

migravit) a sancto Burchardo e[)iscopo Wirziburqui sa;cuIo x ut refert anonymus gensi primo
, ,

vixisse videtur, in Vita ejusdtin sancli

Burchardi
1.

rum

cerla leilditur.
6.

recitata a Mabillonio s.cc.

iii

Benedict. part.
et

Non Britannorum,

sed Saxonutn rex fuit.

8.

Epiiaplduni Kiliani

sociorwn antiquum

(i) Cedvallas duos nedum tres distinguere si quis nollet, illi utique non leve argumentum suppeteret ex auctoritate Admanni ssecul septimi adeoque louge autiquioris Beda scriptoris, qui Viiam S. Coluuiba abbatis Hyensis in Anglia litteris consignavit, llle enim regem illum Brittonum ab Oswaldo rege victum, Cnthonem, non Ceduallam, ut post Bedam omnes Anglici scriptores, appellat. Mansi.

SERGII

ANNUS

3.

CHRISTI 690.
Evangelium
Gentilibiis anmintiaturus.

107
Tunc

non

est.

Baronins
et
iii

inim. 15, refert Eyntapliinm

iavif,

SS. Ki'i(im
insciiiptmn,
renti

socioriim versibus tabiilae lapideic

qiio eoriim in.irtyrium cmii ciir-

anno

recte conjmifritur. Veruni illnd

pluri-

Fr;sionum regiiuni Oceaiio adjacebat, el Rlieno ad Eidoram nsque amiiem (^rotendebatur citerior Frisia Rhenum inter et Flevum, ullerior Flevum
;

bus pnst eoriim marlyrium stECulis exaratum, iit demonstrant versus sequentes ibidem recitati
inter

iiiter et

Eidoram

erat.

hA

citeriorem

pertinebat

quos

Iiic

legitur,

Trajectum , vulgo Mastric, et Ullrajectum vulgo Utrech; seu Trajectum inferius et Trajectum ad Rhenuin. Pippinus Franciai fines iillra citeriorem
Frisiam non dilalavit
:

His itaque peraclis , ait

est, citeriore

Bi sant sub!a(i, rite

quoque canonizati.

auclDr Annalium Mutensium, id

sia in

Fri-

Francorum

polestate

redacta,

Synodum

Canonizatio enim sanctorum ante

decimum

s.tcu-

adiiiiare picEcepit, in

qua

utilitatibus Ecclesiarum,

lum

in

usu non

fuit.

Praeterea Egihvardiis

mona-

orphanorum ac viduarum
ad

consideratis, sese ino-

chns CGcnobii sancti Buikardi prope Wirzbiiraum luijiis saiicti Vilam mox niemoratam interpolavit, multisque memlis fa>ilavit. Licet enim hic sanctiis
praesiil aniio dccliv ad Deum migrarit, ut eo anno ostendam, Egihvardiis tamen ait, eum obiisse anno

pinatissimis regni sui sedibus

cum

suis fidelibus
,

byemandum

\ocA\\\.

rt .

Radbodus

priusquam

cum.Francis congrederetur, e suis ditionibus abire jussit omnes Evangelii doctores, quorum alii ex
Fraiicia, alii ex Hibernia venerant. Inter iUos prae-

Incariiatiniis

Domini

dccxci, qiiod falsiim esse suo

loco demonstrabo, qiiodve

legitur,

lamen

in

illis

versibus

quoruin duos priores hic ex Baronio exhi-

beo

Wlframnus, iiiter hos Wigberttts seu cap. 10, et de : de isto Beda lib. 5 Wlframno Frisiorum apostolo infra agetur. Radbodus rex paganus videtur successisse Algiso qui sanclum Wilfridum ex Northiimbria expulsum
cipinis erat

Wictberchtus

SeptiDgentesimo nonagesimo quoqne primo

Burcbarilus moritur^ corpusque

Romamque

proficiscentem honorifice suscepit, ut

suum

sepelitur.

supra vidimus.
dO. Justiniamis
dissolvit.

infensum Pippinits vincit. Aiiclor Annalium Metensium narrat, Pip/jinitm Mijorem-Domus occurrisse Radhodo Frisionum duci, qui coiitra se aciem parabat, liuncque vicluin ac fiiealum obsidibus dalis Pippini
9.

Radbodiim

Christiniiis

Justinianus

pacem cum Rulgaris initam

imp.

cum

oinnia, quiE a

Constantinn Pogonnto de pace ac reliqua Reijiublicas ordinalione constituta fuerant, perverpatre

teret,

tribularium effecliim esse. Quod

seqiieiiti coiitigisse, colligitur

hoc aniio, vei

in

ex Bedalib. o,cap.il,

ubi scribit, sanctum

venisse,

Wilbrordum

Fiisiam ad-

pacem initam cum Bulgaris dissolvit; eisque concurrens primo vicit, post ab eis exceptns vix evasit , iiu|uit SigeberUis in Chronico hoc anno, quod Zonaras et Nicephorus in Historia fusius exponuiit, et Theophanes consignat anno Incarnalionis
teiiib.

quam nuper

expulso inde Radbedo rege

secundum

Alex. dclxxx, qui kal. Sep-

ceperat Pippiiius. Willebrordus aiitem seu Wil-

siipenoris

Chrisli

anni

exordilur.

Quare

brordus aniio dcxci in Frisiam citeriorem adven-

Sigeberlus Theophaiiem recte exposuil.

SERGII ANNUS

3.

CIIRISTI 690.

1. 5. Ecgbertus cum socHs soUicitus ut ad Germanim populos adhuc ethnicos Evangelium deferat.

illis

Borcalibus regionibus aliquando (ul dictum est

superius) Evangeliiim illuxisset, poslea

tamen Baratque

Sequeiis
tertia

annns

nonagesimus Christi Indictione inchoatnr, qiio Deus novos

sexcenlesimus
a<l

l)arorum rnolibiis sajpius agitatic

prope redactie sunt,
tione desivissent
:

[irovinciae,

belloruin assiduis cladibus dcsolatic, in solitudiiiem

apostolos decernit

Ceriiianoruin conversionem,
etsi

eosdcmiiue numero duodecim. Etenim

olim

in

cum excoli verbi Dei pra;dicacum et adbuc aliac essent pro-

108
vinciae,

SERGII
quibus
tcnebrffi

ANNUS

3.

CHRISTl 690.

impielalis ex ignorantia

cruditione prmclaris, pra^paratisque

omnibus quae
de
fratribiis,

veri Dei in

cultu

clipnionuin

perseverarcnt.

Sed

naviganlibus esse nece-saria vidcljantur; venit die

Iiaud obliUis inisercri Deus,

rissimo in Anglia a

S.

(|ui ex seniine illo imGregorio Honiano Pontifice

(jnadam mane [irimo ad

disci[)ulus
dilccti

eum unus cum

ei

(luoiidam in Britannia et minister Deo

Boisili,

sato pauca grana delcgit, qucc

magnum
aulem
Init,

proventnni frugum atrerrent.

ctcpta sint, et

mundo pncmortua Qnomodo

(|ui

saccrdotis

csset

idem
;il)l)atc

Boisil

pnri^ositus monasterii Mailrosensis

sub

Eata,

liccc

nomina eorum

missi
iis

ut supra narravimus, referens

visionem quacsibi
liynmis matuti-

fuerant, ex Marcellino qui interfuil unusciue cx

eadein nocte apparuisset

4.

describamus;

similiter, et ea qu;e in

eamdem

Cum
in

expletis, inquiens,

rerum sui temporis scriptor posteris commendavil, in medium afferamus. 2. Fuit autcm tantae molis pra-cipuus arcliisententiam Beda
et ipse

tectus

nunquam
([ni

satisIaudalusS. Ecgbertus natione

Anglus,

monasticam disciplinam propensissimo

litteris est

studio excoliiit in Hibernia, ubi et sacris

imbutus, de quo ex Beda' superius menlionem

fieri

contigit

optasset et ipse

inler
in

eosdem apofuit

stolos

numerari, primusque

apostolico ofiere
alii

inveniri;

verum

divina voluntale

operi

mancipatus. Sed audi qua; de ejus instiluto tiadit

Beda'
tione

Eo tempore,

inquit,

nempe ab Incarna-

Domini (ut paiilo superius numerat) sexcentesimo nonagesimo anno sicut et Marcelliinis pariler

computat,

venerabilis et
famiiliis

cum

onnii honori-

ficentia

nominandus

Clirisli et

sacerdos

Ecgbertus,

quem

in

Hibernia insula peregrinam

niembra deposuissem, ac levis mihi somnus obrepsisset apparuit magisterquondam ineiis ct nutritor amantissimus Boisil, interrogavitque me, an eum cognoscere possem Aio Etiam tu es enim Boisil. At ille Ad hoc, inquit, veni, ut responsum Domini Salvatoris Ecgberto afferam, (jiiod te tamen referente opnrtet ad illum venire. Dic ergo illi, quia non valet iler, quod pro|iosuit, implere Dei enim voluntas est, ut ad CoIuinba3 monasteria inagis docenda pergat. Erat aulem Coluinba primus doctor fldei Christianae Transmontanis Piclis ad A(|iiilonem, primusque fundator monasterii, quod in Hu insiila multis diu Scotorum Pictorumqiie populis venerabile mansit qui videlicet Columba nunc a nonnullis, com[)Osito a Cella et Columba nomine, ColumceUi voccatur. Audiens aulem verba visionis Ecgbertus, praecepit
nalibus,
lecto
:
:

ducere vitain pro adipiscenda in cadis patria retulimus, proposuit animo pluribus prodesse, id
inito opere apostolico,
cst,

fratri

ret,

qui retulerat, ne quidquam ne forte illusoria esset visio

:

lioec
i[ise

alteri refer-

autem

tacilus

verbum Dei aliquibus earum,

gentibus evangelizando
in Grirmania plurinias nove-

rem
a

considerans, veracem esse timebat, nec tamen

itinere,

quae nondiim

audierant,

parando

quo ad gentes docendas

frater, dicens,

iret,

committere,

quarum

cessare volebat. At post paucos dies rursuin venit

rat esse nationes, a

quibus Angli, vel Saxones qui

ad

eum

pr;tfatus

quia
Boisil

et

ea

nocte
visuni

iiunc Britanniam

incolunt, ct genus et originem

:

sibi

post

expletas

matulinas
:

per

duxisse noscunlur

unde bactenus a vicina gente Britonum cornipte, Germani nuncupantur. Sunt autem Fresoiies, Riigini, Dani Hunni anti(|ui
,

ap|iaruerit,
teiiide dixisli

dicens
et dic

Quare tain
tibi
illi,

negligenler ac
[iraEcepi ?

tcgberto, quae

dicenda

At nunc vade,

quia

velit, nolit,
:

debetad

Saxones

Boruchtuarii

sunt etiam

alii

i)er[ilures

inonasteria Columbae veniie

quia aratra
cad

eorum
rectum

iisdein in partibus populi

paganis adhuc ritibus

non

recte incedunt; oportet

aulem eum

servientes, ad

quos venire prsefatus Cliristi miles circunmavigata Britannia disposuit,si quos forte
ex
illis
:

ba;c Iramitem revocare.

Qui haec audiens, denuo praecepit fratri, ne btcc cuiquani patef;iceret. I|)se vero tametsi certus est fatlus de visione, nihiloininus tentavit iter disjiositum cum fratribus memoratis incijiere.
.'j.

ere[>tos Satana?

ad Christum transferre va-

vel si hoc fleri non |)osset, Roinam venire ad videnda alque adoranda bealorum Apostoloruin
leret

ac marlyrum Christi limina cogitavit. 3. Erat i|)si in menle tentare si quod pateret osliumEvangelio, acRoinim inde migraread accipienduiu a Sede A|)ostolica a[)OstoIatum, ut postea
factuin

Cumque jam

navi imposuissent, qucE tanti ilineris

facla cst nocte

quod

iis, qui ab eodem missi sunt nullus jiateret aditus verbo Dei, lucium saltem id peregrinatione caperet, ut inviseret et
si

dicemus ab

ahquot diequadain tam sicva tempeslas, quae perdilis nonnulla ex parte iis qu;B in navi erant rebus, ipsam in latus jacentem
necessilas puscebat, alque oii|x)rtunos

bus ventos exspeclarent,

inter
qu;T3

undas relinqucret, Salvala sunt tamen oinnia

erant Ecgberti
et

socioruin
:

ejus.

Tum

ille

veneraretur

sanctorum
fuisse

Hunc jdane

Apostolorum. ejus verborum sensum, qua;

:

sepulcra

quasi pro|iheticum illud dicens subtraxit se est tenipeslcis ha;c

:

qiiia propter
illi

me

profectioni, et

sunt sccuta declarant

sed ([uibus i|)se tuerit retentus nutu divino impedimentis, Beda ibidem sic pergit dicere Sed ne aliquid horum perficeret,
:

remanere domi passus

ejus,

est. At vero unus de sociis vocabulo Wilbertus, cuin essel et i[)se con-

su[)erna

illi

oracula, sinuil

et 0[)era

reshterunt.

tcmptu mundi ac doctrinae scienlia iiiHgnis (nam multosannos in Hibernia peregrinus anachoreticam
in

Siquidem

electis

sociis strenuissimis, et

ad pi-edi-

magna

[leiteclione vitain cgerat) ascendit naviin

candum verbuin
'Beda
1.

idoneis, utpote aclione simul, et

Fresiam (Frisiam) perveuiens, duobus annis continuis genli illi ac regiilliusRadbedo (Radbodo)
et in

v. c. 27.

Ibid.

10.

verbum

salutis prcedicabat,

neque alitiuem

tanti

SERGir
Inboris friidiim
Tiiiic revcrfiis

ANNUS

3.

CHRISTI 690.
in

109

ad

npnd Barbnros invcnit aiiditorcs. dilect;T? locnm percgrinationis,

dum

gente cui prrrdicaret, destrnctis idolis, Ecinstitnerel

,

clesias

linberet in

prnmjitu leliquins
qiio-

soblo in sib'ntio

Domino \acare

cocpit

et

qnoniam

snnclorum,
de[)ositis,

(|u;;sil)i

introducerct.quibiisqueibidem

exlernis prodes^e ad lidem

non potcr. t, suis ampbus ex virtutum cxcmplis prodcsse curaliat . 6. Videre esl ex ipso rerum exitu rem miran:

conse([uenter in
illn

eorum boiiorem,
qihT^^iie

rnm
Sed

cssent

singnla,

loca

dedicaref.

el nlia

perplnra.qinc tnnti
ibi

ojieris

negotinm quse-

dam, sanctos viros a tanto opere sacpins revocatos (|uonsque eornm Jegitimnselficeretur apostolatus Etenim qiia) a Deo siii)t,ordinala snnt. Quomodo
millantur? iiK|uil Aposlolus'. Roinano Pontiflce prmdicandi ipsorum Evaiifrelium apostolatum non acccpcre labor minime optaluin fincm consecutus est, ut scilicet ad fidem Christi Barbaros aliquando converterenl. Sed audi ex codcm anclore eorumdeni,
prffidicabunl, nisi

rebat vel
ll;cc

discere, vcl inde ncci|)cre cn[iiebat .

de Ieg;iiione ad
niissa
(iro
:

Romanum
post
li;t>c

Pontificcm Sersecuta snnt, snis

ginm
locis

(|iiiC

antem

ratioiie lcm()oris dicturi

sumus.

Quousque enim

Quoiiiam vero de|ierfecto A()ostolicorum virorum numeroduodenariotriiini dnntaxat iiactenus ea scri[itione nomina iniiotuerunt, niidinnius Marcellinum unum ex iis, qui oinni fide ipsornm res
8.

geslas tradidit posleris scriptas

'.

Breviter ciiim ea

anteqnam
vir

Romam

ad Ponlificem seconfcrrenl, inavidit

nes progressns: pergiteriim Beda': Utautem

cunctade A[)Ostol;ilu i()Sornm perlingeiis scribil,et de S. Ecgberlo liorum (imniuni (iit diclum esl) bono-

Domini Ecgbertus, quia nec

ipse ad

prapdican-

rnm
pnlo

auctorc

in ([uo ilUid, qiiod aliunde irre|isit,

,

dum

gentibns venire permiltebatur,

retcntus ob

corrigendum
Eboracensis

dum
:

nominatiir
nonnisi

nrcbiepi-

aliam sanct;E Ecclcsice ulilitatem, de qua oraculo fuerat praemonilus, nec Witbertus illas deveniens
in parlcs

sco|)us

nam
et

fuisse, a[iud

Redam

presbyterum Martyrologia cuncta repe:

(jnicqnam proficiebat

lentavit

adbuc

in

ries. Ait igitur

oj)US verbi miltere viros sanctos, et industrios, in

quibus eximius Wilbrordus piesliyterii gradu, et merito pnefulgebat. Qni cum illo advenissent (erant autem numero dnodccim) diverteiiiesad Pi|)[)iuum ducem Francorum, gratanter ab illo susc('|iti siint et qiiia nuper citeriorem Fresiam (Frisiam),expnlso inde Radbedo (Radbodo) rege, ceperat, illo eos nd
:

Maguificus pra?sul Ecgbertus (Egbertus) sitiens, el affectans salutem omnium bomiuuin, et [iraicipue (laganoium

Marcellinus

S.

Frisonum
cboato

et

Saxonum
non

eo quod Aiigli ab

eis et

ex eis

pro[)agati suiil,

desistens a boiue volunlatis in-

[)ro[)osilo,

tentavit

ndbuc

in 0|ius veibi Dei

mitlei'e illuc sanctos et industrios et ad

pra^lican-

duin verbuin

vita; streiiuos el

idoneos viros, ut(iote

prffidicandum misit
ritale
lestiae inferret,

ipse

quoque

imiieriali aucto-

aclione eleruditione pneclaros. tkgil ergo etcongregavit, inslar

juvans, ne qnis pra^dicantibusquicquam momullis(|ue eos qui fidem suscipere

duodecim A|iObloloruni duodecim

A[iostolicos viros in fide constanles ex diversis

nasleriis

mo-

velleiit,

benedciis allollens.

Unde factum

est,

ojii-

tulanle gratia divina, ut niultos in brevi ab idololalria ad

postea,

iit

fidem converterent Cbristi . Sed pergit vero de duobus diccmiis

:

litcc

aliis

Calhuiicam fidein. Fuerunl aulein bi iiiissi Willebrordus, Swibcrtus, Acca, Wigbcrius, Willib..ldns, Winibaldus, Lebuinus, duo Eiivjiidi, Wereiifiidus, el ego inini[iraedicaiiduiii

ad

Geimaiiis

idem inslitutum sectantibus dicere, de quibus nos suo loco acturi sumus. 7. Duodecim viri apostoUciin Gennaniam ituri Romam jjrius miltuntur ab Ecfjberto. At quid postea? ne in vacuum (ut dicil Apostolus ') curre-

musomniuin

Marcelliiuis,qui Iianc hisloiiam, sicut

[irccfati

elS. Willebrordi conscrqiti. Oiniies

[iresby-

tericlsacerdotcsfuerunt,acsauctissiniusAdelbertus
levita filius regis

Deirorum, qui pro Christo

diinit-

tens

regale

puU'iinoniuni,

cum

pr;ediclis sauclis

rent, ubi ad vcrbi

pra'dicationcm jani patcfuctam

piesbytcris elcctus a S. Ecgbcrto,

amore

Christi,

viam viderent, decernunt ino\ ad cum, <|ucm vice

Pctri fcirent univcrsa; Catliolicae Ecclcsi praeesse

peregiiuuin noii lecusavit exiliuin. 9. Et (juoniam hi sancli doctores propagati

Romanum

Pontiliccm, legationem

qna

a()Ostola-

tiim accipcrent ad Ccnles, licentiain scilicet alqiie

fuerunt iu Aiiglia de stir^ie Frisonica, et Saxonica, ideo couvcuienler ()ra;dicare (lotucrunt Evangelium
Chrisli in liiigua Gerinanica.

auclorilalem Evangelil piudicandi. Quisnam aiilem

fueril qni

Uuoruni aliqui

[lost-

ad

lioc

Romam

profectus

est,

idcm Beda
'
:

inoduin

[lalina

martyrii coronali fueruiit,

alii prae-

geslam describit liis vcrbis temporibus adveiitus eoruin in Fresiam (Frisiam), mox ut comperit Wilbrordusdalam
docet,

dum rem
saiie

dicalioiiilius conliiiuis inter

Rarbaros usque ad obi[ir;E[iaratis

Primis

tuiu iiistileiunt,

alii

vacantibuse[)isco[iiis subrogati
Igitur

fiicrunt, ut iidra

|);ilebit.

omni-

sibi a iirincipe licentiani ibideni (iraidicandi,

accc-

bus, (jua; lantis viris necessaria videbantur, niox

jnaclati

leravil vcniie

Romain, cujus Sedi

()ia!erat,

A(i(i5tolica: tuiic

duodccim egregii
,

Doiniiiici

grcgis arietes,

Sergius (laim
iniret

ut ciimcjuslicenliaet bene-

salulalis aniicis et jiarentibus, accepla beiiediclione

dictione desideralum evangelizandi geiitibiis o()US

;

tani exiinii arcbiepiscojii

ineiitia,

siijierna

connlunte

cle-

siinul et reliquias

bealorum A[)Oslolorum
:

()ros()ero

vculo celeriter in Wilteinburg,

scilicet

ac

martyrum
Rnm.

Cbrisli ab eo sc s[)crans acci[)ere

nt

sive Trajecliim

advehuntur, aniio

ab Incar(lontifi-

ualioue Doinini sexcentcsiino nonagesimo,

'

X.

Beda

1.

v. c.

12.

' (lalal-

i.

IJeda

I.

V. '.Marcell. Swiberto apuil Sur. tom. n. dlc

i

.\larlii.

no
cante
siio

SERGII

ANNUS

3.

CHRISTI 690.
'

Romse Apostolico viro

S.

Sergio papa anno

relati celebritas

anniversaria die reciirrit. Succes-

terlio,

iniperaiite piissimo imperatore Jiisti-

sisse aiitem iu

ejus Ii)ciim
est
,

Rerectuvalduni virum
^
:

niano, ac repnante in Aiiglia glorioso Alfrido rege Nordliiimlirorum, qiii Calhoiicns Eoclesia; regnlas
sequi semper et

doctissimum aiictor mam csse profeclum

teslatur.

idem Reda

queni Ro-

et aecefiisse

ordinalioiiem a

amare

(lesiderabat .

Hucnsqiie

Sergio papa, Anaslasius Bibliolhecarius in Sergio

Marceliinns, qui

cum

se testelur scripsisse i^ariter

non extat illa qnidem sed qnse liabetur pi\T manibns, Albini Flacci babet titiiliim; in qiia muita desiderantur,

Vitam Willelironli,
;

sive Wilbrordi,

ut inter alia prinius accessus ipsius in Uibem ad Romanum Pontilicem, de secundo tantiim, quaiido
faclus est cpiscopus, mentionefacfa. Ca-terum bis

Hadrianus abbas, pariler, qui cum a Vitaliano jiapa missus fuerat, diem obiit ita qiiidem Beda, dum ail ^ post aanum a transitu Wilfridi ipsum esse defunctum. Moritnr item hoc aiino, octavo idus Martii
\\.

Sed

et

eodem Thcodoro
:

S. Julianus episcopus Toletanus, ubi sedisset

annos

i|)sum

Romam

ad Sergium paiiain profectum esse,

fidelissimus testis.

decem,

mensem unuin,

ac dies septem

relatusque

Reda
vifiB

est etiam

Quod ad Adelejus
:

inter sanctos,

bertuin, cujns meutio facta

exlare Acta
',

est, perlinet, scias

bratur. Subrogatus est in

annua memoria in Ecclesia celelocum ejus Sisibertus,

alii

iis

quaj dicta sunt consentientia

qiiem

alii

Sigebertum, Sisberlum vero

nomi-

sed de his alias inferius.

10. S. Thendori episcopi Dorovernensis et alio-

nant, de quo anuo se(|uenti dictnri sumus.

il. Sarraceriis Cypriirn invadentibus Ecclesia

Hoc quoque anno magnus rum sanclorum obitus. ille Theodoriis Roma niissus in Angliam Dorovernensis arcliieiiiscopns legatusquc Apostolicae. Sedis, sanctitate clarus, doctrina exiinins moritnr, de (|uo
ista

disperdilur
sanctio.

Quod

ubi

dc
'

episcopis

transmigrantibus

autem

perlinet ad res Orientalis

imperii, Annales

haec referunt, pacein

cum

Sar-

racenis pactam levi causa ab iinpcratore esse solu-

valla

Beda * Anno autem post hnnc, quo CeadRoma; defunclns est, proximo, id est sex: ,

tam, quod
solita,

scilicet

pecuniaabiilis tributi loco pendi

ipsius imperatoris
in

centesimo nonag(isimo

Incarnationis

Dominica;

haud ex inore cusa esset imagine; sicque nec oblafum

accipere voluisse.
fiiit,

massa aurura
tiinc
tibi

Theodorns beatiB memoriEe archiepiscopus senex et plenus dierum, id est, annorum octoginta et octo, defunctus est quem se numerum annoruiu fuisse
:

Unde plane expertus

Ectlesiasles
. Adjeeit
^
:

Oriens
terra,

quod habet
puer
:

a Vae

ciijus rex est

aliud

nialum ad hasc

habiturum

ipse

jamdudum

somnii

revelatione.

imperalor
gerit,

nani

cum CypriosomnesSarracenorum
niodica pars naufragio periit et
est,

edoclus, suis pra>dicere solebat. Maiisit auleni iu episcopatu annis vigiuti diiobus, sepultusque est in

patenles incursioiiibiis ab insula transmigrare coe-

horum haud

qua omnium episcoporum Doroverneiisium sunt cor[iora deposita. De quo una cum confortibus ijusdem sui gradus recte et veraciter dici potest, qnia corpora ipsorum iu pace
Ecelesia S. Pctri, in

languore perempta
lesponto

in Cyiirum vero

pars re-

versa est, reliqua autem

:

pars habitavil in Hel-

ad hos iiamque spectatcanon trigesimus

:

nonus

sepuHa sunt,

et

nomen eorum

vivet in generatione

frater et

et generationes.

Ut enim breviter dicani, tantum

illius

profectus spiritalis tempore prcTsulatus

Anpo-

glorum
et

Ecclesia^

quantum numiuam antea

Synodi conscriptus his verbis a Cum comminister noster Joannes insulae Cypri pra^sul una cum suo populo in Hellesponticam provinciam et propter Barbaricas incursiones, et ut a Gentilium servitute liberarentur, et Christiasextae

tuere, ceperunt. Cujns personani, vitam, ffitatem,

nissima) potentiaj scepfris pnre subjicerentur, praedicla insulaemigraverit, clementisDei providentia,

et pii

obituni, Epilaphium

versibus heroiuis

qnoque monumenti ipsins triginta et quatuor palam ac lu:

Deique amanlis iniperaforis nostri labore

cide cunctis illovenientibus pandit

quorum primi

sunt hi

Hic sacer in lumba paiisat cuai corpore praesui,

innovationem serventur, quae a divinis Patribus, qui Ephesi convenerunt, prsedicti viri throno Privilegia concessa sunt, ut nova Justinianopolis (itaap|iellataab ipso imper.
constifuimus, ut citra
civitas ipsis tradita incolenda) Constantinopolis jus

uUam

Quem Tiieodorum nuuc

Princeps Pontiticum,
felix,

liugua Pelasga vocat

summusque
disseruit.

sacerdos,

Limpida

discipulis

dogmata

habeat, et qni in ea constiluitur in primis pius ac

religiosissimus episcopus
,

prcesit

omnibus Hela suis episcodivini

;

Ultimi

auiem

hi

lespontiorum provincioe episcopis,

pis eligatur

et

ex antiqua consuefudine. Mores enim,

Ecclesia
,

Namque diem nonam decimam September

habebat,

qui sunt in unaquaque

nosfri Patres servandos

etiam
sub-

Cum

carnis clauslra spirilus egreditur

felix

censuerunt

Cyzicenorum

Alma nova; scandens

consortia vilee,

civitatis ejiiscopo prcedicfse Jusfiniani civitatis

Civibus Angelicis junclus in arce poli.

jecto existenteadimitationem reliquorum

omnium

episcoporum,
Haec tantum Beda, nec nos aHquid amplius accepi-

(jui

simo

praesuli Joanni; a quo,

subsunt prsdicto Dei amantiscum usus postulaverit,

mus. Porro
'

ipsius Theodori in

sanctorum
Ucd.

numerum
'

Extanl apud Sur.

clie

xxv

Juu.

Martyrol. Roui.

I.

v. c. 8.

i.

21.

dic

xix Sept.

Be.la

1.

v.

'

Theopli. et Cedren. lioc an. vi. imp.

c.
'

9.

^ Ibid.

Eccl. x.

SERGir

ANXUS

3.

CHRISTI 690.
14. Porro
perfiiiet,

li

etiam ipsius Cyzicenornm civitalis episcopus ordinahitiiD). II.tc sexla Synodns. Canon vero generalis

quod ad Justiniannm iinperatorein

cilissime rupli
foederis
esl

qnam

de aliis omnibns ei)isco|iis eademexcausa transniigrantibus ila sancitus est

' :

sensit

elenim boc ipso anno exiiertus

daninum Abime-

lecb

(ifa

pro Habdimelecli) Sai raceuorum fyrannuin

13. B

Quoniam

diversis

incnrsiones fuere, et

temporibus Barbaricnc ex eo plurim;c civitates ab inint ideo

quis et exlegibns subjugatae fuere,

possit ejus civilatis
fueril,

non

qno ex Tbeopliane Annales Grivcorum Misit Habdimelech ad Eedilicandum templum Mucbam et vohiit auferre columnas
infesluiii,de

liabent

'

praesui

poslciuam ordinatus
et iu

S.

suum tbronum apprebendere,

eo sa-

Getbsemanis. Et rogaverunt euin Sergius quidam vir Christianissimus, qui erat generalis Mansur
logotheta, et vakle faniiliaris

cerdotali constitulione collocari, et sic pro ca

invaluit consuetudine ordinationes, et

qus

eidem Habdimelech,

ad episcopuni pertinent

agere

et

omnia quae Nos tractare

:

atijue Pafricius socius ejus, Chrislianis qui erant in

PaliTstina praepositus, qui cognominab.aturClansus,

honorem

ac venerationem sacerdotio servanfes, et

genlilem injuriam
qui
sic

nequaquam ad Ecclesiasticorum

postulantes ne hoc lieret, sed per sup|)lic,ifioiies suas persuaderet Justiniano miftendi sibi alias pro
eis
:

jurium perniciem posse quicciuam agere, volentes,

eis

(jnod et factuin esl .

Hxc
:

Annales. Qtiod
id

ordinali sunt, et |iropler pi.Tdictam cau-

spectat ad
et

vocem Mansur, nonien

sive inagistralus

eKit familise,
sil

sam

in suis Ibronis

non snnt

conslitnti. ut

absque

non dignilas

ut

verborum

ullo ex ea re prapjudicioconserventur, decreviinus,

sensus,

ut et diversorum clericorum ordinaliones canonice

faciant, et pontificatus aucforitate in

Cnm

Sergius Mansur generalis logofbeta elc. aufem et S. Joanncs Damascenus cogiiomenfo

proprio ter-

dictus fuerit Mausur, tesle Suida et aliis antiquiorihus, opinari licet fuisse

mino

utantiir, e! sit firnia ac legitiuia

quaecumque

bunc Sergium ejusdem

pio
,
,

sub eo procedit administratio. Non enim a tempore necessifatis exacfa juris observatione circumscripta, dispensationis

Joannis parentem
libero progenitore

namque ipsum nalum

fali

nobili, ac

ejus Acta tes-

terminus circumscribetur

tantur.

Haec

ibi.

'Sm.

Syn.

c.

m.

'

Relat. inMiscel. lioc ana.

Anno

periodi Gracco-Roniana;

6183.

AnnOjEra;

Ilispan.

728. Anno

Hegira: 71 inclioalo die 14 Julii

Fer. 3.

Jesu

Christi

690.

Sergii papse 4.

Justiuiani jun. iuip. 6.

1.

Postconsidatiis.
:

Hic annus
vi.

notatus
ejus VI.
2.

A)tno Justinianijun.

ista formula Post consulatum

hoc vel superiori Radbodus a Pipino M.ijore-Domus

FranciiG vicfus fuissct. .Mabilloni-iis taiiien sa^culo
tertio Benedicliiio parte
I,

pag. 601,

Vilain sancti

siam.

Apostolica missio S.

WiUihrordi in FriFrisiam
,

Willibrordi posleaepiscopiTrajectensisad Klieiium,

A num.

.ad

10.

Apostolicani expedifioprociiravit

ab Alcuiiio Candi Magni principatu scriplam

et

referl,

nem
lib.
?),

sancti

Willihrordi in

in

Nulis,

Willibiordi
auiio

advenlnin

iii

Frisiam,

saiictus Ecfjbcrtus presbyter

(|ui,

ut refert Beda

quam hoc

cap. 10 et seq., niagno sludio ferebafnr, ut

Ecclesiffi TrajecfiniC,

Joannem de Becka canonicum aliosque omnes reponeie ait,

tcrlio,

genles Gerinanica', adliuc genUlibtis erroribiis obca-calae Evaiigdii luce

illusliareiitiir.

eo etiam conligisse hac rationo piobat. Willebror-

monnsficam in Hibernia, sunctum Wicfjbertum iii Fiisiam mi.^^if, (|ui cuiii Iiariim proliceret, cum duobus anjiis conliuuis fjenti dli ac ret/i illius Radbedo, seii lladbodo, verbiim salufis pra.'dicasset, ad Ecgberlum rediif, qiii Wilhrorduin presbyterum ciiiu duodeciin sociis illuc iiiisit; etiiuidem auuo sequeiiti, et postquam
vilani

Agebat tunc uiide |irimum

dus anno

a'talis

trirjcsvno

ul liabct Alciii-

nus, iter in Frisiam suscepit. Obleiita a Pippino

Beda

pnedicandi licentia Roiuain primo perrexil, teste in lih. 5, cap. 12, iudeque in Galliam reversus est eoilem aniio, qiio S. Siiidberlus a S. Wilfrido episcopus ordiualus e>f. Suidberli aiitiMn or-

dinalio

aii.

dcxcii peiacla.

profeclus est

Willibrordus

Quare co anno liomani primis temporibus

\\'2

SERGir
in

ANNUS
Beda, id

3.

CHRISTI
lliijus

(590.

adventus cornm
aniio

Fresiam

, inquit

est,

profectionis ineniinit
:

Beda

lib

5,

cap. 12,

uno aut

altero post coruni adventuui, ut lo-

ailqiie
in

((Primissaue lemporibus adventus corum

qiiendi niodus 15ed;c satis iudicat. lla I\lal)illonius.

Frisiam,

mox

ut coinperit

Wilbrordus datam
li-

At cuni Siddberlits anno tantuni dcxcui ei)isco|ius ordinatus fueril, ut infra oslendau), longe probabilius est (|uod asscrit Weslinonasteriensis, Wille-

sibi a

principe

(id est

a Pippino Majore-Domus)

centiam ibidem praeiiicandi, acceleravit venire Romani, cujus Sedi Aposlolicae tunc Sergius papa
pra?crat, ut cuin ejus licentia et benedictione desi-

brordum
nienteni

sc.

cuni sociis duodecim ab Anglia ve-

in
;

Galliam
inajor

sanclitate
fidc s

eniluisse

insigni

deratuin evaugelizan(M Gentibusopusiniret: simul

et reliquias
Cliristi

anno dcxci

enim

Westmonaslerieiisi,

beatorum Apostolorum ac marlyrum

quani Joanni de Beka scriptori recentiori liabeiida. 3. Acla a SS. WilHbrordo et Suidberto in
Frisia tus

a Pseudo-Marcellino descripia. Suidberunus fuit ex duodecim soeiis WiJlibrordi, indeque in ijns Vita Mnrcellino altribula jiluribus
de hac missione agitur,
et

ab eo sesperans accipere . Subjungil Beda Willibrorduiii Roma ad prasdicandum rediisse, (juo lempore, iutjuit, fratres qui erant in Fresia
((

Verbi ministerio mancipati elegerunt ex suo nu-

ex eo plura hoc ac se-

mero virum modestum nioribuset mansuelo corde Suidbertiiin . Hic aulem anno dcxciii episcopus
consecralus
e?l.

quenlibiis annis Baronius in

stiinans Marcellinum
et

medium

affert,

e\i-

Quare Wil/ibrordut ex

Ilalia

non-

unum

exillis

duodeciin

fiiisse,

dum
lavit.

redieraf,

cum

Suidbertus, ut episcopus ordi-

tunc gestas meinoriffi comnieuMarchelmus, dictus eliam a posteris Marcellinus, nominead Romauam speciem aptato,
fide rcs
aii

omni

uareUir, e Frisia citeriore in Britanniam transfre-

dasse. At

tribuit,

quem

a puerilia sanctus Willibrordus sanctis

mo-

Willebrordo duodecim socios undecim Beda, cui propter aiiliquitatem major fides habenda sed praeteniuam duorum,

Alcuinus

ribus inslruxit, Acla sancti Suidberti conscripserit,

inler erudilos bodie controversia est. Alii
enini,

Suidberti scilicet presbyteri et Adalberti diaconi,

alioriim ignorantur. Baronius num. 8, Pseudo-Marcellmo innixus inter eosdem numerat .S'. Lebidnum,i\\iem tamen ipsemet annoDCCLXXviii, num. H,scribit venisse in Frisiam tempore Ca-

nomina

quos Coinlius anno dclxxxix, num. 1, sequitur, existimant qnidem scriplam ab eo Historiam Suidberlinam, sed
illam,
saejie

eam

quodam

Necterico interpo-

latnm, navijque respersam fuisse. Alii vero Vitam

roli

M. quod

quam

Surius in lucem edidit, et Baronius

recentioris
scriptoris arbi-

strabimus; adeo
5.

verum esse anno dcclxxii demonverum est nihil boni ex illo fabu-

laudat, foetum

latore erui posse.

trantur,

qui Marclielmi seu

Marccllini glorioso

lilulo facile

legentibns imposuerit.
illa

Verum enimSuidbertina, ut

Ad num.

vero tot mendis scatet Hisloria

Colganus ad diem prinium Marlii, quo sanctus Suidbertus colitur, ex Aclis sanctorum Hibernia! resecandam duxerit, quem imitatus Henschenius non sclum idem i)ra'stititin AclisSS. BolJoannes
landianis;
Marcellini,

Moritur Theodorus archiep. Cantuariensis. 10 et seq. Theodorus episcopus Cantuariensis mortuus est quidem hoc anno die xix mensis Seplemb. ut de utroque ccrtos nos facit Beda lib. 3, cap. 8, qui cap. 9 Berlualdum ei successisse prodit. Sed de eo anno dcxcii verba facie-

sed

etiam complura
errala

menda Pseudo-

mus. Scripsit Tlieodorus insigne Poenitentiale quod ab aucloribus sa3[)ius allegatur, et Ms. asservalnr
in Bibliotlieca sancti

variaque

de SS. Columbano,

Bcncdicli Cantabrigensis.

Ceadvalla, Judoco, Winoco, Aidano, Wirone, Ple-

chelmo,

aliisque, certis
sentit

argumentis manifestavit.
Elogio
iii

Nec
parte

aliter

M;J)illonius in

historico

Ejus summaria capita refert Spelmannus in Colleclione Concilionim Angliae. Praelerea edidit Capitida Ecclesiasiica qna; toino vi edit. Labbeance

sancti Suidberti
1,

episcopi

sa^culo

Benedictino,

Conciliorum pag.

187.*)

legunlur. Ex dictis liquet

nbi

nonnullas profert rationes, quibus

auctoris impostura, qui
illis

eum
cat.

manifesla

fil f;ilsi

quando

csse, licet

uonnuUa
potis

in

commcntis
Hiiic

genuina sancti Suid-

aliquid passum Beda in lib. 3. cap. 20, ejus nomini parConatus est, eum habere successorem, quod
in

facto Wilfridi

bumanum

berli gesla referret, ea secernere a falsis et incertis

prae

modestia WHfridus recusavit.

Illius

nomen

non

esset.

Pseudo-Marcellini veleres

in antiquis Martyrologiis

haud memoratur, apud

sancli Angnstini alio-

scriptores qui desancloSuidbcrlo e^ere,

nuntiuam meutionem fecere, credilque Mabillonius WiUelmum Heddam, hominem SKculi proxime elapsi
Marcellmo conficUc Giegorio episcopo Ullrajectino. Ilic ilaque PseudoMarcellini mendaciis discutiendis et refutandis noii immorabor, ne actum agam, et in linjusmodi figmentis confulandis teinpus teram, sed aliunde qiiam ex Actis illis fabulosis missionem hanc exa

Canluarienses tameu sempersff?ic/ lilulo exornatus

est,

cjusque corpus una

reliquiis

cum
est

rumque

priinum meminisse ViUe

anno mxci, oclavo id. Septemb. lesieGotselino monacho in Iib. 2TraiisIat.

levatum
ii

cap. 27. Mabillonius sa>cuIo

Bencdictino ejus Viexbibet, et

tam ex

variis

Beds

locis colleclam

noa

plicabo.
4.

Willibrordus

librordus prcsbyler, e Frisia citeriore

fectus est, sed

Romam prnficiscitur. WilRomam prohabet Wigorniensis.

Denique notabile est qiiod in novo Cbronico S.ixonico ab Ediiiundo Gibsono niiper a HucOxonii publicato ad hunc aniium legiliir usque fueiant Romani episcopi (Caulwarenses)
illustrat.
:

parum

postea autein Angli .

6.

Iladrianus abbas supentes Theodoro.

,

anno

dcxcii, ut

Quoad Hadrianurn abbatem

qui

cum Theodoro

.SERGII ANNIIS 4.

CHRISTI

(191.

i;?

Brilanniam venit, mortuus est quidem sanclum Wilfridum anno, scd anno nccs, ut ibidem monstrabimus.

Roma

in

iino post

rem et saccrdotii dignitatem annis deceni obtinuit, mense uno, diebus septem quique etiam inevita;

7.

Olntm S. Juliani archiprmiilis

Toletani.

bilis

mortis prajvcntus occasu, anno tertio Egicani

principis, pridie

nonas

Martii, ^Era septingentesima

Mors taiiien sancti Juliani episcopi Tolctani recte hoc anno a Baronio consifrnata. Recitat ejus Vitam ad diem vin Martii scriptam a Felice episcopo Toletano
prfEvio,

vicesima octava diem

vitfe clausit

exlremum

.
,

Judie

lianus itaque anno sexcentesimo octogesimo

vicesima nona inensis Januarii in

cadebat
,

quam Dominica
;

Bollandus

observatque

in

Commentario

consecratus est episcopiis Toletanus in

defuncti

Felicem qui Siseberto proximo successori sancti Juliani intra triennium amolo, ejiiscopatum Toletanum adeplus est, scribere sanctuiu Julianum
pridie nonas Martii, seu die sexta Martii,
esse ad cumque diem memoriam omnia ante Baronium Martyrologia
;

locum Quirici paulo ante

pridie iionas Martii
excessit,
,

currentique

seu die sexta Martii e vivis

jjostquam sedisset annos decein,

mensem

morluum
Roma-

unum,

dies septem, dieque octava

ejusdem mensis
aliin

ejus tacere
:

in Basilica sancta; Leocadiae virginis sei>ultus est.

sed

Hinc aliquse Ecclesiae diem mortis,

positionis

diem delibris

num

Martyroiogium, prout illud a Baronio recognilum auctum(|uehabemus, ad diem vui Martii de eo agerc, quo etiam Ecclesia Toletana annuam lesti ejus solemnitatem celebrat. Imo , inquit Bollandus, ha!cipsaEccIesia;ToIetan;e consuetudo facit, ut suspicemur, vel ipsuiii Felicem, vel ejus
librarios noii sponte, sed calaini exerrantis vilio
scripsisse

cultui

ejus

consecrarunt.

De

sancto Juliano editis legendus Labbeus in Dissert.

de Script. Ecclesiast.
8.

Jiistinianus

dissolvit.

pridie nonas Martii,uh\postridie scribi

1-i. Theophanes an. Incarnat, secuiidum Alex. dclxxxiii, kal. Septemb. sequentis Christi anni iiichoato, refert, Justinianum imp. ex animi deinentia pacem compositam cuiu Abimelech

Ad num.

pacem cum Saracenis initam

debuerat; indequeinexternarumEccIesiarum Martyrologia lluxisse crrorem, potius

Saracenorum
inde(|ue
iiarrat

califa solvisse

quod

is

quam

in Ecclesia

recenter excogitata in vectigal ad

contigit

nummos figura eum misisset;

Toletana

qua; prius S. Juliani festum colendum

assumpserat,

Veriim

ratio

deipsoFelix scriberet. cur duobus illis diebus cultus repeali(|nid

est,

quam

Baronius,

quod hoc anno ex Theophane cum tamen pertineat ad inse-

(juentem. Justiniaiio itaquc juniori amissio Africaj

attribuenda, ut sequenti anno dicemus.

riatur sanctus Julianus, et ex die ejus emortu;ili,

el ex die

quo tuinulatus
fine

repetenda. Ait enim

:

Moritur hoc anno sanctus Benedictus Biscopus

Felix in

Wix

S. Juliani

((

Prssulatus hono-

abbas

Wiremuthensis, ut an.

dcciii

videbimus.

SERGII ANNUS

4.

CHRISTI

691.

1.

Concilium CiP.sarauf/ustanum.

Annus seNovemConcilium

quitur nonagesimus priinus post sexccnUisimum,

Indiclione quarla inchoatus, (|U0 kalendis
bris

celebratum

liabetur

in

Hispaiiia

Ca.'sarauguslanum, yEra nimirum septingenlesinia undelrigesima, terliiiin ordine positum, in quo caalia

nones sanciti diintaxat (|uin(|ue reperiuiilur. liiler autem, (|iiod etiam Tolelaiium deciinum ter-

ne vidciicet occasiodaretur alicui invadenda; tyrauut relicta iiidis additum esl pra;senti Concilio rcgis posl ejus obitum vestem regiam inutet, religiosam induat, at(|ue inter moniales in iiionaslerio vitam Iransigat. L't autem in hanc sollicitudiiiein rcx Egica conjiccretur, forte accidit ob suspicionem rerum novandarum per Sisliertum cpiscopum Toletanum qiii mox ut se super omnes in sublimeiu
' : ;

tiiim

Concilium slatuerat de uxoribus regum, ne posl corum obitum ad secunda vota iiertranscant,
'
'

cathcdram elevalum sensit, elatus animo, luentc improba dc infcrenda ncce rcligiosissimo regi cogiConc. C<esaraug. (om. v.

Conc. Tolel. XIII.

c. 5.

Touis xn.

iS

114
tare coepit
:

SEROrr ANNITS

!\.

ciiRrsTi (191,
exitus declaravit,

sed quoiiiodo dctcctus pcciias dedorit,

non
:

[ilacere

Deo, ut sacri altaris

post sequciitcm aniuun dicturi

2.

sumns.

minislri [lugnent armis, sed ut potius agant

Mortuo Bertliarido succedit cjus fdius Cunilioc aniio

pertus, in riuem insurr/cns impius Alachis occidilur.

Moritur
,

apud ipsum precibus ctenim absque aliquo emolumento idcm [)ugnans, misere interficilur. Narrat
hcEC |)luribus
4.
i[)se

Bcrtiiaridus rcx Lonf^o-

Paulus

'.

bardorum cum rep;iiassct solus annos septem decem autem cum filioCuniperto. Hccc ex sententia Pauli diaconi ', post {|ucm idcm Cunipertus ejus filius usque ad duodecimum anniim regnum tcnuit. Porro de Berlharido laude digna lia?c habet

CaHerum
^

nefarius tyrannus eo magisadver-

sus clcricos exasperatus, ejusmodi (quod

idem
:

ait

idem auctor

Erat vir pius

fide Calliolicus,
,

Tale nefarium nuncupavit itaque nunc facio votum quod si mihi Deus itcrum victoriam dederit, unum puteum de testiculis iin[)Ieam clericorum . Ita Barbarus animo

Paulus)

votuni

justitia' teiiax,

[lauiterumquc largissimus nutritor

ferus,

religionis

expers,
i|ui
:

iinmanitate

protervus.

Etpaulopost:

Utregni jura suscepit, inloco

est,

illo,

qui a parte fluminis Ticini

gerat, monastcrium,

iinde ipse olim fu-

Verum obstitit Deus, ruit :nam ait Paulus

ipsi

euin in visione perter-

quod Novum appellatur, Doiii

mino
ct

et libcratori

suo

lionorem sancta) virginis

martyris Agathae construxit, in quo multas virgines aggregavit, rcbusque diversis iiarilerque or-

Cuni propeessentexercitus et se utrseque acies ad pugnandum contingerent, Cunipertus rex ad Alachim itcrato hajc verba mandavit Ecce quantus popnlus ex utraque parte consistit quid opus est,

invicem

sibi contrarii,

namenlis eumdem lociim dilavit. Begina vero ejus Rodelinda Basilicam sanctse Dei Genitricis extra

ut tanta multitudo pereat

?
:

Conjungamus

nos, ego

et ille singulari certaniine

et cui voluerit

Domi-

muros cjusdem
ticas appellatur,

civitalis

Ticinensis, iiua; ad Per-

opere niirabili condidit, ornamenCuniperti

fuit,

de nobis dare victoriam, oninem populum salvum, et incolumcm possideat. Cumque Alachim
iius

tisque mirificis decoravit .

3.

sui hortarentnr,

ut faceret

Regnum autem

% ubi
i[)So

solus re-

mandavit,

i[)se

respondit

quod Cunipertus illi Hoc facere ego non imaginem

conspicio.

mansit, haud pacificuin

sed

ejus exordio

possum, quia inter contos suos sancti Archangeli

Michaelis, ubi ego
illi
:

adversarium passus est tyrannum Alacbim duccm Tridentinum subilitum suum, qui contra [)atrem Berlharidum jam insurrexisset, hominem stevum,
clericis

juravi,
Proe

Tunc unus ex (|uod non est,

illis

timore, inquit, cernis

tarde est niodo ista

et

tibi

jam

omnibus perinfensum, contemptorem pra;cipue sanctorum episcoporum, contumehosum in omnes ministros Ecclesite cujus rei gratia in maximum sunt timorem conjecti. Post multa ab co dainna illata, Zeno diaconus Ecclesiffi Ticinensis novo exein|ilo haud [)robato, cum divino ministerio
:

meditari. Conserunt itaque acies, perstrepenlibus

buccinis;et neutra parte locum dante, maxima |)opuIorum facta est strages. Tandcm crudelis tyrannus Alacliis interiit et Cunipertus, adjuvante
;

Domino, victoriam ceiiit . Ha'c Paulus diaconus. Hoc pariter anno, ubi Paulus Constantinopolitauus e[)iscopus sedissetannis septem, moritur,
in
et

altaris mancijiatus esset, accinxit se gladio

adversus

ob salutem aliorum se devovit. Sed justissimum licet bellum aggressus fuerit adversus nimirum rcligionis perduellem atque tyranniim nihilominus
prcBstare Deo,
,

cum, obscquium putans

dum

locum ejus

suffectus

est

Callinicus

homo
seiste

studiosissimus, de quo anno ct aliis dicturi sumus. Fuerat [iresbyter vasorum ejusdem Ecclesiee custos.

novandarum rerum

quenti

' 5

Patil. (liac.
I.

I.

V. c. 33.

34.

4.i.

et

37.

'

Paul.

1.
'

Paul. diac.

v. c. 28. 2!1.

Eod.

1.

V. c. iU.

Ibid. c. 41.

SERGII

AXXUS

4.

CHRISTl

(391.

115

Aiino penodi

Graco-Romaud;

lil84.

Auuo ^ric Hispan. 721.

Sergii papiE 5.

Anno

Heginc 72 iuclioato die

Juu. Fer. 1.

Jesu Clinsti

lj9l.

Justiniani jun. imp. 7.

Postconsulatns.
:

Hic annus
vii.

ista

foinuila

gens, qui

iniit

niecuni fcedus in deo suo idolo, ut

notatus
e/us VII.
2.

Anno Justiniamjtin.

Post consulatum
IJI.

nunquam me
set.

inimicis meis prodidisset, vel dedis-

Concilium Ccesarauc/ustanum
1.

Acl
III

num.
vemb.
recte

In Prafatione Coucilii Ccesaiauguslani

illuil

picitur,

Iialiitum esse sul) die iialend. No-

Et post spatium temporis vencrunt ad regem Itaganum sermone inimicorum meorum nuntii, promittentes sibi dare sub jurejiirando solidorum aureorum modium plenum, si me illis ad iiiterne-

.-Era dccxxix,

anno quarto

ortiiodoxi atque

cionem

dedisset. Qiiibus
dii vilani

non consentiens
si

dixit

serenissimi doniini nostri Egicani regis. Quare

Sine dubio

a Baronio consignatur. lu eo quinque tancapitula constituta.

tum

Morilur Bertaridus Lam/obardnrum rex. Ad num. 2. Bertbaridus Langobardoriunrex cuni

3.

piaculum facio, irritans pactuni deorum meorum. Ego vero quanto magis qui Deuin veruin scio animain
succidant,
lioc
,

pro totiu niimdi lucro in perdilionem noii dabo? Tunc vero sanctum ponlificem nostruin et

meam

decem
filio,

et octo annis, et |irimuin solus, et post

cum

suos socios
licavit

cum honore

et

ducibus, sicut

eum

Do-

ab bac luce subtractus est , inquit 1'aulus Diaconus lib. 5, cap. 37, qui quia Sigebertus iu anni incomplcti intelligendi Cbronico ei tanlum annos xvii attribuit. Quare
lenuisset,
;

regnum

minus ubique
,

in peregrinatione protegens niagni-

ad Apostolicani Scdein olim oplatam iii graiiarum actione eniisit . Quibus verbis lucein

cum anno
tigit

dclxxi regnuiii inierit, niors cjus con-

berlus, qui Bertbaridi initium

anno sexcentesiino octogesimo octavo. Sigeanno uno piffivertit,

in

mortcni ejus
fiiit
;

annum
in re

dclxxxvii conferre coaclus

prin-

Paulus Diaconus lib. 5, cap. 2, Bertharidum nempe e Longobardia profugum Scytliiam petiisse, et apud Cliarjunum Avarum regcm deinoratum esse, cui Grimoaldus, qui regnum Longobardorum usurparat, por legalos mandavit; ut
accipit, quoil narrat

(|ua

tamen

Ilermannum Coiitractum ex
fl';.

euin cxpellcret,

iiiquit Paiilus, (lueni

Iatuit(|uod

editione Canisii consenlientem iiabet

Ilic

Eddius
i.

Iiic

narrat.

ceps sanctum Wilfridum, e Britannia expulsuiii et

cum
a

sociis

Homam
,

Pervenerunt

pergentem honoiifice excepit inquit Eddius in Vita sancti WilBerciitenim regem Campaniffi
,

fridi

cap. 27, a ad

Constantinop. Ad Cbronieo aunos sex, nienTheoses viii Paulo episcopo Constantinopolilano phanes vero ad aniium xvii Constanliiii Pogonali,
Obilus Pauli episc.

num.

i.

Nicepborus

in

(id est

LangobardiiG
el

ut supra demonslraviinus),
el treinentein

septem aimos

tribuil, (|Uod et in Tabiili.s ejus

Chro-

virum humilem
:

sermones Dei qui pcrcgrinos secundum piaicei>tum Domini bcnigne suscipiens sancto poiitifici noslro enuntiavil diccns De Britannia iiiimici tui nuntios ad me millentes suis sermonibus salutantes me, et dona mibi maxiina promitteiitcs, si te sub:

qnietum,

nico inserlis lcgitur, ubi etiain Ca////c? ejus successoris initium recle copul.itur ciim
nat.

anno Incariii

secundum
redil, ct

Alex. dclxxxvi, (juo Theophanes

viam

aiiuos Incarnaticiiis accurate con-

signare incipit; ideoque anuus iile Incarnalionis inchoalur kalendis Se|)lcmb. anni Christi ucxciii,
(|uo cx dicendis

lerfugienlem (ul dixerunt) e|>iscopum aiigarizarem, et ad Apostoiicaui Sedeui teiidenlem retinerem

anno dcxcii Paulus obiit. Neque cnim mors cjus hoc anno, quo cam Baronius collocontigere potuit; cuin Syiiodo Triillana} aniio
putavit Ita-

quibus tam ncfariam rem renuens,

dixi

Fui

ali-

cat,

quando

in die juvenlutis

mea;

exiil

de palria ex-

currcnti, ut infra dicetur, celebrata,' subscripserit,

pulsus, sub pagano quodaiii rege lliiniioruni de-

non veio Callinicus ejus succcssor,

regnum
cvincitur

iit

(I) Bertharidi
i|ui

annum emorlualem melius equidem aupputat

I. :i,

Cl. Saxius in Notis ad

Ilali;i;

Sigonii nova; editionis lom.

ii,

col.

138,

adduclo lestinionio Pauli diaconi

c. 35, demoustral, licrlliariduin

octaoo
illis

jnm atmo

Cuni/ierluni filium

suum cunsortem

regui adsci-

visse,

cum

t/uo

per

clecern

atmos regnassu,

f|us veiba sunl Pauli, ct cx

parlter

octavum

illuin

annum conipulandum

esse intia

dccem illos, quibus una cum filio reguavil. His admissis, decern anni ducti ei anno DCLXXViii, ad qucm Cunipcrli assumptioncni pertincrc idem Saiius ex diplocnale Cuniperli dalo anno rcgni nono, Indict. iv, nempe anno dclxxxvi, elicit, refcrunt nos ad annum dclxxxvh. M'Wsi.

11(1

sERoii
cjiii

Axxrs

r.

CHRISTI
git,

01)2.

ronius-,

ideo

ail, liuiic

fuissc lioininem
ei

novan-

daruin rerum studiosissimum, quia

arbitrabatur.

prrefuissc

ut eo se tueretur, cumque eam et Africanos Basaniis aggressus esset, ejus exercilus dissipatus deletusque, ipseque anno sequenti Africa derelicta
in
secessit. Hasanus per annos quinque moratus est, sed cum postea Ahdumelicus calipha ei exercitum misisset, aliquot oppida in suam l)otestatem redegit, indeque memoratam heroinam invadens, eam, timidoscjue ejus Africanos internecione delevitjGrrcci autem mari et terra oppugnati vereanni Cbristi dcxcviii in Cretam insulam secessere , sicque Africa; urbes omni auxiUo destitutse, sese Sarracenis dedidere. Theophanes, cujus verba haec omnia uno tenore anno dcxcvi referemus refert, quse exNoweirio Arabe magnam lucemacci-

Posttiuam 5. Afrka a Sarracenis capta. anno superiori Abdulmelmis calipbal/eccaw, Araubi visitur Mabometis sepulhvx. Felicis urbem crum, sibi subjecit, iLlque mense Oclobri, ut docet Elmaciuus in Hist. Sarac. lib. 1 de Africa occupanda
, ,

Barcam

ibi

banc expeditioncm Easano a se duci ut Occidentis renuntiato connnisit. Is hoc anno, obsidione tradit Noweirius arabs, Carthaginem cinxit, et valida in eam impressione copiarum
cogitavit, et
facta, Grseci

ad naves suas fugere, sicque Cartharjo aSaracenis occupata, qui eam muris exuere et incolas crudeliter el inhumane habuere. Cernens hanc cladem mulier quadam nobibssima Hasano
,

piunt.

fortiter

resistere

decrevit

Africanorum ducens, in

agmen multorum montem quemdam periu,

et

ritur

Theodoricus III Francoruni rex hoc anno moeique Clodoveus III filius succedit , ut
,

anno dclxxxvui

ostendi.

SERGII ANNUS

5.

CHRISTI

692.

1.

Concilialndi Constantinopolitaiutempus.

2. Hffic

autem cum ex

ipsis

canonibus habean'

Qui sequens est annusDominisexcentesimus nonagesimus secundus, Indictione quinta notatur quo celebratum est Constantinopoli Concilium, seu potius conciliabulum, in quo nomine sexlae Synodi centum et tres canones (quod nunquaui bactenus in aliquo factum Concilio legitur) sanciti leguntur. Antequam aulcm de eo agamus, primum omnium
:

tur qui sexlae Syuodi nomine nuncupantur, plus

apud me

valent,

quam

qute a Tbarasio

Constanti-

nopolitano episcopo absquealiqua certa auctoritale

narrantur,

cum

scilicet
:

pro corroboratione ejus-

modi canonum

de tempore habeuda est discussio, quodsciamusab aliis errore poni habitum auno Domini sexcenle-

simo octogesimo sexto verum non ante praesentem annum habitum, ex ejusdem Synodi canonibus certo affirmare possumus, nempe jam nuiier transid enim ex tertio ipsius acta quarta Indictione
:

QucB hic ignorantia, qua plerique laborant circa hos canones? scaiulaluni est cnim dubilare, num sint sextae Synodi. Cognoscant igitur tales, sextam Synodum temporibus Constantini fuisse congregatam, niuiirum contra cos, (jui tantummodo unam actionem et voluntateiii
ista ait

in (^liristo collocant.

Illi

igitur ha^relicos analhe-

inate verberantes,
iiiantes,

Orthodoxamque fidem

confir-

sub

annum decimum quartumConslautini

canone liquido demonstratur,

est

dum
alia

iu eo bis posita
ista

domum
tini lilio

redierunt. Post annos igitur quatuor, vel

Indictio

atque

inter

leguntur

quinqiie, iidein ilh Patres sub Jusliniano Constan-

Omnes simul decernimus, ut qui duobus quidem matrimoniis implicati fuere, et usque ad decimum quintum prfeteriti mensis Januarii praiteritce

congregati pradictos canones ediderunt

.

neque de hac re quisquain dubitet

Haec Tliara-

quartfe Indictionls, anni a

mundo

sex

millesimi
et

sius,(iuem redargunnt ipsimet (ut diximus) canones sextffi Synodi nuncupati.

centesimi nonagesimi noni peccalo servierunt,

non ab eo

resipiscere voluerunt, depositioni cano-

niccE subjacere, etc. Sic igitur perspicue apparet,

Redarguit etiam eunuiem Tliarasiuin Theosed ralarguendus et ipse, dum non deceni exactos, sed viginti septem annosenunierat a sexta
3.

phanes

non ante quintam Indictionem potuisse eam Synodumcelebrari.

'

Aiiiid seiUiinain

Syn. Act.

ii.

: :

SERGir

ANNUS

5.

CHRISTI

(iO'2.

17

Syiiodo sub Constantino iisqiie ad bonim canonnm sanctionem sub Jiistiniano, cnjus hsec sunl vorba ex gmeco latine reddita a Turriano lUud oportet
:

atque perfecto, dimissisquc; cmnino 1'atribus, ejusdem Synodi nomine ab alio coacto conventu canones sanciantnr ? et non dico hoc inveniri posse
post decennium prceterlapsum, sed nec post inensem, iino nec diem, ubi Synodus dimissa fuerit, ut apiiaret in Concilio Chalcedonensi. Si vero sanqua' ciendi aliqua occasione fuerunt canones necessitas exigebat, ut nomine Synodi ante decen:

non ignorare cassum ct nugatorium esse, quod quidam dictitant, eos qui sexti esse Concilii canones apud ipsos falso fcrunlur, post quatuor annos editos fuisse. Ut enim in cffilcrls omnibus falsitatis arguuntur, ita in hac re quoque menliuntur sic enim est verateniporisnotalio. Ilabitnm est scxtum
:

nium
6.

Concilium maximum conlra Monolbelitas duodecimo anno imperii Constantini, qui fnit Heraclii nepos, a mundo condito sex milli^simo centesimo septuagesimo secundo. Imperavit antem postea idem Constantinus aliis qninque annis eo vero
:

habita; censerentur ? Sed majorem liis vide insolentiam

at(|ue fatuiet (luintae

tatem, ut

non nomine tantum sextcC, sed

defuncto
nis

vita,
:

imperavit ejus

filius

Justinianus an-

decem

quo

cjecto, Leontius tenuit

triennio. Leontio successit Tibcrius, qui

imperium Absimarus

Synodi iidem reperiantur sanciti canones. Audi. qua;so, qua; in ea ad imperatorem Justinianum sunt hfec pra;fati sint, qui convenerunt episcopi Quoniain autcm sanctfe et verba ipsornm universales dua; Synodi in hac imperante et Dei
:

observatrice civitate congregata;, una

quidem tem-

etiam est nominatus, fuitqne

is

in

imperio annis

poribus divinoe recordationis Justiniani, altera vero

septem. Deinde Justinianus

in

is, ([ui

fuerat expulsus,

imperium reductus est, imperavit^iue rursnm sex annis iit jam secundo anno hiijus posterioris
:

imperii Justiniani descriptos fuisse canones, vel ex

ipso tertio canone evidens
sit,

sub picC memoria> imperatore Constantino tua; mansuetudinis patre ad paterna; declarandum fidei mysteriuin sacros canones nequaquain conscripserunt, sicut reliqua; sancttc quatuor universa,

in

quo

ita

cusum

est

les

Synodi, per quos populi

quidem

a doteriore et

Decernimus de

Concilii sententia,
et

ut qui bis uxo-

abjectiore vivendi ratione recodant, ad meliorein au-

rem

duxerint,

ante hanc diem, qua; decima

tem

et

altiorem vitam se traducant, etc.

Stnlte

quinta mensis Januarii

ctionis,

numcratur quartse

Indi-

insinnantes se necessitate coactos esse velntiappen-

anni sex niillesimi centesimi nonage?imi

noni, in hac culpa fuerint. atque

eam maculam
Hucusque

ebiere noluerint, ut gradu moveantur.

Tlieophanes.

beatur (ut constat ex

([uinta

Synodus absoluta haIndictione decima inchoantc, plane usque ad bunc annuni , quo
A.

Veruni

cum

scxta

diccm ad dictas Synodos ponere novos canones. 7. Scias tu autem, antequam ulterius progrediamur, juste recteque a majoribus ejusmodi conventiculum non OEcumenic;e Synodi partein esse nominatam, sed erraticam Synodum,oinni penitus
aucloritate carentem.
Si

.\ctis ejus)

eniin

rationc res

aga-

tur
fidei

qua; necessitas, ut in OEcnmenicis Synodis

Indictio

ponitur inchoata

anni duntaxat

causa tantummodo congregalis alia quani de

iiitercedunt decem. Sed et

quod ncc Theoi^hanis

sentenlia subsistere possit, ntquinta Indictio in se-

(luentem periodum Indictionum referatur, in an-

dictum meminiAgathone Pontiflce Aposlolicos legatos ad sextam Synoduin missos, ut

fide inter Patres tractentur? Iino

nuis, accepifse in mandalis ab

iium videlicet secunduni

in

(utait)

ejusdem Justiniani

evidens illnd quoque est arguineiitum, quod Sergius paiia, subquo isti sanrestituli
:

imperium

citi

canoncs reperiuntur, nequatiuain ad illud per-

vcnit tcmpus, sed longe ante decessil. Errandi vero

pra;ter quani de fidoi qua;stionibus, quariim cansa missi fuissent, penitus agoroiit. Non enim alia ratione, (juam de causis ad fidem spectantibus consuevore Synodi OEcumenica; congregari. Veruni et si ap[)eudix ista ad Synodum quiiinihil in ea,

occasio data est Theophani ex depravata supputatione

tam

et

sextam facienda erat

nonne eosdein

epi-

annorum ab

origine

mundi

sed cerlior ipsa

qua; fil|per Indicliones supputalio

ejusiiiodi

est.

Quod auteni

scopos eosdeinque legatos vel alios ab Apostolica Sede mittendos vocari oportuisset? Qua; sunt isla
velanienta,
et

convenlus episco|)urum collectus fuerit Sergii |iapa; tcmpore, qui sancita ab ipsis recipere
noluit
:

perflciendarum Synodorum vafie

quBcsiti pivTctexfns?

quie lioc

eodem

aniio inferius dicturi su-

mus, manifestissime declarabunt. 5. liadeni Synodus sub nomine Quini-Sext;c, Caiteruin quod ad Pseudofatua et illcfjUima. Synodum ipsam perlinet, neino prudens dixerit

detegamus 8. Sed a|)eriamus iiiif)osturam commentuin.Vctus a;mulatio Gr;ccoruni advcrsus

,

Latinos fuit

liiijus

arlifox

teclina;,
ciiini

callida conciimalrix.

Quod

atquo lcxtrina; advorsus Latino-

runi rilus haud esset eoriiin facullalis statueie,

eam

in

Spiritu

saiicto

legiliine

coiigrogatam

noinen usurpare ntcum^iuc Synodi OEcnmoniccU

statuerunt, cujus auctoritate qua; faceront fulcirentnr. Quin ot ad corroboranda (|Ute inanitcr stiatnissent, auctoritatom et

tuque ipse de bis, lcctor, sapiens judex eris, ciim quai dicenda eruiit, a;qua laiice [lerpenderis. Primuin ijuidem iii ea, expiosa veuerandaantiiiuitate,
cujus pia;scrii)to cuiicta
Calholica consueverunt,
las arrogavit.

confirmationom Apostoli:

bene

geri
sibi

iu

Ecclesia

cam

subripcre tentaverunt
(jua;

quod
per

facile denioii-

omnia

improba novi-

strabnnt,

paulo

post

siiigula

dicturi

Eteniin ubi in priniis audituni est,

sumns.
Fiiit

ul post deceni annos a soluto Concilio

OEcumenico

autoni

laiii insoleiilis

conspiialionis anto-

: :

:: )

118

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI

G9'i.

siyiiaiuis, et ejiismodiconfiisionis erectnR turris ar-

cliitectus

Callinicus

Constantinopolitanus episco-

pus

quem Ueus

noluit inultum in aliorum

:

exemdi-

crroris, quod alius ab illo in serie Ravennatum episcoporum hoc tempore eidem EcclesiiE reperiri possetepiscopuspivTfuisse.At non oscitantiafaclum,

|))uiii

ex hac vita tliscessisse

nam

(ut

suo loco

sed astutia,

iit

nomcii

tanti

legati

i)ra'lermiserit

celur interius] ab
oculis orbatus esf,
sus.

codeni Jiistiniano imi^eratore

atc|iie Romam in cxiliiim misScd audiamus Tlicodoruni ISalsanioiiem scbismalicum hominem, atque scbismalicorum patronuiii ficus foba iiistar pricvaricatorum piiniorum parentum ad tosendam turpitudinem consuentcm, (biin in Pliotii Nomocanonem, in defcnsionem borum canoiium ista garrit 9. Cum, inquit, duai universales Synodi, quinta scilicet, quae fuit regnante magno Justiniano, et sexla, qusR fuit regnante Constantino Pogonalo, non fecerint canoiies ad Ecclesiarum coir stitutionem baec facta est ad supplementum duarum. Proptereaenim nec sexta projirie nominatur,
:

non enim oscitanlia, vel incuria, sed iii valerriino Gra>co suinma id excogitavit ncquitia, nemcudacii
argui posset.

Sed

et

redargU^ilur ejus

pariter

iinperitia

Quandonam aliquando
gnani
sit

accidit, ut

cum

ab aliquo

Roniano Pontiflcelegatio Constantinopolim ad ma-

Synodum

mitteretur, iinus duntaxat legatus

missus, et non semper ex

presbyteri

Romano
et

clero plures
aliquis

numero
Ilalia

atque diaconi,

ex

bene notus episcopus ? nunquam sane id reperies factum, quod finxit et mentitus est, a Romano Coiicilio ad OEcuinenicam quam dicit Synoduin, esse niissum uiium, etsine noniine Ravennatem episcopum absque presbyteris atque diaconis

sed

KviUx.vr,,

id esf, Quinisexta

namquodquinfaj

et

RomanajEccIesicC.
11.

sexta;

Synodo

deerat,

replevit.

Est aiitem eliam

episcopi, llali

Rursum

vero quod se sciret causa cadere

universaHs. Etsi
scilicet etLatini,

enim Occidentalcs

tune
alia

icti,

eam non

ab liujus Synodicanonibus opporesse universalem insliternnt, nec

ob legatoruni Aposlolicorum absentiam, ul dici non possit ea Synodus OEcumenica eos loco legatorum ponit et aggregat Crfficos episcoiios, quos
:

Romani

papEe legatos in ea adfuissc, eo

quod

sit

vicarios constituere solebant

Romani
:

Pontilices iu

sextaSynodus quaeregnante Constantino Pogonato iacta est, ut diximus; banc aiitem longo post
factam fuissejussu Justiuiani 'pivot(j.t,tgu, id trunco iiaso ego tainen cos audire non pa:

Oriente,
ipsis
(

enumerat, dicens Et non solum Cretensi scilicet atqiie Ravemiate episcopo,

quos

ita

teiii|)ore
est,

sed qui

tum

eraiit

papa) legati,

vicarii

scilicet

Thessaloniceiisis, Sardanensis, Heracleanus iuTbracia, et

tiens, et

spiciens, et
finit bffic

bujus allocutionis contextum potius recanones qui sequuntur, dicentes De:

Corintbius episcopi. Sunt autem legati,

(jui

a facie diciintur, qui etiam particularem babent

sancta el universalis Synodus hiec et baec. Ac recens qnidem scripta Nomocanona, ut quce eoruni imperatoruiu et Patrum qui Synodos exposuerunt, subscriptiones non babereiit, prsetcrcurri antiquius autem Nomocanonuiu versavi et ex subscriptionibus inveni, quod in bac Synodo, quai
,

jurisdictionem, ut boc ostenditur ex secundo titulo

quinti libri imperialis.

Qnod autem papa Romanus

jus ordinationis in nostris regionibus non habet,

utnonnulli haIlucinantur,dicentesThessalonicenses
et alios

ab eo ordinari

sed eos quos habetlegatos

in Trullo inagni palatii

silius Cortyna; Crette
et

congregata est, aderant Rainsukc melropolis episcopus,

quando opus erat, debebant probatur quidemcerte etexaliis, etquod aliquando quidem iit \)a\)!s legati adessent Atbenarum et
a facie, qui iuteresse

quidam Ravennte episco|)us, totius Synodi RomaniE Ecclesiae vlceiii gerentcs 10. Hic, ainabo te, siste gradum, lector atlendequomodo (quodcanitPsalmus' inoperibus manuiim suaruin comprebcnsus est peccator . Fa:

Corintbi episcopi, aliquando vero Cretie, Patrarura,

Raveiniffi, et ca;leri,

nonnunquam

vero

et alii.

Ut

nianifestum
fiin elegit,

sit

eos esse papaj legatos, quos sigillase liabere tot extra

non tamen eum sub

Nomocanonc noii inesse subscriptionem ei^iscoporuniqui interfuerunt, in antitelur in recenliori

suos fines episcopos. Utautempapa exnostrisetiam regionibus legatos baberet, excogitatum est propter
via;

longitudmem

quo autem

Sed cur non apposuit post eosdem, quos recenset verbatim singulos et interprelatur, ceutum tres canones ? Utique in re tanta, cui prtEsertim ab omnibus
(

ut ait

eam

se re^ierisse.

12. Vides plane

Hucusque de bis Theodorus. scbismaticum hominem haesi-

Occidentalibus sciret contradici episcopis, oiiinino

id

tanlem in salebris, altera ex |)arle timere profiteri habere Romanum Pontificem vicarios in Oriente, quibus ostendi possit jus sibi esse in Orientales episcopos, sicuti revera semper fuit. Constituebantiir

praistare debuisset.

Esto

negligens fuerit,

et

enim
si

vicarii, qui

noinine Apostolicffi Sedis au-

nominuin prffiteriniserit cur vel saltem numerum eorum non posuit V Sed et cur Basilium Cortyna! eiiiscopum nominatim refert, Ravennatem non ita, quem vicein gessisse
pertaesus prolixam serieni
tradit
ipsi,

dirent,

qui esseul qui indigereut Apostolic* Sedis

auxilio, ut ex coinpluribus superius recitatis Epi-

totius

Romani

Concilii ?

Non

facile

id

fuit

vel fingere nonien, ac a Lutinis redargui posset

demonstratur. Ca;teruni Tbeodorns quod ejusmodi vicem gerentibus Apostolicic Sedis egeret, quos vult ponit eidem Synodo interfuisse ex ejusmodi vicariis coustitui solitis in diversis locis
slolis

Oi"ientaIis Ecclesia;.

Verum

dicat ipse,

quaudo

ali-

quem

ex ejusinodi vicariis absque alia speciaii ad

lioc decreta legatione triuni

saltem Latinoruni col-

SEROII
legatoruni
e

ANXUS
,

5.

CIIRISTI C)92.

119

Romano

clero electoruin

mitti

ad

smaiis architecti, sicut et qua; in finc cjiisdem ca-

OEcnincnicain Synodum nioris fuit ? 43. Sed quid ? Etiamsi speciale

nonis

istis

verbisapposuerunt

niandatum

10. Prseterea

iidem Gra;ci episcopi Roniani Pontiticis vicarii ad quin insuper, ctiamsi a laterc, et lioc liabuissent
:

rum
nodo

regionis fuit
qiicTe

vero et a Cypriano, qui Afroarchiepiscopus et inartyr, et Sy-

sub eo

fuit,

Synodo interfiiisseiit, atque etiain siibscripsissent ncque sic liaberent Gra^cij ([uod lirnium,\aliduin, probatumque ostendere iiossent. Nisi eiiim quaj in Synoiiis a legalis sunt gesla, ea confirnientur a Roniano Ponex

Romano

clero delecti missi fuissent, et

:

pra^dictornm pra^sulum
tradilani eis

emissum canonem, qui in locis et soluni secundum

:

tifice

subscri|)tioneque roborentur, nuilius esse ro:

consueludinem servatusest confirquisnam est unicus iste canon tum a S. Cypriaiio, tum a Synodo lunc congregata sancitus? non alius quidein, quam qui totis viribus ab illis defensus de rebaptizandis, (]ui fuissent ab
matiis scilicet. Sed
iKcrelicis baptizali. Vidcs

boris convincuntur
Uei

id quidcin sempcr in Ecclesia servalum cnstoditumque esse innumera ferme

monstruin,

quomodo

in

odinin Roniaiia; Ecclesiae, quBetuncperSlephanum

superins diversis locis exenipla recitata dcclaranf.

papain

restitit

Omnia
non

igitur quBe velit,et

plusquam

velit, si

Theo-

stitutis episcopis,

Cypriano et universis ubique conprobare conati suut isti, quod ab

doro conccdanius dc legatis niissis,si hoc probare potest, canones illos probatos aRomano Pontitice (cuiii

univcrsa Ecclesia Catbolica certum est inii)robatum

fuisse? Infelligis,

quani egregie

etiain mentiti sint,

fuit,

potius exiiressum contrarium evincatur,

a successoribus episcopis,

quod tunc sancitum

;

Scrgium Romaluim Ponlificem) nibil est quod frustra ipse Theodnrus laboret de probanda [uaesentia legatoruin. l-i. Vides autiquiores scriptores Grfficoruiu Annalium puduisscejusmodi Synodi ad sextam positae
refragatuni scilicet penitus fuisse

probatnm

esse

secunduin consuetudincm

cuin et

consuctudo pro Stepliaiio

paj^a essel, et successores

omues etiam

Africani episcopi contra

Cyprianum

in senfenliam Roinani Pontificis abierinl, ut de his

oimiibus locupletissiiniis

festis est

Augiistinus, qui

danmare ac penitus sepelire voluisse, nullam penilus de ea mentionem babendo naque enim Tbeoplianes, ncque Cedrenus, vel Zonaras de ea vel verbum quidcm, sed neappeiidicis,

eamque

silentio

ob
ista

id niaiuis saKpe conserit

cum

adversariis Doiia-

que Constaiitinus Manasses, item et ipse Gra;corum scriplor Annalium, neque deiiique ipse Glicas vel alii. Sed quomodo sanctissiiuus Roinauaj Ecclesiie 1'ontil'ex Sergius constanti aiiimo ejusmodi nefari;e

Omiltimus imperiliam suggiliare eorumdem dccernentium cpiscoporum, dum Cyprianum nominant arcbieiiiscopum, execrabili nempe nomiiie Atricanis episcopis, qui canonc sancito vetuerant, ne quis diceretur in .\fricaarchiepiscopus. Inlelligis, puto, lector, quanto periculo iidem basc
tistis.
'

statuentes

damnatam pcnitusque

oblivione sepul-

novitati

resliterit

fregeritque sacerdotali ro-

tam haeresim restiluerent

17.

in Ecclesia redivivam.

bore conatus omnes Justiuiani imperatoris confirinationem ascititiorum canoiium abipso extoiquere
conanlis, dicemuspostca, ubi quaj cnormia iisdem
(

Sed audi qiiani ad Hnein cjusdem canonis

islis

ap])Oiiant pro confirmatione, iJoenseappositione, cu-

stodiam verbis

Nulli licercprius declaratos

onlineantur sancitis pro aniiui sententia regulis

canoiies adulterare, vel abolere,

vel alios

pra;tcr

iiianifesta feceiinius;
l.j.

dequibus aggredimur agere. Per dictam Sijnodum sanctissimi anti-

prius hic pi-o])ositos canones admittere, a quibusdaiii falsa adjecta inscriplione

compositos, qua; veriSi

canones destruuntur, et Ecclesiastica disciSed oniittimus diccrc jdina funditus evertitur.

f/uiores

tateni

cauponari conali sunt.

quis autein, ctc.

((luod sa'pesuperiijs

declaratum
cuiii

est)

dedamnationc

Cousiderasline, leclor (juomodo cuin vetant nullos alios admitlciidos csse canoues prasler eos qui ibi-

Hoiioni Poutificis
iii

uua

ha;relicis Monotbelitis

dem

sunt

recciisiti

uno ductu

calaini delcantur

primo canone dccantata, cuin satis de his superius sed et praeterimus confirmatioucm factam in secundo canone octoginta quimiuc canonum Apo:

omucs qui

in Ecclcsia Occidentali, sive

Romaj,

sive

in aliis Ilaiiai locis, aut in Galliis, vel in Hispaniis,

in banc usquc diem sauciti fnere ubiquc cclcbialis Conciliis sacri canones? Quiuain isti, qui uiio ictu falcis, vcluti agri loenum,

ubique locorum
tot

stolorum noinine conscriptoruin, quod

plius
nes,

nunquam
amom-

in

antea Synodus aliqua spatio sexccntorum et

annorum
quos

facere ausa est, ut iirobaret eos

tot

tantaque cclcbrata tot sEecuIis ubique Concilia

])rosternunt, et
prcetextu
falsie

A|iostolica; Sedis auctoritas

publico toto

secando

adjccla;

orbc decr(.to inler apocrypha sciens prudcnsque

conjcceral ccnsura Gelasii
:

cum

c contra

men:

daciorum coiisarcinatores

noii

crubuerint eos assenos pneccsscrunt,

et glorioso-

onm(;s damnant cauoncs, qui nominibus Coiiciliorum atque sanctorum Palruni ab eis recitatis nou contiuentur? Sed dis(|uiiainus alia
inscriiitionis,

icre a sanctis Palribus conlirmatos, ista diccntcs

qu;e sequuntiir, at(|uc picTciiiuc ca exactc conside-

Uui a sanctis Patribus,

iiui

susccpti et coufirmali sunl

sanctorum

randa ob oculos ])ro[)onamus, quibus isti tcrniiseri clericorum c;clibatum canonc sancituiu proscribuni.
18.
rari,

rum Apostoloruin

noniine octoginta(|uiiique canois

nes . At ubi, ct a (|uibus, quaveauctoritate

ca-

nonnni A|iostolorum iiumerus coguitus atque probatus reiicritur? Sed ha}c ausi iu conlemptuin
Aposlolicu; Sedis nequissimioperarii, pcreimis schi-

Cogimur, lector, in quod niaximi inomcnti

III.

liis

])auliiluni
siiit
:

iiiiinoiibi

rcs

ctciiiiii

'Conc. Carlliag.

c.

20.

120

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI
uxori
;

69'i.

de csclibatu prostrato inter alia redarsuuntur a

Latinis Grffici,
toliis

ad perizoinata ' ista ricuum ab episcopis, qui ad iiancerraticamSynoduni

mox

uoli quaercre solutionem Citantes pariter ConciUi Carthaglnensiscanoneni,(|uo (vitaiuut)asseritur, ut subdiaconi, diaconi al(juc presbyteri pro.

(sic cniin eam Bedanomina()convenerunt, consuta, suam erubescentes nudilatem, confu^iunt. Cum

priis

terminis ab uxorii)us abslineant. Ilacccuni sta-

tuerint, in

autem

praetexant

isli

Apostolorum canonem de
plane
coar-

uxoribns non al>jiciendis sancitum,

ffuuntur ad seplinf,'entos ferme annos allo fuisse sopore sepulti onmes sanctissimi prifdecessores
episcopi Orientalis
Eccicsiffi,

qui ad lianc usque

iiresby-

diem conlinueriint onmes diaconos atque

19.

eodem ipso canone pugnantia prinuun interseconjunxeruut,ubiquasinovuinquidstatuen Conjugiadeinceps ex Iioc tes, istis usi suut verbis temporis niomento firma elstabiliacsse volumus. Et inferius, id jure antiquo firnuuu ct usu servatum tradunt, ubi aiunt Quod per Apostolos traditum est, et ab ipsa usquc antiquitale servatum, nos
: :

teros solitarios ac singulares absque conju<iibus.

quoque

similiter scrvemus, etc. Si, iuquain, veteri

Sed in iios primum intorquenda sunt jacula in Vigilanlium olim cjusque asseclas baereticos a S.

jure, et consuetudine recepta erant ejusmodi con-

jugia clericorum

quomodo

ex hoc puucto tem-

Hieronymo

vibrata,

dum

ait

Proli

poris ea firma esse volunt,qucejaui autea exlege et

nefas

episcopos sui sceleris dicitur liabere con:

usu tradunt

fuisse recepta?

Vcrum de usu

pristino

sortes

si

lamen episcopi nominandi sunt, qui non

nisi

egregie esse mentiti, ex

iis

quse suut recitala ex

isto statuta

ordinant diaconos,
ca;libi

prius uxores duxerint, nulli

sancto Hieronymo arguuntur.

22.

credenles pudiciliam, imoostendenles,

quam
:

Sed
iis

et

pugnant quae canone

'

sancte vivant, qui malc de

et nisi praignantes

omnibus suspicantur

sunt

cum

qua; iidem canone

superiori sanxesuis uxoribus

uxores viderint clericorum, in-

runt, ubi jure decernunt,

non permittendum, ut

fantesque de ulnismalrum vagientes, Christi sacra-

episcopi in conjugio ordinati

cum

meuta non tribuunt . At si fortasse lisec ad se pertinere negabunt audiant quae de usu Orieutalis etiani Ecclesia), degens ipseinOriente, idemauclor
:

habiteut. Si enini ex prascripto Apostolici canonis

id

concedendum putaut
:

aliis clericis iu sacris

ordi-

nibus constitutis

dictis

sulijiciat

Quid, inquit, facient Orientis

Sedis Apostolica;, quae

cur negant episcopis, quibus idem Apostolicus canou concedit? Praeterea si ista
ait
illa, qua Qnos Deus conjunxit, homo non separet , Si alligatus es ex Pauli doctrina, qua monet

Ecclesi;e? (juid

.4!]gypli, et

sauciunt (ut dicunl) ex Domini sententia

:

aut virgiues clericos accipiunt, autconlinentes, aut

si

uxores habuerint, mariti esse desistunt?

Hac
Ec-

vel

ipse de
clesice,

usu atque tradiliono

loco.
est.
,

totius

Catliolicfc

uxori, uoli qUcTjrere solutionem

cur contra Do-

priesertim vero Orientalis,

quam nominat

mini

et

Apostoli asscrlionem separare volunt con-

primo actum

At de his pluribus stepeque superius

juges ab episcopis, quas ante clericatum legitime

Quomodo ergo quod per tot stccula, et tunc praesertim, cum tottantisque Patribus doctrina
'20.

duxeraut? Si Dei lexestetmandalumApostohcum, ut individuum etiam quoad mutuam consuetu-

dinem permaneatmalrimonium semper quomodo

:

ct sanctitate

mirandis Orientalis florerct Ecclesia,

possunt prohibere episcopis, ne

bitent?
23.

cum

uxoribus ha-

servalum et custodinuUius nominis, obscuri penitus, nullius sanclitalis, neque doclrina!, nuila auctoritate fulli Apostolicoe Sedis ausi sunt demoliri, adversus Romanam Ecclesiam hujusmodi canonem statuenles conceptum his verbis Quoniam - Romante Ecclesiae pro canone traditum esse cognovimus, ut diaconi, vel presbyin ipsa Ecclesia Catholica fuit
isti

tum,

Sed

statuunt,
liis

dum de unam hanc

:

episcopis ejusmodi

canonem

diflerentiaerationem afTerunt

et

Hoc autem dicimus, non ad abolenda verbis evertenda quae Apostolice anlea constituta sunt,

scd populorurn salutis, et ad nieliora progressionis

curam
lant,

gerentes; ne status Ecclesiasticus ullo pro-

teri,

qui digni qui ordinentur existimandi sunt,

profiteantur se

gendos

non amplius suis uxoribus conjunNos antiquum canonem Aposlolica; per-

fectionis ordinisque servantes,

in sacris conjugia deinceps ex lioc temporis

mento firma et stabilia esse eorum cum uxoribus conjunctiouem

vel eos
privantes, etc.
21.

hominum, qui sunt movolumus nequaquam

:

. Sed quomodo probrum id appelquod sauxisse Apostolos perhibent, imo et Christum statuisse dicunt ? Si insuper, ipsorum sententia probrosum judicatis habitare episcopos cum conjugibus, cur non aque probrosimr pres-

bro afficiatur

byteris erit,

cum

in excellentiori illo ministerio,

potest,

dissolvenles,

quo sublimius esse non incruentum sacrificium

ubi sacrosanctum
nihil

oflertur,
?

minus hapotis-

mutua, tempore convenienti, consuetudine

beant presbyteri ab episco|)is

Ad hoc enim

simum omnis munditics

decreli,

et sanctitas in

sacerdote pollutus

Ad hujus autem conflrmaticnem

:

requiruntur, quaj

et sacris
*

legibus praecipi con-

Aposlolicum canonem, Dominisententiam adducunt^ QuodDeus conjunxit, homo non separet . Et illud Pauli ' Alligatus es
praiter citatum
:

sueverunt, ne scilicet
ingrediatur in sancta.

vel per

somnium

Quem autem

citant Aposto-

licum canonem, cujusnamfueritin Ecclesia auctoritatis, et

quam germanam
c.

interprctationem reci-

'

1.

Genes. iii. Cor. XVII.

'SexU Syu.

c.

U.

'

Matlli.

xix. Marc. x.

'

Seit. Syn.

12.

Deut. xxiii.

SEROrr
piat, satis

AXNUS
est

5.

CHRISTI 002.
sc

1-21

superque suo loco superius dictum

habent

qua?

si

consuleris,

nequaquam

plane censcl)is

omnibus

et

Ab omnibus dictum est Placet ut in ab omnibus pudicitia custodiatur, qui

:

esse,

eunidem undique auctoritate nutantem cjusniodi quo possit convelli tam altis fixa radicibus,
tot sa;culis

altario deserviunt . Ha;c ibi.

26. Sed andi

perperam

factani interpretatio-

stabilita,

atque Conciliorum ac sancto-

nem Gra;cornm, imo

destructioneni

verborum

runi Patrum asscrtionibus munita sacrorum contincntia ministrorum.

Quod jubet

(inqniunt) canon, ut a propriis uxo:

ribus

abstineant

exigi

tempore contrectalionis

(quod pudet referre) canonem Carthaginensis Concilii cum citant pro sua ipsorum sententia roboranda, eumdem additamento verborum et diminutione depravalum recitant verbis istis Simus autem, sicut et qui Carthagine convenerunt, et niinistrorum gravitatis honestatisquc
2-4.

Sed

et

sanctorum mystcriorum cet, reliqno tcmpore uti

cum

ministrant
Ita

scili-

licerc conjugio.

qui-

dcm

hnnc canonem a sexta Synodo, Theodorus Balsamo docet '. Quod quam procnl sit ab ipso manifesto verborum sensu ipsaque gerniana Patrum sententia cum pateat, niliilominus
interiiretatum
satis

curam gerentes dixernnt

cramenta contrectant,

Ut subdiaconi, qui sapro-

ostenditur ex
Conciliis

iis

qui ordine scqunntur tertio

et diaconi, et presbyteri

et sexto

Carthaginensibus

dum

decer:

priis terminis a consortibus abstineant . Hsec ipsi

nunt

qua; femina; possint habitare cuni clericis

ex canone tertio quinti Concilii Cartliaginensis, relato

cum enim non numerant

intcr eas uxorcs, plane

in

Concilium

septimo, ubi hsecest ipsius

Africanum canone trigesimo germana lectio Pla:

segregandas esse significant, qua; primo loco fuerant nominand;G. Sed et ciun iidem episcopi Africani ita

cuit episcopos, et prcsbyteros, et diaconos secun-

decernunt in
:

tertio

Coucilio

Carthagi-

dum
H;t?c

priora statuta etiam ab uxoribus continere .

nensi

Placuit,

ut lectorcs,

cum

ad annos
ista

sunt
a

verba canonis
isti

antiquitus latine couepisco|)i,

pubertatis venerint, cogantur aut uxores ducere,

scripti,

quo

primum denmnt nomen

aut continentiam profiteri

cum, inqnam,

ne arguantur crroris, eo quod ipsi non vma lege definiant continentiam episcoporum et reliquorum

sacrorum rninistrorum, ut superius dictum Addnnt vero verbailla, Propriis terminis

iidem
ita

est.

decernunt episcopi, plane absque ulla dubitatione significant, haud se rccipere in majoribus ordinibus clericos conjngatos cum conjugibus commorantes
:

sive

alioqui quaj

necessitas, ut cogerent eos

[)erperam vortnnt ex latino, quod

priora statuta

ibi le-

profiteri

continentiam
decretis

in

minoribus

ordinibus

gitur,

qnibus corrumpentes canonem, ad tempus rcdigunt continentiam clericalem, qua; a sanctis Patribus illis
illo. Vidisti stropham, imposturam, ut canonem, qno suus ipsorum deslituitur crror, ipsi, (inibusdam demplis, additis, et mutatis, in suam ipsorum sen-

Secundum

constitutos ? Vides igitur,

quam

verberentur iidem

boni

pcrpctna jussa est canone

Conciliorum Carthaginensium, canonem cogcbant suo decreto turpiter adstipulari, atque focdaj libidini inservire.
viri

qui depravato textu

altendisti callidam

Intelligis salis, puto,

in Conciliis in

quaUa sint, qua; deccrnantur nonlegiUmein Spiritusancto coIIccUs, omnibus inconstantia, sibi ipsis advcrsantia,
construcUone nutanlia atque spontc
pra;cipitcs isti

tentiam torqueant ?
2M.

vctoratoria

Quod vero
illi

in

codem

canoiic tertio quinti

sancti

ruentia.
27.

Concilii Carthaginensis

servandam indicunt
:

Adhnc insuper attende quo

ut plane altcrum de
si

Patres

ab

uxoribus continentiam, secundum

ruant
sil
:

duobus

csse neccsse

priora (ut ainnl) sivc priorum statuta

qua;nam

illa liierint, vel quando sancifa, accipe ex canone sccundo sccundi Concilii Carthaginensis, ubi htBC

vclimus mancrc inlcgras conjugii sacras legcs abApostoIo inEccIesiaconsUtntas.canou

vel nt
:

leguntur

Aurclius

episcopus

dixit

Cum

in

istc jjcnitus cvancscat vcl si canoncm salvuni cusloditmnciue volumus, c;cdem dc coujugio leges

prtetcrito Concilio

dc contincntia; et casUtatis moderamine tractarctur, gradns isti trcs conscriptione

castitati

non

subsistant.

Canon siquidem jubet nt tcmpore

:

ministcrii a conjugibus abstineant sacri ministri

quadam

per consecrationcs annexi sunt

et diaconos. et
Ita

Paulus

vero claniat cx adverso, id

;ilteri

conju-

cpiscopos, iuquam, presbyteros,

placuit, ut

condccet sacrosanclos antistites

Dei

sacerdotes,
divinis

nccnon

ct lcvitas, vel qni

sacramentis

omnibus, quo possint simplicitcr quod a Dco postulant, impetrare ut quod Ai>ostoIi docuerunt, et ipsa servavit antiquitas nos qnoque custodiamns. Ab univcrsis cpiscopis dictnm csl Omnibns placet. Vcl nt alii lextus habent, et Crccci Icgunt Fauin
:

inscrviunt, continentcs essc

gum non liccre, nisi alterius accedente conscnsu. Fingc Ubi adesse tempus, quo ministri per vices suas constituta hebdomada sint sacrosanctum sacrificium peracturi, et uxorem luuc a viro sno debitum postularc.
cat
:

Si

rcnuit

ille,

siconsentit, delinquitin

iu Apostolum |)cccauonem, cumcontra

prohibiUoncmcjus uxori pcrnnxtus sacro uunistret altari. Adeo enim volunt ab uxoribus abstinerc eos qui niiinstrant, ut ctiam facti tanlum suspicione
laborautes pocn^e esse dicant obnoxios
:

slinus cpiscopus Ecclcsio.' Potentina; provincia; Piccni

,

nam Thco-

legatus Ecclesi;c Iionian;c

dixit

Placet ut
'

cpiscopi, presbyteri, ct di;iconi, vcl qui

sacnimcnla
Tlieoil. Bals.
c. 17. et
* 1.

contractant, pudicitia; cnstodcs, ctiam ab iixoribns

se abstineant .

^ Conc. Cartliag. 111. in c. 4. Conc. Carlhag. Concil. Carlhag. 111. c. 19. Conc. VI. Cartbag. c. 3,

Hucusquc

varia lcclio

rcliqua sic

Cor. VII.

ToMiJS XII.

16

': , :

122
:

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI
est

602.

donis ait ' Quod si quis saccrdos ctiam ab iixorc contincns qnolicliesacrificiumperagat impollulus
:

ut poliutusdanuiandussit, quod |)ra)suiuatur uxori commixtus sacrificium celebrarc. Sic igitnr alterum de duol)US erit; vel ut pollutus conjugali

consortio iste ministrans peccet

ipsis

in

canonem ab
non
pos-

omnium sententia, ut de his qufc ad fidem bonosque luores non pcrtincnt, tolcranda; sint diversitafes diversarum Ecclesiarum rituum longa consuetudinc receptorum. Porro quo insolentiorem in his tollendis conspicio Grascorum licenliam, eo magis cerlior reddor, nemincm Latiuorum huic
interfuisse conventiculo haud cnim (luisquam quamvis ignavus, tantam Roniana; Ecclesia; irrogari injuriam passus esset, ut quod a Petri et Pauli
:

sancitum, ut diclum

cst

vel parens legibus

Apostolicis, reddens dcbiluni, ministrare

sit die

ad sacrificium constilnta. Qua

si

ministrarc

recusat, tunc fietutarbitrio mulierculffisacrificium

cessarc debeat,

ad (piod i^opulus fuerat convoca-

tus;quietiam si nolit, scire cogatur, quod scitu turpe cst et indccorum, suum ipsorum scilicet sacerdotem permixtum ea noctefuisseuxori, ut sacra
agere
ipsi

tcmporibus fuissct in Ecclesia Romana receptum, adeo temerc aboleretur. 30. Sed quid pra^terea? canonem statuerunl de sutfocatis uon comedcndis ', vel hac ex parte
Judaizantcs,

nonliceat

sicquc

cum
!

insectentur

i'isu,

dum quod in priniitiva illa Ecclesiaad conjungcndossimulcredentes Gcntiles cum Judajis

deludant sannis,
scommatil)us.

dictcriis proscindant, lacerentque

quanfo dedecore exuentes caiiibalum, afiecerunt ignominia, prostituerunlque eo canone sapientes isti Orientalcm Ecclesiam jam sua canitie venerandam, dum inconsultc nimis adversus totius Ecclesiaj Catholica} receptam antiquitus disciplinam malis arlibus ista qu;c audivimus statueruut. Sed jam rcliqua prosequamur.
28.

Proh

pudor

jam Christianis Apostoli pra;ccpcrunt, ish in perpetuum servandum csse sanxcrunt, non secus ac
si

quis virum quemlibet semper lacte esse nutrien-

dum

ea ratione contcnderct, quod idem infanti

fuerit

sugendum

propinatum. Quod

si

dicant id:

ipsum reverentia Apostolorum servandum esse certe universam Catholicam Ecclesiam jam senesccntem iis vinculis modo obligare, quis non censeat

esse

dcmentia;

cum

prastet
,

Apostolico

Quomodo

stabit,

ct

quod dicunt canone

sacris

spiritu libertatem indictam sequi

dccimo
nisi

sexto, diaconos

ab Apostolis ordinatos nonneuti-

profanis

minisfrasse mensis,

manducans non manducantem non spernat, et non manducans minime spcrnere debeat manducantem. Sed et de
ut
his satis superque superius.
31.

<iuam ? Quam gravis hic error, suo loco supra disseruimus, falsamque ipsorum sententiam refutavimus quamque mendaciter asscrant, tunc tcmporis non fuisse in Ecclcsia episcopos, nequc
:

Sed

audi

quid

sancire adulatio cogat

',

NuIIi

omnium,

incjuiunt

hccat, qui

quidem

sit
:

in

laicorum numero, intra sacrum altare ingrcdi

presbyteros, ncque diaconos, tu consnlas dicta superius primo Annalium tomo.

ab eo tamen nequaquam prohibita poteslate

ritate imperatoris,

et aucto-

quando quidem voluerit Creatori

Quoniam
stylum
in

autcni

contra Latiuam Ecclesiam

dona
Vides

offerre ex antiquissima traditione. ILtc ipsi.

hac Pseudo-Synodo convcrsum essc

satis siqierius
:

Grfficorum

dcmonsfralum cst iideni nec illud a temporibus Apostolorum (ut superius vidimus) Roma; servatum, ut die sabbati jejunarent fideles
,

quantum petulans procaxque novitas sibi sumat, ut sanctorum facta dicfaque Patrum, cadcm

omnium
factum
brosio
,

orc,

tum Gra^corum, tum Latinorum

lau-

data, pedibus proterat atque conculcet.

est

reliquerunt intactum.

Quamobrem
:

in

An quod Thcodosium imperatorem a S. Amuniversa non comprobavit

Latini quani

Roniana! Ecclesia; decrevere Quoniam infelleximus in Romanorum civitate in sanctis Quadragesima; jejuniis in ejus sabbatis jejunare i^ra^fer Ecclesiasticam traditum consequen-

hoc advcrsus

usum

jure factum

Ecclesia, ct Patres

tam

Gvxd non

lau-

darunt, turpis adulationis suggillantes eliam Graici

cos,

qui secus sive adulationc, sive timore

victi

tiam

sancta)

Synodo visum

est,

utiu

Romanorum

fccissent? Provoco lectorem ad ea qu;e suo loco

quoque Ecclesia inconcusse

qui dicit
:

Si <juis clericus

vires habeat canon inventus fucrit in sancto

et .

supcrius dicta sunt,

cum

cjusmodi de Ambrosio

Dominico vel sabbato jejunans, prcXfer unum solum, deponatur siu autem laicus, scgregetur
;

atque Theodosio historiam Annalibus intexuimus. 32. At Thcodorus vaniloquus, cum male sancita

tuetur

non erubuit cuncta

:

rcferre

quae in

Ilajc ipsi

ex praiscripto unius cx canonibus Apostolorum. At quomodo jure ritequc jejuuium sab-

Oriente sicut antistitcs facere solerentimperatores

sic

enim

ait

Orfhodoxi inipcratorcs

qui per

bati

Romana

Ecclesia

rcceperit, superius
;

longa
sit

sancta; Trinitatis invocationem patriarchas prove-

tractatione cst

demonstratum

ut

opus non

hic ista rcpetcre.

29. Cx'terum dum sibi Gra^ci sapientcs videri volueruntinhis corrigendis, oscifantia3 proculdubio

hunt, et sunt Christi Doniini , sinc ullo impedimento, quando voluerint, ad sacrum altare accedunt et sufficiunt, et cum cera charactcrem imprimunt, sicut ct antistitcs sed etiam poi)uIum ad
:

coudcmnantomncsquinque OEcumenicas Synodos,

qua;
ista

cum

instiluendum docent, quod

solis illius rcgio-

corrigcre neglexerunt.

tur ipsi ex priscis

Scd redarguunGraicis auctoribus, quorunr una

nis antistitibus

concessum est.

Ilaec ipse.

RaUonem

vero reddens, addit id jurc

fieri

eo quod Genhles

Theod. inc. 73.Concil. Carlhag.

Can. lv.

'

Sext. SynoJ. c. C7.

Rom.

xiv.

Sext. Syn.c. G

SERGir
iinpcratores dicti fuerint PontiQccs
ait est,
:

ANNUS

5.

CHRISTI 602.

123

maximi,

atijuc

diccndum. Jam prosequamur

Quoniam auteni Domini quoque

unclionem
rciini
:

clu-istus

qui lioc tempore imperatorest, proptcr clu-isma,

Cliristus

reliqtia, qua; ad liisloriam pertinent. His Constantinopoli sancitis canonibus, quod

id est,

autcm

et
:

Deus
jure

scircnt

noster
et ipse

cum

aliis

pontifex

quoque

prffidicatur

Intelligis

quoque ponlificalibus graliis cxornatur. quo proccsserit apud Gr;tcos erga imperatorem adulatio , ut etiam pontiticalia eidem munia credenda putarint? ut non mirum sit, si diu stare non potucrit apud cos ipsuni imperium,
33.

episcopi, nuUius eos esse roboris, nisi a Piomano Pontiflce probarentur; apud Justinianum imperatorem egcrunt, ut bos conflrmandos mittcrent Romam ad Sergium papam. Verum sanctus

Pontifex

quod eos conlra vcritatem temeraria plura habcre compcrisset, ipsos ncqua(|uam confirmandos, sed rejicicndos cssc decrevit. At non
,

vel sacerdotium liberum.

deslitit

impcrator, ubi

eum

scriptis suis

persuadere

Annon ungcljantur etiam reges Judasi?

id

num
cessit
testis

vero ob
0/ias

qua; erant sacerdolum

illis

con-

Deus? Adsit, qui suo

',

id executus est

damno,
:

qui ingrcssus

templum Domini, ado-

lere voluit inceiisum

super altare tliymiamatis

statimquc ingressus est post

et

eum

Azarias sacerdos

cum

simi, restiteruntque regi

cst tui officii,

eo saccrdotes Domini octoginta viri fortisatque dixcrunt Non

,
:

non posse cognosccret, rcm vi agere, mittereque legatum poUentem armis, qui cumdem Pontificem Sergiuui Constantinopolim vinctum perduccret. Scd adfuit divinum auxilium, ut Italica militia adversus imperatorcm pro Scrgio papa staret, sicque a periculo libcr csset. ILtc quidem hujus temporis scriptores, tum Paulus diaconus, tum Beda testantur
:

ille

nempe
' :

his verbls,

cum

de Justiniano im-

Ozia, ut adoleas
,

incensum Domino,

peratore agil

sed sacerdotum
secrati sunt ad

hoc cst, flliorum Aaron, qui conbujusccmodiministcrium. Egredere de sanctuario ne contcmpscris quia non rcputabitur tibi in gloriam lioc a Domino Dco. Iratusque
:

33. Hic imperator

in

erroris

illius

Sergium Pontificem, quia Synodo quam Coustantinopoli

,

feccrat, favere, et subscribere noluit, misso Zacharia protospathario suo, jussit

Constantinopolim de-

Ozias, et tcncns in

manum tburibuluni,

ut adoleret

portari

scd pra;venit militia Ravennx' urbis, vicijussa principis nefanda con-

incensum, minabatur sacerdotibus. Statimfiuc orta

cst lepra in fronte ejus

narumque partium,
tcinncns, et

coram sacerdotibus in domo Domini,superaltarethymianiatis. Cumquerespexissel cum Azarias pontifcx, et omncs reliqui sacerdotes, viderunt lepram iu fronte ejus, et festinato
cxpulcrunt

eumdeni Zachariam cum contumeliis

ab Urbe Roma et injuriis pcpulit. Iloec Paulus. Sed quod in rc gravi onines cjus temporis auctores ejusdem contestcm veritatis audi audire deceat
,

eum
a

sed et ipsc

perterrilus accelera-

Bedam
verbis
:

itidcm in Justiniano juniore totidcmferme

Ilic beat;c

vit cgredi, etc. Quis igitur aliud qua;rat

judicium,

cum tantum

Domino pra'cesserit prsejudicium? Si ultus est Deusin regem (]uod sanctuarium ausus sit ingredi, ct incensum ollerre quomodo patictur
:

Ecclesia;

mcmoria; Pontificeni Romanjc Sergium, quia erratica; su;c Synodo, quain

Constantinopoli fecerat, favere et subscribere noluissct, misso ct Zacliaria protospathario suo jussit Constantinopolim deportari scd pncvenit militia
:

regem qucmlibet

vcl imperatorern pcrfeclius san-

cluarium temere ingredi, ct ([ua; sunt pontiflcum usurparc? Sententia enim A()ostoli, peranqdius atque perfectius cst saccrdotium Cliristi adeo ut laico bomiiii quamvis imperatori, quai saccrdotum
;

vicinarumque partium jussa principis ncfanda, et eunidcm Zachariam contumeliis, et injuriis ab IJrbe Roma repulit.Ita Beda cui verilati subcripscrunt, reliqui, qui postea
Ravennatis
urbis
:

sunt,

minime

sint

communicanda. At

h,ec alias

historias conscripscre, ul

Ado

Vicnnciisis, Maria-

quo(iue tractata videas sape superius. Scd istaCra;coruin levissimi, sccus vero staluerunt Orienlalis
Ecclesiaj Patres sanctissimi.

nus Scotus, et alii. 36. Sed rcni gcstam paulo fusiuscnarratamap Anastasio Bibliolhecario audiamus, qui h;cc ait

Misso exercitu imperator snhscrlptionem Synodi per vim extorqnere conatnr a Sergio, qucm renitentem popultis tuctur. Cteterum aul profi3.i.

IIujus ila^iuc teniporibus Justinianus imper;Uor

gati

Concilium in regia urbc jussit fieri, in (|uo et lcct dcccpti Sedis Apostolic;c convencrant,
.

lcmur liiccunctaquie

in

cisdem canonibus absurda

iii

subscripserant

De

illis

lia;c

intelligc

sunt lcgisse, cuni ct alia plera^iue riri contingat, qua; corrigantur.

notasse
Callinici ista conantis, ct alios
cciilis
:

cisdein rcpcsatis

Tlieodorus
Pontiflcis
[icrgit
:

recenset
constitulos

Cra;cos
in

episcopos

quos , Rornanl

IIa;c

visa

Orieiitc
et

vicarios.
ipse

Sed
co

ad rcdarguendam dementiam
ul plane
:

i)alriarch;e

Compcllcbatur autem
scd

Sergius

cpiscoposadid indu-

subscribcre,

nullatenus

ac(|uicvil,

pro

sccundum

illud a

Domino dictum

([uod (pucdain
cuiii fueraiit in

capitula extra

rituin

Ecclcsiasti-

evencrit

Si ca;cus ca;cum ducat, anibo in fo' veani cadcnt. At vero accidit quasi prodigiuiii, ut isle c;ecus mente, occa;carctur et corpoiis ociilis,

eo adiicxa. Quajct quasi synodalitcr

a tribus
\\\\-

delinila, cl in sex tomis conscripta,

triarcliis, id est,

Alcxandrino, Coiistantino|)olilaiio,
ca;lcris

Sicviente in euin divina vindicta pcr ii)sum iiiipe-

cl

Antiochcno, vcl

consulibus (pricsuhbus).

ratorem crudeliter mlnistrata

xxvi.

at

dc

liis

suo loco
'

'

r-aral,

l'aul.

iliai:.

do

i;csl.

Louy.

VI. c. 11.

Bcda du scx

aitatibus

Maltli.

xv.

iu Justiiiiuuu luiuoic.

: ,

124

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI G92.
Christo favente, scrvala est. lUicusquc Anastasius,
lia3C cnnpta lioc anno, propagata noscuntur ustjue post scqucntem annum, ejusdem imperatoris decimum, quo contigit ipsum ab imperio exturbari quomoclo autem id acciderit justo Dei judicio, suo loco dicturi sunnis. 39. Constans scqiicntium Romanorum Po7iti-

qui co tcmporc illic coiivcncrant, subscriptamanuque iuipcriali firmata, uiissis in luccUum quotl sccbrum cliartale vocitatur iu iiac Romaua Urbe
'

ciijus scntcntia,

csse

ad confirmandum

vel in superiori loco subscriben-

dum
cst)

Scrgio Poutifici, uti)otc capiti omniuui sacerdircxit.

dotum,
vit,

Qui bealissimusPontiicx

(iit

dictum

penitus eideni Justiniauo Augusto non acquie-

nec eosdem tomos susci|)cre, vel lcctione panporro eos ut invalidos rcspuit atque abjccit, eligcns ante mori, quam novitalum
dere passus cst
:

ficum, et Ecclesice Latincc consilium in respucndis

sextce
lapsi.

Synodi canonibus,

crroribus consentire.
37. Qui imperator Sergium magistrianuni in spretum prasnominati Pontificis Romam mitlcns, Joaunem Deo amabilem Portuensem episcopum sive Bonifacium consiliarium Apostolictc Scdis in rcgiam abstulit urbem. Deinde Zacliariam imma,

absit ut recepti probatiquc fuerint canones illi a Romano Pontifice, qui ne reciperentur, stetit intrepidus contra impe-

et

inde Grceci in deterius

Vides, lector,

quantum

ratorem

ista

pra;cipienlem, adversus

quem

ipsius

nem suum
taret

protospatharium

cum

jussione direxit ut

quoque milites iusurrexerunt. Sed ct ita perseverasse eodem odio in pra>sumptumscelusdesancitis canouibus illis reliquos successores Piomanos Pontifices, qua; dicturi sumus magis ostendent. Quaj
licet aliis ])Ostea

prsedictum Pontificem similiter in regiam depor-

urbem. Sed miscricordia Dei prajveniente, beatoque Petro Apostolo et Apostolorum principe sufTragante, suamque Ecclesiam immutilatam sercircumquaque partium,

locis collocanda

temporibus acciderint, el suis sint tamcn ut IkTC magis exj^Iorata

;

modo

habeas, accijie quai de iisdemcanonibuspost

vante, excitatum cstcor Ravennatis mililiie, ducatus etiam Pcntapolitani, et

obitum papa; Sergii contigerunt. At^iue in primis scias, eumdem Jusliuianum imperatorem, ubi expulsus im[)crio, sui criminis conscius, probenovit,

qui non permisere Pontlficcm Aposlolicaj Scdis in

regiam asccndere (accedere) urbem. Cumque ex omni parte multitudo militiffi couveniret, Zacbarias protospathariusperlerrilus, ct trcpidans, ne a
turba militiai occideretur, portas quidem
claudi, ct teneri Pontificem postulabat
in
:

civitatis

ipse vcro

ob scclus in Romanam Ecclesiam prssumptum se fuisse ab imperio ejectum, postquam rediit, liberasque admiuistrationis est nactus habenas, detestatum esse [)ristinum facinus, atque crga Romanam Ecclesiam factuin ajquiorem, non amplius misisse aliquem violentum magistralum ad abstra-

cubiculum PontiOcis trcmebundus

refugit, de-

precans lacrymabiliter, ut sui Pontifex misercretur, nec perniillerct quem])iam ejus animai infeslari.
Exercitus

hendum inde Romanuin Pontificcnij captivumque sed duos legasse ducendum Conslantinopolim
,

melropolitanos antistites
qui tunc sedcbat,

Romam

rogaturos

eum

autcm Ravennatis urbis iugressusest per

,

portam beati Petri Apostoli

a;stuans,

et

cum

armis

ct turfaa

Joannem ejus nomiuis septimum, eumdemque secundum post Scrgium Romanum

Pontificem, ut eosdeni canones confirmaret, vel
einendaret. Porro ea legatione nihil factum
est;

in Lateranense episcopium venit, Pontificem videre

quem, fama vulgaute, per noctem sublatum et in navigium missum fuisse cognoverat. 38. Dumque forcs patriarchii tam inferiores

eo

quam

superiorcs essent clausa;, has ia terram, uisi

quod idem qui pra;sidebat tunc Joannes papa, nequaquam eos probare voluit in dispendium Ecclesiastictc jam olini praiscriptee ab Apostolorum temporibus
disciplinffi,

mittere minabantur. Pra? uimia timoris angustia et vitaj despcratione Zacharias [irotospatharius sub lectum Pontiflcis ingressus,
velocius aperirentur,
se abscondit, ita

neque emendare, vel

est

(ut fetie-

rat Sergius)

ausus

improbare, veritus

iras iin-

peratoris. Sicquc re infecta, qui fueranl missi,

duo

ut mente excideret et perderet

timeret. Egressus vero

jnetropobtani sunt reversi Constantiuopolim.

40.
sius Bibliothecarius in

sensum.

Quem

beatissimus papa est confortatus

dicens, ut

nuUo modo

idem

Sed audi quic de his habet ipse AnastaJoanne sei^tiino verbis istis,

bealissimus Pontifex foris Basilicam

domni Tbeomilitia)
ct

ubi agit de reditu ejusdem Justiniani imperatoris

Pro louiis, inquit, quos aute Constautinopolim sub domno Sergio Apostolica) memoriae Pontifice Rouiam direxerat, iu quibus diversa capitula Ro:

dori papaj, apertis januis in sedeni, qua;vuIgo apl)cllatur

sub Apostolis, generalitatem

populi, qui pro eo occurrebat, honorifice susccpit datoque apto ct suavi responso, eorum coi'da lenivit
:

manaj

Ecclesiae contraria scripta incrant, per

duos

quanquam
tam

illi

zelo ducti [)ro

amore

et reve-

rentia
ficis,

jam

Ecclesiaj Dei, (]uam sauclissimi Poutia patriarchii custodia non rcccsserunt,

metropolitanos episcopos demandavit, dirigens per eos et Sacram, per quam denominatum Pontiiicein

(Joannem
ci visa

scilicet),

obsecravit et

exhortatus

est,

ut

([uousque deuominaluin protosi)atharium cuni iujuriis et

l(;rent.

Apostolicffi Ecclesiae

Concihum aggregaret,

et quaj

contumeliisa
ct is

civitate

Romana

foras depelij^so

essent stabiliret, et quaj adversa,

liic

rcnuendo
,

Nam

qui illum miserat,

regiio

etiani

tempore a Domino retribuente

privatur.
iiriesule,

Sicque Ecclesia Dei imperturbalacumsuo

Locus (lepravalus.

timidus hos ncquaquam eniendans, [)cr suprafatos metropolitas direxit ad priiici[)cm . Hucusque de his
fragilitate

excluderet. Sed

humana

Anaslasius.
'

41. At

ncque hic finem accei^itejusmodisusce-

SERGII

ANXUS

."i.

si

CHRISTI 692.

125

l>tum semel ab imperalore negotium. Nam Joaiine defancto, et ejus successore Sisiiniio post dies viginti ex hac vita sublato, cum Apostoiipaiilo post

foiiia foris apparent, inania prorsus esse intelliges,

rerum

penetralia

cuncla scruteris,

et

singula

quam
sexta;

exactissime disquisieris..

cum

tlironuni regeretConstantinus, vocatus estipse

;

ab eodem Justiniano Constantinopolim quo cum pervcnisset, susceptusest abeohonoriflcentissime :

nihil

enim

obsequii erga

praitermissum esse vcnerationis et eum ab imperatore, idem Anastasius

:

quod pertinet ad citatum Synodi dc sacrisimaginibuscanonem abipsis Ronianis Pontificibus, potissimum vero a Gregorio papa, qui {ut dictum est) adversus eosdem cauones
43. In primis igitur

quam

forlissime Coiistantinopoli deccrtavit

conesse

pluribus scribit

vocatus

sit,

sed causamcurCoustantinopolim licet minime referat, ex iis tamcn qua!

siderare illud aute

omnia debes, rem gestam

adversus Gra?cos

et Iconoclastas,

qui eo velamento

idera scribit in Gregorio secundo, proptor

cosdcm

canones sive capitulaesse vocatum, intelligi polest, altercatumque diu inter Gra;cos atque Latinos hosque tuHsse superiores, cum pro Ecclesia Romana Grcgorius defensor atque propugnator extiterit,

occultabant illud quod propinabant veneuum populis, quo se prolessores atque assertores csse profiterentur sex aliarum pra;cedentium

univei-salium
conciliabulo

ita

quidem, ut

ai^paret ex

Synodorum eorum

fidei definitionc,
',

quam

ediderunt in suo ipsorum

qui eidem Constantino papae successit

ipso Gregorio
:

ait

enim ha^cde eo Anastasiusin

Cuni

viro sancto Constantino PontiDce in regiani profe-

ctus esturbem, atque a Justiniano principe rcquisitus

unamquamque
et

de quibusdam capitulis optima responsione solvit quaestionem. Erat enim vir

ipsis nuncupato. opportune oblatam ansam arripientes iidcm Roniani Pontifices, bene usi occasione, ex canonc ab ipsis lato nomine sexta; Synodi corum putarunt esse convinceudum errorem, tan-

septimo ab

Ex

his igitur

quam
rantes
turi
;

suis
:

ipsorum armis eosdem penitus supe-

castus,divinffiScriptuneernditus,facundusloqucIa,

ex quo alterum de duobus essent consecu-

constaus animo, Ecclesiasticarum

rerum de.

vel ut sua

ipsorum asserlione

confutati

illi

fensor, et conlrariorum fortissimus

impugnator

Hactenus de his Anastasius. Ex quibus satis possumus intelligere, diu multumque pugnatum inter Grfficos atque Latinos horum canonum causa, illis conantibus eos comprobari a Romano 1'ontiflce,
istis

atque convicti jure cederent, acquiescentes canoni vel ejus Synodi, quam se probare profiterentur
:

rcspuerent ejusdem sexta; Synodi caiionem, a Grajcis omnibus, qui ipsuin cum reliquis recipiesi

bant, rejicerenlur
dctestarentur

omnique execratione
illos.

digni a

ejusdem aucloritate
:

Pontificis

penitus reluvi

suis contribulibus haberentur, vel aequc

cum

eo

clantibus
tuisse

verum nec imperatoria quidem

Latinos adigi,
ut

poipsis

omnes canones
'

Sic igitur ut

unquam

qux ab

adversus traditionem sanctorum Patrum, eorum-

demque doctrinam
;

statuta fuissent, ullatenus fir-

marentur pra;tcr ea qua; dicta sunt, etiam qua; dicturi sumus, ostendent. 42. Sed primum objectioni illi fortissimse satisfaciendum est
reperiatur canon
tertius citatus
,

ipsius caput abscidit, eousus in proclio ; codem modo sancti Pontifices advcrsus Iconoclastas usi sunt canone illo, quo probaretur Salvatoris in Ecclesiis

David

gladio Goliath
postea
est

demque

quonam modo

scilicet

negari

possit reccptos lios csse

ille

canones ab Ecclesia,

cum

debcre pingi instar hominis factum. Quidni eniin ea ex parte uterentur eo canone, cum neque a Gentilium, neque (quod majus est) ab haereticorum scriptis illis, in quibus veritas asserta

imaginem

numero positus octogesimus ab Ecclcsia) Romanae Pontificibus,

iuvcniretur

Ecclesia Catholica abstinere consue-

verit, ut cx Gclasio

papa superius

est

demonstraacta res est,

nimirum ab ipso in primis Gregorio secunilo, necnon ab Iladriano, cum adversus impios Iconoclastas agentes, inter alia in eos inducta,

lum ?
44. Ca;terum

eumdem

ci-

nequaquam

rcporics

cum inter Latinos eum canonem ab

,

Ecclesia

Ro-

quo asseritur pingendum esse Salvatorem Doniinum nostrum Jesum Christum non iu imagine agni, uti ostensus est Patribus in ligura, scd in imagine Iiominis, (pia denmm omncs sunt adimplcta; figura;, cl expressa Prophetarum
tarunt canonem,
vuticinia. Si igitur eo
usi

imo usu contrario pcnitus improbatum, (juo prohibetiir Christus Redemptor nostcr instar agni iimnaculati depingi cum nuninana csse receittum
;

sunt Romaiii Pontifices

ex sexla Synodo acce[)to canone, argumeuto est cos

imagine Christiim rcprajscntarc, ct i(ii|)suni facere hactenus pcrscvcrct, bcne conscia licile pingi quicquid sacris litteris scribitur eo quod nihil sitaliud (quod siepe dictum
quaiii ipsa deslilcrit agni
,

non imi^robatos, vel saltemex parte receplos cum pra;sertim, ct ipsaOEcumcnica scplima Synodus ex eudem canone leque lestimonium petiisse invenia:

est) pictiira, quaiii

tur

non

in Vcteri

scriplura simplicium. Uuod igiTcstamcnlo tantum, scd et in Novo

[)er

Christus Rcdcniptor noster

agnum

cxi)rimatur,

tur.

L't

plunc ncino dixerit, pcnitusimprobatosesse

al(iue rejectos

Romani
iiica

scxt;e Synodi, cxquibustum lumetiam sacrosanctaOEcuineNic;ena Synodus mutuati sint advcrsus lia;-

canoncs

ad iiisinuandam ejus immciisam cuni humilitate mansuctudincm, cadcm ex causa eodem quoque
inodo ctiani ipsum Christum esse pingendum Romaua Ecclesia jiidicavit, usum retinciis, qucm a

Pontifices,

'

relicos fideni alquc aucloritalcin.

At

ista,

qua;adco

majoribus
ExUl

accc[)isscl

in aiitiquis eniin coeineleriis

'

tonc.

iNicaii.

II.

Aci. II. et

ii

in Coiic. Nic.

II.

Acl.

vi.

1. Itcg.

xvu.-

^ 1.

Reg. xxi.

, :

i2(;

SERGII
Clirisliun

ANNUS

5.

CHRISTI G02.

rcddcntem, sive expressum colosculplum in marmoreis loculis est frequcntius reperire, ct in vcterrimisEcclesiis musivo opere pictum sed et cx sacra cera solitas confici agnorum imagines in ordine Romano a Gclasio
ribus, sive
: ,

agnum

sexta
certis

Synodo sunt inventi

possunt indiciis
.

sed hoc nullis probarc Hactenus Anastasius ad

Joannem Romanum Pontiflcem. 47. Verum idem tradit, tam de

sextffi

coUecto

(ut

constantior
lia>c

opinio

est)
:

ex anliquo

cjus Ecclesio! usu

liabentnr

In

eadem Do-

his canonibus Synodi nominatis, quain dc illis qui nomine feruntur Apostoloruni, sanctam Romanam Ecclesiam eam consuevisse servare regulam, ut quos
csse sccunduin Decreta Romanaj Ecclcsiaj atque sanctorum Conciliorum sancita, non respueret
,

minica post
civitatcm

All)as, id est, in octavis Pasclux', infra

sciret

Honianam

dantiir agni cerei ab archidia-

cono

in Ecclcsia post

missam

et

commnnioncm

po-

sed ut vcritati consentientes ami)lectcretur

pulo, etc.

Hfcc quideni anliquitus in Ecclcsia Ho-

manaservata,
perscvcrant.
absit,

nunquam

postea intermissa, liactenus

intelligas
sexta)
,

non quod cx sexta Synodo haberent aliquid aiictoritatis, sed quod veritas ubicumque repcriatur, ct
a

Synodi nominata}, Romana ct univcrsa Occidentalis Ecclesia pingendl agni Redeniptoris typum gerentis consuetudinem
prffitermiserit
:

Ex quibus ut juxta canonem

quam

procul

quocumque

dicta

sit,

sui

flrmitate subsistit, el

robore suo permanct. Reliquos vero canones his decrctis adversos, ut execrabiles, dctestata seinper

ut ct plane scias atque intclligas,

qua; fuerit

Romanorum

Ponlificum ratio citandi

Romana Ecclcsia, contrarioque usu se procul abcsse jugiter est professa, ut sancitis hujusceinodi ab illis regulis quoquo inodo consenfuit sancta

ejus canonis advcrsns improbos Iconoclastas,

serit

toleravit

tamen

in eis ea (iua3 antiqua) Eccle-

amplius? Testiflcatione (|uideni Anastasii Bibliothccarii liquet, tantum abesse ut Romana Ecclesia eos receperit sexttc Synodi nomine promulgatos canones ut nec etiam aliqua trium sedium patriarchalium Oricntalinm cos ut
45. Scd quid
,

siastica;

disciplina;

essent adversa,

ut

connubia

clericorum,
trina;,

dummodo

per viani Orthodoxa; doc-

Catholica^que fidei gradercntur.

48.

fregcre

jugnm

Scd qni tanta procacia intcr alia mala cona Patribus custoditum Ecclcsiastici

reciperet, induci potuerit.

Etenim earumdcm Ecnec se vocatos ad ilhid

cadibatus, sunt et in reliquis in deterius a^quc prolapsi

:

clesiarum patriarcha),

cum

ut vix brcvia sint reperiri intcrstitia tempo-

conciliabulum scirent, neque per se vel suos legatos eidem intcrfucrint, procul abfuerunt, ut ab co sancita receperint, Ita quidem usque ad sua tcmpora eos in detestatione illorum canonum ])erseverasse, idem auctor fidcm facit adeo enim ipsos dignos
:

rum, quibus

vel hajresi, vel schismate non fuerint ab Ecclcsia Orthodoxa divisi adeo ut tandem in ultioncm scclerum a Deo vindice post longam to:

lerantiam meruerint virga furoris Assur conteri,

cxccrationc judicaverunt, ut indignos cxistimarint

qui exscribi dcberent, et in suis ipsorum archivis

inter alios canoncs asservari. Sed expcdit hic ipsa

comminui atque penitus atteri quod nonnisi magno animi dolorc adspicere possumus, et cum gemilibus illud Tbrenorum lugnbre clamarc Quomodo obscuratum est aurum, mutatus est
:

'

vcrba Anastasii per singula reddere ipse enim cum e gi\Tco in latinum scptiniam Synodum Nicffia; celebratam latinitati reddidisset, Epistolam nuncu:

color optimus, dispersi sunt lapides sanctuarii in

capite

omnium platearum?
opus

Filii

Sion inclyti ct
ferrea

amicti auro primo, quoniodo reputati sunt in vasa

testea,

ccm

patoriam ad Joannem Octavum Roinanum Pontiflscripsit qua ctiam ct legentes admonuit ne

:

manuum

figuli''

eademque

'

virga confracta.
49. Cffiterum pia

l)utarent,

si

interdum eorumdem canonum

sextaj

mater Ecclesia Catholica,

et

Synodi in ipsa scptima Synodo mcntio haberetur, eos ab Ecclesia Romana esse receptos aliquando. Sunt haec verba ipsius
:

Apostolica hos
Ihohca} fidei

ita

dclinqucntes (ut diximus) tole-

randos esse putavit, quandiu essct consultum Canec destitit eosdein jugiter adnioni;
:

46. o

Sane notandum

est,

qutcdam in hac SySynodi

in-

tionibus excitarc

licet

poslcriores

Gnccorum

cx

nodo cx Aijostolorum
canonibus

et scxta; universalis

mala sua conscientia putaverint ab

sexta;

ipso tenipore

et sentcntiis invcniri, qua;

penes nos

terpretata nec habentur, nec admittuntur . Et inferius : Regulas quas Gra^ci a sexta Synodo perhi-

Syno(h intermissam essc Calholicam communicationem Grfficorum inipcratoruin cum Roniana Ecclcsia. Mcnhtus est id quidem Michae|
iniperator scribens ad Nicolauin

bent edilas,
lirincipalis

ita

iu

liac

Synodo (Nicaina

scilicel),

Romanum
istis

Ponti-

Sedes admiltit, ut nullatcnus ex his illa; recipianlur, quse prioribus canonibus, vel decretis

ficem

sed

eum

ipse Nicolaus redarguit

verbis

Dixistis

enim, quod nullus antcccssoruin nostro-

sanctorum scdis hujus pontiflcnin, aut certe bonis moribus inveniuntur adversa;. Quauivis omnes
hactenus ex toto maneant apud Latinos incognilai, quia nec interpretatic. Sed nec in cicterarum paIriarchalium sedium (licet graica utanlur lingua)
repcriuntur archivis niiniruin quia nuUa earuin, cnni edercntur, aut promulgans, aut consenticns,
:

runi a sexta Synodo (ex quo scilicet ipsam contigit

celebrari), meruerit a vobis, imperatoribus scilicet

quod nos meruisse dignoscimur. Quid auteni meruerimus evideiilcr nullaConstanlinopolilauis,

,

tenus indicastis

nisi fortassc liltcras prajdicatorias

hoc diclo vclitis intclligi nos a vobis nunc taiitum mcruisse suscipcrc a sexta Synodo propter aliquod
Thrcu. IV.

aut salleni piicscns invenla est quanquam cosdem Patrcs illas Grajci promulgasse perhibeanl, qui in
:

Psal.

li.

SERGir

ANNUS

.").

CHRISTI

("92.

V21

dogma,
et

vel disciplinam fniamlibet Ecclesiasticam

dicitis,

merum
non

exacerbate prosiHunt

damnaverit,
;

si

diU-

hoc

qiiasi

nostrum

fuerit

opprobrium,
niagis
sit

gcnter inquisieritis, profecto invcnietis

falsata,

60 quod

Sedem Apostolicam

in nullo qucTrere an-

tamen Gra?corum more, sedsicutaScdemissa

si

tecessores vestri dignati sint,

cum eorum

est Apostolica,

penes Ecclesiam Constautinopoli:

dedecus, quia per tot

annorum
:

curricula diversa-

tanam hactenus perseverat

dicto,

et

Epistola; diversoe

rum baeresum. niorbis languentes medicinale remedium non qua:sierint quin polius medicinam
sponte a nobis
projecerint
duplici
sibi

sanctissimis Pontificibus, Leoni scilicet, el Bene-

decessoribus nostris missai tcstantur. Ergo

ita sint
:

porrectam, quasi despcrati, vel

tanta; salutis oblatos ministros
.

cum

hac, qua) de multis partim comme-

quasi cor impffnitens gerentes, ab ipsis faucibus

,

dum

morbo

interemerint

Ita

rantes Gra;cos
liciE

nunquam

destitissc

quidem abermoneri Apostoresi-

moravimus non jam verumcstillud^iuod dicitur, a sexta Synodo nos non meruissc suscipere, quaj nunc a vobis ipsi mcruimus . Ilffic Nicolaus, satisque ad redarguendum mendacii Michaelem, licet

Scdis

littcris

atquc legationibus docet, ut

piscerent.
50. At vero ipsos, instar

eum multo plura iuducenda fuissent exempla Orthodoxorum imperatorum, qui Romanos Pontiin
fices

nialorum operariorum

summo

sunt prosecuti post

liaic

lionore ac re:

vineaj Dominicae, aliquando in cos qui a

vineffi

domino

verentia. Porro
sextee

quod Michael

dixit

temporc

missi sunt, insiliisse, pergens docet cxcmplo,

:

Synodi, utique ad ha;c temi^ora cst refcren-

dum

ait

Quoniam aut

participes illos sui erroris

sicut

effectos spiritualitcr occiderunt,

tempore reillos

durn , quibus sanciti sunt canones nomine sexta) Synodi, (|uorum causa adeo diu tumulluatum est
ac disputatum inter Latinos et Gra^cos.
52.

verendaj memoria) Cononis papaj contigit, qui post

sextam
rabili

Synodum

extilit

aut certe corporaliter

non consentientes

sibi

necaverunt, sicuti sub venecst,

rator

Sed quam poenam tulit Justinianus impehoc anno, quo ista moliri cocpit adversus
Pontificem
?

papa Gregorio factum

fuit,

qui post sextam

Romanum

Justo Dei judicio per suos

militari,

Synodum
imaginum
directi, in

quando pro

zelo fidei, et

sanctarum

duces prodita, etexpoliata Armeniarobore

reverenlia religiosi viri ac Dei famuli

exilium missi sunt, et bona confessione

.
Ita

peramplus patefactus est aditusBarbaris Sarracenis ad invadendum Romanum imperium sicque dum
:

bujusmodi finierunt vitam

vero de reliquis dicere
51.
:

de

illis

pergit

proditionem parat Ecclesi;c impcrator, proditionem a suis ipse perpessus est. Hicc Theophanes atque

Denique a

sexta
(licet
si

Synodo imperatorcs aut

perpauci) Catbolici fue-

Cedrenus in Anualibus habcnt

Justiniani imperatoris.

lioc

anno octavo
pertinet,

fuerunt
runt. Et
sunt,

hairelici,
iiajretici

aut

quidem
:

mitlere ad nos dedignati

Quod ad statum rerum Occidcntalium

mirum noverunt cnim per gratiam Dei, se nos nunquam penitus sibi sociaturos. Fuit autem, quando nos sibi sape sociari tentantes cum magno sunt dcdecore et opprobrio i'epulsi, et
non
est
,

ultimus numeratur hic annus Clodovei tertii ejus nominis regis Francorum, qui post obitum Tlieodorici

parentis

regnavit annosquatuor. Successit in

digna conslantia a nobis, et non a ConstantinopoHtana Ecclesia crebro retusi. Quando vero Catbolici fuerunt, ot pium dogina et Ecclcsiasticam correctioncm dcfendcre voluerunt,nostrum praesidium

locum Childebertus fratcr ipsius, quem tenuisse regnum annos decem et septein, habet auctor apud Aiinoinum ', cui pra; castcris inha;rendam
cjus

putamus, cum res sui temporisscripsisse noscatur: etcnim ubi agit de Thcodorico filio Dagoberti in
regein assumpto,
ita

sicul Synodus sub Constantino et Irenc facta indicat, in cujus initio, id cst, in Epi-

quffisierunt

dc ipso ait:

Qui nuncanno
illa scripsisse

scxto in rcgno subsistit

oo se anno

stola beata; memoriffi pra^sulis lladriani,

quantum

dcmonstrans.

idcm Pontifcx illani prcTsum|)tionem, (jua ex laicis (luidam subito tonsurantur, ct in ci)iscoporum nu-

'

Aimoin.

I.

iv.

c. 4!).

Ibid. c. !il.

l-ix

SERGII

ANNUS

o.

CHRISTI

0!)2.

Anno

perioJi Graco-Romana; 6183

Anno JEtx Hispan. 730.

Sergii pap;e

G.

Anno negir inchoalo die jun. imp.

'/3

24 Maii Fer. 3.

Jesu Chrisli 692.

Jusliniani

8.

1.

Postconsulahis.
:

Ilic

annus

ista

formula

titur,

notatus

Anno
viii.

Justiniani jiin. vui. Post consula-

siino

anno nono

scilicet

mundl

in tertio

sexies millesimo centecanone laudato diserte ex,

tum

ejus
2.

num.
magni

A Epocha Synodi Tndlancp, controversa. ad 5. Habita Synodus Trullana in TruUo

palatii,

presso. Fatetur utraque pars

eum annorum nume-

niagnai Ecclesis, ut

utliabetBalsamon, non veroinTrulIo quibusdam perperani visum.

Ejus epocha in controversiam vocata, pivTsertim ob verba qua) in tertio ejus canonc leguntur
: ,

runi, licet a Balsamone et Zonara agnitum, mendose tamen in Actis hujus Synodi descriptuni esse, et ex Theophane ad ann. Incarnalionis secundum Alex. DCLXxvii corrigendum locoenim anni sexies millesimi centesimi noni, legendum, anni sexies
:

Matura

inquiunt hujus Synodi episcopi,

Con-

millesimi centesimi nonarjesimi noni, quia scilicet librarii nuinerum 90 omiserunt.

4.

cilii

discussioue prffihabita, eos qui duobus con-

Explicatiir opinio de

jugiis implicati fuere, et ad prajteriti

mensis Ja-

Tndlance.
ferri

anno
ille

coactce

Synodi
re-

Porro annus

mundanus

nuarii

diem decimum quintum,

prEteritae quartae

Indictionis, anni sexies millesimi centesimi noui

peccati servituti obnoxios se voluere, nec

ad /Erain Alexandrinam; sicque inchoatur kalendis Septemb. anni Christi septinpotcst, vel

uUo pacto

gentesimi sexh

vel ad

iEram Constantinop. eoque

:

resipiscere, canonicai depositioni subjicere decre-

vimus
dixit
:

Ad hajc Tarasius laudatus in VII Synodo Quidam ignorationc languentes scandali:

Putas sextai zantur in hos canones, asserentes Synodi sunt? Cognoscunt autem qui hujusmodi sunt, quod sancta
et

magna

sexta

Synodus sub

Constantino fuerit celebrata contra illos, qui unam voluutatem et unam operationem dicebant in Christo, in

fide

qua ha;reticis anathematizatis, et explanata domuin reversi sunt decimo quarto anno
,

Constautini.

Ergo post

nos, iidem ipsi

filio

quinque anPatres convenientes sub Justiniano

quatuoi-, sive
illis.

Constantini, prsesignatos canoues exposuerunt,

et

nemo

dubitat de

lUi
et
;

enim, qui subscripse-

sub Justiniano prajsenti Chartaj subscripserunt ita ut hoc manifestum sit ex corum propria; manus scriptura; immutabili
runt sub Constanlino,
ipsl

anni Dionynonagesimi iudeque historici in eo interpretando divisi. Theophanes loco laudato contendit, Patres Synodi Trullana) usos esse Ja'A mundana Alexandrina, ideoque hunc annum niundi congruere cum anno Incarnationis secundum Alexandrinos dcxcix, qui uterque Alexandrinus annus tam mundi, quam Incarnationis inchoatur kal. Septemb. anni^rte nostra; ChristiauiE septingentesimi sexti indeque consequens est, Synodum istam juxta Theophanem pertinere ad annum yErte Dionysianje dccvi, a kalendis Septembris ct infra. Addit Theophanes, eam habitam anno Justiniani iterum imperantis sccundo a sexta Synodo ad TruIIanam fluxisse annos viginli septem et eos nugari qui scriptis suis celebratos sextj
siani sexcentesimi
: ;

pacto auspicatur kalendis Septemb.

similitudine . Ita Tarasius.

3.

Tres

cle

ea opiniones.

Natae

postmodum annis quatuor, editos affirmant B, ubi Tarasium indicat.

Concilii capitulares typos, exactis

indc de anno

celebrationis hujus Synodi opiniones tres. Aliqui

exishmant, standuin esse Tarasio^ qui non multum ab ea dissitus fuit, et quem quae de ea in sua; Ecclesiffi

Communis tamen opinio an. illum mundi 6199 de ^ra mundana Constantinopolitana interpretatur, quam et Baronius sequitur, et hic magis explicabimus.
5. Refellitur

Constantinopolitauffi

monumentis habebanQuare
hi existimant,
,

prima
rejicit

opinio.

Primam opinioiii

tur, legisse verisimile dicunt.

nem jure

merito

Baronius, quia in

canone

mendum

in

canouem

iii

citatum irrepsisse

et

hujus Synodi

mox

recitato, dicitur,

annum

qui

eam

decimam quartam reponendam, ideoque hanc Synoduin figendam anno

quartoi Indictionis loco,

antecessit, fuisse

mundi

G199, qui per quindecim

divisus reddit Indictionem quartam,

quae anno

quinque circiter annis post sextam Synodum generalem. Secunda ct tertia sententia uno eodemque fundamento iniiisexceutesiino octogesimo
sexto
,

quarto aut quinto a celebratione sextas Synodi non

consenht

et

ridiculum
,

est affirmare
iv

errorem esse
esse,

in Indiclione

et loco Indict.

legendum

SERGII
Indict. J.iy,cum annnsille

ANNUS

5.

CHRISTI G92.

129

componi non
eosdem
S.
et

possit.

Praterea

mundi cum Indictionexiv verum non est quod

sub Constanlino,

phanis auctoris antiqui tempore ideni numerus in

ea haberetur, et

quidem

correctior,

quam

in

exem-

asserit Tarashis, qui snbscripsere

plaribus hnjus Conciliij qua3 supersunt, dici non po"

sub Justiniano pra:senti Synodo subscri-

testilluminhancSynodum infartumesse.Porronon
inde se^juitur, ut passim omnesindecolligere video,

psisse, ut

mox ostendam. Quareniemorialapsus est Pra?sul. Dicit neminem de hujus Synodi canoprasait,

Synodum Trullanam usque

in

hunc

Christi an-

nibus dubitare, cuni tamen Latini eisdem non

berent assensum, imo, ut ipse
tur; quia sc.

num

dilferendam.

Annus enim

ille

mundanus G199

scandalizareucertissi-

desinit

cum mensc

Augustosuperioris Christi anni,

Tarasius volens veritatem

illis

ac kalendis Septembris ejusdeni anni inchoatur an-

mam,
6.

quai in

continetur de Imaginibus, valido

subsidio constabilire, eos

quoquo modo defendebat. Longe improRefellitm secunda opinio.

nus mundi 6200, et cum eo Indictio quinta, quibus obtinentibus Synodus illa congregata, et laudahis tertius canon supra recitatus ante initium mensis
Februarii currenlis Christi anni condilus. IIoc enim
Patres manifeste innuunt,

babilior Theoplianis sententia

cum

Pmdiis, qui

anno sequenti sedem vacuam reliquerit Callinico, ipso etiam Theophane teste, qui ad id aninuim non adverterat, Secundo, auctor libelli Synodici, postquam locutus est de Synodo Trullana, ait Cum autem Leontius imperiurn
huic Synodo
jira^fuit,
:

cum

in eo

canone ui
pri-eteritGe,

mensem Januarium
vocent prceteritum

qnarta) Indictionis

seu anni Dionysiani sexcentesimi nonagesimi primi

invasisset, et

Justinianum abscissis narii)us Clierso-

nem

relegasset, Artemius, qui et Anastasius dici-

mensem Januarium. Quod si Decretum illud factum fuisset post mensem Jauuarium currentis Clu-isti anni, non dixissent Patres Decernimus, ul usque ad xv prateriti mensis Janua:

tur, Leontio successit .

Qnare non anno

Christi

riipra^teritajquarta; Indictionis,sed (cdecernimus,

Dccvu, sed ante

annum

ncxcv, (juo Jnstinianus de-

positus est a Leontio

Synodus TruUana congregata.

Sergio

ut usque ad xv praiteriti mensis Januarii pr^sentis QUiNT^ iNDicTiOMs quia eo casu mensis Januarius
quinta; Indictionis currentis fuisset pra;teritus
sis

Tertio, Anastasius Bibliothecarius disertis verbis

men-

asserens hanc

Synodum coactam

primo
Con-

Ecclesiam

Romanam
,

administrante, evidenter os-

Januarius. Concilia vero generalia, quale GrLcci contendunt fuisse Trullanum quod et Tarasius
,

tendit, Patres in ea adhibuisse

^ram muudi

loco laudato dicit

tasse,

Synodum universalem

repra;sen-

stantinopolitanam

uxta quani annus 0199 respoudet

,

Pontificatui Sergii primi qui juxta Anastasium anno Christi septingeutesimo primo vitam cum morte comniutavit. Profecto Anastasius in Yita
Sergii pap:e ita accurrate narrat, qua; Justiniano

semper vere aut autunuio, saltem exeunte, celebrata. Quare cum TruUauum verno tcmpore habitum non fuerit, consequens est, illud autumno cunique superioris Christi anni indictum fuisse
:

Concilia ad eos perlineant annos, quibus inchoata

Augiisto

primum imperante Romae

gesta sunt,

quo

Sergius subscribere compelleretur, ut eum de hujus Synodi tenipore firobe edoctum fuisse certum videatur. Hinc Beda, qui hac a'tate vivebat, lib. dc sex. ^tatibus, Paulus
Quinisextai Synodi Decretis

non vero quibus continuata aut absoluta, incertumque sit, an superiori anno finiente, vel currenti Trullanum absolutum fuerit, non dubiuin, quin illud affigendum sit anno sexcentesimo nonagcsimo primo.
sunt,
8.

diaconus qui sfficulo sequenli floruit, lib. 6 de Gestis Langobard. cap. ii, aliique idem quod Anastasius docent Beda autem el Paulus Theo|ihane
, :

Qui

episcopi huic

Synodo

interfuerint.

A num.

5 ad 13. Ilabita Synodus Trullana ad sup-

antiquiores fuere. Petavius in parte 2 Rationarii

Theophanis sententitu adhteChristi dccvh quem et de canonibus istis approbandis scderet interpellatam a Justiniano, in Joanne VII scribit Anastasius. Veruni perperam Petavius pro hac scnqui cam penitus evertit. tentia citat Anastasium Nihil vero Justinianus a Joaimc poslulavit, quod a
Tenip.
ret,
lib.
-4,

cap.

1 i,

quod Joanncs VII Roma3 anno

;

lilendam quintam et scxtam Synodos, in quibus nuUi cauones cditi erant ad discipliuic restaurationem et reformalionein morum. Ilanc enim Synodi causam indicant, qui ad illain convenere episcopi, in sua ad imperalorem allocutione. Ilinc Quinisexta hscc Synodus ap|iellata, quod velutad supplementum utriusque facta sit, (luain et Erraticam alii ai^pellavere. Verum unde habucre Graeci non
posse celebrari

Synodum OEcumenicam
;

abs^iue

Constanlino papa etiam non postularit, quo lamen

canonum

editione

cum

ea;,

ut Leo pa|)a docet, ad

Ecclesiam administrante nullus dicet

Synodum

exstinguendamha;resiin,etfidem Calholicain confir-

Trullanam coactain esse. 7. Synodus Trullana anno superiori celcbrata. Certum itafjue esse dcbet, annum ilhun mundi

niandam indicantur. Mallhajus lUastarer in Prorcinio sui Nomocanouis dc Synodo Trullana scribit
:

6190 de ^Era nmndana Constantinopoiilana inlerpretandum. Verum quidem est hanc ^Eram, (juam
imiierantc lleraclio seniori institutam fuisse alibi

Principes ejus Synodi celebrabantur, Paulus Constantinopol. alter Paulus Alexaudriie , Georgius

Antiochia;,

Anastasius llicrosolymorum, Joannes

nova; Justinianopolcos, Basilius Gortyna; metropoleos Creles insiilai, ac tolius Synodi sanctic
Ecclesia; vices gerens. Ita

dixinms,

in Actis publicis, qua;

ad nos pervenere,

Romana;

ante hoc lenqius non occurrcre, sed

cum

haclenus

namquc

postimperatoris

nuUum
quo
is

hujus Synodi cxemplar

5Is.

prodieril, in

annorum numerus non

ToMis
XII.

legatur, et Theo-

subscriplionem, patriarcharum et inetropolitarum singuli proiirium nonicn ac dignilatem veteribus

17

130

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI G92.
qua; aut a

in libris signaverunt . In fine Concilii Trullani

gatione speciali,

principe fiebat

ali-

Paulus cpiscopus Conslantinopolitanus subscriptus

repcritur, cui etiani subscribunt
Pelriis episcopus

Alexandria;, Anastasiiis episcojjus liierosolyniita-

nus, GeorQius cpiscopus Antiocbi;c, qui ultimus Macarii

sor fuit
hffiretici et
:

quando, aut a Summo Ponlifice. Responsalium autem usuin in nrbe regia, ul)i desierat occasione hffiresis Monolbelitarum, sopitistandem doginatum controversiis, et Ecclesiarum scbismale per sextam

a sexta

Synodo

depositi succes-

Synodum

exstinclo, Constantinus
:

Pogonatus

resti-

sed Petrits iegatus Ecclesiiu Alexaudrintc

tucie procuravit

sed liberam legalionem, nuUi

;

adfuit sexttc
esset.

Synodo generali, dumadhucpresbjter Quare Blastares loco PetriPaulum perperam

mandatis restriclan), postulavit ita ut legatus in omnibus emergentibus negotiis, seu fidem, seu
disciplinam respicercnt,Pontificis personam expri-

posuisse \ide(ur.

Ad

ha;c

apud Blastarem Georgius

tamen
in finc

episcopus Antiochia; pncponitur Anastasio Iliero-

meret.
10.

solymoruni episcopo,

et

Actorum

Apocrisiariis plena legatioms auctoritas

.

Concilii Quini-sexti Anaslasius subscriptus legitur

ante Georgium. Papebrocius in Histovia patriarcha-

rum Hierosolymitanoruni Anastasiuni patriarcham, quemadmodum ct Baronius in Annalibus omisit.

Georgius succcssit Theophani, auno dclxxxv, ut ibidem diximus, demortuo. Auctor libelli Synodici
huic Syuodo episcopos ccxl, Balsamou et Zonaras ccxx interfuisse scribunt;

non concedebatur Ha;c suut imperatoris verba in Epistola ad Leonem II quae extat Actione xvm sexta; Synodi Hortamur porro vestram sanctissimamsummitatem utquamprimum mittat
,
:

desiguatum ab eo apocrisiarium ut is in regia et a Deo conservanda nostra urbe degat , et emergcnfibus, sive dogmaticis, sive canonicis, ac
;

cum tamen

in ho-

prorsus in omnibus Ecclesiasticis negotiis vestrae

dier nis exemplaribus subscripti

tantum reperian\'ei'ba

tur ccxi, et AnastasiusBibhothecarius, cujus

num. 6

rccito,
ei

asserat

patriarchas
eos,

nequidem
et sanctitas

per legatos

adfuisse. Inter

qui praesentes

fuere, extitcre

quos probitas, doctrina,

commendabiles reddebat. Porro exBlastaris verbis liquet, Paulum tunc episcopum Constantinopolitanum fuisse quod et patriarcliarum illius urbis
;

exprimat ac gerat personam . Prudenter Leo ita se petitioni Constantini accommodavit, ut responsalem suum delegaret Constantinum subdiaconum, non tamen coucessa plenae legationis auctoritate sed eo tantum munere injuncto, quod apocrisiariis imponi solitum erat, suggerendi sci
sanctitatis
;

licet et

insinuandi principibus, quae necessaria viderentur, reservata nempe sibi, ad relationem responsalis,

chronologia accurate

nobis consignata

extra
8,

decernendi potestate ;
II

Pracsentis

denique sug-

omne dubium

ponit.

Baronius tamen

num.

gestionis, inquit Leo

in Epist.

ad Constantinum

stantinopolitanam

Callinicum Pauli successorem tunc Ecclesiam Congubernasse existimavit, quam sententiam Lupus Dissert. de Synodi Trullana;
causaet tempore etiam amplectitur
ut viri infamis,
:

aitque:

Ejus,

Pogonatum, exiguum peccatorem Constantinum subdiaconum, regionarium hujus sanctae Ajjcstolica; Sedis, qui et nupercumlegatisApostolicae memoria; pracdecessoris mei intcrfuit sancta; Synodo
inibi celebrata; (VI

nomen existimem erasum

patronis,

a poste-

nempe Synodo) clementia

censeat vestra

con-

rioribus Synodi

Pauli .

intrusum nomen At Callinicum nullus antiquorum aliac

facit,

sueta

dignum

exceptione

regalis

cujus criminis reuni

fuisse.

et

gratis

dicitur no-

magnanimitas, ejusque suggestionibus aurem pietatis accommodet, ut autem ministrum dignanter

suscipiat.
silii

men /'aM/nn locum nominis

CaUinici subrogatum

Non

inutilis erat liujus meditati

con-

9. Legatio Apostolica Synodo adfuit. Huic Synodo adfuisse legationem Apostolicam diserte docet Anastasius in Vita Sergii papa;, in qua scribit Hujus Pontificis teniporibus Justinianus imperator Concilium in regia uibe fieri jussit, quo et

cautio ad vilandas patriarcliarum Constantino-

pofilanorum macbinationes; quisua; sedisampUGcationi, semper intenti, terrore et niinis principis, asscnsum legati ad res novas constituendas extorquere potuissent, ut saltem non incolorata videri

posset immutatio, quac Sedis Apostolicte auctoritate

legati

Sedis Apostolica; convenerant

.

et

decepti

aliqua muniretur.
11.

Sed hanc legationem varie explicant recentes historici, inter (juos Marca lib. 5 de Concordia cap. 18, rem exactius exposuisse videlur. Observat Romanos Ponlifices solitos fuisse legalos ad imperatores Christianos pro negotiis Ecclesia; universalis procurandis mittere eamque iegalioneni sequentibus stcculis occasionem dedisse mittendorum responsalium ad urbeni Constantinosubscripserant
:

Legati Sedis Apostolicce inviti subscripse-

runt yi Synodo.
nere Pontifices
in

Attamen prudentia sua

obli-

Romani non potuerunt, quin laqueos inciderent, a quibus tam studiose

eos
sibi

cavebant. Etenim in Concilio Trullano, ut color aliquis novis Decrctis, qua; in ea condita sunt, quae-

politanani, praecipue post Justiniani iirimi lempora.

OEcumenici tilulum assumob Romana; Sedis auctoritalem adliibitam. Legati enim Apostolicie Sedis huic Concilio intersitus videretur, illud
])sil,

Tunc enim
crisiarii et

assidui erant in comilatu diaconi apo-

fuere, ut diximus ex Anaslasio, id est, ut

Marca
,

responsales dicli

qui et causas proprias

Ecclesia;
et

Uomanaj apud principem prosequebantur,

fidei

pro negoliis

diclionis nullani

etdisciphnieexcubabant. Jurispartem attingebant, nisi ex dcle-

qui lungebantur. Neque enim Sergius papa legatos mandatis suis instructos ad cum convcntum tiansmiserat quem damuavit ut
interpretatur,
apocrisiarii

seu

respousales

muuere

suggestionis

: ,

SERGII
illicitiim, ejnsqiie

ANNUS
rcpiidiavil

").

cto

CHRISTI 692.
direxissc scribit.

131

canomim leclioncm

tum omnium
charta
:

Eodem

plane pa-

rejccta Justiuiani postulatione, qui

Pontificis sub-

pura

relicta

est

episcopis

absentibus

scriptione firuiari gesta veliemeutissiiiie cupiebat

a [n
lio

quo
ct

^ inquit
et

Anastasius

cle

Trullauo Conci-

loquens,
,

legati

Sedis Apostolicai convene-

Thessalonicensi, Ravenna", Sardinia^, ct Heraclese utsalteni post solutam Synoduin Aclis subscriberent; quod iisdem verbis in Codice aduotatuin est

Compellcbatur papa subscriberc; sed nullatenus acquievit. Basilius episcopus Goiiyna?, metropolitanus provincia^ Crelae eam legationem tuncsoUis
rant
decepii
ipse

subscripserant.

Locus Thessalonicensis, locus Ravennatis ;

et csete-

aiiteni

et

rorum. Quare Ralsaino, qui locum vacuum pro subscriptione suinpsit, non aususest ederenomina
episcoporiim, (juos subscripsisse fingit. Basilium quidetn Gorlyncnsem specialiler profert, sed caeteros verbis indefinitis significat, ut inquit Marca, qui hanc legalionem verbis mox recitatis docte
cxplicat.

obibat. llincque factum, ut ad calcem liorum Ca-

nonum

liasiNt/s,

unus ex episcopis

Occideiitalibus,

se legatum inscripserit totius Synodi Ecclesise Ro-

mana>, exemplo trium legatorum Agathonis et Synodi Occidentalis, qui hoc

nomen

iu sexta

Synodo

assumpserant.
12. Legatio Basilii Gortynensis episc. cxpli-

catur.

Legati

Canones hujus Synodi. Ad num. 15 et duo canones in hac Synodo editi, ut lestantur sanctus Tarasius, septima Synodus in
1-4.

scqq. Centuni et

titulo ipse

quoque

Basilitis ornatus

refutatione

conventus
et
1,

Iconoclastici
libclli

Photiiis
;

in

fuerat tempore sextao Synodi, ut patet ex ejus subscriptionc,

quse habetur Actione xviii.

iiierat,

Sed

illo

Nomocanone, quidem num.

quia

auctor
ait,

Synodici

Baronius
ct tres,

conditos esse

centum

auctus non

ut una

cum

caeteris tribuslegatis

scilicet in

aliquem Codiccm inciderat,

illis

in

quo

vices Concilii Occidentalis in ea

cum

iiec in litteris

Agathonis.,

Synodo implcret; nec in Epistola Con-

unus

in

duos partituseral. Ex

plures sunt op-

stnntini Porjonati inter eosrecenseatur. Sed legatio

timi, et qui antiqiiam disciplinam ut plurimum redolent, quemadmodum ex illorum lectione et

quaedam ordinaria illi concessa fuit, ut Besponsalem ageret ordinarium Synodi Roinana; nomine,

examine

cuilibet

patcbit.

quatuor aut

quiii(|ue, qui a

Verum sunt inter illos Romana Ecdesia ap-

queniadmodum diaconus mittendus a papa sponsa Ecclesiastica nomine Pontificis facere

re-

dc-

bebat. Contigit autem, nXBasilius legalionem illam

probati non fuere, uti canon ii, quo octoginta quinque Apostolorum canones et Constitutiones decernuntur admitlenda;, quos ideo Baronius num.

ordinariam post solutam sextam Synoduin retinucrit, qua defunctus est in TruIIana Synodo. Balsamo, cujus verba Baronius citat, et refeUit n. 9 et seqq., contoiidit, adversusLatinosconvenlum istum
Triillanum Synodi ORcumenicae auctoritateni oblinere; eoquodlegalis AposloIicfeSedisinstructusfuerit, scilicet

42

ct seq([. refellit.

Ncc etiam canon

concufitur;

xiii,

quo

lex

Ecclesiastica

ca>libatus

et

castissima

Roniana? Ecclesiie rcprelienditur

sacris ministris

disciplina,

qua

Basilio Gortynensi, ct alio quodaiu cpi-

usus conjugii interdicitur, quem ideo confutat Baroniiis a nuin. 18 ad 24. Nec etiam caiion Lxvii abstinentiam a sangidne et suffocato clericis, sub deposilionis poena, laicis sub poena ex-

scoiio Havennffi, qui

vicem Synodi Ecclesiic RomanDC

communicationis proiiibens, eamque abstinentiam

vclut ex divina? Scriptura;

gcrebant, ct episcopis
Pontificis, ut in

quoque

Tliessalonicensi, Sar-

mandafo cliamobligante

dinia', Heracleic, et Corinthi

qui tunc eraut legali

veteribus IVomocanonis scrii)lum

imponens. Hunc canoncm refcllit Baronius num. 30 et seq. Nec omni ex partc approbatus est ca-

reperitur. Sed apertissinii mendacii rcus convin-

non

Lxxxiii,

quo

proliibelur,

ne Christus Salvalor
,

citur

ul eiiim taceam de Heraclea; cpiscopo, qui

depingatur in imaginc
Patribus iu
figiira,

agni

sicut ostensus est

Pontificia legatione

nunquam

ornatus

fuit,

constat

sed in imagine hominis,

cx Gnecis subscrijitionibus, qua) Iiodie extanl, Tlies-

demum omnes

suiit

adimplela; figunc.

salonicensem,

et

Corinthium episcopos ordinarios

Sedis Ajtostolicae legatos, ccque ac Ravennoe et SardinicC episcopos

lcgendus Baroiiius nuin. 44, ct Synodi DccrcLis videiidus Jjupus

qua Qua dc rc de omnibus hiijus

in NotisetScIioIiis

ab eo conciliabulo abfuisse.

13.

(juihusdam. aliis.

Charta pura 7'elicta est Pontifici Rom. c Etenim inter coctcrorum sub-

scriptiones locus

illis

relinquitur in ordinc suo ad

autheiitica

ad canones Concilii TruIIani. \o. Neque a Sergio neque a Joanne VII confirmali. Hanc Syuodum Scrr/ius confirmarc recusavit, ut ostendit Baronius a num. 25 ad 40.

subscribendum
fiiit
iii

quando Acta Synodi

;

Juslinianus, post(|iiam in

imperium

restilutus fuit,

ad eos perferrcntur

(luemadmodum obscrvalum

idein posliilavit a Joanne VII ac adliortatus cst,

iit

crga Poiitilicem Romanum, cui cliarta imra Codice Concilii relicta est anlc caeleros patriar-

Apostolica! Ecclcsiaj

(pjffi ei

visa essent stabiliret

Concilium aggregaret, et ct qua; adversa rc,

ciias, |)nsl

Justinianum im[)eratoreni, ul eam subIiiijus

nucndo
Joanne
iiiaiia

cxcludcret

in^iuit

Anaslasius

in

scriplione siia repleret. l'nde illiistrari polcst Aiiaslasiiis,

VII. Addidit etinsignesillas litleras, quibiis

c(

qui Justiniaiium gesla

Synodi sex

sexlain Syiiodtiin confirmavit.

fragilitato

Sed l'onlifex hu-

lomisconiprclieiisaabepiscopis subscripla, cliiiaiiu

iin|ieriali

limidiis

hos ncqiiaquain
melro|ioIilas

tomos
ad

conlirmata in Romanain Uriicui ad coiilinnandum, vcl in supcriori ioco subscribcndiiiii Scrgio Pontilici ulpote capili saccrdo, ,

cmendans per

siipraratos

((iiios

eum

miserat impcrator) dircxil ad principcin, post

(lUic noii

diu

iii

liac vila

duravit , inquit Anasla-

,:

132
siiis,

.SERGII

ANNU.S

5.

CHRISTI 692.

qui eiitn arguit, quod nokierit cribrare canoet triliciim a

nes;

palea separare. Nec sine fumia-

Subdit Lupus, cxamen illud fiiisse duntaxat genericum , ideoque etiam post illud canones remansisse obscuros, et nonuisi

mento, iuquit LupusiiicitataDissert.;vere enim de bac Synodo ait libellus Synodicus : Omissos in
quinta et sexta Synodo canones edidit, et al) GraKca (id est Gentili), atque Judaica, quin el
tica traditione Ecciesias

diu post in linguam

lati-

nam

versos esse.

An Constantinus papa canones

omni
liaire-

Trullanos admiserit, suo loco examinabo.

17. Inmedium adducli abOrlhodoxis inVlISynodo. Recipiuntur itaque canones Tndlani qui Decretis Pontificum aut bonis moribus non adversantur, quamvis Latinis ad ea temi)ora iuco-

imrgavit. llabel ba^cSynodus bona malis mixta; et utiie ab inutiii non

\itiatur.

Quare potuerat separari,

si illius

ait

brocius in conatu Cbronico-Hislorico

Lupus, Pape Quid au:

giiiti,

nec iu aliorum patriarcharum archivis reCoutroversia eratcum h;ereticis dc adoralione

in(|uit Allatius lib.
1

tem, inquit,

(Joannis VII)

pusillauimitas,

perti.

viro indigna A[)oslolico, dicacibus llomanis occa-

Imaginum,
ritatem
istis,

de Consensione

sionem

dederit,

eum

fcminea

Joannas

papissai

Eccles. Occident. et Orient. cap. 27. Calholici, vc-

appellatione debonestaiKii ?

Verum

fabula de

Joanna papissa pluribus post boc sa;culum ab liaireticis conflcta, ut suo loco probabimus. De iiujus Synodi conGrmationc petita a Joanne VII, agit Baronius num. 40, et anno nccv, n. 4 et ri. \%. Sed a Joanne VIII ii admissi qiii DecretisS. Sedisnonadversantnr. Anastasius quidem iu oclava; Synodi ad Hadrianum II papam Pra>fatione dicit, bos canones esse adulterinos et reprobos, sed in Synodi VII ad Joannem VIII Pra^fatione, qufc octavffi Synodi Pra;fatione, utpole scripta ad

utcumque elicere cupientes ex canonibus non cos probantes, ueque ut canones Synodi
exosculantes
,

universalis

veritatem

extorquent.

JMentionem
ferunt.

namque de iniaginibus in medium afIIoc modo itaque recepti sunt, ut ejusdem

Nec

canone Iconomachia3 perfidia reprobaretur.

sio,

aliud fuit in mente, neque Eadriano, neque Tara-

neque Damasceno, neque

aliis,

nisi ut

propoex
ap-

sitam

qua3stionem de adoratione imaginum,

satis

ejusdem testimonio dirimerent

antiquo

Hadrianum

II

proximum

Joannis VIII pra}deces-

sorem, est posterior, ait : Apostolatu vestro decernente, non solos quinquaginta priores Aposto-

lorum canones

Ecclesia recipit, sed omnes eorum, utpote Spiritus sancti tubarum. Quiu et omnium

onniino probabilium Patrum et sanctorum Conciliorum regulas et institutiones admittit, illas dun-

probarentque veritatemetiam bac ratione elicilam. Quod in aliis etiam stcpissime factum est. Vide quiE Baronius hac de re babet a num. 42 ad 48. 18. Clodoveus III Francorum rex moritur. Ad num. 52. Clodoveus III Francorum rex anno sexcentesimo nonagesimo quinlo morbo consumptus est absquc prole, postquam vixisset aunos
circiter undeviginti.

Regnare enim coepitan.

dcsci,

ncc rectae fidei, nec probis moribus obviant, sed nec Sedis Romanai Decretis ad modicum quid resultant, quin potius adversarios, id est,
taxat, quaj
bffireticos

regnumque
tinuator

tenuit

amws

qicatuor, ut habent cou-

Fredegarii cap.

101

et

Sigebertus in

Grajci a sexta

potenter impugnant. Ergo regulas, quas Synodo perbibent editas, ita in bac

Synodo

principalis Sedesadmittil, ut nullatenus ex

Imo quintum regni annum iiichoavit Codex eniin Tilianus apud Ducbesnium habet Obiit in (juinto : auctor Annalium Metensium apud eumdem Duchesnium tomo ni, dmn quartum anChronico.
:

bis illa recii)iantur, qufe prioribus canonibus, vel Decretis sanctorum bujus Sedis Pontiflcum, aut

nwn

in

regno complevisset. Herniannus vero Con:

bonismoribusinveniuntur adversaj. Quamvis omnes bactenus ex toto maneant apud Latinos ineognittc, quia nec interpretats sed nec iu ca^lcrarum patriarcbalium sedium, licet graca utantur
cerle
;

Aiino regni v morilur. Mortuus est ante diem vicesimum

tractus in Clironico juxta editionem Pistorii

mensis Martii, quia eo die anno sexcentesimo nonagesimo nono Childebertus III, ejus fratertiuni

lingua,

reperiantur

arcbivis

nimirum nulla
aut con:

rabat. Scaliger

carum cum ederentur, aut iiromulgans,

sentiens, aut saltem prajsens inventa est

quintum regni annum jam numeenim in Animadversionibus Euseb. pag. 2G0 refert, Jacobuiu Bongarsium U. C. hater ac successor

quam eosdem

Patres

illas Grseci

quanpromulgasse perinventi
:

buisse vetustissimum Codicein Cbi'onici Eusebiani

in cujus
titulus

prima pagina adversa, ubi debebat

alia

esse
:

bibeant, qui in sexta

Synodo sunt

sed hoc

generabs,
V,

manu
REGIS

scriptum
FRANCORViM.

fuit

nullis certis probare possunt indiciis .

Quibus ex

AKKVM

CHILDEBERTI
AB.

PIPINO.
,

verbisLupuscitatuspag.l077deducit,7oa?jewir///

IVliENTE.

ADAM.

SVfiT

ANNI. V. MILLIA

DCCCC.

Synodum congregasse, occasione quidem Ilincmari Remensium archiepiscopi, qui Decretales velerum
Pontificum

FVIT PASCHA. X. K. APRILIS. ASCENSIO. DOMINI. FVIT.

K.

MADIAS. PER. CYCLVM. NVMERVM.

ANNORVM. CXL.

Romanorum

Ei^istolas

per

Isidorwn

REPETiTio. A. CAPiTE CYCLi. Oiuues bos tempoiarise

nota3

Mercatorem

in Gailiam delatas suppositionis arguebat; sed in ea non solum Decretales illasEpi-.

gesimum
Cbristi
et

annum Dionysianum sexcentesimum nonanonum certo designant. Etenim eo

anno Pascba die
xxiii Marlii
:

stolas; veruni etiam quosvis canones, eliam vulgares Apostolicos et Trullauos, Joannem VIII jussisse

Ascensio die prima Maii

Synodaliter

Treceusi, pruut
indixit,

examinari. In Synodo tamen nunc babetur, quam Joannes VIII caiionum Trullanorum nientio non cst.

coepit

celebratum, eoque Paschatis die annus /Erae inundanaiLxx Interpretum 5900;

periodi
Victoriana;

a kalendis vero Januariis ilhus Christi anni initium

sumpsit annus cxl secuudae

SERGII

AXXrS

").

sia,

CHRISTI 692.

133
origine descendens, quia Eccleest, terri-

anno

Christi

dlx inchoatcT. Quare ciim annus v

eorum de antiqua
qucTe

Childoberli regis an. Christi bcxcix ante

mensis Martii jam in cursu fucrit, ejusdem /Erfe Clodoveo III successisse necesse

diem xxiii eum anno dcxcv

cst;

sancfo Petro Apostolo dedicata

toriis et

possessionibus suis injuste privatur (Eccle-

cum anno
fuerit.

dcxciv Clodoveiis III adhuc superstes

19. Refutanttir contrarice sententicB.

Ilcn-

primam Februarii in Vita sancti Sigiberli Francorum regis, in Commentario scilicet praevio num. 100, Clodoveimi 1 II [ieT\ea\sse ad inischenius ad dieni

sia scilicet Ripensi). Secunda est, ut monasteriuin supradiclum, quod in privilegium nohis donahalur (ab Agathone pajia) in episcopalem sedein transinutatur, etc. Tertia deinde est, ut jussionibus et decretis Thcodori archiepiscopi ab xVpostolica Sede

missi obedire oiiortere cogehat

Alfridus),

uon

iila

siguificans canonica statuta, quse in principio cpi-

tium

circiter

anni dcxcviii,
iii

et in

Exegesi pra;limidcxcvii

nari ad

tomum

SS. Aprilis

eum anno
est

scopalus sui apud nos (Northumbros) degens, aut in novissimis temporibus vitse suc-e constituit
,

obiisse affirmat, nulla scripti illius Bongarsiani ra-

tione habita.

Verum

ilhid

cardo
,

temporum

Theodorici III, Clodovei III

ac Childeberti III

quando omnes Ecclesias uostras ad canonicam pacem upanimiter vocavit sed magis ea decreta, qu;e mediis temporihus suis, quando discordia in:

Francorum regum, nihilque quoad eorum chronologiam certius nobis anliquitas conservavit. Praelerquam quod ex eorumdem regum, quffisnpcrsunt Diplomatis Clodoveum III usque ad illum Christi aniuim vitam prorogare non potuisse indubitatum rediiitur. Cointius eam mortem consignat anno dcxciv, et Clodoveo III annos tantum duos
tribuit innixus

ter nos in Britannia exorta fuerat, statuit (Alfridus).

cum

Ideo sanctus pontifex noster ha;c renuens ad amifidelem Ethelredum regem Merciorum acces-

sit, eumque cuin niagno honore propter reverentiam Apostolicre Sedis suscepit !>. Bosa, qui ante

quiuquennium Eboracensi sede depositus

et

fuerat,

anonymo, qui Gesta regum Francoscripsit.

rum

regnante Theodorico Kalensi

Verum
nu-

in co, loco,

annos w, legendum annos

v, ultimi

Joannes Beverlacensis sede Hagustaldensi, in easdcm restituti sunt, ut babet Malmeshuricnsis lib. 3 de Pontif. pag. 209. Secunda S. Wilfridi ab episcopatu Eboracensi expulsio recte cum hoc anno
explicatur in Clironico S. Crucis Edimburgensis ab auctore anonymo, quod in parte 1 Anglia! Sacra;

meri cxtreniis lineolis, ut sa3pissime contigit, detritis. Hinc cbarta Leotherice sororis sancli Ehbouis
episcopi

Senonensis

recitata

a Mabillonio

sa;-

pag.

lo(),

Wartlionus publicavit.
Etlielredo MercicR rege honorifice sus-

Benediclino iu Appcndicc partis primo) dicilur data quinto decimo kal. Jun. anno v regni

culo

III

21 .
cipitur.

Ab

nostri Clodoveireqis, elc. sed loco,

anno

v, legen-

Wilfridus de omnihus, quic in Northumbria acta fuerant, Sergiitm Pontificem

Interea

dum, anno

hi enim duo numeri ii et v propter ii simililudinem facile a lihrariis commutantur. Ex dictis vero liciuet, Clodoveum viverc non potuisse
;

maximum
suorum
Decretum
lil :

ccrtiorem

fecit

isque iterum

hostcs
II

Wilfridi damnavit, statutis Agalhonis et Bcnedicti

praedecessorum

inha;rendo.

Hoc

Sergii

usquc ad

XV kalcnd. Junii anni quiuti regni sui. Recte Scaligcr notut, in laudata iuscriptione appositum esse, Piiipino jubcnle, quia Majores-Domus boc temi)ore reipsa regiiahant, reges vero titulo
teuus. Quare mirari

cum

suh finem hujusce anni, ut proba-

bile est, Wilfridus reccpisset, Ethelredo regi ohtii-

DCLXxxvii,

num.

rum

scriptores

non debuit Cointius anno quod vetcres Rerum FrancicaPippinum principem Francorum
G,

Postquam , inquil Eddius suh fiuem cap. 41, Etheh-edus rex propter auctoritatem beatissimorum Poutificum Agcathonis scilicet ct Bcnedicti,

Sergiique,

|)ercipientium

dignitcatem

Apostolicai

Sedis, canonice liheuter poutificcin

nostrum sushoiiore digni-

appellarint.
20.
pulsiis.

cipiens, inulta monasteria et regiones proprii juris

S.

Wilfridus
IIoc

ex episcopatii Eboracensi
,

reddens, liabensque illumin

tatis,

summo

sleriensis, o

Westmonasauctus Wilfridus Ebor. apud regein

nt asserit

annno

usque ad fincm

vilcTi

fidelis

amicusindosiueu-

ter perseveravil . Et

suh finem cap. 43: In mulla

Alfriduni

accusalus ab codcin rege et cpiscopis plurimis ah eiiiscopatu |)ulsus cst , quod jam

reverentia episcopatus ejus (Licilfehicnsis)

quem

scri[)scral

Beda lih. 5, cap. 23, his vcrhis Post quinqueanuosdenuo accusatus ah eodem ipsorcge
:

reverendissimiis Sewulfus cpiscopus vita obeunte ante regcbat, sub protectione Dei ct illius (ncmpe

et

plurimis episcopis pra.'sulatu i)ulsusest.Fucrat

iii

enirn Wilfiidus

sedein

Eboraccnsem

reslilutus

Mcdilcrraucorum Anglorum, seu Licitfeldenscm gcssiss(!, docet nos ctiam Beda lib. 4, cap. 23.
22. lierctuald prcesulatum Cantuariemem et Wictredus regnum Cantii suscipiunt. Theodoro archie[)iscopo Cantuariensi ante hicnniiim demor-

Ethelredi) maiisit . Wilfridum episcopatum

aniio DCLXxxvii. Eddius, qui in Vita saucli Wilfridi

cap.

42,

idem ac Beda

scribit, capite

insequenti

expulsiouem fusius narrat. llcrum iu concordia, at(|ue ilerum in discordia alterualiin per mullos annos viventes mancbaut (Alfiidus scilicel rexetWilfridus)usque dum postremo maxinia
Wilfridi

tuo successit Bcictuald, abbas

dain,
(|ui

in

monastcrio

([iio-

elcclus

quidem

estine|)isco|)aliiiu aniio

llamma

iuimicitia; exardesceute,

de regione Ultra-

Umbreiisium

saiiclus liomo Dei a rege Alfrido exiNaiu

pulsus rccessil.

prinia causa cst dissensiouis

Dominica.' Incarnationis sexcentesimo uonagesimo secundo, die (irimo meiisis Julii, regiiantihus iii Caiitia Wiclredo et Suebbardo. Ordinatus est autcin auiio scqucnte, terlio die kalcndaruni Juliarum,

134

SERGII

ANNUS

5.

CHRISTI 602.

Dominica a Godino mefropolitano cpiscopo Galet sedit in sede sna iiridie kalcndaruni liarum Septemb. Dominica , inquit Beda lib. 5, cap. 9.
:

ctinfinitis, qua)

tiaruin augnicntis,

Annus Incarnalionis deest in Paraphrasi Saxonica. Quidam velcres chronographicum in exemplaribns

suis

Aldelmus fere enumerat, inimiciSaxones prosecuti sunt, licet hi fidem Ciuistianam accepissent. Quare cum nonnisi coacti comniercium cum Saxonibus, tam in re civili,

quam

Ecclesiastica habere vcllent, legibus in

statutis

loco

Wictrcd,

legisseiit

Nicthrcd, arbitrali

hac Synodo

suut, ISicthredum istuni cnm Suebbardo fuisse subregulos seu tyrannos Cantiaj alienos a stirpe regia , qui mortuo Edrico regnum usurparint
:

Britannicaj Ecclesiffi

eorum mores corrigendi fucre. causa^We/mo commissa fuit,

quem

in

errorem impegit Iluntindoniensis

lib. 4,

ille strenue egit, scripta ad Geruntium Epiquain refert Alfordus hoc anno num. 20 et seqq. qui non animadverterat, eam csse inter Boni-

quam

stola

pag. 337. Veruni Beda contrarium lestatur. West-

facianas XLiv. Quis iste

constat.
24. S.
scribit.
lib. 5,

GerMM^ws

fuerit,

non

satis

monasteriensis ad
et

annum

ncxcii

ait

Wictrediim
lib. 4,

Suebbardnm
:

fuissc fratres.

Beda tamen

cap. 26, contrarium docerc videtur,

cum

de Edrico

De

Adhelmus Malmesburiensis varios

ista Epistola his verbis
:

libros

loquitur Beda

loquens scribit Quo dcfuncto regnum illud per aliquod temporis spatium reges dubii vcl externi disperdidcrunt donec legitimus rex Wictrcd, id est, fllius Egberti, conforlatus in regno, religiouo
:

cap. 19

Adhelm, cum

esset

adhuc pres-

byter, et abbas monasterii, quod Maidulfl

urbem

simul
tredus

et industria

sione libcraret . Juxta

gentem suam ab extranea invaBedam lib. 3, cap. 23, Wic,

nuncupant, scripsit, jubente Synodo sua; gentis, librum egregium adversus errorem Briltonum quo vel Pascha non suo tempore celebrant vel
,

alia perpIuraEcclesiastica) castitatiet paci contraria

regnum Cantii iniitanno sexcentesimo nonagesimo mense Octobri ut anno dccxxv quo demortuus est, videbimus (juia tamen ei emenda
,

gerunt, multosqne eorum, qui OceidentalibusSaxo-

nibus subditi erant Brittones, ad Catholicam Domihujus lectione pernici Paschs celebrationem
,

pax fuit ab /?ia0ccidentalium Saxonum rege,antequam in regnum reversus non est, Huntindoniensis
lib.

duxit .

llbi

Beda Brittones

dividit in eos, qui Ince

regi Occidentalium
eos, qui Geruntio

Saxonum

subditi erant, et in
ta-

regnum

ejus inchoat ab
lib. d,

Malmesburiensis
ratis

cap. i,

anno sexto Ince, et ait In tam despe:

Brittonum regi parebant, qui

men

subditi etiani erant

Saxonum

regibus,

illffiso

rebus CantiiB sexennio circiter a regia succes:

religionis et Ecclesiarum jure, ut inter eos

fuerat.

sioneclaudicalum
filius

septimo

demum annoWictredus

cautum Quoad S. Aldelmum,(\\\\ ex abbate MalmesSchirebur-

Egberti,

industria, et

cum apud suos invidiam pressisset, apud hostes paccm locasset pecunia,

buriensi creatus est postea episcopus

nensis, ejus Vitani scripsit

magna
fecit

spe civium allectus in regem, voti conipotes

Interim Inoi Occidentalium Saxonum regi visum

esl cogi

23. Sijnodus in

Saxonia Occidentali
in

indicta.

Willelmus Malmesburiensis, eamque ex Ms. Cottoniano nnper pnldicarunt Mabillonius iv sa^culo Bened. in Appendice part. 1 Henschenius ad diem xxv Maii, quo S. Aldelmus
;

seu Aldlielmus colitur, et Warthonus part. 2

gliae Sacrai.

An-

Synodum,
,

qua ca

stabilirentur, quae

Malmesburium monasterium

in

Wlto-

Ecclesiffi, totique provinciai

rent.

Leges

quae

coinmoda, et ulilia foreferunt Ecclesiam spectant

,

nia Saxonife Occidentalis

apud Anglos provincia

situm

dicebalur antiquitus
,

Maidulfum

a Mai-

Labbeus tomo vi Concil. Gen. pag. 1324, sed nulla Synodi mentione facta et licet Beda lib. 5, cap. 9 , Srjnodum appellet sanctus Aldelmus in Epistola ad Geruntium regem, Conciliwn episcoporum ex tota pa>ne Britannia nominet. Ina rex, Hedda Wintoniensis, et Erconvaldus Londinensis, episcopi in Actis nominantur, ideoque post hunc annum lia;c Synodus differri non potest; cum inscquenti rrtWers Londinensem episcopatum gesserit, ut ibidem videbimus. Acta Synodi in legibus Inae regis et in Epistola Aldelmi ad Gerimtium refjem, et ad sacerdotes, qui per

Spelmannus pag.

182, ct

dulpho monacho Scotto

luerat. In libro,

qui locum illum inco-

matibus,

dixit

quem Aldelmus edidit de Sclieseplinuun omnium sua3 gentis

ad scientiam metrorum
pra?-

hominum

fuisse, qui

sumpsit ingenium, impulit

paulo post subjungens
ut ad

animum

, inquit

Wil-

lelinus Malmesburiensis, qui libruiu illum viderat,

:

Et

ingenii periculuni deditinlibro,

primum quidem quem ad Brittones,

fecit,

verum Pascha
etc.

reverterentur,

elc.

Est

et liber ejus

de Virginum laude, rhetorico com-

pactus lepore,

25. Florel S. Hildelita in Anrjlia.

Enumcrat

Danmoniam

consislunt
,

et

ex

illis
,

patet, Iioc sibi

proposuisse episcopos

abbates

et

proceres qui

deinde Malmesburiensis ahos ab Aklhelmo libros compositos, ex quibus pauci ad nos pervencre.

eidem interfuere, ut non solum Saxones integre

pieque viverent; sed
niis, et

et

ut Britanni, qui in

ultimo Occidentis

cam, ex antiqua Cerdicii

et

Danmoangulo, rem suam publiOccidentalium Saxonum

qua superiori Sceculo, agil, adhuc reti-

Hunc de Virginitate librum ab ipso |)ostea metrice redditum ab eo obtinuerunt HcJdelita abbatissa, Cuthburga, et aliqua; alia; sanctimoniales Beriiingenses, cum ad hujus Concilii indictum locum se
conferret,

regis Gentilis concessione, de

ut

i[)seniet

asserit

in

Praefatione

ipsis

Alfordus in Aiuialibus Britann.

direcla

Jam duduin,

inquit, ad ponlificale proetc. Almitalis vcstraj scri-

nebant, ad
Ecclesia;

unum

Christiana) protessionis ritum et

ficisceiis

Conciliabulum,

morem

concedcrent.

Summo

enim odio

pta satis lubenter suscipieus, ctc. Ita pernicitcr, ut

SERGII
satefristis, dictare

ANNUS

6.
.

CHRISTI 693.
agit.

135
filia

\obisque deslinari nequivcram

et S.

de ea

Ctithberga vero

erat /osregis, quiE

Quamobrem liber iste uno aut altero Syuodum anno exaratus. Hujus Synodi

posl hanc

dissoluto conjugio,

Al-

quod cum Alfrido rege Nordanhymbrorum contraxcrat, vivebat apud Berki-

dhelmi meminit Baronius anno dcxcix, num. 2 et seqq. Porro sancta IlildeUta abl)atissa Berkingensis
successit sanctiE JLthilbnrfjce Earconvaldi cpiscopi Londonicnsis sorori, quse inultis annis eidem monasterio prsefuit, ut prodit BeJa lib. 4, cap. 10, ubi

noum

sub abbatissa Hildelila, quaj et ipsa postea Winburnensis abbatissa renuntiata est, ut infra videbimus. Elogium historicum Bildelitcn e\\\ihea\.
Mabillonius
sx'c.
i\\

Beucdictino parl.

I,

et

Bollan-

dus ad diem xxiv

Martii.

SERGII ANNUS

6.

CHRISTI

693.

1.

Concilium Toletanum XVI,

in

quo Sisbertus

conjurationis Sisbertum arcbicpiscopum fuerit ingesta querela: piaculum enim esse putavit, si etiam facinorosum deliniiuenlem accusaret episcopum adeo ut nec pcr ipsum scirctur Toletanus archi:

archiepiscopus Toletanus perduellionis rcus dcponitur.

Scxcentesimusnonagesinuistertiussequitur
id

annus, Indictionc sexta, quo mense Maio habita est Synodus Toletana ordine posita decima sexta :
generale

Concilium dictum, utpote quod in

episcopus cjus fuisse crimiuis reus, vcl quoquo modo suspectus, nisi id sententia eorumdcm expressisset episcoporum,

causa

gravi

convocatum

fuit,

inlerfucruntque

dum nono
codem
liis

canone de his
Sisberto majesvcrbis
'

quinquaginta novem, per vicarios vero tres, prieter abbates quinque et viros illustres. Quod enim arcliiei)iscopus Toletanus Sisbcrtus c cathedra deponendus et in ordinem redigendus
cpiscopi
esset,

ageutes,
tatis

hcX'C

post alia de

reo constituto significarunt

3.

deligendusciue successor, qui in locum ipsius

:

subrogandus foret
episcopos
Gallia?

oiiortuit

omnes Hispaniarum

Eslenim quorunuIamsa;cularium,et(quod pcjus est) sacerdotum improbanda satis obstinatio aiiimorum et fulem suis principibus sub juramento promissam observare contcmnunl, et ver;

congrcgari. Dcfuerunt tamen ejjiscopi

illi,

borum

fuco juramenti obnubilant prdmissionem,

Narbonensis

qui j)arebant Hispanis re-

dum
gcsta,

in

gibus

idque obingruentemmorbum, proutPatres

versitatem
ista

arcano pectoris rcteulcut infidclitatis perEt post alia adversus perjuros in:

ipsi, (|ui Iiuic

Synodo iuterfuurunt, canonc dccimo

ut Sisbertus
Tolctaiuis,

subjiciunt

Unde

Sisherlus Toletana;

lertio lestati sunt.

2.

sedis episcopus talibus machinationibus deuotatus

Accidit autem,
archiepisco[)Us

haud pridem
oblilus praci-

creatus

pue,

tus(|ue pariter juramenti,

regi pra;stari soliti,

qno fungebatur, muneris quod

sacerdotalis,

obU-

repcrtus cst, pro eo quod serenissinuim dominum nostrum Egicanem rcgeni non tantum regno privarc, sed et morte cum Elogcllo, Theodomiro,
Liubilane, Liubigitonc (juoquc, Tccla, ct ctctcris

dicitur fidclitatis,

ncquam

spiritus incensus faci-

interimerc definivit, at<jue genti ejus vcl patriae

inferre conturbium, ct cxcidium cogitavit qui etiam per dccreti nostri dcfiiiitioneiu jam ct loco et honore privatus cxistit. Idco noslrum iu com:

bus,

adversus Catholicum maximeque ])ium ac

fucrit

justum regem conjuratiouein

machinatus iiomo protervus, sacrorumcoiilemptor, divinorum liumanorunKiuc jiirium spretor. Sed Dei bcneficio

dctecta pertida adversus

regcm molitionc,

ipse rcx

Egica nounisi sacris lcgibus ad vcrsus

liutavit,
taiitae

cum agcudum
;

sacra sacris ministranda rclinqucns

imo

perhujuscauonica; sanctionis dcccrnit collegium, ut hoc ipsum unionis nostraj dccrctum, quod eliain his Synodicis dcfinitionibus inncctcudum dccrevimus, omni subsislat valore subnixum,
at<iue in

mune

modeslia; atque religionis spccimen dedit,ut (hiobusoblatis ab ijiso rcgc libellis Patribus in Syiiodo cousidcntibus
:

jierpctuum oblincat inconvulsibile robur,

nullaincisadvcrsusauclorcm

'

Conc. Tulet. XVI.

c.

'J.

13(;

SERGII
A. a

ANNUS

Ck

CIIRISTI 093.

Ipse vero Sisbertus pro sui

juramenti

sexta feria

hebdomada}

sanctaj sacriDcium missae

transgressione, facinorisque tanli inachinatione se-

minime
7.

offerretur.

cundum antiquorum canonum

institntioncm,

qua

Jnslinianns imperator in se odium populi

praecipitur, utquisquis invcnlus fucrit talia fucisse,

excitat.

etvivente principe in alium attcndisse pro futura

regni spe, a conventu Catliulicorum
cationis sententia repcllatur,

IToc eodcm anno Justinianasimperator, qui (ut dichun esl anno superiori) misit Romam

cxcommuniet loco

bonore simul

Zachariam i)rotospatharium, ut vinctum Sergium papamperdaceret Const;mtinopoIim, justo Dei judicio offensam

depulsus, omnil)usque relius exutus, quilnisquc in

potestate praedicti principis redactis, perpetui exilii
ita nempe, ut secunantiquorum canonum Decreta, in fine vitffi sua3 tantum communionem accipiat, excepto si regia eum pietas ante absolvendam crediderit . Haec de Sisberto IVatrcs dicto canone nono duodecimus autem postea de alio in locum ipsius subrogando sancitus est canon, cum et regis no-

odiumque

iucurrit totius populi, ut

eumdem imperantem
;

paterenturinviti, optarentque

ergastulo maneat relegatus

dum eorumdem

aliquem alium elevari, quem acclamarent imperatorem quod tandem anno sequenti (ut dicemus) perfectum est. Quibus autem ex causis civiumodia in se concitarit, apud Graecorum Annales ista leguntur Justinianus a;dificiis intentus condidit triclinium ab ipso denominatum,etmceniapalatii
:

minatione inarchiepiscopuniToIetauum propositus

est Felix

episcopus ex Hispalensi sede translatus,

positus Sisbertus
et in

Stepbanum Persam cum plena eunuchorum principem, hominem plusquam sanguinarium, et crudelem
operi liuic praefecit
potestate sacellarium, et
;

ubi
est

primum tamen coram Syuodo

:

crimen confessus,

publico conventu privatus

'
:

qui absque ulla misericordia operarios verberabat atque lapidabat, usque adeo, xit imperatore peregre profecto,

nam

ibi haec

leguntur

matrem

ejus Anastasiam

Augustam
pri-

5. a Idcirco

nobis omnibus in

unum

collectis,

loris flagcllarit. Item, et

Theodotus monachus,

iisdem Sisberlus cpiscopus nostro ccetui prajsentatus, atque infidelitatis sua machinationem patuli
oris est affatu
creti nostri

dem

in claustris vitam degcns,

tum

generalislogo-

theta constitutus, multos procerum, nulla

professus.

Unde nos per hujus

dese-

culpa, suppliciis

affecit,

ipsorum bona eorum publicavit, fu-

formulam sa^pedictum Sisbertum

nibusque
rent
,

ita

suspensos, ut capita

deorsum

verte-

cundum edictum priscum

SynodiciE sanctiouis

decretum de talibus promulgatae legis, ab episcopali ordine, et honore dejicimus, a perccptione corporis, et sanguinis Christi
lio

excommunicatum
etc.

in exi-

palearum fumo vexavit. Sed et urbis praefectus plurimos mandato imperatoris in carcerem conjecit. Quibus omnibus odia populi adversusimpcratorem creverant . Et his htec adduntur
:

perpetuo mancre ceusemus,

Subdunt aa-

8.

Erat vicina palatio sedes Deiparte Virginis,

:

tem
et

post haec de subrogatione Felicis. Statuts sunt ab eisdem Palribus eliam adversus laicos aliae
si

pcenae,

quis ejusdem criminis reus inveniretur

et

metropolitana dicta eam demoliri Justinianus , locoque ejus gradus Venetorum, et phialam aedificare volebat , ut ibi oa^'.aoJE;ii/.Gv ageretur. Ideo a
Callinico patriarcha postulabat, ut ejus aedis de-

prajterea,

adversus Judaeos pariter canonem

edidere, necnon adversus idolorum cullores, privantes presbyteros atque ejjiscopos sua dignitate,
si

struendas causa

Deum

oraret

quibusdam enim
fieri

praemissis precibus, juxta sacros ritus, id

suevit. Respondit patriarcha
,

con-

in his corrigendis inventi sint negligentes.

0. Praistiterunt, et hoc tunc Patres suo regi laude dignum, ut praeceperint octavo cauone, pro ipso rege cjusque filiis quotidie missasubiqueloco-

votum sibi esse quod temph erigendi causa faceret, nullum dejiciendi graha receptum esse. Sed vi adductus, tandem lacrymabuudus ita ait Gloria Deo, quia omnia per:

rum Hispaniarum
ter alia sancientes

a sacerdotibus celebrari ista in:

fert

nunc,

et

semper,

et

in aeternum. His

auditis,

Ut tam per omnes

civitates,

destructa est aedes, et phiala condita. Haec apud

vel loca, in quibus sedes episcoporum esse noscun-

tur ad regni ejus ditionem pertinentes, quam etiam per eorumdem episcoporum diieceses, exceptoPassionis Dominicffi die, quando altaria denudata per-

Cedrenum atque Theophanem; Zonaras quoque eadem refert. At \vxc impia et alia in Romana; Ecclesiffi Pontificem ausus infelix Augustus haud levi
dato supplicio luit, sed imperii jactura atque na-

nec cuiquam in eodem die missarum licet solemnia celebrare cunclis aliis diebus, quibus
sistunt,

rium obtruncatione
quenh.

persolvit, ut

dicemus anno

se-

idem dominus noster

rit,

in hac vita superstes exlitcpro eo, vel pro cunctis ejus flliis, vel flliabus auf pro his qui jam matrimonialisuntjureconjuncti, adhucque sunt conjungendi, seu pro nepotibus,

Eodem quoque anno

bus
est

'

duobus

sanctis martyri-

aucta Saxonia,

triumphum Beda,
Saxones,
9.
ita

quorum agouem atque prosecutus historiam eorum qui

:

ex Hibernia pra^dicationis causa profecti sunt ad

describit

vel suis

onmibus sacrificiorum Domino libamina

dediccntur, etc.

ibidem statuta, tanta Synodo digua, qua; tu legcs hiEc satis ad rernm gestarum liistoriam. Sed hic observa veterem Ecclesiarum ritum, ut Passionis Dominicaj die, ipsa
et alia
: '

Sunt

Duo Ewaldimartyres in Saxonia.

Horum

exempla duo quidam presbyteri de natione Anglorum, qui in Hibernia multo tempore pro aeterna patria cxulaverant, venerunt ad provinciam
secuti
1

Conc. Tolel.

XVI.

c.

12.

ibid. c. 10.

Sigeb.

iii

CliroD.

hoc

aiiuo.

lieJa

I.

v. c.

1.

SERGII
antiquorimi Saxonum,
si

ANNUS

6,

CHRISTI G93.

137

forte aliquos

ibidem

prae-

iium projecerunt. Quod

cum

satrapa

ille,

quem
:

dicando, Christo acquirere possent. Erant autem

videre volebant, audisset, iratus cst valde, cjuod ad

se venire volentes peregrini
et

uuiui

ambo

sicut devotionis, sic etiam vocabuli

(

nam

uterque eorum appellabatur Euvaldus

Heu-

mittens occidit vicanos

Passi

illos

non permitterentur omnes, vicumque

pra^fati sacerdotes et

waldus), ea taniea distinclione, ul pro diversa ca-

incendio coiisumpsit.
li.

pillorum specie unus niger, alter albus Euvaldus

diceretur
:

sunt autem

quorum uturque

pietate religionis im-

famuli Christi quinto

nonarum Octobrium die.Nec

:

butus, sed niger Euvaldus magis sacrarum liltera-

martyrio

rum

erat scientia instruclus. Qui venientes in provillici

cum

[lerempta

eorum caelestia defuere miracula nam eorum corpora amiii (ut diximus) a
iiijecta, contigit

vinciam, intraverunt bospitium cujusdam

paganis essent

ut ha3C contra im-

petieruntque ab eo, ut transmitterentur ad satrapam

qui super eos erat, eo quod iiabercnt aliquid legationis et causie utilitalis,

pctum
millia

fluvii

decurrentis

per

quadraginta

fere

passuum ad ea usque

loca, ubi illorum es-

quod debereut ad illum

antiqui

sent socii, transferrentur. Sed et radius lucis per-

perterre.

Non enim habent regem iidem

Saxoues, sed satrapas plurimos sute genti prapositos; qui ingruente belli articulo, mittunta?qualiter
sortes, et
belli

maximus, atqne ad ca^Ium usque altus omni nocte supra iocum fulgebal illum, ubicumque ea pervenisse contingeret,
et

hoc etiam paganis, qui eos

quemcumque sors ostendit, hunc tempore ducem omnes sequuntur, et huic obtempeperacto

occiderant, intucnfibus. Sed et

unus ex

cis in

visione

rant
tia)

autem

bello,

rursum aqualis polen-

omnes

fiunt satrapa^.

10. Suscepit ergo eos villicus, et promittens

se mittere eos

ad satrapam qui super se erat, ut pe-

secum retinuit. Qui cuui cogniti essent a Barbaris, quod essentalterius religionis (nam hynmiset psalinis semper et orationibus vacabant, ct quotidic sacrilicium Deo victimae salutaris ofrerebant, habentes secum vascula sacra et
tebant, aliquot diebus
,

nocturna apparuit cuidam desociissuis, cui nomen erat Tilmon, viio illustri, et ad sajculum quoque nobili, qui de milite factus fuerat monachus, indicans (juod eo loci corpora eorum posset invenire , ubi lucem de ctelo terris radiasse conspiceret quod ita complelum est. Invcnta nauKiue eorum corjiorajuxla honorem martyribus condignum re:

condila sunt

et dies passionis,
illis

vel

inventionis

eorum congrua

in locis

veneratione celebra-

tur . Sed et houore martyribus debito

clesia Calholica prosecuta,
tulit
iii

eosdem Ecre

tabulam
tile dici

altaris vice dedic;itam

(quod altare portai)er-

Album martyrum

consuevil), suspecti sunt iiabili, (juiasi

annua
ubi

memoria
haec

celebrandos.

Denique

venirent ad satrapam, et loquerentur

averterent illum a diis suis, ct ad
lidei

cum

illo,

(pergit auctor) gloriosissiinus

dux Francorum Pi-

novam
sicque

Christiante

piuus,

comperit, adducta ad se eoruni

religionem

transferrent

paulalim

corpora condidit
in loco, in

cum multa

gloria in Ecclesia Co-

omnis corum provincia veterem cogeretur in novam mutare culturam. Itaque rapuerunt eos subito et

loniLC civitahs juxla

Rhenuin. Fertur autem, quia

inlereinerunt, albuni

veloci occisione gladii,

quidem Euvaldum nigellum autem longo suphorrenda niembroruni quos interemptos in Rhe-

eodem

quo occisi sunt, fons ebullicril, qui ia usque bodie copiosa fluenti sui dona perfundat . Hucusque de duobus martyribus
loco

pliciorum

cruciatu

et
:

sermo.

oninium discerpsione

Anno periodi Grffico-Romana

fiiSG.

Anno

JErti Ilispan.

73.

Sergii papcB 7.

Anno negirK 74 inchoato jun. imp.

Justiniani
9.

die 13 Mai Fer. 3.

Jcsu

Christi 093.

I.

Postconsnlatns.
:

Hic

anmis

ista

notalus
ejus IX.
2.

Anno.Justiniani jun.

ix. l'ost

formula consulnlma

lcbratum

csse

anno sexto

inclyti et orthodoxi

dnmni

et principis nostri

Egicanis, sub die sexlo

In eo Patres

Jionartem

Maiarum, /Era dccxxxi.

ad

7.

Concilium Toletanum XVI. A iium. \ Concilium Tolelanum XVI hoc anno a Ba;

Sisbertum Toletanum ob perjurium, et scditioncm adversus rcgem gradu dcjeccre, ct cxplicarunt lo-

rouio recte recitatum

ejus

enim

iiiilio

dicilur ce-

cutionem circa divinas personas, jam antea discus18

ToMus XU.

138
sam
sus

SERGII ANNTJS G.
dicitiir
:

CHRISTl 093.

in Concilio Toletano XV, qua de voluntate, essenfia de essentia

sit
:

Yoluntas

tanfjuam sen;

Pater volnntas genuit Filiuni voluntatem

,

sicut

Calholice dicilur Deus de Deo

:

lunien de
:

lumine id est, Deus Dater genuil Filium Deum Deus Pater, qui est lumen, genuit Filium, qui pariler est lumen, etc. Sequuntur Capilula trcdecim circa disciplinam Ecclesiasticam et rerormalionem
uiorura.
3. Eclipsis solaris, ex qua demonslralur Theophaiiem non amplins res anno wio tardiiis narrare. Ad nuni. 7 et seq. Theophanes anno Incarnat. secundum Alex. dclxxxvi qui poslquam imperium Phocoi anno uno mutilavit, anno uno tardius de more res narravit, nunc in viam redit, neque amplius octennio, sed septennio tantum

a sectatorihus

Mvm

Dionysianai

discrepat.

An-

nus enim ille Incarnationis dclxxxvi inchoatur niense Seplemhri currenlis Clirisli anni Hoc anno inquil, mensis Hyperheretffii die quinto,
:

prinia hehdomadis feria, liora diei tertia defeclus

solis contigil
:

lib. 5, cap. \\, anno rei gesta? non memorato, sed die tantuin marfyrii, quinto nempe nonarurn Octobrium. Verum in fragmento historico quod Duchesnius lomo Hist. Franc. a Dagoberto I usque ad Pippinum regein publicavil, recitatur illud martyrium, anno, qui sancli Willebrordi promotionem ad archie[)iscopalem digriitatem prtccessit cumque Willebrordus anno dcxcvi gradum illum consecutus sit, hoc niartyrium ad annum dcxcv referendum quo et Weslmonasteriensis illud recitat, licet eo anno praifata; eclipsis solaris perperam mentionem fecerif, uti et Sigebertus in Chronico. Excusus quidem in vulgalis exemplaribus Codex Duchesnii liabet aii. dccxxiy, sed vitiose, ut animadvertit Coinfius anno dcxcv, n. % tum quia vivebat eo fempore Pippimis, quo duo illi sancli preshyferi martyrio coronati sunt, ut testatur Beda loco citato, tum quia in eo fragmenlo de sancto Willebrordo haec proxime suhjiciuntur Sequenti anno sanctus Willehrordus a Sergio papa ordinatus, geiiti Frisonum prfedicans,
i ;
, :

ut refert Beda

apparerent
,

Meminere hujus

adeo ut astra nonnulla manifeste eclipsis etiam Ce-

virtutihus floruit .

Tum

quam
brordi

cap. 11 de sanctorum
est,

denique quia Beda, postHewaldornm martyrio

drenus et auctor Miscelte ad annum ix Jusliniani imp. quam Calvisius in opere Chronolog. notat,
accidisse die quinta Octobris feria prima, horis ante

locutns

cap. sequenti de ordinatione S. Wil-

meridiem fere quatuor. Quare ea accurafe a Theophane hoc anno cousignata, qui ut annum, quem abjecerat, recuperaret, qua; uno eodemque gesta fuerant in duos partitus est parlimqne superiori, et partim currenti recitavit. Hunc Theophanis nietachronismum neque Cedrenus neque auctorMiscellaeaniinadverterunt; ideoqueab ultimo Phocoi aniio ad prssenteni, errorem istum amplexi sunt. Vidit quidem illum Henschenius in Exegesi de chronographia sancti Theophanis, c. 3, nuni. t9, prsefixa tomo iii SS. mensis Martii, quem secutus est Papehrocius, iii ConatuChronicoHist. dum de Constantino papa loquitur, sed pcrperam uterque putavit hunc errorem usque ad fmein imperii Constantini Copronymi a Theophane continuatum fuisse ex hac enim eclipsi, et ex iis qua; sequentihus annis dicemus, manifestum fif, Theopluinem annum uuum in duos divisisse, et sic in concordiain hoc anno cuin Dionysianisrediisse. Quare qua; hic Baronius ex Theophane narrat de
,
, :

sermonem hahet. 5. Sed jmstquam S. Suidbertiis et ejus socii eam provinciam deseriterunt. Eodem quidem capite

Beda uAvrsit, sa)ictU7Ji Suidbertum destinalum fuisse in Brifanniam a sociis, uf a sancto Wilfrido ordinarelur episcopus, sed refert id in ordine ad pracdicationem Suidberti apud Borucluarios. Suidbertus enim hoc anno ordinatus est episcopus, ante-

quam

Berhtualilus

/// kal. Jid.

die

Domijiica
ait,

consecratus esset in Gallia archiepiscopus Cantuariensis in

locum

Tlieodori. Beda quippe

ideo

illum profeclum csse in Brifanniam, ut consecraretur anfistes a S. Wilfrido tunc pafria pulso, quia

nondum
ti*,

in

eam

Berfliualdus redierat:

Nonenim,

inquit Beda,

eo tempore haliebat episcopum Can-

defuncto quidein Theodoro, scd necduruBerh-

fualdo successore ejus, qui trans inare ordinandus

ierat,

ad sedem episcopatus

siii

reverso . Quare

sanctus Suidbertus, non anno superiori, ut

quidam

existimant, sed currentiin Biitannia ordinatus est,

ffidificiis

a Justiniano conditis, ejusiiue in Anasia-

mafrem, et cives Constantinopolitanos crudelitate, hoc anno contigere. l)e qua etiam imperasiatn
toris crudelitate

legendus Nicephorus in Historia

in

anteqnam Berhtualdus e Galliis in Britanniam rediisset. Refert postea Beda lih. 5, caj). 12, Suidbertum de Britannia rcgressum, non multo post ad sed expucjentem Boructuariorum secessisse gnatis non longo post tempore Boructuariis ineunte circiter anno dcxcv, a gente antiquorum
:

pag. 25.
4. Dtio

Saxonum
Hewaldimarttjrium

dispersos

esse,

qui
:

Verbum

Dei, pra;di-

patiuntur.

Ad num. 9 et seqq. Dum S. Wilbrordus adhucpresbyterFrisiisEvangelium annuntiat,

antiqua Saxonia

cante Suidberto, receperant ipsumque obtinuisse a Pippino, interpellante Plectrude ejus conjuge,

exemplum duo presbjteri denalione Anglorum quorum alter niger Hewald alter albus Hewald appellati, venere in i)i'ovinciam antiquorum Saxonum, ut populos ad novam Chriejus secuti
,
,

locum mansionis in insula quadani Rheni, ubi postea diem ulfimumclausit. Expulsis itaque Suidberto et discipulis, duo Hewaldi in regionem Borucfuariorum Rheno proximam, et a Saxonibus occupatam profecti sunt, ibidemque mortem pro
Christo oppcfiere. Dixi regionem Boructuariorum

stiana; fidei

religionem transferrent

sed cogniti a
projecti sunt.

DarbariSj iuterempti, et in

Ithenum

cam

csse, in

quani venere duo hi sancti martyres.

SERGII

AXXUS

7.

CHRISTI 694,
S.

130
ista

Nam

Boructuarii seu Bructeri ripam Orientalcm Rheni prope Coloniam Agrippinam us(|ue ad Lippiam fluinen incolebant, testibus Pfolonicco et Snl-

et Translatio

Erkcnwaldi Confessoris in

Ec-

AlexandroapudGregoriuniTuronensem lil).2, cap. 9. Yide Cluverium lib. -i Germaniie antiqu;e,

pitio

De Erkenwaldo non semel locuti sumus. 8. Annus natalis Beda;. Hoc anno, ut scribit Wigorniensis, a Beda monachus graduin diaconatus a Joanne Eboracensi episcopo (luncHagustalclesia .

cap. 13.

d('nsi) suscepit

Sebbus Orientalium
inlirmitate 'ger

6. Sebbits

rex Orientalium

Saxomim moritur. Saxonum rex gravi corporis

ria;

Anglorum
(ad

anno

.Bedaipsein RecapituIationeHisto Decimo nono autem vita; meae ait fineni vergente), diaconatum... per mini:

monacbum
in

consensum a conjuge extorsit, ut ciim annos triginta regno exegisset , inquit Beda lib. 4, cap. !i,
induere posset,
venisse

steiium reverendissimi episcopi Joannis (tunc Hagustaldensis, etpostea Eboracensis),iubente Geolfrido abbate (monasterii sancti Petri
sis)

Wiremuthensexcentesiest.
1

qui addit,
civitatis,

ad antistitem Londoniaj vocabulo Valdhere, qui Erconvaldo suc-

eum

suscepi . Itaque lieda ante

annum

muni septuagesimum quartum natus non

billonius sa?culo secundo Benedictino parte

cesseral , et

habitum
regis

religionis ab eo accepisse, ac

Macom-

ingravescenle infirmitate ad
sancti

Deum

migrasse.

De

posnit

morte ogit Baronius anno DCLXxxii; sed ibidem ostendimus eam ad prajsentem annum, regni ejus tiigesimum, pertinere. Sebbo duo ejus fllii Sighardus et Suefredus successere in regno, ut docet ibidem Beda. 7. Obilus S. Erkenv:aldi episc. LomUnensis. Ex his liquet, sanctiim Erkenivaldwn Lomiinensem episcopum hoc anno vel sub flnein superioris ad Deum migrasse, cum ValdherusmoYn-nia Sebbo rege Londini sederit, ipsequc Erkenu:aldus
hujus

Elogium historicum Beda), et paragrapho primo arbitratur, eum anno anteriori, in luceni prodiisse quod Beda dicat in Recapitulatione
;

Historia; suae

se

cum eam

scriberct, attigisse an-

nuni Lix,

ullimo Historia-, se eam complevisse asserat aiite fliiein anni dccxxxi. Verum
ct capite

Beda Recapitulatioiiem
post Historiam;

scripsit aliquanto

tempore

cum

in

Recapitulatione numeret

quinque libros

Ilistoriac

jam

juris publici fecerat.

operi suo adjecit

inter operaquac Quare Recapitulationcm saltem anno labcnte nccxxxii, vel

,

Anglorum

anno

circiter superiori

Synodo

in Occidentali

Saxo-

ineunte dccxxxiii
vitae su;e

diem xxx mensis Aprilis, quo in multis Martyrologiis Erkenvialdus colitur: hujus Vilam cx Joaiine Capgravio recitat. Aliam exhibet auclor Monastici Anglicani tomo III, p. 299, ex Ms. Codice Cottoniana! Bibliothecsc descriptam, ibidemque refert EpistolaiuAgallionis papae ad cum scriptam , qua coiifirmantur
nia celcbratae interfuerit. Bollandus ad

cum quinquagcsimum nonum annum jam ageret. Tunc etiam nonnulla

ultimo
libri
ri
:

Historia; suae adjecit, veluti capiti

has voces

Et

ipsi

(Saraceni) non multo post in

est aiitem

eadem

provincia (Gallia) dignas suin perfidiae poenas

Iiiebant .

Certum

Saracenos perfidiae

suaj pcenas in Galliis

non

luisse ante

mensem

Octo-

brem anni
Beda

dccxxxii,

cum

ad Pictavos a Carolo

donationes

facta; Ecclcsia"

Londiuensi sancti Pauli.

Martello victi sunt. IIkc igitur scribere

aute finem anni dccxxxii
,

non potuit
initium se-

Celebrabatur in Anglia Translatio ejus die xiv inensis

vel

Novembris, ut liquet ex Charta ibirlem pag. 127

,

quentis, et Baronius anno dccxxxi, iiiim. 19 perlicram affirmat

,

relata

(|u;c dicitur facta

anno Incarnalionis
saiicti

Ito-

eum

pervenisse ad

annum

aitatis

minica!
Apostoli

1248,

Londinii, in Ecclesia
kal.

Paiili

succcv, ut ex dicendis magis apparebit.

XMII

Deccmbiis; qua dic fcstum

est,

SERGII

ANNUS

7.

CHRISTI

(J94.

i.

Leontius, Justiniano turpiter ptilso, impe-

rium accipicns Justinianum

ila

ritim occupat.

Nonagesimiis quartus post sexceiipra;Icclus a Grtccis

facic

prfficiditnaribus, atque delurpaluni CiKjrsonam in exilium rele-

lesimiim verliturDoinini annus, septiinaliidictionc

inchoalus,

gat. Ihcc

autem (|uoinodo

se liabui,'rint sunt pluriin ira

quo Leonlius

impe-

bus prosequenda. Passus est Deus

sua re-

, ,

140

SEROII

ANNUS

7.

CHRISTT 694.

gnarcprincipem qnamvis aversnm sinccris dogmatibus. Ca^terum tnnc a tanta misernm videmus
excidere felicitate, nbi
Callinici patriarchfn

fio vinctns.

Tum
iis

Lcontius, carceribus reclusis, miprodiit, vociferans

litesdiu in

detentos eduxit atque armavit,

:

snasu

que

iis

in

forum

cumQnicnmque

iiovornm sanctionc canonum Roinanam Ecclesiam insecutiis, Orientalem Ecclesiamsno decore nndans,
penilus
deformavif,

Chrisliani sunt, in lede sancta:' Sopliia; pivTsto sint.

cum

et

eadem tnrpilndine

Dimisitetiam qui idem per omnes regiones proclamarent. Tnrbata mullitndoconfcstim ad lavacrum

Romanam

Ecclesiam afficerelabornsset. Sed etcum

magna;

Ecclcsitc coivit

praesensque iina pontifex

ad id perficiendum in Clirislum Domini, i|)snm summum Ponlificem, violentas injiciendas manus

summus, hunc
clamavit, et tur
:

diem illum a Domino factum popnins snblalo clamore vociferabaesse

sno prolospathario prmcepisset, violentas ipse passns est manus, qnibus est igiiominiose truncatus naribns, et in exilium pulsus.
2.

Horum oinnium

inspector vindex, vigil et

; '

Refodianturossa Justiniani. Hoc modo univcrsus populus in circo discurrebat. Prima luce Jnstinianum per Fundam in circum prodncunt, nasoque truncatum Cherso4.

sanctus de caclo descendit

et
:

ut olim in Nabucho

donosor, clamavit fortiter

et

Succidite arborem,

priecidite

ramos

eju?, excutite folia ejus, et dis:

pergite fructus cjus

fugiant bestiae
:

qna
:

snbter

relegant Theodotum vero monachum, et Stephanum sacellarium, funibus ad pedes ligatis, per viam publicam ad Rovem perlractos comburunt, atque ita faustis acclamalionibus Leontium
:

nam

eam

sunt, et volucres de ramis cjns

verumiamen
ita

imperatorem salutant, Callinico solium patriarcha;

occupante
ahjue
aliis

gernien radicnm ejusin terra sinite

qnidem,

Ha;c totidem verbis Cedrenus, eisdem-

quo truncatus naribus pullatur imperio sicque maneat ad decem annorum spatia relegatus. Sed haud voluit evelli Deus radicem, qua; ilerum germinaret, duni scilicet duornm lustrorum tempore evoluto, in regnum iterum remeare permisit ut probe conscius ipse unde sibi malum tam grande provenerit, non cessaret, qnoad viveret, de Romanis Pontificibus bene
in
excitat, a
:

dum

eum tyrannum

qne consentientia habentur

in Tlioophane, Zonara, Gracis auctoribus. Error tanien esse putatur, quod habet Theopiianes, ipsum imperato-

rem non naribus tantum, sed et lingua fuisse pra?cisnm id enim non probatur nam constat
: :

postea ipsum esse locutum, ut suo loco dicemus.

Porro Leontii impcrii anno primo cuncta pacata

fuisse tradunt.
5.

mereri

usque adeo, ut corona, qnarediniitus

erat,

Concilium Tolelamim XVII, ubi adversus

tumultitaittcs decreta.

summi Pontificis [)edes fuerit cxosculatus, regnum slbi hac via propagaturus, nisi aliis criininibus rursum in se ipse Denm vindicem
in terra dimissa,
concitasset.
3.

Judaos
dasorum

Haec

Oricnte. In Occidente autem, Hispaniae,

illic

quidem in motu Ju:

habilantinm, exagitata; sunt

in

conspi-

raverniit ipsi adversus

rcgem, rcgnumque atque

societatem adhibentes

corum Annalcs

Sed narralionem ipsam aggrediamur. Gra^ista habent Eodem anno decimo

:

universos Christianos
Judacos
illos

qui habitabant in Africa. Cognita vero

Justiniani imperatoris, Jnstinianns imi)erio pulsus est hoc pacto. Mandavit Stephano patricio, ctRusio

eorumdem

conjnratione, rex Egica

omnium

Hispa-

niariim Ecclcsiarum episcopos, ncc non Hisi^anis

subdifos Galliic Narbonensis antistites Toletum ad Concilium convocavit hoc anno celebrandum

populum Conslantinopolitanum nea patriarchis facto. Sub hoc ipsum tempus Leontius patricius, qui cum dux
duci, ut noctu
carent,
cffidis

initio

quinto idus Novembris

ptimo,

ejusdem regis anno seconvenissent episcopi

Orientalium

fuisset,

re bello

pi\TecIare gesta,

per

^ra

septingentesima trigesiina secunda.

in

calunmiam

tentus crat, subito evocatus inde

carcere deac dux Grtecia; factus, jussnsque suis in tres celoces impositis, eo ipso die urbe avehi. Ea nocte in Sophia; portu
in
fuit,

delatus,

trienniumque

Cum

igitur

unum

adversns Judaios illud in primis sfatuerunt, ut redigerentnr in servitutem, ipsorum bonis omnibus
a fisco vindicatis.
rcligioni
cri

Qnoniam vero iidem

:

ChristianaB

navigandi tempus pra?stolans, cum amicis suis negotia sua componebat. Inter eos qui ipsum vere amabant, summa vaticinabantur ipsi, Paulns prresertim monachus claustri Callistratici, astronomice Gregorius Cappadox claustri Floriani princeps. Quibus cum dicerel Leonhus,captivosibi imperio ab ipsis promitti, vitaeque dubio, ac morperitus, et

nomen

dederant, afque abluti fuerant saillud de eorum filiis pariter septem annorum ajtatis essent,

unda baptismatis

statuerunt, ut

cum

divellerentur ab eorum parenfibus, et inter Chrishanos alerentur, atque conjiigioveterum Christianorum nuptiarum fffderejungerentur. Sed audi ex

tem

singnlis horis exspectanti

ii

gnaviter

eum rem

eadem Synodo detecta ipsorum facinora octavo enim canone post exordium ista habentur '
: :

aggredi jusserunt, jani nunc implcndam. Ergo Leontius, suis armatis secum sumptis, tacitus ad
pulsatisque foribus, simulanl eo imperaforem venire, ut de quibusdamqui ibierant
;

6.

Et ideo quia plebs Jndaeorum nequissima

sacrilegii nota respersa et effusione sanguinis Christi

l^raetorium venit

crnenta, ac multoties jurisjnrandi profanatione

:

noscitur maculosa
sic necesse cst

ut copiosasunt

eorum

scelera,

slatueret.

Cum
:

tum

prodiit

prafecto id indicatnm esset, actu|)ortasque cuni aperuissct, esta Leon-

ut

gravem

sese incurrisse lugeant

(pra;ter) alia

animadversionis jacturam, qui per

sua

Concil. Tolet. XVII. c. 8.

SERGir
scelera

ANNUS

7.

CHRISTI 69 'i.

141

non soltim statum

Ecclesia? pertnrbare

ma-

luerunt, vernni eliam ansn tyrannico inferre conati

feminas Christianis similiter virismaritali societatc adjinigant. Et ncque parentihus (sicut diximus)
nc(|ue
filiis

snnt ruinani patria' ac popnlo universo

iit

itanempe,
crudclis

sitpenilus Iicentiaquo(juopacto.Iudaicfe

suum

fjuasi

tempus invenissc

trauclentes, diver-

siipcrstitionis
delitatis sua3

ca^remonias custodire
in

neque

infiite-

sas in Catliolicis excrcerent

ct

strages.

Unde

scmitas quibuslibet occasionibus

stupenda prwsumptio crudeliori

:

del^et extirpari

rare .

Hucusque

tumultuantes Juda?os contra

snpplicio et ita in eis ordinatum debet sa-vire judicium, quatenus usqncquaqne puniatur, quod nequiter detlnitnm prfEnoscitnr. Qua decausa, dum
in

Christianos episcopi.
8.

Succisa est pariler in

in

eodem Concilioabusio
:

hac sancta Synodo per aliaruni causarum semidirigeremns cautissime grcssus extemplo eornmdem infidorum conspiratio ad unionis notas
,

sacrosanctum missa; sacrificium irrepsisset cum superstitionc conjuncta dum scilicet aliqnis adversus inimicum suum odio flagrans, ut
illa, (]use

ille

strae

pervcnit auditus; eo quod non solum contra

pollicifationem,
fidei
,

tunicam

suornm rituum observatione qua eos per imdam sacri l)aptismatis induit sancta mater Ecclesia, macuiaverint sed et rcgni fastigium sibi (ut prremissum est) pcr
,

suam

ex humanis subduceretur, pro ipso olferrendum cnraret sacrificium pro defunctis offerri solitum. Erant enim olim, sicut
otlerret

quam citius
vel

et

Iiodie, peculiaresritiisetpreces, qua3

pro defun-

ctis in

poenis purgatorii detentis in missa; sacrificio

conspirationem usurpare, malucrint.

7.

Quod infaustum
nostri

facinus

dum
eos

ex ipsorum

professionibus nosler plenissimc nosset conventns,

dicerentur. Pra^ccsserat de his, sicut et deJudffiis, qnerela regis in libello ab ipso oblato Synodo qua adversus istiusmodi iinpie factitantes dccernitista', ubi est immane facinus detestata Missam [iro
:

hujus

decreti
tieri

sententia
:

decernimus

irrcvocabili

censura

scilicet,

ut ex jussione
,

requie defnnctornm promulgatam fallaci voto pro vivis stiident celebrare hominibus, non ob aliud nisi
ut
is 1)1-0

piissimi et religiosissimi principis nostri Egicanis

quo idipsum

offerlur sacrificium, ipsius

qui zelo Doniini accensus,

et sanctre fldei

ardore

sacrosancti

libaminis interventu,
et
,

mortis ac per-

compulsns, non soluni injuriam crucis Christi vindicare vult, sed et gentis sua; ac patriac cxitium,

ditionis incurrat i^ericulum;

quod cunctis da-

quod

fore

illi

inferendum

saivius decrevcre, acrius

extirpare intendit, suis

ipsa^ rescula? fisci viribus sociataj,

omnibus rebus nudati, ct tam eorumdem

perfidorum, vel reliqusposteritatis, alocispropriis exsolutfc, percunctas Ilispauiai provincias perpetuaj

subjectae scrvitnti,
largita?,
liis

salutis rcmedium illi hoc |)erverso quibiisdam esse expetunt in interitum. Obinde nostra) elegit unanimilatis conventus, ut si quis sacerdotum deinceps talia perpetrasse fuerit detectus, a proprio deponatur gradu; et tam ipse
est in

tum

instinctu

sacerdos,

quam

etiam

ille,

qui ad

talia

peragenda

quibns eos jusserit servituros,

dispersae, etc. In
et filios
filiis

maneant usquequaque
ita

incitasse per|)enditur, exilii pcrpetui ergastulo relegati, exceptoin supremo vita? curriculo, cunctis
vil;e suffi

fine

vero

de

eorum

Sed

eorum

diebus sacrte communionis

eis

dencgetur

utriusque scxus decernimus, ut a septimo anno

l)ercei)tio,

qnam Deo

se crediderunl fraudulento

eorum nullam cum parentibns suis habitationem aut societatein liabcntes, ipsi corum domini, qui
eos acceperint, pcr fidelissimos Christianos eos nutriendos contradant
:

dclibasse studio . lla;c Patres et alia ad sacros rilus I)ertinentia provide statuerunt, quac tu consulas.

ea scilicet ratione ut et

maConc. Tolet. XVII.

c. o.

sculos Christianis fcminis in conjugio copulent, et

Anno periodiGraco.Romana: 6187.

- Anno ;Era Hispan. 732. - Anno paps

Sergii

Ilegirrc

75 inchoato die 2 Maii Fer. 7.

- Jesu

Christi 604.

8.

Jusliniani jun.

imp, 10.

\. Postconsnlalits.

Hic annus

ista

formula

nolatus
cjiis X.

Anno

tium (|iieindam patricium, qni Orienlalibiis copiis

pnefiieral,
iu

Jnstiniani jun. x. Post consiilatum

ciislodia babiierat,

cuiiKiue

postea

2.
\

ad

o.

Justinianus imperio exturbatur. A num. Justinianus Aug. totis trilms annis Lcon-

diniissum
sliiiianus

Gr;t!ci;e

pra^posiicrat.

in

cives

JuConstantinopolitanos siiviret
is,

Sed

ciini

iinperium invasit,

hiiiic(|iic liiigua ;ic ii;iso miili-

142

SERGII

ANNUS

7.

CHRISTI 694.

laluni in Cliersonesam iirbem dcportat,

anno ejus

impcrii exacto dccimo , inquit Nicepliorus in Hi-

Pont. pag. 200 recitat, haruraque ha;c subscriplio est a Sergius episcopus, servus servorum Dei,
:

Tlieophanesanno Incarnat. secundum Alex. dclxxxvi, et Zonaras in Historia,qui uterque ait, factum id esse adjuvanlc patriarctia Callhiico, quem paulo ante Jnsliniaims eum plebe occidi mandavcrat. Verum facla sunt lia;c aimo sequeiiti, ut recte Marianus Scotus in Cliron. et Hermannus Contractus in utraque sui editione Chrostoria (1).
iiabet
iiici

Idem

Ethelredo, Alfrido, Adulfo regibiis

Anglorum

horum regum nomina tantum

Scripsit alias htteras Sergius
niae episcopis,

nobis innotescuut.

papa omnibus Britanquibus eos hortatusestut Bcrthualdo

primatum
riori.

gerenti

morem
et

gererent.

Piccitat

eas

ibidem Malmesburiensis
G.

Alfordus anno supe-

habent,

et

ex dicendis in depositione ejusdeni

Moritur S. Clodulphus episcop. Metensis.

vita

Leontii patebit.
iiaso

Ab

eo tempore Justinianus, quod

Hoc anno

functusest

.S'.

Clodulplius episcopus

truncalus

fuisset,

cognominatus

est

Rhi-

Melensis, filius S. Arnulplii, qui

eamdem sedem
ann. xl, et dies mensis Maii ad

notmetiis.
3.

ct seqq. Conciliiim

Ad num. f Concilium Toletanum XVII. Toletanum XVII recte a Baronio

;

obtinuerat. In Indiculo monasterii S. Symphoriani

de eo legitur

Clodsilfus episc. sedit

id.

XXV, obiit VIII

Maii seu die

viii

hoc anno recitatum in Pra^fatione enim dicitur habitum, decurrente im[)erii anno religiosissimi acsercnissimi domini nostri Egicanis regis vii, sub
die

quem

in Marlyrologio Metensi legitur: Metis, san-

ctorum coidessorum pariterque pontilicum Godoiiis atqne Clodulphi . Quare cuni ordinatus fuerit
die xiii mensis Aprilis anni dcliv, currenti e vivis
excessit, et auctor illius Indiculi

quintoidusNovcmbris, Mva. dccxxxii .Sancita

A.

in eo disciplin;c Ecclesiasticic capita octo.

Concilium in Cantia cdchratum. Hoc anno in Cantio celcbratum est Concilium Becan-

diem emortualem
Ecclesia Metensi

non numeravit. Ejus

die VIII

festuin,

iii

Withredo Cantii rege, ut videre esl tomo VI Concil. Generalium j^ag. 1336, et apud Spclmannum pag. 189. Hujus ncc Beda, nec Malniesburiensis, nec aliquis antiquorum meminit illud tamen Si)elmannus e quinque Mss. eruit, quoruni tria pncsentcm Incarnationis annum indicant. Nec dubium, quin currenti anno celebratum fuerit in libro enim vetusto Evideiitiarum Ecdesia; Cantuariensis edito in Collectione nova scriptorum Anglicanorum tomo ii, columna 2208, legi Anno ab Incarnatione Domini dcxciv, tur Withredus gloriosus rex Cantite cum reverentissimo archieiiiscopo Brilhwaldopr;cce|)itcongregari
celdce, pra^sidente
:

Meurisio hb. 2 de episc. Metens. eodemque die nomen ejus Martyrologio Metensi etiam legitur, sed is ad aliquam
teste

mensis Junii celebratur,

reliquiarum ejus elevationem referendus. Successit ei

S. Abbo, qui cum onlinatus tantum fuerit die vicesima prima mensis Februarii anni insequeutis,
in

quam Dominica

cadebat, ulexdicendis in morte

ix, et dies xiii.

ejus constabit, sedes vacavit menses

Ex plerisque genealogiis S. Arnulphi apud Coin-tium anno dcxcvi, n. 5, liquet Clodidpho, priusquam
Metensis episcopus
filium fuisse
(icret,

ex legitimo matrimonio

Concilium
praesidente

in

loco,

qui noniinatur Baceancelde,

eidem Concilio, jam nominato clemeiitissimo rege Cant. Withredo, et eodem venerando
patre et primate totius Britannia;, simulijue Tobia

nomine Martinum, quem Ebroinus per dolum interemit, ut supra oslendi. NonnuUi Hugonem Capetum ab isto Jlartino oriundum putant; cum tamen plures existiment, eum prole caruisse. Vitam S. Clodulphi auctore anonymopost
sseculum
7.
viii

scriptam refert Mabillonius seeculo

ii

Benedictino.
Floret S. Landricus.
,

cpiscopo RolJensis Ecclesioe,

tissis,

cum

abbatibus, abba-

Quatuor proximo-

presbyteris, diaconibus,

ducibus, satrapis,
Dei in

rum

antistitum Metensium

qui post abdicationem

pariter tractantes et de statu Ecclesiarum

Anglia, et de

iis,

qua> a fulelibus regibus, proedeces-

soribus ejus et propinquis,

Ethelberto videlicet,
Concilio subscripsere
etc.

posterisqueejus, Deoomnipotenti, in propriam hsreditatem, data fuerunt, etc.

Withredus, Werburga regina,

Haec

tamen diu

superstes non fuit, vel certe erat binoininis ; Withre-

dus enim conjugem suam Kynegytham vocat, in Charta i'ecilata ab Alfordo anno dcxcv.
5.

matem

Sergius papa commendat Britkwaldum priepiscopis Saxonice et Anglice. Hoc vel

superiori
scripsit;

anno Sergius papa ad Saxonum reges

ei

Brithioaldum Cautia; sedis praesulem,

toliusque Britannia;

primum

pontificem

illis

comde

mendavit. Litteras unus Malmesburiensis

lib. 1

Arnulphi sederunt, tempora diligenter digerenda fuere quia Henschenius ad diem xvii mensis Aprilis sanctum Landricum abbatem Sonegiensem et Altimontensem in Hannonia postquam episcopatum Meldensem mortuo patre deposuisset, Metensem episcopum facit, sicque Catalogi episcoporum duarum celebrium Ecclesiarum sollicitantur. Quod antequam ostendam, aliquid de sancto Landrico ex ejus Vita ab Henschenio loco citato relata, necessario praBmittendum. Sauctus Madel(jranMS cognomento Vincentius de quo suo loco eginius maritus fuit sanctce Waldetrudis patronae Montensium in Hannonia, quo ex conjugio nati sunt quatuor liberi sanctorum numero adscripti, Landricus Aldetrudis et Madelberta Malbodiensis mosancti
,

(1)

Non

lingua et naso mutilatus fuit Jusliniauus, sed

Felicis.

potius naso

et auribus,

ut habet Agnellus In Pontificali

f uisset
;

episcoporum Ravennalennec cognomen obtinuisset

I\1aksi.

sium part. 2 ad Vitain S.

Quod

verosimilius credimus, alioquin

enim vix regendo dein imperio aptus

Rhinotmeti, sed potius Glottotmeti.

SERGII

ANNUS

7.

CHRISTI 694.

143

nasterii deinceps abbatissae , et Dentlimts. Madelgarius sfeculo muitium remisit iu Altimontensi monasterio, cjuoil ipse construxerat, ejusque primus mortuus anuo dclxxvu. abbas renuntiatus cst
,

SonegiasB. Vincentius sepullus cum fdio suo Landrico Meldensi episcopo testatur ita lcgi in duobus
Codicibus; et in altero addi alias Metensi. Cointius ad eamdem dif9. Sed Meldensis. ficultalem hasit, aunoque dclxxvii, nuin. 13, san-

Landricus vero postt|uam a-gre patris consensum obtinuisset, ut clericus fieret, sic gradatim \irtu-

ci\

Madelgarii obitn narrato, asserit Landricum,

, ,

tum

acceleravit iter scandere, nt in

ponlificii

CathedraMesubli,

ejus filiuin

tensis

dignaretur

eum Dominus
,

episcopum

mare, inquit anonymus aiictor Vitffi ejus ubi errore amanuensium loco Meldemis scriptum est
Metensis, ut mox demonstrabo. Post alicjuot annos Madelgarius duo monmlma. aidificavit, Altimontense scilicet et Sonegiense vulgo Soir/ny, inHannonia situm, ac post ejus obitum Landricus episcopatuni abdicavit, ct utramquo abbatiam rexit usque
,

neque Metemem neque Mcldemem quod existimet sanctum Faronem Ecclesiam Meldensem administrasse ab anno Dcxxiv, quo Gondoaldus episcopus Meldensis interfuitConciiio Rhemensi , usque ad annum dclxxii, qiio ejusmortein consignat, putetqne Walbertum cjus fratrem, quem cum Waldeberto Luxoviensi
fnisse
;

abbate annoDCLXViidemortuo iierperam confundit, Faronis ci successisse. Verum Walbertus sancti

frater antecessit

ad obitam,qui
Vita dicitur,
8.

coni\^\\.

XY kalendas Maii,Vii inejus

Gondoaldum

episcopatu Melrege,

anno incerto.
fuit ep/scopus Metensis.
,

densi, obiitque sub Clotario

H Francorum

Non

Quare

cuni

ut in Vita sancti

sanctus Clodulphus
seni

postquam Ecclesiam Metenperannosampliusquadraginta administrasset, prfpsenti anno, Madelgarius vero anno dclxvii spiritum Deo reddiderint, manifestum est, Landrician EcclesiiE Metensis nunquam episcopum fuisse; cum ab anno dcxxv, quo Arnulphus abdicavit, ad currentem, certa sit proesulum Metensium series, annique, quil)us ordinati, et mortiii snut in duliium revocari non possint. At respondet Henschenius, Codicem sancti Symphoriani, quo usi sumns ad pontiflcnm Metensiuin tempora digerenda, parum accuratnm esse; cum m eo Pappolus i^iwcii Arnulplu decessor praElermissus fuerit, et in eodein Landrici mentionem non fieri, qnia episcopatum deposuit. Verum nulluin cpiscoporum Catalogum ubi perventum esl ad Arnnlphum, eo exactiorein liactenus vidimus in Ecclesiis GalhLirum nullusqne episcopum aliquem Mctensem e tenchris eruit a Paulo diacono quein coiiditor illius Catalogi sequitur, pra;termissum. Nec mirum in eo Pappoli nonien librarioruin culpa desiderari cum similis
,
,

Faronis diserte legitur. Pncterea Walbertus frater sancti Faronis diversus est a saucto Waldeberto abbate Luxoviensi , qui sancto Eustasio in illius monasterii regimen
successit,
in

eoque

Deo

servivit

per quadra-

ginta

annonim spatium,

ut habet Adso (qui et

dictus Hermiricus abbas Luxoviensis), qui floruit sfficulo decimo, in Actis sancli Waldeberti abbatis

apud Henschenium
Maii
,

ad diem secundam

mensis
refellit.

ubi et pluribus hunc Cointii crrorem

igitur Cointius videret

Cum

Waldebertum , quem post sanctum Enstasium tanto tempore abbatiam Lnxoviensem administrasse, inde coUegit sancti Ffl?'on Actahac in parte interpolata fiiisse, et Walbertum fralrem,
sancti

Faronis

fratrem

putabat,

non decessorem, sed successorem

episcopatu Meldensi.

ejns fnisse

in

Verum cum certum

,

sit, vi-

rum doctissimum perperam duos Walbeitos seu Waldebertos in unuin conflasse ejus opinio nullo niodo stare polest. Certe Adso Waldebertum iiusquam episcopum sed abhatem appellat, et in veterrimo Corbeiensi Kalendario, qiiod fere nongen,

omissio, saepe etiam in Catalogis

Homanorum Ponillo

tificum contigerit. Denique Landricus in

Catain eo

VI non. Madias toruin (-sl annorum,ita scribitur sancti Waldeberti abbatis, ut vidcre est apud Ma;

logo omitti non

i)otiiit,

qiiia
fiat.

abdicavit;

cum

Landricns itaqueinter episcopos Meltlenscs recte numeratus a Claudio Roberlo et a San-Marlhanis in episcopis Mehlensibus a Myreo in Faslis Belgicis, Saussaio in Martyrologio (iallicano, aliisque Nomenclaloribus. (^olvenerius ab Henschenio citatus, qui edidit Chronicon Cameracense, et Attrebatense, a Halderico Noviomensi el Tornacensi conscri|itum et in frihus Cosancti Armilpiii nientio
,

hillonium in addendis et corrigendisad S3PCulum ii Benedictinum, iii finc tertii saeculi Benedictini, p. 628. Post sanctum Faronem series episcoporum Meldensium iiilerrupta, nec probe sciri potest,quis pra;cesserit, et quis successerit. Quarc nihil impedit

quin S. Landricus post euin

in Ecclesia

Mel-

densi sederit; iino id necessario

dicendum, cum

episcopus Mclensis esse non poluerit.

Obilus S. Sebbi regis Orient. Saxonum, de quo

dicibus inter se diligenler coUatis excusum, in

lib.

quo

anno dclxxii actum.

2,

ca[>. 41, diciliir,

in villa Sungeius, aliis

144

SERGII

ANNUS

8.

CHRISTI GDj.

SERGII ANNUS

8.

CHRISTI

G95.

rum

r/esta.

S. Wigberti in Frisia martyritim et socioSexcentesimus nonasesimiis quintiis

quam

molestiae inferret.

Unde factum

est,

opitu-

lante divina gratia, ut niullos quotidie in brevi

Domini annus octava Imlictione notatur, quo Ecclesia

pncdicatione sua ab idololatria ad fidem converterent Christi.

jectense,

Frisiorum

feliciter proiiagatur sang^uine san:

ctornm martyrum irrigata nam pra^ter duoruni Ewaldorum martyrium superius enarratuni, contigit, et S. Wigbertum, unum ex duodecim illuc missis, martyrio coronari. Ha>c omnia narrat Marcellinus in Actis sancti Suviijerti, ubi

iu

Atque convenientes ad castrum Traquod pridem Willeniburgdicebatur, quoJ potestate Orienlalium Francorum eo tempore
permansit, ubi

fuit, et

dudum

imperante Heraclio

primum de
prajdi-

duodecim

sanctissimis monacliis illuc ad

Dagoberlus sanctus rex Franciae construi fecit Ecclesiam in honore sancli Thomae Apostoli, quam non multo post praedurae cervicis
Ca^sare, inclytus

canduni Evangeliuni missis sermoneni habuit, ista subjiciens ' Morabatur perfldus Radbodus rex Frisia; illo tempore expulsus a Trajecto per illustrem et Cbristianissimum principem Pipinum de Herstallo, Majorem-Domus Franciae, a|)ud insu:

Frisones solotenus destruxerunt. In quo ioco prope

i'uinam
a

illius prioris Ecclesiae saucti

Nativitate
,

Domini

sexcentesimo
in

quinto

supera;diflcaverunt

ThomcC, anno nonagesimo honore sanctaj

Crucis oratorium, in quo reuativi fontis consecra-

lam

Foste

a quodam de suo, diclo tunc Fostelandia appellabatur quaa valde solemnis erat propter superstitiosam sectam idoloFostelandire, quse
, ,

runt baptisterium ut Christi fldeles ob defensionein castellaui Trajectcnsis securum illic haberent
:

accessum ad suscipieudum

sacri baptismatis sacra-

latrisB.

In qua

insula

sacerdotes Dei suggestione

mentum

sancti Wigberti convenientes profana statim deiubra Jovis et Foslae destruxerunt , et constanter praedicando tres solumniodo homines Satanai
, ,

3. S. Suviberti apostolatus et res gestce. Subdit idem Marcellinus, hoc eodem auno S. Su-

vibertum reversum in Iliberniani ad eos a quibus

fuerat cuni sociis missus, fuisse ordinatum episco-

pompisabrenuntiantes, Orthodoxajjunxerunt lidei. Radbodus vero rex, strenuissimus idololatra, odio

liabens Christianos, audiens idola sua destructa a Christianis, iratus valde, atque injuriam deorum

pum. Sed qus

fuerit,

ante haec ipse

sic Iradit
'

cum
:

sociis passus
praefati

idem auctor

Deinde

sacerdotes

suoruni ulcisci disponens, S. Wigbertum , quem dudum noverat Christianum, unum ex cousociis sanctorum, diro tormento jugulari jussit, qui contiima prece

operarios
et

messem quidem multam, vero paucos, iverunt more Apostolorum,

attendentes
et bini, trini et trini,

discipulorum Christi bini

adjunctis sibi ahquot ueophyhs, in diversis Gerturi. luter

Deum
:

exorare solebat pro consequenda

caeterosque eliminavit ab insula

palma martyris
prffidicta.

manicB proviuciis fidem Christi gentibus denuatiaquos S. Suvibertus gloriosus sacerdos

2.

Sacerdoles vero perpendentes

quoniam

Radbodus rex nequaquam ab idoloruni cultura desisteret, et quod in lucrandis animabus parum
proficerent propler tyrannidem regis, diverterunt ad prajfatum principeni Pipinuni a quo gratanter sunt suscepti. Et quia uuper citeriorem Frisiam,
:

amoris igne fervidus, venit eodem tempore cum Werenfrido et mecum in grandem vicum dictum Duerstat qui vicus refertus fuit cffirimoniis, oruatusque diversis idolorum templis, duobus distans milliaribus a Trajecto ad Orieutem. Ubi dum prtedicaret Christum verum Deum, qui
Christi, divini
:

vitam aiternam in se credentibus daret, admonens

ut simulacrorum vanos
cultus, eo
et

expulso Radbodo rege, ceperat,

illo

eos

denuo ad

inanes contemnerent

pra;dicandum misit, praecipiens paganis sibi subditis auctoritate regia, ue quis pnudicantibus quic'

quod

idola qua3 pro diis colebant, re-

pleta esseut daemouiis, et nihil salutis habere,

uec

Apud

Sur. tom.

li

die

Marlii c. 7.

'

Marcellinus ibid. c. 8. 0. 10.

SERGII
suis cultoribus
rui
:

ANXUS

CHRisTi 69r
hominis cunctis notissimi
:

145
post

statim a paganis,

auxilium conferre posse afOrmaet idolorum sacerdotibus

ili-

quod adco insigne

miraculum

facta est Gentilium, qui

eum

noverant,

capitur, ct graviter verberatur, clamantibus et

ojitata conversio.

centibus

Blaspheniator

iste

nostram

profanat
affir-

legem

deos nostros omnipotentes daemonia

,

mat, populum seducit Crucifixum solum Deum verum audacter praedicat et nisi occidatur, aut effugelur, cultus deorum nostrorum evacuabitur,
:

Cujus rei causa visum est cunctis fratribus duos ex omnibus deligere, qui ordinari in e[)iscopos deberent, Suvibertum scilicetatque Willebrordum: quorum primum miserunt in Angliam ad S. Wil-

ct paterntE traditiones
4.

exterminabuntur.

His dictis, clamore

omuium

tcnetur, et in

carcerem mittitur, ut altera die occulte trucidauou enim palam audebant ipsum occidere, quoniam vicus erat sub ditione Christianorum Francorum. Nos vero, Werenfridus et ego Marcellinus, dolentes et tlentes sequebamur eum usque ad carcerem quod cernens S. Suvibertus, lato ore consolando bortabatur nos constanter stare pro Dde Christi, nec mortem timere pali pro Christo. Eadem vero nocte circa galli cantum S. Suviberto
relur
: :

fridum Merciorum antistitem, a i|uo est cpiscopus consecratus hoc ipso anno ut testatur auctor) qui numeratur ab Incarnatione Domini sexcentesimus nonagesimus quintus. Quem enim diximus Wilfridum interfuisse Romano Conciliosiib Agathone, idem accepisse pariter ah Apostolica Sede plenam auctorilatem Apostolicae Sedis legati putatur, qua nisus eumdem con?ecrarit episcopum. Se(juenti vero anno (ut ail) WiIIebr'ordus Romam in-ofectus
(

consecratur a Sergio papa,

ut

suo loco dicturi

sumus anno
fuerit
in

sequonli.

6. Accidil

aulem, ut

licet

Suvibertus hoc anno

episcopus,

orante, nobis

autem dolentibus, eccevenit Angelus

claritale in

Anglia

consecratus

Wille-

Domini cum niagna

ei
:

carcerem, dicens

Noli timere, serve Dei, quia

Dominus tecum

brordus vero sequenti, nihilomimis iste archiepiscopus creatus sit, Suvibertus autem appellatus
Trajectensis episcopus, sive alicujus alterius loci,

cst.

Et videntibus et stupentibus custodibus carliberavit

ipsum, prscipiens, ut constanter Ciu-istum Paganis ubieiue evangelizarel. Quofacto, Angelus Domini sethera petiit ipse vero ad nos veniens, gaudenter flectens genua, et nos secum gratias devotissime Deo retulimus de angelica visitatione et consolatione. Pagani vero, et praecipue sacerdotes idolorum altera die audientes liberationem illius, vacillare coeperunt de impotentia idolorum, laudantes virtutem ClH'isti. Ipse vero
ceris,
:

sed coepiscopus sancti Willebrordi, specialiter ta-

men
liae,

nominatusApostoIusTeisterbandiffi, Westphaet

Boructuariorum, prout etiam idem docet

felices,

consocios in laboribus Marcellinus. Felices populi,

terque

quousque

secuti sunt

vocem

tanti

pastoris,
il)sis

qui Apostolo dignis miraculis testatam

altera

die constantissime
vertit, et

stuporem
injecit

pra:idicans , multos iu ad Christum convertit, et nemo

reliquit fidem Christianam integram atque sinceram: miserrimi vero redditi sunt omniumhominum, ubi relicto antiquo tanti patris sacrosancto defiosito, secuti voces alienorum, per praerupta ha3resum in profunda corruerunt inferni.
7.

manus
patrata

in

eum. Uuo minislerio peracto cum

SS, Ansberti

et

Audomari

cbitiis.

Hoc

eo-

Trajeclum nobiscum pervenisset, omnia per An-

dem anno

gelum
ravit
:

secum in Duerstatconfratribus enarunaniini voce, flentes pra3 gaudio, benedixeruut Deuni. Secessit deinde in diversos vicos
(|ui

sexcentesimo nonagesimo quinto, dic nona Februarii S. Ansbertus episcopus Rotiioma-

gensis vir sanclitate clarissimus ex iiac vita in caefeliciter migrat, cum ante calunmiam passus solum vertere missus in cxilium cogeretur jussu Pipini supremo fungentis magistratu, de quo Angradus monachus ita scribit Cum inter

lum

et villas

per Frisiani, et Ilollandiam ac Teistcrban-

gelizans

diam, cunctis palani constanler Ciiristum evanet quamvis multa contraria inter ifisos
:

'

Gcntilcs in diversis locis perpessus fuisset, ctaequaniniiter tolerasset,

lio,

tamen divino seniper

fultus auxi-

salulifera

sua exhortatione populum

fidei Chrisli perduxit.

multum
sci-

Francorum saevaesset exorta discordia ob multiformem regni divisionem, callidus humani generis hostis malignorum contra Dei fanniluni
principes
saevirc fecit invidiam,

ad agnilionem
3.

qui Pipino principi fraudu-

Eodem annodenmm pervenitnobiscum

et

lenter suggererent, pra;fatum

virum sanctum ad-

licct

cum Werenfrido

me

iMarcellino, inOrienta-

versus
ejus

eum

contraria tractasse consilia. Decedentc

|)rincipatus

lem partem principatus

distans a Trajecto ad

lioilandiic, in

qua erat

villa

enim de oniine
fllio

Austrum per unum miliiare, dicla Ilagestein. Ubi cuni insigni die quodum soleninitatis Gentilium venisscl, in quo mullitudo copiosa Genlilium deorum suorum ctcrimonias
colens,

Warralone illuslri, et nefando Gislcmaro, Pipinus pra'fecloriam administrationem, Dominolargiente, adeptns est quo tempore incnsatus apud ipsum i)rincipem praifatiis pouUfex sanctus, jussu
ac supplantatore
:

funcsta sacriflcia thurificando idolis

accessit
viri

ininiolarct,
el

in

mcdio

illoruni,
accedile,

claujans
et

dicens
:

sapientissinii,

dile

Nuntius enim suui Dei excclsi,

etc.

auHc-

ejusdem exilio deportatur in Alluinmoulem monaslerium (]Uod est siliim in lerriloiio Hannoniensi sujier Sambre fluvio, ciii tempore illo pracerat ve:

ncrabilis Gali(lul[ihusabbas. NuIIo exlante crimine

ccnset

concionem ideni qui aderat Marcellinus. Porro praedicationem snbseculum est signuni , nempe cujusdam Giselberti ca.'ci nati illuminalio,

humililer

exilii subiit

ccrumnam a.Quomodo auEadcm

die Marlyrol.

Apud Sur.

(lic

IX Febr.

TOMUS XII.

19

iAG

SERGII

ANNUS

8.

CHRISTI 005.
praesulum in deterius lapsus, iterum idolorum cullum, qnem reliquerat, est sectalus sed tanti
;

teni inclG libcratns rcvcrsus in patriam, responsum mortis accipiens, sacriflcio missne pr.Tvio separavit,

Deo spirilum retldidit, ipse auctor testatur, simnlquc subsecuta post obitum miracula narrat, et iu fine prspsentem annuiu cjus migratioet sic fcliciicr

viri praedicatione

excultus

est,

afqne perfecte red-

ditus Cbristianus, operaiite diviuitus,

dicatione,

unacum

prse-

miracuIorumquo(]tie virtule. Extant res

nis signat;
8.

quem

tu consiilas.

Eodem

quo(|ue anno ex hac vita migrasse

apostolus Taruanensium
et

ab eo pra?clare gesta;, a Fulclianlo conscriptge '. Hic vel obiter mcntio facienda cst de sancta Austrtbertba virgine, qua>ab

S.
est

Audomarum Morinorum episcopum certum

'.

eodem

sancto

Audomaro
;

Praedicatur
:

isle

jurequidem

nam

licet

diu ante populusille Evanesset,

Deo consecrata egregia claruit sanclitate vitaj Acta scriptis mandata habentur -.

cujus

gelii praedicatione

imbutus

tamen negligentia
'

Apud
1.

Sur.

die

ix

Septemb.

Apud

Sur.

die

s Februar.

'

Fulchard. el Molao. die ix Sepl.

lom.

Auno

periodi Grieco-Romanx'

6188.

Anno Mtx Hispan. 733. Anno papE Leontii

Sergii
9.

negira; 76 inchoato die 21 April. Fer. 4.

iinp. 1.

Jesu

Christi 693.

i. Postconsulaltis.

Hic annus

ista

formula

densis sedis constitutus est episcopus jussu Caroli

notatus

Anno

Jnsthiiani jun. x. Post considatum

Magni,
sita

illins

episcopatus fundatoris, circa

annum
6,

iantum usque ad meusem circiter Seplembrem, quo Lcontius imperium arripuit, et cum co consulatum cujus tamen cum nulla apud anti(juos mentio sit, illum iudicare snfflciat. 2. S. Suidbertus senior a Suidbertojuniori disfjus X, sed
;

DCCLXxxvi, sive eo loco, ubi

est,

nunc eadem
quo tamen
:

civitas po-

sive, ut Krantzius lib.

2 Metrop. cap.

scribit in alio satis frequeuti, e

Werdam

tinguendus.

A num.
suiit,

ad

7.

Quai babet Baro-

deinde episco[)alis translata diguitas sit qua de re lcgendus Henschenius ad diem xxx .\prilis, quo sanctus Suidbertus junior colitur. Est aiitem ha;c

nins de sancto Suidberto ex Pseudo-Marcellino iu

ejus Vita fabulosa
ronii

ut ex dictis liquet. Sed Ba-

tenipore Acta

illa

Suidbertina

flctitia

esse

Aleram fluvium in Saxonia inferiori; in qua Suidbertus scnior monasterium construxit et sepultus cst, ut docet Beda lib. 5,
\Ve7'da ad

sed

Werda,

nondum deprehensum fuerat. Porro duorum Berwaldorum martyrium pertinet ad prsesentem annum, ut anno dcxcui ostendi. Suidbertus vero
ordinalns fuit episcopus regionarius, nulli scilicct

cap. 12, jacet ad

])ellata.

Khenum

vulgo Keisers-Wert ap-

Baronius nnm. 6 suspicatur Suidbertum fuisse episcopum Trajectensem, sed hoc nullus ex
antiquis
3.

memoria

prodidit.

anno dcxciii, ut ibidem demonstravi. Errant euim qui eum episcopum Werdensem
sedi

adstrictus,

fuisse scripsere.

Is

error in Martyrologium

Romais

S. Wigberti martijrium fictitium est. Martyriura etiam sancti Wigberti iicWWvwn est. Hujiis enim marlyrii nusquam Beda nec aliquis ex
antiquis meminere, sed unus Pseudo-Marcellinus.

num
dam
papa}

irrepsit,

ubi ad diem prinuim Martii, quo

:

sanctus colitur, babetur

Apud

civitatem

Wer-

Beda

lib. 5,

sancti Suidberti episcopi, qui teinpore Sergii

relicta Hibernia,

apud Frisones, Batavos,

et alios
.

populos Evangelium pncdicavit

in Notis

Germaniaj Baronius quidem

et

egerat, in

sanctumWigbertum, qua diu anachoreticam vitam Frisiam venisse, et duobus annis conticap. 10, testatur,
in

nnis genti
pra?dicasse
dilectffi

iUi,
;

ac ejus regi

Radbodo verbum

salutis

ad

eum diem
,

citat

Bedam, Usuardum,

scd

cum
;

niliil iiroficeret,

reversusad

Adonem. Verum
diem
S.
i

ut observavit Henscbenius ad

Commentario prsvio ad Vitam Suidberti num. 58, illud non legitur in genuinis
Martii in

Beda; exemplaribus antiquissimis

manu

exaratis;

locum peregrinationis solito in silentio vaDomino ccepit et quoniam exterius prodesse ad fldem non poterat, suis amplius ex virtutum exemplis prodesse curabat . AdditBedacap.secare
quenti, Wigbertitm misisse postea in Frisiam Wilbrordum cum sociis duodecim nec i)lura de Wigberto habet. Verum quidem cst, Alcuinum in Vita
:

ncque

in optima; uotaj

manu

exaratis,

tum

exemplaribus Usuardi, tum excuso Parisiis auno mdxxxvi.

AS^JwV/^Jicrifw

Non confundendus

itaque sanctus

senior

ciim sancto Suidberto Juniori, qui primus

Wcr-

sancti Willebrordi tradere

Willebrordum,

dum

SERCtII

ANNUS

8.

CHRISTI G95.

147

linin

Dania in Franciam rediret, in Folislandia Evangepraedicasse, et Radbodum regem, unum ex

sociis ejus

morte

affecisse,

causatiim

saci'a

sua ab

eo violata esse. Pseudo-JIarcellinus auteni socium

plom. pag, 478 poslea publicavit. Datum enim illud anno u Childeberti regis, niensis Martii die vi, cui inter alios episcopos snbscribit Gripho, qui erat episco|)us Bothomagensis quique ideo anno se,

Veruni martyrium boc contiglt, postquani Willebrordus episcopus ordinatus est, quam tameu dignitalem tantum obtinuit anno sequenti. Fuere abi Wigberli, qni steilluui

Wlgbertiim

fiiisse asseril.

quenti Ecclesiam
et liquet,

Bothomagensem
(pii

regebat.

Ex quo

non Reginaldnm,
fiiisse.

diucathedrain illam

tenuit, ut multi credidere,

sedGriphonemAnsberti

successorem
o.
sis.

culo sequenti floruere

lyrii gloria

sed uec ullus ex

iis

mar-

Floret S. Austrebertha abbatissa Pauiiacen-

coronatus

est.

Ad num. S.Sanctus Audomarus Uoiimrum

et

4.

Ad num.
nuntiati

Moritur S. Ansbertus episc. Rothomagensis. 7. Aigradus in Yita sancli Ansberti ex

tradit,

episcopus

Taruanensium Apostolus vivebat quisexcentesimo septuagesimo

;

dum adhuc anno

non mullo
post ad

sed

abbate Fontanellensi episcopi Rotliomagensis re-

Deum
ibi

migravit, ut
qu.'e

anno dclxxxii,

Francorum multiformem regni divisioncm, Pippinum Majorem-Domus euni relegasse in monasterium ad Sabim, amneni in Hannonia
inter principes

cum

num.IO
latus

ostendimus. Quare
diximiis,

de annis pracsuvirgine
et

exorla esset discordia ob

ejus

legenda. Hic vero nobis

agendum de sancta Austreberta

tissa Pauliacensi,

abba-

cujus tantum meminit Baronius.

fluentem, cui

nomen

/l/^s wio?;5, quasi

;

adversus
post

se contraria tractasset consiiia

sed

non multo

Boilandus ad diem x Februarii Vitam ejus auctore anonymo fere ffiquaii elucubratam recitat ex Surio,

Ansberto ad sedem propriam reyertendi licenliam

tribuisse,

eamdemque
iii

ac aliam

ab auctore
I.

anonymo

et

etcum
,

isitineri se accingeret, in

morbum
e

fere coicvo conscri|itain exhibet etiam Mabillonius

incidisse

die

quinto

iduum Februariarum

saeculo

Benedictino, parle

Nata

est in

Tarua-

mundo

corpus ejus translatum esse Fontanellam die quinto iduuni Martiarum sub annosexcentesimo nonagesimo quintolncarnationis
Iransiisse, et

nensi territorio illiistribus parentibus, Dagoberto

primo

in Galiiis regnante, et procedente tempore, ne nuptui traderelur, confugit ad Audomarum

D. N.

J. C.

Hic tamen Incarnationis annus in Vitam qui

illam intrusus,

nondum usus

invaluerat, ut

Franci scriptores annos ab Incarnatione numerarent anno circiter dcc,

bravit.

quo Aigradus illam elucuNibilominus Ansberti morsin !mnc annum,

quo cam recte consignavit Baronius, incidit. Auctor enim Chronici Fontanellensis loquens de translatione

episcopum, ab eo(|ue velamen accepit, ac in Porfem? monasterio perannos (luatuordecim monasticam vitam insigni laude duxit. Erat illud mouasterium ad Somonam fluvium, sed nunc locus redactus est in vicum, qui retinet priscum vocabuluni Port. Paulo post Austrebertha cousentiente abbatissa
,

prceposita

constituta

est, et circa

annuin
Portensi

reliquiaruni SS. Vandregisili, Ansberti, et

ait
:

Chrisli

dclxii sanctus Filibcrtus

eam

Wliranni,

Facta hccc sancla translatio anno

se|itingeutesimo

coenobio evocavit etmonastcrii Pauliacensisabbatis-

Dominica; Incarnatiouis

quarto,

Indictionc secunda, pridie kalend. April. feria se-

sam instituil. Varia cum monachorum, tum sanctimonialium ccenobia constructa sunt in gratiam
sancti Filiberti
liari
,

cunda. Nam solenmitassancti Pascliaj tertio kalend. tunc extitit, qui erat annusdecimus gloriosi regis
Hildeberti. Ilequievit igilur iu
Basilica B.
;

et in his Pauliacense

quarto mil-

a civitate Rotbomagensi dissitum, qui locus

Paitilly, Ecclesia sanclie Austreberta)

eadem

sancti Pauli

nunc Yocatur

Wandragesilus annis circiter (|uadraginta inclylus autem prasul Ansbertus annis novem, sanctus vero arcbiepiscopus Wifrannus annis undecim . Adbibet is auctor alios characteres, sed mendosos. Si itaque anno Christi dcciv, dic ullima
Martii

eto[ipidulo insignitus.

Transivit autein

gioriosa

virgo IV iduuni Februariarium die Doininica, au-

rora incipiente
Vila,

iiiquit

(irior

anonymus

in ejus

ideoque anno septiiigentesimo quarto ((juo dies Dominica incidit in diem x meusis Februarii)
ut vulgaris senteutia fert.

jam

novem

annis

Ansbcrtus

homiuem

exuerat, currenti

mortuus

cst.

Vitam ejus ab Ai-

grado monacho Fontauellensi fere ae(|uali scriptam referunt Bollandus ad diem ix Februarii ejus Festo dicatum, et Mabillonius sajculo u Benedictino. Hio tamen in Notis ad eam Vitani male dilfert moriem hujus sancli |)rajsulis in anuum dcxcvui, quod iu (juodam apographo Chronici Fontanellensis legalur, aimo quarto regni Childeberti regis Franco(jui est aunusDominicie Incarnal. dcxcv, sanctum Ansberlum cailestia regna petiisse, (lueiu annuui (luarlum Cbildeberti solum retineiuhuu

Hoc 6. Vhildebertus III regnat in Francia. anno Cloduveus III Francorum rex vita functus est, ut anno dcxcii, uum. 18, ostendimus, cique
Childebertus III fratcr successil ante flnem mensis
Martii; cuin aiino dcciv, die ultima Marlii
fuerit Iranslatio sancti Ansbcrli episco|)i
,

facta

Rothoma-

gensis, ut

mox demonstravimus,

Childeberto jain

runi, etc,

annuni agente, qui ideo hocanno anle diem ulliinam Martii reguiim inierat. Coutideciiiiuni regiii

uuator Fredegarii

cap.

101

et

seqq.

res
:

iiiitio

ejus |iriiicipatus gestas

liis

verbis enarrat

Droco

putat.

Verum
pro

ha;c conjeclura invicte refellitur ex

a Pipiiino genitore eriiditus ducatum

Campanen-

Privilcgio
ejiiscopo

quodam monasterio ab Agiranio

lib.

sem

Carnutensi concesso, qu(jd vir doctissi-

mus

cx aulographo Diouysiauo

U dc

Kc;

Di-

Grimoaldns Juiiior cuin Childeberto rege Major-Domus palalii super Francos (id cst, sujjcr Neuslrasios el Burgundos) clcctus esl, luitacce|(il
:

148
quc
vir mifissimus,

SERGir

ANNUS

0.

Eo
siil)

CHRISTI 696.
citcrior Frisia Francis,
pcnitiis

omni bonitate

ct

niansuctu-

quibus ab aliquot annis

:

*dine repletus, largus in elccmosynis, in nralioni-

jiarebat,

nsscrta

est

ulterior vcro Frisia

bus proinptus. Pippinus contra Radboduni (luccm Cciitilem Frisiorum gcnlis ailvcrsus alterutrum

Rndhodi

potcstate permansit; nccliber in lianc

aditiis,
tiiit.

bellum intulerunt, castro Dorestate,

rantes invicem. Pippinus victor

illic

bellige-

extitit,
,

fugatoque

(juandiu is vi\it, doctoribus Evangclii paErant Pippino cx Plectrude uxore duo filii, Drogo seu Drocus, et Gn2oaW?, (pii ambo edu-

qui evaserant, Radbodo ducc cum Frisionibus idem Pippinus cum multis spoliis ct ])ra!da reversus cst. Quod bcllum in Annalibus Metensibus, codemj quo Clodovei 111 mors, anno consignatur.

cabantur

in

spem potiundi majoratus,

liic

ut post pa-

trem

iiie

Austrasia;,

Ncustrasia; Burguiidiaequc

pricficeretur.

SERGII ANNUS

9.

CHRISTl

696.

S. Wilbrordi in episcopiim Frisice ordinaSuviberti ingens miraculnm de mortuo ad vitam revocato. Sequilur Cliristi annus sexcentesimus nonagesimus sextus, Indictione nona, qiio
1.
tio,

et

Pipinus , favente omnium consensu , virum venerabilem Wilbrordum Romam, cujus adhuc Pontificatum Sergius habebat, postulans ut cidem Frisonum genti archiepiscopus ordinaretur quod ita
:

vir apostolicus Wilbrordus, sive Willebrordus, qui

ut pctierat implctiim est

anle annos sex

Romam

veniens auctoritatem pra;ex prccdicatione proven-

anno ab Incarnatione Domini sexcentesimo nonagesimo sexto. Ordinatus

est autein in Ecclesia sancta^

dicandi Evangelium (ut dictum est pluribus) acceperat,

martyris

Caeciliae,

die

cum magnum jam

natalis ejus, imposito sibi a

papa memorato nomine

ad sedem episcopatus
,

tum in conversione iiilidejium collcgifset, iterum Romara veniens ad eumdcm Scrgium papam, ab eodem episcopus ordinatur. Opus plane divinum in bis recognoscitur accidit enim secundum illiid mysticum Domini in Job '. Numquid mittes ful:

Clementis, ac
sui
,

mox remissus

id

est

post dies quatuordecim

ex

quo

in

Urbem

venerat. Donavit

autcm

ei

Pipinus locum
illiistri,

cathcdra; cpiscopalis in castello suo

quod

gura, et ibunt,

et revertcntia dicent tibi

Adsu-

antiquo gentium illarum vocabulo Wiltaburg (Wlltenbiirg), id cst, oppidum Wiltorum, lingua au-

mus?)i Non tantum

les,

est ApostoIic;e Sedis mittere

tem

Gallica Trajectum vocatur

in

quo

Bedificata

tonitrui filios in Evangelii prajdicationcm ad Genti-

Ecclesia, reverendissimus pontifex longe lateque

sed

et

eosdem portantes manijjulos suos

reci-

pere revertentes, novasque ipsis erigere sedes episcopales. Ubi

enim

Frisii sive Frisones

Evangelium

accepissent, ut eis daretur cpiscopus, laboravit qui

eos bello perdomuit IMpinus princeps.

Non

dee-

rant in Galliarum proxiinis regionibus nobilissima-

rum
esse

Ecclesiarum episcopi sed quod novas erigere sedes sciretur etiam ab exercituum ducibus sobus
:

multosque ab errore revomonasieria nonnnlla construxit. Nam non multo post, alios quoque illis in regionibus conslituit ipse antistites cx eorum numero fratrum, qui vel secum, ex quivcl post se illo ad prredicandum venerant bus aliiiuanti jam dormierunt in Domino ipse autem Wilbrordus cognomento Clemens, adhuc

verbum

fidei pra^dicans,

cans, plures per illas regiones Ecclesias et

Romani

Pontiflcis

idcirco ciirae

illi

fuit,

ut

superest, longa

jam

venerabilis fetate, utpote triin

idem

Romam

missus, ubi acceperat ad prajdican-

gesimum
et post

et

sextum

episcopatu habens

annum,

duni Evangelium apostolatum, noviis rediret sacris rilibus ordinatus episcopus. Porro rem gestam
perbreviter Beda sic narrat
2.
'^

multiphces militite Ccclestis agones ad pra;mia remunerationis superna; tota mente suspirans . Hsc Beda, declarans his pariter tempus
(luo ista scribebat,

Postquam vero,

inquit, per

annos aliquot

anno

videlicet

Domini
S.

septin-

in Fresia (Frisia), qui advencrant, docucrunt, misit

gentesimo trigesimo secundo. 3. Hffic eadem de ordinatione per

iacta

Sergium
iii

'

lob,

XXXVIII.

Beda

1.

v. c. 12.

Romic Wilbrordi,

sive Willebrordi ct

Cle-

;, , ,

SERGII

ANNUS

9.

CHRISTl 696.

149

etiani Marcellinus rebus gestis sancti Swibcrti, unius ex ejus in Evangelii praedicatione consocii. Ejus vero Acta, qiia! pluribus prosecutus est Albinus Flaccus, disin

mentem mutationem, meminit

vixit

deinceps in majori humilitatis, mansuetudi;

perfectione coeptumque Evangelicum opus constanter explens, oppida,

nis, simidicitatis, et justiti;c

rura, casas, vicos, castella

propter evangelizan-

crepant a Bedae bistoria,

dum

iste tradit fuisse

con-

dum, non equitando,

sed Apostolorum

morc

pedi-

autem legitur id factuni in Basilica sancti Petri: idemque Albinus tradit, eamdem ordinationem haud sine prsecedenti
secratum
in Ecclesia S. Ca^ciiias, ibi

bus incedendo peragrans, etiam longe lateque Frisiam, HoIIandiam, et prKcipue comitatum Teisterbandioe pervagatus, mulfum populum ad Christum
doctrinis, et praedicationibus reduxit,
ter

prophetia,divina, inquam,manifestatione, fiericontigisse.

Audi ergo, quae

ipse referat his verbis

'

Et sic

cum

honorifica legatione, et

muneribus
directus.

ubique solerquod multitudo paganorum, maxime jam profanam sectam refiiidololatriam

extirpavit
:

ita

auctoritati Apostolicae condignis,

est.

Romam

tantes, Catholicaj

fidei

docunicntis salutaribus ad-

Sed die quarta, priusquam iilo veniret, beatissimus Apostolicus angelica iu somnis responsione admonitus est, ut illum cum sunimo honore susciperet, et

ha;serunt. Convertebat vero sua dulciflua pra;dicatione fere

totum comitatum Teisterbandia;,

in

quo

construebantur Ecclesia; multis in locis, aut templa idolorum consecrabantur in Ecclesias Dei, et sanctorum, utpote Ecclesiam S. Vincenlii martyris in Zanduvick prope Tielam in Arkel, in honorem S. Dei Genitricis Virginis Mariae in Hoernaer, in
: :

quod multarum animarum

ab eo sacerdotii

esset illumi-

nator futurus a Deoque electus, ct ad hoc venisset,

ut

summi
ei

honorem
quicquid

susciperet

nihilque

negandum

esse,

petiisset.

Qua
eo

factus Apostolicus admonitione certus,

cum magno
:

honorem
locis,

S. Dionysii Areopagitae .

Et alias in

aliis

gaudio,
fidei

et

summo eum

suscepit honore

et ut in

agnovit fervorem, religionis devotionem, sa-

pientiae plenitudinem, die

competenti populo adve-

niente,

advocatis venerabilibus ad societatem mi-

quas idem auctor numerat. 5. Quomodo autem, dum unam ex illis Deo idem Pontifex dedicaret hoc ipso anno submersum in Rheno adolescentem mortuum ad vitam, specrecenset. Cni tanto spectaculo te

nisterii saccrdotibus,

publice in Ecclesia beatissimi

tante populo, revocarit,

Petri principis

Apostolorum cum magna dignitate niorc Apostohco eum ordinavit archiepiscopum acordinato nomen imposuit Clemens, vestimentisque suis sacerdotalibus induit eum, et sancfo quasi superbumerali Aaron pallio dignitatis et indumenti confirmavit gloria et quicquid voluit, vel
,
:

idem Marcellinus exacte quoque nobiscum

prajsentem, lector, cupimus, tanta

tus signa conspecturi simul.

horum
:

apostola-

Rem

gcstam praisens

qui

interfuit

Marcellinus

ifa

describit

Divina

namque

providente clementia,

dum

S.

Swibertus

petivit,

aut in patrociniis sanctorum, aut in rebus

anno ab lucarnatione Dominisexcentesimo nonagesimo scxto, octavo kal. Octobris dedicaret Ecclesiam
in Malsen, in comitalu Teisterbandia;, super

Ecclesiasticis,
illi;

cum

tota

mentis alacritate tradidit

donis ditatum

amnem
quidani

firmatumtiue

benedictione,

Lingben dictum

contigit ut

eodem

die

cum
niam
tatur

salularibus pra!cci)lis iterum

eum

in

opus

Evangelii remisit . Porro reditum cjus in

contigisse

Germa-

generosus adolescens, dictus Splinterus de Andengyn, filius primicerii de grandi vico Dverstat, volens curiose exiieriri

nus. Sane

anno sequenli, testatur Marcelliquidem quod consccratus fuerit (ut tesBeda) die natali S. Caecilia;, non potuit nisi
in Frisiam rediisse
:

pnecipue actus
licet ipse

mysterium fidei Christi, et de quo niira audierat, incredulus et fidei ignarus esset, scapham
S. Swiberti,

anno sequenti
hffic
4..

qua; igitur post

cum

tribus clienlibus

contigerunt, suo loco dicturi sumus.

traret, volens vidcrc

Sed quid interim mcmoratii dignum cosit,

apostolus Swibertus {(luem anno superiori ordiuatuni diximus a S. Wilfrido episcopo) operatus

quod trum parvo

sen, eo

villa

mane hora fere septima indedicalionem Ecclcsias inMalMalsen distet a Dverstat ad Aus-

milliari.

Cumque

in

mcdio fluminis

Rheiii sive Lecca; esset, et lascive jociilaiido et na-

Marcellinus, qui

comes peregrinalionis
ei adhaesit,

i[)sius,

et

Actorum
ait

scriptor

ut Lucas Paulo, ha;c

vigando sederet su|)er latus navicula;, incumbens super mucronem suuin, lapsu peduin suorum ex
lubricitatc navicuko

de ejus reditu, et in verbi Dei prsdicatione pro'

:

feclu

a Igitur

sanctissimus Swibertus, Evangeli-

aquam
fuit.

qucm

staliin

retrorsum cadens, cecidit in vorax unda absorbuit, et in

descendit
,

cus

prffisul, pontificali fultus auctoritute et

honore,

profunduni
cula
[)Ositi,

(|uasi

ia[)is

et

submersus

ac corroboratus confirniatione S. Wilfridi,salutatis

Quod cernentcs

socii et servi in
ei

cadem navi-

parentibus,

cl aniicis,

cum

Chrisli famulis qui

cum
Dei

ii)sum juvare et

subvcnire non va-

eo erant, rediit in opus Evangelii el verbi

lentes, dolore

maximo

conslernati, iilraque littora

pervcnilquc Wiltenburg, sivc Trajectum, per an-

num

mullo ainplius, anteqnam S. Wilkbrordus Roina rediret Trajectum ibicjue a fratribus et neopiiytis honorifice multo cum gaudio susceptus, gradum episcopalus condignis ornans virlutibus.
et
:

'

Exlaotapud Snr. dic

vii

Nov. tom. vi. ^Marceil.

Vil. Suviberl.

clamoribus ct flctibus repleveriint. De cujus casu et submersione non soluin parcntcs el cognati dolebanl, sed et Iiictus erat omnibus, el mcerore incredibili confundebantur universi. Servi vcro concito cursu fugerunt pra; timore parentum et ainicorum. Tandem cadem dic, hora lere duodccima, a piscatoribiis in sagena cum inullo dolorc
iuventus, lamentabililcr portatus
fuit
iii

II. 12.

doniuin

150
;

SERGII ANNTIS 9.

CHRISTI 696.

parentum ct licet inflexibilis csset artuluis et mcinlms, tamen consilio flaminum idolorum ca,

S. Swiberli, dolentibus profanis sacerdotibus i)ha-

lido impositus lecto, defertur

ail

phanum

sive tem-

plum

Martis. Auclierant enim, quod Cliristiani aliqu6t submersos, sive subito defuncfos, in Ecclesias

norum. Igitur transmisso amne Lecca, cum iret ad difunctum cum discipulis suis sequenti ipsum grandi turba paganorum occurrit ei domina Melchtildis, maler Splinteri submersi, ut insana
,

ipsorum

[)ortantes, vitai pristina;, sacriliciis et

pre-

mulier
tea,

cibus episcoporum, restituissent. Guntherus vero egregius miles, et dominus de Adengyn, pater
Splinteri submersi, properans
cis

clamavit, diccns
,

provolutaque pedibus ejus in publica plaServe Dei vivi, succurre

:

mihi
tui,

et resuscila filium

meum

in

nomine Dei
in

cum

familia, et amisacrifi-

credamque cum
dii nostri

tota familia

mea

eum

ad templum Martis, libavil funestum

quia

impotentes sunt ad resuscitandura

cium, mactando diversaanimaliamagnodeo Marti, fllius suus reviviscens suscitaretur. Cunique lugubritet- mcEut pietate divina; potentife suaj unicus
et tribulato

eum. Quam

S.

Swibcrtus elevans

et consolans, pa-

rum

ingcmuit.
8.

Erat

auiem Splinterus submersus, denuo

sto

corde usque in horam fere secundesperavit de vita ipsius, eo

ex templo Martis portatus in

domum

patris sui.

dam

precibus

et sacriflciis incubuisset, et nihil sa-

lutis invenisset,

quod
ipso-

nunquam rum talia

6.

audisset priscis temporibus deos

peregisse.

Veniensque ad pra?sentiam defuncti petiit ut flamines sive sacerdotes idolorum diguarentur sibi adesse, ut vidercut virtutem Domini nostri Jesu
Chrisli Dei onmipotentis. Interim
proecepit nobis,

Erant autem eodem die multi Cliristiani in ea civitate qui ut viderent flnem, sequebantur funus usque in atrium phani Martis. Qui videntes inenarrabilem dolorem Gunlheri et aliorum ami;

devote orationibus vacare, Deique misericordiam

implorare

ut dcfunctus

rcsnscitaretur

et ipse
ali-

oravit. Universa igitur multitudine flente,

cum

qui phanatici sacerdotes pavidi, vocati per domi-

corum, gaudentes de impotentia deorum, vocaverunt Guntherum seorsum, ut Christus ibi magnificaretur, suadentes et consulentes
ei,

num Guntherum,
vocc
flexis

advenissent; S. Swibertus sonora genibus lacrymarum imbre perfusus,

ut celeriter

clamavit ad
ste,

Dominum,

dicens

Swiberto Christianorum episcopo existente in Malsen, ad quem filius suus equitare proposuerat,mitteret; ipse proculdubio precibussuis repro
S.

qui refugium factus es nobis, inclina

gloria tua

Domine Jesu Chriaurem

tuaiu ad preces nostras, ut reveletur hominibus

islis
,

et

praedicetur et glorificctur ab
:

suscitaret

cum

virtutc

Domini Jesu

Christi,

dum-

incredulis

nomen sanctum tuum

fides nostra,

ut sciant, quia

modo

abrenuntians

idolis,

toto corde crederet in

non

est

vana

nec alius Deus praeterte,

et

ipsum. Gunlherus vero his audilis, memor qualiler idem S. Swibertus in eadem civitate captus, liberatus per
cscco nato in

cujus pietas non habclflncm,

et resuscita

ad gloriam

necdonamensuram: honorem nomiiiis tui

:

Angelum fuit, et qualiter in Ilagenstein nomine Jesupnestitissetvisum: statim

et allectus

sciant,
tuffi

hunc servum tuuin, diabolica fraude delusum quod omnia idola, quai pro diis colunt,

ut

sta-

animatus
ctis sibi

verbis Christianorum, adjun-

sunt damionibus plenoe; et videntes virtutem

salventur. His diclis

aliquot honestis amicis, sinedilatione Mal-

pietatis tua;, crcdeutes in te,

sen usque celerrime properavit: vidensque S. Swibertum, mox de equo desiliens, provolutus pedibus
sancti,

surgens ab oratione, Gduciam

Christum,
dixit
:

magnam

habens in

Domine Jesu
' :

Christe, mcesto-

osculando manus ejus, per BBgra lacrymasui,

rum

consolator, qui dixisti

Oinnis qui credit in

rum

suspiria aperuit ei tristissimam

submersionem unigeniti

mortem, et deprecans, ut secum

dignaretur proficisci Dverstat, et in virlute salutiferi nominis Jesu veri Dei omnipotentis resuscitare
filium

suum, poUicens
crediturum,

se
et

et cognatis

cum omni familia sua sacrum baptisma perce-

me, opera, qua? ego facio, et ipse faciet, et majora horum faciet Domine piissime Deus, qui resuscitasli ^ ad flelum sanctarum sororum Mariaa Magdalena;, et Marthaj Lazarum quatriduanum mortuum, rcsuscita et hunc in nomiiie tuo ostendendo poten:

tiam divinitatis
9.

tuffi.
:

pturum.
7.

Et accipicns dexteram submersi, dixit

Christi cruciflxi, Dei

Sanctus vero Swibertus ipsum humaniter

In

nomine Domini Jesu

omni-

elevans, et honorifice suscipiens, benigne consolaet licet condoluit lamentabiiibus vocibus batur tamen Deum tentare super et gemitibus ipsius hujuscemodi facto grandi formidans, se pie excu: ,

potentis, dico tibi, ut surgas et vivas, et confltearis

savit. Miles

vero denuo amplectens pedes ejus, importune precabatur, ut secum pergere dignaretur amore Jesu ChrisliDei vivi. Sicque victus ejiilatu
cjus,
et
iirfficipue

Creatorem tuum. Statim vero defunctus aperiens oculos suos, et quasi de gravi somnosuspiraussuramplectensque pedes sancti, cum magnis rexit Non est alius Deus in calo et suspiriis clamavit
;
:

in terra,

quam Dominus

Jesus Christus crucifixus,

:

quem

predicat sanctus servus ejus Swibertus

qui

precibus Werenfridi, et meis,

me

sua benigua misericordia ad preces ejus ab

aliorumque

neophytoruni

ibidem prBesentium

inferis et a

morte

resuscitavit.

vita laudabilis,

celeriter vectus curru, et nos

cum

eo,

venit circa

qua3 alterius corporis

sextam lioram post completorium in vicnm Dvcrautem turba magna congregala ad stat. Erat
lillus Rhciii,

tartarum spoliavit,

mortem precibus etrugavit, spem inagnam habeus in Chri-

sive Lecca?, [ricstoIantes

adventiim

'

loan. siv.

Joan. xi.

SERGir
sto
:

ANNUS

9.

CHRISTI 69 G.

151
ostendif, ut di-

proculdublo mors

ibi

jura iion tenuit, ubi

buseam adeo firmiterconfirmatam

sanctus Swibertus viui orationis ingessit. Sfatimque omnes mirati et stupefacti qui viderant et au,

rissimus afque durissimusquisque magis(]uam malefici Pharaouis inveniatur, qui sicut ille, dicere non

dierant novitatem tanti miraciili, divinam pietaleni

compeliatur
facile

Digitus' Dei est hic .

illi

Unde magis

per

Dominum noslrum

Jesuin

Christum dignis

lugeant infelices

qui pro veris Aposlolis adeo

fidei

extulere pra^coniis, qui sanctum

Swibertum servum

receperunt pseudo-a[)ostolos longe diversam

suum tam

insigni ciariflcare miracnlo dignal)atur.

a Swiberlo pracdicationem
signis aliquibus
sacrilegiis, et

annuntiantes non

Provolutique pedibus sancti episcopi

cum

sacer-

eam

confirniantes, sed blasphemiis,

dolibus idolorum, credentes in Christum baptizari

petierunt, spretis vanis cultibus idolorum.
10'.

maledictionibus eanulem infamantes.

praitermittimusdicere, iisdemquoque

Sed de his
et

satis.

Deniquelfftissime accurrentesparentes,

12.

Non

cognati, intinitas retuierunt

gratias, devote

Deo

et

sancto

ejiis

ipsum amplectentes

et osciiltantes

temporibus, quibus peregrinatio accidit Willebrordi in Urbem, contigisse in Anglia in provincia

humiUter in terram prostratus, benedixit Deum, qui magnafecit in populo suo. Tantus vero in [ilatea eratclamor paganorum,
caeteris Chrislianis

cum cum

discipuhs suis. Sed et ipse sanctus Swibertus

Nordanhymbrorum aliam

resuscilationem

divi-

nitus factam Drifhelmi viri nobilissimi, ad hoc ut

quae vidisset in purgatorio, vel in inferno crucia-

menta peccaturum, ad
hominibus
in vifa

sui^era

reversus referret,
quae

resuscilatum videre cupientiuni, ut S.Swibertus necessitate

quaeve de beatornm gaudiis conspexisset, pariter

compulsus resuscitatum vestibusindutum

cuni niagnadevotione ad bono-

degentibus significaret
et aliis,

per

manus duceret

cuncta narravif Alfrido regi

cepturi essent ad

qui ex

eis ac-

rem Dei, ut a cunctis videretur. Quem vivnm et ambuiantem cernentes clamaverunt Veremagnus
:

est

Deus Christianorum, qui talia perservum suum operatus est. Factum est ergo gaudium magnum coram omnibus haec videntibus, et magnificatum est nomen Domini nostri Jesu Cbristi. Eodem tempore bapfizatus est Spiinterus resuscitatus, cum parentibus et cognatis et aliis numero centum viginti sex,

emendafionem morum emolunienfum. Quod vero haud fuerit inanis visio vel impostura, fidem fecit ipse, cum sajculo primum se abdicans, arcfissimum humanis viribus penitus impar vita! insfitutum arripuif. Describit sui temporis historiam satis fideliter Beda ^, ad quem
,

lectorem, ne nimia
rejicimus. Ista
ctis pffiue

eum

retineamus

prolixitate,

quidem non semel Deus,

sed cun-

demptis pueris

et virginibus.

saeculis voluit reddi

mortalibus mani-

Altera

denique die congregata

,

iufinita

turba

hominum paganorum

S.

Swibertus, praeniissa

oratione ad Spiritum sanctum

idola,

cum

discipulis suis,

quo mens ignava, obvoluta terrenis voluptatum nexibus arctissinie vincta, excitataresipisceret, et suum Creatorem culpa libera sancfis operibus
festa;

ut Deus aperiret corda illorum ad spernendum

et

sequcretur. Subdit

'

et alia,

quai ibidem his tem-

ad fidem complectendam, praidicando

eis

poribus contigere his similia de futuro judicio,

cui nioriens uuusquisque est obnoxius,
ctor exempla,

deduxit et declaravit

transgressionem protopa-

idem au-

rentis nosfri Adae, Incarnafionem Verbi Dei, diabo-

quK

tu leges.

licam idolorum inventionem, atque infinitam misericordiam Dei

:

13. Tu)7mltns in Africa et Leontii ab imperio

dejectio.

insuper quod iefernaliter damita

Jam
:

vero convertamus orationem ad

nabantur, qui spreto vero Deo, adorant idola et

sculptilia, et gloriantur in siniulacris suis
:

res Orienfalis imperii. Fuit plane statuscjus

admoha3C

quod

dum

perturbatus

etenini ejicitur Leontiusimi)crafaiita

fere pars

magna

civitatis credidit in

Chrislum.
scilicet

tor, et

Absiniarus invadit imperium. Sed

descripta reperimus
Leontii,

41. a Eral
testate

autem

civitas, licet

pagana, sub po,

breviter in Gra>corum Annalibus

notata
*
:

potius

Christianorum principum
ducis
,

rcgis

quam
anno

istis

verbis

Tertio

Francia; et Pipini

et fota fere vicinitas, et

provincia Christian;e fidei subditaj utpotc BrabanFlandria, et pars HolJandiae sic quod pagani de Dverslat sx\>c cumChristianisconversafi pridem mulloties multa de Christo audierant. Mansit autem
tia,
:

Arabes cxpeditione facta, Africam ceperunt. Eo Leontius Joannem patricium viruni

strenuum

mitfit

cum

universa

Uomanorum
Africac

classe

qni fusis pulsisque hosfibus

omnia

castra

cepit; relicfoiiue suo ibi legato, de re gesta

impc-

mullis diebus in eadeni civitafe, vigilanti insfantia

prajdicandi iiducialifer Christum paganis, confir-

mando neophytos

ita

ut non solum jiagani,

verum

etiam multi idoloruni sacerdutes, videntes cailestem gratiam et miraculi magnifudinem inS. Swiberto, abjecto perfidiie velamine baplismi grafiam

ratorem cerfiorem fecit, atque in Africa ipse hyemavit. At Arabum princeps, qui protosymbolus, quasi consul, vel consilii [)drfice|)s ab iis usurpalur, re cognita , multo majore, (juam fueral
prior, et validioreclassc missa,
fiigat,

Joannem inde

[)ro-

ab ipso dcvote susciperent . Hactenus Marcellinus de rebus gesfis S. Swiberti iioc anno usque ad reditumWillebrordi,imifatusEvaiigelistainJoainiem,
qui resufcitationem Lazari adco exacte descripsit, sigiiatam posferis relinquensita Calholicam fidem
Dei digilo subscriptam,

castraque fossa nmnita locat. Cuin Uomanus exercitus mota sedilione Absimaruni (A|)siinarum)

imperatorem

creat,

Druiigarium Cibioretorum

de

magislralu jilura Curopalata) sfatimque Tiberiuiu

'

dum miraculis subsequenti-

Exoil. vin.

BeJa

1.

v.

c. 13.

' IbiJ. c.

15.

"

CcJrcn.

io Anoal.

boc aono.

152
iioniinat.

SERGII

AXNUS

9.

CIIRISTI G9G.

At in iirbe Constanlinopolitana

liies bii-

grinos ad Ecclesiaslicos ordines tendentes, nulia

ratione suscipias
ha;i,
:

boniirn

;^a\assata

quatuor mensium spatio

sustulit.

vim hominum

Al)simarus

magnam interim cum

quia Afri quidem aliqui Mani-

aliqui reliaptizali ,
et

nempe
ipsis

Donalist;c

suut.

sua classe ad Sycus seu Ficus appeliil, et in urbem per proditionem admissus Leonliuui, prsciso naso,
in Dalmatia? monasterio asservari jubet,amicosque

Sed

Gregorius papa secundus in Epistola ad Tlmringios, apparet eos

liabeat

quod

eadem de

neque

tot fuisse tlagellis eniendatos,

et sic

tantam

ejus publicatis

eorum

bonis relegat.

Tum

germa-

jure ineruisse subire vindictam.

13.

num suum fratrem lieracliumomnibus pcdestribus,

et equestribus copiis j^rffifecitsolum, ut rei gerendu;

mores
sexta
'

spectat; ex

Quod vero ad eorumdem Africanorum canone haud pridem sancito in

maxime idoneum
et

mittitque ut partes Cappadociae

Syuodo,

admodum
:

labefactatam Ecclesiasti-

claustra

percurrat, ac

quid

hostis

mohatur

observet . Haec Annales. Causa

ter milites discordiae

autem conflataj inaTheophaneearefertur^quod

cam disci|dinam,corruptamque moribus fuisse, satis Porro potest intelligi leguntur enim hEec ibi
:

Iioc

quo(iue
illic

ad

nostram cognitionem pervenit,

ob deperditam rursus Africam erubescerent atque timerent redire Constantinopoiimcum Joanne.

14.

quod
qni

in Africa, et Libya, et aliis locis

quidam ex

iis

suut religiosissimi pra^sules,

liabitare
et

cum

propriis

Sarraceni penitus AfriccB potiuntur.

:

uxoribus, etiam post^iuam ad eos processit ordinalio,

Quod ad Africam pertinet tentatam ssejnusdepraedatamque antea vidimus superiusaSarracenis, Romanis iterum
abjicientibus
in eos pugnantibus, at(iue indeipsos
:

at

vero ab hoc tempore Sarraceni

possederunt.

absque obice

eamdem

Quomodo

au-

tem

se

haberet his tem[)oribus Ecclesia Atricana

quoad fidem Catholicam, ul tanta mala pati meruerit hic in memoriam revocandum, quod ait S. Gregorius ^ in Epistola ad Joannem episcopum
:

non recusant, ex eo potissinmm scandalum afferentes etc Si hffic ipsi populorum duces episcopi perpetrarent, quid ca;cus ciccos populus sequens? Ex his, inquam, reliqua, quffi ista sequuntur facile possumus mediquorum causa (quemadmodum olim eisdem tari ex causis, ut vidimus ex Salviano, Deus ad eos puniendos, immisit Wandalos) modo eosdem penitus una
oirendiculum,
;

perdendos tradidit inmianibusSarracenis.

Squiilacinum:

Afros passim, vel incognitos pere-

'

Theoph. hoc anno.

Grcg.

!.

ii.

Ep. xxv.

Sex. Syn.

c.

12.

Anno

periodi Gr<cco-Rouianffi 6169.

Anno ^Era Hispan. "34.

10.

Anno

Hegira; 77 inchoalo die 10 April. Fer. 2.

Jesu Chrisli 696.

Sergii pap

Leoulii inip. 2.

\.

S.

Villebrordus ordinatur episc.

ad Rhemim.

Trajecti

tyris Caecilice die natalis ejus etc.

Cajciliffi

Festum

sanctne

num.

ad 12. Varia refert Baet

die

xxn inensisNovembris

celebratur, quae

ronius hoc anno de sanctis Willebrordo

berto ex Pseudo-Marcellino; sed

Suid-

cum

ex dictis huic

hoc anno in feriam quartam incurrebat. festum istud RonuTC solemne erat, ideoque

Verum
et epi-

imposlori fides adhiberi non debeat, narrabimus

hic ex Beda et Alcuino, quse ad
ciunt.

rem nostram faBeda lib. 5, cap. 12, scribit Postquam per annos aliqiiot in Fresia, qui advenerant, do:

cuerunt, misit Pippinus faventeomnium consensu,

scoporum ordinationibus idoneum. Annus Incaruationis in Paraplu-asi Saxonica Alvredi regis non Icgitur, hajc tamen nota chronologica retinenda. Beda enim, qui Historiam suam scribebat anno tuiic Willebrordum atligisse Dccxxxi, testatur

virum venerabilem Wilbrordum Romam, cujus adhuc Ponlificatum Sergius habebat, postulans, ut eidem Fresonum gentiarchiepiscopus ordinaretur. Quod ab eo, ut petierat, impletum est anno ab Incarnatione Domini sexcentesimo nonagesimo sexto. Ordinatus est autem in Ecclesia sancts mar-

annum episcopatus sui trigesinium sextum, ideoque hoc anno ordinatus fuerat; quo et Wigorniensis ejus ordinatiouem narrat. Sed Westnionasteriensis hoc anno et duobus sequentibus ac antecedeiitibus
annis oniuia turbat amanuensium
detur.

culpa, ut vi-

SERGII ANNIIS 9.
2.

CHRISTI 690.

153

citeriori.

Willebrordus episcopatm instituit in Frisia Alcuinus ia Vita saucti Wilbrovdi

cum

cap. 7 et 8

clesia saucti Petri

B

perperam scribit, Wilbrordum iii Ecsacratum esse, recte vero addit

:

anno.civili auspicantur. Qua; hic uno tenore Tbeophanes, aliique referunt, suis annis reddidimus anno dcxci, num. 5. Quare legenda qua; ibidem

diximus.

Accepta Apostolicae auctoritatis benedictioue, cum majori fiducia devotus verbi prajdicalor ad pra>fatuui Francorum ducem regressus est (nempe Pip-

pinum) qui cum cum summa honoris magnificentia receptum cum suai potestatis jussione ia opus Evangelii direxit, maxime autem in Borealibus regni sui partibus ((luo eatenus ob raritateni doctorum vel duritiam habitatorum, fidei flamma miuus relucebat . Willebrordus tentatnm ab arcbiepiscopo Coloniensi, Egberto, et Wigberto Frisonum conversionem feliciter perfecit, et ut docet
sanctus Bonifacius episcopus Jloguntinus in Epist. xcvii ad Stepbanum papam, sedis Trajecteusis ad

4. Tiberiiis Apsimarus arripit imperium. Carthago itaque totaque Africa anno sexcentesimo nonagesimo octavo a Saraceuis occupata, eodemque Tiberiiis Apsimarus imperium invasit, ct Leow-

tiu7n

in

Christi

monasterium detrusit. Quare recte eo anno Hermannus Contractus Marianus

,

Scotus, et Sigeberlus in Chronicis initium i4/)s/maM

collocarunt, qui

cum

annos septem imperarit,

et

nonnisi anno dccv in finem vergente e solio dejectus fuerit, anno dcxcviii jam provecto imperium
iniit;

alioquin non annos septem

administrasset.

sed octo

rem

Roinanam

Ab occupata

a Saracenis

Africa, religio Christiana paulatim iu ea decrevit

auctor ac primus episcopus fait, quani tandem Paulus IV anno mdlx iii archiepiscopalem erexit. Loquitur de ejusdem episcopatns inslitutione Beda loco citato, additque

Rbenum

ab infidelibus

scilicet

conculcata. Perseveravit talicet

men

per aliquot sfficula;

in

neque

in septima,

neque

octava Synodo Generali aliqui ex Africa

Wilbrordum plures
quoque
illis

episcopi comparueriiit.

per

illas

regiones Ecclesias el monasteria uonnulla

constrnxisse, et

non

nuilto post, alios

in regionibus constituisse antistites.

diximus,

citeriorem

Frisiam, ubi

Bhenum, vulgo
subditam
fuisse

Utrech

Porro supra Trajectum ad positam, paruisse tunc

Tem5. Floret Cresconius episcopus Afer. pore quo Africa a Saracenis iu servitutem redacta, vivebat Cresconius seu Crisconius episcopus Afer,
de cujus canonum Collectione anno dxxvii cum Baronio egimus. Mabillonius prima parte Musaji
Italici

Flevnm erat, Radbodo regi, qui Evangelii doctores ad se directos in Franciam rediro conipulcrat. 3. Saraceni imiversam Africam occupant. Ad num. 13 et seqq. Theophanes anno lucarnatioFrancis, ultenorem vero, qua; trans
nis

pag. 69, refert se vidisse iuter Mss. Biblio,

theca; Vallicellanae Crisconii CoIIectionem

et

in

ejus

medio

lia;c

verba inserta csse

Iste

Concordia

caiioniini a Cresconio Africano episcopo digesta

suh
Afri-

Capitulis trecentis.
et victorias,

iiimirum Cresconius bella

Hexainetris vcrsibus derecitat

secunduni Alex. dcxc, qui kalendis Septembris

quas Joannes Des. palricius apud

,

sei|uenUs Christi anni inchoatur, narrat, Arabes

iini>ressione iu
ceiiisse,

cam de
scripsit

Saracenis gessit

Africam facla armorum vi eam coque comperlo patricium Joannem cum Roinana classe oiimi a Z,eo?i//o in auxilium missum csse. Joannes Carlhaginem et onines Africa; mu,

sub
\i,i^s

libris...

Eadem verba
Poema

Baro-

nius ex
Des. et

eodem Codice
sub

Mss. Sed omittit hanc

ilkul ad

vocem

libris...

uos noii

pervenit, nequeCresconii

apudVossium

in Ilistoria

nitas urbes in libertatem rcstituit, ibique hiemavit,

mandata imperatoris exspectans. Quarc gesla Iikc anno Christi sexcentesimo nonagesimo octavo. Addit Theoidiaiies, Arabici
consiiii

de poetis Latinis mentio est. 6. Initium principatus Theodonis II

cationis S. Iludberti in Bajoaria.
ria;

et prcedi-

Theodo Bajoa-

principein

ubi

ha;c rescivil, Joannein uiiue(]uafiue obsidere decre-

aut tertius

Quare Joannes inde solvens ad iniperatorem revertitur. Sed cum ad Crctam insulam appuducum et mililum contra euin seditio ac lisset tumultus oritur, cuiii et aIio(iui pudor illum, ac metus olVerresc iniperatori prohiberet. Quamobrem Lcontium, inultis in euin contumeliose dictis, abjiciunt; ejus(|uc loco Apsimaiuni eligunl, eumdeuique Tiberiuni cognominant , inqtiit Nicephorus in Uistoria (lua; ct Thcophanes el Zonaras ctiain hahent, (lui subdunt, Apsimarum comitantc classe Constantinopolim venisse , ct Leontium narihus mutilatum in Dalmatia; monasterio suh custodia servandum mandasse. Idem iiabent Ccdrenus, et
visse.

dux hujus nominis priinus, non vero secundus ut ante Hadrianum Valesium tom. iii Rer. Franc. pag. 465 et seqq. omnibus persuasum fuit, usque a(i aunuin circiter dclxxx in vivis fuit; cum inler rerum Boicarum scriptores omnes conveniat, Theodoni \\\\ aliiini hiijiis nominis ducein successisse. Theodo prinius Christiaiius fiiit, cjusque.tcmporeS. Eineramiiius seu Emmeranniis per ubi nondiim idololatria triennium iii Bajoaria tunditus eradicata erat, Evangehuin pra;dicavit,
,

per urbes infra pra;dicti principis

fiiies,

pcr op-

pida, per vicos et fideliuni

domos

discurrens, in-

stantissima; cura; intentus, ahis fidei

tabat in pectore, aliis vitiasagaci

scmina plansermono radicitus

auctor Misccllai ad

annum

iii

Leontii.
,

Verum

an-

nus
sti

ille iii

non

prajsenti inchoatus

ut })utavit Ba-

abscidebat , inquit Cirinus iii Vila sancti Eninieramini, qui addit Deuni de postera Tlicodonis progcnie ullioneiii suinpsisse,(iuod Lambcrti cjus filii
jussu

ronius, scd kalcndis Septcmhribus scquentis Chri-

Emmerammus
priinuin
II

ociisus

fuerit.

Uuiic vero
hiissc
et

anni

a quo dic Cedrcnus

Theophaiies

aliiquc

auctores

rerum Byzantiiiarum annos imperatorum

XII.

Theodouem Theodoncm

hujus

nominis

ejus successorcm Childeberto III

TOHUS

20

SRRGri

ANXUS

i).

CIIUISTI

000
tradit.

Francoruiii rcgi ac sancto Riulbcrto Doioruin Apostolo coasvum extitissc , certo doiuonstrat fun(lanientum, quod posuit Hadrianus Valcsius, cam-

nisse

Arnolphus diserte

In ea Vila

tein|)us,

quo sanctus Rudbertus floruit, his verbis cxi^rimilur Temporc Hildiberti regis Francorum anno
:

bene mcrilus de llistoria liojoarica, imo et Ecclesiastica, (luani mcritus fuerat de Historica Gallica et dc Ecclcsiastica, cum e|iocham regni Dagobcrti primi c tcnebris eruit. Scd cum nova inventa plerumciuc sint impcrl(;cla (am exordium iirinci|)atus Tlieodonis II tjuam
is
, ,

<|nc

ob rem non minus

scilicet

regni cjus secundo, honorabilis confessor

Chrisli Rudbertus iu Wormatia civitate episcopus habebatur . Qua; verba nonnisi dc Childeberto hujus noministertio, cujus annussecundusin prasentem Christi convenit, intelligi possunt; cum ex
II temporc, nullus Theodo, sed Garibaldus hujus nominis I, Tassilo et Garibaldus II, ducalum Bajoaricum gesserint. Quare Ma-

dictis, Childeberti

|)ra}dicationis sancti

Rudberti
,

in Bajoaria nobis hic

,

magis confirmandum ut varii qui tam in Historiam Ecclesiaslicam quam in Historiam Bajoaria)
,

billonius laudatus et Hadrianus Valesius toni.

iii

tandem eliminentur. 7. S. Ritdbertus Theodone II duce Bajoarlam venit. Theodo hujns nominis II fuit quidem ejusdem faniiUa! ac 7/ieof/o primus; cum nonnisi
irrepscre errorcs,

Rer. Franc. pag. 46.5 et seqq. vulgari opinioni,

quK

cum anno secundo Childeberti regis II copulat, jure inerito refragati sunt, quod animadverterent, nullum timc
Rudbcrti in Bajoariam adventum
iirovinciam illain gubernasse. Theodone secimdo Bajoariam administrante sanctum Rudbertum Bajoariis Evangelium annuntiasse Ar-

ex Agilolfingis, ut alibi dixinnis,

Boiorum duces
stirpe. Pra;terea

Theodonem

eligerentur, scd nonfuit ex

cadem

idoloruni cultui addictus erat, vel saltem ha?resim profitebatur; cnm Cirinus seu Aribo, quo etiam

nomine appellabatur, inVita sancti Corbiniani episcopi Frisingensis primi, anno dccxxx demortui, de Theodone, qui Bajoariam regebat, quando in ea
regione Corbinianus
(luens scribat
ut solet
ter
:

monachus coenobii sancti Emerammiapud Ratisponam, auctor gravis qui Henrico magno imperatore floruit lilteris mandarat sed
jiolfus ex comite
,

cum

sancti

hujus praisulis Vitam

varii

inlerpola-

Verbum
, id esl,

Dei pncdicavit, lo-

tores foedassent, ctinulla falsa in

eam

inseruissent,

Cari ibi habebantur sacerdotes,

ut videre est apud Canisium tom. vi Antiq. Lect.

apud novitios

apud homines novi-

ad fidem couversos. Ubi Cirinus uonnisi de

ubi varias ejus Vitas exhibet, ct apud Bollandum ad diem xxvii Martii, qui aliam etiam interpolatam
ex Ms. Vallis Rubeai reprtesentat, apud auctores,
qui post ipsum scripsere, fidem non obtinuit, eumque ea in re deceptum Aventinus Velserus, Aldareitterus,
historici

Theodone secundoverba facere potest; cum rcrum Boicarum scriptores communi consensu tradant, 7'^eof/o?2em77/,appelIauduiu II, a sancto Rudberto primo Salisburgensi episcopo ad fidem conversum fuisse, et in eo tantum errent quod id Childeberto II in Francia regnante, ideoque sub finem
saEculi sexti,

Brunnerus, onuiesque rerum Boicarum perperam persuasum habuere. Arnolfus

vel saltem initio septimi, conligisse

igitur lib. 1 de miraculis S. Emerammi cap. 1, Ba Dioto joariorum duces hoc ordine memorat
:

Rudbertum enim, ChildebertoIII Francorum monarchiam regente, in Bajoariam advenexisiiment.

tasse,

scilicet vir illuster, cui

filii

in

regnum nou

succes-

serant , est hic Tlieodo primus, de cujus progenie

certum indnbitatumque esse debet. MabilloBenedict. part.

1 ,

Deum
eum

ultioncm sumpsisse Cirinum in Vita sancti

uius
berti

siEc. ni

recitat saucti

Rud-

Emerammiasserere jam diximus, ideoque Arnolfus

hac in re suffragatorem habet.

recte censet esse primarii auctoris,

alii

Vitam ab auctore anonymo scriptam, quam quem quatuor diveisis temporibus amplificarunt, et ex inter-

Tum

Arnolfus

memorat alium
ribus

Theodonem, sub quo clarissimus

Christi confessor Ruotpertus

cum

aliis

Dei servito-

polamentis, vel iucertis, vel falsis auxerunt. lu ea illud solum nobis non probatur, quod Rudbertus <\\cA{m' ex regali progerue Franeonim ortus, auctorque subdat Cum fama sanclfe conversationis
:

longe lateque crebresceret, pervcnit ad notitiam cujusdain ducis Bavarice regionis, nomine Theodo, qui supradictum virum Dei enixis preciillius

Juvavium devenit, qui dux filios habuit successores, Diopertum videlicet atque Grimoaldum post quos ducatum genti huic praibuit Hucbertus, qui B. Georgio, et S. Eineramo donaverat curtem. Hujus ducis temporibus beatissimus priEsul Boni:

facius ingressus Bajoariam, nonnullos haerelicorum

ex ea depulit . Est isS. Bonifacius Germanias apostolus.

9.

bus, prout potuit, libentissime rogare studuit per missos suos, ut Noricam provinciam (id est Bajoa-

Post mortem
in

sc.

Theodonis, cujus

riam) visitando, sacra illuminaret doctrina

Non

jwincipatu exclusi fuerant.

Vides sanctum Rud-

filii

enim videtur, quomodo Rudbertus

e regali familia esse potuerit, nec etiam Bajoaria hoc vel sequenti saeculo Bavaria appellata. Verum legendarii
,

bertum
cujus

Bajoariam veuisse eo tempore, quo eidem

a priucipatu exclusi fuerant, et Theodoscriptoribus fateutibus, sanctus

pneerat Theodoille,quisuccesseratalteri Theodoni,

flhi

dum

de sanctorum inajoribus verba faciunt, sapc non

nem

istum fuisse ordine secimdum, cum, omnibus

rnultum accurati et, ut videtur, auctor scripserat, cujusdam ducis Bavarice regionis, ut sajculo se,

rcrum Boicarum

quenti Bajoaria dicta fuit, et exscriptores Bauvariam \n Bavaricmi mutaTcrc.

8.

Rudbertus Theodonis tempore Bajoariis fldcm annuntiarit. Quare vel hinc manifestissimum fit, eos
nobilissimaj gentis Historiam prorsus labefactasse
;

Iludbertum hoc tempore in Bajoariam ve-

cum

cx

iis

aliijui

Theodones quinqiie,

alii

TUeo-

.SERGII

ANNUS

!.

CHRISTI

(i9C).

r)5

dones
et

sex, alii

Theodones sepfem nobis

olitriulant;

Irarchis recjei^etur.
tain in Vita sancti

Sed

iion taiituiu ex Aribone,

tanien sub Tboodone secuudo Rudbcrtus in Bajoariam venerit, et post Theodonem ilium nullus

Corbiniani

Emerammi, qua min Vita sancti vcrum etiam ex douationibus Ecclesia;

recte -co-

hujus nominis dux principatum istum adeptus sit. Quam accurate Arnolfus Theodonissecundi succcssores notarit, anno dccii ostendemus. lladrianus Valesius tempus adventus Rudberti iii Bajoariam
scite

Salisburgensi factis eruitur, Arnolfum

pulasse adventuin sancti

Rudberti in Bajoariam cum pra?fectura Theodonis illius, qui boc tompore vixit: ideoque hunc ordinesccundum ct poslromuni
fuisse.

notavit

sed

postqnam laudatum
scripsit
:

Arnolfi
i[ua

Donntiones

illas

collegil

Anonymus sub
,

locum
ducein

citavit,

male

Non

vidco

ratione Ritdhertus
,

Theodonem

[lostoriorcm IVorici

Itajoariosquf ad (IhiMSlianam reliiiionrm

Ihmatinnum. F.cclesia; Saltzburoemis, a il)i(juo Canisio lom. Auliq. Lect. recilati vi pag. Iirit diciliir, Theoilobrrtiuu dnceni r>iijoari;e
litulo libri

adduxerit, quain Theodo itrior

uua cuni populainde a Garibaldo

regiiiJE jiatre,

tradidisse Vrso cellani sancli Maviniiani ad

ribns suis,

iiiio

vero

quam jam

PougDU, quando Dominus Rudbcrtus episcopus illam ibi

.

duce, Theodelintlye Longobardorum

Bajoarii profitebantur .

Ecclesiam dedicavit

Et paulo post

Domiuus

Nam

licet

hoc ultimum
,

veruni

sit,

Bajoarii

lamen

ritibus paganicis

va-

riisque erroribus, etiain post conversionein, adlia;serc. Cirinus in Yita sancti

scripsit,

Emeramini, postquam
pii

bunc sanctum Theodonis

:

ducis rogatu,

Rudbertus euindem locum ad Pongou priiiio cffipit construcre, et Ecclesiam ibi adificavit, et consecravit, concedcntibus ducibus Thcodone elTbeodobeito fllio ejus , pag. vero 1151 ejusdem libri, non multo post relatam Vitani sancta; Erendrudis virginis et abbatissa) monasterii Nunbergensis primaj,

Ratispona substituisse, addit

tores neophyti,

Sed ejus babita-

per id

temi)us idololatriam nec,

in colle Salisburgo vicinio positi,

perstat, legitur
:

dum

radicitus extirpaverant
et

et patres filiis suis

Cccpit

idem

beatiis pontifex

quod etiamnum una

calicem Christi

da^monumpromiscueofferebant.
.

cum

Qua; res perinovit sanctum antistitem, ut idololatriam illam funditus eradicare constitueret
si
,

iu superiori castro sajpe

consilioetvoluntatedoinini Tboodebeiii ducis dicti Juvavensis oppidi

Quod

anuo dcxlix quo Emeranimus sub Theodone primo, vulgo 11, in Bajoariam venit,idoIolatria ibidem adhuc vigebat, quid mirum si sub Tbeodonc
iiltimo vel ha^relico vei idololatra, Bajoarii iu

construere Ecclesiam ac monasterium sacris virginibus ad habitaiidumin servilio Dei etsanctaeMaria;

Matris

Domini

ct ])eracta Ecclesia, consecravit

eam

Domino

eodem

luto hacserint.
10.

Qiio tempore Bajoaria ha>resihus fcedata

erat.

ejnsdcm sancta; Dci Genitricis Maria;, posuitque ibidem per liccntiam et voliiutatem Domini Theodeberti ducis, Christi ancillam Deo sacram neptem suani, nomine Erendrudem,
in lionore

Certe religio Christiana post

noii soluni

annum

cir-

cum

aliis

devotis feminis . Et statim rcferuntur

citer Chrisli dclxxi,

in Bajoaria,

sed

etiam in plerisquc Francia3 Orientalis regionibus paulatim defecit, ct idololatria varineque ha^reses
in eain introducta;, ut eo

ibidom variaj alia; donationes cidcm monastorio a Thcodcberto duce facta;, qua; ab auctorc anonymo, qui Vitam sancta; Ercndrudis coiiiposuit sub finoni
stuculi octavi, in

auno vidimus. Hinc WilBonifacius

,

quantum

conjicerc licet, ex Actis

fuerc.

librordus, Corbinianus
apostolici

aliiquc viri

publicis sine dubio

extract;c

Porro anno

tam sub fiiicm hiijus sa;ciili, (|uam sc(jueuti ad vcram fidem iu illas provincias reslituendam plurimum collaborarunt, qui licet caindem egregic promoverint, anno tainen dccxxxix
,

quo Carolum M. Bajoariam recepissc infra visuri sumus, Ar7w ei^iscopus Salisburgcnsis Adiiotatioiieni illam seu Indiculum posscssionum
DCCLXXxviii,
Ecclesia; sua; scripsit, et pra;ter prffifata testatur, Theodonem mulla pradia dcdisse Rudherlo cpi-

qiio sanctus Bonifacius

transiit,

redux i)er Bajoariam non pauciincarcgione velcribuserroribus

disciinus ex Willibaldo

Roma

adhuc adincresccbant, ut
in ejus Vita cap. 0.

scopo, cjusqncEccIesiic, ac Thcolhertum ejusfilium monasterio imcllari et Ecclcsia; Salisburgensi

ibidcin condito plurimas posscssiones largitum esse. In 00 autem Indiculo nonmemorat Arno, nisi qutc exveracibus senibus, cum monacliis, lum comilibus, ctjudicibus juratis tcstibus acceperat. Quarc

Non solum, iiiquit, invilatus Bajoariorum ab Odilonc diice sed et spontaneus visitavit incolas, mansitque apud cos diebusmultis
;

praidicans et evangelizans
fidei

verbum

Dei, veraique

ac religionis sacramcnta revocavit, et destru-

ctores Ecclesiarum populique perversores abigebat

(loco abegit).

Quorum

alii
:

pridem
alii

falso se episco-

Theodebertus amio bcch, Bajoariic diix fuerit, Rudhcrtus nl interoninesconvenit, eoChristi anno Nec est in ea provincia Evangclinm dissemiuabat.

cum

patus gradu |ira;tulcrunt

rabilia fingcntcs,

eliam presbyteralus

quod dicant Reriim Boicaruni

scriptorcs,
11,
I,

imnc

se officio deputabant, alii luec atque alia iniiunie-

Tlieodebertum fuisse liujus nouiiiiis

et

Rudber-

magna

cx parte

populum sedu-

tum sub Tboodeberlo

luijus noiniuis

Boi(Jsfidem

xerunt

Quarc mirari non dcbuit Valesius Arnollum scripsissc sanctum Rudbertum, Theodono
.

ab edocuissc. Pra!ten|uam cniin qiiod Thcodeherti Iluchcrti seu Uugiberti, illis sicuti ct Theodones, ac
gralis multiplicati,
/jrrtus

ultiino Bajoariani adminislrante, in ea

proviiicia

Evangelium
II.

pra>dicasse, ac pliiriinos Bajoarios sa-

wvhnm

Doi pravlicavit

Theodebertus, sub quo Rudunus ex lotrarchis

,

lutaribus a^iuis imbuisse.

lUidberlus in liajoariam venit,

cum a

le-

liijuot, et Bajoaria; fuit, ut cx citatis donationibus anno teex dicendis anno nccii, Theodonem II co

156
trarcliiam instituisse,
fuisse patebit.

SERGII

ANNUS

9.

CHRISTI 090.

ipsumqucunnmcx

tctrarcliis

a praedicto

anonymo
et

scripta; subjici

brevem

epi-

scoporum
ex ejus discipulis adlmc vivebant

d2. Aliqui

circa

medium sacuhimyin.
ibi

Non bic omittentluni

lite

archiepiscoporum Salisburgensium, a sancto Rudbcrto episcopo usque ad Rudolfum archiepiscopum Indiccm cujus initium est
, ,

quod
circa

pag. ilSS dicitur de

S. Virgilii opi~
Ursi presl)yteri,

scopi Saltzburgensis, et ejusdcni

SanctusRudbertus cpiscopus, sanctus Vitalis episcopus, Ansologus abbas, Savolus abbas, Ezzius
abbas, sanctus Flobargisus episcopus, Joanncs episcopus, Bertricus abbas, sanctus Virgilius cpiscopus,

bona Ecclesia; sancti Maximiliani al) Oltilono Bavariae ducc concessa. Ex ea enim cerlo eruitur, sancli Uudberti in Bajoariani adventum, sou [)ra;dicationem et mortem ab initio sa^culi octavi removeri non posse, aut saitem initio sa^culi vu conlingere

Ammilon abbas et in flne hujus Catalogi ha;c haberi In Catalogo istorum episcoporum quinque abhates coutinentur qui
Arno^rchiepiscopus,
;
:

non

potuisse.

Nam

inter

omnes

convenit,

cum

nonnisi alterutrius sicculi initio in Bajoaria

Ibi post narrata, quaj

Evangelium pradicasse.
utraque parte in

ab
:

medium

allata fuere

subditur

Ha;c

omnia

Virgilius episcopus

(nempe Saltzbur-

gensis) a viris valdc senibus atque veracibus dili-

absque pontificali ordinc et dignitate regebant cpiscopatum Juvavensem. Hi vero sunt Ansologus, Savolus, Ezzlus, Bertricus, Ammilon . Sed auctor anonymus hujus Catalogi qui pluribus saeculis post Rudberti obitum vixit, vera falsis miscuit, et cum Catalogos anti(juiores invenisset, in quibus
,

genter perquirere studuit, postcrisque ad

memo-

episcopi Salisburgenses ct abbatcs monasterii sancti

Petri, ubi erat sedes episcopalis, et archiepiscopalis

riam scripta dimisit. Quidam vero ex eis, qui ista illi dixcrunt, discipuli s. rudherti fuerunt, et juniorum ejus quidam filioli, ex quibus erat, etc. Dignolus (juoque discipulus s. rudberti, atque
Joannes,alii
ha!c ita

quoque (lui hoc a senioribus audierunt, omnia narrantes . Virgilium autem post

tempore Arnonis primi archiepiscopi Salisburdescriptos reperisset, inde perperam deduxit, abbates illos mortuis episcopis ac sede vacante Ecclesiam Salisburgensem rexisse quod
gensis,
;

falsum esse ex dicendis patebit

evincit,

et

poeta noster
Bajoariae

annum

dccxlii episcopum Salisburgensem renun-

tiatum fuisse uullus negaverit. Quare

cum

sancti

(jui in re tam recenti vix Opusculum enim suum Ludovico

errare potuit.
regi

Rudbcrti discipulos viderit et allocutus initio SKCuli viii, non vero initio sa;culi

fucrit, is
vii, Salis-

circa

annum

dcccl dicavit, ut ex ejus versibus de-

ducitur, cui idco fides habenda in eo

quod prodit

burgensem episcopatum fundavit,

reddidit. 13.

et

animam Deo
Bajoariam Denique invixit,

de ordinc quo sederint singuli episcopi Saltzburgenses, et Ratisponenses, Frisingenses, Patavienses,

et

Annus adventus Rudberti

eruitur ex serie episc. Salisburg.

in

Sabionenses.

Sed

cum

auctor

illius

Catalogi

magno

errore autumaret,

Rudbertum

inilio sajculi

certus Poeta a Mabilloniotom. iv Analect. pag. S2S

l)ublicatus,

qui Ludovico Pio regnante

in

Versibus de Ordine comprovincialium pontificum, de episcopis Saltzburgeusibus habet

Vitalem et Flobargisum ab eo tempore usquc ad Joannis episcopatum, cujus initium certum est, sedem Salisburgensem administrare non potuisse, vacationem
se|)limi in Bajoaria fuisse, videretque

illam sedis
quondam metropolis ista, Quam primo fundans hbotbertos rexerat almus.
Dicta Juvavo fuit

finxit, et

per illam abbates Ecclesiae Sa-

lisburgensi pra;fuisse credidit.

IS. Rejicitur Catalogus

Post hunc Vitalis anlistes rexit eaindem.

Ipsius inde Flobargisus, qui est fultus bonoris.

gensium.

Quare Hundius, Coinlius, aliique pas-

episcoporum Salisbur-

Quartus Joannes fuerat, sedemque rcgendo.

sim, qui illum Cafalogum secuti sunt,

magnam

Advena Virgitius statuens quam plurima quintus.

Multo plures gereus Arno super oninia sextus : Septimus liinc successit Adulram pastor opiinus;

Tempore namque suo

Octavus venieiis

statuens

quam plurima
praisul oviiis,

pulcbre.

Luifrummus

OfQcium Domini rcuovans formosius a;que.

confusionem in nobilissimfe Ecclesia; historiam induxere, et hoc ac sequenti ssculo omnia turbarunt. Sic quia in vulgatis Indicibus episcoporum Verdensium, qui sancto Suidberto juniori successere perperam referuntiu- Verdenses episcopi et abSa-

Cum

ergo certum

sit,

Joannem quartum

batcs Amarbarici monasterii intia Verdensis episcopatus limites olim constructi, a plerisque existi-

lisburgensem episcoiium, anno dccxxxix, a S. Boniiacio constitutum fuissc, certum pariter Vitalem et Flobargisum ])roximos ejus successores sedem Salisburgensem ssculo octavo occupasse, eodemque

matum, tam Verdenses

;

episcoi^os,

quam

abbates

Rudbertum illam fundasse.

Si

enim Rudbertus

Amarbaricenses episcopatum illum successive guquem tandem errorem correxere viri bernasse eruditi, qui quos Verdenses episcopos in vulgatis Indicibus reperere, duas in classes partiti sunt,
aliosque Verdeiises episcopos, et ahos Amarbaricenses abbafes scite dixere.

an. Dcxxiii, aut dcxxviii, ut vulgaris fert opinio, spi-

ritum Deo reddidisset, ab utroque Ghristi an. ad Dccxxxix, quo Joa^Hesepiscopatum Salisburgcnscm
gessit,

Eamdem viam
;

in expli-

candis Salisburgensium episcoporum Catalogis te-

non duoepiscopi, sed longe plures Rudberto

integrum
resti-

nendam, ex eodem poeta intelligimus

Rudberto, vel

qui

jam

successissent.
i4. Series episc. SalisbtirQ. in

Bajoaria vixerit, plures videre potuit, qui

cum in cum
fuerant

iuitur.

Verum quidem

cum

ejus discipulis locuti

esl, Vilaj sancli

Kudberli

vcl euin pracdicantem audierant. Quai fusius expo-

SERGII

ANNUS

10.

CHRISTI

(i97.

157
iK-crcses ct

nenda fuere quia opiniones, quiE omnium animos occuparuntj ex eisdem facile evelli nou possuut, ut
sffipius

et seqq.

ostendimus

idololalriam paulacirciter

tim in
coepta,

camdem

introiluctas.

Hoc vero

auuo

inculcare cogimur, quia in

et

iis

profligandis

coufusio aucta, boua Ecclesiastica a laicis usurpari

nobis

desudandum

claborandum

fuit.

metropoleon ordo paulatim turbatus, tanafflicta,

16. Abtisiis

in iiniversam Ecclesiam Gallicacoepti.

tisque universa Ecclesia Gallicana sequentibus annis

7iam introduci

Anno

dclx,

num.

14 et

malis

ut Iladrianus papa

Garolum

se^i.diximus post

eum aunum

iu FranciaOrientab",

usque adadvenium sancti I>onifaciiineam,uullum ceiebratum esse Coucilium provinciale, archiepiscopum aliquem nou fuisse, et Ecclesiarum jura

dcclxxiv Romo! agentem monere coactus de aliquo hujusmodi malis remedio afferendo, fuerit; (juod se faclurum promisit piissimus

Magnum anno

rex, et reapse

oumem suam

ad id industiiam adhi-

pessumdata

et conculcata.

Tum

an. dclxxIj

num.6

buit,

(luemadmodum

eo Ghristi anno videbimus.

SERGII ANNUS

10.

ClIRISri

(VJ7.

Willebrordns Ro77ia rcdicns in

restitiiit
,

Germaniam

2.

relirjionem

adjuvante Swiberto. Redemptoris annus sequitur sexcentesimus nonagesimus septimus, Indictione decinia, quo Germania a

rum

cultura, supcrveniente copiosa

Ex cjusmodi namque apostolicorum viroDomini beneillam

illa;

dictione,

sunt

bcnedictionem

consecutiE

regiones

deserta; propheticam,

quadicitur':
et

novo apostolo Roma a Sergio Ponlifice niisso sunima industria excolitur, atque ad fructum uberrimum restiluitur ila enim dixerimus, restituitur , quod diu ante ab ipso ferme Ecclesiae
:

Lffitabitur

dcserta et invia, et exultabit solitudo,

:

et florebit

quasi lilium

germinans germinabit

exultabit Ia;tabunda ct laudans. Gloria Libani data

cst ei,

nasccntis exordio (ut suis locis superiusdictumest)

decor Garmeli et Saron i|)si videbunt gloriam Domini, et dccorem Dci nostri . Eo quod ac:

Gcrmania jam coepit suscipere Evangelium, illudverum que diutius summa religione possedit
:

ciderit ipsis,

quod subditur de
Quia
scissa;

ctoruin

praedicatione sansunt in deserto aqua;, et

cxundantibus

procliis,

jam

spiritualibus destituta

torrentes in solitudine; et qua; erat arida, erit in

cuItoribus,conversa erat(ut dicam

cum

Pro|)heta

')

stagnum,
calami
Ita

et sitiens in foutes

a(juarum. In cubilibus,

terra fructifera in salsuginem . Sedejus

taudem

in qiiibus prius dracones habitabant, orietur viror

et jiinci .

miserlus Ueus, e longe cultores misit, qui novale

novarent.

(juidem Gcrmania; multa! provincia;, defi-

Verum
tum
tis,

hi divino afflati Spiritu, scientes

spiri-

cicnte Evangelii cultura, factic silvosa;, verbi Dei

iteruiii

- siibjectum essedeberePropheqund qua; ' a Deo simt, ordinata sunt primum omniuui, iit dictum est (sicut Paulus ad Petrum llierosolymam, ut confenet Evaiigeliiim ,

Pro[ilietarum

vomere

coept;c

excoli,

sunt
:

i-eddila;

his

et

temi)oribus (piasi Domini paradisus

ut

iiihil

mi-

'

nus habuerint ah
stolos,

venit)

Romam
:

se contulerunt ad

summuin

Ponlill-

aliis Ecclesiis, accipientes apoeosdcmt|uc Icgitiine missos, a Petri Sedo profectos, itidcini|iie martyres, signis, innumciis(|iie

cem, (|uem
scirent

Ecclesiai universa; pr;eesse

hierarcham

iniraculis, aliisiiiiedotibus attluentesquibiis

a ((uo acciitienlesapostolatum, conversi ad

lio

Ecclcsia Galholica iiisignitur.

Diximus de nonnullis
iiiferius

gcnles, cas un(li(|ue Evang(

imbuerunt, magiia-

ex

iis,

dicturi et de

reli(|iiis

pro tem|)oris
diit

(|uc operantes, nobis suiqiedilavere

argumenlum,
[irisco-

rahonc. Hoc vero

coi)iam
is

aiiiio

(luod dicamus,

abunde

ut iiostros Annales cx frugibiis Dorealiuin regio-

iium locuplelaremus

(jui

jam

magna

rum monumcntorum
'

inopia, sterihtate deflcerent.

papa Roina; consccr;ins cpiscopiim, miitans iionien barbaruni in latinum , cx \ViIlebrordo uominavit Glemcntem, quem et
Sergiiis
Isai.

qucm

l'sal.

cvi.

M.

Cur. xiv.

Itom. xlii.

'

Ualat.

i.

'

x,\xv.

SERGII

ANNUS

10.

CHRISTI

()97.

pallio cxornavit in signiim collatrc plcnitudinis poleslatis

;

ctum Swibcrtum
arciiicpiscopus

dignifate, el

(lc

quo

ista

Marccllinus coapostolus fide' :

Trajectensis reputatur, eo

primus archiepiscopus quod a sancto Sergio papa

specialiter

liter tradit in
3.

Swibcrto

Frisonum

consecratus,

Itaque anno a Nativitate

S.

Domini sexcente,

ct a

Sede Aposfolica ad
6.

cnmdem populum

missus

simo nonagcsimo septimo

Willcbrordus

adepla

fnerit.

jam

Apostolica; bcnediclionis auctoritate, consecra-

tusque archiepiscopus a S. Sergio papa, rediit ad (HTnianiani. Cui occnrrens sanclus Swibcrtiis cum
clcricis, ct (liscipiilis,
ct

dus.\\\s consentientia

nuillis

Clirislianis usqiic

WillebrorAlbinusFIaccus, qui ct dc pra?dicafione cjiisdcm Clemcntis ad Danos ista liabct ' Cum crgo apiid eiini (Ra(ll)nilumscilicef,
tradit
:

Hac Marcellinus. Ad Danos prcedicat Evangelmm

Einbriacam
ctuni

rcccpit cvim
siiiit

cum

inagna

lionorifisaii-

cuiii

adhiic

viveref),

vir Dci fruclifi(;are sc

non

cenlia, et gavisi

in

I>omino. Audiensiiue

posse scntirct, ad fcrpcissimos

iter

Swibertum cjiiscopum consecralum, et comitatum TcistcrbandiEe cum tota ferc Batua, ac

cvangelizandi converlil.

Dannnim populos Ibi tum (ut ferlur) re-

gnabat Ongeiidus,

homo
;

oinni fera crudelior, et

magnam partem

inferioris

Frisiaj

pra?dicatione

omni
tatis

lapide durior
iirfficonem

qui tamen, jubente Deo, veri-

ipsius conversam, et Ecclesiam Trajectcnsem nu-

honorificc tractabat.

Quem dum
:

mero fidelium valde multiplicatam, immensas devote Deo retulit laudes. Deinde pariter Trajectum pergentes, statim in fundo Basilica; sancti ThonnE
Apostoli prope castrum Trajcctense, canonicorum ccenobitarum construxerunt Ecclcsiam in lionorem sancti Martini episcopi Turonensis in qua S. Willebrordus archiepiscopus Frisonum calhedralem Ecclesiam sibi slabiHri jussil; quam per primitivam benedictionem SS. Willebrordus, ct Swibertus epi:

obdnralum moribns, et idololatria; dcdilum, ct nullam melioris vitaj spem habentem offendit acceptis tunc triginta ejusdem patria) pueris, ad electos a Deo popnlos regni Francorum reverti festinavit sed in eo ipso itinere calechizatos eosdem
:

pucros

vita; fonte abluit,

ne aliquod propter peri-

cula longissimi navigii, vel ex insidiis ferocissimo-

rum
in

terra; illius

habitatorum,
liostis

damnum

pateretur

illis,

volens anti(|ui

pra;venire astutias, ct

scopi

cum

cajteris

confratribus propriis

manibus

benedicendo consecraverunt. A. Deindc mortuo Badbodo rege Frisonum (quod multo post accidit) Chrlsliani libere permissi sunt ubique per Frisiam publice Evangelium Ghristi pra;dicare. Quapropter prsefati sancti episcopi cum
sacerdotibus et clericis HoIIandiam, et Frisiam ubique pervagantes, rudein populum documentis
Evangclicis informaverunt, doccntes profanumidololatri

Domini sacramentis aninias munire acquisitas . His enarratis, quid eidem sancto contigerit, cum vivente adhuc Radbodo perfido rege, rediens e
Dania, Fostelandia; populis pra^dicavit,
7.
ita refert

Dum

pius vcrbi Dei pradicator iter age-

bat, pervenit in confinio

Frisonum

quamdam

insulam, qu;c a

et Danorum ad quodam deo suo Fosite,

ab accolis terra; Fositesland (Fostelandia) dicebatur, quia in ea ejus Dei fana fucre constructa. Qui locus
a paganis
ea,

cullumabolendo relinquere

catcchumcnos
sacros

tanta vencrationc habebatur, ut nihil in

baptizaverunt,

neopliytos confirmaverunt,

ordines celebraverunt, ac in pagis singulis Evangelium pacis constanter et devote praedicaverunt, ct

velanimalium ibi pasccnlium, vel aliarumquarumlibet rerum quisquam Gentilium tangerc auderet, nec etiam a fonte, qui ibi ebnllicbat, aquam haurire nisitaccns praisumcret.
state jactatus esset,

per loca singula presbyteros,

runt,

ct

diaconos ordinaveministerio bapti-

Quo cum

vir Dei tempe-

qui eos in verbo

fidei, et

mausit
,

ibi

zandi adjuvarent,

maxime

in

magno

vicoDvcrstat:

sepositis

temiiestatibus

quousque opportunum navigandi

aliquot dies
stiiltam loci

in quo per biennium prasdicantes, totum populum ad fidem perduxerunt Chrisli, ac phana idolorum commutantes in Ecclcsias Christi, quinquaginta duas dedicaverunt Ecclesias parochiales in eo, adjutorio Gunthcri militis, et aliorum amicorum.
5. Et non solum per Frisiam pra;dicaverunt Thuringiam sive Ilervingiam, sed et usque in Daciam (Daniam) pradicando, populum multum purgatum a barbarica Gentililatis idololatria, Or-

tempus adveniret. Sed parvii)endens

illius

religionem, vel ferocissimum regis

illins

animum,

qui violatores sacrorum

atrocissima morte
in eo fonte

damnare
malia

solebat, tres

homines

cum

in-

vocatione sanctae Trinitatis baptizavit, sed et aniin ea terra pascentia in cibaria suis

mactare

ct

praiccpit.
eos, vel in

Quod pagani intuentes, arbitrabantur

junxerunt fidei. Cumque sic per aliquot annos ferventer Evangelici pontifices et verbi Dei
tliodoxa;
prfficones pariter, et coiitinue in diversis provinciis

Christum annuntiassenl, redierimt et vcnerunt cum exultatione Trajeclum ad coufratres etcoopcratores

verbi
illos
illis, quanta Dominus per Et licet sanctus Swibertus egregius pontifex prscesserit sanclum Willebrordum tempore, tamen sanctus Willebrordus prajcedit san-

Dei, enarrantes

fecisset.

furorem verti, vel etiam veloci niorte Quos cum nihil mali ccrnebant pati, furore percili, regi tunc Radbodo, quod viderant factum, retulerunt. Qui nimio furore succensus, in sacerdotem Dei vivi snoruin injiirias deorum ulcisci cogitabat et per dics semper tribus vicibus, suo more, mittebat sortes, et nunquam damnatorum sors, Deo vero defendente suos, super servum Dei vel aliquem ex suis cadere potuit, nec nisi unns tantum ex sociis sorte monstratus, ct martyrio coperire.
;

ronatus

cst .

Quod

dicit

de sorte auctor, scias in

'

Extaut apud Sur. die

Marl.

c.

13. tom. n.

'

Eilanl apud Sur. die vii Novenibr. tom. vi.

: ,

SERmr ANNUS
iiiore fuisse apiul

10.

fecti

CHRISTl

()9T.

5!)

eos,

neniincm neci Iradere,

nisi

prius

enm

sors indicasset, ut riuiE dicturi

sumus
:

ostendent. HEce de rebus gestis in ea insula cognita regis Radbodi duritia animi, inde in

ubi

eum

olim, et mrxlo ex Synodo missi sunt, fiierint tincm consecuti, idem auctor summatini perstringens sic narrat Igitur sanctus Acca ut est ante dictum cum sancto Swiberto in Angliam rediens
: ( )

pcde puhere idem testatur auctor) reversus est. Reli^iua autem qux de codem sancto viro narrantur post Pi[)ini obitum contige-

(secundum

illud Evangelii) excusso e

(ut

a sancto Willrido e[)iscopo Augustaldensis Ecclesife

episco|)us consecratus,
[)ost

recedens, ad Pipinum

dem

in Doniino

quievit. S.
fuit,

sanctissimam vitamibiWigbertus in Fostelant

est. S.

martyrio coronatus

ut praidictum

Wil-

runt.
8.

libaldus Orientalem Franciam adiens, Aureatensis

ConcUium
.

ibi floruerint

Post rcditum Clementis coUectam

Trajectensem, et ex ea alios in

Trajectense, et qui viri apostolici

sive Eistatensisepiscopus etfectus est.

Sanctus Wini-

baldus, frater ejus, Heyndelamensis abbas est or-

fuisse

Synodum

di-

dinatus

quorum gerniana
(

fuit

Walburgis virgo.
adeptiis

versas regionesmissosEvangeIiipra;dicafores, Jlarcellinus tesfatur, qui simul relcgens in

Lebuinus
S. Euvaldi

sivc

Levinus

),

pontificatum

unum ommepraefati

martyrio prope

Gandavum
:

coronatur.

Duo ([uidem
[)ra;di-

nes qui antea

nioria digna
'

ct
:

postea missi sunt, ista habet

Nabiam introeuntes, Cliristum

Deinde aniniadvertentes

SS. pontiflces(Willebrordus, etSuvibertus), etegrcgii

prGcdicatores, qui

cum

eis

cx Anglia venerunt

qui abinde ascendenles in cando confessi sunt Saxoniam, glorioso marlyrio coronati sunt. Sanctus Werenfridus presbyter et egregius prredicator, versus

Trajectuni, (|uodmuUuspopuliis,

Deo prosperante,

Batuam missus, novclliim

Christi |io[)uIuni in

ab infidelitatis errore ad Cbristum conversus esset,

Elst, et Westei'Woirt, et in finibus illis feliciter rexit

et infinitis clarificatus

dccreverunt more Apostolorum,

Cliristi

convocala Synodo in novella Ecclesia Trajectensi, et discipulorum

in diversas circmnjacentes Barbaricas

in

na-

miraculis tam in vita, (juam morfe idibus Se[)tembris apud Weslerwoirt spiritum Creatori reddens, miraculosein Elst tumulalevita, filius Edilbaldi re-

tiones prwstanliorcs prffidicatores dimittere ad praj-

tur. Sanctus Adelbcrtus

gis

dicandum ipsis fidem Cbristi . Qui vero eidem idem auctor narrat ita Synodo interfuerint a Erant autem eo fempore in eadem primitiva Ec,
:

clcsia Trajectensi apostolici pontifices, et canonici

Doirorum, filii sancti Oswaldi regisetmartyris, in Egnionda in Hollandia oratorium construeiis, post multorum paganorum conversionem, ct laudabilem sanctse vifge suoe consummationem, multis
miraculis clarus, se[)timo kaleml. Julii
felici

egregii pra?dicatores, qui S.

Swibertum episcopum

fine

cum

S.

Euvafdis sequentcs, constanter Cliristum

:

requievit in Cliristo, sepultus in Egnionda, ubi us-

gentibus prffidicavernnt
cerdos, qui

ulpote S. Winfridus saarcbiepisco[)us

queinbodiernumdiem
eximius
subdit
coiifessor,

claret infinitis miraciilis. Is

post(|uam tredecim annos in Ecclesia

et Bonifacius app^lla-

primus archidiaconus Ecclesia^

Trajectensi ut canonicus degisset,

Trajectensis fuit .

Hkc

de his auctor qui de scipso

;

Moguntinensis consecratur,
tur
sis
:

qui post obitura sancti Willebrordi Trajecten-

10. Marcellini apostolatus.

Et ego Marcelpoiitificibus

episcopi rediens, secundus arcliicpisco|)us Tra-

linus

presbyler

inutihs, 'a

praifatis

jectensis ordinatur.

Qui po^lquam dccem et sex annis per Frisiam [^ra^dicasset, martyrio in Frisia coronutur cum suis, similiter sanclus Wiro e[)isco|)tis

niissus ad partes Transiselanas, locuin Aldenseel

Trentam,

ct

Tuventam,
et

et

triam rego,
cultii

Dei [)rovidentia

Covordiam, ac Daventotum ferme popii-

Deirorum, sanclus Pleclielmus

(vel

episco[)iis
,

de

Iiim Christo prajdicando Iucratus suiu, el[)urgavia

Massa Candida,
casa,)

secundum Bcdam

Candida

idoIolatri;e.Permansit((ue S. Willebiordus in

sanctiis Otligcrus levita

cum

plerisque aliis

gloriosis saccrdolibus, et pra;dicatoribus.

9. a

Cui sanctic Syiiodo pncfucrunt S. Willc-

brordus, et Swiberlus antistites constantiores. In qua conclusum et definilum fuit, ul omnes priini
pra;dicalores in exleras [)rovincias i^ncdicarent vcr-

Evangelium Christi cunclis gentibus creteri vero hac illacquc dispersi pro[)ter vcrbuin Dci, post conversionem raiiltorum paganorum, salubri finc in Chrislo quicverunt . Hucusque Marcellinus, in unum breviter jungcns sanctos illos omncs, qui
dicecesi sua Trajectensi ferventer praidicando
:

buni Deio.Quein vero omnes,

([ui

ex .Vnglia pro-

veluf ex alveari

uno

in diversas proviiicias profecti,

:

multiplices Ecclesias fundavere

'

sed de aliquibus

Marcel. in Suvih. c. li.

ex hisinferius suis locis fusius dicendumerit.

(1()

SEROII ANNTTS 10.

CHRISTI 097.

Aniio perimli rirffcn-Roman.t 6l9n.

Anno

JEm

Hispan.

73S. Anno Hegira

78, inclioato die 30 Martii Fer.

C, Jesn

Cliristifl97.

Sergii papae

\l.

Leontil imp. 3.

Gesta a S. Willebrordo in Gertnania. 1 ail 8. Miilla refert hoc anno Baronius in Germania a sanctis Willebrordo, et Suitllierto ad
I.

Farria insula qu;e in

ostio fluininis AIbi;c

a[)pellata),

longo

A num.

recessu latel
est in 2.

(alias

Eeiligeland

quae sita

Gentilium
potest.
dixit

conversionem gcsta
iu sancli

qua;

cum

uni

confmio Danorum el Fresonum . Synodiis Ultrajectina fictitia est.

8 ctsetjq.

Ad

Pseuilo-Marcelliiio iunitantur, eisfidesacUiibcri

Alcuinus
in

Wilbrordi Vita,
Boreales

non postquam

eum

partes
:

Francia;

missum
vir Dei

fuisse, cap. 9 ail

Tentavit

quoque idem

ultra

Francorum regni

fines cffilestis vita;

flumina
Friso-

derivare . Addit,

eum

adiisse

Badbodum

regem, et cum non posset saxeum ejus cor emollirc , ad ferocissimos Danorum popuios iter evangelizandi convertisse. Sed cum Ungendtcs eorum rex nullam via3 melioris sjjem offerret, rcdiit iri Franciam, et dum iter agebat, pervenit in confinio Fresonum et Danorum adquamdam insulam qua; a quodam dco suo Fosite, ab accolis terraj Fositerland appellatur, quia in ca ejusdem dei fana

num

fuere constructa

Ibi

fres

liomiues baptizavit

quod cum Radbodus rcx

accepisset,

deorum suoet

rum

injurias ulcisci volens,

unum

ex sociis Willi-

brordi forte monstratum

martyrio coronavit,

Wilbrordum ad Pippinumregem Francorum cum honore remisit , inquit Alcuinus, (jui Pippinum regem appellat, quia summa rcrum af>ud eum in
Galliis erat. Ilaic qua;

Synodus Ultrajectina a Baronio et collectoribus Conciliorum ex uno Pseudo-Marcellino cominemorata, ejusdem farina; est, ac certa quae idem fabulator de Wilbrordo et Suidberto narrat, ut certis argumentis demonstrat Henschenius ad diem {irimam Martii inCommentario historico ad Vitam sancti Suidberti. Sanctus Lebuinits, qui ibidem num. 9, dicitur martyrio prope Gandavum coronatus, non nisiCaroIo M. Galliam regente in Frisiam venit, ibique anno dcclxxui morti traditus est, ut eo anno videbimus. Ipsemet Baronius anno dcclxxviii, num. 41, de S. Lebuini missione agit, non recordatus se de illo jam hoc anno mentionem fecisse. Uno verbo quacumque hic ex Pseudo-Marcellino refenintur, mere fabulosa sunt. 3. Ostrhyda Mercice rerjina a suis occisa. Boda in Reca|)ituIatione hoc anno habct Osthryd regina a suis, id est, Merciorum primatibus interempta. Erat Osthryda uxor Edilredi Merciorum
:

num.

regis, et soror Ecgfridi

Nortliumbriae rcgis, ut
sceliis

te-

statur

Beda

lib. 4,

cap. 21. Huntindoniensis

lib. 4,

Baronius hoc anno

recitat,

pag. 336,

dicit,

turpe hoc
qui cis

commissum
erant,
et

esse a

sequentibus gesta sunt. Porro, ut observat Mabillonius in Notis ad Vitam sancti Wilbrordi ab Alcuino
scriptam, Ericus Dania) rex in Historia gentis Daet

Sudhutnbris,
hainiensibus
,

id est, a Lincolniensibus, vel

Notingideo

Humbrum

Sudhumbri,
differentiam

sive Australes

Humbrii dicebantur, ad
et

norum a se conscripta Ungendi regis non meminit, Adamus Bremensis Ecclesiae canonicus in lib. 4 suffi Historiffi Fositerlandiam eamdem esse ait cum

eorum, qui trans Humbruin

ad

Septentrionem Northimibrii vocabautur.

SERGII

ANNUS

II.

CHRISTI

C>9H.

101

SERGII ANNUS

11,

CHRISTI

698.

Lamberti Tungrensis episcopi marUjriitm Sexcentesinius ac nonagesimiis octaviis Reiiemptoris aimus adest umlecima Indictione notatiis, idemque ilhistratus martyrio viri sanctissimi Lamberti Tungrensis episcopi, Taxandriw aposloli nuncupati ', cum in cpiscopatum
i.

et

causa niartyrii.

cum nihil ad gloriam, ad potentiam vel felicitatcm ei deesset, nunquam ejus induslria fortunam fuisse superiorem.
eo sane hic auctor testatur,
niliil

Et tamen

cum

multis esset

auctus

victoriis, se-

i|sum vincere noii potuit, molli libidinis telo prostratus. Id vero cajteris fere episcopis dissimulantibus, Lainbertus pra)

annum

ageret quadra^esimum. Extanl ejus Acta a

zelo

domus
ita

Dei ferre

non

Slepbano episcopo Leodiensi scripla ad Hermaunum arcbiepiscopum Coloniensem; in quibus tamen

sustinens, opportune etimportune arguebat princi-

pem

quisi, utin caiteris,

et in

hoc libenter

multa

(lesiderantur,

ut (qua; in primis

ponenda

audisset recta moneiitem episcopum, rectius consuluisset sibi.

3.
<(

eratj qute prtccessit

ab eo

facta objiujjatio Pipi^ino

de Herstalloob[ieHicem introductam; quod absque

conlroversia

At

illa

malignamulier, moleste ferens

revocari,

Pi-

omnes lum
:

veferes,

tum
in

recentiores

pinum

a sui

amore

Dodonem fratrem

historici affirmarunt

ex quibus melius ejusdem

suum

sancti Vita alque

lccta scribantur.

martyrium simul

unum

col-

Tantum

potuit adulatio, ul

ne

Pipino familiarem, genere etopibus praestantem, hortatur, uli ne sinat Lambertum tantum posse apud Pipinum, ut cogatur ipsa ab eo recedere

tanta Pipinus ignominia

factis

notaretur,

qui egregiis

adeo celebris haberetur, fuerit prtetermissa Lamberli causa martyrii. Non sic nos docuit sancta divinitus inspirata Scriptura, quae nec sanctorum
peccata tacuit,
carit
:

dedecus natalium suorum. Ille vero agit datque operam, ut episcopi conatus impediat. Sed videns eum perstare in sententia, nec contra justitiam cujusquam faciem vereri, amicis
in

cum

suis,

cum corum

virtules egregie pra^di-

ut inter alia in hbris

Regum

de Davide

quibusdam sororisultiouempermittit. Ex iisGallus et Rioldus cum omnibus suis valde coeperunt vexare episcoi)i familiam,
lestiai

factum legimus, cujus non solum virlutes, scd et adulterium et liomicidium satis exacte descripta
leguntur.
2.

nuUum

calumnia; aut
sic

mo-

genus pra;termittentes, ut vel

episcopus

suorum causa cessaretmolestusessePipino propter

in

Quod
:

primis

ad

titulum

apostolatus

Alpaidem. Sed vir justus, ut leo confidens,

patrociiiium nulla ratione deseruit.
probi
illi

justiticB

spectat

idem Lambertus apostolus nominatur, eo quod populum iilum ad idola colenda conversum vir sanctissimus sua praidicatione iiost
Taxandri,'c

Tandem immolestiscaedis in

sime

id

ah episcopi cognatis fcrente Dodone, ct

ca^si siint,

causam

plurimos labores ct angustias ad Christianam religionem suscipiendam tandem perduxit ex quo evenit, utTaxandriie |)opuli us^iue ad novos ereclos
:

sanctum conferente. Per id tcmpus Pipinus princeps

in Jopiliam

episcopatus fuerint sulijecti Ecclesiac Leodiensi. His

igitur

villam advenil. Veiiit etiam eo vir sanctus ab co tanquam pro rcgnitractandis negotiis evocatus. Ibi

de apostolatus titulo praimissis

de ejus
narraii,

tum

et Pipiiius, et
alii

pellex aniinos iralos viiltu seirain

marlyrio, (luod iioc anno accidit,

tur

modo dicendum
ista

rcno tcgunt,

dissimulant,

alii

h-ctitiam

ex anti(iuioril)us moiiumenlis, (|uibus

:

simulaiit, pleriiiue pro suo (iiiisque arbitratu in

<(

Pipinus prince[)S ca-tera egregius

uno
De

malo

tani

mulla boiia corrum|)ebal, contempta

varias se formas transmutant. Valde autem pellcx in id iiicumbebat, ut per aliqueni possct episcopi

legitima uxore, Alpaidi pellici

nimium

addictus.

animuiii sibi conciliare; ut vel in prajscntiarum

ahstineret a

principis repreliensione.

Apparatur

'

Sigcb. ia Chrnn.

Sepleinb.

hoc anno Molan.

in .Natal.

SS.

Belg.

die

xvii

'

Eilant apud

Sur. velut Append.

adVit. a Slephano

convivium, episcopus invilalur, la;tantur aulici omncs. Princeps oblatum sibi a pincerna poculum
innuit

scriptam dic xvii Seplcmb.

cpiscopo

oUerendum,

beuedicliouis loco

TOMLS XH.

21

1G2
babitiirus,
cipercl,

SEROII ANNTJS 11.

si a consecrata manii i|)se poculum acquod Maximum imperatorcm olim noverat

ptus

CHRISTI 698.
est.

Denique
iis,

intra anni

spatium vix quisquam

:

evasit ex

qui ejus CiTdis participes fuerant

illi

si

exspectasse a beatissimo Martino episcopo. Et epi-

qui vero superfiiere,

scopus illud quidem Pipiuo tradidit. Cujus

pis

jtriiici-

censu
reiit,

et

rebus destituti

adeo aut sensibus, aut sunt, ut illos felices duceet

reliqui proceres

secuti
sibi

a sancta episcojti
4.
et

manu

exemplum, optabant poculum pon'igi.

alii alios

qui celeri morte absumpti fueraiit . Sequenti

Dodoiiis,

anno contigisse

sociorum vindictam,

Cunctis igitur certatim id cxpetentibus,

antever-

confuse sese ingerentibus, ut

ipsa

Sigebertus afflrinat. Addit his Molanus: a Sacrilegus vero Dodo leternte damnationis incurrit interitum,

tant,

quoque

pellex

clam suam

inserit nia-

tum etiam
poenam
quit.

posteritati

suai

tanti

facinoris

jugem
reli-

num, ut vel sic possit ex sancti \iri manu poculum accipere. Scd ille femina; insidias devitans, et
ad principem
conqueritur,
conversus,

et indeficiens

opi^robrium usquehodie
scribit
:

Unde Wandalbertus
Kaclio

de mulieris tenieritate

quod

calliditate

quadam conetur
et

quem cwsum

scinper Iremebunda pavescit.

notam

ipsi

inurere invisoc Deo communionis. Sur-

gensque a mensa, ab aula vult recedere,

iUa convivii jucunditas perturbatur. Nec sic

:

omnis tamen

7.

Quffi

autem vindicta secuta

scriplis

sit
:

paidem, baud

proditum

est

sed

impiam Alnon illalicet,

quiescit versulia mulieris sed vesperi volenti recedere episcopo mandat princeps, illa suggerente,

sam

prffiteriisse,

vel ex

eo a3stimare

quod
sil

ctiam

ea de causa in pellices
:

omnes ostensa

ne insalutala sua conjuge recedat. At episcopus magna animiconstantia Ego vero, inquit, o prin:

martyris accensa vindicta

nam

ubi supra baec le-

guntur

Interim
a

mirum quiddam

cernere licebat

Jesum spem vitx' metc, me nunquam adulterse communicaturum, probibente Apostolo ', ne commisceamur fornicariis. Tevero illi commuceps, testor

(quemadmodum
missis,
si

majoribus accepimus) cunctis sine repulsa ad osculandum martyris corpus ad-

qua pellex accederet, quasi turbine quoinvisa Deo, et sancto martyri esset illa
.

nicare valde
fero, et tiineo
5.

doleo, te

nolle resipiscere moleste

dam
inde,

exagitatam retrocedere compelli. Apparebat

sane impendere tibi iram Dei. Cernens ergo pellex, si diutius vivat Lambertus, timendum sibi esse, ne a Pipino separetur, omnia Dodoni signiflcat, et oleum camino addens,

quam

pellex detestabilis

Ha3c

ibi.

Qua; autem

sint

ad

sepulcrum ejus
enarrant.

facta miracula, iidem qui

supra

Quod vero ad Pii)inum

exagitatus ob viri

pertinet, vebe-

eum, ut ocius euni tollat e medio. Ita ergo, et cognatorum ceedem, et sororis discrimen ulturus Dodo, totum se accingit ad perdendum sanctum episcopum, qui jam pra?sciebat necem suam. Deinde perpetratum est illud immane parobtestatur

menti

fuit

sanctissimi

necem

dolore, nec eo liber usque ad obitum, ut Marcelli', quo etiam auctore constat miserum ad obitum usque perseverasse genuerat eniin illa Carolum Martellum, quem et successorem reliquit bajredem. Sed de his suo loco

nus

est

auctor

cum

pellice

ricidium, quemadmodum superior bistoria contiuet . Nimiruin,quodadscitis sibi Dodo viris scelestissimis et

dicendum.
tate

audacissimis, in villa Legia adortus est

sanctissimum virum orantem, et per niodum crucis manibus iu ccelum expansis ante sacrosanctum altare beatorum martyrum Cosmaj et Dainiani ma-

Hoc eodem anno Deggam matrem Pipini sancticlaram ad Dominum transiisse, auctor est Sisequenti vero anno eodem gebertus in Chronico
:

auctore liquet ipsum Pipinum orbatum fuisse

filio

nentem; quem impie atque crudeliter lancea

forantes

per-

Drogone duce Campaniensium

verum ipsum

su-

interemerunt

atque

cum
:

ipso

siinul

pervixisse Pijiino parenti, Marcellinus affirmat, ut

cognatos ejus Petrum

contigit
,

et Adoletium quod fieri boc anuo decima septima die mensis Septembris. Sed quae pra;terea sit secuta ultio di-

tem boc
scriptffl

suo loco dicetur. Sanctum quoque Rertinum abbapariter anno constat ex hac vita migrasse extant praiclarce ejus res geste a Folchardo con-

vina

Dodonem
6.

ac socios nefandi sceleris, accipe

Apparuit

Lambertus nocte Amalgisilo

:

sancti

% de quo etiam plura leguntur in Vita Audomari episcopi. Sed invisamus tandem
Synochis Aqidleiensis.
*

tbesaurario, et blande
iuquit, ivimus
:

eum compellans Romam, Roma redimus, visitaturi Dodo-

res Italis.
8.

Eodem anno
inquit,

'

cele-

nem et complices cjus. Sanguis enim innocentum, qui mecum pro Christo effnsus est, a Deo viudictam
expetit.

brata reperitur Synodus Aquileiensis, de qua Paulus

diaconus

Hoc tempore,

His dictis, evanuit.

sionem, res ipsa declaravit

Veram autem fuisse viDodonis enim viscera

,

Aquileiae facta ob imperitiam lidei

Synodus quintum uni-

versale Concilium suscipere diffldit, donec salutari-

onmia statim computruere eaque mire foetentia per os rejecit ac tandem propter nimiam fa?toris
:

intolerantiam corpus ejus in Mosain ])iojectum

est,

vermibus et tabe corruptum. Qui auteni sanclum episcopum interfecerat telo suo cum fratre suo
,

bus R. Sergii papae monitis instructa, et ipsa cum cseteris Christi Ecclesiis annuere consensit)). Haec Paulus. Cceterum longe ante hoc teinpus resipuisse liquet Ecclesiam Aquileiensem ab antiquo scbismate

congressus, illum occidit, et pariter ab

illo

perem1

Marcell.

in

Swiber, c. 25.

Apud

Sur. die

'

1. Cor. V.

3
2

Sigeb. Iioc anno el Bed. de Sex

V. c.
14.

ffitat.

hoc tempore.

v Septemb.
'

Paul.

diac.

in

Append. apud Sur.

die xvii Sepl.

1.

SERGII

ANNUS

CHRISTI 698.

163

causa quints! Synodi orto ob Tria illa Capitula etenim ejusdein Aquileiensis Ecclesia! episcopus,
:

Roniani Syriam peragrantes, et venientes usque Samosatam, et depradantes circumquaque regio-

Agattio noniino, interfuisse et subscripsisse reperi-

nem, multa occiderunt

spoliis

millia

Barbarorum tradunt
;

tur Synodo Roma;

Pontifice, ut

facta;

ab

Agathone Roniano

nonnuUi, ducenta millia

caesa

esse

onustique ad propria

ejusdem Synodi Actatestantur. QuamEcclesiam iteruui in errorem lapsam, dicere opus est, perfecte vero a Sergio Romano Pontifice esse cnratam. Longus morbus olim S. Gregorii papa; medicina inipertita curatus, ilerum erupit in ulcus ipso vivente sed rursum sanatus languor, rursus invaluit, donec divina gratia per sanctissimum Pontificem Sergium peni-

magno

relicto hostibus timore,

obrem eamdem

sunt reversi .

Mirum auditu
fuerit

quantum gens
PaUrstinain,

Sarracenorum
utpote quae

his
,

teniporibus numerosa,

Armeniam

Persidem,

^gyptum

impleret, et

Libyam Africamque unisese infundere praepa-

versam penitus occuparet, insulasque complures,

atque jamjam in
raret. Sic plices

Europam

tus est curatus.

9.

quidem quantumlibet eorumdeni mullicaedes fierent, nullam visi suut diminutio-

Ingens
"

Sarracemrwn

cades.

Quod

spe-

neni scnsisse, neccontineri potuisse, quinillabcrcntur in exteras regiones.

ctal

ad res Orienlalis imperii, Gra'coruni id habent

'

Annales

Auuo secundo

ini|ierii

Absimari,

'

TheoDh.

el

Cedr. hoc anno.

Anno

periodi Gra.'CO-Roraana; 6191.

Anno ^r

llispan. 'aa.

Seigli papaB 12.

Anno Hegira; 79 inchoaln Tiberii Absimari imp.

2.

die 19 Martii Fer. i.

Jesu Christi 698.'

.*< .

cisus.

A num.

Lamhertns
1

episc.
3.

Trnjecti

ad Mosam
^S'.

oc-

transtulisse, tertio

decimo anno

sui prffisulatns,

ad

Magna

inter eruditos con-

co-tu clericorum sibi adjuncto,

necnon populari

troversia est de

anno

et

causa martyrii

Trajecti ad Mosain ej^iscopi, (|uem antiqui

Lamberti Lande-

agminccoacto,accitis etiain venerabilibus episcopis et sacerdotibus . Translatio autem S. Laintjcrti

celebratur die vicesima octava mensis Apriiis, qua; indicatur in (]uainpluriinis Martyrologiis Mss. et
excusis
;

bertum, scu Landbertum, aut Lantbertum appellare

solent. Et

esse

quidem certum videtiu% audiondum non Sigebertum in Chronico, qui ejus necem hoc
collocat,

cum

vero hujusmodi solemnitalcs diebus

Baroniiunque aliosquc viros doctos decepit, non animadvcrtentes Sigebertum episcopatum S. Amandi, S. Remacli, ct S. Tlieodardi, Lamberti decessorum suis annis non reddidisse. Hanc difficultatem diligentissime intcr alias examinarunt Mabillonius s;ocuIom Benedictino, parte 1, ubi recitatVitam S. Laml)crti aGodescalco diacono Leodicensi scriptam sa'culo
n.
viii, et

anno

noininicis de

more peragerentur, anno(|ue

xiii est

septin-

gentesimo vicesimo, qui

ab aiino uccvii, dies

vicesimns octavus Aprilis iuDominicam incidat, eo anno illa translatio facta videtur, ideoque et Hubertus Lamborto snccessisse.

Verum

(luidem

est,

diom
ul)i

illiim neqiie in laudala Vita sancti

Huberfi
el san-

sernio est dc liac translatioiie, neque in Vifa

Cointius annoDCCviii,

S. Laniborti a (iodoscalco

scriptamemorari,

et se(|q. et

ulerque martyrium S. Lamberli

cum

ctorum translationes
diebus,
iii

aliis,

quam qnibus

contigere
fiiisse.

anno dccviii copularunt. Verum cum ex dictis is anno se.xcentesimo sexagesimoseptiinoTrajectensis

Ecclesia; episcopus dictus fuerit, illanuiue rexerit quadrarjinta annis ut in Vita sancti liiiberti, qui

Maiiyrologiis sa;pe doscriptas

Sed
reli-

cuin Iluherlus Trajecto Leodium non faiilum

quias
S.

Lamberti, sed et cathedram Ponlificaloni

translulorit, Legia scw Leodiiim,rccu\)cralo sancii

proxime post
discipulns,

illuin

scdit, testatur ipsius

Huberti

martyrium

ilhul

anno septingentosimo
hiiiic

septimo

accidil. Priotcroa

idemscriplor rofort

sanclum pra'sulein iMmherti decessorissui Trajecto Lerjiam seu Leodium ad locum

reli^iuias

Lamberli corpore in niagnam urbem evasorit, et a populis etiam remolis orationis gratia freiiuentari C(i;porit, |)ronum esf exisfimare eum (lieiii senipor huic Iranslatioiii sacruin fuisse, ideoqneet Irt//>6'r-

inartyrii

tum anno

docvii marlyrii gloriani consecutuin.

164
2.

SERGII
Diiplex caiisa necis S. Lainberti
posterioribiis excorjitata.

ANNUS

11.
al-

CHRISTI 698.

tera

Caiisa necis ejus

incre-

qmnim

scriptorcs anliqni

non

satis

explicarunt, indeqne a

posterioiibussunipta occasioexistimandi, litlerisquo

mandandi Sanclum Lambertum Pippinum

legitima} uxori succsuperduxissel, a

pare ausum^ quod pcllicem Alpaidem PlectrncU

isti, quando aiunt , Lamberlum occisum, quod corriperet Pippinum ob consuetudinem ejus cum Alpaide, quam rejecta Plectrude legilima conjuge in torum adsciverat, sed hanc Lamberti martyrii causani a Godescalco et Stephano fuisse dissimulatam ne Pipini paren-

satisfaciunt auctores

Dodone

fratris

tibus

Francorum regibus

parentis crimcn expro-

ipsius Alpaidis niorti tradilum esse. Ila Sigebertus

in Chronico, qui
solvit
:

brari viderentur.

anno

H12

Chronicon

suum

ab-

quiu hujus necis causa

piimum

excogitata

fueratab Anselmo Leodiensi canonico in Ilistoria sua de Gestis Pontificnm Leodicensium, quam ad
Pseudo-Marcellinuin

Nain prffilerquam quod Alpais more illorum lemporum conjux fuit, ut vocalur tam ab auctore anonymo de Gestis Rcgum Francorum qui Theodorico Kalensi in
Pippini ex
,

annuni usque mxlviii perduxit. Nihil hic moror qui Alpaidem ex conjuge
,

Francia regnantc scripsit cap. 49 quam a continuatore Fredegarii cap. 103, aliisque, ob polyga-

Pippini pellicem facit, quia licct scriptoris antiqui

larvain assumat, recens

scrii)tores,

tamen

est.

At anli(juiores

qui
in

de morte sancti Lamberti loculi

sunt,

Alpaidem non refndere. Auctor coa3Fragmentum Duchesnius tomo Insurrexerunt duo Hisl. Fran. publicavit, ait pessinii homines Gallus et germanns suus Rioldus
taneus
,

eam

ciijus

miam scilicet quae tunc in usu erat, ut loquens de Dagoberto primo demonstravi, baec ratio valuerit in Godescalco, cur eam causain dissimulavit Stephatius, qui sub extremis Carolinae stirpis regibus vivebat? Sane, inquil Mabillonius citatus, longe atrocior erat fabula de Caroli Martelli damnatione: quam tamen Hincmarus, Adrevallus,aliique
auctores, iniperaiiie Carolo Calvo Marlelli abnepote,
in

in adversitatem ejus, et servientes Ecclcsia sus, in

tanta opera peiversaj ut nulliis eos ferre potuit,

vulgus jactare non dubitarunl. Si conjectnris agere licet, addit Mabillonius, factum illud hoc

nec evadendi crat locus ante

pontiflcis
ira et tristilia,

illos.

Repleti amici

modo

contigisse videtur. Gallus ac Rioldus regii

calamitate inagna

com-

ministri,

in

Ecclesiam saiviebant

tot

perversis

pulsi, ct humilitale depressi, interfecerinit eos ex

operibus, ut nuIUis eos ferreposset, nec locusesset

nierito

eorum. In

illis

diebus erat Dodo domesticus

Et erant ei

evadendi

inquit Godescalcus, et ante euni ano-

jam

supradicti principis Pippini, proprius consaninterfecti fuerant.

nymus

laudatus. Lambertus forsan

Pipinum

ea

guineus eorum, qui

possessiones multa), et in obsequio ejus pueri mulli.

de re admonuerat, ipso([ue Gallum ac Rioldum redarguerat. At cum nibil proficeret, ipsius nepotes

Cum

audisset necem proximorum, collexitmagnani copiam virorum fortissimos ad prceliandum, mox irruit ad interflciendum beatissimum virum Laiidebertum ponliflcem in villa, cujus vocabulum est Leodio, sita super fluvium qui vocatur Mosa . Ubi non soluni nullum verbum habet de Alpaide, sed aliam Lamberti martyrii causam in medium auctor
ille

utrumque

c;edunt.

Dodo Pippini domesticus, Galli

ac Rioldi consanguineus, istam cajdem Lamberti

nece vindicant. Certe Lambertus in Actis sancti Huberti,

tum ab anonymo citato, tum a Joanne

Leodi-

censi episcopo scriptis, pro ovibus suis mortis dis-

coa;vus adducit.
3.

Ansehnus canonicus Leodicensis

bidce auctor.

Godescalcus

illiics

fa-

Vitee primarite sancti

pendia subiisse dicitur, et Regino abbas inChronico ad annum dcxxii, hanc facti i'ationem proponit M Ea Eetate, inquit, claruit Landebertus Tungrensis Ecclesiffi episcopus, qui dum regiam domum zelo religionis accensus increpasset, ab iniquissimo.Do:

Lamberti scriptor, qui sub Carolo Magno floruit idem quod anonymus ille tradit. Idem etiam liabet Stephanus episcopus Leodicensis ineunte sfficulo x,
in Vita sancti Lamberti,

done,

et aliis viris

de palatio missis improviso conEcclesia; in Leodico vico oc-

clusus, intra
ciditur .

domum

Eadem

fere

usurpant Ado

et

Notkerus

quam

elucubravit,

Lam-

Reginoni a?quales in Martyrologiis

suis.

Quorum

bertum scilicet a Dodone Pippini domestico interfectum esse in vindictam caedis Galliel liioldi quos Ecclesiaj infestos e medio sustulere Lainberti nepotes. Verum quidem est, Nicolaum canonicum Leodicensem, qui aliani lucubrationem de Vita sancti Lamberti scribere aggressusestanno mccxxii, Reinerum seu Renerum monasterii sancti Laurentii propeLeodium monaclium, qui aliquot annis post Nicolaum scripsit, et Mcjidium Aureae Vallis monachum, qui anno mccli scribere desiit, idem quod Anselmus ac Sigebertus tradere illudque variis additamentis augere. At quoinodo bi scire potuere, qua; priorem anonymum laudalum, Godescalcum diaconum Ecclesiae Leodiensis ac Ste,

obscuram meutem post Anselmum et Sigebertum laudatos male [)Iures explicarunt, optime vero Manec hactenus melior hac de re coiijeebillonius
;

tura in
5.

medium

adducta.

Cointii. Nam quod ait Pippinum, postquam Plectrudem repudiasset, et Alpaidem superinduxisset, post triennium, ab anno scilicet dcxci huic am[)lius non adhaesisse, eamque apud Orpium, quod olim ad episcopatum Trajectensem pertinebat, nunc dioecesi Namurcensi attribuilur, in monasterio poenitentiam tunc egisse, ibique vitam religiose clau-

Conjectura

Cointius,

sisse, gratis asseritur

(liuin,

ut

jam
,

alibi

dixi

cuin illud Plectrudis repusit ; ac plane , fictilium

phanum
4.

ignorasseconstat

Vera hujus necis caiisa expiicatur.

Nec

incertum

ingressa fuerit,

quo tempore Alpais mouasterium si tamen verum est eain anteactse

SERGII
vitce

ANNUS

II.

CHRISTI 698.

165

ductam sese in monasterio abdiAlium enim auctorem eam in rem nou citat Cointius anuo Dcxr.i, num. 4, quani Bariholomeimi Fisenum in Elogiis sanctorum et aliorum, qui
pocnitentia
disse.

cilius conciliaret,

Leodicensem exornatamen nudiustertius vixit, et Alpaidis inipudicitia; necem sancti Lamberti martyris imputavit. Fiseno annoDCcxiv, num. 4, AM\i Divceum lib. 3 de rebus Brabanticis; sed neque hic majoris
ilhistriori virtide diopcesim

runt, qui

Alpaidem Dodonis sororem priauxit Renerus Alpaidem enim appeilat neptem Galli et Rioldi ; sed non explicat satis dilucide, quomodo eadem soror esset Dodonis, et neptis eorum, qui Dodonis essent consanguinei. Auctor anonymus, aliique complures per tria saecula cum dimidio et amplius, causam quiu Dodonis odium in sanctum Lambertum provo-

mus

finxit.

Commentum

cavit,

est,

aut antiquitatis aut auctoritatis.

unam eamdeiiKiue constantissime recitarunt, quani retulimus ex eodeni anonymo. Post tantum
teniporisintervalium, post

6. Alpais noimisi a recentibus scriptoribus in Recte tamen suspicionem hitjus mortis vocata.

unanimemtotauctorum

consensum, Anselmus alteram pro lubitu causani

adinvenit, adjecitque
superiori,

Cointius

anno

dccviii,

num.

12 et seqq.

retellit

quae

quam

reticerc

Baronius num. 1 etseqq. refertex Appendice, quani Surius ad diem xvii Septembris subjecit Vita) sancti Lamberti a Stei^bano edita?, in qua putabat Surius csse multa, qua; a Stepbano vel omissa, vel obscurius annotata esseut, fidemque propter aliarum Historiarum consensum mererentur. Nara

non ausus est ob numerum ac dignitatcm tot scriptorum simul coiispirantium. Sigebertits paucis
post annis audacior factus est Ansel^no ; priorem,

qua; tot auctoribus fulciebatur, omisit

causam

po-

steriorem,

quam haud pridem

statuisset

Anselmits finxerat,

commemoravit. Omniuin gravissime peccavit JEgidius;

quidquid in illa Appendicecoutinetur, desumptum est ab auctoribus, qui longe post Stepbanum anno post sancti Lamberti mortem ducenlesimo epi-

nam cum

Anselmi narrationem
est,

augere, omisit id quod flde dignissimum

et

scopum

scripsere, veris adjectis pro libito fabulis.

Baronius, qui in Gestis sancti Lamberli describendis usus est sola lucubratione Slephani, in qua
niliil

Apud Anselmum legit duplicem causain martyrii sancti Lamberti; unam indubitatam, quam abanonymo coaevo,
quod supposititium
erat, transcripsit.

adversus Pippinum nec Alpaidem habetur,

ei

crimeii adulationis injecit verbis sat asperis, scripsit(|ue Alpaidem in suspicionem criminis ab antiquis scriptoribus, qui

Stephano

faceni pra^tulere

Anselmus commentus est, alteram fictitiam, cujusauctor ipsemet Anselmus. Et tamen jEgidiits priorem omisit, textumque Anselmi permahtiamdecurtavit, ut ostendit Cointius anno dccviii, num. 3, qui examinat
aiiisque priscis scriptoribus editam

vocatam

fuisse

cum

tanieu citata Appcudix, Anillatae

auctores, qui per annos fere quingentos ac quiu-

selmus, aliique, qui AIi)aidem necis

sancto
vi-

quaginta scripserunt de causa necis

berto.
8.

illatae

S.

Lam-

Lamberto insimularunt, louge post Stephanum

xerint. Baronius etiam iu Notis ad Martyrologiuin

Tam

Romanum ad diem xvii Septemb. quo sanctus Lamberlus colitur, indicat auctores duntaxat quinque,

imnutnes.

Ad num.

Pippimis

quam
3.

Alpais hujus sceleris

Quod narrat Baronius ex

Slcphamtm Sirjebertitm NicoGodescalcum laum, et Renerum, qui litteris Vitam sancti Lam,

Appendice Suriana ad Vitam sancti I^amberti, et ex Pseudo-Marcellino adversus Alpaidemei Pippinuin, ex dichs commentitium esseliquet. Q.&nie Pippinitm
hujus sceieris

bcrti tradiderint ex i^rofesso, existimalquc ex

illis

immunem

esse,

res cst certissima

sancti

quinque scriptoribus diios tantum extare Stephanum et Nicolaum, quorum priorem a Siirio publicatum
reperit
,

cum

eo vivente Basilica in

honorem
cap.

Lam-

berti martyris ajdificata fuerit, ut coiistat ex auctore

postcriorem

nunquam

vidit.

de Gestis

regum Francorum

50, et contiiiua-

Verum nunc

editi

sunt Godesccdcus, Stephanus,

;

tore Fredegarii cap. t04. Testantur eniin

Grimoal-

Nicolaus, et Renerus

ita

ut solus Sir/ebertus desi-

dum

Pippini filium,

cum ad orationem

in Basilica

deretur; quamvis quid ipse senserit, satis in suo

Clironico ex|)licct. Editi sunt

/Egidius, el
extabant.
lli

Anselmus anonymus, qui Baronii tempore non

pr;cterca
si

sancti Lamberti martyris processisset, interfectum fuisse, vivente adhuc et ajgrotanle Pippino patre,

in

duas classes dividaniur, non

titulo

qui virum, cujus necis auctor fuisset, Basilica et martyris cohonestari non permisisset. Ex
inclytis

dubium est, quinanonymus, Godescalcus, et Stephanus veteribus, reliqui (iuin(|uc recentioribus accenseri debeant. Illorum auclorum ha; sunt diversa; sententia; anonymus, Godescalcus, ct Stephanus Alpaidcm necis Sancto Lamberto iilatcC non iiisimulaiit iiisiimilant Anselmus aliique supra nominali, quos siniiii collegit ac typis mandandos curavil Chapcavillus tomo de Gest. Pontif. Lcod. Quare Alpais, iion a veteribus scripioribus,
:

Pippini pietatc aliisque

virlutibus coni-

meiulatissimi innocentia, Alpais cujiiscausaobscurior, hujuscriminiscxpersevincitur; cuni ejusdein

culpic uffines utrumiiue fabulatoreslaudati faciant.
9. S.

Begga fitndat monasterium Andancnse.

Morlcni sanctce Beggai matris Vippitd lioc teiuporo totius Fraiici;e MaJDi-atum gerentis, Baroiiiiis liuc anno ciiin Sigebeito in Chronico recitat , quam Cointius in annuin dclxxxvi rctrahit, ut eo aiino

sed a rccentioribus in
catur.
7.
lia;c

suspicioncm sceleris voeundo.

num.

Fabula

illa vires acquisivit

Ad

aniio sexceiitcsimo

apud euni videreest. Vcruiii eaiii exeuiite nonagesimo qiiarto, aut insequenlis initio contigisse, cx Vita sanctm Gertntdis
10,

Amelmus,

ut fabello;

quam

lexebant lidein fa-

abbalissa; Nivcllensis ejus sororis

ab auctore ano-

16fi

SERGII
coscvo scripla, dediico.

ANNUS H.
Pippini

CHRISTI 698.
tioni sancta; Gertrudis dedita

nymo

Fiiit Z^e^f^rt

punita est

filii

sub-

snninris prrEfccti palatii per

Anslriam,
praefccti

ct

/? seu
palatii,

mersione, qni positus juxta lectum B. Gertrudis

IduberrjcB
et

filia

Grimoaldi

quoque
alii

Gertrudis Nivcllensis
sancli

abt)atissa> soror,
,

Ansifjili,

qucni aliqui Ansegisum

filii

uxor vero Anschisum

Armdphi, iiostea Metensis episcopi, quo cx matrimonio natus at PippinusjU' nior, seu Heristallensis, qui in Austria primum, ac denmm in tota Francia dominatus est. Begga vidna se et sua Deo dcvovit at(|ue in vico Andana, ad ripam fluminisMosacintcrNamurcum et Hoium posilo, clarum monasterium exstruxit quod est
apiiellant,
, :

non soluin incrcdulitatem desanctum lectuin aiiro gemmisque pretiosis undique circumcinclum pulcherrime exornavit , ut inquit idem anonymus, addcns id
resurrexit, ipsaque

posuit; sed illuin

se oculis suis vidisse.

Locuturus vero de Adula,

quae
ctae

Andanam

venit
:

aliquo tempore a morte san-

Beggae, ait Post non multos vero dies ad idem monasterium quredam religiosa femina venit
,

ex nobili genere orta

ciii

nomcn

erat Adula,

in

omnibus vere

ancilla Chrisli, in habitu casta, in

flcta
,

hodieque

illustrc, etreligione, vetustate,

opibusque

humilitate religiosa, in charitate non

in elee-

percclcbre ccenobium canonicarum, vulgo saicu-

larium dictarum collegium

qualia in Hannonia
,

Melhodiense sancta Alderjundis, in Brabantia temporis monastcria in

rint.
illa

A>

vellense sancta Gerlrudis condidere, nisi progressu

collegia conversa fue-

mosynis senibus ac pauperibus larga, egenis et peregrinis hospitalis. Sed tamen dubitationem habebat, utrum Doininus tanta signa atque virtutes per meritum B. Gertrudis dignatus esset ostendere an non. Unde contigit, ut contentio inde orirctur; sic
,

Sigcbertus Ansigisum a Gunduino anno DCLXxxv peremptum, et Beggam anno inscquenti monasterium Andanense, vulgo ^?2f/e?, alias ^n-

tamen quasi per jocum inter matronam et unam famulam Dei ibidem in monasterio consistentem. Quadam autem die interrogabat eam matrona dicens Quali die erat (existimo legendum, erit, nam verba sequentia hsc dicta esse ante festum sanctse Gertrudis, certo ostendunt) festivitas S. Gertrudis ?
:

deme fundasse
Gertrudis

scribit

Cointius vero an. dclxxiv

:

illam fnndationem collocat

verum
,

ex Vita sanctas

num.

18 liquet, illam peractam anno

sexcentesimo nonagesimo tertio qui tricesimus quartus erat a morte sancta; Gertrudis Anno
:

autem trigesimo tertio post obitum B. Gertrudis, inspirante Domino, venit in corde suae germana} nomine Begga, ut sibi ipsa vellet monasterium
construere. Postea vei'o in
tali devotione venit ad supradictum monasterium Nivialla, postulansque pra^dictam abbatissam (nempe Agnem, quae Gertrudi successerat) simulque omnem congregatio-

Hla autem respondens dixit Quinta hebdomada in Quadragesima in sexta feria. At illa dixit Absit hoc a me , ut pro hac solemnitate aliquid extra soUtum pensum servitutis nostra; augere vehm in
:

refectionem
ilie

etc.

Cum autcm

appropinquasset dies

tunc omnes qui ad illam solemnitatem illuc , convenerant , cum honore , ct reverentia celebrariint diem illum . Narrat postea anonymus supra-

dictum miraculum.

nem, ut
dederunt

ei ei

aliquod adjutorium pra?berent,

reliquias, ct libros

etc.

raruiTi,et ex eo lecto

sanctarum Scriptudcderunt ei partem, in quo

sancta Gertrudis

germana sua migravit ad Christum. Tunc Christianissima matrona acceptis his

rerum Francicarum Chronologia Pascha anno sexcentesimo nonagesiino sexto incidit in diem vicesimum sextum menideoque festum sancta; Gcrtrurlis qute sis Marlii colitur, mortuaque est die xvii Martii,eoanno celeeo

H. Ex

confirmata.

omnibus, ha^c omnia secum detulit ad monasterium suum, anno neinpe circiter dcxciii. Voxenim illa postea indicat eam Niveilam non venisse statim ac de monasterio fundando cogitavit.
10. Anniis emortiialis

bratuni est feria sexta quinta; hebdomadis Quadra-

ctor Vitae S. Gertrudis

S Beggre. Cum autem

.

quod per ha!c tempora non contigit, anno dclxxxv, circa quem Beggam e vivis excessisse nullus dixerlt. Quare vel eam sub fineni
gesimalis,
nisi

Pergit auap[)ropin,

anni dcxciv, vel

clausisse

initio

anni dcxcv, die incerto vitam

quassent ad monasterium ubi tendebant levaverunt cum canticis voces , et Domino laudes cecine-

runt

portaveruntque reliquias

et

lectum sanctum,

quem secum

detulerant, et posuerunt

eum

juxta

non videtur in dubium revocandum. Colitur Begga die xvii mensis Decembris. Ex dictis noslra rerum Francicarum Chronologia ab anno Dcxxxviii, quo Oa^yo^e?'// regis hujus nominis primi mortem collocandam esse diximus, usque ad hujus
sicculi

altare S. Genovefae virginis. Quis

autem hominum
Etenim de

flnem valide conflrmatur

liquetque Baro-

verbis explicare poterit

quanti ibidem quotidie a

infli-mi curati?

nium, qui

eam mortem

copulavit

cum anno
eam anno

da-monio mundati, quot

DcxLvii, et recentiores illos scri[)tores, qui

quacumque
liberati

tribulatione ibi clamant ad

dominum;

Anno autem secundo perfectis bene dispositis matrona illa migravit adDominum (nempe Begga),qua3ideo anno circiter Dcxciv aut insequenti spiritum Deo rcddidit, post monastcrium Andanense condituin et Eccleredeunt.
et

DCXLVi accidisse arbitrati sunt, toto hoc fere saeculo in rebus Gallicis enarrandis plurium annorum me-

omnibus

siis

sci)tem instructiim.

nem
jicit

pnefati auctoris

de Adula nobiii

Hanc utramque explicatiovahde conflrmat quod is submatrona, qus minus veiiera-

tachronismo pcccasse; cum ab illo uno capite pleraque postea in Francia gesta pendeant. Pippinus Landensis anno secundo Clodovei II Dagoberti successoris, hominem exuit, ut diximus ex Fredegario, Ideoijue juxta nostrani sententiam anno dcxxxix. Obiit Gcrtrudis die Dominica, xxxiii ajtatis sua;
anno, sub die xvi kalend.
A|)ril.,

ut inquit auctor

SERGII
Vitae ejus

ANNUS
,

11.
na-

CHRISTI 698.
13. Conciliitm Aquileiense.

167

num.

8,

qui

jam num.

3 scripserat

Ad num.

tam

annos xiv cuni Pippimis pater ejus de hac liice niigra\it, ideoque anuo dclix quo Dominica et dies xvn Martii concurruut, niortalitatem
fuisse
.

in lib. de Sex aitatibus testatur, Tiberio

imperante, Sergioque papa

Capitula tuebantur
facta,

sedente,

8. Beda Apsimaro Concilium

Aquileiac celebratum esse adversus eos, qui Tria

Syuodus, inquit, Aquileiae ob imperitiam fidei, quintuni universale Coucilium suscipere dilfujit, donec salutaribusB. papae Sergii nionitis iustructa, et ipsa huic cum cateris Christi Ecclesiis aunuere consentit . Baron. an.
:

Ab ejus obitu fluxerunt anni xxxii et amantequam Berjga de monasterio condeudo verba iaceret, qus eo condito anno dcxciv, vel Dcxcv vitam cum morte conuuutavit. Neque enim
explevit.

plius,

ex dictis vitam ulterius i^roducere potuit; cum nonnisi post muitos annos ab anno dcxcvi feslum
sanctae

Gertmdis
,

seu dies xvii mensis Martii

cum

num. 222asserit, Bedam his verbis designare Synodum Aquileiensem tunc adversus Trium CaDLiii,

feria sexla

quintae

hebdomada}

conveniat
sicut

anno

scilicet Chrisii dccvii.

Quadragesimalis Quapropter

I)ituIorum defensores congregatam hic tainen Bedam de diversa Synodo sub Sergio habita interpre;

non

annus emortualis Beggce post annum dcxcvi ita mors Dagoberti primi in ann. Dcxxxviii et secundus Clodovei II ejus successoris
accidit
, ;

talur.

Priorem

Baronii
card.

sententiam

exponit

et

sequitur Eminent.

Norisius in Dissert. de

in an. dcxxxix necessario competit, et sic deinceps

de

Francorum regibus. Mors S. Bertini abbatis monasterii S. AuMorlem sancti Bcrtini abbatis Sithidomari.
aliis

quinta Synodo cap. 9, paragrapho 1, aitque Bedam Concilium a Pauliuo Aquileiensi contra V Synodum saeculo superiori coactam signiflcasse, ex illo

12.

adverbio donec, nou obscure

error ac

colligi,

eo quod

ille

pravum de Synodo V judicium

Istri

diu aute

vensis in Morinis recitat hoc anno Baronius, quia

Sergium apud Aquileienses invaluerat,

Veneti atque

et episcopi

Folcardus Sithivensis inonachus, qui saeculo unde-

cum

metropolita Aquileiensi Sy-

cimo

Jloruit

cap. 12 ejus Vitse sBCuIo

1

dictino parte

relata},

ait

Transiit

iii Beneidem Del

nodum V
Bedam
de

receperant,

qui ideo contra

eamdem,

suam Synodum
alia

postea celebrasse dicendi sunt. At

alhleta nonas Septembris

anno hicarnati Verbi sexistatis

centesimo nonagcsimo octavo,

duodeciino
,

vero centcsimo
regis

facere, docet

Ciiildel>erti

vero

Francorum

quinlo decimo, anno ex quo

eumdem locum
Verum
,

conFol-

Synodo hoc tempore habita verba Paulus diaconus lib. 6 Hist. Langobard. cap. 14, postquam enim Tiberium imperium Hoc tempore Synodus invasisse narravit, scribit
:

struere coepit, quinquagesimo nono

AquileifB facta, ob imperitiam fldei

quiutum uni-

cardus

auclor Chronici Fontanellensis

aliique

versale Concilium suscipere diffidit, donec saluta-

scriptores, qui ante

in annis Incarnationis

rum
in

primae stirpis

SKcuIum duodecimum vixere, cum annis regum Francocopulandis plerumque errant,

Quarc annoruin

ribus B. papaj Sergii monitis instructa, et ipsa cum Cffiteris Christi Ecclesiis annuere consentit . Verba

eadem habet auctor

libri

Ponhficalis

in Sergio

vel in Indictione, vel in anuis Incarnationis.

eorum lectione habenda tantum ratio regum Francorum cumquean. xv Childeberli III a Folcardo memoratus incitlat in annuni scptingentesimum nonum sancti Bertini mors juxta Folcardi mentem ad eum annum differenda. Ortus
; ,

Hujus temporibus Aquileiensis Ecclesiaj archiepiscopus, et Synodus qua; sub eo congregata est, qui sanctum V universale Concilium, utpote errantes, suscipere dilfidebant, ejusdem beatissiini
papaj monitis atquc doclrinis instructi
,

conversi

est

Bertinus non longe a Constantia civitate AlemanniK, eadeni stiriie progenitus ac sanctus Audomarus, de genere sciiicet sancti Arnulphi et Ausegisi. Factus monachus Luxoviensis, cum Mummolinoci. Bertramno piissimis monachis coenobiuin condidit, quod Vetus tcmplum dicitur, ut liquet ex donalione facta a loci domino Adroaldo VIII idus Septembris, anno xi regni domini nostri Clodovei
regis

sunt, iidemque venerabile Concilium cum satisfactione susceperunt et qui prius sub erroris vitio
:

tenebantur, doctrina Apostolica Apostolicffi Sedis illuminati, cum pace consonantes verilati ad propria relaxati sunt . Verosimile autem non est, Pauluin, (lui non multo post Bedam floruit, in hujus sensuiu non i^enetrasse. Auctor vero libri pontiflcalis errore vulgari Anastasio attributi hoc ipso

tempore,
debcmt.
sedein

sicuti

nominis secundi, (juam recitat Cointius anno dcxlviii, num. 30. Annos quatuordecim in Veteri leniplo resedit; et postea monastehujus
scilicet

11. Aquileienses

Certe anno dcxxx, quidaui Forlunatus Gradensem invasit, hoiuo schismaticus, qui

Beda, vivebat. Tria Capitida adhuc defen-

rium nomine Sithiu

ficavit in

in

honorem

sancti Petri <xdi-

postea sibi timens ad Langobardos fugit, de (|uo

pago Tarvennico, a prima sua origine amplissimum, (juod hactenus sancti Bcrtini noiiiine celebratur, includituniue nuiris Audomaropolis, quE urbs est a monasteri celcbritate orta, (iu;eque an. MDLix scdcs episcopalis evasit. Aliquot ante

Chroiiicon Aquileiense apud

lia;

1'gheIIum tomo

Ita-

Forlunatus quidam iKcreticus pontificalum arripuit, (pii quintani Synoduin miniine recipiens, ob sui crroris |iiaculuiii, etc. fugit cum sacra suppellectile in Loiigobardiam . Verum quisacra;
:

mortem annis regimen

abdicavit Bertinus, ul

li-

dem

est, antistitcs A^iuiluienscs,

quod

recte obser-

beriuscontcmplationi vacarel. Deeo et rnonasterio Silhivensi IegendusMalbrauciisl.4de Morinis.Nunc nomcn S Aiidomari vvX\i\c\. locus, gallice.V.-Owe;'.
.

vavit card.

Norisius ibidcm

paragrapho 0,

Sy-

noduin

V damnato schisinate recepisse. Nam Maximus archiepiscopus A(|uileieiisis in Synodo

168
Lateranensi anno dcxlix
pronuntiavit
: ,

SEROII
secretario

ANNUS

12,

CHRISTI 699.
rensis in dioecesi Lugdunensi, ut testatur anony-

prinio hiec

Contra TheotlorinTi autem et Oriconscripta ad ac-

mus

in ejus Vita, recitata a Mabillonio sa;culo

genem

in sancta quinta Synocio accusator (luidem

Benediclino,

ubi hunc auclorem antiquum non

episc. Yesontionis. Petrus

nullus, sed

tantummodo eorum

esse ostendit, ut putabat Joannes Jacobus Chiffletius in Hist.

cusationem ipsorum et repreliensionem suflecisse noscuntur . Verum est etiam, quod scribit Baronius, Ac/athonem episcopum Aquileiensem subscripsisse Synodo facts ab Agathone papa, ideo(|ue ante Sergium Ecclesiam Aquileiensem ad Ronia-

Franciscus

nam
illo

accessisse.

Sed inde non sequitur, aliquos in

patriarchatu in euni errorem non recidisse,

radicitus evellendum novo Concilio opus Sed (juidquid hac de re sit, sub Sergio finem accepit controversia illa, sedente Vigilio papa

ad

quem

fuerit.

exorta.
15. Tiberiiis Apsimarus fit imp. Ad num. 9. Hoc anno Leontius imperio exturbatus est, et Tiberius Apsimarus in locum ejus subrogatus, posl-

episcoporum Vesontionensium et abbatum Jurensium, S. Claudii annos ac res gcstas hoc modo ordinat. Natus est Claudius in Salinensi oppido apud Sequanos Burgundim populos, annoque setatis xx A"esonlionensi Ecclesiae adscriptus est canonicus. Post annos duodecim ad vitam perfectiorem anhelans, Jurensi monasterio sese addixit; ubi cum annos quinque privatus egisset. abbas constitutus est, Joanne papa IV Sedem Romanam tenente. Vacante interim sede Vesontionensi, jam tum grandoevus magno omnium ordinum consensu renuntiatus est episcopus. Sedis dignitatem abdicavit post annos septem, suamque
Chiffletius in hidicibus

quam

Saraceni Carthagincm et totam Africam occuparunt, ut anno dcxcvi monstravimus. Quare

in

eremum

se recepit

ubi

cum

an. lv

qua abbas,

qua episcopus
deberti

prsefuisset,

sanctissime obiit.

Fuit
Chil-

incursioneni

Ronianorum in Syriam, ubi magnum numerum Saracenorum occiderunt, de qua Baro-

vero in hoc saeculq usque ad quartum

anuum

Francorum

regis )),inquitidem

anonymus.

nius liocanno, sequenti factam esse oportet,

cum

Colitur in Martyrologio

Romano VIII

idus Junias,

Theophanes ct Cedrenus eam ad annum u Tiberii Apsimari reciteut. Tiberium vero lioc anno impe-

ubi tamen Baronius in Notis

rium invasisse, docenl Sigebertus, Marianus ac Hermannus in suis Clironicis.

16. Obitus S.

Vesontionensis.

A7mo

Claudii abb. Jurensis

et

episcopi

Childeberti regis quarto

hunc Claudium ab aho Claudio Vesontionensi a^que pontifice qui Epaonensi Concilio anno dxvu congregato subscripsit, non dishnguit quamvis ibidem addat, morluum esse anno (|uarto Cliildeberli tertii regis Francorum. Cointius tom. ivsuorum Annal. Vitam
, ,

supremum diem

obiit sanctus

Claudim abbas Ju-

S. Claudii fuse examinavit.

SERGII ANNUS

12.

CHRISTI

699.

S. Eubertus episcopus Leodiensis.

Qui

sequitur annus sexcentesimus nonagesimus nonus,

ln(fictione

duodecima numeratur
praevia

quo Sergius
',

papa,

divina

admonitione

consecravit
difuit

iUud quidem edidit haud mediocris gloriae et utiUtatis, quo posteris omnibus bene voluit ess& consultum, ne fidem Catholicam, (juam purissimo e latice haustam bibissent, aliquando, novatoribus
suadentibus, permutarent.
Ecclesioe obedienlia, a

sanctum Hubertum

gnum
ipse

sancli

Leodiensem episcopuni, Lamberti martyris successorem

:

Quo

igitur sibi subditos

in Catiiohcae fidei observanlia, et sanctae

quidem

nobilis genere, utpote filius Bertrandi

Romauce qua sanctum Evangehum

Aquitanias ducis, qui propler Ebroini tyrannidem

accepissent, cultu perpetuo firmiter confineret et

postei'os

Pipinum. Hic igitur monumenta, quibus suam Ecclesiam

contugerat

ad

inter alia
illustravit,

eodem vinculo obhgaret, tradidit publicum

inscrii)tione
Ita

sigillum urbi S. Lamberti martyris imagine scul-

ptum, atque hujusmodi

'

notatum

In Molan. in Indice SS. Belg. in Natal. eoruindem, die

iii

Nov.

SANCTA LEGIA ROMANJJ ECCLESI^ FILIA.

eX PlaCeU-

SEROII

ANNUS

12.

CHRISTI G99.

1G9

lioMolanus reddif. Extant saucti luijus vltcc Acta, quibus insigncs ipsius virlutes et in edendis iniraculis
liis

autem idem

claruerit interscriptoresEccIesiasticos,

egregia sui ingenii relinquens posteris

monumenta,

immensa gratia praedicantur. Contulit ipse quoque temporibus in aream nominicam de

ad
gentes

idem Beda

sic ait

praedicatione

manipulos

ubcres,

ex

Brabantiae populo tunc iuruleli collectos.

Quibus 2. S. Althelmi res gestce et scripta. etiam temporibus contigit ex frequenti commercio venientium ex Anglia Romam ad limina Apostolo-

Denique Althelmus (Aldhelmus) cum esset adhuc presbyfer et abbas monasterii, (juod Maildui urbem nominant, scripsit jubente Synodo suae gentis libruni egregium adversus errorem Britonum, quo vel Pascha non suo tempore celebrant,

vcl alia perplura Ecclesiasficae castitati et paci contraria

rum, innotuisse saucto Sergio papa; sanclum Althelmum (Adhelmum) Schireburgensem quem ejus virtutibus captus in Urbeiu vocaverit de quo legitur liberasse divina virtute ipsum Sergium papam magna calumnia circumventum verum quod nusquam alibi de re tanta mentlo habeatur, haud satis tuta est fides auctoris. Tu, lector, audies, et pro animi sententia ea accipe. Quoniodo autem
,

gerunt

multosque eorum

qui Occideuta-

libus Saxonibus subditi erant Britones, ad Catholl-

camDominici Pascha; celebrationera hujus lectione perduxit. Scripsit et de Virginitate librumeximium,

quem
et alia

in

^xemplum

Sedulii

geminalo opere,

et

versibus hexametris, et prosa composuit. Scripsit

nonnuUa, utpote vir undecumque

nara,
et

doctissi-

mus

serraone nitidus,

et

Scripturarum

id acciderit, breviter in cjus vita3 Actis ita descri-

(ut dixi)

tam liberalium quara Ecclesiasticarum

restitiiendo

bitur
niis

'

luterim crevit fama ejus multis praecoultraque

erateruditione mirandus . Hucusque Beda.

4.

illustrata,

mare

se transferens,

et

Pro

canonico Paschate

inter

ipsas eliam Alpes excedens,

est.

Romam

usque perlata
Pontifex,

Britones

laborat

Adamnanus.

Extat ejusdem

Ea vero

incitatus Sergius

Romanus

auctoris de Virginitate

soluta oratione tractatio.

scriptis

eum

suscepit .

venientemque honorifice Et paulo inferius Per idem tempus

ad se
accivit,
:

Quod vero ad librum

labat, ut qui in
iis

spectat de Paschate scriptum

adversus Britonum errorem, tempus hoc id posturegionibus pollerent ingenio,

pro cultura agri Dominici vepribus inolita; in eo errore consuetudinis. Cujus rei causa, eo tempore (inquit Beda ' plurima pars Scotorura in Hibernia, et nonnulla etiam de Brifonibus in Britannia, rationabile et Ecclesiasticum Paschalis observantisc tempus, Domino douante, suscepit. Siquidem Adamnanus
illud

puer quidam ex incestu genitus, Romani Pontificis famam nonnihil contaminavit, quod vulgus (ut
fieri solet)

exercerent, in evellendis

sparso

rumore vano, male persuasus,

cum

Pontificem habere patrem existimaret. Anxius

igitur Althelmus,

multumque dolens Pontificem

sibi

haud vulgari amicitia

infamia foedari,
dies
Christi imperat,

devinctum, ejusmodi

puerum

nonnisi

novem habentem
nomine Jesu

exhiberi jubet, eique virtute et

ut edicat, nuni Sergius Pontifex

presbyter et abbas

monachorum

qui

erant in

eo se scelere obstrinxerit. Respondit infans absolutissimo sermone, Pontificem nequaquam illi crimini affincm esse, nihil iilum cum femineo sexu commercii habere. Atquc ita Althelmus et ab

insula Hii, cura legationis gratia missusasua gente

venissetad Alfridum regem Anglorum, et aliquan-

diu in ea provincia raoratus videret ritus Ecclesiae canonicos, et a pluribus qui erant eruditiores,
esset

amico Pontifice depulit infamiam,

cumulavit
altari
.

et sibi gratiam Porro recedentem ab Urbe donatum

solerter admonitus,

ne contra universalem

Ecclesia;

morem,

vel in observantia Paschali, vel

eum dimissum
portatili,

esse a S. Sergio papa, et inter alia

in ahis quibusque decretis

in

cum
ita

suis paucissimiset

idem auctor
narrat
:

affirmat,

atque de

extremo mundi angulo

rautatus niente est
:

[)Ositis

vivere

prasume-

eodera

altari ha;c

ret,

ut ea quae viderat et

3.

Jam ad Alpes
ob
cst

perrenerat, et

jumentum
in

audierat in Ecclesiis Anglorum, sua; suorumcjue

illud ferens altare

itineris prairupta loca cecidit,

,

consuetudini libenfissime pra;ferref. Erat enim vir

contritumquc

jumenlum

et altare

duas

scissum partes. Id ut vidit vir sanctus, ad

preces fudit, et
saius

Deum
directa

cum

benedictionem
cst,

im|)ertiisset,

jumento reddifa
:

et

marmor nou

bonus ct sapiens, et scientia Scri[)turarum nobilissime instructus. Qui cum doraum rediisset, curavit suos qui erant in llii, quive eidem erant subditi monasterio, ad cuiii quera cognoverat, quemque
i|)sc

hnea, sed fiexuoso anfraclu diru[itum, redintegra-

ex

toto

corde susceperat

verifafis

calleni

tum cst scd ilatamen, ut in miraculi mcmoriam, etiamnum ruplura; ejus vestigia apparcant curiosius inspicienti . Ilcec auclor. Purro de codcm
sancto constanliora siuit qu;c Reda ' dc ipso habct, qui cum pra;claram de co mentionem faciat, ejus-

perducere, nec valuit. Navigavit itaiiuo in lliber-

niam,

et

pracdicans eis ac modcsfa exhorfatione

,

|)luriraos declarans legilirauni Pascha; teni|)us corum, et |);ene oranes qui ab lliiensium crant

dominio

liberi,

ab errore correclos, ad unifatem

episcopalum referat anno Domini scpfingentesimo iiuinto conligisse, |(lane signilicafur non
(jue
,

reduxit Cathoiicam, ac legitiinum Pascha; tem()us

episcopum, sed presbyfcrum, sive diaconum eum Romam ad Sergiura se conlerrc potuisse. Quomodo
I

observarc [)erdocuit . Veruni Hiieiisiiim convcrsionem ad observationem legitiini Paschalis factain

esse persanctuin

Ecgbertum post annos decein ac

Apud Sar.

die

xxv

Maii.

Bcda de

gest. Angl.

I.

v. c. 19,

Bcda

1.

V. c. 10.

TOHDS XII.

22

170
septem,

SERGII

ANNUS

12.

CHRISTI 099.
:

nempe
est

septiiigentesimo

deeimo sexto,

secuta sint, idem Beda narrat his verbis

Epistola

Ha;c

idem auctor
cemus.
5.

Beda

',

nos(iue de ea suo loco di-

cum

praisente rege Naitano,

multisque

viris doctioribus esset lecta, ac diligenter

ab his

Porro hoc et sequenti anno Pictos populos eodem errore detentos, per Ceolfridum abbatem eo
esse liberatos, ideni affirniat Deda, qui

qui intelligere poterant, in linguam ejus propriani

interpretata,

multum de
:

ejus exbortalione gavisus

memoria dignam
niaj

ila

describit

rem gestam Eo tempore

esse perhibetur

ita

ut surgens de

medio optimaterram,
terra

tum suorum
Deo

consessu,

genua
tale

flecteret in

Naitanus rex Pictorum, qui Septentrionales Britanpiagas inhabitant, admonitus Ecclesiasticarum

frequenti meditalione Scripturarum, abrenuntiavit
errori,

gratias agens,

quod

munusculum de
quidem
et

Anglorum mereretur
sed in tantum

accipere. Et

antea

novi, inquit, quia haec erat vera Pascliaj celebratio,

quo eatenus
:

in observatione Pascliae
et se siiosque

cum

sua gente tenebatur

omnes ad Caut facilius, et

observandam cognosco
teor,

modo rationem hujus temporis ut parum mihi omnino

,

tholicam observantiam

Dominicaj Resurreclionis

videar de his antea intellexisse.

Unde palam

profl-

temijus celebrandi perduxit.

Quod

vobisque

qui assideUs prffisentibus protestor,

majori auctoritate perficeret, qusesivit auxilium de

gente Anglorum, quos
sanctffi

quia hoc observare tempus Paschrc

cum

universa

jamdudum ad exemplum
suam
reli-

mea

gente perpetuo volo; et hanc accipere debere

Romanaj

et Apostolicae Ecclesiic

tonsuram,

Siquidem misit legatarios (legatos) ad virum venerabilem Ceolfridum abbatem monasterii beatorum Aiiostolorum Petri et Pauli, quod est ad ostium Wyri amnis, et juxta amnem Tinani in loco qui vocatur Ingriuum, cui ipse post Benedictum (de quo supra diximus) gloinstituisse cognovit.
,

gionem

omnes qui
Statim

quam plenam esse rationis audivimus, in meo regno sunt, clericos, decerno.
perfecit.

Nec mora, quie dixerat, regia auctoritate

namque jussu

publico mittebantur ad tran-

scribendum, discendum, observandum per universas Pictorum provincias circuli Paschaj decem
novennales, obliteratis per omnia erroneis octoginta et quatuor

riosissime praefuit, postulans ut exhortatorias sibi

annorum

circulis.

Attondebantur
:

quibus potentius confutare posset eos, qui Pascha non suo temporc observare praesumerent simul et de tonsura; modo, vel ratione qua clericos insigniri deceret excepto quod etiam ipse in his non parva ex parte esset imbutus.
litteras mitteret,
: , :

omnes

in

coronani ministri altaris ac monachi

et

quasi novo se discipulatui beatissimi Apostolorum

principis Petri subditam, ejusque
cinio,

tutandam patro-

gens correcta gaudebat. Hactenus de his

Beda.
8.

6.

Et arcbitectos

sibi

mitti

petiit,

qui juxta
beati

Ejusdem commentariiis de

morem Romanorum

Ecclesiam de lapide in gente

PalcBStincB.

Locis Sanctis Sed revertamur ad Adamnanum,

ipsius facerent, promittens lianc in

honorem
:

quem diximus plurimum

se quoque Apostolorum principis dedicandam ipsum cum suis omnibus morem sancta; Romanffi
et

Apostolicce

Ecclesia;

semper

iuiitaturum, in

quantum duntaxat tam longe a Romanorum loquela et natione segregati hunc ediscere possent.
Cujus religiosis votis ac precibus favens reverendissimus abbas Ceolfridus misit architectos quos
petebat, et litteras scriptas in

laborasse, ut suos ad Pascha Catholicum celebrandum adduceret. Accidit opportuna oblata occasione, ut ipse de Locis Sanctis, qui coluntur in Palaestina, proflcuum valde scripserit commentarium, de quo ista Beda
' :

hunc

modum

Domino

excellentissimo et gloriosissimo regi

Naitano Ceolfridus abbas in Domino salutem. Catholicam sancti Pascba; observantiam, etc. Prolixa satis Epistola est,

idem vir de Locis Sanctis librumlegentibus multura utilissimum, cujus auctor erat docendo ac dictando Galliarum episcopus Arcuulfus, qui locorum gratia sanctorum venerat Hierosolymam et lustrata omni terra repromissionis, Daniascum quoque, Constantinopolim, Alexandriam, multasque maris insulas adierat, in patriamque
Scripsit
;

de his omnibus quae

eum
:

rex

interrogaverat exactam doctrinam habens, in flne

navigio revertens, vi tempestatis in Occidentalia Britaaniaj littora delatus est ac post multaad me:

vero hujusmodi admonitionem contiaens Sedet nunc tuam prudentiam, rex, admoneo, ut ea quae

moratum

Christi

famulum Adamnanum

perve-

concinunt Rex regum et Domiuus Dominorum praefecit, in omnibus servare conlendas. Sic enim fit, ut post acceptam temporalis regai potentiam ipse beatissimus Apostolorum princejts caelestis quoque regni tibi tuisque cum caeteris
unitati Catholicai et Apostolicce Ecclesiac
,

una cum gente

cui te

niensubi doctus in Scripturis, SanctorumqueLocorum gnarus esse compertus est, libentissime est ab illo susceptus, libentius auditus : adeo ut quaeque ille se in Locis Sanctis memoratu digna vidisse
testabatur, cuncta
verit.

mox

ille litteris

mandare curamultis utile, et

9.

Fecitque opus (ut dixl)

qui longius ab

electis

libens pandat introitum.

longioi'i

Gratia

te

regis

maxime

illis

eis locis, in

quibus pa-

tempore regnantem ad nostram omnuunque pacem custodiat incolumem, dilectissime in Christo fih
eeterai
7.

triarchae et Apostoli erant, secreti, ea

qua; lectione didiceriut,

tantum de his norunt. Porrexit autem

Qua; autem post ha3C, ipsa accepta Epistola,

est

librum hunc Adaninanus Alfrido regi, ac per ejus largitionem etiam minoribusad legendum conDedal. v.
c. 16.

Bedal. v.

c. 23.

'^

Ibid. c.

22.

SERGII
traditus. Scriptor

ANNUS

12.

CHRISTI 699.
Sed
et in bis

171

quoque

ipse multis

ab eo mune.

ribus donatus,

in

patriam remissus est

in

H.tc

mentem ardorem

oinnibus fidelium cognosce vehein peregrinando ad Loca Sancta:

Beda, qui

eumdem commentarium
:

compendium

redactum
dit,

viginti distinctum capitil)us postca ediid

extatque liodie
et

tur,

in

liistoria

enim ipse [lerorando testaAnglorum, ubi ista babet

' :

Phira \oluminis

illius, si

quem

scirc delectat, vel

illo

in ipso

volumine, vel in eo, quod de

dudum

non enim timore Sarraccnornm eamdem incolentium lerram dcterrcri potuerunt, quin adeo periculosam percgrinationem aninio Iffito suscipei'ent eaque suscepta, singula veluti summa pace loca qu;rsita kistrarent. Sed et admirare nihil negotii accolis faclum a Sarracenis, quamvis locaillaomni
ipsis debita pietate colerent,

strictim excerpsimus, epitomate rcquirat . Accidit

multiplicitate lumi-

namque
rerum,

Dei beneficio, ut Ecclesia Anglicana, sicut

ita et

num,
antea
rant.

sacriflciis,

at(iue reliquo

omni cultu, quo

Locorum Sauctorum

scientia pariter

summo

olio

majorcs ca prosequi consueve-

imbueretur.

Sed de his

satis.

Beda

1.

v. c. 18.

Amio

periodi

Graeco-Romana;6192. Anno

/Er,c Ilispan. 737.

Sergii papa; 13.

Aano Begira; 80 Jnchoato Tiberii Apsimari imp. 2.

die 9 Martii Fer. 1.

JesuChristi

699.

i. S. Huberttis fit episc. Leodiensis. Ad num. 1. Cum sanctus Lambertus Trajectensis ad Mosam episcojius anno septingentesimo septimo martyrio coronatus fuerit, ante eum annum san-

varias difflcultates super Huberti gcstis ortas enodat. S.

HubertusTvaicdo Leodiicm non tantum

reli-

quias sancti Lamberti; sed et cathedram pontifica-

lem

transtulit.

Deinceps a Legia seu Leodio Legienet postea a snperiorl

ctus Hubertus eidem

non

successit.

Adolescentiam

ses ac Leodienses vocati sunt episcopi, qui antiquis-

nondum

is

excesserat,

cum

sancta;

vilffi

propositum

sime a Tungris Tungrenses

arripuit, perrexitque in Austrasiam, utsancti

berti discipUnfe se traderet.

Lam-

Trajecto Trajectenses appellabantur.

Legia

qui

Uxorem jam duxerat

vicus erat perexiguus, crevit temporibus S.

berti,

Lam-

Floribanam, ex eaque filium susceperat, nomine Florebertum, in episcopatu Trajectensi seu Leodicensi posteasuccessorcm, quem tamcn aU(jui filium tantum ejus spiritualem perperam interpretantur. Anonymus enim, qui morti ejusdem IIul)erti prajsens interfuit, de
iilo

rem suum

sanctum Theodardum decessodonavit sed postquam sanctus Hubertus Lamberti corpus Legiam transtulit, ea in urbem celcberrimam cvasit. 2. Floret S. Aldhelmus Abbas Malmesburien-

postquam

ibi

sepultura)

in ejus gcstis ai)ud

:

Surium

sis.

Nos torum ipsius ad diem ni Novembris scribit circumambientes, unaque nobiscum egregius filius ejus Florbertus, prijstolabamur gloriosain ipsius
((

Ad num. 2 et seqq. Anno dcxcii locuti sumus de libro seu Epistola a sancto Aldhelmo Malmesburiensi abbate adversus Britonum crrorem de

Paschate scripto, ct quidem eo circitcr anno. Os-

migrationem . Qui textus de spiriluali filio sumi non potest , quia quotqnot aderant gloriosam in caelum migrationem sancti Iluberti ])r;cslolantes,
ii

spirituales ejus erant

filii.

Mirteus, (]uem Jtaro-

uius hic sequitur, ad dicin iii Novembris dicit, Huberlum \ia.\.i'c Ucrtrando Aquilanioi duce natuin
esse.

Verum
:

in libello,

qui de S. Uubcrti conver-

sione inscribitur, Hubertus fjenere dicitur Aquita-

tcndimus etiam Aldlielmum non multo post scripsisse librum de Virginum laude, quorum hic meminit Baroniiis. Composnit et ali(|ua Opuscula metrica, qua; extant, sicuti et pr.Tfalum opusculum alia enim periere. De iis legcndus Willelmus Malmcsburiensis in ejus Vita,qua! Baroiiii tempore non cxlabat. Vidcrat eniin tantum cardinalis doctissimus epitomcn Vila; sancti Aldhelmi recitatam
;

nicus

quos antcm parentes habuerit, nec auctor

ncc indicat

islius libelli jjrodit,

anonymus

coffivus,
(leiii-

diem xxv Maii, sed valdc imperfectam. Ex ea narral, duin Boma; cssel Aldhclinus, excogia Surio ad
tatain

qui Vitani ijusdem Huberli conscrii^sit. Nec

(lue ei iiatrcin aut fratrcm Aquitania;

essc

iii

Scrgium papam caliimiiiam, quod

duccin fuisse
dccii
,

erosimile

('s-l

in(]uil

Cdiuliiis

aniin

(lui

ncmi^e pater cssel jjueri rccens iiali (]ueiii cuiii bajilizarcl Aldiiclmus, coram adslanlibus ei iJicece-

172

SERGII

ANNUS

13.

ctis,

CHRISTI 700.
Columba; abbatis, composuit etiam

pit cdicerc, si pater cjus esset is, qiii

vulgo diceba-

sancti

quam

tribus libris de-

Pucr vero respondit, ?ion se esse f/enitum illms opere, quem vanus in hoc referchat populus. Quae
tur.

scripsit,

libros tres de Locis

San-

narratio in

dubium

a Baronio vocatur, et revera

Aldbclmi Vita, a Willelmo Mahnesburiensi clucubrata, licet legatur in aba Vita sancti Aldhchiii, scripta ab auctore anonymo monacho Malmesburiensi, (]ui paulo ante Willelmum Mahnesburiensem vixit, ut ostendit Hensche-

non habetur

in sancti

ex relatione Arculfi. episcopi Galli, qucm Beda in hb. 5, cap. 40, asserit legentibus utilissimum esse. Opusculum illud, quod opera Jacobi Gretseri

hujus

sajculi

initio ly|iis

daliim fuerat

cum

vix

hodie reperiretur, Mabillonius ScEcuIo ui Benedictino parte 2,

cmisit, cui subjecit Itincrarium
in

nius, qui

eam pubhcavit, ad dieni xxv Maii. Non confundendus autem Aldhelmus abbas Malmesburiensis

lucem cnjusdam Franci loca sancta, factum ssculo nono jam inclinante.
Mss. collatuin rursus in

cum

Colitur

cum Adamnano

seu

Adomnano

abbate

Octob. E|)istola Ceolfridi abhsWs

Adamnanus in Fastis Benedictinis IX kalend. ad Naitanumre-

Hiicnsi in Scotia, de

quo loquitur Bcda

,

libro 5,

gem

de ratione Paschatis anno incerto scripta.

4. Pestis in

missum dum regem Norlhanbumbrorum

cap. 16, et testatur, legatum
Catholicis partibus
,

esse ad Alfriet

accessisse

hortante potissimum
,

sancto

Ceolfrido
scripta

abbate Wiremuthensi
lib. 5,

uti

Ceolfridus

ipse testatur in Epistola sua ad

Naitajmm reqem

apud Bedam in
recitat.

cap 22, cujus partem

Hiiensis.

Baronius
3.

Floret S.

Adamnanus abbas

Sanctus itaque Adamnanus floruit sub hujus saicuh finem in monasterio Hiiensi , seu sancti Columba!. Situm erat monasterium istud in insula

Hii coutermina Hiberniaj ac provinciee Pictorum

quiE hodie Scotice

Oriente f/rassatur. Theophanes anno Incarnationis secundum Alexan. dcxcii, qui kalendis Septemb. hujus Cbristi anni inchoatur, Hoc anno lues maxima extilit . Nicephorus ait vero in Historia scribit In urbe pestilentia laboratum est, qua; quatuor mensibus ingentem vim liominum absumpsit . Sed intelligendus Nicephorns de peste, quaj anno superiori Constantinopolim afflixit eo tempore, quo Apsimarus imperator rcnuntiatus est, de qua verba facit Thcophanes anno Incarnat. secundum. Alex. dcxc, quam totidem menses durasse tradit.
: :

nomine appellatur.

Prseter

Vitam

SERGII ANNUS

13.

CHRISTI

700.

Ecclesia Catholica

pore.

una eademque omni temSeptingentesimus a Domini natali adest

tertia Indictione inchoatus,

annus, decinia

cxor-

sic deinceps reliqua usque in prajsens visa sunt sajcula abundasse. Res ipsa id testatur, facta clamant , et mira consensione scripfa sanctorum

tium, et

dium novi

saiculi,

cujus antequam ostium patens

omnium

praidicant, a regia

nunquam

deflexisse

ingrediaris ad emensi itineris decursi boc

culi converte oculos
:

tomo

sae-

moria,

si

attende animo, ac lustra mequid inveneris in Ecclesia Catholica dimiqu;e in reliijuis

:

sanctam Dei Catholicam Ecclesiam via, quae sanctorum omnium martyrum ct coufessorum fuit satisque edoceut errasse, qui ab attrita vestigiis
:

uutum eorum,

omnibus

superiori-

positos namque ob oculos bus videris saeculis habeas singulos annos veluti totidem in pagina versus, alios aliis cohfflreutes, in quibus inspicias non alias, sed plaue easdem, quas in superioribus
saiculis, Ecclesia) dotes et

ea recedentes, in devia declinarunt. HiEc autem dixisse volulmus, quod ter miseri novatores jactent, descivisse

hoc saculo Ronianam Ecclesiam a

pristiuo instituto

majorum,

licct alii id in alia reji:

ciant tempora,

pro menlis arbitrio blaterantes

sacramenta,

eamdcm

su-

cum
que

iu bis qua; ad
sit

fldem spectant,

uuam eamdem-

per universani Ecclesiam

Komani

Poutificis poles-

tatcm, iisdeinque iu omnibusaltlucntein Ecclesiam charismalibus (juibus priinum, secundum, ier,

Cliristi

in omnibus senipcr intueri Ecclesiam a tcmpore usque in praescntcm diein, proul

siinul annis anni singuli do-

non soluin connexi

SERGII
cent
illud
, '

ANNUS

13.

ret

CHRISTI 700.
eam. Sed
cecidit

173
minister

sed
:

et

dies

ipsi

Dies diei eructat

secundum propheticum verbum, et nox nocti

dum
:

eam

abluere vellet, in

mare
ficis,

prostratusque pedibus sancli ponti,

indicat scientiam .
tas

Sed ad anni prssentis res gcs-

humiliter vcniam precabatur, dicens

quia
vir

veniamus. 2. Wilfranntis ad Frisios Evangelium pra:diQui posleris cat t miraculis fidem propacjat.
,

dum cam

abluere voluisset suis manibus, in maris

elapsa profunda,

ima

petiisset.

Moxque idem

Dei flectens genua sua ad Patrem Domini nostri

tradidit

Vitam sauctissimi

viri

Wlfranni arcbiepi-

Jesu Christi, precabatur ejus clementiam, ut qui

scopi

Senonensis, Jonas

quique a Frisiae accepit, de ejusdem sancti ad Frisios pariter convertendos apostolatus tempore ista habet- Venerabihs autem prajsul Wlfrannus, cum tenuisset
scriptor,
:

monacbus hujus ScEculi monacho lide digno eam

quondam coram

patribus in mari rubro fecerat mi-

rabilia, propitius suis adesset precibus. Fiuila

vcro

oratione, imperat diacono, ut in

tena cecideral

locum mitteret

eum in quem pamanum. Quo facto,

Quod
videntes

mox

ab imo maris eadem patena divinitus revecta,

inha;sit.

pontiQcatum Senoncnsis urbis,

Childeberti et Pipini
praifatfe

cum

licentia regis

ejusdem ministri manui

potentem
totis

principis

ad pra;dicandum

nautie, cfeterique navis comites,

Dominum

cuncti

Frisonum genti

(sicuti divinitus sibi fuerat

revelatum)

animum

convertit, qui erat

annus Doquo-

minicffi Incarnatiouis septingentesimus, Pipini

viscerum pra;cordiis coUaudaverunt, qui per servum suum tale dignatus est operari miraculum. Sicque commixtiouem corporis et sanguinis

que principis annus decimustertius. Ha;c de tempore. Sed quod de hcentia regis ac |)rincipis habet, id sic accipias secuudum ea quae haud pridem dicta sunt, opus fuisse bujuscemodi litteris ad Barbaros, quibus invitis Evangelium pra^dicabat, compescendos et in officio continendos.
pertinet apostolatum
:

idem sanctus

pra;sul

faciens

nomenque

missarum solemnia complevit. Ha;c W^ando abbas ad Jonam de

Salvatoris glorificans, sacrosancta
his quse ipse vidisset
:

ex quibus, pra;ter insignis

,

Quod vero ad

ejus

miracuh virtutem, intelhgis, lector non destitisse sanctos viros in mari etiam, cum tranquillitas
csset, religala

cum

ex Hibernia et Anglia

anchoris navi, celebrare

ibi

sacro-

(quos narravimus) ad ejusdem geutis Frisia; con-

versionem properassent complures apostolici viri, non levi videbantur afQci probro episcopi Gallicani, quod proxima; gentis neglexissent habere sollicitudinem, quo abjecta idololatria; impietate, verae religionis particeps fleret.

Cajterum

etsi alios Gallia-

rum

episcopos ejusmodi de Frisiorum conversione

tetigit,

sanclum sacriflcium missa; Dco maxiine gralum, quod ipse tanti editione miraculi patefecit. Sed quee his memoria perenni digna idem subjiciat Jonas, audiamus 4. Aliud quoque ejusdem patris memorabile miraculum, sicut ab eis didicimus, coram quibus factum est, ob eediflcationcm posterum narrare cur
pigcat ? Pra;dicante enim illo et docente prtedictum populum Frisonum, contigit quadam die puerum quemdam ex ipsa gente Frisonum ortum, diis immolandumduci ad laqueum. Orabatautem sanclus

cura non

nec stimulus excitavit

Senonen-

sem tamen episcopum Wlfrannum

ptis

magnopere
assumin Frisiam

exagitavit, qui ex Fontanellae claro coenobio

ad

munus
:

apostolicum sociis
iter

profectus est

de quibus

arripientibus ista

Jonas

incredulum ducem, ut hujus pueri sibi vitam donaret, nec hominem ad imagincm Dei factum,
pontifex

3.

Nec, inquit, silentio cst pra;tereundum,

pietas per
est.

sacriflcium execrabile da;monibus immolaret. Vo-

quod divina

eumdem sanctum
ad
:

pontifl-

cem

operari dignata
in itinere,

Plurima enim virtutum

cabatur autem idem pucr Ovo. Respondebat autem dux patrio sermone, decrctum esse lege perenni

miracula
gente per

dum

cam

iret, et

in

eadem

olim a pra;decessoribus
gente, ut

suis,

omnique Frisonum
in

eumdem

flcbant

cx quibus

moria; tradere et posteris intimare, duximus. Denique fralres, qui eum fannlianler noverunt, et coram quibus patratum est, diccre
solent,
et

unum mecommodum

quemcumque
(liis

sors clegisset,

eorum

solenmiis

offerendum sinc mora. At vero sanpersisteret in precibus, et pra;fa-

ctus pra;sul

dum

tus popuii princeps ejus digna; petitioni satisfacere

veliet,

maxime

vir revcrendissimus
et

Wando

lunc temporis diaconus

cooperator in verbo Dei

sicut scri()tum est

auimosi Gentiies, zclo vani erroris devicli, Zclus apprehendit populum

: :

ejusdem pra;sulis, postea autem presbyter, et succcdcnti tcmpore ejusdem monasterii Fontanellensis

ineruditum
diccntes
:

Si

unanimes frustrabant cjus precem, luusClu'istus dc tormento niorliseum

tuus, cjusque icvo percnni servus.
:

abbas,

iii

(|uo educatus fuerat.

Dum

enim

navi-

cripuerit,

sit

garem.us, in(|uit, in Frisiam, positis nobis

dio mari,

mc-

Ad
in

ha;c sanctus ponlifex

Non hominum,

iiiquit,

quod adjacet regioni Morinorum alluit hora, in qua sacriflciuin Dco vicliniie salutaris imuiolandum crat. Tuuc posilis anchoris, navis immobilis pcrmancbat. Et celcbraiitc eodem sancto poulifice missarum solcmnia, vcutum cst ad locum,
ubi minislcr palcuam pr;esuii porrigcrc dcbuit
cxlcnsa(|ue
:

hoc

facto, scd

Domini

Christi flat voluntas.

Ap-

peiiditur dcnique puer in patibulo, adspicicntihus

Cliristianorum

duarum

fere

simulquc Gentilium turmis pcr spatium horaruiii. Extemploque sa, ,

cerdos Domini pro saiute et vita noii soluin illius

manu, cxspeclabal lioram

(|ua suscipc-

qui in lormcnlo erat mortis constilulus, vcriini cliam pro oiiciecalo populo, ([ui Sataiia; viiiciilis
irrciilus crat,

fleclens
:

'

l'cal.

XMii.

txtaiit a|iuil sur.

Ak

x.\

.Manii lom.

ii.

fudit

orahonem

gcuua hanc ad Doiiiinuiii Dcus invisibihs, immorlalis cl

,

174
ajterne, exorabilis
tuis esto

SERGII

ANNUS
:

13.

CHRISTI 700.

supplicibus

et sicut

quondam Danieleni liberasti de lacu leonum, ita hunc puerum de faucibus eripe illius socvi leonis, qui circuniiens quaerit quem devoret ut de illius
:

pore a venerando pontifice Reginaldo urbis Rotliomagensis presbyter ordinatur. Et quia erat in arte
scriptoria eruditus, plurimos Codices in pra;dicto
scripsit

monasterio, sed et teslamenta et largitiones

felici

duplici salvalione populus hic increduUis, deposita

fidelium plurimas quas ipsi loco

fcrebant.

munere consenio
,

sorde idololatriae

ad veritatis convertatur agnitio-

Ibique

magno

confectus

sub

nem

et

per cunctas generationes

nomen tuum

be-

nedicatur in sa^cula.
5. a

Ostrulphi abbatis tempore vitam Deo digna conversatione terminavit, magistri et domini sui
AVlfranni sacerdotis eximii

Hac completa

vincula
fiierat
:

oratione, ilhco disruplasunt quibus semivivi pueri guttur illigatum sic^iuc illecsus in terram ruit. Videbatur
(ut post ipse narrabal) quasi sopore gravi

imitando vestigia

Haec Jonas, qui in Pra;fatione ejus lucubrationis, ab

eodem Ovo,
tur
:

quae scribit

se etiam accepisse testa-

autem

illi

qui

et subjicit

de

aliis

miseris a;que sorte de-

teneretur

oppressus

sanctiquc
,

pontilicis

zoua
ponti-

lectis, et

dffimonum

sacrificio

condemnatis, a sancto
et reddi(si

pectore circumhgatus
fex sanctus ait

sublevaretur ouinis ejus

pontifice pariter virtute

tis Ctiristianis.

corporis status. Apprehensaque ejus

:

manu,

signorum ereptis, Tu ea leges apud eumdem

libet)

nomine Domini Jesu Christi exsurge concite sanus. Quo dicto, ilhco incolumis surrexit, nullum illala; sibi pcenae sentiens dolorem atque ex hoc facto i)Iurima Frisonum multiIn
:

auctorem.
His et
aliis

admirandis, Apostolisque dignis

miraculis adeo veritas Christianae religionis innotuit, ut libere

praidicandi, et qui vcllent esse Chri-

tudo conversa

est

ad

Domiuum

credebantque

et

stianos, fleri licentiam

rit
:

baptizabantur, quotquot pra^ordinati erant ad vi-

tam
taris

ffitcrnam. Prajdictus

autem Ovo, lavacri saluunda perfusus, atque a pncfato ponhfice Fon,

dux ille Radbodus impendeadeo ut et filius ejus id petens fuerit a sancto pontifice consccutus ipse vero dux quomodo cum
:

ad limen

tanellam perductus

litterisque

sacris

eruditus,

postea diaconus consecratus, deinde sequenti tem-

psne ingressus Ecclesiam daturus Christo nomen resiliit, misereque diem clausit cxtremum, suo loco dicturi sunius.
fuerit, ac

Anno

periodi

Gneco-Romana; 6103.

Anno yEra Hispan. TiS.

Sergii

papa;

U.

Anno
Tiberii

Hegira; 81 inchoato die 25 Febr. Fer. 3.

Jesii Chrisli

70n.

Apsimari imp.

3.

1.

polata.

VitaS. Wlframni episc. Senonensis interA num. 1 et seqq. Cum Acta S. Wl-

latam repraesenlavit, etarbitratusest,

eum

episcopa-

tum consecutum
ut in
e.jus

circiter

annum

dcxc, obiisse vero,

framni

episcopi Senonensis a Jona

monacho Fontaresab eo gestas

in

Vita legitur an. dccxx,

interpolata. Ut

Verum

ea Vitain

nellensi litteris mandata, variis in locis interpolata

fuerint, recentiores chronologi, qui

anno mortis etiam

jus
S.

enim anno dcxcv,

num. 4 ostendimus
verba

in suos annos digerere voluere,

mirum

modum

ibidem

ex Chronico Fontanellensi, cure;itavimus, requievit in

inter se discrepant. Benschenius ad

sis

diem xx men-

PauhBasihca sanctusarchiepiscopus Wlframnus

Marhi, ubi breviorem ejusdem sancti Historiam

in Ecclesiasticis Officiis olim legi solitam edidit

annis nndecim , et translatus est cum B. Wandregisilo, et Ansberto e[)iscopo Rothomageusi an.
Dominicffilncarnat. Dcciv, Indict.
tanellensis, qui
lationis SS.
ii,

Wlframni episcopatiis initium anno sexcentesimo nonagesimo tertio, ejus mortcm anno septingentesimo quadragesimo primo collocat. Cointius, qui
post

pridie kalend.

Aprilis feria secunda ,inquit auctor Chronici Fon-

cum

recte consignet
,

annum

trans-

eum

de eodem sancto egit

in

Annal. Ecclesiast.

Franc. illum anno circiter sexcentesimo septuage-

Wandregisili et Ansberti , ut ibidem vidimus, nulluni apud me dubium, quin etiam suo
sancti Wlframni translationem reddiderit, et quin ideo Cointius mortein ejus cum anno dcxciii recte illigarit, Verum quia Mabillonius putavit Ansbertum anno dcxcviii e vita migrasse, et corpus ejus non annos ix, ut habet Chronographus Fonta-

simo nono creatumepiscopum, annovero sexcentesimo nonagesimo tertio deniortuum autumat. Post ulrumque Mabillonius Sfficulo ui Benedictino part. t Vitam S. Wlframni scriptam piimum a Jona FontancIIensi monacho, dein ab ahquo alio inlerpo,

anno

SERGII
nellensis,sed annos
etiara in
vii

ANNUS

14.

CHRISTl 701, anno

dcxciii,

175
sepultus in Ec-

in sepulchro jacuisse, ilhini

XIII kalend. Aprilis

clesia sancti

anno

translatiouis

Wulframni

errasse per-

peram
2.

credidit.

Ejns summariiim.

Militavit

sanctus

indeque a Baino Hildeberti successore, cui Jonas ejus Vitam postea inscripsit, in Basilicam principis Apostolorum cum sanctis
Pauli;

Wlframnus

in aula Clotarii III, Childcberti II, et

Ansberto

ct

Wandregisilo anno dcciv, sive anno

Theodorici III. Postea in episcopatum Senonensem

post obitum undecinio, pridie kalendas Aprilis,

Landeberto successit,
pontificatu

et post

paucos annos abdicato

monacluimin Fontanellensi monasterio induit, Ansberto illius loci adhuc abbate; quo postquam Rothomagensem episcopatum adeptus
consulto profectus est in Frisiam, ubi Evangelium per annos quinque infatigabiliter praedica^it. Pulsus e Frisia anno dclxxxix, reversus est ad monasterium Fontanellense, ubi Ilildebertus abbas prsEerat, ibique reliquam vitam duxit. Obiit
est,

feria secunda poslridie Paschatis, translatus est : qui translationis annus cum certus videatur, inde

annus

ejiis

mortis statuendus,

aliis

argumentis de-

ficientibus. Qua;

dium adduci

adversus hanc sententiam in niepossunt, a Cointio tomo iv Annal.

Ecclesiast. Franc. solide confutantur.

ritur, et

Hoc anno Cunibertus Langobardornm rex moRagumbcrtus regnum cjus invadit, ut videre est anno dcciii.

SERGII ANNUS

14.

CHRISTI

701,

Sergii papce obitus et prceclara ejus gesta

in ornandis Basilicis.

maxime

Sequilur

scientiai perducit .

Et infra

Benedictionis in-

annus

terea gratiam,

quam

nobis per pra^sentem porti-

Redemptoris septingentesimus [irimus, Indictione decima (juarta quo (ut Romanum habet Martyrologium) quinto idus Septenibris, inchoata jam
:

torem tua misit devota religio, libenti et hilari animo, sicut ab ea directa est, nos suscepisse, cognosce. Opportunis
faventos, hortaniur

ergo ac divinis ainplectendaj

eodein inense Indictione

decima quinta, sanctus Sergius papa moritur, cum sedisset annos tredecim, menses oclo ct (iics quatuordecim. Haic ex Anastasio et Romano Martyrologio. De cujus rebus
geslis,

soUicitudinis tufc petilionibus arctissima devotione

Deo dilectam

religiositatis tua;

bonitatem, ut

qiiia exortis
ca|)itulis

(|uibusdain Ecclesiasti-

caruin causarum

non

sui

examinatione

prster

illa

quoe dicta sunt, his adjiciamus

longius innolcsceiidis, opus nobis sunt ad coiife-

cum ad eumdem Sergium spectent, tamen quod nulla tem[ioris nota signata reperiantur, certo ejusdem Pontificis anno miiiime consignare quamobrem hic in fine Vit;e ejus, ex more licuit ponamus. Extat ejusdem Pontificis Epistola ad Ceolfridum seu Celfridum abbatem in Anglia ejus monasterii, in quo a teneris annis Reda coaluerat, creveratque in virum perfectum sanctitate et doctrina insignem qua idem Pontifex ipsuin Bedam ad se mitti postulat. Epistola autem ipsa sic se
ea, quaj
: :

rendum
clesia;,

arte lilteratiinc imbuti

sicut decet de-

votuni auxiliatorem sancta; niatris univcrsalis Ectationi

obedientem devotionem huic nostrae exhornou desistas accommodare sed absque aliqua immoratione religiosum Dei famulum Bedam vencrabilis nionasterii tui presbyterum ad limina Apostolorum principum dominorum meo:

ruin Petri

et Pauli,

ainorum tiiorum ac
favente

itrotccto-

rum, ad

nostne
:

mcdiocritatis conspectum

non

moreris dirigere
luis precibus,

quem,
diffidas

Domino
tc

saiictis

habet
2. a

non

prospere ad

redire,

Sergius episcopus servus scrvorum

Dei

peracta

prajmissoruin

capituloruin

cum
(iit

auxilio
confidi-

Ceolfrido religioso abbati salulem.

Dei desiderata soleiniiitate. Eiit eniin

nostri
alfari,

modis ciementiam Dei at(|uc inenarrabilcm providenliam possumus ut dignas gratiarum actiones pro immensis

Quibus verbis ac

mus) etiam

cuiictis tibi creditis profiituruni (juic-

quid Ecclesia; gencrali claruerit per ejus pivncstanliain impertitum . Hucusque ex E|)istola Sergii
auctor, qui post Bedain prosccutus
esl res gestas

circa nos ejus beneficiis persolverc (jueamus, quin iii tenebris et uinbra mortis positos ad lumcn

Anglorum.

17(1

SERGir
3.

ANNUS

14.

CHRISTI 701.

ipsiiis

Sergii

quod comincndes sacpe cjusdcm papa3 nieminerit, nunquamseabeo vocatum

In
liabes

quo quidom

Basilicae suprascripta; tetra vila octo,

bis, et

Beda' modestiam, qui

cnm

mteris tradit, silenlio pressa relinquens,

fnerit

(juai

ad

laudem suam spectare posse yiderentur. Missusne

quatuor ex alquatuor ex coccino. Hic lectiuu et cubicula quai circumquaque ejusdem BasilictGSunt,qua3 pcr longa tempora stillicidiis et ruderibus fucrant diriipta, studiosius innovavit et re|)aravit. Hic musi,

Romam
:

Beda, ut Sergius papa

petiit, et
:

hoc

vum, quod ex

parte infronte atrii

ejusdem

Basilicae

non ivisse putamus nam ea quffi ad historiam Anglicanam texendam ipsi opus erant ex Ecclesiai Romana; archivis petere, non ad se inde allata, sed ojiera Notlielmi, qui sub
ignoratur
sed potius

fuerat dirutum innovavit: similiter etspecula ejus-

Gregorio papa secundo

Romam

venit, se accepisse

dem Eccl(!sia3, quaj super sedem ac regios arcus majores sunt, rcnovavit. Hic corpus B. Leonis probatissimi patris atque Poiitificis, quod in abdito inferioris secretarii prasdiclae Basilicae positum tuerat,
factadiligentius
blico

testatur in Epistola nuncupatoria ad

Ceolulphum

tumbain denominata Basihca, pu)

regem, posita in fronte ejusdem a se conscripta;

historiaj.

loco

ut sibi fuerat revelatum

reposuit, ac

Pertinet ad

res gestas

ejusdem Sergii
his verbis,
a

papffi

quod Aibinus Flaccus habet

de Puriflcatione
legitur,
S. Mariae
'
:

cum

agit

locum ipsum ornavit. Hic fecit patenam auream majorem habentem gemmas ex albis, etinmedioex hyacintho et smaragdo Crucem pensantem libras
viginti B.

De hac

festivitate et

Haec de his

quffi

spectant ad sancti Petri

iis,
:

festivitatibus sanctEB Maria) in gestis Pontificalibus

Basilicam. Pergitmodo dicere de

quae pertinent

in die

quod Sergius papa prteceperit litanias fieri Prajsentationis Domini in templo ita eni:n
:

scriptum

est

Ut in die Annuntiationis Domini,

Nativitatis

ad Basilicam sancti Pauli his verbis 6. Hic tectum et cubicula universa in circuitu Basilicae beati Pauli Apostoli, qua3 longa per

Dormitionis, ac

sanctm Dei Genitricis

tempora vetustate confecta fuerant, studiosiusinnovavit ac reparavit

:

Simeonis, quae ndn-n dicitur grajce, cum litaniis exeaut a S. Hadriano, ct ad sanctam Mariam populus occurrat, etc.
,

Mari

et S.

siiniliter ct trabes fecit

de Cala-

bria adduci, et quas in

invenit, renovavit. Hic

eadem

Basilica vetustissimas

imaginem Apostolorum veet ciboriuin

,

4.

Rursum

vero quod ad ejusdem Sergii res

tustissimam, quteeratsuperfores ejusdem Basilicae,

gestas attinet, ex Anastasio ista

depromimus

Hic

mutavit.
lica

Ilic fecit

ambonem

in Basi-

beatissimus vir in sacrario beati Petri Apostoli cap-

sam argenteam
et ex

in

angulo obscurissimo jacentem,

si

nigredine transacta) annositatisnec

argentea

esset

apparentem, Deo

ei

revelante,

reperit. Ora-

sanctorum Cosmaj el Damiani ubi et multa dona obtulit Trullum vero ejusdem Ecclesia; fusis chartis plumbeis cooperuit atque munivit. Hic ciborium Basilicae sanctai Susannie, quod ante lignum
:

expressum abstulit, locellum aperuit in quo interius plumaciuni ex hoioserico superpositum quod stauracis dicitur ) invenit; eoque ablato, inferius Cruceni diversis ac pretiosis lapidibus perornatam inspexit de qua tractis quatuoi- petalis, in quibus gemmae clausae
lione itaque facfa sigillum
:

fuerat, cx

marmore
aurea

fecit,

diversaque cymilia (hoc

est utensilia),
illi

et argentea, vel

immobilia loca

condonavit. Hic Basilicam sanctaj Euiihemiae,

qu;c per multa tempora fuerat detecta, cooperuit

ac renovavit. Hic Basilicam sanctae Aureae iu Ostiis

(Tiberinis),

quai similiter fuerat detecta, vel di-

erant mirai magnitudinis el ineHabilis pulchritudinis, portionem

sahitiferi

rupta, cooperuit, suoque studio renovavit. Hic ora-

ligni

Dominicae

Crucis

torium

S.

Andrea3 Apostoli, quod

est

positum in

invenit

qua; etiam ex

illo die

pro salute humani

Exaltationis

Lavicana, a solo refecit.

7.

generis ab

omni populo Christiano Dei

Hic statuit, ut tempore confractionis Do,

sanctae Crucis in Basilica Salvatoris, qua) appellatur

minici corporis

Agnus Dei

qui
et

tollis

peccata

Constantiniana, osculaturetadoratur . Haec de in-

mundi, miserere nobis, a clero

rctur.

populo decanta-

ventione Crucis Anastasius, qui

fecit

mox

subdit.

Hic

Constituit etiam, ut diebus Annuntiationis,

imaginem beati Petri Apostoli, quae est in parte mulierum . Cesserat porticus dextera usui mulierum, cum seorsuma viris illai olim orare consuevere, ut et alias su[)erius nos dixisse meminimus. Pergit vero idem auctor 5. Hic fecit thymiamaterium aureum majus cum columnis et cooperculo, quod suspendit ante imagines tres aureas beati Petri Apostoli, inquo Incensum et odor suavitatis festis diebus, dum inissarum solenmla celebrantur, omnipotenti Deoopu:

Doinini Nativitatis, et Dormitionis sanctae Dei genitricis

semperque virginis Marife

ac S. Simeonis

quam Hypapantem
populus. Hic
tyris,

Grajci aiipellant, litania exeat a

sancto Hadriano, et ad sauctam

fecit in Basilica sancti

Mariam occurrat Laurentii mar-

lentius

mittitur.

Hic posuit in apsidem Basilicae

super sedem apollaream argenteam pensantem libras centum viginti. Hic fecit in Basilica suprascripta pharos argenteos sex pensantes
suprascriptai

quse appellatur Titulus Lucina3, arcus argenquatuor . Et inferius Hic fecit coopertoria et vasa aurea et argentea plura per diversas Ecclesias ad usum et ornatuin Ecclesiarum Christi. Hic ordinavit Damianum archiepiscopum sanctae Ecclesiae Ravennatis, atqueClementem Frisonum. Hic ordinavit Berectualdum Dorovernensem Britanniae archiepiscopum (S. Theodori successorem). Hic ordinavit per diversas provincias episcopos nonaginta
teos
:

singulos libras triginta, quae sunt super trabes ad

ingressum Confessionis. Hic

fecit in circuitu altaris

seplein. Fecit autem ordinationes duas per mensem Martium, ordinavitque presbyteros decem et octo,

: :

::

SERGII
iliaconos c|iiatiior. Qiii ctiain sepultus est

ANNUS

14.
sius

cimrsTi
auctor

7(11,

177

ad beatuni
In-

esl)

Tiberius imperator, ubi accepit

esse
iii

Petruni Apostoiutn quinto idus Septenibris,

ilictione

savit

decima quinta, Tiberio Augusto. Et cescpiscopatus ejus mensem ununi ct ilies viPrster lucc autem in antiquis monumentis

Sergium defunctum subrogatum stolicam Sedem Joannem Ponlificem,

post

misit

ApoTbeo-

ginti . Iliicusque Anastasius.

8.

diaconia; sancta; Mariaj in Via lata

me

legisse

me-

cubicularium [)atricium et exaichum moliturum advcrsus riomaiiuin Pontificem quaniam vcro causae nova; inteicesserint ignoramus. Sed quid tunc actum ? vcluti
pliilactnm

Ilomam,
,

ali(|uid
:

mini, ab

eodem

Pontifice

dicatam, locum sane insignem,

eam Ecclesiam fuisse dequem tradunt fuisse

et

a Deo

miraculum

accidit

(sicut in praidecessore

ipsius Sergio factum fuit) ut universa Italioe militia

olim hospitium Apostoli Pauli

aliorum sancto-

ad tuendum Pontificem

Romam una

convenerit.

rum. Porro

Sergii

memoriam

posteris annis sin-

Quomodo autcm
:

gulis redivivam, celebrans ejus natalcin dicta die

nona Septembris, sancta Ecclesia Catbolica

clesiasticis Tabulis religiose conservat.

in Ec-

ipsum biblioth(?carium Hiijus, inquit, adventum cognoscens militia totius Italiae, tumultuose convenit ad banc Romanam civitatem volens pra>fatum exarchum
id acciderit, audi
,

Ejus vero sepulcri Epitapbium Manlius ex veteribus

tribulari

pro cujus Pontifex, ne afQigeretiir, per-

monumenlis
sic se

Vaticana)

Basilicae

exscripsit,

sona, sese

medium

dedit, portas civitatis clausit

(id cst

quod

babet

sacerdotes
in

apud Fossatum

castra militum),
;

quo

in

unum

convenerant, misit

et

monitis sa-

Limina quisquis adis Petri metuenda beati, Cerne pii Sergii, eicubiasque Petri.

Culmen
Pellitur

Apostolica; Sedis, is jure paterno

Electus tenuit, ut Tlieodorus obiit.

tumultuosam eorum seditionem sedavit. Dum vero infames quaedam personae capitulare adversus quosdam Romanae Urbis habifatores felutaribus
cissenl, et prffinominato exarcho,
stantiis
:

Urbe Pater, pervadit sacra Joannes,

ut propriis sub;

Romuleosque greges dissipat ipse lupus. Exul erat patria seplem volvcntibus annis Posl populi multis Urbe rediitprecibus
Suscipilur papa, sacratur, Sede recepta

hi justa sui denudarentur, tribuissent operis poena mulctati sunt. Hucusque Anastasius.

Gaudet, amat pastor agmina cunctasimul. Hic invasores sanctorum falce subegit

iO.

Ex

his

omnibus plane conspicitur

consllio

Dei factum, ut
tificcs

cum

insurgerent in Piomanos PonItalia;

Romana;

Ecclesiffi,

judiciisque patrum.

imperatores,

milites in eos rcbella-

rcnt, malentes pro salute Pontiflcum in discrimen

Hactenus ibi. Ex quibus plane intelligi potest multa de Sergio desiderari, qua; ex ejus duntaxatEpifai)Iiio,

adduci

quam Graecorum manibus

Ex
lioc

ipsos relini|uere

indefensos.

tempore exarchorum vircs ad;

ut audisti, licet subobscure, innotescunt

modum
sunt
:

tenues reddi coepere

(quod in libris

contra vero Romanis

'

multaquc passum, ab Urbeque pulsuni per Joan-

Pontificibus,
et

pro quibus milites starent, auctae

nem

Sedis Ai^ostolicae invasorem, septenniique

exilio.

fati-

Regum

est)

tunc

accidit,

Habes ex his praeterea, in eo scbismate Theodori et Paschalis, cognitum |)apam fuisse Theodorum, nec nisi eo mortuo sedisse Sergium, ut idem indicat Epitaphium. Haec, inquam, omnia reliquos scriptores penitus prffiterierunt, nec nisi per ipsum ejus Epita-

gatum

ut post longain concertationem decrescerct in dies

domus

Saul,

cum

Davld magis proficeret

adeo ut
favo-

post hajc supplices,

non

insultantes in Italiam mit-

tere imperatores solerent cxarchos.

Porro

Iiis

ribus militumque prsesidiis

tificcs extulere,

nequaquam
tum
apud

sese

Pon-

arripientes (quod facile factu erat)

(ut vidisti

phium
,

cognita.

tyrannidem, sed semper

in Sergio,

Anleeiuam autem ad Scrgii successorem vcniamus non omittainus (quod habet Tbeodoricus abbas ') ohitum sanctissimi viri Trudoniscontigisse sedente RomaiSergio papa. Porrocjus Acta, etpost obitum ingentia patrata miraciila, ab eodein auctorc fldelitcr scri[)ta leges.

tum

in Joanne) jjro exarchis ipsis

milites in-

tercessere.

Verum quas

poenas dederit imperator,

cum

Quod vcro Hasbaniis

cujus dies natalis Ta-

in Romanum Pontificem impie ista tentavit, diccmus anno sequenti. i\. Impio Witiza regnante in Hispania fides Christiana pcssumdatur. IIoc eodcin anno de-

concionatus est Evangelium Christi, Ilasbaniorum

functo Hispaiiiaruin rege Egica, sive Egicanc,

ejus Wiliza, ([ui

filius

meruit apostolus appellari

bulis sacris adscriptus reperitur annis singulis in

annos quinque hactenus regnavit, solus regni habenas moderandas suscepit

[^atre

cum

Ecclesia memoria consueta die vicesima tertia mcnsis Novenibris. Hactenus de rebus ct temporibus Sergii.
9.

qui |)cnitus bostis

justitiae,

servus factus peccati,

Joannes VI papa, qui ab

tra exarchi

vim

defenditur.

Cum

Italiai mililia

con-

omnibus scalcns vitiis, maximc vero im|)ietate, sc ijisum una cum suis praccipitem dedit, januamque lale [landidit, qua posl cjus ohituin Sarraceni infcsto

ergo vacasset
et dies (ut

numcrosoqueagininc, torrentis
His|)anias.
,

instar, influe-

Scdcs ejusdcm Scrgii

(licluin esl)

mensem unum,

rent in

Vcluli

eniin

ingcntis ercctai

viginti, hoc eodem anno die vicesima nona Octobris crcatur Joanncs cjus nominis sextus
fuit istc

molis aedificium cujus

quodlibet se liabct

regnum

cum

apcriri miiroriim comjiages vidcris, et

;

nationc Gra)cus.

Quo
fin.

i[)So

aiino (ut Anasta-

proxime ruiturum intcUigis

ejiis

utique defecisse

Thcodor. abbas,

1.

ii.

c.

". in

apud Sur. die xxiii. Nov.

T0.MIIS XII,

23

17S

SERGII

ANNUS

14.

CHRISTI 701,

fiindaiiientuni, bascsque cessisse,

ruinffi

dedisse, prudenter afDrnies. Id

locumque patenli quidem in

iis,

Wiliza datus in rcprobum cst sensum, et niuros cunctarum urbium sui rcgni subverlit, ne posscnt
sibi resistere civcs,

regnis sspius accidisse, iunumeris exemplis ex

cum
:

eos ob sua scelera facilius

quac singulis sunt enarrata saeculis, est supcrius

irritarct (incitarat)

muri tamen Toletanaj urbis

integriremanserunt
civitatum. Succensus

demonstratuni nimirum ubi ab unione Catholica, ab ipsa petra fidei, Apostolica, inquam, Ecclesiae
:

et Legionensis, et Asturiccnsis

propter

earum rcvercnliam

communione, primariique

antistitis

obedientia po-

etiam malitiaj zclo Theofridum

(Theodcfridum)
,

puli dcscivere,eosdemBarbarisesse datos gentibus

Cordubensem
fecit.

ducem

dolo coepit
,

[)rivatumque
palpitare

puniendos. Accidit boc quidem (proh dolor ) florentissimo Hispaniarum regno, cum impius nefandusque Witiza eo usque est prolapsus erroris,
!

utroque fronlis lumine

14.

miserabiliter

Fuit etiam Theofridus ex

scilicet

Gothorum
:

re-

ut

non

veritus

sit

publico edicto cavere, apposita

gali stirpe progenitus,

fihus Cindaswinthi

ultimi poena supplicii, ne quis obediret

PontiQci. Sed

Romano

regis,

quem

pater in aetate rcliquerat puerili

quod nec adeo delirantem furiosum regem cohibere conati sint ex more surgentes ex adverso Hispauiarum episcopi, simul congregato Concilio, neque privatim eum, instar Joannis redarguentis Herodem, oljjurgarint factum est, ut defecerit regnum, ac ipsi ducti simul fuerint in
:

quc ad

ffitatem vcnisset virilcm,

et recogitans

cumvidcnseum Witiza
Gothis insurgcrct
:

elegantem,

ne

cum
e

contra ipsum, expulit

cum

regno

et

veniens

Cordubam, sortitus cst uxorcm cx regali genere, nomine Rocilem, et ex ea natus est ei tilius nomine
Rodericus, qui

cum

ad
et

a;tatein

perfectam pervenit,
fortissi-

captivilatem episcopi, Ecclesiae diruta?, monasteria

vir bellator extilit,

Cordubae palatium

omnia denique pessumdata, passique id multis sa^culisfuerint. Aperuimustantoi'um causam malorum jam vero ex iis qui antiquius
desolata, atque
:

mum fecit.
sistcre, et

Ne

igitur Theofridus Witizoe possct re-

res Hispania) sunt

prosecuti,

praecipue vero ex

cum (ut dictum cst) orbavit oculis. Occidit Favilam ducem Cantabriae ejus germanum, ut ejus potiretur uxorc. Prffitcrca Pelagium filium
ducis
Favilae Witiza capere voluit, et
:

Luca Tudensi, ejusdem impii regis, sive potius dixerimus monstri, deformitates spcctandas cunctis in mediuni afferamus sunt hsec cjus verba, ne quid putes a nobis amplificatione exaggeratum 12. Iste quidem, inquit, probrosus et flagiliosus fuit, et multa ncfanda et horribilia flagifia
: :

supradicti
similiter

ipsum occidcre scd Pelagius fugil, quia voluit Deus Hispania; subvenire pcr ipsum. Exulato

suum Oppam,
instituta
et alii
.

etiam Juliano Toletano cpiscopo, erexit filium ut esset archiepiscopus Hispalensis

simihter et Toletanus contra sacrorum

canonum

per Hispanias scminavit

dcdidit (contulit), et

ct

ad voluptatcs carnis

soluto impudicitiffi freno, se fornicationibus multis

At quod ad Julianum spectat, Rodericus recentiores non Julianum, qui tertius ejus
esset

gcntem Golhorum ad lasciviam, luxuriam et superbiam inclinavit. Nec tantum postposita omni religione divina, spretisque

nominis

Gundericum sub Witiza ponunt

diccndus Tolctanus cpiscopus, sed sed antiquiorum

:
:

potior fidcs. Pergit vero Tudensis

Addidit etiam

animarum medicamentis,

cupiditas, aliena ars in-

vadcndi, rapiendi et luxuriandi exercitum Gotho-

Witiza iniquitatem super iniquitatem, ut Judaios ad Hispaniam cvocarct, atquc fractis Ecclcsiae pri-

rum

invasit

scd ct episcopi, et Ecclesia; ministri

aspernabantur Ecclesiarum officia, despicabantur Ecclcsiasticasacramenta. Despiciuntur sancti patris

Isidori instiluta,

immunitatum Hucusque Tudensis.

vilcgiis, Judffiis

privilegia

dedit .

nones

despiciuntur Concilia, sacri cadissolvuntur, ct quicquid honestatis est,

fi.de et

extirpatur. Et ne adversus

cum

insurgeret sancta

Qitce causa in nispaniis apostasiam a Saracenorum occupationem produxerit. Ha;c autem omnia totius deccnnii sui regni tempore sunt ab eodcm Witiza ncfarie perpetrata, qui

15.

Ecclesia, episcopis, presbyteris, diaconis et caetcris Ecclcsiae Christi ministris carnales uxorcs habcre
praecepit,
et

ipsius exordio, ut
se fcrrct,

specimen optimi principis

pree

tum pium parcntem, tum

reliquos prte-

ne obedirent

Romano
:

Pontifici,

sub

dccessorcs optimos principes imitatus, ad

oplimum

mortis

interminatione

prohibuit.

Istud

quidem
:

sicut scriptum est ' Abundavit iniquitas, retrigescit charitas mullorum. 13. Habuit praeterca ncfandus Witiza simul plures uxorcs et concubinas, atque ducibus suis ut similitcr agcrent imperavit. Tota Gothorum unitas in conviviis,

pereundi causa Hispania; f uit

regimen instituendum, ex omnibus Hispaniarum episcopis Concilium generale coIIegit,quodhabitum est in suburbiis Tolcli in Ecclesia sancti Petri quod
:

quidcm cur nequaquam,

jitis

ut castera, posteris,

scri-

traditum reperiatur, ea fere

omnium

scntcntia

cst,

quod cum

in eo

complura sancita

fuerint piae

libidiuibus et viliis versa,

:

Domiim-

institutioni,

ct Ecclesiasticaj

disciplinae conlraria,

num

ad iracundiam provocavit
:

ita

ut in

illis

placucrit setcrno scpeliri silentio.

Verum

si

(quod

quod dicitur Impius ' cum vcnerit in profundum malorum, contemnit. Et quia reges ct saccrdotcs Dominum dereliquerunt, cunctaagmina
pleretur,

omnes

tradunt) initia Witiza; fuerc optima, prae-

bentis seipsum
et patre in eo

dignum successorem parentis, imo clementiorem, quod ab ipso mulctautique in

Hispaniarum derehcla a Domino perierunt. Itaque

tos cxilio atque bonis privatos restituit;

eo Concilio nonnisi pia sanctaque oporluit fuisse

statuta, pracsertim
si

habitum

cst

sub Gunderico

SERGII
(sicut volunt)

ANNUS

14.

CHRISTI 701

179

episcopo Toletano, qni (teste Roderico)

probitatis.

Sede obtinuit, ut partem illam, unde paganos suo

studio, et adjuncto sibi aliorum au.vilio, cxpellere
posset,

insignis fuit vir

[)otius

Quamobrem

in

eam

sententiam pcdibus imus, ut qusB fuerunt

sub conditione inter nos

factae [lactionis,

ex

benc in Concilio gesta, postea eodem ipso rege, a quo cuncta oportuit fuisse probata, in tyrannum erumpente, et adversus omnem sancitam legibus
disciplinam vitam probrosam instituente, suisque

parte S. Petri possederet.

18.

Qua

in re et labore

sibi adha^rere volnerit,

omni

cbaritatis affectu

quicumque vestrum com-

monitus, erga honorem sancti Petri talem

et

animum
Si

eadem

flagilia

communicante, ab eodem, quoe tunc

gerat, ut ab eo et munitionis auxilia in periculis,

erant pie sancteque sancita, penitus fuerint abrogata, ipsaque Coucilii Acta conscissa.

merita

fidelitatis

prsemia securus accipiat.

autem
et

aliqui

ex vobis seorsum

ab

illo

propriis

Sed causam apostasise tam insolentis

mons-

copiis

eamdem terram
:

aliqua in parte intrare para-

truosK defectionis ab Ecclesia Roniana cum nemo (quod noverimus) vel antiquorum, velrecentiorum
historicorum enarret; nos
certis antiquilatis

verint
tione

decet ut mililia!

quam justissimam

sibi

causam e\ animi devoproponant, jam nunc

quanam

ipsafuerit, ex
testi-

monumentis, fidelibusque

omni voto concipientes et ex corde statuentes, ne capta terra, casdem quas illi qui nunc Deum ignorantes

medium adduceraus. Extat in Vaticana Bibliotheca liber Epistolarum Gregorii ejus nominis septimi Romani Pontificis, antiquitus scriptus ejusdem Pontificis tempore, idemque haud
ficationibus in

eam

occupant, injurias sancto Petro faciant.

Hoc enim neminem vestrum ignorare volumus; quoniam nisi aqua pactione persolvcndi juris sancti

Petri in

regnum

illud animadvertere statueritis,

pridem cusus,

in

quo Epistola ejusdem hac

:

inscri-

polius vobis Apostolica auctoritate, ne illuc tendatis, interdicendo, contra

ptione notata legitur

feremur,

quam
a

sancta
suis

16. Grcgorius in

Romanum
in

Pontificem ele-

ctus

omnibus principibus
.

ficisci

terram Hispania; provolentibus perpctuam salutem in Domino

Data vero eadem liabelur Epistola

idem quod ab hostibus patiendo, non jam

et

universalis mater Ecclesia,

filiis

proprietatis

sua!,sedfiliorum detrimento saucietur.

Quamobrem

Jesu Christo

pridie kalend. Maii, Indictione

undecima anno Dotertio,

hunc dilcctum filium Hugoncm, et cardinalem sancta; Romana; Ecclesise presbyterum in partes
illas

mini millesimo septuagesimo

post electio-

misimus, in cujus ore nostra ad vos consilia

nem

antequam Pontifex consecraretur qua quidem significai, Hispaniarum regnum, antequam invaderetur aSarracenis, fuisse Romanaj Ecclcsi:c traditum a possidentibus ipsum Gothorum regibus maxime piis non ifa quidem, ut illo ipsi caruisse voluerint, sed ut illud, ahquo annuo persoluto tributo, Ecclesiai Romanai nomine possiipsius die sexto,
:

et

Decreta plenius apertiusque disscrenda ac vice

nostra disponenda posuimus. Data Ronife secundo

kal. Maii, Indictione
(ut

undecima

Hrec Gregorius

dictum
19.

est) sui

Pontiflcatus exordio.
post annos quatuor,

Rursum vero

nempe

Indictione decima quinta, ad rcges et princi|)es in

Hispaniis regnantes scribens, de iisdem

re

meminit
ex partc

dcrent.

Horum vero

indignissimus successor impius

enim bene

gesta, et vindicata

magna

donationem irritam penitus reddere conatus, illud de non parondo Romano Pontifici visus est sanxisse decretum. Haec autcm liceat a nemine Hispaniarum rerum historiam prosequente memoriK prodita sciam cx litteris tamen
Wiliza, ejusmodi
,

Hispania a Sarracenis, jura Petri Sedis exigit ab

iisdem principibus.

ejusmodi

titulo

'

Porro dicta Epistola notatur Gregorius episcopus servus

servorum

Dei, regibus, comitibus, csterisque prin-

cipibus Hispaniae salutem, et A|)Ostolicam benedi. Et post multa monita impertita, haic de rcgimine popu Arma vestra, opes, lorum ipsis subjectorum potentiam non ad SKCularcm pompam tantum, sed ad honorem et servitium ;nterni regis vertite commissa vobis regni gubernacula ita gerite, sic administrate, nt vestra; virtutis ct rcctitudinis studium

ipsius Grcgorii septimi afflrmare neccsse videtur

ctionem. Non ignorare credimus

salutaria

quaj ut facilius asscquaris, ipsas

sas hic tibi

jam cum aliis curcddendas curavimus sic enim se ha: :

bent

'

post

ipsarum titulum superius recitatum

17.

Non

laterc vos

credimus, regnum Hi-

spania; ab antiquo proprii juris sancti Petri fuissc,

adhuc (licct diu a paganis sit occupatum) lege tamen justitiaj non evacuata, nulli morlaiium,
ct

omni|)otenti Deo

gratum

justitia; [lossit esse sacri-

sed soli Apostolicaj Sedi ex a;quo pcrtinere.

Quod

juste pervenerit,

enim auctore Dco semel in proprietates Ecclesiarum mancnte eo ab usu (luidem, sed
ab earum jurc, occasione transcuntis tcmporis,

quatenus et vos in ipso sperarc possitis, qui dat salulem regibus, ct potcns est eriperc de manu mortis, ut superindual vos emincntiori claritate et gaudiis vita3 perennis, et de caducis bonoficium
:

non i)Otcrit. Itaque comcs Evulus jde Roceio, cujus famam apud vos haud obscuram esse putamus, terram illam ad honorcm S. Pctri ingrcdi, eta paganorum manibus
sine Icgitima concessione divclli
eri[icrc cupicns, lianc

ribus, quos

nunc

habelis, transfcrat vos in

regnum

gloria; sua; a;terna;,

ubi ncc bcatitudo fliiem, nec

gloria corruiilionem, nec digiiilas habct

compara-

tionem.
20. Pra;terea

conccssioncm ab Aiiostolica

nobis
'

quidcm
1.

taccre

notum vobis ficri volumus, quod non cst iibcrmn, vobis autem
Imn.
iii

Grcg. VII.

1.

1.

Kp. VII.

Eilanl

Iniii.

iii

Kp.

Rom. Pnnl.

cl
'

Vatic. Ms.

fircg. VII.

IV.

Ep.

nll.

Ep.

Rom. Ponl.

1S0
iion soluni ad

SERGII

ANNUS
regnum

14.

CHRISTI 701.
(Pontiflcc, in-

futuram, sed etiam ad pra;sentem

videlicet,

temporibus ab eodem Pontiflce datis

gloriam valde necessarium,

sanctffi

Hi-

spanife ex antiquis Constitutionibus beato Petro, et

quam, sanctitate celebri, ac tenacissimo veritatis) eadem de donatis Apostolica; Sedi ante Sarraceno-

Romanaj

Ecclesiaj in jus et proprietatem

et prajteri-

rum

incursus Hispaniis ? Vidisti, ut in re seria et

essetraditum. Quodnimirumhactenus,

torum temporum incommoda, et aliqua antecessorum nostrorum occultavit negligentia. Nam post-

magni momenti, decretas abeodem eadem ex causa duas a latere legationes? Quibus omnibus causam
ipsam perspicias
vit
,
,

quam regnum
vasum
solebat
est,

illud a Sarracenis et Paganis per-

universas Hispanias

cur rex perfidus publico per promulgato decreto sanci-

et
,

servitium quod beato Petro indc

proptcr intidelitatem

ne
ista

quis

obediret

Romano

Pontifici.

Cum

fieri

eorum

et

ergo
ligis

a rege, qui Catbolicus habebatur, intel; utique non fidei, sed temporariae causa id ab eo factum agnosce. Ex qui-

tyrranidem detentum, ab usu nostrorum tot annis interceptum est, pariter etiam rerum, et proprietatis memoria dilabi coepit. Verum quia divina clementia concessa vobis in bostesillos semperquc concedenda
victoria terras in

promulgata

utilitatis

manus

vestras tradidit, ulterius

:

quam male consulant bus perspicue intelligas regno principes, qui Ecclesiaj jura penitus tollere vel minuere conantur. Etenim ultor exsurgens
,

vos causam hanc ignorare nohimus ne quod supernus arbiter et legum ac justitiae conditor de

Deus' in virga ferrea tanquam vas

fringit eos

figuli

con-

qui astiterunt adversus Doniinum et

:

recupcranda
S. Petri,

et

restituenda

justitia

et

honore

ejusque sanctiB etApostohcaeSedis, vestrffi gloria; ad benemerendum contuHt, aut nobis ex taciturnitate in negligentia) culpam, aut vobis ex
ignorantia (quod absit) ad detrimentuni pra?posita3
et divinitus oblata; retributionis obveniat.

Dirumpamus advcrsus Christum ejus, dicentes vincula eorum, et projiciamus a nobisjugum ipso-

rum
in

ut merito ad

Psalmo sequitur,
.

sit

omnes principes inclamandum

illud
:

quod

Et nunc,

reges, intelligite, et erudimini, qui judicatis ter-

ram
ipsi

Paruisse quidem in omnibus Hispanige reges

Pontificis

Confidimus enim in misericordia Dei^ qui virtutem vobis dedit et victoriam, ut hanc etiam voluntatem vobis tribuat, qua cognita veritate, potius statuta Christianorum principum et exempla seciuamini, quam eorum impietatem, qui Christianum nomen magis cupiunt persequi, quam venerari. Misimus autem ad vos confratrem nostrum Amatum venerabilem Ellorensem (Elboren21.

Gregorio

ejusdem

Romano Pontiflci , plures littera; tnm ad Sancium tum ad

,

Alphonsumtunc
,

in Hispauia regnantes satis osten-

dunt cum de ipsorum erga Romanam Ecclesiam obedientia et observantia gratulatur ut plane fuerit luce aperlissima declaratum, sicut inobedientia principum et defectioneab Apostolica Sede
:

jactura totius facta est regni,

et

ita

ipsum obedientia
a Barbaris vindi-

sem) cpiscoiium, cuietviccmnostramad partcsillas dedimus, adjungentes sibi hunc abbatem S. Pontii,

cultu erga

eamdem,

fuisse

catuni

ct stabilitum.

Videant cajcutientes ministri

virum venerabilem, fide et morum honestatc probatum; ut (|uod nos de iusinuatione hujus causa)
vestra; celsitudini
(si

regum,
lant

pra;sides provinciarum,

quam male

consu-

regum regnorumque

saluti,

dum

nihil

magis

succincte scripsimus,

ipsi

vobis

satagunt, quani jura Ecclesiaslica impugnare, nescientes sc adversus

neccsse

sit)

lalius apertiusque

manifestcnt, et

Deum

habere certamen, qui

(se

quantum
senti

ratio postulavcrit, noliliam veritatis pra;-

contra hujusmodi sacrilegia vindex exsurgens

denuntiatione et certa asserlione demons-

cundum illud Propheticum ^)

in

adducit consiliarios

trent, etc. Plura enim alia addit ad lioc suadendum. Data vero habetur Epistola Carpinetoc quarlo
kal. .Inlii, Indictionc

stultum finem,etjudicesiu stuporem; baltheum

dissolvit, et praecingit

regum

fune rencs

eorum

dccimaquinta.

22. Vidish,

lector,

duabus

Epistolis divcrsis

SERGII ANNtJS

\'l.

CHRISTI 701-

181

Anno periodi Graco-Bomafla; 6194.

Anno Aix

Ilisp.

739.

Joannis VI papa

1.

Anno

Hegirrc

82 inchoalo die 15 Febr. Fer.

3.

Jcsu

Clirisli

701.

Tiberii Apsimari imp. 4.

1.

Moritiir

Sergms PP.
, ,

A
,

niim.

ad

H.

Scribit Anastasius

Sergium papam

iredecim, menses octo dies xxiii et adbeatitm Petrum Apostolum VI idus Septembris, Indictione xv, Tiberio Augusto. Quare cum ordinatus fuerit die xv Decenib. anni dclsxxvii, e vivis e.xcessit die septima mensis Septembris currentis Indictione xv, a kalendis Septembris Christi anni notati, etsepultus est die insequenti, ut habet AnaCessavit episcopatus mense?n stasius, qui subdit tmum, dies vigi?iti. CodexMs. Anastasii Bibliothecae Colbertinee, et alter Freberianus habent cessasse
, : ,

amios sepultum esse

sedisse

Septemb. Anastasius diem Sergii emovimXQxn, tam quam ab interpontificio loco citato excludit. Papebrocius in Conatu Chronico-Historico
ab ejusSede,

mortem

Sergii differt in dieni xiv mensis Augusti

seqnentis Christi anni, et sepulturam in diom viii Septemb. ejusdem anni, aitque Indictionis aniuim
egregie
Lali?ii

suam

clironologiani conflrmare, cu??i hu?ic

XXIV Septe??ibris. Sed neque Lalini hoc teinpore pra;ter Anglos, neque unquam Anastasius Indictionem iiicipiunt a die xxiv Septembris, quod patet de Anastasio in Joanne V, ubi
nmtent
refert
,

Constaniinuin

Pogonatum
,

obiisse

initio

Sedem

dies cjui?iquaginta.

Ex

Catalogis nostris

alii

mc?isis Septembris hidict. xiv, an. scilicet dclxxxv,

habent dies quinquaginta,

dies XX. Sed
lib.

alii

mensem unum
recidit.

quo

Indictio xiv

inchoata est

et

quidem

initio

utrumque

in

idem

Ordericus

ficio

tam in duratione Sergii quam in interpontiidem ac Anastasius habet. Quare Joannes VI,

mensis Septembris, ut loquitur Anastasius. Quoad Sergii Epitaphium a Baronio num. 8 recitatum, ad

Sergium III referendum,

natione Grajcus, ordinatus est die vicesima octava

mensis Octobris, Festo Sanctorum Apostolorum Simonis et Juda; sacra. Baronius supra annos tredecim et menses viii habet tantum dies xiv ex Anastasio, ut ait. Sed nec in Anastasio editionis reg\x, nec in variantibus lectionibus ad ejus calcem
sui)jcclis dies
illi

et conjectura;, quas ex eo deducit Baronius, rejicienda), ut in ejus morte videbitur (d).

2. Eeda ?iimquam ex Anglia eg?-essus. Quo anno Sergius sancti Leonis Magni corpus in honoratiorein locum transtulerit, et eo sedente sa?ictus Triido Hasbaniarum Apostolus obierit, suis locis a nobis explicatum. Sed an Beda Romam profectus
sit, ut Sergius papa per Malmesburiensis in lib.

xiv leguntur. Praeterea dicitBaro,

nius,
die

eum morluum

quinto idus Septe?nb. id

est,

litteras petiit,
I

nona Septemb. quod dcsumit ex jMartyroIogio Romano, ubi in Notis citat Martyrologia Bedae, et
Adonis. At nec in vero Beda; Martyrologio, nec in Adone, sed tantum in hujus Appendice ad V idus

quas refert de Reg. Ang. cap. 3,

ex eo Baronius, recte

CeoHrido abbati scriptas,

contulisse

et

arbitratur card. doctissimus,

;

cum

in flne sua;

Bedam illuc se non Epitome cimctum ab

iii

Septcmb. sancti Sergii nomen Icgitur, qui tamen nec dies mortis cjus nec dics sepultura) csse po,

i?ifanti.a te??ipus vitcc tio?ie

sim

i?i

sui ??ionasterii habita-

peractum a

se affirmet. Mabillonius sa;c.

1,

test

cum
solet

Anastasius
,

qui diem ol^itus

memorare
VI
idus

Benedictino parte

in Elogio Historico Beda^ ail

non

prodat

eum sepultum

essc

nonnihil suspicionis esse in ea Epistola, quod vix

Quamquam litem chronologicam Cl. Ceuni mter et Pagium quoad chronologiam pontiticiam intactam auctorihus suis relinqueudam stanon possum tamen non admittere ejusdem Ccnni animadversionem, quoad initium Joannis VI, utpote quam possibilem et maxime certam judico. Censet igitur vir doctus Scrgium decessisse ea nocte qu;c diem ix Septembris priccessit, adeo ut dies utraque octava ct nona ejusdem mensis aque dlcs ejus emortualis haberi potuerit quod et fidei Martyrologii coha;ret. Tunc aulem praiter annos et menscs in Anastasio notatos dies xxiii a;que et xxiv Sedis numerabat, quod ulique cum Anastasio coh;uret. Ilis addas dies l inlerponlincii ulroque tcrmino excluso, ut sxpe alias ab Anastasio servalur, ad Dominicarn diem xxx Octohris devenics. Alque inde recte omnia procedunt ; nam ab hac die incipiens Joanncs VI periodum annorum trium, mensium duorum et annorum xxiii, ut Catalogi oranes ferunt, die xi Januarii clausit ; cui termino adjectum interponlificium unius mensis et dierum oclodecim ducit nosad diem kalendarum Marlii anni Dccv, et Dominicam, qua Joannes VII or(1)
tui
;
;

dinatus fuit.

trabilur, iiolam Indiclionis,

nimirum in vetuslis Anastasii Codicihus fere omnihus iisque probatissimis, ut in tribus Mediolaneniii, part. I , in noslro Lucensi temporibus hiscc suppari, ut in Nola ad annuni uccxxxi, 1, deinonsqua Sergii obitus designatur planc divcrsam essc ab ca, qu;c In cditis exhibclur. Non cnim Indiclio xv,scd potius Indictin XIV signatur. At cum non salis conslct ntrum Uomani Indictionem ipso Scptembris cxordio, an vero serius mutavcriut; idco ncc satis pariler constarc arhitror, utrum Scrgius anno islo, quo Indiclio xiv usquc ad Scplemhrim fluebat vel prajcedenli, e cujus Septemhri Indictio
illa

Aliud ctiam singulare addere hic juvat ; sibus a Muratorio consultis Rer. Italic. tom.

'(npjsse poterat, obierii.

Mansi.

182
Ikda presbyter
et qiiia

JOANNIS VI ANNTJS
ordinatiis
sit ante mortcm Sergii, vacare coepit a tempore

sit

CHRISTI 702.

colleclionis

canonum Africanorum

Placuil, ut

libris scribcndis

non

ultra fatigandis fratribus anniversaria ne;

siiscepti presbyteratus,

quibus facluui

cst,

ut

fama

cessitas

sed quoties exegerit causa conimunis, id

AfricK,

ipsius ad posteros spargeretur. Hensclienius vero

est, totius

undecumque ad hanc sedem de

fuerint,

ad diem xxvu mcnsis Maii in Vita venerabilis Bedai dicit, totam illam Epistolani sibi supposititiam apparere. Existimo

hac re data;

littera;

congregandam

esse

Synodum

in ea provincia, ubi opportunitas per-

tameu eam ab aliquo

Sergii

paps

suaserit. Causfe

autem qua; communes non

sunt,

successore datani, qui

fuerit, Ceolfridus

cum paulo post demortuus Bedam Roniam mittendum csse

non

existimavit.
3.

Morittir Erjica rex Hispanicp.

Ad

n.

Egica Hispaniaruni rex hoc anno obiit, postquam regnasset annos xv, solus nempe x et quinque cum filio Wittiza, quod lestatur Sebastianus episc. Salmanticensis, scu veriusAlphonsus Magnus in Chronico. Invasio Hispaniarum per Sact seqq.

racenos Witizm regi adscribitur, qui penitus hostis

justitiee

seipsum una

cum

suis pra;cipitem dedit,

ut fuse Baronius narrat.

Denique in Galhis aliquando universalia, aliquando particularia Concilia celebrabantur. Nam iu secunda Synodo Matisconensi, quae de hujuscemodi Conciliis loquitur, legimus generale Concilium et universale in Turonensi vero, quoe an. dlxvii congregata, major Sijnodus. Sic exarnen regula; sancti Columbani, quam aliqui arguebant superstitionis, peractum est in Synodo generali episcoporum regni Burgundici quod complectebatur medietatem fere provinciarum Gallia; ab episcopis a Clotario II rege convocatis qui statuit, ut Synodali examinatione probain suis provinciis judicentur .
,
:

Concilium 4. Concilium Tolctanum XVIII. Toletanum XVIII Witiza; rcgis jussu celebratum, cujus Acta usque ad nostratemporaconservari non
meruere, quia plura Ecclesiaslicae disciplinaj conhoc Concilio sancita. Ultimum fuit Conciliorum Toleti celebratorum. Exemplo Africaj et Galliarum, ut animadverfit Marca lib. G de Concordia cap. 23, Hispaniarum episcopi distinguebant causas, qua; tractandae erant in Concilio generali, ab iis, qua) pertinebant ad cognitionem Conciliorum
traria

Tunc emanante regali auctoritate, jam Burgundia; episcopi in suburbio Matisconensis urbis conveniunt , inquit Jonas monachus in Vita sancti Eustasii. Qua; vero causa; communes,

rentur. Infra

multi

qua; parliculares vocarentur, exi^licat Marca loco

laudato.
o. Offa pt rex Oricntalium Saxonum. Sicjheardo et Seofrido Orieutaliuni Saxonum re-

gibus,

anno incerto

vila functis,

pauco tempore

proviucialium. Diserle id docet canon

iii

Concilii

Tolelani IV, et canon xi Concilii Toletani VIII. Pari

regnuni moderatus est Offa, filius Sigheri , inquit Malmesburiensis lib. 1 de Reg. Angl. cap. 6. Beda lib. 5, cap. 20, loquens de Coiuredo Merciorum
rege

eademque

ratione in Conciliis universalibus Africte

Romam petcnte,
cum
,

ut ibi

monachus

fieret

ait

nulla; aliai causa; tractabantur,

quam

quEe

com-

Venit

illo et filius

Sigheri regis Orientalium

,

niunes crant omni clero Africano, ca;leras vero,

qua; particularcs crant, uniuscujusque provinciai
definitio dirimebat. Distiiiclio illa extal in can.

Saxonum
a;tatis et

vocabulo Offa

juvenis amantissima;

venustatis, toticque sua; genti ad tenenda

.

xcv

servandaque regni sceptra exoptatissimus

JOANNIS VI ANNUS

I.

CHRISTI

702.

1.

citatur.

Justinianus adrecuperandumimperium exSephngentesimus secundus sequitur

annus decima quinta Indictione, quo Tiberius imperator, qui anno supcriori miserat Theophylactum exarchum ad deturbandum Joannem Romanum Pontificem, passus est ipse divino judicio dirum

adversarium, a quo postea pelleretur imperio. Sicut enini perpessum vidisti Justinianum obtruncationem narium, et imperii jacturam, cum in Ser-

gium papam

violcntus insurrcxit;

ita

graviori

hune

pcena intelliges csse inulctalum,

cum

item in Ro-

manum

Pontificem insurrexisset. Siquidem (ut ha-

JOAXNIS VI ANNUS
bent Graecoriim Annales ') hoc ipso anno Justinianiis, qui exnl degebat(ut vidimus) in Cliersona,

1,

CHRISTI
a

()87.

IS3
item
vixit.

scripta

Cyrino

episcopo

Ratisponensi

qui eodem

ferme tenipore

Cansa autem

magnis sumptis spiritibns, amissum invadit imperium, nomenque reassumens imperatoris, et Chacanum (Gajanum) Lazorum regem adiens sumpta ipsius sorore conjuge, ejus ope ad reditum arma parat, tali incensus furore, ut cum maris tempes,

ea martyrii intercessit, qua; et ipsuni Redempto-

rem huniani
plicium,

generis impulit crucis subire supvidelicet

dum

aliena innocens su|ier se

peccata suscepit libens volensque quousque liberaret a

extiterit

morte qui scelus admisit;

licet

postea sua)

tate esset

in

summo

vitce

discrimine conslitutus,
:

dixissetque ei unus ex caris ejus Ecce morimur domine vove Deo pro salute tua, ut si Deus imperium tuum tibi reddiderit, in nulhnii tuoru;ii ulciscaris inimicum ille furore rcpletus respondens, dixerit Si pepercero cuiquani eorum, in hoc loco me Deus demergat . Sicque Dei judicio, qui
: :
:

innocenti defensor. Etenini dum Theodonis principis filia Ota virgo Sigibaldo cnidani commixta ex stupro concipiens, foetu gravida, cognita,
in
vitae

discrimen una

cum juvene

adduceretur,

ipse ut eos a nece eriperet. sibi passus est

crimen

adscribi, cujus causa crudelissime a fratreejusdem

feminfe ceesus

in perfidos ultionem ita parabat, evadens, legatio-

k
donis
desiliit

est. Sed audi ejusdem martyrii Acta Ut autem comperit Lanlberlus ducis Theo:

nemque

mittens ad Trebellium Bulgarorum regem,

li-

ut ejus auxilio posset restitui in imperium, eo

benter annuente faclnm est, ut anno sequenti per Bulgaros imperium recuperarit quomodo autem
:

adesso illic venerabilem episco|)uni, ab equo. Erat enim in medio vestibulo petra posita, in quani ( ut solent equum ascendentes, et ab eo descendentes sese transferens, virgce infilius,
)

id acciderit.

suo loco dicturi sumus. 2. Gisiilphi Beneventani diicis deprcedationes. Perturbatur et in Occideiite Romanum impe:

nixus, episco|Him ad se jubet adduci, adductum([ue

saBcuIari fastu elatus, ex oblatae rei occasione ita com|)eIIat:Salve episcope, affinisnoster. At sanctus cpiscopus Deum testein adhibens, ait se ex carnali

rium eodem ferme tempore siquidem dum isla geruntur in Orienle dux Beneventanus Gisulphus Komanorum ditionem prasdabundus incursat, multamque inde prajdamcolligens, domum revertitur Anastasius enim hgec de his habet in Joanne Ponlifice Gisulphus dux gentis Longobardorum Beneventi, cum in omni sua virtute iu Campaniam
:

commercio nullum nosse affinem. Sed princeps

ejus verba contemnens, multis

eum

affecit injuriis,

multaque convicia in conspectu adstantium illi iu faciem dixit, crebcrrimeque illi exprobravit, (|uod tam honorifice tamlongo temiiore in ducis dilione
habilus,
viri

tanta

contumelia

eum

affecisset, et tanti

venirct, incendia, et depnedationes multasexercet:

cumque

captivos

non paucos
dicitur,

cepisset, et

usque ad

locum qui Ilorrea

set resistere
:

fossatum

fecisset (neni|)e

castra posuisset), nullusque extitisset qui ei potuis-

summi(|ue principis filiam [lessimo ad alios exemplo constuprasset. 3. Contra autem sanctissimus vir Dei, hilari vultu, modestis et sedatis sermonibus excusabat
dicebatque
:

denominalus Pontifex,
el

niissis sacer-

sese,

Roniam me

iteruin promisi, ut

dotibus
vos de

cum

Apostolicis donariis, universos capti-

corum nianibus redemit,

:

illum

cum

suo

supplex invisam Petri Apostolorum princi|)is limina, cujus Ecclesia Evangelica auctoritate fundata esse
dignoscitur
adcsse,
;

stolo (hoc est, cxercilu),ad [iropria repedare fecit.

cujus sub niundi thalamo censorein

Ha;c Anastasius

eadem habet Paulus diaconus,

cujus tamen depravatus corrigendus esttexlus, qui sic habet :

dubium noii ost, qui, Deo auctore, Petri successit in honorem Apostolicus vir, et sanctissimus tenet primatum in sacris constitutus ordiniprudcntem ali(|uem viruin,

Hac denique tElate GisulphusBeneventanorum

bus. Mitte ergo ([ucmvis

duclor Suram
atque
rcstilue,

Romanorum civitalem, Hirpinos, Arcon pari modo oppida coepit. Tu vero

proSuram Soram, inoHirpinos Arpinum, Arcanum. Sunt iia^c qiiidcm loca pa-

ut

mecum praesentetur in couspectu tanti Pontificis hacde re me accnsaturus, ut illic canonicam excipiamsententiam, ne hujus criminis reusexistimer.
cliaritate perinotus tibi consulo, ta:

loco Arcon

Quod equidem

rum

potissimum grassatum ducem Benevcntanum, alii quoque tradunt

inter se distanlia, in r|ua!
historici,

redemptosi|ue populos caplivos largitate

Pontificis,

Joannis

Romani

ojilimi pastoris in

om-

nibus S[iecimen edentis.

3. S. tyrinm.

Ad

Emmerammi episcopi Batisponensis marprajsens teinpus referri posse vide-

te mihi non oblemiieraturum non quod timeam cruciatus tuos, sed (juod doleal mihi tui condemnalio, cum certum sil, tc anima; tua; niagnam perniciem et detrimentum afferre. At contumax lyrannus, veritatis verbis colla su|)i)oiierc detrcctans, nientis lumine orbatus, clausis oculis cordis, arreptum baculum, cui incumbebat, niliil

metsi non ignoro

tur

annus haudsalisexploralus liaberi possit) marlyrium Heimerammi (Lmmeranii) e|)iscopiRatisjiouensis sub Tlieodone Bavaria) principe hoc
(licet

reformidans,

iii

taiiti [lontificis

pectus adegit,

moxiii

que

suis |)ra;ce[)it, ut in cuni maiius iiijicerent. Id

ejus clerici cons|)icati, iniinenso corre[)li liinore,

a;diuin latebras sese abdiderunl
:

tenipore

illis

populis dominante, qui et quintus

iit

in eos etiam

hujus

nominis

numeratur. Extant

ejus Acta

'

quadraret illud, ([iiodde Cliristo jamolim Pro|)heta

prajdixeral
' :

Pcrcutiain pastorcni

et

dis[)ergcii-

* Paul. diac. I. vi. Theoph. Cedren. Zonar. et alii. ' Gxtaol apud Sur. die xxm Scplemb. lom. v. eJll.
'

c.

27. nov.
'

Zacch. XIII. Mallh. .xxvi.

\M
liir

JOANNIS VI ANNUS
iii

1.

CHRISTI

70'2.

oves gregis. Militcs vero iion pauci acriter

injicieiitcs,

ter et intcrpres cjus,

vir pius et religiosus, cujus

sar.clum episcopum maiius

(loniini

ut furentis

antea

meminimus
:

dixit

vero

non sine lacrymis,

tanti sui

animuni mitigarcnt, ejus jussu spoliatum

condcscalam
orans

clilamitic ct stola, in liospitis liorrcuui, ubi

quas ab ejus oculis exprimebant crucialus Qnid vis refocillari,

tibi

mngistri

cum

sis

membris
rectius

bantur frimicnta, abduxeruiit, ibique ad funibus alligarunt.

G.

corporis destitutus ? JIco (|uidcm judicio

mortem
8.

oplaris,
vclis.

quam

tot

aQectus injuriis vi-

Tuni

ille

attentissime

Dominum

tam producere

Domine Jcsu

Cbriste, inquit, (]ul

manus adcruccm

Cernens autem Dei martyr presbyteri sui

secns affectum,

extendisti, et tuo

me

gentes gratias ago, quod

sanguine redemisti, tibi inme ex tot regionibus ad

animum
ita ait

quam

expediret, collecto

spiritu, abscissa lingua verba, ut potuit, explicans,

bunc locum dcducere dignatus es, et ab boc crimine alienum, pro tui amore me vis sanguinem profundere. Eo sic orante, quinque electi sunt, qui ejus menibra amputarent. E quibus duo tremefacti, pallida facie, ab imo pectore istb;cc verba proferebant Domine Jesu Christe, de nostris manibus hujus sanguinem non requiras tu enimscis, non sponte sed imperio coactos nos facere id quod facluri sumus. Audiens hoc vir sanctissimus, ait ad Dominum Domine, da tu illis secundum
:
:

ad

me

dixisse,

cum Non ncminem

:

tibi

ad

in mentem venit sspe mortem festinare debere,

,

sed potius optare ut differatur, ut possit

piis

inter-

cessionibus faciem Domini praeoccupare, ut detur

spatium inflrmis ad agendam poenitentiam propter

ea qua;
pigritias

humana
tua3

inflrmitas perpetravit ?

An

vero

corda illorum. At
cenles

reli(]ui tres carnifices pectoris

sui imiiietatcm apertis indiciis declarabanl, ita di-

molestum videtur cruentum refrigerare pectus ? Pergens vero, non tani imprecatus est ei malum, quam quod ob peccatum esset passurus, Deo vindice, ita prfedixit Quoties, inquit, potum ori tuo applicueris, mentis inops flas, nec tamen cuiquam noceas sed inobedientiae
:

Quidni crudeliler eum attrectemus, qui impudenter libidinem suam in tanti principis Glia
:

exemplum de
mus,
et

te praibeas.

Dixit boc vir sanctissiest . Ha>c et alia prae-

ut

dixit, ita

factum

cxplevit, ita ut ille

omnibus exemplum
si

statuatur,

sertim vero miracula quae ad ejus sacras reliquias

ex eoquediscant onines,

quis praterfas in femi?

operatus est Deus, idem auctor pluribus narrat, qui

et terribilem

nam manus
His
dictis,

injiciat, illi

manus amputari dcbere

articulatim

Dei ultionem in facinorosos

illos

de-

digitos

ejus

praeciderunt.

linquentes describit, et de Ecclesia in ejus

memo-

Deinde furenlis principis urgente imperio, oculos

amputarunt et aures. In iis vero cruciamentis sanctus Dei martyr instar fontis perspicui manans, non intermisit cursum suum, hymnos et psalmos offerens Deo factus est enim in tam immani agone ex superna virtute robustus, ut negemitus quidem ullus ab eoad adstantium aures perferretur, sed hilari vultu sinceraque mente Deo ut dixinms indesinenter preces funradicitus evulserunt, nares
:
(

riam condita meminit. Porro natalem ejus, quo martyrii corona redimitus triumphans ascendit in cffilum decimo kalendas Octobris in sacras martyrum relatum Tabulas anniversaria die Catholica Ecclesia pie sancteque celebrat ejusmodi elogio
tanto viro digno
:

Ratispona^ in Bavaria sancti

Episcopi et martyris,
Christi

Emmerami (Heimerammi)
qui ul alios liberaret,

mortem sasvissimam
,

causa patienter subiit. Illustravit plaue provin-

deret.

Necdum

vero tot pcenis exsatiatl carnifices,

ciam illam

tanti

martyris fulgor

quo

nescivit

pedes utrosque
absciderant,

cum

palmis,

quarum jam

digitos

impiae hferesis
toribus.

densam caliginem,

flde

lucens sub
cul-

detruncarunt, atque ipsa etiam verenda impudenter abstraxerunt.

7.

principibus Orthodoxis Catholicae fidei vere

Interim pergebat sanctus martyr, licet

voce, in laudibus Dei el psalmisDavidicis.

exili

jam

Cernentes vero carnifices

eum

poenis afflictum, et

membris jam destitutum,

invidentcs,

ipsius linguai ministerio

eam

fcrro in

os injecto

prajciderunt,

atque
sit

ita

corporis trunco relicto, abierunt.

in certaminis

Reman-

autem

lutus, victor triumpbalis exultans.

campo, sanguine suo invoPostquam auvenerabilem

tem

hostes abiere, e suis latibulis ad

Verum quod ad tempus martyrii sancti Emraeramini, in incertum (ut diximus) sine certo duce cucurrimus. Cum enini non esset scriptus liber, nec certus auctor quem sequeremur, errare contigit quod non prius sensimus, quam cum accepimus Epitaphium antiquitus scriptum, in quo expresse ponitur martyrium consummasse anno acChristi sexcentcsimo quinquagesimo secundo cepimus illud a viro doctissimo Marco Velsero Au: :

Cbristi

martyrem

clerici

cum

vicinis mulieribus

gustauo, qui rcs Bajoarias feliciori sicut, et veriori

stylo in

advolarunt, a quibus vir sanctus pro sui refrigerio

lucem prodet, apud quem de eodem mar-

aquam

petebat. Dixit

autem ad eum

Vitalis pr'esby-

tyre plui'a leges.

JOANNIS Vr ANNUS

1,

CHRrSTI 702.

185

^niio (criodi riraco-Romana! 6)!)")

Anno.t^ra; llispan. 740.

Anno Hegirs 83 inchoaio

Tiberii Apsiinari

die 4 Febr.

Fer. 7.

Jesu Chrisli 702.

Joauuis

\'l

papa; 2.

imp.S.

Jii<;tiitin)iiis

tat.

de impcrin rccupcrnndo
I.

cor/i-

Ail nuni.

Theoplinnos anno

Incarnal.

seciindnm Alexand. dcxcvi, qui kalenrlis Septemb. seciuentisCbrisli anni incboatur, rekri Jnstiniaiium, cum de recuperando imperio cogitaret, e Chersonesa urbe, in qua degehat, aufugisse, et ad Terbeleni

de Iraudc antiqua rationcm se reddituros, si ad illorum conventum non negaret pervenire, etc. Postquam vero in locum nbi Synodalis dis|)utatio debuerit esse, conveniret; deinde non ita contigit, sicut ei promissum fuerat
:

nuntios suos statuta canonira

sed niultee et magnac altercationum quajstiones ab

eis exorta;

Bulgarorum principem quemdam ex

suis mi-

sisse, at

cum aba

plnrima,

jugem cidem promisisse. Bulgarorum ct Sclavorum copias collegit, qui demum omnes anno sequenti arreptis armis ad imperatoriam urbem profecli sunt , incjuit Theophanes. Idem habent
Ceth^enus in

suam conHinc Terbeles omnes

tiliam

tum

emerserunt, maxiine ab iliis pontificibus Ecclesiarum (([uibus spoliatus fnerat Wilfridus)

:

sensu
istos)

cum voluntate tamen Alfridi regis, et conquorumdam abbatum id fecisse (episcopos

non dubium habetnr, qui paccm Ecclesiaavaritia instigante, nullatcnus habere concu-

rum,

Chronico,

et

Nicephorus

nou contigere currenti anno, ut pulavit Baronius, quod initium Tiijcrii Apsimari cum anno dcxcvi perperam iiligassct, sed anno sexcentesimo septingentesimo
in Historia.
iiaec

Verum

piverunt; et multa falsa objicientes qua nulla ratione veritalis comprobare potuerunt; insuper

secundum statuta et jussiones Theodori archiepiscopi censendum pontificein uostrum conflrmaverunt,

4. etc.

([uarto,
2.

ad

quem

ideo ha-c ditTerenda.

3 et

Ad num. S. Emmerammi martyrium. seqq. Sancti Emmeramini marlyrium contigit

Epocha hujus Synodi.

et

Wilfridus deinde
eorum pertinaciam
Apo-

inultis

duris sermonibus

obstinationis quia per viginti ct duos annos

anno sexccntesimo quin(|uagesimo secundo, quo de eo egimus, ct ad quem revocandum esse, Baronius in Addendis monuit.
3.

Caiisa S.

densi ventilata.
sa7icti

Sedentc Hom.i! Joanne

dudum
:

Wilfridi in Synodo OnestrefelVI pnpa,

timuerunt contentiose resistendo exercere, increpavit . Hinc habemus tempus, quo celebrata cst Synodus Onestrefeldensis. Nam sub finem anni dclxxix episcopi Britannici in Synodo sub Ecgfrido Northumbriai rege
stolicam

potestatem

non

cccpta. Exuiaverat ille a sede

Wilfridi causa ventilari iterum ab episcopis sua P^lioraccnsi jam

dcxcii, et

congregati coe|)erunt
praece|)lis Ai^ostolicfc

sese

immorigeros exhibcrc
ca[).

Sedis circa

ab anno

Scrcjius paj)a

eum

resti-

Posti|uam

inquit Eddius

causam Wilfridi 32, qua-dam

:

tuendum decreverat

sed Aldfridus Norlluimbriie

difflcilia sibi et suic

voluntati contraria lecla audi-

hactenus moras nectendo, Pontificis jussa suspcnderant nunc vero pielatis speciem priTlexentes,
:

rex, et Briliiualdus Cantuaria! archiepiscnpus

verunt,

contumacitcr

respuerunt,

etc.

liujusce contentiosa; pertinaci;e

annus

xxii

Quare comaiino

pletus cst sub finem anui superioris, et hoc

episcoporum Conciliiim cogunt eo Wilfridum vocant,conanturque euin, quem vi ex[)ulerant, vel

:

vere saltem habita haic Synodus. Nec obstat ([uod

dixerit

blandimentis ad libitum

suum

inflcctere, vel si

aliquo

non consentiret, opprimere. Rein gcstam narrat Eddius in cjus Vila cap. Alfredo rcge cum sancto Berthualdo archie|)iscopo el totius p;cne Britannia? episcopis congregata Synodo in campo,

hac Syuodo W'ilfridus Nonne sinc suspicionis offendiculum laciam cunctis audientibus nominis inci divulgationcm,
in
:

reatu

qna

epi.scopi

vocabulo, quamvis indignus,

?

[)er

xl

prope annos nuncu[)abar

nain iion solum

exegit, sed qui

([ui

XXXVIII annos in episco[)atu

(|ui

dicilur

Oncstrefelda,

(hodie

Oestrefeld

(|ui

aut XXXVI dici [)otestperxL

fuisse;

[)ro|)e

xxxv annos e|)iscopuin

locus (luinque miiliaril)us distat a Hipo versus Bo-

nullum enim annum determinatum signat

Gesta in ea adversus S. Wilfridum. sic narrare pcrgit Eddius

ream) deinde lcgatis ad pn-csentiam sancti Wilfridi episco[)i missis rogantibus humilitcr, ut eorum
oblutibus dignaretur [irajsentari, [)i'omitlentes
[)er

hajc locutio.
o.

Gesta hujus Synodi

TOHCS

Xll.

24

180

.lOANNIS V[
ex
niinistris
ille

ANNUS

1.

CHRISTl 702.

Unus

regis pontifici nostro vakle

aitatulffi

locutionis infestationem, quoe a prasulibus contra

illius

devotus, queni
iiicunabiilo

a prinia^vo vagientis ex tentorio

regis
te

pra;ceplum

illata erat .

Promisit autem rex

scrijita

enutrivit,
:

latenter

se

Romam
eum

nuntios proprios vel

prajmissu-

erupit, etc. dicens

Hac omnino Iraude

nioliun-

rum,
rim
et

et ininiici sancii Wilfridi

annuntiabant inte-

tur decipere, ut primitus per scriptionem propriaj

manus confirmes eornm tantumniodo judicium

etc. ut

postquam
Ita

isto alligalus iueris districtionis

et socios a sorle fidelium esse segregatos, vasa Dei qiiibus vesccbantur, lavari prius, quasi sorde pollula jubebant, antequam ab illis

viiiculo,

de cietero im|)osterum permutare nulla-

contingerentur
disse, et

, ait

Eddius cap. 46, quicap.se-

siquidem erit illorum judicii aperlio, ut quidquid in Ultra-Umbrensium ali-

tenus queas.

quenli subdit, Wilfridum

scilicet, et
7.

cum

siiis

navem ascenlicel.

ad Sedem Apostolicam venisse primo vere

quando

terra possidere visus

fLiisti,

vel in episco-

mari apcrto, ut conjicere

palu, vcl in monasteriis, vel in qualibet re, cuncta

dimitlas; et

si

eras sub Etlielredo rege,

quid Mercioriim regno subseculus oimiia reddendo arcbi-

dil.

Sigebertus in Ciironico ad annum dcci scri:

Arihertus II

regmim Langobardorum inva-

episcopo coacle rciiuquas, ab ipso

vult
:

donandum

cui

et

ad postremum lcnieti|)sum douando, de

tuo tu sanctitatis lionore cuin subscriplione degraderis, etc.

Ad iiltimum dum

diutius multis agnos-

Morluo Ranguberto (regni Longobardici filiiis ejus, Ansprando in congressu victo, Luithperlum regem capile perimit, Ansprandum in Bajoariam fugere compellit, filiumque ejiis juniorem Luithprandum ad patrem
bit

invasorc), Ariperth.

centibus causam celare uon poteranl, primo dixe-

fugere
SECpius

periiiitlit, et

annis

novem

regnat

Sed, ut

runt (inimici
Dei

scilicet Wilfridi)

sauctum famulum

omnibus

facultatibus spoliare taliter velle, ut

res

monuimus, Sigebertus per hffic tempora Longobardorum anno uno aiitevertit, ideoqiie
ordinem sequentes anno
se-

nec in Ultra-Umbrensium regno nec in Merciorum, miniiDam quidem unius domunculse portiunculam baberet. Hujus autem judicii inclemenlia

currenti aiiuo hfficcontigere. Hiec ut inteUigantur,

legeiida, qua3 Baronii
qiienti

num.

3 de Cuniberti Longobardiaj regis

ab archiepiscopo et rege diffinita, et ipsos jain inimicos borruit, dicentcsimpiumesse, tam famo-

sum virum
capitali

in circuitu nalionibus absque ullo crimine oninibus bonis suis privare. Novissimum vero aliquid bumauius pertractantes censueruni, ut monaslerium tantuinniodo, qiiod

morte dicemus. Hanc regni Longobardici per Aribertum seu Aripertuni II invasionem fusius dcscribit Paulus diaconus lib. 2, cap. 10 et seqq. et

conslruxit

(Wilfridiis)

in

Rypis, et

dudum cum

omnibus ad
a

illud pertinentibus, saucto Petro do-

eodem Ariberto habet Misit quoque exercitum adversus Ansprandum in insulam Commacinam. Qiio comperlo Ansprandus fugit Clavennam; deinde per Curiam Rbffitorum civitatem venit ad Theudebertum Bojoariorum ducem; et
cap. 21, de
:

nans commeudaverit, i^erceptunique Privilegium S. Agatbone paj^a abbati iamiliaeque ibidem

,

conversatae detulit

redderent in possessionem, ea

tamen

iuterposita dictione, ut propria

manus con-

scriptione firmilcr contestaretur,

illic quietus consederet, septa mouasterii absque licentia regis non transmearet, nec aliquid sacerdotalis officii

quod

attingeret

sed et

suum

de semetipso (quod dictu

iesti-

horribile erat)

gradum

honoris abjiceret, sub

eo per uovem anuos , ust|ue ad annum septingentesimum undecimum exeuntem, uti amio dccxii, num. 8 ostendam. Cum auteni annus x Theodeberti Bajoaria? ducis jam provectus in annum dccxii incidat, ut ibidem videre est, liquet, Theodebertum hoc anno ducatum iniisse et Hermannum Conlractum in Chronico juxla editionem Canisianam ad annum dccii accurate scripsisse Ille viribus impar, primo Clavennam, inde
fuit
scilicet
:

cum

mouio conflrmationis pluriinum cogentes compulerunt.

6.

ad Theodebertum

Bajoariffi

ducem

confugit, ibique

Qiii appellat

ad Sedem Aposlolicam,

Quo
:

audito, sanctus Wilfridus episcopus

noster

constanter et inlrepida voce elevata locutus erat, dicens Qua ex causa me compellitis, ut fam lu-

novein annis mansit . 8. Tetrarchia a Theodone in Bajoaria instituta. Theodo quidem hujus nominis II jam a pluribus annis Bajoaria; ducatiim administrabat, sed hoc

gubri calamitalis miseriain

memetipsum gladium

anno illum inter tres suos fllios , Theodebertum nempe, Theodebaldum et Grimoaldum , partitus
est, et

dira3 interfeclionis, bocest, subscriptionem propriae damnationis, convertam ? etc. Sed de liac noviter orla qu.xstione, qua me vos sanclitatis habitum

ietrarchiam

instituit, parte scilicet Bavariee

filiis

sibi

retenta, et ahis tribus

assignatis.

Hanc
;

violare

estis

conati,

fiducialiter

Sedem

appello

instilutionem Aribo seu Cirinus in Vila sancti Corlobiniani episcopi Frisingensis primi notavit

Apostolicam, etc. Haec audientes archiepiscopus et rex dixerunt Modo utique culpabilis factus a no:

quens enim de

iis,

quffisanctus praesuIRomaredux
:

in Bajoariiregil, ail

In

Noricum veniens,

ibi ali-

damnetur, quod magis illorum (scilicet Rouianorum) quam nostrum eligit judicium, etc.
bis notatus

quandiu demoratus, verbi divini) seminavit doctrinain, et nonnullorum sacra verba penelrabant
gralia Dei, corda in augmentum fidei Cliristi quae gens adhuc rudis erat, et nuper ad Christum con;

Post has sermocinationes , inquit Eddius cap. 45, solvitur inutile Concilium ex utraque parte, etc. noster autem sanctus pontifex pergeus devenit ad

versa

(scilicet

per sanclum Rudpertum). Eo

ibi

namque

Ethelreduni regem

denuntians

ei

cunctam

dirtE

tempore erat

devotissimus Theodo dux (hujus

TOANNIS Vr AXNUS
noniinis secuntius) insignis potentia, et virilis virtute,
filiis

1.

CHRISTI 702.
esse
et

187

anno mortuum
successisse.

ornatus. et nobilium virorum alacritate

:

cujus cum longe lateque telix fauia inprovinciam ipsam sibi et liberis in (juatuor partes divisit, carique ibi habebantur sacerpraecipuus
crevisset,

dotes, ut solet

apud

novitios . Tlieodebaldi et Gri-

moaldi iiliorumTheodonismeminitAribo ineadem

sancli Corbiniani Vita cap. 10 et seqq. et

Theodonem

palrem ac Grimoaldum ejus

appellat. Insinuat

filiuni

diices diserte

autem Tlieodeljaldum tuuc morloquitur de

tuum
donis

fuisse.
II fllio

Non

Theodeberto Theo-

natu niajori quia Corbinianus in

eam

Bajoariaj partem

Sed Theodebertum filium fuisse ejusdem Theodonis a nemine negatur, et ab Arnolfo lib. 1 de Mirac. Sub quo sancti Emerammi cap. \ Iraditur (nempe Theodone II) clarissinuis Christi confessor Ruotpertus cum aliis Dei serviloribus Juvavium devenit, etc. qui dux filioshabuilsuccessores, Diotperlum videlicet atcjue Grimoaldum: post quos ducatum praefuit huic genti Hucbertus , ubi Theodebertum nomine Celtico, quod excellentem virtutem exprimit, qualis Heroum priscis temporibus credita, Diotpertum a[)pellat, quem et rerum Boicarum scriptores Theodebertum MoQnum appellaut. De Theodebaldo nientionem non facit Arnolfus,
venit,

non

cui

ille

proeerat.

Theodebertum lilium ei Theodeberto succesquem ipse qidntum, et sisse alium Theodonem aliqui sextum vel septimum male numerant ac istum ultimum Theodonem anno dccxvi limina sanctorum Aposlolorum Roma) visitasse, uli ab Aiiastasio annotatum. Verum anno suo reddita tetrarchia Bajoarica fictitii illi duces evanescunt, liquetque, Theodonem secundum, qui anno secundo Childeberti 77/ Francorum regis sanctum Rudpertum suscepif, etabeo posteabaptismuni accepit, usque ad annum dccxxu vitam prolraxisse, eodenique tempore Theodebertum ejus filium partem

Tum

ait

isti

Bajoariae administrasse. Hinc

anno dcxcvi, num.

11

ostendimus ex Libro Donationum Ecclesiae Salisburgensis, sanclum Rudpertum Ecclesiam sancti Maximiani aedificasse et conseciasse, concedentibus ducibus Theodone et Theodeberto filio ejus, qui ideo uno eodemque tempore duces Bajoaria; fuere. Hadrianus Valesius lib. 2i Rer. Franc. pag. 408
scribit,

Paulum diaconum loco Theodonem Bajoariorum ducem,

citato
caeteris

asserere

omnibus

antiquis scriptoribus ignotumet indictum, orationis

causa

Romam

venisse. At

Theodo

ad beatornm Apostolorum limina isle tamin Vita sanctiRudberti,

quia ut ex laudatis Aribonis verbis coUigitur,

alii

is

ante patrem dieni obiit,et Theodoni II thxoi^niwm

ejus
filii

successere.

Hucbertum vero filium

quarn in Vita sancti Corbiniani celebratus, et per errorem, qui Romam devotionis causa profectus est, a Valesio diversus creditur ab eo Theodone, cujus mentio in utraque illa Vita. Longlor essem,
alios errores ob banc unam tctrarchiani iguoratam exortos refellere vellem. Quare, ut ad alia transeam, concludo alligationem principatus Thcodonis secundi Bajoaria; ducis cum regno ChUdesi

fuisseTheodebertiacejussuccessorem, ostendemus anno dccxxv, quo tetrarchia desiit. Quse hic cogor
insinuare, quia animadverli, aliquos Theodojii se-

cundo loco trium istorum filiorum

buere.
9. Ejtis

alios tres attri-

opera varii errores emendati.

berti III

Francorum

regis, et tetrarchim Bajoaricoi

Hac

cum anno
cessiones
et

Chrisli dccii,

cum

Vitas sancti Rudberti

tetrarchicE Bajoarica; chronotaxi, quaj

hactenus in

varie interpolatas,
fictitiis

tum ducum Bnjoariorum

vii

suc-

obscuro

fuit,

recte coustituta, multi crrores pro-

principibus deforuiatas emaculare,

et viii illu-

tligantur,

et

rerum Boicarum

Historia

magnam
ex laulioc

Annalibus Ecclesiasticis saculo

lucem

acci|)it.

Velserus verbi gratia

lib. 4,

slrandis phirinuini couducere.

datis Pauli diaconi verbis colligit

Theodonem

188

.TOANNIS VI

ANNUS

2.

CUiUSTl 703.

JOANNIS

VI

ANNUS

2.

CHRISTI

703.

1.

maxime a

aphiribics, Justinianus, recepto impcrio Callinico episcopo Constantiiiopolitano,

,

sidcro, co niagis admirari

non desino, (juam justa

difjnas cxigit pyoenas.

Aunus seiiuitur scptingen, ,

vindicta

sit

divinitus faclum, ul qui adversus Ro-

tesinuis tcrlius hulietione prima, (luo pulso Tiberio

Absimaro imperatorc Justinianus in imi)erium restituitur per TrebcUium Bulgarorum regem clanculo per aqna>ductum ingressus Constantinopolim. Cum Tiberius fuga sibi consuluit, ncc non
ejus frater Heraclius, et
alii

manam Ecclesiam adeo ardcnli aninio pellexcrat Justinianum Augustumj ct excitarat eunulem adversus Romanum Pontiflcem, abcodem talia tantaque
passus
sit,

qualia nenio ante Constantino|)oIitano-

rum

antistitum a Christiano perpessus reperiatur

imperalore.

primores

civitatis

sed

eos Justinianus \inctos in potestatem accipiens ct nobilcs onmes illos senatores atque patricios in

tur, et

muro

ci\'itatis

supplicio affecit

Absimarum

vcro,

Cyrus episcopus Constanti^iopolitanus creaCunipertus rex Lonqobardoriim moritur. Sublato igilur e medio novatore Calliuico patriarcba, in locum ipsiussubrogandum Justiuianus
3.

atquc Leontium, qui prinuis occuparat imperium, vinctos per urbeni in pompa du\it, ludisque circensibus reprassentavit
:

curavit

cumque

ipse

Juslinianus

eorum
illud

cervices calcans, usque ad solutionem [irimi

bravii eos

sub pcdibus haberet, universus populus Sujjcr aspidem et Davidicum acclamavit et conculcasli leonem et basiliscum ambulasti
'
:

in Amastride insula morecuperationem impcrii pra3dixisset. His peractis, rebusque penitus stabilitis, idein imperator Trebcllium Bulgarorum regem per quem fucrat restitutus, muneribus digne dona-

Cyrum quemdam
ipsi

nachum, eo quod

tum

diniisit
,

ad propria. Tunc

et

filium

suum

Tiberiura

dracouem

Inde eos in Cynegiuiu niissos, capile

Iruncari jussit.

Innumerabilem quoque multitudi-

Tbcoiloramque conjugem imperiali corona paritcr insignivit. At ha;c ccepta hoc anno, in scquentem propagala uoscuntur. Sicque absque
obice, deletis penitus adversariis, possedit paciflce

nem, tam ex
:

civibus,

quam

ex foris positis

niiliti-

bus perdidit, plurcsquc in saccos missos in mare uecari fccit alios aulem, cum ad prandium velad ccenam accubitareut, mox ut surgebant, cervicum
adeo ut vebcmenter omues incisione perdebat timor iuvascril. Hlcc cx Graicorum Annalibus Tbeopbane, ct aliis. 2. Scd quid prajterea? Justo Dci judicio factum est, ut ille Callinicus patriarclia, (lui pollens nu, ,

imperium.

Eodem anno Cunipertus

rex Longobardorum,

ubi annos duodecim regnasset solus post patris obitum, cx hac vita migravit de quo Paulus '
; :

Hic

inquit

in

Campo

Coronata)

ubi bellum

mero episcoporum Oricntalem

et in

fojdavit Ecclesiam,

ab eodem Justiniano imperatore vinctus, oculis orbatus fuerit, et Uomam in exilium missus ut qui adeo superbe in

Romanam

insurrexit

honorem B. Georgii marmonasterium construxit. Fuit autem vir elegans, et omni bonitate conspicuus, audaxque bellator. Hic multis Longobardorum lacrymis juxta Basilicam Domini Salvatoris, quam quondain avus cjusdem Aripertus construxerat, sepnllus est regnumque Longobardorum Luithberto filio adhuc
contra Alacbin gessit, in
tyris
;

Romanum
vita)

Ponlificem caput extulerat, ab

eodem

puerilis a>talis reliquit,

cui

tutorem Asprandum

stipem buniilialus acciperet. Habent hfEc oninia idem Tbeopbancs atque Gra^corum Annalcs ^ Hacdigne perpessus, qui primus ausus est absque

virum sapientem

et
,

illustrem contribuit
,

Hkc

conscnsu Roniani Pontificis univcrsalc congregare

Concilium

cenlurias

edere

canonum

solvere

superato infra octo menscs Paulus qui subdit Asprando, regnum delatuni ad Ragenbertum ducem Taurinorum, sed eodeiu anno ipso exstincto, delatum esse regnum Aspraudi fllio; quod contigit

Ecclesiaslicam disciplinam, traditiones acceptas a

majoribus proculcare.

Isla

quidcin (^uo magis con-

auno se(|ueiili, quo et de i|iso plura alia dicluri sumus. Quod ad dictum monasterium perlinel.
Jiac.
I.

Psal.

.'ic.

Tlieopli. lioc aniio et Cedr.

VI. c. 12

JOANNIS VI ANNUS
creilitur

2.

CHRISTI 703.

189

quod

est

vetustissimum atque nobile

ail-

nit)

sub ojusdem S. Georgii proteclione dicala permanet. 4. S. Denedicti abbatis in AnQiia res gestoi et
in suburbiis FenariEe civitatis, qute et

moduin

per

in Britanniam Roma deduccndum proestaret, quem idem monasterium inorem canendi ac

ministrandi canonicum

juxta ritum sancta; Ro-

obitus.

Eodem

niana! atque Apostolics! Ecclesiaj perciperel . Erat

viro saucto abire e Britannia
illuc

anno

'

defunctus est S. Denedi-

Romam, Romaque

ctus abbas in Angiia, niiric sanctitatis vir, cujus

diem nataleni

pridie idus Januarii

consecratum
cclebranEcclesiae,

Ecclesia Catbolica anniversaria

memoria

remeare instar avis facile admodum. Unde inferius de eodcm ista Beda Quandiu sospes eral corpore, pro gloria
:

dum

suscepit. Fuit

hicRonianaialumnus
-

sanctaj Dei Ecclesia?, et

sterii

maxime pro hujus monaquiete semper laboraro

:

ibique

monachismum amplexus,

ex Biscopo voea-

pace

bonore

et

tus est Benedictus. Extat Bedse

homilia in ejus-

perstabat. Toties

mare

transiit

nunquam

(ut est

dem

die natali dicta, in

:

iiabet

Derelictis
,

qua inter alia ha3C bistorice enim omuibus secutus est

,

consuetudinis quibusdam) vacuus et inutilis rediit sed nunc librorum copiam sanctorum, nunc
:

Christum

quando

spretis eis qua)

in

ministerio

rcliquiarium beatorum
venerabile detulit
candae,
:

regali acquisierat, vel acquirere valebat,

cum

esset

martyrum Christi niunus nunc arcbitectosEccIesicefabri-

nobilis natu, ad beatorum Apostolorum iimina pcregrinaturus advolavit ut quia rudis adiiuc in gente Anglorum fides et Ecclesiarum inslitutio
:

nunc vitri factores ad fenestras ejus decorandas ac muniendas, nunc cantandi et in Ecclesia

tlorebat,

ibi

potius perfeclam vivendi

formam

su-

meret, ubi pcr

summos

Christi

Apostolos
Ibi

totuis

Ecclesiaj caput eniinct

eximium.
:

ergo cruditus

in Cliristo, illis in i>artibus attonsus, ubi cst

monavilae

stcrialibus

imbutus

institutis
si

ibidem totum

tempus
jiapa)

erat exacturus,

non Apostolica domini

annum ministrandi secum magistros nunc Epistolain privilegii a domino papa missam, qua nostra libertas ab oinni extrinseca incursione tularetur, apportavit nuuc picturas sanclarum historiarum quai non ad ornatum solummodo Ecclcsias, verum ctiam ad instructionemintuentium proponerentur, advexit: videlicet,
per totum
:

adduxit

prohiberet auctoritas, qui euni propler duin

ut qui litterarum lectione non possent scirc opera

cendum
ccpit B.

Britanniam sanctaj recordationis archiepiscopum Theodorum in patriam redire pra;5.

Domini

et Salvatoris nostri,

discerent

imaginum,

etc. Ilabet

peripsarumcontuitum plura inejusdem

Sed quomodo postquam exstruxit monasterium sicuti Romae viderat, Romam iterum ejus
discipliucC causa

laudatione viro sanctissimo digna. Porro ejusmodi fundatore propagatus est in Anglia mirifice nionacbisnius
:

ut plane insula

illa,

ila divini

Spiritus

rediit, atque rursus in

Angliam

reversus est, idem paulo inferius narrat, atque ha:c

ait
:

Adeo

ut ipse paj^a Apostolicus ad profectum

nionasterii hujus,
(lcbat,

Joanuein

illi

quod illum nuper fundasse gauabbatem atque archicantorcin

bcnc inemi-

imbribus irrigata , Dei esset paradisus effecta ai)ud quam duni monastica viguit integra in nullo la!sa aliquando disciplina, nulla ad cam hajresis accessum babere potuit illa vero laxata atque
:

soluta, redacia esl terra' fruclifcrain

a malitia inhabitantiuni in ca .

salsuginem

Roinaiia; Ecclcsitc (sicutcharilas vestra

'

Sigub. Iiuc aiiuo.

-Deila hoin. de sancl. (om. vii.

rno

iiciioc))

Gra;co-Ronianjp

6106.

.\nnoyEri; llispan. 741.

i.

.\nno llcgira 84 inclioato

(lic

24 Januarii Fcr.

4.

Jcsu Clirisli 103.

Joannis VI papx

Tibcrii Apsiinari ioip. 6.

lutus.

Justijiianus in imperiiim

anno dccv

resti-

quintum, Mariano Scolo, Ilerinanno

Sigihcrto
in

Coiitracto ct

nuin.

et

seq. Baronius qui 7<7;e;v7

Chronicis

id

testantibus.

Praiterea

A psimari im['mm biennio prajverlit, bieimio ctiam ijns deposilionem anticipare coactus fiiit. Nequc
eiiim
iliud
Tiljcrius iiiipcrio de.jcclus
i.'t

Tlicopiiancs haiic deposilionem ct Jnstiniani resti-

tiilioncm confert in
Aic.x.
Ciiristi

animm
kaleiulis

Incarnat.

secundum
sc(|uentis

.////a/m

iii

Dcxcvii

lui

Seplcinb.

reslitulus

anle

annum

septingcnlesimuni

anni inchoalur. Quare Justinianus anno tan-

190

JOANNIS VI ANNUS
:

2,

CHRISTI 703.

tuin Dccv iteriim impcrare co^pit

iiarrat

qurc in ejus res-

titutione et Tiberii depositione contigerint, recte

affirmat.

Baronius cx Anastasio Theoplianis interprefe,

Cunibertum annos duodecim regniim obtinuisse Tum anno inscqiienti Sigebertus habet nagunbertus dux Taurinensium Ansprandum
et aniio

cui consentiunt Nicepliorus in Historia et Zonaras.

tutorem regis Luilhperthi hello superat,

Die prima Marlii anni dccv adhuc imperabat Tiberius, ut liquebit cx iis, qua; dicemus anno dccvu,

num. t. Iino regnavit usqne ad ultimos menses lyusdem anni dccv, cum Jiistinianiis annos tantum sex imperium tenuerit, et mense Decembri an. dccxi
a Philippico occisus fuerit. Tiberius seiitem annos imperavit, ut Theoiihanes, Nicepliorus in Historia,

uno rcgnat . Paulus vero cap. 18, ait, elnpsis octo mensibus Ragunbertum regnum Langobardorum invasisse sed eodem anno niortuum esse. Quare

cum

Sigebertus Cuniberti initium anno iino anteut suo loco ostendi, et Cuniberlus anno

verieril,

Zonaras, ahique, tain Graici (luam Latini habent. 2. Callinicus anno dccv episcopatii Constantinop. dejectus.

regnum inierit, niors ejus ad annum septingentesimum Ragunberti vero invasio ad annum septingentesimum ])rimum pertinent, et
DCLXxxviii
,

Callitiicus patriarcha

CP. qui

nam

Hermannus Contractus juxta editionem CanisiaCuniberti mortem cum anno dcc exacte copu4.

Leontio adha^serat, quando Justinianum e soho

dejecit et

lavit.

Chersonam

i-elegavit,

ab

isto in

impectiis

Moritur

et

rium

restituto oculis orbatur,

Romam
,

in exilium

Wiremuthensis.

Ad

S. Benedictus Biscopus abbas nuin. 4 et seq. S. Benedi-

millitur, et in ejus
stris insula

locum Cyrus quidam, in Amamonachus inclusus substituitur, ut

Biscopus non hoc anno, ut putarunt Baronius,

xii Januarii,

Bollandus ad diem

Alfordusin Annal.

Theophanes. Sedit Callinicus annos xii, ut legitur tain in Clirouico Nicephori, quain in Chronico Theo[)hanis ad annum xvii Constantini Pogonati. hlem Theophanes Callinici depositionein allireferl

gat

cum anno

Incarnat.

secundum Alexandrinos
Christi dccv

Dcxcviii, qui kalendis

Septemb. anni
illo

non viderant Vitam sancti Benedicti Biscopi duobus libris a Beda scriptam, et sfficulo II Benedictino publicalam, sed anno sexcentesimo nonagesimo ad Deum migravit. Beda enim laudatus, lib. 1, num 14, ait : Sexlo deciino postquam monasterium fundavit anno, quievit in
Anglicis, aliique, qui

inchoatur. Baronius, quia existimabat

Quini-SextaB praefuisse, de

eum Synodo

Domino
decim

confessor, pridie

iduum

Januarii, etc. sex.

tanquam de nova-

(ut

diximus)

annos monasterium rexit

tore ac faclioso loquitur, et BoIIandus ad diemviii

Januarii in Vita Cjri iialriarchce CP. ejus successoris,

quem cum
dicit

Men;eis ad

eum diem sanctum

,

appellat,

verisimile esse

Cyrum

strenue

Monothelitarum hajresim oppugnasse, et qute ad quintam et sextam Synodum impii Callinici fraude
fuerant assuta
,

Wiremuthense autem monasterium condidit Biscopius seu Biscopus anno sexcentesimo septuagesimo quarto,utibidem ostendimus; cumque eidem ut jam etiam Beda annos sexdecim pra^fuerit dixerat initio libri priini, inors ejus in eum, quem diximus annum incidit. Quod confirmatur ex morte
,

confutasse .

Verum

chronotaxi
in in-

Ceolfridi ejus successoris,

quam

suo loco ostende-

episcoporum Constantinopolitanorum nunc

tegruin restituta,

mus

contigisse

VII

kalend.

Octobr. anni dccxvi.

hac omnia concurrunt, liquetque non Callinicum, sed Pauium SynodoTruIIana)

prffisedisse,

Nam

Wiremuthensi

cumque

a nullo antiquo historico, vel

obitum mens^ibus ccenobio regimen tenuit viginti et octo annos, ut prodit Beda lib. 2, cap. 15, qui anni
sex ante Biscopi
prajlatus,

Gra;co

vel

Latino, alicujus culpaj insimulatus

incompleti sunt intelligendi, et a mense Julio anni

fuerit Callinicus,
Si

nec etiam a recentioribus debet.

DCLXXxix ad Octobrem anni dccvi numerandi. Be-

enim Leontio postquam urbem occupavit, adha3serit, hoc illi commune cum omnibus Orientis antistitibus fuit. Imo CalUnicus Gra^corum Menseis inscriptus est ad diem xxiii mensis Augusti et Lambecius tom. viii Biblioth. Cffisarea; pag. 210
,

gulam magni quondam abbatis Benedicti^\%co\>\Mn

et

Ceolfridum discipulis suis commendasse, auctor

est

Beda

citatuslib. 1,

num.
:

7.

Sancti Benedicti Bis-

copi inentio nulla reperitur in antiquis Bedee alio-

rumque
posset,

Martyrologiis

ex

quo suboriri dubium

ait,

Vitam ejus graece scriptam

:

in ea Bibliotheca
a

asservari, ejusque titulum esse

Callinici patriarchae

Commemoratio

CP. qui

eflossis oculis

Romam
inclusus

misus

est in exilium,

ubi in aliquo

muro
:

an homilia de hoc sanclo vulgata nomine Bedae, ex qua Baronius aliqua recitat, genuina sit, an alleri adscribenda. Sed quidquid sit, inquit Mabillonius in Observationibus praiviis ad ejus Vitam,
sine dubio composita est a

misere obiit

. Vila his verbis

:

inchoatur

Eadein
ar-

quodam monacho,
est,

qui

die XXIV mensis Augusti

mcmoria

Callinici

ipsius Biscopi discipulos viderat, uti ex contextu

chiepiscopi CP. Hic beatus Callinicus prius

in Menajis, ut
3.

erat scevophylax, et presbyter, etc. Colilur

quidem tamen

apparet

ac proinde certum

festum ejus diem

antiquitus fuisse celebratum.

5.

dixi, die xxiii Augusti. Cunibertus rex Langob. Ad nuin. 3. Sigebertus in Chronico ad annum dcxcix, ait Mortuo Cuniperht Longobardorum rege Luith-

mox

Moritur

S. Wilfridus
et

Bomam

venit.

Hoc anno
coactus

sanctus Wilfridus
est,

Britanniam

deserere

dum

puer in legnum succedit, Anspranhabens tutorem , quod et Paulus lib. (l de Gestis Langobard. cap. 17, etiam scribit, ct uterque
perlli liliusejus

Ecclesiam Legecestrensem, quain in Merciis administrabat, ut docet Chronicon Litcefeldense in tomo iii Monastici Anglicani, ubi

ideoque

etiam dicitur, Heddam solum ambas parochias rexisse, Litcefeldensem scilicet, et Legecestrensem.

JOANNIS VI ANNUS
Idem habet Malmesbiiriensis
Angl. pag. 288. Wilfritlus
cet
lib.
-4

3.

CHRISTI
et

70/i.

191

tie

Gest. Pontif.
(scili-

Agatho

Sergius papa; decreverant, adimplcat

et

a|)Utl

Lejreceslram
hostilitatis

Tum

pro bono pacis offert pnilfridus ccssionem

,

episcopus)

Willritlo

\i

tlcjecto

episcopatus Eboracensis

quam plurimorum
ct

anibas parocbias tonuil Hedtla . Sed audiamus de

monasteriorum excepto Ryiiense

qu;E sibi
6.

Hagustadensi,

secundo

isto

itiuere

Romano

Wilfridi

testem

omnino

restitui volebat.

omni exceptione majorem Eddium,

cap. 47 et set|q.

in ejus Vita

Accusatores S. Wilfridi Bomce etiam com-

cujus verba in
,

pauca contraho.

parent.

Introductis quoque

viris

Berthualdo
directis dixit

Wilfridus ubi Roniam ad\enit Joannis |)apK pedibus provolutus, dixit seadApostoIicam Sedem, quasi ad matris cjremiwn confugisse, quem cum
ejus presbyteris Pontifex benigna pietale suscepit.

archiepiscopo ad Apostolicam

Sedem

Pontifex Romanus, examinanda esse scripta ex utraque parteolim ad Apostolicam Sedem missa; quod universffi Synodo placuit. Tum quadam die vocati in

Interim

quoque

legati

a sancto

archiepiscopo

Synodum
illic

accusatores, qui dixerunt,

Wilfridum

Rerthualdo
stolicam
prffiberi a

cum

suis scriptis accusationis ad

directis,

Aposibi

prEBsenteni judicia Berthnaldi Cantuariorum

Sedem

supplices

petentes

gloriosissima Sede

auditum

legationis

coram Synodo contumaciter contempsisse. Wilfridus stans

episcopi ab Apostolica Sede missi statuta
dixit,

qua fungebantur, simul pervenerunt . Tunc Joannes papa ad Syuodalem locum venit cui Wilfridus pclitionis suse chartulam coram omni conventu oblulit. In ea conlinetur, ut quod ab Agatlione jiapa decretum fuit, i-jus pia auctoritas confirmare dignetur seejussanctitatem iiimiiliter deprecari, ut eademauctoritatisinstantia Ethelredo regi Merciorum de vitae ejus solatio imperare velit,
suaj
,
:

dum

esset in Concilio,
illic

missum

a se

unum

ex

uumero episcoporum
ganlem
an paratus
consentire, an

congregatorum, interroarchiepiscoiii

esset
et

judicio

quamvis nunquam antea factum esset, ut aliijuis juramento se obstringerel servare decretum, cujus vim non nosset, spopondisse tamcn se in cunctis archiepiscopi judicio subjacere paratum esse, dummodo non discrepanon
;

ut ipsa monasteria, cuni caeteris ad ea pertinenti-

bus,

qufc

sibi
aliis

ab ipso rege Etlielredo

perdonata sunt,

fratre

Wlfario, vel
diani vcl

nemo

per invi-

nefandam cupiditatem auferreetinvadere

illius supravoluntatem pnjcsuuiat. Petit etiam, ut

contra sanctitatis sua; statuta, aiqne

dicli regis

a sancti Affathonis Synodo, cfeterorunique Orthodoxoriim cjus successorum. Postea se ad aliarum dicrum conflictum pra^parantes, ad mansioiics suas redierunt B, inquit Eddius. Et sic ulraque pars hoc anno, ut videtur dimissa, ut ca'tera capitula alio tempore examinarentur.
ret, in ulla re

monilisobsecret, regem Alfiidum quo omnia quaj

JOANNIS

VI

ANNUS

3.

CHRISTl

704.

S. Boniti
r/esta

ad limina Apostolorum

peregri-

Coltiarum, quaj

quondam ad

jus

perlinuerant

nanlis res

cum

capessente, et miracula.

Annus Salvatoris scptinquo

Ariperto rerjmim armis

AposloliciP Sedis, scd a Longobardis

fuerant ablata, restituit, ct

multo temporo hancdoiiafionem aureis

.

gentesinnis ipiartu Indictionesecunda incipit,

exagitata esl Ilalia bellis

exaratam
diaconus
:

litteris

Roinam

direxit

Ha)c

Paulus

Longobardorum inter se ipsos dimicantium. Conflictabant enim inter se Longobardorum duces lioc anno pro regno donec Aripertus viclor, e medio sublalis Rotharit dnce
;

quai quitlem sub hoc ipso Joanne sexto

docet,

facla esse, Anastasius Ribliothecarius

cam-

demque provinciam

|)riinum a

Roniana Ecclesia

esse [lossessam affirmat.

Tradit ct lioc ipsum

ct

Ado
ahi

Bergomensi,

et

Luilhherto

filio

Cuniperti,

solus

episcopus Viennensis in Chronico, Rcda,

pacifice regnavit; de

quo
:

ista

suiiima lauile iligna

denique
versali.

oinres

in

ejiisdem

scri|)tioiiis

genere

Paulus diaconus habet

rex

Iluc

lemimre Arijicrtus

Quod vero spectatad vicloriam de hoslibus

est

Longobardorum donalionem palrimonii Al|)ium

obtenlam, cujus gratia consecutus

rcgiium

102

JOANNLS VI ANNUS

3.

CHRISTI 704.

sancti Bonili Arvernensis id precibiis inipehatuni,

cedit piiis Coenredus, sub

tur.

auctor, qui ejusdeni sancti ffiqualis resab eo gestas

rio

expetentibus id ab eo Adolpho et Eucheejusdem temporis episcopis, tradit. Quomodo autem id acciderit, idem auctor pluribus narrat,
scripsit,

quo mira a Bedn narranHoc eodem anno septingentesimo quarlo Edilredus, postquam triginta et unum annos genti Merciorum prasfuit, monachus factus, Coenredo

regnum

dedit . Ilaic in epitome Beda. Ita |)Iane

Ecclesiae Anglicanae
fuit

atque in primis,

quomodo

se abdicans episcopalu,

primitiva; illius

erga sa-

idoneo nacto successore, ])eregrinationem Romam ad Umina Apostolorum instituit ubi cum plurima
:

cram religionem vigens fervensque cultus, ut ob frequentiam Dco philosophantium monachorum

fuerit insula referta
et reges ipsi,

ab 60 in itinere edita refert miracuia,

hsec,

cum

undique monasteriis, in quibus

apud

eum

hosi^itatus est, habet

qui fuerant leones in prcelio,

mox

ia

Denique in Itaham ingressus, a rege Longobardorum et devote et amanteracceptusest

2.

sacris septis, cfelestibus caulis inclusi redderentur

agni mitissimi. Favebat plane

centi tunc Ecclesia)

qui

cum

viri Dei

colloquiis frueretur, audivit ad

Anglicanai, ut

Dominus coalesomnibus eam

se referri,

urbcm ab

exercitu obsideri, At

ille

mox

charismatibus reddiderit affluentem, in virtutum

ct

arma capessere, secumque contra hostes dimicaturos esse paratos ad pugnam. Conversus autem bumihter ad virum Dei Qukso te, pater, inquit, ul pro me Domino preces ofleras.
exihens, jubet suos
:

signorum prsesertim ostensione, quibus quisque

Nam

mihi res

est

cum

hostibus meis. Liceat mihi

videretur ad mundi contemptum. Nam quid acciderit his ferme diebus, cum in locum Edilredi successit Coenredus, audi Bedam rem gestam sui temporis ita accurate deslicet invitus trabi posse

tua intercessione ex

illis

paimam

referre.

Mox inde
Adeo

cribentem
3.

'

urbe egressus, prcehum

vero partibus Aripcrti

cum

hostibus
ille

iniit.

Fuit autem, inquit,

quidam temporibus
sed

(ita

enim

rex Longobar-

Coenredi, qui post Edilredum regnavit, vir in laico

dorum

vocabatur) favit victoria, ut multis ctesis atque proscratis, rege quoque in inguine vuhierato etcapto, cum magno Iripudio ad virum Dei redierit,

habilu atque

offlcio militari positus,

quantum

eique pro

precum
in

illiussuifragiis gratiasagens,

pro industria exteriori regi placens, tantum pro interna suimet negligentia displicens. Admonebat ergo illum sedulo, ut conflteretur et emendaret ac
relinqueret scelera sua

denuo

se ejus orationibus
et

commendarit multacum
:

regno suo res necessarias ilh qua3 praepraiberi curaverit . HcBC de victoria terierunt Paulum, qui de ejusdem regis rebus gestis annis quibus regnavit (ut ait) duodecim, vix
humililate,
attigit ut non mireris, si non eadeni apud cum invenies esse narrata. Sed prosequamur sanctum ad Apostolorum limina navigantem. Per-

superventu tempus

paucissima

priusquam subito mortis pcenitendi et emendandi perderet. Verum ille, licet frequenter admonitus, spernebat verba salutis, seseque tempore sequenti poenitentiani aclurum esse promittebat. Inter haec tactus inflrmitate decidit in lectum atque acri
,

omne

coepit dolore torqueri.

ligebat

Ad quem ingressus rex (dienim eum) multum hortabatur, ut vel tunc,

git auctor, haic dicens 3.

Inde autem profectus vir Dei, ubi ad ma-

antequam moreretur, poenitentiam ageret commissorum. At ille respondebat, non se nunc velle conflteri

ris littora accessit,

autem mari, cum

navim conscendit. Fervescente lluctus tumescentes quibusdam

,

peccata sua, sed

ret

cum ab infirmitate resurgene forle exprobrareut sibi sodales quod

,

comitibus mortis terrorem incuterent (juod aliffi naves jam disjectce essent,
pauci mortales litlus possent atiingere
consolari coepit. At
:

maxime
ut vix

timore mortis faceret ea, quse sospes facere noluerat

:

ita

fortiter

quidem
,

(ut sibi videbatur) Jocutus,

blande suos

sed miserabiliter

ut postea patuit, daemoniaca

metu

in navi se

illi nihilominus parlim mortis pronos prosternebant partim res

;

fraude seductus
C.

est.

quas intuleraut, pro exoneranda navi, in mare jacNolite, inquiens, tabant. Sed opposuit se vir Dei
:

Cumque morbo ingravescente, denuo ad eum visitandum ac docendum rex intraret, clamaQuid vis modo ? Quid vit statim miserabili voce
:

istud facere

prajstat has res vel vobis egenlibus,

huc
ita

venisti ?

non enim mihi

aliquid utilitatis aut

ille
:

vel pauperibus conservare. Simul

attollens

oculos,

et tacitus

autem ad ca;Ium imbrem lacrymarum

saluUs potes ullra conferre. At

loqui
:

Noli, inquit,
in-

vide ut

sanum

sapias.

Non, inquit,

effundens pro salute omnium Dominum obsecravit. Eodem autem temporis puncto, undarum im-

sanio, sed

pessimam mihi conscientiam certus

prte

oculis habeo. Et quid, inquit, hoc est? Paulo ante,

inquit, intraverunt

pulsu navis a

liltore

longius protracta
et

est. Ita

ergo

domum

hanc duo pulcherrimi

Romam

sanctorum Apostolorum martyrumque loca circumquacjue perlustans, eorum sibi patrocinium atquesuffragium supplici et inaestimabiU devoiione poposcit. Ad extrenumi non paucos captivos redimens secum reduxit B H*c de his auctor, qui et plures alias res proeclave gestas, divinitusque edita signa de eodem
.

tandem perveniens,

juvenes, et resederuut circa me, unus ad caput, et

unus ad pedes, protulitque unus libellum perpulchrum, sed vehementer modicum, ac mihi ad legendum dedit, in quo omnia qua3 unquam bona
fecerim intuens scripta reperi, et haec erant
ni-

pauca et modica. Receperunt codicem, neque aliquid mihi dicebant. Tunc subito supervenit
'

mium

viro sanclissimo narrat. Sed

4.

hffic satis.

Edilredo regi in Anglia facto monacho suc-

Beda

1.

v. c. 14.

JOAXNIS VI ANNUS
exercitus

3.

CHRISTI

70/|.

193

malignorum

et

horrendorum vultu

s\n-

(|uenda nihiiominus delictorum

indulgentia, exemplo

suorum

plcniori

rituum, domumque lianc et exterius obsedit, et intus maxiiua ex parte residens implevit. Tunc ille qui et obscuritate tcnebrosae faciei,et primatu sedis

idem Beda

in

piorum regum, Romam (ut Epitome tradit) anno sui regni sexto,

major esse videbatur eorum, proferens codicem horrendae visionis, et magnitudinis enormis et ponderis pa^ne importabilis, jussit uni es satellitibus

mihi ad legendum deferri, Quem cum legissem, iuveni omuia scelera, non solum qvix opere,
suis
vei verbo, sed etiam qu;etenuissimacogitatione peccavi, mauifestissime in eotetris esse descripta litte-

peregrinalus est ad sancta iimina Apostolorum. 9. Sed ubi auditam a sanctissimo viro idein Beda retulit visionem, aiiam quam ipse se novisse Novi autem testatur, mox subjicit istis verbis ipse fratrem, quem utinam non nossem, cujus
'
:

abdicans se,

qui mihi assederant, viros Quid hic sedetis, scientes certissime quia noster est iste ? Rcsponderunt
ris.

Dicebatque ad
et

illos,
:

albatos

pracclaros

Verum
runt.
7.

dicis

accipitc,

et

in

cumulum damna-

tionis vestrae

ducite.

Quo

dicto, statim disparue-

si hoc aliquid prodcsset, diccre pospositum in monasterio nobili, scd ipsum ignobihter viventem. Corripiebatur quidem sedulo a fratribus ac majoribus loci, atque ad castigatiorem vitam convcrti admonebatur. Et quamvis eos audire noluisset, tolerabatur tamen ab eis longanimiter ob necessitatem operum ipsius exteriorum

etiam nonien,

sem

erat

enim
:

fabrili

arte singularis. Serviebat

autem

Surgentcsqueduo nequissimi
aiius in

spiritus, ha-

multum
cebris

ebrieiati, et caeteris vita; remissioris ille-

bentes iu manibus furcas pcrcusserunt me, unus

in capite,

pede

qui videlicet

modo cum
in interiora

sidere

magisque in offlcina sua die noctuque requam ad psallendum atque orandum in

magno tormcnto irrepunt mea viscera corporismci; moxque ut ad invicem

moriar,
et paralis

Ecclesia,

perve\iient,

concurrere
solent

ad rapiendum

me

doemonibus

audiendumque cum fralribus verbum vitae consuevcrat. Unde accidit illi (quod dicere quidam) quia qui non vult Ecciesiae
iuferni

in inferni claustra pertrahar. Sic loquebatur miser

jaiiuam sponte humiiiatus ingredi, necesse iiabet

in

desperans, et non multo post defunctus, pcenitentiam,

januam
10.

ad breve tempus cum fructu venicB facere superscdit, in ceternum sine fructu poenis

quam

Percussus

non sponte damnatus introduci. enim languore , atque ad

subdifus facit. Hfficdehorribili visu Beda, singula

interprelatione dcclarans, et in testimonium sancti

extrema pei'ductus, vocavit fratres, et multum moerens ac damnato siniilis ccepit narrare, quia
videret inferos apertos, et Satanam
:

immensum

in

Gregorii papaj auctoritatem adducit, atque ad

haec
Ijabet
:

hdem

Hanc historiam

sicut a venerabili

Pectelmo didici, simpliciter ad salutem legcntium, sive audienlium, narrandam esse putavi . Hffic ipse, tantam rem tanti viri plane sanantistite

Iirofundum tartari Caipham quoque, cum cateris qui occiderunt Dominum, juxta euiu flammis ulin quorum vicinia, inquit, tricibus contraditum
:

heu, misero mihi locum adspicio aeterna' perditionis esse prffiparatum. Audientes haec liatres, cceperiint
diligcnter exhortari, ut vei tunc positus

ctissimi, de

quo superius diximus, teslimonio firraatam relinquens. 8. Sed quid habet, (]Uod lidem excedat, vel sit

adhuc

in

corpore poenitentiam ageret. Respondebat ille desNon est mihi modo tempus vitam mupcrans
:

incongruum

veritati ?

Monne

ha;c

omnia antea
'
:

in

tandi,

divinis iitteris sunt praidicla?

nempc
*
:

Opera

ipse videriin judicium meum jam esse completum. Talia diccns, sine viatico salutis obiit,

cum

iilorum sequuntur

illos .

Vei

QucB fecerit

et

corpus
:

cjiis in

ultimis est monasterii iocis liu-

homo, hxc rccipiet . Nonne ct prajdixit Dominus % quod in die illa de omni verbo otioso rationem homincs rcddituri sint? Nonnc ct peccala scripta styio ferrco in ungue adamanhno Prophuta testalus est? Nonno Codices esse scriplos
'

matum
vel

ne^iue aliquis pro eo vel Missas facere,

i)at.

psalmos caniare, vci saltcm orare prffisumeHaclenus rei gesta; series, de (|uajuresubdit
:

idcm Beda
11.

0 quam
!

sive bonis, sive maiis o|icribus, a;que

Dcus

^*

Joanni

luceni et tencbras

grandi distantia divisit Domiuus * Bceitus protomartyr Stephanus

olim ostendil? Nonne tradi tortoribus suntes pariler Dominus dixit in Evangclio? Nonne ha3C
'^

et vidit

passurus morlem pro veritalc, vidit ciclos apertos, gicriam Dci, et Jesum stantem a dextris
,

omnia eventura
tractatione
illa

esse die obitus de adversariis spi-

rilibus exactoribus

Alcxandrinus in de egressu anima; totidcm fere

S.

Cyrillus

ibi Dei; et ubi erat futurus ipse post mortem quo L-etior occumoculos nicntis antc mortem bcrel, niisit. At contra faber ille tcncbrosae mcntis
,

verbis testatum reliiiuit? Audiant, qui sibi nimis

et actiouis,

prudenies, male sibi conscii

ista

deridcnt,

Domi-

vidit
vidit

imminenle morte, vidit aperta damnationem diaboli et sequacium

tartara,

cjus

num comminantem
vestro ridebo et

'

Ego quoque

iu interitu

etiam

suum
Uxc

infeiix intcr talcs

carcerem, quo
;

subsamiaboB. Profccit idem rex

;

miserabilius ipse dcspcrata salute periret

vciilibus, (lui

sed vi-

eadeni visione

piurinmm

quipiic qui elsi vita inextiterit,

cognovissenl, causam salutis sua

nocens ac moribus sincerus

pro conse-

pcrditione rcliiiqucrct. Factuin cst hoc nupcr iii pnivincia Berniciorum, ac longe iatcque ditfama-

'

Apoc. XIV.

'

Apoc. XX.

'

Ephes.

vi.

.Matlli.

XVIII.

'

Matth. xii.

llier.

.wii.

25

"

l'rov. xi.

loHUS Xil.

19/i

JOAXNIS VI AXXUS
agendani
et

3.

CHRISTI 7t)V

luni, niullosqiie ad

nou d norendam
provocavit.
fiat

laruui . Hucusque Beda,

esse

qux

plane consenlieulia

sceleruni

suorum po^niludineni

Quod

noscuntur

iis

quic a sancto Gregorio in dia-

utinam ex hinc etiam nostrarum

lectione litte-

logis scripta reperiuntur.

Anno

perioJi

Graco-Romami;

619'!.

Anno

JErs: Hispaa. 742.

Joannis

VI papa; 4.

Anno

Ilegira 85 inchoalo

clie

13 Janiiarii Fer. 1.

Jesu

Clirisli

691.

Tiberii Apsuiari imp. 7.

\.

AribertHS II in Lcmrjobardla regnat.

\

num.

ad 4. Quia Baronius
regis, quoe

mortem Cuniberti

Langobardorum
contigitj

anno septingentesimo

reportala. Ex chronologia regiim Langobardoruni recte constituta annus emortualis sancti Boniti exepiscopi Arvernensis magnis lenebris cir-

cum

an. dcciu copulavit., quis

eam

secuta
,

sunt, annis suis

non

reddidit.

Quare qute sparsim

de

iis

diximus, majoris

ciaritatis gratia hic

uno

cumseptus eruitur. Auctor anonymiis coajvns et giavis, qiiihujussancti Vitam recitatain a Bollando ad dieni xv .(aiuiarii, et a iMahillonio saeculo iii
Beiiedictino parle
1

intuitu repra3sentaiuia. Cuniberlus itaque princeps

scriiisit, teslatiir

eum Romam

pius et cunctis amabilis obiit anno dcc

postquam

profectiim esse, et postquam ad Agaunense coeno-

Luitberto

filio adhuc puerilis a;tatis Ansprandum \irum sapientem tutorem assigiiasset. Eiapsis octo mensibiis, iiiquit Paulusde Gest. Langobard. Ub. 6, eap. 18, Ragunbertus Taurinensium dux regnum Langobardorum invasit, sed eodem anno mortuus est, subdit ibidem Paulus. Tum anno dccii, Ari-

bium

in

pago Sedunensi situin ((juod tunc mona-

chis parebatet sceculo

tantum

Ecclesi;c

nicis saecularibus cessit) venisset, Italiam

esse

Post

hicc

Italiam ,

nono canoingressum inquit anonymus,

ingressus a rege
II,

cet

Longobardorum (Aribcrto scilide quo mox locuti sumus) multum devote,

est.

bertus Ragunberti filius pugnavit

cum

Luilberlo
in

grateque susceptus

Qui

dum

rex sancti sacer-

rege

apud Ticinum, eumque vivum captum

balneo vita privavit. Ansin-andus vero fugiens venit

bertus

ad Theudebertum Bojoariorum ducem. Ariregno, Ansprandi filium rex, confirmato Lnitprandum, adhuc adolescentuhun, ut ad pa-

trem

suum

pergeret,

abire

permisit.

Quod Dei
ad regni

omnipotentis nutu factum fuisse, qui

eum

mutuae miscerentiir, superveniunt nuntii, qui urbem (nempe Ticinuni, ubi tum morabatur) exercitu circumvallari contendunt. Qui mox sedili exiliens, inopinatus intra urbem ad bcllum secum populos exire jubet, atqiie adversus acies inimici cuneos armatos instare pr;ecepit quique humillime ad virum Dei condotis palatio residens collationi
:

gubernacula prffiparabat, dubium non est , inquit idem Paulus cap. 2-2. Regnavit Aribertus hujus noniinis II usque ad annum dccxii, quo ab Ansprando superato, idem Ansprandus et Luitprandus ejus filiiis regiium iniere. Aripei'tus si virtutes tantum ejus spectes, in prsestantissimis regibus numeralur, ut ostendunt quae hic de eo
Baronius aliique scribunt. In eo itaque aditus exitusque tantum vituperandi. 2. Alpes Cottice Ecclesice Rom. datce.
Cottiae,

versus

ait

Rogo

te,

pater, ut pro

me Dominum
:

exores, quia causa mihi

cum

adversariis extat

adventus tui merito troi>ha;um a Domino merear obtinere. Qui mox ut egressus est urbe, prcelium
cuin adversariis arripiens, ita partibus Ariperthi favens stetit Christus, ut multis caesis atque prostrahs, rege in genitalibus vulnerato atque capto,

Alpes

de quibus hoc anno Baronius, anno septingentesimo septimo Ecclesise Romanffi donatt^!, ut

ad virum Dei regressus, et ei adiuiniculo referens, iterum semetipsum ejus precibus obnixius humillimus commendavit, eique in suo regno tecit pra;-

cum magno
gratias

tripiidio

pro

sua)

orationis

liabetHermannusContraclus inChronico juxta edi Anno dcvii. Hoc tempore tionem Canisianam Haribertus rex Langobardorum possessionem AIpium Cottiarum, dudum a Langobardis captam
:

bere necessaria . Hanc itaque victoriam Ariperthus Langobardorum rex opera sancti Boniti
obtinuit in
proelio,

quo Luitpertus,

ut narrat

Paulus

citatus, infantulus captus est, el postea

ab

atque deteulam, per

scriptum
3.

Privilegium aureis litteris Joannique papa; reddidit . Victoria opera S. Boniti ab Ariberto II
S. Petro,

Aripertho, in balneo vita privatus. Hoc prcelium Baro4. S. Bonitus moritur.

niuscurrentianno,Sigoniussequenti,Coiutiusanno septingentesimo seciindo collocant, indeque Mabil-

.lOANNIS VI
loiiius

ANNUS
amnccix

6.

CHRISTI 70 'i.
regis, laici videlicet hominis,

95

loco laudalo,

i|iii

Baroiiii seiitentiam

manu
clesise

ditionem Ectimore pro-

plectitiir,

mortem

sancti Bonili in

annum

eum

suscepisse contigcrat . Abdicnvitenim

vitaj, et

confcrt. Aiictor

enim Vita? sancti Bonili refert,eum poslquam Apostolorum at(iue sanctorum marly-

Bonitus etstudio tranqiiillioris

satis

ptcr electionem siiain disciplina? EcclesiasticGe

ruin loca percurrissct, et captivos redemisset, citmque post heec Litgdunum rediens bis binos annos

consentaneam.

non Deuique rcbus suis omnibus

Ecclesiis

ac monastcriis distributis,

Boniam

iter

ibidem demoratus fuisset, diem clausi-se cxtrcmum. Verum cum anno seiitingentesimo secundo

arripuit, Italiairque ingrcssus

ab Aripert/io rcge

adTicinum pugnatumsit, nec

Bon'tus

nisi

anno insequenti
apparet
saii-

Lugdunum redux

Yencrit,

ctum virum
ejiis

anno septingentesimo septimo ad Deum migrasse, quo ideo anno Cointius mortera
accurate consignavit. Bonitus senatorii gencgenitore
ris fuit, et

Longobardorum lionorifice susceptus est, et post ex Urbe Roma redilum spiritum Deo reddidit, ut testatur auctor anonymus a-qualis in ejus Vita, qiii nec diem nec annum mortis ejus memorat. Colitur die xv Januarii, et iiti dixinus, mor-

suum

tuus

est 6.

anno
4.

ncr.vii.

jam

defiincto se Sigiberti prin,

cipis mtmasterio tradidit

sancli scilicet Sigiberti

et postea

Ad num.

Austrasire regis a

quo primum pincerna,

:

refercndarius renuntiatus est

riiiisque dcfunctis

post ciijiis obiluin

fit mnnachus. Bcda in Epitome scribit Anno dcciv Edhilred, postquam trigiiita unum annos Merciorum genti pra'fuit, monachus lactus, Coenredo
:

Edilredus rcx Merciorum

pronepos

ejiis

suscepit sceptra ,
iuBc

rcgnum
habetiir

dedit . Ita legit Baronius, et ita revera

inquit laudatus anoiiymus.

filiisqite

verba , dcfiinctis, absuut ab cditione Vit;i! bujus

refcrt

Verum

Ducbesnius in Scriptur. Fraiic. quajque iu non [^aucis differt ab ca, quam Bollancius et Mal)iUonius vulgarunt. Quare ea addilitia sunt. Scrii>lores cnim Francici unicum Dagobersancti

quam

tam in editione Coloniensi, quam Cbiffletiana, sed mendose cum enim Bcda in eadem Epitonie scribat, Edilredum in solium evectum essc anno dclxxv, quo Wifcro fratri succcssit, certehoc anno regni sui xxxi aniium attingere non potuit. Legendum \[si\\ie, postquam trigirda annos, ut ba;

tum, filium sancto Sigiberto adscribunt, illeiiue tunc mortuus non erat, sed iii Hibernia vivebat, unde post aliquot annos in Austrasiam dediictus ibidcm rcgnavit, quod anonymus, (lui paulo post
sancti Boniti
tuit.

bet editio Cantabrigeiisis subjecta versioniSaxonicLe.

Hi tamen aniii

triginfa

incompleU fucre. Annos

etiam triginta habeiit Wigorniensis, et Malmcsburiensis lib. 1 de Gest. Reg. Angl. cap. 14, hicque
ait
:

mortem

scripsit, ignorare

non po-

Etlielredus regui

anno xxx

in

Bardenia rein ab-

PorroVitam Boniti interpolatam

fuisse, li(|uct

gulariter tonsus primo in

monachum, mox
,

etiam cx verbis, quBe ex ca Baronius boc anno recital;ea qiiippe non parum diiferunt ab iis, qua;

modo
5.

in

medium adduximus

juxla editionem

Ma-

billonii.

batem tonsuratus est . Eral Bardeiiia monasterium ab Ostryda ejus uxore ajdificatum de quo Beda lib. 3, cap. U, ait Monasterium nobile in provincia Limlissi, nomine Bcardaneu, quod eadem
:

Qua

de causa episcopatum Arvernensem abAvito hujns noniinis

II,

rcgina

cum

viro suo Adilredo

multum

diligebat,

dicarit.
iratre

Sancto

ejus

venerabalur, excolebat . Et

lib. 5,

cap. 20, tcstafiiisse.

episcopo Arvernensi deii'ortuo,

post^inam

tur Ethelreditm ejusdem moiiasterii abbatem

amjdius annis Arvcrnicain rcxissct Ecclesiam, Bonititm sibimet successorem dcsignasset, ct conseiisum Tlieodorici rcgis oblinuissct, suscepit episcopatum Bonilus, idciue aniio dclxxxviu
tcr qiiinis fere

Posilum erat Bardencicce coenobium

colniensi,
iii

in

agro Lin-

regione Lindissi. SulTragatur IlunUn4,

doniensis

lib.

pag. 337,

tiui

ait,

eum

factum

monachum

antio viccsimo nono, et sepiiltum esse

aut

inseciiicnti.

Avitiis

enim sancto Projecto aimo

apiid Bardenie.

Annos

vigiuti iiovem habet etiam

DCLXxiv marlyrio affecto successit. Sed magis ac magis a Spiritu sancto acccnsus (sc. Bonitus), ti-

iiterque chronograplius Saxo hoc

anno

Ethelvcrin

dus vcro
annis

lib.

4, cap. Ji

Jam impIcUs

regno

mens, ne

qiii a pr;efato

cjus

gcrmano pcr donuin,

sicut acceperat, grave sibi eveiiiret judicimn; ncc-

minus trigiiita , ideoque trigcsinioinchoato. Porro numeros iu exemplaribiis Beda; tam Ilisloria^,

non plus Apostolicam sequi d(^siderans sectam, qui relinqueiitcs patrem cuin retibus celeste regiuim mercati sunt , cpiscopatum abdicavit, factusiiue
cst

quam Epitomes qiiandoquc

cibus impressis et Mss. cx

corruptos esse in Codiiis,

qua; passim in lioc

monachus

Magiiiloci, vulgo Manlieu, a S. Ge-

opcre observavimus, cciTo consfat. 7. Militis impoenitentis miscr intcritus.

n. 5 et seqq. Visio,

Ad
lib. 5,

ncsio cpiscopo Arvernico ad

Doram fluvium

slrucli,

quam Barouius

cx Beda

quod hacbnus
canuncs

subsistit.

Duplcx erratiim

coiitra

cap. 14, iiarrat Coenredi rcgis tempore accidisse,

qua?(]iie

in ejus ordinatione

commissum

fucrat, et

ipsum Coenrendum movjssc putatur ad

,

quod germanus gcrmano, et quod successor vivo episcopo suffectus csset. Quare lailitur Petnis Daniiani, qui scripsit ad Nicolaum II ct Alexandrum II Bomaiios Pontificcs Kpistolis ix et x Bonitum laiidat, quod cathedram coiitempscrit, ab|ue ad rcmotioris vitx" custodiam

piirpuram monasUca vila mutandam rccte illigatur a Malmcsburiensi, lib. i de Rcg. Angl. cap. 4, cum anno qiiinto ejusdem Cocnreili. Ait enim
:

Quinlo aniio
ibi

rcgiii

Romain

ire

pergens, rcliquiim
,

tiunporis

religiose
militis

complcvil

maxime
cuin

mise-

se

proliniis

contulcrit,

rando

exilii

compiinclus,

qiii

coiilileri

hac duntaxat occasione percepla, i|uoiiiam de

scclera sua saniis supcrbisset, in indrlis

jamia con-

100
sliluliis,

JOANNIS VI ANNUS
aperte vidit daemones, auctorcs ad supanimum iiKinlscral, blandientibus
.

3.

CHRISTl 704.

solvendi, ligandique nb occultis deliclis exsolutus

sit .

plicia,

quibus

Tum

cap. 51 Epistolam, seu

ad scelera
inleritus
8.

Cujusmilitis impoenitenlis miserandus

nis

papaj ad

Etliolrcdum regem

Dccretum JoanMerciorum et

apud Baronium legendus. Causa S. Wilfridi in Sijnodo Romana examinatur. Hoc anno sancti Wilfridi causa coram Joanne papa examinafa, accusationum capita ex-

Alfridum Deirorum ct Berniciorum, id est, Nortiiumbriffi rcgcm, scriptam prodiicit, qua eosdem monet Wilfridum fiiisse absolutum, saltem provisorie. Donec , inquit Joannes, ipsje principales personaj, de quibus contentio exorta
sentes adfucrint (Romrc scilicet),
est, pra3-

cussa, isque innocens pronuntiatus. Baronius qui-

dem

Wilfridi

profectionem

Romanam

ejusque
ibi

quos necesse

erat,

absolutionem in an. sequentem, (juo Joanncs VII

Ecciesiam
videbimus.
lib.

ut contentio finem accipiat, advenire et consedcre,

Romanam
Verum

administrabat, referl, ut

recte observat Malmesburiensis

3 dc Gest. Pontif. Angl. pag. 266,

transiisse
,

Wilfridum

jam septuagenarium mare

introiisse
,

Urbemque
;

idcoquc hoc vel superiori anno

cum

Wilfridus, teste

Eadmero

in ejus Vita,

Eddio etiam coliigitur, natus sit Eddius in ejus Vita, cap. 50 ait Per plura spalia dierum et mensium ab omni piaculo scelere degradandi pure perfecteque excusatus probabilis
:

quod et ex anno dcxxxiv.

admonemus Berthualdum pra?sulem Cantuariorum EccIesicB quem auctoritate principis Apostolorum archiepiscopum iniDEM coNFiRMAviMUS reverentissimum fratrem nostrum (hffic conflrmatio Anastasium in errorem induxit scripsit enim Berthualdum fuisse a Sergio consecratum cum tamen confirmafus tantum fuerit a Joanne VI niultis post ejusdem Berthualdi ordinationem annis), ut Synodum convocet una cum
ct

idcirco

sanctce

Wilfrido episcopo
brato,

et Conciiio regulariter cele-

sanctus Pontifex noster apparuit.

ses ct

Nam

pcr iv

men-

Lxx conciliabula sanctissimaj Sedis, de fornaceignisexaminandi (vel examinandus)ApostoIica potestate hoc modo auxiliante puriOcatus (ut dicam) evasit recitatumque brcviter quia in sancto Pascha, tertia die, ter beatissimi Agathonis Synodus adversus pravitates hajreticorum cum cenex tum XXV Orthodoxis episcopis constituta est quibus unusquisque pro sua provincia et civitate veram fulem confessus est, et subscriptione sua confirmavit, etc. qui per xl et eo amplius annos
:

Bozam (Eboracensem) atque Joannem (Hagustaldensem) episcopos in Synodum faciat advenire,

vocesque partium audiat,

etsi

ut ha!C causa
possit,

Synodaliter determinetur,

non

ad

episcopatus ofQcio fungebatur,

etc.

et ideo digni

sunt poenas luere, in ima carceris auguslia us(|ue

hanc Sedem Apostolicam simul occurrant, ut ampliori Concilio flagitclur, ac decidatur , etc. Sed loco flagitetur, vi(ietur legendum, agitetur. Cum igitur Joannes paj^a ad Ethelredum regem de absolutione Wilfridi, et de iis, quaj agenda resfarent, litferas scripserit, isque currenti anno regnum abdicarit, ut tam ex Bcda, quam ex auctoribus Anglicis supra citatis liquet, certum est, non tantuni Joanne VI Roniana^ Ecclesia; pncsidente cau-

ad flnem mortis incarcerati

ejus, ut nonnulli

accusatores scilicet

dixere.

Quibus ex verbis aliqui

sam Wilfridi agifatam esse; sed etiam Synodum ad eam decidendam coactam, hoc anno flnem accepisse.

perperam deduxere, inde certo constare Synodum Romanam sub Joanne VI hoc an. absolutam fuisse. Nam, ut jam insiniiavi, ha'C locutio xl et amplius annos, non minus an. xli currentem, quam xlii aut XLiu designare potest. Sed alia mox momenta atferemus, quibus constabit hanc Synodum huic anno necessario illigandam esse.
9.

10. S. Wilfridus in

Angliam

redit.

Eddius

cap.

5-2

narrat, Wilfridi

multis mensibus,

Roma discessum transactis aitque, cum bencdictione sancto-

rum patriam remeavit per plana et aspera camporum et montium (per Langobardiam scilicet, quam
ob longe pafentem camporum planitiem Campaniam vocat Eddius capp. 27 et3l, <iui pev aspera montium Alpes inteliigif) zcsqtte dtim Galliarum regionem pervenit. Dein cap. 53 dicif Eddius, Wil-

S. Wilfridus innocens declaratiir.

cai).

Tan-

dem Eddius

50, refert sententiam absolulionis

:

B. Wilfridus Deo amabiiis episcopus, in quo nullam criminis per tot Conciliabula nostra cxamiuando tam dihgenter ob-

Wilfridi a Joanne VI prolatam

fridum
tatern

in

morbum

incidisse,

vix

vivuin dediicfum.

et ad Meldam Verum morbo

est,

civiillo
ihi

jectionem invcnimus

B. Petri Apostoli, et Aposto-

inifio sequenfis

aimi Wilfridiis afflicfus

uf

lorum

principis auctoritate, qui habent potestatem

osfendemus.

.TOAXXIS VII

ANNUS

1.

CHRISTI 705.

107

JOANNIS

VII

ANNUS

I.

CIIRISTI 705.

Septinf^entesimus quintus Intlictione tertiaadest

annus, ((uo Joanues scxtus Romanus Pontifex , ubi sedisset annos tres, menses duos, atque dies duodccini, moritur die decima Januarii. De quo, pra;ter alia suis certistemporilnisconsignata, iiac

Joanne defuncto Joannes VII papa

creatiir.

3.

lum

a Deo, ut in

Sed quid accidit? utique tanquam miracucoUegium iidem cooptali sanctee

Ecclesiaj cardinalium, et creati Pontifices
,

Romana;

Ana-

spiritum pariter hajreditarinl Aposlolicum, steterintque adversus omnes conatus imperatorum et Orientalium episcoporum restiteApostolicpc Sedis
,

stasius habct
Aliostoii,
firincipis

Hic

fecit in Basilica

beati Andrea;

rintque ac ne

miminum quidum

cesserint. Videas

qua; ponitur iufra Ecclesiam beati Petri

pariter hac de causa,

adeludcudum eumdem cona-

Apostolorum

ambonem

noviter. Hic su-

tum imperatorum,
Romana;
Ecclesia;

fuisseordiiiationes cardinalium

per altare Ecclesia; sancti Marci coopertorium fecit

ct in Basilica beati

infrequentes, quo necessitatem

Pauli Apostoli iuter columnas

vitarent iidem

altaris dextra la>vaque vela alba.

Hic

fecit

ordina-

Pontificcs im|)eratorum obsequendi voluutati. Sic igitur sem|ier ipsi elusi

Romani

tionem presbyterorum etdiaconorum uuam, id est, presbyteros novcm, diaconos duos fecitautem per universa loca episcopos quindecim. Qui eliam sepultus est ad bealum Pelrum Apostolum. Etcessa:

remanserunt imperatores,
alios Orientales

cum

suos Gra^cos, sive

Pontifices,

creatos

Romanos

suis

vit

cpiscopatus

mensem unum

dies

decem
esse

et

ipsorum pctiUonibus acerrimos adversarios reperiquos putabant iu omnibus gentilibus suis rent fore concordcs; ut de ipso (de quo cst sermo)
,

octo .

Hucusque Anastasius. Ex cujus

creatum
Fuit
iste

sententia

pariter liquet, ejus succcssorem

hoc

eodem anno

dic

prima

Martii.

Joannes,

ejus nominis septiinus numeratus, natione Gra^cus,

Joannc se[itimo accidisse probatur. 4.. Concilhim Romamim in quo S. Wilfridus Ubienim Justiniacalimniampassusabsolvitur. nus imperator accepit Joaimem, Graicum nalione,

cx patre Platone {^cnitus.

2.

Incredibiles

perspicias
sibi

fuisse

Gra;corum
(si

arles,

quibus

nisi

sunt

subjicere

licuisset)

Romanam
Romani

Ecclesiam.

Pontificis sibi

Quod enim confirmationi tyrannice usurpatne tandem

nimirum,

renuntiasscnt imperatores, studuerunt alia via eideni Romana; Ecclesi;e dominari, a.i;entes
nt in colle;j;ium sancta;

creatum esse Romanum e])iscopum, houorificentissimam ad eum ordinavit legationem, mittcns nimirum ad ipsum duos metropolitanos e[)iscoi)os ad componendam diu agitatam de novis canonibus cditis nomine sexlie Synodi coutroversiam. Cujus rei causa idem Ponfifex hoc anno coUegit episco[io-

rum Roma:

Coucilium, ex quo eosdem auditos le-

Romana;
,

Ecclesiic cardina-

gatos rc infecla dimisit. Sed quid de his

primum
:

lium allcfrerenlur Oricntales

qui eliam, opera

Anastasius liabeat, videamus

Justinianus imperator
[>ro

ait

cnim

idem

cxarchorum adnitente, crearentur Romani PontifiPontificem ccs. Hinc videas, posl Benedictum Joannem quintum, Syrum natione, creatum successorem, deinde

tomis, (|uos ante sub

domno

Sergio Aiioslolica; memorifc Poiitifice Ro-

mam

direxcrat, in quibusdivcrsacaiiilula

Romana;
eos et

Cononem Tliraccm, postea Sergium Syrum, Joanncm deinde Grajcum pariter ordine scxtum dictum, inde hunc de quo agimus Joanncm se[)tinmm itidem Gnecum, postea Sisinnium Syrum, ct posl eum Constantiuum pariter Syrum, ilidemque Gregorium lerlium Syrum
eiiam, ncc non
ap|>areat inlcr hos onnies vix

Ecclesia; contraria scriiita ineranl,

duos

mctro[)olijier

tanos episcopos demandavit,

dirigcns

Sacram, pcr

quam dcnominalum
et

Poiitificein

convisa

juravit et adhortatus est, ut Apostolicic

Ecclesitc
ci

Concilium congrcgaret,
derct

qutccumque

esscnt, stabiliret, et qu;c advcrsa, rciiucndo cxclu.

secundiun
ceni.

cum Zachariam Grajcum ut unum Gregorium inlcrcalatum Romanum nalioue Poiitili[osl

:

H;cc Anastasius.
Vidcntiir nanique cjus argumcnti litleiic el

?j.

lcgalio fuissc iin[)cratoris, ut sancilos Constanliiiopoli

iii

Synodo canoncs Joanncs

[lai^a

congregato

;:

198
Coiicilio set

.lOANNIS VII
examinaret,
et

ANNUS

1.

CHRISTI 705.
Post quinciue annos, inqnit, denuo accu-

quos conscnticnlcs repcris-

7.

Catholine disciplinae probaret confirmr.retque

satus ab

eodem

ipso rcge, (Aldfrido scilicet) vi [ilu[)racsulatu pulsns est

:

caiteros

vero pro arbitrio nfularct.

:

Verum
vel

etsi

rimisepisco|)is,

veniensqne

justa haec esse petitio viderefur

tamen quod non

Scdis,
in

Romam, cum
locum
ribus

pra>sentibus accusatorilms acciperet

deccret majcstatem

Apostolicaj
,

quid

se defendcndi, considentibus episcopis |lu-

minimum comprobare
Synodo sancitum
voluit
csset,
:

quod non

legitima

cum

Apostolico [lapa
est,

eos Joannes nec cx parte

fieri

probatum
falsas Sci

accusatorcs ejus

Joanne,omnium judicio nonnuUa in parte

calumnias.

comproljasse

cicterum ((juod ab eo

contra

eum
a

esse

machinatos

exspectabatur) ncque voluit condcmnasse, ne

moveret animum imperatoris. Hinc est idem Anastasius subdit Sed Joanncs humana frayilitatc timidus hos nequaquam emendans, per suprafatos metropohtanos direxit ad [irincipem . Ha?c ipse. Verum eos non recepisse, videri poterat
:

comenim quod

i[)tumque est

prafato papa regibus

Anglorum

Edilredo
(co

ct Aldfiido,

uteum

in e[)iscopatum

suum
lectio

quod

injuste fuerit

condemnatus) facerent re-

cipi. Juvit

autem causam absolutionis ejus

[iraesente in

Synodi beataj memoritc papae Agathonis, quaequon-

dam
est.

ipso

Urbe atque

in

eodcm Concadcm
co-

condemnasse. Non
sed uti
scriiti

fuisse

illos

quidem
ait)

receptos,

cilio inter

episcopos rcsidente (ut [)ra!diximus) acta

et frcquenlia

erant (ut Anastasius

remissos
:

Cnm

ergo, cansa cxigente, Synodus

ad imperatorem, alia sunt quee demonstrant etcnim si recepti fuissent, haud opus fuisset Justiniano imperatori vocare ob cam causam Constantinopolim (ut diccmus) Constantinum Pontificem. 6. Quod insuper ad hanc Synodum spectat,
interfuit ipsi mirificus ille sanclus Wilfridus archi-

ram nobilibus
stolico pa[ia,

populi, jubente Apo-

diebus aliquot lcgeretur, ventum est

:

ad locum, ubi scri[)tum erat

bihs ei)isco[)US Eboracensis

Wilfridus Dco amaA[)ostolicam

civifatis,

Sedem de sua causa

de certis

appellans, et ab hac potestate

etc.

incerlisque r(;bus absolutus,

qniE

episcoiius
inlerfuit
,

Eboracensis,

de quo
reus
:

saipe

supcrins

inquam

scd

iterum

namque

supra posuimns. Quod ibi let^tum est, stupor apprchendit audicntcs et silente lectore, cceperunt
:

accusatus, iterum

Romanum
antca

Pontificem appelians,

alterutrum requircre, quis csset

scopus,

ille

Wilfridus epi-

Romam
sam.

se contulit ad

Quem enim
et

suam prosequendam causub Agalhone papa eadem

,

Tum
ibi

Bonifacius consilliarius AposloHci

pa[);T> et alii

per[ilures, qui

cum

femporibus Agae[)i-

ex causa

Romam

oportuerat se confcrre
:

cum

thonis pa[)a3

viderunt, dicebant i[)sum esse

innocens dcclaratus iterum passus calunmias, iterum idem itcr suscipere coactus est, At quod Beda non dicat, quinam trium cjusdera nominis Pontiflcum Joannes fuerit, qui in Synodo
absokitus est
S. Wilfridi

sco|)um, qui nuper

Romam

acctisatus a suis, atque

ab Apostolica Sede judicandus, advenerat.

8.

Qui jamdudnm, inquiunt, a^que accusatus

,

huc advcnicns

mox

audita ac adjudicata caiisa et

etenim ab eo tcm()orc Agathonis, tres cjusdcm nominis intercessere Ponhficcs Joannes dicti, quintus, sextns, et septiinus ut nonnisi sub hoc septimo id conligisse dicamus, ccrlum inde dediicimus argumentum, quod cum testetur Beda eumdem sanctum, posl
:

causam cognovit

[lartis, a bcatae memoriae papa Agathone [)robatus est, contra fas a suo episcopatu re[)ulsus ettanto apud eum hiibitus est honore, ut ipsum in Concilio quod congrcgarat episcoporum, quasi virum incorrupfae fidei et animi probi, residere praiciperct. Quibus auditis diccbant omnes

controversia utriusque

Synodum quadriennio duntaxat vixisse, constetque eodcm auctore ipsum oliiisse diem
hanc
anno Redemptoris septingentesimo nono, nihil est quod de his dubitari possit. Cum insuper in ejus vixisse cpiscopum E[)itapliio idcm Beda testetur annos quadraginta quinque, idcmque affirmet ^ sedere coeiiisse anno Domiiii sexcentesimo sexagesiinoquarlo; [ilane ad dictum tcmpns ipsum opnrtuit pervenisse. Sed et inde etiara idem ejusobitns cum cnim eumdem mortuum temi)us colliges esse dicat Bcda anno quarto , exacto scilicet Osredi quem anno superiori coeiiisse regnare tradidimus [)lane ad dictum nonnm annum post septingentcsimum reperies pervcnisse. Cum igitur (ut dictum csl) annis quatuor ante obitum ipsum Romae in Concilio sub Joanne Pontifice absolutum iterum fuisse tesletur Beda jam plane constat, non ad quintum vel scxtum Joannem, sed ad se[itimuni referri debere. Sed de i[)so in Sy' : , , ; ;

una cum
batiir,

ipso Pontifice,

virum

taiitis

auctorilatis,

qui per quadraginta prope annos e[)iscopatu funge-

nequaquam damnari debere, sed ad

:

inte-

grum culpis accusationum absolutum in patriam cum honore reverti . Uccc de Synodo ubi cnm integram Romanam sub Agathone Synodum recitatam fuisse audisti, plane conjici potest (quod ejusdem esset argumenfi) causam ibi canonum ad

sextam Synodum additorum csse traciatam, et procuidubio esse rejccta omnia, quae in sextiE Synodi
Actis
erat

minime reperta fuissent, sed a Graecis addita : enim intcxtum sub Actis sextae Synodi, dictum

sub Agathone

Romanum

Concilium,

Britannlam reditus ct sanctitas. Verum remeantem absdlulum S. Wilfridum ad de ipso eniin hicc ibidcm pro[)ria prosequamur Beda Cum in Britanniam remeaiis, in Galliarum
9. Wilfridi in
: :

partes devcnisset, tactus est infirmitate rcpentina,

et ea

crcscente adeo pressus, uf

ncquecquo
(ialliae,

velii [los-

nodoreoconstitulo

el

absoluto audianuis

Bedam
1.

'

set,sed

manibus miiiistrorum
iic

[lortareturiii grabafo.

Sic delalus in civifiitem

'

Meldum

quatuor

Lleiia

1.

V. c. J.n.

[ied.

I.

II l.

c.

26.

r!i:i|.

v.

i;.

21).

(liebus

noclilius (|uasi

mnrfuus

jiiccbut, hiilitn

JOAXXIS

VII

AXXUS

1.

CHRISTI 705.

199

tantiim perleiuii quia \iveret demoiistraiis. Ciim-

aiitisles

que

ita sine

cibo et potu, siue voce, et auiiitu qua,

triduo perseveraret

quiiita

demum

illucesceute

die quasi de gravi experrectus

somno, exsurgens
ac

resedit,

apertisque oculis, vidit circa se clioros

:

Pecllielnuis (de quo in sequenlibus suo dicendum est, qiii cuin successore ejus Aldlielmo multo tcmpore adluic diaconus sive monachus fuit) referrc cst solitus, quod in loco in quo defunctus est, ob meritum sanclitatis ejus, multa

loco

psallentium simul, et flentium fratrum

modi-

sanitatum

siiit

patrata miracula

homiiiesque pro-

cum
ter
:

suspirans, interrogavit, ubi esset Acca presby-

vincia; illius solitos

qui statim vocatus intravit, et vidcns eum melius habentom ac loqui jam valentem, flexis genibus gratias egit Deo cum omnibus qui aderant
fratribus. Et

cum parum

consedissent, ac de su-

pernis judiciis trepidi aliquantum tabulari ccepissent, jussit pontifex ci:pteros

ad horam egredi, et ad
:

Accam presbyterum

ita

loqui exorsus est

Visio

ablatum inde pulverem propler languentes in aquam mittere, atque hujus gustum sive aspersionem mullissanilatem sgrotis, et homipropter quod, fienibus et pecoribus conferrc quentiablatione pulveris sacri fossa sit ibidem facta non minima . Ha;c de sanctitate episcopi Beda. Unde merito inter sanctos in Martyrologium relatum ipsum sancta Ecclesia a^que colit, annuaque
:

mihi niodo tremenda apparuil, quam te audire ac silentio tegere volo, donecsciam, quid demefieri velit Deus. Adstitit mihi quidam candido prfficlarus Labitu, dicens se Michaelem esse archangelum Et ob, inquit, niissus sum, ut te a inorte revocem. Donavit eniin tibi Dominus vitani per orationes ac
:

die,

nempe

nonis

dem

diei sanctis

Julii, ejus una cum aliis ejuscommemorationem pie agere con-

suevit.
\1. S. Siviberti in
res et miracula.

Ex

Germania apostoUci laboAnglia vero in Germaniam

viri
;

migrantcs, manipulos ex apostolatusanctissimi

Swiberti episcopi colligemus

lacrymas discipulorum et fratrum tuorum, et per intercessionem su,t beat;c Genitricis semperque
Virginis Maria;. Qiiapropter dico
tibi,
:

qui post prsedicatiofinitimis

et

nem

Brunswicensibus,

et

aliis

populis
virtute

quia

modo

niinistralam, (luos Evangelio

imbuens

quidem ab
e-lo,
le.

infirmitate hac servabcris

sed paratus

quia post (juadriennium revertens visitabo

miraculorum confinuans reddidit Christianos, ad Boructuariorum iterum se culturam convertit, de

quibus Marcellinus ha3C habet
'
:

lu patriam vero perveniens,

qiia;

maximam

posses-

Cumque

ad Bo-

sionum tuarum,
recipies, atcjue
iii

tibi

ablatte sunt

portionem
gau-

ructuarios venisset, scilicet anno ab Incarnafione

i)ace

tranqnillavitam terminabis.

Doinini septingentesimo quinto, statini salutifera

verbi divini
praecepta stolidis
;

10. ConvalLiit igitur episcopus, cunctis

deiitibus, et

Deo gratias agenlibus coei)toque itinere in Brilauniam venit. Lectis auteni Epistolis, quas ab Apostohco papa advexerat, Berluvaldus archiepiscopus, et Edilredus (juoiidam rex, tunc
:

evangelizando tradidit
tetris

ferasque

ipsorum cordibus eorum menles

gloriosus appa:

ignorantiae caliginibus

cajcatas, Evangelicu!
;

praidicationis luiuine perluslravit

rens in verbis, et sanctus in operibus suis

ita

ut

autem abbas, libentissime faverunt Qui videlicet Edilredus accitumad sc Coenredum, quem pro se regein feceral, amicum episcopo fleri petiit, et im:

a prophanis idolorum
Christi

superstilionibus ad

Ddem

petravit

sed Adlfiidus

Nonlanhumbrorum

rex

multosconvertendo iii radice verie fidci miraculorum prodigiissolidandoconfirmarit. Sedcum ubique pricdicatioiie sanclissimi Swiberti multi
conversi baptizati^iue Christo servirent, et qiiotidie

eum
clum

suscipere contempsit, nec longo tcmpore su-

perfuit .

Hoc namiiue anno eum idem Beda defun:

plures ad

Orlhodoxam fidem convolarent

scelerum,

nefanjincdo,
et

esse testatur'

o;

Unde, iiiquit% factum

cst,

dissimus hortator

animarum

ut regnante Osredo fiho ejus,

juxta fluvium
partis conflictum,

mox Synodo

facta

gaudeus

iii

pejus abire

omne genus liominum,

Nidd, post aliqiiantum utriusque

tandcm cunctis ferventibus,

in

pra;siilatum

sit

sua) receptus Ecclesia;.

Sicque qua-

tuor annis, id
diixit in

usque ad diem obitus sui vilam Hactenus Beda. d 1. S. Ueddihi Uritannia episcopua. Sed ne recedamus a fertili sinctorum agro Britannia, Anglorum laboribus bene culla. Hoc eodem anno
est,

non posse cslos adire, sategit per sua; mahgiiitatis fautores ipsum aut interimere, aut expellere. Cuiu ergo quadani die pra;dicaret coram niultis Gentilibus, sacrilegi sacerdotcs paganorum, calice Babylonis
iucbriati,

pace

insurrexerunt advcrsus

eum

qui

ipsum verberatum pugiiis, retortis baculis, et lapidibus, a linibus ipsorum eliminare ct cxpellere
conabantur sed ereptus industria quoruiiuiam forlium Chrisliauorum, aliquot diebus scciete latuit
; (

ipsoexordio regni Osredi, vila sanctissiinus Heddi episcopus Occidentalium Saxonuni moritur, de quo

iion eiiiiu

palamipsum trucidarcaudcbant timore

)

Hujus Osredi regni principio antistes Occidenlalium Suxonum Heddi ca'lestem migravit ad vitam. Bonus quippe erat vir ac justus, el episcopalem vitam sive doctrinam magis iiisito sibi virtulum aniore, quamlcclionibus institutus excrcebat. Deniquc reverendissimus
ista
^
:

habel idem auctor Beda

salrapa;

tione

ipsorum non tanieii cessavil a pra;dicaquin sparsit seniina vitu; per agros multoiii

ruiu cordiuni,ita ut

dics muItos,despeclis idolis,

.

publice Chrislum confitentcs baplizaret

Unomodo
iii-

autem Deo cogente ad

pra;dicatioiieni publice

eundam

ipse etiam hostis

humaiiu; nalura; diabo-

'

Bela

epil.
l'J.

hoc anno

cl

I.

c,

)'i.

Beila

I.

V.

c. in.

'

IhiJ. c.

.Marc. in Vila S. Swibcrl. c. lU.

200

.TOANNIS VII
ci

ANNUS

1,

CIIRISTI 705.

lus licet invitus, el nolens viani

rit,

ainplam apcrue'
:

ideni Marcellinus ila

clc.scril)il

13. Erat, inquit, coilem temporc in quadam Boructuariorum \illa, Vclsenbcrcb nomine, vir quidamdives et potcns, Etliellicre dictus, obsessus

ommorsu arriperct, ct vcstcs proprias laccraret. Erat autem idem Ethcllicrc incitator aliorum, ct
a dtcmonio, ferro ei catcnis adstrictus, co quod ncs

expetierunt. Quos sanctusclevans, docebat divinani Sapicntiam descendisse de cajlo ad terram, utbomineni, (jui mortuus fuerat peccato, suo sanguine et benedicta morte in ara Crucis viviflcaret. Itaque pcr tres continuas bebdomadas eos docens, et in fide conflrmans, baptizavit cx eis solummodo quadraginta duos, excei)tis parvulis utriusque sexus et mulieribus :
13. Et licet Boructarii essent gcns barbara,
s;Bva,
ct incnlta, et

primus qui sanctiun Swibertimi baculo impetere non formidabat. Qui cum qiiolidie dire vexaretur, et a multis visitarctur, tandem quadam die pra>sentibus nonnullis idolorum sacerdotibus,
Nisi liuc veniat servus Dei vivi
et aliis

plurcs deos adorarent,

pro-

phanis

et sacrilegis sacriflciis

responsa a daemonibus
;

exquircntes, auguriis et divinationibus servientes

paganis ipsi condolentibiis, da;mon clamare coepit:

tamen sanctus Swibertus, condolens ipsorum miseriac,

Swibertus Cbristia-

sedula pra^dicatione, crebris dcvotionibus,

norum
gis ac

episcopus, binc non egrediar.

Cumque ma-

et niirabili sanctitate,

Deo

auxilianle, eos ad agni:

magis basc iterando clamarct, confusi absceset

serunt idololatra;,
dubii,

amici dajmoniaci, per|ilexi et

quidnam facerent. Demum comniun iomnium

ct invitatur

tionem veri perduxit luminis ut relictis ita idolorum sordibus, in Christum credentes, fana, in quibus idola antea adorare consueverant, propriis

deliberatione, ab ipsis sanctus Swibertus quajritur,

et

manibus destruentes, Ecclesias constrnerent,

inventus obnixe rogatur,

ad visitan-

dum daemoniacum
tiens,

praefatum. Igitur sanctus Swi-

bcrtus, fratcrno tactus dolore, da^moniaco coinpa-

cum

iret

cum

suis

presbyteris et clericis,

essctque in via ad

visitandum euni,

mox

ccepit

quibus presbyteros et diaconos sibi in adjutorium per diversa Ecclesiarum loca ordinavit. Qui postquam prasfatum errorem in magna parte, divina praecedente gratia, miraculis, ct sermonibus extirpasset, frequentabalura populiscircumquaque
in
positis
,

dajmoniacus spumare, dentibusque dire stridere, de et borribiliter vociferando claniare plus solito quo pra?sentes valde gemcntes mirabantur. Sed sancto Swiberto appropinquante domui, cessavit
:

catervatim ad

eum

confluentibus
prasfati

qui

cximia; conversationis, et
excitati,

miraculi

videre et audire

eum

siticbant.

fama Quibus

dffimoniacus jacens in lecto, ac

si

sorano dulciter

IiberavocedocumenlainsinuansEvangelica,multos ex cis convertit, quos sacro baptismatis fonteabluit

et

pressus essel.
lA.

purgavit

sicque per biennium inter eos

mo-

Quem

sanctus cernens, pra^ccpit suis, ut

:

ratus, vitac meritis, et virtntum clarens exemplis,

omnes

orationibus devote vacarent

etipseorationi

incumbcns, Dcum devotissime precabatur, ut ad laudeni et gloriam sanctissimi nominis sui, et ad conversionem incredulorum, dsemoniacum expulso da;mone liberaret. Surgensque cum suis ab oratione signavit

omnibus amabilis, vcncrabilis factus cst. Fraterno denique amore plenus, cunctisadsalufem prodesse
satagebai. Ipse vero,

ut omnibus

omnia

fieret

cunctos egenos in necessitaiibus

et infirmitatibus

ipsorum

visilavit,
et

non solum

Christiaiios,

quos in
et

dicens

[n

da;moniacum signo salutifcrae Crucis, noniine Domini nostri Jesu Christi praespiritus, ut exeas

fide visitando

exhortando confirmavit, sed

,

feroccs Paganos errore idololatriae irreiiios

ut eos

cipio tibi,

immunde

ab hac Dei

a vano cnltu
qiienti

dirmonum
facta
:

ereptos ad fidem perduiis

creatura, ut agnoscat

Salvatorem. Statim
provincia, serve

suum veruni Creatorem et cum fcetore spiritus malignus

:

cerei Chrisii . Ha3c ibi de

qu.c pnesenti et se-

anno suni

adjicii aucior alia

mira-

exiens, claniare cceiiit

Non diu
;

in ista perniancbis

magni Dei

nam

sicut

me

mea

babitatione expulisti, ita expelli te

ab bac faciam ex

ista lerra et

provincia. Elhelbere vero a daemonio petens de commissis in

Cbristi

Apoquibus iiiajor facta fnit ad fidem accessio. Sed quas idem sanctus (ut comminaius fuerat daemon) passus sit postea insidias,
cnla hoc
Chrisii
siolo diviniins edita, ex

eodem tempore ab eodem

liberatus, surgcns palam, inluerens pedibus sancti

Swiberti,

veniani

eum^

suo loco dicturi sumus. De Orientalibus rebus illud hoc anno secundo

baptizari in
poscit,

nomine Jcsu

instantissime pofuit.

in

cujus nomine bberatus

Similiter

multi pagani
voluti,

cum duobus idolorum

sacerdotibus,

qui prtesentes fuerunt, pedibns sancti episcopi pro-

Annalcs produni, Sarracenos Damasci primariam Ecclesiam, exciiatos aemulatione ob emincniem pulchritudinem tenipli. Hoec ex Theophane. Putamus hanc illam
Jiisiiniani

abstulisse a Chrisiianis

mysterium

fldei ChristianLe discere, et scire

fuisse

S. Joannis

Baptistae Ecclesiam,

cujus nie-

minii Beda, ubi in cpitome de locis sanctis de Da'

Marc. iu Vita S. Swiberli c. 2U. 21.

masco

agit.

JOANXrS

VII

ANNTTS

1.

CHRISTI 705.

201

Addo

periodi

Graeco-Romana 6198.

inchoalo die 22 Oecemb. Fer. 2.

Anno iErs nispan. 743. Anno Jesu 705. Joannis

Christi

Hegir.-c

86 inchoato die 2 Januar. Fer. 6. Anuo Hegira: 87

VII papa; 1.

Justiniani iterum regn. 1.

i. Jtist/niainis iteriim

imperat.

Jnstinianus
anno
dcciii,

VIII

Februarii ordinatum. Subjungit,

Joannem VI
exem-

hoc anno

in
1

imperium

restitutus est,ut

tres

annos sedisse
;

testari

omnia

Anastasii

numero

Fast. dicit,

demonstravimus. Onuplirius lib. 3 eum consulatum iterum capessiisse, idRescriptis et Constitutionibus intelligi.
ejus,

plaria

librarii

annum tamen unum abundare per antiqui incogitantiam. Verum nullus in Anastasio,

que ex ejus

dum

de Joanne VI loquitur, annus abundat; sed

Verum
editsc

nullae
;

quod sciam

Constitutiones

vir doctissimus, qui

sunt

uon dubium tamen, quin Justinianns

anno uno tardius Lconis II et successorum Pontiflcatum inchoavit, Joannis VI

Pontificatum anno uno mutilare coactus
est,

cum novo
credidit

regno,

novum
;

etiam consulatum

inierit,

ut in

sed non anno secundo sui imperii, ut perperam

Onuphrius

cum

per hac tempora statim

OnuphriusinChron.Eccl. JoaunisVII ordinationem lialendis Martii hujus Cliristi anni

rediret.

viam

quis imp. stalim etiam consul renuntiaretur.

2.

accurate

afflxit, et

post

ad 6. commutavit, die nona Januarii. Anastasiiis quidem

Joannes VI papa moritur. Joanncs VI papa hoc anno vitam

prseter

eum

Baronius,

licet solius

A num. 1 cum niorte

creationis

non vero

creationis et consecrationis, uti

rectius Onuphrius,
3.

mentionem

faciat.

diem ejus sepulturae

cum
dies

asserat,

eum

sedisse

morcin omisit; sed annos tres, menses duos,

ad Joannem VII quijam praerat Ecclesioi Rom. Anastasius indicat Joannem VII jam Pontiflcatum gessisse
Justinianus legatos mittit

,
:

duodecim, ut tam

in Codicibus vuigatis

quam
et

Mss. et in

Liiitprando, Orderico lib. 2, Reginone,

,

Catalogo Vaticano-Palatino

aliisque

legitur,

ordinatus
die

fiierit

die xxviii Octobris anni dcci, alio

contigit. o Cessavit episcopatus

mors ejus non

imperium; ait enim a Illico ut palatium ingressus est, propriumque adeptus imperium, tomos, quos antea sub domino Sergio Apostolicaj memoriae Pontiflce Romam direxerat, in quibus diversa capitula Romanae Ecrecepit
clesiaj contraria,

quando Justinianus

mensem unum,

dies

xvm

d, inquit Anastasius, ut

scripta inerant, per

duos metro-

etiam lcgitur in variisnostris Catalogis. Veriim loco excluso etiam dic dies xviii, legendum, dies xix emortuah, tam a Sede Joannis VI quani ab inter;

politanos ei^iscopos demandavit, dirigens per eos et

Sacram, perquam Joannem VII Pontificem conjuravit

ac adhortatus est

ut Apostolicaj Ecclesia)

pontificio, is^jue error,

ut videtur, Anastasio

tri,

Concilium aggrcgaret,
liret, ct
si

ct qucc ei visa essent, stabi-

buendus.
qui

VII, natione Gra>cum ordinalum csse die [)rima Martii, in quam Dominica hoc anno incidebat, ex duratione Sedis ejus, ac die (|uo eum sepultum Anastasius dicit, manifestum flet. Marianus Scotus iii Chronico ait Joannes papa obiit Indictione iii,
ei successit,
:

Nam Joannem

qua; adversa renuendo cxcluderet .

dcciii in

Quod

anno

imperium
est

rcstitutus fuisset Jusli-

nianus,

ut opinatus

Baronius, non ad JoanConcilio

nem

VII, sed ad

Joannem VI de

TruUano
Anaest

scripsisset,et
stasius,
illos

legationem misisset;
statiin ac ingressus

cum

testetur

eum

estpalatium, duos

secundum

Gcsta Ponliflcum (t ), Joannes scilicet VI, ideoque hoc anno. Ubi nomine Gestorum Pontifi-

metropolitanos

Romam
Christi

lcgasse.

Verum

itaque (juod eo

anno

oslendimus, non nisi

cum
pore

intelligil

librum Pontiflcalem

(jui

cjus tem-

currenti in flnem vergcnte Justinianum

impcrium

nondum

tribuebatur Anastasio Bibliothecario,

ul hic locus demonstral. Sed inccrtum, an Indictio,

(iu;e

legilur,

etiam in quibusdam sequenlibus Pontificibus omissa hic fuerit a librariis. Repeiilur

illa iii

successum h.x-c im[)eratoris legatio habuerit, anno cxcii ex[)Osuimus. -i. Beda strictimegitdepersecutionibtisS. Wilrecupcrasse.
fridi.

Quem

A num.

ad

M. Beda
ct

lib. 5,

cap. 20,

uno
non

enim Indicho
obiisse

in

uno Ms. Freheriano.

Pa|)C-

tenore recitat,
fridi; sed

qit.x

contigere in causa sancU Wilbreviter res narrat,

brocius in Coiiatu Chronico-Historico

arbitratur.

quia strictim

Joanncm

VI die xxi mensis Deccmbris supe-

rioris Christi anni, et

Joannem YII hoc anno

dic

mirum si Baronius, deslitutus ((uibus nunc abundamus subsidiis, disceriiere non |)otuerit, an Syno1,

(I)

Joannes VI

obiit die xi Januarii

hujus anni, ul in Nnla ad

annum dcci,

probavimus.

Mansi.
"2e

TOML'8 XII.

, ;

202

JOANNIS VII ANNUS

1,

CHRISTI 705,

dus Romanaiii qua Wil/ridiis almlutns, JoanneVI aut Joanne VII seilente, (]uovc anno celebrata fuerii

et suspicatus sit, actum in ea de canonihus in Quini-Sexta Synodo ad sexlam gcncralcm adjectis

;

Post non mulfi tcmporis spatium, Ethelredo amico suo docentc , inquil Eddius cap. 53, Wilfridusnuntios duos ad Alfridum Ultra-Umbrensium

regem
sibi

emisit, postulavifque ab eo,

ut licentiam

cum tamen certumsit.lccta f|uidem essein Synodo Romana anno supcriori habita, c)uajdam contenta in Concilio Romano contra Monotbelitas ab Agathone papa coacfo, sed ea tantum quai ad causam
Wiifridi

veniendi ad pracsentiam ejus concederet,

cum

lifteris salutationis

Apostolica; Sedis, et judiciis de

sua causa Apostolica potestate constitufis. Quibus rex in prima vice nihil dure et austererespondit
:

uon vero ad Monotlielitarum damnationem. Hinc qua; hic Baronius una serie de
facerent,
;

scd secunda vice dixit,

sui

reges, et

quod ante preedecessores archiepiscopus, et quod postea ipse

Wilfrido narrat, per suos annos nobis distribuenda fuere ut Hisloria tam memorabili ab auctore qui , testis oculatus fuit, Eddio scilicet scripta, Annales
Ecclesiasticos locupletaremus.

cum

archiepiscopo ab Apostolica Sede emisso

Britanniae

cum

omnibus paene

prssulibus judicavit,

hoc, inquit, quandiu vixero propter Apostolicai

Neque opus
;

est hic

Sedis (ut dicitis) scripta

ad Raronii conjecturas respondere

cum
in

sola re-

nunquam volo mutare. At hanc sentcntiam plane postmodum mutavit et

,

rum

narratio tenebras

omnes

dispellal.

vere poenituit. Paulo post rex in

morbum incidit

5. Hoc anno Wilfridus Roma Angliam venit. Eddius itaque

Galliam

et

Qui statim

,
,

inquit Eddius cap. 5G,

ut erat

in Vita sancti

sapientissimus

Wilfridi,
Gallias

postquam
,

retulit

eum

relicta
,

Roma

in

noscens ab Apostolica potestate perculsum se esse, pcenitentia ductus confessus

est

pervenisse

cap.

53

asserit

Wilfridum

peccatum suum
, proniisitque,

in

maximo languore inflrmitatis correptum ad Meldam civitatem vix vivum deductum esse, quinta die
Michaelem angelum Domini sancto pontifici apparuisse, eique revelasse, quod ab ea die in dies magis sanaretur, ad patriam perveniret, eique
sui

scopum contra

Apostolicae Sedis judicia

si

sanctum Wilfridum epicommisilla

sum
sin

de

infirmitate sanatus
;

morbi

surgeret, Apostolicae Sedis judicium servaturum

vero moreretur, praecipere se successori suo,

ut

cum
1.

Wilfrido concordiam iniret, et paulo post

substantiarum ejus carissima redderentur. Addit sanctus Michael Paratus quoque esto, quia post quatuor annorum spatium iterum visitabo te e.
:

dietn obiit.

Beda

iu

Moritur Alfridus rex Northumbrice. Epitome scribit Anno dccv, Aldfrid rex
:

Eadem
M

narrat Beda lib. 5, cap. 20, subjungitque prssulatum est suae receptus Ecclesiae. Sicque quatuor annis, id est, usque ad diem obitus sui,
:

Nordanhymbrorum defunctus
riensis
lib.
i

est

Malmesbu-

hi

habet
et

de Reg. Angl. pag. 21, de Alfrido Per decem et novem annos summa pace
pra^fuit, nihil

vitam duxit

in

pace ,

sc.

usque ad

annum

dccix.

gaudio provinciae

unquam

praeter

Quare inlirmitas Wilfridi, et apparitio S. Michaelis cum praesenti anno necessario sunt copulandae, nec alio contingere potuere, ut ex dicendis in Wilfridi morte magis liquebit. Prsefatis mernoratis Eddius cap. 54 ait, post paucos dies Wilfridum et

in persecutione

magni

Wilfridi,

quod
.
:

livor

edax

digne carpere posset, admittens vero ad huuc annum dccv, ait

Wigorniensis

Alfridus rex

Norlhanymbrorum in Dritfelda XIX kalendas Januarii defunctus est, auno regni sui xx necdum impleto . Sed in die emortuali

mare navigio superantes Canluariam venisse, ubi Bercthualdus archiepiscopus ei a spopondit, mitigare judicia dura olim in Synodo statuta
socios
:

mendum

est, et

qui-

dem

deinde Wilfridum venisse ad Ethelredum regem, quiante regebatMerciorum populum, semper flde-

mentem. Hic enim asserif, Alfridum regnare ccepisse auno dclxxxv, mense Maio, quod verum est, ideoque si usque ad
contra

Wigorniensis

lissimum amicum

Hic autem statim Coenred,

quem regem post se constituit, ad se invitavit, et adjuravit eum in nomine Domini et in sua chariobedire praeceptis Apostolicffi Sedis. Ille autem Coenredus) voluntarie sic facere promisit, inquit Eddius. Ex quibus intelligimus, Synodum
tate,
(scilicet

medium mensem Decembrem hujusannisuperstes regni sui implevit annum xx etxxi inchoavit. Legendum itaque XVII kalend. Junii sicque
fuit,
,

Alfridus vita functus fuerit tribus aut quatuor die-

bus, antequam regni sui annum xx implevisset. Junium enim in Januarium saepe amanuenses mutaut. Idem error legitur hoc anno in recentiori

Romanam
perductam
misisse, et

sub finem superioris anni ad exitum fuisse, illico Wilfridum yia; sese comhujus anni initio ad civitatem Melden-

Chronico Saxonico.

sem

Quatuor enim anni

pervenisse, ubi ei sanctus Michael apparuit. vitaj ei ab eo promissi, currenti

Uxorem 8. S. Cuthburga uxor Alfridi regis. habuit Alfridus sancfam Cuthburgam, de qua Malmesburiensis lib. \ de Reg. Angl. cap. 2 Habuit
:

inchoantur, annoque dgcviii, ut in morte ejus ostendetur , terminantur. Intelligimus secundo

Ina (rex Occidentalium Saxonum) sorores Cuthburgam , et Quenburgam. Cuthburga Alfrido regi

Northanymbrorum nuplui

tradita; sed

Synodum Romauum

habitam removeri non posse ab anno, quo Ethelredus regnum Merciorum cessit Coenredo, ideoque et quo Joannes VI Pontifex
6.

in ejus causa

multum conjugio

diducto, priinum

non post apud Berken-

gum
mox

(in

agro Londoniensi) sub abbatissa Hildehda

ipsa

magistra regulae,

Winburna; Domino
ad

Romanus

erat.

placitam vitam transegit . Auctor Chronologiae

S. Wilfridus male ab Alfridoregeacceptus.

Saxonicm Malmesburiensi antiquior

annum

JOANNIS
Dccxviic scribit de
fuit

VII

ANNUS

I.

CHRISTI 705.
inito consilio inter nos si

203
Deus nostro

Cuthburga

Haec data nuptui

:

mansimus,
regali puero

Northanymbrorum
(vitse

regi Alfrido

sed ab

illo

regnum

patris sui concessisset, qua;

adhuc vivente
fuit .

monasticae studio) sejuncta

mandavit sancta Apostolica auctoritas de sancto

Wilfrido episcopo, adimplere Deo spopondimus
et statim
:

Ubi verba parenthesi inclusa, addita suut ab Abrahamo Wheloco in illius Chronici editione, ad majorem explicationem. Situm erat monasterium Winburnense a Cuthberga constructuni, in
provincia West-Saxonum, hodierno comitatu Dorcestrife,

post vota mutatis

coucito cursu

omnes cum

animis inimicorum, juramento in amicitiam

haud longe

a Castro Badburiensi

quod

regum West-Saxonum
culo
III

sedes erat. Mabillonius sa\,

Benedictino, parte

burgffi reginae et abbatissaj

in Elogio S. CuthWinburnensis, hujus

circiter

nosiram conversi sunt, apertis januis de angustia liberati sumus, fugatis inimicis nostris (Eadwulfo sc. et suis) regnum (pro Osredo puero) accepimus Chronographus Saxo ad hunc Christi annum habet hic Ealdfeltus Northamjmbrorum rex obiit,
:

et

Ethelverdus

lib, 1,

cap. 11, Ethelredi

Merciorum

monasterii
revocat,

initia

ad prresentem

annum

regis

abdicatione,

qua; anno superiori contigit,

quod S. Aldhelmus factus episcopus Schireburnensis Epistolam scripsit de libertate propria;

electionis,
cesi

narrata,

constitufis concessa,

omuibus congregationibus in sua dioein qua Epistola meniio

Cuthburgae Winburniee abbatissEe. Eam Epistolam datam anno ab hKarnat. dccv, Indict. iii, e Registro Malmesburiensi vulgavit Alfordus in Annal.Anglic.

Post menses duodecim obiit Northanymbrorum. Impletusque est tunc numerus annorum a conditione mundi nongentesimus et quinque millenus, ita dmdcd . Illigat Ethelverdus qui Chronicon suum absolvit anno DCDLXxiii annum primum Dionysianum cum anno

inquit

Ealdfelth rex

mundi

dmcxcvi. Quare irrepsit error in ha3c verba,

:

Annus mortis

ejus incertus. In Missali et Breviario

quaj leguntur initio libri primi

Factus est nu-

Salisburiensis Ecclesiae prid. kal. Septemb. officium

ribus

commune Virginibus non Marlycum tamen Wigorniensis ad an. dccxviii, insinuat divortium Alfridi cum Cuthburga contigisse circa annum dcc, eamque non fuisse Virginem Ante finem vitae suae connubio carnalis copulse, ambo pro Dei amore renuntiavere . Tam ipse quam Westmonasleriensis Cuthburgam et Quemburgam sanctas appellant.
ejus prwscribitur
; :

merus annorum ab ipsius mundi initio usque ad Christi primum adventum v millia quingenti, minusquinque. Loco enim qidnrjenti, legendum, ducenti. Nam si ab anno mundi dmdcd, qui concurrit cum anno Christi Dionysiano dccv, demas annos dccv, restabunt anni dmcxcv, quo Christum Ethelverdus natum credidit. Qua) hic a nobis explicanda fuere, ut magis constet, Concilium Niddai
in

Nortbumbria sub hujus anni finem celebratum

11.

9.

bria.

Eadimdfus tyrannidem arripit

in

Northum-

esse.

Post
vit
:

eum Eadwulfus perparvum ad quem S. pontifex noster de

(sc.
:

Eddius Alfridi regis morte narrata, ait spatium regnaexilio

S.

Wilfridus

in

Synodo Niddana cum

cum

filio

suo proprio

Eadwulfi) venicns de Rypis, quasiad amicuni nuntios emisit quibus austere et dure,

persuasus a consiliariis suis, pro antiqua nequitia

sua respondebat, dicens

nisi

Per salutcm

meam

juro,

Eddius enim ca[). 57 de omnibus reconciliatur. hoc Concilio, in quo pax reformata est, loquens in In primo (scilicet anno) Osredi regis, Berquit thualdus Cantuariorum Ecclesiaj etpa^netotius Britanniac archiepiscopus de Austro veniens, habens ex prrecepto Apostolicae Sedis Aquilonarium regem
:

dierum discesscrit, de sodalibus ejus quoscumque invcnero, morte peribunt. Et post ha;c aspera verba, de regnoquod duos menses Iiabuit, conjuratione facta adversus eum, exiHilsus est, et rcgnavit pro eo puer regius,
in spatio sex

de regno

meo

cum
regni

oninibus episcopis suis, et abbatibus et totius ejus principibus, ad Synodalem locum de

:

causa beati Wilfridi episcopi diligenter invitare et ita factum cst. Nam in unum locum juxta fluviuiu Nidd, ab Oriente congrcgati rex
(scilicet

Osredus)

cui

nomen

erat Osred, filius Alfridi regis et sancto

cum

pontifici

babet
cap.

nostro filius adoplivus factus est.Idem Malmesburiensis lib. 3 de Pont. Angl.

principibus suis, et tres episcopi ejus (nempo Bosa El)oracensis, Joannes Hagustaldensis, et Eadnccnon ct fridus Lindisfarnensis) cum abbatibus
:

268.

Beda
fuit
,

lib.

.^,

cap.

19,

Eadundfi,
ait

qilia
,

tyrannus
Aifrido

non meniinit, sed

tantum

filium ejus
successisse.

Osrcd, pueruin octo circiter

beala Aclfreda abbatissa (Streancslialensis monatotius stcrii, filia 0.swii Northuinbria; regis) semper provincia} consolatrix, oplimaque conciliatrix; Ber-

annorum,
10.

Osredus

brioi evehitur.

Bellum aliquod post Alfridi mor:

filius Alfridi in

solium Northum-

Ihualdus quoquc archiepiscopus ct Wilfridus episcopus simul in una dicadvcnerunt. Deinde scdentibus regc et cjiiscoijis

cum

principibus

corum

in

tem

Eddius cap. 'u, iibi ait, Berectfridum, qui secundus erat a rcge, dixissc in Synodo Niddana, de qua mox Ha^c est voluntas rcgis et principum cjus, ut mandatis Apostolicac Sedis et
fuisse, innuit

locoSynodali

utriusquc libri a principio usque ad finem lccti sunt. Archicpiscopus autcm dixit, Apostolicam potcstatem ccnsuisse, ut praesules Ecclcsiarum illius provincia) bcato Wilfrido rccon,

pra^ceptis Aifridi

regis

in

omiiibus

Nam quando
oliscssi
,

in url)c, (|Ufc

obediamus. Bebl)amburg dicitur,

cilientur.
jiosse

Episcopi resistcntcs

dixerunt,

nulliun

undique circumciiicli iioslili inanu (Eadwulli nempe) in angusliaquc rupis lapidca;

et

immutarc (lua) jam facta summopere faveiciit Wilfrido

el

fuissenl. vSed

cum

abbatissa Aelfleda,

princeps Berechtfridus, ct pro

codem

pra;sulc

204
nnilta in

JOANNIS
Synodo

VII

ANNUS

1.

CHRISTI 705.

dixisscnt, ut videre est

apud Ed-

defuncto Bosa, viro multa? sanctitatis et humilitatis

dium,

cpiscopi sibi

muluo

separati ab aliis inirc

episcopus pro co Ehoraci substitutus, etc liosam

consilium coeperunt; aliquando cum eis archiepiscopus, aliquando\erosapientipsimavirgoAelfleda: et hujus sancti Concilii talis finis exstitit, ut omnes
episcopi et rex

ineunte Octobri fato functum csse habet Martyrologium metricum vetustissimum subBedffi nomine tomo X Dacheriani Spicilegii editum.
Sextas Octobris nonis Bosa optat habere.
Soleoines terris

cum

suis ojitimatibus

purc pacis
summo
qui gaudet Oljmpo.

concordiam cum S. Wilfrido episcopo inierint, quam inter se usque ad Dnem vitae conservavcrunt, reddentes ei duo optimaccenobia, qua) in Rypis etHagustaldense cum omnibus redditibns snis .Bedal. 5^
cap. 20, de isto Concilio haec habet
:

13. Adversarii Wilfridi etiam sanctitate illustres.

Factum
Alfridi)

est,

Dies tamen eriiortuales a Marfyrologiorum

alii
;

ut regnante Osredo

filio

ejus

(nempe
i)ost

mox

conditoribus memorati, quandoque

Synodo

facta juxta

fluvium Nidd,

aliquantum

quam

dies sepultura; aut translationis

non sunt, quo modo

utriusque conflictum, tandem cunctis faventibus, in pra^sulatum sit succ receptus Ecclesia?. Sicque

anno dccix , num. 3, hujus metrici Martyrologii auctorem diem obitus sancti Wilfridi cum die ejus
translationis

usque ad diem ohitus sui, vitam duxit in [)ace . Exhactenus dictis 12. Aliqui errores rejecti. liquet primo, Synodttm Romanam in causa Wil(l\iatuor annis, id est,

confudisse videbimus. Bosce

nomen

(qui contigit

anno

dccix)

beati tribuit Bollandus ad

diem

ix

mensis Martii;
collegio, in-

quod non

constet, offlcium Ecclesiasticum de eo

fuisse recitatum. Erat de

monachortim
Wilfridi

fridi

anno superiori, non vero currenti, ut putavit Baroniusnum.7,congregatamesse.Liquetsecundo, Alfordum hoc anno num. H hallucinatum, ubi ait, Wilfridi causam Romoe ventilatam non fuisse in Synodo sed tantum antistites frequenter ibi conve;

quit Beda, qui

eum,

licet

adversarium,

impense laudat
et 23, etalibi.
lib.

lib. 5, cap.

21 et 22, hb. 4, cap. 12

Palam

est, inquitMalmesburiensis

3 de Pont. Angl. p. 267,

vat mortales,

quod
et

illi

viri,

quanta miseria involquos sanctissima cele-

nisse,

eamdemque

tractasse

nam

Eddius

quem

brat antiquitas, Theodorus, Berthualdus, Joannes,

Alfordus non viderat, de hac re nos dubitare non patitur: ideoque recte Baronius scripsit, eam in

Bosa, nec non

Hilda abbatissa digladiabili odio

.

impelieruntWilfriduniDeo acceptissimum

Fuerat

Synodo agitatam. Liquet tertio, perperam scripsisse Baronium n. 6, testari Bedam Wilfridum, Romse sub Joanne Pontiflce absolutum fuisse annis quatuor ante obitum, ideoque hanc absolutionem ad Joannem VII referri debere, qui hoc anno, qui quartus est ante obitum Wilfridi Romanus Pontifex erat.
,

Bosa magister S. Accce episcopi postea Hagustaldensis, qui colitur die xxx Novembris, et valde laudatur a Beda
lib. 5,

cap. 21

Utpote, inquit, qui

a pueritia in clero sanctissimi ac Deo dilecti Bosae

Eboracensis episcopi nutritus atque eruditus est De Joanne sanctitate etiam illustri suo loco agetur.

Beda enim, cujus verba mox recitavimus,

ut

scribit

Wilfridum quatuorannis, nonaSynodo Romana,

eum interpretalur Baronius, sed a Synodo Niddana,mortuumesse. Baronium exscripsereBinius et Labbeus in editione Conciliorum, et asseruere Joannem VII ad instantiam Justiniani imp. Concilium hoc anno indixisse pro Canonibus sexta; Synodi
conflrmandis vel reprobandis, et in eo de causa Wilfridi etiam actum. Liquet quarto, admissamessein
Concilio ISiddensi concordiam antea propositam a

Moritur S. Hedda episc. Dorcicestrensis. 11. Sanctum Tleddam episcop. Dorcicestrensem apud West-Saxones seu Saxones Occidentales, vita functum esse anno Incarnat. dccv, testatur Beda lib. 5, cap. 19. Ejus nomen inscriptum est recentioribus Martyrologiis ad diem vii mensis Julii. Ante episcopatum monachus fuerat et abbas, teste Malmesburiensi in lib. 2 de Pont. Angl. c. 3;
14.

Ad num.

sed

Leutherio

quarto

Occidentalium

Saxonum

sancto Wilfrido in
habito,

ConcilioRomanoanno

superiori

episcopo demortuo, Dorcicestrensis episcopus creatus est. Porro alia est Dorcica, seu Dorcicestria,

illumque cessisse episcopatum Eboracensem, salvistamen juribus et privilegiis monasteriorum Hagustaldensiset Rypensis. Quare Eboracensis
cpiscopatus Wilfrido

nunquam

restitutusfuit, ut ex

iaudatis Eddii verbis manifestuni

flt. Permisit enim Joannem Hagustaldejisem episcopum Eboraci sedere, ipse jam annis gravis,

vulgo Dorchester, urbs provinciaj Merciorum in comitatu Oxoniensi; alia Dorcicestria, itidem Dorchester, urbs Occidentalium Saxonum, Dorcestriae provincise caput, huicque prKfuit satictus Hedda, non alteri, uti demonstrat Mabillonius sa;culo iu
Benediclino parte
1,

Wilfridus, Bosa mortuo,

in in

Elogio

historico

hujus

sanch

prcesulis,

quem

eadem sede

praecesserant,

Hagustaldensi Ecclesia et suis monasteriis contentus,

ut teslatur Malmesburiensis lib. 2 de Pont. Angl.
p. 269,

Birinus, Agilbertus,

bus suis

locis

Wini, et Leutherius, de quiegimus. Hedda defuncto, episco(scilicet

defuncto Alfrido, Wilfridus in concordiam

patus provinciaj illius

Danieli,

sedem apud Hagustaldum habuit, Joanne in Eboracum migrante; quiajam Bosa defunctus erat , nempe statiin soluta Synodo. Antea idem scripserat Beda 1. 3, cap. 3 Cum reverentissimus vir Wilfrid post longum exilium in episcopatum esset Hagustaldensis Ecclesiaj receptus, et idem Joanues,
receptus,
:

talium) in duas parochias divisus

Saxonum Occidenest. Una data est

quam usque

hodieregit; altera Aldhelnio,

cui annis qiiatuor strcnuissinie prffifuit;

ambo

et

in rebus Ecclesiasticis, et in scientia Scripturarum

sufflcienter instructi , inquit

Beda

lib. 5,

cap. 19.

Daniel erat antea episcopus insulaj Vectce, ut pro-

JOANNIS
dit

VII

ANNUS

1.

CHRISTI 705.

205

Beda

lib. 4,

cap. 16, qiiem episcopalum reti-

niiit,

qiiando lioc auno renuntiatus est episcopus

(jirce

Vintoniai, ut nos docet Beda lib. 5, cap. ult. loquens de prssulibus anno dccxxxi adlmc viventiEpiscopatus, inquit, Vecta) insulaj ad Dabus nielem pertinet, episcopum Ventse civilatis, seu Vinlonia), ubi et bodie episcopi protestantes sedent.
: c<

meric Sarracenorum califam obiisse anno EeLxxxvi, die imdevicesimo mensis decimi, seu Sceval, id est, die undecima mcnsis Octobris, re-

gnasse

anmim unum et viginti, diebus quindecim

esse

et

Danielem Bonifacius
illius Epistolis liquet.

Germanorum

apostolus in
erat,

rebus gravissimis consulere solitus

15. S. Aldhelmus fit Aldbclmus sedem nactus

ut

ex

episc. Schireburnicc.

cst Schire/jurnice, prae-

fnit(|ue

Dorcetiensibus

Somersetensibus, Wilto-

Damasci. Is Carthaginem cepit, et ditionessuas iiropagavit usque adconfiniaWisigothorum. Ei successit Walid ejus filius, califa decimus tertius, de quo Elmacinuseodemanno Hegirae,ait: Jussit Walid aidificari delubrum Damascenum, et destrui templum Cbristianorum, quod ad latus erat terapli, et consecratum D. Joanni. Dicitur a Christianis pro eo obtulisse xl milleaureos, quam cum illi pecuniam acciiiere noUent, cepit illud atque

scpultum

niensibus, Devoniensibus et Cornubiensibus. Sed

destruxit,

i>c

quidquam

iis

dedit.

Perliibentur

cum

Schireburnia tempore Willelmi Malmcsbu-

autem

in exstruendo illo delubro occupati fuisse xi

riensis viculus

tantum

esset,

ut

is

testatur lib. 2

mille latomi .

Theopbanes Damasci

Ecclesiam

de Gest. Pont. pag. 247, undecimo Ecclesiai saiculo sedes episcopalis translala est Salisburiam, ubi

Christianis ereptam dicitanno Incarnat,

secundum

nunc extat ut videre est apud Godwinum in Comment. de pra^sulibus Anglia) pag. 388, de Aldbelmo adbuc abbate Malmesburiensi Willelmiis
, ,

Alexandrinos dcxcix, ideoque uno anno tardius, quam Elmacinus, cui hac in re major fides ha-

benda. Hinc apparet, libros tres sancti Adamnani

de locis Sanctis exrelatione Arculfi,G\Asco\)'iQa\\\, de quibus egimus anno dcxoix, num. 3, scriptos
esse ante praesenlem

Malmesburiensis in ejus Vita cap. 8 haec scribit Si quando stimulo corporis admoneretur, non
:

annum,

aut saltem

Arculfum

solum

illecebrae

denegabat effectum
repudiabat

sed alias

insolitum reportabat triumphum.

Neque tamen
,

Loca Sanctavisitasseantehuncannum; cum Adamnanus alia in libris illis non retulerit, quam quaj
accepit ub Arculfo in
esse.
illis

consortium
vel

feminarum
,

ut
:

ca;teri

locis

memoratu digna

qui ex opportunitate timent

,

prolabi

imo vero
,

vel cubitans aliquam detinebat assidens quieto et imquoad carnis tepescenle lubrico moto discederet animo. Derideri se videbat dia,

Quare cum lib. 2, cap. 28, deDamasco loquens dical, ibidem iu honorem sancti Joannis Baptistce grandem fundatam esseEcclesiam, ea tunc nondum solo wquata fuerat.
18. Obitus S.
BertilcB abbatissa Kalensis.

bolus,
alias

cernens adhffirentem feminam

virumque
Hoc
illaesa

avocato animo insistentem cantando Psalterio

mulieri, salvo pudore,

vel superiori

anno sancta
jiio

Bertila abbatissa

ct valefaciebat ille
castitate.

lensis prima, die incerto,

clausit,

sanctoque fine
in
Iioc

Kavitam

Rcsidebat caruis

incommodum,

dolebat

postquam perquadragintaetsexannorum

ncquam
male

spiritus de se agitari ludibrium . Verum cum fama mendaci Aldhelmo Malmesbu-

curricula propter
ravit B,

Dominum

cocnobio labo-

inquit auctor

anonymus
ii

fere ffiqualis iu
1,

riensis aflingit ad

laudem, quod
in

illi

est

ad contu-

ejus Vita, quai extat skcuIo

Benedictino parte

nieliam

cum

hac

pugna non obfirmato vultu

hoc sajculo pro Roberto de
in

Monasterium

illud Balthildes regina

mortuo Clo-

rcsistendo, sed fugiendo vincatur, ut i^luribus os-

tensum

est in apologiis

Arbriscello fundatore Ordinis Fontis-Ebraldi,

doveo II marito suo aBdificavit, ut illud ingrederetur cum Clotarius III ejus filius regnum per semetipsum gerere posset. Quo prajparato a Theodlechilde abbatissa monastcrii Jotrensis intra Jorani
sallus arva, scxto milliari supra Meldas civitatem
siti,

<iuemsimiliscalumnia conficta, elucubratis. Quanti fecerit ejus Opuscula sanctus Bonifacius adhuc (liaconus, ipsemet in Epistola iv significat. Excessit anno ablncarnalioncDominiseptingentcsimo nono, etc. inquit Malmesburiensis in ejus Vita,
qui addit alios cbaracteres
in

poposcit abbatissam, ut ex suo monasterio

aliquas famulas Dei sibi deslinaret, qua;

gcre deberent cocnobium .

suum reHxc Bertilam cum

misit, qua)

parum

certos. Colitur

quibusdam

sanctis puellis ad

reginam

Ilomano et pluribus antiquis die XXV Maii. Legendi Henschenius, ct Mabillonius sajculo ni Bcnediclino parte 1, et in Appendicc [larlis 1 sfficuli iv, qui varia de eo observarunt, et Vitam ejus a Willelmo Malmesburiensi scriptam, antcaquc tenebris se[iultam, in lucem cmiserunt.
Martyrologio
,

suscepta regiminis cura,

Christianitas fratrum

seu sororum ejus pielatis exemplo a;dificabatur,

ctiam
per

et ejus nuinificentia larga

cuncti pauperes

ac peregrini consolabantur, tantumque fruclum

eum

Doniinus contraxit adsalutem animarum,

illi

10.

Historia
et seqq.

Suidbertina

fafmlosa.

ut etiam a transmarinis partibus Saxonite reges

fidelcs

Ad

Suidberlinam

Jam sa-pius monuimus Historiam ab aliquo fabulatore excogitatam esse, ideoque nullam lidem mereri. Quarc qua) cx illa Baronius hic narrat, prajtermittenda.
17.
lib. 1 Hist.

num. 12

ab co per missos iiostularcnt, ut illisde suis discipulis ad eruditioneni vel sanctam instruclioncm, quam audierant esse in ea mirabilem, dirigeret, scu etiam qui

virorum

el

sanclimonialium

Moritur Abimelech califa. Elmacinus SarracenicK ait Abiinclech seu Abdcl:

cu-nobia in

illa

regione construercnt , in(|uit ano-

nynuis, (juiindicatcUain virorumseu

monachorum
morc
illoruni

convenluui

Kalw tum

extitisse,

pro

206
tuiniioriim, (luibiis in

JOANNIS

VII

ANNUS

1.

20.

CHRISTI 705.
Ante illud nullum Kalm aliud monasteNec est quod quis dicat, in Vita sancta;

sancUmonialium coBnobiis
III

duplex conventus esse solebat. Interea, Clolario

monaslerio quod ipsa conslruxerat,
Bertiia)

siib

rium

fidt.

adulto, Baltbildes, relicta cura regalis palatii, in

Bathildis legi

eam Kakc

sdificasse

obedientia

gnum

virrjinum, ideoque,

aliud

ccmohium maparvum ibi antea

abbalissa; se

subdidil

ct

utraque illud

exlitisse. Si

enim

htcc explicatio valeret, se^iueretur

communi consilio tam in aidinciis et officiis, quam et sanctitatis cxemplo mirilice cxornarunt .
Sancto Eligio Noviomensi cpiscopo pridie kalendas

etiam CorbeiiE duo monasteria fuisse, antiquum

unum, alterum num. 7 scribat

:

recentius

cum idcm anonymus

magno
gregi
asdificasse

Tbeudofredus....
et

Decembris anni dclvih vita functo, rogabat regina, qua> tunc Noviomi erat, ut ad Kalam monaslerium suum corpus ejus transferrctur, sed tandeni plebi

fratrum praifuit

Balhiidem solum
,

magnum

monasterium

rexisse, sed antea Corbeiffl aliud

pra^extitisse
,

Noviomi sopellretur, sicut testatur Audoenus in Eligii Vita. Indeque aliqui concludunt, jam tum Bertilam monasterio Kalensi
concessit, ut

quod

sine

Theudotredum illud minus amplum legitimo fundamento asseet

,

sanctns

reretur.

Prcsterea

monasteriuin magniflcentius

quam

antea fuerat refEdiflcatum, aliud monaste-

praifuisse.

Verum cum Clodoveus

II post

mensem

Octobrem anni ncLvi e vita migrarit, et post ejus niortem Ballhildis monasferlum construxerit; ante annum circitcr dclx inhabitari non [lotuit. 19. Monasterium Kalense a Balthilde funCointius anno dclvi, num. G contendit, datum. prima monasterii Kalensis fundamenta non a Bathilde, sed a Chlotilde Clodovei Magni uxore jacta fuisse, quod in posteriori Bathiliiis Vita a Bollando ad diem xxvi Januarii recitata legatur Coenobium in honore sancti Gcorgii, sacrarum virginum in Kala prima construxit (id est Clotbildis), quod

rium dici non potest, ea ratione, quod aliasin eodem loco essent ajdificia, quod tamen interpolator
Vitai sanctae

Balhildis Kala3 ab hac sancta regina

,

factum supponit
inquit.

a domna Bathilde eversum

Ad

ha3c

si

ante Bathildem fuit aliquod Kaloe

sanctimoniallum monasterium, illud^jueadeo celebre, ut Uereswida regina ad illud inhabitandum mare trajecerit, ab aliijua malre aut superiore sine dubio regebatur. Quo i)acto igitur auctor Vitaj Bathildis loco cilatos cripsit, Bathildem, Bertilam in locnm matris esse primam constituisse, ac praeterea Bertilam e monastcrio Jotrensi cum omnibus suis
sanctimonialibus Kalam venisse
:

postea, quia aml)itus EcclcsioLTC strictior erat ad ca-

Ad Jotrum mo-

piendum plurimum gregem sanctimonialiuin, a spe memorata domina Batbilde eversum cst, et
amphtudinis constructa . Addit Cointius, priusquam Batliildis a Clodoveo II in uxorem assumeretur, in e[iiscopatii Parisiensi floruisse Kalense monasterium, ibique Eeresivitam matrem Adulfi regis Orientalium Angloruin monasticam vitam duxisse, teste Bcda lib. 4, cap. 23. Verum jam anno dclxxx, num. 15 et seqq. ostendi, deceptum esse Bedam, et Kalense monasterium pro aliquo alio Galliarum sumpsisse, nullusque neBasilica pra?grandi spatio

naslerium, undc
licet)

illas

sacras virgines (Kalenses sci-

Kala

cum pracfata doinna suum monasterium

Bertilana abbatissa, ad
accersivit ?

Si

Kala)

mortua essct, Heresivida, eain cum Bertila et aliis monachabus illuc Jotro venisse verosimile esset verum nullum hujus reginae Kalfe sepulcrum, nullaj reliquiae, nulla memoria extat. Denique dubium non cst, quin alias Kaloi duo monasteria fuerint; alterum monachoruni alterum monialium quin
;

primum

cxstinctumsit, ac Ecclesia sancta? Crucis,

ut vocabalur, presbytcrissa3cularibus data, quodet

Jotri, alibiqueetiam factum.

gaverit auctoritatem
Vitse

prioris

scriptoris

anonymi
et alterius

Atduplex

illud

monaBertila

sanctai

Bathildis

ejus

siqualis

sterium,
ajdiflcatae

amba;que

illai

Ecclcsiaj a sancla

scriptoris

anonymi
esse
S.

Vitaj sanctas Bertiljo

ctiam coaevi,
illius

fuerant; ideoque ex duplici monasterio

pnefercndam
auctoris Vita;

testimonio
Batbildaj
,

posterioris

olim

Kalw

constructo nullum

licet

antiqui.
:

Prior

potest, fuisse ibi aliquod

argumentum deduci coenobiolum Bertila anti-

in

autem anonymus num. 7, ait de Bathilde Kala Parisiaco Deo sacratas puellas coenobium magnum virginum aedificavit ubi Dei famulam religiosam valde puellam Bertilam in locum matris esse PRiMAM constituit . Quare si in Kala antc Bathildem nuUa abbatissa erat, nullaj etiam sanctimoniales morabantur. Aa/aergo Bathildis tcmpore
:

quius;

cumque

illud, adversa; sententiae asserlori-

bus fatentibus, adeoexiguum fuerit, utauctor Vitae sanctae Bathildis eidem coa;vus nullam ejus mentionein fecerit, quis sibi persuaserit, illustrem regi-

nam, qualis Heresivida fuit, patriam dereliquisse, ac mare trajecisse, ut reliquum vitae in eo ccenobiolo
transigeret ? quae obscuro et incognito , paulo fusius explicanda fuere, ne quis exislimet,
,

erat

tantumdomus-regia, ut scriptor laudatus

Vitaj

sancta; Bertilaj
et

num.

4, innuit

Cum

pontifieibus
(scilicet

me Bedam,
fuisse

qui Hereswidam Kalensem

monacham

primatibus populi sui consilium accepit

scripsit,

iinprudenter ct temcre crroris ar-

Bathildis) ut regali villa, qutc dicitur Kala,

mo-

guisse, et a recepta

gravium

sa;culi nostri scripto-

nasterium construeret puellarum. Quod

eversa Ecclesiola a Clothilde alias
posterior scriptor Vita; Bathildis in

prsstitit,

rum

opinione sine legitunis rationibus discessisse.

21.

a.'dificata,

quam

Colitur sancta Berlila die iv Novembris.

ccenobiolum

Iransformavit. Haic Kalensis monasterii prima fundatrix Berlila vero |)rior abbatissa, quae sancti;

rum.

moniales

in illud induxit.

Moritur Anastasius episc. HierosolymoAnastasius patriarciia Hierosoiymitanus, qui subscriptus legitur in Synodo Trullana, hoc circiter anno obiit, In Tabulis enim Theophanis ad

JOANNIS Vir ANNUS

annuni Incarnationis sccunduni Alexand. dcxcviu, anni triginta, quibus Joannes sedit, inclioantur. Fuit is liujus nominis IV. Vitam sancti Joannis Damasceni, cujiis discipulus extitit, litteris inandavit,

2.

CHRISTl 70G.

207

contigissc die xv inensis Aprilis, ad

quem

ctiam

apud Meurissium in operc de episcopis Metensibus. Seriem cpiscoporum Metensium, qui post sanctum Arnul-

diem

inscribitur Martyrologio Metensi

ac cultuin iinaginum strenue

defendit. Extat
Trisarjio,

phum

sederunt,

accurate consignare

placuit,

ut

Epistola sancti Joannis

Damasceni de
in

de

constaret,

qua Vossius

lib.

2 de Histor.

nem

praetermisit

Oudinus

Grfficis. Hunc Joansupplemento de scri-

ptoribus Ecclesiasticis.
2-2.

Cyrus

episc.

CP.

Cyrus

fit

episcopus

hunc sanctum abdicasse anno doxxv, eorumque everterentur opiniones, qui tardius hanc abdicationein distulere, vel qui sanctum Landricum episcopum Mehlensem inter anlistites Metenses connumerarunt. In Codice quideni sancti Symphoriani Metensis,

Constantinoi)olitanus, ut ostendi

anno

dcciii.

23. S. Abbonis episc. Metensis obitus.

anni, menses, et dies, quibus siu-

Hoc

guli episcopi Metenses sederunt

anno sanctus Abbo Metensis episcopus ad Deum migravit, cum dicecesim annis decem, mense iino, diebtis sex ac virjinli rexisset, ut babet Codex monasterii S.

Symplioriain, ubi et legitur

mortem

ejus

usque ad sanctum Arnulphum, perperam sine dubio expressi sed euin qui Catalogum illum continuavit usque ad finem fere noni saeculi, exoptimis monumentis, qua; in medium affert, eruisse non dubitandum.
;

JOANNIS

VII

ANNUS

2.

CHRISTI

70G.

1.

Justiniani imperatoris adversus /hilr/aros

stantinopolim

bellum.

Sequitur Christi annus scptingentesimus

qno
nihil

latius enarrata

scxtus, Indictione quarta,

prjeterea

An-

paucisredire valuit. Habent isla Graiconim Annales '. Hoc eodein anno septingentesimo sexto congestoj S.

cum

nales reddunt, nisi (luod ad res spectat Orientales,

signantur res

Guthlaci

anachoreta! in

non sine magna ingratitudinis nota Justinianuin iin[)cratoreii), (|ui armis Bulgaricis fucrat in imperium reshtulus, pactani |)acem cuni Trebellio ipsorum rege frangentem adversus eum duxisse exercitum
;

Anglia ab
Vixit
liic

iis

qui ejus Vitam scriptis sunt prosecuti.

horrida iiisula sohtarius, multisque

in

virtutibus ilhistiatus, propheliae

dono imbutus,
quas
tii

et

miraculorum

gratia insignis

extitit.
^,

Habentiir ex
consulas.

sed

dignas

tulisse

poenas

utpote

qui

parte res praiclare ab eo gestaj

Ex Theoph.
et

posteriores in bello ferens, fuga elapsus, vix Con-

Cedren.

Apud

Sur. Jie xi April. lom. n.

Anno

periodi fjra!CO-RomanaD6199.

Anno /Kr

llispan. 7i4.

Joannis Vll

papa; 2.

Anno Hegira;88

inchoato die 12 Decemb. Fer. 1.

Jesu

Cliristi

70G.

Jusliniani iteruin rcg. 2.

Justiniamis n Bulr/aris victus.

Ad

niiin. 1.

refert

Theophanes amio Incarnat. secundum Alex. dcc, qui kalciid. Septcmh. aiini (^hristi dccvii inchoatur,

Justinianum pacem Romanns intcr ct Bulgaros compositam violasse; in Tcrbelcm eoruni regem irriipissc; Anchiaium prolectum c.vercilum

,;

208
<>jus

TOANNIS Vir ANTNUS

a Biilgaris

2.

CHRISTI 700.

fusumcsse; ipsum
,

in

arccm fuga
reversum

Alfordus ad liunc

annum num.

se recipientem

dics Ircs in ca rcmansisse, tan-

cenliores volunt. Licet

5 passimquc reautem certum sit errasse

clemque Constantinopolim
esse.

cum

declecore

Verum

bertus in

hwc anno dccviu, quo ea SigeChronico narrat, non vero pra?senti, quo
gesla

ea Baronius recitat.
2. Obitiis
-

S. Gnthlaci anachoretce in Ancjlia.

Florebat hoc tempore sanclus Guthlacus presbyter et anachoreta Crulandis in Anglia, cujus

Ordericum laudatum mortem hujus sancti an. dccxv consignantem, incerlum tamen an annus dccxv in eam Vitam intrusus fuerit, an vero Felix ab Incarnato Verbo (id est, novem mensibus ante vulgarera yEram a Christo nato , sive a Januario sequente inchoari solitam) annos numeraverit, ut existimavit Henschenius.
4.

annus emortualis, licet certus, nempe scptingentesimus decimus quartus, iu controversiam vocatur, quod Felix sancto Gnthlaco aequalis in ejus Vita a
Mabillonio
sa>c.
lib.

Ejus

rum apud
octo vcl

virtutes. Guthlacus e regia MercioAnglo-Saxones stirpe ortus postquam

novem

annis

cum

vicinis Britonibus seu

m Benedict.
4,

primum

pubhcata, et

Ordericus

pag.

540, tradant

eum

obiisse

anno dccxv. Verum mortem cjus anno dccxiv contigisse certo

Cumbris in hodierna Wallia degentibus arma strenue tractasset, et de hosle frequentes victorias reportasset, ingressus est monasterium, quod Anglo-

temporis charactere indicat Floreutius Wigorniensis, qui anno jicxviii Hisloriam suam
absolvit, et, ut

rum vocabulo vocatur PiipaduTn,

biennioqueibidera

transacto solilaria; vitfe studio secessit in insulam

ejus verba

vulgo creditur, vivere desiit. Ha>c Anachorita probatissimus, Deique

dilectffi

sacerdos tidelissimus,

Christi virginis Pegia;

(legendum, Pega>) germanus, innumerabilium virtutum patralor Guthlacus, ludictione duodecima, quarto lumine festi Paschalis, tertio idus Aprilis,

Croylandiam in Orientali Merciorum ditione positam, sed comitatui Lincolniensi hoc fempore adscriptam. Fama ejus longe lateque volante, multi ad eum diversorum ordinum gradus abbates, monachi, comites, divites , vexati, pauperesque de
proximis Merciorum finibus, et de Britannia; partibns pro salute corporis et animae venerunt. Et

animam ad gaudia
quo

perpetua; emisit exultationis ,

ideoque die undecima mensis Aprilis anni dccxiv, fcria quarla post Pascha, qua in Vita ejus a
Felice scripta,

quisquis id pro quo fideliter venerat fideliter oblinebat. Chto Edelbaldus, id

est,

princeps,

quem
est,

Aprilis

diem seu tertium idus ejusdem mensis quod

dicitnr, incidit in
;

mortuus

xi
et

Ceolredus rex huc

et illuc

persequebatur, ad san-

ctum virum

venit, qui blaude

eum

consolatus

legitur in alia hujus sancti Vita a Capgravio edifa,

in qua habetur eum tertio idus Aprilis in Domino obdormiisse. Denique Petrus Blesensis in Continua-

eique promisit dominationem gentis suae

quae cuncta ordine conipleta sunt

et princi-

patum populorum, etconculcationem inimicorum;

(1)
;

nam
sancti

Ceol-

tione Ingulphi, cujus Historia Oxonite

nuper
est

in-

redus rex mortuus

nactus est
thlaci
5.
;

est,

ac Edelbaldus

regnum

ejus

tegra

primum

prodiit, scribit

Natus

sancfus

quod utrumque paulo post

contigit.

Gu

Guthlacus an. Domini dclxxiv, Indiclione secunda, Cyclo decennovali per decem currente, ultimis
annis Wlferi regis Merciorum
pater vester transivit ad
vitaa
,

mortem

Frater fuit S. Pegce.

Sancta Pega
5,

et

idem sanctus
Pasclia;,

inquit Ingulphus in sua Hisforia pag.

prffifati

soror

Dominuni completis annis

sepfimana
,

sancti patris nostri Guthlaci cito post primi

sua} xl, quarta feria in

anni revolutionem ab obitu ejusdem, relicto prius

anno Domini dccxiv Indict. xii, Cyclo decennovali per xi (legendam per xii) currente super Mercios Celredo filio Ethelredi quondam
scilicet

ibidem

in

manibus Kenulphi abbatis

flagello sancti

Bartholomaei, et psalterio fratrissui,

aliis reliquiis

cum

nounullis

ad cellam suam navigio remeavit ab

adhuc regnante, anno regnisuivi .Regnum autem Merciorum iniit Celredus seu Coelredus anno dccix. Quare recte auctor chronologiaj Saxoregis

oratorio praenominati fratris sui per quatuor leucas

Westmonasteriensis, et quidam alii Guthlaci mortem cum anno dccxiv afflxere, nec video hoc imposterum in dubium revocari posse.
nicae,

ubi completo bienmensibus, in lugubri lamentatione ad Apostolorum Pefri et Pauli limina in frigore et abstinentia multa peregre profecta est. Curaque ciin Occidentali plaga distantem
:

nio, et tribus

vifatem

Romanam

iugrederetur

omnium

signo

Ejus vita a Felice auctore aquali scripta. Turbat tamen Felix auctor Vita; ejus, quem Mabillonius levissimo fundamento monachum Girvensem facit, ut ostendit Henschenius ad diem xi mensis Aprilis, ubi eamdem Vitam S. Guthlaci ex alio pervetusto Ms. paulo post Mabillonium edidit, qui tamen tautum habet auctorem Vitse S. Guthlaci videri vixisse in regno Orientalium Anglorum negatque fuisse monachum Croylandensem, quod

3.

rum

classicum repentinum personans, per spafiura

unius hora? sanctitatis ejus meritum universis civibus indicavit, ubi divino servitio mancipata, in timore Domiui dies suos demum complevit ac ejus sacro corpore terrae illi inter multa alia Romana sanctuaria commendato, spirifus ejus de praesentis vifae labore ad aeternam requiem ascendit . Meminit sanctae Pegae Bollandus ad diem viii
,

raensis Januarii.

(1)

altero post obitum

vaticinii attulit. Fellt in Vita S. Gulhlaci cap. 5.

Cave credas S. Guthlacum adhuc in vivis agentem Edelhaldo regnum, et prospera omnia prffinuntiasse ; id enim pra;dixit vir sanclus suum anao, cum Edelbaldo de amissione suavissimi patris sui querenti per visum apparens, solatium prajsentia: succ optatique Mansi.

JOANNIS

VII

ANNUS

3.

CHRISTI 707.

209

JOANNIS

VII

ANNUS

3.

CHRISTl

707.

1.

Joannis

VII papce

obilits et res f/estce.

amboncui noviter
siam,
luit,

fecit

Septingentesimus septimus Redcmptoris aimus, Indictione quinta, inclioatur,

quantum ad
illicque

se,

et super eamdem Eccleepiscopium constituere ma;

qnodecimo quinto

lial.

pontificatus sui

tempus explevit

Novembris Joannes papa, ubi sedisset aunos duos, menses septem, diesdecem et septem, moritur de quo ista Anastasius Hic fecit oratorium sanctaj
:
:

Puto Basilicam hanc Dei Genitricis, qua; vocabatur Antiqua, fuisse Ecclesiam sancta; MaritB trans Tiberim positam, a Callixto papaerectam, quaantiquior
nulla; illicquesibi

Dei Genitricis intra Ecclesiam beati Petri Apostoli,

cujus parieles musivo depiuxit
argenti quantitatem
:

Joannem
:

Iiabitationem delegisse.

iliicque

auri ct

multam

expendil, et venerabierexit. Hic res-

lium Patrum dexlra la^vaque vultus

(letecta

Sed pergit Anastasius Hic fecit aureum calicem prfficipuum pensantem libras viginti, quem et gem Hic fecit mis pretiosis decoravit . Et in flne
:

tauravit Basilicam S. Eugeniffi, quic longo tempore

episcopos per diversa loca

atque diruta fuerat. Laboravit autem

et in

Qui etiam sepultus

construxit, sub die

est

uumero decem et octo. ad B. Petrum Apostolum

coemeteriis

bcatorum martyrum Marcelliani et Marci, Damasique S. Pontificis. Fecit vero et imaper

diversas
Ecclesias,
eis

ante altare oratorii sancta) Dei Genitricis, quod ipse

decimo quintolialendas Novem-

gines

quas

quicumque
depictum

bris, Indictione sexta, Justiniano

Romanorum Rem-

nosse desiderat, in
reperiet.
2.

vuitum

ipsius

Basilicam itaque sanctae Dei Genitricis,

pictura decoravit, iilicque

quBC Antiqua vocatur,

publicam gubernante. Et cessavit episcopatus ejus mensibus tribus . Sicque decimo quinto kalendas Februarii creatus esl Sisinnius, dequo moxdicturi sumus anno sequenti.

Anno

pcriodi Gimco-Uomanrt' 6200.

Anno

jErrc Oispan. 745.

Joanni

VII papa;

Anno
'.i.

llegira!

89 inchoalo die

Dccemb. Fer.

5.

Je^u Christi

"lai.

Justiniani itcrum reg. 3.

1.

Morinir Joannes VII

scq. Anastasiusprodit,

papa. num. 1 ct Joannem F//papam sedisse

annos (hios, menses seplem, dies septcmdecim et sepultum cssc ad li. Petrum Apostolum sub die XV kalendas Novemh. Indictione sexta, Justiniano liomanam IkmpuMicam fpihernante. Quare supremum dicm obiit currenti anno, die xvii mensis
Octobris,

tus menses tres, inquit Aiiastasius, idcoque Sisinmsnationc Syrus ordinatus est anno sequcnti,die decimaoctava mensis Januarii CathednBsancti Pctri sacra, noii vero hoc anno in ipsa Natalis Dominici die, ut perperam iiabot Papebrocius in Conatu

Clironico-Historico.

Joannis itaqiic

mortcm

ct

Sisinnii initiumreclc P>aroiiiusconsignavit. Anastasiiis asserit,

dieque ?e(]uenti

scpultus est

ordinntus
dic

Joannem

Vii fiiisse temporihus Tiherii

cnim

fncrat die priiiia Marlii nnni nccv,

fit.

quod cx

Aurjusti, et Justinlani

dudum

imperatoris, idco(|ue

cjus se|)ullura: manifestuin

Cessavit episcopa-

dic

prima mensis

Martii amii ccv, quocons(;ciatus

ToMVS

XII.

27

210

SISINNIUS

ANNUS

1.

CHRISTI 708.
millibus aut Mauris ant nativis

cst Pontifcx Romanus Tiberius Apsimarus adliuc impcrabat, dcceptique omncs, qui Justiniani in impcriuin rcslilutioucm ante illum dicm vcl an-

cum septemdecim
Africanis.

Dcdit

ei

etiam Arabas, qui novos

illos

proselytos Alcoranum doccrcnt, liique intra

paucum

num collocarunt.
2.

Christiani in Africa male habiti.

Cum
Tin-

tempus

in

nova

illa

superstitionc tantos progressus

feccre, ut a Christianis, a

quibus defecerant, magis

Musa
tivi

prorex in Africam a }Valid Saracenorum califa missus fuissct, lierabcres, quo iiomine naAfricani

quam antiqui Mahomctani

post,

Musa

toti orse

abhorruerint. Nonmulto maritima; dominari volens bel-

appcllabantur,
est,

in

Maurilania

gitana adortus

quod, ut

testatur

anonymus

Andalusianns, nec jugum stibire, nec Mahumctisiiium amplecti, nec in eo perseverare vcllcnt. Ma-

Goihos Hispaniam incolentes, et partem Mauritaniic occupantcs suscepit. Horum praecipuum oppidum Septa seu Ceuta, juxta fretum Herculeum versus mare Mediterraneum posila,

lum adversus

gna

caide eos

Musa

prostravit, obsidionc cinxit, ac

;

cui Julianus comes, vir singulari judicio etin

expugnavit Tingim totius regionis caput ac cives etregionis incolas ad reiigionem mutandam adcgit, quod ab omnii)ussine labore, sedfide Punica pra;stitum, idque anno HegiraeLXXxviii, meuscDeccmbri superioris Chrisli anni

re militari versatus prceerat.

Musa

videns se nul-

lum op|tidum occupare,

gira?

et nullibi

rare posse, agris devastatis

xc,

Julianum superecessit, quod anno He-

inchoato.

Docel enim
praj-

incce|)to, accidit.

mense Novembri sequentis Christi anni Juliamim postea Saracenos in His-

laudatus
fecturffi

anonymus Musam, postquam sedem

Mauritiniaj in

de

iis

gira;

urbe Tingitana posuisset, quffi gessisset, calipham monuisse anno Relxxxix. Addit Novveirius Musam in Africam

rediisse, relicto Thareco, qui

locum suum

tcneret.

paniam evocasse, suo loco videbimus. Sancius Bonitus episcopus Arvernensis hoc anno obiit, utanno dcciv dictuin. Passus estmartyrium sanctus Lamhertus episcopus Trajectensis, ut anno Dcxcviiimonstravi.

SISINNIUS ANNUS

1.

CHRISTI

708.

i.

Constantinus.

Sisinnio papce electo et mortuo sufficitur Exordio anni P>edem|)toris scptiii-

scopum Felicem, Romamque

se conferre ex

more,

ut consecrationem acciperet ab ipso Pontifice professioue fldei edita, et obedientia; sponsione, licet
invitus, cogentibus magistratibus. Sed rediens

gentesimi octavi, sexta Indictione, decimo quinlo kalendas Februarii (ut diximus) creatur papa Sisinnius natione Syrus,
grico

Ra-

qui (inquit Anastasius) podasibi

:

vennam
stolica

poenitens facli

resiliit

Ravennatum

luuuore

ita

tenebatur constrictus, ut

instigatione

cibum propriis nianil)us exhibere non valeret erat tamen conslans animo, ct curam agens pro
habitatoribus hujus civitatis; qui et calcarias pro
restauratione

Sede

divisit

permotus, seque schismate ab Apocujus rei causa aninium etiam

:

Justiniani

imperatoris

maxime

in se

concitavit

ut ab eo vinctus juberetur perduci Constantinopo-

murorum

jussit decoquere, vixitque

lim, el exilio atque etiam uari

;

oculorum privatione dam-

in Pontificatu dies duntaxat viginli, sicque septima

die Februarii moritur,

in insula Corsica
est

morte repentina qui fecit episcopum unum, sepultusque

:

vixque tandem suis |)ressuris excoctus ad nieliores conversus sit sensus, didiceritque suPontificiee obedire. Haec

premai Sedi

ad beatum Petrum dicta die,

et Indict. sexta

luctuosa a nobis

summatim

perstricta sunt;
:

autem adeo Ana-

cessavitque episcopatus ojus

dies viginti
tii

meusem unum,

seu

stasius vero plura addit his verbis

3.

novem

. Postea

vero die se[)tima Mar-

Hic, inquit, ordinavil Felicem archiepi-

creatur Pontifex Constantinus natione Syrus, vir

scopuin Ravennatem, qui secunduni

usum

prio-

(inquit
2.

idem Anastasius) valde milissimus.

Fetix archiepiscopics Ravennates

rum suorum
civiluit (valuit).

solitas

in

scrinio noluit facere cau-

bus ob schisma graves dat poenas.

Hujus ponlifi-

cum

tiones, sed per potentiam

judicum

exposuit, ut

ma-

catus exordio contigit creari Ravennatcni archiepi-

CujuscautioaPontifice in sacratissima Confessione beati Petri Apostoli posita, post mullos

CONSTANTINI ANNUS
(lies,

1.

CHRISTI 708.

211

terra et quasi igne

combusta reperta

est .

Quod quidem haud

accidit casu, sed ad significan-

vehiti certis notis, haud Dsoet Aposlolo Petro gratam eam confessionem atque professionem, quae non prodit ex animo, sed ex timore. Quid autem Ravennates sint passi, cum Felicem suum ipsorum episcopum a promissione recedere suase-

dum
esse

fuerat apostolo illarum gentium Sniberto, inter eos et vicinos Saxones immane conflatum est belluin, id plane Safana moliente, quodjam antesanctissimoviro fiierat comminatus.

reserata janua

Rei gestae narrationem idcm sibi pra?sentium rerum scriptor sicaggreditur Marcellinus Quamvis autem diaholus sit mendax et pater mendacii,
' :

runt,

et

judicibus ac magistratibus imperatoris

verum tamen

contradixerunt, atque ob id etiam rebelies majestati

fuerunt, et ab imperio desciverunt, ita pergit

:

sancto pr,Tdixit Swiherto, cum per expulsus essut ab ohsesso , nimirum operaturum, ut ex ea provincia eum pelleret. Nam

eum
post

dicere Anastasius
4.

Ravennates cives

elati

superbia,

digna

trapa

biennium veniens Saxonum, cum

illustris

Bruno magnus

sa-

nobili comitatu in

provin-

ultionis poena multati sunt. Mittens

quippe Justinianus impcrator Theodorum patricium et priexercitus insuiae Siciliae

mum

cum

classe

navium,
ab-

ciam Boructuariorum, pernoctansque in vico Ralingen, ex, nimia ebrietate orta disscnsione magna inter ipsum et primicerium ejusdem vici de Ra.
tingen,

Ravennam
ibi reperit,
stulit, et

civitatem cepit

etomnesrebclles, quos

ex instigatione

et

suggestione diabolica
:

compedibus

strinxit, divitias
niisit.

eorum

ipsum

Constantinopolim

Dei autem judicio,

et

Apostolorum principis Petri sententia, qui inobe-

quibus per vidolenter patefactis, amici et affines occisorum ad arma convolantes, eumdem nobilem satrapam

occidit cuin

duobus famuhs

cum

dientesfuereApostohcce tidei,amaraniorte perempti

fere

idem arcliieuiscopus lumine privatus, dignam factis recipiens poenam, exul in Ponticam transmissus est regionem . Hucusque de poena rebeliium Anastasius. Sed quomodo demum exilio
sunt, et
liberatus Felix permissus
inferius suo loco dicturi
5. Ita

suis in vindictam trucidaverunt. Faina vero per Saxoniam increbrescente veridica, Saxones irati nimis, intrantes potenter Boructuarioruni fines, multos in ore gladii occi7.

cum omuibus

dentes,

maxima damna

ipsis intulerunt,

vicumque

est redire

Ravennam,

sumus.
homines
refracta-

Ratingen funditus livore pertinaci destruxerunt. E contra Boructuarii, et prtecipue amici occisorum,
aggregata
villas et
lili

plane justa lance appenso divino jndicio

oportuit puniri
rios,

magna

severitate

qui toties contra Ecclesiam

ut per

Ronianam cornua
imperatorem
ira

magna potentia armigerorum, multas munitiones Saxonum igne el ferro demosunt. Sicque vicissim dum diu committerent
,

erexere, sa-pe delinquentes, saepeveniamobtinentes

magnae depopulafionis excidium

Boructuarii et

ab ipso Romano Pontifice

praicipueCbristiani, qui a sancto Svviherto

a'stuantem acerbissime punirentur. Sic igitur tan-

Dei receperunt, perpendentes quod

tentiae et insolentiaj resistere

verbum Saxonum po-

(|uam in conflatorio Ecclesia

lionibus excocta, didicit ex

illa

purgata, et vexa-

non

possent, vale dicto

iis

qua3 passa est obe-

S.

Swiberto, et accepta ab eo bencdictione, coacli

dientiam
iiiud

ut factum

sit
'

illi
:

a
a

Domino secundum
Convertam
et

vaticinium

Isaia;

manum

dem

migraverunt in exteras provincias, ut liberius ibiChristo servirent. Interea attendens S. Swi-

meam

ad

te, ct

excoquamad purumscoriam tuam,

restituam ju-

etauferam omne stannum tuum,

sicut anti(iuitus
:

gregem suum hac illacque dispersum, etquod nullum fructum nullasque

bertus gloriosus Pontifex

dices tuos, ut fuerunt prius, et consiliarios tuos

posl ha;c vocaberis civitas justi,
:

inducias inter utrasque partes

cum

suis propter

saxea

Saxonum corda

facere posset, exoravit assi-

urbs lidelis. Itapiane verunt

tiones,
lacliosa.' illa; in

ex

hocenim temporequiecontcn-

diie Doininuni, ut ei

Romanam Ecclesiam

ubi habilarc deberet.

adinonitus
,

jam seni locuin Tandem angelica

ostenderet,
revelatioiio

eidem in oninibus (ut per erat) sem[)er episcopis Ravennatibus obedientibus. Meruerunt ab impuratore Orientis ita Ravennates afiligi, qui exarchalus contisi poteutia adversus
protervi.

praecipitur ire

ad Pipinum ducem, qui ei aptuiii locum

narcnt
.

matrem adeo

fuere

Quoniodo

Atquo lumpore

Felix ita

oculorum usu

exceptiis a Plectrude

Coloniam Agrippinam et Plectrudem ejus conjugem permanendi cum suis condoautem Coloniam perveniens, conjuge Pipini complura apo-

Constanlinopoii ignominiose privatus est, et miscri

stolo digna opuratus est, et a Pipino vicuni

Wer-

eodem plane Romanus Pontifex ad majorem i|)Soruni invidiam ab eodem imperatore itidem Constautinopoli summis est affectus lioRavciinates occisi,

dam

in insula Rlieni impetrans, nobile illic condi-

dit monasteriuni,

idem Marcellinus pluribus

:

narrat.

Fuit ea ercctio fortis munilio

ad expugnandam
illaque

noribus, de (juibus inferius dicturi sunius.

6.

perfidiam Saxonuni
vir aposlolicus

sicquc accidit, ut ubicumque

seniper profuerit,

Iidcr [jupulos

Germanioe ortum bellum

S. Swiberti opus exturbat.

Ecclesia

fueril,

IIoc

eodem anno

iJorucluariorum in Germania, ipso sui

orlu, invidia diaboli dissii^atur, Christianis qui in

ea eraiit alio migrare coaclis. Duohus enim elapsis

jaiii

Christianorum disperso convers;i fuerit ad majorem fidei profectum ; sicut conligit ipso exordio nascentis Ecclesia;, cuui Ilierosolymis - oborta perseculione, facla cst proficua discipulorum circuni-

aiinis,

ex quu ad Evangeliuni praidicanduin

quaque

dispersio.

Marc. in Swih.

c.

22.

' Acl.

vm.

212

CONSTANTINI ANNUS

2.

CHRISTI 709.

Anno

periodi Gncco-ltomana; 6201.

Anno

.Rr.T!

Illspan. 74(i.

i.

Anno

IIegir;o

90 inchoato dic 19 iNovcmb. Fer.

i.

2.

Jesu Christi 708.

-- Constanlini papai

Jusliniam itcrum reg.

1.

niiis |iapa

Acl num. 1. SisinConstantinus fitpapa. qui die xviii mensis Januarii luijus auni

2.

Moritur Drogo fiUus Pippini.

Ad num.

ot 7.

Qua; narrat Baronius ex Historia Suidbertina,

ordinatus est Pontifex Romanus, quique Anastasio

teste sedit dies viginti et septdtus est

ad B. Petrum

Apostolum
mortiuis
scopatus

Siib die

vn Februar.,

Indictione sexta,

est

hoc anno die sexta mensis Februarii,

Cessavit epidies xxix, inquit Anastatria enini

et postero die sepultura3 mandatiis.

mensem imiim,

sins vulgatus.

Verum mendose;

plaria Mss. Anastasii,

regium Mazarinum,

ct

num,

loco dies xxix, recte lial)ent dies xix.

exemThuaQuare
et

tanquamfabulosa rejicienda; quod inter alia multa ex eo liquet, quod Pseudo-Marcellinus apud Baronium anno dccxiv, num. 5, scribit, Drogonem Campaiiia3 diicem supervixisse Pippino Heristallensi Patri Majori-Domus universa.' Franciae; qui tamen hoc anno mortuus est, ut legilur in Annalibus Nazarianis, in Tilianis, in Petavianis, et in Chronico San-Dionysiano iino in duobus ultimis dicitur Drogo mortuus tempore vernis. Plures reli:

Constantinus natione Syrus ordinalus

est die vice-

quitfilios,

de

quorum numero

inter recentes

rerum

sima quinta mensis

lib. 2,

Martii,

in

quam Dominica

festum Aiinuntiationis B. Mariaj incidere. Ordericus

quiait episcopalum cessasse mense iino, diebiis XVIII,

Francicarum liistoricos non convenit, ut videre est apud Cointiuin lioc anno num. 3 et seqq. Horum nominatissimus fuit Ilugo qui eodem tempore tres
Ecclesias

diem emortualem
fallitur

Sisinnii,

ab interponti-

episcopales, videlicet
et

Rothomagensem

flcio excludit;

vero Paiiebrocius in Conatu

die xiii Januarii

Parisiensem
biles

Cbron., ubi Sisiiinii

Martii (1).

mortem cum

Bajocensem, ac prmterea duas noabbatias Fontanellam ac Gcmmeticum rexit.

in

conjungit et Constantini ordinationem

cum

die iv

jectus, ut

Hoc anno Justinianus a Bulgaris anno dccvii diximus.

fugam coii-

(1) Sisinnii ordinationem a die xviii Januarii

pag. 149 elc. Dies enim

illa

die XVIII Januarii a Paulo IV institutum

fuit nisi

removendam esse perspicue demoiistrat Cl. Cenni in Notis ad S. Sisinnium tom. iv Anastasii nec Dominica erat, nec Festo Cathedra; Romanai S. I'etri adhucassignata. Nam Cathednc S. Pelri Roniana; festum fuit. Aule id leinpus sive nulla Romana; catliodrai commemoratio agebatur, sive id fieri cceptum non
;

post uonuin Ecclesia' sa>culum

adeoque deesi

in

Martyrologiis

omnium

velustissimis, iu quibiis

nulla Cathedrae mentio est nisi Antio-

chena; die

xxu

Februarii.

Ilis ila

se habenlibus, Sisinnii diem ordinationis latere adliuc ignotam fatendum est.

Mansi.

CONSTANTINI ANNUS

2.

CIIRISTI

7 0!).

1. Constantinus papa ab imperatore Constantinopolim accersitur. Sequitur Redemptoris an-

bri Indictione oclava, Justinianus

tentiam agcns (ut

ceisit

ait

imperator poeniMarianns Scotus, sed ob qua3cst Anastasius)

nus septingentesimus nonus,

Iiulictione sopliina

stionem hujus tcmporis, auctor

ab

ac-

quo,menseOctobri,jaminchoataa menscSepteiu-

Urbe Gonstantinopoliin

Gonstantinum

CONSTANTINI ANNUS
papam, quod hoc anno, Indictione octava inchoata, factum esse, Anastasius tradit licet Scotus nona
,

2.

CHRISTI 709.

213
ita

flcem,

omnes

judices

eum

honoriflce suscipe-

Indictione id accidisse scribat.

Verum

Anastasio

potius assentimur, cui reliqua bene conscntiunt,

ut quae dicentur ostendent. Justinianus igitur

minis, sed precibus adhibitis,
praestita
,

non

ipsum praesenUahter imperatorem viderent . Hucusque res gestae Constantini papae anni hujus reliqua anno sequenti. Ut vero jam res An4. S. Wilfridi obitus.
rent, quasi

omnique

securitate
accersit

glicanoe Ecclesia3 attingamus,

hoc item anno, ut

scriptis

Utteris

Constantinum

divinitus ab Angelo praedictum ipsi fuerat, ex hac

vita recedit S. Wilfridus archiepiscopusEboracensis

Constantinopolim, ut

finis aliquis controversiac

ob

canones ad quintam
ditos poneretur
:

et

sextam
iis

Synodum

superad-

quod ex

quae Anastasius in

Gregorio secundo Constantini successore narrat

intelligere satis

(quem sub Agathone et sub Joanne septimo Romanis Pontificibus ad Romanam Sedem appellantem confugisse diximus, et seraper ab eadem absolutum)
ubi sedisset annos quadraginta quinque, creatus (ut ex Reda' diximus) anno Domini sexcentesimo

Romano Portu
sibi fuit

Cum autem solvisset a meuse Octobri hiemandum Hydruuti. Sed audiamus quse de his Anapossumus.
dicto

sexagesimo quarto. Idem vero Beda, ubi de ejus

transitu egit, vitam ipsius pariter scribit% atque in fine ejusmodi habet ad sepulcrum ejus appositum Epitaphium his versibus
:

stasius dicat
2. a His, inquit,

temporibus (quibusscilicet haec

agerentur cumRavennatibus),misit praefatusimpe-

Constantinum Pontificem Sacram, per quam jussit eum ad regiam ascendere urbem. Qui sanctissimus vir jussis imperialibus obtemperans, iliico navigia fecit parari, quatenus iter aggrederetur marinum . Quod autem audisti imperatorem jussisse, et Pontificem obtemperasse quo sensu haec accipienda sint verba, ex rerum gestarum progressu intelliges, cum videris quibus humillimis obsequiis idem imperator ipsum Pontificem suscepit cognosces enim plane, eum non fastu imperarator ad
:
:

Wilfridus hic inagnus requiescit corpore praesul,

Hanc Domino qui aulam ducUis

pietalis

amore

Fecit, et eximio sacravit nomine Pctri, Cui claves cRili Christus dedit arbiter orbis : Atque auro ac Tyrio devotus vestiit ostro. Quin etiam sublime Crucis radlanle melallo

Hic posuit troplia:um, necnon et quatuor auro Scribi Evangelii pra;cepit in ordine libros
:

Ac thecam

e rutilo his

condignam condidit auro.

Paschalis qui etiam solemnia tempora cursus

Catholicis ad justum corresit

dogma

canonis,

Quem

staluere Patres, dubioque errore remolo

torio praecepisse, sed precibus exorasse. Pergit vero

Certa sus genti ostendit moderamina rilus.

Inque locis

istis

Anastasius
cuti sunt

Et egrcssus

est a

Porlu

Romano
:

die

Colligit, ac monitis, cavit

monachorum examina crebra qum regula Patrum,

:

quinta mensis Octobris, Indictione oclava

et se-

Sedulusinstiluit, multisque
Jactatus

eum

domiquc forisque nimium per tempora longa periclis

gaudens
ca;leslia

Nicetas episcopus Silvae Candida^,

Quindecies ternos postquam egit episcopus annos,

Transiit, et

Georgius episcopus Portuensis, Michaelius, Paulus, Georgius prcsbyteri, Gregorius diaconus, Georgius

regna petivil.

Dona Jesu, ut grex pastoris callesequatur.

primus defensor, Cosmas sacellarius, Sisinnius nomenclator, Sergius

secundicerius
,

Joanncs

scriniarius, Dorotiicus

et Julianus

subdiaconi

ct

Porro quo die caelum scandit, quarto idus Octobris, eodem colitur ab Ecclesia anniversario cultu,
inter sanctos confessores relatus in Tabulis Ecclesiasticis.

de rcliquis gradibns Ecclesiae non pauci clerici.

Caeterum

cum

prajsentia PontiCcis IJrbs destituta

videretur, Joannes exarchus, qui ad

Ravennates
afflixit,

3.

missus erat,

Romam

[)etens,

clerum
:

illa
,

stolorum.

Coenredi regis peregrinatio ad limina ApoEodem quoque anno moritur sanctus

niniirum
3.

absentia

Pontificis

occasione

arrepta

prout idem auctorsic pergitdicere

VeniensigiturNeapolimConstantinus papa, iUic eum reperit Joannes patricius, et exarchus,

Althclmus episcopusSchireburgensis in Anglia, de quo superius, ut ejiis vitac Acta ^ declarant. His lucidissimis astris hoc anno Ecclesia Anglicana coclum ornavit, ubique sancla, in monachis, episcopis, atque regibus.

cognomcnto Rizocopus
gulavit

qui venicns

Romam,

ju-

Paulumdiaconum etviccdominum, Petrum

et Ser-

arcarium, Sergium abbatem presbylerum,

gium

ordinatoreni

pergensque Ravennam, pro

illic

Hoc namque anno Coenrcdus rex Merciorum, annorum regni periodum absolvit, Roniam venit, ut Beda in epitome scribit. Imo de duobus
ubi sex
regibus Anastasius testatur in Constantino, cujus Hujus temporibiis duo reges hacc sunt verba
:

suis nefandissimis faclis judicio Dei

lurpissima

morte occubuit. Gcorgius vero presbyter NeapoU

relictus est, ct Pontifex
rexit
:

cum

suis in Siciiiam per-

Saxonum ad

orationes Apostolorum

cum

aliis

plu-

ubi Theodorus patricius extraticus languore detentus, occurrens Pontifici magna cum venera-

ribus vcnientes, velociter (ut optabant) vifam

tione salulans alque suscipiens,

est

medelam adeptus celerem. Atque inde egrediens per Rhegium ct

,

finiverunt. lloccnimerat iUisinvotis, pergerent ad limina Apostolorum, ibique pcccatis cxpiaUs, spiritum Dco redderent. Eadem de his
scribcns Paulus diaconus,

suam utRoinam

Cortonam, transfrelavit Calliopolim

est Nicetas episcopus.

ui)i

mortuus
sigiUum

post

multa

li;cc

addit

Dum

vero HydrunU moras

His temporibus

muUi Angloruin genUs

'-

nobiics.

facercl, co

quod iiyems

erat, illic susccpit

ImperialeperThcnpIiaiiiiiin regionarium, continens

ita,

'

Bed.

I.

III.

c. 26.

ncd.

I.

V.

c.

20.

'

llabel

Siir. die

ut ubi deiiominalum conUngeret adesse Ponli-

xxvi

.Maii toin. iii

214

CONSTANTINI ANNUS
amoris instinctu,
Sic
if,^itur

2.

CHRISTI 709.
:

et ignobiles, viri et feminae, divini

Roniam venirc consucverunt

erant longe, facti sunt
et
|)ro|)c

qui

'

in

sanguine

Ciiristi;

qui indivisa (ut aieijant) a toto orbe Britannia habitabant Angll, iiclem conimunionc fldei proxinii
ct

hujus temporis petitam a scriptoribus inque locuni eJHS subrogatur Dagobertus secundus, qui regnum tenuit annis quinquc. Porro hoc eodem anno factam divinitns apparitioncm Autberto episcopo de erigenda Basihca in bonorem S. MichaeUs archangeli, habet Sigcbertus in Clironico. Ejus generis apparilioncs plures tum in Oriente, tum in Occidente Grajcorum atque Latinorum porro ex miraculorum frescriptores produnt queutia liaud rcm fuisse inanem, iidem auctores
:

cliaritate conjuncti

facli

fucrunt, inatris

ubcribus jugitcr inharentes.

6,

anno Childebertus,

Eodem Dagobertns II rex Francornm. tertius cjus nominis rex Francoruni, ubi regnasset annis dccem, ct septem moannorum
ex

ritur juxta initam superius rationem

ostendunt. Fuit idem Autbertns Cameracensis episcopus, idemque

scriptor.
sanctilate

insignis;

cujus res

gestas scripsit Fulbertus clarissimus sui temporis

Ephes. n.

Anno

iicrioJi

Graico-Romana;

0202, Anno

/Erac Hispan. 747.

Anno

Hegira: 91 inchoalo die 8

Novemb. Fer.

7.

Jesu

Christi 709.

Constantini papffi 2.

Justiniani iterum reg. 5.

1.

stantinop.

Justinianus ConstantinumPP.accersit ConA num. \ ad 4. Justinianus Au-

propinquaret, sanctum prajsulem

tali

languore corfatigatus

reptum
erat
:

esse, quali

olim in
ei

Meldum civitate

gustus Constantinopolim accersivit Conslantinum papam, qui egressus cst a portu Romano die
quinta mensis Octobris, Indichone ix , inquit Ana-

sed sanitate recuperata, oa omnia qua; prius

homiuibusdefuisse
et

videbanlur, perspatiumanni
plene
pcrfecteque

dimidii

post inflrmitatem

gaudio susceptum tuisse ab imperatore qui coutroversiae natae ob Decreta Synodi Truliana? finem imponere volebat. Quare Constantinus hanc peregrinationem aggressus est anno sequenti, qiio kalendis Septembris
stasius qui addit,

eum magno

emendavit. Quare
xerit,

cum anno

dccv

dum

Meldis

graviter a^grotaret sanctus Michael ci apparens di-

post quatuor

annorum spatium iterum

vi-

sitabo te, ut habet

lib.

ibideni Eddius cap. 53, et

Beda
,

Indictio ix inchoata est.

IUud ex reditu ejus, qui contigit Indictione x, ul infra videbitur, magis confirmabitur. Inciderat Baronius in Anastasii Codicem, qui loco Indict. is, habebat Indictionem vin, uti Anastasii Ms. Thuancum, et quaedam alia. Verum
in

5, cap. 20 manifestum est, priori infirniitate Wilfridum afflictum fuisse initio anni dccv ut ibidem diximus, et pra3cedenti prioribusetiamejus mensibus siniili morbo tentatum esse ideoque
:

nonnisi post

mensem Maium hujus anni

octodecim a secunda
S.

post

menses

scilicet

Archangeli

duobus Mss.

Coibertinis, aliisqueinfine editionis

apparitione, ad

Deum

migrasse. Idem ac Eddius

lib.

regifc citatis, prajterquara in

Thuaneo laudato,

le-

narrat Malmesburiensis
pag. 268
milate,
et
:

3 de Gest. Pontif. Angl,

gitur Indictio ix,

quam

exhibent etiam

Abbo

Flo-

Post quatuor reditus annos, ut Michael

est

riacensis abbas, et Marianus Scotus in Chronicis.

archangelus pra^dixerat, tentatus

eadem

inflr-

Hinc Joannes exarcha Ravennatensis, quem Anastasius dicit, Conslantino sedente et Conslantinopolim

qua quondam in Meldis, etc. exacto anno semi, postquam secundo:!proxiini obitus fuerat

missum esse Roinam, anno sequenti prcefecturam suam inclioavit, et Theophylacto successit. 2. S. Wilfridus post secundam S. Michaelis apAd num. -4. paritionem vixit jnenses xvui.
j)ergente

Sanctus Wilfridus post mensem Maium currentis cajlestia regna peliit Christi anni die incerto quod utruuKiue cx ejus Vita ab Eddio Stepliano
,

admonitus, etc. flnem inivit . 3. S. Wilfridus obiit feria quinta post mensem Wiifridus monasterii Rypensis rebus Maium. dispositis tota familia Ryporum , iuquit Eddius cap. 60 sinitil in unuin congregata est ad quam

introgressus est sanctus pontifex noster, et residens

loqui incipiebat, hoc

modo

dicens
Ili

Frater noster
nostri

scripta ccrto eruitur. Is cap.

.'jS,

prodil

cuni

reverentissimus Ceiinus, etc.

TibJja et

duo abbates

teinpus quod Michacl Archangelus |)ricdixeral ap-

^Ebba praesentes, emissi

a Coelredo rege

CONSTANTINI ANNUS
Mercioriim, invitantes
lioc

2.

CHRISTI 709.

215

me

ad colioquium ejus,
qui (lcge,

et

pro nostrorum cocnobiorum statu, qua3 in rcgno

ejns sunt

me

consentire suaserunt

is)

quia revera ab ahno] dclxv quo episcopus Eboracensis ordinalus est, ad pra^sentem anni non integri XLV elapsi sunt. Eddius vero cap. 62, (jui annos
sedis ejus deducit

enim omnem vitam suam nieo

promittit.
(

judicio disponere

Pergens igitur sanctus pontifex noster subjungit Eddius cap. 61 ) cum pace et benedictione omnium tam principum quam subditorum

prcBsuI Eboracensis,

ab anno dclxiv, quo electus est ;iit eum per xlvi annos episcocetatis siice lxxvi,

pum

fuisse, ac

depositum annn

qui ideo anno dcxsxiv, ut habct

Vita, in

Ultra-Umbrensium ad Austrolia regna (scilicet Merciornm) fetendit etc. postremo ad monasterium, ejus, quod in Undolum positum erat (seu Undulum, vel Undalum modo Oundle, oppidum in comitatu Xortamtouiensi situni. Provinciam Undalum vocat Beda lib. 5, cap. 20), in quo oiim Andreaj
Apostoli dedicavit Ecclesiam, pervenerunt statim a languore iuflrmitatis coangustatus
:

tuni

Eadmerus in ejus lucem prodieraf. Ei successit in episcopaHagustaldensem Acca presbyter ejus, in

sanclis

litteris

doctissimus,

qui

omnem
eum

in ejus

obsequio usque ad obituni

illius explevit

Betatem,
laudat.

inquit Beda lib. 5, cap. 21, ubi fuse

De

S.

Acca pluribus infra.

Heddius Stephanus
Cantuariensis, hor-

ibique

Ordinis S. Benedicti

monachus

est, etc.

fante Acca Hagustaldensi episcopo soluta oratione

politescripsit de Vitasancti Wilfridilibrum

Tunc sanctus pontifex noster emisit spiritum suum Addit Eddius Ripenses onini die i)ro eo missam singularem celebrare et omni bebdomada qnintam feriam, in qua obiit, quasi Dominicam inepulis ve;

unum,

inquit Pitseus, eisdem fere verbis Joannes Baleus, qui sub Ilenrico VHl et Eduardo floruit, id docet;

Eddiumque
fuisse,

sancti
iis,

Wilfridi

socium

et

amicum
lib. 4,

nerari d. Qui locus, inquit Mabilionius in Notis de

patet ex

quK
ex

de eo habet Bcda

Missa

privata,

anniversario,

piisque

offlciis

pro

cap. 2.
cavit

Hanc Vitam diu

Mabillonius
,

a doclis desideratam publi-

niortuis insignis est. Insignis et ad demonstran-

Ms. Saxonico
sseculo
iv

Bibliothecai

dum
beat

S. Wilfridum die duodecimamensisOctobris

esse
,

Cottonianae
part.
\,

quam

refert

Benedictino

morluum non
:

licet

Beda

lib. 1,

cap. 20,

lia-

Defuuctus

est

quarto idus Octobris,

in

lum

monasterio suo quod habebat in provincia Unda. Nam bajc verba IV idus OctoOris non tan-

Vitae opera Annales Ecclesiasticos pkiribus in locis supplevi, et non pauca tenebris obsita in lucem eduxi. Auctor Monastici Anglicani tomo i, pag. 142, refertex

in

Appendice prima. Hnjus

tura in Paraphrasi Saxonica, et in Ms. Sangerma-

CoIIectaneis Relandi, fuisse alias in vestiario

nasterii Ripponensis

mo-

nensi desunt; sed etiam hoc anno dies xii mensis

tamen Wilfridus mortuus est feria quinia, ut modo vidimus. Is igitur

Octobris in sabbatum incidit, et
dies

Unam enim

ad aliquam ejus translationem referendus. a sancto Anselmo archiepiscopo Can-

tuariensi eo die peractam, testalur

Eadmerus

in

librum Pefri Blesensis de Vita sancti Wilfridi, dedicatum Galfrido archiepiscopo Eboracensi, cujus aliqua fragmenta refert. Sed is liber ibidem Petro Blesensi male adscriptus est. Galfridus enim, juxta GodAvinum in Commentario de pra?sulibus Angliae, diemclausil extremum anno
MCCXIII.
5.

Vita sancti Wilfridi

num.

66,

ut videre est

Henschenium ad diem xxiv Aprilis, recitat. Is tamcn in Commentario prfevio num. 3 perperam contendit diem Wilfridi natalem esse XXIV mensis Aprilis, quo in vetusto Martyrologio Metrico a Dacherio tomo x Spicilegii recitato dicitur sanctus priesul penetrasse trans sidera
ca;li,

apud quo eam Vitam

Coenredus Merciorum

quove iiomen ejus

4.

in alitjuibusMartyrologiis legilur.

Dies

XII Octoljris et dies

,

xxiv April. quidus

ejus translationes

Marti/rologiis inscribitur
referendi.

ad

De morte Aldhelmi episcopi Schircburnensis, quaj hoc anno contigit, locuti sumus anno dccv, num. 15. Hic vero nobis agendum de Coenredi Merciorum, et Offa; Saxonum Orientalium regnm abdicahone, quam Baronius levitcr tantuni altigit. Beda itaque in Epitome ait Anno dccix, Coenred, rex Merciorum post^jnam (]uinque aunos regnabat, RoOrient. reg. abdicant.
S.
:
,

Ad

et

Offa

Saxonum

num.

Verum pra;terquam quod hoc anno

mam
quam

pergit . In

feria quinta

cum

die xxiv Aprilis

non concurrit,

editione (luidem Coloniensi , secutus csl Baronius, loco, atmos quinque,

annus quaitus a prima visitatione Wilfrido a sancto Micliaele facta, anno Christi superiori duntaxat inclioatur, et post eam mensibus octodecim, sallem incomplelis sui^ersles adhuc fuit ideoque mors
;

leguntur anni sex, sed mendose, ut indicat Bedaiii

Historia lib. 5, cap. 20, ubi prodit
rii
:

Anno impe-

(Northumbriaj regis) quarto (qui hoc anno absolvitur) Coinred qiii regno Merciorum
Osredi
,

ejus ante
polest.

mensem Junium nuUo modo

li(|uet
,

coUocari

nobilissimc tempore aliquanto

iirtefuerat, (ab au.

reli(juit.

Hmc

quantuiii

haclenus decepti
iiolatos

neinpe dcciv) nobilius niulto sceptra regni

fuerint viri erudiiissimi, qui dies natales aut depositioiiis

Nam

venit Roinani, ibi(jue attonsus, pontificatum

:

sanctorum

in

Marlyrologiis

pro
|)rin-

eoruin diebus emortuaiibus sumpsere, eoque

cipio

pierunKiue lalso conjecturas suas flrmarunt.

lib. 5,

Beda

cap. 20, rcfcrl ejus Epitaphium, iu (|uo

legitur Wilfriduni ad

Deum

transiisse,

Ouiadccios tiTDos postquaai cgjt episcopu3 annos.

habente Constantino ac monachus factus, ad limiiia Apostoiorum in precibus, jejuiiiis et elcemosynis usque ad diem permaiisil ultiiiium ; succedeiile in regnum Ccolredo fllio Edilredi, (jui anle ipsuni Coinredum idem reguuni lenebat. Venit autem cum illo et fllius Sigheri regisOrientahum Saxonum vocobulo Otfa , juvenis amanlissiiiue
,

'21C

CONSTANTINI ANNUS

2.

CHRISTI 709.

ictatis cl venustalis, totseqiie siiae genti ad tenenda servandaque regni sceplra cxoptatissinius. Qui pari ductus devotione nientis, rcliquit uxorem, agros,

Offa consensi .

Verum

licet

dubitandum non

vi-

deatur, quia anni Incarnationis in Anglia a regibus

in Diplomatis Actisque publicis toto sa^culo prajcedenti usurpali fuerint, Pontifices

cognatos

et

patriam propter Cliristum

ct

propter

tamen Romanos

Evangeliuni, ut in bajc vita ccntuplnm acciperet,

et in sajculo

superiori vel currenti sfficulo,

ea

^ra

usos esse

venturo vilam a;ternam. Et ipse ergo

nulluni
ptiones

ubi ad loca sancta

et in

Romam

pervenerunt, attonsus,

exemplum ostendit; ideoque eaj subscriaddititia>. Imo Wartbonus in sua ad Anesse

monacbico babitu vitam complens, ad visionem beatorum Apostolorum in caelis diu desideratam pervenit. Eodem sane anno quo bi Britanniam reliquere, antistes eximius Wilfrid, etc. diem clausit extremum , et quidem, ut ex supra dictis colligo,

gliam sacram Praefatione universum illud Privile-

gium supposititium

ex eo eruit

quod

in

autograpbo adbuc in Anglia conservato Coenredus et Offa, qui rcgiam dignitatem abdicarant, et

ante utriusqueregisprofectionem

Romanam;

cuni Wilfridus, dum Coenredum regem invisendi causa adiret, in via mortuus fuerit. Sed quidquid bac de re sit, ea peregrinatio a Cocnredo et Offa
anle flnem mensis Maii, quo adbuc Wil/ridus superstes erat, suscipi

scbema monacbicum induerant, seipsos reges appellent, quod ab omni verosimilitudine alienum. Cui argumento istud addi potest, quod illud autograpbum Saxonicis cbaracteribus Romae et in Pontiflcum

Romanorum
:

cancellaria prorsus incognitis

descriptum

babeatur.

Addit auctor

Vita;

sancti

non

potuit. Imitamini

borum

duorum regum

felicissimam strenuitalem, scilicet

Edelredi, et Senredi (seu Etbclredi et Coenredi re-

Egwini Et consecrato loco per sanctum Wilfridum episcopum etc. Hujus Ecclesiae dedicatio facta est anno gratia; dccxiv . At sanctus Wilfri,

Merciorum) quorumnomen permanet in ceterqui diadema, uxores, urbes, cognatos et onmia relinquentes mullis millibus idem faciendi
;

gum num

exemplum fuerunt
riensis

etc. inquit

Huntindoniensis
lib. I

pag. 337. Offae successit Selrediis, ut Westmonasle-

dus, quando Kenredus, Offa et Egwinus Romam boc anno pergebanl, animam Deo reddidit, nec Wilfridus junior archiepiscopus Eboracensis, nec Wilfridus Egwini successor adhuc episcopi erant. et Egivinus virtutibus et miraculis coruscavit
,

ad

annum

dccx

et

Malmesburiensis

beatissimae Dei Genitricis visitationeetconsolatione

saepe recreatus,

de Gest. Pont. Angl. pag. 35, testantur, qui

Sigeberti Boni flbum extitisse docent.

et

eum

omnia

pietalis

opera indesinenter

6. S. Egivinus episc. Wigorniensis cwn titroCum utroque rege Roque rege Romam pergit. mam perrexit sanctus Egivinus episcopus Wigorniensis, ut ibidem Malmesburiensis babet, et in

implebat, sicque plenus virlutibus circa annum Domini dccxx, tertio kalendas Januarii migravit ad

Dominum
fuit

, inquit auctor Vita; ejus, apud quem plura de ejus virtutibus ac maceralionibus. Tertius

ejus Vita a BoIIando ad

diem
1

xi Januarii, et sse,

culo ni Benedictino parte

Vita

recitata
,

legitur.
sfficulo

Ea
xi

cum ab

auctore

anonymo

qui

vixisse videtur, scripta fuerit, aliqua coinplectitur,

in

Wicciorum, nunc Wigorniensis Ecclesiae epiquo nu'sus cum Baronio anno dccxiv. 8. Moritur Childebertus rex Francorum. Ad num. 6. Chitdebertum 111 Francorum regem anno septingenlesimo undecimo supremum diera
scopus, de

quibus nonnibil suspicionis esse

refertur Epistola
dicit

polest. In illa

obiisse

testantur Annales Nazariani

Petaviani,

num. 9
in

omnibus

fldelibus scripta,

Metenses, Cbronicon Sandionysianum, aliique plu-

qua

Egivinus, se post

mortem Aldbelmi
perrexisse, et

episcopi ciim Kenredo rege Merciorum, et Offa

rege Orientalium

Anglorum

Romam

neque bac de re inter eruditos controversia tantum de annis regni ejus, ac de die emortuali. Illum {aimQn annos septemdecimve^xmm
res
;

ulla est, sed

de ccenobio fundando ad vota cuncta peregisse. Quibus verbis suam Epistolam claudit. Verum
prffiterijuam
erat,

tenuisse recte tradunt auctor de Gestis Franc.

c. 50.

quod Offa Orientalium Saxonum rex Spelmannus tomo i Conciliornm Anglia;, et

auctor Monastici Anglicani, tom. i, p. 1-4G, eamdem Epistolam referunt, sed longe auctiorem, uti etiam

Ercbambertusin Breviario reg. Franc. etMajorumDomus, auctor brevissimi Cbronici a Tbeodorico III usque ad Pippinum regem perducti, scriptor alterius perbrevis Cbronici a Clotario II, usque ad obi-

tum
a

Pippini regis, et auctor Genealogiae reg. Franc.

Bollandus citatus. 7. S. Egivinus fundat monasterium Beveas-

mum.
davit

Egwinus Heveasmum

monasterium fun-

secundum regulam

sancti Benedicti, in agro

qui quidem ; anni incompleti iutelligendi sunt quo pacto nec anni xix, quos antiqui Tbeodorico III adscribunt, neque anni v Clodovei III mutilantur. Continuator

Faramundo usque ad Pippinum

:

Wigorniensi, et Roma3 a Constantino papa pro eo Privilegium impelravit, in cujus fine legitnr
:

quidem Fredegarii
regnasse annos
cap.

Scripta est ba;c Epislola anno gratia; dccix in Ecpra^cipiente et conflr-

ait, Childebertum III indeque Henscbenius in Exegesi prffiliminari ad tomum iii SS. mensis Aprilis

cap. 104,

xiii,

clesia Salvatoris Lateranensi

'i,

eum auno

dcxcvii

regnum
ille

iuiisse credidit.

inante Constantino Apostolicae Sedis antistite etc.

Verum cum

t Ego Conslantinus Romana! Sedis episcopus, per signum saiictfe Crucis bas donationes et libertates
conflrmavi.
firmavi. t
{ Ego Egwinus bumilis episcopus conEgo rex Kenred corroboravi. t Ego rex

boc tempore vixerit, et quot annos Childebertus Francorum monarcbiain rexerit ignorare non potuerit, non dubito, quin numerus quinarius a librariis, ut sa^pe flt, in duas
continuator
unitates divisus fuerit, ideoque quiu loco,

annos

xiii,

CONSTANTINI ANNUS
legendum
refert,
sit,

2.

CHRISTI 709.

217

annos

xvi, Mabillonius lib. G de

Re

Difiloni. [lag. 48-2 et seq. tria Childcberti 111 Placita

Ex quibus habemus, Dagobertum anno dccxi jam mense Junio regnasse. Vixit Childebertus 111 annos
circiter triginta quin^jue,
filius

quoriim

primum datum

est

amio xv,

et

duo

et

Dagobertus 111 ejus

alia anyin xvi

nii

regni ejus, qusesenteutiam Heuscheet dies

rebus gerendis impar erat,

cum regnum

su-

funditns convellunt.
9.

AiDws

mortis

ejiis.

Diem eniorlua-

scepit.

lem CJdldeberti III nobis servavit Chronicon Medardense editum a Dacherio tomo ii Spicilegii pag. 783 ibi enim legitur Childebertus rex Francorum obiit XVIII kal. Maii sepultusque est apud Causiacum iu Basilica S. Stephani protomartyris. Dagobertusjunior puer tilius ei succcssit (I) . Causiacum situm erat prope Compendium, et Mamaccas, ubi sub finem vitae degebat Childebertus.
:

Recilat etiam

10. Apparitio S. Michaelis in

monte Tumba.

hoc anno Baronius Apparilionem sancti Michaelis Archangeli factam Autberto cpiscopo, qua huiic monuit, ut Ecclesiam construeret, in quasibieaexhibereturveneratioqualis in monte Gargano exhibetur quod et ab Aulberto prajstitum. Mabillonius saculo iii Benedictino parte 1 refert Historiam hujus Revelationis seu Apparitionis, scriptam ab auctoreanonymoante saeculum x,
:

Mabillonius in Praefatione secundaj partis sseculi in

Benedictini citans
ciiaractere Italico
:

aitque

tempus

facta; Apparitionis

revocare loci veEcclesiae vero a

laudata verba,

ista

addit,

sed

teres Chartas ad

annum

dccviii.

Feria secunda Pascha. At hoc

sancto Autberto aedificatae dedicationem ad

annum
/(

glossema rejiciendum, quia anno dccxi dies xviii kal. Maii, seu xiv April. non in feriam secundain, sed in feriam tertiam Paschte incidebat. Labbeus in
suo Chronico Technico asserit, in fine Codicis Fredegarii octavo Ecclesife sseculo exarati, et Parisiis
in

insequenfem.
scribat,
pli

Verum cum is anonymus cap. XVII kal. Novemb. completam esse Tem-

ea anno

dedicationem, non videtur dubitandum, quin septingentesimo septiino, quo dics xvi

Octobris in

Dominicam cadebat,
Solemnia
aliis

peracta fuerit;

Bibliotheca CoUegii Ludovici Magni servati, se

iiuic sententiae

cum hujusmodi

diebus,

quam Do-

contrariam legisse. Vctus adnotatio, inquit, ad calcem Supplementi Gregorii Turonensis seu Appendicis Fredegarianae comparat mense Augusto Indictionem cxeuntem xiii cum anno iv Dagoberti regis . Si cnim anno dccxv,

notulam

minicis aut Fesfis solemnioribus non fierent. Porro

Autbcrtus non Cameracensis, ut putavit Baronius,

sed Abricetisis, seu Abrincatensis episcopus fuit, ut

non tantum Sigebertus

laudatus

in

Chronico

sed eliam

anonymus

docent, et locus in

quo con-

Septembrem notato, mense Augusto currebat adhuc annus iv Dagoberli III, is

Indictione xiu, ante

strucfa Ecclesia, indical. Fuit quidein alius Autber-

tus Cameracensis episcopus, sed

is

jam ab anno

anno dccxi, die xiv mensis AiirilisChildebertopatri non successerat. Sed hiec adnotatio niiiil facienda;

DCLXxxviii ad

Deum

migrarat. Utcrque Autbertus

xviii

in Ecclesiasticis Tabulis colitur, Cameracensis dic

XIII

cum uno

aut pluribus saeculis post Childeberli regis

Decemb., Abricensis A\c

Juiiii.

Chartis

niortem, fortu etiam ab aliquo rei historicae

perito, facta fuerit.

parum
fa-

vero monasterii sancti rnichaelis in Blonte Tumba,

seu in Periculo Maris, ut etiain a[)pellatur, in uotatione temporis fides

Chronico enini Medardensi

sumniarium refert donationis Dagoberti scripts anno quinto regni ejus, quinto iduum Junianim die Dominica, anno sc. dccxv, additque codem anno ipsum iJaf/ovet Fontanellense, cujus auctor cap. 6

non habenda, utpote qua^alisaeculis

scriptaj

quot

[lost

hanc

Apparilionein

fuerint.

Ad illum locum

voli causa frequenter ex

bertum mortuum donationem, cujus

"

csse.

Tum

cap. 8 refert aliam

his verbis claudit

summarium

Facta est htec largitio ab anno Dominica; Incar-

Europa concurrunt peregrini, caque iu Ludovicus XI Galliarum rex sancti Michaelis equestrem Ordinem iustituit, cujus gencralia Comitia quolaiinis eodem convocari diu mos
fere

omni

Basilica

nalionis se|ilingentesimo

decimo

tertio,

Indictione

duodecima, qui fuerat annus Dagoberti junioris

regis 111, Pip[iini autcm ducis xxvi, undecimo kalendarum Juliarum dic, fcria quarta , ubi tamen legendum, Indictionc undecima, loco, duodecima.

Locus ab Abriccnsi urbe sex distat milliarieamque a minori Brifannia dirimit. Sanctus Ikrtiil. S. Dertini abbatis mors. nus abbas sancti Audomari hoc anno obiit, ut anno
fuit.

bus,

Dcxcviii diximus.

(i) In assignaoda die emartua)! Childeberti

Heristaili et Bitlrudis,

III

mcndum

irrepsisse in

Chronico Mcdardense perspicuc dcmonstrat insignis charta Pippini

qnam ex Tabulario Eplcrnacensi vulgarunt colleclores Vet. monum. tom. i, col. 20. Pluribus nominibus charta est inprimo, (|uod meminit morbi, quo anno dccxiv Pippinus laboravit, ait enim in iUa, se quod roorbo impedirelur, Billrudem (ita enim noraen Pleltrudis efferl) rogasse, ut pro se Chartam firmaret. Secuudo, data illa est dic secunda Marlii, Dagobcrti rcgis anno quarto. Cum auleni Dagoberlus anno Lccxi cocperit ; annus ejus quartus in aununi dccxiv vel dccxv incidit. Porro anno dccxv, mense Marlio Pippinus
signis;

jam obierat; ideoque

capisse
tio
;

in charta
illa

alioqui die

rnensi?,

hac nonnisi annus dccxiv exhiberi potuit. Hinc ergo infcras Dagoberlum anle diem secundam Martii anni dccxi annoDCCXiv non quartum, scd tcrlium rcgni annum egissct. Igitur Childebertus, cui Dagobertus successit, Mar-

incuntc aDno

Dccsijam

obierat. Suspicor ergo iu Chronicon

Medardense diem xviil kat. Maii, pro

VUI

lcal.

Maii

irrepsissc.

Mamsi.

ToMis Xll.

218

CONSTANXrNI ANNUS

3.

CHRISTI

710.

CONSTANTINI ANNUS 3. CHRISTI

710.

1.

Constantinus papa

Constantimpoli.
,

Septingentesinius tlecimus sequitur annus

ctione octava, (jua solveus

Indi-

Hydrunto Constantinus
:

papa pervenit Constantinopolini sed quo pricvio honore quibus occursibus et obsequiis cum id ipsum comjilures scribant, verba hicinprimis red,
,

usque ad annum sequentem, quo mense Septembri decima Indictio inchoatur. Porro de eodem occursu imper. meminit Anselmus Lucensis, ubi agit de potestate, et primatu Romani Pontificis, ac longe ante eum Beda et Marianus Scotus summatim ea-

dem

perstringentes, et
3.

alii.

damusAnastasiiBibhothecarii, quisicait: Egressi (e portu scilicct Hydruntino], parles Grwciffi conlingentes, in insula, quaj dicitur Ccea, occurrit Theo-

Quid vero Constantinopoli perConstantinum

sit,

Pontificem actum

scriptorum inopia

latet qui-

dem
ex
iis

tantununodo autem veluti per transennam

quse
(ut

philus patricius et strategus

(id est,

dux) curavisiasuscepit, et

idem Anastasius
dictum
:

scribit in Gregorio se-

norum,

et

cum summo

honore

eum

cundo

est)

Constantini successore, licet

amplectens ut jussio coutinebat, iter absolvit peragere coeptum. A quo loco navigantes, venerimt a septimo niiiliario Conslautinopolim. Ubi egressus
Tiberius imperator
patriciis et
filius

cum videlicet ait, ipsumGregorium hoc tempore Apostolicaj Sedis diaconum optima responsione universis de propositis capitulis quaestionibus,
adspicere

Jusliniani Augusti

cum

cum

Constantinopoli csset

una cum Constantino

Oriende capitibus additis ad
:

omni syncleto (nempe

senatu), et Cyrus

papa, plenissime satisfecisse. Quod enim his tem-

patriarcha

cum

clero et populi multitudine,

omnes

poribus nulla

alia verteretur quaestio inter

laitantes, et
et ejus

diem festum agentes. Pontifex autem,

tales et Occidentales, nisi

primates

cum

sellaribus imperialibus, sellis

et

quintam

et

sextam

Synodum

satis intelligere pos-

el frenis inauratis,

simul

mappulis, ingressi sunt

sumus

de his Constantinopoli

cum eodem Rodiutius alter-

civitatem. Apostolicus Pontifex

cum

caumelauco,

mano

Pontifice esse Iractatum, de his couventus

ut est solitus Roma; procedere, a palalio (Se[)timi)

habitos, atque inter

utramque parteni

egressus in Placidias usque, ubi hospitaturus (placitus) erat, properavit.

2.
a

catum, sed primas retulisse Pontificem, Gregorio diacono Constitutionum antiquorum Patrum acer-

audiens ejus adventum,

Nicffia

Dominus autem Justinianus imperator magno repletus gaudio, a

misit

rimo defensore
sunt ex
4.

quod

et

ex

iis

quae superius dicta

eodem Anastasio
Dira

Bibliothecario, satis evi-

Bithyniffi

Sacram gratiarum actione

a Nica>a
:

denter apparet.
ultio imperatoris in Chersonenses.

plenani, et ut debuisset Pontifex occurrere Nico-

mediam,
est.

et ipse veniret

quod

et

factum

lu die autem qua se invicem viderunt, Augustus Christianissimus cum regno in capite sese deinde in prostravit pedes osculans Pontiflcis
, ;

Quod autem ad Justinianumimperatorem pertinet, hquet ipsum hoc auno variis esse concussum motibus
,

rebellantibus populis Chersonesi

iisdem
vero

crudelissimam

qui de vindictam exercuit. Haec

:

amplexum mutuum corruerunt. Et facta est la;titia magna in populo omnibus adspicientibus tantam
bumilitatem boni principis. Die vero Dominico missas imperatori fecit, et communicans princeps ab ejus manibus proque suis delictis ut deprecaretur, Pontificem postulans
clesiiE renovavit,
:

quomodo

se habuerint, exipsis
sic se

tamus Annalibus, qui

Gra;corum pehabent ' o Memoria

:

recolens imperator insidias sibi a Chersonensibus, Bosphorianis, aliisque paratas, adversus eos naves

suas a

minimaad maxinianiomnesmisit, mandato,

omnia

privilegia Ec-

atque sanctissimum

papam ad
reditu,

ut quicumque ea loca habitarent, universi gladio trucidarentur, neque vittE cujusquam parceretur.
Missi ergo hocperfecerunt,
solis

propria reverti absolvit . Hucusque de his Anastasius, pergit

nemiue

ipsis resistente

vero dicere de ejns in

Urbem

ab infanUbus ctedem abstiuuerunt, qui|)pe in

(luem contigisse ait mense Octobri, Indictione decima adeo ut eum ibi commoi'atum esse oporluerit
:

'

Tlicoph. in Cedren. in Justin. Rhinot.

CONSTANTINI ANNUS
servitutem mancipandis. Principes Cliersonensiiim
viri

3.

CtlRISTI 7'I0.

219

Eodem anno
sit

defuncto Witiza nefario Hispauiasucces-

numero

quadrajjinta duo, addita custodia^ ad

:

rum rege, postquam annosnovem regnasset,

in

imperatorem missi sunt alios septem ligneis sublicis in altum suspensos igni assarunt, alios in

locum

cjus Rudericus, sive Rodericus, fllius

mare abjecerunt. His

cognitis Justinianus etiam in

observatos infantes insaniit.

Cum

in rcditu classis

quidem ex Tudensi, qui ait, Ruderiregnare ccepisse^Era septingentesima quadragesinia octava additque ipsum consilio magnatoTheofredi. Ita

cum

jam Byzantio appropinquaret, periclitata est, mortuorum numerus initus, repertusque millium septuagintatrium. Idgaudium Justiniano auxit. Naufragium autem contigisse hoc anno mense Octobri, nona jam Indiclione inchoata, Theophanes docet.

rum

Gotliicae

genlis

belligerum, durum, et ad

regnum suscepisse virum omne negotium expedi,

tum, sed vita et moribus Wiliza; non absimilem, facem luemque totius Hispaniae, ut quae de eo dicturi

sumus

ostendent.

Aiino periodi

Graco-Romanae 6203.

Anno

/Era; Hispan. 748.

Constantini papae

3.

Aano Hegira; 92 inchoato Jusliniani iterum reg.

ilie

29 Octobr. Fer.

4.

Jesu Chnsti

710.

irap. 6.

I .

('onstantinus

A num. 1 ad 4. Constantiniis imlim adventavit. papa hoc tantum anno, die quinta mensis Octobris a portu Romano solvit, ut anno superiori ex Ana Donmus stasio et Mariano Scoto ostendimus
:

PP. anno nccxi Constantino-

2.

Constantinus PP. canones Tndlanos Dehis Anastasii verbis

cretis Ecclesios

Ex

Romana; non contrarios confirmat. Lupus in Scholiis et

fiiissc

Notis ad canones TruIIanos pag. 1078 colligit, Con-

stantinum
Decretis

pnmum

e Pontificibus Romanis,

Justinianus imperator , inquit Anastasius,

diens ejus
Niceea

au-

adventum magno repletus gaudio, a Bithynia; misit Sacram gratiarum actione

mediam,
est.

plenam. Et ut debuisset Pontifex occurrere Nicoet ipse venire a Nicaa, quod et factum
In die

Romanae non adversantes probarit, et Justinianum quod a Joanne VII postularat, ab eo obtinuisse ideoque omnia Romanae Ecclesia; Privilegia Justiqui canones Synodi Trullan;c Ecclesia;

nianum novis

Edictis confirmasse.

autem qua

se

vicissim viderunt,

Au-

Constantino sedente restitueratEcclesiam

Nam et antea Romanam

,

guslus Christianissimus
prostravit
,

cum

regno in capite sese

adversus repullulantem autocephaliam ac rebel-

pedes osculans Pontificis. Deinde in

lionem

archiepiscoporum

Ravennatensium

ut
3

amplexum mutuum corrucruut, et facta est lajtitia magna in populo, omnibus adspicientibus tantam
Lumilitatem boni
missas imperatori
princij^is.
fecit, et

ostendit Baronius ex Anastasio an. dccviii,

et seqq. Ha2C Apostolica

num.

confirmatio sancto Tarasio

Die vero Dominico

patriarchae, Constantinopolitana; scptimac

Synodo,
fe-

communicans princeps
omnia
privilegia Ec-

ac Hadriano
illustre

Pontifici

Romano fundamcntum dedit

in

ab cjus manibus, proque suis delictis ut deprecaretur Ponlificem postulans,

clesife

dc canonibus Trullanis testimonium

rendi,

Huc referendum quod habct Anastasius

II.

sanctissimum papam ad propria reverti absolvit . Porro anno tantum sercnovavit,

at(|ue

Vita Gregorii
sia;

Gregorius (Romana; tunc Eccleviro sancto Constantino Ponti-

diacouus)

cum

quenti Constantinus adventavit Constantinopolim.

Hoc cnim anno egressus est a porlu Romano die V mensis Octob. Indict. ix , inquit Anastasius,
qui addit

cum

vcnisse Neapolim, indeque Siciliam

perrexisse.

Dum

vero Ilydrunti moras faceret, co

est urbem, atque a Justiniano principe inquisitus de quibusdam capitulis optima responsione unamquamquc solvit (|ua;stionem . Dolendum est, Gregorii II optimam de hisce capitulis responsionem aut latcre, aut pcriisse. Uafice

ad regiam profectus

quod hyems

erat, illic suscepit sigillum imperialc,

drianits I solos Synodi TruIIana; canones jure et

continens, ut ubi denominatuscontingeret Pontifex

omncs judices ita cnm honorifice suscipercnt, quasi ipsum prrcsentialiterimpcratorem viderent.
liydruntum, vulgo Ottranto, urbs est in ora maris Adrialici posita in qua ideo hycmavit Constautinus, ef verc ineuntc anni nccxi Constanlinopolim
;

Orthodoxe promulgatos probat. Septima vcro Synodus omnes landat et confirmal in primo suo
canone.

mus,

Divinos canones amplexabilitcr tcneaa sex sanctis Generalibus Synodis promulgati sunt . Onare, inquit Lupus cilalus, qui existimant hanc confirmation(!m authcnticam, valdc

(]ui

pcrvenit.

lallimtur;

cum

ct VII

Synodi canones onines Ro-

220
mana
Ecclesia

CONSTANTINI ANNUS

3.

CHRISTI 710.

nunquam

confirmarit. Ilinc cano-

tanus, illud pro certo tenendum,

post

num Trullanorum
manam
nem
;

pcr Conslantinum papani facta

confirmatio mansit incognita, non solnm apud Rosed et apud cEcteras, Constantinopolitana
excepta, patriarcliales Ecclcsias, ideoque per JoanVIII et

Rudericum sive mortem Vittiza, sivc solum aniio tantuin uno monarchiam Hispanicam rexisse, et deceptum esse
Marianam, aliosque scrii^tores His|)anicos, qui annos eidein tres assignant; cum si tres annos regna-

Synodum Tricassinam opus

haliuit in-

novari, ul anno dcxcii, nuni. 10 ostcndiinus.

3.

Crudelitas Jiistiniani in Chersonitas.

Ad
kaSte-

duobus prioribus Wiltiza; collega fuerit, et ut idem Toletanus, uno per se anno regnum administrarit. Ex hoc Ruderici regis triennio inale
rit,

affirmat

num.

4. Tlieoplianes

anno Incarnationis
duos

dcciii,

lendis Septemb. hujus Christianni inclioato, refert

Justinianum imp.

[infricios

Maurum

ct

phanum cum
ei

valida classe in

Chersonam

delegasse,

qiiod insidiaj quas Chersonitae et Bosphoriani alias

struxerant, ejus

animo remansissent
et

;jto/'!j6?ws

Stephanus Ciiersonani appelsanguine cuncta repleverunt. Cum vero classis mense Octobri solvisset, procellarum turbinibus jactata, tota ferme in mari periit.
repositoi.

Maurus

intellecto processit error Mariana;, et aliorum in cpocha capta a Mauris Ilispaniae tardius refigenda, qua; nobis in integrum restituenda erit. 5. Saraceni a Juliano comite in Uispaniam vocantur. Erattunctemporis, inquit idem Rodericus cap. 18, in Africa princeps quidam, qui Miiza (Moyses) proprio nomine dicebatur, et erat ab

lentes, CEEdibus

et

Ulit (Walid)

Amiromomenino

(Amiral Moumenin,

id est, imperatore fidelium) prajses Africai consfitutiis.

Huic

fuit

Julianus comes factioso colloquio

Qua

calamitate cognita Justinianus alteram illuc

fnoderatus, promittens ei sibi crederet

Hispaniam

se

iterum classem transmisit, cum mandatis, iit universos usque ad mingentem ad parietes interficeret, inquit Theophanes. Idem liabent Nicephorus in
Historia, et auctor MisceIIa>, qui observant etiam classem mense Octobri solvisse, ac Cedrenus, qui

daturum

Hunc Jnlianum

Gallia;

Gothica; et

Hispanise exitialis excidii

dem

dixerat Rodericus,

causam fuisse jam ibicuinon solum omnes Chro:

nographi, historicique Hispani adstipulantur

sed

etiam Arabes,

quorum
filicC

scriptis

hanc notam Chronologicam prcEtermisit. Quare recte Baronius hanc expeditioncm hocannorecitat, sed perperam dicit, factam eam rebellantibus populis Chersonesi. Theoiihancs

num

praisulem constat.

usum esse ToletaUtrum comes stuprum

incertum
est, aliis
,

uxori suae an

illatum a Roderico ulcisci cuut ipse fatetur Toletanus

piens, patriam pessumdederit,

alia asserentibus
,

quod anno

Iiicarnat.

enim respicit ad id secundum Alex. dcxcvi, kal.

qui

pergit ef ait
cair

Septemb.anniChristi dcciii inchoatojamscripserat, Justinianum ncmpc, dum Chersonestedegeret, imperium sibi denuo committendum renuntiasse, et dictis hujusmodi ejus loci incolas terruisse, qui ideo de illo interflciendo, aut vincto ad Apsimarum imperatorem perducendo consilium inierunt. Haec hujus crudelitatis a Justiniano, in eos exercita;
causa, ut disertis verbis prodiit Nicephorus in Historla, et satis innuit

Muza autem cognomento Abeno(Ebn Nocair) continuo verbum hujusmodi

:

Abulit

(Alulit,

scu Alwalid)

Amirohomoumenine
ei,

Arabum
niam

nuntiavit,

qui inhibuit

ne in Hispa-

cisfretaret (transfretaret) sed

paucos mitteret

per quos posset proinissum comitis aperiri. Muza

Theophanes.

Hispaniarum regis. Obiit hoc anno Wittiza Hispaniarum rex, decimo regni sui anno, duobus relictis filiis, Eba et Sisebuto :
4. Obittis Witizoi

autem misit cum comite Juliano quemdam Tarif nomine, et cognomine Abonzarcha (seu Ebn Zaric) cum centum militibus (equitibus) et cd peditibus Africanis, et hi iu quatuor navibus transierunt, anno Arabum sci, ^ra dccl, in mense qui dicitur Ra-

madan

Musam

cuin Juliano, qui oppida quibus

prcTcrat, ei tradidit,

eumque ad Hispaniarum

occu-

quorum
alii,

partes,

dum
lib.

plerique sequuntur, resistunt

calamitateni incidit,
6, cap. 19, qui addit,

pationem

excitavit, foedusiniisse

ante finem annixc

,

Respublica in

supremam

Eecjiroe diserte asserit

anonymus Andalusianus

inquit Mariana WittizcB

regnum

omnium turpitudinum
crudelitate

maculis deformaprajcipue impie-

tum
in

fuisse,

immane,

tate adversus Ecclesim leges insigne. Rudericus, ut

nummis appellatur, Wittiza^ filiis prsetermissis, regnum Gothorum suscepit. Porro Wittizam sequenh Christi anno mortuum meliores historicos
asserere, ait Mariana citatus, ncgatque

quamvis anno tantum Hegira3 xci, Tarifus a Musa missus in Hispaniam transfretarit. 6. Tarifus hoc cmno a Saracenisin Eispaniam Annus iste Arabum sive Hegirae coepit missus. die viii Novemb. anni Christi superioris. Eamdem primi Arabum iu Hispaniam ingressus epocham cal-

quod

scribit

culo suo probat insignis scriptor Arabs Noweirius, qui Bibliothecam struxit Arabicam, prffisertimque

Toletanus

cap. 17, Wittizam scilicet orbaprivatum regno, Cordubam missum fuisse a Ruderico, ubi vitffi reliquum exegit, ideoque et Rudericum cum Wittiza aniiis duobus conlib. 3,

Historiarum sua3 gcutis a se compilatfirum.

A'oM;e/ra nihil

Istius

tum

oculis et

adhuc

typis

mandatum,

sed multa

ejus opera

reperiuntur.

tam in Bibliotheca regia, quani alibi ArabumveroHispanorum gesta nobis

V. C. et linguarum

regnassc,

Verum
ei

sive

quod tainen idem Tolelanus afarniat. Wittiza ann. dccxi ex morbo obierit,
privatus fucrif, sive conjurasit,

promiltit Claudius Beraldus

regno

nunquam

Orientaliumperilissimus, qui de Sarracenicis rebus multa mecum communicavit sicuti et quidani

,

tione suoruni regno spoliatum

et ciim eo

Ru-

dericus annis

duobus conreguarit, ut

asserit Tole-

amicus rerum Arabicarum mus. Nam memorabilem hoc

intelligentia

clarissi-

Historiec caput, n.qiie

CONSTANTINI ANNUS
a Baronio, neque ab
aliis satis

3.

CHRISTI 710.

221

accurate expositum.

Legit pra?terea Beraldiis alium scriptorem Arabi-

cum, qui Tarifum hoc anno Hegira xci, iu Hispaniam traiisfretasse tradit. Ex Arabicis scriptoribus, nuUus forte re|)eritur, qui diversam aut oppositam chronologiam tueatur, si excipias geograpbum,qui
vulgo diciiur Nubiensis.
7.

Inter insulam Tarif et insulam Viridem intercedit spatium xviii mill. pass. Demum in Africam reversum esse hoc anno Tarifum Hispanica praeda

onustum
Toletanus

tradit laudatus scriptor Noiveirius

alii

cui

adstipulantur

chronograplii Arabes Mss.

et ipse

Non

vero dccix.

Hic enim

asserit,

urbem

Viridis, primam inter alias Andalusice expugnatam fuisse in adventu Molesmanorum, qui expugnasse contigit anno ab Hegira nonagesimo auteiu illam Moysen seu Muzani filium Noisar, qui

insulce

prffisul. Hoc itaque auno non praesentis fantum dolore mali sed etiam futuri temporis nietu, Hispania planctu tumultuque repleri coepta. Hujus calamitatis initium Scaliger. lib. de Emen,

dat.

Temp. pag. 622

confert,

et scq.

accurate in prtesenlem
in

annum

perperam vero Baronius

annum

Dccxiii, ut ibi videre est,

ibi liabet,

pro MarAvanitis

(calitis scilicet filiisOmniai,

qui Ma-

ex

diclis,

18 et seqq. sed qua; aunisque sequentibus diceudis

num.

rivanita; etiam dicti sunt a Marivane califa,

unde

corrigenda.
9.

(imiuain)

quidam deducunt noinen Marranorum) dimicabat una cum Tarek, id est, utvir doctissimus

Cantuariensis.

Moritur S. Eadrianus abbas monasterii Beda lib. o, cap. 21, postquam

interpretatur, per legatum

suum

Tarekuni.

Nam

superiori capite sancti Wilfridi

ait
:

mortem

narravit,

luuc

Muza

in

Africa substiterat. Geograpbia ista

scripta est

sub Rogerio Sicilia? rege ; verum opus primi aiictoris nunc non extat, sed ejusdem tan-

est,

post obilum prmfati patris proximo, id quinto Osredi regis Northumbriffi Hadrianum

Anno

tum compendium Romae editum anno mdcxcii, typis Mediceis. Error isle non in verum hujus geographia; parentem, sed in ejusdem epitomatorem
rejiciendus,

abbatem monasterii saiicli Augustini Cantuariensis defunctum esse, qui est annus, inquit, quadragesimus primus, cx quo a Vitaliano papa directus est cum Theodoro ex quo autem in Britanniam
;

\el potius

in librarios, qui

plurima

hoc in opereitadepravarunt, ut legi et iiitelligi amphus non possint. SedredeoadRodericumcitatiim,

venit, trigesimus nonus. Cujus doctrina; simul et Theodori, inter alia teshmonium perhibet, quod

iEram dccl cum anno Hegirae

is

xci alligautem, licet

annus Arabicus
conveniat,

cum ^ra

vulgari

Hispanica

DCCXLViii

indeque colligo Rodericum

Albinus discipulus ejus, qui monasterio ipsius in regimiue successit, in tantum studiis Scripturarum institutus est, ut graecam quidem linguam non parva ex parte, lahnam vero non minus quam

annos JErx HispaniciB cum annis Hegirai non recte comjjonere posuisse autem illum annos Hegirae,
:

Anglorum

tus Osredi regis

prout
bant
girai
:

quibus usus est, extaideoque in ejus opere legendo annis Herecte descriptis, non vero annis .-Era; Hispaipsi in libris Arabicis,
illis

male cum rendum.

nicai
8.

ab eodem conjunctis, adhae-

est, noverit . Quinannus hoc anno, quadragesimus primus ex quo Hadrianus iu Britanniam directus est, anno superiori, trigesimus vero nonus ex quo in eam venit, anno etiam superiori absolvitur. In Britanniam enim VI kalend. Jun. anni dclxvih missus est, testcBeda lib. A, cap. i, annoqueDCLXx

quaj sibi naturalis

stus.

Hispaniam Tarif, inquit Rodericus cap. mox laudato, in mense qui dicitur Ramadam (nono nempe Arabum mcnse Lunari vago qui iioc Christi anno in mcnsem Juhumincidebat). Et iste fuit primus adventus Arabum citra mare, el apidicuerunt ad insulam citra mare quae ab
in
,

Pervenit

Tarifus revertitur in Africam prceda onu-

in

eam adventavit, uti suo loco demonstravimus. Quare Beda loco laudato, ut de more alibi, menses qui post annos xli et xxxix effluxere, negligit. Hic numcrandi modus a Beda saepe usur[)atus ad varia
ejus
loca intelligenda observandus. Fuit sanctus Hadrianus cooperator in vcrbo Dei Tlieodori archiepiscopi Cantuariensis, o et quia littcris sacris simul et sa-cularibiis abundanler ambo erant instructi, congregata discipulorum caterva, scientia; salutaris quolidie flumina in rigandiseorum cordibus emanabant; ita ut etiam mctriccC artis, astronomicffi et arithmetica; Ecclesiasticac disciplinam inter sacrorum apiciim volumina siiis auditoribus
, inquil Beda lib. 4, cap. 2. Sanctus Aldhclinus episcopus Schircburnensis, iit liberalcs artcs mcdullitus combiberet, studuit Canlia) ad pcdes Hadriaui, qui erat fons lilterarum, rivus

cjus

nomine

dicitur Gelzira Tarif (Gezirai Tharif)

donec ad se cognati et comphces ex Hispania advenerunt, et primos insultus fecit in Gelzirat Alhadra (vel Gclzirat Alchadhra, id est, insulam Viridem, vulgo Algeziria) ct indc abstulit magnam prajdam, ct alia loca maritima dcvastavitn.Locus ad qucm appulit Tarifus appellationem mutuatus est ab illo. Op[)idum autem istiid Tarifa positum est in angulo Occidcntali freti Gaditani. a Insula Tarif, ait geogiaphus Nubiensis loco mox citato, sita est juxta mare Syriacum (Mcditcrranciim, quodalluitlilusSyriae) ad iiiitiuin cjus freii ((iaditani) quod Alzakak (Arabice) vocari dixiinus, ct alluitur ab occasu mari Tcnebrarum (Allaiitico Oceano). Est aulem ha;c civitas modica,
et ibi substitit

contraderent

arlium

inquit Willelmus Malmesburiensis in

Vita hujus sancU piffsulis cap.

iiabct(|uc

ex

opposito sui diias

iiisiilus

paruiii

conlineiili

rcmotas, (|uariim una dicitur Alkanlir.

\, nec dubium, quin Beda aUquos audierit praeceptores ex discipulis Theodori ct Hadiiani; cum in monastcrio Wiremuthensi pcr iti temporis studucril, (|uo uler(|iio congrcgantes discipiilorum catervam scientia' saiularis quotidie flumina irrigandis coruin conli-

222
biis

CONSTANTINI A.NNUS

4.

CHRISTI 711,

cnianabant , inquit Turgotiis prior Dunelmensis in Vita Beda; cap. 1. Hatlrianuin abbateni veneratoc suut Ecclesinc Anglicana; ilie ix Januarii, ut videre est apud Bollandum ad cum diem, in
ejus Elogio historico.

stini

Albinus dO. S. Hadriano succedit Albinus. Hadriani successor auctor ante omncs atque adjutor opusculi hujus fuit, inquit Beda in Prasfatione ad Historiam Ecclesiasticam gentis Anglo-

B. Uadriano translatum csse. Hinc liBaroinum anno dcclxxviu, nuin. 13 el seqq. hunc Albinum cum Alcuino qui et Albinus dictus est, et Caroli Magni a>tate floruit, male confudisse; cum Alcuinus nonduin natns fiierit, quando Albinus mpnasterii Cantuariensis abbas mortuus est.
quet,

cum

Hic Baronii lapsus AndrecC Duchesnio in editione

operum

Alcnini errandi causa

fuit.

Sed hac de re

plura ad annuni dcclxxviii. Extat Beda; Epistola ad

rum,

vir per

omnia doctissimus
Hadriano abbate

extitit

qui in

Albinum abbatem Cantuariensem.

Ecclesia Cantuariorum a beatte memoricTeTheodoro

arcliiepisco|)o et
viris

venerabi-

libus atque ernditissimis institutus, diligenter

nia, quaj in in contiguis

om-

H. Geruntius rex Vallia; victus ab Ina Merciorum rege. Huntindonius lib. 4, pag. 337 Anno, inquit, huic proximo (scilicet a morte

ipsaCantuariorumprovincia, vel etiam

sancti Wilfridi) pugnavit

eidem regionibus a

discii^ulis

B. papa)

rexlne (qui in Occidentali Saxonia regnabat) et nunc cognatus ejus, contra

Gregorii gesta fuere, vel

vel

monumentis litterarum,
:

seniorum traditione cognoverat

Lundoniensis
sive litteris
Ecclesiffi

ct

ea mibi de
religio-

Gerentem regem Wales. Gujus pugniE principio occisus est dux Higebald ad ultimum vero Ge:

his, quffi

memoria digna videbantur, per

mandata

rente

cum suis
et spolia

faciem ab Anglis avertit

et fugiens,

sum

presbyterum Notbelsive ipsius Notlielmi

arma
helmi

sequentibus reliquit

Idem habet

mum

Wigorniensis ad
libellus

annum

dccx. Extat sancti Ald-

viva voce referenda transmisit . Fuit Albinus octavus abbas monasterii Cantuariensis, sed pri-

musAnglicus; nam omnes pnedecessores sui erant Romani , inquit Guillelmus Thornus in suo Chronico, loquens de secunda translatione sancti Augustini Cantuariensis episcopi, ubi ait etiam
obiisse

ad Geruntium regem Occidentalis regni sceptra gubernantem adversus errorem Britonum de Pascliate, de quo opusculo locuti sumus

anno

dcxcii.

Geru?Uium \ero Walliajseu Cambriae,

est.

quam

antiqui Britones habebant, regeni fuisse, ex

eum

hoc Huntindoniensis loco manifestum

anno dccxxxu,

et

m translalione

S. Augu-

CONSTANTINI ANNUS

U.

CHRISTI

71|1,

Septingentesimus i. Papce reditus Romam. undccimus Domini adest annus Indictione nona; quo, mense Octobri, jam inchoata decima Indictione Constantinus papa

pastorem, episcopis
subjicientibus fasces

omnibus

siise

jurisdictionis

summo

universalis Ecclesiae
:

sacerdoti. Pergit vero Anastasius

Post menses

Romam exOriente rediit

:

autem

de quo

ista

Anastasius breviter

Egressus igitur

a Nicomedia civitate, crebris valetudinibus Pontifex attritus, tandem sospitatem Domino Iribnente,

incolumis ad portum Cajetaj pervenit, ubi sacerdotes, et

maxiniam pcpuli Romani

:

reperit mulli-

lugubre nuntium personuit, quod Justinianus Christianissimus, et Orthodoxus imperator trucidatus est, et Philippicus hajreticus in imperiali promotus est arce . Sed de his suo loco jam vcro prosequamur, et absolvadicendum mus, quae sunt anni hujus res Occidenlalis Eccletres
:

tudinem

Indictione deciina,

ac vicesima quarta die mensis Octobris, Romam ingrcssus est, ct omnis

sise.

2.

Swiberti prcedicatione

et

populus exultavit atque Uetatus est. Fecit autem ordinationes episcoporum in eundo, et redeuudo per
diversa loca episcopos duodecim . Etenim ubicuinqne contigit pra;sentem esse Pontilicem, illum

anuo EccIesiBe Saxonum jaci coeperunt fundameuta per sanctissimuni virum apostolicum Swibertum venientem
Ecclesia erigilur.

Hoc enim

miracuiis

Saxonum

oinnes intelligebant primarium propriumque esse

ad eos in abundantia bcnedictiouis, in signis et virtutibus, excitando etiam defunctum a morte,

; ,

CONSTANTINI ANNUS
potentem
inquit,
in

4.

CHRISTI 711,

223

omnibus opere

et

qua3 de his Marcellinus

Dominicffi

litteris

sermone. Audi ergo Anno, prodidit

' :

praedicans, multos nobilium et ignobilium converteret

fidei

Incarnationis septingentesimo

ex eis qui repudiatis sordibus idolorum, sunt fonte abluti. Quibus, ut bonus pastor ia
:

undecimo,

cum
in

S.

Swibertus ferventer prscdicans

et iu pagis et -villis vici-

populo, dispensavit tanquam

gotiator,

fidelis et

prudens ne-

non soluni
nis

Werda, sed
profanis

enunliaret
:

Saxonibus

Evangelium
venerabili

sprevit

monsuram Dominici tritici. Ipse enim mundi pompasetvanitatesspe supernorum

et ideo maximis virtutum donis ca;IiDeo in omnibus gratus, ut gemma
;

Christi

contigit

quadam

dic Martis, ut ipse extra

praemiorum
tus ditatus,

Werdam
dam

divina celebraturus, iret

cum

presbytero suo Willeico in villam vicinam, et quidives Gentilis,

fulsit in clero

nam

positus inter Genliles,

illic

versus et
fidei et

Hungerus nomine, postea conbaptizatus in festo Apostolorum Petri et

et

pra;clarum opus inter gentes operatus est, Domino cooperante, et sermonem ejus conflrmante,
sequentibus miraculorum diversorum
Heec Marcellinus.
4.

Pauli, et a S. Swiberto appellatusPetruSjexfervore

signis .

nimia humilitate
et

devolione curru adveiii

et lapides, reliquaque tali a;dificio opportuna ad monasterium S. Swiberti. Procurante autem omuium bonorum aemulo diabolo, idem Petrus corruens sub carruca onusta lapidibus, efferebatur mortuus, quia pa;ne suffo-

curaret arenam

Ex

his

quidem

nostri temporis Saxones in' :

congrua

felices

compellare

liceat verbis Apostoli

Sic

stulti estis, ut

cum
?

spiritu cceperitis,

nunc carne

consummemini
et

Quis ergo tribuit vobis spiritum

operatus est virtutes in vobis? noniie vir aposto-

catus, et per diversa vulneracapitis cxstinctus fuit.

De quo omnes cum non immerito dolerent, magnusque concursus populorum ad illud miserandum spectaculum fieret gementium et dolentium
propteriiiopinalamiIliusmorlem,cumqueexsequiaB pra?pararentur, ut corpus Ecclesiastic mandaretur sepulturaj supervenit pius pater S. Swibcrtus
:

Swibertus?Quis iu tanta signorum et beneabundautia supervenit ad vos, ut posthabeatis vestrum primum aposlolum Swibertum?
licus
dictionis

In vos igitur convertantur indcsinentes lacrymaj

Hieremia;

praicordiis iutimis

Vos concutiat tonitrus ille, lugubre illud exclamat

Domiiius.

cum
:

ex

Ob-

stupescite ca;Ii super hoc, et [iorta;ejus desolamini

cum

devoto Willeico suo capcUano. Qui

illius Pelri;

cum

didi-

vehementis,

dicit

Duo mala

fecit

populus
et fo-

cisset

ex gemitu, audissetque a circumstantibus

meus,

me

dereliquerunt fontem aqua; vivte,

dissi[iatas,

mortem

ipsehabensfiduciam

magnam

deruntsibi cisternas
tentur voce Domini

qua; continere

non
qua Me-

in Christum, prcDcepit ut

emortuum

corpus, ante-

valent aquas . Sed spero fore aliquando, ut exci-

quam
3.

sepelirctur, ad cellam siiam deportaretur.

eadem

interpellatione,
'
:

Quod cum factuni fuisset, ipse, adstante magna turba populorum rei exitum praistolante,
largiter
flexis

Angeluni monuit

Ecclesiae Ephesi dicens

mor
liciti

esto itaque

unde

excideris, et age pcenitenetc.

lacrymas fundens, genibus devotissime oravit ad Dominum pro

niultis suspiriis

cum

tiam, et prima opera fac,

sumus) ad
5.

res Orientales

Sed jain (quod polconvertamus ora-

resuscilatione Petri

famuli monastcrii.
continuasset,
statim

Cumque
mortuus
nulla;

tionem.
Justiniano etfilio dire peremptis Philippiciis

diu

jireces

precibus

surgens tan-

gendo,

cum

oscularetur fiinus,

non soluni
nis pcr

revixil et surrexit,

verum etiam
:

cicalrices vulucruni,

totum corpus apparuerunt

nuUa conglomeralio sanguide quo omnes

Bardanes imperium occupat. Cuni igitur Anastasius tradat, post tres mcnses a reditu Conslantini Pontificis iu urbem, qui contigit (ut ait) vicesima quarta meusis Octobris, allatum ad ipsuin nuntium
de nece Justiniani im[)eratoris, utique circa anni hujus Uncm, eam accidisse possumus iulelligere.
id factum sit, ex Grtccorum Anna-. iiromeudum. Ubi enim Tiieo[>hanes dira illa superius memorata, qua; adversus Cliersoneuses jussu cjusdem imperatoris sunt perpetrata narravit; haud imperatorem quievisse tradit, sed majorc excandescentcm ira ad interitum omniuni boc anno denuo parasse classeni affirmal, (|ua solo a;quaret omnia, solumque aratro proscindcret. lloc autem cum illi intellexissent, se municrunt, [^arati im[)eratori rcsistcre, pclenles auxilium a Chajauo priucipe Gazarorum. Ne autem miseri jiati coge-

laudabant beniguitateui Christi Salvatoris. Fama hujus miraculi per totam provinciam promulgata,
neo[ihyti in fide solidati confirmantur, multi vero
infidelcs ad

Quomodo autem

Cliristum conversi, fonte baptismatis

libus est

Christo regenerali sunt. Vixit

autem postea idem Pelrus sanus et incolumis usque ad consummatioEcclesite

nem

Werdensis, etiam post migrationem

Hucusque Marcellinus de mortuo ad vitam revocato. At licet verbum Dei in tcrram illam minime vacuum absquc fructii ceciderit haud tainen stcsanctissimi patris Swiberti .
:

rilis

terra illuni

rcddidit,

qucm

par erat^ cx tanta

cullura fruclum; uain id inferius idem auctor de eodein Swiberto ' a Licet gcntibus in vicino habi:

rentur qua; ira

obslitit

tanUbus pra;dicando, primo parum vel nihil profecit in

a;stuans imperator pra;ceperat, Dcus, excitans adversus eum nobiles viros

conversione earum, eo quod cssent honiines

barbara; mcnlis

Eliam spathariuiu atque Bardanem Philip[)icumex

insula Ce[)halenia, ubi relcgali fucrant, revocatos,

dune

cervicis, et

|)ropter

hoc

deslitit,

non tamen quin indcsinentercum fervore

;

qui eidein essent classi [iiieliciendi.Ilosauleiii ciiin

'

.Marc. in Suvjb. c. \i\.

' .Marc. c.

15.

Gal.

ili.

lliercni. il.

Apoc.

ii

224

CONSTANTINl ANNUS
tti-

'i

CHRISTI 711.

imperator comperisset apucl Chersonam esse

:

qui multuatos, alios loco ipsorum duces misit dolose admissi intra Chersonam, acivibus trucidati sunt, apertam adversus Justinianum defectionem

jam conclamantibus,
6.

et

acclamantibus Bardanem

Philippicum imperatorem.
His cognitis Juslinianus, in Eliam veluti auctorem commotus quod non posset in ipsum, in ejus domesticos furorem convertens, filium ejus in matris sinu peremit; ipsam vero ejus conjugem coquo, natione Indo, ignominiai causa collocavit in matrimonium. Misitque aliam classem adversus rebelles. Sed cum qui rnissi erant, ob nimias difflcultates haud prsestare possent, quod imperator faciendum praicepisset, mefacti
,

Theophanes. Qui igitur tanquam fera bestia humanum sanguinem sitiens, adeo in sibi subditos populos fucrat debacchatus, suo suorumque sanguine supplicium luit posteris relinquens exeinplum, in seipsos suosque sa!vam a Deo exspectare debere vindictam, cum in populum sibi crcditum imma;

nes principes saeviunt.

Factumque secundum ver'

:

bum Domini

ad nieremiam

Adducam

inimi-

cos tuos de terra

quam

nescis

quia ignis succen:

sus est in furore meo, super vos ardebit

dum

exulem Philippicum
luultipliciter
vitae

et postea

latentem inter Bar-

baros accinxit vindice gladio,

hominem alioquiDeo
est) haeresi

inimicum, nimirum ob depravatos

(quod deterius
labefacta-

mores,

et

luentes re infecta redire ad

eum

vindicare para-

tum,

Philippicum imperatorem acclamare coeperunt absentem, petentcs a Gajano, ad quem

et ipsi

tum Monothclitarum htereticorum, quos eo vehementius factus jam imperator aggressus est propugnare simul et eorum haeresim, eoque ardentius
propagare, quod uni ipsorum acceptum ferebat

confugerat, ipsum reddi.

Quod cum faclum

esset

imperium
dixisset,

omnes simul cum novo sunt

reversi imperatore.

Qui appro[)inquans Constantinopoli, adversus Justinianum mittit Eliam, et contra Tiberiiun ejus filium Maurum patricium el Joanncm spalhariam proflcisci jubet.
7.

sextas

imperatorem praeeidem praemii loco pollicitus esset Synodi abolitionem. Porro rem gestam Theo,

qui fore ipsum

et

cum

phanes

ita

narral
erat

9.

Priusquam imperaret,

quidam inclu-

sus in monasterio Callistrati pra?visor (qui scilicet

isti

Quid vero

fecerint, audi terribilem di-

Ubi autem (inquit Theoiihanes) Maurus cum Joanne ad Blachernas pervenisset (templum illic eral Dei Genitricis Maria;) invenit Tiberium altera tenentem manu columellam sanctiE mensae Dei et Dei Genitragoediam
:

gnam commiseratione

astronomicis inspectionibus futura prcedicere consueverat hrereticus Monothelita). Qui ad se venienti

Phiiippico dixit

repositum jubet Deus, tu quamobrem contradicis? Hoc autem dico, quia sexta Synodus male facta est : si ergo im|)eraveris,
:

Imperium
El
ait

tibi

est

At

ille

turbatus

est.

inclusus

Si

tricis altaris,

et altera pretiosa ligna,

et in collo

philacteria (erant ha; sacrosanctoe reliquiae) extra

hanc projice, gaevum. Qui

facturum.
sisset,

et

imperium

flet tibi

forte atque lonei,

cum juramento

spondet

se

hoc
dicit

tribunal (sacrarium) autcm residentem Anastasiam

patris ejus

Cum autem
fiet

Leontius Justiniano succes:

matrem

qua> Mauri provoluta pedibus,

ascendit Philippicus ad inclusum

festines,
tibi.

Qui

flagitabat

ne suus occideretur
tcneret, et

nepos

Tiberius,
ille

eis

Ne Ne

Cumque Absimarus im-

utpote

(jui niliil gessisset

pravum. Cumque

pe-

perasset, rursus asccndit ad

ait
:

deshujus

cum

lacrymis supplicaret, in-

accelercs

gressus est Strutus

(id erat

cognomentnm Joanni
quidem

10.

eum. Cui iterum ille enim te prffistolatur. Porro cum Philippicus hoc quibusdam
:

illud

spathario) et vi arripuit illum, et pretiosa

ligna ab eo sublata supra

mensam

posuit, pbila-

cteria vero in collo suo suspendit.

Puero autem

foras

supra limen expanso, guttur cjus instar ovis secarunt, et hunc in templo
et

educto,

spoliato,

ab eis Qui caesum, et tonsum, atque ferreis vinculis alligatum hunc in Cephaleniam exulem misit. Cum autem Jnstinianus impeamicis suis fuissct confessus confidenter,

Absimaro nuntiatum

est.

sanctorum Anargirorum (Cosmae scilicet et Damiani), quod Paulinse vocatur,sepeIiri niandarunt. Comprehensus pra:'terea et Barisbacurius primus patricius et comes obsequii, et interemptus est.
8.

Porro Elias una

cum
et
,

eo, qui

secum

erat
eo,

descendente in Damassim,
qui
illic

ad sermones

cum

erat exercitu veniente

verbumque

iinpu:

nitatis populo,

qui erat

cum

Justiniano prffibente

sequestrati sunt universi, et discesserunt a Justi-

suscepisset, revocavit eum. Et cum regnaret, Pseudo-Synodum e[)iscoporum juxta pseudomonachi et inclusi sermonem, et abjecit sanctam et universalem sextam Synodum . Sed de Synodo sequenti anno agendum erit. Pergit vero Theopha Eodem anno ille vanus oculorum caecitanes tem incurrit . Subdit Cedrenus Cyro quoque patriarcha exturbato, Joannem suaj impietatis socium ei solio prsefecit. Fuit hic Philippicus cognomento Bardanes, in colloquio facundus, atque

rium
fecit

niano, solum liunc deserentes, et ad partcs Philippici confluenles.

prudens habitus, sed in actionibus suis absque gravitate, et industria ulla versans,

Tuuc

praedictus Elias furore re-

turpiterque vivens,
. Ita

pletus, currens, collo ejus

comprehenso, pugione

exlremam

sibi

infamiam paravit

quidem, ubi
disci-

quo

erat accinctus, caput ejus amputavit, et per

graviter deliquerunt Orientales,

colligentes, adversus

Pseudo-Synodum
tot tantos-

Romanum

spatharium ad Philippicum misit. At eumdem spatharium hoc ad Occidentales partes usque Romam transmisit . Hucusque de nece Justiniani ct Tiberii ejus filii
vero Phihppicus per

veterem Ecclesiasticam
Ecclesiam

plinamj ipsamque

Romanam

CONSTANTINI ANNUS
que sunt
tores, sed

4.

CHRISTI 711.
et

225
reversio.

coacti pati tyrannos,

non dicam inipera-

licam

suam sedem

Eodem

quoque

monstra, Leontium, Absimarum, et Jnstinianum in furorem actum, Philippicum, Leonem

Isauricum, et alios nefandissimos. li. In Philippicum hcereticum
execratio.

anno

accidit, ut qui

Justiniani voluntate teneretur

relegatus in Ponto Felix arcliiepiscopus Ravennas

ctccusredditus,

idemea occasione

fuerit cxilio libe-

Sed dc Pbilijipico
,

Romanorum
(|ui

ratus

modo agendum,
ex

babet

nam et de hoc ipso idem Anastasius haec Eodem tempore Felix archiepiscopus Ralicet

ubi est crealus imperator,

dum

more

professio-

vcnna! ab exilio reductus, poenilentia motus,

nem

Catholicfe fidei

miltere deberetad

Romanum
ditmam
:

oculorum lumine
diit

privatus, ad

propriam tamen re-

Pontificem

misit haereticam execratione

quam

ipse Constantinus Pontifex respuit.

:

Nam
et

de
Sa-

sedem, et solita, qnac ab universis in scrinio episcoporura fiunt indicula et fidei expositiones, et
bic confessus cst, sicque reconciliationis promeruit

bis hffic Anasfasius Bihliothecarius

Ejus

cram cum pravi dogmatis exaratione Constantinus

suscepit, sed

absolutionem

Haec Anastasius

quibus indicatur

cum

Apostolicae Sedis consilio respuit.

fidei

Hujus

rei

causa zclo

acccnsus onmis ccelus

Roraanae Lrbis, imaginem

Grixci votaream (pancaream) vocant, sex continentem sanctas ac

quam

ad meliorem mentem ex diuturna vexatione redditum esse Felicem, et ex praescripto Constitutionum superiorum Roraanorum Ponlificum cuncta plenissimepraeslilisse,qua3 prasstanda erant ob idque
;

universak^s Synodos, in Ecclesia beali Petri erexere.

rator sanctas sex Synodos

Catholicae

communionis ab eodem

Pontifice Cons-

Etenim interalia ncfanda idem Philippicus impeOEcumenicas piclura effigialas 6 pariete abradi praecepit contra quod im:

tantino participem factum esse.

1-i.

Qui vero copiose prosecutus

cst rcs

Ra-

vennatcs, Hieronymus Rubeus,

hunc

tradit egregia

peratoris facinus Pontifex nitens, quas

xit,

ille

destru-

claruisse sanctitate, coruscasse etiam miraculis, re-

ipse eo

modo quo

erant ante, reslituit. Sed paulo

:

inferius ha?c
12.

idem Anastasius

deuntemque ab Oriente secum sacras reliquias sanctorum plurium detulisse: refertque ejusmodi
inscriptionem ejus venerando sepulcro inditam.
HIC TVMVLVS CLAVSVM SERVAT CORPVS DOMINI FELICIS
SAXCTISSIMI AC TER REATISSIMI ARCHIEPISCOPI.

lisdem temporibus,

cum statuissetpopulus
nomen
undenec

Romanus nequaquara

haeretici iraperatoris

aut chartam, velfiguram solidi suscipere,

ejus effigies in Ecclesiam introducta est, nec ejus

nomen ad raissarum solemnia

ut Pelrus

referebatur; contigit
Profuit

quidam pro ducatu Romanae Urbis Raejusmodi causa

haere:

quidem
'

Felici

isla
:

vexatio, ut illud

vennam
tici

dirigeret praeceptum, etpro

Davidicum
15.

laetus occineret

Bonum mihi

quia

acciperet.

Dimique

innotuissct,

quod noraine

hurailiasti lue, ut

discam justificationcs tuas

sua promotione idem Petrus fuisset potilus

Bcnedictiis

episcopus Mediolanensis Ro-

zelo fidei accensa

tuerunt nullo

magna pars populi Romani stamodo hunc ducera suscipere. EtfacChristophorus, qui erat dux, ob
et

mam venit.

tione, venisse

tum

est,

ut

dum

hanc causam cum Agathone

suis
sit,

concertarent, bellum civile exortura

hominibus ita utinvia

et

Sacra ante palatiuni sesc coraniitterent,

ex utris-

ejusdem Anastasii testificahoc terapore Romara Benedictum causara prosearchiepiscopum Mediolanenseni cuturnm adversus episcopum Ticincnsem, cum eum sibi vindicare conatus est sub sua jurisdictione episcopum suifraganeum. Hsic enim de eo
,

Constat

quc partibns amplius quam viginti quinque viri plagarentur atquc intcrirent, donec Poniifex mitteret sacerdotes

Anastasius

Venit autcm,

et

Benedictus arciiiepiorationis voto,

et

scopus Mediolanensis

Romam
:

cnm
illi

Evangeliis et Crucibus Domini,

:

suo se Pontifici praesentare

altercatus vero est pro

sicque partcs scdarent

tiata,
tiflcis

nara pars Petri

ita

angus-

ut nulla

esset spes viveiidi.

{

Verum ad Pon-

Ecclesia Ticinensi, sed victus est, eo quod a priscis temporibus Sedi Apostolicae ejusdem Ticinensis
Ecclesiffi antistes

jussura pars alia

quae et Christiana vocaba-

tur

recessit, sicque defensoris bajretici pars valuit

si illa

pertinet . Ibec ipse.

ad consecrandum pcrlincbat atque Habet eadem Paulus dia:

Petri,ac

attrita recederet n.
liffirelici

Ha;c Anastasius.

Eadem

de nominc

imperatoris exoso, et

execrabili

facto tradunt
'.

atquc Ado Viennensis

Beda, Paulus diaconus ' Habet ex iisdem Romanam

conus, qui et hic suJHlit Fuit autem idem venerabilisBencdictus archiepisc. vir cgregia; sanctitatis, de quo pcr universamllaliam bonte opinionisfama
fragravit . Uivc Paulus. Rclalus
,

quidem rcperitur

Rempublicara gubernari iiistemporibussolitam esse per duces, qui mitterentur ab imperatorc. Ilinc et Rom;c ducatus dici consucvit, dcquodiccndumerit inferius. Porro has allercationes Romac usque ad
obitum Philippici perdurasse, quac post ha;c subjicit
Anastasius docent.
y.i.

ejusi]uc memoria Renediclus bic inler sanctos adscriptasacris Tabulis die undccima Marlii, annis fuit eadcra singulis in Ecclcsia iteratur. Cactcrum

controversia itcrura at(iue iterum diversis tempoSed de ribus excilala, mullaque hinc inde allata.
bis raodo hactcnus ad instilutum
:

jam ad anni

se-

Felicis

Ravennatis ad communionem Catho33.

qucntis rcs gestastranscaraus.

'

Paul.

(liac. I. VI. c.

Ado

in Cliron.

TOMUS XII.

29

226

CONSTANTTim ANNUS

4.

CHRISTI 711,

Anno perio

Graco-Romanffi C204.

Anno ^ra!

llispan. 749.

Consiantiui

papae 4.

Anno Begiraj 93 inchoalo imp.

Philippici
1.

die IflOctob. Fer. 2.

Jesu

Cliristi

711.

4.

Constantiims PP.
\.

Romam

redit.

Ad

Gestis

Langobard. Baronius vero ideo annos

ei

vin

Conslantbms papa, qui ineunte circiter vere hoc anno Constantinopolim adventavit, ut anno superiori ostendimus, urbem reliquit, ac
vicesima qttarta mensis Octobris, Indictione decima,

num.

assignat contra antiquorum fidem, (|uia ejus impe-

rium ab anno dcchi exorsus est. Fuil Justinianus ultimus e familia Heraclii senioris, cum quo ea
exstincta,
rasset.
4.

postquam

soeculo integro

Romanis impe-

Romam

ingressus

est,

inquit Anaslasius in Conis

stantino papa. Quare

Constantinopoli nioratns

grum, ut
2.

arbitratiis est

menses tantum aliquot non veroannum inteBaronius amio dccx,

est,

Agatho diaconus refert gesta a Philippico

adversus VI
Bibliotheca3

Synodum.

Combefisius in auctario

ad

5.

Historia Suidbertina fabidosa. Anum. 2 Qua2 liabet hic Baronius de sancto Siiidberto

ex Pseudo-Marcellino,

cum nuUi

a)ii

auctores

ei

suffragentur, adniittenda

non sunt; nunc enim

constat, Acta illa sancti Suidberti supposititia.

3. Justinianus imp. occiditur. A uum. 5 ad i3. Anastasius, postquam retulit, Constantinum papam die sxiv mensis Octob. Indict. x, Romam ingressum esse, subdit Post menses tres lugubre nuntium iusoiiuit, quod Justinianus Cbristianissimus imperatpr et ortbodoxus imperator tru:

sauctorum Patrum Agatlionis diaconi perorationem et Joannis episcopi Constantinopolitani Epistolam ad Constautinum papam a se missam publicavit, ex quibus aliqua discimus huc usque ignorata. Perorationis liic titulus est Peroratio scribae Actorum sextse Synodi ubi etiamtraduntur, qusetyrannus acinsipiensBardanes adversus eamdem sanctam et OEcumenicam sextam Synodum temere niolitus est . Tum sequitur per: :

cidatus

est, et

PLilippicus htereticus in imperiali

promotus est arce . Philippicus itaque medio circiter Decembri hujus anui imperium invasit, et

oratio Peccator ego ac omnium minimus Agatho, indignus diaconus, ac sanctissimEe hujus rnagnae Dei Ecclesiee scriniorum thesaurarius, venerabilisque patriarchalis secreti protonotarius ac secundus cancellarius, ante triginta duos plus minus
:

annos, juvenili adhuc

versali sextoe

aetate,

lectorum ordini accen-

mense
pleti

circiter

Januario sequenti hujusrei nuntium

est,
,

sus, ac inutilis notarius agens, sanctte huic ac uni-

Romam

perlatum

mensesque

illi

tres

incom-

intelhgendi

ut in

Philippici depositione

in ea

Synodooperam commodavi, universa mota qusesitaque ordine assectatus, una cum

hactenus laico ac imperatori a secre-

videbimus. Tumultus tunc adversus Justinianum excitatos narrat Baronius ex Anastasio Theophanis
interprete
:

sancto Paulo hujusce deinceps urbis archiepiscopo

et patriarclia,
tis
;

neque a Theophane Nicephorus

imperatorem
alterani

in hi-

ac

aliis

quibusdam. Omnes porro tomos Acto-

storia, aliique dissenhunt. Cherso)iitce itaque

cum
se

accepissent,

adversus

classem transmittere, ad res uovandas coutra eumdem coacti, Charjani praesidium implorarunt, tan-

rum jjrsefatffi Synodi, mundo codice, propria ipse manu Ecclesiasticis litteris consiguavi quietsub signaculis una cum fidei definitione, quam sancta
;

eadem Synodus palam

siti

edidisset,

Patrum subscri-

demque

Justiniani

nomine abrogato Bardanem

proclamanl,

ptione munila, in imperatoris palatio fueruntrepoac tutoservati

:

antea exulem, imperatorem

quem

quin etquinque palriarchalibus

mutato nomine Philippicum appellaut. Hic sine

sedibus tradita, definitionisejusdemeademPatrura

subscriplione munitaexemplaria,

pugna urbem ingreditur.

stiniani filius,
el

putatum,
resUtutus

et

Occisus Tiberius Jupaulo post caput Justiniani ama Philippico iu Occideutem conspicien-

eodem
,

conscripsi

modo,

ita

jubente

piae

recordationis imperatore

dum traducf um. Justinianus postquam in imperium

est,

quo fidei Constantino, ac sic fieri praecipiente OrthodoxaB sinceritas atque veritas nullis pateret
insidiis.
5. Justiniani inconsiderata agendi ratio. Caeterum ubi clemens, solusque bonus ac miseri-

annossex

illud obtinuit, uttestantur

Nicephorus in Historia, Theophanes, Cedrenus, Marianus Scotus, et Paulus diaconus in lib. 6 de

CONSTAXTINI ANNUS
cors

4.

CHRISTI 711.

227

Deus liumilem
;

miseratio est

me ac inutilem quae ejus hactenus in vivis agere concessit,

;

eadem sancta ac OEcumenica Synodo ejectorum ac anathemati subjectorum nomina in sacra sanctissi-

non immerito hunc quoque manu propria librum

conscribere, in

marum
tur.
ctcB

animum iiiduxi, ac maxime quam hoc snm dicturus

decrcvi, idque
ratione.

ferrentur,

Ecclesiarum Dipthyca pra;conio publico reeorumque per loca imagines erigeren-

Cum

sanctarum Dei Ecclcsiarum pax ac concordia, univcrsalisquetranquillitasmultisjamaunisobtineret,

Sed et brevi postmodum prafatos quoque sanejusdem ac OEcumenicae sexta; Synodi, cum
ipsius

mea

manu

conscriptos, invenisset

Actorum

nullaque in

eis

coiitradictio, lisque, aut dissentio

;

tonios,

educens publicansque igni

in secreto palatii

studiorumve conflictus emersisset maiignus ac mali auctor dajmon diabolus haudquaquam videre fercns, occasionem machinatus est, inve, ,

tradidit ac abolevit; piis plurimis ac

Orthodoxis

|iersecutionem inferens,

relegans; eos
jussisset,

eorumque nonnullos exilio maxime quilibello, juxta quod ipse

fide scilicet, ac

nilque sua dignam perversitate, ac morositate. Ma-

composito ac dictato, de

lornm enim nostra ipsorum culpa oliin excipientium incursionp, crebraque rerum mutatione, non in communi solum Christiana; Reipublicaj imminuto statu, iilnrimumquelabcfactato; verum eliam ad ipsum jam imperii apicem excurrente malo; continua rerum summam tenentiumabstyrannide
rebellantium permutatione, sacruni illud
in

velut pro sancta ipsa ac

OEcumenica

sexta

Synodo

ahroganda, haudquaquam subscribcre voluissent Ha; persecutiones annis sequentibus continuata;.

Anno
tem
in

Dccxiii aliam hujusegregiffi perorationis par-

nomen
abierat;

inedium adducemus. Tarekusah Arabibus in Hispaniam mittitur. Hoc anno Hispania miseris lacerata modis, et
8.

confemptum tandem spretionemque

,

gloria Gothicffi majestatis exstincta.

Muza

,
1.

de
3

maximc Justinianus imperii ejusmodi post mortem Constantini patris successor, non semel
ubi

quo locuti sumus anno

de Reb. Hisp.
(et

superiori, teste Toletano

c.

9,

Tarico Abentiet, qui erat strabo

a Tarifo, cujus

tantum imperio ob pessimam a principio, sanguinariamque ejus voluntatem, excidisset, atque eo ejectus esset sed et iterum post Leontium et Tiberium qui medii obtinuerunt idipsum passus, gladio tandem in loco dicto Damatico provinciae
;

onmino diversus

anno

pra;-

cedenti memini) injnnxit, utJuIianocomiti auxilia

largiretur, et amicitiam conservaret,

Tunc autem

(Tarek) dedit comiti Juliano xii millia bellatorum,

Bithyni;e sectis cervicibns periisset

nimirum am-

plissimo exercitu, quem mari, in diversas distributum minores turmas ad urbem Chersonem

ex[iugnandam ac diripiendam

ejusque funditus

delendumque populum destinasset inde adversus eum rebellante ac impetum faciente, eodemque ipso exercitii, fanatico quodam promi,

necandum

quos separatim duxit inHispaniam in navibus mercatorum, ne causa transitus perciperetur, etconvenerunt ad Montem, qui ab illo Mauro Gebel Tarik (corrupte vulgo Gibraltal) adhuchodie nuncupatur, arabice autem Gebel mons interpretatur . Tarik istum recte hic a Tarifo distinguit Toletanus. Tarifus cnhn erat filius Zarcha; vel Zariki Abenzarcha, seu Ebnzarik. At Tarekus cognommatur, utin editis

scue ac temerc tumultu, nullaque legitima probatione ac suffragio in imperatorem prffificiente, prse-

quidem

libris Toletani legitur,

Abentiet: sed hecc

fectumque
tyrannidis

id temporis cxulantem, nomine Bardanem, genere Pergamffium fiiium Niccphori.

,

renuntiante

quemdam

prajlcxtu

iis

locis

vox a librariisiin|)eritiscorrupta fuit, legendumque Abezzenatii. Nam Tarekus erat (ut docent Arabes, et imprimis geographus Nubiensis cap. nuper
citato)

filius

Abdallce,

filii

Wanmou

Zanatensis.

Philippims imar/inem aextcn Synodi dejici jubet. Is niero placito, Pliilippici assumpto nomine, cum inde improvisusregiic hnic urbi, una cum eum secuta classe necnon comite armalo
6.

Tarijum cum Tereko Hispani

Toletani archicpiseopi
sulis

recentiores, et alii

plerique imperite confundunt, contra expressuin

Historiam

Arabum

testimonium. Hujus pra-siciiti nonnulla alia in

et iniquis

exercilu, a

ingruisset

quo fuerat creatus imperator, repente olim animo insitam hai)ens, nedum

ejusdem operibus ab imperitis

datorihus corrupla fuisse
ciiur
ca|)ite iiono laudatLC Historiaj

einen-

dubium non

cst.

Nam
di-

palerna doctrina ac traditione, uti dicebat ipse, acceptam, sed etprava institutioneadscilitiam, exe-

Arabuin Tarekus

Abenzarcha ;

?,\u[nc contra auctoris

mcntem
victoria.

crabilem omnino sacrac huic ac OEcumenica) sextae Synodo contrariam hieresim, ut qui a pnero, ubi
tulisset occasio,

cum

Tariio confunditur.
'.).

discipulum egisset Stephani abbatis,

fuit

Ideni
((|ua;

Prima Saracenoritm de Dispanis

prajsul narrat

Arabes ad

montem Tarek

qui ipse discipulus

Macarii

is,

iiiquam, sta-

tim ac nullamora, imperiali potestateacauctoritate usus, ante suum ijisius ingressum, sanclaj cjusdem sexta; Synodi imagincm, ah annis jam aliquot, prope, ac intcr qiiartam sextamque sciiolam, in
imperialis palatii veslibulo, cxpositam, dejici jussit;

convcnissc mense Ref/eb (Arabico, et mcnse Aprili Romano) anno regni Arabum xcii, /Era dcclf,

tamen

crat dccxlix, qua; in pr;cseiitem

annum

convenit). Qua;

pervcnissent, (ut
tra

ad regis Roderici notitiam prosequitur Toletanus) niisit con-

cum

cos sobrinuiii
eis s;epius

suum

nomiiic Eneconem, qui

fiiit,

alioiiuin, inquiens,

noii sustincns

ingredi in

cum

dimicans, sajpius viclus

ct

ad

rcgiam noii suain,

7. Persef/uitur

nisi ita prius rcs hahuisset.

Ortliodnxois.

Id

pr;clerea

auctorilalc

decerncns,

ut Sergii

lloiioriique

ah

ultimum interfectus. Unde et Arabcs sumptis animis, audaciam assumpserunt, Jiiliaiio coinile cos lier Ba;ticam et Lusitaiiiam (leduccntc. Gothorum

,;

228

CONSTANTINI ANNUS

4.

CHRISTI 711.

enim excrcitus prima vastalione (quam Tarifus anno superiori fecerat) perculsus, et longa pace

plerique recentiores. Rodericus

tato alfirmat
,

enim

cap. raox ci-

armorum

usibus desuetus antiqua magnalia igno-

rabat, et facti ilesides et imbelles, ignari certaminis

Gothos tandem terga dedisse , die Dominica, quinto idus mensis Scawal, anno Arabum xcu, juxta vero correctionem marginalem ultima) editionis Francofurti,

sunt inventi... Tarik autem

cum

Juliauo comite ad

Muzam

in

Africam

est reversus, et Juliani fidelitas

ex his factis apud Arabes fuit mirabiliter a[iprobata. Unde et Muza Tariiv et comiti ampliorem

quam emendaUonera admittendam esse ex sequentibus patebit JEra DCCLii, qua? tamen ^Era cum anuoHegiraenon con,

venit. Noweirius scriptor inclytus, cui concinunt

exercitum sociavil (ut nempe copiis, qux Baeticam tunc vastabant, jungeretur quod brevissimo tem;

pore peractum

est),

qui

cum

in

Hispaniam appli-

cassent, in BseticaetLusitaniacffipermitdireptiones
et excidia exercerc.

strage

Rex autem Rodericus audita suorum (Eneconem nempe exercitumque

(Bfeticse)

cui imperabat, caesum) et provinciEe

tione, Gothis

vasta-

Arabes chronographi Mss. asserit, Rodericum una cum exercitu Hispanico occurrisse Arabibus anno xcii Hegiraj die xxviii mensis Ramadan , qui dies anno Chrisli dccxi, incidebat iu xix JuUi et in Dominicam. Rodericus vero Toletanus testatur, ambos exercitus invicem occurrisse die Dominica, a Dominica enim in Dominicam dimicarunt.
alii
,

bum

se

omnibus congregatis adventui Araobjecit, et ad incursum eorum strenue

Mensis itaque Scliawal coepit hoc Christi anno die

xxii Julii, feria quarta

venissent ad fluvium , qui Gwadalete dicilur, prope Assidonam, qusi nunc Xerez dicitur, ex alia partc sedit exercitus Africaproperavit.

Cumque

minicalis D. Per
asserit

currebat enmi littera DooclodiesconUnuospugnatum esse

;

Noivcirius

ideoque dies octavus, (luo uIU-

niani cladem Gothi perpessi sunt, et

eorum

rex

nus. Rex autem Rodericus

ferebatur, ut
10.

corona aurea et vestibus deauratis a duabus mulisin lecto eburneo

cum

Gothorum regum

dignitas exigebat.

Et per Bispaniidtima clade affecti. octo dies continuos de Dominica in Dominicam dimicarunt, ita quod de Tarik exercitu fere decem et

Rudericus periit, contigit die Dominica xxvi Julii. 12. Rude7icus idtimus Eispanomm rex occisus. Toletanus asserit, Rodericum regem victum ab Arabibus periisse V idus mensis Schawal ; dies vero V idus Kalendario Juliano afflxus modo no-

sex miliia ceciderunt

filii

(Et post

nonnulla

alia),

num, modo undecimum mensis diem significat menses autem lunares Arabum, ueque habent nonas,

duo autcm

^Yittiz;e,

qui

cum

Juliano comite

neque idus

et praeterea hi

menses prorsus

conspiraverant, regi Roderico in hoc proelio adstiterunt, et alter a sinistris, alter a dextris coUaterales
acies gubernabant, et dicunturin preecedenti nocte

vagi sunt, nec ullis anni solaris vel mensibus vel

cum
et

santibus,

Tarik consilium habuisse, utipsis a bello cesGothorum exercitus de facili vinceretur

rex Rodericuscum essetmagnanimu, antequam

fugeret, permitteret se occidi, et eo

eis

mortuo

posset

regnum perdilum

provenire.

Non enim

crede-

bant, quod possent, vel

velient Arabes, patriam

:

(addit Noweirius, opinabantur filii Wiltizae Arabes statim praeda contentos in Africam, sicut prius Tarifo duce fecerant,

(Gotliorum Hispaniam) retinere

temporibus affixi. Itaque nihiU hajc nota V idus Schaival facienda. Manifestum enim est, hauc vocem idus istuc fuisse intrusam. Quare ea expuncta legendum, v mensis Schawal , Dominica, quod verissinium est. Nam hic mensis Arabicus cffipit xxu Juhi, et v ejus dies incidebat in xxvi, quae Dominica erat hoc anno Uttera Dominicali D insignito. Hanc restitutionem, quam certam existimo, Arabicis scriptoribus totam debemus. Hic itaque annus regui Gotborum in Hispania ultimus est, primusque Maurorum in ea dominantium. Joannes de Segovia
Yperalta Marchio Agropolitanus,

flictu

unde (pergit Toletanus)et in conarmis depositis quantocius eflugerunt. Et hoc ipsum promiserat (Tarek) quod restitueret eis omnia, quae fuerant patris sui. lu exercitu Chriesse reversuros),
,

qui

Historiam

Hispanicam

variis fabulis purgavit, in Dissertatio-

nibus EcclesiasUcis Ungua Hispanica Ccesaraugustae

stiano fuisse coustat plus

quam centum

millia ar-

maiorum, sed
et

popuius duorum anuorum peste inedia imbecillis.... gens Gothorum in parte caeerat
:

anno mdclxxi typis dalis recle vidit hauc Gothorum cladem alio quam currenti anno non contigisse, monuitque quemdam viruni doctum Jo-

sephum

Pellizerium appellatum

natione etiam

ditur, in parte fugte praesidio liberatur

et

dum

Hispanum

in Commentariis suis histoi-icis

eamdera
certa

hoc

agitur,
:

quid de rege Roderico acciderit, ignovestes, et insiguia et calcea-

antea opinionem docuisse, quae apud

me tam

ratur

tamen corona,

quam quod

in

rerum Hispanicarum

Historia cer-

menta auro et lapidibus adornata, et equus, qui OreUa dicebatur, in loco tremulo juxta fluvium sine corpore inventa sunt . Unde plerique arbitrati sunt, Rodericum regem iu hoc fluvio periisse, quod Noweirius et alii Arabes asserunt, ipsisque

tissimum. 13. Captce Bispanice epocha plerumque male Baronius anno dccxiii, num. ii, Maconstituta.

riana, et

alii

passim recentiores captae Hispaniae

epocham

refigunt

anno

Christi dccxiv,

menseque
sequantur,

tum
De

inter se,

tum cum

Toletano opfime conveuit.

Novembri, sed

nuUum

veterem,

quem

fide itaque
1.

hujus praesulis constare debet.

Pufjnatum a Dominica in Domitucam. De anno et die ()uil)us hoc proilium commissum, multum ab Arabibus etab ipsometToIelano distant
,

habent. Neque quis dicat, Rodericuni Toletanum illigare cladem Hispanicam .-Erae dcclii, quae in
an.
Chi"isti

dccxiv convenit

nam, ut jam monui,

Hegirae annis.

Toletanus in conjungenda

^ra cum

, ;

COXSTANTINI AXNUS
(|uos

4.

CHRISTI 711.

229

etiam Julianis insulse aquat

plerumque

anni in Iioc Historico ex annis Hegirfe certissiniis emendari et explicari debent.

peccat.

Quare

.-ErtT

Et tantum abest, ul 15. Magis refellitur. anni IjegircB incerti dubiique exislant, ut nulla epocba firmior, nulla clarioribus monumentiscontestata, et

Prajterea Mariana lib. 6, cap. 24, et

alii

muUi

re-

majori populorum consensu innixa. Im-

centiores ex quodani Clironico Alveldensi volunt

esse ad oppiduni Xerez, fluviumque Gwadalefe, dieDoniinico, XaverisArabummensis

belles
dici

pugnatum

horum animos superslitio adeo oppiessit, ut non possit, in eam /Eram aliquam novitatem

nono die, tertio idus Novembris ipso Jlartiui festo die, anno salutis septingentesimo decimo quarto . Qua assertione niliil absurdius excogitari potest. Nam cum anno Dionysiano dccxiv, Hegirae annus
inceperit xvi

progresSu temporis inductam. Alexandrini quidem periodum suam mundanam tertio Eccksiae steculo

decennio mulilarunt, ut in Dissert. de Periodo Graco-Romana demonstravi; sed hujus immutationis indubitata

habemus argumeuta, /Eraque

illa

Septenibris, feria prima, qui

fieri

quodam

privato instituta fuerat, et

in

cum

melior

potest, ut nonus dies Schaivali, qui decimus est Arabicorum mensium in diem uudecimam Novembris ejusdem anni Dionysiani dccxiv inciderit? Conslat tanien oinnium scriptorum consensu Christianorum et Arabum, tum veterum cum re,

non occurreret, paulatim

usum

vocata. At Ara-

centiorum, Gotbos deletos fuisse in proeiio Givadaletense

,

Rudericumque regem
;

periisse

mense

Schaical, die Dominica

ideoque verus bujus cerxxvi Julii.

taminis
14.

et cladis dies est

semper gentem sacra habita. Pneterquam quod Alexandrini omnes eumdem annorum numerum rescidere, et tam ante, quam post mutilationem ^ra; suae in annis numerandis inter sese consensere. Et tamen Moretus, qui ad hoc Alexandrinorum exemplum animum non adverterat, quo ad eam opinionem tuendam magis obfirmatus fuissct,
epocba auctoritate publica
illain
stabilita, et

bum

apud

Vidgaris opinio de anno captce a Sara-

scribit ex

Muhammedanis

scriptoribus alios plures,

cenis EispanicB refellitur.

Postquam

ha;c scri-

pserain, iu

manus meas venere

liber de Autiquita-

tibus regui Navarrei, et

primus tomus Annalium

annos ex ^ra sua rejecisse, Isidorum Pacensem, qui hoc sa^culo vixit, eain ab auno Christi dcxviii, Elmakinum ct Abugiapharem, quem
alios pauciores

ejusdeni regni, uterque ab aliquot annis Painpelon.T editus, auclore

iiensi,

sequitur,
Christi
aniiis.

eamdem

biennio aut triennio

,

postannum
aliis Christi
,

Josepho de Morelo Pampelo-

dcxxii auspicari

aliosque ab
sit

viro e societafe Jesu doctissimo, et

peritia clarissimo, qui

rerum
Is in

At

quam

portentosa

ha;c opinio

qua;

Hispanicarum
riis

multa ex va-

Archivis bactenus

parum

cognita eruit.

Appendice ad i^riorem
istam anno
pit
;

tomum suorum Annalium

oi)inionem, quae cladem
affigit,

omnes historicos, omnesque matheniaticos, Musulmanos contrarios habet, demonstrat relrograda aiinorum Muhammedanorum enumcratio. Currcnti
cundo, quo

communem Hispanorum
Cliristi

dccxiv

tuendam suscecogitur, chrono-

enim anno millesirno sexcentesimo nonagcsimo seha,'c mense Julio scribo, omnes natioues

sed operis sui iniho

fateri

Mubammedanaj

mensem

Didlcada aiini Hegiraj

Arabicam fundainentis asejactis adversari et quia probe intelligit, hanc propositionein iis qui in doctrina temporum apprime versafi sunt, non posse non miram accidere contendit, chronologiam illam falsam esse, Arabesque in annis Heginc putandis inter se non convenire, ac ^ilram illam a quibusdam, |)luribus annis prseverti, et ab aliis liifferri. Verum si aliquod ei cuin Musidmaius commerciumfuisset, minimcdubilasset, quin gens
logiaui
,

numerant, a quo anno et mense Hegira', si per annos mciii retrocedas, pervenies ad mensem Julium anni Christi dcxxii, quo ideo annos Mvsi suaj omnes totius orbisMusuImani auspicantur. Quare inde ccrto constat, eam nunquam aut decurtatam aut auctam fuisse. IG. Sarraceni urbes JBispanice paulatim occumillesinii centesimi tertii

pant.

Post belluin auteni infauste patratuni

2-2)

(inquit Rodericus cap.

Tarik Christianos

fuit

ista i)er tot

regiones intcr ultimas Orientis insulas

et

mare Atlauticum positas dilfusa, in principio anni statuendo unius ejusdem(|ue rnodi consensio-

persecutus usque in Lcijam (Astigim) secutus, et qui erant in civilatc, et eliam qui extra fugeraut (a

pugna nempe), adhuc de multitudine confldentcs

ci

nem

servet, nisi

a feria

quod annuiii primuni Hegira3, alii quinta seu a die xv mensis Juhi anni
,

improvidc occurrcruut.

At....

perierunt, et oc-

cisis

pluribus, plures ad civitatis

ambitum

rcdie-

Christi dcxxii, alii a feria sexta, seu a die xvi Julii

runt. Christiani... tanta ignavia se abjccerunt, ut

(Intereaj Tarik divisit nec resistere cogitarent exercitum, ct misit quemdam , qui de Christiano factus fuerat Saraceuus, qui dicebatur arabice,

ejusdem
lieifjis,

Cbrisli aniii exordianlur, ut videre est in

Ulttrj

Tractalu de Epochis celebrioribus, edito ab

India; citra ultraque

Gangem

principe, et a

Joannc Gravio Commentariis

ferre possunt

illustrato.

annis Hegira; numerandis inler se

;

Nequc ia Musidmani AMet quasi sicut

Mogeit Arroni (Mogith Arroumi, id est, auxiliaris Romanus) contra Cordubain, qui duxit sccum dcc
militcs (equiles).
Misit

cum eam

uti

sacram,

(Tarek)

alium excrcitum

supcrstitionis sua; partem, utpote

califa;

decrelo stalutani

tempore, seu ab aniio

Omaris secundi respiciant. Ab eo enim Heginc xvni, Diplomata

conlra Malacam et Granatain. Ipse autcm cum majori exercitu venit Mentesam prope Giennum, et

omnia

iiac

/Era subscribi coepta, alixHiue, qua; an-

Mogeit autein tum civitatem funditus dissipavit suo cxercitii tiansivil Rctim... vigilibus (Corduke)
interfectis (Arabes) seras ct

tca usitaUc fuerant, prailermissae neglectaequc.

januas infrcgcrunl,

et

230

CONSTANTINI ANNUS

4.

CHRISTl 711.

per pontis janiiam intravenint.... Urbis dominus

(praefectiis) in Ecclcsia pnTfitliuni
,

Abugiafaris Tiberiadensis in
ha;c liabet lib. 1, cap. 13:
(Hegira;)
(id

quod

erat for-

compendium rcdegit, Annononagesimo tertio

tissimum, se recepit
obsederunt
:

scd

ibi

eum

tribiis

mensibus
civitatis

expugnavitTarekusHispaniam ctToletum
expeditionem

post quos idcni

dominus

ad

est,

montana.... dimissis aliquibus in Ecclcsia; inunimento abiit fugitivus... Mogeit... post eum insecutores

(biennio post) ad

suam peregit) attulitque Walidam mensam Salomonis.

a Theodemiro proptignata.
Toletanus
lib. 3,

continuo destinavit... (pra?fectus Corduba>)

fuissct)

Porro Oreoloe, de qua

prfficrat
,

18. Auriola valide

cap. 23,

equi casu... conquassatus (cum

Mogeit su-

perveniens (ipsum) cepit vivum. Nec aliquis de

senioribus Hispanorum captusdicitur praeter istum.

Omnes
dium

eniin

alii

deditione aut foedere se dederunt

tamdiu pra?sidonec captos capitibus mulctavit... Judffios autem qui inibi morabantur, cum suis Arabibus ad populationem (urbem incolendam) et custodiam Cordub dimiserunt (relirediens
Ecclesia? impugnavit,

Mogeit autem

Cordubam

Theodcmirus cujus Isidorus Pacensis magna cum laude meminit. Anonymus Andalusianus refert proelium ab eo adversus Arabas commissum, et quo usus est, stratagema. Qua de re legendus cliam Rodericus cilatus, qiii tamen male scribit iVra'a??i et Auriolam seu Oreo/am unam et eamdem urbcm fuisse, quod facile refellilur. Murcia enim est Murgis a PtoIomcTO et Pliiiio memorata Auriola vero, qiiam statiin Arabes Tede;

querunt).
17.

Toleitim,

aliceque urbes expugnatce.

miram

nomine

praefecti,

qui eain egregie prorecuperavit,

pugnarat, vocarant,
et loco Oreolcp.

primum nomen
ii

Exercitus aufem (inqnit Rodericus cap. 23), qui Malacam iverat, cepit eam.... alius exercitus Gra-

aut Auriolce, dicta est Orihuela, ut

Hist. Valentiae, et

notat Escolanus tom.

alii

anteeum

natam diutius impugnatam occupavit

Mursiam

scriptores Hispani

rerum suarum

peritissimi.

fcedere deditam recepisse Arabas, scribit eliam Ro-

dericus. Paucis Arabibus ibi relictis (inquit Toletanus) ivere caeteri

Toletum

ubi Tarrili tunc

temporis consistebat.
invenit

Cum enim

Toletum

venisset,

eam

fere habitatoribus destitutam.... Tariit

autern ex Arabibus, quos

sccum duxerat,

et JiuJBeis

quos Toleti invenerat, miinivit Toletum. Exinde ivit Guadal Hajaram, inde vcnit civilatem montivicinam, in qua invenit
(quae vulgo

mensam

ex lapide pretioso

Salomonis fuisse credebatur), et imposuit nomen viila> Medinatalmeyda, quod interpretatur civitas mensaj Amaian oiim civitalein
:

patriciam.,.. cepit...

exinde campos Gotliicos et

et in Asturiis civitatem

Asturicam devastavit,

gionem

(Giion), et alia loca

Geplurima occupavit, et

in locis idoneis prajpositos stabilivit, et

Toletum
xciii ,

postmodum
(qui

est

reversus anno

Arabum

non

ita

firidem cceperat die xix Octobris feria

alii

quarta). Noweirius, et

Clironographi Arabes
,

idem produnt,

sciHcet post tot et tantas victorias

noinen diu servavitearegio,utdiscimus Sequitur provincia> Tadmir, ubi extant urbes Mursia, Auriola, Urbs Mursia est Cartagena, Lorca , et pag. 161 metropolis terrae Tadmir, sitaquc est in planitie secus flumen Alabiadh . Cuin enim Mursia Sarracenis in Hispaniadominantibus, in celebrem urbem evaserit, Auriolce, quae provincia; caitut antiquum fuerat pralala. Utramque urbem paulo post idem geograpbus recte distiuguit Fluvius Alabiadh quem Murciae amnem esse diximus (is hodie ab Hispanis Segura appellatur), fluit Meridiem versus ad Mursiam ad Auriolain ac demum in mare se immiscet Quare Marca lib. 2 Hist. Bearnite cap. 2, non bene credidit, Theodemiratn Asturiam esse et Cantabriam et Tbeodemirum diversum non esse a Pelagio primo Legionis rege. Regnare coeperant Gothi in Hispania, Athanagildo principe, anno Christi trecentesimo sexagesimo nono. Quare eortim dominatio post annos cccxliii flnem accepit.
Tede?7iira;

ex geographo Nubiensi pag. 153.

quas brevissimo tempore de Christianis Tarekus retulit anno Hegira; xcii, tandem reversum Toletum anno Hegirae xciii. Georgius Eliiiacinus, qui Hislorias clarissimi inter

19.

Childebertus 111 moritur.

Hoc anno

Childebertus 111 Francorum rex moritur, cui

gobertus 1 11 sncccssH, ut ostendi auno dccix,
et seq.

Danum. 8

Arabes scriptoris Mohammadis

CONSTANTINI ANNUS

O.

CHRISTI 712.

231

CONSTANTINI ANNUS

5.

CHRISTI

712.

i.

Philippicus favens Monothelitis

sectce

ejusdem
evehit.

Joannem ad sedem Constantinopolitanam

duodeciiiius aiinus

clesiastica sublevasset:

jam vero

adesse tempus, ut

perperam

facta irrita redderentur, virescerent

con-

Septingentesimus

cisa jura, et exstincla justitiarevivisceret. Sic igitur

agitur Redemptoris, decima Indictione, lippicus imperator, ubi stabilisse sibi

visus
est, occisis

quo Piiiimperium

omriibus qui Justiniano favissent,

in

mox

quod diu sederat

aniino

perticere est

aggressus,

cum

prcPsertim ad id praestandum sua

;

gradu deposito Cyro, in locum ejus (quem vidimus) delectus est Monothelitarum antesignanusJoannes. Qui enim in eam sedem provehendus erat nionachus ille, qui imperium PhiIi|)pico |)riBdixisset eodem supplicio quo Elimas iuagus, a Deo per*

promissione teneretur

nimirum ut sextam Sy-

cussus est
teneret,
3.

nodum condemnaret,

qua hajresis Monothel,!tarum h;ereticoruni damnata fnerat, faceretque ut proscripta haresis rediens postiiminio ab omuibus reciperetur. Ad quod impletidum eo majori studio movebatur, quod qui ipsi imperium praidixisset, hoc eliani veluti divinum oraculum adjecisset, fore ct ipsi imperium diuturnum, ad annos plurimos propagaudum, si quod Deo placitum esse
in
scirct,

magus et ipse ut eadem pcena qiiem eadem culpa damnaret.

cfficitate,
:

Synodum

Episcopi Orientales a fide deficientes Pseudocelebrant. Evecto igitur iu solium [ia-

triarcha Monolheiita,
in cardine

cum

ipso, et in ipso

tanqiiam
:

universa Orientalis movetur Ecclesia

nam
i-ere

in primis quae tunc sunt reperta; Ecclesia; ca-

pastoribus ad eas nonnisi impietate bene noti

hseretici Monothelila; [)rornovebantur episcopi, sed

et

(ut aiebat)

absque mora inipleret, nempe si eamdem Deo invisam sextain Synodum e medio
potiri

horum immensus

cito

auctus

est

numerus

ex

eis,

qui,licelCalholici,tamenjacturamcafhedrae,
passus fuitCyrus patriarcha, sibi timenles,
perfidiam,
profiteri
;

penitus tQlierel. Qui igilur nihil magis optabat,

quam camdem
pu-

quam
sibi

longa

a;late

impcrio,

agendum putavit, quam Synodum adversaria Synodo pcr episcopos aboleret. 2. At currentcin licct, ad id agendum pseudo-

impensius ut eamdcm sanctam

niliii

quam
ita

im[)erator, evestigio aggrcssi sunt

stabiliri sibi

sedem

episco|)alern

tantes,

si

quam

lidem assererent imper-ator

sexla;

et pa-

triarcha,

tcque et ipsi profiterentur; nutare vero

propheta) sui calcari addita perurgebant,etaIiorum

sedem eorum, qui

Synodi agerent defen-

Monothelitarum stimuU cxcitabant. Qui enim sub

Orlhodoxis principibus, fulgente Catbolica fide,

sores, vel resistere, aut disscntire reperirentur

im-

peratori et contradicere palriarclisB. Ita plane succisi

sit

jam ad occasum declinante die, denso agniine emergentes, una cuni fauslis acclainationibus iinperatoris, damveluti vesperliliones latebant in antris,

omncs

nervi erant Orientalis Ecclesi;x;, ut

non

iiiventus

aliquis qui surgeret^ ex adverso, et

staret pro miiro

domus

Israel, scd dispersi essent

',

nationem

sexla; Syiiodi

conclamabant

sequebatur
imiieratoris

tanta ruina lapides sanctuarii

nimir-um quod iion

inlucsissent,

hos insanum vulgus,

gratiu; postliabebant.

et alii,

quiomnia

fundamento
super

solida;
a;dificati

pelra;

firmiter

quam

crant' in tein[)Ium sanctiiin

s;rpe

Du[)erator igitur, ut,

liorem consequi posset elfectum,

quod conabatur, faciprimum omniuin

e|iisco|>um
:

in

Domino,

sed volunlaria

aversione rcsiet inconstantes.

lientes, resolutoglutino,

quo

juncti arctissimetene-

Cyrum
digiius

Conslanliiio[iolitaiiiim
niittit

sede

bantur,

facti csseiit

mobiles, lcves,

dimovet, et in exilJum
ille pi;i;texlus,

ad quod

agendum

causaque ea ([uamjustissima

videbatur,

quod

in

tlironum allerius nefarie con-

Synodus, statuitur certa dies, accersuntur Orienlis episco[)i quot vero numero fuerint, et nurn inter eos una cum pafriarclia Con4. Indicitur
:

scendisset proarbitriocrudelissimi im[)eraloris, qui

stantinopolitano reliqui resederint pafriarcha;, nescitur; ejus eiiim Acta, veluli quippiain

Callinicum [latriarcliam in ordinem rcdegisset, oculisque

exccrandum,
*

orbatum
in

in exiliuin

cjecisset,

i|)suni

vero
'

Cyrum

cam

catliedram conlra oinnia jura Ec-

Acl. XVII.

''

Ezech. xiii.

'

Thrcn. iv.

Ephes.

ii.

232

CONSTANTINI ANNUS

5.

CHRISTI 712.
ejusdem persi

nerent,

cuni quot versus, tot in Deinu blasplieniias contiuna cum ipso iniperatore fuerunt sepulta,

scriptores, qui et exilium Cyri, et alia

peram

facta scripserunt, narrare pariter,

accidis-

anathemati. Cieterum opinari licet, numerosissimam ab imperatore fuisse Synodum comparatam, quam ad evertendam Synodum OEcu-

perpetuo

tratlita

senl, exilia confessorum

taxat salvis a tanta;
contigit.
7.

episcoporum, illis dunfornacis incendio, quos abesse

Catholica

menicam opus
auxiliis
;

esse conspiceret, ut

numero saltem

Siccine prodita est (proh pudor

!)

poUeret episcoporum, quae reliquis destitueretur

fides et

ab

illis,

qui sc acerrimos defensores sextae Sy(ut dicebant)

cum eam non

fulciri

viderent legatione

nodi esse jactabant,qui ad illam

implen-

non roborari assertionibus sanctorum Patrum, de quibus jam suo ipsorum damno ssepe periculum factum esset, non denique aliis
Apostolicte Sedis,

dam

addiderant centurias

canonum

subvertentium

Ecclesiasticam disciplinam, pro quibus et confir-

posse sustentari subsidiis, sed pluribus everti contrariis

intelligerent.

Quo

igitur

qua; in

Synodo

statuerentur, flrmiora consisterent, nihil praeter-

missum
mare.
5.

esse studii atque laboris, par est existi-

Convenit Synodus, non in Spiritu sancto

,

legitime congregata
lecta, qua)

sed Satanae instigatione col-

ob id dici meruerit synagoga Satanae potius et concilium malignantium, quam Synodus sancta cui conveniret illud elogium Domini '
, :

mandis validandisque adeo prolixum adversus Romanum Pontiflcem bellum gessissent? Si non stat Synodus quam damnatis, infirmior et adjectitia parsillius quomodo stabit? Sic miseri suo ipsorum calculo, uno ferme momento destruunt, quod male absque temperamento aedificare conati sunt. Ita quidem ipsi in pace leones, in proelio cervi, quibus illud Davidicum apposite aplari possit' Filii Ephraem intendentes, et mittentes arcum conversi
:

sunt in die belli,

sic prodita

manus dantes

Assyriis.

Verum

meo,

Ubi fuerint duo vel tres congregati in nomine in medio corum sum : Cuncla recte dispo,

atque damnata fideCatholicain Oriente, iutogra, illaesa penitus, et intacta conservata est in Occidente, resistente impio imperatori Romano
Pontifice,
riori

sed nens; sed steterit Dominus non probans objurgans, secundum illum Davidicum^: Deus stetit in synagoga deorum, in medio autem deos et fadijudicat. Usquequo judicatis iniquitatem
,

populoque Romano, ut qux anno supeest

exAnastasio dicta sunt, docent. Gloria hffc

Romanorum, quod adeo

ipsius

sint execrati haereticum

imperatorem, ut non soluni

eum
in

recipere, sed ncc

peccatorum sumitis? Ita collectis episcopis, praefuit eis Joannes nuper eleclus Constantinopolicies

imaginem

intueri voluerint,

ribus pictam, sed nec

cusam

non modo colonummis. Atjam

tanus antistes insidens cathedrae pestilentiae, ioco

quae sunt reliqua anui hujus prosequamur.

8. A7'iperto defuncto succed/t Luitprandiis qui confirmat donationem factam Ecclesice Romance, Petrum Ticinensem episcopitm ab exilio
,

primario se caput ostentans, quod reliqui episcopi veluti annexa membra sequantur. Non bic defuisse
putes, quaj in aliis conciliabulis ab aliis imperato-

ribus haereticis congregatis praesto fuere,

nimirum

revocat.

adstans apparitura, parata vincula, scriptae ante-

Hoc eodem anno esse defunctum Aripertum regem Longobardorum, habet Francorum
Chronicon ad leges Salicas antiquilus scriptas additum ex quo dicendum est, uon annos duodecim reguasse (ut Paulus diaconus tradil) sed tantum Fuit Ariperocto; porro idem btec de ipso ait * tus quoque vir pius, eleemosynis deditus, ac jusli Post Ariperti tiae amator. Et paulo inferius funus Ansprandus Longobardorum regno potitus,
:
: :

quam

ferrentur in eos qui putarentiir rcsilire sen-

tentiffi, jactataj

insuper haud incerta flde de carceirrogandis ore

ribus at(iue

exiliis

omnium

mina3,

successores ostentati contradicentium episcoporum

jam

imperatoris nutu decrcti

boc eos famelicos

exspectare, hoc avide cupere, ut aliqui invenirentur, qui

mandato imperatoris de sexta Synodo condemnauda vesislerent, quo ipsi eorum Ecclesiis
potirentur.

trcs

menses solummodo regnavit,

et

vir per

omnia

egregius,

cujus

sapientiffi rari

aequandi sunt.

tum

Quid plura? Ad nutum imperatoris, ad libiSynodus condemnatur, deletur sancita de duabus in Christo
0.

Cernentes Longobardi hujus interitum, Luitpran-

patriarchas Monothelitae sancta sexta

dum

ejus

fllium, iu
tradit

regali

constituunt solio.
superstite

Quod factum

adhuc in humanis

voluntatibus et duplici operalione sententia. Scribitur de unica voluntate et operatione decretum,

,

parente, qui ubi id accepit, defunctus est.

Post Aripertum igitur, et defunctum

(ut

eodem

acclamatur damnalio

veritatis,

conclamalurhaeresis

diclum

est)

anno Ansprandum, cum regnasset

fllius

confirmatio, cui et subscribitur ab

episcopis, ex Catholicis

omnibus illis uuo momento conflatis in

tantum
gnare

tres

menses, ejus
tenuitque

Luitprandus re(ut iileni tes-

coe|iit,

rcgnnm annos
et

Monothelitas

namque probali in conflatorio, qui videbantur esse aurum vel argentum, conversi inventi sunt omnes in scoriam rejectaneam adeo
:

ita

tatur auctor) triginta

:

ut nec vel unus legatur, qui restiteril, qui renuerit,

atque ea de re exciderit ab episcopatu, et carcerem, vincula, vel exilium passus sit. Nou prajteriisseut

septem meuses. Jta qui autem ejus regno tantum annos triPaulus buunt vigiuti quinque, post annos quinque ejus collocant regnum, sed erroris arguuntur. Error autem inde manasse conspicitur, quod Ariperto tribuunt duodecim annos, quem tantum octo rePsal.

unum

Matih. xviii.

2 Psal.

lxxxi.

Lxxvil.

Paul. diac.

1.

vi. c. 35.

coxsTAxxrxr axxus
gnasse diximus: ciim enim conveniant omnes eum propagasse regnum usque ad ann;im Domini sep-

5.

christi 712.
bis vcrbis
:

233
Primo qu nn beato Petro

roUim Magiium imperatorem

regni sui anno donationem
,

tingentesimuni quadragesimum terlium

clione

Indi-

Aripertus rex donaverat, confirmavit,

Cottias, in

undecima, plane dicendum erilipsuniauspicatum esse regnum lioc anno defuncto patre idibus Junii. Ad redarguendum enim errorem eorum, qui post annos quinque ponunt ingressum Luitprandi satis superque crit ex ejusdem regis edicto de legibus Longobardorum lalo auno se, ,

scilicet Alpes quicquid ab ea AIpcs usque ad Galliarumfines continebant . ILfc

quibus Janua

est,

et

ipse.

10.

Mortuo igitur

(ut

dictum

est)

Ariperto hoc

anno, qui trusus in exilium fucrat Petrus regis consanguineus, qui postea creatus fuit episcopus Ticinensis, postliminio rediit
dit'
:
:

quenli

undecima Indictione
leguntur
:

id

asserere

baec

de quo

isla

Paulus sub-

enim

in fine ibi

Ob boc ego

in Dei

Eo quoque tempore

floruit vita vel actibus

omnipotentis nomine Luitprandus

excellentissi-

Ticinensis Ecclesise episcopus Petrus, qui quia regis

erat

mus

Christianus et Catbolicus Deo dilecta^ gentis

rex,

consanguineus, ab Ariperto
exilio

quondam

rege

Longobardorum

anno (Deo
:

propitio) primo,

apud Spoletum
iierabilis

fuerat retrusus. Huic beati

undecima, una cum onmibus judicibus, etc. Haec ibi salisque ad certam temporis rationem elucidandam, qua si caret Listoria, necesse sit muUiplicibus erroribus abuudare, et diflicultalibus pra;pediri. Unde et corrigas quod lialjet Oidradus in Epistola ad Carolum Jlagnum inchoasse regnum Luitprandi anno septingentesimo decimo nam et in eam numeri notam
pridie kal. Marlias, Indictione
,
:

martyris Sabini Ecclesiam frequentanti, idem ve(|uod episcopus martyr prcTnuntiavit apud Ticinum futurus esset. Qui postea, cum id fuissel factum, Basilicam eidem martyri Sabino, in solo proprio apud eamdem civitatem construxit. Hic inter reliquas optima; vitai quas babuit virtu,

tes,

etiam virginitalisilore decoratus enituit: cujus

est, in

nos aliquod miraculum, quod posteriori tempore

errorem
9.

o[iorluit irrepsisse.

gestum

loco proprio |)onemus . Ha3c Paulus

Constat cliam ipsum boc primo regni sui

de Petro.

annoconfirmasse donationem Alpium Cottiarumab

Ariperto factam Ecclesiae Romana}, ut habet idem

OldradusepiscopusMediolanensisin Epistola ad Ca-

'

Paul. diac.

1.

vi. c. ult.

Anno

periodi

Graeco-RomaD* 6205.

Anno jEra Hispan. 730. Anno Hegirs 94, incUoato

die 7 Oclob. Fer.

C Jesu Chrisli 712.

Constantini papa; 5.

Phiiippici

imp. 2.

1.

Cyrus

patriarchatu Constantinop.
8.

dejici-

cxtorrem.

Niliil

tamen aliud dc eo narrat Bollandus

tur.

A num. 2 ad
lis

Quac egerit Philippicns ipso

imperii sui inilio, anno superiori ex Aizatbone dia-

cono, cujus Pcroratio liaronii astalenon exlabat, exposuirrms.

addit Tlieopliancsin Chronico
:

quam (]uod Tht^oi^hanes et Zonaras de co referunt. Vcrum sicut Justinianus Callinicum Cyri decessorem ejecerat, indigniusque habuerat, non velut
minus Orlbodoxum sed quia propensiorcm Leontium suiim advcrsarium, sua^que puri)ur;u vasorem pari eademque ratione motus fuisse
,
;

Cyro

in
invi-

patriarcha sede ab co dejecto,

Joannem quemdam

improbitatis et pravsc opinionis consorlem in cjus

De eadem Cyro patriarcha Constantinop. b;fc habct Beda lib. de vi mundi /Etal. o Hic ejecit Cyrum de i^ontificalu, eumque ad gubernandum abbatis jure monastcrium
locum promovit

i*bili[)picus.

dctur Philippicus ; \)vsiscv[]m

iiionasterium
remiserit
,

cum Cyrum

ad

suum
quod

ei(iue

pncfeccrit;

non vidctur hominis

dcposili

resim, inquit Combefisius in

ob existimatam htENotisad Pcrorationem

suum Pontum

redire pra^ccpit . C^^vo

annos sex

Nicepborus in Cbronico, et Zonaras in sua Ilistoria tribuunl, (|ucmadm()ilum ct Tlico|)lianes loco mox cilando. Baronius tituhini Cunfessionis buic patriarcha; adscribil ct Bollandus ad diem viii Ja,

Agathonis diaconi. 2. IHures stetere adversus Monothelitas. Existimat Baronius pncter Cijrum alios omnes Oricnhs cpiscopos ne sede pellerentur, fidem im-

peratoris

seciitos

cssc.

Verum

licet

dubitandum

nuar. euin
in

quod (ir.eci eo die Mena'is celebrent eum lanquam religionis causa

iiiler

sanctos collocat,

non

sit, (juin

multi imperatori adhicserint, plures

taiiien

pro saiia doctrina slelisse manifesle oslendit

TOHUS

Xil.

30

234

CONSTAXTINI ANNUS

5.

CHRISTI 712.

anno suiierioii nuni. k et seqq. ubi Philippicnm pios plurinios iierseculum esse, eorumque nonnullos in cxilium niisisse. PrajterAgatlio citatiis
dicit

senatores plurimos .
fisiiis

in Notis ad

Vcrum, ut observat Combeeam Joannis Epistolam tomo ii

Patrum,
licet

Supplem.
et

Biblioth.

ex

episcopis

quam quod Joannes

excusat pro
iis,

arciiiepiscopus Constantinopo-

0rientalil)us multi

sextffi

Synodi damnationi, iino

litanus in Epistola ad Consfantinum

papam

qua

Chalcedonensis subscripserint, socii(|ue accesseIiique rei prodila; fidei fuerint;

,

quae sub tyranno Bardane adversus

rint Philippico,

sanctam et OEcumenicam VI Synodum agitata sunt , asserit tyrannuni se ad pontificatus apicem provexisse nibil tale volentem cum profanum nec Ecclesiastici nostri ordinis bominem
,

cum eorum
proposito

partinm esset

unanimi constantia a
,

tyrannum

deterrere

aut certe gloriosa

:

confessione fidem
alii

nuper explicatam defendere

,

eadem secum perverse sapientem,in pontificali, throno constituere vellet venerabilis cleri nostri impetu ac renitentia probibente , inquit Joannes.
,

3.

Hic in eadem Epistola

nomiam
,

OEconomia Joannis
,

episcopi Constantinop.
Of3co-

ut excuset silendi
,

quam

indulserat Philippico

conatur

ostendere quosdam cx antiquis Patribus, ac inter eos

tamen ex animo Orthodoxi ac oinnino cavenles, ne tam grave damnum percollegarum vel malitiam vel ignaviam, publica; niinirumVISynodi ac SS. Patrum anatbematizationis, Orientalis Ecclesia subiret, medium hoc invenerunt, seu inventum ab aliis comprobarunt, ut ederent fidei formulam sensu Catholico qua tamen supprimerentur voces nuper definita; a sexta Synodo, geminae in Cbristo
,

magnum
vexisse.

Basilimn dispensationes laudabiliter in-

operationis et voluntalis, Philippico duriores ac

invidiosa^.

Nos parum aliquid, quod ait magnus Basibus, viri moribus cedendum duximus, utconfessio lidei in iis, qua;

met

in

Non aliafuit Joannis oeconomia, ut ipsesua Synodica affirmat non alia Germani
,

momentum

haberent, sine

vocibus, et sensibus saltem ac intelligentia, incommutabilis firmaque servaretur , inquit Joannes. In

fine petit a Pontifice

tunc episcopi Cyzici, non alia Andrece Cretensis. 5. Theophanes et alii ex ceconomia Joannis

Romano,

ut sibi iterum uniliceat, ostenditque

versam Dei Ecclesiam videre

lapsos in latrocinio Ephesino facile receplos, idque

longe antea pnestitisse sanctum Cyrillum cum eis, qui sibi ac sua3 Synodo anathema dixerant. Ha^c

Andrece corricjendi. Qua in re non solum non peccarunt; sed et rem dignam laude egisse videntur, majori scilicet depulso malo ab Ecclesia , ac minori permisso potius quam acto. Sed quia inter duo extrema medium invenire aut tenere difficile,
Joannes, Germanus,
et

et

Andreas hoc suo zelo

,

me-

Joamiis ceconomia pro qua excusat,

quam

Baro-

dioque tantani
sententi.

sibi

conflarnnt invidiam

ut passim
Philippico
sola

nius non viderat, extat tomo vi Conciliorum p. 1409. Nec ea Joannis tantum fuit; sed et S. Germani

Monotbelilae audierint, ejusdemque

cum
illi

Verum

quia scriptores

con-

tunc episcopi Cyzici

Constantiuojiolitani,
ctos

postmodum vero patriarchaj et Andrea Cretensis, quos san,

Nicephorus in Historia etTbeophanes

,

in

Cbro-

nominant velut primarios in ea Joannis cooperatores, aliorumque fere per Orientem episcoporum.
nico
i.

monumenla eorum temporum sequuntur, ea de re varii sunt, eo magis quo ab illa a?tate non minimum dissili prafatam oeconomiam ignorarunt. Prseterquam qnod in aliis ejusmodi non semper sunt certa; fidei. Zonaras vult, Joannem propter
jectura et praesumptione loquuntur, nec certa

Eadem

oeconomia

S. Andreas Cretensis.

usi S.

Germanus
:

et

hajresim exauctoratum esse, ac

Germanum eidem
;

Theopbanes quidem de

suffectum sub Artemio Philippici successore

et

Synodo Constantinopolilana loquens, ait Primo imperii ipsius Pbibppici anno, insanum conciUabulum adversus sanctum OEcumenicum Concilium celebratum est Cyroque expulso sub sextum pa:

Joannes Constantinop. paAndreas autem metropolifanus Cretie ac Germanus Cyzici metropolita propalam subscripserunt, ac anatbemate damnarunt, cum
,

triarchatus sui

annum
:

Theopbancs scribunt, sanctum Germcmum Joanni mortuo suflectum fuisse. Nihil etiam Cedrenus de Joannis depositione habet, sed tantum asserit, creatum sub Joanne Artemium; sub quo postmodum refert translatum Cyzico
et

tamen Nicephorus

triarcba factus est

,

Germanum
6.

calculo ac probatione religiosissimo-

ruin episcoporum .

omnibus collegis, pra^fatam in Monotbelitas celebratam sanctam OEcumenicam Synodum. Mortuo autem post trieunium Joanne, translatus est Ger-

S.

Basilii.

sius,

OEconomia illa non dissimilis oeconomicB Quod ergo Joannes, inquit Combefialiique prajcipui Orientis episcopi idem time-

rent a Phiiippico

manus

Cyzico, egifque patriarcbam Constantinopo.

lismus haud

ita

suis Ecclesiis, quas Monotbepridem foedasset, maluerunt obscu-

litanum aunos quiudecim

Historia pag. 31
:

Nicepborus vero in

riori confessione

ipsum

placare,

quam

clariori

Post baec Pbilippicus im|)erium

tantum

sibi

ab eopericulumcreare. Iniev Basilium

apparet discrimen,

turpiter ac negligenter administrat, et eos Patres,

et ipsos vix aliud

quam quod

is

qui in sextaOEcumenica Synodo convenerant, ana-

ex sola charitate, Eiinomianorimi se imbecillitati

themate condemnat, quae ab

iis

de duplici Christi

Domini voluntate et actione decreta erant, improbans. Qua in re adjutorem nactus est Joannem
Constantinop. patriarcham
,

et

Germanum
sacerdotes

Cyzici

metropolitanum

aliosque tani

quam

accominodansconsulto ab illa voce Deiis abstineret, ne offenderet cssetque impedimento ne illi accederent ad fidem illi autein velutcedentestyranno praescriptas ab ea vosextain Synoduin insectanti ces oinisere, iis utentes, quibus antea Leo rem
, , : ,

CONSTAXTINI ANNUS

5.

CHRISTI 712.

235

eamdem expresserat, et qiianim saniim sensum Synodus Lateranensis exposuerat. IUic erffo chariat neque hic deest charifas, in tas, bic necessitas eos niniirum, quos tam multos ac innumerabiles adducendos viderent illa tyranni persuasione. Ut
;

Epistoiam, neque Historiam Nicephori, neque Tlieo-

phanis Chronicon
Vita sancti
crcdit,

viderat, aut

Hcnschenium
Theophane

in

Germani

patriarcha; Constantinop. qui

et

narrata a Nicephoro

locis

citalis, falsa

charitate

indulserit liasiliiis

Euiiomianis,
intirmiorihus
,

etiam
Ortho-

chartis

omnino esse, et ex subdolis haireticorum excerpta. Sicut enim durum est, Joannem,
htereseos

indulserint praifati e[)iscopi

doxis. Nihilo

cjusqne cooperatores, postquam hujus Epistola in

minoris

momenti

ut ne

Spiritus

Incem

prodiit,

damnare

ita

et JSice-

sanctus diceretur Deus etiam Basilii a-tate,

ut nec Christus

quam

phorum

num,

post otiam VI
negative,

rum

duarum \ohmtatum ac operatioSynodum utrumque nimiac quadam abstractione non velut

: ,

contrarie.
7.

sius refert
/eH5/s

Cretensis. Combefiibidem Confessionem fidei Andrea: Cre. iambicis versibus compositam, cujus hic est
:

OEconomia Andreoe

Theoplianem viros sanctissimos, tam quoad substantiam, quam quoad circumstautias rei tanti monienti falsi arguere. 8. Luitprandus fit rex Langobardonim. Ad num. 8 etseq. Sigeberlus in Chronico ad annum
ac
Dccx,
repetit
ait
;

>

Ansprandus

cum

Bajoai"iis Italiam

cum

Ariperth confligit, eoque fugiente, et

in

Andrea; sanctissimi archiepiscopi Cretae, iambi scripti ad sanctissimum Agathonem archititulus

pit:

fluvium demerso, regnuinLangobardorum reciAnsprando post tres menses mortuo, Luitpran-

diaconumac custodem librorum sanctissimajhujus magnaj Uei Ecclesia^ (uempe Constantinopolitanae), quando hbruni hunc (Perorationem scilicet ejusdem
Agathonis) accipiens transcripsit, ac iterum reniisit .

dns lilius ejus regnat annis xxxii. Eadem habet Paulus diaconus hb. 6, cap. 35, qui addit: Postquam Ansprandus apud Bajoariam jam novein expletis annis exulasset, promoto tandein Tbeudeberto decimo anno , venisse in Italiam, et Ari-

Sunt iambi illi haud levi argumento, ut nihil Andreas Cretensis, ex animo saltem, peccaverit in sextam Synodum. Habetur enim illis accurata oeconomice confessio, qualem ediderunt Synodi,
Chalcedonensis,

perthum

vicisse.

Quare

cum annus primus

tetrar-

atque

haec

Conslantino|)Olitana,

nulla prorsus labe Eutychianismi aut Monothelismi,

sed utriusquc expressa refutatione, qualem exigere

poterant hujusmodi tempora,

cum tanquam sym-

bolo distinguerentur ha;retici ab Orthodoxis, quod

hi

Bavariaecum anno priino f usiXi Ansprandi, et nonus expletus fugaj ejusdem Ansprandi cum anno x jam provecto Theodeberti tetrarchaj concurrant, hic ineunte anno dccii tetrarcha dictus est, et sub ejusdem anni Christi flnem Ansprandus in Bajoariam fugerat; alioquin decimus jam promotus Theodeberti non posset convenire in annuin ix jam expletum fugae Ansprandi,
chiae Theodeberti in parte

oecouomiam perfectam nullo naturarum defectu

non pro-

ut numeranti liquet. Pneterea proelium istud currenti

pncdicarent, ipsi autem naturas interiinerent, aut

cerle alteram ab altera velut absumi, ut
prie quicquam operaretur, solam liabens relictam passionem, dicerent, ut in Notis ad illos iambos grffice scriptos observat Combefisius, (juem in exSynodi Constantinopolitana; sepositione hnjus

supremum diem

Ansprandus eodem anno postquam menses tres regnasset, et jam Ariperthus periisset. Lnitprandum vero anno prEesenti Langobai-doruni regnum iniisse
anno commissum,
obiit,

et

constat ex Charia a Margarino iu toino

ii

BuIIarii
<(

Casinensis pag. 3 recitata, qua; dicitur data

anno

quendum

potius existimo,

quam

doctissimuin car-

rcgni ejus nono decimo, die kalendarum Uecenib.,

Indictiono
xii,

dinalem Baronium, (jui neque laudalam Joannis patriarcluc ad Constantinum Suminum Pontificem

notatur

(l).

qua annus dccxxxi a kal. Septembris Quare hoc anno Langobardis praesse

(1) Mirmn est Pagium, lurpiler adeo lapsum fuisse, ut anno dccxxxi tribuerit Chartara signatam Luitprandi anno decimo nono die kaleudarum Deccmbris Indictione xii : ha:c enim apeile prodiit annum dcxxviii, cujus Septembri fluere Indiclio illa cceperat. Sed ita correctam mendosam esse palet ; cum annus Luitprandi decimus nonus anno Dccsii cccptus, concurrerit cum anno dccxxx, seu Dccxxxt. Melius igitur exordio regni Luilprandi huic anno illigando valent tria ejus Diplomata a Cl. Saxio in Not. ad regnum .lali. Sigonii nova; cditionis t. ii, col. 131 producla. Ilorum primum conslgnatur anno regni ejus (Luilprandi) xxili, /cWio Aa/(;rfai Febrmrii. I/idict ill, qua; annum indicant Dccxxxv, ac perspicue ad annum Dccxii nos adducunt. Allerum vero daluffi cst anno regni ejusdem nono die xii Maii, Indictione iv, id esl, dccxxi, 61 quo idem quod prius conficitur. Terliura landem pr.Tfcrl annum regni ejiis xill, oclavo idus Junii, Indiclionc viii, id est Dccxxv, ex quo fit ut idem ac prius staluas. Ex hoc autein coulicilur Diploma illud Luilprandi a Mabillonio productum, dc quo Pagiusad annum dcxxv, num. \, dalum IV nonas Aprilis, Indittione x, regni Luitprandi I falsas prasferre temporis nolas, cum cx Diplomatibus jam relatis exploratum sit, Luilprandi regnum illud nonnisi post oclavo idus Junii anni Dccxii cccpisse. Anno vero eodera dccxii, Julio mense, jam regnabal, ut prubat
.

Charta vcndilionis,

anlc dicm illam Julii

quam inter excerpla archivii Pisani producit Muratorius Antiquit. Ital. t. iii, col. 1006. Signalnr enim illa : liegnante Luitprando viro excellentissimo rege, unno nono dccinto, mense Julio, Indictiune tertia decima, qiia; annum ferunt Dccxxx, ex anno Dccxil deduclum. Vcrum Ansprandi annum einortualem, adeoque et Luilprandi succcssoris cxordium accuratius dcfiniri posse censco ex ejus Epilapbio qnod Papia: positum recitatur a P. Romualdo a S. Maria Augustiniano excalceato in operc Klavia Papia Sacra parl. 4, pag. 50 in jianc seotentiain

ASPANOVS H0NE5TVS MORIBVS PRVDENTIA POLLF.NS SAPIENS, IIONESrVS , 1'ATIENS, SLRMONE KACVNDVS, SINGVLIS PROMEIJAT CASTO DE PECTOHE VEItHA CVIVS AD yKTIlEllEVM SCIIIITVS HVM PERGEIlEr AXEM, POST oviNos VNi)Ei;ii:s vn.v; sv.i-; ciitciTicit annos, APICEM HEI.KJVIT REi.M Pll.i;>T\NIISSIMO NATO
,
;

LYVTIIPRANDO INCLITO, ET GVliERNACVLA GENTIS

Datum
Iloc

Pu]>i/R die

iduum

Junii, Indiclione decimn.

nenipc anno dccxii.

Mansi.

'230

CONSTANTINI ANNUS
Liiitprandus
(|uo etiain Ariperthum demorHermaninis Coiitractus tani juxta
:

5.

CHRISTI 712.
prcclio Guadalelense.

cffipit

citum Gothorum dclevit in

tuuiii testanlur

Hanc posleriorem numerandi annos ab Hispania

capta a Saracenis rationem scrvat Anastasius, seu
verius alius Anaslasio velusliorscriptor YitaeGregorii

editionem

Pistorii

(luam

Canisii, et aunalistic,

tam

Nazariaiius ciuain Petavianus. Regnavit Aripertlius

annos duodecim^ anno uno

patre, et

scilicet

cum Rar/undjerto
dia-

undecim

solus, ut tcstatur Paulus

conus

citatus, qui aniii iiicoinpleli intelligendi sunt.

Baronius, qui initiuin Lui tprandi

cum

hoc Christi

anno accurate consignat, perperam dicit, Paulum hallucinalum, et Aripert/ium, non aunos xii, sed
tantuin vui regnasse.
lisla

Namnon

animadvertit amiaAriberthi
patrc

Eodem lenipore, inquit, nefanda II pap;e Agarenoruin gens cum jam Hispaniaruin provinciam per decem tenerent annos pervasam (ab anno Chrisli dccxi), undecinio anno (inchoalo) Rhodanum conabanlur tluvium transire ad Francias occupanduni, ubi Eudo prffierat, (lui facta Francorum (Aquitanorum) geuerali molione conlra Sar:

doclissimus,

Paulum Ariperthi suu

racenos, eos circunidantes interfeceruiit .

Vicit

iiiitium

ab anno dcci, (juo

coepit, arcessere;

cum Ragumberto

regnare
iiitegris

numerasse

se(iuc

annos incompletos pro proecedcntium Lango-

autem Sarracenos Eudo anno dccxxi sub Gregorio II Pontifice Romano, vetusUssimisAnnalibusex Codice Pelaviano apud Duchesnium tomo ii edilis
id

bardoruin regum aunos cinortualcs praiverlisse,

expresse testantibus, his verbis

dccxxi expuveterrimis

quod constat ex initio Luitprandi certo et indubilato ex quo proinde antecedentium Langobardorum regum chronotaxis slatuenda. Quoad Epistolam Pelri Oldradi episcopi Mediolanensis hic a Baronio meinoralam, eam supposilitiam esse anno
;

gnavit Eodo Saracenos dexlera sua

, et

etiam Annalibus sancti Nazarii ad

Rhenum apud
his ver-

euindem tomo
bis
:

pariler id asserenlihus,

Dccxxi ejecit

Heudo

Sarcinos de Ecquita-

nia B. Paulus diaconuslib. 6 Hist. Langob. cap. 47,

scribit,

Dccxxv,

num.

2 monstrabimus.

Sarracenos post decem annos ab invasis

iu

Muzoi ducis Arabis de Bispanis victorice. Arabes Hispaniarum victores potentiam suam inqnit eo regno magis stabiliunt. Muza
9.
,

Hispaniis fuisse victos ab

Eudone

sed Langobar-

dus

iste,

qui in Hisloria nostra Gallica cscutiebat,

errore confundit victoriam Eudonis

summo
ceni

cum

Toletanus

lib.

3, cap. 23, (jfilius

Azair (legenduin,
xciii),

proelio Piclaviensi, in

quo

fusi

et vicli fuere

Sarra-

Annosair), anno praedicto

[Hegirae
(|uic

mense

Ramadan, audiens magnalia,

Tarek princeps exercitus sui exercuerat iu Hispanos, famiUaris zeli ductus invidia in Hispanias cisfretavit, ducens secum plus(iuam xii inillia bellalorum . Quare

anno dccxxxii a Carolo Martello, non ab Eudone. H. Eadem epocha utitur auctor Chronici

cum
in

teste

Toletano auditis victoriis Tareki

transfretarit

Muza

Ab adventu Miizce in Hispauiaiu anuos iugressus Arabum et Ilispani;e capt;i3 desumitvetusChroniconMoissiacenseapudDuchesnium

Moissiacensis.

anno Hegira; xcui, niense Ramadan; profecto Tarekus non vicit Gothos, et Rodericum regem, eodem anno Hegirai
xciii,

Hispaniam ex Africa

tomo

III, pag. 136; asserit enim Sarracenos, ducc F;mia in Galliam Narbonensem irrupisse aimo ix

pottquam Spaniam

inqressi sunt. At, ut anni ix

inense Schawal, qui

Ramadanem

sequitur:
bis fuisse

eUam

compleli in

annum

ChrisU dccxxi desinant,

nec scribere potuit Rodericus, Gotlios

prcelio victos a Tareko,
iisse

inchoandi sunt sallem a cuirenli anno.

12.

regenKiue Rodericum peranno Hegira; xciii;sed cri[isit 0 xcii, ut optime super ora libri legendum esse moniierunt
curatores uUimosedilionis Francofordiensis.V)/;<za?n

Emerita a Sarracenis capta.

Rodericus

narrat,

Muzam

obsedisse

Emeritam Augustam,

autem hoc anno Hegira;

xciii Iransfretasse
alii

in His-

olim Lusitaniaj metropolim, cujusiucolaj Arabibus restiterunt, urbenKiue suain animose et lorliter proiiugnarnnl. Sed cuin Emeritensium turba copiosa ab urbe irrupisset in
hostes,
isti

paniain, testantur Noweirius, et

chronographi

ex insidiis

Arabes Mss. qui cum Roderico Tolelano in onmibus conveniunt, eademque prorsus narrant, scilicet Muzam via, qua Tarekus iverat, progredi nohiisse, sed aliam elegisse, ut civilates, quae adhuc libenc
subigeret. Expugnavit ilaqiie Muza Medinalsidonam (Medina Sidonia), Carir.onam, ct Hispaliin Bcelic;e inetropolim Hanc Hispalim ,

coUocatis in lapidicinis, ubi delitescebant, de re-

penle consurgentes, intra

tiani coacti sunt,

muros

se recipere Chri

et

mox

deditionem fecere,
Rodericus,

in-

lerposito

tamen paclo
et

, ait

ut salvis

reinanseranl,

rebus recederent
(civilatem

personis. Cepit itaiiue villam

in^iuit

Rodericus,

cum
et

Muzaali^iuandoobsedisset,

Chrisliani.... aufugerunt. Ipse

palim de Jud;eis

autem captam HisArabibus populavil, et inde

Ilispanice

Beiam occupavit
10.

Annum piimum captie a Mauris

aliqid deducunt.

prcesenti

Emeritam) Muza anno Arabum xciv, ultimo die mensis Ramadan. Sed legendiim xciii: naiii Einerilam paulo post adventum Muza; captam fuisse, testiinonio Novveirii et aliorum chronographorum Arabuin certum esl, et ex ijjsomet Roderico colligilur. UlUmus Rainadani dies incidebut hoc Cliristi anuo in diem x Julii cceperatenimhic
:

Ab hoc Muzce

n.eusisdie xi Junii noslri.

13.

advenlu nonnuUi veteres epocham ingressus Arabuni et Hispaniai devict;c deducunt, quain aUi suinunt ab aniio pr;ccedenti, (]uo Tarekus Iransfretavit ex Africa in

Alia oppida a Sarracenis occupata.

plii-

Dum

haec fierent, inquit Toletanus, Christiani

de Eleplaet Ceia,etaliisparlibusinsurgentesHispaIim adierunt, et urbis prtesidium occupantes,

Europam,

et

paulo post exer-

CONSTANTINI ANNUS
res ex Arabibus,
CtPteri

5.

CHRISTl

7\'2.

237

quos Miiza reliquerat, occiderunt,

confuirerunt.
sibi

qui evadere potuerunt, ad Enieritam, (|uam

ceperat,

Muza

Tunc

Muza filium

suum

collegam sociaveral) misit Hispalim cuni exerciln copioso, qui veniens urbem illico occupavit, el Christianos, qui ciedem egerant, inlerfecit, Eleplam etiam cccisis incolis occupavit. Muza autem... ivit... Toletum, ubi Tarik... residebat. Et juxta rivum, qui Teitar dicitur... convenerunt. MuzaTarik redarguitindignanter,

Abdulazis (quem

telligit Historiam Isidori, eamque, utiexistimo, integram a se conlinuatam, secl nunc deperditam Epitome enim (|ua; superest hac de re obscure et strictim loquifur. Subdit Alphonsus Magnus Sairacenos adversus Pelagium misisse per Alcamanem

ducem

qui et ipse

cum

Taref

in

Hispania

ir-

ruptionem

eo quod, licet

feliciter,

mandatum

pr?cterierat

tamen se(|uitur, ut Rodericus Toletanus perperam credidil, Tarikum adhuc tunc in Hispania fuisse) et Oppanem Hispalensis sedis metropolitanum episcopum filium Witezani regis (fallilur Alphonsus M. Oppas enim
fecerat (non inde
,

in pcractis, et

Tolelum
(a

pariter venientcs... de the-

frafer erat W' itiza}

asserit,

filii

Egicae, uti Isidorus Pacensis

sauris

exiiuisivit

Tareko)

exactissime

ratio-

ncm... Addit Noweirius Muzam Toletum venisse mense Schaiual, seu sequenti a capla Emerita. Pergit

ob cujusfraudem Gothi pcrierunt; verosimile est hunc perditissimum virum nepoles suos Wiliza; filios ad hanc proditionem impulisse quia
;

Toletanus

Venientes

ambo (Muza
alias,

ct et

Tarek)

principes

isli

adhuc juniores
:

erant,

quam

ut

rem
in-

Ca?saraugustam, ip?am

ct civitates

plura

siniilem altentare auderent

Asturias....

cum

oppida Carpetanse et Celtiberife occupavit . Subjungit Noweirius Muzam capta Csesaraugusta, tofa(jue

numerabili exercilu miserunt. Cumque Pelagius ingressum eorum cognovit, in Ausena se conlulit
in antra qui vocalur Cova sanctaj Mariae (id est, Covadongam), slalimque cum exercitii circumdedit, et appropinquans ad eum Oppas arcbiepiscopus sicloquitur, dicens Scito te non latere, frater, qualiter omnis Hispania duduin sub uno regimine Gothorum esset constituta, et omnis Hispanifc exer; :

hac Hispanice parte subacta, usque in Galliam

li.

penetrasse.

Pclaghis

rex

Asturum renuntiatur.

Dum

expcditioni huic totus incumbit Muza, Pela-

gius (juidam genere Gotlius in montibus Asturicis

rebellat: a

Quod cum

audisset Tarck, qui Corduba)

I,

residebat , in(]uit Rodericus cap.

Alchamam

citus in

principem mililia; contra Pelagiiun destinavit, ct Oppam episcopum Hispalensem filium Egicaj, ut Pelagium ad obcdicndum sibi monitis suaderet .

valuit sustincre

uno fuissetcongregatus,IsmaeIitarum non impetum quanlo magis tu in isto montis foramine te defendere poleris? Imo audi
;

consilium

meum,

et

ab hac voluntatc

auimum

re-

Tum

cap.

sequenti narrat Rodericus

quomodo
An-

voca, ut multis bonis fruaris, et in pace x^rabum,

Pelafjius, qui se iu

caveam

reccperat, Sarracenos

divino frelus auxilio fiulerit in latere montis

seva;, et in

omnia, quaj tua sunt, utaris. t6. Minas et promissa Oppa

sis

episc.
:

(luomodo etiam in Asturicensi provincia Alcliamam cum multis Sarracenis interfccerit, Oppamr/ue episcopum ccperit. Addit cap. 4, Munuzam, qui civilati
;

rupe Oercclluvio imminente

contemnit.

Bispalen-

Ad

hffic

Ptlagius

Ncc Arabum
subdebor...

amicitiis sociabor, nec

eorum imperio

Confidimus enim

in Dei misericordia (Isidoriis ha-

bet, prffistolanfes Dei misericordiam),

quod ab
sit

isto

Gegioni maritim;c

et Asturiis

pnesidebat (pro Sarra-

modico monticulo, quem

salus, et

conspicis,

Hispanite

cenis) fuga; se periculo commisisse, sed

ab Asfuri-

Golhorum

gentis exercitus reparatio

bus in vico, qui Olalies dicitur,

interfcctum .
xciv.
ruit,

fuisse

captum

et

Ejus miscricordiam iu recuperatione Ecclesiae, seu

Quod

accidit aniio Hegiree ineunte

Quarc recte Santius

Pekif/ium regnare

Hisl. Hisp. cap. 1, assecccpisse

anno Domini

Eeptingeiitcsimo duodecimo. Sed Baronius secutus

est

venluram exspectainus, unde hanc mulliludincm Paganorum spernimus, et minimc perlimescimus. Tunc conversus nefaudus arciiiepiscopus ad exercitum sicdixit: Properafe, et pugentis ct rcgni,

diflerl in

et

Tudensem, qui Pelagii Asfurum regis initium annumChristi dccxviii, ut ibidemnum.i se(|. viderc csl. Idcm habet Mariana lib. 7 do
'i.

gnate, quia nisi per gladii vindiclam

non habebitis

cum

co pacis fopdera. StafiuKiue ariiia assumiint, et picelium commillunt.... Egrcssi fideles ex Coba

Reb. Hisp. cap.

5.

Prceclara ejus de Sorracenisvicloria.

Sed

ad pugnam, Chaldtci statim versi sunt in fugam, et ibi(|uo statim Oppa in duabus divisi sunt turmis
:

juvat hanc Chrislianorum victoriam Alphonsi Magni rcgis Legionensis liujus nominis
ferrc.
111

archiciiiscopus cst comiireliensus et Alcamaiii

fectus .
lib. 4,

iiitcr-

verbis rec|)iscopi

Eamdem rem

narrat Rodcriciis Toletanus

Continuavit

is

Chronicou

Is-idori

Pacensis, a tcmiiorihus Pelagii rcgis us(|ue ad Ordonii

ct cjiis narralionem SandoPampelonensis episcopus publicavit Filii WiliciC, iuquil, immoderata invidia, ob sui patris regno exilium diicti, el ipsius dominationem RudeI

regis obitiiin,

vailius

anno nou memorato. Idcm ctiam Chronico ad anniim dccxviii, (|uia is auctor in notalione aunoriim pariim accuiatus fuit. Porro Chronicon Alphousi rcgis cognomento
cap. 2,
liabet Vasa.'us in

Magni, (|uod adjiidicatum

Salmanticensi,

fuit

Sebastiano e|)iscopo

sua inachinantes consilia calliditatis, in subversionem regni ad Africam miltunt; per faclores
rici,

Antonius
10, (luod

iii

genuino parcnti restiluit Nicolaus Bibliotheca Hispana Veteri lib. G, cap.

et

jam vidcrant Mariaiia.Tauiaiuset Joscphiis

ab eo laudali,
vcl sola Eiiistola dedi-

suos vocant Sarracenos, eos^iue advcctos navigio

His|)aiiiam iiiducunt, sicut superius legimus o. In-

l'ellizerius

catoria

Iiis

vcrbis conccpta, Adelphonsus rex Se-

238

CONSTANTINI ANNUS

6.

CHRISTI 713.

bastiano nostro salutem, deivionstrat, osteiiditque Cljionicon ilhui Sel);istiano qiiidem dicatum fuisse,
sed liunc ejus auctorem non essc.
17. Episcopatits \xii

Auriensc, in Britonia, in Astorica, in anibas Legiones, qua; sunt una sedes, in Palenlia, in Auca, in

per Asturias instituti. Anno DcccLxxvii celel)ratum Concilium Ovetense, in quo quia inciirsione (jentiii extra Astiiriarum
montes, ali(|ui [)ra.'sules a suis sedibus pulsi, alii vero nimium viquietati fuerant,- \iginti duo episcopi regni
lita;

Saxomone,
nostri
J.

in Segovia, in

Oxoma,

in Avela, in Sal-

mantica, subditi sint Ecclesia; Ovetensi Salvatoris

C. qui pacificavit
(jui

ante sa^cula,

ii^suiu

omnia ex Patre genitus locum muro firmissimo,

vallavit,
et

monfium
servuin
Ovetensi

videlicet

munimine

ante

sa>cula ad fidelium salvationem prKscivit,

quos per

Asturiarum episcopo Ovelensi metroposubjecti sunt, ila ut episcopi,

in

suum Pelagium
aii.

liberavit

De Concilio

tuiic declarato

dccclxxxii disseremus. Notabis obiter

inquiunt Patres,
in

Bracara, in Tude, in Dumio,

regnum Asturiarum
stum
,

in suo priucipio vaide angu-

in Iria, in Conimbria, in

Aquas

Calidas, in Veseo,

Concilii

Ovetensis ternpore

jam amplum

Lamego,

in Ca^lenes, iu Portuyale, in Boenes, in

fuisse.

CONSTANTINI ANNUS

G.

CHRISTI

713.

tur.

Se(}uitur

1.

Philippicus oculis captus imperio dejici-

acto, circoque natalitio

cum

Prasini vicissent,

vi-

annus

Doiniiii

seplingentesiinus

undecima, quo Philipet sex menscs iii imperio habuisset, tentus et excscatus ejicitur in exilium. Ha!c quidem de tempore iinperatoris Phi-

decimus

tertius,

Indictioiie

sum cum

est imperatori,

sabbato Pentecostes equitem susceptione ac organis ingredi et lavari in

picus imperator, ubi

annum

publico balnco Zeuxippi, etcumcivibus prosapiaj

ret,

lippici,

uempe quod uno

testatur
:

tantuin anno et mensibus

'

sex

regnarit,

Paulus

diaconus,

res

sui

autem meridie requiesceintroivit Rufus primus stratorum obsequii, cognomeuto Burampbi, et Theodorus patricius Myancii cum taxaUs, quos
antiquai prandere.

Cum

repente ad

Auream portam

temporis scribens ex quo corrigas eos, qui ipsum annos duos et inenses aliquot exegisse in imperio tradiderunt, ut inter ahos Tbeophanes atque Zonaras. Porro quod habet Paulus, confirmant Acta

habebat in Thracia themalis sui

et festinans in pa-

latium, invenit Philippicuin nieridie quiescentem,et

sumus. Quod quomodo haec se babuerint, ex Grrecorum Annalibus referemus. Qui enim factus imperator in divina
])ublica,

quic paulo

post recitaturi

autem ad rerum gestarum seiiem

pertinet

ausus

est

manus

injicere, sibique etiam Ecclesite

imperium
se

arrogavit,

ut pro animi
;

arbitrio fidei

Ortbodoxae decreta niutaret

immissam desuper

ex inspcrato sensit in ultionem. Quando enim,

comprehensuiu eum duxit sursum in oratorium Prasinorum, et illiccjusoculos eruit, nullo sciente, In crastinum autem, id est, Pentecoste, coacervato in magna Ecclesia populo, coronatus estArtemius a secretis, dictus, mutato nomine, Anastasius. Sabbato vero post Pcntccoslen oculis privatus est Theodorus Myancii, et secundo sabbato idipsum pertusunt lit Gregorius Buramphus, et in exilium missi apud Thessalonicem . Hucusque Theophanes et alii tum Graici, tuni Latini eidem consentientes.
3.

abrogata penitus sexta Synodo, longaiva; ab iinpostore promissse in imperio vitffisecuruni se esse pos-

Anastasius imperator professionem Catholi-

camadpapam mittit.

Sublato igitur

hffiretico

im-

sessorem existimavit, ab imperio iniser continuo se excidisse cognovit, ipso impcrio luceque privatus.

peratore,qui OrthodoxEe

fidei cultor in

locum ejus

Sed quoniodo

id acciderit, ex Tlieopliaue hic

redda-

mus

subrogatus est, nihil antiquius habuit, quam se fidei Calholica; prolessorem esse, publicis scriptis edilis declarare, deque his reddere certiorem Romanum
Pontificem, ad quein sua? professionis
scripsit,
fidei litteras

2.

Biennio, inquit, imperli Philippici trans-

mittens eas perSchoIasticum cubicularium

'

Pauliis

iliac.

liisl.

Longob.

1.

vi. c. 11.

et uov.

cdit. c. 34.

patricium,

quem

iii

Italiam misit

exarchum. Dehis

CONSTAXTINI ANNUS
enim habet Non bis
:

fi.

CHRISTI 713.

239

ista

Anastasius in Conslantino his ver-

non

in Oriente solum, sed et in Occidente celeberesset.

post niultos

autem

ilies

scripta venere

rimum

Quod itaque

in niore esset, ut

pu-

a Siciliensi insiUa, quse nuutiaverunt, quod Philippicus

esset, et

blicae curationes a sanctis in Ecclesia fieri solita^ab

ha^reticus a

principali

vertice

ilepulsus

Ecclesiae nofariis
libelli
,

Anastasius Orthodoxus Augustus sceptra

scriberentur conficercnturque qui publice in Ecclcsia legerentur (prout

,

regalia

exullatio ningna,

gubernanda suscepisset. Tunc Orthodoxis tenebrarum autem dies cunctis hffireticis superfusa est. Pcst aliquod vero tempus
cubicularius
patricius
et

ssepe

superius ex S. Augustino et

aliis

contigit

demonsfrari) iidemque inter alia Acta publica in

Scholasticus
Italiic

exarchus

veniens

stasii

principis,

Romam, detulit secum Sacram Anaper quam vere se Orthodoxae fidei

;

earumdem Ecclesiarum archivis asservarentur quem ex iis unum hactenus conservatum invenimus in bibliofhcca Vallicellana positum velut
,

prffdicatorem et sancti sexti Concilii confessorem

esse onuiibus declaravit
et ita perrexit

quam

et Pontifici obtulit^

appendicem ad Vitam ejusdem sancti martyris Anastasii hic tibi pulavimus describendum ea potissimum (ut diximus) ratione, ut teniporis Phi,

autem hrec agerenducatum Urbis, promiltens quod necjuaquam ultra Romanis adversari niteretur . Hucusque Anastasius. 4. Iiifer h.ec autem Constantinus papa cum
tur, obtinuit Petrus supradictus

Ravennam.

Dum

lipi>ici

imperatoris cerfa ratio habeatur, ad redarillos,

guendum

qui

non duos fanfum annos, sed

et

aliquot efiam menses post duos annos

in imperio tradiderunt
;

eum

vixisse

audisset Catholicum in Oriente regnare imperatorem, a quo et Orthodoxam professionem fidei per

cum ex iisdem Acfis, secundum quod Paulus diaconus habet, reperiatur, non excessisse annum unum et mensos sex. Acta
habent Imperante domino nosfro piissimo perpetuo Augusto Anastasio Magno imperatore anno primo, et post consulatum cjusdem serenitatis
ipsa ila se
6. B

autem

exarchum missam accepisset eumdem in Catholicam communicationem acceptum, in Album Orthodoxorum imperatorum, quo pro eo universa
:

Ecclesia exoraret, referri voluit

ad

quem eliam

ex

more

misit pro responsis Ecclesiasticis Michae-

lem presbyterum cardinalem apocrisiarium. Constant lioBC onuiia exTIieophane. Pernecessaria ejus-

anno primo, temporibiis sanctissimi et beafissimi et apostolici Sumniique Pontilicis Constanfini papai Urbis Roma;, episcopus Theopentus nomine, natione Syrus, de civitate quae appellatur Consfantia,

modi
esset,

esse

videbatur legatio, ut Constanlinopoli

ante hos modicos annos veniens in hanc civitatem

qui auctoritate ApostoIiCcE Sedis lapsos epi;

Romanam,
Quse

filiam

unicam, quam secum duxit,

discendas sacras
litteras.

scopos pcenitentes CathoIic;e conciliaret Ecclesiae

misit in monasterio ad

quorum niaximum

fuisse

numerum

qufe anno

Quod enim ferme omncs nonnisi timore concussi consenserant in sexfa? Synodi damnafionem, perficilis fuit eorum
suiieriori sunt dicta, significanf.

erudita esset in canficis et hymnis et lectionibus, vultu decora a multis in matrimonium

cum

petebafur

erat

enim

et dives valde.

Quod

consi-

derans venerabilis episcopus pater ejus,

inter ancillas Dei, et

eam Deo

resipiscentia

gaudentibus cunctis sublatum essc

ipsos coegisset

offerens, consecravit in moiiasterio sancti Cassiani

tyrannum
per

qui

turpiter adeo

reliquam subsfanfiam ejus

ut postquam

Catholica fide desciscere.

His

omnibus naufragis
porrigens Con-

erogavit pauperibus in diversa loca pia.

7.

suum
5.

apocrisiarium

manum

Accidit

autem

implesset

slantinus,

qnam

cifius subvenire curavif.

puella in monasferio menses

De curalione vhyinis
polliciti

arreptitice

Boma

Ecclesia S. Joannis Baptistce

ad Aqvas

Salvias.

in

invidus hostis

decem et ocfo, ille antiquus humani generis immiserit

se in puellam, et copperit

Jam autem (quod

liic

sumus) intcxenda sunt Acta publica per Ecclesia> notarium conscripta

arre[itifia!

Et

cum

multi opus

eam vexare et stimulare. suum offerrent ut facerent

dfcmonem,
ipse

phylacteria ad ejiciendum

nuUo

de curatione virginis cuni mulla

ris,

Roma;
:

in Ecclesia

pacto acquicvit; sed precibus et lacrymis ad

Deum
ad Do-

S. Joannis Baptista; ad
alia,

Aquas Salvias

ex quibus

conversus

in ipso

habebat fiduciam,
:

et

ab ipso

tum

iliud potissinium conse(|ua-

pctebat auxilium, diccns

Surgam,

et ibo
et

ut certum tempus discas, quo Phiiip|)icus exci-

minum nosfrum Jcsum

martyrcm
ejus

dit ab imperio, et in locum ejus subrogatus est Arfemius qui et Auastasius. Configerunt aufem ista de virgine arrcptitia hoc anno, niense Octobri,
,

Christum, Anaslasium qui

,

ad sanctum
ciirare

potest

meam
que

filiam a da^monis vexatione. Accipicns ita-

filiam

inchoafa
ctione.

jam

mensc Septembri duodecima

Indi-

venit in

suam habenfem spirifum immuiidum, mansionem sancta; Dci Geuitricis scmperAquas maripsum monasterium

Est sanc mentio in Acfione quarfa Nicaenae

que

virginis Mari;c, ubi sancfus ac beafus Paulus

posterioris

capitc et
delatis et
riler ibi

Synodi (ut su|)erius dictum imagine S. Anasfasii martyris

est)

de

decollatus fuit, iu loco, qui appellatur, ad

Romam

Salvias, ubi requiescunt venerabiles reli(|ui;e

ad Aquas Salvias collocatis, testante paJoanne episcopo Tauromenia; in Sicilia, ex

niilfi

ea insula

solifos

Romam

arrepfos a da;mone

ad ejus marfyris venerandas reliquias, ut curarentur.

Magnam enim a Deo retens martyr virtutem acceperal advcrsus da;mones, adeo uf ejus nomcn

lyris Anastasii. Et quia in mulier non ingrcditur, intravit episcopus iu aliam Ecclesiam jiixfa monastcrium, dictam Basilicam bcafi Joannis Bapfist;c pra;cursoris, et una cum eo presbyter et diacouus, postulans ab abbate cjus

monasferii,

ut reli(|uifD sancti martyris Anastasii

2/i()

CONSTANTINI ANNUS
et
iit

().

CHRISTI 713.
seipsam dcbet erubescere,
'
:

adducerentur in Basilicam sancli Joannis,

displicent, qua3

et

nuBal-

omnis congregatio pro

et peteret a

ipsa puella

genua

flecterel,

dam

videre non jiosse . Et ad Rusticum

Domino

nostro Jesu Cliristo et a bealo

martyre Anastasio virginis lilierationem.

8. Et

dum

hsecfierent dic

kalendarum Octo(id

nearum fomenta non (puTcrat, qui calorem corporis jejuniorum frigore cupit cxstinguere . Laudat hinc ipse Paulam % quod cuin aliis monialibus
degens, balneis nunquam sit usa, nisi periclitans, ac necessitate coacta. Sicut enim theatra (quod ait TertuIIianus de Speclaculis) loca esse solerent, ubi

bris istius dundecima; Indiclionis, tunc sunt relicjuiffi

venerabilis martyris Anaslasii

est,

caput

super altare. Petiit insuper episcopus ab ipso abbafe, ut ex co aliquam modicam portiunculam acciperet, et appenderet ad cervicem
ejus) posilffi
filia;

suae. Fecit abbas,

et

unum dentem
Ad conspectum

acceptum
auteni et

pravus daernon insideret, ita et balnea. Unde hic nieminisse oportet, quee de alia virgine itidem in balneis arrepta a da^mone narrat sanctus Prosper
Aquitamis, de qua suo loco superius. Haec idcirco

appendit ad collum ejus.

positionem dictarum sacrarnm reliqiiiarum coepit daemon eam veliementius conturbare, jaclareque
blaspliemias in Cbristi

martyrem

et

servos

Dei,

Quid nie adduxistis ad Anastasium cynophaguni istum ? monacbus enim erat, sed dedit corpus suuni ad cruciandum pro Nazareno. Non potestis me ejicere, quia imperalor sum, liabens
dicens
:

voluimus obiter in memoriam revocasse, ut non mireris, si in sacram virgincm adeuntem balnea permissus est daimon iiigredi. II. Pergunt Acta plura dicere de diabolo exorcistas irridente, et martyrem Anastasium blaspheniante, quod esset impotens ipsum ejicere, et de
opprobriis ct contumeliis jactatis
cros Dei ministros

ab eo in mo-

plialangas atque patricios.

ejicere de corpore islo.

Non

est

qui

me

possit
:

naclios, cpisco[)OS, alque presbyteros, aliosque sa-

quia

illius est

ca;lum,

Non me ejiciel Nazarenus meus aulem est mundus.

9.

Interrogantibus autem
esset ingredi in vas

modo ausus
introivit ?

inter alia, quoDeo consecratum,

ex quibus [^otest intelligi, quo homines, qui eadeiu in easdem personas conjiciunt probra ut dici illis jure possit Vos ex patre diabolo estis, qui ejus opera et
:

sint atflati spiritu

nbi ct corpus et sanguis Domini nostri Jesu Christi

facitis et dicitis.

Respondit

Quidam me

conjuravit ut

insultans
esset
iis

daemon

His subjiciuntur, quae exultans et diceret de malis qua; operatus

inter alia

ingrederer in istud corpus,

et introivi. Inter heec

diebus;
:

nam

mala

ista se fecisse

elicientes caput beati martyris de paropside argen-

jactabat
ibi

imposuerunt super caput puella;. Tunc clamabat dicmon Non potest me ejicere cynophagus iste, quia monachus erat, et ego conjurationem accepi per coronam meam, non egressurum de hoc corpore. Cum autem tliymiania adoleretur, exsufflabat fumum dffimon, eo quod sibi male oleret cumquc ab uno ex adstantibus lulum ejus naribus odorandum offerretur, sibi odoreni illum placere
tea,
:

Modo, inquit,venio de His[)ania, et feci homicidia multa, ct multain effusionem san.

guinis

Ha3c

quidem vera
:

fuisse, qua;

paulo post
haec islis
:

dicturi sunius, significabant.

Subduntur

Dicentibus nobis

Ecce Apostoli Doinini

nostri Jesu Christi Petrus et Paulus, ipsi te ejicient

iste senex isto corpore. Da;mon respondit malus Petrus quid est operatus? Ego leceram ut regnaret Pbili[)picus, quia amicus noster erat et

de

dicebat.

iste abiit in die

Pentecostes, et ordinavit ibi alium.

Cum autem
ejus, sed

interrogaretur, quis

eum

con-

Sed de
disti,

isto

corpore ejicere non

me

potest .

Au-

jurasset, ut in puellam ingrederetur; dicere noluit

lector,

quisnam

sit

promotor

principum

nomen
sus
est,

quomodo

id accidisset, id

profes-

dicens

lUe adolescens, qui

eam

in matri-

inonium postulavit, abiit in Siciliam ad quemdam locum, qui dicitur Marathonius, et ibi fecit conjurationem in nomine nieo, et ligavit in folia ficus, et dum ambularet ista ad balet tulit secum neum, jactavit eam ante ipsani viam, ut eam cal:

ha;reticorum, qnis vero Orthodoxorum ? Cum autem tunc pro[iter blasphemiam in Apostolum unusex fratribus impegisset alapam puells, quasi Csedite (inquit da;in ipsa daemonem verberaret mon) quid ad me de corpore isto ?
:

12.

Tundem vero cum complessent

in exor-

cismis in BasiUca sancti Joannis dies viginti quin-

caret ligaturam. Illa hora ingressus

sum

ineani;
:

que, ipsa ultima nocte, hora quasi secuuda venit

non eam Icesi, neque volutavi fuil id die secunda mensis Augusti, Indiclione undecima. Die autem secunda Se|)tembri3 coepi cum ea lused die
illa

nequissimus,
dicens
:

et [lerospuellffihaec
:

exclamarecoepit,

dere, atque exagitare et stimulare .

10. Sic

namque ad

publica balnea femina ac-

quia Maria et Paulus et Ecce dico vobis Andreas obtulerunt istius mali senis episcopi et monachorum lacrymas anteNazarenum; qui dedit ut veniat et ejiciat me de potestatem Anastasio
,

cedebant, ut tamen seorsum lavarentur a viris. Verum neque id probatur a sanctis in virginibus,

corpore
sco[)US

isto in

kalend. Novembris. Ipse enim epi-

una cuin monacbis

eo quod ut puritas et candor virginalis aliquo

bant preces

cum

modo
ret
:

inficerentur,

nam
'

periculum imminesanctus Hieronymus in Epistola ad

magnum

simul et tertio ea de causa vigilias. Post preces vero exhibitas,

noctuque non cessaqui funderc kalendas Novembris celebrarunt

die

lacrymis ad

beum

Lfptam

JUihi

omnino

in adulta virginelavacra

candela, qua; ante ipsas venerabiles reliquias assi-

'

Ilier.

Ep.

vii.

Hier. Ep. iv.

^ Hier.

Ep. xxvii.

CONSTANTINI ANNUS
(Iiie

6.

CHRISTI 713.

i'.l

artlcns erat die noctiique,

ab codem maligno

15.

Factum

cst

post ha;c silcnliiim,

dum

daimone exstincla
nimis,
ct

est (erat liora diei tcrlia). Qiiod

esset puella ante altare.

Tunc abcuntibusmonachis

vidcns \ir venerabilis

cpiscopus, contristalns cst

prwcepit puero monasterii, ut affcrrct Inmen. Sed eccc, absque alio lumine e monaslcrio
allato,

ad refeciionem, remanscruut cpiscopus pater, ct cum eo presbytcr, ct diacoiius, atque tres monachi
sic([uc

candela sponte a seipsa absque alicnjus

ibi

Cum jam
coepit

existenlium ministerio acccndi visa esl, maguo splendore elucens. Hoc factum est tertio kalendas

manserunt usque ad horam undecimam. appropinquaret hora egrediendi, tunc da;mon clamare Quid me crucias, Anastasi?
:

Scio

quia sanctus

est

Ista

extorsit

ab

invito

Novembris.
13. Tertia vero deinde die, ipsis scilicet iia-

lendis Novembris, ducta est puclla ut prius ante

altarc, et venit
ct

Deus, ut idem pessimus da;mon, qui multa jactasset in opprobrium marlyris cum deridens atque subsannans, ab ipso cruciatibus affectus fateri cogeretur id quod esset sanctus Deo acceptus
et
: :

omnis congregatio monachorum

Nam

dum omnes
,

flecterent genua, et dicerent, Kyrie

eleison, et tare

cum tunc coepisset saevius d;emon agipuellam confessus cst se vehementissime torqueri ab Anastasio, qui prajscns esset adeoque fuit violentus molus pessimi daemonis in puellam, ut cam in aera elevaret, susjjensamque teneret pe:

clamabat rursum cum cjulatu Va;, vae mihi, sancte Anastasi, quid in te peccavi? Crucia illum,
per

quem

ingrcssus

sum

in istud corpus.

dibus siirsum, capite deorsum verso. Ex quo violento

Tunc iteruni flectebat se puella la;vaalque dextcra, ut solent qiii flagellantur propter immeiisum dolorem facere atque clamat, ut parccret, eo quod et rursum post modiexire se velle promilteret
: :

motu et ab unoquoque

natura;

humana;

impossibili potuit

licetincredulocerto sciri,a da^mone

vero arreptam esse virginem illam, ne fingere pu-

cum inlervallum clamans Exeo, et juro per eum quem tu veneraris et adoras, quod non perjuro. Et rursus interposila mora, cum ejulatu clamans
:

tareturn.Hic memoria repetas velim, qua; superius quarto

spirilibus

tomo

dicta sunt ex S.

Hieronymo
et ita

'

de
su-

ncquam obsidentibus
et

feminas,

Fer quod i^ortas juro, quod exeo, et nunquain in hoc corpus revertar Heu me, hcu me, quia veni in derisionem coram hominibus. Et itedicebat
: :

blimes in aere suspcndentibus,

ut defluerent in
arrepti',

faciem vestes,
tiis

quod rctulimus de iisdem

rum clamans dicebat Sancte Anastasi, exeo, nunquam in presbyteros tuos et diaconos tuos
:

et et

ex S. Hilario

S.

Paulino
licet

',

atque Severo

aliquando accidisse, ut

sublimes, pedibus sur-

sum, capite deorsum versis, suspensa; femincC essent, tamcn Dcus non permiserit ludibrio exponi pudorcm, sed majori miraculo fccerit vestes inhaercre pedibus, non secus ac si iisdem cssent funiculo colIigat;c.
t4. Pergit libellus

monachos tuos injuriam facio. Et ecce dico atque confileor, quod nihil sum, spiritus nequam et immundiis suni, ventus sum. Ubi invenero ve-

rum

Christianum, effugio ab ipso, nec ali([uid

illi

mali facere possum. IG. Et flentibus nobis, daemon dicebat

lite

No-

Actorum

Et nobis dicen-

libus

illi:

Exi et recede, maledicte, de creatura Dei

cum videt sanctus Anastasius vos flentes, majora in me tormenta exercet. Sed ecce sicut intravi, egredior, et nunquam revcrtar amflerc
:

({uia

ct s[)onsa Christi.

Tunc da;mon

dixit

Ligatum

habet Anastasius, quia usque in vcsperum in

poenas cxercere vult. Acciderat autem, ut dcns
e capitc S. Anaslasii evulsus,
arreplitJLe, ani[ilius invcniri
:

mc me
ille

ad collum suspensus non possct. Nobis autcm dicentibus ci Quid factum est de denteillo ? Da;mon respondit Quando venit Anaslasius, tunc
:

hoc corpus. Dicentibus qiiibusdam de Nc facias quippiam mali, cum egrederis Sic mihi pra;ce|)it sanctus Anastallle respondit sius, utsinc ;iliqua la;sione relinquam cor[)us istud. Sic cruciatus est daemon ab ipso sanclo Anaplius
in

fratribus

stasio

usquc ad horam tcrtiam noctis, confitcntc da;monc ad suum cruciatum non [lermissum antea

i[)se

eduxit

cnm

de coUo,

et posuit in loco suo,

ei
:

ubi

exire.
sletit

Tunc

puella

inclinans sc antc
liora;
;

altare,

sic

ante maiicbat. Et nos diximus

Et
:

sanctusAnastasius? l)a!mondixit est candcla a semeti[)sa, tiinc ingressus

sius, et revocavil

quando venit Quandoacccnsa

cst

per spatium dimidia;

et clevans se,

sana; mentis et libera staiis anto i[)sum altare, susce[)it

AnastaQua;rite

cor[)US
:

et

sangiiincm

Doniini nostri .lesu

dentem

in

locum suum.

in arca,

ubi sunt reliquia; cjus, et cognoscclis.

sancti, a|)erla ca,

Tunc
eas,
rali

ejusdem

arcam reh([iiiarum invcnimus dentein inter ut prius fuerat, collocatiim. Tunc rcinemoigitur accedentcs nos ad
:

pueUa cuni [latre rcversa cst, danles omnes laudes Dco. nucus(|ue libcllus de encrgumcntc virginis libcratioiie. Quo ([uidcm inChristi
et sic salva

felicissimi

coarguanlur

li;eretici

negantes marly-

rum cultum. qiicm

(hi[)lo

invili licct invisibilibus Hagris

qua; locutus fucrat per

dit

Dominus in verbis suis, Prophetam suuin ' CustoDominus oninia ossa coruin, unum ex iis non
sunius, qiiod fidelis

conipclluntur ctiam diemones profiteri; ob id(|ue

(|uam
ista

ilii

afficiendi ipsi tormenlis.

In

quos

miscros

conterclur. Et qiiod

Dominus

ait in

Evangeiio

"

ncgantes o[)portune liic S. Ilicronymi in Vigilantium rcpctimus inlcrpellationem illam,

Non

[)eribit capillus

de capitc veslro.

qua

ait

Res|)onde,

quomodo
qua
,

in vilissimo [lulsit

vere, ct favilla ncscio

'

tanta

signorum

et

Hier.

Ep. xxvii.

' Hilar.
1.

lib.

dc Syn.
'

Paulin.

S. Fcl. c.

7.

'

Sever. dialog.

iii.

Ps.

jixxm.

in Natal.

'

Luc. xxi.

virtutum praescnlia? Sentio, senlio, infelicissime s[iiritus mortalium, quid doleas, quitl timeas
:

ToMus xn.

31

242
iste

CONSTANTINI ANNUS
immundus, qui
hsecte cogitscribere,saepe lioc

(!.

CMRISTI 713.

vilissimo tortus

est [)ulvere,

imo hodiequc

tor-

quetur;etqui
ruuKiue

in te plagas dissimulat, in caeteris

Hispaniam adventum in sequentem rejicit annum, quem numerat iEra seplingenlesnna quinquagesima secunda coUocat vero hoc anno ipsas prodi:

confitetur. Nisi forte in

morem

Gentilium, impio-

Porphyrii et Eunomii, has prsstigias dffimonum esse confingas, ct non vere clamare dfcmones, sed sua simulare tormcnta. Do consilium: ingredere in Basilicas niartyrum, et aliquando

torum patriae et gentis sutc molitiones, sed potuit apud ijisum in notam yErm error facile irre[)sisse. Haud igitur inanem fuisse diaboli illam superbam jactationem qua se Hispaniam csdibus
cruentassc professus
qua; hccc
est,

declararunt eventa. Sed

purgaberis

invenies ibi multos socios tuos; et

cereis

nequaquam
sed

martyrum, qui

tibi displicent,
:

et tunc flammis invisibihbus combureris fateberis quod nunc negas, et tuum nomen, qui

omniaejusdem malorum omnium architecti arte praccesserint, suo ordine enarremus petamus autem ipsam rerum gestarum seriem a
:

in Vigilantio loqueris, libere proclamabis, etc.

Ita

Tudensi ut antiquiore, ipsiusque verbis, quae contigisse asserit, describamus. Cum tamen plura his
quaj ab
aliis

esse pariter arreptitios

17. Ingressus

plane S. Hieronymus, signiUcans hajreticos sed de his modo hactenus.

:

recentioribus

scripta

reperiuntur,

deleta

Sarracenorum in Hispaniam, Jam vero luguGothorum dominatione.

brem aggrediamur tragoediam enarrare multis

deploratam, universo orbi suce calamitatis immensitate notissimam, ingressum, inquani, Sarracenorum in Hispaniam diabolicis machinamenlis
sajculis

efTectum, ut ipse
arreptitia
lere,
(

scelestissimus
)

damon Romaj

in

ut audisti

est gloriatus, utpote de sce-

quo immanius nequicquam aliud excogitari

administris
illis

hand rejicienda dixerimus. Non enim sic |)rodimus vetera, ut novarejicienda putemus, inquibus veritas non esse laesa noscatur tunc enim neque antiquioribus assentimur. Sed ipsum modo audiamus Tudensem, qui haec ait 19. Hoc anno regni sui terlio Rudericus injuriam patris sui ulcisci festinans, duos tilios Witizaj Furmalum et Erpulionem de Hispania cum summo dedecore expulit. Qui ad Tingitanam provinciam transfretantes (tenebatur enim illa pars
: :

potuerit,

usus,

quos

sciret suos

a Gothis) Juliano comiti illius regionis adha'serunt,

esse

omnium

fidelissimos, perfidis Sarracenis. GIo-

quem

Witiza rex inter suos secretarios familiarem

riabatur plane dBemon, eo

videret, ut

quod advenisse tempus

Ante
tot

quod diu

cupivisset, impleret.

habuerat carissimum. Qui condolensde expulsione eorum et dedecore, consilium iniit cuni eis, quatenus Sarracenos evocarent, ct
injurias vindicarent.
incitat

sa?cula de ipso hasc ad Job

Absorbebit fluvium,

et

Dominus Jocutus erat ' non mirabitur, fiduciam

cum

eis illatas sibi

Ad hoc

facinus

peragendum

habens ut influat in os ejus Jordanis. Etenim sive per Jordanem ipsam accipias PalKstinam, quam alluit idem flumen, ea jam potiti fuerant Sarraceni, ipsamque sanctam Hierosolymam civitatem tyrannice possidebant sive per Jordanem,
:

Julianum, quod Rudericus rex filiam ii)sius Cavam nomine, non pro uxore, sed potius utebatur pro concubina, quam tamen pro uxore a patre petierat et acceperal.

20. Erat hic Julianus virsagaxetastutus,qui

et callide excitavit

interpretatione Gregorii,

ipsum populum

intelligas
;

Francos, ut expugnarent Hispaesse se

Cliristianum

baptismatis

iidem ipsum populum

Asiani sed ct

jam aqua perfusum Christianum habitantem

niam citeriorem. Fingens tamen

ad Gallias mitteret
ut haberent
et in

amicum
arma

regi Ruderico, callide consuluit, ut equos et

magna
:

ex parte suae subegerant potestati,

Africam; quia ininteriori

et

subjugarant
rent,

omues qui incolunt Africam suaj ditioni cum et ut Europam pariter debellaet omnes qui sunt in ea fideles suse subjice-

Hispania ipse regnabat securus,

non

erat necesse

arma Hispani

in

patria,

quibus se
poterat

muluo
et in

interficerent .

Prtetextus praeterea

rent potestati, proditione fldelium facilem aditum idem fabricator malorum omnium da;mon in His-

esse ille,

ne populuspro CliisWitizae arma sumeret,

illos restitueret, et in re-

ipsum insurgeret, ut
proveheret. Pergit

pania prajparavit, aperiens ostium, per quod immittat iu reliquam Christiani orbis partem

Sarracenorum

ut plane libere dici

turmas possit, nun-

Tale tunc ad hunc Rudericus dedit edictum, utubicum:

gnum

vero Tudensis

quani majori nec diuturniori vexatam esse Eccle-

que arma invenirentur, vel cqui fortissimi, violenter a dominis auferrentur. Favebat huic proditioni
Opiiinus
(

siam persecutione,

quam cum

imperscrutabili Dei

0|)pa

Hispalensis, et

Toletanus arclii-

judicio permissa est concuti a perfldis Sarracenis.

episcopus,

quem

pater cjus Witiza duabus regali-

Sedjam ipsam prosequamur histoi'iam. Quod ad ipsum ingressum eorumdem 18. Sarracenorum in Hispaniam pertinet, primum omnium quaj sunt temporis disquiramus. Est Roderici Toletani episcopi atque recentiorum rerum Hispanicarum scriptorum coustans assertio, id factum hoc ipso anno cui veritati recitata nuper Acta adstipulari videntur. Unus Tudensis eorumdeui in
:

bus

pra^fecerat civitatibus, ut per

eum

possct Ca-

statum evincere . Haec Je conatibus Ruderici adversus filios Witizae, quibus illis profuit,
Iholica^ fidei
et sibi

ruinam
plane
in

paravit.

Ita

mentem primum Deus

auferre solet

quos paratulcisci, ut suisipsorumferian Giatur armis, secundum illud Davidicum ' dius eorum intret in cordaipsorum, et arcus eorum

eorum,

CONSTAXTIXI ANNUS
confringatiir .

6.

CHRISTI 713.

243
prremisit, ut cognita Ju-

Et

jiixta illud

'

cst

In

operibus

gnatorum ad Hispaniam
liani

nianuum suarum comprehensus

peccator.

dubia

fulc,

bellum cum Hispania; regcincipelaquei

si

Dum

vertit, instar fatui

putans oljesso aliis, in seipsum mala concontra propria commoda propriis

laborantis.

ret

terrebant

namque Barbarorum rcgem

forte adessent,

studiis

Ut piane

ipsi

secunduin illud
:

acciderit \aticiuiura%

quo

dicitur

Stulti facti

sunt principes Taneos, emarcuerunt principes Mempheos, deceperunt i^Lgyptum angulum populorum ejus Dominus miscuit in medio ejus spiri:

quippe qui ipsum habuerat semper infcstum, ac fortcm viribus et consilio sapientcm expertus. Ceperunt tunc Sarraceni Hispaniam et circumjacentes urbes, quia eas absque murorum ambitu invenerant.

dolosi Teleptensis comitis,

tum

Tertiginis,

et

errare fecerunt

iEgyplum

in

Rex autem Rudericns dum vidit dolos Juliani comitis Tingitani, et labores sensit, colleclo Gotho-

orani opere suo, sicut errat ebrius .

rum

21 Sed antequam reliqua prosequamur, rursum

.

hic,

amabo

te,

mecum

considera, lector, quodnara

tam grande
ira Dei

potuit pra?cessisse peccatum, ut

magna
regiffi

armatus ut potuit, acer et fortis pugnara adeo ut per quinquaginta continuos dies infatigabiliter dimicans, sexdecim millia hostium exercitus interficeret. Julianus et
exercitu,
subiit

primo

traderetur Hispania Sarracenis, et ex

duo

filii

Witizae

regem Rudericum

in

prima

acie

Gothorum gente omniuo defecerint. Scimus ab omnibus ostentari tanquam omniura malorum causara Ruderici incontinentiara, cum
insula;

certantem cum cernunt. Christianos milites pro mortuis Sarracenis et sauciis alios commutando,

ausus

sit

injicere

manus
;

in

Cliam Juliani, quani

Barbaros viribus roborant, Sed postquam Juliani fides per totani Africara declaratur, Muza cxercitus
Africani regis princeps

sub

litulo

conjugis a patre accepisset, ct in pellised decipi penitus istos puto

cum
ad

infinita

multitudine

cem

converlisset

equitum peditumque

liaud enim tunc primum accidit, ut istiusmodi commiserint scelus principcs incontinentes. Verum altius est petenda horum omnium causa malorura, qua nuUa major ac vcrior mea sententia afferri
potest,

Hispaniam dirigitur. Deinde renovato bello turmas unas post alias ad proelium adducere coepit. Porro rex Rudericus (Ro-

quam quod

descivisset voluutaria aversione

more solito, prcelio incensus coepit acrius ac propensius in hostes praire. Tandem vero instantibus Barbaris, Hispaniam milites cadericus),
instare,

ab Ecclesia Romana regnum Hispaniffi sub Witiza hujus prajdecessorc, ut suo loco superius ex Hispanicarum rerum scriptoribus dictum est. Ut acciderit illis quidem secundura illud quod comminatus est Dominus', cura Hieremias, eo quod Juda^i
confrcgissent catenas ligneas, jussus est facere eas
lcrreas, quae frangi

piunt

difflciliter;

defatigafi
liter

atque per longitudinem beUi quique nostrorura locum dant, ct terribi-

Golhi qui crant a parte comitis Juliani irruc2.3.

bant.
Rudericus autera ubi se a suis destitui per aliquot dies terga prajbens paulatira, pugnando (ut credimus) occubuit, sed non cuivis

vidit,

jugum

Chrisli respuerant, cogerentur

:

non possent cura videlicet qui subircjugum

:

certus interilus ejus. Regnavit annis tribns. Index

ferreura Pliaraonis

qui, inquara, ab obedientia se

tamen postea
est

in civitate Lusitania; Viseo inventa

subduxere Apostolica; Sedis, justa Dei sententia factum sit, ut subderentur iiniiiis Sarraccnis. PIuribus sane vcritas hsec deinonstrata est cxemplis
etiara

esl lapidea sepultiira, in

qua Epitaphium desuper

hic

saeculo

isto,

nulluin

posse diu subsistere

regnum, quod non innititur super petram. Hinc vides codcm ferrae tempore magno fragore niaxima cx parle esse collapsum impcrium Orientis, dum Heraclius descivit ob ha;rcsim a comraunicatioiic Apostolica; Sedis. Idipsura eadem ex causa Afridemonstralura. Unde veluti ab alta specula illud Davidicum o Et nunc, reges, sit crebrius repetendura * intelligite, et erudimini ([ui judicatis terrara . Sed jam coeptam semcl historiam proscquamiir cx
:

requiescit rodeuicus REX GOTDORUM . Alia qua^ plura his leguntur apud Rodericum Toletanum, ab ipso addita essc noscuntur. Verura post annos plurimos eam esse positam
:

scriptum, scilicet

inscri[)tioncm oportuit,

cum

regni

Gothorumnulla

penitus reliqua esset spes successionis, quod minime accidit superstitibus Pelagio, Julianoquc ipso

cam

esse passam, itidcm supcrius est

Golhorum adhuc viribus pollcnte, et aliis qui ad loca tutiora confugcrant. Pcrgit vcro Tiulensis
:

24. Recesserat

manus Domini ab Hispania oh

inveteratain
riiina;

eam

itrotegerct.

regum malitiam, ne in tempore hujus Omnes deinceps Gothoriiin

et

mililes fusi fugatique fuere, et

codem auctorc

Tudciisi, qui ubi

proditorum moliquinquagc-

ptionem gladio,

usquc ad intererainedia perierunt, et non solum

tioncs recensuit, ista subjiingit

22. Igitur /Era scptingentesima

conlra se comrauiiibus et Barbarorum, scd etiam Francorura armis ex parte Galliarum consurapti

sima secunda,
totius
Afiica;,

Ulit

fortissimus rex

Barbarorum

ducatu Juliani

et filiorum Witiza;

sunt. Ilactenus Tudensis dc clade illata Ilispaniis temporibusRudcrici. Prosecuti sunt tantara cladera
lacryrais atque suspiriis posleri oranes scriptores

frelus auxilio, ut cognovit

quod arma ct cqui non erant in Ilispania, et civitates cssent absque muris,

haud ignobiles
etsi

TariHum Strabonem
sui cuiii vigiiiti et

unum

cx ducibus excrcitus
niillibiis
forliiiiii

quinquc

pii-

ISjI. IX.

'

Isai.xi.x.

illicrcrn.

x.wiii.

p-al.

ii.

in prffisentcin ferme diem. Etenim vulnus sanatuin, haiid taincn tutum, ne malc obducta cicatrix (ut sajpe accidit) iternm rc(;rudcscal. Scd (|uos niodo avcrsio ab Ecclesia Romaiia (iit vidimiis) Hispanos tradidil Sarracenis, poslea

244

CONSTANTINI ANNUS

6.

CHRISTI 713.

obedientia ct observanlia erga eamdein ipsos ab

iiostibiis

scopum Tolctanum adventum Arabum cxpavesccn.

tem, Witiza; insupcr insolcnliis laligatum solum vertisse, Romamque profectum esse, invadentem
vero sedem intrusum fuissc
rius
:

conscrvavit ininnnies, adco nt cliam in

cxteras gentes cis doniinium propagarit.

Caetcruni (luoil ad rcs Ecclesiai Tolctanai speclat,

Rodericus ha;c habet

'

Syndcredum

cpi-

Sed

viri,

inquit,

longa;vi

Oppam, de quo supeUrbanum virum

non obstante
.

sanctimonia; in cpiscopum elegerunt, intrusione

'

Roderic. dc rebus Ilisp.

1.

iii.

c.

18.

Oppa;, qui

jam

niliil

poterat,

AniiopcriodiGrii;co-Roriian;c6206. Anno /Era; Hispan.

7;il.

Anno

Hegira; 95, inclioalo dic 23 Sept. Fcr. 3.

1.

JesuChristi 713.

Constantini papa; 6.

Anastasii imp.

Philippicus imperio exturbalur. Ad n. 1 Agatho diaconus, postquam de Philippico narravit, quse ex cjusPeroratione anno dccxi retulimus, Cum ha;c porro per biennium statim subjungit violenter ab eo, iisque patrarentur, quos studiorum ac sententia; ejusdem haberet socios eum
1.

altaris septo,

una palam cum

eo, ac clara vocc

el 2.

prsdicantibus, ac profitentibus universis, qui aderant, sanctissimis episcopis, ac sacro clero, prtefa-

tam sanctam, ac OEcumcnicam sextam Synodum, plurimam adhibentibus curam ac studium, quo ubique paci et concordia; sanchssimarum Ecclesia-

utique digne commissis, divina citius ultio excepit vel ea imprimis de causa, quod omni ac percmit
;

rum

Dei consultum esset .

2.

Quot annis regnavit Philippicus.

Idem
et

crebro impudcntia, in sacra feminarum monasteria, ahasque Dci obsequio addictas ac sacras personas, nefaria turpiaque aggressus, agitansque pluri-

narrant Theophanes, Nicepliorus in Ilistoria,

mas immensasque pecunias sub

gatas,

Jusliniano congrcid gcneris facino-

atque in palatio repositas,

Paulus diaconus lib. 6 dcGest. Langobard. cap. 3i, festum Pentecostes hoc anno die quarta Junii celebratum, qui ideo dies natalis est imperii Anastasii Augusti. Imperavit Philippicus anno uno
,

ribus dissipasset, ac consumpsisset. Ipso siquidem sancta; Pentecostes sabbato, undecima Indictione,
subito circa vesperam, insurgente in

eum

ex im-

proviso exercitu
vicinae gentis

in Thracia conferto, ac propter

mensibus sex, ut tradunt Paulus diaconus citalus, et Beda hb. de vi i^tat. Quare medio circiler mense Decembri anni septingentesimi undecimi imperium capessierat. Auctores, qui tradunt eum,
aut amios duos, aut biennium imperasse, de biennio incompleto, ac duobus annis
plicandi. Philippicum

Unnogurorum Bulgarorum
ob pacta

contiviolata,

nuam

id tcmporis, ac ejus causa,

irruptionem, plurimis Christianis Thracia; incolis, qua captivis, qua jugulatis, seditionem movente;

non integris excnim hoc anno in ordinem

comprehensus

ipse

semlbarbarus tyrannus, ac im-

pciio pulsus dejectusque, confestim orbatus oculis,

rchquum
vero,

deinceps insipientisipsius cordis tempus,

:

redactum, non tamen occisum, ut notat Paulus diaconus, Indictio xi cum festo Pentecostes conjuncta certum reddit. Prcelerea Baronius num. 5 et seqq. recilat Acla cujusdam virginis a da;monio
liberatffi

juxta Psalmistam, in tenebris ambulans

sequenti

merilis sancti Anastasii martyris,

:

quorum

ipsa sanci;c Peiitecostes die, sanclissiinl ac viviiici Spiritus illuslrante gratia ac adventu, re-

Imperante Domino nostro piissimo Augusto Anastasio, magno imperatore, anno primo,
initium est

nuntiatur imperator vir pius ac Orthodoxus, no-

etpostconsulatum ejusdem serenitatisan. primo

et

mine Philartemius, mutato nomine Anastnsius appellatus, eorum prius acccnsus ordini, qui eranta

nnm.

8 addit, adhibitas sacras reliquias sancti

die

Anastasii

kalendarum Octobris

istius

duode-

communi quodam suffragio ac apiirobatione, cum sacri senatus, ac Ecclesiaslici totius ordinis, tum Christi amantium militumin urbe prasentium, civiunique universorum, primum acclasecretis
;

cim(s Indictionis a kalendis Seiilembris praesentis

Christi anni inchoata;. Licet porro Philippici siculi
et

quorumdam aliorum imperatorum

supersit vesligium
:

consulatus

nullum
siiuum.
3.

eos tanicn ipso natali

matus

in

sanctissima Dei Catholica et A|)ostolica

imperii die consulatum perpetnum iniissc certis-

magna

Dci Ecclesia,

tumque

a pontifice ac patriar-

cha Joaniie coronatus in sancto ac pervcnerajjiii

Juannes patriarcha Conslantinop.

scribit

COXSTANTIXI AXXUS
ad Constantinum PP.
Sic

6.

C.

CIIRISTl

713.

245

Pergit Agatho

diaconus

excidium, ad

vero paulo post, ipso pariter probante ac statim annuente (nempe Anastasio) consequenter etiam congrue excusando Epistol?e data? sunt ab liujus
urbis sanctissimo episcopo Joanne, ad Constanti-

annum dccxi pertineresupra ostendi. Muza a Walid califa ex Uispania rcvoca-

num

sanctissimum ac beatissimum papam veteris

;

Hoc anno ab expeditione Muza, reperit, ut testatur Noweirius, advenisse califa; nuntium in Hispaniam. Hic certiorem fecit Muzam, quod ipsum imperator in aulam
reversus
advocaret.

tur et male habetur.

Roma; qua;
missrTG sunt,

et

congruam

una cum consuetis Synodicis litteris apte universorum, quae

Quia vero post
imaginis,

Verum

principis sui jussis Miiza statim

:

prfescripta

sunt, facientes fldem.

superius declaratam integra;

Synodorum

erasa sextaj Synodi imagine, abolilionem, qui nefarieabolerijusserat miser ac insanus Bardanes, in

non paruit, imo nuntium apudse retinuit Muza autem, inquit Rodericus de Reb. Hisp. lib. i, cap. 4, condolens stragi (quam fecerat Pelagius, de qua anno superiori) suspicatus est factione filio-

rum

Wittiza; et Juliani comitis provenisse, et eos

tantum quinque relictis OEcumenicis Synodis, ipse sc, una cum Sergio, rein imagine depingi ctum stantem ejus medio
dicta Melii camera, sanctis
,

pariter pactis, et cai>itibus, et vita privavit . Post-

quam

califse

nuntium Muza

retinuit,

multas Hispaferro et in-

niae regioncs pertransiens,

omniaque

pra?ceperat, necessario plane ac valde congrue, de-

cendio vastans, ad mare

at

Oceanum usquc

pervenit:

turbatis inde ejusmodi

ambabus

personis, sancta

ibidem assecutus
ipsi auctoritate

est

eum

alter califa; nuntius,

eadem acOEcumenica

sexta Synodus,

unacum

aliis

qui

quinque, ibidem iterum

dio ac

loci dcpicta est;

universo

rum

Dei amante sancta^ Ecclesiae coetu, communi tripulaetitia, spiritalique in Christo exultatione, ovante, pro sanctissimarum Ecclesiarum concessa
tranquillitate et pace. Caeterum ad pleniorem fldem

imperatoris summi Sairacenoquantocius ex Hispania discedere, et iu aulam proflcisci: Muzaitaque, Tarik etMoghith , inquit Rodericus in Historia Arabum cap. 9, Hisjussit

panias

devastantibus

ab Hispaniis revocantur

praecepto Ulit (Walid

califa;).

corum

quffi

tiic

me

praescripta sunt

utque

adedictum

i)rincipis festinare,

Cumqueoportereteos Muza dimisitfilium

librum hunc impensius lccturi certiores fiant, ac majorem habeant persuasionem, visum est eidem lihro subnectere accuratum per omnia exemplar
superius

suum

Abdulaziz, principem citra mare, qui apud Hispalim constituit sedem suam . Tum cap. tO:

memorata)

Epistolae

ac niissae

sub

id

tempus
Epistola

a sanctissimo bujus urbis patriarcha Joanne,

Muza autem cum Tarik et Moghith, ducens scinfinitam pecuniam pervenit in Syriam ad regem (Damascum), ubi Ulit (Walid) tunc tem-

cum

ad sanctissimum Constantinum

papam Romaj

Joannis archiepiscopi Constantinop. ad

Constantinum papam refertur a CombeDsio in IJisloria Monothelitarum pag. 211, immcdiate post
Agathonis diaconi Perorationem.
sanctissimi

poris rcsidebat . Subjungit Rodericus Tarekum crimine peculatus accusasse Muzam coram Sarracenorum imperatorc, cujus judicio omnibus digni-

tatibus privatus

Tum

Andreae

archiepiscopi Crette Jambi scripti ad sanctissimum Agatiionem archidiaconum, ac custodcm librorum sanctissiniai hujus magnaj Dei Ecclesiac. quando librum hunc (nempe Perorationem Agathonis et Epistolam Joannis) accipiens tran-

Muza in cxiliuni missus demum comlemnatus fuit in mille millibus, et in decies centum millibus solidorum, et dolore vario circumseptus vitam finivit. 7. Obitus Ursmari episc. et abbatis Laubiensis. Hoc anno mortuus cst sanctus L'rsmarus episco-

pus
tcrii

et

ahbas Lobii seu Laubaci, pracclari monas-

ilerum remisit . 4. Justinianus imp. scribit ad Pontificem Romanum. Sacra Anaslasii imperatoris ad Constanscripsit, ac

Belgii, ad Sabis fluvii sinistram ripam, e re-

gione Tudirici oppidi, positi, quod primordia sua dcbet sancto Landelino, de quo suo loco egimus.

tinum papain missa, delala cst a Scliolastico exarcho llaliie Romam veniente, ut narrat Baronius ex
Anastasio in Constantini papaj Vita, ideo^iue Scholasticus
Iioc vel

Ursmari Vitam Anso abbasLauhiensisscriptor synchronus scripsit camquc recilant Mahillonius

,

sa'C. 111

sequenti anno successit in exar-

chatum P>avcnna; Joanni liizocopi, quem perpcram Scaligcr in Catalogo cxarcliorum Ravennatciisiuin
5.

d, ct Ilenschenius ad diem mensis Aprilis. Videns vir sanctus vocalionis suae imminerc diem, sanctum Ermiuum discipulum suum succcssorem constituit Nec multum

Benedictin. parl.

xviii

annos sex pra-fecturam gessisse scribit. Ilispania: iywasionem hoc anno Baronius

collocdt.
Ilisiianitc

Ad num. M

anno Domini septingcnteslino decimo tertio saiictus Ursmarus beatae memoria; episcopus rcsopost

el scqq.

Capta} a Mauris

historiam hoc anno narrat Baronius, ab

illis per bicnnium gesta uno tenore recitat, ac annos tresRudericouItiino His|ianitC rcgi, queni anno scquenli occisum tradit, assignaf. Verum Rndcri-

lulus cst de ergastulo corporis , iu(iuit Anso, qui mortis ejus diem non memorat sed cuin in quibiisdam Breviariis ct Martyrologiis XIV kal. Maias,
;

seudiexvin
uti in

inensis Aprihs, et in

noniuillis aliis,

cum anno
tra

unico

(lost

inortem, aut, ut volunt

alii,

Romaiio Martyrologio, die xix Aprilis cclebretur, verosiinile cst prioreni diem ad ejus obiluin,
ad ejus scpullurain seu deposilioneni postcriorem refcrcndum esse. Cum episcopus fuisset ordiiialus tantam illi gratiam divina piclas conccssit, ut
jiiene

post depositioneni Witliza decessoris regnasse, ex-

controversiam imposteruin esse dehet. Primuiii vero Maurorum seu Arahuin in Hispaiiiam ingrcs-

sum

ac Rudciici inkrilum, uiiiveis;cquij

llis|iaiiia!

omncs

aiitcirel

inorlalcs,

cl iiuiUi

cxcnipld

246
illiiis

CONSTANTINI ANNUS
vivcre o|)tarciit
spiritalis
:

7.

CHRISTI 714.
IIoc doctore, et dein B.
)),

qui

oIj

magnitiKliiicm suib

pum.

Ermino succedenle,

sanclitalis

cfTcctus est pater

multorum,
,

effloruit locus

et, ut ait interpofator ejus Vitie,

Scriiituranim doctor, mouastcriorum constructor.

nutritor Ecciesiarum cuslos aniniarum orplianorum ac viduarum, ac rcilemplor caplivo-

quia multi barbarica; gentis, ut supradicti Flanprtcdicandi

pastor

drenses, adhuc detinebantur variis idololatriai superstitionibus;

tantum gratia
fidei, est

sicut

rum;

sitjuidcm a Pippiiio potcstatem redimcndi

conipetebat rudimcntis novella!

episcopus,

crdinatus

caplivosacceperat)),inr|uit AnsOjqui annoDCCLXxvi.

abbas Laubicnsis renuntialus est. Raldricus lib. 2 Cbron. Camcrac. cap. 37 et seqq. scribit Secessurus S. Landelinus Laubiis eo loci prtcfccit beatum virum Dei Ursmarum, piis moribus pr;editmn
: ;

quod factum (juoque de S. Amando leDe sancto Ermino infra seruio flel. Moritur etiam sanctus Suidbertus Frisonum apostolus, ut anno dccxvii ordinein Baronii scginuis
)).

quentes vidcbimus.

in functoria

tantum

prffidicatione

creatum cpisco-

CONSTANTINI ANNUS

7.

CHRISTI

714.

\.

Constantini

papw

obitiis.

Annus

incijiit

Constantinus Episcopus, Eoaldo Vicnnensi

Reliquias
ecclesia; tua;,
:

Redemploris scptingeniesimus decimus quartus Indictionc duodecima, quo die nona mensis Aprilis Constantinus papa, ubi sedisset annos sex, mensem unum et diem, ex hac vita discessit, magna ex Pongloria comparata tificatu bene perfuncto sibi quippe qui cum throno ca^teris eminens esset (ut Anastasius ait) omnium humillimus spiritu erat
:

archiepiscopo.
a

sicut rogasti

per

archidiaconum tuum destinavi de spongia Domini, de vestimentis Domini, de vinculis Apostolorum, de sartagine aerea Machajbeorum, de cineribus sancti
Joannis Baplistae. Quae omuia
capsella argentea clausimus, et sub signaculo sanctitati tua; transmisimus. Piogamus ut eo studio venerentur, quo de munere beati Petri adsanctitalem tuam transmissa
esse

atque mitissimus, cunctis

sibi

subditis

charitate

pater amantissimus, quippe qui penuria! tempore

nibil prffitermisit offlcii in pauperibussublevandis.

noscuntuD). Et

alia

manu:

Jesus Christus

De ipso autem, pra3ter illa (luai dicta suntsuperius, idem Anastasius bajc habet in fine Fecit ordinationeni unam, in qua creavit presbyteros decem,
:

te, frater,

sanciificando custodiat.

diaconos duos, cpiscopos per diversa loca iiumero sexaginta quatuor. Qui etiam sepultus estad bcatum
Petruni Apostolum quinlo idus Aprilis Indictione duodecima (xiii). Cessavit episcopatus ejus dies quadraginta )). In cujus locum postea subrogatus de quo dicturi sumus secst Gregorius secundus
,

quenti tomo.
spectat,

Quod vero ad rationem temporis non potuit ad sequentcm annum idem Con-

2. De Synodo Londinensi falsa assertio. Sub hoc anno recentiores chronographi recensent Synodum Londinenscm dc imaginibus habitam sed alii in annum undecimum vel duodecimum, alii in decimum supraseptiugentesimumreferunt: cum tamen antiquiores scripiores, qui et res ipsas Anglorum sunt prosecuti, de hujusmodi Synodo nec verbum quidera. Sane haud crediderim hoec praeterire potuisse Bedam, si revera fieri contigissent. Sed nec ipsum argumentum subsistit, vel
:

stantinus pervenisse,

cum

eo tempore rcperiatur

sedisse ejus successor Gregorius, ut qua; dicenda

troversiam

causa probatur fanta deduci

fuisse,

qus

debuisset in conhis

ut et de

eruntj significabunt. Extat ejusdcm Constantini papae Epistola ad archiepiscopum Viennensem sed quod non habeat certum datae annum hic in
; ,

Summus
Eguvinum
Wiceiis,

Pontifex

Constantinus.

monachum
in

consuleretur Dicunt enim, designatum episcopum

ut Dei
:

divinitus

admonitum
,

Genitricis

fine

eam describimus

sic

enim

se habet

'

imaginem

sua Ecclesia collocaret

rem autem

in controversiam
1

Bibl. Floiiac, cdit. a Jo. a

Bosco Cailcst. pail.

ult.

pag. 42.

Apostolicam Scdem

deductam fuisse delatam ad jussumque Eguviuum sisfi

,

CONSTANTIXI ANNUS
coram
Pontifice, et

7.

CHRISTI 71
S.

247
Lamberlus martyrio occubuisinflictum Pipini conscientiai
est,

juratum de visione, quam

vi-

annos sexdecim
set,

derat, et aliis lestatuni esse.

Tunc vero ConstanCelebrataquc

jamiiue facinus oblivione sepultum videri po:

tinum legatuni
qui

niisisse

Bonifacium in Britanniam,
celebraret.

tuisset

tamen semel

Londini

Synodum

viilnus

nunquam curatum

imo

niagis recru-

Synodo, fuisss in ea probalas visiones Ej:fuvini, et de cultu sacrarum imaginum promulgatum esse decretum. Ha?c quidem cnm careant testiiicalione

majorum

et

adversentur

iis

quae sunt a Beda

conscripta, facile inducimur ut

commentum

esse

ejusdem martyris ante annos quatuor renovata memoria. Translutum est cniiu corpus pjus in Legiam, qua; ex vico crevit in nobilem civitatem ex ejusdem martyris gloria atque miraculis ibidem jugiter edi solitis. Pergit vero
duit ex translatione

putemus. 3. Quid enim oportuit ut de re jam diu ante

recepta visio ostenderetur, ut induceretur in
fldeli

Marcellinus
5.

Acccrsitusque sanctus Swibertus egregius

usum

pontifex ad visitandum
rexit prius

eum

per nobiles viros, per-

populo

Nonne

auctoritate Bedae (quod suo

est)

cum
,

Willeico et Theodorico discipulis

loco superius dictum

liquet

una cum sancto

suis

Coloniam ad Plectrudem illustrem ducissam

sive Austrasiorum, consilium

Evangelio suscepisse Anglos usum sacraruni imaginum, Augustino ex antiquo Ecclesias Catliolicoe

LotharingiEe
expetens,

ab ea
reli-

quidnam

facere deberet. Qua;

eum

usu

illuc

Salvatoris

imaginem introducente

Sed

giose suscipiens et tractans,

nia; pio

tandem

retento Colo-

sunt hic iterum ejusdem Bedffi verba repetenda, cum de Augusfino in Angliam veniente agens, haec
ait'
:

Willeico presbytero saucti Swiberti apud

et

se

causa devotionis
et

consolationis (erat

At

illi

(Augustinus videlicet

et socii)

non

Willeicus

Evangelicus

sacerdos)

misit

enim felix sanctum

dffmoniaca, sed divina virtute

prffiditi

veniebant,

Swibertum

Agilolphum Coloniensem archicpi-

crucem pro vexillo ferentcs argenteani, et imaginem Domini Salvatoris in tabula depictam, litaniasque canentes, pro suasimul, et eorum propter quos et ad quos venerant, salute a;terna Domino supplicabant . Et inferius Fertur autem, quod appropinquantes civitati, more suo cum Cruce sancta et imagine magni regis Domini nostri Jesu Christi, hanc litaniam consona voce modularentur Deprecamur te, Domine, in omni misericordia tua,
: ,

scopum cum plerisque aliis pnelatis ad Pi|)inum prlncipem conjugem ejus, ad informandum eum,
si

obiret

ne

illustres legitimos suos fihos,

Dro-

gonem ducem Campania;, Grimoaldum MajoremDomus Childeberti regis Fraiiciae exha;redaret, ha;redem scribendo Carolum Martellum illegitimum
detrimentum et confusionem sui et fotius Ecclesia;, atque in scandalum suorum primatum et subditorum. Et quia sanctus Lambertus e|)iscopus eumdeni Pipinum de illicito connubio
ex Alpaide pellice

genitum

in

damnationem animae

suie, et in

ut auferatur fiiror tuus et ira tua a civitate ista, et de domo sancta tua, quoniam peccavimus, Alleluia. Ha;c ibi. At quisnam est qui docere possit

Alpaidis increpaverat,
6.

martyrium

subiit.

hoc SKCulorecessisse Anglos ab his qua; docuerat Augustinus? Sed et quis iste quem dicunt, Bonifacius legatusin Angliam missus a Constantino Pontificc ? Puto voluisse auctores sivel

minimum quidem

Venientes igilur

pra;fati

pontifices Jop-

piliam ad a;grotantem principem Pipinum, benigne

ab eo suscepti sunt. Qui ipsum consolanles,

tolerantiam adversitatum temporalium
tatuin
et

et

ad

inflrmi-

gnificarc ISonifacium illnm magnum Anglum Germanorum apostolum a Grcgorio secundo Romano Pontifice designatum verum ille nonnisi sub eodem Gregorio secundo Homam venisse re,
:

peritur.

Abcat igitur dc Synodo Londinense com-

corporalium confortantes, aiebant, quod asperum facit, ne dum delectarentur in via, obliviscerentureorum qua; sunt in patria. Tandem nacto opportuno temiiore ct congruo, inter ca>tera pro salutc et remedio aniniaj

Deus

electis suis iter

mcntum.
4.

sua;

causam, pro qua venerant,

statiin

ei

devote et salu-

filius

Pipini oMtus cui siiccrdil, licet illefjilimus, Carolus Martellus. Hoc eodem anno ma-

briter pontiflces exponentes, et dc iUicito matri-

monio increpantes,

cum

indignatione re-

gnus

ille

Pipinus regni Francorum administrator

sibi iu

moritur, relicto
ex pellice Carolo

magistratu successorc
Martello. Ha;c

filio

pulsam patiebantur. Alpais vero legalionem sanctorum pontificum sciscitans et comperiens, irala
valde, pontifices abirc celcriter pra3ce|)it; et ipsa
interpellans iinportune

cognomento

autem

quomodo
:

se habuerint, a nullo fidelius,

quani a

Marcellino, qui

hac

pra; oculis habuit,

'^

sumenda

pro Carolo Martello lilio suo apud pipinum, impetravit cuncta [iro eodem
suo, qua; petierat. Pipinus vero eodem anno moriens, eumdem Carolum Martellum suorum principatuum reliquil ha;redem. Quod cernentes
fllio

putamus ail enim in Swiberto Contigit anno ab Incarnatione Domiiii seplingentesimo dccimo quarto Pipiiuim de lleislallo strenuum principein
:

et

iMajorem-Domus Francorum

dolentem super

prafati pontiflces, inglorii ettristesCoIoniain rcdie-

iniiocente morte sanctissiini

Lamberh Tungrensis

runt, enarrantes pra;clane Plectrudi omnia qua;

gesta crant iu Joppilia a Pipiuo, consolantes
et

cpiscopi, ad luorlem tegrofare. Licet eiiini ante

eam,

ad tolerantiam patientia; animantes. Hactenus

7. Sic igitur

dc his Marcelliuus.
'

Bcd.

hisl.

Ant;!.
i

I.

i.

c.

25.

Marcellin.

in

Swib.

c.

25.

cum prieiecturam

illam primariam

apud Sur.

ie

Marlii.

annis viginti scpteni administrasset,

hocanno mor-

248
tuiis est.
Ita ctiani colligcs

CONSTANTINI AXNUS
cx .lona
'

7.

CIIRISTI 71'l.
contulissc,
liajc et

nionaclio

ejiis

Ecclesiis

monasteria erexisse, sanctos

temporis scnplore, (luni anno Doniini septingentcsiinonunicratPipini magislralusdecimum fertiiim,

consenlieufia his qua! apud
pra>fuisse

viros coluisse,
factitasse.

alia id genus crebrius opera Regnabat hoc tcmpore in Galliis Uago-

Aimoincm ^ leguntur, nimirum rcbusFrancorum annos viginti

inler principcs

berlus secundus, qui scquenli anno, uhi tcnuisset

septcm. Fuisset Pipinus

pios

niaxime

regnum annos quinquc, moritnr, inque locum ejus Franci elevant Danielem clcricum in rcgnum,

adnumcrandus, nisi ista de pellice eum valde denigrassent. Conslatquidem ipsum Pijiinum multa

quem nominant Chilpcricum

dum. Reliqua
Gregorii

ejus nominis secuneruiil,

sequenli

tomo diccnda

ubi et

ejus nominis secundi Koinani Pontiflcis

'

Jon.

in Vila S. Viilfranni episc.

1.

Senon. apud Sur. die xx Marlii.

res insigniter geslas aggrediemur.

- '

Apud Aimoin.

iv. c. 5.

Peroratio

cum

riratiariim actione.

Sisten-

modo, statuto termino, a Gregorio ad Gregorium. Etenim a primo egressi, vcluti hospitali accepta tessera, apud secundum ad quem pervenimus liospitalitatis jure quiescimus, et quidem itinere fatigati cum interdum per vastam, rerum
hic
;

dum

ducem Dei Genitricem mariam, necnon eorum quos expetivimus in via comites sanctos martyres. Quibus omnii)us quantum pro acceptis
sivimus
beneficiis

dcbeamus, Tobia) nos sentcntia docet

',

cum

judicavit dimidiuin

bonorum

quaj

filius

vexerat, fideli comiti tribuendum,

esse putavit
;

quem hominem
Angelum

gestarum ignorantia, solitudinem, fuerit in invio via laboriose quairenda aliquando veliiti per ardua
;

sed

si

cognovisset esse

montium, instar Jonath;c',fuerit manibus pedibusque reptandum, ut oppositas immensas ubique difficultates superare possemus cum inter hwc omnia quam saipissime densarum spinarum obici:

suosque scque ipsuni libenter exhibuisset. Jure crgo nos iisdem, quos nacti sumus ducem et comites, omnia ista pro gratiarum actione i'cpendimus, impendiniusque nos ipsos simul. Ipsi vero otlerant quod accipiunt Deo bonorum oninium
,

omnia sua

bus pnrpediti, a multipllcibus scilicet diversisque ingruentibus undiqne negotiis violenter abrepti ab itincrc inslituto, ad aliena curanda oportucrit ad
passus iermesingulosdivertissc.
sujierasse, et ad

largitori, a

compedum aureorum
torum
Ainen.
,

quo nobis impetrent solulionem istoruin simulque veniam pecca,

felicemque ex
:

hac vita

migrationem ad

Hscautem omnia
exitum pcrvenisse,

Deum ipsum

cui

sit

Iionor cl gloria in sacula.

optatum

viie

opus
1.

fuit ejus,

quam

in ipso exordio itineris quae-

Reg. XIV.

Anno

periodi

Graco-Romana; C207. Anno

yEra; Ilispan. 752.

Anno

Ilegirac

9G, inchoato die C Seplemb. Fer.

1.

Jesu

Clirisli

714.

Constautini

papa;7.

Anaslasii imp. 2.

Ad nuin. 1. 1. Obitiis Constantini papce. Anastasius testatur, Constantinum papani sedisse

annos septem,
et dies c/iiindecitn, et

consecratus fucrat, us{|uc ad

annum sequentem
die

vitam

propagarit

et

obierit

octava mensis

sepuUum

esse

Aprilis illius anni, sequenti

stasius, sepultns.

die,

ut habet Ana-

ad B. Petnim Apostohtm Vidus Aprilis, Indictione xiii, Anasiasio Augusto. Annos septem et dies xv
eidem
etiara attribuunt

Anastasii mutilavit, ut tonio

Baronius famen, qui imiierium sequcnti Deo dante

Honorius Augustodunensis,

videbimus, uniim etiain

detraxit, scripsitque

annum
sedisse

Constantino papae

Luitprandus, Abbo Floriacensis, Catalogus Vaticano-Palatinus, aliique Catalogi, Reginoet Marianus

Scotus, licet in mensibus vel diebiis corrupli sint.

eum

annos

sex,

men-

sem unum,
fidem;
et

ac diem, contra Anastasii ct aliorum

liabet,

ubi Anastasius
xiii,

euin sepultum esse

Quare minime dubitandum, quin Constantinus, qui die xxv Martii an. Dccviii Pontilex Romanus

Indictione

ipselegit, 7d//c//oe xii, sednullius

Codicis Anastasiani aucloritate fretus. Motus etiam

CONSTANTINI ANNUS
ad
id

/.

CHRISTI 714.

249
ad orationem in Basilica

cardinalis
II

eruditissimus,

qiiia sanclo

Gre-

Grimoaldus venisset,
S.

cum

gorio

ejus successori,

annum unum

amplius,

Lantberti inartyris proccssisset, a crudelissimo

quam

[lebrocius in

par erat, assignavit, ut suo loco dicetur. PaConatu Chronico-Hist. recte quidem

viro impio, Rantgario nomine, interfectus est. Post

hajc

Thevaldus

filius

ejus parvulus, in loco ipsius

\idit Constantini

mortemad sequentemannum
conjunxit

per-

cuni rege Dagoberto Major-Donuis palatii effectus

est.

tinere, sed

eam perperam

cum

die xiv

Sequenti quoque tempore idem Pippinus dux

mensis
2.

Martii.

ajgrotans

mortuus
xxiii.

est.

Rexit^iue

populum Franco-

Synodus Londinensis adversus sacras imagines ficlitia. Ad num. 2 et 3. Balfeus et Magdeburgenses fingunt, hoc anno Londini episcoporum Synodum habitam circa cultum imaginum, quod

rum

annos

Reliquit

superstilem Carolum

Post obitum quo^iue ejus Plichtrudis matrona pra?fata suo consilio atque regimine cuncta agebat . Grimoaldus , quem ideni continuator
filiuni.

Egicimis designatus cpiscoi>us Wigorniensis beatae Mariffi Virginis imaginem in Ecclesia sua collocasset; aiuntqiie Egwinum sanctarum imagiuum cul-

laudat ob ejus mansuetudiuem

ciijus

eleemosynas iu

pauperes, ac pietatem, duas uxores duxit; ex prima,

nomen

ignoratur,

suscepit

Theudoaldum
noinea

tum primum
xisse.

in

Anglo-Saxonum
;

Ecclesias inveextat

filium,
fuit

nullam vero prolem ex

filia

altera, cui

\'erum
Eg^vini

sancti
circiter

hs merEB fabulae auctore anonymo

vixit, scripta,

skcuIo

et

enim Vita qui undecimo tam a Bollando

mense Januario, quam a Mabillonio sa?cuIo in Benedictiao parte 1 recitata, in qua legitur quidem eutii monasterium beataj Dei Genitrici dedicasse, et adeo ejus devotuni cultorem fuisse, ut nunquam a memoria ejiisexcideret, nunquam in verbis
ejus dcesset. Cujus visitatione et cousolatione saepe
recreatus, omnia, qu;e
ea, qucC

Radbodi Frisiorum regis. In CJH-onico San-Dionysiano mors Grimoaldi mense Aprili mors Pippiiii mense Decembri stylo barbaro consignatur a dccxiv depost Grimoaldo in mense Aprili et depost Pippino in mense Decembrio . Annalista MetensisadditPippinum, cuin
Theutsinda,
, : ,

de infirmitate convaluisset, ultum esse necem Grinioaldi, et paulo post

mundi

erant,

omittebat, et

Dei

erant, indesinenter exercebat , ut

1 i.

legitur

num.

Refertur etiam in ea ejus

et

Romam

profcctio
ibi

Otfa regibus, sed nuUa coacta) Londini Synodi, aliarumiiue fabularum

cum Coenredo

lapsum esse iteriim in morbum, quo tandem consumptus interiit, postquamin locum Grimoaldi filium ejus parvuliim nomine Theodaldum Majorem-Domns cum Dagoberto rege constituit. Pippinum autem hoc anno vitaiu clausisse, lestantur plerique antiqui annalista; rerum
Gallicarum. In libello de Majoribus-Douius rcgiaj

a Magdeburgensibus confictarum inentio. Quare

mortuus
4.

dicitur

medio Decembri,
kal. Januarii.

et in

Annalibus

Spelmannus, qui omnes Saxonum Synodos accurate collegit, ad annum Christi dccxii de hac Synodo ait a Cogor ista Magdeburgensium et BalEei verba exliibere cum non habeam e veteribus, quein adducani , qui ideo figmentuin illud asper:

Metensibus

XVII

nari debebat,

non vero de cullu imaginum

et

in Bri-

Pippinus Utriquce chtoe uxores fiiere. Plectrudem, qute usque ad obituni niarito cohabitavit, aliam duxit uxorein, Alpaidem nempe, idque, ut addunt Annales Fuldenses, priore conjuge posthabita, seu minus ainata. Sed, ut animadprffiter

tannia hiijus fabulae occasione verba facere. Bri-

verlit

Ilenschenius in Diatriba de
cap. 2,

trib.

Dagobert.

tannos enim
possit in

Anglo-Saxoues Crucem

et

imagines

hb.

3,

qus

in laudato Fredegarii continua-

quam ut jure dubiuni revocari. Videatur Altordus in Annalibus Ecclesife Angiicana; ad annuin dccxii, quamvis satis hac de rc docteque Baronius disseruerit. Obiit E g loinus cxvca. ammm dccxx, cujus Vita ab auctore aiionymo circa sa;culum xi scripta legenda ai)ud Mabillonium sa^c. iii Benedict. et Bollandum ad dieni xi SS. meiisis Januarii. Egivino successit in episcopatuin Wigorniensem, seu in episcopatum Wicciorum, ut tunc vocabantur Wigoriiienses, Wilfridiis, (luem multi cum Wilfrido juniori Eboracensi episcopo pcrperam conludere,
veneratos esse, res nianifestior est,

tore appellatur concubina Grimoaldi, ex

qua
,

is

genuit Theudobaldiim, in Genealogia

regum Franedita
et

corum
libello

ex Mss.

regis

Britanniaruin

in

de Majoribus-Domus rcgiai vocatur etiam alia conjux Gritnoaldi, uti mater Caroli, aiia Pippini uxor ut hic voces, alia conjux, alia uxor et
:

concubina videantur pro eodem promiscue sumi. Ilinc in Erclianbcrli fragmento ex Breviario reguin

Francorum
filius

et
ej:

Majorum

Domus
et a

dicitur Carolus
lib.

Pippini

concubina,

Flodoardo

2,

cap. 12, Carolus ex ancilla; stupro natus, quaj in citato Fredegarii continuatore Alpais Caroli niater
dicitur Pippini iixor nobiiis et elegans.

anno dccxxxi. Moriuntur Grimoaldus et Pippinus MajoresDomus. Ad num. A et seqq. Continuator Fredegarii cap. 104, lo(|uens dc Grimoaldo 1'ippiiii lilio et Majore-Domus in Austria, ait Griinoaldus filiaiu Radbodi ducis Frisionum duxil uxorem.
ut videre est
3.

duplici Pippini conjugio ex

Verum dc horum temporum cor-

ruptela
.").

sat

supra a iiobisactum.

Eilii ei nepotes Fippini Ileristallii ducis.

i^igrotante (jMO^iuefippiiio Jobii villa super

Mosam
in

fluvium (erat Jobii villaseu Jopila, vulgo Jupile,

aut

Per aiinos viginU septem, mensesquc sex, ut habent antiqui annalislie, ideo^jue a inense circiter auctoritatc infra regiain Junio anni dclxxxvii inaxima Pippinus politus est sub quatuor Franco,

JopU

viila

pubiica c regione

Ileristallii

rum

dioicesi Leodicensi),

cum

ad

euiii visilaiidum

idem

regibus. Cognomen Ilerstalii sive llerstallii naclus est ab Harstallo seu llerstallo, vel Hcrstallio,

TOMUS

Xli.

32

250
qiiod horfc circlter itinere
fllios

CONSTANTINI ANNUS
ilistal

7.

CHRISTI 714.

Leodio. Siiscepit

rum
Isti

qiiatuor,
:

ex Plectrude Drofjonem el Gri-

hodie iiomen apud nos perseverat, etgenus. appellabantur MostarabfP, id est, mixti Arabes,
In?ilitii.

moaldum

ex Alpaide

Carolum

el

ChMehran-

seu

Eduardus Pocockius Anglus,

,

lingiiaperitis-

dum

.-scd diiosfaiitumreliqiiitsuperslites

et Childebrandum, ac nepotes sex, noldum, et anonymum, fiiios Drofjonis ; Theuflofd6?M;nfilium Grimoaldi; Carolomanmarn^i Pippinum tilios Caroli cognomcnto Martelli. Carolomannus

Carolum Uugonem, Ar-

rum

Orieiitaliuni

pncserUm(|ue Arabic.T

Pippinus, qui postea regnavit, ex Carolo et ejus uxore Rotrude nati sunt ante Pippini avi mortem.
et

nos Arabas, qui ab Ismaele gmus ducunt, dictos fuisse Most Arabas seu Disititios, eo quod non essent cx primis Arabiae iiicolis oriundi; ncc genuiiii Arabes. Hoc modo
siinus, vestigiis Abiilpiiaragii inbtcrendo docet

in Speciiiijne llistori;c Aiabuni

omnes

externa; stirpis

gentis, et religionis inter

Nam,

ut scribit auctor Annahum Fuldensium, Pippinus qui natu minor erat, annos vixit liv,

obiitque an. dcclxvui. C'ro/2M

cum

patrein amisit,

agebat iTitatis xxiv eique Rotrudis uxor Pippinutn alterum filium nuperrime pepererat, quem sanctus Willebrordus UUrajectinus eiiiscoi^us
,

annum

Arabas viventes, vocati sunt ab ipsis Mostarabes. Verum Hispaui lilteram T de hac voce tollentes Hispano-Arabas appellaruntil/os.lra^es. Pari niodo urbs a Mauris vocata Astigia, vel Estija, etlerunt
Saragosta, Saragoca pronuntiant, voces, quas lingua; sua; intruserunt, corrupere. At nonnulli eruditi opinati sunt, Rodericum , seu et Hispanos eodem prffisule veIlispani Ecija,
et niultas

Arabum

Francorum ducibus maAlcuinus in i|)sius Willebrordi Vita testatur. Ilaic conducent, ut facilius capiantur quvc infra de Pipjiini Heristallii ducis filiis et ncpotibus in medium adducemus. Quk porro Baronius ex Pseudo-Marcellino dc Pippino
jorem fore
pra;dixit, ut
refert,

baptizavit, et anterioribus

linguam Arabicam ignorarent, syllabam Mos a voce latina Mixtos corruptam existimasse. Verum hanc conjecturam linguae Arabicae
tustiores, ciim
perili suggillant, licet

eam

admiserit Marianalib. G
rejecta.

fldem non merentur,

nisi in

quantum etiam

de Reb. Hisp. cap. ultimo.

8.

ab antiquis afleruntur. Certe hic nuin. 5 fabiilator iste affirmat, Drogonem Pippino patri superstitem fuisse, qui tamen anno dccvui vivere desiit, ut eo

Marcce inlerpretatio
1,

Marca

lib.

Marcae Hispanica; cap.

slantis

dicit,

originationi a Ro-

anno monstravi.
6.

Dura

viventium.

conditio Christianorum sub Mauris Post subactam a Mauris Bispaniam

conrationem refragari quae Muzarabes illos Cbristianos perpetuo vocat, non autem Mistarabes:
,

derico Toletano propositae ipsam scripturae

Muza Arabis

beneficio , inquit Marca, hanc

vivebant in ea Christiani niulti, licet dura servitute oppressi, qui inter Arabas remanserunt, quandiu

libertatem consecuti, cjus se nominis patrocinio

contra sequentium principum impotentiain tuebantur, ac deditionis suae conditiones

Marwanida, et post eos Almorabitini (vulgo Almorabides) rerum potiti sunt. Deinde Almohades, qui imperium Ahnorabitinis eripuerunt,. omnes
illas veteres HispanicasEccIesiasfunditus destruxerunt, et hos pauperes Chrislianos a tinibus suis

ea nomencla-

tura

explicabant .

Verum

\\xc etyinologia

ob

eamdem, qua pra;cedens, rationem rejicienda. Facit ad rem istam quod refert Leo Afer lib. 1, cap. 19,
Arabes
qua3
scilicet in triplici diflerentia esse,

genuinos
illam,

expuiere.

Verum sub Marwanidibus

-i

ut testatur

et nativos,

qui oinnium

primum regionem

Rodericus hb.

de Reb. Hispan. cap. 3,Christiani,

qui in Hispaniis servituti barbarica; mancipati elegerunt degere sub tributo, permissi sunt uti lege, et Ecclesiasticis inslitutis, et habere pontiflces et Ecclesiasticos sacerdotes , apud quos viguit officium Isidori et Leandri; et viget liodie in sex parochiis Toletanis . Meminit postea aliquorum

nunc Arabia vocatur, occupasse, et e Saba eorum rege descendere dicuntur, et hos proprie
Arabas indigitari Ismaelitas vero, qui ab Ismaele Abraha} filio dicuntur ducere originem, quique mullo post eo advenientes connubia et foedera cum primis incolis coutraxerunt, qui tantum insititii et advenae sint, appellari Mustaraba, quasi Arabizatos, hoc est, adscititios vel adoptivos denique qui migrarint in Africam, et per connubia moresque Barbaris ibi se admiscuerint, vocari Mustehgeme, quasi barbarizatos. Ex quibus praesuhs Toletani explicalio extra omne dubium ponitur (1).
: :

sanctorum episcoporum, qui sub

vixerunt.
7.

illa

captivitate

Quare Muzarabes

appellati.

Isti dicti

sunt , inquit Rodericus lib. 3, cap. 23, mixti Arabes, eo quod mixti Arabibus convivebant, quo(1)

quoddam episcoporum Etruris cui Pisanus, Florentinus, et Lucensis Arelinum episcopum agitatam. Res erat de jure quod sibi competere in Concilii charta quadam Luitprandi regis apud P. Grandi in Tractat. de Pandectis in Appendice n. 1. Hujus pariler et mentionem facit Alexander II in sua Dulla apud Ligbellium in Aretinis. Porro citius anno dcCxiv, Concilium jstud baberi non potuit, cum Lucensis episcopus memoretur Talespriauus, qui idem est cum Taperperiano ab anno dccxiv Lucensi episcopo, ut habet Ugbelhus in Luceusibus. Hujus Charlae veritatem sin minus in omnibus, cerle tamen in multis asserlam esse idem Cl. Graudius ibidem demonstrat. Nec sane Concilium in ea commemoratum liclitium esse, satis probat Alexandri 11 liulla, quam superius indicavimus. Hujus Concilii nulla adhuc mentio m recentissimis Conciliorum Collectionibus facta est. Post hac scripta iucidi in Chartam quamdam donationis exaratam Lucs anno regni Luitprandi II, Indictione XI, id est, anno ^ra; Christianffi Dccxm, in qua Talesperianus Lucensis antisles commemoratur. Ex quo inlelligimus episcopum hunc uno sallem anno citius quam apud Ughellium ca^pisse ; ideoque et Coucilmm illud Etruscum anno pariter dccsiii baberi potuit. Chartam illam vulgavit Muratoriusin Antiquil. llalic. t. i, col. 228. Mansi.
episcopi interfuere, ad cognoscendam

Ad hunc annuin

vel ad posferiorem pertinere censeo Concilium

causam Senensem

inter

et

Ecclesiis quiljusdam

episcopatus

Senensis

Aretinus episcopus contendebat. Meminit hujus

EXPLICIT OCTAVUS

ANNALIUM TOMUS.

; :

GREGORII

11

ANNUS

CHRISTI

251

GREGORII

II

ANNUS

1.

CHRISTI

714.

1.

Prcefatio auctoris.

Magna (jiiidem vis

camdem

cst

adeo ut hac ex parlc,

si

quis Annales hos antiquo

atquc potenlia

veritatis, utpote quic

Dei Filiuin in-

nomincAccrvum

testimonii appellaverit, puto, sco-

visibilem atquc incompreliensibilem e ca?Io duxit in

lerram,fecitque visibilem liomincm, ut

testem fidclem cfficeret. Id
:

sui

enim profitetur ipse,dum hoc natus sum, et in iioc veni in mundum, ut testimonium perbibeam veritati. Nosque idipsum prfcstare volens, sic monuit - Et vostestiait'

Lapides siquidem sunt isU EccIcsiaCathoUca, cdocentes: quos qui non audiunt, esse surdi penitus convincantur,
veritatis altinget.
sit

pum

vocales, ubi

Ego

in

et

tanta sublimitate

coeci, qui non videant quod promineat; atque prorsus sit existimandus insanus, qui tanta congerie ac molc

arguantur omnino

monium

perbibcbitis.

Adco ut qui

Christi

sunt,

iestium spreta,

suam

potius

omnibus duxerit

pra3-

iidem testcs esse debeant veritatis. Sicut cnim magnusiile patriarclia Jacob' non solum ipse lapidcm
erexit

fercndam esse sententiam.

3.

Suscepti igitur nos

memores
:

instituU, ac
;

intituIuni,signumactestimoniumcumLaban
suos omnes simul in
testimonii

Domini commonentis, atquc dicenUs'

colligit

Quinoa
:

sancita) concordiaj, sed

unum

conferre lapides pra;cepit, tanta copia, ut tamulus

elevarctur, (piem
itaet Cliristus

Acervum

nominavit

ejusmodi colligendi lapides coeptum semcl prosequimur opus et quamvis nimio labore fessi assurgimus tamen
dispergit
,

mecum,

non solum lapidem * iUum summum, angularcm, clectum, pretiosum ac vivum ercxit in titulumeasublimi inscriptionesignatum Ego sum Via, Veritas ct Vita Sed et suis id i[)sum facicndum praccepit, ctiamsi opus sit vit;u dispendio, hujusccmodi scilicet in unum aggregare lapides indices, semper lo(iuentcs testimonia verilatis. 2. Cum autem id jugiter in Ecclesia faclum constet; nos id operis sponte suscepimus, ut ex
,
: :

alacres,

non
,

nostris confisi viribus, sed de consueto

patrocinio

quod jugiter imploramus, patronm

nostraj sancUssima; Dei Gcnitricis Marite Virginis

securi. Cujus et prccibus iliud rogamus impendi, ut idem, qui in dies magis majoribus incrementis Accrvus testium exaltaturj tanquam excelsa pharus eluceat miseris illis, qui cajca nocte per altum pclagus sa^va tempestate jactati % circum-

omnino

feruntur omni vento doctrinffl

quo tandeni ad

lu-

rcbus gcstis prodita annis singulis testimonia veritatis, eadem simul congerentes in unum, ac tem-

cem

vcritatis, licet sero, conversi, illuc

clavuni di-

tollcremusinaltum nobiliorem tunndum testium, qui sui emincnlia factus

poris ordine disponentes,

unde malc solvcrunt, ad portum salutis, Calbolicam i|)sam sanctam Ecclesiam, ([wx unica in a;ternum pcrstat * columna et flrmamentum veririgant,
taUs.

orbi universo perspicuus

nemincm
'

latere possel

'

Joan. XVIII.

Joan. xv.

Gen. XXXI.

* 1.

Petr. n.

'

Joan. XIV.

Luc. Xi.

2 Eplics. IV.

1.

Tim.

iii.

Grer/orii II Sedis tempiis et electio.

Annus

meros,

redemploris
Indictioiie

scptingeiitesimus dccimus (jiiartus,

cum res ab eo pra;clarc gestas perlegeris, ;cquc conscnUes. Qiiod primiim ad lenipus spcctat,
cum
aliam cjus
1'ontificis Sedis

duodecima, superiori tomo usque ad

longc diversam
'

obitiim Coiistaiitini papa; in Aniialibus relatiis lia-

annorum rationem initam

esse re[)erias

a rccentiorc

auctorc

bctur

qu;e autcm ab eo tcmporc us(iuc ad cjus

gesla csse
reperiuiiliir,

ab

ea,

quam

nos ponimus,

lioc

annn

fincm

jam aggredimur
iio-

enarrare, atquc [)rimum de Sede Cregorii ejus

ininis scciuidi

inchoatain csse, nem[)c [uod tradal [losl bienniiim i[)sum sederc coepissc, digniiiii cxisliniamus, more

Romani

Pontificis,

(|ucm absolutis'

simi

omni

cx [larle suiumi sacerdolis cxplcssc nu-

Panvin.

in Fasl.

252

r.REGORII

II

ANNUS

1.

CHRISTI 71:

nostro, nihil sine certa teslificatione leviter afflrmare, sed ea de re exactam afferro rationem. Assertione in primis id constat Anastasii Bibliothecarii,

valide impellentis

menmortiiumque dicit undecima Februarii, Indictione decima quarta, utiiiue hoc anno sedere ccepisse affirmare necesse esl dumque rursum tradit Joannem Constantinopolitanum episcopum ad eum litteras scripsisse, itidem hoc anno ipsum Pontiflcem esse creatum pariter admonet; siquidem illo de throno deposito, alius loco ipsius anno sequenti sedisse reperitur. Etenim hoc anno secundo Anaslasii imp. Joannem ipsum redactum in ordinem, Theophanes tradit ipsum vero Anastasium Augustum prajsentem non excesejus annos sexdecim,
ses octo, et dies \iginti
,
: ,

qui

dum numerat Sedis

qui et moro majorum apocrisiarium mittens Conslantinopolim Michaelem presbyterum, per eumdem id visus cst procurasse. Pepercerat hactenus ei Anastasius ea fortasse ratione,

quod ab

ipso

coronam imperii solemnibus

fuisse

ritibus accepisset.

Verum hoc anno, qui secundus

Joannem
in

Anastasii numeratur,

ordinem

rcdactuni, Theophanes atfirmat, cujus et sententia

hoc pariler anno, kalendis Augusti, electum fuisse

sisse

Sigebertus ac pluns alii hoc anno Gregorium sedere coepisse. Haec de his quaj ad temporis rationem spectare noscuutur:
et

annum. Testantur

sanctum Germanum, possumus inlelligere. Dum enim ait iiisum Germanum sedisse annos quatuordccim, menses quinque, et diesseptem, desiissc vero septima Januarii, Indictione decima tertia utique docet hoc anno mense Augusto sedere ccepisse seu potius annosquindecimsedisse usque ad annum septingentesimum trigesimum, quo privatum constat. Quomodo autem ista de subrogatione Germani se habuerint, ab codem Theophane
'

jam vero de
2.

ipsius Gregorii electione

agamus.

sic

accipe
4.

Cum autem

post Constantini Pontiflcis obi-

Anno

inquit, secundo Artemii, qui ct

sedes vacasset dics quadraginta, ut idem Bibliothecarius aucfor est, vicesima secunda mensis
Maii, ipse Gregorius
et

tum

Anaslasii, translatus a Cyzico

urbe metropoli Gerin

(juo
et

manus Constantinopolim
:

commoni-

summa

concordia

cleri totius

populi Pontifex creatus

est.

Eminens enim

iu

torium translationis, quod subinfertur, pronuntiatum est, continens ifa Electione et approbatione
religiosissimorum presbyterorum
populi
gratia,
et

eo

ab invitis etiam extorquebat. Sed audiamus qua; de ipso Bibliothecarius habet Gregorius secundus natione Pomasanctitas id
:

tum

doctrina,

tum

diaconorum
urbis divina
et

totius venerabilis sacriquc senatus, et amici Christi

,

conservandte hujus regia?

quce

temporibus Anastasii, Theodosii, et Leonis atquc Constantini Augustorum. Hic a parva a;tate in patriarciiio nutritus, sub sanctai memoriae domno Scrgio papa subdiaconus atque sacellarius factus, Bibliothecai est illi cura commissa; deinde ad diaconatus ordinem provectus
,

nus, ex patre Marcello

,

fuit

semper inflrma

curat,

ea

quaj

non sunt

(desunt) adimplet,

transtuht

Germanum

sanctissimum praesulem Cyzicensium metropoleos in episcopum hujusaDeo conservandK ac imperatoriae

civitatis.

Facta est prasens translatio in

jiraisentia

Michaelis sanctissimi presbyteri et apo-

est a sancto viro vir castus

ditus,

facundus loquela,

siasticarum

rerum

divina) Scripturae eruconstans animo, Eccledefensor, et contrariorum for,

crisiarii Apostolicae

et

Sedis sub Artemio imperatore Hactenus commonitorium quod appellat Theophanes, sive decretum de translafione Gerraani e
,

tissimus impugnalor. Hajc atque moribus Anastasius.

3.

de ejus primordiis

Cyzicena Ecclesia in Constantinopolitanam sedem.

Delectus enim tantus vir fuit ob ejus egregiam
sanctitatem
et

Gregorii opera deposito Joanne,

Germanus

eruditionem,

cum

etiani et generis

sanctitate

tanum

obtinet. Ubi autem Gregoriicrealioinno-

insignis episcopatum Constantinopoli-

tuit Orientalibus,

Joaunes Constantinopolitanus ad

enim , inquit Germanus filius Justiniani patricii, qui eo tempore quo Constantinus Pogonatus imper. e
nobilitate haberetur insignis. Fuil

Zonoras,

eum

more Synodalem Epistolam scripsit, ut idem Anastasius auctorest, qui ait Hujus tenipoex
:

ribus Joannes Coustantinopolitanus antistes Synodicam Romam misit, et ad eum rescriptis idem
est Pontifex Hkc tantum de his ipse. Quod enim idem Joannes hwreticus esset, ut vidimus, intrusus a Philippico imperatore, haud dubitari potest, rejecfam a Gregorio Joannis Synodalem Epistolam, qua ipse et alii cum eo episcopi scri-

Sicilia veniens ultus est in eos qui alium imperatorem dcsignaverant, ab eodem occisus est; et ejus filium cermanum, cum ejus fetatis esset, qua castrari homines solent, eunuchum fecit.Hsc Zo-

usus

naras in Constantino.
dentia factum
istis

Magna quidem Dei

daretur,

provi-

est,

ut tantus episcopus temporibus

Ecclesiai Constantinopolitanai Ecclesiae niaxima

cuni

eidem
neret.
5.

omnium

persecutio immi-

bentes ad recens creatum

Romanum

Pontificem,

ab

illo
:

communionem Catholicam
sed eos

suffurari tenta-

aversatus, et

tanquam ha;reticos ipse Pontifex est ipsum pseudo[)atriarcham e throno deponendum curavit. Quod enim non ante, sed
rent

Quodnam autem specimen sanctitatis edicum electus in Ecclesiam ducerctur, collocandus in throno, dum prophetico aftlatus spiritu
derit,

ventura

prffidixit,

habefur in robus

gestis prBecla-

rissimi martyris Sfephani junioris

:

apud Joannem

cum rescripsit Grcgorius Constantinopolim, ipse Joaunes e throno depositus invenilur; utique cxistimare digniun
est, id litteris
,

vir

Damascenum his vcrhis expressum Cumeximius Germanus iii patriaichicuiu Ihronuni asccii'

ad Anastasium imperatorem

factum esse Gregorii ad id prsestandum

Theopli. an. xiii. Lcon. inip.

GREGORII

II

ANNUS

1,

CHRISTI 714.

253
ita

suriis esset, plebs ingenli frequentia ad maximum sanct SopliioB templum, ipsius videndi cupiditate concurrebat. Erat enim iile virtutis nomme clarus

Theophane, qui csteris sicut antiquitate,

auctoritate pra-stat, ha'c breviter accipe
:

et

Cum

non sine voluptate versabatur. Una autem cum omnibus prsclarum illud parcntum Stepliani paroccurrens, scamnum quoddani occuparat, quo eum, quem
et illustris,

atque in

omnium

linguis

Artemius, idemque dictus Anastasius, didicisset, quod classis Sarracenorum ab Alexandria in Phoenicem properaret ad ligna cypressina incidenda, eademque ad usum navium comparanda mittit
,

classem
(

ut

obsisteret,

cui

pra;fecit

Obsiciuin

cupiebat
i]uw
ejus

e superiori

loco

intueri

posset.

Cum
enim

igitur ille per Ecclesiam transiret, statim mulier,

Stephanum

fcestabat

in utero

(ipsam

comitem obsequii ), necnon Joannem magnae diaconum. Porro ideni imp. generalem logothetam Obsicium, et alios omnes in Rhodo
Ecclesia?

gestabat in utero, cura concitabat) Benedic, domine, id quod in utero mco est, clamare
cccpit. Ille

quem

insula convenire jubet. Ubi

cum
qui

essent,

ab

eis

qui

erant Obsicii

adversus eos

erant

Joannis

autem

perspicaci aninia3oculo
,

utero gestabatur

intuens

eum, qui Benedicat hunc Do-

dissensio orla est,

qua factum, ut occiso Joanne,

preevalentibus,

adversa; partis niilitibus

dum

ti-

minus per primi martyris intercessiones, respondit. pud omnes porro mulier afflrmabat, se ea hora qua hoc audisset, igneam flammam ex divino illo ore prosilientem vidisse. Ut igitur in lucem editus cst, statim cum, ut magnus Germanus praedixerat, Stepiianum appellarunt, etc. Ita quidem ad belluni (juod parabatur, militem antequam nasceretur, visus est designasse, ac martyrem prxdixisse Germanus, dum eum per primi martyris Stephani infercessionem cum benedictione signavit: quod et
manifestius declarariuit evcnta, ut suis
feriusdicturi suinus.
locis in-

nierent imperatorem ob
suri

ad propria

admissum tacinus, revercum Adramyttium pervenis,

indigenam hominem noniine erat tributorum publicorum exceptor, eum hortati sunt imperare qui fiiga lapsus in monte latuit sed inventum imperare coegerunt; Constanlinopohmque versus navigausent,

invenientes
,

Theodosium

qui

tes

cum

classe

regia

tandem

posi

sex

pugnandum fuit , donec menses proditione urbis porta

patefacta, una cum suis admissus est Theodosius, qui Anastasio vitam concessit, quain duceret factus

monachus

in monasterio, ubi fuit exilio relegatus.

Imperiiim ab Anastasio in Theodosium IV transfertur. Turbatur inter ha:'c totus Heipublica! status, lumultuantibus militibus, et alium sibiimperatorem deligentibus nomineTheodosium. Quod
6.

Cum

interim Leo Isauricus pra^fectus Orientis miniinc volens novo imperatori se subjicere, sccuin
attraheiis

liliam spopondit in

Artabassum praitorem Armeniae, cui et matrimonium se daturum, de

ll;ec

quideni

lioc

anno factum

esse

Tiieophanes in

imperio adipiscentlo cogitare ccepit.

sunt ex

omnes a^que consentiunt, cum imperii Anastasii non iiisi annum el tres nienses numerant. Quoniodo autem id acciderit, ab eodem
primis
tradit, et alii

Theophane sununatim
gestis iu Oriente.

collecla,

de rebus hoc anno

Anno

[leriodi

GrKCO-Romana; 6207.

Anno

752. Anno 96, Constantini papa; 7. Anastasii imp.

/Era: llispan.
Ilegira:

inclioato die
2.

Ui Sepl.

l''er.

1.

Jesu

Chrisli 714.

1.

Constantinus Ecclesiam Pioinanam rexit usque ad annum sequenfcm, quo die octava mensis Aprilis, obiit, ut in flne tomi
nus.
\

Grerjorius II consecraticr Pontifex

Rnma-

eo anno Dominica cadebat. Papebrocius

quidem
diei

in

num.

ad

(>.

Conatu Chronico-IIist.ordinationem ejus

Aprilis afligit; sed error
ti/ii
illi

xxvin natus, qiiod Constaneaiii

pa/)ai

mortem

a dio,

quo

Aiiastasius col-

superioris ostendimus.

Eo dcmorluo cessavU
iib.

cpi-

locavit, removerit, et

cum

diexviii Martii sequentis

sco/)atus dics f/uadraf/inta, hu\ui[ aiictor libri Poiililicalis, et

Chrisli

aiiiii alligarit.

IIujus teiii|ioribiis Joannes

ei

ex eo Ordericiis

2 et Martinus

Po-

Cdiislaiitinopolitanus anlistes Syiiodicaiii

al(|iie

misit,

li)nusin(;hron. Qmrcsauclusdrcrjorius If, iiatione

ad

eum

lescriptis

idem

iisiis

est Pontifex ,

lUimanus, ordinatus cst anno seplingentesimo decimo (iiiinlo, die decimanonamcnsisMaii, inqiiam

ait Aiiastasius.

Existimat Baronius, rejeclaiii a Grc-

gorio SyiKxlalem Joannis Epistolam, hiincque ab

25/i.

GREGORII

II

ANNTJS

1.

CHRISTI 714.

eo tanquam hfcreticum habilum. Adtlil,

in

Joannem

textuni Theophanis corrigit, seu, ut verius dicam,

ordinem redactum fuisse, affirmare Theophanem. Verum memoria labitur cardinalis doctissimus nam tam Theophancs, (|uam Anastasius in Historia Ecclesiast. seu in vcrsione Theophanis, diserte habent, Joannem post annos tres, sedis scilicet, mortuum esse. Refeii quidem Zonaras Joannem post triennium exauctoratum fuisse sed ciim hujus depositionis nullus aUus meminerit, longe major fides Theophani habenda prsesertim cum Joannes oeconomiam suam statim ac Philippicus
;

enim anno elapso dictum imperatorcm jam demonstravimus Gertnatium vero die xi Augusti anni nccxv ordinatum csse, ex dicendis anno dccxxx, quo abdicavit, macorrunipit. A?iastasium
csse
:

gis confirmabitur.
3.

Theodosius anno sequenti imp. dictus.

6.

Ad num.

Theophanes eodem Incarnationis anno Alexandrino citato, quo narravit translationem sancti Germani e Cyziccna nietropoli ad patriarchatum Constantinopolitanum, refert Artemium imp.
classem advei-sus Saracenos misisse, eique Joannem

lyrannus sublatus est Constantino papfc significarit, pro ea excusarit, ac in eadem non paucos socios habuerit, inter quos Germanum ejus in sede Constantinop. successorem, et Andream Cretensem, mai^nai virluUs viros. Sed cum Baronius Joannis Epistolam ad Constantinum scriptam, et a Combe,

magna;

Ecclesiae

diaconum

praefecisse

qui ubi

Rhodum

appulit, militares copije ex Opsicii thegladiis peremere, clas-

mate Joannem diaconum

dere, et

sique divisa rebelles in regiam

urbem recta contenhominem quemdam nomine Thendosium,

salutarunt.

fisio

ab

aliquot annis

pubhcatam

non

vidissef,

quem obviam habuere, imperatorem

Joannem depositum

fuissecredidit,

eumquc Mono-

thelitarum antesifjnanum appellavit. Suntquiarbitrantur, Epistolam Joannis ad Grcfjorium II aliam

non esse quam Epistolam Joannis ad Constantinum papam, qua; post hujus mortem Gregorio II reddita fuerit. At cum Joannes anno dccxiii, post festum Pentecosles, suam Synodicam ad Constanlinum papam dederit, et Gregorius II mense tanturn Maio anni dccxv Pontifex Romanus conseconjecturam eam vanain liquet cratus fuerit esse, et Joannis ad Gregorium II Epistolam ad nos
, ,

non

pervenisse.

2. S. Germanus succedit Joanni in patriarAd eum itaque Cliristi chatutn Constantinop.

Artemius de rerum suarum salute desperans, dedit manus, et monasticum habituin induit Theodosius salvum eum esse jubens, Thessalonicam in exilinm egit. Imperavit itaque Philippicus annos duos, et nienses iiovem Artemius annum unum et menses tres . Qnibus ex Theophanis verbis infert Baronius, Artemium seu Anastasium hoc anno depositum esse et Theodosium imperatorem levatum cum hic chronographus imperii Anastasii nonnisi annum et tresmenses numeret. Verum locus ille Theophanis corruptus, legendumque Imperavit itaque Artemius annos duos, et menTheodosius annum unum, et menses ses novem tres , ideoque Artemius, qui die iv Junii anni
:
:

annum

Joatmes, qui ante pontiflcatum fuerat diaco?msei chartidarius CHCOtio?nii, quique annos tres sedit, quod utrumque docet Nicephorus in Chronico, vitam propagavit usque ad annum sequentem, eodemque mortuus est ante dicm undecimam mensis Augusti. Theo{)hanes enim ad annum Incarnat.

Dionysiani dccxiii
actus est

imperium iniit, in exilium anno septingentesiino decimo sexto , mense circiter Januario. Theophanes eniin in praefata mensium enumeratione ununi plus dicit, vel Artemio, vel Theodosio detrahendum. Et ratio est,
quia a die iv mensis Junii superioris Christi anni ad diem xxv mensis Martii anni dccxvii, quo Leo Isaurus regnare coepit, fluxerunt tantum anni tres

secundum

Alex. dccvii kalend. Sepleinb.

prffisentis

anni Dionysiani

inchoatum
,

scribit

Eodem secundo

imperii Arlemii

qui etiam Ana-

stasius,

Indictione decima tertia, mensis Augusti

die

undecimo, e Cyzicena metropoli Constantinopolim Gerinanus translatus est , ideoque anno se,

menses decem, et ii utrinque incompleti. Leonem autem Isaurum anno et die praidictis ad imperiuin evectum esse, infra demonstrabo.
4.

Duo

non verocurrenti, ut putavitBaronius, qui Theophatiem imperatorum non animadverterat

quenti,

guntur.
et

annos a kalendis Septembris morti decessoris proximioribus cum anno civih inchoare, ideoque anno dccxv, mense Augusto, juxta computandi rationem a Theophane usurpatam, secuudum Anastasii imp. annum adhuc in cursu fuisse. Eo autem Christi anno dies Dominica in diein undecimam mensis Augusli incidit, et ordlnationes

Decepit Baronium modus narrandi numerandi a Theophane adhiberi solitus. Hic enim imperatorum annos, uti jam dixi, cum anno civili incipit, ideoque et secundum Anastasii imp. a kalendis Septemb. praesentis Christi adde,
anni.

Theophatiis de Philippico loca corri-

His

Theophanem uno

sfepe tenore, qua; pluribus

annis gesta, recensere. Nostra emendatio certa; anno enim Incarnat. secundum Alex. dccvii lau-

episcoporum diebus Dominicis, aut festis soleiunibus fieri solitas ssepe inculcavimus. Goarus inNotis
ad

i)0stquam retulit Anastasii depositionem, et Theodosii inaugurationem, suam narrationem his

dato,

verbis claudit
tios

hnperavit itaque Philippicus

Et tamen ne

ati-

Theophanem contendit,

saticiuni

Germatium

duos,

etc.

verbum quidem de

anno primo Anastasii imp.

gusti Constanlinoiiolim

die quarto mensis Autranslatum esse, Anasla-

siumque seu Artemium prssenti solum anno ad el juxta eam sententiam imperium evectum
;

tantum de Anastasio el Theodosio locutus fuerat. Praeterea Tlieophanes jam Biennio iinperii Philippici suo loco scripserat
Pliilippico prcCiniserat, sed
:

iuter superius

memorata

transacto , Artemius seu

GREGORII

II

ANNUS

2.

CHRISTI 715.

255
Quae imperitus librarius proelia;c

Anastasius coronatus est imperator. Corrigendus

tificatus ejns, etc.

Theophanis error pag. 302, ubi de Concilio Trullano verba faciens, ait A canonum proinulgatione usque ail annuni quarluni Philippici anni quinque intercedunt . Xani Philippicus non annos iv, sed annos ii et menses ix iinperavit.
ft alius
:

termisit,

ignorans per

tempora non tantum

imperii, sed etiam sa?pe consulatus annos in Actis

publicis

mcmoratos

fuisse.

Omisitenim h;ecverba:
ac

Imperii vero ejus anno

fjus, notas scilicet

tertio,

insuper loco,
,

consulatus ejus, perperam apposuil

Po?itificatus

Tabuhs Theophanis unus tantuni annus Theodosio asfignatur, sicuti ct in Chronico ct tam in Tabuhs, quani in Chronico anni tantum duoPhiJippico, itidemqne Arlemio adscribuntur, etquod
Tertio, iu
;

pam

II

referens

temporarias ad Gregorium pacum lamen Arteniius ad annum

iH ejusdem PontiQcis

.Pontificatus ejus exeunte in

j)eculiari

animadversicne

dignum

in

Chronico

sus

sit. Ilis

non pervenerit, sed primo monastcrium retruadde, neque hoc, neque sequenti sa;culo
solitos fuisse

duralio

imperii Theodosii prajter hujus chrono-

Pontifices
teris
si

Romanos

annos suos in

lit-

graphi

menioratur. Qnare nondubium, quin hfcc verl)a, Artemius annum unum et menses ires, de Theodosio intelligenda sint. Neque quis
(hcal,

morem non

exprimere, sed tantum imperatorum annos,

illud

aliquem temporis characteremadhiberent. Quain-

obrem Capitulare

Tiieophanem
,

scribere,

biennio imperii Phi-

septingentesimi decimi sexti, quo

Dotescebat, et

datum idibus Martii anni Roma; Anastasii

lippici transacto
Historici

eum

imperio dcjeclum esse.

depositio, qua3 paulo ante contigerat,

nondum
annus

in-

enim hujusmodi loqucndi formulis plerumque intelligere tantuni biennium inchoatum,

variis passiin

adhnc
;

in cursu erat

terlius

tam ejusimperii, quam consulatus. Quaj accurate

explicanda fuere
alii

exemplis in hoc
Miscella;, (]ui
ita

opere monstravi.
exscribere
a

cum

ex recentioribus historicis

Uuare auctor
solet,

Theophanem

Philippici

alii

vel Artemii, vel

Theodosii,
labefa-

ea verba

intellexit,

cum

ait

Biennio

vel

denique Leonis Isauri

G.

Chronotaxim

iniperii Phili|)|(ici transeunte,

visum estimperatori

ctarint.

sabbato Pentocostes,
Historia,

elc.

et

quam

in Chrouico,

Nicephorus tam in Paulus diaconus lib. C

Series

regum

Orient.

Anglornm.

Malmes5^

buriensis

lib. 1

de Gestis reg. Angl. cap.

Orien-

de Gestis Langobard. cap. -41, et Beda lib. de sex ^lat. annum tantuin unum Theodosio rectc
assignant.
5. Anastasium imp. usque ad annum sec/uenIpm imperasse mac/is confirnvitur. Cerle auclor libri Pontificalis testatur, Artemium adhuc in vivis fuisse, quo anno Constayitinus papa sepultus est, ideoque anno sequenti, (juo die nona Aprilis tuinulo mandatus fuit. Insuper Capitulare Gregorii

talium

Anglorum

reges, (|ui per haec tenipora in

,

Estanglia regnarunt, his verbis perstringit

ubi

locutus de Ethelherio fratre Annai regis

Hujus
flliis

successor frater Ethelwaldus continuatis successio-

nibus regnum

reliquit
:

Adulpho, Ethelwoldo
Ethelredus successit
birthus,
:

his

ejusdem Beorna

Ethelerii
:

huic quoque
sanctus Ethcl-

hujus

fllius iuit

emit .

quem Offa rex Merciorum dolose interSed cum principes isti magis ex noinine

papie

H datum

Marliniano episco|)0,

aliisquc

in

Bajoariam ablegatis, hisverbis clauditur: Uatum idibus Martii, imperante doniiuo Augusto Anastasio a Deo coronato niagno imperatore, annotertio Poii-

gestis cogniti sint, annos eorum non digeremus, et de S. Elhelberli morte anno dcclxxv ct Dccxciii verba faciemus.

quam rebus

GREGORII

II

ANNUS

2.

CHRISTI

715.

\.

Theodosius fidci Catholicce professor.

c)nartus

imperator, ubi habcnas imperii.

i!st

piilso

Seplingentesimus

dccimus

(|uintus

Redemptoris

Anastasio,

adeplus, quod Caliiolicus csset, nihil

annus

se(juitur, idcm(|uc sui cxordio signatiis In-

anti^iuius habuit, ipiain ut (jiiod Pliilip|iicus

impe-

dictionedecimalerlia, quoTheodosiusejusnomiiiis

rator lueral demolilus, ipse rcslitueret nobilc

mo-

: :

256
niimentum
erant
:

GREGORII
,

II

ANNUS

2.

CHRISTI 715.
;

rum
Ista

quo sex OEcumenica! Synodi depictre hoc facto ita compressit ora hffirelicout omnis de fide quspslio in ea iirbe cessarit,
qiii

interfecerunt vivos autem amphus quingentos comprehendentes, captos Neapolim abdnxerunt, et sic castrum reci[iere poluerunt, pro cujus redem-

Anastasius in Gref,'orio,

et alii iia^c in

Oriente.

ptione septuaginta auri

libras

ipse

sanctissimus

Jam vero qua

hic reddamus.
2.
obsistit

in Occidente

in ejusdeni Gregorii
tradit,

papa

(ut promiserat) dedit .

Pontificatus exordio facta

idem Anastasius

stasii.

Eadem

habet

et

Hucusciue verba AnaPaulus diaconus, qui et

:

Grcgorius papa Longobardorum invasioni

Quod enim opera Theodimi subdiaconi. Longobardoruni gladii undi()ue imminerent, quibus maxime in votis esset Urbe potiri quam cum Heruli, Gotbi, WandaU diversis temporibus sa;pe cepissent, ipsi vero quod nunquani consequi po;

castrum affirmat ex quo possumus inteliigere a Beneventano duce Longobardorum id perpetralum fuisse. 3. Vidisti, lector, sanclum Pontificem aeque ac Gregoriurn primum in numerum sanctorum receptum, bona Ecclesiastica ab hostibus invasa niinime
id fuisse

Cumanum

conternpsisse, ve) recuperaredesiisse, (luantumlibet

tuissent, probro ducebant.

papa ad
sciebat

Quamobrem Gregorius numiendam moenibus Urbem adjecit aniet a pra.'decessoribus

impossibilis
tio loci,

propemodum
quod minus

videretur ejus expugna-

sed

posset suis, id alienis armis

mum, quod
:

tentatum esse

recipere procurasse, omnifjue studio praesto fuisse,

scd

quod nec

ipse perfecerit, aliis ingruen:

consiho, ope, pecunia adjuvisse, subdiaconi etiam

Ecclesioe

tibus molestiis, Anastasius docet his verbis

Hic

Roman.TS opera
processit,

usum

esse.

Sed observa

exordio Pontiflcatus sui calcarias decoquere jussit.

ordinem quo
ternis

porta sancti Laurentii inchoans, hujus civitatis instaurare decreverat, et aliquam partem

nimirum monitionibus rem ageret

ut

primum

pa-

deinde ut con-

muros
faciens,

emergentibus incongruisvariisque tumul-

temptores Ecclesiasticis censurisexterreret;demum vero ut in eos hsec omnia contemnentes ageret

armis, eisque castrum

tibus prajpeditus est . Ha3c Anastasius. Cceptis ita-

expugnandum

curaret. Sic

que minime favens Deus, vokiitcunctis innotuisse, murum et antemuipsum esse positum in Urbe fortemque atque inexpugnabilem permanrale suram Urbem, si ejus habitatores justiliam colerent quod quidem pluribus sajpe est declaralum exemphs. Sed quid turbarum his diebus acciderit, ut idem S. Gregorius avocaretur ab iustitulo, idem Tempore etiam Anastasius narrat bis verbis ipso castrum unum a Longobardis fueratsub pacis quo audito, omnes redditi sunt dolo pervasum tristes. Adhortans autem sanctissimus Pontifex, ac commonens Longobardos, ut redderent quod si non acquiescerent, in iram divinam inciderentpro
' ; :
:

Deus rem tantam aggredi voluit Pontificem et doctrina et sanctitate insignem, ejusque exemplo sanciri disciplinam, ([ua successores eru(hti, ablata bona
Ecclesiastica ab iniquis possessoribus

vindicarent,

etiamsi

opus

sit

armis,

si

caetera
fieri

remedia contema Christianis, ut

nantur.

Possunt sane bella

'

sanctus Augustinus

scribit

ad Marcellinum, ex

charitate et misericordia dixerim, et lucro

eorum

qui impeluntur

cum

videhcet occupandoquisqufe

dolo

quem
et
:

fecerant
eis

suis scriptis protestabalur.

voluit

Nam

munera

dare, ut restituerent,

suanon sunt, reus permanet danmationis ccternae, a qua vel invilus liberatur, cum vi aufertur, quod male possedit, fitque secundum ilhid Davidicum * Contere brachium peccatoris et maligni. Exqua fractura, quod sahis animaeacquiratur, mox subditur Quajretur peccatum iilius, et non invenie:

muita sed illi turgida mentenequemonitaaudire, nec reddcre suntpassi. Unde idem sanctus indohiit, seseque spei contulit divina;. Atque in luunilione ducis Neapohtani et populi vacans, ducatum eis,
qualiter agerent, quolidie scribendo prajsentabat.

tur . Sic igitur ex charitate atque misericordia

infertur beilum, in
et

quo qui vincitur, simul vincat unus tantummodo vincatur diabolus, cum cogi-

tur captivatain
titutione
4.

animam

reddere liberam, facta resS. R. E. subdia-

Cujus mandato obedientes, inito consiho, moenia ipsius castri versuti (veluti) sub nocturno ingressi
sunt silentio, Joannes
scilicet

bonorum. Quod vero ad Theodimum

et

conum
mentio,

rectorem Campania;

de quo est facta

dux cum Theodimo

:

pertinet, extat ejus

sepulcralis inscriptio

subdiacono et rectore, atque exercitu et Longobardos paene trecentos cuni eorum Gastaldione

Neapoli in Ecclesia sancii Andreie, ad

Nidum

dicta,

intabula marmorea ante altare liisversibusexarata:

CONFVGIENTIS AD TVVM SVFFRAGIVM LAETVS AMPLECTERE OSSA PVTRIDA

TABEFACTA APOSTOLE SCE QVI OB TVI MERITI DESIDERIVM AVLAE TVAE MOENIA MIRA FECIT PVLCHRITVDINE CORVSCARE. VT TVIS ADIVTVS AVXILIIS DISRVPTIS VINCVLIS jNFERNI HINC RESVRGERE

CARO MISERA POSSIT ET IN DIE EXAMINATIONIS CALCATIS FACINOROSIS PECCATIS GAVDIA DIVINA PERCIPIAT TE INTERPRECANTE MARTYR ANDREA.
HIC IN PACE

MEMBRA SVNT POSITA THEODIMI SVUD. REG. ET

RECT, SCE SED.

Aug. Ep.

V.

sPsal.

IX.

GREGORIT
APOST. ET
Sl
'

i:

ANNUS

2.

CHRISTl 715.

257

DISP. HVIVS DIAC. BEATI

QVIS PRAESVMPSERIT

ANDREAE. HVNC TVMVLVM VIOLARE ERIT ANATHEMATIS

VINCVLIS INNODATVS.

Hadenus Theodimi subdiaconi

lis sanclre

regionarii et recto-

ruin fuisse munus, curam gerere pauperum, ex

pluribus sancti Gregorii
litteris

Sedis Apostolicai, etdispensatoris diaconiaj

edocemur

datis

ad

sancti AndreiT

Epitaphium sepulcrale. Ex quibus etillud observationedignum intelligis, inlocis illis,

ubi

Anthemium subdiaconuni, eo tempore Neapoli eodem munerefungentem. Sed etsi non tempus, locus tamen exigit
,

Romana

Ecclesia patrimonia possidebat, consti-

ut in

eadem diaconia

S.

Andrea),

tutas esse diaconias, sicut ia Urbe, in

quibus eleemiiiistro-

aliud hoc vetustius ibidein positumEpitaphiuin hic

inosyna) a subdiacono rectore patrimoniietdispensatore erogari solerent.

describamus.

Eorum namque

i^ MORS QVAE PERPETVO CVNCTOS ABSORBET UIATV

FOELIX

PARCERE DVM NESCIT SAEPIVS IPSA FAVET QVI AFFECTVS POTVIT DEMITTERE TVTOS

MORTALEM MORIENS RON TIMET ILLE VIAM. CANDIDA PR,\ESENTI TEGITVR MATRONA SEPVLCRO MORIBVS INGENIO ET GRAVITATE NITENS. CVI DVLCIS REMANENS CONIVX NATVSQVE SVPERSTES
EX FRVCTV MATER NOSCITVR IN SOHOLE HOC PRECIBVS SEMPER LACRYMOSA HOC VOCE PETEBAT CVIVS NTOC MERITVM VOTA SECVTA PROBANT. QVAMVIS CVNCTA DOMVS NVNQVAM TE FLERE QVIESCAT

FELICEM

FATEOR

SIC

MERVISSE MORI.

*t* HIC REQVIESCIT IN PACE CANDIDA DIE

IIII.

C. F.

QVAE VIXIT

PL. M. ANN. L.
IIII.

ID. SEPT. IMP. D. N,

II.

MAVRITIO PP. AVG. ANN.

P. C.

EIVSD.AN.

IND. QVARTA.

Tiaduni hanc claruisse miraculis, dignamque habitam (juai referretur in sanctorum numerum.
Viget

confirmavit. Ha?c Anastasius et

Paulus diaconus,
:

enim

ejus

memoria

in

Homano

Martyrologio
sancti

necnon Beda hujus temporis scriptor, dum ait Luitprandus rex Longobardorum donationem
((

una cum sancta Candida seniore discipuia

Petri.
C.

Alpium Cottiarum
rex fecerat, ct
ille

rcpetierat,

quain Hcribertiis (Aripertus) admonitione venera-

Sed redeamus ad Longobardos.

Horum

rex

bilis

Gregorii papfficonfirmavit. Haec ipse.

historici.

Eadem
in

I^uifprandus
Ecclesia

primo

iiifensiis

Pontifici repetiit

ab

ei alii recentiores

Idipsum Oldradus
id

Uomana Alpes

Cottias,

nitentia

Longobardorum antea ipsi ductus easdem rursus eidem

:

quas Aripertus rex donavcrai verum ]kuEcclesia;

Epistola ad

Carolum Magnum, ubi

primo aniio

ejusdem

regis ab ipso factum tradit.

'

Dispensalor hujusdiaconia'.

iOIMUS

XIL

33

258

GREGORII

11

ANNUS

2.

CHRISTI 715.

AnnopcrioiliGrjTfo-Romanff esns.

Anno

Mrx

Elispan.

753.

Anno

negir.-c

97, inchoalo die 5 Septemb. Fer. 5,

Jesu

Clirisli

715.

firegorii II papa; 1.

Anastasii imp. 3.

Artemium imp. Theodosius anni tantum sequentis initio iniperator levatus est, ut patet ex dictis anno

Ad
tum

d.

Rebellio militum adversus

\.

evasit.
extitit

Magna
ai)ud

et valida

perturbaiio et persecutio

num.

superiori

num.

3 et seq. ubi et ostendimus, exerci-

Francorum. Eo tempore clegerunt in bonorem Majoris-Domus quemdam Francum nomineRagenfridum. Commotoque exergentein

Anastasium imp. rebellasse, et Theodosium illum tunc publiconim vectigalium

advcrsus

citubostiliusque
vastantes,

Mosam fluvium

properant, cuncta
foedus
inierunt.

cum Radbodo duce

exactorem, forterepertum, imj^eratorem etiani renilentem salutasse. Subdit bisTheopliancsannoIncarnat.

His diebus Carolus dux a

trude
3.

sub

femina Plichcustodia detentus Dei auxilio hberaprffifata

fit

secundum

Alex. dccvii, qui kal. Seplcnib.

tus est

anni
classe,

Cbristi

dccxiv

incboalur

Artemius

domesticos

suos optimates
ipse In

Eo comperlo una cum

re-

Rafjenfredus

Major-Domus.

Ragen-

fridus ifa(iue, seu Raginfridus, aut Raganfredus hoc

quam

ipse instruxerat, alque armisornarat.

:

urbis custodiaj deputavit

cessit,

urbem NicEeam

probeque

se muniit.

Porro rebelles resumptis

anno in locuin Tbeudoaldi paulo post demortui, apud Neustrasios Major-Domus constitutus est, resque Austrasiae valde periclitabantur, nisi Carolus,
Martellus postea cognoininatus, in Hisloria Francorum celeberrimus, e custodia, ubi a Plectrude

animis commoti, tota Opsicii regione et Gotthogra!cisinsocia arma impulsis, multis magnisparvisque

negotiatorum navibus
terra niarique fluunt.

convectatis,

Cbrysopolim

Cum autem

urbis classis in

magnani spem

noverca detinebatur, elapsus aniinos onmium in erexisset. Rexit Carolus populuin

portu sancti Mamantis stationem ageret, per

ses sex

men-

continuos singulis diebus inter utrosque pugnatum est . Idem referunt Nicepborus in
Breviario, Cedrenus
et
alii.

Francoruin annisxxvi, meusibus vi, obiit(|ue mense Octobri anni dccxli, ut suo loco videbitur. Quare boc anno mense ApriH e Plectrudis novercffl potestate

Verum cum

sex

illi

evasit.

Hinc annalista

Nazarianus scribit:
,

quo Arteniius seu Anastasius imperium deposuit, et Tbeodosius imnienses anni sequentis initio,

Anno Dccxv pugna Francorum

regis . Subdit
in

berti

et mors Dagoidem continuator, Rar/cn-

perare

ccepit,

absolvoutur,

liquet

Tbeophanem

fredum
exercilu

Majorem-Domus electum cum

,

hostili

citius bnec narrare,

2.

quam

contigerint.

Gallia bellis civilibus lacerata Carolus e

Carbonariam sylvam transiisse et ad Mosam usque fluvium properasse, cuncta vastantes

aut succeudentes.
-4.

custodia elabitur.

In Occidente, Gallia nusquam

quam hoc et duobus sequenauctoritate
in

majoribus tumultibus,

Va7'i(B
ali;c

Galliarum provincice

tibus annis agitata. Franci seu Neustrasii P//)/3me<z

Nec

bello afflictce.

virum Austrasium

pari

Neustria

Anonymus

Galliarum provinciae a clade immunes. enim in Historia episcoporurn Autissio-

seque ac in Austrasia positum esse a?gre ferebant.

Quare post ejus mortem, quce mense Decembri anni dccxiv contigit, pars eoruni tumultuata est adversus Theudoaldum ejus ex tilio nepotem,
,

siodorensis a

Majorem-Domus,
strasiique

cui Plectrudis avia, (luse ColonitB

erat, AuSecutum itaque grave

dorensium a Labbeo publicata, et monachus AltiCamusato editus testantur, Savaricum episcopum Autissiodorensem pagum Aurelianensem, Nivernensem Tornodorensem Avalensem, necnon et Tricassinum militari manu invasisse,
,

morabatur, cujusque maxima auctoritas

auxiliati

et

suae

ditioni

subjecisse

sunt.

exercitu

undecumque

collecto, ut

cumque Lugdunum, eam urbem sibi

ictum

bellum, pugnatum inColtia sylva, ut refert continuator Fredegarii cap. 104 et seq. Franci mutuo
in seditioiiem versi, consilio inutili,
in

ferro subjugaret, pergeret, divino fulmine

interiisse.

commissa

acie

Quod tamen regnaute jam Chilperico Dagoberti successore, mense circiter Octobri fa-

Cocia sylva

contra Theudoaldum et leudes

Pippini

quondam atque

Grimoaldi, iniere certa-

men. Corruilque

ibi iinmodicus exercitus. Tbeudoaldus itaque a sodalibus suis per fugam lapsus

ctum, ex laudata Historia deducitur. 5. Dagobertus III Francorum rex moritur. Dagobertum etiam, qui anuo dccxi, die xiv April. Francis pra;esse coeperat, hoc anno morte

GREGORII
immatiira sublatiim esse, anno
ffitatis

II

AXXUS

2.

CHRISTI 715.

250

circiter vice-

simo, docenf Annales Petaviani, Metenses, Fuldenses, ac auctor Clironici Moissiacensis, qui ejus mor-

tem hoc annorecitant. Idcm habent AnnalesTiliani,

quibus etiam lepitur: Reguavit annos iv, V . Anno dccix, num. 9 ostcndimus, DaQObertum III quamdam donationem fecisse anno
in

rege anno dclxxiii vifa functo et de BathiKle hujus matre. lu alfero Diplomate recitato a Mabillonio lib. 6 de Re Di|)Iomatica pag. 608, profitetur, genitoremsiiumfuisse Childericum regem, avum

rum

obiit in

quinto regni sui

quinto iduitm

Juniarum

die

auctorem Chronici Fontanellensis qui eam refert, addere euni eodem anno raortuum esse. Qui ideo lioc anno, quo dies nonus Junii in Doniinicam incidit, eo mense adhuc in vivis craf. Quare erravit auctor incertus, qui ab anno Clirisfi DCLXxxviii usque ad annum mxv, Chronicon suuni a Francisco Duchesnio editum perduxit, qui tradit Dagobertum istum XIV kalend. Februarias demortuum esse, diemque emortualcm Dagoberti I Dagoberto III perperam adscripsit. Neqne efiam audiendi
Dominica,
et

Clodoveum, proavum Dagobertuin,avunculos (seu patruos)ChlodecariumetTheodericum,consobrinos vero Clodoveum, Childebertum, ef Dagobertum . Quid dici potcst clarius? 7. Moritur Valid Saracenorum califa. Hoc anno obiif ^Valid Saraccnorum califa, qui

Visigofhos e Maurifania Tingintana, quse frans fre-

Coinfins, aliique, qui

laudafos
illos

annalistas prisco

Gadifanum sita est, et ex universa ferme HispaElmakinus enim cap. tS Hisforiaj Saracenieee narrat ex Abugiapharo Tiberiadensi eum niortuum esse anno Hegirse xcvi, in medio mensis Giomada) posferioris. Addit, imperii ejus diem ultimum fuisse sabbatum. Quare mors ejus contigif die xxiu mensis Februarii, qna; hoc anuo incidebat in sabbatum, eratque dies xiv Giomada;
tuin
nia expulif,
posterioris, qui cavus esf.

more Gallicano annos

quinque, vel a Martio,

Regnavit annos ix

et

Dagobertum ill ad annum sequcnfem ])ervenisse scribunt. Hanc enim difficultafem, ex cujus solutione non soUim
vel a Paschafe inchoasse pufant, et

inifium Dagoberti
alia

III et

Theodorici Calensis, sed et

mulfa pendent, sedulo examinavi, comperique omnes isfos rerum Francicarum annalisfas annum a die Natah Domini, vel saltem a kalendis Januariisauspicari quod ex eo Ii(|uef, quod <|ui de morte Eadriani pajiK! loquunfur, quajcontigit die Nativitatis Christi anni dccxcv, ciim anno dccxcvi demor;

male Rodericus Toletanus hujus califa; mortem differt usque ad aunum Hegirse xcviii, tribuitque ei regni annos undecim. Quare is auctor califarum annos studiose non inquisivit. Successit Walido frater ejus Soleimam, qui Alahorum ducem j)ra?fecit Hispania;, ac hujus regni regimine amotus fciit Ayoub , eo quod sanguiue conjunctus esset misero Musa;, qui obiit anno Ileviii,

menses

et

tuum

fradanf, et

Carobim M.

die Natali

Cliristi

anni dccc factum imperatorem, anno insequenti

Ha>c fusius narrat Rodericus laudatus Arab. cap. 40, additque, Alahorum prajfectum Hispania5 Galliam Narbonensem, et utramquc Hispaniam, fraude, vi, et deditione receptantem
gira; xcvii.

in Ilisf.

hunc honorem adeptum

certum
cst,

esse scribant.

Praeterea

iw%//
immitem
qui has

reddidisse servituti: nec

in Christianos
;

solum ferum

et

prcelium
illud

Vinciacense anno dccxvii,

,

sed in ipsosmet Arabas,

et tamen non cum an. dccxvi, sed cum annoDf.cxvii conjungunt. DeniqueCarolusM. mense Januario an. dcccxiv vifa functus est, et famcn

diebus xv ante Pascha habitum fuisse

annalisfjc
isti

provincias subegerant,

Alahorimi sese

exhibuisse. De eo scribit etiam Isidorus Pacensis

qui usque ad

annum
cis in

illum Annales suos perduxere

dcccxiii

Galliam Narbonensempetit, ut scilicetChristianos Mahumetana, novoque imperio alienos in ordinem, utin c;eteris Gothici regni proGallos a religione

non tradunt, eum anno

quispiam cx
variis aliis in locis

demortuum,

ct si

peculiaribus his epocliis erravit.

eum annurn
cst

a Natali Christi vel

acfum erat, invitos redigeref. S. Germanus fit episc. Constantinop. Hoc i)ariter anno sanctus Germanus c metropoli
vinciis
8.

a kaj. Januarii se exordiri evidenfer ostendit. ILtc

rcg^ila

Cyziccna ad |)atriarchalMm Constantinopolitanum

translatus cst die xi Augusti, ut

magni momenti

ad hujussaicuh chro-

nologiam accurate perfexendam.

0.

Chilpcricus II ei succedit.
et

num.
Dagoberfo
III

2 monstravimus.

auno superiori De Concilio Constantinopoli

Annal. nec

ab eo cclebrato,

cujiis nulla uicntio in

Raginfredus Major-Domus
suflecerunt Danielem
principis pater a
ribiis

Franci Occidenfales

in Vita cjiis, collecfa ah Ilenschenio ad

diem

xii

quemdam
11

clericum

qucm
Hujus

mensis Maii, luec

Synodici
:

scribif auctor

anonymus

libelli

Chilpericum hiijus uominis

recentibiis

a[)pellarunt.

Francorum
;

scripto-

insidiaretur, et

kalend. Maii anno

tandem detectus ex Diplomate ah eo dato III rerpii sui testatiir enim in eo patrem sihi fuisse rcgem Childericum^ aviam Baldechildem reginam patruum Clotariuni regem. LoquiturChilpericuslI de Childerico Francoi ,

Ciim Theodosius ab Occidente impcrio Apsimarum (legendum, Artemium) persequerefur, H. Gcrmanus, divina et saucta centum archipra'sulum iustituta Synodo, Sergium, Cyrum, Pyrrhum, Petium, Paulum ct Joannem anathemate notavif ct Chrisfi Jesu veri Dei nostri
;

duas voluntafes

ct

opcrationes dcclaravit

260

GREGORII

II

ANNUS

3.

CHRISTI

71(1

GREGORII

II

ANNUS

3.

CHRISTI

7ir..

Leo Ismtricus imperiiim capessit Theodosio 1 abdicante, et se Catholicam profitetur scripta Epistola

Epitaphii loco, id tantum inscribi voluerit, sanitas,

ad Romanum Pontificem.

Seqiiitur

aiiiius

designans viruin fidelem per mortem tantummodo perfectani consequi ab anima) jiassionibus sanita-

Redcmptoris septingentesimus decimus sextus, Indictione decima quarta, quo octavo kalendas Aprilis Leo Isaurus, abdicantc se Theodosio imperatore, habenas sumit imperii. De his acturi, primum omnium quae ad temporis rationem pertinent, sunt accuratius disquirenda. De die assentimur Theophani, ea id factum die affirmanti at non sic de anno, qui id iu annum sequentem rejicit, cum id factum tradat Indict. decimaquinta. Sunt hffic cjus Ycrba Regnavil autein Leo ab octavo kalendas Aprilis decima? quinta? Indictionis, usque ad quar; :

tem. Addunt prseterea ab incolis loci traditum ipsum etiam niiraculis coruscasse. 3. Quod vero pertinet ad Leonem, praefectus
pollens^jue exercitu, post

'

hic fuit ab Anastasio imperat. regionibus Orientis,

obitum Anastasii,
augere vires
,

menia, ubi degebat,

lere,

coepit

in Arquibus

(quod cogitabat assidue) posset Theodosium pelimpcrioque potiri quod, ut vidimus, ex sententia accidit, cum Theodosius quietis potius, quam
;

imperii cupidus esset. Sed quoe de ipsius Leonis

origine, et ad

tum dccimum kal. Julii nonaj Indictionis, elc. Ut autem ipsi minime asscntiamur, cogit Gregorii papaj Epistola ad eumdem Leonem imperatorem data, quam reddituri sumus suo loco inferiiis, qua ipse affirmat, accepisse ab eodem imperatore E[iistolam inter alias datam quarta decima Indictione, et ahas annis singulis sequentibus usque ad deci-

rum

imperium usque progressu Gra;coAnnales habent, hic pariter describamus ^ :

imi)Ostores, qui
regi, qusesiti

Hebrffii

quod

falsaprainuntiasseiit

Arabum

ad necem,

cum

fugissent in

Isauriam, nacti Leonein adolescentein, eumdemque et Cononem nominatum, videntes ipsum formosum

procero corpore

sed qui se sordida arte alebat,

mum annum

ejusdem

imperii

ab

ipso

datas;

cujus certa assertione, firmaque testiflcatione recedere cogimur a Theophane. His accedit, quod cum omnes qui de Theodosio agunt, affirment, ipsum

fore ut Roinano imperio potijuramentoque eum obligant, si hoc esset, facturuin quod postulabunt. Juravit id Leo in Ec-

pronuntiaverunt
retur
;

ei,

clesia

S.
,

Theodori
ut Leo a

quae vicina erat.

patricio
in

Post hoec

factum

Sisinnio

militiam
crea-

non
si

nisi

annum

imperasse, ac postea se abdicasse;

adscisceretur, a Justiniano

autem spatharius

in

sequentem
esset;

annum ipsum imperium

propadixisse

retur, ab Anastasio vero prajfectura Orientis^insigniretur, licet

alii

gasse dixerimus, utique biennio imperasse dicen-

eam

a Theodosio assecutum

dum

quod nemo aliorum Gra^corum

tradant, et sic imperator evaserit .

4. Dum hffic agerentur, subdit Theophanes Masalmas princeps Sarracenorum descendens in Asiam minorem, nullo negotio Pergamum cepit, peccatis populi id exigentibus. Decepti cives ab
:

videtur. Haic de teinporc.

De abdicatione veroimperii per Theodosium facta modo dicendum. Theopbanes rem gestam brcviter narrans, ha3c ait Theodosius compertis
2.
:

qua; gesta sunt superius enarrata, consilio a Germano patriarcha et a senatu percepto per
his,
,

impostore

mago horrendum
:

diabolo sacrificium

eumdem
vandai
;

accepit, et Ecclesiae suai sine

et
sic ei

patriarcham a Leone verba indemnitatis perturbatione ser-

committunt imperium. Porro

fllio

Theodosius una

cum

suo clericus factus,

resi-

siquidem adductam viri civitatis immolarunt illius mulierem incinctam, jamque parituram inciderunt, et assumpto parvulo in cacabo coxerunt, atque in hujusmodi detestabili sacrificio omnes ([ui bellare volebant, dextera^ manus sua; manicas
intingebant: et idcirco traditi sunt inimicis . Ista Theophanes, cui assentiuntur Graicorum cffiteri.

duum

vita3 sua; transivit in ])ace .

H;fc Theopha-

nes. Ephesi

eum defunctum

tradunt, egregieque

dum

viveret philosophatum,

sepultumque

in Ec-

clesia sancti Philippi in fraterno sepulcrOj in

qno.

'

Cedr. Aunal.

1.

lU.

Cedr. Aunal. I.ui. Theoph. et Zonar.

GREGORII
Qiiac his subjiciunt
civitatis,

II

AXXUS

3.

CHRISTI 716.

261

de obsidione Constantinopolis
:

anno sequenti ea contigisse noscuntiir

virum Petronacem sibi seniorem slatuerunt. Hic non post niultuni tenipus, cooperante divina raisericordia, et suffragantibus meritis beati Benedicti
patris,
nis, ex

agemus de ea pluribus suo loco. 5. Quo pariteranno idem Leo potitus imperio, ne quid praetermitteret quod prsestare solerent Ortbodoxi imperatores, coronandus a Germano patriarcha, ipso exigente, juravit se fidem CalboUcam illibatam in omnibus servaturum; Epistolamque scribeus ad Gregorium Romanum Pontificem, de sua
promotione
suce

jamque

evolutis fere

centum

el

decem an-

quo locus ille habitatione hominum destitutus erat, multorumibi monacborumet nobilium
niediocrium ad se concurrentiura pater efTectus, sub sanctae regula; jugo, et beati Benedicli instituet

tione, reparatishabitaculis, vivcreccepit, atque

eumdem

reddidit certiorem, fideique

Orlbodoxam confessionera adjungens, ex more

ab eo Cathohcara connuunicationem expetiit. His acceptis Gregorius, qui et litteris Germani patriarclix de sincera fide imperatoris pariter admonitus
fucrat
:

hoc sanctum coenobium in statu, quo nunc cernitur, erexit . Hucusque de rebus sub Gregorio gcstis Paulus diaconus, incerto tamen anno ejus Pontificatus, licet alii suo arbitrio sub primo referant, quod non puto contingere potuisse, turbatis illis
tunc regionibus, ut vidimus, Longobardorum tumultibus. Verum quod Paulus numeret annoscentura decem, ex

Apostolicas ad

eumdem

iraperatoreni

lit-

teras reddidit,
clesiffi

filiura

quibus significaret, se eum ut Ecbenigne suscipere, et curaturum, ut

priiicijies
:

quo locus

ille fuit

ob Longobardoscias

ubique in Occidente

Cbristiani ipsi

foa-

rum

grassationes

habitatoribus destitutus;

factumque tunc, ut missae Romam imagiuesejusdem imperatoris, quas Laurata nominare consueverunt, a civibus magno fuerint lionore susceptaj, utque idipsum iu prodere amicitiaj jungoi'eiitur
vinciis

pra^staretur a principibus Clirislianis, a;que

ejusdem Gregorii opera curatum est. Habentur btcc omnia fusius explicata ab ipso Romano Pontifice in ea, quam ejusdemimperatoris anno decimo ad ipsum scri|)sit Epistolam, quam suo loco iuferiusredihturi sumus. G. Monasteria et Basilicas reparat Gregorius,
uhi de Petronace Cassinensis monasterii restitu-

centum quadraginta qualuor annos interlapsos esse ab invasione illa Longobardorum, qua coacti sunt monachi locum deserere, et migrare Roniam, usque ad praesentem annum, quo ponitur Petronacis ad locum accessus sub Gregorio papa. 8. Quod autem ait idem Paulus, tanto terapore
perseverasse locura illum absque habitatione ho-

minum
sterio

intelligas sic perseverasse

absque mona-

monachorum regularem habitationem constituto, cum ahoqui nunquam illic defuerint

ad
qui ad

habitatores,

venerandum corpus ejusdera

:

idem Gregorius his tcmporibus cessans a tumultibus bellicis, ad monacbismi collapsi restitutionem, monastcriorumque dirutorum
tore.

CKterura

restaurationem adjicit
Anastasius,

animum

Nam,

ut

ait

monasteria, qua;secusBasiIicamsancti

Pauli erant in solitudinem redacta, renovavit, atque

ordinatis scrvis Dei monacbis, congregationem per

longum tempus restituit, conslituitque ut ibidem dic noctufjue monacbi redderent Deo laudcs . Sui)dit insuper Hic Gerontocomium, quod post
:

nam ante constructum a Petronace monasterium illud, habitatoresipsum ibi invenisse, qui eum delegerant (ut ail) seniorem, idem ipse testatur Paulus. Sic igitur illud exploratissimum est, a tenipore eversiouis Cassinatis monasterii a sanctoBenedicto constructi, usque ad ercctuni a Petronace monasterium, locum illum (lestitutum fuisse sicut iuonasterii iiabitatione, ila et monastica regulari institutione, cum
sancti Benedicti excubias agerent

tamen nuuquain defuerint qiii illic habitaverint servi Dei excubantes ad sepulcrum sanctissimi patris (ut

apsidem sancta; Dei Genitricis ad Pncsepe situm monasterium instituit; atque monasterium sancti Andrete Apostoli, quod Barbara; nuncupatur, ad niniiam deductum desertioneni, in quo ne unus quidem habebatur monachus, adscitis monacliis ordiuavil; atque fecit ut utraque monasteria ad sanctam Dei Gcnitricem singulis diebus atque noctibus laudes Deo canerent , Ha;c Anastasius de vigilanli studio Gregorii papa; cictera de ipso
est,
:

diximus) Benedicti.
diclu, (|uanta

Mirum

mox

ex nova plantahonc

Petronacis fuerint propagata co in loco germiua

monachorum, ct aucta ipsoruin examina, instar apum, (jua; cx turgescentibus alveariis prodeuutes
fcetus mulliplicalionem volaSed et illud secure absiiue trepiilatione mendacii asseri jure potest, nullum un(|uam tolo Chrisliano orhe extitisse aliquando monasterium, ex quo tot viri sanctitate conspicui atque doctrina, tanta numerositate ad regimen sancta; Apostolicic

in

diversa loca ad

verint.

suis locis dicenda eruut.

7. Ad ha;c eliamtempora perlinet, (|uod tradit Paulusdiaconus verbis istis' : Circa ha^c temjiora

Sedis adsciti

fuerint,

ut plane dici possit, fuisse

Petronax

civis Brixianfc

urbis, divino

amore coni-

punctus
atqiie

Romam

venit; hortatuque tunc Gregorii

Apostolica;

Sedis papa; Cassinum castrum petiit,

veniens,

ad sacrum corpus beati patris Bencchcti pcribi cnm aliciuibus viris jam ante residenliabitarc

Ubus
'

co'pit

qui

eumdem

veiicrabileiii

idem aliquando seminarium sacrorum anlislitum, prout qua; suo tempore dicturi suinus, maiiifeste docebnnt. Sed ad Gregoriura rcdeamns. 9. Quem igitur ad reparanda (ut diclum est) monasleria liis teraporihus vidimus magnopere addictum fuisse ad Basiiicas ipsas Urbis teclis ali:

(|iia
Paul. Jiac.
I.

lx parte collapsis, idiiiu Pontifex solerli sludio

:

v(. c. 40. riov. cdil. el vel. xiii.

rcstilueiidas se contiilil

at(|ue

primum

(piod pcr-

'202

GREGORII

II

AXNUS

3.

CHRISTI 710.

liiiet

tur, Basilicani sancti Pauli, Iutc Anaslasius

ad caiTi,qiiae majori amplitiuline cxtendebahabet

priiiiis

ad sanctorum Apostolorum patrocinia posset secretius pervenire, et ibi

peracta ejusdem Pontificatus

annis

Hic
co-

regula liceret
libus, et

ipsi

sub sanctie conversationis vitam ducere. Movit autem vir

maximam partem
quse

Basilicffi

beati

Pauli

Apostoli

sanctus comitatum

suum cum universis

su[)ellecti-

ceciderat, allatis de

Calabria trabibus,
,

incolumis coeptum perfecit

iter.

Oratione

ciborium argenteum, quod fuerat ruina quassatum. Sancti Laurentii pariter Ecclesiam foris muros sitam, qua;
operuit; et altare a novo fecit
et

autem

facta in Confessione beatissimi

Apostolorum

principis Petri, ad beata;

memoriaj Gregorii papa;

et

pedes se prostravit, eique secretum aninii sui diligentissime explicavit

,

trabibus contractis, ruiiise

vit,

jam erat

vicina, repara-

quibus necessitatibus
,

atque

aquam

fistulis

compaginatis, post mul-

coactus

suum

amisisset secretum

et

quomodo

tum

tenipus in

eamdem

Ecclesiam reduxit
])Ositas

di-

versasque Ecclesias in ruinam

innovavit,
:

tranquillum per humanos favores perdidisset portuni et quibus rerum sa?cularium tumultibus
,

quas pcr ordinem diccre longumest. Etinferius Hic Hierusalem Ecclesiam sanctam, quaj multo fuerat delecta tempore, et circum quoque porticus
vetustate quassata
reparavit.
,

quasi navis in medio maris jactaretur fluctibus,

ut vix solitudinis
et
sibi a

marginem recoleudoprospiceret:

plus etiam formidanda adjecit, quia temporalia

trabibus diductis cooperuit ac

multis concessa munera, sibi potins ad per-

Ambonem
,

etiam

marmoreum

in

eadem

ditionis

cumulum

evenire [)OS?c timeret,

quam

ad

Ecclesia fecit

eamque

diversis ditavit linteis atque

pra^sentis vitm solatia. Venerabilis

autem

j^apa Gre-

ministeriis . Haec Anastasius, qui post lisc infert de apostolalu sancti Bonifacii ad Germanos ipsi ab eodem Gregorio credito; cujus cum certus annus, quo contigit, satis exploratus liabeatur, suo loco de
ipso copiose dicturi

gorius audiens
ejus, qualiter et

viri

verba, intellexit zeluni animi

in Dei opere ha:

quam magnam

beret animi puritatem . Et paulo inferius

Hajc

beatissimus papaGregorius intuens, coepitcum suis

inire consilium, ne tanti luminis fulgor absconde-

apostolico viro, qui ante

sumus modo autem de alio ipsum ab eodem Gregorio

:

retur sub modio, sed nt (secundum dicta veritatis')

papa idem Ronia;

instituenda est.

munus

accepit, oralio o|)portune

supra candelabrum posito

illo,

multi ab eo

illu-

CumVioma.m dO. S. Corbiniaiu apostolatus. ad limina Apostolorum S. Corbinianus vir meritis insignis hisce Gregorii Pontificis primis annis adveGermania, innotuisset^iue ipsi Gregorio, statuit ejusad conversioneniGentiHum ininisterio uti, eidemquecredere Evangelium, apostolatumque conferre. Hccc autem quo modo se habuerint, ejus
nisset e

minarentur

cogitavitque ut ex auctoritate beali

Petri Apostoli sacerdotalem ei

honorem

conferret.

Itaque in viro Dei qua; consultando tracfaverat,

opere perGciens, per singulos gradus usque ad

sanctiis,

eum provexit honorem. Vir itaque quamvis coactus, tamen dono Dei etdivini muneris largitori consentiens, Psalmista; non impontificalem

memor, timens ne
tis':

in episcopatu Frisingeuse successor, narrat' Aribo. In

repsisse

quo iilum corrigas, quem vitio hbrariorum irputamus errorem, dum videlicet ibi epigessisse ponilur
,

eo

tali fraudaretur honore, dicenQuia noluit benedictionem, elongabitur ab quamvis honorem fugiendo humilitatem con-

temporibus Pipini prinquem ante biennium esse defunclum cipis constanti assertione antiquorum scriptoruni omnium siio loco superius dictum est potuit tamen

scopatum
,

judicavit,

obeditionem tamen mojorem ne patrem resistendo contristarct, vel divina; voluntati contraire videretur. Coactus ergo sacerdotalem suscepit benedictionem, acceptoetiam
tinere

voluisset

evenisse,

utcum exordiovilae cjus dicatur innotuisse

PipinoantesusceptumRomaj episcoj)alum, rehquas etiam res ab eo gestas aque sub Pi|)ino esse transactas putaverit qui exscripsit. Vilam iste solitariam cum elegisset atque advenientium fre^iuentia (quod cognitus esset Dei amicus) obrueretur, Romam proticisci cogitavit, ut sacra Apostolorum limina inviserct. Quo modo autem factum sit ut a
,

pallio cum benedictione et adjutorio beati Petri Apostoh, ut ubique prsdicationis officiumexercere in toto orbe posset, et tanti patris concessu po-

testatem

haberet. Hactenus de ejus apostolatu,

sequentibus signis mirifice
illustravit,

quem Deus

qua; ideni auclor enarrat. Licet enim generatim ad omnes praedicandi Evangelium potestatem a Ro-

mano

Pontificc accepisset, titulum tainen Frisin-

gensis Ecclesiaj est consecutus.

Verum

quia amator

Gregorio Pontiflce crearetur episco[>us, ab eodem

auctore sic accipe
B
:

nimium missum

erat sohtudinis atque secreti silentii, di-

rursus repetens habitaculum, ut se abdi-

His vero,

inquit,

tribulationibus fatigatus,

caret ab episcopajlu,

ceha impleverat aniium: tunc denmm inieus consilium, ad limiua sacrahssinia beatorum Apostolorum Petri et Pauli

quarlum deciinum

in sua

oralionis causa ire decrevit, et ibi se apostolici viri doctrincB ct orationibus

posset, impetrare

commendare

et si

tieri

nirenl, in

ab eo sibi et suis qui cum eo vequodam angulo lalitandi facuitatem, ut

Romam iterum post multos annos ad Gregorium rediit. Quae autem tunc inter eos transacta sint, suo loco dicturi sumus. Porro Otho Frisingensis episcof)us res ab eo praeclare gestas suminatim tantum altingit. H. Hienses populi in Anglia Catholicos rilus Hic |)ariter annusconsignatur, quo in recipiunt.

Anglia long;evum schisma de Paschatis celebralione

A|Hnl Sur. tom. V. die

vm

Septeml).

.Matlli.

V.

Psal.

cvin.

GREGORII
a Scotis monachis Hiensis
Egbcrti, de
insulac

II

ANNUS

3.

CHRISTl 71G.

263

opera sancti

quo plura sunt

dicta superiori tomo,

Agrit de bis Beda', rem gestam sic Nec multo post illi quoque, qui Hii insulam incolebant, monacbi Scotica nationiscum iiis, quse sibi erant subdila, nionasteriis ad ritum

penitus tollitur.

narrans

totam fere Hispaniam atque provinciam Burgundiam et Pictavium ferro flammaque atlritas , suo dominio manciparunt . Sed hasc postea Legionensem vero civitatem, quondam caput regni Suevorum, sibi subjugavcrunt, multis
(obstantibus)
:

Galla;ciorum

in defensione

ipsius

urbis viriliter

Paschae ac lonsursecanonicum,
perducli sunt
:

Domino procurante,

ohsistentibus hostili gladio trucidatis. Urbs

quoque

siquidem anno ab Incarnationc Domini septingentesimo sexto decimo, quo Osredo occiso, Coenrhedus gubernacula regni Nordanhumbrorum suscepit^ cuni \enisset ad eos de Hiberaia

Toletana multarum gentium, Ismaelitis triumphis

ita

succubuit per proditionem Judaeorum, quia

fortior et rebellior fuerat.

Nam cum

Christiani in

Deo amabilis et cum omni honorificentia uominandus pater ac sacerdos Egbertus, cujus superius memoriam sa'pius feciraus, honoriQce ab eis et multo cuni gaudio susceptu? est. Qui quoniam et doctor suavissiuius, et eorum quaj agenda docebat, erat executor devotissinuis libenter auditus ab universis, immutavit piis et seduhs exhoriatiouibus inveteratam illam tradilionem parentum eorum,
,

Bamis Palmarum ad Ecclesiam sancta; Leocadia; exlra urbem regiam ob reverentiam tantaj solemnitatis, ad audiendum verbum Dei convenissent Juda;i, qui prodilionis signum Sarracenis
die in
;

dederant. a Christianis clausas portas Sarracenis

aperucrunt,

et

Deo

fidelis

populus Toletanus

foris

inventus, extra

urbem

gladio deletus est. Post hoec

Sarraceni prfectos per omnes provinciasHispaniae

posuerunt, qui plurimis annis tributa exegerunt.

de quibus Apostolicum'

inum

licet proferre ser-

Cordubam
Gollii in

sibi

sedem

elegerunt.

Tunc

residui

monem, quod a^muUilionem

:

Dei habeant, sed non

ardua montium Pyrenaeorum, Astnriorum

claudentes, evaserunt Sarraccnos .

stoHco

secundum scientiam Cathohcoqueillos atque Apomore celebrationem (ut diximus) prfecipua;

perdocuit.

et Gallaiciae se

Haec
pete

solemnitatis

sub figura coronae perpetuse agere niira divinm conslat factum dispensatione pietatis ut quoniam gens illa, quae

summatim ex illo. Si bellica ista cupis, tu eos qui eadem scriptis suis pluribus sunt pro13.

Quod

secuti.

iioverat scientiam

divinae cognitionis, libenter ac

stianae religioni inlulerit, ex Ihrenis

sine invidia populis

ravit
:

ipsa quotiue
in eis

Anglorum communicare cupostmodum per geutem An-

his ipsis

Sed quanta mala gens inimica Dco Chrisanclorum, qui temporibus Sarracenorum scripsere mala

glorum

quam niinus Labuerat, ad perfeclam vivendi normam jierveniret. Sicut e contra Brilones, qui nolebant Anglis eam quam habebiint
Chrisliana!

quae paterentur, est facile pervidere. In quibus nolim tu delicatus exhorreas barbarismis ct soloecisniis

fidei

notiliam
et in

pandere
rcgula

credentibus

jain populis

Anglorum,

fidei Catholica;

pannosam intextam orationem, cum alioqui insermone lugubri, lugubris rudisque veslis magis I)ermoveat adsislentes. Ex antiquo scripto Codice, cujus cst titulus , Indiculus luminosus , isla
produntur' Ecce (inquit auctor) lex publica pendet, et legalia jussa per oinnc r< gnuni eorum discurrunt, ut qui blasphemaverit (Mahometum
:

per

omnia

instruclis, ipsi

adhuc

inveterati etclaufieri

dicantes a semitis suis, et capita

sine corona

Christi societate

solemnia Christi sine Ecclesia? vcnerantur. Ut ex his intelligas cur ablatum sit regnum ab ipsis, ct datum sit gcnli facienti fructum cjus. Pergil vero Beda Susccpcruut autem Hieiises monachi, do,

prajtcndunt

et

scilicet, vel

ad

eum

pertinentes), fiagelletur, clqui

percusscrit, occidatur. Et ecce quotidie horis diurnis et noclurnis in turribus suis ct montihus cah-

ccnte Egherto, ritus vivendi Catholicos sub abbate

Duumchado
ad

post annos circiter ocloginta, ex

gentis

quo

prffidicalionem

Anglorum

Aidamum

miserant antistitcm. Mansitautem vir Dei Egbertus annos tredecini in pra;fata insula, quam ipse velut nova quadam relucente gratia Ecclesiasticte societatis ct pacis

ginosis Dominuni maledicunl, dum vatein impudicum, perjurum, rahidum et ini.juum una cum Domino tcslinionii voce extollunt . Ista iUi in superslihonis eorum cultu tuendo et ampliando. Qua) autem patisolcrent ab illis jugiter Christiani, idem
ita

prosequitur

Quotidic op|)robriis et mille

Ciuisto consecraverat

Hactenus

dc his Beda.

contumeliarum lascibus obruti, persccutionem nos diciinus non habere? Nam ut alia taceum, certe dum defunclorum corj^ora a sacerdolibus vident,
ut

Sarraceni in Uispania invalescenles ChriJam vero extremo ioco anni liujus funcra Hispanorum Ecclesiae cx clade Sarracenica proscquamiir. Peccalis id exigciitihus populonim, invalesccnlibusSarracenis resin delerius dilalmutur siquidem duie pra;cipu;e civilales
i
I .

mos

esl Ecclesiaslicus,

stianos dire vexanl.

humanda

i)ortari

nonne

apcrUs vocibus, elimpurissimis geniitibus dicunt: Deus, non miserearis illis ? ct lapidibus sacerdotes
Domiiii impetenles, ignominiosis vcrbis populum Domiiii denolantcs, spurcitiarum Uiiio Christicolas transeunles pcdorc infando as|)erguiit, majora raiel

liacteiiiis integiic

conservatu;, ab iisdem ca|)ta; niiisla

serrime exciduiitur. Dc his eniin

a

Tudcnsis

nitundo ringentcs ? Et paulo i)ost Sic ilidem cuin saccrdotes Dei casu quopiam cuiquam ob:

Post ha'cMauri, viribuslotisGeticis

non

staiilihus
'

'

Bcda

1.

V. c. 2:i.

Recit. ex eo Moral. in
n.

1.

1.

Kulog. viii.

Eulog. Memor. Sanct.

Rom.

x.

1.

12.13.

264
viaverint pcr viam, lapides
tes, testasquc

GREGORII
coram
ipsis

II

ANNUS

3.

CHRISTI 716.
o

cumulan-

inferius:

Et quis inter cunctos persecutores fide-

aridissimas ante vesligia

eorum

re-

volventes, ac improperioso et infami

nomine deroinhonesto

gantes

vulgari

proverbio

et cantico

lium cruenlius, iiuam hic infandus, Ecclesiam insecutus est? Quis tanta in eversionem Catholicorum, quanla idem exaggeravit infaustus? Quia, ut ita
dixcrim,
tur,
nisi

signum opproJDrioso elogio detruncant. Scd cum Basilicaj signum, hoc est, tinsuggillant, et Ddei
nientis a;ris sonitum, cpii pro conventu Ecclesiae adunando, horis onmihus canonicis percutitur, audiunt, derisione et contcm|)tu inhiantes, moventes capita, infanda iterando congeminant, et omncm sexum, omnemque tetatem, totumque Christi Domini gregem non uniformi subsannio, sed milleno contumeliarum infamio impetunt et derident '. Numquidnonistisunt, qui Hierusalem maledicunt, et niuros sanctae Sion destruunt et succendunt ? de quibus dicitur Maledicti omnes qui spernunt te, et omnes qui blasphemant te. Maledicti omnes
:

nemo nostruin inter eos securus ingredincmo quictus permeat, nemo septum eorum dehoneslatus pertransit. Etenim cum nos cufamiliaris nccessilas ire in

juslibet rei

publicum
ex an-

coegerit, et instante domestica necessitate,

gulo tugurii noslri in forum prosilire contigerit

mox ut stigmaia in nobis ordinis sacri advertunt, acclamatione derisionis ut amentes ct fatuos impetunt, praeter
illa

puerorum quotidiana

ludibria,

quibus non

satis est inferre linguae

convicium, tur-

pia exaggerare scurrilitatuin, verum etiam a tergo nos lapidibus insectari non desinunt. Quid illud

memorem, quod
proferunt
psallcndi
?

muros tuos, et omnes qui subvertunt turres tuas et omnes qui succendunt habitationes tuas. Et licet haec omnia ab illis per contemptum vel derisionem, vel odium, ut diximus, impleantur tamen etiam carnaliter ia habitationes
qui destruunt
,
, ;

in contumeliam signi venerabilis quod cum fortc competens tempus signum fidelibus dare compulerit, et im-

Domini, etin sanctuarii adesquotidie perpetrantur,

dum

EccIesiajDeidestruuntur, et antiqua soliditate templa flrmata terra tcnuscoaequantur . Hucus-

minens hora obsecrationis indicium populis facere consuetum poposcerit mox ut illectum superstitione mendaci vulgus clangorem linnicntis mctalli aure captaverit, in omnem malcdictionem et spurcitiam linguam admovere non differt. Ergo non
:

incongrue maledicuntur, qui tanto odio adversus

Dei sortem sequipedas suos informant. Saepc ab

que qui

his aderat auctor.

14. Quod autem sinerent Sarraceni quse remanserunt templa aperta esse, et a Christianis ad iibitum frequentari; id inde provenit, quod magnam cx his pecuniam corradebant, non annua ab
eis tributa exigentes, sed

menstrua, ut quicquid in totum in fiscum infcrretur Sarracenorum. Audi de his quid Samson ^ abbas S. Zoili martyris, qui inter impios
Ecclesias confcrrelur oblatione fidelium,

causaque reliperpetimur adeo ut multi ex eis tactu indumentorum suorum nos indignos dijudicent, propiusquc sibimet accedere, execrentur ; magnam scilicct coinquinationem existimantcs, si in aliquo rerum suarum admisceamur . Haec et alia sanctus Eulogius, deplorans
eis et incessanter
:

calumniamur

gionis

eorum

sajvitiam ubique

infelicem

sub Barbara gente fidelium captivita-

Sarracenos claruit doctrina et probitate, dicat

tem.

Omnes,

inquit, Basilicas urbis prffidictaj (loquitur

fecit esse
;

de Corduba) tributarias

et

impurus hos-

tis dc purissimis oblalionibus fidelium in usum tcmpli collatis Dominici, thesauros fisci inhiatus

est ampliarc,

ut spoliando
fisci
,

tando palatia

viderctur

mensam Christi, et diaquam siticntibus

;

nempe iO. Quod audisti de lunari tributo menstruo, ejusdem meminit et Leovigildus presbyter Cordubensis, qui eodem vixit tempore, scripsitque librum de habitu clericorum, in quo cum Ut qui ex noprffifatur causas scribendi, sic ait
,
:

bis ad

remanentcs doctores, imbecillitatc corporis

auferre, et amplissimo maris sinu infundere sicque peractumest, utvenalesacerdotium sustinentes, ipsai BasiliciB non more solito dignos recipere, et

praepediente, dirigcre gressusnequiverit,

inquisitio,

autquem
omni

vel

census, vel vectigalis, quod

Christi

lunari

mense pro
;

nomine

solvere cogimur,

indignos queant sacerdoles

sequuntur,

dum

repellere . Et qua3 queritur quod potenliores qui

cum

suis dignitatibus remanserunt inter Sarracenos Christiani , hujuscemodi sacrilcgiis demereri studercnt gratiam Main-orum rcgum. 45. Sed et tlirenos S. Eulogii martyris audia-

saltem nocturno ternpore inter Ecclemunia, qui nccessarium duxerit, legat . Meminit ejusdem Leovigildi idem qui supra Samretinuerit
siastica

son abbas, refertque Morales. At

isti

scripserunt

quae agebantur suis temporibus post centum et

amplius annos, ex quo Sarraceni

iiiis,

potiti

sunt Hispa-

mus. Ipse enim post alia multa in Meniorialc sanctorum sic ait NuUam opinantes esse molestiam
'^

el

jam
:

furor
ut

ille

pristinus persecutionis desit,

ferbuisset
istis

dubium non

majores suos, qui

diruptiones Basilicarum, opprobria sacerdotum, et quod lunariter solvimus (smgulis mensibus scilicet)

vixere temporibus, duriorem subiisse sub impiis

cum

gravi moerorc tributum

adeo ut expedi-

bilius nobis sit

compendium

mortis,

quam
.

egen-

tissimse vitae

laboriosum discrimen

Et paulo

cum nec esset qui eorum scriptorum monimentis committerct. 17. Ceolredi Mercioriim regis interitiis de quo horribilis visio. Hoc eodcm anno (ut auctor est Beda) moritur Ceolredus Merciorum rex, quera
Barbaris servitutem,
afflictiones
'

'
1.

Tob. XIII.
n. 12.

Apud

Moral. in

prsef.

ad

Eulogium.

Eyioj.
.Apud Moral. in Eulog.
1.

I.

i.

GREGORir

II

ANNUS

3.

CHRISTI 710.

265

(lamnatiim in pcenas aeteruas inferni, ex dcfunclo hoinine in vitam revocato, cerla teilificatione cogni-

Ros quidem admiranda, liaud tamcn cujuspiam auctoris assertionc proponitnr, sed viri clarissinii, ct qui iiis ipsis temporibus

tum

est.

ignoti

tunc llamma magna ex parte decrescens resedit, et istius flammae terribili ardorc intolerabiliter torquebar, oculis maxime ardentibus, et splendorc fulgcntium spirituum vchemcntissimc reverberatis,

doncc splendida; visionis Angelus manus sua;

vixit,

orbi

Cbrisliano

notissimus

S.

Conifacius

impositione caput
bat, et

meum

quasi protegens tangereddidit.

Moguntinus, idemque niartyr, et apostolus Germaniae nominatus. Extatdebisscripla ab ipso Epistola, inter alias nondum cditas numerata vicesima septima, quarum duo nacli sunius
arcliieiiiscopus

me

Iffisione

flammarum tutum

19. PrBBterea referebat illo in

tio,

temporis spa-

quo extra corpus fuit, tam magnam animarum migrantium de corpore multitudinem illuc, ubi

exemplaria; alterumPiomaj inBibliotbecaS. MaricB

ipse fuit, convenisse,

in tcrris

quam

totius

humani
:

generis

super Minervam vetustissimum, sed nonnihilmendosum, alterum Antonii Augustini diligentia per[jurgatum. E[iistola
48.

autem

sic se
,

habet

innumerabilem quotjue malignorum spirituum turbam, necnon et clarissimum chorum supernorum An-

non

fuisse antea existimarat

Beatissim;e virgini

imo

dilectissimac

gelorum adfuisse narravit;et maximam

intra se

dominee Eadeburga; nionasticaj normula conversationis cmeritffi, Winfridus exiguus in Christo Jesu inlinia! charitatis salutem. Qui Winfridus hic nominatur, idem postea,
stolatus,

cum

insignia accepit apo-

appellatus

est

Bonifacius,

ut

suo loco

dicelur.

miserrimos spiritus, et sanctos Angelos de animabus egredientibus de corpore disputationem babuisse, daemones accusando, et peccatorum pondus gravando Angelos vero relcvando, et excusando el seipsum audisse omnia flagitiorum suorum propria peccamina, quae fecit a juvcntute sua, et
; :

das visiones de
rio
ei

Rogabas me, soror carissima, ut admiranillo redivivo, qui nuper in monasteMilburga; abbatissa; mortuuSj et revixit, quae

ad confitendum aut neglexit, aut oblivioni

vel ad

tradidit,

peccatum pertinere omnino nesciebat,

voce
contra

ipsius

propria

illum clamitasse, et
et specialiter

eum

ostensa; sunt, scribendo intimare,

et transmit-

durissime accusasse,
lisse,

tere

curarem
gratias

quemadmodum

ista

veneranda

vitium, quasi ex sua persona in

dicente

unumquodque medium se obtuqua

abbatissa Hildelida referente didici.

Modo

siqui-

quodam Ego sum

:

cupidit;is tua,

dem

omnipotenti Deo refero, quia in hoc

illicitc

frequentissime, et contraria pi-teccptis Dei

:

dilectionis

voluntatemeo plenius liquidiusque, prajstante, implerevaleo,quia ijise cum supradicto fratre redivivo, dum nuper transmarinis partibus ad istas pervenit regiones, locutus sum, et ille mihi stupendas visiones, quas
tuffi

Domino patrocinium

qua

Quodam vero Ego sum vana gloria, apud homines jactanter exaltasti. Alio Ego sum mendacium in quo mentiendo peccasti. Ego sum otiosum verbum, (juod inaniter Alio locutus fuisti. Alio Ego visus, quo videndo illicita
concupisti.
te
:

extra corpus

suum

raptus in spiritu vidit, proprio

corporis

peccasti. Alio

Ego contumacia,
et desidia in
:

et

inobedientia,
fuisti.

cxposuit sermone. Dicebat quippe se pcr violenta;

a;gritudinis
fuisse

qua
Alio
:

senioribus spiritualibus

inobediens
et

ilolorem,
et

gravedine
esse

subito

Ego torpor

sanctorum studioinutihs
sive in Ecclesia,
:

cxutum,
si

simillimam

collationcm,

rum
cura,

neglcclu. Alio

Ego vaga cogitaho,

vcluti

vidcutis et vigilantis hominis oculi densisvelati, ct subito

qua

(te)

tunc

supramodum

simo tegmine
et velata

et ei pcrspicua sint

auferatur velamen, omnia, qute anteanon convisa,

;

sive extra Ecclesiam occupabas. Alio

el ignota fnerc

sic sibi

abjccto terrcna;

vidamine carnis, anle conspectum universum collcctum fuisse mundum, ut cuuctas terrarum partes,
et

Ego somqua oppressus tardc ad confltcudum Deo Ego iler otiosum. Alio Ego sum surrexisti. Alio negligcnlia et incuria, qua dctentus erga studium
nolentia,
:

divina; leclionis incuriosus

fuisti

et

ca;tera

his

populos, el

lum (tam) lum eum de corpore egrcssum

Et
IKjtuisset,

mariasub unoadspectucontueretur. magn;e clarilatis et splendoris Angesuscei>isse,

similia oninia, qua; in diebus vittC su;c in carne

convcrsatus pcregit

et conflteri ncglexit.

Multa

ut

quoquc,
bantur.

qua;

ad

peccatum

pcrtinere

omnino
omnibus
tostifi-

nullalcnus pra; nimio splendore in eos adspicere

qui jucundis el consonis vocibus canein
ira

ignorabat, contra

eum

cuncla tcrribiliter vocifcraet

Similitcr et maligni spiritus in

bant

'

Dominc, ne
;

tua arguas me, neque

:

consonantes, vitia accusando,

duriter

in furoretuo corripias
in aera sursuni

me

et

sublcvans me, duxit

cando, et loca et tempora nefandorum actuum

cl in circuitu totius

mundi ignem

memorantes, eademque peccala dixere

mantes, probabant (prodebaut).
20. a Vidit

(dire) cla-

ardentcm videbam, el llammam immensa; magnitudinis exhalantem, ct terribilitcradsupcrioraascendentem, non aliter pa;ne, (|uam ut sub uno globo
lolius

quoquc

ibi

hominem quemdam,
inflixit,

cui

jam

in sa;culari habitu

degens vulnus

numdi machinam complectentem,

impresso

nisi

eam

quem adhuc

sanclus Angelus
nacis flanmia;

signo sancl;e Crucis

Christi compesceret.

Quando enim in obviam misignum Crucis Chrisli expresserat

hac vila sui)eresse rcferebat, ad testimonium malorum suoruni adductum, cujus cruentatum et patens vulnus, ct sanguis ipsc
in
ei

propria voce clamans impropcrabat, et imputabat crudele cilusi sanguinis crimen. El sic cumulatis et

'

l'sal.

xxxvn.

computalis sceleribus antiqui hostcs aflirma:J4

Touus XII.

26G
bant,

GREGORII

II

ANNUS

3.

CHRISTI
dixit
:

71 G.
illis

eum

pcccatorem
ttiisse.

jiiiis

eoruni et couditionis

unus ex
bus
tahs

beatis Angelis, de

cadentibus animavitiis

indubitanter
santes

El conlra autom dixere excu-

Ha; sunt auimae, quae post exiluni

clamitabant parvae \irlutes animse, quas ego miscr indi^ne et imperlecle percgi. Qu<cdam
:

me

vila,',

quibusdam levibus
abolitis,

mornon onmino

ad jjurum

aliqua pia miserenfls Dei casli-

dicit

Ego suni

obedientia^

quam
:

senioribus spiri-

gatione iiidigebant, ut Dco digne offerantur.

Ego sum jejunium, quo corpus suum contra desiderium carnis pugnans, castiga\it. Alia Ego oratio pura quam effundebat in conspectu Dei (Uomini). Alia Ego obsequium infirmorum, quod clementer .Tgrotantibus exliibuit. Quadam Ego in psalmis (sum psalmus), quem pro otioso sermone satisiaciens, Deo cecinit et sic unaquaeque virtus contra aemulum suum peccatum, excusando mc, clamitabat, et bas illi immensae claritalis Angelici spiritus
tualibus exhibuit. Quaedam
:

Et citra illud flumen speculatus, muros fui-

gentes ciarissimi splendoris, stupenda; longitudinis,

et allitudinis

immensa?,

et sanctos

Angelos audivit

dixisse
cselestis

Ha;c est enim

illa

sancta et inciyta civitas

Hierusalem, in qua istfc perpetualiter sangaudebuntanimae. Ilias itaqueanimas, etistius gloriosae civitatis muros, ad quam post transitum
cta;

fluminis festinal)ant, tani

beratis

magna immensi luminis

nimio splendore eos

claritate et fulgore splendentes esse dixit, ut rever-

ocuiorum

pupillis prae

magnificando defendentes me affirmabant, et istai virtutes universae valde macte, et multo majores et excellentiores esse mibi videbantur, quam unquam viribus nieis digne perpetrata; fuissent.
Interea (item) referebat, se quasi inferioribus in

nuliatenus adspicere potuisset.

22. Narravit

inter alias venisse

quoque, ad iiium conventum cujusdam hominis animam, qui

est

in abbatis officio defunctus est, qua; speciosa nimis

et

formosa esse visa

quam

maligni spiritus
et conditionis

horrendam eructantes flammam plurimos, et erumpente terra, terribilem flammam ignis volitasse, et miserorum hominum spiritus in similitudine nigrarum avium
vidisse igneos puteos

hoc

mundo

rapientes contendebant sortis

fuisse.

eorum

Respondit ergo unus ex clioro Angeiorum dicens Ostendam vobis cito, miserrimi spiritus, quia vestrae potestatis anima illa probatur non esse.
:

per

voce

flammam plorantes et ululautes, et verbis et humana stridebant, lugentes propria merita,

supplicium, consedisse paululum haein

Et his

dictis,

repente intervenit

magna cohors
:

ani-

marum

et praEsens

rentes in marginibus puteorum, et iterum ejulantes cecidisse

candidarum, qua; dicebat Senior et doctor nostrum fuit iste, et nos oinnes suo magisterio iucratus est Deo et hoc pretio retentus est, ctvestri
;

puteos, ct

unus ex Angelis
,

dixit

juris

non

esse dignoscitur

et quasi

cum

Angeiis

Parvissima haic requies indicat, quia onmipotens

contra daemones pugnaminirent, etadniinicuioAn-

Deus in
supplicii

die futuri judicii his

et

Sub illis imo profundo, quasi in inferno inferiori audiuut horrendum et tremendum, et dictu difflcilem gemitum, et fletum lugenlium animarum, ad quas nunquam pia miseratio Domini perveniet, sed aeterna illas flamma sine fine cruciabit. 21. Vidit quoque mirae amcenitatis locum, in quo pulcherrimoruni hominum gloriosa multitudo miro Ia?labatur gaudio, qui
ut ad eoruni gaudia,
gavisurus veniret,
tia
si ei

animabus refrigerium requiem perpetuam paraturus est. autem puteis adhuc inferioribus, et in

gelorumeripientes illamanimamde potestate maiignoruni spirituum liberavere el tum increpans daemones Angeius dixit Scitote modo et inteiiigite,
:

quod animam istam

sine jure rapuistis

et discedite,

miserrimi spiritus, in ignem acternum.

Cum

vero

hoc dixisset Angelus, iilico maligni spiritus levavere fletum et uluiatum magnum in momento, et quasi
in ictu ocuii, pernici volatu jactabant se in supradictos puteos ignis ardentis, et post

modicum

inter-

vallum emersi

certantes in illo conventu de ani-

eum

invitabant,

marum
illo

meritis disputabant. Et diversorum merita

in hac vita commorantium dicebat se tempore speculari potuisse et ilios qui
;

licitum fuisset,

cum

eis

hominum
in

et

inde mirae dulcedinisfragran-

veniebat, quce beatorum aditus fuit ibi congau-

dentium spirituum , quem locum sancti Augeli affirmabanl famosuni esse Dei paradisum. Necnon et ignem piceumque flumen bulliens et ardens mirae formidinis et teterrimae visio-

non fuerunt, et qui sanctis virtutibus freti propitium omnipotentem Deum haab Angeiis semper tutos et buisse noscebantur
sceieribus obnoxii
,

defensos, et eis charilate et propinquitate conjunctos fuisse

:

illos

nis cernebat, super

quod lignum pontis

vice posi-

culatae vitae sordibus

qui nefandis criminibus, et mapoUuti fuere , adversarium

tum
illo

erat,

secedentes conventu

ad quod sanctae gloriosaeque animae ab properabant , desiderio

spiritum assiduo sociatum, et semper ad scelera

suadentem

fuisse

quaidam non titubantes constanter transibant qucedam vero labealterius ripae transire cupientes, et
;

facto peccavere,

et (luandocumque verbo vei , hoc jugiter quasi ad iaetitiam et

gaudium

aiiis

nequissiinis spiritibus in
;

medium
peccavit,

factatae

de ligno cadebant in tartareum flumen, et ahae tingebantur quasi toto corpore mersae; alia;

proferens mauifestavit

et

quando Iiomo

nequaquam maiignus
faciens exspectando

spiritus sustinuit,

moram

autem ex parte quadam veluti usque ad genua media qutedam vero usque ad axillas, et tamen unaquffique cadentium multo clarior, speciosiorque de flumine in alteram ascendebat ripam, quam
:

donec iterum peccaret; sed sigiliatim unumquodque vitium ad nofitiam aiiorum spirituum offerebat et subito apud hominem peccata suasit, et iiiico apud da^mones perpetrata
;

lirius

esset,

cum

iu bulliens cecidisset

flumen

et

demonstravit.

GREGORII
23. Interea narravit se vidisse

II

AXNUS

3.

CHRISTI 716.

267
sibi, si volnisset
;

dam

in hac terrena vita

molentem

puellam quamin mola, qua;

pcr satisfaclionem repropitiari

ut cuidam presbytero,

et

nomine Beggan,
fieret,

istas spc-

vidit juxta sejacentem alterius novam colum sculptura variatam etpulchram, et visafuitquod furata

ciales visiones cunctas exponeret, et postea,

quemilli

admodum
spiritibus

ab
;

illo

instructus

hominibus

est illam.

Tunc quasi

ingenti gaudio repleti quan-

pronuntiaret

propria quoque peccata,

qum
atl

doque teterrimi
et

spiritus

hoc furtum
Intulit

aliis

in illo

immundis imputata

fuere, confessa, suindi-

referebant conventu, teslificantes illam furti ream,

pradicti presbyteri jndicio emendaret, et

peccafricem

fuisse.

qnoque:

Fratris

cujusdam, qui paulo ante defunctus cst, animam ibi tristem videbam, cui antea ipse in infirmitate exitus sui ministravi, ex eo quia prfebui; qui mihi moriens pra;cepit, ut fratri suo germano verbis ilJius

cium Angelici praeccpti presbytero testificari, qui jam plurimos annos zonam ferream circa lumbos suos, nullo hominum conscio, amore Domini cogente, habuerat.

demandarem ut ancillam quamdam, quam in potestato communiter possederunt, pro anima ejus manumitterct sed germanus ejus,
testificans
,
:

avaritia impediente, petitionem ejus

et

nou implevit,

de hoc supradicta anima per alta suspiria, accusans fratrem infidelem, et incrcpans, graviter
querebaiur. Et similiter testatus est de Coelrede
rege Merciorum,
lia;c

Proprium corpus dicebat se, dum extra tam perhorruisse, ut in omnibus illis visionibus nihir tam odibile, nihil tam despcctum, niiiil tam duriun foctorem evaporans, exceptis dgeraonibuset igneflagrante, videret, quam proprium corpus et fratres ejus conservos, quos intuitus
23.
fncrat,
:

est

obsequia corpori suo clementer exhibere

ideo

perhorruit, quia invisi corporis

curam

agerent.

quem
in

illo

visa sunt,

corpore fuisse non

videbat

tamen tempore, quo dubium

Jussus tamen ab Angelis, primo diluculo rediit ad

esl,

Angelico quodam umbraculo contra impetum daemonioruin, quasi

(ut dixi)

quem

corpus, qui primo gallicinio exierat de corpore. Plena septimana nihil omnino corporaliter oculis
videre potuit, sed oculi fusci plenc frcqucnter san-

libri alicujus

magni extensione

et

superpositione de-

guinem

stillavere

et postea
,

de presbytero
sicut ci

reli-

fensum
los,

ipsi

dtemones anhelando rogabant Angeilla, ipsis

gioso, ct pcccatrice muliere

ab Angelis

ut ablata defensioue

permitteretur
et

manifestatum
esse probavit.

est,

ita

illis

iirofitentibus,

verum

crudelitatis

eorum voluntatem

in eo exercere,

Subsequcns autcm
illis

ct citus scclerati

impulabanteihorribilemacnefandammultitudinem flagitiorum, et minantes dicebant illum sub durissimis inferorum claustris claudendum, et ibi peccatis promerentibusaelernis tormentis cruciandum

regis exitus, quae de

visa fuere, vera esse proet

culdubio probavit. Multa alia

facta pcr

his similia refe-

rebat sibi ostensa fuisse, qua; de

mcmoria

labe-

Tunc Angeli soiito tristiores facti, dicebant quod homo iste semetipsum plus defeiidere non i^ermittit, ct ob ejus propria merita nullum ei adjutorium possumus prfcbere et aufercbant super|)Ositi tutaminis defensioncm. Tunc
csse.

Proii dolor,

ordinem recordari nullatenus potuisset; et dicebat se post istas mirabiles visiones tam tenacem memoria) non fuisse, ut antea fnerat.
Ilffic,

quffi te

diligenter flagitante scripsi

religiosis
ct

tribus

meis (mecum)
fratribus in

commune

valde vencrabilibus audientibus exposuit, qui

fideles
testes

dtemones gaudentes

mundi

dc universis partibus congregati majori multitudine,

et

exultantes,

mihi

in

hoc scripto adstipulatorcs

quam omnium animarum in saecnlo fieri existimarct, diversis eum tormentis ina;stimabililer fatigantes lacerabant.
21.
(jui

dignoscuntur. Vale, vere virgo, vita ut ct vivas Angelica recto ' ritc, el rumore regnes scmper in
.TCtherc

Christum

Hucusque

Epistola Bonifacii,

([ui tanta; rei

haud

fuit otiosus

auditor

et scriplor,

Tuncdemum
omnia

beatiAngeli pra;cipicbant

ei,

ba;c

extra corpus

suum
et

raptus, spiritali

sed vitam licet a puero sanctc pieque ductam, in monasterioarctioribusdisciplinicvinculiscoarctare,

el ad

conlemidatione vidit

et audivit,
,

ut sine

mora ad
illi

uberiorem frugum culturam prajpararc

dis-

proprium rcdiret corpus

universa qua;

ostensa fuere, credcnlibus,

et intentione

divina

ponens, mcditatns est Evangelii prredicationem iu gentibus. Quomodo autem, ut hoc impleret, sc

interrogantibus manifestare non dubitarct; insullantibus

Bomam
(licemus.

contulit ad

Gregorium papam

suo loco

autem narrarc dencgarct:

ct ut

cuidam

mulieri,

qnx

inde in longinqua regione habitabat,

cjus perpelrata peccala per ordineni ex[tonercl, et

ei

inlimarct, (|uod

omnipotcntcm

Deum

potuisscl

Locus (iepravatus

268

r.REGORII

II

ANNUS

3.

CIIRISTI

7I(i

Annn

iicnodi Gra'CO-Ronian:r; 6209.

Adho Mra: Gregorii

Ilispan. 754.
II

papx

Anno 98, incboato die 21 Tlieodosii imp.

llegira:

Aug. Fer.

2.

lcsa Ciirisli 7lr,.

2.

1.

1.

et seq.

Anuo

Initinm itnperii Theodosii. Ad niun. 1 supeiiori narravimus ex Thcophane

Incarnat.

tionc facta, infinitas

cquitum ac peditum copias ex

ad

annum

secundum

Alex. dccvii obsi-

Eodemque tempore classem ingentem mille octingcntarum nasubjectis sibi gentibuscollegerant.

dionem urbis Conslautinopolitaugc

milites,

per rebelles

vium
gnitis,

circitermiserant, duce

Musalmano:

ita

enim

qui Tiieodosium imperatorem dixerant,

Gentili

eum
tam

lingua vocabant.

Quibus rebus co-

eamque obsidionem mensessexdurasse. His subdit At regina; urbis classe in neoterii Theophanes urbis portum tandem se subducente, Theodosius freto trajecto Thracia? partes occupatum irruit. Factaque ad Blachernarum murum, qui unus et
:

tus,

cum

militia; pra;fecti,quam civiles magistraTheodosii imperitiam animadverterent

neque
perio

tantis

hostium viribus sustinendis parem

esse scirent, instare atque hortari ca^perunt, ut im-

sese

abdicaret, ac tuto se in

singularis cst, proditione

urbem
:

in

suam

potestaiis
:

pateretur.

Nec couditionem abnuit

ille,

ordinem cogi sed anno

Artemius tem recepere . Paulo post spectis de rerum suarum salute desperavit

con-

et vitaj

imperii vertente sponte se abdicavit. Inde de successore dehgendo consilium ineunt, ac tum forlc

sibi

relinquendaj servanda^que Ode accepta, dedit

Leo patricius oblatus

solent,

est

Orientalibus copiis

ea

manus, et monasticum habituminduit.Theodosius salvum eum essejubens, Thessalonicam in exilium egit . Acta haic mense Januario, aut saltcm Februario, quo sex illi obsidionis menses elapsi sunt, ut anno superiori num. 1 ostendimus, et ab alterutro mcnse Theodosii imperium inchoatum est.
2.

tempeslate proifectus. Hic igilur, ut

imperatores

Imperio deposito fd monachiis.

Quia

tamen Baronius ejus deposltionem et Leonis Isaiiri in ejus locum subrogationem hic narrat, dc utraque nobis agendum. Theophanes loco laudato a Cffiterum Leo (Isaurus nempe) Orientasubjicit lium copiarum dux, Artemii partibus ubique pro:

solemni pompa susceptus, Aurea porta Byzantium ingreditur, atquein Majore Ecclesia imperatoriam coronam accipit . 3. Leo Isaurus in ejits locum subrogatur. Imperavit Theodosius annum unum cum uno aut altero mense, ut anno superiori ostendimus, et postquam imperio sese abdicavit, tum ipse, tum Dlius quoque clericorum albo adscripti reliquum vitffi tempus iu pace trausegere, inquit Theopha,

die xxv,

nes pag. 327, qui pag. 346 ait, a niensis Martii decima quinta Indictione, ad mensis Junii
,

pugnatis, Theodosio minime paruit et in eumdem sensum conspirantem et auxiliatorem habuit Artabasdum Armenia ortum et Armenicarum cohortium ducem cui filiam conjugem locare fuerat pollicitus, quod postmodum executus est . Nice:

diem xviii, uona ludictioue , Leonem imperasse qui ideo anno tantuin sequenti imperium iniit. Opinionis Baronii fundamenta, quae hactenus viris
doctissimis
4.

fucum

fecere, suis locis evertemus.

phorus in Breviario suo hrec de Theodosii imperio habet a Dum assidue hunc in modum contra ini:

peratores conjurationes existunt,

dumque

inva-

lescente tyranuide imperii ac Reipublic status negligitur, ac

litterarum

paulatim indeterius prolabifur, una et restingui atque intercidere studia

Saracenis captum. Ad Saraceni auno tantum sequenti Pergamum occuparunt. Nicephorusin Breviario pag. 34, pluribus de hujus urbis obsidione disserit, quam tredecim totos menses durasse prodit, indicatque eam imperante Theodosio a Musalma factam, et

Pergamum a

num.

4.

coeperunt, nec

minus
ut

disciplina militaris pessum-

sub Leone Isauro urbem captam esse , ac denique Saracenos multa Romanorum oppida evertisse.

dari. Ita factum,

Romanum imperinm

bellis

impune
rent.

lacesseretur, ac csedes passim promiscue et

abductiones

hominum, et urbium eversiones fieAccessit ad horum malorum cumulum Saregiam urbem

terrestri expedi-

Leo imp. ad Grerjorinm II scribit. Ad Cuin Leo anno sequeuti imperiuni inierit, eo tantum anuo de sua promolione ad Gregorium
5.

num.

5.

racenorum irruptio (hanc pluribus narrat Theol)hanes), qui contra

papam

scripsit,

quo benigne,

ul Ecclesiae filius

susceptus

est, uti

narrat Baronius.

GREGORII
6.

II

ANNUS

3.

CIIRISTI 716.

269
promiserat
:

Monasterhcm Cmsinense instmtratur.

Ad

sanctus
fideni,
et

Guthlacus regnum

et

ille

niim. 7 et seq. Cnssinense monasteiiunn, ciijus vasfationem a Langobardis factam praedixit sanctus
Benediclus, teste Gregorio Magno in lib. 2 Dial. instauratum fuit a S. Petronace ejus abbate, post
cversionis annos fere

quam

Gw//i/rtco dederat,

hoc anno hberat,

liter dotat,

Chroylandense monasterium construit, ac nobiut videre est apud Ingulpbum ejusdem

,

monaslerii abbatem

qui Chartam fundationis, an.

centum quadraginta, ut docet

Benedict. part.
1,

Incarnat. dccxvi notatam, exhibet.

Jamdiu cnim
in

Mahillonius

sfEC.

pag. 695.

yEra Dionysiana in
9.

Diploinatis

regum

Anglia

Petronax

Brixiac in Italia nobili loco natus,

Romam

usurpabatur, ut non semel indicavi.

victus.

venit Gregorio secundo sedcnte, non vero tempore

Zachariae papa^, ut perpcram dicit Petrus diaconus
Cassinensis. Fuit Petronax sextus abbas a B. Benedicto, vixitque

usque ad annum

circiter dccl. Coli-

tur die vi mensis Maii, ad

quem diem de

eo agit

Carolus a liadbodo, Recjenfredus a Carolo Hoc anno Gallia bellis civilibus iterum afflicta. Chilpericus enim II Francorum rex, ut Carolum Marlellum, qui palatii Austrasiani majoratum sibi nrrogabat, opprimeret, numerosum ex

Henschenius in Actis SS. 7. S. Corbiniani prima profectio Romana. Ad num. 10. Vitam sancti Corbiniani episcopi Friipsius singensis ])rimi litteris mandavit Aribo post Erembertum et Josephum succcssor. Natus crat in Galliis, ubi cum longe lateque fama sanctitatis ejus crescerct, Pippimis Major-Domus unum ex carissimis sibi optiniatibus ad eum transmisit, scque cjus precibus commendavit. Cumque vir

Neustria et Burgundia collegit exercitum, et Radbo-

dum

Frisiorum regem ad suas partes pertraxit.

Carolus, ne hinc inde lacessitus obrucrctur, prius

occurrit Frisiis,

quam

advcntaret.

Acritcr

exercitus Neustrasiorum utrinque pugnalum. Victor

evasit Radbodus, ut

produnt auctor de Geslis Fran.

corum

cap. 52, et continuator Fredegarii cap. lOG.

Rem
riani,

hoc anno gestam esse testantur Annales NazaPetaviani, Tiliani, ct auctor Chronici San-

Dei

crebris advenientium colloquiis occuparetur,

peliit,

Dionysiani.

Radbodus

profligato Carolo victor ad

Romam

ubi Gregorius papa sacerdotalem

ei

territorium usque Coloniense ])ervenit, idque mense

honorem conferre voluit, quamvis renitenti. In GaUiam reducem Pippinus Major-Domusrursus ad

se
accersivit,
Hffic

Martio, ut habent Annales Petaviani, ct Clironi-

con San-Dionysianum. Tumaliacxpeditio a Regenfredo Majore-Domus et a Neustrasianis susccpta

Reginfridus , inquit annalista Fuldensis hoc anuo, Major-Domus et Hili)ricus cum exercitu fines Coloniensium et regiones Rheno contiguas

ut

ejus confessionem

audiret.

Ita

Aribo.
periori

prior profectio
in

Romana

Corbiniani su-

anno susccpta,

quantum

ex ejus Vita col-

Baronius exislimat, non Gregorium II, Romam venit, Ecclesiam Romagubernasse, scd alium Pontificem cum Corbinianus in Galliam reversus confessionem Pippini
iigi potest.

cum nam

Corbinianus

vastant, acce]itisque a Pleclrude (vidua Pippini)

mu-

neribus revertuntur

Sed Neustrasianis in itinerc

;

luctuosissima clades obtigit

cum enim

redirent

Majoris-Domus exccperit, isque mcnse Deceinbri anni dccxiv vita functus sit, ut suo loco ostendimus. Verum longe verosimihus estAribonem falli
in
iis,

cum muneribus illis perpessi sunt danmum

Francorum
cap. 53.

ab exercitu Caroli grande

,

inquit auctor de Gestis

Hoc ulliinum certamen numelib.

qua; de Pipi^ino narrat, et loco Pippini repo-

ratur priiuum a Paulo diacono

C de Reb. Lon-

nendumesse t'TO/?Majorein-Donuis, ejusiilium, ut eliam putavit Cointius anno dccxv, nuniero58. Aribo cnim, qui anno dcclx episcopus Frisingensis
crcatus
est,

gob. cap. 43, inter ea qUceCarolum inter et Regenfredum de domus rcgiic majoralu contendentes
inita fuissc scribit.

Habilum

illud in loco, rjui dici-

ut li^juet ex Catalogo Ms. episcoporum

tur Amblava, iiiquit auclor citatus de Gest. Franc.

Frii^ingensium, vix i)otuit ignorarc

nomen

PontiDcis

Romani,

paucos ante annosprimum episcopum Frisingenscm consecrarat. De secunda profcclione Bomana Corbiniani anno dccxxiv agemus.
|ui

8.

num.
scribit

II.
:

Moritur Osredus rex Nortiiumbriiii. Ad Beda in Epilome Hist. gentis Anglorum

Amblava autem locus est in finibus Tungrorum, non i)rocul a nionasterio Stabulensi, a lluniiiie Ainblava, vulgo Ambles, nomen habens, ut j^robat Valesius in Notitia Galliarum. Hoc inter illa tria prcelia primum fuisse liquel ex diccndis aniio
DCCXIX.
10. Provinciales

Anno se|)tiiigcntesimo

deciino sexto Osred

rex Mercio-

melu Saracenorum

sese

rex

Norlbanymbroruin

intcrfectus, et

rum

Ceolred dcfuiictus. Et vir Domini Ecgberth

Intcrim duni doni Aquitanice duci subdunt. Saraceni rcbus Hispaniensibus intenti a Gallia Go-

Eu-

Hiienses

monachos ad Catholicum Pascha

et Ecclc-

thica occu|)anda cessabant,

dubitandum

noii cst,

siasticam correxit lonsuram . Osredo occiso, Coen-

quin

Galli liberlalis et religionis avit;c rctinendaj

redus gubernacula regni

pit,

Nordanymbrorum

susce-

cupidi se

cum

princiiie fiiiitimo

fooderum a;quis

le-

ot

sacerdos Ecgbertus Hiienses inoiiachos ac

iliis

subdita
brarant,

monasleria,

quaj diu Roinaiio ritui

gibus coiijunxerint. Is erat Eudo dux Aquilania), qui Tolosam olim armis Clodovci rcgis a rcgiio Gothico rescctam oblinebat
taniffi

resliterant, ct heleroclitum

Pascha hactenus cele-

una cum

reliiiuo
inciiiit

docuit

cum

Cictero

orbe convenire, ut
cap. 23.

prim;c et sccund;e corpore ,

AquiMaica

narrat Baronius ex Beda

lil). .5,

Dc Ceololini

lih.

redo lcgendiis Baronius

ccssil
iii

num.

17 ct sc(|q. Ei suc-

3 Marciu llisi)aiiica', cap. I, n. 9, Veriiin nou tanluinSeiitimani;cpoi)uli, deiiuibus solis lo(|iiilur

ibi

reguo Mercioruin Eliielbuldus, cui

Marca

sed

eliaiii

Provinciales Eudonis auxi-

270
liiini

GREGORII
iinplorariint. Saraceni

II

ANNUS
omnes,

3.

CHRISTI 716.

cnim jns

sihi in

logia scholastica
lerabilia
;

utramque paginam

faciebat, toIII

qiias
et

Wisigothi possederant regiones, asserehant,

cum

Sigebertus in Chronico Clodovei

alins

universa Galiia bellis lacerata, visum est sese

initium anno dccxv consignet.

in Etido7iis nominatissimi dncis fidcm et tutelam committere. Id qnidema nnllo historico proditnm, quod brevis ejusdcm Eudotiis in provincia doininatus fuerit, sed ex schedula, ([uae cum rehquiis

Francornm rcx
ctts,

non

est
,

Verum is Odoinus ab Eudone Aquitania;

sanctai Maria; Magdalentc

anno millesimo ducen-

tesimo septuagesimo nono inventa est, manifeste colligitur. Carolm Salernitanus princeps, qui Carolo Andcgavensi patre, comite Provincia; et Neapo-

Otto, OdoiOdoinus appellatus reperitur. Indequo discimus, hoc anno Austrasiis et Neustrasianis ex una parte Gallias devastantihus, ex alia vero Saracenis Septimaniam, ut anno superiori diximus,
vel

duce, qui aliquando

Odo aliquando

Provinciae vicinam dcpopulantibus, sacrasque reliquias,

ciales
uti iu Hispanijs,

conculcantibus, Provinduci,

Provinciam regcbat, eo anno easdcm reliquias apud fanum sancti Maximini mirifica revelatione repertas, ut loquitur Robertus rex ejusdcm Caroli lllius ac successor, in litteris Neapoli dio septima Decemhris anni millesimi treccntesimi trigesimi septimi datis, in decentiorem
lis

rcge

ahscnle,

Eudoni Aquitania;
Schcdula
illa

tuenti, sese subdidisse,

jam Septimaniam eumque regem agnovisse.

potest dici fictitia.

13.

non

Joannes Launoius

in

suis libellis de

locum
\1
.

transferre voluit.

Probatiir ex schedula citm reliquiis sanQnamobrem arcliiepictm Magclalenai reperta.

Lazari et Maximini, Magdalence et vinciam appulsu, ait monachos Sau-Maximianenses Carolum principem Salernitanum , episcoposque omnes anno mccLxxix decepisse, ac pra;fatam Schcdulam intra sepulcrum, in quo reliquiae inventa;,
fraudulenter injecisse
innixns,
;

Commentitio Martha in Pro-

scopos Aquensem, Arelatenseui aliosque Provincice

antistitcs

eo pra;sertim argumento
in Gallia

XV

kal. Januarii

anni millesimi ducen-

quod nullus Odo

;

anno dccxvi

tesimi septnagesimi noni convocavit, ut ipsemet in

suo Diplomate, eodeni die emisso, testatur. Eflbssa

terra

inventum

est

sepulcrum marinoreum,
schedula, cujus
iste

et in-

tra ilhul reliquiaj

cum

tenor

erat

Anno

Nativitalis Dominicoe dccsvi,

mense

Decenibri, in nocte, sccretissime, regnante Odoino

indeque deducit hujus regis nomen imposturam manifeste detegere addens non diu ante illam translationem rcliquiarumsancta;Magdalenai Iraditionem illam excogilatam csse. Verum nullus sa;cuIo decimo tertio, quo ea translatio peracta, adeo in Historia versatus erat ut Odonem
regnaret
; ,

piissimo

Francorum rege tempore

infestationis

anuo Dccxvi Provincia; dominatum

esse, vel

misaj-

gentis perfidffi Sarracenorum, translatum fuit hoc

nimum
tissimos

suspicari posset

cum
si

etiam hoc docto

tunc

corpus carissima; et veneranda; Maria; Magdalena; de sepulcro suo alabastri in hoc marmoreum, ex metu dictoe gentis perfida; Sarracenorum , quia
securius est
liic,

culo id viros

omnes in fugerit. Quod

Historia Gallica exercita-

quis

Odonem

anno dccxvi
regis

in Provincia regnare detexisset, hujus

anioto corpore Sidouii. Superest

adhuc ea schedula, que tamen proptcr vetustatem aniplius legi non ])otest. Sed Bernardns Guido sacra; fidei inquisitore ac episcopus

Lodovensis circa

annum

nicccxx, in suo Spcculo historiali

:

eamdem

Istum ego cartellum vetustissimum legi , qui ha^c scribo, et vidi ibidem in Sacrario (scilicetoppidisancti Maximini) reservari in testimoniuin veritatis etc. Eamdem etiam vidit Philippus Cahassola episcopus Cavallicensis et cardinalis, ut ipsemet testatur in libello anno mccclv adversus monachos Veziliacenses composito, qui Ms. extat in
refert, aitque

non notasset, ne ei imposturam quam adstruere voluisset, proderet. Neque enim dubitasset, Historicorum omnium de dominatu Odonis in Provincia silentium locum suspicandi omnibus reliChartam illam confictam esse daturum quiasque Magdalence supposititias. Sed ponamus inventum tunc aliqucm, quemregnum hoc Odonis in Provincia non latuisset, numquid is cum Odonem suum ah omnibus ignorari, et cum Clodoveo conillud
,

nomine scriptum

omnem

fidem adimeret

et

fundi vidisset
Acjuitaniic

dux

bibliotheca S. Victoris Parisina. Denique cadeni verba legnntur in libro pergamineo asservato in conventu Patrum Prajdicatorum sancti Maxiinini,
et in

difflcillimum

ueminemque reperiri cui Odo mentem veniret, nodum istum explicasset, remque doctiorihus qui, ,

in

buscumque ignotam aperirc

itaqueScheda
tria

gloriatus esset? Exilla

omnibus
d2.

fere scriptoribus, qui

de hac inven-

Eudonem
agnitum

eruimus. Primum, aniio dccxvi Aquitania; ducem in Proviucia regem

tione superioribus sa;culis locuti sunt.

In ea Eudo dicitur rex Francorum. Sed quia rex ille Odoinus episcopis, qui translationi

fuisse.

ciales beata;

Secundum, illo ipso anno ProvinMagdaleufe reliquias se possidere pro

Magdafinem Vezeliacum in Burfuisse,

certo habuisse. Tertium, reliquias saucla;

lencB

reliquiarnm interfuere, ignotns

erat,

neque

sub

istius sseculi

alius

quam

Clodoveiis credebaturj in laudato Ca-

gundiam

delatas

non

cum

quingentis post

roli Salernitani principis

Diplomate tunc exarato Clodovei regis nomenin Odoini locum suhstituere.

annis in Provincia repertiB fuerint

eodem inodo ac

cum
metu
pata.

eodera scripto
14.

cum quo

hoc anno Saracenorum

codcm errore versatus est Cabassola cardinalis qui Schedam legcrat ait enim Odoinus ()leno nomine dicitur Chlodoinus, et lingua Gallica CloIn
;
:

recondita; sunt.

Mra Incarnat. in Galliis hoc

Quoad annum
Christi
i4ia licet

tempore usur-

dccxvi iu eadein

doveus

Vana

hffic,

sed saeculis in quibus Tlico-

Scheda memoratuin,

Dionysiana iu pu-

GREGORir
blicis
riis

II

ANNUS

3.

CHRISTI 7IG.
,

271
-4,

Aclibus

nondum lunc

usurparetur, in Histo-

niam

inquit

Willibaldus in ejus Vita cap.

tamcn Actisque privatis. hoc circiter tempore in usum vocatam fiiisse, \ariis exemplis conslat. Imo in Hispaniis, cum quibus Septimania ante Saracenorum ailventum conjuncfa erat, /Era Dionysiana saculo elapso jam usurpabatur, ut elicio ex
his Juliani Toletani verbis in libro 3 adversus Ju-

Paganorum impetu hostihs cxorta dissensio inler Karolum firincipeni gloriosumque ducemFrancorum, ctRadbodum rcgein Fresorum, populos ex utraqne parte perturbabat, maximaque pars Ecclesiarum Christi, qua; Francorum prius in
gravi ingruentc

Fresia

da?os

quem anno

dclxxxvi absolvit.
:

Hkc

cjus

subjectae eiant imperio, Radbodi incumbente persecutione, ac servorum Dei facta expul-

yerba in ejusdem operis line Nunc acclamatur Mra septingentesima viccsima quarta. Emensis igiturtriginta et octoannis, ex quo/Erainventaest,

sioue, vastata erat ac destructa,

culturaexstructis

idolorum quoque dclubrorum fanis lugubriter reno(id est,

vata

tunc

vir Dei, perspecta perversitatis nequitia,

usque ad Nativitatem
octoginta sex

CLiristi,

rcsidui sunt sexcenti

:

pervenit ad Trech

Trajectum ad Rhenum),

anni

mundi usque ad quinque mille trecentos vi^nnti quinque annos quibus si addantur anni ab Incarnatione Domini sexcenti octoginta sex, usque ad praesentem diem, id est, quando serenissimus princeps Ervigius imperii sui videtur habere annum septimum, computali sunt sex mille et undecim anni . Quare cum
'

Ab initio Paulo inferius Christum computatos diximus

ibique aliquantis exspectatis diebus, advenientem

regem Radbodum allocutus

ligeret, se frustra

est . Sed cum intelibidem laboraturum, ad natale solum transmigravit. Subdit enim Willibaldus
:

Sanctus

vir,

dum

sterilem aliquandiu
et festatis

terram inhabitaret,

Fresorum autumnique aliquanarida calestis rore

tulum tempus

prseteriret, jain

foecunditatis reliquerat arva, et ad natale suis secuin

Septimania eliam JEvsl

ct

Provincia continentes sint,

Incarnationis,

eadem

supradictis conviatoribus

solum migravit

ac

mo-

modo

modo

Nativitatis

nasterii sui sccreta petens,

etiam ibidem, secundi

appellata, in utraque Provincia usurpata per hcec

siquidem anni hyeniem, tripudiantium fratrum

tempora. Vide qua; de hac Eudonis ducis praefectura dixi anno sequeuti.
13.

Theodo seciindns BajoaricB dux a S. Riid-

berto

ad fidem Christi conversus. Theudo Bajoariorum gentis dux, Roniam ad beatorum Apostolorum
inquit Paulus diaconus
cap. 44,

amore susceptus, hyemando transegeraf, ut doctoris Apostohcam gentium voccm imitareturdiccntis: Ibi enim constitui hyemare . Ita Willibaldus, qui
his verbis reliquerat, ct transerferat, signiQcat, reliquit, et transeqit, uti

His diebus

orationis gratia,
vestigia venit ,

AlcuinusinVitasancti Willi-

lib. u de Gestis Langobard. postquam narravit, Faroaldum Spoletanorum ducem classem Ravennatium civilatem invasisse. In Indice vero ducum Spolctanorum ex Gregorio et Joanne monachis monasterii Farfensis,

a Mabillonio in Musffii Italici tom.

exhibito, legitur
:

i,

part. 2, p. 63,
.

plusquam perfecta pro absolutis non semel usurpavit. Quare adventus sancti Bonifacii in Frisiam hoc anno contigit, quo duntaxat cum Radbodo Carolus Martellus bcllum gcrere cocpit, non vcro anno siiperiori, ut perperani eo anno Cointius num. 65 et se(|q. tradidit, ubi et reditum ejus in hunc annum differt. Is fainen sobrordi, qui prajtcrita
lide refellit

dcciii

Faroaldus dux
filius

Tum

Serarium

lib.

Faroaldi , quare loquitur Paulus de Tiieudonc secundo qui

Bajoarise tetrarcha erat, <|uique hoc
venit, ut ex Anastasio in Vita Gregorii

anno dccxxiv, Transr)mndus dux

Vitam

saiicti

Bonifacii, ubi initium

3 Rcr. Mogunt. Not. 54 iu peregrinalio-

num

anno

Romam

papa; ccrta

temporis nota eruitur:

in tata

Hujus temporibus signum

ejus ab anno dcciv repelil, reditumque in patriam hoc anno recte collocat. Anno enini dcciv Carolus vix infantiam egressus erat, ct Bonifacium Carolo majoratum gerente in Galliam veuissc tes-

luna factum cstlndictione xiv, et visa est cruenusque ad mediam noctcm. Eo itaque lempore Tlieodo dux gcntis Bajoariorum ad Apostoli beati Petri limina primus de gente eadcm occurrit, orationis gratia . Accidit h;ececIi[isisIuna;hocChristi

tatur

non solum Willibaldus

S.

in

cjus

Vita

scd

etiam
clesia;

Luidgerus

in Vita S. Gregorii recloris

Ec-

anno, die xui rnensis Januarii, fcria sccunda, horis

post

Trajectcnsis ad Rhenuin. Quare ubi Luidgerus ad Bonifacium iiiTIiuringiam profectum esse post tredecim annos peracta; in Frcsonia pnedicationis, loco tredecim, legendum, tres, quot annos

mcridiem
iiust

sejitem. Ccrpta luna obscurari paucis

Bonifacium
bit

in Frisia

verbum Dei annuntiasse

Qua; cmendatio

scri-

horam (luintam a meridie, duravit(jueusque ad horam ferenonam, utdocct Calvisius

minulis
in

Willihaldus citatus.

videtur

certa, quia

Luidgcrus auclor coicvus vix hac in re

inter ct

opere suo chronologico. Hic

est ille

Thcudo,

errare potuit.
17.

(|uem S. RudberlKs Salisburgensis episcopus ad lidcrn Christianam convcrtit, ul post bicnnium dcmonstrabimus, et hoc tempore parti tetrarchia)
ducatus Bavaritc pra;erat.
10. S. Bonifacius Evangelii prcedicandi fjratia

Ob bellum Carobim

Radbodum

AuctorChrorerjem exortum discedere cogitur. nici Wirziburgensis a Baluzio U. CI. lib. 1 Miscel-

laneorum publicalus,
notavit
:

hujiis

iirofeclionis

annum

in Frisiam venit.

Hoc

aimo sanctus Bonifacius,

qui tunc

Winfridus appellabalur , pra;dicandi Evangelii causa, assumplis duobus aul tribus monachis, ex Anglia in Frisiam navigavit: Sed quo-

sanctus Bonifacius, qui et Winfridus, a Grcgorio papa in Franciam ad iirajiiicandum verbum Dci missus cst , ubi tamcn chrono dccxvi,

graphus
missionc

hanc
ci

Bonifacii

peregrinalioneiii

cum

aGregoriollseriuscominissaconfundit,

272
uti
el

OREGOKIl

II

ANNUS

4.

CHRISTI 717.

tom.

III,

Pclrus Dibliolliecarius apud Duchosuiuin pag. 5i0. Ipseinet Donifacius in Epistola

Zachariai
|)apai, clata

Willibaldi verba

numcro

superiori recitata inler-

pretatur, ut Bonifacius in Anglia

Frisia^
egerit,

hyemes duas

num.
(lein

-133

anno dccxlv,
:

et ibi

unde autuinno
et

solverat,
tertiai

reversns transperrexerit,

a Baronio

num. 24

rccitafa, inquit

Post-

snb initiiim

Bomain

(liiaiu ine,

ante annos iirope triginta, sub

1'ainilia-

ritate atque servitio Apostolictc Sedis, annuente et jubenle venerandas memoriai antistite Apostolico Gregorio, anteriore (scilicet secundo) voto constrinxi, quidquidmihilaetitia3 vel tristitife accideret,

Apostolico Pontifici

solebam indicare
triginta

Ab

lioc

autem anno ad dccxlv anni

intercurrunt.

incompleti

Ad

btcc Willibaldus citatus testatur,

hunc sanctum Germaniai apostolum, anno dcclv martyrio coronatum esse, quadragesimo peregrinationis ejus anno revoluto, qute ideo Iioc anno incoepta luit. Othlonus vero ait Passus est anno peregrinationis suaj xl . Quare haic epocha ccrta el indubitata. Serarins, qui Boiiifacii iu Angliam reditumcum hocauno accurate illigavit, itaulliina
:

anno scilic. septingentcsinio decimo octavo, bienniumquc in natali solo soliduin tunc manserit. Casterum opinio Cointii adventum lionifacii in annum prajcedentem, quo omnia iu Frisia pacata erant, coiijicientis, et redilum ejus ex Frisia in Angliam cum prfEsenti copulantis, sustineri non potest; cuni ejus in Frisia commoratio sex circiter mensium fuerit, ejusque in Angliam reditus autumnali teinpore acciderit; quod utrumque ex WilUbaldo citato manifeste apparet. De ejus in Franciam reversione anno dccxix, Baronii ordinein sequentes, agemus.
tis,

Tibcris innndatio el obitus S. Ceolfridi abbade quibus anno sequenti, buc retrahenda.

CxREGORIl

,11

ANNUS

i.

OIIRISTT

7 17.

i. Constantinopolis obsessa a Sarracenis ope Aiinns agitur ReB. Marice Virgiids (iberatur. deinptoris se|)tingentesimus decimus scptimus, In-

perirent, ac sic perlaisi obsidionis abscederent. Qui

inde regressi, Bulgarorum gentem, quaj

est

super

Danubium,
victi

bello aggrediuntur, et ab hac

quoque
teni-

dictione
prinii

decima

quiiita,

quo
,

'

et

Leonis imperatoris

refugiunt,

ac naves repetunt suas. Quibus

ainii

clausa pcriodo

sccundus inchoatur,

cum altum
littora

peterent, ingruente

plurimum

cum

Constantinopolitana civitas Sarracenorum ob-

pestate, plurinii etiam, mersis sive confraclis per

sidione in

maximum

est

discrimen adducta, sed

navibus, sunt necati

Uxc

Beda, claudens
'

liberata Dei Genitricis auxilio. Vigilabat in ea spiri-

tualibus intentus excubiis S.

civitatis episcopus,

Germanns ejusdem
,

longajvus jetate senex, sed vi-

ejusdem Leonis temporibus coinmentarium de sex in gestis Lonffitatibus. Eadeni Paulus diaconus gobardorum totidem vcrbis, addensboc funestum
:

gens animo

florensque meritis

renovatus

ut

Intra Constantinopolim vero trecenta millia hopestilentia interierunt .

aquila in senectute sua. Famosa obsidio ista tum Graicorum, tum Latinoruin scri|)tis reperitur esse
vulgata,
quffi, si

minuin
2.

quod Beda atque Paulus diaconus

,

bujus temporis auctores

et

Anastasius traduut,

verum
dicere,

est, trienuio, sive

biennio perduravit, oportet

-.

Sed viciniores Gra;cos, quid de his scripserint, consulamus. Id ipsi factum tradunt decima quinta Indictione, decimo nono kalendas Septeinbris, cum idem qui supra, Masalma princeps Sar-

Beda

sic

ipsam cceptam jam fuisse anno superiori de ipsa enim in Leone

:

racenorum Conslaiitinopolitanara urbein obsidere

coepit;

cum

et

vocato Zulcimino

Arabum

duce,

Sarraceni

cum immenso
,

exercitu Constanti,

classe potente, ideni

nopoliin venientes

triennio

civitatem obsident

donec civibus niulta instantia ad Deum clainaiitibus, pluriini eorum fame, frigore, pestilentia
CeJr. aan.

hoc anno mcnse Septembris, quo priina Indictio inchoalur, cuin classe pervenit Constantinopolim, jamque descensurus erat in urbem, nisi Deus cito pratjsto civitati illi fuissel. De
1

ii.

Leon. imp.

Beda de sex

;ulat. in fin.

Paul. diac.

1.

vi.

c.

47.

OREGORII
liis

II

ANNUS

4.

'

CHRISTI 717.
:

273
omniumChri-

cnim brevitcr

hacc

Theophanes

Imperator

bis

Pugnatricis

illius sanct;c ct

vcro prolinus ignifcris navibns contra eos directis ab Aeropoli (Argyropoli), divina ope igne consumpsit, et
alia;

stianorum Domin;T; miranda

rata sunt, pcr quae tu

tacta, qu;^; in se decla-

jecta} sunt, aliw

quidem ex eis ad ripa; muros provero una cum homiuibus in pro:

quoque intcr hostes servatus es, non sunt rehccnda. Illienim cuminsaniamultatumultuareutur, tantum invenerunt in se adversitatis
hostilis, quantum eorum causa Neque hoc tamen mirandum est

fundum demersa; sunt

acutam
et

porro

aliaj

usquc

ad

injusUtia; habuit.
:

latam insulam consumptte, portata;que sunt. Hi ergo, qui erant in urbe, fiduciam perceperunt : at hostes magno pavore concussi sunt,
cognoscentes
efticacissimam
ignis

nani
est,

si

BethuUa

per

manus -

Judith Israehtis servata

cujus opus

Holofernis erat sublatio, et per ea tcmpora ob id

operationem.

Volebant enim eadem die vesperi ad ripa3 muros appUcare stationem, et temones supra pugnacula

quomodo non oportebat ettuam sanctitatem hujusmodi propugnatriceutentem hostibus civitatis prajvalere, ipsamque victoria
salus Israelis vocata est
:

ponere

sed consilium

eorum

dissipavit

Omnipoille

coronare

? etc.

H;rc Gregorius, qui

cum

agat de

tens per intercessionem castissimfe Genitricis ejus

cultusacraeejusimaginis,pl;xnesignificat,ejusvene-

Maria^.
saipissime
berata.

Hkc Theophanes.
(ut

Erat populus

Dei

randam

effigiem supra
et sic

r.enitricis studiosissimus cultor,

cujus ope

quam
li-

circumductam,

muros solemnibus riUbus ab imminenti periculo civi:

vidimus)

fuit a

Barbaris urbs

tatem illam tunc liberatam

nam superius dixcral Ecclesiam nostram idololatriaj propter veneranet

:

3. Sed non hic finis victoriaj etcnim addit, hoc eodem anno post omnia ista, qua; diximus, acquarum cidisse, ut dua; classcs Sarracenorum
: ,

^gypto, ex Africa vero altera, quibus annona ferebatur obsidentibus urbem, paaltera solvcrat ex
riter niale perierint, missis

divina et miranda ad promoadductionem ad pietatem studia si quis habeatur hic non alius quam canis oblaaccuset trans, ct ut funda a nobis quam procul abjiciatur, etc. B Sane quidem, quandiu fuit civitas illa

darum imaginum
tionem

utramque classem
Tiieophancs
:

ab imperatore contra navibus de quibus Cum, inquit, Deo cooperante per

igniferis
,

Bomanffi

Ecclesiae

communicaUonc
'
:

conjuncta

inexpugnabilis Barbaris infidelibus

poterat de ea
nostra; Sion
:

fuit,

et occini

canUcum Juda

Urbs forUtudinis

intercessionem
nostris et

intemerata3 Dei Genitricis

Maria;

Salvator in ea positus

murus

et ante-

prolinus submersi suntinimici, et assumptisspoliis

murale

Et Dei Genitricisnomine ilUid ex Canticis

pariter recini

annona videlicet, cum Tunc et qui in stationibus crant Sarraceni obsidentes urbem, destituti anexpensis eorum,
.

CanUcorum

gaudio reversi sunt

nona, fame
(|ue atrocia

et peste periere, trucidatis

ex ilhs etiam
tot tanta-

* : Ego murus, et ubera Sed ubi ab ipsa Ecclesia Bomana fuit schismate penitus separata, tunc lugubre carmen illud concinuisse oportuit Hieremia; ^ : Luxit

mea

turris .

a Bulgaris viginti

duobus miUibus.

Cum

antemurale, et murus pariter dissipatus

est .

Sed

una simul

passi sunl Sarraceni, expn-

de his

modo

satis.

rimento (inquil Theoiilianes) didicerunt, quia Deus et sanctissima Virgo Dei maier Maria hanc muniunt urbem, et Christianorum imperatorem et non est omnimoda diniissio Dci in eis, qui cum invocant
;

4. Tiberis

inundatio.

Quod

ad res pertinct

Occidentales, hac decima quinta Indictione

in

mirum

modiim
:

Bomam

afflictatam esse Tiberis exun-

in verilate,

licetadmodumquidcastigemur propter pcccata nostra . Hucus(iue Theophanes, qui non modo tantmn, scd ferme semper cum magnum aliquid a Dco consecutum cssc Constantinopolilanum populum tra(ht, id quidem acceptum precil)us sanctissima; Dei Genitricis affirmat, non ob aliam causam, quam quod ceieberrimns illic esset
beatissim;c Deipara; cultus, cui (ut suo loco superius

danUs alUivione, Anastasius tradit, qui hajc de his habet Eo autcm tcmpore fluvius Tiber alveum

suum

egressus, sese per campestria dedit

intu-

muit enim inundatione aquarum in tantum, ut transetiam per Flaminiam portam ingressus sit cendit etiain in aliiiuibus locis muros Urbis (iUos scilicct, qui cjusdem fluminis ripam municbant),
:

aliiue ultra Basilicam sancti

Marci per plateas sc

extendit

ila

ut iu Via lata ad

unam

et

semis

st;i-

(iictum

esl)

eadem

civitas

fuerat dedicafa.

Porro

cum

ejus cullus ubique

locorum amplis-

turam.... aquacjiisdcm fluminis excrevissct, atquc a porta beati Petri Apostoli usiiuc [lontem Milvium

sima; civitatis celebris essct,

frequcntissimus in

Blachcrnis erat, ubi Deipara; nouiine augustissi-

aqua; se distenderent, et juxta remissa ejusdem fluminis sc dcderint. Domos itaque evcrtit, agros
dissipavit,

mum

templum

fuit.

cradicans arbusla ct segetcs.

Nam

ncc

1'orro (juod pcrtinet ad

eamdcm

liberationem

screre ipso poluit tempore pars

maxima Bomano-

Constimtinopolitan;D civitatis, de

faclam auxilio

D(ji

Genitriiis Maria;,

qna est sermo, meminil ejus-

runi

pro hoc immincb;it tribulatio magna. Per dies

aipia

autem scptem
Domiiio cunique
itaijue

Bomain

tenebat pervasam.

A
:

dem

Grcgorius 1'ontilex Bomanus, qui his diebiis moderabatur Catholic;c Kcclesi;c claviim, in Epislola ad S. Gerinanum Const;intinopoIitanum patriarcham, qui hujus obsidionis temporibus cidein
praicral
Ecclesi;c
,

propterca

Litaiii;c

crebro ficbant

in orafioiie et Litaniis crcbro [lersistcreiit,

per octavum jain dicm misertus Doininus a(|uam

diim

id

quod opc Dei Genircvocnl

islis

'

Iricis accideral,

in

mcmoriam

ver-

Exlat in Conc. Nic. II.Act. iv. ct intcr Ep. Grcp. pap.

' .ludith. IV.

'

Isa.

xxvi.

Cant.

ult.

II.

Ep.
ii.

iv.

"

Thrcn.

Toucs

XII.

35

274
amovit, cusquc
5. ct
fluviiis

GREOORII
ad
propriiim

II

ANNUS
cst

'i.

CHRISTI 717.

regrcssiis

berti

RhcmonuTi

archicpisc. vcrl)is

istis

Accidit

alvciim pcr Inclictioncm (iccimam qiiintam

ilc iiis

. IIu-

Anaslasius.

Ejus quoObitus matris GreQorii pnpw. que sentcntia ostcnditur, bis fcrmc dicbus obitum contigisse matris ii^sius Gregorii paprc, co scilicct

lum, ut Carolus Rhcmorum urbom prailcricns, totam (i4 aiunt) circumiret, doncc ad cam pervenil portam, in qua sanctusRigobcrtus congruis cxslructis

a)(hbus degebat. Qiiem sane hiijiismodi

:

com-

pellavit vocibus
civitatis apcriri,

Dominc

Rigobertc, jubc portam

tempore
civitas

quo
:

Sarraccnis Constantinopolitana
:

de qua obsidione loculus, Eo namque temporc, moribus ista mox subdit certe honcsta ct nomine Pontificis mater ab hac vita subtracla cst. Post cujus obitum Gregorius
esset obsessa

ut iiccat mihi ire precatum ad sanctam Mariam. Scd cum sanctus nullum daret responsum, quippe orationi intcntus, cui perpetuo
vacabat, fertur tertio iisdem usus vocibus,
ita

ut

tandem

sanctse Christi marfundamento coenacuiis, vel qua) monasterii crant necessaria, e novo construxit pradia illi urbana vel rustica in monasterium

domum

propriam

in

honorem

tyris Agatha3, additis a

pro

monachorum

obtulitneccssitate.Fecitautemin

eadem Ecclesia beata3 Agathai ciborium ex argento, quod pensat libras septingentas viginti, arcus argentcos sex pensantes libras quindecim, canistra

clamorc compulsus, sic ei respondcrit Porta ba3C tibi non aperietur, (Xoncc certo constct, utri vestrum ccssura sit victoria. Tu enim et Raginfredus (Ramanfredus) inter vos de dignitate contenditis, nec adhuc scirc licet, qucm sit res exitum habitura. Quod si Dominus te volucrit victorem evaderc, rcvcrtenti tibi libcns portam reserabo, fidelemque me exhibcbo. His auditis, Cavir Dci ejus valido
:

rolus furibundus juramcnto affirmavit,

redirct,

si

victor

deccm pensantia singula dona multalargitusest.

duodecim, et alia Hffic Anastasiusde pietate tanti Pontiflcis, seniorcm Gregorium imitantis, qui propriasa^desconvcrtitinmonasterium. Bcda etiam ad finem libri, quem scripsitde sex ^tatibus, ubi
libras

egitdeTybcris famosa inundatione, ista mox subjicit: His tcmporibus multi Anglorum gentis nobiles ct

non impune id laturum episcopurh. At vir Dei non valde ejus minas pcrlimescens (justus enim quasi leo confldens absque terrore erit) portam ei noluit patefacere. Facilc enim, ut vir prudens animadvcrterit, non orandi studio illum velle ingredi (quodsimulabat) sedvastandi pohusanimo,
'

quemadmodum
vcrebatur,
si
si

alias

urbcs devastarat.

Tum

etiam

ignobiles, viri et femina!

duces

ct pri-

hunc

inlro admisisset,

vati, divini

amoris inslinctu de Britannia

Romam

venire consueverant, inter quos etiam reverendissimus abbas meus Ccolfridus annos natus septua-

cum essct presbyter annis quadraabbas autcm triginta quinque, ubi Lingonas pcrvenit, ibi defunctus, atque in Ecclcsia beatorum geminorum marlyrum sepultus est. Qui intcr alia dona, quae deferre disposuerat, misit Ecginta quatuor,

ad eum victoria inclinasset, incusaturum . Et inferius: 7. Carolus duodecimo kalendas Aprilis (Augusti), quitunc Dominicus erat dies, summomane
conflixit

Raginfrcdum, ipsum infldelitatis

ginta septem

cum

Chilperico rege ct Raginfrcdo,

vel

qucm
ut

Chilpericus

Majorcm-Domus

magistrum cqui-

tum

crcaverat, et j^ro voto victoria potitus,

est, e

mox

revcrsus

sede sua exturbavit pontiflccm Ri-

ciesia2 sancli Petri

Pandeclen a bcato Hieronymo

in latinumcxhebrajovclgrffico fonte' trauslatum.

Beda. Ex quibus et illud observa, Uomani peregrinantes alferre secum consuevisse munera olTerenda S. Petro Apostolo. Porro quod feminaj
Hffic

gobertum, et quidem injustissime, ut erat illi ancommiuatus. Neque id tamen adco mirum, cum etiam aliis similiter fecerit. Porro in dcpulsorum locum suarum partium studiosos intrusit .
tea
ait, hunc eumdem sanctum episcopum Rigobertum olim rogatum a patre ipsius Pippino eumdcm Carolum baplizasse, scd aniinum ferociaimbutum nullum penitus horum rationem habuissc. Sensit cnim ipsum infes-

Hfcc auctor, qui et superius

etiam adolesccntiorcs ex Anglia pietatis ergo fre(lucnti ccetu Homam pergere solerent, non probavit S. Bonifacius cpiscopus Moguntinus, eo quod complurcs ex illis abiissent retro post satanam,

magno scandalo cunctorum fidelium, et pudore suorum gentihum, ut suo locoexejusEpistolatunc

scripta dicetur.
6.

tum

sibi

sanctusPontifexRigobertus ad

supremum

usque
verct,

vita) sua;

jusUtiam,

dum

diem. Ista plane passus propter (quod decebat) rcgi potius ipsc fa-

Rigobertus

Rhemonm

rolo Martello vexatus.

archiepiscopus a Ca-

Qiiod perhnet ad rcs

' :

quam cjus inimicis, qui hac cx parte tyranni judicabantur. Quamobrem qua; in S. Rigobertum
gesta sunt ab ipso, per

Francorum, vetus Chronicon ha3C habet Sejjtingentesimo dccimo septimo anno Ragintridus et Chilpericus rex in Vinciaco, die Dominica ante PaCarolo pugnantes , terga verlerunt quos Carolus fugienles cajdendo prosequitur usque Parisios . Eadeni auclor sui temporis res descri-

Gregorium

Romanum
:

Pon-

tiflcem irrita pcnitus rcddita sunt, ut ejus Epistola

scha

cum

ab Turpinum scripta dcclarathis verbis 8. Tua fraternitas nobis retulit, quia faclentc discordia, archicpiscopus Rhemensis, Rigohertus

bens, in Appendice adGregorium Turonensem, qui idactum aitduodecimo kal. Aprilis. Tum ct accidc-

runt

(jua;

narrantur in Actis^ sanctissimi

viri

Rigo-

nomine, a scdc contra canoncs dcjectus et expulsus criminc, et sine ullo episcoporum judicio, et sine ullo Apostolica; Sedis consensu et (|uod non antea inlerrogatione; scd solummodo
fuit sine ullo
;

Eilidit

nuper PilhKus.

Apuil Sur. tom.

I.

dic iv Jan.

GREGORII
consensil in partem

11

ANNUS

4.

0.

CHRISTI 717.
Beatus Siviberti obitus.

275

illiiis, i|iii postea partem dc regno in siia potestatc acccpit, in qua parte est Rbenieusis civitas et donatiis, atque magis usur-

Hoc eodem anno

illo

kalendis Martii inoritur mirificus illc Saxonum et Frisiorum appellatus apostolus, primus Werdensis

patus contra
episcopatus
clesiis,

Deum et ejus simul cum alio

auctoritatem fuerit
episcopatu et
aliis

ille

cpiscopus S. Swibertus, cujussuperiori toino pra>cst

Ec-

ex saecularibus potestatibus Miloni cuidain

claras res gestas sa^pe contigit enarrasse. Defunctus cum esset a;tatis annorum scxaginta novein.

sola tonsura clcrico uibilsapicnti de ordine Ecclesiastico; etijuod alii episcoiiatus de ipsa
dicecesi diverso

modo

fueruut

divisi, et

Rbemensi aliqui maordina-

Qui fidelissime cjus vitam conscripsit cjusdemtemporis et muneris apostolici Marcellinus, ejus obi-

gna ex parte
scopos
bita

in episcopio consistentes,

ad alios epi-

ct nietropolitauos episcopi, et clerici

tum ita narral Anno a Nativitate Domini septingentesimo decimo septimo, S. Swibertus omnium virtulum cbarismate plenus, ex omnibus
:

tiones aliquaudoaccipientes erant, ct refugiaiude-

aniini medullis videndi

Deum

desiderio flagrans,

babebant,
;

et

a suis judicari et distringi

clerici et sacerdotes et

nou

sustinebant

et

quod

mo-

que dus

nacbi pro voluntate et licentia vivebant . HucusEiiistola; pars, reliqua desunt. Sed et corrigenEpistolai
tituliis, in

quo ponitur, Iladrianus,

Petri ad monasterio divina celebrasset, mox languore cum invadente, lecto decubuit b. Et post nonnullaab ipso probe disposita Appropinquante deni^iue die obitus, sive dormitionis sua),

cum

in festo principis

Apostolorum sancti

Cathedraiii in suo

cum

longe absiut baic teinpora ab Hadriani ponti-

quam

prasscivit

Angelico

ministerio,

convocans

Turpinum ipsuin Rbemensem episcopum, cum eam Ecclesiam annis quadraOcatu, licet constet

fratrum suorum
celebrari sibi fccit

prajfatorum

felicem catervam,
:

giuta sei)tcm adininistrasset, ad tempora Hadriani

Pontificis pervenisse, a

quo

et

precibus Caroli
Cicterura

ma-

quod pertinet ad S. Rigoberti successorem, non solum ex recitata Epistola, sed et Actis vita; ejusdem in
pallium rcperitiir.
iis

gni accepisse

missarumsolemnia deinde perceptione corporis Dominici se muniens, et sanctaj Crucis vexillo se cuutosque circumstantes cousignans, in inortis quietc dormiens, transiit feliciter
de mundo,
in
et

ab Angelicis cboris aniina cjussancta

fclieitatis
est,

consortio sanctorum et

perpetuffi iu

qua3 sc(|uuntur,
fuisse
:

liquct a Carolo

illi

subroga-

perpetuum collocanda suscepla

statimque
:

fa-

Milonem quod et Frodoardus testatur in vitis Rbemensiuin episcoporum, ut de his nulla dubitatio esse possit. Quainobrein quod hic Turpinus, ad

tum

cies ejus ut glorificata lucens splenduit

cellavero

cjus ut apotheca redoluit, omniuinque ora et pectora fragrantia suavitatis replevit, etc n. Pergit
fusius dicere qua; post

quem

Gregorius dictain scribit Epistolam,

(

obitum coutigerit

ficri ibi

episcopus boc teinporefuerit

lat

fratrem enim appelest, alterius

iiiiracula diversi generis, qute tu ipse majori otio

ipsumPontifcx

dicendum

alicujus

consulas. Videbis
stolalus

Ecclesi;e episcoi)uni tunc fuisse, cx

eaque post Mi-

enim eum, in quo priinitiaj apoearum gentium suut consecrata;, non tau-

in Ecclcsiam Rhemensem esse translatum. Porro quod ad Caroluin spcctat, cst (luerela scri|)toruin omniuiu bujus siccuii, (juod cpiscopatus

louem

tuin cum vivcret, scd ct post obitum apostolicis coruscasse miraculis, ()uo piu-dicata ab eo fidcs multiplicibus consiguata testibus posteris traderelur.

laicis

boiniuibus suai parlis sludiosis dederit per-

frucndos.

Ajuio pcriodi

Graco-Romana' 6210.

.\jino /Era;

nispan. 753.
II

Anno

ricgira; 91), inclioato Jic

li Aug. Fer. 7.

Jcsu Clnisli 717.

Grcgorii

papa; 3.

Leonis

Isauri

imp.

1.

Leo Isminis

fil

imp.

Saraccnis ohsidctur.
rus die xxv Martii in

A niim.
ejiis

ct

Constatitinopolis a
\

ad

4.

Hoc anno
uli

racenos factam. Theophanes enim anno Incarnat. scciuidum Alex. occix kalcnd. Septeinb. siipcrioris Christi

Thcodoslus spontc imperiuin abdical, ct Lco Isau-

anni inciioato rcfcrt,

post(|uain
in

Masalmam
Asia
Thraciaj

Sara-

locum subrogatur,
per

cenorum duccin,
copiosuni
liansmisissc,
ct

in

iiycmasset,
navii)us

mno

supcriori nionstraviinus. Nai rat bic Daroiiiiis

Coiistanliiii>pi>lilan;r
.Su-

cxercituin
in

partcs

obsidionein (ivitatis

urbcm regiam

arrna iiiovissc,

276

OREGORII

II

ANNUS

4.

CHRISTI 717.

Sulimam calila antea monito, ut cum classe instructa advcniret. Die mensis Augusti xv urbeni
obsidere coepit Masalmas,

devicli in

fugam

la|)Si,

terga vertentes evaserunt,

temhris Indictione
classc ad

et die prima mensis Sepprima Sulimari cum magna

Oncrarias naves Leo inccnigne Dei juvantis opera injecto, cunctas assumpsit: etha^quidem admaritimaurbis
apiuiiit.

eam

diariis navibus,

rncenia conflagrantesdisjecta?,

cum
sis

aliffi pelagi profundo impositis liominibus absorpta;. Die vero men-

octava Suliman califa exstinguitur, Saracenorum principatum Umarus obtinet. Ha?c currenti anno in ea obsidione peracta. Elmakinus tamen in Historia Saracenica scribit, Sulei-

Octobris

et

quos Carolus persecutus Parisios civitalem properavit. Acriter utrinque dimicatumest, et maxima cladcs ab ambobus exercitibus accepla, ut docet Ilincmarus Epist. x ad Ludovicum regem Ludovici Pii nepotem, ubi proelium Fontanideuse, quo vixullum atrocius initum est,cumVinciaceusicomparat. In Annalibus Petavianis legitur Anno dccxvu, quando bellum fuit Vinciago iiiter Caroluni et Ragenfridum, in die Dominico, die xv ante Pascha . Idem habent annalista; Nazarianus et Tilianus quoad aniuim et mensem Martium, qui ideo exordiuntur omnes annos Christi, vel a die Nativitatis Christi,
:

mam,

seu

hujus anni vivere

2. Tibcris

Sulimanum die secunda mensis Octobris desiisse, et Umarum seu Omacalifam

et
ci

vel a lcalendis Januariis,

non vero

\el a Paschate

vel a die Annuntiationis bealaj Virginis, ut pluribus

rum XV Saracenorum
exundat
et seq.

succcssisse.

visum
lista3

fuit. Istis

enim aunahstis consentiunt anna,

Ad num.
quam

S. Ceolfridus abhas obit.

illa

Fuldensis
lis

Melensis

et

liildensheimensis,

-4

Magna

Tiberis inundatio,

adeo ut ha>c

Anastasius narrat per dies septem

Roinam

tenuisse pervasam, et die octava per Indictionem

decimam quintam Dominum aquam araovlsse, contigit anno superiori quo Indictio xv mense Septembri initium sumpsit. Beda enim in lib. de
,

dirempta censeri dcbeat. 4. Post eam victoriam Clotarium rerjem creat. Carolus Cliilpericum et Ragenfredum persecutus est Parisios, ut tradit Fredegarii coutinua-

tor,

qui addit, Coloniamurbemreversum ipsamcivi-

scx ^tatibus, ubi de ea inundalione locutus est,

tatem cepisse reseratam,et regern sibi constituisse nomine Clotarium, quod et auctor de Gestis Fran-

mortem S. Ceolfridi abbatis Wiremutliensis in Magna Britannia cujus Vitam a Beda cum Vita
,

corum

cap. S3 asserit.
iste,

Cujusnam

hlius extiterit

Clotarius

quem

Carolus Chil()erico opposuit,

sancti

Benedicti

Biscopi

abbatis

Wiremuthensis
ii

nuUus autiquorum
fuisse ex stirpe
et

litteris

maudavit. Sed

cum

ipse

primi scriptam recilat Mabiilonius sseculo

dictino,

Bene-

in Austria delitesceret, valde verosimile est,

eum

mcmoral, aitque Ceolfridum morti vicipastoralcm curam in alinm transtulisse, dato fratribus suis praecepto, ut ipsi de suis, qui aptior

num

Dagoberti

Clodovei et

Austrasiorum priucipum Sigeberti vero Neustrasiorum , Theodorici. Uuare existimo, Clotarium

,

nequaquam

esset,

profcctum esse higentibusmonachis. Pridie nonas Junias, quinta feria vale dixit ultimum eisdem fratribus, qui
:

eligerent

postea

Romam

istum lilium

extitisse

Dagoberti

II

uitimi Auslrasiae

regis. Parte allera,

Chilpericus el Raganfredus
dirigunt, ejus auxilium

legalionem ad

Eudouem

numero

erant fere sexcenti.

nasterio suo profectus abiit,

defunctus

cst, id est,

a i^ridie

quo de mousque ad diem quo nonas Junias usque

die

Ex

postulanles rogant, regnuni et

muuera tradunt,
auno
iu
inlelligit,

iuquit ideni coulinuator Fredegarii. Coiiitius

Dccxix,

num.

6,

regni

uomine coronam

ad scptimum lialendarum Octobrium diem, per dies cxiv exceptis canonicis oratiouum horis, quotidic bis Psalterium ex ordine dccantari curavit . Subdit Beda Obiit autem septimo ivalendarum
:

cui ea iu explicalioue assentio. Anastasius

enim

Constautiuo papa de Tiberio imp.

eumdem
:

Pouli-

hceni Conslanhuopoli excipiente

se

ait

In die

qua

vicissim viderunt, Augustus

Chrishanissimus

Octobrium

dic,

annoablncarnationeDomini

septin-

cum

gcntesimo sexto decimo,

feria quinta in

feria sexta , quaj

anno

lans PontiCcis , uLi

reguo iu capite sese prostravit, pedes oscure^r?*/ nomine coronam impeintelligit, siculi et in variis aliis locis

superiori in diem xxv Septembris cadebat, sicuti

rialem

Dure-

diem quartum

Junii.

Quare tam

cangio recitatis in voce regnum. lu hac

magna

mors

sancto supra egimus. Diem clausit ultimum in Gallia apud Lingonas, dum ad limina beatorum Apostolorum tenderet' ut ibidem Beda.
Ceolfrido
et

sanctissimi hujus abbatis, quam inundatio Tiberis ad annum superiorem pertinent. De

rum

conversione et perturbatione, quibus potuit

saluti suu3 cousuluit,

modis Chilpericus rex,

rique obseculus
est,

tempo-

monasterio

ciii praifuil

et

Proviuciales qui ad Saracesese

uorum iurorem vitandum

Eudoni

dediderant,

Caroli victoris partes secuti sunt, ideoque priucipatus Eudonis in Provincia brevissimus fuit, inde-

Carolus Ragenfridum vincit ad Vinciacum. 9. Hoc anno Carolus Martellus secundo couflixit curn Ragenfredo Majore-Domus. Hic Neustrasios et Burgundiones, Carolus Austrasios in aciem eduxere Bellum , inquit conti3.

A num. C ad

que a veteribus non notatus. 5. 5. Rigobertum episc. Rhemensemrelegat.

Ante
tates

pugnam Vinciacensem multa! Auslrasia; civinondum a Chilperico rege defecerant. Flodoar2 Hist. Rhemensis cap. 12, uarrat, Caprope urbem Rhemoriuu transeuntem
a

dus

lib.

luiator Fredegarii cap. iOG, iniere die in Quadragesima XII tial. April. in loco

Dominica

rolum
petiisse

muicui^ato Vinciaco, in pago Cameraccnsi, niniia c;ude inviceni collisi. Chilpericus (Fraucorum rex) et Raganfridus

Rigoberto Rhemensi
ai^eriri,

episcopo,

ut sibi

juberet civitatis portam

renuisse, donec sciret

sed Rigobertum
lis

quem finem

ccepta perci-

GREGORII

II

ANNUS

4.

CHRISTI 717,

277
fuit.

percl. Referuntur hsec fusius in Vita S. Rigobcrti,

ruit, et

oumibus admirationi
piignam

Ex

cxilio revcr-

a Boilando ad
gitur, post

dicm

iv Januarii rccitata,

ubi et lc-

pugnani Vinciacain Carolum Rhemos

Sucssionensem, quo tcmporc Crtra^sMajor-Doiiius Chilpcricum rcgcin

sus vidctur post

ingressuin sauctum Rigobertum expulisse, et

Ml-

lonem Trevirensem

jain episcopuni iutrusisse, qui

deiuceps utrunique episcopium pessumdedit, teste

Hincmaro
lib.

in Pra;fatioue ad

Vitam sancti Reinigii

8 recitat partein

2,

cap. 12. Baronius

uum.

Epistolai Adriani papa3 ad

puni

Rhemenscm,

iu

Tllpinum archiepiscoqua sermo est dc expulsione

Rigoberti ex sua Ecclcsia ct Milonis in eain intrusioue. Uesumpsit iilud fragmcntum Baronius cx Flodoardo hb. 2, cap. 13, cxisUmaviique nihil aliud de ea Epistola supcresse. Veruin Flodoardus ibidem cap. 10 aliam parlcm cjusdem Epistoke, et cap. 17 reliquum cjusdem cxhibet , eainque ubique Hadriano papuj adscribil. Buronius tamen partem Epistoiae, quani descripsit, pcrperam attribuit Grecjorio iecundo, et nounisi librariorum

Francorum, a cujus partibus slctcrat Rigoberlus, ab Eudoue Aquitaniaj ducc accc|)it auctor Vitai ejus, qui post annuin nullesiiuuui floruit, ideoque de ejus gestis non satis edoclus fuit; referl mortem ejus coutigisseanuoscptiugcntcsimo septuagesimo tertio, sed errore manifesto, \cl cjus, vel potius librariorum, uti ex Milonis morte ct Tilpiui hujus successoris iuitio manifcstum lit. Bollandus laudatus, ct Cointius anuo dccxxxui, num. C inouent, loco, anni dcclxxiu, per unius httera3 mutationem, anuuni dccxxxiii restiluenduin esse, cui

Nun(|uam autem

cum melior non occurrat. episcoputum recupcravit, sed post suain reversiouem cx Vasconia, in agro Rhemcnsi vixit, unde sajpe civitatem invisebat, et in altari bcatissima; Virgiuis, quod a Milone sux seconjecturffi adha;reo, dis

errore Hadriani

uomeu

prceferre putavit, indeciuc

iuvasore

obtiiiueral,

missain cclcbrabat,

ut

Tilpinum, qui Carolo Maguo iu Francia reguaiite prasulatum Rheiuensem gessit, ct circa an. dccliii Miloui succcssit, ab ahquo episcopatu ad archiepiscopatum Rhemcusem translatum credidit; quo
pacto annos fere
luulti traduut,

tradit

Flodoardus lib. 2, ca|). 12. 7. Moritur S. Stvibertus episc. et monasterii Ad num. 9. Sanctus SwiberWerdensis abbas.

tus

qui ordiuatus fucrat episcopus

ut Frisiis

ceutum cpiscopus

fuisset, si

quod

rogavil.

ad aunum usque dcccx vitam proQuare uulluin dubiuni esse polest, quia

vicinisque populis, (jui adhucidola colebant, Evaugcliuin anuuiitiaret, curicuti auiio luortuus est, ut
legilur

ca Epistola, iu

qua

meiilio cxilii Rigoberti, et con-

Drmantur autiquaEcclesia;Rhemensis jura, scripta fucril ab Uadriano circa auuuui dcclxxv, ut eo auno videbimus, rccteque intcr Epistolas Hadriani
ordine xv iu Collectioue Couciliorum coUocata.
6.

tam in Annalibus Pctaviunis, quaiu in Chronico San-Dionysiano, iu quo ctiam dicitur uiortem cjus contigisse in mensc Marlio. Qua; dc co refert Barouius ex Pseudo-Marccllino in cjus Vita, fabulosa sunt. Nunquam enim Swibertus fuit

Rigobertus ex exilio reversus sedem

non recuperavit.
Rliemcusium

Successerat sanctus Rifjobertus

annum
dcxcix
fcrtur
,

suam

sauclo Rcolo circa

et

priuius
eis

cpiscopus Wcrdensis ad Alcram flunicu ullra Visurgim, sed lanluin prinius^abbus luouasterii Wer(ieiisis ad Rheuuin iii dioccesi Coloiiicnsi. Ncque Werda ad Alerain flumeu sede cpiscopali oruata
fuit unte

hic cpiscopus

comiuuiie

tempora Caroli Magni, hiijusque

licct

civitatis

(uem[)c caiionicis) instituissc u.'rariuin, generalilcr

|)riinus episcopus extilit sanctus

Suidberiusjunior,

illorum usibus in sajcula [)rofuturum , iuquit auctor auouymus ejus Vita;, ideoque scribit Marlotus in Historia metropolis Rheiucusis lib. 2, c. 43,
ail
:

ahus a seniori,

Pseudo-Marccllinus juniorem

cuiu scuiori sancti Willibrordi socio coufuudal. Sed de flgiiientis Pseudo-MarccIIini legendus Blondclius
iu

Paimam
simili

mcrito
.

aliis

pra;ripuissc

ceusendus
ille

pleniori

Assert.

Ccncalogiic

Franciaj

est, ([ui

per Calliain retormationi canoni-

toiu. u, pag. 78,

ubi [luucis dcmonslrut Pscudo-

coruin iucubucruut

Vcrum

tain

anouymus

Murcellinum ferc

ubiquc
cssc;

moiistru locutum,

ct

quam
uuim

Marlotus halluciuantur; cunonici cuim pria

omui

fldc

indignum

Ciuodcguugo

cpisco[)0 Mcteiisi longe post

illa

ciuin tulcruiit

quod chum postca judiHcnschenius ad dicm Marlii, Coiui

huiic uunuin iuslituli, idco([uc

in Vasconia,

Ecclcsiaj
Iii

Rhc-

tius an. dccxiu,

Sccc.
III

nuiii.
[larl.

4
1;

cl seqq.

et

Mabilloiiius
istc

mciisis traditio iiullo iiilitur fundauiento.

cxilio

Bcncdict.

adeo ut fabulator

(|uo iclcgalus fucrat, miiaculis cla-

iui|)Osturaiii alicui aiu[)Iius faccrc

uon

[lossit.

278

CllEUOUII

II

ANNUS

i).

CIIKISTI 718.

GREGORll

11

ANNUS

5.

GIIRISTI

718.

Dwina

ulllo In Sarraccnos

a quorum obsi-

principis

solius

cquus inlrare
:

omnino

nolebat.

dione liberati civcs Constantinojjolitani puldicas preces ea,so/?<<. Septingentesimus decimus octa-

Respiciens vero sursum, vidit supra portam Dei

\us sequitur annus ijrimaj Indictionis, quo Sarraceni

,

qui frustra Constautinopolin> obsedissent,

reversuri, qui reliqui erant, ad propria, naufragio (ut el superius dictum est) periere : de quibus ista

imaginem tunc se novit hoc passum, quod camdem auxilianlem civibus blasphemasset desislensque et recedcns cum suis, in Argeo pelago una cum navigiis ab ignifera procclla conGenitricis

Thcophanes
sunt.

Sarraceni ergo nioli decimo octavo

sumpti sunt. Hujus tanti miraculi gratia populus solemnes celebrat gratiarum acliones annis singulis .

cum multa confusione reversi autem navigaret classis eorum, tempestas a Deo pcr intercessionem Dei Matris incumbens in illos, hos dispersit, et alios quidem eorum penes Proconnesum et reliquas insuias, alios vero
Ivalendas Augusti

Ikcc

ibi.

Cum

in vertigines et ca;lera demersit in ajquora : residui quoque cum transissent /Egaiuni pelagus,

Tanto portento perculsus Haumar princeps Sarracenorum, qui hoc anno post Zulciminum suscepit habenas, adeo manifestam Dei indignatiouemexpertus, duosibi facienda proposuit; altcrum, ul populum sibi subditura expiaret , alterum vero,
ut quos putabat Dei hostes, Chrislianos insequeretur.
3.

extemplo pervenit in eos terribilis indignatio Dei : grando namqueigneadescendenssuper eos, aquam maris ebullire fecit, et pice liquefacta naves simul

Persecutio Sarracenorum in Christianos.

est)

Sic igitur

hoc eodem anno (ut idem Tbeophanes

civitatibus sibi subjectis

cum homiuibus
cem
solis

inducta) sunt in profundum, deet ipsis

auctor

vini

potum

ex

eis salvis,

providentia Dci Salet

inhibuit, et in Christianos promulgavit edictum,

vatoris ad

aununtiandum nobis

Arabibus ma:

quo recederent ab ipsorum

posito facientibus,

religione, praimio ap-

quas etiam gnalia Dei, qua^ in ipsis facta sunt nostrates invenire potuerunt, et quinque earum

nempe

a tributi immunitate;
,

pa3na vero mortis sancita in oranes

trectarent.

qui facere de-

comprchendere
;

alioe

vero(iuinquesalva) inSyriam

His adjecit, ut eodera edicto caveret,

deductaj sunt, Dei annuntiaturaj potenliam .

Hac

Christianorura testiraoniura adversus Sarracenos

rainirae recipiendura.

Theopbanes eadem quoque Cedrenus. 2. Tantam graliam consecuti cives statuerunt pro ea celebrare annis singulis solemuesgratiarum actioaes nam in Menologio Basilii imper. die xv
:

Ausus

est

insuper
et

litteris

Leonem iraperalorem, ut a recederet. Haic omnia Theoplianes

tentare

fide Christiana
alii
;

idem-

que

testatur, quarapluriraos Christianos

haud cou-

Augusti

ista

leguntur
et

Commemoratio adventus

sentientes inipictati, potius dclegisse necari; sicque

clarissirao ipsos

Sarracenorum,

perditionis

rum. Sub Leonis

Isauri

eorumdem impioprincipatu magna Sarrace-

omncs coronatos

esse martyrio.

norum

venit muititudo, et Constanlinopolim obsederunt terra marique. Et imperatore necessitatem

vidente, et

Hic ingemiscimus niagnara horuui temporum sterilitatem scriptorum, qui, sicut olim sub Gcntilibus
imiieratoribus
,

scriberent

eorumdem martyrura

cum

eis loedera sancire volente,

ipsi

Acta. Verura nubes ista fulmina voraens

est
;

dicebant, se civitati
tuisse
;

jam quoque
esset.

custodes consti-

perinde atque capta

sistens

Deus

oljstitit

Sed superbis reeorum consiliis. Videns igitur

haud diu permissa subsistere siquidem post sequenteni annum Barbarus truc ulentus tertia Indictione ex hac vita subtractus est.
Hoc
pariter

eorum princei)S, quod nihil ageret, [^etiit, ut saltcm urbem ingrcderetur, ct eam cerneret, i)ollicitus post hajc inde discedere. Quod cuin concessum
esset,
et

anno a Sergio protospathario novus

:

scd misso imperator Artemius erigitur in Sicilia illuc a Leone imperatore Paulo chartulario, ignc
iiicensus

per portam Uosphoriam equo sedens in-

exstinguitur,

sumpto supplicio de

re-

Irare Vfllet, aiiis suis sine uiolestia ingredientibus,

bellibus.

OREOORII
4.

II

AiSTNUS 5.

CIIRISTI 718.
ct

270
pro
,

Gloriosimi

Pdagii
:

adversus Sarraccnos

jwfvUiim

ct ricloria in Ilispania.

Qiiod
unum

perculit

sanat

Christianis

pugnaverit,

ad rcs

excmplo
sagitta;

potcrit adverti

qnod

lapides ct jacula el

Occidcntalcs pcrtinct

Hoc anno ,utTudcnsis

scptingcntesima quinquacollccti
iste

a Sarracenis cmissa contraeosrctorqucban-

numcrat,

/Era

scilicct

tur, ct

maximam Sarraccnorum multiludinem

prn-

ijcsiina scxta (cst is

annus Domini septinfjcntcsimus

stravcrunt.

dccimus octavus) Asturcs omnes in

supcr se pvincipem erexcrunt Pclagium, Fuit

regis Thcodorici spatharius, qui fiigicns impressio-

Carbari autem ubi non soluni ad pcragcnnegotium quod volcbant, se nihil proficcre, sed maximam suorum partcm vident prostratam

dum

nem Sarracenorum, cuni suis in Asturlos se conmontes cum autem auditum esset a Sarracenis Hispaniam occupantibus, id magna audacia csse prtEsumptum, in eum acies movent sed pritulit
:

armis

suis, confusi et turbati

retrocedendo, spelun-

cam oppugnare

destitcrunt. Pelagius ad proelium

,

mum insidiis ipsum appetcndum putarunt, misso ad ipsum Oppa archiepiscopoToletano Witiza; rcgis
filio,

cum totam multitudincm hostium prostratam adspiccret, rcliquos superaturus Sarracenos aggressus de spelunca
Dei gratia et fortitudinc roboratns
stricto
est, et

ense invadit ubique. Statim Oppa captus

qui magnis poUicitatinnibus dedilioncm

ci

Alchaman cum

viginti millibus Sarraceno-

suaderet.

Ad

quem

ista
:

idcm auctor affirmat

cunctos snbvertistis,
cistis
:

Pelagium respondisse Tu, inquit, et fratres tui

Christi

rum

et

Ecclesiam dcje,

et

proptcr scelera patris vcstri

qui pec-

Gothorum, reliquit Dominus Ecclesiam suani. Et quia Dco facile est

carc coegit gloriosam gentem
salvare sive in paucis, sive in multis, nos de misericordia Dci conlidentes,

committimus ad Dominum

Deum nostrum, ut fidem Catholicam conservemns, quam vos sprevislis ct patcr vester. Est enim Ecclesia Dci sicut luna, qua; ali(|nando apparet plena,

aliquaiido valde diminuta, ct iterum revertitur ad

plenitudincm primam. Ecce in ista tumba (spelunca loci natura munita illic erat, ubl cum suis Pelagius dcgebat) hodie inclusa est maxima pars

Gothorum sed cgredietur ex illa, dante Domino, semcn, quo genus Gothorum, ut erat,
militia;
;

Sed nec scxaginta millia, qua; remanserant, Domini vindictam cvadere potuerunt. Siqnidem dum per vcrticem montisAusena; fugam arripercnt, atque pcr concava petrarum ct devia loca adveniebant, et vcnirc vcllcnt ad quoddam supcrcilium montis, dum graderentur sccus flumen Dcva;, divinum numen opprcssit eos unde cum idem flumen Inundatione aquarum proprium alveum excedit, multos cx eis occidisse, signa armornm et ossium evidentcr ostcndunt. C Vcre Deus implevit tunc fusius illud quod Paulns dixit ' Fidclis Deus, qui non patictur vos tcntari supcrid quod potcstis, sedfaciet ctiam cuin tentationc proventum, ut possitis sustincre. Tam gloriose egit Deus tunc cum populo Christiano, ut in primo Israelilico, cui Deus cum jiaucis de multis dedit scmpcr triumphare, talis victoria inveniintcrfcctus.
: :

Christo in tota Hispania restauretur. Et quia devo-

tur .

Ha;c Tudcnsis,

qui ct infcrius subdit de

his auditis,
,

lam eam habemus, apud Deum Patrem et Dominum nostrum Jcsum Christum totam spem nostram lioncntes, hanc multitudincm Paganorum, quibus (kicatum priebes, dcspicimiis. Confidimus enim
pcr intercessioncm
gioriosoi

Sarracenorum rege, quod

fusus et furore succensus

in eos

pudore sufquos secum hain Juliafilios

bebat Hispanos furorem convertit,

nempe

nnm comitem
Witiza;,

rcgni prodilorem, et
capite plccli, ila

duos
cui

Virginis

Genitricis

quos

fecit

Domino operegulum
ct octo.

cjusdcm Domini

nnstri Jcsu Christi

salvari, et ipsa

rante, ut ab

eodem

interficerentur scelerati,
;

adjuvante, (phncMalcr miscricordiarum cst, gentem (Jothorum de paucis, (|ui sunt in ista spclunca,
reslaurari, sicut cx paucis granis infinitoc scgetcs

Hispanias prodidissent
tenuisse

sicquc Pelagium

regnum

idein tradit annis

dcccm

Porro spelunca lUa Dei Genitricis memoria; dicata

germinanlur. 5. Quibus

dictis

Pelnsius,

ct

qui

cum

co

crant, tanto hoste pcrterriti inclnscrunt sc in spe-

iunca, bcat;e Marirc suffragia expctentes, ejus

ibi

quoque nomine nunciipari cocpta, dictaque sancta Maria dc Covadouga. Rccitata; aulem histori;e adstipulantur scriiitorcs omncs (jui rcs Hispaniarnm sunt prosecuti. Addunt pra^tcrea, Peest, ejus
lagii

memoriam vcnerabantur,

et

pro

recnpcratione

opera

vcnerandas

reii^jnias

sanctorum

ct

Christianornm orationibus insislebanl. Videns autcni Oppa quam Pelagins confidcntiam in Domino
p(jsucrat, reversus

sacros Codiccs per

Urbanum archicpiscopum

To-

ad Ismaelilas

dixit

Propcrate

ad spcluncam cl pugnate
berc non possnmus
riis ct sagiltariis, et
'.

lortiter, (|uia

utex verbis

cjus compcri, nisi per gladiuui

paccm cum eo haAlchaman illico fundibula-

jacicnlibiisjacuia portam spe-

luncic ferire pncccpil.

Tunc cernercs saxa

|)Iuvias

inter-

mixlis jaculis sicut densissimas

cvolarc

conlra beatam speliincam. Scd in hoc tnrbine ja-

culorum
'

ct

lapidum,

qualiter divina

manus, qua;

lctanum succcssorem Sinderedi translatos fuissc in Astures. Heliqua vero bellorum si ciijiis, consule eos ([ui in his enarrandis potissimnm versali siint nobis autem hicc salis ad inslitntnm. Ohscrvatione planc dignum est, quod lam in Oriento Leo imperator quam in Occidente Pclagins, cuin Dci Gcnitriccm adversusSarraccnos invocant, inspcratam , ingcntemque conseqiuintur utrobi(|no victoriam. Sed de his satis. 7, GratiUaloria: papa: littcroB ad Viennensem
:

Uabct cadem [todcric.

I.

iv. c. 2.

280
iti

GREGORII

11

ANNUS

5.

CIIRrSTI 71.

Gallia archicpiscopum.

Eodem anno Grcgoeiimflem

apostola-

ribus

riimoribus

siiffiindilur.

Muncra,

qiiro

mi-

riiis

papa, ciiin a Vicnnensi arcliiepiscopo accepis-

sistis, in

odorem
:

suavilatis iieregrinis et
(|uasi

captivis

set staliim Ecclesiaj Gallicana? feliccm, ail

lias reiliiidil lilleras, qiiil)iiset

Dco offerenda, gralanter

cepinuis
et

bcncdictionem sussustentationcm

cominenilatsanctum

indigentibus

Clirisli

lioiiifacium, cui ad
tuiri
'
:

Gcrmanos crediderat

prifbuimus. Ipse Dominus noster Jcsus Cliristus,

qui coepit in vobis opus

Gregorius cpiscopus servns scrvorum Dci Austroberto reverendissimo fratri sancto; Viennen

diem

Cbrisli

.lesii.

bonum, pcrficiet usquc in Revercndum fratrem Donifacium

sis Ecelesia) arcliiepiscopo.

rt

rudibus gentibus episcopum desigiiavimus, quem vestra cbaritas principibus Francorum insinuare

Dcsidcrabilcs lilleras vestra^sanctitatisaccepi,

non gravetur, ut legationem nostram adimpleat.

Auctoritatem
liter usa, a

statum Ecclcsia} Catliolica; pietate firmum apud Ecclesiam Gallorum manere. Beati enimPetri fidesin soliditate fiindata est, qua? illuc plena manavit ac sincerissima, Domino Deo
in (|uibus indicastis

Ecclesifc

vestra?,

quani

venerabius-

beato

Petro

promeruit,

quamque

nostro cooperantc persistit, ncc uUis crrorum

mo-

que nunc pra;decessoribus ineis firmantibus, retinet ct roborare cupimus, ct ut inde decoretur Ecclesia vcslra, volumus, et Apostolico dono pra;optamus. Data pridie kal. Septembris, imperante piissimo Leone Augusto, anno terlio impcr. regni
:

'

Bibl. Flor. edit. a Jo. a

Bosco CKlest. part.

iilt.

pag. 42. 43.

cjus

Anno

periodi

Gra;co-Romana 6211

Anno JEm Gregorii

Flispan. 7S(i.
II

pap;c 4.

Anno [Lconis

Ilegir.-c

100, inchoato

ilie

S Aug. Fcr.

JesuChristi 718.

Isauri

imp. 2.

1.

Constantinopolis

liberata.

Ad nuin.

Saracenorum

obsiclione

2.

et 2.

Tbeopbanes anno

In-

vcro scribit Baronins,

Omanis apud Saracenos rcgnat. Quod Ilaumarum Saracenorum

anno post Zulciniinum regnare
califa

carnat.

secundum

Alex.DCCix, et scqiienfi, ac Nice-

principcm hoc
CLTjpisse,

pag. 33, gcsta hoc anno in obsidione Constantinopolitana eodcin fere modo

pborus

in Breviario

ex aliquo imperito scriptore

Soleiman enim Saracenorum

referunt, aiuntquc inseqnente vere, currentis scilicet anni, alteram rursus ex

lisse,

bri anni superioris fato functus cst,

desumptum. mense Octoeique Omarus

ut ibidem

yEgypto classcm appu-

ac

paulo post aliam cx Africa, sed milites

Umarus in califatum num. ostendimus.

seu
)

successit,

cum paratum a Romanis ignem atque incendium metuerent, Byzantii freto ob trajiciendi desperalionem rclicto, ad Bytbyniam applicant. /Egyptii vero, qui una cuin iis navigabant, Byzantium confugiunt, et imperatoris

3.

Ejusiniquaj

lerjes.

nes anno Incarnat.

Ad num. 3. Theopbasecundnm Alex. dccx kalend.

:

Septemb. superioris Chrisli anni inchoalo, ait Hoc anno tcrraj motu per Syriam cxorto, Umarus civilatibus viniim inhibuit, Christianosque ad fidem religionemque fceda desertione conspur-

nomen faustis acclamationibus prosequuntur. Quibusrebus animatus imperator incendiarias naves adversus illas classes immiltit, atque universas igneconsnmit. Die igitur Augusti decima quiiita Saraccni

cum magno

gcneris sui dedecore recesserunt. Classe siquidem

e littoribus nostris solvente, immissa Dei nutu, Deique Matris intervcutu procella naves hinc inde jactatas dispersit . Subdit Theophanes alias ad varias insulas, alias ad diversa maris littora illisisse

candam adegit eos vero qni negato Christi nomine ad rituin alienum defecissent, iinmunes a vectigalibus declaravit, qui piaculum non admitterent, crudeliter necavit, ex quo plures effecti
:

martyres

ne Christiani prajterea adversus Sararecipiatur lata lege sanxil.

cenum

tesliinonium

Epistolam dcni(|ue fidei suaj expositionem inanifeslantem ad spurcos ejus sensus virum deducere
arbitratus ad

moriam

ac submersisse. Liberatae urbis annuam medie xv Augusli recolit Ecclesis Gra;cae

historica de urbis

Leonem imp.
inorte

datain transmisit . De
contigit,

Umari
4.
tuil.

califa;

anno dccxx, quo ea

Menaium. Legenda Oratio

rio Biblioth. SS.

Con-

ageinus.

stantinopolitanee liberatione a Combefisio in Aucta-

PP. loino

ii

publicata.

Ad num. 4

Pelagius

novum

in Asturiis rcffnum insti-

ct seqq. Tudciisis initium rcgni

GREGORII
Pelar/iixn Asturiis,

II

ANNUS

5.

CHRISTI 718.

281

quidem prKcedentcm confert,scdiIiud ad annumDCCxii pertinerc ibidem

quo
sese receperat, boc

anno consignat,

et VasfEus illud in

pus eJHsjacet, in tantumestoccupata,uthujuscelebrationi plene nequeat deservirc. Et dies transitus ejus VI kal. Aprilis die Resurrectionis Dominicae,
raro, sicut

diximus. Pelagius Cbristianos multos

metu Sara-

cenorum
patriae

ad audendum aliquid pro salute adbortatus, adeo sibi obnoxios fecit, ut

latitantes

proptcr officia Quadragesima; vel ipsius Paschae, dignum est, consuevit celebrari. Ideo
est,

postera dies, id

MI

kal. Octob. iUi consuetudi-

regem salulaverint. Tum ad eum quotidie plures tanquam ad azylum quoddam divinitus datum confugere, paulatimque illustribus victoriis parvum illud reguura am-

omnes eum communi

sutTragio

naliter inofflciatur atque vacatur, sed intra

urbem

pliatum.
5.

Inter baec Alahor Cordubara attentavit,

stianos ibi degentes,

Christiani in Eispania a Saracenis vexati.

et Cbri-

tantum. Ex qua consuctudine translationem ejus quidam causa; ignari in dicm eumdemtranscripserunt, sicut in quibusdam Martyrologiis babetur. Et etiam congruum ac religiosum est, ut quidquid alia observatio abus celebrationis, ob reverentiam
Quadragesimalis officii vel Pascbalis gaudii observantiam ademit diei dormitionis iUius, qui auctor sedis et aposlolus extitit boc, saltem in domo reassumpta die transIaUonis supquiei suse illa
, ,

emunctos usque ad exinani-

tionem extremae virtutis, tyrannide coarctavit , inquit Rodericus in Historia Arabum cap. 10, sub Hoc tempore cclipsis solis ab bora sexta ditque us(]ue ad boram nonam duravit, et stellte ut in tenebris apparebant b. Ejusdem eclipsis meminit Isidorus Pacensis eaque accidit in Hispauia die iii mensis Junii, feria sexta bora post meridiem prima, ut observavit Calvisius in opere Cbrouolo:

pleatur. Auctor vero

Martii refert aliam

iliius libelli pra^dicta; Vitae

subjecti videtur antiquus.

BoUandus ad dicmxxvii

Vitam sancti Rudberti ex Ms. Rubeae-Vallis, in qua dicitur, sanctum anUstitem in die Resurrectionis Bominica, cum missarum
solemnia in conspectu totius Ecclesiai cetebrasset, sexto kal. Aprilis ad Dominum migrasse. Sed bujusmodi interpolatoribus non raagna fides babenda.
8.

gico.
fuit,

Quare prafeclura

Alaliori,

quiu triennalis

meuse Junio adliuc durabat. Triennio illo hoc anno exacto Zama ab Isit Soleimani filio Hispaniensem administralionem per aliud triennium tenuit, et gravissimis tributis Hispaniarum Ghristianosafflixit.
C.

cedificat.

berti,

Rudbcrtus Erendrudi nepti monasterium Quoad Erendrudem, ea non soror Rudut falso interpolatores Vita3 sancti hujus praj-

matur.
pulso
,

Caroltis Martellus,

Caroli auctoritas

in Galliis

magis

fir-

sulis scripsere, sed neptis fuit,

Chilperico rege ex-

sancta; Erendrudis Vita, et in libro

EcclesicB Saltzbiirgensi

quod non tantum in Donationum

;

ad Austrasife suae principatum Neustriaj Burgundiaj regna adjunxit, et omnibus Francis, exceptis nationibus, qua; defecerant, pauat(jue

factarum, legitur

sed

etiam in Adnotatione et Indiculo earumdein donationum, ab Arnone Saltzburgensi antistite CaroU

latim dominatus est.

((ui cis et

Cumque

Chilpericus Ssixones,

Magni jussu
et

edito.

ultra Visurgim late imperabant in socie-

cum

sancto Rudberto in

Fuerat ea abbaUssa in Francia, Noricum vemt, qui

tatem vocasset, Carolus perrexit in Saxoniam

exercitu,

cum

Visurgim vastavit, et ad propria victor reversus est, ut hoc anno referunt Annales Nazariani, Petaviani, Tiliani, Santotamque regionem
cis

apud Juvaviam, seu Salisburgum ei monasterium construxit, eamque matrem virginum constituit. Secundo kal. Jidii gaudium Domini intravit, inquit auctor

anonymus

ejus Vitai, qui

annum

ejus

Dionysiani, etMetenses,
7.

Uoc anno saiictus Jtudbertus c\nscoims

gensis in bajoaria

Moritur S. Rudbcrtus
inter

episc. Saliskirgensis.

Saltzbur-

emortualem nou exprimit. Marianus quidem Scotus in Chronico refert, sanctum Donifacium primum fuisse, qui inGermaniamonasteria virorum et vir-

verba orationis reddidit

spirilum in pace, die videlicet Resurrectionis Doiniui nostri Jesu Chrisli , inquit

anonymus

in Vila

ejus recitata a Canisio tom.

u Antiq.

Lcct. et ex eo

ginum condidcrit, ut iiifra vidcbimus sed Marianus intelligit veram Germaniam Rheno, mari Baltico Noricum vero, inquosiet Danubio terminalam tum Saiisburgum, provincia Transdanubiana fuit,
;

a Mabillonio

sa;c.

iii

Benedict. part.

saeculo, (|uo sanctus IJonifacius

i. Hoc enim Joannem episco-

nonnisi

improprie Germania vocata.

Historia

Ilaec fusius

tractanda Uicre,quia ob vulgarem

pum SalisbUrgensem constituit aiino dccxxxix , Pascha non incidit in diem xxvu Martii, quo Rudberlus
Dccxviii.

ccntum annorum
paucis sup[)Icnda

prochronismum Ecclesiastica in non

erit.

et illustranda
/t"2,

Baronius ad

creditur

mortuus

nisi

annis dccvii

et

non memorat sed

;

Laudatus anonymus dicm morlis cjus auctorlibclli Deepiscopis Salis,

burfjensibus

ai>ud

Canisiuni loco citato, de ejus

:

translatione loquens ait

IIujus translalionis dies

co ipso die, id

est, VIII kal.

Oclob. per totum

e[)i-

scopatum illum

Salisi)urgis statutus cst cclebrari.

quo sei^timum Annalium Ecclcsiast. tomumabsolvit, de Rudberto ct Erendrude verba facit, quia cjus tctate una omnium sententia erat, Rudbertum GhiIdci)crlo H in Francia regnaulc Evangclium Boiis aimuntiassc. Nativitas Constantini Coprongmi, ct coronatio MaricB imperatricis, doquibusauno se(|ueiiti.

annum

dxc,

num.

Qua; dies ofDciis Dedicalionis Ecclesite, in ([ua cor-

ToHiJS XII.

36

22

CiREOORII

II

ANNUS

0.

CIIRISTI 719.

GREGORII

II

ANNUS

G.

CHRISTI

719.

S. Bonifacim

Romam

veniens apostolatum

ad Gentes

accipit a Grerjorio papa.

Septingenteannus InS.

rcm religiosum presbyterum, Deique omnipotentis famulum suscipientes Juveritis, dum charitatcm
oi,

sinius undevicesimus Ilcdemptoris adest

dictionis secunda;,

quam Deus

ct diligit et pra^cipil, exhibueritis.

quo Grcgorius papa

Bouifa-

Recipientes ergo Dei famulos,

eum
:

recipitis,

cujus

cium presbyterum nationc AnglumRomamvenicntem apostolico nuuierc insignivit, cum ei ad praidicandum Evangelium Gentibus credidit. Quomodo autem htccse habucrint, auctor qui ex WiUibaldo episcopo ejus discipulo ipsius res gestas prosecutus
est,

majestati dcserviunt, ita pollicenti

pit,

Qui

'

vos reci-

me

recipit.

Ha;c itaque concordi devotione

divina; pro-

facientes, etDei

mandata peragihs; etde

missionis oraculo confldcntes,

habebitis

mercedemapudeum

sic sincerissime

narrat

'

Reverenillo

sempiternam. Incolumem eminentiam vestram sempiterna gratia custodiat . Hactenus

Danielis httera;. Fuit iste Daniel
civitatis in
"

duni cpiscopum Danielem

adiit,

petens ab

ut

episcopus Venta;

ejus benedictione etlilteriscommendatitiis

Romam

Angha apud Saxones

Occidentales, sub

iturus frui mereretur. Episcopus libens annuit, et

cujus dioecesi monasteriuin erat ea lingua

scancastcr dictum, in

providi pastoris officio fungens

Stephanum virum

' AdequoapueroS. Bonifaciusmo-

bonum orbatae congrcgationi pra3fxciendum curavit,

Bonifacium Dei servum lougum iter peregre susccpturum ad loca optata cum suis htteris a se dimisit . Scd quod Dei beneflcio adhuc extent Daet

nasticum sectatus
tionem

est

institutum. Pergit vero ex

Willibaido auctor de Bonifacio semel cceptam ora:

3.

Ea

igitur bencdictione fretus,

itineri,

mox

valedi-

niehs episcopi
describere,
ra;

htterai

commendatitiaj
sic

hic cas

antequam

ulterius progrediamur, ope:

pretium judicavimus

enim

se

habent-

Piissimisac clementissimis regibus, ducibus,

univcrsis reverendissimis et dilectissimis cpiscopis,

religiosis,

necnon abbatibus, presbyleris,

et spiri-

tualibus fiUis Christi

nomine

consignatis, Daniel Dei

famulorum famulus.
2. Dum universis fidehbus devotione sincerissima Dei mandata sunt observanda, quantum sit

terrarum longa spaUa et ignotas vias emensurus. CoIIecti sunt autem ad eum undique non pauci servi Dei eodem spiritu ferventes cunctique uno animo quotidie multa sanctorum templa invisentes, rogabant ut divinitus adjuli, tutius Alpium juga superarent, et Longobardorum feros animos erga se lenes et humanos sentire mererentur. Cumque sa;vissima; gentis regiones citra discrimen ullum ])ertransissent, beacens fratribus, dat se
:

tissimi Apostoli Petri limina adierunt, Christoque

hospitahtatis

munus, quamque

acceptabile

Deo

(ut par erat) gratias agentes,

pcccatorum suorum

humanitatis offlcium viantibus exhibere, sanctis Scripturis atteslaulibus demonstratur, dum et beatus

aboIiUonem

et itineris

prosperos successus petie-

Abraham ' propter hospitahtatis misericordiam sanctorum Angelorum prffisenliam susciiiere meruit, el venerando eorum coUoquio perpotiri. Loth*
quoque per hujusmodi niinisterium
pietatis

runt; nec sunt volis frustrati suis. Nam simul atque vir sanctus venerabilem Apostolica} Sedis pra;sulem Gregorium sccundum allocutus est, eique

tum causam adventus

sui,

de

diu Uagrarat, exposuit;

tum desiderium, quo mox Pontifex hilarivultu

aliquas episcopi

Sodomorum flammis
hospitalitatis gratia

ereptus est sahavit eum de flaramarum interilu man:

eum intuens, percunctatusest, num

sui lilteras connnendalitias

dalis cailestibus

obsequenlem;

ita

et vestra; dile-

ctioni

proveniet ad salutem,

dum horum

portato-

apud se haberet. llle vero statim chartam pro more involutam PonUflci obtulit. Qua perlecla, sanctique viri comperto desiderio, sedulo cum illo deinceps sermones con-

'

Exlat apud Sur. die v Junii tom.

et
alio

S. Mari;c siiper Miiiervam,

^

Gencs. xviii.

iii. ^Cod. Ms. ex liiblioUi. cxemplari Anl. Aug. Ep. vii.

Mattli. X.

'

Ded.

liist.

Angl.

lib. v.

c. ult.

Willib. in Vita

'

Geues. xix.

S. Douif.

GREGORII
tulil, illicqiie

n ANNUS
tractans,

6,

CHRISTI 719.

283

commorantem rcvereuter

transcendit, ignotosquo Dqjoariorum ct Germania;

fines perlustraiis, in Thuringiam porvcuit, accurateque cxplorans ubique,inslar apis prudentissimm, ubi postmodum ncctarea sancta; fidei mella colli-

qiiasciunque petiitsanctorum reli(|uias illi donavit. Tum etiam per onmem Germaniam pra^dicandi ei

nuuuis demandans, suas ei litteras tradidit, quarum boc est cxcmplar: 4. a Grcgorius servus servorum Dei Bonifacio
religioso presbytero.
a

gcre

Exigit

manifestata nobis religiosi propositi

et

tui pie in Cliristo flagrantis intentio,

approbata

ad dispensationem verbi divini, cujus per gratiam Dei curam gerimus, tc comminislro utamiir. Expesincerissiina; fidei tu;u perlata relalio, ut

ct comportare posset. Cumque dies ali(|uot in Thuringia hsercrel, omncs interim illius provincia; principes verbis spiritualibus alloquens, ad sacram complectendam fidem et religionem invitavit. Sacerdotes quoque, quos variis deditos flagitiis comperit, sermonibus Evangelicis ad institutionis ca-

nonica;

normam

correxit, Audita
id

Frisonum regis morte, qui per

iii

autem P.adbodi tempus magnam

rientcs proinde te ab infanlia sacras litteras didicisse,

Cliristianos persecutionem exercucrat,

magno

profcctusquc indolein ad

augmentum

crcditi

affectus gaudio, in Frisiam navigavit, ibiquc verbi

divini

coelitus talenli

prospcctu divini timoris cxtendere,

cognitionis cfelestis oraculi in
pra^dicationis, ad

semina spargens, permultos ab errore idolo-

videlicet gratiam

latria; retraxit, clc,

laborem

sahitifera;

innotescenfidei instanti

dum

gentibus incredulis mysterium

:

pcrvicacia.

conatu extendcre
prajmissi couatus
licffi

coltetamur

fidci

tuaj, et

adju-

lores eflici cu|)imus gratia; prmrogata;. Igitur quia

Mira Radbodi regis Frisiorum in idololatria Quod autem de Radbodi regis morte meminit, opportune hic de ipso agendum. Quod enim hoc anno ejus contigerit obitus, etiam Jonas
C.

pium affectum usquc ad Apostoex

est auctor, qui

res gestas S. Wlfranni Scuonensis

Sedis modesta provisione perduxisti consul-

episcopi

scri[)tis
qiii

prosecutiis cst, ex quibus corrigas

tiim,

ut

membrum

membro

proprii corporis

Sigebertum,

caput rcquirens,

motum

mentis probarcs, capitiset ejus dire-

que

arbitrio bumiliter te submittcns,

ctioni, justo tramite

properans, solidilati compa-

ginis |ilenitiido existas: ideo in

Trinilatis, per

nomine

indivisibilis

inconcussam auctoritatem beati Petri Apostolorum priucipis, cujus doctrinm et magisterio fungimur, et locum sacraj scdis administramus, modcstiam tua; rcligionis instituimus, atque ])ra;cipimus, ut in verbo Dei ((|uo igne salutifero,
(luum Dominus mittere venit videris) ad quascum^iue gentes
(lctentas,

supcriori anno contigisse errore miranda valde tum conligerint, cx codem Jona ', qui eodem tempore vixit, accipc (]ui ubi prius insignia per sanctum episcopum edita divinitus miracula enarravit, quibus visis idem Radbodus nonnihilpermotus est, ut fieret Christianus, jamque nomcn dedisset scd cur se retraxcrit o Pra?fatus, inquit, princeps Radbodus, ita narrat
ponit, Sed qua;
:
; :

cum
tis

ad percipiendum baptisma imbueretur, per-

contabatur a sancto episcopo Wlfranno, juramen-

in

terram, enitere
errore

infidelitatis

properare Dco annuente potueris,

[ler

mys-

cuin per nomen Domini adstringens, ubi esset major numerus regum et principum seu nobilium gentis Frisonum, in illa videlicet ca;Iesti regione,

tcrium rcgni Dci

sli

insinuationcm nominis Chri-

quam

si

crederet ct baptizaretur, perccptu-

Domini Dci

nostri, veritatis suasionc designes,

cl

per spiritum virlutis, et dileclionis et sobrietatis,

pr;udicalionein utriusque Tcstamenti mentibus in-

consona ratione traiisfuiidas, Disciplinam dcnique sacramenti, quam ad iniliandos Deo pncvio credituros tcnere studeas cx formula ofliciodoctis

an in ea quam dicebat tartarcam regionem. Tuuc beatus Wlfrannus Noli, apud Deum certus iiiquit, errare, inclyte princeps est numcrus suoruni clcclorum. Nam |)r<cdeces-

rum

se promittebat,

sores tuos i)rincipes

gcntis

ba[)tismi sacramento decesserunt,

rum

sancta; nostra; Apostolica; Sedis, institutionis

i)ra;libata,

nationis subiisse sententiam

diderit
ct baptizatus fuerit,

Frisonum, qui sine certum est damqui vcroabhinc creChristo gaudebit

tuai gratia

voluinus ut intendas. Quod

nobis

cum

V(;ro actioni suscepta; tibi dcessc perspcxeris,

Bene vale, Data idus (idibus) Maii, imperante domino piissimo Augusto Leone sucundo a Deo coronato, aiino tcrtio iinperii ujus, ludiclione secunda d. llucusiiue apoquibus videas jiriscos inores, ct slolatus littcrie antiijuos rilus, quoniodo quis munerc apostoiatus
(ut

volueris)

intimarc curabis.

(iiain ad fontem processeiat, ut fcrunt) a fonle pedcin re-

in ffiternum. Ha;c

audiens dux incrcdulus

traxit,

diccns non se carerc possc consortio pra^de-

iniliari soleret.

cessorum suorum Frisonum principum, et ciim parvo paupcruin nuinero rcsidere in illo c;clcsti rugno quiii potius non posse facile iiovis dictis assensum pra;berc, sed potius permansurum sc in iis, quai multo tem[)Oic cum omni Frisonum
:

j.

cium.

Sed

De conversione infidelium facla per Bonifa(juos vir ai)ostolicus de collato apo,

gente scrvavcrat.
7. a
qiiit
,

stolalu fructus colligcre c(rpcrit

ab eodem

(jui

At bcatus pontifcx Ileu, proli dolor indcccptum te videoaseductore ([ui humanum

:
!

supraauctorc
ptis

sic accipe

Ilis igitur littcris

acce-

decipit genus. Sed nisi poBnitentiain egeris, ct crodidcris, et in

a vencrabili pa|)a, profcctusest indo ad Loiigobardorum rcgcni Luitpianduiii, a (|ui) liouorilice

nomine

Trinitalis
iioii

baptizalus fueris,
,

januam
'

rcgiii

pcrcmiis
XX

iutrabis

scd a;tcrna)

susceplus aliijuaiidiu apud

cum

bospitio usus cst,

lixUl apud Sur.
di';

Pono

al)

illo

disccdens, ardua et pij;rupta juga

Marlii

lom.

il.

284
(lamnalionis poena plcclcris.

GREGORII

II

ANNDS
ct

6.

CHRISTI 719.

Ha3c dicente

do-

post

modicum sum

daturus.

Oui evigilans san-

ccnte sancto pontiflcc, inulli Frisonum crcdcbant

ct Lai)tizal)antur,

cto pontifici

pra^dicto rege in

paganismo pcr-

scvcrantc
Et

nam
ct

a sacro fonte infelicitcr reccssit.

jam Willebrordum, cognomento Clementem,

Wlfranno cuncta per ordiuera pandit. 10. a Sanctus autcm pontifex ingemisccns ejus qui damnationc ait Haec illusio diaboli est omnes vult pcrire, ct ncmincm salvari. Quapro, :

doctorem praifala; gentis accersiri fccit, ut ad cjusconsultasimulcum bcato Wlfranno in doctrina sua; rcligiojiis concordante cfficeretur Christianus. Sed quoniam (ut scriplum cst ') in

episcopum

pter salva temetipsum, vir nobilis, credendo in Christura, et festina ad

missio

omnium

fontem haptismi, in ([uo est repeccatorum; et nullo modo fidem

accomniodes verhis diaholi mendacibns. Hsec et hujusniodi plura proscquente sancto pontifice, res-

malcTolam animam non introihit sapientia quia dubitando per omnia in fide Catholica, et tentando sanctos antistites loquebatur, ideo obtinere non meruit, quod ficle quajrebat. 8, Cum vero cjus legatum super hoc facto
:

pondit prsedictus incrcdulus princeps,

omnia

se

suscepissct Willebrordus, respondissc fertur

Quia

facturum qua; jubebat, si illa non dcmonstraretur mansio a suo deo, quam sibi largiturura spoponderat. Cumque insuperabilem in cunctis Christi sacerdos animum illius cerneret ne a Gentilibus
;

prffidicationcm sancti fratris nostri Wlfranni pontificis

alia fingerentur

dux

vcster audirecontcmpsit, nicis

quomodo

dara Frisone

cum quosuum diaconum. Qui cum paululum

pro
aliis,

misit continuo

obsecundabit dictis?
constat,

Nam

visu calena religatura

hac noctc vidi illum in ignea; unde certum fore

ab oppido processisscnt, ohviam sibi rcpererunt in liumaua effigie quemdara itineris comitcm, qui
dixit
cis
:

damnalionem jam illumsubiissescternam. itcr carperct;, quod ad domum ejusdem damnati ducis ducchat nuntiatur ci, ipsum sinc baptismi sacramento jam esse inortuum sicque

Propcretis cito

nain ostensurus

sum

Cumque

vohis

mansionem

cximia; pulchritudinis, qua3 proe-

parala csl a deo suo priucipi Radbodo. Qui

ducem
lalissi-

ac comilcm itincris prosequentcs, loca diu per-

cceptum deserens iter, ad propria repedavit habitacula. H;cc Jonas, cui adstipulatur Sigcbertus,

agrant incognita, douec viam ingredientes

mam

complurcs auctorcs. Scd qute diaboli pra^stihominem ne fierct Christianus, ab codem Jona sic accipe
ct alii
gia;

eluscrunt miserrimum

9. Ncc, inquit, praitereunda ratio est, quam de praefalo duce Radhodo , vencrahili presbytero

diversorum generis marmorum, eam cernunt polito opere dccoratam. Videntque a longe domuin auream, ac perveniunt usque ad plateam, qua; ante pricfatam domum sita erat, et ipsa auro gcramisque strata intrantcsque in domum aurei
:

splendoris ct incrcdibilis pulchritudinis, adspiciunt

Occone narrante, didicimus, cur in Christum

dere, ac fonte regenerationis noluit mergi.
ffigritudine positus,
clausit,

cre-

thronum miraimaguitudinis. Tuucductor itineris

Hffic est, iiiquit,

Nam in
luccm

domus,

et ista

pulcherriraa sedes,

dequa

ct prsesentis vita;

perpetuasque Averni descendit ad umbras, dum sopori deditus foret, deceptor hominum diabolus, qui ctiam Dei omnipotentis pcrmissu in angeluni se transfigurat lucis,
aurco, circumfulgentihus
tus,
ei

quam post ejus mortem principi Radhodo deus suus largiturum se spopondit. Et diaconus stupefactus in his qua; viderat, dixit
:

Si a

Deo cuucti:

potente facla sunt

ista,

perpetuo maneant

si

au-

apparet diadcmate

tem

a diabolo, cito dispareant. Et cuin

vallaret sc
ilineris,

capite cooperamictus corpore. Diuque attonitus prajfatus princeps diligenter in eum attendchat stupeus ac tremehundus, admirans

gemmis

continuo sancta; Crucis muniniine, dux

vesteque aurea

textili toto

qui videhatur homo, evancsceudo transiit in dia-

bolum,
11.

et

domus

versa est in lutum.

cujus specici et virtutis esset qui ci apparebat: isquc multiraoda; artis nocendi sffivissimus draco
inquit ad

scilicet et

Remanseruntque hi duo simul, Friso diaconus, in medio locorum paluslrium,

crant longissirais
rauseis
virgultis
:

quaj

i)Iena

eum

quis

te ita

Dic quaiso, fortissime virorum, scduxit, ut a cultura deorum ct a rcli:

triduoque imraensi laboris

itcr conflcientes, reversi

gione prffideccssorura tuorum vclis rccedere? Noli ita, obsccro, agcre, sed in hisquas hactcnus tenuisti
culturis

sunt ad oppidum, invenientes praifatum duccm Radbodum sine haptismatis sacramento mortuum

narrantque bcato
stura,

aulistiti

quantam a diaholo per-

deorum permane

ibisque ad

domos

au-

tuhssent illusioncm. Friso autem crcdidit in Cbri-

mansuras, quas tibi in proximo sumdaturus, ut verborum meorum dictisadstruam fidem. Quapropter cras accersiens Wlfrannum
reas aiternalitcr

vocabatur autem Ingoet baptizatus est marus qui et ipse ad FontancIIeuse coenohium beatum Svifrannura secutus est. Inducias itaque
: :

doclorera Christianorum

inquire

ab

eo

ubipolli-

sibi

renuntiandi, quas putaverat se adipisci, prae-

nam

sit illa
si

raansio Betcrna; claritatis,

quam

dictus

dux minime

valuit impetrare, quia

non

erat

Christianum susceperis dogma, in caelestibus hahiturura. Quam cum demonstrarc ue(juivcrit, ulrius(iue partis mittantur legati, eroque
cetur, te,

ex ovibus Christi, nequc ad vitara pra;ordinatus a;lernam. Percrehuitque hoc stupendum miracuiucolas gentis Frisonum, atque ex lioc plurima gentis multitiulo conversa est ad Doininum. Mortuus cst autcm infeliciter pra-fatus dux Radhodus anno Domini nostri Jesu, in quem ipse crederc contempsit, scptingcntesimo dccimo
facto

lum apud

duv

itincris, cl

dcraouslraho
et

illis

raansiuucraexirai;c
,

|)ulcliriludiius

lulgoris

immensi

(luani

libi

>

Sap.

I.

: :

GREGORII
nono,
Caroli,
qiii

II

ANNUS

6.

CHRISTI 719.
Catholica; Ecclesia;
:

285

erat annus scptimus cognomento Murlelli .

inclyli

principis

Hacleuus Jonas

ejustlem Fonlanellensis ccenobii mouachus. 12. Ita plane iliutli meruit irrisor princeps et

corde durus

qui

cum

iugentia signa de veritate

Radbodum coram tc deiudepersomnium scniclipsum revelatum, quod dcbuisli messem Deinietere, etcongregare sanctaruni animarum manipulos in horrea regni cailcstis idcirco eo magis confitcor, quod

micum

consternavit

Christiana; rcligionis ab apostolicis viris facta vel

vidisset vel audisset, et adliuc

tamcn perniansisset
ilhid
:

nulla varietas temporalium vicissitudinum statum mentis mca; iucliuare qucat a proposita cbaritatis
tua;

obslinatus
mittente,

meruit bis pliantasmalibus, Deo per-

custodia,
,

sed ardentius

illudi,

secundum

Sapienlia;

'

calescit

dum

pro certo

iii me vis amoris agnosco per meritum

Viilebunt, et contenineut

eum

illos

autem Domi-

niis irridebit.

El

secundum

illud Ecclesiastici

Qui mentis

est dura},

corruet in

malum

et

'

Cor

durum male

habebit in e.xlrcmo. IUusioni-

busque dicmonis decipi jure dcbuit, qui Deiniinistros vel persecutus est, vel tergivcrsalione delusit

orationum tuarum ad portum alicujus quietis liervenisse. Idco iterum humiliter moueo, ut iutercessionum tuaruin studia pro mea parvitate Domino offerre digncris quatcnus sua gratia me faciat incolumcm cum luis protectionibus. Simul,

que

sciat charitas tua,

petiisti tibi
;

secundum illud librorum Regum, dicente Domiuo * Quis dcci|)iet Aciiab? Cum sc promptum exhibuitspiritusmendacii nani et ab eodcm iste pncstigiis da^monis meruit dementari. Porro non Jonas tantnm est
ut eveuerit
illi

quod

Aciiab,

quas

transmitti,

inipetrare

sed

dum

quod passiones martyrum, adhuc minimc polui valeam, faciam et tu mihi

:

charissime, dirige mea; parvitati ad consolationem,

hiijus veritatis
cst)

scriplor et assertor, sed (ut

alii

dictum

Sigebcrlus et

plures. Cseterum hffic omiiia

in novella;

plantationis Ecclesia fieri

illcc

voluit Deiis,

per dulcissimas litteras tuas promisisti, item congregationes aliquas sanctarum Scripturarum. Similiter deposco, ut sauctarum missarum oblationcs offerre digucris pro auima mei propiuaui, qui milii pra; 'ca;teris carus erat. N. Et per

quod

quo
tus

geiites

pr;cstigiis diaboli

diu illusK resipravi

eumdcm

liiscerent,

verumque Deum deorum cultu sicque

;

colerent, exploso peniartes

ginta solidos

portatorem tibi transmilto nunc quinquamajora et pallium altaris , quia

potiii

omnes

ista;

munuscula minime

adipisci

sed hsec sunt

daMuonis ad profectum conducerent Evangelii. 13. S. Bonifacii apostoliccB virtntes ex pliiribus ejtisdem et aliorum
sui aiiostolalus exprcssit,
tatein

cum maxima
specie. Vale in

charitate direcla, licct sint parva in

ad eum

Epistolis.

Sed
sigiia

nou

ficta .

ad Boiiifacium redeamus, qui

amiilexus,
licet

et in

hoc vera

sa;cuiO hoc sancte, et iu charitatc Hactenus Buggan Epistola. 13. Audisti Bonifacium qiia^ritare, qua; lege-

dum Christiauam
tamen

liumili-

ret Acta

apostolica legatione

dux

verbi viderctur cffectus,

stolatus voluit

sui tyrocinia apo-

sub

alio proflteri,

coadjutor accc-

dens in Frisiorum convcrsione magno illi Clenienli, tia ex Willebrordo a Romano Pontihce, ut vidimiis,
nominato,
ciii
:

martyrum, iilpote qui jam coeperat sitirc martyrium, quotandem calice, pro voto, inebriari contigit, ut suo loco dicemus. Quod vero spcctat ad Buggan, qua; scripsit fuit ista abbatissa in Anglia, genere rcgio, quam Roma; invenit Bonifacius, cum illuc ad Gregoriiim Romanum Pontifl:

trieunio in ministcrio

verbi lidus

ccin se conlulisset. Testantur id littera; Hildcberti

rcgis Cautia; ad cumdem Bonifacium postea data;, quas inter Epistolas cjusdcm S. Bonifacii noudum impressas, suo loco reddemus liic vero describantur illa; ejns viri apostolici littcra;, qua; hoc ipso auno datic intclligi possunt. Ubi euiin lega:

comes
ipsi

inhaisit

a quo

cum

rogaretur episcopus

renucus, licentia petita rccessit. Scd locus postulat, ut hic reddamus Epistolam ad S. Bonifaciuiu scriiitam , in qua fil mentio de
succedere,

Uadbodi obitu, aliisque ad pncdicationcm Bonifacii

pcrtinenlibiis, |icrvisionem divinitus demonslratis.

tione sibi injuucta,

Epistola est clarissima; virgiuis cognata; regis Canlia;, lua; sic

vinciam

intcllcxit,

perarduam quo magis

se suscepisse sc

pro-

tauto

imparcm

sc habcl

'

oiieri seusit,

co miiius suis fidcre deberc viribus,

14. a Veueraiulo Dei fainulo, ct

plurimis spipraedilo

sed sanctoruin Dei

amicorum prccnm

auxilio niti
,

rilualium

charismatum ornamenlis
vcrnacula perpctua;
sit

Dosa-

nifacio, sive

Winfrido (liguissiiuo Dci presbylcro,

charitatis

dcbere cognovit; quas utconsequi posset cum ad plurcs alios, tum ad sacras Deo dicalas virgincs
has
littcras dedit
'

Buggaa
lutcm.

vilis

IG,

Vcnerandis,
in

et

amandis, charissimis soro-

Notum
tibi,

almitalis tua;

auctoritati,

quod

ribus
ct

Lcogbata;, ct Bedda;, nccnou et Cunechildi,

Christo diligendis sororibus vobis

gratias

omuipotenli

Dco

rcferrc

non desino, eo
,

omnibus
Obsecro

quod

ut scri|itione bealiludiiiis tuiu agiiovi,

coiiabifaiitibus, a;tcrna; charitatis salutem.

ct pra;cipio,

multiiiliciter

trauseunlein

el te miscricordiam suam tribuit iguolos pagos piissime conduxit ; primum, ponliliceiu gloriosa; sudis ad desideriuiu
jier

quasi flliabus carissimis,

iiicessantcr faccre, ct fe-

qiiemadmodum

vos

jam

cissc, ct facluras csse confidimiis,

ut veslris oratio-

inunlis

tuu;

blandicnduiii

iuclinavit

|)ustea

iui-

nibus crcbris Doininum dei^rcccmiiii, ul liiicrcniur, ju.\la diclum Aiiosloli ', ab imporlunis et mahs
Cod. Ep. xxix.

'

Sap. IV.

Eccl. 111.
lip.

Prov.

xxvin.

:).

Rcg. xxii.
'

Ex eodcm Cod.

xxxv.

Ex codein

qui siip.

''

Tlicss. ni.

28fi

GREGORII

II

ANNUS

6.

CHRISTI 719.
invcnire
'

hominibus. Non cnim omnium csl fldcs ct scitotc quoniam Dominum laiidamus, ct sl tribulatio nostri cordis dilatata est, ut Donuims Deus, qui est refugiuin pauperum, et spes humilium, de neccssitati;

tum

mereamur, quia
:

fldelis

promissor

Jacobus

A|jostoIus dixit

Conlilemini allcrutrum

Iteccata veslra,

ut salvemini. Multuni

enim

vaict
-

dcprecatio justi assidua. Et Joannes Evangelista

ait in

bus

nostris,

et

de tcnlationibus hujus saiculi ne:

quam

nos ut sernio Domini currat, et gloriosum Evangelium Christi, ut gratia Domini in me vacua non sit et quia ultinuis ct pessimus sum omnium lcgatoruin, quos
eripiat
clarifjcetur
;

Catholica ct Apostolica Ecclesia

Romana
ut

ad

jjraedi-

candum Evangelium
fiuctu

destinavit,

onmino

sine

Evangelii

flliorum et

non moriar, et vacuus flliarum nunicro non revertar, ne de

slerilis

abscondito talcnto, Doniino

veniente,

reus esse

judiccr, ncc peccatis exigentibus, vice laboris pro

mercedc ultionem infructuosi laboris accipiam ab co, qui misit me. 17. Multi cnim (quod pejus est) quos oves in futuro judicio ad dextcram Christi ponendos censebam, versa vice, putrida; ct petulca! et ad
,

Scimus quoniam audit nos quicquid peticrinms scimus quoniam lialjcmus pctitiones quas postulamus ab eo. Et quia jam ante de hoc ipso deprecatus sum, rogo, ut non indignemini, eo quod raro petere non debco, quod sine intermissione sempcr fieri desidero; quia quotidiana tribuiatio divina solamina fratrum ct sororum me quajrere admonet. Prffiterea qui timemus easdem tentationes Satanai ibi csse, qua) hic sunt secundum dictum ^ Apostoli Stabiles cstote, et immobiles, et abundantes in operc Domini, seniper scicnlcs, quod iabor vester non est inanis in Domino. Et alibi * Vigilale,
itrima Epistola
: : ,

ct state in fide,

viriiiter agite,

et
:

conforlamini
egestas
:

omnia

vestra in cliaritate fiant

eliamsi
"

tangat, dicti Evangclici noiite oblivisci

pau[icrcs spiritu
,

Beati

sinistrum se statucntes capella; csse dignoscuntur.

Et pictatcm Domini precainini, ut spiritu principali conflrmet cor nieum Deus, qui me indignum

quoniam ipsorum

est

regnum
estote ve-

cailorum. Si tribuiatio veniat,

ritalis

memores
:

dicentis

"

In paticntia vestra possidebitis

morc mcrccnarii

pastorem in populovocare voluit, utlupovenicntc, non fugiam, scd excmplo boni

'

animas vestras et in Psaimo ' Paticntia pauperum non peiibit in flnem. Si infirmitas corporis,
:

pastoris agnos pariter cum matribus, Ecclesiam sanctam Catholicam cum filiis et flliabus suis

Pauii Apostoli sentcntia proferatur, quia dixit

Qiiando infirmor, lunc potens sum;

infirmitate pcrflcitur .

et virtus in

contra hffircticos et schismaticos,

fidcliter et flducialiter

vcl

hypocritas

Hucusque

Epistoia. Caitc-

defcnsare studeam. Praiterea,

voluntas Dei.

ruin nec suoruin, (juos in Anglia rciiquerat, mona-

quia

dies mali sunt, nolite csse imprudentes, scd

sit

intelligentes qua)

Quamobrem
;

'

chorum curam dimisit, ut indicant sequentes, dcmque pcrbreves littera}, qua; sic se habcnt '
a

cac:

confortamini, et statein
fortamini,

flde, viriliter agite,

etconet juxta

Charissimis

flliis

Tavino

et

Wigberto presby-

omnia vestra cum Evangelium * In paticntia

:

charitate flant

teris,

Cernardo, et Ilicde, Nunfrido, ct Stirme, Bo-

vestra possidcbitis ani-

nifacius servus

servorum Dci perennem in Domino

recordamini sanctorum Apostolorum et Prophctarum quia multum laboraverunt in Domino, ideo adcpti sunt prteniia sempilerna.Et

mas

vestras

ct

salutem.
19. Paterno

aecro, ut eo

amore diiectioncm veslram obmajorem monasterialis normam vita;

Wigbcrtus prcsbyter,
ct
el

juxta Psalmistam
sed de bis

'^

Multa; tribulationes justorum,

;

custodire studealis, quo pater nostcrWigberlus de-

lium

omnibus liberavit cos et juxta EvangeQui autem perseveraverit usque iu flnem,

limc ad

functus

est.

Meginotatus
et spe-

diaconus regulam veslram vobis insinueut,

cialcs

hic salvus erit .

virgincs,

suas in Anglia sacras

illis

horas

cursum

Ecclcsia? custodiant, et

|trivatim

conscripsit

eodem

parilcr

autem ad unam ex argumento

:

istu

cajteros

admoncant,

et magistri sint infantum, et

18. Revcrendissimaj
Christi...

et dilectissima}

ancillai

Bonifacius supplex servus servorum Dei,

in Christo

sinccram charitatis salutem. clementiam intimis precibus obsecramus, ut pro nobis peccatoribus apud
Charilatis vcstra)

Dominum

intercedere curelis, quia niultis et variis

tempestatum turbinibus concussi ct quassali sumns, sive a Paganis, sive a falsis Christianis, seu a
fornicariis
clericis,

Hedde (Hcde) sit admoncat; ct Nunfridus adjuvet illum, ubicumque opus sit; et aadiflcct domunculam nostram,ubi opus sit, tonstrina, et coquina sit. Bernardus operarius sit, et dc omnibus ubicumquc vobis iusinuct, hoc facitc, et unusquisque studeat secundum vires suas proprios morcs in castitate conservare, et in communi vita
prsedicent

verbum Dei

fratribus.

prajpositus, et servos nostros

vestra adjuvarc altcrum, et in fratcrna charitate

sive a pscudosacerdotibus, ct

maxime quod,

ut timemus, nostris meritis exigen;

tibus tribulamur

sed ut consolemur et erii)iamur

orationibus vestris, dcprecamur. Et confldimus in Domino Jesu, quod per orationes vestra) dilectionis,
et

pcrmanerc, usiiuc ad pra;sentiam reversionis nostra; et lunc simul iaudantes Domi; num, in omnibus ei gratias agamus. Valete in At de Bonifacio hactenus. Christo 20. Constantini Copronymi ortns, De rebus
in Dei voluntate
)) .

vcniam peccatorum, cttranquillilatem tempcsta'

'

Joan. X.

Jacob. V.
V.

Psal. xxxiii.

Eplies.
6

v.

l.

Cor. xv].

'

Luc. xxi.

' Matlli.

'

12

1.

Joan. V.

Luc. XXI.

'

' 1.

Cor. XV.
ix.

I'sal.

1.

Cor.
xii.

xvj.

2.

Cor.

lix

Matlh. xxiv.

eotlem Cod. Ep. xxiil.

GREGORir n ANNUS
autcm Oricntalibus
lifpc tantum exliibent Annales Gi^ccorum, aiiclore Tiieophane, qui grwce scripsit

6.

CHRISTI 710.

28*
facti

lavacrtun, ut aiunt, qui diligenter bujus rei

sunt inspectorcs,
prophetice diceret
:

ita

ut

Germanns sanctissimus

iiistoriam illam, qua; inscribitur Miscclla, et

sub
:

Conslat Christianis et Ecclesite

titulo Pauli iliaconi errorc circumfertur, aitque

maximi mali pcr eum

Anno

tertio iniperii sui

natus est Leoni principi

illo

filius

Constantinus, qui magis

impius

fiiit,

(lictus Antlchristi praecursor.

Cffiteruni octavo ka-

lendas Januarii Maria uxor Ljonis corouata est in

Triclinio

Augusta (Augusti),

et processit sola

cum

solemni obsequio sine viro suo ad magnam Ecclesiam, et oratione ante ingressum altaris effusa,
transiit

ad baptisterium

cum
perii

paucis ingresso. Ubi

magnum viro ejus jam cum Germanus summus

,

efficiendi hoc signum esse fnturum. Post divina vero offlcia cum solcmni rursus obsequio Augusla Maria una cum baptizato filio reversa est, donativis erogatis, ab Ecclesia usque ad aencam portam . Hsec de his Theophancs, et alii omnes cadem de infantis baplismate. Eadem Zonaras et alii, aiuntque Constantinum ob stercus tunc egestum in sanctum lavacrum cognomento Copronymum esse dictum. Quo paritcr anno idem Theophanes tradit, Leoncm dccollari prajce-

sacerdos Constantinum ncquitiaj ipsorum

et

im-

pisse arclriepiscopum Thessalonicenseni

una cuni

successorem baptizaret, dirum quiddam et foedum parvulus Constantinus, eodem pra^signans,

cxhibuit

argumentum,

stcrcus cmittens in

sanctum

Arthemio, qui adversus imperatorem rebellasset, plurimamque conjuratorum stragem Coustantinopoli factam essc.

Aiino periodi

GrEco-Romana 6212.

Anno^rrc Gregorii U

Ilispan. 7;i7.

Anno

Hegir.-c

101, inchoalo die 23

lulii

Fer. 1.

Jesu Chrisli 719.

papa: 5.

Leonislsauri imp.3.

1.

S. Bonifacins
Incipil

Rommn

petit.

A num.

ad

1.'3.

hic liaronins loqui de

a|)ostolatu

cusala

S. Bonifacii

gorio

II. a

mensis,

in Germania, quo missus cst a GrcPrimus ouMiium , inquit Adamus lirequi Australes Germaniic partes idolo-

gcntesimo decimo ocfavo, scu abdicata, scu rcabbatis dignitale, littorisijue comineudatitiis a Z)a?i/e/e Occidentalium Saxonum episcopo acccplis, ad liniina Apostolorum Romam venirc
tenlavit, ut narrat Willibaldus in cjus Vita cap.
2.
.'5.

rnm

cultui

dcditas ad

cognitioncm

divinaj

ac

Anno

snperiori.

Congregatis omnibus

Christiana) religionis adduxit, erat Winfridus na-

collegis,

per singulos

quosque dies iinmincnlc

tionc Anglns, verus Christi philosophus, cui postca

cognomcntum ex
vis alii

virlute crat Bonifacius. Et

quam-

hyemis frigorc profecli suiit , subdit idciu Willibaldus. Quare eo Christi anno mensc circiter Octobri sanctus Bonifacius

scriptorum, vel Gallum in Alemannia, vel Ileimcrannnum inBavaria, sivo Kilianum in Francoiua, seu certe

cum
II

sociis scsc vix^ dedit, et

Romam
litteris

feliciter

pcrvcnit,

ubi transactis diebiis

Willibrordum
:

in

Fresia priores

non multis Grcgorium

et cliarta,
di.uia;

allatus est, (jni perlcctis

asserant, verbuin Dci prajdicassc

alios, uti

hictamen omncs
et labore

rccensila comincndatilia; conscri|)tionis

Paulus Apostolus,

sliidio

pra;-

scdulum deinceps cum eo habebat quotidisputationis

,

dicationisantcvcrtit . Priinus sancli P.onilacii ah

colloiinium

donec

profici-

Anglo-Saxniiihus patria lingua Wincfridi seu VVinfridi

scendi
(icstas

redcundiipic a;stivum

instarct

tcmpus

appcllali

Vitain

sciipsit

Willibaldns

post
,

nempe
jam

currenlis anni).

Cum

vcro Nisan

Willibaliluiii

Olhlonus monachus IJencdictinus

niensis, c|ui est Aprilis, prajtcriret, el Jair, qui cst

relatis variis ipsiusUonifacii, .iliorunKiue Epistolis.

Maius,

portee patcscercnt; tunc etiaiii postulata

Bonifaciuin Anglo-Saxonein fuisse ipscmct docct in

alqiie accei)ta bcncdiclionc, etlilteris a bcatissiino

pai>a, iid inspiciendos immaiiissiinos

iii

apud Othlonum in lib. 2, cap. \ recitata, Synodus ct Ecclcsia in qua natus cl nulrilus fui, id cst, in Transmarina Saxonia , seu Wcst-Saxonia. Monachis ccenobii cujusdam Wesl-Saxoni.'c tradilus cst fere sei)tennis, annoque
E|)istola

Gcrmania; po-

(lua ait

pulos dircctus esl

citat eas liltcras
lib.

inquit idciii WiUibaldus. Ueiii

Othlonus

Vila sancti Bonifacii

l,cap.

9, ct

ex co Baronius

num.

/i.

Epislola

Dccxvi
aiino

in

Frisiam

prinio

liajecit.

Vix

dimidio

cxplclo

patriam

repctiil,

annoque septin-

data idus Maii, imperunte domino piissimo Auf/usto Leonc secundo a Deo corotiato, anno tertio impeiii cjus, fndict. ii, ideoquc pra;senti Christi

288
anno.

GREGORir
Unde
obiter

ri

ANNUS
annos

6.

CHRISTI 719.

notabis Gregorium

II

Lconis imp. a mcnse Martio anni dccxvh auspicari,

quoil et cx aliis

fidei

cjusdcm

Ponlificis lilteris

magis
Baro-

confirmabitur.
3.

A quo

ejus apostolatus deducltur.

postmodum nectaream sanctae duicedinem coUigere posset . Paulo post Audita Radbodi Frisonum regis morte, qui per id tempus magnam in Cbristianos persccutionem
dentissima; apis, ubi
:

cxercuerat,

magno

atfectus gaudio, in Frisiam na,

nius quidcm
facii

cum

Willibakio morteni sancti Boni-

vigavit, ibique verbi divini

cuni die quinta mcnsis Junii anni se|)tingcatesimi quinquagesimi quinti, et pra^fatas Gregorii
litteras

cum

boc anno recte copulat, sed initium

semina spargens permultos ab errore idololatria; retraxit . Radbodum vero boc anno, quo a Francis ad Suessionas pugnatum, ut mox vidcbimus, mortuuinesse tradunt

apostolatus sancti Bonifacii nou bene in

bunc an-

num

distulit,

quod ex eodem Willibaldo evidenter

:

patet. Scribit is de Bonifacio Sedil in episcopatu annos xxxvi, nienses sex, et dies sex , qui cbaracteres leguntur etiam apud Otblonuni lib. 2, cap. 26, ubi uterque episcopatum pro concionandi munere improprie usurpaut, eumque episcopum dicunt,

annalista; Nazarianus, Petavianus, et Tilianus. Ejus interituni pra;dixit sanctus Ermino abbas Laubiensis et episcopus, de quo anno dccxxxvh

verba faciemus. In ejus enim Vita ab Ansone ejus Cum dem monasterii abbate scripta habetur completa esset malitia prffifati viri Radbodi coepit
:

quem

praeconem lidei, legatumque SedisApostolicae perGennaniamcreavit, quiaEvanGregorius

II

gelii pra;dicatio est inter

pra^cipua episcopi munia,

et

quandoque

apostolatiis vocatur.

Verum

aposto-

adunare turbas Gentilium, exercilumcjue valde copiosum, cupiens irrumpere in Francorum terras, ut suam in eis ultionem exerceret. Ha;c audientes Franci metuebant eum nimis, reminiscentes quod olim ab eo graviter vulnerati terga ver-

latum illum Willibaldus ct Otblonus deducunt a die ultimo mensis Novembris divo Andrefe Apostolo sacro anni septingentesiml decimi octavi; ab illo enim anno et die ad diem quintum mensis Junii anni septingentesimi quinquagesimi quinti intercurrunt anni xxxvi, menses vi, dies vi. Quare licet littera; Apostolicaj, quibus legatus per Germa-

Tunc misertus Dominus ser.vis suis, non regnum Francorum, sed percussit eum et mortuus est. Contigit autem, ut ipsa die sanctus Ermino equitaret de suo monasterio ad villam, qua; vocatur Fleon circa horam fere diei nonam, paululum pra;figit gradum, et ait
tisscnt.

permisit illum intrare in

circumstantibus
quia cecidit

sibi

comitibus

Vere dico vobis,

niam

institutus est Bonifacius,

data; sint currenti

anno, dic xv mensis Maii, Willibaldus tamen et Otblonus Bonifacii apostolatum ab eo die et anno

Addit Anso,
5.

modo terrena et sublimis altitudo . Radbodum mortuum esse, eo ipso

S.

momento, quo
rienses post

non deducunt, scd a die xxx mensis Novembris anni supcrioris, quo Gregorius II viva voce potestatcm fecit Bonifacio Evangelium Gentibus annuntiandi,

S. Bonifacius
19.

Erminoni fuerat revelatum . scribit ad monachos Fritislaabbatis.

mortem S. Wigberti eorum

et

Ad num.

Epistola xvii Codicis Bonifaciani a

cumque legatum suum

declaravit. Sic licet

Baronio recitata,
Carissimis
filiis

a sancto Bonifacio inscripta,

Aurjustinus et monaciii ad pra;dicandum genti An-

glorum Evangelium a divo Gregorio inagno missi, nonnisi anno dxcvu in Magnam Britanniam pervenerint, eodcinquc anno verbum Dei pra;dicare cceperint, Bcda tamen in Historia gentis Anglorum, annum acccpta; ab Anglis fidci non distinguit ab anno, quo Augustinus episcopus cum sociis ad pra;dicandum genti Auglorum directusest, ut suo loco exposuimus. Unde mirum videri non debet , si Willibakius iu eadem insula natus eumdcin loquendi modum usurpet. Quod bic accurate explicandum fuit, ut omnis a;quivocatio tollatur, et annus emortualis sancti Bonifacii ccrtius dcfigi
possit.

et Wigberto presbyleris^ Bernardo et Hiedde, Ilunfritho et Stirme, data est anno septingentesimoquadragesimoseptimo, paulo

Tatuvino

post

mortem

sancti Wigberti Fritislariensisabbatis,

qui eo Christi anno ad

Deum

migravit, ut ibidein

monstrabimus. In ea Bonifacius mouacbos obsecratur, ut eo majore cura monasterialis normam

vitai

custodire studeant,
:

quo pater eorum Wig-

k. Redit

hoc anno in Germaniam, paulo ante

regis.

mortem Radbodi

Bonifacius itaque ac-

Wigbertus presbyter et Megingordus diaconus regidam eis insinnent, et magistri sint infantium, Stirme incoquinasit, etc. Addit Bouifacius Tatuvinum abbatem interrogate, et quodcumque vobis insinuet, boc faet unusquisque studeat, secundum vires suas cite et proprios mores in castitate conservare, etc. usque ad prajseutiam reversionis nostroe in Dei vobertus defunctus esset
:
:

boc anno, mense Maio, Roina in Tburingiain venit. Olblonus ejus iter Litteris acceptis a cap. 13 breviter perstringit venerabili papa profectus est inde ad Langobarceptis litteris Apostolicis,
:

luntate . In monasterio itaque Fritislariensi

in

Hassia

sito,

berli, alter

bii;

ita et

eodem tempore duo Wigabbas, alter monacbus ejusdcm coenoduo Tatuvini, quorum alter successit
sicuti erant

dorum rcgcm Luitprandum,

ceptus aliquandiu

quo bonorifice
bospitatus.

sus-

sancto Wigberto in regimine monasterii Fritislaviensis, ut recte ex bac Epistola observarunt Magdeburgenses in Centuria 8, pag. %M. Stirme monacbus diversus fuit a sancto Stitrmio abbate Fuldensi priino, qui quoteinpore hsec Epistoladata, monasterium illud adminislrabat; ideoque Bro-

cum

eo est

Pro-

fectus vero exinde ardua et pra;rupta

Alpium juga transcendit, incognitosque Bagoariorum et Gernianire terminos perlustrans, in Tburingiam devenit, considerans ct cxplorans in omnibus instar pru-

GREGORir
werus
in Anliquit. Fiild.
aliiqiie,

II

ANNUS

0.

CHRISTI 719.

289

qui utrumquc

sterio

Glestingaburg constitutis, in qua Wigbertus

ait
:

confuderc, valde ballucinati sunt. Denique Meginf/ordus diaconus, seu, ut alibi appellatur, Megin(jus, seu Megi7i(/oziis, magnus amicus sancti Boniut dicitur in Yita sancti Wigberti cap. 5, ct postea ad episcopatum Viceburgensem, sen, ut nunc loquimur, Herbipolitanum evectus fuit, ut
facii fnit,

presbytcr

Vos volo

scire,

charissimi,

quod

archiepiscopus noster Bonifacius,

cum adventum

audisset, pcr semetipsum dignatus est longa via in obviam nobis venire, ac suscipere

nostrum

valde benigne .

Hunc Wigbcrtum omnes

hacte-

infra videbimus.
6. No7i vero ad monachos Nntscellenses post Et quia mortem Wigberti magistri S. Bonifacii.

hoc circiter tempore plures floruere Wigberti, quorura unus pro altero non raro a viris eruditis

sumptus

fuit,

juvat hic celebriores exhibere, ut

ct.

nus cum sancto Wigberto Fritislariensi abbatc male confuderunt, indeque, quiaLupus abbas Fcrrariensis in Vita saucti Wigberti scribit, sanctum Wigbertum, postquam Moguntincnsem episcopatum suscepit Bonifacius, ab eo renuntiatum fuisse abbatem Fritislarienscm, deduxere sanctum Wigbertum ante annum dccxlv abbatem dictum

confusio vitctur,

varii crrores facilius

possint. Prior est Wifjbertus, de

lib. o,

quo

lociuitur

cmendari Beda

non
ciiis

esse;

cum tamen Lupus

discrte asserat,

Wig-

bertum in Germaniam venisse, antequam Bonifaprajsulatum iniisset, ideoque Wigbertum istum alium csse a sancto Wigberto Fritislariensi abbate, (jueni errorem in obitu sancti Wigberti

cap. 10 et seq.

quem
in

asserit,

duobus annis

continuis Evangclium

Frisia

pra-dicasse, qui

cum apud
in

Barbaros audilores Gdem non invcniret, Angliam rediit. Vide qua? de eo diximus superius. Sccundus Wigbertus abbas Nutscellensis in

magis cvertemus. Sextus Wigbertus abbas incerti loci non procul a diceccsi Moguntina positi, utpatet
ex Epistola lxxxiii inter Bonifacianas, cujus titulus
a Sanctissimo ct a Deo sempcr conservato doest mino LuUo episcopo Wigbertus servus servorum Dci, quanquam indignus abbas vestcr in omnibus, etc. in qua cum rogat, ut monasterium, cui
:

Anglia, ct sancti Bonifacii praiceptor, ut ipsemet

eum

vocat inEpistola, ordine ui, ad Danielem cpi-

scopum Ventanum apud Baronium anno

vita functus est, ut

dccxxvi,

nuni. 49 ct seqq. bicque Wir/bertus anno dccxvui

tam ex Willibaldo, quam ex

Othlono in Vita sancti Bonifacii liquct. Cointius anno nccxxxiu, num. 18 et seqq. ubi laudatam Bonifacii Epistolam, ordine xvii, mox a nobis explicatam refcrt, contendit, cam a Bonifacio post
sui magistri
in

inviserc velit. Scptimus Wigbertus parocbus seu curio in dicccesi Moguntina, cujus sunt Epistolee cii et cx inter Bonifacianas ad Lullum episcopum Moguntinum, quas explicat Cointius
praeest,

mortem missam

esse in

Angliam, et

an.

DCCLiv,

num.

103 etseq.,ubi

magno

crrore

cum diuturnam in Germania moram nondum fccisset, eamdem scripsisse, dum dc rcversione in patriam adhuc cogitaret. Verum
ea Bonifacium,

S. Wigbertum cum hoc septimo Wigberto abbate confundlt, illiusquemortem ineum Christi annum
diffcrt. Posita

hac Wigbertorum distinctione, inifa-

Bonifacium, postquam in Galliam vel in Gcrmaniam iterum venit, in Angliam redire decrevisse, nullo verbo, nec Willibaldus, nec Othlonus in ejus Vita, nec ipsemct in aliqua suarum Epistolarum
indicat.

tium-regiminissancti Wigberti Fritislariensis, ejus-

que annum cmortualem certo infra statuere

cile erit.

8. Misei' status nice.

Ecclesiarum Gallia;

et

Germa-

Quamobrcm

ea Ejiistola ex aliquo
erat,

mo-

Porro quam pessimo in loco versarctur hoc

nasterio Gcnnaniaj Frilislariensi

vicino data, cx

interimquo monacliis monasterii ofQcia distribuebat. Sed WiUibaldus in Vita sancti Bonifacii cap. S, et Olblonus
i, cap. 7, litcm plane dirimunt, cum scribant, Wigberto Nutscellensi abbatc demortuo voluisse monachos Bonifacium sibi praiflcere, sed eos id ab eo oblinere non potuisse, ac postquam cum fratribus aliquod tempus commoratus cssct, sese mari

quo Fritislariam revcrsurus

bb.

tempore Ecclesia Gallicana, discimus cx Hincmaro Epist. VI ad episcopos Rhemcnsis dioecesis data, cap. Tcmpore Caroli principis, quando propter i'.) discordiam et contcntiohem de principatu inter eum et Raganfredum, ct frcquentia ac civilia, imo
:

plus

quam

civilia,

quia intestina et parricidaUa

vcrba, in Gcrmanicis et Bclgicis, ac Gallicanis provinciis omnisrcligio Christianitatis pajne fuitabolita,

ita

commisissc-

Imo

Willibaldus testatur,
nisi

eum

ex

laicis

ut episcopis in paucis locis rcsiduis cpiscopia (adco ut Milo donata ct rebus divisa fucrint
:

Anglia non solvissc,

postquam bybcrnale jam

inter se distinguendi.

quidam tonsura

clericus,

moribus, habitu

et

aclu

tempus
7

praiterivit.

Septem Wigberti

irreligiosus laicus, episcopia

Hbcmorum

ac Trevi-

rorum usurpans
sumdederit):
ct

insimul, per multos annospcs-

Tcrtius Wigberlus sanctitate clarus abbas Fritislaricnsis,

hujusque occasionc de

aliis

Wigbcrtis hic
Fritislaricn-

bus

(scilicct

multi jaminOrientalibus rcgioniFrancia; Transrhcnana;)idoIa adorarcnt,

agirnus. Quartus Wigberlus

sis,

monacbus

magisler sancti Sturmii primi Fuldcnsis abbatis, ut in hujus sancti Vita legitur. Quintus
fuit

sloniensis monasterii,

Wigbertus monachusGIcntingaburgcnsis, seu Gla(luod positum cral in pago

Somcrsetcnsi, cujus cst Epistola u\\ intcr Bonifa-

baptlsmo mancrcnt. Grcgorius a primo secundus, scd cl lertius Gregorius, Winfrid cognomcnto Bonifacium legatum Apostolica; Sedis ad rcformandam Christianitatis religioncm, |)rimo presbyterum, postca vcro cpiscopum ordinatum
et sine

dircxcrunt

Idem

lcgitur

in Epistola lladriani

cianas, inscripla patribus ac fralribvs in

monn-

ordine xv ad Tilpinuni aichie|)iscopuni

Bhcmcn37

TOHVS

XII.

,,

290
sem
data
:

GREGORII
a

II

ANNUS

6.

CHRISTI 719.
et

Tua

fratcrnitas nobis rctulit, iiuia la-

nam)

muncra

tradunt.

Illi

quoquc, hoste

(id est,

ciente discordia inter Francos, arcliiei)isco|)US Riicniensis, noniine Rigobertus a sedc contra canones

exercitu)

dejectus ct expulsus fuit sine ullo crimine, ct sine ullo Apostolic;c Sedis conscnsu, vel interrogatione ;
sed

Vasconorum commoto ad eos venientes, pariter adversus Carolum pcrrexerunt. At ille constantcr et intrepide eis occurrere propcrat. Eudo territus, quod resistcrc non valerct, aufugit. Carolus
insccutus
transit,

solummodo quod

antca non conscnsit in parte

civitas est

cum

us<jue Parisios.

Sequanam fluvium

illius,

qui postea partcm illam dc rcgno in sua po-

testate accepit, in
et

qua parte Rhemensis

donatus, atcjue magis usurpatus contra Deum et ejus auctoritatem, fuit ille episcopatus, simul cum
alio episcopatu, et aliis Ecclesiis, a sfficularibus po-

testatibus, Miloni

cuidam solatonsuraclerico,
;

nihil

sapienti dc ordine Ecclesiastico

et alii episcopatus

de ipsa dicecesi Rhcmensi diverso

visi, et aliqui

modo

esscnt di-

ex

magna

parte sine cpiscopis con-

ad alios metropolitanos cpiscopi ct clerici ordinationcs aliquando accipientes erant, et refugia iudebita habebant, et a suis ei^iscopis judisistentes,
et

usque AureUancnsem urbem accessit. Et vix evadens terminos regionis sua3 penetravit Chilpericum regem secum cum thesauris sublatis avexit. Chlotharius itaque rex eo anno obiit . 11 Ragenfridus devictiis, Andegavos fugit. Paulus diaconus lib. 6 de Gestis Longobard. cap. 43, recte quidem scribit, Carolum tribus proeliis de nianu Reginfredi principatum Francorum sustulissc, sed perperam ait Novissime euni apud Vinciacum magno certamine superavit. Cui tamen unam, hoc cst, Andegavensem civitatem ad habi,

cari et distringi

cerdotcs, et

non sustinebant et clerici et samonachi, et sanctimoniales, sine lege

:

Ecclesiastica pro voluntate et licentia vivebant. Deinde sancta; memoriae Bonifacius archicpiscopus, etc. Ubi obiter obscrvabis, quam immcrito

tandum conccssit. Cunctam vero Francorum gentem ipse gubernandam suscepit . Pugna enim Vinciaccnsis secunda fuit, non veroterlia. Prajterea Carolus non nisi anno dccxxiv civitatem Andegavcnsem Raginfredo concessit. Eo enim anno, ut
docent annalista; Nazarianus, et Petavianus Andegavenses adversus Carolum rcbcUarunt, inccntore
Raginfredo, ut colligitur ex his aunalista; Metcnsis
verbis
:

Cointius contra

communem omnium vcterum con-

sensum

Carolnm Martellwn bona Ecnon tradidisse. 9. Natwitas Constantini Copronymi et matris ejus coronatio. Ad num. 20. Theophancs anno Incarnat. sccundum Alex. dccxi qui kalend.
scripserit,

clcsiastica personis saicularibus

Raginfridus

contra Carolum se erigere tcntavit. Contra

gavis inclusit,

quondam Major-Domus quem

Carolus exercitum duxit, et illuni in civitate Ande-

Septemb. superioris Ghristi anni inchoatur, tradit Leoni imperatori natum esse filium, Constantinum

fiUumque ejus obsidem ducens ipsum comitatum sibi, quandiu vixit, sola pietate habcre concessit . Eo itaque in loco Paulus duo
ultima certamina prrepostere narravit. Ragenfre-

riam

postea appellatum, et Octobris mensis die \xi, Maejus uxorem coronae reccpisse consortium.

dumtamen

e proelioVinciacensi,

non vero eprcelio

Addit Thcophaues, Artemium Thessalonicara relegatum adversus imi^eratorem rcbellasse, cumque Constantinopolim recta tetcndisset, Bulgaros cum quibus arma junxerat eum Leonis potcstati pcrmisisse, a

Andegavum civitatem propugnaculis non parum munitam pervenisse,

Suessionensi, fuga lapsum,
testatur
ait

chronographus Fontanellensis cap.

;

3,

qui

quo

niorti traditus est.

Vcrum tam

nativitas

Constantini postea Copronymi appellati, quam coronatio Augustae pertincnt ad superiorem annum

Wandonem cum Ragcnfrido et Ililpcrico rege interfuisse cumque post actam cffidem Ragenfridus cum Ililperico rege
in proefato proelio Vinciacensi

fugara arripuisset, tandera post multiplicem fuga;

villara pervenisse, at

quo Theophanes annum dccxi Incarnat. inchoat. Praiterea Theophanes non cst auctor HistoChristi,
riae,

cui titulus, Miscella, ut putavit Baronius

fuit,

ea ex Theophane exccrpta

, sed ut post Historiam

Theophanis publicatam inter omnes constat. 10. Tertium Caroli adversus Ragenfridum
prcelium.

Hoc anno Carolus Martellus tertium adversus Raginfredum pugnavit, eumque ac Chil-

lapsum ad Noviomum raonasterii Fontanellensis Wandonis equo assumpto ad portum, qui vocatur Devenna, penetrasse. Illic namque transmisso Scquana ab Andegavis urbem insequebatur enim aufugit (nerape Regenfridus) a Caroli satellitibus. Addit chronographus Caro:

lum cum hoc

comperisset,

Wandonem

e regimine

removisse, euraque apud Castrura Trajectum rele-

pericum Francorum regem profligavit. Initum est ccrtamen in pago Suessionensi , ut docet annalista Nazarianus. Dc hoc prcelio continuator Frcdegarii
eap. -107, scribit Chilpericus et Raganfredus Icgationem ad Eudoncm duccm dirigunt , ejus auxilium postulantes rogant, regnum (id est, coro:

gasse.Ragenfridus anno dccxvi Benignum abbatem, anno vero Dccxvii Carolus Wandonem, quem in hujus locum substitucrat Ragenfredus, dignitate movit; tanta erat per hxc teraporaMajorum-Palatii
auctoritas.

GREGORIl

II

ANNUS

7.

CmilSTI 720.

291

GREGORII

II

ANNUS

7.

CIIRISTI 720.

1.

Constantinus co7'onatur.

Viccsinuis post
tcrtise Indiclio-

cipe Cbiiperici regis iioc

scptingcntcsimuni sequitur annus

nis, (luo

Lco iniperator filium

ipso

suum Constantinum
sancti Pascbatis

Copronymuni inlantem
creat imperatorem,

die

quem solemnibus ritibus

coro-

navit
Ilipc

Tbcopbanes,
(

Germanus Conslantinopolitanus episcopus. et alii. Quo pariter anno Hauniar

ut idem testatur Tbeopbanes
)

anno defunclo, Carolus Tbeodoricum in regni scdc constituit, mortuo jam anno superiore Lotbario rege, cujus ipsius Carolus Major-Domus erat. Sed adversarium magnopere sensit Eudonem Aquitania; duccm, qucm aiite bicnnium viccrat sicque fuit cum co sicut cum Raginfrido juge bellum. Quomodo aulem Eudo
'

dux Arabum

qui

superatus
3.

sit ,

suo loco dicetur.

tertio Ivalcndas

pcrsccutioncm adversus Cbristianos indixcrat, secundo sui principatus anno moritur solutaque
:

Hoc codem anno decimo

sanctus

Aprilis moritur

Wlfrannus

arcbie|iisco-

est

mox
2.

indictaab eo persecutio, atque reddita pax

pus Scnonensis, cujus rcs praeclare

gestffi

suo loco

Ecclcsiis.

superius aliqua cx parte tomo octavo iutextai sunt,

Res Francortim.

Quod ad res Fraucorum

Raginfrido majore prin-

auctore Jona monaclio Fontanellensi,

ejus fideliter scripsit
-.

(jui Vitain

spectat,

cum

Carolus Martellus potens armis esset,

acer ingcnio, aninio fcrox, pro arbitrio rcs Franco-

rum modcrabatur nam

:

'

Cbron. Fianc. cx Bibl. Pith ,

Extal apud Sur.

t.

ii.

die

xx Mait.

Addo

pcriodi Crxco-Roinana; 6213.

Anno Grcgorii papa'

II

yEra: liispan. 758.

2.

Anno
Isauri

llcgira;

102, inclioato dio 12

Julii

Fcr. 6.

Jcsu

Christi 720.

Leonis

imp.

'j.

Constantini

Copronymi

1.

1.

Constantinus Copronumus
Alex. dccxii kalcnd.

/it

consors imse-

perii.

Adnum. l.Tbcopbanes anno Incarnat.

Scptemb.
anni inciioato,
scribit,

-1. Obitus Omari caiifw. Obiit Umarus Saracenorum califa, scptimo

lioc

anno
Fe-

idus

cundum
Christi

sui^erioris

bruarias
tur

Ebnacinus cnim

in Ilistoria Sarac. testa-

Indictionc tertia,

ipso Paschatis die, Constanlinum a patre imperii

xxiii

coronam acccpisse, idcoquc xxxi mensis Martii, in quain bocanno Pascba incidebat. Id factum eliam
fuisse

cjus contigisse anno Ilegira; ci, die mensis septimi, smJiaoeh, idcst, septimoidu Februarias praisentis Cbristi anni. Eo morluo Izit
cjus frater jain regni coDega solus imperare cocpit,

mortem

(be

Paschatis, tradunt
;

pborus in Urcviario
tii

scd in

Ccdrenus ct NiceNiccpboro numeri

annoque
cst,
.'{.

sc<iuenli Galliam

Narboncnsem adorlus

ut tunc oslendemus.

corrupli sunt; ail eiiim id contigissc die xxv

ipso die salutiferoi Uesurrectiotiis Cliristi.

Mar-

nuin.

2.

Moritur Chilpcricus rex Francorum. Ad Auctor dc Geslis Francoruin cap. 53 dc

292
Chilperico regc

GREGORII
Francorum
scribit
:

II

ANNUS

8.

CHRISTI 721.
:

Rcgnavit

misso, subdit

Carolus anno insecuto legatiodirigens amicitiasque

annis v ct dimidio. Franci vcro Tiieodoricum ad

nem

ad
:

Eudonem
ille

monasterium enulrilum, filiuni Dagoberti junioris, regem super se statuunt, (|ui usquc nunc in rcgno subsistit . Rcgnum autem inicrat anno
Cala
Dccxv, ideoque

faciens

vero Chilpcricum regem

cum eo cum multis

mortem ejusinannum sequentem.

hoc etiam tempore
vixit
,

Cointius perperam difTert. Continuator Fredegarii

cap. 107
,

qui

tradit

reddidit, sed non diuinregnorcscdit. Idem babet continuator Fredegarii. Carolus enim Chilpericum regcm revocare constituit, ut ejus nomine regnum cuni minore invidia gubcrnaret neque Eudo Aquitania; dux conditionem oblaiam

muncribus

eum

regnasse annos sex, quia

scilicet

loquitur

respuit,

qui sibi a Saracenis bellum minitantibus

Annalista; Nazarianus, Peta-

numcro rotundo. Theodoricus hujus nominis IV

scptennis a patre Dagoberto 111 relictus fuerat, et

non parum timebat.

vianus, Tilianus, ct San^Dionysianus, Carolum hoc

educabatur in monasterio Calcnsi in agro Parisiensi sito, unde ei Calensis cognomen inditum. Indeque
intelligimus, Chilperico nullosfllios fuisse.
/t.

anno bellum adversus Saxones

3.

gessisse tradunt,

Ohitus S. Wlframni episc. Senonensis.

reddiderat.

Queni antea Eudo dux Aquitanice Carolo Idcm anonymus dc Gestis Francorum

Quoad sanctum Wlframnum episcopum Senonensem, cujiis mortem rccitat hoc anno Daronius, eacontigit anno Dcxcui,utanno dcc, num. 1 monstraviuuis, quarc vidcnda qua) ibi diximus.

narrato

proelio Sucssionensi

anno supcriori com-

GREGORIl

II

ANNUS

S.

CIIRISTI 721

1.
fjia.

Synodus Romana adversus

Septingentesimus

illicita

conju-

vicesimus primus adcst

Aprilis a Gre-

annus quarta Indictione, quo nonis

gorio

etiam sanctissimis episcopis etc. Quorum nominibus singulis rccitalis, haic subsequuntur Gregorius sanctissimus ac beatissimus papa ante cor, :

Romano Poutifice congregata est Romai Synodus, cui interfuerunt episcopi viginti duo. De qua in primis ille corrigendus est error, quo asseritur sub Gregorio tertio hujus nominis esse celenumcroannorum imperii Constantini, nempesecundo, dicendum plane est, hoc anno habitam esse quaj omnia sub Gregorio lertio nullo modo convenire simul possunt. Fecisse reperitur in hoc Concilio
et
;

pus beatissimi Petri in Synodo residens dixit 2. Cum simus Dominica; plebis superna
miseratione rectores, studiosius nos convenit Dei
pra>sidium pro
antiqui

corum
(

sa>pe rogitare salutc,

ne dc
iusi(nisi

bratam. Ex nota enim Indictionis quartae,

creditis frustratisque
diis
liostis

quod

absit

animabus

ante pastorem

omnium

succedat prffiveniendo de olfensis correctio) distri-

Pontifex Constitutum adversus

illicita

conjugia.

Videre

est

ex ejus Actis

quomodo
est

Pontifex soleret

facere Constitutum,

quod idem

quod decretum.

Quod autem

ejus Acta brevia sint, hcet

tibi

admodum

depravata, hic
In

reddenda putavimus, quibus

Salvatoris Dei nostri Jesu

haec inscriptio praeflcitur his verbis

nomine Domini

Christi,

imperante piissimo Augusto Leone a Deo coronato magno etpacifico imperatore anno sexto,
post

ctam cogamur solvcre rationem dumque perpendo vel ad animum reduco, quanta circumspectione nos oporteat invigilando contra sui cujusque sccleris nequitiam obviarc, et si quando insilierit ad perturbandas fidebum mentes, adjutorio superno ictui ejus resistcre valde concutior et nimis tabesco, ne serpentina calliditate ( quod absit leviores quosque decipiat. Deo vero favente sollicitudine nimia, animgequiore mente, divino juvamine freti, pro salute omnium studere debemus, ut inconfuso vultu, non de fraude cujusquam per;

stantiuo ejus

consulatum vcro ejus anno sexto sed ct Confilio, anno secundo, mensc Aprilis
:

culsi, assistcrc ajtcrno judici

audire in^iuicntcm
(|uia

' :

mereamur, Euge scrvc bonc

ct

voccm
tc

et fidclis,

Indictione quarla, pncsidentc

rio

sanclissimo Grego-

super pauca

fuisli fidclis,

supra mulla

con-

Apostolico papa iu Basilica bcati Pelri Apostoprinci|)is ante

lorum

Confessionem, considcntibus

;.

; ,

GREGORII
stituam
est
;

II

ANNUS

8.

CHRISTI 721,

203

iutra in gaudium Domini tui. Hic namque quod ingemiscens dico, quia populi Ciiristiani aliquos per provinciam Italiam commorantes, audio temere conlra Catholicam fidem et Patrum statuta patrare peccare ), ut Deo sacratas feminas ducere
(

Orientali puto

gatum ubique

manasse decreto. Etenim (]uod vulesset in Appendicc ad sextam Syno-

dum

Orienlalis Ecclesiae episcopos canones edi, disse, quibus juberetur, ne qui assumerentur ad

sacros ordines,

conjugem quam habebant, dimit:

propinquas in conjugio socient. Quod opportunum est spirituali amputari mucrone atque si vestraB placeat sanctitati, radicitus evelli, ne seges boni agricolae zizaniorum pra;sumant mulieres,
et
;

terent; in Occidentali vero Ecclesia secus, qua; ejus-

modi canonem recipere omnino renuit

nonnulla;

exipsis, quae aviris sic ex consensu dimissa; essent,

quod ad

viros suos redire

non permitterentur,

si-

mixta horrentibusfrutetis sordescat. 3. a Sanctissimi episcopi seu venerabiles presbyteri responderunt : Vere cognoscimus gratia Spiritus sancti cor Apostolatus vestri succensuni
et

cut Orientales presbytera; recipi jussse a viris suis levitate et procacia muliebri aliis se viris jiuixerunt
titulo

mul

matrimonii quos Pontifex una et Patres sisancientes decrctum, anathemati subjiciunt.

,

ut radicilus tanta; miseriae squalores a fidelium

et

5. Statutis igitur in
illicita

menlibus detergantur,
infixum, aditu
antidoto curetur
talis
(

quasi vulnus
obserato,

corpori
salutari
)

miseria;

eodem

eadem Synodo adversus conjugia anathematismis , ultimo loco ab Gregorio papa in clericos comam relaxantes

bcne provisum cst interdictione anathematis ; ne denuo hoc quisquam Romanus, Longobardus, vel cujusque sit gentis,
sicut

inflictum est pariter anathema. Quibus statutis apposita est omnium qui interfuerunt subscriptio,

sacrique baptismatis unda lotus aitentet

tanti

ut non
inci-

piacuh mole oppressus pnccipitationem voragine mergatur iniquitatis,

vitari

atquc ipsius Pontificis primo loco hoc modo a Gregorius episcopus sancta; Catholica; et Apostolica; Ecclesia; Romana; huic Constituto a no:

dat, aut

de-

bis
alii
,

beat, atque radicitus evellatur. Post

hanc omnium consonam responsionem Gregorius Apostohcus papa ante corpus memoratum venerabilis Christi Apostolorum principis inferendo sentcntiam dixit Si quis presbyteram duxerit in conjugium, anathema sit. Et responderunt omnes tertio Ana: :

promulgato subscripsi . Subscripserunt et inter quos qui tunc repertus est in Urbe Sin,

credus episcopus ex Hispania vel archiepiscopus ut superius uominatur. Toletanum hunc fuisse ar-

chiepiscopum

manam
lum

tradunt qui civitate excisa^ ad RoEcclesiam totius Christiana; religionis asy'

,

confugerit. Subscriptus eidem

;

thcma

sit.

tur Pictus episcopus Scotia;

diversa;

Synodo reperienim causa;

Si quis diaconam in conjugium duxerit, anathcma sit, Et respoudcrunt omnes tertio Anathema
:

longe positos episcopos duxerant

Romam. Nunquam

autem
dus

caruisse

urbem

peregrinis episcopis, Syno-

sit.

4.

a Si

quis

monacham

quam
:

Dei ancillam
sit.

appellamus, in conjugium duxerit, anathema

Et responderunt omnes
,

tertio

Anathenia

sit

Quas audis presbyteras diaconas , erat harum discreta ratio siquidem prcsbyteraj et diacoua?,
:

celebratae declarant. Sincredus autem eo animo Roma; quiescebat, quo sciret sc accepisse successorem Urbanum episcopum qui tanien quod sederit vivcnte adliuc Sincredo, intcr Toletanos episcopos apud vetcres non reperitur adillic

quietiori

ut alias superius
(|ua!

meminimus
,

dixisse

erant

illa;

ex

mutuo consensu a
si

viris

ad sacros ordines

liromotis relinquebantur

qua; tenclmntur castitaviri

numeratus. 6. De impostore se Chrislum simulante. Quod vcro pertinet ad rcs Orientales, Theoplian(;s nihil pr;etcrea habet hoc anno, nisi (juod Syrus (luidam

lem servarc; quaruni

ad diaconatum pro-

iinposlor apparuit,

se

simulans esse Christum

moti essent, diacona; dicebantur sive diaconissai; si ad presbylcratum, itrcsbytera3 diversa; erant hai
:

atque eo

modo

seduxitHcbrajos, putantes

eum

vere

esse Christum. Porro hx'C ipsa, ul dcciiicrcnlur a

|iseiidoprophctis Jud.ei
(|u;i;
,

a inonialibus, qua; virgines erant, et

perpetuam
aulnni

sa;pe sa;pius jiassos esse

virginilalem Deo jirofitendo vovebant.

Quod

suporius dicla sunt, docenl.

hdc polissimuni lemporo ejusmodi vepres exorlaj luerint iu agro Domiuico Occidcntalis Ecclesia;, ex

'

[todcric. rcr. Ilispan.

1.

lii.

c.

16. 18.

29/i

GREGORII

II

ANNUS

8.

CIIRISTl 721.

Anno pcriodi Gra;co-Romanffi 6214.

Auno
II

.'Era; Ilispan. 75'J.

Anno
imp.

Hegira; 103, inclioato die 1 Jul. Fcr. 3.

ti.

Jesu Christi 721

Gregorii

papa; 7.

Leonis

Isauri

Constanlini Copronym: 2.

1.

Conciliutn

Romanum primum.

A nuni.

ad

6. In parte 3 Dissert.

Hypat. cap. 4,

in Prolegomcnis ejusdcm Dissert. observavimus annum, quo Concilium Romanum sub Gregorio II nonis Aprilis celebratum, alium non esse, quam currentem, ideoque quam quintum Lconis Aug. licet in ejus exemplaribus modo an. v, niodo annus vi ejusdem imper. lcgatur. In exemquo usus est Baronius habetur Impcplari rante piissimo Augusto Leone anno scxto, post con,

num. 5, et num. 46, jam

numeros dcpravarunl, tam in his Gregorii II littequam in variis aliis, quod mirum videri non debet cum antequam prafatam Dissertationem in lucem emisissem ea ctiam eruditos omnes lateret. Legendum itaque Imperante domino piissimo Aug. Leone anno v post consulatum vero ejus anno v, etc. (t) . Ad 2. Jmpostor Messiam se esse simulat. num. 6. Theophanes anno Incarnat. sccundum
ris,
;
, :

Alex. Dccxii kalend. Septemb. anni Christi dccxix

sulatum vero cjus anno sexto sed et Constantino ejus filio anno secundo, niense Aprili, Indictione quarta Inedilione Labbeana Anno vi, post consulatum vero ejus anno xvi sed et Constantino novo imperatore ejus filio anno ii, mense Aprili, a?mo xvi, Indictionc iv.Ubi in margine loco
;
. : ;

inchoato

, refert quemdam Syrum Christum Dei Filium se essementientein,Hcbra30s seduxisse. Sed hoc citius quam par erat, narravit Theophanes,

recteque Baronius,

licet

contra ejus

enim

citat) ba;c

ad prarsentem

quippe hb. 3 Marca; Hisp.

nicffi

mentem (eum annum refert. Marca cap. I, num. H, obsera califa commissse
,

Labbeus reponit, anno

refert

vi

Mabillonius in prafa-

vat ex Isodoro Pacensi, tempore prajfecturaj Hispa-

tione part. 2 sajculi iv Benedictini cap. 7,

num.
,

106,

Ambizce hoc anno

,

ci

ut

eamdcm
;

subscriptionem

iisdem

quibus

mox ostendam
Hispania se
titiam
illos
tis

Baronius verbis aitque cam legi, tum in fronte, tum in fine decretorum Gregorii II in veteri exemplari Ms. in Bibliotheca

Serenum quemdam Judajum in pro Messia jactasse cumque eam stul;

quibusdam male

sanis verbis persuasisset,

San-Germanensi asscrvato,
;

balatronem istum secutos in Juda;am, abdica-

ac pariter in alio antiquo Codice

subscriptione

nisi

quod

in

patrimoniis suis, sese contulisse, illaque ut va-

non nemo secunda manu

,

adjecit

cantia fisco adjudicasse

Ambizam

praifatum. Qua;

decimo, post ha;c verba

post consulatum ejus

observatio desumpta cst ex Codice Ms. Isidori Pacensis in Bibliotheca CoIIegii Navarrici tunc asservato, idque ad

anno

sexto, concluditque, indubie

legendum

esse,

a7ino sexto, ut etiam,

inquit, CoIIectio

Canonum

calcem Historiae Roderici Toletani.

sub Clcmente II exarata ostendit. Vcrum cum certum indubitatumque sit, Leonem imperium anno DCcxvii die xxv Martii iniissc, quomodo currenti Christi anno, meuse Aprili, annus scxtus imperii
Leonis, annusque pariter sextus ejus cousulatus a tempore Constantini Pogonati per raodum tribunitiai potestatis

Codex
3.

ille

nunc non reperitur, frustraque a

me

qumsitus.

Rodericus Toletanus in Historia

refert gesta

Saraceni Galliam Narbonensem adoriuntur.

Arabumcap.

hoc anno a

Zama Saracenorum
:

in His-

paniis prafecto, aitque

ab iinperatoribus
ct

gesti

in cursu

ducatum

tenuit in Hispaniis (ab

Zama, qui tribus annis anno sc. Christi

et
,

esse potuit

cum

exinde imperatores uno eodem-

Dccxviii usque ad currentem) proprio stylo descripsit vectigalia

consulatum sasccperint, ac tot consulattis quot imperii annos numeraverint, ut in laudata Dissert. demonstravi ? Librarii igitur, imperii et consulatus connexionem non capicnles.

que

die

imperium

Hispanorum,

quod prius

indivi-

sum
et

ab Arabibus habebatur militibus dividendam, partem

immobilibus assignavit,

et

partem reliquit flsco de mobilibus Galliam Narbonensem

ijise

dosa

De anno quo Concilium Uoc Romanum celebratum fuit, licet nihil certi liabeam, quod proferam, cum ejus inscriptio perspicue mencoujecturam eruditis proponere, totamquc eorum judicio permittere liceat. Concilium lioc nouis Aprilis habitum fuisse ex ipsa ejus Certum est autcm Concilia veteri ritu dic domiuica vel fcria ii inchoari consucvissc, ut ipse Pagius non semcl agnoscit, quidcm hoc auno, at sequcnti ui;csxii in Domiuicam cadereut, hinc datur suspicandi pra;scrtiui ad A. dliii 'J. Cum igitur uomc Aprilis uon Lconis, qui in frontc ejus Coucihi cxhibctur nihil lucndi pra;fcrt ct emenratio, hanc esse Coucilio scdem constitucndam ; atque ila aunus vi datio tota ad anuos Conslanlini, et ludictionem pertiuct. Tota crgo inscriptio ita reforiiiaiula esset : Imperanlc domino ctc. Leone anuo v, il Mansi. anno iii, Inrlictionc vi . P. C. cjus auuo VI, sed et Cnnstantino filio cjus
(1)
sit,

subscriptioue liquet.

GREGORII
divisionc simili ordinavil,

II

ANNUS

8.

CHRISTI
aliis

721,
qui numerandi

295
;

cl Francoruiii geulcni

auno ingressus Saracenorum

dus ab
5.

mo-

bullis freijuentilHis stimulavit, et

tionem

patriae

Narbona; ob tuielectos niilitescollocavit. Alaborus

frustra tcntaredeyiit,

scriptoribus ctiam usurpatus.

irrito conatii

Saraceni

Tolosam obsident.

ejus decessor

Narbonenscm Galliam

H.cc currenti anno contigisse ostendit idem Isidorus, qui ait, supervenicntcm
copiis

verat, sed eani

Zama

in

suam potestatem
:

ut narrat Isidorus Pacensis

o Postrenio,
,

iuquit,

Narboncnsem Galliani suam facit gcntera(|ue Francorum frequentibus bcllis stimulat, ct seditas (id cst, stationes militum) Saracenorum in pra;diclum Narbonensc oppidum, ad praesidia tucnda,
decenter collocat . Porro ex Isidoro, qui rcs a

Eitdoncm cum validis victum castris et vita cxuissc, ingenti cdita Saraccnorum strage. Quod cx Isidoro accepit etiam Rodericus Toletanus loco laudato.

Zamam

acie

De eodem hasc pariterverbaCbronici Moyssiacensis et Annalium Aiiianensium, post illa qua; paulo
ante dcscripta sunt, recitat Marca laudatus
ipso anno, nicnse tertio, ad
:

In

Zama
A.

gestas stylo
est

valde barbaro descripsit,

sua

obsidendam Tolosam

mutuatus

Rodericus.
civitas

perginit

quam dum

obsiderent, cxiit eis obviani

mnnitissima a Saraceiiis occiipata. Auctor Cbronici Moyssiacensis, ab Andrea Ducbesnio publicati, banc Narbonis obsidionem narravit, sed Ducbesnius usus est mendo-

Narbona

Eudo

cum excrcitu Aquitanorum vcl Francorum, etcommisitcum eis praiium, et dum proeliare co^pisscnt, terga vcrsus est excrprinccps Aquitauia;
citus

Saracenorum

niaximaque pars

ibi cecidit

enim Soma rex Saraccnorum nono anno legitur postquam Spaniam ingressi sunt, Narbonam obsisissimo apograpbo in sua editione;
:

in ea

gladio .

Annum

rei gcstai

memorant

Annalista}

det

obsessamquc capit
,

virosque

civitatis

illius

Nazarianus ct Petavianus. Primusait: An. dccxxi ejecit Ileudo Sarcinos de Aquitania . Alter : Anno Dccxxi expugnavit Eodo Saracenos dc tcrra sua .

gladio perimi jussit

captivos in
Christi

mulicrcs vero vcl parvulos

.

Deniquo boc anno

in Hispanias misit,

Izit califa,
si fides sit
ii

Azam

prffifectuni
citato,

Spaniam ducunl
illo

Quod

facinus

anno

Roderico

qui

dccxv in

Cbronico adscribitur;

cum

cum

ei

tribuat annos

et
ciii
,

tamen

in contextu

ad annuni

nonum

occupataj

Ambizam anno
suscepisse,

Hegirae

dimidium, scribatque qui dic prima Julii

Hispania; referatur.

Vcrum
illud

Daluzius, qui viditvctc-

hujus anni inchoatus

laudato

fuit,

princi|)atuni Hispania;

Cbronicon dcscriptum, rcm Codicem ex quo nunc in Dibliolheca Colbertina scrvatum, testatur ibi legi a Sema rex Saracenorum post nono anno, quam in Spania ingressi sunt Saraceni, Narboiiam
:

cum seipso pugnat, ideoque cum Marca post Zamam Atnbiza collocandus est, cujus

priucipatus hoc anno Cbristi desinente inchoatus.

obsidet, etc. additque, ita etiam baberi in vetustis Annalibus Aniancnsis monasterii. Haic Baluzius habet in notula ad lib. 3 Marcaj Hispanicai num. 8,

Rccte itaque anonymus Andalusianus AiJibasce, seu Ambesa;, aut Ambiza> pra;fccturam boc anno collocat, et Isidorus Pacensis

de

Zama
illi

scribit

Tunc

in Occidentis partibus

ubi Marca observat, Zuritam depravalo etiam Codice Cbronici Moyssiacensis

usum scribere, Zeniam

obscdisse

Narbonam anno
et

dccxv, et Marianam buic

ct

(ncmpe Omaro califa; mense Fcbruario anni pra3ced(!ntis demortuo) iicrveniunt prospera, atque pcr Zama nomine tres minus paululum annos(ab an. nempe dccxviii
ad currentem) in Hispania ducatum babentc, ulteriorem vel citeriorem Ibcriam (cx Codice Mazarin.
imprcssi

multa

testimonio innixum scribere, se eo anno invenissc

Narbonem,

Mauris fuisse occupatam

quia

id,

nondum

pacatis Ilispaniis, tcrrcstri exercitu confici

,

enim babcnt imperium) proprio

stylo,

ad

non poterat
Africa ad

Marianam
rei

lingcre varias
gestae sesc,

famam

Lcne

manus cx examinum

vectigalia infcrenda dcscribit pra'dia et manualia, vel quidquid illud est, quod oliin pra^dabilitcr

instar, in varias iinpcrii Golhici partes infudisse.

indivisum retemptabant

. Vide dicta

anno

dccxii,

Tandem
spiciis,

concludit Marca, ccrtam invasa;

primum

num.
G.

10.

a Saracenis Gallia3 Gothica3 efiocbam,

csse

Zama; au-

annum

ducis illius tertium, ct unde-

cimum

imperii Saraccnici in Hispania; qui cxsup-

Obitus S. Joannis episc. Eboracensis. cst hoc anno sanctus Joannes lieverlacensis episcopus Eboracensis, cujus varia miracula

Mortuus

Isidori in annum dccxxi incidet , cx aliorum vcro calculo ad annuni uccxxiv subrnovendus erit. Ita recte Marca; loco cnim suo dc-

putatione

narrat Deda

lib. 5, cap. 2 ct seqq., subditquc Mausit in episcopatu annos triginta tres, et sic ca;-

monstravimus, Saracenos Ilispanias anno Chrisli Dccxi in suam potestalem rcdegisse, ct vulgarem scntentiam, qua) banc invasioiiem cuin anno Christi dccxiv alligat, prorsus falsam esse. In Chronico
ilacjuc

regua conscendens sepultus cst in porticu in monasterio suo quod dicilur in Sylva Dciroruni anno ab Incarnatione Domini scptingentesimo viccsimo primo. Nam cum post (scilestia

sancti Pctri,

licet post

annos

iilos xxxiii)

pnc majorc scncctute,

siifficcret, ordi-

Moyssiacensi cdito, loco

Soma
illi

rex, legen-

minus administrando episcopatui

dum

Zama

rcx

prajfecti

cnim

rcges ctiam

vocabantur. In cxcmplari vero Ms. a Daluzio laudato loco, Sema rex , legcndum , Zama rex , ct
loco, post

nato in episcopum Eboracensis Ecclcsia) VVilfrido presbytero suo, secessit ad monastcrium suum praifatum, ibiijuc vitam in Deo digna convcrsationo

nono antio
potius

legcndiiin

post undecimo

complcvil

anno ;

vcl

chronogrnpbiis

annum

iilum

Maii rcicrt cjus Vitam,

Ecclesioi sanctoi

nonum ab anno dccsu

Henscbcnius ad dicm vii SS. mcnsis (|uam collcgit Folcardus

Trinitatis Cantuariu!

cxorditur, excluso scilicot

monachus,

296
ad precem
Eboracensis,
itlco

GREGORII
et
iiti

II

ANNUS

8.

CHRISTI 721.

inslantiam

Aldredi
illi

archiepiscopi
praiflxus; qux'

usque ad
Joannes

prtcfcrt titulus

scripta tuit unJccinio Ecclcsioe saeculo,

rcxit.

quo

annum dccxxxv. Per annos illos xxxin modo modo Agustaldensem Ecclesiam Eboracensem modo neutram exauctoratus adini,
,

Aldredns Ecclesiam Eboracensem

nius
sffic.
III

Mabillo-

Benctiict. part.

1,

rcfert

cjusdem Vita3 a Folcarclo scripta;, et pcrpcram confundit cum Folcardo monacho Sithivcnsi, qui Vitam sancti Bertini abbalis Sithivensis scripsit, quod refellit laudatus titulus, quem nou
viderat. In ea Vita dicil Folcardus

Epitomen Folcardum

Mabillonius et Henschenius citati cum archicpiscopum Eboracensem cum Folcardo monacho perperam appcllant, cum post Paulinum
nistravit.

sedes Eboracensis usque ad Egbcrtum,

Christi

annumque

Joannem nonis

dccxxxv episcopalis tantum fuerit. S. Wilfridus anno dclxxxvii episcopatum suum recepit, ut eo anno ostendimus, et Joannes Bevei'Iacensis,
qui defuncto Eata episcopo prajsulatum Agustaldensis Ecclesiae nuper susceperat, ac Bosa, qui se-

Maii vitam feliciler flniisse, indeque varia Martyrologia ab Henschenio laudata natale ejus

memorant
Alfrido

ad diem

vii

Maii.

Beda

citatus cap. 2 de
ait
:

debat Eboraci, cxauctorati sunt. Post quinquen-

Norlhumbriffi
ctus,

rege loqucns

Cujus regni

nium

Wilfridus itcrum in exilium missus

est, et

principio, dcfuncto Eala episcopo, Joannes,vir san-

pil ,

Augustaldensis Ecclesia; pra3sulatum susceideoque anno Christi dclxxxvi, Joannes episcopus creatus,ut anno dclxxxvii, n. i2monstravi.

Quare sanctus Joannes an. scptingentesimo decimo octavo cpiscopatum deposuit, et quadriennio incompleto in nionasterio suo Beverlacensi, quod in Sylva Deirorum aHlificaverat, cuique sanctum Berelhunum suum disci])uhim abbatem praifecerat, nionachus vixit. In Fragmento enim Vita; sancti Brithuni scu Berethuni apudCapgravium, et iu alio Fragmento tom. i Monastici Anglicani pag. 1C9 recitato dicilur, Joannem, relicto episcopatu, quatuor anuos transegisse in Beverlac. Ricardus vero prior Hagustaldensis cap. 13 habet annos tantum tres, indeque Henschenius videns, Folcardum scribere Joanneni mansisse
in

episcopatu
et

trirjinta

trihus annis^ octo mensibits,

tredecim diebus,

existimavit hos auctores deceptos esse, et

Joannem

vix

decem menses annum(|ue integrum

post depo-

situm eiiiscopatum supervixisse. Vcrum cum ccrtum sit, Wilfridum juniorem anuo dccxviii in Ecclesia Eboracensi sedere coepisse, ut an. dccxxxi evidenter ostendam, non dubium, quin Folcardus
calculos
XXXIII,

Bosa sedem Eboracensem rei^etiit, Joannes Agustaldensem, ut anno dclxxxvii exposuimus. Tandem anno dccv Wilfridus in episcopatum Agustaldensis Ecclesia;, inquit Beda lib. 5, cap. 3, receptus est, translato Eboracum Joanne, qui BoScE nuperrime mortui locum tcneret. A quo an. ad dccxvhi Joannes Ecclcsiam Eboraccnscm administravit. Neque enim sanctus Joannes, sed Acca Wilfrido seniori anno dccix vita functo successit. Porro Joannes dicitur sedisse annos xxxiii, licet per quinquennium Wilfridus episcopatum Agustaldensem obtinuerit eo fere modo quo Wilfridus dicitur Eboracensem Ecclesiam per annos xlv rexisse quamvis intra tempus illud non semel sine episcopatu vixerit. Baronius anno dccxxxi, num. 18, ut probet Bedam a Joanne Beverlacensi diaconum ordinatum non fuisse ante annuin dcxc, dicit Joannem juxta Bedam sedere coepisse anno dclxxxviii, scdisse annis xxxiii, decessisse vero anno dccxxi, ideoque Bedam ante annum dclxxxviii diaconum a Joanne ordinari non potuisse. Verum Joannes anno dclxxxvi episcopus consecratus fuit, annoque Dccxvin episcopatum deposuit, ut mox vidinius. De egregiis Joaniiis Beverlacensis virtutibus
,

male posuerit aut saltem quin anni illi menses viii cum dicbus xiii mcndosc de,

legenda ejus Vita.

Saraceni in imagines grassantur

dccxxiii dicemus.

ul

anno

scripti fucrint.
7.

Scdcs Eboraccnsis episcopalis tantum fuit

GREGORII

11

ANNUS

9.

CIIRISTI 722.

297

GREGORII

II

ANNUS

9.

CIIRISTI 722.

i.

Manichommm
series.

insir/niorcs homincs,

c.t

cn-

rum

facinorttm

Atiniis adest Hcileiiipioris

secundus Indictionc quinla, cjuo (inquit Theophancs) Lco imperalor coegit Judaios et Montanos baptizari. At vero Judaji bapti/ati contra propositum suum diluerunt haptismum, et comedentes sancto munere paiiicipabantur, et containinabant fidem. Porro Montani
septingentusimiis
vicesiniiis

Orfhodoxnm fidem vocans suam ipsius hajTunc itcrum patriarcha Quare non crcdis, nec adoras venerandam Crucem? Et ille Anathcma inquit^ (|ui non adorat et colit venerandam ac Crucemque inteiligebat Chrivivificam Crucem stum ipsum, manibus expansis crucem efformanCur non colis nec tem. Cui rursum patriarcha
ncgnt
:

rcsim.

adoras Deiparam sanctam? At

iile

divinantes sibi

et definientes

fidem
,
:

domos

in-

inquit, qui sanctissimam Deiparam

Anathema, non adorat,

troierunt errori

suo dci>utatas

et

incenderunt

communem omnium nostrum

niatrem, in
:

quam

semetipsos . Ha;c Theo|iiianes

eadem Cedrenus.

Sed (|uosnam per Montanos intellexerit Theopliaqui adeo baptismum exhorrescerent , nos nes latct; non enim potuerunt hajc dici de priscis iUis
,

Dominus noster Jesus Cliristus introivit hanc autcm volebat esse supernam Hierusalem, in quam
pra3currens Christus pro nobis ingressns
est. Inter-

rogabat

demum

patriarclia, quid causae esset,

cur

haereticis

Montanum

sectantibus, siquidem
:

ii

bap-

tismum non rejiciebant nisi forte dicamus, per Montanos haeicficos inlelligi Manicha?os, qui de civitalibns puisi, incolerent montes. Scimus enim eumdem iniperalorcin insecutum esse Manichajos in Aiinenia degcntes adversusquos (ut dictuin est
,

immaculatum Domini nostri Jesu Christi corpus et prctiosum ejus sanguinem non participas, sed vilipendis ipsum? Cui Timotheus Anathema, inquil, qui non fecerit, aut qui spernit corpus et sanguinem Domini nostri Jesu Christi. De ipsis
:

cnini verbis loquebatur.

Similiterque de sancta
res-

superiori tomo) prredccessores imperatores Constantinus Heraclii nepos, et Justinianusjunior egerunt,

Catholica et Apostolica Ecclesia interroganti

necFieniluseos exstirpare valuerunt, seinper excisis

capitibus in sobole pullulantibus. Post eniin fiam-

Ecclesiam Catliolicam non aliam intelligens, quam ipsa concihabula ManichKoruin. Et dc baiitismo paiiterafrirmabat, JesumChristuin ipsum-

pondebat

mis datos a Jusliniano oinncs (|uos reiieiit Manicliicos, unnsdunlaxatPaulus Armenus fuga lapsus est cum fihis duobusGcnesioetTheodoro, quorum
Qlleri, neiiipe Ceiiesio,

met

esse baptisma, et

quod

scripsit:

Ego sum aqua

vivens.

Atque

in huiic

modum

pravo sensu oinnia

perverlcns, el

analhcma
cst

in singulis proferens, pro

Timotlici noinen imposuit.

De hoc cum accepisset Lco imperator, Constantinopolim cum vocavit: i\\iji auteiii, cuiii venit, facta sint, Lucas Siculus, qiii claruit sub Basilio im[)eratore, et in
illis

Timothcus. Vctus nainque mos fuit Maiiichffiorum, ct eorum ab cis desceudentium haireticorum, ut (luovis modo ctiam jueratque in ipsorati occultarcnt quod crederent
innocente
liabifiis
:

regionibus versalus

est,

de iisdein

rum

orc et opere lex

illa

co versu conscripta

Manichajis historiam grjcco styio prosciiuitur his verbis

:

Jura, perjura, secretum prodere noli.

2.

De quibus omnibus, Manichais

scilicet in

Arnicnia pulluiantibus, cum certior factus fuisset imperalor, Ceiiesium prolinus acciri jubet cogno-

menlo Timothcum,

Iheum

(ita

apUus dicam Thyinoauctor, (|uod Tiu.i(jcc,-, honor Dei, iiiter^ei ut

Sed pergit Lucas de eodem Timotheo Accephs, iii(|uit, ab imiieralore formalibus litteris, Episparim (vicuiu iii Arnienia, iii quo de((

gere coiisuevif),
dit(|ue ad

reversus cst

coactis^iue

subifo

pretetur,

0ju.':oeo;

cham
vidit

niittit

eumque ad [latiiarConstanliiiopolilanuiu. Hunc ergo ut

,

ira

Dei)

suis omiiibus discipulis, cuin eis aufiigif, desccii-

iiatriarcha

qu;ustioncin ordine iiislituens

Deo iiivisaiii Mananalim Manicluuorum metiopolim apud Sariaceiios, exqiia primo prodierat Coiislaiifiiius

Cur
ille
:

(ad

eiim

ait)

Orlhodoxam
inquit, (jui

fiilom ncgasli?
lidciii

At

eorum

aiictor,

(de (|uo superiori

Analhema,
ToMts
XII.

Oiihodoxam

tomo dictum

esf). Ibi

(lost

aliquol aiinos ad suni-

38

298

GREGOIUI U ANNUS
jam
iiisaiii;c

'J.

CIIRISTl

722.
:

iiuiin

culincii cvucliis,cli'urore, rabic,

dixerim Aplironctum

valde

enim

litleraruin riulis

angore, tanciuaiu inissioiic a pra\is aiigclis accepla e.xagitatus, Deo poenas exposcente, foedo ex inguinis tuniore vitam finivit, cum annos fernie triginta
inipietatis familiani duxisset.
3. Erat huic filius Zacharias nomine, et mcrcenarius item puer arte caprarius, quem prope

erat exsorsquc i)rudcntia>. Ca;lcrum post^iuaiu niultosillic pravis artibuscorrupit, asterniquc supplicii

rcos
est

fecit, vitam et ipse Esortocopium.

finivit in loco, cui

nomen

5.

Quo adhuc

superstite,

mulier quaedam
est) edidit,

Armenia

ejus discipula ab ejusdem discipulis con-

viam oUm
ex injusto

forte

oUendcrat

fasciis

involutum, quod

stuprata Ulium ex Hebraiis (ut fama

pollutoque thoro natus esscl solct cnim adultera foetus suos in viam projicerc criminis metu. Mortuo igitur Genesio, divisi sunt
scilicet,

illum, inquam,nequitiacelebremimprobum Dalianem, qui Aphroneto succedens, et ha;resiin,quama

in factiones cjus discipuli.

adiuTscrunt,
tur). Gravi

alii

Quidam enim Zachariffi spurio Josepho (sic enim vocaba-

majoribus acceperat, homo omuibus flagitiis integram retinens, multosque simplices ad exitium capiens, factus est pariter nefariie sccta; magister . Hactenus ha3C de his qute coepta sunt (ut vidimus) sub Leone Isaurico, et ad posteriora sunt tempora propagata qua; autein ha3C secuta sint, inferius suo loco dicturi sumus hi.cc enim qua; dicta
: :

deinde suborta inter utrosque dissen-

sione, qualis inter alios majorcs suos antea fuerat,

dum
rit,

uterqucspiritusgrahamsibi infusam pra>dicaimpuri potiusspiritusagitationem susceperunt.

ira percitus Zacharias,

Taudem
reditate

ac

si

paterna hE-

sunt, usque ad tempora Ireuis Augusta; pervene-

privandus

esset,

lapide feriens,

parum
:

mullo

post,

collectis

fugere destinabant
cesserant,

Josephum Aplironetum quin necaret. Ncc uterque discipulis, clam auel jam modicum a vico proabfuit,

quo Sergius Dahanis successor ca;teros superans impietate innoluit, ut inlerius idem auctor
runt,
affirinat.

6.

Conversio Gentilimn per Bonifacium.

quum

suspicati Agareni eos in

Romano-

Quod vero ad Occidentalcm Ecclesiam

hoc anno ipsa

pertinct

rum dilioucm

transirc, percontari coe[)erunt. Za-

mirum

in

modum

in

couversioue

charias vero Agarenoruin

impctum

vidcns, relictis

enim assecuti Agareni gladio ad unuin peremerunt: quo noinine graviter ab aliis vituperatus est Zacharias, ut qui mercenarium se suis praebuisset, non pastorem.
4.

discipulis, solus evasit: illos

Gentium pro[)agatur, siquidem hic annus est tertius, quo recedeus Bonifacius a Clemeute episcopo Trajectense, non solum quam[)luriinos Frisiorum, sed et Cattorum qui contermini sunt Saxonibus po[)uli, ab idolorum cultu ad Christi fidem convertit, et sacro

Joseph vero, qui

et

Aphronetus,
,

cum

hsec

baptismate imbuit. Narrat ha;c au:

geri videret, currus convertit

([uasi

tenderet in

ctor ex Willebaldo in Vita i[)sius, additque

Cummulla

Syriam, diccns Sarracenis

et

annenta

proficisci

ad lactarium oims quo rcsponso contenti Aga,

se

que ex

eis

ctiam plurimos couvertisset,

et

rcni, eos intactos reliquerunt

et

abierunt. Ita op-

hominum millia undis salutaribus tinxisset, quemdam e suis fidclem, Dinnam nomiue, Roiuam cum
lilteris

portunum
tus,

fugae tenipus nactus Joseph

cum

suis

omnibus

evasit;

AphroneEpisparimque ap-

misit,

indicaus Apostolico prtesuli omnia,

qucc per ipsum gessisset Deus, et

pcllens

vicum a nobis jam

saepe

meinoratum

honorifice
censis

ab incolis habilus. Onines siquidem aclampadibus, singulari honore illum, qui

iiifauiia

quantam hominuin multitudinem cailesti gratia illustratam sacro baptismo abluisset. Tum pra;terea de rebus variis, qua> ad quolidianam Ecclesiasticee regula; uccessitatem, [)opulique recens conversi
rcnt, prudcnter

summa
vir ex

dignior erat

tamiuam

Christi

curam

pertine-

discipulum exccperunt. Quod intucns pius quidam

iis

eum

consulens perscripsit.

qui

illic

erant in imperio,
vi

nomine

Cri-

Nuntius auteni ab eo missus

Romam, omnia

chorachas, niagna

militum donium obsedit, ad

i[)sius

mandala

fideliter

exsequens, pra;suli Aposto-

(piam diverterat Manelis sectator, atque discipulos (juidem ejus omnes cepit, ipse autem fuga lapsus,
in
Pisidiffi.

lico litteras ejus obtulit; ahasque ab illo, ad quaestiones[)ropositasresponsacontinentcs magistrosuo

excessit sedemque lixit Antiochiai Qua in urbe triginta aunorum curriculo pro eadem hKresi decertans, auditoribus suis affirmabat se Epaphroditum esse Pauli discipulum, ab eoque ad ipsos missum. Ego vero jure illum
,

Phrygiam

referens, celeriter recessit

)>.

Ha>c

i[)se.

Porro

vi-

suin est Gregorio Poutiflci vocare Douifacium Ro-

mam,
loco.

et euiu dignitate insignire c[)iscopaIi

est

quod

factum

anno scquenti

agemus de

his suo

GREGORn

II

AXNUS

0.

CIIRISTI 122.

299

Anno

periodi Gra;co-Roman.T, 6213.

Anno Grcgorii papa;

II

,Erffi Flispan.

760.

Anno Uaskx

1(14, inclinalo die

21

Jiinii

Fer.

1.

Jcsu

Cliristi

722.

8.

Lconis

Isauri inip. 6. Conslanlini

Copronymi

3.

Leo imp. Montaniatas et Juda^os ad baptisvvimsuscipiendumcofjit. A luiiii. 1 ad (i. Tlieoplianes anno Incaniat. secnndum Alex. dcoxiv, qui kalend. Scptemb. superioris Christi anni iuchoaI .

Granatcnsibus [icrsancta esse, quibus

habitant locis,
2.

ila

multis

ncminem

latet.

Petrus Siculusscrijisit adversus Manichceos.

Cffiterum

Baronius num. 2

de Manichceis lo-

Leonem imp. Hebrceos et Montayiistas ad baptismum suscipiendum coegisse. Baronius

tur, refert
Tiuiltis nititur

queus meminit

Historia; Petri Siculi

devana
i|)se

et sto-

lida Ma^iicliceorum hccresi,

quam perperam
cujus

Lucce

ostendere,

non possc

hsec accipi de

Siculo tribuit. Haic Historia,

tantum

Montani antiqui htxresiarchaj sectatoribus, quod hi a Uaptismo non sic abhorrerent, ut baptismate
tanciuam contracta sorde se expiarent, quod narrat Theophanes de Montanistis, de quibus verba facit. Combefisius tamen in Notis ad Theophaneni de nec cnim, inillis maxime accipiendum existimat quit, illorum baptisma ratum erat, qui sic in Tri:

parteni habuerat a Sirmondo e gra!co in latinum versam, extat nunc integra tonio xvi Biblioth. Pa-

trum

edit.

Lugdun.

[lag.
illo

733 ex versione Mattha;i

Manichaiorum originem a Scythiano, Tcrebintho, Manete cocptam, a Paulo Samosateno, Constantino

Raderi. Describit in
Oiiere Petrus Sicidus

quodam
vitam,

ac

Simeone

et

Sergio bferesiarchis propa-

nitate, et S[)iritu sancto errarent. Potuit

ergo Leo

gatam, ac idcntidem mutatam; Iiorum([ueomnium

ad EcclesijE vcrum baptisma cogere, quod sic illi indigne tulerint, ut ob eam causam se flammis
dcvoverint, quod de Montanistis
illis

mortemque

exponit, ut seTibrica;,
Basilio

dum

ibi

IcgaUonem obiens pro

Macedone imper.

asserit
ait

Theo-

versaretur, afflrmat didicissc a Manicha;is quibus-

phanes.

I[)sa

propbetia,

qua inductos

idem

cum

disputando congressus erat, et a Catholicis

consciscendam, character quidam videtur Montani illius sectffi, qui novo illi S[)iritui totum crcdcbant. Timotheus
sibi

Theophancs, ad nccein

qui alias Manicliaei fuerant. De qua legatione anno

DcccLxxi,
3.

quo ea

pcracta,

sermo

erit.

presbyter

Constaiitinop.
.

inter

pra3cipuos errores
hajresi

S. Bonifacius relinquit Frisiam, et recusat Ad nuin. 0. Sanctus Bonifacius, episcopaiiim.

Toscodurorum
iidem sunt
Montanista;,

qui ex

E|)i[)lyanio
,

xlviii
,

ac Cataphryges

Paulicianista;

Ipsi

qui in crudiendis Frisiis triennium cum S. Willebrordo illius regionis episcopo insum[)serat, episcopali dignitale recusata,

quod 6a77T'.ojxa Staoupojsc, aliaque omnia extcrna symbola res[)uunt eoque primos ponit, quos accedentes ad Ecclesiam oporut non mirum proc omnibus lia;reteat baptizari
ponit,
;
:

hunc

eam

|)rovinciamdeseruit,

ut Germania; partes adirct, ad

quas sc missum a
iii

Gregorio

|ia[)a

dicebat.

Bem,

ut gesta est,

ejus

Vita Willibaldus dcscripsit, sed brcvius clarius(|ue

ticis

hos

illosque Judteis

Leonem ad baptisnnmi cogendos duxisse, rem sic indignc tulissc. Quod vero ait dc Tlieo[)hanes, cibo communi jam sum[)to
fuluros cxbibebant, atque
, ita cx[)licat Coinbcfi-

sacri doni se consorles

adeo fidem coiitaminabant

Othlonus lib. \, cap. t i ct seq(|. Per veiicrabilcm Willibrordum Trajcctensis Ecclesia; pra;sulcm buccina caelcstis doclrin;i; in Frcsiam insonuit. Cujus studio sanctus Dei famulus Boniiacius omnimodo congaudens ct adha;rcns, [)cr tres conlinuos annos
laboravit

sius, ut eo rideni [lollucrent, (|uod intincti ba[)tismo

cum

illo,

tam
cst,

in destruendis faiiis, (|uani

illum eluebarit, sic(|ue elucntes ac execrantes, orc

in construcndis Ecclesiis, omiiibus(|uc negotiis divinis. Uiide

;ttatc

tenus sacra mysleria ac f^ucharistiam

|)crci[)icbaiit,
;

factum

ut ([uia praedictus Pontifcx

quod

et prccslilerc

Granatenscs cx

Ilis[)ania ejccli

jam

decie|)ila gravatus,

suggercntibus disci[irovidcre cupiebat,

et Juda;i

ctiamnum sibi boc liberum [lulanl, ut propter Genlinm pressuram, quain vocant, corum mores ac rcligioneiii siinulenl exterius, a[)ud quos

pulis solatium sua; seiiccliiti

hunc Dei famulum ad e[)isc()palis rcgiminis suscipiendum gradum, regenduiii(|ue sibi commissum
populuiii uiiice obsecraret. Scd
illc talia

victitant,

modo

alia Judaici rilus qiioad cis licct,

huniilitcr

observenl, [)Ula sabbati culluiii, circumcisionem,

res|)ucns, miiiinie sc digiium cssc c[)isco[)aIi

gradu

abstinculiam a cibis immundis, aliaquc, qua; dictis

rcferebat, (([uibus cx vcrbis liquet,

eum

toto illo

300
.{ricnnio

GREGORII

II

ANNUS
sibi in
difj;ni-

10.

CHRISTI 723.

nondum cpiscopum

fuissc), el,

nc

Dietih videlicet et Dierols,

Domino Dco auxihante

alias
,

annis adolcsccntiac adhuc constituto tantac

tatis

obtinens, collecta non pauca fratrnm congregatione

fastigium imponeret, prccihus

preeccpta

omnibus

insta-

monasterium conslrueret. Tunc ctiam

maniffi

GerIta

bat, attestans ctiani, quia juxta canonicffi institulionis

,

partes
in

prsdicandi causa

adiit

Hessones
.

necduni

quinquagesimi

anni

videlicet

Saxonum
et

confinio

positos

atatem, qui bujus gradus culmini conveniret, pleriitcr rcciperet. Pncdicto vero pontificc (scilicet Willibrordo) blandis illum verbis increpante, et ad

Otlilouus.
4.

Gregorius

Sturnnus adolescentes S. Bo-

nifadum sequuntur.

Bonifacio

ijrajcipuum
praB-

suscipiendum episcopatus ordinem instigante, diversisque pro hac spirituali contenlione vcrbis invicem prolalis, hic sanclus vir in tauto agone posi-

excusationis caput hoc erat,

quod Evangelii
esset,

dicandi causa liberam a Gregorio

veliet,

papaquocumque
ideoque
relicta

eundi licentiam nactus

placidum tandem excusationis sermonemprotulit, dicens: Onus regimiuis, quod mihi indigno imponere cupis, sancte pracsul, suscipere non audeo, quia a beato Grcgorio papa in Gcrmaniam ob
tus,

Frisia, cujus episcopus erat

Willcbrordus, in Ger-

maniam
adiit

interiorem statuit proficisci. Prius autem

Palatiolum, celebrc puellarum prope TreviMosella!

rim ad

evangelizandi causani directus sum, ipsiusquc legationis gratia, in has barbaras uationcs adveniens,

illustris abbatissa

ripam nionasterium, cui Addula Dagoberli secundi quondam Aulilia,

strasiorum regis nostro sseculo cogniti

Forte

proeerat.

sponte

me

tua; gubernationis imi^erio subjeci.

prajterirc, et

Tan-

quem

in

disciplinam

suam tunc

accepit

tum ergo mandatum

aliud quodlibet

Bonifacius, adfuit ibidem Gregorius puer, supradictaj

negotium subire nullatenus praisumo. Unde, paler

venerande, obsecro, ut iu illas regiones ad quas a prjesule Apostolico missus sum, cum tna gratia

Addulae ex Albrico

filio

legitimus nepos, ut

docet beatus Ludgerus ipsius Gregorii discijmlus

in

ejus Vita.

Poiitificatum

Ultrajectiuum postea

simul
ctus

ct liccntia transire nierear. llscc

audiens sanpermisit
pervenit

gessit GreQorius,

Willibrordus,

data

benedictione,

tum

Ktatis

quem hoc anno decimum auuum attigisse, et Bonifacium

a^tate inter cruditos

quinsequi

eum

abire. Ille vero exinde proficiscens,

ccepisse, ostendit Cointius

ct alibi
disserit,

hoc anno num. 51,qui

controversa

ad locum cui nomcn est Amanaburg, Deum ubique habens conviatorem,cujus ctiam virlute atque prolectione suflultus, ciuocumquc perrcxit, ubique

de

illius

Bonifacius Gregorio comite, ut in ejus Vita Ludgcrus scribit, ad Hassos et Thuringos procst;

sacnc

doctrina;

notitiam

dilatavit.

Cumquc

in-

fectus

utrorumque

enim

meminit

in

suis

genlem populum Domino iu Fresia praidicando acquireret, multi ab ejus spirituali doctrina educati,

ad agnitionem veritalis pcrvcnerunt, adeo ut

Luctuosissimus cratr/mringia; status proj^ler Paganorum viciniam, pau|)erlatemque incolarum prope incredibilcm, de
Epistolis Gregorius pa])a.

su[)ra

dictum locum, cui duo praicrant gcrmani,

qua Ludgerus

in prajlaudata sancti Gregorii Vila.

GREGORII

II

ANNUS

10.

CIIRISTI 723.

jmsconsecratiir.

S. Bonifacius Bomam vocatus venit, episcoSequitur ordiue teniporisaunus

reddantur, ut nullus csse possil dubitandi locus

monemus

lectorem

nuper Acta ejusdcm Bonifacii

depravata in

Redemptoris scptingentesimus vicesimus tertius sextic Indictionis, quo Grcgorius papa vocavit Romam Bonifacium, quem ante annos quatuor niicumque adeo scrat apostolum in Germaniam magna ac digna tanto niunere ab eo edita facta novisset, cumdem consecrat in episcopum. Ista de
:

esse edita, qua)

admodum

annorum

numcris convincuntur, ut in his, de(]uibusagimus, cum ibi ordinatum fuisse ipsum episcopum a Gregorio secundo, anno Redemptoris scptingentesimo trigesimo octavo auctor affirmat ', quo quidem tempore, non Gregorium secundum, sed lertium
'

tempore ordinationis sancti Donifacii, cum cx litteris ejusdem, alque Gregorii papa; iuce clariora

Apud

Caiiis. Aiiliq. lect.

lom. iv. pag. 409.

in

liii.

Vil. Bauif.

GREGORII
sedisse liquet. Vocatus igitur

II

ANNUS

10.

CHRISTl 723.
Pontifcx

301
ct consecravit

Romam
accidit
',

a Gregorio

stoli feriis,

eum

episcopuin,

seciindo papa, cpiscopusordinatur. Ita planesecun-

et

dum
tur
:

illud

divinum oraculum

quo
:

diciet re-

Bouifacium deinceps dici voluit, cum antea Winfridus diceretur. Et ut ad obedientiam sibi
suisque successoribus
adstringeret,
sacra; fldei tradilionem

Numquid
quos

mittes fulgura, ct ibunt

verteutia dicent tibi,

et

adsumus?

de

his,

ctelestis

quidem^ sed imbuit spiritus bomincs

Ita

cxhibendam omnemque observandam arctius eum juranientum ab eo exegit, et accepit

,

missos ad mysterium Evangelii, hcxcetiam mystice Animalia ibant, ct revertebantur dicta habes :

quod quidem
habetur
4. In

in

antiquisexemplaribusitascriptum
Salvatoris noslri

in

similitudinem fulguriscoruscantis. Unde scias,

nomine Domini Dei

sicut Apostolos, ita et apostolicos viros esse filios

tonitrui appcllatos, uti Bonifacius, qui

Jesu Christi, imperante domino Leone

peralore,
et

magno imejus, sed

filii

missus in

(lermaniam, fulminis instar impietatis destruxit munitiones, cxtoUcntes se adversus scientiam Dei, Romamque vocatus vcnit, de suo apostolatu redditurus summo PontiQci rationem, de quo ista ejus
Vita;

anno seplimo post consulatum Constantini magni imperatoris ejus

anno
bcate

quarto inchoato

scilicet, Indictione sexta,

promillo

ego Bonifacius, Dei gratia episcopus,

Petre Apostolorum princeps
,

tibi,

vicarioque tuo beato

auctor ex \V!Ilibaldo
sic ait

'

post alia recensita cjus

Gregorio papa;,
et Filium, et

et

successoribus ejus per Patrem,

egrcgie facta,
2.

Postquam autem
ad

vir sanctus, lectis Ponti-

rabilem, et

Spiritum sanctum, Trinitatem insepahoc sacratissimum corpus tuum, me

et

ficis litteris,

se inter csetera

Romam

accersiri didi-

omnem

fidem

puritatem sancta;

fidei

Catholicae

cit

mox

summum

obedienti;e

gradnm contenpetiit,

exhibere, et in unitate ejusdem

dens, fratrum agmine stipatus Italiam

spectisque
,

con-

Romana; Urbis moenibus Deo gratias agens, beatorum Apostolorum patrocinio se commendavit. Ut autem cjus adventum didicit Romanus
Pontifex
,

Deooperante, persistere, in qua oinnis Chrislianorum salus esse nullo modo me contra sine dubio comprobatur unitatem communis et universalis Ecclesia;, suafidei,
:

dente
et

quopiam

consentire

sed

(ut

dixi)
tibi,

fidem
et uti-

confestim illum ad se evocavit, saluta-

puritatem

meam,

atque concursum

familiariter , honorifico xenodocbio commcndavit. Deinde opportuno se offerente ad colloquendum die, ad beatissimi Petri Apostoli Ecclesiam venire jussus cst. Cumque se invicem mutuis explessent sermonibus, Pontifex de Symbolo ct fidei Catholicaj traditione sciscitatus est. Respondit autem vir sanctus Tanta? qua)Stioni, domne Apo:

tumque

litalibus Ecclcsiae luae, cui a

Domino Deo

potestas

ligandi, solvendique data est, et prtedicto vicario

tuo, atque successoribus ejus per

omnia exhibere.

Sed et

?i

cognovcro

antistites

contra instituta anti-

stolice, in

sermoue
oro

familiari

non

facile

possum

sa-

tisfacere

itatjue,

ut fidei

quam

a
:

me

exigis,

conscribenda; mihi tempus largiaris

sicque

cam
:

ex scriptis Pontifici obtulit.

3.

qua sanctorum Patrum couversari, cum eis nullam habere communionem aut conjunctionem sed magis, si valuero prohibere, prohibebo sin minus meo Apostolico rcnunfldeliter statim domno quod absit contra hujus protiabo. Quod si missionis mea; seriem aliquid facere quolibet modo, seu ingenio, vel occasionc tentavero, reus
:

Pontifex postquam ca scripta perlcgit

assiderc jubet, ut

inveniar in a;terno judicio,

ultionem Anania;

ct

sibi

eum

eam fidem
illo

constanter

rctincat et accurate doceat, hortatur. Multa deinde

Saphyra; incurrara, qni vobis etiam de rebus propriis fraudem facere prtcsumpserunt. Hunc etiam

de
ut

spiritualis vita; religione

cum

conlerens,

ita

nonnunquam pxne integrumdiem mutua inter ipsos collocjuia absumcrent, ad cxtremum quot
populi idololatrfc cjus opera credidcrint, ex eo percontatur. Ubi ad ca rcspondit vir sanctus, Pontifcx
ci

Indiculum sacramenti ego Bouifacius exiguus cpiscopus manu propria scripsi, atquc poncns supra
sacratissimum corjius sancti Pctri,
ita,

ut priBscri-

ptum
quod quod

est,

Deo

tcste et judice, feci

et servare

promitto

sacramentum, Ilactcnus juramentum,

suam

aperit

voluntatcm

quod eum decreverit

et reliqui ordiuati cpiscopi pra;starc solereut.

:

episcopum ordinare, ut co majori conslaulia errantcs corrigcret, et ad viam veritatis rcvocare posset, quo sit ampliori AposloIica;dignilatis auctoritatc sutrultus, tantoque apud omues concioncs cjus gratiosiorcs sint, quo ccrtius constaret, a pra3sule Apostolico ipsum ut concionelur, csse dcstinatum. Tum vir Dei sagacitcr perpcndens, mctucnsque ue illud pro|dieticum in ipsum competeret ' Noluit benedictioncm et clongabitur ab eo tanta; beneilictionis gratiam minimerccusavil. Ut aulern adfuit dics ordinatiouisejus, qui fuit pridie kalcndas Decembris, id est, in saucti Andrca; Apo, : ,
:

Subdit vero auctor

5.

Postquam hujusmodi jusjurandum ainul Gregorium Poutiflccm dcdit illevicissim in oiiini:

hus

eum

juvare, provcherc, ct vcnerari studuit.

in ijuo sacratissima

Nam

hbellum,
ci

Ecclcsiasticaj

institulionis jnra Pontificalibus digcsta

conventibus

habebantur,
rus
iustitiitis

dono

dcdit, pra;cipiens, ul

tam

cleiis

quam populus
imbucretur

cjus rcgimiui
:

siibdendus

faniiliaritatemquc
ejiis
;

Sedis

Aposlolica;

tum

ipsi,

tum omnibus

subditis

|)crpetuam, dato privilegio, coiifirmavit litterasque suas ei iiii|iartiens non sulum Carolo illuslri diici,

qui id tcm|)oris Francorum

'

regnum modcrabalur,
ct princiiii.

Job. xxxviii.

dic V Junii.

^Psal.

Ezcch.

i.

' Exlal

apud Sur.

lom.

scd ctiam cunctis viris Ecclcsiasticis

ru.

cviii.

biis

GcrmanicC

cum tucndum commcndavit

, .

302
Se<l

GREGORII

11

ANNUS

10.
loti,

CHRISTI 723.
sed

qnando ista? sequenti die ab ordinatlonc omnia sunt mira celeritate confecta quod rarum est, ut contingat in Urbe, ubi ex omnibus Ecclesiis jngiter imbres negotiorum non solum stillant sed dcnsitate ingruentes diluvium vcrum quod ista de conversione secum ferunt Gentium sint reliquis omnibus praeferenda, cuncta
ipsius
, :

gani, factorem

comparafione brutorum animalinm panon recognoscunt nccessario pro utrorumque illuminatione, ad pra>dicandum rectaj
:

primum

expcdiri (iregorius
:

vero aucfor

papa voluit. Subdit Litterarum autem earum exempla

verbum, harum litterarum portatorem Bonifacium revcrendissimum episcopum fratrcm nostrum ad easdem partes dirigere studnimus ut illis pra^dicando verbum salutis, vitam provideat sempiternam. Et si quos forte vel ubicumque a
fidei
,

rectffi fidei

tramite deviasse cognoverit, aut astutia

hoc loco (quandoquidem ita res postulat) inserere voluimus primo iilarum, quoe ad Carolum ducem,
:

snasos diabolica erroneos repererit, corrigat, atque sui educationc ad portum restituat salutis , eosque
ex Apostolica; Sedis hujus doctrina informet, et in

deindc qua? ad jirincipcs

G.

omnes

scripta!

sunt

ad plures, qtdfnis comitattis est Bonifacium redeuntem in Germao Domino glorioso filio Carolo duci Greniam.
Greriorii papce Epistolce

eadem

Catholica fide pcrmanere instituat.

Cui,

hortamur ob amorem Domini

solatia exhibeatis,

nostri

Jesu Christi, et Apostolorum ejus reverentiam, ut

in

gorius papa.

omnibus
:

ciJmque

in

nomine

giosaj

Comperientes te, in Christo dilectissime, relimentis aflectum gerere in multis opportu:

Jesu Christi recipiatis, utscriptum est dc suis discipulis' Qui vos recipit, me recipit providentesinsupcr necessaria itineris cjus, comitesque tribuentes,
:

nitatibus, debito salutis promisso,

notum facimus

Dco dilecta; tua; dignitati, prassenlem fratrem Bonifacium fide et moribus approbatum, a nobis episcopum consecratum, atque inslitutionibus sancta;
Scdis Apostolicae, cui, Deo auctorc, pra?sidemus Ecclesiamgenerali sollicitudine informatumad pra;dicandum plubibus Germania^ gentis, ac diversis in
Orientali Rlieni fluminis parte consistentibus, gentilitatis

cibum ctiam ac potum, vcl si quid egucrit, largienut uno iabore et socia voluntate opus sibi tes creditum pictatis et negotium salutis, annuente Deo perficiatur, atquc pra?mium laboris percipere mereamini, deque convcrsione errantium merces
:

vobis adscribatur in
Si

ca;lis.

quis itaque huic Dei famulo ad illumina-

errore detentis, veladhuc ignorantite obscu-

rilatibus prajpeditis, necessario destinare.

Pro qui-

bus

eum

gloriosffi

benevoIentia> tuae

omni modo

commendamus,
in

ut

eum
,

in

omnibus

necessitatibus

adjuvetis, et contra quoslibet adversarios, quibus

tionem Gentium ab hac Apostolica et CathoIicaDci Ecclesia destinato assensum vel concursum proBbucrit exorantibus Apostolorum principibus, consortium mereatur sanctorum marlyrum Christi Jcsu. Si quis vcro (quod non optamus) adversari
:

Domino

prtevalctis

instantissime defendatis

ejus laboribus conatus fuerit, aul contrarius extiterit niinisterio sibi

certissimc retincntesDeovosexbibere,

quKcumque

credito,

successorumque ejus
;

huic promptissimo impenderitis favore, qui sanctis Aposfolis suis ad luceni Gentium dcstinatis

in

cumdem laborem

intrantium

ex sententia di-

vina anathematis vinculo ligatus perpetuaj damnationi subjaceat.

quorum

suscipientibus eos, se suscipiendum pradixit ' : iustitutionibus per nos informatus prce-

Data kalendis Decembris imperante

dictus antistes, in sortes prredicalionis procedit .

Hactenus ad Carolum Martellum Gregorius. Sed

et cx

eodem auctore

rcliquas Epistolas a Gregorio

papa eodem tempore pro Bonifacio scriptas hic reddamus. In primis vcro illas ad episcopos Boreales,
titias

domiuo piissinio Augusto Leone, imperii ejus anno septimo; sed et Constantini imperatoris cjus fiUi anno quarto, Indictione sexta. Adjccit his alias ad clerum et populum ita conscriptas, quibus idem S. Bonifacius Evangelium prsedicaveraf, cum ipsis eum episcopum jam ordinatuni reslituit,
docens qua) servanda
prsescripto
ipsi

et alios omnes datas litteras commendamore majorum conscriptas reddamus, qase

ex sacrorum

canonum
illo est.

prajcepcrit,

contenta

in libello

sic se

habent 7. Gregorius episcopus servus servorum

revcrendissimis et sanctissiniis fra-

quem

ipsi dedisse rcvertenti,

superius diclum

8.

Dei, universis

plebi dilectissimis

Gregorius scrvus servorum Dei clero et filiis iu Domino salutem. Probanihil

tarditatis prajstantes, fra-

tribus coepiscopis, religiosis presbyteris, seu diaconibus, gloriosis ducibns , magnificis castaldis,

bilibus

desideriis

comitibus etiam, vel

timentibus.

cunctis

Christianis

Deum

Sollicitudinem

nimiam gcrcntcs pro specula-

umbra mortis aliquas gcntes Germania) partibus, vel plaga Orientali Rbeni fluminis, anliquo hostc suadente, errare, et quasi sub rcligionc Cbristiana idolorum cultura) servire
tione credita, quia in
in

trem jam et cocpiscopum nostrum Bonifacium cui dcdimus in vobis ordinavimus sacerdotem niandatis, ne unquam ordinationes pra^sumat illicitas, ne bigamum, et qui virginem non cst sortitus uxorem, ncque illitteratum, vel in qualibetcorporis
:

parte vitiatum,

aut cx pojnitentc, vel curiae, vel

si quos hiijuspromovere. Afros

cuihbet conditioni obnoxiuni, notatumque ad sacros ordines pcrmittat accedere, sed

cognovimus

nem

aliquos vero, qui nec Dci cognitiobabcntes, nec baptismalis sacri unda sunt
;

modi

repercrit,

non audeat

passim ad Ecclesiasticosordiues pra;tcndentes nulla

GREGORII
ratione suscipial,
aliqui
rebaptizati

II

ANNUS

10.

CIIRISTl

7'2'i.

303

quia

aliijui

eorum

Manicluvi,
Ita

pra;dicationis destinavimus, Apostolicis inslitulio-

siupius suut

probati .

qui-

nibus informatum ad iiistrucndain fidem

in

veslram
ei

demsuperlusaliassicpedictum, quod occupantibus Africam Sarraceuis, e.xtorres Africani in transmari-

omnibus volumus,
Ha;c

et

hortamur obedientes
in

consentire ad
salvalionis .

complemenlum

nasoras sese iufuderant, quccrentes ex ordiiiibus Ecclesiasticis victum. Verum quod detecli fuisseut
esse

Domino vestrae ad confessores. Ad reliquum

vero

MauichcEi, vel Douatista;,

universali sancita

populum nondum Christianum Epistolam catechisticam scribit, qua et hortatur recedcre ab

idolis, et
:

lege oportuit vetuisse, ne AtVicanus aliquo

modo

sacrum baptismasuscipere. Est hujus-

(|uopiam episcoporum ordinari deberet. Videas et

ex bis Dei judicia

modi

nou

occulta, sed mauifesta,

cum

tot tanticjue sanctissimi

Patres

tanto

tempore per

11. Gregorius servus servorum Dei universo populo Thuringorum.

quadringentos videlicet annos frustra laboraverint, ut in Africa positos Manicbajos et Donatistas ad

Dominus Jesus Christus

et

Filius

Dei Deus

verus, qui de ca;Io descendit,

bomo

factus est, et
cst,

Cdem Catbolicam
dies
didit

revocarent, et nou potuerint, in

sobole pullulantibus, tra-

pro nobis pati

cruciflgi

dignatus

et

se-

magis

ipsis

infelici

pultus tertia die resurrexit a mortuis, et ascendit

in coelum, discipulis etiam suis sanclis ait
tes
'

eos Deus

saevissimis

Darbaiis
:

puniendos.

Pergit vero Gregorius in Epistola

9.
ci

docete

omnes

gentes, baplizantes eos in

:

Euunomine
:

Ministeria

atque ornatum Ecclesia;, vel

Patris et Filii et Spiritus sancti

ipsc in se creden-

quidquid illud
Ecclesia;,
l)ortiones,

est in
,

patrimonio ejusdem,

nou

tibus vitam a;teriiam promisit

hi

cupientes crgo vos

finis

minuere studeat
vel

sed

augere

dc reditu vero
altcram

perpetuum nobiscum gaudere, ubi

sempiterna
:

nullus

oblalione

fidelium quatuor laciat

sibi ii)se retineat,

est,

nec tribulatio, nec aliqua amaritudo, sed gloideo

quarum unam

ria

clericis

pro ofliciorum sedulitate distribuat, ter-

mura Bonifacium episcopum ad

fratrem nostrum sanctissivos direximus, ut

tiam pauperibus el peregrinis, quartam Ecclesiastiois fabricis noverit

vos debeat baptizare, et fidem Christi docere, el ab

errore ad viam salutis adducerc, ut salutem habealis et

rcservaudam de quibus divino ordinationes erit redditurus judicio rationem vero presbylerorum sive diacouorum nou nisi (luarti, septimi, et decimi raensis jcjuniis, sed etin iugressu quadragesimali , atque medio vespere
;

vitam sempiternam. Sed

et

vos

ei in

oinnibus

obedite, et sicut patrem

et

vestrum illum honorate,

ad ejus doctrinam corda vestra inclinatc quia illum non pro lucro aliquo temporali ac-

sabbati

noverit celcbrandas.

Sancti

autem

bapti-

smi sacramentum nonnisi in Pascbali festivitate et Pentecoste novcrit csse praibcndum, exceptis iis, (juibus, mortis urgcnte periculo, ne in ajternum
pereanl, talibus oportet remediis subvenire. Huic

quirendo direximus , sed pro lucro animarum vcstrarum ad vos eum niisimus. Diligite ergo

Deum,
quia
'^

et in nomine ejus baptisraum suscipite Dominus Deus noster ^ quod oculus homi:

num nunquam
12.

vidit,

nec in cor hominis ascendit,

ergo Sedis nostric praicepta servanti devotis animis

obsequi vos oportet, ut irreprebensibile placituni-

prajparavit diligenlibus se.

que

liat

cori)US Ecclcsia; per

Chrislum

Dominum
dilectis-

agite.

nostrum. Deus incolumes vos cuslodiat,

simi. Data etc. ul in Epistula pra?cedenti.
10. Siibjicit alias ad

Jam recedite a malis opcribus, et benc Non adorelis idola, nec immoletis carnes, quia Deus non recipil ista sed iu omnibus secuu:

dum quod
Thuin

vos fratcr nostcr Bonifacius docuerit,

eritis

iiobiles confcssores
istis

observate et ugite, et salvi

beat ipse

vos et

fllii

veslri

riugos conscriptas litteras

verbis

sempilernum. Facite ergo

iit

et

domum,

ubi de-

Viris magiiificis Atolpbo, Godolao, Wilario,

pater vester habitare,

et Ecclesias,

ubi

Gunlbario, Alboldo, ef omnibus Dei dileclis Thuringis fidelibus Cbristianis, Gregurius papa.
Insinuatam nobis magnifica; fidei vestraj constantiam agnosccntes, quod Paganis com|)elIen-

libus vos ad idola colenda, fidc pleiia responderitis,

magis

velle

feliciter

mori,

quam

fidem semel in
:

Christo acceptam aliquatenus violare

repleli ni-

Deus vobis indulgeat peccata vestra, ct donet vobis viiam perpetuam. llactenus ad Thuringos ct quidcm Apostolice, non iu persuasionibus liuman;c sapientiic verbis, quod * Evangelium Christi noii sit in sermonc taiituin, sed in ct ipse sermo ^ Dei virlutc, et in Spiritu saucto vivus sit et efficax ad convertendum corda hoinidebeatis orare,
;

mia

exultatioue,

gratias

debitas persolvimus

Deo

num

ad

Dcum

sed sicut Apostolicc scripsil,

ita ct

uostro, el Kedemptori,

bonorum omnium
ad

largitori,

Apostolico spiritu nonduni Christiaiiis licet eliani

iraperat^ ut episcopo
siara.

cujus gralia comitante, vos ad meliora ct potiora

domura cousiruant

et Eccle-

optamus
vestra;
sis

proficcre

et

confirmandum

fidei

propositum sancla; Sedi Apostolica; religiomentibus adha;rerc, et prout opus poposcerit

Fuit eidem Ponlifici tunc scribeiidum etiam ad

Saxones, adhuc

magna

cx partc idola colcntcs, ad

sacra; religionis, a
lica, spirituali

memorata sancta Sedc Apostofidelium

niatre solatium

omnium

quos litteras dedit pastorali sollicitudine plenas. Etenim sicutolira" Petro in demisso ca;Iitus liutco.

qua;rcre, sicut decet lilios coha;redes regni. Ministerio

cii,

quoque

prtesenlis fratris charissimi Donifa'

Mallh.

xxvni.
II.

quciii ad vos

episcopum consecratum in sortc

1.

Cor.

^ Isai.

lxiv.

'

i.

Cor.

ii.

'

linbr. iv

Act. X.

30/.

GREGORII
omnia
:

II

ANNUS

10.

CHRISTI 723.
fleri,

oslensa sunt

(|uadrui)edia etserpenlialerra;,

salvos

et

ad agnitionem

veritatis

pervenire.

ct volatilia cieli, eadeni(|ue ininiunda,

dita vox deci.elo

Grcjj^orius
sibi videt
tes,

Occide, el

nioxque adnianduca.Itaniodo

IS.

Hoc etiam admoneo

prohibeatis, nec

fratres, ut

quicum-

que ex vobis voluerit ad Christum

converti, nullo
ei

idipsum non in imagine, sed rei veritate oblalum, nimirum indomitas adliuc genanimo truces, moribus ssvas, et inha;rentes
:

modo eum
ptilia

vim

faciatis scul-

adorare. Ministrum quoque et conservum in

idolis

quas reddi penitus Christianas gladio spiiinpietatis internecione,

scopum

Domino, quem misi ad vos Bonifacium ac coepimeum ad hoc ipsum, ut cognoscat quaj

ritus,

Deus
ipsi

ipse pra3cipiat.

circa vos sunt, et consoletur corda vestra

cum

ex-

Cujus

rei

causa has ad eosdem

Bouifacio

litte-

hortationis verbo, in Christo Jesu

Domino

nostro

ras dedit
13.
cisB
B

suscipite, ut a diabolica fraude liberati,

mereamini

Grcgorius papa universo populo provin-

adoptionis

filiis

aggregari

Hactenus ad Saxones

Alt-Saxonum.

Gregorius papa. Quae post hajc autem secuta sunt,

dicentur anno sequenti
venisse.
10.
:

Sapientibus et Insipientibus debitor suni,

;

profectus

enim Bonifa-

ideoque volens vos scire qualem solUcitudinem habeam pro vobis, et pro his qui verbum exhortationis fldei Jesu Christi Domini uofratres cliarissimi
stri

cius Ronia, iionnisi sequenti anno iUuc potuit per-

Ad

ha;c

rursum

recentiores provoco Saxo-

susceperunt, et qui adhuc suscepturi suut, ut

consolentur corda vestra in charitate et in omni

annuntio vobis, quoniam regnuni Dei, ut nemo vos amplius decipiat in sublimitate verborum; nec in quocumque metallo salutem vestram quaeratis, adorantes idola
plenitudine sapientiLU
:

atque Germanos ha;relicos, ut respiciant a quibus sanctum acceperint Evangelium, et qui, qualesve, aut cujus fuerint fidei, qui priniam eis
nes,

])rope est

veritatem Catholicam propinarunt, a quo fluente

Apostolica doctrina manarit
defecerint et
vivit in
cffilis
;

et

videant a
Vivit

(]

uibus

quibus
tantus

adbffiserint.

quidem,

manufacta, aurea, argeutea,

aerea,

lapidea,

vel de

Germanorum

apostolus, qui

quacumque materia

facta;

quse falsidica nomina a

in novissimo

die ab ipsis

singulis sigillum suaj

Paganis antiquitus quasi dii facti sunt,in quibus doimones habitare noscuutur quoniam omues dii Gentiuni (ut ait Scriptura ') dajmonia sunt Deus autem noster cailos fecit. Ha3c ad Gentiles;ad illos autem qui crediderant, converlit ita sermo: :

nem:
14.

Cin'istum

Quicumque autem in vobis susceperunt Jesum Dominum nostrum in ipso am;

bulent radicati et superaedificati

fide,

et

confirmati in
:

abundantes in gratiarum actione

fallaciam
aslutior(;s
filii
'

Videte

ne

quis vos amplius decipiat per pliilosopliiam et ina-

nem

euim sunt
*

filii

tene-

depositum sit apud Judicem exacturus. Erit namque et ipse vir apostolicus sedens cum Apostolis judicalurus, non duodecim tribus Israel, sed Saxones et alios Germaniae populos, quibus a Catholica et Apostolica Ecclesia acceptum Evangelium, ipsumque signis ac virtutibus divinitus consignatum tradidit, quo uno e daemonum cultu, ad Deum verum, et e tenebris in lucem magnam sunt feliciter vindicati stabitis simul ante tribunal Christi reddituri ingraU de accepUs per S. Bonifacium beneflciis rationem. Sed ad res Orientales convertamus orapraedicationis et collatae fidei

magnum

brarum, quani
vestrum, qui

lucis. Discedite

ab idolorum

tionem.

cultura, cl accedite et adorate

fecit cffilum et

Dominum Deum
mare et omnia non erubescent.

terram,

quae in eis sunt, et vultus vestri

Unus enim Dominus hominum volucrum, quadrupedum, et piscium, qui est benedictus in saecula saiculorum. Expoliate vos ergo veterem homineni, et induite Christuni novum, depouentes

Origo hcsresis Iconoclastarum et ejusdem Dum liaec aguntur quam felicissime in Occidente, hoc eodem anno in Oriente exoritur monstrum horrendum, quod diu corni17.
antesic/iiani.

iram indiguationem malitiani blasphemiam turpem quoque sermonem nolite de ore vestro proferre. Jam enim advesjierascit dies sceculi, et tempus teuebrarum a[)propinquat; ideoque nolite esse oliosi, sed potius operamini opus bonum, ut Cbri, , ,

bus venUlavit Ecclesiam Dgi, ha!c est haeresis Iconoclastarum. Sedquibus praecursoribus sese impudenter in medium iuferat, audiamus. Ex anteambulonibus ejus quae qualisve sit et unde emerserit,
tu
si

sapis, facile colliges

et in

primis in his quae

spectaut ad tempus, audi

Theophanem, quiait:

Anno se|)timo (octavo) Leonisimperatoris Judaeus quidam oriundus ex Laodicaja maritimae Phoenicis

stus habitet in vobis

Et

quodcumque
in noniine

facitis in

maleflcus,

veniens ad Gizid Sarracenorum tunc

verbo aut in opere

stri

omnia

Jesu Christi
:

facite, gratias

Domini noageutes Deo et Patri

principem, promittit

habeut
si

triginia)

eum quadraginta annis (alii retenturum Arabuni priucipatum,

per ipsum respuentes gentilitatis sectam, scientes vos Dominum habere in cailis, orationi instautes,

venerabiles qua3 in Ecclesiis in toto principatu

adipsum Doniinum cor erigite % quoniara niagnus est Domiuus noster et laudabilis nimis et terribilis super omnes deos ' qui vult omnes homines
,

suo imagines venerabantur, deponeret. Huic itaque credens stolidus Gizid, Edictuin generale contra
sanctas imagines promuigavit
:

sed gratia Domini

est Gizid, pluri-

nostri Jesu ChrisU, et intercessionibus Matris ejus,

omniumque sanctorum, mortuus

'

Psal.

xcv.

Coloss. ui.

Coloss.

ii.

Luc. XVI. < Psal. csxxiv.

Psal. xcv.

' 1. Tiai. II.

bus adhuc nec audire volentibus satauicum ipsius edictum . Haec summatim de ipso Theophanes.

,,

GREGORII

II

ANXUS

10.
alia,

CIIRISTI 723.

305
et

crosancto OEcunienico Mcteno Conciiio

Porro bistoriam tantam diffusius enarrafam in saliic totidem

quam
21.

ut

odium

furorem adversus Cbristiaid tentavit.

nos cxerceret, praestigiator

levitate

Tcrbis reddendam, opera; pretium e.xistimamus. Sic

Tyrannus autem nefandus

auscultans,
missis
ct similitudines

pivTsUgiatori

cnim

se babet

'

bis [)raemissis

sua

nuntiis,

omnes

18.

Ex

pra!cedenti lectione indicatum est ab

sanctas

imagines

per universam

Hebraeis, Gentilibus, Manicbajis, Pbantasiastis Ec-

clesiam velut in culpam tractam ob sanctarum

provinciam abstulit. Hoc itaque modo primum Ecclesia3 ornamenta, procurante Hebra!o venefico,
ablata sunt. Cbristiani
facere detrectarent,

imaginum cultum . Et paulo inferius a Joannes reUgiosissimus monacbus vicarius Orientalium episcoporum e cbarta legit Cupio quidem ego omnium postremus prKsentem banc sacram Synodum demonsfratione quadam docere, idque omni veritate, qua ratione, quoquetempore, et unde sceles:
:

autem cum

id suis

manibus

missi sunt Hebra?i et Arabes,

impii, qui imaginibus exustis,

bomines

in

Deum

Ecclesiarum quasdam calce, quasdam aliis coloribus dealbarunt et incrustarunl. Ifa plane Joannes'

Damascenus de

Icoucclastis, ita diclis (inquit)

quod

tissima

ista

et a

Deo odio babita Cbristianorum

cum

sanctas et vencrationc dignas imagines

cum

calumnia,
rit.

et

Iconoclastarum rabiesoriginemduxeexpeditius ct compendio res agamibi pronuntiandum esse stcdui, ne

Quo autem

ignominia tractavissent, tuin in niinutissimas partes comminuerunt, tum conjecerunt in ignem,

tur, de cbarta

eodemque modo
pictic,

eas quffi

in

parietibus erant de-

diem exlremam impioruni Arabum tyrannus, quem Snliman (Sulimam, Soliman) nominabaut, clausisset subsecutus cst illum Umarus, qui ])Osteaquam regnum adiisset AnascbapUum ilasalman hostem sane atrocem per gratiam Domini nostri Jesu Cbristi

qua

in re verilati parcatur.

Cum

partim a^iua calida, parlim calce, atramentoque oblitterarunt . Haec ipse, sed pergitJoannes

OrienUs vicarius Haec autem cum pervenisscnt ad aures pseudoepiscopi Nacoli, et qui ejusdem erat cum illo opiiiionis, impios Hebraios et Arabes
:

imitali

Ecclcsias Dei, veluU

Crucem

Christi, vere-

Salvatoris

ejusque Deiparaj matris

cum magna

cundantes reddiderunt.

exercitus sui clade et ignominia a terra ista expu-

Arbilror autem relatu dignum, ut et sancti-

Syriamquefugavit; nequede redeundospem illi ullam reliquit. Umaro autem fato defuncto Ezidus (Cizidus) quispiam bomo levis et inconstans
lil,

iu

tas vestra audiat,

quem

finem ignavus

iste et

vene-

ficus Hebra;us habuerit. Ezidus (Gizidns)

enim,qui
dimidio

facinus perpetraverat, ultra anuuin

cum

regnum

accepit.

non
cl

vixit, in

ignemqiie aiternum descendit. Postfuit, in

19.

crat llebneoruni

Per ea tempora in Tiberiade dux quispiam impiorum,cui nomen Sarantape,

quam autcm mortuus

prisUnum ordinem

cbys (Scrantan!)icus), officina diabolorum quibus viUarc animas lusus est et jocus, bomo pnesUgiator et veneficus, et Ecclesia3 Dei bostis
bilis. Ilic

statum imagines restitulae sunt. Filius autem illius Ulidus nomine indignatus Hebrajo, tanquam
interfectori patris,

iinplaca-

coegit. Ita
acce|)it.

is

falsi

turpissimamortehominem mori sui vaticiuii dignum praimium

animadversa Ezidi (Gizidi) regis levitate, bomineui aggreditur, polliceturque Hebra^orum ingenita maUtia se regi quajdam praedicturuni, et vatem acturum in maxime necessariis rebus sc otrert. Eas ob res cum csset insinuatus tyranno
:

Sanctissimus episcopus Mesena; (Emesai)

Ego parvulus eram in Syria, quando Sarracenorum princcps imagines subvertit. Ilactenus
dixit
:

de bis Nicicna Acta

quibus argnas eos qui anle

Leonis imperium id factum volunt, ut Ccdrenus;

Volo, inquit, o princei)s,

modo me audias, raUonem quamdam iudicare tibi, qua poteris faciUime el vitam commndam degcre, et triginta annos regnum it(|uabili in potestate conservare. Stultus
autem tyrannus spe
animi
et

cum non

ante huiic annuni idem rex Barbarus rc-

gnare coepcrit.
22. Vidisti, lector, quibusgloriaripossint ante-

signauis Iconoclastte,

nempe
iu

Judaeis, et Sarracenis,

desiderio longioris \il;e

a quibus et, prohdolor!

levitate elatus (erat

deditus et prccditus) respondit

jusseris

20.

enim bomo voIuplaUbus Qua;cumque mc facere, modo possim, agam. Veneficus autem IIebra>us confcstim in:

quit

Sine ulla dilatione jube universuni per reEi)istoIam, qua; passim circumferatur, scribi

transversum actus esl Lco Isauricus imperator, de (]uo boc eodem auno ])0st reccnsita illa dcGizido Arabum rege, ista mox Thcopbancs subilit Perccpta crgo amara isla ct illicita, ne(]uamque doctrina, Leo imiicrator multorum effcctus estnobis causa malorum. Porro
:

gnum
cl

cum

inveiiisset

indiscijdinationis

bujus consen-

mitU, qua

omuem

iniaginem

ct

picturnm, sivc
el allariUus sit,

ca in labulis, sive in opere nmsaico, in parietibus,

sivc iu vasis sacris, aut
et (luaccumqiie

taneum quemdainBesernomine, quinatus (luidem de Cbristianis fucrat, sed caiitivus iii Syriam ductus, refuga fidei quajcst

indumenUs

inCbristum repertus

esl,

Cbristianorum Ecclcsiis repcritur, deleri, expungi, aiifcrri, el ex toto subverti mandes ueiiue illas solum, verum omnes similitudincs, et earnm etiam (lua; iii foio ornatus et boneslatis graUa collucantur. Nulki igilur lalione
in
:

Arabum dogma seclari ajiparuit. Is antc teni])us non multum ab illorum servitute liber etfecliis,
cuin vciiissct ad Kcmpublicam Bomaiiorum, ob

robur

coriioris

ct

conscnsum

iirav.e oi^inionis

ho-

'

Joan. Damasc. de haircsib.

* Anaslasii

veriio

ila

Imitali suul,

'

Coiic. Nic.

II.

Act. V.

injuriain infcreiiles Eccleslis Uci.

Tojius

XH.

3'J

306
noratus estab
tor in maf,Mii
tlaljat

GREGORII

II

ANNUS

10.

CMRISTI 723,
;

eodcm Leone: qui et inipcratoris iauhujusmali piaculo fuclus est. Concorctepisco|ms Nacoliai, qui indiscipli-

PRyECLARAM FVNDARE DOMVM SVB CVLMINE MONSTRAS

TALIBVS VNDEMEAS TENDENS AD SIDERA PALMAS

autcm

ci

VOCIBVS ORO DEI FILI PRO PLEBE FIDELIS

QVI REGIS ANGELICOS C.ETVS QVI CVNCTA GVBERNAS

operam dans, consimili vita vivcbat cum ijiso . Hucusque de anni hujus rcbus gestis Theophanes. Addunt alii, Judsos, qui Leoni pra'dixissent imperium, id exegisse hoc anno ab eodem
nationi ejus

FAC PR/ECOR VT CRESCAT MECVM CATHOLICVS ORDO, ET TEMPLO CONCEDE

ISTi

VT SALOMONI LOCVTVS,

imperatore, sed errant plane,

ante Leonis
,

dum

istud de Gizido

Haec in visitatione, et cultu exhibito venerando capili sancti Anastasii Persaj martyris, quod superius Romaiii ab Orieute translatum audisti. Porro pius rex adeo in ejus amorem exarsit, ut reversus ei-

imperium factum putant. Certum est autem eum non nisi sub Leone regnare coepisse, annoscilicet quartocjusdem imperatoris post Haumarem, atquesequenti octavoejusdem defunctum esse, Theophane id testante, et ahis. Eodem tempore, quo Leo impius in haeresmi lapsus, blasphemat in Oriente, Deum sanctosque ejus laudat in Occidente Luiliirandus rex Longobardorum. De his auteni concessitDeus insigniaplane monimenta in lucem prodi, quaa temporis injuria, ac si nun-

dem
xerit,

sancto martyri insignem Ecclesiani constru-

ac monasterium; de cujus Ecclesia cjusmodi

'
:

reperitur vetus inscriptio rediviva

In Ecclesia sancti Anaslasii.

quam
ierant,

extitissent aliquando, penitus ohlivione per-

ECCE DOMVS DOMINI PERPVLCRO CONDITA TEXTV

lucem vindicata, hic opportuno loco describenda curavimus sic se habent ':
sed
in
:

EMICAT ET VARIO FVLGET DISTINCTA METALLO

MARMORA CVl PRETIOSA DEDIT MVSEVMQVE COLVMNAS ROMA CAPVT FlDEI ILLVSTRANT QVAM LVMINA MVNDI
EVGE AVCTOR SACRI PRINCEPS LEVTBRANDE LAEORIS
TE TVA FELICEM CLAMABVNT ACTA PER jEVUM
QVI PROPRl/E GENTlS CVPIENS ORNARE TBIVMPHOS
UIS TITVLIS PATRIAM SIGKASTI DENIQVE TOTAM.

gVANDO LEO CECIDIT MISERO DOCTORE SVASVS

SCHISMATIS IN FOVEAM RECTO DE CVLMINE C^SAR

TVNCEGOREGALESSTATViniS(Hlc)MIHICONDERETIIERMAS MARMORIBVS PVLCHRIS LEUTBRANT REX ATQVE COLVMNIS; SED ROMAM PROPERANS POSTQVAM DEVOTVS AD IPSAM

PERVEM ATQVE SACRO

CAPITI

MEA BASIA
IN

FIXl

SANCTI ANASTASII SERVVS T^TS ECCE REPENTE

De monasterio autem sancti Anastasii ab eodem tunc erecto mentio habelur inferius in ejusdem
regis obitu, de

PATERNA DE SEDE MEO HAKC

'

PECTORE CHRISTE

quo suo

loco dicetur.

Antiq. Inscript. in Appeud. pag. IICS. n. 10.

'

Antiq. Inscript. in Append. pag. 1168. n. 8.

Anno periodiGrseco-RomanaB 6216.

Anno Mvr Hispan. 761. Anno Gregorii papoe Leonis

11

negirjE 105, inctioato die 10 JuniiFer. 5.

Jesu

Cliristi

723.

9.

Isauri irap. 7. Constanlini Copronyoii 4.

d.5. Bonifacius in Bassia ct Thuringia EvanAnum. 1 ad 17. Sanctus Bonigelium prcedicat

facius Evangelium in Hassia et Thuringia felicissimo successu pradicavit Tunc o, inquit beatus Ludgerus in Vita S. Gregorii TJItrajectini episcopi, a priores ct prudentiores Francorum, qui electum Dei martyrem Bonifacium, ejusque discipulos, venerabilem Gregorium et socios ejus in tanta vir:

erat ) non celare, Coepitque et virum Dei Bonifacium velle videre, jussitque eum venire ad se, Qui cum venisset, non staipse rex
sibi condigno receptus est a competenter dilatus, quia fuerunt quidem pseudodoctores et adulatores, qui famam sancti viri et discipulorum ejus obfuscare et impe-

summa apud eum

lim in initio bonoi'e

rege,

sed

sic

dire conati suut

tute

operuni

et

fortitudine

constautiaj

nosse et

die crevit

intelligere potuerunt, coeperunt eis et sua offerre

rum

ejus

apud regem, Verumtamen ex illo honor hominis Dei et discipiiloapud omnes, qui fidem illorum et vitam

amor

et

laudem tantoe beatitudiiiis et unitatis apud regem Fiancorum, seiiiorem videlicet Carolum (qui rexdicitur, quiarerum
diligentius de die in diem, et

scire et investigaie interius desiderabant,

etjuxta
filiis

dictum Evaugelii, justificata est sapieiilia a suis, Redierunt electi Dei iterum ad sua,

et in

GREGORir
coepto opere sine ulla hfEsitalione

ir

AXNUS
in

10.

CHRISTI 723.

307

permapcnles

Tliuringis et in HLassis, ubi tunc teniporis niaxime

cpus erat doctrina illorum,

oli

yicinitateni

Pagano-

rum,

et indoctani

plebem

2.

Consecratur Romoe episcopus.

e suis certiorem

Postea de
fecit

prospero suscepttn praidieationis eventu Gregorium

papam per unum

sanctus

Bonifachts. statiinque

Romani
ordinatus

litteris Apostolicis

invitatuseo contendit magnis itineribus, ubi pridie

Domini conquirunt, episcopi et archiepiscopi nuncupantur . Ita accurate Serarius. Posterioris gcneris episcopus fuit S. Bonifacius, ut ex sequentibus magis palebit. Ubi factus episcopus, Bonifacius simpliciter appellatus fiiit, nulla veteris nominis facta mcnlionc, vel conjunctim vocatus est Bonifacius et Winfridus, ut is indicaretur Bonifacius, qui prius Winfridi nomen gesserat. 4. Gregorius II Bonifacitim Ecclesiasticis et
magnatibus Germania commendat.
ergo

kalendas
festo

Decembris

est

episcopus in

Postquam

sancti Androa^, ut cx AVillibaldo in ejus Vita

inquit Othlonus lib. 1, cap. 20, de Bonifacio

num. 2. Quod boc anno factum esse demonstrant litteroe Gregorii papai postero post Bonifacii ordinatiouem die, omnibus Cbristianis in
refert Baronius,

ordinato episcopo loquens, hujusmodi promissio-

ncm coram Grcgorio

ia

papa pcregit, tunc

prffiferre, et

ct ipse

eum

omnihus adjuvare,
libelluin,

veneraristuduit.

Germania
nio

constitutis inscripta', et recitata; a Baro7,

Nam

in qiio

sacratissima Ecclesiastica}

num.

quarum

tia?c

est subscriptio

Dat.

institutionis jura, Pontificalibus digesta conventi-

kalendis Decembris, imperante domino piissimo Augusto Leone, imperii ejus anno septimo scdet Constantini imperatoris ejus tilii anno quarto, Indictione sexta . Mendosa tamen Indictio, legendumque, Indictione septima. Sirmondus quidem
;

bus, habcbantur,
clerus,

ei

donavit, pnccipiens, ut

tam

quam

ca^teri

populi suo regimini subji-

ciendi, institutis talibus erudirentur. Sed et familia-

ritatemSedis Apostolica;
jeclis

mendum
ideoque

in
et

annisutriusquc impcratoris esse putat,

anno elapso Bonifacium creatum esse episcopum. At ex ejusdem Pontificis litteris annis sequentibus dalis liquet, non in annos imperatoruni, sed in Indictioneni errorem irrepsisse. Pra;terquam quod librarium in uno, quam in duobus peccasse, longe verosimilius. In juramento quod Bonifacius eidem Gregorio prastitit, a Baronio

sibi omnibusqucsibisubreservandam privilegio confirmavit, sicque eum litteris transmissis non solum Carolo, duci glorioso, qui per idein tempus Francorum regnuin gubcrnabat sed etiam universis

jiercnniter

Ecclesiasticis

viris

principihusqiie

in

Germania
.

constitutis

municndum commendavit
Epistolas

Refert

postca

idem auctor

sex Gregorii papa3,

quas

et

Baronius exhibet.

5.

S. Bonifacius Alt-Saxonibiis a Gregorio II

num.
3

4 recitato,

cadem

Indictio vi

legitur,

sed

commendatus.

utrobique mendosc.

dem

Pontificis Epistolam universo

eis

Othlonus num. 13 rccitat ejuspopido provin-

Sed

nulli

sedi affigitur.

Anno

dccxix
lega-

cicB

Alt-Saxonum missain, qua

commendat Bo;

sanctus Bonifacius pneco Christiana;

fidei,

lusque Sedis Apostolica) creatus est, ut auctorilate Apostolica Gentibus, quibus Cliristus nondum an-

nifacium cpiscopum, Germania! apostoluin (juod de Gcrnianicis Saxonibus intelligendum csse inter

omnes

convenit. Porro Mabilloniiis saec. iv Bcne-

ipsumqueconcionandi officium adimplcret, sed hoc anno consecratus est cpiscopus, ut Apostolicaj dignitatis auctoritate fulciretiu', et in officio pra^dicandi cunctis

nuntialus, Evangclium pra^dicaret,

dict. part. 2, in

Elogio Historico vcnerabilis.Ioannis

abbatis Aetlielingicnsis, qui erat genere Eald-Saxo,

ut prodil Asserus in Vita Aelfredi Anglia; regis, no-

acceptior fierel. Distingueiida auteni

duo episcopoul

rum

et

archiepiscoporum
inqiiit,

gciicra,

observat
:

Serarius Not. xxv in Vitam sancti Bonifacii

Quiet

Eald-Saxones fuisse veteres Saxones, Frisonihus finilinios; vocem vero J?W apud Anglos Saxoncs perinde soiiare, atque Alt apud Tcutoncs scu Gernianos. Alt vero Gcrniaiiis vetus significat,
tavit,

busdam,
lentur.

certa sedes,

certusque locus

fixus cst, ciijiis episcopi

aut archiepiscopi appelincerta sedes, nullusque

iis

prohaiite Smaragdi abbahs Commcntario in Donatum, qui nonduin luccni vidit. Is quippe auctor in lib. 2, cap.

Quibusdam vero

certus et fixus locus, et posterius hoc genus iu

plerumqiie Gentibus ac provinciis invcnitur, quaj

ad Christi fidcm aggregari primo inceptant.

10, dc Patrononiicis agciis, Altmir vetulus mihi, intcrpretatur, ut coiistat ex fragmento ab codcin Mabillonio in Analcct. toin. ii
relato.

Cum

Quaiii

enim

ii,

qui Evangeliuin

iis

annuntiaiit, liuc iiluc

placuit,

ut

Alt-Saxonum voceiii liic quantam possum Bonifacii

explicarc
legalioni

congregatum adluic ovile in una quapiam aut dilione aut urbc obtineant episcopaJcni quidem presbjteroriim ordinandorum, vuriisque in locis collocaiidorum, vel
procurrere debcant,
nc(|ue
,

luccin alTundam.
0.

Mandata Gregorii

II unde desumpta.

Qua; Gregorius suis

est, dcsuiiipta

liltcris

mandata complcxus
ix Gclasii \\\\\m

vidcntur ex Epistola

archiepiscopalcm ctiam creandoriiin cpiscoporuin

potestatein

ab Aposlolico accipiunt, scd

iiiccilis

primi ad episcopos, per Lucaniam et Brutios et Siciiiam conslitulos direcla quinlo idus Martii,
Astcrio et Prcesidio viris clarissimis
aiiiio

interca

vagaiilur scdibus, cl ad vcruiii sunuiuiin-

coss.,

id

est

quc

aniiiiaruiii

Paslorem (>hristuin

.lcsiim, (|iiot-

CDXCiv

ut dc singulis Coiiitius

i|uol et

undi(|uc

possnnt, ovi-s congregaiit. VA hi

niim. 27 cl
vciidis

se(|.

hoc aiino ostendit. Gregoriiis tauicn do cahabciis,

silcl (ielasius, ct

quidein pra'Cise ac siinplicitcr cpiscopi, vcl gcni;ratini

illicilis

ordiiiatioiiibus scriiioncin

cjus regionis, in

qua lahorant, grcgcmqiic

incininil

Afrorum, dc quibus

hanc

308
rationem reddit Gregorius

GREGORII
,

II

A.NNUS 10.

CIIRISTI 723.

quod

aliqui

eorum

mox

laudato,

ait

Manictia^i, aliqui rebaptizali ssepiiis sunt probati .

(nempe
cia, quffi

Izidus) huic
:

Saraceni priusquam in Hispaniam transirent, Afri-

obsecundavit
similitudines

et

Tyrannus deccptione captus (nempe Juda^o) levitate usus mittens deposuit ab omni provin:

cam occuparunt, ct extorres Alricani sese iii Europam infundentes, victum ex ordinibus Ecclesiasticis cccperunt quairere. Verum quia plerique eorum
agniti sunt, vel Manicbfei, >el Donatista;, universali lege, ut
cst,

Baronius num. 8 scribit, sancitum ne Africanus aliquo modo a quopiam episcoporum ordinarctur. Neque dubium, quin Gregorius per Afros designet Donatistas, quia in

erat, sanctaslmagines,etresiduas hoc modo non parcens deturpavit EcclesiasDeiperveneficumHebrffium sub potestate sua sitas, antcquam perveniret malum ad terram istam , additiones nempe imperio Roniano subditas. Neque enim intra biennium cum dimidio califa; edictum ad plurium notitiam, iino ct oinnium
:

sub ipso
et

magno

numero fueruut in Africa, tismum dcfenderunt.

7. Jzidi califce

cl pertinaciter

Anabap-

illud

norum Imagines.

A num.

Decretum adversus Christia17 ad 2:2. Tbeopha-

non pervenire non potuit. Certum tamen videtur, ubique non fuisse cxccutioni mandatum alioquin Joannes monachus de illo ut de re parum cognita locutus non fuissct in Concilio. CombeQ;

sius in Scriptoribus Historia; Byzantina;, qui posl

nes anno Incarnat. secundum Alex. dccxv, qui kalend. Septemb. superioris Christi anni inclioatur,
narrat Judscum
lifffi

annis xl
si

quemdam Izidi Saracenorum caArabum principatu potiturnm pro-

misisse,

venerandas Imagines e Cbrislianorum , indeque Izidem generale decretum adversus eas promulgasse sed paulo post exstinctum esse, ut ex eo etiam narrat Baronius. Verum bajc adversus Imagines persecutio ad annum dccxxi pertinet. luConcilio euim NicsnoII,
Ecclesiis

eliminaret

Tiieophanem scripsere, pag. 312, graece et latine recitat narrationem Joannis Hierosolymitani monachi, quia non meminit eam integram reperiri in Actione v Synodi Nicffiuae II. 8. Moritur Jezidus Saraccnorum califa. Ad num. 22. Elmakiuus in Historia Sarac. cap. 16 docet, Jezidum Saracenorum califain an. Hegirce cv, die XXV Siaabani, id est, die iv Februarii sequentis Christi anni mortuum esse, et imperasse anuos iv

et

mensem unum

ei(}uc

successisse

Bisiamum
decimus

Act. V, cujus verba recitat Baronius ex versione

ejus fratrem. Is inter

Saracenorum

califas

antiqua

et vulgata, legitur

Cum

hoc

egisset Ezi-

septimus uumeratur.
9.

dus, non plus

quam duobus
cst .

annis et dimidio vi-

Moritur Theodo JI Bajoarice tetrarcha.

vens defunctus
califa

Ezidus autem seu Jezidus

mense Februario anni occxxiv vivere desiit. Quare medio circiter anno dccxxi in sacras Imagines grassatus fuerat. In vulgata quidem versione,

Ad hunc vel praecedentem annum retrahenda secunda profectio Romana sancti Corbiniaiii, quam anno sequenti Baronium secuti narravimus posl;

quam cum
pit,

nulla amplius mentio occurrat Theodo-

quam
ultra

secutus est Barouius

uum.
versione

21,

habctur,

nis 77BajoaricC tetrarcbte, qui

liujus, ut videtur,

eum

honorifice exce-

annum cum

dimidio non vixit. Sed btec

et

mors

contigit. Ei suicrstes

versio ex textu

gricco

Anastasiana

fuit

Grimoaldus

filius

ac tetrarcba, sed TJieodebalet forsan

emendanda, Corrigendus
Izidum
exstiuctuir. esse,

et

Tbeoplianes,

cujus

dus ante patrem e vivis excessit,

Theodebertus aller Tlieodonis
ria3

etiam

versionis verba recitat Baronius

sancito ad

uum.

17, qui ait,

filius,

nonduni satanico ejus plurium aures et notitiam publicato . Joannes enim monachus in loco Synodi Nictcna) II

tetrarcha, ut

tam ex

dictis,

utcrque Bajoaquaui ex dicendis

iiitelligere est.

GREGORII

II

AXNUS II. CHRISTI

724.

309

GREGORII

II

ANNUS

11.

CHRISTl

724.

1.

Bonifficins Gentilinm conversioni in Gcrsajictoritm virorum. litteris

iit ei

nullus ullam contrarictateiii, vel dainnalio-

mania laborans mntuis

adjnvatur et maxime S. Grerjorii II papa. Annus seqniturRedemptorisseptingentesimus vice-

iieni

adversus

eum

facere debeat, nisi ut oinnitemvel defensione, quie-

pore sub nostro

mundeburde

tus vel conservatus rcsidere debeat. Et ut ccrtiiis

simus quartus Indiclionis septiman, quo

in

S.

Boni-

facius cpiscopns ordinatus a sanclo Gregorio papa

nam

Urbe, rediens in Germaniam, fidem Christiamirifice propagavit de quo ista ex ejus disci:

pulo \Villibaldo
ciscitur in

'

Tantarum itaqne lilterarum

credatur, manu propria subter flrmavinuis ct dc annulo nostro subter sigillavimus.Hucusquelittera) Caroli ex formula consueta, qua ejusmodi littera; patentes pro securitate ab eodem principe scribi solerent: in quibus voceillabarbara,mandeburde,
,

auctoritate fretus sanctus prtesul Bonifacius profi-

scias ex Glossario,

quod a|ipositum

est

ad capitu-

Germaniara, veniensque ad Carolum principem supradictum (cognomento Martellum),

litteras

Romani

Pontificis ei

altulit
illo

seque ejus

ditioni el patrocinio

committens,

annuenle, ad

seu tutelam alicujus personae. 3. Sed de praedicationis ejus fructibus ut aliquid decerpamus, audi ejus rerum gestarum scriista

lare

regum Francorum,

signilicari tuitionem,

Cattorum (quos Hessos vocant) quibus jam ante pradicare ca'perat, regionem abiit . Sed hic opportune reddendaj sunt littera; ab eodem Carolo tunc dattc eidem Bonifacio accepimus eas a Fronlone Duceo societatis Jesu professore, viro Eccle:

ptorem exVVillibaldo, qui supcriusnarratissubjicit Ad Caltos(ul dictum est) postijuam accessit complures, inquit, illicrepcrit, Cbrislianareligione
:

abjecta, in varios incidisse errores

et fonlibus clain vel [lalam

alii

ciiim lignis
alii

sacrificabaiit,
et

aru-

siasticarum antiquitatum studiosissimo

psit (ut aitj

qui exscri-

spicia,

divinationcs,

pra?stigias,
aliis

incantationes

ex scripto Codice Ecclesia; Virdunensis,

sectabantur, pleriquc
addicti
;

nelandissacriflciis erant
veritatis,

(|uo continentur Concilia geueralia et provincialia:

jiauci

vero in via

quam

seniel

cujus et nos alia reperimus exemplaria.

didicerant, persistebant. Quoruni (luidem consilio

Dominis sanctis

et apostolicis cpiscopis,

du-

arborem quamdam

iniraB vaslitatis,

quam
in

[irisca

cibus, comitibus, vicariis, domesticis, vel

omnibus
Major-

voce, Jovis arborem nuncupabant,

loco qui

agentibus junioribus nostris, scu missis dccurrentibus, et amicis nostris, illustris vir Carolus

Geisiner dicitur, servis Dei ipsis assistentibus, excidere tentavit. Accurrit autem inagna Ethnicoruni

Domus benecupiens vestri.

2.

multitudo, illum tanquam

apostolicus vir in

Cognoscatis qualiter

necare volentium. Sed

retur,

cum

hostcmdeorumsuorum arbor paulum ca^de-

Christo pater Bonifacius episcopus ad nos vcnit, et

mox

nobis suggessit, quod sub nostro

defensione
gratanti
liter, uti

cum

recipere

mundeburde vei debcrcmus quod ita nos

:

partcs disrupta est.

Dominum
lio,

quasi divinitus agitata, in quatuor Quod ccrnenles Etbnici illi, laudantcs fidem complexi sunt. Sanctus

animo

fecissc cognoscite.
ei

fecimus

manu
et

Proinde vos tanoslra roboratam dari,

auteni praisul,
cx
illa

communicato cum
beatissimi
Petri

fratribiis consi-

ingcnti vasta; arboris

mole oratorium

ut

ubicumque, ubi

ubi ambularc videtur,

cum
de-

construxit, in

Apostoli lionorem

nostro aniorc, vcl sub nostro

mundeburde

et

iilud dcdicans .
4.

fensione quietus ct conscrvalus essc dcbcat, in ea

ratione ut justifiam rcddat, ct simpliciter justitiam
accipiat. Et
si

Hic

sistc

gradum,

icctor, apostoli Bonifacii

dum

asscctaris vestigia.

Primum omnium

velim

aliqua causatio, vel nccessilas

ci

ad-

pcr lcgem dcfiniri non potiierit, usquc ante nos quieliis vcl conservatus esse debeat lam ipse, quam (|ui pcr ipsuiu sperare videntur,
vcnerit, qua)
Apud Sur.

considercs lanti viri iaboriosum apostolatum ad Gentes, populos sciiicet, qui adhuc idolorum cuitura tcnebantur iin|diciti
:

immcnsus

plaiic liic la-

bor
fixis

ipsi

in

subeundus fuil. Qiiis tam allis radicibiis lam duris et agrestibus aniinis inolitam

'

dic v Junii.

superstilionein cvcllcrct? Quoties ob

cam

causaiu

310
ipsi

GREGORir

ir

ANNUS
illa

11.

CHRISTI 724.

luerunt Apostoli Pauli prrc animi angustia

'
:

deos, utpote alios ab aliis goneratos coacti didicerint

rcpetenda vcrba

Supra

modum

gravati

sumus

supra \irtutcm

ila

ut tfedcret nos efiam vivere?

mundum,

item interroga, utrum initium habere bunc an sine initio semper cxtifisse arbitrenhabuit, quis liunc creavit
:

Testcs sunt ejus rei diversre ab eo

Epistola; scripta?
,

tum temporis quibus auxilium precum enixe

:

tur. Si initium

procul-

dubio anle constitutionem mundi, nullatenus genitis diis

postulat ab amicis Dci

qui id naviter implesse vi-

invenient subsislendi, vel babifandi locum

nec defucrunt pra;slo essc laboranti in Evangelio quibuscumquc valuere subsidiis etiam corporabbus, utpote quod vir apostolicus et in boc fulgcret insignibus apostolatus, quod niagna pre-

dentur,

dum

mundumenini non hanc

et cffilum, sed

visibilem tantum terram

cuncfa etiam extentalocorum spatia,

qua; ipsi quoque Pagani suis imaginare cogitationisine initio semper extitisse boc muItisrefutare,acconvincere documentisque etargumentis stude:tamen alfercantes interroga, quis ante natos deos mundo
si

bus possunt, dico. Quod

meretur paupertate inter Gentiles

immites, ac feros, ut

illos

agrestes,

mundum

contenderint

cum

Apostolodicere posset*

Usque ad banc horam ct esurimus, et sitimus. et nudi sumus, et colapbis csedimur, ct instabiles sumus . Mittcbant enim alii ad eum vestimenta alii vcro consoalii ad victum stipem , libros alii
,

imperaret, quis regeret;

quomodo autem subdere

facere

dominatui, vel sui juris

mundum

anfe se

lationem,cxbortationemquelitterisimpartiebantur.

autem a diversis impartita offlcia ille Ventanus in Anglia episcopus, qui (ut superius dictum est) ejus ad apostolatumvisus est primusfuissc suadcndo et adjuvando promofor, dum Romam primo proflciscentem ad Gregorinm iiapam litteris commendatitiis faerat comitatus bic inquam ubi acce[)it ipsum perarduam ad prspdicandum Gentibus Evangelium
5.

Inter alia

semper subsistentem potuerint. Unde autem, vel a quo, vel quando institutus, aut genitus primus deus, vel deafuerit; utrum autem adliuc generare
deos
,

ac beneficia, Daniel

deasque

alios,

aliasque suspicentur. Vel

si

jam non generant, quando, vel cur cessaverint a concubitu, et partu. Si autem adhuc generant, infinitus

jam deorum

eflectus

numerus

est, et

quis-

nam

inter fot tantosqne pofentior

sit

incertum

susccpisse provinciam, catecbesim ad

eum

misit,

qua possent ipsi Gentiles instrui ad credendum. Extat ipsa quidem, quam ex duobus codicibus scriptis,

mortalibus est; et valde cavendum, ne in potentiorem quis offendat. Utrum autem pro temporali ac pra;senfi, an potius pro a3terna et futura beatitudine colendi sint arbifrenfur. Si pro temporali,
in

quorum

ante

meminimus,

collatione facta bic

tibi

reddendam putavimus. Sic enim se liabet': Venerando et amando antistili Bonifacio

Quamvis

quo jam feliciorcs Pagani sint, dicant quid autem se suis consequi sacrificiis lucri suspicantur Pagani, cunctis sub potestate existentibus, vel cur
:

in
dii

potestate sibi subjectorum ficri permittunt ipsi

:

Daniel Dei famulus.

quid

ipsis

trihuant,

si

talibus indigent, cur

simc, te

mi frater, consacerdosque charisprimam virtutum promereri gaudeam

,

non ab ipsis magis potiora cliguntur? Si autem non indigcnt supcrflue jam talibus hostiarum
,

palmam, qui saxca

corda
biliter
fldei

sleriliaf|uc

bactenus Gentilium
fiducialiter

collationibus placare se posse deos putant. Ha3c et

magnitudine fretus
fertiles

aggre-

diendo, vomcre Evangelicaj pra^dicationis infatiga-

subigens in glebas

quotidiano labore

multa alia, qu nunc enumerare lonnon quasi insultando, vel irritando eos, sed placide, et magna objicere moderatione debes.
his similia

gum

est,

convertere niteris; ut vere

tibi aptari
'
:

propbeticum,

Et pcr intervalla nostris item Christianis hujusce.

moili confutandae sunt dogmafibus superstitiones,
et quasi
fusi,

Evangelicunique dictum possit

Vox clamantis in deserto, etc. Tamen secundaj portio palma; non incongrne ipsis ctiam parabitur, qui tam pio, tam

e latere tangendcB,

quatenus magis con-

quam

exasperati Pagani erubescant pro

tam

salubri o])eri congratulando, quibus valent subsidiisfavent,

absurdis opinionibus, et ne nos latere ipsorum nefarios ritus ac fabulas a;stiment.

6.

corumqueindulgentiam competentibus

adminiculis supplent, quo alacres coeptum praidicationis opus, et frequenter Cbristo generare fllios
tes

Hoc quoque inferendum

dii
,

si
,

sunt

et

bene

scilicet justi

omnipotennon solum

Unde et devota benevolentia pauca tua) suggerere prudentiffi curavi quo magis advertas
studeant.
:

secundum

meum

sensum, qua potissimum ratione

verum etiam [luniunt contemptores et si horum ntraque temporaliter faciunt, cur crgo parcunt Christianis totum [icene
suos remunerant cultores,
;

agrestium obstinationem convincere proinptus queas.Neque enimcontraria eis de ipsorum quamvis

falsorum deorum genealogia adstruere debes, sed

orbem ab eorum cultura

evertentibus? et
terras,

cum

ipsi

avertentibus, idolaque iidem Christiani fertiles

secundumeorumopinionesquoslibet ab

generatos per complcxum mariti, ac feminae concede asserere, ut saltem niodo hominum nalos deos, ac
aliis

vinique et olei feraces, ceeferisque opibus abundantes possident provincias ipsis autem, id
;

est,

Paganis, frigore semper rigenfes terras

diis

cum
toto

eorum
que

reliquere, in quibus jani

falso

famen

deas,
aiite

homines pofius non deos esse coepisse, qui non erant, probes. Cum vero initium habere

orbe pulsi,

regnare putantur. Inferenda quoin

ipsi

sa;pius cis est orbis auctoritas Christiani,

cujus comparatione
I

paucissimi in vanitate anjacti-

II. C.di,

1.

1.

Cor. IV.

Eadem

iiiui'

sii|icnui

duo e.\em-

tiqua adhuc purseverant, et ne, quasi de legitimo

sein|)er a [)rincipio

piaria

EinsL xiu.

* Isai.

XL.

super i[asgentes deorum

, ,

GREGORII
tent

II

AJvTNUS 11.
prius

tibi

CHRISTI 724.

311
operuni deprecor
et

imperio, intimandum

eis

cunctum

ueratorem
iit

omnium bonorum omnium

niundum idolorum deditum

sti

cultura;,

donec C!ui-

in c;eleslibus niansionibus,

in a^ternis

gratia omni|Kitentis conilitoris, rectoris, uniusuofitia iiluminatus, viviticatus, reconciliaest:

tabernaculis
iiiihi

beneficiorum luorum, qua;

cl in
sii-

que Doi

pnestilisti,

alernalem mcrcedem,

tusque Deo
nisi

nam quod apud

tilii,

Cliristianos fide-

lium quotidie baptizantur

a soixle et reatu Gentilitatis,

quid aliud faciuut quo totus olim

constrictus est, per singulos eos purgant?Ha3ccliaritatis iutuilu, frater u)i,

pcrna curia Angelorum beatorum restituat. Qiiia sa'pe sive solamine librorum, sive vestimentorum adjuvamine pietas tua tristitiam meam consolata cst sic et adhuc precor, ut augeas quod coe|)isti
;

breviter tuae

commemorare

id est, ut

libuit dilectioni.

Et qui corporali prffigravalus lan-

guore laboro, itautcongrue illud Psalmista; dicere possim Cognovi quia justum judicium tuum, et
'
:

mihi cuin auro conscribas Epistolas domini mei S. Petri Aposloli, ad honorem et reverentiam sanctarum Scripturarum ante oculos car-

nalium [)ra3dicando
hociter direxit,

et

quia dicta ejus, qui

me

in

vere
tiam,

alflixisti

inde obnixius

tuam

peto reveren-

maxime sem[)er

in prffisentia cu|)iam

quatenus

ritu serviunt, pro

cum his qui tecum CLristo in spime supplicationum fuudere pre-

me vino compunsua anticipet misericordia, ut qui juste corripuit, clementer iguoscat :

ces digneris,

ut Dominus, qui

ctionis potavit, cito etiam

liabere. Ad scribendum hoc ergo Eobam (Eobanum) presbyterum destino: fac ergo,ororcharissima, de hac pehtione nostra, sicut benignitas lua de cunctis precibus meis solebat, ut et hic o|)era tua ad glo-

riam

caileslis Patris

aureis

litteris

fulgeant. Valere

pro[)heticumque ilJud sua faciat pietate

:

me quoque

in Christo, et sanctis virtutibus ad meliora con-

gratabundum posse cantare Secundum ^ inultitudiuem dolorum meorum in corde meo consolationes tua; la;ti{lcaverunt aniniam
Christo bene valeas
,

scendendo proficere
his verbis'
:

le

oplo . Rursus ad

eamdem

et

dos charissime
7.

. Ista

meam. Opto ut in mei memineris, consacerDaniel ad Bonifacium.

y. Dilectionis vcstrae

clenientiam inlimis iin-

Sed quas ipse Bonifacius soleret legationes precum pcr Epistolas mittere ad diversos, secundum quod Paidus Apostolus ait ^ Ad.juvantibus
:

ploramus [irccibus, ut pro nobis intercedere apud auctorem omnium dignemini et ne ignoretis causam hujus petilionis sciatis quia peccatis
; , ,

exigentibus

conversatio

peregrinationis

nostrae

variis tenq^eslatibus ilhditur,

undique labor, un-

et

vobis in oratione pro nobis

ut ex

multorum

dique furor,

foris

pugnae, iutus timores, su|)er

,

[lersonis, ejus

qua; in nobis cst donationis per mui-

tos grahae

dem

agantur pro nobis , docent [)lures ejusargumenli litterae ad diversos, diversis tempo,

omnia gravissimum quod vincunt insidia; falsorum fratrum maliliam iuQdehum Paganorum.
Rogate ergo [lium defensorem
vitffi

noslrLC

et

ribus datfE

et inter alias

quae ad

Eadburgam
regi

sive

unicum

salulare laboranlium refugium

Agnunr
inter ta-

Eadeburgam abbatissam. Fuit

quoque juvabatur
bus,
|)ere

ista

Cantiorum

Dei, qui abstulit (leccata

muudi, ut uos

afQnis, ut qute dicentur, suo loco docebunt, cujus

in extrema paupertate muncriUbros sacros ad erudiendos populos acci,

hum
ciosi

luporum

cubilia lustrantes, dextera sua pro-

tegente, iltesos custodiat, et ubi debuere esse spe-

et

consuevit
datffi

ut ipsius Bonifacii
:

ad eam

lit-

tera;

declarant

harum

tres hic subjicienuis

[)erbreves, ex iisdem quai

acce[)tas,

diximus exem[)laribus

atque
scribi

nondum (quod sciamus) alicubi cusas, primum onmium illam, qua petit ab ipsa deaureis
htteris

pedes portantium lucernam pacis Evangelica^, non inveniantur tenebrosa errantiurn a|)0statarum vestigia sed magis Pater [liissimus accinctis lumbis nostris perQciat lucernas ardentes iu mauibus nostris, et illuminet corda Gentilium ad contemplandum Evangelium gloritc Christi. Interea pre:

Epistolas

Petri

A[)Ostoli
,

cor, ut intercedere pietas vestra pro

istis

Pagauis,

quo acce|)isset ad Gentes apostolatum ejus quoque litteras [)rffidicandas in Genlibus auri nilore fulgidas, [)rai tanti Aposloli amore ac reverentia secum haberet, quod immense amantium est, ita affici erga eum quem cu[)it. Ouanti enim fecerit cultnen A[>ostolicum Pctrum, jam audisti, cum |)riniam onuiium(|uam ibi inlcr Gentes erexit Ecclesiam, voluit Petri nomine atque memoriainsiut

qui nobis ab Apostolica Sede commissi sunt, dignetur, ut eos Salvator mundi ab idolorum cultura
eri[ieredignetur, etaggregareunica; mairi Ecclesi;u
CathoIicaeQliis, ad

qui vult

laudem omnes homines

et

gloriam nominis sui%

salvos Qeri, et ad agni-

tionem

veritatis venirc. Vale .

:

Sed

et missis libris,

rursus ad eanidem [laucis his

10. B Dilectissinue
ritalis clicnlelae
'

sorori etiam

dudiim

s[ii-

gniri

Petrus

illi

in

ore semiier, sicut in mente, et

pro[iiii([uilate

connex;e EadhurgijC
[ler-

in o|)cre jugiter erat.

Sed jaiu ab eo tunc scrijitani jierbrevem E|iistolam audiamus: sic euim sehabet:
8.

abbatissa; Bonifacius

servus servorum Dei,

ennem

in Christo

salulem.

iSeverendissinue^ ac dilcclissim;e sorori

Charissimam sororem reinuneralor ;eternus

EadburgJD (Eadeburga;) abbatissae Bonifacius exiguus servus servorum Dei in Chrislo o|)tabileni
charitatis salutem.

jusloiuni oiicruiii in su|ieriia keUlicet curia Angelorum, qu;c sanctorum librorum niunera transmit-

lendo exulem
el

Germanicum
([ui

s[)iritali

lumiiie cou-

Deuiu omni|iotenlcm relrihutorem

cwiii.
'

remu-

solala es

quia

tenebrosos angulos Germani-

Psal.

l'sal. xciii.

Eod. Cod. Kp. xxxi.

Eod. CoJ. Ep. XIX.

1.

Tim.

li.

'

Eod. Cod. Ep. XX.

312

GREGORII

II

ANNUS

CMRISTI 724.

carum gentiiim lustraredcbet, nisi liabcatlnccrnam fiedibus, et lumen seinilis suis verbum Domini, in laqueum mortis incidet. Pneterea de ciiaritate tua
confidens, obsecro, ut pro
pestatibus ([uatior,

me

orarc digneris, quia

siarum incolumilale dic noctuque precibus pulsantes, in Deo remuneratore oinnium salutem. In primis itaciue scire te volumus, o dileclissime, (juia grataiitcr accipimus, noslram par,

peccatis mcis exigentibus, periculosi

maris tem-

vitatem vestris sanchs orationibus

tibus et orationum assiduitatibus,
diclavit,

commendatam,
Deo
instigante,

rogans, ut ille qui in altis habitat et humilia respicit, indulgens flagitia, praestet mibi verbum in' apertione oris mei, ut
currat
,

ut sicut vestra benignitas de Missarum solemnita-

et

clarificetar

inter

Gentes

Evangehum
fi-

itaquoquenostra niediocritas devota mente implere conelur memoriaciue nominis veslri in

;

gloriaj Christi .

Hucusque

Epistola.

septennis monasteriorum nostrorum synaxibus per-

Erat jugis coinmunicalio precum piorum

petua lege censeri debet, quia in septenario

|)erfecti sajpe
sitis
,

numero

dehum Anglorum cum

ministcrio,

suo

gentili

Bonifacio in
ipsius

designanlur. His itaque bcne compo,

quod susceperat apostolatus,

me-

el

Deo adjuvante

dc

animarnm

regulis rite

inoriam facienhum in sacrosancto sacrificio Missffi: testati sunt id litleris ad eum scri[)tis, quas ex iisdem
codicibus depromptas his subjiclmus. Sic enim se

dispositis, et

de interioris hominis Iiabitu aple conterrena^que substantiaj admi,

dicto, et exteriora

habent

'^

Domino

sincerissimo

meoet dulcissimo

clia-

ritatis ciiltu, et

praicipue Dei gratia copioso

sem-

perque

in Christo [lastoralis curae

,

regimina guber-

nanti Ronifacio

qui et Winfridus, archiepiscopo,

Deo largiente, sub vestra; voluntahs arbitrio contineri voiumus, ita tamen ut orationum vestrarum adjutoria benevolentiam almitatis vestrae in Ecclesiis Dei frequenlare faciatis, et sicut te pastorem in populo suo praedestinatio Dei fieri voluit, ita et nos
nicula
,

qus sub
,

noslra potestate

redacta sunt

Torthclmus episcopus servus servorum Dei in Do-

te

patronum

sentire
et

mino salutem. H. Desiderabiles

, ,

defunctorum,
litteras

satagimus. Nomina quoque viam universalem ingredientium,

excellenUse vestrse

suscepimus quas relegentes cognovimus tuam piissimam devotionem ferventissimumque amoreni, quem habes propter bcatam vitam,utdextera

prout opportunitas anni exegerit, ex utraque parte adducentur quatenus ut Deus deorum et Dominus dominanhum, qui vos in episcopatus regimen ponere voluit suam plebem ad individuae Trinita, ,

Domini protegente, mediteris

ad fldein Calholicam atque Apostolicain pro tuce animte redemptione corda Paganorum Saxonum converti. Quis enim audiens haec suavia, non Ia;tetur? Quis
die

ac

nocte

tis

agnitioneni, et Unitatis substantiam per vos ad,

ducere dignelur. Preeterea

,

o piissime pater, hbi

non

exultet et gaudeat in his operibus, quia gens nostra Christo omnipotenti Deo credat? Per gerulum

vero apicum tuorum,

modicum

tibi

munusculum,

intimandum curamus ut gerulum prasentium litterarum devota mente anobis trausmissum scias, et sicul Cdelem tibi comiierimus esse, ita et eum veridicum iu omnibus invenies . Sed accipe alias eodem argumento conscriplas
:

sed magni affectus pignus transmitto, simul et indicans omnia, quae a parvitate nostra petere dignatus
es, libentissime

13.
tatis

suscepimus, hoc

est,

quod
;

in sacris

cio,

Reverendissimo pra?suh', et pite paternipraerogativa divulgando archiepiscopo BonifaSigebaldus licet indignus et ullimus famulo

Missarum celebritatibus, et in quotidianis precibus tuK sanctitatis memoria celebretur optaiites et

obnixe deprecantes, nostra;
fragilitatis conscii,

rum

Dei famulus optabileni iu

Domino salutem.
si

Primitus snbnixis precibus, ac

progenicu-

hoc

lans flexispoplitibus, utindulgeas, obsecro, pehtio-

idem a

vestra parte, quanto merilis excellentiores

nem meam,

(juam rogavi
(Ebbo), id

te

per
ut
est

tuum presbyterum
indicaret

estis, tanto circa

nos perfectius observari. Festinet

nomine Eobo
scopus

est,

tibi
,

meam
epi-

igitur vestra

celsitudo

novum

Christo

populum

petitionem et desiderium, id

ut

meus

esses

coacervare et dedicare. Profecto enim habetis jirotectorem humani generis Redemptorem Dominura

cum meo

episcopo Daniele, et pro tua cle-

nostrum Jesum Christum. Fraterno ilaque affeclu salutantes vestram excellentiam, et divinam deprecamur jugiter clementiam, quse vos vestrosiiue omnes in omnibus operibus auxiliari dignetur,
ut

mentia hoc mihi concedas; ac si ita fuisset, sicut eum rogavi, putabam a te de me aliquem consolationis sermonem venire ad me. Notum sit Ubi,quia ex eotemporenomen tuumadscriptum habuissem,

cum Missarum

solemnia celebrarein, siniul

,

cum

cum

Christo in futuro regnehs sfficuIon.Hac-

tenus Torlhelmus episcopus. Subjicinius his alias aliorum insignium viroruin eodem argumento
conscriptas. Sunt hujusmodi
12.
^

nomiuibus episcoporum nostrorum et modo non cesso quandiu subsistam. Et si supervixero tibi, cum

nomine

patris

noslri

Erenualdi

episcopi

tuum

adscribo nomen, non quiademerilo mei peccaloris

Domno

gloriosissimo et

cum

honoris af-

fectu venerandissimo Bonifacio archiepiscopo Ael-

buvaldus, Deo donante, regia potestatefretus, simul abbatia cum omni congregalione servorum Dei in nostra provincia , Altilhrouum pro Eccleet tota
Eplies. VI.

sed de misericordia Dei et spe tua, , habes in Deum. Ideo deprecor te, ut tecum memoria mea secundum parvitatem meam et in praesenti et in futuro persistat. Vale in Christo . 14. Precuin igitur gentilium suoruni , Dei

confidens sim

quam

'

EoJ. Cod. Ep. xl.

ibid.

Ep. xliji.

Ex eod. Cod.

Epist. xli.

GREGORII
amicorum
S.

II

AXyUS

II.

CHRISTI 724.

313

Bonifacius divinitiis roboratus, qua;difficiliima,

majora prastanda fore minisfris novi Tesfanienti

que ardua ac
honiines ad
Cbristianos

majoribus sumptis
sibi

spi-

quam
slratio

vcteris, Paiili
ista

sentcntiaredditurmanifesfum,
ad
Coriiitliios
iii
'
:

ritibus, tentat.

Parumque

visum

est gentiles

scribente ipso

Quod
filii

si

minifiiit

Cbristianani fldem convertere,

dejiravatis
corru[ilis(iue

nisi

mortis

litlcris

deformata

lapidibus

in

nioribus ad

gloria, iia ut

non possent intendere

Isracl in

normam

Christianaj religionis induceret, reduce-

retque in primis eos, qui sub diversis Ecclesise ordinibus militarent

,

faciem Moysi propter gloriam vultus cjus, qua; evacuatur ; quomodo non magis ministratio spiritus erit in gloria?
in gloria est,

ad autiquitus traditam

legi-

Nam

si

ministratio damnationis

busque praescriptam Ecclesiasticam disciplinam. Conatus est ista pro viribus , in quibus 'ipsi laborandum plurimum fuit cum pra^sertim hairetici nonnulli fidelium mentes erroribus labe;

multo magis abundat ministcrium justifia; in gloria . Sed et cum ministratorii spiritus dicunturab eodem Apostolo * Angeli, in ministerium missi eorum, qui ha;reditatem capiunt salutis plane in primis invigilandum ipsis est et
:

factare conali essent.

Nam

audi quiC ex Willibaldo

:

idem

(jui

supra

iiergit

narrare auctor

ministrandum

His ita gestis, in Thuringiam profectus est;

ejus(iuc gentis principes

iis, quorum munus est, ut plurimos erudiant ad salutem. Bonifacius igitur, cum tot

magna
apud

ex parte a Chri-

tantosque de praidicationis semente,

absoluto,
collegisset

nondum anno

stiana religione deficientes corrigere studuit.

Cum

proventus, de his omnibus

enim

rcligiosi principes

illos

imperare
:

desiis-

Gregorium

Romanum

Pontiflcem reddidit cerfioextant.

sent, simul etiam religio vacillare coepit

at

quidam
,

rem
tis

lifteris suis,

qum non
litteris

Verum

ex reddi-

Pseudo-Christiani Dortbuvinus

Bertherus

Ean,

ad

berthus et
puri

Humedus apud

eos hospitio recepti

;

festa.

eum ab ipso Nam hoc

flunt ista

pariter

anno,

omnia manijam inchoata

hffireseos illis auctores fuere

cumquc

ii

ipsi

im-

Indictione octava, reddita; Icguntur Gregorii papse

scortatores et adulteri ingens viro Dei ccrtaexcitassent, ab illo egregie confutati

ad

eumdem Bonifacium
,

litterte,

ad eas quas ante

men

dignam

idem

ipse ad Gregoriuin scripserat de

ubere fructu

retulere su;b vesania;

et expulsi
\ii.

mercedem

excommunicati

ex prffidicatione collccto
ejus Ecclesia)

ab Ecclesia. Manabat interim longe lateque fama praedicationis ejus, etcredentiumnuniLTo magnfefiebant templa instaurabautur monasteria accessiones construebantur, atque in iis etiam illud exstructum est, quod est in Ordorff, in honorem sancti Michaelis Archangeli, congregata illic servornm Dei
,

deque ncgotiis ad statum optime disponendum. Quajnam auintelligemus exipsis Gregorii

datis,
litte-

tem

ista fuerint,

ris in

fine
'
:

anni hujus ad ipsum

qua; sic se

habent
46.

Reverendissimo

et

sanctissimo fratri

Bonifacio Gregorius scrvus servorum Dei.

Credita; speculationis sollicitudine permoti, Evangelica quoque institiitione, qua Christus ait'
:

multitudine, qui omnes Apostolico

laboribus
suis

more
et

viventes,

ea

qua3 ad victum

vestitum
in

Obsecrate
rarios in

Dominum

messis, ut injiciat (mitfat) ope"

:

necessaria sunt, sibi comparabant.

Quod autem

messem suam

tuam proinde reveren

:

honorem
saretur
,

sancti Micliaelis illud a;dificatiim fuerit,

dam

fraternitatem ad imitationem Apostolorum (ut

pra;ccpti sunt
'
:

ejus ha;c ratio est.

Cum

vir Dei in Thuringia ver,

Domino jubente
in

Euntes praedicate

prtcdicans et baptizans

apud flumen

Evangelium regni

Gralis accepistis, gratis date)

Oraham, tentoriis fixis, (|uadam nocte permansit, Tota autem nocte illa lux caslitus sparsa, locum, in quo ille manebat, ambivit, atque in ijisa luce sanctus Michael Arcbangelus ei apparuit, eunKiue in Domino conlortavit. Mane vir Dei laudans ct benedicens Dominum, Missarum solemnia illic celebrat, ac deinceps eodem in loco pramlium sibi parari jubet. Diccnte ministro dcesse cibum, quo respondit Itane ? Quot hominum vesccretur
,
:

partibus Ilispaniarum (Hasbaniarum vel Hesso.

gentis,
in

rum) ad illuminatioiicmGermana;

um-

bra mortis sedeiitis,dirigere prsvidimus, lucrum quia servus ille de ut iiide aiiportarc debcres negotio talcnti (sicut scriptumest) fidus in futuro
;

auctori absenti
tiic

Dco

fecissc.

Qiiod (juia ex obedieii-

munere ministerium

veibi ccrnimus adolere,

et prffidicafionis pra^conio

populum infidelem
:

(ut

innotuisli)

millia
milii

in desertis annis

quadraginta pavit
jiotest

manna?

audivimus converli Domini potenlitD gratias referentes, ut ipse, a quo boniim onine protatis, tibi

indigno servulo suo non

alimoniam suppeditare ? His dictis mensam. Interea quredam avis advolat,

ore ferens, qui
illo

unius diei jubet apponi

et

cedit, et qui

(ut

ad agnitionem vult omnes venire verioplamus) cooperetur, et a tencbris ad

piscem

die ad

cibum

sufliccret, ante

mensam
agil

deponit.
,

Tum

vero sanclus pra^sul gratias

Deo piscenKjue mandat ocius prjcparari. CunKiue ex illo comcdissct reliquias in flumen
,

projici jubet,

etc.

Subdit de erectionc
in

illic

facta

lucem po[>uIum illum sua; potenti;c iiis[iirationc reducat. Hinc cnim vobis merccs copiosa credimus, quod ab omnipolente Deo adscribatur in cajlis '. Bonuni enim certamen, si pcrseveraveris, possis cum A[iostolo dicere, certavi, cursum consummavi, fidcm servavi; sed ut coronam [icrcipias

Ecclcsi;e et monasterii

honorem
non

S.

Micliaelis
'

Arcliaugeli. U"is istaaudicns

pulet,
si

lide

dignissima
2. Cor. 111.

recolat mente, quoties in divinis lilteris

Hcbr.

l.
'

'Greg.

Hoin.

Angclos apiiaruisse patribus Icgilur? Cerlc (|uidern

Pont.

Luc.

x.

Matlh. ix.

I.

ii.

Ep.

vii.

tom.

ii.

Ep.

Marc.

ult

' Matlli

xx.

2. Timolli. IV.

ToMis XII.

.40

31
laboris insiste
:

GREGORIl
pollicctur

II

ANNUS

11.

CHRISTI 724,

enim Deus j^erseverantiNec le niinfE teneant, nec dejiciant tcrrores sed fixam in Deo tenens fiduciam, veritatis verbum denunlia. Erit enim ex adbus
in

teretur hujus

mundi honoribus
claustra

el

quomodo

ei

fnicin salulem.
:

nec

murorum

trani|uillitatem

praestare

potuissent, et
divitias,

quantum

liujus

mundi formidaret

jutorio

ilivino

protectio

tantuni

sit

bonum

in

voluntate oi)US. Igitur quantos ab errorc converteris, syllabarum tuarum rccensito textu cognovi-

mus,

laeti

ubercs Deo gratias agentes, de lucro ani-

quippe qui nec unuin vcllct ha])cre colonum. Sccretum vero petens, ut ei omnes jierturbationes animi sui at(|ue angustias libcre posset referre , lacrymis fusis flebili voce deplorat, ut suum secretum imposito honore perdiderlt, ia pristina petitione persistens, ut ad

marum
desidia

exultamus.

coenobium ipsum
cellulam inclu-

17.

Porro pro episcopo

in

illo,

qui nunc usque

ire

permitteret, vel in

quamdam

quadam

eadem gente

praedicationis ver-

deret, vel in aliqua secreta silva ad

ipsi

operationem

bum
filio

disseminare neglexerat, et nunc sibi partem quasi in parochia defendit, Carolo excellentissimo

concederet agellum.
19.

His auditis, tantam

compescat suadentes, paternis litteris scripsimus, et credimus quod hoc vetari ipse vero opportune, importune prajdiprfficipiat care qua; sunt salutis, non desinas. Igitnr Thuringis et Germaniaj populo, ea qua; ad anima; rcspiciunt utilitatem et salutem, scribere non omisimus,
nostro, ut
:

eum

miratus
scil.

est

summus

papa

humilitatem ejus eoque a se dimisso, ad

secreta necessaria

Synodum congregavit (colligens presbyterium, ct episcopos qui in Urbe praesto

conventu
ista recitavit.

essent), et in eo

auditis,

una voce eum

reverti debere

Quibus illi proclama-

inter alia ut construant cpiscopia

et

Ecclesias

condant, injungentes

'.

Ipse

enim qui non vult

bant, multis testimoniis Scripturarum id confirmantes. His ita dicentibus, virum Dei in medium venire jussit quorum verbis se victum conside:

mortem

peccatoris, sed magis ut convertatur et

rans, ut injunctum sibi

a sancto Patre officium

oainibus daturus incrementum. Deus te incolumem custodiat. Dat. priJie nonas Decembris,
vivat, erit

modo omitteret, et a lucro vacuus rediret ad aream cum summo ibi aliquantum temporis
nullo
:

domino piissimo Augusto Leone a Deo coronato magno imperalore anno oclavo (nono) sedetConstanlino magno ejus filio anno quinto, Indictione
;

retentus honore, benedictione accepla, vaiefaciens

oninibus,

tristis recessit .

Ha!c Aribo ejus in epiipsi Ticini

scopatu successor, qui de his, quae

historiam
20.
ita

cum

Gregorius ad Bouifacium. Casterum reliquae littera;, quas se ad diversos scripsisse tedesiderantur prajlerea et ipsius statur, non extant Bonifacii alice littera; ad Gregorium Pontificem
octava .
Hffic
:

Luitprando Longobardorum rege intercesserunt,

contexuit
:

Cumque

revertendo Papiam pervenisset,

ad portam urbis feretro impositum cujusdam mortui

crebro conscripta;, imo et ceetcra ab eo gesta reliquo tempore Pontificalus ejusdem Gregorii ; de

corpus effcrebatur,

urbis magistralus. Qui

sciscitabantur. Erat

quem universus sequebatur mox ut virum Dei conejus viri, qui

quibus illud tantum innotescit, accersitos ab eo ex Angiia niinistros, insignes hcmines, quos inshtutis
a se Ecclcsiis prcEficeret, necnon probatai castitatis feminas, qufc mulierum curae et monasteriis vir-

spexere, subtiliter de persona ejus atque vocabulo

autem cadaver

caballum sancti Corbiniani Roniam venientis ante rapere ausus fuerat. Eos aufem omnes pavor ingens
invasit
:

ginum

pra;esse deberent, de quibus

agemus anno
virtiites

quia

ille

desperatus a

medicis facinus
confessus est.

sequenti.

suum non

abscondit, sed
vir sanctus

jiublice

iS.S. Corbiniani episcopiFrisingensis

et prcBclare facta.

Tunc quoque
in

cum omni

humanitatis

Eodem ferme tempore cum

amore
quietis

reverentia a rege receptus, regalem deducebatur

divinse virtutis miracula,

S.

Corbinianus Frisingensis episcopus perfunctus

esset annis octo ei^iscopatus,

Romam

aulam, quia nequaquam principem latcbaut qua; per viarum spatia

et

venit ad
teret

Gregorium Ponlificem, ut missionem pequam non obtinuit. Qui ejus res gestas conscripsit Aribo ejusdem civilatis episcopus, ubi multa admiratione digna, quae in
ab episcopatu,
itinere contigerunt,

ab eo,
Christi

per

eum

gesta fucrant, et propterea miles

ampliorem ab omnibus recipiebat honorem, quamvis ille ea omuia voluisset silentio

premi.
21. Sedente autem rege, et cum eo viro Dei, mulier ipsius tunc defuncti orbataviro et viduata, flebili vultu vestigiis viri Dei provoluta est, adducens viri Dei caballum a viro suo machinis diabolicis et nefandis raptum insidiis, forma et specie

enarravit, ista de accessu ad

"-

a Ipse iter proseGregorium Pontificem subdit quens Romam usque pervcnit, et oratione facta ad utraque bcatorum Apostolorum Petri et Pauli
:

limina,

adSummi

Pontificis beati Gregorii praesen-

tiam veniens, ad cjus se stravit vestigia. At ille surgere illi imperans, sedemque juxta se poni facieus, sedere pracepit. Qui cum sedisset, non modica dona sancto Dei viro obtulit, et cuncta sibi de

decorum, quasi de obitu

viri sui

mortis

reum

insuper ducentos solidos viro Dei obtulit, dicens virum suuin eadem die percussum fuisse, quaille-

sua conversatione displicentia enarravit, quomodo videlicet, et quibus, quasi immensis fiuctibus, quaEzecb

viam viri Dei impedire pracsumeadem percussione languor quotidie dolori fomitem minislrasset, et ut jam a medicis desperatus sibi praeceiusset , ut omni diligenlia
cebrosis machinis ut ab
psit, et

'

xviii.

'

Extalapuil Sur. die viii Scpleuib.

ipsum custodiret caballum viro

Dei,

si

Deo adju-

GREGORII
vante, eo reversus esset,
faciniis
illi

II

ANXUS
et ejus

11.

CHRISTI 724.

315

omnino redderet,
et

obtutibus, eosqne per suos jngiter

destifit,

confiteretiir,

insuper debitre iTni^enut ju-o

sionis ei

aurnm

afferret,

ejus

anima

vir

admonere non tam execrabile conjugium relinquerent; congruisque temporibus jam quidem si converteut

sanctissimus deprecari divinam clementiam dignaretur.

rentur ad poonitentiam, blanciis sermonibus Dei regnuin promisit porro si permanerent in mali:

Quibus dictiscompassuseminentissimusrex, et dolore ac tremorecompunctus, statim ex throno prosiliens, genibus provolutns est episcopi, rogans ne hoc sperneret, quod mulier obtulit, et insuper suum reciperet quod amisit. Vir autcm Dei ne totam eminentio! familiam contristarot, quam ob

tia,

terrorem magni judicii Dei, a5lernum(|iie

cis

cito

venturum

minabatur supplicium.

Tandem

omnipotentis Dei consolante clementia, perduxit eos ad promissionem separahonis suse.

24.

Tunc

vir sanctus in

Domini

Christi Jesu

confisus gratia, eos fecit ad

suam

venire praisen-

mortem

tanti viri flentem

conspexit, et in

magna

tiam

qui venicntes

humi

se prostraverunt

ambo,
ita

esse desperatione animae illius, universis petenti-

et extensis

ad pedes ejus brachiis, se graviter pecreos esse, confessi sunt, et

bus ad suscipienda qnse mulier obtulcrat, tandem

casse, se

nimium

regem ut surgeret, petiit, leviterque eum consolari cnepit, etc. Ex his, et aliis pietas quidem ipsius I^uitprandi ab omnibus prsecoactus consensit
:

pura confessione ad poenitentise confugerunt remedia. Quorum capitibus vir Dei manus imponens,
signo
ffiterna; salutis

eos

munire

curavit, ex

humo

dicatur,
sior

quomodo scilicet erga Dei servos propencsset, quos omni obsequio colere consuevit.
sic

eos erigens,
signavit,
solatia

tum

graviter lapsis poenitentiam desalutis

viam

eis

ostendit,

remediorum

Utinam
2-2.

semper ad finem usque perseverasset 1 Porro quod ad sanctum Corbinianum pererga principes
et

tinet,

sicut
se

Deum

timentes beni-

eleemosynaruni largitate, jejuniorum et orationum frequentia, adipiscenda monstravit; et utamplius peccare caverent, solhcite pra?monuit;
sicque

gnum

prajbere, ita in Dei

temptores
inter

durum
et

mandatorum conasperum, quo eos ab errore

cibum

revocare posset, se exhibere solebat.

Nam

audi qufe

ingressi communiter sumpserunt autem a mensa principis vir Dei alimoniam corporis sumpsit, ita illis alimouiam ani;

domum
sicut

Grimoaldum ducem flUum Theodonis ducis Bavaria> intcrcesserunt, cum in suam Cum autem , inquit Ecclesiam reversus est
ipsum
:

marum

pra;dicando

verbumDomini

ministravit.

Hactenus de rebus gesUs cum Grimoaldo duce Aribo. Veruin cum non longius (ut par erat) a se

idcm

qui supra Aribo

pervenit,

ad

principis

pcr

qucmdam

palatium pradicti dilectum ejus

cubicularium cidem principi demandavit, nequaquam se faciem illius videre vclle, aute(|uam lascivam conjugem a se expclleret, quam sibi tunc copulaverat post obitum fratris sui Theodoaldi viduam. Quie i|uidem secundum hujus carnis putredineni pulchra videbatur et decora nomine
,

feminam illam Grinioaldus ablegasset, reversus ad vomitum ulciscente numine, in se suosque Dei vindictam miser expertus est. Siquidem illa necc subtrahere virum Dei haustu veneni cum cogita,

ret

et

opere explere curaret, defendeute Doinino,

vir sanctus

periculum impendens

evasil;

vindicta

autem

in

domum

ejus conversa esl, (luam paucis

his Aribo describit

Pildrud, cl gencre pra;clara, cx Gallia; parlibus ge-

23. Qua; autem, inquit, tales insidias fueril

nitricem secuta

istas

perveneral iu parles. Sed

secuta vindicta, silenUo non

estpremendum.

1'ilius

cum

episcopi dictis consentire nollent, ipse in sua

persevera\it sententia, eifjue egregii pra>dicatoris

Grimoaldi, (|uem nefandocrimine (utdiximus) niachinis diaboli incantaverat, rebus cxcessit humanis
:

Pauli ca verba demandavit, inter ca;tera

'

Quia
Dci

eoque mortuo, Grimoaldus ab insidiatoribus

fectus est. Pra^dictus Ninus, qui

inlei-

neque

adulleri,

neque fornicatores

regnum

neccm episcopo
purgaret, laiicea

possidebunt.
23. IUa autem funesta; Ilerodiadis sequens exemplum, de morte viri Dei cum nialevolis ([uibusdam tractare c(i'pit. At vir Dei memiuerat pro tali criniine Joaimem increpasse Herodem [tropter

per

venenum
finivit
:

scilicetafferre voluit, probrosa inortc

vitam

cumenim ventrem
scilicet),

percussus

interiil.

Ad ultiinumvero Pildrud Caroin Gallias scquens,

lum (Martcllum
gloriain

pro

meritis ejus ab eo repudiala,

perdidit,

omnem

liononjni et

Herodiadem, ([uam tulerat fratri suo viventi uxorem, atque ob hoc ab eo intcremi^tum esse ideoque nullafenus in tantum facinus sc conscntire prffidixit, ante^iuc se esse potius moriturum. Sic ergo quadraginta diebus ab corum se subtraxit
;

propriisque exuta substanUis,

novissime nihil nisi ununi ascUuiu ad subvecUo-

nem

naU ejus, mulla Iribulatione regno privaU, vitalcm amiserunt slatum . Hactenus de his auctor, reli^iua narrarc pergcns tanto quidem Apostolico djgna viro, (|u;c iios brefinivit
:

possidens, in Italia vitam

qui ex illius prodierant utero,

cum

'

I.

Cor. VI.

' Matlli.

xiv. Marc. vi. Luc.

m.

vilaUs causa pra;tcrimus.

31G

GREGORII

II

ANNUS

II.

CIIRISTI

72-'i.

Anno

periodi Giffico-Romana! 6217.

Anno Mrx Hlspan. 762. Anno Ilcgim 106, inchoato 26 Maii Fer. 2 Jesu Gregorii papa; Leonis imp. Constantini Copronymi
die
II

Chrisli 724.

10.

Isauri

8.

5.

S. lionifadtts in Thuringia

et

Hassia hmre-

ca}teris

ticis

convertendls

operam impendU.
initio

A num.

Daniel Ventanus in Anglia episcopus

sibi

ma-

ad

5.

bris superioris

Sanctus Bonifaciiis, qui Chrisli anni

litteris

niensisDcccmGregorii

Roma cum

papa;

Majorem-Domus Francorum commendatitiis discessit, in Bassiam profectus cst annuentc Carolo,

teris
rjui lectis

ad Carolum

laudem comparavit, scriptis ad eum litlerisinstar calccheseos, qua Gcntiles ipsi possent ad credendum instrui. Erat Daniel Occidentalium Saxonum episcopus, qui anno dccxxxi, quo Historiam suam Beda absolvit, adhuc in vivis erat,
gnani

Apostolicis
et in

lit-

ipsum perliumaniler suscepiL

ultra

imiversa

cis et

Rhenum

Francia sartum tectum esse

litterarum,

obiitqueanno septingentesimo quadragesimo sexto, ut produnt Westmonasteriensis et chronographus Mailrosensis. Addit Malmesburiensis lib. 2 de
pag. 241, Danielem adhuc viventem episcopatum abdicasse, et monachum in monasterio Malmesburii exercuisse. Varias ad Eadburgam
Pontif.

prfficepit,

auctoritate

quas Baronius

num.

2 recitat. Bonifacius in Hassia et Thuringia

usquc ad mortem Grcgorii II Evangelium pra^dicavit, ct rcs quampluriinas laude dignissimas gessit, quas Willibaldus ct Othlonus in ejus Vita conglobatim enarrant sine ulla annorum distinctione. Res ab eo in Thuringia gestas, ut Willibaldus, sic
et

abbatissam

litteras

scripsit

sanctus

Bonifacius,

quas Baronius num. 8

et seq. recitat.

Mabillonius
existimat,

saiculo \n Benedictino part. 1, pag. 448,

Eadburgam etiam
sanctus Bonifacius,
plures Epistolas

dictam
ut ipsa

fuisse

Buggam,
fllia

cui
,

Othlonus

lib. 1, cap. 28,

:

ab hiiTeticorum expul-

vicissim Bonifacio

sione ita auspicatur

est,

iliiusque

populi

Ad Thuringiam profectus principes magna ex parte a

direxil.

Bugga enim
:

fuit

Eangythffi abbatissae, ut constat ex Epistola Bonifa-

Clu'istiana religione deficientes corrigere studuit.

ciana xxxvui, cujus ha^c inscriptio

Vencrabili

Postquam enim rehgiosorum ducum dominalio

in cis cessavit, cessare etiam Christiana) religionis

Weiifrido cognomento Bonifacio Eangyth indigna aucillarum Dei, et nomine abbatissa sine merilo
et unica fllia ejus Eaburg coguomento Buge . Baronius anno dccxix, num. 15 existimat, Egburgatn seu Buggam Iiaud aliam esse quam Eadburgam abbatissam, ad quam extant Bonifa-

intentio

coepit,

falsique

quidam

Christiani,

quoiia^re-

functa

rum nomina
et

sunt Drothwin, Bertheri, Cambereth,

Humred,

inter eos hospitantes,

maximam

tica; pravitatis

fornicatores el

sus

hominem

introduxerunt sectani. Qui scilicet adulteri cum validissimum adverDei excitarent conflictum , veris

ciana; liltera

vii, xiii, xiv,

xxi et xxviii.

Verum

Buggam
est,

et

Eadburgam

diversas fuisse verisimile

:

verborum oppositionibus
pensationis sortiti

municati

et

confutati, dignam recomsunt sententiam. Nam excomexpulsi sunt de Ecclesia , Neque

ut inquit ibidem Mabillonius

tum

quia Boni-

facius ad illam scribens,

semper Buggatti cogno-

Willibaldus, neque Olhlonus in qiiibusnam articulis ha^retici isti errarent, produnt, sed tantum
aiunt,

minat, hanc vero Eadbiirgatn ; tum quia ha!c videtur fuisse Eadburga, a qua Leobgytham didicisse

artem poeticam, ipsamet Leobgytha testatur

hujuscemodi Pseudo-Doctorcs non doctrina modo, sed moribus etiam corru])tissimos fuisse.
Othlonus,

in Epistola xxxvi inter Bonifacianas, ut proinde abbatissa fuerit

Winimburnensis monasterii,
;

in

quo

Narrat postea
chaelis.

Bonifacium condidisse
sancti Mi-

monasterium Ordorefense in honorem

Ejus

Leohgtjtha educata est cum tamen Eadburga abbatissa Tanetensis monasterii extiterit. Porro Leobgtjthatn

Baronius num. 13. Constructum illud in Thuringia ad Oratn seu Oraam fluvium, haud longe ab Erfurt oppido. 2. Eadhurrja, ad quam S. Bonifacius scripsil^
diversa a

verba recitat

eamdem

esse ac

Liobam

sanctitale illu-

Eadburga

abbatissa

Tanatetisi.

strem anno seijuenti videbimus. 3. Sigebaldus ttiotiachus, noti vero rex ad Baronius num. 13, reS. Botii faciutti scribit. Reverenfert Epistolam liis verbis inscriptam

num. 5 ad 18. Refert Baronius varias Epistolas, quarum aliqufe a sancto Bonifacio ad varios scripta;, et aliquBe ab aliis ad eum dataj. Pra?

dissimo pra;suli et piaj paternitalis, prcerogativa divulgando archiepiscopo Bonifacio, Sigebaldus

Ucet indignus, et ullimus taniuloruin Dei famulus

GREGORII

II

ANNUS

11.

CHRISTI 724.

317

lam

optabilem in Domino salutcm . Eamdem Epistorefert Serariiis in Codice Epist. Bonifac. et

prffifigit
:

que

ejus

ante laudata verbahffic

Epistola xlix Sidicit,

Sirmondo, anno octavo, post consulatum anno octavo. Sed quia qui Decrctalium editioni prrefuit, ignoravil a tempore Constanlini Po-

cum

gebaldi regis, et in Notis ad

eamdem

Sige-

baldum regeni fuisse Occidentalium Saxonum, apud quos Daniel Ventanae civitatis episcopus, cujus mentio in ea Epistola erat. Et quia ea his verbis inchoatur
:

Primitus subnixus precibus, ac

si

progeuiculans

flexis

pophlibus, ut indulgeas, obrogavi tc

jier

secro, petitionem

meam, quam

tuum

presbyterum nomine Eobo,

episcopus
nius
saec.

id est, ut

tumeusesses
,

gonati imperatores tot consulatus, quot imperii annos memorasse, de industria consulatum praetermisit. Imo neque Sirmondus in Iioc arcanum penctrarat; cum inNotis ad iudiculum Sacramenti a Bonifacio Romas editi, de Leonis imperio et ccnsulatu scribat a Leo Isaurus imperium iniit VIII kalendas Aprilis, et mox, ut conjectura est, consulatum proximis kalendis anno Christi dccxvii . In
:

cum mco
iii

episcopo Daniele

Mabillo-

eodem consulatu
pra^terea

haesit

Cointius citatus

num.

20, et

Benedict. part. 2, in Observationibiis

annum

patriciatiis

cum

Serario etiam

pracviis

ducit,

ad Vitam sancli Bonifacii num. 8, inde deSigebaldum regem Bonifacium jam in cis-

retinendum

putavit.

Verum anno

dccxxi

jam

in-

cpiscopus, sed Bonifacium

sasse,

marinis [)artibus constitutum rogasse, ut cjus esset eam dignitatem recu-

sinuavi, impcratoresaConstantino Pogonato, eodem (he et imperium et consulatum cepisse, eo prorsus

modo quo
in

ne Gentiiium conversioni deesset. Verum ea Epistola, non a Sigebaldo rege, sed a Sigebaldo
ut humile scriptionis genus suasacriOciis

potcstatem
plis

Roma; imperatorcs tribunitiam cumimperio inibant. Quod imposterum controversia esse nondcbet; cum hoc tot excmVeteris

memoria, quam pctit, non vcro ut Bonifacius in Angliam veniat, sicuti Alfordus hoc anno num. 17 observavit. Neque cnim Bonifacio vivente aliquis in Saxonia Occidcntali Sigebaldi nominis rex fuit, et e contra Lullo
successore sancti Bonifacii Ecclesiam
regente,
scripta

monacho scripta, det, et mutua in

adstruxerim.
5.

est.

Baronius in margine carumdcm litterarum

ille ail
:

S.

Bonifacius ad Bispanias missus non

Gregorii ad Bonifacium, ubi

dicate
date,
:

Euntes

prrc-

Evangelium rcgni Gratis acccpistis, graiis in partibus Hcsperiarum ad illuminationein

Moguntinam
o

ab eo Epistola inter Bonifacia:

Germania^ gentis, in umbra mortis sedenlis, dirigere praevidimus , Hesperiarum loco vocem Bispa-

nas
liliis

Lxii,

cnjus hajc est inscriptio

Charissimis

niarum
vel

Denehaldo, Eanbertho, Vinbertho, Sigeherio, Sigewaldo, LuIIus antistes in Domino salutem, qui Sigewaldus non videtur diversusaSigebaldo, a
((uo est Epistola xlix,

reddita, nisi

reposuit, nulla sua; emendationis ratione quod in margine habet Basbaniarum

:

Bessorum. Verum cum oinnes editiones habeant, in partibus Besperiarum, a Germania lonet Bonifacius

qui ideo a LuIIo obtinuit,

gius absint Hisj^aniae,

apostoUcuin

(juod a Bonifacio impctrare

illo

vivere posset.

non potucrat, ut cuni Ea enim Epistola monachis in

Thiiringia positis
duxi,

scripta.

Quod

hic

monendum

niunus non nisi in Germania gesserit, non dubium, quiu Besperiarum nomen in littcris Gregorii pa|)aj rctinendum sit cum ilhul provincias Occidentales
;

ne titulus regis a Serario confictus viris doctisfucuni imposterum faciat.

4.

signiflcet,

quaies

suut Hassia, Saxonia,

Frisia,

Gregorius 11 papa hortatur S. Bonifacium,

ul in ccepto opere insistat.

Gregorius papa

de quibusaucloresVitic Bonifacii loquuntur. Ipsemct Gregorius, ut observat Coinalia3(|ue finitima;,

litte-

ras Boiiifacio e|)iscopo scri|)sit,

lias,

|)artim gralulato-

quod

pleros^juc

Paganorum ad Chrislianam
ul

hoc anno num. 18, in iisdcm liltcris scribens Thuringis ct Gerniania; po[)ulo, ea qua) ad anima; respiciunt utilitatem et salutem, scribere
liiis
:

Igitur

religioncni perduxisset, partiin exhortatorias,

in C(i?pto verbi niiuisterio

non omisimus
distinguit, ut

Thuringosa reliqua Germania

sic

constanter insisterct. Eas

[)ri-

[ler

Germaniam

(iesignet

S|)atiuin

recitat
(lie

Baronius nuni. IG, data;que dicuntur

illud terrarum,

iioiias

Deccnibris, imi)crante domiiio [^iissimo

vcrgit, ct Ilassiam,

Augusto Leonc a Deo coronato magiu) imi^cratoie,

aiino oclavo; sed et Coustanliiio

ccntcsquc
C.

quod cis Thuringiani ad Occasum Saxoniam, Frisiam, circunija[)rovincias ad Rlicnum et Occanum

magno impcratore
octava , u

usque com[)lectitur.

ejus

lilio,

anno

quinto,

Indictioiie

Secunda profectio Bom. S. Corbiniani.

ct seqq.

Septemb. praisentis Christi

qui Lcoiiis

aniii coe[)ta.

Baronius,

Ad num. 18

imperium

aiino

uno

anlici|)avit, iu ea-

rum
el

lillerarum

inargiiie anniiiii Lconis

nonum,
neniiie

Sanctus Corbinianus |)rimus Frisingcnsis cpisco[)us continuis septem annis, ut inquit Aribo in ejus Vita cap. !), post [irofcctioncm

loco octavi notavit, sed iieri^eram. Cuiii

enim Leo

suam Romanam in scccssu (|uo(Iani, eo advenientibus

sccumque commorautibus verbum Dei sedulo miiiiitravit ;
\[>sci\uo

Coiutantinus cjus
aiino uccxx,

filius

eodem
ille

iiiense,

Martio, dicli sint imperalores,

liic
iii

aiino dccxvii,

sed (juia cjus famaniagis iiicrebrcscebat,

oiuiiibus subscri|itionibus aiini

Ires

Luoni

aiii|)lius

quani Cunstantino, nuiiquaiu

iii

supervoiientiitm turbas msienta}'c 7ion potem/,dccrevititeruinRoinaiii[)eigerc, ulcpisc()[)atum

abdicarct, cl sccrcta moiiasfcrii jielcrct.

vcro qualuor, Iribuuutur. Scrarius

caiii

Nohs ad
Lcdiic,

Quarc

iii

E|)isl()lain

lcgil

o hiiiiciaiite

Aug.

Alcmaniiiaiii
sic
iii

|)crvenit,

dciiidc in Gcrmaiiiaiii
ilii

ct

auiK) octavo, |)alriciatiiscjus aiinooctavo . Vcruin

coiisuiulus nouicii oinnino relhiciulum,

Noriciiiii vcniciis,

aliqiiaiKiiu dcuKiiatiis,

icgcndum-

\crbi diviiii scminavit doctrinani, ct nonnulloniiii

318

GREGORII

II

ANNUS

12.

CHRLSTI 725.

sacra vorba penctrabant, gratia Dei, corda in aiig-

esse,

cujus mentio in Vita sancli Rudberti dixi-

mentuni et nuper

ficlei

Cliristi. Qiiaj

gens adluic

riulis erat,

ail Clu-istum conversa (ncmpe per sanctum Rudbertuiu, prinium postea Saltsburgensem epi-

Eo namque teinpore erat ibi devotissimus Theodo dux, etc. cariquc ibi babebantursacerdotes, ut solet apud novitios Profeclio illa Romana, quaiu tardius anno dccxxii suscc|>ta, juxta ca quie anno Dcoxvi, num. 7, in medium adduximus. Quare tunc in Rajoaria, quam Norici nomine Ariljo inlelligit,
scopuin).
.

mus. Corbinianiis, ubi Romam pervenit, frustra Gregorium papam rogavit, ut episcopali niiinere dimisso monasteriiim ingredi sibi licerct. Quare Roma per Longobardiam in Bajoariam rediit cumque per iter aliquo tempore moratus fuisset
:

in

ditionibus Grimoahli, unius e

filiis

Theodonis

liricfati,

eum

ciim Tbeodaldi seu Tbeodebaldi fraleduxit, ut nairal Baronius ex Ari-

tris

nuperrime morlui vidua inceste viventem ad

])a'iiitentiam

principaluiu gerebat Tlicodo secundus, quciii euiii

bone.

GREGORII

II

ANNUS

12.

CHRISTI

725.

i.

Translatio corporis S. Aiigustini ex Sardi-

nia Ticinutn.

Redemptoris

Petrus Oldradus indignus Mcdiolanensium archi-

septingentesimus

vi-

episcopus perennem in Chrislo coronam.

cesimus quintus annus adest octava; Indictionis, quo translatio facta est opera Luilprandi Longo-

Opus, quod celsitudo vcstra,

dum

in urbe
fuit,

Mediolani moraretur, mihi imponere dignata

episcopi de Sardinia

bardorum
cenis, qui
gesta;

regis corporis sancti Augustiiii ex Sar-

ut aliquid de traiislatione corporis beati Augustini

dinia Ticinum, redempto ipso

magno pretio a Sarracam insulam occupaverant. Hujus rei

est ratio

Papiam iuquirerem,
transcriberem
i)otuit,

et fideli
:

sermone
et

celsitudini vestiae
fragilitas

quan:

antequam historiam prosequamur, de tem-

tum humana
quod ex

laborare

elaboravi

pore exquirenda

quam

exactissime,

eo

litteris et libris

quod diversoriim
niantur,

diversae de bis

sententiae inve-

cum

alii

idfaclum dicant anno septingen-

tesimo vicesimo prinio, alii trigesimo quarto. Ex supputalione autem annorum ab eo facta, qui eam

etetiam ex traditione adjuvante, breviter scribam. Beatus Augustinus doctor Ecelesiarum Christi post multa miraculorum sigua , quibus in hoc mundo effulsit; post

regum Longobardorum, multorum legi et audivi, Deo

dicendum esset eam haanno decimo post sexcentesimum, sed exploditnr omnino ista, eo quod necdum eo tempore Luitprandus legnare coepisset. Ut autem nos bic potius colloceinus, Beda bujus temporis auctor nobihs persuadet, quod scilicet producens ille Comnientariuin suum de Sex /Etatibus usque in annuin nonum (decimnm) Leonis imperatoris, ponensque exlremo loco eam translationem, qua clautlil eam lucubrationem, possumus existimare
fusius scripsil bistoriam,

mullam insudationem laborum, qua obslinationem

hsreticorum rectum iter viie depravantium oppugnaverat, Deo animam reddens, honorifice a fidelibus sepultus est in civilate Hipponensi in episcopatu suo,
iii

bitam

Ecclesia sancti Stephani, currente

hoc
ries

aiiiio

eamdem
a

contigisse. Porro rei gestffi se-

anuo Incarnationis Christi quadringentesimo trigesimo; ibique honorifice se[)ultus [)er manum discipulorum suorum, jacuit annis fere quinquaginta sex (lxxiv) deinde iii Sardiniam translatum est a qui ob Christi fidelibus et Calholicis e[)iscopis fidem ab iniquo Transamundo rege una cum Ful:

habeturin
scri[)ta

Eiiistola

ad Caroluiii Magnumpostarchiepiscopo

gentio Rus[)ensi e[)iscopo,

Christi fidelibus in

iiiodiim
iiensi,

Petro

Mediola-

cum innumerabilibus eamdem insulam relegati fueWandali armis Africam vastathesaurus lanlus ab immundis
secuin cuin nonnuliis
aliis

qui

et

Oldradus,
sic

quam

hic tibidescribendam

raut, (juo lcni[)ore

pulavimus;
2.

enim se habet Doniino regum piissimo Carolo Magno

bant

ne

gcmma

el

s[iirilibus |)olIaeretur,

r.REGORII

II

ANNUS
mira-

V2.

CHRISTI 7'25

319
omnibus civilatum suarum

sanctoriim reliquiis (Jeportariint. Ibi multis

rogatis et convocatis

culis clariiit annis duceuiis vif^inti tribus (ccxxi).

Iii

episcopis, et universo clero, usiiue ad finem agri

quo iiianifestum

datiir intelligi, quocl

quos Deus

Dertonensis ad susciiiicndiim tani prsclarum Dei

caros Iiabet, ad sanctilatis eoruin tcstimoniuin clarilicat ct insignit Yirtutibiis

3.

munus cum
Davidico
',

maxiiiia hiiiiiililate i^rocessit; et

more
et re-

niiraculorum.
filio

ad accipiendam Arcain Doniini,

in dccentiori loco,

Unde Luitprando Asprandi

rege, qiio

Longo-

ponendam

properabat

ciiiii

in-

bardorum

tempore a

die obitus ipsius

numerabili procerum

et populi

utriusque sexus
tantis

sancti ducenti et octuagiiita (cclxxxv) anni evoluti

mullitudiue, Deo gratias

ctuin

omnes agentes de
,

fuerant, regno

Langobardorum adepto,

et

perseve()ui

donis datis. Cuni aulein ad locum, ubi jacehat sancorpus, appropinquasset

depositis
et

rante in vero religionis proposito, quippe

tector et defeiisor fidelis

pro-

regalis

Ecdesiarum Dei
si

extitit,

aulffiinsignibus,

nudatoque capite

pedibus

cum

vir certe tanto principalu dignissimus,

pruden-

tanta humilitate etdevotione procedebat, ut omnes,

tiam

sapicntiam

consiliuinciue

quo plurimum
judicaretur, qua
Cliristianis-

qui aderant, mirarentur, et

Deum

sujier tanta de-

valebat, quis inspexerit; justitiaautemetclemenlia

ita

votione piissimi regis laudarent.

6. Ad coiifessorein aulem suum clarificandum misericors Dominus diguatus est multa miracula

insignis haberelur, ut

dif!';cile

in re

majorem promereretur laudein,

simus adeo fuit, ac religionis amator, ut nuUa un(]uam in regno templa sine suo suffragio a>diflcari permiserit
:

operari

mulli eiiim aliquo

otficio corporis privali

aderant, qui recuperata sanitate, alacres ad laudeni

et

nant ul de caiteris taceam, Papia)

prsecipue
Salvatoris

honorem Dei

vociferantes,

laiti

ad |)ropria rc-

|)lurima templa ornatu miro construxit, donatis et

addilis multiscastris et jiossessionibus
in
:

et

palatio suo

oratorium

in

honorem

mundi

exstruxit, ubi et sacerdoles et clericos

multos

instiluit,

qui die noctu(|ue divina officia exsolverent,

ut

attributis muitis bonis,

honestius et alacrius

Deo inservire possent. a Et primo regni

scilicet

meabant. Unde corpus beati confessoris cum laudibus et hyinnis deferentes pervenerunt ad fincs agri Derlonensis, ad prtedium quod appellant Savinariense ubi rex Luitprandus cum universo episcoporum et proceruin comitalu pernoctantes, et debitum tanto patrc officium digne peragentes rex ipse tan([uam unus de plebe prope sanctissimi
,

sui

anno donationem, quam

est, et

corporis reliquias
pcrnoctavit.
7, 8

niinio

devotionis zelo

ardcns

beato Petro Aripertus rex donaverat, confirmavit,

Alpes Cotlias, in quibus Janua

quic-

Cum

autem aurora sequentis

diei illuces-

quid ab ea Alpes usque ad Galliarum fines contincbant. Et beato Pelro Apostolorum principi in

suburbio Papiensi monasterium conslruxit artificis opere excellcnter ornatum, cui etiam indidit nomen, Ca;Ium aureum.
4. a Barbarorum igitiir infinita multitudo Sardiniam expugnare est aggressa quam cum invaet subjugatam deslruerent, loca etiam sissent
:

ad peragenduin iter ad urbeni Ticiiieiisem sisteutes, nullo inodo sanctum corpus inoverc potuerunt, Cum igitur i)lures ad feretrum accedecerel,

nec quicquam proficerent, rex Luitpraiidus deformata facie in terra devolutabatur; quippe qui immenso desiderio lanli patris transferendi reliquias ad urbcni Ticinum aistuabat niinis at tuiii omiiino ab oinni s|)e ceciderat posse
rent,
scissis vestihus, et
:

sancta violenter aggressi

polluebant, inter qiue

ainoveri

sanctum corpus,

Quo

niiraculo

omnes

sepulcruni beati Auguslini. Ha;c

tor et

cum

jiislitiai

cul-

episcopi et proceres stupcbant, cogitantes intra se,

amator religionis Luitprandiis rex audisset,

Iionore et

a sanctic memoria) Pelro Papiensi episcopo, (luem rex

quidnam Deus omnipotens indicare vellet de reliquiis tam gloriosi doctoris, Aderat inter coetum
episcoporum sancta;
tus, ct

maximo

summa

reverenlia ob

vil;e

sanclitatem prosequebatur,

videlicet

coinquinari
:

riensis Ecclesia; pra^sul, vir

memori;e Gratiaiius Novamulta doctrina pnedigeiicre illuslris, ct vere

et inlioncste tractari sanctissimi

Augustini locum

omni scientiarum

legatos suos proceres nobiles

cum magno pondere

et transferrcnt

Dei sacerdos, qui acccssit confidcnter ad Luitpran-

auri et argcnti transmisil in Sardiniam, ut corpus

tanti sancli

duni rcgem, alTirmans Dci misericordiam

bis ct actibus cxtcrnis, setl

iioii

ver-

rcdimerenl prctio,

quamet

magis

votis el oiieribus

primuni ad civilatem Pa|)iensem, Qui jussioni

imploraiidaiii,Qua;rcxhhenlissime monitaaudieiis,
faclo volo, dclibcravit,
si

(lcsiderio piissimi regis salisfacere cui^ientes, navi-

Dominus Dcus oninipo-

gio veneruiit in Sardiniam, et ledimentes corpus

tens corpus bcati Auguslini

mitteret,

sancliim a Darbaris,
Dei
velis

navique ilhid impoiientes,

Ticinum dcfcrri perquod supranoininatum i)riediuiii Savina-

misericonlia et ingenti

corum gaudio
in

plenis

per tiaiKjuillum
|ieriiucli
;

maie
aiite

unius diei el noctis

riense Deo et EcclcsiLc heati Pctri, ad qiiaiii ipsuin sanctum corjius deferre volebat, perpctuo liabeii-

s|ialio

sunl

portuin el stationeiii Ja-

duin tribueret, Factuni

pus dc lerra lcvare
iiullo ullerius

csl

igitiir,

ut
:

cum votum

nucnsem
tam

et

per legatos regi quui facla eraiit de-

pcrsolvisset, accederet ad ferelrum

teiitaret, ita

qui cuiii cor-

nunliaruiit, et ut honorifice occuiTeret ad reliquias

gloriosi corporissuscipicndas,
5.

Quo

audilo, rex

immenso

gr.udio perfusus,

Icvissimum invenit, corpus bcalissiinum, quod prius ncc moveri potcral a [ilurihus,
iit

onere

iiiipcdiciile,

gralias ingentes

Deo referebat, quod desidcrium

:

suuni im|)lcvisset

oinniquc negotio poslposilo,

'

2.

Hef. VI.

320

GREGORII
iion proliibcrotiir ferria (luobiis.
iiif^eiiti

II

ANNIIS 12.

CHRISTI 725.

modo

Pciagebant
rej^is

et canticis Dei

cum

clericis et sacordotibus in

Ec-

igitur iiica'i)tiiin iter^

gaiKJio et exultatione

clesia
iii

pernoclaret, et

tanquam unus do

minislris

Uuulantes Dei omnipotentiaiii, qui vota

facile aiidisset. 8.

tam

canlicis Dei ctiisalmodia se exerceret.Haic traiis-

latio corporis sancti

Augiistini facta fnit pridie ka-

Cum

aulem

in uiiie audituin csset

de ad,

lciidas

Martii,

sedente in sancta Petri Scde bonaj

veiitu regis

cuin reli(|uiis beatissiini confessoris ad suscipienduni corpiis sanctissimum omncs qui

,

residui

fuerant

festinarunt

occurrere,

et

cum

summo
cursn,

honore

utiiote tanto patri debito detuleet canticis, et tolius

runt cuni hymnis

populi coniii

summo

gaudio perfusi,

et

reposuerunl

Ecclesia beati Petri in Cselo aureo. Jure

autem

iu

Apostolica positiis cst Ecclesia, qui pro Ecclesiastica dimicaiis fide, diabolicns

memoria; Gregorio ejus nominis secundo. Excellentiam magnitudinis vcstrie per multa annorum curricula Rex regum Christus Dominus sua dignetur custodire potentia. Datiiin in urbe Mediolani anno salutiferaj Dicarnationis Domini septingentesiino nonagesimo sexto . Hucusque Epistola Petri ad Carolum Magnum. Caiterum cidem translationi sub Gregorio papa secundo facla; adsliiiulatur prajter

dispersit.

hanreticorum fraudes Ubi etiamad sanctitatisejus testimonium,

fidei

Bedam

etiam Paulus diaconus, et ipse sui

et alii

tciii-

poris res gestas

Longobardoruin prosecutus, Maria-

ad argumentum

miraculis claruit. Illud

post translationem

poslerorum multis signis et memoria digiium contigit

nus Scotus, Sigebertus,

historici.

omnes

recentiores

Papiam factam, quo Deo, beato-

Ca;terum diesipsa, qua contigit ejusmodi translationem fieri pridie kal. Martias, perpetua meinoria consecrata, relataque in Ecclesiasticas
bulas
fuit, et

Augustino gratam fuisse eam traiislationem innotuit siquidem multi tactii sacrorum pignorum tantum, ex variis morbis stafim conva-

que

patri

ta-

anniversario cultu in Ecclesia celebris

perseverat.
tO.

luere. Sed insignis

fiiit

illa

apparitio facta quibus-

Caroltis Martellus Sarracenos vincit.

dam

Ullramontanis numero quadraginta, qui petentes Romam, propcviculum Cavse, Papia distanlis
circiter tria millia

Hoc
in

iteni

anno

(ut

habet vetus Chronicon a Pilhaeo

editum, cui libenterasseiitior)Eu(Io Aquitaniae dux

passuum, quo niembra

fessa in

odium

Caroli Martelli vocat in GalliasSarracenos

longo itinere curarent, ])ernoctantes, circa secundam horam noctis abEcclesia qu;B vicinaerat, dicata sanctis marlyribus Cosmai et Damiano, viderunt
egredi
sis

ex Hispaniis. Leguntur enim

haic ibi

Anno

septingentesimo vicesimo quinto Sarraceni ab Eu-

done

in
,

hominem

habitii pontificali

ornalum,

(]ui ip-

rama

auxilium suum vocati cum rege suo AbdiGarumnam Burdigalamque perveniunt

, :

appropincjuans percunctatus
respondissent, se

est,

quo pergerent.

cunctis locis vastafis, et Ecclesiis igne crematis

Cum

Romam

ad Basilicas san-

Basilicam quoque S. Hilarii Pictavis incendunt.

H;ec
ibi.

ctorum

Petri et Pauli proficisci, qiiatenus a Doniino

Eadem apud Gregorium Turonensem

,

in

impetrarent liberari ab infirmitatibus, quibus unusquisque eorum affliclabatur erant enim omnes
:

Appendice

et alios veteres res

:

Francorum

scriptis

infirmi, ideo

Romam

peregrinabanlur,

tum

ut vi-

serent sancta loca,

tum ut sanctorum nierilis ibi quiescentium Deiis eos sanaret. Dixit illis pontifex Dirigite gressus vestros ad urbem vobis vicinam, Papiam nempe,etingredimini templum beati Petri
:

prosecutos qui addunt Cum Sarraceni irent, ut Basihcam S. Martini Turonensis incenderent, Carolum Martellum occurrisse cum exercitu, a quo
;

iidem
rex

victi

fuerint Sarraceni, exercituque

deleto,

eorum Abdirama

occisus fuerit.

Verum

hiec

in Caelo
vestris.

aureo
Quis

ingressi sanabimini a languoribus

de victoria a Carolo adversus Sarracenos obtenta sequenli anuo contigisse, in eodem Chronico ponitur.

esset,

interrogantibus peregrinis, resepiscofesti-

Paulus

'

diaconus his addit, necata fuisse tremille tantum et quiugentos esse

pondit se esse

Augustinum Hipponensem
et

centa quinquaginta millia Sarraceiiorum a Carolo,

pum.

His auditis, stupore et gaudio repleti,

Francorum vero
ducem, qui
ruisse,

nantes Papiain,
dixerunt
:

templum

ingressi,

clamantes
es,

desideratos. Additque

Sancte AugusUne, sicut pollicitus

eos vocaverat, super

Eudonem quoqne Aquitaniae eorum castra irea,

restitue nobis sanilatem. His vix pronuntiatis, sen-

plurimosque ex eisdem occidisse,

illi

puto,

serunt se pristinse incolumitati redditos, et Deo

iKti et

excausa, quod contra pacta conventa

loca sancta

beatoque Augustino gratias agentes, ad propria incolumes remearunt, narrantes mirabilia

quce fecerat
9.

Dominus intercessione tanti doctoris. Dona autem quai piissimus rex Luitprandus Ecclesiai beati Pelri donavit, tam in prrediis et possessionibus,

flammis absumpsissent. Habet eadem de numero occisorum Anastasius Bibliothecarius in Gregorio secundoRomanoPontifice,imoaliquidampIius,nempe trecenta septuaginta quinque milha Sarracenorum
f uisse

trucidata, idque testiflcatione,

ut

ait,

Epistolaj

quam

in vasis aureis et ar-

genteis et vestibus ad Dei cultum pertinentibus, excedunt omniuin piornm et Catholicorum opinionein. Existimabat autem rex ille, se tantum non posse donare ministris, qui custodiebant corpus
beati Patris,
satisfaceret.

ejusdem Eudonis ducis AquitaniEe missae ad Grcgoriumpapam. Habet eademquoqiieMarianus Scotus, et alii recentiores, qui prosecuti sunt res Francorum.
11.

Ubi autem potitus

-,

esset tanta victoria Ca-

rolus Martellus

Parisios

reversurus

Aurehanis

quod opinioni
est,

et voluntati suEe penitus

viri
'

Et tanto gaudio ad corpus tanti

Paul.

iliac.

1.

vi.

II. vet. odil. Pt in nnv.

toai.
i.

XLVi.

Ex

Vila

receptum replctus

quod dieacnoctein bymuis

ojus apud Sur. die

xx Feb.

GREGORII
transiens,

11

ANNUS

12.

CHRISTI 725.

321

sanctum Eucheriiim cjus

civitatis epi-

ctos in Ecclesiasticis Tabulis rcpcriuntur csse relata,

scopum sequi se jussil, sicque abductus ah Ecclesia, jam inunere pastorali annos quindecim bene
perfunctus, in exilium

Thcclee videlicet

',

Lioba3

^,

atque Waltpur*,

gis',

quarum quoque
*

res gesta; scriptis mandatfB

Coloniam mittitur; inde

datus cusiodiendus

leguntur, Lioba;
Liob;c, jussu

videlicet,

atque W^altpurgis

vero in Hasbaniam
tionis

ablejj:atur,

Rabani a Rodulpho ejus discipulo,

et

Roberto duci. Causam autem ejusmodi indigna-

Walipurgis, sive Walpurga;a\Volfhardomonacho,

quod ipsum proficiscentem ad bellum redarguerit, quod decimas

Caroli illam referunt
,

quam
terca

fidelissime scriptae, qui et a quibus Angliaj

,

monasteriis fuerint ha; petitte

narrant. Addit pra;-

Ecclesiarum in stipendia militum convertisset. Porro pro justilia ipsum ista passum esse crebra niiracula ab eo edita declarasse perhibetur '. 1-2. Viros sanclos et fembias ex Anglia in Germaniam vocat lionifacins. Quod ad res Ecclesia; Germania) pertinet, S. Donifacius ejus ab Ecclesia Romana constitutus apostolus, cum ad finem (ut vidimus) anni superioris accepisset ab Apostolica Setle litteras, quibus Gregorius papa euni fnerat cohortatus ad susceptam in prsedicalione Evangelii provinciam prosequendam considerans ^ regiones ad niessem Evangelicam jam maturas, et opustan,

Rodulphus

in

Lioba

eumdemS.

ut

quam

exactissiniam monasticam

Bonifacium, disciplinam

rire curasse,

Germania; populis traderct, ab ipso fonte eam liaunimirum ex domo ipsa prima atque primaria S. Benedicti abbalis, hoc est, ex monasterio Cassinaie, cujus rei gratia misisse tradit

Siurmum discipulum suum, ut aliquandiu moratus, disceret cultum perfectissimum monastica; vitse, quamvis ipse Bonifacius a puero monasticis imbutus fuisset institutis iu Anglia, ubi
illuc
illic

titate

revera his temporibus florebant monasteria sancatque dociriiia, ut tum ex Beda tum ex
,

ex patrio solo cos petendos essc putavit, exAnglia, inquam, undeeisdeni prima
tuni csse messoribus
fax illuxerat
: ;

ejusdem Bonifacii

litteris

inielligitur

scd

nihil

voluit pnctermisisse vir sanctissimus, (juin in Ger-

excmploque
gentes

'

Petri, cujus legatione

manam, quam
qufficumque
conferret;
ret,
liilares

susce|)erat

excolendam Ecclesiam,

ad
et

converiendas
sociis,
;

Barbaras
,

fungeretur,
ut venirent

sciret, vel

existimaret esse perfectiora,

innucns

qui erant in alia navi

cum

adjuvarcnt

ex Anglicana Ecclesia vocavit socios,

largilores

ad tantum opus, omnes quos petehaberet, praesertim vero

edita emerserunt iu
*

conperatores in Evangelio. Et quod sciret exemplo

gentiles suos Anglos, ut plurimis est patcfactum

Apostoloruin, noii inutiles csse ad opus sanctas (luoijue mulieres, quibus uteretur veluli diaconissis,

exemplis. Post
typis

liajc

edita triplicia

Acta S. Wilibaldi,

lucem et necnon
,

(juas pra'ficeret monasteriis, et per

quas

faci-

Wiiiibaldi, aique Walpurga;, a Canisio

collocaia

lius Genliles feminie

mutiia consueiudine allicesanctitate

tonio quario antiquae lectionis, (iuibus(]uidem ista

rentur ad

Gdem

probatas

muiieres

ajque cx Anglia esse petendas utile duxit. Quinaiu

sunt corrigenda, eo quod Wilibaldus non ex Anglia, sed ab UrbeRoma vocatus fuerittempore Gregorii iertii a S. Bonifacio, ctus, inde deductus.
13. Epistolare
et

autem viri isti ai(|ue femina! fuerint, qui ex Anglia in Germaniam ad Bonifaciuni vocati migrarini,
auctiir qui

cum Romam

est profe-

descripsit ex Willibaldo, sic

narrat

consortiwn inter Bonifaciiim

Interim vir beaius pradicans et baptizans apud

regem Cantice

et

Eadburgam

et

Cangyth

regics

Thuringos

et

Cattos,

sive

Hessos, vidit quidem

familice sanctissimas feminas.

Favebat eiiim
in

muliam
ei

illic

extare mcssein, sed opcrarios paucos,

Bonifacio in Evangelio laboranti universa Ecclesia

qui tantaj credentium multiiudini instituenda)

Misit igitur in pairiam
et

Anglicana (ut vidiinus)

nisierii exhibentibus,

aliis seipsos

opus mi-

non suflicerent.
vitijue

suam,

acci-

aliis libris,

aliis(|ue

mune-

nou modo viros reUgiosos,

fuere Burchardus,

mullivaria

ribus

adjiivantibus,
aliis

preces

aliis

imiuirtienlibus,

eruditione prtcsiantes, sed

pra;cipui

etiam feininas. In his

Eiiislolas

scribenlibus,

et

honorantibus, et

LuUus, Wiliboldus,

Wilibaklus, ei ejus frater Witla, et Gregorius. In

fcminis aulem religiosis, matertcra S. LuIIi Cunigildis,

paiernum successit Caiitia; regnuiii,ut testaiur Beda ', ad eumdem ista conscripsit, quibus videas quania fuerit tanti
inter alios, qui hoc ipso aiino in

tt

filia

ejus Berigiclis
et

liem Cuniirudis,
soror
ejus

regis erga Bonifaciuni observanlia

Tliecla,

Lioba,

\Vali|)urgis (Walburgis)

Domno

beaiissimo, et pontificali infula

me-

Wiliboldi et Wilibaldi. S.

Cunigildis ei

filia

riio decorato

archiepiscopo Winfrido cogiiomento

Berigictis liberalibus scieutiis erudiiaj

apud Thuillic

Bonifacio, Hedilbertus rex Cantiu; in

Uomino Uo-

ringos magistric suni constilut;e. Cuiiitrudis missa

esl in

minorum
a

saluiem.
iioslijuam

Bajoariam

ut verbi divini seineniem

Ante paucos annos vcnerabilis abbatissa no-

faccrel;

fluvium ct Ocliiioiurli voluit luanerc Liobain dcnique virginibus sacris apud Biscbofesheuiium pra;lecit.Hucus(jue de bis auctor. Porro cum omncs istae egregia claruerint san:

Tlicclam

apud

Moganum

mine Bugge

Roman;c Urbis

loca sacra-

tissima, oraiionis vidclicet obteniu adierat, exinde

huc rursus remeans, ad propriani venit natriam, et ad monasterium sanciirnonialium leiniiiarum,

ctiliitc, triuiii

quoijue ipsarum uomina inicr san

Marlyrol.
1

Dic
>

Maii.

Rom. die xv Oclob. * Apud Siir. tom. v.

i

'

Koil.

ijic

xxviii Scpleiiib.

Mart. xxviii Sept. ' ApiiJ

'

.MoIjo. iu Nal.il. S--. Ilelgii

ijic

.Kx l'Clir.

- Jiiaii.

iv

Sur. tom. VII die

l.nc. v.

Maii.

"

Anliq. lect. toni. iv.

pag. 481. C95. 705.

Ueda

1.

V. c. 24.

Ex cod.Cod.

lip.

xxxix.

TOHLS XII.

41

322
quod antea sub jurc
inter

GREGORII
Ecclesiastico

II

ANNUS

VI.

CHRISTI 725.
dies mali sunt, et

bcne rcgebat

niam

mulliplicantur quotidie

statim cuni vcnissein rogatus ad ejus colloquium,

alla desiderabilia,

bfec vel

niaxime audilui
ei

nostro inculcare curavit, quod dedisscs

licentiam

faniiliaritcrloqui, de rcl)us scilicetsibi necessariis,

boc skcuIo orationum tuarum sulfragiis adjuvare digncris, et ad hoc ipsum agendum alios (luoscumque vel jubendo,
variaj et improvisa; perturbationes in

scandalis

pleno

multis,

nos crebris

apud tuam alTabilem amabilenKiue sanctilatcm, dum nmbo videlicet Romae essetis, et bmina beatorum Apostolorum frequenter visitando terere non supcrsedissetis. Deinde continuo intulit, quia
diligenter paternitatem

tuam

similiter pro

me

sup-

vel suggerendo possit provocare auctoritutis tuae veneranda dilectio, qua3 semper sit vivaci memoria plena, tarn dum adhuc esse me in hac mortali carne audias, quam etiam post obitum meum, si te promerear habere superstitem. His itaque breviter

plex precibus obnixis compellare curarct, utpote

summatimque

praelibatis,

consanguinitate propinquitatis

nostra; admonita,

terea a vobis

desidero mihi exhiberi,

difficile

unam rem quam

est,

prae-

vobis
in-

quatenus sicut

illa

imbui

proeceptis,

meruit prajsens tuis salutaribus et orationum tuarum beneita et

acquirere valde

esse, juxta

quod mihi

dictione conflrmari;

ego quoque, quamvis

absens, et ignotus corporali prfesentia,

spiritu praesens,
lioc

tamen ut eodem munere mibi necesboc facturum promisisse

in-

duos falcones, quorum ars et artis audacia sit grues velle libenter captando arripere, etarripiendo consternere solo. Ob hanc etenim causam de harum ac-

dicatum

est,

nuUatenus reor, hoc

sario a tua solita bencficcntia ditarer.

l-i.

Cumque

te

dubitata fide diceret, vere fateor,

quantumcumque

consolationis ex hoc babui, eoque

assolct,

exbilaratus

multo magis, ut sum, quod ex inopinata spe

subito

tam pretiosadona pertulerit. Quocirca ulile mihi oninino, ac convcnicns csse videtur, ut perfulgidam longe lateque beatitudinem luam amicabilium litterarum lectione, seu fidelium legatorum allegatione alloquar, quod quidem alio quolibetin tempore melius, efficaciusque adimplere me posse non arbitror, quam modo nunc, cum sint excellentice vestra; viri religiosi,

quisitione, et transmittendarum ad nos avium vos rogamus, quia videlicet perpauci bujus generis accipitres in nostris regionibus, hoc est, in Cantia re[)eriuntur, qui tam bonos producant fcetus, et ad artem supradiclam animo agiles ac bellicosi educentur, et edomentur, ac doceantur. Postremo

autem

in fine Epistolaj precor,

et litteris tuis

iit

ad scribentem

tibi rescribas,

manifestare digneris,

ut ea, qua;

tibi direxi,

bene sunt reddita. Orantem

pro nobis beatitudinem tuam longavam divina

qui a vobis buc in Briet

fideles

tanniam, utpote
stra;

prudentes,

legatarii,

transmissi sunt; necnon videlicet ad visionis ve-

placidam prKsentiam, Deo adjuvante, quan-

tocius optant pervenire.

placuit,

Unde igitur niihi optime bunc praesentem portatorem litterarum istarum nomine Heldum religionis scilicet babitu
pra;dictis

monacbum, cum

vestris

hominibus,

Hucusquerex Cantia; ad Bonifacium. Sed non prailereat memoriaregia; feminae, consanguinea! scilicetejusdem Cantiae regis, Buggac appellatae, cujus et peregrinationis ad limina Apostolorum meminit. Fuil ista cognomento sic dicta, nomine vcro Eadburga, filia clarissimcB feminae Cangytb, quae simul sub pra;decessore rege gravia passa; sunt, ut ipsarum Epistola indicat ad S. Bonifacium, cum esset tantum presbyter, data, qua suas deploraut Eerumnas. Extat ipsa inter ejusdem
pietas faciat 16.
.

quasi cautiore et tutiore cursu ad vos dirigere, ac per eum ba>c salutatoria charitati vestrai, seu precatoria scripta i^orrigere, per

S. Bonifacii litteras

nondum
Quod

impressas, trigesima

octava ordiue posita.

' :

igitur

sccundum

illud

claramus, omnes
sericordia; sua>

in

quK nos primo decommuni omnipotenti Deo

tantam in vos migratiam contulit, ut innumerosam multitudinem Genlilium, idoIoIatritB vetustissimo

errore miserabiliter deceptam, ad Christianaj fidei

gratias uberiores rependere, qui

a Generatio rectorum benedicetur . Davidicum Ipsum quod extat eorum scriptorum monumenlum, in commendationem earumdem, Annahbus intexendum putavimus. Sic enim se habet ^

17. Denedicto in Deo, in fide et dilectione ve-

nerabili

'

Winfrido presbyteratus privilegio

pra;-

normam
verterit.

prEedicationis vestrse verbo et labore con-

dito, et virginalis castimoniae floribus, velut lilio-

Unde plurima adhuc, auxibante Deo,

optamus,
certi

spe-

rum
et

sertis

ramus
sinet.

quia qui per vos cdpit operari, majora perficere de die in diem non deet

erudito,

coronato, necnon doctrinae scientia Cangyth indigna ancilla ancillarum Dei,

abbatissa sine merito functa, et uuica

uomine

filia

ejus Eadburg,

cognomine Bugge,

in sancta

15.

Per hunc quoque bajulum horum api-

Trinitate aeternam salutem.

tionis,

cum cum

reverentiai vestrae direxit devotio

mea magna

Ad

referendas gratias amplitudiui tuae lauda-

cbaritatenonnullamunuscula, id est, caucum argenteum intus deauratum, pensantem libras tres

et semis, et

duo repte, et haec xenia vobis, non ea ueque occasioue direximus, ut terrestre lucrum aliquod, aut retributionem quampiam temporalem proeisrecipere desideremus, sed multo magis benedici (quod multo magis necesintentione,

transmarinis litteris j^er gerulum Scedare pietas tua transmisit, nullus oris nostri sufficit sermo. Gratulandum est, si vera laus est,

quam

qua

laudalae

sumus

timendum

est valde,

ne ma-

gis vituperatio sit

non

nierita laus,

quam
'*

laudatio.

'

sarium

Psal. cxi.

Eod. Cod.

Ep. sxxviii.

Bonifacio poslea

esl) totis

visceribus efflagito meutis, ut quo-

dicto.

GREGORII
Amantissime
lis, et

II

ANNUS
cariia-

12.
alii

CHRISTI

T^.").

323

frater spiritualis maf,MS

quam

spirilualium gratiarum munificentia magnitibi soli

terra;

ficate,

indicare

volumus

(et

Deus solus

et corpora eorum in pulvere squalente requiescunt, iterum resurreclura in die necessitatis, quando hcrilis tuba

obiere in patrio solo,

testis est nobis)

lacrymas, molibus, velut gravissima sarcina, aut pressura premente, depressae sunius saeculariuni rernm tumultibus, qui nos tanquam
litteras

quas cernis inter

concrepabit, et
serit

quam multis miseriarum

bumanum genusatris tumbisemerralionem redditurum, et spiritus eorum anulnis evecti

gelicis

regnaturi

cum

Cliristo,

ubi

omnis dolor

deficiet,

et invidia fatiscet, et fugiet

alii

spumosi niaris vortices vorant,

et

agitant velut

dolor et gemitus a facie sanctorum. Ast

littora reliquere, et ffiquoreis

patria
et et

undarum cumulos

collisos saxis,

et

quemadmo-

dum ventorum
tes

procellarum tempestaimmensfc saevissime Euripuni impellunt, et

violentia
,

campis se credidere, sanctorum petivere Apostolorum liinina Petri

cymbarum carinae sursum et malus navis deorsum immutantur haud secus animarum nostrarum naviculai magnis miseriarum machinis, et
:

multorum martyrum virginum, atque confessorum, quorum numerum et nomina Deus

Pauli, et
scit.

Pro his omuibus,

qua3 vix

et

(causis),

uno
taedet

die

nuiltifera

calamitatum quantitate quatiuntur,

verilatis

et

quamvis, ut dicitur,
protelent
aestatis,

Sextilis,

hujuscemodi casibus enumcrari possent, aut Quintilis tempora

vitaj nostraj
,

velut

quod
:

voce de Evangelica

domo

dici-

tur

'

Desceudit pluvia, venere flumina, flavere

nos nobis perta^sum est vivere.

19.

et

pajne

venti, ei

impegere

in

domum

illam, et reliqua. Igi-

Omnis hoino

in sua causadeficiens, et in

tur |)rinmm

omuium

pluvia ponitur, et sequuntur

suisconsiliisdiffidens, quffiritsibi

amicum

fidelem,

omuia

alia,

qua3 illaexterius accendunt,memorala

in cujus consiliis confidat, qui in suis diffidit, et

innumerabilium concatenatio criniinum, et nullius bcni plena et perfecta fiducia, et non tantum recordatio animarum noslrarum, sed (quod difflcilius est ef multo gravius) quod universarum commissarum animarum promiscui sexus, et ajtatis, et multorum mentibus, et diversis moribus deservitune. et postea ante sublime Tribunal Christi rationem redditurtu, non solum |)ro manifestis peccatis gestorum sive dictorum, sed simul pro occultis cogitalionibus quae homines latent , Deo tantum teste, et cum simplici - acie adversus du,

talem fiduciam babeat in illo, ut omne secretum sui pcctoris pandat et aperiat, et ut dicitur, quid
dulcius
cst,

quam

Iiabeas illum,
:

cum

(luo

omnia

possis loqui, ut

tecum

et ideo pro his

duntaxat

omnibus miseriarum necessitatibus, quai lacinioso sermone enumeraviinus, nobis necessarium fuit,
ut qua}reremus amicum fidelem, et talem, in quo confldamus melius, quam in nobismetipsis, qui dolores nostros et miserias, et paupertates suas deputaret, et compaliens nobis esset, et consolaretur nos, et sustentaret eloquiis suis, et saluberrimis sermonibus sublevaret. Diu quKsivimus, et confi-

|)Iicem,

et

cum decem

millibus adversus viginti

:

millia ducUiuin pictura;

stris

et additis

animabus no-

dinius, quia invenimus in te illum

additur interea domcstica; rei difficultas, et

invisor, (|ui rancida corda

cupimus

disputalio diversarum discordiarum, quas seminat

amicum, quein optamus. Etsperavimus, si nobisDeus dedisset, ut per Angelum suuni sicut Habacuc '
et

bonorum

virorum

inficit

malitia, et inter

homines

spargit,

maxime

per

moscit

nasticorum,
(scio)

et

monachorum

contubcrnia, et

quia

'

potentes potenter tormenta patientur.

et

Prophetam cum prandiis in lacum Iconum ad Danielem vatem misit, et * Philippum unum de septem diaconibus ad Eunuchum, in illas terras et in illam peregrinationem possemus pervenire, ubi
habitas, ut sic licuisset nobis viva verba ex ore luo

18. a Angit praiterea pauperlas, et penuria re-

rumtemporalium,

angustia cespitis nostri ruris,

audire

'
:

Quam
et

etinfestatio regalis, qui

accusamur apud eum ab his, qui nobis invident, ut quidam Sapiens ait Fascinalio et invidia obscurat mulla bona similiter ser: ;

desuper mel
20.

favum

dulcia faucibus meis eloquia tua ori nostro.

\itium regis, ct regina;, episcopi, et prajfecti, et poteslatum ct comilum qurc omnia enumerare
,

Sed quia hoc nostris mcritis non meruiintervallo terraj marisque, et multarum provinciarum terminis dividimur lamen pro hac flducia supra memorata, notum tibi facere vo-

mus, sed longo

longum

est,

utfaciliuspossint mentetractari
his

quam

lumus
fluxit,

frater

Honifaci

quia

multum lempus
(sicut i^lurimi

sermone. Additur

omnibus

miseriis amissio

ex

quo desiderium habuimus

nostris
,

amicorum,
et

et

contribuliumcaterva!, propinquorum,

ex necessariis
sciunt) ut

et cognatis,

sivc

alicnis

consanguineoruni turb;e. Non habcmus filium, nequc fratrem, patrem, aut palruum nisi taiitum
,

dominam quondam

orbis

Romain

pete-

unicam filiam penitus dostitutam omnibus hoc sajculo, prffitcr uiiam tanlum sororem

caris in ejus, et
,

[leccatorum nostrorum vciiiain iuiiietraremus, sicul alii mulli fecere et adliuc faciunt,

remus,

et ibi

et

matrem
liam
;

valde vetulam, ct filium fratris earum et illum valde infelicem, propteri|)sius menlis amencl

plura in vita

(|uia

rex iioster ejus

sil

genloin niultum
sit iie-

exosam habet,

et nullus

alius, qiii noster

cessarius, sed diversiscasibus Iraiislulitillos

Deus:

cgo maxime, qua^ a^tate provectiorsiim, elmulta mea commisi, et perpetravi; et luijus ine;c voliintatis atque proposili mihi conscia fiiit Wale abbatissa (luoiidam mea, et niatcrspiriliialis, et unica fili;i, qii;e adliuc iii aiiiiis jiivuiiilibus fiiil: el hujus rei desiderium (luiescere ncscivil. Sed
Dan. XIV.

VII

'

Luc. XIV.

'

Sap. VI,

Acl. viii.

'

Psal. cxviii.

324
qiiia scimiis, qiiod

GREGORII

II

ANNUS

12.

CHRISTI 725.

mullisunt, qui hanc volnntatem

(ierogant, et

Bonifacius Winfridus servus servorum Dei, optabi-

vitiiperant, et

hunc amorcm

eorum

lem

in Christo charilatis salutcm.

sententiani his adstipuiationibus lirmant,

quod ca-

soror charissima

priusquam nos timor

:

nones Synodales praecipiant, ut unusqiiisque in eo

loco,

Christi, ct

amor

peregrinationis longa et lata ter-

ubi constitutus fuerit, et ubi votum

et

suum
;

rarum, ac maris intercapedine separavit

multo-

voverit, ibi maneat, et ibi

Deo reddat vota sua

et

rum
tibi

relatu audivi tempestates tribulationum, quae

:

quia diversa universi voluntate vivimus,

pheta
'

nobis

incerta res, et occulta Dei judicia, sicut ait Pro:

Juslitia tua sicut

:

monles

Dei, et judicia

tua abyssus multa

his ergo

et cjus secreta

voluntas, et
:

in senectute, Deo permittente, supervenere moerore contrisfatus ingemui, reputans, quia post(|uam quietem contemplativa; vitae quaerendo, majores monasteriorum soUicitudines abjecisti fre;

dispensatio in hac re nobis valde occulta est

incertis et occnltis

pro

quenliores et validiores

tribulationes

occurrerc.

anibaj te supphces,
,

Nunc autem,
rias,

atque prostratis vultibus flagitamus

ut

sis

nobis

soror veneranda, tribulationibus tuis compatiens, fraternas et' Iiortatorias et consolato-

orationum tua- fhuribulum deprecationum tuarum, sicut incensum ante conspectum divinitatis, et elevatio manuum tuarum conjungatur sacrificio vespertino. Vere enim confidimus in Domino, et ejus clementiam exoramus,
Aaron,
id est,

mons

fortitudinis

rum

nos suffragio fulcias, etdirigas

beneficiorum tuorum et antiquarum amicitiarum memor, litteras ad te transmitto, rogans ut mente non excedat sententia veritatis, quffl dixit
'

In patienlia vestra possidebitis animas vestras. Et

verbum
Deus
pit.

sapientissimi Salomonis

corripit, flagellat

omnem

filium
'
:

Quem diligit quem reci-

ut per supplicationem oris

tui, et orationes

latas ostendat nobis per te,

moduquod profuturum et
in

Et Psalmographi sententia

Multa; tribula-

tiones justorum, et de his

:

utile judicaverit, sive in patrio solo vivere, vel

peregrinatione exulare. Similitcr postulamus pieta-

omnibus liberabit eos Dominus. Et alibi ' Sacrificium Deo spiritus contribulatus, cor contritum et humiliatum Deus non
spernit.
dicit
^
:

tem tuam, ut tua

digneris;
ct

rescripta trans
his,

pontum

dirigere

respondeas

qua; in his chartis

Et recordare Apostolicaj sententiai, quae Per multas tribulationes oportet nos intrare
Dei. Et alibi
^
:

caraxavimus (exaravimus) rustico stylo et impolito sermone quoniamnullamflduciani habemusapud

;

in

regnum

Gloriamur

in tribulatio-

eos, qui in facie glorianlur et

fide,

non

in corde.

De tua
proxi-

charitate in

Deum,

et

dilectione in

muiu secura, commendamus illum fratrem supramemoratum, sive necessarium amicum nostrum
nomine Denevaldum, verit, ut dirigat viam
si

Deus disponat

vel decre-

quod tribulatio patientiam operatnr, patientia autem probationem, probatio autem spem, spes autem nonconfundit. De ista spe, soror charissima, semper gaude, et laitare, quia non confunderis et tribulationes mundanas toto mentis adinxu contemne quia omnes milites Christi utriusnibus, scienles
;
,

ejus in illas partes terraj, et

;

pcregrinationem illam, in qua habitas

charitate et dilectione suscipias
ejus, vel
:

tu illum

et

si

voluntas

desiderium

flagitat,

cum

tuabenedictione

et gratia et eulogia dirigere digneris

ad venerabi-

lem fratrem nomine Betheri, presbyteratus gratia decoratum et confessionis titulo notatum qui diu
,

quescxus tempcstates ettribulationes, infirmitatesque hujus Sceculi despexere, pro nihiloque duxere, sanclo Paulo attestante, qui aif :Quando iufirmor, tunc potens sum. Et alibi * Quis nos separabit a cliarilate Christi ? tribulatio ? Et reUqua usque Qui nos dilexit. Qui pater, et amator est castce virginitatis tuae. Qui te primajvo tempore juventutis tuae
:
:

incoluit illam peregrinationem. Vale, frater spiritualis fidelissime, atque amantissime, et sincera et
et prosperis

paternai dilectionis voce ad se invitans, flliam vocavit per

pura dilectione dilecte

polle in

successibus

ct inclina

Prophetam dicendo aurem tuam, et

Audi,

fllia, et

vide,

obliviscere

populum

Domino

dilecte.

Amicus diu

quairitur, vix

tuum,

et

donium
:

jiatris

tui,

quia concupivit rex

in senectute tua

invenitur, difficile servatur. Ora pro nobis, ut

non
Hac-

spcciem tuam

ipse est qui

modo

noceant nobis noxarum crimina amara

tenus niatris et
stola.
flha)

laboribus, et tribulatiouibus speciem, et pulchritu-

sanctarum feminarum Epi-

dinem animaj

tua; decorare ct

adornare desiderat.

Tu autem,
autem
posl hac, ut ipsa mater

charissima, de futura hffireditafe patriae

spe gaudens, contra

Contigit

Cangyth

cailcstis in

omnes

adversitates

abbatissa ex hac vita migraret, et cura mouasterii

sive cordis, sive corporis,

scutum

fidei et patientia;

Eadburgam cognotota refunderetur iu filiam mento Buggan, abbatissam electam, quae cum gravissiniis exagitata esset perturbationibus,

oppone, ut et Christo sponso cooperante, turris

Evangelicae ajdificium, quod in bona juventute ccepisti, in

ad ipsam
quae

senectute bona ad gloriam Dei perficias,

Bonifacius

consolaturus

eam

litteras

dedit,

ut Christo venienti

cum

sapientissimis virginibus

cum adhuc

Dei beneflcio extent, dignae quidem

liic

lampadem cum
merearis
;

oleo fulgentem in

obviam portare
orare digneris

tanto viro martyrii candidato,

eas tibi redden'^

interea iutimis obsecro precibus, ut nse-

das putavimus. Sic enim se habent

mor
Buggan
'

promissionis antiquae, pro

me

21. Venerandae et diiectissima! sorori

Luc. XXI.
XIV.

i Act.
'

'>

Prov.

III.

Rom.

III.

Psal.

xxxiii.

>

2.

Cor. xii.

Psal. l.
viii.

Rom.

l'sal.

XXXV.

Num. xvi.

Ex eod. CoJ. Ep. x.

Psal. XLiv.

GREGORII
iil

II

ANNUS
animam

12.

CHRISTI 725.

325

Dominus, qui
,

est

Redemplor
s|)iritiiali.

nostcr, et salus

pro peccatis meis mullis perturbalionibus (tribulationibus) fatigor, et

omnium

de

istis

multifariis

periculis

multo niajore uientis tribula-

meam

eripiat in fructu

Vale in Clnnsto.

tione et sollicitudine,

quam
.

cor|)oris labore contur-

22.

Cum autem

Iiisce

mulliplicibus agitaretur

bor

fidem antiquam inter nos

Vale in Christo

nunquam

deficere

angustiis clarissima "lirgo, in senectute sua abdi-

scias.

cans se a prsefectura,

solum patritc relinquere amore quietis, et Romam itetere cogitavit, ubi apud sancta x\postolorum liniina degens incognita, illic divinis tantum vacans rebus, ultimam diem pra>parans se ad obilum exspectaret quod tanien inconsulto eodem Bonisuaj mentis desiderium facio, minime perficere ausa est. Cum igitur eidem
:

Hactenus adBugganvirginem cognatam rcgis, qu;c et Eadburga, Bonifacii E|)istola, in qua cum nieminerit Wictburga; clarissinuie

feminw, qua;

a[)ud liniina S. Petri quietem

invenerit; est menlio ipsius in E|)islola ejusdem

Eadburgffi virginis ad

eumdcmBonifacium

scripta,

qua; et mimeratur ordine quadragesima septima,

in

qua de

animi sui istiusmodi consilium litleris aperuisset ipse Bonifacius ad eam ista rescripsit, suadensemeritfc miliiisE feniina; regia?, jam ajtate provectaj Romam ad limina Aijostolorum peregrinari '.
'

spontanec se apud
clauserit,

Wictburga habetur, quod Romae S. Petrum cella inslar carceris iblque inclusa \Ux contem[)laiiva; operam
ipsa
igitur tant;c femiua;

dederit.

Ne

memoria

excidat,

hic ejusdem Eadburga; ad S. Bonifacium datam,

in

a Domna; dilectissimae, et in amore Christi omnibus caeteris feminei sexus prffferendae sorori Buggan abbalissa;, Bonifacius exiguus indignus

qua de ea mentio
'
:

est,

descrilxamus Epislolam,
sic

nunquam
habet

hactenus pra;lo cognitam, quse

sc

episcopus ajtcrnam in Christo salutem.

B

23. Abbafi sancto,

illo

vcroque amico
scienliie ac

jure ct

Notum

sit tibi,

soror charissima, de

con-

merito honorando, divina;

gratiarepleto Winfrido,

religionis

silio, quo me indignum per litteras interrogasti, quod ego tibi iter peregrinum nec interdicere per me, nec audenter suadere prtesumo sed quod visum est, dicam Sin sollicitudincm, quam erga
; :

rum,
((

vel discipularum

Eadburg uliima discipulotuarum, ietcrnam in Domino

sospitatis salutem.

Charitatis tuae

dulcedinem (dulcia) fateor,dum

gustavi

servos Dei, et ancillas, et nionasterialem vitam habuisti

;

per interiorem
licet

hominem

quiddam

mellittc
:

et propter

acquirendam quietem
:

et con-

dulcedinis, meis visceribus hic sapor insidet

ct

templationem Dei demisisti

sa'cularium
vire cuni

quomodo debes nunc

et

interim,ut nacta

sum
,

adspcctu cor[iorali, vi-

liominum verbis
videtur,
si

voluntatibus ser-

sualiter defraudata

sim

sororis

tamen semper am-

labore

et ta;diosa sollicitudine? Melius

plexibus collum

cnim mihi

proptcr libertates sasculares

in patria libertatem

quietaj mentis habere nulla-

tenns possis, ut peregrinatione libertatem contemplationis, si valueris et possis, acquiras^ queniad-

modum

soror nostra Wictburga faciebat, qua; mihi

Quamobrem, mi amandc olim jam frater, nunc autcm amho in Domino [)aritcr Dominus abba atque frater a|)pellaris quia priusquam a me separavit amara mors et crudelis illum, quem super omnes alios amare consueveram germanum meum Osherem,
constrinxero.
,
;

tuum

per suas litteras intimavit, per taleni vitam, quietem invenisse juxta limina sancti Petri, (|ualem longum

te pa;ne

ca;terisomnibus masculini sexus charitatis

tempus desiderando qufpsivit. De isto autem luo illa mihi mandavit (quia de te ad illam scripsi) ut exspectes, donec rebclliones et tentationcs, et minte Sarracenorum, quaj apud Romanos nuperemersere, conquieverint, etquoadusque illa, Deo volente, suas litteras invitatorias ad te dirigat, ct hoc mihi o[)tinium videtur esse, ut praipares
dcsiderio
tibi

amore praeferebam. Et ne dintius varie verba protelem, non volvitur dies, ncque nox elabilur ulla sine magisterii memoria tui. Idcirco crede niihi, Deo teste, quia te summo complector amore, el de te confido, quod nunquam sis immemor illius
amicitia;,

quam cum
Ego

fratrc

mco

te

certum

fuit

habuisse.

autein, licet scientia tardior, meritis

vilior illo sim, tanien crga tua;

charitatisobsequium

necessaria itineris, et sustincas verl)um ejus ut postea quod pietas Dei jusserit, lacias. De conscri-

quamvistem[)orum seriesocius currendo discreverit, memoria tainen nuiKjuam

dispar

non suin

et

ptione auteni scntentiarum, dc

catis

qua

rogasti, pec-

meis indulgere (lebcs, quia propler inslantes labores el itinera continua adliuc perfecte conscriptum, (|uod rfjgasti, non habeo; sed cum implevero, ad jiroisentiam dilectionis tuae transmittere
curabo. De muneribus namquc, id
quic misisti, gratias agcntes,
est,

me ncbula atra rum majorum

amor

majora s[ialia lem|)0mihi addiderc lucra injuriarum, ut scri[)tum est Amor bominis adducil dolorem,
deseruit, sed
:

auteiu Christi illuminal cor.

veslimentis,

Dominum onmipo-

tentem rogamus, ut tibi [)ra2miuiu icniunerationis a)tcrncB cuni AngelisetArchangelisin alto ctelorum culmine re[)onat. Obsecro igitur i)cr Dcum, sororem charissimam, imo malremcl dominam dulcis-

simam,
'

ul assidue [^ro

me

orare dignctur

quia

24. El poslquam mihi simulcharissima soror Wiclburga ([uasi inflicto vuliiere, iteratoquc (loiore subito ab oculis cvaiiuit (cum qua me adolcvit ideiu nulricuiii sinus, una malcr anibabus in Domino) et deieliquit, Jcsum testor, ubi^iue dolor, ubique |)avor, ubi([ue mcrtis imago. M;dui iuori, si sic Dco auspici, cuiarcana iioii latent, jilaciiissel, vcl tarda mors iion Iricavcril. Sed (|iiid dicam

Eod. Cod. Ep. XXVI.

'

Eod. Cod. Ep. xLvii.

326
nunc
?

GREGORII
ante iniprovitla tandeni
fcliccm,

II

ANNUS

12.

CFIRISTI 725.

nos non amara

;

ut hoc evcnire possit, ut ab imminentibus periculis

niors, seil aniarior divisio separavit ab invicem

absoluta sim, in despcrationem deducta

sum

illam, ut rcor,

me

vero infclicem, quasi

idcirco ego peccatrix vestigiis celsitudinis tuae pro-

quiddam depositum Sciensenimquantum

liuic saGCulo scrvire permisit.

voluta, ex intimis pra;cordiorum pcnetralibus

im-

illam dilexi,quantuni amavi,

plorans a finibus terra; ad te clamavi: Obeatissime

pater,

quam

nunc, ut audio,

Uomana Urbs

carcere inclu-

quam

anxie requirit cor

meum,

ut in petra

dit; scd anior Cliristi, (jui in cjus pcctore viruit,

floriiiti|ue,

orationum tuarum cxaltes me, quia factus es spes

omnihus

vinculis fortior el v;didior cst, ct

mea
lis

',

turris fortitudinis a facie visibilis et invisibi-

perfocla diaritas foras niiltit tiinorem. En,

ille

inquam,
iii

inimici. Et ad consolationcm

immensi

doloris,

supcri rector olynipi incffabili gratulatur tripu-

dio, qui talitcr te doclrina exornat divina, et

noctuque meditaris, ut scriplum Quam spcciosi pedcs evangelizantiuni pacem, est cvangelizantium bona. IUa arduum et arctum jam graditur callcm ego autem adluic in infirniis lege
lege
'

ejus dic

undam, obsecro, ut tuo suffragio mea fragilitas quasi quibusdam sustentaculis, ut non prorsus corruat, fuiciatur. Similiter supplex
ad sedandam ma^roris
rogito, ut milii al!(]uod solatium vel
sanctis,
tua;

in reliquiis

vel paucula saltem perscripta beatitudinis

illis

verba destinare digneris, ut in

tuam prx-

carnali,
llla

iiua3

quadam compede
dicet
^
:

lujepedit

jacco.

sentiam
pro me-.
te,

semper

liabeani.

Vale jugiter prosperis

gratulainmda in judicio fulnro paritcr

in regencratioue
in sedibus

cum

succcssibus vivens Deo, ter quateniue interpellans

Uomino decautans, tasti me. Tu autem

duodecim Apostoli
et
ibi

In carcere fui, et visi-

Egoautem

similiter Ealdbcorath pauper-

cum

sederint

culus Christi iu Domiuo

cum

onini affectu saluto

duodecim, sedebis,
,

deprecor te, ut

illius

amicitiae,

quam olim

de quanlis labore

proiirio ac^juisieris

de

spopondisti, intuisdeificatis orationibusrecorderis,

et licet

tautis anle tribunal ffiterni

Regis duxfuturus deco-

corpore separemur

tainen recordatione

Ego autem adbuc iu valle lacryniarum, ut emeritum csl, lugeo propria peccata, eo quod talibus me indiguam fccisset Dcus adha>rere comilibus. Quapropter crede niihi non sic tempestate jactatus portum nauta desiderat non sic sitientia iinbres arva desiderant; non sic curvo
rutus gaudebis.
:

jungamur

. Ilactenus Epistola

mento Bugga;, qua;

(ut vidisti

Eadburgis cognonuper ex litterisejus

cousanguinei regis Cantiai Hedilberti) Romam se contulit ad sancta limina Apostolorum, ubi Dei
voluntate contigit ex optato reperiri S. Bonifacium,
a Gregorio papa Romam vocatus est, consecrandus episcopus (luem et euixe rogavit pro eodem consanguinco suo rege Deum precari.

cum

assidens littori anxia maler filium exsijcctat,

quam

ego visibus vcstris frui cupio; scd (juia pcccatis meis exigentibus, et iununicris delictis aggravata,

'

Psal. LX.

Quii: sequunttir alius qui aderal, et [orte

amanueiisis

'

Isa. Lii.

Uom.

X.

^ iMattli.

xix. Esl

Ilicronymi ad Rufliuum

addidil.

Ep. XLI.

Amiio peiiodi Gra-co-Romana! 6218.

Auno Mm Gregorii papa;

11

Ilispan.

763.

Anno

Hcgir.-c

107

inchoato dic 19 Maii Fcr. 4.

Jesu

Cliristi

725.

11.

Leonis Isauri imp. 9. Constantini Copronymi 6-

Aiiinis translationis corporis S. Aiigustini

incerttis.

Certum cst, Luilprandum Langobardorum regem cori^us S. Augustini

1

A num.

ad

9.

annum dccxxxiv hanc translalionein conferentibus. Mabillonius tom. i Musa;i Itariano Scoto in

Hipponensis episcopi,
ris e

et clarissimi EccIesi;E docto-

Sardinia in

urbem Ticinensem
lib. G,

transtuhsse

quia Archiva Ecclesiae sancli Petri in Ca;IoAureo, quo tunc corpus sancti Augustini translalici

pag. 221 existimavit, se illuni detexisse,

lustrans

cum

Paulus diaconus

cap. iS, et
et

Beda

lib.

de

tum

est,

et

ubi

modo

incerto in loco latet, vidit

Sex .^tatibus
in ol)scuro

id diserte testentur,

Sccculo floruerit.

Verum

rei

uterque hoc gesttD anuus bactenus

Chronicon loci a quodam canonico regulari compositum, in quo varia ejusdeiu Ecclesia! Privilegia
ex integro refcruntur. Ex
iis

manet, Hermanno Contraclo in

anuum

primum

cst

Luil-

Christi dccxxii, Sigeberto in

annum

dccxxi, et Ma-

prandi regis, abbali

et

monachis concessum, qui-

GREGORII

II

ANNUS
:

l'^.

CIIRISTI

r2i>.

327

bus varias possessiones confirmat, ilonatquc

HiEC

peratori

data fuisse, indeque recte colligit, neque

omnia, inquit Luitprandus, qux supra diximus, adjutlicamus venerabili monasterio sancli
Petri in Ca.>lo-Aureo, in

Carolo superstiti

agnomen

tribui

solitum

fuisse

Magno, neque Ludovico cognomen

Pio. SecunJo,

quo sanctum et vcncrabilem Augustinum adduximtis. Datum IV non. Aquic prilis, regni Luitprandi primo, Indict. x notoerespondentannolncarnat. dccxu, quo proinde
v>

Caro// 3/a5^/lemporeepiscopisohim nomen suum, nuiKiuam vero cogiioinen exprimebant. Imo non-

duin co tempore cngnoniina instiluta fuisse com-

munis

sententia fert. Terlio, Papelu-ocius in Exegesi

anno, qui Luiljirandi primus erat, transLitio sancti Augustini facta, ait Mabillonius, qui observat Basili-

de episcopis Mediolanensii)US, pra;fixatom. vii sanclorum mensis Maii, observat, aliqua Diplomata
Petro Oldrado episcopo Mediolanensi fuisse
ct
afficta,

cam ilLam sancti Petri in Cielo-Aureo, qua; nunc canonicorum regularium et eremitarum Augustinianorum communis est, ad monachos tunc pertinuisse. At

ab Ugbello inltalia sacra

recitata,

quorum

falsitas

cum

iluo certa et indubitata esse debcant,

in

manifesta est ex variis capitibus, et praisertim quod illis Petrus ([ic^iuv Oldradus, in gratiamscilicet
anachronisinis foedata

primum, Luitprandum anno dccxii regnum Langobardorum suscepisse secunduin, eumdem prin;

familitc

ejusdem nominis. Deniciue ea Epistola tot est, ut nuUain prorsus fideni

cipem Kasilicam illam

rans asserat:
foras
a

a;dificasse

cilatus cap. 58, Ecclesias

cum id Paulus ab eo constructas enume;

mereatur.
3.

Hic monasterium beali Petri, quod

et seq.

Ad n. 9 Irruptio Saracenorum in Gallias. Saracenorum in Callias irruptiouem, elsancti

muros Ticinensis civitatis situni et Ciclum Aureuin appellatur , instituit , quomodo anno Dccxii ante diem iv mensis Aprilis Dasilicam illam condere potuit, et intra menses tres tam magnifi-

Eiicherii episcopi Aurelianensis exilium, de quibus

hoc anno Baronius, diflerimus in aniiuin Christi Dccxxxi, quia inajori claritate singula eorunidem

cum

Calhs certainina suis annis cxiilicaripoterunt.

accidil

cum

a;diOcium absolvere (1)? quare annum illum prinuim Luitprandi et Indictionem x, librarios
,

Hoc itaque anno

Annalibus

quod

iu variis

Francorum
:

corrupisse, ut s.Tpe

fit,

oportet.

Ad

haec dies pri-

die

kalmdas Martii, quo

in Epistola de

qua mox,

Annal. Pelavianis habetur Anno Dccxxv, quando Karolus primuni fuit in Bawarios, et Chrotudis moritur, et Saraceni venelegitur. In

oa translatio dicilur facta, et recolitur in Martyrologio

runt

. In

Rom. nequeanno

dccxii,

neque anno dccxxi,

primitus,
fecerunt
;

id est,

neque anno dccxxii, neque curreuti in Dominicam incidit, et Beda lil)rum de Sex /Etalibus absolvit, Leonis Isauri anno ix, Christi scilic. nccxxiv, ideo(|ue ea translatio, cujus in eo libro nieminit, ante

Annalibus Nazarianis Sarcini venerunt oppida qu;edain primum sui jiiris antea enim levi impressione in Franciam
:

facta statiin recesserant, Tolosanai urbis obsidio-

solvere coacti veruin hoc anno suam doininationem per Aquitaniam, pulsis Francorum prre-

nem

illum Christi an. peracta, non vero anno dccxxxiv,

ut

sidiis,

dilatare cocperunt. Belli Saracenici

pra;ler

perperam Mariaiius Scotus.

2.

illos

Annalistas, et

Rodericum Toletanum mentio:

Baronius refert Epistolam,

posititia.

Epistola de

eadem

translatione adidterina.
in

qua
:

translationis
et

nein etiamfacitchronograpliusMoissiacensis, cujiis Ambiza rex Saracenovcrba hic rcferre juvat

hujus hisloria narralur; sed ca aduiterina

lUcc enim ejus inscriptio

sup-

rum

(id est, praifectus)

(a

cuin ingenti exercitu

post

Domino reQum

quintum annum

proclio

nempe Tolosano,
:

in

quo

piissimo Carolo Mafjno Petrus Oldradus indifjnits

Mediolanensium arcldepiscopus. Aimo enim ChriDccxcvi, quo ea dicilur data, Carolus in lilteris Marjnus non cognominabatiir iino nec quoad in vivis fuit, hoc titulo nominatus reperitur. Mabillonius tom. ii Analect. pag. 1-20, refert Smaragduni abbalem Virduriensem, qui Carolo M. et Ludovico Pio imjicraiitibiis tloruit, composuisse Commentarium iii Donatum, ex quo vir doctissimusexscripsit
sti
;

Zaina ejus decessor periit) Callias aggreditur, Cara us(|ue Nemauso cassonam expugnat et cajjit pace conquisivit (absque vi bellica) et obsidcs eos

Barcinona transmisit . Nemausus urbs Gothorum non ignobilis tunc existebat, sed Carcassona, quam cxpugnavit Ainbiza, crat timc Francoruiii et Aquitanorum contra Barbaros munitissimum propugnaculuin, licct
4.
victi.

eam Gothi ctiam

incolcrent
vel

(2).

omnianomina, qua; Smaragdus asicvii

MuUo

utri(jue iin-

Saraceni in Septimania

Aquitania
II,

Anastasius in Vila Grcgorii

de bcllo

(1)

cerliorem ralionem arguendi falsitalem bujus Diplomatis a Mabillonio exhibiti inivimus supra iu Nota ad

anuum Dccxii,

el Mabillonius banc sententiam

suam postmodum

retractavit, statuitque translationem,

de qua hic, ad annutn dccxxii

facile pertinere.

8 ; sed Vide Cl.

Kootanini in Uisquisilione corporis S. Augustini Ticini reperli capile 10.

Mansi.

Id enim discimus cx veluslis (2) Non Aquitaoiam tanlummodo, sed et Ganiam Lugdunensem hoc anno excurrisse Saracenos, cerlum est. Francorum Annahbus vulgalis a t'. .Martcne in Collecl. veter. monnm. tom. v, col. 888, qui cum sua omnia derlvent cx Cbronico Moissiacensi, cl Codex undc ilescnptum esl Cbrouiton hoc ajiud Ducbcsnium hisce in annis uiancus sit, cjus defectum supplent. In bis autcjn ita legitur Saraceni Augustodunum civitatcm destruxerunl iv feria XI kal. Septembris, Ibesaurumque civitatis illius capicntes cum prada magna Spania redierunt . Ex hoc aulein inlelligimus isto quidem anno Saracenos Galllam invasisse, sed nullam adbuc ibi sedcm occupasse; adeoque Pagii eiplicalionem de occupatis boc pnmum anno in Gallia sedibus a Saracenis a mcnle veterum scriptorum alienam esse. Ait quidem Cbronographus .Moissiaccnsis Saraceuos posl quinque annos a pra;lio Tulosano in Galliam venissc, el Carcassonam occupasse scd non satis liquct au annos completos vel incompletos, an satis exacte annorum illam periodum dcfinieril. Certe boc annu uihil illum aJnotasse nisi Saraccnorum excursioncm quamdam, ex iis quai supra animadveriimus, planum est. Insuper iu iisdcui Annalibus Fraucorum, adeoquc et in Cbronico Moissiacensi lil ita demum , subdil auctor, Saracem Aquiad annum dcc.x.viii legimus Saraceuos signis collalis cum Eudone felici cventu puguasse Mansi. laiiiaui depradare cocperunl . Ilic facile desinit periodus illa quinque annorum, de qua supra.
: ; :

328

GREGORII

II

ANNUS
:

12,

6.

CHRISTI 725.

Saracenico hoc anno gesto in ba>c verba loqnitiir

Nefancia

Carolus Sonichildem,

dequa mox,

ex eaque Grifoqe-

Agarenorum gens, cnm jam Hispaniarum provinciam per decem tenerent annos pervasam undecimo anno Rlioilanum conabantur fluvium transire ad Francias occupandum, ubi Endo pra^erat. Qui facta Francorum generali mo, ,

nem

suscepit.

stiim.

Primum bellum Ravaricum a Carolo

Quoad bellum Rajoaricum, Annalista

Tilianus et auctor Chronici San-Dioiiysiani fidem faciunt, Carolum bis in Bajoaria pugnassc, hoc

tione contra Saracenos

eos circumdanles interfe-

nempe anno, iterumque anno

belli

dccxxviii. Prioris

cerunt. Trecenta enini septuaginta quinque millia

uno die sunt interfecli, ut ejusdem Eudonis Francorum ducis missa Pontifici Epistoia continebat.
Mille

meminit continuator Fredegarii cap. 108, ubi postquam de priori bello Saxonico anno superiori
gesto verba
fecit, scribit
:

Secutis diebus, evoluto

tantum quingentos cx Francis

bello,
in

fuisse

in

eodem

dixerunt. Adjicieiis

mortuos quod anno

anni circulo, coacta multitudine

transiit (ncnipe Carolus),
lustrat,

Rhenum

fluvium
et

Alemannosque

Suavos

benedictionem a prasdicto viro eis directis tribus spongiis, quibns ad usum mensae Pontiticis apponuntur, in hora qua belluni compraemisso

atque

Danubium

peraccessit, illoque trans-

meato
illa,

fine,

Bajorenses occupavit. Subacla regione

thesauris nmltis,
ct

cum matrona quadam

Bili-

idem Eudo Aquitanicc princcps populo suo per modicas partes tribuens ad suniendum eis, nec unus vulneratus est, nec mortuus ex bis, qui
mittebatur,
participati

trude

nepote sua Sonichilde egreditur .BiIiet

trudis in Vita sancti Corbiniaiii episcopi Frisingensis

Pilitrudis appellatur,

incesta

uxor

principis,
:

sunt

ubi

loquitur

Anastasius de

spongia, qua
buta.

mensa
in

Pontificis tergebatur,

Eudoni
distri-

uempe GrimoaIdi,tetrarche in parte Bavariaj Ad ultimum vero , inquit Aribo in hujus sancti Vita,

transmissa et pro benedictione exercitus

Carolum

in Gallias sequens,
(id est,

pro meritis suis ab

Hispaniam adventus epocha ab anno dccxi proficiscitnr aliqui tamen eam ab auno insetjuenti, quo Muza dnx Saracenorum cum ingenti exercitu in Hispaniam venit, et aliqui ab anno dccxiv deducunt quia, ut inquit Rodericus
;
;

Arabum

eo repudiata
tatu)

ejecla, sive ablegata e

el gloriain
,

comi,

omuem honorem
asellum
utero

perdidit

pronisi
,

priisque exuta substantiis

novissime

nihil

unum
dierant
(

ad

subvectionem possidens
Natique ejus, qui ex
illius

in

lialia vitani finivit.

,

pro,

lib. 3,

cap. 21, llnitur gloria Gothicae majestatis

cum multa

tribulatione
.

regno
Filii

/Era DCCLU, seu anno Christi dccxiv. Quare annus

id est,

praefectura Bajoaria;) privati

illi,

postundecimus, quo Saracenos Anastasius ab Euprofligatos asserit, in currentem Christi annum competit. Idem narral Paulus diaconus lib. 6 de Gest. Langobard, cap. 46, ubi postquani dixit, Saracenos universam Hispaniam invasisse, subdit Deinde post decem annos cum uxoribus et jiar-

done

anuo incerto demortuo, vel ab ipso Grimoaldo geniti. Pililrudis in Galliam cum Sonichilde nei^te sua venit, ubi postquam Carolus Sonicbildem uxorem duxit,

vel a Theodobaldo Grimoaldi fratre

apud eum

gratia

post e regno

non mediocri valuit, sed paulo Francorum abire jussa est. Qua de
accipit.
filii

vulis

venientes

Aquitaniam

Gallia?

provinciam,
et

causa, incertum.
7.

(|uasi habitaturi iugressi

sunt .

Verum Paulus

Anastasius gesta hoc anno adversus Saracenos

gestis

cum

Hoc ilaque anno

Tetrarchia ducatus Bamrice finem

dissi[)ata

domo Grimocddi

anno dccxxxii adversus eosdem, insulse permiscent, et numerum cssorum in prcelio posterioris

Theodouis II, in parte Bavariae tetrarcha;, filius ejus rebus excessit humanis, ipseque ab insidiatoribus
interfectus,utuarratAriboinVitasancti Corbiniani,
qui pluribus refert, funeslam hanc Herodiadem insidias

tamen verbis
cenis

anni huic irruptioniattribuunt. Exutriusque liquet, hoc anno cum eisdeni Saraesse, eos(|ue

pugnatum

non

potuisse, ideoque

Rhodanum transire proeliuni illud commissum

et

Corbiniano struxisse, quod eani Grimoaldo

separare voluisset. Aribonis verba Baronius anno

su|)eriori

esse, vel in Septimania, vel in viciuis dioecesibus

num. 18

et

seqq.

recitat.
,

Hucbertus
et

quas Visigothis jam Saraceni eripuerant. Porro de victoria ope spongiffi a Gregorio H missE relata loquitur etiam Flodoardus lib. de Pontificibus Romanis. Amdizce successit Jahie iii jEra dcclxiii anno suAquitaniffi,

Ruthenensi

Albigensi

autem cum regnare

coepisset

bumanissime

summo cum

bouore virum Dei ad se revocavit, eumque tanto venerabatur studio, ut sanctis ejus meritis dignum erat, aique etiam sacro fontis lavacro

eum

sibi sociavit ,

inquit Aribo. Erat Hicc-

prafati imperatoris (Isidisnempe) pa?ne Arabum cvii, inquit Isidorus Pacensis.

S.

jam

sexto,

bertus filius Tbeodeberti,filii majoris natu Theo-

Obitus Rotrudis uxoris Caroli. Rotrudis seu Chrotrudis hoc anno demortua fuit prior uxor Caroli Martelli, qui Carolomannum,Pippinum alias,

douis II, ut docet Arno Sahsburgensis episcopus apud Canisium toin. vi Antiq. Lect.,ubipostquam dona Theodeberti Bavariae ducis Ecclesiae Salisburgensi facta enumeravit, locuturusdepossessionibus

que

proles
III

exea suscepit.
natuni circa

Istuni

Pippinum hujus
dccxiv, ut ex di-

ab Hucberto eidem Ecclesia;

collatis,

sic serino-

nominis

annum

nem

inchoat

cendis in morte ejuscolligitur, sa/jc/j/s Willibrordus

Llltrajectinus episcopus baptizavit, et anterioribus

bertus dux tradidit in pago Ratagoe, itaque

instituta

HucHoc anno tetrarchia Bavaiiae a Theodone II

:

Successor

namque

fiUus ejus
etc.

Francorum ducibus majorem

fore praidixit, ut Altiadit.

finem accepit; Theodebaldus

emm et Theoet

cuinus in ipsius Willibrordi Vita

Dux

postea

debertus tetrarcbtc incerto auuo demortui

Gri-

GREGORII
mooldus
obtinuit.
proesenti
interiit
,

II

ANNUS

12.

CHRISTI 725.

329

in

cujus tetrarchiae
in solidum

parteni Eucbertus successit et

ducatum

Lioba in variis sancli Bonifacii Epistolis Leobgytha etiam vocata.

9. Floret S. Walpurgis abbatissa Heidenkeimii prima. Sancta Walpurgis (luibusdam Walburgis, hiohx soror, postqnamWunnibaldus et

Ad

S. Lioba ex Anglia in Germaniam evocata. num. \\ ct seqq. Prajdicans et ba|)tizans

8.

sanctus prtEsnl Bonifacius in Tburingorum etHessorum regionibus, perspexit messem quidem esse multam ibi,sedoperariospaucos ad copiosam mnltitudinem credentium instruendam. Unde in proexinde tam vinciam patriamque suam mittens
,

Willibaldus fratres in
et

Gcrmaniam

venere, ab

illis

a Bonifacio in

eamdem regionem

evocata, pro-

feminas,

quam

viros religiosos, scientiaque varia

fecit
,

imbutos plnres venire

nuraerat Licbam
et

inquit Otblonns in
2r>,

Vita sancli Bonifaciilib. l,

num.

qui interalios

Thuringiam, ubi sanctus Wunibaldus monasterium construxit Ueidenheimii, a suo monasterio segregatum quidem, sed non longe positum. Crevit locus ille pcr utriusque merita, et brevi tempore in exterioribus fidelium oblationibus est ampliflcatus. Sed cum viderent
fecta est in
ei,

cjusque

sociis

Walpurrjem, Willibalt et Wunde qnibus nibalt, Lioba; et Wal|)urgis fratres omnibns hic nobis abquid dicendnm, si prius monuero, Baronium ab Olhlono deceplum,harumre,

fincs prajdiorum suorum dilatari, veriti extollentiamoculorum exsuperfluitate divitiarum generari, partem Ecclesiasticarum rerum in usus pauperum dislribuerunt fuitque illo tempore ipsorum Ec;

ligiosarum feminarum in Germaniam adventum

clesia asylus

et portus

omnium

laborantinm

nec

snb GregorioII niale narrare. ExVitaenim6\ Liobce Bonifacinm misisse Sturniox citanda conslat mionem abbatem, suum discipulum in monasterium Casinense, eiqne mandasse, utex Anglia moniales et ancillas Dei inGermaniamevocaret. Quare cum Sliirmioanno tantum dccxliv abbasFuldensis dictus fuerit Lioba aliffique post illum Clirisli annum in Gcrmaniam transfretarunt. Sancta Lioba sanclimonialium in Germania institutarum antesignana, et apostola haud immerito dici potest,
, ,

non inveniretibi certum refugium. Postquam yevoS. Wunnibaldus

erat, qui in tribulationibus suis

ad
iit

Deum

migravit, Willibaldus frater ejus Eiste-

tensis ej)iscopus, ejus di(Ecesanus sorori injunxit,

gubernacula

et

regimen tam super monaclios,

fuit, utrisc|ue

quam super

sanctimonialessusciperet, cui ipsaobe-

diens sedecim annis, qnibus supei'stes

seipsam formam
buit.

et

exemplum bene
in

vivendi pra;In tanto

Frequens erat

manuali laborc, frequentior

in lechone, frequentissima in oratione.

inquit Mabiilonius s;bc.

iii

Benedict. part. 2, ubi

coffivorum scriptorum de
nihil certius statui potest,
Christi

anno mortis

ejus silentio

ejusVilam

recitat, a

Rudolfo monacho Fuldensi

quam eam

circa

annum

saeculo ix scriptam, el ex schedulis

trinm Lioba; discipularum collectam. Eo itaque tempore, quo ea in quodam monasterio Anglioelectioni atqueauditioni sanclarum Scripturarum magis quam labori nianuum opcram impendebat, Bonifacius in

septingentesimum octogesimum anirnam Deo reddidisse, die etiam incerto. Ejus veneratio

magna est

per Germaniam,
ei

Burgundiam

et Galliam,

variaque templa
est in Actis

in Flandria

dicata, ut videre

Germania monastcria construere cogitabat, utad fidem Catboiicam j^opuli non tam Ecclesiaslica gratia, ([uam monachorum ac virginum congregationibus raperentur . Quare ad Liobce abbatissam scripsit, rogavitcjue, ut sibi Liobam transmitteret, cui statuil monaslerium in dia'ccsi hodierna Moguntincnsi liujus nunc sola supersunt vestigia in oppido (juodam ad Tuberam amnem. Eam postca Pippinus rex Francorum, et filii ejus Carolus ct C arolomanmcs omni veiieralione coluerunt, et Uilderjardis Caroli Magni uxor voluit, ut assidue secum maneret, quatcnus ad viam vitce
;

Sanctorum Bollandianis, ad diem xxv mensis Februarii, ubi varia; hujus sancta; Vitse leferuntur.Primascriptafnita olfhardo \mih^\.e,io sub finem siccnli noni, quam etiam recitat Mabillonius sa;c. iii Benedictino part. 2. Secundus

auctor est Adelbordiis, Trajecti Inferioris episcopus, qui annomillesimo vivebat. Extaut et
Floret S.
aliae

quatuor

in eisdem Actis SS. Bollandianis reiata;.

10.

primus.

Sanctus

Willibaldus episc.

Eistetcnsis

Willibaldus quinquenniis traAnglia,

ditus est abbati cujusdani monasterii in

ubi postquam sacris litterarum studiis inibutus

fuit,

deperegrinationc aliqua susci[)ienda cogitavit,

ct

verbis ejus proficeretet exemplis. Fuldensis Ecclesia

illi

ut caduca cnncta magis contemneret, adeoque Ri-

soli

patebat,

quod nec prius nec poslea

:

ulli

chardum patrem
cuni eo

WuUebaldum

fratrem ad idem
est,

a quia loco nnciuam fcminarum concedi potuit est, feilli, ex quo a monaciiis habilari coeptus mineus negabatur ingressus. Mortuaestdiexxviii Septembris, quo etiam ejus meminit Rabanus in sed quo anno incertnm. Cum suo Martyrologio tamcn Uildcfjnrdi Caroli Magni nxori, qua; huic
;

faciendum lanto amoris sensu hortatus

ut siuml

Romani

profecti fuerint.

Inde llicrosoly-

mam et varias Orientis civitates

Willibaldo
;c(iualis

luslrarunl,

quarum
hujqs

meminit qu;edanisanctirnonialisIIeidcnheimcusis
et

consanguinea,

(|ua!

Vitani seu Itinerarium exaravit. Post aiinos deceiii

circa

annum
fuerit,

dcclxvhi nupsit, faniiliaritate con-

Roniain

rcdiit (l),ubi GregoriusIII papaindicavitei

(|ui

juncla

uUra annuni illum

vitani propagavit.

voluntatein S. Bonifacii,

euni rogabal, ut ad se

(I)

cnnslJl,

Pott decem annos liomam rediil, elc. Non quidem post decetn, scd post seplemdecim a primo aJvcntii in Urbem ; nam ex ejns Vila Man? i. (in^l annos sepleiii a prima ad IVliciii p. rrsrinjlinne monachum induisse Casini ; tum decennio pcracto Romam rediissc.

ToMis

XII.

.12

330
veniret.

GREGORII

II

ANNUS

12.

CIIRISTI 725.
iii

Qnarc in Germaniam profecius est, iibi anno dccxlii enm Eistetensi Ecclesiaj jmvfecit. Il)i monasteriumcondidit, ad (|uod statim undiqne quamplnrimi dc illis rej;ionuni provinciis
S. Bonifacins

ejns Vila, quse extat sfec.

Benedictino part. 1.

Walpurgis Wunebaldi
scripserat, ut indicat

ejus Vitam etiam ibidem sanctimonialis Heisoror,

,

denheimensis num. 21
pervenil.

sed ea Vila ad nos

contlnere ccepcrunl. Late per vastani IJajoariorum

provinciaru,

Duo hi

cliaracteres,

sabbatum,

et

non XJVkal.

cnm

muitis operariis

Ciiristi

fidem

Jan.
cali

propagavit, et posti)uam episcopatum per muitos

annos sanctissime

Anno

DCCXLii,

rexisset, spiritum Deo reddidit. quo Synodus Germanica A7 kal. Maii

annum indicant pncditum littera Dominiquem BoUandus in Nolis ad Vitas sancti Richardi ct sanclaj Walburgis, quorum iiie WuneD,
baldi pater,
et
litec soror fuit, ad diem vii Februarii diem xxv ejusdem inensis, annum Christi interpretatur seplingeutesimum sexagesinum primum, a quo non recedunt Mabillonius loco laudato, et

ceiebrata,

jam Willibaidus episcopus erat, cum ei interfuisse memoretur. Imo vivebat adhuc anno DCCLXxxv, quo Fuldense monasterium insigni locupletavit donatione, a Coiniio

anno dcclxxxv
:

14 recitata, in cujus fine iegitur Actum in monasterio Fuldanensi anno xvin, regnante Carolo gloriosissimo rege Francorum et Langobar,

num.

Cointius ad eum Christi annum num. 14. Colitur S. Wunebaldus iirimus Heidenbeimensis abbas,
,

die XVIII mensis

Decemb.

in Tabulis Eistetensibus.

12. jEthelbertus fit

dorum, atque patricio Romanorum, die viii mensis Octobris . Idem Cointius existimat, eum vixisse usque ad annum dcclxxxvii, anno episcopatus ejus XLYi. Celebris est Willibaldi memoria nonis
Julii.

S. Bonifacium.
cap. 24, scribit

rex Cautice

et scribit

ad

A num.

13 ad 10. Beda

lib. 5,

Anuo Dominica;

Incarnationis

septingentesimo vicesimo quinto (qui erat anuus septimus Osrici regis Northanymbrorum qui
,

Dueeextant bujus sancli

Vitse
;

ejtiscopi Eistetensis

primi

altera a sanctimoniali Ileidenheimensi

Coonredo snccesserat) Victredus filins Ecgberti, rex Cantuariorum defunctus est nono kalendarnm Maiatriginta quatuor semis ^thilbertum, Eadbertum et Alaricum reliquit haeredes . Quare nulInm in particulari sibi successorem designavit, sed
:

laudata,

altera

scripta, et

ab auctore anonymo perantiquo utraque a Mabillonio ScEC. iii Benedict.

rum

et regni,

quod per
tres

annos tenebat,
,

filios

part. 2 recitata, et Notis iliustrata.

11.

S.

primus. rum Romaefuit, sancti Bonilacii consanguinei sui hortatu cum sancto Wiliibaldo fralreinThuringiam

Wimebaldus abbas Ileidenheimensis Wunebaldus, poslquam semel et ite-

tres filios

conj

'.tim
lus,

et indivisiiu

regni baeredes

instituit. JEthei^

Wiclredi

filius,

uum

seu Mthllbertus major natu esset Cantuariae rex,hoc anno

anno dccxxxviii
secratus
lis

accessit, ubi

ab

illo

presbyter con-

gratulatus est sancto Bonifacio tantam Gentiiiura

ejus labore ad Christum conversam, postulavitquc, ut commercium iitterarum secum habere vellet, ut videre est in Epistola xl

est, et septem Ecclesiis praefectus, ut popusaluberrimam vilae viam panderet. Evolutis

nuillitudinem

aliquantis annis, ut latioraet spatiosiora Evangelici

sermonissata puilularent, in Bajoariam se contulit, ubi multos polentes et divites, aliosque inferioris

inter Bonifacianas, hic a Baronio recitata.Verum in

recentiori cbronologia Saxonica, et in

velustiori

uno ex

Mss.

gradus injustae copulationis conjugio nu[itos,

variis
tnit,

et

Paganorum
et

pivxsligiis

])ollutos,quantum popotentes

a pravitate

morum

prohibuit,

non

Eadbertus dicitur CanticE regnum capessisse, quia sc. Ethilbertus hoc ijiso anno ab Eadberto fratre, qui solus regnare
ad
dccxxv,
cnpiebat, solio dejectus est, aut saltem subditi, qui
, universum Eadberto tradiderunt. Id etiain colligitur ex Malmesburiensi lib. 1 de Reg. pag. 1 1 ubi Edberto xxiu annos, Edilberto XI, Alrico xxxiv attribuit. Certum est autem

annum

formidando,
triennio in

pauperibus compatiendo. Transacto

rediit,

ubi frater ejus Willibaldus in urbe Eisletensi episcopus eral, In ea

dioecesi

Germaniam

ab

isto

triumviratu

sibi

timebant
erat,

regnum, quod valde angustum

,

ad locum, qui vocabatur Heidenen, monasterium construxit, et cum aiiis sibi subditis mo-

nachalem regularis vita) disciplinam observavit. riurima paganicce pravitatis pnestigia, multosque
diabolica fraude deceptos idololatriam colentes in his partibus invenit. Alii namque aruspicia observantes,
aiii

incantationum frivola facicnles,

alii-

ex omnibus historicis Anglicis, anno dccxlviii jEthelbertum Eadberto successisse, et post annos xi Alricum fratrcm majorem natu ALthelbertum excepisse, qui ideo, quando pater mortuus est, in
lib. 4,

qne, qui fornicali spurcitia polluti erant, ad euni occidendum vel comburenduin multoties per maleficia animum intenderunl ; sed vir Dei non desinebat, docendo
pravitate

plebem

ab erratica Paganorum

adhuc versabatur cetate. Huutiudoniensis De statu Ecclesiastico insuo tempore ita Beda ait. In praesenti Cantuariensis arcbiepiscopus est Tatwinus etc. Rex vero Cent est
puerili

pag. 339, ait

persuadendo

educere.

prtescivit, et prajdixit junioribus,

Diem obitus sui quomodo illum

sacerdotali
sic

requiescebat
:

Domini XIV iial. Januarii, ettunc erat ille lx annorum a;tate, et fnit abbas fere decem annos, ut inquit sauctimonialis Heidenlieimensis, ipsius consanguinea in

indumento deberent veslire edixit. Et una hebdomada ante Nataleni et tunc fuit sabbatum post vesperam,

Eadbrybt . Loquitur Huntindonieusis de tempore, quo Beda Historiam gentis Anglorum absolvit, de anno scilicet dccxxxi, quo ideo Eadbertus solus in regno Cantiae regnabat, quod in niorte ejus extra omnem controversiam ponetur. Beda quidem lib. 5, cap. 24, ubi describit statum, qui tunc erat gentis

Anglorum, non meminit Eadberti

tiiidonicnsis id eruit ex scriptis

rcgis, sed

Hun-

veterum diligenti

GREGORII
scrinio collectis
,

II

ANNUS

13.

CHRISTI

7'2G.

331

ut

cjiis

verbis utar.

Successor

cius in Epistola xx, recitata a Baronio

num.

22, in

Victredi regis, et laudatns lociis hactemts in ob-

qua

ait

Widburgam

sibi

per litteras

intimasse,

scuro fuere; neque enim in operibus Bedce is legitur. Alfordus in Annal. Eccles. Angl. deceptus a

per talem vitam quiefcm invenisse juxta limina

sancti Petri,

Westmonasteriensi

tradit,

/Ethelbertum priiiiogc-

quajsivit. Baronius

nitum AVictredi regnum ejus suscepisse, cl annos exordium in annuin DccxLviii ditlert, sicque clironologiam rerum Anglicarum per haec tempora lurbat.
XVII regnasse, ac Eadberti regni
t3. Florent

qualem longum tempus desiderando num. 23 recitat aliam Eadburgce virginis Epistolam ad sanctum Bonifacium datam, in qua de Widburga clarissima femina legitur, quod Romre spontanee apud saiicli Petri
cellam inslar carceris, sese clauserit contemplativfE operam dederit. Sed
scri|)tio sit
: ;

SS.

Buf/fja ct

Wictburga.

ibique

vitae

Ad

cum

ejus in-

num. 10

et seqq. Bufjfja,

quam
filia

/Ethelbertus tunc

Abi)ati

sancto, vereque amico, jure

Canlii rex in laudala Epistola a Baronio relata, asserit regio

et

sanguine orlam,

unica erat

illuslris

honorando Wiiifrido Eadburg ulliina discipulorum, vel discipularum tuarum, ctc. liiiierito

feminae Eangyth. Eanrjyth in Epistola inter Bonifacianas xxxviii, recitata aBaronio

num.

i7 ct seq.

quet longe ante pr.-csentem annum eam Epistolain ab Eadburga, cognomenlo Bugga, scriptam esse,
eo scilicet teinpore, quo sanctus Bonifacius abbas,
relicto monasterio,

exponit divo Bonifacio injurias, quas a rege, rcgina, episcopis, et pra'fectis patiebalur
familia, cousiilitque

cum

tota

ad Evangelii opus se primuin

eum

de Romana, (|uam mediei

accinxit.

tabatur peregriuatione. Hanc

|)ermitlil Bonifa-

GREGORII

II

ANNUS

13. GHRISTI

72G.

/jro

Leo imperator se lconoclastam prodit et hcnred senatusconsultum emiltit. Scptingentesimus vicesimus sextus annus sequitur, nona Indiclionc notatus, quo novuin monstrum, horrenduuKiuc in Oriente visum uiiiversam Dei
1 .

eadem

manifestum, duin Beda hiijus temporis scriptor accuratissimus libruin, quem scripsit de Sex /Ktatibus, perducit usque ad nonum ojusdem Leonis
imperatoris annum ubi nihil penilus habet de ejusmodi cdicto, quod magno fragore fulminis
:

dem

Ecclesiam terruit alquc turbavit; progressa sicjuie portis inferi nova hsresis, cornibus potcntia; imperialis armata, imperatoris potens cdicto, loiige
lateque

instar universo orbi statim inuotuit, eo

quod

uoii-

duin tale quippiam promulgatum

tcmporisrationediscussis,
jaiii

fuisset.

His de
gesta-

quajadrerum
edicti

grassatur

hoc, iiiquam, anno,

nondum

rum narrationem
2.

perlinent, prosequamur.

absoluto decimo imperii sui aiino, magno rugitu Leo iiublicum promulgavit cdictuin , ut sacra;

Qui autem ex improvisa

apparuit
iia;reticus

promuiga,

tione Leo

lconoclasta

cum
:

ubique delcrentur imagines. De hisacturi, ex more, primuni omnium (jucc sunltcm|ioris, dis(|uirainus. Scimus Tiieophanein, Cedrcnum et alioscjusmodi probrosum ab impcralore promulgalum tdictum
in

antchac ab omnibus fueiit Catliolicus existimalus

quomodo

uno veluti momento magna adeo mutalioue omnium, ex Calliolico sit visus ha-reticus omnes aeque coiiscntiuiit, Ilebneorum
acciderit, ut
:

annum

rcferre, (|ui noiius

:

imperaloris

in

Actis

numeratur cjusdem autcm Stephani junioris

lilio

impostorum,
tentia
sil,

(jui

de tjus
:

fiiluro
licet

imperio

vaticiiiati

fuerunt, id opcra factuiu

ut id ab eis
alii

iii

eo diversa sen-

martyris,

(|ui

sub liujus

nymo
betur

passus

csl, iisdciiKiue

Coiistanliuo Coproab ejusdem temporis

lum edictum
esse,

dixerint;

factum anno ante |)roinulgaalii vero id exordioejus

scriptore elaboratis, omiii^iue tide conscri|)tis ha-

impcrii ab eis tentutiim,

promulgatum

ideiii

edictuiii

fiiisse

aiiiio
le-

dccimo cjusdcm Leonis impeiatoris. Idipsuin

stalur Zouaras.

ipsum(|iie cis assensuui veruin us(|ue in hunc aniiuni laciniis ((niliiiuissc sccrclum. Agens de iiis Coiistaiitiiiiis Maiias:

Quod

cl

ex

eo eliam

rcddilur

ses graicus historicus, hoic ail

Rcbus huinanisad

332
scelcratissimiim
Deijnciicial)

GREGORII

II

ANNUS
sunt

13.
versus

CHRISTI 72G.

Leonem

delatis (proli qiialia

eam

totis

viribus ccrtatura
facti sint

ex quo cerla-

f,a'avis

tempestas Ecclcsiam excepit

caedilDus conjuncta.

mine

licet

multi

desertores, tot tantaque

magnis

cum liominum
est)

Nam

victrix

erexit

gloriosa trophtua,

ut dicere illud

execrabilis imperator parturiebat illa

quidem (ceu

ausim,

nunquam

Orientalem Ecclesiam visam adeo

conseiitancum
parere
poterat

absurda novaque consilia conimprobitatis nullo

tra Christum, sed fcrtum

:

quippe timidus instituto revocabat. Taiidem vero captata opportunilate, summaque audacia foetum edidit, alvus ruptus est, viperrc soboles prodiit. Et inferius ubi

modo animus eum ab

celebrem et illustrem, quam cum adversus Iconoclastas bellum iniit utpote quoe nunquam tot tan:

tis(iuc

fuerit

decorata

niartyribus; adeo ut

non

solum proiteritam
ceril

deleverit

ignominiam
tot

sua> pro-

stitutionis factai ssepe diversis hffireticis, sed adje-

gloriam
et

et

honorem,
:

martyruni aucta
palmis sem|>er et

Judoeorum vaticiniuin de imperio, et pollicitationeni ipsis a Leone tunc factam recensuit, isla mox addit de facta ab eis exactione, ubi illum imperatorcm creaUim audieruut Hebr;ei Leonis renuntiatione cognita, mox ad imperatoreni advolant, et ut promisso non tamen satisiaciat orant illi vel aiuum, vel argentum, vel gemmas petebant, sed sanclarum imaginum pictarum, statuarum veneratione dignarum abolitioneni, hoc est, ipsam rehgiosi cultus eversionem, cujus turres
:

coronis,

insignila

victorise

ubique virentibus
judiciis

Domini
et

ipsi

ut plane illud Davidicum de fueritoccinendum ' Judicia

:

Domini vera
super
In

justificata in semetipsa, desiderabilia

aurum

lapidem pretiosum multum, dulet

ciora super

mel

favum

Et quod sequitur

custodiendis ilhs retributio multa . Sed

jam

coeptam prosequamur historiam ex vetustioribus

monumentis.
4.

Exlant

(ut

diximus) apud

S.

Joannem Da-

at(|ue

munitiones hoc facto de fundamento subrui

mascenum Acta martyrum

omni Ode
haec
:

Stephani et sociorum

oiiorlebat.

Imperator pravus pravis, vipera> soboles

asseutitur, et accersito

aspidis foelibus
antistite,

sacrorum

qui tunc temporis erat Gernianus, de

perverso dogniatc

cum

eo conmiunicat.

Cum

ille

non tantum non assentitur ipsius impietati, sed etiani iinperaloris audaciani ac furorem reprehenderet. Heu pastorem lupus, heu! furens Cerberus
I

conscripta, in quibus ipso ferme exordio habentur Cum autem ad decimum jam imperii annum Leo Isauricus imperator pervenisset nec jam eam haeresim diulius animo premere ac conUnere posset, scelcralum fiEtum edidit accitaque et coacta senalorum classe, absurdum illud
:

mitem
sancti

gregis

ducem

Ecclesia pellit et exturbat.

Hactenus Constantinus

usque ad exturbationem Germani Constanlinopolitani episcopi, qua3

post ista fleri contigit.

tamen longe
3.

Porro cum ista prosecuturus auctor exclamat (ut audivimus)diceus Proh qualia sunt Dei
:

judicia

Certe

quidem

etsi

inscrutabiha sint ju:

dicia Dei, utpote

non

liceat tenui

pelagus,

num

tamen etsi totum mente uostra tantum exhaurire non licebit saltem vasculo aquam
elicuisse
:

abyssus multa

attingere ? Ecce tibi ostendam, quot ex

bona invenitur

magnum

uno malo Deus etenim ex veneno adversus venena paravit antidotum. Siillam
Ecclesiain jugiter insiluisse

quidem Monothehta)
festantes, ex

imaginum picturas forniam idolorum retinere, inquiens, neque iis cultum adhibendum esse, ne alioqui Dei loco imprudentes idola veneremur . Ha>c de senatusconsulto, imo ejusdem Leonis, inconsulto seuatu, de imaginibus abrogandis dicta atque firmala sententia haud enim dubium si rogasset sententias singulorum, a proposita causa penitus excidisset, facta igitur in comiliis omnibus rcfraganUbus ilhs ejusmodi asserhone, ab eodemque imperatore decreta sententia, simulque dimisso senatu, res tain foeda in publicum magna omnium admiratioue atque stupore delata est. Vidisti non Orthodoxorum, sed haereticorum principum morein esse, ut in senatu, non in Ecclesia de dogmatibus agant,
et

impium evomuit

quamdam

hoc lempore penitus

noscun-

et iuconsultis episcopis

Orlhodoxa;

fldei,

pro arbi-

tur,

nequeamphusquicquamadversus

Cattiolicam

veritatem vel mutiisse reperti sunt. Accidit enim periude ac si cum bello civili tlagret civitas, si

quteque ardua de flde, sive Ecclesiae rihbus juribusque temereatque inique deflniant. Sedquotrio

exlernum insurgat belluin, eo omues arma con-

tano, audi quse

5.

uiodo ea accepta fuerit a populo Constantinopolieadem produnt Acta.

mutuo trucidabant. Ita plane; adeo eniin turpis ac detestabilis ejusmodi liffiresis visa est, ut non solum Catholicorum, sed
vertant, quibus antea se
et oniniuin

Prohnus

igitur ingens

excitatus est, ac moestitiae

tumultus a plebe nubes Orthodoxorum Ecut versipellis

ille sensit,

clesiam obtegebat.

Quod

haereticorum in se arma converterit, qui pugnantes simul cuin Orthodoxis, adversus

Iconoclastas hsereticos junxerint se ipsi Ecclesife OrthodoxaB. Acciditque illud plane mirandum, ut

stahm Gygis annulum vertens, ut obscurum esset, quod agebat, laborabat, non videlicet leonis libertatem imilans Non, inquit, huc spectat mea sen:

cum

Orientalis Ecclesia (ut sicpe vidimus) haereti-

corum

crebrius infecta venenis, vires consternata

solidte

perdiderit, et resolutis

constantise nervis,

pcnitus elanguerit

spectu

hffiresis

hujus. ipso tanlum conspiritus sumpserit, animos erexerit,

:

mox

hoc aio, sublimiore loco eas coilocandas esse, ne ore quisquam eas contiugat, atque ita quodam modo rebus honore dignis contumeliam inferat. Quorsum hoc tandem, et quid mohens ? nimirum, ul eas a notentia, ut ea3 prorsus deleantur, sed

vires collcgerit,

nervosquc omnes intenderit, ad-

GREGORII

II

AXXUS

13.
tor,

CHRISTI 720.

333

his longe collocando, ac procul ab oculis nostris removendo, ne eas facile aut cernere aut contingere queamus, paulatim (ut sa?pe nobis in his qufe amamususu venit)inobIivionemincidamus,easque

quod

si

iniquum hoc dogma confirmare atque

constabilirein

animum

iiuluxeris

modo

assentientem babiturus

caras iiabere dediscamus, atque itasensim, et citra

ac paratum, qui pro Christi profnndam, pro qna ille ut collapsam atque pro-

meprimo nuUo sed promptum imagine animam meam

:

es,

tumullum boc a nobis obtineatur, ut eas non adoremus, nec houore afficiamus . Fuisse namque, ostendunt ha;c, in Constautinopolitanis Ecclesiis
non solum visui prsesenles expositas, sed positas dcorsum, ut exosculari quihbct eas posset. Quid autem ad ha'C S. Germanus Constantinop. episcopus his audilis egerit, eadem Acla
sacras iniagines
ita

stratam

imaginem
:

meam

instauraret,
cst

suum effudit peispicuum eam et contumeliam, qiiai

tur, in

cruorem enim ignomiiiiam

Christi imagini infer-

exemplar ipsnm redundare. Quocirca nobis facienduni est, ut gratorum servoruiu officio fungentes, pro Domini honore periculum adeanuis . Hucusque Germanusad Leonem per Ecclesia; nuntios

declaraut
6.

Germanus Leonem alloquens fortiter ei resistit. De hacimpietate, qua; etmultum abstrusffi et multum item aperta; absunlitatis habe-

ad eum missos. Subjicit his auctor depositionem ejusdem S. Germani, sed quod id post trienconligisse noscatur,

nium exactum
re suo loco.

agemus de ea
si

Etenim hac usus

pelliceret,

est tolerantia Leo, ut

bat,

cum

cerliorfaclusfuissetGermauus, vir libera

:

eum

blanditiis

ageretque

consentieu-

atque intrepida pietale pra;ditus

per
ei

qucmdam
:

ex

prwcipuis Ecclesiae ministris haec

mandat Haud-

quaquam oportebat, imperator, tc, qui tum vitam tum imperium a Deo accepisses, adversus conditorem tuuui insolenter extolli, atque (ut vulgo dicitur) non movenda movere, patrumque terminos, <|uos
illi

tem ipsum posset liabere, ut Synodali decreto, qnod ipse promulgassetedictum, solide firmaretur, satis intelligens, non aliter absque magna ignominia tyranni nomen et haeretici vitare posse, nisi episcoporum aucuparetur assensum. 8. At post ha;c, quae recitata sunt de Germani per nuntios primo cum Leone congressu idem ipse eum coram aggressus est de quo secundo congressu habet tantum ista Theophanes Leo imperator furens conlra rectam fidem adducto bealo Germano, ccepit blandis sermonibus eum de, : :

antiquitus posuerunt, transferre stu-

Etenim humana fornia aDeo Verbo exsancta el pura Yirgine suscepta, cum omuis da;monum cultus exstinctusest, tum omnis idolorum adoratio
dere.
abscessit
:

at

vero Theandricse Deivirihs similituChristi

dinis

imago

adoranda
illius,

et

colenda perspicue

linire.

At vero beatus
:

summusque

sacerdos dixit

tradita esf,

itemque
ipsi

quae

eum modo

onuii

sermone pncstantiori

rum

vita

enim ille autem septingenti triginta sex [viginti sex] anni jam effluxerunt) Patres in terra ac doctores, quorum summa virtus fuit, venerandarum imaginum cultum nobis pers|iicue tradiderunt. Ne longe abeam, posl Ciuisti in ca?lum asccnsionem mulier
iila,

peperit, et sanctorum, quoatque acccpta fuit. Ex quo in fornia nostra ad nos accessit (abhinc

grata

Depositionem sanctarum imaginum audivimus quidcm futuram, sed non tempore imperii tui. Cum autem ille cogeret eum dicere, sub cujns imperio ait sub Cononis. At ille Re, in<|uit, vera ex baptismo milii Conon nomen est. At ille dixit Absit, domine, ut per imperium tuum
ad
,
:

eum

istud

malum

perficiatur. Antichristi
est,

pnccursor

est,

qui hoc adimpleturus

ct divina; Incarnationis

eversor. In his ergo saevus

tyrannus insaniens,

qu;c sanguinis profluviolaborabat, ab eo sanirestituta,

tati

ipsius

imaginem,
1'alris

vcluti

acceptum

beneficium referens, cxsculpsit. Ac prius etiam ab

ipsomet Christo ipsissima
garo
id

iniagine, divino

minas beato Germano praDtendebat. Reducebat autem ad memoriam ejus patriarcha sponsiones ipsius ante imperium factas, qualiter sibi Deum dedcrit vadem, in nullo commoturum Ecclesiam a suis Apostolicis et divinitus

linteo facies ejus iujpressa est, ac Toparchaj

postulanti

AbaEdessam missa. Denium ab

traditis ritibus .

Erant hae soquis a pa-

lemnes
triarcha

caerimoniffi peragi solitrc, cuin

Evangelisla Luca picta est, quae ab Hierosolymis

<pioi|ue Virginis Dei Genitricis
<ii)

consccraretur imperator
,

ut

ejusmodi

imago missa
non ut

est

emitteret sponsiones

et

patriarcha fiiiejussorem

eam<|ue cansam
se<l

<livina et

sacrosancta Concilia
ea; cal-

promissorum pctercl;
brans revocavit in
atqiie

ipse vero

variis

temporibus ac
ut

locis coacta,

Quae qui<lcm omnia constanti animo

i[)sius

Deum otferret, in eum exproitatriarcha.

carentur,

adorarentur,

dixerunt . Haec

mcmoriam

(iermanus, non ut expresse cultum

sc<l

imaginum

ca-

Ha;c et alia traiisacta sunt inter

Gcrmaiium ipsum
|)atriar:

nonc sancito Synodi OEcumenica; comprobarint, quod satis ea'dem visa; sint comprobasse, dum vigentem ubi<|ue cullum sanctarum imaginum, nequaquam ut rcm ti<lei CatholiciC adversariam dainnaverunt Patres ibidem considentcs sicque
:

Leonem,

dum

ille

conatur laiilum

chain ad probandam impietatem a<lducerc

iste

vero

eumdem ab ea

revocare magnoiiere laboraret

a<lversarios<iuc cona-

inter has

autem contentioncs
prolapsi suiit.

tus Ires anni

Cieleriim

ex

litteris

satis visi
<|iiic <ib

sunt probasse,

<|U0<1

non

<lanniassent eas,
<;t

Gregorii papa; ad

ipsum Germaiiiim

reilditis jier-

oculos
ubi

omnium

p<isita;

ubi<|ue eraiit,

in

spicue apparet, loiigc acriora siisce|)ta fuisse ab

ipso Gerniano iircclia a<Iversiis Leoiiem imiierator<;m,
liccl

ipsis locis,

cieilem Syiuxli cogi solereiit. Se<l

pcrgit

eadem oratione Gerniaiius:

Velim
ita<|ue,

quibus euin
postea

viccrit, et maiiiis <lai<!

co<;gerit,

7.

inquil, hoc scias, impera-

sic |irostratus niajori

lurorc surrexcrit.

: ,

334
Novcrat autem
litleris

GREGORII
ista ipse

II

ANNUS

13.

CHRISTI 726.

Romam

scriptis.

Etenim

Grcgorius papa ex ipsius ipsc Germanus ad

poierit.

Haudprocul

femplo sancta; Dei Sapicnti;c

splendida
licuissct

domus

crat exstructa,

quam nuncupare

Gregorium
et

Romanum
liis

cborta, et de

Pontilicem de lia;resi recens qua> transacla essent inler ipsum

Amorum

liortum, arboribus libros feren-

tibus

plenum, adeoque lucum pulcherrimum omdocfrinae sapientiEeque

in

imperatorcm, quomodo eidem sffipe restiterit, litteras dcdit. Quid autem ad hajc Gregorius ipse rescripserit, antcquam dicanms, lecensenda sunt
nobis quai hoc anno itidem accideruut in Oriente,
si sapuissct, potuisset Leo tanquam a Deo monitus a coeptis desislere. 9. In sacras imagines sceviente Leone, naturie miraciila, bibliothecce incendium, et plura rnartyria. Hoc namque anno (ait Tlieophanes) a Masalnia principe Sarracenorum capiani fuisse Ctesareani Cappadocia; sed ct portentum magnum factum in In ipso anno ajstivo mari describit his vcrbis tempore, vapor ut ex camino ignis visus est ebulhre inter Tiieram etTherasiaminsulas ex profundo

nigeuffi

plantis

consitum. thesaurus

Nam

erat

ea congestus librorum

quorum numerus

tricena et tria millia complecte-

batur. Tahs hortus, tantusque lucus divini cujusdam

ex quibus,

hominis cura; fideique commcndaius erat

doctrina privstahat, et super cactcros
scientiae collucebat
:

qui

omnes
,

radiis

quemdam Adamum

fuisse

non inepte dixeris alium divinum curatorem ar-

borum, de pulchris Edenis arboribus delicias capientem, ejusque plantarum nou marcescentium agricolam. Ili tot numero, quot circuli Zodiaci signa sunt, absque mercede litterarum et doctrinae cupidos instruebant, et caliginis velum tam in
putri praestigiisque referta Graccorum,

quam

reli-

maris per aU(iuot

dies.

Quo paulatim

incrassato et

giosissima nostra disciplina suis auditoribus adi-

dilatato, igniti a;stus incendio totus

fumus igneus

monstrabatur. Porro vastitudine terrenaj substantiaj petrinos pumices grandes et cumulos quosdam transniisit per totam minorem Asiam, et Lesbon,
et

mebant, uno illo de quo diximus inter omnes, sohs instar, lucente. Tanta vero in opinione virtutis

Abidum,

et

maritima Macedoniae,

ita

ut tota su-

perticiesniarishispumicibusessetrepleta. Inmedio

autem

tanti ignis insula

ex terrse congerie facta, in-

quidem imperatores novi quicquam moliendum, vel agendum sibi pularent, illis iu consilium non adhibitis. H. Talesergo viros pietate singulares et innocentia vitffi conspicuos variorumque donorum
erant, ut ne ipsi
et inusilati vel
,

sula; quffi Sacra dicitur copulala est,

nondum

prius

existens. Hoec
facta sunt,

quidem adeo horrenda isto anno quo edictum de haeresi est promulga-

ubere copia praestabiles imperator intra sua retia comprehendere, suique furoris impii participes efficere

multum

sitiebat.

Cum

tum

namque portento praevio decebat hairesim tanquam novam Furiam apparere, quam in;

taii

tionibus adhibitis eluderetur

vel minis eos in sententiam
rat;

autem cunctis moliuec enim vel metu,

;

suam

pertrahere potese persequi,

fernus

unacum
:

globis igneis evomeret

nam

pergit

cumque auro etiam

:

uteretur, cajteroquin

Theophanes

Verum sicut Thera et Therasia insulaj

:

inexpugnabili socio

tamen aquilam

quondam

tunc temporibus impuguatoris Dei Leonis, qui divinam iram contra se, pro se fore opinatus, impudentius coutra sanctas et venerabiles imagines prcelium excitavit, collegaia et auxiliatorem habens Beser Dei abnegatorem, et
ebullierant
ita

et

vel sidera tactu contingere velle deprehendebat

tandem re desperata (quonam modo haec, obsecro. exponam?) consilium saevum, absurdum, impium capit, quod quidem nec immanis Scytha, vel Masagetes cepisset materiani siccam et concremabilem
:

in irrationabilitate

ineruditi et

simillimum ambo eniin erant indisciplinati, ex quo multa nialorum

:

ex aridis fascibus coacervat

ctos exurit, homines,

eaque succensa, cuninquam, illos, heu, religiosos

;

genera veniunt

Haec de bis Theoi)hanes, qui et

cum
ille

libris

proh iufestum
!

virtuti

animum! proh

de caedibus

et incendiis

hoc eodem anno per Leo-

mentem belluinam
leo
plinis

Nimirum

ex unguibus saevus

nem

factis,

mox

subdit

dO. Turbae

valde
in

tristes

autem, quae in regia urbe erant super novis doctrinis, meditabantur

eum

insurgere, et

quosdam

regios

homines oc-

jam agnitus. Pulcherrimaquteque de disciomnibus istic asservabantur. Et inter aha volumen extabal admirabile confectum de draconis intestino, cui erant inscripti libri Homerici, tam
Ilias

culerunt Dei deponentesicona, qucC super niagnam

tota

quam

Ulyssea

Hicc Constantinus,

aeneam portam cernebatur. Adeo ut multi eorum

pro veritate punirentur
nibus, et flagris
,

membrorum
et

detruncatiojacturis
,

et

exiliis,

rerum

eadem de his Zonaras, Cedrenus, Glicas et alii. 12. Tunc etiam accidit, ut sacrosauctam Salvatoris imaginem super portam aeream publice expositam Leo e loco eminenti dejiciendam praeceperit.

maximeque
videbantur.

illi,

Ita

qui nobilifate ac verbo clari esse ut etiam eruditionis scholas et

Enarralur

rei

tum

gesta; historia

iii

Actis S. Ste-

piam eruditionem a sanctcE memoria! Constantino Magno hucusque servatas exstingueret: cujus videlicet cum aliis quoque multis tomisdestructor Leo
factusest, ejnsdemciimSarraccnissensusexistens.

phani mnrtyris junioris apud Joannem Damascenum positis ubi isla leguntur Ac primum (o in:

Haec Theophanes

genl narratione
nasse, qui ait
inter aiia vel
:

qute subobscura ditfusiori indipetimus eam a Constantino Ma-

Quam

nequiter se gesserit Leo,

unicum hoc exem[iium demonstrare

gentem Christe patientiam tuam !) adversus tuam imaginem audacissima illa anima grassatur, camque quffi supra portam fixa erat, ac vulgo /Erea dicebatur, Theandricam tuam tormam dcjici alque oblittcrari jubet. Cum autem ad lioc faciuus perpetrandum niissus satelles, imposita jam scaia, con-

GREGORII

II

ANNUS

13.

CHRISTl 726.

335
Leonem
sic insaniisse
:

scenderet, divino zelo incensre mulieres, pr;ecla-

bantur, accepissent ipsuni

in

rissimum ac generosissimuin virtutis specimen edentes, arreptam manibus scalam in terram dejiciunt.

sacrosanctam imagincmSalvatoris mox omnes conversos adversus imagines imperaioris, eas omnis generis ludibrio et

unaque eum.qni liocfacinnsaggrediebatur,

;

pra^cipitem agunt
ministerii

qui slatim hanc

tulit,

pra'stiti

ad hoc

ignominia que impcrium commotos esse;

qui nihil (ut dictum
sent,
est)

affecisse, in
at^p.ie

ipsumsntis.

de his

mercedem

ut vitaorbaretur.

Qux
in
illa;

Jain ut sumuspolliciti,

redeamusadS.Germauum,
antiquius habuit, (luam

autem sequuntur, postea contigerunt. cum

sancto
ejus

ejecto

Germano

patriarcha,
est:

homo

ha^reticus

ut de his omnibiis, qute Constantinopoli accidis-

locum subrogatus
ct

Sanctaj

aulem

redderet

certiorem
iniisset

Gregorium
litteris,

Romanum
et certa-

mulieres, ob Christum cujuszelo flagrabant, ojipor-

Pontiflcem datis ad ipsum

quibus

tune abjecto
qui

contemplo pudore, cursu etJuso

in

men, quod

saepe

adversus iinperatorem,

Ecclesiani feruntur, atquo

impium patriarcham,

pariter significaret.

Non

extant ipsa;
scripta;,

quidem

litterae
illae

inquam, ut Christi verbis utar ', desolationis abomiuationem in loco sancto stantem lapidibus incessunt mercenarium non pastorem, lupum non pastorem, Ecclesiasticarum deniiiue sanctionum proditoreni appellantes. Ilie autein pudore simul et metu correptus, confestim ad im|)eratorein confugit, ei(}ue quod factum fueiilic

lum

erat, illum,

ab ipso ad Gregorium

sed taiitum

quas idem Gregoriusrescripsitad num episcopum , quae recitata;

riuntur
sed
in

eumdem Germaet

intexta; repe'

sacrosancto posteriori Nica^no

Concilio;

cum

latine

primum

scripta?, postea in

gnecuin
latinitati

translata!, et
redditc^e

de

grsco iterum sermonc

habenntur, non sine detrimento

(ut ipse

rat, narrat,

atque ad muiierumcajdem

eum

exsti-

intelligere poteris,

cum

ipsas legeris) id accidisse

:

Hujusmodi enini boni illius ac pacifici studium erat, tanquam videlicet per ea qua; agebat docere cupientis malum pro bono repcndendum esse. Mox igitur gladio necantur, ac
mulat.
pastoris
,

quffi sic se habent ex duplici versione Quantaqualisve animi delectatio nostram sic lastificare animain novit, cum venerabile tuum et honorificum nomenexaudio, quod mihi gratiam

videmus;

Ib.

pro pietatis pra:mio mortein ferunt.

annuntiat
litteris

oAttuiic videre erat multos eorum, qui Orthodoxam fidem arcte complectebantur, patrium
i'3.

nuntialionem, qua;

nou possum satis declarare. Hanc cnini et nuper a te tuis venerandis mihi evaiigelizata est, plurimo gaudio et
,

soluin

tanquam inimicum

et

hostile

fugientes

exultatione suscepi, et pra; gaudio uimio spiritus

atque ad solitudines et deserta perfugii causa se

confereiites, tuliusque censeules cuin feris habitare

meus

refocillatus est.

tollens,

Deinde in ca;Ium oculos susgratiarum actionem Deo omniuin reruin

quam
Prajter

cuni viris hujusmodi versari .

ca.'sas

Htec

ibi.

principi dixi,

tunc mulieres

illas

effervescente ira

et crudelitate iinperatoris,

habita qua^slio est de

nobilibus (luibusdam viris, necnon de Maria patricia feinina, quasi horum impulsu femina) iilcB,
liccl

genere viles
:

et

sexu fragiles, adeo forte facinus

qui ita in omnibus beneplacitum vobiscum usque ad fineni adest hic enim omnia vestra ad lucem perducit. Hoc est enim, quod noctu diuque precor, ueque uiiquam ab hac intentione cessabo confido enim in Christum, neque ab eo absistam. Testatur idem suavis

suum

facit, et

essent aggressa;

qui

cum

m')lta passi essent, de-

illa

et

honesta in singulas horas tuae probitatis re-

mum
in

gladio capitibus abscissis egregium

die

consum([ua

mavcre inartyrium
versaria

nona mensis Augusti,

Tabulis Ecclesinsticis eos adscriptos Gricci anni-

comnemoratione celebrant. In ipsoruin cnim Menologio ista legunlur o Natalis beatorum decein martyrum, (lui proptcr sanctani imaginem
:

Salvatoris nostri Jesu Christi

iii

.Erea porta consti-

tutani martyriuin passi sunt.

Uuoruin nomina hicc

,

sunt, Julianus, Marcianus, Joannes

Maria patricia. Oniiies

Jacobus

Alexius, Demelrius, Pliotius, Petrus, Leontius,

lii

et

Deo nmate frater. Hanc non possuni dimittere quin per litteras subinde te alloquar. Nou enim inilii solunimodo hoc utile est, sed omnibus, ([uod tam insigneiii Ecclesiic propugnatorem habeant, ut recte tua certamina omiiium ore celebrcntur. Maxime auleiii in hoc certaiiiine, in (juo (|uaiKiuam multa [lassus sis, et pro benefactis injuiiam acceperis tameii laudandus es quod ad suminam felicitatcin res perduxcris. Cecidil cnim iiiijiictatis
cordatio, o benedicte et

enim

in labiis habens,

sub Leone imiteratorc

superalis,

impio

|tro

defensione sanctaruni iinaginuin inultas

Nain |iost(iuani putaliat juxta suain voluntatem oinnia peragere, cx alto in profunduin
pia;curs(jr.

airuinnas pcrpessi, et variis tormentis

Hccc ibi.
i -i.

ruens, et viribus

comminutus

cecidit et insigniter

postremo gladio percussi inartyiio coronati sunt.

Grefjorii Eiiistola respondentis

ab Ecclesia, (pue et Pharao /Egyptius tyiannus prius, Moyse illi acciiiente,

fruslratus. Audivit auteiii

numcontra ria dignum

Iconoclasias.

Tuuc

ad Germameiiioiii

audierat

"

Dixit iiiimicus

Comprchendam,

divi-

et illiid

dam

spolia, iinplebo auiiiiain ineain

illi,

Acclamabaliacc

accidit, (pjod tradil

Grugorius papa

tur aulcin

velut
:

diabolus ipse foret,

lioc auferct te

Epislola ad Leoneiii iiiiperatorem, nimiruin reli^iuos

(^hrislianos piincipes,

prophetica exccratio

Propter

usque

cum

a suis, (jui legatoruin

iniper. funge-

ad linein, evcllct

te et

transferet dc

tabernacuio

inuiicre Constanlinopoli

apud eum

'

Concil. Nicscn.

II.

Acl.

iv. ct

iii

Episl. Greg. pap.

11.

Ep. iv.

'

ExoJ. XV.

,m
suo
ilie
',

GREGORII
el radicationeni

II

ANNUS

13.

CHRISTI

72(i,

luani e terra \iventium. Ita

munera
lus,

oblulerunt, neque pastoribus

exercitus

astitit

Ange-

praeler sjiem IVustralus proposito suo

secundum

tnrbaijue ca^lestis
:

liymnum nato

S|)em periit, idque fortitudine propiignationis qua; venit desuper, qua ad summam [lervcnit excidio-

nem,

ut de eo veruni esse \'iilealur,

^
:

quod per

Scri-

jituram dictum est

Tclum poteniium

imbecil-

lum

reddituni

est,

et

impolentes accincti sunt

fortitudine.

Ob

id niliil est

eorum,
cilleni

qiii

cuni Deo iiugiiant,

quod contra impietatem Deum esse imbe-

non in brachiis iis, (jui cuncta neque lacte nutritus est qui dat escam omni carni ncque ctiam illa pingantur. Si non a sene susceptiis is, qui vitic et mortis omnium ])riiiceps et dominus esl (fuit simul ab ipso cognitus, cuin ab eo liberationein dissolutionemque precaretur) ipsumquc yirtedicavit si
si

puerulo caiitarunt

portat, gestatus est,

credamus. Et si in insanos totus mundus pugnare dicitur ' quarc tu, qui sanctificatus es, cum Deo hostes tuos non posses superare ? 16. Bellum enim erat cum impiis, in quo licet non aperte, insignem tamen belli socium ha:

rursum ex ea rediit, Nazarethque habitavit coloribus non effingatur. Si non mortuos suscitavit, si non dissolutos restituit, si non lepras mundavit, et ca;cis
in
et
:

non

JEgyptum a matre deporlatus,

Doniinum nostrum Jesum Cliristum, cujus quidem labarum insigne gestasti, ipsam dico vivificantem Crucein, niagnum illud [lost mortem
buisti
illius

oculos reddidit, et impeditam linguam solvit; item gressus claudorum flrmavit, dajmoniaque exegit,

aures surdorum aperuit, cuiicta ultra fidcm ho-

trophffium, in

quomundi

fines quadrijiartito

descripsit, partes etiam ejus litteris tres indicavit.

onmium Dominae caslae Dei imaginem, cujus faciem divites populi sup(ilicant sanctum enim est, ut Patribus \idetur nam quicumque eamita venerantur, hissine dubio magna relribuit, quandoquidem imaginis veneratio in prototypum (jnxta magnum Basilium) redit. Pietate enim plenum est venerandarum picluDeinde etiam sanctam
Jilatris
: :

uon pingatur. Si pasinfernum non spoliavit, et ubi surrexissel, in caelum ascendit, unde venlurus est judicare vivos et mortuos non per jiicturam indicetur, neque etiam earuin rerum fidivinis signis egit
:

minum

sionem volens non

subiit,

et

gurae et historia; [^icturis et coloribus

tentur. Hfec

repraesen-

autem cunctasi facta sunt,magnumque hoc pietatis mysterium est utinam fieri possit, et caelum et terra et aqua, omnia quoque animantia
:

et planta", et si

quid aliud

est,

sive per colores,

rarum argumentum,
Si quis

ut est auctor Ciu-ysostomus

sive per picturas, aut voces possent narrare. Si-

alius,

picturam
luin
et

jiietate

ego certe, inquit, ex cera fusilem plenam amavi. Vidi enim Ange-

quidem earum reruni quae non

imaginativa pictura vocatur
:

sunt, effiguratio,

quam

sane

et Graeco-

turmas Darbarorum in imagine persequentem, David vere diccntem * Domine, in civitate tua
:

rum

fabulositas poesin tacentem esse dixit.

18.

imaginem eorum annihilabis. Ncque unquam Ecclesia

dixerit,

erravit in hoc
:

Deum nobis imagines concessisse etiam hoc Elhnicam tradilionem sapit. Nam
civilatem Hffmorrhoissae

quod neque
et in

Paneadem
missa in
scentes

imago trans-

memoriam
:

miraculi, quod herbae excre-

omnibus
idque

ffigritudinibus auxiliares essent,

ceiebratur

summa

Dei erga nos bonitate.

talia fieri

Ergo

Ecclesiae capita et

columnae

permi-

serunt et tiadiderunt, ut iu

omnium

oculis hujus-

modi

pictura; exhiberentur, sacer ille et

venerandus

quojuxtahumanitatem Christus, qui peccata mundi abstulit, velut colunma erigeretur, per
typus,

Neque tamen volumus ut in Ecclesia idolum aliquod sit Absit. Non enim vaccasadoravimus; nequevitulum iii Horeb fudimus; neque Dcus nobis faclilius existimatus est neque rursus scujptili piocidimus; neque Beelphegor initiati sumus; neque filios nostroset filias nostras unquam daemonio obtulimus, ut nobis ea quae in Salomonem dicuntur, objici possint neque a nobis terra sanguine ca^dium perfusa est, aut imaginem fecimus quadratam continentem idolum nec in templum hoc induximus, neque impuritatem serpentium aut volatilium parietibus templi inscripsimus neque Ezechiel ^ spectavit nos Adonim lamentantes, et tliymiama soli offerentes de

Christi

'

quam

humilitatis Dei altitudinem

iliius

nosceremus,

et

quibus, inquit
creatura,

^*

Apostolus, servierunt in colenda

relinquentes
:

dispositiouem

Incarnationis in

memoriam

creatorem
*

neque etiam
et
:

agnitionem sacratae mortis illius veluti manu duceremur, queinadmodum quam redemptionem qux huic mundo effecta est neque tamen in hoc quicquam, quod a divinis
discordat, dicitur.
i7. Si

reduceremus inque

iniagines
in

duarum meretricum

Oolla

Ooliba

^gypto ereximus, aut has adoravimus

oblulimus, neque etiain
aliis
:

sacrificiaa uobis Bel in Biibylone,

Palffistina

neque ueque Dagoni in

Gentium
ita

diis subjecti

fuimus.

Non sunt

ista

vere non

enim prophetica prsconia eventum

:

se
iis

habent

nemo hac de
est
,

re nos accuset.

non assecuta sunt, ne scribantur res ipsic ad demonstralionem eorum quae nondum contigerunl hoc est, nisi incarnatus est Dominus, ne flguretur illius juxta carnem imago Si in ^ Betlilehem non
:

rebus, quae nihil sunt,

nomcn
,

illud

Non enim quod supra

usque

omne nomcn

inferius Cliristi populus

in liunc pra;senlem

diem judicat

sed vivificaiitem

Trinitatem colimus et adoramus. Absint impura

iHa a nobis
:

natus est ex gloriosa Virgine Deipara, neque Magi

modus eaim, quo

idola coluntur, sa-

'

Psal. XV.
II.

'1. Reg. n.
11.

Sap!

lii.

' Psal.

lixii.
'

Matlli.

Luc.

3.

Reg. XI.

Ezecli. viii.

Ruui.

i.

'

Ezecli. xxiii.

GREGORII n ANNUS 13.

tis

CHRTSTI 72G.

337

manifestus
d9.

cst

Cbristianis
est,

aufcm

pietate stu-

Sinuil

autem invicem cohortemur, ut mandata,

tibi
,

diosis

omnium Dominus
Quod
si

quem

adorant.

(luajasanctis Patribusaccepimus, servemus, crran-

quispiam Judaico animo nobis cos qui insano in idola amore ferebantur dici solent, Ecciesiamque nostram idololatria} propfer venerandarum imaginum divinaet admiranda ad promotionem et adductionem ad
objiciat ea,

tesque in viam rcctam ducamus, pro quo

gau.

qux

in

dium

et oblectatio,

et

bonorum

fruitio

o pater

sanctissime, et

omnibus

Cliristianis exspcctate

HacfenusGregorii Pontificis Epistolaad

ex Actis Nicajnis accepta.
21
.

Germanum

babeatnr bic non alius quam canis oblafrans, et ut in funda anobis quam procnl abjiciatur. Utinam sane et Israelem Judeeus
pietafem studia accuset
: '

Synodus Romce

qiice

hosresim damnat.

At

non

ista sibi safis

visa Gregorio, qui ad evellenda

venenatse ha;resis germina, qua; alta radice iinpeplantasset, Bome Synodum conqua ba^resim condemnavit ipsum vero pium cultum sacraruni imaginum sancito decreto firmiter roboravit. Cujus quidem Synodi unicum, quod extat fragmcntum recitatum ab Hadriano Bomano Pontifice in Epistola ad Carolum Alagnum, hic tibi adconscrvandum rei gesta; tanti Pontiflcis monumentum describendum putavimus; sic cnim se babet Pro bis (inquit Hadrianus)

imifetur, cui jussuni erat per visuni, ut Deuni ty-

rator in Oriente
vocavit,

commemoratione adoraret neque vitulum et muscas ante tabulas Teslamenti extulisset. Utinam sacrum altare illi placuisset, et non ' vaccee Samaria;. Utinam virgam Aaron adspexisset et non
pica
:

Astarfben
fuisset

'

profecto longe
*,

honestius et justius
dedit

illis

pefra

per

quam Deus aquam

et
et

salutarem Baal. Ufinamsatiusduxisset virgamMoysis

inspicere, et vas
et

aureum,
et

arcam,

et propitia-

torium,

velum,

epbod,

naculum inferius exteriusque, norem Dei, quamvis manu bominum erant facta, et ' Sancta Sanctorum vocabantur deinde etiam
:

mensam, et taberquae omnia ad bo-

firmissimis exemplis pra;decessor noster

sanctis-

simus dominus Grcgorius secundus, junior papa,

in suo sacro Concilio (quod ct in alio Concilio praj-

decessoris nosfri domini Stephani papa",

una cum
acto,

sculpfa Clierubim glorife

obumbrantia

propifiato* '

sacerdotibus partium Franciic atquc

Italia;

rium, quoque gloriam Dei provebere, ex sacris

Scri|)furis

susceptum
gorio

et

veucratum

est) in

eo ipso prasidente

edocti

sumus, quam
opus, quod in

coram

idolis

sancfissimo ac beatissimo

quondam

doniino Gre:

procidcre, lucisque

adorandis sanctitatcm collo-

papa,

pcr semetipsum similiter dixit

Si

care

omne cnim
est,

nomine Domini

contraria scntientibus et irritas facere qurcrentibus

venerandum et sanctum est. Quid multis opus est verbis ? maxime autem ad virum in divinis eruditum et electum Tas Dei, quique gratiam Spiritus sancfi accepit? Non sanenecessarium est descendere addivinorum decretorum profundifates cum tu ad altitudinem
factum
20.

antiquas Patrum traditiones, salutis (salutaris) occurrcret conversio, sufflcerent utique ca qua; supcrius
a nobis ex

Patrum
;

fcstimoniis vel sacris

dictasunt documentis

sed quia videmus (quod

mcerenfes dicimus) plerosquc turbatis

statuta conturbare Ecclesia;
;

mentibus

ideo, fratres charis-

scientiae,

tenus.

Ad

Deo duce, facile ascendas. Sed bsic bacid autem, quod in principio dicebamus,
Propngnalricis
factn,
illius

simi,

extenditur sermo, ct cupimus ad compeserroris insaniam

cendam
quieti.

adliuc ex vetcribus doforsan respiciaut in-

rcverfanuir.

sancta et

om-

cumentis

alitjuid dicere, si

nium Cbrisfianorum Domina?

licct)

(Dei Genitricis vide-

miranda
Illi

quae in se declarata sunt, per

22. In

libroenim Exodi

sic
'

qua; tu quo(|ue intcr bostes scrvatus es,

reticenda.

non sunt

tusest
Israel,

Dominus ad Moysen dicens

legimus Locu: Loquere filiis

:

enim cum

insania multa tumultua-

ut tollant mibi primitias; ab

omni

boiniiie

rentur, tantum invenerunt in se adversitatis hosti-

qui offcrt ultroneus, accipielis eas. IIkc suntaufcm

(et cietera per oidincm usque ad duos Cherubim) qui crantsupcr arcam tcstimonii, cunctaiiuajmandabo pcrte filiis Israel. Nam ct illud protulit testimonium ex libro lcrtio ^ Begum (ut sileant garrientcs mandatoDei). A Salomone consfructo templo inter alia fecit In oraculo duos Chcrubim, de lignis olivarum . Et infra Exsculpsit ineispicturam Cberubim, et palmarum species, ct anaglypha valde promineiilia, et texuit ea auro, ct operuit tam Cberubim (luam palmas et ca;tera auro. Ecce, charissimi fratres, considcramus (|uid Deo mandanfe Moscs fecerit, (juidvc Salomon sapicntissimus jussu construxcrit divino, etc. Quanto debcmus imro corde ct animo sculptum Cliristum Dcum noslrum, sancfamiiuc scmpcr Virginem ejus Gcnitriccm Mariain, Apo-

(]uanlum eorum causa injustiliae babuit. Neque boc tamen mirandum est. Nam si Bethulia
lis,

ea qua; accipcrc debetis

pcrmanns Judith"

Israclitis scrvatacst,

cujuso|>us

Holofernis crat sublatio, et per ca tcmpora obid

salus Israclis vocafa est

quomodo non oportebat tuam sanctitatem hujuscemodi [)ropugnatrice ulentcm hostibus civifatis pr;evalcre, ipsam(|ue vic:

toria

coronare

Sanc ipsius (Deipara)

scilicct) in-

tercessionibus,

omnium sanctorum

prccibus

po-

tens est in bcllo Dcus nosler fortis ct longanimis,

qui duxit te supcr Joscph, ct tanquam ovem pascere, custodict te in longa etiam tcmpora, ut

Christianorum Uempublicam miivcrsam bencliciis aflicias, et ad divinam regulam cuncta dis|)enscs.

"

< Gen. xxvin. xxxii. ' Ose. Eiod. XXVI. Exod. XXV.

x.
7
:t.

:i.lleg.

xi.

Hee. xiv.

* Nuiti. Juditli. iv.

xx.

'

l'sal.

Lxxix.

Exod. XXV.

:!.

Hcg.

VI.

TOMUS

XII.

43

338
stolos

GREGORII
quoque
vel

II

ANNTJS 13.

CIIRISTI 720.
(iit

omnes

sanctos Dci

iier

oorum

versam ejus opinionem

Francis
fecit,

dictum

est)

pacein

cum

sacras effigies atcjue imagines colere vel adorare,

et ad i)ro[)itiaiulum

cum

prius sa;pe dcdisset operam, ut

nobis pctere relaxari delicta ?

Leoneni per

litteras

ab odio Dei revocaret, atque ad

Nos non ob aliud nomen imagines facimus et adoramus, scd pro nol)is incarnato Yerbo Dei. Si autem manufacla omnia abjicienda sunt neque arca fa'deris, neque aurei et celati Cherubim ejus debuerunt recipi, quaj per Beseleel et Ooliab facta
:

cultum sacrarum imaginum reduceret . Hajc Zonaras, qnae et alii Graecorum hisloricorum affirmant. 25. Populos Italia; rebellantes adversus imperatorem hcereticum in officio continet Gregorius,
scriptis

sunt juxta praeceptum Dei. Si vero

ilia

suscepta

sunt, et bee imagines opportune recipiuntur, quo-

Quod ad Leonem adhortatoriis Epistolis. autem ad populum Haliae pertinet et totius etiam
orbisOccidentalis, factum est, ut simul ac audie-

niam secundum Deum fiunt unde et operantur, sicuti et arca, multa miracula. Nam et arca et Cherubim, ut et lia3, sine anima erant, et manufacta
:

runt per promulgatum edictum rugilum Leonis

sajvientis
:

quodam

veluti tonitru excitati universi,

et sculpta

sed sicut
:

illic

per

illa

operabatur Deus

non ex timore fugam

certandum pro

captarent, sed zelo Ortho-

ct glorificabatur

ita et hcE simili

modo secundum
di-

doxae religionis aestuantes

visiones et revelationes
stincta? efflciuntur.

Prophetarum coloribus

fide Catholica

omnes adversus cum ad moverentur. Tantum

timore

enim
aliter

abfuit, ut ejus parerent jussionibus

23.

Et ne quis

propteradorationem,quai

a pracdecessoribus nostris sanctissimis prsesulibus

promulgata est, oblatrare praesumat; sciat ipsos talem adorationem docuisse, qualem proedecessor noster S. Gregorius ' egregius doctor et papa in
Epistola sua,

poenarum, ut eidem resistere, imo et ab ipso desciscere omnes uno consensu decernerent; ex quo factum est, ut in primis ipsi tributa pendere recusarent, jure inquientes illi non esse parendum, qui
defecisset a Deo, et

secum subditos
sed

in hacresis prae-

quam

(in

praefato

Concilio domini

cipitium conaretur impellere; utpote qui non hae-

Stephani papa;) Herulphus episcopus provinciie Galliarum civitatis jirotulit. Ubi inter ca^tera Secundinum servum Dei inclusum Galliae docuit, dicens Scimus quia tu imaginem Salvatoris
:

nostri ideo
colas,

non

petis,

ut pro Deo, aut quasi

fllii

Deum

sed ob recordationem
recalescas, cujus lu

Dei, et in ejus

amore

deras. Et nos

imaginem videre desiquidem non quasi ante divinitatem,

sed

ante illam

prosternimur,

illum adoramus,

quemperimaginem

aut natum, aut passum, aut in

ejusdem propugnator existeret. Porro Occidentalium tumultum istum ipse imperator adscripsit Gregorio Romano Pontifici, e cujus ore pendereOccideutalesomnesexistimaret. Quod enim accepisset, ipsum Gregorium edictum illud ut ha;reticum abjecisse, subjecisseque anathemati omnes, qui ipsi quomodolibet assentirentur in ipsum furorem convertit, quem et decrevil, illata nece, auferre de medio, ut qua;
reticus

tantum

esset,

haeresiarcha,

haeresis auctor et propagator pariter et

throno sedentem recordamur. Et

pictura quasi scriptura ad
reducit,
la}tiflcat,

dum

nobis

illa

paulo post sumus dicturi, manifestius declarabunt.

jactaret

memoriam Filium

Dei

animum

nostruin
duas,

aut de resurrectione

aut de passione demulcet. Ideoque direSurtarias

Vulgatum est interea in Oriente, quod coram omnibus publice imperator, ipsum Gregorium Pontificem magno studio Itahae popu20.

ximus

tibi

imaginem

Salvatoris

lum ad defectionem ab imperio

et sanctae

Dei Genitricis Marise, beatorumque Petri

etPauIi Apostolorumconfinentes, per supradictum

filium nostrum diaconum,
et

unam crucem

et

sollicitasse, pendereque eos tributa imperatori vetuisse quod sicut ab illis fuit creditum, ita et scriptum, nam audiTheophanem Cum, inquit, didicisset Gre: :

clavem pro benedictione a sanctissimo corpore Petri Apostolorum jjrincipis ut per ipsum a maligno sis defensus, per cujus sanctum lignum munitum te esse credis, etc. Hucusque ex Concilio Romano sub Gregorio secundo Hadrianus Pontifex
:

gorius papa

Romanus de imaginibus

sacris Leonis

errorem, tributa Romanae Urbis prohibuit, et Italiae, scribens ad Leonem Epistolam dogmaticam,

non oportere imperatorem de

(edictum
ctis

fide facere

verbum,

scilicet

promulgare),

et novitate violare

recitat.

antiqua dogmata Ecclesia; Cafholicae, quae a san-

24. In

quo

ipso item Concilio

dictum

esse ana-

Patribus sunt pra^dicata . Hacc Theophanes,

et

tliema Iconoclastarum hajresi et his qui

(luerentur, Zonaras docet hisverbis
:

eam

se-

Gregorius,

qui

tum Romaj

veteris

Ecclesiam

gubernabat,

repudiata societate prajsidis nova; Romae, Leonis

scilicet imperatoins,

querentur,

illos

unacum

themate obstrinxit,

necnon eorum qui illum seimperatoreSynodicoanaet vectigalia, qua; ad id usque

inhibuit, icto
:

Graccorum historici, sed rerum Latinorum ignari, ut quac sumus dicturi manifeste docebunt. In odium enim atque invidiam Romana; Ecclesia;, jacturam factani Occidentalis imperii in Romanum Pontificem Grsci schismatici
et reliqui

eadem eadem

Zonaras, quaj nuper recitata audivimus,

retorquere

tempus imperio inde pendebantur,

ratorum,
clesiam.

soliti sunt, ad commoveudostum iinpetum aliorum animos in Romanam Ec,

cum

Francis fcedere . Et inferius Igitur papa Gregorius deserta imperatoris obedientia ob perGreg.

ut Gregorius Cajterum tantum abest papa ad rebellionem contra imperatorem Italiae populum, defectionemque his temiioribus sollicitarit,

'

I.

vii. c. 53.

liii.

ut potius

magnopere laborarit, ut eumsub ini-

GREGORII

II

ANNUS

13.

CHRISTI 726.

339

peratore in officio contineret, adversus Longobardos

imperium invadentes arma movens. Sunt de

testes

his

Venefos arma parasse, victoresciue magna gloria extitisse. Erant olim belli tubfe in manibus sacer'

quam

fidelissimi,

temporis hujus scriptores

quos eminet Paulus diaconus, et post qiii tradunt, Gregorium cohibuisse popuhim, contiuuisseque ne recederent ab imperatore ait enim ille Omnis quoqiie Ravennoe exercitus, vel Veuetiarum, tahbusjussisunoanimo restiterunt, et nisi eos prohibuisset Pontifex, impeLatini, inter

euni Anastasius,

dotum, quibus significaretur, non absqueconsiho ipsorum arma movenda; hocquecssc quod^ Hieremias admonet, bellum esse sanctificanduni, legitime scilicet decernendum,auspicandum, et prose-

quendum, sed ingratus imperator ut impius mala pro bonis rependit sancto Pontifici. Quod enim ipsum in errore perseverantem Gregorius fortissimis
litteris corripuisset magno ipse furore comniotus litferas ad eum reddidit, comminationes
;

ratoreni super se constituere fuissent aggressi .

Ha^c Paulus.

Tunc quidem Longobardorum

rex

Luitprandus sacrilegum imperatorem detestatus,

quod Salvatoris venerandam imaginem deturbasset, indignumque ratus ut Catholicis imperaret,

qui bellum co

fulminans; fore namque dicebat, ut sicut olim Marlinus papa per Constantium Augustum abductus ab Urhe relegatus fuerat Chersonam ita ipsum quoque vinctum ab eadem Urbe abstrahendum et relegandum. Adjecit insanus, sequoque missurum
:

modo

in

Chrislum

indixissct

ad

cjus invadendas regiones, quoi essent in Italia,

mox

validum excrcitum comparavit, et Ravennam invasit, eaque potitus est, classe destructa idquidem cum ' Anastasio Paulus quoque - diaconus tradit iu primis vero ipsemet Gregorius Romanus Pontitex docet idipsum in Epistola ad Leonem imperatorem post haec scripta, de qua proxime dicturi sumus. Sanctissimus enim Pontifex cupiens bene:

Romam,

qui

imaginem aineam prostantem con-

spicue sanctissimi Apostoli Petri confringeret. Qui-

bus acceptis Gregorius

hisce Leonis

litteris, tantum abfuit, ut rugitibus terreretur, ut post alias dulcedine plenas ad ipsum datas Epistolas, aliam

scriberet
Pontifice

reprehensionibus aculeatam sunimo dignam, qui sacerdotali constantia, invi,

flciis

potius imperatoris

animum

delinire, revoca-

cto robore et intrepido

resisteret,

reque ab errore,
siastic

quam

austeritate censura; Eccleillud Apostoli': provocare filios ve-

exasperare,

secundum

Patres nolite ad iracundiam

:

animo furenti impcratori atque stylo ferreo lancinaret. Quo quidem nomine etiam apud Orientales omues ipse Gregorius summam sibi ex virtute laudem et glo;

stros

omne remedium

antca experiri tentavit,

qnam

ab Orientali scindere imperium Occidentale, semper cum vellet in promptu habere sciens *

riam comparavil laudantes omnes ipsius scripta adversus impietatem emergentem edita, quibus
hseresim Iconoclastarum prosciderit, atque opportune afflictata3 adinodum ab impio tyranno Ecclesia;
Orientali subvenerit.

omnem

inobedicntiam

ulcisci.

Sic

igitur

pri-

nuim movit omnem lapidem,quo Longobardorum regem a locisimperatoris occupatis arceret; hisque tunc scriptis litleris quam citissime adversum eum ducem Venetiarum commovit 27. Gregorius ' episcopus servus servorum
:

Sed quae lucc scripta, nisi EpistoUe? praiter Epistolas enim aliquid scripsisse nullus meminit sed erant Epistola; ilte dogmatiCcT, graves, quas ipsi Orientales in grajcum e
;

latino

translatas
:

Dci, dilecto

filio

Urso duci Venetiarum.

phanes

custodierunt de quibus TheoGregorius autem eumdem Leoncm per

,

qua; caput cxtal

Quia peccato faciente, Ravcnnatum civitas, omnium, a nec dicenda gente

Epistolas, qua) multis sunt notae, manifeste redarguit Sed perierc isfffi penitus apud Latinos ; apud
.

Longobardorum capta est, ct filiiis noster cximius dominus exarclius apud Venelias (ut cognovimus) moratur debcat nobilitas tua ei adhierere, et cum
:

Gra;cos vero gra>ce scriptaj

tene, quas hoc

eo nostra vice pariter decertare, ul ad pristinum statum sanctic Reipublica; in imperiali servitio do-

adhuc extant illa; litanno ad Leonem irnperatorcm reddidit, cum ille ad ipsum spirans minarum et cicdis antea, hoc eodeni anno scripsisset, noua videlicet
Indictione, licet antehac, annis singulis, singulas

minorum filiorum noslrorum Leonis et Constantini magnorum imperatorum ipsa revocetur Ravennatum civitas, ut zelo et amore sanctaj fidei nostriE
in statu Rei[iuljlica3 et imperiali servilio firmi per-

idem Leo imperator ad Gregorium pa[)am misisset litteras, ut uumerat idem Grcgorius in ipsa priori hoc anno ad euni icd(litaE[iistoIa, in qua inter aUa plura commemorat, ((ua; proipso im|)cratore a|)ud
Cbrislianos [)rincipes in Occideute regnantcs fecisset,

Domino cooperante, valeanius. Deus te incolumem custodiat, dilectissime fili . Ita Gregosistere,

secundumca
Accepimus

((ua; nu[)er

hocanno

a nobis sunt

gorius pro conscrvando exarchatu Ravenna) impcratori

dicta.

valde sollicitus. Porro ejusmodi Pontificis

liaud frustra ccssisse, sed per

ipsas grajce scriptas Epistolas duas

Romani conatum

Venctos expulsum fuisse regem Longobardorum,

ex Ribliotlicca cardinalis Lotharingix', inde de[)romptas atque in lucem editas a viro insignis doctrina; ac pietatis Ducajo Frontonc socielatis Jesu professore, qui et easdem in gnccum translatas rcstituit
latinilati.

rcceptamque Ravennam, omnes

28. Vidisli, lector, arbitrio

affirniant.

Roniani Pontilicis

Nos autcm sicut ipse misil,

jiro

magno

'

Aoast. in Grcg.

c. 48.

II.

>

E|)hc8. vr.

uiuncre accepinms, cas([uc tum gra;ce tum latiuc

' l'aul

diac.

1.

vi.

c. 14. cl

io

nov,

ciiil.

2. Cor.

X.

'

ICj scri|>l. Coil. reruiii

Vin.
'

Andr. Dand.

Mum. X.

'

lliercm. vi.

340
scriptas,

GREGORH
haclenus

rr

annus

13.

CHRrsTr 726.
;

nunquam

cxciisas,

hic odendas
,

et veritatis studiosi

sic

autem

se

habet ipsariun

curaviinus iu gratiani lectoris antiquilatis

sicut

prior

SANCTI PATRIS NOSTHI

Tou

ev a-ytoi;

naTpo;

r,[La)v

GREGORII DIALOGI
PAP^
De
sacris

(1)

rPHFOPIOY TOY AIAAOrOY

nAUA
PfiaiH2.

ROSLANI.

maginHus ad Leonem
imperatorem.

Isauruni

Uepi Tuv

a-ifiMv

Eixovwv Trpo; Ae'ovTa fiaoAsa

Tov "laaupov.

Litleras veslra; a

Deo

custoditae majestatis ac fra-

ternilatis per Auguslalem Spatharocandidatuni missas accepimus, impeiante te Indiclione quarla decima

ipsius etiam xiv, etxv, et i, et ii, el iii, et iv, et v, et vi, el VII, et viii, et ix In dictionum acceptas Epistolas tuas, in sancla Ecclesia repositas in limine Conlessionis sancti et gloriosij ac principis Apostolorum Petri diligenler servamus, ubi et Clirisli amantium praedecessorum tuorum qui pie imperarunt, sunt litterae. Et in decem syllabis recte ac pie, utque imperatorem Christianorum decet, observaturum te ac custoditurum in perpetuum omnes sanctorum Patrum nostrorum, et doctorum ad-

Ti Tpaf/.[iaTa tt; ufiETspa; OEO^poupiiTou paciiXEia;, y.at i&ikifoTTTo;, eoslajAeQa oik Au-^outrTaXtou tou 27Ta6apoxav^i^aTOU, PaaiXeu(lavTo; oou ei; Triv TeaoapeozatJexa rov eTnve(j.Yi(jtv aCiTvi; t t^; iS ', xai ie. xat oc, xat fj', xai :'. xai S", xai e', xai ^', xai il', xai '
xai
'

TMV

jvtv6u.T^o(i>v

Jeijau.evot

Ta; 'EiTtoTo),a; oou, ao^aXo); Staa7coxetu.eva;

ei;

xaT/_o;j.v Ev ty; a-^ta

xot|XYio(i);
X(i>v

'ExxXY.oia,

to irpe^ojTo^ov rij;

Tou a-jiou, xai evJo^ou, xai xopuoaiou tmv i-jim 'Atvcoto'neTpou' 01TOU xat to)v irpo oou PaotXeuoavTwv UOa);(ptXox.pioTWv.
t; TOt; SeV.a

Kai

ouXXaSa; xaXii; xat EUOESii;, xai w;

irpeTTEt

paotXet

Xpttrriavibv, oiiTio; (i)fi.oXdfloa; Tnpeiv, xai (puXoixTEtv aveXXtitii; icaoa;

TOt; 'Trapatveoei; t(i)v a-^fttov XlaTs^pov rijtiov,

xai ^tS^aoxaXcov.

monitiones promisisti.
In primis aulem ac praecipue quod litterfe tuee, et alienae, sigillis imperatoriis obsignatae diligenter essent, et accuratae iulus subscriptiones per cinnabarin propria manu tua, ut mos est imperatoribus subscribere, recteque admodum ac religiose confessionem inculpatae et orthodoxffi fidei nostraj edidisti, sed et scripsisti, eum, qui solvit ac dissolvit (rescindit et destruit) terminos patrum, execrandum esse. Cumque istliaec accepissemus, gratiarum actionis hymnos Deo obtulimus, quod a Deo tibi plane donatum esset imperium. Et cum recte curreres, quis auribus tuis insonuit, et cor perverlit velul arcum pravum, et iu ea ', quas a tergo sunt, respexisti ? Decem annos Dei benignitate recte ambulasti, ne-

Kat
(io{paXi;

T'(o;

ivfibTOv,

xat eiaipETOv,
xtvvaSoiped);

iiTi

Ta oa

jpa^ixu.aTa,

xai

ou)c

non

(xXXo'Tpta,Tai; paoiXtxaT; otppa^totv 0(ppafto(/.va aotpaXo);, xal loo^flev

i)7tof paepal

Sm

tSid-/.ipoi

oou,

m; Et9tOTat toi;
icai -ypa<]/a;'

paotXEiiotv UTco-fpoitpEtv.Kal ti)|j.oXo'-(noa; iravu xaXij;, xat EuoeSib; Tvepi

TYi; ap.(j)p.7iTou
vip.(i)v,

xat (ipQodd^ou
Tct

KioTea);.

'AXXa

oTt

Xu(Ov, xai

xaTaXutov

opta

OaTepo^v, EitixaToipaTo;. Kai TaiiTa

Si^i.ii,vm, eu-^aptoTVipiou; u|j.vou; !xv67VE'(jtiro|jiev irpb;

tov 0ebv, OTt iravTp6-/_ovTo;,

TM;xai
Ti;

T()

PaotXEiov ex COeou oot JeJtipKiTai.Kai

xaXu; oou

StX(i)S(i)vtoe
ei;

oou Ta

(oToi

xat

ttiv
;

xapjiav

SteoTfEiJiev, (a; to^ov

OTpeSXbv, xai

Ta

owioo)

di-TieSXeijia;

Tou;
[/.veiav

'^E/.a

evtauTOu; xoiptTi Oeoij

etxova;

xaXw;
vuv

TrepteTraT^coa;, xai ei;

que sacrarum imaginum mentionem fecisti : nunc autem eas dicis idolorum locum implere, atque illos, qui
eas venerantur idololatras esse, leque ad eas evertendas pcnitusque delendas convertisti : neque judicium Dei reformidasti, cum scandala in bominum corda non fidelium modo, sed et infidelium ingruerent. Atqui denuntiat tibi Christus 2 ut ne unum de pusillis scanet ob exiguum scandalum in ignem eeternura immissum iri. At tu mundum totum scandalizasti, ut qui mortem nolis subire, atque infelicem rationem reddere? Scripsisti autem non esse manufacta vene-

Tot;

di-Yia;

oux
oi

x-^ar^n;'

ok

Xe-j^et;,

OTi et^(oXb)V

TOTcwv

divaTrXyipouof

xal

d'Tt

upooxuvoiivTe;

aiJTa;, etSoXoXoiTpaf

xal

eireoTEi};
etpoSviOyi;

atpavioat auTa;,
Toii

xat TeXeid); acfoivTOu; yevE'o6af xal

TCt

oux

to xptfxa
ou

0ou,

oxoiv^aXa iXfizh
[itxpuv,

ei; Tct; xaptfta;

Tuv

dv6p(dTT(i)v,

[/.ovov

TrioTtdv, oiXXa xai otTrioTtov. napa-j-y'X>.et

T(i)v

^i

ootd XptOTO;,

[/.vi

oxav^aXi^etv eva

xat
oi)

'^tct

tou

{/.txpoii

oxavJtsXou Ei; to xup TO aioiviov

e'oxavSotXtoa;,

di;t'p5(.Eo6ai.

Kat

oXov Tbv xdo|Jiov

dalizes,

m;
;

fAvi

pouXdjjievo;

OavaTOv UKOOTiivat, xat xaxriv dirooii

Xofiav

S^oijvai

xai e-fpaipa;, oTt

Jei iipooxuvEtv )(,ipoToiYiTa, xai

ivav EiSo; xafl' ojioitopLa, xaOo);

EiTtEv d
(jie,

Eo;,
Ti;

(Avi

te ev oupavii,

|j.Yi

etligiem ad similitudinem effictam, sicut dixit Deus ^ neque in caelo, neque in terra. Et deraonstra mihi quis tradiderit veneranda, et adoranda esse manufacta, tum ego Dei esse mandatum fatebor. Quare vero, tanquam imperator et caput Christianorum, sapientes non percontatus es , qui experientia pollent, et ab ipsis edoceri potuisses propter quae manufacta Deus haec dixerit, priusquam confunderes et

randa, nec

uUam

Est TYi; fvi;.

Kai

oTi irXYipoodpinoov
xa-^ti)

fi\d'j

xapEStoxe ocSEoOat,

xai upooxuvEtv

;^eipoivoi'(iTa*

d(AoXo^(b, OTt

eou

vofi.o6eoia aTt.

Kat Sta
TYioa;
etxe;, ^i'
di

Tt,

w;

paotXeij; xai XEcpaXvi Ttov XptoTtaviiv, oux lipti,

^vooTtxoij; Eji^ovTa; irETpav

eXe-yov d

xai Ttap'
irplv
vi
;

auTtov ivXYipocpopYiO^vai
oufi.(foiipai,

eb; /_tponotYiTa,
toij;

xai ouf-

^uoat xai ouvTapoi^at

YipvYia(o,

Tairetvotj;
dtf iou;

Xaou;
rifiiov

"Of>.to; oij aTttooto,

xat

commisceres humiles populos atque conturbares

Ve-

xai |e'SaXe;

i%(i> Toij;

IlaTepa;

xai tfioaoxa-

sanctos Patres nostros ac doctores rejecisti ac repudiasti, et foras amandasti, quibus manu propria scriptisque tuis te pariturum, eosque secuturum promisisti. Scriptura uostra, lux et salus nostra, sancti ac Deo pleni Palres et doctores nostri sunt, et hoc sex in Christo Synodi nobis tradiderunt, et tu eorum testimonia non accipis. Necesse habemus crassii libi et indocta scribere, ut indoctus es et crassus, sed revera tamen virtutem ac veritatem Dei in se continent. Per Deum te obtestamur, ut arrogantiam depouas et superbiam, qua circumlluis, mullaque cum humilitato sincere nobis aures accoinmodes. Flectat animum tuum Deus ad veritatem serinonum suorum efficacitate. Propter idololatras enim, qui terram promissionis occupabant, verba faciebat, qui aurea et ar^entea ligneaque ei omnem creaturam adorabant, et voUntes
lu
'

rumtamen

Xou;, 01; tJio/.eip(o;, xai e^f paipto; (oiJ.oXdfYioa; 7rei6o6at, xai axoXouOeTv Ti FpacpYi Yi(Jt(i)v, xai to f^ia:; xai -h otoTYipia Yif.ti)v, ot a-j^tot, xat
6eo(pdpot ITaTe'pE;,
Sc,

xai JiJaoxaXot
TOfJ.Tv,

rifAtov

TU"f/_oivouoi,

xat ai

Iv

XptOTto

ouvoJot wapE^SMxav

xai ou itapaSexvi auTtov

TOi; ft.apTUf ia;.

waxEa, xat d-TtaioeuTa, (oowEp ei dwal'AvoifxYiv 6/_ou.EV, -j-pdiliat ^euTo; xai ^dxu;* dXX' dvTto; S'uva(j.tv xai dXviOetav 05oij e^ouot. napaxaXouftEv 0 Sm tov eov aTtoppiiJiaoeat tyiv uiJ/nXocfpoouvnv xai
oot

uwEpYioaviav tyiv

7tptxEt(j.E'vYiv

aof xai

(j.Ta

^oXX^n; Ta7ttv(ooE(o; /apiitEi^ot oe d

oao8at

iu.tv

yvrjaito;

tyiv

axpdaotv oou. Kai

0eb;

el; tyiv

dXvi^etav dt' (ov eXdXvioe.

Ata 'Yap
-yiv

Toij;

EitooXotTpa; SteXE-^ETO

Toij; efxa66^0(iivou; et; T-Jiy

,

TYi; e-Tta-y-jeXia;, o't7t6p

,

itpooexuvouv ^ioa -/.puaa

xai (ip-fupd, xai

^uXtva

xai itaoav

tyiv

xTiaiv itpooexuvouv , xai

Ttdvta

Ta

itTd|j.eva

Psal. LX.XV11.

Lvu.

Luc. xvn. u.

>

Esod. xx.

GREGORII
opvea, xai sXe^jov OOtoi etaw ct
flEot Tfiu.wVj xttl

II

ANNUS
strTi.

13.

CHRISTl 720
:

341

a>^05 0o; ou
Eiot

Aia TauT*

Tot

y^6ipo7roir,Ta
pffi

toO ^iaooXo-j, Ta enSXaSvi xat

emxaTaauTcO

oaTa, EXevEV 6 eo;,

eic iisYipesiav,

fOdxuvEisflai.

'E eiJri jup

xti^cnnWtTX

xat

ei;

Jo^^av 0eoO,

w;

PouXd(i.voc, tov ctxtaxbv

Xabv Tov
6

r,-fta!j[iivov

tmv ESfaiwv
/.at

eisa-fa-j^Eiv, xa6(i); mfOEiTn-|-jtiXaTO

0o;

TM 'A6f aaji,
xal

'lcaax, xat 'loxwS, ScOvxt auTct;

tci); Icfar.XiTa; y.TTiTOfa;

ttiv -jriv tt;;

eica-f-ftXia; ,

mif,aat

xai xXr.povoUou;
e^aXeiij/at

tuv Ta;

xTT,u.aTt>>v Ttiv eiSoXoJ.aTfiiv,

xal trjvTf iijiai, xai TsXeifo;

-ff.i ,

-yevea; 6te!va;

OTt ejiiavxv tt,v

vcjiia;,

wv

sTrf aTTOv ,

xai Tbv af x ex Tii; ^wxcarrf OEXe-fev o 0b;, xat iTfOYio((iaXi!|eTO tov Xabv
iTfO(rxuvTiu.aTa

auTOU,

i!vx (xri eu.ii(iu(;iv ei; TOt

auTuv

Ei; Tov "lopariXiTnv Xabv Suo avSpa; e^eXe^aTO 6 sb;, xxl

-fr,(jEv

EuX(i-

auTou; , xai

r,if iacEv ,

tva

p-ya yeifoiroinTa ef fa^tovTat

tiXX'

auTUV, tov et; So^av xai OmnfEsiav QeoO, Be^eXeeX XE-yw, xai tov EXiao t^; ;cf tJTn; (puXn; Tcu Aetv. A'i't 6 Qsb; Tii M!i)U(rii- Aa^EU^rov iTXaxa; S-jo XtOiva;, xxt (ppe ftof xat Xa^EUoa;
et; (ivnu.O(juvov

tuv

^Evetiv

aves omnes,, ac dicebant Isti sunt dii noslri et alius Deus non esl. Propter hBcc raanuractadiaboli, noxia et execranda, dicebat Deus, ne ea adoraremus. Nam quia sunt manufacta qua;dam ad ministerium et gloriam Dei, cum peculiarem populura suum Ilebrffiorum sanctificatum introducere vellet, prout ante Deus Abraham, Isaac, el Jacob promiserat, se terrara illis promissionis daturum, et possessores ac liairedes possessionum idololatrarum ilios (Israelitas) redditurum, ac gentes illas concisurum, penitusque deleturum,. quia terram et aerem iniquitate sua, quara perpetraverant, conlaminarant, praidicebat Deus, ac prajmuniebat populum suum, ne in eorum adorationes prolaberentur. In populo Israehtico viros duos selegit Deus, ac benedixit eos et sanctificavit, ut opera manufacta labricarentur, verura ad gloriara et ministerium Dei in mo-

numentum gonerationum ipsorum';

et liliab (Ooliab)

f.-YaiE*

xal -jpa(^Ev 6 0b;

tw

tS^id)

^axTuXo) tcu; f^exa xat ^tooTcotou;

Deus

((

xai ctSxvaTCu; Xc^ycu;. EiTa

(yitjt,

XE'-jEt

d0Eb;-

IIcinocvXEpcuSiu., xai 2pa,

cumque

Bezeleel, inquam, ex prima tribu Dan. (2) Dixit Moysi ^ PraBcide tabulas duas lapideas, et afTermihi preecidisset advexit, et digito suo decem et
:

xxt ^ctnocv Tpa s^av, xai TTEpt^^fOotooov EotoSev xxt e^toOev

Tot
ei; [Avnu-oouvov Ttov

xai ocu

^cir.ocv xiStoTbv at^b ^uXtov aonTTTtov, xat u.SxX),e

t;
TT.v

(AafTupiot

Tnv xtStoTOv,

yeveuv i)u.6v

tcOt' OTt,KXoixa;,

OTaiivov, TT.v

paSScv, TO

ptctvva.
;

'Apa

Etot

txutx xxi

EtJn

xxt

cu.ot(ou.xTa y.EtpoiTolnTa,

ou/,t

liXXa ei; Sd^av, xat uimpeoiav 0cO.

immortalia verba scripsit Deus. Deinde I^ac^Cherubim et Scraphim, inquit Deus, etMac mensam, ac deaurato intus et Ibris, et arcam fac de lignis imputribilibus, et impone testimonia tua in arcam in memoriale generationum vestrarum , hoc cst, tabulas, urnam, virgam, raanna. Suntne haec figuraj ac simulacra raanulacta, an non ? Verumtaraen ad gloriara et
viviUca et

ministeriura Dei.
'O MtoOon; exEtvc; o ('eifx;
xxi cuLoitouLa,
|dv
(jtct
().,

05'S(0 ouvey_dt).o;, OiXtov

iSEiv

eiJo;

().niT(o;

irXavnOf.i^^vafExotXet Tbv 0ebv,

Xeftov Kufte,St

CEauTov -ptooTu;, w; t^to o.

aicoOvnoxEt;"

Kat
ev

eo; aTCExptvaTC

'Eav
o(|)Et

tJn;

d)Aa

JtotSnOt

Sik Tn;

orrii;

Tn; wETpa;, xai

'AXJ.'
eiri

TO

oivioO.ot jAou.

'EJeiIev

auTU

eb;
aico

opoiaaTt to aKoxExpu[j.f/.Evov
-jevemv.

(AuoTr.ftcv
nij:Te'fwv

iirb

tmv

aitovtov,

xxi

t(ov

Tiov

Moyses ille magnus, tiraore correptus, cum figuram simulacrum intueri, ue forte erraret, oraljat dicens: Ostendemihi teipsum manifesto, ut videara te.Et respondit Deus:Si videris rae,morieris; sed ascende per foramen petrie, et videbis posleriora mea. Ostendit ei Deus in visione myslerium a sfeculis
vellet, et

Deum

'yevEuv ev TCi; oy,fltTct; xatfoi; edei^ev nu-tv eauTov (pavEfbv,

xai Ta o~ioOta xai

Ta

ooOev , oXoTeXio;. fi.-!:f

absconditura, el a generationibus. Verum nostrarum generationum a^tate in novissimis temporibus manifestum seipsum et posteriora simul, et anteriora perfecte nobis ostendit.

"Ote Se ilStt

ii

eb; to

-yevo;

Tiov

(ivOf(oiT(ov

et; Te'Xo; (XicoXXu-

Cum

vero genus

hominum

in perpeluura

periro

().vov, oic/.a-jy.vtoOei; ei;

to iSiov nXotoi/.a, E^aiieoTetXe Tbv Tibv auTOu

Tov 77fb aitovcv Y6'yvnt).'vcv )cat xaTEXOtov ex T(bv cufavuv EionXOev Ei; TT.v xciXiav Tn; a-[ia; nafOs^vcu Mxfia;, ExXoip.iJ/x; to (pw; to etXnOtvov
ev
Tri [JtnTfa auTf,;,
t(/v Icf Jotvnv

vidisset Deus, figmenti sui miserlus, Kiliura suum ante siccula genitum misit, et de cajlis descendens in vencst, cum in ejus ulero eluxisset, et seminis loco lumen faclura Jordane fluvio baptizatus est, ct nos quoque baplizavit : indiciorura nobis pignora dare ca^pit ne fallaraur. Et Ilierosolymara ingressus, in ccenaculo sanclte et gloriosa^ Sion in mystica ccena sacrum nobis corpus suum obtulit, et prelioso nos sanguine suo po-

trem Virginis Marice ingressus

xai Tb (o;
ivoTai)ibv,

divTt oirofou

ooif^

-][veto.
ii(jta;-

Kat
et;

verum lumen

sSaiTrioOn i;

xai eSxiTTtoe xat

(/.n icXttv(ou.eOa'.

fif^xTO

est caro, et in

^ouvttt nti.Tv evEj^ufa 'yvtof to().otT(Ov, tvx

Kxi etoeXOuv

TX
To

"lpooo'Xu[xa ei; to i)-p(I)ov

OTtxbv Seixvov Tape^Sato nutv to

Tii/.tov

Tf; a*jia;, xai evJc^ou Sttov ei; to f).udi"jtov auTOu o(0[).a, xat eiTdTtoev nf.a;
Toi);

auToO atfta. Exei xai

ouv^ot^YOj).v ttUTo)-

ndSa;
n[).tv

nc.iov

Evti|ic,

xai ouve-

iriop.ev,

xat

xat at

y.etf e; n().S)v iJ/nXot^noav

auTbv
xat
ei;

lavit. Illic et

pedes nostros
et

xai xat

-yvtof t(jio; n[;.tov e^eveTOii

xai (pav6f(o0n

aXnOEta- xai n Xotvn

c-yeveTO-

et

comedimus,

oiy.Xu;

lavit, et cum ipso biblmus ipsum mauus nostraj contrectaverunt,

OiroxEt^jisvn n().tv e^etpu-fe ,

xxt d^avn;
ei;

TTaoav rnv
(/.Evn;

yf.v E^^iiXOev

o (sOd-yyc; auToO, xxt

ra jTepxTX rn;

otxou-

TX

pnjjiaTa auTou.

'Hp^avTO ab oXou toO

1; Ta'lEpo5oX.U(jitt

xdoLi.ou

oi

avOptoTcot TceTdjjtevct, o); otEToi,

uapa-[ivEoOat, )caOo>; eticev o Kuptc; iv toI; Eua-yjE

Xiot;*

"Okou TC i:Tiou.x, ixei ouvayOnocvTXt xxi ciaEToi.

otiTci
ui{of,Xo7rTT;

'O XptOTc; Js
divOptojcoi.

et familiaris noster esl factus, et manilestata nobis est veritas, et error, et caligo, qua circumfusi eramus, aufugit et e rnedio sublata est, atque in omnem terram exivit sonus ejus, et in fines orbis ternB verba ejus. Cffiiierunt ab universo terrarum orbe homines velul aquilai advolantesHierosolymam venire, proiit in Evangeliis dixit Dominus " : Ubi fuerit corpus,illic congre-

To Ttojjta,

oi OeooeSeT;

icai

(ptXdxptorot

ioTopnoavTe; ^(o-yfa(pnoav i^o'vT; 'Ia)t(oSov rbv ajX(pbv toO Kuf icu, xaOio; eI/^ov, aurbv ioTopnoavTe; e^(oeitfov,

'Ioovte; tov Kuptov, xaOto;

gabunturetaquila3.Christus aulera cadaver,aquilie in sublimc volantes religiosi sunt homines et Cbristi aniantes. Qui Dominum cum vidissent, prout viderant,
cuni Jacobura fratrem Doniini vidissent, prout viderant, spectanduni ipsum proponenles, depinxerunt : cum Stephanum protomartyrem vidissent , prout videranl, siiectandum ipsuiu proponentes, depinxerunt. Et ut uuo verbo dicam, cuin facics martyrum, qui sanguineni pro Christo fuderant, vidissent, depinxerunt, et his conspeclis deinceps iii toto terrarum orbe horaines diaboli ador.itioiiilius derelictis, has exhibuerunt non latria, sed habitudine (3). Num libi justum videtur, impe:

Ypdonoxv

iidvTE;

tov

TrptoTCLtotpTupx

^re^xvov

xxOb; et^ov, auTOv

spectandum ipsum projionentcs depinxerunt

ioTOff.oxvTE; !|(oi[pat9noxv.
jA0tpT0po)v Tiov dxy^uodvT(ov

Kxi xar'
TO
tttjxtt

Etnc;, iSdvTE;

ra wpdooica

riov

uiTcp

XptOTOu, s(o-fpd(pnoav xat

0o)pnoxvT; Xcticov ev oXto Tio xdo[/.(o ot dvOpto-ot, d(pEvT; tx; irpcox'j'/nat;

TcO

dtaScXou, TXuTtt; jrpooExuvnoxv, cu

oot

XxTf EUTtxio; , dXXd

oy.eTtxm;.

IIoTov
f,

^aivETat, fjaotXEO, Jixxiov, TXUTa; rd; Eixdva;

;

-fooxuvEioOat,

Tn; at.imi toO ^taSdXou

rator, luis
'Ev

/.fXTMv,

xttt

Tn sapouoia xoO XpioToO ei; Ta 'lepooo^XujJta, Aufttpo;, o to't6 (iaof/.eu(ov, ei; Tnv redXtv 'E'Veonviov, dxoutov rd; Oauj/.tt-

Cum

imagines venerari, an erroris diabolici? Hierosolymis ageret Christus, Augarus, qui

AvxTcXn;
/itpc-cinTa

exeT ouvttOpcii^ovTtti,

xai irpcoEuy.cvTttf xai dXXi noXXd

tum temporis dommabatur, et rcx erat urbis Edessenorum , cum Christi miracula inaudiissct , Epistolara scripsit ad Christum; qui manu sua responsum, et sacram gloriosamque laciom suam ad eum misit. Ila([ue ad iilam non manuiaclam iiiiagiiuun iiiille, ac vide
:

TotxOTtt Etotv,

TiJjittTa Tiov 0X(/.dT(OV,

d-f dtotxxT-/,cuot Ttt cetXd/pioTa exorpttducp xaO' f.(j.fav icpcoxuveT;, xai TceptijjpcvEt;-

congieganlur
el
alia;

illic

multaj

sunl

Orientis turbic po|iiiloium, et (iranl: lalcs manufactu; , quas Christi

'

lixoii

XXXI.

Exod. xxxiv.

<

lixod.

xxv.

Ibirt.

Exod. xxxiii.

342

GREGORII

II

AXNUS

13.

CHRISTI 726.
Toij

amantcs peregrinantium coctus conservant , qui ad spectacula ejusmodi conlluiint, quic quotidie veneraris ct circumspicis. Curtandcm l>atrem Domini Jesu Cbrisli non oculis subjicimus, ac pingimus? quoniam quis sit non novimus, Deique natura spectanda proponi non potest ac pingi '. Quod si cum intuili essemus ac novissemus prout Filium cjus, illum quoque speclandum proponere potuissemus, ac pingere, ut et illius imagi-

Sik Ti Tov nT'pa

<pou[j.ev

Kupiou

Inaoii

XpioToO

ouy^ toTOpoOfiitv

xal CwYpa/.a6w;

ii^Ei^Y,

oux

&r5'aw.6v, tic eaTtv,

Et

xat fieou ^uatv a^uvaTov taroy.7.\

p^nsat,

xai i^w-fpaoiiaat. Kat

ih^aiu.t^7,

iymfiaa.ii.ii

Tov Tiov auTou, xaKetvov av

t-/_o[j:ev

iaTopr,aat xai

![(o-j*pa'^f,aatj '/.%:

tva

xixeivou tov y^apaxT^npa eiJuXov aTcoxaXTic.

nem idolum

appcllares.
MapTupoixeOa
aXiiOetav, oOev
aot,

Obtestamur te, lanquam fratres in Christo, ingredere rursum ad veritatcm, unde exivisli. excute spiritus eldtos, et pertinaciam tolle, atque ad omnes scribe quoquoversum, eosque, quibus otiendiculo fuisti, erige, tamelsi pra3 nimia tua stupiditate quosque exccecasti illud pro nihilo habes. Novit charitas Christi : quando templum sancli principis Aposlolorum Petri ingredimur, el sancti i)ictam imaginem contemplamur, compunctione percellimur, et instar imbris, pluente Ccelo, lacrymfe nostraj funduntur. Christus visum csecis restiluit; tu eos, qui recte videbant, exca^casli, et obstaculo illis fuisli, tametsi pro nibilo istud habes, ct imperilos reddidisti, rectumque hominum cursum interrupisti, ac precibus ipsos privasti, et vigiliarum loco atque assiduilatis et studii erga Deum, iii somnum et dormitationem ct incuriam Luiniles populos devolvisti (et capite truncasti), ac i)r;ecipites egisti. Et dicis nos lapides et parietes ac tabelhis adorare. Non ita est, ut dicis, imperator, sed ut memoria nostra excitetur, et ut stolida et imperita crassaque mens nosira erigatur, et in altum provehatur per eos, quorum haec noinina, et quorum appellationes, et quorum hajc sunt imagines, et non tanquam deos, ut lu inquis, absit; non enimspem in illis liabemus.
:

w;

aJeXifot ev

XptOTw,

ctaeXOe itaXtv ei; vre*

i^fiXhi' airopptiJ/ov
joai ypat|'&v jravTt

aou xaTap-^aov
eaxavJotXtaa!
TroXXifiv
,

rnv xai

iiiJiyiXotppoouvnv,

xat to jvetoaa

TravTay^oii, xat S"tavaaTTOov oO;

el;

xai otireTutfXwoa;, xoiv

ou jev

auT()

e-/,i(i;,

Jia

ttiv

aou avatoOifiaiav

OiSev

fi

d-jaini toO XptOToO, ere eioeX6(i)[x.ev ei;

6(i)pTio(>)fi.6v

t(iv

vabv tou a-jiou

xoputpaiou IleVpou, xai

Tf.v ^(o^ypatpiav

tou (Xfiou, ei; xaToififoy.f;,

vu|tv Ep/,o'[AEOa, xat tioitep i)eTo; ex

Tn; toO

(ie'po;

outw

toc

^axpua

f;ii.(bv

xaTaj^eovTai"

'O XptOTO; Tou;

TutpXojoa;^ xai
e7Toiy,aa;,

TucpXoij; (Xve'Xei{ie" oi) toij; xa).b>; |5X6'i;ovTa; aTte-

eve[j.:ro'5'toa;,

xav

ei;

ouoev cluzo

e*/,vi;,

xai aTrai^euTOu;
xai t&>v
euxiiiv

xai tov xaXbv

ebv,

^po'[j.ov T(t>v (ivOpti~(ov eve^xoi^a;,

auToij; di eoTe'p!aa;, xal (ivTt a-cpu7tvt(iv

Srii

xai TcpooeJpeia;

xai owouToij;

Tn;

irpb;

et;

iiTtvou;

xai

vuaTa-^ij.ou;

xai aij.6Xeia;
Xe-jei;,

Tairetvoij; Xaoij;

xaTEppa^a; xai

(tTrEXEtfaXiox;.

Kai

OTt

raTpa;

xai Tei^ou; xai oavitfta jrpoaxuvoO[j.V

Ou/_,
ote-^epotv,

(1);

Xe^^ei;, eoTi,
niJ.(i)V

pasiXeD, aXX'

ei; u7co'u.vnaiv n[j.uv,

xai ei;

xai Tbv vouv

Tbv oxatbv xai ctTraioeuTov xal Ta/i)v avo)

civa^piripovTa, Si'

mv

toc ovo'(j.aTa,
(a; Oeoij;,

xai

St'

wv

fi

eTiixXYiot;, xai 5t'

mv

oi

XapaxriipE;, xai ouy_

Tot; eXTriJa; Et;

u;

Xefei; oi),

[j.ri

jevoito' ou -jap XO(j.v

auTa.
EOTiv Eixwv
Toij

Ac si quidem imago (4) sit Domini, dieimus Domine Jesu Christe, Fili Dei, succurre et salva nos. Sin autem sanctee Matris ejus, dicimus Sancla Dei Genilrix Domini Maler, intercede apud Filium tuum veruni Deum nostrum, ut salvas faciat animas nostras.
:
:

Kal
Xe'-fO[j.Ev

ti

(J.ev

Kupiou,

X'-joij.ev

Kupie^Inoou XptoTE,

Tie TOUOu, poriOviaov, xai omoov

eiXnOtvbv

fiij.a;' t Si Tfi; a-yia; auToO |J.TiTpb;, 'Af ia OeoToxe [j.fiTp tou Kupiou, repeoSeuoov et; Tbv Tiov oou Tbv 0ebv fi[j.(iv, ei; to owoat toc; tlu/a; f,ij.(iv.

Sin vero martyris

sto

Sancte Stephane, qui pro Chri-

Ei 06 (j.apTupo;' *A-^te 2Te'cpav

b e*x/uoa;

to

ouilx oou

UTfep

sanguinem tuum fudisti, qui ul protomarlyr loquendi confidentiam habes, intercede pro nobis. Et de quovis martyre, qui passus est martyrium, nec ita ila dicimus, tales per illos preces offerimus est, uli dicis, imperator, quasi deos marlyres appellemus.
:

XptoTou,

e'/o)v

Tvappnoiav, i); i5p(i)TOu.otpTu;, wpEoSeue UTtep

f [J.(iv.

Kai

eiTi

TravTb; (j.etpTUpo; (j.apTupnoavTo; outo Xe-jojjev TOtauTa;

euy.a; dir07re'[AitO(J.ev Si'

atJTMV xai

oiix eoTiv, ta; Xs-jet;,

^aotXEO, Oeou;

Tou; (idpTupa; dvo[j.dJovT;-

Averte cogitationes tuas malas, te obtestor; et

li-

'AirboTpEi]iOV

Ta; evvoia; oou Ta; xaxd;*

so') ^^^b tojv

(j.apTupoij.ai

oot-

xai
n-i

bera animam luam a scandalis e! execratiouibus, quibus ab universo mundo incesseris, quandoquidem vel a puerilis parvis illuderis. Obito scholas eorum, qui elemenlis imbuuntur, el dic Ego sum eversor et per:

pOoat Tnv

i}'")''"''

axavSdXo)v, xai aTrb tuv xaTapiov,

Xa(J.dvt; aTvb

bXou tou xo'o(xou* OTt xai Ta (j.txpd Tvat^ia xaTaTraiE-^ta

^ouoi oou. rup(;)oov Ei; Ta; r^taTpiSd; Tiiv OTOiyeiMV, xai EtTti, oti
i[j.t

xaTaXuTn; xai SitaxTn; tmv sixbv^dv xai

TvatSeuOncip UTtb

euOij;

seculor imaginum: et confestim tabellas suas in caput tuumprojicient ; quodque a sapieutibus minime docerl potuisti, ab insipientil)us edocebere. Ozias ^ rex Judasorum post Sic ad nos scripsisti annos octingentos serpentem sneum e teniplo ejecit; ego vero post annos octingentos idola ex Ecclesiis ejeci. Vereet Ozias ' Iratererat tuus, et eadem erat qua tu pertinacia preeditus, illiusque temporis sacerdotibus
:

auTiiv ei; Tnv xe(paXnv oou pi^Jiouof xai oTTep oux eTratSetiOn; utio
(fpoviij.(i)v,

Ta; jvtvaxiSa; twv

tuv
6

d(jipo'vo)v.

"E-^paij^a;, oTt

O^ia;

^aoiXeu; Tiiv Iou^ai(<)v

btptv

(j.eTd

bxTaxooiou;

evtauToij; ^f,-fa*Ye

tov ya.Xx.om

ix toO vaoO
t(i>v

oiou; eviauToii;

e'^f,-^a-^ov

Td

6ibo)Xa ex

bxTaxo'ExxXnoiuv. 'AXnOu; xa't

,

xd-^i) [j.eTd

O^ia; d^EX(pb; aou nv , xai to ahi ETUpdwnoeV, (OOTVEp ou.

'ExeTvov
[j.Td
ijjrb

-jreiotj.a

ei/E

xal tcu; tote

lEpEt;

vim

afferebat, ut tu lacis.

Illum siquidem serpentem sanctificatus David una arca sancta in templum invexit. Quid enim illud erat, nisi consecratum a Deo seramentum, propter eos qui tum eegri erant, et a serpentibus laesi? ut populis demonstraretur is, qui primo figmeuto a Deo formato Adamo, et Evae peccalum suggesserat, ipsum in mede-

ydp Tbv

btpiv b iS*yiao[J.'vo;

iaSiJ

ion-ja-yv i; tov

vabv

cum

Tn; d-jia; xtStoToO. Ti

Toij;

ToO 0eou, Sid

;

-yap nv exeivo, ei [J.n /dXx(0[ia n-viaoaevov tote dppojoToOvTa;, xai Jaxvo(j.e'vou; uicb twv
b

b(pEo>v

tva ^et/Ofi TCt; Xaoi;

ijjvcSaXwv

Tnv dij.apTiav
xai
t*/;v

ei;

to TrpwTov

TrXdou.aTb TXaoOev UTcb tcu GecO, tov

d[j.apT(i)X5>v ei;

.\^d(j^,

E-ila*/,

aUTO twv

iaotv xaTe'oTnae.

lam peccatorum

constituit.
2i) Se,

At lu, prout gloriaris, post annos demum octingentos benedictiouem ex Ecclesiis ejecisti, ac martyrum sanctiflcalionem, et, sicuti recle initio confessus es, data opera, non ex aliqua necessitaie; postremo autem manu propria subscribens in caiiut tuuni ipsorum execrationem detorsisti. Voluimus et nos, utpole

xaOtb; e-yxau/d, ei; tou; cxTaxcoIou; xpovou; e^eSaXe; ex

t5)v 'ExxXnoiiov tyiv euXo-yiav, xai Tbv d-ytao[xbv

tuv

[i.apTup(i)v,

xat, tooei

xaX(b; b)p.cXc*i*naa; Ta icpioTa, jcpcOEoEt

xai oux ex Ttvo; dvd*jxn;

ejci

UG-epcv

ioto/elpto;

i)7co*Ypdtjra;,

eOnxa;

Tnv xecpaXiiv oou Tnv

xaTapav auTtov. 'HOXnaa[j.Ev xai

;cuoiav xai

n(J.ei;, to; e*/,ovte; rb xupo; xai ttv Tnv auOevTiav ex toO d-jiou nerpcu ToO xoputpaicu ^ouvai

' Poslea usu venit, ut iiingatur in Ecclesia Deus Pater et Spirilus sanctus, noa quod sub adspeclum cadanl, sed uli apparuisse in divinis quoil eniui (Jescribilur idem et pingitur, cuui sit eadcin ratio utriusque styti Scripturis leguulur sub forma senioris, et sub iiuagiue columba; ^ blxisUmo locum bunc depravatum esse in te.\tuGrffiCO : uam mendax reperitur, siquidem non Ozias, nimirum et penicilli. 4. Keg. xviil. sed lizf cbias fuit qui serpeuleui a^neum fregit ; nec potuerunt dici a Gregorio in Ezechiam qu;c hic habeutur dicla de Ozia sed ct ipsi ex divina;

'-

Scriplura: lexlu forlior sohilio iu

promptu

esset,

uinurum

fregisse

Ezechiam serpentem icueum, quod

ilh uli

Deo adolereutiucensum.

GREGORII
OO! E-iTtata" aXJ.' vO

II

ANNUS
aCiTT.v

13.
qui

CHRISTI 720.
et

343
alque
auctoritatem

sauTu

ttiv

xaTafav SiSay.r;,

u.vii v/a'i

facullalem

polestatem

u.eTa

TMV

ou[i6ouXeuovto)v aot, oO; itEpiXexyi.

S. Petro principe

irrogare; sed quoniam

gessisli, tibi

Apostolorum lialjeamus, tibi poenam in teipsum execrationem inhabeto illam cum consiliariis tuis, quos

complecleris.
^Afa
xoij/a;
;

::otav
7i

cty.oSc(x.T,v

xai

Spouov twv xaV.M; SpajjtovTwv

sv-'-

OtSev

a-^ainfi

Tou

Xf lOTOu.

'HutEt; auTOt eiGsf/daEvot si; tt,v

Qualem, quajso, <edificationcm et cursum eorum qui recte currebant intorrupisti? Novit cliaritas Christi.

'ExxAYiotav, xal 6UfouvT6; Ta; ioTopta;

'ItiOOU

Xf loTou,

joai

Tni a-fta; auTou

|Jtri-fo; e/,ouot.; Et;

tmv Oauu.aTOUf][imv tou Kuptou to; afxaXa;

Tov Kuf lOv, xai eov T;u.ti)v ^aXou/_ouvTa, /.al Tou; iyjsXou; /.u/.Xm torap.'vou;, xal ^iivTa; Ttiv Tfiooe-jtov ti(ivc.v , ou x<^p'? xaTavu^Ew; E;if/6u.i6x-

Nos ipsi cum Ecclcsiam ingredimur, et miraculorum Domini Jesu Christi picturas contemplamur, et sanctaB matris ejus Dominum Deumque nostrum laclanlcm in ulnis habentis, Angclosque circumstantes, ac ler sanclum hymnum canentes non sine compuuctione re:

Kat
TioT^fa;
!cai T(iv

Tt; "fif ou
!cai Tcij;

xaTavuooETai

Kal xXaiEi

cjJtoiu;,

xai

Tot);

pawToii

isfit;

xuxXu

nptEOTiiiTa;, )cai to (jiuoTtxcjv SEtiTvcv,

tt.v
E-jf oiv
,

rutfXtbv

tt,v

avaSXEytv, xai Aataf cu

tt,v laoiv,

)cai

XEiTfci) )cai TjafaXuTt/.cu

Jccoivou;, xai
TTiv TTiv

Eni Tcij xofTOu Ta; avaxXiosi;, Tcii; Ta; o^jf ioa;, xai TOt wgf tooEuij.aTa, toi) 0aSwf iou ofou; (i.ETau.o'f(i)oiv, TTiv OTaufMOtv TOu Kufiou, TT.v TatST.v auTou xai ivaoTaotv , tt.v i-jtav avaXT.tj/tv, xai ttiv tcu if tou IIvEupiaTo;
;

xaOo^ov
Ei;

Ti; dfidv

tt.v

toTOftav tcu Afaa(t,

iraiSicu
,

7rtxt(Jt'vr,v Tr,v [).a-/_atfav

;

Tov TfixT.Xov Tou

cu

xaTavuoosTat xai SaxfUEt

;

xai

a;;X(Ii;

mivTa

TCt i;aOii(<.aTa Tci)

Kustou

SuvE^tpEfs oct, ^aotXEi), T(i)v

^uo ^f cxEtti.vo)v , atfETtxo'v oe

Tciv ioTOftiiv Xai

ovc(/.aTti)V

^06t,
Eixovo>v,

ii

SttixTT.V, YM, XaTaXUTT.V

Tcii

^Wffatpliiv,

xai jTaOr.ij.aTwv

Kufiou" aXXa xaxov, xat cu irfcotfcfcv t6

e-yti

atfETtxcv OE ovc(ia^Eo6af oXX'

oct Xe-jco,

Jia

ti.

"O aifSTtxo; puoTC; XE^jETat, eireiSTi oXi^^oi; eori "poJOTb;, xai cu :7cXXot;, xai Ta oJcav^aXa ^uoxoXa, xai (i.777TXE-^(AE'va Ta voriaaTa,
xai SuoiViotzftTa- xai
tt5; i-jv(i)oia;
,

ci Jc^^^^JiaTiCovTs;,

xai

(iti

e'-/.cvT3;

TaiTEivwoiv, ek

xai ex TTJ; cxoTtiocO);

auTwv,

euOi); -niiTTCUfff

xai ou

TcoojTcv

r,

y.aTOxptoi; auTwv, tuo eo to ocv.

gredimur. Ecquis enim non compungitur, et luget similiter (intuens) et vasa lavacri, et sacerdotes in orbem circircumstantes, et misticam ccenam, et caecorum illuminationem, el Lazari exsuscitationem, et leprosi ac paralytici curationem, recubitus in herba, cophinos, sporias, el reliquias, montis Thabor transfigurationem, crucifixiohem Chrisli, sepulturam ejus et resurrectionem, sanctam ascensionem, et Spiritus sancti descensum?Quis picturam Abraha; cernens, et gladium pueri cervicibus immiuenlem, non compungitur, et collacrymatur? el in univcrsum omnes Domini passiones? Expediret tibi, imperator, duobus propositis, ut haireticus potius, quam persecutor, et eversor historiarum et picturarum, imaginum, et passionum Domini appellareris '. Atqui malum est minimequc commodum verum tibi ego releram quam te ha?reticum appellari ob causam. HiBrelicus notus dicitur, quando paucis est notus, et difflcilia sunt oflendicula, sententieeet non multis que intricatae, neque dijudicari facile possunt: itemque qui doctiinam sparguut, et qui hurailitale praediti non sunt, ob imperitiam atque ccecitatem ipsorum statim labuntur; neque tanti criminis illi suut, quanti lu,
:
:

damnandi.
2t)

Ta

Oi(opcu().Eva,

xai

pXTTo'(x.Eva, i>i (fii;, cpavEpt'); E^itd^a;,

xat

E"p().V(Ooa;Ta; 'ExxXvioia;

Tcii

Qecu- aoTrep

ci a-jtoi IlaTe^fE;

evsJuoav,
'7_o)v

xai

6xo'o(jtY)oav, oi)
,

ifXtepea

Ttiv

xuftcv

e^Suva;, xat Tifiutwi

TTEif av

i^jrefU^Jtvtooa;Xe-jo) ,

xaiTot ^e TCtouTCv

tov iJeXtftiv riu.mv xai ou>J.et-

Touf^cv TouTo)
0); TTaXaiij)

wcfstXe;, tai "jraTfi xai ^toaoxaXt) ou(jtouXcuoOat,

xat
T(i)v

xai EycvTt
7Tfa"f(LaTWV

xai Twv 'ExxXriOiaoTtxtjv , iXXa xai

^cXtTl/.(i)V

Tu ea, quae cognita sunt, et spectata ut lumen, aporte insectatus es, el Ecclesias Dei denudasti: quas sancti Patres convestierant et ornarant, tu spoliasti atque denudasti; tametsi talem iiabebas ponlificem, dominum , inquam, Germanum Iratrem nostrum et comministrum Imjusdebebas tanquam patris ac doctoris, et tanquam senioris multaque rerum cum Ecclesiasticarum, lum civilium experienlia pollentis, consi:

"A-jet

^ap

ivif

OT.(Jifcv

EvvEvrixovTa ke^vte eviauTci);, uircufYtiiv

ExooTO)

iraTftaf/,Ti

xai

otu.o'TTiTa TJi^v itt<pcTe'fwv

iStaSoxo; ^e e-yeveto, Sti ttiv xpioi7f a-f|AaTwv. 'Eaja; auTtiv e/ei; Ei; irXEufiv
fiaotXeiTOij utou Ai{ii(jLapou,

ocu, Exeivcu xxouoa; tou icapavo'(i.ou (jLwpou Eoeocu

obtemperare. Annum etenim agit hodie vir illc nonagesimum quintum, singulis patriarchis et imperatoribus inserviens perpetuoque fuit occupatus , quod utrisque rebus gerendis mirifice utilis et aptus esset. Illum
liis
:

xai

Twv
'O

optoiwv

auTw.

igitur omiltens lateri tuo adjungerc, improbum illum Ephesium (5) Apsimari filium, ejusque similes audisti.
KwvoTavTivov, uicv KtovoTavTc;, uaPoiiJtT., EffaiJiEv ri[jttv evw(i.o'Tw;,

yap xuftc; rEf^jtavc;, xai 6 tote TraTfiaf/n; xufio; retifjto;,

itXr.fctfOfT.aavTE;, xai i:iaavT;

TEf

'louoTtvtavou, ^fat|iat irfc; r.txa; ev

Titttv

xai Xo^YOv

e$w/.Ev

iiTCOTEtXat
,

I0()ia;

/pr.oiu.ou;
(Ari

avOpoiiiou;,

iva

^evr.Tat ctxou^jtevtxiii

ouvoJo;

xai CTf cu

oufxaOeoOti)
ei; &, auTo)v,

auTOt;,

o;

paotXei);, )cai E^ouoiaoTixii); > aXriod), iXX'

w;

xai xaOo);

0U().i6a^cvTai ci ip'/tEfEi;, xtaoo), xai Tci); xaXii); Xe-ycvTa; ^e^o'pteOa, xai Tci); xaxii); Xe-fOvTa; )c5t(i;c(jLv, /.ai i^cf iat;
irapai:E'(i.i|/C(i.v.

'Eav

iraTTjf d

(jcc;

^tioTf ei^e Tt t^;

a().(0().T,TCu

irioTEw; xai xaOaf a;,

e-jo) iTf(i)TC;
(x.et'

aUTiiv ivaOe^jtaTiow.

Kai

0cii y.aftTt ai:OTetXa(jtev.

Kai

eifrivr.; e-jevETO t, extti

ouvcJo;.

quique tum tempodominus Georgius, suggessissent Constantino Conslantis hlio, Justiyiiani patri, ut IJomam ad nos scriheret, sic interposito lurejurandoscripsil ad nos -, et nobiscum egit, ut ad universalem Synodum congregandam viros utiles mitteremus : neque cum illis, iuquil, tanquam imperator sedebo, aut imperiose loquar; sed tanquam unus cx illis, et prout statucrint pontificcs, ego e.Ksequar ; et eos, qui recte loquuntur, admittemus, eosque, qui malc loquuntur, expcUemus, et exiliis relegabimus. Si pater meus quidpiam cx intemerata puraque fide perverterit, ego priiuus illum ^nathemalizaho; tum nos Deo henevolente misimus : et cum pace sexta Synodus celeris

Cum enim dominus Germanus,

patriarcha
erat

persuasissenlque

brata
OtJx;, paat>4u, OTt Ta
>io)v eiotv, a>j.a
T(i)v

est.

Sc'-j(/.aTa Tri; i^ta;'E/./J.r,ota;cu/.i (iaot-

Scis, imperalor, sanctae Ecclesia)

dogmala non im-

if/iepEwv, xai iotfaXil); OsXouot 5o-y().aTi!|o6at.

ivfoeTaxOrioav
ot ci;

peratorum esse

Aii

ToiiTO

ci

if/_tfEi;

Ti;'Ex/.XT.ai;, aiTE/ovTe;
C(J.ciw;

Twv
oe

f)r,ii.coio)v

iTfa'Yjj.aTwv xai

fixatXfit;

iivsxEoOat

T(i)V

tJt/.>.T.oiaoTt/.(i)v,
T(i)v

xai E/.6aOai rori iy.v/u(ijt.vmi auTCt;.'ll ouu.SouXia

ijiia

cptXo/fiaTwv flaoi>iwv, xai To)v UoeSo)v af/.!f'wv

Juva(Jti;

eoTtv, CTav (x(t' eipT.vT.; xat i-jaini;,

Ta

;:faii<.aTa ^iotxo)vTai.

"Efpaijia; tva cixcu;j.svi/.Yi ouvcJo;

iyar/i

-jmTaf

/Jti T,|j.iv

i-pcosopov

nepi

tcutou* ou

eI o ^ko/.tt.;

T(i)v

i///)wv,

xai

uSpiarr,;, /At

scd pontilicum , qui tuto assolent , tradere. Idcirco Ecclesiis pr;epositi sunt pontifices a Keipublica; negotiis abslinentes et imperatores ergo similitcr ab Ecclesiaslicis abslineant, et quaj sibi corumissa sunt, capessant. Consilium autem comniune Christi amantium imperalorum, et piorum pontiUcum consensusque virtus est una, quando cum pace alque charitate res adminislnintur. Scripsisli ut Concilium universale cogerelur, et nobis inutilis ea res visa est. Tu persecutor es imagi-

dogmata

' Ita Grccorins quod nondum Id classcm li.T;relicorum cssenl conjecli Iconoclaslai. ' IIoc esl, ad Romanum Ponlificem lunc existcntem ' non ad Grcgorium qui longe posl sexlam Sjnodum vixit, qui loquendi modus alias sa;pe usurpalus mvcnitur a Ilomanis Poutilicibus.

344

GREGORTI

II

ANNUS

13.

xxl

CHRISTI 726.

iium, et hoslis conlumeliosus el oversor cessa , et noliis lioc largire, ut laceas, tum mnndus pace perIVuetur, et scandaia cessaljunl. Finge nos tibi paruisse,
:

xaTXuTr.;-

h$h;, xt tt.v oiramiv oou xapKjat ^jiiv, Jtai i Ko'(r().c; ip>lvu(rsi, xxl Ta (jxavJaXa irausovTai' <juv/|flou, Sti EmoxouoajAev aou, xat ouvyi0pots9r,uav (Xot T^itrni Tri; oi>cou(j.vy;; oi ap/.ifi5, y.cd ri oii-jvi

el ex universo lerrarum orlie poiitincos congregatos esse, senatumque ac consilium consedisse : ubi est Christi amatof ac pius imperator, qui de more in senalu considere debel, et eos, qui recte loquuntur, munerari, eosquc, qiii aliena a verilate blaterant, amandare, cum tu, imperator, vacilles, ac Barbaros imiteris?

JiXy:to;,

gouXri :ta6io- tiou o PaoiXtu; o

^iAo/.pioTo; xa!
[jOuXyjv, jcai

euoe-

tr,;, 6 Trpb; ouvTi6iav d(pE(X()v xaOioai 1;

txv

tou;

xaXw;

Xi^ovTa;

(j)iXoTiu.Tloao5ai,

zat tou;

e^o)

t^; aXr.OEia; aitoJiio^ai, oou

;

Tou paotXEu; aoTaToouvTo;, xai (iap6api'ovTo;

Non animadvertis hunc tuum conatum, quo adversus imagines insurrexisli, facinus esse turbulenlum et insolens, et superbum? Cum Ecclesice Dei alta pace fruorentur, tu pugnas, et odia et scandala suscitasti. Cessa, et quiesce, tum Synodo minime opus erit. Scribe ad omnes, et in quascumque regiones orbis terrarum, quibus oflendiculo fuisti, Germanum patriarcham Con-

Ouit ofj^a;, OTt to i^ticnu.ii, oirp ipf(to(o tuv a-f {(jv Etxovtov, axaTaoTaota;, xai aXcrIJovta;, )ctt't unEpnijavta; eoti ; Tuv 'EjooXr.otuv Tou 0ou paOEi^av Eipvivrjv '/_ouo(bv, ou Ta; ptaxa;, /.at Ta; E/_8pa;, )cat
TOt

ojcavOaXa

ouv6Yi)ta;*

Trauoov

)tat

rou/^aoov,

Ka.i ouvo'^ou

EOTi" jpai}(ov TtavTt, xxi T:avTa/_ou ei; tt.v

OTt repp,avo; 6 7raTpiap/_r;

oi)oou(ji.vYiv, ofl;

xp^^ ^^^ j)oav#aXioa;,

si;

KcvoTavTtvoTTOXsa); rip-apTgv
Poijji);* /.at ifjp.t; a|A:'pinvo'v

Ta;

t)to-

va;,

)jat

rpyifdpio; 6 iraira;

jvonioo(jtEv

stanlinopolitanum, et Gregorium papam Uomanum circa imagines peccasso, et nos ab hac cura quietum le prsestabimus, ne peccatum aut lapsus ullus sit tuus, utpote qui a Deo potestatem et caelestia et terrena solvendi acceperimus. Testis est Deus, quascumque misisti ad nos Epistolas, auribus, cordibusque regum Occidentis obtulimus, pacem illorum tibi ac benevolentiam conciliantes, teque laudantes, ac mirilice efrerentes, prout te antea convorsantem intuebamur. Idcirco etiam laurata (G) tua ' recoperunt, ut reges a regibus honore affici couvenit, idque cum nondum incoeptum hoc conatumque tuum, quo adversus imagines insurroxisti, audivissout. Cum vero didicerunt, certioresque sunt facti, te Jovinum spatharocandidatum (7) ad Chalcopratia misisse ad evortendum et confringendum Saivatorem, qui appollatur Antiphonetfe, ubi et miracula multa flunt, inventffi sunt illic mulieres zelo succonsaj, et illarum cemula?, qu* unguenta forobant, quae spatharocandidatum orarunt no, obsocramus, ne hoc facias, aiobant. Ille vero precos earum non admittens, erecta scala conscendit cumquo ter securi faciem imaginis Salvatoris percussissot, hoc videntes mulieres, et iniquum illud facinus non forentes, attracta scala fustibus concisum illic nocarunt. Tum tu mali smulator, missis salellitibus, muliores noscio quot illic occidisti, adstantibus utilibus viris Romanis, ot ox Francia, ox Wandalis, ex Mauritania, ex Gotthia, el ut genoratim dicam, ex toto interiori Occidente. Cura autom advonissent, et in suis regionibus singuli juvenilia tua, puoriliaque facla narrassent : lunc projecta laurala tua conculcarunt, et faciem tuam concideruut, ae delectu habito Longobardi, et Sarmatic, cseterique, qui ad So|ilonlrionem habitant, misoram Decapolim incursionibus infestarunl, ipsamque melropolim Ravonnam occuparunt, et ejectis raagistratibus tuis, proprios constituere magistratus ; et vicinas nobis sedes regias, ipsamque Romam sic tractare staluerunt, cum tu nos defendero minime possis. Et haec ob imprudentiam, ac stultitiam sustinuisti. At enim nos perterrefacis, aisque Romam mittam, et imaginem sancti Potri confringam, sed et Gregorium illinc Pontincom vinctum adduci curabo, sicut Martinum Constantinus [Constantius] (8) adduci jussit. Scire autem debes ac pro certo habere, Pontifices qui pro
: : :

wEpt rii; af).apTia; tou otjaXijiaTOo'; ocu,

fcliou

<; XaStJvTe; ttiv

E^cuoiav irb

Xusiv

Ta oupavta

loai

Ta

ETvi-yeia.

)cat ei;

MotoTu; EOTtv 0();, ooa; Efpaij/a; rjjiTv 'EirtoToXa;, ei; Tot MTa, Ta; xapota; T("t)v |^aoiX.udvT(>v t^; Auoe(t); ouv=67i!oa(Xv, Eipntjjuxviv

vsuovte; auToij; itpo; tyiv

oe, joaOo;
eO(i)pou(i.E'v

oou, y.ai EreatvoiivTE;, )(ai (jtEfaXuvovTe;

oe iioXiTeuo'(/.evov zh wpdTEpov. Aia touto, kcu TOt

irpE^wei

XaupoiTa

oou

joaTeJelavTO, )oa6o);
t-/u

PaoiXEuot paotXEa; Tt(/.av,

xai

cauTa,

oiiiro)

xaxviv

Efj(.ipi'i<"v

tmv

et)co'v(i)v, riv

ettciviwc;,

ajcn)codTe;."OTE

8i

e'(i.aOov,

icat

EitXnpotpopviOr.oav, oTt

oimoTEtXa; zhi
)cat

louSivov TOv S-aOapoicttvSiSotTOv ei; Ttt XaX)coitpotTia Ei; tov 2o)Tiipa

)caTaXuoat,

)cai )caTa)cXccoat

tov Xfd().evov Tou'AvTt(p&)vrjToi), ottou

ei)pe'0ioav
c/_t

TvoXXa 6au(/.aTa yEfdvasiv,

[j.upo(j)dpot,

'YUvttijCE;

^nXoiTptai,
(jcyi,

xat

irapa)caXouoat tov 2iia6apo)cavJiJc(TOv

(xri, )cai

XEfou-

Ottt, irotnoov TtttJTa.

Kai

(tri

^^a(tevo; Triv :rapot)cXrjoiv auTwv, OTvioa;

repi;
T^jijja;
(jteTtt Tvi;

Triv

)cXi(ia'/.a,

divriXOE,

)cat TCii

(i|ivYi; i;

to Jtpdxai
().!

OfaTtov

Tou

j^apa^cTYipo;

ScdTripo;,

i^oiioai

at

fuvai)C;,
)cai

(pEpouoat

T'/iv

jrapavtoji.iav,
E/.ei

oupotoat

t-/iv

xXi(/.a)ca,

a7tOTU[j.7rtt-

vioaoat ttUTOv,

tov toc^ov aiJTOU ETCCnioavTo).

Tu Si

o ^yiX(i)tyi; Toii

)caicoii, TT'i/.ijja;,

ou)c

ci^a, Tooa; yuvai)ca; Eodveuoa;

)CEioe,

iraptoTa-

(tE'vo)v otvOp(iiT(i)v /_pYio!(io)v otTvo P(i)(/.Yi;,

aTCO (ppa-j-jla;, otTvd

OuavJaXiiv,

ttTvb

MttuptTttvia;,

a d

roT6ta;,

)ctti

:Tpie)CTt)ct<>; EiTvetv, otTvb irctOYi;

ty"; Eoo)T'pa; AuoEto;.

"OTttv 01 rXOov, xai

Tot vewTEpijcoi

e^"/ifYioavTO,

ExaoTo; irpb;
-TrpoatoTTou

tyiv t^iav /^topav

oou

)cai
)cai
ct

xatSuca

ip-ja, tote pii}iavT; TOt XaupocTa

oou,

)cai /.ttTEiToir/iottv,

dtvao)ca(pYiv Toii

oou

ETTOiYiottvTO, )cat
ci Xoiitoi

OTpaToXo-yvioavTE;
)CEio, oi

Aoi-yiSapJot,

)cai ot

iapu.otTai, )cai
Tr.v
eXsEiVYiv

tmv
ocu

xttTa T3V Boppttv, )cttT'Spau.ov

PaSe'vvYi;

AEjCoi^jToXiv, )Ctti

auT/iv TYiv (/.YiTpdiToXiv

eJi(>)^av,

irapE^XaSov,

xai tcu;

iip/_ovToi;

xai tJiou;

ap/^ovTa;

)cttTOTr,oav,
tyiv

)ctti

pcuXovTai

/.ai TOt irpoti.Y)

077apa/.t().evtt

n^Xv

t^aoiXeta, /.ai

P(d(j.Yiv

outo) TvoiYiotti, ooii

Juva(<.E'vou Yiu.a; ejcStJcvioai.

u-jtE'or/i;.

Kai

TaiiTtt

diitb

etveixaoia; )cai dltppcouv/i;

')CtpoSei;
(x-/iou

Sk

Yiu.a;, /.al

Xe^-^ei;.

oti

aTtooTeXo) ev

P(i(/.Yi,

xai

Toii

riETpcu

TYiv Eiicdvtt

xaTtt^cXaoD)- diXXa xat

rpYifcpiov

TOv

E)CEio

dtpx,iEpEa JeJe[i.Evov diva)CC(Aioo>, ^caOw;

KdJvoTavTivo; MapTivov
6'Tt

EitctYioe*
oi^

Kai

dtpEiXei;

-^vwvat
Siot

)cai

itXYipo(popYi6nvat,

ct

ap/_iEpi;

)caTa

xatpbv v

P(i[AY)

TYiv

EtpYivYiv jcttOelJcvTai, TTi;

'AvaToXYi;

xat TYi;

tempore Roniae

extiterint couciliandae pacis causa, se-

AuoEw;

(/.EodTot^^ov )cai ().oo'(ppa-^().a TU-jf/^otvcvTE;, tyiv eipYivYjv

fipaSEUOOf

dore tanquam parietem integerrimum, septumque modianum Orientis et Occidentis, ac pacis arbitros et moderatores esse : quique ante to fuerunt imperalores in lioc componendifi pacis certamine desudarunt. Quod si nobis insolentor insultes, ot minas intontes, non esl nobis necesso tecum in certamon doscondere. Ad quatuor et viginti stadia secedet in regionem Campaniaj Romanus Pontifex ; tum tu vade, ventos perse-

/.ai ci -Ttpd ooii

PaotXei; toutov

Ei;^ov tcv

a-jwva

r/i; EtpYivYi;.

'Eav
cuic XO().ev
/_o)p'f,oEi

f ap

ooSapEuij), )ca6b; XE'-fei;,

p.ETOt

xai

aTtEtXdt; n[Atv U7to|3a'XXY);,

civa-j-jCYiv

oou TtaXateiv. Et')ccotT'ooapa

et;

OTOtota UTto)ctti

dipxiEpEu;

Po)(iYi;

tyiv xi)p'-v

Ka^jcirttvia;,

uittt-ye,

Si(i)^cv Toi); av'u.ou;.

quero (9). Praedecessor noster Martinus Pontifex ad pacom cohortans sedebat idcirco malignus ille Constantinus (Constantius) do fldo sanctse Trinitatis male sontiens, et hsreticis Pontificibus proscriptis adstipulans, Sergio et Paulo ot Pyrrho, missis satellitibus rapuit illum, ot Byzantium tyrannicaviolontia abduxit, mdtisque mahs obsessura in exilium amandavit. Quin etiam Maximo monacho, et hujus discipulo Auastasio mala multa exhibuil, et Lazicam in exilium
;

'O
Et; Tcc

otpb

iQ[Jt(iv

dtpxiEpEii;

Mttptivo;

Svx,

tyiv

etpYivYiv

EjcaSEl^ETO

Ttapa^caXuv
Ti/.ot;
nijppti),

otdc

touto

6 :ca)cd(pp(-)v E)CEivo;K(j)voTavTivo; 6 [iSXai/.().Evc;

S^d-y^caTtt

Tn;

a-^itt;

Tpiot5"o;, )cai ou[/.7TapX0(i)v Toi;

Sep-Yio)
)cai

tote

tttp)cat

oip/_iepei)Ot
7tE'[<.i{ja;

Toi;

7tpo-y"^pau.u.e'vci;,

FlauXo)

)cai apitoi^a;,

Tupavvrav dtvvifEv

ttUTOV ei; Tb Bu^avTtcv,

y.ai TioXXoi; 7tepiOT0i/,ioa;

auTbv

)ca!coi; eltiptoev

'AXXdc )cai ei; Motii(i.ov Tov (AcvotiJovTa,

/.ai

Tbv tcutou [xaOYiTriv

AaX,<.x.i\-

AvttOTCtotov TtoXXdt xa)cdt EveSeilaTo, )cai ei; elopia; e^te^ii^ev tv

'

Laurata liicebantur imagiiies iaiperatorum iu provincias mitti

solila).

GREGORII n ANNUS 13.

Kai KwvoTavnvo;
ccpr.Ocl;

CHRISTI 726.

34!:

6 t^opioa;

auTCu i s6av. IVi^ei^ic;

x

-;ap c tcts

auTCu; evsxfaOn, xal ev ttj a[AapTia zou.yi; tk; 7:cu.irii; auTcii TiXinfocTt

misit. At Constantinus, qui eos relegarat, interfeclus,

et in peccato suo mortuus est. Nezeusius enim, qui tum comes obsequii ejus erat, ab episcopi.s Sicilia3 certior tactus liaereticum eum esse , ipsum intus in

twv

2t)CE>.ia;

STrtoKcV.ov,

aiocTtxo; ioTtVj tcw

t;

to

UfCv TOv Ta<Bv auTOU exotiiaaTO, xai Iv ty) au.apTta auTCU ETcXetwOyi. Tov ^k aaKaftov MafTtvov tj.apruft Tj ^oXt;, svy; s^idptoOri, Xf0(dvc;,
xai
IJcoT7o'fCu, /.ai
o),c; o

lioopa;,
y.a't

jcat

ot

ctxTlTops; tou Bofpa, i; to

(j.v^u.a

auTou xaTaTpsxcvTE;,

ra; taoti; Xa[AavovT;.

'A^tct xat inu.a; Kufto; tt.v oScv

T71V

MapTivou sopsuOrivat, aXXa Jta

oti

templo trucidavit, et in peccato suo interiit. lieatum vero osse Martinum testatur civitas Chersonis, in quam relegatus est, et 15osphori, totusque Septentrio, et incolee Septenlrionis, qui ad monumenlum e.jus accurrunt, et curationes aocipiunt. Atque utinam Dei munere nobis contingat, ut per
Martini viam incedamus, tametsi ob plebis utilitatem vivere volumus et supervivere, quandoquidem Occidens universus ad humilitatera nostram convertit oculos
:

Tuv TtoXXmv
exetvct

oxpsXetav OsXojisv

Ksat, xai im^xoai,

riii.a;,

aoa

r,

Auct;
a>j.'

ei; ttiv r.ueTSfav

dirooXeTxei TaTretvuctv

ei cu/, riu.i;

toioutoi,

jj.faXnv irtOTiv e/ouotvei;

Jtat

ei; ov ewa-yXsXXri

xaraXuoai, xai aoavtoai tov -/apaXTTfa tcu

itaoai PaotXsTai Tri; Aiioeu; 6eov eTTtfetov e/^cuoi.

d-jtcu

IleTfou,

ov ae

Kai
Tfi;

61

TOiJTO

ToXpiiioet; Soxtjjtdoai,

ovtu; exStx^oai

ex.ouoiv oi

Auoeu; xal tou;

j

'AvaToXty.oij;, ou; r.Jixrioa;. 'AXJ.i

eTrioTpei^^ov

iTapaxaXoujJ.Ev

0 S"ia Tov Kupicv

ep7Ci)v.
ei
jiT,

Ix twv vEWTEptxuv oou, xai iratdtxuv

oou du.uvao6at cu ouvaTai,

Ot^a;, oti
[iovcv TT.v

tt.v Pwfjtnv Tti (iaotXetov

noXiv Jta

rriv irpooitapstzetjjtevr.v
ei

auT^ OdXaooav, xai

OTi
ct

Ta

;i>.cia. '(); 7:pceii:ou.v

l'o)u.r.;,

fip,
xal

eiy.ootTE'ooafaoTdSta e^sXOti 6 ndira;

OXtfiouiEfta,
rirjtEpo;,

ii>

cuJiv irpoTtua ocu. "Ev

e^YE^vovTO,

d-fpiot

xai

Bdp&xpct

Tititepoi

ou d

d-fpto;

xat

dvTiaepo;.

lldoa

ri

Auot; xapMOtpopia; -oioTei

Ttvi;
eiri

Trpojotpepet

tw

d-^iw xopuoattj).
IlETpou,

Kat

ei TTE^utyr;;

xaTaXuoei
dOuoi

tt,;

eixovo;

tou d^yicu

|iX'i:e,

';7futapTUpc'{jt0d oot,

liuiEi;

twv

atu.dT(Ov

(;u.ev, tov

ae^XXcuotv

exxeetv, ei; Si tov

Tpd)(.iilXo'v

oou, xai ei; ttiv xEt^aXriv ocu rauTa.

'ApTio); *fap e^^du.Oa xai TrapdxXr.otv

TCij eiri

d"b

Tri; Oo)TE'pa; Auoeo);

riu.<ov

ac licet tales non simus nos, illi tamen magnopere nobis confldunt, et in eum, cujus denuntias te imaginem eversurum atque delcturum, sancti scilicet Petri, quem omnia Occidentis regna velut Ueum terrestrem habent. Quod ,si hoc velis experiri, plane parati sunt Occidentales ulcisci etiam Orienlales, quos injuriis affecisti. Verumtamen per Dominum te obsecramus, a juvenilibus ac puerilihus factis avertere. Scis Romam ulcisci imperium tuum non posse, nisi forte solam urbem propter adjacens illi mare ac navigia. Ut enim anle diximus, si adquatuor etviginti stadiaRoma fuerit egressus papa, uiliil tuas minas extimescit. Unum esl quod nos male habet, quod agrestes et Barbari mansueti flanl, et tu mansuetus contra agrestis, et ferus. Totus Occidens sancto principi Apostolorum fidei Iructus offert. Quod si quospiam ad evertendam imaginem miseris sancti Pelri, vide, protestamur tibi, innocentes sumus a sanguine, quem fusuri sunt verum in cervices tuas, et in caput tuum ista recident. Nuper siquidem ab interiori Occidente preces illius,
;

XE-JOU.EVOU

Setctetou,
Tti

iToOotivTC;

TO

i:po'oo)i;ov

xapiTt 0ou,
'iva
f).7i

To

^cuvai

d-ytcv [idiTTtou.a,

Ta

exet iropEuOrivat.
j/.e^.Xtojjtev

Kai

Tri;

dueXeia;, xai rn; paOuu.ia; riaiiv Xo'iov

TT.v

diratTEloOat, eni

Septetuni appellant , accepimus , qui vultum expetit nostrum Dei gratia, et ut ad impartiendum ei sanctum Imptisma illuc proliciscamur ac ne socordiee

quem

oSov

apaoxeu^oaeOa. 'O
xai
e;TtOTp<J'Ti

Sl sb;
oe
ei;

fldXri st; ttiv

xapStav ocu tov

<I)v

negligentiieque nostra3 ratio nobis reddenda

^oSov

auTCj,

tTiV dXr.Oetav, e?

irep yjtxii;

sit, ad iter nos accingimus. Deus autem timorem suum in cor

e-jnive-yxa; tt.v tt,;

ei; tov xoofjtov,

xai oe^waai oou Ta jpdfjtijtaTa irap' aurd,

u-c-j'pd(fOvTa OriXustv.

tuum
iu

immittat, et te ad veritatem convertat ab

iis,

quse

EmorpcYri; oou

r.fiiv

mundum

primum accipiam;
sionem.
'O Si 0eb;
6 xaTeXfluv ex to>v

perperam invexisli, tuasque litteras quamquaj nobis tuam annuntient conver-

cupavibv,

xai etoeXOtov
Taxe'

et;

Triv

xciXiav Tx; d-[ia; napOevcu tti; Oectcxcu Sti tt,v oo)TTipiav

TO)v, EvcixrioT, v Tr,

Tii^v

dvOp(i-

xapSia ocu,

y.ai dTioStti^if ev
)r.i

Tctj; evctxciiv-

At is, qui de csehs descendit Deus et in uterum sacrae Virginis Dei Genitricis propter noslram salutem intravil, inhabitet in corde tuo, citoque abigiit eos, qui
te

Ta; cct, xai Ti (rxd^aXa evOsvTac,

Triv

eiprivnv

dopricnTat

Tri

i:dvTO>v XpuiTiavoJV 'ExxXrioia ei; Tiij; atidva;

tuv

atoivo>v. A|A7iv.

rum Christianorum
culorum. Amen.

inhabitant, et scandala invehunt pacemque cunctoEcclesiis largiatur in ssecula sse;

QUI IIANC 1>VEMT ET IN LATINUM TIIANSTLUT CREGORII EPISTOLAM, EAJIDEM

lllS

NOTATIONIBUS LOCUPLETATAM

AD NOS ROMAM MISIT DUCiEUS FRONTO.

(1).

Gregorii Dialofji.
et cjus

Hadrianiis Pontifcx

ptus

est,

Leone

ol)

cjus impictatem

dcfecit,

et

in Epistola ad Constantinuni Ircncs filiiiin testatur,

pacto cuin Francis

inito,

trihuta Leoni dcnegavit,

feriit,

Gregorium
ad

II

succcssorcni Gregoriuin

III

Anastasium ac socios anathematc

impcratoinaiii-

Leonum Isauricum de imaginibus

ii

scripsisse.

remque
festo

inultis Epistolis, et a niultis Icctis,

Repcritur hrcc Epislola Act.

cujus
in

iiiter

magnam
:

Synodi II Nicacnse, alia ha;c verha sunt Qua de causa trihulalioncin utcnjiie Gregorius Ro:

redarguit.Et Theophanes, qui falso inscrihitur Paulus diacouus Ub. !21, anno ix impcriisui ca;pit

mani
sunt

1'ontiliccs per ea tcin[iorasanctissinii conjocti

sffipius

ctiain

proavum

vcstra) screnitatis

admonuerunt, ne sincret venerainias iniagincs de sbtu suo dejici B. Sed hanc socundi potius quam
tertii

Leo contra sanctas et venerandas imagines faccre verhuin. Quod cuin didicissct Gregorius papa Romauus, tributa Roinaiuc Urbis prohibuit et Italia;, scrihens ad Leoneiii Epistolain dogmalicam, non oportere imperatorcin do fidc
iinpius imperator

essc Epistolam ut credainus, suadent quaj suo teinpore gesta narral Pontifex, ut inter cajtera illud de Ravenna a Longohardis occupata, et quod Dialogus hic auclor cognominetur nam et lioc secundo Gregorio cogiioiiien trihuit Cedrenus ad aniiuin x Lconis. Romic autem Gregorius Apostolicus vir, et Pctri Apostolorum coryi)h;ei asscssor,
:

facere

verbum,

ct novitate violare aiili(|uaiIogmata

Ecclesi;i;

Calholica;,

qua; a

sanctis

Patrihus suiil

pra-dicata. Idein

legimus in lihro

Pontificali, uiide

Trithemius in
tradit,

lib.

dc scriptoiihus Ecclesiasticis,

hunc Grcgorium virum docluin ac saiictissimum

pleiia

eruditionis scripsissc qua;dain opu-

scula

(jui

ob suas

lucuhratioiii;s

Dialogi cognoineu ade-

Ad

inlerrogata Jusliniani

Responsionum

lih. l,

ioMis

Xll

346
Contra Looneni An^.

GREGORIl
lili.

II

ANNUS

13.

CHRISTI 72G.

l.

Oziani c tcm|iIo eduxisse scrpentem a;nenni, Eze-

Ad Joannem
lib. 1.

episcoiiuni Constantinopclilaniun

ciiiam confregisse

Epistoiarum
Moritur
III id.

atl

diversos

lib. 1.

qualc et illud cst (juod subjicit de Davide, in templum sive tabernaculum illum introducente Grcgorius, quod, opinor, exsacris lit:

anno Domini uccxxxi,

si

Indict.

xiv,

teris

non constat

pricterea

nondum

elapsi erant
:

Februar.
Graecus sive interpres
exscripsit E|)istoIam, Gre-

anni octingenti ab exordio legis Evangelica?

nam

sive

Minus ergo mirum librarius, qui banc

ut notat Cedrenns Griccus bistoricus, Leonis filius

cognomen Dialogi addidit, cum Cedrenus ipse memoria lapsus id egerit. Nam Gregorii illius magni boc esse cognomen apud Grtccos, ex quo
gorio

Zacharias Pontifex ejus Dialogos in graicum sermo-

Constantinus imperare ccepit anno mundi G236, ab Incarnatione Domini dccxxxix. In Ms. ilhmi Ephesium. (5). Improbtitn erat tou iTafavdu.ou |j.(ipou EtpeVoj ac slquidem lAtopou legissem, improbum stultumque vertissem sed veri-

nem
logio

convertit,

constat ex

Gra?cis,

orat. de fidelibus defunctis,

Damasceno in Eutbymio, et Eucbo-

similius est

nomen

bic desiderari

tou EoJoitou

E!j.'oou,

Tbeodosii Epbesi
patri
ElxdvMV

episcopi,
et

qui

consiliis

erat

LatinoSigebertoadannum Ciiristi dcv, iit nimirum a Tbauniaturgo, Nazianzeno, Nyssenoque distinguatur. Certe ejusdeni
et

Grfecorum cap. 96,

Constantino Copronymo,
:

ut hinc constat, Leoni

xaTa tmv ar^im
(J)V

Cedrenus anno
TcapaVOftOV
6

xiii
TX"/i.

Copronymi,
EniaXOTIOJV

OUVEJptOV

aUVc'X^EV,

wOfii^ff

interpretis

imperilia!

tribuendum

censeo,

quod

EoSdtjio;

uioc

Ai{/tij.apou o Et(>E'aou,

xat HaTjXa;

6 ni^-^r\i.

Quaj

multa bic divaxacuex, nec satis cohairentia reperiantur. Qualecum(|ue tamen opusculum studio conservandas antiquitatis vulgamus ex
dinalis Caroli a Lotbaringia
bibliotiieca exscriptum,
sterio S.
(2).

apud Tbeopbanem, quem dicunt Paulum diaco-

num,

ex interpretatione Anastasii Bibbothecarii sic

illustriss,

car-

latine efferuntur: Contra sanctas imagines Conci-

Rhemensis archiepiscopi anno mdxc, quaj in mona-

Remigii Rhemis servatur.

Ex prima
tollenduS,
et

trilm
t-^;

Dan.

Hic error subest,

tx?

ita forte

kpmtji;

cpuXvic, .i

Aiv,

cx

prima tribu

Dan. Legimus enim Exodi xxxi,

dici
jiotest videri

Reseleel fuisse de tribu Juda, quae propter impe-

lium iniquum triginta octo episco|iorum (Cedreno quorum primi erant Ephesinus iilius Absimari, ct Pastillas Pergeiisis. Sed addendum est, Tbeodosius Ephesinus nam et in VllSynodo Act.ijin Confessione Basilii Ancyrani diciturfalsum conciliabulum congregatum, cui praefuit Tbeodosius Epbesi episcopus, Sisinnius item
cccxxxviii) congregavit,
:

rium

ei

delatum prima hic

et

Pergaj cognomine Pastillas,

naras,
(6).

Idem

teslatur et Zo"

de tribu Dan. Loci etiam Scripturse qui sequuntur, non tam ad verbum, quani ad sensum citantur.
(3).

Ooliab, qui Eliab septuaginta Grfecis,

Idcirco etiam Laurata.

Vocem gracam
lib.
,

Non

latria, sed habiliidine.

retinuimus,

cum

interprete veteri Synodi septimae,

Sic

locum

ut quidem citatur a Fraucisc. Balduino in

Optati sub finein
:

Nicepliori

Constantinopolit.

ex

ejus
lib. 1

citatum vertit Turrianus noster

Ortbodoxo pro Canoni-

Lauratis et iconibus

quiB

miltuntur ad
populi

civitates,

vel regiones, obvii adeunt

bus Apostol. cap. 25.

tus
est,

Cum

Cbristus initio praidica-

cum

xixu;, id est,

ea prajdicatione conjuncta erat <sxtbabitudine, prajdicatio ejus imaginis :

et ut

non adoratur imago propter se, sed propter prototypum sic non est dicendum adorari eam
;

absolule, sed
et

(TxtTixtb;,

id est, relate

et

ut

purpura

non cera perfusam tabulam, sed imperatorembonorantes, Quae verba citata esse arbitror ab Hadriano papa in Epistola ad Constantinum Actione ii Synodi VII, ex sermone in quintam diem Pascbas, Nam tum regia; figurae et imagines in civitates inferuntur, Et rursus Act, iv,
cereis et incensis,

cum

imperator ea indutus

iniago et prototypum
id est, babitudine.

unum faciunt habitu, sic ejus unum faciunt ayiai^,

ex orat, in pelvim, sic apud Gregorium

gistri

lib,

ii

Re-

Epist,

Cum

venisset icon
;

Phocce et

In sententiis etiam Patrum de imaginibus, quas Lutetiaj edidit G. Morelius, 1302, pag. 10 'Eiil (Ji=v Tou XpiaToO XaTfeuxixTi irpooxuvTidig, xal tpufftxri
:

Leontia3,

acclamatum
lib. 15, tit.

est eis

et

iconem Grego-

rius jussit in oratorio S, Caesarii rcjioni, Extat lex

Theodosii

5 Cod. Theod. de imaginibus

im

5e TXSEixovo; tou XpKJTOu,

(r/_Ttxri Vi

itpoffxuvr.ui;,

xal

d[J.O)vn;.iXY],

imperatoriis.

Quaj

sic

reddunlur ab interprete Eutbymii Pano19

:

pliffi tit.

et naturalis

In ipso Christo est adoratio latriso in imagine vero Christi est relativa et
k.

a>quivoca . VideFran. Suarezin 3part.S. Thoma3,

disputat.
(4).
-44, sect.

Ac

si

quidem imago.
|JlV

Horum
de

similia

sunt

illa

in
t

eisdem sententiis
(JTIV

imaginibus

pag. 10. Kat

XfitJTE,

EixMV TOU KufioU, XEfOJJ.EV, KuftE 'irisoO

etc.Porroqua! proximesequunturverbaLeo-

cum inani arrogantia conjunctum babent insigne (ivf,u.owv ajj.ctfTYiii.a. Non enim Oziasrex serpenlem a?neum confregit, sed ejus nepos Ezecliias, ut
nis,
est

Narratur (7). Jovinumspatharocandidattim. boc ipsum a Paulo diacono lib. 21 MisceIliT3 (ita Theophanes verus auctor inscribitur) ubi quosdam regios bomines occisos ait, Dei deponentes icona, quae super magnain portam aeneam posita cernebatur: etin Vita S. Stephani junioris nuper a doctissimo Bilbo edita una cum operibus Damasceni. Caeterum spatbarium Cedrenus esse Romanis corporis custodem docet par. 139. ojiaeapio; d otojjiaTo(fuXa?, et apud eumdem xpoTooTCaeafto;, Spatbariorum princeps Sergius anno i Leonis appellatur, et a Curopalate inter magistratus
im|ieratorice aulai
Tr,v

IV Reg.

c. xviii, v. 4, nisi forte

alicunde didicerat

meratur, quiet imperatoris

oua9av, id est,

nuensem

^REGORII
gestiissc

II

ANNUS

13.

CHRISTI 726.

347
av-np EX 2ix6-

minit
liij.

et

principcm generc proximnm scribit. MePaulus diaconus pro Theophane inscriptus,

politicis VersibU.S SCripta xai Tjfawer Mi^i^w;

).(=t;,

Gregorius hic Nezeuxium

qui
et

dicit.

Librariorum
est,

22, inter

nomina magistratuum quornmclam

Candidati anno xxv Constantini Co,

ciilpa fortasse

nomen barbarnm immutatum

:

Theoiiliylacti

vel interpretis Gneci,

To Ufov

hic forto pro balneo

in balneo,

pronynii.

Turba

post hos

cap. S. Luitprandus Ticinensis lib. immensa vocatnr protospathororum,

scripsit

nam

alii

omnes

non

in

spatliariorum, candidatorum,

et id genus clientum. Ex utroque gencrc magistratus hoc spatha-

templo Constantem necatum asserunt, aut fando auditum Piomae fuit. Alludit ad Ventos persequere. (9).

aliler

illud

rocandidati forte coaluit.

(8).

Siciit

Martinum Comtantinns.

Pauhis

Ecclesiastici XXXIV,
aviV.i;.

'n;

6 JpaaaG'p.vo; (iKia;,

xal ffiwxMv
,

Quasi

qui

apprehendit
sic
:

umbram

et .

diaconns Constantem scrihillib. 18, nepotemHeraclii Indict. vni,annoimperiisui nono, S. Martlnum

et

pcrsequitur veutos,
in eos,

qui intendit insomniis

'Avpi.oi;

Simile illud ex profanis

lis ,

JiMxeT;,

Ventos co-

Maximum

ai)Uil

Chersonam

et

alia climata re-

qui e suis laboribus nihil fructus reI Slromate profertur, quod Qui nititnr mendaciis, hic pascit

quod Monolhelitarum erroribus noa faIdem Cedrenus anno ejusxviaccidisse vult. Sed Constantiniuu hic appellat Gregorius quemadmodum et Ado Viennensis in Chronico anno dcxli, et Catalogus imperatorum Orientis gracus, quem
legasse,

portant, et ex Clementis
c.st

verent.

Prov. X, 4

ventos, idem

autem sequitur aves volantes

Sed jam videamus posteriorem, et fortassc novissimam ipsius Gregorii ad eumdem Leonem
Epistolam, tanto Pontifice revera dignam,

Constantem dicunt. Variant etiam auctores in ejus, quem Zonaras ct Cedrenus M;^(!;iov k^u.i-k.-i. Mizizium Armcnium, translalor Theophanis (jui asseritnr Paulus diaconus, Mitium, Constanliuus Manasses in historiasua
alii

eodem

nominc exprimendo percussoris

quo(iue anno haud din post priorem nuper recitatam ab ipso conscriptam, ut ex iis, quaj propc

finem ipsius habcntur,

babet

intelligi potcst. Sic

enim

se

Tcu

ev -1(101;

naTfb;

injjiuv.

SAKCTI PATRIS NQSTRI

rPHropior Tor AiAAoror

GREGORIl DIALOGI
PAPiE

lunA pnMH2.
Ihfl T(iv a"ji(i)v EiV.ovoiv :rpo;

ROMAHI.

AsovTa (lasiXEa tov

De

sacris

imaginibus

acl

Leonem Isaurum imperatorem

laauf bv 'E laTCAr. JeuTspa.

Epistola secunda.

Ta
XjiaTu
/.7.i

vpau.jjiaTa
atfcXciOTT.TC;

tt;;
,

uaETEpa;

6C(fiaoufT,TOu

PaotXsia;
Tcii

xat it

'^;au.Ox
t\i.f,;

Sti Poucpivou

npsaSeo); ujamv,

7:avu ir.i-^mi
fi.Ti

tt;

?mr;, OTt ou (i.Tpw;, eiXXa tcT; utoi;

(pfcvuv Ta TCu XoKTTOii, xai a/.o'XcuOov xat jjtiaYiTviv Tai a^iwv zat evJo^oiv Oauu.aTCup^a)v t,u.mv IIaTOMv xai rttJiG/.W.MV. Kai a-Xtb; cu TTfoi^sfo) ^vcu; (fiJaoxaXcu;, 1 |j./i tou; tt; r.ii>).iMi aou, loai tt; 7.('>fa; oou.'Af a (9pcvt|^o>Tpoi tiai rpYifopiou -ou 9auu.aT0up70ii, xai rpjippicu KuooaeM; , xat rpTi-fcptou Toii
77io.vt;,

Acceplmus vestri a Deo conservali imperii, afquo ia Christo fralernitatis lilteras per Rulinum tegatum vestrum delatas; nieque prorsus vitEe mea3 tajduit, quod
res,

jeveoflai oe

fJec)j>fou,

xxt BxoiXeicu Ka:isado/.ia;,

y.at

luavvou

Tcii

XpuocoTCu.ou

tva

[iTi

-[fX'}iM

6eOQo'fuv

Tuv [jiUfiMv jx'jsiX()o)v Tuv ouLciMv nxTepMv T,[i-o}V icai dtoaaKoiXMv.

E/.eivoi;

a-[10)V, /.Xl

sentenliam non mutaris, sed in eisdem malis persevenec ea, quie Cln'isti sunt, sapias, ut sanctos ac celebrcs miraculorum eCrectores Palres nostros ac doctores secteris et imiteris. Neque vero sirapiiciler doctores percgrinos profero, sed eos tantum, qui ex urbe ac rcgione tua prodierunt. Num sapientiores sunt Gregorio miraculorum effectore, Gregorio Nysscno, Gregorio Tlieologo, Basilio Cappadociae, et Joanne Chrysoslomo ? ne infinita millia SS. illis similium ac Deo plenorum Patrum doclorumque nostrorum comme-

morem.
'\jX' ^iy/Xvj^i,rt!j.!, To> Ttou.aTi
/.at

Tci; ivoi/.ct; acu iraOeoi,

ci i7fo

Sed obsecutus es pervicaci

aiiiiiio iini

ac domesticis

y.ai (jot.^y.i- oti flaaiXEij; /.xi iepeu; eip.!.

Kxi tcjto
/.ai

ocj Paot-

perturl)afionibus,etscripsisti:liii|ii'rai(iisi)iiip|saccrdos.

Xei;

eoei^av

ef^o)

xxi

Xo-jo),

ci

XTiaxaevoi

(fpovTiaavTe;
IjiiXti)

tmv
(spOo-

'E/.)cXT,aio)v ay.7,

Toi; apytef euotv e/.^vmioavTe; ttoOo) !cai

6 u.'*](a;, /.ai

t^

'^o;ix;

tt.v

xXTOeiav, Kova-avTivc;

0eo5c'oic; o u.e-yx;,

/.xi OJ7./JvTtvia'/o; o [Ae^x;, /.ai

Kovoravoivo; o IcuoTiviavou itXTr.f, 6

TT,; Cktt,;

iuvo^cu.

linimvero qui aiife te 1'ui^runt iiii|iriai(iri's, hoc opero ac sermone demonslrarunt, qui cuiululurunl, et curam gesserunt Ecclesiurum una cuni poiUilicibus cupiditate zeloque incensi, rectioquelidci veritafem |jervestiganlcs Constantinus magnus, Tlioodosius magnus, Valoniinia-^ nus magnus, et Conslantinus Justiniani pater, qui sexte

Synodo
OuTCt
(iii
PjcjXt;
ci [iaoiXei;

interfuit.
isti

/.xt y/(iiATi

OeOTifjTril; eSaaiXeuaxv jj.eTX to)v ipyiepeMv, Tx; Suvc^ou; ouvaOpoioavTe;, /.ai tt,v aXviOetav

hnperalores

religiose imperarunt, cf

cum pon-

Tuv So-fjiaTMv
/.XTe/.o'ajJ.T,oav.

uciiT.TT.oavTe;

Ta; a-[ia; 'E/j'.X-/;aia; auvjOTr.oavTO ai

tepev; !cai paoiXei;, cT

tificibus uno consilio les, alque verilafem

E^ei^avTO*
teXc;
Tci/;

01/

OuTot eioiv oa a'j* cu

Ttve; /.al to) efro)

ei;

eTTeXoiSou -b paoiXetcv, cujc e^'jXa^a;

t)po)V

ofcu;Tiiv IIxTefMv, xXX'

ijefijieSXrjieva;,

tx;

a'jix;'E/./.XT,oia; ev /.pco,

ouTci; ypuooi;
r.fT,jio)ax;.

':;encticiXj/.'/a;

a::e/.o'aj/.T,oa;,

/.at

'li

-jaf eiotv at 'E/jcXt.oixi T.ativ

o'J/_i

yeipcwoir.Ta, XiOoi, ^'JXx,

acsenteniia Synodos congreganperquironles, sanctas Ecclesias constituerunt et ornarunt. lli sunl ' sacerdotes, el iniperatores, qui id opere demonstrarunt : tu vero, ex quo imporium occupasti, deliniliones 1'alrum pcriieluo non cuslodisli sed cum sanctas Ecclesias iimljriafis aurois vosfibus convcstitas, et variegatas invenisses, eas ornatu privasli, atquc vasUsti. Quid enim noslreesunt Ecclesia;? nonne res manu-

dogmalum

'

Sic saccrilolcs impcralorcs lios nouiinat,

ileiiioustrul

quod zclo

saccrdolali iiisurrcxerunt advcrsus

lidci

liffirelicos. Ca;leruiii

iilem auclor infcrius plusiiuam

absurduoi essc, ul imperatores iminisceaol se

dogmalibus decideudis, cuin

id

muuus ad sacerJolem tautum

speclct.

348
factac, lapides, ligna, paleae,

GREGORII

11

ANNUS

13.
xai.

CHRISTl 726.
xat imXo;,
xai iaropla;
y.ai

lutum et calx? verum picmiraculorum a sanctis edilorum, et Christi passionum, ac sanclK gloriosa^ Matris ipsius, sanctorumque Apostoiorum exornatffi sunt: et in historias, ac picturas homiues lacultates suas insumuut, et pueros parvulos nuper haptizatos in ulnis suis tenentes, itemque florenles a5tate juvenes, et ex gentibus diversis prolectos viri ac mulieres indicatis digito hituris historiisque
storiis eos a;dificant,

a/.ufa,

xal

aiuStimi; aXi'

exoii|i.Ti6r;<iav

Sii ri;

ijw^^paipia;

tuv 6au(j:aTuv tuv

a-jiwv, y.ai 7;aOr.|j.aTwv

ToO Kupiou,

rns a-jia; iiSalnM auToO My.Tpo;, zai tmv a-fiwv iiioOToXojv ei; Ta; ioTOpia;, xai I|o)-ypa(sia; xaTavaXiuKOUiJiv oi av6p(i>TCCt Ta; ousia; auTtiv xai JtaxaTey_ovTe; ot divJpe; xal fuvaixi; Et; Ta;

a^xaXa; au-mv
xai
Toij;
oiiTd); auTOij;

Tot veoiftiiTtSTa [Ji.txpa

i/.

uaiJia, xai

Toii; ev r.Xtxia veou;,

eXOovTa;

Tiiv

ibim,
xai tov

SaxTuXti)
voiiv

JeixvuovTs; TSt; laTopia;,

oivo) iipi);

oixoJo(i.ou(ii,

xat Tot; xapSia;

ni

eorumque mentes

et

corda sursum

eiiv avaifepouat.

erigunt. At tu ab his abstinere jussos humiles populos, in otiosis sermonibus, nugis, cilharis, crepitacuiis, tibiis, et tricis occupasli, et pro gratiarum actione ac celebratione ad fabulas illos traduxisti : haereditatem cum illis habeto, et cum iis, qui iaulilia fabulantur, et inscitias blaterant. Audi humilitatem nostram, imperator, cessa, et

ad

Deum

2i)

*E irauaa; ex toutuv
avTt

Toij; Taiteivoij; Xaoij;, fiiTfjiknatt.i airot);

Ei;

appXo-j-ia;, xai ilOXou;, xat xiOoipa;, xai xpoTetXta Te

xat auXoi)?,
aiJToi);

xat Xripou;, xal

evEbaXE;. "Ex.e
T(i)V,
T-/iv

euxapiaTia; xai So^oXo-jia;

ei; (luOou;

xXnpovo[;.iav |aet' auTtbv, xai |j.ETa Tiav apfoXo-jouv-

xai ajtatJEuaia; XaXouvTt.j.

sanctam Ecclesiam sequere, prout invenisti, alque accepisti. Non sunt imperatorum dogmata, sed Pontilicum ' quoniam Christi sensum nos habemus. Alia est
;

Ecclesiasticarum Consiitutionuminstitutio, etaliussensus saecuiarium in adnjinistrationibus sjeculi; militarera ac ineplum, quem habes sensum, et crassum, in spiritulibus dogmatum administratiouibus habere nou potes. Et ecce tibi palatii et Ecclesiarum scribo discrimen, imperatorum et ponlificum agnosce illud, et salvare, nec contentiosus esto. Si quis a te regia indumenla,
:

Axouaov Tx; TaitEtvtiaEO); t,[;.(ov, paaiXeiJ, xat uauaov, xal axoxaOu; Eupe;, xai irape^XaSe;. Oux eiai TOt oofjxaTa Tibv paaiXewv, diXXa tuv ap-/_ipE'(i)v, oti T,[i.Ei; vouv XptaTOi} E/,o[i.v. 'AXXn ;;aijuoi; E^i Ttiv 'ExxAT,aiaaTix(I)v ^tara-f[ActT(av, xai aXXo; voii; T(iv xoo^/.ixiiv Et; Tot; JioixTiaEi; tou xo'x[i.ou. Tov iioXeiAixov
XouOT.aov Tvi a-]fta 'ExxXnaia,

xat oxatbv vouv, ov e/et, xal ira/uv, ei; Tot; i7vU[i.aTtxa; T(iv
T(ov Stoixiioei; e'xetv ou

So-jjJiat-

Juvaoat.

Kai f patpo)
T(iv paatX(i>v
XEi.

oot TOt;

Jta^opa;

Toii

naXaTiou xai
xat
otiOYiTt,

Tiiv 'EJixXnotiiv,

xai

ap/^tp'o)v.

'ETti-jvo^Oi,

xai

^Lri

(ptXovei-

Eav

Ti; apvi ex oou TOt; PaaiXtotot; ev^uaet;, ttjv irop^^upav, to ^taxetoaXii;,

ttiv

turpis, deformis, et alijectus habearis : quem in statum Ecclesias redegisti : quod enim ipse non habes, sanctas Ecclesias ornatu privasti, delormesque reddidisti. quemadmodum pontifex introspiciendi in palatium polestaleni non habet, ac dignitates regias deferendi, sic neque imperator in Ecclesias introspiciendi, et elec-

purpuram, diadema capitis, trabeam abstulerit, sequii ordines: futurum est, ut ab hominibus

et

ob-

ony.a. Tvi;

aXoup-jiSa,

Tot;

TOt^et;

Tiav irop.-ito)v, ovto);

(XEXXei; 0E(<>pEia6ai Trapa Tibv otvOp(i7to)v ao/.yi[/.o;, xat aiioptpo;, xat ouJi[i.tvo';' xaOti; xaTEOTnoa; TOt; 'ExxXT.aia;. "OTiEp fap oux E^ei; oi), Ta; a^ ia; "ExxXnoia; aTtExdo[jf/ioa;, xai ctadptpou; xaTe'aTinaa;."n(Htep

Nam

fip oux

'-/,t

e^ouoiav 6 ap)^ipEi);

E-(Xui}/at ei; tci

itaXaTtov, xat itpo-

baXeoOat a|ia; paoiXixi;, outoj; xXTioia;, xat tjjvitfou; JtotrioaoOat

j^eipiijetv

ot)T6 6 (iaaiXei); e-^xuijiai et;

Ti; 'Exxai

ei;

tov xXnpov,

oiiTe

aiia^iiv,

Ti

ou[).6oXa Tibv a-fio)v (xuoTT.pitov, dtXX oilTe

|ATaXa(Aavtv
i)7tb

neque consecrandi, vel symbola sanctorum Sacramentorum (mysteriorum) adnunistrandi, sed neque participaudi absque opera sacerdotis Sed unusquisque nostrum, in qua vocatione vocatioues in cleroperagendi,
"-.

/,o)pi; tepso);.

'AXX' exaoTo;

Ti[Atov ev ti xXiriaEt

ixXTiOri

0eoi5,

ev

TaUTTl [ieVE^TW,

tus est a Deo, in ea maneat. Vides, imperator, pontificum et imperatorum discrimen? Si quispiam te oiienderit, domumejus publicas et spolias, solam illi vilam relinquens, tandemque illum etiam vel suspendio necas, vel capite truncas, vel relegas, eumque longe a liberis, et ab omnibus cognatis et amicis suis amandas. PonliCces non ita; sed ubi peccarit quis, et confessus fuerit, suspendii vel amputationis capitis loco, Evangelium et crucem ejus cervicibus circumponunt, eumque tanquam in
in secretaria, sacrorumque vasorum aeraria conjiciunt, in Ecclesiaa diaconia et in catechumena ablegant, ac visceribus eorum jejunium, oculisque vigilias, et laudationem ori ejus indicunt. Cumque probe (egregie) castigarint, probeque fame afflixerint, tum preliosum illi Domini corpus impartiunt, et sanctoiilum sanguine potaut : et cum illum vas electionis restituerint, ac mimunem peccati, sic ad Dominum, purum insontemque transmittunt. Vides, imperator, Ecclesia-

BXsTtEt;, fiaotXEii,

Ti; Statpopi;

riov te dip/,ip0)v,

xat 3aatX'o)v

'EotvTi;st[;.apTT!oTi aoi, Paa'.XEti, jYi[ieut;

tov oixov auToii xai

Ti

yu(i. vot;,

eaaa;
XiCEt;,

6/_tv tiqv '^Jyr,i,

ri

xai teXo; xaxEivov

dt7ra-)7,t;

-n

dtTtoxEcpaitctvT0)v

E^opi^Ei;,

xal a>,Xo5aitTi autov

Ttoiet; Ttov Texvo)v,

xai

T(bv

au-/-^ev(bv

afiapTTi Tt;, xai

xai ^iXo)v auTou. Oi ap/_tepEi; ou/, outo);* iXX* OTav e5o[i.oXo-p.oT.Tat, avTt TTi; a"Yx,ovTi; xai tou diTtoxetov Tpa/TlXov aiJToii to Eua^-jEXtov
ei;

<[)aXia(i.ou itepiTiOsaotv Ei;

OTaupov, xat tpuXaxi^ouoiv auTOv

v/ioTtlav Et;

Ti

Xi[i.Y!Xiap/_ia,
Ei;

xai

Ei;

xat tov Ti Jtaxat

xdvia Tn; 'ExxXviaia; E^opl^ouaiv auTov, xat

Ti

xaTT,/,ou[i.Eva,

carcerem

Ti EvTspa, xat
aTd[i.aTt

t;

Toij; d^OaX^ioi); a-fpuitviav ,

xai Sc^o-

Xo-riav v Ttb

aiJTOu

[i.-7totouot.

Kat orz xaXtb;

'itatoeuabjot

xat xaXib; Xi[i.afx'vT.oo)ot, itapaSaXXouaiv a'JTM to Ti(i.iov a(b[i.a Tou Kuplou, xai TO difiov at[i.a jtoTl^ouoiv auTov , xai dtYtoxaTaoTTioavTe; auTov cTxeiio; exXoyyi; , xai avo>[j.oipTTiTOv, ouTto; aUTov itpo7t'[j.'7touoi
xaOapciv, xai
au.'o[<.ov itpo; Kiipiov. IJXEitet;,
;

paotXeu, Ti; Siatfopi; Ttov

'ExxXT.oiibv, xai Tibv paotXEttbv

rum imperiorumque discrimeu

Imperatores qui pie
:

et in

Christo vixerunt, Eccle-

O! paaiXeT;
xai JiaoTpEtjia;
6;j.oXciTioa;
,

oi U0S(b;

xai ev XpiaTo)

WoavTE;

tou; apxtepei;

siarum pontilicibus obedire minime recusarunt, nec eos vexarunt tu vero, imperator, cum transgressus fueris,
ac perversus evaseris, et

Ttbv 'ExxXYioiibv oiJTE itapYixouoav, oi)TE EOXiiJjav. it),paatXu, YtapaSi;,

,

xai idtoxeipo);
xai

-jpaijia;

xat

u-;toaXo>v

auTov
aTth

manu

propria subscripseris,

Sti 6 xaTaXuojv opta naT'po)v, eittxaTapaTo;, EvOa

Tti

xai , auto oou.

teipsum subjiciens, et confessus fueris, eum, qui terminos Patrum tollit, execrabilem esse ; in lioc proprio judicio condemnatus es, ac Spiritum sanctum a te
alienasti. Persequeris nos, ac tyrannice vexas, militari, carnalique manu. iNos inermes ac nudi, qui terrenos et

xaTaxpiTo;
Tiu.o)pEt;,
dioJtXot

-je-fcva;,

nveii[j.a

to

et-jtov

aitextipioa;

xai TupavvEi;
-)'U(j.vct
,

in[i.a;

aTpaTto)TixYi, xai aapxix'ii x'pi.

'H(i.Ei^;

xai

(I.YI

e/.ovte;

OTpaTdTteJa
,

e^rei-jEia

oapxixi, ETtixaoot

Xouu.c6a Tov dtp/iaTpar/1-^'Ov itaoYi; xtloeoj;

tov

ev oijpavo!; xa6Yi[i.vov
ffE'(j.i}nri

XpioTov, TOv

e-itavo) Ttbv

OTpaTiiov tiov avo) ^uvatieo)v, iva

carnales exercitus non habemus, invocamus principem exercitus omnis creaturae sedentem in cajlis, Christum qui est super omnes exercitus superuarum virtutum' ut immittat tibi daemonem, sicut ait Apostolus ' : Tradere bujusmodi satauae in interitum carnis, ut spiritus salvus sit. Vides, imperator, quo impudentiae atque inhumanitatis teipsum provexeris ? animam tuam in baralhra et prajrupta loca praecipitem egisti, quod humiliari nolueris duramque cervicem tuam submittere. Nam ubi prfficlaia commonilione adhibita, et doctrina pontifices

JaI(J.ova, xaOto; Xs-jEt 6 'AitdoToXo;- Ilapa-^ouvai

tov

TOtoiiTov Tio

aa-

Tava,

ei; oXEOpov Tvi;

oapxd;, iva To

ttv'j[J.a oojO^y.

BX't6i;, PaoiXEU, i; 'Ttoiav divatSetav, xai a7tavOpo)ittav E^viXaaa;

oeauTOv
[i.Yi

ttiv iJiuxYiv

oou

t;

6EXtv 0

Ta^reetvoi^^iivat ,

"Otkv

-Yip 01 ap-/,'?6'; T'U?

pipaOpa, xat xpYi(i.vcij; uitEaX;, Sii tc) xat iinoxXivai tov oxXYipcv oou Tpa/,T,Xov. paatXEi; Sii vcu6ala; xaX^ii; xal SiHd.au.6'(j.TtTou;

oxaXla;, T(b eio itapaa6-/.oo>aiv

xai xa6apoij; tiov a(j.apTn-

1. Cor.

II.

2 Ibid.

vu.

3 ibid.

v.

;, ;:

GREGORII
HaTOv xal
irr<tt<;u.aTW(, ui-jo.t ir.v.vK.i
/.i J',5*v

II

ANNIIS 13.
aO

CHRISTI 726.

349

v/yjc: itdf'

ei; TT.v a-jiav jj.-(aXT.v

avaaraoiv, o-av

(tOJ.Ti o

0ib;

tol )tji!rra T.jiiiv

Deo exhibuerint imperatores irreprehensibiles et miindos a. peccalis ac deliclis maguam apud eum laudeui
:

i^^si.uv aiiToO. Hasi; 6f-ja ttavcfuoa'., ti; aiuxjvr.v ijuiMv svMiriOv tuv 01 Tair6f.0i lisXXcusv alir/yiiaflM , oti Sia rn; irapa/.oii; oou oux /.sp^"naauiv cs, oti
cl
-7:00; T.tiojv ap-/_ipi; ct

et

xaTa tcu;

idtcu;

xaipou;
Taivtt-

Tou;

^a<jt"/.U(7ivTa? irfou^if ouot

irfo<ro='fOu.sv

tw 0eu

ti; ai(r/iwiv tijjluv

tuv

vwv, OTi ou

i-\ tuv

T,,u.T=fuv /.atfibv

pastXEa evTiaov

xat EvJclov, dXX' aTtptov

a't iTapaj(,apot5tu.ov.

'iSou /.at vuv iraf axaXouasv 55, u.Tav'jT.!5cv, xat

i;'i<rTpi{iov,

xai

ilnO.^t

Et;

TT.v

<iXT,6itav,

xai xaOto; Eups; xai ivapEXaSE;, cuXa^ov.

Tcijc a"jiou;,

glonaui obliuent in sanctani resurrectionem magnam, quo terapore res nostnis occultas, opera nostra in lucem prolaturus est in conlusionem nostram coram Angeiis suis. Tum vero fuluruui esl, ut nos humiles erubescamus, quod le pvopter inobedientiam tuam lucrati non fuerimus, cum illi, qui ante nos lueruntPontifices, eos qui suis temporibus imperarunt, Deo obtulerint quod uobis humihbus pudorem incutiot, qui lemporum nostrorum imperalorem non oileramus gloriosum et celebrem , sed ignominiosum el adulterinum (inlamia noiatum). Ecce nunc quoque te hortamur, poenitentiara age, sicut iuet converlere, atque ad veritalem ingredere
:

Kat
Tuv

TtuLT.<!Cv,

xai Jo^aoov
ot

xai ivSo^^cu; IlaTS^pa; t.^uv,

venisti, et accepisii, custodi.

Honore

aflice, et glorifica

xal JtJaoxaXcu;
Tt Ei;

Ttve;

u.ETa 06v Ta; TutaXtooEt; Ttiv xapSitiv, xat

av='Xi^av. "E-^patJ-a; os, OTt

sauctos et gloriosos Pa:res nostros ac doclores, qui

caecilatem acordibusocuiisque nostrissecundum Deum dispuierunj, iisque visum restituerunt. At enira scripsisii Uui fit, ut in se.x Conciliis de imaginibus nibil
:

c'j9aXu.o>v Titiwv

^iT.voi^av, xai

^ta

ciiTE iTf t
Tj {/.Ti

Ta; e^ ouvo^ou; cuJev EppEOr, itEpt Ttiv Eixovtov; ipTcu, xai u^aro; ouSev EfpEOn, tpa^Eiv, it
irtEiv

AXviO&i;, PaoiXEu,
ptTi

wa^yEtv, irtEiv,

oTt

TaijTa Ey.Et; avtoOsv xat e^ dp/.^?

ciJt<i>

irapa^E^Ofisva ei;

^toTiv

TMv
Ei;

ixvOpiiirtiJV

xai ai

etxovE;

irafa^Sou.vat roav, xai

auTci

<ftXo'y^piOTo;,

Ta; ouvtiScu; ct ctpytEpst; E'irEO'pcvT0 TOt; Etxova;- xai ouSi; xat ciiX&Oec; c^otiroptiiv, xtopt; fiixovtov Tot; i;opia; itoi&U'/to
xal xaXci
Ti>>

o>; ivapETCt,

<>.

dictum? Euimvero, imperator, ne de pane quidem aqua dictuui est quidquam, sitne comedendum, an non comedendum; bibendum, an non hibendurn quandoquidem haec antiquitus, et a principio ad vilaj humanae conservalionein hahes tradila sic etiam imagines traditae fuerant, ipsique Ponlifices imagines ad Concilia deferebant, nec ullus ex Christi amanlibus ac religiosis hominibus iler pcragens, absque imaginibus
sit

et

napaxaXcujXEv
'Eiv TviTO ipuOpta;

osi-jEvcii apy_ipij;
<j;

xai

(jaatXEi);, xaOtr); irpcEYpaila;.

paoiXEi); air loXo-jroat iauTOv, -ypaiJiovEt;

raoa;

ra;
irepi

y.iipa;
T<i)v
ii[i.t;

ixo'v<i>v,

a; o/.avS'aXioa;, oTt rpT.ftJpio; b iraira; PtijXT.; eoeaXXE xat rEpaavb; 6 iraTpiapy/.; KovoTavTivcuirc^XEti);,
to
oipoiXu.a

xat

otvaJy.c'jiOa

rn;

iX[i.apTta;,

u; Xa6ovT; irapi

Kupicu

iTT.v

E^ouotav, xat auOcvriav Xutv xai dEO[i.Etv TOt eiri-^sta xat

)tat

ri Eircupotvia'HuLEi;, <a;

o auEptu.vov

irotT,oc[i.ev.

Oux

T.OiXT.oa;, xat cu OiXei;.

X.c'-(Ov

airc^<oocvTE; Tu) SEOirorTi XpiOTto, ri; vcuOEOta;, xai

oot,

^i^ao/.aXia; irap6et/.0a
irpoi^pcu, xai

xaOu;
i^u.tov

)tai ES^t^oty^OT.aEV

u~b TcO Kuptcurf[/.avou

xat airiou-jE;, xai irapTzouE;

tuv

TairEiviov, xai

rcu

twv

a^Yiiov, xa.\ i^i^d^bi^ 6aufjtaT0up^5>v,

xat dtdaaxaXoiv
oaOpot;
rtuv

IlaTipiov :^u.tov,
5o-j|jtotT<ov

xai :nxcXcuOTioa;

StEOTpa[i[Aivot;

xai

Tf; iXT.OEia; otpaXXcjAivoi;.

'Ey.e TT.v (lEpeiSa [aet'

'"'''

auTmv.

'H[jiet;,

xaOu;

irpo6-jpoti)ia[AE'v 001,

'^" tirEOTKtiiev X'f''^' ^'''i' Tot; To a-jtcv faairTtO(jLa iiti^nToiiat.

esioxoircu;,
/.al
T-ii;

^'"^-

^''' ''^Tipav y.iopav

tt; Auoeo);

Kai

'Yip airoaTetXavTo'; (/ou ixeiae

tit-fia;

T.aiov 'Kx/./.T.oia; /.XTipt/.cij;, oiJ-o) /.aref^itfoiTtoOiivat

ci
etpyT.-jci

lavTO

iirt/.Xivat

ri; XEttaXa;, xai

iva
tti;

aurwv eue
0ecij
T.(Aiov

iri^tlTOUvTE;
y.!xp'.Tt

'^EvioOai

auriov avot^oy^cv. 'Eiri

[/.t.

toutio

ir'oTT,u.v

TT.v

oSov,

xarotxpioeio;

xai tt.;

ot^jieXeia;

peregrinaliones obibat, ulpole qui virtute praediti atque apud Deum probi essent. Hortamur te, ut sis pontifex et imperator, prout ante scripsisti. Quod si te pudeat, hoc tibi ipsi tanquam imperatori tribuere ad regiones omnes, quibus scandalo fuisti, scribe, Gregorium papam Romanum circa imagiiies errare, itemque Germanum Constantinopolilanum palriarcham ; et nos culpam peccati recipimus, utpote qui potestatem a Domino acceperimus et auctorilatem terrena cslestiaque solvendi ac ligandi teque ab hac cura quietum prfestabimus. Neque voluisti neque vis nos, ut rationem Chrislo Domino reddiluri, monita alque documenta tibi adbibuimus, prout a Domino edocli sumus : at tu refugisti, alque obedire nohis humilibus recusasti, simulque Germano pra^suli, et sanctis, atque gloriosis miraculorum effectoribus, et doctoribus Patribus nostris, et secutus perversos pravosqiie dogmalum magistros, qui a veritate aberrant. Habeto partem ciim iilis. INos, prout ante scripsimus tibi, viam ingredimur Dei benignilate iii extremas Occidentis regiones versus illos, qui sanclum haptisma einagitant. Cum enim illuc episcopos misissem , ct sancla? Kcclesiae nostraj clericos ; nondum adducti sunt, ul capita sua inclinarent et baplizarentur eorum priiicipes, quod exoplanl, ut eorum sun susceplor. Hac
: ; :

XcTOv

airc^ib[i:ev.

*0 0ec;

^iovi aot oiivEotv jcai

(/.ETOtvotav et; iirtOTpci^T.v

Tr; aXT,63ia; oOev i^iijufe;, /ai aircxaTaonrioot irotXtv toI; Taireivci; Xaci; ei; eva irot(jitva rbv Xpiorbv, xai ei; p.iav iroi[jtvT.v riov dpOoS^o'?^)^ 'Exx>.T.stiov, xai ispiiov, xai tt.v eiprlw.v c Kupio; xai 0b; TiaMv irapaay.ot
irotOTi
ci/.cu'ji'/Ti

vuv,

xal iii, xai Ei;

Tcij; aitova;

za-i aitovcv.

'A(JIT.V.

de causa nos ad viaiii Dei liunigiiilale acciugiiiuis, ne forte damnalionis et inciiriie noslraj rationein reddamus. Det tibi Deiis prudenliam ac |)a3nilentiain, ut ad verjtatem convertaris a qua descivisli; rursusque restituat bumilibus |iopulis iu unum paslorem Clirislum, et in unum ovile Ortliodoxarum Kcclesiarum, ac praesulum, ct pacem Dominus Deus noster praibeat universo terrarum orbi nunc et semper el in saecula saeculorum.

Amen.

31. Ilactemis Grofrorii postcrior Kpistola

nunc

mentnm
ril)us

speclant,

cum

a Gr<Tcis anticjuis scripto-

firiniumin lucemoiiila. Inciua, sicnliii iiriori,(ium

Grejjorius incminit de cjus [uofectioiic ad bapti-

passim Dialogus nuncupatus iuvcniatur, ex

ct aiifjuando occasio fuit, ut ct

qiiibus cliam id rcperimus ad Latinos [lariler dc-

zandos principcs recens ad fidem convcrsos, putamus intclliycndum dc Saxonum principitjus, viris
primariis per S. lionifacium ad tidem couversis
;

rivatum
illis

nos

cum

in

errorcm traduccrcinur.

C;ctcruiii ui)i legi

verum non utanimo

disposuerat, proficisci

al)

contJKit, Ueo alitcr disponente, quod de sc Paidus excusat', qiiod iiromissuin non im[)lcvcrit. Sed anteiiuaiii rcliqiia iuoscquamur, liictirBGcorum corri(,'cndiis crror dc liis, (|u;i' ad lircjiorii cogiio-

Urbc quoque

Gennadium scliolarium virum doctissimum, scnsi in uno oinnium Graccoruiii crrorcm, quod scilicct
Graici

|)iimum Grcgoriuiii

cum

scciiiido

conlun-

dant,

dum

utri([iic,

quasi uni Gicfforio, Dialojfi co-

frnoiiientum adscribuiit.
ex|)0.sitionc
[iro

Nam
'

ipsc

(lcnnadius

iii

Concilio

Florcntino ha;c habel

2. Cor.

1.

'

Gcnnad.

c.

'i.

Sect. xvi.

350

GREGORII

II

ANNUS

13.

CHRISTI

720.

Gregorius magnus Dialogus impictatera eorum, qui imagines oppugiiant, anathemati subjccit .

Uxc cum non

nisi

de Grcgorio secundo

intclligi

est. Qui moli cuncti Jordanem interfecerunt et Joannem Lurionem subdiaconum Basilius vero monachus factus, in loco, in quem retrusus, vitam
;

possint: satis perspectum babetur, iioc loco ab ipso Gregorium secundum cognominatum esse Dialogum. Vcrum cum idem auctor eodem libro sa;pe superius Gregorium seniorem ejus nominis primum nominet etiam cognomento Dialogum, cum et dialogorum ejus nonnulla citat manifestum est
'
:

fim'vit .

Hactenus secunda coiijuratio,

fuit exstincta.

([ux'

de-

tecta

Romanorum armis

sane spccimen anioris

et observantiae

Egregium erga com-

munem omnium

patrem, peculiarem vero suum ipsorum parentem Romani tunc ediderc, cura pro
salute Pontificis adversus regiosmagistratus, ipsius

dclectum habendum pcnitus ignorasse, quo ])riinum Grcgorium a secumlo dislingueret revera tamen per Grcgorium Dialogum, Gregorium Magnum , qui

ipsum, sicut

et alios id profitentes,

imperatoris auctoritate pollentes insurrexere,

mitlentes eo facto se, sua,

com-

suosque discrimini.

Quod vero audisti Basiiium ducem detrusum in monasterium illic vitam finiisse: scias bunc ducum
lllorum, qui ab imperatoribus
lerent ad
civitates,

dialogos scripsit, signiflcarc voluisse videtur.

Romam
ad

mitti

so-

a Leone in exiliiim missi. Cajterum i(>se Gregorius papa non solum litteras dedit, quas legisti ad imperatorem, sed et legatos
32. Lef/ati Pontificis

curandam Urbem,
fuisse

et

eam

spectantes

novissimum, desiisseque peuitus

misit, per (juos,

ceret.

si licuisset,

ejus

animum demul-

Gcntium eosdem legatos detrusos in carcerem danmavit exilio, ubi et eos mori cocgit. Tcstantur haiclitterae Nicolai Romani PontiDcis ad Micbaelem impcratorem quibus exprobrans Orientalium imperatorum adversus Romanam Ecclesiam perpetrata
ferus barbarus conlra jus
,

Verum

duces Urbis, curamque oiunium in omnibus recidisse in Summum Pontificem. Sed post duas recensitas advcrsus Gregorium papam conjurationes, audi adhuc terlium machinamentum, quod Anastasius

mox

subdit bis verbis

post alia subdit Sub papa Gregorio factum est, qui post sextam Synodum fuit, quando pro zelo Dei et sanctarum imaginum reverentia
flagilia
, :

religiosi viri ac Dei famuli directi, in

exilium missi

sunt

et

bona confessione hujusmodi flnierunt

et

Paulus vero exarcbus imperatoris jussione eumdem PontiUcem conabatur interficere, eo quod censum in provincia ponere proepediebat, et cogitaret ipse imperator siiis opibus Ecclesias denudare, alque alium Pontificem in ejus ordinare locum . Videsdetegimentem sacrilegiimperatoris inhiantis, ut vidimus, ad Ecclesiae sacra vasa diripienda, eo prslextu, quod essent sacris imaginibus
35.

vitam

B. Hffic ipse.

33.

Mince

insidice Leonis

m Gregoriiim.

ornata,

eademque (utfeceratConstantinopoh) quasi

:

nefaria inde auferret, et in fiscalem arcara inferret.

Jam vero qua? molitus sit adversus ipsum Gregorium Leo imper. ubi litteras ipsius accepit, in medium adducanuis. His tanquam slimulis cruentatus imperator animo illud decrevit, ut omnino sauctum Pontificem neci traderet;

Subdit vero Anastasius cum jussionibus missus

Post

hunc spatharius

a sua Sede amoveretur. Denuo et Paulus patricius exarcbus ad perflciendum tale scelus, quos seducere
est alter, ut Pontifex

potuit, ex

omnemque

ad

hoc perpe-

aliquos misit. Sed motis

Ravenna cum suoconiite, atqueexcastris Romanis atque undique

trandum adhibens fraudem,

dolis omnia miscens, nec semel tantum, sed iterum atque iterum pertentavit, prout ex iis, qua> Anastasius tradit, poteris
intelligere, qui ait
silius
:

Longobardis pro defensione Pontificis, in Salario ponte Spoletini, aliique hinc inde duces Longohardorum, circumdantes Romanorum fines hoc
praepediebant . Vidisti

Post

aliquod tempus Ba-

miraculum

Longobardi,
desiere,

dux, Jordanuschartularius, et Joannessubdia-

qui infestare

Romanam Urbem nunquam

conus cognomento Lurion inierunt consilium, ut Pontiflcem interflcerent, quorum assensum Mauritius

tempore praesertim Gregorii Magni Romani Pontificis (ut visum est superius) iidem omnes modo
adversus exarchum

spatbarius imperialis,

qui

Romanum

du-

pro

PontiUce

divino insur-

catum

tenebat, regia missus urbe, imperatore

,

dante, hoc probavit potuerunt. Qui Dei judicio dissolutus contractus

est, et sic

mansed tempus invenire non

gunt impulsu. 36. In Leonetn hceresis Edictum promulgantem in Occidente popidi insiirgunt, quos tamen comtoties

Roma

recessit .

H^c

breviter Anasta-

sius. Fuit ista

prima conjuratio per ministrosregios

;

provocata,

conus conspirarat tionem hoc modo

tradit
:

quibuscum etiam alter Judas subdiasecundam autem conjurase habuisse idem Anastasius
,

At quid post haec impcrator ? ue perficeret quod tentabat a Deo repulsus : venenum latens in stomacho, quod pararat in perpescit Gregorius.

taudem palam foras niciem fidelium omnium evomuit, rugitumque emiltens suum, quidageret,
,

34r.

Postmodum Paulus

patricius et

exar-

chus missus in Itaham est. Qui denuo (iidem qui supra conjurati) ut scelus pcrlicerent medita,

bantur,

quorum
c. 3. Sei
1.

consiliuin

Romanis patefactum

quidve tentaret, efficit pcuitus manifestum cum edictum adversus sacras imagiues, quod promulgarat in Oriente, misit in Occidentem de Jussionibus itaque post(juo Anastasium audi modum missis, decreverat imperator, ut in uulla
;

videlicet

Ecclesiu iniago cujuslibet sancU, aut martyris, aut

'

GcnnaJ.

lvi.

Angeli haherclur

maledicta enim omnia asse-

GREGORII
rehal) ac
si

II

ANNUS

13.

CHRISTl 72 G.

351

acquiesceret Pontifex, gratiani impe;

fixum,

quam

ii>sum

Gregorium neci Iradere

:

nam

ratoris habcret

ct si

hoc

fieri

pnepediret, a suo

gradu discederet.Quidnam hisauditisGregorius? l'bi pro rehgione certamcn esse coj^novit, alacriori animo descendit in praiium, ipsiqne fortius toto conatu restitit, omnes ubique excitaus Clu-istianos pro legitimis ad mortem usque certare: scriptisquc Aposlolicis htteris, quibus profanum et sacrilegura damnaret cdiclum, eas longe lateque patentes ubique vulgavit, quibusveluti classico crehtus audito,

quid jam quarto per suos adversus cum molitus sit, per eumdem Anastasium sic accipe Ipsisintercadiebus ExhilaratusNeapolis dux,
deceptus diabolica instigatione

cum
,

driano Campaniae partes tenuil

suo fllio Anseducens popu-

luni, ut obediret imperatori, et occideret Pontifl-

cem. Tunc Romani omnes

henderunt,
et et

eum

insecuti compre:

cum

suo

filio

occidcrunt
turbati,

post hajc

Petrum ducem, dicentes

quod contra
dissensione

omnes

excitati

fldeles

adversns

impium

legisla-

Pontificem quoqu(i scripsisset. Igitur

imperaloris
tenentes,

torem protinus insurrexere tanto animo, iit fuerint ab ipso Pontifice cohibendi, ne torrentis instar influerent in Orientem ad exturbandum lyrannicum imperatorcm. Nam audi Anastasium 37. Despiciens ergo vir pius profanam principis jussionem jam contraimperatorem, quasi contra hostcm searmavit, renuens haeresim ejus; et scribens ubique cavere Christianos, quce orta fuisset,
: ;

facta in partibus Ravenna}, alii consentientes pravitati

,

alii

cum
eos

Pontifice

et

ejus

fidelibus

inter

contentione

mota,

Paulum patricium exarchum

bardis vero ^Emiliaj castra,
belli,

occiderunt. LongoFeronianus, Monteet

nicteta, Pentapolis

Verablum cum suis oppidis Buxo quoque cum Auximana

nova
imperatori, ut

Per-

civitate

se tradiderunt . Ha;c tanta parturiit

hjcresis

impietatem. IgiturpermotiPentapolensium, etVene-

damna
hoc

cum

ipso

jam penitus

lotius
ille in

tiarum exercitus, jussioni imperatoris restitcrunt ct nun(iuam se ejus Pontificis cnndescendere neci dice:

Occidentalisimperii dominio spoharet,

cum
:

unum omnes

suos conatus et studia

collo-

bant; sed quod pro cjus magis defensione viriHter

decertarent
.

Ista

ingenti

prffistantique

aninio

marique essent proximi iniperatori, a quo deleri timere potuissent, si adhuc viribushaud adeo fortes, pro Pontifice certamen inire adversus ipsum alitjuo modo prffisumereut. Sed uhi
Veneti, licet tcrra

Gregorium de medio auferret adversus quem ha;c rursus jam sexto loco ponenda sunt tentata machinamenta, qus idem Anastasius ita
casset, ut

narrat
39. Post aliquod vero

tempus Eutychium pa-

tricium cunuchuni, qui

pro religione scirent esse certanien

poslliabenda, merito censuerunt. Sic

cuncta

ei

enim crevere
praj-

Respublioc,
tulere
;

cum

religionem csteris omnibus

cxarchus fuerat, Neapolim imperator misit, ut illnd, quod cxarchus Paulus, spatharii quoquc, et caiteri malorum consilialores facere nequiverunt, ille pcrficeret. Sed nec
sic,

dudum

excidere vero,

cum

in cis religio

contempopuli,

jubente Deo, latuit miserabilis dolus, sed cla-

pta elanguit.

Unanimes

igitur

omnes

Italia)

ruit cunclis

pessimum consilium, quo

loca.

Christi vio-

tam

liarbari,

quam

Aborigines,licct mutuosemiier

lare conabatur Ecclesias, et perdcre cunctos, et diriiiere

inter se bella gcrere indefessostudio consueverint

omnia

Cumque

mitleret

hominem

uno omnes

reiigionis vinculo

colligati

adversus

proprium

Romam

cumscriptis suis, inquihuscon-

imperatorem accincti sunt armis, detestati in primis exarchum pcr quem fale impius impcrator in Italia promulgari curasset edictum, qucrn et
,

linebatur, ut Pontifexoccideretur

cum optimatibus
,

anatliemati ipse Ponlifex subjecisset

sius de eo

nam

Anasta-

protinus Romanis, agnita crudelissima insania ipsum patricium missum occidere vokierunt, nisi defensio Pontificis nimia pra^pedisset. Verum eumdcm anathemalizaverunt Eutychium exarchum,

Ita ut anathemati Paulum cxarcluun, qui ejusque consentaneos edictum dircxcrat submitteret, sperantes ejus ordinationem ibique omncs in Italia mori eligerenl. Atiiue sic de Pontificis deque sua immunilate cuncti sludueruMt. Cognita ergo imperatoris nequitia, omnis Italia consilium iniit, ut sibi cligcrent imperatorcm, et ducerenl Constantinopolim. Sed compescuit tale consihum Pontifex spcrans conversioncm princi-

seseque magni

illud

mento

cum nunquam

parvis constringentes

sacrafidci

Pontificem

Christiana;

zelotem

defensorem permittere necari, aut amoveri, sed mori cssent pro salule illius omncs parati . At quid tantem satelhtes saet

Ecclesiarum

crilegi

rent,

imperatoris? Quod fcrro perficere non valeauro tentant, ut ex iis intelliges, qua; istis

subjicit Anastasius, ubi ait

pis . 38. Ita

40. Munera tnnc hinc inde ducibus Longobardorum sunt missa, ctrcgi polliceiis plurima, ut
a

tum quidcm

Pontifcx,

quo ostenderet

juvamine dcsistcrent
ille

l'ontificis,

|)cr

suos legalos

quam

longe ahessct, ut tyrannice

rem
:

ageret
nihil

sed

patricius
viri

suadebat. Qui ex scriptis delestandain

potius paterne cuncta pricstarct

anti(iuius essc sibi,

et

magis

dolositatem despicientes:
fidei

quam

ulOccidentalc imperiam
,

catena

constrinxcrunt

conservaret integrum imiieratori

efficcrct

i[)sum(|ue ad

bardi, desiderantes cuncti

Pontificis

una sc, quasi fratres, Romani atque Longomortem ])ro defensioiie

fidem Catliolicam revocatum (uteratantea)

omuium

sustincre

gloriosam,

nunquam

illum

liberum possessorcm. Vcrum sicut huic nihilmagisin oplatis crat, qiiam ipsius consulcre
saluli
;

passuri perferrc molestiam, pro fide vera el Cliri-

stianoruin certantcssalute . Scd (juibus advcrsus

iinj)cratorcni Grcgorius j^ajia se |iolissimum defen-

ita

ct

imperatori

iMhil

magis

in

animo

352
(lcre

GREGOllII
armis
41.
ciiraril
,

II

ANNUS

13.

CHRISTI 72G.

idem auctor mox

isla

subjiciens

indicat

papai consiiium, Francoruni expetere advcrsus persecutorem Ecclesia; vires haud enim satis fiduciaj
:

init.

Grcf/orius

cum Carolo

Marlello foodus

csse sciret in Ijongobardis sa;pe repertis in

Roma-

His ita so hahunliljus, elegii niajus prajsi-

nam

Ecclesiam infidelil)us

sed nec satis virium

dium

|ialer ille,

paupenbus

dislribiiere largissima

erat in Venctis, ut tanta; molis Orientalis imperiise

manu

qu:c reperiebat, incund)ens oralionibus, je-

juuiis, litaniis,

Deuni quotidie deprecabatur; speque ista manebat semiier lultus plusquam ab liominibus gralias tameu vokmtati populi referens pro mentis proposito, blando oinncs scrmone, ut
:

Ecclesiam firma
gnita, ut

armis objicereut. In Francis vcro erga Romanara fides, atque constantia s;cpe co-

Carolum

ita sibi conciliaret, Pontifici

sua:

serunt. Nec irriium fuit votum, ct spes inanis

bonis in
rent,

Dcum
;

proficerent actibus, ct tide persiste-

et ne desistercnt ab amore ct fide Roniani imperii admonebat. Sic cunctorum corda moliicbat, et dolores continuos mitigabat Hucus-

rogabat

siquidem ubi iantum innotuit, Carolum studiosum esse Romani Pontificis, mox fuit ab ejus persecutione cessatum. Sed quid inicrea in Urbe visum?
43.

Regum

illuslrium

Romam pererjrinatio.

Dum

nefarius Orientalis Roinani imperii moderator

quc Anastasius. Rcbqua autem, qua^

ctare

sulijicit,

spepost

se Caiholicai Ecclesiie

indicans ad

undecimam Indictionem,

tetur edictis, et

Romanam
:

adversarium publicis proflsibi Ecclesiam subjicere

sequentem annuni ea contigisse assercre opus est. ca, qua; bactenus sunt cnarrata, non boc anuo tantum, sed et sequeuti esse peracta noSicque
scuntur.
Sic igitur vides ex bis, qua; dicta sunt, longe
dissimilia a GraecisLatinos de Gregorii papa)conatu

studio indefesso laborat

Deus ex orbis
in

flnibus, ex
mittii,

Briiannia, in(|uam, regera

Urbem

qui

non solum

Caiholicai fldei professione, sed

mundi

ac fide ipsius scripsisse erga

Leonem imperatorem

contemptu, verum se fldei Chrisiianae exhibuit confessorem.In iiunc annum quidem accidit, quod Beda narrat liis verbis Abeunte autem Romara Ceadvalla, successitin regnum Huu de stirperegia,
' :

quem cum
ab
hffiresi
illo

frustra videret Pontifex se laborare, ut

qui

cum

triginta et septein annis

imperium tenuis-

revocaret ad Catholicam fldem, in dete-

set geniis illius, et ipse relicto regno, ac junioribus

rius

jugiter prolabente, tunc contigit

quod

ait

commendato, ad limina beaiorum Apostolorum,

Gregorio Pontificatum tenente, profectus est, cupiens in vicinia locorum sanctorum ad tempus peregrinari in terris,

Zonaras, iiisum
sui temporis res

cum

Francis iniissc foedus, de quo

hiec habes in A|)pcndice' ad

scribente

Gregorium ex auctore Eo ctenim, inquit,

tempore bis a Romana Sede S. Petri Aiwstoli beatus papa Gregorius claves venerandi sepulcri cum vinculis S. Petri et muneribus magnis ct inflnitis
legationem (quod antea nullis auditis aut visis temporibus fuit) memorato prineipi (Garolo scilicet
Martello) destinavit.

mereretur in
gente

caelis.

quo familiarius a sanctis recipi Quod his temporibus plures de

Auglorum

nobiles, ignobilesque laici et cle-

rici,viriac femiiiae certatira facere consueverunt .

HoecBeda.

Eo pacto

patrato, ut ad partes

iniperatoris recederet (accederet), (venire sciiicet,

si

opus

esset, in

Haliam), ct

Romanum consulatum

pra^fato principi Carolo sanciret. Ipse itaque prin-

ceps miriflco,

et

nem

recepit,

muuera

magnifico honore ipsam legahopi'ctiosa contulit, atque cum

ad ha3c eadem tempora Gregorii papae puiamus, quae de Bavariae duce habct Paulus diaconus verbis istis'' His, inquit, diebus, Theudo Bajoariorum geuiis dux, oraiionis gratia Romam ad beatorum Aposiolorum vestigia venit. Haec ipse, qui et paulo superius ait hujus flliam nomine Guntrudam acceptam iu uxorera a
Sed
ct

pariier referenda

magnis prajmiis cum suis sodalibus missis Grimonem abbatcm Corbeiensis monasterii, et Sigebertum recIusumBasilicceS. DiouysiimartyrisRomam ad limina saucti Petri et sancti Pauli destinavit. Hajc ibi. Quibus declaratur sancitum inter eos foedus, ut si opus esset, in Italiam Carolus se conferret, susciperetque pro Romana Ecclesia defeusionem
adversus impugnantem

Luitprando rege Longobardorum. Vide miraculum cum imperator suos salellites Roraam saepe
:

mittit, qui

Pontiflcem neci iradant

mittit

Deus

reges

et

duces, qui

post Apostoios

Romam pieiatis ergo venientes domnum Apostolicura venerentur.

44. TobicB episco/ji Rhofensis obitus.

Eodem
quem
(vi-

anno

contigisse ad

eam imperatorem, accepturus consulatum in Urbe. 42. Profuerunt ista saluti totius Italia; siqui:

Rhofensis, viri

iransitum Tobia;episcopi docirina insignis, idem qui supra

aii''
:

Deum

auctor esiBeda, duin

Anno
est.

post

cesimum quintum
cipulus beaiae

scilicet)

proximo Tobias RhoErai enim dis-

dera

cum

sancita

ha2C

cum

Carolo innotuissent

fensis Ecclesice pra^sul

defunclus

Orienti, abstinuitimperator inferre in Ituliam

arma;

memoriffi

magui quippe nominis ob ingentes praiclarasque

Carolus ubique terrarum crat utpote quod Sarracenos in Aquitaniam irrumpentes supevictorias
,

archiepisco[)i, ct
e^i)

magistrorum Tbeodori abbatis Hadriani, unde (ut dictum

cum

erudilione litterarum vel Ecclesiashca-

rum
eas,

vel generalium, iia grfficam

quoque cum

la-

rassel,

atque eorum exstincto rege, ingenti strage

tinadidicit linguam,

utiam notas

et familiares sibi

eosdem affecisset, ut superiori anno dictum esse mcminimus. Scitura sane, prudensque Gregorii

quara

nativiiatis suae loquelaiu haberet. Sepul-

'

BeJ.

1.

V. c.

Append. ad Greg. Turon.

c.

UO.

etnov. .XLiv.

^]iai.

1. in fin.
I.

Paul. diac.

1.

vi.

c.

13.

vet.

edit

v. c. 24.

GREGORII
fiis

II

ANNUS
quam

13.

CHRISTI

7*20.

353

vero

est in porticu sancti Pauli Apostoli,

sc agnoscunt affinitate propinquos, ad Imjus co-

intra Ecclesiam sancti Andrcffi sibi i|)silocuni fecerat

pula3non accederesocietatem.Scd quiatemperantia

magis,
placet,
et

sepulcri . Haec Beda. Cnjus sententia liciuet

praesertim inter

Anglos non fidem Catiiolicam tantum, sed et bonas litteras a Roniana esse Ecclesia consecutos. Scribebat bis diebus ijise Beda liistoriam Ecclesiasticam Anglicanam,quam absolvit anno Redemptoris septingentesimo trigesimo primo. Porro hoc tempore cum sederet Gregorius Pontifex, ad expleudos undique numeros diligentis
historici,

quam

districtio censurac:

barbaram gentem plus conccdendum est, quod

si

ut post (luartam generationcm jungantur,

Nam quod

i)0suisti,

nuillcr

infir-

mitate correpfa, non valucrit debitum viro reddere, quid ejus facial jugalis? Bouum essct, si sic

missus

est

Ro-

mam

Nothelmus presbyter, qui

illas

peteret a Gregorio

permaneret, ut abstinenhas vacaret. Sed quia hoc magnorum est ille, qui se non poterit continere, nubat magis : non tamen subsidii opem subtrahat
:

papa Epistolas
acceplas in

ex archivo Ecclesiae Romanae,

:

ab

illa,

quam

infirmitas praepedit
.

et

non

detesta-

quae ad res Anglicanas spectare noscerentur

;

quas

bilis

culpa excludit

Hajc Gregorii sic accipias,

,

Angliam ad Bedam detuht testatur id nuncupatoria ad regem Anglorum Ceolulphum, ubi ait Nothelmus postea Romam
ipse in Epistola
:

ut dicat de impedimento perenni

quod nescieba-

tur ubi contraxit. Sed pergit

4G.

Presbyter vero, vel quilibet sacerdos a

veniens, nonnullas

ibi beati
,

Gregorii papa, et alio-

rum PontiOcum
sanctfc

perscrutato ejusdem Epistolas Romanae Ecclesiiu scrinio, permissu ejus qui nunc ipsi Ecclesiae praeest, Gregorii Pontificis
invenit, reversusque uobisnostrae historife inseren-

populo accusatus, si certi non fuerint testes, qui criniinis illati approhent verifatem, jusjurandum
erit in

medio, etillum testem proferatde innocenliic

sux purilate, cui nuda et apertasuntomnia, sicque maneat in proprio gradu.

das

cum
-45.

consiho prsfati Albini reverendissimi paGrecjorii Epistola

Nam

de homine, qui a Pontifice confirma-

Iris altulit . Hffic ipse.

tus fuerit,

ad Bonifacittm ad Ec-

Ad jam ccepta decima hidiclione, sanctus Bonifacius Germanorum apostolus Romam mittit Denualem presbyterum, cui litteras dedit, (juibus de nonnullis sibi dubiis ipsum Greclesiasticai disciplina; quaistiones pertincns.

liujus vero anni finem,

denuo illi talis reiteratio iirohibcnda est. Inmissarumsolcmniisobservandum est, quod Dominus noster Jesus Christus sanctis suis trihuit discipuhs Accepit nanique calicem, diccns Hic est calixnovi Testamcnti inmeosanguine hoc facite quotiescumque sumitis. Unde congruum uon est
: ' : :

gorium
vit.

Romanum

Pontificem consulendum puta-

duos vel tres calices in altario ponere, rum solenmia celebrantur.

cum

missa-

His acceptissanctnsPontifex ad
ipsai

eum rescribens,
Grcgorii
littertc,

De

immolatitiis

autem
:

escis consuluisti, si
vivifica;

ad cuncta respondit. Extant

Indictione in ea posita, hoc
ctione, utin fine

a fidelibus supcrductum fuerit

crucis

si-

sed male positae snb Gregorio tcrlio, siquidem ex

gnum,
dere,

edi liceret

an non

illud
dicit
-

suificit
:

rcsponpropter

anno

esse scriplffirepe-

quod beatus Apostolus

est,

Si quis dixerit

riuntur, decimo kalendas Decembris,

decima

Indi-

quia hoc immolatitium

nolite edere

ipsarum habetur, qua3

sic se

ha-

eum, qui

indicavit, et propter conscientiam.

bent'

facio

Reverendissimo ac sanctissimo fratri Bonicoepiscopo Gregorius servus servorum Dei.

a tc missus Denual
reli-

Addidisti adhuc , quod si pater vel mater fihum vcl filiam intra sepfamonasterii in infantiae annis suh regulari tradidcrint disciplina utrum
:

Desidcrabile indii

liceat

eis

poslfjuam pubertatis impleverit annos

est,

giosus i)resbyter attulit nuntium,

narravit, et in ministerio, pro

cum

tesospitem
es,

egredi, et matrimonio copuJari.

quo missus

fa-

tamuK, quia ncfas

filiis

ut oblatis a parentihus

Hoc omnino deviDeo

ventc Deo, proficere nuntiavif. Detulit etiam a te missas litleras ubi indicasti quod ager Domini,

voluplatis frena laxentur.

47.

cus,

qui incultus jaccbat, ct s|)inarum aculeis ex

Enimvcro quosdam absquc intcrrogatione Symboli ab adulleris ct indignis prcsbyferis fassus

es baptizatos. In his tua dilectio

infidelilalc riguerat,

vomerctua;doctrinacexarante,

teneat

semcn

vcrbi suscei^it, et fcrlilem

In iisdem
litleris

messem

protulit

morem

Ecclesia;

(|uia (|uisquis in

antiqumn nomine Patris

fidelilatis.

quaedam subnexuisti Bene noscis

sahs,

et Filii et Spiritus sancti

baptizatus cst, rebaptizari

in

capitula, sciscitando (lualiter teneat, vel doceat sancta Apostolica

cum minime
sed in

licet.

Noncnim

nominebaptizanlis,

Romana

Ecclcsia.

nomine

Trinitatis liujus gratia;

donum
:

pcr-

quia bcatus Apostolus Petrus, et episcopatus princi[)ium extitit, et consulenti tibi de statu Ecclesiie,

cepil. Et teneatur (luod

Apostolus

ait

'

Unus Deus,
,

una

non ex nobis quasi ex nobis, sed ejus gratia' qui aperit osmutorum, et linguas infantium facit disertas
([ualiter tcnei-c debeas Apnstolici vigoris doclrinam, dicimus. Igitur in primis legcbatur, iu (juola progcnie propinquorum mntrimonium co,

fides, unum baptisma. Doctrinam vero spiritualem talibus studiosius ut impertias demandamus. De parvulis vero, qui a parcnlibus subtracti sunt, et an baptizati sunt, an non, ignorant hos
,
:

ut bai)tizaredebcas,
(si

secundumPatrum tradilionem

puletur. Dicimus

quod oporleat (|uidcm

Ep.
iv.

quandiu

iioii

fucrit qui testificctur) ratio poscit.

lo Episl. Grcg. III.

Sap. x.

'

Marc. XXVI. Luc. xxi.

'

1.

Cor. vni.

Rom.

xiv.

'

Epbes. iv.

TOHDS

XII.

354
B

GREGORII
Leprosis

II

AXNUS

13.

CIIRISTI

720.
amicitia con,

autem

si

fukles Clirisliani lue-

nitatis vestra) probabili sapientia, et

Dominici corporis et sanj^ninis participatio tribiiatur. Cuui sanis autem convivia celebrare nerint,

fidens,

vobis fessa; mentis angustias expono

et

vestra; pietatis

consilium

ct

solatium qu;cro. Sunt

genlur.
a Adjccisti

etiam,

quod

si

pestifer

morbus aut

mortalitas in Ecclesia vel monasteriis irrepserit

quos nondum tetigit, a loco fugiant evitantes periculum. Vaklc fatuum hoc videtur non enim valet quisquam Dei effugere manus.
:

dictum Apostoli ', non solum timor maxime semper per falsos sacerdotes et liypocritas, qui et Deo adversantur, et sibi perduntur, et populum per plurima scandala, et varios errores seducunt, dicentes populisjuxta dictum Prophela; ^ Pax, pax, et non
nobis, juxta
foris pugnffi, sed intus
:

enim

48.

In fine Epistola continebat, quod sunt

vita in seipsis

est pax.

Etsemen

verbi,

quod de sinu

Catholicae et

quidam
titi,

presbyteri, seu episcopi mullis vitiis irre-

Apostolica; Ecclesiae

sumptum

et nobis

commenilli

quorum

Et
citi

si tibi

liceret

cum

eis

sacerdotium maculat. edere aut loqui, nisicoeret

datum, seminare aliquantulum studemus,

lolio

cum

superseminare, et suffocare nituntur, vcl in

fuerint. Dicimus, ut lios ex Apostolica aucto-

ritate

redarguendo admoneas,

ad munditiam
si

Ecclesiasticaj disciplinaj reducas. Et

dierint, salvabunt

quidem obe-

animas suas, et ipse mercedem lucratus es. Verumtamen coUocutionem et mensam communem cum eis agere non recuses. Plerumquc contigit quos correctio disciplinai tardos facit ad percipiendam veritatis normam, conviviorum sedulitas et admonitio blanda ad viam perducat
bebis.
Hffic, frater
justitia;.

herbam pestiferi generis convertere. Et quod plantamus non irrigant, offerenles populis, et docentes novas sectas, et diversi generis errores quidam abstinentes a cibis quos Deus ad percipiendum creavit quidam melle et lacte proprie pascentes quidam se, panem, et caiteros abjiciunt cibos autem affirmant quod plurimum nocet populo,
; , ; :

homicidas, vel adulteros in

verantes
fieri

ij^sis

sceleribus perse-

tamen posse

sacerdotes. Populi au-

Idi[)sum

autem

et in illis

proce-

ribus qui tibi adjutorium prajstant, observare decharissime, ex Apostolicaj Sedis

vigore scripsisse sufflciant.

De reliquo implorantes
te
illis

tem (juxta dictum ApostoU^) sanam doctrinam non sustinebunt, sed coacervabunt sibi magistros secundum sua desideria, et reliqua. 50. Nos quidem patrocinatus auxilium in palatio Francorum quffirentes, a talium corporali

misericordiam Dei, ut qui

peragere
fecit, et

in regionibus

communione

abstinere et segregarenos,juxta prae-

vice nostra (vices nostras), exAposloIica auctorilafe

opacam silvam lumine

veritatis

per os tuum micare pra;destinavit, opitulationis sua? miscricordissinium tribuatincrementum, quatenus de fructu operis
cipere, et
et ipse

ceptum canonum, non possumus, nisi hoc tantum, quod sacra missarum solemnia in sacris mysteriis corporis et sanguinis Domini cum eis non com-

municamus
libus et

sed et concilium (consilium) et con-

valcas praemia pcrte

sessum (consensum) illorum devitamus.

Nam

ta-

veniam peccatorum invenire. Deus

cum

paganis, et

cum
,

incolumem

custodiat, reverendissime frater. Data

multitudine nostri labores

permixta et plebeia et pugnte forastica;

decimo kalendas Decembris, imperante domino piissimo Augusto Leone a Deo coronato magno imperatore, anno decimo (undecimo) imperii ejus. Sed et Constantino niagno imperatore regni ejus anno septimo Indictione decima . Hactenus Gregorius ad Bonifacium.
49. Consuetiido Epistolaria inter

videntur esse; intimae vero quando quis de gremio

niatris Ecclesia; presbyter vel diaconus, clericus,

vel

monachus

mum
rum

cum dePaganis in contumelias filioEcclesia; edere, obstaculumhorrendum Evandiscedit a fide, et veritate,

pra?sumit

cum

gelio gloria; Cbristi.

Bonifacium et

Danielem

in Aiiglia

episcopum aposlolatus labores

invicem sublevantes.
in correctione

Cuimagiselaborandum fuit pravorum morum virorum Eccledatae ad

51. De his namque omnibus, ut sine detrimento animae cursum ministerii nostri implere possimus , in priniis paternitatis vestra; apud

siasticorum, quaui in conversione Gentilium, ut

cjus littera;

Deum intercessionem quffirimus, Dominum obsecramus precibus

et intimis

per

uti

pro nobis

eodem argumento

Danielem
,

intercedere dignemini, ut pius laborantium Do-

suum olim in Anglia episcopum docent quffi nunquam hacteuus cusae hic redduntur. Sic enim
se habent'

minus consolator inter tales turbines diversarum causarum animas nostras iltesas, et sanas a peccatis custodire dignetur. De supradicta autem
dictorum sacerdotum communione salubre consilium vestrum audire et exaudire inhianter desidero.

Domno

dilectissimo Danieli episcopo Boni-

facius servus

servorum Dei optabilem

in Christo

charitatis salutem.

Sine

patrocinio principis Francorum,

nec
vel

Consuetudo apud homines esse dignoscitur, cum alicui triste et onerosuui quid acciderit, anxiai mentis solatium, vel consiliuni ab illis quaea

populum
clericos,

Ecclesiae

regere, nec presbyteros,

monachos,

vel ancillas Dei defendere pos-

rere, de
et

quorum maxime amicitia , vel sapientia, foedere confidit. Eodem modo et ego de iiaterlioj.

sum, nec ipsos Paganorum ritus, et sacrilegia idolorum in Germania sine illius mandato, et timore prohibere valeo. Cum autem ad illum de islis
'

'

quo supraschpt.

Coil.

Ep. XI.

2. Cor. vii.

Jerem. viii.

* 1.

Tini. iv.

GREGORII

II

ANNUS
com-

13.

CHRISTI 726.

355

causis auxilium qufcrens pervenero, a talium

munioneabstinere canonice nullatenus corporaliler possum, nisi tantum a consessu illorum. Nam ego de illa communione culpam timeo, quia recolo me ordinationis mex tcmpore, juxta prncceptum Gregorii papcB, jurasse in corpore S.Petritaliunicommunionem me declinaturuni, si eos ad viam canonicam convertere nequiverim. Timeo maj^is damnum de prajdicalione, quam populis impendcre debeo, si ad principem Francorum non venoro. De istis quid paternitas vestra tristi et dubitanti fllio decernere et judicare, et mandai-c ad consilium voluerit, indicare dignemiui. Mihi enim ma-

quas aut ad peccata et ad pcccantes adspicimus, aut, quod pejus est, ad nos ipsos flagitia considerantes, et

coucupiscentes

contrahimus? Valere

sanctitatem vestram, et pro

me

orare iu Cliristo

diligenter opto. Hactenus Bonifacius ad Danielem

episcopum, quem in rebus Ecclesiasticis et in scientia Scripturarum aeque ac Aldelmum sufficienter instructum testatur Beda ' quod ct cx redditis ab ipso ad cumdeni Bonifacium litteris
, , :

possumus
cusas tanti

intclligere.
viri

Reddemus

hic cas

nondum

memoria; conservanda;
^

gratia. Sic

enim

se

habent

54.

Domno

reverendissimo,

et

merito ab

xima ex parte ab

illis

segregatus esse videor,

et

etsi

ab illorum voluntatis consilio

nuero.

consensu,

et

Ec-

omnibus Orthodoxis amplectendo, lia variarumque virtutum gratia

multiplici scieninsigniter deco-

clesiastico ministerio, ubi canonici

non

sunt, absti-

rato Bonifacio archiepiscopo, Daniel Dei plebis fa-

mulus sincerissimam
clementiam
Lectis lilteris

in

Domino cuncta caslorum

52. Praiterea paternitatis vestrffi

culmina prajmiuenti salutem.

a tua fraternitate transmissis,
;

de uno solatio peregrinationis inese intimis preci-

bus diligenter rogare velim, si pra3sumam, id cst, ut librum Propbetarum, quem venerandai memoriae Wiribertus abbas et magister quondam meus de hac vita ad Dominum migrans dereliquit, ubi sex corpora in uno corpore claris et absolutis litteris scripta reperiuntur, mibi transmittatis. Et si hoc Deus cordi vestro facere inspiraverit, majus solatium vita; mca; senectutis, et majus nobis prffimiummercedistransmitterenon potestis: quia librum prophetarum talem in hac terra, qualcm
desidero, acquirere

multum mcerore
tibus

quia hoc amanvisum fuerit, si his, a quibus amantur, aliquid incommodi contigerit. Quamdam tamen consolationem, sa;pius revolventes, inveniconimoti sumus
intolerabile

mus

in eo, quia hostis callidi inextricabilis astutia,

nequaquam ritus religionis nostrae tanta violentia, ct tam variis bellorum seu errorum oppositionibus per sublimes sacerdotum, vel ca;terorum quorumcumque reproborum personas expugnare tentaret,
uisi

etiniUismajoris meriti excellentiam agnosceret.

ut inceptio

non possum,

et caliganlibus

Unde vos operam dare primitus oportet,

certaminibus,
ratis insidias,

oculisminutas litterasacconnexas clare discernere

gloriosa, qua; est (utarbitror) Apostolicis coajquanda

non possum ct proplerea de illo libro prajdicto tam clare discretis, et absolutis litteris scriptus est. Interea per Fortereum presbyterum litteras, et parva munuscula propter indicium pura; cbaritatis transmitto vobis, id est, casulam non lio;

rogo, qui

nullatenus propter iliorum desequi dolis instructi, salutiferaj solent

;

resisterc doctrina;

sed tanto libentius

illataj diffi-

losericam, sed caprina lauugine raixtam, et villo-

sam ad tcrgendos pedes

53. a Nu[)er

dilectionis vestra;.

quanto certius comperimus sanclorum esse ac martyruin in mundo pressuras, in ca;lo autem copiosissimam Domino promittente mcrccdem, quem et hic auxiliatorem (si tantum in
cultates ferenda; sunt,

quoque, revelaute prcsbytero, qui a vestra pra;sentia ad Germaniam venit, corporalem orbitatem vobis conligisse cognovi sed ut vos
;

tribulatiouibus toIeranti;c
justis gavisuri

non ta;det) et ilhc cum renumcratorem habcrc mercmur.

55.

Quaproptcr

cum

charitas excellentia; tuai

id nielius scitis, quis, vcl

diligit

perquemdixit

'

Quem

Deus corripit, ctc . Et Paulus Apostolus -: Quaudo inflrmor, tuuc potenssum . Et ': Virpsalmographus
*:

tus in inlirmitate perflcitur. Et

Multii;

tribulationes juslorum

ct reliqua. Ilabcs,

pater mi, sicut Antonius de

Didymo

lertur dixisse,
el Angeli, et

oculos

scilicel,

quibus videri Deus,

superna; Hierusalem gloriosa gaudia speculari possint.

Et propter hoc dc sapieulia lua et palienlia

coulidcns, credo quia hoc Dcus ad iirolectuni vir-

consiUum sibi a nostra parvilate peterc dignata sit hoc existimamus profuturum, quatcnus invicta patieutia i)erferre studeat, quod absque Dci providcntia provenirc non ncscit. Quamvis ergo foraipsa quoque atrostica; pugna; peruicics s;eva sit cius inteslina foriuidauda ferocilas noceat, quod utique nou minor, cum Christus Jesus ' olim fratrem a fratre in mortein esse tradcndum testatus est, et Dlium a patre, et pareules a ncpotibus propter nomen suuin necandos scilicet. Impugnan: :

tutum,

et

ad

augmcntum mcritorum

tibi dcdit, et

tes

per escaruin superstitiosissiinamobservationem,

ut eo magis spiritalibus oculis ea conspicias, et

dcsidercs, qua;

pnecipit et diligit Deus; et eo minus respicias, vel concupiscas, (jua; non amat, sed interdixil Deus. Quid enim, Iraler, isto periculoso tcmporc corporalcsoculi ? nisi (utita dicam) maxima ex parte veraciter lencstra; peccatorum, per

Dci opus destrui quturcutcs, qu.c proponuntur in pari detrinienlo peribunt. Aut ipso usu hominis
,

si

turpe lucrum scctantes, adulationis gratia vel

per i[)Sorum laudcs, vestras vero vituperationes

falso securilatem populis prouunlianl,

ctsccundum

'

Bed.

I.

V. c.

10.

Eod.

nui

suprascripl. Cod. ICp. xii.

'

Krov.

ni.

'

|.

Cor. xi.

3 2,

Cor. xii.

'

I'sal.

xxxiii.

Matlb. X.

356
Isaiae
'

GREGORII
vaticinantispra3sa{?ium, dicentcs

II

ANNUS
bo-

13.

CHRISTI 726.

malum
si

num

et

bonum malum,

et reliqua.

Vel

vestrai venerabilitati

commissam

sterile

segetem lolium in-

terserendo sufTocare conentur (qua; utique ante mcssis mafuritatem a quoquam, Domino monente,

Primum quidem quod scripfum esse scimus Subditi esfote omni humana; ordinationi, et reliqua. Deindc considerandum esf, quia proposifa est
ovibus intervenire se fingunt.

implendum

esse,

'

similifudo

trifici,

et

zizaniorum de permixtione
et

compescitur

evelli,

de quo inferius dicemus)

licet,

malorum atque bonorum,

animalia
(uf
ait

munda

ef

immunda

inquam, hacfenus inaudifa proferant dogmata, ad decipienda minus intelligentium corda qucG vos in divinis voluminibus optime eruditos, neque horum infroducta latent, neque etiam ca quae eis
;

Augustinus) introiisse in arcam

legunfur: neque enim

quacumque

libuit intravere

immunda

animalia, arc^c compage confracfa, sed

ea integra per
artifex fecerat.

unum

opportune opponi possint, ignoratis. Sed ne te diutius morer, ducendo per sin-

Non enim,

afque idem ostium, quod inquif, per has similitu-

dines et pronunfiationes consiiium desidiae

est bonis, qui negligant

datum

dicam brevifer. Quanquam universa nefanda; facfionis argumenfa ad expugnandos et affligendos vos exerceant, tamen secundum pra3cedentium sanctorum exempla, quodcorrigendocurarinequit,
gula,

quod prohibere debeant,

:

sed

patientiffi,

qua

perferant, salva doctrina veri-

tatis,

qui emendari non valent. Ifem dicit

coercere

Cum

ergo inveniamus in Ecclesia malos, quos Ecclesiasfica disciplina corrigere et

salfem sustinendo portate.

non possu-

De sacerdotio autem homicidarum, et adulferorum, qui absque ulla resipiscenfia in peccatis suis perdurare praesumunt: satis tibi sanctis56.

mus tunc ne
:

ascendat iu cor nostrum impia et perniciosa pra^sumpfio qua exisfimemus nos ab

his esse separandos, ut peccatis

simi canones, ac decreta Pontificum persuadent. Si igitur homicidis jungitur agenfibus pcenitentiani
circa exifum vit;c perfectio, id esf,
Christi grafia conceditur
:

quinemur,

at ifa post

nos trahere

eorum non coinconemur mundos,

sanctosque discipulos ab unitatis cofnpage, quasi a

communionis Incorrectis qua ratione

malorum
illa;

consortio segregatos

veniant in

mentem

cura regiminis Christiana! conversationis conjungitur? Adulter vero, quem nec sero sus impudicitia; pcenifuit qua consequentia sibi sacerdotale officium usurpabit? quando sccundum statuta In,

de Scripturis similitudines, quibus demonstratum esf, malos in Ecclesia permixtos bonis usquead flnem saeculi tempusque judicii futuros, et nihil
bonis unitafe, ac parficipatione sacramentorum,

qui

eorum

factis

non consenserint, obfuturos.

Cum

noccntii papa;, caeterorumque,

qui viduam, aut

a ministerio a clericatu

vero ab
est

eis,

per quos Ecclesia regitur, pace salva,

secundam duxit uxorem, non modo

Ecclesiastica) dignitatis,

potestas disciplinte adversus reprobos aut nefarios

verum etiam

exercenda

tunc rursus ne socordia, segnitiaque

aculeis

coercetur (arcetur), cuni ef ha?c propter carnis fragilifafem indulgenfer concessa sint ; adulleria vero

dormiamus,
Ita est

aliis

severitateni coertionis [lerfinent excitandi

prscepforum quae ad sumus.

ab omnibus perifissimis prohibenfur. A communione autcm falsorum.fratrum, sive sacerdotum, quale consilium est tam idoneum, ut te in rebus
corporaiibus separatim disjungat, nisi
^

etiam ratio dissimulandi, et tolerandi malos

in Ecclesia, et est rursus ratio castigandi, et corri-

piendi,

non admitfendi,

vel a

communione remo-

forfe

de

vendi

ut nec patientia torpescamus, nec obtentu

hoc

mundo
et

que

exire incipias? quandoquidem isfi ubisemper subintroirc nifuntur, a quibus se

diligenfiae ScEviamus.

57.

implicatum Paulus' Apostolus asserebat, et caeteri religionis Cliristiana> conditores idipsum aut se passos, aut posteris patiendum fore fatentur. Dicis enim te ab illis iu sacris oblafionum libaminibus remotissimum esse, ne sanctum canibus dare videremini de hoc quid senfiret sanctus Aul)ericulis
:

rum

exccrpsi doctorum, ct ufiiiter in

Dicam quoque quod ex operibus anfiquotam perni-

ciosa barbaria ad

mcmoriam

debet reduci. Si forfe

in pracdicfa condesceusione a quohbet calumniaris

gustinus infer caitera subfus insinuabimus. Insuper si non sponte, non consensu, neque ex voluntate, sed sola necessifafe cogente, nonnunquam te inter
ipsos habitare necesse
gelio
:

de ahquo simulandi sive etiam flngendi genera legimus, quod simulatio utilis assumenda sit in tempore. Uude et - Cephas subtrahebat, et segregabat se, timens eos, et reliqua et Vas electionis *
:

tofondit caput, et

Timotheum
finxit se
^
:

circumcidif

ipse

quoque Dei
posuistis

filius

longius

ire, et nescire,

Hieronymus
qua3
si

ait

in

Evan-

ut est in Evangelio

Quis

me

tetigit?

Et

'

Ubi

Voluntas

quffirifur,

etiam afrectiim
aniitfit.

eum? Sed
:

et
;

Psalmisfa immutavit vulfum

et
'

non habuerif, tamen praemium non

si

Quod

suum ' coram

locutus est

Achis

Joseph ludens frafribus

his coujungeris,

verbi grafia,
:

in percepfione

loci nonne ille qui sed peccatores, ibat ad convivia peccatorum, ut occasionem haberef docendi?Autin eo quod mixfim adire regem iufer-

ciborum, vel in cohabifatioue

venit vocare jusfos,

non

necnon '" et Israel hoedinis pellibus membra contexit, hoc fecit, ut putaretur esse (lui nou erat. Et si ditigenter et fideiiter attendifur, non est mendacium, sed myslerium. Per hoedinas
quippe
pelles pcccata,

per

eum
Act.

vero, qui eis se

dum
cari,

debetis, ef pro pace Ecclesiastica i^ariter depre-

quia

ijjsi

ut

ovium

pastores,

plerumque pro
1

1.

Petr.

'

Isai. V.

2 1.

Cor. v.

Luc. sxiv.
'

2. Cor. xi.

Geues.XLii.

11.

' '"

2 Gal.

ii.

Luc. vui. Gcnus. xxvii.

^
'

xviii.

Joau. xi.

* 1.

Act. xvi.

Reg. xxi.

GREGORII
operuit,
ille

II

ANNUS

13.

S8.

CHRISTI 720.

357

significatur, qui aliena peccata portat.

monet nos,

Haec tuac charitati, uon quasi priscae auctoritatis

ignarcTP,

suis salutaribus obtemperabimus dictis. Hoc quoque cognoscat veslra benevola

licet

vel nostra? rusticitatis admonitione

intli-

dilectio,

quia
,

terrarum spatioso sequestremur

et cseli

genti

sed ne quid tuis

rogatibus

derogassem,

intervallo

ac maris immensitate nimia,

:

quod te cum niajoribus contraxisse negotium comperimus (utpote cum Romano Ponlifice), amore tameu atque obedientia amplius iucitali, quam arte, \el audacia frcti, tantum revelando, non etiamimperandopra;fati diximus, ne forte in aliquo liis, qui ultra motrepidaules scripsimus, pro eo

dirimamur pari tamen tribulationum deprimimur fasce. Eadem est enim opeiniequali climate
ratio satanae liic utibi;

propterquoddiligentissime deprecor vos, uti nos orationum mufua vicissitudine jugiter

muniamus, reminiscentes sermonis,

:

quem

dixit'

Si conscnserint ex vobis

duo aut

tres,

dum
nita,

excellentiores suut, adversari videremur.

etreliqua. Vale,valecentupliciter, charissimemibi,

Exliortatoria profecto tuac suggestionis

mo-

et alia

manu,

etc.

Hactenus Danielis Epistola.

de instanti corporis molestia perferenda. salis lii)enter suscepimus, ot in quantum vires sufficiunt,
ipso

Atque de his

satis.

Domiuo

auxiiiante,

qui pro sua misericordia

Anno periodiGrffiCO-Romana; 6219. Anno Mrsi Hispan. 764.

Anno
Isauri

llegira;

108, inclioato die S Maii Fer.

7.

Jesu Clirisli 126.

Gregorii

II

papsc 12.

Leonis

imp. 10. Cooslaiitini Copronymi

A nuni.
hunc

1.

Leo imp. hellum indicit sacris imaginibus. tradit, i ad 3. Zonaras in Leone Isauro

Orthodoxos persecutionem
cris

excitavit, et

bellum

sa-

\m[)CTa.iorcm

decimum

suoi tyraimidis

annwn
;

auspicantem venerandas imagines invasisse quod ct legitur in Vita sancli Stephani junioris monachi et martyris, scripta a Stephano diacono Ecclesia;
Constantinopolitana;, quadragesimo secundo
post

idque ante kalendas Septembris, quo ludictio decima initium sum|)sit, ut discimus ex auctore anonymo a Combefisio inter
in^hxit,

imaginibus

scrii)torcs Historia; Byzantina;

qui post Theopha-

nem

scripsere, publicato. Vivebat hic

auno DCCLXX, ut ipsemet

ftilationem eorum, qui

in luvectiva edita

anonymus adcon-

cata tom.

hujus sancli obitum anno, et grajce ac latine publiGra;corum a Jacobo Lopi Aiialectorum
pino

satm

fidei,

sanctorumque

monacho
ille

IJenedictino
, incpiit

Post

decimum

sui
,

imperii

annum

Stephanus diaconus

ac Orthodoxorum Patrum doctrinai adversantur testatur qui subdit Sunt anni quadraginta quin(jue plus minus, ex quo scrulinium hoc insti,
:

novus

Hallassar,

/C[)hthartodocitarum, ul

Manicha;am hajresim, et ila loquar, forte haud dis-

tuistis.

An nona

eniin Indictione ca;|)istis veritati

obsistere ac scrutari,
tis,

qua

demum
fieri

ratione evertere-

similem in Ecclcsiam spiravit. lla(juc subjecta sibi ])lebe convocata coram onmibus leoninum rugiens inhumana h;cc bellua, et Leonis iiommis insignis,
ex iracundo corde, velul ex iAiu monte

qu;c, ut evertantur,

non potestB.Inea

ignem

et

sulphur miserandamillam vocem eructavit,

tulit
:

et pro-

idolica,

Quandoquidem imaginum fabricatio ars cst illas adorare non oportet . Idem legitur
ejusdem
S.

sacrarnm imaginum defensioin mcdium adducit. Porro Tlieoi)hanis chrouologia per ha'C lempora depravata, et lia;c perseculio anno supcriori perperam collocala ut ludictio ix cuni anuo x Lconis imj).
invectiva multa in

nem

hic

anonymus

collala certo oslendit.

'iL.IJccchceresis

in aiia Vita

marlyris, cujus verba cilat

ab ipso

initio acerba.

Notabile

Haronius
S. Joanni

num.

4, ubi

eam

per|)eram allribuit
Billius

est

Damasceno, quod Joannes

operibus subjunxerit
;

eam

liujus sancti
lia;c
tiiis

cum tamen
ergo

quod de ha;resi lconomachorum observat Theosterictus monachus et discii^ulus saiicti Nicelo! Ilegumeni Medicieiisis in Bitiiyiiia sacraruin ima-

genuinus

lu;lus sit Metaphrasles, ut docet Alla-

ginum defensione
saiicli

clarissimi. Scrij)sit

in Dialriba de

Simeonibuspag.
etiinici

1:20. Sicuti

Vita

iiitra
:

quiuque

|)iiores

alias

imperalores

anni^ dccennalibus suis

morte elucubrata
alias

Sed

et

ille in hujus annos ab ejus hoc mihi considera,

dicalis
sic

adversus ChrisUanos edicla promulgabant Leo Isaurus anno imperii sui decimo adversus

(juidem h;creses ab episcopis inferioribus(jue

j)resbyleris

orlum habuisse, hanc vcro ab

ij^sis j^ro-

358
cessisse

GREGORII

II

ANNUS

13.

CHRISTI 720.

inter et sacerdotes

cendo

imperatoribus (nosti autem quantum reges intersit); et istas quidcm dopaulatimque et contradicendo coaluisse
, ;

titer

defensa.

A num. fO ad

't.

Theophanes, ubi

anno x Leonis imp. de persecutionc adversus sacras

imagines sermonem instituit, graviter labitur. Ait Populus urbis imiicratricis ob novam istam doctrinam inaximo dolore percitus , cura ipsum

invaluisse

lianc vero

ab

imperatoria potestate

enim

fuisse ad initio valeutissimam .

imaginum

Cbristi ac

Usum cultumquc sanctorum non solum cum

Leonem

lege Dei non pugnare, sed religioni consentaneum esse, et fidelium excitanda; pietati utilem, pluribus

torio famulitio, qui

demonstral Nalalis Alexander sajculo vni, Dissert. vi, et de usu imaginum in veteri Ecclesia egimus an. lv,

num.
3,

3 et

se(j.

tum multos ex impera^rea) porta; Domini imaginem exturbaverant, neci dedil , et cstera qua; Baronius num. tO et dl ex Anastasii versione in medium adducit. Nam patrata ba2c anno dccxxx, auctore impio Anastasio, quem tunc imperator in locum
staluit invadere,

Non

conftindenda

perii sui annis adversus imagines

num. 5 ad

9.

Tam

duobus diversis imetjit imp. A Metapbrastes, quam Stepbanus

qiice

diaconus in Vita saucti Stepbanijunioris,postquam narrarunt Leonem imp. anno imperii sui decimo
sacras imagines persequi coepisse, una serie recitant qua; postea anno imperii ejusxiv, Cbristi sci-

Germani e sede Constantiuop. expulsi subroanno num. 1 et seqq. ostendemus. Ad cum etiam Cbristi annum spectant martyrium sanctarum mulierum, qute impedire conata" erant, ne
sancti
gavit, ut co
illa Cbristi

imago, quaj vulgo jErea dicebatur deviris,

jiceretur, et quwstiones, quae habitai sunt de nobi-

libus

quibusdam

morti tandera
scriptce

traditis,

quai

Dccxxx, in eadem causa egil imperator, aiuntque sanclum Germanum episcopum Constantinopolitanum, cum id rescivisset, ei mandasse qui
licet

a Baronio
G.

num.

12 et 13 recitantur.

Duce a Gregorio II
de Imaginibus.
II

stolce

significarcnt,

ab

initio

post

Cbristi in ca^los as-

Gregorii papai

ad Leonem Epinum. 28 ad 32. Duas ad Leonem imp. Epistolas recitat

sumptioncm imagines expressas esse, se pro illis libentissime moriturum, et qui Cbristi imaginem
ignominia
afficit, iu

Baronius, in quibus sanctus Pontifex acriter illum

objurgat,
bucrit. Prioris initium est

illum,

quem

ea exbibet, iujusatrapas
in

quod sacrarum imaginum cultum probi Litteras vestraj a Deo

:

riam

rejiccre.

Tumque imperatorem

custoditaj majestatis, etc.

posterioris

Accepi-

patriarcbicam domum misisse : quibus prsecepit ut cum pugnis et conviciis sanctum virum inde deturbarent . Sed nuntii illi a Germano ad impe-

mus vestri a Deo conservati imperii, atque in Christo

fraternitatis litteras, etc.

Utrasque currenti anno

datas cxistimat Baronius,

quod
:

in

priorum exordio

ratorem

anno imperii ejus decimo tertio exeunte^ Cbristique dccxxx. Hoc autem anno post persecutionem motam accidit, quod Tbeopbanes anno x iniperii Lconis refert a Ab eo tempore
niissi
:

dicat Gregorius, se eas accepisse, o imperante te,

Indictione quarta decima

et
I

ipsius etiam xiv et xv,

et
viii,

et

II,

et iii et

iv,

et

et vi, et vii

et

IX

Indictionum acceptas Epistolas ejus diligenter

inimicilias cuin beato patriarcba Constantinopol. Germano imprudenter suscepit, omnes decessores

servare. Et quia IudictioxivkalendisSeptemb.anni

Cbristi

dccxv incboatur, hinc deducit, Leonem eo

;

suos imperatores, pnEsuIes, Cbristianosque populos tantiuam idololatras, ob sanctarum venerandaruinciuc

ille

anno imperium suscepisse

et singulis
litteras

annis se-

quentibus Indictionibus designatis

ab eodem

imaginum adorationem condemnans; cum

uimia incredulitate atque rusticitate de respcctivo earum cultu rationem ac sermouem minime capere valeret . Quare quaicumque Baroprse

imperatore accepisse ; currenti vero anno, visis litteris Indictione nona, quaj usque ad Septembrem
in

cursu

fuit, uotatis,

Gregorium

alias stalim

sub

eadem

Indictione nona dogmaticas,

easdemque re-

nius num. 5 et tribus sequentibus ex Tlieopbane quem et auctore Vitffi sancti Stepbani junioris Damascenum arbitratur, babet, pertinent ad an,

prebensiouibus aculeatas, quas ipsemet Baronius

recitat, rescripsisse.

dubio
fuit,

fallitur;

At cardinalis doctissimns sine utraque enim scripta, postquam

num

Dccxxx.

sanctus

Primiis congressus S. Germani cum Leone Idem Tbeopbanes imp. de sacris imaginibus. anno Leonis imp. xiii refert, imperatorem Germanum ad se accersiisse, buncque ei respoudisse san4.

ut ex

Germanus sede Constantinopolitana pulsus earum lectione constat. Is autem usque

ctas

cumque imperator
a Absit
,

imagines proscribendas fore Cononis tempore; sibi Cononis nomen in baplismo fuisseimpositumdixisset, subintulisse patriarcbam

ad mensera Januarium anni septingentesimi trigesimi Constantiuopolitanam Ecclesiam administravit. Priorem Gregorii Epistolam, in qua menfio de aliis ante decimum Leonis imp. annum scriptis, post cuiTentem datam esse plura demonstrant. Primo
dicit in

domine, ut te imperante malum

,

istud perpe-

tretur

et ei in

memoriam rcvocasse

proniissionem

ea Gregorius Tu Ecclesias Dei denudasti, quas sancti Patres convestierant et ornarant, tu spoliasti atque deuudasti ; tamelsi talem babebas
:

ab illo factam, quando imperium susccpit. Tuncque de eoetbrono Constantinopolitano exturbando consilium iniisse. Hkc latius refert Baronius num. 8, cum sed ea ad annum Cbristi dccxxx revocanda
;

Pontificem,

dominum, inquam, Germanum

et

fra-

trem noslrum

lanquam

Patris

comministrum. Hujus debebas ac doctoris et tanquam seuioris,

anno

xiii

imperii Leonis acciderint.

Christi lErea a piis mulieribus for-

3.

Imago

multaque rerum cum Ecclesiasticarum, tum civiconsiliis obtempelium experientia pollentis rare, elc. Quare Germanus quando ea Epistola ad
,

GREGORII
inip. data Conslantinopoli

II

ANNUS

13.

CHRISTI 726.

359
Septombrem
notato
;

non

erat, et Pontiflcatum

dictione xiv, usquc ad

ipse Gregorius III

et

tam

abdicarat

ac pncterea aliquot jani anni a coepta

quam Leo Aug.

adhuc

initio

anni dccxli,

persecutione cffluxerant. Nam lioc anno ante Septembrem, quo eam Epistolam datam supponit Baronius, Leo nondum Ecclesias denudarat, sed hcec
facinora panlatim patravit.
7.

Indicflone ix pripditi,
alios

in vivis fuerunt. Inter

Labbeus in
III,

Dissert. de Script. Ecclesiast. in

Gregorio

et

Cointius anno dccxix,

num.

21 et

seqq. Sed recte Baronius

sunt.

Secundo
est,

Pontificatits ejiis initio

dicit

ad eum
:
:

datce

non
ut

Gregorius

a Scripsisti, et

Concilium universale cogeretur

ea res visa
gire,

nobis inutilis
ct liostis

utramque Epistolam non a Gregorio III, sed a Gregorio II scriptam demonquod ex eo confirmatur, quia in ea, in qua strat mentio Epistolarum a Leone Aug. datarum, aliqua
;

tu persecutor

esimaginum,
et

leguntur, qure nonnisi Gregorio

II

convenire pos-

contumeliosus, et eversor. Cessa,

ut taceas
;

uobis lioc larperfruetur, et

sunt

Testis est

Deus

inquit Pontifex, quas-

tum mundus pace

Quis
vero

scandala cessabunt .

credat

baec

cumque misisti ad nos Epistolas, auribus cordibusqueregum Occidentisobtulimus, pacemillorum

tibi

moderatissimo Pontifice ipso persecutionis

pientissimus Pontifex in prioribus suis post

initio

ac benevolentiam conciliantes, ac mirifice effe-

scripta ? Quis dubitabit, quin sanctissimus et sa-

rentes, prout te antea

conversantem intuebamur.

motam

Idcirco etiam laurata tua receperunt, et reges a

alfici convenit, idque cum nondum incoeptum hoc, conatumque tuum, quo adversus imagines insurrexisti, audivissent . Edictum adversus imagines hoc anno a Leone emissum ima-

persecutionem ad impcratorem

litteris,

blandis ser-

regibus honore

monibus eum a
sit?

coepto proposito revocare conatus

Cumque

in

eadem

Epistola Gregoriiis dicat,

imperatorem in omnibuSj quas ipse enumerat littcris, promisisse sese in perpetuum omnes sanctorum Patrum et doctorum admonitiones observaturum, non potuit in litteris nona Indictione datis, mentio fieri de Concilio generali congregando, cum ad illud non confugerit imperator, nisi cum omnium Orthodoxorum animos a se alienatos vidit. Tertio, ea in Epistola Gregorius meminit imaginis
Salvatoris, (jui Antiphonetes seii Spo7isor appellatnr,
et necis spathario

gines vero Leonis Aug. ad civitatcs et reges nonnisi

ejus imperii initio, ui

mos

ferebat, mitti
II,

potuere.

Unde non Gregorius

III,

sed Gregorius

qui tunc

Ecclesiam Romanam gubernabat, ad reges , ut Leonis imagines admitterent, scripsit. Nam cum Gregorius III privatus tuuc esset, quando Leo imperator acclamatus cst
ferre
;

operam

et

studium conIII

non

potuit, ut

hujus imagines

in Occidente ad-

ab imperatore misso
mulieres
et

illatce,

post-

mitterentur. Prffiterquam quod inter Gregorium

et

quam

ter

securi imaginis Salvatoris faciem per-

cussisset.

Quamobrem

que

iniquum

Leonem jam ha;reticum laiitum litterarum commercium esse non potuit post ejus in persequendis
sacris
9.

illud facinus

non tulerant,

spatharium necave-

imaginibus pertinaciam.

rant, imperator morti tradidit, adstantibus viris ex

toto interiori Occidente
:

Cum

autem advenisregionibus

itaque Gregorii papa; ad

Anno dccxxx exeunte scriptai. Leonem Aug.

relata,

Utraque
Epistola a

sent , inquit Gregorius,

et in suis

Baronio
ita

singuli juvenilia tua, pueriliaque facta narrassent,

hactenus anno suonon reddita. Res se habuit. Leo anno dccxvii, die xxv Martii im-

tunc projecta laurata tua conculcarunt et faciem tuam conciderunt ; ac dclcctu habito Longobardi
et

perator renuntiatus

ad

Indiclione xiv, ([uae eo

Gregorium II Epistolam anno in cursu erat, subusque ad Septembrem

Pontiflcem dcdit
in-

Sarmata;, cteterique qui ad Septentrionem habi-

scriptam misit. Singulis deinceps annis us(jue ad

tant,

miscram Uecapolim (legendum, Pcntapolim,

pra;sentem Indictione
signilum, alias ad

ix

qua; pars Piceni hodierni, ut infra videbitur) in-

eumdem

lilteras,

cursionibus infestarunt, ipsamque metropolim Ra-

vennam occuparunt

Mulieres autcm, de quibus

alfucfa),

loquitur Gregorius, anno dccxxx martyrio

is meminit in laudata Epistola. Certe hoc anno Gregoritmi II ad Leoncm litteras scripsisse tcstantur Anastasius in illius Vita, Paulusdiaconus

quarum

ut ibidem ex Actis sancti Stephani junioris martyris

lib.

G de Gcstis Lang(jbard. cap. 49, ctTheophanes.

ese

demonstrabo. Denique priores Leonis Aug. ad Gregorium littera; IndicUone xiv data;, ad annum Christi scptingentesimum dccimum quintum ea
Indictione pra^ditum perlincrc non possunt
;

Sed

omnes

Epistolo; vicissim scripta; pericre.

Qua; vero a Baronio hoc anno recitantur, anno

septingentcsimo trigcsimo Indictione
teinbri notato, data; sunt ad

xiv a Sep-

cum

Leoncm Aug. qui ab

ea Indictione currenle Lco imperator

non

fuerit,

ainio currcnti Indictione ix pra;dito ad

cumdem
Ro-

idcoque qua; sub IndicUone

,

ix,

iirajsenti

ncmpe

Ponlificem non scripserat. At

cum

vidit jain

anno datic alia; luerunt ab iis qua; supcrsunt, quasquc hoc anno Daronius recitat. 8. Grefjorio Jll perperam attrilmta;. Viri eruditi, qui Leonis inilium anno uccxvii, ludictione xv, us<|ue ad Septeinbrcm insignito rccte consignarunt, arbitrati sunt Daronium Epislolas a Leonc Aug. ad Gregorium III scriptas, Grcgorio il cjiis deccssori perperam ullrii)uisse. Gregorius cnim III, in(piiunt, sedcre cccpil anno dccxxxi, Iu-

manos, Campanos, Ravennates,

a se dcfccisse, et de iinperio sibi

et Pcntaiiolitanos

abrogando, quod
scripsit,

taincn Pontifex, ut tradit Anaslasiiis, iinpediit, agi,

rursus ad
Coiicil.

eumdem

Pontificcm

petiitque

geuerale indici. Gret/orius oiniic cuin eo

litlerarum conimercium dissolveial, (luod euin vita

exuerc tentassct. Rcspondit tamcn ultiinis ejus litteris, Iiidict. xiv, sc. an. dccxxx datis, illunKjiie
irrisil

(luod

ci

iiisol(;ntcr

insultarct, et iiiinas in-

360

GREGORII

II

ANNUS

13.

CHRISTI

72(;.

anno dccxxx, post rcsponsnm est ultimis liltcris eodeni anno al) ini|)eratorc ad ipsnm datis, et Grcgorius nienlioncni fccit litlcrarum ab inipcprimo ratorc ad se scriplarum Indictione xiv
tentaret. Qiiarc utraqiio Epistola

chi obsequio desciscunt, et deleclu suo quisquesihi

kalendas

Se|ptenilj.

scripta,

duccs pra;ficiunt, ut testatur idem Anastasius Anathemati Paulum exarchum, vcl qui eum di:

rexerat, ejus(|ue

consentaneos, submiltunt, sper-

nentes ordinationem cjus, sibi

Italia

omnes
.

ul)i(|ue

in

iiemi)e imperii ejus anno, el sic deinceps aliarum

duces elegerunt, atque sicdePontificisde(]ue

annis consccjuentibus ante

motam pcrsecutionem

sua immunitate cuncti studebant

duceni
tera;,

Ex

eo tempore
et cae-

adversus sacras imagines, ad se missarum. Certe Gregorhtm anno dccxxx ad Leonem Aug. scripsisse,
testatur Tlicopbanes in Cbronico, licet

Romana

provincia,
est,

quemadmodum

suo arbitralu, id

proccrum delectu, ha-

uno anno

buit; qui republica,

tardius

quam

par erat, ut moris ejus est, per

eodem jure uteretur in administranda quo duces ab imperatore missi. Volueet

Leonis imperium, reni gestani consignet.

iO. Furit

A Leo adversus Gregorium 11. num. 32 ad 40. Qua; narrat hic Baronius a Leone imp. adversus Gregorium II post laudatas litteras gesta, contigere, postquam Pontifex laudatas duas
btteras scripsit, ideoque post liunc
sancti Pontificis saepius

runt Itah in apertani defectionem erumpere,

novum principem
et

creare. Sed Pontifex intercessit,

hortatu Luitprandi regis Langobardorum in ami-

citiam rediit

cum

Eulychio exarcho, eique suam

auctoritatem, teste Anastasio, restitnit in Rornana

civitate
:

annum.

Yitfe

Cognitainiperatorisnequitiaomnisltalia
iniit,

per suos exarcbos, duces,

consilium

ut sibi eligeret imperatorem,

et

aliosque ministros insidiatns est imperator; sed

Constantinopolim duceret.Sed compescuit taleconsilium Pontifex, sperans conversionem principis .

Infra
:

pro

iliins

derati,

defensione Romani et Langobardi pie foeipsum conjnnctis viribus ab corum dolis ac

Ne

desisterent ab ainore vel fide

Romani

insultibus
fratres

incohnnem servavere
fidei

catena

constrinxerunt

Una se quasi Romani atque

illum

imperii admonebat.

Longobardi, desiderantes cunctimortem prodefensione Pontificis sustinei"e gloriosam,

12.

Historici

nunquam

seculi

Eujus rebellionis innocensfuit Gregorius. quidcm Grajci, Theophanes eumque Zonaras et Cedrcnusscribunt Gregorium II
atque Italiam, cffiterasque Occidentis pro-

passuri perferre moiestiam, pro flde vera et Cbri-

Romam
Verum
est

stianoruni certantes salute ,

Pontifex vero, ut subdit

inquit

Anastasius.
gratias
:

vincias ab obedientia imperioqueLeonisabduxisse.

idem Anastasius,

Anastasius, ct Paulus diaconus, ut videre

et

voluntati

populi refcrens pro mentis proposito

apud Baronium num. 24

seqq. verius assefide

blando omnes sermone, ut bonis in Deum proDcerent actibus, et fide persisterent, rogabat; et ne desisterent ab amore et fide Romani imperii admonebat.

runt,
bita

eum

populos in

officio et in

imperio deex haeresi a

continuisse. Quare ut recte Marca lib. 3 de

est,

Concordia cap. 11, cxistimandum

Sic

cunctorum corda molliebat,

.

et

dolores
erat

Gregorio damnata occasioncm quidem sumpsisse

Italos pellendorum ducum ab iinperatore constitutornm,et vectigalium retinendorum sed ille tan;

continuos mitigabat
Gregorio
II,

Imperator

infensus

non solum ob novas opiniones, quas bic rejiciebat sed etiam quod novnm censum agi in Romana provincia non pateretur, indeque eum
;

tum

abtuit a

rebellione fovenda, ut

exarchum

in

per

Marinum

spatbariuni

deinde vero per

interfici curavit
:

Paidum

patricium

ducem Romanorum et exarcbum

,

integrum restituerit. Graeci vero scriptores, qua; divcrsis temporibus accidere, velut in unam fascein congessere, remque totani ad Gregorium II retulere; licet ejus origo tantuin inde petidebeat, pras-

Paulus vero exarchus

inquit

Anastasius, imperatoris jussione,

eumdem

Ponti-

ficem

conabatur interficere, eo quod censum in provincia ponere prajpediebat Erat census ille ca.

terquam quod historici Graeci de rebus in Occidente gestis plerumque parum edocti.
13.

Gregorius 11 Caroli Martelli

II

opem im-

pitatio ei similis

qnam

Sicilis et Calabriffi indixit

:

plorat adversus Langobardos.

Adnum. 41 etseq.
III papae, ubi ait, abimperatore eh-

de qua hisverbis loqnitur Theopbanes Tributum imposuit in ca|)ita terlia} partis populorum SiciliaB
atque Calabria)
\ 1
.

Gregorius

auxilium per

Langobardis vexatus Caroli Martelli litteras imploravit, quod unns nos

nihil opis

edocet Anastasius in Vita Stephani

Misso deinde edicto, quo

piebat, Gregorio
faria;
II

Provincice ItalicE ab imperatore deficiunt.

hunc Pontificem, cum

imagines dejici praecigratiam suam pollicetur, si ne;

definitioni subscriberet alioquin suo gradu quantocius pellendum minatur. Gregorius statim se adversus hostilem princii^is animum parat, mo-

cere posset adversus Aistidphum Langobardorum regem, exemplo Gregorii II et Gregorii III ac Zachariffi praedecessoruni suorum, qui Caroli Martelh

opem

oraverant,

Stepbanum

III
:

a Pippino rege, per

netque Pentapoleos

et

Venetiarum exercitus, ut ab
:

ea impietate sibi caveant

Igitur permoti Penta-

Venetiarum exercitus jussioni imperatoris restiterunt, et nunquain se ejus Pontificis condescendere neci dicebant: sed quod pro ejus magis defensione virihter decertarent . Omnium
et

polensium

Et dum ab eo auxilium postulasse (scilicet Aistulpho) nibil bac de re obtineret, cernens praesertim et ab imi)eriali potentianullum esse subveniendi auxiliuin, tunc quemadmodum prae-

litteras

decessores ejus beatte memoriaedomnusGregorius,

et

Gregorius alius,
Carolo
est principi)

et

domnus

Zacharias beatissimi

Pontifices
(id

excellentissimce

memoriae

regi

nientes ad Ponlificem

tuendum

inclinato!,

ab exar-

Francorum

direxerunt, petentes

GREGORII
sibi

II

ANXUS

13.

CHRISTI 720.

3G1

(]iias ct ipsi in

subveniri pro|)ter oppressiones ac invasiones, hac Romanorum provincia a nefanda

ijente

donis ducis liajoaria;.

ter

Ad

num.

43.

Hoc

circi-

anno 5. Ina, Occidental. Saxonum

rex, qui an.

Langobardorum
per

perpessi sunt. Ita

modo

et

DCLXXxix regiuira inierat,

annis

cum

triginta et
illius

septem
(relicto

ipse venerabilis pater divina gratia inspirante

clam

imperium

tenuissot gentis

quemdam Peregrinum

suas niisit litteras Pip-

inhgerenti

pino regi Francorum nimio dolore huic provinciae conscriptas . Baronius, qui ad istum

beatorum Apostolorum Gregorio PontiQcalum tenenle profectus est, inquit Beda

regno), ad limina
lib. S, cap. 7,

qui

eum

vocat

Huu, cujusque verba

in Dci rebus fuerito,

Anastasii

locum aniraum non

adverterat, videns

recitat

Barouius.

Quantus

continuatorem Fredegarii, seu, ut ipse eum vocat, auctorem Appendicis ad Historiam Gregorii Turo Eo tempore bis a Roma nensis cap. 1 10 scribere Sede sancti Petri Apostoli beatus papa Gregorius
:

inquit Westmonasteriensis, indicio sunt leges ad

corrigendos mores in populo

lata>,

iu

quibus vivum

ad hoc tempus puritatis sua; resultat speculura. Indicio sunt monasteria regiis sumptibus nobiliter
excitata, pra;cipue Glasconiense nostris
,

clavesvenerandi sepulcri,
et

cum vinculis sancti

Petri

quoque

die-

muneribusmagnis

et inflnitis,

legationem, quod

visis temporibus fuit, memorato principi destinavit , cx illis verbisdeduxit, ex duabus his legationibus alteram a Gregorio II, alteram a Gregorio III ad Carolum Martellum directam essc. Cumque certum sit anonymum loqui de dujilici legatione uno eodemque tempore aGregorio III ad eumdem Carolum missa, ut anno dccxl

antea nullis auditis aut

bus iusignissimura etc. Adfuit consilio pater AIdhelmus, cujus ille prcEcepta audiebat humiliter,
suscipiebat granditer, adiraplebat hilariter. Extant
eae leges,

pars

quidem

in torao

Concil. Spelraanni,

integrae vero in Chronico Joannis Bromtonis, distinctae

iu Capitula lxxx.
lib.

De Ina rege

scribit

Huntindivisit

doniensis

Vicesimo anno regni sui

videbimus, hinc factum, ut viri eruditiBaronii sententiam rejecerint, ac scripserint, Gregorium III primum fuisse ex Romanis Pontiflcibus, qui auxi-

episcopatura Westsaxonia; in duo, qui unus esse solebat. Partem Orientalem a sylvis tenuit Daniel,

Occidentalem Aldhelmus, sauctitate

illustres,

de

quibus suis
cap. 19, qui

locis

locuti

sumus. Beda vero

lib. 5,

lium Fraucorum adversus Ecclesiae persecutores cxprimere studuerit. Eos in ea sententia confirmavit,quodBaronius auno dccxl, num. 19, opinionem suam magis explicans dicat, priorcm legationem non advcrsus LangobardoSjScdadversushaereticura
iiii[)eratorera

idem ac Huntindoniensis narrat, refert Danielem adhuc in vivis fuisse, cum ipse suam His-

toriam scriberet.Est is Daniel ille, ad qucm sanctus Bonifacius scribit Epistolam a Baronio num. 49 et seq. recitatam, ipscque Daniel ad Bonifacium Epiet seqq. relatam dcdit. uxor huic pcregrinationera illani Romanam persuasit, cique iu ea comcs fuit, ut scribit Malmcsburiensis lib. 1 de Gest. Reg. Angl. cap. 2. De Ina et Ethelburrja anno dccxl sermo redibit. Eum tamen non diu post currentem annum

missaniesse, posteriorera vero a Gre-

stolam ibidem

num. 44

gorio

III

diixctara ad
;

reprimeudum Langobardo-

Ethelburga

Ina;

rum furorem

ac pra;terea sedente (ymjorio II, ab

eodem Caro/o reciprocam legationem missain essc, non vero sedente Gregorio III, quod Carolus Martellus post susceptam postremara legationera vita fun-

ctus fuerit.
14.

Nullam ad eum legationem mittit. Quare cuin constaret, Carolum Martcllum post
susceptosGrcgorii

vixisse, indicat Beda, qui

riaui absolvit, nec

cessit

anno dccxxxi suam Histoamplius ejus merainit. \i\x suc-

suosad illum dcstinasse, haec Baroiiii fentenlia sectatores non habuit. Gregorium lamen II anno incerto ad Carolum
III

legatos vicissim

Ranulfo Cestrensi
facit

Ethelardus cognatus ejus, ut deducitur ex lib. 5, cap. f>4. Profectio Rouiana

Martelluin confugisse, laudata Anastasii verba nos

dubilare non patiuntur.

Ad

euni

quidcm nullam

legalionem misit, cura continuator Fredegariilaudatus lo^juens de Icgatione a Gregorio III ad eum-

Theudonis II Bajoariie ducis, cujus mentionem num. 43 Barouius, an. dccxvi suscepta, ut ibidem docuimus. A 10. S. Bonifacius considit Grerjorium II. num. 43 ad 49. Sanctus Bonifacius Gregorium II de variis qua;sliouibus per litteras cousuluit, ad

dem
Sed
teras

raissa, reni

novam

fuisse ct

inauditam tradat.
per occultas
lit-

quemadmodum StephanusIIl

Auaslasius loco citato,

auxilium a Pippino rege jietiit, ut lcslatur ila etGregorius secundus vel tlam ad Carolum Martellum refugit, vel cerle ejus subsidium, nulla niissa legatione, imploravit. Quid tunc inter Gregorium II ct Carolum Martcllum conveiitum fueril, nullus anti(]uoruin memoria; prodidit, sed Grerjorinm Caroli auxilium expoposcisse,
in duhiuni revocaii

quas Pontifex respondit Epistola data X kalendas Deccmb., iraperante piissimo domino Augusto Leone a Deo coronato magno imperatore, aiino x imperii cjus; sed et Constanlino magno imperatore, regni ejiis anuo vn, Indictione x, uleoquc boc Cliristi anno, quo Indiclio x kaleud. Scplemb. inchoata. Sed Baronius, qui Leoiiis imperium ab

nou

potest.

Locus continuatoris

anno dccxvi auspicatur, annum Leonis xi iu marLeonem giiie reponit;cum indc deducendum sit, aiino uiio tudius imperium iniisse. Mariauus Scotus
haiic Epistolain Icgeral.
ait
:

Fredegarii

loco a iiobis exponctur, anno nenipc dccxl, quo juxta Baronii ordiiiem de duabus lcgationibus a Gregorio III ad

a Baronio

recitatus suo

Ad

aiiiiuni
II

enim nccxxvii
iinperatoris

Epislola Gregorii papa;

ad Bonifacium ar-

cliicpiscopum, data

kaleiul.

Dcccmb.

Carolum Martcllum
15. Perefjrinatio

niissis

vcrba faciam.
rerjiset

liomanaS. Ina

Theo-

Leonisx, scd ctCoustaiitini regiii anno ix, ludict.x. Vcrum lcgendum , Constantini regni anno vii, et
46

TOMUS XI i.

36/
candos
Italos

GREGORII

II

ANNUS

14.
sed

CHRISTI 727.
e

ad obcdientiam impcratoris. Germa-

tantummodo
in

Scriptura probaturum, nihil

consistere, scd
licere

nus cnimlitteris scriptisrcpreliendebateos, quodita

pcnitusabimpcratoreresiliijscnt.Extatenimingra^co

divini honoris

creaturis

Codicc Orientalium
Epistolffi

canonum cjusdcm
quo invehitur

S.

Germani
cmc:

fragmcntuni,

in eos, qui

tamen vcncrationem illis cxhibere. Quam sane rem et nos docuimus sic habere, quamque stabiad liler tenemus et coufiteinur. Scripta autcm
Tlieophilum mctropolitam eamdem continct, et nos illi exemplar ilem transmisimus. 7. Ne igitur populo innocenti offendiculum
tribuatur,
in
ait
'

ab iinperio dcscivissent.
ritissimi senis

Magnam

esse sciebat

restimationcm etiam apud Latinos

tolcratus cst igitur tandiu sanctus patriarcha, quan-

diu spes

fuit,

ul aUquid proficeret ad continendos

in fidc inipcratoris subditos Occidentales.

Mos

iste

cium, quo

memoriam redigas divinum judiQuicumque scandalizaveritunum

:

semper

fuit

impiorum principum, non ad suum

scihcet, res sacras colcre, sacras;

ex minimis

istis,

satius ut

submergatur,
:

illi

fuerit.

fincm, ad

Deum

Hoc ergo

charitas

tua cognoscat

et

Epistolam

que personas

sed ob sua

commoda

cogentes

linepostero ordine divina

humanis,

et spiritualia

nostram metropolitaj reddito. Atque per sanclam consubslantialem, et venerandam Trinitatem

temiioralibus inscrvirc, sicque de religione nundi-

nationem turpiter exercentes.

fide
5. Qui antcm rcstitcrint in hoc pro Cathohca certamine impcratori in Oriente, duo potissimum reperti sunt, ipse Germanus Constanhnopoli-

tanus ei)iscopus,
;

et

Joanncs Damascenus in Syria

hoc jubeo, ut nisi facias, nunquam sacrum officium amplius administrare possis. Nam si admonitionibus niliil profccerimus, certe sententioe austeritate (quantum potcrimus) lcdeterrcre cupimus, ne Dei subdaris judicio . ILtc ad Constantinum episcopum Germanus, qui disccptationem habuerat jam
ante

monacluis uterque enim scriptis suis pro facultate studuere confodere monstrum hoc. De Germano, prxter illa qua; dicta sunt, fidcm faciunt paucae ex multis quai repcriuntur scripfai ab eo Epistoke, recitata; in quarta Actione Nicicni posterioris Concilii,

cum codem Theophilo jam iu crrorem lapso quam quidem disputationem, et ejus conversionem recitat idem S. Germanns in Epistola ab ipso scripta ad eumdem Joannem Synnadon metropolitanum, quam tibi utreddamus, a nobis nccessitas
:

quibus ostenditur conatum esse stantes firmare, labantes roborare, lapsos vero in statum pristinum restituere Epistolam enim in primis
:

exigit

argumcnti. Sic enim se habet

dogmaticam

scripsit

ad episcopos

quo

omnes
qui
:

adversus hffiresim
intcr
alios

in officio contineret,

quam

Epistolam sanctitatis tua Tarasius gloriosus patricius nobis tradidit, in qua de Theophilo episcopo Nacoliffiscriptuin fuit. Significamus autcm hoc priusquam a sanclitate tua accepissemus litte8.

eo erant errore aspersi occultare conabantur

Tlieophilus

ut
:

ras, nos ii)sum

mctropolitanus Nacoliai

pcr hunc enim disscminasse imperatorem hseresim querela fuit Orlhodoxorum in Nicreno Concilio, ab

eoque

novitatis luijus

sumpsisse initium tradunt

poenitcntiam simulasse,

Theophilum convenisse, perscrutaqusnain iliius mens, qua;ve senteiitia in causa illa, de qua audicramus, esset. Hanc autem nobis apologiam objecit (oportct autem, ut tue sanctilali oinnia pro mediocritate mei ingenii scribam)
tosque,

quem convictum

crroris

dicebat se

instructum sacra Scriptura dicente

ostendunt Germani litlerae ad Constantinum episcopuni Nacolii! data?, qua? sic se habent * 6. Joannes amanlissimus Synnadon mctro:

NuIIam facics simililudincm ad adorandam illami neque in cffilo desuper,neque super terram. Deinde
dixit
:

Non

oportet manufacta adorare, hoc est, quae

|ioIites

nobis scripsit,
illi

quomodo

lua charitaslitteras

manu hominum

elaborata sunt . Intelligis, leclor,

noslras

non

tradidcrit.
te

diocrcm

jiropter

Qua de causa non medolorem concepimus, quod

videris mihi

rcm, quaj
prffisentcs

amorem Dei et charitatem et honomcmbra Christi mutuo sibi debent,

ab imperatore non domeslicos tantum, sed et episcopos in transversum actos. Magna plane fuit ista lcntatio, quum progrederetur impietas regio diadcmate insignita. Nunquam hactenus acciderat in
Ecclesia Dei,
haeretici
,

poslposuisse.

Quam

charilati tua;

ob causam per litteras istas nuntiamus, ut Theophilo

litteras
illi

ut
iis
:

cum

multi

fuerint imperatores

ex

aliquis extiterit haeresiarcha,

ut

Constantino (Nacoliajjmctropolitaiconfestim
tradas,
illique
jiciaris

modo

accidit

augebatur vero inde periculuin,

cum

omnemque honorcm
:

debitum tribuas,

vix aliqua alia hajrcsis essct inveniri, quffi

sibi vindicaret

majorem
quibus
divi-

secundum sacerdotalem ordinationem subquemadmodum quoque sermones nostros

cst eos

ex divina Scriptura auctorilatem,

sit

cum

sexcenta ferme

numerare

loca, in

tua charitas suscepit, profcssaque

secutu-

de non adorandis manufactis, expressum

sit

rum, neque propria; scntentiffi adhaesurum. Novisti enim quae locuti fuerimus, cum me iuvocasti,
ne episcopatu tuo privareris. Promittebas te correcturum ea et confirniaturum, de quibus fldes tua vacillarc dicebatur neque etiam quicquam
:

num mandatum.
9.

Sed

quffi subjicit

Germanus, attende

Cum

vero, inquit, sanctos Cliristi martyres veras Christi margaritas onini honore dignos arbitreinur, et intercessioncs

corum postulcmus
ct

non

potui

illi

non

amplius contumeliffi adversus Dominum aut sanctoruin ejus imagincs dicturum aut facturuin
:

respondere. Christianorum itaque fldem, cultum,

et

adorationcm in ununi

solum Dcum consistere

Estat in Nit;i:n. Conc.

II.

Act. iv.

Matth. xviii. Marc. ix. Luc, xvii.

GREGORII
dixi

II

ANNUS
iis

14.
ct

CHRISTI 727.

365

(quemadmodum
tum ab

scriptiim

est)

tum ab

qui

in ca?lo sunt sanctis

potestatibus,
veritatis

et intelligibilibus incorporuis
iis

qui in terra sunt,quotquot

hominum et Angelorum existimationem in ventre suo concepcrit, et ex se incarnatum gennerit. Etenim ob id eam et vere et proprie veri Dei Matrem vencramur
sibili

viam noverunt.

Quemadmodum

in

omni-

ct

magnificamus,
lifcc

et

quavis visibiU et invi-

bus Ecclesiis sancta laudatur ct glorificalur Trinitasinunica dominatione ct dcitate. Quemadmodum et nos unum Deum confitemur (neque aliquis est pnrler eum, qni cx poteslate illius dominatur per
Sfficulaj

creatura superiorem repulamus.

Ad

sanctos martyres Christi, Apostolos,

prophetas, conservos nostros, et veros Dei miuistros,

tis,

bonis operibus et divina praedicatione verita-

qui ex non existentibus cuncta produxit,

sunt,
et

item

perpessionc pro ipso Deo afflictionum

tam
est,

quffi visibilia

quam

qua? invisibilia) iioc

gloriosos, amicos

Dei veros,

quibus

etiani

ipse

sanctnm Spiritum, sanctam consubstautialem vivificantem Trinitatem, in qua credentes, confitentes baptizati sumus. Quemadmodum tradidit Deus Verbum existens incarnatum, unus e.x sancta et incomprebensibili Trinitate Domifuis noster Jcsus Christus, in nomine Patris et
Patrem, Filium,
Filii et

magnam
et bcatos

loquendi confidentiam dedit, admiramur,

prffidicamus,

fortitudinis

nccnon ad rccordalionem rcctam pro Christo servitutem, similitudincs eorum depingimus non quod de divina nalura participent, per hoc demonstrare volentes, neque dcbitum tantummodo divinrc po-

eorum,

et

Spiritus sancti.

testati ct gloriic
,

honorem
et

illis

tribuentcs,
,

verum

10.

Hic sane crcaturas non adoramus

divince
,

absit
in

desiderium nostrum
affecti

amorem

quo erga eos

neque

cultum

dominationi debitum
absit.

conservos deducimus

Neque principes aut

regem super terram adorantes, a?qualem illis cum Deo adorationem pra^stare videmur. Nam et propbeta' Natiian apparet, in terra
adorasse,

cum
et

esset,
;

David

quanquam bominem
id

regem

neque

tamen ob

reprebensus

Deum

adoravit.

est, quod hominem juxta Ncque imaginum ex cera et colore

sumus, ita declarantes. Nam qux per auditionem taiiquam vera credimus, ha3C etiain per pingibilcm imitationem ad stabiliorem nostram instructionem coUocamus. Quando et ipsi sancti Dei in unum et solum Deum cullum adorationis, et glorificationem ac procreationem conservantes, pro Christo sanguinem suuin effuderunt, et ver;c confessionis
12. Hffic

effigiationcm in errorem perfoctionis divini cultus

coronam acceperunt. imaginum apparatus

ratio est,

non

suscipimus.

Non enim

invisibilis

Dei

imaginem,
expres-

quod nos adorationem

prchensibili et

aut simililudinem, autfiguram, aut

formam

incominvestigabili deilate dccentcm, in

in spiritu et veritate

sam

quin etiam ipsorum sanctorum Angelorum

ordines neque intelligere neque inve:

pricstanles
stigare

sed quando unigenitus insinu Patris existens, suam creaturaiii ex mortis addictione revocando, Palris etsancti SpiFilius, qui

omnino possumus

manufactas imagines, aut in o|)era homimim arfe facta, aul in ea qua; subsuntDeo, sive visibiliasint, sive invisibilia, transferre studeamus; verum utdilectionein nostram, quam juste in sanctos Dei servos habemus, per istum modum exhibeamus. Et
per lionoralionem illorum, in
gloriticatus est,

bomo fieri dignatus est, non alinos carnem et sanguinem assumens, el ut inquit magnus Apostolus- Peromnianobis simiiis
ritus beneplaciio

eum

qui per

illos

ter ac

factus,

c.xcepto

peccato. Igitur bumanitatis

illius

quiquc illos glorificavit in confessionem potentiaj suk Christum glorificationem et cultuin referimus ita ut nos iiiiilatores fortiludi:

ciiaracterem, ct juxta

carncm

indiscrettc liominis

iiis

corum,

et dilectionis

erga

Deum

pcr boiiorum

formtc imaginem figurantes, ipsius incomprelicnsibilem deitateni

0[)eruni contra passiones resistentiani fiaiuus.

atque invisibilem (unde ea, qua;

Hunc

autcin csse

imaginum

in Ecclcsia Dei

nostrui fidei pncci[)ua sunt, nascuntur) ostendere

nequimus. Non cnim juxta pbanlasiam, et umbraticc nostrani naluram sibi univit, ut (|uidam cx
veteribus
rcipsa
cejito

usuin unusiiiiisque pcrhanc instructionem coguoscat, neque ;iliunde nos spcm salutis sivc in hoc

mnndo,

sivc iu fuluro sicculo exspcctare, nisi

qiii

ab

baereticis erraiitcs tradiderunt

vcruni

unigenito Filio Dei,

simulcum
:

Palre et S[)iritu
jiliiid

vereiiuc liomo pcrfeclus pcr oinnia, cx(quod nobis ab liostc insitumcst) peccato, fac-

sanclo divina dona largitur

nicii,

non euiin

no-

per quod salvari

csl.

qucamus ab
et

homiiiibiis,

tus est.

datum

At

si

Domini
ejus

Salvatoris nostri, itein

Dei[)ar;e,
;

ob causam in fide ccrtisanctai illius carnis characterem iii imaginibus dclineantessalutamus, et cultu et bonore oiniii, quo dccet, dignamur, nec ob aliiid nisi in recordationcm divinitutis
11. a Ilanc

iiitemeratic

Matris

venc

necnon
ctiam
:

sanclorum iniagines salutainus

sed

coiifestim
illos

fidem ct (lis[)Ositionem mcntis erga

habemus

cjus vivificrc et cxpresste humanilatis. Eadeiii ralione et intemeratic cjus jiixta carneni iMatris sanct;c
Deiparffi Viiginissiiiiilitiidinemrcferiinus,liocmodo

Dcuin sine [irinci[jio, sinc Bnc, qui factorem nostrum oinnia in iiiaiiu sua habcl et omiiis creaturaj, et verc Salvatorem, baben,

unum

lein

potestatcm in coclo et

iii

terra,

[)ro

gencre
pro geit;i

ostcndentes, quod nuilierjuxta iiaturam existeiis.ct

hiimano homiiicni faclum agnosciinus.

aiitem cl
iierc

Ancillaiii

anoslra massa haudquaiiuaiii

IcnijCloiiinia

alieiia, Dimiiu invisibioiniiiiiiii,

matrcm

illius

existentem, verc

maiiu suacoiiliiiciilcm ultra

*

nostro

inlercedcnlem

[)ra;seiilissinie,

iit

Doininus
'

(|uideiii nostersalutciudis[)eiiset,

iUa vcro

3. neg.

I.

Ilcbr. IV.

iiKiterno allcclii [)ro nobisposcal, agiiosciinus.

San-

GREGORII

II

ANNUS

14.
sed

CHRISTI 727.

candos Italos ad obcdientiain impcratoris. Germanus enim litteris scriptisrepreliendebat cos, quod ita pcnitus ab imi)cratore resiliijsent.Extatenim in gra!CO Codicc Orientalium canonum cjusdcm S. Germani Epistoloc fragmcntum, quo invebitur in eos, qui

tantummodo
in

Scriptura probaturum,
consistere, sed

nihil

divini lionoris

creaturis
illis

hcere
sane
stabi-

iamcn venerationem

exhibcre.
Scripta

Quam
autem

rem
liter

et

nos docuinius
et

sic

habere,

quamque

tenemus
illi

confitcmur.

ad

ab impcrio descivissent.
ritissimi scnis

Magnam

cssc scicbat

eme:

Tbco[)!iiIum

sestimationcm etiam ainid Latinos

nos

toleratus est igitur tandiu sanctus patriarelia, quan-

7.

metropolitam eamdem continet, et exem[ilar item transmisimus. Ne igilur popuio innocenti offendiculum
in
ait
'

diu spes

fuit,

ut aliquid proficeret ad contincndos

tribuatur,

in fide imperatoris subditos Occidcntalcs.

Mos

iste

cium, quo

memoriam rcdigas divinum judiQuicumqne scandaiizaveritunum

:

semper

fuit

impiorum principum, non ad suum

scilicet, res

ex minimis

istis,

satius ut

submergatur,
:

illi

fuerit.

linem, ad

Deum
;

sacras colere, sacras-

Hoc ergo

cbaritas

tua cognoscat

et

Epistolam

que personas

sed ob sua

commoda

cogentes

linrpostero ordine

divina

lumianis,

et spiritualia

nostram metropoiita; rcddito. Atque per sanctam consubstantialem, et venerandam Trinitalem

temporalibus inservire, sicque de veligione nundi-

nationem turpiter exercentes.

5.

Qui autcm rcstiterint in hoc pro Catbolica

iii

fide

certaminc imperatori
rcperti sunt, ipse

Oricnte,

duo

potissi-

mum

tanus episcopus, et

Germanus ConstantinopoliJoanncs Damasccnus in Syria

hoc jubeo, ut nisi facias, nunquam sacrum offlcium amplius administrare possis. Nam si admonitionibus nihii profcceriinus, certe sententice austeritate (quantum poterimus) tedeterrere cupimus, ne Dei subdaris judicio . Hocc ad Constantiunm episco-

monaclius ; utcrque cnim scriptis suis jtro facultate studuere confodere monstrum boc. De Germano, pra^ter illa quaj dicta sunt, fidcm faciunt pauc ex multis qua3 rejicriuntur scripta3 ab eo Epistoi;e, recitatK in quarta Actione Nicocni posterioris Concilii,

pum Gcrmanus, qui disceptationcm habuerat jam ante cum eodem Tiicophilo jam iu errorem lapso quam quidem disputationem, et ejus convcrsionem recitat idem S. Germanus in Epistoia ab ipso
:

scripta ad

litanum,
cxigit

quibus ostenditur conatum esse stantes flrmare, labantes roborarc, lapsos vcro in statum pristinum restituere Epistolam enim in primis
:

eumdeni Joannem Synnadon metropotibi utreddamus, a nobls nccessitas argumenti. Sic enim se habet

quam

dogmaticam

scripsit

ad episco[)os

quo

omnes
qui
;

Epistolam sanctitatis tuce Tarasius gioriosus jiatricius nobis tradidit, in qua de Theophilo cpisco|io Nacoiiaiscriptuin fuit. Signiflcamus autem
8.

advcrsus hffiresim in
inter
alios

officio contineret,

quam

eo erant errore aspersi occultare conabantur

ut
:

Theophiins metropolitanus Nacoiiai

per hunc enim disscminasse imperatorem liaercsim

querela

fuit

Orlhodoxorum

in Nica;no Conciiio,

ab

eoque

bujus sumpsisse initium traciunt quem convictum crroris poenitentiam simuiasse, ostendunt Germani littcrae ad Constantinum epinovitatis

priusqnam a sanctitate tua accepissemus littenos ipsuni Theophilum couvcuisse, perscrutatosquc, quffinam iliius mens, qucxve sententia in causa iila, de qua audieramus, esset. Hanc autem nobis apologiam objecit (oportet autem, ut tufe sanctitati omnia pro mediocritate mei ingeniiscribam)
Iioc

ras,

dicebat se

instructum sacra Scri[)tura dicente

scopum
6.
jioiites

Nacoiia; data?, qnaj sic se babent

'

Nullam facies similitudinem ad adorandam illam) neque iu caelo desupcr,neque super terram. Deinde
dixit
:

Joannes amantissimus Synnadon metro-

Non o[)ortetmanufacta

adorare, boc est, quae

nobis scripsit,
ilii

quomodo
dolorem
et

tua cbaritaslitteras

manu bominuni

eiaborata sunt . Inteliigis, leclor,

nostras

non

tradiderit.
te

diocrem propter
videris miiii

Qua de causa non mcconcepimus, quod

charitatcm
et iiono-

amorcin Dei

ab imperatore non domesticos tantum, sed et episco[)os in transvcrsum actos. Magiia pianc fuit ista tcntatio, quuni progrederetur impietas regio dia-

rem, qua;
[irffisentes

mcmbra Christi mutuo sibi debent, [lostposuissc. Quam ob causam per htteras istas
charilati tuse

dcmate
hceretici

insignita.

Ecciesia Dei,
,

ut
iis
:

Nunquam hactenus cum muiti fuerint

iiide

acciderat in

imperatores
ut

nuntiamus, ut Theo[ihi]o
litleras

ex

aliquis extiterit haeresiarcha,

Constantino (Nacoiia3)metropolitfficonfestim
tradas,
iliiquc

modo

accidit

augebatur vero

periculum, cura

oninemque lionorem iiii debitum tribuas, secundum sacerdolaiem ordiiiationem subjiciaris: quemadmodum quoque sei'mones nostros
tua charitas suscepit, [irofessaque
cst eos

vix aliqua alia ha;resis esset inveniri, quae

sibi vindicarct

majorem
quibus
divi-

ex divina Scriptura auctoritatem,

sit

cum

sexcenta ferme

numcrare

loca, in

secutu-

de non adorandis manufactis, expressum

sit

rum, neque propricc seutentiae adhaesurum. Novisti enim qua; iocuti fuerimus, cum me invocasti,
ne eiiiscopatu tuo privareris. Promittebas te correcturum ea et coufirmaturum, de quibus fiilcs tua vaciiiare dicebatur nei[ue ctiam quicquam
:

num mandatum.
9.

Sed qua; subjicitGcrmanus, attende

Cum

vero, inquit, sanctos Christi martyres veras Christi

margaritas omni honore dignos arbitremur,

tercessiones coruni [losluiemus
:

ct in-

non potui

ilii

non

am[)iius contunieiia; adversus

Doniinum aut san:

rcspondere. Christicinorum itaquc fldem, cultum,

et

ctorum cjus imagines dicturum aut facturum

Extat in Nica;n. Conc.
\ct. iv.

adorationem

in

unum

et

solum Dcuni consistere

II.

Mattli. xviii. Marc. is,

Luc. xvii.

GREGORir
(lixi

11

ANNUS
iis

14.
et

CHRISTI 727.

36.5

(quemadmodum
tum ab

scriptiim

est)

tum ab

qui

in ca^Io sunt sanctis

potestatibiis,

et intelligibilibus
iis

incorporeis

qui in terra sunt,quotquot

hominum et Angelorum existimationem in ventrc suo conccpcrit, et ex seincarnatum genuerit. Etenim ob id eam et vere et proprie veri Dei Matrem veneramur
sibili

veritatis

viam noverunt.

Quemadmodum

in

omni-

et

inagnificamus,

et

quavis visibiU et invi-

bus Ecclesiis sancta laudatur et glorificatur Trinitasinunica dominatione ct deitate. Quemadmodum

ct

creatura superiorem reputamus.

Ad

liBec

sanctos martyres Christi, Apostolos,

nos

unum Deum conGtemur

eum, qui

(neque

aliiinis

est

prophetas, conservos nostros, et veros Dei ininistros,

tis,

prffiter

ssecula^ qui ex

ex potestate illins dominatur per non exislentibus cuncta produxit,

bonis operibus et divina praedicatione verita-

item

perpessione pro ipso Deo afflictionuin

tam (]ux
est,

visibilia sunt,
et

quam qux

invisibilia)

hoc

gloriosos,

amicos Dei veros, quibus etlam ipse

[iraidicamus,

sanctum Spiritum, sanctam consubstantialera viviflcantem Trinitatem, in qua credentes, confitentes baptizati sumns. Quemadmodum tradidit Deus Verbum existens incarnatumj unus ex sancta et incomprehensibili Trinitatc Dominus noster Jesus Christus, in nominc Pairis et
Patrem, Filium,
Filii et

magnam
et beatos

loquendi confldentiam dedit, admiramur,

nccnon ad recordationem rectam pro Christo servitutem, similitudines corum depingiinus non quod de divina natura [larticipcnt, per hoc demonstrare volentes, neque dcbitum tantummodo divinai poforlitudinis

eorum,

et

Spiritus sancti.
,

tcstati el glorias

honorem
ct

illis

tribuentes,
,

verum

non adoramus absit neque cultum divina dominationi debitum in conservos deducimns absit. Neque principcs aiit regem super terram adorantes, ffqualem illis cum Deo adorationem pra?stare videmur. Nam et propheta Nathan apparet, iii terra cum essel, David adorasse, quanquam hominem et regem nequo tamen ob id rcprehensus est, quod hominem jnxta Deum adoravit. Neque imaginum ex cera et colore effigiationem in errorem perfectionis divini cultus suscipimus. Non eiiim invisibilis Dei imaginem,
iO. Hic sane creaturas
, ' ;

desiderium nostruiu
afTecti

amorciii

quo erga eos

sumus, ita declarantes. Nam qua? per auditionem tanquam vera credimus, haic etiam per pingibilem imitationem ad slabiliorem nostram instructionem coUocamus. Quando et ipsi sancti Dci in unum ct solum Dcum cultum adorationis, et
glorificationem ac procreationem conservantes, pro

sanguinem suum cfi^udcruut, et veraj concoronam acceperunl. 12, Haec imaginum ajiparalus ratio est, non quod nos adorationemin spiritu et veritate incomChristo
fessionis

aut siniilitudinem, autfiguram, aut

formam

expres-

sam

quin etiam ipsorum sanctorum Angelorum

prwstantes ordines neque intelligei'e neque investigare

Filius, qui

invesligabili deitate dccentem, in manufactas imagines, aut in 0[>era hominiim arte facta, aut in ea qux subsuntDeo, sive visibiliasint,

prehensibili et

sed quando unigenitus insinu Patris existens, suam creaturaui ex mortis addictione revocando, Patris etsancti Spi:

omnino possumus

sive invisibilia, transferre

studeamus; verum utdijuste in sanctos Deiser-

lectionem
[ler

nostram,

quam

vos habemus, per istuin

modum
iu

exhibeamus. Et
qui per
illos

rilus beneplacito

homo
et

fieri

digiiatus est,

non

ali-

honorationem illorum,

eum

sanguinem assumeiis, el ut inquitmagnus Apostolus^ Peromnia nobis similis

ter ac
:

nos carnem
excepto

glorilicatus est, ([uique illos glorilicavit

in confes-

factus,

peccato. Igitur humaiiitatis

illius

ciiaracterem, et juxta
forina;

carnem

indiscretic

hominis

sioncm [lotentia; suk Christum glorificationem et cultum referimus ita ut nos iiiiitalores fortiludinis corum, et dilectionis erga Dcum [ler bonorum
:

imaginem

figurantcs, ipsius iiiconiprohen-

o|ierum contra passiones

resisteiiliani fiaiiius.

sibilern deitatem

atquc invisibilcm (unde ea, quai

Hunc aulem

esse

imaginum

in Ecclesia Dei

nostraj fidci

pra-cipna sunl, nascuiitur) ostendere

tice

ncquimus. Non enim juxta [ihaiitasiam, cl umbranostram naturam sibi univit, ut quidam ex
veteribiis
iei[)sa

usuin unusquisque pcrhanc instructioiiem cognoscat, ncque aliundc nos s[)em salutis sivc in hoc niiindo, sive iii futuro skcuIo cxspcctare, nisi ab
unigenito Filio Dei, qui siniulcum Patre ct S|iiritu
saiiclo
iiieii,

hajreticis errantcs tradiderunt

verum
ex-

vere([iic

liomo perfectus pcr

oiiniia,

(liviiia

dona largitur
salvari
si

non enim

aliiid

no-

ce[ito

(quod nobis ab hoste insitumest) peccato, fac-

per ([uod
esl.

queamus ab
vertc

hominiluis,

tus cst.
11. a

datum

At

Domiiii et Salvaloris nostri, item

ejus
Dei|iai\Te,
;

Hanc ob cansam

in fidc ccrtisaucla! illius

inleincratae

Matris

necnon
etiain

carnis charactercm in imagiiiibus delineantessalu-

saiictorum imagincs salutamus

sed

coiifcstiiu
illos

tamus,

et

cullu et honore oinni, ([uo (lccct, dignaaliud nisi in recordationem divinilatis

Ddern et dis[iositionem meutis erga

mur, nec ob

unum Dcum
in

sinc

[iriucipio,
,

liabemus sine fine, qui

nostruiu

ejus vivifica; et expresste humanitatis. lione el intemeratie ejiis jiixta

Eadem

ra-

omiiia
cl

inanu sua habel

cl vere

factoreiii

carnem Matris
naturam

sancttc

omiiis creaturaj,

Salvatorem,

haben-

Deiparaj Virginissiiiiililudiiicmreferimus,liocmodo

tein

ostcndentes, (juod mulicrjuxta

existeiis,ct

potestalcm in ca;lo et in tcrra, pro geiiere hiimano huiiiineiii factuni agiioscimus. Ancillam

anostra massa haiidquaquam aliena, Dcuminvisibi-

aiitem ct

matrem

illius

cxistcnteiii, vere

pro geiia
iit

lem,ctomnia
'

iiiaiiu

suaconlinciitcm

iiltra oiiiniimi,

ncrc uostro
matcriio

iiitcrcedciilciii

|iricseiitissimc,

Ddiniiius ([uideiii nostcrsaluleiiidis[ieiisel,

3. Reg.
1.

illa

vero
Saii-

nebr.

iv.

allcctii [iro

nobis

[loscal,

agnoscimus.

366

GREGORII

II

ANNUS

14.

CHRISTI 727.
et

ctos denique omnes tanqiiani conservos nostros, etejusdem nobiscum naturaj parlicipes, gratissinios Dci niinistros (ut dictum est) ct liac gratia a Deo donatos, ut beneficia a Deo dala nobis ministrent, curationes, inquam, morborum, etpericulorum libcrationes, quando pcr memoriam eorum invocatio Dci flt, quatenus nobis in bymnodiis, et glorificationibus possibile cst (mcmoria enim eoruni cum

quos citat. Quod autem ad contradicentes improbautes |)erfinet, ista subjicit

15.

hoc
so-

Hoc

igitur cognoscere oportet.

SiC|)ius,

non

lum nunc, verum

servi
et ministri

idque niaxime Judajos

nobis opprobrio vertisse,

cum tamcn

idololatria}

encomio celebratur, ut
cimus.
13. IIa}c igitur
:

ait

Scriptura

'
)

agnos-

non sane aliam ob causam, quam ut fldem nostram inviolatam contaminent cum autem in manufacta invehuntur, eaque auferrc student, non hoc agunt, ut
vere semper extiterint,
;

divina natura omnibus visibilibus et sensibilibus

omnia Tlieophilo
:

Nacoliae epi-

superior cognoscatur; sed

omne studium,

cultus-

quaj sane et suscepit, et ut scopo proposuimus divina confessus est se servaturum neque quic-

que corum huc

aliud

vertitur,

milient. Sed hos satius

quo divinam naturam hufuerit relinquere. Quidenim

latrantes

quam
igitur

amplius dicturum aut facturum, quod

aliis

quam

canes

sunt

contra

ovile

possit csse ofTendiculo,

auttumultum

excitare. Ha3C

Christi ? Sarracenis

autem (quandoquidem

et ipsi

ea

cognoscens vestra sancta congregatio, illum amplius, nisi ia eumdem errorem labatur, vexare nou pergat, sed tam ipsum cuin lilteris nostris

de re aliquid dicere velle videntur) sufficiat quod in eremo lapidi inanimato sacrificia faciant, accla-

transmissum,
nostris

et

satisfactionem illius condescen-

mentque hac voce, Chobar. quod a patribus acceptum per puerilia mysteria et fcsta peragunt. Christianis vero,

dontia) accipiens,

contenta

esto.

Pro potentissiniis

quibusper universumorbemteri-arum

dominis

et imperatoribus, ut

quam

diutis-

sub

unum

Evangelii

jugum

videlicel

ut Propbeta

sime vivant et victores declarentur, precetur. Oret cliam, ut Cbristianorum [)opuIo paxDei contingat, quai oninem mentem exsuperat . Hactenus S. Germanus ad Joannem Synnadon archiepiscopum de
Tbeo|diilo

inquit) servientibus
est fides

Deo character

propriissimus
etc.

et confessio in

unum Deum,

Hajc

pluribus docens, longe abesse

colant idola, utpote
intuitus

tradit, ut Cliristiani

ad pietateni restituto.

Verum non

ste-

quod nemo sit in Ecclesia, qui sanctorum imagines, alicui earum dicat,

tisse in proposito,

sed in errorem esse relapsum,

gloriatibiDeus, et

Deum

putet, licettamenanteeas

quse sunt dicta testantur, confessioneque Patrum septinicC Synodi constat, adeo per hominem esse

lumina ponat, vel suffiium admoveat, ut moris erat. Additque ex cjusmodi cultu sanctorum fresanctos,
sita},

propagatum errorem, ut idem auctor sit nominatus

tantai blaspbemiai
;

nam

de eo Tarasius in sancla)
:

quentia scalurire solere miracula invocaiiiibus eos quorum sunt imagines venerationi expo-

Synodi Aclione quarla ba!c dixisse reperitur Venerandi fratres (quemadmotium praidixi) inductio peregrinic istius novitatis a prajdicto episcopo Nainitium coepit. Si ratio tantum babeatur episcoporum; vcrum ipse imperator primusauctor ab omnibus declaratur, ut qua3 sunt dicta supecoliai

meminitque de sanctissimaj Dei Genitricis picta imagine in Sozopoli existente, ex cujus mauu unguenti scaturigines emanant. 16. Apponitet inier alia ejusmodi contestatio:

rius docent.
14. Cffiterum

idem

S.

Germanus de primaori-

gine agens eiToris hujus, a Judceis primum, inde a Sarracenis manasse docet, illapsumque eo modo,

quodictum

est, in

Christianos.

xam

scribens Epistolam ad

Thomam

Etenim de bis proliepiscopum

bis fusiusagit.

nem, dicens Scandalizare aliquem, intolerabile et horrcndum judicium aflert illis qui iiitendunt. Nunc autem et iotaj civitaies, et hominum congregationes non parum hac de re tumultuantur. Caveamus omni studio, ne hujus rei auctores simus. Ante omnia vero providenduin esi, ne a senientia permuteris, neex hoc inimici nosiri, ei hostes Crucis Christi supercilium elevent contra fidem nostram, dicantque: HucusqueChrisliani erraverunt nisi enim insiituium suum idololatriam cognovis-

Claudiopolis,

idem

S.

Germanus de

Reciiata est dicta Epistola in posteriori NicoBno Concilio,

quaj ejus fere exordio

ex qua hic pauca' describenda putamus, ut ait Ut fraterna approbatione

:

non sane nunc manufacta abjicerent. Quod ipsum quantum coniumelite subversionisque fidei
sent,

mentem nostram aperiamus,

re
subjicientes, oportere nos

brevibus, quae de ea

nobis cognila sunt, dicemus.

Hkid in primis

observare (considerare), et
Chrisli populo discordiae

omnem vauam novitatem maxime cum in fide in

tumullus
est . et scandali ar-

Christum conciliet, quisquis agnoscere ])oiest. qui semel errarint, eos in viam reducere difficile cst, ut qui a veriiate alienaniur. Quid autem dicere oporiet, cum videamus reges nosiros et imin

Nam

peratorcs ex [iropria erga

staiua salutiferam
erexisse ? etc.

Deum

airectioue pro sua

saeculi

gumentum

suboritur. Deinde in Ecclesiis consue-

Crucem, gloriationem
in sancia Synodo, ubi

tudo longi temporis tenenda

Quod

auteni ad

Uxc

lecta

consuetudinem
clesi;E viguisse

spectat, in principio nascentis Ec-

docel,

usum sacrarum imaginum pluribus eumqueUrmatum non subse(juenli usu tausenteuiiis saiiciissimorum

tum, sed etiam

Palrum,

adeo [)robata sunt, ut secundum ea quae audivissent, subjecerit [)ost veram de his confessiouem anatbematismos in ha3C verba 17. Credentes unum Deum in Trinitate lau:

daium, venerandas iinagiucs veueramur. Qui sic uoncredunt anathema :([ui aliier sentiunt, longe
:

GREGORII
ab Ecclesia
altjiciantur.

II

ANNUS

1A.
))aravil

CHRISTI 727.

367

Nos veteri EcclesiEe legislaNos Patrum statuta conservemus. Nos, qui adcUuit aut aufurnnt aliquitl de Ecclesia, anatliematizavimus. Nos venerandas imagines sationi insistamus.

arma, illa nimirum,qu8e hactenus insacro armamentario sanctae Ecclesia; Catholica; integra asservantur tres illa; videlicet orationes de ima:

lulamus. Nos,
nociastis

(jui sic

nolunt, anatlicmali sulijici-

ginibus inscripta;, qua; pro imaginibus promulgata; Icguntur. Quando autem illa; ab eo fuerint elucu-

nuis. Cbristianorum accusatoribus, videlicet Ico-

anathema. Qui ex Scriptura sancta contra idola dicta in sanctas imagiiies detorquent: anatliema. Qui sacras imagines idola vocant anathema. Qui dicunt Christianos tanquam deos imagines
:

ejusdem sancti testiflcatione, suo loco dicturi sumus. quem 19. Ita quidem nobilis athleta Joanncs
bratffi,
:

si

quis hac ex parte Davidi comparaverit adversus

veritatis

leonem insurgenti, puto quidem scopum

attinget.Quod
ille
'

anatbema. Qui conununionem iiabent cum jis, qui sacras imagines rejiciunt aut contemnunt anathema. Qui dicunt pra^ter Christum aliquem nos a cultu idolorum liberasse anathema. Qui dicere audcnt sanctam Catholicam Ecclesiam idola unquam accepisse analhema . Ha;c tunc ibi dicta, hic autem recitata, quod iisdem scriptis
amplecli
:
: :

ad Saul, necessitate cogente, ista de se magnifice pra;dicaret : Quando veniebat leo vel ursus, et tollebat arietem de medio gregis persequebar eos et percutiebam , eruebamque de
:

ore

S.

Germani

litteris

a Patribus apposila iuerint.

:

Sic

eorum et illi consurgebant adversus me, et apprehendebam menlum eorum ct suffocabam, intcrficiebamque eos. Nam et leonem et ursum interfeci ego servus tuus . Istud quidem et ipse
: ,

igitur (ut vidisti)

primus

coryphaius,

qui contra

Icouoclastas in Oriente
xerit,

vexillum confessionis ere-

Joannes videtur explesse, cum in Leonem Isauricum insilientem in ovile Catholicum insurrexit, te-

scriptis ha;resim

impugnando

Germanus

fuit Constanlinopolitanus episcopus.

18. Joaiines

lator validissimus.

Damascenus contra hceresim belPost ipsum vero S. Joannes

nensque rabidum mcntum, abstraxit ex orc pra;dam, dum ab eo seductos revocavit ad vitam, et reduxit ad caulas ; tunc et ipse Leo exstinctus penitus videri potuit et sutFocatus
ritatis victa
:

tum

potentia ve-

Damascenus, nobilibus parentibus ortus Damasci, doctissimus ipse quidem, cum et Romanam lidem ab incunabulis ab Italo hominc, Cosma nomine, ceu lac purum ebibisset. Hic ubi tempus vidit opportunum intrei^ide prosiliit in arenam, tribus
,

impietas atque prostrata

objicit

fuit. Ifa

Deus

eligit

infirma mundi, utconfundat fortia. Siciuidcm

non imperatorem
exercitibus

adversus imperatorcm
;

cditis orationibus

pro sacrarum

imaginum

cultu,

repugnantcm, sed stylo certantem quo uno potentissimo telo ipsum ita perterriiit, ut quod viribus ditfideret, ad fraudem parandam, qua eum

quo funiculo

triplici
;

in cultu vera; religionis Ca-

tholici tencreutur

eodemque, veluti facto flagello, impii manu Domiui Hageliarentur. Iste quidem ubi accepit ab imperatore promulgatam esse blasphcmiam ad coniodiendum monstrum arma pa,

medio tollcret, improbus se convertcrit. Quomodo autem ista se habuerint, inferius suo loco dicturi sumus modo autem qua; sunt hic breviter enarrata, pariter sincera flde testata, omnique ex parte
e
;

firmata posteris relinquamus.

20. Joannes patriarcha
ejus,

ravit
licet

illa,

quai

tum

ministrabat occasio,

cum

vide-

Hierosolymorum

in Vita

pro defensione sanctarum

imaginum

cultus,

in

condemnationem recens emergentis

erroris coepit

Epislolas scribere ad diversos, per quos esedem in

alios si)argercnlur, sicque fieret, ut ubi coutigisset

scriptam postcris tradidit, habet in primis ista de Joanne post parentis obitum a principe Sarracenorum in aulam importune vocato At
:

quam

vero Sarraccnorum princcps Joannem acccrsens,

sparsum

esse

vcnenum, citoadessetquocurarentur

eum
sabat

primarii consiliarii dignitate ornavit. Recu-

antidotum. Eratenim celebre generis (ut superius dictum

nomen
esl)

Joannis,

cum
tum

nobilitate,

Veruni

autem ille, ut cujus cupiditas alio tenderct. ita tandem coactus est, ut jam repugnare

quod

ferme solus inter Christianos, sicut et ob virtutum cminentiam, qua; solet semi)er libera etiam liostibus dominari, apud Sarracenos venerationem, et principem Sarracenorum primum vindicaverat sibi locum, ut olim Daniel apud regem Assyriorum, vel Joseph apud rcgem ^gyptiorum. Non extant ipsaj quidem dala; hoc tcmpore a Joanne ad diversos Epistola;, sed tantnm mentio de illis habetnr apud Joanncm Hierosolymorum episcopum. Sed quales illEB essent, ex aliis cjus lucubrationibus eodcm argumcnto conscriptis
ipse

pater ejus

in majore, quam ejus pater, gradu constitutus cst. Tum auteni Leo Isauricus Romanum imperium gubcrnabat, (lui advcrsus vencrandas imagines ad rectc de religione sentientcm Ecclesia; ccctum erat tanquara

non

posset. Itaque

dignitatis

leo rapiens, rugiens

nam

et illas

belluina insania

igne comburcbat, etearum adoratores rapiebal ac delebat tyrannica;que impictatis dentibus miserum in modum laniabat. Qua; postquam ad Joaiinis au:

rcs pervenerunt, Elia;

Raptista;

zelum atque cognominis

sui

quisque poterit facile assequi, nempe fuisse aculcatas, ad fericndos advcrsarios Lene dispositas, ct loricatas ad dcfensionem paralas. Salisnamque illa;
visa;

rcprehendendi libcrtatem imitatur, eum videlicct ctiam antc unctionem invisibiliter ungente spiritu, ac verbum Dci vcluti spiritus gladium
incidendi facultate pr;edituiii,ad
tis

fcriiia; illius iikju-

sunt hoc cxordio pugna;, taiHiuam in velila-

dogma, tan(|uam capul amputandiim

I.

objicit.

lionc ad

armandum

lideles

postea vero

cum

for'

lius atquc vclicmenlius ingruilproelium, validiora

Reg. XVII.

368

fiREGORII
ilaqiio, (juibiis notiis erat,

II

ANNUS

14.

CHRISTI 727.

Ad Orthodoxos

pro venc-

per orbem ciuemdam e piorum manibus ad piorum

randaniin iniaginuin
divinaruni
imaginiini

iKiiiore libellos

Episfolares

inanus transirent, sicque recta doetrina confirma-

miltebat, c|uibiis iilud eriulitis?iine denionstrabat,

adorationeni

nccessariain

esse; i])sosc|ue hortabatur, ul aliis

eadem comme-

morarent, suasquc Epislolasomnibus ostenderent: atcjue omni oratione ac studio novus ille veritatis
pugil ad hoc incunibebat, ut EpistoliE suae, velut

Ac Pauli instar omnem correctioneni adliisi non pedibus, at certe per Epistolas terram universam veritatis praidicatione in orbem complecteretur . Hoec de Joanne Joannes. Quse autem bcEC sint subsecuta, et quas Leo imperator in eum sit molitus insidias, suo loco dicturi sumus.
retur.

bcbat, ut

Aimo

iicrioili

C.r;ico-nonian;p C220.

Anno Gregorii

^r.T^ Hispaii. 7G5.

Anno

neglra: 109, inelioalo die 27 April. Fer. i.

Jesu Christi 121.

11 |),i|);c

13.

Leonis

Isauri

imp. 11.

CoDSlantini CopronyiEi

8.

1. Gesta anno superiori occasione sacrarnm imagimim. A num. i ad 5. Tbeophanes aniio Incarnat. secundum Alex. dccxviii, qui kalendis

jdiancs

itaque,

qui Leonis exordium

cum auno

Dionysiano dccxvu recte copulavit, priinum imjierii ejus annum a kal. Sej)temb. de more cum

Septemb. anni
molo,
ait

Christi dccxxv inchoatur, loquens de bello adversus sanctas imagines a Leone imp.
:

anno

civili

inchoavit, et

lia;c

inense Octobri auni

prajcedenlis, (luo in cursu crat aniius x Leonis

Iianc rcbellionem excitatam esse nos edocet.
2.

imp.

Inlerea populi, qui Grajciam et Cycla-

das insulas habitaliant, pio in

cons|)iratione
classe,

Deum
,

moti affectu,

Saraceni Nica;am obsident.

inquit, circa

Tum uno
:

intcr se

facta

parataijue

adversus imperatorem rebellavere,

qui jxartes eoruin

maxima Cosmam
Grcecani-

tenore recitat quas hoc Christi aiino patrata sunt

Porro

a^stivum solstitium hujus

quemdam,
corum

sequebatur, imperio
Isti

Indictionis decinicE post perniciosain illam de propriis

destinantes.

Aciem ducebant Agallianus

civibus reportatain a Leone victoriain,

duo

turinarcha, et Stephanus.

inensis Octo-

bris die

decimo octavo, Indictione decima, ad ur,

Ameraji Saracenicum exercitum adversus Nicaeam Bithyniensium urbem deduxere , et reliqua qua3
Baronius
Miscella;

appellentes coinmisso cuin Byzantinis proelio, navibus artefacto igne combustis sujierantur adeo ut alii circa jirofundurn sub:

bem

iinperatricem

num.
refert,

2 et seq. ex Anastasio et auctore

paucis verbis etiain narrat

incursionein faciunt

qua;que Nicejihorus in Breviario Inde ffistate sequenti

:

inter quos ipse Agallianus, ut erat mersi sunt armatus, seipsum praecijiitavit superstitibus vero ad victorem imperatorcin ultro se conferentibus,
:
:

rursuin Saracenorum equites in

,

Romanorum

fines

Ama?ra

et

Mavia ducibus.
positis castris,

Qui ad Nica^am Bithynioe inetropoliin

Cosinas

et

Steplianus capite plexi

siint.

Ex quo

aliquanto tempore obsidione tentata, re infecta de-

crevit,

impii Leonis sectariorumque ejus malitia oppido adeo ut susceptum adversus pietatem bel-

mum
3.

reversi sunt .

S. Damascenus varia opuscula edidit pro

lum

latius

promoverint

Hanc Historiam narrat

Baronius ex Anastasio

et

ex auctore MiscellBe, quia

ejus teinpore Theophanis Chronicon

nondum

lu-

cem

viderat. Sed
xii

perperam

dicit,

hnec gesta esse

anno

Leonis imp.

cum tam

Anastasius,

quam

Ad num. 18 et seqq. Sanctus Joannes Damascenus nobilibus parentibus iu Syria ortus, califaj Saracenoruin minister, et Damasci prffifecttis, imaginum sacrarum generosus defensor praiter tres Orationes de sacrisiinaginibusadversus
sacris imarjinibus.

auctor Miscellae diserte asserant, contigisseea an.x ejiisdein imperatoris. Ex Chronico vero Theoj)hanis et ex eo auctorem Miscella;, liquel, Anastasium
,

Iconomachos, qua3 jamdiu lucein viderunt, edidit Oralionem demonstrativam de sacris ac venerandis imaginibus, ad Christianos oinnes, adver-

diedecimo octavo, Indictione decima^ reposuisse, quarto decimo kalendas Maias decimce Indictionis; sic enim ha!c rebellio currenti

loco, mensis Octobris

susque imperatorem Constantinum Cabalinum, ac ba;reticos universos a Combefisio in Historia

,

Ha3resis

anno

facta esset;

doceat,

eam ad

cum tamen Theophanes diserte annum superiorem, quo Indictio x

publicatam. In ea Damascenus ha;reticos omnes velut coram provocat, oblatumque fidei libellum ab eorum calumniis
Monothelitaruin
vindicat. Dirigit auteni jieculiariter

kalendis Septemb. auspicata est, pertinere. Theo-

eam Coustan-

GREGORII
tino

II

ANNUS

14.

CHRISTI 727.

369

Copronymo,

eiii

potcrat ciim /idiicia loqiii,

cessit in

episcopatum Leodiensem Florbertus, seu

extra fines

Romani

imperii sub Saracenis in Syria

degens. Vocat Constantinum Cabalnum] ab ec|uino

stercore, cujus odore et tactu

Floribertus aul Florebertus, ejus filius anle clericatum genitus, qui patris vestigia seculus, dice-

homo impurissimus
titulo
,

delectabalur

auclus olim

Copronymi

foedato sacro fonte,

cum

infans intingeretur. Le-

cesim insigni iirudentia et sanctitate gubevnavit. 5. Vitce ejus auctor non fuit ei cequalis. Surius ad diem iii iNovcinbris recitat Vilam sancti
Huberli, auctore

gendae notaj Combefisii in

4.

eam Oralionem.

Moritur S. Bubertus episc. Leodiensis. Baronius anno dccliv, num. 12. obitum sancti Iluberti Leodiensis episcopi consignavit
;

quodam
,

ejus discipido

cel

fa-

miliari, ut ipse putat. scriptam,

Cointius

anno

dccii

postea

tamen

in

Appendice ad tom. ix monuit, eum ad annum DccxxvHi referendum esse (1). Verum Cointius boc

num. 33, et alibi sa?pe, syncbronum et coffitaneuin

interfuisse
asserit.

necab eo dissentit num. 45 anno dccxxvi ubi eum semper auctoreni

, ,

appellat, ac ejus morti

Verum

decepit

virum

erudi-

anno numero 37 et seqq. ostendit bunc sanctum antistitem boc anno ad Deum migrasse. Auctor enim anonymus, qui rjus Vitam scripsit, affirmat illius translationem faclam die Dominica^ anno decimo sexto felicissimi ejus cxcessus (Carolomanni
vero xMajoris-Domus, qui Caroli Martelli
tertio
filius fuit),
Ciiristi

tissimuin

modusloquendiab

iiiterpolatoribus usur-

pari solitus.. Hi enim, ut

alibi

tanquam certam

regulam ad

scriptores coa?taneos ab interpolatoribus, et qui plura post hos siDcula vixere, discer-

jam anno.

Hi

cbaracteres

annum

nendos statuimus, ipsa sspius primigeniorum verbadescribunt, etderebus gestis loquuntur, acsi ipsimet adfuissent, ac tunc vixissent. Quare non

DCCXLiii designant, cujus liltera Dominicalis fuitF,

mirum
eadem

si

auctor

anonymus

Vitte sancti Huberti,

mensis November, cujus tertio die ea a Carolonianuo facta dicitur ia veteribus Annalibus, et a Joanne Placentio in Catalogo antistitum Leodiensium, ad annum iii Carolomanni totus perlinuit,
et

ejusdem auctor verba adhibeat. Quomodo enim anonymusille potuitesse discipulus et cequalis sancto Huberlo cum de secunda ejus translatione Ludovico Pio imperatore
quEe

synchronus

quia Carclus Martellus bujus pater

Octobri anni Cbristi
dccxli.

ol)iit mense Jam vero si annus DCCXLiii fuit post sancti Huberti mortem decimus sextus, is currenti anno mortuus est. Adde quod

Gallias regente
et

anno dcccxxv peracta verba

faciat,

hic
dies

annus praidilus XXX mensis Mail

est

littera

Dominicali E, et

scripturum quae venerabilis antistitis Walcandi (Leodiensis episcopi) et quorumdam aliorum religiosorum virorum veraci re/fltodidicit? Walcandus enim Leodiensem Eccleproflteatur, se ea

incidit in feriain sextam,

qua

anonymo laudato in ejus Vita. Ait enim Rogatu quorumdam iJIustrium virorum Bracbbantum i^errexit, Basilicam novo operc constructam Domjno dedisancti hujus pra;suIismorsconsignatur ab
:

siam regebat, quando secunda haic translatio pra!fato anno die xxi mensis Septembris facta est, ut
certo uos edocet

Jonas episcopus Aurelianensis,

tunc vivens, in Historia secundx hujustranslationis, recitata siec. iv Benedictino part. 1, pag. 393. neque
eniin anonyinus iUc coajtaneus csse potuit sancti Huherti, si centum et amplius annis post Huberti

esset, incidit in

caturus. Peractadedicatione, cuin inde digressus febrim feria prima, migravitque in c;elum, cuin jam se aurora diei sexta feria pau;

mortein ejus Vitam

translalione

scripserit, ct

de posteriori ejus
antiquiori, partim

luluin decrescentibus furva! noctis lenebris, roseo

repra'sentabat splendore, etc.

sermonem

habuerit. Quaeitaciuenarrat

Sanctus Iluberlus

anonymus, partim ab auctore

monastcrium
in saltu

reliquias sancti Lamberti sui decessoris

cum

sede

a Jona accepit. Walcandiis, qui recens Andaginense

episcopali

Leodium

et sacros beati

translulit ex oppido Trajectensi, Theodardi cineres, quos Lainbcrtus

Lcodii sepelieral, idein Ilubertus terra eduxit, ac

populo colendos exbibuit. Nec contentus

sanclissimos decessorcs suos
sibi
tali

duos
officio

cultu, et

Arduennensi el Leodiensi inonasterium sancti Huherti hodie appcllatuin, instauraverat, corpus sancti Huberti Ludovico Pio regnante in ilhid transtulit, (juod conHuentiuin populorum frequenlia illustre, eoruin
dicecesi situm,

suisque diujcesanis conciliasse, idololatriain ex

maxiine, qui rabiosorum

sunt.

canum

inursu contacti

Arduena, e Taxandria, et ex Bracbbante, seu Brabantia, ut nunc vocamus, [lenitus eximlit. Ei suc-

(1) Veleris Chronici Leodiensis auctor vulgatus a P.

Martene Anecdot. lom.

iii,

col.

annnm dccxxx,

die

lii

kal. Julii.

Quamvis autem

scriptor iste reccntior cst, utpote

;

qui opus

1403, obilum S. Huberti consignandum censet circa suum ad annuin Mcxcil pcrducil; adliuc lamen

ea qua; hic scribit ex vetustissimo alii|uo scriptore dcsumpsissc poluit

cuin prajsertim hicc ejus opiiiio cuin vetusto auctore Vit;u hujus sancli optime componi possit. Si enim vir sanctus obiit nocte ante fcriam sextain, ut auctoriste Vita; prodit, oplinie utique afDrmari potuit decessisse
illuDi die lii

kaleoda^ Julias anni dccxxx,

qux

in feriam

quiutam

iocidit.

Mansi.

ToMis

XII.

370

GREGORII

II

ANNUS

15.'

CIIRISTI 728.

GREGORII

II

ANNUS

15.

CHRISTI

728.

S.

Germamim perdere molititr Leo. Anniis

undecima notatus
adest,

proditorcm. Porro dejectionem S. Germani e throno

post

Redcmptoris seplingentesimus vicesimus octavus

Indictione

annum sequentem
3.

conligisse, suo loco dicturi

quo ingraimperatoris

sumus.
Joannes Da^nascemis fratule Leonis obtritn-

vescente magis perseculione Leonis

adversus Orthodoxos, cum ipse praj cajteris sibi adversantcm fuerit expertus S. Germanum episcopum Constantinopolitanum, quomodo eum Ihrono
pelleret,
affectare

catam dexteram miracnloserecrtperat, ac

vindicanda; Catholicce fidei dedicat.
S.

se

totum

Qui igitur

animo
et

agitare

coepit.

Mireris

Leonem

impetu,
agere,

niansuetudinem, non infilire in ipsum devorare (ut cupiebat) sed fraudibus

Germano (ut vidimus) Leo Isauricus tetendit perdcndum euni, idem cum scisset se scriptis Joannis Damasceni fuisse haud mediocriter
insidias ad

laesum

ut in

eum

ulcisceretur, ad fraudes pariter

aliquamque venari si posset, et captare occasionem, ut justo aliquo simulato praetextu, eum a sede dejiceret. Ad scelus operandum idoneum ministrum invenit novum Judam, cjus discipulum
Anastasium, quem ad proditionem faciendam redemit promissione episcopatus ejusdem Constantinopohtanaj Ecclesiso.
2.

se convertit, in

quibus concinnandis ipsi fuit diutius laborandum, quod non haberet pncsentem hominem, nec sua) potestati subjcctum, imo apud Sarracenos, et quideni inter proceres eorum et

principes coliocalum,

nempe

(ut

anno superiori

dictum

est)

a principe Sarracenorum in

primum

locum consiiiarium adscitum. Quodnam autem

Non

prffiterierunt hfpc

Germanum,

ut qui

fraudulentus

homo machinamentum
sic

in

eumdem

divino revelante spiritu, non prwsentia tantum cognita habuit, sed futura prajdixit, quae multos post

excogitarit: accipe a

Joanne patriarcha Hierosoiyprosecuto

:

mitano, res ab eo gestas

annos eidem infelicissimo ventura essent, prout Theophanes docet, qui et illud narrai Contigisse
:

nimirum ut idem Anastasius cum aliquando suum

sequens episcopum ad imperatorem ingredienleni, percalcarit pedibus magno animi fastu oram stolie ad eum ille conversus prophesancti pontiflcis
:

Ubi ab imperatore compertum est (Joannem scilicet scriptis suis luagnopere esse conatum, ut exortam hreresim profligaret) accersitis nonnuliis,
qui

eadem cum

ipso de religione sentiebant (siqui-

dem
ipsis

indignissimeferebatimpietatem suam Joannis

Epistolis traduci, aperteque pervulgari)

dedit, ut imposita
sibi

negotium

ticum hoc
effugiet

j^rfenuntiarit
te

oraculuni, dicens

Non

pietatis iarva,

omni
scri-

tempus a

ingrediendi Duppin, locus

studio atque conatu id agerent, ut per coiioquii

hic publicus erat regiai civitatis populorum frequentiori coetu rcliquis praestans.

speciem, Epistolaai

quamdam

Joannis

manu

Quod valicinium
fuit,

tunc cognitum,

et in

niemoriam revocatum

cum

impleri contigit.

Cum

videlicet Anastasius,

pulso Gerniano, episcopus

sedisset, ex eo

factus

esset,

diuque

quod tyrannum coronasset Arthabasdum Constantini Copronymi cognatum ab eodem Copronymo post tyrannum exstinctum re,

plam nanciscerentur. Quamobrem vitii propagatores nuilum (ut dici solet) funem movere, fraudemque tegere, atque id, quod ipsis imperatum fuerat investigare destiterunt, quoad inventam Epistoiam imperatori tradidissent. Ille autem accitis quibus,

dam

notariis suis

ad imitandum
exprimerent.
ipsi

ipsis

Epistolarum Joannis exemplar proposuit, in hoc nimirum, ut

sententias

gnante, fuit isle magistri proditor Anastasius asino impositus verso vultu, summaque infamia et ludiper Duppin publice circumnobilem pompam ejus episcopatus, ante quindecim ferme annos prophetice cognitam, eidem prainuntiavit sanctus Germanus qui imitatus Chrislum Redemptorem, toleravit perfldum
brio lotius populi

et scriptura; notas et ipsius

ac

verba

Cum

igitur muitos, qui ad

, :

eam rem

ductus.

Tam

jussit, ut

operam navarent invenisset tum denique Epistoiam tanquam ex Joannis persona madipsu impium imperatorem scriplam exararent,

cujus haec sententia esset 4. Salve, imperator. Majestati tuae hocnomine

GREGORII
gratulor
,

II

ANNUS
,

15.

CHRISTI 728.
litteris

371
mandaret,
prius

quod eamdem nobiscum fldem tenes

,

imaginum adorationem
tingi
cisa ha;c

tujpque imperatoriffi prajcellentia! cultuni ac venetribuo. Eaque de causa rationem , quam debeo

solebat, suo cruore perfunditur.

Deinde ex-

manus
est.

Domino

(ut sic loquar) in foro

urbem hanc nostram negligenter omnino custodiri atque Agarenorum prasidium, quod hic est, exiguum et iiifirmum esse.
illud tibi significo,
,

suspensa

Cum autem

advesperasceret, ac Joan-

Quare per

Deum

te obtestor,
,

ut hujus civitatis comingenti

ct

indignationem sedatam atque compressam esse conjiceret, legationem ad eum misit, supplex rogans et obsecrans, atque hujusmodi
verbis utens
:

nes tyranni

miseratione

afficiaris

atque

strenua

Dolor mihi ingravescit, meque intoin

manu

praeter

omnem

exspectationem missa, qua;

lerandum quemdam

modum

excruciat,

neque

urbem sine uUo labore obtinebis. Ad id enim ipse quoque non mediocrem opem tibi afferam quandoquidem et urbs et regio universa in mea pa?ne potestate est . Hac Epistola conscripta, ex eadem animi peralio sese proficisci

simulet,

acerbitatis aculeo levari

possum, quandiu

pra;cisa

mihi manus in aere pendet. Hanc igitur, qua;so, donari mihi jubeas, ut ea humo condita, doloris acrimonia relaxetur. His precibus statim cessit tyrannus ; redditaque est viro justo manus.
Qua accepla, ille ad oratorium, quod domi habebat, ingreditur, pronoque omnino corpore ante divinam imaginem,qu8eDeiGenitriciseffigiem

vcrsitate

impius ilie alteram ad Sarracenorum principem Epistoiam conflnxit hoc exemplo 5. Niliil paco beatius atque amicitia fortunatius esse censeo ac propterea pacis fojdera servare,
:
:

gerebat, provolutus, excisamque

sua;

manum

pristina;

laudabile ac Deo

gratum

est.

Proinde nihil anti-

quius duco,
sanxi,

quam amicitia; foedus, quod tecum firmum atque inviolatum conservare quan:

commissura; admovens, intimo pectore ingemiscit, ac cum lacrymis exclamans, illam ad misericordiam propensissimam hunc in modum obsecrare
ca3pit
:

quam ad

clam infringendum, ac versute violandum a Christiano quodam qui sub tua diillud
,

Domina
peperisti,

et castissima

Mater

qua;

Deum

meiim

tione atque
tor;

imperio est, crebris ipsius litteris inciquibus illud curfo confirmat, se mihi, adurbem

divinarum imaginum causa dextera mihi manus amputata est neque enim te fugit, quid Leonem iu furorem conjecerit. Quare
:

tuam in meam potestatem redigendam, ingentem opem allaturum esse si ingentem exercitum eo misero. Unde etiam unam ex ipsis ad me missis
,

quam celerrime accurre, et manui mea; medicinam adhibe. Dcxtera Excelsi, quae ex te incarnata
est, per tuam intercessionem virtutes multas efficit. Tuo itaque rogatu meam quoque dexteram, obsecro,

Epistolisad

te

misi, ut

iis,

qu;e ad le scribo, fidem

conciliem, atque inlelligus,

citiis verffi

ac sincera;

qui ad

me

quam iu tuendis amisim simul etiam ejus, heec scribere ausus est, improbitatem
fidei
:

sanet, ut tuas,

quemadmodum

concesseris,Filiique

ex te incarnali laudes
trix, lilteris

ac fraudem perspectani habeas.

jumento
ille,

Dei Geniconsignet, atque Orthodoxo cultui adsit. Potes enim quicquid lubet, ut Dei

modulo concentu,o

Ambas has
ex suis ad

itaque lilteras

ut

nomine

Mjter.
7. HaecJoannes lacrymis dicens obdormivit, atque in somnis Dei Genitricis imaginem videt, placitis et lcetis oculis sanitati est

Leo,

ita ct

serpentina versutia pra;dilus per

quem-

Barbarum misit. Ille autem his acceptis, Joannem acccrsit, ac frauduientam ipsam Epistolam illi osteudit. Qua perlecta Joannes, litterarum quidem formas suis similes esse confessus est, se autem ea, qua; in ipsis continerentur, prorsus ignorare, nec

dam

ipsum intuentem, ac dicenrestituta

tcm

Ecce

manus

tua.

Jam

ergo sine ulla cunctatione,

pollicitus es,

quemadmodum nunc
ille,

eam

'

scriba; velociter scribentis cala-

unquam

sibi

hujusmodi quic-

mum
rat,

effice.

Experrectus igitur

qui saiius fue-

quam

in

stolam quibusve
esscnt.

mentem venisse. Nec vero, cum Epieam legisset, eum fugit, quonam dolo
insidiis
ille

cum

excisam inanum contemplarctur, eamque

Verum

comparata Christi inimicus princeps ad ea,

ha;c
se
cst rn Proverbio)

adversum

quae a Joanne diccbantur, perinde crat ac asinus

sanatam conspexisset \ spiritu exultavit in Deo salutari suo abiuc ipsius Matre quoniam fecit ipsi magna qiii potcns est; pcdibusque stans, manus in alluin extulit, carmeiique quod tempori maximc
:

lyram audiens (velut

nis quideui, et

atque a bo-

cum

veritale conjunctis verbis ob-

mutuit, atque non

ila obticuit, (luin

iuiquum

faci-

nus imperaret. Nam nulla mora inturposita, dexteram Joannis amputari jubet. Cumque ille ab co preut purgandi sui causa cibus pelerct atque ut impii imperatoris furorem in se exponeret, breve quoddam tcmporis spaliuni sibi concederetur a
, , ;

coiivenirct, cecinit; totaque nocte una curn universa familia hetabatur; ad grati aiiimi significatioiiem caiiticum iiovum Deo cantans ac dicens ': Dcxtcra tua, Domine,magnificata esliufortiludine;

Dextera tua
l)cr

eam

manum meam amputatam sanavit, ac hostes, qui venerandaiii tuaiu ac Genihonoie iniiiime prosequuntur,

tricislua;imagiiieiii

Barbaro tauien, ut cui furor nientem omnino adeniisset, id impelrare non poluit.
Ilaque dextera ea, qua; scriplis suis virlutem Ortliodoxis in Deo fecerat, excisa est; dexteia,
(i.

conscindet; atque iu mulliludine gloriic tiue adversarios, imagiiiuiii fractores pernianuiii meam confringet. Erat ila^iue
illi

nox ea, dies

(licet

iumen

et

non tenebne

et non nox, ac autem hoc loco [iro-

plieta;vocem ciini alia imniutatioiic usurparc) erat

Psal. xLiv.

inquam, ea

excisa est, qua;

:

homines Domini

oilio

purtilos refutabat

atqiic |)roatramcnto, (juo,

cum

'

Luc.

I.

'

Exod. xv.

372
illic

GREGORII

II

ANNUS

15.

CHRISTI 728.
spiritus a sinistro latere

nox pure cpuiantium, ct' sonus exultationis

8. Hsec

quod improbi

animum

Bar-

in justi viri tabernaculo.

porro non occulfc in silentio perageille

bantur,
tinua

verum aJmirandus

sonus, atque con-

baro addcbant, atque ad allicicndum Joannis animum eum acuebant; atque luculento tandem cum prfficonio vincit gladiator meus omnesque adver,

illa

jubilatio ad vicinos, et eos, qui in

orbem

sarii illccebras

tanquam parvulorum sagittas ducit,

illustri vitta

babitabant, sese ditfundebat, Ex quo factum est, ut confcslim quidam ex Christi inimicis Sarracenis

victorque discessit

caputredimitus, do-

mumquc
10.

lasto

atque hilari vultu ingreditur, qui

tristis excesserat.

principcm

suum adircnt,

Joannis dextcram
,

minime

prius mcpstus ac

abscissam esse affirmantcs verum alii cuipiam, servo puta, aut alioqui ipsi ministranti, qui benevolentia erga

Cumque
:

duse ipsi dominicaj sententia;

altera, qua?

propositac essent

hoc

statuerat, ut fa-

eum

ductus, seipsum domini loco

:

cultates suas venderet, ac pauperibus distribueret

altera,

jusmodi pcenam

huic supplicio exposuisset eos autem, quibus huscctio imperata fuisset, pecunia corruptos
in

ut

domos

et agros aliaque
:

omnia Domini

causa relinqueret
priori

ita

se comparavit, ut nec in

alium transtulisse

En enim
,

Joannes,
epithala-

temporis aliquid
nisi

inquiebant, donii desidens canit, ac perinde oblectatur, ac

si

forte ea res sibi

nuptiaie festum celebraret

ederet;

cunda,
eos, qui

sibi terendum putaret, ne moi'am afferret nec item in sefacultates suastemere relinqueretinter
;

miumque aliquem cantum

allalo, statim

niodi tetitiam ipsius cxultatio superat.

imo et hujusHoc nuntio

sanguinc

ipsi

conjuncti erant,

lites

atque

conflictationes orirentur, aliisnimiriunaliud quod-

Joannes accersitur. At cum venissct exsectam dexteram cxtendere jnbotur. Qua demonstrata,

dam rum

hiereditatis capessenda; jus profercntibus.

Ve-

inter

utrumque

graditur, atque confestim bo-

certo

Dei

Matris

consilio

ac provideutia

nis in pauperes, captivos servos suos,

libertate donaverat,
et

quos etiam
ex

verissimam excisionem esse ostendens. Tunc igitur ex eo Barbarus quwsivit, quisnam medicus ipsum in sanitatem aslinea

qua^dam

in ea clucebat,

cognatos distributis, atque

,

divinis

templis

consecratis

quemadmodum

matris utero nudus exiverat, sic etiam necessariis

seruissct, ac

qusnam medicamenta

imposuisset?

indumcntis exceptis, nudus e

nie clara et ingenti voce miraculum pra;dicat. Dominus meus, inquit, omnipotens medicus, cujus
vis

Hierosolymam
locis

profcctus,

mundo excessit. Ac cum in his venerandis

orationis

ac potentia orationem pari pede comitatur, in

fuisset,

munere (ut par erat) perfunctus tanquam cervusdivina siti flagrans, in so-

sanitatem
9.

me

vindicavit.

litudinem contendit, atque ad divini Sabae

:

Laurum
dun-

Ad

ha;c Barbarus
id

Quantnm
es,

conjectura
pra;cipiti et

se confert,

comitem
ipso

et

socium non

itineris

assequor, o
es.

homo,

quod passus

insons passus

taxat, sed instituti

etiam

Cosmam
sit

habens, qui eam-

Ac velimillud nobis ignoscas, quod

dem cum
bucrat

educationem

ac disciiiliuam halatc

inconsiderata sententia supplicium tibi intulimus.

Qutc autem haec

secuta optime instituta

Tu vero pristinum munus

ministrabis, principetii-

vita monastica,
hffic

idem auctor

prosequitur

sed

que inter consiliarios nostros locu i. obtinebis. Neque enim post ha}c, nisi de tuo consilio ac sentenlia quicquam facturi sumus. Ille autem humi prostratus adoravit, pronusque jacens eurn perdiu rogavit, ut id sibi remitteret, aliamque viam multo jucundiorem et oplabiliorem ingredi permitteret, ejus qui ait ^ Ego sum via vestigiis inha;rere. At Bar:

nobis luodo satis ad institutum.

alios libros

Quomodo au-

tem postea
11.

elaboraverit adversus Ico-

barus poteslatem mininie faciebat; eratque cernere

sumus. Sutrhtm Longobardi occitpant et restituiint. Quod ad rcs Occidentales pertinet, hoc anno, Indictione videlicet undecima, Longobardi Sutrium munilionem ab Ecclesia abstulerunt, de Eo tempore per quo ista apud Bibliothecarium
noclastas, suo loco dicturi

tanquam
justum
vinculis

gladiatores

intcr se

quosdam, Barbarum et virum pugnantes. Ille autem multis mundi

hic contra

undecimam Indictionem dolo a Longobardis pervasum est Sutriense castellum, quod per quadraginta dies ab eisdem Longobardis possessum est.

Joannem coercere contendebat;

magnam vim
ret,

ac studium adhibcbat, ut ea rumpe-

atque Angelicis pennis in sublime volaret. Quin

illud

quoque

fortasse necinuncrito dixeritquispiam.

Sed Pontificis continuis scriptis et commonitionibus ad regeni missis (quamvis multis datis muneribus) quamvis suis omnibus nudatum opibus,

donaliouem beatissimis Apostolis Petro

antefatus
'

et

Paulo

emittens Longobardorum rex

.

reslituit,

Psal. XLl.

'

Joan. xiv.

atque donavit

Ha;c Anastasius.

GREGORII

II

ANNUS

lo.

CIIRISTI 728.

373

Auno penodi

Gracco-Romaiiai C221

Anno
II

iErac Hispan.

766, ADno

Hegira;

HO,

inchoalo die 16 Aprtl. Fer. 6.

9.

Jesu

Chrisli 728.

Gregorii

papa; 14.

LeoDisIsauri imp. 12.

Conslanlini Copronymi

Secimdrmi bellum Caroli MartelH adversus Carolus Martellus belluni Bavaricum hoc anno confecit, et ut aiunt Annales Tiliani
d
.

liavaros.

currentis Christi anni) absquc

ptans, pr;c paucitate regni

uUa

gravitatc retem-

nihil dignuiu adver:

secunda vice pur/navit in Bajoaria.lA etiam testantur Annales Nazariani et chronographus San-Dionysianus. Bajoarii Norici incoKnc, et inulti Germania?

suinque ingeminat Per idem teinpus

dain

.
,

Olsniam CodoifaB successit

inquit Isidorus,
dcclxvii,

ad regencxii,

Hisi>aniam in
VII

Mx^

Arabum

Iscam

(scribendum cxi,Iiscam
etc. videlicet

vii),

Artman ab

Gainaequc populi duiluma Francorum imperio

Africanis pai tibus tacitus properat, qui

clefecerant, ac sese in libertatem asseruerant.

Qua-

rum

singularuin

nationum

duces

ex

pra^fectis

alicnFc tlitionis principes sui juris, et

ilucum suoc quisquc provinciffi, larium (lomini, ac revera reges evaserant. Primum illuc transiit Carolus magno coacto exercitu anno Dccxxv, iterumque illuc currenti anno venit, quia /lajoarii supcrioris bellicladenondumsatisdomiti, iterum rebellavere. Annalista>quidem Petavianus, et Masciacensis , qui de more eadem scribunt,
aiunt

sub nomine suorumque popu-

dum quausque ad mensem Maii anni dccxxix. Otsinano successit Uaithan cui Isidorus menses decem tribuit, Uaithano Mahometus, qui Abberraman in suum locum statuit, id(]ue circiter inensem Martium anni dccxxx, cum per triennium prffifuerit et mense Octob. anni
tuor per menses,
, ,

Dccxxxii pcrierit, ut ex dicendis liquebit.Qua; praefectoruin Hispaiiiensium successionesaccurateconsignandcc fuere, ut nostra chronologia certius procedat.
3.

Anno dccxxviii item Carolus fuit in Saxonia. Verum nullum hoc anno in Saxonia bcUuni alii annalista^ mcmorant, ideoque loco Saxonioi vidclur legendum, Bajoarice, ut Cointius jam su:

baten

et

spicatus est.
2.

nioe.

Series prcefectorum Saracenicorum Ilispa-

asserunt, fuit episcopus Atrebatensis et Cameracensis, ac simulabbasVedastini monasterii, a sancto Autberto anno dclxvi conditi in cpiscopatu
Atrcbateiisi
,

quem mortuum

Moritur S. Hidulphus abbas et episc. AtreCameracen. Hidulphus, seu Uadulfus, hoc anno Annales Petaviani ct Masciacenses

Cum

Jahie pra.'fectus Saracenorum Hispain potestate fuerit, ut difci-

ut

scribit

Alcuinus in Vita sancti

nicnsium fere tricnnio

Aulberti;

et

qiiidem ordine secundus postea ad

mus

ex Isidoro Pacensi, ct dignitatein

inierit,

anno

Chrisli

hoc anno eum exceiiit Codoyfa, juxta Kbnalgoutiam et anonyinum Andalusianuin:

Dccxxv
c(

cpiscoiiatum Atiebatensem evectus, testc Baiderico in Chronico lib. \, cap. 3-4. Annalistaj Petavianus
ct

Masciacensis ad liunc

annum

dc co habent

Fere trieimio crudelis extuat (legcndiim

et

a;stuat)

Anno

Dccxxviii Adulfus episcopus

mnrtuus

cst,

atque acri ingenio Hispania; Saracenos

|)ro

Mauros
atque

Fuit

autem

de Camaraco,

pacificis

rcbus

olini

ablatis

exagitat,

S. Vcdasti .

ct habiiit abbatiam Legeiidum sancti IladuHI Elogium

iii

Chrislianis plura

restaurat ,

inquit Isidorus dc
ct

historicuin s;ecuIo

Bencdict. part.

\.

Vides, ut

Jahia

loquens, qui ideo Saracenos

Mauros in

Hispania asperius tractavit, qiiod Chrislianos adversus pacificationis edicta vexasset

eorum possessionem
hati

hosque in quibus iiijuste spofucrant.DeCodoyfavcroscribitlsidorus ./Era

,

restituit,

hoc sajculoabbalespietateinsignes, cum ad cpiscopatiim proinovcrentur, abbatiaiem sui monasterii ciiram non abdicarent, cujus rei ctiam cxemplum habemus in sancfo Erkenbodonc, (|ui cuin cssct Sitivensis monasterii abbas in din'cesi Morinorum
scu Tarvancnsi,
electus
fuit,

DCCLXVi (Christi sc. nccxxviii),

VI,

Arabum

cxi,

Iscaiii

(legendum , cx,Iiscam vi, qui crror librario admissus ob concursum duaruin

facile a
littera-

cum poslea Morinensis episcopus utroque inunere cum cpiscopi, tuni

obituin defunctiis
,

abbatis usque ad
iioc

cst.

Vivebat

rum

ii)

Odilfa

(legc Codoyfa) vir levitatc

plenus

auclorilale a

|)otestatcm scnqicr a

duce Africaiio acce[ita, qui Hispani;o monitu principis sibi gauilcl

;

forecollalam

(califa-

cnim Hispanias Africano

mciiscs
(us(|iie

diici

tempore Erkcnbodo ct pcrvenit usquc ad annuin circiter dccxl, auli)CcxLii,utscribitJnaiincs moiiachus Sitivensis iu ejiis Vita, iii ActisSS. Boilandianis recitata, ad dicm xii meiisis A|)rilis.
4.

subinittcbant), pcr scx

ad fincm

Liber diurnus sedente Gregorioll compo-

37/i

GREGORir

II

ANNUS

10.

CHRISTI 729.

situs.

Lil)pr diiirnns

Romanonim
II

Pontificum
uti

ad vcterem Ilistoriam Ecclesiaslicam illuslrandam

utilissimus, ad Grcgorii

fuissent.

meminisse opus crat, vel maxime, si jam celcbrata Ac dcnique inter imperatores Constantimis Pogonatiis

tenipora pertinel

extremum locum
,

occiii)at,

dici-

existimat Garncrius, qui i)rimus illum in lucem

emisit ex Ms. Codice

nongentorum

circiter

anno-

rum.
cilia

In eo

enim

inter Pontifices postremi appel-

turque nuper coegisse sextum Concilium. Varia in co cxlant historica dogmatica, et qu;c dicuntur, crilica, ut vel cx Notis a Garuerio cditis intelligi
polcst.

lanlur Martiims

I, ct

Af/atho; inter gencralia Conetsi

ultiuunn memoralur sextum,

aliorum

GREGORII

II

ANNUS

ir,.

CHRISTl

720.

Rcx Lonrjobardovum fAiitprandus (jregnrii Seplingentesimus unde trigesimus volvitur annus duodecima Indictione, quo
1.

hortatu rcsipiscit.

tliam, iitque

ensem deauratum, necnon coronam

crucein argenteam. Post oralionem

auream

et

imperator
alliciens

icto foedere

cum Luitprando

rege Lon-

factam obsecravilPontiflcem, ut memoratuni exarchuin ad pacis concordiain suscipere dignaretur

:

gobardorum
ad

res Italia; in
id

narchia totius

tutum collocare visus cst, eumdcm regem spe potiundi mogentis Longobardorum ducibus
,

quod

factum est, et sic recessit, rege declinante a mahs, quibus inierat consilium cum exarcho. Ista quidem Gregorius ubiquc mirandus, nimirum
ct

omnibus ademptis, exarclio ad id praestandum opitulante. Ex quo etiam foedere clades immincbat
Urbi,

quod accensos
et

hoslis

animos

ira restinxerit,

quod

quK

ab imperalorc defecerat;

et

Gregorii

papai exitium, in

quem

toties

vidimus imperato-

furentem armis regem Crucis potentia exuerit, dcque illius opiinis spoliis trophaia ad Petri Apostoli confessioncm erexerit. Quanta vis Petri non
,

divinum auxilium afluit, ut machinamenta ista omnia cito dissolverentur. Quomodo aulem id acciderit, ab Anastasio audiamus, qui primum in his, qua; ad lempus spcctant, ha!c accidisse ait hoc anno duodecima Indictione. Eodem, inquit, tempore sx-pe

rem suos

inuuisisse magistratus; sed

tam cum

exerit

gladium de vagina, quam

cum

gladio spiritus ((luod est

penetrat adversantium?

verbum
minus

Dci)

praecordia

Sed
etiam
perit,

et
fuit,

mirandus non

in co Gregorius

dum eumdem
et

vidimus conspirasse in

exarchum, quem sspins neccm suani, amice suscecopiis

praisto
fuerit.

Luilprandus rex inierunt consilium nefandum, ut congregato exercitu, rex subjiceretducesSi)oletinum et Beneventanum, exarchus Romam, et qna; pridem de Ponhflcis perdicti

Eutychius patricius,

et

imo

auxiliaribus

Nam

audi qua; his subjicit Anastasius

2.

Igitur exarcho

Roma) morante, venit

in

partibus Tusciae in castro Maturanensi (Maranitensi)

derct).

sona jussus fuerat, impleret, (nempe ut eum occiQui rex Spoletum veniens susceptis ab utrisque ducibus sacramentis atque obsidibus, cum tota sua cohorte in Neronis campo convenit.
,

quidam seductor Tiberius nomine, cui cognomen erat Petasius,sibique regnum Romani imperii usurpare conabatur, leviores quosque decipiens, ita ut atque Blerani ei sacraMaturanenses, Lunenses
,

(Erat locus iste prope Basilicani Vaticanam, olim

menta
et

priBSlitissent.

dictus Prata Neronis).

Ad quemegressus
pia. Ita

Pontifex,

turbatus est;

quem

Exarchus vero ha;c audiens, sanctissimus papa confortans,

in

eique prtcsentatus
lire

studuit (ut potuit) regis molut ipse rex se

cum

eo proceres mittens atque exercitum, pro-

animum commonitione
Atque
sic

fectus est.

Qui veniens

Maturanense castellum,

prosterneret ejus pedibus, et promitleret nulli inferre laesionem.

ad tantam compunctioest,

nem ipse

piis

monilis flexus

ut qute fuerat iuilu-

ibidem Petasius intcremptus est, ciijus abscissum capul Constantinopolim ad principem missum est: nec sic plenain Romanis gialiam largitus cst imperator
:

tus arnui exueret, et ante corpus Aposloli poncrel,

nam

post hicc claruit imperatoris malitia,

.

niantum, arnnlanaiii (armillam), ballheum, spa-

pro qua iiersequcbatur Pontiticem

Quccnam au-

GREGORII
tem
ista fiierit,

II

ANNUS

IG,

CHRISTI 729.

375

sequenti

anuo

(ul

ralio teniporis

postulat) dicturi

sumus. Hoc tempore, nenipe triennio, antequam succes-

ne frustra judicium egisse videremur, illa cupimus prosequi, quse non ad tesionem cujusquam, sed
potius ad immunitatem respiciant; illa satagere, unde non ex potestate concessa, supplicia, sed pra;mia sperentur. Convenit enim ut, cum alterius votis paremus, alterius jura non fraudentur. Quia igitur missa relatione ad nos, a Deo salvata coinmunitas
vestra petiit contra Forojuliensem antistitem agentes,

sor hujus itidem Gregorius, tertius ejus nominis dictus sederet, conligeriint justse querelae Donati

Gradensis patriarclia; adversus Serenum Forojuliensem antistitem, cujus rei causa reperiuntur a GregorioPontifice scriptajEpistolac liic recitanda;'.
3.

Inter

Gradensem

et

Aquileiensem episcoinissis

pos dissensionem compescit Gregoritis

episcoptim Forojiiliensem

ad

patriarchae. Sed ut

quod cupiebat invadere ditionem Gradensis nunquam excedere terminum,

:

litteris. Praeerat hoc tempore Serenus episcopus Ecclesiae ForojuUensi, cui et Gregorius papa pallium misit, rogante rege Luitprando (meminit hujus Paulus diaconus,
-

vel jura invadere ahena, sed ea qua;Iiactenus pos-

contentum cui ut Ecclesiam in praenon attentet ex auctoritatc Apostolica interdiximus eiqueconsensumadhancesseconditionem,

sedit, se esse

senti

Callistique

prffidecessorem

fuisse

aufem cum accusatio venisset pain, quod invaderet res Gradensis

ad

De hoc ad Gregorium patradit).

dilectissimi, sciatis

cui denique, ne praesumat ex-

cedere, preecipiinus.
dissidio

Ecclesias

haec

Ne ergo iiijuria (luadam, aut locum gens eorum insidiando (ut assolet)

eum
n

ipse Gregorius scripsit

tri

Gregorius servus servorum Dei dilecto fraSereno '.

de vestra divinuni praisidiumcogitaresalutc; quia illud noii occasione agitur, sed ubi possunt, Dco eis non
jiost

iiivadat, pervigiles cavete, potius sollicih

Tanto munere quisque ditatur, quantum in

resistente, virluti

sublimitate positus de se, ex mandato Domiui Redemptoris, humiliter sentil. Etenim pastoralis dignitas

obtemperare nitantur, oplantes de reliquo in amore Domini nostri Jesu Christi pol-

humilitate ornatur. Spernendos quippe Apostolica lectio arguit elatos '

:

singulariter ex

quod non accepisti ? Et si accepisti, gloriaris, quasi non acceperis ? Nam dum ad cumuluin tui honoris, precibus eximii lilii nostri regis flexi ', plurimum Ecclesia pro reclitudine fidei, per quam te, tuamque Eccksiam amplecti cognoiiahes,

Quid quid

abomniimniunesadversitate manere.Bene Hac Gregorius oppressorum defensor; ex quibus etiam intelligis adhuc supershtem fuisse Serenum, cuin male in annum Doiniui septingentesimum vicesimum sextum ejus obitum alii referant. Producta autem hac rursum suntinjudilere, et

valete .

cium
tertius.

post

trieunium,

cum

sederet

Gregorius

vimus, provocati, pallium

centes, et inter

tibi

direximus, interdi-

ne unquam alienajura invaderes, aut temeritatis ausu usurpares jurisdictionem cujuspiam : sed his esses
ctetera prohibentes,

contentus, quaj usque hactenus possedisti. Nunc vero (ut cognovimus) Gradensis patriarchm niteris invadere jura atque ex iis, quaj possedit, omne
:

Quoniodo vero controversia detinita fuerit per eumdeni Gregorium secundum, cjusque successorem Gregorium terlium, Leo nouus Homanus Pontifex docet in Epistola data omnibus episcopis Venetiae et Istrice provinciae, cum adhuc eadem altercaho recrudesceret. Qua; Epistola, ut quce hoc tempore facta sunt sciamus, hic describenda est. Sic enim se habet
'

usque usiirpare. Ne ergo inqiioquam

ralor,
iillo

existas

teme-

modo

ex auctoritate Apostolica pra'cipimus, ne terminos ab co possessos accedas (exce-

Noverit vestra charissima nobis in Christo fralernitas, hac in pnesenti hulictione sexta, charis5.

das), sed

de liishabetoquie

modo usque

possedisti

siinum confratrem nostrum Dominicum Gradensem, imo nova; A(|uileia; patriarcham ad Synodum
iiostram Ilomie habitum venisse, et

necamplius quam

in linihus gentis

Longohardopallii

querimoniam
credimus
fecisse.

rum
non

cxistentibus

gressum

teiuicre pricsumas, ut

de sua

et Forojuliensi

Ecclesia,

quani

injuste suscepisse te

graham collatam
:

vos noii

ignorare,

lacrymahililer

coram

de Aposlolici vigorc consilii, si inobcdiens fueris coinprobatus, ultione dignus judicerisB. Ilucusque Gregorii Epistoia ad Serenuii). Idem vero ad Gradensem patriarcliam,
et
et alios

ex priesumptione oslendas

Cujus tandeni
et Apostolica

relectis privilegiis a saiicta

Romana

Sede sibi concessis, judicio saiictai Synodi hoc definitum fuit, ul nova A^iuileia tolius
et Islria; caput et nietropolis perpetuo haberetur, secunduni quod evidenlissima ])ra;decessorum iioslrorum adstruebant privilegia. Foro-

Venetia;

episcopos sub

codem
:

constilulos,

alque

ista lunc scripsit Gregorius episcopus servus servorum Dei dileclis (iliis Donato patriarcha;, el episcopis, atque

duci aliis(|ue
\.

julieusis vero antistes

tantummodo

linibus Longoi)iivilegium
tertii,

hardorum

esset

contentus,

juxta

Maicello duci, et plcbi Venetia; et

Istriaj

".

Gregorii secundi, el

retractationem
illa

etc.

ex ininisterio, quod ex miseratione divina gerimus, quicquid provide dehhera-

Uuanquam

Vindicabat autem sibi

juliensis episcopus, eo
leia; esset i^atriarcha
:

tanquani

debita Foro-

tum peragere absque ohstaculo conveuiat

verum

ita

quod idem el veteris Aquienim (ul aliasdictum est)

Forojiilicnsis.

ideni Forojulicnsis episcopus a;que palriarcha di'

Eilanl

in scriplo Cliron.

c. 13. vet. edil. cl

Dand.

1.

Paul. Andrca; nov. xlv. Exscripl. Cod rerum Venel. Cor. Locns depravaliis. Ex
D.inrluli.
t

cebatur Aquileicnsis
I.

et

Sic

igitur

diac.

vi.

Andr.

iv.

"

toi!.

tod

'

Leon. Ep.

ri.

370
siibjectos volueniiit
jiilieiisi tantiiin

OREGORir

II

ANNTUS 1G.

CHRISTI 729.

ambo

Groj^wii episcopo Foro-

essc Longobardos, eos intelligens,

sub ducis Forojuliensis ditione erant. Sed de bonis invasis Ecclesiae Gradensis ab episcopo Forojiiliensi Ii.tc accipe a Gregorio bujus successore,
(lui

Longobardis habitaret episcotantum vulgo sociatus vitam duceret. Quid plura ? contra eumdem Aniatorem episcoi^um
dicEcesi

cum duce et

pus, et ipse

ex Epislola scripla ad Callixtum

Sereni succesDei
Cal-

eumque de Forojulii expuUt, atque in illius domo sibi habitationem statuit. Ilac de causa Pemmo dux coiitra eumdem patriarcham cum
egit,

sorem
0.

bis verljis
n

multis Longobardis consilium

servus servorum
infra

iniit

apprehen-

Gregorius
Et

lixto, etc. B

Jam triennium evolutum

:

prsdecessoris
pervaseris

nostri tempore.

Cognovimus enim,
illicito

sumque euni ad castclium Ponlium, quod supra mare situm est, duxit; indeque eum in mare praecipitare voluit. Sed tamenDeo prohibente, minime
fecit
:

quod

aviditate

devictus,

ausu

intra

carcerem tamen
sustenlavit.

eum

deteiitum

pane

possessiones, qute Gentenaria, et Masiones (Mansiones) nuncuitantur, pertinentes monasterio sancta?

tribulationis

audiens in

Quod rex Liiitprandus magnam iram exarsit, ducalumque

Ratciiis

Dei Genitricis sito in insula Barbiana, quod prisco et longo tempore sancta jure possidet Gradensis
Ecclesia, et ejus

Pemmoni

auferens,

ejus iilium

in

ejus

loco ordinavit . Hajc Paulus; atque de his satis.

8. Cometanim apparitiones. Hoc eodem anno praecessisse signa cajlestia de imminenti clade Sarracenorum in Gallias, testatur Beda, qui vidit,

liactenus
licet

fuerat ditionis.

Quod

(quia aliena

nuUi

invadere, prsecipue sacerest

:

dotibus) quia contra

Petri

Deum

prsecipimus beati
solvendi in

Apostolorum principis
et Salvatore

auctoritale, cui a Doet

atque descripsit his verbis

'

Anno Dominicae

In-

mino
caelo

nostro

ligandi

carnationis septingentesimo vicesimo

nono appaintuen-

terraque potestas concessa est, ut ea, qutE pervadere contra legeni ausus es, in prajsenti cum

ruerunt cometse duo circa solem,

tibus lerrorem
incutientes.

multum

Unus quippe solem

omnibus

ejus pertineiitibus Gradensi

patriarcbu;

pnecedebat

mane

orientem, alter vespere sequeba-

restituere debeas, cujus ditioni pertinere videntur.

tur solem occidentem, quasi Orienti simul et Occidenti dirs cladis praesagi
noclis pra;currebat
:

Scias enim,

si

extiteris temerator, et

reddere distu-

velcerteunusdiei, alter

leris alieua, Apostolica^ sententitc canonicte te

subjusta

exortum, ut utroque tempore

jacere correctioni
fueris

atque pcenitentia3

dum

condemuatus seuteutia . Hucusque quaj rcperiuntur ex dictis ejusdem Gregorii litteris.

7. Porro etsi itlem patriarcba Aquileiensis diceretur pariter et Forojuliensis, eo (juod apud eam civitatem babitationem delegisset tamen constat
:

Forojulium peculiarem suuni babuisse episcopum, adversum queni turbas idem Callixtus excitavit, quas a Paulo diacono scriptas sicaccipe Gravis,
'
:

mala mortalibus imminere signaret. Portabant autem facem ignis contra Aquilonem, quasi ad accendendum acclivem, apparebantque mense Januario et duabus ferme septimanis permanebant. Quo tempore gravissima Sarracenorum lues Gallias misera ca^de vastabat, et ipsi non multo post In eadem provincia dignas suse perfidiae pcenas luebant . Hucusque Beda. Qui enim aiite annos quatuor a Carolo Martello in
fecli (ut

Inquit, sane per id tenipus iuter

l'emmonem du-

Aquitania fuerant dira ca3de Sarraceni con-

cein Forojulii, et Callixtum patriarcham discordioe

rixa surrexit. Causa auteni bujus discordice ista fuit:

suo loco superius dictum

est)

reparantes

Adveuiens anteriore tempore Fidentius episcopus de castro Juliensi, cura voluntate superiorum du-

novos cogentes exercitus, majori impetu, sicut vehementiore furore invasere primum Galvires,

liam Narbonensem, inde in reliquasGalliarum provincias processuri

:

cum

intra Forojuliani castri

muros
statuit.

habitavit, ibi-

potiti

sunt

ea,

munitionibus

que sui episcopatus sedeni

deute,

Quo
est.

vita dece-

expugnatis. Quas strages in miseros Christianos, in

sacra templa direptiones, incendia,et sacrilegia, in sacerdotes ciudes, in sacratas Deo virgines stupra
nefarie perpetrarint, neiiio pulo

Amator

ejus loco ordinatus

Usque ad

quia in Aquileia propter Romanoruin incursionem habisuperiores

patriarchai,

eumdem diem

mortalium

scri-

tare
in

minime poterant, sedem non in Forojulii, sed Cormones habebant. Quod Callixto, qui erat uo~
conspicuus,
satis

ptione, loculioneve digne satis expresserit, qua;, ut

visum

estBedffi,

duabus hisce linguis igneis e

caelo

bilitate

displicuit,

ut

in

ejus

clamantibus praiuuntiari raeruerunt.

Beda

Paul. diac.

I.

vi. c. 14. vet. edit. et

nov. Li.

hist.

And.

1.

v. c.

24.

GREGORII

II

ANNUS

10.

CIIRISTI

7'21).

377

Anno periodi rir.pco-Romana; G222.

Anno Mm Hispan. 167. Anno Gregorii papa; 15. Leonis

11

Ilegira:

111, inchoalo die

.'i

April. Fer. 3.

Jesu

Chrisli 729.

Isauri iiup. 13. Constanliui

Copronymi in.

Forojulinm mmquam habuit proprinm cpii A iiuni. 2 ad 8. Baroniiis nnni. 7, scopum.

.

loiensis

qni

Foro-Julicnsis
ibi

caslri

[iroprius

et

legitimus antistes erat,

habitationcm elcgit,

runt,

Ughellus iii Italia sacra, aliiquc passini existimaForian-Julii Carnorum oi^pidnm Venclic
,

A(|uileicnsis scii Forojulicnsis [latriarcha indiscii-

ditionis, cui alii]iiaiuio pricfuit

dux Foro-Juliensis,

minalim a|)|icllatus hiit. Ilinc in testainento Caroli Magni intcr Ecclesias metropoliticas, non AquilciM,
sed Forojulii mcntio habetnr
:

dcnoininalns ab urbe priinaria, qua; circa an. dc a Gaiano Avarum rege vastala est, uti narrat Paulus diaconus lib. 4, cap. 38,

Noiniiia mctro

[)olihcariiin civitatum , inquit

Carolus M.,

ad

fuisse

hoc temporc

qiias

eadem clcemosyna
:

vel largitio data est, h;ec

civitatem episcopalem. Veruni, uti

cardinalis in
Dissert. Ilist.

Em.

Norisius

snnt

Roina, Ravenna, Mediolanum, Fornm-Julii,

etc.

de Synodo V, cap. 9, -i. ct Antehiiins in Disscrf. dc hiiliis Ecclesiai Forojnliensis cap. 2, scite observarnnt, Forojulinm
llaliffi

Cradus, Colonia,

oiipiduin erat in dioecesi episcoiii Aquileiensis,

Qua de re loquens SigcberForum-Julii seu Aquileia. Quare [latriarchai Aquilcienses anno dcccxi, quo testamentum illud conditnm, Fori-Jnlii rcsidcbant.
tus in Chron. ait,

iicciuc

niiquani episcopnm liabuit ab Aciuilciensi

;

Imo vigentibus

coiitroversiis Cradcnsis [latriarcha!

|)a[)a

melroiiolita distinctum

sed

cnm

Jtilium Carni-

cum

Aquileicnsi, Leo
Istriie,

IX an.

mliii litteras

Castrum prope fontesButi amiiis ad radiccs Alpium cxcisum hiisset, episcopus, qui ibi cotcmpore scdebat, Fidentius appellatus, ex eo

cum, scu

Jiiliense

dedit ad episc.

a Baronio

num.

5recitatas,

quibus patriarclue Cradcnsis jura ilUcsa servat, additquc: Forojulicnsis veroantistes tantummodo
rniibiis

profu;j;us
licerct in

impetravit a Fori-Julii ducibus, ut sibi

castro Forojulii

Longobardorum
II et

sedcm suam collocare,

vilegium Cregorii
Grcgorii
III.

esset contentus juxta priretractaUonem III , nempe

rat

ubi et us(|ue ad mortem resedit. Rem disertc narPaulus diaconus hb. (!, cap. ul, ciijus verba
rccitat

Foro-Julii

Baronius ibidcm
Fideiitius

Adveiiiens anteriorc
intra Foroju-

tcin[iore

episcopus de caslro Juliensi,

Quarc co anno [latriarchaAijuilciensis sedem suam habebat. Ea [lostca ad Utinum Aquilciensis dinxesis oppidum translata fuit. 3. Irruptio Saracenorum in Galliam. Ad

cum

voluntate supcriornm

ducum,

liani castri

muros

(vides

Jnlium a Forojulii omvila decedcntc .\iiialor

Saraccnoruni in Calliam irruptioncm Baroiiius rcfcrl cx Rcda lih. cap. 24 Aiino Doininuin.
8.
."),
:

nino divcrsum
patus
cjus

fnissc) habitavil, ibi(|uc sui cpiscoslatnil.

iiica;

liicarnationis sc|)tiiigentcsiiiio viccsinu) nono,

scdcm

Qno
,

a|)[)ariicruiil coiiiet;e

duo

circa soleiii, iiiultuiii inctc.

l(x-o

ordiiKiliis est.

Usiiiie

ad

cumdem

diein

tucntibiistcrrorem incnUcnlcs
[)orc
iiiala

ut

iitro([iic

temetc.

superiores palriarchte

quia

in

A(|uilcia proptcr

niortahbus iiiiniinere
ineiise Januario,

sigiiarciit,

Romanorum incursionem
rant, scdcin

liabitarc

miiiime potc-

a|)parcbanl((uc

non

in

Forojiilii,

scd in

Cormones

liabebant, (juod Callixto (patriaiclue A(|iiileicnsi) qui

erat
nobililate

conspicuus, satis displicuil, ut in

ferme se[)tiiiiaiiis [icrmancbant. Quo tem[)orc gravissima Saracenoruin lues Gallias misera clade vastabat, et i[)si non mullo post in eadem [irovincia dignas
et duabiis
[)crfi(lia3

ejus dioecesi cnin duce et Loiigoburdis habitaret

su;e [lujnas lucbant. In vulgatis edilioni-

cpiscopus, ct
ceret.

tanlum vulgosociatus vitaiii duQuid plura? Contra cumdcin Amatorcm

i|)se

biis lcgitur, uccxxviii loco

dccxxix, sed errore

ma(i

nifcsto, ut ex niox dicendisliqucbit. Scaligcr. lib.

episcopuni

cgit

eiinKiuc de Foro-Jnlii
sibi

cxpulit
.

de cincndal. Tcnqi.

p;ig.

022, editiouem adluic

iii

ma-

atque
2.

iii

illiiis

domo

habitationem slatuit

i4

patriarclia Aquileiensidistinctum.

Qui|)cciiillis

gis corru[)laiii iiaclus est;

ea enini hahcbatur,
;

anno

septincjentcsirno

vicesimo quinto
aiiiio

iiulcque

bus ex verbis Baronius dcduxit Foruin-Julii

|)ru;liuin

Saracciiicum

dccxxxii h;ibitum iu

liarem c[iiscopuin habuisse, cuin tainen ex

cum
gat.

Cliristi

aiinuin rctrahit. Veruni recte edilio

illi-

clare [lateal, e|)isco|)OsCastri-Juliensis [^recario taii-

Chiltlchaua hanc cladciii cuiii |)ra)senli aiiiio

tum

in Foro-Juliciisi castrosubstitissc, ibi(|iie rcsc-

Ad

li;cc

Anastasius in Vita Grcgorii

Jainniiio
[ler

scribit

disse,

lorrcs |ira;sules.

non tanquam germanos, sed tamiuum exPostquam vero [latriarcha A^iiiiToMrs XII.

liidiclioiie xii iiieii.se

dccein

et ani-

plius dies stclla,

(|ii;c

aurifer vocil;itiir, cuiii radiis

48

378
iri

GREGORir
;

ir

ANNUS
parlos

10.

CHRrSTI 729.
cmno Dominicce Incarnationis septingenaiit

ctIo appnniit in Occidonlc

rcs|>icieliant, et

oiijus radii

scri psisse,

Aquilonis
se

iisqnead incdiuinCiTliim
libri l*ontificalis

tesimo vicesimo 7iono, non vcro anno Dominica;

duos perperam pro stella sninit; sed nienscm apparitionis et annuni recte ciim Beda iiolat. Porro observntu dignuni cst quod relert ibidem Beda, Saracenos nenipe non multo
.

exlcndebant

Ubi auclor

Incarnationis septingentesimo vicesimo octavo,

conielas a l?cda niemoralos

vicesimo quinto.
6. Mors ejus ad annum superiorem retrahi non potest. Ha?c emendatio certa reddilnr ex Epitome i[)siusmet Beda), qui ad annum dccxxix

post in e;u\<im\)V(iVmcmdi(/nassuceperfidlce poenas

hiisse
;

habet

Cometa! apparuerunt

sanctiis

Egbert

indicat

enim celeberrimam de Saracenis

Anglopostea verba
et

transiit, Osric
Sffic. III

mortuus

est .

Mabillonius tamen
in

victoriam anno dccxxxii a Chrislianis reporlalam,

Benedict.

i^art. i,

in Elogio historico sancti

cumque

an. dccxxxi Hisloriam suani gentis

est,

Porcarii abbatis Lerinensis autumat,

Historia

runi absolverit, niaiiifeshim

illa, el hiijiis victoriaj

eum

Bedae

lib. 5,

cap. 24, ubi hicait,

et

cometasduos mensc
(lallias vastasse,

nientionem in snani bislode Idacio,

,

Januario apparuisse,

Saracenos

riain inseruisse.

Sic loquentes

de

Joanne liiclariensi abbale notavimus utrumque chronographum operi suo jam in lucem eniissoaddidisse aliqua, quio contigere i)ost

annum quo

sua

Chronica clausere. Quod

psere.

cum non

animadverlissent

aliqui viri docli, errandi inde occnsionem

sum-

4". Monachi Lerinenses a Saracenis occisi. Porro Porcarius Lerinensis abbas, cujiis morlis

inulti nieniinere, diversus est a Porcario, qui sancti

Caesarii episcopi Arelatensis

tempore Lcrinum

re-

gebat. Pra?erat Porcarius junior monachis mini-

mum
ruiiiJB

quingentis, qui cadesti nionitu prasscius monasterio suo imminentis, discipulos ad

est,

[lerferenda tormenta horlatus

piieros sexdecim,
sibi

imbellesque

adolescentes triginta sex, fuga

consulere suasit, et eos in Ilaliam misit. Intein

rim Barbaii
pili

insulam veniunt, moiiaclios

et

prffici-

ca;de mactant,

Ecclesias

omniaque sacra

fnnd/tus evertunt, ac solo cequant, ut videre est apud Surium ad diem xii mensis Aiigusli.
CBdificia

Columbus

el

dam antrum

Eleufherius Porcarii jussu, in ciuodprope littus insida scse abdidere.

Eleutherius postea cum aliis quibusdarn monachis corpora sepelierunt martyrum, qtd pridie nonas Auqusti passi sunt. De Porcario plura Cointius
aniio Dccxxxii,

num.

30, qui ad

nensis monaslerii eversionem refert,

longe verisimilius
5.

est ad Moritur Osricus Northumbricc rex.

eum annum Leriquam tamen hunc annum pertinere.

loco cifato, ])Ostquam de ea

verbn

fecit,

subdit

Beda Saracenorum irruptione Quo anno sanctus virUomiui

ipso die Pas-

retinendum esse annum dccxxviii, licet idem auclor in Epilome, ct etiam scriptor clironologia; Saxonicae, cometas illos anno dccxxix apparuisse scribant, quiafactum id, inquit, habita ratione diversi calculi, quo alii annum a Jaiiuario, quo acciditba;c clades, alii a Marlio ordiebantur. Verum certum est primo, Bcclam in Hisloria etin Ei)itome seniper euindem calculum sequi.Secundo, tam Eedain quam chrouologum Saxoiiem aliosque Anglos, qui ante annum millesinuim scrii)sere, annos Incarnationis a die Natali Christi deduxisse. UeniqueetiamsiBeda in Historia annos Incarnationis a Martio deduceret, illonim cometarum ai^paritio et Saracenorum clades pertinercnt ad praesentem anuum, non vero ad superiorem, quia qui eam supputnndi rationem usurpant, annum dccxxviii usque ad menseinMartiuiii anni Dionysiani dccxxix numerant, et in modo tantum loquendi a Dionysianis diiferunl. Quare si S. Theofredus abbas Calmeliacensis (situin est illud monasterium in dioecesi Aniciensi apud Velaunos, estque ad hunc usque diem celeberrimum) martyrium passus est in hac irruptione Saracenica, uti existimat vir doctissimus, qui hujus sancti Vitam auctore anonymo ante sa;culum xi sci"iptam recitat pag. 47G, id curreuti anno contigit, non vero pra;cedenti, ut ipsemet arbitratur. Saraceuis euim in illud monasterium irruentibus sanctum abbatem occisum esse, in eadem Vita legitur. Porro non soluin scriptor vetustioris cbronologiai
Saxonicae a Mnbillonio laudatus, sed etiain scriptor

Egbert, ut supra
cha; migravit ad

commemoravimus,
;

Dominum etmox peraclo

Pascha,

boc est septimo iduum Maiarum die, Osric rex Northanymbrorum vita decessit; cum ipse regni, quod undecim annis gubernabat, successorem fore

nuper e tenebris erutus est, habet annuin dccxxix. 7. Moritur S. Egbertus monachus Anglus. Egbertus presbyter etmonachus Anglise, quein mox diximus hoc anno spiritum Deo reddidisse, fuit vir snuctissimus, annuque sexcentesimo sexagesimo
recentioris, qui

quarto peste correptus mirabiliter liberatus

narrat Beda
lib. 3,

est,

ut

Ceolwlfum

decrevisset, fratrem illius qui ante se

cap.

27.

Tum

anuo

circiter

regnaverat Coenredi regis. Cujus regni et piinc^pia et processus tot ac tantis redundavere rerum ad-

quemve habitura

versantium motibus, ut quid de his scribi debeat, sint singula fmem, necduin sciri valeat. Quibus ex verbis liquet, hoc anno, quo Pascha celebratum est octavo kalendarum Maiarum,

DCLXXxvi Germanorum conversionem meditatus est, decrevitque in eain regionein venire, vel si hoc fieri non posset, Bomam pergere ad limina sancloruin Apostolorum. Sed cuin hoc perficere non potuisset, ut refert

Beda

lib. 5,

cap.

10, alio cogita-

Eghertum eodein die ad Deum migrasse, Osricum regem die nona mensis Maii ejusdem anni vita fimctum et Bedam loco siipcrius laudato
;

annoque dccxvi, ut eo anno nuin. 11 BaroniusexBeda lib. 3, cap. 23 narrat, in Hiberniam se contulit, et Catbolicum Pascha monncbos f/ienses docuit. Mausit aiileni vir Domiui
tiones suas couvertit,

GREGORII
ca iu
iusiila usijue

II

ANNUS

17. ad

CHRISTI 730.
transiil. Pasciia
,

370
euim nimqicam prius in
suo
dic,

ad currentem annum, quo nou

Deum

siue divinac provisionis dispensatioue die Pascbatis

eis locis celebrari solebat

ut inquit Beda.

GREGORII

II

ANNUS

17.

CIIRISTI

730.

A furente Leone in exilium pulsus S. Gerlocum suhrogato Anastasio. Sequitur annus septingcntesinius trigesimus Redemptoris, decima tertia Indictione, quo Leo imperator, quo minus veritate polleret, eo magis violentia sibi
1.

7)ianus, in ejus

sua quieti operam dedit,

tus annis quatuordecim,

summo

sacerdotio func-

mcnsibus quiuque el diebus septem, imo annos quindecim, ut dictum cst

superius.II;ucde abdicatione potius
tione Germaiii

quam

deposi-

agendum

putavit, ut quam promulgaverat btcresim stabibret. Quod enim conciliato Luitprando rege Longobardorum, res Itabae in tutum collocatic
csse videri possent, inita pra-sertim coucordia inter

exarcbum

atque

Romanum

Pontiflcem, libcrius

Tbeopbanes. Verum Joannes Damascenus, qui isto vivebat et scribebat tempore, nequa(|uam ita placide, sed cuin ignominia factam ab imperatore abrogationem satis testatur, ipsumque iu exilium esse missum. Nam audi ' Et nunc, inquit, beatus Germanus alapis percussus,
:

possc aVere in Oriente sibi visus,

primum omnium

et in

exilium missus est,

et

coniplures

alii

Patres,

sanctissimum patriarcham Germanum Orlbodoxorum antesignanum aggreditur, quem ad res IlalicE sedandas usque in banc diem sedere (ut di.ximus) passus est; factus enim, ut sibi videbatur, voti compos, eum magna de tbrono depositum
in locumque ejus impium btereticum Iconoclastam Anastasium syncellum tyranuice subrogavit, nullo adbibito, vcl in

quorum nomina nos ignoramus. Nonne id latronum est?etc. Sic igitur de Germano majorem
fidem prajstandam Joanni Damasceno, quam Tbeopbani quisquis jure definierit cum prgeserlim ex Actis S. Stepbani martyris fulciantur, qua; paulo
:

ignoniinia in exiiium misil

post reddituri

sumus;

et

ex bistoria dc S. Eupbc-

mi;e reliquiarum translatione.

Sed qua3 de subrogatione successoris, studio

imperatoris tyrannice facta idem scribat Tlieopbanes, audiamus. Subdit
3.
bffic

depositione

illius, vel

in

promotione

istius, consilio

sacerdotum,
auctoritate,

vel

cleri,

ex praescripta

canonum
li;c-

ipse

omnia

sibi

pro arbitrio vindicante

bis dicturi

retico imperatore.

De

prinmm omnium,

qua3 de abdicatione ipsius Tbeopbanes scribat, au-

Porro undecimo kalcndas Februarii crcaut falsi nominis Anastasium discipulum et syncelUim ejusdcm beab Germaiii coiisentieutem Leoiiis im,

diamus
Septimo idus Januarii, tertiaj decim;c Indictionis, tertia feria impius Leo sileutium (concionaturus ad populum) contra sauctas ac venera2.

pietati

propteramorem

[irincipatus nmiidaiii,

bunc

ipsum Constantinopoleos

iirovcbentes". Sane Gre-

gorius sanctissimus pra;sul Romaniis (quemadnio-

dum

pra>dixij

Anasl;isium una
epislolas

cum

libellis abjecit,

decem etnovem cubilorum, advocato (|uoque Germano saucbssimo palriarcba, ratus [lossc illi persuadere, quod subbiles celebravit iconas in Iribuuali

scriberet coutra sanctas

iconas. Sed fortis Cbristi

detestabili cacododixisset,

servus nullateuus acquiescens

xiaj ipsius,

cum verbum
sunmium

verilatis recle

abrenunliavit

sacerdotium, tradeus pal:

agentem redargueus, et Romam ciim tota Italia ab illius imperio recedere faciens. lusaniens ergo tyianiuis coiitra venerabiles imagines persecutionem telendit. Porro niulti clerici et monacbi , ct religiosi laici |)ro recto periclitab suut vcrbo. Ilucusque Tbuopbanes res bujus aniii. Sed de iisdem ita super
iiiique

Leonem

tanquam

lium, et posl multos didascalicos sermoucsdiceus

Si
.

ego siim Jonas, iiiitte me iii mare Abs(|ue universali quippe Syuodo iiiuovare lidem iiiipossibile esl
riiilii

perius: ("Gregorius Leonem per Epi.-;tolas quu; multis sunt nota;, redarguit. Sed ct Juuuncs bunc
,

cum

Orientis cpiscopis auatbematibus subdiilii)).

secuiidiim Aiio.stolicam doclriiiam ct

:

Hu;c ipse, iiitelligcus

Joamiem
ii.

Daiiuisccnuiii,

queui

palernaiii

Iraditionem, o inipcrator

et id)ieiis

ad
'

locum, qui dicilur Platuuium,

in parenluli

domo

Joau. Damasc. dc Iniag. oral.

AlinuiU deesl.

380

GREGORII

II

ANNUS

17.

CHRISTI 730.

luisse tradit.

prcsbyterum cognomenlo Chrysooram Dnncupalum Sed qu;c his consenlientia habeat Anabtasins IJibliolhecarins in (Jregorio

naras ha>c Roma; (quod par cst credere) facta essc synodice tradit, atque in eodem Concilio ipsum

post recitata,
:

imperatorem
rei

(\ux snperiori sunt anno relata, videamus

causa factum,
G.

anathematis affectum pcena. Cujus ut vehenientius a Leone in

scripta.

tia,

4. Post ha;c, inquit, claruit imperatoris malipro qna persequel)alnr pontificem ita nt com:

Oriente Ecclesia vexaretur.

Germani labores et

Sed res gestas

pelleret
tute,

omnes

Conslanlinopoli habitantes,tam virlani Salvatoris,

in eo

tumuUu

Constantinopoli plenius videamus,

quam

blandimentis, ut deponerent ubicum-

que babebantnr imagines

ejus sanctai Genitricis, vel

quam
est)

omnium sanctorum,
depictas Eccivitatis po-

quas Theophanes jejune adco, paucis vix degustatis, pra'teriisse videtur. In Actis vero S. Stephani junioris martyris tunc scrii^tis fusius ha2c digna

easque in medio
igne cremarent,
clcsias. Et

civitatis
et

(quod dicere crudele

memoria enarrantur,
et

in depositione S.
:

Germani
Imperator

omnes dealbarent
pra^pediebant
:

subrogatione Anastasii accidisse

[)Iagis

quia plerique in ejusdem

fieri

milites gladiis accinctos miltit, qui

|)uIo tale scelus

l)ite

aliquanti ca-

contumeliose habitum, ac

sanctum virum male mulctatum

truncati, alii parte corporis abscissi poenam pertnlerunt. Pro qna causa etiam Germannm Constaiitinopolitancc Ecclesia; antistitem eo qnod ei consensum prfubere noluisset, pontiticatu privavit idem imperafor, sibiqne complicem Anastasium
,

throno extnrbarent. Ipse itaque statim ad monasticum et quietum vitai genus se contulit. At contra Ecclesiam invasit ille persecutor et contumeliosus,

eamque miserum

in

niodum

moerore implens non

ereptionem, sed etiam

presbyterum in ejus loco constituit. Qui missaSynodica ad Gregorium scilicetRomanum Pontificem;

pervastans, ac magno modo ob egregii pastoris ob ejus, quem in ipsius lo-

cum

subrogavit,

dum

consentientem reperirel vir sanctus, non censuit ut fratrem et consacerdotem

tali

errori

enm

scelestum patriarcham, hoc

solet) figlina;

immanitatem. Confestiin enim est, ejusdem (ut dici hominem suffecit, nimirum servum

solito; sed rescriptis conimonitoriis, nisi ad Catho-

licam se converteret fidem, etiam extorrem a sacerdotali officio esse mandavit. Imperatori quoque mandavit, salutaria suadens; et ut a tali execrabili
niiseria declinarel, scriplis
stasius.

commonuit.Iia;c Ana:

Anastasium, qui in omnibus rebus ipsi assentiens, ac turpissimum obsequium persolvens, atque omnia ea quae abipso gerebantur, servilem in modum laudans, huic quoque pernicioso dogmati patronnm se adjungebat )). llajc ibi. Reliqua suo sunt
loco dicenda.
clesiae

Quod vero non obtemperasset onmino tunc demum factnm est, ut idem Ponlifex tandem

Sic igitur Constantinopolitanaj Ec-

propugnaculum

eumdem

imperatorem, utpote penitus impoenitentem ha;reticum cognitum et declaratum, fuerit analhemate execratus tumque Romanos, tum Italos ab ejus obedientia recedere penitus fecerit, qui
;

est S.

desiit, cum ex ea subductus Gernianus Orientalis Ecclesiai lucerna ar-

dens

et luccns, utpote et
fldei

qui non solum sanctis ope-

ribus,

Cathohca) defensione universum

antea id sponte (ut vidimus) simul facere ssepe tentassent.

5.

Retinuerat

hactenus habenas rebellantis

populi sa>pe Gregorius, ne adversus imperatorem

Orientem ; sed et scriplis ipsam Ecclesiam Catholicam luce perfuderit. Utinam extarent omnia, atque ea prajsertim, qua? exul otio majori conscripsit. Porro cjusdem Gerniani patriarchae, pra;ter theoriam rerum Ecclesiasticarum, et hoillustravit
niilias,

quandiu spes aliqua esse pomonitus |)romuIgatum de impietate revocaret ediclum, non curans se ob eam causam sffipius esse vitaj indiscrimen adductum. Ubi autem eumdem neque verbis scriptisvc a coeptis potuit levocare, neque beneficiis continere, quin in detenus laberetur tempus jam advenisse ratus, ut securis ad radicem admoveretnr arboris infelicis,
l)enitus rebellarent,
tuit,

aliaque nonuulla, quaj edita sunt in Riblioextal in Bibliotheca Vaticana

ut

sa."pe

theca SS. Patrum,

liber,

qui inscribitur
npb; MafivovuJraTOM
j47.livTi-)'pa^E'aXo'-joc7Vpiopuv

N.

435.

<;wri.AdMarinumconsuIem etnotarium oratio de vita? definitionibus

439.

Item in CoIIectaneis qnibusdarn Graecis

luti

canonum

et

Apostolica aucloritate,

Succiditeeam

'

clamat.

constitutio

legum, est ejus vequaedam, in qua

Quo

tonitru excitati fideles Occidentales, mox desciscunt peuitus a Leonisimperio, Apostolico Ponlifici inhffirentes. Sic dignum posleris idem Gregorius
reliquit

perstringit Italos,
ratori suo

tanquam -impe-

577.

non obtemperantes. Annotationes quicdam in Dionysium

Areopagitam,
superius
citantur.
praeter illas, quarum meminimus Epistolarum,

exemplum, ne

in

Ecclesia
si

Christi

regnare sinerentur
niti

hoeretici principes,

Scepe

mo-

animo inveniquod et Grseci historici omnes affirmant, et idem Theophanes ait anno decimo quarto Leonis imperatoris, ipsum Leonem ab eodem Gregorio privatum esse tributorum Itarentur.

in

errore persistere obstinato

accidit

quae in Synodo generali VII, Act. iv

Tunc enim

Joannem episcopum Synnadorum. Epistola ad Constantinum episcopum

Epistola ad
Nacoliae.

liae

exaclione. Testantur

id

Cedrenus

el alii.

Zo-

Epistola ad
'

Thomam

episcopumCluu-

Dan.

IV.

diopolitem.

GREGORII
Joannes Cyparissiotus
eVj5iv
',

II

AXNUS
Germani

17.

CHRISTl 730.
:

381

lib.

8, citat

Tr; Tvioes;,

id

cst,

cxpositioneni fidei.

Photius in Bibliotlieca
cbae ivoSuTM. Sed

c. 233 Germani patriarnon dubito, quin in aliis bil)lio-

mae orationis Ob id, inquit, magis sum incita(ad scribendum scilicct). Nam ad subjectos populos decipiendos multumvalet rcgis auctoritas.
tus

thecis alia plurasanctissimi viri lateantscriptorum

monumeuta, quDC aliquando, Deo volente, prodenturinlucem. Sunt praeterea constitutiones synodales S. Germani.
7.

Pauci enira, nimirum illi, qui terrarura reges caelestis regis imperio gubernari, et leges debere regibus imperare sciunt, iniquaeorum jussa negli-

Celebratur in Menologio Basilii imper.

(ita

nominatur quod ejus jussu collectum esl) die duodecima Maii, memoria S. Germani, ubi et asseritur nonagenarius ex liac vita migrasse. Cujus tempore
Constantino|)oli claruit sanctitate Stephanus abbas,

gunt et aspernantur . Et inferius in eumdem Domini exercitus sancti sunt. Spoliet seipsum exercitu suo terrenus impcrator, et tunc spoliet regem ac dominum suum. Deponat purpuram, et tunc corum, qui adversns tyrannum optime atque egregie sese gesserunt, pietatem amputet. In flnc autem cjusdem prima! orationis: Cum igitur
:

quem

ex monasleriis Palajslina;

idem sanctus Ger-

antehac

sacerdotcs

regcsque fuerint Christiana;

manus

vocavit Constantinopolim ad regendos

mo-

P.eipublica! divinitus dati pietate, doctrina, et vita>

agitur in
tertia

nachos disciplina solutos, cujus anniversaria dies eodem Menologio Basilii imperat. decima

sanctitale prrestantes,
ctis

plurimaque Concilia a sancelebrata;

et divino

spiritu afllatis Patribus

mensis Jauuarii.
est)

cur nemo eorum imaginum

usum

ccnsuit impro'.

non praterGolhorum populus, qui incoleret regionem trans Euxinum Pontum, defuncto suo ipsorum episcopo, eligerent Joannem quemdam sanctis moribus imbutum, et consecrandum mitteAccidit etiam iisdem diebus (quod

bandum? Novam

fidem doceri non patiemur

Ex

eundum

ut

Sion enlm veniet lex (ut per Prophctam inquit Spiritus sanctus) et verbum Domini ex Hierusalem. Non permittemus, ut aliud alias sensisse, et temporibus mutati fuisse videamur
ii,
;

nec fidem nostram

rcnt Constantinojiolim ad

Germanum

patriarchani

qui ab ea sunt alieni, risum et

ludum

putent.

qui, ne pollucretur ha>reticorum contagio, missus

Regio non cedimus impcrio Patrum conanti avcrtere

ab eo

est in

Iberiam trans

Pontum Euxinum ab epiaulem

ejus

consuetudinem

neque cnim piorum

est

re-

scopis regionis illius consecrandus. Est

gum

Ecclesiastica instituta convellere.

Non

pater-

memoria
Junii.
8.

celebris in Menologio die vicesima sexta

Quid Joannes Damascenus contra Iconoet

machos
oratio,

apostatam imperatorem

scripserit.

nam pietatem, sed latronum soevitiam arguunt, qui pecunia imperantur non autem verbis pcrsuadentur . Etpaulopost: His de rebus statuere
,

atque decernere non ad reges

Concilia.

pertinet,

sed ad

Sed jam ad Joannem

Damascenum

se convertat

quem

his

ipsis
illos

diebus scriberc aggrcsde imaginibus, ejus

:

sura esse sermones

licalione constat
,

tcsti-

duo vcl tres (inquit Dominus) congregati tuerint in nomine meo, ibi sum in medio ipsorum: ligandi et solvendi potestatem non
ubi
-

Nam

dum

ait

Et

nuuc beatus Ger-

regibus,

sed Apostolis,

et

eorum
:

successoribus,

iiianus alapis percussus et in exilium missus esl.

ct pastoribus et doctoribus Christus dedit, etc.

Horum cum meminit

episcopus,
ait
:

Joannes Hierosolymorum
contexuit.

Aniplissimos libros de divinarum

ac venerandarum

imaginum adoratione
pra-stantius

10. Et in secunda oratione Audite, inquit, populi, tribus, linguae, viri, mulieres, pueri,senes, adolescentes, infantes, gens Chrislianorum sancta :
Si quis

Quo enim
ipso

divinai imaginis pulchritudincm in se-

evangelizaverit vobis pra;tcr id

quod Ecservavit,

inde ah initio

impresscrat,

eo

clesia Catholica a sanctis Apostolis, a Patiibus,atque

Coiiciliis

quoque subliniius de venerandarum imaginuin honore conscripsit. Ad hujusmodi porro labores hortatorcm
et

acceptum ad hunc usque diem

slimulatorein
:

Cosmam

habebat, de

([110

supra

Et inferius
iiniiulit,

Ipsum autem eo ctiam

divi-

euin ne audierilis, neve serpentis coiisilium acceperitis, quemadmodum fecit Eva, cx qua mortem est assecula. Licet Angelus, licet rex cvangelizet
vobis prajtcr id quod accepistis aures occludite. Vereor cnim illuc uscjue progrcdi, quo progressus cst Paulus, anathcma, in(|uiens, sit . Id ca de
:

nus zclus

ut propter leges divinas puscilicet,

gnans, c Damasco prius (per Epistolas

ut

diclum
in

est),

ac postea e Pala?stina (ubi degebat

monasterio) cos qui divinas iinagines in urbc CDnstantinopolilaiia evcrlehant, contumeliisquc afficiebant, impeteret . Ha!C Joannes. Factuiii siqui-

causa, (juod

sciret esse

episcoporum non mona:

choruin, inferre aiiathema; ctinfcrius: Considcra ciiim quid saiiclus Apostolus dicat ' Et quosdam

dem

est,

ut lectione

Joaiinis

librorum

quis(|iie

(luidcm

in

Ecclesiis

posuit,

primum

Apostolos,

siifficicns esset,

qui possct adversus Icouomachos

inire cerlainen.
9.

Sed aliqua cx his

alqiie

liic

intexamus, qnibus

atquc doctores. Ad Ecclcsia; coiistitutioncm non adhibuit reges . Et riirsum Obeditc, inquit, pra;|)Ositis vcstris,
'

dcinde Proplietas, tuni pastores

|iotissimuin adversiis a|iostatam

liiliir
;

imperatorem inveillis

el subjacete cis

ipsi

enim

pcrvigilaiit,

quasi ra-

primum

cuiii

iii

scrihcndis sui
[iri-

liiincm

pro animahus
:

vcstris

rcddituri .

Item

lalionem

inslituli allcrt his

Ncrbisin cxordio

rursuin

Mcincntote, ini|uit, pra;positorum ve-

Lih.

III.

Juris

Grxc.

'

Isai. 11.

Malll). xviii.

3 ).

Cor. xii.

'

Ilcbr. xiii.

382

GREGORII

II

ANNUS

17.

CHRISTI 730.
ct

stroriim, qui vobis loculi sunt vcibuiu Dei; quo-

qucbalur; Zenonem item

Anastasium,

et llcra-

rum

intuentes exitum

convcrsationis, imitcmini

fidem. Verlium uon sunt locuti vobis reges, sed

Apostoli,etl'rophetae, pastoresqueatqucdoctores.

clium et Constantinum illum, qui in Sicilia fuit, et Bardaniscem qui ct Philippicus appcllatus est.

Non

regiis regulis, sed patriis inslitutis

scriptis

lam

scriptis,

Et paulo post Regum est civilis administratio Ecclesiasticaveroconstitutiopastorum atque doctoSaul rum. Impctus istc latronum est, fratrcs
:

quam non

Ecclesiam ccnseo constitui et

Oucmadmodum enim in orbem universum monumentis lilterarum promulgubcrnari oporlcre.

scidit scidit

pallium Samuelis

ct

quid

ci contigit?

Ab-

gatum

regnum

cjus Deus, etc.

H. Ac rursum de iisdem inferius ha3C exprobrans in lconomaclios. Manichaci, inquit, Evangclium sccunduni
vos

Thomam

conscri[iserunt

et

est Evangelium ; sic in miiverso terrarum orbe sine scriptis est constitutum, ut Christus Deus carnem indutus, et sancti homines imaginibus exprimercntur, sicut etiam ut cruxadoraretur, etc. Habct eadcin in coinmentario * de fide Orthodoxa.

sccundum Lconem Evangelium scribite. Non suscipio rcgem sibi pcr tyrannidem saccrdotiuin vindicantcm novi Valentcm regem qui cuni
: ,

At de Joanne hactenus

satis

modo

([uai

erudiant

iiovatores, [)ra2sertim vcro polilicos.

Chrisliauus nominaretur, Orthodoxain fldem [lerse-

'

Joau. Damasc. de

lid.

Oftlioil.

1-

iv. t.

17.

Aiiiio iicriudi

Grii;co-llomaij;i;

C223.

Anno
II

Mrx

Hifpan.

76S. Anno
Isauri

llegir;c

112, inclioalo dic 2G Marlii Fcr.

1.

Jesu Clirisli 730,

Grcgorii

pap;c IG.

Lconis

imp. li. Conslanlioi Coprouymi

H.

\.

S.

Theophanes anno Iiicarnat. secundum AIcx. dccxxi, kalend. Septemb.

abclicat.
i

A uum.
liis

Germanus cpiscopatiim Constantinop.

ad
7.

goliis iinjieratoris mandato coactiis. Quaro (juemadmoduni Francorum conventus singulis annis

pro regni negotiis congregari

cita

soliti

dicuntur a

an. CliristiDCCxxviiiinchoato, gesta Constantinopoli

nostris Historicis indiscriminalim conventus, plaita conventus in quibus de rebus ad Ecclesiam spectautibus in Oriente agebatur, Silentia
;

hoc anno
tertia,

verbis narrat

Die septima mensis

Januarii, Indictionedecimatertia, feriahebdomadis

irreligiosus Leo Silentium contra sanclas vcncrandasque imagines in noYemdecim accubi-

dicebantur imo et ab Historicis Gra^cis Conciliorum

;

nomiue quandoquc donantur.

dico, cujus auctor
floruit,

Sic in Libello

Syno-

lorum tribunalio
tur,
iit

cclebravit,

Germano

sanclissimo

patriarcha advocato, cui [icrsuadendum arbitraba-

anonymus nono Ecclesia; saculo couventum inquo sanctus Germanus abdiest, inter

suo de abolendis sacris imaginibus Decrcto, tandem subscriberct. Al fortis Christi servus abo-

care coactus
2.
a

Synodos numerat.

Sedis ejus duralio.

Sanctus Germanus

niinando Lconis consilio nequaquam cedens, imo veritatis verbum recto sensu distribuensepiscopatu sese abdicavit . Tribunal novemdecim accubi-

tenuit pontificatum anuos quatnordecim,

trcs , inquit

mcnses
citatus.

quinque, dies

Theophanes

torum domus

qna die Nativitatis Christi imperator et convivcB non sedendo, ut cceteris diebiis, sed recumhendo epulabantur. Orlus csl iste accubitorum usus, ex co quod
erat niira; pulchritudinis, in

vetcres Christiani

comnumes
crebris

cpulas

ut mutua)

charitatis indices in ipsis Ecclesiis celebrare solerent.

Quare cum episcopus Constantinopolilanus die xi mensis Augusti anni dccxv consecratus fucrit liijuet Caronium sancli Germani ordinationem iu annum dccxiv porperam contulisse sic enim non annos quatuordcciin, sed quindecim intcgros cum aliquot mensiiim aiipendice pontificatum tenuisset. Liqucl secundo, loco horuni verborum, diestres,
,

Quod cum

Conciliorum canonibus
solenincs in adjunctis

Icgendum
et

esse

cum

Anastasio, auctore Miscella;,

:

vetitum

fuisset, epulai ista;

Cedreno, dies septcm. Subdit Theophanes

Die

Ecclesiarum

quas Accubitorum nominc donarunt, celebrari ccepere, lam in Orienle quam

ffidibus
,

in Occidciite, ut fuse ostendit Ducangiiis iu Con-

autem septima cjusdem mensis Januarii Anastasium falsi nomiuis virum, ipsius beati Germani discipulum et consaccllaneum in ejus iocum suUecerunt, qui videlicct Doniinii siucularis ambitione

stantinopoli Chrisliana lib. 2, 0. Silentium vcro

erat convcnlus o[)tiinatuin traclandis imperii ne-

motus,

cum

Leonis impictali assentiret, falsusCon-

GREGORII
stanlinop.
episco|ins creattis
est .
,

II

ANNUS
loco,

17.

CHRISTI
ille

730.
se

383
diviuarum Scriptu-

Verum

Tunc

primum quidem

septima ejnsdem mensis Jmiuarii

\es:cm\um ciim

raruni sludio addixit, posteaque metropolita Cyziceiius creatus est, inde(jue ad Constantinopolilanae
Ecclesia;

Cociice Barbcrino, Miscella, et Anastasio, c?/e tvce-

sima secunda ejusdem mensis Januarii, qu?D ciim Dominica lioc aimo concurrebat quibus diebiis cpiscoporum ordinationes de more factcc.
,

regimen translatus. Varia

xii

scrii^sit

opera,

quorum pleraque adhuc

Menffiis
5.

inedita sunt.

Colitur in

3.

Ex domo

patriarchica vi ejicitur.

Gra;corum die

mensis Maii.

Stein

phanus diaconus Ecclesis Constantinopolilanaj

Vita sancti

citur.

Sed

Imago

Salvatoris Antiphonetes dicta deji-

redeo ad sacrarum imaginum ever-

Stepbani junioris de hac sancti Germani abdicatione ct Anastasii in ejiis locum subloquitur
:

sionem, de qua Stephanus diaconus, cujus verba

inox retuli.

Ex

illis

enim
in

liquet priino

imaginem

rogatione in baec verba

His audilis
leonis, cujus

Salvatoris nostri, qua;

Ecclesia Chalcopratiana

(nem])e qua; de venerandis imaginibusdicebatCer-

summa
tcre

inanus)

improbus imperator, more

veneratione et populi concursu colebatur, hoc anno imperatorem dejecisse, aut saltem ever-

noinen ferebat, frendens, satrapas ensibus armatos iri patriarcbicam domum misit, quibus pra;cepit,
iit

cum

pugnis et conviciis sanctum virum inde

delurbarent.

Eo autem

ejecto et nionasticaj vitcC

participe facto,

videre erat universam

civitatem,

mellifhia Patris doctrina orliatam, fletum et ge-

mituin non parvum edere

dies, sed tenebrffi etfletus
va;

ita

ut dies

illa,

non

super fletum, et

vee

super

conatum esse, non vero anno dccxxvi, uti eo anno num. 9 adversus Baronium indicavimus. Id eiiim non contigit, nisi postquam imiiius Anastasius locum sanctiGermanioccupavit, exmox dictis. Servabatur imago illa in a;de Deiparae sacra, Chalcopratiana appellata ab Urbis tractu, in quo condita fuit, in eoque tractu Juda;i a;ramentoruin mercaturam exercebant. Inde sacra illa iinago
et

esset, ut loquitur Propheta. lisdem miseris diebus impius Anastasius impietatis manu pontificatum occupavit, vi militum, non suffragio di-

modo diciturChalcopratiana,modoyErea ant/Enea, modo Antiphonetes, velut dicas sponsor ac fi.de-

jubens. Combefisius in Historia luciesis Monotheli-

vina; i^ietatis

(|ui

quidem omnia ad Ecclesiam

pertinentia imperaloris a;dibus tradidit.

Tum

ty-

rannus hbera potestate prodendoe ha;resis accepta, illico sanctam et Dominicam Christi Dei nostri iniaginem, quoe super imperatoria atria collocata, oi) effigiem sancla /Enea dicebatur dejiccre, et igni
tradere tentavil, (|uod

tarum pag. 613, publicavit piam narrationem de Dominica imagine in Chalcoprateis, in qua origo religionis erga istain imaginem explicatur, et cur
dicatur

Antiphonetes,

aperitur. Liquet secundo,

quidem

[)eregit.

Interim vero

(lum follebatur, divino zelo roborata; honorabiles

arreptaque scala, spaiinaginem aiuovebaf, in terram projecerunt, distractumque morli dederunt. Post hiec ad patriarchicam donium statim properantes iinpium Anaslasium lapidibus petunt , aientes
iiiulieres fottiter irruerunt,

tharium,

(|ui

martyrium piarum mulierum virorumque, qui propter sacram illam Salvatoris nostri imaginem decertarunt, quod narrat Baronius an, dccxxvi, ad hunc annum etiain pertiuere, ut eo anno num. 9 monuimus. In Menais ad diem ix mensis Augusti nominantur novem illi viri et Maria patricia, qua;
spatharium pra;cipitem dantes, neci tradiderunt, additurque Hos novem virgis ca;dens in ergastulum coiijecit (nempe imperator) jubcns quin:

Impurissimum caput,
anathemata,
se
sice

et

veritalis

hostis,

enjone

geiitas

idcirco sacerdotium invasisti, ut sa?icta et sacra

In

donaria everterentur ? Hanc de

profanus,
et

victuriam non ferens

couspectu
mulieres
illa;que
|)ra;-

queuKjue diebus singulis plagas accipere. quo supi)licio perseverarunt menses octo. Ut aulem cos vidit deficere, pra^cepit aircrri candentes snbulas, ac aduri eorum facies, lumque gladio
interfici in

piarum mulierum aufugit,

fugiens,
ei

ad tyraiinum conillas

Cynesio,

cum

sancta Maria palricia, ac

.

auctor fuit, ut sanctas

corpora eoruiii in mare projici

bcfisius loco laudato,

Suspicatur

Com-

ferro interiineret.

Quod (luidcm factumest,

pro Christi iinagine inilo cerlamine, victoria;

ul in

muheribus concessum csse, sancta Sanctorum ac locuin altaris ingredi

ab ipso Cbrislo receperunl, cum omnibus sanctis viclricihus in regno ca;lorum Ia;tantes .
4.

mium

possint in ea Ecclesia, cuin in Ecclesiis aliis per

cral

Erat tunc nonafjenurio major. Natus sanctus (jcrynanus anno circiter scxcentesirno
Ileraclio

Orientem

soli ingrederentiir minislri ac imperator, cuni erat facturus oblationem, vel etiam monachi

cum Deo

consecrantur; suspicatur, in(|uani,

sibi

trigcsimo quiiito,
eiiiin
II

imperante. Gregorius

iu priori Epislola

imp. de sacris imaginibus scripla,

ronio anno dccxxvi,

hoc anno ad Leonein et recitata a Ba28, ait

:

sub Leone ingressuin arrogasse, ul ejus sacrileguin ministrum ab impio conatii delerpias fcminas

rerent,

ita

sapienter judicantcs, iion esse vclut pro

num.

Gerimni
agit

cnnsiliis
illc

obtem|)crare

eum debuisse Annumetenim

singulis
.

servandum, (juod incasu niilitaret conlra religioneni. Quare in pnemium illius/(!li liber fuit
religione

hodie vir

nonagesimum quinhim,

ingressus loci altaris

illius

Ecclesiu;

mulieribus,

|ialriarchis,

et

impcraloribus inserviens

stantinus Pogonatusimperiisui initio

ConJustinianum

quia

ipsa; pra;iverant tanto lacinori, ac

scalam dc-

Iraxerant.
6.

patricium,Gerinani
occidil
;

postmodum
,

pafriarclijc patrein

S. Theodosia ejusque socia; divcrsa; a

Germannm

V(;n) ferocius se

rilibus

resechs casligavil n

gcrentem viinquil Thcophanes.

lieribus de quibus loguitur liregorius

terlio,
(l(.'jectionis

spatharii, (jni

PP. Liquet imaginem Salva-

mu-

384
toris

GREGORir
amovebat, Hisloriam

ri

ANNUS
leferri a

17.

CHRrSTr 730.

codem modo
II

prohibuit, nec hunc excommunicavit.

Baronius
cum vieum ana-

Sle|)liano diacono, el a Gregorio

in

priori sua

nuni. 4 et seq. existimat, Grcrjorium 11,

deret imperatorem penitus hajreticum,

Epistola, ut ulrainque narrationeni conferenti

ma-

nifestuni

liet,

ideoque Constantinum Acropolitam,

in

magnum Logothetam
sia;

Theodosanctinionialis Constantinopolitana;, quod circa

sanclffi

Eucomio

themate execratum esse, tumque Romanos et Italos ab ejus obedientia recedere fecisse. Idem scribunt Bellarminus lib. 5 de Rom. Pont. cap. 8, Sigonius
lib. 3

aunum
cius ad

mccxciv conscripsit, ut arbitratur Papebro-

de regno

Italioe,

aliique plures.

Verum

tan-

diem xxix mensis Maii, ubi illud recitat, non bene de re gesta edoctum fuisse. Tradit enim sanctam Theodosiam mortuo patre collocatam fuisse in monasterio, et cuni Leo Isauricus bellum sacris imaginibus indixisset, unusque ex ejus spathariis
Salvatoris nostri divinam effigiem dejicere aggres-

tum

abest, ut Pontifex

Romanos

el Italos

ad de-

feclionem impulerit, auteos a pensione tributorum

solvenda impedierit,
ut Ravennai et Venetiarum
exercitus ad rebellionem paratos in offlcio conlinuerit. Paulus enim diaconus lib. C de Gest. Langobard. cap. 49, qui hocmelius scire potuit, quam Theophanes, Cedrenus, et Zonaras de rebus in Oc-

sus esset, Theodosiam plures quse

religiosas

feminas,

mundum mundique

ornanienta omnia a se

cidente gestis

parum

instructi scribit

Omnes

removerant, socias
res ad id

sibi adjunxisse, sancto

quodam
primam
subdit

furore iu liomiuem processisse, Theodosiam soro-

Ravennae exercitus vel Venetiarum talibus jussis uno auimo restiterunt, etnisieosprohibuissel Pontifex,

audeiidum

excitasse, ipsanujue
:

imperatorem super
tanti

se

constituere tuissent
II

omnium

scalas arripuisse
in

Qui igitur

aggressi . Prajterea Anastasius in Vita Gregorii

scalarum sumniitate jain fere consistebat impius, sacram effigiem antequam corCoiistantinus,
riperet,
iis

rem

momenti non

omisisset, qui
:

tamen ea
Jussio-

tradit, quae

contrarium plane insinuant

excussus,

iu

profundum
II,

inferni

cor-

ruit. Et tamen

tam Gregorius

quam

Stepha-

nus diaconus generosum hoc facinus non sanctimonialibus, sed feniinis et mulieribus, ut etiam
texlus gra>cus utriusque habet, attribuunt, et reiii

poslmodum missis, decreverat imperator, iit nuUa imago cujuslibet sancti, aut martyris, aut angeli, ubicumque haberetur; maledicta enim omnia asserebat, et si acquiesceret in hoc
nibus itaque
Pontifex, gratiain imperatoris
fleri prffipcdiret,

haberet, et

si

hoc

gestam paulo aliternarraiit; subjicitque Stephanus easdem niulieres, postquam spatharium in terram
projecerunt, ad patriarchicam
et

suo gradu decideret. Respiciens ergo pius vir profanam principis jussionem, jam
contra imperatorem, quasi contra hostem se armavit reniiens hffiresim ejus, scribens ubique se

domum

properasse,

impium Anastasium

lapidibus petiisse, ut

mox

Cujus rei non meminit Constautinus. Quare videtur is adscripsisse Theodosice et ejus monialibus quod a piis illis mulierihus gestum.
vidimus.

cavere Cliristianos, co quod orta fuissct impietas

Igitur perinde omnes Pentapolenses atqueVenetiarum exercitus contra imperatoris jussionem restiterunt, dicentes Nunquam se in ejusdem Pontificis condescendere nece, sed pro ejus magis defensionc viriliter decerlare. Ita ut anathemati Paulum exarchum, vel qui eum direxerat, ejusque consentaneos submittant, spernentes ordinationem ejus, sibi omnes ubique in Italia duces elegerunt, atque sic de Pontiflcis, deque sua immunitate cuncti studebant. Cognita vero imperaloris nequitia, oninis Italia consilium iniit, ut sibi eligerent imperatorem, et Constantinopolini ducerent; sed compescuit tale consilium Pontifex, sperans conversionem principis Vides S. Pontiflcis moderationem, et uti Anastasius Paulo diacouo, qui hoc saeculo vixit, suffragetur. 9. Aliter se gerit Gregorius erga Anastasium episc. Constantinopolitanum ac erga imperatorem. Paulo postsubjicitAnastasius: Cumquemitteret
talis.
: .

Non dubium tameiiquin Theodosia

ginibus niorti tradita fuerit

pvo sacris imasociabus.

cum

Con-

stantinus enim varia miracula ad ejusinvocatioiiem

patrata recitat, et Tbeodosia; ac sociarum mentio

ad diem

xviii Julii iu Synaxariis a

Papebrocio inemulieres,

moratis. Si

tamen

hoDC vox

vuve5, id est

qua tam Gregorius,

quam

Stepbanus diaeonus
posset

utuiitur, suiiii posset pro sanctimouialibus, relatio

facta a Constantino conciliari

cum

Epistola

Gregorii et cuin Vita sancti Stephani juuioris, sed

non

vitieo id fleri posse.

Papebrocius qui Theodo-

sia3 et

marfyrium cum vulgari opinione anno dccxxvi consignat, ad diversum istuin moduin unam eamdemque rem narraudianimum non
sociaruiu
7.

advertit.

nibus hoc anno data.

Epistola 11 Gregorii PP. de sacris imagiLiquet quarto, Epistolam

primam de

sacris

imaginibus ad Leonem imp.

scriptam esse post kaleiidas Se[)tembris currenlis Christi anni, nenipe post initium Indictionis xiv. Gregorius eiiim in ea narrat quaj contigere, cuin imperator spatharium suum misit ad evertendum
et

hominem proprium Romam cum scriptis suis, in quibus continebatur, ut Pontifex occideretur cum
optimalibus:
Roinae agnita crudelissima insania,

protinus ipsum patricium

missum

occidere voluepraepedisset

runt, nisi defensio Pontiflcis nimia

coiifringendum Salvatorem, qui appellatur Autiplionete, ubi et miracula multa fiuiit , et pias
illas

Narrat postea Anastasius, quibus sese armis contra

Eutychii exarchi persecutionem Pontifex defenderit,
licet

feminas, qute

iniquum

illud facinus

non

tu-

Romanos

et

Langobardoscontra exarchum sui

lere,

laudibus exornat.
8. Grefjoriiis 11 tributa solvcre

causa armatos videret:

imperatori non
inquit, elegit

His

ita

se

habentibus,
ille,

majus prssidium pater

distri-

GREGORII

II

ANNUS
Deum

17.

CHRISTI 730.

385

buere paiiperibus largissimamanuquaEireperiebat,

incumbens orationibus
quotidie deprecabatur
liiltus
tati
:

et jejuniis, et litaniis

el spe ita

plus quani

hominum;

gratias

manebat semper tamen volunproficerent acli;

populi refercus pro mentis proposito, blando

sed ne desi-

Leo tamen imp. per vim distrahrt imperator, adeo exarsit, ut in odium vindicatarum a Pontifice imaginum, patrimonia Ecclesife Romanfc in Calabria et Sicilia sita in fiscum redegerit, et didceses Illyricianas, Calabriam, Siciliam, et reliquas provincias

omnes sermone, ut bonis inDeum

sterent ab

bus, et in fide persisterent, rogabat

summam
S.

usque Thraciama Romano patriarchatu per tyrannidcm distraxerit, postquam sc.

sede

nebat

sic

amore vel flde Romani imperii, admocunctorum corda molliebat, et dolores

.

Germanum

Constantinopolitana dejecit.

Liquet id ex fine Epistolaj Adriani papte ad Caro-

continuos mitigabat

Deniiiue Anastasius refert,

lum Magnum, qu5e'extatadcalcem SynodiNicsenFell,

Du962 edit. Labbeanse dicitur quippe quando eos pro sacris imaginibus erectione adhortati sumus, simili modo et de dice-

Anastasium patriarcham Constantiuopolitanum in locum S. Germani ab imperatore subrogatum Qui (Anastasius rejectum fuisse a Gregorio 11 sc.) missa Romam Synodica, dum taU hceresi eum consentientem reperiret, vir sanctus non censuit eum fratrem, aut consacerdotem solilo \ocari, sed rescriptis commonitoriis, nisi ad Catholicam convertcretur fidem, etiam extorrem a sacerdotali ofOcio esse mandavit. Imperatori quoque suadens
:

ubi pag.

dum
cesi

salutaria,
scriptis

ut a

tali

execrabili miseria declinaret,

refert

commonuit B. Post qua; verba nibil aliud Anastasius, quod interPontificem et imperasit,

tam archiepiscoporum, quam et episcoporum Romana; Ecclesia; commonentes, quaesivinuis restituere eidem sancta; Catholicajet Apostolicae RomauiE Ecclesiae, quae tunc cum patrimoniis nostris abstulerunt, quando sacras imagines deposuerunt, et nec responsum quodlibet exinde dederunt et in hoc ostenditur, quia ex uno capitulo ab errore reversis, ex aliis duobus in eodem permaneant errore. Si enim ubique Chrisanctae Catholica! et Apostolicai
:

torcm vel ejus ministros actum

tifex ullra scripta

quia

sc.

Ponsedis

non

processit, aliterque se gessit

stianorum Ecclesiae canonica; intactas suas possident dioeceses ; quanto amplius sancta Catholica
et Apostolica

erga

eum

ac erga Anaslasium

invasorem

Romana

Ecclesia, qua; est caput

om-

S. Gerniani,

quem extorrem a sacerdotali officioesse

nium

Dei

Ecclesiarum,

sua

dioecesi,

videlicet

mandavlt, nisi ad Catliolicam fidem converteretur. 10. Tradi imperatorem Satanai, nisi resipiscat,

Deum

precatur.

Denique

in neulra Grcgorii

II

Epistola hoc anno ad

ahis armis

Leonem imp.
conjici

scripta aliquod

et episcoporum, imo et patrimonia pro luminarium concinnatione atque alimoniis pauperum irrefragabili jure ct tenere et possidere modis omnibus debet ? Postea Nicolaus I

archiepiscoporum

verbum habetur, ex quo

possit Pontificem

Epistola sua ad Michaelem imperatorem

earumdem

imperatorem ab impietate revocaret, (juam humanissimis cohortationibus, et admonitioiiibus. IIa;c tantum leguntur in secunda ejus ad Leonem Epistola, ex quibus potius colligitur, Gregorium non denuntiasse imperatorem
esse, ut

usum

provinciarum restitutionem etiam petivit his verbis : Oportet vestrum imperiale decus, quod in

omnibus Ecclesiasticis utilitatibus vigere audivimus, ut antiquum morem, quem nostra Ecclesia
habuit, vestris temporibus restaurare dignemini, quatenus vicem, quam nostra Scdes per episcopos
vcstris

Ecclesiastica

commumone in

publico fideiium con

sessu privatum, aut tributorum pensionem inhi-

in

partibus

constitutos

habuit, videlicet

bere in aniino nonhabuisse:

obedire

Imperatores,
eos vexarunt.

(jui

pie et in Christo vixerunt, Ecclesiarum Pontificibus

Thessaloniccnsem, qui Romanac Sedis vicem per Epirum vetercm, E|)irumque novani, abjue Illyri-

minime recusarunt, nec

Tu

vero, imperator,

cum transgressus fueris, ac perversus evaseris, et manu propria subscripseris, teipsum subjicicns, et confessus fucris, eum qui tcrminos Palrum tollit exccrabilem esse, in iioc jiroprio judicio condcmnatus es, ac Spiritum sanclum
a te alienasti. Perseiiueris nos, ac tyrannice vcxas

cum, Macedoniam, Thessaliam, Achaiam, Daciam Ripenscm, Daciamque Mediterraneam, Moesiam, Dardaniam, Pravalim, B. Petro Apostolorum principi contradicere

nuUus pra;sumat quae antecessorum nostrorum temporibus sc. Damasi, Siricii,

;

Innoccntii, Ronifacii, Ca-lestini, Sixti, Leonis, Hilarii,

Nos incrmes ac rudi, qui terrenos et carnales exercitus non habemus, invocanms principem exercitus omnis crealuraj sedentem in ca;Iis Cbristum qui est super omnes
militari carnali(|ue
: ,

manu

Simplicii, Felicis attiue Hormisdie sanctorum Pontificum, sacris dispositionibus augebatur, etc.

praeterea Calabritanum
(juaiijue

patrimonium

ct

Siculum,

nostrae Ecclcsiac concessa fuerunt, et ca

jiossidcnda obtinuit, ct disponendo pcr suos familiares regere

cxercilus suiiernarum

virtutum, ut immittat

libi

studuit, vestris concessionibus red-

dffinionem, sicut

ait

Apostolus: Tradere hujus-

modi

Satanic in interitum carnis, ut spirilus salvus

Epistola, ut supra diximus, excunte
inilio

superius dicta volumus, ut consccratio Syracusano archiepiscopo nostra a

dantur,
etc. Inter ista, et

sit . Hffic

hoc

anno, vel

insequentis data, ideo(|ue paulo

(|Uffi

Scde impendatur, ut traditio ab Apostolis nullatenus noslris temjioribus violetur .

vincias Pontificcs
hairesi

inslituta
llas pro-

antc Gregorii mortem,

mensc Februario anni

Dccxsxi conligit;
PontiOci
11.

quam Epislolani nullum cum imperatore commercium fuil.

post

Romani lioc anno amisere, quod Iconomaciionun adhajrere nollent, et avi-

Provincias Ulyriciatias ab Ecclcsia

XII.

Rom.

tam fidem fortiter defenderent; justissimarum enim expostulalionum tam Hadriani I, quam Nico49

Touus

38G
lai I

GREGORII
rationcm nullani
12.

II

ANNUS

17.

CHRISTI 730.
lib. /tcitatos
;

Grseci

babere voliicrc, ut

Frisingenscs a Vclsero
ejus Vita
tavit.

Aribo cnim in

suis locis videbimus.

neque annum netjue diem mortis ejus noFrisingensibus ct recentioribus

Allatius in

Origo separationis Gra>corum a Latinis.

lib. 2(le Ecclesiffi \

In Tabulis

Occidcut. et Oricnt.

Marlyrologiis inscribitur ad dicm viu mensis Sej)temb.

Ei
frater
fnit

Pcrpctua Cons. cap.

observat, scliismaticos Graj-

nomine Erimbertus

factus

cos assercrc Latinos se ab Oricntalis Ecclesiai

com-

etiam episcopus Frisingensis anno uccxxxix, qiio

Bonifacius Bajoariain in quatuor dioeceses divisit.

rnunione subduxisse, et variis hairesibus addiclos, in alios atque alios morcs Patrum traditionibus et

Aribo quartus Frisingensis episcopus ejus Vitam

scripsit,

Conciliorum decretis

adversantes

vcrsos fuisse.

quaj recitatur soec. ui Benedict. part. 1.

Non idem tamcn tempus omnes assignare, cctam Seidum ad Iconomacborum tempora
que
Ecclesiffi

sed Niutrius-

Aribo autem
tus reperilur,

modo

HcBres^

modo Cyrinus

appella-

divisionem referre
c

Licet

enim

inquit Seidus,
iu rebus

a quinta

Synodo scbisma

fovcrint,

tamen
:

fidei,

sentiebant

at Leonis Isauri aevo,

cum nibil innovassent, optime cum Iconoma-

cborum bseresis per tolum Orienlem grassaretiir, Romana Ecclesia a Constantinopolitana divisa, suis
ipsa

moribus vivere voluit, ac demum irruentiomnia occupantibus Wandalis (ita Francos scbismaticus iste appellat) ex eorum commercio variis crroribus contractis coinquinata est, quos
bus, ct

composuit de Ordine comprovincialium pontificum, metropoleos nempe Sallzburgensis, vocatur Arpeo, et in brevi Chronico episcoporum Ratisponensium apud Mabillonium tom. iv Analect. Arper. Velserus vir Germanus hanc in rem erudite scribit Erbon et Arbon majoribus Haredes dictos, qui nobis Erben sint, eo Otfrisum Gcrmanicorum scriptorum antiquissimum Warbon voci Erbon tanquam similiter cadenti, in carmine opposuisse accrevisse mediam lex soeculi consuetudine, quod crebrum vocalium
poeta, qui versus
: :

imo a

modo
niam

ipsa fovet, et ac
.

si

essent

Palrum
3,

traditiones

propugnat

Sed Allaiius pluribus banc calum-

contra quam hodie flt, nostri olira aucuparentur. Aribonem itaque latiue nil nisi Ha;interjectum,

refeUit, et

tandem cap.

num.

7,

causam

rcdem

scbismatis bisverbis aperit: Ut GriEci intelligant,

scbisma sub Leonelsauro, quod fere omnes Orientis Ecclesias a suo capite avulsit, non ex aliqua bajrcsi (licet id, ut vidimus, invasores prsetenderent, ut specioso aliquo titulo secessionem suam coLouestarent) sed cx contentione ob dioeceses male
usurpaias, exortum est .

essc. Quod is ipsum sc. respexit, utroque vocabulo in Corbiniani Vita conjuncto. Quin longius progressus cum in syllabo Hebraicorum no-

minum,

qui sive Hieronymo sive Beda; auctoribus

tribuitur,
reperisset,

Cyrinum cum

Hteredis interprctamento

quam
se

vere sacra; linguae gnari sciunt,

Vitae sancti

delectatus,

sub finem

Emmerami

Quod probat poslea

locis

Cyrinum

dixit .
;

Non

viderat Velserus versus lau-

num.
sese

superiori a nobis in

medium

allatis.

dati poetae

nam

Arpeonis

nomen

ex lingua Ger-

13. S.

Slephanus junior in monte S. Auxentii Leone Isauro Ortbodoxos Constanincludit.

manica derivatum
quia, ut videre est
dict.

esse ostendisset. Sic etiam

Arno
Bene-

Salisburgensis episcopus ab Alcuino vocatur Aquila,

tinopoli vcxanle parentes sancti Stepbani junioris

apud Mabillonium

saec. iv

hoc religioso puero in montem saucti Auxcntii ad Nicomediaisinum, e regione Bithynarum partium provincise positum confugere, ubi post obi-

cum

pag. 04, Arnout germanicum seu flandricum nomen est, ex quo ducta vocabula sypart.
1,

nonyma, Arnulfus, Arnoldus,

el
liari, fit

et

Anio seu Arnonus,

tum

sancti Auxentii, ejus discipuli in sancta ejus

addita aspiratione, Germanis et Flandris fami-

spelunca inclusi vivebant.

Stephanum tanquam

victimam parentes abbah obtulere. Tanta autem sanctitate ibi Stephanus vixit, ut ailatis anno trigesimo primo cseteris prajpositus fuerit. Abbis, inquit Stepbanus diaconus Ecclesiaj Constantinopolitana; in bujus sancti Vita, nupertom. i Analect.
Graic.
est,

Harent : quac yo\ Aquilam signiflcat. Haec more. 15. Primus Frisingensis episcopus fuit. Caeterum Corbinianum primum episcopum Frisinpro
illius a;latis

gensem
Mosaci
merat.

fuisse, docet incertus poeta citatus. Is

enim

episcopos Frisingae urbis primariae dioeceseos ad

et Isarae

publicata,

egregiique ccenobii

mons ille instar urbis effectus formam et sanctitatem reita

coufluentes

sitae

hoc ordine nu-

cepit.

Omnibus enim, ut

dicam, necessariis

Frigisiensis enitn sedes h;cc aula vocata esl,

Dei liberalitate et sancti precibus cumulate paratis, nempe ccemeterio, aliisque tedificiis et rebus, quibus opus erat, ccenobium religiosissimum condi-

Corbinianus ovans

quam primns

rexerat altnns.

Inde Dei famulus Ermperhtus nomine sedit.

Tertius hinc Joseph prieclarus

nempe

magisler.

Arpeo quartus

erat, facundo famine fretus.

nomine insignitum quod tum quidem impius tyrannus hostili erga sanctum
est, sancti

Auxentii

Qulntus Apostolicam tenuit pius Atto cathcdram.

Post hunc Hitto pater sedem jam rexerat almus.

animo, monasterio everso, Auxentii collem nuncupavit, quod et ad hanc diem ab ejus symmistis dictitatur . S. Stepbaniprosacrisimaginibuscertamina
suo loco exponemus. 14. MoriturS. Corbinianus episc. Frisingensis.

Ex hinc successit Erchanperht pastor amalus. Ecce pius sedem praesens nunc Anno gubernat.

Aribo anno 16. Suevi a Carolo domiti. DCCLXXXiv juxta citatum Cbronicon Ratisponense
vivere desiit
gitur
tus
: ;

ad

eum enim

Cliristi

annum

ibi le-

Sanctus Corbiniamis episcopusFrisingensis

mus boc anno spintum

pri-

Arper episcopus

obiit, et

Atto episcopus fac-

Deoreddidit,juxta Annales

est.

GREGORIl

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731.
et

387

Bellum Siievicum boc anno a Carolo MajoreDonius gestum. lu Annalibus enim Petavianis leDccxxx qiiando Carolus perrexit Suavis gilur contra Lanfridum. Idem habeut Annales Tiliani, aliique, quibus sulfragatur Regino lib. 1, ubi de Idem quiuto deciino anno regni Carolo scribit sui Alemanniam ingressus, contra Lantfridum di:
: :

manni,

Suevi,quorum duxerat Lantfridus, jam-

diu a Francorum regno descivcrant, et a Pippino

Caroli patre

utcumque

pacati fueranl; sed iterura

arma

cepere, et finitimas regiones Fraucis subje-

ctas crebris incursionibus vexavere.

fracti et subacti sunt, et

Verum aCarolo

a Carolomanno et Pij^pino

postea tota

Alamannia reccpta, Fraucisque restiluta.

niicavil,

et

sibi

eamdem geutem

subjecit

Ala-

GREGORII

III

ANNUS

1.

CIIRISTI

731.

1.

Defuncto Gregorio^rebus

gestis insignis, eli-

gorio tertio. Porro Gregorius ipse defunctus rece-

giturpapa Gregorius III virtutibus clarus, rjui ad Qui sequitur annus ReLeonem mittit legatiim.

ptus est inter sanctos

anniversariaique memoriac
si

cultu in Ecclesia perseverat. Cujus

dataj essent, Gregorio

scripta exta-

demptoris
Indictione

septingcutesimus

trigesimus primus,

rent, resque ab eo gestae diligentius scriptis

manexis-

dccima quarta, fuit obilu S. Gregorii Qui contigit (inquit Anastasius) papnc lugubris tertio idus Februarii, Indictioue decima quarta, cum sedisset annos sexdecim, menses octo, et dies viginti . De quo, pra^ter illa, quaidicta suntsupcrius cerlis annis intexta bffic de codem idem Ana: ,

magno haud minorem

timares. PraBter Epistolas scripsisse fertur Respon-

stasius babet

Hic quadragesimali tempore, ut in

quinta feria jejunium atque niissarum celebritas fiercl, in Ecclesiis, in quibus non agebantur, instituit.

sionum librum unumadLeonemimperat.,etalium ad episcopum Constantiiiopolitanum, et aha. Eo igitur defuncto, hoc eodem anno die xvi ejusdem mensis, in locum ipsius Gregorii subrogatus est alius Gregorius ejus nominis tertius, de quo ha;c idem Anastasius
:

Oratorium
,

iu

patriarchio

in

nomine
mctallis a

beati

Gregorius terlius natione Syrus ex patre Joanne, vir mitissimus et valde sapicns, in divinis
2.

Petri Apostoii
rcfecil, et
tavit,

diversis

ornatum

novo

circum(|iiaque allaris parictes deargen-

ac distinxit duodecim Apostolos, pensantes

:

Scripturis sufficienter instructus, grmca latinaque lingua eruditus, Psalmos omnes per ordinein inemoriter retinens, et in corum scnsibus subtilissima
exercitalione limatus, lingua
litus,

centum oclogintaM. El in flne Ilic fecit aureum praicipuum, diversum (diversis), ornatum lajiidibus pretiosis, pensantcm lii^ras trisimiliter et patenam auream pensantem ginta libras viginti octo et semis. Ilic divisit omni clero,
libras

quoque

in lectione po-

calicem

exhortator omniuni

bonorum operum,
fidei

plebi

florentissime salutaria
et Aposlolicffi

pradicans,

Catholicic

immutilate conservator, perenniter suo monitu corda fidelium corroborans, Orlhodoxa)

lidci ffimulator

monasteriis, diaconiis, et mansionariis solidorum

ac dcfensor fortissimus, paujjcrtatis

duo

millia

centum

scxaginla,

et

ad luminaria

aniator, et erga inopes j^rovisor,

non soliim
et

inentis

B. Petri Aposloli solidos mille. Hic fecit ordinatio-

pietale, scd studii sui labore soUicitus,

captivorum

ncs quinque, qualuor per

et

mensem Seplenibrem,
creavitquc
presbyteros

cliam redemptor, orpbanorum quoque

largitor, ncccssaria tribuens,
in Christiana
et

viduarum

nnam mcnse
iv,

Junii,

amator

religlositatis

XXXV, diaconos Qni et sepultus

terlio

episcopos per diversa loca cl.

norma,

ct religiose

volentibus vivcre,

esl

ad beatum Petrum Apostolum

,

Dei timorem liabentii)us in suis pnccordiis dircc-

idus

Fcbruarii

Indictione xiv, Lconc et

:

tor exislens,

Constantino im[ieraloribus
ejus dies
queiii

ct cessavit

episcopalus

byteratus.

Quem

Deo favente, pervenil ad ordincm presviri Romani, scu omuis jiopulus

quin(]ue. Hactenus Anastasius. Apud additum invenimus in ali(|iiibns exempla(|uod re|)Uguat

iis,

magno

snbito

cum

ad parvuin divina insi^iratione pcrnioti, ejus decessor do lioc s;ccnlo migrasset,

ribus

mcnsem unum,

qu;c di-

dnm

in obscqiiio sui aiil(;cessoris essel intenlus, vi

cunlur ab eodem Auustasio in ejus succcbsore Gre-

abslollentcs, in Poutilicatus

ordiuem elegerunt.

388
llrcc

GREGORII
de ejus vita antc PontiQcatum,
3.

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731.

ct ipsius elec-

illi

imposita dignapoenitentia, iterum secundncuni

tione Anastasius.

Exigebat quidem temporis veliemens perturbalio , ut qui videretur optimus, idem quam
citissime eligeretur, ne capite deficeret

Romanus

populus, qui (ut vidimus) ab imperatore hfcretico penitus se subtraxerat, atque omnino defecerat,

litteris apud regiam direxit urbem Sed quod hrec secunda legatio contigisse appareat anno sequenti, suo loco de ipsa acturi sumus. 5. Mariyres plures oh sacranim imaginum cultum. Qui sic comparatus erat Leo, ut nec

iisdem scriptis

audire vellet a

Romano

Pontifice veritatem

eos,

cujus adhuc in

Italia vigeret potentia in

exarcho.

qui ipsam prope etiam nolenti auribus ingerebant,

Sic igitur Gregorius elevatus in thronum Apostolicum, nihil antiquius habuit, quam obortam ha;resim exstirpare cujus rei gratiasccurim ad radi:

procul in exilium ejicere consuevit. Inter alios au-

tem

fnit vir sanctissimus,

qui successerat S. Ger,

admovens, primum omnium imperat. Leonem ejus auctorem petiit litteris ApostoIicis,ad eumque legatum misit. Scd utinam sicut arcns fortissimus fuit, ita emissa sagitta plumljea non fuissct. Quidces

^milianus cujus natalem diem celebrant Gra;ci in Menologio istis

in Cyziceno episcopatu
Commemoratio S. ^miliani episcopi CyHic propter sanctarum imaginura cultum multas aerunmas perpessus, in exilium ab impio imperatore Leone missus, accepta confessionis co-

mano

verbis
zici.

nam dem

acciderit, ex

eodem

Anastasio res gestas ejus-

Gregorii prosequcnte,

audiamus

rona, dormivit in DominoB.Hffic

illi

die octava

Fuit autem, inquit (Gregorius papa tertius), temporibus Leonis et Constantini imperatorum,

ea persccutione grassante, quoe per ipsos mota est ad depositionem ct destruclionem sacrarum ima-

meusis Augusti. Tunc ctiam Rasilius et Procopius Decapolita idem subeuntes certamen eamdem pcenam perpessi, eadem sunt facti digni corona
, :

1 I

quorum

natalis dies a Gra;cis agitur vicesima se-

ginum Domini
Genitricis,

nostri Jesu Christi, et sanctaa Dei

ptiraaFebruarii.

Tunc et

Tlieophilus sanctus

mona-

sanctorum Apostolorum, omniumque sanctorum martyrum et confessorum. Pro quibus idera sanctissimus vir, ut ab hoc resipiscerent ac se removerent errore, commonitoria scrijita, vigore Apostolicaj Sedis instituta
sanctas

chus eque coronara proraeruit, de quo iidem his agunt verbis, die secunda raensis Octobris, quo
ejus diera natalera colere consueverunt
:

Nataiis

sancti patris nostri Theophili, qui fuit raonachus

(quemadmodum

et

religiosus

et

tiraens
et

Deura sub
execrabile

Leone Isaurico,

memoria) decessor ipsius direxerat) misit perGregorium presbyterum, qui humano ductus timore, non cadem scripta imperatori porrexii.
Si(iuidcm Leonis rugientis
et sa;vientis crudelitas

cujus impietatem

odium
,

in venera-

biles sanctorura imagines evertendas

ejus hsere-

sim

in

faciem exprobrans redarguit, ipsura impium,

,

nefariura, et Antichristi prsecursorem

,

et Christi

ipsa oculis visa perterruit. Majora enini

prasens vidit, quam qum fama perceperat; adeo ut timore correptus defecerit penitus animo, tutius ratus non dare littcras, quas acerrimas esse sciebat, quam deQciendo in discrimen adducere Sedis Apostolicie majestatem. Sed quid in eum Gregorius papa statuerit, Anastasiuni

proditorem appellans aliaque similia objiciens. Quibus ille ad iram incitatus, primo verberari eum
jussit, et in

carcerem conjici

unde postmodum
missus
est, et

eductus, sanctas imagines abnegare cogitur, quod

omnino renuens
illic

facere, in exilium

prfesentem vitam reli^juit. Ha;c impius, sed

audi de Gregorio ipso presby-

tero ista
4..

subdentem

Romanam
tcfecit,

aRevertens, secumillas litteras in civitalem reducens, ipsi sanctissimo Pontifici pa-

confessus, se faciens reum culpfc. Qucm magna comminatione Pontifex ipse voluit ab ordine

non pro concepta rabie in Catholicos agens, invidens illis coronam martyrii, sciens eosdem colendos fore in Ecclesia martyres, et eorum reliquias venerationi quoque exponendas, quas impius perdere laboraret. Tunc et Niceta patricius idem certamen subiens, in Album sanctorum confessorum
relatus est decima tertia raensis Octobris.
C.

sacerdotah privare. Congregatis enim episcopis, qui in Urbe essent vel in proximis Ecclesiis, Con,

Abstinuit taraen idera Isauricus ab inflicla-

cilium ab ipso Pontifice est congregatum, ubi inter alias causa ejusdem Gregorii, utpote gravis, in me-

gendo supphcio Joanni episcopo Polyboti, qui

ut et ipse, sicutolim

ritudine rairaculorum adeo celebris erat in Oriente,

dium

allata est pra;locutusque ipse Gregorius papa facinus detestatus, sentenliam depositionis laturus cum esset in eum, ne id faceret episcopo: ,

magnus

ille

Gregorius, cogno-

mento

dictus fuerit

Thaumaturgus. Hic

enim,

rum

cum
vim
est
;

ad redarguendum imper.se Constantinopolim

preces intercesserunt,
,

cum idem
se

Gregorius

contulisset,

vehementerque reprehendisset, nullam

quod peccasset, sponte libereque promitteret, imitaturum se Petrum pollicitus, qui etsi timore perculsus ab animi
proposito excidisset, postea repetita sa;pius confessione,
ait
fici

presbyter reus

emendaturum

passus, ad

ubi

suam redire Ecclesiam permissus suum curans gregem illaisum ab haeresi

custodiens, quievit in pace, quinta die mensis Decembris, qua Gra^ci in Menologioanniversariam cjus

mortem tandem libenli animo suscepisset enim de ipso Anastasius Cui nempe Ponli:

Mrcsistenlc Concilio, et obsecrante

tam Con-

cilio,

optimatibus, ut non deponerctur, sed magis idem presbyter poenitentia' subraitteretur;

quam

comracraorationem agunt. Inter horum classem adnumeratur Gregorius Decapolis in Isauria civitatis civis, qui Orientem et Occidentem peragrans in confessione Catholicae fidei, diem clausit extreinura.

Simeon

pra^terca sanctitate nitenstunc vixit.

GREGORII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731.
utaris, ex

389

quem Lco
hfcc

detrusit in carcerem

ubi

eum idem
Habet
;

autem eo

mandato Apostolico informatus

geris, vel

qui supra Gregorius Constanlinopoli

invisit.

agnosce. Itaque

dum missarum solemnia

Menologium
aliis

\icesiraa die mensis

inferius erit.

sed de

agendum

Novembris Jam res Germa-

nicas iuTisamus.
7. Bonifacio ex Germania papam consulenti optima hic per lecjatum documenta transmittit. Hoc eodem anno cumaudivisset S. Bonifacius Germanorum apostolus defunclum esse Gregorium II,

episcopum te contigerit consecrare, illo tantummodo tempore co utaris. 9. Quia vero turbas, Domini gratia, in iisdem partibus ad rcctam fidem asseruisti conversas, ideoque nequire te occurrere omnibus qua; salutis sunt, impendere, vel intimare, cum jam longe latuquo
gratia Christi ejus fides in
illis

propagetur

prcc-

a quo acceperat
fuisse

apostolatum, et in ejus locum

cipimus, ut juxta sacrorum

canonum

statuta, ubi

legatos misit

subrogatum GregoriumIII,ad ipsuniRomam pur quos etiam de uonnullis Sedcm

;

Apostolicam consuluit. Id cnim constat testificatione auctoris, qui ex Wilibaldo episcopo S. Bonifacii res gestas

multitudo excrevit Qdelium, ex vigore Apostolica; Sedis debeas ordinare episcopos, pia tamen contemplatione, ut non vilcscat gratia episcopatus,
ruisti

prosccutus

ait

'

hominum

millia

tam per

sc,

Cumque muHa quam per suos con:

terraneos ad

Cliristi

religionem traducta baptidcfuncto beatcE memoriaj

Presbyterum namque, quem praeterito asseanno ad nos venisse, nostroque judicio fuisso a suis nefariis absolutum actionibus credas, quod neque nobis confessionem aliquam fecit, ncc a
8
:

smatis unda diluisset,

nobis, ut suos expleat libitus, absolutus

si

Gregorio Gregorio
misit,

II

Sedis Apostolicffi PontiQce, tertioque

camdem Sedem oblinente, Roniam legatos qui cum novo Pontifice prioris amicitiae foc-

dera rcnovarent, et pristinam humanitatem atque benevolentiam ejus erga ipsum expelercnt. Abipso
vero Bonifacio

omnem obedientiam Romana3 Sedi debitam i)ollicereutur deni(|ue plurimorum Germanorum ad fidem Christi adductorum conversio:

nem
egit

indicarent. Legati

Pontifici ea retulissent
:

cum Romam venissent, et ille primum Deo gratias

omnia
aniicitiaj

est. Scd deditum repereris hunc Apostolicaj Sedis vigore, ut juxta sanctorum canonum censuram corrigas et emendes, preecipimus, vel si quos forsan tales inveneris. Ille enim venicns Presbyter sum, ait, et commendatitias ad filium nostrum Carolum litteras expetiit. Nullam illi aliam concessimus hcentiam. Quem vitari, si pravc conversatur, ciim reliquis volumus. 10. Eosdemque quosaPaganis baptizatos essc asseruisti si ita habetur ut dcnuo baptizes in

eum

errori

denique non

solum

ct

nomine
quffi

sanctfe Trinitatis

mandamusn.Si

extaret,

benevolentiae ofDcia a

Bouifacio expetita

polli-

hanc Gregorii

pra^cessit,

Epistola Bonifacii,
sufficiens satis essc
illa

citus est, sed ea etiam qu;i'

non

petiil, largitus est,

qua de
ista

his consuluit

ipsum,

nempe
dit .

archiepiscopi

pallium, ct
Pontilkis

litteras,

quibus
sequenti

responsio appareret, qua; abs(|ue

impcrfecta

ad ejusqua,'stionus multivarias (nmllifarias) respou-

videtur, sicut et ca,

qua paulo post subjicitur dc

Quod autem
:

ipsai

litterffi

baptizatis a presbytero Jovi sacriflcante, ut rcbapti-

anno data; esse ex ipsarum contextu intcUiguntur diccre opus est, eosdem legatos tardius profectos in sequentem usque annum fuisse Romai dctcntos. Porro Gregorii papa; litterarum hoc cst
potius

zarentur; iutelligereturque de his loqui Pontifex, qui non fuissent baptizati in nomine sanctissimai
Trinitatis.
sit

Quod autcm
scd

istanostra intcrpretalio

non

exemplum
S.

necessaria demonstialio, tcstis adducitur hujus successor Zacharias papa, qui ad

diviiiatio,

Reverendissimo ac sanctissimo fratri Bonifacio coepiscopo ad illuminationem gentis Germania:', vel

eumdem
ab

Bonifacium scribeiis de

iis,

qiii

absquc

ccrta expressionc nominisTrinitatis ba|itizati essent

hffireticis,
,

circumquaque

in

umbra

mortis

mo-

ut baptizarcntur, rescribit, exemplo,

,

ab hac Apostolica Sededirecto, GregoriusservussciTorum

rantibus

Gentibus in crrore

constitutis

ut ait

Grcgorii noslri pra;dcccssoris

idem ad
;

ipsum Bonifacium dc hisiiacEpistola

plane
signiflcaiis,

rcscribcntis

Dei.
a

respondisse <iregoriuni ad
taiituiu

lloiii-

Magna nos habuit

gratulalio, lectis sanctis-

facium, iterandum cssc illorum

bapti-

sinice fraternitatis tua; lilteris,

cum

in eis rclecta

sma

qui

abs(|ue
baptizati

cxpresso iiomine sanctissiiiiiu

fuissent.

serie fuisset

gratia,
fldei

repertum, Domini nostri Jesu Christi te a gentilitate ct crrore ad ver;c agnilioncm convertisse. Quod quia diviua
plurimos

Trinitalis

Porro ipsa Epislola

(juai iucipil:

Zachariajinferiussuo loco dcscribctur,

Sacris limiiiibus , intcxla

cadem

iu Vita ejus-

inslitutioiie

docenmr

in parabolis, cui

quinqnc

dcm

sancti Boiiifacii libro sccundo.

Scd

ct iclein

talenta crcdita fucrant, alia

quinque

fuisse lucra-

ipsc Gregoriiis

suorum verborum
:

certior accedat

tum

in lalis

Ecclesia.

commercii lucrocum tola plaudinms Hinc jure tibi sacri iiailii direximus mu-

nus, quod bcali Petri Apostoli aucloritate suscipiens, induaris, atque inter archiepiscopos unus,

inlcrpres, qiii in alia Epistola posthancad cumdcm Bonifacium scripta, qufc incipit Doctoris gcntium cxpresse tra(ht, non csse itciaiidum illo,

rum
si

baptisma, qui gentilium miiiistcrio baptizali,

Dco auclorc

prajcipimus, ut censearis. Quahtcr

in

nominc

sancta; Trinitatis id factuiii cssct, sed

iios
'

ut Ciiristianos csse rccipicndos pcr

ct

manus

ini-

Vil. S.

Ilonif.

I.

I.

c.

25. apinl

Snr.

totn.

iit.

die

lun.

liosilionem
i|iiaiiiur

Matlh.

XXV.

chrismalis unclionem. Sed proscrcliqua

:

390

GREGORIl

ANNUS

1.

CHRISTl 731.
Redeuntes igitur nuntii
scripta,
et prsesules

H,
tos

Intcr crctcra

agrcstem calialliim aliquan:

Aposto-

comcdere a(ljiinxisti,plerosquc ct clomesticum hoc nequaquam fieri dcinceps, sanctissime frater, sinas; sed quibus potneris, Christo juvante, per omnia compesce, et diu^nam cis impone pcenitentiam. Immundum enim est, atque execrabile. Sic ferinos mores componere, et ad humaniorem cultum Gregorius papa reducere, quovis pra^texlu
et occasione curavit.
B

lici

tum

tum munera

oplala reportanles,
afficiunt. Ita-

ingenti

sanctum Bonifacium gaudio

:

quesicut parcral, Deolaudes, gratesque agens

mox

duas Ecclesias construxit alteram quidem Frissarim (Fritzlariae) in lionorem sancti Pctri Aposto-

lorum

principis

norem
riola

Michaelis Archangeli

allcram vero Amanburgi in ho; duoquoque monasteEcclesiis

Sed pergit Pro obeuntibus quoquc consuluisti,

:
:

duabus adjunxit

non minima
:

illic

si

liceat

Sancta sic tenet Ecclesia, ut oblationem offerri quisqnis pro suis morluis vere Christianis offerat oblationes, atque presbyter eorum faciat memo-

adunata Deo servientium congregatione ubi etiam hactenus laudes et cultus divini officia peraguntur . Ilucusque de Bonifacii rebus gestis, reliqua

de ipso inferius suo loco.

13. Vidisti, puto, lector, et considerasti

quamvis omnes peccalis subjaceamus congruit tamcn, ut sacerdos non nisl pro mortuls
riam
;

et

unde

prodierit
tilitii

Germanis in tenebris consistentibus gen-

Catholicis

mcmoriam
impiis,
licebit.

faciat,

et

intercedat.

Non

enim pro

quamvis Christiani

fuerint, tale

quid agere
et

Eos etiam, qui se dubitant

fuissebaptizatos, vel qui a presbytero Jovi mactante,

lumen Evangelii. Unde provenerit Unde eversae domui accesserit restitutor. Unde infidelitatis diuturno niorbo langucntibus venerit medicus et medicina. Unde
erroris,
invioe silva) cultus.

rcbaptizentur, prajcipimus . Utpote

lolatria) inhffisissent,

immolatitias carnes vescente baptizati sunt, ut quod qui ido-

adhuc insanientibus in idolis, advenerit de vero Deo certa scientia. Unde feris Barbaris inhseserit
humanitas, et politicse vita; cultus, ut coeperintesse homines, qui paine bestia3 videbantur. Unde leges

nullam habuisse intenlionem

in

illis

explere salutis
:

remedium

videri potuissent.

Pergit ipse

legum

exortibus, etrudibusdisciplina.Nonaliunde

Progeniem suam unumquemque usque ad septimam gcnerationem observare decrevimus. Et si volueris, devitandum doce, ne cui uxor obierit, amplius quam duabus debcat copulari . Id ejus relinquit arbitrio, qnod bigamiam, trigamiam, etc.
concedere,sit ex' Ecclesia; indulgentia.
12.

quidem, quam ab Ecclesia Romana, a qua Bonifacins prajdicare Evangelium missus est. Eluxit Germanis a Romana Ecclesia Evangelii lumen, Dei cultus, instauratio disciplina;, medicus, medicina

animorum morbis,
manitas rudibus,

scientia ac sapientia stultis, hu-

De

his vero, qui patrem, vel

:

matrem,

vel

fratrem, aut sororem occiderint

vitai

dicimus, ut toto
suscipiant,

atque indomitis lex. Quis neget ista novator? Quod omnes fatentur, negare pnto nec audebunt insani. Pudeat ingratos in Roferis

tempore corpus

Dommicum non
:

manam

Ecclesiam insanire

de

illis

loquor, qui
parti-

suoexitu pro viatico abstineant ctiam se a carnis commessatione, et potu vini, donec advixerint jejunent sccunda, quarta, et sexta feria, utsic
nisi in
:

per devia hGereseos a fide Catholica aberrantes desierunt etiam esse,

quod

nati simt

homines

cipes rationis;cum alioqui sciamusincompluribiis

detlentes possint dilucre

commissum

scelus.

ejus

provinciis vigere

Fidem Catholicam, quo

si

Hoc quoque iuter alia crimina agi in parlibusillisdixisti, quod quidam exfidelibus adimmolandum Paganis sua venundent mancipia. Qna; ut maguopere corrigere debeas, frater, commonemus, ne sinas fieri ultra. Scelus euim est impietas. Eis
crgo, qui haec perpetraverunt, similem homicida;
indices poenitentiam.

sancto semine caruissent, diriora utiquo supplicia,

quam Sodoma
14.

et

Gomorrlia ab irato Domino

subiissent. Sed in

Angliam transeamus.

Hoc eodem anno sua; Historiic Ecclesiastica3 gentis

De Bedcn

hicubrationibics, cetate etinteritu.

Anglorum Beda finem imponit,

brevi

compendio

describens statum, quo

eamdem

relinquit Eccle-

tres

At quoties episcopum consecraveris, duo vel conveniant tecum episcopi, ut Deo sit gratum
geritur, ct eis convenientibus, ipsisque pra3-

siam Anglicanam
perorat
:

quinam

reges provinciis, el

episcoiii Ecclesiis praeessent, recensens, ita

demum

quod

sentibus consecres.

Hac

te,

frater charissime, dili-

genter observare volumus, et studio pietatis cooi)tum negotium salutis exsequi, ut de lucro apportato valeas a

Et arridente pace, et serenitate temporum, plures in gente Nordanhymbrorum tam nobiles, quam privati, se suosque liberos, depositis
libus adscribere votis,
diis.
ffitas

Domino Deo

nostro

mercedem

percipere in

armis, satagunt magis accepta tonsura monasteriaquam beUicis exercere stu-

ceterna beatitudine. Privilegium vero juxta

petisti facienles, his

quod junctum direximus, optantes

Quae res,

quem

sit

habitura flnem, posterior

in praesentiarum universus in Bri-

videbit. Hic

est

te

Doniini Dei nostri pnfsidio de conversione er-

status Britanniac,

anno adventus Anglorum

rantium plenissimum apportare lucrum. Deus te incolumem custodiat, reverendissimefrater .Hucus(pie retldila ad Bonifacium pcr legatos Epistola
Gregorii
paiia-.

tanniam

circiter

cclsxxv, Dominicffi autem lucar-

nationis dccxxxi, in cujus regno perpetuo exultet

terra, et congratulante in flde ejus Critannia lacten-

Pergit vero auctor

tur insulae multa;,

tatisejus .
adjccit

et

conflteantur inemoriiB sanctiHistoria. Cui

Hucusque Bedae

mox
:

ipse

'

Ilior.

E|). IX. et

x. et coutra Jovin.

1.

i.

A|)pendicem dc rebus

suis, his verbis

H;cc

GREGORII
(le liisloria

III

ANNUS
maxime

1,

CHRISTI 731.

391

Ecclesiastica

Britannorum,

ct

Anglorum, prout ex libris antiquorum, vel ex traditione majorum, vel ex mea ipse cognitione scire potui, Domino adjuvante, digessi Beda Dei famulus, ct presbyter monasterii beatorum Apostolorum 1'etri et Pauli, quod est ad Wirimundani et Ingimum. Qui natus in territorio cjusdem nionasterii, cum essem annorum septem, cura firopinquorum datus sum educandus reverendissimo
gentis

Apostolorum libros duos. septem Canonicas libros singulos. lu Apocalypsim S. Joannis libros tres. In capitula lectionum in totum novum Teslu Actus
In Epistolas

tamentum, excepto Evangelio.

Ilem librum Epistolarum ad diversos,

vidcli-

cet

'

De

sex setatibus sajculi,

Israel,
ibi

una

est.

De mansioait Isaias
:

nibus filiorura Et claudentur

una. De eo quod

in carcere, et post dies raultos

abbati Benedicto, ac deinde Ceolfrido, cunctumtiue

visitabuntur, una.

De ratione

Bissexti,

una. De
Vita; et

ex eo

tempus
dedi
,

vita; in

ejusdem monasterii habita-

/Equinoctio juxta xVuatolium, una.

Itera

tione peragens,

ram

omnem meditandis Scripturis opeatque inter observanliam disciplina!

de historiis sanctoruni, librum

Vita;

Passionis S.
Iini

Felicis confessoris, et de metrico

Pau-

regularis, et quotidianara cantandi iu Ecclesia cu-

opere in ])rosam transtuli. Librum

raale de gra;co
iraperito

etPas-

ram, semper aut discere, aut docere, aut scribere,

dulce babui.

sionis S. Anastasii

translatum, et

pejus a

quodam

eraendaluni,

prout ad
et

aDecimo nonoautemvitaemeBeannodiaconatum, trigesimogradum presbyteratus, utrumquc

13.

sensum, correxi. Vitam sancti

tistitis

Patris,

monachi simul

an-

per ministerium episcopi Joannis, jubeute Ceolfrido

abbate, suscepi.
ratus,

Cudberti, et prius heroico metro, et postmo-

Ex quo tempore

accepti presbyte-

usque ad
,

annum

statis

mex

quiuquagesi-

raum nonum

haec in Scripturam

sanctam mea?

raeorumque necessitati ex opusculis veneral)iiium Patrum breviter annotare, sive etiara ad formam
sensus
et

dura plano sermone descripsi. Historiam abbatura monasterii hujus, in quo supernee pietati deservire gaudeo, Benedicti, Ceolfridi, et Werthberli in libellis duobus.
Irae in

Historiain quoqueEcciesiasticani genlis nos-

interpretationis

eorum

superadjiccrc

curavi . Deest apud

cjus, qui

Bedam

Catalogus scriptorum

ponituradfinemepitomes, anteantiquum

quinque libros. Martyrologium de nalalitiis sanctorum martyrum diebus, in quo omnes, quos invenire potui,

auctorera

anonymum,

qui posteum res

Anglorum

non solum qua

laminis, vel sub

die,

est prosecutus, sicque se

habet

verum etiam quo genere cerquo judice rnundum vicerint, dilisive

In principium Genesis usque ad nativitatem

Isaac, et electionem Israelis, et Ismaelis reprobatio-

genter annotare studui.

Librum hymuorum divcrsum metro,

Librum Epigrammatum heroico metro,
De nalura rerum,
ct

nem

libros trcs.

rythrao.
et vasis ejus ac vestibus sa

De tabernaculo
cerdotum
(|ue

sive

libros tres.
est,

elegiaco.

Item in primam partem Samuelis, id ad mortem Saul libros quatuor.

us-

de temporibus libros

singulos.

De

a.'diflcatione

templi allegoricaj cxpositioduos.

Item de teraporibus librum

unum majorem.

nis, sicut et cajtera libros

Librum etiam de

ortliographia, aiphabeti or-

Item in

Rcgum

librumtriginta quajstionum.
tres.

dinedistinctum.

In

Proverbia Saloraonis libros

Item librum de arte metrica,

et

huic adjun-

In Cantica

Cauticoruni libros sex.

ctura alium.

et

a In Isiiiam, Danielem, duodccim Prophetas, partem Hiereraiai, distiuctiones capilulorum ex

De schemfitibus

et tropis

libelhim, hoc est,

(|ui[)us

de figuris, modisque locutionura,

sanctacontexta est . Hactenus
tionura Beda; auteni ad
:

Scriptura

tractatu beati Hieronynii excerptas.

a In
In

Iiuliciilus

lucubra-

Esdrara

et

Nelieraiam hbros tres.

cdiderealii alioslocupletiores.Quod
pertinet, illud

Canticuni Habacuc hbrura

ca[iitula

unum.
Peutateuchum

hunc
ibi

animadvertendum,

Item

leclionum

iri

non omnia

recensita scripta, ab ipso Beda csse

Moysi, Josue, Judicum.

In libros

tum
rari

posit;i,

sed ab ahis postea, qua; inillis doside-

Kegura etverba dierum.

Canticum Can-

videbantur, ad intcgrum
scrijita csse

nuinerum operum

In lijjrum beali Patris Job. a In Parabolas, Ecclesiasteu, el

ejus abjecta, qua; ab ipso Beda post pra;sentera an-

num
<liuc

noscuntur, [irout exenqilo eoruin,

ticorum.

[laulo [)ost dicturi

sumus, perspicue demon-

In Isaiam In

Prophetam.

strabitur. Scri|itis igitiir suis rccensitis, has

mox

Esdram (juoque et Nehemiam. In Evangelium Marci libros quatuor.

Evangelium Luca;
libros sex.

idem Beda subjicit ad Christum [)reccs 10. Te deiirecor, boiic Jesu, ut cui propitius
donasti verba tua; sapientia;, vel scientia; dulciter

o In

a llomiliarura
In

Evangclii Ubros duos.

haurire

dones etiain benignus aliquando ad

te

Aposlolumqurijcumquein opusculissancti
ordiiiem

omnis
'

sapicnliaj

foutem
ad

pervenire,

et

apiiarere

Augustini exposita inveni, cuncta per

transcriberc curavi.

Apud Dcd.

In iirxiniss.

lib.

dc

rat,

tcinp.

tom.

ii.

392

GREGORII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731,

semi)er ante facicm tnam, qui viviset regnas Deus

per omnia sfccula Sfficulorum. Amen . Hactenus Appendix ad liistoriam Ecclcsiasticam gentis An-

ipsum sedere ccepisse anno Redemptoris sexcentesimo octogesiino octavo (utpotc quod ipse tradat

eum

sedisse annis triginta tribus, decessisse vero

glorum, quam obtulit Ceolwlfo Nordanhymbrorum regi, scribens ad euin nuncupatoriam Epiquos stolam, qua sui instituti affert rationem
,

anno septingentcsimo vicesimo primo) plane constat ante dictum annum cpiscopatus ejus minime potuisse diaconum ordinari, episcopo illo nondum
creato.

liabuerit in scribendo viros insignes adjutores. Si-

Rursuin vero apparet,

eum

nuilque lectorem ejusmodi ]Ma valde admonilione interi^ellat, sic dicens Omnes, ad quos haic
:

tum annum Redemptoris

potuisse

nec post dicordinatum esse

presbyterum, eoque ipsuin constet fuisse presbyte-

historia j^ervenire poterit nostrae nationis, legentes,

sive audientes, suppliciter

deprecor, ut pro meis

rum, vivente Sergio papa, ut liquet ex ejus litteris, suo loco tomo superiori recitatis, quibus eum
presbyterum nominat siquidem ipsum Sergium, certum est, ex hac vita migrasse eodem anno septingentesimo primo, ut suo loco superius est demonstratum.
:

apud supernam clementiam saepius intervenire meininerint, et in suis quique provinciis hanc mihi sua; remuneratiouis vicem rependant: ut qui de singulis provininfirmilatibus mentis et corporis
ciis,

sive locis sublimioribus, qua3

memoratu

digna,

19. His igitur terminis, sic Bedae aetatis et or-

atque incolis grata crediderim, diligenter adnotare

curavi, aiuui

omnes
.

fructuni \nx intercessionis inejus

veniam. Vale

Hac autem novissima

verbaa

dinationum praiscripta tempora remanent consignata, utnec quid his addi possit, vel minui. Ad quem autem. annum Redemptoris vita pervenerit
ex ejus scriptis certo certius ehci posse videtur, ut

nobis hic sunt idcirco descripta, quo iisdem verbis

ejusadsuadendunifortioribus,pauperrimusegoprecum stipem absque rubore a piolectore mendicem. 17. Quod vero Sigebertus hoc eodem anno

alterum de duobus sit aflirmandum, vel scriptum librum Beda3 absque controversia ipsi tributum
ejus

non

esse, vel ex eo fateri,

Bedam defunctum
guitur,

afflrmet, ex ipsius scriptis redarlibri quinti

venisse ad

annum

ffitatis

ipsum saltem percentesimum quintum.

:

dum

ultimo capite
Junii,

Beda memiferatur
Maii.
scri-

Etenim in ea
tio

Epistola, inter alias ejus lucubrationes

nerit de

consecratione Tacuini episcopi facta de-

superius numeratas,cujus est titulus

,

De

aequinoc-

cima die mensis

sententia,
Si igitur

cum omnium

juxta Anatolinm ad fratrem Wicrhedam presbyscripta, quse incipit

:

obiisse

mortuus

est

Bedam, ut dicetur, mense mense Maii, quomodo

terum

Libenter accepi

litte-

ras tuaj benignitatis, etc. Habetista prope finem,

psisse poluit res gestasmensis Junii?

Lougegravius
illi

post prolixam ea de re disputationem

Ut

te

errat Marianus

Scolus, qui Bedse transitum ponit

:

exemplis ad iuveniendam instruam feriam,

qua)

anno Domini septingentesimo viccsimo nono

vero longe longius a scopo veritatis aberrant, qui

mortuum ponunt anno Redemptoris

anno trigesimo

seplingente-

simo. Trithemius affirmat excessisse ex hac vita

tertio, rursus alii trigesimo quarto supra septingentesimum, ut inconstans omnium

decimaquarta occurrat luna (ut puta) anno prEesenti Dominicai Incarnationis septingenlesimo septuagesimo sexto sume epactas hujus anni, etc. Docens eo anno lunam decimam quartam fuisse quinto
:

idus Aprilis,

reperiatur esse sententia, sicutet asserentiuni ejus-

dem
alii

Bedai annos

aetatis

aliis

dicentibus

annos
alii

vixisse sexaginta, cui

numero unum addunt

siquidem Trithemius tribuit cetati annos septuaginta duos. 18. Maneat igitur in primis, quod ipse ait, quinquaginta novem annorum ajtate fuisse hoc
vero plures
:

ipsius

Dominicum vero diem Pascbatis decimo octavo kal. Maii. Cum igitur dicto anno Redemptoris septingentesimo septuagesimo sexto ea Beda scribere se testetur utique afQrmare necesse ut dictum est, pervenisse saltein ad annos quod quis dicere etatis centum (juinque. Nec est siquidem possit errorem in numerum irrepsisse idem designatus annus ad araussim concordat cum
:
,
, :

annoRedemptorisseptingentesimotrigesimoprimo, nimirum hoc anno absolvisse quinquagesimum

Tabulis astronomicis in circulo decennovenali decimo tertio, in quo dictis diebus seque ponitur luua

decima quarta,
Sic
igitur

et dies Paschte.

nonum, inchoasse vero sexagesimum sicque ipsum natum anno Domini sexceutesimo septua:

ejus Epistolae auctoritate

quam
Certe

Beda3 adscribunt

omnes

apparet

longe diuluralii.

gesimo priino tradituin monasterio anno septuagesimo octavo post sexcentesimum, ordinatum diaconum sexcentesimo nonagesimo, presbyterum, ubi primum atligit trigesimum annum, qui fuit Redemptoris septingentesimus, vel septingentesimus primus inchoatus. Quai omnia ex alia etiam deducuntur ratione: cum enim ipse dicat, se accepisse sacriim diaconatus ordinem atque presbyte;

niorem

vixisse aitatein,

quam

tradant

quidem
est,

se

niultum
si

vixisse,

diem obiturus,

testatus

exsatiatus tctate longaeva, ut

proxime dicturi

sumus. Quod cent, ut nova

haec de longa Bedte aitate

non

pla-

et

hactenus inaudita; tunc incumbit

labor his, qui negant, non esse Bedce citatam nu-

per Epistolam, falsoque receuseri inter ipsius scripta monstrare

et nos veriora promenti haud iuviti acquiescemus, parati semper sequi firmiora tradentem. 20. Caeterum de transitu cjus ad Dominum ex
;

ratum a Joanne, qui fuit Augustaldensis e|)iscopus, ejusdemque Beda; auctoritate

'

Ecclesife

constet,

'

Beda

I.

V. c. 6. in

lln.

hac vita extat Epistola unius cujuspiam ex discipu-

GREGORII
lis

III

ANNUS

I.

CIIRISTI 731,

393

germana quidem ac sinceoperum ejus, quam liic tibi describendam ut Annalibus dignam putavimus ex qua multa 'colliges notatu dignissima. Sic enim se habet, carens tilulo MuDUSculum,quod misisti,multum libenter
ejus, qiii interfiiit,

gelii S.

rissima, qure

extat ad finom

citur

guam

Joannis, usque ad eum locuni, in quo diSed hsec quid inter tautos? in nostram linad utilitatem Ecclcsi;c Dei convertit. Et in
:

hbris Isidoriexcerptiones quasdam, dicens

Nolo,

ut pueri mei

mendacium

legant, et in hoc post

obitum
2"2.

accepi

multumque

gratanter

litteras tuse

devo-

quibus (quod maxime desiderabam) missas videlicet et orationes sacrosanctas pro Deo dilecto patre ac magistro Beda, a vobis insigniter celebrari, reperi. Unde delectatmagispro ejus charitate, quam fretus ingenio, paucis sermonibus dicere, quo ordine migrarit e saeculo ; cum hoc
tionis legi, in

feria ante Ascensionem Domini, ccepit vehementius segrotare et modicus tumor in pedibus ejus in anhelitu
;

meum sine fructu laborent. Cum venisset aulem tertia

apparuit.
hilariter

Totum autem illum diein docebat, et dictabat, et nonnunquam inter alia dixit:
festinatione
si
,

Discite

cum
et

quia

nescio quandiu
tollat

subsistam,

post

modicum

me

factor

etiam

te

desiderasse et poposcisse intellexi.

Gravatus est quidem infirmitate, et maxime creberrimi anbelitus, sed tamen pa;ne sine aliquo

meus. Unde nobis videbatur, ne forte exitum suum bene sciret. Et sic noctem in gratiarum actione
pervigil duxit. Et

mane

illucescente, id est, quarta

diem Resurreclionis Dominica?, id est, fere duabus hebdomadibus. Et sic postea laetus et gaudens, gralias agens Deo omnipolenli omni die ac nocte, imo horis omnibus usque ad diem Ascensionis Dominicae, id est, VII idus Maii vitam dudolore, ante
ccbat,
et
:

feria, praecepit diligenter scribi,

qua3 ccepcramus

hoc fecimus usque ad horam tertiam. A tertia vero hora ambulavimuscum reliquiis sanctorum, ut consuetudo illius diei poscebat. Et unus ex nobis erat cum illo, qui dixit ei Adhuc capitulum
et
:

nobis discipulis suis quotidie lectiones

unum
mihi
inquit
:

de libro,

quem

dictasti, deest, ct videtur

dabat

quicciuid

autem reliquum

diei fuit, in psal-

difficile

tibi esse,

plus te interrogare. At

ille

morum

cantu,

prout potuit, seoccupabat; totam

et

Facile est. Accipe

calamum tuuni
ille fecit ita.
:

et

tem-

vero noctem latus in orationibus

gratiarum

pera, festinanterque scribe. Et

actione ducere studebat, nisi tantum modicus som-

At nona hora

dixit

mihi

Qutedam

pretiosa

nus impediret itemque evigilans, statiui consueta Scriplurarum modulamiua ruminabat, extensisque manibus Deo gratias agere non est oblitus. Vere fateor, quia neminem alium unquam oculis meis vidi, nec auribus audivi, tam diligentes gratias Deo
;

in

mea

capsella habeo, id est,

i)ij)er,

oraria, et in-

censa. Sed curre velociter, et

adduc presbytoros
distribuam.
illis

monasterii nostri ad

me

ut et ego munuscula,
illis

qualia mihi Deus donavit,

Quod

cum

tremore

feci

et pra;sentibus

locutus est

vivo referre.
21.

vere beatus vir

Canebat autem sentcntiam S. Pauli di-

centis

'

Horrendum
;

est

incidere in

manus

Dei

ad eos, unuinquemque monens et obsecrans missas et orationes pro se diligenter facere. Quod illi libenter se facturos responderunl. Lugebant au-

vivcntis

de sacra Scriptura, in quibus nos a somno animye exsurgere, pracogitando horani ullimam, admonebat. Et in nostra quoque
et niulla alia

tem

quia

liiigua (ut erat doctus in nostris

carminibus) dicens
a corpore. Canta-

ma.vime a verbo quod dixerat quod faciem ejus non multo amplius iu hoc saiculo visuri essent. Gaudebant autem de eo quod dixil Tempus est, si sic Factori
et flebant
,
:

ffistimavit,

erat de terribili exitu

animarum
est
:

meo

bat etiam anti[)honas ad

et

nostram consolationem
rex gloriBe,

suam, quarum una

virtutum;
linijuas

cum

venisset ad illud

verbum

Domine Ne re:

absolutus ex carne veniam, qui me, (juando non eram, ex nihilo forbenc(iue mihi pius mavit. Multum tempus vixi
videtur, ut ad
;

eum modo

nos orphanos,
Qebat, et
j)Ost

prorupit in lacrymas, et
ca'pit rej^etere

multum

horam

quaj

inchoaverat, et sic per totum diem faciebat. Et nos

quidem audicntes, luximus cum

ij)SO

et

flevimus.
:

Judex vitam meam pra^vidit. Tempiis absolutionis meffi prope est. Etenim aniina mea dcsiderat regem meuni Christum in decore suo videre. Sic ct alia nuilta utilitatis causa ad nostram ajdificationcin locutus, diem ullimam in tetitia usque ad

Altera vice lcgimus, altera vice f)Ioravimus

imo

vesperum
huc nou
dixit

duxit.

cum
dies

fletu

lcgimus. la

tali lictitia

quadragesimales

23. Et i^rajfatus puer, nomiiie

:

usque ad dicm j)ru;fatum deduxiiuus. a Et ille multum gavisus est, et Deo gratias
Et
sa;|)e

Magistcr dilecte
:

restat

Wilberch adadhuc una

descripta. At ille
esl,

Bene, inquit,

consumma-

refcrebat, quia sic meruisset infirmari.

tum

veritatem

dixisti.

Accijjc caj)ut

mcum

in

dicebat

Deus omnem lilium, quem reNon sic vixi, ut cipit. Et senlentiam ' Ambrosii me i)udeat intcr vos vivere, sed nec mori timeo, quia bonum Doininum habemus. In istis autem
:

Flagellat

inanus tuas, (juia mullum me dclcctat sedere ex adverso loco sanclo meo, in quo orare solebam, ut et ego sedcns, Patrem meum invocare i^ossjm. Et Gloria Pasic in paviinenlo sua; casula; decantans
:

diebus,

duo oj^uscula memoria digna

id
est,

excejjtis lec-

tri et

Filio ct Sjjirilui sancto, et ca;tera

ultimum

tionibus, quas (juotidic acce|)inuis ab eo, et cantu

psalmorum, facere sluduit,

'

a capite Evan-

ex corj)ore exhalavit spirilum. Atijuc sinc dubio credendum est, quia j^ro co, quod hic semi)cr devolissimus in Dci laudibus laboravcrat, ad gaudia

Hebr. x.

* Ilebr. li.

'

ApuJ

I'anlin. in Vit. S.

Ambr.

dcsidcriorum cxdestium anima cjus ab Angelis

TOHUS

XII.

50

394
|)ortarcliir.

GREGORII

III

ANNUS

1.

CIIRISTI 731.
in

Omncs

aiitem, qui autlierunt ct viile-

Bedani patris noslri, nunquam se vidisse aliuni in tam maj,ma devolione atque tranquiilitate vitam finiisse, tcslabanlur. Quia, ut auruiit

obituin

maue ptum

tumulo manibus Angelicis

rcperit scri-

nac sunl in fossa Bedic venerabilis ossa .

quousque aniina cjus in corpore fuit, Gloria et alia quirdam ad gloriam Dci cecinit, ct manibus expansis Deo gratias agere non cessabat. Scire autem debcs, quia adhuc multa narrari et scribi possent de co, sed nunc brevitatem sermonis ineruditio linguic mea; facit. Attamen cogilo, Deo
disti,

23. Ha?c auctor,

dum causam
sit,

atfert,

cur Beda

Patri,

non, ut

alii,

sanclus dictus
ista

sed venerabibs, ad

quod adstruendum

quoque adducit:
:

Cum

ex

nimia senectute oculiscaligasset, et discipulo duce ad lapidum congeriem pervenisset discipulus ei suadere cffipit, quod magnus illic esset populus
congregatus, qui sumtna affectione
praedicationem cxspectabant.
et silentio ejus

adjuvante, ex tenipore plenius de eo scribcre, quae

oculis vidi, et auribus audivi . Haclenus de transitu Bedffidiscipnlus ejus.

Cumque

sanctus fer-

venti spirilu elegantissimum sermoiiem fecisset, et

Epistola,
nisi
,

24.
iiota

Ex hac quidem

mendum

evidens contraxisset

in numeri compertum

haberi posset, quoto Redemptoris anno ex bac vita migrarit, cum in ea, ipsum in die Ascensionis

conclusisset, per oinnia saecula saeculorum, lapides respouderunt Amen, venerabilis Beda. HcEC ibi de indito ipsi cognomento Venerabilis. De quibus
:

cum

nihil Bedae
ista

assectator discipulus dicat, post

septimo idus Maii finem vivendi fecisse, tradatur.

ipsuin

excogitata esse videri possunt, quae nec

Verumsi ad astronomicarum Tabularum

rantur demonstrationem,
veri certicjue
elici
;

ista refe-

a Trithemio esse recepta noscuntur.

26. Porro ista quidem, vel ex eo saltem erroris redarguuntur, quod ejusmodi titulus, Venerabilis,

cum

niliil

sitexeis,

quod
est

possit,

meiidosam necesse
isto

asserere lectionem

siquidem tolo

centenario

comnmnis
isto

alioqui presbyteris omnibus, incognitus

nimirum anno septingentesimo vicesimo incidit dies Ascensionis in septimum idus Maias, quando aureus numerus fuit 18 et litterai Dominicales G, F, quo anno certum est adhuc fuisse iu bumanis Bedam et rursum anno Kedeinptoris sc[)tingentesiino nonagesimo nono, quando aureus numerus fuit 2 et littera Dominicaiis F, quoincidit Ascensionis fesla dies in septimum idus ejusdem mensis, ad quod tempus pervenissc baud dicennonnisi bis,
:

majoribus fuisse videtur, qui

sed alio titulo

eumdem Bedam non

:

siquidem Hilduinus in Areopagiticis , auctor ejusdem saeculi, ipsum S. Bedam presbyterum nominat, sicut et Marianus Scotus, cum de ipso ait Sanctus Beda
:

nominarunt

presbyter Anglicus, computator, bis teniporibus

clarus babetur. Albinus Flaccus, et
ijtse

Anglus,
citat,

atque ejusdem temporis

scrii^tor,

cum eum

Bedam sacerdotem
in libris

dum
annos

pulo

cum eum

tuuc excedere oportuisset

doctorem exiniium appellat de Diviuis officiis, ct Amalarius, qui et ipse

et

aHalis centenos atque tricenos. Sic igilur ea

iiota

eodem
,

saeculo vixit, citans SLcpe

Bedam, nunquam
potius

nuineri

depravata obscurat magis quain elu-

eo titulo,

Venerabilis, ornat, sed

bonoris

cidat teinpus BediE cx hac vita ad

Deum

traiisitus.

dcinum persolvamus extrema, reddemus Epitaphium etsi pium, baud tamen ob ejus nimiam simplicitateni tauto viro diguum
LU autem sancto viro
hic

interdum , dominum Bedain appellat. causa Usuardus, qui et eodem vixit tempore, simpliciter
absque illo, Venerabilis, titulo nominat Bedam adeo ut appareat inanis ea qua; asseritur ejus tituli causa. Porro Vitam Bedae a Cuthberto abbate scriptam fuisse, Molanus testatur, sed caremus ea, maxiino detrimento veritatis. Tanto doctore jure semper gloriata est sancta Ecclesia Anglicana
; :

existimatum. Sic enira se habet

Presbyter hic Beda requiescit, carne sepultus.

Dona, Christe, auiinain in

caslis

gaudere per a;vum;

Daque illum

Sopbiffi debriari fonte, cui

Suspiravit ovans intenlo

jam semper amore.

quem cum

rejiciant
'

filii

desertores, qui, loco ipsius

pseudoapostolos

errantes, et in

errorem miltentes,
;

Quis

lios

primus reperitur reddidisse versus,

ita

abeuntcs retro post satanam suut secuti

saeculo, ante

in futuro

vetus assectator Bedae in historia Anglicana

inox

jure expostulat.
tione bic
rio,

Poteritue,
;

inquit, ulla excusa-

pudor extenuari
illo

ut nec in eo monaste-

ubi

vivente, totius litteraturae exultabat potuerit inveniri

gymnasium,

homo, qui memo-

riam ejus formaret,

nisi exili et miserabili stylo?

Sed illud deterius quod iinxit sibi fabula Epitapbium Bedie, de quo hjec in Vita ejus, quae a Petro describitur in sanctorum Catalogo Alius discipulus ejus cuni, ipso defuncto, titulum sepulcro
:

judicium magni Dei, tanto instante accusatore, sententiam damnalionis accipient. Sunt de 27. Beda laudalnr a Bonifacio. eodem Beda pleraque illustrium virorum elogia atque laudationes. Sane quidem Cuthberlus ejusdem monasterii abbas, qui et Vitam ejus scripsisse traditur, in Epistola quain scripsit ad LuUum, indicat, cfiquum esse, ut universa Anglorum gens solem-

nibus rilibus in omnibus proviuciis Deo

bonorum
niira-

omnium

largitori gralias ageret,

quod tam

facere disposuisset unico

carmine leonino,
:

sic in-

cipieus
sancti,

Hac sunt

in fossa, et velle finire

;

Bedae

nec melrum stare posset, et nuUum aliud vocabuluin eidem occurrerel attadiatus tandem ivit donnitum. Et ecce
vel,

presbyteri ossa

bilem virum adeo doctiina et sanctitate celebrem ipsis concesserit. Laudavit eum et laudatissimus vir S. Bonifacius Gernianiae apostoliis, cujus liic
'

Jud. Epist.

GREGORII
diias Epistolas, in

III

ANNUS

1.

29.

CHRISTI 731,

395

hacfenus

nondum
prior ad

quibus meminit scriptorum ejus, editas reddendas putavimus ,

Charitatis

imo

spirituali

lacertis amplectendo amico, germanitafecopulando fratri, summi

quarum
a

eumdem Cuthbertum abbatem

:

pontificatus infula praedito Ecgberto archiepiscopo,

scripta sic se habel'

Bonifacius exiguus episcopus legatus Germanicus

Catholica; et Apostolicae

Dilectissimo ac reverendissimo fratri Cuthet

Bomana;

Ecclesiae, floren-

berto (1'berto) abbati,

congrejjationis

universis fratribus sanctae

tem

in Christo immarcescibilis charitatis salutem.

ejus

Bonifacius

exiguus

servus

Dona, ac

libollos

dulcissima; beatitudinis

servorum Dei

in Christo fratern.-p ctmritatis

sahitem.

Frateriiitatis

vestrte pietatem

intimis obse-

cramus precibus, ut nos inter feras et ignaras gentes Germanise laborantes, et grana Evangelica plantantes vestris sacrosanctis orationibus atljuveprecibus sanctitatis vestrae in nobis sajvus Babylonica) ardor restinguatur flammoe, et sparsa sulcis ad fructum multiplicala surgant semina
et
:

animo gaudentes suscepimus. Suspensis adaethera palmis supernum regem obsecravimus, ut vobis in superna Angelorum curia florentia mercedis prsmia restituat.
vestrae

a vobis direcfa gratanti

Modo autem

sancfitafis vesfraj

clemenUam

intimis

mur,

postulamus prccibus, ut pro nobis laborantibus et periclitantibus pietas vestra exorare dignetur. Quia grandis necessitas nobis imminct justorum adjuva-

quia juxta dictum ApostoU ' Neque qui plantat cst aUquid, neque qui rigat; sed Deus, qui incrementum dat et detur' nobissermoin apertione oris,
:
;

mina
valet

expetere, quia scriptum est

'

deprecatio justi

assidua.

Enarrare
et

Multum enim autem

infrinsecus

omnia mala, qua; nos extrinsecus

et

sermo Domini currat et clarificetur. 28. Interea rogamus, ut aliqua de opusculis

patimur, Epistolaris brevitas prohihet. Modo autem inhianter dcsiderantes flagitamus a vobis ad gau-

sagacissimi investigatoris scripturarum Bedaj

mo-

dium,

ut

nachi,

quem nuper

in

domo

Dei apud vos vice

mecum

fecisfis,

niemores nostri eo modo, quo et ante aliquam particulam, vel scintillam

candelae Ecclesinp, scientia Scriplurarum fulsisse audivimus, conscripta nobis transmitlere dignemini et si vobis laboriosum non sit, utdonum uninn (parfem unam) nobis grande solafium peregrinatioius nostrae transmittafis. Ad indicium
;

de candola Ecclesia?, quam illuxit Spiritus sanctus in regionibus provincia? vesfrEe nobis destinare curetis id est, ut de tractatibus, quos spiritualis
, ;

quoque intima;
digna non
Triiiifas

charitatis, lectisterniacaprina voliis

(sicut hic vocanf)

sint, ut

direximus

quae petimus, licet

presbyter et investigator sanctarum Scripturarum Bedan reserando comiiosuit, partom qualemcumque dignemini mittere. Maxime autom (si fieri possit), quod nobis praGdicantibus habile et manuale,
et utilissimum esse videtur super lectionarium an-

pro niemoria suscipiatis.

Alma

et

una Divinitas fraternifatem vestram,

proficientem ac valentem,

niversarium

et

Proverbia Salomonis, quia comilla

et iiic sanctis virtutil)us

nientarios super

eum

condidisse audivimus,
cogit nocessitas, vestri

augeat et custodiaf, et in futiira beatitudine inter s|dendida Angelorum agmina gaudentes , remu-

30. Interea nos

consilii

magna

nerando glorificet . Hajc S. Bonifacius cujus verba de Beda si interprefari quis velit, quod ait,
;

judicium inquirere. Nam dum invenio presbyterum jam ante multa tempora lapsum iu
fornicationem, qui et post poenitenfiam in officium

euni

fulsisse in Ecclesia, jaiii ipsuin

et

esse defun-

ctum,

non niagis eo tompore

cliicere in Ecclesia

gradus sui a Francis iterum restitutus est, et nuiic habitans in latissimo pago fidelium, sed errantium
po[)uIoruni sine ahis sacerdotibus solus minisfrat

cceiiisse

suorum

editione librorum, detrahere ne-

cessc est asserfa> de

tciitia;
;

ejusdem

a;tate

Ionga;va scn-

nam

ante Bonifaciuin ipsuin essc defun-

baptismum, et solcninia missarum celebrans. Modo autcm si talem secundum jusfissimos canonos abstulero
:

ctum
velit

affirinarc oporteret. Sit liiierum

quam

quis

sequi sententiam.

Non

desunt,

qui tradant

infaiitcs

morienfiir sine sacro regeneiationis fonte proptor charitatem sacerdotuin. Si mcliopriorislapsuiii

cum vocalnm Bomam

mani
Pontificis
;

lilteris

Grcgorii secundi Bo-

rcm ad rcstaurandum
judicate ergo
iiiter

non habuero;

Bomoeque diu vcrsatum, addant alii. Jani vero reddamus ejiisdem Bonifacii Episfolaiii ad Ecgbertiim archiepiscopum, de quo habelur in Epitoinc apud cumdeni Bedam quod successil Wilhido in episcopatu Eboraccnsi, anno
,

me

etintcr poiiulum orfoiioum,

utrum melius
talis

sil, vel saltem miiius nialum, ut ministeriuni sancfi altaris iniploat, aut pagana moriatur multitudo populi quia casfiorom mi,

nistrum ac(iuircre

ne(|uiverit. Vol
in

si

infer niultitu-

Domiiii scifiiigeiitesimo trigesimo secundo inde vero anno se|)tingentcsimo trigesimo quinto
;

dinem saccrdotuin invonero

eodein peccainine lapsiim, et iterum post pa'nilenliam priori gradui

accepto ab Apostolica Sede

pallio

primus post
est.

resUtutum, de quo omnis mulUtudo sacordotum,

et

Paulinum

in

archiepiscopum

confirinatus

Occasione igilur, quod in ea Bonifacius pariter inemiiiit scriptorum Bedaj cum alia |)Iura con,

tiiioaf, (jua;

doloctent,

liic tibi

eamdeni reddoudam
^
:

putaviiims. Sic

enim

sc habct

populorum bonac opinionis confidonliani habucre ct si ille modo degradafus fueril, secretum peccalum rovelafum fuerit, et scandalizabitur multiliido plobium, ot pcr scandaluiii mullio (plurima;) peribunt aiiimac, of deteslaUo erit maxiina sacerdotum, ct diffidentia niiuistrorum Ecclesia;, ut om;
'

' Ex cod. Cod. Ep. xv. Cod. Epist. XLlv.

Cor.

iii.

Ephes.

vi.

<

Eod.
Jacob. V.

;:

396

GREGORII

III

ANNUS

I.

CHRISTI 731,

nes perfidos, nulli credcntes, despcctos habeant

fluctibus mersos. Est etiam mentio de

corum im-

Qiiamobrem audaciter pra^sumpsimus

et consentientes

patientes,

menso naufragio

in Epitaphio sculpto in sepulcro

illum in iiiinisterio divino persis-

tere, existimantes levius esse

dubium (damnum)

uam
De

unius bominis periculum et audaciam, quam ruiet perditionem animarum pffine totius populi.
istis

S. Caesarii episcopi Arelatensis denuo restituto. Etenim invadentibus Sarraccnis civitatem Arelatensem ab ipsis etiani sanctorum monumenta
,

fuere contrita, penitusque deleta

ipsis

vero

ca;sis

autem universis quid mihi sustinendum

atque fugatis
quffi

parla pace

cum

securitate fidelibus

sit, necessitate cogente, scandala vitandi, quidvc refutandum, sanctum consilium vestrum per scripta

impii fuerant demoliti, pii continuo restau-

rare cceperunt, et intcr alia eoruni patroni sepul-

videre et audire
osculi
,

omnino

desidero. Pra;terea vice

crum

sancti Cffisarii,
:

quod

et

hujusmodi versibus

duas vini cupellas celsitudini vestrae per hunc portatorem litterarum transmisimus pe,

ornavere

tentes, ut charitatis inter vos participes nos, interea lcetuni

Cernitnr hic Pario renovatum

marmore tegmen
:

diem cum
igitur, ut

fratribus vestris faciatis. Obse-

Patri Ca;sario, pontificique sacro

cramus

de

istis

petitionibus faciatis, ut

Quod sceierata cobors rabie destruxit acerba Hanc virlute Dei sorbuit unda maris.
Pra;sul et in stagno Arelatis sede locata

mercedis vestrcS pra>mia in cslorum culmine clarescant B.

Hucusque

Bonifacii Epistola a nobis re,

Gemminus

id

Paulus strenue compsit opus.

ca;lestis

Cui Cbristus tribuat

pra^mia vitK.

citata occasione

scriptorum Bedai

ne vetustiora
desint

Coetibus Angelicis consocietur ovans.

istiusmodi pereant

monumenta, cum non

Et nobis, venerande pater, miserere precando,

Diluat ut nostra crimina cuucta Deus.

ex recentioribus, qui de Beda plura scripserint,

quos tu consulas. 31. Sarraceni victi et pulsi a Gallia Narboiiensi. Quod ad res Francorum pertinet, hoc anno (ut veteres ipsorum Annales habent) Sarraceni, qui infesto agmine Galliam Narbonensem, ut vidimus, occuparant, a Carolo Mariello vincuntur ab occupatisque munitionibus xpelluntur, penitusque fugantur, reli(}uis omnibus ca;sis quse hoc anno ccepta in sequentem sunt propagata ut ex iisdem Francorum Annalibus constat. Favit Deus invicto principi, duni zelo Christianfe religionis offensae vindex exsurgensin gentem |>erfidam, qua^que ardua ac difflciha ejus auxiiio superavit. Dolendum

Hactenus sepulcralis inscriptio Sarracenorum uaufragii index.

'

32. S. Eucheriiis moritur.

Contigit

eodem

anno obitus

S.

Eucherii episcopi

Aurelianensis,

quem ab
afflrmat
:

exilii

res ab eo gestas

tempore sex annos supervixisse, qui eodem tempore scriptis mandavit, sicque ad hunc usque annum pervenisse
pariter

cum

ipse testetur, colligitur

ex antiquis

Francorum Annalibus

a Pithoeo editis, in quibus

quod
textas

tantoe res, prolixa vix historia complectendae,

iudice temporis consignata;, inAnnalibus inveniantur. Ex quibus et illud proditur Sarracenos illos qui fuga lapsi naves conscenderunt, ut redirent iisdem quibus venerunt navibus in Ilispaniam , vi tempestatis fuisse
, ,

summatim tantum

ponitur bellum a Carolo in Aquitania gestuni, cum Eucberius exulavit, anno septingentesimo vicesimo quiiito, a quo tempore si sex annos numeres, quibus Eucherius supervixit, utique hoc anno esse defunctum, afflrmare neccsse habes. Scimus tamen

Molanum virum

doclissiinum anle annos quatuor

(nescimus qua inita ratione) eum mortuum Iradere. An auteni audiendi sint, qui adhuc annos decem supervixisse, atque Carolo Martello superstilem
fuisse tradunt,

inferius

suo loco dicturi

'

Francor. Aanal. a Pitaio edili hoc anno.

sumus.

Anuo

periodi Grxco-Romanat; 6224.

Anno
III

jEra; ilispan.

769. Anno
Isauri

ilegira;

H3,inchoato

die 13 Martii Fer.

3. Jesu

Christi731.

Gregorii

papae 1.

Leonis

imp. 15. Constantini Copronymi 12.

1.

Moritur Gregorius II papa.

Anastasius scribit,

A.

num.

Februarii, Indict. xiv. Sed

dies viginti,

nondubium, quin

loco,

ad

3.

Gre^onwm

//sedisse an-

legendum
si

sit,

dies viijinti tres, aut

nos XVI, menses oclo, dies viginti, et sepultuni esse ad bealuin Petrum Apostolum sidi die iii idus

viginti quatuor,
et

dies ejus emortualisincludatur,

locoa?mosxvi, reponi debeat, annos xv.

Cum

GREGORII
enim Grcgorius
septingenlesimi
die

III

ANNUS
Roma-

I,

CHRISTl 731
2.

397

decima nona mensis Maii anni

quinti

5.

Gregorius Decapolitanus sacras ima-

decimi

Pontifex

(jines tuetur.

nus ordinatus, mortuus sit die undecima mensis Februarii, qua eum sepnllum asserit Anastasius, sedit annos xv, menses vin, et dies xxiii, si dies
emortualis excludatur, aut xxiv,
si

Ad num. 6. Sanctus Gregorius Decapolitanus, non sub Leone Isauro, sed sub
sfficulo

Leone Armeno

sequenti sacras imagines

defendit, ut liquet ex Vita sancti Josephi hyuuio-

includatur. In
ei

exemplari Ms. Anastasii Colbertino attribuuntur

anni xv, menses
viii,

graphi, recitata in Actis SS. Bollandiauis ad diem iii mensis Aprilis. In ea dicitur, Gregorium cum Jo-

dies xxiv.

Gregorium

sedisse

annos xv docent Hermanmis Contractus, AbboFloriacensis et quatuor Catalogi nostri. Supra an. xv eum sedisse menses viii testantur sex Catalogi nostri,

sepho Thessalonica Constantinopolim propter quajdam negoliaveuisse eo tempore, quo Leo Armenus

Hermanuus

Contractus, Marianus Scotus, Mar-

Icouomachiam renovabat, et religiosissimum Gregorium tota Urbe volitasse. ibique libere ac sine ullo metu veritatem docuisse. Flagitante infinita
prope monachorum multitudine simul coacta, Roiiiam Josephum misit ad Pontiflcem Romanum, ul anno dcccxvu videbinuis. Post Gregorii mortem Josephus Joanni magni Gregorii a>muIo ac discipulo adbc-esit et Thessalonica non discessit, nisi post
Jocnmis morteni,
et

tinus Polonus et

Abbo

Floriacensis.

Denique Abbo

Floriacensis et quatuor Catalogi nostri babent dies

XXIV, Hermanniis Contraclus dies xxiii, et quatuor

extant Catalogi nostri, qui neque in annis, neque

in

mensibus, neque in diebus peccant. Scbelestrain Antiquitate Ecclesiae cap.

8, dicit, videri

tius

sumptis utriusque reliquiis

ut in ejus Vita

librum Pontiflcalem conscriptuni fuisse post mortem Constantini papte, idque flrmari auctoritate
Ms.
Codicis Vaticani

monasterium
suit,

excitavit in locodeserto, nbi eas repo-

et plures discipulos habuit,

num.

52G9,

qui

licet

ante

legitur. Gregorii Vita graece scripta

quingentos circiter annos exaratus sit, ex antiquiore tamen descriptus fuit, utpote flniens Cata-

Colitur in Menaeis Grajcorum ad diein xx

Vi<le quc-e

de eo h)co laudato scripsi.

adhuc extat. Novemb. Dicitur Deca-

logum Pontiflcum, quem

in Gregorio
II

libro Pontificali pra^ponit,

Constantini successore. Liber vero

polita, quia natus erat in Isauria, ubi erat regiuncula Decfipolis a decem sc. urbibus appeljata.

Pontiflcalis, qui Cataloguni in Codice subsequitur,

finit his verbis
:

S. Joannes

memoratur

Gregorius natioue Romanus, ex

ix,

ad diem

xviii

in Menologio Basilii imp. mensis Aprilis, ad quem diem etiam

Patre Marcello sedit annos xvi, menses

Fuit

dies xi.

legendus Bollandus.
3.

autem teniporibusAuastasii, Theodosii, Leonis, atque Conslnntini Augustorum , ubitantumrefert tempus Pontiflcatus sine uUis Actis, ex quo colligitur, auctorem quidem inchoasse Vitarn Gregorii, sed nou absolvisse, dum liber Pontiflcalis prodiit.
Ita

A num.

S. Bonifacius duo monasteria construit. 7 ad 14. Desunt liofiifaciiVdtertc, quas hoc

auno ad Gregorium III papam dedit; sed ex Othlono in ejus Vita lib. i, cap. 26, discimus, defuncto GreBonifacium Romam legatos misisse, qui subjectionem Apostolicae Sedi debitam a se promitterent, conversionem quoque phirigorio
II,

Schelestratius.
;

Verum

verba

ostendunt
dies
xi.

cum

falsum

sit,

contrarium Gregoriuni II sedisse

illa

omnem

tempore Anastasii imp.

Vita
papa;
stantini

et sedisse

an. xvi, menses ix,

II

morum

in

Germania habitanlium intimarent

III ei

, et

itaque Gregorii

longe post Conobitum exarata. Quia vero Sedes

Gregorium

cessavit 7??esei

unim

et dies quinr/ue,

uthabeut
III,

archiepiscopatuspallium direxisse, ac respousionem ad singula capita, pro quibus iiiterrogatus fuerat. Recitat eam Gregorii III Episto-

varia exemplaria Mss. Anastasii, vel dies xxxv, ut

in tribus Catalogis nostris legitur, Gregorius

natioue Syrus, ordinatus est Pontifex

Romanus

die

lam Baronius, inter Bonifacianas ordine csxii. Ea vero anno sequentidata, utindiccatBaroniusnum.7. Post legatorum rcditum Bonifacius duas mox
Ecclesias

decima octava mensis Martii, in quam hoc anno Dominica cadebat. Quare perperam Papebrocius in
Conat.
Cliron.

Domino

construxit,

unam quidem
12.

in Fri-

deslar, alteram vero

ejus
(i).

ordinationem

illigavit

cum

nus

citatus

Hamanaburcg apud Raronium num.

, inquit Olhlo-

Frislaria

die XXII Fcbruarii

qua; Fridlar, et Frideslar scribi solet, urbs cst in

(1) Schelslralis

qua; Cathedralis est vetuslissimus vario charactere sa;culo saltem nano antiquiore conscriptus, in quo Ponlificnm Vila: usque ad Gregorium III uno non dissimili characlere exarata; sunt , absoluta vero Constantini papa; Vita, qua; cum p'agella desinit addilur in infima ejusdcm ora n IIuc usque cxxix anni sunt, quod Langobardi venerunt, et vii nienscs . Dein alia manu charactere quadralo socccdit ViU Gregorii III, dcsinilque tandem Codex cum Hadrlano I. Epocham hanc ab ipso Longobardorum ingressu in Italiam deduci haud posse perspicue conslat ; cum sUbilita ibi epocha longe anle Constantinum papam periodum illam annorum cx.xix absolval. Vix ergo aliter constitcrit, nisi ab ipso regni Longobardici in llaba exordio repetalur. Porro Longobardorum primus rex in llalia Autharis constitutus est anno DLXXxvi, ut Pagius ad A. dlxxxv, 2, probat. Inde ergo ccnpla periodus illa annorum desinit anno dccxv, qui ipse est annus Constantini papa; emorlnalis, et primus Gregorii; quo et Codicis hujus scriptor vivebat, et scribcndo finem imposuit. Qua; dcinde succedunt in noslro Codice Pontificum Vit;c cum lladiiano I desincnles, allerius scriploris sunt ; ut et scriptunc mutatio non obscure demonstrat. Liber igitur Ponlificahs prirao quidcm cum Con^lantini Vita absolvebatur. Dcin supplelus est usquc ad S. Iladrianum I, cujus successoris S Leonis III Vilam cum rehquis usqne ad Hadrianum II forte Anastasius Bibliolhecarius adjecit. Denique ejusdem Hadriani H et Stcphaiii VI reliquas GulielmoBiblinIbecario debemus.

Vita alterius

sit

opus

conjeclura repulanlis librum Pontificalis stalim post obitum Constantini paps dcscriptum fuisse, ut Gregorii scriptoris, non futili hac coujectura coDfirmanda snccurrit. In Bibliotheca Canonicorum S. Martini,

III

succcssoris

Ecclesia Lncensis, servatur

Codex Ms.
:

libri Pontificalis

Insuper juvat hic

ita

animadverlerc

vnlgatis Anaslasii, cerlum lempus,

deDnilur

Sedit annos xv, menses vui, dies xxii,

diem el mensem sepnllura;Constanlini papa; in codem nostroCodice deessc; quarc ex additamento qno Conslanliniis desiit, erui minime posse, liquido conslat. lu Vila vcro Gregorii II tempus quo illo quam sanc leclioncin Pagius vehcmcnter probarel. Mansi

illoin
scdit '

398
Hassia ad tliivium Aclranam
electoris

GREGORII
seii

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731,
absolverit,

Ederam, indilionc

men
aetatis

ut

ipsemet Beda testatur, anno

Mosuntini,

ot

Friiislariensis monnsterii

sola

iiodie

rudera supersunt. Ejus fandamenla

cujus curam per aliquot aniios gessit sanctiis Bonifacius, qui postca
circiler sequenti posita,

anno

sum quinquagesimo inono, nativitas ejus in annum circiter dclxxiii omnino incidit. Statim ab ipso obitu sanctiis hal)ilus est et appellatus, eumqne pluribus Epistolis sanctus Bonifacius Maguntinns episcopus, ot Ltdlus cjus successor

eidem satictnm Wigberhtm, de quo infra,primum abbatem prcetecit. Ul)i situm fuerit monasterium Eamanaburcg, incomperlum. -i. Beda anno dccxxxv vita functus est. A num. 14 ad 27. AnnusemortnalisBedse, ejusque SBtas hodie ignorari non possunt. Nam sanctvs Citthbertus, qui ejus morti interfuit,ad Cutliwinum condiscipulum suuni scribens, ait: Gravatus qui-

darunt.

Jam a nono

sseculo

venerabilis

commennomen
lib.
1

Beda; attribui coeptum, ut liquet ex Amalario

de Divinis
in lib.
1

Offic. cap. 37,

Jona Aurolianensi episcopo

IG el seq., necnon

de Inslitut.
in

laicali cap.

ex

Usuardo

sincero

Martyrologio ad

nonas

Augusti. Dicitur quandoque presbyler ab antiquis,

quia tanta

quondam

crat existimatio sacerdolalis

((]iii

maxiina creberrimi anbelitns, sine dolore tamen, ante diemResurrectionis Domiest infirmitate

dem

dignitalis, ut etiam abhates

alias

presbyteri

nic3G,

id est, fere dualnis

postea lactus et gaudens, gratiasque

Dominicae id est, septimo kalendas Jnnii vitam ducebat . Qni character annum septiiigentesimum trigesimum quintum, quo Pascha XV kal. Maias, et Ascensio VIJ kal.
,

Deo omni die et usque ad diem Ascensionis

tenti

bebdomadibus: et sic agensomniponocte, imo boris omnibus

non omnesorant)ob gradusdignitalem presbyteri, raro abbates appellarentur; in(lo(|ue Hieronymus,

qui se
audit.
C.

monachum

fuisse faletur,

vulgo presbyter
dis-

Scripta Beda.

De ejus operibus fuse

ali(]ua

serit Mabillonius,

qni omnia ad Bedani pertinontia

examinavit. Animadvertitt^tiam

Bedce opera

adhuc
fertur,

dosiderari, uli Colloctaneum ejus in Episto-

Junii celebrata sunt, corto dosignat. Baronius

eam-

las divi Pauli, et

quod sub Bedai nomine circumFlori Ecclosia; Lugdnnensis

dem

Ei)istoIam recitat, ut videre est

num.

20, sed

fcetuin

esse

in exemplari,

quo usus

ost, legitur, itsqiie

ad diem
(juo

diaconi, idque demonstrare lectanei a

duo oxeinplaria Col-

Ascensio7iis Dominicce, idest,

VI11 idus Maii;

Beda

coinpositi, a Flori CoIIectaneo di-

fundamento innixus Bedae mortem differt post plures annos, eumque natum annos cv obiisse credit. Verum in mendosum Codicem cardinalis doctissi-

versa, quae se aliquando in

mitlit.

lucem daturum pro-

mus
lib.

inciderat; in Historia enini Ecclesiae Dunelmensis, Simeone Dunelinensi monacbo auctore,

d,

Baronius aniio dlxii, num. 15, negat, ullam commentationem inPauIum a Beda conditamesse. At uon aniniadverterat cardinalis doctissimus,

ipsummet
lonio tom.

2?/fl??z in

sua Epitome

id asserere,

nec

cap.45,

eadem

Epistola legitur

et

dies

ea de re dubitare patiuntur argumenta a

i

Mabil-

septima kalendas Jitnii diserte in ea exprimitur. Certe, ut observat Mabillonius in ejus Elogio historico paragrapbo 7, saec. ui Beuedict. part. 1, vetuauctoribus persuasum fuit, Bedam in ipso Ascensionis festo, et VII kalend. Junii, diem suprestis

Vet. Analect. pag. 12 prolata.

Hincmaet

rus enim

Rhemornm

archiepiscopus in posteriori
1
,

opere adversus Gotheschalcum cap.

Ferrariensis abhas in

Lupus

Epistola lxxvi ad

eumdom
Ad

Hincmarum, hoc BedjE Collectaneum

bffic

laudant.

mum obiisse, ut videre ost apud Malmesburiensem,

aliosque; anno

CoIIectaneiim snb Bedae noinine hactenus vulest Flori diaconi Ecclesiae

autem dccxxxv, diem Ascensionis

gatum, opus
sis,

Dominicse concurrisse

cum

VII kalendas Junias,

ut fldein faciunt multi Codices Mss. ab

lecti.

Lugduneneodem

apud omnes
S.

constat.
est

Mubiilonio

Genuinum

Bedco Martyrologium,

centenario major. In ea longa ajtate BedtE assignanda innititur etiam Baronius num. 19 Epist. Bedas ad Wichredam presbyterum de verno aiqitinoclio, in qua adducitur exem-

Morttius non

quo
fixit.

varia dubia aliquando solvi possunt, Hensche-

plum de prcesenti annoDominicce Incarn. dcclxxvi, quem ideo Bedam pervenisse, et centenario majorem obiisse existiniat. At Mabillonius tam loco
ad

quam tom. I Analect. pag. 2, in adnotatione ad Ei)istoIam Bcd;o Albino abbati seuAIcuino
laudato,
fuisse a librario, qui eo

datam, animadvertit eam Epistolam interpolatam anno banc Epistolam descri-

et tom. ii SS. mensis Martii praeHuic Martyrologio inseruil idem Henschonius Auctuarium, quod Flori nomine in lucem edidit; et ne cum Bedae textu confunderetur, minori charactere imprimi curavit. Dicit Baronius Bedam aliquot dies martyrum nominihus vacuos reliquisse, eosque Flori addilaincntis supplotos. At Beda dies octoginta supra centum intactos roliquit, quos oinues haud supplevit Florus, quod nec etiain Ado

nius publicavit,

eam
est

in

rem

a Baronio in PraefaUone ad

Martyro

bebat, praEsertim cuni in veterrinio bujus Epislola) exemplari, quod in Bibliothoca Laubiensi asservatur, hoc

logium

Romanum

cap. 9 citalus, tradit.

Sepulta

cum

eo (scilicet Beda) oinnis gestoriim ptene

exemplum non coniparoat, sicuti nec annus Incarnat. dcclxxvi. Natns ost Beda circa annum DCLxxiii; eurrenti enim anno, ut ipsemet
in fino libri 5 testatur, Historiam geiitis sua; absol-

notitia

mus

usque ad noslra tenipora , inquit WillelMalmesburiensis. Quare rorum Anglicarum

Historia sequenti

tompore usque ad annum, quo

scripsit,

Malmesburiensis
scura.
7.

in inultis

manca

et

ob-

vit, et,

ut babet vetus exemplar Ms. MabiIIonii,suce

ctiam Epitome finem imposuit. Quare

cum

Epito-

Epocha

EpistoltB S. Bonifacii

ad Cuthber-

GREGORII
timi abbatem.

III

ANNUS

I,

CHRISTI 731,

399

Baronius, postquam iegit EpistoCitthberto abbati, et iiniversis

credidit,

Wilfridiim auuo dccxxxiv onus episco-

lani sancti Bouifacii

pale deposuisse, et

clatam,quam uum. 27 etseq. recital, qusque habetur inter Bouifacianas num. 130, dubilare cocpit de anuo eniortuali Bed, et de centesima ejus Betate quam statuerat. Ait enim in ea Bonifacius Interea rogamus, ut aliqua de opufculissagacissimi investigatoris Scripturarum Bed monachi, quem nu[)er in domo Dei
fratribiis coiirirefjationis ejns
:

usquead an. circiter septingentesimum quadragesiiniim quartum in vivis fuisse. Praeterea Alfordus anno dccxxxv, ct an. dccxlih

apud

vos, vice caudelie Ecclesire, scientia Scriptufulsisse

rarum

audivimus, conscripta, nobis transBaronius scribit Sit liberum, quam quis velit sequi sententiam . Verum Bonifacii verba nulla expiicatione eludi possunt ; quod cum videret Chiftlelius in prsehminari Uisserl. de auctore Historiffi Ecclesiasticae
mittere dignemini , iudeque
:

de morte Wilfridi et initio Egberti loquens, sese ex hac difflcultate expedire non potuit, eaque adhuc insoluta maiiet. Sed Wilfridum anno sequenti in Domino obdonnisse, eique Egbertum Eadberti tunc in Cantia regnantis fratrem successisse, certum esse debet. Bedai enim Epilomes continuator sic opus suuin exorditur Anno ab lucarnalione Doniini seplingeiitesimo trigesimo secundo Egbertus pro Wilfrido Eboraci episcopusfactus. Whelocus in edilione Cantabrigiensi Historis Beda3 iu niar:

gine
in

eorum veiboruiu dicit, se ea non reperisse duobus exeniplaribus Mss. Verum qui ea oiniistis

gentis
et in

Auglorum, quam eidem Historiae praeflxit, qua contendit, Bedam usque ad an. dcclxii

sere,

ejusdeiu

conliuuatoris verbis ad au:

num

vitam produxisse, respondit

eam

Eiii^tolam scriinter Epi-

ptam esse a Lidlo ad Cuthbertum, quod

stolas Bonifaciauas alia? legautur,

Auno dccxlv Wilfrisuiit dus episcopus et Ingiialdus Lundouis episcopus, migraverunt ad Dominum sibi enim persuadere

dccxlv decepti

eumdem
ritur;

quas Lullus ad Cuthbertum dedit. Sed hoc gratis asse-

qui

neque exislimo imposterum iuventum iri, Bedae alio anuo quain dccxxxv, quo ideo ea ad Culhbertum Epislola data coUocet. 8. Annus emortualis Bedce ex archieinscopatu

istumanoiiymumin taiu brevi opere bis de unius ejusdemque Wilfridi morte locutum esse; qua in re sumuiopere decepti, sicuti et iUi
poterant,

non

mortem

qui htec ultima verba de Wiifrido juniori Eboraceiisi episcopo interpretati sunt. Beda enim hb. 5,
24, mentionem faciens episcoporum, qui anno dccxxxi, quo eaiu llistoriam absolvit, AngU-

cap.

Egberti probatur
el seqq.

Refert et Baronius

num.

2'J

po7itificatus in/zda prccdito

aliam Epistolam Bonifacii scriptam summi Ecgberto archiepiscopo,

iiiter

canas Ecclesias regebant,

cioriim Wilfrid episcopus

ait

Proviucia; Huic:

quae est

Boiiifacianas

jam

ca'io rccepto

num. 83, in quadeBeda verba facit, eumque iii aliquibus

paulo post Wilfrid in Eboracensi Ecclesia . Quarc Wiliridus iiie cujus murteiii refert continuator ad anprajest

diflicultatibus consulit. Qua3 Epistola ad

eumdem

nuin DCCXLV, non

aunuin revocanda, cum lunc Ecgbertns, qui auno Dccsxxii Wilfrido juuiori episcopo Eboracensi successerat, pallium a Gregorio
III

est Wilfridus Eboiacensis episcopus, sed Wilfiidus aiter,cujusepiscopalum coliocat

acceperit.

Beda in proviiicia Huicciorum, seu Merciorum in urbe Wigoruiensi, in qua hoiiie episcopus e secla
Protestunlium residet.
10. Wilfridus Eboracensis

Hoc plane

indicat poela auonyiiius, cujus de pon-

tiflcibus et saiiclis

lum

Ecdesia) Eboracensis fragmenrecitat Mabillonius saec. iii Benedict. pait. d,

:

tnultis cunfusus.

Errarunt itaque Fiorentius Wi-

cum

Wigorniensi a

pag. 558. Ha3C hujus poeta; verba

gornieusis, et Huntindonius, qui niorlem Wiifridi

junioris Eboraceusis episcopi cuiu

Temporibus primis
Presbyter eximius
praBfati prssnlis bujns,
iiieritis,

cagDomme Beda,
vito:.

anno dccxliv Westmonasteriensis, qui anno dccxliu, et Hovedeuus,qui auiio dccxlv Willridum Eboraceniliigant,

Astra petens clausit prxseatis lumiua

sem

vita

funclum credidere. Erravit

et

Malmesbu-

riensis

Iib.3dePont. qui

euiii tenipora Bedietraiis-

Neque enim
successore

vixit,

de

primis

istc, qui sub Egilberto Ecgberli coniniode explicari polest, quam annis archie|)iscopatus Egberli qui

poela

cendisse credidit; hi enim auctores non aiiimadver-

terant,Beda;contiuualoieiuWilfndumEboracensein a Wilfrido Wigorniensi accurate dlstiiiguere, licet

neutrius sedem cxprimat. Wiifriduin enim juniorem

anno nccxxxv ex episcopo Eboraci ejusdem

talis factus

civi-

est arcliiepiscopus,

aniioque dcclxvi,

anno
tore,

scijuenti, ul recte

vitam cum morle comniutavit. Quomodo enira Beda ad an. dcclxii,

ut suo loco demonstrabiinus, ut
viilt Chiffletius,

Baronius ex eodeni coulinuavitam cuni inorte commutasse, exlia oiuneiu

controversiam imposlerum esse debet, quciiiadiuo-

aut

etiaiii

longe ultra, ut arbisi

dum

c\.Ecgbertutntiu\eiu
lib.

jamdemortuo,ulMaliues-

tratus cst Baroiiius, vitaiii iirorogare potuit,

inis

pri-

buriensis
sujienori

tle

Pontif.et poeta

anonymus

nuiiiero

annis vcl

archiei^iscopatus

vel

episcoi^alus

laudatus diserte scribunt, successisse.

Egberli diem supremuni obiit ?

Sedit Wilfridus Eboracensis aiiiios quiudeciiii, uti

Wilfridus jun. episc. Eboraci anno sequenli demortnus. Porro liic iiobis annus cmor9.

habent Catalogus |)itcsuluin Eboiaceusiuin a Labbeo tom. i Bibholheca; |)ublicatus, et Thomas

Stiibs pag. 1094 el 1097, qui tameii in eo errat, (|uod

tualis S. Wilfridijunioris Egberti decessoris ceitis

argiiuientis
I

quia Bollandus in ejus Elogio historico ad diein xxix SS. mensis Apiilis

statuendus,

Wilfriduiu Wigorniiu pajuc eodeiii aiino cuin Wilhido Eboraceiisi obiisse aiino dccxxxvi perjieram

400

GREGORri

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731,
ei

autiimat. Uiidc nianifestiim est, Wilfridum Ebora-

cessaria ducerel secreta

allocutionc suggerere,
fieret,

censem anno

dccxviii

prffisulatum

susce|)isse, ut
saiictitatis

addatque

Verum quia hoc ne

superveniens

jam suo

loco ostendi.

Quanlum merilo

excreverit, inde colligere est,

quod S. Joannes Be-

verlacensis

prm

tot sanctis discipulis

eum

elegerit,

qui se vivente episcopatum Eboracenseni pro se

regeret,
et in Martyrologio,

qiiod Beda

heroico

carmine composnit, utriusque Wilfridi Eboracensis nientionem fecerit, licet Beda triennio tantum post Wilfridum juniorem mortuus sit. Uterque Wilfridiis Eboracensis episcopus, non vero archiepiscopus extitit, ideo(iue ab aliquibus historicis Anglicis et a Bollando male arcluepiscopi appellantur. Egberti opera Eboraciim recuperat ar\ 1 chiepiscopatum. Wilfrido juniori anno sequenti
.

mei valeludo prohibuit, etc. Apparet eam Epistolam in exlremo, quo Beda obiit morbo scriptam esse , ideoque Egbertum anno Dccxxxv, ante diem xxvi mensis Maii Bedae emortualem renuntiatum esse archiepiscopum Eboracensem, et auctorem anonymum Catalogi episco(ut nosti) corporis
,

porum Eborac. accurate initium

patus
praistiterat poeta

ejus archiepisco-

cum morte Bedee conjunxisse, quod

anonymus
laudatus.

ante euin

13.

Arelatum a Saracenis devastatum.

a PilhcEO editorum, ut

Ad

num.

31. AnnalistaFuldensis, seu auctor

Annalium
Baronius

Francorum

eum

appellat sequiturque, loquitur de Saracenis hoc et

vita functo, incjus

locum

&n\n'oga.i\i%

ai Egbertus,

sequenti anno; sed isin belU Saracenici chronologia

de quo anonymus in laudato Calalogo prBesulum Eboracensium ait Wilfridus peractis sui episcopatus quindecim annis, successorem babiiit Egber-

non audiendus.

lllud

enim quod unanimi

dccxxv
et
;

scripto-

rum

consensu, certisque documentisanno sequenti

affirinatur, annis

geslum

tum, virum de

regio semine nobilem et indu-

gnat, ut videre est

apud Baronium

dccxxvi cousiquare ex auctoexplicanda.

striuin, qui post Paulinum primus ab Apostolica Sede accepit pallium septimo anno regni Ceolwlfi regis, centesimo tertio anno post discessum Paulini, hoc est, anno DominiccB Incarnat. dccxxxv, quo

ribus de his bellis inagis edoctis

i'es

Rodericus in Hist. Arabum cap, 13 de Abderamine, quem supra demonstravimus anno superiori ab Isiamo seu Hiscamo Saracenorum califa
Hispaniae prajfectum fuisse scribit
victoriae
:

anno venerabilis doctor Beda

Accuratus
est liic

obiit in

Gyrwum.

Abderamen

anonymus, cnjus verba exscribit Thomas Slubs. Idem tradit continuator Epitomes Bedse ad annuin dccxxxv, quo ideo archiepiscopatus rcstitulus est Ecclesiae Eboracensi, qus ab anno dcxxxiii ab episcopis solum adininistrata fuerat. Egbertum primum post Paulinum Eboracensem
archiepiscopum confirmatum esse, docent etiam poeta anonymus laudatus, Malmesburiensis lib. 3 de Pontif. et Hovedenus ad annum dccxxxv; indeque corrigendi qui e\A?,co\)OS Paulinum mXar ei Efjbertum medios, archiepiscopi nomine appellarunt. Caeterum Ecgbertum anno sequenti episco,

gloriam prosequi non desistens, cum videret terram suam multitudine esse repletain, fretosa
dissecans, et
dissulcavit
:

montana procalcans, Rhodanum etiam verum cum Arelatum in multitudine

fugati periculo se voventes sequaci

exercitus obsedisset, inferioris forlunae Gallici sunt

inventi;

nam

victoria sunt pracventi, et

quorum cadavera vorax

pum Eboracensem dictum esse, ex dicendis in morte ejus magis adhuc constabit, ubi etiain de ejus virtutibus agemus. l^. Beda paulo ante mortem scribit ad Egbertum archiep. Eborac. Joannes Warsus ab aliquot annis publicavit Epistolam Bedaj de Sexta mundi Mtate ad Plegivinam, una cum Ristoria abbatum monasteriorum Wiremuthensis , et Girwensis et

Rhodanus occultavit, et terra suscipiens revelavit> et eorum tunuili adhuc hodie in Arelatensi ccemeterio ostenduntur. Paulo ante rei gestaj tempus Anno notarat Toletanus, sed non sine errore imperii Arabum cxui, Hiscam (qui califatum gerebat) nono, Abderamen vir belliger ad potestatem eligitur Hispanorum, et regnavit fere tribus annis annus enim HegircC seu Arabum cxiii hoc quidem Christi anno inchoatur, et Abderamen regnavitfere tribusannis; sed annus noimsBiscami seu Isiami anno tantum Christi sequenti auspicatur,
: :

ut patet ex

iis,

quaj califatus ejus initio diximus,

:

Erravit etiam Isidorus Pacensis, qui ait

AbderaHis-

Epistola cui titulus

aidistiti

Dilectissimo ac reverendissimo

inen vir belliger in

^ra

dcclxix, an. imperii ejus

In ea Beda

Ecgbertho Beda famulus Christi salutem. monet Ecgbeiium, ut gradum sacroet

(neinpe Leonis) xii semissario,

Arabum

cxiii,

cam

IX, in

potestate properat laetabundus cunctis

sanctum sacrosancta operatione

Cliristo fideli

doctrina con-

firmet. Praiterea habeat societatem

loquor, inquit, quasi
aliter

eorum qui devotione famulantur. Quod non ita

te

pertriennium valde pralatusB.Leo enim Augustus, qui anno dccxvii, die xxv mensis Martii imperium
suscepit,

hoc anno decimum quintum inchoavit,

facere

sciam

sed
est,

annoqueChristi dccxxix

annum imperii xiii agebat,

quia de quibusdam episcopis faina vulgatum

quod

Isidorus

his

verbis exprimit, a7i}io imperii

et ex iis,

quod

ita ipsi Cliristo serviant,

ut nullos

secum

ali-

ejus XII semissario. Utriusque itaque auctoris cha-

cujus religionis aut continentiee viros habeant.

Inler alia hortatur, ut plures consecret antistites,
et

racteres corrupti corrigendi

qui puri

sant, res dijudicanda.

14. Urbes /Eduensis et

enormc pondus

Ecclesiaslici regiminis dividat

Senonensis invasce.
aliis

in

plures . Quibus ex verbis colligo,

eum jam

Haec Abderaminis invasio ex

nico monasterii sui

auctoribus magis

fuisse archiepiscopum,

cumque

in

Beda asserat optasse

se liberius ore

eadem Epistola ad os, qua; ne-

exponenda. Joannes monachus Besvensis in Chro:

Tcrtia vice, inquit, devasta-

,:

GREGORII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731,

401

tum est monasterium a Saracenis, quando Augustodunum civitatem destruxenmt anno ab lucarnatione Domiui dcccxxxi ubi librariorum errore Dcccxxxi legitur, loco dccxxxi. Abderamen victo,

ipso

rem exercitum Senonas usque perduxit seddivina vi per Ebbonem archiepiscopum repulsus, pedem
;

exercitu Ligeram fluvium transiens duce Eudone fugato, praeda multa sublata, bis eo anno ab his hostibus populata, iterum remeatur ad propria 16. S. Eucherius episc. Aurelianensis a Carolo Ad num.s 3-2. Anonymus cosevus, qui relegatus.

commoto

referre coactus est, ut legimus in Chronico ex Co-

Vitam
et

sancti Eucherii episcopi Aurelianensis, reci-

dice Petaviano edito a Duchesnio tom.

iii,

p. 349.

tatam ab Henschenio ad diem xx mensis Februarii,

a Mabillonio ssbc. iii Benedict. part. t, litteris mandavit, de hujus sancti exilio, ei a Carolo Martello irrogato, his verbis loquitur : Gens nefanda
cubiculis egressa,

Gens impia Wandalorum (ait auctor anonymus hujus Chronici) Galiiam devastare coepit, quo tempore
deslructae Ecclesiae,

subversa monasteria,

domus, diruta castra, strages hominum innumerse factaj, et multus ubique huraani generis sanguis effusus est. Ea tempestate gravis per totam Galliam detonabat, Wandalis
captae urbes, desolatae

Ismahelitarum (nempe Saracenorum) ex propriis ad depopulandam provinciam Aquitaniani ingressa, imminenti periculo sui exer-

citus

cunctam vastans supellectilem,

civitates et

omnia flammis

et ferro proterentibus

pervenien-

tesque Scnonas civitatem, coeperunt eam omni arte, jaculis, et maciiinis infestare. Quod cernens
sanctus Ebbo pro ovibus sibi commissis se dedit periculo, exiensque de civitate cum suis,fretus

expugnare. Audiens hiec Carolus princeps, collectis gentibus Burgundiorum Francastella nititur

corumque, obviam
citu,atque
illos

que obtenla,
spoliis.
nis, Ligeris

illis pergit cum magno exercum suo vastans exercitu, victoriacum magnis ad propria reversus est

divina virtute fugavit eos ab urbis obsidione. Tantus autem timor illos invasit, ut penitus vivere desperarcnt, nisi fugaj prssidium expetiissent. Illisque
fugientibus, perseculus est eos usque

Cum autem

ad civitatem venisset Aurelia-

dum

expel-

lerentur de finibus nostris, ca?sa nmltitudine eo-

alveum pertransiens, prandiaque parata relinquens et ad urbem Parisius teudens, B. Eucherium post se venire prsecepit . Paulo post Anno vero sexto decimo ejus episcopalis ordinis,
Aurelianis egrediens,
cipe praiteriens,
et

rum.

Nam

obcfflcati

per meritum sancti prassulis,

Parisius ordiuante prinpublicae

conversique in seipsis
occideruiit, et qui

maximam partem de suis evaserunt, cum confusione pauci

anonymo
cousentit auctcr

vernum quoque fiscum

:

ditionis illico convolavit

cipis auribus,

vulgatusque celebre prin-

ad sua redierunt. Huic

Vite sancli Ebbonis
Cenedict. part.
1.

compertoque sanctum adesse sacer-

apud Mabillonium sac. iii Wandaloritm nomine Saraceni,

a{)[)el-

passinique
lati,

aiii

Barbari a Francicis historicis

dotem, satellitibus suis eum capere prsecepit, eumque in exilium cum reliquis propinquis ad urbem Coloniam perducere fecit . Quae Carolo causa fuerit

non solum Bicticam |jrovinciain, sed etiam Hispaniam totain Andalusiam vocant, et Hispanos Arabas, Andalusios, qua; voces a Wandalis et Wandalusia
ut initio saeculi v osteudi.
ipsi

Imo Arabes

Eucherii relegandi,

anonymus non

docet, licet

recentiores passim tradant, exilium ei irrogatum, quod Carolo i^rincipi res Ecclesiasticas in urgentis
belli

usus rapienti

restiterit.

Porro magna contro-

corruptas fuisse tradunt Hispani. Mabillonius loco

laudato cxistimat, sactei Porcarium juniorem

abhatem Lerineusem in hac Saracenorum populatione occisum esse. 15. Carolus bispugnat adversus Eudonem Aquitaniai ducem. Parte alia Eudo, qui Aquitaniam a Garumna ad flumen Ligeriin cuni Tolosa et Ucecia teuebat, quique ante annos duodecim pacem cum Carolo Majore-Domus Francio; pepigerat, exercitum cogit, et ftcdusictuiu rumpit. Quare Caro/?/s transito flumiiie LigercAquitaniamingressus, Eudotiem proelio viucit, fugaliiue. Nec seinel regiouem dcvastasse conlentus, rursusAquitaniam igne elferro vasial, ac bis uno eodeinque auno eamdcm regio-

quo anno Eucherius illa poena affectus fuerit. Barouius,ejusexiIium annoDCCXXv,mortem vero praisenti anno refert, innixus annalista Piversia est

thajano seu Fuldensi, bellum a Carolo in Aquitaconferente.

nia adversus Saracenns gestum in annum dccxxv At nec hoc nec antecedentibus annis

tigit

Carolus conlra Saraccnos pugnavit primo id conanno sequenti, secundo anno dccxxxvii, ut
;

infra videbimus.

an. Dccxxxvii,

num.

Henschenius citatus, et Cointius 31, co anno Euchcrium in exi-

lium aCarolo missum, cjusque mortem an. dccxliii accidisse autumarunt. Deni(iue Mabillonius citatus
arbitratur,
proclio
lianis

Carolum anno dccxxxii ex Aquitanico adversus Saracenos gesto redeuntem, Aure,

ncm

depopulatur. Hinc annalisla Nazarianus ad

scilicet

huiic annuin scribit: Karolus vaslavit duas vices

ultra Ligcie, et Piagenfridiis niorluus ,
is

eumque Coloniam abduxisse Eucherium primum, ac deindeSarchinium relegasse, ubi vir

sit.

sanctus post sexannos, an. scilicetChristiDCCXXXViu

qui .Major-Doinus Franciiu fueiat,et Andegavis, cujus urbis pra;fectura ei a Curolo viclore fuerat con-

mortuus

Idem habeul auiialisla Pctavianus,TiIianus,elauctor Chrouici Sau-Dioiiysiani,

cessa, vilain ducehat.

M. Exilium ei anno dccxxxvii irrogatum. Verum nou video quomodo lixc nltiina scnteutia
cohterere possitcum
sancti
iis, qucU auctorauonymusVita; Eucherii ejus temporis squalis, ut ipsemet Mabillonius ex Prologo et inilio scriptionis illius

ac aiinalista Metensis, licet de Ragenfrido taceant,

praiter

nuator Fredcgarii cap.

Toiiis

Petavianum. Denique idem narrat contitOS Carolus priiiceps

:

recte dcducit, de Eucherii electione in

cpiscopum
31

XIL

402

GREGORII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 731.

Aurelianensem narrat. Ait cniin anonynius, Aurelianenses Soavarico Euclicrii patruo vila iuncto legatos cum niuneribus ad Caroluni misissc, ac rogasse, ut ncpotem Soavarici Euciierium plebi Aurelianoruin pontificcm juberet adnecti. Carolum vero ex aula sua procerem direxisse, ut sanctum viruin, et si non spontaneuin, invitum tamen ad urbem jam dictam duceret, atque pontificem ordinari faceret Si enim Eucherius anuo Dccxxxii in exilium missus sit, cum id a7mo sexto decimo ejiis episcopatus acciderit, ut idem anonymus testatur, anuo dccxvii, jussu ejusdem Caroli
.

Trudonis

translatus fuerat, ubi S.

quia neinpe Colonia in Hasbaniam Trudonis mouasteriuin

positum. Quare sancti Eucherii mors in aunum septingentesimum quadragesinuun secundum incidit, et quidem die vicesiina mensis Februarii, quo
in Martyrologio Trudonensi, variisque aliis
ineditis,

adhuc

quibus Ecclesia; Belgii utuntur, et ab Henschenio loco citato referuntur, ac in Martyro-

logio

Romano nomen
reginai

ejus inscribitur.

Cum enim
quod

in Martyrologiis Notkeri, Rabani, alioque Ms.,

fuit

episcopus Aurelianensis ordinatus fuit ; cum tameu tunc in sola Austiia Major-Domus esset, et non
nisi post

perantiquo meinoretur ad diem xxi ejusdem mensis, priores Martyrologi ad diem ejus emortualem, posteriores ad diem cjus
Sueciae
,

Suessionicam
et

pugnam anno
potitus

dccxix hasit.

bitam Neustria

Burgundia

Quare

cum

ante annuin dccxix Aurelianum Carolo

non

paruerit,

ut in dubiuin revocari non potest, Eucherius post illum Cbrisli annum episcopatum suscipere a Carolo coactus fuit, ideoque Hensclienius
et Cointius

exsequiarum respexere. Sed quidquid sit de ejus emortuali, quein id argumenti genus certo non probat, non dubito, quin ante diem vicesimum primum mensis Aprilis, quo sanctus Bo7iifacius Conciliuni Germanicum eo anno celebravit, sanctus Eucherius e vivis excesserit, quia si superstes fuisset, urbi sua; restitutus obiisset, non vero in
die
exilio, uf

Eucberii ordinationem

cum

an. dccxxi,

quidem de Carolonianni ac Pippini

et

pie-

ejus vero exilium

lus iterum

cum anno

dccxxxvii, quo Caro-

tate credere par est, inquit Mabillonius citatus, ut

adversus Saracenos in Septimania de

,

Henschenium
in

Cointium, qui Eucherii mortem

differunt, refelleret, et sancti

Saracenis victoriam reportavit

runt.

accurate copula-

annum

dccxliii

praesulis

mortem cum anno

dccxxxviii illigaret.

18. Contrarioi sententia; fimclamentiim everii-

tur.

Verum
cum

Sed quoad

annum

sancti Eucherii emorlmlemyiTO

quidein

est,

laudatuin

anonymuin

doctissimo assentire non

possum ob rationem
ejus translatione

scribere,

gens infanda Saracenorum provinesset,

quam

ex anno ordinationis ejus deduxi, quEe mihi

videtur.
erit.

ciam Aquitaniam ingressa

ilhs

Carohmi obviam

ineluclabilis

De

anno

cum magno perrexisse exercitu, cumque eisdein

DCCCLXxx sermo
20.
fuit.

devictis Aurelianum advenisset, et ad urbein Parisiorum tenderet, Euche7'ium post se venire praccepisse. At Callia Narbonensis, postquam Gothis ac postea Francis paruit, sub Aquitania comprehensa fuit. Indeque Aimoinus in Praefatione ad Historiam Francorum, duin urbes egregias, quse in Aquilania continentur, enumerat, priino loco statuit Narbonam, et proxime civitatem Tolosatiimi, inqua Cha-

Jus

Ordi7iatio

Po7itificis

in posterum libera
,

confirmandi Pontifices

quod

Justi-

nianus post Italiam Orientali iniperio subdiiam retinuit,

usquead Gregorii secimdiiem\^OTSi

III

obtinuit,

eoque inortuo consensus exarchi Ravennensis pro

confirmatione electionis Gregorii
expetitus fuit.

Verum

Leo7ie Isaurico adversus sacras imagines

I,dum in parte provinciae Aquitaniaj regnaret, sedem elegit et Ludovicus Pius, dum Carolo Magno adhuc vivente, rex Aquiribertus frater Dagoberti
:

tania; esset constitutus,

comitia regni sui sa;pius

Tolosce celebravit Vita Ludovici

Pii.

ut

Gdem

facit

Aslronoinus in

magis insaniente consuetudo illa desiit, quae tamen postea anno dcccxxv ab Eu(je7iio II Ponliflce Roniano restituta fuit, ut eo annovidebimus.Decretum enim Badria7ii I, quo statuitur, ut is esset verus Romanus Pontifex, quem Carolus M. ejusque successores Francorum reges consecrandum eligerent, supposititium est, ut suo loco demonstrabi-

Carolus itaque anno dccxxxvii ex proelio in Septimania eo aniio habito, de quo

tunc agemus, victor pedem referens,

putavit,

et

per Aureexilio de-

lianum transiens, sanctum Eucherium

eumque cum

relic[uis

propinquis,
inquit

ad

ur-

mus. lu liLiro diurno Pontif. Rom. cap. 2, referuntur formute litterarum, quas post electum Pontificem clerus Romanusscribebatad imperatorem Constanad exarchum Ravennensem , ad judices, tinop.
,

bem Coloniam perduci

laudatus.
19. S.

fecit

anonyinus
incidit.

Eucheriimors in annMmDCCXLii
:

Subdit idem auctor

grans ex hoc

et apocrisiarium Ravennae ad archiepiscopum quibus electionem factam referebant, et confirmandam petebant. Papebrocius in Conatu Chro,

Sexto

exilii sui

anno, glo-

nico-Historico

in Dissert.

Pontificatui Gregorii

II

rioso excessu luminis claritate perfusus, etc. emi-

subjuncta existimans easdem

disse, integras etiam recitat,

nondum lucem
ideoque ibidem

vilegi

mundo

victor intravit in caelum, etc.

sepultus est autem in Ecclesia beatissimi confessoris

poterunt.

GREGORII

III

ANNUS

2.

CHRISTI 732.

lO;^

GREGORII

III

ANNUS 2. CHRISTI

732.

1.

Irene nubit

Constantino.

Septingente-

simus trigesimus secundus adest annus, Indictione decinia quinta signatus, quo Leo imperator ea qua
cceperat impietate perseverans, reditus patrimonii

ingentem classem adversus Italos Romanosque ab eodem impcratore paratam in Adriatico mari naufragio
periisse,

sicque

spe

potiundi

Italia

et

rebelles puniendi, divina misericordia, spe pcnitus

Romanffi Ecclesia>, quod in Sicilia possidebat, in fiscum inferri praecepit quod Theophanes tradit. Sed de connubio filiffi Chagani, sive Cliajani regis Cazarorum cum fllio suo Constantino hoc anno
;

frustratum esse,
perpetrare,

cum tamen malum, quod

desiueret.

posset

ad alia mala addidit quoque illud imperator hoc anno, ut Gregorium presbyterum, quem vidimus anno superiori

non

Nam

contracto
sexto

primum

agit his verbis

Anno decimo
Chajani

missum cum

litteris

commonitoriis ad imperato-

imperii sui Leo imperator filiam

arbitri filio suo Constantino,

Cazarorum

cum hanc

Christianam fecisset, matrimonio sociavit, nominans eam Irenem. Quee cum sacras litferas didicisset, pietati operam dans claruit, hos impietatis
redarguens . Miranda jilane Dci providentia factum, ut Barbara femina, et peregrina atque neoet

rem, re infecta reversum Romam, et iterum missum, fecerit in Sicilia retineri, scripta auferri, et in exilium amandari. Habet ha;c enim Anastasius verbis istis Ncquiter augmentata dispositio corumdem imperatorum eadem venerabilia scri:

jjta

phyta, invito et contradicente im()eratore, insuper persequente, suppliciisque addicente cultores

coleret, atque colen-

in Siciliensi insula retineri fecit, nec ad urbem regiam pertransire permisit, sed eumdem portatorem paene per annum integrum in exilium relegavit . Ha;c Leo hoc anno.
4.

sacrarum imaginum, eas ipsa

das cssc
eligit,

Synodi

Romanm

liitere tcstaretur

ita

Dcus infirma mundi

stolam despicit Leo.

Quibus

Constitutum

et

papce Epi-

delatis

Urbem,

ut fortia confundat, et veluti miraculo, e

fonte

contra Leonem imPaulo post vero auctor haec subdit Ast imperator 2. Len vi et armis scevit. contra papam, atquc recessum Romai ac Italise (quod scilicetab ipso impcratore recessisscnt) SKviebat. Constrwctumque stoUun (exercitum videlicet) magnum direxit adversus euni, Manem practorem Cyberrotensium caput in eo constitucns. Tunc impugnator Dci peramplius saeviens, cum Arabico sensu teneretur adversus imagines, tributa capitalia tcrtitc i^arti Sicilia; seu Calalniffi superimposuit. Ea vero, qua; dicunlur |)atrimonia sanclorum

agnam nuper egrcssam

Gregorius Pontifex coUegit Romfe Concilium episcoporum, quo primum omnium ad confirmandas

mittit.

Patrum traditioncs de cultu sacrarum imaginum, Decretum constituit, quod Constitutum appellant, quo diro analhemate feriit omnes, qui eidem adversarentur additum pra;terea, ut iterum ex Synodo littcra; connnonitoricB ad eumdeni imperatorcm mitti deberent. Habet biec omnia paucis Majore fidei ardore permotus liis Anaslasius Gregorius papa Synodalc fccit Dccrctum cum sacerdotali convcntu coram sacrosancta confcssione
antiquas
:

sanctissimi corporis beati Pctri A|)ostoIi, residenli-

bus

cum codem summo

et

vencrabili i)apa,

cum

principum Aposlolorum, qua; olim

Ecclesiis auri

dimidium

et tria

conferebant argenti lalcnta, puConsiderare etiam ac

blicai rationi exsolvi praceiiit.

dcscribere natos mares jubcns, ut Pliarao (juon-

Anlonio Gradcnsi archicpiscopo, et Joanne archici)iscopo Raveimate, cum ciutcris episcopis istius IIesperi;e partis numero nonaginta Iribus , scu prcsbyteris hujus Apostolica; Scdis
archieiiiscopis,

dani cos,
gistri

(jui

eranl ex Ilcbra;is,

quod nec

ipsi

ma-

adstantibus diaconibus

cumcunclo

clcro, nobilihus

ejus Arabes in Cbristianos, qui in eis sunt

fecissc

etiani consulibus, ct reliquis ctiain Chrislianis ple-

oris,

noscuntur
'

Ilucusquc Tbeoplianus.

3.

Addunt

alii

adhuc etiam hoc eodcni anno

bibus adstanlibus, quo ista dccrevit Ut si quis (leinccps aiiti(|ua; consuetudinis et Apostolicic Ec:

clesia;
'

Cedr. boc aono.

fidclcm usuiu coiitcmnens adversus camdem venerationem sacrarum imaginum, vidclicet Dci

404

GREGORII

III

ANNUS

2.

CHRISTl 732.

el Domini nostri Jesii Christi, et Genitricis ejus semper Virginis immaculatse atque gloriosaj Maria;, beatorum Apostolorum, et sanctorum omnium de-

positor atque destructor,

et

profanator vel blasa corpore et sanguine

sanctorum Apostolorum, et omnium sanctorum martyrum et confessorum, justorumque perfectorum in toto orbe terrarum quiescentium quorum festa vigiliarum a monachis
Genitricis rcliquias
:

phemus
Domini
tate

extiterit, sit extorris

nostri Jesu Christi, vel totius Ecclesiaeuni-

atque compagine (compage). Quod insuper subscriptione sua solemniter firmaverunt, et inter
cffitera

constituta probabilium praedecessorum, or-

thodoxorum Pontificum adnectenda sanxerunt.

Hactenus de Sycodo, Synodalique decreto Anastasius. At uon extat ipsum quidem ea dere in Synodo Constitutum. 5. Qua; autem post Synodum absolutam secuta Post peractum igitur sint, haec Anastasius habet hoc memoratum superius Synodale constitutum, iterum misit alia similiter scripta commouitoria pro
:

trium monasteriorumillicscrvientiumquotidie per ordinem existentibus, atque natalitiorum missas in eodem loco celebrare instituens, in canone ita a sacerdote dicendum praecepit: qvm solemnitas hoDIE IN CONSPECTO TCiE MAJESTATIS CELEBRATin DOMINE DEIS KOSTER IN TOTO ORBE TERR.ARCM. Quam iustitutionem in eodem oratorio in tabulis lapideis conscribere fecit . Recitat

hsc eadem Walfridus

specialiter

'

Strabo de ipso Grcgorio papa, additque ha^c de his

quac spectantad

cauonem: Quia

signata verba ad illam ])ertinent celebritatem,

est

eadem non

canoniquigeneraliter dicitur adnotatum. Haic

8. Pergit

ipse.

Leonem imperatorem per Constantinum defensorem. Quae similiter, ut anteriora, detenta sunt, et portatorem eorum fortissima custodia constrinxerunt fere per integrum annum,
erigendis imaginibus ad

vero de eodem oratorio

isla

dicere

Anastasius

Inquofacienspergulam contulit dona diversarum specierum, id est, gabatas aureas numero duas, et alias saxicas numero quinque,
:

postmodum
remiserunt

auferentes

ei

ipsa scripta,

comminaninjuriis

cruces
similes

pendentes numero quatuor,

ileni

cruces

tes ci post tanti

temporis custodiam

cum

. Ha;c de rebus gestis hoc anno per Gregorium papam, qui cum Leone omnem frustra laborem impendit de ipso autem et ejus prsede:

numero dccem, amulas superauratas, paria duo, pendentia fibulatoria numero quinque, coronara auream cum cruce pendentem in gemmis super altare, patenam et calicem aureum paratuni,

cessore Gregorio, hsec Hadrianus Pontifex ad Con-

stantinum imperatorem In magnam tribulationem uterque Gregorius Piomani PontiCces per ea tempora sanctissimi conjecti sunt, Sapius etiam proavum vestrse serenitalis admonuerunt, nc sineret venerandas imagines de statu suodejici:verum
:

sancta! Dei Genitricis

et

aquamaniles argenteos duos et iu imagine diadema aureum iu gemmis,

;

collarium aureum in geminis, et cum gemmis pendentes inaures habentes hyacinthinas sex ; et faciem altaris et confessionem cum regulis vestivit

argentc, et in tribus lateribus altaris |)osuit

illorum

salutifera; preces

nequicquam
illius

(in

vanum

cruces argenteas quatuor, pensantesinunumlibras

scilicet) fusoc

sunt,

animumque
Hadrianus.

nequaquam

commoverunt
6.

. Ha;c

Sacris imaginibus etsanctorum reiiquiis de-

corat Gregorius Basilicas Lrbis.

stabilivit

Qui ergo

scriptis

argenteaduo, calicem argenteum quotidianum, coronulas argenteas quinque, et calicem argenteum unum, qui pendet in apside ipsius oratorii, et super eamdem apsidem cruces
triginta; canistra

unum

sacrarum imaginum usum SummusPontifex, etiam factis, novas magni pretii erigendo imagines, confirmavit, de quibus Anastasius ista habet Gregorius concessas sibi columnas sex onycbinas volubilcs ab Eutychio exarcho, duxit ad Ecclesiam beati Petri Apostoli, quas staluit circa presbyterium ante confessionem, tres a dextris, et
:

argeuleas tres, et cactera quae in

gulae, et

ornamentum per-

ad vestes altaris ordinata sunt 9. Hic fecit in Ecclesia sanctae Dei Genitricis per circuitum super columnas regulare candela-

brorum ad
fecil

instar Ecclesia! sancti Petri Apostoli, et

tres a sinistris juxta alias antiquas sex lithoparias.

Super quas posuit trabes, et vestivit eas argento in quo sunt expressae ab uno latere -mundissimo
;

ibidem in oratorio sancto, quod ad Praesepe dicitur, imaginem auream Dei Genitricis, amplectentem Salvatorem Dominum nostrum, in gemmis diversis pensantem librasquinque . Hucusque de
his Anastasius. Ita

quidem

ipse sanctissimus Dei

Apostolorum, et ab alio latere Dci Genitricis et sanctarum virginum; posuitque super eas lilia et phara argentea pensanha iu unum
effigies Salvatoris et

sacerdos scriptis

faclisque

adversus

impietatem

imperatoris potentia in Oriente grassantem obnititur in cultu sanctarum imaginuin, et veneratione

libras septingentas .
7.

reliquiarum sanctorum

omnium

quorum

plane
et

Quod insuper ab eodem Iconomacho

:

giomacho Leone sanctorum reliquiaj haberentur atque despectui idem Pontifex sanctorum omnium, quas potuit toto orbe Christiano
collectasreliquias in oratorio a se constructo
riiice collocavit. Tradit haec

Hacontemptui
et

precibus factum
viente

esl,

ut Occidenspermanserit asaein eos mille artibus

Leone securus, classe in mari demersa,

reliquo

omui conatu
ipsa

rato, reddito peuitus irrito:

cum

interea

compaquod non

hono:

posset re

prffistare,

ut ulcisceretur in eos,

Anastasius

istis

verbis

rugitu perlerrere, jugiter minas inferendo,

cessaret.

non

Hic

fecit

oratorium intra

eamdem Basilicam

juxta

arcum principalem in condidit in honorem

parte (porta) virorum, in

Salvaforis,

quo
'

sanctajque ejus

Walfr. Slrabon. de rcb. Eccles. c. 2.

GREGORII

III

ANNUS

2.

CIIRrSTI 73'2.

405

Anno

[icriodi

Crtcco-Romana; B22:j.

Anno
111

/Er.x Hispan. 7"0.

Anao

Ilogiric

114, inclioato die 3 Martii Fer.

-JesuClirisli132.

Gregorii

papa; 2.

Leonis

Isauri imp. 16. Constantini

Copronym: 13.

1. PrrpUiim ad Pictavos adversus Saracenos hab/tum. (1) Baronius annoDccxxv, num. 0, refert, stragem Saracenorum boc anno in Galliis factam, quia in Annalibus FuldensibuS;, sive, ut ipse vocat, in Chronico a Pitbceo edito, haic Francorum victoria cum anno dccssv illigatur. Verum

verum ctiam omni

junctis

Gallia agi, nisi concordes

ambo

viribus

communem
iit

iiostem reprimerent,

Carolum

oravit,

prajteritorum oblitus inimi-

ciUas Reipublicse periclitantis ac Christiana?. rcligionis causa deponeret,

et

cum

ipso

in

gratiam

reverteretur
copiis

in bis

AnnaUbus

res pra;postere

plerumque

reci-

tata3, et

prjcterea fabula de Saracenis ab Eudoiie

raptim atque Eudoni auxiUo promisso. Id a Paulo diacono lib. 6 Hist. Langobard.
,

quod

et

pra?stitit

Carolus,

undique

coactis,

vocatis, in iisdem AnnaUbus perpcram memorata, iit mox videbimus. Ejiinhardus in Vita Caroh Magni cap. \ dupbcem, quam de Saracenis

in

auxibum

cap. 46, lilteris

mandalum,

et

cum

superiori in Aquitaniam
sit,

hoslilifer

Carolus anno bis ingressus

prce-

constetque tam Carolum,

quam Eudonem

victoriam reportavit Carohis Martellus,

narrat
:

liis

verbis

lio Pictaviensi

hoc anno
conUgerit.

interfuissc,

dominatum

Karoius tyrannos per totam Franciam sibi vindicantes opprcssit, etSaracenos

quin

ita

rcs

non dubium, ConUnuator Fredegarii

dupUci bello locutus
ceriiens se

cap. 108, postquam de

est, ait:

illo

Galliam occujiare tentantes, duobus magnis prccliis, uno in Aquitania ajmd Pictavium civitatem,
altero juxta
devicit, ut in

Eudo namque dux

superatum

Narbonam apud Byrram fluvium

Hispaniam cos redire compelleret

ita

atque derisum, gentem pcrfidam Saracenorum ad auxilium contra Carolum principcm et gentem

Francorum

Secunda ba!c victoria anno dccxxxvii a Carolo relata, ut ibidem ostendemus. Sed prior, ut passim
annahstae
bri, die sabbati,

excitavit . QuodetannaUsta; Fuldensis seu Pithacanus, ac Metensis, aliique quidam postca scripsere. Verum id conflctum ab eodem

Francorum docent, contigit mense Octoanno dccxxxii, ut legitur in Anna-

continuatore,
tris

qui jussu Childebrandi Caroli fra-

libus Petavianis.

Hunc annum etiam notarunt an,

hanc appendicem Cbronico Fredcgarii adjecit, quia post hoc iirocliilm Carolum inter et Etido-

nahsta} Nazarianus

San-l)ionysianus.
Usta

Locum

TiUanus, et chronograpbus certaminis idcm anna-

nem

inimiciU;e rcdintcgrata;, et conUnuator hocc

ei

iu gratiam Caroli, ut

adularetur, scribere voluit,

indiscussa scriptum.

Nazarianus designavit : dccxxxii Karolus pugnavitcontraSarcinos, diesabbato, adPectavis.

Copiis Saracenicis
prscerat

quod postea ab

aliis re

Abderamen,

His[)ania-

3. Saraceni in hoc marjno prcclio victi. Rodericus in Historia Arabum cap. 11, hoc proc-

rum

dustrius, qui

Septimanitcque pra^fectus, vir belUcosus et iiijam duas GalUarum proviucias Vassc.

et

hum
scd

iiarrat cx Isidoro Pacensi, auctore

Barbaro,

coniani

Aquitaniam secundam subegerat,

Rodericns cnim in lUst.

rans
provincias,

Arabum

cap. 12, enuine-

Abdcramcn proposuit interioicm Galliam penetrare, et Eudonem ducem pcrsequi non desistens, per Pctragoneani, ct Santoniam et
coacvo
:

quibus Iscamm Saracenorum caUfa iioc tem[iore dominabatur, ait Et Galliam Gotbicam, cnjns metropoUs Naiijona; etVascnnias, quarum metropoles Auxis, et Burdegala, sua; po:

Pictaviam
et

civitates,

oppida et Ecclesias devastando,

ct

ignc conUnuo consumendo, etiam Turonis civiinccndio

Carodiruit ct consumpsit.

tatem, Ecclesiam ct palalia vastationc

siinili

Eudo aulcm, de quo

et Germani.-c

tcntia;
2.

subjngavil .

Carolus et Eudo inter se reconciliati. Carolus Francorum dux ab ineuntc atale bcllis
innutritus, ac rei militaris pcritissirnus erat.

diximus, ad consulem Francite

lum, virum belUgerum

fugit
,

et rei militaris cxpertuin

iiifelicitaUs

Francoriim

excidia relaturus.

Aquitania; princeps vidcns iion de Aquilania

Eudo modo

Carolus autcm dictus Martellus, Germanos ctGcpidas secuin duccns

cum

Fraucis, qui rcmauserant,

habes ex

io ca 1'ontircx Anloniuuui cuin cpiscopis, ejus ordinationi

Synodus Homana sub Grcgorio 111 hoc anno cdcbrata, de qua Labbcus in Collectione sua, ad quem potissimum menscm pertineat, (Cpistola Grcgorii III ad Anloninum Grandcnscm palriarchain vulgata in nova cditionc Llghellii toui. v, in Grandcn pag. 108!). Invitat suli.|uctis, ut kalcndis Novembris succedculis quinto: dccima.: ludictionis ad Scdcm \po?loliram convcniant i\ Svnodum. Mansi.
(1)

406

GREGORII
:

III

ANNUS

2.

CHRISTI 732.
:

Abderamen se obtulit devastanti cumque per septem dies bellis particularibus scse impeterent, de-

verunt

Prffidictus

Abdilmelic

inquit Isidorus

Pacensispag. 19, adprincipaliajussa(venit),quare

nil ei in lerras

mum dispositis aciebus

Austrasia;)

gencrali proclio dimicantes

;

alterniscffidibus se lajserunt

sed gens Austrise (idest,

pugna; victoriam

Francorumprosperum eveniret. Ad statiin a Corduba exiliens cum

nititur Pyrenaica
.

membrorum

pra;cminentia valida, et

omni manu publica subvertere

inhabitantium juga
ait
:

gens Germana corde et corpore praestantissima, quasi in ictu oculi manu ferrca, et pectore arduo Arabes
exstinxerunt; et

Sandovalhus in margine

Fortassis, et eos,

hajc expeditio fuit contra Pela-

ipsum (uempe Abderamen) gladio

:

gium,

qui in Covadonga se receperunt .

;

peremerunt, sicque noctc proclium dirimente, ad castra sua excrcitus redierunt mane autem diluculo apparente, viderunt Germani Arabum tentoria, utheri fuerant ordinata, et putaverunt Arabes velle
proelium restaurare, et cum exploratores officio vacua percepissent, iverunt ad spolia et manubia
dividenda, et verentes, ne forte Arabes in
slratis,

Qua; conjectura optima

scriptores

cum horum temporum

Asturiarum montes Pyrenseos vocarint. Isidorus laudatus eos Vaceorum montes appellat, et Vaceorum nomine Vascones intelligit, qui inter Iberum fluvium et Pyrenaeos montes habitabant. Marca lib. 3 Marca; Hisp. cap. 4, hanc Abdelmeleci
expeditionem, innixus laudato loco Isidori, refert

vel semitis insidias procurarent, Germani et Franci in patrias redierunt Arabes autem, qui evasei'ant,
:

ad annuni dccxxxvii, non advertens iwncAbdelme-

per compendia ad Galliam Gotbicam reversisunt.

Continuator Frcdegaiii, qui hoc

bat,

4.

Abderamen Saracenorum dux

occiditur.

tempore vive:

paucioribus verbis hoc proelium describit

lecum Hispaniis non praefuisse. Sebastia6. Christiani Saracenos vincunt. nus Salmanticensis, aut verius Alfonsus rex p. 47, loquens de victoria ab Asturiensibus de Arabibus Cuinque in sua regione reportata haec scribit

Egressi

cum

trauseunt,
Ecclesiis

Abdyrama nomine, Garumnam Burdegalensem urbem pervenerunt

rege
,

Astures persequentcs eum in locuin Olaliensem rcperissent, simul cum exercitu suo cum gladio
dcleverunt
ita ut ne unus Chaldeorum intra Pyreremancret . Sed redeo ad Abdelmelecum, qui miseros Chrislianos intra montes persequebatur, expeditionem per locadirigens angusta (ut habet Isidorus citatus), nihil prosperum
;

igne concrematis

populis
;

consumptis
est),

usque Pictavos progressus Hilarii ignc crcmata (quod

cst

ut Basilica sancti

na;i portus

dici dolor

ad do-

mum
,

beatissimi

Martini

everlendam

destinant.

Contra quos Carolus princeps audacter aciem insuper eosque belligcrator irruit Chrislo struit
,

gessit.

Convictus de Dei potentia, ad

quem

Chri-

auxiliante, tentoria

eorum subverht, ad prcehum

prostravit

stiani praiparvi,
(vel prajslolabant,

pinacula retinentes postulabant

stragem conterendam accurrit, interfectoque rege

juxtacorrectionem Codicis Maza-

eorum Abdyrama
rens
rolus

exercitum
,

prote-

rinei)

misericordiam, et debita (legendum forsan,

dimicavit

atque devicit
.

hostibus

triumphavit

Post

sanctum Euchcrium scopum in exilium misit num. IG ct seq. jam dixinnis. Ex his corrigenda quae Baronms anno dccxxv, num. 9 et 10 de hoc
,

sicque victor de hoc prochum CaAurelianensem epiut anno superiori

dubia) amplius, hinc inde

tens
loca,

cum mauu

valida appe-

multis suis bellatoribus perditis sese

recipit in plana, repatriando per devia . In Codice

Mazarineo correcto legitur, dubia, loco forsan vocis

debita supra expressa;. Quinque
veteres historici

rerum Hispanicarum

a Sandovallio in

lucem

editi

bello scribit.
5. Abdelmelecus cjus successor Christianos in Si Abderamen, et alii quiHispania persequitur. dam pra;tecti Saracenorum Hispaniensium irrito conatu Gallias aggressi sunt, alii ejusdem gcntis

characteres teinporum, locaque integra seepe mendose descripta, exhibent, ut ipsemet Sandovallius
testatur, qui fatetur,

pauca eorum exemplaria Mss.

cunctas

qua;

supererant in Hispania, civitates

subegere, et Pe/<^M

regnumintraquosdammontes

eaque valdc depravata, in Hispaniasuperesse. Qiiare anle annos circiter sexaginta virdoctissimus, cujus nomen ignoratur, magna cura et diligentia in Bibliothecis Gallia; perquisivit exemplaria Mss. eorum-

concluserunt. \a locum Abderamaui in Galiia cfesi Abdelmelecus, ut habet anonymus Andalusianus,

dem

historicorum, Idacii
Salmaticensis

scilicet, Isidori
,

Pacensis,
,

Sebastiani

Pelagii

Ovetensis

et

subrogatus

fuit.

Isidorus Pacensis
:

annum

notarat,

sed numeri nunc corrupti

bum

luiEra dcclxxh, AraIscam xii, Abdilmelec ex nobili familia dux mitlitur ad principalia jussa . Sed legendum videtur, in Jira dcclxxi, Arabum cxv, anno scil. Christi dccxxxiii, ut qua; postea gesta sunt indicant. Cum ergo Sai'aceni ita male in Galliis habiti fuissent, in Christianos, asperos Asluriarum montes

Sampiri Asturicensis episcopi, qui una simul editi sunt, variasque correctiones in suoexemplariannotavit. Illud e

cxvi,

Bibliothcca Mazarina inregiam translalum fuit, et thesauri loco habendum. Hunc auctorem sub nomine anonymi Mazarinei in hoc

opere citabimus, ejusque ope prccfatorum auctorum tenebris lucem airundere conabimur ex illis
;

enim

scriptoribus a Baronio

non

lectis,

tanquam

habilantes,

omne

accrbitalis virus

evomcre decrc-

purioribus fontibus, nobis veritas haurienda.

GREGORII

III

ANNITS

3.

CHRISTI 733.

407

GREGORII

III

ANNUS

3.

CHRISTI

733.

Septini. Lerjatio frustramissa ad Leonem. gentesimus trigesimus tertiiis Christi annns prinia
Indictione sequitur,
ct

Christi

Domini et immaculataj Matris ipsius , ct aliorum sanctorum imagines negare, in exilium

missus, et variis afflictionibus tentatus, beatam
prtestans confessionem,

quo tum Gregorius papa, tum seorsum Italia legationem misere ad Leonem imperatorem, quibiis ipsum suaderent ab impielate desistere qua sublata de medio, fore ut omnes se ipsi subjicerent,consuetumque vectigal, ut subditi, penderent. De bac autem ab Ilalia legatione missa meminit Anastasius verbis istis Cuncta
; :

sanctam Deo tradidit ani-

mam

Tunc

et

Michael

Synnadorum

metropolita,

de quo superius, ejusdem certaminis cursum exigens, ab episcopatu suo pulsus eadem ex causa, coronam a Deo confessionis accepit, cujus Grteci

generalilas

istius

provincim

IfalitB

similiter

pro

erigendis imaginibus supplicationes scriptas una-

nimiter ad eosdem

principes

Leonem

et

Con-

stanlinum direxere: quse et ipsa similiter ut anteriora ablata sunt a Sergio patricio exstratego^ qui
dignitate strategi functus fuerat ipsius insula' Sicilia;,

agunt annuum natalem diem vicesimatertia Maii sed et alii plures idem subiere certamen. Eodem 3. Carolus rex Sarracenos vincit. anno res Francorum' Deus per Carolum ducem magna gloria illustravit siquidem cum anno superiori idem princeps Narbonem detcntam a Sar;

racenis, et
et alii,

eorum regem

ibi

degentem

obsedisset,

ac fere

jier

octo

menses

legati detenli,

remissi

quierant in Hispania Sarraceni opem laturi

sunt similiter
Gregorio papa

cum
ista

exprobrationibus portalores.
subdit:

suis ingenti

numero adversus eum supervenissent

Hajcdeltalorumlegatione Anastasius; qnietde ipso

mox

Et iterum faciens

hos adorlus Carolus ad internecionem usque delevit. Habent haec Annales Francorum recens a
Pithajo in lucem vindicati
:

adbortatorias litteras

pro erigendis suprascriptis

in Oriente
dejecerat) et

quaj quidem longiori

sacris imaginibus (([uas

fuissent describenda bistoria. Sed raccmos

non ne-

Orthodoxae

fidei firmitate, direxit

per

Petrum dcfen-

sorem apud rcgiam urbem tam Anaslasio invasori

sedisConstantino|)oIitan,T,
et

gligamus, qui vindemia tanta caremus. 4. Bonifacius contra hceresim pugnat.

Hoc

quam

principibns Leoni
sit,

tempore
apostolus

((|uod
,

ad res

Germanorum
S.

pertinet) acci-

Constantino

Quid autem ha!c consecutum

;

disse videtur
,

quod

Bonifacius

Germanorum

non narrat auctor

actum reliqua eventa declarant, cum certum sit,

sed nibil penitus

esse,

visitans

Dajoariam, emergeutem ha;-

ipsos

nunquam ab
2.

imi^ietate ccssasse.

Sa;vit Leo in

SS. imarjinum
absentes
,

cultores.

resim Aposlolica auctoritate una cum hairesiarcha damnavit. Si(|uidem in rebus ab eo gestis ista narrantur*
:

His

ita

confectis, S. Bonifacius Bajoaid

,

Qui

igitur

adversus

frustra

spirabat

riorum regiones, quibus per

batur IIugl)ertus

tempus domiuapriedicationisque

rabidas Leo minas ct CKdes

aderant,
fidei

adversus eos, qui

rectaj

dux, invisit

furorem converlit

exagitavitciue

munus apud

illuni studiosissime exercens,

Ermudivintc
prai-

confessores

detestantes

ejus

errores: repe-

Tolfum luercticum
aDmuiationis fervore
scriplo damnavit, et

pestilentem

niagno

riuntur quidem complures sancti episcopi ea

de

incensus ex

canouum

causa ab
inter

ijiso

abrepti e sede in exilium missi, ct

alios

Theopliylactus episcopus

Nicomedia;,

qui Constantinopolim profectus pro fidc Catholica

certans, ab

ab Ecclesia ejccit. Ac dcinde ad sua;dioecesis homincs rcversus, onmia circumibat, instaurans ea, qua; Ecclcsiarum cura poscerc
videbatur . Hucusquc de his iiii (iua;nam autem hairesis ab eodem fuerit seminata, nescitur, ipsa
;

missus

est in exilium.

logio, ejus

eodem Leonc ad Strobelum castrum Agunt de eo Graci in Mcnoannuam commemorationem cclebrantes

una cum auctore

evulsa.

septima die Marlii. Viccsima vero ejusdem mensis

S. Niccta; eiiiscopi Apolloniadis,

de quo: Hic, insanclarum iuiaginum persecutionem passus, eo (luod nollet vcnerabilem

(luiunl, pro defensioiie

Vcl. Chron. a Pilhao cdil. hoc

c.

anno

et

seq.

- Vil.

S.

Bonif.

I.

I.

21.

408

GREGORII

III

ANNUS

3.

CHRISTI 733.

Anno

periodi Gr.Tco-Romanai 6226.

Anno Gregorii pap

III

/Er.-c Ilispan.

771.

Anno

Hcgirffi

\'6 ,

inclioato die 21 Febr. Fer. 7.

Jesu

Cliristi

733.

3.

Leonis

Isauri

imp. 17. Conslantini Copronymi 14.

Theophylactiis episc. Nicomedice et Michael

exiliiim rnissi.

Ad num.
scopus
bit
oli

Synnadari ob sacras imagines in

2.

Sanctits Theophylactus NiconiedicC

cpiscoims, et sanctiis Michael Syiinadarum cpi-

incomDe sancto Theophylacto fusius agit Baronius anno dcccxvi, num. 37 et seqq. Colitur in Menajis die viii mensis
illic

annos

triginta perseverasset, ac exilii

moda

pertulisset,

migrat

adDominum

defcnsionem sacrarum imaginum missi

Martii, sanctus vero Michael

nieiisis Maii in

Synnadensis die

xxiii

sunt in exilium, sed non aLeone Isaurico, ut scriBaronius, sed a Leone Armeno, ut liquet ex
Studita!

Actis sancli Theodori

propter

eamdem

iisdem et in Actis SS. Bollandianis celebratur. Theophylactus inscriptus Martyrologio Roinano bodierno ad diem vii mensis Martii, sed

causam

num. imaginum
qua

Baronius anno dcccxiv, iO, deTheodoroSludita propter defensionem

vexati.

Ipsemet

sub nomine
recolere,

J/eo/j/a7/,

perperamque

nius eo die Gra;cos S.

in

exilium

misso, refert luec verlja

uthquet ex
viii

iis

scripsit BaroTheophylacti niemoriara quse de eo refert Bollandus

Theostericti tunc viventis, in Vita sancli Nicetae, in

ad diem
lacti,

niensis Martii in Elogio S.

in

Theophy-

legitur

Ad

!ikc Michael

Synnacuhirum
:

(le-

gendum, Synnadarum) episcopus Si nos, inquit, non id facis, quod conciliantem decet facere? Quippe qui alios quidem in paconciliare vis; quare
latio occultos detines,
excitatis,

unico Martyrologio, Basilii nempe imperatoris, inscriptum ad diem vii Martii viderat Baronius. Est porro urbs Synnadarum metropolis
Phrygiajsalutaris, urbs y qyo
2.

quem

et

ad

te

congregas, quibus

Carolus Saracenos
3.

Sinnaculorum i\Q,iiiis.. Burgundia ejicit.

impiorum dogmatum docendorum facultatem prsbes . Paulo post: Ad hajc Theophylactus episcopus Nicomedis dixit Testis Christus
:

Ad uum.

Quod narrat Baronius ex Chronico

Francorum

a Pithico edito, seu ex Annalibus Ful-

densibus, de Saracenis iterum a Carolo Martello

victis, pertinet ad an. dccxxxvii, quo de ea victoria agemus. Expeditionem vero hoc anno a Carolo adversus Saracenos susceptam iiarrat his verbis

est,

ciijus

effigiem

vides

anle oculos imprimis

descriptam

inflnitis testimoniis

nos abundare, qui-

bus

id

conflrmare possimus,

etc.

Qnare uterque
in exi-

sanctus pra;sul imperante Leone

Armeno

continuator Fredegarii cap. 109 statim ac de clade

lium actus, ut recte vidit Combefisius in Historia Hffiresis Monothelitarum pag. 1030, ulii refert Theophylacti elogiumexSynaxario Ms. Tiliano: Leone Christo odibili capessenteimperium, atque adimagiues abolendas sese instruente, accersens

Abdiramce eorum praefecti anno superiori occisi, Procedente alioquiu anno sequente verba fecit egregius bellator Carolus princeps regionem Bur:

magnus

gundiae sagaciter penetravit , fines leudibus suis probatissiinis ad resislendum gentibus rebeliibus
et

Nicephorus (anno dcccxv) una cum aliis multis episcopis, etiam beatum Theophylaclum ad impium ac apostatam imperatorem accedit. Cumque illi multa ex divinis i()sis Scripluris medicamina
temperassenl, insanabilis nianet, ac eodeni

infidelibus statuit.

Pace parta

Lugdunum

ia

modo

Firmata foedera induciaria, reversus est victor fiducialiter ageus . An Anno ab Incarnanalista vero Metensis scribit lione Domini dccxxxiii, Carolus princeps regnum
Gallia suis fidelibus tradidit.
:

habens. Deinceps verotacentibusaiiis, beatus solus Theophylactus ad eum ait Scio Dei te patientiam
:

BurgundicE
regni
illius

cum

valida

manu

penetravit, finesque

fidelibus

suis ducibus

probatissimis

ac longanimitatem contemnere. Verum veniet super te malus repente interitus, oc calamitas similis procellce, nec invenies qui eripiat. lis ille ira succensus, universos daninat exilio
;

ad regendum dedit. Indeque victor reversus, ad

propria
(id est,

in Austrasiam) rediit, in

sese sapienter et fidiicialiter agens . Ultra

omnibus Lugdu-

ac

divinum qui-

num

igitur

summoli Saraceni
cis

recuperalajque a

dem Nicephonnn
;

relegat

in

Tasum insulam
:

Francis urbes
sontione.

positae,

respectu scilicet Fran-

inclytum vero Michaelem Synadis episcopum in

coruin, Divio, Belna, Cabilo, et Matisco

cum

Ve-

Eudociadem aliosque in alia loca deportat ter beatuin autem Theophylactum apud Strobilum.
Cuiii itaque beatus

Quo tempore, quibusve auctoribus Bur-

hicac confessor Theophylactus,

gundiones defecerint, nemo ex antiquis tradidit. 3. Frisios domat. Hic aiiuus ejusdem Caroli

GREGORII

III

ANXUS

4.

CHRISTI 734.

409

in hrisios expeditione etiam insignis fuit.

ExsUncto
Francis

seu Occidentalis Franciae, quae marilima erat. Idem

legitur in Annalibus auctioribus Tilianis
:

enini

Radbodo Frisiorum
annos

rege, pax

cnm

Karlus

per

ali()iiot

inconcnssa

steterat,

indeque

Christiana religio per illani regionem

commodius

a Chrislianis doctoribus propagata fuerat. Sed cum Carolus bello Aquitanico distinetur, Frisii occanisi

tumultum concitant, incerta de causa, quod Emmius lib. 4 Rer. Frisic. existimat, eam petendam esse, quod Franci se eorumdem doctorum patronos ferrent, Frisisque fauorum suorum eversio, idolorumque ignomiuia gravissimffi accisione capta

Westragon . Ideni habent Chronicon San-Dionysianum et Regino, qui ait Carolum eam regionem suae dilioni subjecisse. Hujus expeditionis meminit etiam continuator Fredegarii cap. 109 Item quod superius prcetermisimus (referre scilicet ante expeditionem Aquitanicam a Carolo anno dccxxxii confectam in gentem durissimam maritimam Frisionum nimis
exercitu venit iu
: ,

cum

crudeliter

rebellantem
properat
,

prsefatus

priuceps navali

derent. Hujus belli Frisici mentio in Annalibus

Petavianis, in quibus legitur
:

expeditione
gressus,

certatim

altum mare in-

dccxxxiii,

quando

venit
id
est,

cum
ut

Westri

modo

exercitum in Westrigon , videbimus, cum classe Westria?

navalis fuit, et altera

narrat, pedestris.

navium copia adunata . Expeditio itaque quam idem auctor ibidem

GREGORII

III

ANNUS

4.

CHRISTI

734.

Inter alia martjjrinm S. Joannis ahbatis.

admonens
diabolo ad

Vigilate, inquit, patres et fratres,

ne a

Annus sequitur Redem[>toris se]itingentesimus Irigesimus quartus secunda Indictione, quo (inquit
Theodorus a Leone imperatore Theophaues Mansur in exilium missus est apud cliiviita ereini . Fuisse tradunt Theodorum episcopum Grapsorum, Cautorem coguomento diclum, quod sicut Joannes Damascenns, ct Cosmas Majuma! eiiiscopus sacros hymnos in Ecclesia tunc canendos Inculentissime scriberet. At sfcviit eadem bestia ferocissima in alios sanctos viros cultores sacrarum imaginum, nemiie Paulum et Theosterictum, quorum Gneci celebrant anniversariam natalis diem decimam septimam mensis Martii quorum priorem ignc consumiifum tradunt; posferiorem vero postmulta mala iii pace quievisse. Tunc etiam Tlieophilum monachum mulla perpessum Iradunt, cujus el natalem diem celebrant decima dieOctohris. 2. Porro sic comparalus erat Leo cruenta bcstia, ut licet sanguiuem sitiret Orthodoxorum sibi contradiceutium, invideus famen i|)sis gloriam consummati martyrii, ab eorum ncce Sce[)e absli)
:

negaudam sanctarum imaginum venerationem subripiamini. Ducfus autem ad imperatorem

,

libera voce

impietatem

illi

exprobrans,

jussus est in oculos verberari, ac ferreis cafenis

vinctus exul mittitur ad cistrum Pentadacfylum

nomine, ibique ligafis |)editus carcere inclnsus, dccem et octo menses defenlus est. Post hcec in

urbem

ipsain

in

cons[)ectum

imperaforis

lan-

quam

ad

trium|)hurn

duxeruuf.

Denique post

mulias ajrumnas cum aliis [)luril)us relegatus iu insulam Aphrusiam,exactis illic duobusanuiscum
dimidio, visioue
illic

quadam
.

adinonitus,

cum

iis,

qui

cum
se

ipso erant,

obitum suum

prtedixissef,

migravit ad

Dominum

Hsc

ibi.

Porro Leo non

semper
3.

continuit ab iiilerenda confessoribus

nece, utqua; anno sequenfi diceutur, fidem faciunt.

Nothelmus episcopus Dorovernensis qiiem pcr Epistolam Bonifacins de cognatione spirituali. lloc eodein anno moritur
et alios consulit

in Aiiglia' Tacuiiius archie[)iCopus Dorovcrneiisis,

vir (ul iiiquit

"

Reda) religione
IJerthwaldo
'

et

prudenfia insiinsfrnclus
:

nuerif, uos

Sed audi certamen Joannis abhalis monasterii Catharoriim, de quo isla quidem iidem Gr.eci iiabent in Menoin exiliuni.

amandans longius

gnis, sacris quo((ue lifteris iiobiliter

successerat

liic

aque

[lietate et
;

doc-

trina conspicuo

successori Theodori

post Tacui-

logio

Hic

in(|uiunt,

sub inipio

im[ieratore

Leone pro sanclarum imaginum defensionc

in exiliuin
inillerelur,

cum
1.

'

Bcd. epit. hoc ann.

Ced.

hisl.

Angl.

1.

v. c. ult.

'

Bcd.

convocans luultos, eos(|uc

V. c. 9.

TOHUS \ll.

52

410

GREGORII
vero aniio sequenli, Notheliiius
ac doctriiia pariter insignis,
S. Bonifacius,

III

ANNUS

4.

CHRISTI 734.
mihi curetis, ut
et

num
tatc

noliilis pie-

inveneritis, indicare

ego

intelli-

ad

quem

scri-

gendo cognoscam, cujus aucloritas

cio
in

sit

in illo judi-

bens

de rebus

sibi

dubiis consuluit,

quia nullatenus intelligere possuin, quare

spiritualis

nempe de cognatione

spirituali iiialriiuouium
:

im-

uno loco
in

propinquitas in conjun-

pediente, ut de re sibi hactenus incoinperta

nam

clionecarnali copulata grandepeccatumsit,

quando

plane accidit (quod fatetur) ipsum rei inscium, errore lapsum esse cujus rci gratia factum, ut non
:

omnes
filii,

sacro baptisinate
fratres et

Christi

et

Ecclesiae

et

filiae,

sorores esse

comprobemur.

solum Nothehnum ipsum, sed

alios viros doctrina

Similiter rogo, ut milii studeatis indicare, in quoto

insignes in Angiia existentes consulcret, ad quein

anno ab Incarnatione
sent.

Chrisli praedicatores primi a

adhuc ejusdem eo argumento

Epistolse

conscriplae

extant

sancto Gregorio missi ad gentem

Anglorum

venis-

temporibus datee, quibus idem Bonifacius suaj mentis ajslus et angustias, quas
iisdem
in

Vale

. Ista

Bonifacius,

qui et

ad Nothelmum archiepiscopum de eadem quaestione consuluit

ministerio verbi

pateretur

seque signiticat.
sic se

Scriptaautem ad NothehnumEpistola
4. M

babet'

Plecthelinum (Pecthelmum) episcopum, a Beda pariter ob doctrinam sanctitatemque laudatum.

Sic ipsa ad
6.

Domno

diiecto

summi

pontificatus infula

eum

data se habet Epistola

fratri

praedito

Nothehno archiepiscopo Bonifacius exiguus servus servorum Dei, optabilem in Christo aiternai

Venerando

me

diligendo Pethelmo

(Pecthelmo) coepiscopo Bonifacius exiguusservus ser-

charitatis salutem.

vorum

Dei, oplabilem in Christo charitatis salutem.

sanclitatis vestrae

Almitatis vestrae clementiam intimis obsecro

esse dignemini, et

Paternam

clementiam in-

precibus, ut mei in vestris sacrosanctis orationibus

timis obnixe flagitamus precibus, quia nobis opus

estpericlitantibus, ul vestris

memores
variis

navem

nientis

mex

Deo dignis orationibus

Germanicarum gentiuin tempestatum

sludeatis,
et

flucti-

adjuvemur

bus quassatam, precibus

pelrae stabilire

vestris in portu firmaj

sum

est

quia Germanicuin mare periculonavigantibus, precibus vestris, Deo guber:

et

ut comniunione

fra-

tcrna uon
riffi

aliter,

quam

ut inihi venerandae

memo-

antecessor vester Berlhwaidus archiepiscopus

spiritali, et

nante,ad aeternae tranquillitatis littus, siue macula, vel damno animae perveniamus. Et dum cxds propriastenebras ignorantibus, et adspicere nolentibus, luinen Evangelicae veritatis offerre niflmur,

exeunti a patria concessit, vobiscum adunatus siin

nexu

glutino charitatis conjunctus

si-

tenebris propriorum

niiliter

cum

frateiniis

comilibus peregriuationis

nieae CathoiicEe fidei unitate, et spiritualis

amoris dulcedine seniper sociatus vobis esse merear.

Similiter et diligenter obsecro,
stola)

mur, mus;

et

non

in

peccaminum non involvavacuum curramus, aut cucurrisse-

sed vestris intercessionibus fulti,ad Ecternitatis

ut

illius Epi-

llumen immaculali et illuininati tendamus. Pra;terea parva inuiiujcula proindiciocharitatis direxi-

qua coutinentur, ul

dicilur, interrogaliones

mus,

id est, corporale, pallium

et

album, stigniatum,

Augustiui ponlificis, ac pra;dicatoris priini Anglorum, et responsiones S. Gregorii papae, exemplar

niihi dirigere curetis,

variatum

villosum ad tergeudos pedesservorum

Dei, quae petiiims, ut pro meinoria accipere

non

in

qua

inter caetera capitula

dedigiiemini.

continetur,
tatis

quod

in tertia generatione propinqui-

De una quoque

re

veslrum consilium

et res-

fldelibus liceat

matrimonia copulare

et

ut

ponsum desideramus. Affirmant

sacerdotes per to-

scrupulosa caulela diligenter invesligare studeatis,

si

illa

conscriptio supradicti

patris nostri sancti

Gregorii esse comprobetur an

non

quia in scriuio

Rouianae Ecclesiae, ut afflrmant scriniarii,

teris

cum

cae-

tam Frauciam et per Gallias, necnon et pro liis maximicriminisreum esse hoininem, qui in matrinionium acceperit illani viduani, cujus ante fllium quod peccati in baptismo adoptivuni suscipiebat
:

exeinplaribus

suprudicti

Pontificis

qussita

genus
tres,

(si

veruni

esl)

hactenus ignorabam, etnec in

non inveniebatur.
5.

antiquis canonibus, nec in Decretis Ponlificum Pa-

Prietereadeuno peccatocoininisso,vestrum

nec

in calculo

quod cuidani homiiii in matrimonio concedendo nesciens commisi, quod hoc modo contigit: Homo quidam (sicut multi
consiiium audire desidero,
soleut alteralterius fllium de sacri baiilismatis fonte
eievantes) adoptavit
sibi

enumerasse cognovi

-.

peccatorum Apostolos uscjuam Qua de re si aliquid uspiam

iu Ecclesiasticis scriptis disputatuni invenissetis, nobis indicarecurate, etquid vobis videatur, nosse vel-

in fllium

cujus
;

postea viduatam marito duxit

uxorem

matrem quod Ko-

lemus. Sospitateni vestrani sanctis virtutibus proficere, el longo tempore valere te cupio in Christo .

Hactenus Bonifacii ad Pecthelmum Epistola.

7.

mani peccatum
facere
stianis
pitali

ceusent, ita ut in talibus divortia

Fuit iste (ut auclor est

Beda) prinius epi-

praecipiant,

afflrmant et regnantibiis Chriillius

imperatoribus,
sententia

matrimonii scelus ca,

mulctandum
si

vel peregriuatione

scopus Ecclesia) recenserectte, dictaeCasaeCandidae, vir eruditione insignis, quem habuisse ' traditsuccessorem Aldheimuni aeque disertuni, qui et post se

hoc in Catholicorum Patrum decretis, vel canonibus, vel etiam in sacro

eloquio pro tain

perpetua deleudum. Ut

ejusmodi scriplorum monumenta

'

reliquerit. Scri-

magno
xxi.

peccato

computatum

csse

Ex

eod. Cod. Episl. XVII.

spiritualis

1.

Maximam habitam
papa
in

esse ralionem

eiusniodi viuculi

Romauis Ponliflcibus
v. c. ult.

Julio, Innocentio,

CiElebtiao, atque Concibis, teslatur Lieusdedit

'

Eod. Cod.

E()ist.

diauum

episc. Hispan.

^Beda

Epislola ad Gor-

* Ibid. c. 19.

GREGORII
psit,

III

ANNUS

4.

CHRISTl 734.
decrepiti, et

411

inqiiit,

jnbente Synodo suae gentis, librum

alia per-

nunc

egregiuin adversus erroreni Britannorum, quo vel

Posciia

versa? terrai

non suo tempore celebrant, Tel

ct paci

prsRceptor

membris omnii)us ad viam uniet licet parum doctus fuissem, tamen tibi omnium devotissivergentibns;
:

plura Ecclesiasticae caslitati

contraria ge-

mus, ut
tatibus

ipse testis es, esse studui

senis,

illius devotionis

runt; niultosque eorum, qui Occidentalibus Saxonibus subditi erant Britones, ad Catbolicam Dominic?e Paschae

memor mei jam

Germanici maris tempes-

celebrationem bujus lectione perdnxit.

undique quassantibus faligati recorderis, boc est, ut orationibus ad Dominum fusis me

,

Scripsit

et

de Virginitate librum eximinm,

prosa composuit.
Scripsit

quem
alia
:

sublevare studeas

et sanctis Scriptnris

adjuvare,
legen-

in

exemplum

Sedulii geminato opere, et versibus

ct

maxime
tatibus
,

in

sanctorum Patruni

s[iiritualibus trac-

bcxametris,

et

qui spirltuales tractatus magislri

nonnulla, utpote vir

undecumquc

doctissimus

nam
tam
que

et

sermone

nitidus, et scripturarum, ut dixi,

lil)eralium

quam

Ecclesiasticarum erat erudi-

tione uiirandus . Haec Beda, qui et de

sf)iritali

eadem quo-

cognatione voluit consuluisse Duddoin Anglia doctrina celebrem,

tium sacrum eloquium esse dignoscuntur. Rogo ut niibi in adjutorium divinge scientia? partem tractatus super Apostolum Paulum, quae mibi deest, mittere digneris habeo enim supra duas Epistolas tractatus, id est, ad Romanos, et ad Co:

nem abbatem virum

sicque discipulum

rinthios

primam.

Simiiiter et quic(juid in sacro

qui olim ejusdem Bonifacii

discipulus

fuerat

scrinio inveneris, et

mibi

utile esse arbitreris, et

suum

consulere non erubuit,

me

latere, vel

scriptum non habere existimes, insilicet rustico

quod

vir esset

bumilis corde. Epistola autem per-

nuare

velis, sicut fidelis filins,

patri,
si

brevis sic se babet

a Dilecto flbo

et rescripta beatitudinis tuaj dirigere dignfire,

tibi ])Iacuerit,

et

Duddoni abbati Bonifacius, qui Winfredus, servus servorum Dei optabilem in

Christo cbaritatis salutem.

Memorem te esse,
pientis

fili

charissime, desidero Sa:

ambo inter nos ita faciamus. Quicquid tibi filius meus Eoba presbyter, gerulus litterarum mearum verbo indicaverit de matrimonio commatrum, quarum filios suscepimus
ut semper
in

cujusdam sententiae, qui dixit ' tiquum amicum, ut antiqua? amicitijc

pueritia

Serva an-

baptismo, in Scripturis quaere, nnde jndicetur

in

quam

in

jam olim ccepimus

et

servavimus, non in

senectute obliviscaris, sed recorderis palris tui,

jam

peccatum esse apud Romanos; et si ahscriptis Ecclesiasticis de hoc peccato disputatum aliquid repeiies, mibi manifestare non
capitale

cubi

dubites. Vale, dileclionem beatitudinis tuae prospe'

Eod. Cod. Ep. xxviii.

Eccli.

sxix.

ris

successibus proficere in Christo optamus .

Anno

periodi Grjcco-Romana; 6227.

Anno Mrx 772. ~ Grcgorii papa Leonis

Ilispan.
111

Anno Hegirm Hli,

inclinalo die 10 Fcbr. Fer. 4..

Jcsu Christi 734;

4.

Isauri

imp. 18. Constanlini Copronymi 15,

confundendi.

Theodori dno ob sacras imagines vexati non Ad num. 1. Tiieophanes ad an-

junioris

num
rentis

XVIII Leonis.
(^iirisli

quem

a kalendis Scpteml). cur:

monachi et martyTis, nt videre est infra anno dccliv, num. 14, dicil, Constantinum Copronymum vocasse sanctum Damascenum ])er con-

Hoc anno Theoait dorus Mansuris filiusad deserti regionem relegatus cst . Hic sanctusTlieodorus Mansiir dicitur, quod cum sancto Joanne Damasccno, cujus avus Mansur

anni inchoat,

temptum Mansiir. Cedrenus

in Chronico scribit

Hic sanctns Joannes (nempe Damascenus) una

ei)iscopo,
et

cum Cosma Majumensi

fratre

Theophane

dictus cst,
fucrit; vel

communeni
quod

sanguinis stirpem nactus

Theodori (iraptoruni cpisco])i, Melodi sive Cantores sunt aguominati, eo quod melodiis com])rehendissent eas
cantilenas,

nobilitate inter gentes praccipuas

quai

in

Ecclesiis

Mansiiris api llalionein (nobilem cnini et ])rinci-

jiem tamibaii colloquio

chellensis) |)romcritus

exponebal Abraliam Eciii(]uit(Joarus

iii iii

Christianorum caniintur, ])rout ab eis compositac, lV)rinala;(]iie sunt . Veriim, ut animadvertit Combefisiiis
iii

sit ,

Notis.

llistoria haprcsis

Monothelitarum

p.

745,

Sle|)lianus

tamen diaconiis

Vila sancli Stephani

Xilander

lociiin

illum Cedreni iierj^eram

inter-

412
pretatus est;
aJeXtpou 0EoSwfcu

GREGORII in ANNUS 4.
in Groeco

CHRISTI 734.

enim
\i\

legitur,

xoti

eut^mmi

tmv ypontTMv,

cst, ei

Tlteophane fratre
inustis ita appelet

Theodori Grapti a
lati.

litteris fronti

ptivum quis susceperit, aitque sc id neque in antiquis canonibus, nec in Decretis Ponlificnm, nec in calculo peccatorum, usquam illud enumeralum
esse sese cognovisse, petilque, ut quid sibi videa-

Fuerunt
est,

enini
ianibis

Theodonis

Theophanes

Grapti, id

versibus inscripli facies,

tur significet.

Verum dubium, quod sanclum

vi-

punctim ca;sa cute ad carneni ac insperso atramento, ut tradit Zonaras in Theophilo imp. eo fere modo, quo Turcae hodie Christianos invisentes sacra loca ad pugnum inscribunt. Quare Cedrenus et ejus interpres Baronium in duplicem erroreni impulere. Primo enim Theodoriim, qui sub Leone Isauro sacras imagines defendit, episc. Graptoruin perperam facit. Secundo, Theodorum istum confundit cum alio Theodoro Grapto, fratre Theophanis, qui et ipse Graptus dictus est, quique reddita
Ecclesiis pace factus esl Nicaenus episcopus saeculo
secjuenti postTlieopliili imperaloris

rum

adeo lorquebat, hodie nullum est apud Catholicos qui unanimi consensu docent , inter susceptorem el eum qui baptizatur, ejusque pa,

renles ambos,

cognatiouem

existere

spiritalem,
inter
illos

quae Ecclesiaslica lege

malrimonium
imi^edit,

contrahendum quidem
Notis ad

contraclum vero

dirimit, ut variis canonibus ostendit Serarius in

eam

Epistolam,ubiet//o?2//'rtci:i excusat,

mortem, cujus

jussu tam Theodorus monachus,

quam Theopha-

nes ipse vultu iuscripti fuerant. Utriusque fratris

nientio est in oratione historica in festum restitutionis

quod ea de re dnbitaverit, de qua ab eo dubitalum non fuisset, si volumiiia, quae pertinent ad jus canonicum, serius collecta non fuissent, eaque prae manibus habuisset. 4. Plecthelmus fuit socius S. Wironis episcopi. Adnum. 7. Annoncxxxi, num. 3 et seqq. jain locutus sum de sancto Wirone episcopo, qui

imaginum a Combeflsio

citato pag.

7tC pu-

cum

Theodorus, qui Leone Isauro imperante relegatus est, cognoniento Cantor appellabatur,
blicata.

venit, ibique

quod

sicuti

Damascenus etCosmas Majuma;

fictitia, et

episco-

Plechelmo in Gallias uterque Pippini Heristalli tempore, ideoque circa annum dcc, pedein Uxit, et ejusdem Pippini, non vero Pippini Landensis, ut |)ulavit
sancto Peclbelmo seu

pus, cantica Ecclesiastica edideril. Denique Gra-

Baronius, confessionem audivil. Mortuo

In ejus

Wirone
fuit.

ptorum urbs
2. iS.

nulli

geographo cognila.

Peclhelinus eidem Pippino a conlessionibus

Joatmes abbas monasterii Catharorum

ob cultum

imaginum

varie vexatus.

Ad num.

enim

Vita legitur

Ibi

quoque

cum

2.

summo

sacerdole

Domini confessione criminum

de humanilatis parte
renuntiatus

Recitat Baronius

elogium S. Joannis confessoris Eegumeni monasterii Catharorum, ex Menologio Gra;corum ad diem xxvn mensis Aprilis, ubi dicitur, eum ob cultiim sacrarum imaginum plurima passum, tandemque cum aliis mullis relegatum 8 in insulam Aphusiam, exactis illic duobus annis et dimidio , ad Deum migrasse. Verum Henschenius ad diem xxvii mensis Aprilis refert vcrba Menajorum de hoc sancto abbate ccenobii Catharorum, quibus liquet, banc illustrem S. Joannis confessionem perlinere ad tempora Leonis Armeni, qui anno dcccxiii Orientis imperiumsuscepit. Asserunt

facta, el accepta poenilentia,

defletcontraclaB,sciIicetPi[)pinus. Pecthelmus, qui

episcopus nulli sedi addictus diu

est poslea
lib. S,

fuit,

episcopusCandidaeCasaK, uttestatur Beda

cap. ult. de episcopis loquens, qui Ecclesiis

Anglicanis praeerant anno dccxxxi, quaudo Historiain gentis suae absolvit

:

Pecblhelm in

ea, quae

Candida Casa

vocatur,

quaj nuper multiplicatis

fidelium plebibus, in sedem pontiflcatus addita, ipsum primum habet antistitem . BoUandus ad diein xxi Februarii in Commentario ad Vitam
beati Pippini, Landensis vulgo nuncupati, nuin. 49

enim Mensea S. Joannem cum suo magistro profectuin esse ad seciindam Sijnodum NiccB)'.am, et postea Nicephorum imiieratorem prsfecisse eum coenobio Catharorum, quod annis paulo amplius decem rexit. Post illud tempus submissi a Leone Iconomacho, qui ipsum Joannem calenis viiictum
Constantino|)olim tiaxerunt, ubi impius imperator oculos ejus et faciem nervis bubulis atrociter cecidit,

quosdara temere credidisse sauclum Plechelsancli Wironis sociuin, eumdem esse cum Pechlhelmo, de quo ibi loquitur Beda; nam xvii
ait,

mum,

tunc anni, inquit, ab obitu Pippini Heristalh effluxerant .Verum vana haec ratio; Pecthelmus enim xvii et amplius annos Pippiuo Herislallo superstes esse
poluit, et auctores, qui de

loculi sunt, euni

Peclhelmo Wironis socium fuisse docent.

variisque suppliciis

affecit.

Tandem impe-

Wigoriiieusis illius

mortem cuin

sequenti Christi
lib.

rante Theophilo relegatnr in insulam Aphusiam, ubi expleto biennio cum dimidio ad Dominum excessit. Haec summarie ex Menoeis. Hinc intelligis,
Leonis Iconomachi nomine

anno

alligat, et
ei

Malmesburiensis in

de Pontif.

Martyrologos sajpius

Frethewaldum successorein assignat, quemadmodum et idem Wigorniensis, aitque Malmesburiensis; qui multo ante tempore in Westpag. 273
latu interessemeruerat.

Leonem Armenum
3.

designare.

S. Bonifacius cotisidit S. Petchelmum Ad num. C. Sanctus Boepisc. Candidce Casce. nifacius per litteras consuluit PectJielmum, vel Peclielmum episcopum ab eoque (jussiit, ut ei

Saxonia cominoratus, sanctissimi Aldelmi discipuQuare perperam Baronius

malrimoiiium accipere viduam, cujus ante fllium in baptismo ado-

indicaret, an peccatuin esset, in

scribit, Bedam tradere Pecthelmum habuisse successorem Aldhelmum ceque disertum. Beda enim lib. 5, cap. 19, a Baronio citatus, ubi scripsit Heddi antishtem Occidentalium Saxonum ad Deum mi Denique Pcchthelmus, qui grasse, slatini addit
:

GREGORII
ciiin

III

ANNUS

4.

CHRISTl 734,

413

successore ejus

Aldhelnio multo

tempore

itaque suos semper comites, judices, aut domi-

aiibuc diaconus, sive monaclius fuit,

solitus,
elc.

referre est

ubi Beda Aldlielmum

clare vocat

Heddi, nou Pectbelnii successorem, quod

nej,'are potest.

nuUus
13.

nos libertatis et religionis defensores habuere. JoMoretus Pampelonensis e societate Jesu aiino siDCLXiv regni Navarrici anliquitates, annoqiie
seiiiuis

Vide dicta anno dccv, num.

o.

Chrisliani in Hispania judices habebant ex

JiDCLXXXiv ejusdem regui Annales iu luceni dedit, multaque, qua; haclenus iatuerant, etenebriseruit,

siia gente.

Postquam

Saraceni peden^. in Hispa-

quorum

pra;cipua suis locis iu

editio

nia lixere, Clirisliani sacris

arbitrio

non

vetiti, liles civiles

mus;et quia

medium adducePampeionensis Chronicorum

Sampyri

judicum a provinciae

prsefectis

datorum

Isidori Pacensis, Sebastiaui Salmanticensis,

dirimebant, juxla legum patriarum ordinem, comniunicata quoque judicilms

publicai
participes
iliis

Asturicensis, et Pelagii Ovetensis iacta juxta aliqua

autiqua comitis
moieslia
illos

niauuscripta, quie in Hispauia supersunt, sed inise-

dignitate; ul proceres viros, qui supererant, Piei-

rum

in

modum corrupta,

ut Sandovailius, qui

eam

faciendo,

sine

curavil, ingenue fatetur,

atque plebem Cliristianam iu

oflicio continerent.

aiiquibus in iocis corrigemus ope Codicis anonyini, qui extat in Biblio-

eam

Quem Arabum usum

Hisp. cap. 2,

et

modum

niagistratibus
lib.

illis

theca Mazarina.

Avalus

Pisciiia,

pnescriptum eruit Petrus de Marca

3 Marcae

circiter annis vixit, viderat

qui a ducentis anti(|uum Chronicon Val-

num. 4, ex Priviiegio quod Alboacemus Saracenus, princeps Conimbricensis, hoc auno subjectis sibi populis concessit, juxla leges a Muza
ait

lislscarbis,sedHispani liuncthesaurum peiire passi

sunt. Nobis itjque Piscina, cui aliqua Chronica

ma-

nuscripta Navarra^a quadringentorum aul quingenloruiii

promulgatas. Extareillud
in in

Sandovallius pag. 88,

annorum
is,

suflragantur, in hoc capite sequencirca

monasterio Lorbanensi haud procul Conimbra,

:

dus. Teslatur

annum dccxxx Garciam

Be-

eoque ista legi Ego ordinavi quod Christiani habeant in Colimb suum comitem, et in Guadatha aiiuni comitem de sua gente, qui nianteneat eos in bono juzgo secundum solent homines Christiani. Et isli componentrixas inter illos, et nonmatabunt hominem sine jussu de Alcaide seu Alvacile Saracena; sed poncnt ilium a pres de Alcaide, et monstrabunt suos juzgos, et iUe dicebit: Bene est; et
matabLiut culpatuni; in populationibus parvis poncnt suos judices, qui regant eos bene, et siue rixa. Oihenarlus iu Notitia utriusque Vasconi
lib. 2,

guriiE seu Veguria; et Abarcuca;

vel

Dominum, Aristam

nis obtinuisse.

Ariestham cognomiuatum, partein illius regioHunc Marca in Historia Benearnensi,

et aliqui ahi auctores Bigorra; in

Fraucia domiperperam credidere verum ad id probandum varia commenti sunt, qua; seijisis corruunt, et in quibus i-efeilendis male tempus a nobis pone-

uum

retur.
7.

Ocba ad persequendos

prcefectus constituitur.
in

Interea

Christia?ios Ilispanice

Ocba hoc anno

pra;fecturam llispania; Abdelmeleco successit.

cap. 6, asserit, alias judices in regno Na-

varra; Alcaldos appellatos fuisse, voce illa a Sara-

ceuis ad Christianos Iradncta. Hinc Vitalis episco-

pusOscensisdeMagistratibus Saracenorum Hispau. In quibusdani locis judices, in quibusdam Alcaydi

dicli juslitia;
0.

Noweirius enim Arahs tradit, anno Hegir<E cxvi, mense Februario currentis aiiiii coeplo, Obeydellam proregem calila; in Africa Ocba; Hispaiiiarum regimen commisisse, ab eo, ut Christianos ^iersequeretur, petitum, a quo non discedit

anonymus

nuncupautur

Initium principatus Navarrm.

Initium

principalus Navarrici iu
evecti ad

regnum

postaliquot anuos

qui tradit Abdeimelecum menses se/j<m Hispania; piufuisse.OcbaPainpeloiieni nunquam autea dcbellatam expugnavit; sed cum in ea

Andalusianus

ha;c

universam

fere Ilispaniam oppressere

tempora referendum. Saraceui, qui Pampelo-

colouiam
tis incoliE

Arabum non

instituisset, antiqui

civita-

in ejus semper possessione permansere,

nem

et Vascones nunquam sibi subjicere potuere, hique post funcstam iliam cladeni, et libertatem et reiigionem Catiioiicani conservarunt, ut discimus

ut testatur Sebastianus Salmauticensis. Universani etiam Gatlaiciam, ubi Pelagius regnabat, doinuil,
imiuit
ceutis
;

anonynms Andalusianus, hicque cum

trc-

ex Cln-onico Sebastiani episcopi Salinanlicensis, qui

sa,'cuIo noiio vixit,

qui ideo qu;c tunc gesta sunt,

meiius scire potuit,

sc. Cln-isti

quam
:

qui tardius de iisdem

scripsere. Ha;c ejus verba

yEra dcclxxvii (anno

dccxxxix), post Falilani, ctc. Alava

nam-

que, Vizcaia, Araone (Aragonia) et Ordunia a suis incoiis semper esse possessa reperiuntur. Sicut Pampilona, Degnis (vel Deyii et Deyerri) atque Berroza
in

tautum persouis ad rupes fortissimas confugit ubi cum ab Ocba obsessus fuisset, alii se ei dediderc, alii fame periere, el eoruin numcrus ad homiues trigiiita et feniinas deccm redactus fuit, qui mcile tantum vescebantur, quia in rupe ah eis occupata pluriina apum examina erant. Musuimauni seu Saraceni ea expeditione fatigati, etparvum illum uumerum sibi iiocere non jjosse arbitrati,

vulgo Berrueca, regio vicina Stelia; oppido regno posito. Hoc unicum fundamentiim, quo iii hujus princiiiatus exordio
B,

recessere et

Christianos ludibrio hahuere.

ilii

iiodierno Navarri

Intcrim, sulijuugit auonymus,

teiiiporis

pro-

explicando iiiniti possMinus, ideo(jue hunc locum juxla niaiiuscripta Marciaiiensia in Elandria, postea
ciiiii

Musulmannis terroreni iiicussere. Id hoc vel sequenti anuo contigisse videtiir. Numeri euim a|)ud Isidorum Pacensem degressu potentes cvasere,
ct
Cui pravati, qiii pag. Pl hac de re scribit (iicmpe Abdeliiieleco) et moxiiostmodicum in /Era
:

exeinpian Ms. Hililiollieca- Mazarina; hocsatculo ah aiioiiymo cruditissimo collata cilavi. Navarraii

414
DccLxxv, et

GREGORII

III

ANNUS

4.

CHRISTI 734.

dum, ^ra

Dcr.Lxxii,

Arabum cxviii, Iscam xv (corrigenArabum cxvi, Iscamxii), suc(id

ccssor vcnit

nominc Aucujia

est,

Ocba) qui....
alli-

praedecessorem (nempe Abdclmelec) vinculo

regniim restaurans, infirmilatc cornempe Ocba. Ebnalgoutia vero , anonynius Andalusianus , et Noweii ius in sua Historia Africana scribunt, Hispaniarum poputur, pivTfatus)

rcptus SiTculo migratn,

gans

judices ab eo pra-positos fortiter dainnat.

los,

Mauritanoruni exemplo,

rebellasse
elegisse

Ocbam

Certe....

descriptionem populi facereimperat, atipie

deposuisse et gubernatorem

Abdelmele-

exactionem tributiardueagitat; perversosHispani;r,

vel diversis vitiis implicatosratibusappo?itis niaiia

qiii

cnm, OliumCahtani antea Hispaniarum praefectum, in carcere detinebatur, ex quo eductus, ut in

pristinam dignitatem restitueretur. Additanonymus

transvolat

(legendum

forte transvectat)

diversis occasionibus

fiscum ex promptissime ditat; abste-

mius
nisi

ex

omni

occulta datione perseverat,

neminem

per justitiam proprire legis damnat

8.

Saracenorum

spanioi utUissimce.
asserit,

dissensiones

Christianis lli-

Anonymus Andalusianus
Isidorus Pacensis habet,

Ocbam

versus Narbonensem tractum exeret

citum movisse, quod

sed neuter in eo bello gesta narrat. Isidorus ait

tantum

Expeditionem Francorum
,

cum

multi-

tudine exercitus ademptat

nempe Ocba. Anno

post bellum illud elapso, Barbari Africa? tributis oppressi contra Obeydallam pra;fecluni
bellant,

suum

re-

Andalusianus haec contigisse anno Hegiraj cxxi, Abdelmelecum pacificum in suo munere fuisse reliquo anno, annisque Hegirfe cxxii et cxxiii, et hoc ullimo bellacivilia inter Arabes recruduisse, ac annos circiter xvi aut xvii perdurasse. Quae pra^termiitcnda non fucre, cum per has Saracenorum clades Christiani conditionem siiam meliorem fecerint, harum(|ue praesidio regnum Lerjionense, el principatus Navarrceus incrementa ceperint. 9. Bellutn Frisicum a Carolo proflir/atum. Carolus Major-Domus Franciae beilum Frisicum, quod anno su])eriori susceperat, hoc anno confecit.

idque juxla Noweirium Arabem, anno

cxx,
Cbristi scilicet dccxxxviii,
califce

In Annalibus
legitur

enim Petavianis
,

et

Masciacensibus

Hegira;

annoque

Dccxxxiv, Carolus

perrexit in Frisiam
et in

insequenti

Iscami

et

Obeydallae proregis

usque internccionem
:

quod

Chronico San-

Africa; copiai a rebellibus fusai in regione Tiugi-

Dionysiano, et Annalibus Nazarianis, sed fusius in

Anno ab Incarnatione DoMetensibus habetur mini dccsxxiv, Carolus princeps in Frisiam profl-

tana.

Ocba de
civitatem

bello Francis inferendo cogitabat;

subdit enim Isidorus

nam

Deinde ad Caesaraugustaprogrediens ; sese cum infinita

:

ciscitur,

omnesque

rebelles ejus gentes

trucidavit,

classe apte recepta , ubi classis exercitum terre-

cffiterosque,

quos vivos

reliquit, acceptis obsidibus

strem signiQcat,

et loco

horum verborum,
:

apte

sua3 ditioni subjugavit, inquit annalista Metensis.

recepta, in correctionibus CodicisMazarinei legitur,

aucte receptat. Subjungit Isidorus

Sed ubi re-

bellionem Maurorum per Epistolas ab Africa missas subito lectitat, nec mora, quanta potuit velocitate,

Cordubam repedat . Notat anonyinus Andalusianus Barbaros non tantum Tingim, ubi feminas
puerosque occiderunt,
ocie
cepisse; sed etiam instructa

Denique continuatorFredegariicap. 109, Westraghiam(seu\Vcstergoviam)etAustrachiam(seuOstergoriam) insulas Frisionum penetravit (non vere insulas, sed terras Oceano, et quidem restagnante, lacubus et fluviis fere impervias) super Burdine fluvium (qui priscum hodie nomen, Burden scilicet, retinet) castra ponens (hic de terrestri, utanno
superiori innui, expeditione agitur)

exercituum califa? prsefectum pugnasse, eumque occidisse anno Hegirae

adversus
cxxi, an. scilicet Christi dccxxxix. Isidorus prodit

Omarum

tilem

Poponem genducem illorum fraudulentum consularium

idololatria> contrivit,
spoliis

interfecit,

Ocbam

Africam ad suorum auxilium trajecisse Navibus pra?stoIabiliter adventatis, mariatransnatat, si quos ex eis (nempe Mauris) contradictores....
in
:

eorum
in

exercitum Frisionum prostravit fana atque combussit igni,

:

cum magnis

et praedis victor

reversus est
auctoCaroli

reperit, gladio jugulat

sicque cuncta optimedispo-

regnum Francorum . Ex quibus liquet, rem Annalium Metensium errasse, cum duas

ter se

nendo, jiropriae sedi (nempe Cordubensi) clemensublimat qui et post paululum, |)eracto
;

in Frisiam expeditiones annisDccxxxiv et dccxxxvi

reflxit, et inter utramque belium Aquitanicum quod ex sequentibus magis patebit.

quinquennio Abdelmelic

prtefato

(legendum vide-

GREGORII

III

ANNUS

5.

CHRISTI

73.").

415

GREGORII

III

ANNUS

5.

CHRISTI

735.

i.

Bippatius, Andreas, Procopius, Basilius,

Septinquamplures alii martyres sitb Leone. gentesimus trigesinius quintus Redemptoris annus tertia Indictione si|.'natur, quo tempore, Sc-evientc magis Leonis rabie adversus cultores sacrarum inia-

et

tata, studiose restiterunt

Iconomacliis. Uiide coni-

prehensi, multaquc passi tormenta, non cesserunt,

ad mortem usque quamobrem immaniter

sed

veritatem

prasdicabant

laniati sunt,

et detrusi in

carcerem, ubi manserunt usque ad imperatoris

ct liberati sancto flne quieverunt . Subiit certamen Sergius confessor, de quo pariter est niemoria in eodem Menologio die decima tertia Maii. His accessit Macarius confossor, qui ob eamdeni causam exul vitani finivit, dc quo in Romano Martyrologio die prima Aprilis. Idein quoque stadium cucurrit Theo[)hilus monachus, ciijus natalis dies colitnr secunda Octobris in Menologio Basilii inip. ubi dictum ejus certamen ita describitur Sanctus pater noster et Chrisli confessor Theosub Leonis philus monachus et Deum tiinens

ginum,

nihil

remissum
:

cst

cffptie

persecutionis,

obitum,
ideni

sed aucta ipsa magis siquidem Hippatinm

Lydornm

episcopum, et Andream dire excrucialos necavit: de his enim C.rKci in Menologio vicesima die mensis Septembrishfec habent a Commemoratio sanctorum l'atrum et martyruni Hippatii episcopi et Andreaj presbyteri, qui cuin sanclarum imaginum cultum valide propugnarenl, audiens ista Leo, ad se Epheso venire jubens, detrusit in carcerem, et
:

excarnificari

pracepit; insuper et
pice

capitis

cutem
acet sic

extrabi, desuperque |)ictas

tabellas congestas

cendi,

barbamque

hquente conspergi,

Isauri priiici[)atu certavit

nam

conspicatus
sectain

eum

incciidi.

Sicqne per Constanlinopolitanam

urbem

sanclas studentem imagines subvertere, et oinnes

distracli, ad

parlesXirolophi perducli jiigulali sunt,

ad lcoiiomachorum pervertere

divino
fidticia

exposilaque ipsorum cadavera canibus.

Quo etiam

motus
sorem,

zelo,

coram eo

sletit,

eunique
fidei.

cum

tempore egregium spectaculum edidit Gregorius Limniota monachus propemodum centenarius, de

Graci itidem in Meiiologio vicesimaquarta mensis Angusti Coniniemoratio s;incti |>atiisnostri
ista
:

redarguit, iinpium vocans, et Anliclirisli jirtecuret

orthodoxai negatoreni

Cuin igitur

quo

illum in iram atque furoreni concitasset, prinium

Gregorii LimniotcP,

qiii

a puero in moiite

Olym-

pico moiiasticam vitam exercuit, et sub

jieratore sacras

imagines frangente,
jiraedicaret

et

Leone imvenerandas
libere ad-

sanclorum reliquias comiiurente,

cum

quidem crudeliter vnpulavit, et missus in carcerem fame cruciari siiiitur. Carcere eductus, rursussanctorum adoralionem et culluin jussus abnegare imagiuum, nec accjuiescens, in exilium mittitur ubi niullas [lassus tentationes, et iiicommoda fe:

moduni veritatem

atque

tyrannuiu
(anniim
niiilti[ilices

reiis, in

omiiibus
ibi.

Deum

glorificans, et i|)sius sanclo

redargueret impielatis, in
cruciatiis [leriiessus
et

summa seneclule

gratias agens noinini, ad

vit B.

Christum

loelus

migraPorro

enim agebat nonagesimum (juintum)

;

Ha;c

postremo abscissis manibus,

ijisi

3.

Fuerunt

islie

primitiae

Deo

oblat.Ti.
(jui

cumbiislo capile, gratiasagensDeo,

.

spiriluni

ingens crevit numerus confessorum,

ta ubiqiic

relinentes

commenilavit
capite fuisse
cti

Wxc

ibi.

Qiiod auteiii audis ipsum

qiiod

combustum, idem,

nuper

di-

prisliiiumusum cultussaiictariim iniagiiium,mulab obviantibus Iconomacliis [lassi sunt,

martyres cium.
2. Passi

passi suiil, iiilelligas tolerasse suji|ili-

cum
rioso

oniiies libere in eos

iiisurgere,
et

iinjieraloris

edicto

concederetiir.
titulo

Tunc
S.

illiislratus est glo-

sunl gravissima
,

eodem temporc Procoiii

coiifessionis
(|ui [)ost

Eud;uiiion

ejiiscojius

pius et Basilius
Basilii

dc (juibus etiam

Menologio
iia^c

Lam[)sacenus,
missus,

niulta certaniina in exilium

vila) coronaiii

imp. die vicesima septima Febiiiarii

:

ibidem moriens,

accejiit

liabeiitur

Hi siib Leonis Isauri lconomacbi fueet (juaj et

cujus niemoria a Gra;cis

A|)olloiiiadis, ciijiis

decima

(|iiarta

Martii

runt imjierio, muinlum,

reliii(|ueiites,
tali, hairesi

in

muiido

suiil

annis siiigulis agilur. Similiter

ilieiii

et Nicela ejiiscojius

riiiiit iiioiiaclii

bene

jirius exerci-

aiiniversariiim Giicci ccej)i-

(loslmodum

in sanclas inuigines exci-

Icbrant viccsima Marlii. Similiteret Georgius

416
scopus Melitenus,
in sanctos
et ipse

GREGORII
ob

III

ANNUS

5.

CHRISTI 735.

eamdcm

confessioncm

anniversaria die celebrandam

Gra>ci notatam in Menologio
Aprilis.
Ili

memoriam habenl
tertia

confessores relatus,

cujus nalalis dies

decima

mensis

septima Aprilis reperitur in Tabulis (jraecorum adscriptus. Sicut et liasilius cpiscopus Parii, cujus

et alii

e.\

impietate et crudelitale im-

peratoris immorlalcs texueruut sibi coronas.

Anno

periodi

Graco-Romana:

6228. Anno

^ra; Hispan.
5.

773. Anno

Hegira

H7,

inchoato die 30 Januar. Fer.

Jesu Chrisli

735.

Gregorii

111 papffi

Leonis Isauri imp. 19. Conslanlini

Copronymi

16.

1. S. Macarius hegumenus sceculo sequenti Ad num. 2 et seqq. sacras imagines defendit. Quia Menffia et Menologia dum de sanctis marty-

set, in

perpetuum

acl

gavit Chersonam, ibi diu vivere

pagasse.
3.

mortem usque exilium relenon potuit, cum

videatur ultra decrepitam jetatem tunc vitara pro-

ribus,

qui pro sacrarum

imaginum

defensione

mortem oj^petiere, verba faciunt, imperatoris nomen sub quo passi sunt, aliquando tacent, et
aliquando tantum asserunt eosdem Leonis imp. jussu morti traditos, Baronius sub Leone Isauro de

SS. Nicetas

et

Euschemo

episcopi incerto

quibusdam martyribus mentionem

aliis

facit,

quos sub

tempore pro sacris imaginibus passi. Meminit eliam Baronius num. 3, sa/icti Nicetce confessoris, episcopi Apolloniadis, qui die xx mensis Martii colitur, de quo jam egerat anno dccxxxiii, num. 2.

iniperatoribus Iconomachis martyrii gloria

coronatos esse constat.

Meminit hoc anno sancti Macarii hegumeni

monasterii Pelecetai, vel Pelecetes in Asia siti, cujus extat elogium ex Menaeis in Actis SS. Dollaudianis,

ad diem primam mensis Aprihs, in quo dicitur

Mentionem ejus faciunt Martyrologium Romanum, Menologium Grscorum et Mensea ad xx Martii in laudatis Aclis Bollandianis ad eumdem diem citata, sed nullus temporis character In eis memoratur, ex quo detegi possit sub (|uo imperatore Iconomacho in exilium pulsus fuerit. Addit Baronius, glorioso titulo

eum

a sancto Tarasio patriarcha Constantinopoli-

confessionis,

etiam

illustratum

esse

tano sacerdotem ordinatum fuisse,sed

cum Leo

Armenus imperaret
Tarasii successorem
,

Niceiihorum
et varios

patriarcham

episcopos ac archi-

mandritas relegationibus, carceribus, verberibusque gravissiniis afflixisse. Sanctus Macarius unus ex illis, varie cruciatus fuit, atque in custodia detentus est, usque ad immanis illius tyranni necem. Cujus imperium suscipiens Michaei Balbus, et ipse eamdem cum decessore impietatem profilens, Macarium in quamdam insulam relegavit, ubi

sanctum Eudcemonem episcopum Lampsacenum. Verum Bollandus ad diem xii Martii, quo sanctus Euschemo episcoi^us Lampsacenus in Hellesponto celebratur, ait in nullis Grsecorum Fastis Eudcemonis episcopi Lampsaceni memoriam occurrere, sed lantum Euschemonis, quem Menaea etMaximus Cytherorum episcopus memorant his verbis aEodem die S. patris nostri et confessoris EuschemonisepiscopiLampsaceni.Laudaturetiam Euschemo
:

in Menologio Basilii imp. et in duplici

tempore non modico pluribus exantlatis certaminibus, ad Dominum emigravit. Quare cum iMichael Balbus anno dcccxx imperium inierit, Macarii martyrium ad ea tempora referendum.
2. S. Georgius episc. MitylencB scectdo sequenli Sanctus Georgius pro sacris imaginibus certavit. episcopus Mitylense, in insula Lesbo primum sub Leone Isaurico claruit, et forte ante susceptum episcopatum, inquit Papebrocius ad dicm vii Apri-

Synaxario a BoIIando laudato, sed nuilus in eis temporischaracter habelur, quo perduci possimus iii cognitio-

nem

sub quo passus est. In iisdem mensis Aprilis varia laudantur Menaea, aliique Ecclesiastici Graecorum libri, in quibus mentio de sancto Basilio episcopo Parii in Mysia minore, ejus(|ue certamina pro sacris imaginibus, ac victoriae celebrantur, sed nuUibi
im|)eratoris

Actis Bollandianis ad diein xii

imperaloris

nomen sub quo

pro iisdem decertavit,

hs,

quo

colitur, ex Actis SS.

,

germanorum fratrum
circiter dcccxvi

exprimitur. Ejus etiam meminit Basilius imp. in

xiii mensis .\prilis. Procopius propter sacras imagines relegati. Sanctus Sergitis Constantinopoli natus, ab Iconomacliis comprehensus, e< ad impium imperatorem Leonetn adductus , cum

Davidis, Georgii

afque Simeonis, claruerat, ruret

suo Menologio, sed ad diem

4. Sergius, Basilius et

sumque sub Leone Armeno anno

Orthodoxam religionem
nerationem
ralor
fortiter

propugnavit. Unde

sacrarum imaginum vecum impepertrahere non pos-

eum

in

suam sententiam

GREGORII
a

III

ANNUS

C.

CHRISTI 736.

417

sacrarum imaginum cultu recedere noUet, fune

;

cjus collo alligato per fora protractus fuit

in

ileinde

Fredegarii cap. 109, qui anno sequenti opus suum In illis diebus Eudo absolvit, his verbis testatur
:

carcerem detrusus, divitiisque suis orbatus, una citm uxore sua Irene ac liberis relefjatus fuit, inquit Basiiius imp. in suo Menologio ad diem xiii Maii, ubi BaroniusLeonem Isauricum interpretatur sed
;

dux mortuus

est.

Haec audiens prajfatns princeps

,

cum

in Synaxario Ecclesiaj Coustantinopolitanae,

in Actis Bollandianis

ad

eum diem

citato

eadem

ac

in Menologio Basilii fere rccitentur, et

ibidem

^'e?'-

gius dicatur jussus esse apparere

tore et

coram persecu-

procerum suorum denuo Ligorem fluvium transiit, usque Garumnam vel urbem Burdegalensem vel castrum Blavium venieus, occupavit illamque regionem cepit ac subjugavit, cum urbibus ac suburbano castrorum. Idem babet annalista Metensis, qui addit Ducatunique illum solita pietate Hunaldo filio Eudonis
Carolus, inito consilio
,
, :

impio imperatore Theophilo, ba;c sancti

dedit (scilicet Carolus), (jui sibi et

et

filiis

suis Pippino

Sergii confessio referenda videtur ad sapculum se-

quens, quo Leo

tores Orthodoxos

Armenus et Tbeopliilus imperaimaginum causa persecuti sunt.

De-

Carolomanno fidem promisit. Eudoni duo filii fuere, Uunaldus post patrem dux, et Hatto, de quo
annalista Metensis ad

annum

dccxlii. Hispani
alii

Eu-

Denique

sancti nionacbi Basilius et Procopius

donem

inter Hispanos in Cantabria, sed

,

natuni

capolita, inscripti Martyrologio

Romano ad diem
Meiiffiis

affirmant inter Francos in Aquitania

cujus duca-

XXVII mensis Februarii, dicuntur in variis

tum

obtinuit. Porro Francia Transligeritana

et

duo-

tempore Leouis pro sanctarum imaginum cultu varios cruciatus perpessi sed cuin in Menologio
;

bus ducatibus, Aquitaniaj videlicet

Wasconiae,

constabat.Ducatus/I(7Mi;7a?fficompIectebaturAqui-

Basilii

imperatoris a Baronio

num.

2 citato dican-

taniam priniam etAquitaniam secundam

,

ducatus

tur sub Leone Isauro Iconomacbo immaniter laniati et detrusi in

carcerem, ubi manserunt usque

ad imperatoris obitum, non videtur dubitandum,

quin per haec tempora gloriosam illam confessionem uterque ediderit. Eorum elogium legendum
iii

Actis SS. Bollandianis ad

diem xxvii mensis Fe-

bruarii.

o. Carolus Vasconiam suce subjicit ditioni. Hoc anno Carolus Major-Domus bellum gessit in Aquitania quain veteres annalistae Francorum
,

Wasconice Novempopulaniam ut ex auctoribus Francicis liquet. Quare alia fuit Aquitania, alia Wasconia, alii Aquitani, alii Wascones; alii duces Aquitaniae, alii duces WasconicO. Ab auctoribus tamen istius saeculi Aquitania cum Wasconia, Aquitani cuni Wasconibus, duces Aquitaniae cum ducibus Wasconia; saepe confunduntur. Ea ratione provincia, qaoLmEudo cum ducis titulo regebat,modo
vocatur Aquitania,

Vasconice noniine

expriinunt. In Annalibus Naza-

modo Wasconia, etipsemet Eudo inodo dux Aquitania;, modo dux Wasconiae a coa^vis scriptoribus nuncnpatur. De Eudone legendus
Oihenartus in Notitia utriusque Wasconia; lib. 2, cap. 17, qui lib. 3, cap. S, pluribus agit de Aquitania et Wasconia.

annum dccxxxv haec verba Karlus cicm exercitu fuit in Wasconia, vel Carolus invasit Wasconiam, post obitum scilicet Eudonis hoc anno fato fuucli, ut continuator
rianis et Petavianis ad

leguntur

GREGORIl

III

ANNUS

6.

CHRISTI

736.

4.

Winilus episcopus Bajoariorum,

Scqui-

eam regendam Ecclesiam

'

misit. Haec ex Epistola

lur annus Redemptoris seplingentesimus trigesi-

inus sextus ludictione i|uarla notatus,

quo Utilo dux Bajoariorum erga Komanain Ecclesiam, iiti

sui prccdecessorcs, studiosissimus, defuncto Bajoa-

riorum episcopo, Romain ad Gregorium papam consecrandum Winiliim misit. Qiiod pnestitit libeuli aiiiino sauclus Ponlifex, queiii consecrans ad
Tojits \\\.

ejusdem Gregorii ad Bonifaciuin constant, et ex Actis ejusdem Bonifacii addilis ad Vitam ali cjns discipuloscriptis, dequibus inferiusdicendiiin erit. 2. Sawit persecutio. Quod ad res pertinet Orientis, coepta semel persecutio in sacrarum cul-

Vit. S. Uonif.

I.

i.

c.

32.

418
tores

GREGORII

III

ANNUS

G.

CHRISTI 736.
conan-

imaginum

majoribiis iu dios iucrcmeulis

cepli spiritu, qui ea dicebant probabiliter,

propagatur, utpotequa; non cxagitavit tantuni proximos coufossorcs, sed etiani longe positos, inter quos fuit cgregius atlileta Joanncs cpiscopus Gothia;,

tur eliam

ail

mulierculas Iransfcrre hoc exccran-

dum

scelus, et eis adscribere in spiritum conversis

cujus
in

Graci

natalem Menologio
:

tlieni

isto

Elogio cclebrant
die

causam eorum, qui moricbantur ante tcmpus. stiiporcm, cordis oculorum ca;citatem Si cor!

Eadem

decima sexta

Martii sancti patris noslri Joannis episcopi Gothia)

profunditateque et latitudine pus longitudine compactum ac constipatum, in spiritum dissoiu,

ex Tauro Scytliarum
Isaurici

regione, tcmporibus Leonis sanctarum imaginum oppugnatoris qua:

tum

procedit, et

hoc facere conceditur

'
:

Christus

ergo, qui est ipsa Veritas, dicens

Spiritus car-

rum

venerationcin

cum

bcatus cpiscopus defenexi-

nem
ab
iis,

et ossa

non habet, reputatus

est

phantasma

deret, ab impio illo imperatore a;rumnas et

qui hsec asserunt. Quin etiam Christus quo-

lium passus
jus

[iro

Catholica; fidei defensione, ex

hu-

que, qui veram carnem accepit, ct spiritum car-

vitaj molestiis

ad

cajlestem

vitam

translatus

nem

et ossa

non habere, vcre afflrmavit

discipulis
sit

est . Hajc ibi. 3.

nulla re circumscribelur, quo

minus

phanta-

Rectum Philippi

perstitionibus.

Sed

prcefecti
alia

judicium de

su-

ad

transeamus. Gerebat

prffifecturam
a3(iui

urbanam

his

temporibus Philip|)us

sia ? Circa hajc ergo censens, et citra dubitationem judicans Gregorius, feminas absolvit a criminibus. Qui tunc rerum potiebatur, erat isfe Leo Isauricus

amantissinnis, qui ab imperatore ipse jussus

,

(valde enini dcfendebat phantasiain),

sic judicasse

cum

sensisset
se,

est caidi

quod

absolvisset

tanquam
bis
:

innoxias.

quasdam mulierculas Res gesta, memoratu digna, ita

Gregorium,

jussit

eum

adduci ad

a quo evidenter edocius de vero exitu (de veritate)

latiE

describitur ab Ignatio diacono in Tarasio his verB Accusatffi

a se sententia;

eum quidem

cecidit per

sum-

fuerant ca:dem fecisse lactentium

mam

ignominiam

latam autem ab eo sententiam

infantium pauperculai quajdam femina;, per foramen domorum, vel portis ctiam clausis subeunies, et ex improviso infantes intcrflcientcs. QucC etiani
trahebantur in jiidicium ab
iis,

vel invitus comprobat, ut qui a criminibus absolutas conservavil mulierculas . Hactcnus de Phi-

lippo patricio Ignatius. Longior plane de his, quae

dicuntiir Strigae, ineunda hic csset disputatio; sed

qui credebant fa-

bulis, et nolebant Cliristi Dci nosti-i sequi doctri-

quod non uno, sed pluribus a

mentariis tractata
sit,

diversis ea res

com-

nam quam
,

quae simulacris et phantasmatibus nequadecijiitur.

habent, quos petant, qui cu-

Est

enim apud Grrecos

in fabuiis

riosa ista disquirunt. Satis sit nobis ex historica veritate

femina quKdam, Gello nomine, qus dicitur, cum immatura morte vitam abrupisset, quibusdam spectris accessisse ad i"ecens natos infantes, et eos
interfecisse.

de his probata judicia autiqua narrasse.

Hujus

fabulaj

improbo

pellecti ac de-

Aano

periodi GrjEco-Romana; 6229.

Anno Gtegorii

yEra: Elispan. 774.

111

papa; 6.

Anno Leonis imp.

Isauri

Ilegiraj

118, inchoato die 19 Januarii Fer. C.

Jesu

Cbrisli 736.

20. Constantini Copronymi 17.

\ . Constantini Copronymi soevitia in patrem KA num. 3. S. Tarasii patriarchce Constantinop. lo-natius diaconus, sancti Tarasii patriarchce Constantinopolitani discipulus, in hujus sancti Vita, qujc extatin AclisSS. Bollandinnis,ad diemxxv Fe-

Qui tunc autem rerum potiebatur (valde enini defendebat pbantasiam), cuiu sensissetsic judicasse

Georgium,

jussit

eum ad

se adduci, a

quo eviden-

ter edoctus de vero exitu latae a se scntentiae,

eum
latam

quidem

cecidif per

summam

ignonn'niam

bruarii, cap. 1, loquens de parentibus ejus, genere patriciis, dicit Georgium ejus patrem fiiisse judi-

aufeiu ab eo sententiam vel invitus comprobat ,

cem inlegerrimum quod

;

ex eo probat, quod

cum

paupercute quajdam feminee accusatse fuisscnt de

infantibus interfectis,

cum

portis etiam clausis do-

Baroniuseum imperatorcm interLeonem Isauricum; scd Ignatius intelligit Constantinum Copronymumejusfllium, quilitteris operam dederat. Prreterca Baronius loco Georfjii
inquit Ignatius.
prefatur
substituit

mos

subiisscnt, eas ab

omni crimine

absolverit.

Gregorium, aifque, Philiiipum gessisse

GREGORII

ANNUS

6.
vir

CHRISTI 736.
iii

419
Veter. Analect. pag. 318,

tunc prsDfecturam urbanam, et jussuni esse Cccdi ab imperatore, quod illas mulierculas absolvisset tanquam innoxias. Sed baic nonle^^untur, neque in editione Bollaudiana, neque in Suriana. Quare nescio quo casu ba!C in Annales irrepserint. Porro

doctissimus tomo

ubi observavit,

annum

a Pascbate olim
:

apud Gallos
Indubie ex

incboari solitum, perperam scribit

usu apud eos tuni recepto Cycli

chate

Victorii, qui a Pas-

uovum annum

instituit, ut ex relato

Copronymum

in litteris

versatum

fuissc scriptores,

garii loco Chiffletius rectc observat .

rii

FredeUbi Frcdega-

qui boc et sequenti sa?culovixere,tcstantur. Theos-

terictusmonachusetdiscipulus S.Niceta; begumeni

Mediciensis in Bitbynia, sacrarum
fensoris,

nomine ejus continuatorem intelligit. Cbifflelius autem in Notis ad Historiam Bedee, recitato laudato
continuatoris Fredegarii loco
ait, illo

imaginum
:

de-

concursu Do-

ego legi

Ipse de Copronymo loquens cap. 4, ait tredecim illius oratiunculas, quas tradidit

minicidiei cura kalendis Januariisdesignari

jFlrajChristianaj dccxxxvi a Christi Natali

annum

duabus bebdomadis

recitandis,

qua; nullam conti-

nent precationem . Inter partes enim orationis paraneticae cujuscumi]ue numerabaturnfssgEia, orationem concludere solita ; qufe cum de sancto
aliquo institucbatur, panegyricussermo, ad ipsum quoque dirigebatur, abas plerumque ad Deum et
;

deductum, ac notatum littera Dominicali A; cum tamen laudato anonymo Fredegarii coutinuatori sit annus Dccxxxv, quia bic a Paschate annos suos auspicatur; ideoqueiukalendis Januariis aniio

uno minus

computat. Ita Chiffletius, qui indicare videtur Victorium tam annos suse periodi, quam annos
Passionis a Paschate deducere, sicuti

saltem consueta

illa

sanclissima; Trinitati

adhibebatur clausula, qua dabatur honor, et cjloria in

eum

Mabillo-

nius explicat,
torao
berti
III

et,

ut ipsemet Mabillonius docet

scecula sceculorum. Qua;

praeter

cum

in suis orationibus

Analect. in Dissert. de
et

morem

institutumqueCbristianorum neglc-

primi

Clodovei junioris, uti

Anno mortis Dagojam indicavi

xisset, Theosterictus

gnem
2.

voluitboc notare tanquam insiimpietatem. Mitto alia ejus quae supersunt

Frederjarius ejusque continuator

doctrina; argumenta.

annum a

anno dclvi, num. 17 et seq. 3. Victorius annos Cycli a Januario, annos Verum Victorium Passionis a Paschate inchoat. annos Passionis a Pascbate, annos vero Cycli sui

Continuator Fredegarii, Paschate exordiuntur. cujus Ilistoria incboatur a cap. 91 in vulgato Fredegarii Chronico, ut superius demonstravi, non vero a capite nonagesimo septimo ejusdem Cbronici,

Dxxxii

annorum

kalendis

Januariis rcpetere,

ipsemet testatur in Epistola sua ad Ililarum Urbis Romse arcbidiaconum prafixa canoni suo Paschali,
recitata a

visum fuit, hoc anno cap. 109, ait n A Passione Domini usque in istum annum praesentem in Cyclo Vicloris anno CLXxvii, kal. Januar., die DominicaanniDCCXXXV. Kalcnda; Januaria? currentis Cbristi anni in diem Dominicum inciderunt; fuit enim Uttera Dominicalis A G, etVictorius, qui priorem suam periodum quingentorum et triginta duorum annorum a kauti Cointio

aliisque viris doctis

:

Bucherio ipso imWo sui operis de Doctrina temporum. Quare cum annus ^Flrae vulgaris septingentesimus trigesimus sextus mense Januario sit
an. CLXXVii secundaj periodi Victoriana3, manifestum illius periodi annos deduci a kalendis Januariis, non

vero a Paschate; alioquin currenti Cbristi anno kalendis Januariis, non annum secunda; suoe periodi CLXXvii, sed annum clxxvi numeraret. Annus
itaque
cedit

periodi Victorianae

tribus

lendis Januariis anni Cbristi xxviii inchoat, secun-

tam annum

Passionis, quara

mensibus praeannura IncarAnnuntiatione

dam
tur.

a kalendis Januariis anni Cbristi dlx exordiContinuator vero Fredegarii annos a kalendis

nationis sivc a Pascbate, sive ab

beatissima3 Virginis

Martii, sicuti Fredegarius auspicatur, ideo(|ue qui

nobis

/Eram vulgarem sequentibusestannus Chrisli

dcductum. Cointius boc anno num. 1 autuniat, auctorem bujus conlinuationis annum a Paschate cxordiri et lucubrationem suam
kalendis Januariiscurrentis Cbrisli anni terminare;

Dccxxxvi, est buic continuatori usque ad kalendas

Martias dccxxxv. Victorius usus non cst yEra Incarnationis, sed /Era Passionis, idcoque

cum

narrato bello Aquitanico varios characteres

primum Cbristi

cbroiiologicos, ut in

opcrum suorum

fine pleriquc

annuin ab annoyEra; vulgaiisxxviii dcducit, et sic deinceps. Ad liuuc hujus coutinuatoris locum viri abqui doctissimi ofrenderunt. Coinlius boc anno

chronograpbi pra'stilerunt, statim

sul)jiciat, varias-

que anuorumsummas,ab Adam, adiluvio,aliisque

capitibus ad pnedictas kalendas colligat. At

quem-

bunc continuatorera Victorio longe recentiorem, non a kalendis Januariis, scd a Pascbate principium aunorum peterc. Vcrum Viclo-

num.

3 dicit,

admodum

Frederjarius a kalendis Martiis

ita

annum

auspicatur;

et ejus

continuatores. Hinc quia

rius etiam a Paschate annos Passionis iuclioat, et

in

boc tantum

dillert a coiitinualore,

quod

is

annos

Eusebius annum a kalendis Oclobiis inchoavit in suo Cbronico, divus llieronymus et Idacius ejus continuatores ab eodciu principio anni initium
repelierc, ul in

Incarnationis, ipse vero annos Passionis usurpet. Et

licet

conlinualor Passionis

nomine

utatur, sicuti
iiitclligit

Victorius, ea

tamcn voce Incarnalioncni

loquendi inodus ab

secunda edilionc Disserl.de periodo Gra3co-Uom. dcmonslro. lliiic iorro dcduco, Grefjorium Turonensem a kalendis Martiis annum auspicari
;

cuni versu iHcCccdenli IocoPaM/o?i/sadventuniDo-

mini
loiiius

[losuerit; (jui

aliis

anli-

Hisloriain conlinuavit,

cuin cjus exemplo Fredcf/arius, qui cjus annum ab alio inensc iioii
conlinuator
Fredc(jarii

quis ab(iuando cliain usurpatus, ut advertit Mabilin lib. 2 de lic

Diploniat. cap. 23. Vcruiii

iuchoel.
/i.

Quo aano

Chro-

420
nicon

GREGORII

III

ANNUS
est,

6.

CHRISTl 73G.

suum

absolvat.

Praeterea

vcrum non

Valesius lib. 20 Rer. Francic. notat in vetustissimo

continuationem Fredegarii, seu, ut ipse Cointius eam ai^pellat, Historiam jussu Childebrandi comitis
scriptam, currenti anno desinere
editione ea in
;

Codice BibUoth.
Ulteris

Reginae Sueciai haic capitalibus

cum

in veteri

rcgiselectioucm,

mortc Caroli

Martelli,

seu anno
t. ii

Christi dccxli terminetur.

Ad

basc

Lambecius

post memoratam Pippini Usqucad id tempus Cbildebrandum virum illustrem, comitem rcgis Pippini patruum hanc Historiam vcl Gesta Francorum diliscripta
reperiri

Biblioth.

Cffis.

pag. 929 asserit, in ca asservari Hi-

gentissime scribi curavisse

viro illustri, comite, ejus

scquenlia Nibelungo

Francorum a creatione mundi perductam usque ad Caroli Martelli mortem, ex cjua rcfert summam annoTum,
storiam de
Orifjine et rebus gestis

filio,

hortatoreetauctore

adjecta esse . Utraque itaque Appcndix ad conti-

quae cap. 109 continuationis Frcdegarii habetur,

Veniensque fluvium valida febre correptus obiit in pace, in gyro regna acquisila. Rexit autem utraque regna annis xxv. Transiit itaque XI l\al. Novembris, sepultusque
additque
totius Chronici esse
viila,
:

Cnem

Karlus Carisiaco

palatio supra Isra

est Parisius Basilica

sancti

Dionysii
:

martyris .

nuationcin Fredegarii ab auctore coa^vo cdita, sed inccrtum an utraque unius ejusdemque scriptoris foetus sit. Illud ccrtum, in neutra Appendice res gcstas quasque suis annis accurate adscribi, sed pleraque nullo ordine servato confusa ac indigesta proponi. Sed tam Fredcgarii quam ejus continuatorum vitia temporibus, quibus vixere, imputari dcbent, ut recte ibidem Valesius tradit. Ope annalistaruin, qui post illos scripsere, utriusque
dicis errores corrigere,

Sequuntur
Historia

ha>c

rerum

verba immediate Explicit geslarum Carli Majoris-Domus,

Appen-

qui bello Vinciaco liabito

fugavit, et alia
sit .

Ragemfredum victum quamplurima fortiter et utiliterges-

brevitatemque supplcre in hoc opere conabimur, eo magis quo Baronius, neque plerosque neque duas illas Appendices
,

ScribitLambeciussenonexistimare Chronicon illud editum esse, seque integrum publicaturum.

Verum jamdiu
differt

illud

lucem

vidit,

et in

eo tantum

a Chronico Fredegarii ejusque continua-

quod qui istud promulgarunt, vel ^ub nomine Appendicis Historiae Francorum vel sub
tione,
,

titulo Chronici Fredegarii,

omiserunt omnia, qua?

autem

Guntramni regis. Ex illa Lambecio recitata manifestum fit, continuationem Fredegarii perductam fuisse ab auctore suo usque ad mortem Caroli Martelli, non vcroad currentem tantum Christi annum, ut Cointius aliique arbitrati sunt. Nec urget Cointii fundamentum, quod nempe plcrique Chi'onographi
pra?cedunt
xxiii

annum

Francorum annalistas videre potuit. C. Bellum Aquilariicum a Carolo confectum. Bellum Aquitanicum hoc anno a Carolo confectum, ut videre est in Annalibus Petavianis apud Duchesnium, et in Masciacensibus apud Labbeum Cai"oIus dimicabat contra Tom. II Bibliothecse filios Eudonis . Idem tradit ChroniconSan-Dionysianum Annales vero sancti Nazarii haic verba
:

perioclia a

habent
Carolo.

Hatto

(filius

Aquitaniae ducis) ligatus

Eudonis, et frater Hunoaldi est, id est, bello captus a

Annales Metenses addunt Carolum ducafilio

tum

Aquitanice solita pietate Eunoaldo

haec scribit,

Eu-

donis dedisse, uti anno su|)eriori, quo perperam

idem annalista
7.

jam diximus.

in

operum suorum

fine solili sint varias

summas exhibere; licet enim id non impedit, quin etiam in ipso operis decursu
id

annorum verum sit, hoc

nico integro Prosperi ad

perducto.

etiam seepe praestent, ut videre est in Chroannum cdlv ab auctore

Carolus Burgundos et Provinciales adobseContinuator Fredegarii in sua quium redigit. Appendice ait : Sagacissimus vir Carolus dux, commoto exercitu ad partes Burgundiae dirigit, Lugdunum Galliae urbem, majores natu atque

Ad annum enim cdxxxiii consulalumque Theodosii Aug. et Maximi, similis varia-

rum jErarum
tione

collectio

legitur ac

in continua-

Fredegarii

ad currentem

Christi

annum.

Similis

etiam repracscntatur
libris

in fine libri

Hist.

Gregorii Turonensis,

quam tamen
auctam

constat ab ipso
fuisse.

Gregorio sex postea

itaque
garii

Ex

illa

annorum

colleclione a continuatore Frede-

hoc anno exhibita sequitur tantum continuatorem opus suum prima vice ad hunc solum anperduxisse,
produxisse.

num

illudque

postea

intermisisse,

iterumqueresumpsisse, acusque ad CaroliMartelli

mortem
5.

ejusdem provinciae suaj ditioni et reiusque Massiliensem urbcm vel Arelatum suis judicibus constituit, cum magnis thesauris et muneribus in Francorum rcgnum remeavit in sedem principatus sui . Carolus Burgundiam nuper utcumque pacaverat, et urbi Lugdunensi fidos sibi homines prsesidere jusserat; sed rebellarant, indequc Carolus majores illi forsan natu ac praifectos sueb ditioni subjecit, ct usque ad coloniam Arelatum Massiliamque, judices suos in urbibus regionibusque constituit. Judices vulgo appellabant, non solum prajfectos urbium seu comites sed etiam provinciarum praesides, qui propraefectos
publicffi subjugavit,
;

Continuationi Fredegarii duplex Appendix Post continuatioucm illam in Caroli subjuncta.

prie duces aut

omnium
8.

patricii vocabantur, quia corum pnccipua^ partes erant, conventus agere,

MartcUi morte terminatam subjicitur prima Appendix ad eamdem continuationem, quje in electione et consecratione Pippini regis absolvitur, huicque subjicitur Appendix altera iu morte ejusdem Pippini regis terminata. Hadriauus autem

atque jus dicere.

Wilibaldus

Prima S. Bonifacii

in

Bavariam
:

profectio.

in Vila S. Bonifacii cap. 8, de

sancto Germaniae apostolo scribit

hoc Bajoariorum

temporibus Hucpcfti ducis,

adiit terras, praedica-

GREGORII
lionisqui' stiulium
et niultas

III

AXXUS

7.

CHRISTI 737.

421

apud cos diligenlissimeexercuit,

armatus est, quod

reverso, ct pr.xfato duce defuncto, sub priiicipc Pip-

considerando circuit Ecclesias, tantoque

divinffi fortitudinis zelo

quemdam

pino genlis hujus ducatum adeptus est Udilo Otilo enim seu Udilo annoDCCxxxixjam Bavaris pra?erat,
;

scliismaticum ha;retica pravitaledeceptum, nomine Erem-\Vlfuni, juxta canonuni decreta damnavit,

cum

Bonifacius provinciam Bajoariorum in quatuor

atque abjecil, et
idololatria

populum a perversffi secta; ejus correxit . Quod hoc circiter tempore

cum statim \Yilibaldus de tertia profectione Romana Bonifacii verba faciat, asseratque, eum, cum Roma rediit, invitatum fuisse ab Odilone
contigit
;

Wilibaldus citatus. Eildeprandus consors fit regni Langobardici. Luitprandus Langobardorum rexinlanguoretn decidens, morti appropingziavit.Quem Langodivisit parochias, ut lestatur

9.

Bajoariorum duce, ut suis incolis verbum Dei pra>Qiiare cum Bonifaciiis anno dccxxxix Roma reversus sit, Hucbertus seu Hucpertus dux
dicaret.

nepotem regem levaveruut. Rex autem Luitprandus cum hoccognovisset, nona^quoanimo accepit tamen de infirmitate convalescens, eum
bardi vita

excederc existimantes, ejus

in

Hildeprandum
:

regni sui consortcm

habuit

(1)

inquit Paulus
contigisse

non longe aute obierat, eique Odilo successerat, quem Arno SalisburgensisepiscopusinAdnotatione
seu Indiculo posscssionum Ecclesijc suaj insinuat,

diaconus
ostendit

lili.

6, cap. f5.

Quod hoc anno

instrumcntum lingua Barbara scriptum,

Eucberti fllium non fuisse

cum

Theodoni, qui
Tlieod-

Rudbertnm in Bajoariaminvitavit, subjiciat bertiim ducem ejus filium, Theodborto

,

extat in Archivis episcopatus Lucensis, cujus verba recitat Florcntiuius in Comment. de Reb. ad Mathildem comitissam spectantibiis, I. 3
hffic
:

quod

filium

Otiloni filium Bucbertiim , Hucberto Otilonem Tassilonetn. Arnolfus in lib. 1 de Mirac. S. Emmcranii,c. 1, accuratequidem ducum Bavaria! seriem describit, sed malc Odilonis initium ad tempora

Regnanfes domino Luitprando cxcellentissimo rege, rcgui ejus vicesimo quarto, ct excellentissimus nepote cjus domino Hilprand rege anno primo, mensc Martio, Indictionequarta , qua; hoc

Christi

Pippini refert. Theodo (nempe hujus nominis

filios

II)

anno iu cursu fuit. Eilprandus tamen, seu Eildebrandus, ut eum Sigebertus in Chron. appellat,

habuit successores Diotpertum videlicet atque

post

Luitprando non successit, ut iu hujus morte

quos ducatum genti huic prbuitHucliertus, etc. Hujus ducis temporibus beatissimus praisul Bonifacius ingressusBajoariam, nonnullos hajreticorum ex ca depulit. Quo Franciam

Grimoaldum,

vidcbimus. Porro ex laudatis verbis intclligimus initium Luitprandi cum auno dccxii rectc a nobis

aUigatum

fuisse.

Annus genninus, quo Hilprandus ad rcgni consortium adscilus fuil, prodil, ex Cl. Muratorio in Antiquitatibus Italis medii j15vi col. 702. dccxxxv el quidem ante al)so1utuni mensem Octobrim ejusdem anni, ut evincit Charta ex locupletissimo nostro Lucensi TabuLuitprandi reijis el iv Elprundi regis mense Oclobrio, per Indidione septima, id est, anno dccxxxviii, e cujus Septembri, etiam apud Lucenses, ul idem Muiatorius derannstrat, Indictio septima fluere coepit. Idem conticit altera Lucensis Cbarta apud eumdem data anuo eorumdem rcgum vicesimo nmio, et sexto, mense Decembri per Indictione nona, Septembri MiNSl. anni dccxl mutata.
(1)
Is

fuit

anmis

lario

ab eodem producta, ac signata nnno xxvii

GREGORII

III

ANNUS

7.

CIIRISTI 737.

Ea;resis in

Germania.

Scptingcntesimus

episcopos datis apparet,

quidam Britones non

sc-

trigcsimus septimus adcst annus, quinta notatus

Indiclione,
nifacii

quo tempore cum pra^dicatione S. Bor.ermanorum apostoli Dominus incultas

redigens, ferlilissimas rcddiadfuit inimicus
,

cundiim Deum ambulantes, a!stu invidiaj perciti, quod Anglorum novclla? gentis, qu;c fidem haud pridem suscepisset, aliqui potentes opcrc ct ser-

silvas

ad culluraiu
:

mone,

Aj^oslolico

muncrc

mtillas

provincias ad
Cregorii

dissct

homo,
litlcris

vigilante iicet

pa-

Deum

pnrdicalioncconvertcrent; ha;resiin dissemilillcris iiisius

Irefamilias

qui siipcrseiiiinarct zizania

iil

hffresis.

nare ca;pf'runt,ut constat cx

papa; inferius recitandis.

Interalios

aiitciii.

i:\

(Ircgorii papaj ad

422
2.

GIIEGOIIII

III

ANNUS

7.

CHRISTI 737.
,

sciret

Ouod igitiir Boniraciiis sibi (leccrtanduni non solnm adversusGentiles, qnorum cansa
scu adversus
lia^reticos
:

bate Lobiense defuncto

successil iu
' ,

locum ejus
navi-

Theodulphus a^que sanctus

talem
colit Ecclesia

acceperat a[)ostolatuni,
visitandi in primis ex

Belgii,

quorum diem nempe Ermini die

usu vetori sacra liniina Apostoloruin occasionc, adeundi paritcr ijjsum Romanum Ponliflcem, Homam pergendi consilium
iniit,

cesima quinta Aprilis, Theodulphi vero vicesima

quinta Junii.

ut coram de rcbus tanti

per legatos
Id

momenti ageret, qui liactenusapud ipsumrem perlractasset.

Quo pariter^ anno brorum Ceolwlplius,

scrijisil

rex
ille

Anglorum Nordanhum-

ipse, ad quem Beda Historiam de rebus gestis Anglorum, divino

nanique fuisse Bonifacii animi institutum, ex

satis potest intelligi.

amore succensus,

fide fervens,

relinquens

regnum

Epistola Gregorii papse ad illos episcopos reddita,

de qua agenuis anno sequenli,

Eadberlo, capillis altonsus, inonasticain sectalus est vitain. Ita quideni mujorum secutus exem(ilum,

Porro ejus ad urbem profectionemseciuenti pariter anno contigisse, ratio temporis persuadet, qua; certa ex Epistola Gregorii ad eum reddita iutelligilur.
3. lioc

regnum

nihil fecit,

cuin flde novil se Dei filium

Ila

colKcredem in regno cajlorum. melius sancti per fidcm viccrunt regna.

esse, et Christi
auuo.

auuo

paritcr S.

Ermino episcopo cxab-

'

Molaii. iu Nulal. S3. liulg

Liuila

iii

cpit.

Iioc

Anno perindifiraeco-Bomansc C230.

iuclioalo
(lie

28 Decemb. Fer.

7.

Anno Mrsi 775. Amio Uegira H9, Jesu Leonis 737. Gregoriilll papa;
Ilispan.

inclioalo die 8 Januar.

l''er.

3.

Anno

Hegira; 120, 18.

Cbristi

7.

Isauri imp. 21. Conslantini

Copronymi

1 .

episc.

Ad
,

Morilur S. Erminits abbas Laubiensls et niim. 3. Coiutins hoc auno num. 5

rothecis, inquit interpolator

vita3 sancti

Ursmari

a Ratherio Veroneusi ejnscopo s.-ecuIo x elucubratae,

scribit,

diem

et

annum quo

sanctns Erminns Lau-

biacensis

seu Laubiensis abbas et episcopus in

ca;lum migravit, hodie controverti. Verum postquam hac litteris mandavit vir doctissimus, Maiii Benedictiuo part. 1 Vitam sancti Ermini, seu Erminonis scriptam ab /Uisone cj usdem

apud Mabillonium laudatum. Quare sanctus Erminus prius episcopus, et postea abbas fuit, indeque Anso in ejus Vita num. C ait Senescente sancto Ursmaro graviterque inflrmante, permise:

billonius saec.

ccenobii abbate, auctore sequali, ex Ms. Codice eru-

tam

produxit,

mensis Aprilis
dierum,

quam dein Henschenius ad diem xxv cum duobus aliis Mss. Codicibus
bona anno septingentesimo
et

runt spiritales filii sui ei licentiam deponendi se de culmine regiminis qui depositus coepit suadere eis, ut hoc ipsum jugum imponerent Erminoni episcopo. Protinus vox omnium clericorum ac
:

laicorum una

efflcitur, ita ut

nuUus

in

iis

omnibus

contulit. lu ea legitur: Provectus a^tate et plenus

in senectute

non Sublimatus quoque in

inveniretur, qui
batia})

ejus

electionem clamaret.
regiminis (seu abjugiter prae-

fastigio

trigesimo septimo ab Incarnatione Domini nostri

statim sic apparuil aptus et devotus officio,

si

Jesu Christi, VII kalendas Maias perrexit ad Dominum . Baronius ait , Erminum episcopum
fuisse ex abbate Laubiensi. Sed, uti

tanquam
fuisset .
:

quod noviter scanderat,

jam aiino dccxiii,

num.
fuere
:

7 insinuavimus, abbates illius monasterii a

sancto Ursmaro, cui

Erminus successit, episcopi quo (nempe Ursmaro) locus Laubiensis

Henschcnius iu Notis ad laudatum locum Titulum episcopi credimus adhiberi per ait prolepsim neque enim verosimile est prius episcopum consecratum, quam abbas eligeretur . Mdbillonius vero ad haec verba, ut hoc ipsumjugum
: , :

tantam dignitatem

est adeptus, partim ab hoc partim quia locus regius regia muniOcentia est constructus, ut nulli committeretur, nisi priraum

iuquit Imo imjionerent Erminoni episcopo monacho, sed paulo post futuro episcopo . Verura
hfflc

utriusque

viri

eruditissimi conjectura ex

mox

Quae dignitas perduravlt etiani iu multos successores, qui Icguntur fuisse

esset ordinatus episcopus.

dictis

plane corruit, liquetque

et

dinatum episcopum,
tuin esse.
2.

priinum ordcinde abbatem renuntia-

eum

episcopi et abbates.

De qua etiam adhuc tantum

,

Euperest iu co loco, ut abbati liceat uti sandaliis,

tunica subdiaconali
atque solvendi,
et

habere
uti

potestatein

ligandi
et chi-

Erminus

S. Erminus spiritu prophetioe clarus. spirilu prophetiaj donatus fuit, uam cum

ubiquc

annulo aureo

Rugenfridus auno Dccxvii committeret bellum ad-

GREGORIl
versus Carolum,

III

ANNUS

7.

CHRISTI 737.

423

eodem

die

priusquam pugnarcnt
:

mortem

vox Ermiiio facta est dicens Caroli est victoria. Prffidixit et interitum Radbodi rcgis Frisiorum Christianis infeusissimi ut suo loco ex Ansone in ejus Vita ostcndimus. Deniciuc cum audissetCarolo
,

miraculis claruerit, indeque de co agit Bollandusin Actis SS. ad diem xv mensis Januarii. 4. Eadberctus frater Ec/berti archiepisc. EboEadberctus Ceolwlfi in reracce ei succedit.

gnum Northumbrorum
mensi cap.
ad
1.

successor

dicitur

filius

Pippinum

filium natuin esse

o Iste,

inquit, puer

patrui ejus a Turgoto in lib. de Ecclosia Dunel-

habiturus est

regnum Francorum

solide,in

tantum
solide

ut nullus de progeuie illius ante

lenuisse dignoscatur .

eum tam

annum

dccxxxviii

Uterque vero chronographus Saxo ait Hic Eadbertus Eatae,

:

Erminum

excepit Theotui-

qui fuit Leodwaldi

capessit;

regnum Northanymbrorum
annoset

nus, non vero Theodulfus, ut habet Baronius. Hic

quod

viginti

unum

tenuit: cujus

enim

Carolo

Magno

impcrante abbatiam Lau-

frater eral Ecbertus Eatae filius, archiepiscopus .

biensem rexit, et Fulcuinus in Gestis abbatum Laubiensium cap. 6 meminit donationis facta; monasterio Laubiensi anno secundo regnante Eilderico, mense Februario, dum Theotuinus abbatiam
regeret.

Qui

licet

announo

tardius Eadbercti regui initium

consignent, recte tamen notant,

Ecberti, seu Egberti
tenuisse. Pocta
ris

eum

fratrem fuisse
civitatis

secundi

Eboracae

archiepiscopi, annosque viginti et

unum regnum

Quare

cum

haec donatio facta, Laubiense

nistrarit,

Theotuinus an. dccxliv, quo monasterium admi-

enim anonymus

Ealberti successo-

Ermino successit ; quod eo magis dicenduni, quod idem Fulcuinus cap. 8 scribat: Theotuino abbati successit S. Theodulfus episcopus in
provisione dicti loci .
3.
c?Mi7.

Egberti in archiepiscopatum Eboraccnseiii discipulus , in Fragniento Historia' de pontificibus et

sanctis Ecclesice Eboracensis publicato a Mabillonio
saic.
III

Benedict. part. 2, pag. 538,

Egbcrtum

et

Ceolwlfus Northumbria; rex

scribit

monachum

in-

ContinuatorEpitomesBeda;, nou vero Beda,

:

ut habet Baronius,
bercto reliquit .

Ceohvlfus sua voluntate attonsus,

Anno dccxxxvii, regnum Ead-

Eadberctum, quem Adbertum apiiellat, fratres fuisse asserit; hunc regnum Northumbria; rexisse, quando Egbertus Ecclesiam Eboracensem curabat, ac Ecclesiam rexisse annos xxxiv, Eadberctum vero regnasse annos xxi.
Cujus frater idem Tyrio nulrilns

Idem habent novus chronographus Saxo et Simeon Dunehnensis in Historia de Gestis regum AngL Nec contrarium asserit Malmesburiensis
cnenobio
lib.
1

in oslro,

Sumpserat Adbertus gentis

regalia sceptra,
lejrui,

Qui dilatavit proprii couliuia

de Reg. cap.

3,

qui

ait

Post

Sa'pius hostiles subigens terrore pbalanges.

octo annos regni,

regem exuens, in Lindisfarnensi monachicum habitum accepit Etenim

.

Paulo post
Reiit hic Ecclesiam triginta et quatuor annis,
llle

Mabillonius

Bcnedict. part. 2, pag. 174, de hoc sancto Northumbrorum rege loquens ideo
sa;c.
iii

corrigendum esse Malmesburiensem, quod existimet eum anno dccxxviii regnare ccepisse; cuin tamen certum sit, Bedamregni ejus exordium deducere a nona die mensis Maii anni dccxxix, ut co anno demonstravimus. Ceohvlfo regi Historiam
dicit,

annis tenuit ter septem sceptra pareutnm.

5.

Moritur Theodoricus
1
esse, invicte

Theodoricum

IV Francorum rex. V Francorum regem hoc anno morComputo

demonstrat anonymus coa;vus Ecclesiastico, cujus frag-

tuum

gentis

Anglorum

dicavit Beda, et, ut ait

Huntindocx Histo-

in Tractatu de

niensis, Ceolwlfus

exemplum assumens
;

mentum

ria beati viri praedicta, sex reges fortissimos vir vere

Nativitate

hoc Labbeus in ejus Elogio publicavit: Domini usque ad prKsentem annum,

est,

fortissimus prosecutus est

scilicet

Edclredum

re-

in

quo Theudericus rex Francorum defunctus

gem Merce
;

Cenredum successorem ejus, necnon Ced-wallam regem Westscxe, ct Ine successorem ejus sed et Sigebertum regum Estangle, qui monachus ctfectus est, quem postea Penda occidit; ct Cebbi rcgem Estsexc, qui monachus cfTectus diem jucundum mortis surc prajvidit, vidit, ct gavisus est, etc. com[)lcvit ergo Ceohvlfus hebdomadam regum perfectorum et habitu inonachali
;

ct

dccxxxvii, in quo anno, Indictionc quinta, epacta XV concurrit i luna; circulum XIII, XIV, XII
kalend. Aprilis Pascha IX kal. April. lunfe xvii, XXIV deannorumDxxxii secundum GraicosCyclo.

Eum regnasse annos xvii docent auctores brevissimorum Chronicorum a Ducbesnio editorum, obiitque ante mensem Septembrem, quo
auspicata est.
6.

Indictio vi

suscepto,

cajiili

ejus

corona dc
.

lapide

pretioso

Post ejus

imposila cst a

Domino

Dc

his rcgibus

monasti-

ncde fuit.

Post Theodorici IV inortcm, Carolus

rexil, ct

mortem interregnum

qtiinquen-

cam vitam

profcssis suis locis

egimus. Practermittit

Martellus Major-Domus Franciam

publica

Huntiniionicnsis

num

Kcntuinum, Occidentalium Saxoregein,(iuia de ejus monachatu milla inllistout ail Huiitiiuloniensis, reges
sibi
inii-

iiistrumenta hac formula nolata sunt,

anno post

defunctum
etc. ul

Theodoricum regem primo, secundo,

lii|uet.

ria Budte nientio, et,

ex variisCharlis

Porro Francia sine

ct am[ilius,
id est,

in Hisloria Bed;e

mcmoratos Ceoliolfus

rege

fuit,

non per annos scx

tandos proposuerat. Conlrovcrsia c?t inter auctores

Anglicos,

quot annos in inoiiachali habilu vixit

in

pa;ne ad finem anni post Chrisluni natum septingenlesimi ([uadragesimi terlii, ut |ier[)cram scri[isere

Ceoholfus; qui tamcn

eoconveniuul ([uod post

Sirmondus

in

Nolis ad Concilia Gallicana,

424
Labbeus tom.
vi Concil, pag.

GREGORII

III

ANNUS

7,

CHRISTI 737.

1440, Cointius initio

cum

sociis suis,

Avenionem urbem inunitissimam

collecto hostiliagmine ipsiSaraceni

tom. V Aimal. Eccles. Franc. et [)assim recentes Reriim Galiicarum scriptorcs, sed annos tantum quinque, a currcnti nempe ad annuni dccxui, quo
Childericiiml Vregaavc ctepisse ostcndemus. Ve-

acmontuosam,
ingrediuntur.
vaslata.

IlUsque rebellantibus ea rcgione At contra vir egregius Carolus dux gerina-

rum quidem

est,

in

Clironico

Rliemensi
:

legi

nuin suum viruni induslrium Hildebranduin ducem cum reliquis ducibus et comilibus ad illas
partes

Theodoricus regnavit annos xvii annos vii interim alius rex non fuit . Iii Tiliano vero Theodoricus regnavit annos xvii, Carolus sine alio rege imperavit annos ix . Sed uterque locus corruptus est, uti de secundo inler omnes convenit, et de utroque constabit, cuin de Childerici regis exoi'dio agemus. 7. Anni Incarnationis hoc scbcuIo in Galliis usurpati. Ex prafato Tractatu de Coinputo Ecclesiastico patet, hoc soeculo Gallos in Historiis privatisque scriptis annos Incarnationis seu a Na:

cum

ai)paratu hostili dirigit,

ad illam

pervenientes tentoria instruunt,

quique propere donec

insecutus vir belligerator Carolus pra;diclam

aggreditur,

urbem
stre-

muros circumdat,
in

castra ponit, obsi-

dionem coarcervat,

modum

Hiericho,

cum

pitu hostium et sonitu

tubarum,

cum

maclhnis et

reshum funibus super muros et aBdiuin mijenia irruunt, urbem munitissimam ingredientes succendunt, hostes
cicutes
;

ininiicos

suos

capiunt

interfi-

trucidant atque prosternunt, et in suani

efficaciter restituunt. Victor igitur

ditionem

atque

tivitate

usurpasse. Mabillonius

lib.

2 de

Re

Di-

bellalor insignis, intrepidus

Carolus

Rhodanum

plom. cap. 23, uum. 13, de ea ^Era loquens ait: Eam ex Anglia iu Galliam induxit S. Ronilacius, cujus opera Liptinense ac Suessionense Concilia
coacta sunt,
prffifixi,

eisque

anni Incarnationis ab ipso

exercitu suo transiit, Gothorum fines usque Narbonensem Galliam accessil, ipsain urbem celeberrimam atque metropolim eorum obsedit: super Atace fluvio munitionem in

fluvium

cum

penetravit,

Liptinensi

annus dccxuu

Suessionensi

gyrum

in

modum
(id est,

arietuin iustruxit,

annus dccxliv. Inde ad Historicos Francos transiit mos iste, ut patet ex autiquis Francorum Aunalibus eo tempore scriptis, qui res gestas annis Incarnationis dislinguere solent.
historicos

cenorum
est

prfffectum)

regem Saranomine Athima cum

satellitibussuis ibidem recludit, castraque metatus

^Eram Gallos a Ronifacio non accepisse, non

eain
,

Verum

tantuin locus laudatus

periori

scd eiiam

ille,

quem

su-

undique. Haic audientes majores natu et prinSaracenorum, qui commorabantur eo teinpore in regione Hispaniarum, coadunato exercitu hostium cum alio rege (id est, prffifecto) Amor
cipes

anno uum.2 iu medium adiiuxiinus, osten-

dunt.

8. Duplex Caroli bellnm adversus Saracenos. Ex duobus bellis a Carolo hoc anno, anno-

nomine, machinis adversus Carolum virililer arconsurgunt, pr<Eparantur ad proelium. Contra quos prajfatus dux Carolus triumphator occurrit

maU

super fluvio Birra

prostrati, cernentes

et

valle Corbaria

prceliaturus.

que Dccxxxix adversus Saracenos gestis Baronius primum pra;terinisit, alterumque in annum sequentem contulit. Quare Annales hac in parte nobis supplendi. Jam anno seplingentesimo trigesimo quarto nuin. 7 ostendimus, Abdelmelicum post septem prajfectura! Hispanicae menses Ocbam successorem nactum esse. Rodericus eniin, qui in Hist. Arabum cap. 13 Abdelmelico aunos quatuor
assignat, scriptores Arabes contrarios habet.

Illisquemutuoconfligentibus SaracenidevicU atque

regem eorum interfectum,

:

ia

fugam

lapsi terga verterunt

qui evaserant, cupien-

tes navali

tantes sibimet

cum

evecUone evadere in stagno maris namutuo conatu insiliunt. Mox Franci navibus et jaculis armatoriis super eos insi-

liuut suffocantesque iu aquis interimunt. Sicque

Franci triumphautes de hosUbus praedam

et spolia

magnam

Tum

capiunt.

Capta muUitudine captivorum

num.

sequenti diximus, eosdem scriptores expe-

ditionis Ocbos in

tractum Narbonensem meminisse, sed quid in ea gestum sit, non narrasse. Quod mivideri

rum

cesserit.

non debet; cumea Saracenis iufehciter Hoc enim anno Carolus Martellus adver:

cum duce, victorregionemGothicain depopulatur. Urbes famosissimas Nemausum, Agatham, ac Biterris funditus muros et moenia destruens, igne supposito concreinavit, suburbana et castra illius regionis vastavit. Devicto adversariorum agmine,
,

sus eosdein pugnavit, ut testantur Annales Naza-

Christo in
riae,

omnibus

pra^sule et capite salutis victo-

quibus legitur Karolus pugnavit contra Sarcinos in Guthia in Dominico die , id est, in Gothia seu Septimania; quod etiam tradunt Annariani, in les Petaviani,

salubriter remeavit in regionem

suam, in

ter-

ram Francorum ad sohuin

bis

principatus sui . Nola,

obiter

Hildebrandum
in

seu

Childebrandum
appellari,

Tiliani

auctiores, Masciacenses,

et

diserte

eo

loco

Caroli

germanum

Chronicon sancti Dionysii. 9. Prius hoc anno in Septimania feliciter gestum. Belluin illud fuse describit contiuuator

ideoque fratrem fuisse Caroh, non vero patruelem

vel consobrinum, ut

perperam

aliqui viri docti

hunc anonymum, qui hoc tempore

pretantur.
10.

vivebat, inter-

Fredegarii in sua Appendice: Denuo rebellaute gente valida Ismahelitarum, quos modo Saracenos

Narbona Saracenis

eripi

non

potuit,

Re-

vocabulo

corrupto

nuncupant
et

irrumpentesque

Idem

ac anonyinus in Appendice sua narrat lioc

alia scribit
:

Rhodanum

fluvium, insidiantibus infidelibus hofraude, Mauronte

minibus sub dolo

quodam

anno annalista Metensis, et iuter gem praefatum Saracenorum

intereinit

(nempe

GREGORn

ril

ANNUS

8.
uti

CHRISTI 738.

425
Aolum
Mauroyiti,

Carolus) exercitnmqiie ejus penitus usciue ad internecionem delevit, spoliisque innumerabilibus ditatus, cuncta depopulata Gothia, diruptisqiic
civitatibus,

conveuerat, Avenionem per

devictisque universis linstibus,

prffiter

eos, (luos in

Narbona incluserat lube, eadem sub

custoilia derebcta,

cum magno

triunipbo renieavit

inFranciam. Quare Narbonam non expugnavit Caroius, sed eam undique obsessam reliquit, imo multis annis ea urbs sub Saracenornm jugo remansit, Carolo in Franciam reverti coacto, quia non pauci novis rebus studebant. Manrontus Provincae ducatum vel a Carolo acceperat, vel ipse
invaserat,
accersitis
et

sociorumque ejus provincialium Aveuionem occuparunt, ac regionem vastarunt. Moritur Evantius in Ilispania. Mortuus ost hoc anno Evantius archidiaconus Ecclesiae Toletanae, qui Urbano archipra^suli in ferenda persecutione Saracenorum adjutor fuit, ut habet
1 1
.

Isidorus Pacensis, qiii de

ait
:

utroqueadanuum Dccxix

Per idem tempus Fredericus Accitanaj sedis ei)iscopus, Urbanus Toletanai sedis urbis regioe ca

thedralis,
sedis

veteranus melodicus, atque

ejusdem

Evantius archidiaconus,

Saracenis ex Septimania Hispaniave

eis

sapientia, sanctitate

quoque,

et

nimium doctrina, in omni secundum

Avenionem

tradiderat, cffiteraque a
sibi retinere

Scripturas spe, fide et charitate, ad confortandam

RUodano ad Alpes maritimas

tuerat,

constict,

Ecclesiam Dei,

clari

habenlur

Quare Saraceni Rhodanum transeunt,

GREGORII

III

ANNUS

8.

CHRISTI

738.

\. lionifacius

Romam
litteris

venit

papam comtdtu-

rus,

(jui ei

redeunti in

Germaniam dat comitem

manos, ut ab ipso Gregorio doceretur de nonnullis ad curam animarum spectantibus Sed pergit
.

VVilibaldwn

cum

scopos et optimatcs.
Bonifacius

commendatitiis ad epiSeptingentesimus trigesimus

apostolus

auctor
2.

Itaque proficiscens, multa stipatus turba

,

octavus annus adest Indictione sexta, quo sanctus

Francorum

Bajoariorum,

Germanorum

Romam

ad Apo-

Romam
ciiti

venit, a Pontifice

et Britannorum, ubi comiter acceptus est.

stolicam Sedem, ex qua apostolatuiii acceperat, se

contulit, ut inde acciperel, (|u;e aliis posset infun-

Porro Romani omnes tanta

eum

veneratione prose-

Qui bene exceptus a Gregorio papa, qua; petiit, impetravit. Jure namque divinus Spiritus sancto iiropbeta; a[)Ostolicos viros sicut nubes ostendit, utpote quajemari aquashauriunt, quibus
dere.
'

hauriendam doctrinam, non pauci confluerent, illunKjue apud se diu retinerent )). Antiquitus namqiie Romanis fuit
in
tis

sunt, ut ad salutiu-em ejus

morc, utcum magni noininis et fama; sanclitavirum aliqiiem Romam scirenl advenisse cum
:

longe positam terram irrigent. Sic igitur Bonifacius ex

frequentes ambireiit, colereiit, el

se(|uerentur. Ita namqiie

omni

olficio

pro-

more

iteruiu

Romam

venit, ut inde qua; in

nova deserti cullura opus esse videret, ab ipsa Ro-

mana
ista se

Ecclesia

possel accipcre.

Quomodo autem
scriplor
narrat, a
:

habuerint,

suorum temporum
priiiiis

libaldus ejus discipiilus in

Wiquo

actum cum Athanasio, Epiphanio, Ilieronymo, Petro Alcxandrino ot aliis pluribiis, suis locissuperius dictum est. Sed pergit auctor Cum autem Bonifacius disccdcre vellet,
:

muneribus
petiit,

accepit recentior auctor, his vcrbis'

Eo tempore

Romam
quem

ire

decrevit,

tum

ut Pontificis Aj^ostolici,

ex lacie

nondum
;

noverat,

couspectu frue-

sanctorum, (luascumque donatus est )). Turrc conligit, ul idem S. Boiiifaciiis |)etierit ab codeni Gregorio papa concedi sibi WiJibaldum
et reliquiis

a Pontifice

liberaliter et houorifice

retur et colloquio

tiim ut Apostolorum ct alio-

Anglum, qui

sanctorum sese prccibus commeiidarel D. Porroejusadventus Romameliam causam illam fuisse docenl litleraj Gregorii ad Gerillic

rum

t|uicsccntium

nam
cnim
ditur)

posl peregrinatioiiem llierosolymitaconsederat iu monaslerio Cassinensi. Ue his

ha;c leguntur
in Vita ipsius a sancta (ut cre-

Walpurga sorore

scripla

'

Transacta

ita-

I?ai.

LX.

Vil. Conifac.

I.

l.

c.

27.

'

llabetur lora. iv. Anli((. loct. Canis. pag. 507.

ToMCS XM.

426
qne
tiinc tleccm

GREGOnil

III

ANNUS

8.

CHRISTI 738.
tertius S.

r!us ille \ir

annonmi intcrcap(3(1ino, vcneransanctus Wilihaldus, sacrani sancti l?eillornnKinc ndminiculo,

papa Gregorius

Wilibaldo indicasset,

placidis illum exhortalionum

oracnlnm

oraculis

ncflicti rcgularisvita> inslitutioncni, (|uani omr.i|)o-

tcntis Dci

auxilio,

quam

rogando, sen pra>cii)icndo acccrsivit, ut ad S. Bonifacinm vcniret. Tunc ille inclytns Christi athleta
S.

super longa locorum studia, et supcr vastns margi-

Wilibaldus petitionibus

Pontificis

simulque

num

redemptionem animm, et in opem pra^sentis vitse requirebat, omnimodo, prout tbre possit, oloservare conabatur et non solum ipse, sed et alios cum illo in veneranda regularis vitoe
vias
in
:

visionibus se solerter

subsnmmalim effectwm, seu obedientiam perficcre promittebat Si secundum

;

regularis vitae disciplinam licentiam

tiilaret

illi

a suo possanctae
solli-

abbate.

Statimque

summns

ille

vestigia,

prapeundo pcrducebat.

auctoritatis Pontifcx respondit,

illnmque sine

unus presbyter, qni de Hispania veniens ad sanctnm Benedictum manebat, licentiam rogabat abbatem Petronacem ad Romam
Post hffic itaqne

citndinis ambiguitafc

securum

sucC jussionis licen:

tiam obedientialiter pcrgere pra^ccpit, dicens Quia si illnm ipsum abbatem Pefronacem nspiam transmittere

pergere. Statimque ille, licentia postulata, rogabat sanctum Wilibaldum, ut cum eo pergerel, etillum duceret ad sanctuni Petrum. Et ille statim petitionibus cjus consensum, seu effectum promittcbat.

me

libet, certe contradicere

mihilicentiam
exhortationibus

non habet, nec potestatem. Confestimque tunc

S.

Wilibaldus sacris

sermonnm

Cnmqne
illico

illi pergerent, ad Romam venerunt, afque Basilicam sancti Pctri intrantes, sacra c;clcstis

consensum, atque se spontaneeexhibererespondit. Et non solum illuc, sed ubique in omni terrarum
loco,

quocumqne

ilhim

transmittere dignaretur

Clavicularii

pra^sidia

postnlavernnt,

illinsqne

se

devote, sinedesideditferentia,
sua;

secundum

voluntatis
>>

commendavere pium (propiarum) |)recum patrocinio. Tunc ille sacer Apo?t()lica3 Scdis Pontifex Gregorius tertius, vcnerandum virum sanctum Wilibaldum illic esse com[)ericns, prscepit illum ad
se

arbilrinm se pergere

spondebat,

etc.

Abiit

ergo

cum

S. Bonifacio

et sui

apostolatus egregie

perfunctns munere,

Eihstetensem

catliedram ab

venire.Cumqueilluc venisset ad sanclumsummi

saccrdotii Pontiflcem, statim prono vultu in terram

eodem Bonifacio Aposfolica auctorifate est consecutus. Wilibaldum quoquc Romae degentem persuasum a S. Bonifacio, ut pergeret in Gcrmaniam,
ejus Vitae

sc vertebat, et illum salutabat jirotinusque ille pins populorum spccnlator, piis verborum vicissitudinibus, itineris sui ordinem investigare ccepitab
:

Acta testantur
in
officia

'.

Sed prosequamur requi prmter

deuntem
alia

Germaniam Bonifacium,

charitatis

a Gregorio papa exhibita,

illo,

quomodo septem annorum calcnlum

in exter-

(cxlremis) terrarum finibus probando peragraret, aut quomodo multa temporum spatia pernis

quasdam ctiam ab eodem Epistolas ad episcopos, abbates, el omnes Germania? principes accepit,

quarum exempla
3.

hic describemus

niciosas

Paganorum

pravitates penetrando evaderet,

Gregorius servus servorum Dei dilectis-

diiigentcr ab illo sciscitabatur.

simis

nobis

omnibus
religiosis

episcopis

venerabilibus
provin-

Slatimque tunc ille agilis Christi vernaculns, glorioso gentium gubernatori, sai^ienli sermonum

presbyteris,

abbatibus

omnium

ciarum.
a Domino cooperante et sermonem confirmanle, pra?sens sanctissimus vir Bonifacius frater

industria humiliter edisserendo, seriem sui itineris

exordineintimavit,qnalitermodo multasmigrando mundi istius permeavit mansiones, et quomodo almam Altissimi felhcrum plasmatoris natalem adventus sui locum in Bethleem adorando, opem
lustrandoque perambulabat. Et nihilominus aliam baptismatis cjus terram in Jordane specnlando, seque balneando visitabat. Sed et in
postulando,

et

coepiscopus nostcr, a decessore nostro sanctae

recordationis Gregorio prasnlein Germaniae partes

missus pra;dicare verbum Dei, post nmltum temporis, orationiscausa,Iiminibussacris Apostolorum Petri et Pauli prajsentandus advenit. Qui perfecta oratione, ad acceptum laborem, Angelo Domini
])rKveniente, a nobis est absolutus. Cui vestra

Hiernsalem, sicque in sanctam Sion, ubi sacer sieculorum Salvator in cruce susi)ensus, peremptus est, atque sepultus, et postea in monte Oliveti in
caelum ascendit,
bat,
et
istic

om-

nium

dilectio, scn rcverentia et religiositas

propter

Christi

quatuor vicibus veniendooraIsta

ct agnoscitis,

amoremjuvamina impenderedignetur, dum qnae Dominus nosier Jesus Christus

,

Domino

se

commendabat.

omnia

illi

promisit

dicens'

Qui suscipit Prophetam in noaccipiet

,
:

intimando explanabat.

niine Propheta?,
dclectabilibus verbo-

Postquam
ille,

hsec

omnia

qui suscipit
justi accipiet.

mercedem ProphetaB justuin in nomine justi

et

mercedem

rum

sermocinationibns intcr se fabulantes voluta-

bant, sacer
sobriis

summusque Apostolicus Pontifex, sermonum indiciis testando, intiniavit beato

Et

si

forsan quis ex vestris ministris sese

ipsi

sanctissimo viro in monasterio exhortationis

Catholica^que fidei

ipsum

Wilibaldo, quod S. Bouifacius rogabat illnm, ut S, Wilibaldum a S. Benedicto adduci perfecisset, et sic
illi

sanctae,

adjungere voluerit
ovili

nuUo modo
cursum

prohibeatis, charissimi, sed

et

magis contri-

venireque

illum tunc snbsummatim

prcebete,

ex vestro

adjutores

mitteret, ac

in

gentem Francorum erndiendam

'

cooperatorem efficeret. Cumque ista S. Bonifacii volnntatum votiva dcsidcria domnus Apostolicus

Tom.

IV.

Autiq.

lect.

pag.

520.

Cod.

lib.

i.

c.

28.

Matth. X.

GREGORII
buite
,

III

ANNUS

8.

CHRISTI 738.
cajlis

427
et alibi

sufficienter qiii possint per Dei gratiam Gentibus ministrare verbuni prajdicationis, ut om-

qui in

est.

Item

promittit, dicens'
in

Quodcumque
vobis. Et
:

petieritis

Patrem
:

nomine meo,

fiet

nipotenti

Deo animas

lucrifaciant

ut et vestra

Petite, et accipietis; qua^rite, et invenietis;

coniinuiiitas boni operis

illi

portionem sortiatur, atque

estis

niereantur Doniinicam vocemaudire

reliquistis
accii)ietis,

omnia
et

et

secuti

Vosqui me, centuplum

'
:

omnis enim qui petit, qui qna>rit, invcnit et pulsauti aperietur. Et vos, charissimi, facite fructus dignos, ut in die
pulsate, et aperietur vobis
;

accipit

et

tenus

Epistola

vitam a^ternam possidebitis . Haccui salutatio apponi consucta ,

ad Germaniae principes sive

atque tempus datae deesse noscuntur. Post hanc

habctur

iila

scripta
:

optimates his verbis

adventus Domini nostri Jesu Christi sidereas mereamini adipisci mansiones. Ita Gregorius, novellas plantationes irrigans imbribus Evangelicis. Sed quas idem ad episcopos provinciarum Germaniae et Alemannia) dedit per eumdem Bonifacium
litteras, his

4. Gregorius papa universis optimatibus et populo provinciarum Germanifc, Thuringis et Hessis, Borthuariis, Nistresis, Wedrinis, et Lognais,

addamus

'.

5. Dilectissimis

nobis episcopis in provincia

Bajoariae et Alemanniaj constitutis

Wigoni, Lui-

Suduodis,

et

Graveldis, et

omnibus

in Orientali

plaga constitutis.

doni, Rodulpho, Vivilo, seu Addaj, Gregorius papa. a Catholica sanctorum Patrum auctoritas jubet,

Quoniam

decessor noster sanctjE recordatio-

ut bis in anno
celebrari, ut

nis Gregorius prfesul

nntu divino motus, ad facien-

pro salute populi Christiani, seu exhortatione adoptionis filiorum, Synodalia debeant

dam Deo plebem

perfectam, praesentium portato-

rem reverendissimum fratrem nostrum et coepiscopum ordinans ad vos usque destinavit, eamque
regulam
et

causarum cauonicarum examinatio provenire possit, atque ut necessitas uniuscujusque poposcerit, pia educatio agatur. Unde secundum

normam

Apostolicffi et Catholicae fidei

Apostoli doctrinam*,

edocens, direxit, et post

sentavit, et qua; ad

temporum

spatia orationis

admoneo ethortorvos, charissimi, per misericordiam Dei, ut digne ambuletis

ea vocatione, qua vocati
cstis,

causa ad limina beatorum Apostolorum sese praesalutem animarum pertinent,

a nobis poposcit imbui. Nos, Deo favente, ut sacra docet Scriptura,
charissimi,

ut ministerium ves-

trum perfectum sit coram Domino. Opportunum namque est, vos nosse fratrem
coepiscopum nostrum prajsentem Bonifacium, nostram agentem vicem, cum digno ac debito honore pro Christi nomine suscq)ere, et ministerium
et

eum educantes (edocentes),

ad vos,

remeandum voluimus: hortantesvosin Domino, ut digne suscipiatis ab eo verbum exhorut cpiscopos vel
presbytcros, quos ipse

tatiouis,

Ecclesiasticiun

ordinaverit per Apostolicam sibi datam auctorita-

rem

et

cum fide Catholica secundum monormam sanctai Catholicaj et Apostolicae

,

tem, in Ecclesiae ministerio recipiatis. Et

si

quos

DeiEcclesiae, cui
pra;esse

misericordia Dei praevcniente,

sicut Apostolica

forsan deviantcs invenerit a recto Odei tramite, seu

canonica doctrina, cosque prohibuerit, a vobis nullo modo impediatur; et quod eis impositum fuerit,
obediendo, propter
rator extiterit ad

Deum suscipiant. Nam

qui teme-

auctoritate a ab eo suscipiente, dignanter teneatis, et gentilitatis ritum et doctrinam, vel venientium Britonum, vel falsorum sacerdotum ct

videmur,

nobis destinatus

est,

obediendum, sibi ipsi danmationcm acciuirit. Vos autem, charissimi % qui in nomine Christi baptizali estis, Christum induistis, abslincte ab omni cultu Paganorum, non tantum vosmetipsos corrigcntes, sed et subditos vestros. Divinos

haereticorum, aut

prohibentes

undecumque sint, renucntes ac abjiciatis; et ut populum vobis a Deo

piis

conunissum
sacrificiis

admonitionibus edoceatis,

et

mortuorum omnino
et

abstineatis; ct juxta

quod
ita

fueritis a j)raedicto nostro

consaccrdotc edocti,

autem

et sortilegos, vel sacriiicia

mortuorum, seu
et

lucorum, vel fontium auguria, vel philacteria

qucc in vestris Qnibus
fieri

Apostohcam doctrinam tcnentes, Domino Deo Salvatori nostro placeatis; cui quo
Catholicam

incantatorcs, et malcflcos, et observationes varias,

solebant,

vobis loco ad celcbranda Concilia convenire

daverit, sivc juxta

man-

omnino

res-

puentes attjuc abjicientes, tota mcntis intentione

gusta, vel

Danubium, sive in civitate Auubicumquc judicaverit, pro nomino

:

ad

Deum
ut
ait

convertimini, ipsumque timete, adorate,

honorificate,
tes,

sanctorum

'

memoriis communican-

cssc inveniamini quatenus cognoscamus per ejus mandatum de vestro convcntu, ut

Christi parati

Apostolus.
tides vestra

in

die

adventus Christi Jesu

cum

fructu boni

secundum Domini nostri dicta fucrit sicut granum ' sinapis, dicctis monti huic Transfcr, ct transferetur. Item Dominus et
Si
:

enim

operis ante ejus tribunal assistere mercamini, di-

Salvator noster in suo sacro eloquio docet, diccns

Diligc
et

'^

Dominum Dcum tuum

anima
Ui'i
:

cx toto cordc tuo,

cx lota

tua, et ex tota virtute tua.

Et

Ecce nos et pucri, quos dedisti nobis Domine, non perdidimus ex eis quemquam. Ut et vos Dominicam vocem audire mcrcamini, dicentem " Venite, benedicti Patris mei perci|iite regnum, quod vobis paratimi est ah origine nuindi.
centes"
:
:

Jterum*

"ic confcssus fuerit

coram homiPatre meo,

Ilaclcnus Gregorii

papu)

littenc.

Pcrgit aiictor

nibus, et ego confitebor

eum coram
xii.

Hisce

litteris

Ponhlicis

inslructus

Bonifacius

'

Maltli.

XIX.

XVII. et XXI.

' Gal.

i.

'^Matlh. xxii.

Rom.
'

I.uc. XVII. Maltli.

'

Luc. xii.

Joaii.
' Jsai.

XIV.

vui.

2 M;illli.
"

VII.

'

Eod.

1.

i.

c.

.SO.

Eplies. iv.

Mattu. xxv.

;: :

428

GREGORII

III

ANNUS

8.

CHRISTI 738.
'

Roma
euni

discessit, Ticinumque veniens, apud regcm Longobardorum allqiiandiu moratus est. Noverat

filios

supradictum Adelfonsum

scilicet et
filia

Froilam
consti-

reliquit^ Sed Adelfonsus, cui Pelagii

nupserat,

ante, receperatque hospitio

iilic

potuit

retinuisse

doctoris

Augustini,

Luitprandus Bonifacium cultus magni cujus sanctissinium corpus

ubi mortuo Faviia Pelagii

tuitur,

filio,

in

regem

cum
,

Froila contra

Sarracenos exercitura
eis

movens
pit, etc.

plures civitates ab
cessit

possessas rece-

haud pridem e Sardinia illuc translatum diximus. Quae autem gessit, ubi se contuUt in Germaniam, dicemus anno sequenti, quo ea contigisse, ex aliis ad eum a Gregorio papa redditis litteris, possumus
intelhgere.

8.

Bene quidem

rebus Hispanicis, ut SarGallias bello

deleti

raceni

maximo suo ipsorum damno

ad internecionem sajpe

tentarint, ubi

sunt a

fortissimo duce Carolo

cognomento

Martello. Qui

S.

plane tempore contigit, ipsum C. Eodem Bonifacium has ad suos dare litteras, de sua pe:

regrinatione eos cerliores reddens'

Uilectissimis

filiis

Geppan,

et

Eoban, Tasororibus
in Christo

cuino, et

Wyz,

et

omnibus

fratribus et

nostris, Bonifacius servus

servorum Dei

purte charitatis salutem.

Deo, quia

Notum sit cbaritati vestrse, et gratias agite cum prosperitate venientes ad limina beati
gratanter nos
et

Petri principis Aposlolorum,

cum

gaudio Apostohcus Pontifex suscepit,

de legatione

ceptum

nostra teta responsa reddidit, et consihum et prsededit, ut iterum ad vos revertamur, et in

ccepto labore persistamus.

Nunc autem

hic exspec-

hoc ipso anno eosdem Sarracenos provinciam Legionem occupantes vincens, in fugam adegit, eamque sibi vindicans, Francorum regni coronae conjunxit ex victoriis ergo Francorum in Sarracenos, eorum vires nonnihil sunt imminuta;, unde factum est, ut Hispani profugi non solum sua; ipsorum saluti prospexerint, sed ad propagandum regnum adjecerint quoque animum sub rege Adelfonso maxime pio, de quo ista Tudensis dicere pergit Humilis rex fuit, et hominibus amabilis extiUt Ecclesias, nefando Mahometi nomine remoto, in nomine Christi consecrare fecit episcopos unicuique civitati, quas capere potuit et retinere, praeposuit secundum traditionem sacrorum canonum,
:

tanles sacerdotum Concilium, vel Synodi consul-

atque Ecclesias auro, argento

et sacrae

lapidibus pretiosis,

adhuc ignoramus, quando hoc fleri faciat Apostolicus Pontifex; sed eo finito, Deo volente, et
tuni,
vita comite,

legis libris decorare studuit.

Hucusque

Tudensis.
9.

ad vestram praesentiam festinabimus.

scientes, nos

Quod vero

spectat ad nobilem, insignem, et

Hoc autem
tantes
:

cum

fraterna charitate et
'

fidei unitate
sic

exspectate, alter

alterius onera por-

egregium gloria; titulum, ut dici voluerit rex Alfonsus cognomento Catholicus, sic accipe Qui a
:

adimplebitis legem Christi, et

gaudium

nostrum renovabitis. Valete in Christo, et orate pro nobis. Ex his apparet, dici posse, Bonifacium redeuntem non mox se in partes interiores Germanise infudisse, sed Augustae consedisse, ubijussania

Reccaredo Catholico rege ducebat originem, ejus quoque gloriae aemulus, quam iile sibijuste peperit
ex propagata Catholica flde in Gothos gentiles suos,

ob

quam causam
est

thoUcus

in episcoi)orum Concilio rex Caacclamatus iste sicut regni, ita et

:

Synodum exspectaret. 7. Rex Atfonsns in Eispania fortiter obsistit Sarracenis, unde nomen Catholici. Jam vero laPontifice

cognomento Quodintermissuma successoribus, Ferdinandus Aragonius Hispania rex, cum ex omnitituli voluit esse

successor, atque dici

Catholicus.

borantes Hispanias, et sub Sarracenorum armis gementes invisamus. Factum est, ut cum antiqua; noiiilitatis Hispani memores, utcumque regni titu-

bus

sciret,

nil gloriosius fulgere ex iUibata custodita religione comparatuni Catliolicum cognomentum , enixis preci-

Utulis,

regunique coronis

quam

lum propagare ad

posteros conati,

bum
lum

servitutis impatientes, instar

petiissent, et (ut vidimus)
:

impiorum AraMachabaiorum

montana

sibi constituissent

Pelagium reguatque ubi ipse Dei virlute

bus a Julio ejus nominis secundo Romano PonUflce impetravit, ut ejusmodi titulus hajreditarius essel onnnum regum Hispaniarum quod Dei benignitate etiam cum augmento dominii feliciter
:

esset, post annos decem et octo, quibus regnavit, decedens fiho regnum reliquisset, et ipse anno secundo regni exstinctus esset, gener

miranda operatus

in posteris perseverat.
10.

De

Wilicario episcopo Viennensi.

In-

terea vero

cum jam

e Galliis tuissent Sarraceni pe-

Pelagii,

nomiue' Adelfonsus, regni

susceperit ha-

nitus fugaU, episcopi, qui remauserant, ad restaueis exustas animum addixere huic operam egregiam navavit Wilicarius episcopus Viennensis, de quo ista apud Adonem ejusdem Ecclesiae episcopum Wilicarius Acyneberto venerabili episcopo Vienna; suc-

benashocannoseptingentesimotrigesimo octavo, ut per JEvm notam Tudensis enumerat, ubi ait iEra septingentesima septuagesima sexta Adelfonsus Catholicus ab universo populo Catholico in regem eligitur. Pergit diceredeejusgenere ex Reccaredo Gotliorum rege proveniente his verbis: Fuitnamque Petrus e\ Reccaredi sereuissimi Gothorum principis progenie ortus, qui debilum carnis exsolvens
:

randas Ecclesias ab

et iuter eos

cedit.

Qui ob

cladem Sarracenorum,
Ferreoli

domus

pra?clarissima martyris citra

cum esset Rhodanum ab

capite Juliani

eis incensa, ossa beati

cum

martyris intra
'

urbem
-

transtulit, eisque accelerato

Eod. qui sup. Cod. Ep. xxx.

Gal. vi.

' Alii

Adefonsus.
'

sive Alfoasus.

Sive Adcfousus.

Vcl. Clirou. Frauc.

anonym.

edit. a Pitliajo-

GREGORII
opere,
iibi et

III

ANNUS
:

8.

CHRISTI 738.
fuit,

i29

non magno pretio Ecclesiam construxit eorumdcm martyrum reliquias revercnter

clcsia

laicis

sacrilcgc et barbare res sacras

.

Ecclesiarum obtinentibus
stasius

Hixc Ado. Porro Ana-

composuit. Idem AVilicarius, quum furioso ct insauo satis consilio Franci res sacras Ecclesiarum ad

Bibliothecarius tradit,

ipsum Gregorium
ad bunc Wilicarium

tertium

Romanum Pontificem

usus suos retorquercnt, \idciis Viennensem Ecclesiam suam inJcceuter Imuiiliari, relicto episcopatu, in monasterium sanctorum martyrum Agaunensium ingressus, Nitam veuerabilem duxit.
Vastata
et

episcopum Viennensem misisse pallium, ex quo putavit ipse, tumiu arcbiepiscopatum Vicnncnsem Ecclesiam erectam fuisse. Sed longe antea ab ipso ferme initio coalescentis in Gallia Ciiristi Ecclesi;c
fieri contigit,

dissipala Viennensis

et

Lugdunensis

ut Ecclesia Vicunensis sedes csset ar-

provincia, aliquot annis sine episcopis utraquc Ec-

cbicjiiscopalis.

AnoD pcriodiGraco-RoQianas G23I. Anno

yErae nispan.

77(!. Anno Hegira; 121, inchoato die 18 Decemb. Fcr.

Leonis Isauri imp. 22. Constautiiii Copronymi 19.

Jesu Clirisli 738.

Grcgorii

III

papa;

8.

1.

S. Bonifacius
rcdit.

Germaniam
facius

Anuin.

mm

Winibahlo
1

Roma

in

tur Tatuvinus, el Tatuvinus abbas,

quorum

ideo

ad (S.Sanctus Boni-

tcrliam

suam profcctionem Piomanam boc

Baronius narrat ex Otblono in cjus

monachus riensis, ut anno

prior

erat, posterior

vcro abbas Fritislasancti Wigbcrti Tatuvini nominc

dccxlvii, in

morte

anno

instituit, ut
1,

ejus decessoris, videbimus. In

Vita lib.

cap. 28. Post ha;c

III

cum remeare

decer-

corruptum

est

ctiam cxeniplar
;

Romauum, quod

neret, Gregorius

Epislolas episcopis, abbatibus,

ei dedit,

atque princi|)ibus cunctis transmittendas

cumtiue in eodem inscriptio haheat, Eoban, Tacuino, Wrjz, et omnibus fratrinaclus est Baronius
bus, etc. apparet,

quarum exemplaria
crat Winibaldus, aut

recitat Baronius. Roniffi tunc

Wunebaldus

Bonifacii propin-

mina depravata,
nos

et

tam Wyz, quam Wixi esse node Wigherto intelligenda non

:

quus, qui
in

cum

Actis S.

co profectusestinGermaniam.IIiuc Wunibaldi, de itinere quod Ronia in

us(iue

esse. In ea Epistola dicit Bonifacius

Gratanter
etc.

cum

gaudio Apostolicus Pontifex susccpit,

hic cxsi^eclantes

Thuringiam
habentur
alta,
:

cum

Bonifacio confccit,
illi

ba;c

Perrexcrunt

per ardua Alpiuni

per pra;ru[)la monhuni, pcrplanacaini)orum,

per alta Longobardorum limina, pcr varias Bajoa-

riorum villas, pcr Germania; terminorum tellurcs usquc in Tburingiam . Sed desancto Wunibaldo, vide qua; diximus anno dcxxxv, num. 11, ct Baronium in Appeiidice ad pncsentem annuiu. 2. Synodus Bomai, dum ibi Bonifacius esset, indicta. Ad num. d. Sanctus Bonifacius, dum Roma; esset, scripsilad suos inGermauia constitu-

sacerdotum Concilium, vel Synodi consultum, adhuc ignoramus, quando boc fleri faciat Apostolicus Pontifex. Qua; verba Baronius explicat de ali(]ua Syiiodo Augustai congreganda, et ex iis dcducit, illinc cain Epistolani datam esse. Epistolam tanieii Roma; scriptain, et de Synodo ibi bahendaBonifacium Ioqui,ostendunt verba, qua; leguntur in Epistola Gregorii
|)apa;

Nunc autem

cpiscopisin provincia Bajoariti; cl Aleinannia;

constitutis, qua; cst ordiue cxxix,

allata, et

Roina a Bonifacio
;

a Baroiiio n. 5 recitala
:

in ea

Gregorius

tosEpistolam, qute
xxvii,

iii

Codice Boiiifaciano
:

est

ordine

mis
rius
esse,
iii

filiis

ejusqueapud Serariuiii tilulus Geppan, cl Eoban, Tatuvino

Dilectissi-

quod fucritis consacerdote (nempe Bonifacio)

ait

papa

Juxta

a prtcdiclo nostro
cdocti, ila Catholi-

et
,

Wygberlo
ubi Sera-

cam

et

Apostolicain doclrinam tencnlcs, Doinino

placeatis, ciii

oinnihus fratrihus ac sororihus uoslris

iii

Deo Salvatori nostro

quo vohis loco

margiiie scrihit, loco Tatuvino,

et

legendum

Tacuino,

Wixi idem

esse ac

Wygb. Quare

ad celebranda Concilia convcnire mandaverit, sive juxla Danubium, sive in civilate Augiista, vel ubi-

Codice Cx'sareo, quo ususesl, scriptum est Wixi,

cumque

judicaverit, pro

nomine

Cliristi paiati

esse

(|iiodipse inlerpretalur Wi/fjberto.

Scd viruin doctis5, in (jua

iiivcniamiiii .

simum

falli

ostendit Epistoia xvii Bonifaciana, de

qua egiinus anuo dccxix, num.

inscriptione,

tam

in

quam

in corporc

E[)istoIa;

inemoran-

Quare (|uod sciibil Boiiifacius in E|)istola xxxvii,seexs[)cctarequaiidoSynodum ficri lacercl Pontifex Romanus, iiilcUigi non [lotest de aliqua Syuodo in Germauia cogeiida cuiu locus et
;

130
lcmpiis Indictionis
;i

GREGORII

Iir

ANNUS

9.

CHRISTI 739.

Bouifacii arbitrio pendercnt.

An

vero ea Synodus
3.

Romana

postea habita fuerit,

nnilus velerum prodit.

Obiliis Pclafjii Legionensis regis

primi.

Sa-

racenis dominanlil)ns, Asturiarum rcgnum solidc roboratum; tunc enim univcrsus ille Hispaniarum tractus jiigum subiit, nulla(|ue civitas libcra re-

mansit, ut vidcre est in antiquo diario lalino Ms. a

Ad num.

7 et seqq.

Bellum

a Caroio adversus

Sandovallio viso, et in suis Notis ad llistoriam Pelagii citato

:

racenos in Septimania gestum, cujus hic meminit Baronius num. 8, anno sui)eriori ad quem perti-

JEva.

dcclih, pridie idus Martii cadiripitur EgiIV kalend. Maii tradilur

pitur

Eboka a Mauris, eodem niense

(vulgo Idagna)

Quoad /Wrt^/Mm Legionis regem, cujus mortcm Baronius num. 7 memorat, agit de
net, exposuinuis.

ditania

Salaria (anno Christi dccxv). JEra dcchv, Abdelaziz

cepit Olisbonam, pacifice diripuit CoUmbriam, et totam regionem, quam tradidit Mahamet Alhamal Iben Tarif. Deinde Porlucale, Bracam, Tudim, Lu-

Pelagio Sandovallius in Dissertalionibus Chronici quinque episcoi)orum quiresHispanicas tractarunt

annexis, sed nihil certi in
ejus
filii

medium

affert.

Fafili!

et

Alplionsi

cognomento

Catholici ejus

cum; Auriam
A.

successorum Chronotaxis pariter incerta. In Sebastiano

quidem Salmanticensi hi characteres exhibentur, J<:ra vccixw filiiis ejus Fafila, et pneterea,
Jj]ra DCCLXXVii post Fafilani, sed in Codice Ms. ab

anonymo, qui
viso, notae

illa?

Codiccm Mazarincum emendavit non extant, scd uno tenore legitur

:

vero depopulavit usque ad solum . Carolus beUum Saxonibus tertio infert. Carolus, qui anno dccxviii, iterumque anno dccxx bellum Saxonibus intulerat, rursus hoc anno contra camdem gentem expeditionem suscei)it, qua; ei prospere cessit, quod adversus idololatras pro sacris ct rehgione dimicarit. Annahsta cnim Metensis

Pelagius rex post

nonum decimum

regni sui
et se-

ait

Anno

dccxxxviii, Carolus princeps

Rbenum
Saxorestituit,

annum completum propria morte decessit, pultus est cum uxore rcgina sua Gaudiosa
torio

transiens,

Saxoniamque

hostiliter invadens,

terri-

nes obsidibus acceptis

proprise

ditioni

Cangas in Ecclcsia sancta) Eulalise de VelamII.

ipsosque iterum sibi tributarios fecit .

Eumdem

nio.

Rex

filius

ejus Fafila in regnosuccessit, qui

annum

exhibent Annales Nazariani, Petaviani, et

pi'opter paucitatemtem|)orisniIiiI Historifedignum

Masciacenses. Fusius

rem

narrat continuator Fre-

egit

quadam
est

occasione levitatis ab Urso interfesui sccundo, et sepultus

est

degarii in sua Appendice, sed ante

utrumque

bel-

ctus

anno regni

lum Saracenicum

quod una

serie narrare voluit

cum

uxore sua regina Frogeva territorio Cangas,

,

in Ecclesia sancta; Crucis

111. Ii)se fuit

quam

ipse construxit.

post Fafilani interilum Adcfunsus, qui

Itemque, inquit, rebellantibus Saxonibus pagaRhenum fluvium consistcntibus, strenuus vir Carolus dux commoto exercitu Fraiinissimis, qui ultra

dicitur

Magnus. Hic, ut idcm Scbastianus pag. 47

corum

in loco, ubi Lippia lluvius

Bhenum amuem

testatur, cepit

Lucum, Tiidcm, Portugalem, BraVissco, Flavias,

ingreditur, sagaci intenlione transmeavit, niaxima

charam melropolitanam,

Amayam,

ex parte regionem illam dirissimam stravit, gen-

Scptemancam.... Mirandam... Oxoma, Cluniam (quas lamen urbes nonconservavil). Onines Arabes
occupatorcs
prffidictarum

temque illam sa^vissimam ex parte tributarios esse praecepit, atque quamplnres obsides ab eis accepit,
sicque (opitulante Domino) victor remeavit ad propria B.

civitatum

interficiens

secuni ad patriam duxil . Adclphonso Magno regnante, non vero Musa ejusque filio Abdelaziz Sa-

GREGORII

III

ANNUS

9.

CHRISTI

739.

i .

Bonifacius cpiscopatus

et

parcecias designat

S. Bonifacii

Gernianorum
florescit,
Iiis

in

approbantc GrcAnnus sequitur Redemptoris septingenfjorio. tesimus trigcsimus nonus, Indictione septima, quo
littcras

Germania, omnia per

Bajoariorum
palibus.

aposloii cullura Ecclesia aucta tribus sedibus episco-

Dc

euim

haec habet rcceutior auctor

ex

ejus

discipulo et scriptorc fldelissimo Wili-

GREGORII in ANNUS
balilo
'
:

9.

CHRISTI 739.
,

431

Inde recedens, Ticino

scilicet,

ab Utilone

bant in provincia

nisi

unum, nomine Wivilum

et

(Ince invitatus, Bajoarioruiii ierras visitavit,

manpr.TC-

(Winilum),
quia

quem nos

paulo ante ordinavimus,

sitque apuil illos diebus nuiltis,

vcrbum
illic

Dei

cum

assensu Utilionis ducis eorumdeni Bajoaillius, tros alios

dicans, vera^que fidei sacramenla

Inter qua^ eliam

renovans.

riorum, seu optimatum provinciae

ordinasse episcopos
,

quosdam
;

Ecclesiaruni devastatoalii

res

et

populi eversores profligavit, c quibus

alii

episcopcs se mentiebantur
byterii
sibi

ministerium prcsalii alia

iisurpabant

atque

improba fingentes, magna ex parte Sed cum tantam sacerdotum fallaciam atque malitiam aliter arceri non posse cerneret, Bajoaria; provinciam , Ulilone duce consentiente, in quatuor paro-cias distribuit, eisque tres eximia
xerant.
virlute viros prajfecit,
dinasset.

innumera populum sedu-

quatuor partes illam divisisli, id est, in quaiuor parochias, ut unusquisque episcopus suain habeat parochiam bcnc et satis prudenter peregisti, frater quoniam Aposloet

in

licam praGceptionem ex nostra vice implesti, et

sicut tibi

praecepimus,

ita egisti.
,

Itaque non desi-

nas

frater reverendissime

docere eos sanclam

Caiholicam ei Apostolicam Romanae Sedis traditionem ui illuminentur rudes et viam saluiis

,

cum
fuit

eos prins episcopos or-

teneant, per
venire.

quam

possint ad aeterna prffiiuia per-

Es

ils

primns

Joannes,

quem
;

voluit
alter
si

Presbyteros autem

Salisburgensis oppidi

cathedram

obtinere

incogniti fuerini viri

illi,

quos ibidem reperisti, a quibus sint ordinati,

qui eos ordi-

Erimbertus, qni Frisingensis EccIesiiE

est.
riai

prffifectus

et

dubium
:

est eos episcopos fuisse,

si

Tertius Gunibaldus RatisponsD, quae est Bajoa-

naveruni

bon

actionis et Catholici viri

sunt

metropolis

antistes

institutus

est.

Wiuilus

ipsi presbyteri, et in ministerio Christi

omnique

vero a praesule apostolico jam ordinatus Potaviensi

Ecclesiae episcopus datus
est
;

lege sancta educati

ab episcopo suo benediciio-

sert

ejus panecia,

nem

presbyteratus suscipiant et consecrentur, et

quae quarta erat, a sancto Bonifacio instar alia-

sic ministerio sacro

Illi

iungantur.
gentilitatis,

rum

divisa est. His ergo episcopis ita institutis,

iis.

vero, qui baptizali sunt per diversitatem

si

correctisque
Ponlifici per

qua; in Bajoaria gessisset,

Romano

ei

declinationem linguarum

tamen

litteras indicavit.

IUe vero ejus facla

in

nomine
per

sanctae Trinitatis baptizati

sunl, opor-

approbans, hunc in modum ei respondit 2. Reverendissimo ac sanctissimo fratri Bonifacio coepiscopo, Gregorius servus servorum Dei.

tet eos
iis

manus impositionem
;

confirmari
est.

nam
si

et sacri chrismaWivilus episcopus a nobis

ordinatus

Hic

aliquid excedit extra canoni-

Doctoris gentium egregii et beati Pauii Apoest dicentis

in
'
:

cam

regulain, doce, et corrige

eum

juxia Romanae

stoli

vox

Diligentibus

Deum omnia
itaque ex syl-

Ecclesiaj traditionem,

quam

a nobis accepisti.

cooperantur

bonum. Agnoscentes

labis fraternitatis tna?, quia de

qnas sua

jtietate

Germaniai gentibus, Deus noster de potestate Pagano-

4. De Concilio vero, ut juxta ripani Danubii debeas celebrare nostra vice, prrecipinius fraterniiati tuffi

Apostolica auctoritato, te ibidem praesen-

rum

liberavit, et ad

centum

sancta;

malris Ecclesiae

animas in sinu tuo conamine et Caroli

millia
:

iari,

et in

prffidicare

principis
et

in

Francorum aggregare dignatus est sed Bajoariorum provincia, quae a te acla sunt,
:

Christiana
cetur.

quantum tibi Dominus vires dederii, verbum salutis non cesses, ut religio in nomine Domini crescat et multiiilifrater,

omniiun bonorum Doinino Deo nostro extcnsis ad ca'lum manibus gralias retulimus quia januam misericordia! et pietalis in illis partibus llesperiis ad cognoscendam viam salutis aperuit, et misit Angelum suum, qui pracparavit viam tuam ante te. Vidisti lector (quod te non praetcreat) quam insigniter icstilicatione
agnoscentes
datori
,
:

cepti laboris utililate in

flrinatis

Nec enini habebis licentiam, uno morari

cordibus fratrum
illis

pro in-

loco, sed

con-

et

omnium
,

fidelium,

qui rarescunt in

Hesperite partibus, ut tibi

Dominus aperuerit viam salutis praedicare non desistas ei ubi locum inveneris, secundum canonicam regulam e[iiscopos ordina nostra vice, ei
;

ianti Pontilicis, Apostolico praeconio

laudatus adeo

Apostolicam ienere edoce

at(iue
;

ex

canonicam tradiiionem eos hoc enim inagnum mercedis

:

reperiatur Carolus, cognomento Martellus, ut post Deum Bonifacio j^rimum, inde ipsi accepta feratur

proimium tibi iira^parabis quoniam omnipotenii Deo nostro facies i^lebem perfectam. Non pigeat,
dileclissime Iraler
versa,
,

conversio

cum

centum millium Paganorum sed el nec niinima (|uidem querela in eumabaliquo

:

iiinera carpere aspera et di-

ut Cliristiana lides loiige Iate(|ue tuo cona-

Romanoruni Pontilicum reperialur

majori indigent discussione
illa,

ill.ita

plaiie

inine exlendatur; scriptuin

ct

namque

est

'

Arcta

quae feruntur de

angusta via

est,

quae dncit ad vitam. Operare

coepisti, ut in die

anima
inferius
git

ijisius

quam

ad inferos condemnata, qute a nobis exactissimc dis(|uirentur. Sed per:

igitur, Irater,

opus bonuin, quod

:

Chri&li Jesu merearis dicere

niei,

Ecce ego

et

pueri
;

Gregorius

3.Igitur quia indicasti iierrexisse te ad gcntem Bajoariorum, et invenissc eos extra ordinein
Ecclesiasticum viventes,

dum

episcopos non habe-

non perdidi ex eis quem(|uam ei iieruin ' Domine, (luin^iuc talenta iradidisii niilii, ecce aiia quinque superlucralus suin ut subsequenler merearis aiidiie vocem Doniiiii didedisti,
: , '

quos

'

Apuil Sur. die v Junii

I.

i.

c. 31. :j2.

tom.

iii.

'

Honi.

viii.

.Mallh. VII.

2 .Maiiii.

xxv.

432
centis
'

GREGORII
:

III

ANNUS

9.

CHRISTI 739.
G.

Eiige, scrve
fideiis,

bone

ct

fidelis,
le

quia siipcr
coustitiiain

Verum multa

praetcrmissa ab Anastasio in-

paiica

fuisti

super inulta
tui.

veniuntur,

et inter alia depra^datio Basilicaj S. Petri,

intra in gaudiuui

Domiui

Deus

te

incoluniem

qua; in Vaticanis collibus extra Urbis mcenia posita

erat, cui Gotbi Iiostes antea pepercerant, libct fueriiit Ariani. Extat

custodiat, leverendissiine fraler. Dat. (piarto kalen-

qiiantumprinci-

das Novembris, imperante domino piissimo Augusto Leone, imperii cjns anno vicesimo tertio
(quarto).

de bis Epistola ejusdem

litteris

Gregorii Pontificis ad

Carolum Francorum

Sed

et Constantini
,

imperatoris ejus
;

filii

pem, quem
gobardos
:

et aliis

ante datis

interpellarat,

anno vicesimo Indictione octava inclioata a mense Septembris. Meminit et bujiis EpistoI<B
Marianus Scotus in Cbronico. 5. Contra Luitprandum Romanis infcstum^ et Basilicam S. Petri deprmlantem Gregorius Caroli
Martelli

ut auxilium ferret

ipsani igitur ex

Romana^ Ecclesia? contra Londuobus petitam exem:

plaribus sictibireddimus

opem

poscit.

Audisti,

DominoexcellentissimofllioCarolosubregulo, Gregorius papa.

lector, Bajoario-

Ob nimium dolorem

cordis, et lacrymas, ite-

rum
men

genteni cultiu-a Bonifacii redditam esse [laratluentis irriguuin,

in

rata vice tua? excellentiae necessarium

duximus
;

scri-

disum Dei quatuor

fuit in

quo

flu-

bendum,

confidcnteste esseamatorem filium beati

ununi, sicut in illo a Deo formato, divisum quatuor capita, universam irrigans regioepiscopalis in quatuor divino

Petri principis Apostolorum, et

nostrum

et

quod

pro ejus reverentia nostris obedias mandatis ad

nem, cum una sedes

consilio partita fuit.

Ipse vero Gregorius papa boc eodem anno in maximas est cunjectus angustias, occasione Luitprandi Longobardorum regis, urbem ipsam infesto exercitu obsidentis. Quomodo autem ista se babuerint,

Anastasius
:

ita

narrat in Zacbaria Pontifice

Invenit Zacbarias papa totam

ejus successore

Italiam valde turbatam, simul et

num
in

persequente

Luitprando

ducatum RomaLongobardorum
Spoletani, qui

rege, occasione

Transamundi ducis

iiancUrbem Romanam, eodeni rege persequente, confugium fecerat. Et dum a praedecessore ejus beatffi memoriiB Gregorio papa, atque a Stepbano
palricio

defendendam Dei Ecclesiam, et peculiarem populum, qui (quia) jam persecutionem et oppressionem gentis Longobardorum sufferre non possumus. Omnia enim luminaria ad honorem ipsius principis Apostolorum et quaj a vestris parentibus vel a nobis oblata sunt, ijisi abstulerunt. Et quoniam ad te, post Deum, confugium fecimus, propterea ipsi Longobardi in opprobrium babent, et opprimunt unde et Ecclesia S. Petri denudata est, et in nimiam desolationem redacta tamen omnes nostros dolores subtilius in ore posuimus praesenti portatori tuo fideli, quos in auribus tucB excellentise sugge, :

rere debeat.
7. Tu autem, flli, babeas cura ipso principe Apostolorum hic et in futura vita coram omnipotente Deo nostro, sicut pro ejus Ecclesia, et nostra defensione disposueris et decertaveris sub omni velocitate; ut cognoscantomnesgentes tuam fidem et puritatem atque amorem quem (quae) habes erga principem Apostolorum beatum Petrum, et nos, ejusque peculiarem populum zelando et defendendo. Ex boc enim tibi poteris immortalem et ffiternam vitam acquirere . Hucusque Epistola
,

Romano

et

duce, vel ab onini exercitu Ro-

niano
set,

prffidictiis

obsidione facta, pro eo ab

Transamundus redditus non fuiseodem rege ablataj

sunt a ducalu Romano civitates quatuor, Anieria, Hortus (Hortas), 1'olimartium, et Blera. Et sic idem

mense Augusti, Indictione septima. Transamundus vero babito consilio cum Romanis, collecto generali exercitu Romani ducatus, ingressus est per duas partes in
rex ad palatium
est reversus,
,

suum

fines ducatus Spoletani. Hi continuo timore ducli,

prtc multitudine

Gregorii

Romani

exercitus,

eidem Transa-

lum

mundo

sese subdiderunt, Marsicani, Furconenses,

:

ad Carolum cognomento Martelautem anno sequenti. Luit, luit quod qiiidem Luitprandus maximo suo damno
papse
;

reliqua

deinde ingressi sunt per Ravense territorium, et venerunt in Reatinam civitatem, qui Reatini continuo et ipsi subdiderunt se. Et inde progressus est Spoletum mense Decembris, praedicta Iiulictione . Haec ipse.

atque Valvenses, seu Pennenses

Sed corrigendum quod ait, prtedicta Indictione nam mense Septembris exiileta septima, inclioatur
octava,

ipsam Basilicam S. Petri omnibus antebac Barbaris etiam hostibus et haremulctatus est ticis reverendam injicere ausus amissione regni in fllio, omnique gente Longobardorum qui quamvis alias sempergravibus fuerint tolerati tamen a Deo et regnare delictis obnoxii
sacrilegas

manus

in

ut

dicendum

luerit potius,

eodem anno,

hactenus permissi sunt in Italia cum vero attingere ausi sunt i]isam sacrosanctam Petri Basi;

quam

eadeni Indictione.

licam, a regno

penitus

in

perpetuum excidere,
irae

positique sunt in

exemplum

divinae caiteris

principibus, quanto periculo inconcessa tententur.

GREGORrr

rir

annits 9.

CHRTSTr 739.

433

Anno

periodi Graco-Romaiiap 6232.

Gregorii

Anno Mrs^ Hispan. 777. Leonis paps

III

Anno

Hegirae 122, inchoato die 7

Decemb. Fer. 2.

Jesu Chrisli 739.

9.

Isauri

imp. 23.

Conslantini Copronymi 20.

5. Bonifachis Bavariam in quatuor episco-

patus
sancti

divisit.

riano Scoto ad

annum

dccxli memorata, aliisque

,\

nuni.

ad

5.

Willibaldusin Vita

confirmetur.

Bonifacii

cap. 3 loc|uens

de

iis,

quaj

"vir

sanctus egit in Germania post

suam

tertiam pro-

Provinciam Bajoariorum, Odilone duce consentiente, in quatuor divisit |)arocliias, quatuonjue liis partibns |ira;sidere fecit episcopos, quos ordinationc scilicet facta in episcopatns gradum sublevavit quorum primus nomine Joannes, Ecclesiaj in oppido quod dicitur
fectionem
ait
:

Romanam,

Certa successio septem priorum episc. BaAnte illam Bajoaria; in quatuor dioeceses divisionem jam Vichterpus Ratisponensis
2.

tisponeiisitim.

cpiscopus ordinarius erat,

poeta;,

et

Vivolus Pataviensis.

Mabillonius enim tom. iv Analect. versus incerti

floruit puDe ordine comprovincialium pontificum . In iis Vichterpus, quod hactenus ignoratum fuerat, dicitur primus episfficulo
,

qui medio

sequenti
:

blicavit,

quorum

hic titulus

Saltzburg

episcopatns catliedram suscepit

se-

ctmdus Eremberclit, qui Frisingensis persi)ecuIatoris tenuit principatum

baldus, qui Ecclesia;
cxcubiloris subiit
civitatis
;

Ecclesia; sutertius

scopus ordinarius Ratisponensis,

Goi-

Regina) pastorale
,

magisterium quartus Vivilo (|ui super Patavicnsem Ecclesiam sacra) indagatioiiis obtinuit dignitatem . Idcm habet Othlonus lib. I, cap. 31, sed editio Othloni, qua usus est Bain ea enim ait Othlonus ronius, depravata fuit
;
:

et Garidaldus seu hoc anno a Bonifacio Ratispona? praqiositus, dicitur secundus. Horum versuum beneficio Ecclesia! Germauicae Ilistoriam hoc et sequenti sa?culo variis in locis illustravi.

Gaubaldus

vel Gaibaldus

Ha;c de episcopis Ratisponensibus

in

aureo

illo

opusculo leguntur:
nic Reginensis sedis vocilatur ab urbe,

Erimbertus, qui Frisice gentis Ecclesiai prcefectus

est, loco,

tificalo

qui in Frisingensi Ecclesia regimen ponsubiit, uti habet editio, qujc cxtat sajc. iii
addiiximus.

Quam

rexit

primo Wicterpus episcopus

ille.

Host alius Cauvipaldus, qui nomine dictus.

Tertius Sigiricus erat sacratus ad aulam.
I'ost

Benedict. part. 2, et demonstrant verba Willibaldi,

hunc jam fuerat Pindbertus

in ordine quarlus.

quai in

medium
illis

Hunc

postea errorem

Quintus Adalwinus fuerat, sedemque regcndo.

Post hunc Baturicus tenuit pius optime sedem.

correxil Baroniiis in Appendice ad

Unus

cx

e[)iscopatibus fuit Batisponensis,

hunc annum. qua

Erchanfredus ovans sequitur hinc pastor opimus.

voce usus estOthlonus, sed WiIlibaidus/?a//5/)onaOT vocat Beqinam, (juia Ratispona alias vocata fuit Beqinum contra coiiiluentem Regini amnis positum,
iit

Cauvipaldus seu Cauvibaldus idem

tur, sed his

cst ac Garibal-

dus, qui variis his nominibus indigitatus reperi-

notat Cluverius in Vindelica et Norico cap. 4.

scopus

fuil,

secundus tantum Ratisponensis epinon vero [^riinus. Pra;ter istos extra

Bonifacius itaque Apostolica; Sedis per Germaniam

legatus Bavariam in diceceses quaiuor divisit, Sa-

ordinem eam Ecclcsiam re\cie S.Lupus,Batharius,

S. Butpertus, S.

Emerammus,

S. Erbaldus, Alber-

lisburgensem, Frisingcnsem, Ratisi^onensern , et Pataviensem. GregoriuslII iianc institutionem conlirmavit

litteris

tus, Velipholcpqus, Victerpus et S. Bonifacius, sed

a Baronio rccitalis, quic dicuntur

ejus

data; (|uarto

kalendas Novembris, imperante do-

mino piissimoAugustoLeone,im|)crii
cesimo
(ilii

anno

vi-

lertio.

Sed

et Constantini

imperatoris ejus

anno vicesimo, Indict. viu . Verum Baronius, impurium Leonis ab anno uccxvi per[)eram dcducit, loco, anno vicesimo tertio, re|)onit in margine, vicesimo quarto ; cum tamen exdictiscerlum sit, Leonem die xxv mcnsis Martii anni uccxvii imperiuni suscepisse, idque cx hac clausula a Ma(|ui

([uorum sermo est hic tantum de ordinariis priinum fuisse Wicterpum docet poeta laudatus. Garibaldum vero adjulorcm tantuin extilisse Wicterpi anno ncci.vi videbimus. 3. Episcnpatus Patnviensis antiquus non est. Qiioad episcopatum Pataviensem, perperam credidit Velscrus lib. 3 Rer. Boicarum cuin anti(|uitus fundatum fuisse, |)liircsque ante Vivilum seu Vi,

vilo7iem cpiscopos ordinarios habuisse

in sententia fucre

(|ua etiain

Hundius, Cointius, aliique, quia laudatum poetam videre non |)Olucrant. Ilic eniin

TOMCS XII.

: ,

m
cpiscopos
tiinc sedcbat,

GREGORII

III

ANNTIS 9.

CHRISTI 739.

omnes Pata\ienses, qui antc cum, qni qnando versns suos scripsit, episcopi

ideo a ducatu

Romano
:

civitates

qnatuor eripuerat.

Addit Anastasiiis
reversus,

Sic

rex ad palatium

suum

est

onlinaiii in illa Ecclesia fiierant, boc ordine re-

mense Augusti, Indiclioneseptima. Tran-

censet

fines
Pataviensi ergo sedi est

hxc

aula dicata,

Quam

tenuitprirao Vivolusiam ipse sacerdos.

illum antistes

Nomine post

mox

rite

Beatus.

Tertius est enim Sidonius auctns tionore.

Anthelmus quartus

meritis et

dogmate magnus.
ordine sextus.
sedis

Hinc Wisuricas ovans sedis conscendit lionorem.

Nuper Waldricus felix vir Nunc sedet autistes maguus

in

ille

bonorem.

samuiidus vero ingressus est per duas [lartes in ducatus Spoletani, etc, et inde j^rogressus est Spoletnm inense Decembris, [inedicta Indiclione . Sed is locus sine dubio corruptus. Si eiiim Indictio vii in cursu fuit mense Augusto, Indiclio qua annus notabatur mense Decembri, fuit Indictio viii, qna prajsens Christi annus a Septembri insignitur. Verum cnm bellum hoc ad annum sequentem pertineat, ut ibidem ostendemus, loco

4. Vivilus

Patavice primus episc. ordinarius.

\ivilus itaque,qui jani ordinatus erat episcopus

in Bajoaria, cuni sanctus Bonifacius provinciain

illam in quatuor diceceses distinxit, primus fuit episcopus ordinarius Ecclesise Pataviensis, et uno aut altero ante anno a Gregorio papa consecratus
fuerat. Vivalus

mense Augusti Indictione septima, legendum , mense Septembri, vel forsan Octobri, Indictione nona, Qua;enim Anastasius ibidem narrat, ipsomet teste, eadem Indictione currente peracta sunt. Ait eniin, Indictione prcedicta, mense Decemb., id est, Indictione, quaj usur|)alur ante mensem Septem-

quoque

, inquit

Olhlonus,

brem

ejusdein Christi anni.

prffisnle apostolico

jam

ordinatus, Palaviensi Ec-

clesiae prselatus est, sed ejus

parochia, quee quarta

erat, a sancto Bonifacio, sicut ca^terai, dividebatur

id

est,

divisit,

tamen Hundius

eique certos terminos praefjxit. Et aliique, duodecim episcopos ordi-

Porro cum LuitBellum Saracenicum. prandus bello Saracenico hoc anno in Galliis gesto interfuerit, liquet bellum Italicum hoc anno gestum non esse. In Annalibus enim Nazarianis legi6.

tur

Dccxxxix Karlus inlravit in Provinciausque

narios ante Vivilonem numerant, et post illum

Massilia ,

idem

legilur in Petavianis et Mascia-

Beatum, qui secundus episcopns ordinarius fuit, prEBtermillunt. Quare episcopi iili duodecim regionarii taiitnm fuere,

censibus. Sed

rem

fusius explicat continuator Fre-

degarii in sua Appendice,

bello Saracenico

non vero

sedi Pataviensi affixi.

De prioribus episcopis Salisbnrpensibus, cum de

S. Rutperto, de Frisingensibus vero

cumde5.

Cor-

postquam locutus est de anno dccxxxvii peracto Denuo curricnlo aiini illius mense secundo, pra;dictum gerinanum suum (nempe Cbildebrandumj cum
:

biniano verba fecinius,diximusque, sanctum Vita-

lem secundum episcopum Saltzburgensem fuisse, Flobargisum tertium, et Joannem a sancto Bonifacio iioc anno ordinatum, ciuartum extitisse. Laureacum anno circiter quingentesimo sexagesinio octavo ab Hunnis seu Avaiibus excisum tuerat, ut sa;culo vii ostendi. Ab eo tempore usque ad sanctum Bonifacium nulli, nec Laureaci, nec Patavii, episcoi>i ordinarii fuere, sed per haec tempora episcopatus Pataviensis erectus
censis
fuit,

commoto exerAvenionem urbein venientes, Carolus properans accessil, cunctamque regionem usque littus maris magni suae dominapluribus ducibus atque comitibus,
citu ad partes

Provincia

dirigit.

fugatoduce Mauronto impenetrabilibus tutissimis rupibus maritiinis munitionibus prsefatus princeps Carolus cuncta sibimet acquisita regna victor regressus est, nullo contra eum rebellante . Sed priora verbacorruptasunt, quibnshaec
tionirestituit,

et sedes

Laurea-

subslituenda notat Cointius hoc anno nuin. \,denuo

curriculo anni secundo, id

cum

illo

conjuncta. Qui vero Ecclesiis Lau-

reacensi ac Pataviensi simul junctis proeerat antistes,

Bellum enim

istud a currenti

metropolitano titulo non gaudebat, nec ante Arno-

potest. Praefatis annalistis

anuo post secundo. anno removeri non consentit annalista Meest,

nem

an. dccxcviii metropolitam renuntiatum, ali-

tensis, qui belluni istiid fusius exponit.

quis in Bajoaria fuit hac dignitate exornatus.

Ad num. 5 et seqq. Bellum Italicum. Gregorium papain a Luitprando Longobardorura rege in magnas angnstias conjeclum tuisse, ostendnnt Anastasius in Zachariae papee Vita, et Paulus diaconus lib, 6 de Gestis Longobard. cap. SS. Ait Paulus His diebus Trasemundus contra regeni (nempe Luitprandum) rebellavit. Super quem rex cum exercitu veniens ipse Trasemundus Boinam
5.
:

7. Italicum subsecutum est Saracenicum. Paulus diaconus loco laudato, postquam verba fecit de bello Saracenico anno dccxxxvii in Galliis Iterato Saraceni Gallorum usque ad Provinciam venerunt, et capta Arelate, omnia circumqnaque demoliti sunt. Tunc Karolus legatos cum muneribus ad Luitpran-

confecto

scribit
,

flnes ingressi

fuga

petiit.

In cujus loco Hildericusordinatusest,

dux

scilicet

Spoletanus. Anastasins vero in Zacharia

duin regem miltens, ab eo contra Saracenos auxiniliil moratus, cum omni Lougobardorum exercitu in ejus adjutorium properavit. Quo comperto , gens Saracenoruin mox ab

lium poposcit. Quod

dicit, Zachariam Pontiflcatum ineuntem invenisseltaliam valde turbatam,

papa Gregorii successore

sicuti
et

illis

regionibus aulugit. Luitprandus vero

antecessisse

cum
verba

onini suo exercitu ad Italiam rediit . Bellum qui-

ducatuin

Romanum
,

occasione Trasais

dem Saracenicum

Italicum

mundi

ducis Spoletani

quod

a Gregorio ejus

Epitaphii sepulcro Luitprandi

inscriiiti,

a Baronio

decessore Luilprando regi redditus non fuisset, qui

anuo DCCXLiv, num. 23 recitati ostendere videnlur

GREGORII
Acer
in

III

ANNUS

9.

CHRISTI 739.
se conferret, paralyticus
ii^sius

435
uni ex mo-

armis

Pardulfum

Et bello victor, Sutriumque Bononia firmant Hoc, et AriminuiD, nec non iuvicla Spoleti
Moenia
:

nacliis monasterii

nanique

Roma

suas vires

sibi hic subjecit fortior armis. jam pridem milile mullo

Obsessa cxpavit. Deinceps tremuere feroces Usque Saraceni, quos dispulit impiger, ipsos

Cum

premerent Gallos, Carolo poscente juvari.

Vcnim

ex

iis,

quae anno sequenti in

medium

ad-

duco, manifestum fit, Romam eo anno a Luitprando rcge obsessam fuisse ex quo consequitur, Epitapliii conditorem ordinem temporum non servasse. Fateor tamen ilUid argumentum cx auctore cosBvodeductum, hactenusque nemini observatum,
;

mihi allas crucem fixissc sed |)ostquam observavi multa Epilaphia qua; credebantur antiqua, recentia esse, ex laudato Epitapbio adversus scri;

omnia indicavit, et praedictus monachus doinno Audelando abbati omnia retulit, isque illum ad virum Dei perduccndum curavit, a quo sanatus est. Hinc recte deducit Mabillonius, monachos tum fuisse in Turonica Ecclesia sancti Martini quod a Joanue Launoio et quibusdam aliis pcrperam negatum. Sed non animadvertit vir doclissimus, Audelandum, sive Autlandum jam ab anno superiori Martiniani nionastcrii apud Turonas abbatcm fuisse quod Pardulfi mortcin cum anno se[)tingentesimo trigesimo septimo illiget. In Chronico enim Fontanellensi c. tO post mortem Teutsindi qui duobus monasteriis
,

praefuerat,

Martiniano videlicet et Fontanellensi,

, :

capite superiori

ptores citatos nihil dediici posse certius intellexi,

Wido

Saraceni varias Provinciae urbes Ecclesias, mona,

nicae

narratam ait chronographus locum regiminis ab anno DomiIncarnationis dccxxxviii . Tunc quippe Wisortitur

steriaque everterunt, uti videre est apud Cointium hoc anno num. 9 et seqq.,sed cladem monasterii
Lerinensis, et caedem snncti Porcarii \\imor\?, illius monasterii abbatis, quam recitat, ad aiiquam ex

praecedentibus Saracenorum invasionibus referen-

done in prtefecturam Fontanellensem Teutsindo succedente,inMartinianam Teutsindum Autlandus excepit. Quare sancti Pardulfi mors, qua; Carolo Franciam regente contigit, ad praisentem vel alterutrum ex duobus sequentibus revocanda. Scribit

das
cti

esse, verosimiiius videtur.

8.

Floret S. Pardidfus abbas.

In

anonymus
Vita san-

Vita; ejus auctor, ea tempestate,

qua

Pardidfi abbatis Waractensis in Lemovicibus,

auctore

anonymo ejussubaquali
saec.
iii

scripta, et recitata
:

a Mabillonio

Benedict. part. i, legitur

Ismahelitarum gens Pictavensem urbem Major-Domus Carolus cum cunctis Francorum ad debellandum eos venisset, et devicto prcelio hostem prosternens, spolia capiens , captivos revocavit. Sic quamplures ex eadem gente Ismahelitarum fugam arripuerunt

Cum

fuissenl ingressi, et prajcelsus

Major-Domus Carolus regeret Franciam, inlustcr quoque vir Chunoldus regeret Aquitaniam per permissum Caroli Pardulfum ad Deum transiisse adveniente Dominica die. Mabillonius ex verbis illis colligit, eum anno Dccxxxvii mortuum esse, quod in quibusdam Martyrologiis colatiir die sexta Octobris, qua; eo anno
praecelsus atque inluster
,

Dominicam incidit. num. 67 et seqq., ex

in
fuerit
,

Cointius vero an. dccxliii,

eo quod

Autlandus anno
esse

Dccxxxviii abbas monasterii sancti Martini creatus

et

Chrislianum inveniebant,

unde revertebantur, quemcumque homincm et ubicumque monasleconcremaljant.

deducit,

mortem

ejus collocandain

ria aut loca sancta obviassent, igni

Addit anonymuseos, cum ad viri Dei monasterium venissent, ejus ad Deum precibus dissipatos fuisse
:

anno dccxliii, quod die Dominica, die iii mensis Novembris, spiritum Deo reddiderit, et ab anno Dccxxxviiiusqueadan. dccxliii, dies illeiii Novembris in Dominicam non conveniat, nisi hoc ultimo
anno. Addit Coiutiusinejus Vilam, in qiiadicitur, /'arrfi<//"(wideiiiortuum,Carolo majoratiim gerente, errorcm irrepsisse.Verum cuminca dies etmcnsis, quibus ejus obituscontigit, taceantur, ctsaiicli aliis diebus, quam quibus ad Deum migrarunt, plcrunique in Tabulis Ecclesiasticis recolautur, liquet

Repente omnes in

unum cuncum

conjuncli, ca;-

citate conclusi,

suis linguis

collo(|uentes, diutis-

sime steterunt, et viam qua piofecturi erantB, perrexeriint. Vijrum bac retrabcnda ad an. dccxxxii, quo Saraceni ad urbem Piclavensem supcrati, ut recte observant ibidem Mabillonius, ct Coinlius eo

anno num. 74. 9. Annus ejus mortis.

pra;fectus fuit
clensi
iii

sito,

ulramque opiiiionem
Pardulfus invitus
terutro ex

falso principio inniti, elsancti

abbatis niortem, incertis die ac mensc, lioc vel al-

monasterio Waractensi, seu Gara-

.Marciiia supcriori

quod recens

a;di-

cum

duobus consequentibus annis accidissc; Carolus exeunte aniio dccxli vivere desierit.

ficatum

fucrat,

jam

multis s.eculis eversum.

Post(iuam in pncdicto coenobio iiabitare cojpit, oslium culLe ipsius egressus non fuit, nunquam a
sole calefactiis, nisi per fenestram,
iiuii(|uain car-

10. Mors Ethelardi Occident. Saxonum rerjis. Moritur hoc anno Ethelardns Occidentalium

Saxonum
quus

rex, ciii succcssit Cuthredus, qui

fratcr,

ab

ali-

quibus ejus

ab

aliis cogiiatus,

aut propiuP.edae

nium

ne(|ue volatilium esuusus

cst,

nun(|uaiu lin-

dicitur.

Hoc enim anno Epitomes

con-

nequc balneo usus, nisi i)Ost(|uain infiruiari crrpit. Qui ad cum venicbant vel variis innrmitatibus langueiitcs, vcl a da;monibus vexati,
tco indutiis,

tinuator, Weshnonasterieiisis, llovcdenus ct auclor

anonymus
11.

Clironici Mailrosensis nuper in Angha cx Codice Ms. publicatus, morlem ejus coiisignant.

sani riMlibant. Ciinuiue paralyticiis qiiidani,

(|iii

Moritur S.

pcr (|niiii|iieiiniuni
iis jaccbat,
iii

iii

porlicu S. Marlini conlcssoadiiiouilus fuissct, ul ad

Trajecti

ad JUienum.

Sanctus

Willibrordus primus episc.

Willibrordus

suii

soiiiiiis

Willcbiordiis

prinuis

Tra.jectensis

ad

Rhcniiiu

436
o|>iscopiis, ciijus

GREGORII

III

ANNUS

9.

CHRISTI 739.

cipatu

litteris

bris, id est,

Vilam AlcuinusCaroliMagni prin tlio sexto mensis Novemoctavo idus, ex liac peregrinatione ad
mandavit,

instituit,

qucm

sa;cuIo elapso

Paulus IV in archi-

episcopatum crexit (i). 12. Abbo 77ionasterium Novaliacense a se fimdatu77i 7'edditibHS auget.

perpetuam migravit patriam, et sepultus in moquod ipse Deo construxerat , inquit idem Alcuinus, qui in lib. 2, cap. 24 ejusdem Vita^ bis octena liistra et ter quater menses complevisse asserit, seu annosLxxxi prajtergressum esse. Est autem Esternacum insigne monasterium ordinis sancti Benedicli, oppido nobilitatum, baud procul ab urbe Augusta Trevirorum, ubi sancti
nasterio Esternaco,
,

Anno

dccxxxvii, quo

Theodoricus Calensis, hujus nominis IV, Francorum rex vivere desiit, diximus instrumenta pubhca
post ejus
a7i7io

mortem hac formula

notari solita fuisse,

\,

post defu7ictum Theodericum regem,

etc.

vel

ii,

Invenio tamen fuisse, qui annos Carcli Francorum principisac Majoris-Domus inNeustria, in Actis publicis adhiAustrasia et Burgundia
vel
iii,
,

Willibrordi corpus pra;cipua religione

honoratiir.

etiamnum

buerint, et a verno tempore anni se|)lingentesirai

Annum

ejus

emortualem

colligo, par-

tim ex Epistola sancti Bonifacii xcvu ad Stepha-

decimi noni, quo in pugna Suessionica Ilage^ifredum de Mujoratu-Domus Regise cum eo contenden-

num

II

papam, a Baronio anno dcclv, num. 31

et

tem superavit, repetierint. Cointius anno dcclxxxix,

seqq. recitata, in (jua plura de Willibrordi labori-

num.
et in
cit,

191

et seqq.

pluribus agit de monasterio

bus, partim ex Historia ejus translationis a Theofrido abbate Esternaccnsi, qui

Novaliacensi, hodie in episco[)alu Taurinensi sito,

Alcuinum

fusiori

stylo prosaicc ac metrice reddidit, dcscripta. Scri-

conflrmationem eorum, qutc in medium addutestamentum Abbo7iis viri [)ii ac potentissimi,

exhibet,

Perquinquaginta annos gentem Fresonum maxima ex parte convertit ad fidem Christi . Quare cum anno sexcentesimo nonagcsimo Frisiis Evangelium annuntiare cceperit, ut suo loco monstravi, ejus mors ad prffisentem vel sequentem annum pertinet. Sed
bit sanctus Bonifacius:

qui illud fundavit, et opimis redditibus locupletavit,

pra^dicans,

quod

et postea

ex

eodem
6 de

veteri

plari descrijisit Mabillonius lib,

exemRe Diplom.

pag. 507, quove ante utrumque usi sunt San-Marthani in archiepisco[)is Ebredunensibus, Pingonius in Augusta Trevirorum, Franciscus Augustinus ab
Ecclesia in Chronologica
Ilistoria,

Theofredus abbas annos illos l incom[iletos fuisse, et Willibrordum hoc anno mortuum esse tcstatur,

aliique, quia

nempe

Pedemontanaj regionis in eo multa conti-

cum

ait,

ejus translationem factam fuisse XII ka-

nentur, a quibus hujus sseculi

paucis

lendas Novembris, anno iworjeniti Verdi mxxxi, a transitu ejusclem gloriosi patris ccxcii, qui protici-

scuntur a die

vi

mensis Novembris pra3sentis Christi

iii

anni. Quare Mabillonius sac.

exhibet,

Benedict. part. 1,

ubi Vitam sancti Willibrordi ab Alcuino descriptam

collocavit,

sancti Willibrordi recte hoc anno perperamque eam Cointius in annum DCCXLii distulit quod sanctus Bonifacius in E[iistola ad Stephanum papam laudata de Willibrordo
;

mortem

Historia in non lucem accipere potest. Sed cuin nullus hactenus testamentum illud anno suo reddiderit, hlnc factum, ut quod tenebras dissipare debuit, eas auxerit. Quarejuvabit hic illudcum currenUauno, quo conditum est, alligare. Hoc ejus ini13. Simima ejus testamenti. tium Sub die tertio nonasMaias, anno vicesimo

scribat: Finitis longsevffi vita3 diebus, in pace

mi-

primo gubernante inlustrissirao nostro Carolo regna Francorura, Indichone vii (quae in cursu fuit usque ad kalend. Septerab. hujus Chrish anni),
leliciter.

gravit ad

Dominum.

Princeps autem Francorum

Ego

in Dei noraine

Abbo

fllius Felici et

Carolomannus commendavit mihi sedem illam, ad constituendum et ordinaudumc[iiscopum, quod et feci , et quod parte alia Carolomaunus mense tantum Oclobri anni septingentesinii quadragesimi primi mortuo Carolo Martello patre princeps Francorum dictus fuerit. Inde cnim tantum sequitur, vacasse sedem Trajectensem a morte saucti Willibrordi usque ad initium principatus Carolomanni, qui novse illi sedi ahum episcopum praiflci voluit, huncque {uisse Dada7im7i, anno DCCLVostendemus.
Frisiorum conversionem a sanctis Egberto et Wigberto hujus nominis primo tentatam, Wiliibrordus
perfecit absolvitque, et

noraine quondara, sana raente atqueconsilio, cogitans casus huinanae fragilitatis, testanientura condidi , ideoque hoc Chrish anno, quo
Rusticffi

a vere annus xxi niajoratus Caroli initiura suinpsit. Scri[)tum est teslanientura illud stylo valde barbaro, in quo dicit

Abbo

se construxisse

inonasterium
inquit,

Novaliciis, ubi norraa

monachoruin,

religionis ordine spiritale et regula sancti

dicti custodiendis,

sub Bene-

domino adjuvante, conlocavimus, ubi a prssens vir Abbo pra^esse videtur,

ha^res raihi esto . Enuinerat poslea coraplurimas

possessiones in variis dioecesibus sitas, quas huic

episcoi^atum Trajecteusem

monasterio largitur. Eidem doual quod a

domno

(1) Annus emortualis S. Willibrordi designatur ab auctore brevis Chronici Epternacensis, quem iloruisse arbilror skcuIo xii ineunte. In eo enim opere vulgato in Collectioue iMonumentorum tom.iv, col. 505, legitur : Anno Incarnationis Domini Dccxsxvni, Indiclione vii (in Septembri mutata) migravit ex hoc muudo S. Willibrordus etc. Auclori huic standum esse censeo, tuni quod nemo adeo vetustus auctor
occurrit, qui certum obitus illius annum accurate desigaaverit ; cum prffiserlim quod traditioiicm exprimere videatur servatam apud lipternaceuses monacbos de auno emorluali conditoris sui; ac tandem quia traditioni buic uullum satis validum argumeutum oppouitur. U"od enim ait S. Bonifacius apud Pagium bic, de prsdicatione quinquaginta aunorum peracta a S. Willebrordo, facile diluitur, cum auni iiuiuquagiuta pro 48

vel

49

in

gratiam numeri rotundi adnotari

quffi in

potuennt. Tbeofredus vero

trauslationem,
reliijuum erat

annum Mxxxi mense Octobri

neglecto.

incidil, ideo supputal,

apud Fagium liic anuos ccxcil ab obitu quod annos tautummodo complctos

S. in

Willibrordi usque ad ejus

calculum

deduxerit, quod

mensium

Mansi.

GREGORII
Waldeberto cpiscopo
pincensi
aciiiiisivit,

III

ANNUS

9.

CHRISTI 739.

437

quod

in

pago Va-

domnus

Seni|iliorianus

episcopus ejus

barisverbis exarata. Ejus initium est: Ego in Dei nomene, inluster vir Karlus Majorim-Domus, fllius
Pippini
siaco)
)).

avunculus emit, cjuem ait quondam episcopatuui Vapincensem in sua babuisse Qubernatione et devotione. Dat eidem monasterio, quod Marro avus ejus quomlam acquisivit a domno Craminelino episcopo, statuitque, ut quando abbas de bac luce migraverit, Walchunus ei)iscopus alium eligat. Douat prajtcrea Tersice
illaSj

Finis vero:

Actum

Carcciaco (pro Cari-

fiba;

Honoria; liberli sui res

quas

per prffceplione

domno Theodorico
conquisivit.

rege,etinluster vero

donmo

Carolo, in pago Diense,

quod ficit (pro fecit) mensis Septemberdiexvii, annum quintum [lostdefunctum Thcodoricum regem. Signum inlustro viro Karlo Majorim-Domus,quihancEpistolam donationis ficri rogavit , Ipse quidem annos majoratus sui nou numerat, sed homincs privati, uti erat Abbo eum tauquam principem Francorum, aquoipse nomine semperabstinet, venerabantur. Abbo per bajc verba,
villa iu palatlo,

Wapencense,

et

Gratianopoliiano b

quem

per pra?ceptione

domno Tbeodorico

Additdenique; Dum cl provinciasjustas ad agentes Serracenorum dissolutas ct distructas sunl, et tam liberti nostri, qiiam et servi et aucillas utriusquc generis, per plura loca vicinorum per necessitate

et

inluster

vero

domno

rege, Carolo, in pago Diense,

Vappencense,

etc. ,

loquitur de Tbeodorico IV

Francorum

rege, et de Carolo Majore-Domus,

nou

vero de Theodorico Gotborum rege, qui annoDxxvi

e vivis excessit, ut eum male interpretatus est chronographus Novalisiensis apud Duchesnium tom. II.
15. Corricjuntur errores

dispersas fuerunt,

volo

ut

ubicumque ad,

gentes

ha;redem

meam

monasterii sancto Petro

ut
cujuslibet con-

Novaliciis constructum eos invcnire potuerint

licentia babeant in

eorum absque

tradictionc revocare dominatione .

Monachi No-

tatione cnati.

His itaconstitutis,

ex ejusprava interprevaria quaj hac-

valienses illud testamentum saepissime per placita

tenusin obscuro fucrant, in lucem adspectumque

proferuntur.

comilum, per diversos pagos ad relegendum detulerunt, ut dixit Frodinus abbas monasterii
a

Primum, monasterium Novalisiense

Novaliensis,

gusto, et

quando illud |)roBsentavit Carolo Aujam ex parte valde dirutum esse videcjusdem imperatoris
illis

ad radices inontis Cinisii situm, hujus sa3culi initio ab Abbone viro opulentissimo, non vcro ab Abbone

batur,

uti in littcris

testa-

mento

praefixislegitur. In

character extat prtEter

nomem

veronullus temporis Augusti Carolo

attributum.

quo eum nomine Carolus Aucj. non apconditum est, non autem reparalum, ut multi teslameutum illud perperam interpretantur, Secundo f undatum fuit in dio^cesi Maurianensi, in qua natus fuisse videtur Abbo cum in eo assepatricio,
pcllat,
, ;

Notatur illud anno xxi Caroli MajorisDomus. Porro testamentum istud anno xxi majoratus Caroli, non vero regni Caroli M. Franco14.

rat pareutes suos in valle

ajdificasse, et

Maurigennica Ecclesiain

quidquid in eadem valle possidebat, monasterio Novaleciano largiatur. Novcdicium a

rum

regis

inannum

Cliristi

dcclxxxix convcniente,

Guntramno rege Francorum

nisi post

episcopatui

Mauren
rediit,

ut Pingonius, Cointius, MabiUonius, aUique existi-

nensiattributumfuit, uec ad Tauriiiensem

inarunt,conscri|)tumcertumessedcbet; nequeeuim Carolus M. in instrumenlis publicis illustris aut

eversum Longobardorum reguum. Quare

untiuam ai)pellatus fuit; contra vero CarolusMartcllus semetipsumin duobus ejus, (|uae supersunt Diplomatis, illustrem nuncupat. Priumm cjus Diploma a Wilklmo lleda in Historia Ultrajeclina recitatur, eoque Ecclcsiam Ullrajectinam
illustrissimus

sco|)us crat,

Walchunus bujus Sccculi initio Mauriauensis e[)inon vero archiep. Ebreduncnsis re-

guante Piiipino, ut arbitrati suntSan-Marlhani, aut c|)isc. Mauriaueusis anno dcclxx, ut pulavit Coiu-

Carolus Major-Domus insigni nmnificentia anno

Christi Dccxxiii

Abbo enim de co ait Ab inilio inchoationis fundamentum EccIesiffiS. Petri nionastcrii Novaliciis bffircilis mea; [losuit, et usquead culmitius.
:

operis

dotavit. In ejus fine legitur:

Ac-

tum

Ilerestallio villa

publica, in ipso die kalend.

Januarii,

anno

ii

rcguante glorioso domino Theoillustris viri

dorico rcge.
rogavit.

Signum

Caroli Majoriset

Domus; qui hanc donationem

Sigiium Caroiomanni
Abbonis, Signum Engibaldi,

fieri
filii

afflrmari

nis consuminatiouem fabricam perduxit , ideoquc hoc sfficulo ineunte Walchunus Maurieniia; sedit et hoc aiino adhuc in vivis erat, Tertio, Semforiamts, seu Symphoriuuus ciiiscopus Vapiucensismortuus erat, quaudo Abbo tcstamcntum suum scripsit

ejus.

Sigiium

ut liquet ex laudatis vcrbis,

tcstanicnto mciiioratis
;

et

cx

istis

in

eodcin
tutelam

etc.

Ejus piinci-

Diebus
sa;culi

vita; sua;

pium e<t: a Ego inDei nomine illuster vir Carolus Mujor-Domus, filius Pippini. Ubi vides Carulum seipsum illustrem vocare, et anno secundo Thcodorici rcgis donalionem suam notarc. Vides rpa;terea Abbonem sese patricium non appellare ideoquc diversum cssc ab Abbone patricio, de qiio mox. Alturum Caroli iMajoris-Domus Diploma re,

mcam

in

sua habuit reccptam putestale

iuilio,

Quam-

obrem Semforianus hujus

Pi|)|)ino,

non vero

Carolomanno,

ct

Carolo M. Franciam re-

gentibus, ut autumavit Cointius, Ecclcsiam Vapiiicenseni rexit. Quarto, Abbo , nun aiiiio dcclxxxix,
ut Cuintiusaliiquciiulaul, scd

abbas
jiis

fertur

in Aiili(|iiitalibus San-Dionysianis lil. 3, cap. 4, estquc insignis donatio DasiliccC sancli Dioiiysii,

cuiTenli, Novalisii indcc|ue Calalogi oiiines abbatuin humonastcrii inlerUirbali ac dc[)ravati. Quinto,
fuil,

Chramlinus

archie|)isco|)US

Ebreduncnsis

fuit aniio

ab ipso |)aulo anlc morlein

facla,

scd bar-

DCLXxvii, ut eo

anno oslcudi, nou vero cjjiscopus

438
Cabellionensis, ut perpcram
liiii

GREGORII

III

ANNUS

10.

CHRISTI 740.

idem Cointius. Chramscdem primus omnium detcxit Mabillonius. Scxto falsum est quod scribit Pinyonius, et Cointio aliisque persuasit, Novaliaccnse monasterium postquam a Longobardis evcrsum fuissct, per mul,

Dodinaj nepos, sed Abbo vir privatus, ul ex ejus teslamento liquet. Quare ea monasterii Novalia-

tos aiuios in situ jacuissc, et postca illud

Abbonem

Longobardorum irruptio mere anno xxi Caroli Majoris-Domus altributo Carolo Magno enatos sed non possum non nionere lectorein, cum in co tescensis restauratio, et
fictitiae

sunt. Mitto alios errores ex

patricittm

Romanum anno
varia

dcclvi rursus erexisse,

et amplissimis redditibus ditassc.

Abbo enim palri-

cius

anno dcclxxx

bona monasterio sancti

ut vidcre est

Victoris Massiliensis legavit,

apud

San-Martlianos in episcopis Massil. ubi cjus Di-

tamento mcntio sit irruptionis Saraccnic;e quB anno dccxxxi conligit, illud condinon potuisse sub Carolo Magno. Quis enim credat, bominem anno DccLxxxix viventem in suo tcstamento cogitasse de redimendis servis et liberlis a sexaginta fere annis
,

ploma
:

rcicrunt, et Piiigonius duos Abbones, qui

a Saracenis captis
vel

jam enim

vcl

omnes morlui,

diversis lemporibus vixere, in

unum

confundit. Ait

magno

fuisscnt oneri rcdemiitori. Praeterquam

enim Anno Cliristi dcclvi, Abbo patricius Romanus, natione Gallus, Felicis cl Rustica; filius, Marronis ct Dodiiia; nepos, ctc. At non Abbo patricius filius fuit Rusticie et Fclicis,
et

quod

in eo testamento

non agitur de servorum

redemptione, sed de eorum perdivcrsaloca dispersione, qui idco frustra post tot annorum curricula

Marronis ac

ab luuredibus Abbonis quajrcreulur.

GREGORII

III

ANNUS

10.

CHRISTI

740.

Concilium in Germania, de quo Epistola

ReBonifacii ad Cuthbertum archiepiscopum. demptoris annus septingentcsimusquadragesimus,

Indictione inchoatur octava, quoS. Bonifacius Ger-

genda annis singulis Synodo; quodque prima hfcc ab eis Synodus celebrata videatur. Occasio enim
ejus scribcnda; Epistola; Bonifacio
illa extitit,

quod

cum
set
,

nianorum apostolus
bris de Coiicilio

ubi accepisset lilteras a Grede quo et

Cuthbertus reditum Bonifacii exUrbe accepischaritatis ergo veteris amicitiic cultor, visitatio-

gorio papa datas anno sujieriori, quarfo kal.

congregando

Novemmonuerat

nis causa ad cuin

diaconum suum
litteras.

misit

cum mu-

neribus,
lico plane

deditque

Quibus grato aniino

idem Pontifcx episcopos Bajoariae ct Alemannife ante annum, litteris eidem Bonifacio redeuiiti in Germaniam datis obscrvantissimus custos Pontificiorum mandatorum, vigilantissimostudio,ex more imidere studuit, quod sciretmagnaindustriaimpe;

Bonifacius acccptis, reddidit ad

eum

suas aposto-

homine, et marlyrii candidato dignissimas, quibus ct de rebus reccns gestis reddidit cer-

tiorem,

nimirumdesualegahone Apostolica Romae

imo ncc illud praitermittendum quod magno cum dolore toto itinere con;

confirmata, de Concilio congregato ejusdem Pontificis

ratum.

jussionc

2.Quod ad locum spectat, Auguslsne, analibi prope Danubiiim fuerit cclebratum (uterque enim locus litteris Pontificiis nominatus reperitur) haud cuin alioqui Augustae satis exploratum habetur
:

putavit,

spexerat,

nempecx Anglia deductas feminas sub

pio

peregrinationis praitextu

Romam

ad sancla limina
irretitae

Apostolorum, quiB gatanaj laqueis

plures in

suam

in

celebratum esse, sunt qui asserant. Cffterum revera habitum fuisse dictuin Concilium documentis plurimis |icrspectum habetur ; prsesertim vero ex cjusdem Bonifacii Epistola data ad Cutlibertum archiepiscopum in Anglia. Nani id ex multis, quje
in ea conliiicntur

via prostituisseiit publice pudicitiam.

Cum

igitur

unum

consentiant conjecturae, quod

ea

non de aha aliqua, quam de ista, de qua serino est, Synodo agat illam hic tibi iiitegram reddcndam putavimus. De qua illud priEjjistola Bonifacius,
:

argumentis, possumusintelligere,

niuni accipe,Cuthbcrtuin archiepiscopum, ad quein

scribit,

ulpote quod conUneat ea, qus pcr eos in Synodo tractanda Pontifex moiiuissct, el iiitcr alia de co-

dragesimo

hoc ipsoanno Dominiseptingcntesiino qua(ul apud Bcdam in Epilome legitur) post

GREGORII
Nothelmum, de quo superius dictum

III

AXNUS
fuisse

10.

CHRISTI 740.
isti

439
confessioni universi couet

est,

datas

numeremur. Et
et

cousecratum episcopum Dorovernensis Ecclesiie, prsedecessore jaui anuo superiori defuncto. Hiuctpie est, quod Bonifacius hac Epistola plura ingerit de niiuisterio pastorali, quouovum autistitem moneat,
ut in dioecesi sua, qua; corrigeuda sunt, corrigat
;

sensimus,

subscripsimus,

ad corpus saucli
:

Petri priucipis Aiiostolorum dircximus

quod

gra-

tulando clerus

Romanus

et Poutifex suscepit.

Statuimus, ut per aunos singulos

canouum

Decreta, et Ecclesiae jura, et

in

norma

regularis vitae

quod

et mirabili dexteritate

concinnat,

dum
' :

sei-

Synodo leganlur,
5.

et

recupereutur.

psum

deplorans, quid

sit illi

operandum,

iusinuat. Sic

timendum, enim se habet

et uaviter

Decrevimus, ut metropolitanus, qui sit pallio sublimatus, hortetur caiteros, et admoneat,

ut investiget quis
sit

3. Spiritalisaffinitatis

necessitudine copulando

inter eos curiosus de salute

fratri archi|)outiflcatus infula

subhmato coepiscopo Cuthberto, Bonifacius legatus Germanicus Calholicie et Aposlohcae Romana; Ecclesiie optabilem iu
Chrislo salutem intime.
a

populi, quis vel (vero) uegligens servus Dei. Venatioues, et silvaticas vagationes

Scriptum

est

iu libro

Salomouis

Beatus

homo
quasi
tite

qui inveuit amicum,

cum quo

possit loqui

canibus, et ne prohibuimus. Statuunus, ut per aunos siugulos unusquisque presbyter episcopo suo in Quadragesima ratiouem ministerii sui reddat sive de fide Catholica, sive de
accipitres et falcones habeant,

cum

cum

semetipso.

Cum muueribus
et

muuificeufraterua

baptisrao, sive de ordine ministerii sui. Statuimus,

vestrae

dulcissimas litteras veslras

ut singulis aunis uuusquisque episcopus parochiam

charitate iuterlitas,
filio

Deo

vobis gratias ageules,

suam

sollicite

circumeat populum coufirmare, et

vestro diacono Cyndberto offereute, suscepivivae vocis

plebes docere, et iuvestigare, et prohibere paganas

mus;

quoque melhflua colloquia

vestra

observatioues, diviuos vel sortilegos (diviuationes

vel sortilegia), auguria,
vel

de fraternis consiliis perillum nobis charitasvestra

philacleria, iucantaliones

mandavit quae consiliorum spiritualia colloquia optamus, ut Deo volente, quandiu iu hac mortali vita vivamus, inter nos jugiter insiuuentur, illo
:

omnes

spurcitias Gentilium. Interdiximus ser-

vis Dei, ut

pompato habitu,

vel sago, vel

utantur. Statuimus, quod proprium

litani,

sit

armis non metropo-

operante (prsstante), a quo sola sancta desideria,

recta consilia, et justa suut opera
:

juxta

canonum

slatuta

subjectoruiu sibi
et

vos melius et

ei)iscoporum iuvesligare mores,

circa populos, qualis
sit,

solliciludiuem
episco[)i a

Deus multa douavit, et prudentiiis uosse, et melius tt pieuius posse scimus;nosquasi in paucis fldeles, vestri et devoti studemus instrui, aureo caelestis auioris viuculo, quod rumpi uun
pleuius, quibus

et

moneat, ut

Synodo venientes
teris, et

iu propria [larochia

cum

presby-

abbatibus coiiventuiu habeutes prajcepta Synodi observare (servare) insiuuando praecipiaut,

et

invicem catenati. Nam labor uostri miuisleuuius et ejusdem causae esse diguoscituf, et ajqualis speculalio iu curis Ecclesiarumsive populorum nobis credita est, sive iu doceudo, sive in horlaudo, et mouendo, sive in defendendo cauouipotest,
rii

uuusquisque episcopus,

si

quid iu sua dicecesi

emendare nequiverit, itidem in Synodo coraui archiepiscopis, et palam omnibus ad corrigendum insinuet, eodem modo, quo Romana
corrigere, vel
Ecclesia nos ordiuatos cuiu sacraiuento coustrinxit,

cos gradus, vel plebeios. Idcirco humillime, utille insmuavit, similia faciamus.

ut

si

sacerdotes, vel plebes a lege Dei deviasse

et corrigere

viderim (videreni),
seni),
fideliter

non potuerim

(pos-

Major enun nobissoUicitudo Ecclesiarum, et cura poi^ulorum propter pallia credita et recepta, quain cieteris episcopis, qui pro|)rias tantum procurant parochias, incumbit. Proplerea, charisA. 8
siuje,
tatis

semper Sedi

Apostolica; et vicario

sancti Petri et

emendaudum
nisi iallor,

indicaverim (iudica-

rem)
si

sic

enim,

oinnes episcopi debeant

(debeut) luetropolitauo, et ipsi Roinano PoutiUci,

non quia

vestriE prudentiai

opus

sit rustici-

quid de corrigendis populis apud eos impossi-

nostne statuta audire, vel legcre; sed propter bonam, buniilem, et sauctam voluutatem vestiam |)utamus vos libenlius scire velle, quam uescire,
qute hic sacerdotes nobiscuni servauda decrevere, vobis emeudanda et corrigeuda destinanius.

bile est,

notum
De

lacere, et sic alieui fieut a

sanguine

animaruiii perditarum.
ti.

ccetero,

Irater charissime,

quia iiobis
|)ra;ci-

ffiqualis labor, et

majus periculum immiuet, quam

quia cauoues anticjui
sciaut metropohlauumsollicitudi-

ctcteris sacerdotibus,
piuiit, ut

oDecrevimus autein

in uostro Synodali con-

omnes

ventu, et coufessi suirius

fidem Catholicam, et uuilatem, et subjectionem Uomaua; Ecclesia; fiiie

teiius
vita;

nem

lotius proviiiciai gerere.

Et (ut verbi gratia

iuter

dicam

sicut

tinieo)

navim gubernaiidam
suscepimus,

nostra; velle servare, sancto Petro

et

fluclus leri niaris

seiiiel

quaiii iiec

vicario ejus velle subjici, Syuodum per omnes aunos congregare, melruiiolilanos pallia ab illa sede

caule regere,

iiec sine peccato dimittere

valenuis;

quia, ut quidani sapientium dicit: Si periculosum

qua;rere, et per oiiinia praecepla sancti relri canouice sequi desiderare, ut inler oves sibi commen-

tstnavem
])ei

iuter lluctus caute

uon rcgere; quanto

?

iculusiusest, eani uiidis tuniesceiilibus fluctuanteiiipestate

iiavis

teiii iii

relinquere

Et idcirco Ecclesia,

'

Episl. XLViii. eod.

isla,

Cod.

Eccl.

xxv.
illius

qua; velut
>

niagna per uiare muudi hujus

est

Slcusurpalur im-

prnprie voi
l'elri Chrisli

vicarius, usu loquenJi

leoiporis,

quod

loco

euavigat, diversisque tempestatuiii lluctibus in hac

vita tunditur
:

vicein papa geral in tcrris.

nou

tamen

relinqueiida, sed re-

440
gemla.
Ciijiis rei

GREGORir
in

ANNUS

10.
cst,

CHRISTI TAO.
tamen perditc \ivcn,

iniis Clenieiitem, et

excmplo priorcs Patres liabcCornelium, et cacteros sanctos

:

etiamsi sancte vivat, et

pluros in Uibe

Roma Cyprianum

in Cartbagine,

arguere aut erubescat, aut metuat cum omnibus, qui co tacente perierint (pereunt), condcmtes

Athanasium

in Alcxandria, qui

sub paganis impc-

nabilur. Et quid

ei

proderit

non puniri

suo, qui

ratoribus navemCliristi,imo cliarissimamsponsam

ejus Ecclesiam scilicet docendo, defcndendo, labo-

puniendus
9.

est alieno peccato ?

Taciturnitatem quidem sacerdotis Domi-

rando,
7.

et [latiendo,

usque ad sanguinis etrusionem

nus ad
et

gubernabant.

Ezechielem loquens terribiliter prohibet, speculatorem sacerdotem appellat ut sicut spe;

Possum enim de meipso (memetipso), pro certo, juxta vocem Cantici Canticorum dicere Fibi matris meae pugnaverunt coiitra me. Posnernnt custodem in vineis, vineam meam non

' :

culatoris est de loco editiori plus

omnibus contemplari, ita sacerdos debet esse meritorum subbmitate celsior, et majoris scientiae habere gratiam, qua
possit cajteros instruere. Audiens, inquit divinus sermo, sermonem annuntiabis eis ex me. Indicat, ut hoc dicat sacerdos, quod ex divina dilectione

custodivi.

Vinea

enim, secunduni Isaiam

Israel

ProHaec

phetam Domini Sabaoth, domus

(nunc) videlicet Ecclesia
batur, cujus
ficis

est.

Catbolica

esse

compro-

didicerit,

quod

illi

Deus

inspiraverit,

non quod

Synodum congregandam

jussu Ponti-

bumano

Romani, et rogatu principum Francoruni et Gallorum sub spe restaurandas legis Christi suscepi, circumfodi, confinium (cophinum) stercoris apportavi, sed

sensu invenerit: Annuntiabis, inquit, ex me, non ex te. Mea verba lo^jueris non est, quod ex bis, tanquam de tuis infleris. Ex me, inquit, eis annuntiabis; si me dicente ad impium, impie
:

non

custodivi.

Cum autem
^

exspecta-

rem

ut faceret

uvas,
:

fecit

labruscas. Et juxta

alium Proplietam Mentitur ' opus olivaj, et campi non faciunt escas. Sed proh doior! officium laboris mei rerum collatione simillinium esse videtur cani
latranti, et videnti fiires,
et latrones

morte morieris, non fueris locutus, ut se custoimpius a via sua; ipseimpius in iniquiiate sua morietur; sanguinem vero cjus de manu tua requiram. Ac si aperte dicat, si ei peccata sua noa
diat

annuntiaveris, et
tatur et vivat, et

si

eum non

frangere et

te,

argueris, ut converqui non increpasti, et ipsum,

suflodere, et vaslare

domum

defensionis anxiliatores

domini sui, ct quia non habeat, submurmupericulo

,

qui te tacente peccavit, flammis perennibus tradam. 10. Non simus ergo tam saxei, vel tam ferrei
pectoris, ut nos ista verba Domiiii

rans ingemiscat et lugcat.

8.

non terreant
istis

posito

Nunc autem quod mihi in tali justum ct cautum esse videtur

M
:

salubre

non simus tam alienati a fide, ut mini non credamus; sed excitemus
fratres
stoli *:

verbis Do-

et

consilium vestrum qua^rens, et scire desiderans, insinuo libertatem pr^dicandi Dico, ut in ^ Acti-

nostros venerandos verbis S.

exhortemur Petri Apo-

Sobrii estote, et excitamini, quia adversa-

bus Apostolorum Paulus Apostolus sacerdotibus

intimavit, dicens
:

rius vester diabolus

tanquam
:

leo rugiens circuit

Contestor vos hodierna die,qiiia

qutcrens
scientes

mundus sum ab omnium

subterfugi

sanguine.

Non enim

quem devoret cui resistite fortes in fide; eamdem passionem, quai in mundo est,
Synodi nostrae

quominus annuntiarem

vobis

omne

vestrae fraternitati fieri. Etepiscopos

consilium Dei. Attendite vobis, et universo gregi in quo vos Spiritussanctus posuit regere Ecclesiam
Dei,

subjeclionis adjuratione sancti Pauli Apostoli ad-

moneamus
Deo
dica
et

'

Timotheo dicentis
et

Testificor

coram
prae-

quam

acquisivit sibi sanguine suo.

Regnum,

Christo Jesu, qui judicaturus est vivos et

ambulans pra^dicavi, ut me alienum ab omniuni perditione servarem. Nam ' Apostolus episcopum ' Propheta speculatorem 'Salvator mundi pastorem Ecclesia; sacerdotem appellat, et omnes tacentem peccata populi doctorem sanguinis animarum perditarum reum subsilentio esse comprobant. Propter hoc horribilis et maxima necessitas cogit, ut juxta dictum Apostoli nos formam debeamusexhibere fidelibus, hoc esl (nisi nie fallat opinio) ita juste vivendum doctori, ne dicta sua repugnantibus factis evacuet, et ne cum sit de proprio tutus, alieno damnetur peccato quia ad boc est Ecclesise Dei prspositus, ut non solum bene viveiido alios exemplo instituat, sed etiam flduciainquit, Dei, inter vos
,
:

mortuos, per adventum ipsius

regnum

ejus

verbum,

insta opportune, importune, argue,

omni patientia et doctrina. jam prtedictum ab Apostolis tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad sua
obsecra, increpa in
Est enim
desideria coacervabunt sibi magistros, etc. Claine-

mus

in furtitudine, juxta

annuntiamus pacem
luntatis. Ille

in terris

dictum ' Prophetae, qui bominibus bonae vo-

namque

in forlitudine clamat,

quem
vitae

nec metus nec verecundia prEedicare verbum

impedit.

11.0 Contendamus, auxiliante Domino, ut non simus inter illos falsos pastores oviuin, quos Propheta accusat, dicens*^ Ha;c dicit Dominus Deus
: :

liter

pra?dicando singulis ante oculos peccata sua

Vae pastoribus Israel, qui

pascebant semetipsos:

constituat; et qua; poena

maneat duros, quic

gloria

nonne greges pascuntur

obedientes ostendat

quia juxta verbum Domini

ad

Ezechielem, cui dispensatio verbi coinmissa

Lac comequod crassum erat, occidebatis; gregem autem meum nou pascebatis.
a pastoribus?

debatis, et lanis operiebamini:

'

Canl.

'

Ibiil.

I.
1

isai.
111.

v. sibid.

Ezech.

Joan. xxi.

Habac.
'

m.

Act. xx.

'

Ezech. v.

1. Pet.

v.

2. Timotli. iv.

'

Isai.

LViil.

Ezech. v.

Ezech. xsxiv.

GREGORII

III

ANNUS
quod
pe-

10.

CHRISTI 740.
,

441

Quotl infirmiim fuit non consolidaslis, aegrotum non sanaslis quod fractum est
:

et

progenie. Confidamns in

iioii alli-

posuit

eum qui nobis onus imquod per nos portare non possumus, porest

gastis, et

quod abjectum non

quresistis, scd
i^otentia.

reduxistis

quod

temus per illum, qui

Stemus

omnipotens, qui dicit'

est, et oniis

rierat

non

cum

austeritate impera-

Jugum enim meum suave

in prcelio in die

meum

leve.

balis, et

cum

Et dispersaj sunt oves mea!,

eo quod non esset pastor, et factae sunl in devora-

tionem
pheta

omuium
dicit
,

bestiarum agri. Vae, quod Propro maledicto posuit; per pastores

:

episcopos significavit

greges Doniini, id
;

est, fideles

Domini, quia dies triluivenerunt super nos. Moriamur si Deus voiueril, pro sanctis legibusPatrum nostrorum, ut haereditatem cum illis ffiternam consequi mcreamur. Non simus canes muti, non simus talationis et angnstiaj
citi

populos ad pascendum

sed semetipsos pascunt, qui

speculatores

non simus mcrcenarii

et

lupum

non populi salutem, sed suas voluntates attendunt, licet lanas ovium Cliristi oblationibus quotidianis,
ac decimis fidelium suscipiunt, et

fugientes, sed pastores soliiciti vigilantes super gre-

gem
et

Chrisli, prffidicantes majori

minori, diviti

curam

gregis

pauperi

omne

consilium Dei, omnibusgradibus,

Domini deponunt.Non sanant spiritualiconsilio infirmum peccatis; non solidant saccrdotali ope diversis tribulationibus fractum non revocant erroneum ad viam salutis; nonrequirunt sollicitudine nec pastorali veniae jam desperatione perditum
;
:

vei letatibus, in

quantum Deus donaveritposse,op-

portune, importune, eo modo, quo S. Gregorius in

iibro Pastorali conscripsit.

Pra;terea

non taceocharitati

vcstra;,

quiaom-

nibus servis Dei, qui hic, vel in Scriptura, vei in

afflictos

contra violentiam potentum, qui in eos

vel potentes

fe-

timore Dei probatissimi esse videntur, displicet

rarum more
cantes,

desfeviunt, defendunt, nec divites pec-

quod bonum
dinis esset,
si

et

honestas pudicitiaj nostrae

(vestra?)

non solum non arguunt, sed etiam venerantur; et ideo minaciler superbiam talium sermo divinus contundit, dicens Vac pasto:

Ecciesim illuditur, et aiiquod

ievamentum turpitu-

probibcret Synodus, ct principcs vestri

ribus Israei. Et iterum

Propterea, pastores, auditc

:

muiieribus frequentiam, quam ad Romanam civifatem veniendo et redeundo faciunt quia ex

;

Dominns Ecce ego ipse super [)astores re^iuiram gregcm meum de manu cornm, et cessare eos faciam ut ultra non pascant
dicit
,

verbum Domini. Hsc

magna
gris.

parte pereuni, paucis remanentibus

inte-

Perpauca? enim sunt civitates in Longobardia,

vei in Francia, aut in Gallia, in

gregem, nec pascant amplius semetipsos. Quid

aliud,

est

vel meretrix generis

qua non sit adultera, Angiorum, quod scaudalum

laicus

quam

pastores, qui semetipsos, sed greges

inter reprobos,

est et turpiludo totius Ecciesiae vestrae.

non pascunt, de sublimitate bonoris

et inter

13.

Dlud auteni, quod

homo,

vei

im-

maledictos projiciam?

Ad

ha?c

omnia quis

perator, vei rex, aut aliquis praefectorum, vel co-

non intremiscat, nisi qui futura non credit? nam oninia, quee Deus voluit obscrvari, tam aperte posuit, et sui

mitum
rapiat

sjecuiari potestate fuitus sibi per violentiam

monasterium de

potestate episcopi,

vel ab-

nominis auctoritate flrmavit, ut ea

est)

faci-

lius

(quod dictu (|uoquc nefas

contemnamus,
et di\ina
:

quam

nos non inlelligere tam apcrta

mentientes fingamus. Quando audimus

:

Hsc

dicit

quis fulurum esse non credat, Deus (Dominus) quod dicit Deus, nisi qui Deo non credit ? Et horum, et his similium consideratione perterritus sum, et

bdis, vel abbatissae, et ^ incipiat ipse vice abbatis regere, et liabere sub se monaclios, et pecuniam possidere, quae fuit Christi sanguine comparata taiem hominem antiqui Patres nominabant raptorem, et sacriicgum, ct liomicidam pauperum, et
:

lupum
Christi.

diaboii intrantem in ovilc Christi, et

maximo
Iribunai

anathcmatis vincuio

damnandum
:

ante

timor

et

texerunt

tremor venerunl super me, et pa;ne conme tenebrae peccatorum nieorum et

,

De

talibus

memorare

sancti' Pauli Apostoli

semel susce(itum gubernaculum Ecclesiffi, si licuissi valerem, set, placuisset mihi omnino diinittere vel excmpla Patrum, vel scripturas sacras consen;

Divitibus hujus saeculi ad Timothcum dicentis prfficipe, non superbe sapcre , nequc sperare in

incerto divitiarum, sed in Deo, qui pracstat omnia.

Talibus,

si

correptionem Ecclcsiae non recipiunt,

et

tancas invenire.
12.

quia'ut Elimici
,

publicani sunt, nec vivis nec

Idcirco
ita

frater

charissime,
potest;

quia

ha;c

mortuis
ethic ct

commimicat
ibi

omnia
vinci

se

habent,
et
falli

et verilas

fatigari

potesl,

Eccicsia Dei. Talibus, quia repcriuntur(rcpclluntur),cum tubaDei

aulem
' :

non
in

faligata

nostra
dicit
et

confugiat ad illum, qui

per
In

mens Salomonem
viis
;

clangamus, ne tacentes damnemur.

a Supervacuam his et Deo odibiiem vestimentorum supcrstitionem omni intentione prohibere stude (|uiailla ornamcnta vcstium (ut illis videlur, quod ab aliis turpitudo dicitur) latissimis clavis, vcrmmm imaginibus clavata, adventum Aiiticliiisli
:

Habc fiduciam

Domino ex
tua;.

toto corde tuo,

ne iunitaris prudentioc
Turris fortissima

omnibus

tuis cogita illum, et ipse diriget aiibi'

:

gressus luos

et

nomen Domini,

ad ipsam
ut
ei
:

confugit juslus, el salvabilur. Slemus in justitia, et

ab

illo

transmissa

priccurrunt.

lllius

calliditate

prajparenms animas nostras ad lentatione:n sustineamus sustentalionem Dei, et dicamus

(calliditatem) pcr ministros suos inliodiiccre inlra

claustra monastcriorum fornicationcm et luxuriam,

elc.

Domine, refugium
Prov.
III.

factus es nobis a generatiune et

Hucusque

Ejiistola, cui finis dcessc vidclur.

Prov. xviii.

Mallh. XI.

^ Dcsuiit

in alio

lcxtii.

'

l. Tirn. vi.

TOMUS Xli

56

,,,

/i42

GREGORII
1/t.

III

ANNUS

10.

CIIRISTl 740,

Denariwn

divi Petri in Anglia inslitntum.

Jain vero quid eodeni

anno

in

Anglia

acciiierit

(iigiuini, iisden Annalibus intexamus. Rex Occidentalium Saxonum sanctorum regum suoruin |ira3decessorum insignis pietatis ffimulus,

rnemoria

H;ec i|)se, scribens ad Henricum regem, anno Redeni[)toris millesimo trigesimo tertio, cum Londini esset. illud accidit Ubi cessavit pendi
:

oclavum tunc
quingenlesinio

Sed miranduin
vectigal istud

utcunKjiie inale redenqituni, ha^resuin alluvione

nolens
pietatis

illis

se

degenerem demoustrare,

i)er[>etuo

Anglicana Ecclesia absorbetur

glia; satis.

At de rebus An-

monumenlo ergaRomanam Ecclesiam fidem suam voiuit reliquisse testatam. Nuntium siquiremisere regno antecessores reges, de quibus suis locis superius dictum est, Ceadvalla et Huu,
et peregrinantes
illic

16.

Ingens Constaiitinopoli terrai motus.

persecutoris
,

dem

Jam

invisamiis Orientalem Ecclesiam,

iniperatoris

quam sub
reliquinius

Romam

ad limina Apostolorum,

duro jugo laborantem

subditaruni
aliis
aliis

cum ubique terrarum

Orthodoxis omnibus

ejus imperio

mino

monasticani vitani amplexi, sanclo fine in Doquievere. Iste vero antequam regno se abdi-

nonnisi liictus

esset et dolor; aliis dira niorte inulctatis, [)roscri[itis

,

caret, voluit illud EcclesiaB Roniana; vectigal jure

diversi generis cruciatibus aliis afllictatis

perpeluo constituere, ut domus siiigulae singulos denarios annuatini sancto Petro penderent; sic
devincire

manci[)atis carceribus,

fame frigoreque conaliis-

sum[)tis, ludibrii? popularibus ex[)osihs aliis, per

[lublica loca fractis meiiibrisqiie distractis,

populum suum studens,

ut annui census

pensitatione

cujus
varet

et
:

cognosceret se subditum S. Pelro, fidem firmam illibatamquejugiter conseret

que pccnis affectis, praeter inullitudinem haud mediocrem illorum, qui e civitatibus, relictis bonis
omnibiis,
s[)oiite

quem

scicntes

onines

Dommum
fuit

esse

migranies in solitudines, volun-

suum, propensiori studio

tatibus

colerent, et in opportuni-

tario exilio facti exlorres abdita

et recessus qua;siere

montium

petiere,

invocarent.
ciijus

Ina

nonien

huic regi

silvarum, antra ferarum sua

uxor regina nomine Edilburga, haud im|)arem forlitudine suo viro se exhibuit, dum et ipsa de conlemplu inundi peregregium specimen dedit. Monaslicain siquidem vitain amplexa, perpetuo se crgastulo niancipavit,
licet in sexii fragili,

niaxime pio,

domicilia

facientes.

Dum

inter

luec imperator

quasi (ut sibi visus) de idololatria profligala trium-

phans

Iffitus

incederet

atque superbus
et

ut|)ote

quod de proslrata impietate, dito Deitatis ipsum Deuiii

,

puro cultu redfecerit

cajlo
et

sibi
')

debito-

cum monasterium monialium sanctarum

ibidem ex regina
sibi ipsi

ingressa,

reni. Qui (sicut in

fecit

psalmo
Terra

est

de

auditum
:

se in anciilam convertit, atque imperare delegit, probe sciens, vere esseillum regeiu, qui Christi amore aliis subditum

judicium
^
:

tremuit

quievit

tantum

juxla illud
cit

Nam

respiciens iratus terram, fe-

eam tremere
,

haud enim diutius

irae

tolerans
iinpe-

se constiluit, et vere imperare,qHi suis passionibus

mala

pra;nuntiis

sua;

perterrefecit

dominatur.
13.

Omittimus de

his loquentes singulos histo-

ratorem. Etenim irato numine totus contremuit Oriens civitates complures aequatae solo fuere
,

ricos recensere, satis putantes atferre in

medium

et

quae erant in urbe statuae imperatorum collapsae,

nuctorem illum, qui similis scribae docto, profert de thesauro suo nova et vetera Virgilium dico,
;

contrita; sunt, quasi ipsa; slare

non possent, ubi

Anglorum summa cum laude prosecutus, de eodein rege nunquam satis laudato ha3c, qua) sequuntur, liabet, totidem verbis reddita Officia
(|ui res
:

imagines essent ab ipso im[)io Leone prostrata; qui nec ipse quideni amplius potuit esse superstes nam paucos post meuses a terrce motu
sacrie
; :

(ut dicetur) ex
Iitec

hac vita sublalus

est.

At qiiomodo
:

autem ejusdeni

regis pietalis plena iiifmita [.rodun-

tur, et illud in primis,

quod regnum suum Roinano

Pontifici vectigale fecerit, singulis argenteis

num-

mis, quos denarios vocant, in singulas

posilis. Fecit

domos im-

ductus, Offa

autem idem, ejus exemplo (ut opinor) Merciorum rex, qui non multuni post
is

lempus regnavit. Fuit

annus

salutis circiter sep-

tingentesinius quadragesimus.

quidam scribunt,

IIoc vectigal, prout auxit post haec EthelwoI[ihus

Theophane petamus in quo primum emendes, quod habetidaccidisse vicesimo tertio Leonis inip. anno; corrigasque ex iis, qua; ipsemet subdit, id factum mense Octobri nona Indictione inchoata jam ipsa mense Septembri pnesentem per Indictionis notam signiflcans annum vicesimum quintum, juxta initam superius rationem ejusdem imperatoris, inchoatum ab oclavo kaIend.A[)riIis:Eodem, inquit, anno, terncmotus
se habuerint, a
,

seu Athulphus rex, qui ut proximolibro demonstra-

imperium obtinuit d. Htec ipse qui et de suo lempore, nempe praesenti sceculo ista subjicit Omnis Anglia hoc tempore
:
:

bitur, totius fere insuIjB

factus est magnus atque terribilis Constantinopoli, septimo kal. Novembris, Indiclionis nonae, feria hora octava. Et corruerunt Ecclesiae et quarta monasteria, populusque inultus exstmctus est. Ceci,

religionis causa Romano domesticatim coliatum, et nummi illi argentei vocantur a vulgo, Denarii divi Petri, quos Pontificius qua?slor, quem non inscienter,'
,

istud vectigal

[lietatis et

Pontifici pendit

collectorem nuncu|)ant, exigil.

Noshanc

oliniqua!-

simulacrum, quod stabat super Attali magni Constantini una cum i[)SO Attalo, et litulus Arcadii, qui supra Xerophili columna stabat, et simulacruiii majoris Theodosii, quod super auream portam videbatur, neciion et terreni urbis
dit aiiteni et [lorta
'

sturam aliquot [ler annos gessimus, ejusque muneris obeundi causa prinium in Angliam venimus .

Psal.

Lxxv.

Psal. ciii.

GREGORII
miiri, nc civitates et villaG in Thracia, ct
in Bithynia, ct

irr

ANNUS

10.

CHRISTI

7/|0.

/i43

Pranctus,

et NiCcEa,

in

Nicomcdia qua salva

id est,

Anasfasiiim sanctissimum virum episcopum,

et

necnon
a

Sergium presbyterum, ad postulandum

excellentissimo Carolo, ut eos a tanta

tantum remansit Ecclesia. Fugit autem mare et terminos suos in quibusdam locis, et perduravit ferra; motus inensibus duodecim . HucusqueTheophanes qui et subdit tantam cladem Leonem in suum lucrum convertisse, tributo superimposito,
:

pra?fato

ut ad

muros instaurandos

civitatis

pcr singulos
:

oppressioneLongobardorum liberaret. Eodem tempore, necessitate compulsus, plurimam partem murorum hujus civitatis Romana; restauravit alimoniam quoque artificum et pretium ad emendam calcem de proprio tribuit. Hujusdcni(]uetem:

aureos

quod et propagatum in postcros tradnnt. 17. Remansit terra; motus hujus memoria in
argenteus solveretur
:

nummus

poribus

(t),

Gallesium (Galliensium) castrum, pro-

Gnecorum Menologio Basilii imper. jussu collecto, perpetuo elogio consignata verbis istis Vicesinio quinto Leonis Isauri principatus anno, Indictione
nona, vicesima sexta Oclobris die, in S. Demetrii commemoratione, factus est ingens et terribilis
terra;

quo quotidie expngnabatur ducatus Romanus a ducafu Spoletano, pecunias non parvas Transaniundo duce eorum, redemit, ut cessarentbellaet' qua^stiones, potuil causam finire, atque in compage
sancfa' Reipublicm atque corpore Christi dicti exercitus
sius.

Romani

amiecti praecepit . Hactenus Anasta-

motus Constantinopoli,
conciderunt
,

et

omnes domus

et

Suntquiconfundant hanclegationemcum illa adeumdem Carolum a Gregorio secundomissa. Sed

plane diversa
ista

Ecclesiffi

multique

ruinis oppre?si

ab

illa fuisse

convincitur: siqui-

sunt mortui. Unde tam terribilis terra; motiis me-

dem illa nonadversusLongobardos,sedadversushaereticum imperatorem missafuit, quod etiam Graeci auctores afQrinant; istam vero ad reprimendura Longobardorum turorem esse directam, apparet. Praeterea tunc ab eodem Carolo reciprocam fuisse missam legationem constat modo vero nequaquam, eo quod morte, qua; sequenti annocontigit, fuerit ille, ne id faceret, impeditus. Sane quidem auctor sui temporis res gestas scribens, qui Appendicem addidit ad Gregorium Turonensem, bis tradit missam esse legationem ad eiimdem Carolum
;

moriam
et

recolentes, supplicamus; et ad

magnum
,

sacrum immaculatissimae Dominfc nostra; Dei Genitricis semperque Virginis Mariac templum quod est in Blachernis, supplicantes, et eam intense precantes, etex ipsa sine viri seniine vel cor-

ruptiono propter nos

natum

peccatores

Dominum

nostrum Jesuin Christum orantes, ut nos a sua

justa liberet ira contra nos excitata . Hactenus in

Menologio memoria

terroe

motus, annis singulis

rccoli solemniter consueta.

18. Greg orii papa> adversus LonQobardos auxilium poscentis lerjatio ct littercB ad Carolum MarQuod ad res spectat Occidcntales, Roma telhim.

a Gregorio papa

cum

iisdem sacris mimeribus

clavium, ut plane de his dubitalio esse non possit. Caeterum \vec i\nsi ab Anastasio sunt enarrafa,
certiorem et magis iiitegram vindicant
ex Epistola Gregorii ipsius
sibi

ipsa

motu

bellico exagitatur, parantc adversus

eam
,

fldem

exercitum
(|uod (ut
auxilio

Luilprando rege Longobardorum

eo

Romani

Pontificis,

quam

anno superiori diclum est) Romanorum Transamundus dux Spoletanus ab ipso expulsus, in ducatum fuerat restitutus ipse vero Transamundus haud stans promissis, aeqiie Ro;

hoc anno
Martelluni
:

(ut

ex ea apiiaret) scripsit ad Caroluiu

itaque descrihcndam hic tibi operae pretium duximus, ut ex ea res gestae explorataj reddantur. Contulimus eam cum duobus cxcmplaribus, (luo mendis absoluta reddatur. Sic

eam

manis

apparuisset

infidelis,

sibique vindicasset

enim

sc

Gallesium castrum. His pressus angustiis Gregorius F'ontifex, ad petendum auxilium a Carolo Martello duce Francorum, legationcm ornavit honorificam
satis,

habet

20. 9

Domino

excellenfissimo

filio

Carolo sub-

regulo, Gregorius pafia.

Nimia fluctuamur fribulationc et lacrymac nocluque ab oculis nostris non dcficiunt , quando conspicimus quolidie et undi(|ue Ecclesiam sanctam Dci a suis in quibus spes erat
,

ha;c

misitque eidem sacra munera. De his enim apud Anastasium leguntur his verbis Hiijus tcmporibus concussa est [)rovincia Romanoe ditioni
:

dic

subjecta,

a nefandis

Longobardis siinul

et rege

eornm

Luitpraiido. Veniens(|ue

Romam

in

campo

vindicandi, dcstitui
lore, in

filiis.

Propterea coarctati do-

Neronis tendit tentoria, dcprffidataqiie Campania, mullos nol)iles dc Romanis more Loiigobardorum
lotondil ac vcstivit.
I'.l.

mus,

l'ro (|uo vir Dei

Gregorius papa, un(ii(|uc

Confessione

dolore

conslrictus

sacras claves ex

gcmitu et luctu consistinuis, diim ceriiiquod modicuin remaiiscrat praBferito anno pro sulisidio et alimenfo pau[)crum Chrisli, seu luiniiiariuiii conciiinutionc in [^arlibiis Ravennatium, nuiic gladio ef igue cuncfa consuini a
i(l

beati Petri Ap(jsloli accipiens, direxit navali ilinere

tunc

ad partes Francia; Carolo sagacissimo viro, qui rcgnum regebat Francorum, per missos suos.

'

Locus corniptus.

Uccilant

eadem cliam Ccnlur. tom.

ii.

I.

vili. c. 10.

(1) (lunc

locum

Jo. Vignolius in editione Anaslasii,

quam Romx ad
qi)ot)die

temporibus Gall nsinm caslrum recuperatum csl, pro quo

lidem Codicum Vaticanorum paraverat, ila reslituit : IIuJus dcniquc expugnabatur ducalus Rouianus a ducatu Spolctino ; dans pecunias uon
sic, ut potuit,

parvas Trasiuiundo duci eorum, ul lessareot bclla et qua;stioDes, ct

causam

liuirc,

et

iu

compage

sauctic

rcipublica: atquc in

'orporc a l)co

dilecti exercilus

Rnman)

cuiii

aduecti priccepit .

Georgius.

444

GREGORII IH ANNUS 10.

CHRISTl T40.

Luil|)rando cl Ililprando re},nbus Lonf;obardorum.

Sud in

istis

partibus

Romanis

mittentes

i)hires
;

mino ct ejus terribili judicio, Christianissime fili, ut propter Deuin et anima; tua3 salulon, subvenias
Ecclesiffi S. Petri,et ejus peculiari [iO|)uIo,

excrcitus,

similia nobis

fcccnmt,

et faciunt

et

eosdemdespi-

omnes

scalas S. Petri destruxerunt, et peculia, qua3

te,

que reges sub

cias

ni)nia celeritate refutes.

Non

remanserant, abslulerunt. Et uulla nobis abs

excellentissin)e
flli
,

deprecationon

meam, neque

claudas aures a

refugium facientibus pervenit

Sed, ut conspicimus,

Lactenus consolatio.

dum

indultum a vobis eisdem regibus est motiones faciendi, quod eorum falsa suggestio plusquam iiostra veritas apud vos recepta csl et timemus, ne tibi respiciat ad peccatum. Quando nunc ubi resident ipsi reges, ad exprobrationcin nostram ita proferunt verba, diccntes Adveniat Carolus, apud quem refugium, et exercitus Francorum et si va; :

mea ; sic (si) non tibi princeps Apostolorum claudat cajlestia regna. Conjuro te per Deum vivum et verum, et per ipsas sacratissimas claves confessionis beati
postulatione
Petri,

quas vobis ad regnum direximus, ut non

prajponas amicitia)ii
principis

regum Ijongobardoruin amori

,

Apostoloruni

sed velocius sub ni)nia

festi)iatioue

sentiamus, post

Deum, tuam
;

conso-

Ialio)iem ad

nostram defensionoii
fldes, et
'

lent,

adjuvent vos, et eruant de

numu

nostra.

genlibus declaretur vestra

omnibus honu)n nomen;

ut in
dicere:

Oquam
tanti

insanabilis dolor pro bis exprobratio-

quatenus
Exaudiat
te

et
te

nos

cum

Propheta

mereamur

nibus in nostro

relinetur

pectore, duni tales ac

Dominus

in die tribulatiouis, protegat

filii suam spiritualem matrem, sanctam Dei Ecclcsiam, ejusque populum peculiarem non conantur defendere Potens est, charissime flli, ipse princeps Apostolorum, ob a Deo sibi concessam po!

nomen Dei Jacob. Harum auton

nos
ei

Iitteraru)n
fldelis,

portatorAnthardus
oculis suis vidit

(Authardus) vesler
(et

quod

injunximus), o)nnia tua; benignct excel-

testatem,

suam defendere domum

et

populum

pe-

lentia; viva

voce narrabit. Et peti)nus bonitatem

,

culiarem,
21. a

atque de inimicis dare vindictam, sed

tuam

co)'am Deo teste et judice

et

ut ni)nis

festi-

filiorum fideliummeutes probat.

nanter lenias dolores,

suggestionibus
tibi

laitabunda nobis celeriter

Non

credas,

flli,

falsidicis

mittas nuntia, ut listo affecti animo, die noctuque

et suasionibus
falso

eorumdem regum. Omnia enim

pro

te,

tuisque fidelibus

coram
et

sacris

sanctorum
confessio-

suggerunt, scribentes circumventiones, quod quasi aliquam culpam commissam habeant eis eorum duces, id est, Spoletinus et Beneventanus.

principum Apostolorum Petri

nibus,
gorii

Pauli
.

Domino fundamus preces

Vidisti
,

Hucusque Greaestus

ad CaroIu)n Epistola.
lector
,

Sed omnia mendacia sunt. Non enim pro alio (satisfaciat tibi veritas, flli) eosdem duces persequuntur crimine, nisi pro eo quod noluerunt priEterito anno de suis partibus super nos irruere, et (sicut illi fecerunt) res sanctorum Aposlolorum destruere, et peculiarem populum depraedare, ita dicentes ipsi duces Quia (qui) contra Ecclesiam sanctam
:

23.

immensos animi
Sed occinas

tanti Pontiflcis,

mentis angustias, cordisque dointellexisti.

:

loron ipsius aeque illud Propheticum*

Et illud
'
:

ipsi tu

Dicite

justo

quoniam bene
tuo
.

b.

Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui

a lacrymis, quia est merces operi

Eadon

quippevia,quahu)nanacalliditate iniqui humiliare

Dei, ejusquepopulumpeculiaremnon exercitamus, quoniam et pactum cum eishabenms, et ex ipsa Ecclesia fldem accepimus ideoquc mucro eoruni
;

atquedeprimere Sedem Apostolicam putant, seipsos

vero in

immensum

attollere et exallare

eadem

desaevit contra eos.

Nam
illi

ipsi

prsedicti

duces parati

fuerunt

et

sunt

secundum antiquam consuetudi:

nem

eis

obedire

sed

retinentes iram pro eo,

ipsam elevant et extollunt, seipsos vero penitus perdunt, et ad nihilum redigunt. mirabilis Deus in consiliis super fllios homioum, dum*reprobat consilia principum.
Moiiinissc debes hic opportune,
jjerius

quod superius diximus, per exquisitam occasionem

volentes illos et nos destruere et invadere
, ;

quod

(ut su-

ideo-

que utrosque persequentes et vestra^ bonitati suggeruut falsa, ut et duces illos nobilissimos degradent, et suos ibidem pravos ordinent duces et multo amplius quotidie, et ex omni parte Dei
;

dictum est) nefandus imperator Leo Isauricus ob confractionem sacraru)n i)naginum prin-

cipum onnium Occidentaliu)n

usque adeo, ut
parati essent,

iu se odia convertit

Ecclesiam expugnent,
captivent.
22.

et res

beati Petri

principis

Apostolorum dissipent, atque populum peculiarem

omues ajque jamque movo^ent: cum ille in odium Ronani Pontiflcis, cui motus istos onnes tribuit, astuta )nalitia pacis fcedere co)iciliavit sibi regem
in euJH ar)na )novere

Longobardoru)n

in

Italia

potentissi)num,

conci-

Tamen, ut

rei

veritas vobis penitus defili,

tavitque

eum

in

Romanum

Pontificon, eo preetextu,
ipsi infestos,

claretur, Christianissime

jubeas, post ipsoruni

quod foveret duces Longobardorum

SpoIetinu)n atque Beneventanum
gens, ut suo aux)lio
sociis in Italia
illos
,

regum ad

fldelissimum niissuu), qui non pr;emiis corru)npatur, huc dirigere, ut propriis oculis pei-secutio))e)n nosti-am, et Dei Ecclesiaj humiliationem, et ejus reru)n deso-

propria reversiouem,

tuum

in

spem

eri-

ejiciens,

solus absque

Longobardorum

esset

potiturus imcarnis,
ct

perio.

Suasit cito ista ca;ca

prudeiitia

lationem, et peregrinorum lacrymas

et tuae

co)is[)icctu)-,

regni dilatandi insana cupiditasad n)alu)n impuht.

Psal. XIX.

devotioni onnia pandantur. Sed hortaniur luam bonitatem coram Do-

'

isai.

iii.

Jerein. xxxi.

'

Psal. sxxii.

GREGORII
Ciim
niis-cr

III

ANNUS

10.

CHRISTI
:

7.'lO.

445

iUe,

nuUa habila

ratione

sacroruiii,

successores

nani ex senlentia Domini, in hoc est

'
:

oMHii penitus ili\ini judicii abjecto timore, divinis

verbum verum

Quia alius

est qui seminat,

le^Mbus peuitus proculcatis. iu

Romanam

Eccle-

alius est qui metit .

25. Quod autem ad Carohim spectat, cur adversus Luitprandum non cito surrexerit: ea certior ratio afferri posse videtur,
procliis

siam inimittit exercitum, qui primuni oninium in sacrosanctam saucti Petri Basilicam extra miu'0s
Trbis positam
24.

impetum

faciat.

quod eumdem regem

in
,

Sed

toto isto

aliud prastitil ipsi

molimine atque conatu niliil hujuscemodi absque Dco ini-

adversus

Sarracenos

magno

discrimine

tum

et

contra Deuni adhibitiim

pravum consilium,
siiis

nisi {(juod steris ipse

declararuut eveuta) ut adimeiel

po-

dubiaque valde alea SKpe commotis fidelissimum habuerit adjutorem, cujus ope etiain eosdem magna gloria superarit. Ne videretur igitur malum
copiis in

reguum avitum
,

in periietuum;

Romapos-

nam

vero Ecclesiam plurium provinciarum

locupletaret

pro bono, animo ingrato rependere, ab inferendis eum abslinuit, cui par erat, nisi adversus

sessione
dilatarct,

augeret

gloria
IJt

potentia
plaiie

Romanam
ceral)

atque cumularet honore.

illud

se-

Ecclesiam militasset, etiam (ut ille fesuo exercitu praesto esse. Sed (]uoniam ejus-

cuiidum
sibi .

Davidicum

'

Mentila est iaiquitas

modi
tasse

I*ra;ter

spem

et

contra

spem male con-

religioni sint jura

ce|)tam cuncla successerint, hcetipsa principia visa

sint ejus arridere consilio, et favere nequilia;, ita

apud Deum minime probarelur, cum omnia posthabenda inde foraccidit, quod, vindicc numine, cito ct miseratio
:

rando interitu

fuerit ex

hac vita sublatus, ut dicetur

permitteute Deo, ut

ita

ex uberi lacrymarum se-

menle
clesiiCj

sancti Pontiticis et

cum
falce

ipso laboranlis Ec-

anno sequenti. De auxilioautcm adversus Sarracenos a Luitprando Carolo prtcstito, testis est ipsa
sepulcralis inscriptio rius recitanda.

locuplehssima messis gaudiorum

excreslueterent

ejusdcm

regis,

suo loco

infe-

cerel,

quam Apostohca

latantes

'

Joan. IV.

AnuoiiciioiliGrsco-noDiaDa: 6233.

Anno /Era
III

llispan.

178. Aano

Hegira: 123, inchoalo die 2tiNovcrab. Fer. 2.

Jesu

ClirisU Tifl.

Gregorii

papa: 10.

Leonis Isauri ioip. 21. Conslanlini Copronymi 21.

I .

Synodus
\

A nuin.
bit

in Germania habita anno dccxlii. ad \\. Non Beda in Epitome, ut scri-

saec. iiiBenedict. part.

acBonifacioscribit:

Baroniiis

num.

2 recitata, de eodem Gre-^orio Crevit healus adolescens Gre-

2,

scd

conhniialor Epitoincs

Itedie asserit,

hoc anno ('uthbertum consecratum

esse e[)iscopum, Caiituariensem scilicet.

litleris

Monet

suis

gorius cum suo magistro (nempe Bonifacio) in omiii 0[)erum virtiitc etdecore sapienti.T diviiiic, efc. ot sic ibant de virtute in virtutem qiiotidie in melius proiicicntes, ct crcscentes
Iiiterea,
iii

Culiibertum sanctus Boiiifacius de iis, (|ua3 in suo Synodali conventu decreta fiicrant. Veruni conventus ille nonnisi anno dccxlii celebratus, ideoque illa lionifacii ad Cullibertum arcliie[)iscopum CantuariensemE|)istolaadeuin Christi anuum revocanda. Ibi enim unicuin Concilium Gerniani-

omni opere bono.

elcctis Dci
iii

dum

ligcc ita

gcruntur ab

Boni|)atri

facio et dipci[)ulisejus, successerunt

rcgno

Carolo religiosi

filii

Carlmannus,
filii

et Pi|)[)inus, |)alre

debitum universa; carnis

[)eisolvcnte, el franseunte
[)atri

cum

in

duo

|)er|)cram divisurn fuisse videbimus.

Qu.e hic ila(|ue Baronius liahet, ad illum Christi aiinuin referciida, ac pro certo teiiendum, Carolo

gratiam Chrisli inajor (|uies erat largita bcllorum ([uain fiiisset [)atri, coe|ierunt in regno suo, iiis|)iranle Heo, rcligionis
|)er

de hoc mundo. Tunc pii rcgnum, quia eis undi([iie

succedeiites

iii

Marlello Franciam regeiite, lioiiifacium nulliim Coiicilium celehrasse.Sanctus eniin Liudgerus .Monaslericnsis e|)isco|)US
lis
iii

officia

inteiitius

qiiierere,

et

meliorare.

Coe[)it ct

hoc audire B. Bonifacius fuluriis martyr,

jinli

ct disci-

Vita sancti Cregorii nbba-

ejus

ccc|)erunlque frequentiiis a[)[)ioximaie

lecissent, ct

el

rectoris

Ecclcsia; Trajcclensis

ad Rhenum,

palatio,

quam

loqui ciim regil)us, et

446
Iintdicarc sociinduin
jiuluni Dei in ipso

GREGORII
datam
sibi a

III

ANNUS

10.

CHRISTI 740.
in locis

Deo
et

gratiain po-

NonnuIIis
et

proprios limites inare descriiit

palatio.

Et in tantam gratiam

vencrunt apud reges supradictos,

omnem

popu-

mcnses xii motus illc terra; perseveravit. Qiiare cum hoc anno post kalendas Scptemb. Indicfio ix
cursu
fuerit, et dies

lum Francorum,
concordarent
,

ut

omnes una voce

:

dicerent et

Bonifacium dignissimum csse episcopatu . Et paulo post a Ex eo die quantum claruerit sapientia ipsius omni regno Francorum, (luantasque Synodos cuni religiosis populis ad correctionem iiojiuli postea ins{ituisset,non isto opusB.

xxvi Octob. in feriam quarBaronius recte hunc terrae motum consignavit ex auctorc MiscelkTc, cujus locum inin

tam

inciderit,

tegrum refert, sed perperam scribit, Thcophanem seu auctorem Misccllas prodere, id accidisse anno
xxiii Leonis iinp. Tlieophanes

culo

modo dicendum

est. Bonifacius igitur Ca-

Im, Cedrcniis et Anastasius in sua vcrsione

enim, auctor MiscelTheo-

rolo Franciam administrante, in Thuringia

quidem,

Hassia, aliisque regionibus verbuin Dei pra^dicavit,

sed
filiis

nonnisi

sub Carolomanno et Pippino cjus Synodos congregare coepit, indeque Othlonus

cap. 33, narrata Caroli morte, de Synodis a

phanis diserte scribunt, illum terra; motum accianno xxiv cjusdcm imperatoris. Secundo, Baronius qui imperium Leonis a die xxv Martii
disse

lib. 1,

Bonifacio coactis, postquam Carolomannuni

omnia
facit.

paterni reqni jura disponentem

adiif,

verba

Sed ante Carolomanni et Pippini prcTfecluram nullam Bonifacium Synodum habuisse, magis iufra
conslabit.

dccxvi auspicatur, dicit corrigendum esse Theophanem, et loco, anno xxiii, reponcndum esse, anno xxv, quo Basilius imp. in suo Menologio tradit, singiilis annis hujus terra; motus memoriam Constantinopoli recoli. At qnoad annum

anni

hujus calamitatis

fallitur Basilius

imp. vel potius

Ina rex Pontifici Rom. regniim siium vectiAd num. 1-i et seq. Ina Occideiitagale facit. lium Saxonum rex anno dccxxvi regnum dei)Osuit^
2.

non vero sequendus cst. Tertio, dicit Baronius subdere Theophancm, tantam cladem Leonem in suum lucrum
hujiis operis auctor, et in eo corrigendus,

convertisse, tribulo superimposilo,

quod

et

propa-

sed antea illud Pontifici Romano vectigale fecit, singulis argenteis nummis, quos denarios vocant,
in singulas

galum
lista

in |)Osleros tradunt. Sed doctissimus

in

Theophani adscribit quod

, inquit

annaZonara legerat:

domos impositis,

inqnit Polydorus

Buinam murorum

Zonaras,

tyrannus

Virgilius lib. 5.

Verum cum

subdat,

cum annum

fuisse salulis circiter

septingentesimum quadrage-

ejus locum integruni reciincrrorem traxit, edecitque, ut deea donatione hoc anno sermonem haberet cum tamen Ina, aut jam mortuus esset, aut in monasterio vitam duceret. Quare ea vcl anno, quo sceptrum reliquit, aut non multo ante pcracta fuit. Banulfus Cestrcnsis Qui primus lib. S, cap. 24, de rege Ina scribit omniuni regum denarium ex singulis domibus

simum, Baroniunij qui

tatj

Leo ad lucri occasionem detorsit. Nam urbano populo per praiconem edixit, eum mojnia celcriter instaurare non posse, neque vero expedire civitati, ut diu moenibus careat, itaque se jussisse publicis tributis accessioncm adjungi, vicenos quaternos dcnariolos in singula nuinismata quibus in fiscum relatis, moeuia sumptibus imperatoris instaurentur. Ea exactio ab illo tempore etiamnum durat .
:

4.

Legationes ducn Gregorii 111

Martellum.

Ad num. 18

ad Carolum
Baronius

etsei]. Scribit

regni sui B. Petro fertur concessisse, quod diu ab Anglis ROMESCOT, latine vero denarius petri voca-

ex Anastasio,

Bomam

Luitprandum Langobardorum regem obsidione cinxisse, ct Gregorium papam

batur. Ethelburga regina, qua) virum ad monasticam vitam incitavit, idem vitaj genus ainplexa qua) cum Nec deerat tanti dux femina facti est antea viruin ad hoc audendum incitasset, tunc moerentem verbis lenire, ct labentem exeinplis erigere; prorsus quod ad salutem ejus spectat, nihil dimittere B, inquit Malmesburiensis lib. 1 De reg. cap. 2. Ingressa est Berkingense monasterium, ubi post aliquot annos abbatissa exlitit, (it sancto fine quievit. Divcrsa est hsec Ethelburga ab alia ejus(lem nominis, qua; Berkingensis monasterii prima abbatissa fuit ; quam alibi diximus non fuisse filiam Annce regis Angloruin Orientalium , seJ sancti Ercotiwaldi Londinensis episcopi sororem.
: ;

sacras claves exconfessione B. Pclri Apostoli acci-

pientem legatos ad Carolum Majorem-Domus Franciae misisse, ut eos a tanta oppressione Langohardorum liberaret. De unica Gregorii III ad Carolum

Martcllum legationc Anastasius loquitur; continuator tamen Fredegarii cap. 110, duas ad Carolum Eo tempore bis a missas testatur his verbis Bonia B. papa Gregorius claves vcncrandi sepulcri
:

cum
visis

vinculis sancti Petri, et

muneribus magnis

et

infinitis,

legationem (quod antea nullis auditis aut teinporibus fuit) meinorato principi (nempe
hffic

Carolo) destinavit . Hujus duplicis legationis

ratio profcrtur
trato, ut

ab eodem anonymo

Eo pacto pa-

3.

cussa.

Constantinopolis annuo terrce

motu con-

Ad nuin, 16

et seq.

Theophanes anno

ad partes imperatoris rccedcret, et Bomaconsulatum pnrfatoprincipi Carolo sanciret. Sed variant omnes editiones Aimoinus enim, seu

num

Leonis imp. xxiv,

Cbristi anni
terraj

quem
et

kalend. Septemb. hujus

potius ejus continuator lib. 4, cap. 57, habet

scilicct pacto,

Eo

exorditur, ait: Eodein etiam anno

quatcnus sacrain

Bomanam

Eccle-

motus ingcns

trcmendus mensis Octobris

feria
iv,

siani a

die xxvi,

Indiclione ix,

hora

diei

viii,

parlibus

(!onstanlinop. contigit,

quo

Ecclesiffi et

monasleiia

Langobardorum tyraniiide liberaret, et a Langobardorum Bonianis consulendum pra;fatus princcps Carolus sanciret , quod et lcgi-

corriierunf, cl e populo plurimi ruiiiis obruti, clc.

tur in Editione WillelmiParvi. Editio vero Breulii:

GREGORII

II[

ANNUS

10.

CHRISTI 740.

447
non vero,

Eo

scilicet pacto,

clesiaui a

quatenus sacraui Roniauaui EcLangobardoruui tyrannide liberaret, nc

consultuin
prffifatus

postulavit, ut al> imperatorerecederet,

sicut arbitratur Cointiiis, ut ad

eum

accederet, et

Rouianuui

princeps Carolus
3, iias

annalista Meteiisis manifeste iudicat, cousulatum

sauciret . Cointius

auno dccxli, num.

et

Edi-

seu patriciatum Carolo Gregorium obtulisse; ciim

ait
,

tiones inter se confert,

tluni locuin

illum corri-

eum

sese

magis corrunipit. Ait cnini ex illis neminem non colligere hunc coutiuuatoris Aimoini sensum fuisse, ut rejecto Langobardoruni fcEilere,
gere tentat,

Erant enim patricii, qui

ad ejus defensionem convertisse. et consulcs dicti, Eccle-

siarum ac pauperum defensores, et tam Carolus Magnus, quam Ludovicus Pius in regnorum suo-

Carolus ad partes iinperatoris accederet

consilioque

et auxilio sic resti-

rum
siam

divisionibiis

Oliis suis

injungunt, ut Eccle-

Romanis
:

esset.

Hinc textuni

Romanam

Caroli Martelli et Pippini

exemplo

tuendum

aibitratur

Eo pacto
Carolus

patrato,

ut ad

defendant.
G.

partes imperatoris accederct, et

Romanum

consul(1)

Palriciatus Ecclesiff:

tum

prcEfatus

j^riuceps

sanciret

tello delatus.

Ex

Romance Carolo Mar-

his annalistai Metensis verbis

Antea scripserat Cointius, Pontificem Romannm non potuisse consulatum saucire Carolo: Nam, inqnit, cousulatus imperium iliis temporibus siguificabat.
5. Atite annum seqiietitem non obitce. Verum neque hac emeudatio, ueque interpretatio

colligimus etiam priino, utramque legatiouem ad

sequentem

Christi

annum

pertinere,

ct

male a

Baronio ad prteseutem referri. Secuudo, non beue etiain Baronium exislimasse, priorem a Gregorio II
ad
uti

eumdem Carolum missam

teris,

admittenda;.

legendum

sit

Neque enim dubiuni esse debet, quiu Eo pacto patrato, uta parte impe;

esse. Ille enim litnonvero legationibusCaroIiopcm imploravit, anno dccxxvi, n. 13 et seq. demonstravimus, et

dubiis bic a Baronio

num. 19
feci

propositis satisfeci-

ratoris recederet,
fato principi

et

Romauum

consulatuni prtB-

mus. Porro
ostendi,

patricios consules vocatos fuisse,

jam

Carolo sanciret . Varia consulatuuni

cum

verba

de consulatu Clodovei

genera hoc tem|iore in usu eraut, consulatus perpetuus, qui tantum imperatorum erat, utpars supremi dominii, ut suo loco demonstravi. Erat et consulatus honorarius, isque ad certum tem])us
dari solitus,
et, uli ante consulatus ordinarii suppressionem, non raro iterabatur. Hinc a contiuua-

Magni ab Anastasio imp. cousulis reiiuuliati. Praeterea Carolum Magnum, qui a Stepbano 111 ct HaI Poiitilicibus Romauis patriciatum oblinuit, consnlem nuncupant versus inscripti libri Evaugeliorum auuo dcclxxx exarati, ut videre est apud

driauo

Duchcsnium

toni.

i,

pag. 187

tore

anonymo Theopbanis,

ubi sermo est de Leonis

Armcni impeiio
sules

pag. 440 legitur,

mox Thomas

Tempore vernali transcensis Alpibus Urbem Romuleam, voluit quo visere

ipse

consul.

fjiiidam patricius, bis exconsul. Dicebantur et coupatricii, et in Gallia et Anglia comites, et duces ac marcbiones, consules eliam appeilabautur. In loco vero citato contiuuatoris Fredegarii considatus\)VO patriciatu sumitur, utmox ostendam, post-

Cum enim

Carolus M. annotanlum dccc imperator acclamatus fuerit , et imperatorum Orieutaliuin exemplo sese consulem dixerit, auctor pr;cfatoriini

versuum consulatus nomine nou

intelligere polest.

nisi

patriciatum

quam
ac
iste

relulero verba aimalisKx Meteusis, qui idein

coiitinuator scribit
:

Ea dignitas conferebaturillis, qui

Anuo

dccxli, Carolus

princcps domitis circuiiuiuaquc

iwsilis geutibus,

ad defeusionem Ecclesiaruin et inopuni adversus viin potentioruin eligebantur, ul liquet ex forinula

aPaiilo diacono in Hist. Longobard. in Ms. Vaticano

(lum ca quce pacis erant, infra sui regiminis terniinos disponerct bis eodem anno legationem beatissimi tJregorii papie ab AiiostoUca Sede dire,

relata.quaprinceps patricium rcnuntiabat

Hunc

honorcm tibi concedimus,

ut Ecclcsiis Dei ct paupe-

ctam

suscejiit.

Qui

sibi

claves venerandi sepulcri

principis Ai)OstoIorum Pelri, cjusdemciue pietiosa

vincula

cum muneribus magnis

Francorum

dclalis obtuleprincii)i a qiiofuit.

ribus legem facias, et inde apud allissimum Judiccmrationem reddas. Tunc induat eum impcrator mantum, et ponat ei in dextro indice auuulum, ct
det
ci

runt

(luod antea uulli

bonibaciiium propria nianu scriptum

misericors et juslus.

Esto
ei

libet praisule

Romaiiie Urbis diiectum

Epistosibi

patricius

Tunc ponat

in

lam quoque decreto Ronianorum priiicipuni

praidictus prtesul Gregorius miserat, iiuod sese populus Romanus relicta imperatoris dominatione ad suaiii defensionem et invictam clemeiitiam converlcrc voluisset. Uuare Gregorius III a Carolo

Principes quidem Ecclcsias

'

caput aureum circulum, et dimittat , 7. Extraordinaiia Ecclesice protectio antirjua.

in regnis suis

con-

Baluz. in

lib. i.

Capitul. pag. 685.

(1)

Eo pacto patrato ut ad partcs imperatoris

ille

rcceileret, et

Homanum
:

consulatum pra;fato principi Carlo sancirct,

elc.

Verba hxc

nemo

nicon Moissiacense

a P. .Martenc ia Cillect. Monum. tom. v, col. 888, qui facile cliro (Juo paclo peracto sese populus Homanus, relicto impcralore Graicorum dominatione ad pracdicli principis detinitionern et invictam cjus clementiarn convertere cum voluissent, etc. Olferebanl igitur Uomani Urbis el sua; palriciam dignilalem, abjecta, quain ad id usque servavcrant, crga Oriccos imperatores obcdientia. (juid autcm rcspondcrit ad h;cc Carolus

melins emendat quarn vetustus

in his

scriplor Aniialium
Ila

Francorum vulgatus

annis mancuin supplet.

ergo scribit

his verbis, idern auctor adnotavit

omnla in respousis, qua; sibi et pnpulo Francorum jussa (forte visa) Carolum oblalam occasioncm dilatanda; dignilatis Francorum ct sua; acceptasse; scd morte impeditus susceptum consilium cxecutioui mandare non valuit. Qaod aulcm tunc Koinani mcditabantur cunsilium, deia Mansi. sub Pipino et Carolo .Magno iinpleverunt.
:

Per eos (pcr legatos neinpe

siios)

raerant, prssuli scriplum remandavil

Non

inani conjeclura reputaremus,

, ,

U8
stilutas

GREGORII

III

ANNUS

10.

CHRISTl
II,

740.

ex officio tueri tencntur; (juod jus prote-

Italia duces elcgisse, ut tesfafur Anastasius in Vila

ctionis

ordinarium
jus
, inquit

est,

et a jurisdictione pendet.

Gregorii

sed hic Ponlifcx intercessit,ne inaperet

Sed

nliu<l est

quoddam
Marca

protcctionis extraor-

tam defectionem erumpercnt,

crearent.
roliis
Illis itaijue

novum principem
temporibus Caac defensor

dinarium

lib. 1

quod Ecclesiis sibi |iotcntiorum vim publicam, aut privatam,impertiri solent illi, qui alias ex munere suo ad id non obli1,

num.

de Concordiac. 12, non subditisadversus

difficillimis

Martellus

jiatricins

Romanorum

Ecclesio! dictus esl, ut

garii

jam cx continuatore Frcdeevidenter insinuat Carolus

ostendimus,
in

et

gantur. Hicc tuitio vcl protectio ex eo profecta est, quod Summi Pontifices, autipsietiam imperatores,

Magnus
mus, ut

divisione regni sui aniio dcccvi inter

filios facta, in

qua

ait

Super omnia autem jube-

proceribus

viris

aliquando demandarint

ut ab

ipsi tres fratres

injuriis Ecclesias sibi crcditas extra

ordinem defenepiscopi, aut

et

clcsiae sancti

et defensionem EcPctrisimul suscipiant, sicut quondam et beatae

curam

derentj vel etiam

quod Ecclesiarum

ab avo nostro Carolo,

Pippino rege,
et a

memoriae genitore

abbates,

cum

assensu capitulorum

monaste-

nobis postea suscepta est; et ut

riorum, se in defensionem procerum certis legibus tradiderint, mercedis annua; etpensionis perpetuw, ut plurimum sUiiulationeadbibita. Harum conven-

eam cum
tinet, el

Dei adjutorio ab hostibus defendere ni-

tantur, et justitiam

ratio poslulavcrit,

suam, (luantum ad ipsos perhabere faciant.Non

ct

tionum octingentis abbinc annis initarum excmpla

creberrima apud scriptores
et vetera tabularia vi-

minus

igitur Carolus Martellus

cins fuit,

quam

Pippinus

Carolus M.

Romanorum patricumeorum
illis

suntur,et in mcdiae statis canonibus; bellorum privatorum infando usu in id episcopos et monasteriorum pra^fectos sa^pissimecompellente, ut sibi patronos defensores protectores et advocatos,
,

omnium
9.

auctoritas in solo patriciatu

collato

inniteretur.

Romance annitmerandu%.
filios

Carohts Martelhis inter patricios Ecclesice Non aliter loquitur Lu-

(|uos vocabant, adscisccrent, qui protectionem et

dovicus Pius ac Carolus M. in divisione regni inter

dcfensionem singularem
prstcr

Ecclesiis

impcndercnt

suos facta, de qua anno dcccxxxviii,

:

num. 4

eam

quaj a regibus ex ordine disciplinai

.

agemus

publics exspectabatur

8. Patriciatiis dito

complectebatnr.

Paulo

post subjungit Marca, initium pactorum de protectione

Super oinnia jubemus, atque pra,'cipimus, ut ipsi tres fratres curam et defensionem Ecclesifc sancli Petri simul suscipiaiit, sicut quondam a proavo nostro Carolo, et avo nostro Pippino, et

cum Ecclcsia Fiomana conventorum in ea tempora conferendum essc, quibus Gregorius III
se

bcatae meinoriae Carolo genitore nostro imperatore,

et a

nobis postea susccpta est . Ex his evidentissifit,

suamque

Ecclesiani tuitioni Caroli

Francorum

mum

consulatum Carolo Marlello attributiim

di-

ducis conmiisit, ac protectionem istam novis qui-

busdam legibus firmatam Francorum ct Stcphano H

patricii

fui?se a

Pippino rege

Pontifice
et

Romano, qui
filiis

dignitatem Pippino

ejus

attribuit.

Denique patricii nomen duo qua;dani complexum

esse, et

jurisdictionem, qua rcges

Urbe ex consensu

Pontificis et populi

Francorum in Romani po-

tiebantur; et protectionem, seudefcnsionem,

quam

versum non fuisse a patriciatu, cum eosdem effectus sortitus sit, eademque jura in eum ac patriciatus in Pippinum ac filium cjus Carolum, antequam is imperaret contulerit. Licet enim consulatus vox complures significationesbabeat, sicuti ni patriciatus, utraque tamcn in easignificatione sumenda, in quadefensionem Ecclesiae Romanse annexam habet, quod de patriciatu nunc intcr omncs convenit, et
,

Romanae Ecclcsia? polliciti erant. Qua; omnia verissima sunt, nisi quod ad tcmpora Gregorii III differt, quod sub Pontificatu Gregorii II inclioatum fuit, ut anno Dccxxvi, num. 13 et seq. monstravimus. Patriciatus igiturRomanorum, pr;eter imperium in Urbem et ducatum Romanum defcnsionem illam complectcbatur, quse pactis cum Rom. Pontificibus initis constituta erat. Quare falsi sunt Ducangius
,

de consulatu, posl ea quce in medium adduxi, dubitari non dcbet. Ex quibus tandem omnibus sequitur, inter tot prajclara facinora Caroli Martelli

defensionem
tO.

quam

Ecclesiae

Romanae
esse.

graviter

afflictae prffibuit,

annumerandam

missum.

Vexilhtm S. Petri defensoribus Ecclesice Cum vero Romani Pontiflces vexillum

sancti Petri Ecclesife

Romana2 defensoribus,
soliti fuerint,

vel pro

in

suo Glossario verbo

alii,

palriciiis,

et

passim ante

ea pugnaluris mittere

hic

mos

repe-

qui scripsere, Romanos, postquam sese a Graecanici imperii jugo subduxere, Longobardis

eum

tendus a Caroli Martelli tcmporibus, cuin is primus inter principes ad Ecclesia; Romanae defensionem
vocatus
stea
sit,

etiam devictis et superatis, Pippino primum deinde Carolo Magno ct Carolomanno patriciatum
adscripsisse.
tellus

et

vexillum illud ad Pippinum,

et po-

Nam non Pippinus, sed Carolus Marprimus hanc auctoritatem a Romanis acccpit, idque antequam ii aperte ab impcratore deficerent, quod nonnisi post Pippinum iu regem Francoriim
unctum
Gregorii
contigit.
III

ad Carolum ejus filium antequam imperaret, cuin uterque palriciatum acccpit, missum fuerit, ut anno dcclxxiv ostendam. Id quidem non asserit continuator Fredegarii, sed lantum legationes ad

Carohtm Martelhtm

inissas valde

solemnes

fuisse,

Yerum

est,

Italos Gregorii

II

et

quod antea,
.

inquit,

nullis auditis aul visis

tem-

tcmpore a Leone

inip. Constantinopol.

poribus fuit

derelictos,

quod

ejus haeresiadhaerere, eta Pontiflce

Romano

dcsciscere nollent, sibi

omnes ubique in

Vcruin neque id Anastasius de Pip|)ino et Carolo littcris mandavit, cum de utriusque |tatriciatu verba fecit, quod tamen poeta anonymus,

nREOORII
ctijns

III

AXNUS

10.

CHRISTI 740.
:

449

que

verbalnco laiulatorecitabo,nonoiiiisit, iuclede Carolo Martello sentiendum nos edocet. Vexillum sancti Petri Pontifices Uomani Carolo
quiil

ad Carolum Epistola Gregorius dicat

pro alio
(satisfaciat tibi veritas,
fili)

tus est,

imperator acclamanec imperatoribus, qui ei successere, quia Romanse EcclesiEe tuitio ex generali obligatione et speciali pacto imperio conjuncta fuit sed illud consuevere Pontifices Romani ad principes Cbristianos mittere, qui in Paganos ex-

Magno non

niisere, postqnani

Non enim eosdem duces (nempe Spolotanum et Beneventanum) persequuntur capitulo , nisi pro eo quod noluerunt

quemadmodum

(pra?teritoanno) de suispartibussupernos irruere

et

sicut

illi

fccerunt,

res

SS. Apostolorum delittera;

struere . Prwterea eaedem

testantur id

quod modicuin remanserat

(preeterito

anno) pro

peditionem suscepere, vel contra schismaticos aut Ita Victor III illud Roberto Guiscardo iu Grfficos scliismaticos bellnm moventi defereiidum tradidit, ut notat Guillelmus Apuliensis lib. 4
iioerelicos.

lumisubsidio et alimeiito panperum nariorum concinnatione, in partibusRavenuatium, nunc gladio et igni cousumi a Luitprando et Hilprando regibus Longobardorum , id est, eodem tempore, quo Gregorius calamo manum admovet,
Christi, seu
in partibus

de Gest. Normann., Urbanus

II

Hugoni M.

Viro-

Ravennatium

Longobardorumregibus
moles
illic

mandnorum
rum
,

comiti in prima expeditione sacra, ut

igni ferroque sive

consumi, quidquid prceterito anno,

liabent passim scriptores

et

rerum Hierosolymitana-

anno dccxl,

cum

belli

denotabat,

Willelmo Notho duci Normanniae in bellocontra Haraldum, ut legiturapud Ingulfum pag. 90. Alia bujus rei exempla profert DucangiusinGlossario, verbo vexillum. 11. Vexillum ad defensores monasteriorum missitm. Ilabuere et suos defensores aut advocatos in freciuenti jam usu ante Caroli Magni a^taAlexander
II

remanserat
erat.

e sancti Petri

patrimonio, quod alendis

pauperibus, luminibusque comparandisdestinatuin

Iiim data ad

Quare utraque Gregorii III Epistola ad Caroannum sequentem spectat. Ad haec

Anastasius in Vita Zachariae papje recitans res gestas

a

seril
licet

Luitprando rege, currente deciina Indictione, asquatuor civitates, quas antebiennium, hocsciabslulerat, ab eo, post colloPontifice

teni Ecclesia^ et monasteria, ut ostendunt Martinus

Mager a Scbonberg
lib. 2,

in tractatu de
5,

Advocatia ar-

anno, per vim quium cum eodem

fuisse
:

habitum
civitates,

vestitutas

mata, proesertim cap.

cia vexillum

num.

tO(>, et

Lechmanus
quod
aii-

Prajdictas

quatuor

quas ipse

cap. 3G, et nionachi San-DionysianiinFran-

ante biennium per obsessionem factam pro prae-

proprium

sui monasterii

dictoTrasimundoduce Spoletino abstulerat, eidem

sancto cuni

riflammam

vocant, suo deferendum defensori jior-

earum

habitatoribus redonavit viro,

ut infra demonstra-

rigebant in bellis, quae pro

bonorum suorum, aut

anno

scilicet Chi-isti dccxlii,

privilegiorum tuitione susciperecogebantur, illud(jue

bimus.
13.

defensor seu advocatus ex abbatis manibus,

Dum

Gregorii 111

certis precibus ad id

ab eo

recitatis,

ex sancti

mo-

sequenti datm,

ad Carolum litteroe atino

quas hoc anno
Codicis Carolini,

LittevLc Pontificiae,

numento, cui appensum erat, accipiebat. Comites Andegavenscs tanquam advocati monasterii sancti
Martini Turonensis
bellis
,

exhibet Baronius,

priores sunt

seu Epistolarum, quas Romaui Pontifices scripsere

vexillum sancti

Marlini

in

monachorum
(|ui

deferre solebanl, ut traditur

in Ilistoria

mus,

Andegavensium consulum, et anonyVitam sancti Joanniscpisco|)i Eboracensis

:

ad Carolum Majorem-Domus, ad Pipi)inuin, ad Carolum Miignum, cl ad Carolomannum ejus fraIrein, prioresque ilhc litteraj post legationem anno
sequenli in Franciam missain,
in
iis

Roma
ei

direclai sunt;

scripsit, ait

o S.

Joannis

Beverlacensis

vexillum

eniin

Gregorius Carolum per ipsas claves

assumptum ab Alhelstano

(rege Anglorum), quo tempore debellavit Scolos. Utrum vero usus ille ab Ecclesia Romana ad monasteria, vel ab his ad Ecclesiam Romanam transierit. non satis liquet. lllud certum , Carolum Martellum prinuun ex

confessionis beati Pelri, quas

tur,

jam

misit, horta-

ut

regum Longobardorum

ainicitiam ainori

princii)is

Gregorii

Apostoloruin non praeponat. Littera; vero III ad Carolum recitatae a Baronio anno

praecedenti,

principibus, postulante Ponlifice, Ecclesia; Roman.-e

eodcmquo(]ue anno dccxli, sed serius missK sunt, ut etiain insinuat ordo, (^uo collocan-

patrocinium suscepisse. Porro

Carolo gratissima fnerit,
ditione Romaiia

cum

Grcgorii legatio

tur in Codicc Carolino. Baronius

cum

legisset ha;c

non dubiuin, quin per

excederct, et

verba in Vita Grcgorii

III

Hujus temporibus con-

missos suos Luitprando regi belliun denuntiarit,

nisi

quamprimum

Luitprandum ejus minis ab incej)to deterritum Papiam, unde venerat, rediisse. Sed legationcs a Gregorio III ad euin missas magis cx[)licanda3.
tius

cussaqucestprovincia Romanorum dilioni subjecta a nefandis Longobardis, scu et rcgc eorum Luitprando, veniensque Roinam in campo Neronis ten-

12. Luitprandus rex Romam obsidet. Coinauno dccxli, num. t et seqq. ulranique legatiouem eo aiino (lireclam esse, recle scripsit utramque Gregorii Epistolam ad Carolum subregu;

Campania multos nodc Romanis Longobardorum more totondit atque veshvit. Pro quo vir Dei undiquedolorc constrictus sacras claves ex confessione B. Petri Apotoria tetendit, depraedataquc
biles
stoli

viro, (|ui tuiic

accipiens partibus Franci;c Carolosagacissimo regnum rcgebat Francorum, navali

in-

lum ad eumdemannuin pertinere ;elLuitpranilum Longobardorum regem boc tanluin anno Urbem

itinere per missos suos direxit, etc. Baronius,

quam, inde deduxit

Romam hoc

anno a Luitprando

Romanam

circumsedisse; quod in priori Gregorii

rege obsidione cinctam esse, sicuti ex verbis rcci-

TOMUS XII.

450
tatis in Vita

GREGORTI

irr

ANNUS

11.

CHRrsxr

7M

ZachariaB papa; anno supcriori deduxetunc Roniam priinuni a Luitprando obscssam fiiisse. Qua) diiplcx olisidio Honiana si vera sit, non
rat,

aut cujusqiiam alterius gentis princeps, Urbis Ecclesi;e(iue Roniana) patrocinium suscepit, monito,

uh jam
consilio

dixi,

Longobardorum
,

rege, ut a suscepto

male

coiidilor Epitaphii Luitprandi regis prius ejus

desisteret

et

Pontilici

patrocinio suo

Romanam, quam Saracenicam, (juam constat anno superiori ab eo susceptam, commemorat. Verum in Vita Gregorii Ili, et in Vita Zachariae deuna eademque obsidione Romaua serino
expeditioncm
esse

oblato.
ti,

videtur, sive utraque Vita ab

scrijila fuerit, sive,

uno eodenique
di-

auctore

quod verosimilius,
sint.

Carolum Dissidkim de die Paschatis. hoc anno ffigrotasse indicat laudatus contiuuator his verbis Inlerim (quod dicit dolor et moeror sollicitat ruinam) in sole, luna, et slellis nova signa apparuere, seu et Paschalis ordo sacraaulem
jain
:

versorum scriptorum
verba ex Vita Gregorii

foctus
III

Laudata lainen

tissimus turbatus fuit , quasi h;ec prodigia nior-

dcsunipta, quce extant in

variisMss. Anaslasianis, in Editione regia legunlur

tantuni inler varias lectiones. Quid legatioiiibus,

litterisque Gregorii III responderit Carolus, luillus

lem ejus pra;signassent. IIoc enim anno Pascha secundum canonem Victorii contigit XV kalciid. sMaii ; secundum Alexandrinos vero VIII kalenda easdem, ideoque octiduo serius. Galii periodum
Victorii

veterum prodidit; non dubium tamen, quin laudatffi litterffi

hoc aniio adliuc retinebant, ut videre

9.

(jst

Carolo gralissimae acciderint,

cum con:

apud Rucherium de Uoct. temp. cap.

15. Galiia sine bello fuit.

tinuator Fredegarii in suaAppendicescribat

niiriflco

I|)se

In Annalibus Me:

ac magniflco

honore ipsam legationem

tensibus ac Fuldensibus legitur

((

dccxl, pax et

recepit,

munera

pretiosa contulit, atque

suis sodalibus missis

cum ma-

quies regno Francorum per Carolum redditur ad

gnis praemiis

cum

Grimonem

tempus,
plis B,

Gotliis superahs,

Saxonibus

et

Fresonibus

abbatem Corbensis (legendum Corbeiensis) monasterii, et Sygobertuni reclusum Rasilicai sancti Dionysii martyris Roinam ad liminaS. 1'etrietS. Pauli destinavit . Carolus tamen auxilium, quod Gregorio III promisit, libenter prsslitisset, sed anno sequenti, quo ntraque legatio ad eum missa, jam niorbo laborabat, menseque Octobri obiit. Carolus itaque primus omnium principum Francorum,

subactis, expulsis

Saracenis, Provincialibus recein Tilianis, Petavianis, Mascia:

quod brevius

ceiisibus et Nazariaiiis his verbis declaratur

dccxi,,

sine hostilitate utla, in

hic

quibusdam, sine hoste fuit anrius. Carolus itaque victis circumundique

Francorum hostibus, vel nullo ejus vires nimis sibi malo suo notas amplius experiri volente, interiora
regni Francici ordiuavil.

GREGORII

III

ANNUS

11.

CHRISTI

741,

Mortuo Leone solus imperat Constantinus

successor ab
perii ejus

eodem decimo quarto kalendas

Julii

Redemptoris anno seplingentesimo quadragesimo primo, Indictione nona, die decinio octavo Junii moritur Leo imperator, moxque in locum
ejus, qui cum patre regnabat, solus imperii habenas moderandas susce|)it. Ilabentur hajc firma assertione Tlieophanis, ubi ait: Regnavit Leo ab octavo kalendas Aprilis quintae decim;e Indictionis usque ad quartum decimuin kalendas Julii noniB
Indictionis,

impietatis siiccessor, in cjuem rebellat Artabasdus.

Indictionis nona; regnare coepit, etc.

initio

Sed de imquae suo

corrige

secundum

ea,

Theophanes Taliter ergo (ut pncdixiuuis) mortuus est Leo, tum animte, tum corporis morle (nimirum
loco superius dicta sunt, Subdit vero

detrusus ad inferos),
neraiit, sive circa

et

imperat ejus

filius.

Et qui-

dein quscunique sub Leone impio Christianis eve-

Orthodoxam fidem,
i)er

sive super

civilibus dispositionibus, sive super

(|uaestu
et

turpis

lucri

regnasset annis viginti quatuor, mensibus duobus diebus viginti. Similiter et

,

cum

avaritia

Siciliam

Cretani adinventa pariter et

Ilaliac

Calabriam, et adimposita sive in

, ,

ConstanUnus

filius

ejus, imperii et impietatis ejus

defeclione propter ejus cacodoxiam, sive in

GREGORIl
fame
et pestilentia,

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741,
,

451
equostrato reperto,

gentiumqiie pressuris, ut par-

ipse Constantinus fuga lapsus

fugit

ticularia taceain, in prcccedentibus ostenduntur capilulis . H.TC de

2.

Amorium

ad

Lacinum ductorem Thracen-

Leone.
ista
:

De
et

filio

autem

Hic enim perniciosis-

sibi

sium copiarum, quem pollicitalionibus induxit, ut adversus Artabasdum prmsidio esset.

simus

ferus^ tjTannice

nec legitime

abusus

impcrio, primo (juidem a Deo, et intemerata Matre

ipsius, ct
leflciis,

A. Interea vero Artabasdus Constantinopolim ad Theodorum patricium, cui cura commissa erat

ab omnibussanctis abscedit, magicis macruenlisque

sacriflciis,

et luxuriis,

et ca-

urbis, absente imperatore, misit Athanasium Silenliarium, ut euni in suas partes pertraheret:
qiiod
ille

ballinis stercoribus

atque lotio delectatus, molliinvocationibus gaudens, alque

praeslitit,

et

poimlo mentiens jam csse

etfecit,

tiebus, ac

da;monum

mortuum Constantinum,
pcrator acclamaretur
se
:

ut Artabasdiis im-

omnibus animas corrumpentibus adinventionibus a tenera a^tate convivens . Ileu quale monstrum in suimi damnuni peperitOriens lU plane perspi! !

sic igitur

populus liberum

credens ab ini[)erio Constantini, iii euin omnia jacere opprobria et maledicta coeperunt contra
;

cuum redditum
esse

fuerit, nonnisi
lale

teritum perpetrata,

ob flagitia Conslantinopolim

in praj-

vcro acclamare Artabasdo, ut homini Orthodoxo

malum

cum
nus

et

episcopus

civitatis Anastasius,

licet hacte-

perpessam.

exilia, el alia dira

Revoca in memoriam justoruni sub Monothelitis illata fidelibus,

se exhibuissct ha;reticum. inserviens

tempori

cum

qux sunt
est

dictasuperiori

patiens redditor .

tomo '. Altissimus enim Nec irascitur per singulos

dies,

quibus homines peccant; sed misericordia

sic

magna
delicet

pnniens, non solum peccata in tribula-

tione dimittit, sed gloria

quoque coronat,

dum

vi-

una cum aliis tandelestari coepit Conslantinum imperalorem quam Dei inimiciim, et in omnibus impiuni, et una cum populo laudibiis tollere Artabasdum Orthodoxum et Catholica; fidei propugnatorem. Sic itaque Artabasdus acceptus ab omnibus, Constaninspiceret imperare Catholicum,
,

eo

modo marlyrum
illustrat,

coronis Ecclesiam

tino[)oIim

est

ingressus

ubi

filios

Constantini

camino ignis, scoria selecla, auruni purum existat, quo et conficeretur corona martyribus. Quis non videat, atque ipsis manibus tangat, hoc fuisseconsilium Domini, cum nefandissimos liomines non solum regnare i)erniiscrit, sed tum patreni, tum filium ad annos pluriOrientalem
ut in

captos, CEBSos, et tonsos carceri mancipavit.

Quo

autein sibi novi [irincipis gratiam demereret Anastasius patriarcha,

grande pandit Constantiiii se-

cretum. Nain tenens (inquit Theophanes) hono-

randa
sic

et vivifica ligna sanctissima; Crucis, juravit

:

populo, dicens
dixil

mos propagare vitam

sccuritate reddiderit?

siverit, insu[ier et a

conjura-

tionibus tentatis ssepius liberos absque obice

Nam

sumnia audi quos nexus idem

;

Constantinus evasit hoc ipsius imperii exordio, ab

imperio jam factus extorris

exactus ab im[ierio,
tutus.

et

in ii^sum

fuit

(luomodo statim denuo resti-

Per eum, qui in ipsis affixus est, mihi Constantinus asseverans Ne existimes Filium Dci esse quem genuit Maria, quique dicitur Christus sed [lurum hominem. Maria autem eiim pc[)erit, sicut me pe[)erit Maria mater mea . Quibus adeo horrendis blasphemiis [lopulus valde commotus, probra et blas[)heniias in eum jacere non cessavit.
:

3. Sed de eo (irimum dicenduni hic est, hoc primo anno ejus imperii ab eo fuisse promnlgatum edictum contra venerandas imagincs. TIieo|>Iianes enim id lestatur, et Cedrenus, at(|ue alii idem af-

5. Vidisti, lector,

qua; in

imo profundae

foveaj

im[)ietatis

tur|)itiido lateret; ads[)existi,

dctegenle
Christi

secretiim Anastasio, qiicm gestaret foetum in utero

Iijcresis

Iconoclasta:

iit

non mireris odisse

firmant; sed rejiressusest, ne (juod coc[ieratmalum,

Doniini nostri, cjiisqiie sanclissiin;c Matiis imagines,

niodo perficerel, adversarium Deus excitans contra

eum,
((

si

forte

liis

monitusmalis a
:

coc[ito desisteret.

eam

Sed audi Thco|)haiiem Fuit gener Leonis imperatoris maritus Annaj ejus filiaj Artabasdus Curopalata, olim pra^tor ArmeiiiiP, ([ui [irajsto luit i[)si Lconi ad invadcnduni
im[)eriuiii.

Deuni esse credebat, nec dicendus [ilane non Christianus, sed Sarracenus. Et quis ha;c docuit adolescentem
qiii

ncc

i|isuin

Virgineni

naliim aniios viginti tantuin ct

maxiiiie iuqiius?

unum,

nisi [larens

Hunc, ubi imperium

coe[)it

assiimpsit, sus[)e|)ri-

Siquidum ad [lalrcm refcrre debcl (|uic(|uid derivatum in filiuin re[)critur, secun Filius sadnin illud divinorum Provcrbiorum
'
:

ctnm habere

Conslantinus, ob id(|ue

[)icns

doclrina Pafris . Sed vulpis

a[)eruil Anaslasio,

illa

alto silentio

mum
filios

molitus

cst

necem

filioriim

ipsius.

Hoc
ad-

tenebat occiiHum, quod juvenculus facilior ad lo-

nam((ue aiino quinto kalendas

versus Arabes imj^erator,
videre
[leliit

Jtilii iirofecliis

quciidum
voliiit

[icr

(|uein

Deus
si

ista

ab Artabasdo, ut

oinni f)0|)ulo
[lerlidia;

[lalain lieri,

quaj ob immensi-

suos ad sc milleret, (juos ut nc[)otes cx sorore

cii[ieret.
,

tatcm
aliqiio

niininie credita essent,

ab

alio

fllios

Iiitclligens

autem [laralam
miltere
voluit

fraudem

Artabasdus
se sciret

miniine
iiisequi

cumque

ob
i[)Se

id inale

habendum
euiii, et

ad im[)e-

eadcin annuntiafa, vel alio inodo, quam tanlo juramento [iraiinisso [iiomulgata fuisscnt. Ex his igitur (si non desipis oninino, lector), probe
satis inlelligere
[)cr

ralore, pra;venit
toris ainicis,

ex iin[)era-

potcs,

iinde fluxeril doctrina ista

in

quos habere

|)Otuit,

interfecit,

cum

Leoncin iui[eraforem

Ecclesiam iiriniiim

Eccics. V.

452
illala, el

GREGORII
per filium propagata, qua; a

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741.
titulo diurnis

Clirisli divi-

eodem

atque nocturnis temporibus

nitatis, et Maria? integritatis negatioiiis fonte scaturiit

:

ordinatas ad instar officioruni beah Pelri Apostoli,

ut plane consenseris non aliunde

quam

ex

segregatum
stentatione

videlicet

profundo erumpere potuisse. Qu;d aulem hajc secuta sint, suo loco anno sequenti dicturi
inferni

presbyteri dicti

tituli.

monasterium ajure poteslatis In quo monasterio pro su-

sumus.
6.

Persecutio Christianorum per Sarracenos.

idem sanctissimus vir pradia et dona, atque familiam ibideiu largilus est. Et diversi alii fideles et amatores Domini nostri Jesu Christi ia

Hoc eodem anno (ut idem tradit Tlieophanes) Evelid rex Arabumin Orienteinterfecit Cbristianos captivos in omni civilale. Inter quos Eutychius
filius

eodem

inonasterio

rentii atciue

sanctorum Slepbani et LauChrysogoni praedia et dona devotis-

sime contulerunt.
9. Simili etiain rnodo renovavit monasterium sanctorum Joannis Evangelistae, Joannis Baplista;, et saiicti Pancratii

Mariani patricii martyr verus ostensus est in

Charris Mesopotamia.'. Ubi et reliquiaj ipsius sanitates per Dei

gratiam o|ierantur,
.

et

mulii

alii

per

secus Ecclesiam Salvaloris anti-

sanguinem consuinmati sunt

minibus,
si

Ha3c perbreviter

quilus constructum, quod ab oinni ordine

stico extiterat

mona-

Theoi)hanes^ quse pluribus fuisscnlscribenda voluquae in singulis civitatibus vastissimi

Cbristianis occisis

nimia iucuria destitutum. lu quo

praidia et doiia conlulit; et quae invenerat de ipso

Sarracenorum imperii tunc de

rico scriptis mandata? fuissent.
tales oratio convertalur.
7.

acciderunt gloriosK confessiones, a diligenti histo-

Sed ad

res Occiden-

monaslerio alicnata, reddito pretio, eidem loco restituit. Ubi et congregationem monachorum et abbatem constituit ad persolvenda quolidie sacra
officia laudis divinee in Basilica Salvatoris Doniini

Greg. papce 111 obitus

oblatis in Ecclesia.

nbi de Hoc pariter anno, quarto

et res gestcs,

nostri Jcsu Christi, quae Constantiniana

tur, juxta Lateranas, diurnis nocturnisque

uuncupatempoPetri

kalend. Decembris, moritur Gregorius papa,

sedisset

cum

ribus ad

instar

ofliciorum

Ecclesiae

beati

annos decem, menses novem, dies duodecim, ut Anastasius tradit, qui de his, quaj hoc anno ejus obitum pra;cesserunt, btec habet in ejus Dum idem Transuccessore Pontifice Zacharia samundus Spoletanus dux noluit implere, qune
:

Apostoli. Item

imaginem sanctaeDei
fecit

Genitricis dear-

gentavit, et veslivit de argento purissimo, pensante

libras quinquaginta. Item

magnam cum
tem
libras

diversis la|iidibus

palenam auream pensantem libras

viginti sex, et calicem similiter in

viginti novein.

gemmis pensan-

praedicto Pontifici,

et patricio sinuil,

et

Romanis

Similiter et Evangelia

promiserat pro
cet)

recolligendis (recuperandis scili-

aurea in genimis pen.antia libras quindecim.

a

quatuor civitatibus, quae pro eo perierant, et alia qusB spoponderat capitula, et i)rcenominatus rex Luitprandus ad motionein contra ducatum Romanum se pra-pararet in his pra;dictus papa divina vocatione ex hac luce sublracliis est , Haec
:

Fecit autein et tectiim noviter, siinui et ca-

de tempore obitusGregorii Anaslasius. De eodeni autem Gregorio tertio (inquit Walfridus ') veluti inauditum quiddam et novum refertur, quod omubi intelligi danes psalmos memoriter tenuerit tur, paucospriorum ita psalterium didicisse . Haec
:

merain sancti AndrecC Apostoli ad sanctum Petrum Apostolum, quam depinxit. Et fecit in eadem Basilica imaginem auream in gemmis beati Andreae Apostoli pensantem libras septem, et intra confessioneni vestivit argento, quod deauravit auro mundissimo.
10. Hic etiam Basilicam sancti Callisti Pontificis et

martyris pene e lundamentisdirutamnovis

fabricis

cum
altaris.

tecto construxit

ac totam depinxit.
et calicem,

quibus deploret quisque hujus temporis litterariae facultatis inopiam. Sedquae idem Gregorius in reslituendis et exornandis Ecclesiis tempore sui Pontiflcatus pra?stiterit, ab eodem Anapraeter illa autem, quae superius stasio audiamus
ipse
:
:

Ubi contulit
vestes

pateuam argeuteam,
Item
tectuin

et

Basilicae

sanctorum

Processi et Martiniani a novo construxit, supposita

pila fabricis forlissimis post

veneranda corpora,
sanctae

ad firmamentum

eorumdem sanclorum murorum

suo loco sunt dicta, hiec

8. Hic, inquit,

adjicit

Basihcae.

Item in Ecclesia beati Genesii

renovavit tectum sancti Chry-

martyris tectum a novo restauravit, ubi et altare

erexit in

sogoni marlyris, et cameram, sive picturas i)arietum, ciborium etiam de argento, seu arcus quinque pensautes libras ducentas viginti, ubi obtulit

conlulit

nomine Salvatoris Domini nostri, in quo patenam argenteam, et calicem seu co-

coronas aureas quatuor, phara canthara duo, patenam argenteamunam, calicem argenteumunum,

ronam argenteam cum delphinis sex, necnon et coronulam auream cum cruce pendentem super
altare.

necnon et vela serica alba ornata blatto circumquaque pendentia. Construxit quoque monasterium circa eumdem titulum sanctorum martyrum Stephani, Laurentii, atqueChryetiam vestes
altaris,

11.

Item in Basilica sanctaj Dei Genitricis,

fecit

quae ad Martyres dicitur, tectum vetusta incuria

demolitum purgari
stauravit
tecli
:

ad purum, et

cum

calce
re-

abundantissima, seu chartis plumbeis noviter

et

sogoni

constiluens ibi abbateni et

monachorum
iu

congregationem ad persolvendas Deo laudes,

Walfrid.
25.

quaecumque per circuituui ejusdem fuerant dissipala, novo nitore conslruxit atdiaconiam sanctorum Sergii
et Bacchi,

que depinxit.
'

c.

Iteiu

GREGORII
silani

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741,
tertia

l53

apud beatiim Pelnim Apostolum, in qua pridem parvum oratorium erat, a fundamenlis ampliore fabrica dilatavit. Et concedens omnia, qute in usu diaconiae existunt, statuit perpetuo tempore pro sustentatione pauperum in diaconiaj ministerium deservire. Item in ccemeterio beatai
Petronillce stationem

theum oblatam unam.In

In quarta mifsa ad S.

missaad imaginem

Salvatoris, quse et Apostoloruin, oblatam

unam.

Gregorium ad januas, oblamissa quinta ad altare mafiat

tam unam. Deinde

jus, oblatas duas.

in

Quod simul
qua;

quotidianis dieApostole.

bus obUUm sex

Basilica lua,

ab Ecclesia ofierantur in

annuam
et

dari

instituit,

ubi

domine meus beate Paule

obtulit

coronam, calicem

patenam

ar{,^enteam,

Quem

Brevis titulum anctoritate Apostolica

omni

seu diversa ad ornatum Ecclesiai pertinentia. Item accubitus, (jui sunt ad beatum Petrum Apostolum
in ruinis positi, a

tempore conflrmamus sub anatbeinatis interdictu. Ut nulli liceat successorum nostrorum minuere
si voluerit, ad laudem honorem ejusdem beati Apostoli augere, augeat. Nos vero ideo dedimus buic in;ijori altari monachos, ut hacc omnia fiant omni tem[)ore . Huc-

fundamentis noviter instauravit

praedictas oblationes. Sed,

atque depinxit.
Item Basilicse sancti Marci sita; foras muros bujus civitatis Romanaa via Appia tecfum dirutum a novo refecit. Item in EcclesiabeatiPauIi Apostoli mutavit trabes, atque totum ejusdem BasilicBe tectum ab... altaris usque ad regias resarcivit et

et

pa[);e tertii inscriptio, quam Breve nominat, idemque quod indiculum, de (jua voce superius actum meininimus.

usque Gregorii

instauravit.

ria;

Mutavit ctiam trabes in Ecclesia sanctw Ma-

tiones majores nuncupari

At quas oblatas nominal, alio nomine, oblaconsuevere, de quibus

toino,

Dei Genitricis ad Pnesepe

numero

sex.

Fecit

cum primo Annalium

locis

tum

alibi

diversis

vero Ecclesiam sanctorum Petri et Marcellini juxla Lateranas, etiam et cifinielerium beatorum marty-

sparsim dictuin

est.

Erant itaque

istae oblatae,

quas vocat, ceita mensura

rum
et

Januarii, Urbani,Tiburtii, Valeriani,

Maximi

lectum in ruinis posilum a novo perfecit.Et

:

[)anis et vini, quae ex ejusDecreto, e [)atriarchio peroblationariuin, utait Anastasius (erant diaconi oblationarii nominati,

inferius

Hic

fecit vestes

ad allare in Ecclesiis

huic usui inservientes),

in Basilicam S.

[^ro

missis

illis

celebrandis

Salvatoris, Dei Genitricis,

sanclorum Apostolorum

Pauli diebus singulis portaretur

Petri et Pauli, atque Andreae, et caeteris diversis

Ecclesiis.
112.

Nani

et

Ccntumcellensis

civitalis

muros

prout hodie in quibusdain Ecclesiis fieri consnevit. Caeterum quod ad vocesii^sas pertinet, inter oblatas et oblationes differre putamus, sicut inter gcnus
et

dirutos p;ene a fundamentis fortissiine construi fecit.

speciem

siquidem oblationum nomine,

si)eciei,

qiiic-

Et boc constituit, ut fure sine intervallo et a presbyteris bebdomadariis missarum solemnia, et

quid Deo offertur cujusvis

intelligi debet.

Oblatarum vero nomiiie, quod offertur tantum pro

celebrando sacrosancto miss;e
qui
|>anis

a monacliis divina

quod a
Doniiiii

coIlcjj:io

secundum Constitutum, sacerdolum coram sacro coipore

ofticia,

sacrificio.

Cum

alio-

etiam offerri a

i)0[)iilo
i|ise

soleret ad eulogias

beali Petri Apostoli

lactum
vel

est,

iii

solemniis Cbristi

conficiendas,
dictione

cum

panis

communiori bene-

nostri, sauclaiciue ejus Genitricis, sancto-

benediceretur, qui in [wpulo dividerelur,

rum Aposlolorum,
rum,

oinnium sauctorum inarty:

qni usus adliuc in pluribus viget Ecclesiis. Rursus

confessorum, alque virgiuuni in oratorio noinini eorum dedicalo atque ut intra Ecclesiarn
piiucipali siniiliter et
iiislilutis
vij;ili;e

vero oblatarum

nomen usurpatum interdum

ipso [);me et viiio,

inve-

niinns pro ipsa Eucbaiistia apud anti^iuos rituales,

beati Pclri, sub arcii

coinmunius autem pro

celebiareiitur. lisdenKjue
in ca-nieteiiis

disposuit,

ut

offertur sacrificii celebrandi causa.

De

(|ua

quod Remi-

circuinquaque positis Roinac in diebus natalilioruin eorum luminaria ad vigilias facieudas, et oblationes de patriarcbio per oblationarium deportcntur ad celebrandas inissas, per euni qucin prajviderit Ponlifcx pro tempore s;i-

agil, [)Ost alia

gius Antisiodorensis de celebratione miss;c dum Subri[)il, imiuit, inteli;i'c babet

:

rim sacerdos a
inler

|)0|iiiIo

oblalam, ut

i[)se,

qui est

Deuin

et i[)suni

[)opuIiim mediator, preces

cerdolem

. Extat

udliuc in Basilica S. Pauli ejustertii

niodi oblatiouuiu Gregorii papa;

ad missas

celebrandas anti()uuni monumentuni, vetus, in-

quam,

in

marmorea

gorii, (]ua et

labula iuscriptio ipsius Gresub anatbcmate [Toliibel, ne posteri

Sic eiiim se

eoruin, et vota Doo offerat . Ex bujusmodi oblatis olim ea pars tanlum ad sacrae Eiicliaristi;c usum sumebatur, qua; ad Cdmmunicandiiin [^opuluin satis esset, ut ex S. Cy|)ri;ino' colligilur, duin redarguens divitem feminam, siiie ejnsmodi oblatione ad Ecclesiam venientem, ba?.c im[)ro|)(U'at, dicens
:

easdem iin[iendere prajtermitterent.

babul, ex[iurgatis Lis, qua;
rant, mendis.
In

De

sacrificio,

quod
:

[)au[)er

obtulil,

sumis

scri[iloi'is vitio

irrepse-

Et S. Augustinus'

Erubescere, inquit, debet

homo
Clirisli.

idoncus,

si

de aliena oblatioiie coinmunica-

nomiiie Dei S;dvatoris noslri jesu

vcrit.

Qu;eaulem snpererant, nec consecrarenlur

Breve faclum a

me

Gicgorio tertio [lapa de obla-

ex pane et vino, in
sacrificiuin,

usum

s;icerdotuiii

oircrentium

tionibus, qu;n debentur per singulos dics in

clesia S. Pauli A|)osloli.

Ec-

etclericorum miuisliantium cedebant. Postea autem cuiii est factuin, ulquie in s;icrificium
Cypi. dc

o Statui enim otlerri iii [iriiiia missa ad Corpus oblatani unam. In secuuda inissa ad S. Timo-

'

0|)ul. el Eccl.

- Aiiijust.

serm. ccxv. de leinp.

454
oflereiida essent,
tiir
:

GREGORII
sacerdotiim

III

ANNUS

11.
serta

CHRISTI 74

diliffeiitia

pararen-

omnes

iilae

diversorum

oblalte aljsque dimi-

nutione, iisdem cessere ministrantiljiis.

sas celebrandas
etiain in

Ac tandem
niis-

ad (Iregorium redeamus, ejusmodi oblatas ad

non solum
Anastasius,

in Basiiicis Urbis, sed

positis

coenieteriis circunu|uaqiie

ab eo

de ejus animfe asdamnalione refutata sententia. Quo pariter anno undecimo kalendasNoveiiibrisCaroluscognomento Martellns nioritur, cum jam pacem multis sudoribus partam stabilem posteris reliquisset. De anno aflirmant omnestam veteresquam recentiores

14. Caroli Mai'telU obitus et

fuisse

decrelas,

ut audisti,

testatur.

Rursiis

autem quod ad ejus

scripta pertinet, scri-

psil ad Leonem imper. et ejus filiiini libros Ires pro cultu saiictarum iniaginum, reli(|uitet Epistolarum librum unum, sedliis caremus .Ad [lostre-

chronographi de die testatur auctor anonyinus, qui sui temporis res scribens, ad (iregorium Turoneiisem addidit Appendiccm, sicut pariter apud '
;

mum

vero Anastasius iiisclaudit periodum

:

rerum

ab eo gestaruni
diaconos

HicjEecit

ordiualiones tres per

mensem Decembrem,

presbyteros viginti quatuor,

tres, eiiiscopos

per diversa loca numero

Aiinoinum expressum habetur quem et in Basilica sancti Dionysii apud Parisios esse sepultuui, a!que omnes assentiuntur. De quo ea quae ad religionis cultum spectant ab aliis pra?termissa, quie nec certo quo gesta sunt anno, potuerunt haberi comperta, hic reddemus qua; Lupus in rebus
:

octoginta. Qni sepultus est in coemelerio Petri Apostoli,

quartokal. Decemb., Indict. decima. Cessavit

reli-

Maximini efiiscopi Treverensis scribens ad Valdonem annoChristioctingcntesimo trigesimo

gestis sancti

episcopatus dies octo . Hactenus Anastasius;

narrat his verbis

15.

quaveroabeodemauctorede

ijisoGregorio scripta,

Cum,

inquit, Carolus

princeps (cogno-

suis siint locis pro ratione temiioris collocata.

Quod igitur 13. Zacharias papa creatiir. Longobardi essent in armis, iii ipsoque prpcinctu ad cladem Urbis parati, factum est ut qilamprimiim, Gregorio
p;ipa defuncto, crearetur a clero

mento
et cibi
set, ei

Martellus) longa febrium vexaretur molestia,

potusque

fastidio vitae

periculum incurris-

beatus Maximiniis capienti soinnum appa-

ruit

ut(|ue se ad suam abeuntem sequeretur memoriam, dcmonstravit, expergefactusque Carolus,

;

successor. Sic igitur vix

eidem

iiersolutis extremis,

satellitem, qui sibi

forte assistebat, percontatur, si

octavo die ab cjus obitu Zacbarias Pontifex

summo

videret

omnium
cembris
ejus
sius

consensu creatur die quinta mensis De-

beatum Maximinum, qui secum paulo ante Modo, illo vero negante contulisset sermonem
:

quantum autem sederit, inferius in obitu dicturi sumus. Deeo autem habet ista AnastaZacharias
,

inquit, foras egreditur, atque imperavit, ut se con-

tinuo sequerer, apud ejus

tumulum salutiscompos
alloqui-

natione Gnecus, ex patre Polysuiivis,

futurus. Ita illum in lectica deportatum, et in sopo-

chronio, virmitissimusatque
tate ornatus,

omnique boui-

rem resolutum sanctus Maximinus iterum

tur, seque pro illo Domiiii postulasse

amator cleri et totius populi Romani, tardus ad irascendum, velox ad miserendum,nulli malum pro malo reddens , neque vindicta; sibi meritum tribuens, sed pius et misericors. A tempore ordinatioiiis suae omnia omnibus factus, etiam iis qui anlea sui fuerant persecutores, bona pro malis reddidit , eosque hononbus promovens et provehens, simul et facultate ditavit. Invenit totam
Italiain valde

clementiam,
vitiis,

ostendit
net.

illum vero, ne se ullro dedat

igilur
iit

admo-

Mox

evigilavit Carolus, exsurrexit, et

in

promotis promissis

sacrarium

secessit,

sibique

oiferendos cibos p0[)0scit,

(|ui triginta

diebus proxipossibllitate

mis sumendorum alimentorum

sibi

sublata, vix vitam solius aqu;c haustu retinuerit.

Escis itaque sum|jtis,amissas redire vires persensiL
Hiijusi|ue
S.

turbatam, simiil
a

nuin,

persequente
:

ducatum RomaLuitprando Longobardorum

et

non immemor
pra^diis auxit,

beneticii

coenobium
Patrio-

Maximini

quorum unum

rege . Et inferius

Divino nutu praenominatus

sala, aliud

Vitmaris Ecclesia, tertium Commiciacus

sanctissimus Zacharias ad

Ponhlicatum

est

ele-

vocatur
villam

sancto

vatus; cui omni|)otens

Dominus tantam confulit gratiam, ut etiam pro salute populi Romani suam jionere animam non dubitaret. Missa igitur legatione ad jam dictum regem Longobardorum Luitprandum, salutaria illi iira^dicavit. Cujussancti viri
admonitionibus inclinatus, prtcnominatasquatuor, quas a duce Romano abslulerat civitates, reddere promisit. Dumque commolione facta, ad compreheiidendum Transainundum ducem Spoletunum,
exhortatione sancti viri exercitus
et ipse

autem Petro Andaclanam obtuht HucusqueLupus.

Sic igitur ex hisvideshunc,

quem muHi

feruiit

exspoliasse bonis Ecclesias, eas locupletasse,

more

praedecessoruin suorum.
16. Sed jam qus scripta leguntur de Caroli anima aeternis i)cenis inferis mancipata, hic reddenda erunt, et eorum veritas disquirenda praeter
:

Romanusconjun-

leguntur in Vita S. Eucheet in Vita saiicti Rigorii ^ Aurelianensis eiiisco[)i berti ' archie|)isco[)i Rhemensis, htec accipe ex
illa

autem, qu;c de

his

geret se in adjutorium praedicU regis, egressi sunt,

ret,
set,

scriptis capitulis (ut piaiseferthtulus)

Transamundus suam deceptionem conspicequa scilicet Romanos, utdictum est, decepisegressus a Spoletana civitate sese pr^edicto
:

liiovinciarum Rhemensis et Rothomagensis,

ab episcopis ad

Ludovicum regem
descri[)ta,

missis,

apud Gratianum vero

ubi agit de bonis Ecclesiae non auferen-

tradidit regi . Hicc hactenus

qutc

Anastasius

istis

subdit, sequenti potius

autem idem anno conti'

Aimoiu.

I.

iv. c. ;;7.

Extal apud Sur. tom.

i.

die

xx Febr.

gisse noscuntur.

Eod. tom. die iv Jau.

, : ,

GREGORII
dis,

ANNUS

II.

CHRTSTI 711

455

bis verbis

'

Quia vero Caroliis princeps

primus inter omnes Francorum reges ac principes res Ecclcsiaruni ab eis separavil atque divisit, pro boc solo uiaxime est aelernaliter peniitus. Nam sanctus Eucberius AureFipini regis pater, qui lianus episcopus, qui in nionasterio sancti Trudonis
requiescit, in oratione positus, ad alterum saecu-

patrem vestrum Hucusque ibi. Creterum cum iu Vita Eucherii eadem legantur, superaddilum esse caput illud, baud levis susjiicio est si quis
referre

num Ludovicum impcratorcm

audivimus
.

consideret,

mox

ante ejusmodi narrationem

dici,

contendisse precibus sanctum, ut ex hac vita sol-

veretur; sed non coha;rent, qu; subse^juuntur de

Caroli damnatione, sed bene, quae
jiost illa

lum
riori

raptus

et

inter ca;tera

qua; sibi

Domino
infe-

habeu-

ostendente conspexit, vidit

torqucri.

illum in inlerno

tur de ejus ex hac vita migratione.

18.

ab Angelo ejus Quia sanctorum judicatione, qui iu futuro judicio cum Doniino judicabunt, quorumcuni(|ue res abstulil ac divisit, ante illud judicium auima et corpore sempiternis poinis est deputatus, et recepit simul cum peccatis suis
Cui
interroganti
:

ductore responsum est

accidifse

Quod ad crimen ut bonorum

,

pertinet,

qiiam saepissime
invasores

Ecclesiarum

raptores, et usurpatoresdivinitus
perculerit,

immissa viudicta iunumera declarant exemjda omni

,

lide constantia, qua>

superius diversis in locis pro

pcenas propter peccata

facultates in

omnium, qui res bonore et amore Domini ad

ac

suas et
sanclo-

temiiorum ratioue sunt sparsa, ut nemo de his dubitare aliquando jiossit. Si enim profanarum
etiam rerum raptorihus
adstitisse sa^jie
:

rum

loca luminaribus divini cuitus, et aiimouiis

Cliristi

viiidictam pro foribus legimus quomodo non magis adver-

servorum

pauperum, pro animarum

sus sacrilegos, expilantes Deo semel oblata, suppli-

suarum redemptione tradiderunt.

Qui
in se

cium
impius
jiosse

divinitus

irrogari

reversus sanctum Bonifacium et

nionasterii sancti Dionysii, et
se vocavit

jienitus convincatur, qui

dixerimus? Ut plane cjusmodi sacri-

Fnldradum ubbatem

legiis obnoxios, nisi poeuitentes satisfaciant, jicenas

summum
illius

capellauum regis Pipini ad

evadere semjiiternas existimet, contestante

'

eisque talia dicens,

irent, et
si

signum

dedit, ut ad

sepulcrum

Ajiostolo

atque

dicente,

quod

neque

fures

corpus ejus ibidem non reperissent, ea, qu;e dicebat, vera esse coucrederent. Ipsi autem pergentes ad pnedictum monasterium, ubi
corpus ipsius Caroli
et

neijue

rapaces

regnum

Dei

possidebunt.

Verum

historiam

humatum

fuerat, sepulcruni-

istam de visione facta S. Eucherio (quod asseritur) non [losse suhsisterc, ex iis quoe dicta sunt in obitu ejusdem sancti, qui contigit
ante dccennium,

(jue ipsius aperieutes, visus est subito exisse draco,

totum illud sepulcrum interius inventum est denigratum, ac si fuisset exustum. Nos autem illos vidimus, qui atl noslram usque letatem duraverunt,
qui huic
citer
rei interfuerunt, et
testati,

quam Carolus moreretur, sive aunos quatuordecim (ut Molanus ponit) satis intelligi potest, cum adeo repugnent tempora, ut S. Eucberius viderit
ciari
;

animam

Caroli

apud

inferos cru-

nobis viva voce veraejus

fecit,

qui post ejusdem Eucberii obitum decem

sunt
17.
a

quse audierunt atque vidcrunt,

Pipinus,
cui praj-

saltem

annos reperiatur fuisse supersles

Quod cognoscens filias Synodum apud Liptinas congregari

fuit

intelligas

quantum

absit,

quod

asseritur, ut

unde Eu-

cherius ea temjiore Pipini regis per visum scire

ac referre potuerit.

cum
et

sancto Douifacio legatus Apostolicai Sedis

Gregorius nomine.

Nam

el

tiyuodum ipsam habeEcclesiasticis,

mus,

quantumcumque de rebus
Et quoniam
restituere
res

quas pater suus abstulerat, poluit, Ecclesia- reddere

procuravit.
Ecclesiis,

a quibus

ablalai erant,

propter concertationem,

quam cum
bat,

Walfaro Aquitauorum principe haheprecarias fleri ab e()iscopis exinde petiit, etnonas ac deciujasad reslaurationes

non

pra;valuit

Sed et quod de ijisius Caroli pietate repeejusdem Ludovici imperatoris, ad quem talia fuisse scripta dicuntur. elogiuin eadem mendacii certe redarguit. Ipse enim Ludovicus imjierator in Epistola ad Hilduinum ^ ahbatem, htcc habet froavus noster Carolus priucejis Francoruin inciytus per orationes ipsius excellentissimi martyris, adeptum se fuisse gratulatus est ajiicem prin19.

ritur,

terrarum,
in libro

et

de unaquaque casata duodecim dena-

cijiatus,

cidcuKjue decurso mortalitatis temjiore,

Iiabere dejiositum, corpus sciiiiagui die judicii

rios ad Ecclesiain, luide res erant beneficiata; (sicut

quod carius poluit

licct i^ropriuin
iii

capitulorum reguni habetur) dari constituit, usque duni pia; rcs ad Ecclesiam revenirent. Unde et dominus Carolus imperator adbuc in regio nomine constilutus edictum fecit, ut nec ipse nec filii ejus successores bujusmodi rcs agere atlentarent: quod manu sua lirinavit, cujus plenitudinem habenius, et de quocapituluin exceiptum
in
libro

suscitaiidum,

aniinam Domino i^raiseiitandam lideliter commcndavit, ac per hoc maxiine devolionem ac fiduet

ciain

cordis crga jicculiarcm

Ha.'c

iialronum
si

iiatciiter

ostendit.
esse Pipino
iisset

Ludovicus
sciret

qui

taiii

cerlaiu de

damnalioue Caroli
:

teslificalioncm

factam

qiioinodo non potius

lanto

silciitio jirajter-

capiliilorum

ejus,

(|uicuiiHjuc

Iibruiu

incmoriam sepultuiie Caroli

,

ajiud

sanctum
(juain

illum habet, legere vuUierit, invenire valehit.

Dionysiuni

miiaculo

infamutam,

Hanc etiam relationem el in scrijituris hahemus, et quidam nostrum ctiam vi\a voce doiiii'

illain tanlo pra^conio

celebraict?

1.

Cor.

VI.

'

nabelur

in

AreopagiticlsaDlc vilaiu Uionysii apud

Apud

Oralian. xvi. q.

i.

posl

c.

.'i!!.

tx

i;oiiC.

Kolhom.

Sur. loni. V. die ix. Octolj.

456
20.

GREGORII
Accedit et his
,

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741.

quod

recte

intelii^enti

mino per sanctum Dionysium pr.iesentandam adeo

sollicito studio

omnem
enini

penitus dubitationeni possit auferre.

S.

Idem

ipse

Bonifacius, qui asseritur inspeclor

lule

commendavit, bene de ejus sit sasperandum. Sed nec illuc tacendum, quod
,

fuissesejjulcri, et testis oraculi

de damnatione ip-

sius ad inferos, scribens Epistolam

adEthelbaldum

Merciorum regeni in Angiia, hominem sceleslissimum, ut eum revocet ad pocnitentiam, inter alia plura ingerit exempla regum, qui ob i|)sorum immensa scelera male pereuntes, una cum corpore perdiderunt et auimam damnati in cruciatus perpetuos apud inferos; ubi de Garolo ipso agit, ponit a Carolus quoque princeps Frannonnisi ista corum nmltorum monasteriorum eversor, et Ecclesiasticarum pecuniarum in usus proprios commutator longa torsione et verenda morte consumptus est . Ha5c tantum ipse de Carolo, et nihil
,
:

idem Carolus laudatus etiam invenitur ab ipso Gernianorum apostolo curn rogavit ejus filium Carolomannum, iit bene ccepta a parente circa cullum Ciirislianae religionis prosequeS. Bonifacio

retur, rogans

dicetur inferius,

eum insistere paternis vestigiis, ut cum de ejus cum Carolomanno

liic

congressu agetur. At
22.

de his

satis.

Carolomanmcs succedens Carolo, de Syscribit.

nodo cogenda agit ciim lionifacio qui de hoc

aliis
tilii

ad Zachariam
:

et

de

Mortiio Carolo,

duo

Carolomannus mnjor natu, atque Pipinus sucprincipatum vero

cesseriint baeredes

suum

Caro-

praeterea ampiius de ejus ex inspectione sepulcri

lomannus administrabat, nempe provinciam Austrasiae (quas et Aleniannia appellatur) atque Thuringiae
:

a se visa, ut dicunt, et certa babila ad poenas inferni

qui simul

ac partem

sua?

bncreditatis

Cum

damnatione; sicut deahisdixerat ibi regibus. tamen cogeret argumentum ea non solum

accepit, nihil anliquius habuil,

quam
S.

iisconsulere,

quae ad religionem conservandam et

spectare viderentur.

propagandam
Bonifacium
seipse

silentio

pretio

etiam

non prseterire, sed magno id fuisset ipsi redimendum, ut diceret, ingereret, atque inculcaret tam borrendum spectaculum ,

Quamobrem

mox accersendum curavit, ut cuncta cundum canones recte disponerentur. De his

ad se
Bonifacius
testis est in
tibi

quod vidisset, si revera dicere potuisset, cum ad ipsum perterrendum quaereret undique rationes. Imo et si impcenitens mortuus esset, utique et hoc dicere non tacuisset sicut de aliis ibi dixerat. Verum etsi dira ob immeusos dolores morte consumptus sit, iiaud tamen absque exomologesi ex
,

Epislola ad Zacbariam data,

'.

quam

hic

reddemus

Cum

eiiim Bonifacius
ipsi

ex verbis Carolomanni cognovissetillud

proposilo, ut

essein

Synodum

cogeret episcoporum, quo

:

sunt

hac vita recessisse, quae ex Ludovico imperatore recitata, demonstrant. 21. Vindex Deus, sed non judicans bis in id-

rebus Ecclesiasticis ubique collapsis consuleretur antequam quicquam aggrederetur, statuit de his consulere recens creatum Romanum Pontificem Zachariam quamobreni has ad eum primas om;

nium

Illteras dedit

ipsum,

sic

invasores juriun) Ecclesiarum principcs

Domino charissimo

summi

Pontificatus

Cbristianos pcenitentes interdum

miserando cruvel violandi Ec-

infula praedito viro Apostolico Zacbariae, Bonifacius

ciatu ante interitum vult affligi, tuin ut posteris

sint in

servus servorum Dei.

exemplum non minuendi,

,

Coiifitemur,

immunitatem utque non leve esse delictum quod peccassent, ex portentosis et p;ene insoiitis ab ultore numine illatis poenis posset inclesiasticam
telligi
;

referentes,

domine pater, quia per nuntios quod venerandae memoriaj Apostolatus

vestri praedecessor Gregorius ergastulo corporeo ab-

solutus ad
titiam

tum etiam

ut

cum

iidem catholice vixerint,

et alia

complura bona fecerint, maxime vero quod propagantibus fidem fuerintadjutores (ut a Carolo, de quo agitur, factum vidimus) quod peccasseutin
bic luerent potius quam damnarentur perpetuis cruciatibus in inferno a quibus
Ecclesia; jura,
,

Dominum migravit, quod majorem laenon audimus, et expansis ad aethera palmis, Deo gratias egimus, quod clemeutem paternitatem

vestram allissimus arbiter cauonica jura regere, et Apostolicae Sedis gubernacula tenere concessit.

Ergo non

aliter

quam

ut ante vestigia vestra ge,

niculantes intimis flagitamus precibus

subdili
discipuli

ut sicut

eumdem
(quod

fuisse

immunem, putamus

ex

iis,
;

qua? de

praedecessorum vestrorum, proauctorilaleS.Petri,

servi subditi, et
vestrte

eo superius pluribus in locis sunt dicta

est bic in

nenipe

sumus,

sic

et

pietatem Caroli
successoris,

memoriam revocandum) laudatam duorum Romanorum Pontiflcum

tertii
,

pietatis servi obedienles,

fieri

subditi sub jure

canonico
fidein, et

mereamur

optantes

Catbolicam
servare, et

assertione, Gregorii secundi, atque Gregorii ejus

unitatem Romanae Ecclesiae

ejusdem nominis

cujiis

illud

maxuuumestde eodem Carolo Martello pra;conium, quod tum Dei, tuin ejusdem Caroli opitulatione S. Bonifucius ceiitum millia paganorum Germanorum ad Christianam religionein suscipiendam
planede ipso (occulta licet et nobis incognita sint divina judicia) salulem cuin piis regibus consecutum, existimare liceat et si peccator
convertisset: ut
;

quanloscumque audientes, vel discipulos in ista ad obedientiam legatione mibi donaverit Deus Apostolicffi Sedis iuvitare et inclinare non cesso. 23. Necesse quoque habemus indicare pater,

uitati vestrce,

quia per Dei gratiam Germaniffi po,

pulis

aliquantulum perculsis vel correctis

tres

ordinavinuis episcopos, et provinciain in tres parochias discrevimus et illa Iria oppida sive urbes,
,

extiterit (ut solent

reges ssepe delinquere) per exomologesim iliam factam, qua suam animam Do-

In Vit. S. Boaif.

1.

ii.

1.

GREGORII
in

III

ANNUS

11.
sit

CHRISTI 741.
et

A57
vestrum
ibi, si

quibus

ct

ordinall
,

sunt,

scriplis

auctoritalis

verbum,

mcum

bic, ct

continparitcr

vestra;

confirmari

et stabiliri

precantes deside-

gat ut

ad judicium auctoritatis

vestra;

rannis.

Unam

csse

sedem episcopatus decrevimus

et

missos dirigamus.
25. Praeterea de

in castello,

quod dicitur Wirfzburg,

alteram in

una

re necesse habeo et con-

oppido, quod nominaturBuriburg;tertiamin loco,

silium quasrere, et licentiam petere, eo

quod vene-

qui dicitur Erphesfurt, qui fuit olim urbs Paga-

randac memoriaj praedecessor vester, sicut audistis,

in praesentia vestra

noruni. Ha;c tria loca propria auctoritate Apostolatus vesiri roborari, et contirmari diligenter postu-

mihi
et

pra;cepit, ut

presbyterum

ante obitum

meum, Deo
si

volente, in Ecclesiastico

lamus, ut si Dominus voluerit, per auctoritatem et pra;ceptum sancti Pelri , jussionibus Apostolicis
fundataj
et stabililae sint tres in
;

ministcrio ha;redem

deberem. El hoc mihi,

et

successorem constituerc Dei voluntas est, placet,

si

Germania sedes

modo

dubito

et nescio

fieri

possit

quia

episcopales
tiones

et

ut preesentes

vel futurje geuera-

postea frater illius

occidit, et

avunculum ducis Francorum

ista

vcl violare
24.

non prssumant prwceptum

vcl parochias corrumpere,

adhuc ignoramus, qualiter

licentia
sit,

discordia

Apostolica; Sedis.
vestra)

pacificari, vel finiri valeat.

ritatis

Sed obsecro, ut aucto-

Notum
,

similiter sit paternitati

vestrae

cum

consilio

servorum
iu

quod Carolomannus dux Francorum me accersitum ad se rogavit ut in parte regni Francorum qua?
,

Dei de

ista electione facere,

quod nobis

com-

mune
et

pro Ecclesiae

utilitate, vel

fructu spirituali,
esse videatur, ut

in sua est polestate, faciam

Synodum congregari

et

defensione religionis

optimum

proraisit se deEcclesiasticareligioue,qua;jamlongo

tempore, id est

non minus quam per sexaginta

,

vel septuaginta annos calcata ct dissipata fuit

alisi

consensum vestrum habeam de hoc facere, quod oplimum mihi iuspirare dignetur Deus:quiahoc si contrarius princeps non videtur posse fieri
,

quid corrigere

et

emendare

velle.

Quapropter

fuerit.

hoc, Deo inspirante, veraciter emendare voluerit,

26. Praeterea
nitatis vestraj

quaerere et interrogare pater-

consilium et proeceptum vestra; auctoritatis habere

debeo. Franci enim (ut seniores dicunt) plusquam per tempus octoginta

consilium debeo de

quadam confu-

sioue, quae

nupcr ad nosveniens, mentem nostram

annorum Synodum non

fece-

conturbavit, et sacerdotibus Ecclesiarum verecun-

runt, nec arc hie{)iscopum habuerunt, nec Ecclesiai

diam inculiebat
sonffi

nam

laicus

quidam magna;

per-

canonica jura alicubi fundabant vel renovabant.

Modo autem maxima ex

parte civitatcs et episcopublicanis

pales sedcs traditaj sunt laicis cupidis ad possiden-

ad nos veniens dicebat, sibi ab Apostolicae Sedis Pontifice sanct memoris Gregorio datam esse licentiam,ut in matrimonium acciperetviduam
avunculi sui, quae etipsa
fuit et ipsa, illo vivente, discessit

dum,

vel

clericis

scortatoribus,

vel

ad perfruendum. Nam si per verbura vestrum hoc negotium, duce rogante supradicto,
sfficulariter

uxor consobrini sui, ab eo, et iste vir, qui

nunc eamacciperedesiderat,
dalam,
et in

affirmat sibi licentiam

renovare et corrigere debco

praeceptum
Si

et judi-

tertia

generatione propinqua csse di-

cium

Apostolicae Sedis
praesto

cum

canonicis (canonibus)

gnoscitur. Ha;c etiam

votum

castitatis

Deo vovens,
sibi

Ecclcsiaslicis

habere cupio.

invenero

velata fuit, et iterum abjecto velamine maritata.

inter illos diaconos,

quos nominant, qui a pueritia sua semper in stupris, semper in adulteriis, et in

spurcitiis vitam duccntes, sub venerunt ad diaconatum, et modo in diaconalu concubinas quatuor, vel (luinfiue, vel plures noctu in lccto habentcs, Evangelium tamen legcre, et diaconos se nominare nec erubescunt, nec metuunt ct sic in talibus inccslis ad ordincm
tali

Tale enim

matrimonium supradictus homo

ab

Apostolica Sede affirmat essc concessum, quod

non

omnibus semper
testimoiiio

existimamus verum: qula Synodus et Ecclesia, in qua natus et nutritus fui, id est, in transmarina Saxonia, Lundonensis Synodus, qua; in primis a discipulis S. Gregorii, id est, Augustino, Laurentio,
Justo, Mellito archiepiscopo constituta ct
fuit
,

ordinata

talem coi^ulam
et horribile

ct

niatrimonium

maximum

presbyteratus venientes, in iisdcm peccatis perdurant, el peccata peccatis adjicientcs, dicunt se pro

scelus

flagitium ex auctoritatc sacraB

Scriptunc judicabant.
27. Quapropter patcrnitas vestra liujus rei

populo possc iuterccdere, ct sacras oblationes ofnovissime (quod pejus est) sub talibus testinioniis per gradus singulos ascendentes, ordinanferrc
:

veritatem nobis indicarc non dcdignetur, ut Ecpopulo Christiano inde clesia; saccrdotibus vel

tur ct

nominantur episcopi
illos,

invcnero inler

rogo, ut

si, inquam, tales habeam pracceptum

scandala et schismata non oriantur

quia carnales
,

homines
Franci,
si

et

idiota;

Alcmanni, vcl Bajoarii

aliquid

vel
vi-

conscriptum auctoritalis vestrae, quid de lalibus dermiatis, et per rcsponsum Apostolicum convincantur et arguantur pcccatores. Inveniuntur etiam
quidain intcr eos episcopi
et adulteros
,

juxta

Romanam Urbem

ftcri

derint, ex his peccatis, qua; nos proliibemus, lici-

tum
sibi

essc putanl, ct nobis

improperium

dc|)utant,

qui licet se fornicarios

vero scandalum

vitac accipiuiit.
i>ra;teritis

vel venatorcs, et

non esse, sunt tainen cbriosi pugnant in exercitu armati, et eifundunt propria manu sanguinem hominum sive Paganorum, sive Christianorum. Et quia servus et legatus Apostolicic Scdis esse dignoscor, miura
dicant
,

Sicut affirmant sc vidisse annis

et juxta

in

Piomana Urbe,
nocle,

Ecclcsiam S. Pelri, die vel

intrant,

quando kalenda) Januarii

Paganoct

rum

consuetudine, ciioros ducere per plateas,

acclamationi^s et cantiones sacrilegas facerc,

ct

TOMLS

XII.

58

458
nulliim de ilomo
siia vel

GREGORII

III

ANNUS

11.

CHRISTI

7/|'1.

igncm, ^el lerramenluin,

il)i

nuscula pauca vobis direximus, non

sint

cjuia

digna
luiam,

vcl ali(iuicl conimoili vicino suo prfcslare vcllc. Di-

patcrnitate vestra, sed pro

inilicio charitatis,

cuntquoquc,
philactcria
ct

sc viilisse

nuiliercs

pagano

ritu

obcdientiae et devotionis, id cst, villosam

ligaiuras

in

brachiis et cruribus

argenli et auri tantilluin. Dcxlera yoniini protc-

ligatas habere,
aliis

et jiublice acl

vendendum vcnales
ibi a

gente

incolumcm valcre

et in

Cluisto proficere

offerrc.

Quae onmia, eo quod

,

carnalibus
et

et

insipientibus vidcntur

hic

imiiroperium

beatitudincm vestram in longitudine dicrum optanius . Hactenus Epistola, cui hi subjiciuntur versus:

impedimentum pra>dicationis ct De talibus ait Apostolus Dies

'
: :

doctrinaj ef ficiunt.

observatis et lemTe Deus

Mellillua

pora: timeo, ne sine causa laboraverim in vobis. Et S. Augustinus dixit Qui divinationibus et
aus|)iciis, vel philactcriis, vel

altithronus sancta conservet in ffide

*

Sedis Apostolicse rectorem, tempore longo

quibuslibet auguriis
etsi

crcdidit

etsi

jcjunct et oret
etsi

jugiter ad Eccle-

gratum populis doctrina per orbemj PerQcialque Deo dignum pia gralia Christi.
Splendida percipiat tlorens sua gaudia mater,

siam currat; corpusculum

qucrit.
in

largas eleemosyiias faciat; etsi

Atque domus Domini

la;tetur prole

fecunda (secunda).

suum in omni afQictione

quandiu
si

cruciaverit

nihil ei proderit,

sacrilegia illa

non

reli-

Nam

istas

paganias
,

ibi paternitas vestra

Dedit autem has littcras Bonifacius Deneardo

Romana Urbe

proliibuerit

et sibi

mercedem

et

presbytero fidelissimo nuntio, ut apparet ex red-

nobis

maximum profcctumin
ciui

doctrina Ecclcsiastica
et

acquiret. Episcopi cjuoque

presbyteri gcneris

Zacharia ad ipsum Bonifacium lilteris, qua) anno sequenti, quo sunt dats, pouentur. Porro
ditis a

Francorum,
terii

fuerunt adulteri vel fornicatores

proficiscentem
teris

accrrimi, quos in gradu episcopatus vel presby-

Deneardum communivit -

his commendatitiis lit-

fornicationum nati

filii

arguunt, redeuntes ab

Apostolica Sedc, dicunt sibi

Romanum

Ponlificem

Charissimofilio Regiberto praefecto Bonifacius servus servorum Dei in Domino ffiternam salutem.

licentiam dedisse, ministerium cpiscopale in Ecclesia usurpare. Coutra quos contcndinuis, quia Apostolicam
28.

Dignitatis tuae

clementiam obsecranms pre-

cibus, ut

hunc missum lilterarum mearum Romam

Sedem conlra Dccreta canonum nequajudicasse.

quam audivimus
Ilaec

pergentem propter respousa Ecclcsiaslica, ct orationum causa, per vestros fincs conservatum transire

omnia, doniine charissime, proptcrea

cautelam
vcstra;

permittatis

ut

cum

adjuvare
sicut

in

propriis

vobis nota fecimus, ut vestrae auctoritatis respon-

uecessitatibus
nostris fecisse

dignemini,

prioribus missis

sum

talibus dare possimus, ut per

mihi revertentes referebant. Agite

doctrina; ovcs EcclesiLC

non scducantur, sed

lupi

ergo de hac petilione, ut merces vcstra coram Deo

crescat ct mulliplicetur. Vale in Christo .

rapaces convicti et superati pereant. Interea

mu-

'

Gal. IV.

Aug. serm. de temp. ccxli.

'

Unus videtur deesse versus.

Eod. qui sup. Cod. Ep. xxxii.

Anno

periodi

Gra:co-RomanK 6234, Anno

JErai Ilispan.

T"9. Anno
1.

Ilegira; 124,

inchoato die 15 Novemb. Fer. 4.

et 1.

Jesu

Chrisli 741.

Zacharia; pap;c

Constautini Copronymi 22

Ad num. \ ct seq. 1. Moritur Leo imp. Theophanes ad annum xxiv Leonis imp. quem kalendis Septemb. superioris Chrisli anni exordi A mcnsis Marlii die vicesimo quinto ait decima quinta Indiclione, ad niensis Junii diem dccimum oclavum nona Indictionc, Leoimpcravit. Tcnuit autein imiicrium annis viginti quatuor, menses duos, dies viginti quinque. Constantinus

cessor a prtefato mensis Junii die decimo octavo nona Indictione, ad mensis Septembris diem decinium quartum Indiclione decima quarta, Deo permittente, potestatem obtinuit annos quatuor supra
ineiises tres, dies duos. Is crgo Leo, ut piaiinisimus,eodemannoejusdcmIndictionisnona3,

tur,

triginta,

pariler ejus fiiius impietaiis ffique ac imperii suc-

mensis Junii die deciino ociavo, simui cum animae mortein obiit corjioris cui in tyrannidis suinina potestatc occupanda filius Consiantinus suffeclus
:

GREGORII
est .

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741.

450

Baronius, qui Leonis imperium a die xxv

currentis absolvifur.
uat.

mensis iMartii anui dccxvi auspicatur, et mortem ejus hoc anno collocat, dicit corrigenda ea quaj liicscribit Tlieophancs. Verum is nullibi magis acest, Indictionem qua Leo imperium quave mortuus est, semel et iterum memorans, et tam diem cjus natalem, quam emortualem exprimens. In hoc tamen errat Theophanes, vel forsan ejus librarii, quod hunc annum vocetlncar-

sccundum

Alex.

Ettamen annum illum Incarcopulatcumanuoprimo Con-

quem inchoat a kalendis Septemb. hujusChristi anni. Quare Chrouicon Theophanis

stantini imper.

curate locutus
iniit,

per liujus imperatoris tempora perturbatum ac cor-

ruptum quoad

Incarnationis annos, ideoque annos

,

imperii Constanlini

qui recte iu eo procedunt,

tantnm citabimus. Anno itaque primo Constantini

a kalendis Septenib, hujus Chrisli anni coepto, ait

nationis

secundum

Alex. dccxxxii,

qui

kalendis

Septemb. anni
ludict. IX,

Cliristi

dccxxxix inchoatur. Sed

quam

iterat,

nos de ejus sententia certos

Theophanes Mensis Junii die vicesimo septimo ad insequentem Indictioncm decimam pertincnte, adversus Arabes circa Opsicii regionem expeditione
:

reddit, ostenditque Leonis initium ab

anuo dccxvii

suscepta,

nullo
viario
esse.

modo removeri posse. Nicephorus in Bredicit, Leonem ex aqua iutercute mortuura

Constantimis Copromjmus patre scelestior.
3 ad C. Pergit

cum

vero Aftabasdus Opsicii militum

ad urbem, quse Crasus dicitur, venit; manu comi-

tatus Dorylffii versaretur,

mutuam
.

de se

sibi invi-

cem suspicionem ingerebant

2.
:

A num.

Theophanes

citatus

Nunc

irreligiosissimi et infclicisundequaque

fllii

ejus nefariagesta, sceleratiora multo

invisa decet recenserc ; ex veritatis ceu in Dei cuucta inspicientis acintime penetrantis couspectu positi, nuUa vel rei superflua) accessione
facta,

Deoque magis tamen oraculis,

Paulo post prodit Thcophanes Hinc imperii in seipsum armati saevissima) pugna;, civiumque ad invicem conflictus, imperatoribus duobnsrenuntiatis, et ex ajquo de potestate contendentibus, etc. Theophanes patricius ct magister Artabasdo bene affectus, ad magna; EccIesifE catechumena populo collecto,

tum

litteris

tum

Thalassii Silentiarii testimonio,

quod nimirum cum posteris, tum in misellis atque improbis homuucionibus secundum execran-

dam

iniquissimi imperatoris sententiam errantibus

prodcsse queat, qua; ab Indictione decima, et primo

imperii ejus anno

deinceps gesta sunt, fideliter

enarrabimus. Ipsesiquidem perditissimus ac mente plane stupefactus, sive potius sanguinaria ac crudelissima fera, tyranni, non legitimi imperatoris

more imperium administrans, a Deo imprimis,

Servatore
et

et

nostro Jesu Christo, et ab immaculata

arte

sanctissima ejus Matre, et a sanctis omnibus,

affectala,

imperatorem fato functum et Artabasdum a Themalibus imperatorem salutatum suadet. Coufestim populus universus Anastasio falsi nominis patriarcha duce diris etmaledictis, ceu natura) monstrum et a Dco alienum Constantinum inseqnitur, caidem ejus, quasi ingenti malo liberati gratanter excipit, et Artabasdiim velut Orthodoxuin et sacrorum dogmatum defensorem imperatorem proclamat , 5, Anastasius episc. Constantinop. impietatem imperatoris propalat. Subjungit Theophanes Anastasius falso nomine |iatriarcha, veneranda

inala pra?sligiarum

impuritatibus,

ac vivifica crucis ligna manibns tenens, interposito

efluso
lotiis

victimarum cruore,
seductus, obscenis

equiiiis stercoribus et

jusjurando coram plebe disseruit

taclibus, et dffimonibus

lignis istis suffixus cst, ita niihi dixit

Per eum, qui imperator

invocandis assuetus ab infantia, studiis deinceps

omnibus, qua;

animum

perduntetperniciein inge-

runt a primis annis innutrilus fuit, 3. De Artabasdo sibi imperatore praificicndo

palernam

Postquam vero Constantinopolitani cogitant. potestatem ejusque siinul impietatem

hicredilario jure adiit, quis cxplicare valeat, quas

malitia; turbas

ab

ipsis

primordiis scelestus

ille

ac

NeDeiFilium, quem genuit Maria, quique Chrislus dicitur, uspiam reputaveris, quam simplicem ac nudum hominem. Eum etenim in hicem Maria protulit in eum moduin, quo meniater inea Maria gonuit. Ilis auditis populus iiniversuseum imperio abdicatum iironunhavil . Ita Theophanes ad an. i Conslanlini imper. Ha;c Partim boc, parUm sequenti anno acta. Sed initium irnperii Artabasdi hic expli-

omnibus infectus inoverit, ct quas pcr universum orbem, tanquam per aeris spatium, malorum evomuerit nainmas? non levis etenim incendiorum hujusnioch spectatorestristiliaetanimorum
piaculis

candum,
6,

Currenti anno non vero insequenti.

cujus temporc
iion

Barocum
Ana-

nius,

Tbeophanis chronographia
scd
tantuin
vcrsio cjus ab

lucem

viderat,

consternatio incessit
principio

adeo ut ab imperii stalim propter innalam truculenliam omnes

:

Anastasio edita, initium tyrannidis Artabasdi

currenti Cbristi anno optime illigavil, quia
stasius Indictioucm,
Jiinii,

exosuin habucrint,

Arlabasdum curopalatem ob localam sororem Annam ejus gcnerum, ccu rectum de flde scnsum jugiler retinentem bene affecti imperiumstuduerint transfercndum . \. Artabasdus imperator salutatus. Tlieophanes his narralis exorditur annum Incarnat.
et in

quam cum

die xxvii

mensis

et Opsicii comituin, et

seu

cum
,

quinto kalendas Jullas copulavit

prajtennisit. Vcruiii

Tlieophanes

i[)se

Theophanes
stasiwn
iiovac

e tenebris emcrsit, apparuitque

postquam Ana-

\OirlQS

lemporum
iii

charactores, variasque res

ab co narratas
ct

sua vcrsione pricteriissc, omnes

ampliori Tlicoiihaiiis versloni standum

sccundum

Alex. luxxxxiii,

(jui kal. Septciiib.

supe-

esse

censueic,

indeque plcriqiie
hisloricuiii

cum

Pcluvio in
p.

rioris Ciirisli aiiiii iiicipilur,

elcum menscAuguslo

Nolis ad Broviariuiii

Nicephori

82,

460
iiiitium

GREGORir
impcrii

III

ANNUS

11.

CHRISTI 741
ejus novus cgit ante kalendas Septenib. a

Artahasdi post

menscm Junium

mortem
quo
die

Indictione decima notatum, ideoquc sequenti Ctiri-

anno exordicndum esse contcndcrunt. Imo Cointius anuo DCCXLii, num. 58 existimavit, tam Artabasdum, quam Nicephontm ejus fllium exeuntc anno septingentesimo quadragesimo secundo, vel ineunte proximo acclamatos imperatores, primumque eorum annum cum anno dccxliii componendum esse. Verum Artabasdum currcnti Christi anno, Nicephorum vero ejus filium insequenti iinperatores dictos, certum esse debet. Petavii aliorumque error, partim ex Theophane, seu potius
sti

cum Leo
Christi

primuin cjus imperii auspicatur. Unde Isaurus die xviii mensis Junii currcntis anni vivere desierit, Theophanes primum
filii

Constantini ejus

ac successoris

annum

exorChristi

ditur

quidem a kalendis Septemb. ejusdem

anni, sed antea in medium adducit, quae a morte Leonis ante easdem kalendas peracta sunt. Statini

autem

a Leonis Isauri oi)itu de constituendo

novo

imperatore, qui sacras imagines delenderet, Constantinopoli

7.

actum

(1).

Ex Nicephoro patriarcha corriqendus Theo-

ex cjus

librariis,

partim exejusinterprete processit.

:

phanes.
tabasdo

Hoc enim diserte nos edocet Nicephorus

Hic cnim textus Theophanis

SJo[iri
Tvi;
:

Tmcuv
,

icuviw

[at,vi,

eiVJotti

in Breviario, ubi narrata Leonis imp.

,

ewEnsiva JExar/i;

iv^ixTiuvc;

hffiC

Vero Verslo

Mensis itaque Junii die vicesimo septimo ad inscquentem Indictioncm decimani pcrtinenteB.Et tamen Theophanes mox ante dixerat, Leonem Isau-

Goari

morte de Arquein Artabasuin vocat , ha>c scribit Artabasus vero imperatoris gener (Constanlini is

rum mortuum

esse die xviii

mensis Junii Indi-

qufecumque Constantinopoli per aniium integrum, a mense scilicet Junio prajsentis anni ad Junium insequentem, gesta sunt,
ctionis nona;, qui ideo
reticuitjSi

annum primum

Constantini imp. ab

iis,

mense Junio sequentis anni Indictione x usque ad Septembrem notati inchoavit. Quare nullum mihi dubium est, quin Theophanes
qutc contigere
scrii)serit,

sororem in matrimonio habebat) cum iis, qui de populo superfuerant ( erat enim Obsequianorum dux) ac duobus fihis Niceta et Nicephoro, in Dorylei campo stationein habebat. Hic audita soceri morte (ideoque hoc Christi anno) de invadenda tyrannide consilium capit. Quare populum omnem, quem in potestate habebat, sacramento adigit, fidos sibi ac benevolos fore, nec alterum imperatorem recepturos. Constantinus simul atque imperii

compos

factus est
in

cuin delecta exercitus

(cui Crasso

mensis itaque Juniidie vicesimo septimo

parte extra
est)

Urbem

campum

nomen

prcecedentis Indictiojus,
Isauri

quam nempe

in Leonis

egreditur, simulque Artabaso mandat, ut ad se

morte jam memorarat, vel quin loco Indiipse

veniat,
rent.

memoria lapsus, vel librarius scripserit decimam. Hunc crrorein ejus interpres adverbium enim novo auxit ibi , quod pra^positionis vim obtinet, non significat insequens,
ctionis nonce,
:

quo iuter Ncc minus

se de propulsando hoste delibeille

concilio inleresset, et

eum

sua sponte maturabat, ut et imperio privaret. Inte-

ir.i/.t\.ta.

rini Constantinus, audita tyrannidis faina, etc. pro-

pere digressus, ac saluti consulens, ad Orientaliuin

sed prieteritum vel retroactum, locusque Theo-

regionem confugit

etc.

Ad

hsec Sisinnium patri-

phanis uon

aliler ac

a nobis praistituin vertendus.

ThcophaneSj qui annos et Indictiones a lialcndis Septcmb. auspicatur, quando anno superiori mor-

tem alicujus imperatoris

recitavit,

anno insequenti

quibus pra;erat, ad suas partes perlrahunt, collatisque in unum viribus contra Arlabasum procedunt. Nam Theophanes cognomento Monotius, qui inagisterii dignitacopiis,

cium cum Tliracensibus

a Septembri inchoalo uarrare aggreditur qua; post

tem gerebat

et Byzantii

imperatoris j^artes agebat,

retexcudam esse censeo, atque variorum scriptorum testimonia ita inter se mo compoeorum historiis amoveam. Theopbanes narrationem de Artabasdo suam iucboat signat ; rem vero totam ita prosequilur, ut nibil deinceps de aimis singularum rerum gestarum curet ; ac si scilicet ouinia qu;c Artabasdo acciderunt uuius anni S|iatium implevcrint, uno tantummodo ejus cxitu exceplo, quem ad Novembrim duodccima; Indictionis, id est anni Dccxuir rejicit. Ex quo iutelligiuius multa ab illo extra sedem suam referre ; et quemadmodum sub Indictione x quicdam, collocat, qu;c serius acciderunt; sic forte nonnulla, qua; diem et annum illum prfficesserunt ad eamdem Indictionem rcjicit, quod forie tunc Artabasdus moliminum suorum optatum ad scopum pervenerit, imperio occupato. Nicephorus pariler statim ab obilu Leouis bistoriam Artabasdi deducit, quam postea unica serie parum curato annorum discrimine continuat. Ab eo auctore forte peteuda sunt exordia seditionis quam movit Artabasdus, qu;c cum eodem scriptore ad eumdem annum quo Leo decessit, annum scilicct dccxli, referenda
(1)

Tolam hanc de Artabasdo

liistoriam diligentius

siturum blandior, ut ferme

a die

omnem

corrupli textus suspicionem ab

xsv

Junii Indictionis decima;, qua;

auuum dccxlii

illius exitus, atque piena imperii occupatio nonnisi a Junio anni sequentis cum Theophane repetenda. Rerum vero potitus Artabasdus allero auno, Alexandrino scilicet a Septembri anui dccxli ad Seplembrim anni dccxlii deducto, Nicephorum lilium suum ad^imperii societatem adscivit; et ex eo forte tcmporeipse pariler Arlabasdus imperii sui aonos supputavit. flinc in litteris Zacharia; Pontiticis auni patris et libi pari passu procedunt. Ouanquara vero Arlabasdus imperii plenum jus anno dccxlii obtinere ccepit, quia tamen ut invasor potius, quam

sunt. Sedit'onis veru

justus imperalor reputabatur, ideo noanisi sero, auno scilicet

dccxliu, post cffiptum Aprilim anni ejus

veluti legitimi,

et

justi imperatoris in

pubbcis scriptis adscribi ctepti sunt. Hinc Zacbarias Epislolam datam lcalendis Aprilis
siguat. His ergo in

Indictione xi, id est,

anno dccxliii, Coastanlini aunis

bunc

modum

deductis salva sunt omnia penes

Theophanem

quarum uotas chronicas hypotesi sua; plane adversantes Pagius detruncat et Pagium ad an. dccxlii, 6, sub anno dccxliii collocari potest, cum scripta illqd ad sequentem;annum dccxliii referendum esse, ut in uota ad A. dccslii demonstrabitur. Epistola; vero gemina; ejusdem Zacbaria; lcgenda; apud Pagium ad annum dccxliii, 6, 7, cum adscriptam referant apud Sirmondum Indictionem Xll conjunctam cum die x kaleudas Julias exhibenl annum dccxliv. Sed quorsum ha;c, inquies, nonne Epistula; ill;c adscriptos referunt anuos Artabasdi cum filio, quos tamen ambos amotos fuisse ab imperio Novembri mense, Indictioiiis xii, id est anni dccxliii Theopbaues aflirmat? Faleor ego quidem in bac re vitium aliquod intercessisse, sive illud in Theophane, sive in uotis cbrouicis utriusque Epistola; admitteudum sit. Ut ingenue fatear, ceuseo corrigendum e^sc Thcophancm, iu cujus textu pro (uJictione xii, Indictio xiii reformauda sit. Facilius ciiim vitiuin irrepere potuit iu texlum scriptorjs
illius, ciijus historia

Nicepborum; immunes etiam a vitio sunt Epistola; Zacbaria;, deformat. At enim quomodo Epistola Zacbaria;, quam legas apud sit ante Concilium Germanicum anni dccxlii. Repono, Concihum
et

mcndis frcquentibus

scatet, quaui in

geminain Zacharia; Epistolam, quaruiii altcra

altcri

pcrbiuiilis

est,

et

camdcm

clirouu-

taxim constantcr tuetur. Qu;c ciim

ila siut,

suspicor exitum iuiperii Artabasdi intcgro amio cituis in Aunalihus

esse.

collocari,

ac

dcinceps ab anno

DCCXLUi lemotum ad annum dccxliv transfcrendum

Wansi.

GREGORII
ad Artabasum defecerat,
salutaverat
,

ANNUS

11,

CHRISTI 741.

461

eumque

cl

imperatorcin

gatus, cui varia exemplaria Mss. consentiunt, licet

in aliquibus

et

Byzautiis

persuaserat, Constanli,

per errorem iegantur dies

in

viii.

Ex

num
qui
vocat

esse morluuni. in Thracia

et

Idem Nicepliorum filium

copias regebat,

dicendis

enim

morte

Zacharia>., natione Graici,

tum
,

ad urbis

custodiam

cum
:

ad sese adquos his

,

qui Gregorio
fuisse

III

successit, constat interpontilicium

tantum dierum quatuor, comprehensis etiam

seciim
ficio

habebat militibus,

disponit

qui ex of,

tam

die obituali Gregorii III, quani die ordinatio-

imperatoris erant partim cacitate

afflcit.

partiin

nis Zacliarice,

huncque consecratuin

fuisse dietri-

ahis poeuis ac contumeliis

Arlabasus inte-

rim cum suis ad urbem acccdit, cujus adventu sanctorum imagines ilhco restitutic sunt. Hunc ponc secutus Constantinus Chrysopohm occupat,
navale ex adverso Constantinopolis in Asia positum.

gesima meusis Novembris sancto Andrea; Apostolo sacra. Baronius, qui Gregorio annos x, menses ix,
dies XII, juxta aliquod

corruptum Anastasii exem-

plar attribuit,

juxta illud etiam interpontilicium

;

Ubi paululum commoratus rcgreditur,

et

ad uretc.

ad dies viii extendit sed recte diem cjus sepuitura; notat, At Papebrocius in Conatu Chrouico-Historico

hem Amoriam hyemat. Anno

insequenti,

Vides Nicephorum in narratione rerum gestarum

ram
ria;

Gregorii III obitum in diem x Novcmb. sepultuejus in diem xxviii ejusdein mensis, et Zacha-

cum Theophane vulgato convenire, huncque, quoad

iuitium Arlabasdi ex Nicephoro, non vero, ut arbiIratus est Petavius laudafus,

confert,

ordinationem in diem xix Novembris perperam indeque Zacharioe mortein accclerare co10.

Nicephorum ex Theophane emendandum. ArtabascU initium, antequam ad pravam interpretis Theophauis versionem aninium advertissem, mihi crucem tixit, et haec alios omnes in errorem induxit. Sed ex dicendis hanc emendationem cerlissimam esse, adhuc evidentius
patebit.
8.

gitur, ut infra videbiinus.

ineunt.
praefato

Zacharias

et

Lidtprandus

rex

pacem
de

Anastasius postquam locutus est

Trasamundo Spoietano duce et de Luitprando Longobardorum rege, iaudatis verbis ista subjicit: Missaiegatione apud jam diclum regem Lougobardorum salutaria illi praidicavit (nempe
Zacharias) cujus sancti viri admonilionibus incii-

Moritur Grcrjorius III PP.

num.

ad

1-1.

Gref/orius 111, post obsidioncm

Romauam

anno superiori a Luitprando rege factam, currenti supremuni diem obiit Eratque magna turbatio inter Romanos et Longobardos. Quoniam et Beneventani ct Spoletani cum Romanis tenebant. Sed dum idem Trasamundus Spolehnus duxnokiit im:

mano

natus praiuominatas quatuor, quas a ducatu Roabstuierat civitates, reddere promisit .

Addit Anastasius,
stetisse,

Trasamundum

promissis

non

seseque praidicto regi tradidisse quod Pon-

tifex

regem

de eo comprehendendo cogitarct. Tandem post muitas diiationcs cum Pontifice in urbe

plere, qua) prsedicto Pontitici et patricio

simul

et

Narniensi convenisse.
civitates,

Rom. promiserat pro

tibus, qu;u

recolUgendis quatuor civila-

pro eo perierant, etaliis, quce spopondeet

rat

capitula,

pra^nominatus rex ad motionem

contra ducatum
prx'dictis beatce

Romanum

se

praepararet, in his

memoria; Gregorius papa ex hac

Rex pra;dictas quatuor quas ipse ante bienniuin per obsessionem factam pro pra;dicto Trasimundo duce Spoletino abstuierat, eidem sancto cum eorum habitatoribus redonavit viro.... et pacem cuin ducatu Romano ipse rex in viginti confirmavit annos . Dicit denique Anastasius, hac expleta esse x Indictione. Quare licet ha;c a Baronio hoc anno recitentur, gesta sunt tamen sequenti, quo Indictio x usque
ad kalend. Septemb. in cursu
asseral Auastasius qualuor
fuit.

iuce subtractus est , inquit Anastasius ipso initio

Vita!

Zachariae papa;. Aliquot ante menscs Grego-

rius duas legationes in

Franciam ad Carolum Ma-

jorem-Domus
ras

miscrat, binasque ad

eumdem

litte-

Praeterea cuni

dederat,

ut anno superiori ostendimus. Sed

et

iilas civitates

ante bien-

Carolus
tui

primum,

dein Gregorius hoc anno

sefiultus est in

mor-

nium per obsessionem factam,

luisse avuisas,

ex ducatu

Romano
illud

sunt.

Gregorius

cccmetcrio

inteliigiinus

biennium

ah

Petri Aposloli, quarto kaiendas

Deceinbris, Indi-

decima , inquit Anastasius, ideoque hoc anno die xxvni meiisis Novembris sepultus est. Idem Anastasius tradit, eum sedisse annos decem,
ctione

anno dccxl omnino inchoaluin fuisse, eodemque anno Romam a Luitprando i'ege obsessain.

M.
num. 14

Moritur
ad 22.

Carolus

Major-Donius.

menses octo, dies viginti, quotl ct in variis ejus exemplaribusMss. legitur,nisi quod locodierumxx,
aliqua haljcnt xxv, alia xxiv, aliaalios numeros. In Catalogo Reginonis habentur dies xi, et qiiidein
recte;

Carolum Majorcm-Domus Francise hoc anuo mortuuin esse iuter omncs convcnit, sed
de die controversia est. In Annalibus Petavianis, et in Chronico San-Dionysiano dies ejus emorlualis
notalur idilms Octobres, seu dies xv mensis Octobris. Sed continuator Fredegarii Caroio coaivus et
faniiliaris

cum

eniin

Gregorius

III

die xviii mensis

Martii aniii dccxxxi coiisecratus lucrit Pontifex

Romanus, sedit annos x, menses viii, dies x, et die undecima, dio iienipe xxviii mensis Novembris, qucm in sumniam coiifert Rcgino, lerraj mandatus
est.
'>.

ejus

fratri

Childebrando,

diein

xxii
:

ejusdem mensis

liuic

niorti assignat: ait

enim

Rexit ulraquc regna annos xxv. Transiit itaquc XI kal. Noveinbris, sepuitusijue est Parisius in Basilica

sancti

Dionysii marlyris . Veruin

cum jam

lii succedit

Zutharias.

Cessavit

e[)isc(j-

antea scripserit,
(lOsitum

eum apud

Carisiacum ad Isaram

patus ejus dies (juatuor , inquit Anastasius vul-

mortuuin

csse, vidclurinsinuarc Curoluin

462
die XV Octob.

GREGORII
diem
obiisse, et

ANNTJS 11.

CHRISTI 741,

septem post dies in

Parisios

Basilica saiicti Dionysii

esse.

prope

sepuUnm

quidem adjecisse, vituperarique merito posse, quod, nc brancia dilataretur, domesticis, qitos cievit fovitque, titmitltibus impediverit.
nalista Metensis

rum

Continuator regimen Caroli spatio annoXXV circumscribit, quia illud auspicatur a

Etcniin
tradit
:

vere

an-

ad annuin dcxci

Harum

die XII kalendas Apriles, seu a pugna Vinciacensi anno dccxvii liabita ab eo enim tantuin teinpore majoratum utrorumque rcgnorum, id cst, Austrasia? simul et Neustrasia; potiri coopit; antea quippc in
;

sola Austrasia auctoritate fruebatur. Annalista Metensis ait

:

gentium duces in contumaciam versi, a Francorum se dominio per desidiam prmcedentium f)rincipum iniquase praesumptioneabstraxerant, ideoque non solum a cul[ia immunis, sed etiam laude dignus Carolus, quod eos sub Francorum domi-

Roxit

populum Francoruin annis

xxvi,

nium
Nec

reduxerit, et tot provincias regno Francico

mensibus vi, quia scilicet ejus regimen auspicatur a mense Aprili anni dccxv, quo evasit e custodia. Denique annalista Fuldensis tradit, eum tenuisse regniim Francorwn annis xxvii, quia annos regiminis cjus utriinque incompletos pro complclis numerat.
12.

eisdem prafectos subegit. audiendus Cointius cuin asserit, citatum continuatorem scribentcm, gentes illas contra Francos rebellasse, intelligendum esse, non de
acquisiverit, quot duces
eliain

vera rebellione, sed de bellis post pacein factam ab

illis instauratis, quia, ut inquit Papias, rebellis, qui pace facta redintegrat bellum. Licet enim boc verum sit, et rebellare idcin sit aliquando apud me-

Illustribus

virtutibits

praiditus

fuit.

uxorem duxit, Rotrudem nempe, et Sonechildem. Liberos inares reliquit Carolomannum, Pippimtm, Bernardum, Hieromjmitm, Remigium, e.iGrifonem; filias 5aObiit quinquagenario major, bisque

dia; aitatis scriptores,

ac iteruin bellare, a Frede-

delorjam et Chiltrudem, ut ex Historicis Francicis

liquet. Licet

autem

gesta a Carolo annalista; potius

vox ea in eo sensu accipi non polest; cum certum sit^ duces illos a Francorum dominio recedere non debuisse. Uenique Eginhardus citatus eos tyrannos appellans, vere rebelles
garii continuatore
fuisse, iteruinque a Martello. corona; Franciae juste

notarint,

quam
,

rctulerint,

tamen

vel

ex

nuda
25

eorum

notationc ac velut

enunicratione aperte

adjcctos nos dubitare

14.

non

patitur.

cognoscimus
Rer. Franc.

inquit Hadrianus Yalesius lib.

fuisse
,

An quibusdam
quod

criminibus accusatus.

Id
indistri-

eum

victoriosissimum

et

ducem bellicosissimum ac singulari virtute maxima

,

criminis scriptores
gesserunt,

etiam antiquiores

Carolo
laicis

Ecclesiastica

boua

auctoritate ac fclicitate psene incredibili pra;dituin.

buerit, et Ecclesiasticas pecunias in usus

proprios

Quis enim plura

terna gessit
;

quam Carolus

bella civilia et ex;

asseruerit; certuin
tulisse,

tamcn

nihil

eum

Ecclesiis abs-

quis

plura prcelia commisit

quis

ut iude ditior

fieret,

sed ut stipendia miut auctor

libelli

plures, vei potius, quis tot ex hostibus victorias tulit,

lilibus daret.

Quod

praestitit,

de

seniper domesticis copiis contentus, nec amplius

auxiliis accersitis ? cle-

Majoribus-Domus
scrii)sit,

regiae,

qui hoc circiter tempore

quam semel Langobardorum

mentia
iii

testatur,

propter assiduitatem bellorum,

Mansuetudinis ejus magauin est

devictos
;

documentum nec enim unquam nisi in

pracsertim adversus Saracenos, adversus Saxones,

et Frisios,

acie

qui idololatrae erant,

in

ferruni strinxisse dicilur, nec in populares bello

diem xx Februarii
sis

Hcnschenius ad Connnentario ad Vitam sancti

captos bostesve saeviisse. Contra Rajenfredo

:

cum

Eucherii observat, quod ex multis a Carolo evermonasteriis hactenus ne

vitam adimere posset, Andegavos dedit Chilperico recepto regnum,nomen et insigne regium, Hitnoldo Eudonis ducis filio Aquitauiam reddidit et Plectrudem uxorem patris quondam sui, a qua custodia; mandatus, paternisque opibus exclusus fuerat, violare nefas duxit. Sed de ejus virtutibus
,

unicum quidem nomi.

natur, uti neque

in proprios ejus

aliqua Ecclesia, cujus pecunia

sit

usus

commutata

Imo

Caro-

lus munificeutissimuin se praebuit erga Ecclesiam

plura Valesius citatus.

13. De regno Francico optime meritus. Laudatus continuator ait, Carolum obiisse cit)ictis in gyro reijnis acquisitis, annalista vero Metensis, cunctis in gyro gentibits positis, Francorum ditioni subactis; quod verum est. Nain cuin ducibus aut
praefectis Aquitaniae,

erga Trevirense sancti Maximini coenobium in Austria, erga monasteria Fontanellense, et San-Dionysianum in Neustria, multaque
Ultrajectinam,

passim in suis Annalibus demonstrat Cointius. 15. Apparitio S. Maximini Carolo fabulosd est. Baronius num. 15 refert ex Lupo in rebus
ipse vel erexit, vel locupletavit, ut

gestis sancti

Maximini

episcopi Trevirensis,

hunc

Burgundiai,

Bajoariffi, aliisque

sanctum apparuisse Cara/o

dat,

aegrotanti, ei sanitatem

supremum doininium affectaverant feliciter bellum gessit. Hinc Egiuhardus in Vita Caroli M. de Carolo Martello
coroua) Francise beneficiariis, qui
,

reddidisse, illumque, inquit Lupus, ne se ultro deviliis admonet, scilicet Maximinus. Verum Lupus, qui ut ipsemet sub finem testatur, scripsit anno dcccxxxix, i'etulit multa fabulosis similia, et Vilain sancti Maximini ab aliquo anti(|uo scriptore elucubratam interpolavit et corrupit. Primigeniam

avo ejus loquens, inquit Carokis tyrannos per totam Franciam dominatum sibi vindicantes oppressit, et Saracenos Galliam occupare teutantes,
:

duobus niagnis

quomodo
tuerit,

Quare non video, hoc anno num. 31, scribere poCarolum Martcllum Frcncice ne oppidithim
proeliis devicit.

Coiiitius

Henschenius ad diem xxix Maii existiinat eain esse, quam ex Ms. monasterii sancti Victoris Parisiensis
in

mediuin

atfert,

sed

illa

etiam na^vis suis

et

erro-

GREGORII
ribiis

III

ANNIJS 11.

CHRISTI 741.

463
liberavit
,

id eiiim

non caret, ut examinanti manifeste patebit; non est biijus loci. 10. Visio S. Eucherii et damnatio Caroli con-

noster de potestate

Paganorum

ct

ad

centum
clesiae

animas in sinu sanctie matris Ectuo conamine et Caroli principis Francorura

millia
est ,

fictcB.

Caroliim post

niorlem ad inferos danina-

aggregare dignalus

inquit Gregorius, (]ui

tuni fuisse, eunique in inferno inferiori tor(]ueri

bcBc ex ipsiusmet Bonifacii ad se datis litteris didicerat. At, inquit Mabillonius laudatus, ea

sanctiim Eucherium episcopum Aurclianensem, nonnulli sajculo nono finxere. Sed banc fabulam explosit primum Baronius n. 16 et seqq., deinde Sirmondus in Notis ad Capitulare xxiii CaroH Calvi, Henscbenius in Notis ad Vitani sancli Eucberii, et Cointius anno dccxliii, num. 4 et seqq. Si enim Eucheritts ex bac ^ita decessit anno dccxxxviii, non potuit videre animam Caroli apud inferos cruciari. Et si Carolo superstes fuit,
\idisse

Caroli verba extabanl in exeniplari,

est

de morte quod nactus

Baronius, sicuti ct in exemplari veterrirao Sa-

xonice exarato, quo usus est Spelmannus ad vulganda Acta Concilii Clovesboviensis, tum in eo

quod

exscripsit
-4.

Malmesburiensis

lib.

2 de Reg.

ipsemet vir doctissimus fatetur Caroli damnationem Eucherio revelatam, non reperiri in quatuor Mss. Codicibus, ideoque inter-

Angl. cap.

Verum

non
ea

ideo baec narratio vera;

cum

intrusa fuerit in

polamenlum
illa

illud nibili

faciendum

esse. Si

itaque

Vitam sancti Eucherii ah auctore coEevo scriptam;

relatio ex Vita

sancti Eucberii

ex eo capite

enim
est

in variis Mss. Codicibus antiquissimis

non

expungenda, quod

sc. in

quatuor Codicibus Mss. non

extat, et

mus

Hincmarus arcbiepiscopus Rbemensis priqui eam inseruit in Vitam sancti Remigii,

reperiatur, laudata etiam verba adulterina censenda

unius ex suis praedecessoribus. At ea Vita plura alia a veritate aliena continet. Prtelerea cuin anno dccclviii ortuni fuisset dissidium inter Ludo-

sunt in Epistola sancti Bonifacii ad Ethelbaldum regera. Nec refert, quod Codex, quo usus est Spel-

mannus, veterrimus tione Caroli non diu

fuerit.

sit

cura fabula de darana-

post ejus

mortem

excogitata

vicum

Carohcm Calvum Francorum reges, episcopi provinciarura Rbemensis et Rotbomagensis cum Hincmaro et Wenilone metropobtanis iu Cariet

A pluribus
darunt

18. Carolus duos

tantum episcopos
illud de

rehfjavit.

seeculis scriptores aliqui litteris

man-

siaco palatio congrcgati,

Eudovico Carob ditiones

commentum
quem
ille

invadenti E|)istolam direxerunt, in qua visio5.

cherii et damnatio Caroli enarrantur.

EuVerum quo-

quod

et

damnatione Caroli, legitur in Vita sancti Rigoberti Rbemensis

post proelium Vinciacense in
raisit, in

antistitis,

modo riincmarus

in ea Eidstola scribere [)otuit, se

exilium

eaquedicitur (7?'o^t<m non

unum

id rescivisse a testibus oculalis;

cum

ante an.cxvii,

Ilirjobertum relegasse. Sed hactenus

duo tantum
,

(luam cclebraretur Sytiodus Carisiacensis, Carolus e vivis abiissel ? Mitto alia arguraenta apud laudalos scriptorcs legenda.

episcopi a Carolo relegati proferuntur

Rifjobertus
,

Rbemensis,
quia
pro

et Eitcherius

Raginfrido

primus Majore-Domus Neustrasiaj

Aurclianensis
civitale
stetit
;

17,
et

Falsum

est

Carolum monasleria

bona Ecclesia: itsurpasse. Baronius num. 20 ait , sanclum IJonifacium ad Elbelbaldum Merciorum regem, bominem stelesUssimum, ut cum
ad pajnitcnliam
revocaret,

evertisse

contra

Epislolam
:

scripsisse,

eique exem|)lum Caroli proposuisse

Carolus

ad Austrasiae Eucherius vero quia per calumniara sinislri de eo rumores apud Carolum sparsi sunt, in cxilium missus. Quare non dubium, quin utraque narratio ex Synodi Carisiaccnsis Epistola transierit iisdera verbis in Vitam

Carolum Rberais

majordomatura pertinente

quoque |)rinceps Francorum , in^juit Bonifacius, a mullorum monasteriorum eversor, et Ecclesiasticarum [^ecuniarum iii usus pro|)rios commutator, longa lorsione et verenda morte consumplus est .

sancti Rigoberti

ineunle SiTcuIo dccirao conscri-

ptara, ct a Bollando

ad diera

iv Januarii recitatara,

indeque transkita

fuerit

sancti Eucberii a coffivo

ab interpolatore, qiii Vitam scriptorc compositara boc

proclives fuerint scriptores

Verum verba
nifacii

illa

intrusa sunt in Epistolam xix Bo,

commento
mediai
et

auxit.

Quam

ad Elbelbaldum regein scriplam

,

cum non
Duo dun-

a^tatis

ad

bujusmodi fabulas comminis-

reperiantur in edilione Serarii

taxat

qui priinum eas

cendas, vel ab

aliis

jam

confictas transcribendas,

Epistolas cx Codicibus Mss. publicavit.

quidera rerainiraeexaminata, innumeris cxemliquet.

exempla

in ea Epislola Bonifacius proponit

pbs

ultionis divina;,

unum in

Ceolredo rcge Meiciorum,

19.

Carolus bona sua

et sc(]q.

filiis

divisit.

Ad
divi-

alterum in Osredo Deirorum ct Berniciorum rege, qui scelera sceleribus addcntes, in adulteriis etiam cum moniaiibus inventi sunl , et immalura ac terribili morle prsvcnb. At in tota illa Epistola nullum vcrbum occurritde Carolo, nec baberi dcbuit; (]uia
is in adultcrii suspicionem cuni sanctimonialibus nuii(]uam venit. Quaiiti fecerit Bonifa-

num. 22

Olim Francia

in tria

regna

debatur, in Austrasiam, Neuslrasiam et Burgundiam, ct unicuique regno suus erat Major-Doraus

palatii. Postquara autera Neustrasiis uniti sunt Burgundiones, Francia in duas duntaxat pra;fcc-

turas, Austrasia) videlicel ac Neustrasia;, distingui

cccpit,

duoque dciuceps Majores-Doraus fuerunt,

in

cius

Carolum, intelligilurcx
111 scrii)ta,

E])istolaad

cuma

Gre-

unus

Austrasia, aller
,

in

Neustrasia.
gavisi sunt

gorio

et

a Baroiiio an. dccxxxix, nuni. 2

fraternitatis lu;e,
i)iclate

tanien majoratu

cuin univcrsa
,

Francia
,

Utroque penes
et intcr

recitata: a

Agnoscenlesex syllabis

unum

regem

esset

quidam

quia de Germanifc geiitibus, quas sua

iJeus

cos Carolus, cx (luo Uaf/infrcdtftyiMiiiovcm-Moinm

464
Nciistrasinc

GREGORir
profligavit.

ANNTTS
in

1 1

CHRISTI 741,

Hoc autein

tempore

subscqncnfcs, castrum obsidcnt. Cerncns autem

Grippo, quod minime possct cvadere, in fiduciam fratrum suorum venit. Qucm Carlomannus accipiens, in nova Castella custodiendum transmisit.
Sonihildi vero

Francorum regno

octo

hx

regioncs crant, Austria,

Sucvia, Tiiuringia, P.ajoaria, Neustria, liurgundia,

Provincia, A(|iiitania;

cum vcroCaroIusjam morbo

iilios

prenicrctur, niajoratum inter

divisit.

Me-

Kalam monasterium dederunt

filios

moratus princeps
expetito,
filiis

, inquit

continuator Frcdegarii

Cointius hanc Franciai divisioncm intcr tres

in sua Appendice, consilio

optimatum suorum

Carolo

factam

inter

fabulas

reponit

hoc anno

suis regna dividit. Itaque primogenito

Carolomanno nomine, AusterctSuaviani,qua5 nuncAlemannia dicitur, atqueTlioringiam tradidit. Alteri vero secundo fllio juniori, Pippino nomine, Burgundiam, etNeuster,et Provinciam pcrmisit,
suo,

quod continuator Fredegarii in divisione Grifonis mentionem faciat. Sed nec ejus meminere Eginhardus, nec alii veteres Francorum scriptores^ non quod Grifo a patre suo prreteritus fuerit, sed quod post ejus mortem sua
48,

num.

Franciae

nuUam

uthabeteditioDucliesniana. In
varii scriptores

illa

partitione,cujus

mox

a fratribus parte
lib.

sit

exclusus, ut recte Hadria-

meminere, nuila

Bajoariaj et

Aqui-

nus Valesius
21

23 Rer. Franc. pag. 547.

Ecclesice

tanicC mentio reperitur, quia, ut conjicit Cointius hoc anno num. 24, duces seu prffifecti illarum provinciarum nunquam sese Carolo subdere volucre. Auditahac regnorum seu majoratuum divisione , orlus est in Burgundia tumultus, qucm

a laicis possessce. Francorum lempora, inquit Marca in Notis ad canonem vii Concihi Claromontani anno mxcv celebrati, qui primus
Post

Carolum

Post Caroli

Martelli ducis

bona

Ecclesiastica militibus suisutenda permisit,

Pippinus statim compressit.

tatus continuator,
citu

Eo anno , inquit ciPippinus dux commoto exer

Pipjinns, Carolus, Ludovicus, et reliqni

Gallorum

reges, licet pietate insignes edictis suis et cpiscopo-

cum avunculo
et

suo (seu patruo) Hildebrando

et

rum
laicis

conniventia precariam

eorum possessionem

duce
fines

multitudine primatum

agminum

sa-

hominibus confirmarunt. Tunc non solum

villce
;

tellitum

plurimorum ad Burgundiam dirigunt, regionum pra;occupant . Pra;terea Chil-

fundi et
ficium

sed etiam Ecclesia; ipsm in benc-

illis

concessae sunt. Ecclesiarum

nomine

trudes Caroli patris obitu accepto, consilio noverca}

sua;, id est, Soncchildis, in P.ajoariam profecta est

oblationes, decima;, aliique reditus data el concessa intelligebantur, ut patet ex vetcribus Actis.

Chillrudis

quoquc

fiha ejus

(nempe

Caroli) fa-

Tunc

Ecclesise eo jure possessa? sunt,

quo

ca;tera

cicnte consilio ncfario novercoc sua;, fraudulenter

beneficia sive feuda, adeo ut

tandem

in hffiredes

per manussodalium snorum

Rhenum

transiit, et

quoque
laicis

transierint,

etexpositaesinthominum com-

ad Odilonem ducem Bagoaria) pervenit. Ille vero eam ad conjugium copulavit, contra voluntatem vcl consiUum fratrum suorum . Propter odium
adversus Odilonem ex prirdicto matrimonio conceptum , ortum bellum Bajoaricum, de quo suo
loco. Prffitermiseram observare
lesio lib.

mercio. Ne tamen

sacramentorum

celebratio

Ecclesiarum possessoribus pendere videretur, inducta est quffidam verborum distinclio ita ut in
;

una eademque domo

quoad laicorum jura,
ritualis

pars

una Ecclesia diceretur

quoadjuris
spi-

et Altare,

cum

Henrico Va-

administrationem.
tertio, in

Hanc observationem
anno

25 Rer. Francic. neminem Hepidanno et Odoranno, qui sa;culo xi vixere, antiquiorem reperiri, a quo Carolus cognominatus sit Martellus.
20. Grifo post Caroli patris

debemus Abboni
millcsimo

Floriacensi, qui cffisus est

mortem tumulquo

tuatur.

PostCaroIi niortem,
tumultum

ApoIogeUco quod scripsit ad reges Hugouem et Robertum. Ejus hffic sunt verba relata ab Aimoino cap. 8, de Vita sancti Abbonis
Floriacensis martyris
:

Sonechildis ejusque

Certe,

charissimi princi-

filius Grifo

statim concitarunt, de
:

pes, nec Catholice vivimus, nec

CathoUce loqui-

hoc anno ha>c annalista Metensis scribit Carolus adhuc vivens, cuminter filios suos Carlomannum et Pippinum principatum suum divideret, tertio
suo Gripponi, quem ex Sonihilde, quani de Bawaria captivam adduxerat habuit suadente eadem concubina sua (scuuxore), partemei in medio principatus sui Iribuit; partem videlicet aUquam Niustriae, partemque Austria) et Burgundise.
filio
, ,

mur, quando illam Ecclesiam

dico esse

meam,

ille

alteram dicitesse suam, ac velutiqua;damjumenta comparaU jumentis insipientibus, ulrasque ali-

quando venales proponimus. ])ropositasque ab aliis emere non formidamus. Est etiam alius error gravissimus, quo fertur altare esse episcopi, et
Ecclesiam alterius cujuslibctdomini;
consecrata et altari
dicitur Ecclcsia
;

cum ex domo unum quoddam fiat, quod

unus homo constat ex cor.

De hac autem

tertia portione,

quam

Gripponi ado-

sicut

Icscenti decessurus princeps tradiderat, Franci valde

contristati erant,

pore

et

anlma. Videle, aequissimi principes, quo

quod

i)er

consilium mulieris ima legitimis

hairedibus
princi-

probai fuissent divisi,

et

nos ducit cupiditas, dum refrigescit charitas Quam plurimarum ejuscemodi possessionem Ecclesiarum
a
laicis

sejuncti. Consilioque inito, sumptis

secum

abstulerunl repetifae excommunicationum

pibus Carlomanno et Pippino, ad capiendum Gripponem exercitum congregant. Haecaudiens Grippo,

minae in Synodis habitis undecimo saeculo, et praecipuc sub Viclore II, Gregorio VII et Urbano II. Ita
Marca, qui fuse haec prosequitur.
22. S. Honifacius trcs episcopatus in Gcrmnnia instituit. ubi accepit Sanctus Bonilacius

una cum Sonihilde

his,

genitrice sua fuga lapsus cuni

qui

cum

sequi voluerant, in

Lugduno
ct

Clavato

sc iucluseruiit.

Carlomannus vero

Pippinus eos

,;

GREGORn
Zacharimn Pontificem
ei

III

ANNIIS 11.
esse

CHRISTI 7A1
est,

Afi5

Romanum renuntiatum
:

tempore, id

non minus quam per sexagiuta vel

fuit, alii[uid
si

per

liltcras

sincdie ct anno scriptas, et a Baronio

septuaginla annos calcata (idcoque ab anno circitcr

recitatas frralulatus est, addiilitquc

Quia per Dei

DCLXx) et dissipata
raciter

corrigere et

emen-

gratiam Germania) populis aliquantulum perculsis

Tel correctis, tres ordinavimus episcopos, et pro-

dare velle. Quaproptcr

hoc, Dco inspirante, ve-

emendare

voluerit, consiliuin et

praceptum

vinciam in tres parochias discrevimus, el illa tria oppida sive urbes, in quibus et ordinali sunt, scriptis auctoritatis vestra;

vcslra; aucloritatis

habere debeo. Franci eniin (ut

seniores dicunt)

conflrmari et

stabiliri

pre-

cantes desideramus , Inter Germanicas Franciae

provincias, quas Bonifacius crudivit, tres potissimum commemorantur, Thuringia, Francia,
ditionis

plusquam per tempus octoginta annorum (ideoqueab anno circiter dclx) Synodum non fecerunt, nec archiepiscopum habuerunt, nec
Ecclesioe canonica jura alicubi

fundabant vel renoparte civitates et

vabant.

Modo autem maxima ex

Hassia

In

Thuringiam, inquit Willibaldus

in

ejus Vita,

juxta

mandatum

Apostolicae Sedis proest,

,

episcopales sedes traditse sunt laicis, cupidis ad possidendum, vel clericis scortatoribus, vel publicanis sa^culariter ad perf ruendum

gressus

est, etc.

Franciain deinde(id

Orientalem, seu, ut postea vocarunt

fratribus

Franciam Franconiam)

secum commeantibus, ingressus est, etc. ad obsessas antea Hessorum metas, cum consensu Caroli ducis, rediit, etc. Aliquot post annos idem Bonifacius Bajoariam ubi tunc unus supererat
,

Sanctus Bonifacius quando

dum
sianaj Francia;

24.

Nulhis erat archiepiscopus in Germania.

ait,

Carolomannum
nomine Austra-

sese rogasse, ut in parte regni

Francoriim Syno-

faceret congregari, Francice

episcopus, in ((uatuor episcopatus divisit, ut

loco diximus.
riae,

suo

partem intelligit, quam interpretationem ipsemet Bonifacius his verbis clarissime

conflrmat
:

Verum

crescente in Ecclesiis BajoaBavariae,

Franci, ut seniores dicunt,

plusquam
fece-

seu,

ut

nunc loquimur,

numero

per tempus octoginta

annorum Synodum non

fldelium, Bonifacins tres episcopatus erexit, singulos in singulis provinciis,

tali

runt, nec archiepiscopum habuerunt .

Reliquam

unum

in Francia Orien-

apud Wirtzbun/, allerum in Hassia apud Burabiirg, tcrlium in Thuriiigia apud Erphesfurt, ut
testalur

Franciam per illos annos lxxx suos habuisse metropolitas, in eaque varias Synodos cclebratas esse licet multarum memoria perierit, certum est. His
sancti Bonifacii
in citata E[)istola verbis
:

ipsemet Bonifacius in laudata Epistola.

posita cst, alioque no-

Modo
sedes

Wirtzburgum ad Monnum

maxima
traditse

ex

parte civitates et episcopales

laicis

raine Uerbipolis ap[)ellatur. Illius loci

primus epi-

scopus a Bonifacio constitutus est Burchardus, qui natus in Anglia venerat in Germaniam ad Bonifacinm, sub cujus disciplina per aliquot jam annos
degerat. Buraburg, seu Burisburg praecipuum fuit

plane evertitur quod idem Cointius anno currenti num. 41 scribit, scilicet nul

sunt

lum laicumproduci
dederit, ideoque et
traditur,

possc, cui episcopatum Carolus

commentum

esse

quoda

variis

Paderbornam,
supersunt.

olim oppidum Bortharorum inter Friteslariam et cujiis oppidi hodie ruin;B duntaxat
lllic

Carolum plures episcopalus laicis dedisse cum enim is Austriae tot annis prffifuerit, imo et reliqua; Galliae non video quomodo fieri potuerit,
,

a Bonifacio primus constitutiis est

,

ut bona Ecclesiaslica a
tcrea

laicis

hominibus sine ejus

fucrint.

episcopus Witla

seu Wita)ius

aut Wettanus

et

concessione aut consensu possessa

PrBe-

in Vila sancti Wigberchti a

vocalur, et [)ra'sul

album
latina

signidcat,
videlicet

Lupo Servato Albuinus FriUsIarensis oi)[)idi, Witt enim et Albuinus idem est ac Witta,

nominis inter|)retatione. Denique Er[)hcsfurt, hodie Erphordia, Thuringiaj caput est ad Gcram fluviuni. Huic urbi datus a Bonifacio priinus episcopus Adelarius, sive Adelharius, qui [)ostca martyrio coronatus est. 23. iMiser status Ecclesiarum Germanicarum. In eadem ad Zachariam E[)istoIa ait Bonifacius
barbari

perpcram scribit Cointius, illas Bonifacii ad Zachariam papam litteras, quas Caronius hoc anno collocat, anno scqucnti dalas esse ea; eiiim Concilium Germanicum anno sequenti XI kalcndas Maii celebratum , ([uemadmodum et responsum Zacharia; ad Bonifacium prajcesserunt, ut anno se;

qucnti vidcbimus.

Denique Blondellus

lib.

contra

Notum similiter sit paternilati vestrx', quod Carolomannus dux Francorum me accersitum ad sc rogavit, ut in jiartc regni Francorum, qua) in sua est i)otestate, faciam Synodumcongregari; et [)romisit e de Ecclesiastica religione, quaj jam longo

primatum Ecclesia) pag. 734 male scribit, Bonifacium, quando laudatam ad Zachariam dedit Epistolam, de statu Galliarum paruin edoctum fuisse, cum sajculo [)ratcrilo, anno dclxxxu, Rothomagi
Synodus habita
lur, ut
fuerit, aliajque alibi variis

amiis

Bonifacius cniin de sola Francia Austrasianaloqui-

mox

exposuimus.

TOHUS XII.

59

A66

ZACHARIiE ANNUS

1.

CHRISTI 742.

ZACHARI^ ANNUS

1.

CHRISTI

742.

1.

Artabasdus victus a Constantino.

Christi

rum, nomine Stephanum, agrestem quidem, sed

religiosum
Christianis,
:

Redemiitoris annus septingentesimus quadragesi-

jubet novus princeps in Oriente positis

si

mus secundus decima

flagrat Oriens

inscribitur Indictione,

quo

vellent,

permitti sibi

patriarciiam

bello civili,

dum

Constantinus in

Armenia imperaret, Artabasdus vero Constantinopoli

;

habere, ipsum eligerent Stephanum. Qui divinitus id fieri arbitrantes, consecrant eum in sede Theo-

(|ui

adversus

eum

progressus posteriores re-

tulit, rediitque

Conslanlinopolim,

magna

accepta

suorum. Quod enim antequam proficisceretur ad bellum, filium suum Nicephorum coronavit imperatorem per Anastasium pseudoepiscopum Constantinopolitanum hujus rei gratia divinam indignaclade
:

tionem incurrit, ut nec

pariter coronati

filii,

nec patris ab eodem

staret
:

Ex tunc usque nunc discurrit sine prohihujusmodi Ut scilicet hbera sit electio ejus sedisantistitis. Porro Evelid subrogatum fuisse Gizid principem Sarracenorum, idem auctor affirmat. Faustum et illud hoc anno accidit, ut Cosmas patriarcha Alexandrinus ima cum suis abnegata hffiresi Monothelitarum ad Ecclesiam Catholicam se contulerit, quod idem Theophanes tradit.
poleos.

bitione Deri

imperium

Plantationes

siquidem adulterina! (quod Sapiens ait ') non dabunt allas radices, nec stabile fundamentum coliocabunt. Par enim erat, si eum vindicanda; e manibus
imperatoris
ha^retici

3. Petri episcopi Damasceni martijriiim. Damascenus autem episcopus Petrus zelo fidci
,

wstuans, ab ejus
abscissus est, eo

civitatis principe

Sarraceno lingua

quod invectus
:

esset in superstitio-

Christianfe religionis

nem ipsorum
phanes
istis

cultus; scribitenimhfficpaucisTbeo-

zelus incenderet,

inciiiere a

domo

Dei, et

ante

omnia nefarium patriarcliam

e throno depellere,

et episcoporum judicio subjicere judicandum; orthodoxum vero prffisulem subrogare. Sed quia magis apud eum valuit jus regnandi, quam vera

Hali autem (id erat nominis sancUssimum metropolitam Damasci (nomine Petrum) lingua mutilari praecepit, tanquam arguentem palam Arabum ac Manicha>orum cognationem, et exulem penes felicem Arabiam Euverbis
principi)

meruit excidere ab imperio atque vita. Ante hffic autem qui ab eodem Artabasdo missus fuit Niceta Ohus junior adversus Constantinum imperatorem aeque male pugnavit hoc pariter anno mense Augusti decimae Indictionis, ut testatur
religio,
,

da^monem fecit, ubi moritur, martyrio pro Christi nomine percepto cum expressiori voce divinas
,

missas celebrasset, sicut hujus rei narratores aiunt,

qui se propriis auditibus super hoc satisfactos esse
testantur.
4. Hujus Eemulator homonymus Petrus apud Mavimenam iisdem temporibus ostensus est pro

Theophanes de his pluribus agens. 2. Sedes Antiochena episcopum recuperat. Quo pariter anno (idem inquit auctor) pluvia; defectus et terrae motus per loca facti sunt adeo vehementes, ut montes unirentur ad invicem per eremum Sabae, et castella in terram immergerentur absorpla. Sed et eodem annoEccIesiaAntiochena, accepto quo caruerat diu prasule, respirare aliquantulum coepit: namde hisTheophanes Anno, inquit, secundo imperii Constantini mortuus est

Christo martyr ultroneus.

Languore siquidem depublica tributa

:

tentus primores
sibi,

Arabum

advocavit, utpote assuetos

esset, et

cum

chartularius

facta i'atione conferret, et ait illis

Mercedem

qui-

dem
quod

pro mei visitatione a Deo recipiatis;

licet infl-

deles amici sitis, testamenti

est tale
:

mei

testes vos volo,

omnis

qui non credit in patrem et

Evelid

Arabum

priuceps. Sic sanctissima Ecclesia

FILIUM ET SPIRITUM SANCTUM CONSUBSTANTIALEM ET DIVINAM IN UNITATK TRINITATEM MORTUUS EST ANIMA

Antiochena per annos quadraginta viduata manens, prohibentibus Arabibus patriarcham fieri in eadem,
habens

quemdam amantissimum monachum

Sy-

ET JETERNO DIGNUS TORMENTO. TALIS EST MAHAMMAT PSEUDO-PROPHETA VESTER ET ANTICHRISTI PR^CURSOR. Discedite ergo (si mihi creditis testanti vobis cailum
et

terram) ab

illius

fabulalione

consulo enim voha;c et

Sap. IV.

bis,

ne cruciemini

cum

illo.

Cum

plura

ZACHARLa: ANNUS
cis de Dco ratiocinatus dissereret, audientes stupore seu vesania detenti longanimiler nisi sunt ferre, ex languore liunc prster sensum esse
illi

1.

CHRISTI 742.

AOT

cum

bantur, ut episcopos habere mereantur. Meminisse

enim debes, charissime, quod in sacris canonibus pra-cipimur observare, ut minimc per villulas, vel
modicas
civitatcs episcopos

putantes.

Cum autem

ex infirmitate convaluisset,
:

majori coepit voce clamare Anatbema Mahammatb, et fabulosum scriptum ejus, et cuncti qui obediunt et credunt ei. Tunc per gladium animadver-

nomen

episcopi.

ordinemus, ne vilescat Sed nos tuis sincerissimis atque

nobis dilectis syllabis provocati, qua; poposcisti

sionem perpessus, martyr ostensus est. Hunc doclamationibus sermonum honoravit sanctus pater nosfer Joannes, qui cognominatus est Cbrysoroas
propter auream etfuIgidamSpiritussaucti gratiam,
quce in ipso

absque mora concedimus, et statuimus per Apostolicam auctoritatem, episcopales esse illic sedes, et
per successionem episcopos teneri, qui
prffsint,

populis

tam verbo, quam

in vita actu effloruit.

atque verbum pra^dicationis subjectis insinuent,unam quidem in castello Wirtzburg, et alteram in oppido, quod nominatur Buriburg, tertiam vero in loco qui dicitur Erphcsfort;
violare, esse
et auctoritate
ita

Quem

impius imperator annue, propter emineutem orthodoxiamejus, anatbemati submittebat, et pro Mansur (quod ejus avitum nomen est) idque, redemptus, interpretatur, sensu Judaico Manseron, novum Ecclesiae magistrum, mutato nomine, vocitabat Hucusque Theophanes, quem loqui de sancto Joanne Damasceno egregio
videlicet Constantinus
.

ut

nulli post hrec liceat ea, qua; a nobis sancita sunt,

beati Petri Apostoli

firma

decernimus.

te

theologo, viro sanctissimo,

res Occidentales
5.

non dubium

cst.

Sedad

7. De eo autem, quod nobis intimasti, quia Carolomannus filius noster rogavit, ut in parte Francorum in sua ditione constituta Synodum celebrares, eo quod omnis Ecclesiastica rcgula, seu

jam

se transferat oratio.

disciplina ab

eadem provincia funditus

abolita

sit

Zacharioi papce Epistola respondentis

ad

Hoc anno Zacharias papa cum Bonifaciwn. acccpisset quas recitavimus litteras a sancto Bonifacio episcopo Germanorum, ad ipsum prima die mensis Aprilis Epistolam reddidit in qua necesse
;

nimis moercndum est, quod per spatia tanta temporum ibidem Synodus sacerdotum minime celebraretur
:

unde nec quid

sit

sacerdotium ab

eis,

qui se sacerdotes esse exisfimant, cognoscitur. Sed

dum, juvante Deo,

fraternitas in

est corrigas,

quod

in fine data ponitur dicta die

,

qua; a praefato filio nostro promissa sunt, ad effectuin perducta fuerint, tuaque

undecima Indictione, ut restituendum sit deidque ex iis quaj ibidem ponuntur datam videlicet anno vicesimo quarto Constantini imperatoris, ex quo scilicet cum patre imperare coepit: sccundo autem, ex quo solus post obitum patris administrare coepit imperium, quod anno
ciina
:

memorato

Concilio consederit
si

cum

eodem

excellentissimo viro,

quos repererit epi-

scopos, presbyteros, aut diaconos contra canones, vel statuta vel

si

Patrum

excessisse, id est, in adulterio;

;

plures uxores habuerunt

aul

si

sanguinem
vel

Cbristianorum, sive

Paganorum efTuderunt;
vitiis,
:

supcriori factum esse, qua; dicta sunt, docent. Sic

igitur ex

etiam

aliis

capitalibus

dicta sunt ex

cjusdem contextu Epistola; et ex iis qua; Theophane et aliis de annis Con,

viasse reperit tua sanctitas

lica auctoritate
tales a

quibus canones obnulla ratione Aposto:

pcrmittat saccrdotio fungi

falso

quia

stautini, Indictio

mendosa

corrigitur. Epistola au-

suo tantum ore

nominantur sacerdotes,
esse noscuntur, qui se

tem

sic se

habet
fratri

et deteriores sa;cularibus

Reverendissimo ac sanctissimo

Doni-

facio episcopo Zacharias servus

scrvonim

Dci.

neque a fornicationibus, neque a ncfariis matrimoniis abstinent, nequcab humani sanguinis effusione
tiunt,

Suscei)tis sanctissiinaj fraternitatis tua; litteris

manus

servant innoxias. At quid inde sen:

per Deneardumreligiosum presbyterum tuuin:

quia sospitcm te (ut semper cu|)imus) esse cogiiovimus, omnipotenti ac misericordiosissimo Deo
nostro

Doniino Saccrdotes mei semel nubant? ct Apostolus Unius uxoris virum, etc. Et hoc antesusceptumsacerdotium uti licituin est:
diccnte
'
:

magnas retulinius gratias, qui tibi in omnibus bonis prosperarc dignatur. Magnam enim in cordibus nostris infundis la^tiliani, quoties nobis
sanctitatis tuae scripta mittuntur,

nam

a die suscepti saccrdotii

suiit.

etiam ab ipso proprio

se sacerdotio

conjugio prohibeiidi

Quomodo

fungi considerant, qui talibus sceleribus involuti

monstraiitur, ut nciiue siccularcs fidcles his faci-

quando

reperi,

mus

qua; ad salutem res|)iciunt

sanctte

animarum

dum
per

quolidie in greniio

Matris

Ecclesia;

noribus involutos optomus? Quomodo noii pertimescunt diviua mysteria coutingerc aut (juomodo
,

luain pncdicationem novi populi adduntur; ubi et

trcs episcopos per loca singula,

ad adoranihim pro peccatis populi accedcre

prffi-

secundum seriem

sumuntjdum
cum,

sacri

canones ncque

purum

cleri-

syllabarum tuarum, te ordinasse cogiiovimus; qui cidcm poi)uIo, queni ibi Dominus Deus noster per tuam sanctilatem aggrcgare dignatus cst, pra^esse
debeant,
ct
petisti
,

cui sacerdotiiim

non

est,

secuiidis copulari

nuptiis permittunt?

ut per auctoritatcm nostnc

Sedis cpiscopales ibidciu sedes tirmcnlur.

6.

vero e contrario, non solum post suscei)tuin saccrdolium se abstinerc nolunt ab una uxoie, iiiio luxuriic dcditi pcjora s;ecularibus scclcra comiuittunt, ut plurcs uxores
Isfi

Sed tua sancla

fiateriiitas |)crtractet
si

mapro-

haherc praisumaiif

qiiibus

ncquc uiiam con-

lurc, et subtili considcrationc discernat,

ex|)edit,

aut

si

loca, vcl

populorum

turba;, talia cssc

468
cessum
est post susccptuni

ZACHARI^ ANNUS
minislerium attrectare. Scd et ista parvipendcntes, atque Domiad iracundiam provocantes, majora comniit-

1.

et

CHRISTI 742.
sc contradant diabolicac potestali, sed
ct Christo filio ejus, Spi-

non sponte

8.

magis oninipotenti Deo

num

rituiquc sancto, in cujus

nomine ab

illius

antiqui

tunt facinora,

dum

propriis
;

manibus Christianos

atque Paganos necant

et lit ut qui in remissionem peccatorum debuerunt lavacruni regenerationis impendere, et Christi sacramenta donare aliis, ne in a;ternum perirent, eorunidcm sacrilegis manibus exstinguantur. Quisenim sapiens hosexistimet

sacerdotes, qui neqiie a fornicationibus abstinent,

Labora igitur, sanctissime frater, in eis, qui scriptum cognoscis ' Qui converti fecerit peccatorem ab errore viae suae, salvavit animam ejus a morte, et suorum operiet multitudinem peccatorum. Nos quoque ei pro hoc commonitoria scripta direximus. 11. De kalendis vero Januarii, vel cffiteris auhoslis ereiiti sunt potestatc.
:

neque ab effusione humani sanguinis manus

vant innoxias? Quis eorum
esse credit
sacrificiis
'
:

ser-

guriis, philacteriis et incantationibus, vel aliis di-

Dominum

versis observationibus,
dixisti

qua

gentili

more

observari

placatum ? dicente Propheta Yirum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus. Istos ergo, ut prsemisi, nec sacerdotio fungi patiaris, neque divina contingere mysteria. Quicquid vero aliud eos contra Ecclesiasticam regulam
excessisse repereris
prse
:

apud beatum Petrum Apostolum, vel in Urbe Roma lucc et nobis ct omnibus Christianis
;

detestabilia et perniciosa esse

judicamus, dicente

Domino
:

canones, siveinstilula Patrum

et sicut in eis

Non augurabimini ct iterum Scriptura dicit 3 Non sint auguria in Israel, nec observatio in domo Jacob. Igitur a nobis cavendum esse cen*
:

manibus habeto,
9.

edoctus fueris,

discerne.

Quod autem

tibi

successorem constituere

utte vivente in tuo loco ehgatur episcopus: hoc nulla ratione concedi patimur, quia contra omnem Ecclesiasticam regulam esse monstratur
petisti,
:

semus, ut nullis auguriis et observationibus attendamus, quia omnia hac abscissa esse a Patribus edocti sumus. Sed quia per instigationem diaboli iterum pullulabant, a die, qua nos jussit divina clementia ( quanquam immeriti existamus ) Apostoli vicem gerere : illico omnia hrec amputavi-

sed volumus ut
nistraverit,

Evangelio Christiadjutor, dicenteApostoIo-: Si quis hene mitibi

ministret, et

sit

in

mus

pari etenim

modo volumus tuam

sanctitatera

populis

tibi subjectis praedicare.

Nam

et sanctae re-

gradum sibi bonum enim repreheusibile ac delestabile

cst, ut,

acquiret. Nimis
esse manifestuni

cordationis prajdecessoris

ac nutritoris nostri do-

mni Gregorii
fideliter

constitutione
et

tevivente, tibi alium substituamus. Sed hoc

te diviua

amputata sunt,
lector,

omnia haec pie atque alia quamplura, quae,

differat,

admonemus, ut quandiu

jusseritclementia

diabolo suggerente, pullulabant in Christi ovili .

12. Audisti,

superesse, sine interniissione orare studeas, ut tibi

quam

res

qua;

Deus illum successorem concedat, qui ei possit esse placabihs, et populum, quem ad suam gratiam
per tuae
sanclitatis

industriam vocare voluit

irre-

prehensibiliter regere, atque ad viam vitae perdu-

geruntur in Urbe, longe positum audire quempiam, vel prope spectare. Nam praeter illud vulgatum, quod dicitur de fama, vires acquirit eundo, ut interdum accidat, ut levis rumusculus crescat in

cere valeat.

Nam quomodo

ha;c, quaj poposcisti,

si

immensum
siut,

etiam quae non

sint,

tanquam quae

etiam voluerimus, concedere possumus, dum nos fragiles homines sub conditione morUs coustituti,

firma assertione ferantur. Ha>c magis invaistis ipsis

iguoremus quid superventura pariat

dies, et quis e

uobis prior de praesenti saculo inigret ? Si autem eumdem divina voluerit clementia i)0st tui transitus

diem superesse,
seuti Sceculo

si

eum aptum

agnoveris, et in tua
prajsentibus

quibus perditissemel deceptum, et per apostasiam ab Apostolica Sede ia transversum actum, in impietatis officio valeant contiuere ostentant populo litteras , quas se ab
luere
nostris temporibus,

simi novatores, ut

populum ab

ipsis

voluntate fuerit definitum, ea hora, qua te de pree-

Urbe accepisse fingunt, vel a

piunt, refertas illas

suis confictas acci-

migraturum cognoveris,

quidem nefandis criminibus,

,

succcssorem desigua, ut huc veniat alii concedi patimur. 10. De illo vero, qui viduam avunculi sui, qua' et ipsa fuit uxor cousobrini sui, et sacrum velameu habere monstrata est, et a beatae memorioe
cunctis,
tibi

qua; ab Ecclesiasticis viris asserunt perpetrata

ordinandus, quod nulli

eademque ac
cula3

si

vera certaque exaggerant

amph-

ficantque, ut illud,

persuadeant

quod conantur, decepta; plebenon sedere Romae vicarium

:

Christi,

successorem Petri, sed Antichristum

ita

praedecessore sibi licentiam esse concessam divuigavit,

ex moribus, quos vane credunt, aut fingunt, vel

fictos percipiunt,

ut in perniciosum
:

matrimonium assumere
illa

debuisset
peret.

absit hoc, ut decessor noster ista pra;ci-

quasi

morum

pravitas

de flde judicant stulte admodum, corrumpere fidem valeat,

pravi mores,

Nec euim ab Apostolica Sede

probantur.

permit-

quam nunquam neque

litas
a

neque

inflde*
:

tunlur, qua; coutraria esse Palrum, sive

institulis

canonum

aliena valeat labefactare, dicente Apostolo

Admoncre

et

increpare eos,

Numquid
:

incredulitas illorum fidcm Dei evacuaest

trater cliarissime,

ne cesses, quatenus atani scelesto

vit? Absit

auteni Deus verax, omnis autem

sicut scriptum est
:

recedant matrimouio, ne in aiternum pereant

remiiiiscantur se Chrisli sanguiue csse redemptos.

homo mcndax,
in

Ut justificeris

sermonibus
Jacob. V.

tuis .

Quibus sermouibus? ci|uideni

'Psal. V.

1.

Tim. ui.

I-evit.

xix,

Nuin. xxiii.

'

Uom.

v.

ZACHARLS: ANNTJS
illis
' :

1.

CHRISTI 742.

469

Rogavi pro
^
:

te,

Petre, ut

non

deficiat fides

tua . Et
ajdificabo
factis a

Tu

es Petrus, et super

Ecclesiam nieam .

hanc petrani Et aliis id geuus

cent canones , studeat emendare in plebibus Ubi a Deo commissis. Non enim aliud nobis convcnit prajdicare, praeter quod a sanctis Patribus sumus
edocti. Si vero novi aliquid, inimici astulia agente, acciderit,

Christo

Domino Petro

promissionibiis, quas

nunquam
licet

aliena scelera obruent vel exstingucnt,

quod tua sancta

fraternitas

minimc per

vera essent, qua; de

Romano

Pontifice finguut.

canonum

instiluta discernere possit,

,

Porro, deceplis miseris, illud ad salutem conse-

pigeat insinuare

quendam,

si

eam

cupiant,

suadendum, ut prsesen-

quatenus , ad emendaiionem nova) plebis esse possuut,

hoc nobis non Dco juvanle, qua;que

tibi

tes adcsse velint, et oculis intueri

num

vera

sint,

quoe ssepius pradicata, vebementius inculcata a

ipsorum concionatoribus audiere. Hoc non dico ut asseram omnes Romae degentes esse sanctos. Qnx cum theatrum sit orbis, jure comparari possit sagenaj missuj in mare ex atque arcaj omni genere piscium congreganti
suis
13.
,

absque tarditate respondere curemus. Cognoscat ergo tua sancta fraternitas ita dilectionem tuam haberi in nostris pra;cordiis, ut te praisentialiter quotidie videre desideremus , et ita in nostro consortio habere, ut ministrum Dei ct
dispensatorem Ecclesiarum Christi. Coufortare
ila-

que
el

in

Domino,

frater charissime, et esto robustus,

Noe, quic
ruit

domus sahitis facta, immundis non caanimahbus; et sit quod dicil Apostolus ' In magna domo non soluni suut vasa aurea et argentea, sed et hgnea et ficlilia, et quffidam quidem in honorem, qua^dam autem in contumeliam . Htec idcirco dixerim ne ex eo quod vidcs aliquos Romre delinquere, fidem putes pariter labefactatam alioqui non erit iuveniri fidem ahcubi super
: , :

labora in opere ad quod te divina voluil clementia vocare. Magna etenim te spes remuneralionis exspectat, quam promisit Deus diligentibus se. Et nos licet peccatores existamus, tamen Dei nostri immensam clementiam non cessamus exorare, ut qui ccepil in vobis perficiat opus bonum usque in fiiiem et beatus Petrus Apostolorum princeps co:

operetur

terram. Caiterum

si

prope [lerspexeris, et oculus

deras. Deus
frater.

tuus simplex
excuses,
si

fuerit,

totum corpus lucidum

erit,
:

ut

omnibus bonis, qui ei parere desiincokimem custodiat, sanctissirne Data kalendis Aprilis, imperante domiuo
tibi in
te

quod

corrigitur, iterum perpetretur

ut

vidimus de superstitionibus toties Apostolica falce Roma; succisis, iterum pullulantibus, cum nova gens semper, quolidiano concursu, frequenti ccetu ex omni orbe sese infundat in Urbem, ut quai mundaveris liodie, cras aspersa sordibus necesse Omnia sit reperire. Sed secundum Apostoium *
:

Augusto Constantino anno vicesimo quarto editio) imperii ejus anno secundo, hidictione undecima (decima) . Quo pariter anno et die data reperitur ejusdem Pontificis Epistola communis tribus, non singula;
piissinio

(additum habet Rom.

singulis,

ut promiserat,

de confirmatione trium
in

sedium illarum, qua; a Bonifacio recens

nia insUlut;u sunt,

Germa-

munda mundis coinquinatis autem et infidelibus nihil cst numdum, sed inquinatai sunt corum et
:

quarum

(ut

vidimus) superius

mentio facta
tificcs

est,

mens

et

conscientia .

At htcc obiter occasione

et Zachariai

formulam addiscamus, qua

se habet scribens ad

Describemus eam, quo ritum et solerent Romani Pon-

S. Bonifacii

querelarum,

ad

eum

scri-

benlis cxcusationis.

Jam vero
:

qua; sunt reliqua

novas institutas sedes confirmare. Sic enim episcopum, qui uni ex illis
:

ejusdem

Pontificis E|'istola!,

videamus eodem arfalsis,

praifectus fuit sacerdos

gumento
1-4.

conscripta

15. Zachariai Epistola

ad

episcopos,

De sacerdotibus vero
,

qui falsa

opinantur, qui etiam adulteri et fornicatores esse probantur cl sibi ab Apostolica Sede indultum

Dilesedes a Bonifacio institiitas confirmantis. clissimo nobis Wittae sanctic Ecclcsia; Wirtzbur-

eorum

gcnsis (Barberena! episcopo) Zacharias i)apa*.

hoc nulla ralione credat sancta fraternitas tua, scd similiter in eis canonicam exerce vindictam, quemadniodum de his, quibus superius a nobis cdoctus monstraris. Non cnim aliud tc agere voluinus, i)ra;ler quod sacri proicipiunt canones, vel eliani ah hac Aposlolica Sede inslruclus
csse tcstantur
:

Domino cooperante

et

scrmoncm

confir-

mante, ad dilatandam Christianitatis legem, et Orthodoxa; fidci Iramitcm, ad docendum, juxta quod pra;dicat sancta lia-c Romana, cui, Deo auclore,
ac

pra;sidemus, Ecclcsia, iunoluit nobis saiictissimus rcverciidissinius frater ct coepiscopus noster

decrevisse et ordinassc in Ger-

esse cognosccris. Tu;e

quoquc sanclitatis petitioncm iniplevimus, miltentcs trihus episcopis tuis singulasconfirmalionisEpisloIas, quas persanctitatis tua;

Bonifacius, nuper

manus

cis largiri

volunius. Et Caroiomanno
,

filio

manite partibus episcopalessedcs, ubi pra;est vestra dileclio, ct provinciam in tres divisisse parochias quo cognito, cuni magna cxultatione, extensis ad
:

nostro aiia scripla direximus

ul adminicula, quibusindiges,iinplere fcstinel. Jam, fralercharissime,

sidcra

palmis

illuminatori ct

'

datori

oiimium

de onmibus superius com|)rehcnsis capitulis, ut Doininus donavil rcsiiondiinus ad ainputanda

, ,

Domiiio Deo ct Salvatori noslro Jesu Christo gratiasegimus, qui facit iitraque uiiuiii.
boiioruiii
tC. M Flagitavil

aulcm a nobis pro

suis syllabis

omnia diuboiicc fraudis scandala. Tua vero sancla

fratcruitas,
si

jam

(luid

dc ca;lero cvencril, ut sacri do-

diclus sanclissinnis vir, pcr Aposlolicam auctoritatem vcstras conlirmari sedes. Pro (luo ct nos
om. Pont. ^Eplics.u.

Lnc. XXII.

'

Mattli. xvi.

> 2. Tiin. ii.

Til.

i.

Zacliar.

Ep. n. tom,

ii.

Ep. dccret.

470
ardenti

ZACHARIiE ANNUS
animo
et

1.

CHRISTI 7A2;
et bcnedictionem, quam miapud parvitatem meam super argentum acceiita est co quod mei me,

divino jimmine, ac auctoritate

principis, cui data est a
'

pisse insinuo,

simul

bcati Pctri

Aposlolonim

sislismihi, qua;

Deo

et Salvatore nostro .Tesu Christo

ligandi sol-

aurum

et

vcndique potcstas peccata hominum in ca'lo et in tcrra, confirmamus, atque solidas permanere vestrascpiscopalessedes sancimus, intercedente ipsius
principis

morem
vestra;

esse in sanctis

suis orationibus almitatis

coronam, cognovi;

quam

concedere mihi
vestris

divina patialur majestas,

incolumem quandiu mc
exercitatior inve-

Apostolorum

auctorltate,

a prffisente in

superna voluerit clemcntia superesse, ut

sacris interventionibus juvatus,

futuras

omnes generationes, ut nullus audeat con-

tra camdem veslram venire ordinationem, qua;, dignanle Domino, ex nostra prsceptione in vobis facta esf. Et hoc intcrdicentes, ut nullus audeat,

niar,

Deo

propitio, adversus antiqui hostis insidias

repugnare.
19. Interea insinuatis mihi,
illis

juxta sanctorum

canonum tradilionem

ex alio epi-

Epistolis sancti Grcgorii

quod vobis de mitteremus, sed nunc

scopatu ibidem translatare aut ordinare episcopum

post vcstram de hoc saiculo evocationem, nisi
is,

minime potuimus
ceptis parcre, eo

sanctis paternitatis vestraj prae-

qul Apostolicffi noslra; Scdis in ilhs partibus prasentaverit vicem.

17. Sed ncc unus alterius parochias invadere, nec Ecclesias subtrahere prajsumatis. Nam (quod non crcdimus) si quis ille fuerlt qui contra

quod nimis attritum, atque in podagrico humore, et dolore fatigatum, memoratus missus vester presbyter per tempus cognovit, ila ut in eo me dolore afflictum relinqueret, quod el ore vobis proprio intimabit. Sed si vita comes fuerit, et vestra mihi oratio non defuerit, quaj jussistis

hanc nostram praiceptionem temerarioausu venire

tentaverit
:

dum

saluti fuero

plenius restitutus, sanctis-

sciat, se ajterno

Dei judicio anathematis

sinia) paternitatis vestra)

obtemperabo jussionibus,

vinculo esse innodatum. Si quis vero Apostolica

servaverit prfficepta
,

ut

dum

alia vice

hunc vestrummissumdirexeritis,
expleantur. Transmisi-

et

normam

rcctoe et

Ortho-

qua^ praiccpistis impleta esse reperiantur, utabsque

tarditate, qua;

dox

fidei

fuerit assecutus,

benedictionis gratiam

desideratis,

consequatur. De cwtero pctimus divinam clementiam, ut confirmet et corroboret hoc, quod operatus est
et

mus cuim

per prccdictum vestrum presbyterum

Dominus
sit

in vobis. Et charitas Dei, gratia,

spiritu
vestro.

pax vera

cum

Sanctissimi et
fide

dilectissimi nobis, toto

Christi,

conamine elaborate pro

etad ministerium ejus perficiendum de-

certate, ut

cere

cum Bonum
,

egregio Apostolo mereauiini di-

aliquantum cotzumbri, quod incensum Domino offeratis tcmporibus matutinis et vespertinis, sive dum missarum celebratis solemnia miri odoris atque fragrantia?. Sed peto ut absque injuria suscipiatis quod pura charitate dirigitur. Salutans vestram sanctissimam paternitalem iu Domino, et ut
,

certamen certavi,
servavi
:

cursum con-

pro nobis orare jubeatis deposco

Ecclesiam, qua; vobiscum
est,
*

sed et

omnem

summavi
est

fidem

de reliquo reposita

per vos saluto, ut ipsi

valet deprecatio

mihi corona justitia;, quam reddet mihi Dominus in illum diem justus Judex. Salutantes vos in Domino, valerc optamus. Bene valete. Data kalend. Aprilis, imperante dominoConstantino magno imperatore anno vicesimo quarto, (ex quo cuni patre ccepit imperare) imperii ejus sohus anno secundo, Indictionc decinia . Alicubi perperam ponitur uudecima. Sed et putamus, quod sit reslituendum loco data, accepta siquidem
, ,
:

pro

me

exorent.

Multum
et

euim

justi assidua.

Nam

ego, licet peccator existam,

tamen vestri memoriam ante sacras confessiones Apostolorum faciens, orationi incumbo. His prajmissis, optamus sanctitatem paternitalis vestra3 in Domino bene valere, atque in opere, quo assumptus es, multo amplius fructum boni operis pullulare concedat, et ad incrementum perducere patiatur divina majestas. Trinitas indivisa sanctitatem

non

patitur ratio temporis, ut kalendis Aprilis Episit,

stola data

et

Synodus celebrata undecima kain

vestram conservet orantem pro nobis redditai ad Bonifacium littertB.

20.

Hactenus

lendas Maii,
Missis his

Synodus a Bonifacio

in

Germania per
Acceptis autem

Germaniam

litteris,

simul ab

Carolomannum
iis

confjregata cujus canones per Epi-

eodem
sed
iis

Pontifice data) sunt aliaj ad

Carolomannum,

stolam confirmat Zacharias.

Bonifacius
litteris Zacliariae

caremus.

18. Alia

ad Bonifacium

Epistola.
cusa, per

Pontiflcis, soUicitus

Extat

jussa ipsius implere, continuo se contuht ad Caro-

prffiterea alia Epistola

nondum

eumdem
Romano,

lomannum,

Deneardum
qui ab ipso
sic se

Bonifacii

legatum redeuntem adipsum

:

reddita, scripta vero ab aliiiuo ex clero

celebrandae Syuodi causa. Habent ha;c ejusdem Bonifacii Vita; ^ Acta verbis istis Eatempestate cum Carolus dux inclytus vitae
:

primum
^
:

acceiierat

quaj carens titulo,

sua;
et

cursum

habet

Pipinus

Venerabilibus sanctissima^ paternitatis vestrae

cum

et fllii cjus Caroloniannus ceu patri successissent in imperio : ad nutum Carolomauni, qui erat major uatu,

exegisset

ei

syllabis susceptis, per prajsentem geruluin Denear-

onmia

paterni regni jura disponerentur

sanctus

venerabilem viruni missis^ cuni omni, ut decuit, venerationc atque charitatis affectu , susceI

dum

Bonifacius ad euui accessit, et Apostolici prasulis

scripta oHerens, niodis

omnibus
I.

peliit,

ut Chri-

Matlh. XV).

-i

2.

Tim.

iv.

Eod. Cod. Ep.

v.

'

Jacob. V.

Vil. S. lionif.

i.

c.

33.

ZACHARI-a:
stianse religionis

ANNUS
animo

1.

CHRISTI 742.

471

cultum,

quem

pater ejus

promptissiino inclioasset et exercuisset, ipse quo-

presbyterum, qui hominibus peccata confitentibus indicere pdnitentiam possit.

que pro Dei amoreetregni sui stabilimento, atque pro omniuni sibi subjectorum salute, eadem benevolentia prosequeretur .

Necnon

et illas

venationes

et

sylvaticas

vagationes cura canibus omnibus servis Dei interdixiraus, et ut accipitres et falcones non habeant.
23.

Quibus

ille

verbis

haud

aliter

atque divino orasuaj ditionis

culo permotus et compunctus,

omnes

Decrevimus quoque ut juxta sanctorum

Lomines tum
auctoritate ad
sitque,

clericos

tum

laicos, qui a Cbristiana

religione deflexissent,

tam regia quam canonica

viam justitiae revocare studuit; jusut coacta Synodo omnia ad canonum pne-

canones unusquisque presbyter in parocbia habitans, subjectus sit illi episcopo, in cujus parochia habitat et semper in Quadragesima rationem et
:

ordinem

ministerii sui sive de baptismo, sive de

scriptum corrigereutur. Cujus quidem Synodi Decreta , quod non modo sa;cularibus , sed etiam
Ecclesiasticis
ffidificationis

fide Catholica, sive de precibus et or(line

missarum,

episcopo reddat et ostendat.

Et

quandocumque
sit

rectoribus

plurimum

utilitatis

et

jure canonico episcopuscircumeatad confirmandos

atTerre posse videantur, sicut

ea in

populos, presbyter semper paratus

ad suscipien-

antiquis Codicibus et in

jam

cusis scripla reperi-

dum

episcopuin
ibi

cum

collectione et adjutorio po-

mus, hic inserere visum est. 21. In nomiue Domini nostri Jesu Christi ego Carolomannus dux et princeps Francorum, annoab Incarnatione Domini septiugentesimo quadragcsimo secundo undecimo kal. Maii cura consilio scrvoruni Dei et oplimatum meorum, episcopos, qui in regno meo sunt, cum presbyteris ad
'

pub, qui

confirmari debet. Et in coena Domini

accipiat

semper novum cbrisma

episcopus
clrina; illius.

ab episcopo. Et ut
do-

sit testis castitatis, et vita3, et fidei, et

ut secundum canoni Statuimus quoque cam cautelam omnesundecumque venientes ignoti

,

episcopi, vel presbyteri,

ante probationem Syno-

Concilium

et

Synodum pro limore

,

Cbristi congre-

dalem
tanlur.

in Ecclesiasticum

ministerium non admit-

Bonilacium archiepiscopuni, Burchardum, Reginfridum Wiltanum (Weztanum) et Wilioldum (Witbaldum), Dadanum et Adanum (Edanum), presbyleris eorum ut mihi consibum
gavi, id est,
, ,

dedissent,

quomodo
;

lex Dei et

Cbristiana religio

24. Decrevimus quoque, ut secundum canoncs unusquisque episcopus in sua parocbia soUicitudinem gerat, adjuvante graphione (gravione), qui defensor Ecclesi<E ejus est, utpopulus Dei paganias

rccuperetur, quaj in diebus pra;teritorum principum

dissipata corruit
et qualiter

non

faciat, sed

ut

populus Christianus ad
per falsos saest.

jiciat, sive

sacrificia

omnes spurcitias gentilitatis abmortuorum, seu sortilegos,

,

salutem animaj pervenire

possit, qui

vel divinos, sive pbilacteria et auguria

sive instulti

cerdoles hucusque deceptus

Itaque per consi-

cantationes et hostias

immolatitias,

quas

lium sacerdotum religiosorum

et

oplimatum meo-

rum

ordinavinius per civitates episcopos, etconsti,

hoinines juxta Ecclesias ritu pagano faciunt sub nomine sanctorum martyruin vel confessorum,

tuimus super eos archiepiscopuin Bonilaciuni qui est missus (legatus scilicet) sancti Petri. Statuimus quoque per annos singulos Synoduni congregari,
ut nobis pncsenlibus,

Deum

etsanctos suos ad iracundiam provocantes.

ista

Exscripto Codice
crilegos ignes,

subjiciuntur

o Sive illos sa-

quos Metfres vocant, sive omnes

canonum

Decreta etEccIesiai

jura restaurenlur,
capita ista subncctit

et religio Christiana

emende-

tur. De his autem, qua; in Synodo statuta essent,

:

qufficumque sunt Paganorum observationes, diligenter probibeant, statuimus. Porro per graphionem intelligimagistratum principis, quem nos

Fraudatas pecunias Ecclesiarum

a Falsos presbyteros, et

Ecclesiis

restituimus et reddidimus.
2-2.

consuevimus dicere Uscalem judicem, glossarium apiiositum ad finem Capitularium Francorum siguificat. Gravionem vcro hodie dicunt baronem,

adultcros vcl for-

quem

nos comitem appellamus.

nicalorcs diaconos, vel clericos de pccuniis Ecclesiaj

23. Statuimus similiter, ut post Iianc

Syuocrinieu

abstulimus

et

degradavinms

et ad

poenitcnliam

dum, quaj

fuit

undccimo kalendas

Maii, quisquis

coegimus. Servos Doi per omnia omnibus armaturam

portare
vel pugiiare, aut in

servorum Dei,
faciat in

vel ancillaruni Christi in

fornicationis lapsus fuerit, in carcere pa'niteiitiam

exercitum
:

et in lios-

tem peigere, omniiio probibuimus nisi illos solummodo, (pii |)ro|)ter divinum ministerium (myslerium), missarum scilicut solemiiia adiin|)lenda, et sanctorum patrocinia |)ortanda (iicmpe reli(juias sanctorum), ad hoc electi sunt, id est, unuin vel duos e[iiscoi>os cuiu capcllaiiis prcsbyteris i^riiicejts

fueril,

pane et aqua. Et si ordinatus presbyter duos annos in carcere perinancal aiile fla-

gellalus .

Ex

scripto Codice additur

El scorti-

catus videatur, et postepiscopusadaugeat. Siauteni

clericiis vel

monachus

in

boc peccatnm inciderit,

missus,

post

tertiam verbcrationem in carcerem

sccuin habeat, ct unusquisque piu-fectus

unum

Gxlant apud Snr. tom.

iii.

dic

v Jnn.

Ibid.

I.

l.

c. S^i.

uiium annum poenitentiam ibi agat . Quaj autem his subjiciuntur, perlinentad Concilium Leptinensc, de quo suo loco dicturi sumus. Auctor enim cuncta, (lua; in tribus Synodalibus convenlibus gesla esse noscuntur, sub uno conges-

472
sil.

ZACHARIiE ANNUS
Si-

1.

CHRISTl 7A2.

Subjiciimtur autem in scripto Codice ista:

110111102

rectitudinis, et a cunctis facinoribus salvi csse possitis.

miiiter ct

velatac eadeni pccnitentia conti-

neantur, et radantur
8

omnes

capilli capitis ejus.

28. Habuistis enim, peccatis facientibus,

Decrevimus quoque, ut presbyteri et diaconi non sagis, laicorum more, sed casulis utantur i'itu servorum Dei, et nulhis in doino sua mulierem habitare permittat; etmonacbi, etancill;eDei monasteriales, juxta regulam sancti Benedicti ordinate vivere, vitam et propriam gubernare studeant . Hactenus ibi. ad prssens Concilium 26. Quod rursum
spectat,

usque
bant

falsos

ct

erroneos

saccrdotcs

nunc undc et
et sa-

cunctaj paganjB gentes vobis pugnantibus praivale,

quia non erat differentia inler laicos

cerdotes, quibus

pugnare licitum non

est

quahs

cuncta in eo decreta sunt missa

Romam

victoria datur, ubi sacerdotes una hora Dominica pertractant mysteria, et Christianis Dominicum porrigunt corpus pro suarum animarum redemptione et post, Christianos, qnibus hoc ministrare debuerant, aut Paganos, quibus Christum
;

enim

ab ipso Pontifice comprobanda. Pontifex vero cognitis omnibus, colligi Synodum voluit, in qua qua; per Bonifacium atque collegas episcopos facta sunt, comprobavit; de iisque litteras ad ipsos reddidit,

praedicare,

propriis sacrilegisque

manibus necant,
estissal terrai
?

praecipue dicente eis

Domino
in

'

Vos

quod

si

sal evanuerit,
,

quo condielur

Ad

nihi-

lum

valet ultra

nisi

ut mittatur foras ct concul-

quas suo loco ponemus. Benedictus levita quam afflxit libro quinto Prajfationem, de hujus Synodi confirmalione hsc habet His ita
in ea,
:

cetur ab hominibus.

Dum

ha>c ita sint, et tales in

vobis fuerint sacerdotcs,

vestros

quomodo
?

victores contra
si

inimicos esse poteritis

Nam

mundos

peractis

est in fronte

primi hbelli posita Zacharite

episcopis et reliquis Ec-

et caslos

papae Epistola,

omnibus

ab omni fornicatione et homicidio liberos habueritis sacerdotes, ut sacri pra?cipiunl canones,

et

clesiastici ordinis

gradibus

Deum
Quam

timentibus per

et nostra vice praedicat prfefatus Bonifacius frater

Gallias et

Francorum
ea

[)rovincias constitutis directa,

noster,

ei

in

omnibus obedieutes

extiteritis

sicut et in

continetur.
,

sequuntur duo

nulla gens ante conspectum vestrum

stabit,

sed

Synodales conventus
Moguntiacensis
pradicti

quos

sanctaj

Apostolicae EcclesiiC legatus Bonifacius,

Ecclesiaj
Zacliariaj

Romanae et memoratse

corruent ante faciem vestram omnes paganae gentes et eritis victores , insuper et bene agentes
,

archiepiscopus vice su-

papa;

una

cum Carolomanno
:

Francoruni
scant

principe caiionice tenuit

ut agno-

omnes hcec praedictorum principum capitula maxime Apostolica auctoritate fore firmata . Hicc
Benedictus de duabus Synodis a Zacharia Pontifice

vitam possidebitis SBternam. 29. Vos autem, charissimi fratres, qui estis veri sacerdotes, et sub regulari disciplina constituti, sic vosmetipsos exhibete, ut decet ministros
Dei et dispensatores ministeriorum Dei
,

ut non
in

vi-

tuperetur ministerium vestrum

(sicut
*

ne

fiat

vobis

conlirmatis, subjiciens Epistolam Zacharite de con-

scriptum

est)

Erit sicut populus, sic sa-

firmatione ipsarum, quoe sic se habet, data post acceptas a Bonifacio de rebus in

cerdos.

Nam

si

Synodo

gestis litteras,

minibus laus
butio ?
sacerdotes,
et

hoc fuerit, qnalis vobis erit ab hoAut qualis a Deo exspectatur retrisic

qua; iiou extant

'

Quamobrem
et tales
illis

vos

corrigite,

ut veri

Zacharias papa universis episcopis, presby-

leris,

diaconibus, abbatibus
,

cunclis

etiam du-

vobis et

ad sacerdotium provehite, ut teshmonium maneat bouum ab

:

cibus

comitibus
et

omnibusque Deuin timentibus

reverendissimo atque

per Gallias

Fraiicoruin provincias conslitutis.

27. Referente nobis

sanctissimo fratre nostro Bonifacio episcopo,

quod

quatenus ab hominibus vobis Deo mercedis praemium in aeterna beatitudine percipere mereamini, eo quod per vos ad Christi perducti sunt rectam fidem pohis

qui

foris

sunt

acquiratis laudem, et a

dum

Synodus aggregata esset in provincia vestra juxta nostram conimonitionem, mediantibus filiis nostris Pipino el Carolomanno principibus vestris,
peragente etiam vice nostra metropolitano Bonifacio,

puli multi, innoxios habentes sacerdotes.

Ad

Sy-

nodum quoque omni anno

tandum de
unitate

convenite, ad pertrac-

Ecclesiae, ut si

quid adversi

acciderit, radicitus am[iutetur, et Dei Ecclesia

ma-

Dominus illuminasset corda

vestra

cum

prin-

neat inconcussa. Bene valete

Zachariae papa) post
ticano exemplari.

cipibus vestris ad prsdicationem ejus, ut omnibus commonitionibus ejus obediretis, etfalsos, et schis-

Synodum

Hactenus Epistola data ex scripto Va-

maticos, et homicidas, et fornicarios a vobis expelleretis sacerdotes

et
:

omnipotenti Deo gratias egimus,

in vobis opus

sumus orantes, ut qui coepit bonum, perficiat usque ad finem. Obsecro eniin vos coram Deo, ut ejus commonitionibus firmiter obediatis. Ipsuni enim vice nostra
pro vobis incessanter
in partibus
illis

30. Synodnm Romce cogit Zacharias, qui et Luitprandum conveniens, quatiior civitates Ecclesicc Romance recvperat. Dum haec agerentur in Germania, Zacharias papa mense Martii Romae

Synodum

bemus, ut

vos,

ad praedicandum constitulum haDeo propitio, ad viam perducat

habuit, cujus Acta misit in Gallias ad archiepiscopum Viennensem per Clementem presbyterum, quem idem archiepiscopus Romam legaverat, nuntiaturum papai miserandum statum Ec-

' 1.

Capit.
C.

Franc.

in princ. et Zacli.

Ep. vn.

et in

Bonifacio

II. c.

Matth. V.

isai.

sxiv.

ZACHARI^ ANNUS
clesioe Viennetisis a

1.

CHRISTI 742.

473
jam nominatusrexmisitduces

Barbaris dira passa?

'
:

ad qucin

sancti virioccursum

idem Zacharias

ista rescripsit

ac satrapas suos,

magnumque

exercitum, et a

Zacharias

episcoi)us

servus servorum Dei

Narnicnsium
rege

civitate, octavo fere milliario,

eodem

Austroberto sanctai Viennensis Ecclesia) arcbiepiscopo.

eum

suscipiente.

31. Die, qua; est scxta feria, perrexerunt ad

Venit ad nos presbyter Clemens, missus a sanctifate vestra, refercns nobis a concussione

Basilicam beati Valentini episcopi

et

martyris,

si-

gcntium turbatas Ecclesias provincia; vestra?. Unde et nos valde tristes elTecti sumus. Sed quit! sanctitas vestra dc tahbus miratur, cum omnia pra?dicta a Doniino esse in Evangclio, cognoscat Abundabit, inquit, iniquilas, et refrigescet charitas multorum ? Nam et Longobardi, quorum ssvitia ubique
:

Interamnensium urbe ducatus Spoletani. Ante cujus fores Basilica; idem rex cum reliquis optimatibus et exercitu suo sanctum viin
prfedicta

tam

rum nem
set

suscepit, factaque oratione, atque salutatio-

sibimet persolventes,

dum

divinis ab eo fuis-

crevit, ita nostros

fines devastant, ut sicut

dicit
:

de rege

Babylonis Propheta

Exossaverint nos. Con-

commonitus colloqiiiis, impensaque charitate, ab eadem Ecclesia egressus, in ejus obsequium rex dimidium fere milliarium perrexit et sic in suis tentoriis uterque eadem sexta feria sunt mo:

sideremus Dei justa judicia, et contabcscamus iniquitatibus nostris. Cfcterum XI kalendas Aprilis Synodum Roma; fecimus, cujus exemplar dilectus
presbyter noster veslrte sanclitati portabit. Dalma-

rati.

Sabbato vero iterum convenientcs, Zacharias papa divina perfusus gratia, Deo placitis admoni-

tionibus
hoslili

eum

est

allocutus,

prcedicans,

eum

ab
,

tiam (dalmaticam) usibus vestris misimus, ut quia Ecclesia vestra ab hac Sede doctrinam fidei percepit et

motione

et

sanguinis effusione quicscere

et ea, qua; pacis sunt,

semper

sectari.

Cujus

piis

morem

habitus sacerdotalis, ab

illa

etiam

eloquiis flexus, et de constanlia sancti viri et

dccorcm honoris. Data non, Martii Conslantino Augusto, anno imperii ejus primo . Hactenus Zacbarias ad Viennenscm archicpiscopum. Sed quod spectat ad lugubrem statum Italia;, Dei misericordia repente estmutatusin melius. Etenim Zacbarias Pontifex conveniens Longobardorum rcgem Luitprandum, civitates patrimonii sancti Petri divino auxilio absque armis ab eodem rege
percipiat

nitione admiratus,
petiit, gratia

admoomnia quajcumque ab eo papa

Spiritus sancti obtinuit, et pncdictas

quas ipse ante biennium per obsessionem factam pro pra^dicto Transamundo duce Spolctano (hoc est, occasione ipsius) abstulerat,
civitates,

quatuor

eidem sancto viro cum habitatoribus carum redonavit. Quas et pcr donationem firmavit in oratorio
Salvatoris, sito intra Ecclcsiam beati Petri

nomine

recuperat

ut accidcrit tunc planc quasi miracu-

lum

a Deo,

cum

post tot turbas, tot depncdationes

et ca?des,

inermis Chrisli vicarius armatos conve-

Sabinense patrimoniiim, quod per annos fere triginta fuerat ablatum, atque Narniense et Auximanum, atque Anconitanum, necajdificatam.
et
et Polimarense et Vallem qua; vocatur Magna, sitam iii territorio Sutrino pcr donationis titulum ipsi beato Petro Apostolorum piincipi re,

Nam

niens hostes, cosdem divina potentia superarit, et ad rcddenda al)Iata compulerit, et ad captivos liberos dimittcndos adegcrit; ut [dane apparuerit,
carnalia, atquc gladiuni
Dci)

non

longe pra;stare armasjiiritalia, Deo potcntia, quam spirilus (quod est verbum

concessit, et

hoslium corda potcntius penetrare

quam

fer-

pacem cum ducatu Roniano ipse rex per viginti firinavit annos. Sed et captivos omnes, quos tenebat ex diversis provinciis Romanorum,
tam
in Tusciain

reum. Quomodo autem

istase habuerint, sinceram

missis litteris suis

ab Anastasio scrijitam historiam accipe, scrmone Pergens enim inchoatam licet rudi contextam. narralionem de quatuor civilatibns ab Ecclesia

trans
tivis,

Padum
Leonem
,

ctiam una

cum
,

Sergium

siiam, quain Ravennatibus capVictorem et Agnellum

consulcs (consulares) pra;dicto beatissimo redonavit

Pontifici. 32. In pra;dicta Basilica beati Valentini per ejusdein rcgis iielilionem in locuin Consentini (Constantini)

Romana

sublatis, dc quibus suo luco superius Dumquc idem rex dictum cst, ista subjicit Luitprandus protraherct dilationcm ad reddendum juxta suam [iromissiouem jam fatas quatuor civipra;nomiiiatus Pontifex Zacharias, ut verus tates pastor populi sibi a Deo crediti, spem ponens in
:

cpiscopum.

cum

transierat, alium ordinavit cujusconsccrationedum ipseadesset suis judicibus, compunctione inspirationis

antistitis, (lui

In

Dco, egressus ex

Romana

civitate

cum

saccrdoti-

divina; tanta orationis

prolata, ut

dulcedine

illa

ab eo sunt

bus

et

clero,

perrcxit fiducialilcr et audactcr ad

in

cum sanctum
permoti.

viruin conspicerent fun-

ambulanduin

locum Interamnensium, ubi

in

dere

[ireces,
siiit

plures ex eisdem Longobardis ad la-

finibus Spoletanis ipse rex residebat. Qui

dum

in

crymas
I)ost

Ortanam convenissct civilatem, ipsequc rcx misit Grimoaldum cognovisset adventum

,

ejus
inis-

[leracta

missarum solemnia
ad
i|)sc

cumdem rcgem,
suscii)iendain,

Eodein vero die Uominico, ad prandium Apostolicam benedictionem

,

sum

(id est,

legaluin suuni),

()ui

ei

obvius factus,

beatissimus Pontifex invitavit,

usquc ad Narniensem

[)crduxit civitatem.

Ad cujus

ubi

cum

tanta siiavitate

esum

sunqisit

et hila-

ritate cordis, iit diceret ipsc rex, laiitiim sc

'

nun-

Dibl. Floriac.

cJit.

n Jo. a

Bosco

C.ulcst.

part.

ii.

pag.

'i3.

(juam meininissc comedisse (a sc

minisse coinesuin).

nunquam me60

Jcrem. l.

TOMUS

XII.

luh

ZACHARIJE ANNUS
33. Alio vero die, qnac
fiiit

1.

CIIRISTI 742.

secuiida

feria,

vale faciens

ei

rex ipse,

iiiisit

in ejiis obseqiiium

Aldeprandum ducein Ciusinum ncpotem suum,

scu Tacipcrtum Castaldiini, ct Raningnin Castaldiim Tuscanensem, atque Crimoalduni, qui eidem sancto
viro usqiie ad
cerent,
pra^dictas civitates

dcm beatissimum Pontificem perduxit usque ad Rleranam civitatem , quain et ipsi sancto viro prainomiiiati Raningus Castaldus ct Grimoaldus tradidcrunt. Et sic regressus est, Deo propitio, cum victori;c palma in Urliem Roinam. Qui etiam

obsc^iuium

fa-

omnem

[lopulum aggregans, ab Ecclesia sanctaj

easdemque civitatescum suis liabitatoribus traderent, Quod et factuin est. In priinis Amerinam civitatem , deiude Ortanam tradideruut.

Dei Genitricis, qu;c vocatur ad Martyres, egressi

Dumque
que

in Poiimartio

castro convenissent,

eum-

properantes ad beatum principem Apostolorum Petrum. Quos et allocutus est, admoneus Deo omnipotenti reddere gratiarum

sunt omnes generaliter

recepisset Pontifex, et fuisset itineris longi-

actiones.

Quibus

explefis

tudine per circuitum flnium ReipubliciB eundum usque ad Rleranam civitatem , per partes Sutrinaj civitatis, per lines Longobardorum Tuscia, qui de

Pergit

dicere qua; sequenti

decima Indictione, etc. Indiclione undecima

sint

ab eodem Pontifice gesta

cum eodem

Luitse-

propinquo erant,
(Vilervum), ipse

Liternum missus a rege Grimoaldus cumid

cst,

per castrum

prando rege Longobardorum, qua> nos anno quenti, ordine temporum dicturi sumus.

Aiino pcriodi Grxco-Roman.t 6233

Anno yErw

Ilispan.

780. Anno
2.

Hegir.i;

125, inchoato die 4 Novemb. Fer.

et 2.

Jesu

Chrisli 742.

Zachariffi

papa

Constantini

Copronymi 23

1.

Artabasdus
devicti.

et

Nicetas

tino imp.

Ad num.

ejiis filius

a Constan-

Artabasdiis post

diem vicesimum septimum mensis Junii praeceodium Constantini Copronymi sacrarum imaginum hostis, renuntiatus est imperator, et eas erexit, ut anno superiori num. 4 et
dentis Christi anni in

tam ipse quam fllius ejus junior Niceta infeliciter pugnarnnt, ut narrat Baronius, qui cum non viderit
seqq.

ostcndinius.

Anno vero

sequenti,

aut indulgentiaj discrimine irruerent suasque invicem ipsorum domus atque facultates citra illati damni sensum flammis perderent. Quare utraque pugna, quae funesta fuit Artabasdo, contigit mense Maio, et mense Augusto sequentis Chrisli anni undecima Indictlone notati non vero Indictione decima, ut habet Baronius ex auctore Miscellae, uhi
: ,

Theophanein, sed tantum auctorem MiscellaB, et versionem Anastasii, hac accurate referre non potuit. Theophanes itaqiie ad annum ii Constantiui imp. qui Ivalend. Septemb. currentis Christi anni
ait Ejusdem anni mense Maio ad Opregionem profectus Artabasdus, Asiain, dum iter ageret, sub |)otest;\tem redegit, et provinciam depopulatus est. Eo comperto Constantinus copias in eum eduxit. Ubi Sardium attigit fines, a Celbiano redeuntem offendit, et manibus cum eo consertis, in fugam vertit, et ad Cyzicum usque insequitur. Ilie Cyzicum ingressus, dromonein subinde conscendit, et in urbem salvum se recipit. Mense autem Augusto ejusdem undecima; IndictionisArtabasdi filius, supremus copiarum ejus ductor, ad

x mendose exarata, pro Indict. xi ut liquet ex Anastasio, qui in sua versione habet etiam Indictionem undecimam, quique fllium illum ArIndictio
,

inchoatur,
sicii

nominat, Nicetam antequam loquatur de ea Asia; de[)opulatione mense Maio facta, dicit Nicephorum filium Artabasdi per Anastasium patriarcham coronatum fuisseimi)eratorem quod et liabet auctorMiscellae, qui Anastasium verbatim describere solet. 2. Artabasdus Nicepliorum fiHum imperatorem renuntiat. Nicephorusin Breviario eamdem rem
tabasdi,
appellat, et
;

quem Theophanes non

his verbis narrat

Anno

insequenti Artabasus

(ita

Artabasdum uominat) alterum e filiis Nicetam Armeniorum ducem mittit, Nicephorum vero imperatorem coronat. Ipse in Asiam cum copiis trajicit.

Quam

cuin populationibus infestam haberet, Con-

ModrinamcumConstantino bellocongressus fugara arripit etc. Calamitalis omnis auctor diaboliis talem inter Christianos dementationem et ca;des re,

obviam ei ad Sardes occurrit; et signis longe superior fiiit. Ita exercitu illius in potestatem redacto, omnibus quoque impedimentis pohtus est. Artabasus Cyzicum primo, inde Constantinus
collatis

ciprocas sub

bffic

temporaexcitavit, ut

fllii

adversus

stantinopolim fuga
in

parentes, etfratresin fratres

uecem nullo sauguinis

[letiit. Nicetas ejus filius aciem Constantinum convertit, qui ad Modrinam com-

ZACHARI^ ANNUS
misso prcelio Nicelam

1.

CHRISTl 742.
terra

475
absorberentur.

cum magna militum

stragc

derentur, et pagi
i[)sa civitate,

victiim in fiiyram conjicit. Ubi Nicepiioriisloquitnr

etiam anno Cosmas Alexandriai

[tatriarcha

Eodem cum

de gestis anno secundo Constantini imp. et collatus

Theophane insinuat, Nicephorum Artabasdi fllium anno DccxLni ante kalendas Maias coronatnm esse imperatorem. Quod anno sequenti confirmabo ex Synodo Romana post kalend. Septembros habita, in qua anni imperii Artabasdi, non vero Nicephori memorantur, quia Rom;E inauguet

cum Anastasio

sub Heraclio
Ecclesiam

vixit

Monothelitarum [)ravilate a Cyri, qui temporibus eam civitatem obti,

nente, abjurata, et errore cognito ad

rediit, etc.

Orthodoxam Mense Junio (sequentis nem[)e

ratio Nicephori
3.

nondum

innotescebat.

Ad num.
nomine

Moritiir
2.

Uiscamus Sarace/wriim califa. Quod narrat Daronius Thcopiianis

signum ad Septentrionalem cfeli parElmakimus, cui major hac in re fides habenda, asscrit Walid seu Valid fuisse filium Jezidi Isiami decessoris, huncque tantum ejus patruum extitisse. [Est Walid secundus hujus noChristi anni)
teni apparuit.
niiiiis, sicuti

Jesidus, cujus

flliiis fuit.

ex auctore Miscellae, desunipsit ex aliqua

bit.

editionc illius auctoris depravata, ut li^inet ex correctiorihus ejusdem Miscelhe editionibus, et ex his

G.

Zacharias papa ad S. lionifacium rescri-

A num.

5 ad 30. Zacharias papa, acceplis

sancti Bonifacii litteris, de

verbisipsiusmetTheopbanisadanuumnConstanhni imp. kiilendis Septemb. liujus Chrisli anni inciioatum n Hoc anno Isam Arabum dux mortuus est.
:

num. 22 ad eum
episcopatus ab
illo

rescripsit,

quibus anno superiori conflrmavitque tres

facultate
illi

instilutos,

facta

Synodum
essent.

in ditione

Carolomanni celebrandi, mis-

sanctam Antiochiae Ecclesiam pastore jam an. xl viduatam, Arabibus nimirum patriarcham eligi prohibentibus, in priorem statum reposuit. QuemIs

sisque aliquibus Decretis, qua; in ea publicanda

tur, Data kalend. April.

piam enim monastici inslituti Syrum, nomine phanum, sibi familiarem, rusticum quidem, at
tate

Stepie-

apud Serarium pag. 383 diciimperante domino piissimo, Augusto Constantino, a Deo coronato, magno

Ea

E|)istoIa

im|)eratore.

Anno vicesimo quarto

(l)

imperii ejus,

clarum

Christianis in Orienle positis,

si

modo

Indictione XI

Baronius ex editione

Romana
et in

hunc admitterent, patriarcham

fecit

eligendi liberam
fleri

addit, imperii ejus

anno sccundo
;

quod

edi-

potestalem.

Illi

divinitus hoc

arbitrati,

tione

Labbeana

legitur. Ha) litterae ante

ipsum Slei)hanum in Theupoleos (seu Antiochite) sede episcopum collocant alque ita ad iiodiernum usque diem eligendo patriarchai nulluni impedimentum a Saracenis affertur. Quem Theophanes
:

Germanicam
pra>dicta)

sine dubio data;

Synodum cum ea nondum

celebrata Bonifacius Zachariam consuluerit, hicque

Synodi convocahonem non solum per-

miserit, sed etiam pra;ce[)erit. Et

illa

tamen Synodus
:

Isam, EImakinus/5/?iw2, etToletanus iu Historia

incerto loco in

Germania

Iwbita, his verbis in

Arabum
4.

cajt. 1:2,

Uiscamum

appellat.

Imperium Saracenicum dilatavit. secundum Elmakinuni anno Hegiraj cxxv, die

ideoque anno
Historia
Cliristi

Obiit
sexto

Rabii posterioris, qui respondetVIIIidusFebruarii,

dccxlui. Toletauus citatus in

provincias, quas subju-

Arabum numerat

o Ego Carloomnibus editionibus iiichoatur mannus dux et princeps Francorum, anno ab Incarnatione Domini dccxlii, XI videlicct kal. Maii. Quare errorem vel in numcros in Epistola expressos, vel in Synodo memoratos irrepsisse nccesse est. Cointius hoc anno num. 2 existimat

gavit, videlicet lconiam, Lystriam,

Alapiam, Chal-

mendum
ribus,
diei,

cubare in chronologicis Synodi characte-

da^am, Assyriam, Medenm, Hyrcaniam, Persidem, Mesopotamiam, Syiiam superiorem, Coelesyriam,

sive

corrigendam([ue esse notam vcl anni vel utdeletoanno dccxlii subslituatur annusxLiii,

Phu>niciam

cujus metropolis Tyrus, Syriam

aut ex[)uncto XI kalendas Maii re[)onatur dies, qui

inferiorem cujus melro[)oIis Anliochia, Judicani,

^gyptum, Arabiam inujorcmjifElhiopiam, Africam,

et

parle. Fuit
5.

Hispaniam cum Seplimania, et Vasconiarum Hiscaums xvu califa Saracenorum.

Walid

xviii
:

Subdit Theophanes

Saraccnorum caliiAvi. aHoc anno Valid filius Isam

:

Pascha praecesserit anni dccxliii, [)ertinueritquc ad anuum dccxhi, initio anni a Paschali solemnitate ducto. Indeque hanc Synodum congregatam putat undecimo kalendas Aprilis anni Chrisli insequenlis. Mitto aliorum opiniones, utpote non magis
verosimiles.
7. Epocha Concilii Germanici. Certum enim existimo Synodum coactam, die in eadem enuntiata litterasque Zacharia; duobus circitcr antea mensibus Roma; scri[)tas esse, ideoque errorcin jrrepsisse tam in annos Constanlini, quain in Indictionem ac menscm, quibus ex data3 dicuntur.
,

Arabum [irincipatu [whtus est ad quem Conslanlinus Andream s|)alharium, Arlabasdus vero Gregorium logolhetam, amho su|)[)etiassibi dari [)ostulantes miserunt. Diuturna vero imbris penuria et
tcrraj

molus varia loca adeo concusserunt, ut in

dcserto Saba

monlium cacuinina ad invicem

colli-

(I) Adscriptio temporis io Epistola Zacharix ad S. BonifaciDm , quoad menscm et diem, ac nomen impcratoris rata et inlcpra, cx iis quo; ijraccedcnti adnotavimiis, repulanda esl. Quoad Concilium Germanicum referendum illud ccnseo ad sequentem annum, quod hac conjeclura mihi plane persuadetur. Celebratur Concilium boc diexi kal. Maii. Porro d)es illa anno scquenti DCCXLlli, uon vero praiscnli anuo dccxlii, iii Dominicaui lucidil. Scitum cst aulem Concilia nonnisi dicbus Oomiiiicis C0i;i per hac teinpora consuevissc. Scripsil igitur Zacharias litleras ad

anno

S. Uuuifaciuin dic kaleiidarum Aprilis anni

lum, euJem

scilicct niensc cl

lcbravit, leslc l'agiu 1 tallUur

dccxlim, quibus lilloris facullatem illi permisil, ut Synodum anuo Sjuodum coegit. At tniui Liptinensc Cuucilluin ipM) eodera aiiiio pcr ilifc quideu), ul nos adduclis cuujccturis aono sequeiiti deinonstrabimus.

in

Gerinania haberet. Bonifacius actuinenscs S. Bonifacius ce-

illos clrciler

Mansi.

476

ZACHARI^ ANNUS

1.

CHRISTI 742.
;

Cum enim Artabasdtis superiori an. post diem xxvu

mcnsis
Juiiii

iniporator saliitatus

sit,

si

Zacliarias

anno sequeuli liltcras illas ad JJonifacium misisset, uon annos Constantiui, sed anuos Arlabasdi iu iis apposuisset, ut poslea iu more liabuit. Quare in subscriptioue cjusdem Zacliaria? Eiiislolse expuugendus aunus n imperii in editiouem Romanam et Labbeauam perperam intrusus, eaque sic restituenda Data lialeudis Februarii imperanle domiuo piissimo Augusto Constautino a Deo corouato magno impcratore auno xxn, Indictione x . Duo aulem cerla videntur. Primum, lioc sreculo anuos
:

sem, Ultrajectiuum et Leodiensem in Hassia Rirburgensem Erpiiesfurdiensem in Thuringia duos in Francia Orientali Wirceburgensem et
;

Aychistadiauum; totidem in Alamannia, Augustanum et Constantieusem ipsc vero certa determinataque sede caruit usque ad annum dccxlvii. 9. Est primum inter Concilia a S. lionifacio
;

indicta.

Prtefuit huic Concilio inter Ronifaciana

priiuo ipsemet sanctus Bonifacius, juxta

quod

sibi

mandalum fuerat a Zacharia papa. Grcgorius quidem III aliquod Coneilium convocandi Ronifacio facultatem fecerat, ut au. dccxxxviii, num. 2 dixifuit, aut ob incompositam Ecclesiarum Germaniai oeconomiam, aut ob mortem Gregorii III, aut ob ratioues alias nobis

lucarnationis a die Nativitatis Christi in Francia

mus, sed nullum tunchabitum

inchoatos fuisse, qua de re alibi.Secundum, hujus

auni initio Artabasdum

fuisse

nondum Romaj agnilum

Clb-

imperatorem

alioquin ejus uon Constantini

iguotas.
illud,

Rarouius enim,
III

aliique

qui Concilium

uomine laudata Epistola subscripta fuisset. terum inter Epistolas Ronifacianas aliquas

quod Gregorius

celebrari jussit, ab eo de

esse

quarum

subscriptio
ista liquet
;

prorsus dei^ravata
sed etiani ex alia
exhibet,

est,

uon

quo agimus, distinctum esse autumaruut, non auimadverteraut, Ronifaciuni legatiouis sufE tem-

iantuni ex

ronius anno dccli,

num. 45

quam Raquam tamen

mumque
clesiaj

pore quinque tantum Concilia congregasse, ulticoegisse anno dccxlvii, statim atque Ec-

eo anno denionstravinms removeri non posse ab anno dccxlyu, ejusque subscriptionem prorsus

Moguntinaj affixus

Coucilia alia esse

fuit. Quinque autem illa non possunt, quam Germanicum

delendam
8.

lu Concilii Germanici Praifatione pra^ter fuere. Ronitacium archiepiscopum cui fixa non erat sedes, enumerantur Biirchardits, qui Wirtzburgensem dioecesim regebat, Wittanus, qui Rirburgensem, Willibaldus, qui Aycliistadianam, et i?eginfrediis, qui Colouiensem, Dadanus episcopus
,

esse, uti forsau ea de qua agitur. Episcopi qid Concilio Germanico inier-

primum, Liptinense, Suessionense, Germanicum II, quintumque a Couciliorum collectoribus, aliisque hactenus praetermissum. Si euim aliud Gregorii tempore cclebratum fuisset, Bomfacius nou quinfuisset,

que, sed sex Conciliis durante sua legatione praecontra disertum testimonium Willibaldi
in Vita sancti Ronifacii, in ultimo Concilio Ronifaciano auno dccxlvii a uobis memorandum. Roui-

regionarius, qiialesnon pauci in Galiia Relgica hoc lempore erant, et Addanus, qui vocatur Eddanus
in Capilularibus

Karlomani memoratus,

ideni est

ac

Eddus episcopus Strateburgensis, id est, Argenloratensis. Ex episcopis, quorum sedes Ronifacius

Fraucia Orientali, et in Thuringia nuper erexerat, solum defuisse Adelharium Erpliesin Heassia, in

facius auno superiori ad Zachariam papam scripsit, jam ab anuis octoginta et amplius in Francia, ad quam missusfuerat, Trausrhcuana uempe, nullum Concihum indictum esse; quod si Concilium hoc anuo habitum, aliud antecessisset, Carolomannus iu ejus Prajfatione non diceret: Cum consilio servorum Dei et optimatum meorum episcopos, qui

furdiensem episcopum

cultores irruptione facta

quia Saxoues idolorum Thuringiam inquietabaut,

existimat Coiutius au. dccxlui,

e

num.

39, qui addit,

meo sunt, cum presbyteris ad Coucilium Syuodum pro timore Christi congregavi, elc. ut mihi consilium dedissent, quomodo lex Dei et Ecin regno
et

Germauia prima tres defuisse, Wormacieusem, Moguntiaceusem et Nemetensem; Leodiensem e Germania secunda. At eosdem interfuisse, aut saltem ex illis ahquos, eruo ex Praifatione Concilii, in qua Carlomaunus ait: Episcopos, qui in regno

clesiastica religio recuperetur, quai iu diebus prae-

teritorum principum dissipata corruit; et qualiter populus Christianus ad salutem animae pervenire possit, et per falsos sacerdotes deceptus uon pereat .

Carolomanuus enim eodem

fere

modo

lo-

meo

sunt,

pum

presbyteris ad Concilium et Synopro tiniore Christi congregavi: id est, Ronifa-

cum

quitur de deplorando Ecclesite Fraucica; statu per

cium archiepiscopum, etRurchardum, etRegenfridum, Wintauum, et Witbaldum, et Dadanum, et Eddanum, ac relujuos episcopos, cum presbyteris
eoruni . Quare prater septein memoratos, aliqui aliiinnominatiConcilio praesentes fuere. Ronifacius,

complurium annorum decursum, ac Rouifacius in Epistola ad Zachariam papam, cujus verba anno praicedenti in medium adduximus. Quod si aliud
Concilium ad disciplinam Ecclesiasticam renovaudam biennio antea indiclum fuisset, uon solum Carolomannus hoc loquendi modo nou uteretur; sed etiam episcopi Decreta illius hoc anno confircoacta, hujus Synodi,

metropolitauum munusper utramque Germaniam Rhenuin,necuon per Hassiam Franciam Orientalem, Thuringiam et Alainanniam, trans eumdem fluvium exercuit; episcoposque suffraganeos habuit tredccim iv iu Germauia [irima, Moguucis
,
,

massent, sicuti in Synodo Liptinensi anno sequenti quam priorem vocant, ca Piioris

nones confirmarunl.

Syuodi Decreta cou-

ciacensem, Wormacieusem, Nemeteusemet Argentoratenseni; ui iu Germania secunda, Colonien-

sentientes firmaveruut, seque ea imi)lere velle et observare iiromiserunt , dicunt episcopi in primo

canoue Synodi Liptinensis. In hac prima Synodo

. :

ZACHARI^ ANNUS
Germanica canones sexdecim conditi sunt, ad restaurationem disciplina; sub prjecedentibus principibus pessumdataj. Olblonus in Vita sancti Bonifacii

1.

CHRISTI 742.

477

Dilectissimo nobis Witta; sancta; Ecclesiffi Barba

reua;, Zacharias
Ecclesiffi

papa

Baronius num. 15, loco

sic

Barbarence Wirtzburgensem

reponit:

locum, tacet, neque

10.

in

quo Concilium

illud

congregatum,
perti-

Dilectissimo nobis Wittaj sanctm Ecclesia; Wirtz-

in Cai^ilularibus,

aut alibi proditur.

burgensis, Zacharias papa . Sirmondus,

cum
,

epi-

nentia.

Baronius num.
Deum

yaria ad Concilium 2G

Germanicwn
et seqq.

recitat Epi-

scopum EccIesiK Wirtzburgensi iiun Wittam sed Burcbardum pra^positum fuisse scirel, eamdem se-

stolara Zacbarite

papae universis cpiscopis, ctc.

cundam
vit, et

Zacbarise Epistolam hac inscriptione dona-

omnibusque

timeutibus per Gallias et Francorum provincias constitutis , cujus iuitium : Referente nobis Bonifacio, etc. , quse inter Boni-

post

eum Labbeus

in edilione Conciliorum

Dileclissimo

nobis Burchardo sancta;

Ecclesia?

facianas ordine est csxxvii, data

postquam de SyCliis uostris

Wirtzburgensis episcopo, Zacharias papa . Verum, utinquitCointiusannoDCCXLiii, num. 19, interEpiinsertas alia Witta;, alia Burchardo inscribilur ; Wittce Epistola cxxxi, ut jam dictum est, Burcliardo Epistola csxxiii bis verbis
slolas Bonifacianis
;

nodo Germanica nuntios

ait,

accepit. In ea Zacbarias

Synodum babilam,

mediantibus

Pippiuo et Carolomanno principibus vestris, peragente etiam vicem iiostram pi\Tfato Bonifacio . Ilanc vero Epistolam recte Barouius ad banc Syno-

Dilectissimo

nobis Burchardo sancta!

Ecclesia;

Wirziburgonensis,
Notat. XXIX ad

Zacharias pa|)a . Serarius in

sancti Bonifacii
sic

dum
ptam.

revocat,

licet

Olblonus

lib. 2,

cap.

7,

eam
scri-

Vitam

pag.

501,
ait

memoret
Is

post aliam Epistolam

anno dccxlviii

secundam

Zacliaria;

Epistolam

inscriptam

enim Epistoias
testatur,

a Bonifacio vel ad

eumdem

datas ordiue cbronologico

nou

disposuit, et ipse-

Dilectissimo nobis Wittae sancta; Ecclesia; Birburgensis, Zacbarias papa . Et in Notis ad eamdem

met Zacbarias
in provincia

istam a se mitti, postquam

Epistolam observat,

primum

inscriptionis

vocabu-

Synodus, in
diere, et

eorum, quibus scribit, celebrata est qua Bonifacii commonitionibus obeexpulerunt

falsos
et

lum non
chardo

dilectissimo, sed dilectissimis in Codice

Ca?sareo legi,

quod Epistola

tribus episcopis, Bur-

a se sacerdotes

schismaticos, et homicidas et fomicarios, ubi de

videalur, ut Baronius

hac Synodo Germanica eum verba facere, ostendunt ejusdem Concilii canoues apud Baronium

num.
stola

22. Ad hoc Concilium referenda etiam Ejjicv inter Bonifacianas, Cuthberto Dorovernensi

communis esse num. iSjam censuit. Qua; opinio probabilissima, et earumdem litterarum exempla tria cum eodem titulo tribus episcopis, singula singulis directa, ut earum tenor indicat.
scilicet,

Wittse et Adelhario

Epistola dicitur data kalendis Aprilis, impcrante

archiepiscopo a Bonifacio data, in qua buic sitcniDcat res in eo salubritcr conslilutas. Baronius qui-

domino Constantino magno impcratore, anno vicesimo quarto, imperii ejus annosecundo, Indictionc
. Vcrum ba; nota; temporaria; eo niodo emeudanda;, quo in Epistola Zacharia; pajia; ad Bonifacium ; cum utraque codem |);cnc temporc

dem eam

recilat anno dccxl, num. 3 et scqq. quia tunc aliud Concilium Gcrmanicum a Bonifacio in-

undccima

dictum fuissc credidit. Verum collatio inter res in hac Synodo gestas, eas(|ue quas memorat Bonifacius in ea ad Culbbcrtum Epistola, demonstrat, Bonifacium alia Cnthberto non nuntiare, quam <luaB in hac Synodo dccreta sunt. li. Zacharias communem Epistolam scribit

data

sit.

i2.

Pax

inter

gem

sancita.

Ad num. 30

Zachariam

ad episcopos novarum sediiim.

die, ([uo

Zacbarias eodcm
et

Zachariam papam et rum regem decima Indictione,

in

Luitprandum reDe pacc inter Luitprandum Longobardoet et seq.

ut ait Anastasius Zacharia, hoc scilicet anno, sancita, cgimus

ad Bonifacium, scripsit

ad novarum

sedium episcopos ab eo institutos, ad Biirchardum scilicet episcopum Wirtzburgensem, ad Wittam episcopum Buraburgensem, et ad Adelharium episcopum Erpbesfurdicnsem. Inter Epistolas Bonifacianas episcopisWilta; et Burcbardo Epislola; cxxxi
et

suiicriori num. 10, quare videnda quie ibi dc eadem diximus. 13. Synodus Romana fictitia. Baronius in Appendice ad hunc annum refert litteras Zaciiaria;

anno

datas

paptcadylj/sZroAeWeimVieniiensem arcbiepiscopum, nonas Marlii Constantini AuQusti anno

?m/)mV/)?'2io, quibussignilicat, Longobardos fines

cxxxiii inscribuntur. In editionc Serarii prior

prffilert

lunc liltilum
Ecclesia;

Dilectissimis

nobis Willana?

suos devastare, sequc ad illum mittere cxemplar

sancta;

liarbarana;
ha'c

Zacharias

papa

Synodi,
affirmat

quam
(1).

sese

Roma; A7

kal.

Aprilis fecisse

Inlcr

Epistolas Zacbariai
,

secundum locum

Refcrtur ca Epistola in Bibliotheca

oblinel

et

a Binio publicata est

cum

hoc

titulo

Floriacensi.

Verum

videtur ca supposititia.

Annus

plane explorata

adscriptjonc argnmenluro contra Epislolx siuccritatem

quidem Conciliam boc aano Roma! nullum fuissc, sed Epistola; Zacbaria; papa: ad Austroberlum Vicnncnsem sinceriias mibi quanquam notas ejus cbronicas cmcndandas esse cx iis qua; Pagius egrcgie dcducit, non djrnicor. Scd cx mendosa temporis dcsumcre plane iniqunm cst ; cum prxscrtim Pagius tam multas Zacharia: Epistolas, alioqui genuinas, boc vilio nolavetlt. Pru:ter boc arguujentum, alteruru iofert Pagius ex eo, quod in eadem Epistola rescivjsse se scribil i>oBtircx a Clementc quodam, ab Auslroberto Vicnnensi arcbiepiscopo misso, u concussiune yenlium iurhatas esse Kcelesias provincia; quibus desipnari Sarracenorum in Gallias excursiones Pagius optirne ccnsel. Ouanquajii vero cxcursio illa anno dccxxxix accidit ; mala tamen qua; Kcclcsiis iatuleruut noo adco cjtu sanari potuisse, facile intelligimus. lliuc de Uirumuis illis Ecclesia; suo:, anuo forte dccxliii adhuc perseverantibus, coaqiierl Auslrobcrlus cum Zacharia poluit Qui vici^sim Pontirex cum illo commuiiicavil mala qux Loogobardi in Romauam dictioncm inferc(1) Fatcor
est,

478
enim

ZACHARIiB ANNUS
primiis Conslantini Aug. nonis Martiis con-

1.

CHRISTI 742.

venit (iiiidcm in prffisentem Christi

annnm, sed

XI kalend. April. qno die Conciiium dicitur celebratum, ad annuni Clu'isti snperiorem perlinet, quo lempore nondum Zacharias Fontifex Romanus crat, et Leo Isaurus adluic vivcbat. Pra}terea dicit Pontifex accepisse se a Clemente ab eodem
arcliicpiscopo
niisso

simo Merciorum rcgno, perpotui juris vim haberc mandavit. Qnod plenius uarratur in alia Synodo anno Dccc Closvehoviai habita, ubi Dorovernensi
Ecclesia; pra^dia dantur ab ^]theli)aIdo

1 1

jam conf

cessa, nt illius donatio perseverantior fieret, inquit

a concussione (jentium tur-

Synodus III Ciosvehovia> celebrata. De hac prima Synodo Closvehoviensi legendus eliam Willelmus Thorne in Chron. pag. 2209, in Evidentiis Ecclesice

batas Ecclesiasprovincia;\ie\mensis, quod nonnisi

Cantiiariensis.
15.

de irruptione Saracenorum anno dccxxxix in Gallias

Franci in Aquitania

facta

intclligi i)otcst;

post

cum enim annum

fuit.

him

f/enmt.

et in

Alamannia

bel-

Hoe
:

pariter

anno Francia

bellis

Ecclesia Vieimensis dcvastata non

Tertio ait

civilibus agitata fuit

Anno dccxlm,

Franci in

ubique crevit, et ita fines nostros devastant, nt sicut de rege Exossaverint nos , Babylonis Propbeta dicit Jeremiae l, quae repugnant iis, qua; habet AnaPontifex
:

Longobardi, (juorum

saivitia

exercitu in Aquitania, et postea in Beuveria usque

Lech

, id est,

annalisla Nazarianus,

usque ad Lechum lluvium, inquit cui suCfragantur Annales

,

stasius iu Vita Zacliariffi paps", ubi accurate narrat

quae prioribus annis ejusdem Pontificis

cnm

Luit-

Francorum Tiliani anctiores et Metenses. Nihil antem per Beuveriam intelligit annalista Nazarianus, nisi Alamanniam cum ipsius terminus ultimus
;

prando rege Longobardorum gesta sunt. Denique

Wilicarius Anstroberlo successit, ut lestatur Ado
Viennensis yEtate
vi,

Leclius ainnis constituatur. Annales

Petaviani et

Masciacenses hoc belluin inannuin sequentem per-

qui addit, tam Viennensem,

peram

ditlerunt.

De eo continuator Fredegarii
hffic

in

quain Lugdunensem provincias aliquot annis sine episcopis luisse. Quare cum Wilicarius ante praiZacharias sentem annum monacluun induerit papa boc anno Austroberto ejns decessori ante Wiiicarii prffisulatum demoituo scribcre non poluit, et hoc anno pluribusque ahis Ecclesia Viennensis episcopo viduata luit. Porro apnd Baroniuin anno dccxxxviii, nuni. 10, ubi integrum Adonis testimouium recitatur, dlciturque, Wilicarius Acyncberto Vienmc snccedit. Pro Acynebcrto reponendus Austrobertus, errorquc librarii corrigeu,

sua Appeudice

habet

Pjebellantibus Va-

sconibus in regione Aquitanis,

cum Chunoaldo

dnce

filio

Eudone quondam, Carlomannus alque

Pi|)pinus, principes germani, congregato exercitu,

Ligeris

alveum Aurelianis urbe transeunt, Roma(scilicet

nos proterunt
auctor

Transligeritanos, quos hic

Romanos ob usum Romanfc linguaj vocat) usque Beturigas urbem acccdunt, suburbanaipsius igne comburunt. Chunoaldum ducein persequcntes
fugant, cuncta vastantes. Lucca castrum (gallice,

Loches) diruunt atque funditus subvertunt, etc.

dus.
1-4.

Synoclus Closvehovice indicta.

est

Hocanno,
i

Alemannicuni vero bellum idein auctor

enarrat
:

his verbis

Inde

(id est,

ex Aquitania) reversi circa

iteruin exercitum

ut legerc cst apud

glii',

habilum

Spelmannum tom. Concil. AnConcilium primum apud Closarchiepiscopo

tempus autumni, eodein anno

veho, praisideute cidein /Ethelbaldo rege Mercio-

runi

cum

Cuthberto

Dorobernia3,
regis privi-

ordinaverunt ultra Rhenum contra Alamannos. Sederuntque castra mctah super fluvium Danuvii in loco nuncupantc Usquequo. Habitatores Alanianni se victos videntes, obsides donant, jura promittunt, raunera offerunt, et pacem petentes
se ditioni submittunt.

ca3terisque cpiscopis, in

quo Withredi

legium de libertate Ecclesiarum Cantii ab yEthelbaldo confirmatnm cst per regnuin Mercioruin observandum. Aithelbaldus rex inter alia scelera, Ecclcsia? libertates et privilegia fregisse, non solum
,

eorum

fratris inter se dividunt.

tacite a Bonifacio arguitur in Epistola ad

Cuthberet

tum

sed expresse in altera ab eodein Bonifacio ad

et a

^Ethelbaldum data,

Baronio dccxlv, num. 5

Synodo male facta retraclare voluit, et quod prius pro uno Cantii regno, ratum sanctumque erat, pro ainphsseqq. recitata. JEthelbaldus itaque in hac
bant. (luanquam

bona Grifonis Carlomannus et Pippinus Majores-Domus duxerunt exercitum contra Hunoldum ducem Aquitanorum, et ceperunt castrum, quod vocatur Luccas. Et in ipso itincre diviserunt rcgnum Francorum inter se in loco qui
16.
et Pippiniis

Carolomannus

dicitur Vetus-Pictavis , inquit annalista Tilianus.

Hujus

divisionis

regni

paterni

iuter

Carloman-

cniiii Luitpraudus eorum rcx ;c(iuiorem se Pontifici prabuit ; non lamen ab ea affligenda penitus cessavit; cum anno dccxliii pcsl concessam Romanis pacem, rogante Pontilice, iterum infestis armis Ravennensem urbem, quae pontiQcia ciientelie commissa erat, afflixerit. Vide Pagium ad A. dccxliii, 14. Cessatum est equidera baud diu post ab armis; sed non cessatuiu a metu, tesle enim Anastasio et Zacharias impetrata pace in urbem regressus sese orationibus dedit, petens ah omnipotenti Deo consolationem fieri populo Bavennatum et Romano ab insidialore et percussore illo Luitprando rerje. llinc merito Epistola illa per bwc tempora scripta vexari fines Romanos a Longobardis sanctus Pottlifex queritur. Superest ut Pagii argumenlum expediatur ex eo deductum, quod Wiiicarius, qui Austroberto successit ante annum dccxlii,

episcopatu dimisso monaclmm induit. Quomodo ergo, ait, Austrobcrtus anno dccxlv, quo datam Epislolam illam credimus, episcopum gerit? Fateor quidem Austrobertum Wilicario pracessisse ; sed nec Ado Viennensis, nec alius ex antiquis anuum indicavit, quo ^Vilicarius episoopatum ascendit. Ado quidem successionem episcoporum Viennensium in historia sua per intervalla notat; sed cerlum annum quo quisque c(Bpit non
signat.

Ex hac Epistola discimus Austrobertum episcopatimi suum usque ad aunum dccxlv prorogasse. Igitur Epistolam banc ab omni suppoliberam puto, sed ab anno dccxlii ad annuni dccxlv revocandam esse censeo, cum Concilinm illiul Romanum in ea indicatum ipsum esse putcm Romanum Concilium, cijjus Acta supefsunt, quod ab anno dccxliii ad annum dccxliv revocandum esse in nola Mansi. ad A. DccxLiii, 15 demonstrabo.
sitionis suspicione

ZACHARI^ ANNUS
niim
tiiis
,

1.

CHRISTI 742.

479

ct

Pippinnm

factaj

meminerunt Annales
,

yEtrbinardi, Loiscliani, Berliniani et Metenses. Coin-

hanc divisioneni inicrnnt non aliam fnisse a palerna, qiiam Grifo snis tumnltibus irritam fecerat. Verum quid opus fuisset rem actam agere, et qnomodo potuit Grifo divisionem illam paternam irritam reddcro, qui fugam capessere coactus fuerat, et nunc Carolomanni jussu in
dicit

hoc anno nnm. 21

(liiam

Carolomannns

et Pippiniis

Porro continuator Fredegarii populos Trans-LigeRomanos appellat, ob usum scilicet Romana; lingua;, uti jam insinuavimus. IS. Childericus III rex Francorum rentinrifanos
tiatur.
pellafi

Post Theodorici IV, vulgo Calensis apregis

Francorum
et

mortcm

solus
et post

sine

rege imperavit Carolus Major-Domus,

eum

Carolomannus
ad kalendas

NovocastelloArduenna; proximocuslodiebatur? non

Carolomannns et Pippinus paternam divisionem irritam fecere. Cum enim, ut

itaque Grifo, sed
scile scribit Iladrianus Valesius hb.

xxv, pag. 549,

totius

ilH

Grifonem fratrem parte,

illi

a patre relicta pri-

vassent, ut

anno superiori diximus, reprnum

FranciiE ipsis de intetrro dividendum fnit, saltem

ut tertiam hanc portionem. quje

verat, ex sequo Inter se partirentur.

ambobus accreVcrumtamen
in Not. Gall.
scllicet

non
in

esse existimo

quod idem Valesius

scribit,

voce Veteres Pictavi

regnum

menses ix aut x pro indiviso ambos possedisse, et hoc anno divlsisse in loco, Clennum inter clVingennam flumina haud procul a castello Heraldi sito, qui Veteres Pictavi dicebatur. Carolomannus enim in Pra-faFrancorum, a morte
patris per

tione Concilii Germanici ita loquitur

Ego

CarloIn-

mannus dux

et princeps

Francorum, anno ab
,

non usque Labbeus tom. VI Concil. pag. IMO, aut ut Cointius anno DCCXLiii, num. 73, et initio tom. v, usque ad eumdem annum exeuntem, ant usque ad annum sequentem, ut Hadrianus Valesius, aliique confendunt, sed usque ad currentem annuni ante scj^timum idus Septembris, quo Childericus hujus nominis III jam inGalhisregnabat, in regium solium a Carolomanno et Pippino elevatus ut ipsimct minore cum invidia regnarent (1). Quare interregnum ante mensem Sepfemb, anni dccxxxvii inchoatum fuit tantum annorum sex eorumque utrinque incomi^Ictorum, non vcro annoruni septem, ut jam eo anno diximus. Ex isto interregno male consignato fit, ut annus, quo secunda regum Francornm stirps ccepit, qui non parum obscurus, majoribus tenebris involvatur. Et primo quidcm Mabillonius lib. G de Re Diplomatica p. 490, exbibet ex autographo Dionysiano Pippini MajorisPippinus ejus
filii,

Martii anni

sequcntis,

ut

XI videlicet kal. Maii, cum consiHo servorum Dei, et oplimatiim meorum episcopos, qui in regno meo sunt etc. Quare uterquc frater partem sibi a patre relictam jam
,

carnatione Domini dccxlii

Domus Placitum
siani

in favorem Fulradi abbafis Dionyemissum, cujus haec est subscriptio Datum quod fecit mensis Junius dies viginti, annum nono Childerico rege . Quare Childericus ante diem vice:

seorsim possidebat, et tantum distribuenda restabant pars ali(iua NeustriK, parsque Austria; et Burgundise, qurc Grifoni
a.

simum mensis
regnabat,
si

Junii sequentis Chrisli anni

jam
sit,

Placitum illud anno dcclii datum

patre concessa fuerat,quave

ut vult Cointius.

Verum hoc

dici

a fratribus spoliatus

fuit.

ipsemet fafeatur, anno dcclii,

non mense

potest;
circiter

cum
Mar-

il. Caiisa iitriusque belli.

lltriusque bclli

tio,

Childerico in monasterium retruso,

Pippinum

Aquitanici scilicet et Alemannici causa fuitodium,

quo Ilunaldus A^putaniffi, et Theodebaldus Alemanniai duces Carolomannum et Pippinum prose(]uebantur, (|uod Caroli Martelli exemplo niniiam
sibi

regem factum csse. Illud itaque Placitum an. dccli exaratum, et Childericus anno
ex Mnjore-Domus
DccxLiii
V.).

potestatem arrogarent,

c\,

Ilunoldus

[ih\y\e T/ieo-

debaldus in sua (luisque provincia jure suo regnare

cuperent; pra'sertim

cum

rex Francis nullus esset.

Alcmannia
ab
iis

et

Hojoaria, cujus Odiio |)ra!fecluram gc-

rebat, conterminaierant in

majoratu Carolomanni,
sibi

longissime dislabat Aquitania in majoratu

Pip[)ini.

Ambo

fralres,

cum

minus a Theode-

baldo

ct

ab Odilone melucrent, quain ab Ilunaldo,

Aquilauiam priino impetu laccsscndam censucrc.

antediem xxJuniijam rexsalutatus fuerat. Ejus inauguratio in annum seqnentem difVerum hoc anno eum ante diem ferri non potest. septimum mensis Scpfembris regem nuncupatum fuisse dcmonstrat Charla quadragesima cjusdcm regis aGoldasfo tom. ii rerum Alamannicarum relata qua; dicilur data VII idus Septemb. aimo x regni domni nostri Ildirici Riis , qua^alio anno emitti non potuit, quam anno dccli, cum anno inscqiienti mense Martio vel Maio Pippinus rcx creatus fuerit. CoinUus, juxta cujus conq^ufationcm ca ad aiinum

(1) Cbilderici

regnnm c(Epissehoc anno antedieno xv Aupusli, qnin

i.

et|ante Vlkal. Julii probat Prfflceptnm Carlomanni, etCharta

Sichardi,

dc qu)l)us nosinNola ad A. lccxlvii,

iha,

Sed

ct cxurdio Childenci huic aniio ilhgando cuin I'agio adversus

Cointium alio.sque mire

facit

Charla

quam ex

Goldaslo sircrt Pagius hic

num.

19,

collata
i,

curn
I.

alia

Charla donalionis

facta;

monaslcrio lloiiaugensi a

Bonoro Adalberti ducis

nepote, cujus meminit Mabillonius Annal. Benedict. lom.

tar bac

20, n.

39

et iotcgram refert in tomi primi Apiiendice pag. C.50 nov. edil. Signa-

die .Martis proximo post medium mensem Aprilis anno vi regni domini nostri liilderici regis . llis tcinporum nntis indicatur annus DCCXLviii, quo mediuin Aprihs seu dies decima quinta in feriam sccuodam incidit, adcoquc dics proxiina post niediuin incnsem dicm Martis relulit. Ct aulem cum anno illo scxtus regni coinponatur ejus exordium, sive ah anno occxliii ante diem illam Aprilis, vel ab anuo dccxlii,
si

post diem illam deduci oportet. At

ab anno dccxliii rcpetatur, tunc diploma a Pagio productum de anno Childcrici decimo non slabit
Childericus

sivc

etiam illud

nonum

nun x signaret. Vicissim autein anaum si regnum a Childcrico inilum anno DccxLii, qnod Pagius cliam vidit, statuar^us, scd post medium Aprilis, quod Pagium fugit. Cocpit igitur Childericus inlra illud spatium, quod a Mansi. dic XVI Aprilis, et ad xxvi Julii (nt probanl documenta a iiobis ad A. nccxLVil producla) inlerccssit.
rcdderet,

annum docliu signct, si annum dccli,

ut Cointius ccnsel, tunc die vi Scptembrls

annum

xi,

ut

Pagius supputat, referret. Salva autem utriusquc Charla! fldcs cst,

480
BCCLiii pertinet,

ZACHARI^ ANNUS
anno
dcclii,

1.

CHRISTI

74.2.

num. 87

respondet,
i'egis,

tisse

Theodorici qtiarti, quod Childericus in

quodam
opi-

eain

scriptam esse anno secundo Pippini

Diplomate Tlieodoricum parentem suum appellet,

id est, inquil Cointius,

quod ejus inauguratio cunctis

sarios experlus
sit.

liaud stalim

pla-

pairem suum

quam

cuerit, et in Cerniania, ubi ea Cliarta data, adver-

Sed

vanum

illud cflugiuni

si

enim

post /'/yj/jwi/inauj^uralionem aliqui tumultus

,

Henschenius in Exegesi pra?hminari ad lomum iii SS. mensis Apriliscap.4, num. 3rj. Veruiu Mabillonius lib. G de Re Diplom.
etiani

nionem sequilur

orti fuissent

tioc aliqui

ex annalistis Gallicis eo

pag. G10, recitat Piivilegium Hilderici

Cointiocitatum,

III

regis a

niagis

nolassent, (|uo in Cointii sentenlia,

anno

datum diewnmensis Aprilis,anno

Parens
prae-

cum

dimidio post ejus electionein adiiuc perdu-

primo regni
ceptionem

nostri, in (juo Childericus ait:

rassent. At, intjuit Cointius, ex Chronico Besvensi

noster Tlieodoricus
.

quondam
:

rex per

suam

constat,
in
ibi

Pippinum

jain regera adversarios habuisse

Et paulo post

Pra^cipimus, ut

Burgundia.

Verum

auctor Chronici Besvensis

tantum asserit, Pippinum regeni episcopatum Lingonensem dedisse Rem/gio fratri suo et inonaciiosid indigneferentes, pra)ter paucos monasterium
,

quid(|uid constat suprascriptum parentem nostrum Theodoricum quondam regem de ipso beneficio, etc. ubi Theodoricum principem Gi parentem
vocat. Inde recte deducit Mabillonius, eum Thcodorico Calensi progenitum uon fuissc cum ex omnibus Merovingorum reguin instruinentis in opere de Re diplomatica publicatis constet, hunc

snum

reliquisse, sed quid

20.

hoc ad rem pra;sentem facit?

Evertuntur fundamenta communis senPraiterea dicit Cointius, anuo sequenti Diplomata data reperiri Pippini et Carolomanni
tentio!.

annis notata, nulla Childerici me.ni\on(i facta. Pra;ceptum enim pro Ecclesia Matisconensi a Pippiiio
datuin, et a Cointio anno dccxliii,

tatum, his verbis clauditur

nuarii, in

num. i reciActum kalendis Ja-

illos morem viguisse, ut patrem, genitoris, consanguineos, parentum vocabulo designarent. Quare Chilpericum patrem habuit Childericus ultimus regum Merovingicorum. Certe D. Hiero-

apud

nymus
voce

lib.

2 contra Rnffinum

testatur, parentis

anno secundo principatus Pippini ejus-

niilitari

vulgarique
et

serinone

cognatos
igitur,
si

et

dem, in civitate Metis, in palatio regio . Annus autem secundus majordomatus Pippini kalendis
Januariis

affines designatos fuisse.

Quid inirum
idein

ea

apud Francos
itaque

Gallos

significarit.
filius,

Cum
frater

congruit.

omnium consensu cuni anno Ad ha;c in Vita sancti Huberti

dccxliii
episcoi)!

Chilclericus III,

neque

neque

Leodiensis, ab auctore coa;voscripta, dicitur trans-

Theodorici Calensis Dagoberti junioris, aut Childeberti esse potuerit, sequitur eum patrem habuisse

lationem reliquiarum hujus sancti antistitis factam esse Carlomayino rcge tertiojam anno,regniFran-

corum
nienlio

sceptra tenente, ubi etiam nulla Childerici

flt.

Chilpericum regem 11, Danielem appellatum. Hoc anno 22. Nascitur Carolus Magnus. natus est Pippino Francorum principi Carohis oh

Denique Goldastus tom.

refert,

iii

Rerum

Alaid.

res prfficlare ac fortiter geslas

Magnus

post

mortem

mann. Chartam Septemb. anno

id est,

qu;e dicitur data sub

IV

iii Carolomanni Majore-Domiis, IVidusSeptemb. anni Christi dccxliii, inquit Cointius anno dcclii, num.87.Ex quibustamipse,

cognominatus. Lambertus enim Schafnaburgensis rerum Germanicarum scriptor accuratissimus ad

annuin dccxlii
est
.

scribit

Carolus Magnus natus

Quod

et legitur lib.

2 Epitomes Siflredi presedito.

ferunt, sub exitu

quani pleiique reruni Gallicarum scriptores intantum subsequentis Christi anni Childerictim Francorum regeni levatum fuisse
;

byteri Misnensis et in Chronicoexcerptodediversis

Claronicis post

Sigebertum Geinblacensem
iii,

Praeterea Duchesnius tom.

pag. 37G, refert pe-

alioquin in
fuissel.

citatis Chartis

ejus aliqua meiitio facta

Sed vana

ha;ciIIatio.

citat, in

anno dccxlvii, num. 2, qua sanctus Bouifacius Dnes ac terminos

Ipsemetenim Cointius Chartam Bouifacianam re-

monasterii Fuldensis describil, qua; his vcrbis absolvitur: Anno Doniiuica> Incarnationis dccxlvii,
principatus vero uobiliuin virorum Karlnianni et Pippini fratris ejus anno vi, mense Martio, xxii die,
scripla est haec notionis Charta in Fuldensi

mo-

nasterio .

Quis vero sexto

Domus anno Childericum

Et tamen in
,

utrius^jue Majorisreguasse negarc potest ?

ista anuo sexto utriusque data, seu anno Christi dccxlvii iiulla Childerici mentio. Quare postquain nic rex declaratus est, in ali(iuibus Chartis ejus noinen expressum, in quibusdam vero omuiuo pra>terniissum.

21. Childericus III filius fuit Chilperici II.

riocham deductam ex Vita sanch Godehardi Hildenesheinensis Ecclesia; episcopi, in qua postquam auctor dixit, Carolum anno dccxli mortuum esse, ct Carolomanno et Pippino filiis regnuin reliquisse, statim subdil Quo etiam sequenti anno iste Pippinus Carolum Magnum genuit . Deniqueanni lxxi vel Lxxii, quos Caroluin Mngnum vixisse scriptores ejus coaevi tradunt ut in ejus morte videbimus nativitatem hoc anno contigisse extra omne dubium ponunt. Recte itaque Hadrianus Valesius lib. 2S Rer. Franc. ortum Carolihocanno recitat. Cointius tamen anno dccxlvii num. -14, contendit, Carolum Magnum eo Christi anno in lucem prodiisse, <:uod in Annalibus Petavianis ad annum dccxlvii Ipso anno fuit natus Carolus rex . liabeatur Verum Annales illi vetustissimi quidem, sed pro:

gressu temporis variis in locis interpolati

fuere.
ii

Cujus

filius fuerit

Childericus III, inter histori-

Annales
qua;

eniiii

Masciacenses a Labbeo toin.

Bi-

cos Francicos in controversia

positum. Cointius
filium exti-

blioth. editi

anno

dccxliii,

num. 74 autumat, euin

eadem de verbo ad vcrbum contiiient Annales Petaviani, nisi quod in quibusdam

ZACHARLE ANNUS
annis aliqiia qiiandoque desiderantnr, qunG in Petavianis extant, et vice versa, indeque certo colligilur, utrosque ex iino

1.

CHRISTI 742.

481

interpretatus est de septimo hujus principis anno.

Hffic

omiiia invicte conrirmat nelinandus citalus

eodemque
lapsu

veteri exeniplari

primitus descriptos,
inter[>olatos fiiisse.

et

temporis utrosque
in utrisque

ab Alberico in Cbronico ad loquens de adventu Stephaui

ait
:

annum
II

dccliii,

ubi

papae in Franciam,

Quare qupe

non baverba

Pontifex vero venit ad monasteriuni sancti

bentur, assuta esse oportet, ideoque nihilifacienda,

nisi

aliunde coniprobentnr.

Cumque
est

iiffic

Ipso anno fuit natns Carolus rex, desint in

libus Masciacensibns,
esse,

Anna-

Pijipinus properavit ei occurrere cuin uxore et filiis, praBiuittens filium suuin Carolum, qui postea dictus est Magnus, qui jam erat duoMauritii,

manifestum

ca addititia

decim annorum
24.

etveterrimum annalistam buicnovreopinioni

favere.

non

23. Evertitur opinio quoe

quennium natum

asserit.

Hujus interpolationis
Germani

Carolum post quin-

Ex verbis monachi Pratensis laudatis Cum enim Carolomannus anno dccslvii majoratum Austrasiae
natus.
alius error sajculo elapso enatus.

Carolus non in Germania, sed in Gallia

fons et origo Historia translationis sancti episcopi Parisiensis a

Pippino
DccxLvii
])arebat,

fratri

cesserit,

monacbumque

induerit,

monacho sancti Germani de Pratis scripta, dequaanno dccliv, quo ea translatio peracta, sermo erit. Ait enim se ab iis, qui luijusmodi translationi interfnere, miracula quae narrat acce|)isse, subditque Ex quibns omnibus mihi
:

aliqui scriplores

Germanici tradidere Carolum anno in ea Germaniae parte , qua; Francis

esse,

qui tamen quoad locum natinon conveniunt, ut videre est apud Serarium lib. 3 Rer. Mogunt. Not. 37. Alii
vitatis ejns inter se

natum

unum

in iioc

opere excellentissimum auctorsm

eum

ia hodierno

Bavaris ducatu

Caroloburgi

ponere placuit, dominum videlicet Carolum gloriosissimum imperatorem, quituncPCER septennis

operi
pii

tribus milliaribusa Monachio urbe;

quidam

in

genitoris interfuit. et ea quffi ibi vidit

hodierna Franconia, in arce similis nomiuis ad Moenum qua; Carolostadio e regione objicitur;
nonnulli ad

. Ex his verbis Annalium Petavianorum interpolator deduxit, Carolum anno DccsLvnnatum, cum anno dccliv eum

adniiranda memoria retinebat

Mosam Leodii,

sed plerique Inqelhemii,

septennem
in

fuisse sibi pcrsuadcret. Similis cogitatio venit,

duobus milliaribus ab urbe Moguntina Caroliim natum esse volunt. Verum nativitate ejus anno suo reddita,
in hodierno Palatinatu inferiori,

mentem Henscbenii

cum

in Actis SS. ad

omnes
in

ha; opiniones evanescunt, ac constat,

eum

diem xxviii mensis Maii Vitam et Historiam sanctl Germani illustrat, quia ex laudatis verbis Carolum anno dccxlvii natum infert. Verum monachus Pratensis de suo dicit, Carolum tunc annos septem natum, sed non asserit se id accepisse ab ipsius Caroli ore. Nam refert postea qua^cumque de illa
translatione
referebat,
et

urbe Franciae et majoratus Pippini. Mabillonius lib. 4 de Re Diploin. pag. 287, loquens de Ingelbeiinio palatio regio recte vidit, recentiores Germanos, qui Inqelheimium Carolo Magno natalilias dedisse cunas jacti-

lucem prodiisse

in aliqua

tant,

de miraculis tunc
iis

factis

Carolus
se

quam largissime falsos esse ; cum ])olius Ingelheimensis regite parens atque auctor babendus
sit

sed in

tantum affirmat Carolus

ac prsterea ait
:

Carolus,

quem Eginhardus

in ij^sius Vita
,

tiinc pueriliter lusisse,

Adest

testalur inchoasseetpalatia operis egregii

unum

memoriai genitor meus, ego (|uo(iue gerinanus(|ue meuspedissc(]ui ipsius, cuncti(|ue proccres ipsius regni quibus ox verbis Caroliim magis iEtate provectum fuisse evincitur cum enim Carolomanno fratre major natu fuerit, iiic iterillud pedibus facere nonpotuisset ob tenerioreni aitalem. Ad quod cum animum non advertisset interpolator ad aniium dccli Annalium Petavianorum, btecahaverba ctiam addidit Fuit natus Carolonianniis rex d, qua; in Annalibus Masciacensibus non habentur, qua?(]ue tamen etiam ampiexus est Cointius anno dccli, nuui. 42, quasi princejis trimus in niagna solemnitate ad EccleIirimo
dlva;
;

mane

baud longe a Moguntiaco juxta villam, cui nomen est Ingelheiin alterum Noviomagi super Vabalem nuvium qui Batavorum insulam a parte meri;

diana prffiteifluit . Citat ibidem vir doctissimus Wandelbertuni iu libellodeMiraculissancti Goaris,

et

Hermoldum

Ludovici

Pii

palatio Inrjelhinem dicto lo(|Uuntur

icqualem, qui de codein et a Carolo

,

Magno constructum fiiisse afflrmant. Sed si coiiditio Ingelheimii communiorem scriplorum Germanicorum opinionem evertil, liaiic et tres alias memoratas mcra coinmenta esse annus nativitatis
Caroli invicte demonstrat. lus in

Cxterum,

(luaiido

Caro-

lucem

prodiit, in

Francia vulgus ruslica

siain

|)cdibus

ire

potuerit,
sicuti

et

quidem

jialatio

Romana

regio,

quod

tunc,

hodie dissituin erat a

lingua, ex qua sermo quo liodie Galli utuntur, proseminatus, loquebatur; in aula vero

Germani reUuarc Carolus anno dccliv, annuni jclatis duodecimum attigerat, indeque tam dictorum, (]uam gestonim in ea traiislatione reminisci
Ecclesia Parisiensi, ubi sancti
liquia; erant.

magna

Theodisca, seu Francisca ant Vrancica usur|)aba-

tur: ct quia
))aibarieni

cum

ad

regulas

Carolns M. expolivit, ejusquc grammaticales reducere

hujus translationis Historia legitur, enarrare. Sed cum citatus monachus ab ore Caroli audiisset, eum tiinc ver-

poterat, ac ea sigillatiii), sicuti in

salum

tuisse iu puerili a;tate, luec

veiba per()erain

coepit, liinc Germani perperam dediixerc, cum in Germania natum, qiiod lingua ejus malerna Germanica seu Thcutonica fuerit. Qua in re valde falluntur, cum aliuin sermonem, quam quem jtater, adhibere non debuerit.

Tosius XII.

61

482

ZACHARI^ ANNUS

2.

CHRISTI 743.

ZACHARI^ ANNUS

2.

CHRISTI

743.

1.

Synodus

Liptinensis in Germania.

Sepqui

quam partem

Ecclesialis pecunia; in

adjutorium
aiiquanto
sin-

tingentesimus qiiadragesimiis tertius annus

exercitus nostri cuni

indulgentia

Dei

sequens est, undecima Indictione signatur, quo mense Martii ail Liptinas congrcgatum est Conciiium, cui una cum i)Iuribus cpiscopis intcrfuil Carolomannus Francorum princejis. Quod enim ad tempus spectat, id significant litterse Zachari;c papffi Iioc ipso anno ad Bonifacium reddita;, quas
siibjiciemus infuriiis, cuin

tempore retineamus, ca conditione, ut annis

gulisdeuna(iua(piecasala solidus,
denarii ad Ecclesiam vei
id est,

duodecim

monasterium reddantur,
ille

eo modo, ut
data
sit.
fiiit,

si

moriatur

cui pecunia

commen-

Ecclesia
si

cum

propria pecunia revestita

Et iterum

necessilas cogat, aut princeps juet rescribatur

jam

ISonifacius ipse (ut

Iioc

beat,
et

precarium renovetur
et

novum,

ex iisdem conslal)

mense Augusti
gcstis

eodem anno
litteras

omnino

observetur, ut Ecclesia vel monasteria

de omnibus relms

scripsisset

ad
est
ista

penuriam
cogat
,

paupertatcm non patiantur,

sit
;

quorum

ipsum Zachariam Romanum Pontificem. Hipc enim illa Synodus, dc qna Benedictus levita
habet in
libri

pecunia in precario prmstita

Ecclesiae et

sed

si

paupertas

domui Dei reddatur integra

cano-

quinti CapituJarium
islis

regum Franco-

possessio.
Similiter prjecipimns, ut juxta Decreta

rum
|)is

exordio

verbis

Item altcra Synodus a suprascriptis episcoac principe auctoritate Apostolica kalendas

num

adulteria, et incesta matrinionia, quae

et

sunt legitima, prohibeantur

non emendentur epi-

Martias ad Liptinas habita .

tularia infert

Ex qua

haec in

Capi-

Modo
Liptinae,

in

hoc Synodali conventu, qui congreloco,

gatus est kalendas Martias in

qui dicitur
,

omnes venerabiles
prioris

sacerdotes Dei

et co-

scoporum judicio. Et ut mancipia Christiana Pagauis non Iradantur. Decrevimusquoiiue (quod pater meusante pra;cipiebat)utqui paganasobservationes mulctetur et damnetur quinin aliqua re fecerit decim solidis . Hucusque ex Synodalibus decretis
,

mites,

et praifecti,

Synodi Decreta con-

Benedictus
3.

levita.

sentientes firmaverunt, scque ea implere vcllc et

Quod vero ad

reliqua Synodalia Acta perti-

observarepromiserunt. Et omnis Ecclesiastici ordinis

net, liquet ex rebus gestis sancti Bonifacii, tos

damna-

clerus,

episcopi, prcsbyteri,

et

diaconi

cum

ab eodem Bonifacio fuisse duos impostores

reliquis clericis suscipientes anti(|uorum

Patrum

canones, proiniserunt se velle Ecclesiastica jura moribus et doctrinis et ministerio recuperare.

Abbates vero
regularis vitac.
clericos
,

et

sancti Patris Benedicti ad

monachi receperunt regulam restaurandam normam

Fornicatores namiiue et adulteros

Clementem quod testahoc eodem anno ad ipsum Bonifacium redditis. De damnatione autem episcopi Moguntini, et subrogatione ejusdem Bonifacii nequaquam in hoc Concilio aclum est, sed postea, ut suo loco dicemus. Dccretum pra;terea
haereticos,
et
:

Adalbertum

tur Zacharias papa

in litteris

qui sancta loca vel monasteria ante tenenles coinquinaverunt, pra^cepimus inde tollere, et ad pcenitentiam redire. Et post hanc definitio-

bic fuit,

ut pro tribus melropolitanis episcopis

aliis pallia

Treverensi, etduobus

peterentur ab ipso

Romano

Pontifice,

quorum

gratia ipsi

Francorum

nem,
liter
hffic

si

in criinen fornicationis vel adulterii ceci-

derint, prioris Synodi judicium sustineant, siini-

priucipes littcras ad ipsuin scripsere, sicut et Bonifacius ipse. Non extant ipsas quidem, sed ex illis

monachi et nonna> , moniales videlicet. His Carolomannus 2. a Statuimus quoque cum consiUo servorum
addit
:

quas Zacharias papa ad Bonifacium rescripsit, eadem omnia comperta habentur. Duae enim hac de re Epistolae ad Bonifacium hoc anno a Zacharia
Pontifice scriplae reperiuntur
tertio
,

Dei et populi Christiani, propterimminentia bella,

et persecutiones caiterarum

datae

nimirum anno
filii

gentium qax iu cuitu nostro sunt, ut sub precario et censu

cirali-

Artabasdi et Nicephori ejus

imperato-

rum, qui imperare coeperunt

ipso ferme exordio

ZACHARI^ ANNUS
imperii Constantini
ipsius anno. Littera?

2.

CHRISTl 743.
debemus) ex quibus

183

Copronymi nempe primo autem a Zacliaria ad Bonifa, '

christianos appellare

unum

quidem

et

novum Simonem,

juxta tenorera tua-

ciura redditcE sic se habent

4.

rum

ZacharicB Epistola
in libro

ad Bonifacium

mittentis, et novos hareticos damnantis.

pallia

Le-

syllabarum reperimus, qui etiam sibi et vindicabat sacerdofiuiu, et a luxuria se minime continebat, seducens populum, et inania [irajdicans,

xVctuum Apostolorum % sanctum Spiritum Apostolis praecepisse: Separate mibi Barnabam et Saulum in opus in quod assumpserim

gimus

non solum suara aniniam juri diaboli tradens, sed populorum corda in infernum deniergens, et seducens populum per falsitates, ita ut ab Ecclesia
Dei subtraheret, et a Christiana lege discordaret. Et cruces statuens in cam[)is et oratoriola, illic po-

eos, id est, ut per praedicationem Christiana; reli-

gionis, et ejusdemSi^iritussancti gratiam

mundum

illuminarent universum,
et et

quorum

illuminatio pra;-

pulum
et

seducebat, relinquens Ecclesias publicas,

illa

dicationis at(|ue doctrina; Christi prssidio mansit,

concurrens ad
sanctitatis

signa, quas ab eo false fiebant,

se vocari censuit, et in

manet CathoIicaDei Ecclesiapra;fulgeus, horum

beati

nomine

suo

Ai^ostolorum

princi[)is

Pelri

illumiuata

doctrinis. Et

divina,

eorum sequi pedem, ex inspiratione tuam sanctissimam fraternitatem in partiesse

nomine Ecclesias consecravit, affirmans etiam se Angelorum nomina scire, quorum in tuis syllabis
conscripta direxisti

credimus destinatam, ut etiam instar eorum idem S[)iritus sanctus in eodem te assumpserit opere ad illuminationem geutium illarum. Unde nimis exullamus in Deo, et ejus omnipohus
illis

immensas referimus laudes. Duravero et series syllabarum tuarum nobis panderetur per singula: multo amplius laetati sumus in Domiuo, qui tibi suara gratiani ita largiri
tentiae

quae nomina nos non Angelorum, sed magis daemonum affirmamus. 7. Alium vero ita luxuria; dcditum, ut concubinam haberet, et duos ex ea filios procrearit, et tamen sacerdotium sibiraet vindicabat, afQrmans hoc justum esse juxta traditionera veteris Testa:

menti, ut defuncti fratris superstes frater ducat uxorem. Et quia Christus resurgens abinferis, nul-

lum

ibi reliquisset,

sed

omnes inde
el scelesta

abstraxisset.

dignatus

est,

ut sic dura; gentis corda lenires, qua-

Quae omnia ha3c detestabilia

judicamus.

tenus libenti animo inclinarentur ad obediendum

enim nobis, quomodo

oblemperarent praceptis. Indicasti et qualiler tetigisset Deus corda exccllenlissimorum filiorum nostrorum Pipini et Carolomanni, ut tibi in pra;dicalione socii
fidei, et divinis

Bene enim tua fraterna sanctitas juxta Ecclesiasticam regulam eos damnavit, et in custodiam niisit,
et

oplime vocavit Anlichristi niinistros

et pra^cur-

sores.

De

caetero

decerta, charissime, et viriliter

in miuisterio Christi, ut

age, et pervigil

mane

am-

et

adjutores csse niterentur ex inspiralione divina,

co[iiosa

plius Christi grex augeatur, et tibi

pra^mium
et

aeternae

quorum merces
5.

manet

in cailis

quoniam

relributionis
electis

maneat copiosum,
te

cum

sanctis et
et

benedictus honio, per

quem

benedicitur Deus.

Dei

(ut

credimus) inveniaris parlice[js

De episcopis vero metro|)oIilanis, id est, Grimone, quem jam nos conipertum habemus, Abel, sive Arberto quos per unamquamque me,

A[)ostolorum consors. Deus

diat,

incolumem

custo-

revercndissirae frater. Data decimo kalendas

Julii,

imperantedomino Artabasdo a Deo coronato

tertio, et

trofiolim i)er provinciam constituisti, hos per

tuum

magno unperatore anno

gno imperalore anuo
(decinia) .
8.

Niccphoro nia-

testimonium confirmamus, et [)allia dirigimus ad eorura firmissimara stabilitatem, et EccIesiEC Dei augmentum, ut in meliori [)roficiant statu. Qualiter

tertio,

Indictione undeciraa

Simoniaca labe

se piirr^at Zacharias.
falso

Sed

enim mos

pallii sit, vel

quomodo Ddem suam

[lallio

quid accidit? Nescio ([uo

ex[ionere

debeaut

hi,

quibus

uti

licentia

conceditur, eis direximus,

sciant

inforniantcs

eos,

ut

nunfio Bonifacius de Zacharia Pontificc accepit protribus ()alliisi|)si [lersolutam i)ecuniam esse, i[)so id exigeiite Pontilice

quod

sit pallii

usus, et subjectis

viam

[)ra;-

etRoraanaj Ecclesi.c
rei gratia i[)se

clericis.

dicare salulis, et Ecclesiastica disci[)lina in Ecclesiis

gnissinio aiiirao tulit, putans

Quod quidem verum esse

:

indicujiis
lilte-

cussa,

eorura in ulilitate servetur, et mancat inconet sacerdotium, (|uod in eisfueril, non

fuit,

ad

eumdem
ipso([ue

Zachariani slalim

ras dedit, quibus significavit,

[)ro

pollutum, ut antea

sed

mundum

et

acceplum

uno tantum,

non [)ro tribus, sed Uhemensi archie[)isco[)o

Deo
ita

esse [)0ssit, ([uantura

humana

conditio valet

se petere |)allium.

ul nullus re|)criri

[)0ssit sacris

deviare canoni-

Sed et magno|)ere redarguit Zachariam simoniaca; labis, qiiod |)ro [lalliis conferendis [lecuniam acciperet.
rabatur, ut
iiiter
si

bus, ct sacrificium
letur, ita ut

mundum eorum
in

ab

Dominus

eorum

|)Iacclur

eis imraomuneribus,

Ita [ilane

diabolus o[)e-

et i)0|)uli Dei [^urificatis

menlibus cx omni s(|uaIore

quo modo disseminaret dissensiones Bonifacium at(|ue liomaiium Poiihficem, quo

lit-

sinccrura
officium.
0.

exhibere valeant Christiana; religionis

Rctulisti
etiara nohis, charissirae

interciperet [iiiedicalionis fructus. His acce[)tis

teris

frater,

Zacharias ad euiiidem Boiiifaeium, nihil conscins admirabundus ista icscri[)sil

'

sibi

quod duos pseudoproi^hctas

(scd

magis

[iseudo-

9.

((

Susci|)ientes fralernitatis tua; litteras per

prajsenliura
'

gerulum,

et

relegeutes

(|ua;

iu cis

Zach. tp. IX. lom.

ii.

E|iisl. Jecr. Iloni. 1'oiit. cl scripl.

CciJ,
'

' Act. xiii.

Zacb. Ep. VIII.

toiii. II.

Episl. dccrct. Roin. 1'ont.

484
confinebantur, in cxtasi

ZACHARI^ ANNUS
quadam inciiHmus
et

2.

CHRISTI 7^3.
si

ad-

quia,

deberes in Rajoaria provincia jus iiabere

miratione magna, eo quod nimis repcrtte sunt dis-

preedicationis, sciscitasti, an non,

qiiama decessore

sonare ab
ternitate

eis syllabis,

qua? a tua directa; sunt fra,

nostro habuisti concessam. Nos denique, auxiiiante

per

elapsum Auguslum mensem

ubi

Deo, ea qua;
sor noster,

tibi largitus est

decessor et praedeces-

nobis mdicasti, <juod Concilium, adjuvante Deo, ct

Carolomanno pra;bente conscnsum

factuni est
:

et contestante

et qualitcr falsos sacerdotes,

qui divi-

et non solum Rajoariam, sed et omnem Galliarum provinciam, donec te divina jusserit superesse Majes-

non minuimus, sed augemus,

num non
munere

erunt digni atlrectare mysterium, asacro

suspendisti
:

tas,
quffi

nostra vice per pra;dicationem

tibi

injunctam,

ct

quia tres arcbiepiscopos

id est,

repereris contra Cbristianam reiigionem vel

instituta, spirituaiiter studeas

pcr singulas metropoles ordinasses, reserasti,

canonum
todiat,

norma

re-

Grimonem

in civitate, qua; dicitur

Rbemorum

ctitudinis reformare.

Dominus

te

incoiumem cus-

tertium denique Artbertum in civitate, qua3 dicitur

Senm's, qui et apud nos
fuit, et

reverendissime. et sanctissime frater. Dat.

tua pariter et Caro-

lomanni
sisti,

et Pipini

detubt scripta, per

qus

sugges-

nonas Novembris, imperante piissimo Aug. Artabasdo a Deo coronato magno imperatore anno tertio,

ut tria

pallia

iisdem tribus pra?nominatis

:

patriciatus ejus

anno
.

tertio

sed et Nicephoro
teriio, Indictione

metropobtanis dirigere deberenius

quod

et largiti

magno imperatore
undecima (decima)
12.

ejus

fiiio

anno

sumus pro adunalionc et reformatione Ecclesiarum Christi. Nunc autem denuo tuas suscipientes
syllabas, valde sunuis
(ut diximus) admirati,

Hactenus Zacharias.

Zacharias Luitprandum

apud Ticinum
Indictione,

eo

convenit; et Pentapolensium populos ab oppressione Uberat.

contigit

quod antea nobis una cum memoratis principibus

Galliarum pro tribus palliis suggessisti, et postea pro solo Grimone. Sed volumus, ut nobis tua indicet fraternitas, cur nobis ita direxisti antea pro tribus, et

Hac

eadem undecima

eumdem Zacbariam papam

ad liberandos

Ravennates

postmodum pro uno, utet nos

sit

certireddili,

ex hoc nulla in nobis

10.
tuis,
talia

ambiguitas.
in

Reperimus etiam

memoratis

litteris

qua; nimis nostros animos conturbant,

quod

a tc dc nobis referantur, quasi nos corrupto-

rcs sinms

canonum,

et

Patrum scindere
absit)

traditiones
nostris

Luitprandum regem proflcisci ad Lougobardorum, eumque sibi in omnibus obsequentem reddere. Quod enim bello civiii flagrarel imperium Orientis, Luitprandus, qui vivente Leone Isaurico, cum ipso foedus adversus Romanos inierat, eo mortuo, exarcbatum Ravenna; tentavit, quod et fecisset, nisi Zaut eum sibi subjiceret charias quam citissime occurrisset. Ex his vide,
:

quffiramus, ac per boc (quod

clericis in

cum

quam
taies
rint,

injustaj sint quereia;

Orientaiium de

Romano

simoniacam hairesim incidamus, accipientes, et compellentes, ut hi, quibus pallia tribuimus, nobis praimia largiantur, expetentes ab illis [Jecunias.Sed, cbarissime frater, hortamur charilatem tuam, ut nobis deinceps tale aliquid mininie tua fraternitas scribat

Pontiflce,

quod exuerit Occidentaii imperio Orienimperatoi'es. Quomodo autem ista se habueindictione undeab Anastasio sic accipe
:

cima,

dum nimium

opprimeret prajdictus rex pro-

nobis et

quia fastidiosum a injuriosum suscipitur, dum illud nobis

:

quod nosomninodetestamur. Absitenim a nobis et a nostris clericis, ut donum quod per Spirilus sancti gratiam suscepimus, pretio venundemus, dum et iila tria paliia, qua;atesuggerente, ut pra!diximus, sumus flagitati, nullum ab eis
ingeritur,

vinciam Ravennatium, fuissetque pra;paratus ad motionem faciendam et obsidendam Ravennatium urbem cognoscens motiouem ejusdem regis Eutychius excelientissimus patricius et exarchus, una cum Joanne archiepiscopo Ecclesifc Ravennaatque universo populo preedictfe civitatis, ac tis
:

civitatum Pentapoiis
petentes ut pro

et ^Emiiise,

facta

in scriptis
papa;,

obsecratione, miserunt sanctissimo

domino

quisquani
tas, quffi

commodum

expetiit

secundum morem

insuper et chara nostro scrinio pro

;

eorum occurreret

liberatione.

tua conflrmatione atque doctrina tribuuntur, de nostro concessimus, nibii ab eis auferentes. Absit,
ut
sic

13. Qui missis iegatione et muneribus ad obsecrandum regem per Renedictum episcopum et atque Ambrosium primicerium vicedominum
,

quippiam a tua

fraternitate

criminis

no-

bis simoniaci objiciatur.

Anathematizamus namque omnes, quicumque ausi fueriut donum Spiritus sancti pretio venundare.
ii. a Suggessisti etiam nobis per alia tua scripta,

notariorum petiit ut a motione cessaret , et Cesenatense Ravennatibus redderet castrum. Qui non consensit. Cujus cum duram perseverantiam con,

spiceret dictus sanctissimus vir, tropha;o fidei nitus, relicta

patricio et

mu-

quod

in Rajoaria
et

unum
et

reperisses falsum sa-

jam diclo Stephano duci ad gubernandum, non sicut mer,

Romana Urbe

cerdotem, qui
egit,

afflrmabat
:

quod a nobis

fuisset

episcopus ordinatus

dum

ei

non

credidit

tua boc fraternitas optime quia falsus homo om:

cenarius, sed sicut vere pastor ad oves, quae perierant redimendas concurrit. Cui obviam occurrit
,

prffiuominatus exceiientissimus exarchus usque ad

fiasiiicam beati Cbristopbori
,

nia falsa suggessit, et falsum reperiens, sacerdotio

positam in ioco, qui

suspende. Sic etenim auctoritate beati l^elri Apostoiorum principis tibi pra;cipimus, ut quemcum-

que repeieris a

sacris

canonibus deviare, nuila

ministerium attrectare. Et

vocatur ad Aquilam, quinquagesimo fere miiliario a Ravennatium urbe. Egressi auteni de Ravennatense civitate viri et muberes diversi sexus et
a;tatis,

ratione patiaris sacruui

agentes graUas omnipotenti Deo, perfusis

ZACHARI^ ANNUS
lacrymis

2.

CHRISTI 743.

485

eumdcm

sanctissimiim Pontiflccm susceet dicentes

:

16.

RegressusautcminUrbemRomanamcum

perunt, clamantes

Venit, venit pater

noster, qui suas reliquit

oves, et ad nos perditos

liberandos occurrit.

Ex eademquoqueRavennatium urbe ZaStepbanum presbytcrum, et Ambrosium primicerium, annuntians ci suum adventum. Qui viri in finibus Longobardorum infrressi civitatem quse vocatur Imola, et cognoscentos quod proditio (prsepeditio) meditabatur prEcdicto sancto viro, ne illuc ambularet, pcr Epistolam scriptam per noctis silentium eidem nuntiaverunt. Quocognitojam nominatusPontifex, lucescente die sabbato, non mortis timore perteriA.

omnibus qui secum erant, gratias agentes Dco, denuo ufitale bealorum principum Apostolorum Petri et Pauli celebravit cum omni populo Ravennatium et Romano, Deum orantes, ut ab insidiatore et persecutore illo Luitprando rcge eos liberaret.

cbarias misit ad prcTnominatum recfem,

Cujus

pi-eccs

Deus non despiciens, divina

anfe constitutum de
et

clementia

eumdcm regem

hac luce subtraxit,

omnis quicvit persecutio. Factumque est gaudium non solum Romanis et Ravennatibus, sed efiam ctgentiLongobardorum .
Hajc Anastasius.

Verum

Luitprandi regis obitus

contigit.

non hoc anno, sed sequcnti potius

i". Sijnbdus

Romana

ejnsque canones.

Hoc

ritus, sed Cbristi fretus

auxilio

audacter cgressus
in-

Ravennatium urbe,
gressus
,

et fines

Longobardorum

sequipes factus est suis missis. Quos qui-

eodein anno ubi a bellis cessatum est, indicta cst Synodus a Zacbaria Pontifice qut-e ct celebrata est Roina3 hoc eodem anno, inchoata jam a mense
:

dem

prsecedentes ante

eum

dictus rex, dolore per-

culsus, suscipcre noluit. Ipse vcro

fex vicesima octava

Summus
eum

Ponli-

Septembri, Indictione duodecima, cum et Luitprandus ingrcderetur annum sui regni trigesimum

die

mensis Junii ad

Padum
rex

convenit, ubi et ad suscipiendum

ipse

suos misit optimates,

tatis

cum

quibus Ticinum con-

secundum, ut cjusdem Synodi Acta in fine ita declarant Factum est hoc Concilium anno secundo (tertio) Artabasdi imperatoris, necnon Luit:

veniens, ubi ipso residebat rex^ foras

muros

civi-

pertransiens ad orationes Nonse, pro vigilia-

rum

beati Apostolorum principis Petri celebrandis missarum solemniis, in Ra?ilicam ejus, quae vocatur

prandi regis anno trigesimo secundo, Indictione duodccima . Sed quod ad annum Artabasdi secundum, tertium restituendum est, ex Epistolis

ad Ccclum
tione,
\o.

Aureum perrexit et post, expleta libaeamdcni urbem ingressus moratus est.

,
:

ejusdcm Zacharia; hoc anno datis. Huic autem Synodo congregata; Zacharias papa obtulit qu sequuntur a se antea conscripta capitula his verbis
:

Apostolorum
invitfitus,

Alio quoque die, pro ipsius principis natali celebrando a prajnominato rege

18. Zacharias ' sanctissimus ac beahssimus episcopus Sedis Apostolica;, cum omnibus cpiscopis, presbyteris

missarum solemnia
in

celebravit, ibique

et diaconibus,

Domino volente

et

mutuo inviccm

salutantes, pariter susceperunt ci-

bum
sunt.

et sic

prtenominatam civitatem regressi

auxiliante, ita decrevit, quahter singulis capitulis nunc subter declaratur.

Quem sanctum virum sequenti die rcx per optimates suos ad suum palatium properare invitavit.

Primum

cap. Ut episcopi

cum muheribus

omnino non

Etab eodem rege bonorifice nimis susceptus,

salutaribns monitis

eum

allocutus

est,

obsecrans,

ne anhqui hostis fraude decipiantur, ut juxta ' Apostolicam voccm non vituperctur ministerium nostrum, quiascriptumcst '
habitent,
:

ne am[ilius Ravennatium provinciam per factam motionem opprimeret, sed magis ablatas civitatcs redonaret cum finibus, simul et castrum Cesena-

Si

quis

templum

Dei

violaverit, disperdct illum

ut

Deus. Caverc nos oporfet, fratres mei, ab illicitis, mundas valeamus ad Dcumlcvare manus; scriest

Qui pra^dictus rcx post mulfam duriticni inet fines Ravennatium nrbis, quos primitus detinebat, et dnas partcs tcrritorii castri Ca;sina; ad partcm RcipublicK rcstituit; tertiam vcro partcm ejusdem castri sub oblentu retinuit, inito
tcnse.

ptum

enim

Sancti estote,

quoniam ego sansub introduclas

habitare (ha-

clinatus cst,

ctus suni, dicit

Dominus.
^

Ut prcsbyteri
forsitan

vel diaconi

mulicres nullo
berc), nisi

modo secum audeant

matrcm suam, aut proximita-

constituto, ut us(|uc ad kal. Junias,

dum

ejus missi

tem gencris
Si

(gcncrationis) sibi habcntes, quae suspi-

a regia revcrtcrentur urbe (Constantinopoli videlicet),

cioiics ellugiant, sicut in

cjusdcm

caslri terliam

parlem,

quam

pignoris

Synodo Nicsua continetur. quis vero pKcsumpscrit pra;tcr staluta agere,

causa detincbat, parti reipubJictc restitucret. Post liajc idem rexcgressus de loco in locum,

sacerdotii sui privctiir honorc.

Ut cpiscopus", prcsbyter et diaconus sacunisi ut

usquc ad Padum eidem sancto viro conviatus (comitatus) dcduxil illum. In quo loco, vale faciens, condigna onfinalione ad rcpcdandum absolvit, dans in obscquium cjiis duces et primatcs suos, scd et alios viros, qui s.Tcpc dicta Ravennatium territoria, et Cesenam rcddercnt. Qiiod ita factum est. Dcus enim mirabiliter Ravcniiatium et Pcnlapolcnsium populos ab oiiprcssione et calamilalc, i|ua
dclincbaiilur, libeiavil; ct satiirati sunl fruineiito
t viiio.

laria

indumcnta miniinc utantur,

condccct

tunica sacerdotali; sed ncc,

civilatc,

dum

ambulaverit in
longo am-

aut in via, aut in platcis, sinc opcrimento

si

I)ra;sumat ambularc, pncfcr

in ifinerc

bulaverit. Quia sicut mulicr oraiis in Ecclesia

non
Apo-

vclafo capitc, dcturpat capul siiuni, juxla

'

'
''

Ex

Dil)l.

Levit. XI.

VaticaDa et
6

aliis.

Cap. 2.

'

^ 2. Cor. vi. ' 1. Cor. iii. Cap. 3. 21. q. iv. Episcopi c. 3.

486
stoli

ZACHARIiE ANNUS
vocem;
ita

2.

CHRISTI 743.
Si quis
'

sacerdos sine operimento detiirpat

Cbristianus Cliam

suam

Juda;o in

suum

sacerdotium.

Nam

si

temere prfcsumpserit

conjugio copulare prccsum|)serit,

diderit

nisi perfecte cre-

contra statuta agere, cornmunione privetur, donec,

quae statuta sunt, adimplore maturet.
19. UtjuxtasanctoruMi 1'atrum
statuta,
'

Ciaasto et baptizutus

fuerit;

vel

servum

aut ancillam eidem Judteo Cbristianus venundare

etcanonuni

pra;sumpserit, et
xerit

onines episcopi, qui liujus Apostolicaj Se-

dis ordinatioui suljjacebunl,

qui propinqui sunt,

si vidua Christiana Judaium duvirum, vel consenlieutibus ei, analhema sit. 21. In multis Conciliis - hoc statuluni est,

annue idilj. mensis Maii sanctorum principum Apostolorum Petri et Pauli liminibus prfesenteutur, omni occasione seposita. Qui vero de longinquo, juxta cliirograpburn suumimpleant. Namqui
bujus constitutionis ccntemiitor
si

etiam et nunc coufirmatum

cimi

est a vestra

prudenliu,

sanctissimi fratres, utprimi,quarti, septimi, et de-

mensis

horum sacerdotum
enim ex

debeant

fleri

ordinationes. Aliqui

nostris per iucuriam,

extiterit,

praeter

ignorantes

annorum

seriem, illicitam fecerunt ornostris insonuisset auribus,

a^gritudine vabda fuerit detentus, sciat se cano-

dinationem. Sed

dum

nibus subjacere.
Ut presbyteram ', dlaconam, nonnam, aut monacliam, vel etiam spiritualem commatrem nullus sibi praisumat nefario conjugio copulare. Nam qui bujusmodi opus penetraverit (perpetraverit), sciat se anatbeniatis vinculo esse obligatum,

canonicam susceperunt disciplinam, pro quo omqui)

nibus Apostolica auctoritate interdico. At qui (et norunt canonum seriem, observent, et qui
nesciunt, meditentur, ne

dum

fuerint lapsi, canoet

nica!

succumbant

sententiae.

Sed

hoc interdicisancto-

mus, ut nullus episcoporum audeat, juxta

et Dei judicio

condemnatum, atque a sacro corpore et sanguine Domini nostri Jesu Cbristi alienum. Statuentes Apostolicacensura, utquicumque sacerdotum eos communicare prajsumpserit, eorum
consortio condemnatus, sacerdotii sui honore privetnr. Si

rum canonum

instituta

quemlibet clericum biga-

mum,

aut qui viduam duxerit uxorem, ad sacros

sui

ordines promovere, aut alterius civitatis clericum

sine dimissoriis episcopi

suscipere,

vel ordi-

narc, neque

eum

usurpet, nisi episcopus cjus preIioc sancti

autem

sic

qui conjuncti sunt, admoniti

loci providerit.

cibusexoratus, concedere voluerit, quia

declinaverint, et ab alterutro fuerint divisi, poenitentia;

Patres statuerunt. Si quis vero prajsumpserit, ca-

submiltantur, ut sacerdos

nonicas damnationes sentiat.

22.

neptem, novercam, fratris iixorem, vel etiam de projtria cognatione nullus praisumat in conjugio copulare, quia scriptum est in lege Dominl * Turpitudinem uxoris
20.

Ut consobrinam

^,

De presbyteris

',

diaconibus, seu clericis,

qui inter se causam habuerint, nifllo

modo

prajsufacere,

mant
nisi

publicis actoribus interpellationem

patris,

uxoris fratris atque sororis tuse

non reve-

suo episcopo. Et si forsitan episcopus contra eum (episcopum contrarium) habuerit, ad vicinum

labis

turpitudo enim tua

est.

Et

si

ab Hebraico

episcopum confugium
tuta
:

faciat,

juxta

canonum

sta-

populo ante Incarnationem unigeniti Filii sui haic servanda mandavit quanto ampliusnos, qui Christianae religionis documenta tenemus, ab illicitis connubiis observare (abstinere) debemus, ne de:

et si

minime

convenerit, ut decidatur inler

eos intentio, apud Apostolicam veniat Sedem. Si

quis pneter statuta

sui

agere
et

praesumpserit,

gradus

bonore privetnr,

ab Ecclesia pellatur dosusceperit finem.

mersi in voragine, ignis

cendio ? Si quis vero in

ffiterni

coucrememur

in-

musque (dum usque) causa

lioc nefario

conjugio conesse in-

venerit, et in eo permanserit, sciat se auctoritate

Ai)Ostolica anathematis vinculo (vinculis)

Ut nullus episcopus*, presbyter, autdiaconus ad celebrandum missarum solemnia prajsumat

nodatum. Et nullus sacerdos illi tribuat communionem, ut in superiori capitulo continetur. Et si

inclinatus divisusque fuerit ab
illicita

baculo introire, aut velato capite altario Dei quoniam et Apostolus prohibet viros veet si temere prajsumlato capite orare in Ecclesia
assistere,
:

cum

copula, pce-

pserit,

communione

privetur.

nitentiaj subdatur, ut sacerdos loci consideraverit.

a Si

quis

'"

temerario ausu prffisumpserit virgi-

nera aut viduam furari in uxorem, prajter si desponsatam habuerit, anatbema sit. Ut nullus clericus " aut monachus comam
laxare praesumat. Si quis clericus aut

Ut episcopus^ aut presbyter, dum ingressus ad missarum solemnia celebranda, nullo modo audeat data (dicta) oratione recedere, ut ab alio episcopo aut presbytero suppleantur missaruin solemnia sed qui initium ponit, snppleat usque
fuerit
:

monachus
sit.

ad finem. Quia scriptum

comam

laxare praesumpserit,
'

anatbema
et

Ut nullus

kalendas Januarias,
aut mensas

broma

co-

lere pra?sumpserit,

cum

dapibus in

est'': Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Si quis vero pra;sumpserit prater quod posuimus agere, a sacro corpore et sanguine Domini nostri Jesu Chrisli sit

domibus
hones
est et

pra;parare, aut per vicos et plateas canta-

suspensus.
23.

choros ducere

quod maxima iniquitas

sit.

Scripsimus de gradibus cognationum,

quilibet

coram Deo, anathema

Cap.
6. i. Dist. xclii.

vel
Conc. Gregor.

quomodo debeant

amodo,

et

deinceps

'

Cap.

Cap. 5. Viden.

II.

'

Levil. xviii. Vide Synod. Eugeu.

Ivopart. IX. c. 21.

'

Cap. 7. Conc. Grcgor. Cap. 9. 26. q. vii. Si quis kal. Vidend. Synod.
5
II.

c.

II.

et

Leo IV.

c. 38.

* Ibid.

cap. 8.

>

Concil.

^ Cap. 11. Initium est canoiiis xliv. Veron. p. 14. Cap. 10. * Verou. p. 14. Cap. 13. De ^ Cap. 12. Carlliag. III.
1.

62.

cons. d.

c. nullus.

^Cap. i4.

Matth. xx.

ZACHARI^ ANNTJS
legitimoconjugio copiilari. Et quia divina clemciicongrcgavit in unum, ut ea, qua; nccessaria sunt pro salute animarum. capitula vobis ea, quie
saepins scripta sunt,

2,

CHRTSTI 7'i3

487

tia iios

Ecce lac devoratis, et lanis eorum cooperiUs vos, etquod crassum estjugulaslis, et oves meas dispersistis. Quod infirmum erat non confirmasUs, in eo quod male habebat non curastis, et coniritum non alligaslis, et quod errabat non converUstis, et quod perierat non requisistis et dispcrsae sunt oves et facta; sunt iu meae, eo quod non sint pastores devorationem omnibus besliis agri, nec erat qui requircret, neque qui revocaret. Propterea opor,
:

enarrare stuclui, ad

memo-

riam vobis quippe reducens, quod beatae memoriae prajcessor noster Gregorius, hnjus ApostolicEe Sedis
junior PP. propter aliquas
illicitas

conjunctiones,

qus

fiebant per hanc Italiam, seu

aliis locis,

Longobardorum

pro^inciam, vel in
culo obUgavit. Sed

aggregato sacerdotali

collegio, promulgata sententia, anathematis vin-

tet

nos

sollicitos esse, ut

de credito ministerio,

cum

cerno adhuc populos in eodem errore persistere (quod ingemiscens dico)

dum

Dominus, qui talentum nobis ad tempus credidit, duplum illi apportemus lucrum, ut et
venerit
ipse in bonis
est
'
:

quoniam Christianorum

aniniBe

dum

diabolica

suis nos respiciat

ille,

quia scriptum
venerit

fraude decipiuntur, timeo, ne nos, qui rectores

Beatus servus
sic

quem cum

Domi-

animarum vocamur,
neque hocsilendum

si

earum salutem providere

quod inGermaniae
jiartibus

nus, invenerit

facientem . Hucusque Zachariae

negleximus, ajustojudice pro ilhstorqueamur. Sed

est,

papa; capitula, sivc Decreta, vel dixeris canones,

itadiuvulgatumest', quodquidemin arcliivo nostraj sanctuB Ecclesiae scrifituni minime reperimus,

ipsis tanien asserentibus

quos congregatse ad hoc Synodo cognoscendos obtulit de qua Synodo ista leguntur, sed mendosissime in omnibus qua; vidimus exemplaribus
: :

hominibus de Germaniae
beatte recordationis san-

25.

Praisidenle sanctissimo ac ter beatissimo

liartibus dithcimus,

quod

Zacharia papa in Basilica beati Apostolorum principis

ctus Gregorius iiapa,

dum

eos ad religionem Clni,

Peiri anle

confessioncm

pro supra meinocpiscopis san-

stianilatis divina gratia illijstraret

hcentiam

ilhs

ratis capitulis

declarandis una

cum

dedisset in (juarla se copulare generatione, [quod

ctissimis,

quorum nomina

subter adnectimus, ad
sicut

quidcm
,

Christianis licitum

uon

est,

dum

usque

se

ha?c

capitula
est,

pertractanda, considentibus,

cognoverint %] sed dum rudes erantet invitandi ad fidem (|uanquam minime scriptum, ut dictum
est,

dictum

sanctissimis episcopis, Joanne Segnensi,

Sabatio Alatrensi, IlaudenUo (Gaudentio) Perusino

reperimus, credere non ambigimus

largiente, (]ui
'

Deo au-

Arcadio Clusino, MauriUo Hortano, Joanne Fallaritano,

tcm

iilumiiiat

omnem hominem
,

Thoma

Florentino, Gaudioso Bladero, Petro

venientem in hunc mundum pra;teritis annis htteras nhserunt archiepiscopi et reges proviuciae
illius,

petentes Apostolica praicepta, qualiter liceat

et quomodo debeant obserquantum Dominus dare dignatus est,

eis

conjugia copulare,

Andrea PisauMarco Lucerino (Luceria), Lando Conselino, Pelagio CosenUno, Aufrcdo Tarentino, Munualdo... Niceta Gabinate, Vitaliano Auximensi, Theophanio
Esino, HirUoso (Gratioso) Sutrino,
rensi,

vare. Quibus,

admonitionis prtcce|)ta direximus. Sed neque hoc silendum est pervenisse ad nos (quod cum grandi
tristitia

animi dico) per diversa loca hujus

partes, saccrdotes
id
est,

Italite,

el

Longobardorum

cum

sancti-

(Epiphanio) Silvs candidae, MarUno Verulano, VenanUo (ValenUo) PraenesUno, Agnello Ariminensi, Armato (Amato) Fanensi, Joanne Polimartiensi, Benedicto Numentano Joanne Nepesino Griso Trebiano, Anderamo Bisuntiano, Cajsareo Bene, ,

monialibus feminis,

monachis habitare.
audire contra cano-

vcntano, Ambrosio Anagnino, Theodoro Capuano,

Quod nefaiium
24. Ubi

est dicere, vel

AmanUo
,

Niciano (Nucerino), Theodoro OsUa;, Gre-

nes (Decreta) esse sancita.

enim

talis fuerit

commoranhum
:

ha-

gorio Orbcvetano, Grosso Senensi, KIo (Toriffo) Sabinensi Tiburtino Albano, GraUoso Villeterno

non desunt unde onmino cavendum ct vitandum csl, fratrcs mei, ne fallant, ct impleatur in cis Prophcta; dictum ' Saccrdotes ejus contaminant sancta, et rcprobant legem. Quod et alius Proi^heta incrcpat, diccns
bitatio, anti(jui Iioshs sUnuili
'^

Anconitano, Grcgorio Portuensi, TuderUuo ct venerabilibus presbyteris , Joanne archipresby-

Stephano Dominico, Theodoro, Anastasio, Aiidrea, Pctro Jordane, Leone, item Leone, Grcgorio, Eustachio, Anastasio, Geortero, Gregorio, Stephano, alio
gio, Joanne, Sergio, Theoiihanio,

Vus sacerdotes, qui

In

fallihs

qua

re fcfellimus
est

uomen meum, et dixistis nomen tuum? Quibus rcspon:

Proco|tio,

Gauet

dentio,
lacto,

Epiphanio, adstaulibus (|uoquc ThcophyArcidio,

dendum

^rcsponsum

esl)

OUerentus ad altare

Gcmmulo, Theodoro, Stephano,

,

mcuiu panem pollulum. Non cst niilii voluntas in vobis, dicit Dominus omiiipotens, cl sacrilicium non accipiam de manibus vcstris. Pro quo timeo,
dilecli

l*auIo
sancta;.
a

diaconibus

vel

cuncto

clero

Ecclesiae

Zacharias sancUssimus ac beaUssimus papa

mci, ne nobis

iii

ca[iilc positis, si

ncglexcri-

dixit

mus,

illud conlingat,
"
:

quod Dominus

jicr

ProjiheDoinini.

26.

Sanctorum probabiliuiu Palruni cxempla

fidei

tani dicit

ideo, pastores, audite

vetbum

nos [irovocant, qute ad firmilateni Orthodoxa;

ct

status sancto! Calholica;

,

at(|ue A[)Ostolicfc Dei

llaec dcsnnt ia Ivo p. 9. c. 20. lectione Ivonis, idque notalum ad margineni.

Ecclesia;

scu Christianai rcligionis dccrevcrunt

phon.

III.

'

Malach.

i.

originali,
'

snnt in coll.

Joan.

So'

" E7.cch.

xxsiv.

Matlh. XXIV.

488
docnmenta
niaruni
a
proseqiii, et
iit

ZACHARm ANNUS
Deo
constituti

2.

CHRI8T1 743.
Quarto vero nonas Novembris
,

(coram dominicum
torpentil)us et
stoli
'

vere speculatores anicurani Dominici gregis gregcm) habere, ut jara et a

causis, juxta egregii

urgens Coningrcssus

stantinus
est, et est,

urbem,

post meridiein in

eam

fugiens Artabasdus

cum

filiis

illicilis

Apo-

nioxqne
et

vocem, monendo, arguendo, et increpando, subjectorum animas, a fauce deceptoris, et antiqui hostis humani generis servatas, valeamus
revelata facie

cius, ([ui

ambo privati oculis. opem tulerat Artabasdo,

duobus captus Ragranus patrifuit capite

ain-

putahis,

honesto loco sepultus. Post triginta

effodi ossa praicepit, et projici
scilicet,

annos ab ejus uxore

gloriam Dei speciilari, ac dicere Ecce nos et pueri, quos dedisti nobis, non perdidimus ex eis quemquam ita ut et nos unusquis: :

cum

biothanatis,
essent.

iis

qui violenta abre|)ti

morte

Habet ista omnia pluribus narrata Theophanes, qui et de ejus immanitate ista sub

que mereamur audire desiderabilem Domini vocem dicentis ^ Euge servc bone et fidelis, quia super pauca fnisti fidelis supra multa te constituam intra in gandiumDoniini tui. Sanctissimi episcopi,
: , :

jungit:

Multos autem et alios ex primoribus, qui

Artabasdo, peremit

auxiliali fuerant

hiles oculis, et alios

debilitavit.

innumeramanibus, seu pedibus ablatos

:

et venerabiles presbyteri, et diaconi

omnes respon-

Prscepit autein externis militihus, qui

res.

derunt

Spiritus sancti gratia diffusa, cor Aposto-

secuni ingressi sunt, introire domos, rapere familiares

succensum est, ut nostrarum simul et subjectorum animarum divino ardore et zelo constantiae provideat; qua; quantuni (quia quanto) assidute magistraj et domina; nostrte A[)ostoIica3 Sedis prsesentamur, tantum (tanto) amplius docelatus vestri

civium

quin et innumera mala urbi monstravit. Cumtpie hippodromium ce28. Multa (juoque et alia,

lebraret (equestres ludos sciUcet), introduxit Ar-

mur

nobis a Deo creditis esse plebibus quas neces-

tabasdum una cum filiis ejus et amicis ligatum per Dippium simul cum Anastasio falsi noininis
patriarcha verberato
publice,
et

saria sunt ad

regendam plebem Dei

est,

educatis. Anl-

in

asino verso

marum
decreta

lucra sectemur, et quia a pia consideratione

vultu pendente

quos oinnes per

Ita accidit,
est
)

Dippium
ipsi

in

bene provisum

quai a vestro sancto Apostolatu

Circum
dixerat

ostentavit .
(

sicut

praj-

sunt capitula

cum

pramissis

nobis le-

ut superius dictum

sanctus GerHa5c eadein

ctione pandantur, ut antidoto salutari

morbus

manus Constantinopolitanusepiscopus.
narrat Zonaras, aliique

grege Domini conipellatur (expellatur), ne deinceps

quisque Romauus, aut Longobardus, vel cujus-

cumque
quitatis

gentis, qui In te baptizati (inter baptizatos)

sunt, attentare priesumat, ut

nou ante
illicita

(tantae)

iui-

Graecorum historicorum, qui pariter testantur ah eodem imperatore ipsum Anastasiuni adeo insigniter ignominia affectum in thronum rursum restitutum, quod
,

pondere oppressus cuni diabolo

et angelis

non

esset facile reperire alium,

qui

eum

aequaret

ejus pereat. Placeat potius, ut

scripta ca[)itula, atque probata
:

vitentur, et

impietate.
29.

funditus evellantur. Sicque recitatasuutsuperius

Quod aulem idem Constantinus

accepisset

autem ista leguntur Factum est hoc Concilium anno secundo Artabasdi imperatoris, necnon etLuitprandi regis anno trigesimo secundo, Indictione duode;

in fine

res hene gestas a Zacl)aria

Romano

Pontiflce pro

Cima, FELICITER
27.

ConsUmlinus in impcriiim restitutus scBvit inphaes, Zacharice tamengratificatur. Sed jain ad res Orientales veniamus. Hoc i[Jso anno, qui tertius numeratur Conslantini imperatoris, mense Septembris, quo duodeciina Indictio incipit, idem Constantinus valido exercitu comparato, Constantinopolim obsidet, cum cives magnopere laborarent annona; qui autem missi sunt frumentatum Anastasius a secretis et Artabasdus coines domesticorum, a classe Constantini comprehensi, abeodemjussi sunt excacari. Post haec egressus

Ravennae exarchatu, quem liberasset (ut dictum est) a Luitprando rege Longobardorum, quo eum demereret magis, contineretque in officio, qua; erant juris im[)erii pncdia quaedam donavit Romanae Ecclesia;, hac saltem ex parte ei placere desiderans, qui ob hcEresim omnino sciret se illi dis Hic plicere. Scribit ista Anastasius verbis istis bealissimus vir (Zacbarias videlicet), juxta rilum
:

Ecclesiaslicum (ubi creatus est Pontifex)

misit Synodicam,

fidei suae
>

sponsionis Orthodoxte Ecclesia) Constantinopolitanae

simulque aliam suggestionem dirigens Constantino principi. Et pergentibus Apostolicao Sedis Responsalibus ad regiam urbem, invenere intra palatium regiae poteslatis invasorem quemdam et rebellem (Artabasdum noinine).
Et post alia de restitutione Constantini locutus, haec
]

exercilus Artabasdi im[)eratoris, conserens

manus
atque

cum

militibus

Coiistantini,

superatus est

subdit
30. Post hajc vero ,

fugatus.

Crescente penuria, coactus est ipse ob-

ubi scilicet Constantipotitus esset, re-

sessis civibus urbis a[)erire portas iis,

qui imbelles

nus Constanlinopolilana urbe

quirens missum
licae

eraut egredientibus
suleret.

ut quisque suae vitae con-

(a[iocrisiarium scilicet)

Apostoj

bri et

indumento muliemonastico induti habitu, quod iis pateret

Egressi sunt
plures

Sedis,

conligerat

quem ibidem [)erturbationis teinporibus advenisse, eumque repertum ad Sedein

absolvit, el juxta

egressus.

ApostoUcam
IV.

quod beatissimus
et

Pontifex postulaverat, donationem in scriptis dej

'

2.

Tim.

nebr.

ii.

Maith. sv.

%% Conc. Greg.

II.

duabus massis, quai Nym[)has

Nornias appel-

ZACHARI^ ANNUS
lanhir, jiiris
sanctissiino
jiirc

2.

CHRISTI

7'i3.

/(80

existrntibus
,

reipiiblica:

(1)

cidciu

negotium

facesscbat.

Caiternm Zachariam

l*oiili-

papa}

sanctffc|uc

Romanaj

Ecclcsia!

pcrpetno

ilircxit

possiiicndas. Ha;cAnastasius

ficem sa>pius intcrpcUassc Coiistantinum impciatorem, ut eum ab liffiresi revocarct, testatur Ila-

de rcbus
hccrcticns,

gestis

cum

venenum, ut scrpcns,

Copronyino, qui quod essct in cauda conti;

drianus

papa

'

in

Epistola ad Constantinum

ct

Irenem.
In Concil. Nic.

nebat, suo tempore

cmovendum

intentus
iidei

enim
causa
'

ad stabiliendum impcrium interca, nuUi

II. act. ir.

(1)

Adnotationem

iu

hune locum noslram, utpotc dillusiorem, quam pageUa; hujus

angustia; lerant, lege in calce hujus

lectiones.

Tomiante variantes Georgius.

Anno

periodi

Gra;co-Uomana 6236.

Anno Mtsi Hispan. 781. Anno Heeirac 126, inchoato " ZachariiC papa; Constantini Copronymi 24
3.

dic 25 Octob. Fer.

6.

Jesu Christi 743.

et 3.

Concilhim IJptinense. A num. 1 ad 8. Germanicuni anno superiori congregatum, in pra'scntcm distuiit, Liptincnse iii sc(|uentem rejecit, ut apud cum eo anno nuin. 1 et scqq. legere est. Verum cum Germanicumob anno dccxi.ii removeri non possit, Liptinense non alio (luam currenti celcbratum Liptinis, quaj doraus rcgi;c erant in diceccsi Cameracensi hodierna sita;. Coactiim iliud a Carlomanno, in eociue dc variis rebus Ecclesiasticis ct monasticis consultum, ac gcsta in Synodo Germanica confirmata. Annus ibidcm non lcgitur, scd dicitur tantum conventus confjrerjatus ad kalendas Martias. Baronius liiinc hoc anno indictum esse colligit ex Epistola Zacliaad Bonifacium, qua confirmantur quai ria3 papic in Synodo Liptincnsi acta sunt (1). Recitat cam iiii.

socios et adjutores expcrtus

Cointius, (lui Concilium

sit. Sccundo, loquitur de tribus mctropolilanis a i>onifacio snis littcris commcndatis, Grimonem ab aliis duobus distin-

guit, dcclaratque

Grimonem

sibi

jam notum

essc,

./l^eZmvcroet Artbertiim novissime archiepiscopos

institutos
:

De

episcopis vero mclropolifanis ,

inquil Zacharias, idest, Grimone, qiiein nos

jam
quos

coinpertum habcmus,
l)cr

ct

de Ahcl

et Arlberto,

unamquamque

ractropolim

pcr

provincias

hoc pcr tuum tcstiraonium confirmamus et pallia dirigimns ad corum firmissimam stabilitatcm . Grimo antc aliquot annos ad archicpiscopatum Rolliomagcnsein evectus fuerat de quo lcgendus anonymus in Actis archiepiscoporuin
conshtuisti,
,

Rothomagensium a Mabillonio
publicalus,
xit, (|ui

toin.

ii

Analect.
vi-

Gregorio VII
scsc egregie

1'ontificc
iii

Romano

tcgram,

estque in editione Concil. ordine

iv,

ct

ubi

quam

suo pra;sulatu gcs-

inter Bonifacianas
Ijerjimus in libris
sibi idTccipue

ordine cxliv. Ejus hoc initium

Actuum Apostolorum,

etc.

Duo
Ro-

signilicata a Bonifacio tcstatur

manus

1'rimum, quod non unum duntaxat Carolomannum, sed ambos simul fratrcs,
Pontifcx.
et

est archiepiscopus Ecclcsiam Milo Trcvirensis archicpiscopus pcssumdabat, ct utruiiKiuc archicpiscopatuin dilapidabat Ardobertus scu Artbertus
scrit,

enarrat.

Abel institutus

Rhcmensis,

quam

consUtutiis cpiscopus Senoncnsis, ct cx ejus electionc

Carolomannum

Pippinum

iu

pra^dicatiouc

liquet

sanctum Ebbo7iem

vita;

sanctioris

(i) Concilium Liplioense in annum scqnentcm nccxLiv refcremlum cst, (luod ex solemnl mea conjectura eruo. Coactum illud fuit ipsis Marliarum kalendis. Exordium autem Martii mensis cum Dominica nonnisi sequenti anno dccxliv concurril ; cum hoc anno i)cr..\Liii, nonnisi in fcriam scxlain inciderit, qua; sane dies nunquam pcr ha;c tempora conciliaris fuit. Novi cquidem quid (iiihi opposuerint sentcntia; Pagianaj asserlores. Anno sequcnti dccxliv, secunda Marlii, Sucssioncnsc Concilium institui crcpit, cui S. Bouifacius non adfuil lantummodo, sed et l'onliDcio nomine pra;fuil. 1-alcor ergo quidein ab anno scqueuti Suessionensc Concilium retrahi ncquaquam posse ; sed huic S. Bonifacium pra:fnisse,

invitis chronicis

et

abnuo, ut adduclis argnmentis ad annum scquenlem cvincam. Ex bis autem dcducimus gcminas Zacharia; Epistolas, a Pagio anno buic carum nolis, adscripta;, ad stqucntein annura, ut cx apposita ulrique Indictiono discimus pcrtincrc. Cum vcro amb.c Artabasdi Niccpbori annos pra;fcranl; binc utriusque impcraloris cxilum ex Nuvembri auni dccxliii ad Novcinbrim anni DCCXLiv transfcrcndum cssc inlelligimus. Ex quo ullcrius infcras, incndum irrepsisse in Thcopbanc apud qucm Arlabasdi casus cum Novembri Indictionis xii, id est, anni DccxLlii, illigalur ; pro Indiclionc cnim xii, Indicti xiii rcponcnda csl. Mansi.

ToMis XII.

62

490

ZACIIARIiH;

ANNUS

2.

rasti,

CHRISTI 743.
factuin csl, clc. Et quia trcs archi-

desidcrio jani in solitudineni scccssi?so, ubi iisquc

et contestante

ad annuni
2.

dcci,,

quo ad Dcuni migravit, vitam

cpiscopos per singulas metropolcs ordinasses rcseid

est,

crcmilicam duxit.
Priores Zacharim
post Concil. Liptinense.
scriptio, qua) deest
facii lib. 2, cap. tl,

Grimonem

in civitate, qua;

dicitur

Harum lilterarum subin Vita S. Boni-

ad Bnnifacium

lilterce

apud Serarium

Rhemorum..,. tertium denique Artbertum in civitale, quai dicitur Sennis, qui et apud nos fuit, et tua pariter et Carolomanni et Pippini detulit
scripta, per quaj

magnam

patitur difficultatem,

modis apud alios auctores effertur. Apud Baronium niun. 7 bis verbis expi'imitur Data dccimo Ivalcndas Julii imperante domino Artabasdo,
et variis
:

tribus

suggessisti, ut tria pallia iisdem metropohtanis dirigere deberemus; quod

et largili

sumus,

etc.

Nunc autem denuo

tuas sus-

cipientes syllabas, etc.

facii

Cum

itaque Epistola Boni-

aDeo coronato magno imperatore anno tertio, et Nicephoro magno imperatore anno tertio, Indictione undecima, ubi Baronius in marginc reponit

adZachariam, qua Iria pallia abeo postulavit, sit mense Aiigusto, teste ipsomet Zacharia, Epistola ejusdem Pontiflcis numcro superiori explidata
cata,

additionibus ad Surium in Vita sancti diem v Junii utraque legitur. Apud Antonium de Aquinotom.ii Episc. Decret. liabetur: Dat. X ival. Jul. imp. Dom. Artavasdo a Deo coronato magno imp. anno iii, Pat. ejus anno iii, scd et NicepbofO magno imp. anno iii, Indictione x. Deniquc Sirmondus hanc subscriptionem sic exhiet in

dccima,

nonnisi

per

librariorum

errorem dicitur
xxii mensis Junii,

Bonifacii ad

data

X lialendas Jidias, seu dic

Epistola Bonifacii

cum enim
que

mense Augusto cxa-

rata fuerit, et ad
tria pallia

eam

Zacharias respondeat, mittat-

ab co

petita,

responsuin postmensem

Augustum datum
sed i)ra3cessisset,

fuisse necesseest; alioquin illud

imperante domno Artavasdo a Deo coronato magno impcr. anno iii, post consulatum ejus anno iii sed et Nicephoro magno
:

bet

DataX

kal. Julias,

trium palliorum petitionem non subsecutum csset, cum tamen Zacharias contrarium scribat, eaque pallia a se postulata diserte asserat.
-4.

Utrceque litterai hoc anno datie.

Zachariffi Epistolam,
V,

Caeterum
iv,

imperatore anno iii,indictione xuB,quai a kalendis Septemb. hujus Chrisfi anni initium suinit. De die

utramque
ordine

tam ordine
Liptinensis

quam

currentc Indictione
Concilii

xii,

currentique anno
Icalendis

conveniunt omnes, qui tamen mcndose descriptus est, ut mox demonstrabimus. Conveniunt et de anno tertio Artabasdi cl Niccphori Augustorum;
sed

post celebralionem

Martiis babili, scriptam esse, ostendunt laudata

Zachariae verba, Concilium, adjuvante Deo et Carolomanno pracbente consensum, factumest Liptina; cnim, ut inter omncs convenit, in Carolomanni majoratu erant. Quarc errarunt SirmondusetCoin;

cum uterque mense Novembri

currentis Christi

anni solio exturbalus fuerit, et Nicephorus circa kalendas Maias luijusChristianni a patre coronatus

non dubium quiu loco, scd et Nicephoro marjno imperatore anno iii, legendum sit, sedet Niccphoro marjno impcratore aiino i annus tertius post consit,
:

qui utrasque litteras post Concilium Suessionense datas fuisse contendunt; cum Suessio, non
tius,

sulatum Artabasdi recte cum anno tertio ejus imperii, quem certum est cum attigissc, copulatur,
recteque etiam in editione Sirmondi legitur Indictio XII, loco Indictionis x,

ad Carolomannum, sed ad Pippinum pertinuerit. Praeterea cum inutrarumque subscriptione mentio sit Artabasdi Aug., quem certum est mense Novembri pKcsentis Christi anni imperio dejectum,

aut nndecimce

et loco

quomodo

ea; lilterae

anno sequenti, quo Concilium

datffi

Indictionis

xm, quam

posuit Coinlius

anno dccxlv,

Suessione habitum, ut vult Sirmondus, vel anno

DCCXLV, ut arbitratur Cointius,
esse potuere?
5.

num.
flciae,

48. Subscriptio itaque hujus EpistoL-c Pontiquse ordine cst iv inter Ei^islolas ZachariaB, sic reshtuenda, ut ex mox dicendisconstabil: Data
kal. Octobris

imperante domino Artabasdo a Deo coronato magno imperatore anno iii, P. C. anno iii,
sed et Nice|)horo
ctione xii
3.

At, inquiunt Sirmondus ct Cointius, in tertio Idcirco canone Synodi Suessionensis habetur constituimus per consilium sacerdotum et optitice.
:

Evertitur

fundamentum

contrarice senten-

magno imperatore anno

i,

Indi-

matum eorum
vimus per

legendum meorum

et

ordina-

civitates legitimos episcopos, et idcirco

litterce.

Secnndce post idem Concil. ad Bonifaciiim A num. 8 ad 12. Zacharias papa, post-

constituimus super eos archiepiscopos Abel et Ar-

dobertum, utad judicia eorum deomni necessitate

Ecclesiastica recurrant

quam

scripsit prajcedentes litteras, qua? in

tomo

vi

tam

episcopi

quam

alius

Concil. sunt ordine iv, litteras alias a Bonifacio accepit, quai

populusB. Quare

cum

Pippinus in eo Concilio Abetria pallia

tionem

facit

ad nos non pervenere, sed quarum menZacharias, et quibus rcspondet Epi-

lem

ct

Ardobertum archiepiscopos declaraverit,

nonnisi post

eam rcnuntiationem
et

Bonialia

stola V, recitata

hoc anno a Baronio

et

data nonis
inci-

facius a Zacharia petiit, alterum pro

Grimone,

Novembris. In

iis

enim

ait

Pontifex

Suscipientes

fralernitatis tua> litteras, etc. in extasi

quadam

dimus

admiratione magna, eo quod nimis repertae sunt dissonare ab eis syllabis, quse a tua dirccta; sunt fraternitate pcr elapsum Augiistimi
et

Ardoberto; ideoque bina; laudatae Zachariaj Epistolaj, in quibus de illis palliis agitur, non post Concilium Liptiuense hoc anno cougre-

duo pro Abele

gatum, sed post Suessionense data; sunt. Ita uterque vir doctissimus. Verum hoc anno Abel et Ardobertus archiepiscopi dicti, et paliia pro
lata;
illis

mensem, ubi nobis indicasti, quod Concilium, aduvante Dco et Carolomanno pra;bente consensum

postu-

anno vero insequenti

in ConcilioSuessionensi

ZACHARI^ ANNUS
varii episcoj)!, qiii

2.

CHRISTI 743.

491

sedes vacuas in metropoli lain

Rliomensi,
litanis

quam Senonensi

occuparent, a Pippino
et

tempore hujus Concilii ad provinciasRhemensem et Senoncnsem ordinandas pra?sertim indicti, hic magis explicandus.

nominati jussique ut Abeli

Ardoberto mctropo-

Carohcs Martellus

ut

jam

alibi

non tunc, sed pra^senti anno creatis morem gererent. Bclla enim civilia, quffi post annum dclx Franciam turbarunt, politiam etiam Ecclesiasticam pessumdedere, in eaqne mai^nam confusionem altulere, ut tunc ostendimus. Quare non solum ab eo tempore intermissa Conciliorum celebratio et laicorum vita solutior fiiil; sed etiam canones executioni non mandati, exstincta primatum dignitas et metropolitanorum auctoritas eversa. Hanc ut in inteprrum restituerunt tam Carolomannus, quani Pippinus Francorum duces, ac Carolus Magnus,
varia Concilia celebrarunt, variasque leges dedcrunt.
ait,

diximus, Ecclesiarum redditusacadininistrationem

laicis

aut clericis nulla professionis suae exteriori concesserat

;

nota insignitis
Ecclesia

qnod praisertim
fuit.

in

Rhemensi

contigit, ubi sanctus Rigobertus

et bonis suis et auctoritate

spohatus

Hadriaiius
cpisco-

Papa

in Epistola

ad Tilpinum
vi
ait

Rhemensem

pum, qua) tom.

Concil. pag. 1780 legitur, de

:

hac Rigoberti spoliatione

gis usurpatus, contra
fuit ille episcopatus

Donatus, atque

ma-

Deum

et ejus

auctoritatem

(nempeRbemcusis), simul
aliis

cum

alio

episcopatu, et

Ecclesiis,

a saecularibus

potestatibus, Miloni
nihili sapicnti

cuidam

sola tonsura clerico,

;

Eamque

in

rem Pippinus canone

in citato

dc

ordine Ecclesiastico

et alii cpi-

sc episcopos per civitales ordinasse, qui arcbi-

scopatus de ipsa dicecesi Rhcmensi diverso

essent divisi, ct aliqui ex
[)is

modo

episcopis Abeli et Ardoberlo pareant, et ad

corum

magna

parte sine cpisco-

judicia

tam

illi^

Abel itaque

et

quam omnis populus recurrant. Ardoberlus boc anno a Pippino dicti

pro
iis

consistentes, ct ad alios metropolitanos cpiscopi

ct clerici

ordinationcs aliquando accipientes crant,

indebita babebant .

arcbiopiscopi, palliaqnc

postuluta;

anno

et rcfugia

Omnia

itaque in

vero scquenti in Concilio Suessionensi episcopi in

Galliis perturbata crant; episcopi

videbantur tan-

utraquc

dioecesi

instituti,

illisque

injunctum,ut

tuin vicarii administratorum aut commendatarioruin, ac

suis metropolitanis subjecti esscnt,

cum

Zacbarias

papa jam
vellet.
6.

illis

pallia misisset, et

auctoritatem

Concilium

metropolitanorum Suessionense finnatam

mctropolitis carebant. Rigoberto

tam Senonensis, quam Rhemensis Ecclesiae anno inccrto de-

mortuo, quia Milo, qui Ecclesiam Rhemensem

occupabat, clericus tantum erat, Abel Rbemensis cpiscopus consecratus cst, scd quia illius Ecclesim
redditibus

Metropolilanorum auctoritas in integrum

restituta.

Jam

Bonifacius

iu

tpistola

cv ad

non potiebatur, chorepiscopus tantum

:

Cutlibertuni data, et aBaronio anno uccxl,

recitata,

num.

illum de Synodo Germanica a se celebrata

:

aut sufTraganeus Milonis pscudo-archicpiscopi appellatus. Flodoardus lib. 2 Hist. Rhem. cap. iO

certiorem faciens, dixerat

politanus, qui
ros, et
sit

Decrevimus, utmetroquis
sit

Beatum Rigobcrtum,

inquit,
:

sccutus Abel in

pallio sublimatiis, hortetur coetect investiget,

cpiscopatus ordine reperitur

quamvis eum qui-

admoneat, curiosus de salutc Dui .Et infra:

runi
sibi

inter eos

dam chorepiscopum tantum

ficem
assertionibus,

fuisse tradant. Ponli-

po[)uli,

quisve negligens servus

Statuinius

quod

sit

proi)rium
et soUici-

metropolitano, juxta

canonum

statuta, subjecto-

episco[)orum invesligare niores

.

ludineni circa |)oi)ulos quales sint

ienqiore

Quarc hoc

de

metropolitanoium

jurisdictione in

omnes
felici
;

provinciac suai episcopos juxta sacros Cano-

tamen illum exhtisse diversis invenimus ct maxime in Epistolis Zachariaj [)apa) ad sanctum Bonifacium directis . 8, Abel fuit tantum chorcpiscopus Rhemensis. Diversre hsc scntcntiic inter se non contraria? Abel cnim [)0st Ricjoberti mortem cliorepiscopus statim rcnuntiahis, lioc anno archiepiscoiiiis dcsignatus, et a lacharia papa, qui
confirmalus. Vcruin nihil
liDec
;

ues restituenda agi cocptum, scd eventu [larum

ei

pallium

niisit,

cum anno

dccxciv, temporc Concilii Franauctoritas

attulcrc,

quo miscri
aliifuie

cofordiensis

primalum

nondum
(jiio

restau-

Abelis conditio melior foret

Milo enim,

rala csset, ut Ii(|uet cx

Canone

sexlo,

Carolus
qiuc a

bonorum

rex edicit, ut ad

suum

tribunal negotia,

metropolitanis judicari non potueriiit, deferantur:

pra>dam sibi e manibus cripi passi non sunt. Quarc anno sequcnti Pippinus tcrtio canone Concilii Sucssionensis statuit ul cpiscopi legihmi, non vcro
intrusi episcopatibus plcno jure potirentur. At
laici

Ecclcsiasticorum usurpatores

Et

si

aliquis cst , inquil Carolus in

Concilio,

quod

c[)iscopus mctro[)Olitanus

non

possic corri-

Dc-

gere, vel pacilicare, tunc

tores

tandem veniant accusa-

cretum

illud

locum non habuit, quia qui bona

cum

accusato, cuin liltcris mclropolitani, ut

Ecclesiastica obtincbant, potentiores erant, qiiam

sciamus vcritatcm rei)). Quodsituncmctropolitani primatibus subjacuisscnt, ad hos a metro[)olitanorum judicio ap^icllandum fuissct, non vcro ad rcgem rccurrendiim. llxc vcra et gurmana canonis iii Synodi Sucssionensis interprctatio. 7. Miser status quorumdam Gallicc Ecclcsia-

ut ex illorum manibiis ea cxtor(|iicri possent. Pnc-

tenjuam quod Pippinus, qui de

titulo rcgio assu-

mcndo

fortc cogitabat, cautior erat,

quam

ut viros
ita se

|)ric[ioteiiles

a se alienare vellet. Res igitur

a.h

habuit. Abcl

eodein Pippiiio
el u

Iioc

anno archiepi[)ullio
illiiiM

scopus Rliemcnsis dictus,

Zacharia [lapa

rum.

Ad

majorem autem

tertii

canoiiis Coiicilii
in \>rx-

donatus. Pippinus vcro anno se(|uenti

in

Sucssioncnsis, qui

Sirmondum clCointium

realcm

archiepiscopatus
iii

[)OSsessionem

immilti

ceps egit, intclUgenliaiu, Ecclcsiui uni

(iullia; slatus

cunonc

Concilii Suessioncnsis his verbis dccrc-

; :

492
vit
:

ZACHARIiE ANNUS

2.

CHRISTI 743.

Conslituiinus super eos archiepiscopos Abel

Quare in Concilio Suessionensi Pippinus rursus

constituit, ut

et

Anlobertum

scd voluntas cjus effectu caruit,

quia, ut scribit Hailrianus papa in Epistola lautlata

verum
fuit, et

frustra;

ulerque in possessionem induceretur neuter enim unquam admissus

(nempe Bonifacio) conRbemensi) permanere permissus non fuit sed magis contra Dcum cjectus est, etRhemensis Ecclesia per multa tempora et per multos annos sine episcopo fuit, et
ad Tilpinuni,

Qui ab

illo

stitutus fuit, sed ibi (scilicet in Ecclesia

;

tantum abest, ut Pippinus bona Ecclcsia;, quod promiserat, restitueret, utdecimam omnium
possessionum partem, quemadmodum cx Concilio LipUnensi hoc anno congregato patet, sibi attri-

buendam

curarit.

Uno verbo Pippinus edicUs

laicis

qui-

rcs Ecclesiffi de illo episcopatu sunt ablala^, et per

laicos divisffi sunt,

dem

suis

bona

Ecclesiastica reddi pra;cepit,

sed

sicut et

de

aliis

episcopatibus,

maxime autem de Rhemensi metropoHtana civitate

Vides non sohim Ecclesiam Rliemensem
;

sed etiam
et

non paucas ahas in commendatariorum

potestate
fuisse
;

administratorum

hominibus reliquit. In citatis Zachari;c ad Bonifacium litteris dicitur Valde sumus miraU, eo quod antea nobis nna cum memoratis principibus Galliaruni (vides
interim
:

eorum possessionem

qui in cis residui erant

in his Conciliis a Bonifacio cclebratis

omnia

gesta

episcopi, fuisse suffragancos

omni
;

auctoritatc desti-

esse ex sententia utriusque lAIajoris-Domus in qua-

tutos;et jure merito antiquos scripsisse, Abelem

cumque
quia
ct

regni

parte

celebrarentur)

pro tribus
etc.

tantum chorepiscopum cum archiepiscopatu Rhemensi nunquam gavisus fuerit, hcet id Pippinus Decreto ConciUi Suessionensis constituisset. Legendus Folcuinus in Chronico Laubiensi tom. VI Spicilegii, ubi agit de S. Ermino abbate, qui ait inGestisepiscoporumRhemensium,se invenisse quidem Abelis nomen, sed inter missarum
fuisse

palliis suggessisti, et postea

pro soIoGrimone,

nempe

Bonifaciiis,

postquam

vidit

Abelem

Hartbertum a suis
Zacharia; verba
fixere, qua;

Ecclesiis

repulsos fuisse,

utrumque
Hffic

pallio insigniri abs re fore existimavit.

cem

quibusdam viris doctis crutamen posita nostra exphcatione

difficultatem

non habent.
est hic locus

solemnia, quando

omnium

ipsius sedis episcopo-

dO. Locus posterioris Epistolce Zacharice resti'

tuitur.

rum nomina
Abelis

recitantur, in ca

nomen non

inveniri. Decessit

commemoratione autem Folcui-

Mulilus

Grimonem

incivitate, qua; dicitur

apud Baronium, Rhemorum....

qua; dici-

nus annoDCDXC. Colitur Abel nonis Augusti Binchii

in Hannonia, ubi cjus corpus asscrvatur.
9.

Tertium denique Artbertum in tur Sennis, qui et apud nos fuit

civitale,

. Vidit mutilatio-

Bartbertus

archiepiscopatus
iniit.
;

possessionem

nimquam
contigit

Idem ae

Senonensis

nem

Baronius, crediditque

deesse
ita

Rhcmis
ut

episcopi

tum

sedis,

atque

ratus

nomen cum Grimonem

eo

apud Senonas
sionem
inierit,

tantum enim

abest,

archiepiscopum

finxit,

textumque

Zacharia;

Uartbcrtus seu Ardobertus

illius Ecclesia; posses-

nt Robertus iu suo Chronico uequi-

modo edeudum curavit. Verum nomen archiepiscopatus, quem gessit Grimo, desidcratur cum nomine
archiepiscopi,

dem

faciat, sed scribat Vulfranno Gericum, et huic Ebbonem ejus nepotem, Ebboni vero llunobertum. Ex quo intelliginms, Hartbertum nuuquam archiepiscopum Senonensem agnitum esse idque ob usurpatorum

ejus

mentionem

quituncRhemis

prajfuit.

Quarerecte
Rotho-

successisse

Serarius textum illum Epistola; Zacharia; sic restituit

:

Griinonem

in civitate, qute dicitur

magum, secundum vero Abel in civitate, qua; dicitur Rhemorum, tertium denique Harthbertum
in civitate, qua; dicitur Sennis .

violentiam ac

summam

auctoritatem.

Eodem

fcre

Confirmo hanc
ex Epistolis

tempore Aidulpho Ecclesiam Autisiodorensem regente, res Ecclesiastica; ab episcoporum potestate per Carolum principem abstracta; in dominatum sfficularium cesserunt. Siquidem centum tantummodo mansis episcopo derelictis, quidquid villarum
supererat in sex principes Bajoarios distributuni
cst inquit idem Robcrtus. Quoad Grimonem^ is jam ab anno circiter dccxxxiv archiepiscopatum Rothomagensem cousecutus erat, eoquesiuc impe,

reslitutionem ex Flodoardo
bat,

lib. 2,

cap. 16, nbi pro-

Abel fuisse episcopum

Rhemensem

Zacharia; papae ad sanctum Bonifacium direcUs:

In quarum una , inquit Flodoardus, commemorat indicasse pra;dictum beatum Bonifacium suis litteris inter caetera, quod tres episcopos per

singulas metropolitanas urbes ordinasset, id

est,

Grimonem in civitate, secundum vero Abel in

qua; dicitur

Rothomagus
Rhecivitate,

civitate, qua; dicitur

dimeiito fruebatur. Indeque manifeste liquet, Zachariffi Epistolam, in qua de tribns palliis mentio, Concilium Suessionense antecessisse , non vero subsecutum esse. In ea enim Zacharias testatur,

morum;

tertium denique Artbertum in

qujE dicitur Senonis . Et postea refert verba sequentia cjusdem Zacharia; papae, ac denique

alium locum prolixiorem

cujus iuitium
:

Epistola;

prascedenlis,

Pippinum archiepiscopos Ires, Grimonem nempe, Abelem et Hartbertum constituisse, et totidem pallia pro illis a se petiisse, et tamen in Concilio
Suessionensi

Legimus iu libris Actuum Apostolorum, etc . Quaie utramque Epistolam Flodoardus pra; manibus habuit, et qua; ad Abel specta

duorum tantum archiepiscoporum

scilicet

bant, siucerc cxccrpsit.

11. Bonifacius universce Gallice prceficitiir

mentio, quia

Grimo

ante Concilium illud

in pacihca possessione archiepiscopatus Rothoina-

Zacharia.
tam,

In

hac ultima Epistola

Zacharias

gensis erat, sed neque Abel inurbc Rhemensi, nc-

memorat secundam
postquam

Bouifacii E|)istoIain ad se da-

que Uartbertus

in

Seuonensi admissi

fueraut.

ipse Zacharias

pra;cedcutes

scii-

ZACHARI^ ANNUS
psissct
:

2.

CHRISTI 743.

493

Siiggcssisti

etiam nobis per alia tua

quoniam

scripta,

quod

in Bajoaria
et

uuum

re|)erisses

falsum

sacerdotem, qui
egit,

episcopus ordinatus

dum
Deo

ei

afQrmabat quod a nobis fuissct et tua boc fraternilas optime uon credidit, ctc. Nos denique auxi:

in Epistola illa scriptum est Synodum Liptinensem Pippini jussu habitam tempore belli Aquitanici adversus Walfanum gesti, eique prajfuisse Georgitmi, qui

ciain a

Stephano
et

II

anno tantum dcclvi in Franpapa missus, et quia Decretum

canonibus Synodi Lipfinensis,

liante

ea, qua; tibi largilus est decessoret pra3-

de nonis
liabelur,

decimis paulo aliter in ea expressum

in

decessor noster,

non minuimus, sed augemus,

et

quam

non solum Bajoariam, sed et provinciam, donec te divina

omnem
jusserit

Galliarum
superesse

Majestas, nostra vice per pra^dicationem tibi injun-

ctam, quip repereriscontraCbristianamreligionem,

vel

non defuere qui crcderent duas fuisse Synodos Liptinenses, unam sub Carolomanno principe, aliam sub Pippino rege, istam vero superioris Decretum de pecunia Ecclesiastica sub precario pi\Tstanda,
exposuisse interpretatione sua ac planius expressisse.

canonum

instituta, spirilualiter studcas

norma

Novembris, imperante piissimo Aug. Artabasdo a Deo coronato niagno imperatore anno terlio, patriciatus cjus anno tertio, sed et Nicepboro niagno imperatorc annotertio, Indict. undecima.Ita babetBaronius, qui in margine loco Indictionis undecimce i"eponit decimam. Subscriplionem illam ex Codice Cffisareo sic publicavit Serarius: Data nonis Novembris imperaute domino piissimo Aug. Arlabasdo a Deo coronalo magno imperatorc anno tertio, patriciatus ejus aiuio tertio, sed et Nicepboro maguo iniperatore ejus filioannotertio, Indictiouc xiu . Idem deuique babet Sirmondus, nisi quod loco patriciatus recle legit P. C. id est, post consulatum. Yerum cum inter omnes constet, hauc ullimam Epistolam eodcm, quo superior, anno scriptam
rcclitudinis reformare, exc. Dat. nonas
Data nonis esse, non dubium, quin legendum sit Novembris, impcranle domino piissimo Aug. Arta:

13. Mere commentitia est. Verumsecundam banc Liptinensem Synodum fictitiam csse penes me certum. Canon quidem ab Hincmaro citato re-

non Hincmari verbis apparet Concilium Liptinense, a quocanon ille conditus, idem esse ac Liptinense pra^sidente Carolomanno hoc anno habitum, In Synodo , inquit Hincmarus, apud Liptinas habita, cui sub Karlomanno principe Georgius episcopus et Joannes sacellarius ac sanctus
legilur, sed ex

latus in vulgatis Liptinensis Synodi editionibus

Bonifacius ex pracepto

Zacbariae papa; pra;sede-

runt

Neque mirum,

si

canon aliquis in ConciUo

Liptinensi desideretur;

in variis editionibus desint aliqui canones in Concihis in iisdem recitatis editi, aliique verbis inter se discrepantibus in

cum

siaci

iisdem describantur. Epistola episcoporum Caricoactorum duas Synodos Liptinenses fuisse

basdo a Deo coronato

lerlio,

magno imperatore anno

tertio,

post

consulatum ejus anno

imperatore ejus
ct

sed ct

Niceplioro

magno

Indictione xii , quaj niense obtinebat,

stantino

filio auno primo, Novembri bujus anni

Georgium et Bonifaquo loquuntur, pra;fuisse, quod nonnisi de Li|)tinensi hoc anno celebralo intelligi possit. Quod si in eadem Epistola
ciitm Concilio Liptinensi, de

non

evincit; cuni asserant,

quove Artabasdus
capti

Nicephorus a Con-

Unde malc Cointius Indiclionem xiv legendam, et ulramque Epistolam auno dccxlv datam contendit, ut ex
iinper.
excfficati sunt.

Pippimis dicatur rex, et asseratur, Coucilium Liptinense sub eo indictum esse, Pippiiiits ibi per antici[)ationem rex appellatur, et de eo sermo habetur, quia Carolomanni frater ac collega erat, de

dictis

de
fit.

inilio

et

fine

Artabasdi

manifestissi-

quo

solo

Ludovicum

Germanicum

alloquentes

mum
ratos,

12.

Synodus Liptinensis secunda.

Praitcr

verba facere inslituerunt, quia cx eo Ludovicus prognatus erat, non vero ex Carolomaimo. Ad ha;c

canoncs Lii)tinenses in vulgatis edilionibus

alius

memo-

quomodo

Georrjiits ac lionifacius Zaciiaritc

papa)

mcntionem facit Hinciiiarus in Epistola xxxvii ad Rodulfum el Frotarium Aquitaniic a In Synodo metropolilanos cap. 5, his verbis apud Liptinas iiabita, cui sub Karlomanno principe
:

rcgem uncto, Liptineiisi Synodo priTsidere potuere; cum tunc Zachaiias jam mortuus essct, et Georgius ad Pippinum rcgem a Slephano Zacharia) successore non nisi post sancti
Bonifacii inortem missus
risiaci congregati
sit ? Episcopi itaque Cahoc solum intendunt, staluta in Synodo Liplinensi in Ecciesiarum favorem Pippino vivente, seu Carolo Marlello jam mortuo execu-

nomiiie, Pippino iu

Georgius episcopus

et

Joanncs sacellarius ac sanvir mulieri desi^onsatae, do-

ctus Bonifacius ex pra;ceplo Zaciiari;!) papa; pra;se-

derunt, legitur, ut
tatfc,

si

ac pul)Iicis nuptiis ductfc,

secundum Aposto-

lum

non potuerit reddere, et hoc aut amborum confessione, aut ccrla quabbet approbalione fuerit manifestum, ul separentur, ct
dcbituiii conjugale

lioni

mandata non
regiiim

fuissc,

ad solium
tein

eveclus

quia postquam Pippi?ius est, longo et difficili

fere ad

bcUo adversus Waifarium suscepto,

uscjuc occupatus

mor-

mulicr,

si

contincre ncquivcrit, alteri viro legaliter

bonorum
non

Ecclesiaslicorum
potuit.

nubat

Qua; narralio confirmalur cx

his,

qua;
re-

restiliitioni

operam dare

Oterum
islis

cpiscoi)i

anno

ncccLViii

iu

Conciiio Carisiacensi

frustra quis majorein accuralioncm ah

pis desideiarel,
iil

episco-

congrcgali scripsere ad

Ludovicum Germaiiiie
lit.

cum

iii

tanla ignoranlia verseiilur,

gem

iii

caiiitulis Caroli Calvi

27, cap. 7, ubi

fabulam dc darnnalioiie
inort(!ni in

C aroli Marlclli a
inferno
visi,

sanclo

legilur,

(Jcorgium Icgatum

A|ioslolicai Scdis

Sy-

Euclicrio posf
rcin

lanquain

nodo Liplinensi

piVLfuissc cuin sanclo Bonifacio. El

omnibus nolain

|)roponanl.

494
li.

ZACHARI^ ANNUS
Pax
inter

2.

CHRISTI 743.
Gregorius,

Zachariam PP.

et

Luitpran-

prffidccessor noster

hujus Apostolica)

dum

nuin. 12 ad 47. Narrat Baronius ex Anastasio in Vita Zachariaj^ Indictione

rerjem sancita.

Sedis junior papa, propter aliquas illicitas conjimctiones, qua; fiebant per lianc Italiam, seu (id est,
et,

undecima^ dum Luit|)randus rcx Longobardornm sese ad obsidcndam Ravennam pararet, Zachariam Eutychii exarchi ct Joannis arcliicpiscopi Ravennatensis rogatu ad

ut innumeris exemplis Jiquet)

etc.

Longobardorum

provinciam,

anathematis vinculo obligavit.

Paulo post

eam urbem

sese contulisse; vi-

nisse ad nos (quod

cesima octava die mensis Junii ad Padum conve)iisse; et postea duas i^artes lerritorii Cesennatensis
reipublicaj

Sed neque hoc silendum est, pervecum grandi tristitia animi dico) per diversa loca hujus Italiffi, et Longobardorum
:

partes, sacerdotes
id est,

cum

sanctimonialibus feminis,

regem

restituisse, inito constituto, ut

monachis, habitare

Denique episcopi

et

us(]ue ad kalendas Julias

cum

ejus missi a regia

sacerdotcs, qui huic Concilio interfuere, promit-

urbe reversi sunt, idem castrum et terliam partem, (|uam pro pignoris causa dctincbat, parti reipublicaj restitueret . Legati illi ad Artabasdum, qui ConslantinopoU imperabat, a Luitprando rege missi. Non potcst liquidius demonstrari , inquit

tunt ZachariBC papa? in Decreto Synodi, se canones

illos

XV in ea sancitos observaturos, eosque

:

sibi legi

his verbis postulant

Qua; a vestro sancto Aposto-

latu decreta

sunt capitula,

cum

proemissis nobis

lectione pandantur, ut antidoto salutari

morbus a

Marca lib. 3 de Concordia cap. 11, num. 5, retcntam liac tempestate a Summis Pontificibus imperii curam, et imperatorios magistratus Ravennai ct Romai rebus administrandispraifuisse, ita tamen ut spes omnis conservandai Italiic in summa Pontificis

grege Domini compcllatur, ne deinceps quisque ROMAKUS aut LANGOBAKDis, vcl cujuscumque gentis, qui in te baptizati sunt, attentare prajsumat Nun.

quam autem

in pra^cedcntibus Conciliis

Romanis

anni rcgum Longobardorum mcmorati sunt, ideot|ue laudata subscriptio pra^ter ordinem facta, et mentio Romanorum et Longobardorum, tam in canone xv quam in Dccreto Synodi, non possunt

dignitate collocata essct .

15.

Synodus I Romana sub Zacharia.

17 ad 27. Concilium Romanum hoc anno a Zacharia papa Iiabituni, in quo varia Decreta con-

num.

hoc anno a Baronio recitatum, cum in cjus fine legatur Factum cst hoc Concilium anno secundo Artabasdi imperatoiis, necnon Luitprandi regis anno trigesimo secundo, Indictione duodcciraa , a Septembri scilicet inchoata. Baronius
dila, recte
:

non insinuare novum aliquod focdus Romanos inter et Longobardos initum adversus Constantinum Copronymum, quem tanquam Ecclcsiae hostem habebant.
17. Valid

Saracenorum

califai

interitus,

Ad num. 27

num.

17, recte dicit

annum

iii

Artabasdi restituen.

dum

essein locum anni secundiex htteris ejusdem

an. dccxli, post
est

Baronius depositionem Artahasdi et Nicephori imperatorum hoc anno recitat, quam postea Cointius in annum dccxlv perperara
et seq.

Zachariae hoc anno datis.

dum, qui

Certum enim est, Artabasdiem xxvii mensis Junii

post kalendas
iii

distulit, utibidem nura. 48 videre est. Nara utriusque casum hoc anno exeunte contigisse, certura

imperator levatus

in Oriente,

esse debet, ut

mox

ostendo, postquara

Valid Sara-

Septembris hujus anni

annum

imperii sui uu-

merasse. Nicephori imperatoris annus in hac Sy-

mortem, quaj eum praecessit, narravero. Theophancs anno lerUo Constantini, quera

cenorum

cahfae

nodo non memoratur, quia postkalendasSeptemb. Roina3 adhuc ignorabatur, Artabasdum patrem

kalendis Septerab. hujus Christi anni

ait
:

auspicatur,

Mensis Aprilis die deciino sexto, hebdoraadis

eum

ante kalendas Maias in imperii consortium

(1).

adscivisse

Longobardi sese commuPorro annus ii Arlanibus legibus adstringnnt. basdi imp. et annus xxxii L2'</jra(// Laugobardorum regis demonstrant Romaiios qui adhuc imperium agnoscebant, ab imperatore Co?istantino recessisse, et focdus iniisse cum Luitprando rege Cathoiico, ut tuerentur sacras imagines, quas Arta10. /n

qua Romani

et

Arabuin factione sublatus post cuifilius Izid cognomento Leipsucus, id est, Diminutus successit . Quare Valid secundus, xviii Saracenorum califa interfectus est anno Christi dccxliv, quo feria v incidit in diem xvi Aprilis. Jezidus tertius, ejus filius et successor post menses quinque moritur, ut habet ibidem Theophanes, eique mense Julio ejusdem Christi anni succedit Abraimus, ejus frater, aut,
feria quinta, Valid

iraperii

anuumunicum

basdus Constantinopoli reslituerat. Id eruo ex eo quod Decreta in hoc Coucilio condita, tam Langobardos

eum appellat Elinacinus, Ibraimus, adversus quem Marva, aut, ut eum Elmacinus vocat, Merut

quam Fiomanos
dicit Zacharias,

adstringebant. In canone

vdn, qui jam contra fratrein Ibraimi rebellarat,

enim xv

quod

beatai

memoria)

iterum contra Ibraimum rebellavit, eumque in

(1) nota;,

anui

stola S. Zachari;c

a Junio mense anni dccxlii. Septembri anni dccxliii usque ad Scptembrim anni dccxliv. Superest dies et meusis, sed et hunc nobis indicat Epipapa ad Austrobertum, quam genuinam esse in nota ad annum dccxlii, 13, demonstravi. Cum vero Epistolffi illius annus vitiatus sit, demonstrandum mibi incumbit Concilium in ea expressum Romanum boc indicare. Id vero ex eo deduco ; quod Concilium illud habilum indicat Epistola die xi kal. Aprihs sub Zacliaria Pontilice. Porro dies illa anno dccxliv in dominicam incidit, qua die cogi Concilia per h;cc tempora consuevisse sajpe diximns. Cum igitur in annum dccxliv et Concilii inscriptio, et dies et mcnsis congruant, alia Concilio sedes Mansi. nuha qmurcnda est.
flusit.

Concilium hoc Romanum anno sequenli (iie xi kal. Aprilis celebralum fuisse mihi penitus exploralum est. quas Acta Concilii pra;ferunt. Annus Luitprandi tngesiraus secundus a mense Junio anni dccxliii usque ad Aunus secundus Artabasdi indicat epocham ejus imperii a nobis in uola ad A. dccsli siguatain, cccptamque

Annum indicant temporaria; eumdem mensem sequenlis

Indictio XII currebat a

ZACHARI^ ANNUS
fiigam conjecit, postquam dies sexaginta
califalum
gessisset.

2.

CHRISTI 743.

495

novem

Mcrva xxi
agit

califa extitit. Ifec

IClmacinus.

De utroquc
tenore.
et

etiam ibidem Tlieo-

pbanesuno
1

8.

Artabasdus

tini exccecati.

duo ejus filii jussu ConstanPostea Tbcopbanes sub eodem

non processit. Quod si Gregorins 1 1 eum excommunicassct, aut eidem tributa soivere vetuisset, Gregoriiis 111 iegalos ad eumdem non misisset aut imperator ferus ct immitis eos trucidasset. Nec denique Zacharias cuin Constantino a;que ac patre impio aliquod commercium haulterius
;

anno

ni Constantinij

casum Artabasdi
,

et

duorum

buisset.

ejus filiorum fuse narrat, cujus relationem in pauca

Septembri duodecima Indictioiie (kalendis Septemb. hujus Christi anni incboata) Constantinus imp. Byzantium obsidione cinxit, cumque cives annona^ penuria premcrentur, Artabasdus cum Constantino manus conserere decrevit. Quare inito proelio, fusus est Artabasdi exercitus. Populo penuria cibi pereunte, coactus est Artabasdus publicam ex urbe migrandi pocontrabo
:

Mense

Bellum Bavaricum a Pippino et CaroloHoc anno, seu, ut ioquitur continuator Fredegarii in Appendice, anno ii regni eorum, Carolomanni scilicet et Pippini, gestum est beilum Bajoaricum, in quo Odilo Bajoaria? dux
20.

manno gestum.

caeso exercitu

suo vix

cum

paucis evasit. Annalista

post victoriam
Ipsi

Metensis,

quomodo Majores-Domus
:

sese gesserint, his verbis exponit

tores

vero vic-

testatem facere. Nicetas Artabasdi

filius

cum

copiis

Cbrysopolim usque venit, sed captus a Conslantino cst. Demum Novembris die secundo, aciebus ex improviso sub vesperam instructis urbeni per terrestrem muruni invasit Constantinus, et comprehendit Artabasdum cum duobus ejus filiis, eosque cxca!cavit, ac deinde inflnitadamna civitati intulit.
,

cum exercitu suo Bajoariam circumeunt, et moram fecerunt in eadem regione quinquaginta duorum dierum. Captus est autem in eodem prcelio
Sergius presbyier missus

domni

Zacbariae papa;,

qui pridie
lone,

quam beilum
et

committerctur ab Ogdifal-

Caroiomanno

Pippino directus fuerat,

soque ex auctoritate domni Apostolici bellum

in-

terdixerat, et quasi ex praeceplo supradicli Pontificis

Celebratis eliam in circo ludis equestribus, Arta-

basdum una cum

amicisvincuUsaUigatum, necnon Anastasium falsi nominis patriarcbani oculis privatum, et asino facie ad caudam versa insidentem, publice per medium circi stadium invexit, et
filiis et

Francos a Bajoariis discedere persuaserat. Patrata praesentiam invictorum principum perductus est una cum Gauzebaldo episcopo
itaque victoria, in pectore dixit

(nempe Ratisponensi), cui Pippinus princeps sedato domine Sergi , modo cognovimus
: ,

de

iis

ludibrii

triumpbum

egit. Cffiterum

Anasta-

quia non probaris esse sanctus Petrus Apostolus,

sium ceu sententitesuaesectalorem probe subactum

et renovandffi poenae

nec iegationem

illius

timore emendatum, in sacer-

nobis besterna die, quod

ex veritate geris. Dixisti enim domnus Apostolicus ex

dotii sedem resfituit . Sed peracta hffic mense Novembri currentis Christi anni, cum tam Tbeopha-

auctoritate sancti Petri, et sua nostram justitiam

nes,

quam

Anastasius

et

auctor Miscellae habeant,

,

de Bajoariis contra dixisset. Et nos diximus tibi quod nec sanctus Petrus nec domnus Apostolicus
te

Indictione xii. Et

Zonaras iradat

Artabasdum

istam iegationem misisset dicere. Idcirco autem

biennium imperasse.

scias,

quia

si

sanctus

Petrus cognovisset,

quod

Zacharias legatosad Constantinum mittit. Ad num. 2'J et seq. Anastasius in Zacharia papa
19.

nostra justitia

non fuisset, hodie in isto adjutorium non praestitisset. Nunc vero

cipis, et

bello nobis

certus esto,

tradit,
clesiaj

hunc sanctum Pontificcm Synodicam Ec-

per interccssionem beati Petri Apostolorum prin-

Constantinopolitana3 misisse, et aliam suggestionem per responsales suos Constantino imperatori, sed lios intra palatium urbis regia) invenisse Arlabasdum invasorem ct rcbellem, ac postquam huic et filiis ejus eruti fuere ocuh, Constantiuum, juxta (juod beatissimus Ponlifex postulaverat, duas

iimus

per judicium Dei, quod subire non distuBajoariosque ad Francoruin Bajoariam imperium pertinere . In iisdem Annahbus Meten, , :

sibus sequentia adduntur

Haec

dum apud

Ba-

goarios agerentur, Hunaldus

dux

Aquitania:! Li-

gerim transicns

cum manu

vaiida, ad

Carnotis

massas perpctuo possidendas dedissc. Porro massa idem est ac mansus vei mansa, designatque certam
agri portioncm, ut ex[)Iicat Diicangius in Giossario,
in vocibus mansiis et massa. Nariat iiajc currenti

pervenicns, ipsa civitate diruta, igne eam cremavit, cum Ecclesia episcopali, qua; in honore

urbem

sanclae Dei Genitricis Mariaj consecrata fucrat. Ha3c autem fccit per suggestionem Ogdilonis ducis, (|ui

anno
et
silio

Baroiiius, sed legatio illa

anno dccxlii

obita,

per internuntios fa-dus inieruiit, ut unusquisque

donatio exeunte anno dccxliii peracla, ut depo-

Artabasdi demonslral. Ex hoc agendi

modo
et

eorum, irruentibus Francis, ferre sidium debuissent. Quod bcllum

esso
,

altcr aitcri subIioc

anuo gestum

Zacbaria;

cum

Constanlino imp. evidcnler patet,

Grerjoriiim II imperii

jugum non
agendi

cxciississe,

scribunt etiam annaiista Tilianus in Annaiibus Francorum auctioribus, Kegino, et auclor

Leoncm Isaurum anathemate non perculisse. Quod

iiquet etiam

Cbronici San-Dionysiani.
21,
gerit.

ex

modo
;

Grcgorii
legatos

ill

cum

eodem imperatore
presbytcrum
et

cum enim

Georgium
i)er

Gestum

Carolomannus
soio, ut
:

solus in

etiain beiluni

Saxones bellum Saxonicum, sed a

Constantinum

defensorcm Conscd

Carolomanno

in

Annalibus Tilianis his

stantinoi)oIim misisscl, Z,eo imp. eos carccre

vcrbis narratur

annum

delineri jussit, ut narrat Anaslasius,

Tunc Carlomannus et Pippiniis conlra Idoionem (iege Odiioiiem) ducem Bajoariiim

, ,

496
iiiieriint

ZACIIARI^ ANNUS
piignani
,

3.

CIIRISTI Ihh.

ct Carloniaiinus

pcr sc in Sact cepit cas-

ducis, ct

Saxonum, qui

pajne lot duces, quot pagos

subtraliere conabanlur

xoniani ainbulavit in
Tiieodoricuni

eodem anno,

habebaiit.

Odilo enini et Saxoncs ditioni inipcscsc

Iruni, (|uocl tlicitur Sacchseburg, per placituin, et

rioque Fraucorum
i(ieo(jue

Saxonem placitando

conquisivit .

a Carolomanno defccerant.

Utriusque bellicausa ambitio

O(ft/o?i<'s

Uajoariorum

ZACHARI^ ANNUS

3.

CHRISTl

744.

1. Zacharias monet Bonifacium de fion iteCiiristi Rcrando baptismo ex falsa latinitate. demptoris anno septingentesimo quadragesimo quarto, Indictione duodecima, Constantinus Copronymus imperatorjam in imperium restitutus, sine imposito beilo civiU, iit sedem imperii, e qua divulsus fuerat, sibi magis stabiliret, operam dedit, conciUans sibi populum, qucm nimia savitia ad-

Utteris usi sunt, per quas intimaverunt,

quod tua

reverenda fraternitas

eis

injungeret,

Christianos

denuo
mus, quod
ret,
si

l)aplizare.

conturbaU,

Quod audientes, nimis fuimus admirationem quanidam incidihabetur, ut dictum est. Retuleruntquippe,
et in

fuerit in

eadem provincia
cloquii,

sacerdos, qui lati-

nam linguam
diceret:

penitus ignorabat, et

dum

baptiza-

nesciens laUni

infringens linguam,
1'atria et Filia et

modum

exterrucrat.
pariter

BapUzo

te in

nomine

Spi-

Theophanes) defuncto Stepliano episcopo Antiocheno, ubi sedisset annos duos, permisit princeps Sarracenorum con(inquit

Quo

anno

ritua sancta. Et per

hoc tua reverenda

fraternitas
si

consideravit rcbapUzare. Sed, sanctissimc frater,

ille,

qui

bapUzavit,

non errorem introduccns ac

fati

sccrari Theophylactum Edessenum in locum ejus, virum magna) virtutis, divinis charismatibus fulgentem . Hac de his qua; spectant ad res Orientalis Ecclesia;. Res autem Gerraanorum sic se ha-

ha^resim, sed pro sola ignorantia Roniana; locutionis infringendo linguam, ut supra

sumus, ba-

ptizans dixisset

non possumus
:

coiisenUre, ut de-

nuo bapUzentur
habet sancta
fuerit

quia (quod bene tua compertum

bent.

fraternitas)

Hoc item anno

Virgilius atque Sidonius viri

ab

hiereticis in

quicumque nominc Patris

baptizatus
et Filii

ct

reUgiosi, qui et ipsi Dei nutu, propagandi

Evan-

Spiritus sancti, nullo

modo

rebapUzari debeat, sed

geUi causa vcnerant in Bajoariani (ex vero VirgiUus

cio
,

Sidonius unde
et

Hibernia nescimus) Bonifa,

noU,cujus

subdiU erant disciplinaj

cum

per solam manus imposiUonem ])urgari debeat. Nam, sanctissime frater, si ita est,ut nobis relatum est, non ampliusa te illis prsedicentm- hujusmodi,
sed ut Patres sancti docent et prffidicant
ctitas studeat
,

oborta aliquando occasione, opus esset contradicere

tua sancus-

eidem Bonitacio,
lita,

veritate cogente,

dum
:

ipsi vide-

conservare. Deus te

incolumem

retur, esse rebaptizandos, qnos minister forma so-

todial,

reverendissime frater. Data kalendis

Julii,

sed viUata latinitate bapUzasset

modesUae
esse per

consulcntes, mahierunt euni

monendum

Romanum

Pontificem,

putatione coram Ecclesia.

quam urgere pubUca clisQuamobrem de his scrilitteris,

imperante domino piissimo Augusto Constantino a Deo coronato magno imperatore anno vicesimo sexto, imperii ejus anno quarto, Indictione duodecima .
His accepUs
litteris

psere ad Zachariam papam. Qui acceptis

ad

Bonifacius, ut pacis

fllius,

Bonifaciuni ista conscripsit

1.

'

Reverendissimo ac sanctissimo

fratri

Bo-

servorum Dei. Virgilius et Sidonius viri reUgiosi apud Bajoariorum provinciam degentes, suis apud nos
nifacio coepiscopo Zacharias serviis

tanquam divino oraculo, Apostolica; Sedis sententia; acquievit; ita ut de eadem controversia nullum ampUus reperiatur factum verbum. Sed quomodo post ha;c inter eosdem viros sancUssimos, qui excellentia meritorum videbantur esse coiumnse
nisus est diabolus in

damnum
;

novelke coalescentis
et

Zach. Ep. IV. toin.

ii.

Ep. Rom. Pout. el

in Vita S. Conif.

Ecclesiaj concitare discordias

I.

quomodo
:

ea;dein

ii.

cap. 3.

Dei benignitate

fuerunt cito convulsoe

suo loco

ZACHARIiE ANNUS
dicemus. Inter hsec autein

3.

CHRISTI 744.

497

cum idcm
:

Bonifacius

ut in bonis ct

prodilione domestici servi apud

Pipiuum regcm
ad

Deo placitis dispositionibus unanimes atque coopcratores cstis ita et Ecclcsia; Dci
:

calumniis se oppressum scivisset

eumdem

rc-

venerabilia loca per uuiversam vestram

provin-

gem

lias litteras 3.

dedit

Pipimcm regeni. Francorum Bonifacius episcopus in Domino salutem. Celsitudini vestrrc clementiaj magnas gratias agimus, et Dominum Jesum Cliristum precantes, ut vobis in regno cwlorum reternam mercedem retribuat, eo quod petitiones nostras clementer exauBonifacii Epistola ad

ciam

sita

atque

eorum

pra;sulcs

sacerdotes et

rcligiosos abbates, ut condecet, in sancto habitu et

nDomino

excellentissimo Pipino regi

conversatione sacerdotali conservetis, vacantes orationibus, insistentes precibus ad

implorandam

di-

vinam potentiam,
ribusvestris.
S. B

et caelitus

victoriam tribuendam

adversiis [^aganas ct infideles genles propugnato-

Etenim vobis

in vera confessione et

sim'

senectutem meam atque inlirmitatem consolari. Nunc autem, gloriose fili, cognoscas, quia per misericordianiDeicredo, quod possum in vestro servitio iterum esse. Proptcrea pctimus vos, ut nobis indicetis, si ad placitum istum debeamus venire, ut vestram voluntatem
dire dignati estis
,

et

plici
ille

corde ad

Deum

accedentibus, sicut Moyses

amicus Dei orando pugnabat, et Jonathas cum populo IsraelbellaDominiproeliandovincebat

ita

et vos agere oportet, charissimi niihi, ut sitis adjutores populo vestro orando, et bonis actibus

perficiamus.
ipse

Quidam servus

Ecclesiae nostra;, et

laribus. Scriptum est

inhajrendo, declinantes a curis et negotiis sa;cuenim Vacate ' et videte quo: :

mendacissimus, qui nos arte fugiebat, Ansfri. dus nomine, veniens ad nos cum indiculo vestro, rogans ut ei justitiam faceremus misimus illum
;

mam

Accedite suavis est Dominus. Et itcrum ' ad eum, et illuminamini, et vultusvestri non erubescant. Principes et ssiculares homines, atque bellatores convcnit curam habere et sollicitudinem

cum ipsis litteris cum misso nostro, ut copetenies ut gnoscatis quam mentitus est vobis
ad vos
,

nos pro mercedc vestra defendatis contra tales

sarios, et

fal-

contra inimicorum astutiam et provincia; defensionem. Praesulibus vero, saccrdotibus atque Dei
servis pertinet salutaribus consiliis atcjue orationi-

eorum mendaciis non credatis. Valete in Domino semper . Hactenus liltera; Bonifacii ad
Pipinum,
(jui sollicite

curans res, qua3 ad Franco-

bus vacare, ut vobis orantibus et Deo pra;stante, provincia salva

vobis insalutem,

illis

bellantibus,
fiatque

persistat,

rum

Ecclesias

spectant, hoc

dedit, atque Icgationem misit

eodem anno littcras per Eobanum pres-

laudem

et

mercedem perpetuam.
in sanfilii

Ex hoc quippe pra;sulatus vester apparcbit

ctitate, et

byterum ad Zachariam Romanum Pontiflcem, ut ipsum de multis, quaj ad disciplinam Ecclesiasticam spectarent, consuleret, idque etiam nomine episcoporum et aliorum cjusdem regni Francorura Christiana; legis cultorum principum.

principatus dilecti

nostri Pipini ap-

probabitur pcr subjectorum potestatem et

dispositum.

bonum

Itaquc, ut flagitavit a nobis

cum

vestro con-

Non
omnibus

defuit sanctissimus Pontifcs

satisfacere.

eisdem in
ad PiFranco-

sultu superius effatus filius noster Pipinus, ut de onniibus capitulis , quibus innoluit, responsum

Quamobrem

rescripsit
et alias

pinum, alque episcopos, abbates,

demus in quantum, Domino dante, valemus, de unoquoque capitulo inferius conscriptum, juxta
:

rum
ptem

sublimiores potestates Epistolam, viginti seca|>ila

,

responsionum continentcm nunquam hactcnus editam , ob scribentis

quam
et

ad

quem

scripsit insignes personas,

:

hiccudcndam cuet

quod a sanctis Patribus traditum habemus, ct sactiam nos crorum canonum sanxit auctoritas quod, Deo inspirantc, Apostolica auctoritatc decernercpotuinms,mandavimus in responsis.
:

ravimus. Sic se habet A. Zacharice Epistolaad

pos Francorum cotitinens

Pipimm

episco-

vifjinti septem capita responsionum quoad disciplinam Ecclesiasticam.

0. Primum Capilulum. Quomodo honorari debeatmetropolitauusepiscopus coram episcopis ct parochialibus prcsbytcris , in canone sanctorum Apostolorum cai>itulo 3,"), scrii^tum cst Episcopos
:

Domino

cxccllcnlissimo atque

Christianis-

simo Pipino Majori-Donms, scu dilcctissimisnobis

univcrsis episcopis Ecclesiarum, et rcligiosis abbatibus, at(|ue cunclis

gentium singularum scire conveuit, quis intcr cos primus habealur, quem velut caput existiment, et nihil amplius priuter ejus conscicntiam gerant;

Deum

timentibus principibus
Zacharias epi-

cum
villis

illi

soli

singula

(|utG

|>arochiic

proi>ria,

et
illc

in regione

Francorum

constitutis,

qua; sub ea sunt, competant. Sed ncc

scoi>us sancla; Uei Ecclcsia; Catholica; et Apostolica;

pra;tcr

omnium

conscicntiam faciat aliquid.

crit,

Sic

Romanae

in

Domino salutem.
Christo, unico FiIioejus,ctaSpiritu

enim unanimitas

et

glorificabitur

Gratia vobis et pax a Deo Patre omnipotcnte,

ct

Domino Jesu

Ciirislum in Spiritu sancto. Itcm in Antiocheni, capitulo 9 continetur

las

Deus per canone Concilii

ita
:

Per singu-

sancto ministretur. Gaudio

magno gaudennis
filii

in

rcgiones episcopos converut nosse, melropolila-

Domino, addiscenles per relationem sublimissimi

alque a Deo servati pra;dilecti
nostri
:

num
((ue,

Pipini,
et

gererc

cpiscopum totius provinciic soUicitudinem proptcr quod ad metropolim oimies undi:

vestram
Ex

omnium bonam

conversationcm

quod

qui negotia vidciitur

habcrc, concurrcnt

Bibl. Vatic. script.

Cod. Conc.

r.xoil.

XVII.

1.

Ucg. XIV.

s Psal.

xlv.

* Psal. xxxiii.

ToMts

XII.

498
unde

ZACHARI^ ANNUS
placult euin ct honorc pracellere, ct
niliil,

3.

CHRISTI 744.
possessione addictus cst. Si quis

ipse

cum

prscler euni, ca;loros episcopos agere,

secundum
nisi

transgredi statula tontaverit, depositus

autem quo uteci-

antiquam a Patribus regulam conslitutam,

tantuni quae ad

ea

suam

dicecesim pertinent, posses-

batur honore privotur. Chorepiscopum vero vitatis episcopus ordinet, cui ille subjectus est.

sionesque sujjjectas. Unusquisque enim episcopus

liabeat suae parocliiac potestatem, ut regat juxta re-

verentiam singuiis competentem

gerat omnis possessionis,

et

providentiam

quK sub

ea est potestate.

Secimdo Capitulo, de episcopis, presbyteris, damnatis, quod pristinum offlcium usurparo non debeant, ex libro canonum sanctorum Si quis Apostolorum capilulo 29 dictnm est
et diaconis
:

Item ut presbyteros et diaconos ordiiiet, et singula suo judicio comprebeudat. Amplius autem uibil
agere prseler antistilem metropolitanum tentet nec nietropolitanus aliquid gerat sine ca;teroi'uni

episcopus, aut |)resbytor,

aul diaconus depositus

justo super cerUs criminibus, ausus fuerit attrectare

ministerium
8.

dudum

sibi

commissum,

hic ab Ec-

clesia penitus abscindatur.

sacerdotum consilio, item ex libro Decretorum

bcati Leonis papae capitulo 32 continetur. Igitur

Tertium Capitulum, de presbyteris suSi

pervenientibus, ex Concilio Cartbaginensi, capite

conditos et totius

secundum sanctorum Patrum canones Spiritu Dei mundi reverentia consecratos,

metropolitanos singularum provinciarum episcopos, quibus ex delegatione nostra fraternitatis tua;

undecimo

quis presbyter contra episcopum

schisma fecerit, analhema sit. Ab universis episcopis dictum est : Anathema sit. Si quis presbyter a pra;posito suo correptus fuerit,

suum

inflatus,

cura prajtendilur, jus

tatis

tradittc sibi antiquitus diguiita

intemeratum Iiabere decerninius,

ut a re-

dobet utique apud vicinos episcopos conqueri, ut ab ipsis ejus causa possit audiri, ac per ipsos suo
episcopo reconciliari.

gulis pra;stitutis

nuUa aut

negligentia aut pra;-

Quod

nisi fecerit,

sed super-

sumptione discedant, aut

sanctitatis.

in babitu,

aut incessu

bia (quod absit) inflatus, secernendo so ab episcopi

sui

Nam et nos ab Apostolica auctoritato subjungimus, ut episcopus juxta dignitatem suam indumentis utatur. Simili modo et presbyteri cardinales, et qui in

communione, subduxerit, ac separatim cum

amittat. Si

aliquibus faciens sacrificium Doo obtulorit, ana-

thema habeatur, etlocum

querimoniam

monastica

vita velle

habeant vi-

justam adversus episcopum non habuerit, inqui-

vendi, plobi
induti,

quidom

sibi subjecta;, pra;clariori veste

:

rendum

erit.

debitum pra;dicationis persolvant et in secreto propositum servent sui cordis, ut qui videt iu abscondito Deus reditat illis in palam. Scriptum quippe est' Qua; dicitis in cordibus vestris, et in cubilibus vcstris compungimini. Non enim nos honor commcndat vestium, sed splendor animarum. 7. Monachi vero laneo indumento, juxta normam et rcgulam monastica; disciplina, atque traditionem sanctorum probabilium Patrum, sine intermissione utantur. Sicenimabrenuntiantesea, qua; sa;culi sunt, lota se Doo intentione contulerunt, de omnibus illicitis debent abstinere ut
:

Quartimi Capitulum, de presbyteris agrorum, quam obedientiam debeant exhibere episcopis, et presbyleris

cardinalibus, ex Concilio Neocae-

sariensi

capitulo

13

ita

continetur

Presbyteri

ruris in Ecclesia, civitatis episcopo prcesente, vel

presbyteris urbis ipsius, otforre

non possuat, nec

panem

sanctificatum dare, calicemque porrigere. Si

et

vero absentos fuerint,

ad

centur, solidare debebunt. Cboropiscopi

dandam orationem voquoquead

quod erga
id est, an-

exemplum
quod

et

formam

septuaginta videntur esse, ut

ministraverint, propter sludium,

pauperes exbibent, honorentur. Quintum Capitulum, de monachis,

cillisDei,

quantum corpore suo

sustinuerint laborem, tantum

reniunerationis pra;miuni a Doo perci[)eremereantur. Apostolis"- quippe divinumdatum est mandatum, duas tunicas uon habendi. Tunicas dixit ita-

de quibusflagitatum, si licoateas ad (ante) missarum solemnia, aut sabbato sancto publice

locliones legore, ot ad missas psallere, aut AUeluia,
vel

responsorium.De
sit,

his in

quelaneasjuoulineas. Qui ergoobedierit Douiinico pra>cepto, bonis actibus inba;rens, habebit vitam a;ternam. Item ex canone Antiocbeni Concilii capitulo decimo,

Gelasii papa; capitulo 32

fas

destinatum

Decrelorum librobeati est, quod neministrare

officiis
,

fominas

sacris altaribus

vel

aliquid ex his, qua;

virorum sunt

deputata,

decretum

his, qui vocantur cborepiscopi, Qui in vicis vel possessionibus chorepiscopi nominantur, quamvis manus imposiest
:

de

prcesumere. Nihilominus impatienter audivimus,

tionem episcoporum perceperint,et ut episcopi consecrati sint tamen sanclaj Synodo placuit, ut modum proprium cognoscant, et gubernent sub:

tantum sacrarum rerum subiisse despectum, ut femina; sacris altaribus ministrare firmentur, cunctaque, qua; non nisi virorum famulatui doputata, sexum, cui non compelit, exhibere nisi quod om:

nium

delictorum, qua; sigillatim

et

perstrinximus,
respicit sa-

jectas sibi Ecclesias,

earumque moderamine cura-

noxiorum reatus omnis

niinime
9.

crimen eos

que contonti

Ordinent etiam lectores, el subdiaconos, atque exorcistas, quibus promotiones istie sufficiant. Nec presbyterum vero, nec diaconum audeant ordinare, pra;ter civitatis cpiscopum, cui
sint.
'

cerdotes, qui vol ista committunt, vel committentes

publicando pravis excessibus

se

favere

significant.

Scxtum Capitulum, de

viduis,

si

possint

in propriis habitaculis suis salvare animas. Item ex

Psal. IV.

2 Matlli.

x.

eodem

libro capitulo 21 ita continetur

Ut vidua;

ZACHARI^ ANNUS
non violentur a pontificibus et si professam coniinentiam, proposito mutato, calcaverint, ijjsae pro se rationcm Deo pro suis sintactionibus redditura).
;

3.

CHRISTI 744.
:

499

capite 37 ita continetur

dam

Pra^tcrea cuin de quoruinclericorum quainvis erga proprias uxores in-

contincntia referretur, placuif, episcopos et presbyteros,

Nani

ile

viduis sine

uUa benedictione
disserendum
:

vclandis, susi

seu

diaconos,

secundum propria
removeantur.
Cffiteros

statuta

perius

duximus

latius

quae

propria
qaali
si

etiam ab uxoribus contincre.Quod

Ecclesiastico
clcricos
officio

nisi fecerint,

ab

voluntate professam conjiigii castitalem mirabili

autem

mente calcavcrint,

periciili

ejus intererit,

ad

id

non

cogi, sed

secundum uniuscuhis qui uxorcs, aul

Deum
stolum
citicC

debeant satisfactione placare. Sicut enim,

jusque

Ecclesia3

consuetudinein observari debere.

se forsitan continere

non

poterat,

secundum Apo'
:

Duodecimum Caput, de

nullatcnus nubcre vetabatur

sic

habita

viros dimittunt, ut sic maneant, ex Concilio suprascripto Africano,

secundum deliberationem, promissam Deo pudifldem debuit custodire. Nos autcm nullum talibus laqueum debemus injiccre, sed solum adhortationes pra^mii sempiterni, pnenasque propo-

capite 49 ita continctur

et

Placuit

ut

secundum Evangelicam
alteri

Apostolicam
ita
si

discipli-

nam neque
marito
sibi

dimissus ab uxore, neque dimissa a

conjungantur, sed

maneant, aut

nere divini judicii, ut nostra

tia, et
((

sit

absoluta conscien-

invicemreconcilientur.

Quod

conteinpserint,

illarum pro se rationem Deo reddat intentio. Septimian Capitulnm, de laico pellente suam conjuijem ex canone sanctorum Apostolorum capite 48 Si quis laicus uxorem propriam pellens,
: :

ad poenitentiam rcdigaiitur.
est

alteram, velab alio dimissam duxerit,

privetur.
10.

communione

Octavum Capitulitm, dc

presbyteris el

diaconis, qui se a ministcrio Ecclesiastico subtra-

12. Deciynimi tertium Caput : Inquisitum quod monachus, si clericus factus fucrit, quid agere debcat. Ex Decreto beati Innoccntii papa capiie 17 continetur De monachis, qui diu morantur in monasteriis, et postea ad clericatus ordinem pervenerint, non debere eos a proprio proposito deviare. Aut enim sicut in monasterio fuit, et quod
(( :

hunt, et seorsum collectas faciunt, ex canone Anliocheni

Concilii capite

diu servavit, in meliori gradu positus, amittere

promulgatum

est

Si

non debet

aut

si

corruptas postea baptizatus, et

quis presbyter, aut diaconus episcopum proprium

in inonastcrio sedens, ad clericatus

ordinem acce-

contemnens, se ab Ecclesia sequcstraverit,

et seor-

dere voluerit, uxorem omnino haberc nou potest,

sim colligens

altare constituisset

et

commonenti
:

qui nec benedici

corrufiius. Qu;e

cum

sponsa potest, jam antca

episcopo non acquieverit, nec consentire vcl obedire voluerit semcl et itcrum vocanti

tur omni modo, nec ultra

qui siiam recipere

Ecclesiam turbare seditiosus pcr potestates externs opf>rimatur. a Nonitm Capilulum, dc clericis, et monachis non raancntibus in suo proposito, quod interrogatum cst, in canone Chalcedonensi capite seplimo

hic damneremedium consequatur, non potcst dignitatem. Quod si et sollicitare jiersistit, tanquam

cum

forma scrvatur in clericis, maxime vetus regula hoc habeat, utquisque corruptus

baptizatus clericus esse voluisset, sponderet se uxo-

rem omnino non ducere. Decimum quartum Caput

c(

Quod

presbyteri,

autdiaconi,sfin aliquo crimincprolapsifuerint, non

possint per inanus impositionem pccnitentia;

reme-

dium

consequi. In Decreto beati Leonis papa^, capite

est ita
:

dccimosexto decretum

Alienum

est a con-

decrctum

est

Qui semel in clero deputati sunt,

;

suctudine Ecclesiastica, ut qui in presbyterali ho-

statuim\is aul monaciiorum vilam expetivcrunt nequc ad militiam, luic dignitatem aliquam venire mundanam aut hoc tentantes, et non agcntes [)oeiiitentiam, quo minus redirent ad id quod proptcr
:

nore aut diaconii gradu fucrint consccrati, hi pro crimine aliquo suo per manus imposilionem reme-

dium

accipiant poenitendi.

Apostolica traditione descendit,

Quod sine dubio ex secundum qiiod

orabil

Deum

primitus elcgcrint, anatbematizari.

a

scriptum
sunt

est

Sacerdos

si

peccaverif, qiiis

H.

Dccimum Caput

de

clericis qui

in ptochiis, monasteriis at(|ue martyriis, ex

Chalcedonensis Concilii capite nono

est
:

ita

canone decrctum

pro illo? Unde hujusmodi lapsis ad promerendam misericordiam Dei sccreta cst expctenda secessio,
ubi
illis

satisfactio fuerit digna, et

((

ctiam fructuosa.
pro eo quod
Ecclesias in suis

Clerici, qui praificiuntur plochiis, vel ordinan-

13.

Decimum quintum Cajmt,

laicis,

tur in inonastcriis et Basilicis inartyrum

scoporuni, qui in unaquaque civitate

sub cpisunt, sccun,

intcrrogatum cst de
aut gubernare

qui

proprielatibus construunt, qiiis ipsas debcat regere,

:

sanctorum Palrum traditiones, potcstate pcrmaneant nec per coiitumaciam ab episcopo suo desiliant. Qui vero audcnt cverlerc hnjusinodi formain (luocumque inodo, ncc proprio subjiciuntur
:

dum

sanctis

Patribiis

ita

slatutum

est, et in pra3ccptis

Apostolicis sic continctur, juxta

si iii

petitoris

imidoratum, ut

quolibet fundo ciijus-

cumque
sancti
,

juris oratoriiim, sive Basilica fiierit con-

cpiscopo,

si

(luidcm clcrici
:

suiit,

canonum
laici vel

correc-

slructa, pro ejus devolionc in lionorcm cujiiscumqiie

in

tionibus subjaccbunt
fuerint,
((

si

vero

inoiiachi

cujus

episco[ii

[larociiia fucrit

funda-

: clerici cliam ah uxoribus absliiicrc debcant, cx Concilio Africano

communionc privenlur. Undccimum CainU Qui

tum

oralorium,

[)ercc[)ta |)rimitus

donalione Icgi-

tima, id

est, prajstantc tot,

gestisqueinunici[)alibus

allcgata, [^rajdictum

oratorium pcr missas publicas ita iit in eodeni ioco ncc solcmiiilcr coiisecraliis futuris tem[)oribus ba|)tislcria construanlur, nec
:

500

ZACHARIiE ANNUS

3.

CHRISTI 744.
sc

ibi facere

presbyter constiluatur cardinalis. Scd et si missas malucrit, ab cpiscopo noverit presbytesacerdote ullatenus resistatur,

semper

simulaverunt permanere,
si

licet vclata;

rum postulandum,
fueritordinatum.

quatenus nihil a quolibet alio nisi ab episcopo

U.
bcat, ex
ita

Decimnm sextum Caput

De

clericisqui

proprias Ecclesias relinquunt, quid dc eis agi de-

agenda aliquanto tempore j)cenilentia est, quia sponsione cjusmodi tenebantur. Si enim inter homines solet bonae Gdei contractus nuUa ratione dissolvi quanto magis ista pollicitatio, quam cum Deo pepigit, solvi sine vindicta uon poterit? Nam si Apostolus Paulus,

non

fuerint,

fortc nupserint, his

canone sanctoruni Apostolorum capitc 15,

:

qua; a proposito viduitatis discesscrant, dixit eas

continetur

Si quis prcsbyter, aut

diaconus,aut

quilibet de

numcro clericorum, relinquens propriam parochiam, pergat ad alienam, et omnino

declinans praeter episcopi
sui

habere damnatiouem, qua primam fidem irritam fecerunt quanto potius virgines, qucc prioris promissionis fidem frangere conatae sunt? Ha;c itaque,
:

conscicntiam,

in

fratres charissimi,

si

plena vigilantia fuerintabom-

alicna parochia commoretur,

hunc

ulterius mi-

nibus Dci sacerdotibus observata, cessabit ambitio,

iniquitas superata calcabitur, veritas spirituali fer-

nistrare non patimur, pra;cipue si vocatus ab episcopo redire contempserit in sua inquietudine per-

vore flagrabit, pax

prffidicala labiis
:

cum

voluntate
',

severans, sed

tanquam laicus ibi comnumicet. Decimum scptimum Caput : Item pro

in

auimi concordabit
epi-

implebitur ediclum Apostoli

sentientes

ut unanimes
Christo
:

unum

permancamus

in

scopis, qui alterius clcricos susceperint, ut

excom-

municentur,
stiterit,
si

eodem Concilio capite 16 continetur Episcopus Ycro, apud quem memoratus esse concontra cos dccretam cessationem pro
nihilo reputans,

tanquam

cloricus forte susceperit,

nihil per contentionem nobis, neque per inancm gloriam vindicantes non hominibus, sed Deo nostro Salvatori placentes. 16. Viccsimum secundum Caput : De his, qufc duobus fratribus nupserunt, vcl qui duas sorores
:

velut magister in^iuietudinis,

tur.

communione
:

prive-

uxores accepcrint, in Concilio Neocajsarieusi, caMulier si duobus frapite undccimo continetur

:

Decimum octavum
sortiri

Capitt

Qui

clerici

uxores
san-

tribus nupserit, abjiciatur usque ad

mortem. Yesi

debeant, in 2 ct 7 capitibus
:

canonum

rumtamen
proniiserit,
nis vincula

in

exitu

propter
fruclu

miscricordiam,

ctorum Apostolorum decretum est Innuptis auteni, qui ad clerum provecti sunt, pracipimus, ut si voluerintj uxores accipiant, sed lectores cantoresque

quod factaincolumishujus conjunctiodissolvat,

poenitentia; in vita

tantummodo.

permanenti. Nos autem gratia divina suCfragante, juxta prsedccessorum et autecessorum Pontificum
decrcta multo amplius confirmantes, dicimus, ut dum usque sese generatio cognoverit, juxta ritum
et

Decimum nonum Caput : Ut

nullus prcs-

byter, aut diaconus sine commendatitiis suscipia-

eodcm canone sanclorum Apostolorum continetur NuUus cpiscoporum peregrinorum, aut presbyterorum, seu diaconorum sinc
tur Epistolis, in
:

normam Christianitatis et religionis Romanorum non copulentur conjugiis. Sed nec spiritualem, id
est,

commatrem, aut

filiam,

quod

absit,

commendaiiliis suscipiaturEpistoIis
detulerint, discutiantur attentius
tur,
si
:

et

cum scripta

quis ducat tcmcrario ausu uxorem. Est

uefas el perniciosum peccatum
gclis ejus.

namque

et ila suscipian-

prcedicatores pietatis cxtiterint, sin minus,

eis, et

neque necessaria subministrentur

ad com-

coram Deo et Anenim grave est, ut nullus sanctorum Patrum, ueque sanctarum Synodorum
In tantum

munionem

nullatenus admitlantur, quia a surre-

assertiones, vel ctiam in imperialibus Icgibus quis-

ptione multa proveniunt.

piam judicatus

sit;

sed terribile judicium Dei

me-

Vicesitnum Caput : De virginibus velatis, si deviaveriut, quid de illis agendum sit, inlibro De-

tuentes, silucrunt sententiam dare.

Vicesimicm tertium Caput : De his, qui homicidium sponte perpetraveruut, in xxi capitulo

creorum

decimo nono assertum est Qua; Cliristo spiritualiter nubunt, et a sacerdote velantur, si postea vel publice nupserint, vel se clanculo corrupcrint, non eas admilbeati Innocentii papai, capite
:

Anquirani Concilii continetur

micidium fecerunt,
tant,

poeniteutiai jugiter se
vitae

Qui voluntarie hosubmit-

perfectionem

vero circa exitum conse-

tendas esse ad agendam pceuitentiam, nisi is cuise adjunxerat, de mundo recesserit. Si enim de hominibus haec ratio custoditnr quajcumque vivente
:

quantur.
Vicesimum quartum Caput : De his, qui homicidium non si)onte perpetraverunt, in eodem De canone, vicesimo quinto capite contiuelur homicidiis non sponte commissis, prior quidem
:

alteri nupserit, habcatur adultera, nec eis agendi poenitentiam licentia concedatur, nisi unus ex his fuerit defunctus quanto magis de illa tenenda est, quai ante immortali se spouso conjun-

viro

definilio post

fectionem cousequi preecepit

scptcm annorum pcBnitenliam persecunda vero, quin:

xerat,

et postea

humanas ad

nuptias transmigra-

vit?
15.
velatis

quennii tempus explere. 17. Vicesimum qui7iium Caput

adulteras habent uxores, vel
si

De

his,

qui

Vicesimum primimi Caput

si

virginibus,

deviaverint, in
:

Idem de non eodem libro,

ipsi

adulleri

probanlur, in Concilio Anquirauo capilc

comdecimo

vicesimo capite conlinctur Haj vcro, qua; necdum sacro velaiuine tcclaj, tamen in proposilo virginali

Philip. II.

ZACHARLE ANNTS
nono continetnr
vel
si
:

3.

CHRISTI

744.

301

Si

cujus uxor adulterata fuerlt,

ipse aJultcrium commiserit,

septem anno-

bravium accipiatis,ju\ta egregii Apostoli dictum Ilabentes bonis actibus inhaerendo reposilam coro'

rum
tjui

poenitentia oportet

eum

perfectionem conse-

nam

secundum pristinos gradus. Vkesimnm scxtum Caput : De monacbis et virginibus propositum uon servantibus, in libro
Decretorum
Prffiterea

justitiffi in siderea mansione, quani \obis reddat in illum diem justus Judex, Dominus Deus et Salvator noster jesis Cbristus, qui vivit in unitatc cum Deo Patre omnipotente, et Spiritu sancto,

buati Siricii papte,

cap. G continetur

per omnia sajcula SEECuIorum.

Epistola Zacharia)
et

Amen

monacborum quosdam, atque monacba-

Romani

Poutificis,

Hactenus ad Pipinum

proposito sanctitatis, in tantam podemersos esse lasciviam, ut prius clanculo, vel sub monasteriorum pra;textu illicita ac sacripostea vero ad lcga se contagione miscuerint abruptam conscientia; desperationem perducti, de fiUos procrearent. illicitis complexiouibus bbere
abjecto
testatis
:

rum

Francorum episcopos missa. 19. De iisdem Capitibus servandis papce Epistola ad Bonifacium. Ut aulem qua;inea scripta

essent, observarentur, Bonifacio mandavit, cui et

litteras dedit, ut

Concilium cogeret, deque his omnibus canonice custodiendis iuter episcopos ageret.
Extat ipsa Zachariffi ad Bonifacium de
liis

Quod publice

leges et Ecclesiastica jura

condem-

hoc

nant. Ilas igitur impudicas detestabilesque personas

auno data

Epistola, quaj sic se habet

monasteriorum ccetu, electorumque conventibus cbminandas esse, quatenus retruss in suis crgastulis tantum facinus continua lamentatione dellentes,

Reverendissimo Bonifacio coepiscopo Zacha^.

rias

servus servorum Dei

Egregius nos admonet Apostolus Paulus in

:

purificato possint

pffinitudinis igne deco-

eo quod ait
Christi.

lucre, ut eis vel

ad

mortem

saltem, solius miseri-

cordia; inluitu,

per comraunionis gratiam possit

' Imitatores mei estote, sicut et ego Hinc est ergo quod per spirituale charitatis vinculum, etsi corpore absentes, spiritu tamen

indulgentia subvenire.
a

sempcr
:

Vicesimum septimum Caput

De

bis,

quae

non

coacte, scd propria voluntate virginitatis pro-

|iositum susceperunt,
pserint,
clsi

quod delinquant cum nufucrint consecrata?, in libro

tuaj sumus prssentes, et in memoriam tui agere non desistimus, petentes immensam Domini nostri pietatem,utad peragendum suum te confirmet minifralernitati

nostris orationibus

nondum
beati
:

Decretorum

Leonis papa>, capite vicesimo

Puella^, quaj

oclavo conlinetur

non coacle parcn-

quatenus in die adventus ejus illam placabilem merearis vocem proferre * Ecce ego et pueri mci, quos dedisti mihi non pcrdidi ex "
sterium,
:

tum imperio, sed spontaneo judicio virginitatis propositum atque liabitum susceperunt, si postea
nuptias eligunt,
praivaricantur, etiamsi
:

eis
illa

quemquam

ut continuo

cum

csteris sanctis
"
:

superna; vocationis dicta audias

Venite, be-

uondum

nedicti Patris mei, percipite

eis gratiaconsecrationis accessit

cujus utique non

fraudarenlur munere,

si

in proposito permanerent.

18. Hffic itaque, cbarissimi nobis et dileclis-

simi, <iuae superius annexa sunt, in

quantum mi-

scrante Deovaluinius, inter ca;teracap. deflorantes,

tam sanctorum Apostolorum quam etiam beatorum Patrum sanctiones, seu etiam probabilium et
beatissimorum
Pontificum
decreta,

paratum est Agnoscas igitur, cbarissime,flagitasseanobis Pipinum excellentissimum Majorem-Domus gentis Francorum per suum hominem nomine Audobanum religiosum presbyterum aliquanta capitula dc sacerdotali ordiue, et quae ad salutem auima-

regnum, quod vobis ab origine mundi.

rum

ut uniuscu-

pertincnt; simul etiam pro illicita copula, quahter se debeaut custodire juxta ritum Christiana;

jusque capituli sententia conlinet, in brevi eloquio perstringentes ad vestri prajsulatus notitiam et
,

religionis et

inquisiisse. El

statuta sanctorum l>atrum, <iuanquam de hoc jamexperta sittua

|ira'dicalionem, abiue populi vobis a

;i'dilicalionem

Deo

crediti

sancta fraternitas, quic a nobis sunt decrcta; illius

mandavimus ministranda atque

per-

tamen

licienda

hortantes vestram
ralione

omnium

prudentissi-

scripta Apostolica

niam sanctilatem,

omnimoda
sinislris,

et procerum dilectionem, ut non declinantes a dextris aut

sed viani regiam

Apostoiica

incedentes,

fortissime

Ca;terum ha;c, amantissimi nobis, dedimus vobis in mandatis, ut nec nos coram Deodc taciturnitate judicemur, nec vos de negleclu coram co cogamini reddcre ratioiiem, sicul scriplum est in Dominico iira;ccpto': Si non venissem et locutus eis fuissem, peccatum
iibservefis

mandata.

accommodantes, iu brevi elogio documenta dircximus. Qua?, ut in sacerdotalicollegio pandantin', tuam sancUtatem inibi evocari dedimus in mandatis. 20. Cuinque pro hac re aggrcgatum fucrit Concilium, in inedium deducantur illi sacrilegi et
votis aures

contuinaces,

Aldebertus,

ct Godalsacius,

et

Cle-

mens, ut corum denuo subtili imlagatione cribretur causa. Quos si deviantes a rectitudiiiis trainite
usiiuequaque repereritis, et convicli fuerint nolle ad viam reclam converli, ut bonum atiiue placitum
vobis videtur, secuiiduin

iiun liabercnt. Ila^iue niliil excusalionis adhibcntes,

cum

principc

proviiicice disponite

onuiium rationabilium animarum salulem procurelis, ita currentes in agone, ut non vituperetur niinisterium veslrum, sedmagis dc palina vicloria;

canonum

sacroriim slatuta. Si auteiii

in supcrbia perslilerinl contumaciler,

proclaman-

'

J.

Tim.

IV.

'

llalictur

In
'

Aclis

S.

ilonif.

1.

ii.

* ). Cor. XI.

Isai.

viu.

c.

1.

Joan. xviii.

Mallh. xxv.

502
tcs se reos

ZACHARI^ ANNUS
non
esse,

3.

CHRISTI 744.
si

tunc

cum

proliatissimis ct

rerct,

qum
sit,

in S. Petri Basilicam pcrpetrasset,

duobus ad nos dirigite \'iros, ut profunda inquisitionc corani Sede Apostolica eorum inquiratur causa, etjuxtaquod
sanctissimis saccrdotibus tribus vel

merucrint, flnem
dilectissime,

susci|)iant.
tibi

A^^e

itaque, fraler

in ministerio

commisso, ut ab

Cum tamcn non nemulta fuisse ejusdem principis laude dignissima, licet intcrdum furor in malum pra;cipitem cgerit ut |)Iane de illo dicendum sit, quod de Thcodosio S. Ambrosius, ad ipsum scribens,
fideli stylo

prosccutus esset.

gandum

omnipotcnti Deo pra;mium recipiens, ailernam vitam consequi mercaris. Deus tc incolumem custodiat,

dixit'

Quod liabcas fidei sludium, non possum negare; quod Dci timorem, non diffiteor; sed habes
:

Epistola

reverendissime frater , Hactcnus Zachariaj quae licct sinc anno ct Indictione dala ,
S. Bonifacii

naturae imi^etum,
exsuscitas, ct ut

quem
:

si si

quis lenire

velit,

cito

vertes in misericordiam

quis slimulct, in majus

habeatur in Actis
in

Moguntini episcopi,

eum

rcvocare vix possis

Ita

qui-

anno vicesimo octavo ejusdcm Conslantini, ex quo cum palre regnare ca?pit, ct anno sexto, ex quo post palrcm solus imperavit. Vcrumtamen errorem ia numerum oportet irrepsisse, siquidem non sibi coeditione data babctur

Romana tamcn

dem comparatus

Luitprandus, ad veniam

facilis, si

orator accederet. Qua^nam autem [)ictatis monumcnta reliquerit, practer illa, qua; dicta sunt, de impcnso opcre in transfcrcndo cx Sardinia sancti Augustini vcncrandum corpus, ha?c idem Paulus

ha?rcnt

nam

viccsimus octavus imperii annus,

diaconus habet

non sextus, ex quo solus regnare coepit; cum tamen ulerque numcrus rcpcriatur esse mendosus, ut qua; diccntur anno

idem octavus

erit et

23. Ilic gloriosissimus rex mulias in Christi

honore per singula

licas conslruxit.

loca, ubi

degere solcbat, Basi-

Hic monasterium beati Petri, quod

sequenti, signiflcant,

cum

causa Aldcbcrti

primum

pcr Bonifaciuni in Concilio cognita ostenditur, et

postea in alio Concilio

foras muros Ticinensis civitatissitumcst, etCaelum aureum appellatur, instituil. In summa quoque

Romano

est discussa, missis

jam

Actis

Romam

ex Germania, non autem per-

Bardonis Alpe monasterium, quod Bercctum dicitur, a^dificavit. In Olonna nihilominus suo prohastio

sonis,

quod
Quffi

pcrdifficilis csscl

eorum Romani

de-

miro opere
fecit
:

in

bonorem

sancti Anaslasii

mar-

ductio.

aulem de

his
,

per Zachariam in Ro-

tyris Christo doniicilium statuit, in

quo

et

mona-

mano

Concilio gcsta sint

suo loco dicturi sumus.

sterium

pari etiam

Lidtprandi obitiis et virtutes^cui succedit Hoc anno contigit obitus Luitprandi Rachis. qui enim (ut vidimus) regis Longobardorum regnare coepit anno Redemploris se[)tingcntcsimo duodccimo, et tenuit regnum (ut Paulus docet) annos triginta unum, et menses insuper septem,
1\.

singula divina tcm[)la

instituit. Intra

modo multa pcr loca suum quoquc

:

et

palatium oraculum Domini Salvatoris Eedificavit quod nulli alii rcges habuerant, sacerdotes et

clericos instituit, qui ei quotidic divina officia de-

cantarent . Heec de piis monumcntis.

Porro quod scfjulcro ejus in

habet

Basilica

Petri

ad praescntcm annuni pervenit. Certe quidem sub Indictione duodeciina fuisse superstilem, testantur Acta Synodi Romanaj sub Zacharia, de qua diximus anno superiori. Sed et cum ex publicis monumentis numeretur annus secundus Racbisii regis

Aposloli posito inscriptum fuit Epitaphium, sic se

Flavius lioe tumulo LuitlipranJus conditur, olim

Longobardorum rex
Hoc,
et
:

iuclytus, acer in aruiis

Et bello victor. Sulriumque Bononia lirmant

anno Domini septingcntcsimo quadragesimo sexto, istud ipsum conQrmat. De ejus obitu et tempore regni ejus Paulus diaconus haec habet in finc suae Historia; rerum Longobard. triginta et uno anno, B Luitprandus postquam septcmciue mensibus principatum obtinuit, jam aitate maturus hujus vilm cursum explevit. Corpus
successoris ejus
ejus in Basilica beati Hadriani mariyris, ubi et ejus rcquiescit genitor, sepultum cst. Fuit autcm vir
nuilta; sapientia, consilio sagax, pius

Ariminum, necnon

invicla Spoleti

hsc subjecit fortior armis. Roma suas (ejus) vires jam pridem mdite multo Obsessa expavit. Demceps treuiuere feroces
Moenia

namque

sibi

Usque Saraceni, quos dispuUt

juipiger, ipsos

Cum

preraerent Gallos, Carolo poscente juvari.

Ungarus a solo hoc adjutus, Fraucus et ouines Vicini grata degebant pace per ouines. Rege sub boc fulsit (quod mirum est) sannta frequensquc
Relligio, ut recolunt Alpes, Ecclesia quaruni

Hiinc habuit, vincente ipsp, et pia?grandia templa

QuK

vivens struxit

quibus et famosus in oibe

admodum

et

Semper

et aelernus lustravit sa;cula cuncta.

Priecipue Petro calesti bac sede locata

pacis amalor, bello potens, dclinqucntibus clcmens,

caslus, i)udicus,

Clavigero slatuit, Ciclo

quam providus aureo.

orator pervigil, elceniosynis lar-

Augustinus ubi liuc aliunde abductus, eodem

gus, littcrarum
ffiquandus,

quidem

ignarus, sed philosophis

Ab rege

et cujus doclrina Ecclesia fulget.

nutritor gentis,

legum augmcutator.
pliirima castra

Hic

initio

regni sui Bajoariorum

ccepit,

plus scmper orationibusquam armis fidens,

Hactenus Epitaphium. His vero jungamus quae idem qui supra Paulus diaconus narrat de viris
sanctis, qui

maxima semper cura Francorum Avarumque pacem custodiens . Hucusquc Paulus. 22. Verum plurima de codem rege praetermisissc salis

tunc temporis floruerunt, cidem regi

notis

evidenter scriptis Anastasii convincitur,

his

24, Hujus, inquit, regis temporibus fuit in lococuiForum nomen est, juxta fluvium Tanarum

sed

haud rerum ignoratione, cum

temporibus
'

vixerit, scd, ut apparet,

ne tanto viro notam inu-

Aiubr. Kp.

xxviu.

Paul. diac.

1.

vj. c. ult.

ZACHARI^ ANNUS
virmiroe sanclitatis, Baodolinus nominc, quinuiltis
miraculis,
Cliristi
<,'ratia

3.

CHRISTI 744.

503
omnibus enim
civitatibus

videretur assumptus. In
illis,

suffragantc, refulsit,

(|ui

quas a genle perfida abstulit, episcopos ordi'

sacpe futura pra;dixit. Deiiitjue

cum

rex Luitpranesset,

nari curavit, restituens Christianai religionis cul-

dus in urbcm (unam) silvam veualum

ex ejus comilil)US

unus

tum. Recitat Ambrosius

Morales vetus

monumen:

cervum

sagitta jiercutere nisus,

tum

ex archivo Lucensis Ecclesia^ acce])tum, quo

o

Aufulsum nomine nolens sauciavit. Quod rex cernens (valde enim euu] pueruin ainabat) cum lacrymis
ejus regis nepotem, boc est, sororis ejus filium ejus

aliqua ex parte quae sunt dicta, clarescunt

Nota-

tum

illud (ut

ail)

^ra

Hispanica seplingentesima
:

octogesima secunda, die quinta Junii

cst is

annus

iucommodum

lamentari

ccepit,

slatimque

unum e suis equitem inisit, qui ad virum Uei Baodolinum curreret, ut pro vita ejusdem pueri Cbristum supplicaret. Qui cum ad servum Dei pergeret, puer defunctus est. Cui Ciiristi famulus ad se pervenienti ita dixit Scio quam ob causam veneris sed illud quod postulas jam fleri non potest,
: ,

Redemptoris pracsens, nempe septiiigentesimus quadragesimus quarlus. Ordinatus enim Lucensi Ecclesiae per ipsum Alfonsum a Sarracenis ereptaj novus episcopus nomine Odoarius, cum ad propagandum in posteros divinum cultum, agros a rege
donatos Ecctesiae colendos curaret, de donatis in

quia puer

ille defunctus est. Quod cum is, qui missus fuerat, regi, quod a servo Dei audierat, renun-

perpetuum bonis illis eidem Lucensi Ecclesia! cjusmodi reliquit posteris scriptum monumentum; sed

mendosum

valde.

tiasset, rex licet doluerit,

quod effectum supplica:

27. In

nominc Domini

nostri Jesu Christi,

tionis suac liabere

non

potuit

tamen,

(juia vir

Do-

qui vere de Patris substantia agnosceris ante omnia

sscula, ipse in finem ssculorum

mini

Baodoliuus

spiritum

prophetitc

babuerit,

omnium

decus,
:

aperte cognovit.

de sancta gloriosa Yirgine Maria saeculo genitus

qui

Huic quoque non dissimilis apud Veronensem civitalem Tbeodelapius nomiue fuit, qui inter miranda qute patrabat pra?sago etiam spiritu raulta,quc erant ventura, pifedixita.HaT ipse qui pergit dicere de Petro episcopo Ticinensi, de quo nos suo loco.
25.
((

formam

servitutis nostrac indutus, ut

nos bu-

manum
quc

efficeres tuo consortio.

genus ab hoste callido erueres, dignumCujus nunc cernitnr in

nomiue
ubi
est

Genitricis suaj fundata Ecclesia in civitate

Lucensi, territorio Galkpciae, juxta fiumen Minei,

domus

orationis et piae venerationis,

una

Successit LuitprandoHildebrandus ejusnepos,

cum sanctorum
soruni, ubi

Apostolorum, virginum

et confes-

qui septem

tantum menses regnavit, et quidem dominio aspero ob id genti suae minime gratus, a Longobardis ipsis simul conspirantibus est redactus in ordinem, in locumque ipsius subrogatus Racbis dux Forojulicnsis quem ob virlutem bellicam, bumanitati ac pietati conjunctam , dignum cxistimarunt, (]ui fortissimaj Longobardorum genti pr;e?sset. Quantum vero hic majores suos religione pra>cesserit, qure inferius suo loco dicturi sumus, significabunt. Cum autem Zacharias Pontifex accepisset Racbim, sive Rachisim, regno auctum, legalionem ad eum misit ]iro stabilienda cum i])So pace. De quo ita Anastasius Ad (juem misit legationem i\>se beatissimus Pontifex et continuo ob reverentiam princijjis Apostolorum, et ejus precibus rex inclinatus, viginli annorum spatio inita
:

tur

ista,

sit Deo laus iierennis. Amen . Prsfaquod solemne esset Catholicis Gothis epi-

sco])is,

suis scriptis

Christi

confiteri divinitatem

Patri

consubstantialem,

quo

i^rocul se abesse

suorum parentum erroribus

ostenderent. Isla vcro pra;fatus
:

Ariana)
,

impietatis

mox

subjicit quae

sequuntur Igitur notum omnibus inanet, qualiter ego Odoarius episcopus fui ordinatus . Post
ba3c

autcm causam

alfert intermissa;
:

diu in civita-

tibus cura} pastoralis, sic dicens

28. In territorio Africa.' surrexerunt

quaedam

terram a Cbristianis , et violaverunt sanctuarium Dei, cl Cbrislicolas Dei miserunt in caplivilatem et ad

i])sain

gcntes Isniaelitarum, ct tulerunt

jugum

scrvitutis,

ct Ecclesias
])atria

destruxerunt

nos

iecerunt cxules a

noslra, et feciinus

moram
res])i-

pace, universus
stasius.

Ilaliai

quievit ijopuluso. lUec Anain

per loca deserta inultis temjioribus. Poslquain Dcus

per
Ilispania pro relifjione

suum

benc])lacitum in banc regionem

20. Alfonsi rer/is

cere jussit, etChristianos (Cbristianis) inbac ])atria

dilatavit,

Cathfdica fervor
panias, nobilibus

et

studium.

Sed invisamus His(ita

)

suum

ct div;e

memoriic princi])em do-

liis

teinporibus faclis Alfonsi, sivc

diverse a
Catbolici

niinum Adefonsum
quia
ii)se

in

sedcm

ipsius subliinavit,

Adefonsi vel Adelfonsi, aut Ildefonsi

diversis

erat de stirpc regis Reccaredi et

talia

Enneiii

scriptum ejus

nomcn
,

re])eri

negildi.

Dum

audivimus, i^erducli fuiinus

nostiis mullis, ct

regis

egregie illustratas
,

sed ingenti scriptorum

sedein

Lucensem cuni

cum

ca;-

inopia obscuratis

cum

vix

plexi re])erianlur ex mullis

Omnium quidem
seculi,

(jui res

sunimatim esse compauca scri])tores i])si. ejusdem regis sunt pro-

teris po])ulis, tain nobiles, (juain ignobiles, ct iiive-

una eadenii)uc

asserlio est, ij^sum Catholi-

nimus eam sedem destructain et iubabitabilem Tunc dcni(]ue laboramus ibideiii, el ledificamus doniiim Dei ct Ecclesiam sanctaiMaritu, ])riefaclam.
siinus luca
]ialatii et

cum regem

i^Iurimas civilates

eSarracenorum ma-

i])sam civitatem, restauramus

nibus vindicasse,GaIIa!ciamquc ab eisdein Barbaris

liberasse; sed et

cam
'

intus ct foris, et ])lantavimus vineas ct ])onii-

quod

Catbolici rcgis est, Catholititiiliis

cam

propagasse rcligionem, nc tantus

gratis

Ambros. Mornl.

I.

xiii. c.

12.

504
fera. Praeterea vero

ZACIIARr^ ANNUS
fecimus de noslra faniilia pospartes, et iledinius
illis

'^.

CIIRISTI 7\'i.

dignoscitur,

sessores per

umlique
et

boves

expressor
tiastis
:

ad laboranduni,
ut laborassent

Tunc exivimus per

terras civitatis ad
et

jumenta ad scrviendum eis. inquirendum,

hanc vestram scripturam, quam aununvobis domino Odoarioac cunctis successoriin

eradicitus (expressa /Era dicta)

invenimus in ripa Minei villas destructas, etc. Hucust|ue ex autographo Morales recitat (jni ail repertuui ibidem ejusdem Odoarii episcopi teslamentum, quo ouuiia sua; reillas,
:

quo illud lirmius esset, voluit muniri chiroyrapbo regio, itaapposito: aEgo itaque Adelonsus rex cujus in temi^ore superni
linquit Ecclesim; et
illud
,

bus vcstris per cuncta soecula futuris auctoritate regali et privilegii dignitate vobis consignamus et condonamus, ut habeat nostrum privilegium firmumrobur per cunctasaicula,manu propriaconflrmans .Porro scriptum testamentum habetur JEra. Hispana septingentesinia octogesima quinta, qui est annus Redemptoris septingentesimus quadragesi,

mus

septimus. At de his hactenus.

regis auxilio ha;c restauratio, seu rediutegratio lacta

Anno periodiGrMCO-Uomana 6237. Anno

Mm nispan. 782. Anno 127, inchoato Zacharise papae 4. Coastantioi Copronymi 25

Ilegiraj

die 13 Octob. Fer.

2.

Jesu Chrisli 7i4.

et 4.

i.

Marva

califa Christianis favet.

Ad n.

\.

solita

sed vitiata latinitate

Patria,

baptizavit
et

dicens

Theophanes anno iv Constnntini imp. kalend. Septemb. hujus Christi anni inchoato scribit Hoc anno Marvam (seu Marva Saracenorum postulantibus Theophylactum califa) Christianis presbyterum Edessenum Autiochiai patriarcham posl Stephani obitum ordinari permisit, eumdemque publicis litteris honorifice ab Arabibns salutari sanxit spiritualibus siquidem gratiis, temperan:
:

nomine sancta... Quos ille

Baptizo in

Filia, et

Spiritua

baptizavit, rebaptizandos esse

Virgilius et Sidonius, qui in Bajoariam venerant Evangclii propagandi

existiniavit Bonifacius, sed

causa, seque in ipsius Bonifacii disciplinam tradiderant,

rem totam Romano

litteras petierunt.

Pontiflci referre per Respondit Zacliarias eos rebap-

tizandos non esse. Epistola Zacliariffi dicitur data

tiaque

maxime ornatus
et

erat.

Clialbanos

insuper

kalendis Juliis,

damnavit apud Emesam. Abam auteni etfnsi Christianorum sanguinis reum, multaque loca passim depopulatum et deprfedatum in carcere occidit . Favit etiani Christianis in Hispania Marva, ubi cum multi ex illis a prajfecto Saracenorum occisi fuissent, imperat , inquit Isidorus Pacensis ut eos quos ex

centum

viginti suspendio

gusto Constantino a Deo coronato

tore

imperante doniino piissimo Aumagno imperaiv,

anno xxvi, imperii ejus anno

lib. 3,

Indictione

xu

In editione Serarii

cap. 5, loco Indictionis xii,

legitur, Indictio xiv, et in nonnullis

exemplaribus

hi characteres chronologici desunt, sed error tan-

tum cubat

in

anno xxvi legendum enim anno xxv,

:

et Indictio xii

retinenda

(1).

Virgilius iste dicitur

Cliristianis

vectigalibus per tantas

scilicet viventes

eorum

strages

HibernusaBaronio num.
Virgiho confuderit
sit,
;

gladio jugulaverat, a publico Codice scrinarii de-

quod illum cumsancto cum lamen is ab illo diversus

1,

merent

quia

pro mortuis tributa

ut anno dccxlvi,
3.

num.

ostendam.
criminibus
lcestis.

quid legitur apud Lactantinm lib. de Mort. Persecut. cap. 23: Mortales obibant, et nihilominus solvebantur tributa pro mortuis .
solvebant. Simile

S. Bonifacius
litteras a S.

fictis

Quoad

Bonifacio ad
et

Pippinum

datas,

qua2 ordine snnt civ,

a Baronio

recitantur praesenti

anno

Quod

in Hispania in

posterum
de

fieri

prohibuit Marva.
baptisjni.

2.

Co)itroversia

forma

num.

2 ad 21. Hoc anno orta in Bajoaria de bap-

lismo controversia. In ea provincia sacerdos forraa

(1) Controversiam de baptismo

num. 3, pertinent eae ad annum dccliv. Nain hic eorum titulus Domino excellentissimo Pipjiino regi Francorum cum tamen hoc tempore Pippinus dux et princeps Francorum tantum
: ;

nonuisi sequenli anno agitari cceptam fuisse in Bavaria, censeo.

Qua; enim Zacharia; Epistola anno

huic

a Pagio adscribitur, anuo sequenti scriptam esse arbilror. Id enim indicant anni Constantiui iu ea adscripli ; anno euim prajseuti dccxliv, Zacharias annis Artabasdi Epistolas suas cousignabat, utex iis qu;c adnotavimusA. dccxliii, i, deducitur. Congruit liuic sententia auuus Coustanlini

XXVI cum

Julio

mense junctus. Notic rehquK corrigeuda;

sunt, et pro Indictione

xu, scribeudum

xiii

pro auno imperii iv, scribendum vi.

Mansi.

ZACHARI^ ANNUS
appellaretur. Secundo, pelit a rege Bonifacius, ut
sibi indicet, si

3.

CHRISTI 744.

505

nem xv
ctionis
iiihil

corrigit, ac loco anni vi, septiinum, et Indi-

ad Placitum

ejus debeat veniie, ubi

XV Ioco/;nVrt/?2rcponit. Demuni Sirmoudus

loquitur de Placito eo anno apud

bito,

Brennacum
prapcepit,

lia-

in ea subscriptione niutat,

cum tamen

aniba!
,

ad quod rex

omnes

venire

ut eo

epocha; Constantiniana; simul non quadreut

et

anno videblmus. Porro Placita vocabantur hoc tempore couventus [)ublici totius regni ordinum, quibus reges ipsi praeerant, et in quibus de arduis regni negotiis et imminentibus bellis tractabatur, ut in voce Placitum explicat Ducangius iu suo Glossario. Illo itaque anno a quodam Ecciesiae suae servo falsis criminationibus apud Pippinum regem
infestatus Bonifacius, ut in ea Epistola legere est.

earum
cesse

alterani, aut utranKjue

sil.

niendosam Quare non dubito, quin in solam

sit,

esse ne[irioreni

Constantini e])Ocham error inepserit,

xxviii,
illi

et loco,

legendum

fl?ioxxvii; sic

anno enim omnes

teni[)orum characteres recte inter se cohaerent,

liquetque Epistolam Zachariaj ad Bonifacium, cuin

Hinc

patet,
!27,

eam

nibil

comniune habere cum

ca-

pitulis

de quibus mox, licet Baronius eam cum ilhs copulet, quia scilicet autumabat, Zachariam

qua miUit ad Pi|)pinnin res|3onsionemadxxvii petitiones ejusdem Pippini Majoris-Domus, datain esse anno septingentesimo quadragesimo septimo, nonis Januarii, IndicUone xv, anno xxvii prioris epochai
ConstanUni,
et sexto posterioris,

ac [)raeterea Pippi-

papam hoc anno consultum

fuisse

a Bonifacio

huncque Eobanum presbyleruni ad illum misisse. -4. Zacharias PP. ad consultationes Pippini et
Bonifacii respondet.

num misisse ad Zachariam Aiulobanum [)resbyterum ea 27 Capitula petilurum, non vero Eobanum
[)resbyterum
,

ul habet Baronius

num.

3,

quod

Recitat

Baronius nuni. 4

arbitraretur Epistolas, quas ibidem recitat, datas

Epistolam ad Pippinum episcopos, abbatcs,. et proceres Francorum, scriptam a Zacharia papa, quie
capita 27

superlori

satisfacit petitionibus sancti Bonifacii.

ilhs, alia

responsionnm continot, quibus Pontifex Ex capitibus pertirient ad ordinem sacerdotalem, alia

ad praesentem pertinere, ut numero jam dlximus. Audobaiiumenim num. 20 apud Baronium Zacharias diserte memorat. 5, Litterce Zacharia; ad Pippinum et ad Bo-

anno

dccliv,

7iifacium de 27 capitulis datce atino dccxlvii.

Batio vero, cur ciuni

ad salutem animarum, sive ad iicenitentiani ho-

tam Epistoia Zachariae ad Bonifarecitata

,

imponendam, alia denique adcopulas illiEa Epistola a Cointio in annum dccxlvui rejecta, quod subscriptio litterarum ZachariEe ad mendose Bonifacium eodem tempore datarum
niinibus
citas.
,

num.

19 a Barouio

quam

alia

Epistola,
et

qua idem Poutifex

e[)isco[)OS,

rescribit ad Pii^pinuin

universos

mittitque 27 ca[iitula ine-

morata,

descripla reperiatur, his scilicet verbis

Data

nonis Januariis, imperante piissimo

domino nostro
iniperatore,

Constanlino, a Deo coronato,

magno

anno

xxviii, imperii ejus

anno

sexto, Indict.

xv

perUneant ad annuin dccxlvii, et cur taulum annus prioris epochae ConstanUni unitate minuendus sit, ex eo [)eUtur, quod Marianus Scotus in Clironico, ad auuuin dccxliii referens subscriptiones aliquot Epislolarum Bonifacianarum a
se sine
Zachariffi papa;

Haic subscriptio quatnor exhibet characteres chronologicos,

(Uem

videlicet

cum utraqueepocha
et in

Con-

dubio lectarum, scribat: Alia Epistola adBonifacium archiepiscopum data

vi,

stanlini Augusli, et IndicUone. Extat in Editione

nonis Januariis, anno imperii Constantiui

ctione xv, ubi

Indi-

Antonii de Aquino tom.

ii,

Codice Epistolarum

Bonifacianarum
lib. 3,

in Epist.

cxxxix, ac deni^iue in

Editionc Othloni a Serario in Historia Mogunlina

cap. 9 promulgata. Sed in Editione Surii, in
Actis sancti Bonitacii ad dieni v Junii,reperitursine

tantum omitlil annuiu [)rioris epochfc Conslantini mendose ubi(juc descrl|)tum. Denique certum est, utraiiKiue Zacharia; E|)istolain j)ost currcutein annuni scri[)taui essc. Is eniin, ut videre est apud Baroninm uum. 20, loquitur de
Aldeberto, de Codolsatio
et

anno

et Indictione,

eaque Editione usus

est

Baro"20.

de Clemente,

ut de

nius, ul colligere est ex his, quie habet

num.

contuniacibus

jam

exauctoraUs,

quorum causa

Denique Mubillonius in Notis ad Vitam sancti Bonifacii ab Olhlono scriptain pag. 70, eam Epistolam Zacharia; ad Bonifacium repra;sentat sine illa subscriptione, aitque decsse in
scilicet ipse legerat.

denuo

subtili

fuerit , in(|uit Zacharias,

indagaUone cribranda esl: Duin aggregatum Concilium

(ut capitula

de ordine sacerdotali, de salute aniina[)ul)lice

Codicibus Mss. quos

cilato existimat,

rum,

de(|uc co[)ulis illiciUs ad Pippiuuni Majorem-

Baronius loco

Doinus abA])Ostolica Sededirecta

legantur)

errorem irrepsisse in annum imperii post patris mortein administrati, et loco, imperii ejus anno sexto, legendiim esse, imperii ejus anno octavo. Sed cum fateatur, Constantinum vivente patre creatum csse imperalorem i|)so die Paschatis, anno Christi dccxx, solumque post jiatris inortem imperiopotilum meiise JunioamiiChrish dccxi.i, ha)c emendaUostare noii potest.Cointius anno dccxlviii,

ad mediuin deducaiitur sacrilegi illi et contumaces Aldebertus et (lodolsaUus ctClemeusexepisco[)i,ut eorum denuosubtili indagaUonecribretur causa .
Syiiodus auteni Kouiaiia, iu qua Zacliarias Aldebertum etClementem danmavil, habita estsequenU

ChrisU anno, tuinque

uter(]iie

sub custodia deUne-

halur, ut constat ex serinonibus a Deneardo presbylero habitis in [)rimo ejiisdeni Synodi Secretario,

num.

1, ubi camdem Epistolam recital, arbilratiir erroremessein posteriori epocha Constantini, et in

ut videre est a[)ud

23.

Baronium anno dccxlv,

et

num.

Quare

cum

Aldebertus
se(|uenU

Indictione, ac duosilloscharacteres,
VI

annum

scilicet

Synodo Romana
fiierint,

auiio

liabita

Clemens in illa damiiaU

secunda;

epochae Conotantiniana;, et Indiclio-

utraque

E[):stola,

de qua agitur, nonnisi post

Touus XII.

04

506
illiim

ZACHARI^ ANNUS
annum
et

3.

CHRISTI 744.
quod currenti anno
accidit die tertio

dala, post eoriim sciliccl

contuma-

die plenilunii,

novas, qiias concitabant turbas. Neque enim Zacharias Eiiislolam laudatam ad Bonifaciiim nonis Januarii datam niisit, nisi ut eos tumultus
ciani

compesceret, et iilorum liffireticorum causam, si opus esset, rursus ventilaret, et, ut ipse loquitur,
cribraret.

mensis Marlii, ut notat Calvisius in opere ChronoL Ex accurata autein temporis, quoSucssionensis Syuodus habita, consignatione pendent epoclia; cajtcrarum a S. Bonifacio coactarum adeo ut qui in
;

istius

epocha collocanda erraverit,

sit.

eum
est

in aliis

Quamobrem cerlum

esse debet, utram-

errare necesse

In ea

damnatus

Adalbertus

que Zacbarix papoe Epistolam perlinere ad annuni

DCCXLVII.

hiEreticus, Abel ordinatus archiepiscopus

sis,

et

Artbertus Senonensis.
editi,

KhemenDecem cauones in

Moritur Luitprandus rex Langobardorum. 21 ad 2G. a Luilprandus, postquam triginta et uno anno scptemque mensibus principatum obtinuit, jam a>late malurus hujus vitse cursum explevit , inquit Paulus diaconus, qui in hujusregis morte Historiam suam degestis Lango-

6.

eadem
nia)

num.

renovantur

et confiruiantur.

quibus Synodi Germanicce Decreta Sexto canone paga-

prohibeutur, et episcopis prajcipitur, ut provi-

deant, ne populus in paganas observationes laba-

Dccxii,

bardorum absolvit. Quare cum Luitpivindus anno mense incerto, regnuin inierit, prioribus
currentis anni mensibus vivere desiit
(1).

Ex ullimo canone, sicuti et ex secundo, quo Adalbertum hffireticum condemnarunt, patet non [ilui'es Synodo Suessionensi inlertur.
ejiiscopi xxiii
fuisse. IIujiis Concilii Suessionensis

Baronius nulLicet ad Pip-

Hildeannis

brando,

quem

ipse

regem designaverat, a Longo-

lam meiitionem fecit. 8. Ei proifuit S. Bonifacius.

pini ijiajoralum

bardis reprobato, Racliis regnat post

eum

Suessio perlineret, nec in Actis

fiat,

septein , inquit Sigebertusad annuin dccxlii,

quo

Synodi Bonifacii mentio

aiino superiori recitatce.

huuc tamen
eiiim

eideni

Luitprandi uiortem perperam consignat. Raehim enim hoc auno post dicm quartum Martii regnare
coepisse, deinonstrabo

interfuisse docent littera; Zacliaria) papse, a Baronio

In

illis

Romanus

anno dccxlvi, num.

5.

Vide

Pontifex tria sibi a Bonifacio prascipue significata

(juod non unum duntaxat Carolo; nenipc niaunum, sed anibos simul fratres, Carolomannum et Pippinum, in prtedicatione socios et adjutores expertus sit; deinde quod Abelem et Ardobertum, quos in Synodo Suessionica ex tertio ejus per canone constitutos archiepiscopos constat unamquamque metropolim constituerit postremo quod duos invenerit, et in custodiam retruserit
testatur
, ;

anno dccxxxvi de Hiidebrando rege. Celebratum hoc Concilium Suessionense. anno Concilium Suessio7iense, ut ex cjus Praefatione liquet Anno dccxliv ab Incaruatione Christi, sub die VI nonas Martii et luna xiv, in anno secundo Childerici regis Francorum, ego Pippinus dux et
dicla
7.

princeps Francorum, etc. apud Suessionis civitatein

Synodum

vel

In Bellovacensi

tamcn Codice Ms.

Concilium facere decrevimus . loco, vi nonas

Martii, errore librarii legitur, v nonas Martii.

Cointius existimat,
a Paschate,

pseudo-prophetas [Adalbertum videlicet et Clementem), quorum prior in Suessionensi Synodo damnatus

est, ut liquet ex canone ii. Sed Bonifacium huic Concilio non solum interfuisse, verum etiam praefuisse, invicte probatEpistoIa Zacharia; papae ad

annum iHum

Incarnationis peti

indeque hanc Synodiim in annum sequentem dilJert. Verum luna xiv in Actis meniorata eam opinionem plane everlit; celebrata enim Synodus die secuuda Martis, luna xiv, pri-

eumdem anno
dccli,

dccxlvi

data

(2), et

a Baronio anno

nuin. 13 recitata, qua Moguntina sedes in

certum teneri posset. Cum enim ad A. dccxii, 8, Diploma produxerim, ex (1) Luitprandi quidem exilum hujus anni Januario contigisse quo constabat regem illum nondum coepisse die viii Junii anno Dccsii, liinc consequitur annos regni ejus xxxi, et menses septem deducere nos ad Jauuarium anni dccxliv. Sed Hildebrandi deslitutionem uoq stalim a Luitprandi obitu faclam censeo, cum Petrus Maria Campi in Appendice prioris tomi Hislor. Ecclesiaslic. Placentiaj producat ejusdem Hildebrandi Djploma datum Ticini in palaiio sub die ii kal. Aprilis congruunt hicc anno DCCXLIV. Vix autem ceuseo, Luilprandum ad anno felicissimi reffni noslri {Miihnnii) 710/10 per Indidionem xii diem illam vitam produxisse, cum annum regni trigesimum et mcnses septem Januario mense circiter absulverit. Igitur mensibus illis, qui a Januario ad Aprilim excurrerunt, dignitatem regiam penes sese Hildebrandum retinuisse censeo, quod etiam cohajret Erchemperlo scribenti
:

mensibus septcm solum regnasse. Ex eodem eliam Diplomate intelligimus Kachim supremam dignitatem serius quam Martio exeunte suscepisse. Insuper qua; hic disputavi de Luitprandi obitu cum exordio hujus anni illigando cohffireut Epitaphio Asprandi supra ad auni cojpisse. Uis si addasannos xxsi et vii mensesregni 8, produclo, ex quo etiam probavi Luitprandum idibus Junii ejus Luitprandi, devenies ad Januanum anni dccxliv Luitprandi emortualem. Conjecturam hinc proferre meaui, rei quam tractamus servienlem, liceat. Post Luitprandi obitum regni Longobardici clavum statim moderari
Hildebrandum

annum dccxii,

ccepit quidem Hildebrandus ; sed statim pariter Longobardi imperium ejus detrectare cceperunt. Quare regnanle illo Ticini, reliquam ditionem habebat Rachis, qui sub principis Lougobardorum litulo insueto cuncta ibi disponebat. Id mihi eruisse videor ex Charta inter excerpta Pisani C/wisti Jesu, principem [sic) gentis Lanyuvartabularii prolata a Muratorio Antiquit. llal. tom. iil, col. 1U08. Diploma est Ruchis fumulus dorum. Signatur, ejus anno primo mense Februario per Indictione decima. Indictio decima anno dccxlii signat, quo planum est vixisse fucum adhuc Luitprandum ; quare mendum est perspieuum quod emendandum censeo Indictione duodecima. Facile enim repetilio htters D qui sape error inter scribendum obrepit. Porro Februario anni dccxhv Indictione xii siguati Luitprandus jam obierat, exscripturi fecit
; ; sed iuterim Rachis principis titulo caiteram Longohardicam ditionem usurpans, regnum sibi prjeripere quod uon diu post obtinuit. Csterum Longorbardicum regnum serius quam existimari possit obtinuisse Rachisium docet Diploma ex quo eruitur ne Septembri quiejusdem' autographum ex nostro Lucano tabulario a Muratorio Antiquit. Ital. tom. li, col. 772, productum ; dem ineunte Uachisium rcgnasse, siguatur enim Anno regni ejus secundo, kal. Septembris, Indictione xv, id est, anno dccslvi. Quin chronologi Brixiani, cujus Chromcon vulgavit Muraet ad Octobrim saltem mensem Rachisiani regni exordia retraheuda esse suadet aucloritas Julio mense anni dccxlix componit; quo proinde torius Antiquit. Ital. t. iv, col. 944. Scriplor enim ille saculi ix Aistulphi initium cum mense desinebant anni iv, et menses ix, quot Rachisio idem chronologus assignat. Hos menses et annos si dempseris, ad Octobrim vel forle Mansi. Novemhrmi anni dccxliv reduceris.

et

Hildebraudus Ticini quidem rcgnabat

coeperat,

(2) Suessionensi Concilio interesse Bonifacius

non

potuit,

cum per hos

dies Liptinensi Concilio prsesideret, ut in Nota ad A. dccxliii, 1,

ZACHARI^ ANNUS
metropolim crigitur:
pra?dicandum

3.

CHRISTI 744.

507

Diim
a

in

Germania provin-

brocius,

quod tamen RatisponensisConciliinomine

cia , inquit Zaciiarias,

tua fraterna sanctitas ad

fuisset directa asanctae recordationis

jjraedecessore nostro

domno

Gregorio papa,

et post

eum intellexisse per inadvertcntiam scripserunt Baluzius et Mabillonius laudati, qui jure merito sententiai ex quatotinconvenientia consequuntur,
,

inchoatum
a?dificatum.

opus
illic

et aliqua

ex parte spiritualiter

reclamarunt.
tO. Fimdatio monasterii Fuldensis. Hoc anno sanctus Bonifacius ad Carolomannum perrexit, ab eoque pctiit, ut locum sibi in soliiudine, (lucp. Bochonia r.uncupatur, juxta fluvinm, qui dicitur Fulda, ad fundandum monasterium, concedcre vellet. Quo audito Carolomannus locum postulatum ei tradidit, cjusquc exemplo optimates quidquid ibi proprietatis habebant, eidem donarunt,

Romam
,

reversus, ab eo episcopus orpra^vio

dinatus, et
es
,

ad prfedicandum denuo remissus

et

elaborasti
in

Deo
et

annosxxv

eadem

pra;dicatione,
in

tum

suscepisti.

Sed

nunc usque per exquo episcopaprovincia Francorum

,

nostra vice Concilium

instituta,

cgisti,

et

juxta
flexi

canonum
sunt obc-

Deo

eis

annuente, omnes

dire , ubi Pontifex gesta a Bonifacio in Germania,

ab

iis

quai in Galliis, seu in provincia Francorum,

ac majoratu Pippini gessit, distinguit, ct de ejus in

Concilio Suessionensi prasidentia diserte mcntio-

ut refert Otblonus in Vita sancti Bonifacii lib. 2, cap. 18. Perstat etiam nunc Fuldense monasterium,

ncm

facit.

Est itaque Conciiium istud ordine ter-

oppido ac ditione propria auctum, situm in Buchoniai pago ad amnem Fuldain, ex quo prodiere viri

tium, inter ea quse Bonifacius durante sua lega-

referendum quod anno Df.cLii de nominatione episcoporum Pippino concessa dicemus num. d-i. 9. Acta Synodi Germanicce ac Suessionensis
tione celebravit.
illud

Ad

non tantum ordinem sancti Benedicti, sed totam etiam Germaniam illustrarunt, utmanisfestum faciunt, qu;B de
pietate ac doctrina celeberrimi, qui

eo habet Mabillonius

ptira et sincera.

saec. iii Benedict. part. 2 in observationibus praeviis ad Vitam sancli Sturmii

Papebrocius in PropyIa?o anti-

abbatis Fuldensis primi

al)bate quarlo
bili

quario ad tom. ii mensis Aprilis part. 1, nuni. .30 contendit, Acta tam Synodi Germanica?, Ratisponensis
al)

, a sancto Eigile Fuldensi clucubratam. Sanctus Sturmius no-

parentum

stirpe in Bajoaria natus, traditus est

co appellata?,

quam

Synodi Suessionensis

in disciplinam sancti Bonifacii, qui

tunc

iter

per

supposititia esse et indigna qua? a Baronio in

An-

nales insererentur. Priora enim, inquit, principem

laicum faciunt conventui Ecclcsiastico pra;sidere, eaque ordinare qute discipfinam et correctionem cleri ac monachalus concernunt, et posteriora fingunt Pippiniim circa eamdem materiam aliaque pure Ecclesiastica statuere diversa capita. Sed Baluzius in Notis ad libros Capitularium pag. 1200, et Mabilloniuslib.2dc rcDiplom. cap. 25, num. 13, jam novam iianc opinionem rejiciendam esse demonstrarunt, quia alioquin fictitiacensenda cssent pleraque Gallia? Concilia, qua? jiissu regum, eisque
passim prajsidentibus, cclebrata sunt, pluresque conventus Ecclesiastici habiti per eorum gloriosis-

jam novem, instar anachoreta;, in Buchoniae solitudine Deo serviisset, commigravit ad locum, ubi nunc sanctum situm estmonasterium, et anno Incarnationis
Christi septingentesimo

Bajoariain faciebat, et postquamannis

quadragesimo quarto, re-

gnantibus in hac gente Francorum duobus fratribus Karlmanno atque Pippino, Indictione xii, mense

simos judices vel legatos. Certe episcopi Concilii Francofordiensisin sua SynodicaasseruntCarolum

primo (nempe Martio) duodccimo die mensis ejusdem sanctum et a Deo dudum jiraidestinatum ingressus est locum , inquit S. Eigil in ejus Vila. 11. A7xnos XI integros ante martyrium S. BoEodem Christi auno Fuldense nifacii peracta. monastcrium a Stunnio seu Sturmione inchoatum tradunt Hcrmannus Contractus, Marianus Scotus, Lambertus Schafnaburgcnsis, annalista Fuldensis,

aliique complures. Veruni

cum

S. Itonifacius dic

eidem

pra?fuisse

Congregatis in
et

unum

charitatis

quinta mensis Jnniianni dcclv, ut infra videbimus,

conventu,
scilicet

pra;cipiente

pncsidente piissimo et

marlyrio coronatus fuerit, verba

gilis

lia>c

cjusdcm Ei:

gloriosissimo

domino nostro Carolo rege

sit,

quia

Carolus oninibus pra?fuit interfuitque deliquaistiones

num. V6, viros doctissimos irrctitos tenuere Anno decimo postquain ad sanctum commigravit
ct ca;teris

beralionibus, licet certum

omnes

locum sanctusarchiepiscopusBonifacius, initocum

rege
Christianis
consilio,

ad dogma pcrtinentes sola episcoporum auctoritate definitas fuisse, Caroliquc pra;sidentiam legatis non
ut explicat ademisse jus prajsidendi episcopis dc Concordia, cap. 2.j, num. 7 et seq. Marca lib. De LipUaensi Concilio mentionem non facit Pape,

ad ulteriora

Fresonum
docendo

loca i^aganico rilu dedita ingressus est,

ibi

ingenfem(|uc
et

mullitudinem

hominum Domino
Germa-

baptizando acquisivit. Inde post mulsospes ad suas in

tum temporis migrans,

favorem

prccdicalione prsbuit demonstravi. Nec argnentis Pagii opposila nobis sentenlia pcrsiiadeliir. Primo cnim Pippinns adjiitorem sc Bonifacio pricstando, ul Ecclesias ditionls sux rcformaret, non vcro ut ibi Concilium haberet. Insuper Zacliarlas in lipislola data illi et gratiam

kal. Julias, Indict. xii,

illi

qua respondel ad Epistoiam

et

Ijonlfacii

scriptam ab

illo

occasloiie Concilii Liptlaensis, compcrissc se ait ex

ejiis litterij

adjutores

fuiase

IHppinum

Carolomannum.

Hic ergo Pipplni favor alio

quam

aJ Conciliuin Suessiouense rcferehalur. In iisdem

litleris

sermo est <le commemoratis ad res

archiepiscopis, ac si Booifacium Cuncilio Sucssioaensi adfuisse oon infcras. Uua; dcuique scribit Zacharias de Concilio i provincia Francorum Bonifacio apostullco legalu prxsideute habito, accipicnda essc censeo dc Liptinensi Coacilio, cui Boniracius Apostolics Sedis nomine prxsedit. Cum vero locus ille in CisrhCDaois essel, Idco in Francorum provincia, prout distincta a reConcilii Liptioensis pertlnerent.

damoatione Adalhcrti et Clemcntis, sicut ct de conslitutis tribus

scilicct ca omnia ciim rcbus caiteris ibidem

Ex

his cr(!0

gione Transibenana,

qux

proptie Germauia est, adjaccre scribitur.

Mansi.

508

ZACHARIiE ANNUS

3.

infra

CHRISTl 744.

niam pervenil Ecclesias. Scquenti vero anno (id est, anno xi a condito monasterio Fuldensi) iterum ad
prffidicationis

aquosa Fresoinim pervencrat arva, coeptum opus implcre desiderans. Quo cum pervenisset, et die qnadam ad suam doctrinam populum convocasset , venerunt unusquisque de loco
suo, ctc. et sanctum
Christi antistitem ferro truci-

darunt,

omnemque

ejus

comitatum

giadiis necave-

vidcbimus sanctum bunc Apostolum anno Frisiam perrexisse, iterumquean.DCCLiv, quo undecimus fundationis monasterii annus in cursu erat, illuc reversum esse annoque dcclv, inclioato jam duodecimo fundationis monasterii anno, in Frisia martyrii gloria coronatum. Quae scrupulosius cnucleare visum, ut annus martyrii hujussancti certioribus argumentis probari possit;
DCCLiii in

runt. Mabillonius iu Notis ad eunuiem locum existimat, Eigilem discrepare a Willibaldo, qui in
Vita sancti Bonifacii,
Christi dcclv.

cum
tur.

in

magna

controversia inter eruditos versc-

ejus

martyrium

illigat

anno
con-

Baronius conditum hujus monasterii in annum DCCXLVii perperam confert, ut ibidem num.3
et seq.

Indeque vir doctissinius in Appen7, illud

videre

est.

dice ad
fert in

Vitam sancti Bonifacii num.

annum
num.
74,

dccliv,

fretus

citato loco Eigilis,

auctoritate plurium scriptorum.Cointius

veroanno

DCCXLV,
sis

fundationem monasterii Fuldencontra antiquonim opinionem in ann. dccxlv

aitque
:

Bellum Saxonicnm continuatum. Continuatum boc anno a Carolomanno et Pippino belluin Saxonicum, quod continualor Fredegarii in Appendice magnis tenebris offundit in Annalibus
13.
;

differt,

A fundatione

monasterii Fuldensis

YcroMetensibus his verbis narratur: Rebellantibus Saxonibus Carlomannus etPippinus super eosexer-

ad passionem usque S. Bonifacii, decem annos intercessisse

Christi

non inficiamur, sed eos ab hoc anno dccxlv ad annuni Christi dcclv numerandos
.

citum ducunt, et Theodoricum perfidum ducem illorum Cccteris subactisalterajam vice ceperunt, quod etiam habet ad bunc annum Regino in Chronico, annalista Tilianus, aliique. Annalista Metensis
his verbis belluin
et

contendimus
12.

RefeUitur opmio Cointii.

Verum ex his
annum
potuit,

Aquitanicum narrat

Pippinus

verbis Eigilis quarti abbatis Fuldensis, qui

fundationis sui

Carloinannus non

immemores

injuriaruin

Hu-

monasterii ignorare non

naldi perfidi ducis, et vastationis,

quam

illis

in Ba-

liquet priino, illud hoc

Secundo,

ex

anno condi coeptum esse. decimo anno, quo post sediGcatum

monasterium Bonifacius in Frisiam profectus est, male deducere Cointium illius fundationem ad sequentem Christi annum pertinere cum annus ille X, die duodecima mensis Martii anni dccliii inchoetur, cuinque diu tunc iii FrisiaBonifacius moratus sit, annus ille deciinus intelligi debet inceptus, non verojani provectus. Liquet denique, ex prwfato anno decimo miniine sequi martyrium
;

joariam dimicantibus perpetravit, collecto exercitu Ligerim transeunt, et castra in finibus AquitanicB jionunt. Videns autem Hunaldus, quod eis resistere

non

valcret, oinnein
et

voluntatem eorum se facere

sacramentis
scrvitio se

obsidibusdatis spopondit,

ipsumque

cum omnibus

qusc habebat, invictorum principum

.

mancipavit

Paulo post

Eodemque

sancti Bonifacii contigisse die v mensis Junii anni

DCCLiv, ut putavit Maliillonius, qui inde infert, Bo-

nifacium an. dccliii, quo decimus fnndalionis inonasterii annus exorditur, in Frisiam perrexisse,

anno Hunaldus dux gerinanum suuin nomine Hattonem per falsa sacrameiita decipiens, de Piclavis ad se venire jussit, cui slatim oculos eruit, et sub custodia retrusit. Sed non post mullos dies, Hunaldus, corona capitis deposita, et monachi voto promisso, in monasteriumquod Radisinsula situm est intravit, tiliumque suum Waifarium in principatu reliquit B.

annoque

dccliv,

quo undecimus inchoatus,

niortem oppetiisse.

illuc

rediisse, ac pro Christo

Nam

ZACHARIJ^ ANNUS 4.

CHRISTI 745.

509

ZACHARIyE ANNUS

4.

CHRISTI

745.

1.

Synodusin Germaniaimde Bonifacius crea-

tur episcopus Moguntimis.

Seqiiitur

ejus, qui

aiinus Re-

(lemptorii septiiigentesimus quadragesimusquintus

tum adhuc laicus in palatio versabalur, clerum adsciscitur, leniendi doloris causa, quem ex patris morte conceperat, cidemiiuc in Mogunin

decimae tertite Indictionis quo liabitum est Concilium episcoporum in Germania a S. Bonifacio Apostolica; Sedis legato, ubi ea, qua? succreverant
:

tino

pontiflcatu subrogatur.

Non diu

post Carolo-

mannus rursus
tra

colligit militeni, proficiscilur

con-

Saxones, Gervilionein secum ducit. Exercitu

in

agro iicetsajpe cuito spineta, quae jam

magna ex

duobus aliis Conciliis excisa fiiere, immissa rursum Apostolica falce, ideni Pontifex Bonifacius una cum collegisepiscopis auxilio Chrislianissimorum principuni Carolomanni atque Pipini succidit. Actuni est in eo prajcipue de duobns illis bffireticis
parte

utroque ultra citraiine ripam fluminis Visurgis (auctorvocatWisarabam)considente,GerviIio jubet puerum suum ire ad hostium castra, diligenter illic inqnirere nomen ejus, qui patrcm ipsius interfecerat. Abit puer,
discit ex

abesse

cum, quem

quaereret

quodam, non longe rogat, ul ad domini

Aldeberto alque Clemenle; visutuqueestde iisdem

refercndum ad
alia,

Romanum

Pontilicem. Insuper iuter

est c|)iscopus

iisdem adnitenlibus princi[)ibus, exauctoratus Moguiitinus Iioniicidii reus convictiis,

properarc velit. Venit ille, et adventu ejus dcnuiitiato,paratis eijuis, episcopus Gervilio ei procedit obviam, et cum in medio fluminis
sui colloiiuium

inter se colloquerentur, Gervilio clain ferens gla-

inque locum ejus ab iisdem subrogatus est Bonifacius ipse, qui bactenus Apostolatui tantum Germaniaj

dium, bominem

confodit, ita dicens

Accipejam

generatim rnancipatus, nulli fuerat adscriptus

ferrum, quo patrem vindico charum. Ule niox ex equo corruens, iii flumen exbalat si^iritum. Repente

certse sedi.

De

bis enini ha;c liabentur in

rebus ab

eo gestis':
2.

Cum
,

ita

(ut

bente, et Bonifacio consulente,

diximus) Carolomanno juSynodus baberetur,

clcrici quilibet haeretica

autem ejus comperta ca;de, sublato clamore utrinquc ad arma concurrilur. Fit pugna alrox. Saxonibus victis, Carolomannus ad sua se reci[)it, neminc tum id, quod Gervilio fecerat, pro homicidio ci imputante.

multi

illic

non solim

Itaque reversus

domum,

perrexit solito

comnmnioneni pellebantur, sed etiam episcopi capitaliuni criminum maculis infames deponebantur. Totius autem erroris, qui tum in Gcrmania grassabatur, prajcipui auctores duo fuerc ha;retici, Cleniens et Aldebcrtus,
pravitate infecti cxtra Ecclesia;

morc

cpiscopi muiiia obire.

4.

At sanctus prajsul Bonifacius inter

:

cffitera

de qiiihus postea, cum Epistolas ad Zachariam Pontificcm datas protulcrimus, opportunius dicetur.
In
iis

hoc ctiam in Synodo pronuntiavit Neminem, qui hominis ca;de pollutus sit, sacerdotio fungi posse. Tum etiam ol)jccit ei, suis se conspcxisse oculis illum cum avibus ct canihus ludentein quod epi:

scopo

fas

non

esset. Gervilio his auditis, sentiens se

enim illorum ha;resiscxitialiscommemoratur,

Deposilus est etiam tunc Gervilio Moguntina} sedisantistes; cujus

nullo pactocontra stimulum velsa;cularispotentia;, vel canonicae auctoritatis, qua; per sanctum Boni-

quidem

depositionis causa fuit

ha;c:
3.

facium in pra;scntcs onmes proferebatur, calcitrare possc omnium de se calculis subscripsit et cxau:

Ea tempestate Saxonibus Thuringiam

ejus
provincia;
Ille

vas-

tantibus,

homines

Carolomanni

ctoratus est. Eo aiitem deposito, sanctus Bonifacius a Carolomanno et Pipino fratre ojiis Moguntina; sedi
pra;flcitur. Et ut ejus dignitas cssct emincntior, statuerunt iidem principesEcclesiam Mogunlinam,
(|ua;

opem implorabant.

inox exercitum miltit, et

cum cum
'

eo

lionis

Geroldum Moguntinum episcopum Gervipatrem. Iii i|)So autem conllictu Geroldus

aliis ca;sus est.

tum

altcri siibjecla crat, in

:

toliiis

Germania;

plcrisque

Gcrvilio vcro lilius

melropoliin provcherc

niissar|ue

mox

legationi!, a

Uomano
Vlt. Bonil.
1.

Ponlilice id

impctiariint . Ilucteiius dc
gestis,

1.

c.

37. apuJ Sur. tom.

iii.

dic v Jun.

rebus in cadem Synodo

(luam hoc anno

fa-

510
ctam
esse, litteraj Zacharise

ZACHARm ANNUS
ad Bonifacium reddita;
admonitoriis Bonivitiis

4.

CHRISTI 745.
:

saiis significant.

5. Missis

ex Synodo

litteris

facius Athebaldum regem

care studet.

Pertinct

Merciorum a
lioc

revo-

natum, illo dicentc' Propterfornicationem autem unusquisque uxorem habeat, et unaquffiquevirum suum. Nam si hoc causa castitatis ct abstinentiae facerc voluisti, ul ab uxoris conjunctione pro ti-

ad

Concilium, quod

more

S. Bonifacius zelo charitatis exasstuans,

cum

sciret

regcm Merciorum in Anglia Alhebaldum (Athelbaldo) nomine vitam scelestissimam ducere, ut eum ad meliorem frugem converteret, nomine non suo
tantum, sed ct episcoporum, qui Synodo interfuerunt, Epistolam scripsit commonitionibus paternis plenam quam facta collatione diversorum exemplarium, hic tibireddimus'
, :

et lioc verum et et amore Dei abstinuisses impletum pro Deo comprobaveris et in hoc gaudenius, quia non est reprehensibile, sed magis laudabile. Si autem (quod absit) ut multi dicunt, nec legitimam accepisti uxorem, nec castitalis abstinentiam pro Deo servasti sed libidine domi;
: ;

nante, in scelere luxuriaj et adulterii

famam

glo-

rim tuoe coram Deo et hominibus confuderis, in

Domino charissimo

et in Christi

ris

regibus prffiferendo, inclyta

amore ca;teAnglorum imperii

sceptra gubernanti Alhelbaldo regi Bonifacius ar-

chiepiscopuslegatus Germanicus Romanae Ecclesia?,

et

hoc valde contristamur quia, et in conspectu Dei coram hominibus famas vestra? confusio esse dignoscitur et adhuc quod pejus esf, qui nobis narrant, adjiciunt, quod hoc scelus ignominia; maxima) cum sanctimonialibus ct sacratis Deo
:

flagitium, et

Wera,

et

Burgard,

et

Wicberth,
in

et Abel, et

Wi-

virginibus per monasteria

commissum

sit

nam

bald

coepiscopi

perennem

Cliristo

charitatis

salutem.
et sanctis Anquandocumque prosperitatem vestram et fidem in Domino, et opera bona coram Deo et hominibus, per nuntios Qdeles audivimus quod
((

Confitemur coram Domino

gelis,

quia

hoc peccatum dnplex esse, non dubium est. Ut verbi gratia dicamus, cujus vindicta) reus sit pner apud dominum suum, qui uxorem domini sui adulierio violavit quanto magis ille, qui sponsam
;

Ciiristi

Creatoris

ca;li

et

terra putredine sua^

libi-

intus gaudentes et pro vobis orantes Imti gratias

commaculavit ? dicente beato Paulo Apostolo- An nescitis quiacorporavestratempla sunt

dinis
:

agimus Domino postulantes et obsecrantes Salvatorem mundi, ut vos sospites et in fide stabiles, et in operibus coram Deo rectos in principatu Christiani populi longo lempore custodiat. Quando au;

S[)iritus sancti ?

Et alibi

'

Nescitis quia

templum

Dei

estis, et

spiritns

Dei habitat in vobis? Si (|uis

auiem templum
Deus,

Dei violaverit, dispcrdet illum Dei sanctum

est,

Templum enim

quod

estis

tem aliqua
vestri, vel
est,

dilectionis vestra) injuria de statu regni

vos. Et iterum idololatricte servituti adulteros, et

fornicatores, in sermone, et

eventu bellorum facta, aut, quod majus

de salute anima; periculosum

damnum

perpe-

jungit, dicens*
Dei

Au

nescitis

numero peccatorum quia iniqui regnum

:

tratum per auditum ad nos usque pervenerit, moeror et tristitia nos cruciat (juia gaudio vestro in Doniini voluntate cougaudemus, etadversitate con:

tristamur.
6.

Audivimus enim quod eleemosynarum

plurima facias, et in hoc congratulamur, quia qui eleemosynas minimis fratribus indigentibus tribuunt, juxta veritafem Evangclicam-, in die judicii clementem sententiam a Doniino audituri sunt, dicente Quandiu fecistis uni ex minimis fratribus
:

non possidebunt? Nolife errare neque fornineque idolis servientes, neque adulteri, neque moUes, neque masculorum coucubitores, neque fures, neque avari, neque ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum Dei possidebunt. Apud Grfficos enim et Romanos, quasi blasphemiam Domino
carii,

(Deo) irrogasset, qui in hoc reus sit; ut proprie de

hoc peccato ante

ordinationem

interrogatus,

si

reus inventus fuerit, ut cufti velata et consecrata Deo nonna concubuisset, ab omni gradu sacerdotii

meis, niihi

fecistis

Venite, benedicti, et quae sefurta, et iniqui-

Domini prohibeatur.
8.

quuntur. Audivimusnamque quod

tates, perjuria et

Propter hoc,
est,

fili

charissime,sollicite consi-

rapinas fortiter prohibeas, et de-

deranduni

quanti itonderis hoc peccatum esse

viduarum et pauperum esse dignosceris, et pacem stabilitam in reguo tuo habeas, et in hoc quoque laudantes Dominum, gavisi sumus, quia
fensor
ipsa Veritas et pax nostra Christus dicebat^
paciflci,
7.
:

judicetur ante oculos aeterni Judicis, quod facientem inter idololatria; servos constituit, et divino
ministerio altaris abjicit, licet ante peracta po^nitentia reconciliatus sit Deo. Cori^ora enim per vo-

Beati

filii Dei vocabuntur. Sed interim una mals existimationis fama de vita pietatis vestra; ad auditum nostrum pervenit, quaaudita, contristati sumus, et illamoptamus

quoniam

tum

propriaj sponsionis, et per verba sacerdotis

Deo consecrata templa Dei esse per sanctam Scripturam dicuntur, et ideo violatores illorum, juxta
Apostolum,
ceps
fihi

perditionisesse dignoscuntur. Prin

non fuisse veram. Multis euim narrantibus, compertum est nobis, quod nunquam legitimam in matrimonium uxorem duxisses, quod a Domino Deo ab ipso mundi primordio constitutum est, et per Apostolum Paulum Dei praeceptum et intermi'

autem Apostolorum
:

Petrns, luxuriosos libi-

dine prohibens, dixii

Sufficit
"

enim pra?teritum
pretiosam

tempus,
est

et reliqua.

Tum

pretium scorti vix unius

viri

panis. Mulier

autem

animam
Ibid.

'

Eod. Cod. Ep. xxilj.

Mallli.

xv.

1.

Cor. vu.
IV.

Malth. v.

1. Pel.

Ibid.

vi.

^ Ibid.

m.

vi.

Piov. VI.

ZACHARI^ ANNUS
capit. Et alibi
'
:

4.
si

in

CHRISTl 745.

511

Non grandis

est ciilpa

cum

quis

juventute adolescentise tua; putredine luxuriaj

enim ut esurientem impleat animam, deprehensus quoque reddet sepluplum. Qui autem adulter est, propter cordis inoi>iam perdet animain suam. Longum est enim enumerare quanli spirituales medici bujus peccati veueuum, ut horreudum vituperabant, et ut terribile prohibebant quia pa^ne omnibus peccatis gravior et
furatur
:

furatur

iuquiuatus, et f(store adulterii involutus, et voragine libidinis quasi puteo iuferni demersus fueris?
10.

Jam tempus
laves
:

est,

ut

memor Domini
est,

tui adia-

boli laqueis resipiscas, et a fcetore luxuriae sordida-

tam aniinam
ultra

jam tempus
;

ut pro timore ut multitudini

Creatoris tui tale piaculum iterare, et maculare te

non prwsumas

tempus

est,

deterior est

talis

fornicatio, et veraciter dici potest

et

pereuutis populi parcas, quae sequendo exempla

peccantis principis cadebat in
(qui)

laqueus mortis,
ditionis.
9.

puteus inferni

et

vorago per-

puteum mortis:

(juia

Propterea obsecramus et contestamur,

fili

charissinie,
Dei, el per

ciementiam tuam, per Cbristum Filium

quantoscunuiue vel per bona exempla ad vitam CEelestis patria; trabimus, vel per mala exempla ad perdiliouem sequentes praeimus de tantis pro:

advenlum ejus et regnum ipsius, ut si hoc veruni sit, quod in isto scelere versaris, et vitam tuam poenilendo corrigas, et purificando emendes, et

cul dubio ab a;lerno Judice vel poenas, vel prajmia

accepturi sumus. Si

per

istas

provincias

euim gens Anglorum (sicut divulgatum est, et nobis in

,

memoreris,

(juia

indeceus esse comprobatur,

Francia

et in Ilaba

improperatur

et

ab

ipsis Pa-

imagiuem Dei, quie in te creata est, per luxuriain, in imaginem et similitudinem maligni diaboii converlas. Ut tu, queni non i)ropria merita, sed larga pietas Dei, regem ac priucipem multorum conslituit, teipsum per luxuriam servum a
ut

ganis improperiumesl) spretis legalibus connubiis,

adulterando
gentis,

et

luxuriando ad instar Sodomitana;

tali

foedam vitam vivit; de

est,

commixtione

meretricum existimandum
et ignobiles, et

degeneres populos,

lurentes libidine fore procreandos,

maligno spiritu constituas quia juxta Apostoli Quodcumque peccatum fecerit homo, dictum' hujus servus est, non solum a Cbristianis, sed etiam ab ipsis Paganis in opprobrium et verecundiam deputatus. Quia ipsiPagani verum Deum ignorantes, naturaliler qua; legis suut, et quod ab initio Deus constituit, cuslodiunt in hac re, quia pro: :

et et

ad extremum universam plebem ad deteriora ignobiliora vergentem, et novissime nec in bello

saeculari fortem,

nec in

flde stabilem, et

nec bono-

rabilem boininibus, nec Deo amabilem esse venturam, sicut aliis gentibus Hispania;, et Provinciae,
et

Burgundiorum populis

contigit, quic sic a

Deo

recedentes fornicatiB sunt; donecJudexomnipotens

priis

uxoribus foedera servantes, fornicatores et

[mniunt.

talium crlminum ultrices p(Enas per ignorantiam

legis Dei
,

adulteros

virgo paternam
verit, vel si

Nam domum

in

antiqua Saxonia,

si

et per

Sarracenos venire et saevire perin illo

est,

cuin adulterio macula,

misit. Et

notandum, quod
illa;

scelere

aliud

mulier maritata

fracto foedere matri:

immane
quia

flagitium subter jacct, id

homicidium,

adulterium perpetraverit ahquando cogunt eam i)ropria manu per laqueum suspensam vitam fmire; et super buslurn illius incenste et concremala; corruplorem cjus suspendunt alinionii
, :

dum

meretrices, sive monasteriales, sive

saeculares

male conceptas soboles in peccatis genucrint, eas sicpe ex parte maxima occidunt, non
implentes Christi Ecclesias
filiis

adoptionis, sed tu-

quaudo congregalo

cxercitu femineo, flagellatam

mulos corporibus,
tiantes.

et inferos miseris

animabus

sa-

eam

mulieres pcr pagos circumquaque ducunt,

et

virgis caidentes,

vestimenta

ejus abscindentes

juxla cingulum, et cultellis suis totum corpus ejus

secantes, et pungentes minutis vulucribus cruen-

11. Pra;terea nuntiatum est nobis, quod mulla privilegia Ecciesiarum et monasteriorum
fregisses,
et abstulisses

inde

quasdam
:

facultates.

latam, et laceratam de vilia ad villain mittunt, et

Et hoc,
lerit

si

verum

est,

pcccatum grande esse dignoQui abstu-

occurrunt semper nova;

citice

llagellalrices, zelo

pudi-

scitur, tcstante sacra Scriptura, qua;ail'

mortuam, aut vix vivam derelin(]uant, ut catera; timorcm adulterandi el luxuriandi habeanl. El apud Persas, quod f(jcdissinmiM et delerrimum genus bominum, tam magiio zelo matrimonium amore inuluo obadducta;, usquequo eain aut
servant, ut mulier, viro

aliquid patri, vcl matri, et dicit: lloc non cst

recuset

et laudabilis

proprio morluo, vivere mulier inler illos essejudisiiji

peccatum , homicidte particeps est. Pater iioster sinc dubio Dciis est, qui nos creavit, mater nostra Ecclesia, qua; nos in baplismo spiritualiter regeneravit. Ergo qui Christi pecunias ct Ecclcsia; fraudabit, vcl rapiet homicida anle conspectum
;

justi Judicis essc

calur, qua; propria

in

manu

mortem

intulit,

ut

deputjbitur; de (juo quidam sapicntum dicebat' Qui rapit pecuniam proximi sui,
:

una

slrue

pariter
(pii

ardeat

cum

viro suo.

Cum

iniquitatem
abstulerit,

facit

qui autem pecuiiiam Ecclcsia;

facit.

ergo Gentiles,

Deum

nesciunt, et legcm non

sacrilcgium
ct

Et (|uo(|ue dicitur,

habent, juxla diclum^ Aposloli uaturaliler ea, qua3

legis sunl, faciunt,

quod
gaiit

pra;fccti

comites

tui

majorem

violeii-

eloslendunt scriptumopus legis

fib

tiain et servitutem

moiiachis ct saccrdolibus irroante Clirisliani reges fccissent.

Poiitifcx sanctus

in cordibus suis

qui crror,

charissime,

cum

tu

quam

cictcri

Chrisliauus, et veri Dei cullor csse cognominaris,

Igitur

poslquam Apostolicus

Gre-

'

Prov. VI.

Joan. xxi.

' lloio. ii.

'

Prov. .txviu.

' lliiil.

512

ZACHARI^ ANNUS

h.

CHRISTI

7/|5.

gorius ab Apostolica Sedemisit priudicatores Catliolicffi

dispergitur,
est, et

gentes Angloruni iiiteiiicrat;eet iriviolata; perniansere ustiue tempora Ceolredi regis Merciofidei,

ettanquam fumus,qui a vento diffusus tanquani memoria hospitis unius diei pra;:

tereuntis. Et alias'
si

Numerusdierum

vita;

honiiuis

ruin, et Osredi regis

Deirorum

et

Berniciorum
iu

lii

mulluin ceiitum anni, quasi parvula gutta de

duo reges

lia'c

duo peccala inaxima

inu-ceiita

provinciis

iiiagno niari deputatus est. Ha^c

omnia secundum

Anglorum
ratis

diabolico instinctu suis exemplis scele-

aucloritatem Scriptura! reruin collatione siniilliina

sunt. Sic et Jacobus frater Doinini et Apostolus de
ini pio divite
ibit.

coutra

Evangelica

et

Ajiostolica
;

Salvatoris uoslri publice facienda monstravere

in
istis

et

disputans dixit

Sicut flos foeni trans-

peccatis

tione, ct

commorantes, id est, iu superstiadulterio nonnariim, etfractura mouasteet

Exortus enim est sol

cum

ardore, et arefecit

foeuum,

et flos ejus decidit, et

iii

decor vultusejusde^

rioruni,justojadicioDeidauinali,deculniineregali

periit. Ita et dives

itineribus suis marcescet. Et ipsa

:

hujus

vita} abjecti,

immatura

et tcrribili

morte

Veritas in Evaiigelio proponens dixit

Quid enim

praeventi a luce iierpetua extranei, in

inferni
et

protundum

proderit homini,

si

lucretur universum

mundum,
?

tartarum abyssi demersi sunt, Nam Ceolreduni prcccessorem venerauda; celsitudinis tuae, slupratoreni sanctimonialium, ct Ecclesiasti-

animae vero suae detrimentum patiatur

13.

Quapropter,

fili

charissime, paternis te et qui

subnixis

precibus deprecamur, ut non despicias

cornm privilegiorum fractorem

praeseiites

(ut testati

sunt qui

consilium

patrum tuorum

pro Dei amore

fuerunt)

apud comites suos splendide

tuam

epulaiitem maliguus spiritus arripuit, qui eum ad flduciam damuanda; legis Dei suadendo pellexit,

bono commissa cum arguuntur, libenter eniendentur; quia per Salomoneni diciappellare celsitudinem satagunt. Niliil
regi salubrius,

quam

si

potantem subito
dus
et

in

insaniam menlis convertit, ut

diabolis sermocinans, et Dei sa-

tur

'

Qui

diligit

disciplinam, diligit sajiientiam.

sine poenitentia, et confessione, et viatico, furibuu-

Ideo,fili charissime,

amens cum

cerdotes abominans, de hac luce sine dubio ad tormenta iuferniniigrarit. Osredum quoque spiritu luxuria! fornicantem, et per monasteria nounarum
sacras virgines stupranlem, et furentem agilavit,

usquequo
et despecta

ipse

vitam, et ipsam Inxnriosam

regnum Anglorum, animam

et

juvenilem

contemptibili

ostendentesconsilium justum, obsecramus per vivenlein Deum, et ejus Filium Jesum Christum, et per Spiritum sanctum, ut recorderis, quam fugitiva sit vita praesens, et quam brevis et niomentanea delectatio spurccE carnis, etquam ignominiosumsit, ut brevis vitae homo mala exempla in perpetuum posteris relinquat. Incipe ergo melioribus moribus vitam

contestamur

et

morte perdidit.

componere,
gere
;

praiteritos

errores juveututis corri-

rum

Carolus quoque princeps Francorum niultonionasteriorum eversor, et Ecclesiaslicarum

ut hic corani liominibus laiidem habeas, et

in futuro asterna gloria

gaudeas. Valere celsiludi-

pecuniarum
torsione et

usus proprios commutator, longa verenda morte consuinptus est.

in
fili

nem tuam,
Hucusque
stola

et

inbonismoribus proficere optamus.

Epistola Bonifacii.

12. Quapropter,

cliarissime, cave tibi fote

\A: Extat et perbrevis ad

veam,
cave

in

quam
te

vidisti

coram

alios cecidisse;

ejusdem

viri

apostolici

eumdem regem EpiBonifacii, cum ad

vena'^

tibi

jacula antiqui

liostis,

per qua; propinquos

eumdem munuscula
tiouem aplas,
:

misit, aves scilicet ad

pi'oprios
tibi a

coram

vulneratos cadere vidisti. Attende

,

ita factus (ut ait

Apostolus)

litones luos

laqueo insidiatoris in quo uotos et commividebas strangulatos, et pra;sentem vitam et fuluram perdere. Noli talium ad prava-

omnibus Et ut Jacob cum^ Esau fecerat, aniniam lucrari posset, demerendam eam muneribus procuravit
: :

omnia quo ejus

ricationem exempla sequi. Tales enim juxta prophetiam sanctfE Scriptura; sunt', qui angustiavere
justos, et qui abstulere labores
dicii dicluri
justitia;

Domno
Dei intima?

Epistola auteni sic se habet ' reverendissimo et dilectissimo Athel-

baldo regi Merciorum Bonifacius servus servorum

cliaritatis

eorum;

in die ju-

salutem.

Erravimus a via veritatis, et lunien non luxit nobis, et sol non ortus est
sunl
:

Obsecramus

celsitudinis

tua clementiam, ut

nobis, et viani Dei ignoravimus, et quid nobis profuit

istum missum meum nomine Cedam praesentatorem hariim lilterarum in necessitate nostra et

superbia, aut quid divitiaruin jactatio contulit

nobis? Transiere omnia illa tanquani unibra, et tanquam nuntius pra'currens, et tanquam navis, qua; perlransit, cujus non est vestigium invenire,
aut tanquam avis transvolans in aere . Et post pauca Sic et nos nati conlinuo desivinius esse,
:

quoque illi necessitas conhgerit, solahum iuubendo adjuvare dignemini, et mercedem pro eo et a Deo habeas de missis nostris, qui prfeterito anno ad vos veuere, quia eis in omitineris sui, et in

nibus adjutorium, ut referebant, priEstitistis. Interea pro signo veri amorisetdevotse amicitiae direximus
accipitrem unum et duos falcones duo scuta duas lanceas qute rogamus, licet indigna sint munuscula, charitate benedictionissusciperedigne* ris. Fiuem loquendi omnes pariter audiamus
tibi.

et virlutis

dere, in maliguitate

quidem nuUum signuni valuimus ostenautem noslra consumpti sulii

et

nius. Talia dixere in inferno

qui peccaverunt,

quia spes inipii tanquani lanugo est, qua; a veiito tollitur, et tanciuam spunia gracilis, quEe a prpcella

'

Eccli. XVIII.

'

Jacob,

i.

'

Malth. xvi.

Prov. xil.

Sap. V.

1. Cor.

IX.

Gen. xxxil.

Eod. Cod. Ep.

xviu.

* Eccli. xil.

: :

ZACHARI^ ANNUS
Deum
time
si

4.

CHRISTI 745.

513

et

mandata ejus observa. Petiuius

quo(|ue, ut

per alterum uuntiuui verba nostra

tuum accommodare
ipsum
scripta

ad prasentiam tuani scripta pervenerinl, auditum digneris et soUicite audire

,

imo contra prajceptum Dei, despiciat legitima matrimonia, ct adhffireat incestis, luxuriosis, adulteris, et nefanda stupra consecratarum et velata-

rum feminarum
17.

sequatur.
ut mihi de opusculis Bedan

cures. Vale in Cbristo .

De Epistola

illa intelligit

ad

Praeterea,

nuper

recitata.

(Bedae) lectorisaliquos tractatus conscribere et diri-

15.

Bonifacius

Quid insuper? Missurus ad dictum regem eam Epistolam, voluit pritnum ipsam

gere digneris,

quem nuper

(ut

audivimus) divina

gratia spirituali intellectu ditavit, et in nostra pro-

cognosci per
a

amicum fidelem Hecbertum archidiaconum, ad quem etiam ejusmodi litteras dedit

'

vincia fulgere concessit; ut etcandela,

quam

vobis

Dominus

largitus est, nos

Dilectissimo

ac reverendissimo Bonifacius

fratri

Hec-

ad indicium charitatis

quoque fruamur. Interea fraternitati tua; direxi exem-

berto

archidiacono

servus servorum

plaria Epistolarum sancti Gregorii, quas de scrinio

Dei legatus Germanicus Sedis Apostolic;c sinceram

in Christo spiritualis germanitatis salutem.

Romana;

Ecclesia; excepi, qua;

non rebar ad
;

Bri-

Cbaritatis tua;

muneribus

et libris

susce-

ptis,

erigens ad supera palmas,

magnas onuiipo-

tenti Deo gratias egi, qui mihi longe peregrinanti talem invenire concessit amicum, qui me et in

tanniam venisse, et plura iterum, si mandaveris, remittam, quia multa inde excepi dedi et corporale, pallia, et villosam unam ad tergendos pedes, cum laveris, servorum Dei. Valere beatitudinem
tuam,
et sacris virtutibus proficcrc in Christo opta-

rebus terrenis adjutorium,

et in spirituali

ratione

mus

B.

Hactenus ad Hecbcrtum

archidiaconum

communionis divinum solatium transmisit. Nunc autem inlimis pracordiorum precibus almitatis
clementiam obsecro, ut vestra; fraternitatis Synodo una cum servis Dei mecum laborantibus, adunatus esse merear, et sis milii consiliarius et
tuoe

Bonifacius, qui et tunc eidem nuntio dedit pariter

litteras

ad Ileresfridum presbyterum, virum egre-

gia animi constantia pr;t!ditum, ab eo ad hoc delec-

tum, ut scriptam ad regem dictam Epistolam illi suis manibus porrigat, et legat, et interpretetur. Sic

adjutor

in

inquirendis et

investigandis regulis

enim

se habet

'

Ecclesiasticisjudiciorum Dei; etut nie nonludivaga

Dilectissimo ac reverendissimo fratri Heresfrido presbytero

sermonum voce
esse scias, et

sed serie rogantem ac dicentem non arrogantem et superbum,auti)roprio judicio plus justo placentem a!stimes. Nani Calholica et Apostolica Roniana Ecclesia, quando indignum ac vilem pradicatoremad pranlicandum
,

Bonifacius servus servorum Dei

optabiiem in Christo charitalis salutem.

18. Almitatis tua;

clementiam intimis obsecro

precibus, ut in tuis sacrosanctis orationibus mei

memor
a
te

esse digneris; et

jam

sic

narrantibus, et

Germanicis erroneis, vel panis egentibus direxit,

prajcepit niihi, ut exauctoritate
si

venientibusjam

fecisse fraternitatcm tuani, ct

Romani

Pontificis,

alicubi viderem, inter Christianos pergens, povel

pulos erroneos,

Ecclesiasticas

regulas mala

facturam esse non dubito, ut sancti Jacobi Apostoli sententia in nobisimpleatur, qua dixit - Orale pro invicem, ut salvemini Multum enim valet depre:

consuetudine depravatas, vel homincs per invium

a Catholica tide abductos
et
,

catio justi assidua. Pra;terea nos octo episcopi, qui

ad viam salutis invitare

ad

unam Synodum convenimus, quorum nomina

communete,
frater charis-

revocare
IG.

totis

\iribus niterer.

subtcr adnotavimus, in

Hoc prajccptum servare cupiens, admoconsilio et consensu

nitoriam, vel precatoriam Epistolam ad Athelbal-

sime, deprecamur, ut verba admonitionis nostrae Athelbaldo regi Merciorum inlerpretando et reci-

dum regem Merciorum cum

quam
ut
si

episcoitorum, qui una nobiscum sunt, transmisi

pra^sentare fraternitatis tu;c obtutibus jussi,

tando annunties, eo ordine , et eo modo, quo ad te scripta transmittimus, sollicilc enumerando et praedicando illi indicares. Audivimus enim, (juia
pro timore Dei persouam hominis non timeas, et

qua; in ea pravc posita sinl, emendes, et confirmes. El

ilia

qnx

jusla sunt, sale sa|)iuntia3 tua) condias et auctoritate

si

radicem aliquam flagitiorum,

dc quibus in

Epistoia contra
in gente tua

disputatum
deas
:

est,

regem Mercionun germinare velle vi-

quod supradictus rex aliquantulum quibusdam temporibus, audircdignetur tua monita. Et notum sit cliaritati tua;, quia h;cc verba admonitionisno,

stra;

ad illum regem propter

niiiil

aliud direxinuis,

sicut providus et sapicns colonus

cum

falce

nisi propter

Dominica; auctoritatis in tempus (intentus) pra!cidas, ct radicitus evellas, nc cum floruerint, fiat ex vinea ' Sodomorum vitis eorum, et propago eorum cx Gomorrha el sitfuror draconum vinuni
;

puram charitatisamicitiam, et quod de eadem Anglorum gente uati et nutriti hic per
,

pra;ccptum Apostolica; Sedis percgrinanuu- l)onis et laudibus gentis nostrse Ia;tamur et gaudemus
;

peccatis

autem

cjus

ct

vituperationibus Iribula-

eorum, et furor aspidum insanabilo. Inauditum enim malum cst |)ra; ca;teris sajculis. Et, ut hic
servi Dei gnari
jn

mur

et

contrislamur.

Scripturarum dicuiit, in triplo, vel (juadruplo Sodoniitanam luxuriam vincunt, ut

contra

gens Christiana

morem

universa; lerra'.

Opprobrium namque genlis nostra; patimur, sive a Christianis, sive a Paganis, (luod gens Anglorum spreto more ca;teraruiu geutium et despecto Apostolico pr;ucepto, imo Dei constitu19.
,

Eod. Cod.

F.[i.

XIV.

'

Dcut. xxxii.

Eod. Cod. Ep. XVI.

Jacob. v.

TOMLS

Xli.

65

)14

ZACHARI^ ANNUS

4.

CHRISTI 745.
charia papa in patriarchio Lateranensi
,

tione, legitimas uxores (ledignctur liabere, et hin-

in Basilica

rudcntium asinorum more, luxuriando et adulterando omnia turpiter fffidet et confundat. Igitur si hoc scelus maxinium verum sit, fratcr charissime, rogemus omnes communiter supradictum regem, ut semetipsum cum populo corrigat, ue tota gens cum principe hic et in futurum pereat, sed ut vitam propriam emendando et corrigendo, exemphs suis item gentem propriam ad viam salutis dirigat: et imde peccatum ante contraxit, inde mercedem mereatur ffiternam. Prajterea partem thymiamatis,
nientiuni

equorum consuctudine,

vel

qua; appellatur Theodori, considentibus eliam

cum

co sanctis episcopis:

E|)iphanio e SilvaCandida.

Bencdiclo Nomento.

Venantio Prjeneste.
Gregorio Portuensi.
Niceta Gabiis.

Theodoro

Ostiensi.

Gratioso Vehtris, seu venerabilibus presby-

teris:

Joanne archipresbytero
Gregorio presbytero
tit.

tit.

S. Susannae.

et

sabanum pro benedictione,

et

signo

purffi

chari-

S. Clementis. S. Marci.
S. Eusebii.

tatis tibi

direximus. Sanctis operibus florentem, et

probatis moribus proficientem fraternam dilectio-

Stephano presbytero Stephano presbytero

tit.
tit.

uem tuam
Bonifacius.
20.

atque benevolentem (bene olentem)

sancta Trinitas ffiternahter custodiat . Hactenus

Dominico presbytero Theodoro presbytero

Anastasio presbytero

tit. tit. tit.

S. Priscac. S. Laurenlii. S. Mariae.

ista

Qu3B autem

secuta sint, ignoratur.

Gregorio presbytero

tit.

SS. Joannis et Pauli.

Ca;terum ad

mehorem frugem redditum ipsum

regem tamen

htteris Bonifacii fuisse, nullus prodit;

cum

Sergio presbytero tit. S. Pudentianaj. Jordanc presbytero tit. S. Sabiiiae.

infehci exitu

certum sit, post biennium ipsum diem clausisse extremum de eo enim ita in Epitome historiae Anghcana3 anno Redemptoris septiugentesimo quinquagesimo septimo Edilbaldus, qui etAthelbaldus, rex Merciorum
ilhid
:

Thcophanio presbytero tit. SS. Coronatorum. Leone presbytero tit. S. Anastasia).

Gregorio presbytero
presbytero
tit.

S. BalbintE.
S.

Stepliano

tit.

Chrysogoni.

Eustathio presbytero

tit

a suis tutoribus , defensoribus mihtibus

scilicet,

Leone presbytero
Propositis in

tit.

S.
tit.

Damasi.
S. Cyriaci.

nocte morte fraudulenta miserabiliter peremptus

.

Procopio presbylero

occubuit
toris

Et de

eodem superius hoc

ipso

Redem:

anno septingentesimo quadragesimo quinto impiam fraudem vastabat gentem Nordanhumbrorum, etc. 21. Acta Stjnodalia Romam missa, iibi Zacharias, congregaia Synodo, ea confirmat damnans hcereticos Aldebertum et Clementem, unde litterce His igitur ex Germanica ad ipsum Bonifacium. Synodo per S. Bonifacium missis htteris ad regera rehqua, quae eamdem Merciornm jam i-ecilatis consecuta sunt Synodum, enarremus. Ut quae ibi
Edilbaldus rex Merciorum per

medio sacrosanctis Evangeliis, adstantibus quoque diaconibus cunctoque clero,

Gregorius regionarius
et

nomenclator

dixit

De-

neardus rehgiosus

presbyter legatus sanctissimi

archicpiscopi provincia^ Germaniae, directus ad ve-

strum sanctum Apostolatum, pro velo est, et petit ingredi. Quid praccipitis ? Dictum est Ingre:

diatur.

23.

Cumque
:

ingressus

fuisset,

Zacharias

sanctus papa dixit

detuhsti,

Ante hos dies

litteras

reveren-

dissimi fratris nostri Bonifacii archiepiscopi nobis

adversus hareticos sunt decreta, tenacioii vinculo

per quas uobis ea, quai opportuna visa

damnati Aldebertus et Clemens ab Apostolica quoque Sede sententiam damnationis acciperent idem sanctus Bonifacius legavit Romam ad Zachariam Pontificem Denearchmi presbyterum, quem ahas (ut vidimus) ante
firmarentur,
ut
:

nempe

fuerant, indicavit. Quid ergo

tariis te

denuo

nostris secre-

ingredi postulasli ? Deneardus religiosus

:

presbyter dixit

stolatus pracceptum

Dominemi, dum juxta vestri Apodominus meus Bonifacius epiaggregaret,

et

scopus famulus pietatis vestrae in provincia Fran-

alia

occasione in

dedit
tibus,

Urbem miserat, cui et lilteras una cum Actis ad eamdem causam spectan-

corum Synodum
Aldeberlum
et

reperisset

iiiic

falsos sacerdotes haereticos et scliismaticos, id

est,

quibus Zacbarias acceptis, Concilium cohegit episcoporum, in quo eosdem haereticos condemnavit. Extantejus Synodi Acla in Vita Bonifacii,
atque in antiquitus
recensita, quse sic se
2-2.

scriptis

Codicibus fidelissime
'
:

habent

nomine Domini nostri Jesu Christi, imperante domino piissimo Augusto Constantino irnperatore anno vicesimo sexto (anno quinto) imperii ejus, mense Octobris die vicesima quinta, Indictione decima quarta (ccepta hoc anno mense Septembris), praesidente sanctissimo domino Za

In

Clementem, sacerdotio privans una cum principibus Francorum, retrudi fecit in custodiam. Illi autem non in [icenitentia degunt, ut judicatum est, sede contrario, adhuc populum seducunt. Pro quo et hanc Epistolam praefati domini mei, quam manibus gero, vestro sancto Apostolatui

missus olfero, ut

eam coram
est
:

sancto Concilio

legi faciatis.

Dictum

Suscipialur Epistola, et
relegatur.

coram nostra praesenha

Et accipiens
et sacellarius,

Theophanius notarius regionarius relegit in his sermonibus

:

24.
'

Excellentissimo Patri atque Apostolico

Vil. UoBif.

1.

II.

c. 4.

apud Sur. tom.

]ii.

die v Junii.

Pontifici Zachariae papae Bonifacius

exiguus servus

ZACHARI^ ANNUS
servorum
lutem.
B

4.

CHRISTI 745.
indoctos, qui

515
se conlra pra;:

Dei, optabilem in Cbristo charitatis sa-

conduxit episeopos
cepta

canonum

absolute ordinaverunt
est,

unde

in

Postquam me ante annos prope

familiaritate et servitio Apostolicffi

et

sub Sedis, annuente

triginta

tantam superbiam elatns

ut se aquipararet

Apostolis Ghrisli; et dedignalus in abcujus Aposto-

jubente venerandaj memoria^ antistile Apostolico tiregorio, anteriore voto constrinxi, quicquid

lorum

vel

martyrum

lionorc

Ecclesiam conseoratoria,
vel

crare, in proprio
(ut verius

honore dedicaret

mibi

laetitiaj

vel

tristitia}

accideret,
laelis

Apostobco

dicam) sordidaret.

Poutifici

solebam indicare, ut in

simul lansent

27.

Ad

hojc etiam improperans, cur voluis-

daremus Domiuum, et in tristibus ejus consilio roborarer. Ita et nunc mihi liceat indicare, precor, Interrogapatrem tuum, et ansicut scriptuni est
'
:

nuntiabit

enim

sit

majores tuos, et dicent tibi. Nolum paternitati vestra;, quia poslquam indigno
tibi
:

homincs visilare limina sanctorum Apostolorum : fecit eis cruciculas et oratoriola incampis, ct ad fontes, velubicumque sibividebatur, et jussit ibi publicas orationes celebrari, in tantum ut multitudines po|)uIorum, spretis
cffitcris

episcopis, ct

mihi mandaslis
et ipsi

in

provincia

Francornm,

sicul

diinissis antiquis Ecclesiis, in talibus locis

conven-

rogarunt, sacerdotali Goncilio et Synodali

tus agerent, dicentes

Merita sancli Aldeberti adju-

conveutui prseesse, niultas injurias et perseculiones passus sum a falsis sacerdotibus et adulteris
presbyteris, seu diaccnibus, et fornicariis clericis
:

vabunt nos. Ungulas quo^iue suas atque pilos dedit ad honorificandum el porlandum cuin reliquiis sancti

Pctri Ajjostolorum principis. Tantis

maximus tamen mihi labor

ticos

est contra

duos ba;reet

itaque flagitiis involutus

prcesumpsit quoddam,

pessimos

et

blasphemos contra

Deum

Ca-

quod maximum

scelus et blaspbemia contra Do:

tliolicam fidem.

Unus qui

dicitur Aldebertus, na-

miuum

esse

videtur

venienti

enim populo

el

tione Gallus

est, alter,

quidicitur Glemens, genere

erroris diversi, sed pon-

prostrato ante pedes ejus, et cupienti confileri peccata sua, dixit

Scotus

est,

specie

quidem
istos

dere peccatorum compares.

23.

Contra

obsecro auctoritatem veet

Scio omnia peccata vestra, quia mihi cognita sunt occulta vestra, ideoque non est opus confiteri ea securi ergo et absoluti de pec: :

stram, ut

me
et

defendere

adjuvare, et

populum

catis vestris

praeteritis,

revertiniini ad

domos

ve-

Francorum

gere studeatis,

Gallorum per scripta vcstra corrine hareticorum fabulas, et vana

stras

cum

pace. Hoec

igitur et his similia,

quaj

prodigia ac signa pnBcursoris Antichristi sectentur; sed ad canonica jura, et ad

trinae convertantur,

viam

vertB docisti

et ut per

verbum veslrum

sanctum Evangelium bypocritas facturos esse lestatiir, idem Aldebertus suo habiiu et incessu, moribusque solet operari . Vidisti, lector, perseverantem jugiler in Ecclesia veterem usum confitendi occulta

duo

hferelici
eis

miltantur in carcerem,

nullusque

peccata sacerdotibus, cui assuetus

apostolicvun),

cum

communionem

babeat, ne forle fermento

|)opulus pncstare perseverans ad Aldebcrli pedes

doctrinae illorum fermentatus aliquis pereat, sed

(quem putabanl virum

pcccata

ut

segregati vivant, et juxta dictum Apostoli

satana) in interilum carnis,
in die

traditi
sit

propalaret quisqiiesua, prosterncietur. Pergit vero

ut spiritus salvus

Domini \ Et si Ecclcsiam non audierint, sint vobis juxta Evangelicum praeceptum, sicut ethnici et publicani. Propler istos enim persecu-

de Glemenle altero pseudopropheta dicere 28. Alter autem Iiaereticus, qui dicitur Glcmcns, contra Gatholicam contendit Ecclesiam, ab:

negans

scilicet el rcfutans

cauones sacros, tracta-

mullorum patior, et Ecdesia Ghristi impedimenlum doclrinai rcctffi sustiuet. Dicunt enim de Aldeberto, quod eis sanctissimum Aposlolum abstulcrim, patronum
tioncs ct iniinicilias
et

maledicliones

tus ct expositiones sanctorum Patruin Hieronymi,

Augustini

et

Grcgorii

Synodalia eliam jura spcr-

nens
terea

affirmat se

post

duos

filios

in

adulterio

natos, esse posse legis Ghristiana) episcopum. Pnc-

et

oralorem, virtulunique factorem,

ct

signorum

ostcnsorem abstraxerim,
20. Sed pietas vestra audiens vitam ejus, judicet ex fruclu,

Ghristiano, ut
accipiat
ruiii

Judaismum introduceus, justum esse dicebat si voluerit, viduam fratris defuncti

utrum vestimentis ovium

quod
sibi

indutiis

uxorcm. Ipse eliain conlra fidem sanctoPatrum contendit, dicens, qiiod (^bristus Fidesccndens ad inferos, omncs quos inferni

inlus lupus rapax fucrit, an non. In |)riin;cva igi-

lius Dei

tur tctate bypocrita fuit, dicens

Augelus

carcer detinuit, inde liberasset, credulos videlicel

el

Domini

in

specie

hominis de

exlremis finibus

incredulos,

nccnon cullores idolorum. Multa

fidei Catliolicai

mundi

mirae, sed
:

tamen

incertac sanctitalis reli-

quor|ue alia horribilia et contiaria

quias attulerit

et

exindc polucrit omiiia quaicumpenetravit

que poposceril, a Dco impetrare. Hac crgo simulatione (sicul beatus Apostolus praedixil
*)

de i)ra;destiiiatione Dei affirmat. Quapropter precor, ut litteras vestras de hoc Iia;retico mandare curetis duci Carolomanno, ut mittatur in custo-

multorum domos,

et captivasduxit posl se

mulier-

culas oncratas peccalis,

quai ducebantur variis

desideriis, ct miiililudincm

quod ipseesset
'

vir A[iosloIica) saiictilatis

ruslicorum dicentium, pnclcrea

:

diam, ne semina satanac lalius seniinans, una ovis morbida totum grcgcm polluat. Valere sanctilatem vcstram, ct prosperis profeclibus gaudcre in loiigitiidiiie dierum optamus. Haclcnus Epistola Honifacii ad Zacliariain. Perguiit Synodalia Acla :
2'.).

Ueul. xx.\il.

'

1.

Cur,

v.

-^

MaUli. xviii.

-1.

Tim.

iii.

Guniqiiu lccla csset Epislola, Zacharias

: ,

516
pai^a
dixit
:

ZACHARLE ANNUS
Audistis, charissimi fratrcs,
sit

4.

CHRISTI 745.
Si quid sanctus papa dixit Deneardus religiosus presbyter nobis porrigerc ad legendum, porrigat. Deneardus i^resbyter respondit Ecce, domine, Epistola, qua ute-

quid iu
qui se ad

32. Zacharias
liabet

Epistola lectum

ex sacriicgis

illis,

adhuc

suam condcnuiatiouem
byteri rcsponderunt
:

Apostolos nominare prajcerie per

suni|)serunt ? Sancti episcopi et venerabiies pres-

Audivimus

omnia,

batur Aldeberlus,
sibique de
cffilo

et

quam

divulgabat esse Jesu,

In

non Apostolos, sed ministros satanaj-et |)rEBCursores Anticliristi. Quis enim aliquando Apostolorum, vel
sanctorum ex capillis suis aut ungulis pro sanclitate populis tribuit, ut ipse perniciosus agere conatus est Aldebertus ? Sed hoc scelus a
quilibet

venisse. Et accipiens
:

notarius legit, cujus initium erat

Theophauius nomiue Do-

mini. Incipit Epistola Doniini nostri Jesu Christi

Filii Dei, qua3 in Hierosolymam cecidit, et per Michaelem arcliangeluminventaestin porta Ephraim,

sancto vestro Apostolatu resecandum

illo,

est,

tam de

ct per
fuit

quam etiam de

transgressore Clemente, qui sa-

cros canones sprevit, atijue cxpositiones sanctorum

Patrum Ambrosii, Augushni ca;terorumque respuit ambo itaque justam dignamque transgres:

manus sacerdohs nomine Icorajipsa Epistola exemplata et transmisit ipse eamdem Epistolam ad^Cermania; civitatem alio sacerdoti Thalassio, et ipse Thalassiustransmisit illam ad Arabiiie civitatem alio sacerdoti Leoban, et ipse Leoban transmi:

sionibus suis suscipiant sententiam. Zacharias sanctus papa dixit:

secrelario
sibi

sit

Quiajam

tardior hora cst, venturo

cepit

Epistolam istam ad Vetphaniam civitatem, et reeam Macrius sacerdos Dei, et transmisit in

de conscripta vita et oratione,

cxponitAIdebcrtus, velcajterisejusgestis,

quam cum

montemsanctumarchaugeli Michaelis, etper manus angeliDei pervenitadRomanamcivitatem ad sepul-

nobis lecta fuerint,

communi

consensu, mediante

crum

sancti Pctri,ubi claves regni ciclorum consti-

Deo, quid

fieri

debcat, pertractabimus . Hactenus

tutaj sunt.

Et duodecim papati, qui sunt in

fecerunt
Ccetera
vigilias

Romana
jejuniis

primum
Seiiuens

secretarium, sive sessio

in

Romani

Concilii.
ali-

civitate,
et

triduanas
:

in

autem non quem diem dilatum

30. a

sequentem vel alium

orationibus

ct

usque ad finem perPro

ccrto,

est, sed die eodem iterum conveutum, ut habent Synodalia Acta vcrbis istis
:

lecta.

33. Zacharias sanctus papa dixit

Cumque

in

eodem

die sanctus Zacharias

charissimi fratres, et pra;dictus Aldebertus iu insa-

flicti

papa, cajterique episcopi, necnon presbyteri supraaliique clerici convenissent in prainominalam

niam convcrsus est, et omnes, qui hac utuntur commentata Epistola, parvulorum more absque
sensu sunt, et rauliebri errore insaniunt. Sed ne Icviores amplius decipiat, indiscussam et absque sententia causam hanc relinquere non possumus.

Basilicam, Crcgorius notarius regionarius et no-

menclator

dixit

Juxta sancti vestri Apostolatus pra;-

ceptum, quod in praiterilo secretario jussistis Deneardus religiosissimus presbyter adest pro quid prsecipitis ? Dictum est Ingrediatur. velo
: :

SancU episcopi et vcnerabiles presbyteri responderunt Ex divina illustratione cognoscimus, cor

:

Cumque
dixit
:

ingressus esset, Zacharias sanctus papa Actus illi nefandissimi Aldeberli, sivc ca;tera

saucti

vestri

Apostolatus illuminatum, et quae a

idcirco, ut a vobis

vobis dicta sunt, ex administralione Sjjiritus sancti

ejus scripta, quaj praiterito secretario in

manibus

emanarunt. Et
dixit

prsevisum fuerit,

gerebas,

coram

prajsenti Concilio porrige legenda.

in utrosque sentenUa promulgetur. Zacharias papa

:

Et

accii)iens

et sacellarius legit

Theophanius notarius regionarius vitam illius, cujus initium est

nostri Jesu Christi.
et

Non

ut a nobis solis pra^visum fuerit, sed

sanctitate vestra, ut

pariter

cum

Domino

placuerit,

31.
Incipit

B In

nomine Domini
sancti
beati

vita

Aideberti

episcopi

ex electione Dei nati. De siniplicibus parentibus fuit procreatus, et de gratia Dei coronatus quia
:

pertractandum. Hucusque secundum secretarium. Tertium eadem die habitum legitur, ut plane mirum sit, eodemdiejam
in futuro secretario est
tertio esse

couventum, tresque habitas

:

sessiones.

dum

in utero matris sua; esset,

ibidem gratia Dei

Sic

coepit in eo retineri.

Et antequam pervenisset beactus

enim eadem pergunt Acta 34. Cum autem tertia vice

Zacharias papa,
sed et

in

eodem

die san-

tissuna nativitas ejus, vidit genitrixejus per visio-

cteterique episcopi,
alii clerici

necnon

nem, quasi egredientem vitulum de dcxtero latere suo. Qui nimirum vitulus designabat illam gratiam, quam accepit ab Angelo, antequam cxiret de vulva. Cumque hic libellus usque ad fmem leclus
fuisset
:

presbyteri supradicti,

convenis-

sent in praenominatam

Basilicam, Gregorius nota-

rius regionarius et nomenclator dixit,

secundum

quod a

vestro sancto Apostolatu praeceptum est in

Zacharias sanctus papa dixit:

Quidadhanc
fratres? Epi-

praBterito secretario, ut

Deneardus religiosus pres-

blasphemiam respondetis, sanctissimi

phanius episcopus Ecclesiae sanctae
dixit

byter hic se vestris prffisentaret obtutibus, pra^sto

est praj foribus.

Silvae candidae

Quid

pra^cipitis?

Dictum
,

est

In-

Domne Apostolice, ex ratione motum est cor vestri

:

divina profecto inspisancti Apostolatus, ut

et

grediatur.

Cumque
:

ingressus fuissel

Zacharias

papa

dixit

Habes adhuc ex sacrilegorum illorum

prajdictum Bouifacium sanctissimum episcopum

conscripto aliquid,

quod coram Concilio proferre

?

Francorum principes commoneretis,

illis

in partibus

debeas ad legeudum
byter respondit:

Deneardus rehgiosus pres-

post longa

tempora Concilium congregare sact

Eham, domine mi, orationem

:

cerdotum, ne ha;c scliismata

vestro Apostolatui celarentur.

blasphemia; saucto

(luam
in

sibi Aldebertus componcre nisus est ct ecce manibus eam gero, jubete eam suscipi. Moxque

ZACHARI^ ANNUS
suscepta
erat
33. a Doniine
est,

4.

CHRISTI 745.
statuta,

517

ct

lecla

oratio,

cujus initium talc

ctorum Patrum

resjniit, infercns

Deus oninipotcus, pater Domini

omniaque Synodalia Acta etiam ChristiauisJudaismum,dum pra;dicat fratrem fratris deluucti accipere posse
et

nostri Jesu Cliristi, ct \ ct n, qui sedes super sepli-

muni Ibronum et super Clierubim et Serapliim, pietas magna, et dulccdinis satis est apud te, pater
sanctorum angeloruin, qui fecisti ca^lum et terram, mare, et oi)iniaqu;e iii eis sunt le iuvoco,
:

uxorem; insuper descendentem ad

exinde
prffidicat

Dominum Jesum Cbristum

omnes pios et impios ab omni sacerdotali
:

inferos

abstraxissc
sit, et

ofOcio nudatus

anatbematis vinculo obliga-

tus, pariterque Dei judicio

condemnatus,

et

omnis

ct

clamo, ct invito super uie miserrimo, quia tu

dicere
'

qui ejus sacrilegis consenserit praedicationibus.

diifuus fuisti

Quodcunujue

petieritis

a
te

Palre in nomine meo, dabit vobis.

le peto,

ad

Hactenus Acta Concilii, quibus lum Zacbaria;, tum aliorum episcoporum et [ircsbyterorum superius

clamo,

et

Doniino Cbristo confido

animam meam.

Cumque
:

per ordincm legeretur, pervenitad locum,

nominatorum apposita estsubscriptio. Vides, lector, eadem sententia in Clementem prolata ob id, quod
sacrorum Conciliorum ct Eccicsise docloruin doctriuam respueret, perstringi damnarique pariter novatores eadem cum Clemente perfide sentientes?
38.
roli

ubi ait Precor vos et conjuro vos, et supplico me ad vos, angelus Uriel, angeius Raguel, angelus Tubucl, angelus Micbael, angelus Adunis, angclus Tubuas, angelus Sabaolb, angelus Simibel. Duni vero ba;c oratio sacrilega us<jue ad fluem perlecta Quid ad ba;c, fuisset, Zacbarias sanclus pa[)a dixil
:

Ad

htec spectant, qua; in Capitularibus Cahis verbis

'

babentur

Pseudograpba;

et

du-

biae narrationes, vel

qua;

omnino contra

Catliolicam

saucti fratres, respondetis ?

36. Sancti episcoiii et venerabiles prcsbyteri

fulem sunt, ut E[)istola [icssiinaet falsissima,

est, uisi ut

quam

responderuut

Quid aliud agendum

anno dicebant rem mittentes, quod de

trausacto

aliqui errautcs et in erroca;Io cecidissct

:

nec cre-

omuia, qua; coraiu uobis lecta sunt, igne coucrementur; auclores vero eorum auatbematis vinculo percellantur? Octo enirn nomiua Augelorum, quai

danlur, nec legantur^ scd comburantur, ne in errorcm pro tali sciipto [lojiulus miltatur scd soli
:

cauonici libri, et Catliolici tractatus, et sanctorum

et dicta leganlur et tradautur Reboc etiam, quod in iisdem babelur de Scotis, qui mentiebantur se esse episcopos Vel quod in

non Angelorum, pra;ter Micbaelis, sed magis dajmonum nomina sunl, quus ad pra;standum sibi auxibum iiivocavit. Nos autem, ut a \estro saucto Aposlolatu cdocemur, et diviua tradit auctoritas, nou plus quain trium Angelorum uomina agnoscimus, id
iu sua oratione Aldeberlus iuvocavit,
est,

auctoritates
sjiicil

cos', qui falsa noniina

martyrum

et incertas san-

cloruni

memorias venerantur, statutum est. Quod rursus ad idem Concilium spectat,

Synodo a Bonifacio hoc anno

desi-

Micbael, Gabriel, Ilapiiael. HcCcPatres. Quibus

derari videntur ea Synodi Acla, (juibus confirmata

sunt, quae in
in Ger-

perspicue intelbgislibrum quarlum Esdric nomine vulgatum, in quo frequens est inentio angeli Uriel, ab Ecclesia Roinana proscriptum penitusque esse

mania

collecta statuta fuerunt, nisi per se ea seor-

sum

a Zacbaria dixerimus confirmata, qui de iisdem

litteras dedit
:

rejectum. Habcntur cadem de tribus

tanlummodo
Caroli

onmibus post bancSynodum

ad eum-

Angclorum nominibus
Magni. Pergunt Acla
37. a Zacbarias
:

in

Capilularibus

dem Bonifacium

verbis istis/

39. Reverendissiino et sanctissimo fratri

:

Ro-

sanctus pajia dixit

0[itinie

nifacio coejiisco[)0 Zacbarias scrvus servoruiu Dci.

provisum estavestra
ut ad

sanctitate, ut couscri[)ta illius

cst,

Cum

nobis sanctissima; fraternitatis tuic syiin carumdeiii litterarum serie,quod

omnia igne coucrcmentur. Scd o[)|)orlunum

reprobatioiiem iu scrinio nostro

laba; delalae fuissent, alque jier singula legi fccissc-

conservcro,

mus, reperimus
j)eccatis nostris

veutur ad perpetuam confusionein.

Nunc

quia oinnia [)eracta suiit, dc utrorumcjue sententia, (juorum superius mentio facta est, perlractandum
est.

facienlilius, dum Dominici tritici semina qua;rercs elaborare ad augendam scgctem

s[)iritualem

subito

inimici

superseminavcriinl

Universum Cpncilium

dixit

Aldeberlus, ciijus
lecta sunt, et qui

zizauia, ut sanctitatem tiiam in

nobis actus et nefaria

se

commenla
:

dirent.

bono opere iinpeSed tua sancta fralernitas incessanter ora-

Apostolum censuit noininari ct capiilos ct ungulas suas [)0pulis pro sanctitalc tribuit, quique sub obtentu Angclorum dajmones in suum auxiliuin invocat
:

tioni instct parilcr

raiit,

cum

fiatribus

qui

tcciiiii

labo-

ut s[)irituali sarculo cradicare

si

[)0ssis zizania.

Hoc opus
sine

tibi

scm[)cr crit in voluntate; Dcus

,

ab omni oflicio sacerdoluli alicnus, ageiis pocnitentiam pro commissis, ct amplius jam [)opulum minime seducal. Siii autem in bis
sit

dubio adjuvat

ut beatus Gregorius
sit

[)a[)a

Ronum
sime

opus, inquit, nobis

in vohinlale;

nam
ad-

cxdivino adjutoriocrit
fraler, couforture

iii[)crfcctionc.
iii

Unde,

cliaris-

erroribus [)crsevcraveril, et [)0[)uliim am|)Iius seduxerit sil anatliema, et a;tcrno Dei judicio con:

Domiiio,

el i|isc crit

jutor tuus.
-40.

demnetur, omnisque

[^ariter,

qui

ei

consenserit, et

ejus doclrinaiii secutus fuerit,autadjunctus fuerit.

tuis [tlel>"bus fucla est,

Dc iucursionc auteiii Gcnbum, qua; in mocrcudum iiobis cst sed

:

Simiblcr et Clemcns, qui

[ler

suam

stulbtiam

saiiI

'

loan.

xu.

Cainlul.

I.

i.

c. 10.

Cap.
k

I. I.

c. 7S. 7.

'

Lib. VII. ajd.

lil. c.

.^7.

Uli.

l.

c.

il.

Cod.

II. c.

518
lit-ec

ZACHARI^ ANNUS
adversilas iiullalemis

4.

CHRISTI 745.
si

tuam

fraternitatem con-

sibilc est, ut

hoc fecissemus, non

litteras.

tua> charitati

tiirbet,

quia

etRomana
cst

civitas ex accidentibus faci-

per noslras indicassemus

nullo

impossibile ergo

noribus sa^pius
tens

clepopulata, et tainen

omnipoad

modo

credas

quia non alind pra;dicamus,

illi

Dominus dignatus est eam

,

consolari. Sic eliam

si

et aliud

agimus, aut aliud dirigimus, ut

tcneas, ut

garet

credimus

quia et vos consolabitur,

fideliter

riunt; sed auxiliaute Deo, illud firmissime horta-

eum clamaveritis, et jejuniuin supplicationesque litaniarum in populis commissis agendas praidicaveritis.

mur, ut
studeas.

sanctorum Patruin instiluUs

consultis sacrorum

canonum omni modo

parere

Nos quoque
et

(licet

[jeccatores

existamus)

consacerdotum nostrorum, in quantum possumus, adjuvamus. De Synodo autem congregata apud Francorum provinciam, mediantibus Pipino et Carolo-

precibus nostris

Quod

obsecrasli, ut
:

Francorum principibus
gestum. Per sinut
tibi

scriberemus
gula enim
sint, et

scias a nobis esse

eis

scripsimus, ut

petisti,

amici

adjutorcs in Dominico opere existant.

manno

excellentissimis

flliis

nostris, juxta syllaba-

43.

De censu vero expetendo, quod impetrare

nostrarum commonitionem, peragente nostram vicem tua sanctitate, qualiter egisses, agnovimus, el omnipotenti Deo nostro gratias egimus,
qui

rum

a Francis ad reparandas Ecclesias vel monasteria

plus non potuisti, quam ut vertente anno, ab unoquoquc conjugio servorum duodecira dcnarii red-

eorum corda

confirmavit, ut in hoc pio opere

et

dantur

cx lioc gratias ago Deo, quia hoc potuisti

adjutores existerent,

quia omnia optime

et

cano-

impetrare.

Dum
et

enim Dominus donaverit qnietem,

nice peregisli,

tam de

falsis episcopis et fornicariis

augobuntur

el schismaticis,

(juam ctiam de reliquis nomine

sa-

luminaria sanclorum, pro co quod nunc tribulatio accidit a Sarracenis, Saxonibus, vel

cerdotibus

coutra

canonum

instituta agentibus,

Frisonibus, sicut tu ipse nobis innotuisti,

vel contra Catholicam et

ApostoUcam Ecclesiam,
rclationem respon-

de quibus secundum tuam

demus.
41.

postquam depositi suut pro peccahsde gradu sacerdotali,reperiuntur nec clerici esse velle, nec monachi sub pceniDc
his etiam, qui

capitalibus

De eo

vero,

quod

suggessisti, quia elege-

tenha,
regis

sed pergentes (peragrantes)

ad palatium

runt

unam

civitatcm (nempe Moguntiam)

principes, pertingentem

omues

Francorum

usque ad Paga-

norum

flnes, et in partes

ubi antea praedicasti,

Germanicarum gentium, quatenus ibi sedem metropo-

Francorum, rogant ut eis loca tribuat Ecclesiarum vel nionasteriorum, ut dispergant sauctorum loca dc his, inquam, qnid fleri debeat, Francorum principibus commonitoria direximus scripta.
:

litanam perpetuo tempore babere debeas, et inde ceeteros episcopos ad viam instruere rectitudinis, et

44. lu alia quippe tua

Epistola reperimus
te

contineri

omnia quae contra

egerunt

falsi

et

postmodum
deant
:

perpetuo jure possihoc quia decreverunt, uos kcti suscepimus,

est.

tui successores

schismatici episcopi,id est, Aldeberlus et Clemens;

in

eo quod ex Dei nutu factum

Quod vero

falsi

rem singulatim

sacerdotes et schisniiitici hoc impedire conali sunt,

qua omnia Acta eoruni, ac impiissiinum erroindiscati. Nos autem, congregatis consacerdotibus nostris, eorumdem pravorum sce-

eorum vanum agonem Dominus dissipabit, et illa faciet stabiiita, qme sanctorum Palrum statutis videntur concordare. Et quiu ipsi principes Francorum libi etiam in hoc adjutores exliterunt : retribuat

illis

leratissima Acla in

eorum

praesentia legi fecimus.

:

Et

cum

nobis coram Concilio lecla fuissent

pio

studioomnes eadem schismatica dogmata,

lcratissimam vitam,
fecit,

et sce-

quam

sibi

Aldebertus conscrihi

omnipotens Deus adjutorii hujus pra?-

mium,
quod

et

innumera
illo

De

largiatur bona. etiam falso episcopo,

una voce decreverunt, ut igne cremarentur. Sed nos hoc non fierirectumjudicantes, proeorum
reservari

quem

dixisti,

adulterati clerici et homicida) fllius in adul-

perpetua damnahone in scrinio sancta; Ecclesiaj maudavimns. Ad ha^c etiam dignam sen-

terio natus, et

absque disciidina nutritus

:

esset, et

quod

sui siniiles sacerdotes consecravit

hoc metibi

jus exemplar Epistolce ad

tentiam contra eorum errorem scribi fecimus; cutuam direximus sanctitatem, ut lecta in provincia Francorum, omuis

minit tua reverenda fraternitas, quod etiam

ter,

saepe scripsimus, ut nullus homicida, nullus adul-

schismaticus audiens taUter a sancta etApostohca

Ecclesia judicatum, a sensussui pravitate resipiscat.
45.

nullus fornicator sacruni ministerium debeat neque ex poenitente quis, aut tahs, qualem sacri canones prohibent, esse sacerdotem.
tractare; sed
42.

In tertia vero Eiiistola tua intimasli nobis

De

baptizalis vero

ab

illis, si

seu Ecclesiis
autEccIesias

de alio seductore Geolebo, qui anlea falso episcopi honore fungebatur, et quia sine consultu ad nos properat. Hic
cuerit,
fiet.

consecratis, requn-at tua fralernitas,

in

dum

advenerit, ut

Domino

pla-

consecraverunt, aut parvulos similiter baptizaverunt et tunc consecratio Ecclesiarum, et parvulorum baptisma sit
sancta; Trinitatis
:

nomine

Tua autem

reverentia, ut auxiliante

rite

confirmatum. Hoc etiam pariter retulisti, quod

Domino coepit, vice nostra pelimus, perficere studeat. Volumus namque omni anno, tempore apto, in provincia Francorum Concilium te celebrare,
ut Ircquentia sacerdotum per
iiistituta

illi,

qui ante

sacrorum
et disci-

projecti sunt sacerdotes, se a nobis absolutos esse,

canonum

correcta,

illis

nuUa adversitas

valeat pul-

apud Francorunr provinciam divulgarenl. Quod tua

sancla fraleruitas nullo

lulare, sed

modo

credat

quia impos-

magis Ecclesi sanctae unitas pUna Apostolica ubitiue in illis parUbus

dilatala

ZACHARIyE ANNUS
cxistat,

A.

CHRISTI 7 '+5.
et ipse

)19

ut nonamplius popiili per falsos sacerdotes

interitum.

sunt,

vobis ore proprio poterit enarrare,

per nos acta sunt.

depravati deniergantiir in

Dum

vero

quod omnia

ista

Nam

pro certo

Conciliiim congregaveris, sic tua fraternitas conflictum liabeat

cognoscite, sanctissime pater, (|uia in

omnibus

me
:

cum
et

nielropolitanis, ut nullus sine

commendatitiis suscipiatur Epislolis. Pro eadem

quippe causa,
Ecclesiae

pro omnilius utilitatibus sancta;

paratum offero vestris obtem|)erantem prtcceptis tautunimodo peto, ut pro nobis orarejubeatis. Scio enim quia vestris oratiouibus adjutus, erutus sum
a tenfationibus inimici, et misertus

Francorum principibus direximus litteras, ut alias pra;fati sumus. De civitatc autem illa quK nuper Agrippina vocabatur, nunc vcro Colonia, juxta petitionem Francorum, per nostra;
,

Dominus suo

famulo medelam
circumdatus,

tribuit, et diversis infirmitatibus

quanquam

indignus, illud Apostoli

:

auctorilalis

prfece[)tum

nomini tuo metropolim

direxinuis ejus-

sequar consolationis dictum, quo ait ' Cum infirLibenter gloriabor in mor, tum potens sum. Et
'
:

conflrmavimus,

et tujE sanctitati

infirmitatibus meis, ut inhabitet in sanctas preces virtus Christi.

47.

me

per vestras

dem
prid.

nietropolitanae Ecclesiffi stabilitatem.

Deus

te

incolumemcustodiat, reverendissimc

frater.

Data

Vencrandas namque sorores nostras

et

kaleud. Novembris, imperante domino Au-

Dei ancillas, qua; apud limina sanctorum

sancta paternitas

Patrum

gusto Consiantino, anno vicesimo septimo imperii

ejus, Indictione

Apostolorum properavere, quas etiam nobis vestra

46.

decima quarta . Desideranlur litterBC, quas se ad Francorum

principes scripsisse testatur.

Constat pariter cum iisdcm Pontificis litteris reddilam esse eidem Bonifacio Epistolam ejus, qui
a secretis, sive ab Epistolis erat ipsi
fici

commendare jussit, in quantum Dominus vires donare dignatus fuerit, curam earum habemus propter vestram sanctam prseceptionem. Benedictionem etenim, quam nobis direxistis, suscepimus, id cst, poculum argenteum, et sindo-

Zacbariae,

Romano Pontiquam quod uunquam hactenus cu-

nem unam
ctione, eo

qua; in duplici suscepimus beneditanto patre

quod a

meruimus

visitari.

sam sciamus,
se habet

'
:

hic tibi scribendam curavimus. Sic

Et licet retribuere non valeamus,

charitatis

tamen ad invicem
piper lib. 2,

cum magna
lib. 1,

reverentia direximus cinna-

Summis et Deo amabilibus apicibus acceptis, cum magno et omni qno condecet honore et
veneratione relegi. Et quia post tot tem|iora merui

momum

unc. 4, costum unc. A,

cotzumbrem

quae peto, ut absque injuria

pater-

suscipere jubeatis, et ut pro nobis orare dignemini

ex vestris syllabis
gratias

visitari,

egi

qui

me

omnipotenti Deo nostro indigiium famulum suum

incolumitate.
Igitur

omnino deposco. [ncolumem sanctissimam

nilatem vestram divina conservet majestas oran-

etiam de vestra

ItctiQcavit

tem pro nobis Deum,

rande pater
.

meritis Apostolorum deco-

omnia, quaj nobis per nunc directas litteras prsecepistis,ut Dominus vires donare dignatus est, adimplevimus sed et ea, quae domno Apostolico
;

Hactenus Epistola. Cffiterum simul cum hismissasuntanni hujus Synodi Acta in Germaniam, eadem quoque recepta.

suggessistis

j)er

nos sunt

suscepta,

et

annun-

tiata, at(]ue relecta, et

nos ea pertractantes

omnia
:

Nam eadem legibus suis Carolus probata reddidit, dum legem statuit adversus hujusmodi pseudoprophetas
',

scripta qua; vobis ab eo directa sunt, a nobis esse

quam

superius recitavimus.

voluntatem cognoscite sed et quod non sperabatis fieri, suggessimus, et facta est Synodus sacerdotum prajsidente domno Apodictata juxta vestram
,

Finem hunc acceperunt res gesttc prcEsentis anni, quod pseudoapostoli una cum suis ipsorum erroribus delati ad Apostolicam Sedem, damna48.
tionis senteutiam acceiierunt
:

stolico, et relecta est sacrilega illius Aldeberti

ne-

sicque cuncta machi,

fandissimi

vita,

et

omnia opuscula

ejus

coram

namenta

diaboli

sunt dissoluta
ille

quibus novam

Synodo
vestrfe
,

pariter Epistola sanctissimae patcrnitatis

coalcscentem Ecclcsiam
operariis

perfidushostis

humani

ubi de
:

illo et

gessistis

et sic

de Clementis demenlia sugpostgesta peracta, sententia anasecuti

generis perturbarc conatus est, ejusmodi subdolis

;

sed Bouifacio ad primarium domiiiuni

*
:

thematis in eos promulgata

eorum nefandam
hco directa
est.

omnes, qui fuerint seclam cujus

cst, vel iu
:

vinea; ex adverso clamaute

Capite nobis vulpes

vineas

parvulas,

qux demoliuntur
^
:

instar (hoc et exemplar), vobis a

domno

Ai)Osto-

nostra tloruit . Et

: narn vinea lucropa feras arundinis .

Et

li;cc

coram

[)ra!seiitia

pra;sentis

Laciueo

illa;

anathematis

[iricfocatu; cessarunl.

fratris nostri

Dcneardi vcncrabilis presbyteri acta

'

2. Cor. xii.

2 ibid.

Cap.

1.

c.

"8.

Canl.

ii.

'

Eod. qui supra Cod. Ep.

iv.

' Psal.

Lxvii.

520

Z-ACHARI^ ANNUS

4.

CHRISTI 7U5.

Annn periodi Grrcco-Romaiia; C238.

Anno JEvx Hispan. 783. Anno Zachariee papaj Constanlini

5.

negira; 128, inchoato die 2 Octobr. Fer. 7.

Jesu

Cliristi

745.

Copronymi 26

et 5.

Epocha

Concilii Germanici II.

A num

imperii Constantini conveniat, nullus dubito, quin

ad 22. Concilitim Gcrmaiiicum II in inajoratu Carolonianni incerlo loco liabitum. In eo Clemens ot Adalbertus ob hairesim damnati, depositus Gervilio

annus

ille

xxvii

utrobique corruptus

sit.

In

ca

Epistola Zacharias jiapa tribus Bonifacii Epislolis

responsionem

facit.

Prior anno superiori post Con-

Moguntinus episcopus,
et

et in

ejus

locum sub-

cilium Suessionense scripta;

cum
:

Concilium, de

rogatus sanctiis Bonifaciiis

gnifate
;

cum

nietropolita; di-

quo

ibi meiitio, aliud esse

non

possit

quam Sues-

Komano

(|uidcm hoc anno, ut liquet ex Conciho in eo enim confirmatur 11, de i|uo mox
;

quod contra utrunKiue hrereticum in Germania antea factum fuerat. In Coiicilio Romano, ut videre est apud Baronium num. 'i\, ubi lectasunt scripta
Aldeberti nefandissimi haerelici, Epiphanius episco-

pusEcclesia; sanctce Sijlvce Candida; dixit

est cor vestri sancti A[)Ostolatus, ut

Apostolice, ex divina profecto inspiratione

Donme motum

prajdictum Bo-

enim Zacharias DeSynodocongregata apud Francorum provinciam, mediantibus Pippino et Carlomanno excellentissimis filiis nostris, juxta nostrarum syllabarum commonitionem, peragente nostram vicem tua sanctitale, qualiter egisses, agnovimus . Tum intcr alia refert Zacharias sibi a Bonifacio suggestum Quia elegerunt unam civitatem omnes Francorum principes, pertingcntem usque ad paganorum fines et in partes
sionense;
ait
:

nifacium sanctissimum episcopum et Francorum principem commonerelis, in partibus illis jiost longa tempora Concilium congregare sacerdotum,

ne

hffic

schismata

et

blasphemiaj sancto vestro Apo-

Germanicaruni gentium, ubi antea pra^dicasti, quaibi sedem metropolitanam perpetuo tempore habere debeas, etc. Hoc quia decreverunt uos keti suscepimus . Baroiiius num. 41 illam civitatem
tenus
interpretatur
in

stolatui celarentur .

manica

Ubisermo estde Synodo GerCarolomanno jubenteet Bonifacio consuait

Moguntiam. Verum

Gervilius, qui

lente, ut

Othlonus in Vita sancti Bonifacii

et seqq. congregata.

apud Baronium num. 2

2.

hoc secundo Concilio Germanico depositus est, tunc eam occupabat, ideoque de ea in metropoliin erigenda in Concilio Suessionensi agi non potuit,
Cointius anno dccxlvi,

Franci civitatem
sit.

eligiint qiue in

Germania

metropolis

Hanc Synodum praisenti anno ce-

tius,

lebratam, non vero iiisequcnti, ut arbitratur Coindemonstrat subscriptio Epistolaj Zachariae

papai ad sanctum Bonifacium, inter Bonifacianas
cxxxviir,

num. G existimat, proceres Francorum sedem metropolitanam in civitate, quai partes Germanicarum gentium, ubi ante praedicarat Bonifacius, contingeret, collocare indetermi-

quam
:

tione Suriana

integram recitat Baronius ex Edi Data pridie kal. Nov. imperante

loniensi,
rite

nate decrevisse, postea determinate in civitate Copostremo in Moguntiaca. Verum Zachapapai verba ha'C, elegerunt
et

dominoAugustoConstantino,an. XXVII imperiiejus, Indictione xiv ubi tamen loco, amio xxvii legendum, anno xxvi, qui mense Novemb. hujus anni cum Indictione xiv concurrit. Habetur eadera Epistola in Edilione Serariana Othloni, in Antonio
,

interpretationem illam evertunt,

unam civitatem, unam speciatim

quidem
alia

civitatem electam ostendunt, qua;

fuit,

non

quam

Colonia, utin hacipsaEpistola docet Za-

charias, rcspondens ad terliam Bonifacii, de

de Aquino Epist. vi Zacharia; papse, Sirmondi sed his verbis concepta

,

et in
:

Editione

qua mox. Zaciiarias quiiipe in una eademque Epistola, qua sigillatim tribus Bonifacianis respondet, in responsione ad piiorem confirmateleclionem
civitatis,

Data pridie

Novemb. imiierante domino piissimo Augusto Constantino, a Deo coronato, niagno imperakalend.

quae sibi proposita fuerat, et in responsione ad ter-

tiam

eam
;

civitatem

toreanno xxvii,imperii ejusanno quinto, Indictione quarta et decima . Coinlius anno dccxlvi, num.35
dicit,

pellat

neque enim

nomine proprio Coloniam apin una eademque Epistola

Zacharias civitates duas sedimetropolicaideslinatas

ratas habere potuit.
3, Gervilio

delendum

esse

annum quintum,
mortem

imperii sci-

licet

Constantini post patris

regnantis, et

episcopatu Moguntinensi deponi-

Indictionem xiv.

Verum cum

Indictio xiv in

omni-

lur.

Proceres autem Francorum ideo Coloniam

Raginfredus episcopus Coloniensis,

bus exemplaribusrepcriatur,et inannum quintum

elegere, quia

ZACHARIiE ANNT^S
qiii priori

4.

CHRISTI 745.

52f

Synodo Germanicnp

interfuerat, e vivis

cxcesserat.

Eum

quippe

tuum

esse, ex serie

tempora morepiscoporum Coloniensium inper Iikc

Bonifacii litteras hsec Za-

bet, quae metropolis remansit. Ita diserte sesc explicat in sua ad Bonifacium Epistola Zacharias,
et

Othlonus

alia

ab eo non

scribit, vel si

rem

aliter

telligitur.

Ad secundas
:

intellexit,

ex ea Epistola corrigendus.

charias respondit In alia quippc tua Epistola reperimus contineri omnia, qua; contra te egerunt falsi el schismatici episcopi, id est, Aldebertus et Clemens, per qujB omnia acta ipsorum et impiissimum errorem singillatim indicasti , et csetera

5. Sed postea Mogimtia prwlata. Recte porro scripsit Olhlonus Moguntiam antca alteri

Ecclesiae subjectam, et a Zacharia metropolim effcctam esse. Nec aliter sensit Scrarius diligens

rerum Moguntinarum
facii

scriptor, qui

omnes Boni-

apud Baronium
manico
II

n. 4i recitata. Adalbertus vero in

decessores episcopos,

eum

vero ac successores

Concilio Suessioncnsi, rursusque in Concilio Ger-

cum Clemente damnatus

aliis

est.

Dcnique

archiepiscopos fuisse tradit. Marcatamen in Dissert. de Primatibus num. 76 et seqq. contendit, Morjun-

Zacbarias in respousione ad tertias Bonifacii htteras de Geolebo ab

Gervilionc appellato, epi:

tiam, qnsi metropolis fuerat in ordine civili, fuisse etiam in ordine Ecclesiastico, et prffiterea oblitte-

scopo Moguntiacensi

sic scribit

In tertia tua

namque

Epistola intimasti nobis de alio seductore,

nomine Geolebo, qui antea episcopali honore fungebatur. Sed quia sine cujuscumqueconsultuapud nos properat, dum advenerit, ut Domino placuerit,
fiet .

ratum per plurimos annos jus Coloniffi per Zachariam restitutum fuisse, quando eam inetropolim declaravit, subdens cjusrescriptum, quoColoniam
Moguntiffi subjecit, hac in parte cUectu caruisse. Fatetur tamen vir doctissimus se testimoniis veterum hac in parte destitui. Diversa non sentit Coin-

Gervilio in hoc secundo Concilio

est,

Germanico

depositus

sed

eum

Synodali Decreto non ac-

quievisse laudatis verbis indicat Zacharias. Gervilio

num. 34, qui ait utramque antiquissimis temporibus metropolim extitisse. Verum
tius an. dccxlvi,

tamen
dit

sententiaj Synodali postea consensit, ut tra:

uterque

falso

innititur principio, singulis

nempe

Othlonus

Sentiens se nullo

modo

contra

sti-

mulum

vel sa^cularis potentia;, seu auctoritatis ca-

metropolibus, civilibus metropoles Ecclesiasticas respondisse. Haec enim regula universaliter vera

nonica;, quae

mediante sancto Bonifacio, in omnes

non

corara positos deferebatur, calcitrare posse, judicio

consentit comrauni, depositusque est ab ordine episcopali
4.

est, variasque patitur exceptiones. In patriarchatu AlexandrinoCyrenaica,Libya, Thcbais unico

metropolita>, Alexandrino

nempe, subjacebant

in

Colonia in metropolim erecta.

civitatem Coloniensem

Denique

Africa antiquior episcopus metropolita censebatur, ct in Gallia quarto Ecclesix ssculo varia; metropolcs civiles episcopos tantum habebant. Serarius in Carolo Pippini filio Rabani in arcbiepiscopatura

Zacharias in responsione ad easdem tertias litteras

Bonifacii

metropolitanam
:

declarat his vcrbis

civitatc

namque

illa,

apud Baroniura num. /i5 De quai nuper Agrippinavocaba-

Moguntinensem successorem laudat Ms.

in quo legitur, a patruo suo Ludovico Germania? rege, e

tur, nunc vero Colonia, juxta petitionem Francorum, per nostrx auctoritatis pra;ccptum, nomini tuo metropolim confirmavimus, et tuK sanctitati direximus, pro futuris temporibus ejusdem metro-

monasterio vocatus in Moguntiacensis Ecclesiaj archipraesulem septimum sublimatus est,septi-

mum

nempe

a sancto Bonifacio. Marca citatus, ut

ostendat,

Coloniam metropolim secunda; Germaad

utitur auctoritate sancli Athanasii in Solitarios, ubi cum in comitatu

politana; Ecclesiaj stabilitate , ubi Zacharias nihil

ni;e fuisse,

diversum
proprio

dicit a

rcsponsione,

quam jam

ad priores

Epistola

Bonifacii litleras fecerat,scd

tantum civitatem illam

nomine

appellat.

Cumtamen scdesMogunaptior visa, qua; sede

ex aula principis apud Trcveros vcrsarctur, inter ca;teros episcopos suae communionis recenset Eu-

tina vacaret per Gervilionis depositionem, ca postea

phratam episcopum Agrippina),

xii;, id est,

(j.r,TpomAEM; t^-

vm rx-

Francorum proceribus

me-

tropolica exornaretur.

Quarc eam

Zacliaria? papa;

illa

mctropoleos siiperioris Gallice. Al verba non ostendunt, fuisse alias |)rovinciam Galliam
rcfcrt, si dicatur, loco

proposuere, iisquclitteris suisanno dccxlviii dalis,

superiorem appellatam. Nec

Gallice

de quibus anno dccli, num. 8 agemus Mor/untiam metropolim declaravit. Turbat tam.cn Olhlo,

Germaniam substitueudam
in superiori, scd

esse

Colonia

enim, non
posita, et

in inferiori

nus, qui

lib.
:

l,cap. 37, narrata Gervilionis depo-

sitione ait

Quo depositostatim sanclusBonifacius

Carlomanno
videlicet et
praifi-

a supradictis principibus,

(lallia, aut in remotiori Galliarura parte, qu;e Gcrinaniam pri-

Alhanasius significat, polim civilem fuisse in supcriori

Gcrmania Coloniam metro-

l'ip[)ino fratre ejus, Ecclesia)

Moguntiaccnsi

mam, ncmpe Moguntiam,

dam,
in
scilicet

citur, et ut ejus dignilas crainentior forct,

decre-

verunt iidem principes EccIesiamMogunliacensem,

qua; priusalteri subjecta erat, metroi)oIimomnium

ct Gcrmaniam secunColoniam, complectebantnr. Anliqui cniin 2e/ro/)o/eo5nomine non dcsigiiabant urbcm,

Germania positarum Ecclesiarum efflcerc moxque legalionc facta, illud a pra;sule Apostolico
in
:

ret;

qua cpiscopus mctropolitanus aut primas sedesed urbem, <|uac provinciic caput csset, aut
:

qua; caeteris dignitatc pra^staret

nunientis,

ct

cx antiquis ino-

impctravere

Vcrum

pnsitionc I*onlifici

Olblonus, pra;tcrmissa profacta de ea digiiitale Coloniic

nummis

ct

inscriptionijjus conslat, in

una eademquc
polcs fuisse.

pioviiicia plurcs

cjusmodi raetro-

confercuda, dc ea tantum civilatc

scrmoucm

ha-

TOMUS XII.

66

522
6.

ZACHARI^ ANNUS
Colonia hoc sceculo in metropolim EccleIdem Alliauasiiis in Apologia

4.

CHRISTI 745.

siasticam erecta.
pag.
831,
ait
:

nocuXIvo? dTvb XpiSspMv ttis |j.itpo77oXew;

twv

raU(Mv

iwwxoiTo;,

Id cst, Pauliiius cpiscop. Trcviro-

Nos octo episcopi, qui ad unam Synodum convenimus, quoruni nomina subter annotavimus; in commune te, frater charissime, deprccamur; ut verba admonitionis nostra> Athelbaldo regi Mercio-

rum, qua3 Galliarum metropolis quod sc. iii ea pra^feclus prrctorio Galliarum sedem liaberct. At inde non scquitur, Paulinum Galliarum metropolitam fuisse certum est enim eum unicae provinciffi EcclesiastictT metropolitam extitisse. In eadem
;

rum

inlerpretando ct recitando annunlics, etc.

:

Paulo post Opprobrium namque gcntis nostrae patimur , sive a Cliristianis, sive a Paganis, quod gens Anglorum sprelo more Cicterarum gentium,
et despecto Apostolico praicepto,

imo Dci

constitu-

Epistola ad Solitarios Atlianasius scribit: bixwtiov

T^; aTio KaTCur,;
;

[xiv

tione, legitimas uxores

e'<7Ti '^j

a'jT?i

f<.r,TpomXi;,

id

est,

Vincen.

Visum

est

dedignentur habere, etc. etiam Patribus e Synodi sententia moofficii sui,

tium quidem de Capua,

illa

vero est metropolis At

civi-

nere Ethelbaldum regem

eum

de iuconfacere

Capua
lis

metropolis quidem fuit Campania;, sed

tinentia redarguere, et in litteris

menlionem

fantum, eaque prtcrogativa, non episcopi, sed urbis fuit ; indeque Atbanasius Vincentium metropolitanum non appellat, sed Capuam metropolim
vocat. Ei)iscopus

posnarum

in antiqua Saxonia

adversus adulteros

statutarum.
ponit

Recitat

eas litteras a Bonifacio datas

Baronius num. 5
ei

cnim Roraanus ilbus provinciae, qua; usque ad Urbis Romae portas perlingebat,
;

solus metropolita erat, uti alibi ostendo

pania; in ea moraretur.

Capua

autem metropolis dicebatur, quod consularis CamDenique ex Concilio Colo-

non Euphratam Coloniensem episcopum metropolitam fuisse, sed Paulituim pra;fatum Trevircnsem episcopum. Quare certum existimo, utramque Germanicam provinciam, a Belgica olim divulsam, fuisse sub jurisdictione metropolitae Trevirensis, huicque univcrsam Belgicam, antequam eam in duas provincias Co7istantinus M. partiretur, subjacuisse. Colonia boc Sfficulo, sed anno incerto iu metropolim Ecclesianiensi an. cccslvi babito apparet,

in quibus Bonifacius proexempla Coelredi regis Merciorum, et Osredi regis Deirorum et Berniciorum, qui ob adulterium nonnarum et fracluram monasterioruin immatura et terribili morte praeventi fuerant. Leguntur etiam in ea Epistola haec verba num. 11 a Carolus quoque princeps Francorum, multorum monasteriorum eversor, et Ecclesiasticarum pecuniarum in usus proprios commutator, longa torsione et verenda morte consumptus est sed eaa quopiam nugatore in eam Epistolam intrusa, ut anno dccxli, num. 17 monstravimus. 8. S. Donifacius ad eam conversionem totiis intentus. Denique Bonifacius ad ipsummet'//ie/ct seq.

etiani

s)

sticam erecta. Anastasius enim in Vita Leonis III, loquens de rebus an. dccxcix gestis, Hildeboldum

baldum regem scripsit litteras, qua; cxtant apud Baronium num. 14, aliasque ad Egbertum Eboracensem archiepiscopum et Britanniarum priniatem, eique rationemreddit, quid ctquorsum Ethelbaldo regi scripserit
;

archiepiscopum Coloniensem appellat; nec detegi potest, quis primus ex episcopis Coloniensibus eam dignitatem consecutus sit cum Iioc saeculo archi;

oravitque ut

si

quie hujusipse

modi

vitia

Nortliumbriaj

regnum

infecerint,

episcopi in Conciliis et ca;teris

monumentis

publicis

iisdem obviare et omni qua posset apud regem,

qui frater ejus erat,
seqq., sed

passim episcopi appellentur. Fuere et sub metropolita Trevirensi, utid obiterobservem,Me??ieses episcopi, post Concilium Coloniense laudatum incerto tempore inelropolitaB coustituti. In co enim
Concilio Dyscolius Rhemensis episcopus cuin ultiillud episcopis

populumque auctoritate prohibere satageret. Recitat eas Baronius nuin. 15 et

cum Codex Romanus Epistolarum Bonifacianarum, quo usus est Baronius, habeat eas inscriptas esse Egberto archidiacono , reslituendus
et

mis episcopis confunditur, Verosimile \idetur, jus Rbcmensibus concessum, postquam exeunte saculo quarto Trevirorum civitas a Barbaris eversa fuit.
7.

hic

earumdem

titulus

ex editione

earumdem
:

Epistolarum a Serario curata, et ex Spelmanno tom. I, ad annum dccl, ubi habetur Dilectis-

simo ac rcverendissimo

fratri

Egberto

archiepi-

Patres Concilii Germanici regem Ethelbal-

dum ad

meiiorem frufjem reducere tentant.

scopo, Bonifacius servus servorum Dei, elc. Iino ex serie lilterarum patet, cas uon ad archidiaco-

Episcopi, qui Synodo Germanicae interfueie,

onmes

Anglo-Saxones erant, et ii tantum octo, ut colligit Allordus hoc anno num. .^ et seqq. ex litteris a
Bonifacio datis
tatis

ad Heresfridum presbyterum,

reciilli

sed ad archiepiscopum Eboracensem scriptas ut demonstrat Alfordus laudatus. Baronius nuni. 20 dicit, incertum esse, an rex visis Bonifacii litteris melior reddilus fuerit, eum tamen post

num,

esse,

a Baronio

num.

18 et seq., in quibus datur

et a Bonifacio,

biennium

infelici exitu

diem

clausisse

extremum.

negotiuin a Synodo

Merciorum regem, qui multa

in

Ethelbaldum mores legesque

At ex conlinuatore E|)itomes Bedae ab ipsoniet Baronio citato, liquet regem vixisse usque ad annum
DCCLVii, et ex infra dicendis
ris et pientissimis

majorum

peccarat,

cum

Iitleris

adeundi, episcopo-

rum
pore,

mentes exponendi, eo modo, eo loco, eo lem-

monilis aures

eum Bonifacii litteanimumque prae-

tiiiiius,
illis

quo suavius regio |)ectori irrepere, et opi)orquod quajrebatur, extorquere posset. In

Bonifacius, et septem
alii

buisse.
9.

Synodus Romana II sub Zacharia papa.

2-2

litteris

episcopi,

Ad num.

ct seiiq.

Ubi accepit Zacharias papa

quorum nomina

a hbrariis prcetermissa, inquiunt

qua; in Synodo Gerinanica acta luerant,

Synodum

ZACHARIJ?:

ANNUS

4.

CHRISTl 745.

523

RomEc convocavif contra Alilcberlum et Clemcntem, scripsitque ad Bonifacinm lilfcras a Baronio num. 39 et seqq. relatas, de quibus mox egimus.
Synodus ista fribussecretariis seu sessionibus acla, tcmpusque, quo ea liabifa, bis verbis nofalur apud Surium in Vifa sancti Bonifacii ad diem v Junii Imperanfe domino piissimo Augusto Consfantino imperatore, anno xxvi imperli ejus, mense Ocfob. die XXV, Indictione xiv , ideoque boc anno ea celebrata. In editione tamen Otbloni apud Serarium -ib. 3 Rer, Mogunt. cap. 5 legifur Imperanfe domino piissimo Augusfo Conslautino imperafore, anno xxvi, post consulatum cjus anno quinto ,
:

anno vi, inense Octobri, die xxv, Indictionequinta etdecima. At Constantini nomen omissum non fuit, quia anno superiori mense Novembri in iinperium resfifutus tuerat, ut vel ba'c sola Syuodus Rornana mense Octobri hoc anno congregata manifeslum facit. Cujus Synodi epoclia, cum in omnibus exem[)Iaribus huic anno affigatur, evidens est Cointium Synodos Germanicam II et Romanam hoc anno habitas in sequentem, Suessionensem in et currentem Liptinensem in annum dccxliv Germanicam sub Carolomanno habifam, in annum
,

DCCXLin

11. Bclla
cis gesta.

magno cbroiiologia! defrimento distulisse, Saxonicum et Alamanniciim aFran-

mense
quarfa

Octobris, dic vicesima quinta,

et

Indictione

decima. Quam utramque Constantini epocliam Sirmondus recfe refinuif, sed in Annotationibus perperam scripsit, annos imperii, et anuos Itost consulatum eodem recidere, quia Constanti-

Annalista Metensis hoc anno scribit Karlomamius adunata inanu valida Saxoniam inest. Captistiue

gressus

habitatoribus, qui suo regno

affines esse videbantur,

absque ullius
:

belli discri-

mine

feliciter

conquisivit
haptizatis
,

et

plurimis

eorum

nm

iialendis,

post Leonis patris obitum, seu post

iniit.

Christo ducc

imperii sui natale proximis consulatum

Ut

autem per mensem Octobrem annus Constaiitini XXVI, ex quo consors imperii facfus cst a patre, sic ct annus quintus ejusdem Constantini, cx quo post patris mortem solus imperium teuuit, pereumdem niensem Octobrem, illigatur aimo Cbristi dccxlv et Indict. xivmenscSeptembricoepta). Ita Sirmondus. Veruin hanc explicationem rejiciendain esse, et iinperatores a tempore Constantini Pogonati, ipso die quo imperium suscipiebant, consulatum efiam susccpisse, et si jam cuin patribus suis corregnarant, ipso die quo ii supremum dicm obierant ,
consulafum per modum ttibunifia; potesfatis sumpsisse, certum esse debet cx iis, qua3 tam in hac Crifica quain in Dissert. Hypaticajani in medium aftuli. Quare Constantinns, qui an. dccxli, diexvni mensis Junii, Leoni patri successit, ipso die primum

sacramenta baptismatis consecuti sunt. Eodem anno Tbeobaldo rebellante filio Godefridi ducis Alamannorum, Pippinus cum
virtute cxercifus sui et Dei auxilio in

Alamanniam
:

ingressus, virilifer

ipsum

in

fugam

convertit, et ad

obsidionem Al|iium fugientem expulit revocatoque illo, ejusdem loci ducatum dedit, et ad propria remeavit . Quod babct iste annalista de bello
Saxonico, descripsit ex continuatore Fredegarii ia

Appendice, ubi

ait,

id

faclum evoluto triennio,

principatus scilicet Carolomanni, Aimalista Naza-

rianus hoc bellum praesenti anno etiam consiguat.

Quoad bellum Alamannicum idem continuator illud in annum sequcutem difTert, nibilque certi quoad
rei gesta2tem[)us stafui potest.

12. Ilunaldus A(jtdtania3

dux

fit

monachiis.

Annalista Metensis ad
belluin

annum

dccxliv recitat etiam

anrmm

consulafus sui, eodeinque die currentis

Cbrisfi anni

quintum ejusdem consulatus annum

illa:

numcravif, idco(|ue omncs

accurate apud Serarium, ct

nota; temporaria3

apud Sirmondum dcscriptic. Baronius num. 22, in marginc rcponit annuin imperii quinfum, et omissa priori Constantini epocha, posleriorem sic consignat Imperante domino piissimo Augusto Constantino imperatore, anno quinto impcrii cjus. Scd utraque
:

Aqidtanicum a Carolomanno ct Pii^pino Majoribus-Domus Francia; gestum, quod recfius aucfor II Appendicis ad contiiiuationem Frcdegarii Pippinus , inquit annain pncsentem confert lista Metensis, et Carlomannus non immemores injuriaruni Hunaldi perfidi ducis, et vastatiouis, quam,illis in Bajoariam dimicanfibus, perpctravit, collecto exercitu Ligerim transeunt, cl castra in finibus AquitanicC ponunt. Vidcnsautcmllunaldus, quod eis resistcrc non valcret, oinncm voluntateni
:

epocha Conslantini refinenda. \0. Synodi per hcec tempora habitai a Cointio

eorum

se facerc sacramentis et obsidibus datis spo-

non bene

consirjnata:.

pondit; ipsumquc cuni omnibus qua; habebat in-

habebat, Artabasdum
renlis anni in

Cointius, qui persuasum mcnse tantum IVovembri cur-

victornm principum scrvilio se mancipavit. Eo-

demque anno Ilunaldus dux germanum suum

noininc Ilattonem per falsa sacramenta decipicns,

ordincm redactum csse, anno dccxlvi, num, 14, Acta Synodi Romana; refcrt, aitque pra;senti anno, Roina;, permensem Ocfobrem, in Acfis publicis nominatos fuissc Artabasdiim ct Nicephorum, pr<xfcrito Constantino, cujusnomcn Homanis odiosum erat, ac legendum esse Imperanfc domino [liissimo Augusfo Conslantino imperatorc anno xxvi, post consulalum cjus anno quinto,
:

de Pictavis ad se venire jussit, cui stafim oculos cruit, et sub cusfodia retrusit. Sed non post multos dics Hunaldus corona capilis dcposifa ct monachi voto promisso, in monastcrium, quod Uadis insula
situm
l'ile

est,

intravit, filiuiiKiue suuiii

.

Waifarium

in

principalu rcli(|uit

Badis

iiisula Iiodie a Gallis

de

Ile

mense
quarta

Octobri,
et

die vicesima

quinla,

Indiclionc

nico posita,
Gall. de
fuil,

decima

, vel |iotius, inquit,

Consfan-

vulgo nuiicu|)atur, iu Occano Aquitade quo Hadrianus Valesius in Not. a//fl?7'oducc,qui Ecclcsia; parum a;quus

tino imperatorc anno xxvii, post consulatuin cjus

pluribus infra.

524

ZACHARIiE ANNUS

5.

CHRISTI 740.

ZACHARI/E ANNUS

5.

CHRISTI

740.

Pestilentia bubonis dicla per populos serpit

et

Rcdemptoris annus sequitur septingcntosinius quadragesinius sextus ludictionis

(jrassatiir.

decimae quartoe,

quo

bello civili inter

se

mutuo

confligenlcs Sarraceni in Syria, Mauvias sibi subjicit

autem eosdem domos inquidem ex domo deferre, ahos autem vuliierare. Contigit autem eorum, qua; dicta sunt ab eis, plurima, ut viderunt, fieri . Ita quidem significans Deus non ob aeris ista fieri intempebant. Contemplabantur
gredi, et alios

Emesam, Damascum, Heliopolim, et Hierosolyniam. Quo etiam tempore post tenebras terrae
motus
prodigiosi facti sunt in Syria et Patesiina,
et pestis

riem, sed immissiones esse per angelos malos, ut

ingens iu Calabria

et

Sicilia

incipiens,
his

invasit
ista

demum
:

Constantinopolim. De

enim
us(jue

Theophanes

A quarla, inquit, Augusti

:

ad Octobris kalendas
nosse . El paulo post
stantini,

tenebrai facta; sunt caligi

factum vidimus superioribus temporibus. Quae igitur coepit hoc anno ])estilentia et sequenti grassata est, tertio quoque anno majoribus perseveravit incrementis nam pergit Theophanes Pra^terea vernali tcmpore primai Indictionis magis extensa est, ffistivo autem prorsus
alias
3.
:

Auno

sexto imperii Con-

incendit,

ita

ut integree quoque

domus

penitus

motus magnus in Paltestina, et circa Jordanem et totam Syriam, mense Januario, hora quarla, et multa millia, quin et innumerabilia honiinum mortua sunt Ecclcsiajque et monasteria corruerunt, et maxime penes
factus est terraa
:

clauderentur, nec essent qui non haberent mortuos sepelire. Ex necessitate itaque multa excogi-

tatum
pari

est,

tur, et ita

quod super animalia tabula) slernerensuper has imposili mortui deferrentur :

et alii in plaustris supraposili

modo
scilicet

mortui

eremum sancta; civitatis 2. Eodem anno pestilens morbus

Calabria incipiens, veluti

deferrentur.
e Siciha et

Cum autem

repleta fuissent universa

quidam

ignis depascens,

Helladem, atquc interjacentes quartam decimam Indictionem, flagellans impium Constantinum, et cohibens ab insania, quam adversus sanctas Eccleet

ad Monobasiam

insulas venit per totam

urbana, quam suburbana monumenta, quoque sine aqua, et lacus et plurimaj viuea;, necnon et interiores horti, qui intra veteres muros erant ad hujusmodi capessendam sepulturam, eflossi sunt. Et ita vix omnia hac ad tantam necessitatem sufficere valuerunt; omni autem

tam

et cisternfe

sias et sanctas ac venerabiles

imagines intentabat.

domo

calamitate

repleta
est

Verum

ille,

ut Pharao quondam, incorrectus per-

qua3 impie facta

propter depositionem, ab imj)eratoribus sacrarum

:

mansit. Sane pestilentia haec, bubonis dicta, discurrens, decima quarta Indictione, ad regiam pervenit

imaginum

urbem. Coeperunt autem

fieri

subito
sacris

tam

in

homi-

num

vestimentis,
et

quam

in

Ecclesiarum

indumentis,
defectio

in velis crucicula; plurimae veluti

. Hucusque de his Theophanes jungens simul tres annos, quibus eadem pestilentia Constantinopolim in primis depasta est. l. Sed qua; breviter de bis habet Theodorus Studita in oratione de S. Platone, hic sunt breviter

est ergo hinc tristitia et animi multa propter dubium ejusmodi signum. Venit nihilominus et divinitus indigna-

ex oleo designatse. Facta

recitanda,

utpote ab auctore diguissimo scripta,

ffitatis

qui et suae
agit

res est prosecutus.

Dum

enim

non solum urbis cives, omnibus suburbanis ejus degentes. Factai vero sunt et phantasia; in multis hominum, qui in
tio,

dissipans incessanter

de avis suis Sergio et Euphemia hac peste defunctis, ex quibus ipse Theodorus genitus esset,
subjicit de his narrationem
illis
:

sed et in

hanc
quit,

Quoniam,

in-

exthasi (extasi] facti, existimabant se

nis

quibusdam
:

comitari

cum peregriputabant) et trucibus faciebus et eos, qui in itinere obvii flebant, se

(ut

vero

quasi amicos salutare accolloqui fingebant. Notalis iis, qu;e dicebanlur ab eis, haic postea rcfere-

intulerit calamitatcm, non in paucis aliquibus regionibus ac civitatibus versaus, sed velut ^gyptiacum quoddam flagellum ex alia in aliam

enim me publicam

temporibus cailestis ira intlicta est (res admonet, ut de hac dicam; quippe quae

civitatem transiens) ac vel

maxime

in regia

urbe

ZACHARI^ ANNUS
fuit. Hi vero, quos diximus semper meniorabiles, e vita excesserunt. Non alienum autem fortasse fuerit ulilitatis causa mortis etiam ipsius genus conscribere. Narratio cnim liffic talis est, quae illorum animos terrere possit, (|ui

5.

CHRISTI

7^10.

525

Byzantio inalum illud

rum

prudenter

eam

intellexerint.

Repente in singulo-

rum

vestibus salutaris crucis

signum

caeruleo co-

lore, velut a

manu

aliqua pulcherrime pingente,

annus, ipsc rcx conventum coegit omnium principum Longobardorum, ut publicis initis comitiis, una simul de legibus agerent Longobardorum, vel emendandis, vel addendis quas ex sententia omnium bene dispositas, hoc itidem anno secundo regni ejus, Indictione decima quarta, hac Prsefatione pra>posita promulgavit 6. Leges Lomjobardorum a rege Rachi emen:

sed Dei potius digito, et superna

manu expressum

datce.

Quoniam

gloriosissimus et pra>celsus

cernebatur.
fuerat,
5,

Quicumque ergo talis deprehensus divulgabatur, ac statim mors illi aflerebatur.

Rotharis hujus Longobardorum gentis princeps, sibi Deo inspirante, leges inseruit atque innovavit, ut

Eodem

die aliquis

mortuum
:

efferebat, et

omnes

intentiones
:

et

dissensiones

malorum

mortuus eflerebatur. Duo simul in feretro, quatuor in jumento portabantur onera corporum miserabilium semper recens cumulata. Lamentationes ubique, et voces miserabiles undique resonantes. Qui mortuorum cadavera efferebant, tam multis oneribus sufflcere non poterant itaque deerant, qui tot mortuos sepelirent. Claudebantur domus, urbis regiones inanes fiebant, sepulcra ipsa implebantur, cum intra duos menses urbs ccipse
:

regali studio resecaret

successores ejus,
et

equidem statuit, ut cuncti qua; sibi Deo inspirante, aspera

dura cognoscerent, illa ad mollitiem et pietatis adducerent gratiam. Deinde successor ejus Gri-

moald
quae

pra3cellentissimus

rex,

dum

studiose

ac
,

vigilanter singulorum
illis

considerans necessilates

melius complacuere ad cultum

lidci

salutis,

augendo minuendoque adduxit. Post hunc vero

gloriosissimus et Orthodox;u
cultor
,

atque

leberrima, et multis millibus

hominum
ut
si

habitata,

jam

deserta, et talis fere

sit

lacta,

a nullis ha-

hujus gentis gubernator, et noster per Dei omnipotentiam nutritor Luitprandus eximius, ac praecelsus, ac sapientissimus princeps, persistens in Dei operibus, et quotidianis vigiliis, omnipotentia

bitaretur. lla;c ilUus impii Constantini

temporibus

acciderunt,

quo

imago

Christi

contumeliose

spreta, et a nefario illo

homine, ac populi corru:

ptore simulacra erroris nominata

stus ipse noster

imo vero Chrifuit

:

Deus ab eo despectus

siqui-

dem honor

imaginis ad

eum

refertur, cujus est

ipsa imago, ut divinus Basilius

quodani loco

ait

Hajc Dei virga (ut ahquis diceret) prima fuit juslissinia,

(omni continentia) et sobrietate ornatus, sicuti a Deo promeruit, per ijjsius insiiirationem omnia dicentem, reliquit, et in edicti pagina cum suis Longobardis judicibus coufirmavit. Idcirco per Redemptoris nostri providenliamego divino auxilio fretus Rachis prcecellentissimus et eximius princeps anno regni mei secundo, die kalendarum Martiarum, Indiclione quarta dccima, dumcum gentis
nostrae, id cst,

(|ua peccantes

homines instrucrentur, nos-

que

a
:

summa
ita,

noslra malitia revocati emendare-

mur
et

cunctis

inquam, illa, qute ad salutis viam his dux est, qui ejus correclionem prudentcr aequo animo accipiunt . Hucusque Theodorus

Longobardorum judicibus, tam de

de Tuscite, vel Neustriac finibus,
ibi justa, et

Austriae,

quam

universa qucB a decessoribus nostris statuta sunt,

sollicite

sublime philosophalus. Sed de rebus Oricntalibus

hactenus.
lius inci|iil

considerassem, quacdam

quae-

Hoc anno, quo absolvitur secundus atquc teruumcrari Rachisis rcgis Lougobardo-

peragenda cognovinius, cfc. Satis hacc ad inslitutum ct rcrum gestarum temporis ordiucm.

dam

Anno

pcriodi Gra;co-Romanx

0239.

Anno

Mtx

Ilispan.

Wt.

Anno

Uegira; 129, inclioato die

ct o.

22 Septcmb. Fer.

JesuChrisliTiG.

ZacUaria;

papao C.

Constanlini Copronymi 27

1.

Saraceni
1

bellis inlestinis intcr sc divisi.

qui

scribit

A num.

ad

(i.

Hoc anno

collcctis
califa)

omnihus

copiis

cum

Baronius ex Theophane juxta

v

Marvam (Saracenorum
maii
(qiii

bello coiifligit Suli-

vcrsionem Anaslasii variisannisgeslarecitat. Theophancs cnim ad

nepos orat

Ibraiiiii

quondam

califa;),

annum

Constantiiii

ini[i.

mililiiniqiK.'
tis

septem niiiiibus ex cxercilu dcsideraet fugitivus

kalcnd. Se[itemh. su|ieriorisCinistianui inchoalur,

su|)eratur,

pcr

Myram

sc recipit.

,: ;

526

ZACIIARM ANNUS

5.

CHRISTI

740.
llagellavit, si

atqueindein Persidem. Emeseni quoque, utHeliopolilEe ct Damasceni seditione adversus Marvam excitata, occlusis civitatum portis ingressum negaIs fllio adversus Dachaccum copiosa militum manu misso, ipse Emesam vcrsus arma dirigit, eturbemmensium quatuors|)atioin potestatem

vcrunt.

modo potuissct ab ea venerandas imagines ferebatur insania, retrahere et compescere; ipse tamen prout quondam Pharao in malis obduratus et inemendaConstantinum

qua

iu Ecclesias et

tus perseveravit. PesUIcns illud bubonis virus ad

recipit.

Interea Dachac ingcntibus copiis stipatus

:

imperatricem usque urbem propagatum est Indictione decima quinta. Ac primum quidem inviso

accessit

cura qiio

Marvam

in

Mesopotamia

pra3lio

congressus, multis occisis,

neci tradidit.

ipsum vivum captum

quodam modo, et derepente corpora invadebat tum vero in hominum vestibus et in Ecclesiarum
sacris

Dum

hajc geruntur,ConstantinusGer-

maniciam invadit, exercitumque in Synam et Dulichiam emitlit, commodam ex Arabum bellis vincendi occasionem
ptos,

liquore conspersae consiiicicbantur.

indumentis cruciculai plurima? oleagineo Quo signoquid

portenderetur,

cum|homines ignorarent,

in

ma-

nactus.

Arabes

etiam

ex eis

urbibus inermes eductos

et in

fidem suam rece-

necnon

patris consanguineos

cum

pluribus

animique angustias in circumvicina urbis regione adducti sunt. Exinde plures hominum in mentis anenationem conjecti variis sese
phantasiae figuris, vel spectris, et

gnum moerorcm

Syris Monophysitis hsereticorum nota iuustis By-

sensuum stupore

zantium

transtulit

quorum

reliquiffi

Thraciam
in

permiserunt

illudi

incolentes in

hodiernum usque diem Trinitatem

riculantis faciei

Fullonismentem tenent, et in ea perseverant. Porro a die decima usque ad decimam quintam Augusti tenebrae fuerunt caliginosae. Eo tempore Marvam parta victoria, et Edessa recepta, consanguineos Isam et libertos omnes occidit muris etiam Heliopoleos
ter sancio crucifigentes Petri
:

hymno

cietatem ac iter
velut
ainicos,
ipsis

adeo ut cum peregrinis ct terhominibus, ut sibi videbatur, sohabere se putarent, et quos etiam
:

ubi occurrerent, compellarent, ac

cum
in

colloquerentur, et quai abipsis diceren-

tur, observantes, aliis enarrabant.

Eosdem insuper
obviis vel plane

domos

penetrantcs,

quosdam ex

conficere, vel gladiis vulncrarc conspiciebant. Sed

et

eversis,

viros auctoritate

prasstantiores

medio

pleraque ex
.

iis,

quaj ipsi viderant,

ita fieri

con-

sustulit, cffiteros vero, (]ui in his

urbibus super-

figit

Accidere haic a kal. Septemb. anni Christi

fuere, mutilavit . Hasc praesenti

anno conligere,

DCCXLV, quo Indictio xiv auspicata

ex iisque intelligimus, imperium Saracenicum

inclinasse,

jam

quod magis ex dicendis sequentibus

est, et durarunt usque ad vcrnumtempus anni dccxlviii, quo Indictio prima in cursu erat. Subdit cnimTheophanes

annis patebit.
2. Palcestina

magno

terrce

motu quassata.

4.

Iterumcjue anno dccxlviii.

Indictionis vere

lusequente

autem primae
pere
et

magis ac magis sercirca niessem vcro ita

Magna

pestis, de ([ua fuse Baronius, ad annos sequentes propagata. Theophanes enim ad annum vi

grassari

contagium

ejus incendium exarsit, ut

quamplurimjc domus

Constantini imp. kalendis Septemb. praisentis Christi

incolis pcuitus orbae clauderentur, ac sepeliendis

ainici vivi dcficerent. Ex necessitatis igitur hunc modum urgentis angustia animantibus in quadrum adinvicem junctis, ac suiscIitcUis instru-

anni inchoatum,
die

ait

Hoc anno mcnsis

Ja-

mortuis
in

nuarii
terrae

decimo octavo, hora quarta, magnus motus in Palaestina, circa Jordanem, et in

factus est, adeo ut multae hominum myriades ac paene inflnitae perierint, et Ecclesiae monasteriaque conciderint, et maxime circa san-

omni Syria

ctis,

trabeculas, quibus affixi asseres, superponere,

ac

ita

mortuorum cadavera
:

in

tumulum

cfferre

cta3 civitalis

solitudincin . Loquitur de

hoc

terra3

excogitatum est et cadavera rursus cadaveribus congesta coaccrvabant curribus exportanda. Cum
vero tam urbis, quam suburbiorum monumenta mortuis corporibus oppieta exundarent, cistcrnas

motu Elmacinus
alligat

in Historia Saracenica, sed illum

Dioclctiani clx, die xxix Augusti
:

cum anno

anui Christi dccxuii inchoato, aitque

Reversi sunt in jEgyptum die vicesimo primo mensis Tubae (mensis yEgyptiaci, cujus dies xxi concurrit cum

atque ctiam pisciuas exsiccatas

necnon

vineas

excavare et effodere coacti, hortos quoque veteri-

bus muris cinctos, ad hujusmodi

humanorum

ca-

die XVI
terrae

Januarii nostri) qua nocte inagnus ortus

,

daverum
sunt
sitati
:

sepulturae

officium destinare compulsi

pacto hujusinodineces-

destruxit pereuntibus sub ruinis ct multa; naves in mari submersae sunt. Aiunt autem illum terrse motum universalem fuisse per omnes regiones, ad extrcmum usque Orientem, eaque nocte sexcentas in Oriente
incolis
:

motus multas urbes

ac ne vix

quidemeo

exhauriendae suffccerunt. Porro

familia; ex ista calamitate

cum omnes nimium, ob sacrarum

imaginum impiejussam
nem,

a principibus abrogatio-

diminutffi vel penitus dcletae apparerent, de-

urbes dirutas fuisse,hominesque

et

animaha innu-

mera occubuisse . 3. Immanis pestis hoc

satur.

et
:

Pergit

sequenti a.nno gras

repente Agarenorum classis Alexandriae instrucla Cyprum, ubi Romana classis stationem agebat, appellere visa est. Cum vero Cibyrrhaeotarum dux

Theophanes

Hoc eodem anno

Agarenosin
cx

Ceraniffia portu occupatisejusfaucibus

lues pestilentialis

a Cilicia et Calabria

primum
Mo-

improviso

strcnue fuisset adortus,

tres solos evasisse

et

mille
.

exorta, atque velut ignis sensim depascens per

hostium dromonibus

narrant

nobasiam

et Gra^ciam,

adjaceutesque insulas per-

De eadem

peste et

Saracenorum
historico.

classe fuse Nice-

vagata, tota Indictione decima quarta irreligiosum

phorus in Breviario

ZACHARI^ ANNUS

5.

CHRISTI

7/|.6.

527
aliquo die kalendarum

Ad

Rachis rex leges Lonf)obardorum confirmat. Rachis Longobardoriiin rex leijes a Rothari ct Luifpraudo ejus decessoribus Litas con5.

episcopus ordinatus est

Julii

nuiii. 6.

in ejus Vita descripto. Ita vera erunl hjEC Epitaphii Virgiliani carmina :
Quique regebat ovans praseDtis culmina sedis

mendose

anno regni mei secundo, die lialendaruni Martiarum, Indictionequartadecima, inquit Rachis in suarum legum Praefatione. Quare Barofirmavit,

Ferme quater denos

caris

cum

fratribus annos.

nius

morlem Luitprandi,

et

initium Rachis regis

is

cum anno

dccxliv accurate alligavit, et

nonnisi

7.

post kalendas Martias iliius Christi anni

inierat; alioquin prfEsenti

regnum

facio accusato.
thia;

anno die prima Martii secundum regni sui annum numerare non potuisset. Inio nonnisi post dicm iv cjusdem mensis regnare ccEperat. ITghellus enim tom. ii Italia? sacree hujus regis diploma refert quo confirmantur Thomae episc.Placentino bona a suis anteccssoribus
,

S. Virgilius diversus a Virgilio a S. RoniEjus labores in populis Carinconvertendis infra ex eodcm auctore narra-

bimus. Hic tantum reccptissima opinio, qua; san-

ctum Virgilium confundit cum alio Virgilio, qucm sanctus Bonifacius in Epistola ad Zachariam papam

nem

data accusavit, quod discordias intcr se et OdiloBajoariie ducem seminaret, confulanda. Eam

concessa

Actum

Ticino in palatio, quarta die

felicissiniiregni

amplexus
dccxlviii,

est

Baronins an. dccxliv, num.

2, et

I,

et

mensis
6.

Martii,

anno dccxlvi, anno

fit episc.

num.

Velserus

lib. 5,

sanctum

Virgi-

nostri secundo, Indict. xiv feliciter.

lium

S. Virgilius

Saltzburcicnsis.

Ante

hunc annum sanctus

erat, in

Virgilius, quintus Salisbur-

his verbis excusat : a Sit vcrisimile, inquit, aut purgasse se Virgilium Pontifici, sive coram, sive per littcras, aut cognitis invidorum utrinque

gensis Ecclcsia; episcopus, ex Hibernia, ubi natus

fraudibus, ultro,

Galliam venit, ubi a Pippino Francorum principe apnd Carisiacum exceptus fuit, qui eum sec:mi fere duobus annis propter Dei amorem
retinuit.

quod inter bonos solet, in gratiam esse reditum. Sane Ronifacius toto deinde
septennio superfuil, ncquc istius lamen dissensionis pra3terea vestigium apparet . Verum sanctus Virgilius
Virgilio, qui

Cumque

Saltzburgensis Ecclesia proprio

careret episcopo,

Pippinus, cui Bavaria et tota

Norica provincia subjectae erant, transmisit Virgi-

hac excusatione non indiget, cum ab illo cum Sidonio adversus Bonifacium de forma baptismi disputavit, diversus sit. Sicut enim

lium ad Otilonem Bavariffi ducem, illique episcopatum SaKzburgensem concessit. Electionem suam
fernie

hoc tempore pra;ter Sidonium istum vixere duo

Sidonii, quorum alter episcopus Constantiensis ac abbas Augis, alter vero Laureacensis episcopus sic praeter Virgilium ejus socium exlitit alius Viralii

duorum annorum

spatiis Virgilius dissimu-

lavit, scd

tandcm unctionemepiscopalemsuscipere
Nativitatis

consensit, ordinatusqueest a provinciaiibus praj-

gilius,

qui postea Salisburgcnsis episcopus

fuit.

suhbus anno

Julii , vel, ut aiia

Domini dcclxvi, XVII ival. lectio habet, anno Nativitatis

Pra;terea Virgilius, qui

Ronifacium

accusavit, Ro-

mam eam
citur ex

ob rem profectus est, ut manifeste dedu-

Domini

dcclxvii. Ilaic fcre de verbo ad

verbum ex
sancti

cjus Vita excerpta, cujus auctor

anonymus,

Epistola Zacharia; ad Bonifacium, qua; ordine est cxl inter Bonifacianas, in qua dicit Pontifcx

Eberhardi cpiscopi itidcm Saltzl)urgcnsis discipulus,

de Virgilio

Aicns quod

ct

a nobis esset
illis

mcdio

sa;culo xii floruit, ut vidcre est

sa;c.
ii

apud

absolutus, ul unius dcfuncti ex quatuor

scopis,

epi-

Mabilloninm

iii

Bcnedict. part. 2, ubi

eam
is

quos tua illicordinavitfraternitas, dia;cesim

fuit, seu,

ex Canisio tom.

Antiq. Lect. recitat. Veruni

obtincrct. Si enim absolutus

ut

nunc

anonymus non minus in chronologiam pcccat, quam Egilwardus monachus in Vita sancti Burciiardi episco|)i Wirtzburgcnsis,

loquimur, dimissus a Zacharia, eum Romam profcctum fuisse oportet. Scd in Vita sancli Virgilii
nulia
,

ideoque

sicuti in

neque

discordiai

cum

Ronifacio

ne^iue

Vita Burcliardi rctinenda narrafio, et

notaj chro-

ullius profcctionis

Romana; mentio. Quare minime

alius sit a Vir-

nologica;

[ilcrumqiic ])arum
ita

curanda;,

ac corri-

dubitandum,quin sanctus Virgilius

gilio iilo,

gendo;;

et

in

Vila sancti Virgilii.

Quomodo

enim

Virfjilius

eo Christi anno, post(|uam bicnnio

cujus patria ignoratur; cuin tamen sanctum Virgilium Hibcriuim fuisse testentur cjus
Vita,

curn Pippino, alleroque bicnnio

cum

Otilonc duce
;

hujusque Epitaphium laudatum.

Ilic

porro

mansisset, episco|ius consccrari potuit

cum

Otilo

certus in versibus de

annoDccxLviii c vivis cxccssent? pnctercapoelainOrdine comprovincialium

moncndus cst lcctor, Baronium anno dccxlviii, num. 3 et seqq., ubi cam Epistolam rcfcrt, usum
esse exemplari valdc depravato, inquoplirascsintcgra; dcerant, et in

pontificum, in Epitaphio Virgilii tcstatur, euin ferc pcr annos quadiaginta episcopatui Sahzburgcnsi
pra;fuissc, et

legcbatur, dicens,

quo loco citalorum verborum qucd a nobis accepissct licentiam,

tamen
aii.

in

cjus Vita

mors

illius

copucsse

qua; sunt verlja alicujus scioli

illis

modum

lo^iucndi

latur, vcl

cum

dcclxxx, vel

cum

an. dcclxxxv,

temporii)ns usitatmn
S.

sccundum non potest

fuissc.

divcisas lcctiones.

Qnarc verum

non intclligcntis. Carolomannus bcllo Alamarmico confecto

(juod in ea habetur, Virrjilium viccsimo

dc sccculo deserendo cogitat.

Annalista Wetensis
ciini

aut circilcr post ciirrenleni annoc[)iscoi)um dicluin

hoc anno
coruin

iiabct

Karlomannus,

vidisset
fines

Undc cum anno

dcci.xxxv, ut co

binius,

animain Duo rcddiderit,

anno vidchoc circilcr auno

Alaiiiannoruin

inddclitatcm

cum

c.\(;rcitu

irru[>it, cl

placiluin instituit in loco, qui

, :

528

ZACHARI-S:

ANNUS

6.

9.

CHRISTl

7/|7.

dicilur Contlistai. Ibique conjunctus est exercitus

Uispania famc affUcta.

hffic

\s\doTus Pacensis
:

Alamannorum. Fuitque ibi magnum miraculum, qiiod unus exercitus alium compreFrancoruni
et

pag. 23,
a

JEvA DCCLXxxiv accidisse testatur

hendit atque ligavit absque ullo discrimine

Ipsos vero, qiii principes
solatio

belli.

Nonas Aprilis, (Icgendum, tertio nonas Aprilis, utferiamoxniemorandaindicat)die Dominica,hora

prima, secunda
feria et
tertia,

fueruntcumTheobaldoin
Pippi-

cunctis Cordubaj

Odilonis contra invictos principes

civibus prospicientibus, tres soles miro

strantcs, quasi pallentes

modo

lu-

Karlomannum, comprehendit et misericorditer secundum singulorum merita correxit. Eodem quoque anno Karlomannus princeps germano suo Pippino confessus est, quod vellet saiculum derelinquere, et Dei omnipotentis se servilio
nuni
et

cum

falce ignea

smaragdi-

intolerabli

nea pra?cedente fuerunt visentes, eoque ortu fame omncs partes HispaniaB nutu Dei habi-

tatores suos Angcli ordinati fuerunt vastantes ,

ubi Angeli

non

proprie, sed

figurate ponuntur.

mancipare. Inde utrique se germani prajparave-

Fames

Iiaic

ab auctoribus Arabicis notata.

addit

Emcn,

Karlomannus, ut pergeret ad limina Apostolorum Petri et Pauli Pippinus vero laborabat, ut ipsum cum summo lionore et niuneribus magnis destinaret . Bellum ([uoquc AlamannicLun Iiuic anno refigunt annales Nazariani, Petaviani et Masciacenses, quod Annales ^ginhardi et Tiliani auctiores in praecedentem perperam retrahunt. Continuator Fredegariiin Appendice bellum islud anno scxto regni Carolomanni peraclum scribit, sed illud aliter ac annalista Merunt.
videlicet, id est,
: ,

Unus

dator Mazarineus post hoc yerhum, vastantcs

Per idem tempus Petrus pulcher apud llispaToletan scdis diaconiis atque in omnibus niam babebatur melodicus
Codice Ms.
:

Sciiiituris

sapientissimus

habitatores

in

Hi-

spalim propter Pasclias erroneas, quae ab eis sunt celebrata) , libellum Patrum atque diversis auctoribus pulchre compositum conscripsit , sed
loco,
tores.

habitatores,

iegendum

videtur,

ad habita'

tensis refert.

ZACHARIiE ANNUS

6.

CHRISTI

747.

1. Carolomannns, relicto regno, Romamvexit, monasticam vitam in Cassini monte profitetur

virtiitibus

clarescit. Septiiigentesimus quadragesimus septimus, Indictione decima quinta incipit annus, quo Carolomannus nuntio remisso Sfficulo, monasticam vitam amplexus, Cassinense coenobium, in agro Aquinate positum, adiisse an-

neque hoc neque superiori anno ad Bonifacium Moguntinum episcopum potius persuadent: atque primum in Epistola ad eum scripta anno sequenti, Indictione prima, adhuc fuisse Carolomannum in principatus Francorum dignitate, una cum fratre Pipino, haud obscure ostendit liis verbis Con2. Cffiterum

id accidissc, Zachariaj papffi EpistoK-e

'

tiquorum omnium assertione narratur. Quod ad tempus spectat, id vetus Francorum Chronicon, a Pithaeo in lucem vindicatum, testatur his verbis Septingentesimo quadragesimo septimo anno
Carolomanniis, relicla,

forta etiani dilectissimos nobis Orthodoxos episcopos, sacerdotes atque levitas, CEeterosque clericos, religiosos abbales et

sissimos
principes,

duces,

etc.

monacbos, pariterque glorio Per duces namque et

quam

tenebat,

potestate,

mutato habitu, in Cassinum ad sanctum Benedictum secedit, et monachus efflcitur . Haec ibi, et alii idipsum hoc anno ' Ado autem Viennensis, Regino et alii plures, superiori id anno factum afflrmant.
vadit, ibique
;
'

Romam

ipsum significasse Carolomannum atque Pipinum, alitc plures ejusdem Pontiflcis litterae docent. Quin etiam et in Epistola ejusdem Pontificis data itidem ad Bonifacium Indiclione qninta, anno videlicet Rcdemptoris septingentesinio quinquagesimoprimo, itidem de iisdem simul principi'

Sigeb. in Cbron. et Lambert. hoc anuo.

In Vila S. Bonif.

ZACHARI^ ANmJS
bus facfa menfio reperifnr Lis vcrbis Qiiod dc priiicipibus Francoruin scripsisti, etc. lllud quidem certum est Pipinum post fratris discessum, neniinem sibi aliquem cooptasse in collegam, sed
'

6.

CHRISTI 747.

529

ex Walfrido Strabone, qui ejusdem sancti res gestas

conscripsit:
5.

sibus evolutis
stis,

solum

Francorum regni habenas adminiquoad tempus spectant, consideranda proponimus rei vero gests narrationem, de qua nunquam contigit dubitari, ab
totius
strasse. HcEc igitur,
:

Carolomannus itaque paucorum decurannorum, ob amorem regni ca;lesa;cularis gloria; pomjjam deposuit, et cum

causa quietioris

vitfe

Romam

tenderet, in viciniam

supradicti loci adveniens, ad

idem monasterium
pro
beati
:

causadevotionis accessit, audiens(|ue assiduissigno-

antiquioribus petamus.

In Vita S. Bonifacii ista

rum

virtutibus

eumdem locum

viri

habentur

-,

ubi de donatione facta ab eodem Carocoenobio, a S. Bonifacio a;difi-

mcritis a

Domino

illustrari, dixisse fertur

Tenuis

lomanno Fuldensi
3.

quidem
beati
vellet

hic locus est facultate,

celebri

sed pro merilis

cato, narratio texitur.

Galli

diffamatus rumore.

Cumque

His auditis,

Carolomannus

laitatus est,

cun-

ibidemdegentibusaliquodsua;

largifafis con-

ctisque procerihus suis convocafis,

preces sancti

ferre solatium, sed retractaret a negotiis se regiii

episcopi eis exposuit, ct

tradidit

coram
:

illis

locum illum

Quicquid eo in loco, quem petis, meae est ditionis, ab hodierno die in jus Uomini transfero, ita ut ab Occidente et Oriente, Septentrione et Mcridie ad tria niillia passuum illi
dicens assignenlur. Hac facta traditione,
misit nunfios,
regionis convo-

episcopo,

tri rescripsit,

disjuncfum implere non pofuisse quod voluit fraut sui amoris intuifu eidem mona:

sterio aliquod regi?e largitatis solatium dignaretur

qui nobiles
intra eos

omnes Grapbeldensis

carent, cosque obnixe precarentur, ut

quicumque

quos diximus limites juris aliquid baberet, monasterio a S. Bonifacio construendo iu Dei cultum largiretur. Ubi innotuit nobiiibus
principis petitio,
et S. Bonifacio

mox cum omni

devotione, Deo

impendere. Cum igitur ab Othmaro abbatc praesentatam Pipinus princeps accepissct Epistolam, annuens petitioni fraterna;, libellum, (luem Beuedictus pater de ccenobitarum conversatione composuerat, eidemahbati tradidit, ctc. Sedcum Carolomanno hic aliquantulum remoremur. C. Ex quo enim mentio de miraculis facfa cst quid fieri solitis ibidem ad sepulcrum sancti Galli his temporibus Carolomanni acciderit, accipe ab
:

nis)

quicquid

iliic

venerandoque abbafi Stunnis (Sturjuris haberent, tradiderunt. Ut

eodem auctore Walfrido Strabone

igitur

Temporibus Carolomanni Majoris-Domus miraculum me:

autem iirma
ditio,

essct ad Carolomannus,

omnem
(jui

posteritatem ea tra-

moria dignum per merilum sancti Patris effecfum,

huic operi inserere judicavimus. Vir quidam pauperculus in pago quodam ex s.umma devotione

liujus aucfor erat, char-

tam

sua; donatiouis scril)i jussit, eique

imitfessil . Haec

suum

sigil-

lum
illud

de donatione monasferio

cum

facta praemisimus, ut ostendafur,

:

Evangelicum ' nomine Prophetffi, mercedem Propbetnc recipiet. Carolomannus erga sancfos monachos propensior cum esset. eamdem a Deo meruit gratiam consequi, ut et ipse monachus efficeretur. De quo auctor ista
4.

quod secundum Qui recipit Prophetam in

uxore suaad cellam beati Galli causa orationis properare disposuit. Cujus intentione devotionis,

dum
lam
et in
tigit

mulier pallulam,
cera;,

quam

in loco sancto obla-

tura erat, contexfam paivivissef, involvif ea formel-

quam

simul oblatum

ire

cogifabal,

arca sua intcr alia vestimenla reposuif. Conautem dum ire pararent, domum illoium, qua;
intra

mox

subdit:

cum omnibus

villam erant rebus

ccepe-

genus alia faciens Carolomannus, cum in Dei timore magis ac magis proficeret, nec tamen in babitu sa;culari cam possct, (|uam vcilet, vitaj servare integritatcm, partem opfimam elegit, (luac non posset ab illo auferri. Nam rchctis omnibus hujus rnundi opibus et iionoribus, ad Cassinum montem, ubi tunc arclissima; viltc moHa;c, et id
nasfic;e

igne cremari. Cumqueconsumptis omiiibus, flam-

ma

cessante, sopitum fuisset incendium,

runt inter
reliquias
diclu)

favillarum

cumulos

ferramentoriim
(

quajritare.

Et ecce inveniunt

iniruin

ceram pallula involutani

ct

inter cinereiu et
:

carbones, nihihiue in eis la;sionis apparuit

cum

disciplina

vigebaf,
,

profectus est,

ibique

monachus
gnitate,

factus est

Pijiino fiatri regni

omnia

commilfens. Qui paterna fraternaque potifus di-

quicquid aliud iu ipsa repositum erat, penitus consumpsisset incendium. Viso igitur tanfa; virtutis miraculo, bencdixerunt Deo, et ifer, quod disposucrunt, peregeruut et narrantes fra-

ipsam arcam,

cum esset Major-Domus, ut tunc dicebatur, eamdem curam et soUicitudinem, et dcvotioncm, quam ejus fratcr, tam erga divina, (|uain
sa;cularia negotia

tribus qua; gesfa fueraut,

obtulerunt donarium,

(|uod liuic voto consecralum, in supremis

teiat
])crirc periculis. Servalaj

non poiu

sunt

ea;ileni rcs

pne

se tulit, per

omniase

accoin-

modans ad

sancti lionilacii consilia . ll;uc auclor.

Sed sancfi principis exforris rnundi, ca;li incolai vcstigia assectemur. Quid autem accidcrit, ubi per Alpium juga pervenit ad S. Galli ca;nobium, audi

testimonium post futuris usquc ad fempora Olhmari abbatis , Et inferius idem Walfridussubjicit a Ulud (luoque miraculum, (iiiod (|uarto ista anno Carolomanni regis (principis) in pago, cujus
:

menlionem fccimus,
meudare.
7.

contigit, libet

memoriiB com-

'

In Vila S. Bonif.
'

I.

ii.

c.

lo.

In Vita S. Ronif.

I.

ii.

<.

l.i.

Matlh. X.

sessioncm,

Pauperculus quidam juxta regiam iioscommaiKiiis, (|ii;e Hotumvila diciliir,

G7

Touus XII.

530

ZACHARI^ ANNUS

6.

CHRISTI 747.
in

(liiii) ad cellam sancli viri Dei pergcrc voluissel, nec haberel aliquid, quod ob devotionis indicium illuc deferre i)otuissel diabolo suadenti consentifius, atrium cujusdam divitis irnipit, ei alveare cum melle et apibus furtim auferens , intullt do:

Renedicti

Samnio provincia, juxia Cassinum

ibitiue
suscc[)it . Ihec auctor.

castrum constitufum, Deo serviturus venit,

monachicum habitum
Porro res
culi cet

tanlie admirationis

ab omnibus sxli-

hujus
in

el aliis

reperitur auctorihus scripta,

mui

suee; apibus deinde exstinctis,

ceram

conficit.

ali(|uibus

paulo diversus alter ab altero.

Et non uuillo post inter vicinos et amicos furtivo munere ad Ecclesiam venerabilis
rexit.

cum hoc
Galli per-

Nam
tifice

Anastasius Ribliotliecarius, in Zacharia Ponista habet IIujus Pontificis teniiiorihus

:

Cumque
is,

singuli

quod

atlulerant, obtufis-

Carolomannus
tein terrenam,

filius Caroli

Francorum

principis,
iiotesta-

sent

qui contra

fas offerre voluit

de rapina

praisentis viiae relinqucns gloriam atque

donarium, ceram reperit in lapidis durissimi rigorem mutatam. higenti itaque tiniore perculsus, uni eorum, qui secum venerant, reatum suum confessus est. Qui deinde cum custodibus Ecclesiaj quae facta fuerant indicaret, fama hujus miraculi mira celeritate cunctis innotuit. Sed pauca haec ex multis; ad instilutum satis. Jam Caroloman-

ad

beatrim Petrum Apostolorum

fide-

principem devotuscumali((uantissuis advenit

ciali

libus; seseque Dei coutulit Apostolo, aUiuc in spc-

tus

jugum ab

habitu fore spondens iicrmansurum, clericaeodeni sanctissimo suscepit Pontifice.

Ei post aliquantum temporis ad beati Renedicti,

num

de

mundi

totius superati victoria

tropliaja

quod in Aquinensium finibus situm est, profectus est monasterium, in quo et suam finire vilam
jure professus est jurando .
teriens
Iliec

inferentem in Urbem, triumphantemque de saeculo

spreto sequamur.
8. Ubi per Flaminiam veniens obvium Soractem niontem prope in agro Veientano positum

Anastasius, prae-

commorationem

ejus in monasterio montis

Soractis.
10. At generosus animus ille, qui calcato penimundo, sublimem Chrisliana; phiIosophi;e attingere conatus est verticem, non sic induit mouachum, ut una simul iiriiicipem lateiitcm intus includeret, sed exuit penitus, ut nec signum qui-

adspexisset

memoriaque

ingessisset, nobilitatum
et

tus

illum esse latebris sancti Silvestri

aliorum san-

ctorum virorum, qui ibidem vitam monasticam excoiuissent ejus juga conscendens, cum omnia, quae illic erecta fnerant fedificia, jugi bello Longobardorum solo esse a?quata conspiceret ut ibidem erigeretur monasterium, atque sancti Silvestri memoria restitueretur ojteram dedit. Ha^c cum multi aftirment, tamen tradunt aiii ipsum monasticam illic exercuisse disciplinam nam audi quiE apud Eginhardum in Vita Caroli Magni leguntur Carolomannus, incertum quibus de causis, tamen videlur quod amore conversationis contemplativae
:

dem in se remanere passus sit veteris hominis, in novum novo cum habitu in omnibus transformatus
S.
,

procul abhorrens ab eo, quod reprehendit

Rasilius in nobili
:

quodam, sed ignavo mundi

contemptore, dicens

Senatorem
:

perdidisti, etino'

nachum non fecisti . Nam audi qiuu dicat Regino de eodem Carolomanno Cum adhuc Romae (seu
magis prope Romam in Soracte) positus iu monasterio, quod sibi ffidificaverat, ab omnibus propter regiam nobilitatem, et quod majus est, propter

succensus
liabitu

operosa temporafis regni administra-

tione relicta,

Romam

se contulit in otium,

ibique

coutemptum regni
vir

terreni et gloriam prtEsentis sae:

permutato, monachus factus, in monte Soracte apud Ecclesiam beati Silvestri constructo monasterio cum fratribus secum ad hoc venientibus,

culi veneraretnr, et laudibus extolleretur

timens

Deo plenus favorem laudis humaua;, qui tanta

pro Christo reliquerat, fugammagis arripere dispo-

per aliquot annos optata quiete perfruitur.

Sed cum ex Francia mulli nobilium ad vota solvenda Romam solemniter commearent, et eum
veluti

dominum quondam suum

:

prccferire nollent,

quam vanaj glorise subjacere. Et hoc tantummodo uni fldo socio confessus est, quem ab infantia in omnibus fidelem probaverat, et cum eo noctu, omnibus aufugit insciis, et ad Cassinum moutcm
suit,

otium quo maxime delecfabatur, crebra salutatione interrumpentes locum mutare compellunt. Nam cum hujuscemodi frequentiam suo proposito officere vidisset, relicto monte, in

usque pervenit,
stuin
sterii

nihil

bonis, quaj corpori erant necessaria,

secutus

est.

secum portans ex omnibus nudus ChriEt juxta morem portam mona-

Samnium

provin-

pulsans, coiloquium patris monasterii expetiit.

ciam ad monasterium
Cassina secessit, et
ralis vitae, religiose
ibi

S. Renedicti,

quod

erat

situm in arce reliquum tempo

.

In cujus pra^senfiam
corruit
:

cum

venisset,
esse,
se

mox

in

terram

se

homicidam

reum omnium

couversando, complevit
istis

Hxc

Eginhardus rehquis antiquior, ex quo Aimoinus

ista

breviter collegisse visus est verbis

9.

Carolomannus Romam profectus, dimissa habitum mutavit, et monasterium in honorem S. Silvestri in monte Soracte ajdificavit, ubi quodam tempore persecutionis, qua; sub
Sfficulari gloria,

criminum protestans, misericordiam exposcit, pcelocum exquirit Quod autem se homicidam confessus sit Carolomannus, certe quidem liaud putamus voluisse mentiri (quod Christiano
nitenlise
.

quavis ex causa non

sos

licet)

sed

cum

pluribus adver-

sus Rarbaros prceliis decerlasset, inultos ab eo cae-

homines

configisse quis dubitat?

Quod igitur

in

Constantino imp. facta

fertur.
consilio,

est,

sanctus Silvester latuisse

meliori

justo bello sinepeccato vel levi ab eo factum esset,

Ibique aliquandiu commoratus,

hoc loco dimisso, ad monasterium sancli

'

Regino

in

Cliron

anno 570.

ZACHARI^ AJJNUS
ille

6.

CHRISTI 747,

531

ea bcnc ad humilitatem sectandam usiis occa-

sione, iiomicidam se esse professus est. Pergit vero

Regino
11.

personis, non.solum contumeliis afflciatur, verum etiam verberibus affligatur. Quo audito, tremefacti a sedibus surgunt, pedibus ejus se prosternunt,

Pater

cum hominem peregrinum

Francum

esse

veniam postulant de contcmptu, ignorantiam procontra in terrain provolutus, cum lacrymis negare ccepit ha3c non esse vera, non sc
fitentur. Ille
,

cognovisset,
esset.

interrogat cujus patrifc, aut gentis

At

illc

confessus est se
talia

esse, et ex
li-

Francia propler

scelera migrasse, exilium

benter ferre paratum, tantum ut patriam cjclestem non amitteret. Siuritualis pater ejus precibus annuens priEcepit eum in cella noviliorum recipi una cum suo collega, probari secundum quod regula
jubet, et tanto arctius, quanlo barbaraj et ignotaj
genlis liomo erat, implens illud A[)Ostolicum
'

Carolomannum, sed boininem peccatorem et homicidam collegam suum timore correptum propter commissum piaculum haec excogitasse.
esse
,

Quid plura? cognitus ab omnibus,

cummagna

re-

verentia est observatus . Hactcnus Regino.

At nec puto hic mendacii arguendum esse

Pro-

eumdem Carolomannum, cum

rem hominem
et

se

eumesse

negavit.

bate spiritus,

omni

cx Ueo sunt. Itaquo probatus in patientia, sociatusest congregationi una cum

si

Etenimquodsciretmonastica[)rofessioneabjicivete-

novum indui, secundum qiiod mo

circulum professns est stabilitatem, conversationem monasterii, obedientiam secundum rcgulam sancti Benedicti. Coepit
collega. Post eniensuni anni

net Aposlolus, dicens':

Exspoliantes veterem homi-

autem irre[irebensibinter inter fratres conversari, omnibus virtutibus pollens. Accidit autem, ut juxta quod mos est, ad coquina; officium hebdomadarius deputaretur. Quod cum libenter quidem faceret, sed in niultis ignoranter offenderet, coquus vino astuans, ei alapam
dedit,

nem, induite novum, qui secundum justitiamcreatus est el sanctificationcm veritatis . Hoc sensu, se non illum esse, jure dicere posse putavit. 13. Quod autem dicat Hegino, ex hoc tempore
cultuni fuisse

magna

veneratione
i[)se

eumdem

Caro-

lomannum

ita

([uidem

jure putavit.

Verum

qui venerat Christi opprobria consecuturus, haud carere voluit illis qui cnim semel exierat extra
:

dicens
niliil

Ita te

fratribus deservire oportet ?

:

castra, crucis
cii^ari

Cui ille dulgeat

motus, placido vultu respondit

!n-

improperium portans, vilissimis manservitiis exoptavit. Nam audi, quae Leo OsAnastasius tradil,
:

Dominus, frater, et Carolomannus. Neque enim cuiquam suum nomen prodiderat, ne agnosceretur. Rursus cum in quibusdam cibariis
tibi

tiensis-, [lost narrata illa, qua;

administrandis crrasset, a co(iuo percussus est : cui eadem, (jua supra, imitrecatus est. Et cum tertio

Sub prffidicti abbatis Petronacis regimine cum omni humilitate et devotione Domino serviens, aliquot transegit annos. Non autem
statim subjungit

otiosum
dienlise

a coquo crudehter Cccderetur, indignatus ille comes individuus suai pcregrinationis, quod tantus vir a

tam

vili

persona tam contumeliose afficeretur,

valcns, arripuit [)iUim,

jam

ferre

non

unde

panis, in

erit, quanta humilitatis, quantaque obeexempla idem princeps ediderit in monasterio, ad posterorum exempium litteris tradere. U. Cernens enim prajfatus abbas ita Carolomanni fervere [iropositum, voiens([ue juxtaman-

patrum miltendus, conterebatur, et cum omni dicens Nec tibi Deus [)arcat, scne nequam, nec Carolomannus iiidulgcat. 12. Fratres, hoc audito.valdc commoti sunt,
olera

datum

regulcc ipsius explorare [latientiam, perse-

adnisu percussit,

verantiamque cognoscere, paucarum ovium, qua;

quod homo alienigena

et

pro misericordia receptus

:

curam illi tentavit adjungere, ad pascendum educeret, [lascentcs custodiret, pastasque rcduceret. Quam ille obeerant in monasterio, ut quotidie

talia facere pra'sum[)sisset

[trotinus ergo custodicC

talis

manci[)alur, ut diesc(|uenti

[)ra;sumptio acrius

vindicaretur. In crastinutn productus de custodia,

in

dienliam, ac si ex orc Domini fcrventer amplexus, satagebat quotidie quffi sibi fueranl impcrata perficere. Post paucos dies cuin longiuscule [lascendas
duxisset oves: latrunculiquidani repentc irrnenles aliquas ex eis nilebantur violenter abripere. Tum
ille

medio conventu sistitur. Percunctalus cur manus extendere iu fratreni niinistruni ausus fuisset? Respondit Quia, in([uit, vidi servum nequiorem omnibus, virum meliorem etnobiliorem onmibus, quos in lerra conversari scio, non soluru vcrbis dehonestare, scd etiam plagis aflicere. Furore nimio
:

constanter occurrens: Ovcs, inqiiit,

cur.-c

mea;
;

commissas auferre vos nulla ratione pcrmilto de mc autem, quod vobis permiserit Dominus, faccre non contradico. Illi aufem perversic nientis liomines euin penitus exspoliantes, abire cccpcrunt. At

cxagitali,

quod eum, qui [^eregriuus vcnerat,

intcrrogant, quis esset
ille,

ca;-

teris pr.TluIissct,

qui

bonitate et nobilitate
[)atrein

omnes

anleirel,
llle

cur saltem
necessitatc

monasterii non exce|)isset?

compulsus, celarc non valens (Deus jani manifestari volci)at) ait Iste cst Carolomannus (luondam rex
:

Carolomannus detegi pudenda noii ferens, femoralia tantum ab eis violenter eripuit; ca;tcra [wticnter illos auferre |)erinisit. Abbas vcro probare volens, an vcra csset, aii simulata isla patieiitia, coepit eum vehemeutcr arguere, cique segniliam
ac stultitiam cx[)robrarc:

([)rince[)s)

Francorum, qui pro

Cliristi
:

amorc

re-

cum

illc niliil

excusans,
cr"-o

gnum

gloriam mundi dereliquit qui de lanta cxceileiilia ita se liumiliavit, ut niudo u vilissimis
et
Joan. IV.

ad omnia
vcstiri et

sc

[icccasse

falchatur.

Juhctur

ad opus solituui rcgredi.

'

'

Coloss.

III.

Lco Ostiens.

Cliron. Cassjn.

I.

i.

, ,

532
a ret,

ZACHARI^ ANNUS

6.

CHRISTI 747.
;

Cum

vero die
cis a?gira

quadam

oves a pastu reduce-

una ex

claudicare coepit. Videns ergo

propterea ad constitulam horani occurrere nulla-

tenus posse

meris
rediit.

suis, sicque

claudicanlcm oviculam iniposuit liucum omnilius ad monastcrium

nimirum servorum Dei procuratione retardari persuasum habens, armaspiritualia, quai sunt virtutes aninii, niulto esse potiora validioratiue armis manufaclis, neque ullam liabens fiduciam in multitudine exercitus,
si

virtutes spirituales abessent,

'
:

Sed dum rediret, ovicula;, quam gestabat humeris, perfundi eum lotio contij^it. Quod ille

convenienter
vatur rex

illi

propheticffi sententiai
,

Non

sal-

per

multam virtutem

et

gigas

non

quondam

pra^potens,

ille

regia dignitate conspi-

salvabitur in multitndine virtutis sua;. Itaque

dum

cuus tauta patientia pertulit, tanta animi virtute toleravit, ut ne oviculam quidem idcirco deposuerit, neque ulla prcrsus ratione murmuraverit. Id cum abbati uuntiatum luisset, admirans tanti viri mansuetudinem, ac prorsus regiam humiiitatem, divinoque spiritu plenuni animadverteus praecepit, ut jam illo opere omisso, juxta positum horlulum, ut sciret, excoleret. Hucusque de his Leo. Uuot autem annis monachus vixerit, inferius suo loco dicturi sumus.
15. At

omnia

Chrisliana) religionis jura (ut ex superio-

ribus |iotestanimadverti)tum in pseudochrislianis,

tum

hfcreticis profligandis,

ad sancti Bonifacii con

siiium peregisset, illius etiam votis, etc.

profecto tanto magistro discipulus.

Dignus

16. Divini Spiritus opus fuisse quis neget, prl-

mum
cum
ium

ut ipse Carolomannus primogenitus fiiius

fratre Pipino

fectura

aqua jura servarit, dum in praeFrancorum vixit, summaquc pace vincuabsque uila vel
ievi
;

fraternffi charitatis

saltem

unde

tanta ista manarint, et quis cate-

isesione

chista extiterit, (jui docuerit reges philoso[)hari, aperit Wilibaldi assectator in rebus gestis S. Bonifacii episcopi
Carolomanno cum ait quam scilicet insecutor esset
'
:

salvum in omnibus custodierit atque demum totum se Deo dedeus quod in hoc mundo possidebat, ipsi reliquerit? Mirabitur autem magis
,

Mogunlini,
fuit,

longe

alia

mens

quisquc Carolomannum ita philosophantem, qui pncstantem ipsius virtutem bellicam perspectam
habeat
:

monastici ordiuis. Qui

gione

licet

antequani esset sancti

illius adhortationi-

bellicosissimo

enim

patre genitus, ut ca-

Bouifacii concionibus institulus, de Christiana reli-

tuius leonis non degenerans a parente,

mox

post

parum

sciverit:

altamen

obitum

patris,

rebellantes

principes Aquitania;

bus in timore et amore Uei ita perfectus esse coepit, ut hiunana simul et divina sapienter disponerct, uihilque jura sajcularia absque divini cultus adminislralione, cui monasticavitaadjuncta est, prolicere

non ignoraret

Et iuferius

de eodem his verbis:

,

Odiloncm, grassantes Saxones nova teutantes Alemannos prceiiis viclos compescuit. Jamque pacatis onuiibus, Francorum regno subditis regionibus, imperanti Spiritui tantum cedens, fratri, quem sciebat fortiBajoariai
sujjeravit,
et

Homaldum,

Princeps ergo Carolomannus

quem

diximus

tudine consiiioque i)ra;stantem, cuncta reliiiquens,

seipso fortior factus
,

quamvis adjacentium regionum bellis iufestaretur, non tamcu iis potnit a sacrorum locorum et

talem apud
cutus.

Deum

et

vincendo seipsum, immorhomiues est gioriam conse-

'

Vit. Bonif.
c, 13.

I.

I.

c.

36. aimd Sur. tom.

iii.

diev

Junij.

Ibid.
1

1.

II.

Psal. xxxii.

AmioperiodiGrc'cco-Roinaii<T6240. .^nnoyErffi

Ilispau. 785.

Zacharia;

papa; 7.

.\nno 130, Conslanliui Copronyoii 28

Ilegira:

iuclioato dic 11
et 7.

Septemb.Fer.

2.

Jesu Christi 747.

1.

Carolomanniis

fit

monaclius.

Ad num.

contiimator Fredegarii,

qiii

narrata expeditione

et seqq.

Carolomannus Francorum

princeps, post-

quam varia Concilia ceiebrari curavit, Fuldense monasterium anno dccxliv fundavit (licet Baronius num. 3 id perperam hoc anno faclum scribat), et
magnani
habuit,
rei

Alamanmcaanno superiori confecta, ait: Sequenti curriculo anuorum Carolomaunus devolionis causa inslinctu succensus, regnum una cum filio suo
Drogone mauibus germani
sui Pippiui

committens,

Chrisliauffi

et

Ecciesiastica;

curam

muudum

currenti

auno

rcliquit, ut testatur

ad liiuina beatorum Ai)OStolorum i^etri et Pauli Ilomam in monachorum ordinatioue perseveratu-

ZACHARI^ ANNUS
rus advenit. Idem boc anno scribunt annalistsc Metensis, Nazarianus, Petavianus, Masciacensis, et
auctor Ciironici San-Dionysiaui.
1

6.

CHRISTI 747.

533

tuta, ctc,

Ad

hsec Coinlius

hoc anno num, 3 refert ex libro Antiquit. Fukiens. cap. 4, chartulam Bonifacianam de fiiiibiis et teryyiinis monasterii Fuldensis, quce scripta reperitur, anno Dominicce Incarnationis dccxlwi, principatus vero nobilium virorum
fratris ejus

ob salutare doctrina; ca;Iestis augmentum admonuit conservari. Memorat postea Willibaldus quatuor priora Concilia generalia et i)i\Tecipuos hffireticos in iis damnatos, subditque oltaequidem apud Franciam omni funtlilus eradicata hccreticorum perfidia, et extirpata iniquoruin conju:

ratione, legis divinaj augebantur(loco, aucta sunt,

Karlmanni
Italiam

et

Pippini
sus-

juxta

horum temporum loqueudi inodum)

et

incre-

anno

vi,

tnense Martio, xxii die. Quare

iter in

menta,
(lue

Synodales generalium Couciliorum ca(loco recepti suut); Syuodalis-

ea die Caroloniannus

nondum

nones recipiebautur
spiritualis

ceperat, et valde hallucinati snnt ^Eginhardus, et

aliqui

hanc Carolomanni profectionem consignant. Quod mirum videri non

alii,

qui anno supcriori

e|iiscoporum congregatio juxta prajfinitam authentic;e constitutionis deflniCoucilii

tiouem pariter conveuiebat (loco convenit)

debet de /Eginhardo;
tiosa sit.
2.

cum

in ejus

nologia per annos circitcr

Annalibus chrodecem sequentes vicelebrari

quam ob

etc, causain hic sauctus Domini autistes hac

,

solertissimai sollicitudinis cura inspiratus,

a pestifera

plebem

tortuosi serpentis persuasione eripere

Postquam

jussit.

Antequam principatum dimitteret Carolocelebrari voluit, in

quintum Concilium

mannus, Couciliuui
cretuni fuit. Est
prtefuit,

Concilia generaha ab
illuii

quo quatuor omuibus admitlenda esse deiuter ea, quibus Bonifacius

ct Pippini

Carolomannum ducem ad cougregansupradictum Synodorum couventum sa;pissime incitavit. Quatuor alicC Synodi a Bonifacio
curavit, et

dum

adreparandam Ecclesiasticamdisciplinam
peculiaria negotia congregata;
:

et

ahqua

quiuta vero ob so-

quajque Carolomanni

jussu ce-

lebrata

sunt, ordine quintum, ut diserte asserit

Willibaldus in Vila saucti Bonifacii cap. 10, aute-

(juam de ejus martyrio capite insequenti verba faciat. Hujus Concilii ueque Baronius, neque collectores Conciliorum, neque Serarius in Historia Moguntiua, nec denique recenles historici nicminerunt;
est illud

lam quatuor Synodorum OEcumenicaruni receptionem indicta, iu quantum conjicere hcet (I). Hsc ilaque Synodus V Bonifaciana in uova Conciliorum Editione prcetermitteuda non erit.
3. Qui7ittm illud Concilium Pontifici Rom. gratissimum. Hoc ubi accepit Zacharias i^apa,

quam

sibi

gratum

fuerit, Bonifacio signiflcavit, lit-

tamen magni momenti, cum ex

dccxlii,

eo coustet, ante

aunum

nuHum a Bonifacio

kalendis Maii, imperante piissimo Augusto Co)istantino, anno xxix imperii ejus, Inditeris datis

Concilium coactum fuisse, et post Germanicum primum eo anno habitum, quatuor tantum alia ab
eo
indicta, et

prima, ut videre est apud Baronium anno dccxlviu, num. 3 et seqq., (juia eo anno litctione
illa; scrifjta; Susce|)imus ct Cliartam de vera et Catholica fide conscriplain, quam cum dilectissimis nobis episcopis partis Francorum tua direxit reverenda fraternitas hanc itaque rese:
:

non plura,

videlicet Liptinense
II,

tene

Suessionense,

Germanicum

et

Germanicum

111.
:

Haec porro Willibaldi de hoc quinto Concilio verba

Convenientibus in unum episcopis et presbyleris, diaconibus atque clericis, onmique gradu Ecclesiastico,

rantes, nimio gaudio

sumus

rcpleti,

innumerabi-

quos

inclyta! recordationis

Carolomannus

dux

(ita

loquitur Willibaldus, quia htcc post Caro-

lesque gratias egimus Deo omnipotenti, qui unanimitatem eorum ad societatem nostram revocare
dignatiis est . Charta

loinanni
accersere

mortem scripsit) sub regni sui imperio fecit, quimlm svnodale factlm est conci-

enim

illa fidei

Catbolica;

LiLM

in quoBonifacius arciiiepiscopus MoguntiiKic

ipso Carolomanno conscutiente ac donante , ponlificatui pra-sidens, Romana; Ecclesia) Sedisque Apostolica; legatus, quatuor primitus principalium Synodorum nuinerosa canonum consticivitatis,

nonnisi in aliqua Synodo ab e|)iscopis subscripta fuil, sed non in alia, (juam in quinla inter Bonifacianas, et quidem praisenti anno, anlequam Ca-

rolomannus
ctus

sa;culo renuntiaret, et postquam sanBonifacius Moguutia; sedem metropolitaiiam Dxit; cum Willibaldus asserat eam habitam essc

(1) Nisi mea me fallil conjcctura, suspicor Carlomannum iicr Romannm nonnisi post diem sextam Junii hujus anni suscepisse quod colliao coUalione duplicis pra:cepli ejusdem Carlomanni pro monasterio Slabulcnsi in Collect. vet. monum. lom. ii, col. 19 el 20.'norum aliud datum esl Auguslas die xv, in anno r/uinlo reynante lliUlerico (Childerico) rccje. Porro si Childerici rcgnum cccpisse admiUatur cum Paeio enno uccxlii, anlc diem vii iduum Scptcmbris, ejusdem regis annus quinlus vel ad annum dccxlvi, vcl ad scqucntem dccxlvii nos ducct Si enim anno dccxlii ante diem xv Augusli exordium regni illius admitlatur, tunc quintus cjus annus diem xv Augusti anni dccxlvi siunat' qna; vicissim dies annum dccxlvii poslulat, si Childericus nonnisi post dicm xv Augusti anni dccxlu rerum potitus fuil. Vix aulcra credimus rcferendum esse pra;ceplum illud ad annum dccxlvii, alioqui cnim profcctio Uomana Carlomanni, hoc anno facla, nimis dilfcrretur. Igiiur Pra;ceplum noslrum duclum esl facile ab anno DcrxLvi, et ex co probalur Childericura anno dccxlii, ante diem xv Augusti rcgnisolium ascendisse. Quin ct die vi kal. Julii jam regnabat, ut probat Charla Siclialdi ab auctorc gcstorum cpiscoporum Ccnomancnsium ad Gauzoleui Vilam relala. Cum enim illa data sit VI kal. Juliianno x, reynante Chilperico reyc, nonnisi ad annum uccLi pcrlmere polcst ; cum scquenti anno die illa Junii Chilpericus jam c rcgno exccssisset. Si ergo co anno et dic decimum regni jam numerabat Chilpericus, palet utique anle diem illam anno dccxlii rcgium tilulum assumpsisse.

Aliud vero Diploma cjusdcm Carlomanni signalur die vi ^1, rerjnante Hilderico rege. Hanc Chartam qua; Carolomanni lestnmentum ibidcm appellatur, poslcriorcm csse pracedenli cx eo constat, quod in priori conlineatur restilulio locorum quorumdain, qua; cx donalione avi Pippiiii monastcrio dchebanlur, ncc ad id usque tradila cranl ; in hoc vero loca quacdam suo monastcrio munilicc sui largialur. Quis autcm oredat illum prius dcdis.5c sua, quam rcddidissc aliena ? Speclal igilur pra;ceptum istud ad annum dccxlvii, ac planc dcmonslrat pium hunc principem die vi Junii hujus anni nondum cucullum induisse.

Mansi

534
pr.TGsidente
civitatis.

ZACHARI^ ANNUS
Bonifacio
archiepiscopo

6.

CHRISTI 747.

MoguntitKB

Interim Pippinus bellum contra Saxones redintegrat,

A.

Respondeticr

suspicatur,

Baronius ad dubia Baronii. Carolomannum nonduni anno secjuenli

eosque

vincit.

Continuator enim Fredegarii

in

Appendice,
:

narrata

Carolomanni profectionc

sasculum dcscruisse, quod Zacharias papa in Epistola ad WonxlAcmm Indictione prima, annoscilicct
sequenti data, dicat
ca-terosque
:

Gonforta etiain dilectissimos

le-

nobis Ortiiodoxos episcopos, sacerdotes, atque

\ilas,

clericos,

religiosos

abbates et

monaclios, pariterque gioriosissimos duces, etc. Per duces namque et principes, inquit Baronius,

ipsum

significasse

Carolomannum atque Pippilitlerce

Romana, ait Eodem anno more consueto fidem, quam germano suo promiscrant, mentiri conati suiit. Qua de causa adunato exercitu ad eos pervenire compulsus est; cui etiam reges Winidorum seu Frisiorum ad auxiliandum uno animo convcnerunt. Quod videntes Saxones consueto limore compulsi, multis ex eis jam trucidatis et in captivitate missis, regionibus eorum igne concrematis, pacem iietentes juri Francorum sese, ut antiquitus

mmi,

alicB

plures ejnsdem Pontificis

docent.

mos
tario

fuerat,

subdiderunt;

et

ea tributa, qu;B CIo-

At Zacharias papa in Epistola

cunctis eliam ducibus,

inter Bonifacianas

quondam

praestiterant, plenissiina solutione

cxxxvii scribit,universis episcopis, etc, abbatibus,

comilibus per Gallias et

constitutis ,
et

runt.

ab eo tempore deinceps esse rcddituros promiseEx quibus plurima multitudo videntes se

contra imperium Francorum rebellare non posse,
pro|)riis viribus destituti,

Francorum provincias
ipsismet htteris se
intelligere significat,

tainen in

ducum nomine

viros privatos

petierunt sibi ChristianiIta

dum

ait

Juxta nostram

tatem sacramenta conferre.

7. Diice

auctor barbarus .

commonitionem, mediantibus filiis nostris Pippino et Carolomanno principibus vestris . Quare Baronii argumentum nullam vim habet. Prjcterea dicit Baronius, in Epistola ejusdem Pontificis ad Bonifacinm Indictionc quinta data, anno scilicet
DCCLi,

PP.

Anno superiori
a Zacharia

Francorum

legationes

ad Znchariam

Pippinus, episcopis, abba-

tibus ac proceribus Francorum consentientibus, Roniam Ardobanium presbyterum misit, ac per

eum

papa responsionem

petiit

ad varia

de iisdem simul [irincipibus

:

liis

verbis

fieri

Capitula, ad qu;c respondit Zacharias papa

anno

mentionein
Surii ad

Quod
Ita

de

principibus
legitur,

Francorum
in editione

cnrrenti nonis Januarii, ut anno dccxliv,

et seqq.

scripsisti, etc.

quidem
Junii,

tam
iii

demonstravimus, idcoque quae

num. 4 ibi in me-

diem v

quam

scquitur Baronius,
lauilata, sed

dium

attulimus, huc revocanda. Legatio quoque

quaiii in ediiione Mabillonii sxc.

tain in editione ScTarii lib. 3 Ber.

Mogunt. cap.

14,

quam

in editione Sirmondi,

is

librariorum eiTor
:

corrigitur, et ex accuratioribus

episcopis

Quare
casse

Mss. legitur De autem Francorum, et palliis scripsisti, etc. Carolomannum hoc anno regnum abdi-

Romam a Francis hoc anno missa est, qua; Zachariam de sede metropolitana Moguntiffi fixa certiorem redderet, quod liquet ex responsoriis Zacharirn ea de re litteris, de quibus agemus anno
sequenti.

^.Synodus Cloveshovice habita.

Dorovernensis episcopus vidcns
spiritum
illum,

Cuthbertus

extra

omnem

controversiam

in

posterum

in plerisque tepere

esse debet.
.5.

qui

Anglo-Saxonum Ecclesiam

Carolomanno monacho

stodia educitur.

AnnalistaTilianus ad an. dccxlvi,

:

facto, Grifo e cu-

non suo, scribit de Carolomanno Tunc Karlomannus Romam perrexit, ibique se tolondit, et in Sarcpte (legendum, Soracle) monte monasterium ffidiflcavitin honore sancti Silvestri ibique aliquod tempus moram faciens, et indc ad sanctum Bencdictum (monasterium nempe Casinense) pervenit, et ibi monachus fuit . Fusius eadem narrat annalista Metcnsis ad an. dccxlvii,
loco scilicet
:

paulo ante illustrarat, cuin Ethelbaldo Merciorum rege, cui Cantii parebant, egit, oravit manum pio operi porrigere, invitavitque peramice, ut episco-

porum Synodo
cto

interesse vellet. Ethelbaldus a san-

Bonifacio

monitus,

et

ad meliorein frugem

conversus, Cuthberti consilium integre probavit, et

Conciho interesse voluit. Quare vocatisunt adillud

ex
ii

omni

paine

Anglo-Saxonum provincia
in Canho,

episcopi,

prsesertim, qui Dorovernensi archiepiscopo sub-

erant, ad

oppidum

quod a
:

clivo edito,

qui addit

Eodem anno Pippinus omnium Franinotus,

cui insidet, Clyffc vulgo dicitur

illa,

et

quia regiuncula
fiuvios

corum
fratrem

genei-aliter princeps, misericordia

Tamesim

inter et

Medwegum
Ho,

Bo

voca-

suum Gripponem

de custodia, in qua

eum

tur, Synodi locus Clivesad

et facta

inde voce

germanus suus Carlomannus reclusei'at, et ipsum fraterna dilectione honoratum

liberavit,

Cloveshovia ab auctoribus appellatur, ut inquit

in palatio

Alfordus hoc

suo habuit, deditque illi comitatus et fiscos plurimos . Grifo seu Grippo morluo Carolo Martello patre bellum contra fratres temere moverat, indeque sub custodia detinebatur. Verum illum hoc

ad istam
riensis

annonum. 1 etscqq., ubi omnia, quaj Synodum pertinent, explicat. Malmesbu-

Capitula hujus Synodi recensel

unum

et

anno

libertate

donatum,
alii

tain annalista Metensis,

quam quidam
esse, ul ibi

asserunt, et testantur novos ab

Spelmannus tom. i Concil. ex eodem forte manuscripto, quo usus est Malmesburiensis, omniaActa fusius exponit. Concilium Septembris mensis initio, anno Dominica; Incaruationis seplintrigiuta, sed

eo lumultus anno sequenti in Avistrasia coucitatos vidobimus.

C.

gentesimo quadragesimo septimo, Indictione xv,

Pippinus adversus Saxones bellumfjerit.

anno autem rcgni Edibakli

tunc aderat

regis

Merciorum

(qui

cum

suis jirincipibus ac ducibus) Iri-

ZACHARIiE ANNUS
gesimo sccundo , iit iii ejus Prafalione legitur. Hinc confirmatur quod toni. u bujus Criliccc asseruimus, Anglos scilicet Indictiouem nou inchoasse a kalendis Septemb. sed a diexxv ejusdem mensis; alioquin Acta bujus Synodinon Indictione xv. sedlndictione primainsigiiitafuissent.Notabilis cslquintus

6.

CHRISTI /47.

535

trigesimo sexto anno Dominicailncarnationis, Indictione

autem quarta decima, prajsens opusculum

cauon:

Quinto disputatum
si

est

loco,

ut episcopi
;

tamen ea fas e?t utique, quamvis temporibus

monasteria,

ita

nominare
,

qua;

cudens , ante nonaginta annos acta repetere videar ; ab anno autem pra^senti ad an. dcccxxxvi anni nonaginta intercurrunt. NecsatisfacitCointius anno dccxxxiii, num. 11, ubi dicit, Lupum annos illos xc a sua praefectura deducere cum Lupus de rebus ante annum xc, et ante Wigberti mortem
;

istis

propter vim

fransactis se scribere diserte profiteatur. Pra!terea

quamdam

tyrannicae avaritiK, ad religiouis Cbri-

LambertusSchafnaburgensis,insignisrerumGerma-

stiana^statum, nullatenus immutari possint: idest,

quiE a sfficularibus

non divina; scilicet legis ordinatione, sed bumauce adventionis prLcsumiitione, utcumque tcnenlur tamen pro salute animarum in eisdem commorantium, adire deijcanl, sit necesse.
:

nicarum scriptor, ait Wigbertus migravit a

Cointius de

Anno
.

dccxlvii, sanctus

Sfficulo

Quae verlia idem

Et ut intcr cielera exliortanienta pnevideaut, ne sine sacerdotis ministerio, aliquod eoruni deinceps
dcbilitatum periclitetur, juvantibus ad boc
possessoribus .

Wigberto a Fritislariensi cum tamcn Rabanus, qui Germanus erat, unius sancti Wigberti in Gerinania confessoris, et quidem ad diem xu mensis
alio

quodam

diverso intelligenda putat

Augusti, mentionem
11.

facial.

eorum

MoriturS. Wigbertus abbas Fritislariensis. Hoc anno mortuus est sanctits Wigbertus Fritislariensis in Ilassia abbas primus, etquidem in suo monasterio, e quo ejus reli^iuia; circa au. dcclxxx translata; sunt in Berosfeldense monasterium in Hassia ad Fuldam amnem iiositum, quod cceptum est ffidificari anno dccxxxvi, ut discrte docet Lambertus Schafnaburgensis, ejusdem coenobii Ilistoriographus, hcet Cointius anno dccxlv, num. 80, ejus conditum in annum dccl differat, non solum contra auctoritatem ejusdem Lamberti; sed eliam

9.

Wigbertus anno dccxxxii abbas creatus. Secunda controversia est, an sanctus Wir/bertus abbas Fritislariensis a Bonifacio nuncupatus fuerit,

ante(juam ipsemet ad archiepiscopatiim Mogunti-

nensem eveherelur. Mabillonius Wigbertum anno DCCXLV, Cointius anno dccxlvi abbatem creatuin existimant, omnesque alii suppomint, id contigisse postquam Bonifacius Mogiintinte civitalis episcopus fuit; quod Lupus laudatus id insinuare videatur,
ct
Liii

ipsemet Wigbertiis in Epistola inler Bonifacianas ad Glestinburgenses monachos scripta asserat,

S. Eigilis Fuldensis abbatis in Vila S. Sturmii abbatis

nem

faclam esse annos

Fuldcnsis primi, ubi indicat ejus fundationovem ante constructionem

Bonifacium archiepiscopum sibi ex Anglia venienti obviam processisse. Verum vulgaris hiec sententia sustineri non potest; cum enim sanctus Wigbertus currenti anno vivere desierit, aliquot annos monasterium Fritislariense rexerit, et aliquot alios monasterium Ordorfense, et postea adliuc superstes

monasterii Fuldensis, qua; ad

tiuet.

annum

dccxliv pcr-

Vitam sancti Wirjberti

Fritislariensis abbatis

primi scripsit Scrvatus Lupus abbas Ferraricnsis inilio sa;culi noni, et recitatur a Mabillonio sa?c. in
Benediclino part.
cst in
1.

Wigbertus Anglo-Saxo vocatus

ei

Germaniam

a sancto Bonifacio,

futurus in

quo tempore dux Francorum Carolus rerum potieljatur. Neciue muito post ad amplissimum iiontificalis gradum diguitatis Moguntiaci divina gratia provectus Bonifacius Wigbertum cujuobio suo Fritislaricnsi magistrum [iraepra;dicalione olatio,
fecit, ulii

quodesumi potestab eo teinpore, quo Bonifacius archiepiscopus Moguntinus dictus est, ab anno scilicet dccxlv, aut ab iuse(|ucnti ? Ad hajc monasterium Fritislariense circa annum Dccxxxii conditum, et sanctum ]ViQbertu)7i ahbatem priinum illius fuissc inter oiniies convenit; quis ergo illud ab anno dccxxxii ad dccxlv admiin ejus Vita diserte docet,

fuerit,

ut

Lupus

modo

pra;fectura ejus

nistravit?

autsi quisaliusejus pra;fectus fuit, quo pacto sanctus Wigberlus abbas ejus primus dici

diu conversatus esl Wigbertus

cumcjue

potest?Lui)Usilaque, qui anno dcccxxxvi, quo slu-

sacroi professionis studiumlonrjo usuc\\xz> discipuli

illic

diorum causa

imbil)issent,

Bonifacius illum transtulit ad

in Fuldensi monasterio versabatur diaconus, et a Bruno abbate Ilersfeldensis inonasterii incitalus, sancti

rcgimen monaslerii Ordorfensishi Thuringia prope Erfurlum oppidum positi. lllic tritis aliquot annis, cum anci[iiti morbo subindc laborarct, a S. Bonifacio olitinuit, ut ad [irins reverteretur coenobium, ubi die incerto mortuus est. Hiec Liqius. 10. Alio anno mors cjus collocari non potest. Tria de sancto Wigberto in controvcrsiam adducta. Prinmm aunus ejus obitus, (|uem Cointiiis anno dccliv, num. lOt et sefjq. eoanno, Mabillonius vero loco laudato pi"usenticonsignat. Sed Cointiuin hac in re iiallucinatuin esse pcnes me cerlum. Lupus enirn iuitio ejus Vit;e ait Nec cuiijuam

Wigberti Vilam
est,

scripsit,

be-

nigne interpretandus

multo post
nifacius
sterio.

quando iiiquit, ncque ad amplissimum pontificalis graduin

Fritislariensi pncfecit

dignilalis Moguiitiaci diviiia gratia proveclus Bo-

Wigbertum

moua-

Bonifacius enim, qui anno dccxxiii archiepiscopus regionarius, seu nulii sedi affixus, creatus

\mc

ideo judicentur infirma, (|uod octingentesimo

dccxlv aut inseijuentem Mogunliuensi ailigatus non fuit sed post mortem scriptores, qui de rebus ab co jain archiepisco|)o gestis locuti sunt, ad duplex iliud archicpiscopatus genus stcpius non respexcre, cl sicut post inortcm dictus est archicpiscopus Mogunliuus; ila
est,

ante annuni quidein

Ecclesia;

536

ZACHARI^ ANNUS

0.

CHRISTI 747.

ab eo jam archiepiscopo peracta, Bonifacio archiepiscopo Mogiinlino plerunique adscripscre, illam archiepiscopatns distinctionein paruni cnrantes :
sicnt in coniinuni loquendi nsu recte

dicimus ante
varios

Constantinum

Magnuni

Conslantino[)olini
ilii

aiinum dccc vitam cum morte commntarit. Quje fnse nobis pertractanda fuere quod confusio Wigbertorum multoserrores pepererit. 14. Continuatio belli civilis inter Saracenos nispanicB. Califatum Saracenorum gerente
,

tantum fuerint episcopi Byzanlii, quod oppidum postca Constantinits Constanlinopohm appellavit. Milto similia exempla passim obvia. 12. Diversusa Wigberto monacho Glastoniensi. Sancttts itaque Wigbertus an. circiter dccxx in Germaniam venit, ubi jani Bonifacius erat. Nec multo postquam in Germaniam venerat , inquit Lupus, (jui addit, neque multo post eum dictum archicpiscopum Moguntinum, Wigberlum abbalcm Fritislariensem nuncupasse, ideocjue circa annum Dccxxxii, quo iiujus monasterii fnndamenta jacta sunt. Ha3c enim adverbia no7i multo post, ahaque tenipus cxprimentia magnam latitudincjii
habuisse episcopos, hcet revera

Jezido, bellis civilibus in

venit,

Hispania flagrantibus, missus prorex Abulcatar. qui postquam illuc per-

motus onmes

sedavit, et soUicite sibi

com-

niissam curat gerere patriam, inquit Isidorus

Pacensis pag. 2i, sed

cum

superbos Tlispanice Ao-

muisset, occisus est^et Toban a rcbellibus in ejus

locum subrogatus. Is anno uno Hispania? pra;fuit, eoquc demortuo Juzephus ad Hispaniarum regimen sublimatus, ut videre est apud Bodericum in
Arab. cap. 18, anonymum Andalusianum, et Isidorum Pacensem , cujus locus corruptus in exemplari Pampilonae edito pag. 22, hic nobis ex
Hist.

habent, ut srepius in

liac

Critica

ostendimus, et

modo
ciana

breve,

modo longum
se a

temporis spatium dein Epistola Bonifa-

notant.

Quoad Wifjbertitm, qui

ait,

liii

Donifacio archiepiscopo pcr-

restituendus magni enim ille momenti, cum inde certum deducatur argumentum adversus scriptores doctissimos, tam Gallos, quam Hispanos, qui contendunt Isidorum Pacensem in annis Hegira; putandis communem calculum secutum non esse. Habetur ibidem Anno
;
:

anonymo Mazarineo

amanter acceptum esse, Wigbertus ille a Fritislariensi , qui antequam Bonifacius archiepiscopus esset, in Germaniam venit, diversus fuit, ut anno Dccxix, num. 3 et seqq. diximus, ex quo plura huc
revocanda.
13. Ctijus monasterii monachus fuerit. Tertia

Constantini

tertio (inter
:

voces has Constantini

et tertio liaecinserenda

Maroan

cum

Secundo, Arabum cxxviii, Tooba in Hispaniis regno Abulcathar adjutore Imael (seu Zimael vel Simael)
II
,

ablato, a cunctis, ut vir belliger, et genere plenus

praeficitur pro

dcnique controversia

est,

cujus monasterii An-

perfuncto Juzab ab

uno anno sicque eo propria morte omni senatu palatii, in ^ra

;

glicani sanctus Wigbertus monacluis fuerit.

Qua

in

DCCLXxxv, anno imperii Constantini)

cxxix completo
tur cxxxix
:

tertio,

Arabum

laudatam Epistolam Liii inter Bonifacianas monachisGIestinburgensibus datam, attribuendam esse sancto Wir/berto, eum etiam inonachum Glentisburgensem fnisse autumarunt. Verum falso illo prcTJudicio everso liquet, ilJum incerti monasterii monachum extiarbitrati fuerint,
tisse.

re

cum omnes

(in

exemplari impresso male habe-

sequuntur postea ha;c verba), vel inMaroan IH, mirifice, ut senior et longasvus (nempe Juzephus) acclamaturin regno.
cipiente xxx,

Addo ex Ebnalgoutia
ffistatis

scriptore

exeunte anno Hegira; cxxviii,

id

Arabe, Abulcatar est, sub finem

Mabillonius citatus fatetur, in Catalogo viroillustrium

anni Christi dccxlvi dignitate

motum, Toa,

rum

Glastoniensium seu Glentisgabur-

gensium sanctum Wigbertum locum non habere, nomine Viberti episcopi e Glastonia assumpti, qui anno dccc obiissc fertur. Venisi ipse designettir

ban exeunte anno Hegirae cxxix, eadem scilicet teuipestate anni Christi dccxlvii vita functum et paulo post Juzephum seu Josephum Hispaniis prsfectum, id
est,

incipiente cxxx

ut recte Isidorus

rum

in monasterio

Anglicano refertur historia coe

nobii Glastoniensis ex Ms. Bibliothecaj Cotoniana;

et pag.

auctor coaevus habet. Qui annus cxxx mense Septembri currentis Christi anni exorditur. Haec obplacuit, ut imposterum lever onere demonstrandi Isidorum Pacensem annos Hegira;

8 dicitur
obiit

Vibertus episcopus

monachus

servare hic

Glastoniffi,

anno Domini octingentesimo , ideoqueverba illa de sancto Wigbcrto intelligi non liossnnt; cum is episcopusnon luerit, etlongeante

moilo, quoalii

omnes

putarc.

ZACHARI^ ANNUS

7.

CHRISTI 748.

537

ZACHARI^ ANNUS

7.

CHRISTI

748.

Bonifncio de pluribus rebus

litteris.

.enti respondet

papam consuZacharias, datis etiam ad alios

episcopos

Qui sequitiir annus septingen,

tesimus i|uadragesimu3 octavus

Indiclione,

prinia

notatur

luna illustraretur. Verum omnia ista in Virgiiium ad Bonifacium priino, inde vero per eum ad Zachariam periata, vanum ])rorsus fuisse commentum pravorum bominum arte contextum, declarariint eventa
;

quo contigit S. Burcbardum episcopum Wirceburgensem, sive Ilerbipolensein, Romaiu ad Zachnriam Pontificem se conferre, cui ad eunulem
Pontificcm sanctus Bonifacius Moguntiuus*cpiscoex quibus id quod de ejus pus litteras dedit adventu Romam asseritur, redditur manifesfum.
,

siquidem ut inauia penitus evanuerunt.

his

Etenim cum Pontifex,

acceptis,

facuitatem

dederit Bonifacio, utcongregato Concilio, Vii-giiium

ab Ecciesia peileret sacerdotioque privaret

et

nec

quicquam hujusmodi
trarium,
atque
illas

facturu appareat,

imo con-

cum

perseveraverit ipse auctus etiam

Qui ejusdem Burchardi res gestas est prosecutus ' Egiivardus, duplicem ponil Burchardi Roniam

episcopatu iu susccpta semei apostoiica functione,

longe iateque Evangeiium iu gentes

finiti-

adventum, priorem una cum Boiiifacio, posteriorem una cum Folrado, misso a Pipino pro regno Francorum a Summo Pontifice impetrando quos onines quidem ab boc esse diversos, tempora di;

mas propagarit: quis non

intelligat accusationes
;

vanas cognitas peuitus evanuisse

eosdemque

apostoUcos viros apostolico spiritu animoque pari junxisse dexteras ad opus quod susce[ierant Evangelii?
rias

versa declarant

quamobrem

testificatione littera-

Cum

etiamsi Bonifacius negiexissel, Zacha-

rum Zacharia;
dicendum

Pontificis, tertio

erit. Porro Egiivardum, in iis quaj temporum suut, optassemusaccuratiorem fuisse, redarguendum in eo potissimum, (knu episcopatus Wirceburgensis ab eo

eum Roinam venisse auctorem, quem diximus

papa,

Urbem

qui vindex exsurgens de mitteudo in Virgilio litteras ad ducem Bavariai dedit,

inio et suis litleris

eumdem cum
:

coliega Sidonio

ponitur institutus anno Domini septingeutesimo sed ex iitleris Zachario) quinquagesimo primo Ponlificis erroris arguitur, quibus testificalio nuila
:

certior cssc potcst.

2.

Quod autem ad

S. Bonifacii res pertinet:

cum
set,

nimis valde sceleratorum numerus excrevisct

complures conspersi cssent inter fideiem

iirqiii

populum

sacerdotes; at(|ue inter alios esset

vocaturum promisit si aiiquod sceius intercessisset, nequaquam inuitum reliquisset. Quod er"go tot htteris post ba;c inter Bonifacium etZacbariam pa[)am intercurr-eritibus, nulla pi-orsus de bis mentio am|>iius facta sit plaric ea omnia, ut fide vacua atque i^enitus falsa, fuisse abolita iiitelliguutur. Cailerum ipsum Virgilium solemnibus ritibus inter sanctos relatum a (Jr-cgorio rrono Roin. Pontif. vetera monuinenla tcslantur. Sed videamus Zacbariie litteras ad Borrifacium reddise
:

Romam

((uidaiu Sain[)Son genere Scolus, qui negabat san-

ctum l)ai)lisma esse nccessarium ad saiutem de bis omnibus idem Bonifacius censuit nioneiidum
:

essc

Homanum

Ponlificem. Adjecit eliam de Virapostoiico planc viro (pieverilas, sed calumiiia

quibus oa omnia, qua; i[)se Bonifacius ad Zachariam scripserat, innotescunt 3. Revcrendissimo fratri Bonifacio coepiscopo Zacharias servus servorum Dci '.
tas^

giiio (de <|uo superius)

Sacris lirrrinibus beati A[)ostolorum princi-

reias,

quastamen non
:

eidem

pis Pelri et nostris

obtutibus

|)r;eseritalus

[)iu'sens

suggessisset
inter

priinum quidem (^uod odia sereret

;

Burchardus dilectus nobisepiscoi^us

sairctitalis tuai

falso jactaret, sc
terii

Bajoarite ducem deinde quod ab Apostoiica Sede naclum vacan(leiiiuin vero quod diceret, iioe[)iscoi)atuin

ipsum atque
:

atluiit atlatus, [ler quorurrr scri[)ta agirovimus, rria-

gnurii te liabere certanieir in [)ru'dicatiorie

golii

Evanfidei,

Domirri noslri et exbortatioric sancta;

ct vas electionis

vum
'

ic|)eriri

mundum
xiv Oclob.

qui aiio sole atque

v

aiia

quam[)erbcaturnPclrunr
UoDif.
II. c. 8.

Paulum,

Apud

Sur.

(lie

loai.

>

I.

tom.

II.

Ep. Kom. Pont.

t)p. Zacli.

TOMCS XII.

68

)38

ZACHARI-S;

ANNUS

7.

CHRISTI 748.

caeterosque Apostolos traditani suscepimus. Quibus

agnitis,

tiam tuam conforlabo adversus contentiones eorum,

et erit fortior petra constantia tua.
G.

omnipotenti Deo immcnsas agimus gratias,

ineffabilem
divinitatem, ut multo

petentcs cjus

Eos autem
tua
,

quos reperisse se

affata est

amplius confirmet atque corroboret cor fraternilatis lux, et sospitem corpore annuat permanere,

fraternitas

pseudosacerdotes multo
Catholicos, qui

majoris
epi-

numeri
scojjis

quam

nunquam ab
, ,

usquequo ejus
serit esse vita,

divinitas te superstitem in iiac jus-

(latholicis

fuerunt ordinati

illudentes po-

ad iierficiendum ministerium ad portandum lucrum

tibi

pulo et
siiie

minisleria Ecclesiai

confundentes

qui

animarumin die Cbristi Jcsu, ut illam merearis audire vocem desiderabilem, quam dicturus est Dominus diliimpositum,
et

episco])o pro[irio arbitrio viventes, populares

defensores habentes contra episcopos, ut sceleratos

gentibus se
4.

'

Vonite, bencdicli Patrismei, percipite

regnum, quod

vobis paratumcstaborigine

mundi.
affati-

mores eorum non prohibeant, seorsum populum consentaneum congregant,et illud erroneumministerium non in Ecclesia Catholica, sed per agrestia
loca et per cellas ruslicorum, ubi
stultitia celari possit,

Erant autem inserta in iisdeni tuis

eorum imperita

bus diversa capitula, de quibus judicium et consilium atque solatium Sedis Apostolica? tibi dirigi
flagitabas.
ciffi,

perpetrant, nec fldem Catho-

Primum capitulum
et

pro Synodo provin-

licam Paganis praidicant, nec ii^si fidem Catholicam habent, nec qua;runt ab eis quos bapti/are student

in

qua nalus

et nutrituses,

quam

etin

gentem

abrenuntiationem satanae
Crucis Christi eos

sed neque signaculo

(quae

Anglorum

Saxonum

in Britannia insula primi

ApostolicaSedemissi Augustinus, Laurentius, Justus et Honorius, novissime vero

praedicatores ab

prscedere debent baptisnmm) sed nec aliquam credulitatem unius divinitatis et sanctae Trinitatis docent. Hos itaque
niinistros satana;, et
reris,

muniant

temporibus Tbeodorus Gra^colatinus ante philosophus, Athenis eruditus, Roma) ordinatus, pallio subUmatus, ad Britanniam prffifatam transmissus,
tuis

non

Christi,

ubicumque repedepositos
,

charissime frater, congregato provinciali et

collegio, a sacerdotio
et poenitentia
atflicti,

sacerdotali

sub

judicabat et gubernabat. In

illa

Synodo

tale decre:

regula monachica
flnire

submissos vitam

tum

et judicium demonstratum esse dignoscitur Ut quicumque sine invocatione Trinitatis lotus

decernas

ut carne

(luandocumque

redeant ad viam
7.
a

salutis. Si

vero non fuerint conet

fuisset,

sacramentum regenerationis non haberet.

est.

versi, tuae preedicationis

merces nonperibit.
Evangelio
quia ipsa
nostri

Quod omnino verum

pertecte
5.
psisti,

Quia

si

niersus in fonte

Confortare ergo iu lege

Tribulatio

baptismatis quis sine invocatione Trinitatis fuerit,

Christi, et prajdicatione Catholicae fidei,

glorificabit
te.

non cst baptizatus. Quod autem per quosdam affirmari

enim corporis
;

scri-

temporalis est et finem habet

merces autem, quae

ut quanivis sceleratissimus quisque here-

pro hac tribulatione a Deo praeparatur, sempiterna

est

ticus et schismaticus, vel latro, vel fur, sive adul-

baptismum juxta regulam tam In nomine Patris, et Filii,

ter,
:

Domino imposisancli,

ideoque circumferamus mortem Jesu in corpore nostro, ut et vita Jesu in corpore nostro
' :

et Spiritus

manifesta

fiat,
:

sicut pcrejus

divinam

edocti

sumus

consecraret
ministraret,

(consignaret),

sicque

tamen

Christi esse
:

homini petenti baptismum Evanlicet

gelicis verbis

consecratum

etcontra

minister
a Do-

justus fuerit, et Trinitatem juxta regulam

persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum ctelorum. Conforta etiam dilectissimos nobis Orthodoxos episcopos et sacerdotes atque levitas, caete-

doctrinam^

Beati qui

niino positam in lavacro non dixisset,

verum baptisma non esset, quod dedit. Utrumque fraternitati tuaj notum est quid de illis sacrorum canonum
series contineat,

rosque clericos

religiosos abbates et

monachos,

pariterque religiosissimos duces, cunctosque optimates Francorum, ut vobis sint adjutores contra
adversarios Orthodoxffi
et
fidei
,

quod et te tenere firmiter hortamur. Scriptum quippe est, dicente Domino^ Sancti estote, quoniam ego sanctus sum . Apparet enim hocconsuluisse Bonifacium, ad docendum
:

omnesque

haereticos

schismaticos

quatenus

et ipsi

de fructu boni

operis gaudere mereantur in cffilestibus regnis.

8.

Scripsit

quoque

inter ctetera reverenda

qui de his dubitarent, ut auctoritate Sedis Apostolica; moniti, dubitare desinerent, nec de his
alios,

fraternitas

tua

reperisse

quemdam presbyterum

amplius negotium facesserent eidem Bonifacio adversus quos roborans idem Pontifex Zacharias,

veritatis,

genere Scotum, nomine Sampson, errantem a via dicentemque sinemystica invocatione aut lavacro regenerationis posse tieri Catholicum Chri-

mox subjicit : Quod susce|jisti frater , a nostro praidecessore sancta3 recordationis Gregorio
ista
,

stianum per episcopalis manus impositionem. Hic autem, qui hoc dicit, vacuus est Spiritu sancto,
ei alienus a Christi gratia,consortioque sacerdotali

hujus Apostolicae Sedis Pontifice in eo permane, et ab Evangelica et Apostolica doctrina nullo modo
,

abjiciendus. Quis enim,

nisi baptizetur

juxta prae-

declines
tis,

sic

indutus loricam

fidei et

galeam

salu-

ceptum Domini

In

nomine

Patris, et Filii, et Spi-

contra nequitiam diabolicae fraudis Scriptum namqueest^' Ecce dedi faciem tuam potentem adversus faciem eorum,etconstanviriliter

resiste.

manus impositiouem potest Himc nequissimum virum falia praedicantem ab Ecclesia sancta condemnatum
ritus sancli, et sic per

esse Catholicus?

>

Matth. XXV.

2 Levit.

xi.

nierem.

i.

>

2. Cor. IV

Matth. v.

ZACHARI^ ANNUS
expelle. Illos

7.

CHRISTI 748.
et

539

autem

viros, qui

zati sunt, et nescitur,

ab hfpreticis baptian in nomine Patris, ct Fiiii,

Dominum
licef abus

animam suam locutus est, quod scimundus et alii homines sub terra sint,
ita conflferi

et Spiritus sancti
tate,
si

sunt baptizati, inquisita rei veriab liareticis sacerdotibus baptizati sunt bos
;

aliusque sol etluna,si convictusfuerif

sine dubio, juxta prcedecessoris nostri beatfe

me-

bunc, accifo Concilio, ab Ecclesia pelle sacerdotii honore privatum. Sed et nos scribentes prffidicto
duci, evocatorias de prajnominato Virgilio mittimus
litteras,

mori;c Gregorii

pa|)Ge, et

sacroruni

canonum

tradi-

tum

tibi

mandatum

baptizari permitfas, neinaeter-

ut nobis pra;sentatus, et subtili indagatione

si

num

pereant, sed polius Evangelica consecratione

requisifus,

erroneus fucrit inventus, canonicis

salventur.

Tam

bic,

quam

superius

eadem Epi-

decretis

condemnefur. Qui enim * seminant dolores,

eos.

papa illud rite recteque conflrmat, ministratum sive ab bairetico, sive scbismatico, sive gentili iterandum esse Ijaptistola Zacbarias

metunt

nullum

a quolibet

Pro

Sidonio autem et

Virgilio

supradicto

smum,
tis

si

constaret

inuomine
:

sanclissimae Trinitasi

illud esse coilatum

secus vero

contra, secun-

quod scripsit sanctitas tua, agnovimus. Et illis quidem (ut dccebat) comminando scripsimus tuai aufem fraternitati credulitas plus quam
presbyteris,
:

dum
papae

antiquos canones, quos citat, et Gregorii

III

ipsis admittetur. Si

iiriedecessorisEpislolamadeumdcm Bonifacium datam, de qua dictum suo loco superius.

tanfe,

aufemDeo placuerit, vita comiad Sedem Aposlolicam eos, missis lifteris (ut praelatum est) evocabimus. Docuisti enim eos, et
:

Eadem quoque
ad
a

eumdem Cum nobis

9.

ingerit idem Zacbarias in Epistola Bonifacium antea data, qua incipit . Pergit deinde
:

non suscepcrunt
est in

et

factum
'
:

libro

Sapientia;

est illis, sicut scripfum Qui docet fatuum, quasi

qui

conglutinat testam arena.

Non

ergo ad ira:

Intuiti

autem sumus
unitate
fidei

et

volumen a

te di-

rectum universis
religiosis

episcopis, presbyteris Cicterisque

de

Catbolicae scriptum,
;

quod valde nobis acceptabile esse cognoscas quoniam per Spiritus sancti gratiam in te diffusam
boc operari studuisti. Inler cajtera
scripta petisti,
sanctitatis tuae

cundiam provocetur cor tuum, frater sed in patientia, ubi tales repercris, admone, obsecra, increpa, ut convertantur ab errore ad viam vcrifatis. Et si conversi fuerint, salvasti animas eorum si
'

vero in malitia permanserint,

mercedem

laboris tui

non

perdes.
4-2.

ut

sacerdos

a,

nobis dirigatur in

Alia donique scripta fraternifatis tuae con-

partes Franciaj et Gallia;.

Quod implere omittimus,

tua sanctitas superstes
illic

tinebanf,
psisti,

quia dum,
extitit,

Deo

propitio,

qui Sedis Ai)Ostolica3 ct noslram

prae-

de Agrippina civifate scriquiaFrancinonperseverarentinverbo, quod promiserunt, et nunc moratur fraternifas tua in

quodjamoUm

senlas vicem,alium illucdirigere necessarium

est.

non

civifateMoguntina. Petisti etiam,

litate corporis, si

ufcum nostroconidoneum virum

Quosautem

repereris, amantissime frater, ba-

sultu, superveniente tibi senectufe afque imbecil-

bentes sanac doctrinae scienliam vitaeque puritatem,

lios

invenire potueris

mittere stude in quibus pnevideris locis ad

saiutis. Conciliavero, aggre-

praedicandum verbum

ad sedem episcopalem, in qua praees, pro te valeas coUocare. Pro qua petitione, nos adjutore Deo, consilium
clesiae

gatis episcopis provincialibus, ubi tibi

rectum vide-

damus

lua) sancfitati, ut

sedem

sanctae

Ec-

tur, celebrari procura, et

quos dcviantes inveneris, confundc facies eorum iguominia, ut sint coram oninibus sine bonore. 10. a Suscepimus et Charfam de vcra ct Catholica fide conscriptam, quam cum dilectissimis nobis episcopis

Moguntinensis,

quam
:

pro salute

animarum

accepisti, nequaquam relinquas, ut impleas illud Dominicum pra^ccpfum^ Qui pcrseveraverit usque

in finem, hic salvus erit. Si vero Doininus dederit

juxta
possit

partis
:

Francorum tua
,

direxit revc-

tuam pctitionem liominem perfectum, qui curam aniniarum habere illiini ordinabis
:

renda frafernifas
gaudio sumus

hanc ifaque reserantes, nimio

innumerabilesque gratias
()ui

pro te episcopum, erifque in Evangelio

tibi

credito

repleti

agimus Deo
tra

onuiipotcnfi,

unanimitatcm corum
est.

ad ministerium Chrisfi porfandum in omni loco, requirens et confortans Ecclesiam Dei. Oramus
itaque

ad socictafem nostram revocare dignatus

Nos-

Dominum

et

Redemptorem nostrum, ut

sa-

aufem

vice, cbarissime frater,

omnes

in osculo

cris interventionibus sancfa; sua3 Genifricis

scmper

pacissaluta.

Virginis Mariai, et
est

Intimatum
Virgilius
ille

etiam a sanctifate tua, quod

si

(nescimus
te,

lignalus

adversum

erroneus esse a jnter te et Ofilonom ducem Bajoariorum, dicens, quod a nobisacce|iisset licenliam, ul uniusdefuncti cx quatuor illis cpiscopis, quos tua illic ordinavit
fraternifas, direcesim obfineret.

dicatur presbyter) maquod arguebatur a tc Catbolica docfrina, scminaref odium eo

bcatorum Apostolorum Petri et tuam sospitem conservare dignetur. Dat. kalendas Maii, imperante piissimo Augusto Constantiiio anno vicesimo nono imperii ejus, Indictione iirima . Ilactenus
Pauli, orantem pro nobis sanctitatem Episfola Zacbaria;.
13. Quod autcm ad cpiscopos i)crfinet, quos communicafione coiijuncfos jam esse scripsis-

ipsi

Quod nequaquam
sibi.

set

ipsc Pontifex Zacharias

ad eosdcrn litteras dedit.

verum

est,

quia' mentifa est ini^iuifas

doctriiia,

II.

De perversaaufcm

quamconfra
1

Dubilasse de Antipodis non est bicresis, scd plures slatuisse

mun-

dos, divinic repugnat Scriptura:, ac proindc hairesis csse conviuciiur.

'

Job. IV.

'

Eccli. XXII.

Jacob. v.

^ Matlli.

x.

: :

540
In

ZACHARIiE ANNUS 7,
inscriptione, quae essent

CHRISTI 748.

quarum

nomina conveita

nicntium ad Synodum episcoporum,

Dilcctissimis

declarat'

ergo constantia vestra advcrsus contentionem eorum, qui adversa sapiunt, et non qua; Dei sunt

nobis

Raginfrido

Rotlioma-

neque terreamini a
est
')

facie

eorum

(sicut

scriptum

gensi episcopo, Deodato Bellovacensi episcopo, David Spircnsi episcopo, ElisaeoNoviomensi episcopo,

Burctiardo

Wirceburgensi episcopo, Genebaudo

qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere ; sed potius eum timete qui potest animam et corpus mittere in gehennam.
,

Laudunensi episcopo, Agilolplio Coloniensi epiepiscopo, ^therio Tliarvanensi episcopo, Trewarto Cameracensi episcopo, Folerico Tungrensi episcopo, Romano Melscopo, Ramberto Ambianensi
densi episcopo,Ottoni Strasburgensi (Serasburgensi)
episcopo, et cfctcris amantissimis coe|)iscopis, presbyteris etiam et diaconibus, cunctisque orthodoxis Ecclesiarum Dei clericis Apostohcam doctrinam

Fratrcsmei, incarne enim ambulantes, non secundum carnem militamus ^ Arma eniin militite nostra?

non

carnalia, sedspiritualia sunt addestruen-

dam omncm
et in

exaltationem extollentem se adver:

sus scientiamDci'

Confortamini itaque in Domino

potentia virtutis ejus. Pax voljis et gratia a

Deo et Domino nostro Jesu Christo ministretur, Amplectimur et osculamur, ac si praesentes, charitatem vestram in unitate spiritus in vinculo pacis Deus vos incolumes custodiat , Hactenus Zacharias et princeiis pastorum, pastores
etcharitatis Christi,

tenentibus Zacharias divina gratia praeditus (pra!ordinatus) Apostolicae Sedis Pontifex servus servorum

Dei in

Domino salutem

dicit.

14. Gratiasago

Deo

Patri omnipotenti, et Do-

confirmans fratres suos. At

dictione Epistola ista,

licet careat die et In-

mino nostro Jesu

Spirilui, qui

Christo unico Filio ejus, et sancto

tamen hoc anno datam

csse,

vestrum omniuni corda inflammare

splendor

superior (ut vidimus) ostendit Epistola.

dignatus est pcr diffusam a se gratiam, ut in unitate fidei, et vinculo pacisambuletis, etsit

Domini Dei nostri super vos, dileclissimi mihi, et abundans gratia pacis et cliaritatis, ut silis unum
corpus spiritualis matris vestrae sanctaj Catholica;
Apostolica) Dei Ecclcsiffi, in qua,
et

sumus, implentes illud Ecce quam bonum et quam jucundum habitare

:

Deo auctore, pra3propheticum dictum *

pro
itineris longi-

fratres in

unum. Quamvis enim

tudine corpore simus absentes; in spiritu tamen dilectionis semper sumus vobis prffisentes, habentes
vos in
visceribus nostris,
et

hac eadem prima Indictione dats extant nomine Zachariae papaj de privilegiis concessis monasterio Cassinensi, in quo etiam expressum habetur, hoc anno dedicatam ab eodem Zacharia Ecclesiam ibidem aedificatam. Cffiterum quod idem sicut prima Indictione, ita et primo anno Zacharia; id factum ponatur nullo pacto hac siquidem prima Indisimul convenire possunt ctione annus Zachariae Pontificis numeratur septimus et non primus; sed et nimia prolixitas illa
litterae
: :
,

Sub

16. Privilegia monasterio Cassinensi collata.

assidue orantes, ut

de

ipsis

nonnihil suspicionem auget;

cum

quai

Deus
gelii,

et

Dominus nostcr
ministerio,

Jesus Christiis multo

am-

plius conflrmet corda vestra in exliortatione Evanin

esse soleret ejusdem Zachariae pafiae forma privilegiorum monasteriorum exemptionis, ostenditur in scripto privilegio Fuldensis celeberrimi
sterii

quo fungimini, ut

credita

mona:

vobis plebspiisadmonitionibus, adjuvanfe Domino, a diabolica fraude liberata, persistat salva, vosque

mereamini de eorum animabus

portare lucrum. Obsecro
buletis vocatione,
^

in die Chrisfi ap-

Germania, ab eodem Zacharia in gratiam sancti Bonifacii episcopi Moguntini concesso quod suo loco inferius reddituri sumus. Quidnam autem
in

ergo vos, ut digne am-

qua

vocati estis, ut dccet sanctos

cum multa

patientia, supportantes

invicem

in cha-

ritate, solliciti

servare unitaiem spiritus in vinculo

'
:

concessum moLeo Osliensis in fine, cum enumerat res ab eo eidem collatas, his verbis 17. Sequenti itcm tempore sanctissimus papa
coniineret privilegium a Zacharia
*

nasterio Cassinensi, docet

pacis et charitatis
ritas

quia fmis pnecepti

est

cha-

Zacharias

qui Gregorio

memorato

successerat,

de corde puro, et conscientia bona,

ficta.

et fide

non

fides vestra et unitas

quoniam manifesta non solum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus, dum ad fautorem et magistruin vestrum a Deo constitutum beatum Petrum
15.

Gaudeo

in

vobis, charissimi,

erga nos prctiosa

cst, ct

Apostolorum
conversi

principem

benignissima

voluntale

plurima huic adjutoria contulit, libros scilicet aliquos sacros, saiictamque regulam, quam pater Benedictus manu projiria scripseral pondus etiam librae panis et mcnsuram vini, qua3 olim sub Longobardorum impetu (sicuti supra jam diximus) fugientes monachi Romam secum detulerant varia etiam ad ministerium Ecclesiasticum ornamenta nonnulla item ad diversas monasterii uti:

hoc laudabilis est fidesvestra, quoniam idipsum sapitis, quod oportet sapere. Habetis itaque nostra vice ad confortandam dilectionem vestram sanctissimum Ronifacium fraIrcm nostrum archiepiscopum, Apostoiicaj Sedis legatum et uostram jirsesentantem vicem. Sit
estis, el in
,

litates
est.

pertineutia Apostolica

liberahtate

largitus

Ab hoc

etiam papa sanctissimo jiraedictus abbas

privilegium primus accepit, ut hoc monasterium

cellis omnibus ad se pertinentibus ubicumque terrarum constructis, ob honorein ac reverenham sanctissimi patris Beiiedicti, ab omnium ejiiscopo-

cum

<

Vit. S. Bonif.

1.

n.

c. 5.

Psal.

cxxxn.

'

Eplies. vi.

2. Cor. X.

Epiies. vi.

Leo Ostieus.

I.

i.

M.Tim.

X.

ZACHARI^ ANNUS
rum
ditione
sit

7,

CHRISTI

7/i8.

541

liberum,
'

ita

ut nullius juri subja-

ceat, nisi

tantum Romani

Pontiflcis.

cuncta per circuitum tam campestria, quam montana eidem patri Benedicto in scriptis contulil, fir-

18. Gilulphus praeterea junior (1), nepos Luitprandi Longobardorum regis, qui post Gotscalcum Beneventi du\ exlitit, cum per eos dies in

misqne donariis
concessit

in

cum

castellis

perpetuum posteris habenda omnibus, vicis, domibus,

Ecclesiis, molendinis, ct aquis, ac cseteris,

prffiscriptos flnes

qim

inlra

hanc arcem Cassiui

Benedicti
servitio

(que tunc Mello

vocabatur)

tunc temporis habebantur. Uxor

ascendisset, atque juxta corpus sanctissinii patris

tam reUgiose pnedictos fratres in Dei versari vidisset, diviuo motus instinctu,

ctiam ejus ducis Scaumperga nomine, teniplum idolorum, quod in Cassino monte anliquitus fiierat,
in beati Petri Apostoli
ibi, et caitera Ecclesia;

honorem convertens, iconas

offlciis

congrua ministeria

ad posterorum
'

memoriam

devotissirae contulit .

Leo Osciens.

I.

i.

c. 5.

Ha;c Leo.

anno Gisulfus dux Beneventaniis privilegium concessit monasteno 13. Marioc de Cingla : Daium mense Augusto, Indictione xi, A. D. dccxljii; aliud item eidem monasterio Diploma conlulit, datum tnense Odohns, Indictione xiv, scilicet A. D. dccxlvi ; terlium vero, dalum mense Maio, Indiclione w, id est A. D. dccxlvii. Ilax ex autograpliis vulgavit Erasmus Gattula iu aicessionibus ad
(I) lloc

nempe

lib.

Bisloriam Casinensem P. 1, pag. 27. De 22, iO, 41, an. dccxlix.

monasterio Ciuglensi, ac de Gisul/i in S. Benedictum

muniQcentia vide Mabillon. Annal.

Bened.

Georgius.

Anno

periodi

GrKCO-Romana: 62il.

Anno jErajHispan. 786.

Zacharicc papa: 8.

Anno 131, inchoato Constantini Copronymi 29

Hcgira;

die

30 Aug. Fer.

6.

Jesu

("liristi

748.

et 8.

Virgilii
I

ad num. mentionem
est,

i3.

Virfjilius

A cujtisdam superbia el error. presbyter, de quo supra

Virgilius

gnatur adversum
a
tc,

fecimus, e Bajoaria

Romam

profectus
Bonifa-

si dicatur presbyter) malipro eo qiiod confundehatur erroneum se esse a Catholica doclrina immis-

ille

(nescimus
te,

post(|uam comperit opiiiionem

suam

ciana; pra;valuisse iudisputalione, qute

superforma

siones faciens Otilioiii duci Bajoarioruni, ut odium inter te et ilhiiii seminaret, aiens quod et a nobis
esset absolulus,

Rcversus aiitem ex Ilalia jactavil se dimissum a papa, ut moriente uno c

baptismi niola fuerat.

ut uiiius defuncti ex (|uatiior

illic

illis

episcopis,

quos tua

ordinavit fraternitas, diocest,

quatuor episcopis in Bajoaria a Bonifacio constitutis,

cesim oliUneret; quodnequaquam verum

meiitita
est
ini(jiiitas
ejiis,
si

quia
et

ipse

in defuncli

locum succcderet
Bajoaria;

et (|uia

sibi.

De pcrversa autem

timebat, nc Bonifacius sibi advcrsaretiir, odiuin

inter ilhini ct

iniqua doctrina

qui contra

Deum

et

animam
ita

Odiloncm

duccm seminaro

suam

locutus

est,

clarilicatum fucrit,

eum
ab

conalus
lii

cst.

His de rcbus, uti et de ejusdeiii Virgi-

confiteri,

quod

alius

mundus

ct ahi

hoinines sub

erroribus, aUisque dc causis per sanctum Burpapa; scri-

tcrra sint, seu sol ct luna,

hunc

iiabito consilio

cbardum Wirtzburgensem cpisco|)um

psit, et

Ecclcsia pcUe saccrdolii honore privatum.

et

AUamen

responsionem ad singulos arliculos accepit,

:

cujus ha;c subscriptio cst

Uala kalendis Maii

nos scribeiites pra^fato duci cvocatorias pnenominato Virgilio mitUmus litteras, utnobis prtcsentalus, et subtili imlagationc rcquisitus,
si

imperantc domino piissimo Augusto ConstanUno, a Deo coronato magno pacifico imperatore an. xxix P. C. (id est, post consulalum) cjus anno vii, Indictione I , ideoque hoc Christi anno, in quem

crroneus

fuerit

inventus, canonicis sancUonibus condem-

netur.
2.

DiversHS

est

mense

iMaio

illi

temporum

cliaraclercs conveniunl.

episcopo.

Tria oljjiciunlur Virgilio, primo, quod

ducem

Virgilio postea Salisburgensi

Meminil liujus Epistola; Marianus Scotus ad anniim DCCXLin, quain ait i\a.{am lcalendis Maii, anno
imperii Coyistantini vu, Indictione i. Oclaviim capitiiluni cst dc Virgilio o Et iioc , imiuit Zaciia:

discordias inter Bonifacium et Bajoaria;

sc-

minet; secundo, quod se dical a papa diinissum, ut unius defuncU cx quatnor illis cpiscopis, quos
Bonilacius in
liajoaria
constiliiit,

diojccsim obti-

rias, a

inUmalum

cbt a

tuafralurnasancUtate, quod

neal; lerUo,quodasserat, novumrcperiri

mundum.

ZACHARI^. ANNDS
qiii alio sole

7.

CHRISTI 748.
episcopum, aliosque duode-

utquc

alia

luna illustretur. Baronius

jiassim dissensio-

dum Rothomagensem

num.

2,

alii(iuc Yiri doctissimi

nem

illani

improbis pessimorum liominum rumo-

cim episcopos, qua laudat eorum inter se et cum EcclesiaRomana conjunctionem, eosque hortatur,
ut ministeriis suis constanter insistant

ribus excitatam scribunt, ct Viryilium, de

nifacius

quo Bo-

cum

Boni-

sxpe questus

est,

cumdem

staluunt

cum

facio archiepiscopo, Sedis Apostolicaevicario. Regin-

VirgUio, qui postea Salilzburgiensem episcopatum

gessit, et

fredus in archiepiscopatum Rothomagensem suc-

sanctorum

Fastis adscriptus est.

Verum

uti'umque Virgilium intcr se confundi non debere, anno dccxlvi, num. 7 demonstravi. Quem exitum habuerit hajc disceptatio, antiqui non prodidere.
3.

5. Bonifaciits renuntiare desiderat archiepi-

scopatui Mofjuntice.
fixo
((

Decimum Capitnlum est de apud Moguntiam Bonifacii archiepiscopatu

:

Grimoni, qui anno dccxlvi supremum diem indeque tam Cointius Iioc anno num. 02, quam Sirmondus recte deducunt, Baronium has litteras nulla temporaria nota insignitas cum hoc Cliristi anno apposite copulasse. Cointius tamen memoriBe lapsu dicit, Sirmondum easdem litteras iu annuni DCcxLiv contulisse; sed is non solum a Baronio non dissentit verumetiamejusopinionem
cessit
obiit,
;

Alia denique scriplura tua3

ait

fraternitatis contine-

confirmat.
6.

quod jam olim de Agrippina quod Franci non perseveraverunt in verbo, quod promiserunt, et nunc moratur tua fraternitas in civitate MogunUna. Petisti autem, ut
bat B,
Zacharias,
civitate scripsisti,

Gripo

adversum Pippinwn
:

rcbellat.

Annalista Metensis scribit

nationis

Anno Domiuicae
princeps
(in

Incar-

dccxlviu
sita).

Pippinus

Placitum

suum
sit

habuit in

villa,

qucB dicitur Duria

pago

cum
et

nostro consultu, superveniente

ffitate,

tibi

senectute

Ripuariensi

In

qua Synoduin congregari juset

plena dierum

atque imbecillitate corpo-

pro Ecclesiarum restauratione, et causis pau-

ris, si

invenire potueris alium, in eamdeni sedem,

praees,

perum viduarumque

orphanorum

corrigendis,

in

qua

Tu

pro tui persona debeas collocare. vero, charissime, legatus el missus es, ut fuisti,

jushtiisque faciendis. Gripo vero,

quem de

custodia

fraterno affectu Pippinus solverat, tyrannico fastu

SedisApostolica). Nos vero, adjutore Deo,

consihum

multos

sibi

nobilium

pra3bemus

animarum

reverendaj sanctitati, ut pro salute rationabilium, factore Christo sedem,

tuffi

num

transiens in

juvenes, ex nobili
ducti,

sociavit, et fuga lapsus RheSaxoniam veuit. Quem plurimi gcnere Francorum, incoiistantia

quam quam
juxta

obtines sanctaj

MoguntimE
si

Ecclesia;

nequadederit

proprium dominum reIinquentes,Griponem

relinquas, etc. sin vero,

Dominus

subsecuti sunt. Pippinus vero, adunato exercitu,

tuam petilionem hominem perfectum, qui curam pro salute animarum, pro tui persona illum ordinabis episcopum, etc. n Porro sub hnjus anni flnem Zacharias Moguntinam sedem in metropolini erexit, ut liquet ex ejus Epistola a Baronio an. dccli, num. 15, loco non suo recitata, quod ejus subscriptio mendosa
possit soliicitudinem habere et
sit,

per Thuringiam in Saxoniam proficiscens, pervenit

ad fluvium quod dicitur Obacra,

est juxta

et castra

metatus

ripam ejusdem fluminis. Saxones vero cum Grii)one ex alia ripa erant, ubi maximain inter se et Francos flrmilatem statuerunt. Sed dum viderent, quod eos eadem flrmitas minime defendere posset, per noctem fuga Ia|)si castra deseruerunt. Pippinus vero

ut
4.

ibi

videbimus.
dictus.

cum

exercitu suo totam paene

S. liurchardus anno dccxh Eerbipolensis

Burchardi episcopi Wirlzburgensis primi, qui has litteras Roma ad sanctum Bonifacium detulit, Vitam scripsit anonynius quidam ignotus, quani postea Egilwardus ccenobii sancti Burchardi prope Wirt/burgum monaclms tribus libris interpolavit. Mabillonius ssec. \n Benedict. ])art. 2, utramque Vitam recitat, suspicaturque anonymum saeculo decimo, Egilivardum vero sfficulo undecimo vixisse. Utrumque opus variis mendis respergitur; neque enim verum est quod uterque auctor asserit, Burchardum Romae a Zacharia Pontiflce ordiuatum fuisse, assistente Boepiscoptis

Saxoniam per
destruxit,

dies xl vastavit, et caslella

eorum

Sancti

iudeque victor remeavit ad propria . Alia, quae de Gripone iste annalista docet, pertineut ad annum superiorem, ahique qui(Jam annalistae bellum hoc paulo aliter narrant. Porro
ex Epistola
Bonifacii
,

ordiue xxvi, data ad Gri-

poncm
in

liquet

quantum Thuringiae periculum

:

immineret,

nifacio

cum

constet,

Bonifacium

toto Zachariae

Pontiflcatu

Romam non

adiisse. Ordinatus itaque

Burchardus anno dccxli, quia jam episcopus Synodo Germanicse interfuit XI kal. Maii an. dccxlii, ut ibidem demonstravi. Sed de Burchardo iterum
inferius agetur.

et quam prudenter Pippinus illac iter Saxoniam susceperit Obsecro, inquit, ut si tibi Deus potestatem douaverit, utadjuvarestudens servos Dei sacerdotes presbyteros, qui suut in Thuringia, monachos et ancillas Chrisli defendere contra Paganorum malitiam, et adjuvare Chrishanum populum, ut eos Pagani non perdant . 7. Morilur Edbertus Cantice rex. Hoc anno morilur Edbertus Cantii seu Cantuariorum rex, ut habentWigorniensis, uterqueChronographus Saxo,

et annalista Mailrosensis.
fraler,

Ei successit Edilbertus
et

quem Huntindonius
licet

Malmesburiensis in
merilo piceponunt.

Zacharias PP. laudat quosdam episcopos cum Ecclesia Rom. conjunctos. A n. 13 ad IG. Recitat Baronius Epistolani Zachariai papse, qute interBonifacianas est cxxxvi, scriptam ad Reginfre5.

fratrum enumeratione

jure

Quare

Beda

lib. 5, cap.

24 scribat, Wictredum

regem fllios tres, Edilbertum^ Eadbertum, et Aldricum reliquisse ha;redes, ex morte Edberti intel-

ZACHARIiE ANNXTS
ligimus
fratre

8.

CHRISTI 749.
lib.

543

Mhelbertum

seu Edilbertum ab Eadberto

fuisse

nus

3 Rer. Bajoaria;.

Verum

Cointii sententia
iis,

regno dejectum

anno dccxxv, utibidem

certa

et indubitata,

ut hquet ex

qua; anno

ostendimus.

DCCLXxii,

num.

8 in

medium

atfero. Ibi

enim an-

Usuccedit Odiloni patri in ducatum Bajoarice. Mortuus est hoc anno Odilo dux Bajoaria; qui varia monasteria Bonifucii et Pyrminii, virorum sanctitate vitoe illustrium, suasu construxit,
8. Tassilo

nus XXIV

Tassilonis

ducis jungitur

cum mense
;

Octobri illius Christi anni. Quare ante prffsentem

annum

et

erga Ecclesiam SaUsburgensem muniticentissifuit,

mus

ut videre est apiui Canisium tom. vi.

Caroli Martelli fiJiam,

regimen non susceperat nec taribidem ostensurus sim, eum anno DCCLXxiii,menseSeptembrijam annum ducatus sui XXVI numerasse. Hinc Sigebertus in ChroBavai"ia;
iniit,

dius illud

cum

Uxorem duxerat Chiltrudem

nico, ejus initium

cum

hocannoaccuratealligavit.

ex qua suscepit Tassilonem hujus nominis secun-

Mabillonius citatus hoc fundamento

lonis, seu

mortem

Oti-

dum, qui puerulus erat, quando patri successit. Annus mortis Odilonis in controversia positus
Mabillonius
historico
soec.

\n Benedict. part. 2, in
,

Elogio

Tassilonis

queni

monachum
refert,

induisse
lioc

videbimus, elegitannum superiorem; Coinlius

anno num. 90 Odilonis obitum

episcopi

sed Henau. dcclxv

scheniusin Vita sancti Rutperti primiSahsburgensis

addiem xxvu mensisMariii,in

differt,

eumdem

quod ante eum docuerat Aventi-

OdUonis in annum praecedentem rejicit, quod in quibusdam lilteris ab Hundio in metropoli Sahsburgensi relatis, ubi de Josepho episcopo Frisingensi agilur, lcgatur, anno Incarnat. Domini DCCLViii, Indict. xi, anno xi Tassilonis ducis. Sed inde hffic epocha statui non potcst, cum an. iile xi Tassilonis, tam ab anno superiori, quam a currenti desumi possit. De Tassilone anno sequenti ac sa;pius infra sermo erit.

ZACHARI^ ANNUS

8.

CHRISTI

740.

4.

Terrce

motus

in Syria.

Sequitur annus

Damascenus
uialum,
esse

prosternit.
(jui

Sed

et

additum

in Syria

Hedcmi>toris seplingentesinms quadragesinuis no-

dum

ad Dei iram placandam sequester

nus, ludicUone secunda, (|uo magna ira Dei rursus Oriens terra; motu conculitur, de qno ista Theoplianes
:

deberet,

idem eamdem

maxime

concitarit

Anno

vero

eodem

terra;

iu Syria, et ingens ac lerribihs casus,

molus factus est unde civitasunt, aiioe

Anastasius abbas monasterii S. Euthymii oninium celeberrimi liic enim exstinclam li;eresim perdi:

tum

aliie

quidem penilus exlerminata;

vero mediocriter, alia; autem a moiitanis ad subjecta campcstria cum muris et habitatoriljus suis integne migraveruntetsalvtCiiuasi ad milliariasex,
vei eliam

Gnaphei in lucem revocare laborat, et nisi cilius S. Joannes Damascenus occurrisset sui celebritate nominis, ingentem intulissel cladem Eccletissimi
si;e.

modicum quid ullra. Deuique asseverarunt hi qui |iroy)riis visibus terram Meso[)olamia; contemplati sunt, in longitudine disruplaui iuisse ad milliaria duo, et ex profundo ejus ascendisse aliain terrain nimis albam et arenosani, de ciijus
medio asceudit animal mulinum iiicontaminalum loqiiens humanavoce, et i)i;Eiiunhaiisgenhs iiicursionein ab eremo adversus Arabes, ijuod et iaclum
est. Hu;c Thenplianes sui temporis historiam iirosecutus. Portenta isla et spectra Ueus ostendil,

Audiens enim isla Joannes, quain citissime errorem confutandum putavit, eaqiie occasione scripsit Epistolam de Trisagio ad Jordancm coenoSunimus meus biarcham, cujus est exordium crga te amor, etc. Et paulo inferius iia;c de eodem 0 rein miseram,pater, rem, inqnain, Anastasio
:

cc

miserani, quonaiii pacto Ecclcsi;c

lioslis

id

semiicr
proti-

oniiii studio conteiulil, ut eain pertiirliel;

(luodque

gravius
ter

est,

per eos, qui se

piet;itis

alumnos

tentur? Elenim

summa

pietatc praidilus frater nos-

abbas Sergius,
altiiiit,

cum

meus, per
abbasJob

lilteras, (|uas

imperaret Copronymus porlentosus.

2.

et fainiliaris, et amicus probus ac sincerus fraler certioreiii nie fecit, abbatern Anacivis,
illuiii
,

Benascentem

Gnaphei

hoeresim

Joannes

slasium, pra;ciarum

hiquam,

nionasterii

544
beali

ZACHARI^ ANNUS
EuUiymii antislitem, nonnulla e sanctoruni
(jute scilicet tcr

8.

CHRISTI 749.

lioc vixissc sa!cuIo,

cum

se ejus

discipulum fuisse
Sic igitur Joanhajresis

Patruni libris loca protulisse,

san-

ctum hymnum ad Filium dunlaxat referant. Quod si concessum fuerit, niliil erit quod proliibeat, quin lues ea, quam Gnapbeus malc ac peslifere invexit, omnes funditus inliciat et labefactet. Cujus error eo tendebat ut cum unam in Cbristo naturam
,

idem Joannes Damascenus afflrmet. nis Damasceni opera, antequam

retur, exstinguitur. At de his satis.
5.

\ulgaspectat

Pipini victoria in Frisios.

:

Quod

ad res in Germania gestas qus in ea ostenderit signa Deus, cum regni habenas Pipinus princeps

contra Chaicedonense Concilium pncdicaret,

bym-

maxime

pius

moderaretur,

et

quam hoc eodem

enarremus.
temporis res gestas

noque Trisagio adderet, Qui crucifixus

sanctissima3 Trinitati

es pro nobis,

anno victoriam de hostibus

Vir sanctus

obtinuerit,

ajque

Crucem

adscriberet.

ista scribit, et sui

Cujus pravaj sententiaj

cum

inba^serit Anastasius,

scripta Epistola prosecutus'.

quoque scriptis testatus est, Joannem Hierosolymorum episcopum ejusdem esse sententias quod magis conturbavit audientes.
ipse suis
:

idem

Fuit iste Ludgerus episcopus Monasteriensis,

qui ad Rixfridum Trajectensem episcopum de miraculis sancti Swiberti episcopi Epistolam scripsit.

Cujus rei gratia factum est, ut ipse Joannes Damascenus ardentius adversus pullulantes ex succiso trunco arboris infelicis exsurgentes surculos gladii
verbo
succidendos
occurreret
;

Et

spectant,

qua ad res gestas sui temporis de Frisiorum apostasia, et Marcellini pra;dicatione narret, postea ista subjicit, qusB ad
alia plura,

cum

disputationeque

prajsentem

annum

spectant

errorem confutans, quam citissime exsurgentem flammam exstingueret.

longissima
3.

Demum

post

longam de

tationem,

eumdem Jordancm
:

his babitam dispucoenobiarcham com-

pellat his verbis

el

Haec,divinissime pater, columna

veritalis,

idem egregius princeps Pipinus anno sequenti, anno scilicet Domini septingentesimo quadragesimo nono, Saxones et Westphalos debellans, potitusque victoria cum triumpbo cum suo exercitu multum lasso ad Coloniam Agrippinam
Contigit, ut

firmamentum

utcoram omnibus

patri-

bus

et fratribus,

atque universo Ecclesise

ca'tu

reditum maturaret. Westphali vero dolentes Christianos eis dominari (licet Deo auxiliante, triumphali gladio ipsius Pipini victi, profligati
strati et

recitentur, obsecramus: verbisque lenibus et placidis rogetur illustris paternosteret

pro-

Anastasius

pii

monasterii divini

dominusabbas patris nostri Eu-

succubuissent)

indignati valde,

exercitum

hujusmodi contentioni finein imi)onat, ac nobiscum divino afflatu correptorum Patrum vestigiis hojrens , Sanctus Deus ac Pater
antistes, ut

thymii

fortem nimis festinanter denuo congreganteS", per compendia itinerum et devia exercitum Christia-

norum

prasvenientes, positis insidiis

stiliter et callide

prope

multum hoWerdam, Pipinum cum

et

dicat,

Sanctus

fortis Filius

Dei incarnatus, et carne

suis Christicolis

animose invadere,

bellum rurexplopro-

salutis nostrae causa crucifixus,

Sanctus immortalis

Spiritus sanctus,
nobis.

unus Dominus Sabaoth, miserere

sus instaurare et committere decreverunt. Quod inclytus princeps per suos

ratores percipiens
;

primo parum

doluit,

tum

Neque nos accuset , nec per beatum patriarcham Joaimem, ut qui certum ct persuasum babeamus de una duntaxat divina persona ter sanctum hymnum dicendum esse nam quisquis hoc
4.
:

pter lassitudinem exercitus sui,

ctos et sauciatos
;

tum propter defunfiduciam tamem firmam habens

sanctissimi

in

Deum, recordatusque miraculorum

,

Swiberti

descendens de caballo suo, prostratus in

sentit et profitetur, sordidaj

Gnaphei

stuItitiiB

so-

cium

se prffibet. Qiiis

enim mentem Joannis

patriar-

Nemo profecto; quippe qui (ut vere loquar) nunquam ullani spiritualeni doctrinam efflavit, quam mibi ut discipulo non comcha; melius

me

novit?

terram flexis genibus sanctum Swibertum devota mente invocans et auxilium et patrocinium implorans vovit Deo et ipsi sancto Swiberto, quod si is pro honore nominis Christiani, a Christo sibi
, ,

et exercitui

suo suis meritis

et

precibus victoriam

municarit. Quid autem

est,

quaniobrem vivente

et

contra Paganos impetraret, et Christianum popuin

(Iicta

loquente sacrosancto viro, luec minime de ipso sunt? Niliil sane ha!c aliud sunt, quam pnc-

lum protegeret, ut sanum inde reduceret: ipsum Werda cum suis primatibus suppliciter peregre

textus

quidam atque obtentus nihil firmi habentes. Desinant honiini divino zelo pra;dito, quiquc recta;
doctrinae

visitaret.

ignem

spiravit, obtreclare,

clarissimo,

6. Quo emisso voto, statim lux immensa super exercitum Christianorum splendens, non solum

inquam, Joanni, qui omnem vocum inanitatemexterminavit ac de medio sustulit, ut qui theologiam

Paganos

exterruit, sed et fere exccecavit,

pavorque

ingens eos invasit. Quod cernentes Pagani timore

valido perculsi, formidantes

cum sanctis Patribussemper communem habuerit. Quin polius ipsius zelum ampleclantur, atque ut sacrum et luculenti nominis virum laudibus euni afficiant B Haec Damascenus de Joanne Hierosolymitano patriarcha qui quando, quantumve sede.
:

manum

omnipotentis

Dei Christianorum super eos savire, cselumque

super eos ruere, consilio celeriter inito, miserunt duos satrapas ad Pipinum, petentes qua3 sunt
pacis,

rit,

interrupta, occasione

eam obtinentium Barba:

animo qua; viderant

'

eique se subdentes, ac referentes constauti et eis coutigerant. Pipinus

rorum,

serie sanctaj civitatis episcoporum, cerlum quid affirmari non possevidetur salis autem patet

Extal apud Sur.

ia

Appenil. ad

Vil.

S..Swibert.

liie

Martii.

ZACHARI^ ANNHS
vero
sancti

8.

"

CHRISTl 749.

545

cum

hoc audisset, intelligens hoc meritis

accidisse
,

regalibus muneribus et oblationibus visitans, benedixit

Swiberti

KTtus in

terrani

cum
obsi-

Deum

et S.

Swibertum
et et

qui absque efiusibi

suis
tias

proceribus prostratus,

Deum

atlorans et gra()acis

sione sanguinis
fidos

humani victoriam
;

contra per-

devote referens,
discalceatusque

rece[)tis a

Paganis

prfestitisset

deinceps S. Swibertum in

dibus,
vit,

Werdam cum suo exercitu humiliter intracum suis inclytis primoribus

ministris
,

suum protectorem
git

advocatum

et

praicipuis

sepulcrum

S.

Swiberti

gestis

patronum ac specialem eleHactenus Ludgerus de rebus Pipini principis isto anno.

.

hnno

periodi Graeco-Romanae 6242.

/Vnno Mm

nispan.

787. Anno

Hegiras 132, inchoato die

et 9.

20 Aug. Fer. 4.

Jesu Christi 749.

Zacharia3 papaj 9.

Constantioi Copronymi 30

i.

Abclalla
1.

fit

califa

Saracenorum.
ix Constantini

Ad

discipulumdicit, quia sc. ejus tempore chronogra-

num.

Thcophanes anno

imp. qui

phia Theophanis luceni non viderat; in Tabulis

eiiim eideminsertis,adannumlncarnat.

kalcndis septemb. currenlisChristi aniii inchoatur,

uarrat,

secundum

non lantum

magnum

terra)

niotum, quo

Alexand. dcc, qui kalend. Se[)temb. anni Christi

Dccvii inchoatur, dicitur
,

variaj in Syria urbes corruerunt, ut videre est

apud

Joannem patriarcliam

Baronium
Elmacinus
pellat,

sed etiani varios tunuiitus inter Saraet

cenos exortos,

clectionem

AMelm,

seu, ut

eum

Hierosolymoruin sedisse annos xxx, annumque illuin esse sedis ejus tertium. Quare Ecclesiam Hie-

in Ilistoria Saraceuica lib. 2, cap. 2, ap-

Abdalla; Saffahri, qui superstite in ,vivis

prtoris,

Mervane creatus est califa, die decimo tertio Rabii anno Hegirce cxxxu, mense sc. Octobri exeuntc. Paulo postMerva interfectusestabAbdaila ejusdem Abdallae SafTahri ])atruo, ut pluribus Elniacinus referl.
isla a

rosolymitanam usque ad annuiii Christi dccxxxv aut circiter rexit, post quem nuUus ibidem memoratur patriarcha, qui ei successerit, ideoque vel ea
Ecclesia aliquo

tempore

siiie

e[)iscopo fuit, vel ei

tem|)ore incerto successit Theodorus, qui, ut infra

videbimus, anno dcclxiii Hierosolymorum patriar-

Porro

)>,

inquitTlieo[)iianes, clades

cha
ait,

erat. Certe

Elmacinus
califam,

in

Hist. Sarac. [lag.

82,

sub Marvam recepta per annos sex duravit, qua illustrium omnium Syriae civitatum mceniain terra
dcjecla suiit, [)ra;ter solius Anliochiaj,

Hisiamum

qui regnare ccepit anno

Christi dccxxiii, permisisse, utChristiani post obi-

quod eam

tum Athanasii
seiit,

jiatriarcha) Antiochi;c constitucrent

e[)isco[)i

tutum

refugium victor desliiiasset. Iniiumeri c.xtitit euim insupcr Arabes eo jubente periere
sibi
:

Joannem, contra qiiem cuin

inansit Ecclesia
illa

sui insuirexis-

sine patriarcha us^iue ad

in bellicis rebus versatissimus

2.
.S'.

Damascenus defendit Trisagium.

in Pala;stina, qui

Ad

num.

2 et seq. Anastasius abbas monasterii sancti

Euthymii

cum non

recte seutiret

tempus Abdalhe calif;e. C;elerum sauctus Damascenus praiter Epistolam illam de Trisagio, varios pra)sertinK|ue libros tractatus in lucem emisit quatuor de Orthodoxa fide, in quibus Theologis
,

de Trisagio, occasionem dedit sancto Joanni Damasceno oi)Usculum scribendi de hoc liyrnno
com[)Osuit

scliolaslicis praiivit, (]ueiii

gister Seiiteiitiaruni,

primi imitati sunt maAlexander Aleiisis et sanctus

junioris Daiiuisceno
suiit eiiiiii o[)us Simeoiiis

librum contra Judccos,

(jui

legitur in

Tliomas. Sed Acla S.

Metaphrastes, ul alihi
sancti

Sle[)liaiii
;

Bibliotheca vcterniii Patruin, el grajce asservatur

in Bibliotheca Valicana.

[lerperaiii attribuuiilur

Eo

assereiite

solo

lilio

intclligendum esse, surcijue

palriarcli.iiii
iii()uil

Trisagium de o[)iiiioiiis aullieiosolymi-

di.\iiiius.

Aiiniis emortiialis

Damasceni

(irorsus iiicoiii[)erliis. IImjus sanversioiie

adoriiat;!

ctorem citanle Joaniiein tanuiii, Uuidnani esl,

loiiueiile

cli op(!ra oiniiia iiova

Damasceiius, quod
lia;c iiiiiiime

sius pnclo [laiata

reli()iiit.

Ihijus S. docloris
h;icteiiiis

Comheiihoc

et

viveiite

saiiclo

viro

de

soiculo celeberrimi
riint,

(lauca

liicem vide-

ipso dicla suiit? (Jiiisiiam

inenlem cjus inclius

me

ideoque uova

illa edilio

cunctis gratissiina

novit? Neiiio [irofeclo

qui[)|ie (|ui,ut

vere loi|uar,

accidet.
3.

nullam

uiKjuaiii
iit

s[iiritualeiii

doctrinam cinavit,
sil liic

Epistola S. Ludgeri episc. supposititia.

4.

quam

milii

disci[)uli)

non

coniinuiiiciivil . Ba-

Ad num.

Kecilat Haioniiis sancti Ludgeri epiUixfridiiiu

roiiiiis ait, se iiescire

(juisiiam

Joannes

|ia-

scopi Monasterieiisis E|iistolam ad

Tra-

triarcha Hierosolymitanus,

cujus iJamascenus se

jeclensem episcopum, de miraculis sancti Sidberti

69

TOHUS

XII.

540

ZACHARI^ ANNTJS

8.

CHRISTI 749.
Pippinum) eorum Gdem mentiti sunt. Qua
exercitu,

episcopi scriptam, in (jua narratur insignis victoria

(scilicct

a Pippino principe de Saxonibus ct Westphalis reportala. sacris

de re

commoto

cum magnoagmine
Ipsi

api^a-

Verum Yiccisanctm Ludgerus

inScripturis

rato eoruin

patiias peraccessit.

vero terrore

non inediocriler

eruilitus fnerit, ut testatur

Altfridus episcopus in ejus Vita, ea

tamen Epistola

non niinus conficta, (luani Vita san( ti Suiberti sub nomine Marcellini, nt |)lnribus ostendit Bollandus ad diem xxvi mensis Martii, ul)i Vitam sancli Ludgeri Notis illustrat.

compulsi nltra lluvium Igni (id est, Oeni, gallice r Lm) cuin uxoribus ac liberis eorum fugientes, et memoratus princeps super ripam Igiii castra
metatus, navale proelium prceparavit, qualiter eos

ad internecionem persequeretur
Bajoarii,

Pruno, Monasteriensis Ecclesiaj

eorum

Airibus se auxiliare

quod videntes non posse, level obsides

episcopns a Rixfrido Trajectensi episcopo compellalur Luclgcrus ; cum tamen vix tertio post ejus
ffitatem

gatos

cum muneribus

multis transmittunt, et in
;

ejus ditione se subdunt

et

sacramenta
in

saiculo Miniigardefordensis titnlus exole-

donant, ut ne ulterius rebelles existant. Ipse vero,

verit; ita enim boc tempore Monasterium civitas, vulgo Munster, appellabatur. Secundo, Albricum episcopum Trajectensem ad Rhennm (de eo enim Trajecto hic lo(iuimur) (|uem natione Anglictmi, et consanguineum S. Swibcrti episcopi vocat Rixfridus Altfridus citatus cap. 2, num. 56, nepotem
;

duce

Cliristo,

cum magno triumpho

proeliis,

Franciam

(scilicet

Cisrlienanam) ad propriam sedem feliciter

annis duobus ,
Anno Domiqnod Saxonuin

remcavit, et quievit terra a

scilicet sequcnti,

annoque

dccli,

ut infra videbi:

mus. Annalista vero Metensis habet

nicffi

Incarn. dccxlix, Gripo videns,

appellat Gregorii

Trajectensis scilicet episcoiii,

arinis miiiime defendi posset, in Bajoariam confugit.

quem

constat, ijisius Ludgeri testimonio

Francum

Quorum dux

eo temporeOdilo defunctus erat;

natione extitisse. Tertio, digiuim se risu prodit fabulator ille, cuin in^juit Pippinus filius Caroli
:

cui Tassilo filius ejus successerat.

Quem

de princi-

patu Gripo abegit, etsibi ipse Bajoarios subjugavit;

cui etiain in solatium

Martelli,

Major-DomusFrancia',

(lui

fuit

dux

Agrii)-

Lanfridus (Alamannorum

pinensis,Austria>,Tliuringiffi,etBurgundiae,Provinciae, et

dux) venit. Ha?c audiens Pippinus,

illuc pervenit, victisque Bajoariis

cum

exercitu

totiusLotbaringiic, ante^iuam fiiitcoronatus Francorum rex ; cum taineii longc post majora-

Griponem secum

tum

Pippiui, Ludgerique prasulatum,

nomen Lo-

tharingice audiri coejierit. Denique in ea Epistola dicitur Pippinus anno prsecedenti bellum contra
gessisse, munitionem prope Basilicam sanSwiberti construxisse, et currenti votum in eadem Ecclesia persolvisse, ope ejusdem sancti Swicti

Lanfridum iiide abducens,Tassilonein in ducatu Bajoariorum coUocavit. Solita autem pietate Griponi fratri suo et omiiibus his, qui cum eo confugiuni ecerunt, misericorditer non solum pepercit,
et

Saxones

sed etiain beneficiis ditavit.

Nam

Griponi

Cino-

berti

victor

nulliim eiiim
sed in

At hac mera commenta bocanno in Saxonia bellum gestum, Bavaria. lUudquidem bocanno in aliquibns
effectus.
;
;

mannicam urbem cum xn comitatibus dedit. Quibus ille solito more despectis, Wasconiam jtetiit, et ad Waifarium ducem perfidum Aqnilaiiiorum pervenit. Belliim Bavaricum hoc etiam anno consigiiant

Hadrianus Valesius in

fine

sute

Historiae

annalistis Francicis lcgitur

sed

ii

adversus

tesli-

Her. Franc. Cointius bocanno, aliique. Ex laudatis

verbis intelligimus,
superiori Bajoariam rexisse,

monium
4. tat.

continualoris Fredegarii in Ap[iendice, et

annalistae Metensis audiendi

non
ille

sunt.
siisci-

Tassdonem II jam ab anno quod ibidem demonfit

Gripo Bavaros adoersus Pippinum

Haec

stravimus.

continuator

lioc

amio

scribit
fi-

Rachis rex Longobard.

sequenti videre
est.

monachus, ut anno

Bajoarii, consilio

nefandoruin, iterum eorum

contra

dem

fefellerunt,

et

prxfatum principem

ZACHARI^ ANNUS

9.

CHRISTI 750.

547

ZACHARIiE ANNUS

9.

CHRISTI

750.

Racliis pum/tentia ductiis yyionachtts efftci-

ticr,

eique succedit Aistidphus.

quod ipsam Rachis

permittente
et

ipse

et

plantasse et coluisse
filia
,

Annus Redem-

putetur. Ejus vero uxor Thesia, et

Rattruda,

ptorisseptingentesimusquinqiiagesimus, Indictione
tertia inscriiitus in Fastis habetur.

adjuvante ipso abbate

monaste-

multibus exagitatur

Italia.

quo novis tuNescitur enim qua occa-

sione [laciflcus alijue religiosus rex Longobardo-

rium puellarum, haud longea Cassino in loco, qui Plumbariola dicitur, propriis sumptibus construxerunt, multis ditantes opibus ubi sub magna cau;

rum

Racliis,

nulla babita ratione pacis vicennalis

Pontiflce Zacharia, Pentapoet

tela

ac districtione regulari
Vidisti

vitam ducentes, in

sancitcB

cum Romano

sancto proposito vitam finierunt .

3. et

Hucusque Leo.

litanam invadens provinciam, ferro

igne omnia
cat

admiratus

cs

potentiam Crucis

turbans, Perusiam usque perrexit, ut vallatam obsidione civilatem caperet. Permisit Deus regem
justiticE

Christi, quae furentes mitiget reges, et victores

atque religionis amantissimum

gloriai sublimarct.

ita

delinCEelis

quere, ut ex pceniteutia in sublimiorem in

duabsque armis sub jugo captivos, et faciat agri Dominici fldelissimos esse colonos ? Ha;c plane virga Virgam virtutis illa, dc qua propheticedictum '
:

gradum
derint

Quoniodo autem

acci-

suae emittet

ista,

ex Anastasio Bibliothecario in
ait:

medium

adducimus, qui
2. Ipsis

item temporibus Rachis Longobar-

Dominus ex Sion, dominare in medio inimicorum tuorum . Qua Zacharias Pontifex illud renovat antiquum s]iectaculum - Banais filii Joiadie, cum ^gyptium hasta potentem virga tan-

dorum
ca;tera

rex ad capiendam civitatem Perusinam sicut

Pentapolis oppida vehementi profectus esl

tummodo

superavit.

Successit

autem hoc anno Rachisi

frater,

circumdans fortiter expugnabat. Hoc audienssanctissimus papa Zacharias, continuo spe divina fretus, assumptis ahquantis ex suo clero optimatibus, quantocius ad eamdem pervenit civitatem, impensisque eidem regi pluribus muneribus, at(|ueoiq)ido cum deprecans, opitulante Domino, obsidionem ipsiuscivitatis amo\it. Cui ct sahitiferaprffidicans, Deo auctorc, valuit animum ejus ad spirituale studium inclinare. Et post aliquantos dies idem Rachis rcx rclinqucns regalem dignitatem, devotc cum uxore et filia ad beati principis Apostolorum conjunxit limina. Acceplaque a prajfato sanctissimo papa oramonachico indutus est tione, clericus etfcctiis
indignatione,
et
,

cum

quam

dorum regno Aistulpliusejus

sis et

in Longobarconsensu prin-

cipum Longobardorum. Etenim cum Leo

ahi
testeutur, Rachisim

Ostien-

annos quiiique et sex menses regnasse, utique in hunc usque aunum propagasse regnum apparct. Porro de Aistulpho dicemus inferiiis.
Hic modo haud absimile exemplum de contemptu mundi, quod de alio rege scriptum legimus iisdem temporibus accidisse, subjicicndum putamus, quod nobilis Lucensis Ecclesia; monumcnta conservant his ipsis verbis inscriptum ' 4. De sancto Richardo Anf/lico rege. a Epi-

taphiuni S. Rlchardi regis Anglia} sculptum iu

vitate

ci-

Luca

Italia;,

ubi requiescit.

habitu
et

cumuxore

et filia.

Haic Anastasius.
'
:

Eadem

Soror Offonis regis fuitmuter beali Richardi.

sui, pater

Moxquc ad Leo Ostiensis, qui et ha!C addit hoc S. Benedicti monastcrium, codcm Apostolico jubcnte perveniens, ac sub regulari magisterio se

Beatus Richardus rex Angliic, exul patria;, spretor

mundi, contcmiitor

sanctorum fratrum

Willebaldiet Winibaldietbeata; Walbiirgis virginis,

institiiendum tradens, post aliqiiol in sancto religionis

proposito ac Dco [ilacita conversatione per-

terrenum regnum in ccclcstc nmtavil. Deposuit coronam regiam jiro vita perpetua. Exiiit purpu-

actos annos, Deo spiriliim reddidil. Extat hodicque

ram
'

et

vilem induit lunicam. Rcgium

rcli(|uit tri-

prope nionasterium vinea, qua; Kachisis appollalur,

Psal. cix.
I.

!.

Rcg. xxiil.

'

Apu(i

Sur.

dic

vii

Fcbr.

'

Lco. Oslicns. Chron. Cassin.

c.

lom.

548

ZACHARI^ ANNUS

9.

CHRISTl 750.
invenies,

biinal, etsanctorum quaesivit limina. Dimisit sceptrum, et accepit baculum. Dimisit(]ue filiam suam in rcgno beatam Waiburgam, atiiuo simul cum

editis,

eum

subducto numero annorum

in

ejus filiorum adventus

Urbem

contigisse sub

Gregorio papa secundo. Ex quibiis etiam coargues

peregre profectus cst. Et eis rclictis apud sanctum Bonifacium martyrem gloriosum, timc archicpiscopum Moguntinensem, virum mirffi sanctitatis eo quod Anglicus esset, de regno suo natus idem sanctus exilio se ulteriori liniina
filiis
, : ,

recitalum Epitapbium haud antiquitiis scriptum

sanctorum (Apostolorum) trans Alpes adiit. Etloca deinceps magis devia pctiit solitudiiuim, Deo soli ideni solus libcre vacaturus. Deinde post longa exilia, post multa certamina, post famis, sitis et Irigoris

siquidem citata anticiuiora tesliinonia el ca ab eorum consanguinea scripla liabentnr, nunciuam liichardum nominasse invenies Anglorum regem, sed Anglorum nobilem, et pracdivitem. Nam in eis ', ubi agitur de S. Wiliibaldo ejus filio patri suadente peregrinationem in Urbem, Et ne solus ex suis Christi miiihajc leguntur
esse
:

ipsa, quai

tiae

adscriberetur
el

patreni

nomine Ricbardum

ge-

niultimodas icrumnas, in [)rovincia

Italia;, civi,

tate

Luca

linitur

pugna

dantur prtemia
et

ca^Io

recipituranima,

et in beati

Frigdiani Basilica juxta

corpus ejus ponuutur pia membra. Ubi

lis

miracu-

rebus clarum adiit eique mundi contemptuin et peregrinationem suadere ccepit, etc. Queiu autem prinium invenerinuis ex Germanite scriptoribus haud adeo antiquiorem, qui eumdem
nere

cornscat, cujus festivitas septimo idus Februarii

Richardum regem
piis Eistetensis
iii

appeilet, fuit

'

IMiilippus episco-

celebratur . Locus autem, in versibus adornalur

:

quo

rcquiescit, his

Vita sancta? Walburgis,

Richardi
mentis.

filia;,

una cuin antiquioribus

et

edita

ejusdem moui-

Hic rex Ricliardus requiescit sceptriter almus.

Rex

fuit

Anglorum
dimisit,

Porro de WillibaMo

Winilialdo fratribus
et

rej:iium teuet ipse

polorum.

Regnum

pro Chrislo cuncla

reliquit.

Anglis discipulis sancli Bonifacii,

Bonifacii, quas

postea in pra;-

Ergo Richardum nohis dedit Anglia sanclum.

Hic geuilor sanctai Walburgai virgiuis alm,

dicatione sociis mentio cst in rebus gcslis ejusdein

Et Willebaldi sancli simul et Winibaldi

Suffragium

idem

ipse Willibaldus scriptis est

quorum

det nobis regna polorum.

Porro

si

certum tempiis explores

S.

Ricliardi

Walburga, quae et Waltpurga dicta re[ieritur, est ineiitio in Epistolis ejusdem S. Bonifacii, de quibus sujjerius difidelissime

prosecutus. Et de

obitus ex antiquioribus' moniimentis

haudpridem

ctum

est.

'

Habenlur tom.

iv. Antiq. lect.

pcrCanisium

collcct.

Eod. tom. IV. pag. 706.

Ibid. pag.

563.

Anno

periodi Gr;cco-Romanii; 6243.

Aono Hispan. 788. Anno Hegirse 133, inchoato ZachariK papa; 10. Constantini Copronymi 31 10.
jEra;
et

die

9 Aug. Fer.

1.

Jesu Christi 750.

duit.

Rachis rex Longobardorum monachum in\ ad 4. Sigebertus in Chronico ad annum dccxlix scribit Rachis Longobardorum rex, dum rupto fnedere, Romam inquietare nititur,
1.

A num.

lonius ibidem paulo post

dit,

Anselmum

vixisse osten-

ait

Anno Dominica?

Incarnationis septin-

gentcsimo quadragesimo nono , centesimo vero octogesimo ingressionis Longobardorum in Italiam,

(Ratchis germano, de Pentapoh suasu doinni Zacharia! papa; facto Roma; clerico) sceplrum Longobardorum strenue
vir gloriosissimus Aistulfus

a Zacharia papa non solum a malo re|irimitur, sed etiam ejus instinctu cum uxore et filiis Romam
veniens,

victa

monachus

efficitur,

cui Aistulfus frater

ejus substitutus regnavit annos vii , quod |)Iuribus ex Vita Zachariae papae narrat B.ironius hoc

gcrens, cui Giseltruda excellentissima regina,

selmi
praeclari
viri,

An-

anno. At Sigebertum finem Rachis

et Aistulfi

ini-

olim ducis, soror dignissima, in conjugiohacrebat cujus interventu

abbatis,
:

tium

recte consignasse,

docet

monachus NonantuAnselmi abbatis

lanus anonymus
Benedictino part.

in Vita

sancli

Nonaiitulani in Italia primi, qu;e cxtat sa;cuIo iv

1,

ubi

is

anonjinus, queniMabil-

primo anno regui sui per suum pra3ce[)tum concessil venerabili viro Anselmo locum, (jui nuiiciipatur Fatiianus, in ([uo idem vir Dei Anselmus monasteriumad honorcm Dei et Salrex in

idcm Aistulfus

ZACHARIiE ANNUS
vatoris nostri Jesu Christi construxit, etc. ubi iste

9.

CHRISTI 750.
et prncdivitis Angli, patris

549

aiionynius clerici noinine,

iiti

plures

eorumdem
et

temporum

scriptores,

monachum

intelligit,

ab

annis ingressionis

Longobardorum

in Itabani ulti-

muni, qui tantum incboatus erat, excludit, ut quandoque etiamalii scriptores. Erravit itaque Leo Osliensis, queni Baronius secutus est, quando Ralchis regis abdicationem hoc anno consignavit; sed recte scripsit, eum regnassc annos quinque, menses sex ; quia Liii/prancliis eius decessor an. dccxliv, kaleudis Martiis adhuc in vivis erat, ut eo anno

sanctorum fratrum Wilbeatae Walburgis vel Walpurgce sanctimonialis, de quibus egimus anno Dccxxv, contigit anno septingentesimo vicesimo primo, ut ex S. ^Yunebaldi Vila deducit Coiulius anno dccxxxviii, num. 4 et seqq. a quo uno anno tantum recedit Bollandus in sancti Richardi Vita ad diem vii Februarii, ubi Richardi mortem cum anno dccxxh conjungit. Sed uterque Richardum
libaldi,
et

Wunebaldi,

et

AngUffi

regem
:

per[)erain facit, decepti ab Epilaphio

ejus a Baronio

nionstravi.

Aistulphum vero posl ivalendas Marlias

adhibuerat

recitato, qui eidem fabulae iidem Baronius tamen in Appendice ad praj-

anni Christi superioris regnum suscepisse eruo ex procemio ab ipsomet pra?fixo legibus, quas ad edi-

sentem annum, ex Vila

sancti Willibaldi

ab ano-

nymo

perantiquo scripta recte postea observavit,

ctum Rotharis
felicissinii

regis

adjecit, in

regni nostri in Dei

quo ait: o Anno nomine quinto, in

kalendarum Martiarum, Indictione septima , auno dccliv, mense Martio obtinebat. Si enim anno dccxlix, ante kah^ndas Marlias in solium elevatus fuisset, eo Christi anno non quintum, sed sextum regni annuin nunierasset (1). 2. Floret S. Anselmus abbas Nonantulamis. Porro sanctus Anselmits dux primum Forojuliensis, tum monachus acmonasteriorum conditor,
die
quffi

Richardum ibi tantuin appeliari genere et rebus clarum. Quod vero subdit ideni cardinalis doctissimus, eam Vitam scriptam fuisse a sn!c/ Walpurga Richardi lilia, corrigendum ex iis, quae loco laudato dixinius. Epitaphium quidem sancli Richardi eum regem Angli;c dicit; sed illud longe post cjus mortem posituin cum aliqua a veritatc
;

manifeste dissentanea contineat, ut examinanti

tet.

[la-

vero hujus sancti Vita a nullo auctore coaevo litteris mandata fucrit, ex Hodaeporico sancti
Willibaldi a sanctimoniali Heidenheimensi descri[)to

Cum

ac

demuin abbas Nonantida primus,

tantcT fuit

modestiae,
praeceperit,

ut facta sua perpeluo contegi silentio

quod testatur idem anonymus num. 7. Primum monasterium ab eo conditum Fananum, in montano loco a Mutina urbe viginti duobus inillibus passuum positum. Tum Nonantulanum anno
DCCLii,

eruenda. Testatur ea, cuin Willibaldus annos tres natus in gravem morbiim incidisset, patrem ac

matrem Deo
tis

spopondisse, ut

si

pristina illius infan-

centiw,

miUiario quinto a Mutina, ac deinde Vinquod op|>idum est caput pagi Vincentini.
[dura bona, quae
egit, hospitali-

extemplo illum sub sacri ordinis primordio tonsura insignire, et sub ccenobialis vitae disci[5lina subjicere, eosque a Domino
restituta foret sanitas,

petitionis consecutos esse effectum. Traditus Willi-

Ilic inter ctetera

baldus monasterio, sacris litterarum studiis imbutus est.

res

tatem diligens, oinniumque pauperum curam soilicite gerens, hospitia atque xenodochia [ier|lura
constituere curavil, atque ea in
(are curavit, etc.

Verum postquam adolevit, decrevit oinnes temporales deserere, et longam peregrinatio-

omnibus bonis

di-

nem

Habuit hic Dei famulus sub suo

suscipere. Quare Richardum palrem rogavit, ut suo desiderio prffiberet consensum, et ipsemet

regimine monachos rcgularcs mcxlix, exceptis parvuiis et pulsantibus (id est, noviliis, ut exphcat

Ma:

billonius

ex Capilulari Caroli Magni anno dcccv

secum pcrgcret, ut comitatu filiorum fungens, egregia adiret Petri Apostolorum principis limina. Diu renuit sanctus Richardus, tandemque assensus

emisso),

qui non constringebantur ad regulam

:

quos ille paterno amore fovebat ct regebat qui olim dux militum fuit, nunc dux monachorum extifit , inquit anonymus in ejus Vita. Scd dc Ansclmo rursus infra. 3. Moritur S. Richardus pater triiun sanctorum. Ad num. 4. Mors sancti Richardi, nobilis

Quamobrem congruo cetatis tempore cuin transiissent, Rothomagnm venerc indeque Lucam Italite civitatcm, ubi subila Richardus pra;est.
,

mare

ventus est corporis iuflrmitatc, qua invalesceutc exstinclus est, ct in eadein urbe eum filii sepeliere. Ila sanclimonialis Heidenhcimcusis.
4.

Rex

Atiglioi

perperain appellatur.

Willi-

rcgnum nondum iniverat Aistulphus, uli demonstral Diploma cjusdem pro monaslerio tom. ll, part. 2, col. 439 quod dalum legilur Ticini inpalatio, v die mcnsis Apnlis, anno per Indiciionem ix.) Uenotant hffic annum dcclvi Aistulphi emortualem. Igilur Aistulphus rc?nura inivit anoa uuicJem dccxlix, sed post diem v Apiilis, alioquin auno dcclm ea mensis die non scptiiiium sed octavum rcgni numcrasset. Ex hoc cliam D plomate liquet Aistulphura anno dcclvi, dic illa mcnsis Aprilis ad:iuc iu vivis cgisse. Quin et posl Julium anui hujus suprcmam dignitatem obtinuit, cum anno dccliv, mcnse Julio, annum regni quintum numerarit, ut cnnslat ex Chnrla Liicensi a|iud Muratorium in anliquil. (laljcis dissert. iv, col. 13.5. Consignatur enim illa anno retjni ejus (Aislulphi) quinto, per Indiclione septimn, mense Julio. Vicissim autem ipso Julio mense ejusdi.m anm dccliv, annum rcgni vii jam agcbat. Id cnim perspicue demonslral Charta perlios dies producta a I'. Soldano Vallunibrosano monacho in hi.>toria monastcrii S. .Michaelis de l'a,-siniano, cujus prior lomus hoc ipso aniio quo h;cc scribo mdccxli Luca; prodiit.
(1)

Non

soIqid kalcndis Marlii, sed et die v Aprilis

Farfensi (Chronicon Farfcus. rerum Ilalicarum

felicis

regni noslri (Aislulphi)

vii,

Nola; clironologica! hujus Cliarla;, qua; insignis csl nouiine S. Walfredi, lunc in sa;culo adhiic agenlii;, dein vcro ahbatis monaslcrii S. 1'etri in palaliulo, cujus res gestas Andrcas Luceusis hujus inonaslcrii iiioiiachus dedit ; uola;, inquain, clironologica; ila cHcruntur Hegnante piissimo clc. Autulplio reije nnno re;jni ejus Deo protcjenle sct.Io, mense Julto, Indictione vli. Aistulphi igitur exordia cum Julio inensc
:

componenda

sunl. Conjccluram hanc

llal.

vulgavii Muralorius in auliquit.

egrcpie conhrmal auclorilas chronologi Brixiani, ciijus hrcvc chronicon anno ucccLxxxili scriptum lom. iv, col. Wt. llle enim diserle asserit Aistulphura mense Julio, Indictione il, ideoquc anno dccxlix

meam

550

ZACHARI^ ANNUS

10.

CHRISTI 751,
susceperat,
noluisset deserere, elegit
et

baldus et Wunebaldus sepulto patre itineri rursum sese dedere, Romain versus, ibique manserunt a nativitate sancti Martini nsqiie ad aliud solemnitatis Pasclia, inquit eadeni

dum

tanti spatii

ab urbe, quo

locum animo sohtudinem cusi

pienti valeret obedire, et filios,

causa posceret,

sanclimonialis,

quod

reviscre .

homz sexdecim a
1 et

sede dislabat millibus,

Cointius de anno Chrisli septinsenlcsimo vicesimo

inquit anonymus. Quibus ex verbis deducit Cointius

primo interpretatur, Bollandus vero de anno insequenti etuterqne ex annis, quibus vixit sanctus
;

hoc anno num. scopatnm abdicasse,

seqq.

Ebbonem tunc

epi-

Willibaldus,

suam opinioueni probare

est.
,

conatur, ut

apud cosdem videre

racidis clarissimus

et

Sanctus Ricbardus miMartyrologio Romano ad

diem

vii

Februarii inscriptus; sed ibi perperam

rex Anglice nuncnpatur. 5. Moritur S. Ebbo archiepiscopus Senonensis. Clarius monachus in Chronico sancti Petri Vivi

scribit

Anuo

dccl, sanctus

Ebbo

obiit . Fuit

is

archiepiscopus Senonensis in Gallia, cujus Vitam ab auctore anonymo sfficulo circiter decimo scriptam
publicavit Mabiiionius
sa;c.

ui Benedict. part.

I.

Ardobertum seu Artbertum, qui episcopus Senonensis dictus est anno dccxliii, ejus locum occupasse. Contra vero Mabillonius citatus infert ex Ardoberti electione Clarium in morte Ebbonis consignanda falh, jamque sanctum praesulem ad Deum migrasse, cum ea Ardoberti electio peracta est. Verum uterque in eo fallitur, quod existimet, Audobertum reapse S. Ebboni successisse; cum, ut anno dccxliii, num. 9 vidimus, Audobertus episcopatus Senonensis possessionem nunquam inire potuerit. Quare mors Ebbonis recte a Clario consignata, et Audobertus ordinatus quidem
et fuit archiepisco[)us

Secesserat sanctus

Ebbo

in

idem

sancti Petri

mo-

Senonensis, sed

nunquam eam

nasterium, ubi sanclissime vivebat, et quod veste profilebatur, moribus ac virtutibus exsequebatur.

Ecclesiam
iu

rexit.

Porro monasterium sancti Petri

Sed Childeberto /7/ in Gallia regnante,

cum

epi-

num Ebbonem jam

scopus Senoncnsis e saeculo migrasset, plebs Senomonasterii saucti Petri abba-

suburbio Senouensi tedificavit Theodechildis regina flUa Theodorici regis Clodovei Magni filii, non vero ipsius Clodovei, ut suo loco ostendimus.

tem, etiam renitenlem episcopum creavit. Cum Saraceni, quos more suo siecuio usurpato auctor ille Wandalos appellat, Carolo Marlello Franciam
regenle niocnia
sent,
civitalis

Theophanes 6. Nascitur Leo postea imp. anuo ixCoustantini imp. kaleud. Septemb. superioris

Senouum

castris obslruxis-

Christi anni inchoato, scribit : Tertia Indictione niensis Januarii die vicesimo quinlo, imperatori Constantino ex Glia Chagani Chazaria sus-

omniaque pessumdarent, i^o?u's precibus ad Deum lusis hostes in fugam conversi sunt, seseque mutuatim propriis jaculis contodere. Aliquo post tempore vir sanctus sohtudinem qua;sivit, ut liberius oralioni vacare posset. Quod cum nec in
urbe quivisset adimplere,
et

ceptus est

filius

nomine Leo

quod

et

Cedrenus

etiam narrat. 7. Gallia sine bello.

ait,

Annalista Masciacensis
aliis

hunc annum
aliisque

taviensi,

quod et in Pequibusdam notatur, qui omnes

sine hoste fuisse,

gregem,

quem

regen-

de Francis, non vero de

populis intelligendi.

ZACHARI^ ANNUS

10.

CHRISTI

751.

Regnum Francorum

in

Pipinum transfer-

diversos liostes Sucpe victorias transtulit,

eumque

tur.

Septingentesimus quinquagesimus primus Redemptoiis annus, Indict. quarta notatus habe-

regem
in

creat, ipso Hilderico

anno sequenti detruso

tur,

quo Francorum monarchia; bene consulturus Zacharias Romanus Pontifex, Francorum regnum, quod sub regibus Moroviugis inertibus et novissinie sub Hilderico Stupido periclitaretur, Apostolica auctoritate in Pii^inum Cnroh Martelh filium, Carolomanui germanum, post obtentas adversus

monasterium. De his actnri, in primis quod ad tempus spectat, scimus complures auctores in superiorem annum ista referre verum ut potius id hoc anno factum esse credamus, persuadet vetus Chronicon Francorum a Pitiioio nuper ediium itemque cum Airnoinus tradal id factum post decem annos.
: :

ZACHARI^ ANNUS
ex

10.

CHRISTI 751.

551

quo defuncto
titulo

patre, ei successit in regni princi:

ex auctoritate S. Pelri Apostoli, ad solatium senectutis reprffisentare debet,

et

patuni

annum
bis islis

prsesentem plane Majoris-Domus designat. Ha>c de tempore. Quod vero ad

pertinct,

ut bis

omnibus
Si

auditis

consideratis,

si

qua;
esl

siiit,

quDC vobis placeant,

rei gestae seriein

:

idem auctor narrat ver-

facla (facere),Deo auxiliantc,

studeam.
:

quid au-

tem (ut tiinendum

vel

displiceat

ex pifficepto

Burctiardus Wirceburgensis episcopus, 2. Fulradus capellanusmissisunt a Pipino Romam ad Zacbariam papam, ut consulereut PontiOcem de causa regum, qui in illo tempore fuerunt ia Fraucia, qui nonien tantum regis, sed nuliam po-

saucti Apostolatus vestri, vel

indulgentiam merear,
vestri

et

dignam poenitenUam persolvam. 3. Antecessor enim prcedccessoris

priedicandum verbum

ve-

nerandae memoriic Gregorius,

ordinavit, et ad

dum me indignum
fldei

Ger-

testatem regiam liabebant. Per quos dictus Poutifex

manicis gentibus misit, sacramento

xit,

me

constrin-

apud quem
institui.

mandavit, nielius esse iiium vocari regem, summa jiofestas consisteret. Dataque

ut canouicis et justis episcopis et presbyteris,

in

verbo,

in

facto,

in

consensu adstipulator

et

aucloritate sua, jussit

Pipinum Francorum regem

adjutor llerem.
studui, falsos

sanctionem, Pipinus
est, et

Hoc anno, secuudum Romani Pontificis rex Francorum aiipellatus

nianu sanctai

Quod cum divina gratia im()Iere tamen sacerdotes, hypocritas et se-

ductores populorum, vel corrigerem ad viam salutis,

ad hujus dignitatem bonoris unctus sacra

vel declinarem, vel abstinerem a

commu-

unctione,

memoriaj Bonifacii ar-

nione ipsorum.

Quod ex

parte servavi, et alicubi

chiepiscopi et martyris, et

more Francorum
.

eleva-

tus in solium regni Suessione civitate

3.

Uxc

auctor.

implere non potui. Spirilualiter autem implevi sacrainentum quia in cousensum et consilium illo:

Quod autem ad missam legationem a Pipino ad Zacbariam Poutiticem per Burchardum episcopum at(jue Fulradum pertinet, de ea mentio est in Burcbardo ex Egilvardo monacho. Porro citatum superius vetus Clironicon, non uno eodemque anno hajc esse gesta testatur sed hoc anno
:

ruin non venit anima mea,

tate,

dum

veniens ad prinnecessi;

cipem Francorum, cogente Ecclesiarum

et

tales

ibi

reperissem, quales nolui

sed

contigisse legationem a Pipino ad

tilJcem

Ponmissam, sequenti vero Zacbariam papam de ea re Pontiflcium decrelum misisse in Gallias,

et reliqua
rite

Romanum

peracta fuisse, adeo ut

nomen

regis
:

tamen in sancta communione Corporis Christi illis non communicavi. Pra;cepit quoque mibi praefatus Apostolicus Pontifex, ut populorum quoscumque visitassem, conversationem et mores Apostolico pr;esuli iudicarem. Quod in Domino confido me fecisse. De eo autem, quod jam praeterito tempore de archiepiscopis et palliis a

nonnisi anno sequenti Pipiuus fuerit consecutns

Romana

Ecclesia petendis, juxta

feci
:

quod exploratum quoque redditur ex E[)istoIa Zacharia; Pontificis data hoc anno adBonifacium episcopuni Moguntinum, in qua non rex, sed princeps, ut antca, idem Pipinns cumaliis appellatur, de qua modo hic nobis agendum. 4. Phira inler Uonifacmm et Zachariam postulata
et

promissa Francorum sanctitati vcstra; notum

indulgentiain a vobis flagito, quia quod promiserunt, tardantes non impleverunt, et adbuc differuut, et quid inde perficere voluerint, ignoratur.
G. Est

pnBterea locussilvaticus in eremo vain

stissimcC solitudinis, in
tioiiis

reddita doctimenta.

Contigit eniui boc

nostire,

medio nationum prtedicaquo monasteriuin construentes

sancti patris

anno legari Uoinam ab eodem sancto Bonifacio ad Zacbariam Pontificem LuUum presbyterum, ob nonnullas Ecclesiasticas consultationcs, necnon ob impetranda privilegia Ecclesiuj Moguntina;, et monasterio Fuldensi

monacbos constituimus sub regula

carne,
vino,
et servis,

Benedicti viventes, virosstrictaiabstiuenticT, abs(jue

proprio

manuum suarum
viros reli-

labore contentos.

Hunc ergo locum per

quBe sic se habent

'

giosos et Deuni timentes, maxime(|ue per Carolo-

Reverendissimo

patri etdilectissimo

domino,

mannnm principemFranconim
sivi, et in
i\\xo

justo laboreacqui-

cum

timore et tremorc venerando ApostoIiccC Selicet

honorem

sancti Salvatoris dedicavi. In

pietatis vestrae

dis infula sublimato Zacharifo, Bonifacius exiguus

loco

cum

consensu

proposui

servus vester,

indignus

et ultimus,

tamen

le-

aliquantuliim, vel paucis dicbus, fcssum senectute

gatusGermanicusdevolissimus,optabileminChristo
immarcescibilis cbaritatis salutem.
Paternai pietatis vestra; sanctitatem suhnixis precibus obsecro, ut hunc presbyterum meum,

corpus reiiuiescendo recupcrarc,

jacere. Quatuor

et post

mortcm

cnim populi, quibus verbum Dei

circuitu loci luijus babitare no-

pnedicavimus

in

portatorem litterarum pncsentium, nomine Lul, grato animo clementer suscipiatis. Habet enim secreta

scuntur, quibus cuin vestra intercessione, quandiu vivo vel sapio, utilis essepossum. Cupioiiuippe
vestris oralionibus intercedentihus, pariterqueopi-

quaBdam niea, qua;soIi pictati vestra; proflteri debct, quaidam quidem viva voce dicens, quadam vero per litteras ostendens. De (luibusdani nanu|ue necessitatibus meis iiiquirerc et interrogarc, iiiihique paternitatis vestrac responsum el consiliuni
MnViUBonif.
I.

tulante gratia Dei, in

clcsiic et vestro

lainiliaritate

servitio iiiter

Romana; EcGcrmanicas gentes,

Judicium
ut
patris au-

ad ([uas missus
dite,

fui, pcrseverare, ac pra'ce|>to vestro

'
:

obedire, sicut scriptum est

lilii

dilecti

et sic facite,

salvi sitis.

Et

ii.

c. 9.

Eccli. III.

552
iterum
'
:

ZACHARIiE ANNIJS 10.

Hoiiora patrem tuum,
et

CIIRISTI 751,

veniet

tibi

coiistitulum, atque in

honorem

Salvatoris nostri

benedictio a

Domino

Huciis^ine

liltera-

Bonifacii

ad Zachariani.

dedicatum, ubi et monaclios sub regula S. Benedicli dcgere fecisti, nomini tuo, privilegio Sedis
Apostolicte

Has accipiens
rescri|isit pridie

ipse,

alia(|ue

ex ore a Lullo

le-

munire deberemus. Ideoque

votis tuis

gato misso audieiis, hajc ad

eumdem

Bonifacium
^

acquiescenles, desiderium

tuum

et [)elilionem

im-

nonasNoveinbris hoc eodemanno,

jam

ccepta Indictionequinta,
7.

mense Se|)tembris

plemus. Congruit enim divini ministerii [iraedicatorem, opfimumque ministrum ad desiderata pertingere, et

Reverendissimo

fratri et

coepiscopo Boni-

inchoatum opus

bonum usque

ad finem

facio Zacharias episcopus servus

Benedictus Deus,

et

servorum Dei. Pater Domini nostri

perducere.
10. Pneterea pra^dictus gerulus
casteris suis
ctitate

tuusLuI

cum

Jesu Christi, qui dispersa congregat, et congregata

conservat, augetque fidem et fiduciam servis suis

comitibus, quae injuncta fuerant asan-

ad praidicandum Evangelium Domini nostri Jesu, cuni eodeni Patre, et Spirilu sanclo viventis in ssecula seeculorum. Ipse enim dixit ' Qui creditin
:

quam scripto omnia innoDe quibus responsum dantes, tuae rescribere studuimus fraternitati. Continebant enim in piltacio (pinacio) ab eis porrecto, quia nos
tua tam verbo,
(notificavit).

tuerunt

me,

vita vivet et

non morietur

quoniam ego sum

igitur et superexal-

flagitasses

tibi

innotcscere

(notificare)
:

qus

reci-

Via, Veritas, et Vita.

Laudamus

pienda

et qua^
est,

respuenda sunt

in [)rimis

de volaequi

tamus nomen sanctum ejus

fraternitatis tua>
vitii, et

Ia;li,

qiiod per sanctaj

tihbus, id

graculis, cornicuhs, et ciconiis, quae

:

litteras allatas superstiteni in

hac

omnino cavenda? sunt ab esu Cbristianorum

etiam
silvestri

in

Domino

te valere

cognoscimus, petentes

multo amplius

vitandi.

De

his igitur
satis

immensam

Dei nostri pietatem, ut ad prsedican-

omnibus, sanctissime
instrui potueris.

frater, ex

hac scriptura

dum

Evangelii, et sanctcC fidei

sacramentum

te

longffivuin conservetj

suaque protectione a cunctis

fraternitas

adversantium
8.

insidiis custodiat.

Suggessit itaque

tua in suis

apicibus, ((uod pra^decessor noster bealai

memoriaj

Gregorius liujus Apostolicte Sedis prajsul, duni ad

pra;tiicaiidum te misisset in Germanioe partes, verbo

De igne autem Paschah, quod inquisisti, ita postquam pretioso est a sanctis Patribus sanguiue Domini nostri Jcsu Christi Ecclesia cjus dedicala est, utquinta feria Paschae, quando sacrum chrisma consecratur, tres Iain|iades magna; capastatutum
,

citatis

ex diversarum Ecclcsiie

lampadum

oleo col-

pollicitationisabeo constrictusfuisses, ut orthodo-

lectae, et in secretiori

loco EccIesiEe constitula;

cum
suf-

xos episcopos ac presbyteros, vel quosque reperire

potuissesj in

magna

diligentia ardeant, ita ut

oieum ipsum
id est,

verho exhortationis conflrmares et communicares cum eis. Si quos vero seductoresepi-

ficere possit

usque ad terlium diem,

renovetur.
(ut

ad sab-

batum. Tunc pro

ignis

sacri baptismatis fonte

scopos, aut pseudopresbyteros, vel quosque a recto fidei tramite deviaiites reperiisses, nulla tibi cum
eis esset

lampadum
sumitur

crystallis

sumptus De igne vero, qui ex asseruisti) nullam habemus

communio. Quod

te

Domino

auxiliante,

traditionem.
11.

usque ad prsesens
es. Si

auteiu

spiritualiter servasse confessus cogenle aliqua necessitate, ad [)rin-

De

iis

inquisisti, sive

etiam, qui regio morbo vexantur, homines, sive equi sint; quid dicen-

Francorum accedens, corporaliter ab non valuisses, tamen in eorum consilio et consensuanima tuanon fuerit coinquinata. Propter hoc ergo (juod cum eis conversatus es, non
cipes gentis
eis abstinere

dum

sit de illis. Si ergo homines ex nativitate, aut genere hujus morbi sunt, extra civitatem conversari dcbent; eleemosynam vero accipere a populo
illis licet.

Si

autem

contigerit

magnum, vel parvum

,

consentiens iniquitati eorum,

nuUum

est tibi detrisi

quemquam non
sibile est,

a nativitate

sed superveniente
si

mentum coram

Deo. Te enirn praidicante,

:

obedi-

aegritudine vexari, non est [irojiciendus, sed

pos-

autem in iniquitate sua permanent, ipsi peribunt tu autem juxta Prophetae * dictum, salvasli animam tuam. 9. Quod de principibusFrancorum scripsisti,
si
:

rent, salvi essent

nem

curandus. Attamen dum ad communiopost omnes accedere venerit ad Ecclesiam

,

debet ad percipiendum sacri muneris mysterium.

Equi vero, qui

si

praefato

morbo

fuerint coinquinati

quia in constitutione episcoporum

quibus

pallia

curari

non

valuerint, in puteos et foveas proji-

misimus, promissionem suam nondum impleverunt illis magis, quam tibi imputandum est. Si
:

ciendi sunt, ne ejusmodi contagione caeteri coin-

quinentur. Aniinalia vero, quae a furentibus

bidis lupis et canibus fuerint lacerata
:

et ra-

enim impleverint verbum tuum habebunt ex eo laudem;si vero aliter egerint, ipsi videant nos autem quod divina gratia largiente, gratis accepimus, gratis dedimus tua autem bona voluntas mercede non privabitur. Petisti et hoc ut monasterium in vastissima solitudine, et in medio gentium quibus pruedicas.
,
:

oporfetea.

a cieteris separari, ne furentes et mordeutes cstera

coinquinent.
Inquisivit et

hoc

fraternitas lua,

si

liceat san-

ctimoniales feminas
sibi

(quemadmodum

viri

faciunt)

pedes lavare, tam in coena Domini,

diebus.

quam

in

caeteris

Hoc Dominicum praeceptum

est',

quod qui per fidem

impleverit, habet ex eo laudem.

'

Eccli.
*

m.

in Vit. Bonif.

I.

u.

c.

U).

Joau. xi. et xiv.

Ezecl). XI.

ZACHARI^ ANNUS
Etenim
\iri et imilieres
Cfclis est.

10.

CHRISTI 751.

iinum Dominum

liabe-

vatos pcenitenfiae submitte.

,

mus
quas

qui in

Pro benedictionibus autom,

Galli faciunt (ut nosti, Irater), multis vitiis va-

riantur. Nam non ex Apostolica traditione hoc faciunt,sed per vanam gloriam adhibentes sibi damnationem qnia scriptum est Si quis vobis evangelizaverit prater id quod evangelizatum cst,
, , '
:

Non enim odit Deus peccantem et poenitentem sed peccantem et negantem. AHa lectio a laicis, habet. Sed sive legas, qui de laicis, sive, qui a laicis, utraque lectio concordat historicae veritati. Quinani autem dicerentur promoti a laicis, habes apud Agobardum archiepiscopum Lugdunensem, ejusdem
saeculi scripto-

anathema
uis,

sit.

Regulam

itaque Catholicse traditioEcclesia accepisti,

rem

hacc verba

'

quam

a sancta

Romana

Haec pauca veteris ac novi Testamenti colle(contueri)

omnibus

prffidica.

gimus teshmonia,
ticcri

12. Inquisisti

num

liceat
est,

etiam,siante trigesimum ansacerdotem ordinare. Bonum et consi fieri

gruum

charissime frater,

potesf,ut pro-

in quibus quasi in speculo convaleamus foeditatem nostri temporis, omni lacrymarum fonte [ilorandam, ([uando increbuit consuetudo impia, ut pxne nullus inve-

vectaj aetatis et boni testimonii viri,

juxla sancto:

niatur anhelans et

quantulumcumque

proficiens

rum canonum

Decreta, ordinentur sacerdotes

si

ad honores
scd a

autem minime reperiantur,

et necessitas exposcit,

gloriam temporalem, qui non domesticum habeat sacerdotem , non qui (cui) obediat,
et

aviginti quinque annisetsupra levitaset sacerdotes

quo incessanter
in

exigat licitam simul atque

ordinentur, (|ueniadmodum in
linetur.

siis

lege

Domini con-

illicitam obedientiam,

non soliim

in divinis officiis,

Miloni

Dei

autem ejusque simihbus qui Eccleplurimum nocent, ut a nefario operc rece,

,

humanis. Ita ut plerique inveniantur, qui aut ad mensas ministrent, aut sacrata vina misceant,aut canes ducanl, aut caballos quibus femina' sedent, regant, aut agellos provideant. Et quia tales, de quibus ha'c dicimus bonos sacerdotes in
,

verum etiam

dant, juxta Apostolicam voceni

jiortune pra?dica
liiis,
:

opportune

et

im-

si

acquieverint admonitionibus
:

lint,

salvabunt animas suas si vero non obedieipsi peribunt obvoluti peccahssuis tu autem,
:

qui recte prffidicas, non perdes

a

Hoc simul

inquisisti,
:

mercedem tuam. post quantum tempus

domibus suis babere non possent (nam quis essetbonus clericus, qui cum talibus hominibus dehoneslari nonien et vitam suam ferret?) non curant omnino
quales clcrici
illi

sint

quunta ignoranha
,

seu

dcbeat lardum comedi licet pro hoc a Patribus inslitutum non sit, tibi tamen petenti consilium pra'bemus, quod non oporteat illud mandi, prius(Hiain

quantis criminibus involuti tantum

ut habeant

presbyteros proprios,

quorum

occasione deserant

Ecclesias, sermones et officia publica.Quod

desuper fumo siccetur et igne coquatur si vero libet, et incoctum manducetur, post Paschalem
:

autem non habeant eos [)roi)ter religiouis honorem, apparet ex hoc, quod non habent eos in honore, undo
et

feslivitatem
ille

erit

manducandum
morbo

Quod populus

contumeliose eos nominantes, ([uando volunt

ordiuari presbyteros, roganl nos, aut jubent,
:

subjectus esset

regio et elephantia;, a

illos

[)orcinae
iiiberi.

carnis esu ad teinpus saltem oportuit co-

dicentes
niitrivi

Habeo

unum

clericionem,

quem mihi
homine, mihi
eis sint

de servis meis propriis, aut beneficialibus,

sish,

Episcopus autem condemnatus, de quo inquiqui pugnator et fornicator extiUt, atque res

sive i^agensibus, autobtinui ab illo, vel illo sive de illo vel illo |)ago, volo, ut ordines

eum

Ecclesia;

postdegradationem

sibi

vindicarenititur

l)resbyterum.
lioc,

Cunique factuni
dcrelinquunt

fuerit, putant ex

omnino respuendus est. Uua; enim portio fideli cum infideli,aut qux cominunio Cliristi ad Belial? 13. De ordinalione eham presbyterorum, vel
hic

(juod majoris ordinis sacerdotes

,

non

necessarii

et

fiequenter

publica

officia et [iracdicamciita .

Sed ad caeteros canones.

diaconorum, qui cogente necessilate et paupertate rogantium, non legitimis temporibus ad le pervenerunt,
si

ali(|uam haberes otrensionem inquisisti:

hene autem nosti, fralcr, quod sacri canones docent, aptis temporibus sacerdotes ordinandos. Altamen
in

eo, quod a
o

te [)ro

bona intcntione actum

cst,

Hoc ciiain in([uisisti a nobis, si liceatpersecutionem Paganorum fugere, an iion. Pro hoc igisi fieri potest tur salutare consilium tihi damus et locum inveneris, insta ad [)ra!dicanduin illis; si aulem sustincre non valiieris ejus persecutionem, habes pra^cei^tum Domiuicum', ut in aliain ingre14.
,

Domino Deo

nostro indulgentiam [)0stuIamus.

,

diaris civitatcm.

De censu etiam Ecclesiaruin quid agendum sit tibi, diximus Nullam itaque lucsitatioiiem liabeas, solidum de ca[(sa susci[)ere, ([uia ex co [)0:

Inquisisti eliam, quid facieiidum

sit

de cx-

communicato episcopo et A|)OstoIicam auctoritatem negligente. Hicergodctcstabilis est corain Deo

et

teris cleemosynam tribuere, et opus peificere sanctarum Ecclesiaium, juxtacanonum instituta.

hominibus. Et (juicumquc ejus condemnalioni

i[)si

non communicaverint,

non condemnabunlur

qui (sicque) vero presbyteri qui dc laicis promoti fuerunt, et antea ca[)italibus vitiis invoa Si
,

in die revelationis justi judicii. a DeSlavis (Sclavis) ([uoi|uc Christianorum tcr-

luti

scd celantes ea ordinati sunl, [)o?tmo(liim ausiint, lios a saccrdotali

lem manifestata
'

habilu

[iri-

rain inhabitantibus, sio|)orteatccnsum acci|)cre, interrogasti, fratcr. !k)C(|ui(lemcoiisilio iionindiget,

Galal.

1.

\|_

yiii

ARoh.

(le

Privil. et Jure saccrdotii pag.

128.

* Maltli. x.

ToMiJS XII.

70

)54

ZACHARI^ ANNUS
res esl manifesta. Si

10.

CHRISTl 751,

dum
rint,

enim

sinc tribiito sede[)ropriani lihi

ipsani

quo(|iie

terrani

(]uasi

niandamus. Data pridie nonas Novembris, imperaute doniiuo nostro Augusto Coustantiuo anno
trigcsimosecundo imperii ejus, Indictione(|uinta . His vero adjecit idem Zacharias litteras de exemplione Fuldensis ab ipso crecti monasterii,
petierat.

vindicabunt. Si vero tribulum dederiiit, norunt do-

minatorem

esse illius tcrnie.

Flagitasli eliam a nobis, sanctissime frater, sacri

quam

ut in
locis

canouis pra^dicatione, quot cruces in

mus

sanctilati.

qnibusdam facere debeamus, tuae significareQuampetilionem libenterimplenles,

volumine) dato pnrdicloLul presfieri debeant,

in rotulo (id est,

bytero tuo, quot signa sancticCrucis

infiximus. In his igitur et
talis tuFB

habent 16. Zacliarias papa Bonifacio episcopo, et per eum fratribusin monasterio ab eo coListruclo. Quoniam semper suut concedenda, quae rationabilibus congruuntdesideriis: oportet, utdevoQu;c
sic se
' :

omnibus rebus

sancti-

tioni

conditoris piae constructionis

pracstandis

oraculum

in

vota amplectentes, divinam clementiam

privilcgiis

minime denegetur.

Igitur

deprecamur, ut suo te muniat et confortet auxilio, nosque annuat prosperitalis tuaj semper laeta suscipere nuntia. Data prid. non. Novemb. imperante domino Augusto Constantino, imperii ejus anno trigesimo secundo (a tempore quo cum patre regnavit numerando), Indictione quinta . Ha;c Zacliarias ad Bonifacium. 15. ^logunlina Ecclesia metropolis constiiuta, et ilata privilegia monasterio Fuldeyisi. Sed et liif adjecit litteras de conGrmalione sedis
Moguntina), ut
sit

quia postulasti a nobis, quatcnus monasterium Salvatoris a te constructuni iu loco, qui vocatur

Erga

ri|iam tluminis Fulda>,

privilegio Sedis Apostolica;

decoretur, ut sub jurisdictione sancts nostra>, cui

auctore Deo

deservimus, Ecclesiae

constitutum,

nullius allerius Ecclesiae potestati submittatur. Pro

qua
ideo

re

[liis

desideriis faventcs, hac nostra auctorieffectui

tate id,

quod exposcitur,
cujuslibet

mancipamus. Et
sacerdotem in aut
,

omuem

Ecclesiae

[)ra3fato

nionasterio

ditionem ullam habere

perpetuo metropolis, qua3

episcopo

sic se

auctoritatem praeter Sedeni Aposlolicam [irohibe-

habent'

nms,
sanctse
tus,

ita

ut

nisi

ab abbate monasterii

fuerit iuvita-

Zacharias papa Bonifacio

Ecclesiae Mogunlina?

perpetuam salutem.
sanctce

nec niissarum solemnitatem ibidemquis([uam praesumat celebrare, ut profecto juxta id quod sub-

Qualiter Doniiiius Deus noster

propitiatus
sit, et

suoe

Ecclesise

laboribus sanctissimae

fraternitatis tu;e cooperator extiterit,

per singula

dicere

longum

est.

Tamen

ut baec, quae objicimus

(obimus), contirmemus, (jua; ex partc, te narrante,

perspexinms, enarremus. Igitur duni in Germania

provincia sanctilas tua ad prccdicaiidum fuisset directa
a sancta;

jectum Apostolicffi Sedi consistit, inconcusse dotatum permaneat locis quoque et rebus tam eis, quas moderno tempore tenet vel possidet, quani quae futuris temporibus in jus ipsius monasterii divina pietas voluerit augere ex donis et oblationibus, decimisque fidelium, abs^iue ullius personae contra:

diclioue firmitate [)erpetua perfruatur.

17.

recordationis praedecessore nostro

et

Cousliluimus quoque per hujus Decreti

Gregorio papa, et post inchoalumopus

parle a;dificatum

ex aliqua

nostri paginam, ut
praesu), vel

quicumque

cujuslibet Ecclesioe

abeo episcoiais ordinatus et ad praedicandum deuuo remissus es, et elaborasli, Deo |)raevio, nuuc usque per annos viginti quinque(viginti octo) in eadem pra;dicatione, ex quo episcopatum accepisti. Sed et in Francorum provincia nostra vice Conciiium egisli, et juxta
reversus,

Romam

quacum(|ue

digiiilate [)ia;dita

persona

hanc
verit,

[irivilegii

nostri chartam,

quam

auctoritate

princi[iis

A[)Oslolorum firmamus, teiiierare tentasit,

analliema

et

iram Dei iucurreus, a ccetu

:

sanctorum omnium
prffifali

extorris flat

et

niliilominus

mouasterii dignitas a nobis indulta, perpe-

canonum
et

instituta
iis

omnes

tlexi

sunt

tibi

obedire

dum

in

piis

opcribus occupata esset sanctitas

sibi

tua,

nunc usque calhedralem sedem

tibi

miuinie

vindicavit. At ubi

Deus |ra!dicationem tuam auxit

episcopalem Ecclesiam,

permaneat Apostolica auctoritate nonas Novembris, inq^erante domiuo Augusto Constantino, anno trigesimo secundo imperii ejus, ludict. quinta . Hactenus pritualiler inviolata

subnixa. Data

[)ridie

obtinere voluisti, ut

vel successoribus luis confirmare

debeamus, juxla
petitio-

vilegium mouasterii Fuldensis. 18. AlicB iitterce ad Bonifacium.

Redeunti

eorumdem

iiliorum nostrorum

Francorum

autem Lullo presbytero

niam,
ha;, quLC

Bonifacii legato in

Germa-

nem. Etidcirco
tibi

auctoritate IjeatiPetri sancimus, ut

sequuntur, ad

eumdem sanctum
quaj licet absque

sui^radicta Ecclesia
et

Mogunt;na [)erpetuis temporibus

sit

Bonifacium redditte sunt

titulo re|)eriantur datfe
,

littera;,

successoribus tuis in metropolim

confir-

alicujus

tamen ex Romano

mata, habens has sub se civitatcs, id est, Tungris, Coloniam, Wormatiam, Spiratiani, et Trectis (Tre-

clero,

etomnes Germaniae genles, quas tuafraternitas per suam pra^dicationem Cluisti lumen cognoscere
cas),
fecit.

ud quem idem sanctus scripserat, esse noscuntur. Sic euiin se habeut ' Praiseus venerabilis LuUus presbyter [laterna;
:

sauctilatis

veslra;

His a nobis delinilis, |)er hujus nostrae con-

altulit aflatus,

missus honoraudos nobis tuos ([uorum textus conlinebat, inultis te

et

lirniationis

poribus

pro

paginam in tua Ecclesia perpetuis temsui conUnnatione haic conservari

ii. c.

necessitatibus

turbiuibus esse tristatum

per

homines non timeutes Deuni

'

et falsos episco[ios,

'

In Vit. Bonif.

1.

11.

Vit.

Bomf.

I.

H.

c.

12.

Ex eod. Cod. Ep.

i.

Variar.

. ;

ZACHARI^ ANNUS
atque pseudopresbyteros,
et fornicatores clericos,

10.
ut

CHRISTI 751.

555

decursum

ministerii tui in die advenfus ejus

eorumque iniquas actiones, pravasque innnissiones, jamque iiiimicantium et persequentium gentium,

quoruni persecutio finem liabebit interilus sempiOmnes sancti terni. Etenim, sanctissime pater quanta [)assi sunt tormenta, ut securi possiderent vitfE aeterna? palmam ? Ilaljemus consolatorem egre'
:

copiosum fructum afferre valeas, et a condifore omnium Deo remunerationis praemium centuplum accipias, et vitam possideas rcternam. Etenim meipsum sanctis tuis orafionibus commendans, ut
valui, in verbo et operc prffidicto fuo misso adjutor apparui.

gium
Magna
rona

.Apostoluni

nos per nuiltas

tibi

Oportet Paulum, qui docet ' tribulationes intrare in rcgnum Dei.

:

tudine missam sicut a pafre

potenti
,

Benedictionem denique a vestra beatimeo suscepi, et omni-

merces

est,

o sanctissime pater, et co-

paternitati.

et vesfrse sanctissimae Deo gratias egi Etenim, beatissime Pafer, parvum mu-

gloriit

coram omnipotente Deo, duni omnia

nusculum
et

sanctitafi vestra) direxi

toleranter sustines propter divinum

mandatum

et

facifergium

unum,

et

sabanum unum, modicum thyniiamatis

pra>dicationeni Evangelii Cliristi Jesu

Domini Dei

Salvatoris nostri. Ciijus, licet peccator, potentiam

deprecor, ut doniino nieo beato Apostolorum principe intercedente, cujus et vicem agis inter feroces
et

indomitasgentes, utipsete sua pietate custodiat.

qaod peto ut absque injuria vestra bonoranda paternitas suscipere non dedignetur. Vale in Chrisfo, semper aniantissimc pafer . 19. Theodorits episcopns Antiochenus. Quod speclaf ad res Orientalis Ecclesia; hoc tantum proditur, quod hoc anno Theodorus creatur episcopus Antiochenus, ut Theophanes auctor est, qui et eum

'

Apoc. VH.

Act. XIV.

sedisse annos sex, asserit.

Aiino iieiiodi Griccn-Romana: 6244.

Anno Zacharia; papa

/Era; Hispan.

11.

ISO. Auuo lU, Constantini Copronymi 32

Ilegirae

inclioatn

ilie

2n

Julii

Fer. 6.

Jesu

Clinsti 751.

et 11. Leonis IV

i.

1 .

Desidia nltimorum
i

requm Merovinr/icorum
in Vita Caroli

A num.
gni
,

ad

4.

Eginhardus

Ma-

Pippinum ejusdem
,

locuturus de regni Francici transiatione ad Caroli patrem, inqiiit: Gens

qua famulos sibi necessaria minisfranfes, atque obsequium exhibentes, paucK numerosilatis habebat. Qu()cuni([ue eunduni eraf, carpcnto ibat, quod bubus juncfis, et bubulco, rustico niore, agente
traiiebatur. Sic ad palatium, sic ad
[luli sui

Merovirigorum de qua Franci reges sibi creare soliti erant, usque in Childericum regem, qui jussu
Stephani Romani Poniificis deposifus ac detonsus, atque in monasterium trusus est, durasse perhibetur qua? licet in illo finita possit videri, tamen jamdudum nullius vigoris erat, ncc quidqnam ia se clarum, prtefer inane regis vocabulum, pra;fe:

publicum poconventum, qui annuatim ob regni utiliire, sic

talem celebrabatiir,

Ad

regni

administrafionein

domuin redirc solebaf. et omnia quae vei

pra;officio

domi
fectus

vel foris
aiiife

ngenda ac disponenda eranf,

procurabat.

Quo

tum

cuin

ChiUlericus
regis,

deponebatur, Pippinus
[ler

pater Caroli
etc.

rebat.

Nam

el
qiii

opes

et |iotenfia

regni penes

|)alatii

prtefeclos,

Majores-Domus

dicebantur, et ad

1'ippinus

jam velut autom

liaereditario jiire fungebafur,

auctorifatcm Romaiii Pontificis

quos sumnia

im[)crii iiertinebat, fcnet^antur, necjiie

cx prajfecto
2.

[Kiiatii

rex consfitutus n.

regi aliud relin((iiel)atur, (|uam ut regio tantuni

noniine contentus, crine profuso, barba submissa solio residcret, ac speciem domiiiantis effingeret
legatos

Frustra a quibusdam ncc/ata. Idem fere de rcgibus Francorum, post pugnam Textricianam rcgnantium, scribit Erclianbcrlus, qui I5reviariuin

undecumijue

venicntes

audiret

eisque
etiani
f)ra?tcr

abeuntibus respoiisa, quae erat edoctus, vel

jussus, ex sua veliit |)Otestate redderet
inutile regis
;

cum

nomen
ci

et

precarium

vilai

sli|)en-

diuin, (|uod

|)raclcctus

auhr, |)iouf vidcbalur,

possideret
,

exhibebaf,

nihil

aliud

[^roprii

(|uani

unam

|)er(tarvi

rcddifus villam, iu (lua doinum, ex

regum Francorum et MajorumDomus conscri|)sit, anno circifer dccxl Exhinc, inquit, (id csf, [lost pugnain Textricianam anno nci.xxxvii habifam) rcgcs nomon, iion honorcm habere co)()eruiit . Idem (lcniqueoiiincspostErchaiibertumef Egiiihardumtradidere. Coiiitiiis tanieii aniio ucclii, num.8 etse(((|. dicit, h;ec [irimum excogilata el fabulose
:

556
scripta ab Eginliardo, et

ZACHARI^ ANNUS
Mamaccas
villam, in

10.

4.

CHRISTI 751.
vetustius hanc in

qua

monumentum
test.

rcm

proferri po-

reges deliluisse dicuntur, ab antiquis non niemorari ac denique falsuni essc legalos niissos fuisse ad Zacbariam papam, quando de Childerico rege deponendo, et Pippino in ejus locum subrogando
:

Certiim hujus legationis argnmentum.

nosse vis, lector, quil)us hic libcllus temporibus videalur esse conscriptus, et ad sacrorum mara Si

bffic contra omnium hisloricorum Francorum auctoritalem fruut stra in medium aflcrt. Erclianbertus enim jam dixi, Eginhardo suflragatur, huicque reliqui

actum. Verum \ir doctissimus

tyruin pretiosam editus laudeiu, invenics anno ab Incarnatione Domini scptingenlesimo sexagesimo

seplimo, temporibus felicissuni atquc tran(|uillisct Catholici Pippini, regis Francorum et pallomanorum, filii beata; memoria; quondam Caroli |)rinci[>is anno felicissimi regni cjus in Dei nomine sexto decimo, Indictione quinta ct filiosiini
tricii
: :

veteres omnes. Praitcrea annalista Metensis ad annum Dcxcii loquens de prospcro regimine Pippini
Heristalli

Majoris-Domns sub Thcodorico

III,

ait

a Singulis

annis in kalendis Martii generale

cum

rum
et viri

omnibus Francis secundum priscorum consuetudinem Conciiium agebat. In quo ob regii nominis reverentiam, eiim quem sibi ipse propter humilitatis et mansuetudinis magnitudinem praefecerat, prEesidere jubebat donec ab omnibus optimalibus
:

eorumdemque regum Francorum Caroli Carolomanni (qui per manus sanctaa recordationis
ejus
beatissimi

domni Slephani

papa;

una cum

prfedicto [)atre

domno

viro gloriosissimo Pip[)ino

rege, sacro chrismate, divina providentia, et san-

Francorum donariis
et

verboque pro pace defensione Ecclesiarum Dei et pupillorum et viacceptis,

facto,

Eunt)

ctorum Petri et Pauli intercessionibus consecrati anno tertio decimo. Nam ipse praidictus

domnus

florentissimus Pippinus
et

rex pius

per

duarum
solido

raptu(|uc

feminarum
die
illis

et

incendio

auctoritatcm
smatis, per

imperium sancts recordatiouis

decreto

inlerdicto, exercitui

quoque pra-

cepto dato, ut

quacumque
partem

denuntiaretur,
disponeret provil-

parati essent in
flcisci.

quam

ifise

domni Zacharise papa?, et unctionem sancti clirimanus beatorum sacerdotum Galliarum, et electionem omniuin Francorum, tribus
annis antea in regni solio sublimalus
est.

His peractis,

regem illum ad Mamaccas

Postea

lam publicam custodiendum cum lionore et veneratione mittebat. Neque Mammaccae aut Mamaccae sedes flctitiaj fuere cum Mabillonius lib. 4 de Re Diplom. pagina 295, mentionem faciat variarum Chartarum Mamaccis datarum et sedem illius villa; regife, commorationi, studiis, ludis, et maxime venationi comparatai in Noviomensis pagi
;
,

uno in beatorum praedictorum martyrum Dionysii, Ruper

Ste[)hani pontiflcis, die
stici,

manus ejusdem

et Eleulherii Ecclesia
et

(ubi et venerabihs vir

Folradus archipresbyter
in

abbas esse cogiioscitur)

regem
et ct

et

[)atricium,
in

Carolo

Carolomanno
benedictus
Ecclesia,

unctus

cst.

una cum pra^dictis filiis nomine sancttc Trinitatis Ini[isanamque beatorum

die, nobilissi-

loco sitam fuisse ostendat.

3.

martyrum

uno eodemquc

Legatio missa ad Zachariam a Francis in

potcst.

dubium revocari non

mam

atque devotissimam et sanctis martyribus de-

Quoad legationem

votissimc adhffirentem
pontifex regalibus

Bertradam, jam

dicti

flo-

a Pi[pino ad Zachariain papam, quam obierunt Burchurdus episcopus Wirlzburgensis et Fulradus

rentissimi regis conjugem, prtedictus venerabilis

abbas sancti Dionysii, ea acompluribus chronographis et historicis saculo sequenti viventibus narrata
;

[)tiformis spiritus benedixit

indutam cycladibus gratia sesimulque Francorum

:

principes benedictione et Spiritus sancti gratia conflrmavit, et tali

tionis lege

imo

et

a conlinuatore

Frcdegarii
:

in

sua

omnes

interdictu et

excommunica-

Et quievit Appendice, qui hoc tempore floruit terra a prceliis annis duobus (anno scihcet supe-

riori et

currenli).

Quo tempore una cum

consilio

et

consensu omnium Francorum missa relatione a Sede Apostolica auctoritate percepta , praecelsus Pippinus electione tolius Francia? in sedem regni,

constrinxit,utnunquamdealterius lumbis regem in iEvo prcesumant eligere, sed ex i|)sorum quos et divina pietas exaltare dignata est, intercessionibus per et sanctorum Apostolorum manus vicarii ipsorum bealissimi PontiUcis conflr:

niare et consecrare disposuit

vestra; breviter in

hsc

ideo charitati

cum

consecrationeepisco|ioruin et subjectione prin-

cipum, una cum regina Bertradane, ut antiquitus ordo deposcit, sublimatur inregno. Ubi continuator annum gesta; legatiouis nominatim non designat, sed variis annis acta una serie refert. Ad hsec consultum fuisse Zachariam, ipso Pippino adhuc vivente, scripsit anonymus anno dcclxvii, iu
veterrimo Codice, qui comidectitur quasdam sanctorum Vitas cum libro Gregorii Turonensis de
Gloria Confessorum, cui subjecit clausulam de abdicatione Childerici regis, quam referuut HenscheMartii, et Mabillonius hb.

novissima paginula libelli inseruimus hujus, ut per succedentium tem[)orum et vulgi relatione propago in a;vo valeal cognoscere

posterorum.

Galliarum o|)ti5. Causa hujus legationis. mates in negotio tam serio, ubi de sacramenti quoque religione agebatur, quo obstricli erant Uilderico regi, Zachariam papam [icr legatos consulen-

dum

residere

censuere et exposuere, regiain potestatem apud vacuiim regii nominis siniulacrum

Caroli Martelli filium,
et
[jacis

Pippinum ducem,
acerriinum bello

virum
;

esse

nius in Exegesi prijiliminari ad tom. ui SS. niensis fideKe Diplom. pag. 384.
hic integram exhibere juvat,

arlibus solertem

qui
fini-

Frunciam

intestinis scditionibus

agitatam et a

Eam

quia

nuUum

limis po[)uIis lacessitam potentissime tueretur, ac

ZACHARI^ ANNUS
Itaiia periclitantem ob Grajcorum haeresim, in Hispaniis oppressam Mahometici sacrilegii pcsle, et in plerisque GermanicC regionibus exstinctam ob idololatriam, in libertatem pristinumque decus assereret. Respondit Zacharias, regio nomine ornanduiu

10.

CHRISTI 751,

557

religionem Chrislianam in

similibus ejusmodi, qui Ecclesia) Dei

plurimum

Longobardorum

et

opere nefario recedant, juxta Ajiotoli vocem, opportune, itnportime prwdica. Si acquieverint admonitiouibus tuis, salvabunt aniinas
nocent, ut a
taii

suas. Sin vero,

ipsi

peribunt obvoluti in peccatis

esse Pippinitm,])enei

quem

eratlibera tolius regni

adniinistratio. Seculi proceres sanctae Sedis consulentis et

monentis auctoritatem.

Ita

hanc legatio-

suiSB.Ex quibus manifestum fit, Abelem nunquam potitum esse archiepiscopatu Rheinensi, nec Artbertum Senonensi, et Decretum in utriusque favorem ante aunos noveni condilum uunquam executioni

nem

explicat Marca lib. 3 Marc. Hisp. cap. 4, qui

mandatum.
8:

notat,

Eginhardum

in Annalibus, nc populi per-

S. Bonifacius anno dccxlviii confirmatus

missas suo arbitrio putcnt

rcgum mutationes,

Sedis

archiep. Mofjuntia;.
deiites Zachariaj ad

Ad

num.

15.

Post pra;ce-

Apostolicsp auctoritatcm adjungere, huic vero con-

sensum procerum, et utrisque seriem continiiam rcgum, quorum socordia et inertia fuerat exitiahs
reipublic;c ChristianLC.
6.

sequuntur apud Uthlonum aliaj eadein subscriptione notatic, quaruin bcEc est inscriptio juxta editionem Suria Zanain, qua usus est Baronius, et Serariauam
lilteras,
:

Bonifacium

hoc anno obita. Laudatum anonymi testimonium dissimulavitCointius, etconlcf/a(io

Ea

cliarias

papa Bonifacio episcopo Ecclesiffi Moguntia; perpetuam salutem , licet in Sirmondiana babeaBo)dfacioepiscopo Sed priorem inscriptiouem

tinuatoris Fredegarii

locuni

interpolatum
vidit.

dixit
ifa-

tur, Bonifacio coepiscopo, ioco,

quia ad illud responderi non posse

Tota

EcclesicB iioguntice.

que

difficultas
:

solum

esse i)otest de

anno

niissa}

prffiferendam esse mauifeste indicat textus, in quo

legationis

lianus in
tensis in

eam enim annaUstaj Tilianus et Loiseannum dccxlix, Regmo et annalista Me,

annuni dccl, Egilwardus in Vita sancti Burchardi Eginhardus et annalista Fuldcnsis in prffisentem conferunt. Sed ab hac ultima sententia, quam Baronius secutus est, non videtur receden-

dum.
7. sulit.

Moguntia dicitur supradicta Ecclesia, quod nonnisi cum respectu adipsamiuscriptionem, in qua i^rius Mofjuntia nominata sit, asseri potest. lis litteris Zacbarias Moguntiam metropolimconfinnat, eique subjicit has quinque civitates, Tungris, Coloniam, Wormatiam Spiratiam (seu Spiram), et Trectis, id est, Trajectuin ad Rbenum. Verum Cointius
,

S. Bonifacius Zachariam PP. devariis connuni. 4 ad lo. Sanctus Bonifacius Mo-

an. DCCXLvni,

num.

80, recte notavilillarum littera-

rum

subscriiilionem delendam esse utpote

sc.

men-

guntiacensis arciiiepiscopus litteras ad Zachariam

dose descriptam, hac

verba: Data pridienon.

papam per Lidlum presbyteruin direxit, quae in Codice Bonifacianoordine sunt cxli, res(ionsionemque accepit ibidem num.
anno,

Ii2,

datam boc eodem

Novemb. imperante domino Augusto Constantiiio, anno xxxii imperii ejus, Indictione v , aut, ut liabel editio Sirmondi, anno xxxii P. C. ejus an. xi,
Indict. V,

pridie iionas Novembris, imperante do-

cum
lu

currenti anno ea Epistola scripla

ea
dicit

mino piissimo Augusto Constantino a Deocoronato, magno imperatore, anno xxxii, imperii ejus anno
undecimo, Indictione quinta, a Septembii scilicet In editione, (jua usus est Baronius, omittuntur lucc verba, imperii ejus anno undecimo, sed habentur in aliis editionibus, ct Marianus Scotus ad annum dccxliii mcminit hujus
inchoata.
Epistolai, datBC, inquit, // nonis

non Deo
Et

fuerit.

Zacbarias

Elaboiasti,

nunc usque per annos xxv, in eadem prajdicatione, ex quo eiiiscopatuin suscepisti, etc.
proBvio,

dum

in bis piis operibus occupata esset tua fra-

nunc usque cathedralem sedeni ininime Uuare cuin anno dccxxhi exeunte Bonifacius archiepiscoi^us regionarius Ronuc orditernitas,
sibi vindicavit .

Novemb. anno im([ui

:

natus fuerit, anni

illi

xxv demoustraiit eam Epi-

perii Constanlini xi, Indict. v. Baronius,

Su Si

rianam editionem secutus

cogentc aliqua neccssitute

est,
,

num. 8

legil

ad

principes gentis

stolam aiino dccxlviii datam. Vidit hanc diflicultatem MabiUonius in Notis ad Vitam sancti Boiiifacii ab Othlono scriplam, id^jue pag. 71), ubi
dicit,

Francorum accedciis corporaliter ab cis abstinere non valuisses , sed legendum cum editione Serariana, si propler principalem et hiimanum favorem gentis Fiancorum, dum ad eos accessisses, corporaliler abstinere nou valuisti, etc. quia hoc tempore unus l'i[ipinus in Francia princcps appelliibatur.

loco per amios xxv,

xxviii.

legendum
ille

vidcri,
est;

per
Iliii-

annos

Vcruin locus

purus

cinarus cniin in Epistola vi, cap. 19, haiic enieu-

Tum num.

9,

Baronius

cum

edilione Su-

riana habet,
psisti, sed

quod de principibus Francorum scrilegendum cuin edilione Serarii, deepi-

dationem evertit. Gregorius, inquit, a primo secundus, sed et tertius Gregorius, Winfrid, cognoniento Bonifacium, legatum A[)OstoJicoe Scdis ad reformaiidam Cliristianitatis religionem, prinio postea vero episco|ium ordinatuin presbyterum
,

dixeruiil, cui

per

Aispios

xxviii eadein pra:dicatione

scopis et pailiis Fraiiconim scripsisti, (|uodjiixta

sine cardinali sede laboiauti [iriefatoruin successor

veiunt.

(jiiod dixerant, impieUni si iiiipleveriiit juxta veilmm suum, haiiebunt e\ en iaiidcin sin veio aliter egeriiit,
:

promissionemsuam iiondum

Zacharias [lapa inter ca;tera in [iiivilegio

cto scripsil atque hnnavit ad

sibi

diie-

locum

neinjie ad

ipsi

videbunt

Paulo post

De Milone

auleiii, et

Moguntinaiu iiielio[ioliin. Quare has litteras viel accurale ex|)licavit, cicque dit Hincinarus
,

558
datae

ZACHARI^ ANNUS

11.

CHRISTI 752.
19. Tlieophanes ad

anno septinfientesimo c|uadragesimo octavo. Illa confirmatio tardius facta non est. Ollilonns c|iii(ieni lii). 2, easdem litterascumeadem
9.

Ad num.

annum

x Constantini

Aug. qui kalend. Septemb.

inchoatur,
ait
:

snjjerioris Chrisii anni

(id est, Jiinii) die vice-

Mensis Desii

snLscri|jtione

referl; sed

inde

tantuin sequitur,

illud anti(|iium esse; cuni in cxemquo is usus est, jam exlaret. Otldonum autem in Romaiiorum Pontificum litteris reciiandis lemporum ordinem non scmper servare ex eo manifestum fit, quod ibidcm cap. 5 repr;csentet

assumentuin
plari,

litferas Zacliariffi

papa;

ad varios Galliarum epi-

simo anno sanctissiinus Antiochiaj patriarclia Tlieo])hylactiis morte obdormiit . Tum anno Alexan Theodorus vicarii filius e minori drino seciuenii Armeiiia oriundus Anliochi;e ])atriarcha consecratus est. Anastasius in Versione Thcophanis dicit, Theodorum scdisse annos sex, quod Baronius de Theoi)lijIact() perperam interprelatusest. Theophy:

scopos datas, qua; ad

Bonifacianas cxxxvii,
DCCXLii, ut

annum

dccxlviii pertinent,

lactus iaineii totidem circiier aiinos patriarchatum

ut eo anno ostcndimus, sed ante Epistolam inter

Antiochenuin
11.

rexit.
fit

qum tamen

scripta fuit

anno

Leo

consors imperii.
scribit
:

Cedrenus ad

ibidem demonstravi. Denique observandum, Zachariam j)apam in duabus suis ad Bonifaciiim lilteris novae metropoleos Germaniae

annuin x Constaniini

Quartie Indictionis

ipso Pentecoslcs fesio die, Caballiiuis filium

suum
impo-

Leoiiem imperio inauguravit, coronam

nciile Anastasio, falso patriarcha,
tis

ei

jam Mogunliaj

affixa?

mentionem

facere. Prinio in

et

socioimpieta-

Epistola ad Bonifacium anno dccxlviu data, ct ibi-

ejus .

Idem

habeiit Tlieophanes et Nicephorus

dem num.

3 anobisrecitata, inquadicilZacharias:

in

Breviario, licet

annum
:

paulo obscurius desi

Alia scripturatuas fraternitatis continebat,

civitate scripsisti,

jam olim de Agrippina

rnnt, et

quod quod

gnent. Subdit Nicephorus

Accidit interim Mariae

Augusiseconjugis
ria

illius obitus.

A quo

quid

memo-

Franci non jierseverarunl in verbo quod promise-

dignum

cxtiterit, prffiterire nefas existimo.

Tum

nunc moratur tua

.

fralernitas in civitate

Moguntina
iilius

Scripta

ca Epistola

kalendis Maii

enim liorrendum quoddam in aere monstrum, atque iiiusitati terroris adspectum est idque circa
:

anni, ut ibidem vidimus.

Tum eodem

anno

Zacbarias electionem Mognntinfc civitatis a Bonifacio factam confirmavit;

riores esse prcecedentibus,

ideoque in subscriptione,

enim litteras posteearnm lectio ostendit, daia i^ridie non. Novemb.

lias

vesperam exorsum, tota nocte deinceps ajiparuit, et contuentium animos incredibili ineiu ac stupore perculit. Videbantur enim astra sua ordine suo ac siaiione dissoluta, terram decidere, alque ubi

prope illam aitigerant, nnllo cujusquam

dissipari.

damno
plerique

imperante domno Augusto Constantino, annoxxxii imperii ejus, Indictione v , legendum, data pridic non.Novemb. impeianie domno Augusto Constantino,

Hoc

iani

immane prodigium
.

toio passim

orbe visum esse memorant

Consian-

tinus ex

Irene priori conjuge, de qua Baronius

anno xxix imperii

ejus, Indictione

ii

Porro

jam anno
et,

dccxlvii Bonifacius

Moguntiam

clegerat,

ut videtur, ibidcm Concilium ordine

V congre-

garat.
10.

Morilnr Theophylactus

episc. Antiochice.

anno dccxxxii, num. t, suscepit Leonem, ex Maria secunda uxore nuUos filios genuit, et ex tertia Eudocia appellaia de qua infra, plures fllios habuitcle quibus legendi historici Byzantini,

ZACHARI.E ANNUS

11.

CHRISTI

752.

SeptingenPipinus in regem inungitur. tesimus quinquagesimus secundus sequitur annus, Indictione quinta, quo Pipinus in regem Franco! .

ruin inungitur Suessione a S. Bonifacio episcopo

gaiionem acceperat a Pipino. Haec enim veteres Annatcs his reddunt verbis' Septiiigeiitesimo quin(|iiagesimo secundo anno ab Incarnaiione Domini, Zacharias papa ex auctoritate Petri Aposioli,
:

Moguntino, jubcnte
qui auno superiori

id
(ut

Zacharia Roniano Pontifiee, vidimus) de his gerendis

le'

Annal. Fraiic. a PithKO editi.

ZACHARI^ ANNUS
niandat populo Francorum, ut Pipinus, qui
state

11.

-i.

CHRISTI 752.

)59
:

pote-

post multa suis locis superius scripta hsec subdit

nominis quoque dignitate frucrelur. Itaqne Hildciicus rex, (]ui ultimus Moregia utebalur,

Porro eodem iu tempore contigit plures

,

rovingorum Francis imperavil, deposilus et in monaslerium missus est. Pipinus vero in civilate Suessionum a sancto Bonifacio archiepiscopo in regeni unctus, regni bonore subliniatus est . Ilrec
Annales, quibus scri|)tores

Veneticorum (Yenelia; provineia; scilicel) Roniaiiam venisse in Urbeni negoliatores

cipiorum,
visi

et

hanc mer-

cimonii nundirias peragentes, multitiidinem

virilis scilicet et

man-

feminei generis, emere

oumesrerum
in

Francica-

banliir abducere.

rum,
alii id

sive veteres, sive recenliores abscjne controlicet

versia adslipulantur,

annum

superiorem
alii,

quod ad paganas gentes in Africam niteQuo cognito idem saiictissimus Pater fieri proliibuit hoc indicans, quod justum non csl, ut Christi abluli baptismo paganis genlibus
sunf,
:

factnm referant, vel anle biemiium

est.

ut

dcservirent, daloque eisdem Venelicis pretio, qni

in

superius dictum
2.

eorum eniptionem

dedissc probalisunt, cunctos

Zacharice papce obitus

et

et ejits in sacris

adi-

biis mtiui/ice?itia,

crga pmiperes liberalitas.

a jiigo scrvitiitis redemit, at(]ue

:

more liberorum

Quo

pariter

aimo Zacharias

jiapa ubi sedisset an-

nos decem, menses tres ct dies decem, decima

quinta Martii ad

Dcum

feliciler

migrat, inter san-

degendds absolvit . Et inferius Hujus deni(ine temi)oribus magnum thesaurum Dominus Deiis noster in hac Romana Urbe per eumdem almilicum Pontificem propalare dignatusest: in venerabiliitaque palriarchiosacratis-

ctos relalus et aninversaria niemoria auclus. Ha?c

ex Anastasio, apud (|uem noniuilla de

tifice

eodem Pou-

simum

scripta legnnlur, qua;

cum

incerto ejus Pon-

anno ferantur, hic simul describenda putavimus, reliquis rebus ab eo prfeclare gestis suis locis et annis, quibus gestee sunt, collocatis. Sic enim se habent:
tificatus
B

Hic in Lateranensi j^atriarchio ante Basili-

idem sanclissimus reconditum reperit caput, in quo et pitlacium pariter invenit litteris exaratum grcBcis, ipsiim esse significans. Qni sanctissimus papa omnino satisfactns, illico aggregato Romanae Urbis populo, cum hymnis et canlicis s|iiriliialibus in venerabilem diaconiam ejus nomiiiis sitam in hac
beati Georgii martyris
paj^a in capsa

cam

triclinium,

memoria; Theodori papic a novo refecit quod iu diversis marmoribus, et vitro, metallis, at(]ue mnsivo el pictura ornavit sed et sacris imaginibus tam oratorium beati Silvestri,
beatae
:

Romana

civifate,

regione sccunda,
fecit,

reuin dictam, deduci

et beueficia

ubi

Ad velum auimmensa iniracula

nis per

omiiipofens Deus ad laudem sui nomieuindem sanctissiinum marlyrem operari

IIujus femporibus defnnctus Theodorus

quamque

i^orticum decoravit
i^er

ubi etiam

et

omnem

dignatur.
5.

substantiam suani

manus

Anibrosii primicerii

notariorum introduei mandavit. Fecit autem a fundameniis ante scrinium Lateranense porticum apud turrim, uli et portas wreas atcjue cancellos instituit, et per figuram Salvatoris portas ante ornavit. El ])er ascendentesscalas in superioribus su-

major

filius

magnifici (magistri) Cataxanti, ob veha;re-

niam suorum delietorum pra;dinm, quo ex

ditafc fruebatur paterna,

situm quinlo ab hac Urbe

in

milliario via Tiburtina,

clae Ca;cilia; esse

qiio et

oratorium sanreliqiiit.

dignoscitur,

beato Petro

per cauulem turrim tricliuium ct cancellos areos

construxil, ubi
de|)inxil,
et

orbis

terrarum descriptioncm
et

atquc diversis versiculis ornavit,

]iatriarchinm ]);ene e novo rcstauravit. In

enini jieLmria
'i.

onme magna

papa magiiis coustructis fabricis et picturis decoravit , ampliavitque in eo dafa enim digna recompenfines ex oiuni parte
Qiiod
ipse

beatissimus

satione

iis,

qui in vicino

ejus loci

possessiones

eum locum
in

invenerat.

tenere videbantur, nemini

gis,

vim

infereus, sed

ma-

Ilic

Ecclesiis

Apostolorum principum
jirrcdicti

ut condecct patri, cuiicta secus

eumdem locum

Petri
])allis

et

Pauli iiendentia vela inter coliunnas ex

sericis fecit.

Hic in Ecdesia
codiccs

princi-

amiea pactione einit pr;cdia, et domum cullam beato Petro eumdein locnm jurc perpctuo sfatuit
usque
tas

pis Apostoloruni
])rios, ((ui in

omnes

domui

su.tc

pro-

circulo anni legunlur ad Malutiiium,

oj^ere ordinavit. Hic

permanendum, qiue et domiis cullasancfa; Ctecilia; in hodiernum diem vocalur. (^onsfruxit qiiipet oratoriiim sancli

aimariorum

Laiirelum noviter ordinavit, adjiciens

domiim cullam et massam

pe in ca

sanctorum

coiulidit

reli(iuias

Abhachyri, ubi et niiil(|uam videlicet

:

Foutiniauam, qu.e ciigiiominalur Paunasia. Hic viginli auri liLras pro einendo oleo annuo, ut de lucro eoruiu iii liiminariis Apostolicis proficiat, instituit, et conslitiitiim sub anatheniatis viiiculo obligavit. Hic fecit vestcm super alfare beali Petri ex auro tcxtam habeiilem nativitalem
Domiiii Dei et Salvatoris nostri Jesu
vit(iue eani
fliristi,

domum
tj.

eultaiu usui proprio, Dominica; videlicet

tradilioni descripsit.

mo

(luarto milliario

Ilicconstituitaliamdomumcultam indeciab hac Romana Urbe. Et pa-

trimoiiiiim Tusciic consfitutioiiibus obligavit iisui

Ecclesia; permaiieudiiin, ut tain loca, (luain aniuia

orna-

es gemniis preliosls, simul

textis.
d.

et vela se-

rica alithiiia (jiialuor, qiia; et ornavil in

votis et

(iu;edam Agafhoiiis primicerii beafo Petro viderenlur csse concessa. Ilic iuassas, (iu;e vocantur Antias, et Formias suo sludio jure beati Petri
relicta
ac(iuisivit,

ornainenlis variis auro

Ilcm

fecit

coronam

qiias

ct

doiiios

cullas

sfaluit;

et

de

de argento purissimocum

Iphinisex proprio suo

.

omnihus superius annexis doiuui

culta; Apostolica;

pcnsanlem

libras ccntuni viginti

Et infcrius

rationis constituta facicns, atque sacerdolale col-

: ,

500
leirium

ZACIIARI^ ANNUS 11.

ajigregans,
,

CHRISTI 752.

siib

analbeinalis intercliLtio-

nibns statuit

nulli
aliiX!

cuilibet

siiccessorum ejus

I'ontificum, vel

cuilibet persona; licere ipsas

ad Aniulum archiepiscopum Lugdunensem ex parte Cuinilonis episcopi et Gherardi comilis, inqua ista icguntur
!'crraiiLnsis
Pra^cepit itaqiie (rex Francorum), utejus vobis sermonibus diceremus, se fidcliter tenere, quod Rex regum, idemque Sacerdos sacerdotum, qui solus potuit Ecclesiam regere, quam redemit, postquam humanitatcm suam in ctelum evexit, semper cum suis futurus divinitate, potestatem suam ad eam-

domos
nare

cnltas ab usu Ecclesia;

Ilicc

cum

dicat Anastasius
iis

quoquo modo aliede domibus

culturam
l'a-

cultis, nihil
,

itrsterea

noniinibus inteliigendum
,

putamus nisi latifundiuin milice colonorum adscripta;

essent, cultai

cui ad

essent, qu.e satis esse

possent, quibus et ad liabitandum

domus

erecta!

quod omnibus necessariis ad culliun agri rciertae essent: non enim vox, cultarn, ad ornatum, sed ad utilitatem spectat, (|uod
ob
id dictiu,

dem gubernandam
et reges,

Ecclesiam in sacerdotes

divisit

ut

quod
se

sancti docerent pontifices, et ipsi

iinplerent, et

impleri facerent devotissimi reges.

hominibus, jumentis, etrusticisinstrumentis, et aliis utensilibus ad agri cultum s[)ectantibus bene composita esset. Pergit vero Anastasius Hic fecit vestem super altare beati Andreae Apostoli ad beatum Petrum nimis optimam. Hic
ii)sa

domus

Quamobrem

cupere debitam sanctitati vestrae impendere reverentiam sicut ei, quem sciat divinitatis cultum integre velle servare, atque vicissim
postuiare, ut

cum

eo tale f(Bdus concordiae ineat, ut

ubicumque

Ecclesiashcaj utilitati in portione regni

beatissimus [^apa statuit, crebris diebus alimento-

divinitus sibi coUata vestra; auctorilahs dispositio-

rum

sumptus, qute

et

eieemosyna usque nunc apparacellariis

nem

in

retanta cupitconsulere, unanimitate vestri

Et ne vos longis ambagibus diuhus fatige-

pellatur, de venerabili patriarchio a

consensus coutinuo adjuvetur.

pauperibus et peregrinis, qui ad bealum Petrum morantur, deportari, eisque erogari, necnon etomnibus inopibus et infirmis per universas regiones
isUus
7.

mus: recens incommodum AugustodunensisEccIesiae, et prolixa perturbatio flexit ejus pietatem, u

sua largitate, vestraque promotione talem
ciat,
ei prsefi-

RomauLE Urbis constitutis. Hujus temporibus contigit subito tegutituli

qui ruinas illius

et spiritualiter et saeculariter

mentum
(iere
:

beali Christi

martyris Eusebii catola

strenue sarcire
tati vestrae

sufticit.

Est

autem quem benigni-

qui sanctissimus vir

cum

sua decertans

prudenterque olaborans, sicut antiquitus ceciderat, reparavit, atiiue optime restauravit. Hic praecipuusPontifexmulta loca sanctoruni in meliorem statunrperduxit, et vestes optimassuper allariaearumdem Dei Ecclesiarum fecit. Hic dilexit clerum suum valde, atque presbyvirtute,
hiit,

plurimuni commendat propinquus ejus Bernus, ab cEtate memoriae gloriosae imperatoris

rursum quod

Ludovici tenere educatus, et claris ornatus honori-

quem et ipse hoc suo tempore multis experimentis invenit idoneurn, et opilulante graha Dei, tanto negotio credit aptissimum. In hoc probabus,

tissimorum
sensus.
9.

ejus

consiliariorum acquiescit con-

teria eis auxit in duplo,

et am|)lius tribuit,

omnes

iitpote pater et

bonus pastor ainplectens

et utiliter

fovens;

et

i)enitus

quempiam minime
populus a Deo
illi

tribulari

nobis jussit

Idque vestra; prudentiae dominus noster suggerere, non esse novitium aut
,

permittens. Hujus itaque temporibus in

curitate
et Ia>htia
vixit.

magna

se-

temerarium

quod ex

palatio

honorabilioribus

commissus

maxime

Ecclesiis procurat antistes.

Nam

Pipinus,

degens vitam
studio,

a quo per

maximum Carolum

et

religiosissimum

papa suo prudentissimo quos beata; recordationis Cregorius papa lecit, quatuordialogorum librosde latino in grfficuin transtuht eloquium et plures, qui latinam
Hic beatissimus
;

Ludovicum imperatores duxit

rex noster originem

exposita necessitate hiijus regni Zacharice

Romano

papae in Synodo, cui martyr Bonifacius inlerfuit

ejus accepit consensum, ut acerbitati temporis in-

ignorant lectionem, per eorum illuminavit

lectio-

dustria sibi probatissimorum decedentibus episcopis

nem

historicam

Testatur idipsum Photius

tomo

mederetur

ne

forte

simplicitate

pontiflcum
urbe, cu-

secundo sute Bibliothecae. 8. Pipino regi episcoporiim nominatio a Zacharia concessa.

possit contingere,

quod

in

hac/Eduorum
a papa

jus nos nunc cura exercet, evenit. Proinde suppetere (se petere),ut

randum Romano
tionem,

concessum

Pontitice

Ad postremum illud non igiiofuisse ab eodem Zacharia Pipiuo regi Francorum nomina:

honorem

Romano majocui,

ribus ejus, etregibus, etimperatoribus concessum,

et

Lugduuensis Ecclesiae

metropolitanis,

quam

vocant, sive postulationem episcopo-

auctore Deo, pricsidetis,

nunquam

hactenus intir-

rum

intelligas,

pro Ecclesiis vacantibus in regno suo ut cum legis, a regibus Ecclesiis esse datos

matum, Quod si
se,

a vobis nulla vestra injuria consequatur.

in

hac parle spretus non

.

fuerit,

lacturum

episcopos, totum id factum

non jure proprio (quod

ut in regno ejus vestrum ministerium debitam

nullum penitusinrebus
menhentes
politici

Ecclesiasticis reges habent)

semper venerationem obtineat

Hlcc Lugdunensi

sed concessione Apostoiicaj Sedis.

novatores,
'

Unde erubescant
Ecclesias subji-

archiepiscopo ex parte regis nuntiari jussa in dicta

cum

aLupo

Epistola scripta.

Demum

de eodem Zacha-

ciunt regibus. Extat de his

Epistola Lupi abbahs

ria haec Anastasius:

Hic fecit ordinationes tres per ?uensem Martium, creavit presbyteros triginta, diaconos quin-

'

Lu[).

Ep. Lxxxi.

ZACHARIiE ANNUS II.

que, episcopos per diversa loca octoginta quinque
;

CHRISTI 752.
Nec ab Urbis procnl
Ferus hostis
sit

561
dominatu Deus adsit properanter.

qui sepultus est ad beatum

et subdit

Petruni Aposlolum

uisi tutor

idibus Martii,Indictione quinta . Haec ipse. Qui

Proceres referebant generosi

ab obitu ejus sedem vacasse dies duode-

Memoraules, vetus hoc veridicumque Nimis aiunt residet, qui lare deses
Inimicos tolerabit venientes uihil obstans.

cini.

vexata ab Africanis, liberata per Noricos. Sed antequam ad successoris creationem deveniamus, praetermissa nonnulla de liis, quae
dO.

Roma

Stupet heros cito reddi rationera.

Quod inermes
Videt
altffi

ibi cives litubarent

Et iners gens foret, hosti vigor ingeos.

probilalis nitidum par, et herile.

passa est

Roma

a Barbaris Africanis, et

quomodo

qui et meritorum , ergo douati sunt ab eodem Pontifice Zacharia venerando corpore S. Quirini martyris, hic describamus ex veteri auctore Metello monacho
liberata per Noricos peregrinos
virtutis

Homines qui cor Achillis referebant, Meluendos faciebas reverendis,

Uabitudo gravis
Vigor et mens
illis

stabilisque,

satis acris dat

Ulyssem sapientem.

Rogat ipsos prece blanda pater isdem, Ad hooorem Deilalis dare dextram,

Tegernsense, qui versibus eodera argumento Quirinalia scripsit,

Ob amorem quoque
Nec
Pretii,

Pelri specialeui
sibi

nuper in lucem

edita a Canisio

',

Super hostes aliquod ferre juvamen

eis quidquid

tandem.

munere

viri illustris

Marci Velseri Augustani, qui

vindicavit in

ob hanc rem voluissent

quid agendum,

e latebris

nondum visum

lucem

quamlibet Aposlolum, relincndura,

Sibi poslhac nihil

unquam

auctorem.

Ab

ea Sede peliissent peuitus jure negandum.

Hilares hinc proceres tunc abierunt, Et ad Urbis regionisque potentes

Miserandi mala semper cupientes,

Patria; consilium rite tuenda;

Operandi mala causas capiunt In Averua luiluri malc gesta.

liic,

Tribuerunt peregrini patriotis pavefactis.

Sociis Teutonicis cooglomeratis

Itajustos booa semper cupientes operari.

Comitantur proceres, agmina primi

Aquilas Romuleas Noricus ensis
Regit, ac ducit in

Operandi bona causx comitantur, Quibus illis bonus actus cumuletur,

Pie quidquid cupicbant geminetur,

omnes penetralorius

hostes.

ilasvum

sibi laudis

decus extet meritumque.

Eadem
Vbi

sors beat almos proceres bos

peregrini venientes

Romam

Quod et olim scierat Julius ingens, Neque primum subigendis metuens his Populis obvia Roma; sibi bella Nec adeptis dubitans cxuperare simul orbem.

Adiere, spoliatam reperere

Furibnndis cuueis indomita; barbariei.

Domibus nara neque lemplis regionis, Sed et Urbis locus ullus sine clade Remanebat, sacra passim tcfflcrata
Tulit bostis truculentus
Spoliis

DE FDGA ET CDE HOSTIOM, AC REDITD THIDUPHANTIDM.

Dillugere graves spoliis hosles, ubi oaves

mare tranans Latiale.

jam gravis a;quor rcpetebal,

mulla tegit undas,
coacervat,

Applicuere suae.

Sua
Ibi

classis rate

Quos peregrina cobors insectando bene concors

Atlinet absque raora.

pradam simul omnem

Reduces dum

socii conveniantj capla reservat.

Opposilis animis coeunt, decernitur armis

Margine
Latis tnnc pater Urbis Zacharias
Vice Petri regit orbem sacer omncm, Recitantnr super hac re sua scripla Data
Ludibrio mortis

litoreo.

sa;vit

coogressio sorlis

Barbaria; misera.

quondam

tibi, pra;sul

Bonifaci, pie martyr.

Qua; certans raale rapta teoere, perit lauiala Vulnifico cbalybe.

Ea nostram quoque firmant rationem, Nisi nomcn proccrum nil tacuerunt, Breviter rem quoque totam manifestant,
Spoliatam regionem peregrinos reparasse.

Teutonibus proprie sciss;c turma; patuere, Ense viam faciunt. Atque cruces (truces) animo perrumpnnt turbine primo,
Ut segetes acies.
Sternuotur late turma; passim superata;,

Legiones Latiis de

patriis tuoc

Ad eosdem superandos

Nec

spolii

memores
non polnere

ioimicos

Sociatx, duce digno caruere,

Acies Catholicas, ceu decuit, nobilitaote.

Ad naves rapucre

fugara, sed

Nec

erat, qui
fieri

super hostes

ita fortes

Potuisset

dux aoimosus,
sic

Terga oegare viris. Belligcris actis cursuque nihil remorati, Quin teriaot refugas. losiliere rates dilapsos exanimantes
Fluctibus aut gladiis,
Tingit Mars undas, tellure inariquc triumphans

Timidis Ausonia: principibus

Uebefactis, ut adustus timet incendia captus.

Gens mala
Peregrioi vencrantes loca saocta,

c;csa ruil.

Adierunt prece papam reverenter,

Ca;de rates redolent, quas mille cadavera complent

Humiles tum paviineola cecidere,

Beoedici cupientes ab

Transtra rul)ent sanie,

eodem patre sammo.

Pretiosis sibi donis placuerunt,

Scntinam plcna; sensere cruore carina;, Corpora trunca nalant. Purpureo cumptns mulat sua ca;rula Ponlus,
Clara tropluca gerens.

Quod ab illo cu|iicbant retuleruot. Et id omni studio servitioquc

Petierunt, sacra quo pigoora dono mereanlur.

Magis instans sibi

damoum

dolet

ille,

Qoeritur quod regio absit populata.

propc cuncta inanusruit uudiquevicta, Fugerat extima pars. Solo barcarum nilcns cursu vacuarum, Spcruit opuin cumulos, Omneque pra;Jaruin diiniltit onus variaruni,
nostilis

In ratibus posituni.

Quod
Canisius tom.vii. Antiq. lect. prope lloem.

Latijc lcrr:i!

mox

viclores retulere,
patriac.

Cuiquc suum

ToMUS

Xll.

71

5G2

STEPHANI
Vis peregrinorum dispar palct alterulrorum,

TI

ANNUS

1.

CHRISTI 752,
idibus Martii, et vacasse

quem sepultum diximus

Sedcm
(iiebus

Exul uterquo

fuit,

Hunc mare
llle

fert Auslrale,

solum dedil liunc Eoreale,

valent.

duodecim.

Viribus
freto

ambo

Sic igitur die vicesima septima Martii creatus est

magis audax,

pupnax, hic
l'ost

iu lerra

succcssor ejus Stepiianus, de quo

sius
:

elementa meat.

Robur

eis

Hoc

licet

impar multum plane, nisi fallar, Seu leve seu solidum. omnipotens palam prostraverit hostes
Qui sacra dirueranl,

ita idem AnastaDefuncto vero beata) memoriai Zacharia

quemdam presbyterum ad ordinem Pontificatus cunctus populus sil)i elcgit, et intro

papa, Stepbanum

Belligeratoresque suos digne meliores

Jusserit his fieri,

Lateranensc patriarchium misit, ubibiduomanens,

tertio

Tunc reparatores

(ut erat

casu sub eo res)

Drbis et Ecclesiie.

die postquam a suo surgeret somno , et sedens familiares causas disponeret, subito dum
sederet, alienatus obmutuit, et sequenti die defun-

Postque crcatores (ut habet se clara

modo

res)

Orbe suci: patria!. Pluribus almarum regionibus ecclesiarum, Quas hoaor altus habet.

ctus est .
sedit,

Propter brevitatem
est

temporis

quo

factum

ut a pluribus dimittatur in serie

Romanorum
fuerit.

Pontificum, cum tamen vere Pontifex De successore autem pergit dicere AnaIII

stasius

H. Slephanus
rus.
Viclrices Aquila; renovant decus Urbis herile,

papa

electus virtiitibus cla-

Post ha^c vero cunctus Dei populus con-

gregatus intra venerabilem Basilicam sanctae Dei

Genitricis

Quainituere procul.
Civibus ereplam pra^dam pandendo receptam,
La'titia celebri

ad Pra>sepe, ubi et omnes misericornostri petentes, et in ipsius

diam Domini Dei

Mariae

Do-

Pontificem comilata ruit plcbs conglomerata

mina; nostrae sanctae semper Virginis Dei Genitricis

Obvia principibus.
Clerus prxterea recinit

cum

laude tropha;a,

Suscipiens proceres,

num

bono animo et consona voce alium Stephabealissimum viruni sibi elegere Pontificem.
praeconiis

Debellandorum salvatores populorum, Atque patres patrin;,

Quem omnes sinceramentecum laudum

Quos

acies plena; circumvisuntur amocn.X',

INullus abest

in Basilicam Salvatoris, quai appellatur Constan-

numero,
periit.

tiniana, dcportaverunt, et exinde intus venere, et

in

Dum

cuneis totis prope deciderit ferus hostis,

Nemo
Militiae

sub his

patriarchium juxta
ista

morem

intromiserunt

ducibus, non aruialus, neque nudus,

Haec de electione posterioris Slepbani, de quo idem

Nemo

pedes, vel eques.

i

Anastasius

prsmittit, et de ejus prima atate.

Obleclat cives laudum vici o

ladives,

Quie dabalincolumus.
Viclores

Hic natione

Romanus

post transitum patris sui

cum

re capta sine clade redire,

derelictus, in venerabili cubiculo Lateranensi pro

Auspice sorte ducum.

doctrina Apostolicae traditionis sub praedecessoribus

beatis

Quapropter

la:tus

Pra;niia

numerat cum pnesule ccetus sumina viris.

eis tribuit

Pontificibus

permansit,

quem
:

singillatim

Jura tenenda senatus

dominatus

per clericales ordines promoventes, diaconatus ordine

Omnibus
Id sibi

in spoliis.

dum

laudat, sententia publica mandat,

eum

ordinaveruiit . Et inferius

Erat hic

Ut pie suscipiant,

benignissimus papa amatorEccIesiarum Dei, tradi-

Qui contra responsa dederunt religiosa, Digna prohis ducibus,

tionem etiam Ecclesiasticam firma

servans
verbi
,

stabilitate

con-

Non terrenarum propter

Sed neque pro

lucra divitiarum,
spoliis

pauperum Christi velox subventor, et Dei in magna constantia prajdicator viduas

;

Sponte domos liquisse suas, peregrina petisse, Res hominesque suos

et pupillos
licet

multo melius

visitans (eleemosynis sci-

Non

dubiffi voluisse via; facile tribuisse

Deciduas ob opes,

ovilis sui
pra;dia rure

quam corporali praesentia), fortissimus etiam cum Dei virtute defensor . Quam autem
pauperum curam
gessit

Cum

patria tellure per

amplo

statim utPontifex factus est,

Plurima possideant.

Sed quibus esset honos sibi perquisisse patronos, Quos et adhuc cupiant Ha;redesque suarum poscant divitiarum Perpetuo lieri.
Pricsul ut
ha;.c

hoc primo ejus Pontiflcatus anno, idem Anastasius

ita pergit dicere
:

12. B

Mox vero

restauravit et quatuor in hac

audit promissis promptior addit

Urbe
eis

sita

antiquitus xenodochia, quae diuturnis et

et in

Munus honoriBcum.
Libera tumbarum dalur optio grata sacrarum,
Pra;ter Apostolicas.

longinquis temporibus destituta manebant,

ordinavit

omnem

utilitatem in diversis
in

eorum

Tandem
Ili

secreto Pra;sul jubet ore faceto,

locis intus et foris,

quibus

et

multa contulit

Quem

cupiant referaut.

super insigni passim virtute. Quirini

Sa;pius audierant. Etc.

dona, qua3 et privilegii pagina sub anathematis interdicto conflrmavit. Pari modo a novo fundasse
dignoscitur et xenodochium in Plataria, centum pauperum Christi dispositum illic faciens, quotidianum videlicet victum eorum decernens tribui. Nam et foras muros hujus civitatis RomaucB secus

Cecinit aiictor

non solum ejusdem martyris

virtute

corporis translationem ad Noricos factam, sed etiam

multiplicia
edita,

miracula
Zachariaj

cjusdem martyris
orationeni.

Basilicam beati Petri Apostoliduo

in

fecit

xenodochia,

elegantia quidem,qua; tu consuias. Nos ad

quibus

et

plura contulit dona

illic

qua; et sociavit

successorem

convertamus

venerabilibus diaconiis

foris existentibus pe-

STEPHANI
renniter permanere, id
Genitricis
et beati
est,
:

irr

ANNUS

1.

CHRISTr 752.

563

diaconire

beatse Dci

absolvit monasteria, obtestans eos

quas ex privilegiis Apostolicis perenniter permanenda mimivit. Hactenus de xenodochiis hoc anno a Stephano PontiSilvestri
fice institulis et restitutis.

mintme ad sanctissimum papani declinare. Quodaudiensipsepraecipuus pater, extemplo (juxta utcrebro consueverat) omnipotenti Domino Deo nostro suam populique
commissi commendans contulit causam hanc,
ejus divinae majestati insinuavit la-

sibi

13. Regeni Aistulphiim

tionibics lenire studet

iniqnamoUentemlega-

Stephanus.

Jacla sunt oppietatis,

cxcitati,

lugubremque
mentationem.

portune haec solida fundamenta

adversus ingruentes fluctus

quibus
ipsc

bellici

motus Longo-

bardorum
At

in

Romanam
fiierint,

Ecclesiam

Et dum haec agerentur convenit (conjunxit) Romam Joannes imperialis silentiarius, deferens eidem Summo PontiGci jussionem, simulque et

Pontifex divino praesidio fultus, servaretur illaesus.

aliam ad
tationis

nomen

pradicti regisimpii detulit adhor-

quinam

isti

qui hoc anno ccepti, ad

annexa verba, ut Reipublica; loca ab eo

quadriennium majore semper impetu irruerunt, ex

Anastasio enarremus, qui
etsi

diabolico usurpala ingenio, proprio restitueret do-

rudi stylo, fldehs-

minio.

sime tanien rerum gestarum historiam exaravit, atque primum de his, quas acciderunt hoc anno, ubi idem Stephanus in Sedem Pontificiam est elcvatus. Ait

festim sa?pe fatus sanctissimus papa

venerabilem missum concum suo germano pradicto Paulo diacono ad eumdem misit nequissimum Aistulphum Ravennam. Quibus suvidelicet
sceptis,

Quem

enim

cum

inani

absolvit responso,

adha^rens

Inter hsec vero,

dum magna

persecutio a

(conjungens

scilicet)

eideni imperiali misso

quem-

Longobardorum rege Aistulpho

et

in hac

Romana

dam

Urbe, vel subjacentibus ejus civitatibus

insisteret,

vehemens ejusdem regis ScEvitia immineret illico idem beatissimus papa tertio Apostolatus sui
mense, disponens suum germanum, sanctissimum

nefarium virum, diabolicis imbutum consiliis ad regiam properandum urbem (Constantinopoliin videlicet). Reversique (legati)Romam, et praesentati eidem sanctissimo papae, enarraverunt nihil se egisse . Hactenus res anni
propriae
gentis

Paulum diaconum atque Ambrosium primicerium, pluribus cum muneribus ad eumdem Longobardoruin Aistulphum regem ad pacis ordinandum atque firmandum foedera misit. Qui
scilicet prBefati viri

hujus, reliqua sequenli, utratio postulat teinporis,

dicentur.

Porro

etsi

Aistulphus adeo impius

:

et sacrile-

gus ex rebus

gestis apparuit

ejus

tamen cognatus
Nonantulam no-

ribus quo facilius eadem apud

in

eum convenientes, impertitis muneeum impetrarent, quadraginta annorum spatia pacli fcedus cum
ad

Anselmus
bile

frater uxoris ejus religione insignis est

habitus, quippe qui lioc ipso anno

monasterium

in agro Mutinensi construxit in

eo ordinantes confirmaverunt. At vero idem protervus

Longobardorum

rcx, antiqui hostis invasus

tibus auxit,

honorem Apostolorum, quod et amplissimis reddiquo etiam Roma acce|)tas S. Silvestri

versutia, ipsa foedcra pacis post paene quatuor

ses, in pcrjurii incidens

men-

reatum, disrupit . Quod secunduin initain temporis rationem dictorum septem mensium post Stephani papie creationem,
oportuit haec contigisse hoc anno,

venerandas reliquias transtulit. Ita Sigebertus hoc anno et alii. Ipsuin autem uionasticam vitam esse

professum

et in

abbatem promotum ducentis mo-

nachis prajfuisse, Ricobaldus afflrmat.

IG. Bonifacii litteroi

mense
:

Octobris-

ad papam qid et ad

Quac prfctcrea impius

14. Ubi

sit

molitus audi.
dissolvit

enim initam pacem

Multas
vi-

Hoc eodem chiepiscopum Viennensem scribit. anno S. Bonifacius episcopus Moguntinus, ubi accepissct

ar-

(inquit Anastasius) in prtefatum

sanctissimum

Zachariac

papaj

Slephanum substitutum

rum,

vel

cunctum populum Romanum ingerens

,

fuissc, has

ad

eum

litteras dedit

contumelias

varias ilh minas dirigens, cupiens

sibi

Domino

exccllentissimo Stephano papa; Bo-

contrario,cunctam hanc provinciam invadere, et onerosum tributum hujus

Romanffi Urbis inhabilanlibus adjiccre nitebatur,

quippe, Deo non

nifacius exiguus episcopus, discipulusRomanae Ecclesiae in

Christo charitatis salutem.

per unumiiuodque
lidos

scilicct

caput singulos auri soet

annue auferre

inhiabat,

sure jurisdictioni

civitatem iianc

Romanam,

vel subjacentia ei castra

clementiam intimis obnixe et unilatem sanctae Sedis Apostolicai a vestra clementia habere merear, et in discipulatu piciatis vestrie, Sedi Apo Sanctitatis vestra;

flagito

precibus,

ut

familiaritatein

subdere, indignanter asserebat.

stolica;

servicndo, servus vester fldelis ct devotus

Cernens vero idcin sanctissimus papa, validam pra;fati regis immincre sa^vitiam magnopere, ad se accersitis venerabilium monasterioruin sanctorum Viiicentii et Bcncdicti religiosis abbatibus, sua vice eos crudelissimo misit regi, obnixe per
15.
a

permanere possim eo modo, quo ante sub tribus

pra;decessoribus vestris Apostolica; Sedi serviebam,
Gregoriis duobus et Zacharia;, qui ine seinper cxhortatione et auctoritate liltcrarum suaruin inu-

nicbant
lius
isla

et

adjuvabant. Quod

eos postulans pacis fcedera, et quictein utrarum-

deprecor, ut pruiceptum i^aternitatis vcstr;c eo

pcrficere ct iinplere [lossim
:

apud vos invenire me-

que parlium populi obtinere connrmandam. Quos nempe suscipiens omnino contcniptui habens,
,

nam

si

quid in

legatione Roniana, qua pluscjuam triginta au-

sprcvit

eorum

moiiita, ct

ail siiii'

aniinuj detrimen-

nis functus suni, utilitatis Ecclesi;n pra;fat;c lieregi,

lum, sinc

etfectu

causu.-,

conlusos

ad

proiiria

adhuc implcre

el

augcre desidcro. Si aulem mi-

5()4

STEPHANI
perite aliquid aut

II

ANNUS

1.

CHRISTI 752.

nus

injuste a

me

lactum, vel

prompta voluntate et humilitate emendaturum me spondeo. Interea deprecor, ut pietas domini mei non dedignetur, quia tam larde missum meum et litteras ad prajsentiam vestram direxi. Hoc idcirco
(lictum reperitur, judicio

Komantc

Ecclesiaj

Pontiflcem, ejus intcrpellavit auctoritatem apud Francorum reges pro resarcienda Viennensi Ecclesia, a Barbaris Sarracenis destructa. Cum idem
Pontifex has ad

eum

litteras reddidit

'

Stephanus episcopus servus servorum Dei

Proculo Ecclesia;sanctaj\'ienaensisarcbiepituis

fratri

contigit, quia

praoccupatus

fui reparatione Eccle-

scopo.
Lectis litteris

siarum, quas Pagani incenderant, qui per titulos et cellas nostras plus(|uam triginta Ecclusias vaslaverunt.

de

afflicta

Viennensi Ec-

Et hcec causa

(occasio) fuit

tarditatis

non aliqua negligentiai incuria . Hactenus fragmentum, quod reperimus Epistolae potius, quam integra Epistola Bonifacii ad Stepbanum papam. Quai autem huic apposita alicubi reperitur
meae, et

valde dolui, non solum quod eadem perantiqua, sed quod etiam Romano scnatui peculiariter chara extitit. Misi autem pro restauratione ejus litclesia,

teras principibus

Francorum, ut
ita

sicut metropoli-

tano jure pollebat,

retur.

rebus vacuata non minueauctoritate

scias
tibi

De nostra

autem

Appendix de controversia cum Coloniensi episcopo, non ad banc, sed ad aliam spectat Epistolam, ut suo loco dicetur, cum agemus de praedicatione i[)sius ad Frisios. Ad Frisiorum enim conversionem Bonifacium omne post baec studium impendisse, quai

auctoritatem veterum servari, nec

legiis antiquis

unquam

privi-

cana revercntia (irmatis, Ecclesiam

te

Viennensem posse vacuari. Deus

stodiat. niarii

incolumem cu-

Data per

manum

Georgii notarii et scri-

sanctae

Sedis Apostolica; VIII kal. Juiii .

sint,

suo loco dicenda erunt, ostendent. Quo pariter tempore, ubi arcbiepiscopus Vieunensis

Quae autem haec secuta

ignorantur.

Stephanum

papam

audivit

creatum

Romanum

>

Biljl.

Floriac. edit. a Joan. Bosco Cailcst. part. ii. pag. 44.

Anno pcriodiGraco-Romana; 6245.

Anno Mix Hispan. 790. Anno

II

Ilegira;

13S, inclioato die 17 JuLI Fer. 3.

et 12. Leonis IV 2.

Jesu

Christi 752.

Stephani

papse 1.

Conslantini

Coprouymi 33

Pippinus Gallim rex a S. Bonifacio unctus.

Ad
S.

scriptor clausula; libro Gregorii Turonensis de Glo-

num. l.Baroniusdeunctione /'//jp/^>ej/';s a Bonilacio facta, hocanno non meminit, quia, ut

cxistimavit, a Pippini
illius

ria confessorum subjuncta;,

num.

-4

quam anno superiori integram retulimus, quod narrat, videre

anonymus ille Pippinus, rex pius, et imperium sanctae recordationis
:

unannos ca>ptos esse numerari. Quare nobis hic Annales supplendi, eoque diligentius, quo nec inter antiquos, nec inter recentiores historicos convenit de anno electiouis Pippini in regem, aqua anni primi bujus secundfe stirpis Francorum regum Carlovingorum dicta) principis, desumuntur. Pippinum igitur regem Galliarum in urbe Suessionensi renuntiatum fuisse, docent Regino, MarianusScotus, annalista Tilianus,
clione per

anno dccliv videbimus,

potuerit. Ait

Stephanum papam,

per auctoritatem

domni
et

Zachariae papa; et unctionem sancti chris-

matis, per

mauus beatorum sacerdotum Galliarum

electionem

omnium Francorum,
fuit.

in regni solio

sublimatus

est .

Zacharias autemusque addiem xiv

mensis Martii in vivis

ciatim a sancto Bonifacio in arcbiepiscopo

Hauc unctionem speMogun-

tino peractam, testantur Regino, Marianus Scotus,

Sigeberlus, annalista: Tilianus, Metensis, Fuldensis,

tam

in brevioribus,

quam

in auctioribus Annalibus,

aliique.

Sed quid moramur;

cum

continuator

Bertiuiauus aliique, et de loco inter omnes convenit. Scd illum unctum fuisse a sancto Bonifacio,

Fredegarii iu secunda Appendicc jussu Nibelungi

comitis Cbildebrandi fratris priori Appendici subjuncta, scribat
Una cum consilio et consensu Francoruin missa relatione a Sede Apoauctoritate percepla, prajcelsus Pippinus
:

quia \Yillibaldus
rei

Othlonus in ejus Vita nullam adeo insignis mentionem faciunt, negat Coinet

omnium
stolica

tius

hoc anno num. 5

et seqq.

Verum

coulra

com-

munem

antiquorum consensum fruslra ad argu-

electione totius Franciae in

sedem regui cum con-

raentum inJiciativum recurritur ; praesertim cum

secratione episcoporum et subjeclione principum,

STEPHANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 752.

565

una ciim regina Bertradane, ut antiquitus ordo deposcit,

dicit,

regis, die Mercuris, XII kalend. Jan.scripsi, etsubscripsi .

subliniaturinregno . Cointius citalus n. 6^2 textum hunc esse interpolatum, et expun-

Data ea anno dcclvii,

littera

Dominicali B

gendas essehas voces, xma ciim consilio et consensu omniitm Fra7icormn,eiiiias,missc rclationeaSede
Apostolica auctoritate percepta, ac praterea voces
islas,

cum

consecratione episcoporum etsubjectione

principuni.
in

Verum cum nullum Codicem laudet, quo omnes ha? voces diserte non legantur, mirum est, virum doctissimum res notissimas et certissimas non solum in dubium revocasse, sed etiam
prorsus negasse,
2.

prima Decembris anni septingentesimi quinquagesimi septimi Pippinus annum regni sui scptimum nonduni ingressus erat, anno dccli eodem die nondum regnare cceperat. Nec sequentibus diebus ea electio fieri potuit tum quia conventus singulis annis pro rebus publicis mense Martio de more celebrabatur tum quia episcopos regnique proceres, saeviente
insignito.
si

Quod

die vicesiina

hyeme, etipso ChristiNatalidie congregatosfuisse, nullus facile sibi persuaserit. Quarto, idem demonstramus exalia Charta a Goldasto
ria

Hcec

electio

hocannoperacta.

Electionem

toin.
:

iii,

num.

67

istam factam esse anno septingentesimo quinqua-

producta, cujus haec est conclusio

Facta preca-

gesimo, tradidere Marianus Scotus, Regino, annalistae Metensis, Loiselianus, Eginhardus in Anual.
etahi. Aimoinus vero,annalistaNazariauus, aliique, quos scquitur Mabillonius lib. 2 de Ue Dipioni.
c. 26, . 2,

eam

in

prajcedentem

annum

rejiciunt.

sub die lunis v id, Maias, auno x regnante domiio nostro Pippino rege Francorum, sub Warino comite . Scripta hcec Charta anno Christi dcclxi, littera Dominicali D signato. Quare cum Pippinus kaleudis Martii ad solium regium eveclus sit, aUo

Verum

illani

currenti anno contigisse, annalistie

anno

id

non

contigit,

quam

currenti

alioquin

Petavianus, Fuldeusis, aliique, a quibus non disce-

die XI Maii anni dcclxi,

non decimuin, sed unde-

Hanc enim opiargumenta mihi extra omne dubium ponere videntur. Primo, coutinuator Fredegarii laudatus teslis oculatus ac omni exceptione major,
dit Cointius citatus, recte viderunt.

nionem

haec

narrata Pippini

electione et consecratione, verbis

:

cimura regni sui nuinerasset (t). 4. Pippinus mense Martio rex nuncupatus. Quoad rei gestfe mensem, Cointius laudatus n. 194, regni translationem ingenerali Francorum conventu, qui kalendis Martiis, ut istorum tempo-

mox
actis,

a nobis recitatis, statim subdit

His trans-

sequenti anno iterum Saxones contra

eorum

rum mos ferebat, celebrabatur, factam fuisse autumat; quam opinionem non pauci scquuntur; quia
tamen
conventus uon raro in sequentes mcnses hanc inaugurationem mense Maio peractam esse aliqui opinantur. At conveutus kais

fidem,
solito

quam

pra;Iato

regi

dudum

promiserant,

more iterum rebelles contra ipsum existuut Hanc vero Saxonum rebellionem ad an. dcclhi
spectarc tani certum,

differebatur,

quam quod

in Historia Fran-

lendis Martii haberi solitus, sub Pippino rege

taxat cceptus
est celebrari

dun-

corum certissinmm,
esse,

ut ibideni videbinms. Quare

in

kalendis Maii, et qui

Fippiui elcctionem et unctionem hoc anno peractas

antea dicebatur

Campus

Martis, appellatus est

secundaB
loquitur,

non video possc amplius

controversiam
ii

Campomadius,
certus
testis

vel

Campomajus. Hujus mutationis

venire. Pra;terea Charta a

Goldasto tom.

Rer.
:

est

auctor coutinuationis

Alamann. num. 40 relata, his vcrbis clauditur a Ego Landanus presbyter rogitus (id est, rogatus) scri|)si. Data VII idus Sept. anno x rigni domini nostri Ildirici riis. Quare non tantum Childericus lll, qui anno dccxlii rex constitutus fuerat, ut suo loco oslendi, mense Septembri supcrioris Chrisli anni adhuc regnabat; sed etiain nonduni eo anno
/'//j/jasanctoI!onifaciorex unctus fuerat.
eniin in

Appendicis ad Fredegarium,
qua; post

dum

de

iis

annum

xi Pippini regis in Galliis gesta

sunt

Rex usque ad Aurelianis veniens, ibi Placitum suum Campomadio, quod ipse primus pro
:

Campo

Martio,

pro

utilitate

Francorum

instituit,

tenens, etc.

Inio annalista Pctavianus annotavit

Hunc

regem sublimatum

fuisse kalendis Martii,

vel circiter, iufra patebit.

3.

Novce

hiijus epochce probationes.

Tertio,
iii,

rem

invicte demonstrat alia

Chartaibidem tom.

pag. 50 recitata,

qua;
(id est,

ita

concluditur: Ego Ar-

uulphus rogitus

rogatus) annosexto Pippini

hanc mutalioncm faclain cssc anno dcclv, ad eum annuni scribens Venit Tassilo ad Martis Campo, et mutaverunt Martis Canipum in inense Maio . Quare Pippinum initio mcnsisMartii unctum fuisse, apud ine certuin. 5. Primum fundamentum contrarica senlenVm Sed redeo ad hujus inauguralionis evertitur. anuum, qui ex responsiouibus ad raliones Mabil:

(1) Serius aliquantulum relrahendam esse Pippini eleclionem, nempc post diem ii Julii liujus anni, non levi conjectura inferius in Nota ad A. DCCLV, 21, deducimus. Kaleor equidem nnctiontm hanc 1'ippini eo retractam non convenire cum anonymo auctore Vit;c S. Bonifacii, cujns testimonium Pa;ius hic laudat; sed cum auctor islc rcccntior sit, quam ul rei adeo antiqua; idoneus asserlor esse possit, et nemo ex vetustissimis auctoribus, qui Gallicanas res scripserunt, id Zachari* Pontifici tribuat, scd a Romauo Ponlifice lantummodo, non expresso nomine id

factum asserat

Utautem

h;LX rcgui in slirpcm aliam translalio auctoritate

ideo a nostra senlentia cur recedamus, nihil cogit. Facile igitur ea regni tranlatio Stephani auctoritate facta est. Romani PontiGcis pKcstita fuisse magis magisque contra rccentes ejus oppugna-

tores asseralur, vetuslissimum aliud testimonium allcrrc juvat. Petitur illud ei vctuslis Aunalibus

Francorum

vulgatis in amplissima Colleclionc

vero eo majoris esl momcnti, quod cum eorum auclor Annalus et Annales illi apud Uuchesnium ab anno dcc.xvii usque ad dccl.x.wiii manci truncatiquc siut ex defectu anliqui Codicis, undc illos Ducliesnius descripsit ; fit inde ul ca qu;c his annis apud auctorem legunlur, ab ipso Moissiacensi auctore prodita censeri expr.Tfecto palatio possint. Iia crgo vetustus aoctor : Pippinus vero rcgnum vindicat, et per auclorilalem Romani Pontificis

monumentorum veterum l'P. Moissiacenses p^nc exscrdiat,

.Martene et Durand. tom. v,

col. 83i,

etc.

Id

patris

lotum

sibi

rx conslituitw .

MAnsi.

566

STEPHANI

II

ANNUS

1,

CHRISTl 752.

lonii, qni loco citato cnm examinavit, niagis confirmabitur. Existiniat vir doctissinnis, claiisulam

mense circiter octavo sexti Pippini anni a currenfl deducti, exarata. Tertia denique subscristerior
ptio

anno superiori num. 3 et seq. recitatam rem dirimere, et Pippinum an. dccli regem a sancto Bonifacio unctum essc. In ea legitur: Anno ab Incarnatione Domini septingentesimo sexagesimo septimo (eo anno ea clausulascripta), Pippini regis anno sexto decimo, Indictione v, et filiorum ejus

mendosa

est, et

neutri opinioni favet. Si

enim

Pippinus, exeunte anno dccli, rex renuntiatus sit, mense Octobris anni dcclxii, annum xi, non vero

annum
anno
xi.

x numeravit. Sed ea subscriptio

librari

oscifantia depravata, et loco, Fieri

aimo

x,

legendum,

eorumdemque regum Francorum Caroli et Carlomanni (qui per nianus sancts recordationis viri
beatissimi

an, regni sui

enim non pofest, ut Pippinus, qui x agebatdiexi mensis Maii an.DCCLXi,

ut constat ex Charta Goldasfiana

num,

3 recitata,

domni Stephani

papcE

una cum

pra?dicto

eumdem non
Octobri,
7,

compleverit

an.

dcclxii,

mense

viro gloriosissimo Pippino rege sacro chrismate consecrati sunt) anno tertio decimo . Ubi
vides, inquit Mabillonius, Pippini regis
,

domno

componi cuni anno dcclxvii ac primum coincidere cum anno dccli, quod ex sequentibus ejusdem subscriptionis verbis amplius

annum xvi proinde annum

Dicit
Gallia
lensis

Tertiiim

fundamentum contrarice sententice.

Pi|)pini regis

tertio Mabillonius,

aliter

numeratos non
\\h\

fuisse,

annos in manifestum
Fontanel-

evadere conferenti caput

14 Chronici

cum

cap. t3,

Pippinus anno dccl rex

declarari putat, ubi ipse Pippinus per auctoritatem et imperiuni sanctae recordationis domni ZachariBe

Francorum
nici

constitutus dicitur.

Hc

Mabillonius;

sed observandum
irrepsisse.

mendum

in cap.

13 hujus Chro-

papfe et unctionem sacri chrismatis, per

Dicifur ibidem,

Pippinum PriviAustrulpho abbati

manns beatorum sacerdotum Galliarum et clectionem omnium Francorum tridis annis antea in regni solio sublimatus

legium

quoddam
;

concessisse

Fonfanellensi

perhibetur.

Poslea per

manus ejusdem Stephani die uno in beatorum martyrum Dionysii et Eleutherii Ecclesia (ubi et
venerabilis vir Folradus archipresbyter et abbas esse cognoscitur) in regem et patricium, una cum
filiis Carolo etCarolomanno unctuset benedictus . Ex quibus deducit, Pippini consecrationem labente anno dccli, vel praisentis initio fa-

quod privilegium , inquit chroeditum est anno Dominica? Incarnationis DCCL, die viii iduum Juniarum, Vermeria palatio regio. Quo anno idem gloriosus princeps

nographus,

Pippinus ex consulfu B. Zacharia;

papffi

Crbis

Romae

a Bonifacio archiepiscopo unctus, rex constituitur

praedictis

Francorum
nationis

tionis DCCL,

Loco enim anno Dominicce Incarnalegendum esse anno Dominiccs Incardcclii, ex eodem chronographo evidenter
.
Is

ctam esse. Verum ex his verbis nihil contra nostram sentenham deducipotest;cumPippinus annoDCCLiv
in

demonstro.

capite praecedenti de

bate Fontanellensi loquens, bis

tionis DCCLVi

Wandone abannum Incarna-

regem cum
sit,

sus unctus

quam

filiis et uxore a Stephano papa rurtribus annis, sed incompletis, posta Bonifacio primum hoc anno consecratus

cum anno quinto Pippini connectit. Primo, scribit Anno Dominicae Incarnat. dcclvi, qui erat Pippini regis annusquintus, EccIesiaB. Pe:

fuisset.

Neque verosimile anno exeunte hanc unctiodictis sequitur.

tri

igne cremafa est . Iterum sub abbate

nem
tiim.

peractam, ut ex
6.

laico cap. 14, inquit:

Widone Anno quarto regiminis

Petri igne bis narravit,

Dicit secundo Mabillonius, eam regni Pipet 43,

Seciindum contrarics sententm fundamcn-

sui, et Pippini regis quinto, Ecclesia B.

succensa

est .

Rem autem eamdem

pini epocham confirmare tria inslrumenta apud Goldastum, duo quidem in tom. n Rer. Alamann.

quia combusta quidem fuit ea Basilica,

men

monasterii penes

num, 42

mum

sic
;

desinit:

Augustas pino rege . Secundum sic clauditur Notavi die Domiuico, sexto idus Octobris, anno decimo regnante domno Pippino rege Francorum , nempe
:

iii, pag. 57: priNotavi diem Martis, VIII idus anno tertio regnante domno noslro Pip-

tertium in tom.

in vivis snpererat
tiale abdicarat.

cum regiWidonem abbatem erat, sed adhuc Wando, qui munus abbaobiit
:

Huic incendio haud diu superstes

Praesentis

vixit
vitae

Wando eodem enim anno

;

idem chronographus, ad aiternam migravit requiera anno ab lucarnatione Domiuica circiter dcclvi, qui erat
debitum complens
, inquit
.Diem notat Transiit Quare apparet, auctorem Chrouici Foutanellensis Pippini initium non ab anno dccl, sed ab anno dcclii auspicari, nisi quis velit illum secum pugnare. Eadem dictorum repu-

anno
erat.

dcclxii, qui littera Dominicali C praeditus Tertium denique datum est anno sexto Pii)piniregis, dicMercoris, duodecimokal. Januarii
:

Pippini regisannus quintus

XV

kalend.

Maii

quae notae incidunt iu

Doininicalis

annum

dcclvii,

quo htlera

currebat. Ita Mabillonius. At prior

et posterior subscriptio opinioni

sed suffragantur

num
esse,

nostnc non uocent, verosimile enim non est, Pippipost octavum idus Augustas in regem unctum
;

gnantia legitur in capite xiv a Mabillonio

Ibi

citafo.

multo minus post diem xxi mensis Decemres tanti momenti nonnisi in conventu generali Francorum fieri debuerif, ideoque mense Marlio. Prima ita(|ue Charta mense circiter quarfo
bris
;

cum

enim chronographus dicit, Waudonem constitutum esse abbatem Fontanellensem, anno secuudo postquain idem Pippinus regale adepfus fuerat fastigium, qui est annus Domini dccliii, In,

dictione vi , quae
illius

usque ad kalendas Septemb.

anni in cursu eraf. Ex quibus etiam verbis

anni

tertii

ab eleclioue Pippini hoc auno

iacla, iio-

liquet,

Pippiniim hoc anno, non vero praecedenti

STEPHANI
regrem electum esse; alioquin

II

ANNUS

1.

CHRISTl 752.

567

mense Martio aut

Aut
igituv tria

translata fuisset, solo fere noniine regio Merovea-

Maio ea

electio peracta

non

esset.

dibus
cilis et

relicto.

Dum

in vivis esset Carolus, in pla-

loca laudata

mendosa sunt, aut auctor a scipso dissidet, aut denique locus, ubi Pippinus anno dccl rex Fraucorum constitutus dicitur, a librario corruptus est. Quod postremum omnino afQrmandum, nisi quis yelit cum Cointio anno dccliv, num. 4G dicere, locum de quoagitur, ex Chronico Metensi,
ubi iisdem verbis legitur, ad Fontanellense ab aliquo interpolatore translatum csse; observabis
obiter ex loco citato de

conventibus Francorum jam onuiia prjeposito nomine regio agebantur. Theodoricus enim Calensis Privilegium conccssit monasterio Dionysiano ad preces Caroli Majoris-Domus suaj
,

quo

abbalis sequi
Maii

Pippinum

anno emortuali Wandonis iioc annoante XV kalend.

esse ex hujus

auteriorum regum ac Pontificum Privilegia confirmavit lertio regni sui anno, recitatum a Mabillonio lih. 6 de Re Diplom. pag. 488, oniissa petitione, inquit Theodoricus rex, perillnstri viro Carlo Majorem-Domus nostro. Sunt ipsissima verba apographi
;

sed preces

illa;

regibus ex arbitrio Majoris-

regem renuntiatum

chronographi

Domus

sententia, ideoque talli, qui ejus eleclionem serius

differunt.

prorsus pendentibns jussiones erant. At Childerico vix jura honoraria Carlomannus et Pippublicis anni regni Childerici a scribis et notariis
sa^pe

pinus reliquere. In Conciliis Ecclesiasticis Actisque

Quartum fundamentum.
8.

Denique

et

ultimum contmrite

sententicB

existimat Mabillonius,

omittebantur, et Carlomannus ac Pippinus

distinguendum esse iiiter Chartas et auctores, fateturque Chartas, saltem plerasque, Pippini rcgni
initiafigereannoDCCLU.auctores aliosaiiis annis.At
si Ciiarta?,

quod indubiimi vocandum non videtur,

Pippini regis annuni

tur,

primum a
liistorici

prajsenti exordiun;

multa suo nomine agebant et decernebant, quai erant tantum supremi principis. Qaare Labbeus in Chronico technico inaugurationem Childerici an. DCCXLii factam, ad an. dccxliv male transferre conatur, (luod Concilia et alia nonnulla Acta publica, ante illum Chrisli

ab eodem etiam
iis

illum repetiere

cum
soliti

annum

celebrata legerit,

scriptores rcs

annis quibus gestjc sunt, consipublicis

in quibus Childerici

nomen

prorsus desideratur. dccxliv Chartas ha-

gnare, seseque Actis

sint.

conformare
aliis

Multas enim alias post

annum

Quare quicumque eas

cum

annis copulaplures

beinus

runt, manifeste hallucinatisunt.

Necmirum

annalistas et chronographos in Pippini regis initio

nomine nequaquam notatas. Unam refert Goldastus tom. n Rer. Alamann. n. 35, datam anno xxx post obitum Dacoberti regis,
Childerici

collocando deceptos esse;

9. Childericus

cum

per ha3C tempora in

qucB Charta ad
pertinet;

annum

dccxliv aut insequentem

varios alios errores incideriiit.

cum

Dagobertus

rex exauctoratur.

Childeri-

desierit. Prfeterea

III anno dccxv vivere apud eumdem Goldastum n. 58,

cus III, qui

supra vidimus

decimum regni annum in eodem conventu

,

attigerat, ut

Suessionensi

Beata seu Beatana filia Rekimberti concedit nonnulla sua pra;dia monasterio sancti Galli ex con,

depositus ac detonsus, in Sitivense, seu Bertinia-

sensu Landoaldi mariti sui, anno

Hiltribho rege sub

iii

regnante

nuin monasterium rctrusus est, ut testantur Eginhardi Codex Padebornensis apud BoIIandum in Notis ad Vitam Caroli Magni ad diem xxviii mensis Januarii Chronicon Iperii et Annales Bertiniani. Addit chronographusFontanellensis, Theodoricum Childerici regis filium in monasterio Fontanelicnsi inclusum esse. In illo monasterio Childericus vixit uscjue ad annum dccliv, quo priusquam Pippinus aSlephano pa^ia iiiungeretur, mortuus est. In frag,

Carlomanno Majore-Domo, et Rebonccomite . Deiiide omnia sua bona largitur monasterio puellarum sancla) Mariie, sito in insula in ora prope Hupinaviam, die xxix Novcmbris, regnanle Carlomanno duce, et Rebone comite. Extat ea Charta apud Goldastuin toin. ii, num. 39. Hanc autem altera prajcessit Bcatana onim,quaj omncs res suas omniaque peculia prffifato puellari
;

mento enim

citato Iperii a
:

Labbeo
a

in Miscellaneis

curiosis publicato, legitur

Sccunda; coronalionis

nionasterio concesserat, inconsulto marito suo, (lui jam, ut opinor, obierat, non potuit poslea partem bonorum suorum darc monastcrio sancti Galli,

Pippini tem.pore rex Hildericus

Ecclesiac obiit,

monachus hujus monachus nempe monasterii Sitiduobus Chroi

consensu mariti sui Landoaldi. Qutc hic adjicienda duxi, ne quis me argumenta Labbei praiteriissc aut
neglexisse conqueri possit.
11. Corpits S.

vensis seu Berliniani. In brevissimis

nicis,

Rhemensi

ct

Tihano

a Duchesnio tom.

Quirini

transfertur

Roma

in

scriptorum Hist. Franc. editis, legitur, Childericum regnasse annos novem. Quare cum anno dccxlii, circa initium meiisis Se|itembris regnum iiiicrit,

A num. 2 ad 13. Baronius in ApGermaniam. pendice ad hunc annum, refert ex Metello monacho, qui floruit in Tegernseane sancli Qiiirini martyris nionastcrio circa

uterque chronographus annos tanluin completos,

ut sa3pe
fit,

annum

mclx, gesta ab Adal-

in

annum
rcgem

regni

summani contulit. Childericutn enim decimum cxorsum esse, et us(|ue ad

hujus Christi
anni

berto et Otgario fratribus, illustri genere in Bajoa(jiii ob Roniam ab hostibns liberatam oblinueruntaZacharia papa corpus sancti Quirini, illudque postea collocarunt in monastcrio Tcgcrn-

ria nalis,

kalcudas Marlii

umbratilem

fuisse, certuin esse debet.

Sic dignitas regia ad slirpem Caroli Martelli et Pip-

tO. ISulla antea auctoritate potiehatur.

seano, quod in heorcditate sua construxenint, Pip-

pini transiit,

cum

jain

ad ipsos

|ioteslas

oinnis

pino jam rege. Bollandus ad diem xxv Marlii rcfert Acta sancti Quirini, Romaj Claudio imperaiite passi,

568

STEPHANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 752.
ut
illi

in qiiibus agitur de translatione ejus reliquiaruni etde fundatione inonasterii Tegernseani, liodie am-

deducit,

tribuat annos, menses, et dies

ab
die

Anastasio attributos, cogitur

ctoritatem.

mortem

cjus

cum

plissimi, sitiquc in Bavaria superiore, in confiniis

quinta mensis Martii illigare contra Anastasii au13. Stephanus presbyter inter Pontifices Rom. numerari non debet. Mortuo Zacharia, Stepha71US presbyter ad Pontiflcatum ab omni populo ele-

Tirolensis comitatus.

Verum

Qidrinalia, seu iiber

Carminum

Gesla S. Quirini complectens, aMartello

edita, ct Acta alia S. Quirini serius scripta, et variis

fabulis inquinata. In iisdem Actis sanctiis Quirinus

dicitur
filius

Philippi

imperatoris, liicque terfio

ctns,

et

in

Lateranense patriarchium immissus,

imperii sui aniio a sancto Fabiano baptizatus. Sed Philippus senior nullum alium fllium prc-eter Phi-

ubi biduo manens, tertio die postquam a suo

surgeret
die

somno

subito obmutuit,

et

sequenti

lippum juniorem, quem consortem imperii

reliquit,

tecit,

defunctus est, inquit Anastasius. Baronius

quia

bius, ne
legitur,

ejusque ac filiorum baplismus valde dudicam fabulosus. Prajterea in iisdem Actis

cum

Adalbertum et Otgarium Romam venisse, ea a Longobardis vexaretur, eosque copiis Ropraefectos,

manis

prsdones

illosincredil)ili felicitate

hunc Stephanum verum fuisse Pontiflcem, jam alius ejusdem nominis praecessit hunc vocat Stephanum secundum et deinceps cffiteros ejusdem nominis uno gradu submovet, Verum presbyter iste inter Pontiflces Romanos
dicit,

et

profligasse.At Zacharia^Komsi sedeute,Langobardi

numerari non potest;

cum nunquam

ordinatus

bellum Romanis non intulere; id enim Anaslasius in Vita Zachariae ])apffi non praitermisisset. Pra?terquam quod Metellus eos hostes non Langobardos,
sed transmarinos fuisse dicit. Existimandum itaque, ambos fratres sola pietate permotos Apostolo-

alium Stephanum Zacharia; successorem, de quo mox, secundum appellent, non tertium. Papebrocius laudatus dicit, ante Baronium Stephanum presbyterum a nuUo inter Pontifices recensitum fuisse sed istius
fueril, et Anastasius, aliique antiqui
;

rum

corpus sancti Quirini niartyris, quod a Zacharia impetrarunt, secum detulisse in Bajoariam , ubi intra biennium Basilicam
visitasse, et et

limina

indebita; Pontiflcum

Romanorum

multiplicationis

monasterium Tegernsense

a;diflcarunt,

et

in

eam

Basilicam sancti Quirini reliquias transtulere, uti in iisdem Actis habetur, ubi et tempus translationis notatur,

annus nempe

Christi

dccliv.

Non
con-

longe ab eodem monasterio aliud

struxere,

pii fratres

rias Bajoaria! urbes

inter et Ingolstadium, primaab Ilmo flumine vicino Ilminense, vulgo llmunster api)ellatum, quod processu
,

Monachium

primus auctor, non Baronius, sed Onuphrius in Chronico Ecclesiastico extitit. 14. Nominatio episcopatuum Pippino MajoriDomus a Zacharia concessa. Ad haec perperam Baronius num. 8 scribit, concessam fuisse a Zacharia papa Pippino regi Francorum nominationem episcoporum pro Ecclesiis vacantibus in regno suo; id enim eidem Pippino concessum, dum adhuc Major-Domus esset, et quidem in Concilio Suessionensi anuo dccxliv habito quod ostendit

datum estcanonicis, eorunique collegium Monachium translatum. Legendus etiam Mabillotemjioris

nius

ScBC. iii

Benedict. part.

1,

pag. 603, ubi agit

ipsamet Epistola Lupiabbatis Ferrariensis ad Amulum archiepiscopum Lugdunensem, cujus Baronius num. 9 hoec verba recitat Pippinus, a quo
:

de translatione reliquiarum S. Arsacii episcopi in monasterium Uminense, et S. Quirini martyris in Tegernsense.

12.

per

maximum Carolum

et

religiosissimum HIu(scilicet

dogvicum imperatores ducit rex noster

Moritur Zacharias PP.

Sanctus Zacha-

Carolus Calvus) originem, exposita necessitate hujus regni Zacharia; Romano papa^ in Synodo, cui mar-

rias papa sepultiis est

ad B. Petrum Apostohim,

idibus Martii, hidict.v, inquit Anastasius, ideoque

TVR BONiFACius iNTERFUiT (ideoque in Suessionensi) ejus accepit consensum, utacerbitati temporis, industria sibi probatissimorum decedentibus episco-

mortuus

est

obtinebat,
Martii, ad

et

hoc anno,quomense Martio Indictio v quidem die decima quarta mensis

Martyrologio Bellini,
Curice, an. mccxcviii

quem inscribitur secundum morem Romance

Venetiis
edito,

ne forte simplicitate pontificum quod in hac Heduorum urbe, cujus nos nunc cura exercet, evenit . In Synodo
|iis
;

mederetur

posset contingere,

Bollando ad diem xv Martii, in Vita hujus sancti Pontiflcis memoratis. Quare Aoastasius non diem mortis, sed sepulturai
aliisque

enim Suessionensi, cui Pippinus dux et princeps Francorum ac sanctus Bonifacius interfuere, canone
tertio hffic

enim Zacharias, juxta eumdem Anastasium sederit annos decem, menses tres, dies xiv, quod in Mss. ejus exemejus, uti in

more

habet, notavit.

Cum

verba leguntur Constituimus per consiliumsacerdotum etoptimatum meorum (non vero eorum, ut perperam in vulgatis editionibus habetur), et ordinavimus per civitates legitimos episco:

plaribus, in Reginone, Luitjjrando, variisqueCatalogis habetur, et ordinatus fuerit die

pos, et idcirco constituimus super eos archiepisco-

xxx Novembris
xiv Martii

pos Abel
illum

et

Ardobertum

hunc nempe Senonis,

an. DccxLi,
contigit.

mors ejus

alia die,

quam

noa

Baronius recte quidem mortem ejus con-

signavit, sed quiatardiusejusPontiflcatum exorsus

est, dies illos

xiv perperam reducit ad decem ; et Papebrocius in Conatu Chronico-Historico, qui ordinationem Zachariag a die xix inensis Novembris

Rhemis. Jain eo jure Carolomannus usus fuerat in Synodo Germanica et in Liptinensi, et Zacharias cuncta, quae in illis Synodis statuta sunt, approbavit Per consilium sacerdotum rehgiosorum et optiinatum meorum , inquit Carolomannus Canone Synodi Germauicae, ordinavimus
:

STEPHANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 752.
,

560

per civiJafes episcnpos. HfGC porro sunt verba

Zacharirc recitata
lii).
ri.

lium

tunc dccessorum excmplo, Francos suis

Tliicnsque itaque Iiomaiia civilas,
licet

Capif.

tit.

Rcfeieiite

liticris

ad anxilia mitteiida sollicilavit, qua de re

nobis reverendissimo at^iue saiictissiino fratre nostre

siin loco.

Bonifacio arcliiepiscopo, quoil iluni Synodus

jiixta

calainitatibns belli vexala, irnperiuni Constanlini

aggregata esset in provincia vestra

nnsiram

Copronynii ngnovit.
17. Florst S.

commonilionem,
et

nieiliantibus

fiiiis

nosiris Pippino

Carlomannopiincipi!)us veslris, peragente etiam \icem nostram metropolilano lionifacio, Dominiis

illnminasset corda vestra
in pra?dicatioijem cjus, ut

Sanctus
jiix

Anselmus abbas Nonantuhmus.

Aistulti regis,

Anselmiis, ciijus soror Giseltruda con-

erat

ejnsdem

postqiiam Fana-

cum

principibus vestris

mnn

monastcriiim aliquandiu incoluit, in condi-

omnibus commcmitionibus cjiis obediretis, etc. Omnipotenli Deo gratias agimus, etc. Epislola illainscripta nniverso clero
ducibiisque et comitibus Fraiiciie, qui sua
gia coiiliilerant in
siiffra-

iom abse Nonanluhuuini coenobium sesc recepit; cuoupie sanclissimos vellet arlus acquirere Silvesiri, in Doniinicffi Iiicarnolionis

annoDCcxiii, supra-

horum canonum
Liiitiiiense.
fit

conditione,

dalaque post Coiiciliiim

13.

Stepluiiats 11

Pmitifex Rornarms.

regem suppliciler rogans, ui, causa orationis, maximeiiue bujiis negotii, una secnm Romam veniret. Re\ aniiuit, ct abbas frotribus siipatus Roinain advcnit ad virum pcr onuiia beadiclum
pctiit

Anasiasius, poslqiiam durationem Sedis Zacharice,

el

tissimiini

Stepbanum

inquit

monachus

aiio-

diem, quo sepullus est, niemoravit, scribit

Cessavit episcopatus ejus dies

duodecim

quod

et in ejus exeiii|))aribus

Mss. eliam legitur, Oiiare

111, ut

i.ymus Nonanlulanus in sancti Anselmi Vita, qui refert postea lilteras Stephani II papm, quibus con(irinat donatioues faclas monaslcrio Nonanlulano

Stephanns

11,

non vcro

eum

vocat Baroniiis,

ab Aislulfo rege,

et

ad ejus petitionein Anselmo

papic

naiio)ie lloiuainis, ordiiiatus est die vicesiina sexla

concedit corpus sancli Silveslri

cuin

aliis

mensisMartii, inquain hocanno Dominica cadebat,

nou vero die vicesima

tradit

se|itiina

ejusdem mcnsis, ut

sanciorum pignoribiis. Aliis lilteris ibidem rccitalis Slepbauus II oninia privilegia, bonaqiie eidein monasterio tradita, ac corpus sancli Silveslri

Baronius, vei die deciina noiia Marlii, uli

Anselmo
lcgitur
:

arbilralur Papebrocius iaudatus,

tificis

emortualis dies alterulio

quod bujus Pondie non conligisse

confirmal.

In

flne

deinonslrat.
16.

Slephanus 11 vexatus a rege Langobar-

dorum auxilium imperatoris frustra implorat. A num. 13 ad 10. Pontifices Romani post siia latifundia
iiivasa,
et

scriniarii Scriptum per Indichone vi, mense Januario. Dala idibus Januarii permanum Anaslasii priini episcopi dia^cesanorum sanclic Sedis Apostolica;, anno Deo propitio Ponli-

barum liticrarum maniun Sergii S. R. E.

licaius

domni Stephani Summi PontiUcis

.

et

uni-

lutresim Lconis imp. ejus ac

versalis paiiaj in sacralissima

Constantini Copronyini
Rcipublicie

imperium coluerunt, et curam non deseruere. Sed Aistulfus Langobanlorum rex focdus, quod cuni Ecclesia Romana in annos undccim pepigerat, rupit, ipsamque Romam petiil, quo tempoie Romani impcratoris obsequium nondum deseruerant (t). Quare
missus

primo

Sede B. PetriApostoIi Porro Baronius num. 15, non corpussansed ejus rcliquias

cti Silveslri,

Nonantulam
cital,

trans-

latas dicit, licct Sigebertus,

qucm

et

mona-

chus Nonantulanus in Vila sancti Anselmi, qui ejiis tempore lucem non vidcrat, discrte asserant, corpus sancti Silvestri dalumfuisse Anselmo; quia
scilicet

Romam

a Constanlino Copronyrno Joarmes

lilteris

Romani contendunt,
Silvestri ct Marlini

a|)ud se in Ecclesia

silentiarius,

cum

ad paiiam

ct

ad rcgcm

beatorum
illud
18.

dc Montibus sacrum

Aistulfum. Legatum
est

Ravemiam adeuntem comitatiis

Paulus diaconus, fralcr Slepliani JI, ut provinciarum rcslilulioncm ab Aistulfo inipetraret; quod tameu frustra fuit. UuarcStephanus papa suisquo-

corpus asscrvari. Constantinus imp.hmresi sucepropaQandai

incumbit.
IIoc

Thcopbanes anno

xii

Conslantiniimp.

qui kal. Septcmb. bujiisClirisUanni exordilur, ait:

que legatis cuin iniperatore, licet mopere contendit, o ut juxta quod

pserat, cuin

liairetico,
ei

suin-

anno Consiaiitinus

inipiiis

imperator vanis

siepius scri-

superbia) flatibus elatus

civitates

plcrosque per singulas

ct Orthodoxam fidem commentus, populum ad

cxercilu ad

tucndas

lias Itali.e partes

(ilii

adversus Ecclesiam

modis oinnibus adveniret, el dc iiiic[iiitatis morsibus Roinaiiam Ikuic Urbem vel cunclam
licam provinciam liberaret
,

cfctus et coiisulta agitari

Ita-

suam scntenham ainplexandam

eo
paclo

dolosc perlraxit ct

inquit Anastasius in
prjesidii

viam

ipsi

ad impictatcin, qua? suinnia

Slephano

II.

Cuin aulcm nulla spes

Gallicanai pietalis
iiiqnit

ex

fulura erat, paravit .

Oriente supercsset, uiiicum salulis subsidium Ste-

phanus 11 censuit
rarc
:

arma

iniplo

oorjrediiar.

Ceriieiis,

idein

Anastasius,

ab

imperiali potenlia

uullum

csse subveniendi auxi-

Sarucenos e Septimania ejicere cura sese ad Gothiam scu Septimaniam sub Saraceiiorum jugo laboraiitem converlit, ut deindein liispaniam quo19. 1'ippiims

Pippiiii iiovi rcgis

nam ci lilleris Slcphani II, datis ordi(1) Neque hoc anno, nec inilio sequentis AisUilphus quidquam in Ponlificem et Romam nioverat natvmis ejus anno primo, Indiclione vi, id est, anno dccliii, idibus Januarli, conslat Aistulpliuin veiiissc lunc Uoiniiin ad sacra Liinina et bencficia qiiadam a Pontifice pro Anielmo abbalc Nonantiil.i; impctrasse. Ilecitalur haic ab auclore chronici Nonantulaui renim Italicar. lom. ii, SynoUalc comvionenk Concitio : part. 2. Ex codcm Diplomate constat, hoc anno dcclui, coactuin Iloma; fuisse Concilium ; habct enim Mansi. cujus Concilii nulla mentio in collcclionibus.
: :

TOMUS XII

72

570
qiie,

STEPHANl
opem laturus

III

ANNUS

2.

CHRISTI 753.
:

opprcssis, penctrarct ciim copiis.

llaqiie sc in

ScptimaLiiani conliilit, ct
tradit auclor

tum Ansecivi-

annum statim sequuntur Solinoan quoque dux Saracenorum, qui P.arcinonam Gcrundamquc civitatem regebat,
liinan,
deletis
Pi|)pini sc

mimdiis Gothiis, nl

Ainialium Ania

ciim omnibiis, quo) habe-

ncnsium ad hunc

Christi

annum

Nemauso

bat, dominalioni siibdidit . Solinoan iste, sive

Su-

tatcm, Mngclalonam, Agathen, Biterris, Pippino regi

lenebat Barciuonem et Geriindam

quae,

Francorum

ram

infestant . IIujus urbis

operis fuit;
nila, licct

Franci Narboexpugnaho majoris qnia firmo Saracenornm praisidio mutradidit.

Ex eo

die

Tarragone,

Emporiis, Ausona

et Orgello,

cum

soIa5 superesseutinproviiicia, ejus deditionein

significanl, tametsi

aliarnm inenlio non

fiat.

Unde

omnigenis, proiit illa ailas ferebal, machinis concussa, addeditionem cogi lumnon potuit,
sed posl trienninm lantum,

factum,

ut dcditioiiis

Emporiarum,

quic priina

cum taninmdem ducommisiL Expedi-

rasset obsidio, ri|)pino regi sese

tionis islius

memoriam

nobis conservavit annalista

Metensis, qui Baronii tempore

lucem non viderat:

Anno

DominiccX- Incarnalionis DCCLn, Pippinus

summum Pyrenaeum, nullam nicutionein faeiant Annales Francici, ne(pie in hac Pipi^ini, neque iu altera Caroli Magni expedilioue, de qua infra. Ilujus autem silcnlii nulla alia causaest, inquitMarca lib. 3-de Marca Hispanica cap. 4, quam quia Emporianim
occurrere dcbuit post superalum
civilas excisa

rex exercilum
civitatem, in
dit.

duxit in Gothiam, Narbonamque qna adhuc Saraceni lalitabanl, obse-

tum atque

deleta erat.

Unde factum,

ut dioecesis Emporitana conjuncta fueril

cum

Ge-

Tentatis itaque plurimis argnmentis, munitis-

rundinensi
sislit.

inira cujus limiles

etiamnum con-

simam

civitalem capere non potuil. Ciistodia taderelicla quotidianis

et

men
civcs

ibi

irruptionibus

illos

afflixit,
;

per triennium bellum

Narbonam

Harum victoriarum aPippino reportatarum, anlequam Annales Melenses et Chronicon Anianense in lucem prodirent, ignoralio locum dedit
fabulosse ex[ieditioni in Calaloniic fines, suscepta;

oblinuit
illis,

cxpulsisiiue

de tola Golhia hominibus

Christianosdeservitio Saracenorum liberavil.

20. MaQua Catalonice pars sesePippino

dcdit,

Catalone in A(|uitania

ab Otgero Gollaiile cognomento Catalone a castro cum uoveni baronibus, quos

Interim

dum

longa obsidione Narbona premebaet

ferunt ex Aqnitania profectos juga PyrentEi

copiis Gallicis superasse, ad pelleudos

cum

tur, Piuscinonensis ager atque Confluentiniis Heleneiisi dioeccsi suppositi,

pars provincins Narbo-

Saracenos, ct
tempiis
Lvii

demum

exearegione post longuni decem aniiorum

nensis ultiina,

Pippini sese
viciiiffi

qua Hispanise adeuntur, impcrio submiserunt. Quin eliam magna pars

Emporiarum

obsidionein aggressos, ac post

provincia}, qua; postea dicta est

spanica,

Maixa Hinunc vero Catalonia, dedente se ultro

Solinoan duce Saracenorum, in ejusdem j)rincipis fldem transivit. Nam post ea, qua3 superius desciipta sunl ex Annalibus Meleusibus, ista ad

anuos Carolo M. ad Narbonamsese adjunxisse. Quam fabulam Marca ibidein cap. o solide refellit, oslenditqiie nullum uuquam castrum Catalonem appellatum fuisse in Gallia, a quo Catalonia noinen
accipere poluerit.

eumdem

STEPHANI

III

ANNUS

2.

CHRISTI

753.

\.

Aistidpho Vrbi

et

populis clades minitante

Stepha)iiis

papa legationem Constantinopoliin mit-

tibi

tit, cum clero et popido litanias celebrat. Sequitur ordine temporis annus Redeniptoris septingentesimus quinquagesiinus tertiiis Indictione
,

defessoIaboraret.Quomodo autem istase habuerunt, jier singula suo ordine ingeremus. Qui igitur

hffic

quam
:

fldelissime

prosecutus est Anastasius

(fldeliorem
describit

namque i[iso habemus neminem) ista al()ue [nimum de legatione ab eodein

sexta,

quo Roma ab Aislulpho Loiigobardorum

Ste[ihano Ponliflce missa ad Constantinum impera-

clesiic

rege obscssa dire vexatur, et civitates Romaiite Ecdb eodem rege invaduntur, cum ipse Sleiiha-

torem,

quem est hortatiis, ut adversus Longobardos ad defensionem eorum, qua; supererant imperii
in Italiam

nus Romanus Pontifex ad ha?c avertenda, studio in-

Romani,

exercitum

initteret, isla

habet

STEPHANI ni ANNUS
2. K

2.

CHRISTI 753.

571

Tunc prsfatus sanctissimus

yir Sfeplianus

papa, agnitomaliirui regis consilio, misit in regiam

Constantinopolim missam pertinet, eamdem inanem redditam esse, certum est nam nou adversus
;

urbem snos

missos, et Apostolicos affatus

cum im-

periali prscfato misso,

Joanne videlicet silcntiario, deprecans imperinlem clementiam, ut juxfa quod ei sajjiius scripserat, cum exercitu ad tuendas lias
filii

Longobardos, sed adversus Catholicam fidem bellum paratum ab imperatorc Copronymo constat. Sed in primis , inqiiit Tlieo|)banes, hoc anno decimo tertio imperii Consfanlini, Anasfasius, qui
scelerate throno Constantinopolitano pra^fuif,

quitatis

modis omnilms adveniret, et de inimorsibus Romanam hanc Urbem, vel cunctam Italiam provinciam liberaret. Inter luTc
Italia? partes,

mor-

tuus

est

corpore simul

ct

anima

miscrabili pas-

sione, qua? dicitur Cordapsos, fatigatns, cuin stercus

vero permaueiis in sua pernicie pra?fatus atrocissimus Longobardorum rex exarsit fnrore vebe,

pcrosevomuisset, dignam exsolvens vindiclam pro audaciascilicct,qiiam contraDcum etcontra suum

menti, et fremens ut leo, pestiferas minas

nis dirigere noii desinebat, asserens,

Romaomncs uno
sese

magistrum saiictum Germanum exhibuit

b. Ha2C

gladio jngiilari,

nisi

sufe, ut pr;cfatimi est,

subdereut ditioni. Piursumque antefalus sanctissimus patcr, congregato iiniverso Romano ccetu, laliter eos palerno amore admounit, iiiquieiis Qurcso
:

vos,

filii charissimi, pro nostrorum delictorum mole Domini imploremus clemeiitiam. et ipse nostcr

Theophanes. 5. Slephanus Papiam ad recjem Lonr-ohardorum, deinde in Galliam ad Pipimim peregrinatiir, qui eum honorificc excipit. Quomodo aufem eodem anno siii imperii decimo terlio collegit Concilium, ex quo adversns sacrum imaginum cultum dictum est analhema, sequentiannodicturi sumus,

erit adjutor,

liherabitque sua providentissima mise-

qiioisqui estcceptus

hocannodecimus ferliusimpe-

ricordia a persequentium manibus. Cnjus salutiferis

ratoris annus, desinit deciino quarto kalend. Juhi.

admonitionibus

cunctus

obediens populus,

Quando aufem

contigerit redilus legatorum, pariter

congregati unaniniiter omnes, lacrymis fiisisomni-

inferius dicturi

potentem Domiiium

Deum nosirum deprecati sunt. 3. oln una vero dierum cum multa liumilitate Stcpbanus procedens in litania cum sanctissima
imnginc Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Cbriqua; Acheropeta, non manufacta nuucupatur,
et

sumus. At quid interea Stephanus papa? Cum enim nulla spes esset, ut Constantinus imperator jura imperii, qua; in Italia rcsidua erant,a Longobardis

invasa defenderef,egitenixius(iiiibus potuitofficiis,

sti,

ut truculentum
ha-c

Barbarum Longobardorum regem

simulque
reci|iiens,

cuni ca alia diversa sacra ministeria

placaret, missisad

eum sa^penmucribus

sed

cum

proiirio
i-eliquis

bumero ipsam sanctam imagisacerdofibus idem sauctissimus

nem cum

papa gestans, nudis pedibus tam ipse, (luam universa plebs inccdenfes in Ecclesiam sancta) Dei Genitricis,

qua; ad

Prffisepe nunciipatur,

posito

in

omnia inania et irrita redderentur, ad regem Francorum, uti fecerant iira;decessores, legatos mittendos esse pulavit :sed audiamus patienterAnastasinm hffic omnia rudi stylo, scd veraci oninia prosequentem. Satiuscstenim puramin scutellateslea

omnibus capitibus populorum cinere,cum maximo

ejulatu

aquam

pergentes, misericordissimum
,

Dominum

bibere, quam impuram vase aureopropinafam. Ubi enim de indictis ab co publicis precibus

nostrum deprccati sunt alligans connecfensque adoranda; Cruci Domini Dei nostri pactiim scilicet illud, qiiod ncfandiis rex Longobardorum disrupit . Quod vero id non scmel factiim sil, sed eadem pcrseculione permanente, cffidem sint admonitiones
tatae, sic

egit, ista subjicit

G. Ita^iuc dum idem sanclissimus vir jam fatum pestiferum Longobardorum rcgcm itcrafis vicibus, innumerabilia tribuens munera, deprecaretur pro gregibus sibi a Deo commissis et perditis civibus scilicet pro univcrso exercitii Ravenna) atque cuncto istius Italiffi provincia? populo, quos diabolica fraude ipse impius deceperat rex et pnssidebat et duni niliil ab eo liac dc re obhneret,cer,
:

Pontificis, preces atque lilaniiT' frequen-

idem

subjicit Anastasius

tes

beatissimus papa omnes suos sacerdoclerum in Lateranensi patriarcliio sedule aggregans, admonebat divinam totis nisibiis lecti4. Ilic

et

tare Scriiituram, et in leclione vacare spirituali,ut

nens pra^terea et ab imperiali potentia nuiluin csse subveniendi auxilium lunc quemadmodum pncde:

inomni resiionsoadversariorum Ecclesiic Dei. Ncc enim cessabat indesinentcr admonendo et conforlando cuncliim Dei populum
efficaces invenircnfiir

cessores ejus beat;c memoriaj domniis Gregorius,

et

Gregorius secundus etterlius,

beatissimi Ponfifices

et

domiius ZachacxcellentissinKC

rias

Carolo

sobric piequc agere, atqiie ab omiii pravifatc sese

custodire. Ilicbeafissimusvir pro salufc provincia)
et

memoria; principi Francorum direxerimt, pelenlcs

sibi

subvcniri propteroiiprcssionem ct invasionem,

et
ipsi in

omnium Chrisfianorum, omni sabbafo die, niam cum omni pnjiulo, postposifo neglcctii,
statuit
:

lifafieri

quas

hac

Romana

provincia a ncfanda
:

Longobardorum gente
per
regi

perpessi sunt

ita

modo

ct

uno qiiidcm sabbato ad sanctam

Dei Geni-

ipse veneiabilis pater, divinagratia iiispirante,clain

tricem ad Pnrsepe, alio vero ad bcatiim Pelrum

Apostoliim, et alio ad beafiim Paiiliim Aposfolum .
Ho^c sunt,
qiia;

quemdam peregrinum
Francorum
iiiniio

suas misit littcras Pipino

ccssavit diri-

dolore liuic iirovinciicinluc-

dc freiiuenlibus
lcgatioiiem

lifaiiiis

indictis

renti conscriptas.

Adhuc cliam nec

Anastasius habef.

gcns, ut suos hic

Romam
eum

ipsc rex

Francorum mit.

Quod vcro ad

ab

ijiso

Pontifice

tcret inissos, per

quos

ad se acccrsiri fecisset

572
Qiiinam
isti

STEPHANI

III

ANNUS
cum

2,

CHRISTl 753.
necnon et ex militia; optimatlbus, Christo ccepium prosecutus esi iler, inngnam
serenilalem

legati fiierint, declarat inferiiis,

ordinis,
prffivio
illi
,

qiio stalu

res

tum
:

cssent,

cum

ii

pervenissent in

Urbem,
7.

ita

narrat

ca3li

Domino

in ipso iiinere Iri-

El ilum valde ab eodem Longobardorum

buente
0.

rege civitates et provincia islre Domanorum opprimerentnr subilo coiijnnxit (pervenit scilicel) missus jam fati regis Francorum Pipini, nomine Rodigandns (Rodigaiigns) abbas, pei" quem misit
:

Qiiod

autem

audisli ab Anaslas'o diclnm,

prffivio Clirislo,

profecium

Stepliannm

papam

allusisse
Ecclesiaj,
tifices

eum
quo

piitaiinis

ad ritum illum Romanfc

soleret peregrinantes

Romanos Pon-

in

responsis

omnem

volunlatem

et pelilionem

pra^cedere sacratissima Eucbaristia. Sed per:

pra^dicti

sanctissimi

papre adimplere. Et poslmo-

dum

alius missns familiaris ejusconjunxit, ea ipsa

. Sed et quonam statn res essent, con venerunt a Pipino missi legati, Anaslasius subjicit, nimirum lunc eos pervenisse, cum Urbs obsidione

anmmlians

idem auctor Igitur conjungenie eo fere quadiagesimum milliarium Longobardorum finium, in una nociinm sigiium in ca^Io magnum appagii

ruil,

quasi globus

igneus ad

parlem Auslrolcra

declinans, a Gallio! pariibus ad Longobardorum

parles.
sis

vallala

esset,

et alia

simnl oppida obsiderentur,

liaque

quandoel

contigerit rediinslegatorum, qui fuerant

scilicet

unus ex iisdcm Francorum misAnibaricus (Anicarius) dux, qnanlovero appropinquasset jam

rex missos
faiiis

missi Constantinopoiim, neciion

idem Joannes

si-

cius pi-rccdensTiciniimjeum prBPsiolaius esl.

leuliarius illud in mandatis liabens, ut papa

rege Longobardorum agcret, prtcsensque ad

tur

cum eum
esi,

Cum

beaiis-

simus

jtapa civilati Papi;e, direxit

ad euin stupefatus
siios,

accederet pro recuperaiulis rebus imperii. Ait igi,

Aisiul|ilius nefjuissimus

oblestans
illi

Cumque

a Longobardis ut prcefatum

eum
ei

nulla peiiiius ratione audere

verbum
et

di-

aniiqua Piomana Urbs et castra universa disiringerentur, ila etiain ut Cicanense castelknn, quod

cere petendi

Ravennaiium civitaiem
vel

exarchatnra
locis

periineiilem,

de reliquis Reipublicae vero

ita ei

colonorum
,

sanctaj Dei Ecclesiie existebat, nsurpa-

qusB ipse, vel ejus pra;decessores

Longobardorum

ret illico ab regia Joannes silentiarius

urbe conjunxit saipe faius

reges invaserant.

Ille

misii in responsis,

cum

missis ipsius sanctissimi

et

quod

nullius trepidationis terrore sileret ejusmodi

Pontificis deferens

secum,

quae deportaret iniqui

et

petendi causam. Conjungente vero Papiam in civi-

regis

Longobardorum missus, simul

jussionem

tatem, et prffidicto nefando regi prcesenlaio, jilura

illi

imperialem, inqua inerat insertum, ad regem Longobardorum eurndem sanctissimum papam esse properaturum ad recipiendum Ravennensium ur-

tribuit niunera, et nimis

profiisis

eum
peliit,

obsecratus

est,

aique lacrymis

eum

ut Dominicas,

bem,

et civitates

ad

eam

pertinentes. Pro

quo

et

de

prcesenti Sieplianus |iapa direxit ad

eumdem

blas-

quas absiulerai, redderet oves, et propria propriis resliiueret. Sed nullo modo apud eum impetrare valuit. Nani et imperialis missus et iPe simili

pbemum regem
ituri
8.

suuin missum erant indemnitate.

pro sua et qui

et missi prajfati id est,

modo

petiit,

et imperiales litteras

illi

tribuit,

et

nihil obtinere potuit.

10. Prajdicti vero

Ipsoque reverso, extemplo

Francorum

missi iramiDe-

Pipini regis

Rodigangus episcopus, ct Anthcarius dux, quatenus prffidictum sanctissimum papam (juxta quod petendo miserat) ad suum Franciaj regem deduce-

Francorum conjunxere,

quem etiam paratum invenerunt ad dictum Longobardorum regem properandum procolligendis universis Dominicis perdilis ovibus. Tunc consulens (cernens) idem beatissimus papa omniporent
:

apud eumdem Aistulphum, ut praefatuin sanclissimum papain in Franciam pergere relaxarel. Ad htec convocans jam diclum beatissimum virum, iiiterrogavit, si ejus in Franciam properandi esset volunias. Quod videhcet ille nequabantfortiter

quam
Unde

tentis Dei misericordiam, egressus

ab hac

Romana

sed suam illi propalavit voluntatem. pro quo et ut leo, dentibus fremebat diversis vicibus suos satellites ad eum clam misit, ut eum quoquo modo a tali intentu declinaret.
siluit,
ille,
:

Urbe per beatum Petrum Apostoluin decimoquarto die mensis Oclobris Indictione septima , inchoata eodem anno mense Septembris.
Secuti

sunt

eum

plures

Romanorum

et

cseterarum civitatum iiopuli

videlicet sanctissimus vir

flentes,

ululantesque

Rodigango sanctissimo epieumdein sanctissimum papam jam fatus Longobardorum rex, si velle haberet in Franciam ambulandi, et ita afl^atus est Quod si tua est voluutas rae relaxaudi, mea omnino est
Alias vero, praesente

scopo, interrogavit

nequicquam eum penitus ambulare sinebant. Qui

sese in

arabulandi.
Tandem absolutus est ab eo. Et assumens ex hnjus sanciae Ecclesiaj sacerdotibus et clero, id est, Georgium episcopuin Ostiensem, Willarium episcopum Numenianum, Leonem, Philippum, Geor-

Dei virtute et

])rotectione sancloe Dei Genitricis el

beatorum prin-

cipum Apostolorum confldens, constanter prosalute omnium, licet infirmilate corporis detentus,Iaboriosum aggressus est iter, confortans atque commendaus cunctam Dominicam plebem bono pastori domino nostro Apostolorum principi Petro. Et assuinens secum ex hac sancta Ecclesia quosdam
sacerdotes, proceres etiam, et ca;teros clericoruin

gium

et

Stephanum

(^resbyteros

Theophylactum

archidiaconum, Pardnm et Geminulum diacones, Ambrosium primiccrium, Ronifacium secundum,

hoc
rios

est

aliumLeonem,
et cffiteros,

et Ciiristophoruin regiona-

secum,

quinta decima die mensis

STEPHANI
Novenibris praedictfc septimte
Prpia moveiis,
Id.

II

ANNUS

2.

CHRISTI 753.

573

Iiiflictionis

a civitate

cttangelici papa3 direxit

Froncinm profectus cst itcr. Et post ejus aiisoUitioneni (missionem

in

snnm

cum alif|uibus ex suis optimatibns. Ipseque in palatio suo, in loco qiii vocatur Ponticone, ad fere trium millium spatium descendcns de equo suo
terrs
prostratus
,

scilicet), aflinic nilel^atMr

snperscriptus ),ongobnrdeviare

cum magna

bumilitate

dornm rex a proedicto ilinere enm minime ipsum snnctissimum virnm

cum

nimin

celeritate,

Deo

pra?vio,

quod latnit. Unde et ail Francorum

:

corjunxilClansas(ita nominatas anguslias Alpinni,

iis

quibustransitus impediretnr), quas ingressus cum qui cnm eo erant, confeslim landes omnipo-

una cum conjuge et filiis et optimatibus eumdeiu sanctissimum papam suscepit. Cni et vice straloris usque ad aliquantum locum juxta ejus sellarem properavit. Tunc pra;dictus almificus vir cum omnibus suis, cxtensa
voce,

gloriam

et incessabiles

laudes omnipotenti

tenti

Deo

reddidit. Et coe|)inin gradiens iter, ad ve-

nerabiie monssierium sancli Chrisli martyris Maupervenit. In quo et conslitutum erat pariier secum Francorum regem convenire. Annuente Domino, sospes idem sanctissinuis Pontifex cnm omnibus, qui cum eo craiit, advenit. In quo et aliritii

Deo referens, cnm hymnis et canticis spirilualibus usque ad pra-fatnm palatium pariter cum rege omnes profecti sunt, sexta Januarii mensisdie, Apparitionis Domini et Salvatoris Jesu Cliristi sacratisslma solemnilate
consiilentibus,

ibique intus oratorium pariter

lacrymabiliter dc|irebeati Petri

inox idem beatissinuis papa priefa-

quantis demoratus diebus, coiijunxerunt in

diclo

praeet

tum Christianissimum regem

catus
est, ut

venerabili

monasterio

Fulradus abbas

per pacis ffcdera causaiu

Rbotaldus dux,

direcli a ssepefalo Pipino excellen-

et Reipublicte

Romanorum
et

disponeret. Qni et pepapffisatisfecit,

totis

tissimoFraiKOrnm rege, petentes eumdem sanctissimum Pontilicem ad suum progrediregem. Quem et cum magno honore ad eiim cuni onuiibus, qui

tenti,

jurejurando eidem bealissimo

omnibus mandatis

admonitionibus sese

viribus obedire, et ut

illi

placitum tuerit, exarcba-

cum

eo erant, deduxere.
4-2.

tum Ravenn.c
Stephani
pa[i;e

et

Reipnblictejura, seu loca reddere

.

Audiens vero idem rex ejusdem beatissimi PontiOcis adventum, nimis festinanter in ejus advenit occursum una cum conjuge, filiis etiam et primatibus. Pro quo et ofTerens centuni millia,

modis oinnibus

Hucusqne de primo congressu

rege Pi|iino Anastasius. Atquoingressi

cum

niam terminos anni sequentis

sistendum
,

sumns

hic

reliqua

suo loco

anno sequenti ex

fllium

suum nomine Carolum

in

occursum

ipsius

eodem auctorc

dicturi.

Anno

periodi Grscco-Romana; 62iG.

Aono Mrx Slepbani papa;

II

Ilispan. "91.

Anno

Ilegira;

1%,

inclioalo dic

(i

Julii,

Fer.

T.

Jcsu

Clirisli 1.i3.

2.

Conslantini

Copronymi 34

et 13.

Leonis IV 3.

i.

ritur.

A num.

Anastasius patriarcha Constanlinop.

1

mo-

DCCLi,

num.

\\ a nobisrecitalo, hncc
|iortentiiiii

habet

Post

ad

5.

Aislidfo Longobardorurn

ilhid

siderum

aliquanto tcnqiore Ana-

rege

Romam

obsidionecingentc, et Romanae Eccle-

stasius

Constantino[)olitanus |)atriarcba moritur.

INice[iliorus
iii

site civilites

invadente, StephaniisII preces publicas

imiieratore bellum

Eidem
auctor
ineunte

l)ro salute

Urbis fundit, et legatos Constantinopolim

vero Tabularuin
et

Chronico tribuit annos xxi, Theophani insert;;rum

;

mitlit, (lui

nullum auxilium ab

annos xxiv,

quidein recte

cum anno

nccxxx

adversus Calbolicam fidem gerente, im[)etrare potuere, ut narrat Raronius ex Anastasiu,

ijiii

sedem

Constaiitino[>()litanain

invaserit,

|)ostea

Qnare error
scopus bent

irre[isit in illiim Nicepliori

numerum.
epilia-

ex Theophanc ad annurii
fert

xiii (^onstantini

iiiii).

re-

Anaslasio succcssit Conslantinus

Syllaji,

mortem

Anastasii patriarcluc

ha^retici

Con-

ut

monachus el Nice[ihorus ct Theophanes

stantinopolitani,

de qua Nicepliorus in Rreviario,

cst

(1).

postquam loculus
(1) Error qui

de inimani prodigio anno

emendandus

'i.Stephanus II ub Aistu/fo rcQe Longobard. vcpag. (>28, cdit. Vcnel.

apud Pagium hic

irrcpsit,

est

c liandurio imp. oricnt. lom.

ii,

Illc

ad

annum

xvii Constanlini Pogonati nolal, Constanlinum rnonaclium nou statiin ab obilu Anastasii clcclum fuissc |iatriarcham C. P

aliquot raensibus vacasse;

donec anno DCCLiv a dic x Februarii, Indictionc vii, celcbrari cfcplum

fuil

Concilium

illud,

cnim ex Theopliane at scdcm quod Copronymianum

,

574
xattis Pippini

STEPHANI

II

ANNUS
.'>

2.

CHRISTI 753.

auxilinm implorat. et Acl iium. Stephamis 11 iu his renim angnstiis iii Gnllias ad Pippinian regem venit, egressiis Roma, decimo quarlo die mensis Octobris, Indiclione septima,
seqfj.

Agaunensi seu sancti Mauritii monasterio, cujns prffilecturam Aurastus abbas gerebat, Stejihanus
pa(ia aliquanlis

commoratus

est dicbus, ubi

Amest.

brosius primicerius febre corrcptus defunctus

inqiiit Anastasius,

qui aiitea narraverat,

eum

ad

Pippinum
ffanr/inn

lilteras deilisse,

quasperegrinus qnidam

Tunc couvcneruiit in Agauncnse Florardus

pra^dictum

monasterium

(seu Fulradus) abbas ei Ro-

detuiil, iisque aceeptis

Pippinum
,

Romam

Droctc-

tardus duxdirccti a Pippino rege, petentes euindem

abl)atem dircxisse

cnjus loco
irre[)sit.

nomen

liodii/angi in lextnm Anastasii

Ut praedi-

ctuin peregrinum

alii

nuntii Apostoiici, sicet Drosecuti

Pontificem ad suum progredi regem. Qiiem in magno honore cuin omnibus, (pii cum eo erant, ad eum (lediixeriint , inqiiit Anastasius. Fulradus
erat presbyter
et capcllamis
palalii

cterjinujvm abbalem

sunt

alii

missi regii,

sive

archica-

Chrodiganr/ns c\nsco\m?;

et Autchariiis

dux, IJrocte-

gango

Roma
lilleris

interim Franciam versus digresso

in

cum

Franciam ad regem proceresque

natalem Domini, Pipiiinus slatim ad villam rcgiam Pontigonem in occursiim papa> pcrrexit, o una cuin coiijiige, filiis etiam et
pellanus.

Post diem

deferendis.

Ste/ihamis papa rcgionun nussoriim

primalibus
sitiim, in

ail

Anastasius. Hiijus villa) regiae

varii scriptores aberra-

adventurecreatus,RomacumillisinLangol)ar(liam, afque in Franciam cilo profectus est. Hacc summa

narrationis Anastasiannp.

quo dcsignaudo

Chrodegangus

episcopiis

Metensis erat, de eoque infra s(u'mo eril. Droctegandus vero seu Rodigandiis abbatiam Gorziensem
in episcopatu

Metensi positam regebat

ut

li^iuet

ex Vila sancti Joannis Gorziensis abbatis, a Rollando ad diem xxvii mensis Febrnarii recilata (4).
3. Litterre Stephanill ad Pippinum regem. Hoc anno Steplianus papa duas scripsit Epistolas, quarum prior ad Pippinum data, extatque siculi

lib. 4 de Re Diplom. pag. 317, docclque cam positam tunc fuisse in pago Perteusi, non procul a VictoriacoIncenso, super fluvios Saltum et Brustionem, ut legilur in Diplomate Caroh Simplicis. Ponlifex profectus est ad pra;faluin palalium cum Pippino rcgc, sexla Januarii mensisdie, in Apparitionis

runl, accurate describit Mabillonius

Doinini

et Salvatorisnostri ,

Jesu Christi sacratissima

solemnilate
rioris

inquit Anastasius, cui aucfor poste-

Appcndicis ad continuationem Fredegarii et

S. Bonifacius

posterior in Codice Carolino. Prioris Epistola? n. tO

inscri|)tio

est

Domno

excellentissimo

filio Pi|i:

pino regi Stephaniis papa .

Tum

ejus initium

quoad annuin sulTiagantur. sibi S. Lulhim in episcopatum Moguntinensem subrogat. Sanctus Bonifaaunalista Metcnsis
5.

Droctegangus abbas sacris liminibiis protectoris tui bcati Aposlolorum i^rincipis Petri, et nostris obtutibus prffisentatus, etc. Etenim pi\Tsens Droctegangus, fidelis servus tuus missus,
Prffisens

cius successoris sibi

saBpe
peticrat a

subslituendi potcstatem dari

Pontiflce

Romano, repulsamque

seinper passus fuerat; sed tandem in Frisiam pro-

juxta quod nobis locutus

fuit,

congruum per eum

Lnllum successorem impetravit, quem accedente Pippini regis

fecturus, voti com|)OS factus est, et

in ore ponentes, remisimus responsum, etc. Sequitur in eodem Codice Epistola XI ad omnes duces Francorum data Stephanus episcopus, servus servorum Dei, viris gloriosis nostris^jue flliis omnibus ducibus Francorum, etc. obsecramiisatque conjuramus vestram

tua; sublimissiniK bonitati,

consensu consecravit, ut tradit Othlonus in ejus 2, cap. 14. Scrarius lib. 4 Rer. Mogunt. ipso initio, dicit id factum esse anno dcclv, ut habet Marianus Scotus, vel anno dccliv, ex lib. 2
Vitalib.

Othloni cap. 13 et seqq.

elegit Mabillonius saeculo

quem ultimum aniium

iii

Benedict. part. 2, in

sapientissimam charitatem per

Deum
et

et

per Doini-

Elogio Historico S. LuUi episc.

Moguntini. Baro-

num
non

nostrum Jesuin Cliristum,

sitis

diem futurum
occasio, ut
filiuin

nius anno dcclv,

exaininis, etc. ut

nulla interponatur

hanc LuIIi ad episcopatum Moguntinensem evectionem, Cointius

et seqq.

num. 36

adjutores, ad

obtinendum

nostrum
Apo-

anno
nus

dcclii,

num.

19G, recitant, quia

iis

annis
et

eam
desi-

a Deo servatum Pippinum, excellentissimum regem,

coutigisse arbitrantur. Willibaldus

in Vita S. Bonifacii

enim

Othlo-

pro perficienda

utilitate

auctoris vestri beati

annum

rei gestae

non

stolorum principis Petri, sicut per prffsentes Droctegangum religiosum abbatem, ejusque coucomites direximus,
nit Baronius.
4.
etc.

guarunt. Hanc tamen litem dirimam collatione Vilae S. Sturmii abbatisFuldensis priini cuin utra-

Neulrius Epistolae

memi-

que Vita

sancti Bouifacii. Eigil Fuldensis abbas in

Stephanus II

in

Franciam

venit.

In

qua ait, se in hujus sancti discipulatu plusrfiatn viginti annos conversatum fuisse,
Vita S. Sturmii, in

dicitur, et

sub Bnem ejusdem Concilii renuntiatus fuit Constantiaus Syllaii episoopus in patriarcham C. P. Id autem consignat idem Theophanes ad diem vui Augusti. Idem etia^n evmcitur ex opere Ms. Nicepliori quod Antirrheticus appellatur, cujus fragmenlum ibidem exhibet Baudurius ;
eo enim vir sauctus diserte testatur,

in

sedem Constanlinopolitana(n,
e^nendaudus
est alter

Sub lioem corum, qua; ipsi impie moliti sunt (nammonas cognominem

Conslautmopolitanum renuntiat . Ex

his

quo tempore Concilium Coprony(nianu(n agebalur, vacasse nam ait : Conslanlinum, iufelicem saue ac miserum, uefarie ac inipie episcopum lapsus Pag(i, qui ad annum dcclxvi, 1, censet male in Tabulis Theophauis
:

sibi

adscriptos fuisse Coustantmo annos duodecim,

cum

tredecim seJerit

reipsa enim duodeci(n

tautummodo

pra;fuit.

Mansi.

(1)

Ad

ca qua; hic Pagius post

Baronium narrat, addenda

est historia

Stephano papa legationis missa; ad Aistulphum, qua(n obivit Atlo

i,

abbas S. Vincentii Vulturnensis et Optatus abbas

pag. 401.

S. Benedicti Cassin(sis.

Vide rerum Italicarum tom.

pag. 2, Chronici Vulturnens.

lib.

3,

Mansi.

STEPHANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 753.

575

postquani dociiitFuldense monaslerium dnodecima

dio munsis Maitii
:

anni dccxliv conditum fuisse,

nuin. 15 scribit Anno decimo ])osl(|iiam ad sanclum coinmii;ra\it locum saiicliis arciiieiiisco-

varias avi ac patris sui et fralris Carolomanni donationes confirmat Ecclesi;e Ultrajeclensi faclas. In eo quippe ait Pippiniis : Veneraliilis Boiiifi^cius archiepiscoi)US nobis expeliil, etc.

daluin vero Di-

pus Bonifacius,

inito

cum

rege et ca^leris Clirislialoca pagaiiico

ploma

mense Maio,
regis

die xxiii,
,

nis consilio, ad ulleriora

Fresonum

ipsius gloriosi

anno secundo regni ideoque hoc anno, quo

regis in cursu erat.

ritu (loco, ritui) dedila ingressus est, ingenteinqnc

ibi

mense Maio annus u Pippini

IHimino docendo et baptizando acquisivit. Inde post mullum temporis

muititudinem

hominum

migrans sospes ad suas in Germaniam pervenit EcSequciiti vero anno (undecimo scilicel a condito monasterio Fuldensi) iterum ad aquosa Fresonum pervenerat arva, coeptLim opus prmdicalionis iiiiplcre desiderans . Siibdit Eigil, tunc Bonifacium a Genlilibus occisum fuisse.
clcsias.

Quare cum Bonifacius tunc arcliiepiscopus Ultrajectensis esset, episcopatum Mognnlinensem deposuerat, LuIIunKiue sibi subrogarat. Sed de lioc secundo Bonifacii pr;i'sulatu anno dcclv ageinus.

Huc retrahenda

qii;e

Baronius an. dcclv, a nuin. 36

ad 39, de Lulli ordiiiatione et de Bonifacii in Frisiam profeclione, ex Oihlono citato et Rodulfo iii
Vita S. Lioba; narrat.
7. Virtutes

S. Lulli ordinatio hoc anm peracla. Willibaldus cap. 10 refert tantum, quod sanclus
6.

S. Lidli.

iii

Lullus ex Anglorum
Epistola xcii aj^i^ellaest,

gentc, filiolus a Bonifacio

tus,

infiriiiilate corporis prtegravatus , Synodalia Conciliorum coiivenlicula per omnia adire non poteral; jain consultu atque consilio gloriosi regis idoneum proponere miuislrum supnidicto gregi delinivit, et Lulluin suuin ingeniosaj indolis discipulum, ad erudiendam taiit;e |)Iebis numerositatem coustituit, et in episcopalus graduni provexit atque ordiiiavit . Tum caj). sequenli subdil, eum in Frisiam, olim corpore, non quidem mente omissam, sese contulisse, unaque serie (|ua3 Bonifacius

\ir

monasticam vitam professus

iniiolescit.

anle(|uam in
f;ictus

Germaniam

a sancto Bonifacio evocaretur, ut ex

hujus Epistola lxxxviii

Presbyter

ad Zach;u'iam pa|)ain ab eodein missusest, utliquet

ex Epistolis Bonifacianis cxli et cxlv, id(|ue aniio
DCCLi,

ut constat ex respoiisione Zaciiaria;, data

Indici. V, pridie

nonas Novemb. ab Othlono

lib. 2,

cap. 13 recilata. Bonifacius

seciuenlem obitus sui

diem

pra?dicto e|)iscopo LiiUo pr;euuiitiavit , in-

quit sanctus

Willibaklus,

et (juali

mundiim
jicr

fine

in Frisia gessil recitatis, de

martyrio ejus sermo2, cap.

demuni

relinqueret, iiisinuavit, eique

ct

ordiiiein
jiro-

nem
quia

habel. Otblonus vero

lib.

10, diserte

de Ecclesiarum structura
posuit. Rei
Iitterari;e

popiili doctrina

asserit,

ideo Bonifacium sibi

LuUum

substituisse,

addiclissimum fuisse LulBed;B

decrevitadire

Fresonum populos, olim qui-

lum

eruit Mabillouius cilatus ex Boiiifacianis Epi-

dem

cjus doctrina ad Clirisliana; religionis cultu-

stolis xcv, xcix, cix et cxi, ([uibus varios sibi

rain conversos, sed fallente diabolo iterum quos-

libros, aliosque

cosmographicos, ex Anglia transinfra.

victi,

dain eorum ad pristinum Gentilitatis errorem de-

mitti petit.
8.

Sed rursus de eo

priusquam tanti discrimiuis iter arriperet, elc. sanctum Lullum, etc. pro se episcopum elegit etordinavit o.Deinde uno tenore, quemvolutos, etc. sed

Saxones a Pippino

frater obit.

Cum

et

Gripho

hujtis

Saxones, quaiii

dudum

dede-

rant fidem, violassent, Pippinus adversus eos

vit,

mo-

admodum
sioruin
ct

Willibaldus

peracta a Bonifacio in Fri-

ut liabent annalistae Beitinianus, Masciacensis,

et

conversione,

cjusque marlyrium narrat,

Petavianus, Tilianus

Metensis, el fuse

narrat

de ejus in Germaniam reditu neuter mentionem lacil. Veruin (jnod illi omiserunt, retulil Eigil, auctor gravis,

anonymus, qui secundam Appendicem ad Continuationem Fredegarii subjecit Sequenti anno

:

pius ac sanctus, et abbas quaitus

mo-

nasterii Fuldensis

ab anuo wcccxvui ad dcccxxiI)

neinpe regis elcclionein proximo) iterum Saxoncs contra eorum fidein,quani pnefato
(post
Pipjiini

qui sancto Slurmio primo abbati Fuldensi aiino

regi

dudum

promiserant, solito

more ilerum

re-

DccLxxix morieiiti adfuit. Quare

et

cum

Willibaldus

Otblonus testentur, Bontfacium occasione misLidlum sibi in episcopatum Moguntinensein subslituisse, et parte alia S. Ei(/il asserat,
sionis Frisica;

ipsum cxistunt. Unde et Pippinus rex ira comniotus, commotoomniexercituFrancorum, iteruin Rlieno transjecto, in Saxoniam cum magno
belles contra

apparatu venicns,
secuin duxit.

ibiiiue

eorum patriam m;L\imo

(|uaiii

exordium incidisse iii aiiiium decimum post fundalum inonaslerium Fuldeiise, amiusciue ille ducimus a die xii inensis Marlii curreiitis Clirisli anni proficiscatur, manifeslum esf, Lullum pra'senli Cliristi anno Ecclesia; Mogiintiliiijus

profectionis

igne cremavit, captivos tam viros

feminas

Cum

inultam pnedam

ibi fecisset, et

plurimos Saxones ibidem

tibus
iis,

prosti';i\isset,

convenicnciini

Saxones pocnitentia commoti,

sohto

timore clemeiitiain regis

peluiil, ut paceiii eis

con-

neiisis [)ra;sulatuiii

adeiitum csse. Iino Lidli ordi-

cederet et sacramcnta atiiue tribiila iiiulto majora,

iiiter diem xii inensis Martii, aimus X luiulalioiiis moiiasterii Fuldensis coeliit, cl diem xxiii meiisisMaii,deduco cx Diplomate 1'ippini regis, ()uod extal apud Willtlmum Iledain iii Historia episco|)oruiii Lltraji clensium, et apud Cointium anno uccliii, nuin. 30, quo 1'ippinus rex

natioiiem faclam esse

{|iio

(|uam ante [iromiseraiit, reddereut, et iiiiiKHiam ultra jam rebellesexistirent. Re\ Pi|ipinus, (^liristo
propitio,

cum magno

triumi^iio ileruin ad

Rhenuin

ad castrum,cujus nonien est Itonua, parlibus Burgundia;,

veiiieiis.

Dum

h.Tc agerct, nunlius veiiiens ad iirajfatum

regem cx

quod gcrmanus

ipsius regis.

576

STEPHANI

III

ANNUS

3.

CHRISTl 754.
,

nomine Gripho, qui dudum in Wasconiam ad Waifarium principem confugium fecerat, a Tlieuiloeno
Viennensc, seu et Frederico UUrajurano coniite,

sulmanni
tiiis

qui Galla;ciam incolebant

inter
se divisi,

Cliristianos diiiturniiin
dissensioiiibiis

adversus bcllum gessere, donec mu,

aniio llegir;c
illis victi,

dum

parles Langobardi;c peteret, et insidias contra

iirajdictuni

cxx.vm, anno
dalusianus,

Clirisli

dccl inchoato ab
ut refert

ipsum

regem

pararet,

apud Maurieiiiri

totaGallfficia expulsi sunt,

anonymus AnGallfficia

nam nrbem est. Nam et

desuper fluvium Arboris interfectus

ipsi

ab eoque tempore nulla a

snprascripli comites

co prcelio

Musulmanni

tributa percepere. Regnabat tunc Al-

pariter interfecti sunt. Pcr

ipse rex veniens ad

Ardennam silvam cum Theodonem villam i)ublicam

dixit,

super Mosella resedisset, nuntius ad eum veniens quod Stephanus papa de partibus Romae

phonsus Calholicus, cujus tainen anonymus iste mentionem non facit. Qui Christianorum manus evasere, ad montes, qui Castellam veterem a recenti dividunt,

aliosque vicinos confugere, et ahtanien oiipidum

cum magno
tum
. Ita
9.

apparatu et multis muncribus, jam monte Jovis transmeato, ad ejus properaret adven-

qui Astorgam venere, quod

iJegirae

anno

u continuator Fredegarii.

Sijnodus Vermeiiensis.
in
dicEcesi

IIoc circiter anno

quia fames Ilispanos invasit, ut multi ex Musulmannis in Mauritaniam trajicere

,

cxxxvi a Musulmannis
lanla

derelictum

per biennium

celebrata in Gallia Synodus apud Vermeriam, vil-

coacti fuerint.

Ea ehani mulli
nisi

Christiani cnecLi, et.

lam regiam

Suessionensi ad flunien

Hispania
cturani

ita

civibus nudata, ut a Chiislianis facile

Isaram positam, gallice Verberie. Canonum in ea condilorum Uegino, Burcliardus, Yvo, et Gratianus
in suis CoUectioiiibus nieminere eosquo simul collectos publieavit Sirinoiuius tom. ii Con-

occupari potuissei,

fames impediisset. Prajfecalifam

Hispanitc Sar.icenicte tunc gerebat Juce-

seepe

phus seu Josephui, qui parum Abasidam

curabal, (luod ejus

poteslas valde debilitata esset

cil.

Gail.

Iii

ea canoiies viginti et

unus

editi sunt,

verum inde

et in pleris(iue

de Malrimonio agilur.
fit

10. S.

Bouifacius

episc.

Trajectensis.

Sanclus Bonifacius posl depositum archiepiscopatum Moguutinuni fit cpiscopus Trajectensis ad lUienum, ut anno dcclv viderc e?t.
11.

MusulmuHni

e (Jallcecia expulsi.

Mu-

variai rebelliones ab Arabibus per Hispaniam facta3, uti eUam narrat Rodericus in Hist. Aiabiim cap. 17. Ex inleslina illa Maurorum discordia Alphonsus rex rei bene gerenda; occasionibus captalis, regni Asluriarum iines, qui hactenus angusli fuerant, armis amplificare non destilit.

STEPHANI

III

ANNUS

3.

CHRISTI

754.

\.Stephamis papa
siasticoi

Parisiis

Pipimmi

et filios

eodem

reges ungit, privilegia confert, dimplina: Eccleconsulit. Annus adest Redemiiforis septingentesimus quinquagesimus quartus, septi-

monasterio cum jam pra^fato amaulissimo Pipino conjungente, Doiuino annuente, post aliquantos dies idein Chrislianissiveneraliili
Cliristi

mae Indictionis, quo sexta Januarii cum pervenisset Stephanus Romanus Pontifex in Gallias, et honorificentissime exceplus a Pipino rege, (ut dictum est anno superiori) post mutuum congressum, idem

mus Pipinusrex abeodem gralia cum duobus filiis

sanctissimo papa Christi

suis

reges

uncti

sunt

Francorum . Ha?ccuin dicat Anastasius, haud dubium esi, adversantes habereLatinos omnes liistoricos, qui uiictioncm Pipini faclam jussione
rise Pontificis

Zacha-

Pontifex Parisios venit, et apud sanctum Dionysium habitationem accepit. Habet eiiim ista Anastasius, bis verbis rem geslam narrans: Quia tenipus

imminebat hyemale, idem Pipinus rex eumdein sanctissimum papam cum suis omnibus Parisios apud venerabile monasterium beati Dionysii ad habitandum pergerc rogavit. Quo pervento, et in

Canerum habet Anastasius testein Theophanem , hujus temporis Grfficum auctorem, qui Pipiuum promotuiu in regem per Stephanum papam tradit his
per S. Bonifacium tradunt.
'

verbis

Prsdictus

namque papa Stephanus

vi

'

Theopli.

I.

XXII.

STEPHANI in ANNUS
prcssiis,
et

3.

CHRISTI
et

75'i,

577

crudelifatc coactus Aislulplii,

siniul

Irum,
et

magisfruni Gentiuni
illos

dominum Paulum,
'

eliam coliortatus est ab eodem Pipiuo ire in Franciam, et facere qua?cumque posset. Qui veniens

nota mente

recognovi de illorum

surtariis,

et ter beatuni

douiinum Dionysium ad dexteram

longiorem, pulchrafacie,

Pipinum provchit

in

regem

virum

prol)alissi-

domini

Petri, subtilem et

mum,

etc.

Prwcessisse autem eanidem de unclione

papa; Kgritudinem, et

capillis candidis, colobio

indutum candidissimo,

regum functionem Stephani

purpura clavato,
stellato, et

subsecutam esse impertitam divinitus sanitatem, et postea efiam ab eodeni faclaui consecrationem
altaris, affirmant.

purpureo, aureo interseruiocinabantur inter se kcfantes.

pallio toto
:

4.

Dixitque bonus pastor dominus Pctrus

:

Hic

De segritudine auteui

in primis

frater noster postulat sanitatem

et

dixit

beatus

habet

ista

Anastasius

dominus Paulus
quans misit

Modo sanabitur,

et

appropin-

At beatissimus papa prse niniio labore itineris atque temporis inaKqualitate fortiter infirmatus est ; ut etiam omnes tam sui, quam Franci
2.

manum suam

ad pectus

domini

Dionysii amicabiliter, respexitque ad

il)idem existentes de salute desperareut

sed Do-

mini Dei nostri

Christianissimum,
venire

ineffabilis

clementia, quae

non

trum, et dixitdominus Petrus ad sium hilariter Tua gratia sanilas est ejus. Et statim beatus Dionysius thuribulum iucensi et palmam
:

dominum Pedominum Diony-

deserit sperantes iu sc,

salvum cupiens domnum dum eum mane mortuum inillo

in

manu

tenens,

cum

presbytero

et

diacouo, qui
:

putabant,

subito

die
id

sanus repertus

est . Ha?c Auastasius.

Porro

factum beneticio

S. Dionysii,

idem Steplianus papa docet suis litteris, ut paulo post hsec dicturi sumus. De consecratione vcro altaris, et regum Pipini et filiorum facta unctione accedit (quod majus caeteris omnibus testimonium existimari dcbet) Epistoia Ludovici imperatoris fllii Caroli Magni ad Hilduinum scripla, quae habetur in Areopagiticis, in qua ista leguntur Sanctaj nihilominus recordationis avus noster Pipinns propter altare, quod ante sepulcrum sajpe fati sccpiusque dicendi Dionysii per divinam et memorabilem revelationem, jussu ipsius sanctissimi martyris in honorem Dei et Apostolorum Petriet Pauli, (|ui prffsentcs osten:

me, et dixit mihi Pax tecum, frater; noli timere, non morieris, donec ad sedem tuam prospere revertaris. Surge sanus, et hoc altare in honorem Dei et Apostolorum ejus Petri et Pauli, quos vides, dedica, missas gratiarum agens. Erat enim ibi inaestimabilis claritas et suavitas. Moxque sanus gratiaDei factus, volebam implere, quod mihi pra?cepfum erat. Et dicebant, qui ibi adcrant, quod dementabar. Quapropter retuli
in parte stabant, venit ad
illis, et

regi suisque optimatibus (luae

videram,

et

quomodo sanus

fiicrim

et

implevi qufe jussa sunt

mihi. Benedictus Deus

Hucusque ex Stephani
his verbis
:

papa; Diplomafe in Areopagiticis, in quibus et quis

sequuntur scripta leguntur

3.

Gesfa sunt auteni ha;c a beato Stephano papa divina clemeutia, adjuvantibus sanctis Apostolis

debantur

beato

et

angelico

viro Stephano

Pefro et Paulo, per beatissimum

est

martyrem

Summo
videlicet

Pontifice dedicatuni est inter sacra missa-

Dionysium hoc anno, qui

cum duoljus filiis Carolomanno memoria} domiuo ac genitore Carolo, jure pranominato Magno, ab eodem Apostolico papa in regem Francorum unctus, super innumeris benedictionem percejiit . 3. Sed et de a?gritudine Ponfificis et curationc divinitus imperlita audiamus Stephanum iiisum,
ruui solcumia, una
et diva;

ab lucarnatione Domini nostri JesuChrisfi septingentesimus quinquagesimus quartus, quinto kalendas Augusti, quo Christi roboratus virtutc inter celebrationem consimi
sacrificii,

secrafionis praefati alfaris, et oblationem sacratis-

qui ha-c iiublicis scriptis ad illustrandam Dionysii

unxit in reges Francorum llorenregem Fipinum et duos filios ejus Carolum et Carolomannum sed et Bertradam ipsius inclytircgis Pipiiii conjugem indufam cycla-

fissimum

martyris gloriam testata

relifiuit his verbis

'

dibus

regiis,

gratia septiformis Spiritus sancli in

tis,

Stephanus episcopns servus servorum Dei. a Sicut nemo se debet jaclare dc suis merisic non debet opera Dci, qua) in illo per suos

Dci nomine consecravit, atque Francorum proccres Aposlolica benedictione sanctiflcans , auctoritate
beafi Petri sibi a

Domino Jesu

Cliristo

vcro Deo

sanclos fiunt sine suis meritis, silentiare, sed pra;dicare: quia sic Angelus

tradila obligavit et obtcstalus est, ut

admonet Tobiam

'.

Unde

altera stir[)e

per

nunquam de succedentium temporum curri-

ego pro oppressione sanctai Ecclesi;c a rege atrocissimo et blasphemo ncc dicendo Aistulpho ad

cula

gcm
nisi

optimum
acgrotavi

et S. Petri

fidelem

dominum Pipinum

quique ex eorum progenie orli, resuper se pra?suniant aliquo modo consfituerc, de eorum propagiiie, (luos et divina providentia
ipsi, vel

Christianissinium regem in Franciam veni, ubi

ad sanctissimam Apostolicam
gcre, et per

Sedem tuendam

eli-

usque ad mortem, et mansi aliquod tcmpus apud pagum Parisiacum in venerabili monauiartyris
Christi Dloiiysii.
fui in

stcrio beati

Quo cum
campanas,
Pc-

vicarium S. Petri, imo Domini nostri Jcsii Christi in potestatem regiam dignala est sublimarc et unclione sacratissima
videlicct

eum,

jam me medici desperarent,

clesia

orationc in Ec-

consecrarc.
C.

ejusdem

beati

niartyris subtus

Huncaulem locumsacraiissimum
qund scuta, ubi sunt
picla; imagincs,

privile-

ct vidi ante altare

bonum

pastoreni

dominum

'
'

A|jud llilduin.

Areopagit.

Snrtaria idem
in iipist.

apud S. Gre-

'-'

Tob. xii.

gorium

ad Secundinuin.

TOMUS XII.

73

578
j^iis

STEPHANI

iri

ANNUS

3.

CHRISTI 754.
in

magnae anctoritatis subliiiia\it, ctsnper altare, quod coiisecravit, pallium Apostolicreclignitatis pro
beiiedictionc S. Petri reliquil., ct claves ob venera-

kcri,

nuperex codem monasterio

:

Incem prodito,
ijui dicebatiir

ubi haec hahet'

Interea Carolus,

Magnus,rex Francorum, cum

esset RoincC, offensus

,

tioneni pr;rrogativa3 ejus

(jui in

ligandi et sol-

dissonantia Roinani et Gallicani cantus

cuin Gal-

vendi pontificio, ciaves regni ca.'loruni a

Jesu Cbristo accepit
,

Domino

loruin procacitas a quibusdam nostratibus naeniis

hic in mcmoria et honore atque reverentia principis Apostolorum dimisit. Et

argumentaretur esse corruptum , nostrique e diverso authenticum antiphonarium probabiliter

ostentarent
et
,

quia ejus
in
cailis,

ctcterorumque Apostolorum simul

et

interrogasse fertur, quis inter

rivum
:

sancti ac preliosissimi Dionysii merita sunt juncta

eorum memoriffl

pariter venerentur in

terris . Hsec auclor

eodem, quo gesta sunt anno,

et S.

conscripsit. At licet litteris Zacharice Pontificis Pi-

pinus in regcm ante provectus fuerit,

facii

Boni-

unctione initiatus, tamen non ab eo tempore, sed ab hoc anno ca-pti sunt numerari anni ipsius
regni, ut docent vetera

fontem limpidiorem aquam conservare solet? Respondentibus fontem', prudenter adjecit Ergo et nos, qui de rivo corruptam lymphain hactenus bibimus, ad perennis fontis necesse est fiuenta principalia requiiamus (recurramus). Mox itaque duos suorum industrios clericos Hadriano papaj dereliquit.
His quidem satis eleganter eruditis, Metensem Ecclesiamad suavitatem modnlationis pristinse

monumenta Francorum
:

'.

Sed quai ha3c secuta sint, ab Anastusio audiamus, qui ejusmodi his subjicit narrationem Pipiuus vero rex cum admonitione et gratia ipsius
venerabilis Pontificis
cet) in

revocavit, per

quam

totam Galliam correxit. Sed

cum

jiost

aliqua tempora defunctis his, qui

absolvitur (diniittitur scih-

edncati fuerant,

Roma; cantum Gallicanaram Ecclesiarum

locum, qui Parisiacus appellatur, pergens. Ibique congregans cunctos proceres regise potestatis, et

a Metensi discrepare prudentissimus

set,

regum

vidis-

ac

eos tanti Patris admonilione

eis quaj,

tuit

cum

Christo favente,

imbuens, stauna cuni beatis-

tum mus ad
tris

ab alterutro vitiatum canjactantem adverteret Herum, inquit, redea:

unumquemque

fonteni. Fuit interim in

maximo

desiderio

siino

papa decreverat perficere. 7. Sed anteqnam ulterius progrediamur, non prtetereat, quod ait Walfridus Strabo, hoc tempore Ecclesiam Gallicanam a Stephano papa per Romanos clericos sacros cantus perfectius edoctam esse.
Ait

pra^latis S. Galli, et beato

ibi

Notkero,

aliis(|ue

magis-

degentibus, ut cantum

secundum authenet

ticum antiphonarium regerent,

melodias Roniano

more

tenerent. Qualiter auteni ista prosecuti sunt,

intimare curavimus posteris. Mittens ergo denuo

enim

Cantilenae perfectioreni scientiam,

quam

Stephanus papa cuni ad Pipinum patreni Caroli Magni (iii priinis in Franciam) pro juslitia sancti Pelri a Longobardis
pasne

jam

tota Gallia didicit,

imperator Carolus Romain ad Hadrianum papam, rogcat, ut ei iterum rnittat duos Romanos cantuum gnaros in Franciam. Tunc papa regiis precibus

annuens, juxta
niittit

petitionem

suam secundo duos

expetendavenisset, per suosclericos, peteute

convaluit. Haic Strabo.

eodem

Pipino, invexit, indeque usus ejus longe lateque

Ex his corrige qua3 in rebus gestis Caroli Magni a monacho ^ S. Galli conscriptis habentur, nempe non a Pipino, sed a Carolo Magno petitos mitti Roma cantores, qui invidentes gloriee Fran,

et septem hberabbus artibus. Quorum imperator omnes quideni corripuisse (corrupisse) dulcedinem Romani cantus levitate quadam cognovit. Vocabatur unus

cum

autbenticis antiphonariis

eorum Petrus

et alter

Romanus, cantuum

et

sep-

coruni eos falsa docuerint, cujus criminis etiam

poenas dederint. Porro
etsi

artium admodum paginis satis imbuti. Hi Metensem Ecclesiam , ut priores adibant. Qui cum in Septimo, lacuque Cumano aere Roteni liberaliuin

opus illud de rebus

contineat emendatione

gestis ipsius Caroli aliqua

reptus vix ad

manis contrario quaterentur, Romanus febre cornos usque pervenire potuit. Anti-

digna, tamen a majoribus haud explosum noscitur,

phonarium vero secum, Petro renitente,

iiollet,

vellet,

Siquidem

S.

Bernardus ex eo

petit

exeinplum de

cuni duos baberent,

unum

S. Gallo attulit.

electo episcopo, qui

asceusu cqui miles potius,

In brevi
valuit

autem tempore, Domino

lebre. Petrus

se juvante, con-

quam
est

clericus cognitus, ab episcopatu ad militiam

Romanus de

quidem

pergit

revocatus ab ipso Carolo imperatore. Quod auspeclat

:

ad imperatorem, qui coinperto de Roniano mittit

tem ad cantum
Gallicanus per

Carolum

maguum dignam

uavasse operani, certum est, ut corruptus cantus

celerem nuntium qui eum, si convalesceret, nobiscum stare nosque instruere juberet. Quod ille quideni patrum
fecit.

Romanos

cantores restitueretur, ac

hospitalitciti

regratiando, libentissime

ea de re reliquisse apud Hadrianum papam duos ex suis, etduos expetiisse ab eodem Hadriano papa.

Quam autem

in his perficiendis egregie laborarit,

Deinde nuntius subintiilit verba Caroli ad congregationem Quatuor, inquiens, mercedes vos saiicti domini in me uno acquisistis. Hospes erat,
:

accine ab Eclierbardo decano S. Galli ejusdem temporis auctore,

et

me

in eo collegistis
et dedistis milii

infirmus, et visitastis
in eo

esu-

alumno monasterii,

in Vita S. Not-

rivit,

manducare;

sitivit, et

dedishs niibi in eo bibere. Deinde uterque, fama

volante, studium alter alterius
'

cum audisset,

semu11

Lib. II.

rerum
pas.

S. Othoniari
el

Novembr. ex Walfrido
lcct.

Isone monacho.

c.

5.

apud Sur.
-

lotn.

vi. die

xvi
'

Extat ap. Canis. Antiq.

tom.

i.

31).

Ex Can.

Ant. lect. tom. vi.

iii

Vita S.Nolkeri r. 10. pag.

STEPHANI

III

ANNUS

3,

CHRISTI 754.

579

.abantm- pro laude et gloria naturali genlis sunc

more, uter alterum transcenderet. Memoria dignum est, quantum liac aemulatione uterque locns prolecerit, et non soUim in cantn, sed et in ca;teris doctrinis excre\erit. Fecerat

tem comperta nequissimi Aistulphi versutia, tota se vii-tute idem excellentissimus Pipinus Francorum
rex professus est decertare pro sancta Dei Ecclesia,
sicut saepe
fici.

jam

fato beatissimo

spoponderat Pontiet

quidem Petrns

ibi

jnbilos

Tunc

pari consilio

idem sanctissimus papa

aut sequentias, quas Metenses -vocant. Romanus vero e contra Romane et amajue de suo nobis jnbilos niodulaveral quos utique post sanctus \ir
:

denominatus Francorum rex,

consilio inito, juxta

quod prsefatus Carolomannus Deo se devoverat monachicam gerere vitam, in monasterium eum
illic

Notkerus, quibns Yidemns verbis ligabat, frigdore videlicet, et occidentane, quas sic nominabat, qui-

in Francia collocaverunt.

Ubi post aliquantos

dics, divina vocatione,

de hac luce migravit. Hac-

bus animatus etiam i|)se de suo cogitavit. Romanus autem quasi nostra pr;c Metensibus extollere fas fuerit, Romanffi Sedis honorem sancti Galli ccenobio siquidem ita inferre cnravit. Erat Romse instrumentum quoddam, et theca ad antiphonarii anthentici publicam omnibus adventantibus inspectionem reposituram quod a cantu dicebatur cantarium. Tale namqne ipse apud nos ad instar illius circa aram Apostolorum cum authentico lo,

lenus de Carolomanno Anastasius.

Carolomanni legatio ad fratrem Pipimim. ad ipsum Carolomannum spectat haud ipsesui animi consilio hffic pra?stiht, sed jussu, cui voveratDei nomine obedire, abbatis mo8.

Porro quod

cari fecit,

quem

ipse

attnht exemplato antiphoin cantu

si

nario. In
litur,

quo usque hodie

qnid dissen-

quasi in specnlo error ejusmodi universus pervideturatquecorrigitur. In ipsoquoque primns

ille litferas

Cassinensis nam audi Leonem Ostiensem res Cassinatis monasterii prosequentem a Postmodumvero, inquit, cum ab Aistulpho Longobardorum rege rogarctur, ut pro quibusdam regni sui negotiis ad Pipiuum fratrem suum Francorum regem pergeret, abbalc (juoque id fieri postulante, aegre consentiens, profectus tandem
nasterii
: :

ali^liabeti

significativas notulis
,

quibus

visum

est,

sursnni aut deorsum

ante aut retro

assignare excogitavit. Quas

perto amice qusrenti
dilucidavit.

postea

cuidam Lamde nuptiis

est. Ubi cum aliquandiu remoratus esset, causa, pro qua A'enerat, impediente, defunctus est. Cujus postea corpus idem Pipinus frater ejus locello aureo conditum, cum aliis plerisque muneribns huc

beatus Notkerus balbulus

illud,

ad

suum

scilicet

remisit

monastcrium

Cum

et Martianus,

quem

Haec Leo.

miramur,

virtutes

earum

sci'ibere

mohtus

sit.

Abinde sumpsit exordium tota fere Europa, et maxime Germania, sive Teutonia, secundnm mo-

dum
viri
liis,

et

formani, sicut in monasterio sancti Galli

Ad hoc autem Carolomatmum ab abbate fuisse compulsum, traditur etiam apud Aimoinum nam timuerat ille, ne (quod alias factum fuit) idem monasterium Cassinas tanto labore restitutum ite:

peritissimi ediderunt beatns

et

Notkerus balbu-

rum

Romanus, cffiterique magistri correxerunt juxta exemplum aulhentici antiphonarii Gregorii, et elegit cantare, et hnnc ritum modulandi servare, quem etiam omnes usum appellavernnt. Hos itaque supradictos viros secutus Berno monachus sancti Galli, postea abbas Augensis super hunc

per Longobardos excideretnr, id minitante impio rege, cujus pertidia ncc Romanus Pontifex, nec Urbs ipsa secnra consisteret. Pra>erat autem tunc eidem monasterio Cassinati Gratianus abbas,
ul idem testatur Leo Ostiensis.
9. In Italiam expeclitionem parat Pipimis. Caeterum etsi ille praitextus fuit proficiscendi Carolomanni in Gallias, ut revocaret Pipinum ab adventu in Italiam, prout rex perfidus ab eodeni exe-

usum summam

valdc snbtilem scribit ad episco-

puni Peregrinum Coloniensem. Sed et do eodem restituto et aucto in Galliis cantu Romano, idem
auctor inferius
Anastasio
])hus
'

pluribus

agit.

haud tamen ex ejus sententia curassc negotium existimamus, eo quod cultor et sludiogerat
:

Sed prosequamnr reliqua ex eodem auctore

:

sus esset

RomancC
eain

Ecclcsix', sed ut Barbari regis

Interea, in(|uif,

Carolomannum

nefandissimus Aistulfratrem benignissimi Pipini

furor

ab

inferenda clade

Cassinensi monasterio
in
Gallias

abstineret,

proficisccndi

causam

rcgis a monasterio bcati Benedicti, in cjuo devote

adornavit, eo
ret in suos.

modo

continens Barbarum, ne srcvitoris

i)at,

per evolutum teniporis spatium monachice dcgediabolicis ei suasionibus suadens, in Franciam

|)rovinciam ad

Sed sicut

a|q)aruit, ita historiaj

ca cuncta mandata sunl;

cum tamen

secreta i)rin-

objiciendum atque adversandum

direxit.

causai redempfionis sanctfc Dei Ecclcsia; et Reipublicaj

set,

cipum haud patcant passim hominibns, secundum illud Tobia; ^ Sacramenlum regis abscondcre
:

Dum(|ne illiic conjunxisnitebatnr omnino et vehemcnlius decertabat

Romanae,

bonum

est .

sanctcC Dei Ecclesi causas subvertere, juxta (|uod

Sed jam ad Pipinum parantem hoc anno expcdilionem in Italiam redeamus. Pergit cnim
Anastasius ha;c scribere
anlelati
Porro Cliristianissimus Pipinus Francorum rex ac vere beati Pelri fidelis
:

a pr.efato nec dicendo AistuI|)Iio tyranno fuerat directus. Sed propitiante Doniiiio, minime valuit
sui gcrmani, Christianissimi Pipini regis Fraiico-

Summi

Pontilicis salutiferis

oblempcrans

rum inhoc lirmissimum

'

cor inclinare. Polius au'

Lco Ostiens.

7. in

linc.

Aimoin.

Eilat apud Canis.

Icct.

tom.

i.

pag. .W. c.

n.

IS.

>

Tob. XII.

, :

580

STEPHANI

III

ANNUS

3.

CHRISTl 754.
et

monitis, direxit siios missos Aistulpho nequissimo

revclationem ostensum

commonitum ab

ipso

Longobardorum

regi propter pacis foedera, et proet

sancto pontifice Germano,

pter pra;fatae sancta) Dei Ecclesia;

Rcipublic

restituenda jura. Atque bis et

fati

lcrtio juxta saipe

quatenus sacratissima ejus membra de oratorio S. Symphoriani, in quo ducentis circiler, vel eo amplius annis jacuerant,
inlra majoris Ecclesiae

beatissimi papae
est, et

tus

i)lura ei pollicitus esl

tummodo
ille,

pacificc

admonitionem eum deprecamunera, ul tanpropria restilueret propriis. Sed

distulit.

aulam

transferri deberent.

peccato imniinente, obcdire

Ad

haec

idem eximius Francorum rex cernens, quod atrocissimi Aistulphi nequaquam valeret quoquo modo saxcum mollire cor, generalem contra eum decrevit facere motionem . Quam prosecutus est hoc eodem anno mense Septembris, octava inchoata Indictione. Agcmus de ea paulo inferius postquam
reliquas

Audiens hoc gloriosissimus Deique cidtor rex Pipinus, gaudio gavisusest magno. Convocatisque universis regni sui praesulibus, eis mysterium sibi revclatum declaravit; qualiterque tanlum perficere negotium deberet, solerti ab eis indagine perquisivit atque tractavit. Qjnnibus vero id collaudantibus, die constituta gloriosissimus rex praefatus,

una cum
scilicet et

turba, assistentibus

Stephani papae

cum

Pipino hoc eodein

procerum Carolomanno Carolo, qui postea Magnus dictus est,

antislitum
ac
filiis

muUitudine

suis regibus,

anno

res gestas dixerimus.

tunc septenni pucrulo, sacratissima

membra
:

reveBasi-

JO. Canonizatio S. Suviberti

latiir.

De his Ludgerus episcopus Monasteriensis

quam
liaec

a Pipino postu-

rendissimi antistitis Germani intra

majorem

in Epistola,

scripsit

ad Rixfridum episcopum
:

praedigno honore transportaverunt dictus aulem gloriosissimus Pipinus rex proostensis

licam
in

cum

Trajectensem,

habet

'

Idcni rex inter ctetera

transposilione

sanctissimi

pontificis

cielilus

exposuit sanctissimo
el
rius, cujus ope, ut

Pontifici felicissimam

vitam

gavisus miraculis, ipsa die

quamdam

villam nun-

miracula sancti Suviberti (de quo saepe supevidimus, haud pridem idemPipinus hostes vicerat), petens benigne ab eo, ut Catalogo sanctorum confessorum per ipsum adscriberetur. Sanctus vero Stephanus papa aliqualiter

cupatam Palatiolum, sitam

cto ponlifici jierpetuo

in pago Parisiaco, san-

habendam regali praecepto conlradidit . Hucusque auctor. Quod rursum ad sanctos 12. De S. Buberto. pertinet, eodem anno ex hac vita transiit S. Hu-

apud

S.

Dionysium a>grotans,

tuai propter

bertus Leodiensis episcopus,

gestaj extant
',

cujus praeclarce res

fatigationem longi itmeris,

satisfacere feliciter juxtae
regis,

tum

propter

senmm,

qui

et relatus inter sanctos, tertia

tumpropter oppressionemRomanaiEccIesia;, volens

petitioni Christianissimi

commisit vices suas ad experiendum actus, ac miracula ipsius S. Suviberti ad canonizandum ipsum sanctum vice ipsius vevirtutes, et gesta,

Novembris die annua memoria celebratur. Cujus venerandum corpusdecimosextoanno ab ejusobitu, qui et numeratur tertius Carolomanni regnantis iu Gallia cum Carolo fratre (is est annus Redemptoris septingentesimus

septuagesimus primus)

ele-

nerabilibus Patribus et ponlificibus, sancto

cet Hildolpho

scili-

vatuiu

est.

Trevirorum, Ronifacio Moguntino-

Constans est

de eodem sancto viro assertio

rum

archiepiscopis, Fulcario Leodiensi episcopo,

ejusque

apostolatu,

nempe

ipsius

praedicatione

et praecipue

Hildegero Coloniensi archiepiscopo, in

cujus parochia S. Suvibertus migravit ad Christum. Qui venerabiles Patres propter incursionem Saxo-

num

et

expeditiouem

inclyti regis

Pipini

conti-a

ab idolorum fuisse cultu liberatam, et in Taxandria atque Brachbanto fidem mirifice proi^agatam; plurimis etiam miraculis ipsum coruscasse, ejusdem vitae Acta testantur. In

omnem Arduennam

praefatum Aistulphum persecutorem Ecclesiae Ro-

Arduenna quoque
consecutus
est,
:

diutius laboravitsanctusMonon,

manae in Werda

nou convenientes,

distulerunt

qui et ibidem a sicariis occisus, titulum martyrii

cujus nalalis dies decima octava

canouizationem S. Suviberti episcopi usque ad reditum ipsorum de Italia, quia necessitate belli im-

commode nequibant. Sicque canonizatio ejus aliquanto tempore protracta fuit . Subdit vero auctor de elevatione
minentis urgeute, hoc facere

ejusdem sancti venerandi corporis facta per Coloniensem archiepiscopum; de ipsa vero canonizatione habita a Leone papa quarto, agemus suo
tempore.
11. Translatio corporis S.
tigit

mensis Octobris dequo etista, dicta die Molanus* Caeterum beato vii'OobtituIum Christianitatis mactatoPipinus rex regahter decimas obtuht, quas habet inter Letiam et Urcam . Ha;c de sancti Huberti transitus tempore posuimus, decepticumaliis
ex teslificatioue haud

ambigua Actorum

ejus, in

Germani,

quibus sive auctore Jona, sive aliis, ex notissimis signis translatio ipsius Huberti facta anno decimo
sexto ab obitu ejus ponitur sub
centiori, filio Pipini regis, fratre

Con-

Carolomanno

re-

eodem quoque anno fieri translationem S. Germani Parisiensis episcopi, de qua istaapud Aimoi-

vero Caroli Magni,

fratris

viro conjugato, qua;

ponenda

erat sub priori Ca,

num

leguntur

Sequenti anno

venerabilis

rolomanno

lilio

Caroli

Martelli

Pipiui

Lanfredus abbas ccenobii S. Germaui Parisiensis gloriosum regemPipiuumadiit, significans sibiper

caelibem vitam duxit, atque

dernum monasticam
falsa

vitam professus

est,

Quae

assertio

nos in

Extat in Append. ad Vit. sancti Swiberli apud Sur. die

1.

Martii.

'

Apud Sur.
die.

die
^

ui Novemb. tom. vi. et Molan.

iii

in Natal.

SS.Belg.

^Aimoin.

iv. c. 62.

eadem

Molan.

Natal. SS. Belg. die xviii Octobr.

STEPHANI
errorem
traxit,

III

ANNUS

3.

CHRISTI

754..

581

ut hoc anuo obilum posuerimus

sancti Huberti,

nempe
:

(ut asserif) ante translalio-

sedare ssevitiam, et propria propriis saluberrime suaderet reddere absque liumani ellusione sanguinis. Et ita factum est.

sexto cum revera, si sub priori Carolomanno, sub quo conlii^it, ejus translatio posita fuisset, non boc anno Huberti obitus, sed potius

nem decimo

Atque denuo

ipse beni-

gnissimus Francorum rex suos eidem Aistulpho misit missos. Sed et beatissimus idem papa, et vere

anno septingentesinio vicesimo oclavo staluendus

annos sexdeeim a translalione ejus facta anno tertio ejusdem senioris Carolomanni, secundum ejusdcm Leodiensis Ecclesi;e vctera monimenta, nobis lilteris significata per virum eruditum ejusdem Ecclesise pra;bendarium Uanielom RaymundiujuibusadstipulantiirRomaniPontifices, primum Zacharias, deinde Stephanus successor ipsius, plusquam Jonas singuli. Zacharias enim in
erat, ante

papa et bonus pastor ne sanguis etfunderetur Christianorum, admonitionis et cxhortationis Apostolicas ei direxit litteras, per cas et fortiter per
,

et futuri examinis diera conjurans atque obtestans, ut pacifice sine ulla sanguinis effusione, propria sauclai Dei Ecclesia; redderet. Sed iniquitate ejus obsistente, nequa-

omnia divina mysteria,

quam
nas
et

acquiescere valuit, Potius e contrario mi-

sui^erius Epistola anno septingentesimo quadragesimo oclavo inter alios Germani;e e|)iscopos C;Uliolica3 communionis, ad quos scribit, recenset Folericum Tungrensem episcopum (sive quod idem, Leodicnsein), sed plane corrupta voce positus Folericus pro Fulchario, qui tertius ab

recitata

iudiguatioues prailato Pontifici, et excellentissimo Pipiiio rcgi, vel cunclis Francis direxit.
1-4. Tunc fisus in oniuipoteutis Dei misericordia antcfatus Pipinus Francoruin rex iter suuni

prosecutus

cst,

praemittens ante

aliquot ex suis proceribus, et

suum occursura cum eis exerciluales

veluti ostiis

viros ad custodiendas proprias Fraucoruin Clausas

(erant Cliiusae angustiaj

lluberlo, cui successit Floribertus, post

sedit Fulcharius,
Zachari;!'

quem

ipse
in

Alpium, quibus

perperam scriptus Folericus,

pro Fulchario,
Si

accessus hostium vetarelur) ibique coujungeutes,

Epislola,
Folerici

cum nuUum

unquam
8it

nomine

in tabulis ejus Ecclesiae

remoti residebant, proprii regis praestolautes adventum, Audiens itaque prolervus rex Aistulphus, paucos fuisse Francos
citate, subilo
illos,

reperiri sedisse

episcopum.

ergo sub Zacharia

ter-

qui ad cuslodiam proin

eo anno prajeral Leodiensi Ecclesia) Fulcharius

tius

priarum venerant Clausarum, fidcns

irruit

sua fero-

ab Huberto

quomodo hoc anno

septingente-

siiiio quinquagesimo quarto, sub Stepbano papa dcfunctus ponitur sanctus Hubertus? Adde ad con-

cum

aperiens Clausas, super eos diluculo pluribus exercitibus. Sed justus Judex
et

Dominus Deus
victori;\ra

Salvator
illis

noster Jesus Chrislus

tribuil Francis, qui et

flrmationem

(in

ore enim duoruni vel triuni stat

paucissiniis

omne verbum, quanto

Pontiflces) adde,
est

magis, si fuerint Iii Sunmii inquam, quod nuper hoc dictum anno, ipsum Stephanum papam eidem Fol-

multitudineni illam Longobardorumsuperantestrucidavere

;

ita

ut ipse Aistulphus fuga arreptus, vix

chario, seu Fulchario

una cum

aliis

Gerinania) epi-

scopis mandasse canonizationem

id testante ejus

sancti Suviberti,

ab eorum evadere potuissel manibus, nisi et usque Papiam civitatem absque arniis fugam arripuisset. In quam et prae timore Francoruni cum aiiquautis
se detrusit. Ipsi vero Franci introeuules Clausas,

Monasleriensi. Si igitur praeerat hoc

rius
terlius

tcmporis auctorc Ludgeroe()iscopo anno Fulcha:

cunctum Fossatum
runi
post peractam

(caslra videlicct)

ab Huberto

quomodo

dici potuit

Longobardocajdem abslulcrunt, spolia

idem Hubcrtus hoc anno sederc

rius

coepisse? Corri-

galur igilur inanifestus error tam hic,

quam

infe-

anno Redemploris septingentesimo septuagesimo primo, ubi ad finem ponitur sancti Huberti translatio, qua) ponenda erat anno sei)tingcntesimo quadragcsimo [uarto sub scniori Carolomanno, non juniori, ut manifeste ponit auctor, qui nos et
alios

multa auferentes. d5, Conjungens autem Christianissimus PipinusFraucorumrex, sequipesetiam et antefalusbcatissimus Stephanus papa sanctus usque ad muros civitatis Papis uti(jue pervenerunl, (luam et obsi-

perdevia

traxit iiivitos.

13. Pipiniisin

Italiam venit, victoque Aistul-

pho, pacis dat

lcr/es.

His

cam Francorum Tunc jam fatus beatissimus et coangelicus papa Pipinum dci^recatus est benignissimum regem, ut jani amplius iiialum non
dentes aliquantos dies viriliter
excrcitus constrinxere,

de sanclis enarratis,
in

jam Pipinum cum

exercitu

Italiam

adversus

proveniret, neque sanguis enunderelur Christiauorum, imminens salutifera praedicatione, ut pacifice

Aistulphum proDciscentem prosequamur. Factum id (|uidem hoc anno, mense Septembri, octava jam
inclioala Indiclionc,

causac

finirentur,

At haiic Cliristianissimus

Anaslasius Bibliothecarius in

Pipinus Francorum rex ejusdcm beatissinii patris et boni pastoris audiensadimplevit admoiiitioncm.

Stepliano papa teslatur, qui ea tur oralione

:

omnia

ila

i^rosequi-

Sicque dilectam Deo pacem ineuiilcs, at(jueiu

pto
fcedera partium

scri-

affirmantes inter Homanos,

Dum jam ferc medium itincris spalium rurFrancorum cxercituum graderenlur cunei
:

Francos, ct Longobardos, et obsidcs Longobardoruni idem Francorum rcx aufcrens, s|)opondit

Aistulphus
bili cl
ei

sum

ipse sanctissimus vir Slcphanus papa pra;fatum

cum

univcrsis suis judicibus sub tcrri|)acli

benignissimum deprccatus est Pipinum rcgcm, ut dcnuo sacvissimo Aistulpho, diro Longobardoruin regi, si quomodo potuissct, vei sero tandem cjus

fortissimo sacramenlo, atqiie in eodcin

pnginam alfirmavil, se illico reddilurum civitalem Ravennatium cuiu diversis

fo-dere pcr scriptam

, :

582
aliis

STEPHANI
civilatibus .
16.

IJI

ANNUS

3.

CHRISTl 754.
in

Hucusque de

his

Anastasius.

Anastasium
clesia;.

cathedram Constantinopolitaua! Ecimperator

Stephanus in Vrbem

cedificat.

His igitur quam

redit,

monasterium

Pergit vcro Theophanes

fclicissime gestis, Pi-

18. Deinde, inquit, ascendit

cum

pinus rex victor cum suis in Gallias, Stephanus autem papa in Urbem rediit, ubi summo gaudio a suis exceptus, dignas Deo laudcs [iro tot tanlisque acce()tis beneOciis publice apud Basilicam S. Petri
ex
in

Constantino scelerato pncsule

et reliiiuis episcopis

forum,

more

persolvit.

Qu<E autem reliquae fuerint ejusdem Pontificis

Urbem

post reditum actiones, ex Areopagiticis

:

exclamaveruut suani divulganles cacoin conspectu totius plebis, anathemalizantes Germanum sauctiSsimum palriarcham, et Georgium Cyprium, et Joannem Chrysoiroam Damascenum, nepotem Mausur, viros sanctos et reverendos magistros . Hucusque Theophanes. Et
et

doxam fidem

Hilduini ista ponuntur

Idem namque sanctus

quidem summatim, paucis verbis

prosecutus
est

nuilta perstrin-

Ponlifex reliquias sanctissimi Dionysii

lulit, et

Romam

de-

gens. Nos vero ab hujus temporis scriptore,

qui

monasterium in honorem

ipsius aedificare
illo

in proprio suo ccepit, quodfrater ejus Paulus,

morte praiveuto (quoniam ipsi in Pontiflcatu successerat) nobiliter consummavit, et conveclis illuc compluribus sanctorum martyrum corporibus, consecravit. Et velut a fratre et prfedecessore suo jus-

martyrum Stephani et sociorum, rei gestce seriem memoratu diguam hic describemus, duobus quidem dislinctam capitibus , quorum altero de Constaidini
sincerissime Acla

quam

pseudoepiscopi agitur electione, altero de Coucilio

ut audistisj hoc anno ab imperatore nefarie coased primum omuiura de persecutione adversus cultores sacraruui imaginum, qua occa-

sus fuerat,

famulatores Domini natione Graecos

gregato
sione

inibi coustituit,

martyres iu

idem monasterium Ad sanctos schola GrcEcorum appellari fecit, ad

et

eam idem imperator iterum

est.

cxcilarit, diceu-

memoriam pretiosissimi Dionysii, sociorunique ejus, quorum cultuset veneratio reduuhonorem

dat
in
et

dum
licet)

Ait

euim

19.

honorem

et

laudem
honor

et

gloriam Domini
Patre
iii

pietatis

Deinde (post priorem persecutionem sciamaloribus eximiisque mouastici

:

nostri Jesu Christi, cui

cum Deo

unitate

ordinis viris repreheusus atque conviclus

impla-

Spiritus sancli habetur

et adoratio

per imibi.

cabile adversus eos bellumexcitat, praeclarum illum

mortalia saecula sajculorum.

Amen .

Ilactenus

habitum tenebrarum indumeutum vocans,

vJj(j.!>. ,

mr.'\.i.',

Ceeterum Grajcos monachos GrEeco Dionysio dare Stephanus voluit, quod conslaus opinio esset,

tum apud

Grsecos

tum

Latinos,

eum ipsum

fuisse

Dionysium
17.

magnum

illum Areopagitam, qui pra;deletce,

dicatioue Pauli ad Christi fidem conversus est.

Copronymi furore SS. imagines

turbas Orientales

Sed ad conciliabulum liabitum, martyres facti. jam converlamus orationem. Hoc

daimonibus proculdubio tenebrosiorem animam haberet, atque monachos ipsos (iu.r,v[;.ovUTcu;, hoc cst immeuioraudos appellans cuni ipse nec divina uUa, nec humana memoria dignus esset ac praeterea idololatras ob venerandarum imaginum adorationem omnes nuucupans, cum ipse aurum potms, quam Christum adoraret,
ipse
, :

cum

ac avaritiae ac impietati perieque studeret.

Igitur

anno, quo decimus tertius absolvitur, et decimus quartus inchoaturConstantini imperatoris septima
Indiclione, ab eodeni iniperatore

stolidam

omnem

illam sapientiaeque

Pseudo-Synodus

expertem multitudiuem, qute ipsius imperio subjecta erat, in concionem advocat, ac veneranda

celebrata
in

est,

quai sex

meusium

spatio perduravit,

qua adversus cultum sanctarum imaginum obfirmatum est a satauaj synagoga decretum. Id quidem Theophanes his verbis enarrat Eodem quoque anno Conslantinus impius contra sanctas ac venerabiles imagines Concilium iniquum trigiuta octo (trecentorum triginta octo) episcoporum
:

una cum divinis Dominici corporis etsanguiuis mysteriis, atqueomni labe puris EvanCrucis ligna
geliis, in

quibus Dei Filius Chrislianis ne jurent

ita

',

prorsus interdicit, palam proponit, atque

per ea
se di-

universos jurejurando adstringit,

vinas imagiues adoraturos
;

nunquam

quin ea potius idola vocaturos (cumipse potius impietatis idolum esset)

ac nec quidem

congregavit in palatio Hieria),

quorum

primi erant

communionem

monacho

acce-

Ephesinus
qui apud
licet,

filius

Absimari,

et Pastillus Pergensis,

pturos, nec salutautibusquicquam humanitatis vi-

se,

qua3 visa

fuerunt,

dogmatizarunt,

nullo prgesente ex Catholicis sedibus,

Romana

sci-

vel Antiochena, Alexandrina, aut Hierosoly-

cissim exhibituros. Verum siquisquam eorum monachum uliquem uspiani obviam babuisset, tenebricosum eum, et immemorandum, et idolorum

A quarto idus Februarii iuci|)ientes, perduraverunt usquc ad sextum idus Augusti ejusdem
mitana.
septimae Indictionis.

cultorem appellaturos, ac demum ( o horreudura furorem, o ingentem tuam, Christe, patientiam ac

leuitatem!

Qui

cum

in Blachernas Dei Genitricis hostes

convenissent, ascendit Constantinus imiierator in

ambonem, tenens Constantinum monachum (monomachum), qui fuit Sylaei episcopus. Etcum perorasset, voce niagna pronuutiavit, dicens
:

ipsum appelituros . quo odium in monachos haereditarint una cum haeresi recentiores novatures Iconoclastie, quos si quis certo nomine Copronymianos dixerit, utique indulgentius aget
J

lapidibus

20. Hccc audiens, lector, vides a

Constan-

siquidem nosces comparatioue Cojirouymi, hos du-

tino

universali

patriarchae multos annos . Pro-

nunlians

scilicet

eum

a se esse

promotum

post

STEPHANI
plo triploque impios
etsi

III

ANNITS 3,
liii

CHRISTI 75A.

583

nominandos. Siqnidem (ut imagines sacras Constantiniis execrabatiir, tamen venerandaB Crucis adliuc cullum retineljat, per quani in medio positam suos adstrinvidisti)

ex uobili saUem loco conciliaret. Sed qualiter

voluerit esse ornatum, ab

cipc

eodem auctore sic acInsigne illud. quod Blachernis est Deiparse

templum eximia quadam

arte

gere voluit juramento

qua? pariter
satanae
,

retinebat et

cultum

divi-

ac pane incomparabili pulchritudine, ct lapillis aureis in utroque pariete

lelis videlicet

nissimi sacramenti corporis et sanguinis Christi,

Novatorum funesta
:

secta,

mancipia

suinma exornatum abrasit et immutavit, deomnibus imaginum formis. Etenim

et pererudito artificio carnalis Clirisli nati-

detestantur
,

ut vidcas

horum compa-

exiinio

ratione

esse

Copronymum

execrabilem laude

vitas et divina ipsiiis miraciila, et

dignum. Pergit auctor de electione Constantini pseudopatriarcha; htec quae sequuntur 21. a Quin etiam sacri ordinis quemdam nactus, cui et nomen cum ipso idem et eadem fidei sententia erat (jam enim ut anima, ita quoque cor:

venerandorum mysteriorum traditio, ac denique per ipsius Crucem in infernum descensus et resurrectio picta illic
erant.
23. n

'

Quibus omnibus borrendum

ille

in

modum

abrasis atq,ue deletis,

perditionis filius Constan-

pore Anastasius interierat)

ei

proh scelestum

faci-

tinus neris
vit.

curam admii;istrationem(|ue committit, non Patrum electione, non Synodi examinatione non denique canonico suffragio at(|ue
nus
!

Ecclesia;

imperator arborum specics atque omnis geavium formas eorum loco supplenilas curaAt tum sane quispiam non incommode illud
:

Decreto, sed tyrannica potius potestate antistitem

ipsum constiluens. Etenim uon secus acsiin scena aperte luderent, ac non serio agerent, ambo in pulpilum ascendorunt, ac deinde imperator manibus impuris diploidem sacram nefario honiini
fane
j)ro-

imponit,
(jui

dignum

episcopatu

eum

esse cla-

Davidis dixisset' Venerunt gentes in ha>reditatem tuam, polluerunt templuni sanclumtuum, posuerunt Hierusalein in pomorum custodiam posuerunt morticina servorum tuorum escas volatilibus caeli, carnes sanctorum tuorum bestiis terra;, hoc cst venerandas ac sacras martyrum reliquias quas partim igni, partiin mari, partim denique
:

mans,

gravi potius ignominia et vituperatione

(o

facinus orbi universo

dainnum

feiens!) pra>ci-

diguus crat.
antistitem

impuram

et

absurdam audaciam

pitiis
taiiffi

execrandum facinus! Qui cnse accinclus erat, sacrum creabat. Qui bellis ac ca>dibus per onme vilaj tempus operam dederat, initiatoris
sacri

tradiderunt . Sic igilur ad conventum sacelebrandum loco sancto ab impio impera-

tore impie disposito, quae ibi sunt gesta, sic

idem

auctor enarrat
In hoc igiturvenerando templo consceleratus tyrannus una cum impio illo gregis mercenario,

munere fungcbatur. Qui cum

:

tribus mulieri-

bus

flagitiosissime sese contauiinaral, inter sceleraid quod nec apud genquidem sacerdotes un(|U.im perpetratum
est
' :

tos pontiflces constituebat

et

non minus execrandis

insidens

episcopis, qui

cum

ipso
(et

tilium
fuisse,

erant,

improbum consessum cogens

repertum
Ilis

ita
:

ut illud Scripturse sacrae

talis

hic

locum haberet
sit

Qualis popiilus,

sacer-

dos .

peractis,
ct

quomodo eorum
sic

conciliabu-

lum

indictum

ceiebratum.

narrare pergit
(ut

enim hoc Concilium appellarit?) slatuas, o rem gravem! et idola, sacras imagines vocat . Primum itaque illud Decretum fuit, utsacras imagines idola quilibet nuncuparet, eorum vero culquis
tores, idololatras.

22.
illud par

Cum

itaque in

hunc

modum

coiisset;

atque Attagas

obscenuin vulgo dici

consuevit)

Numenio

sese adjunxisset (vetus paroc-

mia, cum duo nequissimi simul coeunt), litlera; ad omnes urbes ac provincias commeabant, quibus episcopi ad imperialem urbem confestim accerscbantur. Id autem eo fiebat, ut Concilium adversus venerandas imagines cogerelur . Numerus autem eorum qui convenerunt ei)iscoporum, reperitur scriptus in sua; ipsoriim
|ierfldi;e

Secundum vero huic non impar impietate, omnes sacrarum imaginum cultores anathemati traderentur, in priniis(|ue patronus eorum S. Cermanus olim Con24.

quo

sancivit conventus satanie, ut

stantinopolitanus episco[)US.
deiiide
illi

Nam subdit iniquitatem suani ini(|uitatc, et

analhemati per

Ac

malum

(ut dici solet)

Germanum
jiciunt
:

malocumulantcs, orthodoxum illum summuin furorem sub-

Uecruto,qiiod
iii

intcgrum lectum

et

confutatum
e|)iscoporum
ista

habetur
ex

sc-

bautur

ea scilicet facientes, qua; ipsi pati inereidololalram illuin, et ligiionim cnltorein

ptiina Aclione Concilii NiCtCni secundi, fuit tieceii-

toruin et triginla octo

ligi polest

quo

intel-

quanta

fucrit

ruina Orientalis Ecsit

clesia^

cum tam

ingens numurus

repertus

ap|)ellantes, cum vere ipsi dccnionum cultores et amici essent Sed detcriora his scelestissimi addidcruiit, decernentes et scriptis inandantes canonem nefan-

lapsorum antistitiim, cum nonnisi, qui in Oriente sub ditione erant imperatoris, vocati fucrinl. Delectuin est ad celehrandum adeo infame Concilium augustissimum teiiiplum, (luod eral Conslantinopoli Dei Genitricis
iii

duin, quo negarent non solum sanctos omnes, sed nec ipsam Deiparam post obitum aliquid jurishabere ad iiitercedendum apiid Deuni (iro nobis, vel
ali(juo

modo

nobis jjosse j^rodesse

:

uam audi Iragice

jiacto, Clirisle,

lilaciiernis

nuiicupatum, quo

declaniantem auctorem
lenitateiu illam

Qiionani

impcrator existimalionem cidem profano conven-

tuam, (jme uullis verbis

exjilicari

584
polcst, iion
tua;, qiiai

STEPIIANI

III

ANNUS

3.

CHRISTI 754.

admiror? Ononam pacto benignitatis vim sermonis omnem siiperat, abyssum

oxponere queani? atlhuc porro audacissimaj illC lingum proruperunt, ut ingens qnoque istud et improbum cloqui non dubitaiinl, niniirum illam

Stcphanum, quod ad dicendi vim attinet, plurimnm inlerest siquidem mihi scrmo duniaxat pracsto est illi aulcm cum scrmone divini (luoque
: :

Spirilus potentia. Cacterum etiam aiquc etiam atten-

denduni cst;quid enlm amplius vos ab eo audituri

estis? lia

ipsam Dci Genitricem Virgiiiem inuiilcni quamdam post mortem et commodi omnis expertem rem
essc,

quidem

(ut alias saepe) divina [)oteniia

veritaiis confessio

nec cuiquam omnino adjumento ac

prffisidio

ab improbis extorta cst adversus seipsos. Sed pergit aucior IIU veroassumptofalsi
:

esse posse
25.

illius Concilii Decreio,

hoc

est,

ficulneo (ut dicitur)

Ad hac

insuper additum ab improbis sycovel virgines

dici

auxilio, ad prajdictum

phantis, ut prohibuerint Apostolos, vel martyrcs

in

monasterium veniunt; atque balnei gradibus manenies, sancium virum accersuffi

aliosque confessores

sanctos

sunt,

nempe

dignitati

potius convenire cen-

vetuerunt enim hujusmodi titulo sanctitudinis no-

senies, ut ille ad se descenderet,

Additum prasfcrea, ut idem conciliabulum septima Synodus OEcumenica diceretur.

minandos
esse.

quam ut ipsi ad Quoniam auicm tum ob eas, quas superius diximus causas, tum etiam quia

eum

se conferrent.

Extat vero Pseudo-Synodi definitio integra recitata

in Actione

ferreis catenis adstrictus crat,

pedibus suis ingredi

septima Nicajni posterioris Concilii, hoc

:

non

poterat,

duobus

viris

innixus ad eos proflci-

inscripta titulo

Deflnitio sancta;

magnae

et

uni-

sciiur.

versalis Synodi . Ibique per siugnla a sancto vere

27.

Prinius

itaque

Theodosius Ephesinus
alloquitur
:

OEcimienico Concilioconfutatur. Sed illud considerandum, hos iniprobos, quo fideles atque Catholicos

episcopus ad hunc

modum eum

Quo-

nam iandem modo, o homo Dei, animum

induxisii,

omnes crrare in eodem libello perfidiae

his,

dicere

omnibus suaderent, non erubuerunt,

nos omnes in ha>reiicorum numero repouere ? teque supra imperatores, supra patriarchas, supra
episcopos, ac ca?teros Christianos saperc judicasti ?

Orthodoxos onines esse Nestorianos, Arianos, Dioscorianos, Eutychianos, atque Severianos; se au-

tem judiccs sex OEcumenicorum Conciliorum proflteri.

An nos omncs id molimur, ut nostrarum ipsimet animarum jacturam faciamus ? Ai justus vir leni
ac placida voce
:

Adverte, inquit, quid de Elia pro-

Sed quod praeterea ad ipsa ejusdem conciliabuli Acta spectat, accidit ut in eadem Synodo ab Orthodoxo libellus offerretur adversus episcopuni

quemdam,

qui

vas sacrum confregissct, in (|uo

Genetricis

imagines inciste erant. Scd tantuni abfuif, ut illi in episcopum vindicarint, ut eum potius destructorem idolorum noniiChristi ac Dei

quemadmoNon conturbo Israel, inquit, sed tu et domus pairis tui. Neque enim ego sum, qui conturbo, vcrum hi, qui contempia veterum Pairum tradilione, novum quoddam dogma
pheta Scripiura prodidcrit; nimirum

dum

ad Achab dixerit

'

in Ecclesiam invcxerunt.
taie

Nam

si

quicquid antiquiest (ut

prKsiat, veneratione
^)

dignum

quidam
,

narint, ac laudibus celebrarint. Constant hsec cx

vir sapiens dixit

titia

recentia utique ha'c ei adsci-

disputatione

illa

post annos noveni

martyre babita,

quam
exigit

hic

cum Stcphano modo ob corumdcm

Sic

vehementer absurda atque imbecilla sunt

ut

qua? perspicue adulterini Ecclesiaj Catholicae

sini.

fffitus

Pseudo-Synodi cognitioncm Actorum ut reddamus,

rerum gestarum
habet
26.

argumentum.

enim

se

illud

Ac proinde non intempestive propheticum mihi dicere in rnentem vcnit ^ Reges terrae
:

et principes

cum

mercenariis pastoribus ac gfcgis

Postea autem imperator qui eanidem

(erant

cum

hairesiar-

proditoribus conveneruniin

chas
tur,

illos,

cum
autem

eo doclrinam tuebanilli

accivisset

Thcodosius epi-

unum, adversus Christi adminisiraiioncm inania meditaii sunt. 28. Haec cum ad hunc modum Stephanus
proiulisset, Constantinus Nicomediensis episcopus,

scopus Ephesi, Constantinus Nicomedia;, Nacolius

Nacoliffi,
Pastillffi,

Sisinnius item

et Basilius,

alter Tricacabi

quorum alter cognomentum habebat

:

ui erat truculcniia et impudeniia singulari, sta-

ac prteterea Callistus,

de quo verba fecimus,

et

tim e subsellio suo exilicns, atque nihil a calcilronibus asinis diversum faciens, adversus sanctum

CombocoHon, qui

in

scribarum numero tum erat

virum impetum
tibus

fecit, eitiue

humi

scdenti calces in
saevis satelli-

eadem cum Sarracenis de religione sentiebat) ad patriarcham, qui cum non modo nomen ideni, sed etiam eosdcm mores ac doctrinam eamdem habebat, eos miliit hac autem de causa id faciebat, utuna cum ipsis ad Philippici
ac dcnique Masaras, qui
:

faciem incussii. Ac pra;terea unus ex

imum ipsum

venirem calcibus impctens,

:

resupinum in ierram prosiravit

monasterium navigaret, atque cum divinitus

rato Stephano disputaiionem iniret.

inspi-

ac deinde continenter ejus pecius pcde feriebat. At divinus Stephanus Dominico praecepio obiemperans, seipsum ei ad libidinem feriendum prompto animo praebeHa;c porro Callisto senatori minime aequa atque honesta visa sunt; ob eamque causam cum profano illi Constaniino sileuiium indixisset, ad Stephanum his verbis usus est Duabus tibi probat.
:

tum doctrina, tum sanctitas esset minime ignorans, quodque prae eo ne prope quidem (ut dici solet) jaculareiur disputaiionem recusavit, eam ipsis poiius, si posscnt, permittens. Inter Constantinum enim (inquiebat) et
At
ille

qua; Stepbani

:j.

Reg. xviii.

^ Basil.

hom.

i.

de jejun.

3 Psal.

ii.

STEPHAXI
positis contlitionibus,
cilii

III

ANNUS

3.

CHRISTI 754.

58")

libello subscribas, vel

nempe vel ut moitem

:

pareas ac Consubeas, ut qui

quod sex priora Concilia minime sequitur ? Quicquid enim septimum cst, sextum et quinfum, et
ea, qua;

Patruni ac diviuitus eruditorum iniperatorum legem repudies ac proscribas utram e duabus magis velis, confestini elige.
((

antecedunt, sequatur necesse

est,

ut septi-

mum
a

esse queat.

Cum

igitur vos sex

Conciliorum

sanctiones

abrogaveritis;

quid

est

quamobrem
?
:

Rursum ergo

ille

divinitus afflatus Stepha-

Coucilium vestrum septimum appelletis

nus

.\ttento ad verl)a

domine Patrici. quoque clamo

'

mea auimo esto, inquit, Ea enim cum magno Paulo ijise

Miiii vivere Chrislus est
:

Ad

qua;

cum

Tricacabus dixisset
illis

nam tandem

ex sex

Conciliis

ac pro

veneranda ipsius imagine mori lucrum. Quocirca (semel jam dixi, et rursus dicam) si hemina mihi
sanguinis
cst,

abrogatum est ? Quid, inquit, sex onmia Concilia in sacrosanctis templis coacta
:

Et quoddecretum a nobis annon vir sanctus

Nica;ce

sunt

Primum nimirum

in

metropoli

ea qunque pro Christo fundatur.

atque amplissimo urbis

illius

templo, secuudum

CcPtcnun
recitetur,

facite,

ut milii Concihi vestri Decretum quo intelligam quibus (andem rationi-

Constantinopoli in sancto Pacis templo, tertium iu

pulcherrimo

illo

bus adducti, diruendas ac delendas divinas imagines censuistis.

29. Protinus ergo Constantinus Nacolia; (Nacolius) episcopus libellum illum
pit.

sina metropoli silum est,

ac sextum in palatii a;de,

Theologi templo, quod in Ephequartum iu sanctissima

,

metrcpolitana; Chalcedonis a;de

cjuintum autem

quam Oatum (Ovatum)

recitandum susce:

vulgo appellanl
in

Cumque

initio

sic legisset

Decreta sancti et

OEcnmenici septimi

Concilii, sanctus vir silentio

in TruUo . Quid igitur ? Annon omnibus hisce teniplis imagines picta; erant ? Quodnam autem ex pra;dictisConciIiis, quemadmo((

manu

Osingularemendacium, inquit, infirmo cnim et caduco fundamento caducum (juoque profecto et imbecillum anchficium imposuistis. Quonam enim modo sanctum existimari
significato
:

dum

vestrum, dejiciendas eas ac delendas esse

censuit ? Responde ad hoc, episcope.

Cum aulem

ipse

rem

ita se

sublatis ad cielum

ocuhs

ac manibus,

habere dixisset, gravique

queat, (|uod sancta |)rofanare

minime

diiliitavit ?

Quid enim

Annon

Annou cum vobis a quibusdam piis viris oblalus est, qui episcopum (luemdam co nomine deferret, quod lancem sanctam, in qua Christi ac Dei Genitricis imagines sculpta; crant, contrivisset ? Vos autem
contrilionis illius

sancta a vobis protrita snnt ? in Concilio vestro sederehs, libcllus

gemilu imo pectore emisso, vir sanctus alta voce exclamavit Si quis Domiiumi Jesum Christum in
:

imagine, quantum ad humaiiilatem attinet,circumscri|)tumnon adorat; anathemasit; cumiisque

partem habcat, qui dixerunt'

fige

ToIIe, tolle, cruci-

eum.
a

At

illi

ob pra;claram hanc ipsins dicendi

defixi,

fi-

crimen imaginibus adscribentcs, ipsum quidem omni crimine solvistis; j^ios autem viros a coetu proscripsistis, idolorum vindices eos
appellantes.
polest ?
ctis

duciam stupore

cum

beata

illa

liugua adhuc

loqui ac verilatis hostes fortiter insectari pararet, firmissima verborum tela, tanquam sagittas in

Quo quid audacius Annon etiam sacram

llagitiosiusque Dngi

manu
in

supellectilem sau-

imaginibus exornatam concerpsistis ? Anuon adjectivum hunc, sanctus, ab omnibus justis, ab

onmibus que viris

Apostolis, a Prophehs, a marlyribus piisabjecistis ?

viri,

Sancitum enim a vobis

ad

cst,

potcntis, illi metuentes, statim eum quidem custodiam conjici pra;cipiunt ipsi autem obtecti i)rae pudore vultibus, ad aulam abierunt. Percunctante igitur imperatorc quiduam ipsi pcrfeatque episcopis cladem suam occultare cissent conantibus Victi sumus ait Callistus senator, o
:

generosi

ut

cum quisquam
ad

horum

ali-

imperator,
ille
:

victi

sumus. Magnus enini doctrina

:

vir

(|uem adirel, ex coque quaireretur, quo abiret,

responderet
tyres.
:

magnus

in disputando

incomparabilis ipsius
:

Ad

Apostolos,
veniret
:

quadraginta marresi)onderet
:

virtus esf,

Sive,

undu

itidem

perior est, sed ipsam

animus inlrepidus non modo minis suquoque mortem contemnit.

Ex

temi)lo martyris Theodori, ex templo martyris

Georgii.

Annou

ha; veslrte doctrinae sunt ?

nam

ergo pacto qui sancta proscripsistis, Concilium coegistis ? o singularem absurditatem 30. Jam qui OEcumenicum illud Concilium vocari queat, (|uod nec Romanus aulisles (cilra
!

Quosanctum

Hactenusquae ad disputationcm pertinent, occasione Actorum Pseudo-OEcumenici Concilii hic rccitata, cum tamcn post novcm annos (ut diximus) acciderint.

tui satana;

cujus auct(jritalem
Ecclesiaslica; ad
buit, nec

uuUo modo

fieri potest, ut

res

normam

rediganlur) gratiun ha-

nus, nec deniciue IIierosolyn;itanus

rum
niissi

Alexandrinuscomprubavit, ucc Antioche? Libinam colibuUi sunl? Aut quinam per divcrsa loca sunt, quibus falsum vestrum Concilium con-

Qua; autem dictae sint eidem profano convenacclamationes post absolutam Synodum, Ac deiiique quod poideni auctor superius ita stremum illorum ct gravissirnum nialum est, scelerati certe ct vinea; Christi exiliosi sacerdotes, de
31
.

quibus Prophcta prfcdixil' Egiessa est iniquitas a Pastores sacerdolibus Babylonis. Ac rursum '
:

multi deinoliti suntvineam

:

meam,
,

conciilcaverunt

lirmarchir, ut liac ratione fJEcumcnicum censeri

liossil?

Tum
1.

autem, quomodo seplimiun dicalur.

parlem meani hi, ini|uain inter sanctum et [)rofuiium minimedislinguenlcs, postquame pestilenli
JuJU. .M.\.

IMuliii.

'

llJii-

XIII-

^ llieiciD. XII.

TOULS

XII.

586
illo
|)ost

STEPHANI

III

ANNUS

'^.

CHRISTI 75 V

consessu exsurrexeruiit, populuin ipsum, qui eum a recta iloctrina aberrarat, nianus in

altuni toUere jubentes, hetuni stveiiituni excitarunt,

atcjue horrencluni illud atc|ue

magnum furorem

excedens prolulerunt

hodie salus mundo, quan-

doquidem opera tua, o imperator, idolis liberati sumus. prolanas linguas, qux nefariam illam vocem emiseruiit! quibus illud Davidis plane quadraret'
:

adoratiouem negare, nec assentiretur, in cxilium missus fuit, etc. Pergit deleiisor 34. Joaimes vero, qui ab illis Mauzur contumeliose nominatur, cunctis relictis cuni Matthaeo A|)ostolo Christum secutus est longe majores divitias, quam suiit Abraica), existimans contumeliam pro Christo maluitque cum populo Christi affligi, quam tenn^orariam in peccato voluptatem. Ipse
:

num

Iniquitatem in excelso locuti sunt

po-

igitur
caris,

cruce sua sublata pro Christo Christique

suerunt in cffilum os suuin,et lingua eorum transivit in terra. Existimarunt enim robusts improbitatis

ac

nobilis

impielatis
si

homines, se nihil
ea loquerentur, quae

magni ac

prfeclari facturos,

secutusest, et exOriente per Chnstum tuba cecinit, non arbilratus ferendam, quai in aliena otTendebatur regione vaniloquentiam, et eum qui contra Dei Ecclesiam instructus est apparatum,

Deum

aures ferre ])ossent, audaciaeque suae

quem quam

constituerent, ac

moduin alinon omnium tam qui un-

rabiosam insaniam. Sed hanc triuinphans ubique

exhortatorie etconsolabihter tutain vitam duxit; in
Ecclesiis eniin

fuerunt, vel futuri sunt

maxime impios

sese

prffiberent. Haec ipse.

32.

veterem consuetudinem diligenter conservaudam monuit pacificam quoque illarum

:

Porro
satanffi

imi^ia)

acclamationes ejusdem con-

comi)Ositionein etstatum,

quem
,

etiain

Dominus
:

habentur in Decrelo ipsorum definitionis, ad cujus finem ista leguntur in tres praecipuos sanctos Patres ipsoruni adversarios conclamata" Germani, Georgii, etManzuris sententiam minus rectam vos dispulistis Germano bilingui ac animo
ventus
:
:

discipuhs suis in signum, quo cognoscerentur,

quod

essent sui discipuli

dedit

dicens
et

Pacem

meam
duit.

relinquo vobis, conservare

et

roborare stu-

Hos igitur venerabiles

dignos fide viros in

alia in de-

Ecclesia Catholica probatos illorum seditiosa sycol>hantia ferre

duplici

adoratori
illi

lignorum, anathema. Georgio

paternoruni

non

potest,

etc Et plura

consentienti

et falsario

dogmatum,

testationem ipsoruin.
33. His igitur blasphemiis et contumeliis in

anathema. Maiizuri ignominioso et Sarracenico, anathema. Doclori iinpietatis ac perverso interpreti

Deum

et

sanctos

ter
(ut

niiseri

homines Synodum

anathema. Trinitas hos tres abstulit. Ita de his perfidi, quos refellens Orthodoxus antagonista in Nicaeno Conciho ista de his ccDeus illos in abditum vultus sui abscondit, et a
conturbatione
ctione

divinte Scripturaj Manzuri,

absolverunt,

quam

dictumest) septiinani OEcu-

inenicamappellarunt. Perseverasseautem, utidem Pseudo-Concilium ab iis diceretur septima Synodus Acta vera3 septimae Synodi dictceque Nicaenae
:

hominum

protexit illos, a contradi-

secundae confirmant, quod plerique ignorantes

cum

linguarum

liberavit eos:

nam ut

faces in Ec-

audierunt ab Orthodoxis septimam commendari

Germanus enim in litteris Samuel a puero Dco dicatus divinis Palribus semper adhaesit quare Dialogis illius, qui [^ertotum terrarum orbem vulgati sunt, par est acquiescere altiludo enim Dei in ore illius, et enses ancipites in manibus illius
clesia resplenduerunt.
sacris eruditus fuit
, ,

Synodum, putantes hanc ipsam

scandalum
Accipe
inae

esse hffirelicam,

et velut

passi sunt. Sed de his suo loco inferius.

modo

quae de damnatione hujus septi-

Synodi a diversis ponuntur, atque in primis quae Orthodoxi Orientales habent in libello eidem
secundae Nicaenae oblato his verbis

scindentes eos, qui Ecclesiasticae traditioni adversantur.

33.
((

Georgiusautem, cui

patria Cyprus, civi-

Precamur vestram sanctitatem, ut bono eos recipiatis legatos. Habebitis enim trium Apostolicorum thronorum concordem sententiam

animo
et

literin hac vita degens,Christuin

Deum, qui nobis

suam dispensationem
non
fuit contentiosus;

scriptain reliquit, imitatus,

non clamosus, non calumnon redditor conviciorum ab aliis vexatus, non minabatur: qui illum ad maxillam verberaniator,
:

qui coad milliarii unius iter, adjecit duplum, jugum Dei a juventute portavit, optimum ratus secunduin Prophetam sedere in solitudine. Cujus
:

bat, exhibebat huic confestim et alteram

gebat

eum

continentem concordiam. Qui sane sex generales Synodos ante habitas una voce pra;dicant: Aliam autem illam, quam septimam dicunt, non modo non recipiunt, sed uno animo et voce detestantur, utpote quffi ex ha:!resi contra Apostolicam, et Patruin traditionem sit congregata non aliam ob causani, quain ut sacrosanctas et venerandas iinagiues subvertat . Haec Orientales in dicto Nicaeno
Concilio, in

autem

fuerit iste episcopus civitatis in

non

dicitur.
xviii

ejusinodi Synodus

quo oninium episcoporum sententia dicta septima et OEcumenica

est.

Est mentio

Menologio

Basilii

imp. die

condemnata

Sed longe ante his

fldei

ipsis ferrne

Aprilis de Georgio episcopo Antiochiae Pisidiae, de i]uo inter aha ista: Postquam diaboli consilio fuit

diebus, a primario CathoIiccS

antistite

Ste-

Iconomachorum
;

hairesis exorta, et oraues episcopi

ab imperatore juberentur Constantinopolim petere, venil et ipse et cum sanctorum cogeretur imagi'Psal. Lxsci.

phano papa fuit ipsa peuitus condemnata auatbematique subjecta. ^a.Pseudo-Sjjnodus damnata. Etenim omnia,

quaj Coustantinus imperator contra sacrasimagi-

" Nic:i).

11.

Conc.

acl.

vi.

Conc. Nic.

II.

Act.

111.

STEPIIAXI
nes est operatiis, Steplianum
irrita

II

ANNUS

3.

CHRISTI 754.

587

Romanum
litteris

Pontificem

reddidisse

monuisseque

imperatoiirae-

imaginem male ac pcstifere concilatum . Haec de imperatore, cujus opere nefarium ilhul fuit Concilium congregatum. 37. Ubi autem impietas ex cjusmodi infandis legibus robur accepit: mox iis fanquam incensis facibus armata |)rogressa, quid iulactum reliquit, quid non corrupit et perdidil? ita ut antiquae pienullibi aliquod sineret esse vestigium tunc plane accidit, quod Joanues Damascenus ' ait, quod sacras imagincs cum ignominiosissime tratalis
:

rem, ut ab errore

desisterel (quod et fecerant

decessores), testatur Hadrianus

Romanus

Pontifex

in Epistola ad Constantinum et Irenem Aiigustos.

Dolemus tam prxclara Stephani pap;c monumenta et adeo necessaria periissc. Quibus lu putas fuhninibus conatum essc sanctum Pontificem disjicere molem illam, turrim Rabel tam sublime erectam
ab Flagiomacbis tcntantil)us
stibus,
cilii

beUum

inferre ca>Ie-

poUentemquc suficrbo nominc scptimi ConOKcumenici Pseu(k>Synodum confutarc, dam-

eventa,

nare, ad nibilunKiue deducere? Planc declarant eam prorsus disjcctam evanuisse, ut nec
illa sil, nisi

ctavissent, easdem in minutissimas parles comminuerent, inignemquc projicerent, ct qum in parietibus erant dei^icta;, partim aqua calida, parlim calcc, vel

atramento oblittcrarenl
sectariis

ulla penitus mentio dc

cum

ab Ortbo-

tum uovum

nomen: nam

Tunc ct audi(ut idem ait)

doxis legitur condemnata. Quin etiani et alios patriarclias

idipsum praestitisse datis litteris. docent qua" babet idem. qui supra Ste[)banus martyr ver:

Tymoleontes (licli sunt, quod data potestate, cum scclam furore armaverant, eosqui sacras imagines
excepissent atquc salutasscnt,
sine
((

[^lagis et suppliciis

autem ipsi, hoc est, Romse, et Antiocbice, ac Hierosolymorum, et Alexandriaj nou

bis istis
a Antistites

modo

afficiebant .

Sed qua; dispersio Ortbofacta

sit,

doxorum

post dictum

Synodum

dicemus

modo dogma

istud ac dogmalis

auctorem gravis-

anno sequenti.

simo odio pcrsequunlur, sed etiam per invcctivas Epistolas de ipso triumpbarunt, aposlatam ipsum ac Dei hostem vocantes, utpote adversus Cbristi

'

Joan. Damasc. de hsresib. in

fin.

Annn

peno(ii Grffico-Romansn.

624". Anno

yEra Hispan. 792.

papa;
.'J.

Anno

Ilegir 137, inctioato die

et

2G

Junii, Fcr.

.'i.

Jesu

Clirisli

Slephani

II

Constantini

Copronymi 35

U.

Leonis IV 4.

Step/inmis PP. in Galliam vcnit vexatus ah

quc annum a kalcndis

Aistulfo rerje Lonrjob.

Anum.

Martiis cxorditur

Tuuc

ad 12. Postquam

Anastasius narravit, Stepbanumll dcductum fuissc a Pippino rcge ad palalium Pontigonensc dic sexta
Januarii E(iiphania; sacra, subdit,
latio Pontigoncnsi,
ihi.,

Pippinus rex pra;fato Stcpiiano j^apa ai)ud Parisios civitatem in monasterio sancti Dionysii martyris

cum

ingcnti cura ct mulla diligentia

hyemare

pra3-

id cst, in

pa-

ccpit,

legationem ad Aistulfum rcgcm Longobarmittcns,

pelciis,

Pontificem

Romanum

prncdi-

dorum

ut proptcr rcverentiam
Pauli, iu partibus

ctum rcgem dej^recalum csse, ut causam beali Pelri et Rcipublica! Romana; defendcrct, ct Pippinum promisisse sesc exarchatum Ravennm et ReipubliccE jura rcstitui modis omnibus curaturum.
Annalista Mctensis

bcatissimorum Pclri
hostiliter

pias et

Roma; non ambularct, ct supcrslitiosas ac imcontra legis ordinem causas, quas antea
:

et

banc petitionem a Stephano papa factam sequenti die, proximo nempe post adventum ejus in palalium Poutigonense. Sed quia tcmpusimmincbalhycmalc, cumdem sanctissimum papam cum suis omnibus Parisius apud vcnerabile monasterium bcali Dinnysii ad bybcrnandum perait,

Roma; nunquam fcccrat, pro|)ler ejus pclitiouem faccre non debcrct cum pra'diclus rcx Pippinus quod per legatos suos pelierat, non impctrasset, et
Aislulfus hoc faccrc contempsisset, evoluto
(sciHcct dcclim),
(sicul

rex a kal.
csf)

Marf.
in
.

anno omncs Francos

mos Francorum

blicaad se venirc prajccpit

villa publica,

Bcrnaco villa puSed loco, liernaco

gere fecit, inquit Anastasins. Qurc post Iutc gesta

sunl, rcferthis vcrI)isationymus,qui s(!cundam Ap-

lirennaco villa

Icgcndum cum annalista iMetcnsi, publica. Erat Rrennacnm vilja

pendicem adjecil ad continuationem Frcdegarii, qui-

rcgia regni pagique Suessionici, posila ad flumen

588

STEPHANI

II

ANNUS

3.

CIIRISTI

T.').'!,

Vidulam, qiim \u!go liraine appcllatur, de qua Hadrianus Valesius in Notitia Gailiarum et Mabillonins lii). -i de Re Diplom. pag. 233. 2. In coiiventu Carisiacensi defensio Stephani 1 Regino in Cln'onico, (pii adventum Stedecreta. phani papce in Galliam in annuni dccli perperam confert, recle notat locum,ubi PippinusrexPascba celubravit anno, quo Steplianus 11 in Gallla erat Iloc anno Nativitatem Domini inThcodonis villa,

licet

Carolomannus) omninoet vehementius decer-

Pascba in Carisiaco doniinus rex celebravil. Pascha auteni boc anno in diem xiv mensis Aprilis incidit. Esl Carisiacum, hodie Qidersi, vel Chiersi
gallice

causam subverterc, juxta quod a prwfalo rege Aistulfo fuerat directus. Sed domino propitiante minime valuit sui germani Pippini rcgis Francorum in hoc cor inclinare. Potius autem comperto Aistulfi ingenio, tota virtute idem Pippinus professus est decertare pro causa sancloe Dei Ecclesiae, sicut pridem jam dicto Pontifici spoponderat . Longc tamen verosimilius est quod scribitEginbardus in Annalibus, ad au. dccliii,
tabat sanctae Dei Ecclesiffi

Carolomannum invitum legationem

illam obiisse,

quia nec

ille

abbatis suijussa contemnere, nec

nuncupatum,

locus

ad

Isaram fluvium,

abbas

illius prfficeptis regis

Longobardorum, quiei

tunc

villa palatina,

paucis leucis ab urbe Novio-

mago
genda

distans, nbi Carolus Martellus decessit. Le-

hoc imperavit, audebat resistere . De hac Carolomanni legatione agit Baronius num. 7 et duobus
seq(|.

disquisitio de Carisiaco villa regiaa Mabillonio

edita lib, A de

Re

Diploni. pag. 238.

Hoc enim Caadmonitione

et

risiacum aliqui viri doctissiini ad Creciacum detor-

quere conati sunt.

siacus

Pipj^inus

cum

reliquiarum S. Germani episc. sed ob gravem ac periculosum morbum Slephoni papae

4. Translatio

Parisiensis.

Bellum undique parabalur,

oratione venerabilis Pontificis ad locum, qui Cari-

appellatur

pergens

ibique congregans

cunctos proceres regiae suae potestatis, et eos tanti

patris admonilione imbuens, statuit cum eis, qua; semel Christo favente una cum eodem papa decreverat, perficere,inquit Anastasius. Eodem perductus est Stephanus, ibique promissio ipsi a Pippino,
filiisque

expeditio tantisper retardata fuit. Interim Lantfredus abbas monasterii S. Germani Parisiensis, vulgo de Pratis appellati, corpus ejusdem S. Ger-

mani

episcopi Parisiensis,

quod hactenus

in Basi-

lica S. Vincentii

martyris humatumjacuerat, infra

majoris Ecclesia; aulam transferri curavit; quod

factuui est Pippino rege et Carolo ejus
filio

tum

Carolo ac Carolomanno facta

est,

ut Ro-

puero, et postea imperatore, prajsentibus, ut narrat

mano

Pontifici res a

Longobardis ereptae reslitue-

Baronius num.

1 1

Translatio facta est ex sacello

S. Vincentii ipsi

rentur, sicut testatur idem Auastasius in Hadriano

S.

Sympboriani

iu Basilicam

co-

convenerunt monachi lirittaniaeenses (erat Brettiniacum monasterium quondam agri Noviomagensis ad Oesiam fluvium, nunc prioratus ordinis Cluniacensis) de (]uil)usdam Ecquibus ipse reclesiasticis rebus interrogaturi sponsa dedit, edita in tom. ii Conc. Galliae sub hoc
prinio. Istic Pontiticem
:

non Aimoinus, ut credidit Baronius, sed anonymus quidam monachus coenobii S. Germani de Pratis, prout facti uarrationem ex ipsius Caroli Magni ore acceptam
haerentem,
in litteras retulit,

quam

didicerat. Extat hujus translationis Historia saec.

iii

Benedict. part.

2,

cui adjunxit Mabillonius libros

titulo

Stephani

II

papae responsa, qua;

villa Brillaniaco

cum

in

duos de Miraculis sancti Germani, ab Aimoino

Francia esset inCarisiaco

monaste-

monacho

Pratensi sseculo ix scriptos, et iu

lib. 2,

rio dedit ad varia consulta, de

quibus fuerat inter-

cap. 17, dicitur, ejus corpus jacuisse iu Ecclesia

sancti Vincentii, quae
8

rogatus, anno Christi dccliv

b.

Subsequuntur re-

nunc

S.

Germani appellatur,

spousa XIX ad totidem interrogata, quae in triplici versantur materia ; deccm sunt de niatrimonio,

quinque de baptismo, cffitera de clericis. Ea ex|ilicat natalis Alexander steculo viii in Stepbano 11, quem juxta vulgarem errorem Stephanum III appellat.

donec translationis ejus festus dies, qute octavo kal. Aug. celebratur, adveniret ; quo etiamdiein sincero Usuardi Martyrologio memoratur. Ea itaque
translatio, quae

magna

solemnitate facta et variis

contigit die
et

miraculis illustrata
Julii, sancto

fuit,

xxv mensis

Franciam legatus missus. Cum Pippinus apud Carisiacum versabatur, illuc quoque venit ex Italia Carolomannus ejus frater , tune monachus Cassinensis, ut annalista; Petavianus et Loiselianus ad hunc Chri3.

Carolomannusmonaehus

in

quidem hoc anno. Anonymus enim cap. 1, num.2, docet, eam peractam, anno sequenti, ex quo Apostolicai
Jacobo Aposlolo sacra,
Sedis
fuit.

Stephanus Pontifex ingressus in Gallias

sti

annum

habeut.

Aistulfus , inquit Anastasius,

Carolomauuo

fratri

Pippini, qui in monasterio

B. Benedicti devote per revolutum temporis spatiuni degebat

duo ejus filii a Stephano II in ^grotabat eo ipso translationis tempore Stephanus papa in monasterio sancti Dio5.

Pippinus

et

reges uncli.

provinciam ad

monachus, suadens eum in Francia; sibi obediendum, atque ad adver-

nysii, uti narrat Bai-onius

num.

2 etseqq.

tam ex

Anastasio,

quam

ex ipsometStephano papa in Epi-

sandum
suscepit

causae demptionis sanctm Dei Ecclesiaj et

stola ejus, qua; legitur pageticis, post

apud Hilduinum

in Areo-

Reipublicffl

Romanorumdirexit. Hanclegationem Carolomannus mouacbus per jussionem

multi habent. Hujus legationis causa
hsec fuit
:

unclione

quam proxime sequitur narratio de Pippini cum filiis et uxore facta a Ste-

sui abbatis, ut scribit annalista Laureshamensis,

quod

et alii

secundum Anastasium

Nitebatur

(sci-

pbano. Hoc anuo , inquit Hilduinus, qui est ab Incarnatione Domini nostri Jesu Christi sepUngentesimus quinquagesimus quartus, quinto ka-

STEPHANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 754.

589

Jendas Augusti , seu die vicesima octava mensis Julii, quoc boc anno in Dominicam incidit, ideoque

rum
in

menta Francorum (l) . Veruin anno dcclu, varioPippini regis Diplomalum mentionem fecimus,
quibus ejus anni ab eodein deducuntur, ab
electione scilicet ejus in

non dubium, quin error

gnsti, irrepserit
nisi
;

in Annales Bertinianos,

ubi hifc unctio facla dicitur hoc anno VI kal. Aii-

regem Francornm. Imo

cum hujusmodi

cipremoniai nonfestis
fieri

dicbus Dominicis aut solemnibus

nullus ex antiquis historicis, aut annalistis annos Pippini ab unctione, quani in inonasterio San-Dionysiano a Stephano papa percepit, dinuineravit. Carolus et Carotomannus, qui simul cuin patre
uncti sunt, priores annos regni computarunt qui-

Cajterum haec coronatio nullum jus in Pipi)ino contirmavitj qui nuUum etiam a priori per sanctum Bonifacium unctione acceperat corosolita; essent.
;

natio

gum

enim tam Summornm Pontificum, quam remeracseremonia est indeque Rescripta, qua;
:

dem

beneliciorum Ecclesiasticorum concessionem continent, a Summis Pontificibus anle coronationem

qua unxit eos Stephanus, sed Pi()pino demortuo annos regni ab ejus obilu seuiper Dumerarunt. Baronius per vetera monumenta intellexit Yilam sancli Othmari abbatis Durgaua die,

patre

emissa eHectnm habent in Gallia, ut ex suprema;

curia; Parisiensisarrestis constat. Bis ilaque Pippi-

gensis, seu monasterii sancti Galli,

quam Walfridus
monacho

Strabo Augiensis abbas scripsit, et libros duos de

Miraculis S. Othmari, exaratos ab Isone

nus

in regein unctus,

Sedis Apostolicae legato

Stephano papa,

et

prinium a sancto Bomfacio anno dcclii sccundo, a quidem hoc anno, ut testantur
;

monaslerii sancti Galli

citat.

utrumiiue enim in inargine Veruni ex verbis Isonis, qui seeculo nono

;

annalisfa> Berlinianus, Loiselianus, Metensis, Tilia-

vixit,

communis
verba

sentenlia infirmari
cap. 5
:

non

potest.

nus et alii, necnon Anaslasius. Utriusque unctionismentionem facit Eginhardus in Annalibus, Regino aliique; sed Theophanes solius posterioris,
utpote solemnioris, meminit. Baronius nuin. 1 immerito asserit, Anastasium adversarios habere Latinos omnes historicos, qui unctionem, inquit,
Pippini factam jussione Zacharia; Pontificis
per

Haec

Pippinus paterCaroli iii)i)eratoris, per auctoritatem Ste|)hani Roniaui Poutificis, deposito acdetonso rege Childerico, anno ab Incarnatione Doniini septingentesimo quinquaIsoiiis
lib. 1,

gesimo quarto, Indictione septima, ex praefectopalatii rex coustitutus, solus Francis coepit imperare .
Iso

enim eo

in

loco manifeste hallucinalur,

ut

sanctum Bonifaciuin tradunt. C;eterum habet Anastasius testem Theophancm liujus temporis Gnecumauctorem, qui Pippinum promotum in regem per Stephauum ])apam tradit . Ita cardinalis doctissimus. Atcjus tempore in lucem non prodierant
auctor secimdae Appendicis ad continualionem Fredegarii, nec

anonymus, nec clausula anno

dccli,

plurima ejusdem regis Diploniata ante prwsentem annum ab eo data demonslrant. Praterea falsum est, Childericum usque ad pracsentem aiinum rcgem api^ellatum fuisse cum annos tantiim noveni regnaverit, et decimum, quein inchoavit, non absolverit. Denique ipsemet Iso paulo post laudata verba annos Pippini regis ab aniio dcclii conipu;

num.

-i

a nobis recitata c Ms. Codice eruta, nec

varii annalista;, qui vel

de utraque unctionc locuti

peracta,

sunt, vel de sola priori per Bonifacium

cuiu ait, sanctum Othinarum scptimo anno regnante Pippino plenum dieruiu ad Deuin migrasse. Ejus autem mors accidit die xvi mensis
tat,

cujus Anastasius non meminit.

Ex Grscis vero

Novenibris auni dcclvui, ut ex Walfrido Straboue

eo
Pippiiii nHlIilji meuiinit,

unus Theophanes dc sola posleriori locutus est. Quare Anastasius complures cx Latinis consentientes habet, ct neulra unctio lioc tempore in dubium
revocari potest, liccl i^riorem Cointius contra scri-

lamen aiiiiorum unde apud Baroniuiu in margine loco, lib. ^Uerum S. Othumari cap. 5, legendum,/*^. ideMiracuiis sancti Othmariex Isone
Cliristi

aniio ostendemus. Is

ptorum coa;vorum auctorilatem aliosque complures negaverit.

C.

monaclio.
7.

Epistola de canonizatione S. Swiberti sup-

Anni Pippininon ab ejns unctione, sedab

ejus
licet

posititia.

Baronius

num.

10 refert ex

Ludgero

electione numerati.
litleris

Baronius

iiuni.

ait,

Zachari<EPippiiius in

regem

aiite

provectus

episcopo Monasteriensi in Ei^islola ad Kixfriduni episco|)uni Trajectensem, Pii)|)inum exposuisse Ste-

fuerit, etsancli Bonifacii uuclione initiatus,

tamen

non ab eo temi^ore, sed ab hoc anno

merarianui
ipsius regni,

coepti

sunt nu-

ut docent vetera uiouu-

phano papae miracula sancti Swiberti et ab eo petiisse, ut Catalogo sauctorum confessorum adscriberetur, et Pontificem aegrolantem apud san,

Pippinushoc annodic inccria rcx consccratus fuit,uioptimc Pagius expcndit, quanquam dieet forte mense ab eo diverso quem Pagius tccLv deducimus. Ab ea consccrdlioue rcgni sui annos supputare illum cccpisse Uaronius censet, negal Pagius, cui non cpoclia ab hac regia nnius Uiplomalis auclorilas sutrragatur. Id ego quidcin Ue una 1'ippiniepuclia hbciis adiiiilio. Sed ct aliera familiaris illi fuit Pislorius in nnclione deducta, quam tra.liliones Fuldenses cxhibint et tuenlur. Corpus integruiii earum, quarum nonnullas lantumiiiodo dcderat
(1)

signal, ut in nota ad A.

sua colleclionc, vulgavit Joaunes Fridencus Schaiiual, apud

quem num. 2

legas Cliarlara Adalpliarli

domiuo sanclo

ct uiMitolico

liomfacio di-

comitis direcla domino xviii Jauuaril, auno priuio regm doinni regis . Tum num. 3, succedit Charla Laidrari anno secundo magnifico fratri Lutloni cijiscopo, ac iu ea saticli Jtonifacii marlijris menlio Dt; sigoatur vcro die U knl. Seiiteinbris, rerjni dommi Pippini. ila;c si iulcr se contetantur, lulelligimus prolecto, pnorcm illam Charlam deberi anno dcclv, cujus mcDse Januario in secunda Charla data S. Bonifacius nonjum obierat, quanquam non ita mullo post, dic nempe v Junii ca;sus necalusque fuit. Ilinc optime oporlet anno pridie kal. Septembris cjusdem anni martyrium ilhus memoratur. Epocham vero 1'ippini quam ulraque Charla prajfert, incepissc DCCCLiv, ante diem xxxi Augusti, idque sanc cum epocha coepta ab unclioue Pippini in fcgcm hoc anno dcccliv, die v kal. Augusli planc

reclam, ac sigiialam die

congruit.

MiNSi.

59(1

STEPHANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI

75'l.

cUiin Dionysiiim commisisse vices snas ad canoni-

cantes, Aistulfus rex

zandum ipsnm sanclnm

Bonifacio

Hildolplio Trevirornm,
arcliiepiscopis, Fnlcario

Mognntinornm

Leodiensiepiscopo,elpraecipneHildegero(]oloniensi
arcliiepiscopo , sed eos propter incursionem Sa-

Langobardorura tesum cernens exercitum suum, terga verlit, et psne omnem quam secnra adduxerat, tara exercitum suum duces, comites et omnes majores natu gentis Lan,

gobanlorum

in eo proelio

omnes

amisit, et ipse

xonnm

expedilionem nalicani Pippini distnlisse canonizationem sancli Swiberti episcopi usque ad reditnm ipsorum de Ualia . Edittc sunt littene
et
RixiVidi

quodam monte rupis vix urbem suam cum paucis

omni

lapsus evasit, Ticinum

venit. Igitur prrecelsus

rex Pippinus palrala (Dco adjuvante) victoria, cura

exercilu et multitudiue, agniina Francoruin
accessit, castra

Trajectensis episcopi ad Ludgerura

Mo

nasteriensis Ecclesiae

episcopum

, petentis,

ut

usque ad Ticinura
dique omnia
Italiai

metatus

est,

un-

modnm

et

ordinem

elevationis et canonizationis
;

sancti Suidherti in scripla redigcret

tum

ipsiiis

quK in gyro fuerunt vastans, partes maxime ignc concremavit, totara regionem
multos Ihesauros

Ludfjeri idipsuni fnse exsequentis. Sed eas litteras

illam vaslavit, castra

rupit, et

Henschenius

et

Mabillonins, qui

commentaPseudo-

Marcellini rejecerunt, ut suo loco ostendinuis, supposititias esse eliara denionstrarunt.

Neque enim

induUjentiarum ac canonizationis nomina ante sajculnm x audita, et sanclorum canonizatio ante

saeculum undecinium Pontificibus Romanis non reservata, ut suo loco demonstrabo. Denique anno superiori sanctus Hildecjarius cpiscopus Coloniensis
occisus est in Saxonia, utannosequenti videbimus.

Langobardorum omnia diset alia ornamenta quamplurima, ct eorum tentoria omnia rapuit et cepit. Ha)C cernens Aistulfus rex Langobardorum, quod nullatenus evadere potuisset, pacem per sacerdotes et optimates Francorum petens, dictiones supradicto rege Pippiuo faciens, et quidquid conlra Roinanam Ecclesiam, vel Sedem Apostolicam contia legis ordinera fecerat,
plenissiraa

solutione

eraendaret,

Cumque lifec de sancti Siviberti canonizatione commenta nunc manifesta sint, iis refellendis diutius

sacramenta et obsides ibidera donat , ut nunquain a Francoruni dilione se abstraheret, ct ulterius ad Sedein Apostolicam Romanara etRempublicani hostililer

non immorabor.
8.

nunquam

accederet.

Pricialus rex

Prior expeditio Pippini adversus Aistidfum regem. A nuni. 12 ad 47. Expeditionem Pippini in Italiam adversus Aistulfum regem Longobardorum narrat Baronius ex Anastasio, qui dum loquitnr de altera Pi|)pini expeditione anno se(]uenti suscepta, significat priorera peractam esse pcr elapsam octavam Indictionem, qus kalendis Septemb. liujus Cbristi anni auspicatur. Anastasio suffragatur auctor secundsc Appendicis ad conti-

Pippinus, clemens ut crat, misericordia motus vitam et reguura ei concessit, et multa munera nam Aistulfus partibus praedicti regis donat
:

optimatibus Francorum multa munera largitus est. His ita gestis Pippiuus rex praedicto
et

Stephano papa cum optimalibus suis et multa munera parlibus Roinae cum raagno houore direxit, et Sedera Apostolicam incoiuraem, siculi prius fuerat, i'estituit. His transactis Pippinus rex cum exercitu
suo, et multis thesauris ac multis muneribus (Deo adjuvante) reversus est ad propria .
9.

nualionem Fredegarii, qui hoc anno

pinus
pore,
iuito consilio

scribit

Pip-

cum

proceribus suis eo tem-

quo

solent reges ad bella procedere, Stephaet reliquae nationcs, et

nus papa

quK

in suo
-ad

regno
partes

Fuldensis boc anno habet

Annalisla Stephanus II Roinam redit. Stepbanus papa duce

:

commorabantur,
Langobardiae
GallitC et

Francorum agmina

Hieronyino, fratre Pippini,

Roinam

reverlitur

cum omnimullitudinepcrLugdunum

Yiennam pergentes usque Mauriennam

Hieronymo Fulraduni unura ex Pippini missis adjuugunt annalisLae Loiselianus, Laureshamensis,

Bertinianus et Regiuo
annalista Loiselianus,
:

pervenerunt. Aistnlfus rex Langobardorura haec audiens, cura omni exercitu Langobardorum usque
niens
est
;

Stepbanus papa, inquit

reductus est ad saiictam
regis Pippini,

ad Clusas, qua? cognominatur Walle Suesiana, veibi cum onrai exercitu suo castra metatus
et

Sedem per missos domni

et reliquos,
:

Folradum

cum

telis et

machinis,

et

quac nequiter contra

Rempublicam

multo apparatu, et Sedeni Ro-

qui cuin eo erant . Aunahsta vero Lauresbamensis Ipse in reguum suum regres-

Apostolicam adniiserat, nefarie nitebatur cum suprascriptus rex Pippinus Mauriennam cura exercitu suo redisset, et propter
defendere. Et

manam

Stepbanuin papam cum Fohado presbytero capellano, el non ininima Francorum nianu, Roinam remisit . An vero Pippinus ia Franciam reversus Carolomannum fiatrem mortuuin repesus
est, et

angusta vallium, montes rupesque exercitus praedicti regis minirae transire potuisset, pauci tamen montibus angustisque locis erumpentibus, usque in valle Seusana pervenerunt. Hac cernens Aistulfus rex Langobardorura,

rerit,

de cujus morte Baronius

num.

8,

anno

se-

quenti examiuabinius. PonoSteplianurallRomam

aiile

buera currentis anni adventasse, ex dicendis

cerlo apparebit.
iO.

anno proximo

armare

[irfficepit, et

omnesLangobardorum cum omni exercitu suo super

non

eos audaciter venit. Hacc cernentes Franci,

suis auxiliis, nec suis viribus liberare se putabant,

Constantinus imp. Pseudo-Synodum adAd nuni. 17 versus sacras imagines celebrat. et seqq. Constanlinus Copronymus Pseudo-Synodum Constaulino|)oli adversus sacras iniagines boc

sed Deura invocant, etB. Petri Apostoli adjutorium

roganl.

anuo

celebravit,

nuUo

praesente ex Catholicis

Commissoque

picelio fortiter inter

sedimi-

sedibus, Roraana scilicet, vel Antiocbena, Alexan-

STEPHANI

ir

ANNUS

3.

CHRISTI 75 'l.

591

drina aut Hierosolymitana. AquartoidusFebruarii incipienles, perduraYeruiit usque ad sextum idus

Augiisti

ipse, <|ui

eorum habitum lenebrarum habilnm appcUat is animam tenebris involutam gerebat; qui
veio sub
est,
illo

ejiisdem

seplimm Indictionis

inijuit

habitii

recensebaiitur, nefandos, id

Theoplianes

adannum

xiu bujus iniperatoris, cujus

meiiioratu indignos nominabat, quos eliam

locum integrum recitatUaronius, sed ubi Tlieophanes ait, ascendil Coustanlinus miperator inamhoneni
Sylffii

idololatras

ob sanctarum imaginuni adorationem

vocitabat.
12. Constantinus patriarcha Constantinop. in

tenens Constantinum
episcopus
,

monachum,

qui fuit
sibi

Baronius iu margine reponit, Constantiiium monomachum. At tam Theophanes, quam Nicephorus in Breviario monachiun habent.

monachos
vifico

concitat.

Ille

igitur,

cum universam

subjectam plebem congregasset, propositis vicorpore

tempore Baronii non extabat: Constantinus, ubi semel se ad Ecclesia; conlumeliam ac pietatis oppugnationem
Haec de ista Synodo Nicei^horus,
([ui

accinxit,

tanquam

aftlatu

instinctuque

contrarii

et sanguine Christi intemeratisque quibus Christus Deus pro nobis manus extendit, atqueehaminviolatis Evangehis, per qua; ne omninoquidem jurare nobis prajcepit Christus; omnes, inquani, ille jurare et quantum valebant

lignis, in

ccetum episcoporum colhgit octo et Iriginta numero supra trecentos, cui Theodosius Ephesinus archiepiscopus pra^fuit. Urbis porro
spiritus abreptus,

viribus htec sc facturos dicere imperavit

nempe

sanctam imaginem
idoluiu vocaturos
;

se

non adoraturos, sed eam

abbate seu

communionem ab

pnesulem Constantinuiu (luemdam, qui mouachi habitum pra.'ferebat ex Sylle;u urbis episcopo constituit. In eo conciliabulo lidei canonem condiderunt de sacris imaginibus cvertendis cui ab omnibus impio conseusu ac nefario snbscriptum est;
;

monacho

noii

receptiiros,
:

neque vel solam sa-

lutem ei daturos sed contra si imprimis nefandum aliquem et tenebrarum veste inductum obvium habuerint, se illum cum conviciis lapidibus obruturos.
ineplias hajreticas! Sui

eaque religio onmis puerililer iu foro anathemate damnata. Eadem et in Germanum Constantino[)0litanum j^alriarcham dicta sententia

voce, et moribus,

nomine et

sententia
si

autem simillimuni inslrumentum

cui Scripturie

e sacerdotali Catalogo nactus, ut

gium Cyiirium, et mento Mansur . liujus etiam

iu libello Synodico,
11.

GeorJoannem Damascenum. coguoest,

et

verbis uti placet, Balac

brem, illum non Dei

in

et

Balaam et Joannes Jamsacerdotum sullragio, sed

conciliabuli inentio
viderat.

proprio dolo in Ecclesiam adduxit; ubi

cum ambo

quem Baronius uon

patriarcha

ambonem

ascendissent, Constantini imperatoris

Constantinus

ejus consilia proynovet.

relert

S.

Constantinop.

Kei geslae seriem fuse

manibus profanus Constantinus, impura, ut ita loquar,diploideetomophorioinduitur: (ille, inquam,

r.l , sed poUus dignus toj ^r. Namque phatriarcha potius,quam patriarcha Ecclesi;e visus est. Eum interim dignum csse proclamante tyranno,

Baronius ex Actis

Stephani junioris,

mo-

indignus wi

uachi et martyris, quai extat interOpera S. Joannis Uamasccui, qurcque a Melaphraste coiuposita sunt,

utisuprajamdiximus

sed

cum

a paucisannisiulu-

indignitatein

Armatus prssuhs personam

gerit:

cem

prodierit Vita hujus sancti martyris a Stephano

Ecclesiae Constantinopolitanaj diacono,

annis

xm
:

qui bellis et csedibus totus vacaverat, sacerdotis qui a tiibiis mulieribus tlagitiose viccm obit
:

post ejus

martyrium conscripta, ut auctor ipsemet

operis

admissus fuerat, sacerdotum crealor seu ordinalor

constituitur! elc.
13.

teslatur, ex ea Annales Ecclesiastici illustraudi

a

I'roprii

dignum instruinentum nactus

qui geuus
et

(scilicel (habolus) \iruni,

animum

ex

tur. ria

Sacrce imagines Constantinopoli cvcrtun

Ab hoc

igitur

impuro

pari taiuiuam nefa-

Syria sortitus(nempe Anastasius patriarcha) magicis

prxstigiis pluriina prodigia patrare existimabatur,

catena connexo

edicta per oiniies proviucias

hominesque, qui res hujusmodi admirari

solent,

decipere valebat. Hanc ergo ferain Leonis coguo-

missa suut, ut locorum iiricfecti cum e[)iscopis se in im|)cratoriain urbemcouferreiitad celebraiulam Syuodum contra sanctas et venerandas imagines.
Tuiic per

minem

|)rimum, ul prius scripsimus, adversus

omnem

locuni et civilatem a()ud pios vi-

imaginum adorationem inllammavit. Quamvis vero manifestus ha;reticus a Germano vesanctaruni

ritatis

dere erat luctuin super luctuni et vie su[)er va; apud im|)ios vero couculcata sacra, vasa iinmutata,

proi)ugnalore, ut antea dictum

:

est,

decla-

eversas

Ecclesias et calce oblilas, eo

quod

ratus fuisset

neque

sic

lanien

num

hoshs a

coeplis deslitit.

communis homiVerum illo e medio

ignis lacto

sacris

sublato, perennisque vermis

et teterni

imaginibus ornarcntur. Itaqne ubi Christi aut Dei|)arae et sanctorum vcneraiid;e imagiues erant, vel rogo et eversioni tradebanlur, vel albario

pabulo, ejus loco impuruni illud ipsius

germen

opere obliniebantur: ubi vero erant arbores,

(Constantinum dico) excitavit, (piasi quis direxit ex Achaz Acliab, et ex Archelao deteriorem llerodem,
adulterii

vel aves, vel briitte animantes, vel jiraisertim salaiiicic equitaliones, veiiationcs, theatia etcurricula
de[)icta:

mancipium
mala;
iilius

et

prajcursoris hoinicidam.

htec

honorilice servabantur et illustra-

Isle igitur

radicis arbor,

pejores fru-

bantur, ctc.
\!i.

ctus geruiinans, exilialibus oniiiis generis venenis

in

Varioi rer/iones ab hac hceresi iinmuncs.

anima

congeslis,

omnessanctas

iniagiiies diruit,

cvcrtit, incendit.

Cui

cum
illis

nionachi religionis cul-

His malis discer[)ta Christi Ecclcsia, delecti pietatis assertores moiiachi Europa;, Byzantii, Thy

tores sese oppouerent,

bellum dcnuiitiat. Hiuc

ni;p, et provincia;

Hithynensis, Vh\w,

qiii

Prussise

)92

STEPHANI

ir

ANNUS
mon-

3.

CHRISTI

75''l.

antra et monles incolcbant, simul universi

jectis venlris

mancipiis episcopis,

abominandam
qua veOrlhodoaiipellatae

(em

Deiferi Auxenlii

pctunt, et ad

bcalissimum

Deoque infestam Synodum

neranda)
sunt, etc. postea

celehravit, in
idolica
et

Stcplianum, tani|nam ad ducem ct s[)eculatnrem sahitarem confuf^iunt, eum rogandi causa, ut ipsis
neccssaria ad

imagines siniulacra

Germanum divinum
ii,

salutem consuleret.

Illum autem

xum

Ecclesiae pra;sulem

qui a Deo abalienati

propler nova molientem Iiajresim trislitia et lacrymis demersum repcrcrunt, etc. Ex imo suspirans pater ait Quando(|uideni trcs apud nos supersunt parles eorum, qui cum nefaria hac ha?resi communionem non habent, vobis auctor sum, ut in illas accurratis. Nullus enim alius locus cst draconi subjectus, qui cjus \aniloi|ucntiac morem non geral. Illisautem interrogantibus: Qn;cnam illa; par:

erant, anathemate percusserunt, et ligni cullorem

appellaverunt,

etc. Porro postquam complures blasphemias evomuissent, at(jue in sanctos et inte-

meratam Deiparam
inquam,
illam
surgentes,

hosliliter prodiissent,

etc. hi,

e loco ubi sedebant,

simul
erectis

cum populo
miserabilem
;

manibus in ca?lum vocem ediderunt Hodie

:

salus

mundo
etc.

quia

tu, imperator,

nos ex idolis rcdemisti,

in

pater ? statim ipse pergit Qua; ad acclive Ponti Euxini versus Scythiaj provinciam jacent, Bosphorus, Cherson, Nicopsis, et quEC in Gotiam Cffilem
tes,
:

16. S.
a

Stephanus junior
et

carcerem truditur.

Postquam

haec ita acta sunt, cunctique

manu

subscripserunt

ore confessi sunt, tyrannus, ad

porriguntur:
sita sunt,

qua; etiam ad Partlienicum mare ubi Australissiims trajicitur: item regio,

Nicopolita-

quai in declivi senioris Roniai jacet,

rumque

metropolis atque Neapolis, et

quE usque ad
Sileum,
sunt ad

Roina3 fluvium Tiberim continentur: partesquoque

inferiores Lyci;e provincia;, atque etiam

Syce, et qua; in Propontide navigabilia sunt, Cy-

prusque insula,
Tripolim usque,

et qua; e
et

regionc
et

illius

fama pervenerat, unum virum diserlissimum atque ad dicendum et audiendum idoneum, Callistum nomine, palricii dignitate ornatum, eamdemque haeresim apprime edoctum accersivit, cui hec mandata dedit: Pete Auxenhi collem, ibique delitescenti Stephano exnefandorum caterva persuade, ut Synodo subscribat, etc. Itaque ille confestim in

quem

sancli patris nostri

e pnecipuis suis proceribus,

Tyrum
cst

commemorare opus
dogma non solum
ratorem
runt,
illius

Joppem. Quid vero Roma;, Anliochiae, cl Alesunt

et

montem
gisset,
lit,

se contulit

sancto patri

cumque mandalum
;

collis

verticem

atti-

im[)eratoris ore tu-

xandriffi antistites, qui

nefandum Iconoclastarum
anatheniate
litteris in

eumque pessimus

hortabatur, ut imperatorum

execrati

deflnitioni subscriberet et assentiretur .

At Ste-

percusserunt; sed etiam

impium impe-

adstipulatorem invehi non cessa-

phanus pro sanctarum imaginum adoratione mortem lubentissime sese subiturum respondit. Quod

apostatam et ha;resiarcham appellando. Inler quos eliam honoratissimus et sapientissimus

eum

Joannes Damascenus jiresbyter (quem bic tyrannus Mansur nominabat, nos autem sanctum et deife-

cum imperator accepisset, Callistum patricium cum militibus ad montem misit, qui sanctum virum e cella velociter sublatum in inferius monasterium dejiortarent. Post aliquot dies
a

innume-

rum cnm

appellamus) eidem scribere,

eumque

ha^reti-

blateronem, Mahomet, Iconoclastam, et sanctorum hostem nuncuparc noa destitit, etc. io. Ad illas provincias plerique monachoriim
sese recipiunt.

rabilem mililum multitudinem ad collem S. Auxentii properare imperat, quem ubi recto itinere
attigerunt, sancti disci[)ulos disperserunt,

mona-

His pluribusque

aliis

auinicB

perutilibus
dictis,

sermonibus a beatissimo Stephano jiatres prcces lugubres peregere, extrema;

sterium et Ecclesiam igne vastarunt, atque ad ipsum etiam pavimentum in pulverem redegerunt. Sancto autem e sua S[)elunca abrepto, ad declive maris declinarunt, etc. alii ejus latera virgis verberabant
[lartes
:

que salute sancto viro dicta, ad loca securissima profecti sunt non martyrii metu, sed tyranni insidiis, suumque ipsorum inexpertum animum veriti, etc. Tunc cernere erat monastico ordine et
Nazarico habitu quasi in captivitatem abducto or-

alii

eum

in decliviores

prasrupli loci

propellebant, etc. denique

omni

supplicio-

rum

genere illum vexando ad littus pervenere, etc. maritima deinde ora decursa ad sancti Philippici

batum Byzantium. llle Pontum Euxinum navigabat hic Cyprum petebat, alius Romam discedere
:

monasterium, quod ad mare urbis Chrysopolis siest, devenerunt cumque ibi sanctum inclusissent, de his quae gesta erant, certum fecerunt im-

tum

meditabatur, atque
hospites
et

ila

propriis monasteriis relictis

peralorem,
17.

etc.

advenaj

facti

sunt.

Interim tyranuus

augustum intemerata; Ueiparaj templum Blachernense evertit, quod quidem prius muris ornatum
erat,

ubi picturis exprimebatur Dei ad nos descen-

usque ad ejusdem Assumptiouem et sancti Spiritus adventum atque hoc pacto omnibus Christi jnysteriis sublatis, Ecclesiam pomorum custodiam et aviariuni reddidit, etc. In hoc igitur augustissimo templo sceleratus ille prsesidens uua cum ejusdem nominis proditore Christi gregis, ca:'teris sibi sub:

sus, varia(|ue illius miracula, et facta

Decretum contra sacras imagines legitur Postea haresiarchas ut ita S. Stephano jun. loquar, et ETriradmu; similibus moribus pncditos accersivit, nempe Theodosium falsum Ephesi episcopum, novatorem Conslantinum Nicomedia;, aliumque Coustantinum Nacoliae e|)iscopos, cum Sisinnio

Pastila, et Basilio Tricacabo, atque palatii facundis-

de quo supra et Comboconone , scriniorum magistro, et Mansura secta Saraceno,

simis Callisto
,

quos omnes ad archic[iiscopuni nomine et moribus sui simillinuun misit, utsimul ad supradictum nio-

STEPHANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 754.
ct

593
quin-

naslerinni Clirysopolilanurn proficiscercnlnr, ctc.

primum, secundum, terlium, quarlum,

Itaque

illi

fals:r

e patiiarcl];E

Synodi definitionc sccnm acccpta, domo digrcssi sunt, cl snpradiclum

clc.

tum

ct

consequcnti sericpostsextum, septimum.

monasterium petiernnt^ ctc, statimque sanclnm

ad sc adduci imperant,

qucm

ubi conspexere

Deo invisi viri, lacrymati sunt, etc. veruni CallistnsetCombocononsilentium imposuerunt profano
Constantino
(e[)iscopo

nempe
:

Nicomediensi) ipsi-

Yos vero, qui sex Synodorum tradilioncs antiquasfis, qnonam titulo vestram Synodum septimam nominetis, ignoro. Tricacabo autem interrogaute Quid ergo ex sex sanctis OEcumenicis Synodis abrogavimus? Respondit sanctus: Annoninsacris templis sex sancta; Synodi congregata! sunt ? prima Nica?ae
:

que ad sanctum di\erunt E duobns qus proponimus alterum tibi eligcndum est, vel cedere et subscribere, vel si id renues morti tradi tanquam rebellem lejfi patrum et imperatorum, quos Deus ipse docuit. Quibus verbis respondit sanctus At. :

in teniplo sancta; Sophiae; in

templo sanctae Irenes

secunda Constantinopoli tertia Ephesi in templo

Theologi
in nostra

(id est, S. Joannis Evangelista;); quartu Chalcedonensi melropoli, in templo celeberrima; Euphemia; ; quinta iterum et sexta Cons-

tende, dominepatricic, mihi vivcre Christus

cst,

et

tantinopoli,

illa

in teniplo S. Sophi, hsec in sacro

mori pro sancta ejus imaginelucrum et gloria, etc. verumtamen legatur vestrae Synodi definitio, ut pers(iiciam quid rectum contineat ad divinas et venerandas imagines evertendas. 18. S. Stephanus junior damnat Decretum contra sacras imagines factum. o Illico Constan-

palatio, in ea parte qua; Trullus dicitur,

quam

nos

Oatuni vocamus.

Annon

in

illis

omnibus templis

imagines sculptie erant, quas Patres approbavere et adoravere? dic, episcope.Quo fateute ita serem habere, justus sublatisad ca;Ium oculis,

magnoque
dixit
:

gc-

mitu

e corde emisso, extensis

J.

manibus

Si (uiis

tinus Nacoliic episcopus aperto codicillo

Definitio sanct,TD
(ita

ita legit

Dominum nostrum

C.

in

imagine secundum

et

(Ecumenicce septima; Synodi

exclamavit

eam vocarunt

Iconoclastae).

tio

manu

ei

indicto

Tunc sanctus silenamentiam

: !

postquam a mendacio incoepistis, illudque per totam vestram novam molientem vaniloqucntiam in prffisidium adhibuistis, in idem desiistis, o Christianorum calumniatores quomodo cnim sancta
!

estSynodns, qua^ sancla polluit? Annon sancta a vobis conculcata sunt ? Annon apud ipsam Synodum vestram viri Christi amantes quemdam
illa

humanitalem circumscriptum non adorat, anathema sit, et cum illis censeatur, qui clamavere ToIIe, tolle, crucifige eum. Hac sancti libcrtate obstupefacti illi susurroncs, cum sermonem adhuc producerc vellet, surgunt, eumque tantum includi jubent. Ipsi autem pudore sutfusi ad imperatoris anlam remigrarunt . Ha;c occasione .\ctorum Pseudo-OEcumenici Concilii acciderc enim anno DCCLXiii ante S. Stephaui martyrium, de quo suo
: ;

loco.

episcopum accusaverunt, sanclum incorruptorum Dei mysteriorum discum conculcasse, eo quod vencrandas Christi ejusque Matris et PraBcursoris expressas ferrct imagines
:

20. Episcopi Orthodoxi Iconoclastis.

excommunicantur ab

Baronius

num.

3-2

ad 3G refert

vos vero concuIcaUonis

facientes, illum sacerdo-

crimenimaginibus magis
tio

exActione vi secundse Synodi Nica;nae OEcuuicnica; defensionem Georgii episcopi Orthodoxi, in quem Iconomachi anathema dixere sicuti et in Joan,

fungi

probastis

illos

autem

Cliristi

amantes
eos culto-

ncin Damasccnum, ac in

Germanum episcopum

viros a vestra
res

comnumionc

separastis,

idolorumappelhndo.

(juid sceleratius?

Annon

Constantinopolitanum. Ha;c enim in eadem Actione de illo leguntur Georgins autem cui patria Cy:

sacra pcpla confrcgistis, ct penitus sustulistis? qui

jirus, civiliter in

hac vita dcgens, Clu-istum Deum,

reliquit,

ergo vestra Synodus sancta appellabitur? Annon ex ommbus sanctis, justis, Apostoiis, marlyribus
sancti
slis

qui nobis
imitatus,

suam dispensationem scriptam

non
fuit contentiosus,
:

vocabulum
:

expunxistis, et

dogma

condidi-

diccndo

'Juo vadis?

Ad

Aposlolos.

,iis ?

Ex quadraginla martyribus. L'bi martyrem Theodorum et martyrem Acacium,

similes?

Unde vees? Apud

et

non clamosus, non ab aliis calumniator, non rcddilor conviciorum vexatus non minabatiu-; qui illuin ad maxillam
verberabat, exhibebat huic confcslim
et

alteram

qui cogebat
ratus

eum

ad milliarii unius

iter,

adjecit

Annon

liacc

vestra doctrina est?

Quomodo

crgo vos, qui sancla profanaslis, sanctum constituistis?

10.

odementiam Synodus contra sacras imagincs contraria

!

Quanam Synodis fjencralibus. etiam rationc vcslram Synodum OEcumcnicam dicitis quam neque approbavit Uomanus Poiitifex (quanquam eanone prajscnbitur res Ecclesiasticas abs(|ue papa Pioma; conslitui non debere) neque Aiexandrinus, ut verum fatear, neque Antiochcnus, neque Ilierosolymitanus? ubi enim illorum libelii, ut faisa veslra Synodus OEcumenica priedicetur ? quomodo
,

duplum, jugum Dci a juventutcportavit, optinuuu sccundum Prophelam sedere in soliludine b. cujus autcm fuerit istc His subjungil P.aronius episcopus civitatis, non dicitur. Est mcntio in Me:

nologio Hasilii im[)cr. die xviii A|)rilis de Georgio e[)isco|)o Antiochia; Pisidia;, dc quo intcr alia isla:

Postquam

diaboli consilio fuit

,

lconomachorum
ab im[)eratore
:

ha;resis exorta

ct

omnes

episco[)i

jubercntur Conslantino|>olim petcre venit et i|)se, el cuin sanctorum cogeretur imaginum adoralioncm ncgare, ncc aiscnliretur, in exilium missus
fuit, etc. Ita

Baronius.Vcrum

Allalius in Dialriba

porro SEPTiMAM nuncupalis, qute sex iiriorcs non

cst sccuta ?

namquc omuc scplimum

XII.

sequitur posl

de Genrr/iis ex iisdein verbis Concilii Nica;ni colligit, qui ibi laudatur, uon fuissc cpiscopum ; scd
75

Touis

594
soluin monaclium,
aiit

STEPHANI
ad

II

ANNUS

3.

CIIRISTI 754.

summum hegumenum
cjiiscopalem titulum

bus ordinis sancli Benedicti, qui Burchardi pontificatum

monachorum. Quomodocnim
Epi[)hanius (haconus,
(jui

novem annorum

spaSio

circuinscribunt,

laudata verha inConcilio

;

deccpere. Hinc enim alter euiu anno dccli deiiKir-

Nica^no protulit, pralerniisisset

cum Synodus

epi-

tuum,
et

alter vero eo

pra;cipuamrationem iiabitiirafuissct. Georgms itaque Pisidiaj in Asia minore episcopus, diversus est a Georgio cognomine Cyprio, quem una cum sancto Germano patriarcha, et Joanne Damasceno damnavil Pseudo-Synodus hoc anno celebrala. Henschenius ad diem ix SS. mensis
scopalus
ejiis

triennio

intulere.

anno episcopalum dimisisse, cum morte commutasse At cum Burchardus exeunte anno dccxli
post vitam

aut sequenli ineunte Wirziburgensis seu Ilerbipoli-

tanus episcopus dictus fuerit, ut tam Mabillonius,

quam

Cointius scite statuerunt, manifestum est

A|)rilis,

quo sanctus Georgius episcopus Antiochice

in Pisidia coliiur in i\larlyrologio

Romano

(licet in

Marianum ct Tritliemium falsos csse, et Burchardum duodecimum saltem sedis annuin inchoasse. Baroniiis anno dccxci, num. 7, inortem ejus recitat,
ab Egilwardo in errorem illuin inductus.
lit.

Menologio Basilii imper. inscribatur ad diem xvni cjusdem mensis), recte censet imperatorem illum,
qui episcopos
ut tradit

omnes Constantiiiopolim

accersivit,

Burchardus

22. Beliquias S. Kiliani et

sociorum transtu-

reliquias sauctorum Kiliani et

idem

Basilius, sibique adveisantes exiliis

carceribusque mulctavit, fuisse

qui steculo sequenti

Leonem Armenum, novam adversus imaginum

est ita-

cuKores perseculionem suscitavit. Diversus

que Georgius Cyprius sacrarum imaginum defensor sub Copronymo a Georgio episcopo Pisidics, sub Leone Armeno in exilium misso, ideoque caven-

sociorum ejus martyrum traustulit, ut suo loco ostendimus, et duas Basilicas in ejus honorem construxit, ac coenobium, quod nunc monastcrium S. Burchardi appellalur, cum in sua fundatione vocatum fuerit inonasterium sancti Andrea; Apostoli.

Colitur Herbipoli die xiv Octobris, ad

est

quem

etiam diem inscriptus

Martyrologio

Romano,

dum, ne
quiin
episc.

qui in posleriori persecuhone,

cum

iis

priori passi sunt,

21.

Hoc

Moritur S.

confundantur, et vice versa. Burchardus Wirziburgensis

ubi Baronius in Notis perperam asserit, eum consecratum fuisse episcopum a Zacharia papa, sedisse annos xl, et obiisse anno Domini dccxci, (luae accepit ab Egilwardo, qui in tribus
illis

Wirziburgensis primus

anno sanctus Burchardus episcopus in gaudium Domini sui

capitibus,

si-

cuti et in quibusdani aliis, foede erravit, ut

nunc

comitibus educitur Angelicisquarto nonas Februarii ,

inter oinnes convenit.

23. Obitus Cuthredi regis

inquit Egilwardus, qui Vitam ejus recitatam

ScBC.
iii

a Mabillonio
sed

Benedict. part. 2 conscripsit,

talium.

Huntindonieiisis

Saxonum
lib. 4,

Occiden-

in

pag. 34, nar-

cum

muitisanachronisniis, quodante sa^culum

vixerit.

rata insigui victoria,

liuin

quam Cuthredus
sui, ait:

Occidenla-

undecimum non
ab anonymo,
Sfficulo X,

Mabillonius aliam Vitam

Saxonum

rex de Ethelbaldo

Merciorum rege
Annosequenli,
inclementia

quem

suspicatur floruisse ineunte

reportavitanno xiiiregni

exbibet; sed in ea nec dies, nec annus

Cuthredus rex inagnus

tatibus
et

et excelsus, tot prosperi-

ejus

inortis

memorantur.

Cum

tainen

sanctus

victoriis

pohtus,

mortis

Luidgerus in Vita sancti Gregorii abbatis Wirziburgeiisis, de sancU Bonifacii discipulis loquens scri Wigbertus et Burghardus, ante magistrum bat migrarunt a saeculo , et sanctus Bonifacius die v
:

lajtitiam linivit. Sigebertus, regis

successit ei;

pnedich cognatus, sed brevi tempore regnum tenuit.

.

Nam

ex piKdecessoris sui eventibus tumefactus et

insolens,

etiam suis intolerabilis fuit

Subdit

inensis Junii sequentis Christi anni

cerit,

martyrium

fe-

Hunfindonicnsis, Sigebertum regem in principio

ac Egilwardus lib. 2 Vita; sancti Burchardi

secimdi anni regni sui unanimi consensu expulsuin fuisse a reguo, et Kinevulfum seu Kemdfum juvenein egregium de stirpe regia electum iu regeni, et non multo post Sigebertum a porcario quodain iuterfectum. Cuthredi regis inortem etiam

testetur,

euin

aute

mortein

sil)i

successorem
pra;sentibus

substituisse

sanctuin
regis,

Megingaudum,
necnon
et

legatis Pippini

Moguntini metro-

politani Lulli, postea episcopaluui abdicasse, et as-

sumptis sex tautum mouachis secessum peliisse, ubi non multo post aniinam Deo reddidit, liquet
S. Burcliardum non alio,

hoc anno consignat uterque chronographus Saxo, ideoque Kenulfi inilium ab anno sequenti repe-

quam

currenti anno vita

tendum.

functuin esse; non recte Mabillonium citatummor-

tem ejus cum anno dccli alligasse; et Cointium, (|ui boc anno niorlem ejus cousignavit, perperam scripsisse Burchardum auno dccli, ut ibidein videre est

24. Obittis S. Eiccberti episcopi Leodiensis. Baronius num. 12 narrat mortein S. Hucberti epi-

scopi Leodiensis, sed in Appendice ad praBsentem

num.

5C et seqq. episcopatum dimisisse.

ejusque
Christi

annum, hanc opinionem jure inerito retractavit, mortem ad annuin dccxxvih retraxit,

Cuin euim sanctus Lullus anuo tantum superiori sancto Bonifacio iu episcopatum Moguntinensem successerit, idque post diein xii mensis Martii, ut ex dictis ibidein conslat, neque ejus abdicatio,

neque ejus mors ante

eum

Chrish

aunum

contin-

gere potuere. Mabillonium et Cointiuin Marianus

Scotus in Chrouico et Trilhcmius iu viris illustri-

ad annuin dccxxvii perhnere, eo anno ostendiinus. Elmacinus 23. Moritur Abdalla califa. lib. 2 Hist. Saracen. testatur, Abdallam Saffahum Saracenorum califam obiisse an. Arabuin cxxxvi, die sohs decimo tertio Dulhuggiae , ideoque currentis Chrish anni die nona Junii, quae Dominica-

quam tamen

STEPHANI

II

ANNUS

3,

CHKISTI

75/|

505

Jis fuit, postcjuani inipcrasset annos quatuor et menses novem, ut habet idem Elmacinus. Hunc excepit Abiigiafar Almansor fratcr ejus, xxni Saracenorum califa. Porro Abdalla prinms califa fuit e familia Abbasidarum, e qua plures alii pro-

cum Pace Augusta

Strabonis, quibus conviclus non dubito, quin Isidorus episcopus fuerit Pacis Julia?, lingua vulgari Beja dicta?, qua; cum olim eadem
fuerit

cum Pace Augusla, diversa omnino est ab urbe Badajoz, et Anam Fl. in Extremadura ho-

diere. 26. Finis

Chron. Isidori Pacensis.

Isidorus

episcopus Pacensis prinius ex quinque veteribus

Hispania) scriptoribus, a SandovaUio anno MDCxv publicatis, ideo a Baronio non visis, hoc anno Cbronicon suum absolvit, ut ostendit clau-

dierna posita, cl ducentis circilerannis post Isidori mortem condila. Porro Arabes, qui in suo al[)habeto non habent nec P nec X, Pacem apnellant

regum

sula ab eo ad finem operis sui subjuncta

igitur ab exordio

Fiunt

Baslm, vel Bajora, uti apud gcographum Nubieusem pag. 136 edit. Latin. L in R mulatur, ut in more Arabes habent. 28. Nonnisi diu post ejus mortem civitas Badojoz episcopalis facta. Urhem vero Badajoz vulgo a[)pellatam saeculo decimo, ideoque longe
post Isidori

mundi usque ad ^ram cocptam

septingentesimam nonafresimam secundam, anno imp. Const. x, etc. scilicet usque ad praesentem
Christi
logiae

mortcm,

a;dificatam

fuisse

testantur

annum, quem

[intsul optimus, sed

chrono-

parum

imperatorum, eliam qui suo sacculo vixere, peritus, maI(!CO[)uIat cum anno Conslaulini

Ebnalgoutia Arabs, qui prodit, sub Ainerae Mahumelis rcgis Cordubensis

hnem vitoe magna dissi-

Copronymi x, quem ait Leoni Isaurico patri successisse anno /Era; Ilispanicae dcclxxxu, quiChristi eslseptingentesimusquadragesimusquartus. Qnare
miror,

dia inter Musulmannos His|)auos cxorla. Intcr alia Abderrhamanus quidam Merovani filius et rebelliuin caput, post aliqua ccrtamina

Ameram

ad pe-

tendam pacein
goutia,

coegit,

obtinuitque, inquit Eiiiial-

Marcam

in Historia Bearnia; lib. 2, cap. 1 et

seqq. asserere hoc in Chronico

temporum supputa-

Basheril (ad

ut sibi cederetur regio territorii urbis Anam fluvium) ibique tributis non
auctoritate independens

lionera valdeexactamesse, sedaliquos erroreslibra-

obnoxius,

etaquacumque

riorum culpa in illud irrepsisse. Isidorus enim non tantum im[ieratorum, sed etiam calilarum, eo-

sedem
Anaj)

figere posset, ita ut (taiiquam

ffidilicaret, et

solutus) urbes

ad

oram

fluvii

dominus ab(nempe
alias
et vicinilate

rum

pra^sertim,

((ui

anle His[)aniarum invasionem

aedificavit

Batalios . Urbs Basheril,

vixere, annos

plerumque [lerperam coUocavit. In

caput provinciac, non amplius exisht,

op[)idi

Codice Mazarineo, a

me

spe laudato, aliajque ejus

Batalios,

hodie Badajos, periisse videtur.

Chronici correctioncs exhibentur, sed paucissimai

qu;c ad chronologiam speclent,
errorcs iUi altribuendos. Illud

Varrerius

mox

citalus scribit,

Arabas Maurosque

argumento hos tameu opus magni

aliis Ecclesiae

Pacem Augiistam [hodie, inquit, Badajoz dictam) Baxagus. Sed summopcre fallitur; non
vocare

facicndum
testis

cum

auctor episco[ius professione, et

enim Baxagus, sed Batalios, urbs, unde Badajos

corruptione linguaeorigincm trahit, vocata. Legatur geographus Nubiensis citatus
illa

oculalus fuerit, qui ideo certius

illa

Hispanica; statum pcr infelicia

non potesl. anno Christi dccxv.

tempora edocere Orditur autem ab /Era dccliii, seu ab

|)ag. 153,

ubi vox

27. Cuius urbis Isidorus fuerit episcopus. Cujusurbis episcopus fuerit, interviros doctos non conveuit; cum plcrique velint in antiquaLusitania fuisse urbes duas/'ac/5 nomiiie ap[iellatas, quarum alia fuerit Pax Juiia, a Ptolomeo ac Plinio niemorata alteraque Pax Augusta a Strabone lib. 3,
;

non soluin is geographus; veruin ctiam Noweirius et Ebnalgoutia cum aliis scri[)toribus Arabibus ac Mauris illud oppidum Batalios nominant et Kodericus in Hist.
;

seinel et iterum incuioratur. Sed

Arab. cap.
ait:

loquens de Josciiho Mauro, qui sa3culo undecimo Marochianum regnuni fundavit,

-47,

Incampo

Zalla,

qu;c

[)ro[)e

Badalloz

cum

Adelfonso rege acriter dimicavit

Pezaufjusla, seu, ut ejus voce utar, ntC^uYcuaTa vocata.

Sandovallius

et [lost

eum Marca
,

loco

laudalo, Isisiiie hajsi-

Hispani enim Badaillos, ubi nos Batalios, pronuntiant. Ex quibus tandein omiiibus sequitur, non solum Isido.

dorum
latione
fuisse,

episco[)um Pacis Aw/ustoi fuisse

rim

civitatis

pronunliant

su|i[n)imnl(|ue

cam urbem

episcopum non
appcllantur,

Badajoz, qua; Iiodie episcopalis cst, fuissc sed etiam episcojios, qui in
;

quam

hodie vulgo Uadajoz

IIis[)aiii ap[)el-

Conciliis Ilispanicis aliisque monuincnlis Paccnses

iion in civitate Badajoz, ut Carsias Loaysa in Conciliis His|)aniaj, alii(|ue viri docti passim intcr|)rctantur, scd in civitate Beja, qua; sola Pax Julia et Pax Augusta ap[)cllata fuil, ((ua;([uc

tanieu duas olim iii Lusilaiiia urhcs Pucis noiiiine dictas exlitisse non [irobent. Gaspar quidcm Varrcrius in sua Lusilaiii;c Ciironographia

lant;cuiii

toualur ostendcre

Paccm Juliam
;

et

Pacem

Aurjus-

tam duas

Andreas Rcsendius vir crudiUssimus E[iistolam dedit ad Joaniicm Vasa;um, in (jua multis aiguinciiUs dovcriiin
cut,

divcisas iirbes fuissc

nunc e[)isco[)aIi sede non dccoratur, sedisse. Uua; occasione Isidori episcopi Pacensis notanda
lucrc.

caindcm

cssc

Pacem

7//at PtoJonici acPliuii

STEPIIANI

III

ANNUS

4.

CIIRISTI l')5.

STEPHANI

111

ANNUS

4.

CIIRISTl

755.

1. Aistulpho negaiite pacta servare, Stephanus Pipinum per litteras iterum compellat. Redeinptoris annus septingenlcsimus quinquagesimus quintus sequitur, idemque octava Indictione notatus, quo Aistul|)bus Lonyobardorum rex fcedifragus atque perjurus, nullam babeiis rationem conventorum pactorum cuiu Pi|iino rege Francorum

fuisset

ricors et
tiator

impletum. Redemptor namque noster niisemultuin iniscrator Dominus, illis propiexistit, quos omnino tota mentis integritate
cognove-

fideles et defensores sanctae sufc Ecclesis

rit.

Qualis remuneratio aut merces sub ca;lo existiet

manda
denda

coa;quanda
lileo

est

ad eam, quai pro defen-

sione Dei Ecclesiffi et

?

j)ro restituendis,

abstulerat,
maiiffi Llrbis

quae ab Ecclcsia Romana violenter boc anno comparato exercitu ad Roobsidionem properat, ingenti exaBstuans

domus beati Petri est repennamque extellentissimam et Deo

Itrotcctain

bonitatem vestram super turbas po[)uIo-

rum

adversus Romanum Pontificein odio, quod ejus causa Pipinus in Italiam descendisset, bellum ges-

multarum gentium, idein Rex regum et Dominus dominantiuin salvos vos instituit, iit jjcr
et

vos sancta Dei Ecclesia exaltetur. Potuerat naiiique

alio

ad ea restituenda Romanoe Ecclesiai promitterecoegisset. Furens itaque aninio, spiiansque vindictam, ad ruinain Urbiset excidium
sisset,

vicissetque

et

modo, ut

illi

iilacitum fuisset, sanctam

suam

vindicareEcclesiam, et justitiam suiprincipis Apostolorum exigere. Sedquiamenfem ct conscienliam

sancla3 primariaj civitatis advenit. Dixit inimicus'

Persequar, comprebendam, dividain spolia, implebitur aniina inea, evaginabo gladium ineum,

interticiet

eos

manus

inea . De bis acturi, res

vcstram, a Deo protecte spiritualis compater et dulcissimi tilii, probare voluit idco nostram iufelicitatem ad vos pervenire pra^cepit. 3. Tradidimus enim corpus et animam no:

ipsas

quo

gesta;

sunt ordine refereinus. Simul ac

exercitu est regressus in Gal-

igitur Pipinus

cum

slram, in magnis laboribus viain spatiosam et longinquam provinciam, valde flsi in vestra flde, per
Dei nutuin
illic

lias,Aistuliibus solutus tiinore,nec glebain

eorum
clesia3,

qua) abstulerat, reddere voluit

quidem Romanae Ec-

prolccti

sumus,

afflicti

nive et

fri-

gore, ajstu ct

aquarum

inundatione, atque vaUdis

vestris mellifluis obtutibus

quam

et

novisexagitare vcxationibus coepit.

fluminibus ac atrocissimis montibus, seu diversis

pcriculis.

Ista videns et patiens

Stepbanus

pai^a,

mox

lega-

Etenim

dum

tiouem misit ad euindem Pipinuni Francorum re-

gem,

cui et bas etiam litteras dedit ex Vaticana Bi:

bliotbeca depromptas, his verbis

2.

Dominis excellentissimis

flliisPipino rcgi,

omnes causas principis Apostolorum in vestris manibus commendavimus. Quandoquidcm inspirati a Deo, aurem petitionibus notris accommodare dignati cstis et vos beato Petro
prKsentati suinus,
:

et nostro spirituali compatri, seu Carolo et Carolo-

polliciti estis ejus justitiam exigere, et

defensionem

manno

regibus, et utrisque patriciis Slepbanus papa.

Romanorum,

sanctai Dei Ecclesiae [irocurare, et ut vere fldeles

Deo, pura incnte pro defensioiie Ecclesia; Dei properastis ad

Providi et sapientissimi Salomonis propbe:

dimicandum. SedoinnipotensDoininus,

tica itafertur assertio^

Nomen bonuin

super mi-

Noinen quippe bonuin cst, fidem, poUicitus fuerit, immaculato corde et pura couscientia custodire et operibus implere.
sericordiain.
(luis

qui conterit bella ab iiiitio, qui superbos humiliat et bumiles exaltat, illico justitiam (victoriam) beati
Petri vestrae bonitati et

quam

monstravit
osteudit,

Nomen

eniin

bonum

est, totis

viribus ad exaltatio-

omnibus Christianis depnefulgidum miraculum qualeomnino gloriosum est referendum.

:

et

tale

nein sancta; Dci Ecclesiae, per

quam

et salus

Chriinter

stianorum

existit,

decertare.
exiit

Bonuin enim

omues gentes dc vobis

Exod. XV.

nomen,

si

opcribus

llli enim inimici Dci et sanctce Ecclesia;, qui iu sua ierocitate confldebant', veloccs pedes habenles ad eUuudendum sangumem, super brcvem uumc-

Eccl.

vu.

STEPHAXI

III

ANNUS

4.

CHRISTI 755.
existit

597

rum

populi vcstri irruerunt

et ila

per inanura
vobis

forlis

exactor idem princeps Apostolorum

ei pronusistis, et

beati Petri oninipotens

largiri dijinatus est, ut
stebaiit, a paucis

Dominus victoriam

beatus Petrus. Videte, omnia qure per donationem ofl^erenda

feslinate, ut

illi,

qui innumerabiles exifuissent interempti

:

polliciti estis,

contraderc

hominibus
et

et

non

lugeatis in ffiternum, et
vita.

humiliati sunt ipsi inimici beati Petri usque ad

nati

maneatis in futura
brevis est, el sicut

Vita

condemenim hujus

terram,

et ita

timorem

tremorem

iu

illis

Domi-

mundi

umbra

declinat, et sicut

nus immisit per intercessionem beati Petri, ut ad nihilum devenircnt. Non enim gladiushominis, sed
gladius Dei
4.
est,

vestiinentum inveterascit. Illam vitam a;ternam, qnam vobis bealus Petrus pro sua causa et justilia

qui pugnat.
iiii-

proinisit, tota

mente

ct

integro corde qucC-

Yidcns namque suam deceptionem'

rex,

rite.

quus Aistulphus

cum

suis a

Deo

destructis ju-

6.

Decertate
et qute
,

bouum

opus, quod

coepistis,

dicibus per blandos sermones, et suasiones, atque

implere
firmastis

pcr donationcm

manu
:

vestra con-

sacramenta illuserunt prudentiam vestram,

iUis falsa dicentibus,

et

plus
asse-

protectori

vestro beato

Petro reddere

rentibus credidistis.
tia,

quam nobis veritatem M;igno namque dolore et

festinate.

tristi-

vere,

Melius non voQuoniam scriptum est quam vovere et votum non reddere. Sciatis

excellentissimi

filii,

cor noslrum repletum est.

?

Cur miuime bonitas vestra nos audire voluit

enim, quiasicutchirographariam vestram donationem princeps Apostolorum firmiter tenct, ita ne-

Omnia denique, qu
facta ipsa

per Dei visionem vobis locuti

et

sumus,Yeraciter cdiximus,
stianitati vestrae

jam patefacta sunt, ut demonstrant. Etenim sicut primitus Chriediximus, iniquus Aistulphus rex,

ingresso in ejus perQdo corde diabolo,

omuia per

sacramentum quaj beato Pctro per

restituenda promisit, irrita
terrae
fecit, et

vestros missos

necuniuspalmi

ipsum chirographum explealis ne, judicandum vivos et inortuos, ct sajculuin per ignem advenerit in futuro judicio, idem princeps Apostolorum idem chirographum demonstrans nullam habere flrmifatem, sed magis districtius cum eo faciatis rationes explete quod proniisistis velociter, ut iteruin vitam
cesse est ut
:

dum

justus Judex ad

spatium beato Petro reddere voluit.

die

aeternam,

quam
Deo

ab ipso principe Apostoloruni proprotecti

filii,

enim illo, (juo a melliflua bonitate vestra separati sumus, tantum nos affligere ct tribulare nisus est, quautum non potesloshominis enarrare.In magna

niissam habetis, iiossideatis. Conjuro vos, cxcellentissimi et a

per

Deum

oinnipo-

tentem,

qui continet omnia sua potcntia, et per

namque

despcctioue sanclam Dei Ecclesiam,

et

no-

strain humilitatem, et vestros missos

habere visus est. Quiaetiam et ad propriani nostram animam auferendam mala cjus imperalio et submissio

sanctam ejus Mafrem gloriosam semper Virginem Mariam Dominam nosfram, atque per Virtufes ctelorum, et pcrbcalos prlncipes Apostolorum Pctrum
et

Paulum,

at(iue

per

tremeudum

judicii

diem, ubi
factis

facla cst.
lavit,

Quid multa dicimus? tantum nos tribu(ut)

oinnes constricte ad reddeudam de nostris

quia

ctiam,

si dici [)otest,

et ipsi lapides

rationem assistere habemus, ubi nulla

niosa

est inge-

pro nobis flerent. Tamen omnia vester cousiliarius Wolradus (Fuh-adus) presbyter et abbas, una cum
suis sociis,
si

excusatio
,

velociter et sine

ullo

impedi-

mento

quod beato Petro

promislstis pcr donalio-

Deum

pra; oculis habent, vobis enar-

neni vestram, civitates

et loca,

atque omnes obsides

rare possunt.
deprajdationes

Non enim jam

:

reddere, ut constituit,

etcaptivos beato Petro reddile, vel omnia, quie ipsa

propria beali Petri voluit

,

scd eliam scamarasatque

et

donatio coatinet. Quia ideo vos Doniinus per humihtateui

seu dcvastationes in civitalibus

meam, mediante

beato

Petro,

unxit in

locis bcati Petri facere

vit,

sua imperatione non ccssa-

reges, ut per vos sancla sua exaltetur Ecclesia, et

nec ccssat.
5.

princeps Apostoloruin
7.

suam

suscipiat justitiam.
est in nostro

Oblifus quippe estDomini,qui fecitcum, ct fidem Chrislianam transgressus est. Quomodo

ulterius credendus cst aut ipse, sivc ejus consentanei,

Magnuni desideriuin
Ia;titia

corde

vcstros

mellifluos vultus adspicere, et de vestra;

jucundifalis
sinius ait

gaudere, juxta quod

*
:

sapieiitis-

cum
et

in tanta Dci

mysteria sacramenta prte-

Salomon

Per vicos

et plateas quicsivi

buerunt,

noluerunt observare?Vereenim onmia

qucm

dilexit aninia

mea. Et certe quos dileximus,

dilfusa est
,

vobis pra;diximus de ejus impii regis falsitatc et mendacio. Et quemadmodum dixiums, manifcstata

pcr Dci jussionem iuvenimus, et quos desidcravi-

mus, ainplexi sumus: pro quo

vos benedictio
fuit provisio.
ct

super

suntvobis,

et

perjurium ejus declaratum

est.

Pro
filii,

gratia beati Pctri

ut Domini

quo
et

peto vos, cxcellentissimi et a

Dco

protecli

nimis obsccro, doleat vobis j^ro sancta Dci Ecclesia ct beati Pelri causa et qua; per doualionein
;

Quod nullus de vestris parentibus mcruit suscipere, vos suscepistis: et princcps Apostolorum prtc cajfcris regibus ct genfibus vos suos
peculiares faciens,
misit.
jiistitia
ritis.

beato Petro ollcrenda promisislis

stris

ei

i)ossidenda

contradere debcatis. Mcmentote, ct semiier in vei^necordiis firmiler tcnete,

Janitori
regiii

Et vos reddcfis raliom

omnes suas causas vobis comm Dco, quomodo pro

quod

promisislis

ipsius Janitoris regni c;cloriiin decerfave-

eidem

ca-lorum. Nulla

jam vos

se-

Cunctus nain(|ue noster populus Reipubiic;i;

ct amai'issimis Jacry-

ducat suasio, aut acccptilalio. Consideralc quaiii

Decsl

Komaiiorum magno dolorc

liccl.

alio

eicoiplan.

IV.

'Canl.

iii.

598
inis uiia

STEPHANI

III

ANNUS

4.

CHRISTl
eorum

755.
et

nobiscum tribulalur, pro eo quod cum ad

ct spatiosani

jiosset

Urbcm. Nam

multa corpora sanctorum

ad

tani longani

provinciam properavinostra mijuxta

effodiens

sacra coemeteria,

magnum

mus,
nuta
tiffi

et pra; fasliilio validi ilineris caro

est,

sic

vacui et infructuosi sine effectu justi-

animre sua; delrimentum abstulit. 10. Htpc itaque impie ab eodem Aistulpho
gesta quanto cilius sa'pe dicli

reversi

sumus. Atlamen nos

eginnis, et

infeliccs

Francorum innotue-

Dominicum pra!ceptum
beati Petri vobis

omnes causas

runl rcgis in aures. Sed

et

beatissimus Pontifex per

commenclavimus: et vobis pertimcrcedem. Nam et omnes gentes ita firniiler teiiebant, quod beatus Petrus nunc per vestrum fortissimum brachium suam percepisset juslitiam et factum non est, etin
net boc sive ad peccatuni, sive ad
:

murinuin (maritimum) iter suos ordinans , ad cum in Franciam dirigit missos una cuin quodam religioso viro \Yarnerio nomine, qui ab codem Francorum rege huc Piomam directus fuerat, et
cuncta, qua3 gesta suiit, et
ille

qua

crudeliler lyrannus

niagno cordis stuiiore de hoc omnes eveuerunt. Sed |ieto excellentissimam bonilatem ve8. stram, ut viluperium boc a gentibus extollatis et omnibus Ddem vestram operibus ostendite, eo (juod fides, ut scriptum est', sine operibus otiosa est. Cuni ()ua enini fiducia, autfortitudinead expu((
:

peregit Aistulphus subtili fictione, suis Ajioslo-

licis

relationibus saepe fato Christianissimo et Dei

cultori Pijiino

Francorum intimavit
firniiterque

regi, adjurans
diei

eum
est,

fortiter

sub divina
ipsa; litterffi

judicii

oblestatione, nd cuncta, quaj bealo Petro polhcitus

adimplenda

Extant

data;

quin-

gnandos inimicos vestros

tiam bealri
Iterfeceritis ? Si enini

iiergere poteslis,

si

jusli-

quagesiino quinto obsidionis die, utineis apparet;

qu;e sic se babcnt
Dominis Carolomanno

Petri, ut promisislis et initiaslis,

non

ut cocpistis, operibus adimet fortissinii

i)er

excelleiitissimis

Pipino, Carolo et

pleveritis, crilis

sempcr viclores

super

tribus Regibus^ ,et nostris

Roma-

vestros inimicoSj et praiseus regnuin

multorum

nis jiatriciis

seu omnibus episcopis, abbatibus,

aniiorum sitatia cum bona possidebitis fama, et vitam percipietis ajternam. Tanto ojieri direxiinus ad vos ^Yilbarium rcverendissimum et sanctissimum fratrem et cocpiscopuin nostrum et fideiem, (lui vobis omnia de nostra tribulatione et causa
beatri Pctri

presbyteris et

monachis

seu gloriosis ducibus,

et

comitibus, vel cuncto exercitui regni et provinciai

Francorum, Stepbanus papa

omnes

episcopi

presbyteri, diacoui, seu duces, chartularii, comites,

tribumtencntes, et universus populus et exercitus

proprio ore enarret. Cui in omnibus

credere debeatis, et exilum bonuin in causa beati Pelri iiouere. Incolumem exccllentiam veslram gratia

Romanorum, oinnes in afflictionc positi. U. Quaiita liictuosa et amarissima

coarctati
iiuis

tristitia

circumvallali, qiiantaque anxietale atquc angustia

tero!

superna custodiat. Bene valete . Haclenus litSlephani papa; ad Pipinum regem et filios
9.

simus

et

quantas, crebrescenlibus continostri

malis,

oculi

destiUanles

jirofuiidant

cjus.

litterce

Obsidionem Urbisminitante Aistulphonovce Sed deprecatorim Stephani ad Pipinum.

lacrymas: crcdimus quod et ipsa oinnium elementoruin segmenta enarrent. Quis enim harum tribulationum couspector non lugeat? Qiiis auditor ha-

tjuid

prajtuiea Aislulphus

post haec ?

Non

soluin

negavil perfldus reddere quai erant Ecclesia;, sed et qua; relicjua essent, est conatus invadere, stu-

lum nobis inhajrenlium Quamobrem cujusdam

dens

tolis viribus et ipsa

jiotiri

Urbe,

si

licuissLl

cujus

rei gratia,

uthoc

perficeretj ex omiiibus gen-

calamitatum non ululet? bonaj mulieris Susannai jmdica; verba loquaniur - Aiiguslia; nobis undique, Cbristianissimi, ecce et quid agamus ignoramus. venerunt nobis dies angustife, pnesto sunt dies
:

tibus sibi subdilis prcevalidum coniparavit exerci-

tum, atque exa-stuans furore barbarico, ad obsidionein projieratUrbis. Id quideniexlilteris ab eodeni Stephano ad ijisuin Pipiuum tunc scriptis, paulo
jiosl

amaritudinis quando, quod hmebamus a Longobardis, evcnit. Pro quoangustiati, afflicti, et ex omni circumquaque parte circumdati ab eorum
flelus et
:

ncquissiino Aistuljiho rege et gente,

cum

Propheta

hic recilandis, ajiparet.

,

De

ipsa auteni Urbis

obsidione

qua;

Anastasius habet,
:

primum

hic

describamus, qui ait Post aliquanta temjjoruin sjiatia furore vehemenli repletus adversarius ille
ct suffi
rio,

Doniinum dejirecantesdicimus^: Adjuva nos Deus salularis noster, et propter honorem nominis tui Ajiprebende arma et libera nos. Et rursuni '
:

quai promiserat

anima; inimicus Aistulphus, Deo sibicontraminime adimplevit sed etiam

;

generalem iaciens commolionem

regni sui

cum

universo

Longobardorum jioiiulo contra hanc Romanam advenit Urbem, quam jier trium mensium
obsidens
,

scutum, et exsurge iu adjutorium nostrum. Ecce cnim cognitum habeas , quoniodo pacis foedera a pra3fato impio Aislulpho rege et ejus gente dissiet quahtcr nihil juxta, ut conslituit, ct jiata sunt per vinculum sacramenli conflrmatum est, valui;

mus
dis

sjiatia

atque oinni

circuindans parte,
;

iiobis

impetrare. Et jam quia uullum augmentum factum est, et in ipsis Januarii (Junii) kalen-

quotidie

eam

fortiter

expugnabat

omnia

extra

cunctus ejusdem Longobardorum exercitus e

Urbem

posila terro et igne devastans, atque fundi-

imminens vehementius idem peshfer Aislulphus, ul hauc Pomanam caj)ere

tus demolitus consumpsit,

Tuscia; partibus in hanc civitalem Romanam conjunxerunt et resederunt juxta portam beati Petri,

'

Deest in alio exemplan.

Dan. siii.

Psal. Lxxviii.

* Psal.

xxxiv.

STEPHANI in ANNUS
afqnc bcati Pancrafii
Aistulphus
,

4.

CIIRISTI 755.

599

et

Portuenscm. Ipsc vero

cum

aliis

excrcitibus conjunxit cx a!ia

partc, et sua fixit tenforia juxta

porlam Salariani
:

bant Ecce circumdali estis a nobis ; venifc (veniant) nunc Franci ct eruant vos de manibns noslris. Nam ct civifatcm Narnienscm, (juam bcato Pclro
concessistis abstulerunt, ef ali^iuascivitatcs nostras

et cfffcras portas. Et saepius noliis dixcrit

Apcrite
:

mihi portam Salariam, et ego ingretliar civitatem et tradite mihi Pontificem vestrum, et patientiam ago in vobis. Sin minus viilele, ne muros evertens, uno vos gladio intcrficiam, ct videam quis vos
eruere possit de manibus meis.

comprebenderunl. Quamobrem consfricli, vix potuimus marino itincre pra^scnfes nostras lifteras et missum ad vestram Chrisfianitatem dirigere, quas ct cum magnis lacrymis fcripsiinus.
li.

Unde

ct,

dilectissimi

nobis, pefo vos, et

Beneventani omnes generalitcr se in hanc Romanam Urbem conjiingentcs, resedcrunt

12.

Sed

et

fanquam
tcriis

pra;sciitialiter assistens

cum

divinis
et

mysejus

conjuro corani Deo vivo

et vero,

juxta porlam beati Joannis, et

et caetcras istius

l)eati I^auli

Apostoli,

princiiie

Apostoloriim B. Petro, ut
in

sub

nimia
:

Romana; Urbis portas. Et omnia porfam pra-dia longe laleque ferro et igne consumpscrunl domos omncs comburentrs pa^ne ad fundamenta destruxerunt, Ecclesias Dei incenderunt, ct sacratissimas sanctorum imagincs in ignem projicicntes, suis gladiis consumpserunt. Et munera sacra, id est, corpus Domini nostri Jesu Christi in suis contaminalis vasis, quos folJes vocant, miserunt et cibo carnium co|)ioso salurati, comcdcbant eadem munera. Velamina altarium, Ecclcsiarum Dei omnia oruamenta (quod nimis
extra
: :

fcstinatione nobis subveniatis, ne i>ereamus

post

Deum,
:

manibus

vestris

nosfras

cum omnium

Romanorum
linquafis

coimnisinuis animas.

Nou nos derc:

non vos dcrclinquat Dominusinomnibus vcsfris actibiis. Non nos spernafis sic non vos spernat Dominus, ejus invocanfcs poleiitiam.
sic

Ne

elongcfis a nobis auxiliuni vcslrum, Cliristia:

nissimi

sic

non elonget Doniinus auxiliuin suum

ingrcssi fueritis coiitra iuimicoo ves-

a vobis,
locifate

dum
,

tros ad dimicanduiii. Adjuvatc nos

dilectissimi iiobis
:

sub magna ve,

occurrife

occiirrite

crudele dici
usi

csf)

auferentes in propriis ufilifafibns

(succurritc), ct subvenife nobis,

antequam gladius
Pclo vos, ne

sunt. SBrvos Dei

divinoin monastcriis morabantur, plagis maximis

monachos, qui pro ofOcio Jnimicoruni ad cor noslrmii pereamus nequando dicant
:

[)crting;it.

gentes, qute in cuncto

tundentes laniaverunt

et

sanctimoniales feminas,
et pubertafis

orbc tcrrarum sunt

Ubi est fiducia

rcgibus
et

Romanorum,
geulc Franco-

atque reclusas, qua; ab infantia

abstrabentcs

tem-

pore pro Dei amore sese clausura; tradiderunt,

quam post Deum in rum habebant ? Ne

diCferatis
:

iu

cum magna

crudclitafe

poUuerunt
alias interfi-

quin efiam

et in ipsa

contaminafione

cere nisi sunf.

13. a Et

ct ne daiidum, nec a vcstro sic non sitis alieiii a regno Dei, scparetis auxilio et ne obdurct Doniinus aurem suam vcslras ad

nos permittatis perire,

nobis ad solatia

omncs domos

cullas beafi Pcfri igni

(ut dic-

exaudicndum preces
vobis in
illo

et

ne avertat faciem suam a

combusserunt, vel

omnium Romanorum

fuluro examinis die,

quando cuin

domos comburciiles cxtraUrbcm funditus destruxerunt, ct omnia peculia abstulerunt, et viest)

tum

B. Petro et Ctcferis suis Apostolis ad judicauduni

sederit

omnem
et

ordinem, omncnKiuc poleslalcni

sa;culum pcr igncin
:

neas ferro ad radices absciderunt,

et nicsscs

conte-

renfesomninodevoraverunt :etnc(iuedonuiinostra; sancta; Ecclcsice, ncque cuiquam in iiac Uomana Urbe commoranli spcs remansit vivendi, quia ( ut dictum estj omnia fcrro cl igni consunipserunt, ct mulfos liomincs intcrfeccrunt. Scd et copiosam familiam beati Pctri, vel onuiium Romanorum, tam
viros,

dicaturque vobis (([uod avertat divinitas): Nescio vos, qnia non

auxiliati
cstis
;

bumanam,

Dci Ecclcsiam dcfeiidere

minime
peculia-

procuraslis, cjus pcriclitantcm

populum

rem.
15.

Auditc nos,
:

dileclissimi, audite nos,

et
:

subvcnite nobis

ecce adcst lcmi^us salvandi nos

quam

mulieres jugulnvcrunt, etalios piures

salvatc iios, antciiuam

percamus, Christiauissimi.

captivos duxerunt.

Nam

et

innocentes inlantulos a
scparantcs, i[)Sosquc vi
:

mamiilis
et tanta

matrum suaruni

sila-, et

Omiics ctcniin gentes, quai circuuKiua^iucsunt i)oad vcsfram [^er Dci polenliam Francorum
fortissimam gciilem rcbigium feceruut, salvte facta} suiit. Et si omnibus auxilium imi)artirc non differtis,

pollucntes,

intercmerunt ipsi impii Longobardi mala in hac Romana Urbc fcccrunt, quanta
pagana;
(

cerle

ncc

genfes
si

alicjuando

perpctralapides,

multo amplius sauctain Dci Ecclesiam,

ct

runt.

Quin eliam

dici

|)0test)et ipsi

cjus
ratis

populum de

iiiiniicoruiiiiin|iugiialioiiedcbuc-

nostras dcsolaliones videnles,

a

ululant

nobiscum.

liberare. Considerate, dilcctissiini, et omniiio

Quiuquaginta

et

quin(|ue dies hanc afflictam

percogitate (pcr

Deum

vivuni vos conjuro)

quoniam

Romanam

civitafem obsidciitcs, et ex oinni iiarfc

post Dcuin et cjus |.iiiicipcni Aposfolorum, nostrie

circumdanfes, pr(clia forlissinia die noctuquc cuin pcssimo furore incessanler cum divcrsis machinis
adinveutionibus plurimis conlra nos ad muros isfius Roniana; Urbis commiserunt ut sua; |)0teset
:

omniiim Romaiioriini aninue

si

iu

vobis pcndent^et

pcrire

(iiuod absit)

cas coiiligcril,

pensate in

animam rcspiciat id peccatum. Ccrlc enim omnino credilc, Cbristiaiiissimi, si nobis uii^iua
cujus
evenerit calaniilas (i]uod absit)
iicriclilaiuli
:

tati

(quod avertat divinitas) subjicicns, onincs uno

n(js

vos dc
rutio-

gladio idem inimiciis Aistnliihus interimerct. Ita

oinnibus

aiitc

tribuiial Dci critis icddiluri

dil(;clissiini

enim ciim magno furore

cxprobrantcs asserc-

nem. Sed magis,

nobis, agile, ct libc-

<;o(>

STEPIIANI
iii

III

AXXIJS 4.

CIIRISTI

75.").

ralo |)ost Uciiiu

vobis conliigieiilcs, ut Irucliim

simus Pontifex longe clamans,

in tanto

et petcns

auxilium

bonum
dicere

allorentesin fuluri cxaminis die

:

mereamini

una cum

suis discrimine positus,

omnino

Domine

noster

princeps
tiii,

Apostoloriim

exaudiretur, clamoribus suis clamores sanctorum

B. Petre, ecce

nos clientuli

cursuni consumperse-

mantes, fidem servantos

Dei clementia

tibi,

Ecclesiam a superna
et

conjungeret, et (quod nunquam hacteuus factum vidimus) Petrum Aposlolorum principem iina seteras ad

commendatam de manibus

fiuenfium defendentes liberavimus,

assistentes

cum clamanfem induccns, Petri ipsius nomine liteumdcm principem scriberet, quo magis
et

immaculali coram te, otferimus tibi pueros, quos nobis commisisti de manibus inimiconim eruendos, sospites atque

mereretur audiri. Quid euim importuna

riosa necessitas intentatum prreterit, vel

impe-

inexper-

incolumes

existentes.

Tunc

etin

prffisenti vita et in fiituro

sfficulo,

caelestium pra?-

tum relinquit? Extant ipsm liftera?, quas itidem duorum facta exemplarium collatione, sic accipe
:

miorum gaudia
leriiani

mereamini, audientes padesiderabilemque Yocemillam inquientis':

adipisci

Pefrus vocatus Apostolus a Jesu Christo Dei

vivi Filio, qui ante

omnia

sa?cula

cum

Patre re-

regnum, quod vobis paratum est ab origine mundi. IG. Quare direximus prfcsentem nostrum missum Georgium, reverendissimum ac sanctissimum fratrem et coe[)iscopum nostrum atque Warneharium (Warnerium) religiosum abbatem
Venite,

benedicti

Patris mei,

percipite

giians in unitate Spiritus sancti, in ultimis tempo-

factus, nos suo

ribuspronostraomniumsaluteincarnatus et homo redemit prefioso sanguine per voluntatem Paternaegloria;, quemadmodum per sanctos suos destinavit Prophetas, in Scripturissanctis,
et per

me omnis

Dei Catholica et Apostolica Ro-

missum vestrum, seu Homaricum (Tbomaricum), et Comitem magnificos eosdem nostros missos, qui omnes nostros dolores et cunctas desolationes qnas a Longobardorum genle et eorum protervo rege passi sumus et assidue patimur, vobis sub,

tili

enarratione, quae propriis oculis viderunt, viva

voce edicere debeanl. Quibus et in omnibus tan-

omnium Ecclesiarum Dei, Redemptoris nostri sanguine supra flrmam fundata petram, atque cjusdem almae Ecclesiae Stephanus praesul, gratia, pax, et virlus ad eruendam eamdem sanctam Dei Ecclesiam et ejus Romanum po[)uIum mihi commissum de manibus persequentium, plenius ministretur a Domino Deo nomana
Ecclesia, caput

ipsius

quam
et

nobismetipsis credere

debeafis (jubeatis)

stro,

vobis viris excellentissimis Pi[)ino, Carolo et

,

nostram liberationem nimis festinanter pro

Carolomanno tribus regibus

giosis monachis,

atque sanctissimis

curare.

episcopis, abbatibus, presbyteris, vel cunctis reli-

Et conjuro vos per

Deum vivum
discredatis

et

verum,
:

verum etiam ducibus, comitibus,

populo Franinscriptio, sequitur'

ut

nequaquam amplius

nostras afflic-

et cunctis generalibus exercitibus, et

ciffi

tiones, et

neglectum ponatis ad liberandum nos ne (quod absit) si amplius credere distuleritis, et neglexeritis nos eruenduni (eruendo), nobis (quod
perfineat ad

commorantibus. Hactenus
d8.

Epistola:

Ego Petrus Apostolus, dum aChristo Dei

avertat divinitas) irruat calamitas pereundi, et vobis

vivi filio vocatus

sum

supernae clementia? arbitrio,

magnum

detrimentum,

et

pecca-

illuminator ab ejus potentia totius

mundi sum
nomine
:

tum atque condemnationem

vita, (juia

in praisenti et aQterna

praeordinatus,ipso DominoDeonostrocouflrmante*:
Ite,

vobis animas

omnium nostrorum Roma-

doceteomnes
Filii,

gentes, baptizantes eos in

et

norum
et

tradidimus. Sed
est)

pra^dictum

magis magisque vos (ut conjuramus per Patrem, et Filium,

,

Patris, et

Sfiirilus

sancti. Et
:

iterum

sanctum Spiritum, Trinitatem indivisam

ut

sanctum quorum remiserilis peccata, remittuntur eis; et mihi suo exiguo servo
Accipite

Spirifum

nostras tribulationes et angustias, afque dolores et desolationes credere sine qualibet ambiguitate
jubeatis
(debeatis), et nobis propter

et

vocato Apostolo singillatim suas

'
'
:

commendans

oves, ait

Pasce oves rneas, pasce agnos meos.

:

Deum

subve-

liberandum nos de manibus Lougobardorum iuimicorum nostrorum nimis festinanter occurrere jubeatis, utfructum afferentes copiosum,
nire, et ad vita reterna, intercedente beato Petro, perfrui

Tu es Petrus, et super hanc petram Ecclesiam meam, et portaj inferorum non praevalebunt adversus eam. Et tibi dabo claEt rursus
aedificabo

ves regni ctelorum

quaecumque
et

ligaveris
:

super

mereamini. Prsefatus vero Warneharius, pro amore beati Petri lorica se induens, per muros istius afflicta3 Romana3 civitatis vigilabat die noctuque, et
pro uostra
suis

terram

erunt ligata

in

caelis

et

quaecum-

que
hs.

solveris super terram, erunt soluta et in CcB-

Quamobrem omnes, qui raeam audientes implcverunt praedicatiouem, profecto credant sua
in hoc

omnium Romanorum

defensione atque
totis

mundo

Dei prajceptione relaxari peccata, et

liberatione, ut

cum

bonus athlefa Christi decertavit viribus. Bene valete.

mundi atque

sine

macula

in illam progredientur

vitam. Etenim quibus (quia)

illuminatio Spirifus

17. Audisti dolores ut parturientis, et hominis

in

sancti in vestris refulsit pra;fulgidis cordibus, vos-

excruciati, et in

maximis angustiis animi conslituti, afflictati, tam imminenti pcriculo ope humana penitus deslituti? Hinc evenit, ut idem sanctis1

que amatores effecti estis sancta? et unicaj Trinitatis per susceptum F.vangelicae prnedicationis verbum profecto in hac Apostohca Dei Romana
:

Maltli.

XXV.

Mallh. XXVIII.

'^

Joan. xx.

'

Joan. xxi.

'

Malih. xvi.

STEPHANI

III

AXNUS

4. ut

CHRISTl 755.
Petrus
vocatus
Dei

G01
Apostolus in

Ecclesia iiobis commissa, vestra futuraj retributionis spes teuetur aunexa.

19. a Ideoijue

ergo

vita, et in die luturi exaininis vobis alterna

hac impen-

adoptivos liabeo

filios,

ego Apostolus Dei Petrus, qui vos ad defeudenduin de uiaui-

dens patrocinia, in regno Dei lucidissima ac prae-

banc Honianam civitateui et populum mihi a Deo commissum, seu et domum, ubi secundum carnem requiesco, de cOiitaininabus adversarioruiu
tione

gentium eruendam, vestrani onmiuin

et

iirovo-

dara vobis pricparem tabernacula, atque praemia letcriia; retributionis, et infinita paradisi gaudummodo dia vobis poUicens, ad vicem tribuam meum peculiarem populum et Ronianam meam civitatem, fratres vestros Romanos de manibus
:

cans dilectionem adbortor,

ad liberandam Eccle-

iuiquoruni Longobardorum uimis velociler defenderitis.

siam Dei mibi a divina potentia commendatam omnino proteslans admoneo, pro eo quod maximas afflictioues et o|)pressiones a pessima Longo-

21. Currile, per

Deum vivum ctverum

vos

adhortor

et protestor.
,

Currite et subvenite, ante-

bardorum
teneatis

geute

patiuutur.
,

Nequaquam

aliter

amanlissimi

sed

pro cerio confidile

niemetipsum tanquam in carue coram vobis vivum assistere, et per banc adbortationem validis constringere atque obligare adjurationibus. Ouia
secunduin proinissionem, quainabeodem Domino Deo et Redemptore nostro accepimus, peculiares
inter

unde sacrati et renati estis, antequam ipsa modica favilla de flagrantissima flamma remanens, de qua vestram lucem cognovislis, exstinguatur antequam inater vestra spirilualis, sancta Dei Ecclesia, in qua vitam spefons viviis
arescat:
:

quam

omnes gentes vos omnes Fraucorum populos babemus. Itaqiie protestor et admoneo tanquam iu

a;ternam, bumilietur, invadatur, et ab impiis vioietur atque contaminetur. Prolestor vos, dilectissimi filii mei adoptivi, per gratiam
ratis accipere

Spiritus sancti protcstor, et nimis

bili,

creatore oinnium, adbortor atque

et

ajniginate, et

Drma

obligatione conjuro vos Cbri-

ego Apostolus Dei Petrus,

Dei

coram Deo terriadmoneo una mecum sancta

stianissimos reges,

Pipinuin,

Carolum

et

Carolo-

Catholica et Apostolica Ecclesia,

quam mihi

mannum,
tes,

at(|ue

omnes

sacerdotes, episcopos, abba-

presb\ teros, vel universos rebgiosos monacbos,

vel

Dominus commisit: ne patiamiiii perire banc civitatem Romanam, in (^ua corpus meum constituit
Dominus, (luam
et niibi

et

cunctos judices,

itein diices,

comites,
et

et

conmiendavit,
Liberate
;

et

funda-

cunctum Erancorum regni populuni,

ago ego Apostolus Dei Petrus
cariialiter
:

tan(]uam
creditc
etsi

mentum
invadi

fidei constitiiit.

eam
et

et ejus

RoSic

pra;sentialiter in cariie vivus assi>tens corain vobis

ita firiniter

manum populum
permittatis

fratres vestros

nequaquam

a genlc

Longobardorum.

vobis per adliortationis alio(|ui

verbum
'
:

quia

enim
stra; a

sint ininvasse provinciic ct

possessiones ve-

desum,

spiritualiter

autem a vobis

noii

gentibus, quas ignoratis.

Non separemini
sitis

desim. Qiioniani scriptum est plietam in nomine Propbeta;,

Propbetae.
20. a Sed et

Qui suscipit Prosuscipit

populo ineo

Romauo

sic

euim non

alieni,

mcrcedem

aut separati a regno Dei et vita a;terna. Quicquid enim poscetis a me, subveniaiu vobis videlicet, et

Domina nostra Dci Genitrix semnobiscum vos magnis obligationibus adjuraiis protestatur, atque monet et jubet,
per Yirgo Maria
siinul
eliaiii

patrocinium impendam. Subvenite populo meo Romaiio, tratribus vestris, et perfectius decertate, alque finemimponite(fidem impenditejad liberan-

ct Tliroui

atque Dominationes, vel

dum

eos.

Nullus enim accipit coronam,

:

nisi

qui

cunctus

cajleslis militio; exercitus,

necnon

lyres, atque confessores Cbristi, et

maromnes omnino
et

legitime decertaverit

el

vos decertate fortiter pro

liberatioiic sancta; Dei Ecclesia;,

ne in a;teruum
est)

Deo

placeiites

et

lii

nobiscum adbortantes
:

ct

pereatis.
22.

conjurantes protcstantur
pro civitate
inissa, et
ista

quateuus doleat vobis Roniana nobis a Domino Deo com-

Conjuro vos(ut prtefatum

dilecUssimi,

per Dcuin vivum, ctomnino protestor,

mittatis

minime

per-

ovibus Doiniiiicis in ea commorantibiis, necnon et pro sancta Dei Ecclesia mibi a Doinino

coinmendata: defendile atque liberate eani sub uimia festinationc dc manibus persequentium Longobardorum ne Jquod absil) corpus meum, (|uod pro Domino Jesu Cbristo tormenta perpessum
,

banc civilatem nieain Roiuanam, et in ea babitantem populum amplius a gente Longobardoruin laniari, ne lanieulur et crucicntur corpora
et aiiima; vestric

in

icterno

atque

iuexlinguibili

igni tartareocumdiaboloet ejiis pestiteris angelis:

est, ct

domus
ab

inea,

ubi

[^er

Dci pruiceplionem re-

(iuiescil,

eis

contamineiitur, et itoiailus

meus

pccuiiaris laiiietur amplius, nec trucidetur ab ipsa

Longobardorum gente, qui tanlo

rei cxistuiit, et

llagitio

perjuri

transgressores diviiiarum Scriptura-

nc dispergantur amplius oves Doininici gregis mibi a Dco commissi, videlicet populus Romanus ne vos dispergat et projiciat Doininus, sicut Isracliticus populus dispersus est. Declaratum quippe est, quod super omnes gentes, qua; sub ckIo suut, veslra Francorum gens
el
:

rum

probautur. Prfcslate ergo populomeo

in

Romano

mibi a Deo commisso,

bac

vita fiatribus vestris,

Domino coopcraute,
<

pra;sidia tolis vcstris viribus,

Apostolo Dei Pctro priina extitit (existit) ct ideo vobis Ecclesiani, quaiii iiiilii Doiniuus tradidit per manus vicarii mci comiiiendaviad liberanduin
; ,

Matib. X.

dc manibus inimicorum. Firmissime eiiim tcuete, qiKid ego servus Dei vocatus Apostolus, in omnibus
XII.

TOMUS

G02
veslris

STEPIIANI
nccessilalibus
,

III

AlNNUS
cslis,

4.

CHRISTI 755.

ciiiii

inoiio

i)rocati

aiixiliatns siiin, ct victoriain jierDei

(lc

viitutem vobis

riiiit in

PipimisFrancorum appropinquaret rex; conjunxchanc Roinanain Urbein imperiates missi,

Grcgorius
scilicet protosecrela

ininiicis veslris tribui

si

ct in aiitc

allrihuam ni-

et.Ioannes Silcntia-

iiiloniiiuis, crcdite,

ad liijeranclum iianc
ct

meam
Me-

civitatcm

mentote
Ecclcsia',

et iioc,

nonianam iiiinis quomodo

cclcritcr accurretis.

inimicos sancta; Dei

Erancorum rcgem. Quos suscipiens beati^^simus papa eisdem motionem pra'fati Erancoruin regis nuntiavit quod quidem
rius directi ad pr;cdictum
,
:

dum

contra vos proelium incoeperunt, a

vobis, qiii parvo nuinero contra cos luislis, prosterni feci. Pro quo decertalc, banc meain velociter adimplerc admonitionem, iit pcrfectius mereamini meum auxilium adipisci, per gratiam, quge mihi

dubiiim habuerunt credendi, et adha^rcns cis missuin Apostolicae Sedis, eos in Eranciam absolvit
illi

(diiiiisit videhcet). Et pergcntes marino itinere, quantocius Massiliam advenerunt. lu iiuam pervenicntes didicerunt jaiu praedictum Francorum
,

data cst a Chrislo

23.

Domino Deo

nostro.

regem Longobardorum

fines

fuisse

ingressum

Ecce,

fiiii

cliarissimi, pr?edicans

admonui

juxla

adliortationem antefati Et

beatissimi papae et

vos. Si obedieritis velocitcr, erit vobis pertingens

promissionem,quam beatoPetro jurejurandoobtiilerat.

liacc

ad

magnam

inerccdem,

ct ineis suffragiis adjuvari,

cognoscentcs

ipsi

imperiales missi,

ct in

praisenti vita

omnes

vestros inimicos supe-

tristcs effecti,

nitebantur dolose inissum Apostolicae

rantes, et longaivi existcntes, liona terrae comedetis,

(!t

Sedis detinere Massilisc, nt miniine ad dictuin properaret regem, affligentes

venieiite beato Petro
callida ad

Kterna proculduliio

frucmini

vita.

Sin autem

eum

valide. Sed intcr-

((|uod
aiit

non crcdimus) ctaliquani

posueritis

moram,

Apostolorum principe, eoruin

est versutia.
iis

adinveiilionein, niinime velociter lianc nostram

nihilnm deducta

adimplendam adborlationein, ad liberandam baiic meam civitatem Romanam,ct populuminea coinmorantem et sanctam Dei Aposlolicam Ecclesiain
,

23. e llaque

unus ex

(Cregorius videlicel),

Domino
:

milii

conimissam, simul

et cjus pra^suct

lem

sciatis

vos ex auctoritate

sanclae

unicae

missum, pra>nominatum Erancorum assecutiis esl Christianissimiim regem, quem et in fiiiibus Longobardorum non procul a Papia reperit civitate.
protosecrefa prEecedens A|)OstoIica3 Sedis
celcriter

gratiam Apostolatus, quse data cst mihi a Christo Doinino, vos alienari pro transgresTrinitatis ])cr

Et niinis

eum

deprecans, atque plura spondens

tri-

bui imperiaiia munera, ul Raveniiatium urbem,

vel ca3leras

sione

ieterna.
<iui

adliortationis a icgno Dei et vita Sed Deus ct Dominusnoster jESusCliristus, nos suo pretioso sanguine rediinens, ad lucem
et illu-

nostra;

ejusdem exarchalus
firmissimum jain
fidelis

civilates et castra

imperiali tribuens

concederet dilioni. At nequafali

quam

valuit

Chrislianissimi

perduxit veritalis,nos quoque prffidicatores

atque benignissimi
Pctri Apostoli
,

Dei, et amatoris beati

minatores lotius mundi constituit, dct vobis ea sapereetintelligcre, eaque disponere nimisvelociter;
ul celerius lianc civitalem Romanam, ct ejtis populum seu sanctam Dei Ecclesiam inihi a Deo conimissamad crucndum occurratis, (luafenus iniscri,

scilicet antefati Pipini

Francorum
idem Dei

regis iiicliiiare
imiieriali

cor, ut

easdein civitales et loca

asserens

tribueret

ditioni;

cultor mitissimus rcx, nulla penitusratiuneeasdem

civitates
a potestate

bcati

Pelri

et jure Ecclesiae

corditer, sicut

fidclibus suae potentia;,

suffragiis, ct in

ineis

pro

Romauffi, vel

Poiitificis

Apostolicae Sedis

quoquo

vobis intervenientibus

procsenti

modo

alienari pati, atfirmans

sub juramento, quod

vita longffivos, sospites, et viclores (;onservare ju-

nullius honiinis favore sese cerfamini saepe dedissct, nisi

beat, et venluro in sacculo dona

tionis faciat multiplicius
cleclis suis.

sus remunera-

pro amore beati Petri et venia delictorum,

promereri

cum

sanclis et

asserens ethoc,

quod nnlla eum

thesauri copia sua-

Bene valete. 24. ExpcdUlo Plpini in Aistulphum qui coactus restituit Romanw Sedi civitates. His acceptis
lilteris

dere valeret
in responsis,

ut quod seincl beato Petro obtulit,

auferret. El hoc piaedicto iinperiali misso reJdens

continuo

cum

ad propria

remeandum
Roinam

Pipinus rex
ferebat,
pra?sto

qui nihil anliquius

Ponlifici
, ,

liabuit,

quam Romano
csse
:

cui

unquam et regnum
RomanEe
exercitu,

per aliam viain absolvit; qui

conjunxit.

et sine effectu

acceptum
Ecclesia)

inservire

ipsique

mox comparato

26. Dum vero antefatus benignissimus Pipinus Francorum rex Papiam obsidens, constrin-

expeditionem in Italiam adversus regem Longobardorum fcedifragum parat. Quomodo autem

praevio

geret civitatein

tunc Aislulphus atrocissimus rex

sibi tribueret, rogavit,

Longobardorum, ut veniain
et

eodem Apostoloruin
est,
:

principe

Petro, res enarrat his

i|uam felicissime gesla

\crbis

Anastasius

At vero ad haec Chrislianissimus Pipinus I<>ancorum rex fervore fidei motiis, iterum cum Dei virtute generalem faciens motionem, ad Lon-

quas prius contempserat conscriptas in pacti foedere reddere civilates, se inodisomnibus professus est redditurum. Et denuo confirmalo anteriori pacto, quod perelapsam octavam Iiidictionem inler
partes convenerat, restituit ipsas civitates, addens

gobardorum

conjunxit (pervenil scilicet) ad Clausas, et funditus eorumdem evertit Longobardorum excrcitum. Elenim cum ad jirasdictas Longobardorum Clausas jain fatus Chrislianissimus

partes

quod cognominatur Comiaclum (Coet castrum maclum). De quibus omnibus receplis civilatibus donationem in scriptis beato Petro atque sanctaB Romanffi Ecclesiae, vel omnibus in perpetuum Pon,

tificibus Apostolica; Sedis emisit

possidendam, quae

STEPHANI
et iisque liacteniis in
siaj

ANNUS
Eccle-

4.
sit

CHRISTI 755.

003

Arehivo saact;^

iiostrfe

recondita tenetur.
i|)se

Ad

recipiendas vero civitates

Herodis

Dominus Angelumsuum, eteripuitmede mana . Et ilkid insuper carmen Davidicum, ad

' :

misit

Cluistianissimus
est,

consiliarium, id

Francorum rex suuin Falradum venerabilem abba-

tem. Et continuo ejus exiinietas bus Franciani repedavit.

cum

suis exercili-

bas et

autem Fnlradus vencrabilis abpresbyter Ravennatium partes cum inissis jam

Prienotatus

fati Aistulphi regis conjunirens, et jier sinjiiilas ingrediens civitates, tam Pentapoleos, quatu.Emiliffi,

conversus, cnm admiratione cantare Quantas ostendisti mihi tribulationes multas et maias, et conversns vivificasti me, et de abyssis terra iterum reduxisti me multiplicasti magniflcentiam tnam, et conversus consolatuses me nam et ego confitebor tibi in vasis psalmi . Sic una ciim universa Ecclesia summas ipsi Deo gratias

: :

Deum

easque recipiens

et

obsides per unamiiaanKiuc

agens, ad restauranda loca sancta, quaj impius cxasserat, vel fuerat demolitus, se convertit.
gia.

auierens, atque primates secuin una

cum
.

clavibus

portarum

civilatuni

deferens,

Romam

conjanxit.

Et ipsas claves tam Ravennatiani urbis quanujue diversarum civitatum i(]sius Ravcnnatium exarchatus, una cum supradictu donatione de eis a sno rege emissa in confessione beati Pefri ponens, eidem

Fuldetm monasterio confirmata prwilecodem anno, ut cnm mortuus esset in Galliis Caroiomannus germanus Pipini regis sanctus Bunifacius episcopus Mogantiuus peteret ab eodem Pipino rege confirmari donatioiicm factam ab ipso Caroloinanno Fuldensi cocnobio,
20.

Contigit

Apostolo

et ejus

vicario sanctissimo papsB, atque

alia(|ue

ipsi

monasterio
istas

concessa

privilegia

suis

omnibus

ejus successoribusPontificibas perenniter

,

scriptis pariter roborare.

Cui sancti viri petitioni

possidendas atque disponendas tradidit

, ,

id

est

idem

rex

annuens

ad

eum

litteras dedit

Raveunam, Arimiuum Pisaurum atque Fanum, Cesenam, Senogallias, Esium, Forani Pompilii,
rnontem Feretrum, Acerragium, montem Lucari, Serram castellum sancti Mariani (Marini) Robium Urbinum, Calliam, Luceolos, Eugubiiim, Comiaclum (Comacliam), necnon civitatem Narniensem, quoe a duLivii

Pi[)inus

rex Francoruin V.

C. Bonif;icio ar-

chiepiscopo etlegato Germanico ab Apostolica Sede

directo.
Quia veneranda pietas tua nostram exceiientiam postulavit pro monasterio, quod a te noviter

Forum

cum

castro Sussubio,

iiistructum est in

solitudine Buchonia juxta flu-

catu Spoletano a partc

27. Cffiterum

Romanoruin per evoluta

vium Fuldae in ioco, quem beataj memoria} Carolomannus germanus noster legitima donatione tibi
concessit, ut sicut ex auctoritate sancti Petri principis

spatia fuerat invasa. H;cc Anastasius.

Leo Ostiensis' iatioribus extendit terminis ejusmodi donationem Pipini ait eiiiin
, :

vilegio Sedis Apostoiicae

ita

Fecit autem idem inclytiis rex una cuni filiis concessionem B. Petro, ejiisque vicario de civita-

Apostoiorum, proquo iegatione fungeris, prisublimaluin esse constat, etiam nostnc auctoritatis prrecepto roboretur
:

Itlacuit

nobis petitioni

tii;c

assensum

prajbere. Et

tibus

ltali;c

et territoriis

per dcsignatos fines,a

ideo hanc nostram prajceptionis seriem ob hono-

Suranum, inde in montem Bardonem, Vercetuin, Parmam, Regium, Mantiiam, et inontem silicis, simul(|iie universum
Lunis ciim
insiila

Corsica, inde

jussimns

venerationem sancti Petri conscribi per qiiam privilegium Sedis Apostolica; a beato Zacharia libi collatum, cum consensu epiDei
et
,

rem

exarchatiim Ravennaj,

siciit

antiquitiis

fiiit

ciim

provinciis Venetiarum ct

istriac,

cnnctumque du-

scoporum cunctorumque fidelium nostiorum, per omnia roboramus, pr;ecipientes, ut nullus sacer-

Spoietiniiin et Beneventanum. Eam(|ae donationem manu propria et filiorum, plurimorumquc judicum et optimatum subscriptione robo-

catum

dotum

ravit.
fice

Demum

idem rex

iina cuin

Romano

Ponti-

in Italiam

veniens, Ravennaiii et aiias viginti

gratia

regno nostro divinitus nobis concesso, aliquam sibi vindicet proeter Apostolicam Sedem, ita ut nisi ab abbate monasterii fuerit invitatus, nec niissarum solemnia ibi quisfjuam pra^sumat celebrarc sed
in
in i)ra;f;Uo mon;isterio jurisdiclionem
:

civitat(;s

eidem Aistulplio memorato sublalas ApoSedi

subjecit, cujus rei

stolica;

Romanus

juxta id quod sui)jectuni constat Apostolica; Sedi, flrmitate |trivilegii inconcusse roboratum permaneat. Locis etiaiii ct rebus, ([uas tani

patriciiis constitutas est. Ii;ec

Leo, non soliim post

sed et alias antea

modcrno tem-

deiteiiatum boc anno .\istulphum recen.^ens civitates

Roinana; Ecclesia) redditas

collatas.

pore tenet vei possidet, (iiiam qnas futuris temporibusjiiribus ipsiusnionasterii divina pietasaugere
voliierit ex donis,

ejusdem donatione
28. Sic igitur,

oblationihus

decimisque

fide-

Uavidicnm ' Humiliasli siciit valneratum siiperbum . Deus onmeiii Barbari truciilenti furorem non soium
illud
:

secundum

liiiin, alts(|ue

ullius pcrsona! contradictione, firmi-

tate

str;e aactorit;itis

perpetua |icrfruatur. Si autein qaisqiiam no]tr;cceptorepugnare voluerit, sen-

compcscait, sed redcgit in niliiiiim. Subjccit

i[)si

eum

Pontilici, adversiis

quem adeo

iiigentem con-

tentiam Apostolica; districtionis, qua; in priviiegio expressa est, expcriatur. Et t;imen hoc, quod ob

duxisset exercitiim, cl obsessuin uiidique coarctasset. Qiii et liberatas, et exaitatus, Petri

amorem

Dci et vencrationeni sancti Petri aiicto-

occinuissc

ritatc nostra

firmavimus, stabiie pcrmaneat

aniiuli nostri

manu

jure

poliiit

cpinicia

'

Nunc
c.

scio vere, (|uia nii-

nostra roboratum, et tain

iinpres-

l.co Osliciis.

Iiisl.

Cassin.

I.

i.

7.

= |'s.

lxxxvhi.

' Art. xii.

I'sal.

Lxx.

fi04
sione,

STEPHANI

III

ANNUS

4.

CHRISTI 755.

nnstrorum adstipulatione a<l Donifacium missum privilepium, liaud diu antc martyrium ab eo consnmmatum, quod hoc anno fieri contigit nonis Jnnii. In quo plane mirandum, quod qui sa'pe peiiit missinncm a Zacharia Romano Pontifice jam
fifleliiim

qunm

byter
neris

pnbnixum

w. Ilactenus Pipini

quidam miraj abstinentife et sanctitatis, ge~ Saxonum, nominc Willebrord, etalionomine Clemens vocatus, qucm pr;i}fatus papa episcopum ordinavit, et ad pracdicandum ad paganam gentem Frisonum transmisit in litloribus Oceani Occidui,
qui per quinquaginta annos praedicans,
praefatam

senectute confectus, utqniescere

jam
:

posset in

mo-

gentcm Frisonum maxiina ex parle convertit ad

fidem Christi, fana
construxit
,

nasterio a se erecto, lianc ob causam, ut senectutis

et

delubradestruxit, etEcclesias
et

veluti

strncto

tamen illo conportnm illiul haberet etin omnibus bene disposito, tantum abest
susciperet

et

sedem episcopalem
Siilvatoris

Ecclesiam in
in
illa

honore sancti
castello,

constituens

loco et

ut ad optatam contulerit se quietem, ut laboriosioris

qui dicitur Trajeclum. Et in

Salvatoris,

sede et

prffidicationis

onus,

nempe ut

Ecclesia sancti

quam

conslruxit pra;-

auimo promptiori difficillimamqueomniumsubirut provinciam Frisiis Evangelium prfedicandi, qui

illud saepe abaliispra?dicatum, ut vidimus, saepius

dicans, usque ad debilem senectutem permansit, et

sibi

chorepiscopum (coepiscopum) ad ministeriuni

substituit, et finitis longffiva; vitce die-

compleudum

abjecissent.

bus, iu pace migravit ad

Dominum.

Evangeliiim prwdicatunts pergit, ibique martyr occumbit. At decebat apostolicum viruni apostolicos usque
30.

S.

Bonifacins

ad

Frisios

ad obitum subire labores, at(|uc

demum

aposto-

autem Francorum Carolomannus commendavit milii sedem illam ad constituendum et ordmandum 'episcopum, quod et feci. Nunc autem Coloniensis episcopus illam sedem
32. Princeps
praidicti episcopi
sibi usurpat, et

latum suum relinquere, Apostolorum more, proprio sanguine consignatuni,utnihil minus haberet

Clementis a Sergio papa ordinali

dicit

ad se pertiuere

propter fun-

Germania ab
clesiis,

aliis

erectis

ab apostolicis

\iris

Ec-

damenta cujusdam
castello

destructa; a Paganis Ecclesiae,

sed perenni memoria,

et

sunima

gloria, tanto

martyre, a quo rece|)erit Evangeliuni testatum sanguine, morlc signatum, miraculorum sigillo munitum, atque etiam (ne
apostolo gloriaretur

quam Wiliebrordus dirutam usque ad solum in Trajecto reperit, et eam proprio labore
a iundamento construxit, et in honore sancti Mar-

quid deesset) scriplis multiplicibus roboratum ut protervus atque nonnisi procax et temerarius sacrilegus, infidelis et perfidus, impius et execra:

consecravit; et refert quod ab antiquo rege Francoruni, Dagoberto castellum Trajectum cum destrucla Ecclesia ad Coloniensem parochiara donalum, cuni ea conditione fuisset, ui episcopus
tini

bilis,

nefandus denique ac diabolicus habendns

is

Coioniensis gentem Frisonum

ad fidem Christi

esset,

qui dissolvere illud auderet, ac penitus scin-

dere. Ita plane censebit omnis, qui rationis

sit

non

penitus expers.

At sanctissimi
sios

senis, designati martyris,

adFri-

praedicationis

gratia

profecturi

assectantes

vestigia, reliquas res gestas

usque ad consummationem martyrii prosequamur, quibus tauquam

Apostolicis signis nobilitari nostros Annales, certo
scinius. Invicto igitur aninio, divini Spiritus gratia

quod et nou convertii Frisones ad fidem Christi, sed pagana remansit gens Frisonuni, usquequo venerandus Poniifex Romanae Sedis Sergius supradictum servum Dei Wiilebrordum episcopum ad pra;dicandum supradiciae genii irausmisit, qui illam geniem (ut pra;falus suni) ad
couverteret
ipse
,

et

eorum

pra;dicator esset,

non

fecii,

non

pra;dicavit,

Chrisii

fldem convertit. Ei

modo
sit

vuli Coloniensis

episcopus sedem
subjecla

supradicii

pra;dicaioris

Wille-

roborato aggressurus S. Bonifacius

illius

conver-

brordi sibi contrahere, ui non

episcopalis sedes

sionem gentis Frisiorum, qua?

licta,

fide Christiaua re,

paganismum obicem illuni primum invenit, quod Coloniensis episcopus assereret, gentem illam atque sedem episcopalem constitutam Trajecti ad suam dioecesim pertinere.
defecerat
in

Romano Poniiflci, prcedicans geuii Frisonum. Cui respondebam (ui credidi) quod majus
et fortius fieri

debeat praeceptum Apostolica; Sedis,

ordiuaiio Sergii papac, ei legatio venerandi praedicaioris Wilbrordi, ut ei fiat episcopalis sedes subjecta

Contra vero Bonifacius asserebat, pleno jure spectare absciue medio ad Romanam Ecclesiam, cujus
legatus esset. Cujus controversia; causa lianc scri-

quia

Romauo Poutiflci, pra;dicaus geuii Frisonum, magna pars illorum adhuc pagana est, quia

destructce Ecclesiolae fundaraenta diruia et a Paga-

ahquibus Codicibus Appendix ponitur ad superiorem ad eumdem Stephanum papam datam in Vaticano autem hac inscriptione habetur notata 31. Venerando ac dihgendo domno Apostolatus privilegio pra;dito Stephauo papae Bonifacius exiguus legatus, vcl missusCatliolica; et Apostolica; Romana; Ecclesia; optabilem in Christo charitatis
psit Eiiistolanii qua; in
:

episcoporum Sed ipse non conseutii. 33. Sed modo|iaternitatisvestra; judicio mihi indicare dignemini, ei si hoc justum sit; responnis conculcata, ei per negligeniiam
derelicia.

sum
papae

et vobis placeai ilh

Coloniensi episcopo reddi,

Sic enirn

el vesira auctoritate ei

roborare, ut praecepium Sergii

stabilis perinaueat.
si

sedes
(si

illa

poieshs nos
Ecclesiae

vobis placei) adjuvare,

de scrinio

salutem.

ficis

vesirac exeaiplar jubetis et

mihi iranset

Jam tempore

Sergii Apostolicsc Sedis Ponti-

mittere,

quo quid

praedicio

episcopo Wilbrordo
conscri-

venit ad limina sanctorum Apostolorum pres-

ordiuato sanctus Sergius

praeceperii

STEPHAXr

iri

AXNUS

4.

CHRTSTI 755.

605

pseril, ut ex auctoritate sanctilatis vestne coiitra-

nati

sunt etiam aliquiseniores, qui longotempore

vivcntes laboravere et inc adjuvabant.

dicentes conviiicere

et siiperare

valeani. Si

autem

mecum
obituin

aiiter juslius sanctilati

pateriiilalis

vestnc videatur, consilium

33.

De

bis

vestrte insinuare niilii dij^nemini, ut

meum

omnibus sollicitus sum, ut post non disperdantur, sed ut babcant

et patrociiiium cclsitu-

sequar. Hactenus Bonifacii Ejiistola ad Steplianum papani, et novissimaearum, qua; reperiunlur ad Romanum PontiQcem scriptaj; cum tamendesiderari ea videatur, (}ua

mercedis vestra; cousilium

dinis vcstrae, et

non

sint dispersi, sicut ovcs

et

habentes pastorem,

populi pro[ie

non Marcam Paga-

eumdem
Frisiis,

exoravit Ponprofeclionis ad
liceret sibi

norum non
tatis vestrcB

tificem Steplianum, ut occasione

perdant legem Cliristi. Propterea almiclementiam diligenter in Dei nomiue

praedicandum Evangelium

re-

deprecor, ut filiolum
luiu,
si

linquere in sua Ecclesia Mofiuntina Lullum crea-

tum episcopum,
sinie

qui
:

relictum

custodiret
elcgit,

inter tot

gregem lidelisenim suos discipulos

ipsum

quem

cerncret priestare prudentia

atque scientia. At
id ipse Bonifacius
tiisset,

licet alias

superius (ut vidimus)

Pontifice expe-

ab ipso

Romano

meum et coepiscopum LulDeus voluerif, et si clemeutia; vestra; placeat, in boc ministerium populorum ct Ecclesiarum componerc et constitiicre faciatis pra^dicatorein et doctorem presbyterorum et populorum. Et spero si Deus voluerit quod in illo babeant presbyteri magistrum, et inonacbi regularem do, ,

nunquam tamen

potuit obtinere,

enixis prccibus exorasset, sic

quamvis Deo disponente, ut

clorem, et
et

|)0|)uli

Christiani fldclem [iricdicatorem

semel apostolatus muneri mancipatus, illud ad obilum usque laborans impleret. Modoautemquod
juslissima causa id videretur exigere, non
quielis,

amor

fieri maxime peto, quia Marcam Paganoruin pauperculam vilam habent, panem acquirere ad manducandum possunt, sed vcstimenta invenire ibi nou

pastorem. Proptcrea boc

presbyteri mci [irope

ut antea,

sed

niajoris

laboris susceptio,
rei

quani facillime impetravit; cujus

gratia voluit

idem Bonifacius interpellare Pipinum Francorum regem, litteris ea de re ad Fulradum ejusdem regis capellanum primarium datis qua; cum Dei beneficio adhuc extent integrffi, ex scriptis citatis sa;[ie Codicibus bic tibi rcddimus, sic enim se babeut ipste, quibus et eidem commendat regi
:

possunt, nisi aliunde consilium et adjutorem babeant, ut susliuere et adjuvare in illis locis ad niinislcrium po|>uIi possint, eodem modo sicut cgo
atijuvi.

Et

si

pictas Christi

hoc vobis inspiraverit,

:

et hoc,

quod

peto, cousentire et facere volueritis

per hos missos mcos pra^sentes, aut per

l)ielatis vestra;

litteras

ut eo

Iffitior

suos, quos proficiscens, reliquit discipulos prsescius

riar)).

hocmihi mandareuon dcdignemiui, mercede vestra vel vivani, vel moHtcc ad Fulradum S. Bonifacius: qui cum
in
significarit,

futurorum
3-4.

'

haud obscuris verbis

Sffculo
exitu

se

cito

ex hoc

Bonifacius servus servorum Dci, gratia

migraturum, divinum rcsponsum de suo

par est credcre, sicut A[)ostolo

Chrisli episcopus, cbarissimo consacerdoti

Fulrado

acce[)isse,

presbytero, perennera in Christo charitatis salu-

tem,
Fraternae dilectioni tuac propter spiritualem

Petro scimus revelatum fuisse, quod ipse testatur, dicens' Certus quod velox est deposilio tabernaculi mei, secundum quod et Dominus nostcr Jesus
:

amicitiam
intuitu
ruisti,

quam Scupe in necessitatibus meis pro Dui

fecisti,

Christus significavit uiibi .

ami)lius

Tanquam

igitur

non

mepersolverenon possum. Sed Dominumonuiidignas gratias, quantas

mecum

reversurus Bonifacius cuncta

disposiiit.

Qui enim post Wilibaldum rcs ab co gestas estprosecutus, hccc ad finein liabet
3G.

potentem deprecor, ut tibi in alto cajlorum culmiuc mercedis prKmia in gaudio Angelorum a;ternaliter retribuat. Nunc autem in Cbristi noniinedeprecor,
ut quod bono inilio coepisti,
ficias ideui, ut

darctitineri,sciens

Antequam autem' tam periculoso se absurdum id cssc, si (juis, proalienascurandassuscipiat,

(|ui

cum bono

fine per-

priis i)Osthabitis ovibus,

meo verbo

gloriosuni et amabilcm
salutcs, et
illi

saiiclum LuIIum,

regem noslrum Pii)inum gralias referas de omnibus

magnas
amicis

[^rasdicaliouum ct laborum ejus comes extitcrat, cujus([uc virtutes omiii honoic

pietatis operibus, quai

dignas noverat, consentienle

episcopis,
ipsius dioecesini

tum

Pii^ino rcge,

tum

mecum

fecit; et

ut

ilii

rcferas,

quid niibi

et

abbatibus, canonicis

ct proceribus ad

meis simiiitcr csse videtur, quod vitam istam temporalem, et cursum dierum nieorum per istas
iuUriiiitates cilo

pertinentibus, per se e[)iscopum

ordinavit

id

debearn

finire.

Propterea deprecor

im[>etrarat.

quod jam ante a Roinano Pontifice Dcinde manu sua apprchcusum comcongregain
et

magnitudinem (celsitudiuem) regis nostri pro nomine Clirisli Filii Dei, ut mibi nunc viventi indicare ct mandare dignetur circa disciiuIos meos, qualem mcrcedcm nostram de illis faccrc volueril. Sunt enim penes omnes peregrini quidam presby;

mendavit
tis,

illuiu cunclis |)riuci|)ibus illic

ut

ei

taiKiuam patri obedirent,

illi

omiii

necessitate adjutores se

[)ra;bercnt.

Postea ad

teri

pcr inulta loca ad ininisteriuui Ecclcsio! et popuconslituti

;

Tburingos et Rheiii accolas profectus , simililcr fccit. Postremo i|)suin sauctum LuUum adhorlaiis ait Quandoqiiidem tcmpus resolulionis mc;c appro:

lorum

quidain sunl monacbi per ccl-

pin(|uat, dccrevi proficisci

tiu;

lulas noslras, et inlantes ad legendas litteras ordi-

visum
2. Pet.

cst

me
2

miltere.

quocumque Tu ergo, lili

n.
c. 18.

divinye gra-

charissime,

Ex cod. Cod. Ep. XLv.

'

1.

Vii. S.

Uomf.

1.

00(5

STEPHANI
inilii

III

ANNUS

4.

CHRISTI 755.

aniniariim

creditariim ciiram agc. Tii popn:

laborantcs in pracdicatione Evangelii, meruerunt

lum ab

errorc rcvoca

tu

inclioatani

Basilicatn

etiam palinae martyrii esse consortes.

39.

meam npuJ Fnldamabsolve, et iliic corpus meum, Irade sepnllursD. iibicumque tandcm decessero Tum praeterea da operam, nt babeamus itineri nostro res nccessarias, et iinlcum, quo boc decre()itum corpus post ojjitum oiivolvatur , in librorum
,

Cum enim
et

currissent,

qiiod est in

per lafas ipsorum terras disBortnam fiumen pervenissent, confinio eorum, quos vulgari idiomate

ad

meorum
set,

tbeca reponc.

IIa;c

cum

vir sanctus dixistralieret

vocant Oester ct Wcstereiche, S. Bonifacius solis comifibus suis stipatus, jussit ibi tentoria figi, volens in eodem loco baptizatorum sustinere advenconfirmationis gratia. Jam enim appropinquabat dies eidem confirmationi dcstinatus. Is postquam advcnit, solc jain snmmos occupante
tuni

tamctsi Lullus ab
,

imo pcctore multa

cst

suspiria

et pra?

dolore nimio lacrymas cohiberc

non

posset,

non tamcn ausus

quicquam

se

illi

opponere . 37. Habentur eadcm in Vila S. Lioba; aRodulpho jussu Rabani conscripta, in qua, post narrata
omnia, quaj sunt Iransacta
subjicit:

gradus,

omnes

illi,

qui haud alitcr atque

,

filii

patre exspectabantur
Spirilus sancli, quae

indigni percipere graliam

die per

illo

sacram confirmaingenti strepitu

cum

Lullo, auctor isfa

ei manLiobam virginem,

tionem otTerenda

erat,

ex amicis in bostes, et ex

Cumque

haec et alia

hujusmodi

neophytis in lictores mutafi,

cum

dala dedisset, accersitam ad sc

armorum
tis

ad sanctorum castra advolanf. Id cer-

(quam ex Anglia ad cnrandas Deo sacratasvirgincs una cum ahis, ut diclum estsuperius, accersierat), exhortatus est terram pcregrinationis suae non
deserere, nec assumpti propositi vigore lassescerc,

nentes famiili, sumplis armis, confra illam fnrenpopuli mullitudinem sanctos tueri nitebantnr.

At sanctus Bonifacius audito tumultuantis turbae impetu, primo quidemadspirifalispraesiilii asylum

confugit,

sed quotidie boniun,

qnod

ampliare, dicens
tanda, ncc

ci,

corporis

considerandam, nec prolixaj

arduum

virtutis

omni studio fragilitatem non esse tctatis spalia compufinem nec gravem
cceperat,
,

sanctorum

reliquias,
:

circumferre solebat, arripiens

clericis, e tenlorio

quas semper secum deinde accitis ad se

processit, famulosque ad resisfcndum paratos compescuit, dicens Nolite, quajso,

:

existimandum perveniendi

laboreni

pra?sertim

cum

rata brevia sint, et

praesentis

hujus temporis spatia ad a;ternitatem companon sint condigna; passiones

temporis ad futuram gloriam, quaereveillam Lullo episcopo et

labitur in nobis.

Commendavit autem

senioribus
aderant,

monachorum supradicti monasterii, qui monens cos, ut cum honorc et reverenlia

bellum inferre, sed etiam pro malis bona exhibere. Jamdiu optatus adest dies jam tempus illud advenit quo de laboriosa saecuii bujus aerumna ad aeternae beatitudinis gaudia invitamur. Curergo tanlam gratiam, tantain gloriam a vobis excludere vuIfis?Iino vero confortamini in Domino, et oblata ca;lestis gratia)
pugnare,
filii
:

mei

nolite adversariis

curam

ejus agerent; suosque voluntatis esse affir-

mans, ut post obitum ejus, corpus illius ad ossa sua in eodcm sepulcro poncretur, quatenus pariter diem resurrectionis exspcctarent, qui pari voto ac studio in vita sua Chrislo servierant. Quibus dictis, dedit ei cucullam suam, rursus admonens atquecontestans de non relinquendo peregrinationis suoe loco. Et sic praeparalis omnibus, qua? in itinere
necessaria
erant,
in

munera grafis animis nos excipere patiniini. Sperate inDomino, et ipse nosde periculisomnibuseripiet. 40. His el id genus aliis sermonibus compescuit ministros ab armis

hostibus inferendis.

Deinde etiam clericos cujusque ordinis pafria et libera voce adbortans Fralres charissimi, inquit, si qua divini cura amoris, si qua apud vos inearum admonitionum resiilet memoria, hac hora jam de:

clarate
toris
'
:

in

animum

revocantes
,

illa

Frisiam

perrexit . Haec

in

Nolite timere eos

qui occidunt

verba Salvacorpus ,

Lioba Rodulphus. Qua? sequuntur, ex rebus gestis

Bonifacii sunt accepla
38.

Paucis post diebus navim

iter

cum

deiectis

ad illud

sociis vir

bcatus ingressus per Rbeni

animas autem non possunt occidere, spei vestraj anchoram in Deo defigite, qui post vitam hanc momentaneam pcrpetuac salufis bravium vobis rependens, ad civium supernorum consorfium vos perducet. Nolife, obsccro, diuturna invictarum
tiuin

alveum,ad Frisonum regionem incolumis perlatus est. Ubi circumquaque progrediens verbum Domini cum multa flducia praedicavit, et Ecclesias ingenti studio exstruxit. Tantani autem gratiam contulit illi Deus, ut intra breve tempus rnulta virornm ac mulierum millia cum suo socio Eobano baptizarit. Eum autem Eobanum, ut suae senectuti aliquod pararet levamentum, episcopum
Trajecti instituit.

men-

prKinia
:

amiffere
et

hoc tem[ioris puncto nolite improbis Genfilium blandiinentis

(prcelia)

in

adulationibus

enervari

sed

prajsenfissimum

hoc morfis discrimen, quod nobis impendet, pro illius amore, qui nostri causa passusest, consfanter et viriliter perferte, ut cum illo in aeternum gaudei'e possitis.

Aderant vero etiam ei presbyteri tres et totidem diaconi, puta, Wintrugius, Walterus et Adalherus, Stircaldus, Hamuntus el Boso porro Waccarrus, Gunderharus, Williherus et
:

Ai.

Nondum

vero sanctus episcopus hujus

salutifera? exhortationis

verba absolverat,

cum

ecce

furcns

illa

Paganorum turba cum

gladiis cf ornnis

generis iufcsfa armatura in cos irruit, cruentisque

Adolphus

professione
:

erant

monachi

eumque
illo

sequebantur

atque hi onmes unaniniiler cuni

STEPHAXr

III

AXXUS

4.

CIIRISTI 75").

607
posfrcmum
:

ati

inanibus barbara quaiiam feritate eos trucidat. Inde tentoria cornni propcraiit, et tuni libros, tum

culis illic fieri solilis, afquc ad

hncc de

tomporc sedis cjus

in

ct necis

habct

Vixif, inquit,

sacrarum reliquiariim capsulas secum aufcrcntes,

arbitrantes se mairnos in cis argenti et aiiri the-

cpiscopatu

S.

Donifacius annos triginfa

sex,

incnscs scx, et dics tofidcm. Passus est ruin sociis

suis nonis Juuii, anno peregiinafionissuae quadi-agosimo, Incarnationis aufem Dominicaj sepfingentesimo quinquagcsimo quinto. Ha;c aucfor, qiii

saurosreperturos. Mox ad navcs advolant, alimcnt;x

oninia exporlant;
risscnf
,

ct

cum

aliquid vini

illic

repe-

hiiariter

inde

potitaiit.

Postca inter sc

tractant de dividendo lliesauro

illo,

quem

se inve-

post ejus discipulum Wilibalduin res ab eo gestas,

additis Eiustolis prosccutus est.

longa disceptatione nibil inter sc pacifice possent conslitucre, repente inter illos immanis exislit discordia, qua;
nisse falso exislimabant.

Cumque

cfat

Verum qiiod ad proescriptum numerum speannorum tiiginla sex episcopatus ejus, totidcin

eo nsqueprocessit, ut
lulis

eodem

furore,

eadcm

vesania,

sunt non eiiiscopaius, ex quo videlicet ordinatus

est Koma: a (iregorio cjus nominis secundo, sed ex quo inunus [irajdicafionis acccpit ab eodein, anno

iisiiemque armis, quibus sanctos inartyres sua? sa-

ministros juguiasscnt, niutuo se conficcrent.

iis

Ea

caidc peracta, qui ex

incitati

supererant, iterum spe

iilas

]iccuniarum

ad

thecas

propcrant

iisque confraclis, pro auro et argento Codiccs et

divinne doclrina' Chartas inveniunt.

Tum

fiirorc ct

amentia

perciti, Codices iilos

parlim percampi pla-

niliem, parlim per paludes dispergunt, partim in

loca incongrua alijlciunt. Qui

tamen
cl

beneticio Dci,
jiost

ut cnjus esset meriti vir sanctus innolesceret,

longa temporis spatia

siint, ct

illa^si

inviolali

reperti

ad Ecclcsias iu quibus hodiequemanent, a

In iis

Redemptoris septingentcsimo deciino nono, ut supcrius demonstiatum est. Episcopatus vero Moguntini, quo a Zacharia papa cst creatus, nonnisi anni dccem numerantur. 44. Sed ef corrigcndiis auctor, qui auxit Bedas Epitomen, dum habeteiimdcm S. Boiiifacium mar'tyrem obiisse anno superiori scptiiigenfcsiino<|uinquagesimo quarto, ct quod addit, Redgerum post eum consecrafum archiepiscopum a Stephano Romano Ponlificc; majorisenim est nobisauctoritafis,
qui cjus Acta prosecufus est Wilibaldus
cjiis

singulis
4-2.

corum inventoribus rcportati. autem reperfusest sancti Evangclii

vir bcatus pro sanclitafe sua jugifer
;

discipu-

lus, iino ct Bonifacii ipsius script;c EiiisloL-c, et au-

Codex,

qucm

cfor, qui in meliorcin styluin convertif atqiic auxit

Vita^ ipsiiis historiam. Qiiod aufcin in Nofis ad

apiid se ferre consucverat

qui

licet

cnse actito (ut

sectus
est.
sit,

Ro-

etiam nunc vidcre

licet)

pcr

medium

maniim Marfyrologium de
rnen exprcssa babetur,

aiino obitus Bonifacii,

nnlla tamen littera ca sectione abolifa

libriim fertur sancfus cpiscoims

Eum
cjus

priori scnfenfia; inluescrimus,

qua;apudBeda3Epitovoliimus.

tum, cum
fieri

in

fier isla einentlari

caput ensis vibraretur, sicario objecisse, et pro

tiiendo capife (uf
tali

in

pericilo

solet

vel

pro

s|)iiitali

clypeo. Et est sane illustre niiraculum,

quo
in

et Dei virtus, et beafi viri sanctifas declaratur,

secto libro

Frusfrali

nuUius liftera; abolitioncm videri. autem spe sua carnifices illi, domum

Sed non ]ira;fereundiim, quod a]iud eu:ndem Bedain numeraiitur qiiinquaginta tres martyrcs, qni in iiiuere comites Bonifacii, una cum co seque tunc Eubiere marlyriuin. Quorum omnium natalem diem, qui coiitigit nonis Junii, nofatum rctinent
Tabulaj Ecclesiastica;, et
ex]iressum quofjue
pr,x'ter

Bonifaciumnomine

tristes abieruuf.

Eobanum
iii

Iiabenf, atque annis

Ibi autcm vicini Christiani

riianu invnserunt
cl

eam
se ad

sancforuin

singulis ]iublica meinoria

Ecclcsia reiiracsentant.

viroriim

necem percepere, tcrraslatronum illorum

:

Pia;ter Wilibalduni, et qui

eum

secutns

cst,

au-

armata

cum

repugnanacfi, a

cforein, re]ieritur scripsisse vifarn

facii

dum

boniines impii compararent, sed tanfi sccleris

fircssi

heroico carinine

'

cjusdem BoniRufhardus Rabani disci-

coDscientia
Christianis

nihil jiossenf, in

fugam
res

pulus.
43. Non omitfemus diccre r-ecitari in Concilio ' Triburicnsi scife dictum Bonifacii, de antiquis sa-

inferfecti

sunt.

Ciimque

illorum

diripuisscnl Chrisliani, ad sua reversi sunt.

saliitis

Ha qui
veriti,

sua; ministros trucidare

non sunt

cerdotibus aureis celcbrantibus in calicibus ligneis,

et

duplici contrifione contrili siint, corporis in liac

vifa,

recenlioribus ligncis in calicibus aiircis

ifa

animarum apud
ef

inferos.

Non

diu posl Trajec-

saucfus, cunr sui tcnqioris saccrdotum ignaviam

dejiloiaret. Sed de Bonifacio ncc ]ira'lereat, i]isum simul ac marlyrio coronatum innotuif, ab Ecclesia Catholica in albuin inartyruin fuisse n latum, ejusque diem nafalein solemni ritu iii Francorum re-

tensis EccIesiEe clcrici

deporlariinf,
ruiit.

cum mulla
aufein

corpus S. Donifacii Trajccium vencratione tuinularescivit

Postqiiam

sancfus Lullus,

eonvocafis permiilfis fam clericis,

nerabilibiis viris, indicavit eis
el

quam
S.

laicis

vc-

necem

Bonifacii,
sit
:

gno
cx

|tofissinuiin celcbrari cocjiisse

iis,

quod

intclliges
siib

quemadmoduin
eis,

Trajecli

huinalus

sirnul

qua; obiter

'

Lu|)us Fcrraricnsis, qui

ctiam exponens

quo

in

loco sc adhuc vivens

Ludo\ico Pio

claruit, scribcns ad

Einardum (idem
|)ost-

jusserit sepeliri, petiif. ut ad

luntatem
43.

cjnsexsequendam voadjumenfo esse . Quomodo auleiii Dei nutii TrajccloMogunipsi vclint

dicfusEgiiiliardus) qui fuit a secrctisCarolo Magno,

docel his verbis

lllustris

abbas Rabanus

tiam, et indc
sit,

Fuldam celcbri pnmpa translatiim idem auctor pliiribus narral, itenK|ue demira-

'

Triiliein. in
I.

Chron. Iliisaug.

(iisl.

cap. Vasa quibus.

Conc. Tribur.
Ep. V.

c. 18. cl

dc coasctr.

^ l.u|i.

608

STEPIIANI

III

AXNUS

4.

CHRISTI

75.5.

quam
ris

cgressus a palatio, foret necne per id lenipo-

albario opere inducebatur. At ubi

arborum, aut

istic

propter legationeni sibi commis?am, ad

ol)

avium, aut bestiarum

venationcs
ac

effigies,

aut etiam circus ac

liquiilum scire non potuit; al(]ue

tatus est, ut

eam rom

lior-

reditum nieum ad nonas Junii differrom, quando solemnitas Bonifacii seabessemiiiime

sineret, nisi forte ipsi
ot

j^ictae crant, his nimirum parcobatur cura pros]iiciebatur. Quo et Ecclesia toto co ornatu, quem i])sa3 sacra; imagines afTerebant,

summa

quoque imperialis
festa

jussionis,

spoliabatur,

ea (|uam gravissima prffijudicaret auctoritas.

ibi.

moesta
satis

et

et tanquam sponsa conjuge orbala squalida atque incompta cernebatnr.

Ilsec

Quibus

significatur

dies

natalis

4S. Quis

autem

temi^oris illius calamitatem

(]ua;

S. Bonifacii fuisse

Francis solemnissima.

Statuta siib rerje Pipino. Sub hoc anno notata accepimus a docto viro Ducfco Frontone societatisJesu ornatissimo professore, eruta ex Codice
4G.

digne deplorare queat?

placide
et

lingua, qure per-

petrata sunt, ulla ratione com]>Iecti possit? Quae

auris

sedate hujusmodi
scilicet
'

narrationem

excipiet?

Tcmpestivum

tunc erat Prophetae

:

rege facta, Incipiunt capitula de alia Synodo sub ipso domno rege Pipino facta.

pervetusto capitula quaedam a Pipino

cst titulus
:

verba

cum

lacrymis usurpare

Periit sanctus de

quorum

terra, et qui

bonum

agat inter homines

non

est

-.

In scxiuri

enim

et ascia EcclesicB

Christi

porlas

Si homo incpstum commiserit, etc. Pluribus cohibentur pulrida; inquinamenta carnis, quaj infelicitatem hujus temporis reprwsi ntant ; quibus

confregerunt, atque igne sanctuarium ipsius incenderunt. Qufenam alio mystico sensu porta hic
esse queat, (luam divinarum

imaginum
ea, quaj

pictura ?

resecandis adhibilus est censuraj glachus. Ista

omnia
Lon-

Nam

ea menti aditum ad exemplar aperit, ac per

a Pipino facta videntur ante expeditionem in

ea, qua; in

sensum cadunt, ad
introducit.

intelleclu

gobardos adornatam, ut peccata coliibendo faceret sibi Deum ])ropitium, et benefacientes adjuvando conciliaret sibi a Deo auxilium adversus hostes nam in eodem conventu h;cc statuta leguntur pro
:

Nam non adoramus, quemadmodum

percipiuntur,

ahoqui materiam
impiis facere vide-

suscipientibus percgrinationem ad loca sancta. De peregrinis huniiliter constituimns, qui propter Dominum ad Bomam, vel alicubi vadunt

adoralionem ad eam rem, quae figura exprimitur, per picturam referimus. Siquidem iniaginis honor (ut cum Basilio loquar) ad exemplar ascendit, alque hac ratione Crucem,
spiritalem

mur. Sed

ex

per nullam occasionem ad pontes, et ad exclusas, aut navigio dehneanlur propter scripta
i])si

ut

rare

quacumque tandem materia constructa sit, adoita didicimus, ut non i])si materia;, sed ci
49.

sua

nullus peregrino

calumniam

faciat,

nec ul-

lum telonium ei tollat. Et si quis hoc fecerit, (|ualiscumque homo hoc comprobaverit, de sexaginta solidis (quos solvere debet qui hoc focit), triginta illi concedimus, et illi alii in sacello regis veniunt . Sic igitur Pipinus dum pietatis ergo peregrinantibus Bomam prosj^icit, securitatis aperit
sibi

cultum tribuamus. Hujus porro venerandae Crucis Imago est omnis ad exemplaris formam depicta materia. Neque enim iilud duntaxat lignum, cui Christus affixus est, adorare didicimus, verum alia quoque omnia, qu.x ad Crucis formam expressasunt. Quamaffixo

viam
-47.

ut

inter hostes

liber

atque securus

obrem aiit divini ligni formse cultus negetur, aut etiam Christi et sanctorum imaginibus honor habeatur. Atque haec a nie veluti per digressionem
,

Bomam

veniat, ut suo loco patebit.

dicta sint, ut istos

ab Orthodoxa doctrina procul

Quod
Ita

Copronymi

dira persecutio in Orthodoxos. ad res Orientales pertinet, lioc anno Pau-

aberiare demonstremus.
sj^ersione tacta

Nunc vero

eo,

unde huc
de di-

deflexit oratio, revertatur . Pergit dicere

licianorum heresim, Thracia ])ro])agatam

Manichajorum in esse, Tbeophanes auctor est. imj^erator omnem errorem in Orientalem inet

eamdem

duci Ecclesiam passus est, intentus tantum ipse ad destruendum cultum sacrarnm imaginum. Porro de Paulicianis superius saepius dictum est. Sed qua; ])ersecutio et dispersio Orthodoxo-

rum secuta sit pseudooecumenicum

superiori celebratum, auctor,

Concilium anno

prosecutus

Acta

qui his intererat, insignis martyris Stephani ju:

nioris, narrat his verbis

Ccrnere erat audacis-

sanctorum monachorum, qui civitatesincoiebaritad montana, deque bis potissimum agit, qui confugerunt ad monlem S. Auxentii, de quo diu ante, cum de SynodoChalcedonensi actum est, diximus. Ibi enim morabatur magni nominis Stephanus monachus, in quem (ut suo loco dicemus) idem imperator dira prcelia concitavit. Ait igitur: Ad hunc modum Ecclesia laborante ac male affecta, piorum multitudo in summa consilii inopia et mcerore versabatur. Ac potissimum sacrum monachorum agmen, utpote quod Ortbodo-

sima

illa facinora,

atque impietatem

omnem

e\ce-

xam fidem

arctius complecteretur, ita

tanquam ex

uUo metu perpetrabanlur. Nam et sacrosancta vasa ob venerandarum imaginum picturas pedibus obterebautur, et templorum decor et pulchritudo, quam sacrarum imaginum
dentia, qua; sine
piclurse

compacto, tum Byzantio, tum aliis Europa! urbibus ac Bithyniaj excedentes ad Auxentianum mon-

pariebaut,

partim abradebatur, partim

il-

calce illinebatur. Etenim ubi Christi, aut Matris

lius,

beatum Stephanum adeunab eo petebant, ut ducem se illis praiberet, eosque consilio juvaret. Loquere (inquiebant) o pater, si quis in te consolationis sermo est, mentesse contulerunt, ac
tes,
'

tem

aut sanctorum imago erat, vel in ignem conjiciebatur, vel in pulverem redigebalur, vel etiam

Micb. VII.

Psal.

lxxui.

STEPHANI
que
ingcnli mcestitia
fulci,

II

ANXUS
titii-

U.
et
ct

CIIRISTI 755.

Gng
Antiocheno

oppressas cohortare,

banteni animuni

ne

humano metu

labefa-

tribus patriarchis Alexandrino, Hierosolymitano, qui suis scriptis

eamdem

hae-

ctatus de ipso salutis capite periclitetur ac pieta-

resim proscidcrunt,
auctor
51.
divit,

quae nos anno superiori op-

lem prodat

portuna occasione posuimus. Et post haec idem

scriuoneni tunc ad cos babuit sanHa>c, inquit, vcrba, ut piusiile coelus au-

Quemnam

ctus martyrii candidatus, idem auctor rcfert cui

potuit interesse:

prsterimus

eum

inviti,

brevitati

piumque virum
est,

velut

extremum

allocutus

consulentes, illatantuni, quaipost babitum sermo-

atque complexus

ad loca, qua; cuique

commoquoque

nem
rent,

locutus
liic

est,

ostendens, quo se conferre debe-

diora visa sunt, sese contulerunt, in hoc

videlicet Christo obtemperantes ':

rcddimus ex eodem auctore, dum subdit oO. His et aliis hujusmodi scrmonibus ad monacborum, quietipsi lacrymis madebant, catervam usus Stepbaiuis, ha;c verba insupcradjecit: Ad bas tres partes, (|ua; ncfarise liaresis labem minime contraxerunt, ut fujiiatis, censeo. Neque enim alius iocus est, qui quidem sub draconis hujus imperio ac poteslate sit, qui ab cjus veneno purus maiiserit, quam ea, i]ux atl acclive Ponti Euxini sunt, boc
est,

Ziccbia;, et Chersonis, et Dospliori, et Nicopsis,

ct Golhite,

atque ea item,

(iubb

ad Parthenium raare
in antiquioris

quippe qui eos qui pcrsecutionem patiuntur, exuna urbe in aliam profugere jubeat quando(iuidem minime convenit. ut ipsinosmet in pcriciila conjiciamus; quemadmodum contra reprehensione non careiuus, si in periculis constituti, animum despondeamus. Spectabatur itaque Byzantium, velut in expugnatione quadam captivitate oppressum, monasticoque habitu privatum, et taiKiuam iii S(|ualorem redactum sublato nimirum atro colore, qui prius ad urbis ornatum albo mixtus erat. Etcnim alius ad
:
:

se porriguiit.

Quin

et id

quod

Romai

declivi est, ac Nicopolitana et Neapolitana metropolis, qucpque ad Romaiium usque tlumen protenduntur. Sed et Lycia? provincia) cliniata, hoc cst,

Euxinum Pontum navigabat, alius ad l^artlienium pekigus omni festinatione contendebat, alius Cyprum petebat, alius ad antiquiorem Romam properabat
.

Ha;c

ibi, et alia,

quae suo loco reddita

ex Syb-ci ficu, ac denique Cypria iiisula, quaHiue c

sunt superius, auctor

liabet.

regione ipsius suiit usque ad

Tyrum

et

Joppem.
Pontifice

Ha3,in(iuam, partes ab execrando hoc dogmate pura;

pcrstiterunt B. PerKit dicere de

Romano

Anno periodiGrajco-Romana; C248. Anno

Xm
II

Ilispan.

793. Anno

Uosira; i;i8, inclioato

tlie

15 Junii, Fer.

2.

Jeiu Chrisli

Slephani

papa; 4.

Constautini Copronymi 3

et lii. Leonis IV 5.

1.

Aistiilfm

venta non servat.

bas monasterii

rex Langobardorum pacia conA nuin. I ad 9. Fulradus ab-

tiquus

liumani generis hostis diabolus

et
irrila

ejiis perfi-

(Uim invasit cor,

alfirmata
iinius
.suiit,

quic sub vinculo sacramenti

facerc visus cst.

saiicti

Dionysii ct Ilierom/mus Pip-

Ncc cniin

pini rcgis frater, qui

anno elapso exeunte Slephain

num

II

Romam
cum

iisque comitati sunt, in Fiaiiciam

spntium beato Pctro sancticque Dei Eccicsia3 vel Rcipublicic I{omanoriim reddcrc

palmi

tcrra;

redierc
recitatis,

litteris

Codicc Carolino

num.

7
et

passus cst .
ut

Tum

Pippinum

filios(|uc cjiis

rogat,

per (luas apud I*ippinuin,

Carolum

Carolomannum, regcs Francorum ac

patricios Ro-

manorum
dorum
Ecciesia3

questus

cst,

(|uod Aistidfus

I..angobar-

ncve ne(|uissinii regis vcl cjus inissorum dolosis verbis fidcm adbiiieant. Sed hajc Epistola sub fiucin anni superioris
Ecclcsiic reddi studeant,

omnia

rex promissis

minimc

slaret, iuhil(|uc

cum

scripta;

/ia/(?(//5

cnim Januarii

pra?seiitis

Cbrisli

Romaiirc tiim Reipubiicic

Romaiioruin
:

reddidisset.

Litlerarum
fiiiis,

iiiscriptio est

Uomnis

anni Aistulfus Langobardorum rex Romain obsidionc cinxit, ct ante cain obsidionein Fulradus in
tYanciain vcnturus,
vi;e sese

cxceilentissimis

I*ippino regi ct nostrospiritali

compatri, Carolo

Carolomanno ilem rcgibus, ct utrisqiie patiiciis Roinaiiorum, Stepbaiius papa. AnIn Epistola h;cc iiiter alia de Aislullosciibil
et
:

autcm kalcndis
i|iscmet
recil.ilis,
iii

.laiiuariis
II

Stephamis

iu

commiscrat. Romain obsessam fuissc, docet lilteris a Baronio num. H

:

((

(luibus ait Stcphaniis

aEtjamqiiia
77

TOMUS

XII.

610
nullum augnienluni nobis
Januarii

STEPHANI

TI

ANNUS
ijisis

4.

CHRISTI 755.

lactuni est, ct in

kalendis cunclus cjusdeni Longobardoruni exercitus e Tuscicc partibus in banc civitatem Romanam conjunxerunt, et resederunt juxta porbeati Pelri, atque bcali Pancralii et

post eoriim reditum Aistulfus rcx sfalim per scameras, sive exploratores, penjue (lcpra;dalioncs seu devastationes Slepbanoli molestum scse exiiibuit.
,

Qua

re niotus Ste[ihanu3 litteras,

(iiia;

num. 9

le-

tam sem

Portuen-

guiitur in Codice Carolino et recitantur a Baronio

Baronius quidem in margine loco, Janiiarii, Jimii, sed contra iidem Codicis Carolini, ubi licEC Epistola est ordine iv, et contra lenorem Epistolae vi ejusdem Codicis Carolini, scriptai a Siephano II, suo et omnium Romanorum in afflictione positorum nomine eidem Pippino ejusque
reponit,
filiis

num. 2

et seqq. per Willharium seu Wilearium Numeiitanum e[iiscopum ad praedictos reges mox defereiidascuravit. Earum inscriptio est Domnis
:

excellentissimis
com[iafri, seu
el ulris(|ue

filiis

Pippino regi

et nostro spiritali

CaroloetCarolomanno item regibus,

[ia|ia.

j)atriciisRomaiiorum, Steplianus

Carolo et Carolomanno,
cseterisque

necuon

episcopis,

Quaiido enim Stc[ibanus pa[ia Pip[iiuuin ejusque

filios

abbatibus, presbyteris, monacbis, ducibus, comitibus,

dies

Carolum

et

Carolomannum

rcgcs inunxit,

Francis,

in

qua idem

dicitur, et

patricios Romaiioruin dixit, ut laudata vcrba insi-

kalendarum Januarii diserte eliam exprimitur. Has secundas litteras, cjuia ab iis quaj Pippino regi datae sunt, diversa non continent, prffltermisit Baronius.
2. Ablata Ecdesice Romance non reddidit. Porro Stephanus papa in laudatis litteris, quas Fidrado alibati consigiiavit, Pippinum spiritiialem suum compatrem vocat, idque non infrequenter in aliarum Epistolarum inscriptioneaccontextu facit;

nuant, ut tradit annalista Metensis ad

Ordiiiavil (scilicet

annum

occliv.

secundum morem Majorum unclione sacra Pippinum piissimum principem Francis in regem, et patricium Romanorum et filios cjus duos felici successione Karolum et Karlomannum eodem coronavit hoiiore .
Steyihanus)
:

lu ipsis

litteris refert

Ste|ibanus Aistulfum regem,

qua' restituenda promiserat, irritafecisse, additque:

Carolum et Carolomannum spiritales suos filios, eorumque matrem liertradam spiritalem suam commatrem in Epistola
quin
et ipsos Pippini filios

ad

eumdem Pippinum

que ordine

viii est in

Co-

dice Carolino, aiipellat; cujusrei ratio aliaesse

non

potest, quam quod Stepbanus II Caroluin et Carolomannum e sacro fonte levaverit, cum anno sujie-

Mementoteetsemper in vestris pra;cordiis flrmiter quod promisistis eidem Janitori regni caelorum. Nulla vosseducatsuasio aut acceptilatio, etc. Cum vero Stc[ihanus in iis litteris obsidionis Romanae non meminerit, ut postea meminit in aliis boc anno datis, manifestum est eas ad annum superiorem excuntem pertinere. In laudatis enim

tenete,

litteiis

ordineiv,

memoriam victoriajcaelesti
Alpium
,

auxilio

Quare falluntur, inquit Cointius amio dccliv, numero 58, qui Carolum apud
riori

in

Francia

esset.

nuper ad
refricuit,

Cltisas, sive angustias

reportatae

nec dissimulavit Pip[iinum

ne promissis

Moguntiani a Bonifacio illiuscivilatis archiepisco|io baptizatum esse volunt. Non dubitandum vero, quin Carolus et Carolomannus a Stepbano prius e sacro fonte levati fuerint, quam in reges uncti. Nofa denique Stepbanum in litteris, dequibusbicagimus, a[iud Pippinum ejusque filios Carolum et Carolo-

Aistulfi regis fideret, a se, qui dolos illius probe

noverat, frustra

monitum, ipsumque Langobardo-

rum regem

erga

Romanam
est

Ecclesiam

et

po[iulum
fa-

Romanum
et scq.
stiilfo

discessu Fulradi abbatis iniquiorem

ctum. Praeterea, ut videre

apud Baronium num. 3

II

queritur Stc[ilianus

de scameris ab Ai-

mannum rum rex,

conqueri quod Aistulfus Longobardo nec unius palmi terrffi spalium beato
,

Petro sanctaque Dei Ecclesia', \el Reipublicae Romanorum reddere passus est, etsi illi propria voluntale, per donalionis
clff(|ue

rege missis, qua voce Ducangius in suo Glossario dicit , intelligi prcedones vel exploralores quod variis exemplis ostendit.

paginam beato Pelro san-

A num. 9 ad 29. Roma kalendis Januariis bujus

Cbristi

k.

Roma

ab AiUulfo rege hoc anno obsessa.

restituenda confirmariiit. Ex
uli

Dei Ecclesi;e et Reipublica;, civitateset loca illis enim verbis,

anni obscssa, Stephanus papa legatos de

[lacati nibil retulisset,

servandis pactis subito ad Aistulfum regem misit,

et

etex variis Anaslasii, liquet anno superiori,

est

cum

cum

Warnerium abbatem
Urbe defendenda
itinere
,

legem banc Aistulfo fuisse impositam ut ablata cum Ecclesiae RomanEC tum Reipublicse Romanai restitueret, non vero imperio Romano, ut perperam eum explicat Cointius anno DCCLiv, num. 80, quod ante Cointium itainterprelatus fuerat Marquardus Freberus in Corpore FranciccE Historiof, veteris et sincercB, Hanoviae anno MDCxiii typis dato. In margine enim auctoris se-

ventum

ad pacem

ad se a Pip[)ino directum,
militis officio egrcgie

ct in

functum

maritimo,

quo

tulius ac celerius perveniret, in

legatis suis

Georgio e|iiscopo et acPippinobscuniversasignificare, ipsum per onmia sacra obtestans ut qute semel
proficiscijussit,
,

Franciam cum Thomarico com\ie

promiserat, aliquandoinipleret. Haec [lartim recitat

Ponlifex in suis
litteris

apud Baronium
papae Vita a[iud

partim

cunda; Appendicis ad continuationem Fredegarii pro Republica Romana, imperium reponit. Sed bac

Anastasius in ejusdem

eumdem
S. Petri

Baronium

num. 9 ad

17.

Cum vero obsidio acrius

nomine

de re infra.
3.

Fiilradus Sed hcBC superiori anno gesta. abbas et Eieromjmus Pippini regis frater in Fran-

a Lanrjobardis urgeretur, litterasin

com[irehensas transmisit ad reges Pippinum, Carolum et Caroloinannum, sive ad omnem gencralita-

ciam reversi suut ante

Romanam

obsidionem

sed

tem Francorum. Refert

eas

Baronius a num. 17

; ,

STEPHANI

II

ANNUS

U.

CHRISTI 755.

611
fecerat,

usqiic ad niim. 24. Pippinus cognita Langobardi

rei:is fraiide ira

contra

ac dolore exarsit, et novo Dccreto

delectus indixit.

omnia

Sedem Apostolicam rem nefariam judicio Francorum et saccrdotum

plenis-

bello novos

populis

Tum cum

exercitu in Langobardos movit et Aistulfum

ad confarmandum
quit Anastasius
tionein

pactum
,

rcgem quod per elapsani

, inin scriptisdona-

octavam Imlictionem inter partes provcnerat

,

sima solutione emendarot. Igitur rex Pippinus solito more iterum misericordia motus, ad petitionem optimatum suorum vitam cl regnum iterato conccssit. Aistulfus rcx judicio Francoruni et sacerdo-

coegit

et

lactam

ad Steplianum papam transmisit ut narrat Baronius ex Anastasio numero 2i et seqq. Porro pax illa postkalendas Septemb. bujusCbristi anni sancita, quia eo die Indiclio nona initium coepit.

Romam

tum, thesaurorum. qui in Ticino erant, id est, tertiam partem pra^dicto regi tradidit, ct alia mulla munera majora, quam antea dederat, partibus regis Pippini dedit, sacramenta iterum et obsides donat . Ut amplius

nunquam

contra regem Pippiel

01)sidio

vero

Romana

dies

quinquaginla

et

num

et proccres

Francorum rcbcUis

contumax
singulis

quinque duravit, ut videre est in Epistola Pippini regis ad Steplianuni II apud Baronium num. 13. Anastasius tamen dicit, Urbem per trinm mensium spatia obsessam fuisse, quia scilicet quic eam pra;cesscre cum ipsa obsidione confundere videtur neque eniin F*ontifex hac in re errare potuit. 5. Pippinus rex Aistulfum ad restitutionem coegit. Sed audiendus anonymus coeevus in Ap|)endice ii ad continuationem Fredegarii ut res tanti inomenti magis exi>licetur Sequenti anno, inquit, currcnti scilicet, Aistulfus rex Langobardorum fidcni suam, quain regi Pippino promiserat, pcccatis facientibus fufcUit, Itcrum ad Romam cum

csse dcbeat, ct tributa, quae Longobardi regi Fran-

corum a longo tcmpore dederant, annis

per missos suos dcsolvere deberent.

Praecelsus

rcx Pippinus victor cuin magnis thesaurisctmultis

muneribus, absque
citu suo
illffiso

belli

evenlu,

cum omni

exer-

ad propriam sedcm regni sui reet quievit terra

meavil incolumis,

a pro^liis annis

duobus
6.

, scilicet

nccLvi et dcclvii.

Post donationam Pippinianam Pontifices

su?it.

Romani Romce dominati

Franciam rediens batem monastcrii

Pippinus

in

reliquit in Italia
S. Dionysii,

Fulradum

ab-

qui civitates in pacto

contentas ab Aistulfo reciperet, receplasque

iu potestatem Pontificis

mox

exercitu suo veniens, fines

at(|ue

Roinanorum peragrans,

Romani

transferret, uli ha-

Petri perveniens,

regiouem illam vastans, ad Ecclcsiam sancti et domos quas ibidem reperit,

igne cremavit. Ha;c Pippinus rex

bet Anastasius. Ravenna; in antiqua tabula legitur

etianmum
souo
lib.

ba^c Epigrapbe, relata a Papyrio Mas:

maxime

cum

per

pipinis.

pios.

primus. amplificandjE.

nuntios audissct, nimio furore et ira rnotus,

com-

ECCLES1.B. VIAM. APERUIT. ct EXARCIIATUM. RAVENNiE.

moto iterum omniexercituFrancorum per Burgundiam, per Cavalonam urbeni (Catalaunum neinpe ad Scquanam) et inde per Januam (nenipe Genevain) usque ad Mauriennam veniens. RexAistulfus

cuM. AMPLissiMis
luscriptio

cajtcia verba exesa.

Verum

ea

longe post Pippini mortem posita, et postquam imitatorcs habuit; cuin dicatur pnmws Ecclesiam amplificasse. Quid donatio Pippiniana
contineret, et quascivilates complecteretur, inter
scriptores

cum

lioc reperisset,

iterum ad Clusas exeicitum

(jui rcgi Pii)pino el

Langobardorum mittcns,
Rux Pippinus
nitebantur

Fran-

non

coiivcuit, sed

illud

mihi certum

vi-

cis resisterent, et partes Italiic intrare

non sinerent.

detur, ab hoc tempore plenaui in rebus civilibus

cum

cxercitu

suo,

nionte Sinisio

transaclo usqueadClusas, ubi Langobardi resistere

,

perveniens,

ct

slatim

Franci solito

administrationem Ponlifices tam Roma;, (juam in exarchatu Ravennatensi excrcuis.-e (I) , nisi rebellionum motibus aliquando impedirentur, et Coin-

morc, ut cdocti eranl, per moutes et rupcs crumpentcs iu regnum AistuKi cum multa ira et furore intrant, Lougobardos, quos ibi rcpercrunt, interliciunt, reliqui qui remanscraut, vix fuga lapsi eva-

tium anno Dccx(:vi,num. 6 et seq(j. doceptum csse, (jui conlendit, Romain usque ad illum Christi anluiin imperatoribus Constantinop(ditanis paruisse.

Qua de
7.

re eo

anno agam,
everlam.

et

oiiinioncm

illain, uti

Rex Pippinus cum nepote suo Tassilone Bajoariorum ducc, partes Italias usquead Ticiuum iterum accessit, et tfjtam regionem illam fortiter
scrunt.

sj^cro, jirorsus

Carolomannus dum Optatus Casinensis ab-

bas esset, obiit.

jicriori

Ad

num.

29. Baionius

anuo su-

devastans, et circa

muros

Ticini utraque parte fixit

num. 8

cx Leoiie Ostiensi

mortom Carolo-

tentoiia, ita ut nullus exinde evadere posset. Hajc

Aislulfus rex

Langobardorum cernens, eliam nul-

manni monachi, Pippini rcgis fratris coiisignat, et ex eodem Iradit Gratianum pr;efuisse monastcrio
Casiuensi, qiiando in (iallias ad

lam spcm se evadendi sperarct, it(!rum per supplicationem sacerdotum et optimatum Fiancoruin,
veniam et pacein piJMlicto supplicans, ct sacramenta, qua) pra;falo regi dudum dcderat, ut (jua;

Pippinum lcgatus
7 libii primi

missus
(le

est.

Verum Leo
et

in solo cap.

de Carolomanno,
i)ra!fectura

in solo cap.
disserit,

10

cjusdem

libri

Gratiani

sed

iicutrobifjuc

(1) Cl. Cennins in Prafalione ad

pini (lonalione C(n|iissc Pontificcs

falsum
gorio

iilcni vir

doctus demoustrat.

lom. iv Anaslasii Bibliolhecarii Editionis Romana; num. 21, recte aJuotal errare Pagium, qui ex liac Pi;)plenam rerum civilium administralionern RomiE ct in exarcliatu cxercere asseril, quol [jluriljus arj.Mirncnlis 1'riuio, quod Coltias Alpcs bis restilutas fuisse PnntiQcibus, scmcl Joaiini VII ab Aripcrlo ; itcrum vcro Gre-

II a Luitprando, et quidem ante tempora Pippini cx Anastasio conslat. Secundo, eodem Anastaiio asserente, S. Gregoriuslll a Spuletinu ducc Galienlium raslrum redemit. Terlio denirpie, apud lumdem Anastasium, dc quatuor civilalibus Zacliaria; rcslitutis sermo csl. Poslremo Mansi. aule donalioncm Pippini civitatcs cl lucaab Aslulplio invasa votal Anaslasius Dei lCcdauK ac llnipubliai- Uomunorum jura.

612
Carolomanmim ad

STEPHANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 755. Sturmio abbas

S.

Graliani abbatis tempora per-

misit, supplcbimus. Sanctus\iw\\\c

venisse scribit. Inio cxabl)atum Casinensiiim cbro-

Fuldensis primus constitutus est a

Bonitacio

nologia constat, obiisse

Carohmammm Optato
II

ab-

bate, cui successit Hermeris, deinde (iralianus, et

anno dccxliv, quo monaslerium illud conditum. Eigil vero in Vita ejusdem S. Sturmionis sosc. iii
Benedict. part. 2 a Mabillonio recitata tradit, Boni-

ex Epistola vni Codicis Carolini a Stephano

ad

Pippinum regem

scripta

anno

seqiienti

post Ais-

tulfl regismortem, constat, Oi)tatuni tunc abbatem Casinensem fuisse. Aiteniin Pontilex Petit nobis Optatus religiosus abbas vcslri monasterii S. Bene:

facium amio decimoposiquam illuc rediit, sccundo in Frisiani profectum esse, et post muUuni temporis inde in

Germaniam

rediisse.

Quam

profectio-

nem anno
mus,
ct

dccliii contigisse, eo

anno demonstravi-

dicti,

pro monacliis suis, qui

ita

cum

tuo germano
:

verba
,

Eigilis abbatis retulimus.

Cum

vero

profecti sunt, ut eos absolvere jubeas

sed qualiter

tua fueril voluntas,

de

eis

exponere jubeas,

ubi absolvere idem est ac diniittere.

anno siiperiori contigit. 8. Ejus mors Major diflicultas est de anno emortuali ejusdem Carolomanni. Annalistae enim Petavianus, Masciaccnsis, Fuldensis, acMutensis cuni
tein ejus
nalista;

ante suuin ostendimus discessum S. Lullum sibi in archiepiscopatum Moguntiacensem substituerit, qua; Baronius n. 36

Bonifacius

ut

ibidem

et seqq. ex Willibaldo in Vita sancti Bonifacii refert,

pertinent ad annum dccliii. Subdit Eigil Sequenti vero anno iterum ad aquosa Fresonum
:

in

annum

Reginone, morsuperiorem conferunt. An-

pervenerat arva, coeptum opus pra?dicalionis iinplere desiderans . Qiiare autumnali circiter tem-

vero Loiselianns, Tilianus, et Bertinianus, necuon auctor Cbronici San-Dionysiani et Egin-

Frisiam profectus

pore superioris Christi anni iterum Bonifacius in est, licetWillibaldus et Othlonus

bardus in Annal. illam in bunc annum differunt, quibus favere videtur Anastasius, qui de profectione lialica superiori anno a Pippino rege suscepta loquens, baec verba pnemittit Pari consilio isdeni
:

hanc ultimam profectionem a praecedenti nou distinguant, quia altera ab altera non longe remota
fuit.

sauctissimus papa

cum denominato

Francoruin

rege cousilio

inito, juxta id

niannus Deo se vita, in monasterio

quod prgefatus Carolodevoverat in monacbica degere

10. 5. Bonifacius eodemanno Trajectensis epiPorro hic valde observandum, scopus dictus. Bcnifaciurn anno dcclui, ante diem xxiii mensis

eum

ViennseinFrancia colloca-

verunt, ubi et post aliquautosdies divina vocatione de hac luce migravit anno Domini dcclv. Veruni
in

Moguntinensem cessisse, episcopum Trajectensem ad Rhenuin,seu Ultrajectensem accepisse, quod etiam eo anno monstraMaii Lullo arcbiepiscopum
et

duobus exemplaribus Anastasii Freherianis annus ille Cbristi non legitur, ideoque videtur additilius. Carolomannum autem anno superiori ad

vimus. Priorum antistitum Ultrajectensium successio et chronologia valde implicata, quae ideo hoc in loco a nobis eiucidanda. Scmctus Willibrordus arcbiepiscopus dictus,
esset, sicuti et licet

tantuin episcopus

Deum

migrasse,

communior

fert sententia.

Dies

ejus obitus uicertus. In vetusto Necrologio Flavi-

ad

Deum

successoresejus omues, anno dccxl migravit, et post ejus mortem sedes diu

niacensi
bris. In
Offlcio

mors

ejus reponitur prid.

nonas Decem-

tamen Cusinensi ejus niemoria Ecclesiastico non colitur. Sed quacumque

Ecclesia

die vitam

S. Bonifacii

commutarit, id contigit ante martyrium. In E|>istoIa enim Pippini regis ad Bonifacium data, et a Baronio recitata, qua confirmat donationem factam ab ipso Carolonianno monasterio Fuldensi, ait Pippinus Monasterium, quod a te uoviter instructum est solitudine Bucboniaj juxta fluvium Fulds, in loco, quem beatae memoria; Carolomannus germanus
:

cum morte

quidem in Epistola laudata ad Stephanum papam, Willibrordi morte narrata ait Princeps autem Francoruin Carolomannus commendavit miiii sedem illam (nempe Ultrajectensem) ad coustituendumetordiuandum episcopum, quod et feci . Verum tanta fuit Frisonum ferocivacavit. Bonifacius
tas,

et

a flde

Christiana

aversio,

ut Bonifacius

aliquem evidenti inortis periculo exponendum tunc non judicaverit, ut coliigere est ex sancto Liudgero episcopo Monasteriensi, qui in Vita saucti
Gregorii abl)atis et rectoris Ecclesise Ultrajectensis,

noster legitima donatione

tibi

concessit, etc. In

cujus fuerat discipulus,

episcopos

num.
B.
et

14, Ullrajectenses

quibusdam editionibusOthloni, utiinMabilloniana, loco, beatcumemorioi, logitur, bona memorice ; m Serariana tamen idem ac apud Baroniuin babetur.
Sed htGC verba beatcB
,

numerans

ait

Gregorius a Stepbano

Apostolicffi Sedis

prasule

ab

iliustri et reiigioso

aut bonce memorice addititia

rege Pippiiio suscepit auctoritatem seminandi verbum Dei iu Fresonia in qua primus S. Wiiiibror:

esse ideo asserit Mabillonius, quia everlunt opinio-

dus

cognomento archie|)iscopus

in

conversioue

nem

ejus de morte sancti Bonifacii,

;

quam anno

superiori coUocat
fuisset,

Bonifacii

cum tanien inde inferendum martyrium ante prjeseutem an-

num

non

accidisse.

S. Bonifacius anno dccliu Lullo sibi in episcopatutn Moguntice substituto in Frisiam per9.

rudimenta Christianai fidei cum discipulis suis. Deiude senescente eo in opere Dei, et stabibto episcopatuin loco, qui nuncupatur Trajectum, et aiio nomiue Wiitaburcg, et luigrante ad Dominum de bac luce, successit sanctus Bonigentis illius iniliavit
facius (auuo scilicet dccliii), idein archiepiscopus
el

30 ad 46. Quiu hic Baronius una serie narrat, suis annis reddeinus, et (jute pneterrexit.

A num.

cauilio et

martyr, queni oculis meis ipse vidi, candidum decrepilum seiiectute, plenuin virtutibus

STEPHANl
et vilse meritis. Qiio

II

ANNUS

4.

CHRISTI 755.
;

613

tempore in ejus discipulatu

B. Gregorius pra'ce|)tor
gentis Fresonum pastor Domino, et a principibus

mcus ab ineunte
ct prsclicator

a'tatc

fuerat enutritus, cuietsuccessitpiusbacresejusiiem

ordinatus a

supradictis Ecclesim Dei.

et fldei firmitate,

vilcgium restituendo cogitavil eamqiic in reni Zachariam papam consuluit, eiquc significavit, episcopum Coloniensem eam Ecclesiam sibi subjicere velle; ac praiereaeumdem rogavit, ut ad se scriberet, an vellet, ut jura Ecclesiai Ullrajectensis
desereret,

Eademque

cbaritate,

siculi

qua

promptum
si

sc ad

omnia

Pontiflcis

man-

prfcdecessores sui, sanctus videlicet \Yillibrordus

data exbibens,

aiitem , inquit in Epistola ad

arcbiepiscopus

et

confessor, et Bonifaciiis martyr

eum

dala, aliter justiussanctitati vestrre videatur,

atque arcbiepiscopus (quia scilicet Moguntinensis arcbiepiscopus fucrat, nomen servavit), larga et
melliflua

consilium paternitatis vestra) mibi insinuare dignemini, utsequar . Sed non nuillo postin Frisia
morti traditus nulliim
a

eruditione

populum

irradiavit,

simul

Boma responsum

accepit

cuiu cborepiscopo et adjutore suo Aluberto, qui de

Britannia

meritis poUens

Anglorum veniebat, magnis vlt;c eadem benevolentia juxta vires Domino studuit animarum lucra acquirere . i\ Dadarms non fuit episcopus Ultrajectensis. Quare Ecclesia Ultrajectensis per annos fere xiv
et

gente
:

et

Jcanncs de Beka in Cbronico, consultationis Epistolam Bonifacius ad Romanam curiam transmisit, qui modico dcbinc elapso tempore, negotio nonilum expleto vitam martyrio consummavit , eodemque fcre tempore
igitur , inquit

Hanc

Eobanus qui coepiscopus

Ultrajectensis a Bonif;icio

sine episcopo

fiiit,

donec sanctus Bonifacius divini

illius

cultus studio incensus

curam

suscepit,

et

creatus fuerat. Indefaclum, ulUltrajectensis Ecclesia diu postea a presbyleris fuerit administrata, ut

Eobanum coepiscopum
quia S.

sibi

adjunxit, qui a sancto

suo loco ostendi.

13. Constituta

Liiidgero in pra^fata enumeratione prcetermitlitur,

Bonifacio superstes

non

fuit.

Cointius

tata.
ciliis

a Zacharia PP. postea immuPorro sicut a sancto Bonifacio in Conut liquet ex promotione

an. DCCXLii,

num. 45

et secj. existlmavit,

Dadanum

Liptinensi et Suessionensi constituta effectum

in Concilio Germanico a S. Bonifacio an. dccxlii

in

omnibus non babuere,

celebrato memoratuin, Ultrajeclensem episcopum

Artberti ad archiepiscopatum Scnonensem, elAbelis

ordinatum

esse

ab eodem Bonifacio statim post

ad arcbiepiscopatum

Rbemenscm, quorum ncuter

immissus

Willibrordi mortem, juxta quod

mandatum
Synodus
licanaj

fuerat.

Carolomanno Ejus fundamentum est, quod

ei a

in possessionem Ecclesia? sibi concessa?.

un([uam

iu\i

sicquae Zacharias \)^pa dc episcopis

illa

ex episcopis utriusque GermanicB Galfuerit,

el

composita

Dadano

nulla sedes

assignari possit pr.Tter Ultrajectensem.

Verum utra-

metropoleos Moguntin;c decrevit, correcta postea fuere. Is quincjue tantuin civit;ites Moguntiaj subjecerat, Vormatiam, S[)iram, Coloniam,
siiflVnganeis

que conjoctura adversus disertum auctoris coa^vi testimonium, nullius roboris. Neque enim deerant episcopi regionarii in Germania Cisrbenana , o quorum numero sine dubio Dadanus Uxxi.Sanctus autem Bonifacius post ^Villibrordi mortem alium ei episcopum ob gentis ferocitatem subrogare nou
potuit, ut

Tungros et Ultrajectum, ut liquet ex ejus Epistola, in qua aliquam omissam fuisse asseri non potest; cum Hincmarus in opusculo de Jure metropolita-

norum eam
seat.

laudet, et (luinquc illascivifatesrecencivilas,

uti

Straburgum primai Germani;c

mox

diximus.

12. Bonifacius scribit

ad Stephanum PP.

Spira et Vormatia, Mogunti;e metropoli tunc attributa non fuit, licet ejus e|>iscopi a Bonifacio ordi-

Epistola sancti Bonifacii ad Stcpiiauuni papain de

Ultrajectensis Ecclesi;e rebus, post Uildegarii cpi-

scopi Coloniensis

mortem

scripla

isautem a Saxoteslantur,

nationem accepissent, quiascilicet tuncinOricntali Francia politiaEccIesiastica prorsus pcrturbataerat. Veruin progrcssu temporis Straburgum, Curia, Augusta Vindeiicorum, ali;cque quaidam civitates
metropoli Moguntina) adscripla;,
ctione Colonia et
et ex ejus subjc-

nibus anno dccliii

densis, Tilianus,

iiiterfectus,

ut annalist;e Fulaliiquc

Petavianus,

Postquam Dildebertus

Ilildegario succcssit, Eccle-

Cointius anno
arbitratus
esl,

diii,

Tungrorum civitas exempta,'. num. 4, et anno dlxxvii, n. ri'i,

siam Trajectensem ad suuin episcopatum revocare

voluit, sed intercessit Bonifacius, et rationes, (jui-

bus ad

id

nioverctur, Stepbano pap;c

jier lilteras

signiQcavli. Quaiido Zacharias papa

Moguntiam

ci-

vitatem nietropolitanam declaravit, eiquc Ecclesiam Ultrajectcnscm altribuit, nuUain Privilegii a

Sergio e suis dccessoribus uno concessi sancto

speciali

sanctwn Crotoldum annoDiiidictum Vormaticnscm mclropolitam, illudque jus a Clcdoveo regc scdi Vormaticnsi atlribulum fuissc, quo pcr utramquc Germaniam ejus successores potiti sint, donec boc sa;culo Moguntiacensis Ecclcsia pristinam gloriam recu[)cravit.Quam in rem laudat Franciscum Irenicum de pontiflcatu Voresse

WHlibrordo mcnlioncm facicns,nulla(iue clausula eidcm derogans, secundum juris regulas

Ecclesiffi

matiensi
priscos

lib. 3,

cap. 35, scribenlem

Fuit penes

Ullrajectensis
essent,

privilegia

si

antiquiora

non ccnsebatur revocasse. Quare Bonifacius nullam in eain taii(|uam Moguntinus mclropolita jurisdiclioncm txercuit; veriiin postquam arcliiepiscopatiim illumabdicavit, Frisiamque peliil, dc aicbiepiscopatu Ullraicctino juxta Serr/ii pnp;c I'ri-

Wormaciensis pontificatus totius Gerinani;c maximus, qucm Clodoveum erexissc fania divuigavit .Vcruin b;cc Vorinatiensium tiadiflo fabul;c
simillima, nuUoiiiie vcl levissimo fuiidameiito innixa.
Iii

Francia enimOrieiitali, adijiiam Vormatia

iiiillus arcliiepiscnpiis fiiit
;id

perlinebal,
citcr

ab anno

cir-

DCLXxi usiiuc

saiicli

Bonifucii tciupora,

61
iit

/i

STEPHANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 755.

co anno oslcn(linuis,etantcsanctiini Bonifaciuin

necatos fuisse, idque dic quinta mensisJiinii. Mabillonius in Appendice ad Vitain S. Bonifacii n. 0, dicit, Olhlonuni loco citato perperam scripsisse Bonifaciuin a novitiis fidei cultoribus marlyrio affe-

Moguntia scJe arcliicpiscopalinon dccorata, ut suo

loco denionstratuni.
14.

S. Bonifacius

jectensem assumpsit.
nifacii
niillia

Willibaldus

Eobanum coepiscopum Train Vita S.

:

de eo in Frisia prsdicantc scribit

,

BoMulta

ctum
ait,

fuisse.

Verum boc non

asserit Otlilonus, sed

honiinum viroriiin ac niulierum sed et parvulorum cum conimilitone suo coepiscopo

,

Bonifacium, ubi fidei novitios se reperire credebat, novos lictores invenisse, qui eum occiderunt. Willibaldus de populis, qui ad ejus scpulcrum

Cffibaneo (seu Eobano) ba|)tizavit,

qucm

niendum

suoe scnilis

ffitatis inflrinitati,

ad subveFresonibus

veniebant, scribit

Pristina dediti salutc lau-

dantes glorificabant

injuncto episcopo

in urbe, qiioe vocatur Trehit, subrogavit. Quod bis verbis expriinit Othlonus
:

servum tanto

Deum, qiii suum dignatus est munere decoratum ditare, honorare,

sreculorum temporibus,

et piffisentibus ac futuris

Tantam

gratiain

Dominus

faniulo suo contulit,

ut post paucos dies multa milha virorum ac

mu-

commilitone suo chorepiscopo Eoban baptizaret. Hunc namque ad sublevandam seneclutein suam, injuncto sibi episcopatu in urbe, qua) dicitur Thret, subrogavit .

lierum

cum

Sed

in

Othlono, churepi-

scopusEoban idem cst ac coepiscopus Eoban. Neque

enini Olhlonus

miraculorum ostensa, quadragesimo peregrinationis ejus anno revoluto glorificare; qui et Incarnalionis Domini septingentesimus ci quinquagesimus quintus annuscumlndictioneoctavacoinputatur. Sedit autem in episcopatu annos xxxvi, menses sex et dies sex, et sic ordine supradicto, die nonarum Junii, martyrii triumpho
patefactione corusca

Baronius quidcm num. 38 Olhlonum

hac in re dissentit a Wiilibaldo. ita loquen-

remuncralus, migravitad Dominumn.Quosomncs

iemporis cliaracteres, Indictione excepta, exhibet etiam Othlonus.

tem inducit

Eum

ctuti aliquod pararet

jecti instituit .

autem Eobanum, utsua^ seiielevamentum, episcopum Traest

Verum Baronius usus

Editione

Surii ad

imiiiutavit

diem v mensis Juuii, qui Othloni stylum ct quandoque corrupit. Ha-c autem
,

Eobani ordinatio aniio dccliu, qiio sanctus Bonifacius episcopatum Ullrajectensem suscepit, et in Frisiam ab eo dependentem venit peracta. Licet

martyrium ab hoc anno removeri itaque martyr in Franciam venerai anno Christi septingentesimo decimo sexio, annoque seplingentesimo decimo octavo, ultimo Novembris die divo Andrea; Apostolo sacra, pra!CO
10.

Iloc

non

potest.

Sanctus

Christianajfidei, legatusque Sedis ApostolicBC,

Roniffi

dum

esset, creatus est, ut auctoritate Apostolica

autcm

S. Bonifacius archiepiscopiis

tunc appellare-

Evangelium

in

Germania pradicarei, ipsumque

est inter prse-

tur, ut liquetex Diploniate Pippini regisan.DCCLUi,

concionandi officium exerceret, quod

ciiiua cpiscopi

num. Gcilato, Ullrajectensis tainen episcopus tanlum erat, iudeque idem Pippinus, qui ibidem Boniiaciuin

archiepiscopum

sim[)Iiciter et sine addito

vucat, in alio Diploniate ui

jectina? emisso, et a Cointio

favorem Ecclcsia; Ultraanno dcclui, num. 26

iuChristo
,

interdum apostolatus nuncupatur. Anni enim illi xxxvi, menses vi et diesvi, ab anno insequenti, quo litteras missionis sua3 a Gregorio II accepii, nec ab anno dccxxiii, quo archiepiscopus rcgionarius ordinatus est , desumi
munia,
ct

relato, ita loquitur

Ajiostolicus vir et

possuni.
fuerit,

Cumque

Willibaldus xquaAis S. Bonifacio

accidit,

pater

Bonifacius

urbis

Traject.

cpiscopus

cle-

miruni mihi

mentiaj regni nostri suggessit, etc.

Henschenium
lonium
sffic. iii

in Vita S.

Labbeura in Ciironico, Ludgeri episcopi MonasteMartii recilata, Mabil-

Cum

13. S. Bonifacius

per latas

cum sociis martyrium facit. Fresonum regiones prsdicandi

discurreret
,

riensis Sect. 3, ad

diem xxvi

Benedict. part. 2, in Observationibus

causa Bonifacius

venit

ad flumeu

praviis ad Vitam S. Bonifacii, aliosque viros eruditissimos, S. Bonifacii

quoddam,

et,

ut inquit Othlonus,

suorumtantum

clientum comitatu stipatus, jussit ibi tentoria figi, cupiens videlicet in eodein loco eoruin, qui nuper
baptizatierant,

Junii
iS.

martyrium ad diem v mensis anni retulisse. Si enim ^on^/acH martyrium anno superiori coniigisset,
pivTccdentis Christi

adventum

exspectare, confirmationis

gratia. Dies eniin ai^propinquabat, qui ad

eamdem

ejus aposiolatus initium sumpsisset a die ultima mensis Novembris anni dccxvii, sicque duas hye-

confirmationem statutus

erat.

Cuinque

dies prae-

deslinatus advenisset, et ortus sol altiores lineas suas

mes Romce transegisset; cum certumsit, eum inde mcnse Maio anni dccxix digressum esse, et tam
Willibaldus,

gradus jam prxoccupasset,

filii

tuiic

omnes qui quasi

ipso die per graillos,

a patre exspectabantur,

indignam ad accipien-

mem

quam Othlonus tradant, unicam hyeBonifacium Roinaj iransegisse. Secundo, Bofuit,

dam

sancti Spiritus gratiain,

qus

nifacius Carolomanno
supersles

tiam confirmatiouis offerenda eratsuper

novi lictores

versa

vice pro aniicis ininiici, pro novitiis fidei cultoribus

monacho Pippini regis fratri num. 8 osleiidimus. Carolomaimus aulem ante diem quintum mensis
ut hoc anno

cum

ingenti

strei)itu

liorrendoque

Junii antecedentis Christi anni

mortuus non

est;

armorum
Quo

sonitu in castra sanctoruinproruperunt.

viso pueri ex castris prusilientes armisijue sese accingentes, sanctoscontra populi furentis multitndiiiem defendere gestiebant . Postea narral,

sanctum Bonifacium sociosque

mhumana

cajde

bellum Italicum inense tantum Martio illius anni a Pippino rege decretum fuerit, et ejus occaqui in monasterio Casineiisi sionc Carolomannus vitam inonasticam agebat, legatus ab Aistulfo Langobardorum rege, qui Ticini morabatur, in Fran-

cum

STEPHANI
ciam missiis
fuerif,

II

ANNUS

h.

CHRISTI 755.

G15

consulto etiam antea Rnchisio

fratre,

monacho Aistulfi rcgis pus a Carolomanno in

qualern ejus in Gallia

quibus

sl

addas tcm-

Athalarius vero sive Adelarins episcopus Erphesfordiensis, isque primus et ultimus; eo cnim mortuo dicecesis
illa

itinere

consumptum, et alimoram, com|icries hujus

Moguntinm unita

est.

Bonifacio in

mortem
derenon
quartus,

ante diem v mensis Junii illius anni accipoluisse.

archiepiscopatum Moguntincnsem jam successerat Lullus. in e[iiscopatum vero Ultrajectinum siiccessit

DeniqueS. Eigil abbasFuldensis eam opiniouem plane jugulat, ut ex dictis anno dccxliv, num. 10, et ex dicendis anno dcclxxix, cum de morte 5. Sturmionis agemus, nianifestum fiet. Mabillo17. Contraria sentenlia refellitur. nius loco laudato autumavit, in hac de anno martyrii sancti Bonifacii controversia subscribendum
(jui

sanctus Gregorius abbas, ut refert S. Ludgerus

is

liocsa>culovixit,

ejus discipulus in illius Vita; sed

in

qiiandiu vixit,

gradu permansit. Lndgerus enim sa?pe euni abbatem suum, sa^^pe pra;ceptorem suum appellat, nuuquam episcopum. Imo Altfridus iii S. Ludgeri Vita cum de S. Aluber ti diAvewin in Frisiam, ubi Gregorii chorepiscopus fuit, loquitur,
presbyterii

esse Eginhardo, continuatori Eiiitomes Deda?, Hinc-

maro Rhemorum
Annalibus
et

antistiti in cap.

30

E[iistoia) xliv,

scriptoribus Fuldcnsibus,

quorum
et Sige-

GvGgormm ad gradum episcopalem ordinatum non fiiisse, sed in gradu presbyterii perseverasse. Sed de S. Gregorio abbate et rectore Trajectensi infra sermo erit. Sn[ierfluum hic esset
diserte asserit

primus
berto.

Eigil in Vita S. Sturmii abbatis,

et Bertinianis,

Annalibus

quee Blondellus loco laudato adversiis S. Bonifacii

Metensibus

Mariano Scoto

Verum Eginhardus

seu verius auctor Anna-

vicariatum in Germania etCalliisprofcrt, refellere; cum ex iis quae sparsim ab anno dccxvi diximus,
seipsis corruant.

lium ei attributorum per h;ec tempora subinde ia chronologiam peccal, ut nullus negaverit; continuator vero Bed;e de rebus ad Bonifacium pertinentibus tam male edoctus fuit, ut ipsomet Bonifacio et tota antiquitate reclamantibus
ei

19. Willibaldus auctor Vitce S. Bonifacii di-

versus a Willibaldo Eistetensiepisc.

facii

Vita

S. Bonl-

Redgeriim successorem dederit.Idem dicendumde Mariano Scoto, (jui ad annum dccl, narrata Pippini unctione per S. Bonifacium, de hoc scribit Deinde ob id,
,
:

et

paucisabejusobituannisa Willibaldo icv^AA, ab Othlono monacho, qui anno mlxii vivebat,

Actis Conciliorum,
is

Epistolis,

aliisque (juibusdam

aucta. Sed

Willibaldus idem non est

Ber. Mogunt. Not.

cum

Wil-

libaldo Eistetensi episcopo primo, ut arbitrati sunt

post pa[iani secundus habetur Moguntinus archi-

Serarius

lib.

.1

i,

Mabilloniiis iu

episcopus usque in hodicrnum diem

iit

cum tamen,
p. 737,

Observationibus prajviis ad Vitam illam, etCointius

notavit Blondellus lib. coritra

Primatum

anno dccxvi, num.

seqq. Willibaldus
his

Conciliis hoc et
bratis,

duobus sequentibus

sa;culis cele-

modo metropolita Senonensis, modo alii Galiiarum archiepisco|>i ante eum subscripti reperiantur. Denl(|ue Ei(/il hujus saeculi scriptor

ac anno dcclxxxvii, num. 3-2 et enim Vitaj Bonifaciana; scrijitor verbis prologum suum exorditiir Dominis
7,
:

sanctis et vere in Christo charissimis

LuUo

ct

Me-

male

gingozo coepiscopis, Willibaldus

licet

indignus in

pro hac sententia citatur, aliique adversus WillibakbimV>nn\{AC\\ coa;viim eominus audiendi sunt,

Domino
affectu

presbyter. Perce[ito
[lariter et voto,

[iia3

paternitatis vestraj
dicit, se

etc.

Paulo post

quo hac

in re

aliorum

taiitiim

errores ex3cri|)se-

ejus

miracula

scribere, sicut

discipulis

ejus

rint, Dihi!(|ue in (pio

eum

errasse indicent, in

me-

inquit,

secum diu cornmorantibus,

fuit,

vel vobis refeisle

,

dium

attulerint.

Quare

ha.'c

controversia dirempta

rentibus compcri . Qiiare Willibaldus

discipulus S. Bonifacii

nec

tandein censeri debef.

18. Socii martyrii S. Ronifacii.

ne(|ueepisco[)US, saltem

S. Ronifaet sep-

([uando Vitam illam cxaravit;

cum tamen WiUi,

cius juxta

Serarium

in

Xotatione liv ad Vitam

sancti Bonifacii, vixit tantuiii

annos (]uatuor

baldus Eistetensis episcopuscognatussanctiBonifact aliquo cii fuerit, ab eodem episcopus ordinatus

tem[)ore

secundum supputationem Cointii ad annum dccxxii, num. W et seqq. annos circiter

tuaginta, sed
octoginta.

cum

co manscrit, ut anonymus, qui ejus

Vitam

edidit, in litteras misit.

Ad

Ihxc iicc auctor

llil-

Mabillonius laudatus ostendit,

Vitam

antiquns

Vita; sancti Willibaldi,

nec monialis

S. Livini per[ieram a Serario Bonifacio martyri atfributam fiiisse, cam([ue foelum csse allerius Bonifacii, iitde

deshcimensis, qu.e aliam ejus Vilam composiiit

prajtermisissent observare
Vita; sancti Bonifacii
;

cum

fui^se scri|itorem

S.Livino loquentes jam obseivavimus.

[lassi

[iracscrtim

cum tam pauca

martyribus, qui

unt euni S. Bonifacio so-

uiidecim numerat Willibaldiis, iieque plures Othlonus recensct. Continuator Epilomes Beda;
los

qiiin(|uaginta tres

cum

eo marlyrio coronatos dicit,

de rebus cjus gestis calluerint. Iino o[iiiiioiiein iiostra; contrariam ipsum (juo ea innititiirfundamentum evertit. Georgius enim Wicelius in Ilagiologio suo refert, extitisse in Bibliotli. Fuldensi an. mdxli

sed
est.

is

de

ii

orle S. Boiiifacii

In Marfyrologio

haud probe instruclus tamen Benediclino [iliirium

nomina referuiitur. In Ecclesia rifrajeetina ad diem v mensis Junii olim legebntur Collecta, ut tradit MoIamis,in qua mcmorabaliir martyrium Ronifacii , Eohani atque Alhalarii, ct sociorum eorum. Fuit Eobanus coc[iiscopiis 1'ltrajcctiiius,

Vitam sancti Bonifacii, et in fiiie ejus scri[)tum Ego Wilibaldus episc., etc. Vitam et [lassionem Bonifacii conscripsi primum in ceratis tabulis ad probationcm Lulli et Megengaudi. Post eorum examen in pergamcnis rescri[isi atqiie hoc in loco,
:
:

qui dicitur S. Victoris extra inuros Mogunti.e, iibi Liillus ol Bnbamis vacabant orationibiis . Ciim

01

STEPIIANr
liscc claiisiila jtost Lulli

ir

ANNUS
sit,

4.

CIIRISTI 755.

enim
iit

inortcm exarata

Paulicianos, sic dictosa Paulo Samosatenomulieris

ex ejus lcctione

li(|uet,

constet(|ue inter

omncs

Manichaice
23.

Willibaldum Eisteteiiscm antcZ,?<//?<mvitafunctum, inanifestum est TlV///(^aW(//n, (|iii ca verba scripsit, ennKlcm non esse cum Willibaldo Eistetensi, et
priorcm, qni prcsbyter tantuin crat, qnando

erepta.

de quo anno dcliii cgimus. filio Septimania a Pippino rege Saracenis Iloc anno Pippinus rex Septimania scu
,

Gothia
tes

poliliis

cst,

Saracenis ultra Pyrcnacos

monut

eam

submotis.

Cum enim

annalista Metensis,

Vitam clucubravit, nonnisi post sancti Bonifacii

mortem

eiclem

manum

admovisse, ac aliquot post

ei

annos cpiscopum renuntiatum, illam clausulam

adjecisse.

anno dcclii ostendimus, asserat obsidionem Narbonenscm pcr annos tres durasse, ejus expugnatio in hunc annuin incidit licet vetus Chronicon de quo mox, ha!c ad annum dcclix referat. Laudatur
,

20. Synodiis Metensis.

Ad num.

46.

CircumMetensis

illud

Chronicon a Calello

lib.

3 Hist.

Occitaniai

fertur

Synodus sub Pippino rege

liabiia,

pag. 538, itemque auctor

Sic

Annalium Anianensium.

vulgo appcllata, vel c|nod Metis coacta fuerit, vel qnod cx Codice Metcnsi descripta sit. Canones octo
complectitur,
pendiensi, de
cilio

enim illic scriptuin est: Anno dcclix, Franci Narbonam obsidciit datoque sacramento Gothis,
;

quorum
quo

priores tres Concilio

Com-

qui

ibi

erant,

ut

si

civitatem

partibus traderent

quinque ConVernensi, de quo anno sequenti, Codcx Palatiinfra, posteriores

Pippini regis Francorum, permitterent eos lcgem

suain habere.

Quo

facto ipsi Gothi Saracenos,

qui

nus attribnit, ut rcfcrt Holstcnius, et videre est tom. VI Conc. cdit. Labbeana^. Duorum priorum

canonum
'i.\
.

ineminit

liic

Caronius. In ea Synodo nul-

ipsamqne civitatem partibus Francorum tradunt. Ex co Chronico hanc sententiam elcgantius expressit Gervasius
in pra'sidio illius erant occidunt,

lus tcmporis character Iiabetur.

Tisleberiensis
et
,

Mareschallus
recitato:

regni

Arelatensis in

Synodus

Vernensis.

Celebrata

Syno-

libro de Otiis imperialibus, a Ducliesnio tom.

Script.

dus Vernensis sub eodem Pippino rege quam Baronius in annum sequentem non bene distulit, ut ibidcm ostendemus, ct (|utc ibiin mediumadducemus, buc transferenda
22.
(I).

Franc.

Franci

Narbonam diu

obsessam pcr Gothos recipiunt, peremptisSaracenis, facta pactione cum Francis quod illic Gothi patriis lcgibus (legibus nempe Gothicis) moribus paternis
vivant. Et sic Narbonensis provincia Pippino subjicitur B
.

Constantinopolim Theophanes ad an. xv Constantini imp. kalend. Septemb. hujus Christi anni inchoato, scribit Hoc anno Nicetas Heliopoleos episcopus ab universo Ecclesiffi coetu anathemate percussus esl. Imperator autem Constantinus, quos Theodosiopoli et Melitine Syros et Armenios eduxit, in Thraciam translulit quibus Paulicianorum haarcsis aucta est. Urbe pariter tota civibus
Paidianistce
introducti.

Ad

haretici
47.

num.
:

Ecclesiae

Narbonensi metropolitanai,
,

cum
ha;

Franci Saracenos e Gallia penitus ejecerunt

suberant

civitates,

Biterrensis, Agathensis,

Nemau-

sensis, Magalonensis,

Carcassonensis,

Helenensis,

Uceciensis et Lutevensis

quarum

dua; postremae

peste sublatis destituta

ex insulis, GnEcia, et infe-

rioribus

aliis

regionibus incolas alios

cum

integris

etiam familiis asportalos, ut

tulit
:

eam

habitarent, trans-

atque ita civibus, ut prius refcrtam ac populosam reddidit. Ut enim anno dccxlv diximus,

Constantinopolis
illata deserta

immani

vastitate

pcstilentise vi

remanserat, quod et Nicephorus in

,

Breviario pag. 41 etiam docet

et qua> hic refert

reci-

Theophanes,
tat.

ille

Porro

illi

uno tcnore cum eadem pestc Pauliciani, alii non erant (luam
i)ost

Syri

Monoi)hysita?, quos

illam pestcm Constantinus

imp. Byzantium transtulerat, ut asserit Theophanes ad

in

annum v ejusdcm imperatoris. Balsamon canone Nicffino xix Paulianistas seu Paulicianos, de quibus ibidem, recte notat, esse Manichaeos
,

prius ad Franciam aliquando pertinuerant, cseterae nequaquam. Illa; vero rursus metropoli Narbonensi subjccto! sunt. Lapsu tamen temporis factae qua^dam in Septimania mutationes. et 24. Dies convcntus Francorum mutatur In AnnaRemigius fit archiep. Rothomagensis. libus Petavianis hoc anno legitur: Venit Thasilo ad Marlis cainpo, et mutaverunt Martis campum in mense Maio. In hoc anno domnus Remedius adeptus cst sedem Ecclesiae Rothomagensis . De illa mutatione die quo conventus Francorum singulis annis cclebrari solitus erat, jam egiinus anno dcclii ,num. 4, ejusque meminit annalista Masciaccnsis iisdem ferc vcrbis, quibus Petavianus. RemC' dium porro seu RemigiumV\\\\)\m regisfratrem hoc anno Rotliomagensem archiepiscopum renuntia-

tum

esse,

docet etiam

chronographus Fontanel-

lensis cap. 11, qui subdit,

cum

subrogatuni esse in

(1)

Prscfalioni

Criticam

Vernense Concilium sequenti anno dcclvi celebratum fuisse coUigo ex iJie, qua primum ejus Synodi Patres coivernnt, subscripto ejusJem Concilii. Cum enim die Dominica Patres in Synodum primo coire ex veleri disciplina consueverint, ut passim per totam suam Pagius animadvertit, anuus ille Concilio adscribendus, quo (iies indicli Concilii in Dominicam vel iu feriam secundam cadebat,

His cnnstitutis, dies v idus

Julii non quidem anno dcclv, quo cum teria sexta componebatur , sed anno dcclvi ia Dominicam incidit; cui proinde anno Concilium Vernense illigandum esl. Tunc quidem, faleor, annus quiutus Pipijini juxla Pagii supputationem non quartus, ut prfertur in data Concilii, currebat ; sed error facile iu nola numerali irrepere potuit. Forle etiam Piiipinus regnum inivit anno quidem dcclii, ut

mensem Martium, iuio et post v id. Julii ejusdem anni. Licet enim initio illi sic stabilito repugnat Diploma Goldaslianum a Pagio ad A. dcclii, 3, produclum, quo ante v id. iMaias regnum illud ccepisse Pagius probat, cum lamen illud pugnet allero Goldastiano Diplomate a Mabillonio produclo, et a Pagio ad A. dcclii, B, memorato, quod regaum illud ne in Decembri quidem anni dcclii ca;ptum prsfert; hinc nibil ex eo certi adstrui potest. Haec igitur Concilii epocha ut genuina admitti potest, et ex ea non inepte
egregie Pagius defendit, scd aliquandiu post

cum

Pippiniani regni epocha ante diem xi Julii retraheretur.

Mansi.

::

STEPHAXI

Iir

ANNUS

5.

CHRISTI 75C.
villae,

017
deeodemRotbo, inquit iiicm

-ocum Rarjinfridi ob niorum insolentiam pravitatemque exanctorati, anno xni, postquam regimcu
coenobii Fontauellensis amiserat.Raginfrido tamen,

causa misericordiae, aliquae

magensi episcopioaltributa} tuerunt chronographus.

STEPHANI

III

ANNUS

5.

CHRISTI

756.

sit

1 Aistulpho mortuo, Desiderius regmim capesope Slephani papce. Qui setinilur annus Rc-

dudum rex,postmodum monachus, germanus pra;fati

Aistulphi

sed ct

alii

plures

Longobardorum

deniplorisseptingentesimus(iuinqua,2e5imnsscxtus

o|)timates

cum

numeratur Indictione nona

quo Aistulphus rex

plurimam

eo euindemDesiderium sperncntes, trans Alpes vel cjetera Longohardorum

Longob;irdornm, ulciscente numine, male periil posteris principibns rclintiiicnsexeniplum, maxiino

loca cxercituum

multitudinem aggregantes, ad di-

inicaiiduin contra cuin profecti sunt.

3. Ad htec pra^fatus Desiderius obnixe pra;fatum bealissimum l^onlificem deprecatus est, sibi

ipsorum damno Ecclcsiastica jura tenlari. Ne igilur rursuin ca qua) bene a rege maxime pio Pipino constilula essent, ejusdem perfidia Aistulphi laljcfaclata corruerent
factuni est, ut focdifrasus
ipso
,

divina providentia

ille e medio tollcretur hoc anno: de quo audi Anastasium rein magnam Dum eri;o hsec agepaucis istis prosequcntem
:

ipsam rcgiam valeret assuspondens jurejurando omnem pra;fati Pontificis adimplcrevoluntatem. Insuper et ReipublictB redditurum se professus est civitates, qua;remanserant, imo et copiam daturum muneferre auxilium, qualiter

mere dignitatem

rentur, ipse infclix Aistulphus,

quodam

loco in

rum. Tunc idem prcBcipuus Patcr

inito

et

bonus Pastor,

venationem pergens
versus

divino ictu percussus, de-

functus est . Sic igilur accidit, ut infelix, qui ad-

cuin saepe fato Fulrado vcnerabili presbytero et abbate atque consiliario Christianisconsilio

Deum

sanctos(|ue cjus, regni causa

sa-^ie

bella movisset, regno pariter privaretur et vita: et

qui eadem ex causa sacpe pacta convcnta atque jurata confregerat, eadcin sua

mortc relinqucrct con-

firmata. Sed exoritur inter Longobardos de succes-

sore turbatio.
2.

Carebat Aislulphus prole

quaj cvchi posset

suum germadiaconum, atquc Christophorum consiliarium una cuin [rte,fatQ Fulrado in partes Tuscite ad prBedictiim Dcsiderium. Cuni (juo loquentcs, confestim perscriptam paginam terribili juramcnto idem Desiderius cuncta professus cst superius annexam sponsionem adimplcre.
simi Pipini Francorum regis, misit

num

Pauluni

scilicct

regem, et fraler ejus Rachis jam illud pietalis causa dimiserat, monasticam vitam professus. Scd ei insidias pravus dsinon ingerebat in aures, ut qui miscrat inanuin ad aralrum, rctro respicerct, ne fieret aptus regno Dei sicque egil, ut ad temin
:

4.

Post ha;c vero |icracta statim

id cst,

Stci)hanum venerabilcm presbytcruin

suum missum, cum

properansct

Apostolicis exhortatoriis iitteris pra;fato Rachisi, vel

cuncta; gcnli

Longobardorum
;

direxil;

pra;dictus Fulradus venirc

cum

aliquantis Francis

porale

rcgnum

oculos

animumque

converterct

in auxilium ipsius Desiderii

sed et plurcscxercilus

sed cito obstitit

Summus

Pontifex Slepiianus, qui

Romanorum,
Racbis

si

necessitas exigeret, in ejus dispo-

multa spondentem Ecregem promovit. Anastasins enim cceptam prosecutus historiam, ait: Tunc Desidcrius (|uidani dux Longobardorum, qui ab eodcm ncTuscia; Desiderium
in
clesiaj

ducem

suit occurrere
litteras

adjutorium
Pontificias
,

Verum

ubi

accej)it

nequaquain ulteiius

ausus

esl progrcdi, rcveritus(|ue cjus Apostolicam jussionem, relictaque militia, rursuin seipsum Deo

quissimo Aistulpho Tuscia; in partes erat directus,

audiens
i)ra;fatuin obiissc Aistulpliuin
,

reddidit, cui se spoponderat in inoiiastcrio scrvitu-

illicoaggrc-

rum.

Ciijus etcxhortatione etiam c;cteri

gans ipsius Tusci;c universam excrcitus multitudi-

illum susccperuntin rcgem,

qucm
:

idein

Longobardi Stcphanus
(iiKjuit

ncm

rcgni

Longobardorum arripere nisus

est

papa dedisset Desidcrium

Sic

igitur

fastigiuin.

Cujus personam despeclui habcns Rachis

\II.

Anastasius) sulfraganlibus praedicli

Summi

Ponti-

ToMis

78

,, :

618
ficis

STEPHANI

III

ANNUS

5.

CHRISTI 750.

Deoacceptis precibus, itaomnipotens Dominiis

ut

illa,

disposuit,

sine

ulla

auimarum
(iicti

perielilatione

antefatus Dcsiilcriiis per jani

coangelici pap;c
(juani anibie-

consensum (eoncursum) eanuleni,

bat,

assumeret regalem dignitatem.

5.

Dum

vero htec agerentur, direxit

missum

suum
tes,

sanctissimus Pontifex, ct abstulitipsascivita-

quas SEepe dictus Desiderius rex reddere promiserat beatissimo eidem papa;, id est, Faventiam
cuni castro Tibcriano, seu Gabellum,etuniversum

litaniffi frequentes, vectationes illffi sacrarum imaginum, processiones ad sacras Basilicas tanta a Deo consequi mcruerunt. Scd 8. Stephani papce ad Pipinum littercB. de his alia occasione rursus iuferius modo autem hic de legatione agendum, quam Stephanus papa atque in priniisit ad Pipinum i'egem in Gallias niis hic describamiis illas ipsas litteras, quas idem

dedit Stephanus papa

ducatum Ferraria; in Rempublicam dilatans

integro, et annuente Deo,

et universam Dominicam plebem, videlicet rationales sibi commissas oves bonus Pastor, aniniam suam ponens, omnes ab insidlis eruit

ad eumdem Pipinuin reFrancoruin de regno Longobardorum Desiderio tradito. Habent autem in priniis cuni exultatione gratiarum actionem, de tot tantisque acceptis a Deo his temporibus beneflciis

gem

'

Domino

excellentissimo

fllio,

et nostro spi-

inimieorum

Hucuscjue Anastasius

rituali

compatri, Pi[)ino regi Francorum, et patri-

de rebus geslis Stephani papa?, usque ad sequentis anni menseni A|)rilem, quo ex hac vita, Deo vocanle, migravit. Sic igitur justo Dei judicio faetum

cio

Romanoruin Ste|ihanus papa.

Explere liiigua excellentissime

fili,

non va-

ut cum Longobardi noUent Romanam Ecclesiam quicquam jurium in Italiae civitatibus possiest,

lemus, quantum tuo opere, tua vita delectaniur facla quippe diebus noslris virtute divina miracula
vidinius.

Quod
fldei

per

excelleutiam

tuam

sancta

dere, iiiiem ab ipsa supplices

nonnisi ipso volente

regnum peterent, ut Romano Ponliflce posse reex usu pristino, ab exordio

omniuiu Ecclesiarum Dei mater

iiientum
Christianae

et ca|jut,

funda-

Romana

Ecclesia, qu<E

gnare cognoscerent.
6. Vidisti, leetor,

valde ab hostium
lata

impugnatione lamentabatur

nascentis Ecclesiai, Deo ita dispoiiente sua inenarrabili

niagna nunc gaudii soliditate nimirum est transatque coiiUrmata, et inoerentes Chrislianorum
animae tuo fortissimo prasidio maxime sunt rele-

providentia,

Romauam

Ecclesiam persecu-

semper crescere, et vexationibus dilatari consuevisse? Et quod aJ htec tempora spectat, id manifestissime cunctis innotuit. Cuni enim Leo
tionibus

vatee Uetitia.

imp.

inito

fcedere

dire persequi

cum Longobardis aggressus est Romanam Ecclesiam, in eani commo;

Pro quo vestro opere et exultatione nostra Gioria in excelsis Angelis exclamare Deo, et in terra pax hominibus bouce voluntatis. Et quia elapso aiino, isto in tempore valde ab hos

libet

cum

vens Luiti)randuni
Aistulphus

et

sub Conslantiuo ejus

filio

tiuin depopulosa iinpugnatione sauciati,

et ultra

Ecclesiam jugi fernie bello vexavit, prout qui extant gemitus in chartis, lacrymis exarati Gregorii pajiae signiflcant, et Stephani justaj
querelae demonstrant

eamdem

citraque circumdati aftligebamur,

nuuc autem luo

et

potenlissimo auxilio erepti ab imminentibus periculis,

immeuso exultamus gaudio,

:

benedicentes

tandem Deus in ipsam Ecclesiam, eamdemque ab imi^iorummani:

respexit

nomen

Domiiii cuiii Psalmograi)bo cousona diciHa;c est

:

inus voce ad

bus vindicataui liberam esse

voluit.

Quis neget

Et rursum

immutaho dexteroe Altissiini. Ad vesperam demorabitur fletus, et

la^titia.

omnia

ha^c divina providentia facla, qui sciatquod

matutinum

Cujus

eniiii

vel

saxeuni

Deus nequc gentiles ipsos injuste a tyrannis oppressos, iu

pectus tam beuigno opere a tua pneclara bonitate

eorum manibus reliquerit indefensos, pro quibus ultorem insurrexisse, iimumerse genti-

peiacto,cognitoque nonstatim in omnipotentis Dei

laudibus atque in tuaj excelleutise
lescat? Haec
tualis

amorem emolfili

lium produut historiffi ? 7. Debet hoc sibi Deus, ut jnstiflcetur (quod David cecinit ) in sermonibus suis, ut pro justitia
vindex exsurgat, nec relinquat- virgam peccatorum super sortem justorum, sed et ut exaltentur ' cor-

me,

fateor, excellentissime

et spiri-

compater, qua; per

te mirabiliter iacta sunt,

saepe convenientibus ex universo

orbe terrarum admirari

tuae
excellentiae

nalionibus dicere, saepe

delectat, extensa voce

cum

eis pariter

melliflua^

nua
tur

justi,

cornua peccatorum confringat. Qui

igi-

laudes persolvere indeficienter.

9. Haec

( ut e nostris mutuemur exemplum) laborantes Hebraeos sub duro servitutis jugo respexit, eorum-

me plerumque

etiam in

rarum

excitant indeflexibili oculo, pro

momento immensa

hobo-

que lacrymas exaudivit,

corripuit

et
:

vindicans inlibertatem,

nitatis tuae et universae gentis

Francorum

sospitate

* pro eis reges idem ipse lacrymas sanctorum Pontiflcum non despexit, sed respexit, et votis annuit, et per Gregorium et Stephanum Pontiflces adimplevit, juxta illud ^ Qui seminant in lacrymis, in exultatione metent. Ista enim tanta atque adeo adniiranda non nisi nudipedalia
:

omnipotenti Deo fundere preces. Denique, amantissime et a Deo inspirate victor felix et divina
prudentia forlissime rex^ qualiter beatus Petrus

Apostolorum princcps

tuse

devotionis

affectum

quem
rit,

pro ejus causa decertans adhibuisti, suscepe-

ipsa cuuclis liquido vestra vita testatur. Scri-

'

Psal. L.

Psal.

cxiiv.

^ Psal.

lxxiv.

* Psal.

civ.

'

Psal.

cxxv.

Ex

script.

2 Psal.

Cod. Panvin. quas etiam tom. ^ Psal. xxix. Lxsvi.

viii. Centuriat. habent.

STEPHAXI
ptum quippe
est
'
:

III

AXXUS

5.

CHRISTI 750.
fidelis

019
vester,

Vota justorum placal)ilia. Libet quippe omnino, excellentissime flli, tua^ bonilati magnas graliarum persolvere lauiles, ct noinen

Wolradus (Fulradus),
spiciens,
satis

oinnia coniste

testatus est,

quod nequa(]uam

po|)uUis vivere possit extra

toria atque possessiones,

eorum

fines,

et terri-

Domini pro tam maxima benignitate

exhilarata voce canere
Israel,
:

glorificantes

Benedictus Dominus Dens

:

qua3 seinper

cum

eis

absque civitatibus illis, sub unius dominii dilione

fili,

quia

visitavit

plebem suam

et

redemptio-

erant connexa).

Peto

te,

peto te coram Deo

nem

facere cupiens populo suo, suscitavit te nobis,

vivo, et fortiter conjuro, spiritualis compater, utin

Christianissime victor rex, diebus nostris fortissi-

hoc bono opere perfcclius maneas,

et

non homi-

mum
te

liberatorem. Quid cnim aliud,

et

quam novuni
ab oppressio-

num
bus,

blandiliis aut suasionibus, vel promissioni-

dixerim Moysen,

pra^fulgidum asseram David

illi

quod
:

absit, faveas, et in

aliam declines par-

regem? Quoniam quemaiimodum

tem

nibus Alloiiliylorum populuni Dei liheraverunt ita tu quoque, bcncdicte a Deo victor, fortissime
rex
,

Deum, omnia, qutc beato Petro sub juiTJurando promisisti, adimplere

jubeas, et sicut coepisti, plenariam justitiam impartire.
12.

illi

sed magis vere timens

tuo certamine Ecclesiam Dei et cjus

afili-

ctum populum ab hostium impugnationc eruere

studuisti.
10.

Aistulphus, devorator

Etenim tyrannus ille sequax diaboli sanguinum Chrislianoruin,

ictu

Benedictus
et

es,

eximie

fili,

Deo

excelso,

Ecclesiarum Dei destructor, divino

est, et in

percussus

qui

fecit

coelum

terram.Et bencdictus Deus, quo

manibus tuis hosfes sunt. Benedicat Dominus, pulchritndo justitiai, et tuos amantissimos natos meosque spirituales filios, dominuni Carolum et Carolomannum, a Deo institutos
protegente, in
tibi
,

voraginem demersus. In istis quippediebus, quibus ad hanc Romanam Urbem devastandam profeclus est, post annui spatii circuinferni

lum
in eo

ita

divino

mucrone percussus
perpetratus est
,

est,

ut profecto

tempore, quo fidem suain tentans, diversa

scelera

reges

Cbristianissima
nostra

Francorum et patricios Romanorum, cum eorum matre excellentissima refideli

piaculi

in eo

ct

suain

gina dulcissimaque conjuge,

Dei

spirituali

impiam finiret vitam. Nunc autein Dei providentia pcr manus sui principis Apostolorum beati Petri,
simul et per tuum forlissimum brachium, prascurrcntcDeo, industriaamabilis viri Wolradi(FuIradi)
tui fidelis, nostri dilecti
filii,

commatre , tueatur et in omnibus protegat. Dilatet Deus semen vestrum, et benedicat in aeternum, atque solium regni fruendum perenniter et universam gentem Francornm sub concedat vestra dilione permanentem illa;sani custodiat. Valc
,

ordinatusestrex super
,

gentem

Langobardorum Desiderius

vir

mitis-

iu

Domino, rex benignissime, quia per

et

te

sanct;c
Iib-

Dei Ecclesiffi inimici humiliati sunt,

litia

magna

sinuis:etin praesentia ipsius Fulradi subjurejurando pollicitus est restituendas beato Petro civilates rehquas, Faventiam, Insubres et Ferrariam, cum

ipsa Dei Ecclesia est relevata, etcjus pecnliaris

et per te benedicitur

eorum
necnon
tates

finibus simul, et saltora, et oinnia territoria

populus jucundatur,
pro quo
effusa
:

Deus,

et

ejus benediclio super te plenius est

gaudium enim uberrimum in universum orbem terrarum intulisti. Magna sunt iia>c, et omnipotentis Dei laudibus tribuenda. Sed inter ha'C

misericoniiosissimi Dei nostri clemenliam

indesi-

et Ausinum, Anconam et Humanam, civicum eorum territoriis: el postmodum per Garinodum ducem et Grimoaklum nobis reddendam spoi)ondit civitatcin Bonam (Bononiam) cum finibus suis, etin pacis quiete cum eadem Dei Ecclesia et noslropopulosempcr mansurum professus (!st. At-

nenler petinuis, ut
11.

ca^lestis sui

regni gaudio vobis

que fidelem erga a Deo prolcclum regnum vestruin

esse testatns cst, etpeliit nos, quatenus bonitatem

tribuat vicissitudinem.

Quapropter

cum magna

fiducia

tanquam
co-

prsesenlialiter corarn tuo mellifluo consistens ad-

spectu

flexis

genibus petens pectore

et

animo

tuam deprecareinur, ut ciim co et cuncta gente Longobardornm magnam pacis concordiam confirmare jubeas. Nam etSpoletini ducatus generalitas
per

ram Ueo
in lioc

vivo deprecor, ut jubcas (lubeat) firmiler

manus

beati P(;tri et
sibi

tuum

fortissiinum braet

in

bono opere, sicut certe confidimus, us(|ue finem permanerc pro sanctaj Dei EccIesicC per:

chiumconstituerunt
lini,

ducem:

tam

ipsi

Spole-

quamque etiam Beneventani, omnes

a

sc

com-

fecta exullalione, et cjus populi liberatione et inte-

mendare per nos

Deo

excellentitc

tua; scrvata;

gra securilate

et

Ecclcsia! tribucre digneris, atque

plenariam justitiam cidem Dei optirnum ac ve-

cupiuiit,etimminentanhelantius inhocdeprecando bonitatcm luam. Unde petimns le, cxcellentissime

fili

locein finem in causa fautoris tui beati Petri adhibere jubeas, ut reliquas civitales, (jua.' sub unius dominii ditione eranl connextc, alque coustitutos
fines, et terrilorio in integro

et spirilualis

compater, ut

si

pncdictus Deside-

matri suic spirituali

ut |)opuIus
,

rius,queinadmodumspopondit,justitiamsancta}Dei Ecclesia!, UeiiiublicJEBomanorum beato Petro proteclori tuo plcnius reslituerc, et in pacis quiete ciim
Ecclcsia Dei et populo nostro, sicut in parlibiis a
tiia

sancta; Ecclesia; restiluere praecipiatis,

Dei,quem

manibus inimicorum redemisti

in

bonitate confirniatis continetur,

permanscrit

magna

secnrilale etdelectatione tunauxilioadjntns

cum

universa sua gente: jubeas

13. FIoc inlerea

iii

id, qiiod [ictiit

vivere valeat.

Quoniam
'

el

filiusnoster Deoamabilis

tuas a Dco inspiratas aures inclinare.

anhelamus, ut nimis veloci-

'

Prov. XV.

Luc.

I.

ter

eidcm Desiderio

rcgi, obtestando,

admonendo

620

STEPHAXI ni AXNUS

5.

CHRISTI 756.

etiam, et praccipiendo dirigere jubeas, ut reliquas

civitates, loca, fines,

gni potestatem tenetis, etiam futnro in sa-culo

cum

atque territoria,

et

patrimonia,

Christo in

wternum
;

regnetis, promerentes illam

:

et sallora in

integro sancta; Dei Ecclesise reddere

talcfundamentum et optimum finem in causa ejus imponere jubeas, ut auxiliante Domino, ipsa etiam Dei Ecclesia secura maneat usque in fidebeat:
et

Dominicam promissionem audire Venite,benedicti mei pro eo quod certamen bonum certastis, cursum consummastis, fidem servaslis, sumite
Patris

repositas vobis coronas, et accipite

regnum
et

vobis

nem
cula

sa?culi

ut plenaria justitia a justo Jndice Do-

ab origine mundi
prrecelsffi et a

pra;paratum.
quia
petiit

Nam

ex hoc,

mino Deo

nostro, et niemoriale

nomen

tibi

in sae-

Deo

protectaj et custoditae excellentiaB

:

maneat, vel etiam cuncta? Cbristi protectaj

vestrae

innotescimus

nobis optalus re-

Francorum. Ins|>iratus autem a Deo, nimis festinanter causam sancta} Ecclesia; perficies. Quia sunt alix canonicai causa;, quas perficere debeamus, pertinentes ad magnam regni tui laudem, et magnam anima; tuai vel cuncta; gentis Francorum inunensam mercedem et hoc obnixe postulamus prajcelsam bonitatem tuam, ut inspiratus a Deo et ejus i^rincipe Apostolorum beato
genti vestrae
:

ligiosus

abbas

vestri

monasterii sancti Benedicti

pro monachis suis, qui

sunt, ut eos
fuerit voluntas,
ita

cum
eis

tuo germano profecti

sed qualiter tua

absolvere jubeas:

exponere jubeas. Incolumem excellentiam tuam gratia superna custodiat . Hactenus Slepbani papa; Epistola per eosdem
de
legatos missa.

Qua; autem per eos firmata

sint,

sunt nobis inexplorata.

Petro, ita disponere jubeas de parle Grfficorum, ut

fides sancta Catbolica et Apostolica per te integra
et

Hoc anno,

15.

Martyres sub Hnliprincipe Sarracenorum, (jui numeratur quartus absolutus, et

inconcussa permaneat in a;ternum

aliis

et sancta

Dei Ecclesia sicut ab

malitia liberetur, et
proprietatis

ab eorum pestifera secura reddatur atque omnia

et

Pontifice rex constitutus est,

quintus inchoatus Pipini regis, ex quo a Zacharia ab eodem rege Syno-

unde pro animai vestr;c salule indefessa luminarium concinnatioDei Ecclesiis permaneat, et esuries pauperuni, egenorum, vel peregrinorum nibilominus resecetur, et ad veram saturitatem perveniant. Qualiter autem cum
percipiat:
silentiario

sux

dus celebrata est in palatio, Vernis dicto, in qua habentur sanciti canones viginti sex, qui ad disci])linam
et

jura Ecclesiastica restituenda pertinent.

Int(!r alia

vero ilhid monuit pius rex, ne quid exi-

geretur a peregrinis, quireUgioniscausainviserent

loca sancta.

locuti fueritis, vel

quomodo eum
:

lua

bonitas absolverit, una

cum

exemplari litterarum

quas

ei dederitis,

qualiter in

nos, et

nos certiores reddite ut sciamus conimuni concordiaagamus, sicut inter Wolradum (Fulradum) Deo amabilem con-

Quod ad res pertinet Orientales, hoc anno decimo sexto imperii Constantini (inquit Theophanes) terrae motus haud modicus factus est in Palaestina et Syria
est

septimo idus Martii

et

exul factus

stitit. Ipsevero dilectusfiliusnosterWolradus (Fulradus) in omnibus causis juxta tuam pra;ceptionem

peregit, et maximas gratias illi egimus pro suo certamine, quo videlicet ad vos revertens, omnia,

TheodorusAnliochenus patriarcba, invidiaArabum, quod dicerentcrebro imperatori Constantino causas eorum per litteras indicare. Misit hunc i|)se princeps Hahm nomine in Moabitidem regionem
palriam suam
,

probibens ne Ecclesias ajdificaret

qualiter acta sunt, bonitati vestraj intimabit.

14.
est,

ac cruces erigeret, vel Evangelium praedicaret .

id

Pracsentes vero fldelissimos nostros,

et

Haec ex Theophane.
16. Porro plures Christianorum sub eodem Sarracenorum principe Hali coronatos fuisse martyrio, certum est. Est enim in Menologio Basilii, die prima Oclobris, mentio monachorum, qui ab eodem causa fidei trucidati, adepti sunt coronam martyrii. Haec enim de his ibi leguntur Sanctus Michael cum sexaginta sex monachis qui prope Sebastopolini monasticam vilam sectabantur, a principe Sarracenorum Hali nomine tentus, cum
: ,

Georgium reverendissimum

sanctissimum

fratrem et coepiscopum nostrum, at'jue Joannem regionariuni nostrumque sacellarium, pelimus ut

hilariori suscipiens vultu, in

omnibusacceptari jubeas: et quicquid nostra vice bonitati tutc locuti fuerint, eis in omnibus credere digneris; atque

cum
mus

etfectu causai

remeandos

Ia;tabundis nuntiis ad nos absolvere jubeas. Nam et hoc obsecraet

bonitatem tuam, ut nimis celeriler ad nos

absolvere prascipias reverendissi-

commigrandum

mum

fratrem et coepiscopum nostrum.

ab eo cogerentur negare Christum; omnes illi sanctissimi Palres id facere penilus negaveruut, et
adversantes resi)onderunt:

Omnipotens autem Deus in cunctis acfibus, excellentissimevictor rex, sucB dexteree extensione te protegat tibique el prasentis vitae prospera, et
:

Non tiniemus tormenta,

post

mullorum annorum curricula gaudia

ceterna

tua dulcissima conjuge excellentissima regina, spirituali nostra commatre, et veslris nieisque dulcissimis filiis maximo gau-

concedat; faciatque

cum

neque vestram faciemus voluntatem, cum sitis Christi Crucis inimici, sed vestram conculcamus impietateni virtute Domini noslri Jesu Christi confirmati. Cumque illi necem illis inferre parati essent Micbael abbas omnes constanter agere ad,

horlatus, singulis capite truncatis, ipse novissime

diojucundari,

et regni vestri gubernaculo a Deo vobis concesso perfrui, et qui in |(ra;senti vita re-

gladio percussus,

una cum
ibi.

illis

martyrii coronam

promeruit

n.

Hlcc

STEPHANI

II

AXXUS

5.

CHRISTI 756.

621

Anno

periodi Graeco-Romanac C249.

Anno JEtx Hispan. 794. Anno

II

Hegira! 139, inchoato die 3

et 16. Leonis

Julii,

Fcr. 5.

Jesu

Chrisli

756

Stephani

papa; 5.

Conslanlini Copronymi 37

IV 6.

l.Aistidfi Longob. regisinteritus.

A num.
:

tamus gaudio,

etc.

Porro

Roma anno

superiori

ad

G.

Annalista Meteiisis boc annoscribit

Pii,pi-

kuleudis Januariis obsidione cincta,

bscque per

luis princeps interiora regni

sui paciflce ordinans,

mensescirciter tresconlinuata.Secundo,5/e/i/ia?iMS

tam

in Ecclesiaslicisrationibus,

quam

etiu publicis

negotiis et privatis, in
duxit. Aistulfus vero

nuUam

partom exercitum

rexLangobaniorum,

dum

ve-

nationeminquadam

sylvaexerceret, divina ullione

incboatum perflquas Aistidfus contra pactum ad mortem usque rebnuit, Ecclesia; Romana;, ut promisit, tradendas curet. Terlio, Slepbanus nianifestat

Pippinum

rogat, ut opus feliciter

ciat, et civitates,

percussus, de equo in quo sedebat, in terram projectus, tertia die vilam amisit. Langobardi vero ex

tempus, quo rex Aistulfus ex bac vita sublatus

est
:

In ipsis quippe dicbus, quibus ad banc Ro-

procerum suorum desideRiLM regem Langobardorum instituunt . Idem babent boc anno Eginbardus, variique alii annaconsilio Pippini regis et
lista;, et

manam Urbem
nui
est,

spatii

devastandam profeclus est^ post ancirculum ita divino mucrone percussus ut profecto in eo tempore, quo fldem suam
.

Sigebertus in Cbronico. Electionem Dcsi-

tentans diversa piaculi scelera perpetralus est, in

derii Tusciaediicis, etgesta a

Stepbano papa, ut

ille

eo et suarn impiain liniret vitam

Quare erravit

in

regem a Langobardis
2.

susciperetur, fuse narrat

Erlvemperlus in sua Historia, ubi scribit:

fiis

Aistul-

Baronius ex Anaslasio in ejusdem Stcpbani Vita.

sibi

regnavit annis septcm, mensibus qiiinque .

eniin

Stephanus papa Pippinum rogat, ut res A a Langobardis ablatas restitui curet. num. 6 ad liJ. Postquam Desiderius Langobardo-

Cum

cceperit, ut

post kal. Martias regnare suo loco vidiinus, et pcrierit ipsis diebus, quibus ad Romanam Urbem devastandam

anno dccxlix,

rum rcgnum

quiete obtinuit,
Aislulfi regis

et

tumultus inter
est,
is litteras

profcctus

est,

ut intjuit Stepbanus papa, vix septi-

Langobardos post

niortem cxcitatus
ad
rccitantur a Bain Sedciu

mum
lib,

annum

absolvere potuit. Sigonius

Italim, et

quidem

Stepbani papa; opera compressus

3 de

Rcgno

Angelus de Nuce in edi-

Pippinum regem
iis

transmisit,

qux

tione Cbronici Leonis Osliensis laudant aliqua Di-

ronio, txtantque in Codice Carolino Epist. vni. In

Stepbanus primo pro beneflciis

:

Apo-

plomata Desiderii, exquoruni subscriplione sequitur, Desiderium snb bujus anni flnem regem

stolicam collatis gralias agit

isto in

Elapso, inquit, anno,

Langobardorum renunbalum

esse

sed ex bis Ste-

temporc valde ab bostiuni depopulosa impugnatione sauciati, el ultra citraque circumdati

affligebamur,
erepti ab

pbani papa; litteris liquet, errorem iii numeros, annos rcgni Dcsidcrii, vel dies quibus data sunt,

nuncautcm

tuo polentissinio auxilio

cxprimenles irrcpsisse
3.

(1).

imniinentibus periculis,

immenso

exul-

Varias res

ad Ecclesiam

pertinentes ei

si-

(1) AistnlpbDm qnidem boc anno interiisse admitti Tacile posset, sed in anni hujus exilu potius quam in exordio, ut perspicue demonstrat Diploma qnod ei aulographo producit Cl. Saxius inNotis ad regnum Italia; Signnii nova; Edilionis lom. ii, col. 206. Inscriplum est illud anno octavo reyni Aislulpfii, VIII krilendas Novembris, Indiciione x, qua; a Seplembri bujus auiii ccepit. Vivcbat igitur aiihiic die xxv Octobris

hujus anni. Neque obstant verba Stephani scrihcntis, posl annui spatii circuluin (ab otisidioiie scilicet frbis facta iu exordio anni dcclv), Aistuiphum obiisse . Non enim ait l^ontifei post unius vel duplicis, sed tantum post anni circulum cocplum ab eo tempore quo Aistulphus arma in Urbem movit, regem iUum obiisse. igitur cjm Homa kal. Januarii dcclv obsiJeretur, probabile est illum arma movisse postremis anni dccliv mensibus ac labcnle anno dcclvi, mmpe evoluto anni duplicis circulo decessisse. Fosl bific sicripta incidi in aliam pcrsimilem Charlam vulgalam a Cl. Scipione MalTeio Verona; illustrata! lom. i, pag. 46, append. qua; sic
enuntiatur
colligimus
:

Regnantc domino nostro Aistulpho, anno regni ejus in Uei non octabo, die octabo

lial.

Noveinbris,

Indict.

x .

\Lx

hoc autem

Desidenum non quidem anni hnjus exordio, sed potius in exitu illius regnum auspicari potuisse. Quin et nonnisi anno sequeuti salutatum fuisse conleuilit P. Astezalus ia peculiari hac de re scripla disscrtalione, et Cl. Saxius in Notis ad regnum Italix Sigonii col. 207. Ncc equidem nisi ab boc anno occLVii omnes Diplomatum Desiilerii epochx proliciscuntur. Dies vero et mensis adbuc incerti sunt quamvis coiietatid cootit;isse spalio tempoiis inter Januarium el kalimdas Marlii.
Sed neque bis clarissimoruin virorum laboribus satis evolutain chronologicam hanc tricam arbitror. Juvabit igilur et mihi manum operi admovere. Mea igitur sententia Romana Aislulphi obsidio uno anno, quam hic a l'agio factum sil, serius consignaretur, eiordicnte scilicet anuo DCCLvi, atque ila sua veritas constabit Epistola; Slephani asscrenlis regcm illum ohiisse post ohsidionem Romanam cxacto annui spaiii circulo. Profeclo secundam Pippini expcditioncm, qua Koinam ab obsidione libcravit, cum anno dcclvi illigat vetus Chronicon S. Galli, desinens in annum dcccxiv, apud Baluzium Miscellan. tom. i, pag. 494. Idem pariter insinuat Anastasius verbis a Pagio ad A. dcclv, 4, recitatis, assciensPippinum excrcilum in Longobardos movissc ct coegisse Aistulplium ad coiifirmaiidum parhiin f/Hor/ pcr e/npsnm octuvum Indictionem

622
gnificat.

STEPHANI

II

ANNUS

5.

CHRISTI 756.

Qusxio, Stephanus Pippinum precatur,

Desiderio,

tum, ut episcopi per singulas

ut

cum

quam

Aistidfo vc^i successissc

foe-

significat, ubi

promissa impleverit, amicitiam

Caliiolica

civitates essent, seu prohibilum, ne plures episcopatus unus possideat, variaque alia sancita.

dusque paciscatur. Quinto, ut

custodienda fide
,

cum Grtecis agat de quam Conslantimis

imp. impugnat. Sexto, ut cxemplar litterarum, quas Silentiario Constantini legato dederit, ad se Romam transmittat, quatenus manifcsta fiat omnibus concordia, qnx Sedem Apostolicani inter ac Franciam intercedit. Septimo, Folradum abbatem monasterii sancti Dionysii, qui Roma tunc in Franciam revertebatur, ob operam naviter adversus Langobardos impensam apud Pippinum commendat, Octavo, precatur, ut Georgium episcopum et Joannem sacellarium, qui Roma cum Fulrado abbate simul in Franciam proficiscuntur, quique
suas litteras deferunt, hilari vultu susci|iiat. Deni-

5. Saraceni Theodorumepisc. AntiochiceetOrthodoxos vexant. Theophanes ad annum Constantini imp. xvi, kalend. Septemb. hujus Chrisli

anni inchoatum,

ait

Hoc anno

terrse

motushaud

mensis Marlii die iiono (ideoque sequenti Christi anno). Theodorus Antiochise patriarcha in exilium deportatus est Arabum invidia, qui frequentioribus lilteiis ad
levis in Pala!slina et Syria contigit

Arabum eum maQuare patriarchatus terminis extorrem in provinciam Moabitidem, qua) fuit ejus patria, transferendum Salem Arabum dux edixit. Idem novas Ecclesias nuspiam instaurari,
imp. Constantinum
scriplis, res

nifestare criminati sunt.

que Pippinum certiorem

facit,

monasterii Casinensis a se

qnod Optatns abl)as repetiit monachos, qui

profecti
1,

num cum

crucem pnblice videndam non exponi, ChristiaArabibus de fidei dogmatibus non disse-

rere lata lege sanxit .

cum Carolomanno

in

Franciani

erant.

Optatus amiis x,ut Leo Ostiensislib.

cap.Otesta-

tur, monasterium illudrexit, ab an. nempeDCCXLvii usque ad insequentem, ut ostendit Cointius anno

6. Bellum civile inter Saracenos Hispanice. Josepho Saracenorum Hispaniensium prfefecturam admiuistrante, cum mulli ineum insurgerent, Ab-

derramen MuaviiE

califii;

filius,

qui ex Oriente in

BCCXLix,
A.

num.

Synodus Vernensis.

dus Verncnsis ad
In PrEefatione
Julii,

Ad num. 15. Synoannum superiorem retrahenda, enim ejuslegitur: Datum V idus

mense Martio anni
dcclii.

00,

anno

iv suprascripti gloriosissimi regis,de-

ducto

scilicet a

Quod

si

Pippinus annos regni sui ab anno quo unctus est a Stephano papa diiiumerasset, utvoluit BaroniuSj

Africam fugerat, dum parentes ejus ncci tradebantur,cernensHispaniam Saracenicam adversus Josephum pra3fectum valde commotam, Bederem libertuin suum clanculumniisit, qui prtecipuorum Musulmannorum voluntates explorarct, ut Josephura prffifectum e medio tollere possct, qui inter hostumultus nullamconjurationis suspicionem habens,
de bello
Christianis

inferendo cogitabat, inquit

Synodus

hiEc ad

annuin sequentem pertineret. Ve-

rum

hscc opinio suiira a nobis confutata. Coinlius

Ebngoutia Arabs. Interim, cum Abderramen quamplurimos sibi favere accepisset, in Hispaniam cisfretavit

num. 182 dicit, Vermim positum fuisse ad Sequanam in dicecesi Ebroicensi , sed Verno
an. DCCLV,

mense

circiter

Septembrisuperioris Christi

anni, ut insinuat

anonymus Andalusianus, idque

oppidum quidem erat ad Sequanam, at Vernum erat villa regia jam inde a Clotario III ad flumen Isaram in Bellovacis sila media in sylva ejusdem
nomiiiis, ut Hadrianus Valesius in Notitia Gall.
et

eo tempore, quo Josephus Cccsaraugustaj cives, ut

sibi

Eamerem

rebellium

ducem

et

sceleris

con-

scios

traderent, cogebat, quos

in se

multorum
pias

cum interfecisset, odium concitavit. Eodem tempore,

misit,

Mabillonius
strant,

lib.

4 de Re Diplom. pag. 335 demon-

sed ante Uamcris interitum Josephus ingentes co-

in

eaque hanc Synodum habitam fuisse

Pampilonetn

quK regionem

devastarent
sese in

ostendunt. In Codice, quo usus est Baronius, descripti erant

quod oppidum,

inquit laudatus

anonymus,

canones xxvi; sed in accuratioribus exemplaribus referuntur tantum canones viginti quinque. Eidem omnes paene Galliarum episcopi adfuere,

libertatem asseruerat,

cum Christiani Galteciae Musulmannos expuleraut. Verum exercitus illea Pamappellatus in ipsa

piIonensibusfususfugatusque,ejus dux Solimanus

actumque de restauranda

disciplina, statu-

pugna

occisus, et qui incolumes

inter partes provenerat. Indiclio octava lluebal anno DCCLV, usque ad Seplembriai tunc autem, id est, coepto jam Septembri iniri pactum seu pax cum Longobardis potuit, quod deiu Aistulplius motis in Romanos armis, obsessaque Roma abrupit. Sed [-"ippinus superveniens cum eiercitu confirmari coegit Indictione nona agente, et quidem post menseui Januarium quo Roma obsessa fuit, id est, currenli jam anno dcclvi. Expo;

textus Anastasii pronior est, quam qu;e a Pagio afferlur, qui statuit Pippiuum veuisse in Longobardos, et coegisse illos ad pacem cum Romanis componcndam anno dcclv, Indictione oclava nondum elapsa; dein vero cffipta jam nona Indictioue, sed nondum anno dcclv evolulo, pacis ejusdem confirmationem procurasse. Quorsum isla pacis confirmatio post aliquot menses, nulla novi. belli necessilate cogente ? Nec asserlioui huic noslra; repugnat auc tor Contiuuationis ad Fredegarmm, qui expedilionem hanc Pippini in annum dcclv confert. INamque id generis scriptores gesta plurium succedenlium annorum simul in annum unum colligere, nec novum nec erudilis ignotum est. Haec olim scripseram cum tandem felici casu incidi in chronologum Brixianum a Muratorio vulgatum, quem nos in Nota ad A. dccxliv, 6, scripsisse sa;culo ix, anno scilicet dccclxxxiii, animadvertimus, cum in opere illo suo scribat : Karolus minor (nempe Crassus) nunc agit annum per Indictionem i anni Domini dccclxxxui, etc. llle vero tolum hunc nodum historicum de obilu Aistulphi, e Desiderii exordio ita cxphcat, ut chronologorum tiicas omues tollat. Ita enim ille : Aistulphus rex obnt, guhernavitque palalium Ticinense Ralchls gloriosus gerraanus ejus dudum rex : tunc autem Chvisti famulus, a Decemhrio (anni ucclvi, quo pvoinde Aistulplius decessit) usque Martium. In mense Martio suscepit reguum vir gloriosissimus Desidcrius anno Incarnationis Domini dcclvii, Indictione x . Ex his porro constare arbitror qua; vera sit regni Desiderii epocha, et qui sunt certi lines regni Aistulphi. Quibiis ila stabilitis reliqua omnis nostra cbrouologia consistit. Mansi.
sitio ista

STEPHANI

II

AXXUS

5.

CHRISTl ToG.

023

evasere, Cfesaraiigustam aufugeriint. Proeerat hoc

sancti Martini

Garcia Arista cujus Clius Eneco Garseanis vocatus post tiiennium, patro
tempore NaTarraeis
,

regionarium
etiam fnere.

apud Turonas, et episcopum tantum qua in sentenlia alii viri dochssimi

Bruschius vero tom.
i

de Episc. Ger-

(lemortuo, regis titulum sumiisit, ut infia videbi-

nius

interimque ex hac anonymi Andaiusiani nar-

ratione intelligimus, errasseviros eruditissimosqui

man. ac Bucelinus part. 1 German. Sacrtc sanclum Vichterpum sive Wictcrbum inter Augustanos episcopos collocant. Vcrum nunc nobis locus episcotini,

Navarraei regni initium in saBculum

lere
;

nonum

distu-

cum hoc ipso

Abderramen

tenipore Pampilo Saracenorum

patus ejus innotescit, liquetque abbatiam S. Marquam rexit, extra Ratisponam, aut saltem

jugum jam
7.

excussisset.
fit

BispanicB.
tes

Hiecanuo prajccdenti gesta. primiis rex Saracenorum Currenti vero qui Abderraminis par-

extra

Germaniam quaerendam non

esse.

Eam

vero-

simile est temporis progressu

cum

monasterio sancti
transegit, ut

Emmerammi

unitaui

in eo

enim monasterio san-

sequebantur, posquam Joseplnim [lubiice digni-

ctus prfcsul ullimos vitae sua; annos

tate deposuissent,
lusicC

eum rcgem

in proviucia

Anda-

statim videbimus.

Agilolfingorum vero familia e

;

acclamarunt. Ineunte vere utraque pars excrcitum eduxit, sed mense Maio actum de pacc, parumque abfuit, quin Abderraminis fautores ad
propcsitassibiconditionesdescenderint.
Veneris,

Verum

die

qua originem duxit, Bagoariae dominabatur cum in legibus Bajuvariorum a Dagoberto primo Francorum rege editis tit. ii, cap. 20, legatur Dux qui pra?est in populo, ille semper de gencre Agilolfln:

quo Musuhnanni solemnitatem minoris

incidit, celcbrabant;

gorum
9.

fuit, et

debet esse

quiasic reges antecesso-

Bairami, quoe hoc anno in diem vicesimum pri-

res nostri concesserunt eis

mum

spes pacis evanuit, pia'lioque inilo

omnis Abderramen ex eo victor discessit, et Josephus Toletum profectus est, eoque post trieunium occiso, Abderramen pamensisnostriMaii
regni

Vichterpus hactenus
lib. 3

parum

corjnitus.

Aventinus

Annal. Boiorum

[lag. 1G2,

loquens

cificam

possessiouem
refert;
ca[).

iniit.

Qute pluribus

de celebri Ecclesia sancti Emmerammi, in qua visuntur Mausoiaea principum Bajoaria?, Victerbi meminil, aitque Servatur ibi libellus in quo
: ,

laudatus

anonymus

ricus in Hist.

Arabum

summarie vero liode18. Hoc tamen anno

Elmacinus

episcopus hortatur

amicum ad

pielatem

adeo ve-

tustis lilterarum notis scriptusest

inmembranis,ut

Abderramen regnare
lib. 2, cap. 3, recte

coepit, ut etiam

milii

de integro in littcrarium pristinum redeun-

observavit,

quicum eum Muafuisse. Is se tan-

viam

appellet, apparet

binomineni

tum Ameram appellavit, quod noinen omnibus Iiroregibus commune. Falluntur enim tam Elmacinus, quam Hodericuscitati, quando aiunt, califae nomen Abderramini attributum; anonymus quippe Andalusianus testatur, tam eum, quam ejus hocet
sequenti sseculo successores
fuisse,

dum, et elementorum figurae condiscendtB fuerint. Ad umbihcum haec verba scripta sunt, Scripsi ego ipse Vichterpus, quanquam peccator, episcopus jam senex, puto nonagenarius, aut supra, dolentihoc non btis membris et caliginantibus oculis
:

quasipotens, sed pro studio charilatis,

te

quam

circa

habeo, quia volebam,

dum

sfficuli

dignitalem
tibi,

Amera

titulo contentos

regis,

vitam feternam

nunquam

perdas. Pax

quod ex

infra dicendis

magis innotescet.

el vita a

Domino augeatur, Amen,

et fiat, flat. Ter-

Neque califoe titulus ante s rculum decimum ab Ameris His|iania; assumptus, ut anno DCDXin, quo
ha3c innovatio facta, ostendemus.
8.

tioanno regnantc Pippinofllio Caroli, rege Francorum, in mense Junio, in diebusdecem scripsi hunc
libellum, hoc est, anno dccliv aNativitate Christi,
scjilinia

Vichlerpus primus episcopus Ratisponensis

Indictione.

Hunc ego Vichterpum

in car-

moritur.
incerto

Vichterpus seu Victerbus, quem cx poeta

in versibus

de ordine comprovincialium
Salisburgensi subdun-

miuilius qua> subLudovicoPioAugusto filio Caroli de episco[iis Bojoariac scripta extant in eo monasterio,

Pontificum, qui metroi)oli

tur
,

[lontiflccm

primum episcopum Ratisponensem fuisse ostendi, hoc anno supremum diem obiit, ut his verbis

cui a D. Bonifacio et Utilone

fectus
sit

Reginoburgensem fuisse reperio Boiorum regulo suf:

Geovalda.

Ita

Aventinus

sed loco,
Indictio vii

additamento ad Annales Masciacenses ab anno dccxxvi ad currentem perductos, et a Laljbeo t. ii Biblioth. p. 733 publicatos : Anno dcclvi, anno v rcgnante Pippino
legitur
in

veteri

anno

dcciii,

legendum, anno dccliv, quo

mcnse.Iuniocurrcbat,etexistimandum numerum l temporis [trogressu detritum ab Aventino legi

non

|iotuissc.

rege,obiit\Victerbusepiscopus
lini.

ct ablias sancti

Mar:

10.

Tolius Bajoariai epi<icoptis fuit.

Carliistoriae

Fuit autem r.augoarius, generc Hcilolvingus

et

mina

illa

ab Avcntino memorata sumino

sencx

plusquam octogenarius, usiiuc ad

id

tem-

Ecclesiastic;c

pus
dus,

scdeljat, propria

manu

scribcns libros. Quare,

fuerat, 5a?c/MS Garibal-

men animum non

;

bono publicavit Mabillonius, qui taadverterat ad huuc Aventini

quod hactenus ignoratum

quem

sanctus Bonifacius cpiscopum RatispoCoiatius

locum. Erat itaquc Vichterpus Ratis|)onensis epicum sanctus Bonifacius, utanno dccxxxix, sco[ius

nensem

ordinavit, Vicliter[ii coadjutor fuit, ut exhis

cifiue su|icrvixit.

num.

vidimus,

cam

provinciain in quatuoriiaro-

verbis colligilur,

hoc

chias seu dioeccses

divisit, totidcuHjue

episcopos

anno num. 36 et seq. post cujus morlem laudali versus lucem viderunt, cxistimavit, Vichterpum in laudato Additamento memoratum, abbatem fuissc

cisdcm [ira'fccit. Sed cum tunc Garibaldum Ratis|)oncnscm eiiiscopum renuntiarit, hinc vulgo creditiir fuit primus cjusdem urbis e[)iscopus, licet

624
aiito euiii

STEPIIANI

II

ANNUS

5.

CHRISTl 756.

dem
cluis

ralioiieiii

Vichterpus Ratisponac swlerit. Ob eauiArnolfas sancti Emmeramnii moiiaii

(inintum Junii, quo die martyrii corona donafus est, solemniler in ejus sociorumquememoriam ab

apucl Canisiuni tom.

in

lili.

de Miraculis
:

omnibus Anglo-Snxonibus celehrandum

citat

esse.

Re-

ejusdem vinciam

sancti, de sancto Bouifacio scriliit

Pro-

Cuthberti Epistolam Alfordus lioc anno,

quo

(nenijie Bajoariam) in parociiias divisit, et

Spelmannus Synodum illam

Bonifaciano,

collocat, ex Codice

cpiscopos in his canonica ordinatione constituil.

Inter quos pra;dictum
(id est,

uuin. 70. Data est ea non tantum a

presbyteris et abbatibus in

Gaubaldum

Iliatospolitanaj

Cuthberto^ sed et a

Ralisponensi) sedi praefecit.

appellat

Panloquidem

Concilio congregatis, ad

Lidlum archiepiscopum
ac
sacerdotes.

antea dixerat Arnolfus de

Gaubaldum

eodem Garibaldo, quem ante quem nonsolum hEC

Moguntinum,

ejusque

episcopos

Cuihberttis de laboribus et virtutibus S. Bonifacii

eadem, de qua nunc nobis est sermo, sed cajterae inBajoaria absque certis episcopis erant Ecclesiae; sed in eo fallitur quod mirum videri non debet, cum in Epistolaad provisorem sancti Emmerammi ibidem relata testetur, se eam scribere Chuonrado
;

pluribns disserit. Recitat etiam ibidem Alfordus aliam Epistolam a Cyneardo Ventana civitatis episcopo, alteramque a 3/i7mZo Wigorniensi episcopo, qui Bonifacium viventem unice coluerat, ad eum-

iinperante, et nihilominiis Heinrico

filio ejiis

re-

gnante. Ideoqne vixerit trecentis circiterannispost Garihaldum ad episcopatum Ratisponensem eve-

dem LuUuin datas, qua3 habentur inter Bonifacianas num.74 et 78. Uterque prssnl Bonifacii laudes pleno ore congerit. Certe ad Germania? conversio-

nem non solum

facius
alii

Willibrordus, Swibertus, et Boniet fidei fervore illusfres;

ctum, et facile labi potuerit. Conradus enim Salicus anno mxxviii, Henricnm fiiium Germauiae regem
dixit.

labores suos contulerunt, sed etiam plures

Angli pielate

indeque
toti

Porro

ex laudatis Vichterpi verbis constat

mirum non
insulffi

est, si

Bonifacii mortis
acciderit,
cito
et

nuntium

Pippinum anno dcclii, ante mensem Junium Francorum regem renuntiatum fuisse. Deniqne si gesta sancti Vichterpi episcopi Augustani, cnm quo
F?cAferp? noster a plerisque scriptoribus confusns, densis tenebrisobvoiuta sint (nt apparet ex
iis,

tristissimum

anniversarius

martyrii ejus dies

fuerit.

tam

solemnis in Anglia

12.

Continuator Epitomes

Ethelbaldus Merciorum rex occiditur. Bedae hoc anno scribit

quae de eo Henschcnius ad diem xviii mensis Apri-

quo Augustae colitur, in medium affert), quaj perlinent ad Vichterpum Ratisponensem episcolis,

Edilbardus rex Merciorum a suis tuloribus noctu, morte fiandulenta, miserabililer peremplus occubuit
;

qua3 verba Baronius an. dccxlvii,

uum. 20

pum, qui integro post illum sfficulo e vivis excessit, non minus hactenus ohscura cuin in omnium
;

Ratisponensium episcoporum Catalogis praitermissus fuerit, et quilibet de ejus episcopatu ac monasterio, in

perperamque eum tunc mortuum tradit. Eam enim ca^dem hoc anno patralam tradunt etiam Hovedenus, annalista Mailrosensis, et Malmesburecitat,

riensis lib. 2

annos transegit, uti de rebus ab adspectus judicio remotis sententiam

vitae suae

quo ullimos

Reg.cap. 4, his verbisindicat: Ethelbaldus alla pace, ut multo iempore, id est, quanovissime a draginta annis, rerum perfruitus
,

tulerit.

subjectis occisus, fortunai

Festtitn S.

rotam

volvit .

Beornejectus
lo-

11. tur.

Cuthbertus Dorovernensis antistes sancti Bonifacii morte inteIIecta,episcoporum etabbatum

Bonifacii in Anglia prcecipi-

redus
est,

regnum

post

eum

iniit,

ex quo

mox

quod indignissimus corona

esset. In ejus

cum

Synodum

collegit,

et

communi

suffragio

statuit,

Offa subslitutus, qui diu et varia fortuna regnavit, ut tradunt historici Anglici.

PAULI

ANNUS

1.

CHRISTI 757.

(J25

PAULI

ANNUS

1.

CHRISTI

757.

Defwicto Stephano Pauhis ejns frater pnpa

Pontifici

elif/itur.

Annus

liedeniptoris septingenfesinuis
ailest,

perseveranter famulabatur. Dum vero de hac vita praediclusejusgermanusproedecessor Ponmigrasset, eoqiie

quinquagesimus septimus
consignatus in Fastis
perfunctos,
Maii,
,

Indictione ilecima
post

(ifex

cum

ingenti

honore in Basi-

quo Steplianus papa

Ecclesia

lica

sancti Petri sepulto,

immensos labores pro Romana

lionesie

congregatio, qune

cum

continuo eadem populi seepe fafo beatissimo Paulo

v;iIidior et fortior

ex hac vita migravit sexto kalendns

scdisset

tunc diacono lenebat, quoniam

erat,

cum

annos quinque
lia;c

et

dies vijrinti

eum
hi,

in Pontificatus

culmcn elegerunt, Post Dco annuente, idem

octo, ut Anastasius habet, qui post alia annis sinf,'ulis

hfcc

qui

cum

pra>fato archidiacono congregati

superius cnarrata,
et

de eodem hnbet

Cur-

erant, dispersi

sunt.

Et

ita

sum consummans
requiem. Qui

omnom

utilitalem perficicns,

sanctissimus vir in Apostolicam beati Petri

Sedem

Dei vocatione vitam finiens, ad ffiternam migravit

fecit

ordinationem

unam

per

men-

consecratns Pontifex est.Ha!c de electione. De moribus autem ista subdit

3.

sem

Martii, creavit presbyteros duos, diaconns duos,

Erat

niilis

ct

multum

misericors,
:

nulli

episcopos per diversa loca numerovi^inti. Srpultus

in Basilica benti Petri

Apostolorum
:

principis, sexto

unquam malum dico qucmqnam

audiebat,

pro malo reddens

pietate

et si

pro

moilli

per ini((uos satcUites tribulatuin

kalend. Maii, Indictione decinia

patiis cjus dics triginta

ct cessavif episco-

tamen

motus, consolationis

duobus

. Ila^c Anaslasius.

referebat misericordiam. Hic (ut multi testati sunt)

Ex cujus sententia dicere opus est, Paulum fuisse creatuni successorem Pontificem die xxvni mensis Maii. Porro idem Anastasius Pauli Vitam a primordio ejus a;tatis ita recenset

noctc perseineti[)sum cellas [^auperum infirmorum [irojaccntium, qui nequaquam ex suis valebant

exsurgere lcctulis, necnon et aliorum

inopumcum

suis familiaribus noctis circuibat silentio, am[)hs-

2. Panlus natione

Romanus,

ex patre Constan-

sima
ferens

illis

ministrans alimenta, aliique subsidii

tino genitus, ab ineunte a;tate in Latcranensi patriar-

chio

cum

proprio seniore

germano Stephano

prajde-

opem. Scd et carceres at(]ue alia claustra per eadem noctium secreta visitabat. Et si quos
invenicbat retrusos, a mortis eruens [lericulo, liberos ire relaxabat. Sed et |)Iures, qui debitisobligati

ccssore ejus Pontifice pro eruditione Ecclesiasticai

disciplincB traditus est

temporibus domni Crcgorii

secnndi junioris PontiQcis,

postmodum

domno

atque

alflicli
illis

a suis foencratoribus opprimebantur,

Zacharia beatissimo

[lai^a in

diaconii ordine [)aritcr

est . Ha;c

reddito

ipso debito, a jugo redimcbat servitii,

et

cum

antefato suo

germano consecratus
;

viduis et

[)U|)illis

omnibus egentibus opem

vifcB institiito

fe-

usquc ad diaconatus promotionem ([nomodo aulem

in Romaiia; Ecclesiae Pontificatum asum|)tus
ita
sit,

rens.Ha'c Anastasius de ejus

cum

pergit dicere

Cuni idein ejus germanus et antecessor Stephanus Pdntifex ad extremiim perlingeret vita) illico el [io[)UIus hujus Romanfe Urbis divisus est, et alii Tlieo[)liylactum archidiaconum teneiitcs, in
,

Ponfifex esscl, nimirum agens quod erat, [)atrem atque [)asforcm,non quaj sua sunt quterens, sed qua; aliorum. L'bi autem creatus cst Pontifcx Paulus, ad

Pipinum Francorum rcgcm litteras dedit, ([iiibus obitum Stephani fratris et suain ordinationcni cx|)onit; iiidicali(ue se in
iiiita

cjus

domo

congregali residebant
populi

alii

vero eidcin
[)lurinia

amicitia ab eodemStepliano

beatissinio concordabant Paulo diacono,

cum

Francis [lerseveiaturiim, [letensab eo, ut

i|)S0

pars

judicnm,

ct

cum

eo lencntes, (|uam
I|)^e

idein jincsfarel. Ha^ fucrunt [)rima; liitera) ab

cuiii [incdicto Tlieo[)liylacto

archidiacono.

au-

Paulo ad
[lositic,

Pi|)inuiii

dake, piiino(|ue loco

lii

iii

codice
:

tem sanctissimus

vir,

viventeStcphano, nequa(|uain

alia;que [)lurcs
siiigulis

iiidice dat;c

a Latcranensi [latriarchio recessit, sed

cum

cicteris

de quibiis

diccndiim

iiifcrius

sequuntur inagna
:

fidelibus suo aegrotanti

gcrmano

el [ira-dccessori

enim

sollicitudiiie rcs

ad Ronianam Ecclesiam 79

[ler-

ToMis

XII.

626
tinentes, ut salvae ipsi essent

PAULI

ANNUS

1.

CHRISTI 757,

ab invasione Longo-

sua Hermenesenda in territorio Comgas in Ecclesia

S. Mariac . Hacc ipse.
7. Froila rex in Eispania. Porro eodem hoc annopost Adefonsum (Alfonsum) CathoHcum regem defunctum, successitin locum ejusFroilanns (Froi-

bardoruni, curavit.
4.
tini.

peragens sanctissimus papa Paulus, majori studio ea, qufe erant fidei Orthoista

Caiterum

Paulus fnisira

agit de conversione Constan-

doxse, et ad universaleni Ecclesiam spcctare sciebat, adrtinistrabat, enixins laborans,

si

lam

alii

dicunt) ipsius filius,

^ra

scilicet seiitin-

posset

im-

lcKserat Ecclesiasticam in

pium Constantinuni ad pielatem revocare, ut quam sacrarum imaginum de-

gentesima nonagesima quinta, ut idem Tudensis Chronicon habet. Durum dominium Sarraceno-

rum,
iit

et

juges tumultus bellici plane effecerunt,

nobilis

structione antiquam traditionem, in infegrum restituerel. Tentavit id sa;pius, sed frustra,

vetus ac

Hispaniarum Ecclesia soluta

cum

pcrfidus

disciplina silvesceret, ut dormitantibus, vel potius

bomo
modo

in

quae ab ipso eo argumento sunt scriptfc,

lapidem obduruisset. Desiderantur litterae tantummentio de eis est in Epistola Hadriani papm
et

de correctione desperantibus qui residui erant episcopi, fuerit piis regibus

laborandum, ut canones

exules postliminio redderentur.

licuit egregie
isfa

Quod
:

et

quantum

ad Constanlinum de bis Anastasius simus Orthodoxae

missos

Irencm Augustos. Meniinit

verbis
:

et

pra^stitit
:

Froilanus

de quo idem

istis

Erat Pauhis fortis-

Tudensis

Perquisivit efiam diligenter sacros

fidei

defensor.

Unde

s;epius suos

Ecclesia? Christi canones, et prohibuit, ne ministri

Ecclesia; carnalia

cum

Aposlolicis obsecratoriis atque

pra;fatis

comLeoni

matrimonia ulterius sorfirentur,

monitoriis htteris

Constantino

et

sed in suis ordinibus absque

feminarum manifesto

Augustis direxit pro restituendis confirmandisque

in pristino venerationis statu sanctissimis imagini-

conjugio niinistrarent. Pro qua re (quanquam in (]uibusdam aliis austerus fuit) quia magnuin Deo
exhibuit famulafum,
ei

bus Domini Dei

et

Salvatoris nostri Jesu Christi,

divina virtus de inimicis

sanctaeque ejus Geuitricis, atque beatorum Aposlo-

multoties dedit

triumphum.
,

lorum,omuinmque sanctorum Prophetarum, marlyium

3. et

Siquidem

ut addit,

Maurorum ducem
:

confessorum llaec Anastasius. CtEterum Orientalis Ecclesia non solum

.

Gallaeciam invadentera vicit gloriosa victoria, caisis

Copronymi sed etiam dira persecutione Sarracenorum. Hoc namque anno , inquit Theophanes, Habdaias princeps Sarracenorum tributorum rationem Christianis am|)liavit, adeo ut omnes monachos et inclusos atque Leonitas, qui Deo placere noscebanSignavit autem et tur, sub tributis redigeret.
laboravit vexata tyrannide scelerati

ex Sarracenis quinquaginta quatuor millibus qua victoria nulla sublimior hactenus fuerat de Sarracenis accepta
:

cum

et

ducem eorum Amaynu

(Omar), et alios plures capiens, omnes aeque neci tradidit. Sed et rcbellantem Gallajciae populum superavit,
tes .

perdomuifque Navarros itidem rebellan-

Haic de ipso Tudensis.

Ecclesiarum cimilia, id est, preUosa Ecclesiae ornamenta, et adduxit Hebrfeos ad venumdandum illa, et emerunt illa libere. Hajc Theophanes hoc anno decimo septimo Constanlini. Ex quibus intelligere
possis,

quam

gravis ista pressura fuerit, videre ex-

poliari Ecclesias

omnibus ornameutis

eademque

a Judaeis perfidis emi.

G. Pipinus debellat Saxones. Quod ad res Francorum spectat, qui defendendo Romanam Ecclesiam a Lougobardis Pipinus rexdivinum nunien sibi conciliavit, ajque ipsum adjutorem in bellicis rebus sensit. Siquidem bellicosissimos Saxones lioc anno compressit, atque sub tributo redegit. Ita

8. Porro qui nimiam ejusdem regis severitatem in crimen adducunt, objiciunt necem frafernam, qua haud mediocrem nomini suolabisnotam inussit. Laudi autem FroilEe tribuitur, quod Ovetum civitatem in Asturibus condidit, in eaque temduodecim jilum duodecim Aposfolis dedicavit pariter altaribus auctum. Hujus regis tempore claruisse tradunt in Hi,

spania

scriptis,

Verum archiepiscoiium Hispalenseni, tura tum vita insignem sed etcelebrem fuisse
:

Petrum praesulem Toletanum, qui de

schatis libellum accurate conscripsit,
disciplina; in calculo diei Paschatis

ratione Pa-

cum

incuria
esset.

erratum

Quo

parifer

tempore cum innotuissetinGalliis

Regino et Sigebertus. Sed et sequentibus annis eidem jugiter affuit Deus, ut de hostibus semper
Yictoriam referens, ipse invictus
rius suis locis dicetur.
extilerit,

creatio novi Pontificis Pauli, archiepiscopus Vien-

nensis ejus interpellavit auxilium apud Carolum

ut infe-

Hoc item anno Alfonsus, sive Adefonsus rex cognomento Cathoiicus, ubi regnasset annos decem et novem, gloriosus Sarracenorum triumpbis, migravit ad Dominum: de quo ista
GallfficiiB

regem, pro reparafione Ecclesiffi Viennensis, incursuSarracenorumvastafte, neque hactenus restiquamvis praedecessores archiepiscopi ( ut lutae
,

Romanos Pontifices de iisdem rogassent. Quibus acceptis litteris ab archiepiscopo Viennensi, Paulus papa pro eadem Ecvidimus) alios antecessores

Tudensis

Post multa, quae sibi

feliciter succes-

serunt, obiit, et voces in ejus obitu auditffi sunt in

aere laudantium

Dominum

et

dicentium

Ecce
ejus.

ad Carolum regem litteras dedit Doniino piissimo et serenissimo, ac triumphatori filio Carolo regi Paulus episcopus servus
clesia
'

quomodo

tollitur justus, et

nemo

considerat, abla-

servorum
'

Dei.

tus a facie iniquitatis, et eritin pace

memoria

Regnavit annis xix

et sepultus est

una cum uxore

Bibl. Flnriac. edit. a Joan. a

Bosco

Ciolest. part.

n. pag.

4.5.

PAULI

ANNUS

I.

gam

CHRISTl 757.

(;27

HiimancE
tlitliisa,

subsfantiiL'

univcrsilas lioc visibili

venerabiliter extulerimt. Quac Aposlolorum coUe-

miimlo

vestrae serenitatis,

cum

pollet, tran-

alque viget Ecclesiarum etiam vigor sanctarum. Quia ea semper perQcere

quillitate clarius rutilat,
cupitis, quif salutaris
et beneficai operationis exi-

inlegritate fidei gloriari.

est, ut

Crescentem niagistrum habere meruit , et dc Pro quare, neque dignum

stunt.
tenti

Pro quo immensas indesinenler oninipoDeo referimus grates, qui vos ad augmentum
conservaredignatur
,

aut dignitate prsstita (pristina) careat aul rebus suis tenuata deliiscat. Servetur ergo honor aPatribus magnis Ecclesiisconcessus utanlur
;

jirivilegiis

suis diuturnitate roboratas

nec ullo

Catliolicaj fidei

atqiic

tutamen.

modo
manel

solvatur,

quod per

tot curricula

annorum

Vienneusem archiSciat igitur clementia vestra cpiscopum de nudatione Ecclesiae sua; nobis scripta
niisisse,

indissolubile.

Non transgrediantur normam

limitibus

Ecclesiarum fixam, (juos posuerunt

crescet vobis temporale

dicentem, se antiqua EcclesicB ipsiusgloria

Patres nostri. Si

exspoliatum. Et

cum

fuerit inter claras Ecclesias

non

fueritis

honorem Deo dantes hffic passi regnum cum

,

clarissima, prse CcEteris humilior rebus jani invenitur. Conspiciat ergo sainentia vestra,

quam

alte

de privilcgiis prcxdecessorum uoslroruni haec ea-

dem

Ecclesia adornata floruerit

el

quam semper

et

mercede sempiterna. Dextera divinae clementis suo et omnium (inivos semper umbraculo protegat micorum) cervices vestris conlerat sub pedibus atque conculcet . Hoec Paulus.

venerabilem tenuerunt,

de munere Apostolico

AnDoperiodiGrc-tco-Romana!6230.

Anno Hispan. 795. Anno Ilegir;el40,inchoaloclie 24 Maii,Fer. Pauli pap Conslantini Copronymi 38 17. Leonis IV
iEra:
I

4.

Jesu

Cliristi

757.

1.

et

7.

i. Moritur Stephanus II papa. A num. 1 sA^. Slephanus II hoc Vinno mortuus, sepultus

nica cadebat,

non vcro

die xxviii, uti

cxistimavil

Bnronius
bcit,

qui diei Dominicaj rationem non iiabe-

est B

inquit Anastasius , in Basilica B. Petri ApostoMaii, Indictione x.

vel die xxii cjiisdem inensis Maii, ut arbitratus

lorum principis, sexto kalendas Quare cum ordinatus fuerit

mensis Martii
et dies
aiuii dcclii,

die

vicesima sexta

sederitquc annos quinque

Papebrocius in Coiiatu Chronico-Historico, qui ad diem (]uidcm Dominicam respexit, sed contra Anastcisii teslimoiiium, Stephani H niorlem die xvi
est

viqinti noveni, ut habent

duo exemplaria

Freheriana, tres Catalogi nostri, aliique a Schelestratio in Antiquitate Ecclesia; publicati, non vero
dics xxviii
,

mensis Aprilis collocavil, et exequias ejus usquc ad diein XXVI ejusdem mcnsis perperamdistulil(i).
scribit Pippino rcqi sc fmdus initum servaturum. Cum anlc Stephani l\ mortem Immo a Pippino rege Romam missus fuisqui tum diaconus erat, Immonem ?,cl, Paidus, Roin dclincre siatuit, donec ipsc Pontifex Romanus ordiiiaretur, iit ipsemet Paulus in Codice Caro2.

Paulus PP.

ut legitur in Anastasio vulgato, mor-

cum eo

luus est die vicesima quarta mensis Aprilis, dieque XXVI ejusdem mcnsis, seu VI kalend. Maii scpulturae
legitur in Ms.Caesareo mox-citando.

mandatus, nou vcro V kalend. Maii ut Cumqiie Sedes

,

vacaverit dics

xxxv, uti

in Anastasio

Colbcrlino

lino Ei)islola xiii ad

ficat, addit(|ue:

Pippinum regem

scripta signi-

num. 417 et sem unum

,

In variis Catalogis notatur, vel nieii-

dies v, ut habet

vetustissimus Codex
Pii

Qiioniam nos pro certo agnoscas, excellcntissimc ct a Deo protecte nostcr post Deum
auxiliator ct

Bibliotli. CLcsareai,
neiis, sicut

ad Ludovici

nos doccl Lambecius tom.

tempora pcrliejusdcm ii

defensor rex, quod firmi et robusti

et

us(|ue ad
iii

animam

sanguinis nostri effusioncm,

Bibliolhcca;, pag. 927 ct scq., ineditione Anastasii

ea fide cl dilectione, etcharilatis concordia, alque

beatissima; memoria; germanus mcus sanclissimus Pontifex
et

pcrperam legitur, Sedcin vacasse dics xxxii, et Paulus ejus Irater consecratus est Pontifex Uomanus die viccsima nona mcnsis Maii, in quam Domi(1) Sl velDstus

pacis tccderc, (|unc prajfatus

doniinus

et

vobiscum confirmavit, permanentes,

qun nos
ila

cum

nostro

Codex

Anaslasii pcrhosannosdescriplusinBihliolheca metropohtana Lucensiscrvatus, de

in

consulatur, Pauli Poulificis consecratio isto quidem anno, scd dic

dicc, ad dlcni lllain Maii facile pcrtiogcmus.

xt

Maii, qua; luuc iucidit In Doniiulcam, peracla cst. Si cniin

Nota ad A. dccxxxi,!, cum Pagiu stain

luerimus Slcphanum dlc xxiv, vcl x.tin Aprilis dcccssisse, ac dein succcssisse inlcrpoulificluin diuruin xxii,

onim staluilur

codem Co-

Mansi.

628

PAULI

ANNUS

1.

fllia

CHRIST] 757.

populo permanebimus usquc in finem. Scripsit praDterea Paulus Ponlifex Epistolam ad omnes
Francos, quaj in Codice Caroliiio legitur
in

monasterii sancti Martini apud Turonos transmisit

ad Paulum papani, sabanum, in

sacratissinio lavacro

(|iio

Gislana ejus

num.

22,

ablula,

suscepta est,

qua et graliaruni acliones uberrime continentur.

quem,
po|)uli

inquit Pontifex in Codice Carolino

Epi-

Ut omnibus Francis eas litteras scriberel, im[!ulsus \idetur litteris, pcr quas Pippimis senatum ac populuni

stola xxvii, et

cum magna jucunditate etaggregata

iiifra

cohorte,

aram

sacrati corporis auxi,

Romanum cohoriatus esl, ut fidem Romanam Ecclesiam, ct enmdem Pontificem

giosissime cuslodirent. Exlat ad

erga
reli-

liatricis vcslra;

beatae Petronillffi

quaj pro laude

Beterna

illas Pijjpini litte-

memoria; nominis vestri nunc dedicata di^ gnoscitur, celebrantes missarum solemnia,cum
suscepimus, etper allatum
praesentialiter

ras responsio Pauli papa; in Codice Carolino n. 36.

3.

magno gaudio
pisse

eumdem

Desiderius rex Lamjohard.ditionemPontifi-

Porro Desiderius Langobardorum ciam infestat. rex, priusquam Romam anno currenti \eniret,niulla
nefarie peregit, igne ferroque vasiavit provinciam

sabanum, eani tanquam

non suscesubti-

gaudemus.

Significat

sabanum, ut videre

est in Glossario
leni, vel

media;

lalinitatis,

pannum

Pentapoleos

cum

ducatibus Spoletano

et

Beneven-

ad tergendas manus, velquo bomines utebanlur in balneis; quare Pippinus ad Pontificem

transmisit linteum illud, quod
tizata)
pit,
filia;

tano; Albinum duceni Spoletanum, nonnullosque proceres, qui se bealo Petro Pi|)|)inoque regi sub-

tegumentum
si

prsebnerat,

suk jam bapquod Paulus acce-

miserant, gravissiniis vulneribus excepit, atque in vincula delrusit. Quia vero dux Beneventanus fugit
in

ac

prajsens regiam puellam e sancto lavacro

Otarantinam civilatem (vulgo Otrante) nec

ptituit

in-

duci

dem

efferret,

uUis arlibus, ut ex ipsa sua civitate peBeneventanis ducem prfcfecit virum

Pippinum compatrem, Bertradam reginam conimalrem, et Gislanam spiritalein suam filiain dixit, Giselam autein hoc anno in
suscepisset, et exinde

lucein prodiisse testatur annalistaPetavianus. Subdit

nomine Argis. PrcPterea Georrjium Constantini legaium, qui prius in Franciam directus fuerat, accersivit Neapoli, conimnnicaloque consilio im|)eratorem litterissollicita\it, ulRavennatibus bellum
directo in Italiam exercitu, Otorantinis Sicnla classe
gereret, seque subsidiarias copias utroque pro vi-

Panlus

Sergio vero arcbiepiscopo (nempe

Raveiinatensi) juxta id
lentia?

quod

vestra^ innotuit excel-

indesinenter

imminemus,

ut suae restituatur
in Ilalia

Ecclesiae. Sergius, uti babet Ughellus

sacra lom.

ii,

electus archiepiscopus Ravennatis

Euphemiam
sam

nobilissimam feminam, quain habe-

ribus

missurum spopondit ea tantum lege ut postquam Ravenna et Otorantum in potestatem Constantini Augusti venissent, sibi dederentur dux
,

bat in matrimonio, in claustro clausam diaconisordinavit. Tametsi

autem sanclissimis moribus

Beneventanus et Joannes ejus nutritor, qui capto Benevento se receperant Otorantum. Sciebat sane
baec

ab invidis accusatus est, quod uxoratus foret, ideoque Romam concessit, ut suae restitueretur
esset,

Ecclesice.

non

latere Pontificem, nibilominus ad

eum

Romam

venit, rogantique, ut restitueret

Imolam,

Grcecos pertraherc tentat.

teras scripserat,

^.PaulusPP. Langohard.adauxilium adversus Vix Paulus illas lit-

Bononiam, Auximum, Ancouam, et alias civitates, quas pra3sentibus Franciaa legalis, Folrado scilicet abbate eillodderto boc anno aPippino rege missis, se redditurum promiserat, baud acquievit, simulaleque respoudit, se pacem ultro amplexurum

cum alias

ab eodem Sergio accepit,

statim direxit, ut

quarum exemplar Pippino

de rebds, qua) tunc

eum

in Italia

gerebantur, certiorem

faceret. Constantijius imp. ut

Ravennam totumqiie

cum

Sede Apostolica

modo

sibi

remitterentur ob-

exarchatum ad defectionem soUicitaret, Leonem missum imperialem cum litteris eo direxit. Exemplar illius Epistolai

sides,

quos Pippino regi tradiderat. Papa periculum ratus in mora, Pippino scripsit semel atque iterum, veritusque, ne utncque litterse cecidissent
iu

xxvm

Codicis Carolini Sergius

curavit.

Romano
ceptum
gii
;

Pontifici

deferendum
Pippino

Paidus acSer-

ti-ansmisit

cum

litteris ipsius

manus Langobardorum,

tertias exaravit, trans-

rogavitque

eumdem

regeni,

ut Desiderium

misitque per Georgium cpiscopum et Stephanum presbyterum, quos in Franaam legatos destinabat,
per Bobertufn Pippini regis oratorem, qui res nefarie gestas a Desiderio testis oculatus viderat. Ut autem tutius ad Pippinum deferrentur, has
ei

Langobardorum regem hortarelurad auxilium Ravennae ex civitatibus maritimis exarchatus feren-

dum,
et

si

quid adversus eas Graeci molirentur. Quod

ijjsis litteris

ex embolo

subjecto liquidius patet.

accommodavit ad mentem Desiderii pro reddendis

obsidibus
cepit,
,

Paulus Epistolas suas tempori sapienter accommodavit; in prioribus, quia Gnfici tunc quiescebant,

sed aliud

agendum verbo

legatis prEe-

imo contrarias prioribus

suis btteras dedit,

quam
agit

de Langobardorum rege questus est, quod nequa\nc\m3.i'eiwv justitiam beati Petri restituere ;

quibus auxilium a Pippino poposcit ad repetendas civitates, quas rex Langobardorum Apostolica; Sedi

nondum restituerat. Constant lucc ex Epistola xv Codicis Carolini a Paulo papa Pippino regi Francorum et patricio Romanorum dala.
4.

bellumminantur, apud Pippinum, ut eumdem Langobardorum regem hortetur auxilium praestare tam Bavennce,
in posterioribus vero, quiaGrfeci

quam

Pentapoleos maritimis civitatibus. Pippinus

Paulus papa

pini

filiw.

lustralis pater GislancePipPippinus per' VVIfardum abbatem

antea per litteras Paulo suaserat, ut pacem cuni quod ex responsione Pontificis Desiderio servaret
,

constat, in

quo

ait

Pontifex

Convenit iuter nos

PAULI
ci

ANNUS

1.

CHRISTI 757.
legationein

G29
ad

eumdem

in Ravennatiuni

Langobardoriim regem, ut pariter nos urbe prssentare studcamus ad

Constantinopolim

Constantinum

imperatorem pro
tionem

amiciti;c causa

et salute patria;

perficiendas

quasdam

utilitates

spiritalis

Matris

sua' mitlens, siiniiiter et Conslantinus imp. legapraifato regi

vestrae sanctai nostraj Ecclesia;, et

pcrtractandum

cum

multis muneribus mit-

proGra?corum

malitia, qui quotidie

imminent

iii

tens, et fidein per legatos

eorum

vicissim intcr se

ipsam Ravennam ingredi civitatem . Legendae E|)istolffi xxs et xxxiu Codicis Carolini. Porro collo-

promittunt. Nescio quo faciente, postea amicitia, quam inter se niutuo promiserant, nuUatenus sorest effectum . Quare inter illa Constantini imp. munera fuere organa, per[(eramque Cointius
tita

quium

inter

papam

et

regem Longobardorum Ra-

vennae habitum non est; Desideritis tamen sub

autumnum Romam venit ad Apostolorum limina, promisitque Romano Pontifici Jmolam se redditurum, modo Pippinus, quos acceperat obsides, redderet, paccmquecum Longobardis confirmaret,
ut conslat ex Epistola xxix Cod. Carol. recitata a
Cointio hoc anno, (juo
6.

an. DCCLViii,
refert

num. 18, ha;c laudata anonymi verba ad legationem, qua; habitafueritanuoChrisli

Pippimis bellum adversus Saxones
gerit,

insequenli.

Bellum Saxonicum hoc anno a Baronio ex Sigeberto et Reginone relatum, anno tantuin sequenti

8.

jam

laudatas etiam refert.

mittit.
scribit

Ad num.
:

Conslanlimis imp. orrjana ad Pippimtm

6.

proculdubio gestum

omnes

eniin
iis

annalista; illud

Annalista Metensis hoc anno

cum
tum

eo aniio alligant, et ex

plerique asserunt,

Consfantinus iinp. misit regi Pippino

inter caiera

dona organum, quod antca non visum fuerat in Francia. Eodem anno rex Piitpinus tenuit Placitum suum in Compendio villa pubHca, in quo etiam Tassilo dux Bajoariorum fuit. Qucm pro tidei lirmitatis causa, etejus homines majores natu, qui cum eo erant, doninus Pi|ipinus jurare fidem sibi fecit supra sacratissima corpora sancti Dionysii, Rustici et Eleutherii, necnon et sancti Germani et
sancti Martini, spondeutes se fideles esse Pippino
filiis

anno superiori ac currenti nullum bellum habifuisse.His adde Reginonem et Sigebertum per haec tempora saepe in chronologiam pcccare. Egintradit

hardus iu Annal. haec de Pippinus rex

:

illo

bello aiino seqiienti

aggrcssus est

et

exercitu Saxoniam quamvis Saxonibus validissime

cum

resistentibus, et munitiones suas tuentibus, pulsis

per ipsuni, (luo patriam defendere conabantur, vallum intravit. Commissisque passim prffiliis, plurimam ex ipsis nniltitu-

prcelio propugnatoribus,

regi et

ejus

omnibusdiebusvita;su;e.Eadem
:

dinem

cecidit,

coegitque ut [iromitterent se
ejus facturos ct singulis

omannis

Eodem anno celebravit Natalem Doiniiii in Corbanaco, ct Pascha, et immutavil se numerus annorum Domini in dcclviii b. Scrifisit autem anonymus ille Annales suos anno dccclxxxii. Idem habent de organo a Coiistantino imp. in Franciam misso

fere habet aniialista Bcrtinianus, qui addit

nem voluntatem

honoris causa ad generalein conventum eqiios ccc pro munere daturos. His ita compositis et more
Saxonico, ut rata esse debercnt, confirmatis, in Galliam sese cum exercitu suo recepit .
9.

Moritur Alphonsus rex Hispanice.

Ad

annalista; Nazarianus, Masciacensis, Tilianus, Peta-

num.

7 et seq.

Hoc vel sequenti anno Alphonsus

vianus, et Egiiihardus in Annalibus.

Mutuoi legationcs Constaidini imp. et Pippini regis. Auctor secunda; Appendicis ad con7.

Catholicus hujus nominis priinus multis victoriis de Saracenis reportatis e vivis excessit, cui Froila in regnum Asturiarum successit. Froila a quibus-

tinuatoiem Fredegarii, narrata Aistulfi regis Langobardorum morte, et institutione Desiderii in re-

dam

ra;is a

Fruela appcllatur, cujus victoriam de NavarBaronio memoratam anno sequenli u. 12

gem, subdit

Dum

ha;c agerentur, rex Pippinus

refercmus.

<i30

PAULI

ANNUS

2.

CHRISTI 758.

PAULI

ANNUS

2.

CHRISTI

758.

1.

Paiihts

annus septingentesimus quinquagesimusoctavussequitur, Indictione undecima quo Paulus papa concessa Ecclesia;

SS.

transfert.

Redemptoris

papa ex

dirutis coaneteriis corpora

oraculo et sepulturam sibi construxit.

stasius.
J.

Hac Ana-

Desiderius rex sacrascedes exstruit.

Dum

pace,adcoemeteria, quffisuLAistulplioobsessaUrbe,

maximum detrimentumaLongobardis

(ut ipse suis

testatur litleris inferius recilandis) acceperant, in-

hostili

visenda intentus, ne rursum sanctorum corpora manu injuriam aliquando pati possent, consilium iniit, ut qufficumquc illic obvia essent san-

quoque rex Longobardorum, et ipse bono pacis bene usus, ad religiosa loca construenda animum addixit. ^diQcare enim coepit monasterium nomine S. Benedicti in agro Brixiano quod exstructum latifundiislocupletavit. Insuper et monasterium monialium erexit
in his esset Paulus papa, Desiderius
:

ctorum vcneranda corpora, e sepulcris eievata

in

Urbem

transferret. Erat inter alia vetus coemete,

in Ansilbergffi filise virgiuis graliam qua; ibidem vitam monasticam professa est. Quod quidem cum amplissimis redditibus auxissel, rogavit Paulum
,

rium, S. Petronillae dictum ex quo idem Pontifex sacrum corpus ejusdem sanclre sublatum transtulit apud Basilicam Vaticanam boc auno. 2. Porro de pio hujuscemodi Pauli Pontificis
'

Summum

Pontiflcem, ut Apostolico illud privilegio

;

studio

ita

Anastasius BibUothecarius

Hic beatis-

simus Pontifex
studiis
,

cum omnibus spiritualibus suis magnam sollicitudinis curam erga sancto-

communiret quod et fecit. Sed hoc factum est post quinquennium,prima Indictionecurrente, ut datae ab eodem Paulo Apostolicae litterai docent quae in eodem monasterio adhuc integra; asservari dicuntur. Ita quidem prospere feliciterque absque obice
,

novum regnum ab Apostolica Sede acceptum, novus

rex Desiderius summatenuittranquillitate, quodet
felicioribus successibus est

rum cameteriaindesinentergerebat.Unde cernens j)lurima eorumdem sauctorum coemeteriorum loca

ueglecta,
ac
desidia et antiquitate

propagatum, donec ipse

molila, et alia

jam

ruinsc

maxima deproxima protinus eadem

:

sanctis fuit intentus operibus. Ubi vero

summa
,

in-

grafitudine in sanclam
convertit
,

Romanam
omnia

Ecclesiam arma
penitus

sanctorum corpora de
teriis.

ipsis dirutis abslulit

coeme-

cessei'e

illi

infelicia

intra

cum hymnis ct canticis spiritualibus hanc civilatem Romanam introducens alia

Quae
,

il)sum
defecit.
4.

regnum Longobardorum

donec et excisum

eorum pcr
honore

titulos atque diaconias,

seu monasteria

et reliquas Ecclesias
. Ilaec

condecenti studuit recondi

cum

Anastasius.

Sed de his inferius suis locis. vesania in Oriente. Eodein anno egregium specimen religiosissimi regis edidit Eadbertus rex Nordanbumbrorum in Anglia, cum

Magorum

Petronillae

silicam in Vaticano fuisse,

in

autem memoriam apud S. Petri Baidem Anastasius inferius

agit de Oratorio illic
:

eodem Paulo, dum

ab ipso
Ro-

constructo, his verbis meminit

bcati Petri Apostoli foras

Intra Ecclesiam
civitatis

muros hujus

sublimioris Christianai philosophiaj amore nuntium remittens regno Osvulfo filio rehnquens illud, inter monachos profiteri ccepit'. De rebus vero Orientalibus nibil practerea in Annalibus hoc anno nisi Persarum magorum ve,

mana;

noviter oraculum (oratorium scilicet) in

sanctaj Dei
S.

honorem
oratorium
S.

Genitricis
paiJa;
;

construxitj juxta
introitus
,

Leonis

secus fores

miseros da^mones deceperuut, ut ad ca>lum volatum iisdem ipsi suaserint et cum nudi ex eminentibus locis ad volatum sese praecipites
sania,
ita
:

cum

Pelronillte atque beati Andreai Apostoli

mu-

darent, periere. 'Porro Habdallas rex

in

Sarracenorum

sivis et diversis metallis

eum

adornans

ibi

et efti-

eorum primores sexdecim auimadvertens, secexstinxit.

giem

sancta; Dei Cenitricis in statua ex argento

,

tam

Habet

ista

Theophanes hoc anno.

deaurato

qua; pensat libras c construxit. In quo

'

Sjgeb. iu Chiou. Iioc aiiuo.

Apud

15ed.

in Epil. lioc

anuo.

PAFLI

ANNUS

2.

CHRISTl 758.

031

Anno periodiGrsco-Romana 6251.

Anno rx Hispan. 19G. Anno Hegirs 141, inchoato 13 Pauli (japa Conslantini Copronymi 39 18. Leonis IV
die
I

Maii., Fer. 1.

Jesii Cliristi

758.

2.

et

8.

i.Paulus PP.mtxilhimpetitaPippinoadversus
i^wK clesunt in Anualibus Ecclesiasticis lioc anno supplebinius ex Codice Carolino cuin Cointio, qui nuin. ^etseq^i.Epistolas
Grcecos.
inini.
I

ad

i.

stantino

spem omnem sese collocasse, et sibi ab uno Conmetuni ac ferrorem incuti. Ne litteras

quidein ab Alexandrino patriarcha per inonachuni Acosmam accei)it, quin earum exein[)Iar Pippiuo,
ut Orthodoxo regi et defensori Catliolicajfideitrans-

Pauli papai in eo contentas accurate

initiuin
itariue

(ligessit.

Sub

currentis anni

Romanus

Pontifex

Wlcharium episcopum et Felicem religiosum, qui Pomam anno superiori cum Radbertoseu Rodberto viro
illi.stri

venerant, ut bquet ex Epist. xxxiv

remisit etiam in Franciam,

Cod. Carol. eoque ad Pi-ppinum reverso, remanscrant in civitate

Romana,

ac paulo post adversus Grfecos auxilium ab

In ea significat

eodem

xxxv Cod. Carol. quani quo superiorem scripsit, postquam Wlcharium episcopum et Felicem religiosum Roma jam dimisisset a Innolescimus , inquit, jam absolutis vestris missis, conjunxisse ad nos navigium a partibus Africie in quo quidam monachus Acosina ab Alexandrino patriarcha cum
mitteret.
Testis Epistola
,

eodem

psene tempore

Pippino postulavit, ut ex eadem Epistola apparet. quod nefandissimi Grajci, inimici

litteris

directus advenit,

qnorum

instarpraBfuIgidce
ea, qua;

excellenliffi vestrae

misimus intuendum, ut
fidei

sanctae Ecclesia; Dei, et Ortliodoxse fidei expugnatores,

nobis pro integritate

ab Orientalibus prssuli-

Deo

sibi contrario,

super nos

partes irruere cupiunt, atque

et Ravennatium motionem faccre.

bus

et caeteris

nationibus diriguntur, agnoscatis, et

lactetur cor

Quare rogat, utdirigat DesiderioLangoI)ardorum regi missum, ut, si nccessitas fuerit, inquit, significatuin auxilium nobis pro incursione eorumdem inimicorum imiicrtire debeat, proecipiens Benevenalque Spoletinis, seu Tuscanis, nobise vicino consistentibus ut ipsi nostro occurrant solatio.
tanis,
.

quem
piae
existit,

in

vestrum in ejuscemodi eoruni affectu, mandatis Dei habere videntur, quia dum

consideralionis

studio mens vestra intenta nimirum oppido gaudere voscrediinus,si ea

vobis, (|ua; pro integritate fidei pertinent, innote-

scimus
3.

Patihts

PP. Marinum, a quo proditus fuerat,

fieri curat.

hoc a Deo institutam excellentiam vestram, nt ad nos, hoc adveniente Martio mense, vestrum dirigere jubeatis missum, qui liic Ronise nobiscum demorari debeat, et ipse, si neccssitas exigeret, apud Desiderium iinmincrc dcbcatregem
Deprecanles
et

episcopitm in Gallia
consilio

Eodem quoque

Paulus de Marino presbytero suo, quod iu Francia dcgeiis ibi familiaritatemcuni Georgio,qui
Conslantino iinp. erat a secretis, iniret, conquestus est, atque inde nefarias molitiones contra Sedem

pro eodcm nobis transmittendo solatio, quia, ut

Romanam

regniimqiie Franciac suspicatus, Pippi-

plenissime satisfacta est vestra excellenlia, non ob

aliud ipsi ncfandissimi nos persequuntur Gncci,
nisi profiter

num, quatenus Marinuni

snnctam

et

Ortliodoxam fidem,

et

venc-

illiiin in regno suo episcopiim per Wlchariiim vicc Apostolica ordinari juberct, multis prccibus rogavit sicenimarbitratusest
;
,

randoriiin Patruin piain traditionem, (]uain cupiunt

destruere atqiie conculcare . Per Epistolam xxxvii

reum perpctrati sccleris i)oeniteret Oinnino compcrtum liabct veslra chrislianissiina excelfore

ut

Cod. Carol. rursum Pippinuni, ut nuntium Rom;c demoraturum mitteret, rogavit. 2. Pauhis PP. nihil omittit ut Pippimim a

<

Constantini imp. dissociet.

bat polissimum
fidein
,

Paulus hoc intcndc-

qualiter Mariuus presbyter noster ibidem ad vos moratur, ini(|ua operatione coiitra sanclam Dci Ecclesiam fidemque Orthodoxam Deo sibi
Icntia,
,

contrario,
tis,

cum

Georgio quodain imperiali a secre-

ut contra Gra;cos Ortliodoxam suum(|ue principntum tucretnr; nequc sibi videbatur (|uic(|uam acturus magis oiiporlune, ([uam si Pippinum rcgcm ab imii. Conslanlino
dissociaret.

consilia Scdi nostra; contraria cl vestrae simili

modo

ingcrere cupiens.

Quod quidem

et

idem

imperator vestra> a Deo

siias iiinotuit lilleras.

per I'nde, (juia defensorcin fidei

protiicla; cxcellentia;
,

Ut id assequcretur,

nihil

intcntatum

Orthodoxa; alquc propiignatorem grcgis sui

vel

rcliqnit;

amorcm singularcm

crga

Pijjpinum

poiiiiIiChristiani liberatorcm,Christianissimambo-

odiuni vcbcmens adversus Constantinttm significavit

;

nitatem vcstram beatus Apostolus

ct

princeps Apo;

pal;im(|ue testatus est in Pippino post Dciim

stoloriim Pctrus eligereetconfirmarc digiiatusest

(i32
idcirco

PAULT
adoplamus atque

ANNUS

2.

tii,

CHRISTI 758.

deprecamur

eximiam

nius annoDfXLiv,

num.

7.

Frequenter e Gallia Ro-

bonitatem vestram, optime rex et spiritalis compater, ut jubeas sanclissimo fratri uostro Wlchario prfficipere, quatenus ipse eumtlem Marinum nostra

mam,

vicissim

Roma

in Galliam directi sunt

nun-

qui libros hujusmodi aut a

Romano

Pontifice

postulareiit, aut

ab eodem Pontiflce regi Franco-

episcopum consecrare debeat, et in una civitatum vestrarum illis in partibus constituta, inqua
vice
pra^viderit vcstra sapientissima eximietas,

eum ordi-

trausmissos deferrent. Existimat autem Cointius hoc anno num. G, ordiuem Romanum regnante quidem Pippiuo susceptum a Gallis, sed multo

rum

quatenus perpetrati sceleris sui recordans, se inique cgisse pocniteat; ne in eo, quod absit,antiquus humani generishoslismentem illius vagantem inveniens, quasi in sublime extollat,
nari

disponite

citius

conscriptum

fuisse, ac postea

interpolatum,

ut libris ejusdcm
spectat ad
retur,

Quod cantum Romanum, ut a Gallis edisceplurimum adlaborarunt Paulus Pontifex, et

gcneris saepius contigit.

ssevissimeque

quoquo modo

valeat funditusdisper-

dere , inquit Paulus in Epist. xxxix Cod, Carol. 4. Marimis presbyter in pristinum honGrem
restitutus.

RemigiusRothomagensisarchiepiscopus, et Pippini regis frater, ut testatur Epistola xlui Cod. Carol. a

Paulo ad Pippinum data In eis (id est, litteris) comperimus exaratum, quod praesentes Deo amabilis Remedii germani vestri nionachos Simconis schola; cantorum priori contradere deberemus, ad instruendum eos iu Psalmodiae modulatione, quain
:

Frequentcs
quantum

ilhs

temporibus ultro
Pontificii
,

ci-

troque cursitabaut nuntii

gii.Paulus,
recitatas,

cum

tum

re-

conjicereesl, litteraspostremo

in

quibus memiiiit Marini presbyteri,

scripsit

mense Januario. Vix autem has emiserat,

Pippino accepit postulante, ut titulus beati Chrysogoni martyris cidem Marino presbytero concederelur seu redderetur. Extat enim respousio

cum

alias a

regionibus extiht,

ab eo ap|)rehendere tempore, quo illic in vestris nequiverant. Pro quo valde

in

et l)enedictiones

Cod. Carol. Epist. xxv, quse gratiarum actioncs uberrimas pro incolumitate Pip-

ipsum vestrum asseritis geruianum tristem effecin eo, quod non ejus perfecte instruxisset monachos, etc. propter (|uod et prcefatos germani ve-

tum
slri

uionachos, sajpe dicto contradidimus Siineoni,

solerti

pini regis, ac Bertradae regina;,

triumque liberocompleclitur,

eosque optime coUocantes,

industria

eam-

rum

Caroli,

Carolomanni

et GisekB,

dem
et

psalmodiffi

modulahonem

instrui

prscepimus,

subjectumque habet embohim, in qiio Romauus De quo Pontifex dicit, id sibiPippinum peliisse
:

tur,

crebro iu eadein donec perfecte eruditi effician|iro am|)lissima vestrae excellentiae atque

(nempe
(luod

titulo) et

prccceptum nobis dirigi

petistis,

uobilissimi
doctrinae

germani

vestri dilectione, Ecclesiasticffi

dilectionem, et in eo quo tidelis vester nosterque idem sanctissimus atque dilectissimus Marinus presbyter existit, prcefali ti-

nempe ob vestram

cautilena disposuimus efUcaci cura per-

manere
ponit.

tuli

prfficeptum,

cum

omiiibus locis

et possessio-

nibus sibi pertinentibus uibanis vel rusticis, vobis exaratum, atque manu nostra roboratum, per harum latorem direximus eximietali vestrae deportandum. Hai quoque Utterae cura suo embolo scriptaj videiitur prtedicto niense Januario, quia
Pippinus
scripsit,
lectis hisce litteris

PP. magnam spem in Pippino rege autem Pauli papae litteras ad Pippinum, postquam Marinus presbyter in pri0. Paidits

Responsorias

stino constitutus est honore, seu titulum S. Chry-

sogoni inarlyris ex Pontificio praecepto recuperavit,

quod juxta

ejus

eidem papae postea prKceptum Mariiius

rede-

mense Marho, ex eo colligit Cointius num. 6, quod Paulus asserat se propter hyemis asperitatem nihil adhuc audiisse de suis regiisque nuntiis, qni Constantinopolim simul anno superiori profecli
datas
sunt.

mum

in pristino esset constitutus honore, Pippino-

Dum

profecto, inquit, vobis incognituin

saeva

queregisupereo negotio responsumfecitRomauus Pontifex mense Marlio, hyeme noudum transacla, ut mox dicturi sumus. 5. Canlus Romanus in Galliam sensim introducitur.

non

In prainotato embolo, papa mentionem

;

hujus hyemalis tempartibus adveniens nobis annuntiavit, quahter circa eos agatur , ut legitur in Epistola xxxii Cod. Carol. in qua Paiilus maximam testatur la;titiam, quod eum cum uxore
est,

quod pro tam

poris asperitate nullus de

illis

quoque

quorumdam hbrorum, quos Pippino Direximus etiam regi loco muneris transmisit excellentissimoe pra;cellentiffi vestrae et hbros, quantos reperire potuimus, id est, Autiphonale et Refecit

ac liberi sospitem esse rescierit. Secundo, Pippino

sciscitanti,

circa

utrum circa sanctam Dei Ecclesiam, papam, circa populum Romanum prospera
respondet:

essent omiiia,

Omnia prospera

circa

sponsale,insimuI arteiu grammaticam (Duchesnius in margine dialecticam reponit) Aristotelis, Dionysii

saiictam Dei Ecclesiam atque nostram mediocrita-

tem

vel nobis

conimissum populum existunt

, et

Areopagitaj

libros,

Geometricam,

Ortliogra-

gratias agit, ob tantam benignitatem et sollicitu-

phiam, Grammaticam, omnes graico eloquio scriptores, necnon et horologium nocluruum . Antiphonale et Responsale, libros hujuscemodi Roiua sa;pe transmiserunt in Franciain Romani Pontifices, ex quo divina officia Romana cum Ro-

dineni, quain circasanctamDei Catholicam et .\postolicain Ecclesiam, vel ejus familiarem

populum

habet. Tertio, Paulus Pi|>pino scribenti,

quod per
Ponti-

suos nuntios, qui

levolos in
fici,
si

Roma

redierant, accepisset ina-

eadem Urbe

versari, qui

Romauo

mano canlu iu Galliam sunt introducta Ste|dianoII tum Pontifice ac Pippino rcge, ut observat Baro-

quid discriuiinis ab hostibus experiretur, nuUain opein se laturum falso spargerent, respon-

PAULI
dit se nihil

ANNUS

2.

CHRISTI 758.

033

unquam

remisisse de fiducia, quani ia

:

alias in

ejus auxilio cullocavit

vestris

Et boc,

iuiiuit,

iii

ipsis

quam

Cod. Carol. n. 38 relatas transmisit, postfelicem illius c Saxonia reditum ex relatione

rescivit
:

relatiouum aiiicibus coiilinebatur,

pci' ve-

peregrinorum

Et

dum

tanto, inquit,

stros vobis fuisse

nunlialum legatos, quod a quibusdam niabgnis et inendacium proferenlibus, in islis partibusdivnlgatum esset, (|uia si nobis aliqua necessitas eveniret, nuUum nobis auxibum inxbere volueritis. De quo nefario dicto nequaquam
nobis
fuit,

evoluto fempore nullam a vobis responsionis serieiii de liujusmodi re (de eo iiempe quo i^rofectus

aut est

hajsitatio,

quia diviua faciente

misericordia,

maguam in

vobis,

postDeum, spem

et

fiduciam babemus .

agnovimus, vehemcnter noster allritus animus. At vero per diversos, ex ipsis regioiiibus liminibus Apostolorum advenienles peregrinos didicimus sospitem te ad propria, praecellentissime fili et spiritalis compater, esse annueiite Deo reversum . Paulo post Ecce hactenus uullam rei
crat itinere)
est
:

Paulus PP. a Pippino rege petit ut MariQuarto, num presbyterum Romam remittat. Paulus per btteras rogalus, ut nuUam cum eis societatem iniret, qui Pippinum regem aut oderant aut spernebant, respondet n Ubi vestros amicos agnoverimus, tanquam amicos et fideles sanctK
7.

veritalem de nostrismissic-,qui a regiaprofectisuiit urbe, addiscere valuimus, quid erga eos agcretur,
et idco

nequaquam

vobis quidpiam de eis siguifi-

care vakiimus .

Dei Ecclesia; oblectare

veslros

et auiplecti

cupiinus, et ubi

inimicos invcnerimus, veraciter

tanquam

9. Desiderius rex Paido papce saiisfacit. Autumnali tempore Desiderius Langobardorum rex adiit Apostolorum limina, colloquium babuit cum Romano Poiitiflce, deque restitueudis Ecclesiie

iuimicos sancta; Dei Ecclesia; et noslros proprios,

ila

eos respuimus alque

persequinmr,

(luia vestri

qiiibusdam in Tuscia et alibi [latrimoniis cum eo couvenit. Paulo postPetrus notanus regionarius
et

amici sanctae Dei Ecciesite

et nostri existunt, et (]ui

iiii-

Joaimes

mansionarius confessiouis

Basilica;

inimicitias contra vos macbiiiantur, jirofecto

S. Petri,

mici sanctaj Dei Ecclesi;c et nostri esse comprobanlur .

causam
scripsit

Quiuto denique Paulus Mariui presbyteri bis verbisexponit De Marino presbylero

:

quos papa in Fraiiciam dircx(;rat, Romam reversi sunt cum regiis nuntiis, Wlfardo abbate sancti Martiiii Turouensis jam laudalo, et allcro
cujus iionieu iu Codice Caroliuo rccitatur. Tunc Paulus e Pippini lilleris acceiiit suos nunlios, qui

((

nobis Chrisliaiiissima exccUenlia vestra, quod denium in pristiiioesset coiislilutiis bonore,

simul

secundum

quaiiler vobis

postulanles direximus,

nisi propter lacrymasel quotidianas lameiitaliones, quas ejus geiiilrixeilundere non cessat, (lute orbala lumiue existit, et ideo vobis direximus, ut apud vos

cum Francis anno superiore Constaiitinopolim iierrexcrant, in Frauciam appulsos esse cum Crscis, niox Epistolam xxvi Cod. Carol. ad eunideni Pippiuum misit

beue longam, in qua post

aliqua parlicularia negolia
vestros
niissos,

uberrimas laudes,
ba;c

et

eum
aut

absolvere debuisselis, quia nihil de vobis fuit

est,

subjunxil

luterea duos

sed nec nobis nisi

tantummodo de

ejus

id est,

Wlfardum et ejus socium,

secuiuliim veslram

iniqua malilia,

quam contra sanctam Dei Ecclesiam maligna atque perversa niotus audacia agere
pra3Sum|)sil.Sed de hoc,sicut per anteiioresnostras
Utteras cxcellentiae veslrai direximus, in veslro
arbilrio
vel poteslate,
sit

praiceplionem pro utilitatibus saiictaj noslne Ecreticlesiie s|iiritalis matris vestric in his partibus

nuimus.
tuit,

Desiderio vos

Illud praiterea excellenliai veslrai iiiiioLongobardorum regi direxisse,

quid de eodem dispouere

ut

Saxulum puerum nostrum, qui

a nobis

fugam

volueritis, elc.
8. Paulus PP. Pippini fdios hortatur, ut paPaulus non illas tantum litteras Irem imitentur. per Petrum priiiium Ecclesite defeiisorem Pippino regi, sed alias eliarn in Codice Carobiio num. 42

arripucrat, reddere deberet. Sed agnoscat cbristianitas veslra,

quod etiam vos creditum cognituna

babere pulo, conjunxisse boc iiriclerilo autumnl tempore euindem Dcsiderium Langobardorum ad

relatas

per
et

eumdein Petrum deferendas curavit

Aposlolorum limiiia, causa orationis, eumdemquc nostrum puerum secum defcreiis uobis contradidit.

Carolo

Carolomanno, quos vebemeiiter hortatus

suscipienda Eccitsia; defensione paren-

est, ut iu

tes perficicndis

tibus suis Pippiito et liertradce, proaviujue, sed le-

gcnduni, avoque, Carolo pares se pra;slareut. Pctriis Uomam reversus prajdiclurum Caroli et Caroloquideiiuo suis eos litteris in eodem Cod. iium. 40 recilutis lioitatus est, ut in Ecclcsia protegenda virtutem Pippiiii patris
inaniii litteras oblulil paiia;,

quippe rcge pro jusliliis iiiler i>arloqueute conslitit, ut vestris ejus([ue luissis per divcrsas civitates piogredientibus, Deo proipsa; pra'paralaj fuissent justitia;. El ecce,

Cum eodem

pitio,

de partibus Bciievenlauis al^iue Tuscanensirecepimus. bus, et fecimus ct ad invicem nostras Sed et rcliquas qua; remanserunt niodis omnibus,
plciiissinu^ iiiter partes facere

a^^mularentur. Extaiil etiain ad illos

teria
i\\i-ds

iii

eadeiii

ma41,

10.

student. Pippinus Desidcrium rerjem rnonuerat, ut

satisfacerct.
iii

terlia,'

Pauli

littertu

in

Cod. Caroi.

num.

Paulo PP.

Deiiulc
:

inter alia, hajc

Wlfardus abbatesinFranciam allulerunt, postquam Iioma; innotuil Pippinum

Drocte'jari(jus et
iler

Paulus addidit

embolo

Direxit nobis a

Deo

protecta excellcnlia vcstra, iiiicfalum vos Dcside-

in

Saxoiiiam suscepisse.
lilleras

Tuiic

Poiitilex

per

riuni admonuisse

rcgcm Neapolitanos acCajelanos

Neapoli
sila
;

eosdem abbates
cujus salute

ad Pippimim direxit, de
soUtcilus eral; deitule ct

protectori constringere, ob rcsliluenda patrimonia

plurimum
Xll.

vestro B. Petro,

illic

el largiri licen-

Touts

80

634
tiam

PAULI

ANNUS

2.

CHRISTI 758.
gusto. Idem habeni Hovedenus el continuator Ejjilomes Bed;c, Quare Eadbertus CeolwlQ decessoris suiexemplum secuiusest, nisi quodCeoIwlfus

electis solite ad suscipiendam episcopalem consecralionem ad hanc Apostolicam properandi Sedem. Quapropter maximas de boc et de omni-

bus excelluntiae

vestra:

anno
hoc

dcclxvii,

num.

referimus gratcs.Baroniiis et seq. haruni lillerarum

monachus, Eadberius vero canonicus

facius.

Is

juxla Hunlindonium pag. 342, vixit usque ad an-

et superiori

scriptiones et
liiterae

anno a nobis mcnioralarum inargumenta recitat, doletque quod integrae ad suasmanuspervenire nonpotue-

num

DCCLXviii, et ejus

nomen scriptum

est in

Mar-

tyrologio Anglicano ad

rint,

ut singulas AnnalibusEcclesiasticis insereret, annis redderet, quia ejus tempore iucem

diem xi mensis Junii. 12. Eneco Garsean fit primus Navarroe rex. Mortuus est hoc anno Garcia coguomento Aricui successit lilius

et suis

non

sta, prinius Navarra; princeps,

viderani.
1 i
.

Ad nuin.
apud

Eadbertus Northumbria; rex

4.

fit

elericus.

Eneco Garseaiiis, vel Inirjo Garcieis Aristha, qui primus boc anno, ut scribit Avalus
appellatus
Piscina ex Chronico valhs Iscarbis, et uti legiiur
in

Hoc

vel superiore

anno Foldredus

abbas e Northumbriffi regno Roniani profectus,

Chronicis Theobaldo
scriptis,

PontiDcem querelam deposuit, ablata sibi monasteria esse Eadberti Northumbriaj regis jussu, quffi tamen non regii, sed Ecclesiastici juris esseni, oravitque mandaio Apostolico illa sibi restitui. Quare Paulus papa ad regem Northumbriaj et Egberlum Eboracensem archiepiscopum litteras dedii, ab Alfordo anno dcclvii, num. 2recitatas, et
ab eodem
Pontifex,

Romanum

gnaute

regis

Campano in Navarra renomen assumpsii. Convenit

vero inter scriptores omnes, Navarrte regem Inigo

Aristham esse Inigo Garceiz vel Garseis, non vero

Inigo Ximenem. Inigo diu commoralus
horrcB,
est Cala-

ut ostendit Josephus

Moretus

in

Annal.

Navarrae ex instrumento publico. Quare ejus regni

initio

primum

publicatas

Veniens

, inquit

vallis

non solum Pampelo, Deyerri, Berruca, et tam Roncalis quani Aragoniae ejus domiet Vizcaia,

ad limina protectorum vesirorum,beaPetri et Pauli, prae-

nationem agnoscebant; sed etiam Calahorra, Rioia,

Bureba, Alava
loca illa comprehendantur. Verosimile est,

torum principum Apostolorum

quiens, quod tria monasteria

sens Fildredus religiosus abbas retulit nobis, inilli

cum Vasconum nomine horum

Asturiarum
regi,

concessa fuissent

Vasconum partem
et

alias paruisse

quadam
:

abbatissa

id est,

monasteria, quae Staet

postea sese submisisse Eneconi Aristhae,

cum

ninga,

Frago seu Cuchawalda,

tua, ei

Donemude

di-

Sebastianus Salmaticensis de Fruela Asturiarum

vim ab eo cuidam [latricio fratri ejus nomine Mol, tribuit. De qua re nimis trisies effecii sumus, excellentissime fili; quoniam exlra praeceptum Dei hoc omnino egisti et liquet profecto, quod ad excidiuni anims tuae pertinet: dum eadem monasteria ab eo, quiinolficiodivinicultus
cuntur
qua) videlicet monasteria, per
abstulit excellentia
;

rege scribat Vasconesrebellantessuperavitatque edomuit. Muniam quamdam adolesceutulamexVasconuin praeda sibi servari praecipiens, postea eam
:

in regale conjugium copulavit, ex qua filium Andefonsum suscepit . Scriptores Castellae male

iude inferunt, Navarraeos fuisse tunc Asluriarum

regibus subditos

cum

Sebastianus Salmanticeusis
faciat, et

perseverat,

abstulisti

et ei

qui in hujus
illa

mundi
resii-

de una taiitum nationis parte verjja

Mo-

curis dissuadat, concedere studuisti . Postea hor-

retus in Aunal. Navarrae multis documeutis ostendat, Fruelam dominatum tantum esse Vasco7iibus Alavam elBurelam habitantibus. His adde Calabor-

iatur

regem

Pontifex, ut iria

monasteria
alii

tui curet, et a nulli

laicorum, vel

cuilibet perperii-

sonaB,

denuo

licentia admittaiur,

priorum

ram, quae
et

in potestatem

regum Asturiaium
;

Aenit,

nentia locorum invadendi . In

archiepiscopi mentio

illis litteris

Egberti

quam Mauri

occuparuiit anno dcccxyiii, aut iua quo temDe bac Fruelco

ianlum
,

in Epigraphe, forte-

sequenti juxta Rodericum Toletanum

que
et

inquit

Alfordus

Mollo patricius operam

pore diu iisdem regibus subdita

victoria

fuit.

suam regi accommodarat

in bello nuper ab eo gesto, quia solvendo impar rex erat, ab Ecclesia stipen:

meutionem

num.
in

7.

facit Barouius auno dcclvii, Porro neque Oibenartus in uotitia utrius-

dium petiit. Porro annalista Mailrosensis scribit Anno DCCLViii, Eadbertus rex NorthumbriEe, tonsura capilis pro Deo accepta, apud Eboracum sub
archiepiscopo Egberto factus est canonicus,
re-

que VasconicC, neque Marca

in Hisioria Bearnia?, qui rebus Navarricis elucidaudis egregiam operain

posuere, et inulta e tenebris eruere,

quam
iis

anti-

quum
quae in
in

sit

hoc regnum, intellexere. Ex

tameu

gnumque

Osulfo filio suo reliquit qui cum anno uno regnassei, a suis nequiter occisus apud Methel Wongtunae X kal. Augusti Moladelwaldum regni
:

regum Navarrorum successione suis locis medium afTeremus, constabit eam gentem, quo
praefecisse.

hostes validius repellere posset, boc iempore sibi

reliquit haeredem.

Anuo

dcclix, Edelwald, qui et

regem

Bellum Saxonicum a Pippino

Moll coepit regnare in

Northumbria mense Au-

rege gestum, ut anno superiori vidimus.

PAULI

ANNUS

3.

CHRISTI

7,"i9.

635

PAULI

ANNUS

3.

CHRISTI

750.

1.

Septingentesimus

Monasterio Galiatensi data privilegia. undesexagesiinus ReJemptoris

ideoque perpendentescontra
sia

omnem rationem

esse,

ut ipse venerabilis locus a sancta Ravennate Eccle-

agitur annus Indictionis duodecimaj,

quo nonas

abstrahatur

Februarias Paulus papa Apostolicas dedit litteras pro immunitate monasterii S. Hilari Galiatensis

tractione

ea qua; pridem pro ejus subpromulgata sunt, incongrue atque irra-

tionabiliter

omnia

irrita et

invalida esse slatuentes,

sub Ravennate Ecclesia sua Ravennati hislorla recitat

dicti

cujusqua^in Rubeus. iiic intexamus. Tanti enim PontiQcis qua>cumque reperiri

positi,
'

slatuimus.
ptionis

possunt,
Sic

monumenta Auualibus sunt

:

attexenda.

Unde per hujus nostrEe Apostolicae praecepaginam, denuoipsum venerabile monasterium beaii Hilari cum omnibus ei pertinenlibus
3.

enim

se babent, post plura de pontilicio

muan-

Here praeciare praeposita

Igilur

dum

divino nutu ante

horum
et

sub jurisdictione Ravennatis Ecclesiae atque reverendffi fraternitatis tua;, successorumque taorum perpetuis alque perennibus temporibus statuimus

norum
Sedis

sanctse recordationis

dominus

germanus

permanendum,
natur.

et ut tua>

successoribusque tuis
dispo-

noster beatissimus
prtesul ad

Stephanus,

hujus Apostolic;u

jilacuerit, perenniter ipse venerabilis locus

redimendam Itali;c provinciam, simubiue exarchatum Ravennalium dc nianibus

gentiuni Franciae properasset regionem
:

Statuentes Apostolica censura sub anathect

malis interdictione,

divini judicii oblestatione,

contigit,

60 reverlcnte,

suum

pcragrari iter per monaste-

rium

beati

Hilari,

cessante

aemulorum

situm in territorio Populense, sa!vitia, gratissimc alque cum

magna; quoquo modolicereidem venerabilemonaslerium a jurisdictione sanctte RavennatisEcclesis, atque tus fraternsereverentia)successorumque tuorum auferre,
nulli cuilibet personai parvae, vel

niaxima honoris humiiitate susceptus cst ab Aiiscauso quondam Pompiliensi episcopo et abbatc et eumdem beaipsius venerabilis monasterii prajdictus quondam Anslissimum PontiGcem
:

sed

etsi

quodlibet

monimcn de eodcm
vestra;

nionasterio

Ravennati repertum fuerit, vacuum et inaneessedeccruimus. Datanon. Februarii imperante domino piissimo Augusto
Constanlino a Dco

contrarium Ecclesiai

causus episcopus affluenter ipsius

iUi tribuit.
2.

itineris subsidia

coronato

niagno imperatore

Et

dum

idem beatissimus pracdccessor

nosler hujus Aposlolicte Sedis antistes suo laborioso certaminc provinciam illam, videlicet cxar-

chatum Ravennatium, a jugo servitutis ditionis gentium Dei providentia redemit tunc vicissiludinem propcnsi beneficii eidem Anscauso episc. irrogans, pra^dictum monastcrium diebus vit;c suaj / fruendum illi concessit. Unde ct nos hujusmodi
:

anno xl, ct pacis ejus anno xx (xix), sed et Leone imp. ejus filio anno vii, Indictione xii . Hactenus Pauli papae contilulio. 4. S. Othmarus per calumniam in Pseudo-Synodo exagitatur ; ejus persecutores divinitus puniuntur. Hoc codem tempore conciliabulum in Germania agilur, in quo damnalur S. Otbmarus

abbas monasterii

S. Galli. Ita accidit, ut

dum

vive-

ret sanctissimus Ronifacius

Moguntinus episcopus,
,

concessi pr;esidii largitatem sub Apostolica)

ceplionis pagina
sanclffi noslraj

pra;-

atquc totius Germania; apustoius

Concilia coge-

conOrmavimus, atque jurisdiclioni Ecclesiicsubmisimus eum.

renlur, quibus nefarii daiunarentur; eo

Nunc

vero divina vocalione ipso Anscauso

de hac niigranlc luce, agnostentes rei veritatem, praidiclum vcnerabile nionaslerium juris sanct.u Ravennatis
Ecclesiee a diuturnis exislcre temporibus,

aulem per martyrium ex hac vita in ca;Ium vocato, in Gerinania ad deponendos e loco sanclos Pseudo-Synodi vocarentur. Quornm aulcm studiis, ignorante pio rege Piiiino, tantum sit facinus perpelratum, e\
^Valfrido Slrabone viro doclissimo hic in

adducemus
'

duos ipse

libellos

scripsil,

medium quorum

Rub.

hiil.

Ravcn.

1.

v. aii. T:,i.

altcro res pra;ciarc gestas sauctiOthmari prosccutus

636
estj alio

PAULr
quo

ANNus
'

3.

CHRrsxr 759.

scripsit.

edila post obifum ab ip?o miracula Atquc l)ide Pipini regis Francorum erga sanctum virum stutiii-; ct officiis egil. haec de praTorum liominum persecutione * subjungit:
3.

quia accusandi licentiam apud judices patere cognovit , maluit pro sincerifate sui pecforis divino,

quam humano
judicio.
a

pro excusatione criminis placere

ut cunctis claresceret, ipsius casti-

Igilur

cum jam Dominus

meritis ejus di-

Mox ergo
:

gna repemtere decrevisset, callidns universae bonitatis ininiicus

moniani
paulntim
coepif,

falso fuisse

infamafam, Lamberfum divina

pervasus,
confrahi

bonis ejus actibus invidens, ejusque

ultio corripuit

exem|ilis aiiorum vitam dolens proficere, qnietem,

uam febrium vexatione resolufo membrorum vigore

.

quam

in Cbrisli servitio.

bcet nou paruni laborando

possedif, perturbare contendit. Sed quamvis flatibus adversitalis temporaritB pnlsata, radicem petrae Terilatis liabens infixam, paradisi cedrus inconvulsa permansit. Nam Warinus et Ruadhardus, qui tunc temporis totius Alenianniae curam administrabant,

diabolo suadente

immanissimo

avaritioe

morbo

sub sua pofestate sitarum, magna ex parfe in proprietafis suae douiinium per vim contraxerunt. Qui cum sibi de possessionibus beati Galli per|ilura eodem violentia; ausu
praeventi, res Ecclesiarum,

membris sfatus sui aniiffentibus recliludinem ef formam capite ad terram niore quadrupedis inclinato, non solum deformitate figurae terribilis, verum etiam viva voce, in sanctum peccasse, omni fempore fatebatur. 7. a Concilio autem inique inchoato, et iniquius ferminato, vir Dei Ofhmarus ad villam Potamum palafio inclusus est. Quod cum uullus intrare
dies
et

sicque omnibus

colloqui

cum

eo permitferetur,

aliquot

Tindicassent

vir Dei

terrenis iniiians, sed coenobialis vifa?, in

Olhmarus non possessionibus eodem loco

absque corporalis sustentafione victus transegif. Cumque diuturna famis vexatione laboraret. Patgozus quidam e frafribus ejus noctu advenire
solebat, et ei vicfus solalia minisfrare.

Posfmodum
sibi

rerum ingruente penuria, defecfum praemetuens, Pipinum regem adiit; ipsityranuicam eorum prfesumpfionem exposuit, pariter profestatus, grave eum crimen incursurum, si eorum acfibus consentiendo faveret.

Tero Gozbertus quidam vir potens,dum

Dei
set,

virum

commendari ab
in

iniquis princii)ibus impetras,

Sfein, juxfa praedium

tavif.

quadam Rheni fluminis insula nomine suum cusfodicX illum depuUbi sancfus pafer spirifali fautummodo exerest,

Pro qua causa benevolus princeps utrumque

eis,

citio, id

orationibus ac jejuniisvacans, eolibedeserviTit,

conveniens, interminatus est

gratia sua illos

rius

Domino

quo ab humana frequenta-

omnimodis
juste

carituros,

si

non

Ecclesiis Dei, quae in-

tione curisque sa?cularibus fuerat absolutus. His et

abstraxerant,
illi

tuerent. At

absque recrastinatione restipatriam repetentes, vitio rapacitatis

jussionem regiam

similibus notae devotionis insistens operibus, exacto

jam mulfo temporis

spatio, ab his

muudanae per-

iufecti, et bestiali sa?vitia efTerafi

turbationis angustiis ad caelesfislafifudinem gaudii

neglexerunf. Yirum efiam Dei Ofhmarum, cum pro hac re iterum principem adire Tellet, missis

clanculum post eum militibus, vinculis injectum per vim redire fecerunf. Necnon et Lamberto cuidani, qui fratribus ejus professione conuumerafus

non \Hx sanctitate, persuaserunt, ut ei ficla quadam machinalioneluxuriae crimenimpingeret:

erat,
id elaborantes, ut sanctitate ejus

decimo sexto kalendarum Decembrium die migraQuod. uf inferius dicefur, contigit post biennium, anno septimo Pipini regis. qui numeratur Domini septingenfesimus sexagesimus primus. Quae autem miracula coutigerunt post elevationem et translationem corporis ejus post decennium facfam, duobus scriptis omni tide libris signiflcantur. Tu
vit .
'

hujusmodi suspidolosae
factionis

ipsos consule. Porro

S.

annis quadragiufa praefuisse

S. Galli,

cionibus iufamata, deponeudi

uirent.

eum occasionem inve-

Olhmarum monasterio
*.

idem Walfridus

Qua causa plurimi tam

alibi testatur

ignari, ad Concilium evocantur.

et

Itaquevir venerabilis castitate integer, Tifae morum maturifate grandaevus in medio collo6. a
:

8. Sed quse poena secuta sit Sidonium Constantiensem episcopum, jura ejusdem S. Galli vindi-

catur

et in ejus

accusationem Lambertus

falsitatis

cantem, idem ^Yalfridus narrat his verbis ' Hoc rebus humanis subitaque, nempe S. Olhmaro
:

niinister

coram omnibus
licenfia,

praesenfatur. Acceptaque

tracto, prcedicfi

comifes sublatas sancfi

loci posscs-

loquendi
viro

veritatis oblifus, falsifatis asser-

tor, dixit, se

quamdam feminam

nosse, quae a beafo

Joannem quemdam monachum de proximo monasferio in locum ejussubrogarunt,

sioues retinentes,

vim

pollutionis fuisset perpessa.

lum

penitus dedisse ferfur responsum.

Ad quod nulCumque a

ac deinde, ut suae tyraunidis crimen augmenfarent,

plurimis respondere cogerefur objectis, hujusmodi dicto temperavit eloquium Fateor me quidem
:

Sidonium Constantiensis Ecclesiae praesulem instigarunt, ut idem monasterium episcopii partibus

subjicere sfuderet. Et hoc idcirco fecerunt, ut eo
liceutius, ipso

de hujus autem objectione criminis, secreti mei inspectorem Deum invoco tesfera. Illis aufem, ut hujus facli se excu:

supra

modum

in multis peccasse

machinafionibus eorum favente,

suasionibus

ea,

quae injusfe abstulerant, refinere potuisseuf. Pontifex igitur

cum
,

eorum

libenter praefratres

satione purgaref, attentius

ei

insistentibus

mente

beret asseusum

monasterium ingressus,

securas

et conscieutia liber tacitus

perduravit. Et
'

'

Eilanl apud Sur. loai. vi. diexvi Nov.

In Vita ejus

1.

n.

c. 5.

Walfr. in Vita S. Galli

I.

I.

ii. c.

14.

- Ib.

I.

i.

c.

1.

3 Sur.

tom. V. die xvi Octob. Idem

n.

c. 15. 16. 17.

PAULI
opprimere
jiccre
et

ANNUS

3.

CHRISTI 759.
mandavit
se
illius

637
precibus nullo ])acto consen-

rebus episcopii subPorro fratres , dum poteiilirc illius resistere non auderent, maluerunt cjus ditioni parere, quam tot adversitatilmsiniplicari. Sed sequentia probant quam perverse egerit, qui per avaritiae morbum sacri loci privilegium ausus est
molilus
est.

eumdem locum

surum

verum

resistentibus sibi celerem pro con-

temptu illatunim vindictam. Et mox oratorium

beatiC.alli confessoris quasi oraturusingreditur, et

ante arani, ipsius noniinc consecratam, consistit.

violare.
9. Fertur siquidem, eumdem episcopum aliquando ad iter bostilc sibi de ipsius monasterii sumptibus viaticum prffiparare jussisse. Quod cum fratres praeterniittere non audcrent, ea, qua) fuc-

Quique ad salutem non merebatur audiri afflictiones, quas aliis se irrogaturum juraverat, con:

venienti satis taliouc recepit.

10. a

Nani intestina ejus, more sartaginis igni

superposit;c, ferverc cocperunt, et

tam

diraj visce-

rum

torsioncs illum invaserunt extemplo, ut sine

:

rant jnssa, navi iinposita per

quonundam manus

fratrum ad episcopum transniiscruntB. Sed ea una cum aliis rebus episcopi ad iter parata, incendio divinitus immisso, conflagrasse tradit. At vero qucC

aliorum adminiculo ncquaciuam egredi potuisset (sed quod dicere pudcl) cgcstio naturre turpi impetu prorumpens, cum adstautes nimio fwtorc gravaret,

eumdem Sidonium

dira

est vindicta secuta,

sic

mora ab Ecclesia ejectus, vebiculo, quo docedcre monastcrio posset (sicut rogaverat.) est imposine
situs.

idem auctor narrat reni memoraf u dignam Tempore quoque alio idcm episcopus ad nionasterium vcniens,

Sicque immoderato fluore, naturae consuetuin (luod cgesia dcfluerent,

dine carens, vasi,

super-

dum quadam

violentia episco-

sedens egressus

est, et

ad vicinum monastcrium,
cui et tunc pra?erat, peringravescciite
,

pio subjicere sua?qiie tyrannidi non conscntieiites

quod Aurea nominatiu',

ductus
cst.

monachos, quasi rebelles

afficere leiitavisset:
clesia)

injuriis

multifonnibus

IJbi

etiam

Tello

quidani Ciiriensis Ec,

tantum sibimet

faniulantiiius

pra;sul

cans, ut sui

niisil ad eum humiliter depreamoris causa (quoniam eorumdem

illi

intolcrabilis factus est,

languore ob nimium foetorem ut etiam ptEiie nullus impenTali itaque

dere obseciuia solito

poena mulctalus,

(solita) potuisset.

fratrum aliqui consanguinitatis vinculo

conjuncti)

erant

ah eorum cessaret injuriis, nihilque incommodi Dei famulis irrogaret. Quam peli-

hoc facfionum suarum pra;mio post aIi(|uot dies de cloaca corporis spirilum exhalavit . Hactenus de his Walfridus, qui et alia
superaddit admiratione digua, sed bic de his
fluis.

cum

tionem furorc dictante, superbe conteiuuens,

re-

Anno

periodi

Graeco-Romana 6252.

Anno Pauli papa;

I

;Era; Ilispan.

707. Anno

negiras 142, inchoato die 3 Maii, Fer. 6.

et 19.

Jesu Christi 7S9.

3.

Constantini Copronymi 40

Leonis IV 9.

i.

Paulits

Ecclesioi Ravemia:.

PP. monasterium S. Uilari restituit A uum. d ad 4. Cuin mo-

codcmque
crat,

die

iiiiit ).

consnlalum et impcrium, ut moris Sed et Lcone majorc imp. cjus fllio

Ecclcsia absfractum fuisset

natterium Galiatense sancli Ililari a Kavennatcnsi Paulus papa illud suh

,

anno

VII

Indict. xii.

Vcrum lcgcndum, Leone

viii,

magno imp.

ejus

fllio

anno

et retiiieiida

lii-

jurisdictionem cjusdem Ecclesiic restituit ad pcli-

dicfio xii, juxfa quciii

lionem ^erjr/Vnavenualum episcopi. Pauli bi|)lonia illudquc cum eorefcrt Baronius ex Rubco lih. o <dem auctore hoc aiiiio datuiii piilat. Et (|iiidcm recle, ut hidictio xii cuin mensc Ecbruario illigata
,

debcnt. Paiichrocius

iii

charactercm alii cmendari Conatu Chronico-Historico,

duin dc Paulo papa loquitur, dicif Ikic Privilegium de suppositione suspcctuin esseob Indictioncm xii,
qiiae

ciim

aliis

cbaracterihus Clironotaxicis convc-

oslcndit; sed reli(|u;c nofae tem[ioraria! corru|)ffe.

niri iion pofcst.

Af Iiidicfio rccte, castcra; vero nota!

iniposforeniin for-

Ihec enimsuhscriptio habet: Dat.

iioii.

Eebr.

iin|).

tcmporaria! mendosc cxaral;c. Ncc cxistimandum,

Privilcgiuni illud suppositifium
;

domno

piiss.

iiiagnoinii). aii. xl,

Augusto Constanfino a Deo coronafo (legendum, amio xxxix Coii;

mulam
cuiii in

slantinus cnini niciisc Martio aniii dccxx in con-

(luam iion intclligcbat , noii usurp;issct; potesfafe cjus esset, aliam faciliorem et usi-

sortium inipcrii a Lcone ejus anno xx (legcndum,

pjitrc

adsciliis) ct pacis
xviii
;

tatiorcm adhibere.
"l.

et

P. C. ejus anno
.liinii

auno cnim

dccxij inensis

patri

successit,

secundus.

Moritur S. Ollimarus abbas Sajir/allensis A nuin. 4 ad 8. Iso luonachus Sua-

r.3S
Gallensis

PAULI
,

ANNUS

3.

CHRISTI 759.

qui Vitoe sancli Othmari a Walafrido

et a
,

Strabo Augiensi aljhatc sa;culo ix scripta!,

billonio saec.
(le
iii

Benedict. part.

recitata3

Malibrum
Se-

HermannusContractus jnxta Canisium, Olhmarnm anno dccxx abbatcm dictum esse. Ad suscipicndos leprosos hospiliolum haud longe a monasterio constitnit

Miraculis ejusclem sancti Olbmari subjunxit,

obituni
ca|i.
.^i

Otlimarns, clcapitaeorum pedesque abluens

illius

his vcrbis consignavit:

et

ptimo anno, regnante Pippino, Warini

plenus etiam sanctitate meritorum

Ruad,

hardi potentia iiijnste opi.ressus, plenus dierum

,

de angustiis

hujus

vitae

eripitur .

Ilis

addit Walafridus Strabo

.'i

in Vita sancti Otliiiiari cap.

sanctum abbatem

manibus corum vulnera detergebat, sicque faclum est, nt cunctorum, qui eumnoverant, veneratione subliinis pater pauperum appcllaretur a pluribus . Sed Warino et Ruadhardo , qui totius Alamanniai curam administrabant immanissimo avaritiffi morbo pncventi cuidam Lamberto monasuis
,

decimo sexlo kalendarum Decembrium diead Deum migrasse. Quare dubium esse non potest, quin sanctus Othmarus anno curronti mortuus sit, quo septimus Pippini mense Martio inchoatus est. Ad
illum etiam Christi
ejus

cho persuasernnt, ut

ei

in Concilio

crimen luxuriaj

impingeret, cxindeque vir Dei iniquo judicio in

palatio inclusus, rclegatus, et varieafflictusestantc

mortem suam,

uti narrat

annum Hepidannus

in Annal.

in lib. de Miraculis S. Galli, cap.

Baronius ex Walafrido. Is H, Ratpertus in

S.
Galli,
et

mortem
3.

refert.

hbro de Casibus monasterii

auctor

Translntio S. Othmari.

Prajterea

Walain

Chronici Constanlicnsis
ginta cella! S.
Galli

Olhmarum annos quadratradunt

;

fridus

postquam prodidit

sanctum Othmarum

prajfuisse

sed

cum
isti

quadam Rheni fluminis insula nomine Stein spiritum Deo reddidisse, subdit: Evolutis post Iransitum ejus decem annis fratres illius pervisionem a Domino coinmonitos esse, ut corpus chari Patris ad monastcrium reducerent . Hepidannus vero dcclxviii translatio in suis Annalibus scribit S. Othmari abbatis de insulaRheniadmonasterium
:

anno dccxx abbas nuncupatus

fuerit, auctores

numero rotundo loquuntur. 5. Unus Othmarus in duos perperam divisus. Cointius, (|ui non animadverterat, Vitam sancti Magni seu Mar/noaldi Faucensis abbatis primi, et sancti Galli discipuli, a Surio ad diem vi

S. Galli .

Hermannus quidem Contractus

in Chro-

nico hanc translatlonem refert ad

annum

dcclxix,

indeque Mabillonius S. Othmari mortem currenti

Christi

anno

contigisse existimat.
praj Isonis et

Verum Hermanni
S. Galli

suppositam fuisse Theodoro Septemb. recilalam S. Magni discipulo, et fabulis scatere, Othmarum cellae S. Galli abbatem in duos distinxit, crediditque primumanno dcxxviii eidem monasterio paulo post ejus eversionem prffifectum fuisse, anno,

testimonium

Hepidanni

monaGalli

chorum

testimonio leve reputari debet. S.

monasterium etiamnum celeberrimum, oppidoque S. Galli nobilitatum, situm est ad lacum Acronium ac in in finibus Helvetiorum et Vindelicornm
,

Tum anno dcclii, n. 87 apud Goldastum tom. ii et iii Rer. Alaman. complures inveniri Chartas donalionum, qua; moqueDCLXViiiviveredesiisse.
(iicit,

nasterio S. Galli prius facta; sunt,

quam

Pippinus ad

episcopatu Constantiensi.
4.

Monasterii

illius

instaurator fuit.

Aliquot
,

annis post sancti Galli

reliquias, vel

morlem

illud eversunl fuit,

sed qnotidianas excubias apud sacri corporis ejus

discipulatus cjus

memoria

vel

regiam dignitatem promoveretur , nullam vero Othmari nomen repraesentare ante majoratum Carolomanni, cujus tempore Lautpertus quidam ia Charta data sub IV id. Septemb. anno iii Carolomanni Majoris-Domus, ait Omnia et ex integro in donationem Ecclesiffi S. Galli vel Authomaro ab:

divino

Carolomanni
chi.

amore succensi usque ad Carolum patrem et Pipi)ini , egcrunt quidam mona-

bati trado atque transfundo, etc. Inde deducit vir

doctissimus, S.

Othmarum

serius cella;

S.

Galli

Cumque res largitate fidelium collatw, aliquantuliE monachorum congregationi viderentur suppetere posse,
xit,

Waldramnus quidam cellam construeamqne commisit religioso cuidam presbytero, Othmaro nomine; tandemque obtinuit a Carolo, ut eidem loco prfcficeret Olhmarum, cui Carolus praecepit, ut rat

abbatem creatum fuisse, et annos xl ijraefecturae Olhmaro adscriptos, de priori Othmaro intelligendos. Deniqneait, Walafridum et Isonemmonachum
insinuare

S. Othmarum paucis annis S. Galli ut apud eum videre est monasterio praefuisse
,

regularem

inibi

vitam institueret, ut nar1

Walafridus Strabo in libro de miraculis sancti

num. 30. Verumfabulatorem, cui soli innititur, de S. Othmaro loqui ex eo inteUigitur, quod Pippinum regem appellet, et Olhmarum a
an. DCLxviii
,

Galli, cap.

H,

et

confirmal Iso hb.

5.

de Miraculis

pessimis comitibus \Yari7io et Ricadhardo vexatum

fuisse tradat.
dict.

S.

Othmari cap.

Quare ubi

in

Vita S.

Olhmari

Cum

vero Mabillonius

srec.

ii

Bene-

idem Walafridusait, Waldramnum ad Pippinum 7-egem profectum esse, et Olhmarum abbatem ei

noinen Carolisubslituendum, et ille librarii error corrigendus, uisi ibidem Strabo intelligendus sit non de prinio ad Carolum, sed de secundo Othmari ad Pipiiinum regem accessn, cui etiam eum Waldramnus prsesentavit.
preesentasse, loco Pippini

jam demonstraverit, eam Vitam fabulosam

idque jam indicaverimus anno dcxxvii, cum de S. Galli morte verba fecimus, uti et quando egimus dc sancto Magnoaldo, superfluum esset, in fictitio illo Othniaro refellendo hic immorari.
esse,
6.

Sidonius monasterii Samjallensis invasor

7nisere periit.

Ad num.

8 et scqq. Post

mortem

Quidquid hac de re sit, testantur idem Hepidanuus in Annalibus ad an. dccxx, et ad eumdem annum

Othmari Sidonium episcoi^um Constantiensem et abbatem monasterii Augiae, abbatiam sancti

sancti

PAULI
Galli

ANNUS

3.

CHRISTl 759.

G39
conditoris,
terlio

invasisse et misere periisse narrat Baronius

lib.

torum coenobiorum
Vitac

quam

auctor ejus

ex Walafrido in

de Miratulis S. Galli cap. iC et

iii

asserit contigisse,

nonas Novembris.
Benedict.
[lart. 2,

scqq. quod et diserte asserit Ratperliis

libro de
:

Recitat

eam

Mabillouius

s?cc. 111

Casibus nionasterii

S.

Galli.

Subdit llatpertus

tribuiturqiie a

Browero

in Vitis illustrium sancto-

Postcujus {uempe Sidonii) obitum Joannes monachus Augiensis Constantia; e|iiscopus ordiaatus, amborum regimen suscepit caMiobiorum , Au-

rum

giensis scilicet el San-Gallensis. He[)idannus

tamen
:

anno
ipso

dcclviii, divi

Othmari morte narrala,

susce|)it .

ait

Eo

auno Joannes

episco[)ns adminislrationem cce-

Germania, et a Cointio anno dccxxi, uum. 83, Olhlouo Fuldeusi mouacho, qui sieculo undecimo vixit. Verum licet veruin sit eam scriptam ab auctore, qui procui ab hujus sancti selate floruit, cum na;vis non paucis delurpetur; Mabillonius tauieii in observationibus ad eain pr;Eviis, ubi existimat eain
fceluin esse

nobii nostri per

vim

Sidonium

i|)S0 epi-

Warmanni tum monachi

recte

scopatus sui initio de Sau-Gallensi monasterio inva-

Augiensis

et

postea Constantiensis episcopi,

dendo cogilasse, iudicat Hepidannus in Annalibus, ubi anno dccxlvi scribit Sidonius ei^isc. Cons:

censet eani Otldono adjudicandam. idein Mabillo-

tauhensis EcclesiajetabbasAugicB, B.

Olhmarumin

niustom. iv Analect., pag. -401, in luceni einisit egregium iibellum anouymi monachi Ratisponenssi
de ipsius tentationibus, varia fortuna,
et scriptis,

Synodo de adullerio
missuni in exiiium
Mabiilonio citato
.

accusatum danmavit mox Nec est (juod quis dicat cum in Notis ad Yitam S. Otinnari
referri

ubi

cum

testelur auctor, Acta sancti Bonilacii se

novo

stylo donasse ac am[)Ii(icasse, scite vir doclisconjicit,

pag. 137 ha;c Hepidanni verba

ad exilium

siinus

monachum

illuin

diversum non

Othmajo

post accusationeni Lamberti monaclii ir-

rogatum, He[)idannus enim utriusque accusationis discrte meminit, et posteriorem CLim anno niortis ejus iliigat. Certe He[)idannus de hoc ultiuio saiicti Othmari exilio inlelligi iign [lotest cum ex Walafrido, qui [^rioris hujus exilii mentionem non facit, quod ut videtur brevissimum fuerit, constet sanctum Othmantm Pippino regi a Waltrainno prcesentatum fuisse et Olhmarum ab eodein rege jussum, ut regularem vitam in monasteiio sancti GalU rcstitueret.Pi/)/jiVaulemauuo tantumDCCLii ad regiuni solium evectus. 7. Initium et finis ejus mimeris episcopalis et
; ,

Ai2 memoincendium, quod anno mlxii coutigit, quo tem[)ore Olhlouus vivebat. Anonyuiusautem enumerat varias sanctorum Vitas a se scriplas, nulla Vitse Pirminii mentione facta. Cieterum cum Hermannus
esse ab Othlono, praeserlim

cuin

[lag.

ret

Contractus iiionachus Augiensis fuerit,

culi XI floruerit, qixm ad

et iuilio sse-

sanctum Pinniniuin perquain ex auctore

Vita;

tinent, cerlius ex eo disciinus,

iUius, scri[itore
in

parum

accurato.

Hermannus

itaque
ait
:

Editioue Pisloriana ad

annum

dccxxiv,

Sanctus Pirminus ad

Augiam
:

iusulani veiiit .

lii

Editione vero Canisiana

Sauctus Pirminius ab-

bas et chore|)iscopus, a Berchtoldo et Vehi priuci-

abbatialis.

Porro ex laudalis He[)idanni verbis, et

Olhmari damuatioiie
liquet,

pibus ad Carolum ductus, Augiaeque insuiie ab eo

prffifectus,

priori sancli

Cointium

anno
Christi
et

dccxlviii,

uum.

79, per[eram scripsisse co

inibi

anno Ernfridu?n episcopiim Constantiensein Augiensem abbatem morluum esse,eique in utrumque munus Sidonium successisse id enim contigit anno dccxlvi, ut jam ex Hepidanno diximus, et testantur etiam auctor Chronici Constau;

serpentes inde fugabat, et coenobialem vitam instiluit tribus aunis . 9. .4 Theobaldo Alamanniai duce relegatus

fuit.

Post(|uaiii annistribus abbatiain

Augieusem

rexit,

eam

deserere coactus

fuit,

quia, ut scribit

idein

Hernianiius ad auiium dccxxvUj

Golofridi
liUo
in
constituit, et ipse

sanclus

l^irminius a Thietbaldo

expulsus,
Alsatiain

tiensis

Hermannus

juxta editionein
et

Canisii

et

Etonem abbatem
anno dccix Theobaldus

Walafridus Strabo monachus

in

abbas Augiensis

venit. Gothofiidus Alainannia; seu Suevix' dux

vita functus est, el [)ost ejus
liiius et

Carmine, in quo agit de successoribus sancti PirminiiabbatisiuAlamanuia, qiii annos tredecim

prajfecluiu- Sidonio attribuunt. Ha?c

niorlem

Lanlfridus diversas Aleiiian-

enim de Sido-

nio et Joanne ejus successore canit Walafridus:

nia; partes rexere, ac Theobaldus Pirminium ex monusterioAugiensi expulil. Coinliusanno dccxxx, nuin. 3et seqq. tjus exilium us([ue adeuiii Cliristi

SidoDios ternis deoisque

ibi

prxfuit aDDis.

aniiuni ditlert, (piod La/i;/?v(/ijuxtaAniialesTiIia-

ViceDOS bioosque receperat iude JaanDes.

nos, aliosque
existiniatque

quosdain, eo auno inortuus lueril, Theobaldum, non Golliofiidi, sed Laiitac successoreiu. Veruiii lluriiiaiifiliuiii

uare Cointins, qui adversus illos animum non quiqne Sidonio, cnjus mortem hoc anno consignat, annos tanlum e[)isco|)alus et abbaadverterat,
tia;

fridi filiuni fuissc

nus
|)ag.

rectescribit,
,

Theobaldum

exUlisse Uotho-

fridi

eique

subscribunt

continuator Fredegarii
721.

undecim
non
sit.

atlribuit,

decessorumet successorum
labefactare

773, nuin. 10, ct

Appendixad Gestal''raucorum
i,

Sidonii in
taxiin

munus
potuit

episcopale et abbatiaie Chrono-

ibidem apud DucUesnium tom.

annalisla

[)ag.

Ad

lia;c

non

quod

obiter di-

Metensis
,

qui

circa

annum

dcd o[)us

ctum

suum

absolvit

ad annuin dccxlv Tlieobalduin

Moritur S. Pirminius primtts Aufjiensis abbas. Hevocanda etad hunc aiinum niors san8.

fllium Godefridi ducis ^/e?/ia?iHorMwdiserte vocat.

Piiininius itaque
lius,

nou a

Lantlrido, ut putavit Coin-

cli

Pirminii abbatis,

et e|iisco[)i regionaiii, ac

mui-

sed a Theobaldo reiegalus, et

uno eodenKjue

640

PAULI

ANNUS

3.

CHRISTl 759.
ipsorum desidiam, reatus noliflcaret

tenipore plures duces Alanianniae, quae et Suevia

appellata, pra;tuere, quia ca regio inajor erat, quaiu

taret neglectus

ut uni duci a Francoruni reyibus tota committeretur, utjani observavit Hatirianus Valesius lib. 24

quod iiequirentevadere,nisi beatissimum Piriniiiium ad suas diceceses ducerenl, pessumdapondus

:

tique gregis daunia restaurare flagitarent , inquit

ideni anonynnis, subditque

Franc, queni ea iu re secutus est ipsemet Cointius anno dcxcui, nuni. 3S et seq. Gerle anno Dccxxiv non soluin LaiUfridtis et Theotbaldiis
Rer.
,

vocasse,

hosque

se

regem e[iiscopos conPirmiidum in onmibus adju-

turos s[>opon(Hsse. Ubi

anonymus
et

ioquilur taiituin
e[)isco|)oruin

duces Aleinannia; erant, sed etiam Berchtoldiis, ut liquet ex Hernianno Conlracto, cujus verba numero superiori retuii, et ex liernone abbate Augiensi in
Vita S. Meginradi a Mabillonio sa3C. iv Benedict.
part. 2 recitata, qui

de Fraiicia Orieutali,

de

[)rivata

coadunatione.Cointius an. dccxxi, nuin. 89 etseqq.

universam
tratur,

haiic narrationein

commentitiam

arbi-

quod

ejus luilla alibi inemoria occurrat,

II,

de monasterii Augicnsis conait

Epistola3 Gregorii
tuiii

quaisaucli Bonifacii apostolaextent, nulla vero quae

ditu loquens de Sitidlocho, seu, ut in Vita S. Pir-

commendant, adbuc
11

minii

appellatur, de Sindlaz,
insula)

Priino in ea

meutioiiein Piiiniiiii
gorii

faciat.

Ahi

Ei^istolaiu

Gre-

(nempe
et

habitaculamonacborumconstruxit, secLim Piriniiiiuin cum sociis ad babitaiuium eo

ad Tbeodoricuin regem falsaiu suspicantur,

quod

ille

Bonifacium per

litteras

non Tlieodorico

induxitjjussuBerchtoidi nobilissimi
ducis . Coiiitium
S. Galli in

Alemannorum

comniendarit, sed Carolo duci, universis Ecclesiasticis viris,

decepit nepidannus inonacbus

principibusque in Germania conslitutis,

lih. 1, ca|). 20,

Brevibus Annaiibus usque ad an. mxliv

ubi ad

ut prodil OUilouus in ejus Vita

et

ubi

perductis,

annum

dccxv de Liutfrido Ala

mannii.e duce loquens, inquit,

cujus tibus Tbiet-

paldus S. Pirminiuin pepuiit. Veruin Hepidannus

paiis

Veruin hae rationes ab arguinento iuQciativo deductee non magis urgeut, quam alia; qua; ex episcoporum convocatione
Gregorii
II lilteras recitat.
,

non

est auctoritatis

monasterio Augiensi

cum Hermanno, qui in vixit, et cum aliis auctoribus

petuiitiir.
iiia et

Paucissimi enim tunc erant in Alaman-

Francia Orientali episcopi, et

fuisse
.

anonymus
non
dicit.

ali-

supra laudatis.
10.

quain Synodum convocatam

Idque anno Dccxxvii.

Prajterea

fallitur

etiam Coiutius diim Piruiinii exiliuin

cum anno

Quoad
noii

12. Varia

Dccxxx connectit, ut tam Hettonis, seu Heddonis, aut Etlionis Pirminii in abbatiam Augiensem successoris
,

monasteria a S Pirminio condita. Theodoricum, licet is noinine tantum, vero re Franciam regeret, omnisque admini-

quam

ipsiusniet

Pirminii
eiiiin

prtefecturie

duratio deinonstrat.Walairidus
clius et abbas Augiensis in

Strabus niona-

Carmine de obitu Weltini nionaclii Augiensis, de quo suo loco agenius,, abbates Aiigiee enumerans, inquit
Primus in hac sanctus conslruxit mcenia prajsul Pirtninius, ternisque gregem prolexerat annis.
Postea septeuis praesedit cursibus Eto.

stratio penes Carolum Majorem-Domus esset, regis tamen noniine omnia gerebaiitur, ul Cbarta; quae de Re supersunt fldein faciunt. Mubillonius lib. Di|iIom. |)ag. 488, referl ejusdem Theodorici Calensis a|)pellati, priEceptum, quo anteriora Privi-

legia monasterio sancti Dionysii couflrmantur, in

quo

dicit

Theodoricus, inissa petitione

[lerillustri

viro Carlo

Majorem-Domusnostro,
pug.

clenientiae regni

nostri reddiderunt, etc.

siani.

nempe monachi DionyRes

illas

Tum

511, ubi testamenluin Abbonis

ait:

Quamobrem cum
fateatur,
Augiffi
bat,

Cointius anno dccxxiv, num. 33 Pirminium eo Cbristi anno mouaslerium condidisse, et anno dccxxxiv, num. II scri-

recitatur, in eo

Abbo

Riculfuin flliuin Rodulfuin quondam,

I)raece[)tione

quaefuerunt quam per

,

domno Theodorico
videri

rege

et inluster

Hettoiiem episcopum Argentcralensem renunliatum esse, quie duo i^rofecto negari non possunt,
diserte traduntur

vero donino Karolo, in pago Diense,

etc.

conquaesi-

vimuSB.Quare mirum
rius
II

quomodo

ab eodem Hermanno, non video Cointius coiitra antiquorum aucloritatem

non debet si GregoPirmiiiium Theodorico regi, Bonifacium

litteris

vero Carolo Majori-Donius

commeiidarit.

regiinen Pirminii quadriennio augere, et trienuio Hettonis administrationem deciirlare potuerit.

11.

Plura monasteria in Gerinania construxit Pirmitnus, de quibus Mabillonius loco citato, su|)erste3-

Gregorius II Pirminium Tlieodorico regi

Franc. commendavit. Auctor Vita> saucti Pirininiirefert, buncsanctuin pontilicem Romam cum Sindlace coniite, qui piaejus consilia promovebat, profectum esse et Suninio Pontifici signiflcasse Franciam denuo in pagaiiisiiuim casuram, nisi
,

que

fuit

S. Bonifacio, ut ex ejus Vita patet, anno

incerto poslea mortuus. Quae ad Annales, in quibus

/w7?i/;iBaronius non inemiiiit, sup[)lendos, fusius

tractanda fuere. Augiense nionasteriuin in insula

Rheni pauloinfraCoiislantiam situm, v u Igo i?/c/enoiv dictum, distinguiturque abAugia inajore,quiE

ad lacuin Brigantinuin posita
est.

aliquis divino zelo inslinctus succurrere properaret , et

tationis

Praetermiseram
pag. 369,

papam, postquam utrumque sanctaeexhoranimavit eloquio, sci'i[>s\sse ad regem Franet

monere Mabilloniuin tom.

canonicis in

iv Analect.

rtferre libellum abbatis Pirmiuii de singulis libris

corum Theodoricum,
votum
niai

pia opitulatione
fleri

ab eo [)etiisse, ut viri Dei duceret ad effectum: edosi

modum
illius

Paraenetici sermonis coiitex-

tum, iu quo
tat,

temporis disciplinam repraesenacnecessitatein confessiouisac

centem hocita

posse,

cunctis taniAlaman-

praesertim

usum

quam

Francia? prtesulibus convocatis, iinpu-

poenitentiai aiite

sucram communionein.

PAULI
^3.

ANNUS

h.

CHRISTI 700.
Natus
est

041
ci filius,

Comitatm Aragonice exordmm.

Hoc

cuititer.

aufem

cui

nomen suum

tempore Christimii Hispaniaruin, qui Abderamini regi seu amerse Saracenornm Hispaiiiensinm sul)esse nolebant, variis comitibiis parebant, tcmpusque opportunum exspectabant, quo a Saracenorum
servitute

imposnit. Qni vixit duos annos, ct in tertio defanctns est. Celebravit autem gloriosus rex Pippinns

codem anno Nafalem Domini in Longlare, et Pascha in Jopila . Nullam efiam hoc annosusceptam expenatumesse hoc
suif
et ditionem docet chronograplius San-Clallensis aiuio Pippinofilinm, cui ipseimpo,

regnum

liberare possent.

Exortus tnnc
In antiqnis

comitatus Aragonia; ex parvis principiis, qni postea

ScTCulo

undecimo

surrexit in

regnum.

Codicibus
stiani

monasterii S. Joannis Pennatensis in

posili

annalistre.

hodierno Aragoniaj regno

in

legitur

Chri-

nonien suuiu, festaiitiir pariter Regino et varii Quod cumaccepisset Paulus papa Pippinum regem mox per Epistolam xxui Codicis Caroenixe rogavit, ut a sacratissimobaptismilava-

excelso

quodam monte,

qui dicitur

lini

Oroli in Aragoniaprovincia.... qui perspicientes in

loco,

cro

qui vocalur Panno, fabricare conafi

sunt

Nuntiatum est hoc regi Cordubensi muros nomine Abderramen Iben Mohabia. Tunc rex.... misit cxercitum validum... cum duce quodam nomine Abdelmehc Iben Kactan... cunique Abdelmelic

mereretur. a Saracenis vexati. Theophanes anno xix Constnntini imp. kalendis Septembris hujus Christi anni inchoato haic Hoc anno a publicis vectigalium actis conrefert
suscipere

eumdem

15. Christiani in Oriente

(iciendis ad brcvc

venisset in supradicto monte, flxere tentoria in

dia moti Christianos prohibuerunt

necessitate compulsi,

temporis spatiuin Saraceni invirursus autem

:

impetu adversus cos (sc. Chrislianos) mox ab ipsis fundamentis dirnerunt muros, sicuti ceruitur hodiernointempore etduxeplanitie Panni, et facto

qnod
in
,

ipsi

numerosetsummas
eis

scribere

non possent, eadem

et irrupfione

reposuerunt in
facta plures

manus:

Romaniam

runt uxores

et filios, filiasque

eorum

in capfivila-

abduxerunt

capfivos

Paiilnmqiie

Armeniorum

tem . Primum Aragoniajcomitem statuunt omnes Azenarium, qui Aragoniam tnnc parvis limitibus circumclusam comitatus titulo sub Navarra3 regibus
obtinere
cce[iit, et

multos successores habuit. Nou

desunl

liistorici

Hispanici, etiam ex celebrioribus

et doctioribus,

qui velint magnificum S. Joannis

Pennatensis monasleriuni in eo comitatu hoc sreculo

ducem, iuiload .Melam cum eo certamine, exercitusque partem non contemnendam, quadraginta duobusviriseRomanaditione spectafissimis, pluribusque aliis compedibus adsfrictis in captivitatem secum abactis, prostraverunt. Imperalor autem armis in- Rulgariam molis vcnit Beregabam at Bulgari ad clusuram obviam facti plurimos exejus
:

consfruclum luisse;
bitur.

cum tamen ejus inilium ad decimi saiculi initium pertineat, ut suo loco vide-

militibns

Thracensium
tliefa,

deleverunt, inter quos Leo palricius et diix, alter Leo cursus publici logo-

et

ex confusa plebe

non pauci
:

desiderati.

Annalista

li.

PaidusPP. optat fieri patrimis filii Pippini.

Metensis scribit:

Anno Uominica;
nullum cxer-

Incarnationis

dcclix, Pippinus praeter domesficas

Eorum anna acceperuiit Bulgari atque ita Romani cum dedecore rediernnt. Est hoc primum bellum Bulgaricum a Consfantino imp. anno Christi
sequenligestum. DesecundoannoDCCLXiii agemus.

interius regni sui causas corrigendas

PAULI

ANNUS

4.

CHRISTI

760.

<
Translatio capitis S. Joannis Baptista;. i Sequitur annus septingentesimus sexagesiinus de.

anno vicesimo Constanfini imperatoris

esf

translatum

capuf sancli Joannis

iir.TCCursoris

atquc Baptistaj

cimie

terliie Indicfionis, (pio redduiil Annales Cnecornm, ex Ernesa in Syria translatiim liiisse sacrosancfum caput pra;cursoris domini Joannis Baptista;, quod ibi diu (ut dictum csf) fucrat asservatum. Habut enim de his ista Thco|)hanes Eodem
:

monasterio Spelei in teniiilum

essc.t

suiim Emesae

situm,quod
libus

illustre

et

desccnsus,

uempe

confessio, a;dificalus esset. Ibi iisque hodie a flde-

houoratum

et

adoratum

oiuui suavitatis,

corporali scilicel el spirifuali, honoratur odore, et

81

TOMUS XII

642
emanans
flafjrantes

PAULI
effundit oninibns
saiiititeni

ANXUS
qui
fiile

4.

CHRISTl 760.
dicare vellet, ah
pater, voleiis

eodem

atictore sic accipe

Proquae

poris

occuiTuntn. ll;cc TlieoplianfS sui lemHistoriam prosecutiis, quo redarguuntur

liaec

ccssu deni(]ue temiioris Pi|)inns rex, (^aroli Magni

episcoiiii

Laudunensis

villani

omnes, qui ante

2.

tempora ejusilem

ca[)iUs

Anisiacus, sive Aniciacus

dicitur, accipere qiiasi

translationem factnm referunt in Occidentem.

P/pinus
piigyiat.

iii

Aqtiiianice diicem Ecclenicp. inva-

sorem

Quod ad
in

lioc aiiiio Pipiiius

rium A(iuitaiiia; tem; ducto(|ue

Ecclesiae
exliibito
iiijusle

res Fraiicorum perlinet, belhim movet adversus Wiiipliaducem res Ecclesiarum invaden-

sub censu, siciit et alias (]uas(iam fecerat, veiiit in ea manere. Ubi cum dormiret, venil ad eum sanctus Remigius, dicens Tu quid hic facis? Quare iiilri.sli in liaiic villam quam mihi te devotior liomo dedil; (]uanique ego Ecclesia> Domina^ meae
: .

A(|uitaiiiam

exercitu

rerum

sanctiP Dei

Gcnilricis

donavi? Et

flagellavit

eum

aldaliirum reslitulioncm facere,

datis, proniittere

satis duriter, ita

ut livores [lostea in cor[iore ejus

juramento ohsidibu-que
lia;c

apparerent. Et
Pi[)iiius

cnm

disparuit

sanctus Remigius,
(iuantocius ab non parvo tempore
,

ipsnm

coegit. Hasc facta lioc aiino vetus

Cbronicon
hisverbis:
Pipini

valida

correptus

febre

docet, sed

pluribiisaiiud

Aimoinum

ipsa villa recessit, qiia laboravit. Etdeiiide

febre

aWaipliarius dux

Aqiiitaiiia;,

cum

res quae in siia

[)rince[)s

regni us^jue ad
licet

mo-

poteslate erant et ad

Ecclesias siib

manu
,

derna tempora

ibi

non mansil,

nec in Codiejns

regis constitutas pertinebaiit, rectoribus ipsoriun

ciaco, vel Juliaco, nisi

LudovicusrexGermaudrum,

venendjilium locoruiii reddere noUet ipsunH]ue regem pro his se per lej^atos suos commonentem
audire contenineret, coiilumacia sua ad suscipien-

quando
invasit,

sn])er hiitrein
iii

suum Carolnm regiium

crastiiiii

Juliaco maiisit, et iu die

tuipi-

ter aiite

dum
ctis

coiitra se

bellum

concitavit.

Nam

rex contra-

undique

copiis Aqiiilaniam ingressus, bello se

ipsum fratrem fugiens, vix evasit. Hucusque Hiiicinarus. 4. Sic Deus corripi voluit filium, quem diligebat
siinl
:

res et juslitias
tiavit.
silis

Ecclesiarum
in loco, (jni

exacturum pronun-

(juod

si

(]ui sacrilegi

talein

liaud

experti

Cum(|ue

Tlieodoad vocatur, po-

ultionem, meminisse debent ab Apostolo dicesse fihuin, ([ui

:

castris consedisset, Waipharius bello ceitare non ausus, missa ad regeui lcgatione, spondet se imperata faclurum, Ecclesiarum possessiones et

lum, non

non

est

sub

disci|)lina.

Nam
gat
:

ad Hebraeos'
flagidlat

Quem ililigit Dominus castiautem omnem liliuin, (luem reci[)it:

vobis
offert

res debitas

redditurnm, obsides, qui imperarenlur, daturnm. Dedit etiam de iirimoribus genlis duos Adalgarium et llberium, et hoc facto commotum coiitra se regis aninuini adeo miliguvit, ut statim
bello desistcret.

tan(|uam
lilius,

filiis

se

Deus

Quis enim
si

quem non
estis,

corri|)iat

pater?

Quod

extra
:

disciplinam

cujus participesfacti siiutomnes

filii

ergo adulteri,et iion

ligas,

estis)).

Ut ex

iis

intel-

Nam

acceptis obsidibus,

qui ad

lidem promissionibus faciendam

abslinuit,
in villa Caiisiaco

dati sunt, rex belio

dumum(|ue reversus, dimisso

exercilu,

qnatn male agatur cum illis, qui dicunt : et (luid mihi accidit triste? Ut[)ote quod non siiit filii, sed reiirobi, non filiorum flaPeccavi*
ad
gello

mini

et

hiemavit, in qua et Nulalem DoPa cha celebiavil. HcBC ipse. Pergit vero
(jui

emendationem

sed

paratis

diabolo et

angelis ejus ad per[)etuam damnationeni suppliciis

sint [niniendi.

dicere de iieifidia Wuiphiuii,

perjurus reddere

Sed et hic meminisse

o[)ortet diri

Ecclesiis, quae |iromiserat, recnsavit,

fueril

adeo ut opus

aiiathcmatis, quod in suo S. Remigius scribi voluit te4aiiiento

rursum anuo

se(|nenti
[lost

Pipinum exercitiim

adversus reges Francorum,

si

qnis

aniium adversus eiimdem bello agere, cum tandem amio Redemjitoris septiiigcntesimo sexagesimo qiiinlo eodem occiso
com[iarare., ac iterum

ex

eis,

quic Ecclesiis donata essent, ali(|uid

quoquo

modo

subri|)ere ausus esset. Qui igitur rex uiaxime

perjuro, tota [jotitus est A(]iiilauia.

Sed
jam

3. P/fjinus

hic

o|ii)ortune

a S. Remicjio per visnm correptus. reddenda putamus, (]na3

scripsit iu priori
iis,

Hincmarus Rhemensis episcopus

translatione S. Remigii de

qua; eideiii Pipiuo

Deo correijtus est, tantuin abfuit titiilo res Ecclesiarum acci|)eret, ut potius adversus eos, qui ea tentasseiit inviidere, mox vindex insurgeret, ut faclum vidimus adversus quem diximus .\quilania3 diicem. Discanl homines, (]uam periculose sive sub annuo i)r;utenso
pius, ut lilius a

ut ([uovis lionesto

in regeni inuncto accidere. At

(]ua>

[irimum

iiie-

ccnsu, sive alio

Ecclesiie, quas
preeibiis,
vel

modo

biicus

honio

i)ossideiit res

mhiisse debemus,

dicta sunt su|)erius,

con-

Sicpe invitus ac noleiis, f.iligatus

aliis

cessum eidem Pipinoa Romano

Ponlifice, ut ablata

antea quaedam bona Ecclesiiistica, annuo persoluto censu, retinere posstt. Sed quid ipsi accidit, cuni
villain a sancto

decejitus falsis siiasionibus

compulsus occasionibus, vel Ponhfex Romanus illis

possidendas iudulget.

Mariae Ecclesiac

Remigio donatam Dei Genitricis sub eodem peisoivendo censu vin-

'

Hebr. xii.

Eccli. v.

PAULI

ANNUS

-'i.

CHRISTI 760.

643

Anno

periodi GtaBco-Roniana; 6253.

Anno yEra Hispan. 198. Anno Hegira; 14!, inchoalo dic 21 April. Fer. PauU papa: Constantini Copronymi 41 et 20. Leonis IV 10.
I

3.

Jesu Chrisli 760.

4.

i.

Bellum Aqiiitaniciim a Pippinn rcge

in-

nulbim
i[isiim

sosiiifatis

ejus relationein susceperil,

ni-

Ail niini. 2 et ?e()(|. Pippinum lioc choatum. anno bellum adveiMis Waif/.riiim A(iiiitaiiin> duceiii gessisse, Iradunt, non soluni Regino, sed ctiain

niis anxielatis fervoredesiderii nosfri affectioiii

hoc addiscendiim sedulo provocatur, pra;serlim

adversa nobis

dum
de

ef a nosfris V('strisi|iie iniir.icis

annalislse Nazarianus,

Pelavianus, Meleiisis

alii-

que. Belli susciniendi cau^am lianc aimalifta Ful W;iifarius dux in Aijuitania densis mcinorat tyrannidem exercens, pressuras Ecclisiaruin Dei
:

Baronius niim. 2 tradit, bi llum Aquitanicum usque ad an. dcclxv profracfum fuisse, (o^iue Pippinum tnta Aquitania
ipsis partibus aiiinintiantur .

movit, depradationes et injuslitias miiltas

Bellnni
isliid liis

fecit .

verbis auctor secundic Appendicis

:

Rex Pipad continuatorem Fredegarii enarral piniis legationem ad Waifariiim .\(|uitanicuin prin-

potitum esse post occisiim tuiic Waifirium. Veriim certiim est bellum istud usqiie ad annuniDCCLXviii perdurasse, coipie 'Waifarium interfectiim, ac Eginhardum initio Vita; Caroli M. rccte scribere Pip:

cipem mittens, petens ei per legatos suos, ut res Ecclesiaruin de regno iiisius, qua; in Aquilaiiia sita; erant, redderel, et sub immunilalis noiniiie, sicut ab aiilea fuerant, conservatas esse deberent,
et

quod contra Waifarium ducem Aquitaniae ab eo suscepfum per

pinus
finito

Aquitaiiico bello,

continuos ix aniios gerebafiir, dieni obiit. Ubi

r/frebatur, ponifiir \o'.o,

gcstum

/zV, juxfa
;rtatis

modum

lo(luendi

a scriptoribus niedia;

frequenter

judices ac exr.ctores in supradictas rcs Ecclc-

Tisurpatum, qui et pra?teritis plusqnam perfeclis

loco perfeclorum uti solent, et scribere v. g.
p/everat, pro complevit, ut
ruiil. Qiiffi

siarum, qiiod a longo tempore faclum non fiieral, mitlere non deberet et Golbos pnrdicto regi, quos
;

com-

jam

viri docti

observa-

dudum
ei

Waifariiis contra legis

ordinem occiderat,
pra;ei

siiigulis belli

Aipiitanici annis peracla

sdlvere dcbc^ret.

Uxc omnia Waifirius, qn

suis

locis insinuabiinus,

ad plenioreiu Annalium

dictus rex per legatos suos

mandaveral, hoc

Eccl. illuslratioiiem.
3.

totum facere contempsit.

tibus

Igilur Pipjiinus rex iuvi-

Desiderius Lonrjohard. rcxex partc satisfacit

tus coarctalus undiqiie contraxit exercilum, ct parAqnilani;p

i^er

Paulo papa.
scopus
oralores,

Siib

lnijns anni inilium sive

pervenefra!er

pagum Trecassinum

iisiiue

ruiit in Ilaliam

urbem accessil. Inde ad Ligerini fl i\ium cum omui exercilu.Francorum ad Masuain \icum in pago Aiitisiodorensi Ligerim flu\iuiii
Aulisiiidorum
transmeavit. Per

Reraedim Rolbomagensis
qiiibus

Rcmigius arcbiepiregis
et

Pippiiii

Autliarius sive Aiidegarius dux, cjnsdem Pippini

Dvsiderivs Longobardorum rex

pagum Bitorinum

usi|ue Arveriiiaxi-

sp0[)ondit se Paulo

Romano

PoiitiDci omiiia beati

nico acces<it, regioiieni illain pervagans, et

Petii pafriiiioiiia, jnni etiani, loca, fines, et territoria

mam

parlem

A(|uilania>

igne coiicreniavit. Wai-

farius princeps Aquilania; per lcgalos suos

pacem

iioriim fneraiif,

supplicans, sacramcnta vel obsides ibidcni doiiat,

diversanim civifatum, qiuc Reipublicae Roma|deiiissinie resfituturnm, hac ipsa Iiidictioiie xui, nieiise Aprili. Atqnc rei|)sa partein
redilidit,
aliaiii

ut oiniies justitia^, quas pr;cfatus rex Pi|ipinus per

legatos siios
ei

parleiii

pollicitus, se

paulo post

ni;uidaverat,

iii

Placito

inslitiito

qnoqne
ficeref,

redditiiriim.

Rogavit

iiisuper

Romanum
certiorem

facere deberet.

Rex Pippinus cum omiii exercilu

est

Poiitilicem, uf Pip|iimim de rebus

illis

suo ilbeso rcvcrsus

2.

ad propii;i

(l

Annos novem duravit.

Paulus
ait,

quod

(]uidein

P;iuliis
iii

legilnr piaestitisse

pa(ia, Pipiii

litteris,

misso(|ue eliam

Fr;uiciani Petro presby-

pino ex Aqiiilaiiia reverso,

Caroliiio

lilteras scripsit
iii

Codice

tero,

ita

tanieii ut regi Fi;;nc()riiiii supiilicaret, ne

is

num.
bunc

31 relatus,

quibns

qiiod

cum

desisteret a sollicitaiido/^eizt/e?-/, doiiec

Imaginiiin

litesuas

()) A(l

vel circiler

annntn pTlinet Synoilus qiiffd.im Hierosolymilana celcbiata pro SS

poit Pseudo-Syniidiim Couslautinupoliianjin auuu

ciillu

vinilicamlo, qiiain cojiendam

suasit

S. Joannes

GuUhix Ejiscopus

dcclv

ordiuatus, qui pnori trienniu orUinatiuuis

ut

sus
iil

Inca sancla peregriuando eicurnt, ac dein

scribil Gesloruin viri

n dux ad palriarcliam Hierosolyinitanum scripsil, rogans sanctiaiictoranonymus. Arla SS ad diem xxvi Junii pag 191.

iyiiodum cogeret. Quod

el

factuni est,

Mansi.

6U
:

PAULI

ANNUS

'l.

CHRISTl 760.

ornnes pollicitationes exsolvissct. Conslant hcec ex Innotcscinuis , inqiiit Epist. XXI Cod. Caroi.

Pippinianam consistunt, pro subsidio tantum et alimento paupernm Christi seu luminariitm concinnatione,
ut Gregorius
III

Paulus

praecelsffi

Ciiristianitali

vcslr;e

quod

papa

in

litteris

ad

ad nos conjuiixissent fldelissimi vestri, scilicet Deo amabilis Remedius vesler (germanus, qfuam vocem omisit librarius) atque Aulharius gloriosissinius dux, conslitit intcr cos et Desidc-

nuper

dum

Carolum Majorem-Domus patrem Pippini regis anno DccxL, num. 20 recitatis loqiiitur. Sita erant
patrimonia in ducatibus Beneventano, Spoletano et Tusco, necnon iu territoriis Neapolitano et
illa

rium Longobardorum regem, ut per totum instantem Aprilem mensem islius xiii ludiclionis, omnes justitias fuutoris veslri beati Petri Apostolorum priucipis, omnia videlicet patrimonia, jura etiam,
et loca,

Cajetano,

et

pertinebant

ad PontiUces Romanos

ante donationem Pippinianam, ut liquet ex Epistola XXVI Cod.

Carol. a Paulo papa ad

Pippinum

tatuni

atque fines, et terriloria diversarum civinostrarum Reipublicai Romanorum, nobis

regem data, et a nobis anno summarie relata.

dcclviii, n. 9 et seq.

plenissime restituisset.

Unde ex

dem

juslitias se profitctur

quidem easatque omniuo spondet

parte

5. Obitus Edilberti Cantiirecjis. Mortuus est hoc anno Edilbertus vel Ethelbertus rex Cantii et filius

nobis esse facturum. Quaproi^ter impensius nos praefatus Desiderius Longobardorum rex obsecratus
est,

verbis

Wictredi regis, ut docet Huiitindonius his Cum Kinewlf (Occidentalium Saxonum

:

rex) sex annis regnasset, Edelbriclit rex Centensis;

ut vestrae a Deo protectaj excellenliaB nostiis

post

Apostolicis relatioiiibus intimare debuissemus, et

ecce sicut nostro

Deum

liberatori lioc

ipsum

eximiai atque subliniissimae et a Deo pruleclae Christianitati veslrae per bas Aposlolicas nostras inno-

tuimus syllabas. Dirigenles magnopere ad vestram a Deo inspiratam |)racclsam sublimitalem praesenlem dilecluin filium nostrum Petrum presbyterum, quem petimus benigno solite adsi)ectu a vobis suscipi et cum elfectu atque prospero nuatio, de perfecta plenariaquc juslilia diversarum causarum fautoris vestri beati Pctri Apostolorum
principis ad nos
Si

metas vivendi attigit . Alii etiam scriptores Angiici successorem Eadberti Edilbertuin fuisse docent, perperamque Allordus boc aiino et alibi putavit, non Ethelbertum, sed Edbertum ejus fratreiii boc anno vitum ciim morte commutasse. Etbelbertum enim post Wictrediim patrem aliquot annos regnasse, et postea abdicasse, rursunique an. DCCXLViii |)Ost Eadberli iia.ins mortem regnum resuiiipsisse jam demonstravimus aiiuo dccxxv,
n. 12, et DccxLViii,

uum.

7, et

nodum, qui

indis-

solubilis videbatur, solvimus. Ethelberto successit

Alricus, vel Aldricus frater, qui multos annos satis

vero in ea,

remeandum absolvere dignemini. quam praefatus Desiderius rex, vel

profitentes poUicenlur,

inglorius regnavit.
0.

A quibusdam
est.

iii

celebratione Paschatis pec-

ejus

Longobardorum gens

catum
imp.
ait
:

Theophaiies anno xx Constantini

festo

permanseritsponsione, iiobisque omnia, secunduin ut constitit, et praedictorum foedera continent, restituta

Ival.

Septeinb. hujus Christi anni inchoato,

Hoc anno errorin celebrando Paschatis

est,

ab

eis

nobis fuerint, tunc a Deo conser-

admissus
id fuit

Orthodoxis per Orientales tractus

vandae excellenti.e vestra; meritum intimantes iu-

inensis Aprilis die sexto, haereticis autein, quoruni

notescemus ei . 4. Palrimonia Ecclesice Rom. ab ejus juribus Videraltantum hujus Epistolae ardistinguerida.

agentibus

gumentum

Baronius, ut ipsemetrefert an. dcclxvh,

Epist. XX. In

bac palrinionia dislinguuntur a juri-

bus, locis, fiiiibus ac territoriis civitatum, ut observat Cointius hoc aiino

fines, ac territoria

num.

7.

Nam

jura, loca,

erratum tertio deciino solemnitatem illam . Sed Theophanes rem hanc uiio anno tardius narrat. Qui sequebantur Cycluin Victorii hoc anno Cyclo lunaj priiiio, quando terminus Pasclialis est die v Aprilis, nolueruut sequenti die Douiinica die sexta Aprilis Pascba celebrare, sed distulerunt illud usque ad diem xiiiejusdLin mensis.

civitatum pertinent ad donatiopriiicicollati.

Cyclum

Victorii seqiiebantur Galli, qui

si

tandemsub

nem
patus

Pippinianam, parteniquc constituunt

a Pippino rege
Pontifici

Carolo M.,
concessere.

nou antea,

iu

Alexandriiiorum placita

Romano

Patrimonia vero tura intra

tum

extra donationem

rAULI

ANNUS

5.

CHRIiSTI 70

I,

6/.

PAULI

AxNNUS

5.

CHRISTI

701.

PaulipapcB in Concilio Romano Constitntiim.

el

ficiorum

corumdem sanctorum

suffragiis aixid di-

de monnsterio a se cedificato
illuc translatis.

de SS. reliquiis

Se|ilii)genlesimtis

sexagesimus

primus

Christi aninis

volvitur, Indictione

decima

vinam adjutum misericordiam, pro co quod luillis virtutuni profectibus mereor instilutiun, scilicet gravi peccalorum mole pra;gravatum, adeo magiium
et terribile Apostolic;e Sedis (vicis) ofllcium
nisi

quarta, quo celeliratuni cst Romae Coiicilium, in

Paulus papa Constitulum lecit de Ecclesia et monasterio a se erectis in paternis sdibus sub titulo saiictorum Stephani papa) et martyris, necnon Silvestri Pontillcis ct confessoris, illatis in eam compluribus sanctoruni martyrum corporibus e divcrsis coenieteriis erutis. Sacrum autem ejusDi|)loma, dignummonumeiitiim hucnsque servalum cjusdem sancti Ponlincis sic se habet' 2. Paulusepiscopusservus scrvorum Deilcon-

quo

iiiter

alia

proseqiii,

norit dignalio.

corum pra;sidio divina iiio praBveVerumtamen in lioc omnipotentia;

praescius, coiulitor et

su;c

cunctorum

Redemptor
iiidicia,

Doniinus noster Jesus Christus demonslrat

quod

ea, qua; a|Hid eos ipsos

iles|)ecta

sunt, nobis

ad speni profectus,
perducil
Idcirco
:

potenti;T! suae gratia illustrante,

quod

in nie

nimirum

cernitiir evenisse.

ingcnti gratulalionis

lajtitia

refectus, lau-

deni Domiiii loquitur os

nedieit

meum,
ejus,

tio(Leontio) religioso presbytero el abbali venerabilis

sanctum nonien

cor et liiigua beatque intra cordis

monasterii sanctorum Ste|)hani martyris alque

confessoris Cbristi, et alioruin
et

Silvestri

innumera-

atlectum, ejus magna; pietatis clementia! congruenter confero vota.

a

confessorum Dei in eodem sancto nionasterio a nobis, annucnte Deo, fundato quiescentium, et cum eo ipsi venerabili monaslerio in perpetuum. Inter diversa studiorum examina el varias

bilium martyrum

Igitur

cum

diversa sanctorum Cbrisli

sorum
ruta
:

ejus foras

annorum spatia, martyrum atquc confesmuros luijus Roman;c Urbis sita

per
evoluta

antiquitus

ca'meteria neglecta, satis manercnt di-

conligit

postmodum ab impia Longobardo-

human;c

inconstantiffi

operationes,
:

qiia.'

uimirum

in iiac tcmporali vita pertractantur

illa

pra;serlim

ruin gentium impugnatione funditus essc demolita. Qui etiain ct aliquanta ipsorum eHodientes marty-

loto nientis nisu perflcienda sunt, qua;

ad laudem

rum

sanctorum ejus celeberrimum respiciunl honorem. Et profecto omnia sequunlur prospera, si primitus qua; Dec sunt gloriosa ct sanctis cjus prafulgida, procuramus. Ob boc nempe, dumdivina Hedemptoris nostri ineffa-

Domini Dei

nostri,

et

scpulcra et inipie devastantes, quorunulaiu sanctorum depr;cdati, auferentes secuin deportaverunt corjiora. Et cx co tempore omnino desidiose

atque negligenter
batur honor.
ccemelcriis

eis
ct

debilus venerationis e.xhibc-

Nam

(quod

clici

nefas

est)

cliam et

divcrsa aniiiudia in aliquaiitis cisdcm

sanctorum

bilis potentia; gralia in

meam

respicere dignata est

et

aditum babentia

illic

eleniin

corum

exiguitatem
miscricordia

magna cura

insistere

anbelante

exislebant septa animalium, in quibus foitoris cgc-

fere dilcctiouis allectu, diuturna ejus beniguitate ac

rcbantsqualorem.
4.

procuramus laudcs, et meorum ipsi oflerre majestati desideria votorum. At(|uc ex hoc divin;c illustrationis compunctus inspiralionc, vehemcnter, licct immeritus, procurarc sludui ea, qua; ad cullum Dei, et dignani sanctorum pcrtineant vcncrationem, sura confirmare.
^.

Unde conspecta corumdein sanclorum

lo-

corum

dcsidiosa incuria, et cx lioc valde ingemis-

ccns, atquc plurima doloris attritus mccstitia, aptum prospexi, Deo annuente, cosdcm sanctos

martyres
ct

ct

confcssorcs Chrisli, ct

virgines

cx

ct

maxima

roborationis cen-

iisdcni dirulis auferre locis. Qiios ct

cum

liymnis
iiitro-

canticis

spirilualibus in baiic

Romanain
constriixi

Quoiiiam valdc mc, fateor, opimis beiie-

diixinius Urbein, et in Ecclesiam, (|iiam noviter a

fuiid;imcntis in coruin

honorcm

(intra

'

E.xUl apud .Monialcs S. Silvcslri Homa:.

mocnia

scilicct in

donio, qua; luihi

pareiitali

suc-

646
fcssione obvenit, in qu;i
eoruiii

PAULI

ANNUS

5.

CHRISTI 761. que

illic

me natum

constat atque

in ejus usu pro qiiotidiana sacrificii oblationc,

nutritum)

.anclissima

collocans

condidi

in lumin;u'iiim concinnatione afqne supfonfafione,

corpora. Ubi congregationcMi constitui monacho-

exisfentium

monachorum sempiterno

jure

rum

censura in lionorem ct nomine beaforum Stephani papic el martyi is, atque Sihestri in quo veneranda papae et confessoris Cliristi
speciali
:

proficianl.
Unde ct sub terribili ef tremenda futura cavemus die advenfns magni Domini nostri Jesu

eorum quiescunt corpora. Monasterium viroruni

monacliorum
exercendain
esse censui, scilicet ad modulalionis

Chrisli, in qiia judicaturiis est vivos et

mortuos

et

psalniodiam, in |ierpetuum esse de-

saecnlum per ignem, etiam et maximis sub anathematis interdiclionibiis, DomininostriJesu Christi
et B. Pelri

crevi, consfitucns sedulas

ibidem Domino Deo Redempfori nostro referri iaudes, et a?ternam eorumdem sanctorum illic quiescenfium venerafionis memoriam ad gloriam divina^ potenfia; cefebrari, atqne pro dilatatione afque stabilitnte Reipublicac, necnon et salute onmium fidelium Chrislianorum, delictorum quotidianas et ob mcorum veniam fundi preces, ct debitum et condecentem eisdem

principis Apostolorum anctoritate decernimus, nulli quoquo mpdo nostrorum successorum Pontificum Iicere,vel alicui magn;c parva;-

qne person;e
dignitate,

cujuscumque

sit

honoris

praedita

qualibet exquisitiore ingenii arte dissolintuitu ad

nostri

vere

ha^c, quaj a nobis jiio

et

demptoris

honorein

laudem Resanctorum ejus

locis, vel

conslituta snnt.

Nec penitns ex iisdem

atque rebus

omnibus
5.

Dei sanctis exliiberi

honorem.

possessionibus,
liis

Quoniam dum ijisi marlyres Cbristi,comfempfis humanfe gloria>, blandimentis, alque diversa formentoruni supiilicia perpes<i, pro
Cliristi

famieliam et peculiis, vel quic(|uid ad idem veneraet faciiltalibus,

bile

neqiie (]uoqiio modoalieiiare; poliiis

(ut

sunt noniine capile truncati,

el

amiei Dei

efTecti

monasterium pertineie dignoscitur, auferre, autem omnia pnElatnm est) in eodem sancto loco percnnifer
permaiicant.

omnino

congruil, ut sicut

eornm animaj
ita

in cffilesti-

in

integro

Sed nec abbas,

qiii

pro

bus regniscuni Angelis triumiihant,

etin terris

fempore ciiram

ipsius moiiasterii gesserit, (luoiiuo

quoque eorum sacratissima corpora, lucidissimis habitaculis collocata, optiine ab omnibus venerentur Cbristiaiiis, duni nimirnm impeiisius pro suis cultoribus divinam non desistunt implorare omnipotentiam. Ipsorum qnippe me sanctorum confero praesidiis, confidenseornm me suffragiis a peccatorum, qua premor, exuimole. Et ecce (sed et), propilianteDomino, idem a nobis in eorum bonorem fuiidatum monasterium
diversis

modo

quemlibet locum, qiii in usu cuiquam Iocare,aut venundare nec quicquam ex rebus ei pertinentibus usurpareac fraiidare. 7. Statuentes interea et hoc decerniinus, ut cuncfa congregatio monachorum in eodem sanclo
pra}sumal
existit
,

monaslcrii

consistenliuni monasterio, septies in die

Domino
quiesClirisli

Deo

nostro referant laudes, eldebitum

atiiue

illic

centibus martyribiis
venit

confessoribus
ei

prsdiis

af(|ue

rebns

et

possessionibus

persolvant honorem. Sed

,

eliam

qni viies subEt

ui'banis vel
libus

rusticis, et cuncfis necessariis utensi-

amplissinias

omninm

Redeniptori noslro
:

optime ditanles, omnia, qu;e ad concinnaet sedulam sacriticiorum luminariuin oblafionem, vel ea, qiia; ad usus iilic consistentium
fionem
,

studeantreferre laudes, qnoniamscriptum esf

adjiciam super oinnem luudem tuam.

nosli"i virfuteni,

Nam

et

hoc

promulg;inles sancimus, et per omnipotentis Dei

siib terriblli
,

monachorum
sas,

snllieiuiit,

concessimus,

id

est,

masatqne

anaflieinatis obliga,

fundos, casales,

colonias. vineas efiam

fione,

omnes

obtestantes

decerninius

nulluni

hortos, et oliveta, sen

et

domos,

et hospitia, salinas,

un(|uani priesuinere qnanilibet contrarietafem auf

aquimolas, vel piscarias,

in diversis
locis

et reli(|ua

possessionum
simul-

malitiam in eodem nostro monasterio, vel pertinentibus

ei

pr;cdia

et civilatibus sila,

causis

inferre:

sed niagis pro Dei

que

servorum famnlaiitium seeum pecnlia. Addentes etiam, et sub jure et ditione ipsius nostri
et

maxinio sanctorum ejus hoiiore cuncti juvamiiia ct auxilii oiiem ipsi, vel perUnenlibn^ ei
timore
causis
ipsi el

mouasterii confirmantes aliqua monasteiia et venerabilia loca

alqne utilitalibus ingerant, ut parficipes^ct

boni elficiaiitur operis
,

cum

universis

possessionibus et

liujiis

et

omnibus
6.

eis generaliterel in integro pertinentibus.

pnemia
8.

hujiisinodi beneficio ab ornnipotenfi

mercedis Deo

Hiec

nempe omnia
rustica,
eis

loca, i)OSsessiones, vtl

consequantur.

prgedia
liter

urbana vel
in integro

cum

universis genera-

hxc

vero omnia a nobis ad laudem Redem-

et

pertinentibus,

ubi

et

quo-

ptoris nostri prcmulg;ita, et ab universo sacerdotali

cumque
praefalo

loco

el civitate

consistunt, et a nobis

jam

Concilio coufirmata, et maxiniis ubligafionibus

nostro monasterio concessa sunt, vel in

corroborata Deo vivo et vero decerniinus perenniter conservanda. Si quis

pusterum fuerint largienda. per pr;ecepta Ponliticalia ef cseteras monitiones ibidem sint vel fuerint
confirmata
liienfes,
:

autem ex

nostris succes-

soribus Pontifieibus, aut ex potenfe vel inferiore

,

prtesidente

sacerdotali Concilio, slaet

quocumque honiine magna scilicet parvaijue

sancimus Apostolica censura,

obtestafione

sub di-

persona, cujuscum(|uesitbonorisprBeditus el dignitatis,

vini

judicii

a no^fris successoribus
,

praesumpsent (|uocumque argumento, vel

decernimus ut in eodem veiurabili monasterio pcrcnniter permaneant, atPontilJcibus servanda

PAULr

ANNUS

5.

CHRISTI 76\

M7
Cniistiluto

exquisita occa?ione, haec, qiiae a nobis ad ciiltum

Jo.nnnes humilis episcopus sancta? EcclesitU

Dei

statuta

siuit,

destruere,

aut dissolvere,

vel

NepcsinaB

huic

a nnhis facto inlerfui

quoquo niodo temerare, aut eliam

franiiere, et

etsubscripsi.

(quod non optanius) quemlibet locuin aul possessioiicm, vel qiiiequid preedicto venerabili nionasterio pertincre dii^noscitur, auferre, aut alienare
\\ns>

Joannes buniilis episcopus Ecclesise Tiburliiiic

Coiisliluto

a nobis facto interfui et

sub-

ex

scripsi.

eodem sancto
stolorum

loco conatus

fiieril:

sciat se

Domini

Gratianus humilis episcopus Velitrensis Echnic

Constituto a nobis
facto
interfui et

nostri Jesu Clirisli, ati|iie beati Petri inincipis Afioaiictoritate, insolubili

closiie

anatbematis vinculo
alienatum, contrasanctos inartyres

subscripsi.

innodalum esse,
rios sibi scntieus
et

et a regiio Dei

Petrus humilis episcopus

Ecclesiae

Labica-

omnes eosdein

nensis liiiicCoiislitulo a iiohis facto interfui et subscripsi.

conffssores et virgines

Cliristi, et

cuin ipsisante
sanclis

tribuiial

Dei omnipolentis in

tremenda exaininis
facere

Parviis liumilis opiscopus sanclae Ecclesia; in

die

juilicii

debeat

cum

eisdem

Tribus Tabcrnis huic Conslituto a nobis facto interhii ct

raliones.
9. M Ijisum

subscripsi.

enim jiidicem

peto, qui est retri-

Bonifacius

humihs episcopus

Ecclesia;

Ti-

butor
tuisse

omnium,
iiostri
,

pro ciijus laude ha?c nos conslisiias

fernic, etc. ut supra.

dignoscimur, ul iram
et
,

poteiiliaiomnibiis

Domnus

huinilis episcopus Ecclesiae Matura-

hujus
inferat

Apostoliii Coiistituti transgressoribus

iiisanabili

ncnsis (Martiiranensis), etc. ut siipra.

sia;

ultionis

vuhiere peiculiat

Epifihanius peccator episco|)us sancta' Eccle-

cunctos
tibus

qui pra'diclum
exliibere
ei

Iffidere, vel
ei

nostrum monasteiium contrariam meiitem in causis perliiientenlavei

iiit,

Perusina?, etc. ulsujira.

Constaiitinus liiimilisepiscopussanctiB Eccleetc. nt

vel

quicijuam ex
laburiosa et

sia-

AnagniikT,

supra.

oinnibus

pertinentibus abslollere (al)straliere)

;

Anastasius liuniilis cpiscopus sanctse Ecclesia)

pncsuinpserint

ul

sit

vita

eorum
;

Senogalliensis, etc. ut supra.

pessima

nimis^iue lugubris

atque languentes
,

Leo humilis episcopus sanctae Ecclesia? SalerPctrus

deficiant, et

sumum

miniine coiiseiiuaiilur
qui meiulacii

nisi

nitanip, etc. ut supra.

resipuerint, veniain

dehctorum, seiitenliam

suineii-

humilis episcopus sanctfe Ecclesia;

sanctiE Ecclesia? Alba-

tes Aiiaiii;e et Sapliyra;,

iioxa; iiisepti,

Cerensis, etc. ut su|)ra.

ante pedes A|)osluloruui e.\piraverunl. Coutingat(|ue

eis sieut liatliaii el

Leo humilis episcopus

Abiion, quos aperieiis teira os

nensis, clc. nt supra.

siium, vivos deglulivil. El

cum

d.abolo cjusiiue

Grcgorius humilis episcopus Ecclesia3 Pmeepiscopus sanctiE EcclesioD

Ecclesiae

atrdcissiinis et teierrimis pouijils,

atque

cum

Juda

nestinae, etc. ut supra.

Jordaiius liuniilis

tradilure Dumiiii nostri Salvutoris Jesu Cbristi, et

omnibus
meiitur

iiii|)iisdepututi in lartareo

igne etiuextiu-

Senensis, etc. ut siipia.

guibili iiieeiKlK), et iu voraj^ine chaos deiiiersi, creiii

Ailam hnmilis episcopus sanctie

iit

<eleriium.

HortaiuB, elc.

siipra.

10. l'orro qui invcnti fuerint moni^terium nostrum detendere, quod a.i lauaeni Dei et honorein sancturum ijus con^tiluiinus et omiiia (lua; in
,

Piodiilplius

liumilisepiseopussanctteEcclesia;

Cellensis ^Calliensis

vd

Vcrcellcnsis), elc. ut supra.

(iregorius hiimilis episcopus sanct;e Ecclesia?

Silva? candida!, elc.

lioc

Apostolieo

cuntineiilur

Consliluto

aniiexa

ulsupra.
qui capere

custodieiitcs, iiitegra mentis sinceritate observaveriiit; a

Sunalbiis biimilis episcopus sanctae Ecclcsiaj

etc. nt

dexlris Dei iiivuiiiaiitur in loeo lucis coiisti-

Amerina?,

supra Et

alii

cajteri,

tuti, et oiiiiies saiictos

Dei marlyres, conlessores et

non possumus.

Ita ibi.

virgiiiesCliristi,

qui iiieodcm \enerabili inoiiasterio

SEQIITUR
I'0ST

quieseunt, liiinos habcaut protectoies, eoruinqiie

suUVi.giis
et
iii

WMC SUBSCRIPTIO
S.

piu-seiiti

vita

adjuveiitur

el

ia

C.\UI)IN.\LHJM

R. E.

fuluia

heatiludine caelestis

rcgni

gaudere

ciiin
inti-

Angelis Dei et omnibus sanctis et electis per

nita coiiseijiiantur sa;cula.

12.

Gregorius archipreshytcr

S. II.

E.

liliili

ploma, (|uod

Haclenus sacruin DiConstilutum nuncupare consueveel aniius, qiio

sanctie.Bidbiiia!.

Philippus huinilis iircsbyler S. R. E.

tituli

ruiit: dies auteiii

daliim

est,

post
positi

S. Marci.

subscriptionein episcoporum el
liaheiiliir.
et

c.iriliiialiuin

Gregorins

S.

R. E. [iresbyter tituli

sanctae

Srijuitur iiiodo subscriptio episco|ioruni

AnJistasia;.

cariliiiahum S. H. E. qui eidein Coiic.lio inler-

Theopiiiliis S.

l'i.

E. hiimilis presbyter

lituli

fuerunl,
11.
slolicfc
f.icto

primoque loco posituin chirugrapluim

Ponlilicis his verbis:

S. Sabiiiae.

tiili

ejusdem Rumani
Romanap,

Eiistochius hniiiilis

picsbyler S. H. E.

li-

Paulusepiscopussancta;Catliolica!etApoEcclesia:?

hiiic

Constitnto a nubis

Stcphanus hnmilis presbyter

S. Cajciliae.

S.

R. E.

tiluli

subscripsi.

r.48

PAULI

ANNUS
ti-

5.

cimrsTi 761

Constantinus hnmilis presbyter S. U. E.

ipsius monasterii Ecclcsiam mirrc puichritudinis a

tuli SS.

quatuor Coronatorum.
iuuuilis

fnndanientis
E. tituli

noviter construxit

quam musivo

et

Mariiius

prcsbyter S. R.

S. Laurentii,

qui vocatur Damasi.

SlIIiSCRIPTIO

niarmoribus dccorans; et omnem iliic ornatum ex auro argcntoque et diversis ?pecicl)us largiens, etiam ciborium ibidem ex argento Iil)rarum... fecit
;

HOS SEQUITUR

TRIUM EPISCOPORUM QUI

iilicque

innumerabilium sanctorum corpora

demolilis
abstulit coemeteriis

RESIDUI ERANT, SED DEFECTU CHARTJE ABSQUE SUBSCRI-

qua^ de

prffifatis

PTIONE PR^TERIERANT.

maximo

venerationis condidit affcctu.

In

eodem

Suthinius episcopus Tranensis Ecclesiae.

Leontius episcopus AmiterninaB Ecclesia;.

quippe monasterio plura contuiit prffidia et possessiones, ioca urbana vel rustica, superfluenter et abundanter eum ditans in auro et argento
,

Stephanus episcopus Ferentinatis

Ecclesiae.

aiiisque

rerum

speciebus, et

onmibus

utilitatibus

ubi et
SEQUITUR SUBSCRIPTIO RELIQUORUM CARDINALIUM.
grscca;

monachorum congregationem

construens,

Theopemptus presbyter

S. R. E. tituli S.

Eu-

modulationis psalmodiam cauiobium esse atque Domino noslro omnipotenti et omnibus ibidcm requiescentibus sanctis, magnis
decrevit,
,

sebii.

tii

Leontius presbyter S. R. E. titnli S. Susannne. Eusebius presbyter S. R. E. titnli S. Laurenin Lucina.

Benedictus presbyter S. R. E.

tituli S.

Mar-

celli.

talis.

Clemens presbyter

S. R. E. tiluli S. Annstasia?.
tiUili S. Vi-

Christophorus presbyter S. R. E.

Douatus presbyter Andreas presbyter

S.

R. E.

tituli S. Sixti.

S. R. E. tituli S. Mariaj in

sub interdictionibus sedule ac indcsinenter iaudes statuit pcrsoivendas . Hactenus de his Anastasius. 15. Post Copronymi decrelum in sanctas imagines, plures niartyres, quoritm insignior Andreas Calyhites. Ut autem Grsca iingua iilic voluerit Paulus papa psalmos occini id inde accidisse putannis, quod cum Copronymus impiiis imperator, edicto promulgalo, vetuerit esse monachos in Oriente ingens monachorum Orientalium muititudo sese in Urbem infuderit, quoruni cum Grajca lingua peculiaris esset, eosdem in monasteriis collocatos

Callisto.

voluerit ea pra;stare
tituli

qua; consuevissent in

mo-

Saxolus presbyter S. R. E.

S.

Cyriaci.

nasteriis Orientis, ut
offlcia

psalmorum cantum, aliaque

ipsorum iingua persolvegestge

Hermogenes presby ter S. R. E. titiiii S. Priscae. Pelrus humilis archidiaconus sanclte Sedis

Ecclesiastica sua

rent.

Apostolica?.

Sed jam qua3 anni hujus reperiuntur res

Julii,

imperante domino Constantino Augusto a Deo coronato magno impe

Uatum quartononas

Orientalis Ecclesiae videamus.

Hoc quidem anno recruduisse quam acerbissime persecutionem ab eodeni Constantino Co-

ratore

anno quadragcsimo primo

:

ex quo cuni

patre regnare coepit

et post

consulatuni ejus anno

papa;

pronymo adversus Orthodoxos

tam,
testatur

Christianos excita-

vicesimo primo, Indictioue decima quarta.

13. 9

Porro

in

eadem membrana Pauli

in

verbis

ha!C addita

reperiuntur: Mense Junii die

Theophanes verbis istis, hoc ipso anno vicesimo primo ejusdem imperatoris: Eodem quoque anno Constantinus persecutor AnCaiybites,
sancti

decima nona introduximus

beati Silvestri episcopi et Confessoris Christi.

hocoracnlum corpus Mense

dream memorabilem monachum qui dicebatur apud Blachernas, flagris in hippodromo

,

Augusti die septima decima introduximus corpus beati Stephani martyris atque pontiticis, tempore
Constantini et Leonis Augustoruni, et Pipini excellentissimi
regis

Mammaj
;

occidit,

redarguentem impietatem
in

ejus,et Valenlinianistam ac Civilianum appelian-

tem eum

quem

et

rheuma maris

jactari

Francorum
,

et

dcfensoris Ro-

in

mani, Indictione quarta decima. Quod autem et ccemeterio Callisti aeque corpus S. Stephani papse et martyris posilum adhnc dicatur: inde id
provenisse putatur
,

hunc rapientes, in Emporio Leucadii sepciiissent . Hucusque Theopiiaprfecepit, nisi sorores ejus

nes et
tis

alii,

sed breviter ac succincte nimis ingengloriosas confessiones

moiis opus absolvunt. Nos autem tuin ejus,

quod

sicut in aiiis fleri consue-

tum aiiorum Orthodoxorum

vit,

cum
i-i.

transferri solerent sacra

sanctorum cor-

his inseremus, petitas e Gra^cis fontibus, ex ejus-

pora, pars aliqua in ioco priori relinqui soleret.

dem

Andreae inartyrii Actis

i6.

'

atque primo de

Sed qnte dehis habeatAnastasiusBibliothe-

edicto imperatoris sic

carius, ut auctoritas auctoritate lirmetur,

videamus

Constantinus doctus a maiigno spiritu,

Hic sanctissimus praesui

scilicet
et

in

sua propria

domo
S.

jussit per

monasterium a fundamentis
phani papte
Siivestri

in

honorem
,

Ste-

martyris
et

necnon

et beati

terram, qute sub cselo, ipsi tasubjectam imperio procedere, el ad extremos fines pertransire alienum hoc edictum, omne genus

omnem

men

itidem

Pontiflcis

confessoris

Christi

supplicii

omni generi

et aetati

aspere minitans,

si

construxit. Ubi

etoracnium

in

superioribusejusdem

quis suo decreto non pareret, promptoque et aiacri

monasterii moeniis eedificaus,

gna

cum

eorum corpora maveneratione condidit. Infra ciaustra vero

'

Apuii Sur. die xvii Oclob.

PAULI
animo
illud

ANNUS
ali-

5.

CHRJSTI 7GI.
progressus,

649

non excipcret

imo

si

divinam

dium

imperatoris ct eorum, qui crant

;

quam figuram verbo tenus ^ideretur honorare . Decretum suum nominat, quod de abjiciendo cultu
sacrarum imaginum ab OEcumenica (quam dicebat) Pscudo-Synodo (ut vidimus) sancitum fuit. Quod vero illud decretum a piis contcmptui habcretur, inde causa manavit cur tantopere ira exrestuaret, atque ad corroborandum illud ct auribus omnium ingerendum pra;sens edictum hoc anno promulgaret hoc agens, ut quod haud pri:

cx ejus parte, palam sectam libcrc arguebat

et
et

honorem, qui divinisdcbebatur

imagincs.
19.

figuris,

docebat

statuchat sicdicens: Dobctcoli Deus, sic vcnerari

Porro autcm diccbat

sc co veuisse, ut tolet

leret

qua> a diabolo parabantur insidias,

eos

suam saUitem prodiderant, adduceret ad poenitentiam, ctanimum eis adderet, ut rursuni

(|uidem qui

pugnarent

dem Concilium celchratum

gines esset,
lavit,

adversus sacras ima-

rursus vero eos qui stabant, precibus, adhortationibus et consilio muniret, tutosque red;

quod

(ut vidimus)

OEcumenicum appeldignum
esse

deret. Haec

cum

jiublicc prccdicaret, nec tantillum

sciens illud ab Orthodoxis haberi ludibrio,

Concilii

quidem de
tyris

dicendi libertate rcmitteret, ea signifi-

quod nec nomine quidem

dicebant
:

cantur imperatori.

Quicum

aute civitatem in mar-

hujus rei gratia minas illas per cdictum promulgat, qnis adeo vehementes erant et fortes,
ut magnopere Orthodoxorum perculerint

Mamantis quae dicitur Basihca,

illa

sueto consedisset supercilio, et

ex sccnica
specie fastum,

animum.

cum suo conmagnum quidem magnam autem ex

intueri sustineret,

Nam

subdunt Acta

assentante iilo satellitio gloriam sibi induisset, nec

i~. Propter has ergo asperas et SEevas minas, hcebat tunc videre civitates effectas in sohtudinibus, esse autem plane desertas civitates propter

eos quidem, qui aderant,

solum

Orthodoxosvcro torve
hilo mitior

et ferocitcr adspiceret, etni-

multitudinem eorum, qui ad eas veniebant solitudines. Nimis arct;c reddebantur custodia; replebantur carccrcs non latronibus (proh dolor !) non
,

ahos quidem

quam fera agrcstis in eos ferretur, et boum nervis crudelissime caideret,

ct aliis suppliciis traderet,

expilatoribus, aut aliis

hujusmodi maleficis homiac religiosis et

nibus, sed viris

piis

Dominum

timentibus,
(juos

quorum

erant pernoctes stationes, et

civitas, honorificc

qui sunt cx Deo sudores et nocturnse lacrymae, et

Hierusalcm vocabat libera

apud eani diversaturos . Hffic quidem omnia consenticntia illis omnibus, qua3 superius dicta sunt ex Actis Stephani martyris ab hujus temporis auctore conscriptis. Sed certamen, quod lioc anno contigit intucamur Andreas sanctissimi monachi. Cum enim (ut dictum est) ob persecutio,

nem
alii

peculiaritcr indictam adversus monaclios , aho commigrassent ad tutiora loca: hic diu moratus. tandem ab eodem spiritu, qui alios impuht in desertum, hic est immissus in Constantinopolitanam civitatem ne sinc patenti confessione
,

mullinguam erueret, ut illis (|uidem oculis scilicet aliorum athlctarum non adspicerent animi magnitudinem, nec hi tolerantiffl magnum acciperent solatium ; hac autem adempta, non posscnt alios excitare ad certamen, neque cis vcluti manum prajbere per consilium ct suasionem aUis autem simul manus ac pedes auferret proptcr ira) vehementiam et acerbitatem. 20. Hic beatus Andrcas animo sauciatus, et pro Domino spirans virtutem et animi magnitudinem, cum et e nicdio corde sibi esset precatus, et subinde dictitassct: Domine,serva, Domine, dirige, seipsum in media injccit pericula, et corum qui
ahos autem igni

torum vero etiam

ipsos oculos et

circumstabant divisa multitudine, latens eos, qui

ambigebant,
ratoris
hffic
:

cum

vcnissct in

conspectum impe(si

Cur,

in([uit,

o imperator

cs Christianus)

oppressa veritas veiuti exslincta putaretur,

quenti
[lojiulo

cum

contra in tanta civitate praeconio confessionis frccelcbrata,

magis vero clamore san-

guinis exaltata, fronde festa virescens, erigerct dc

supcrata im|)ietate trophaja. Sed

derit,

quomodo
et

id acci-

audi

18.

Cum

crgo tam

magnum
et nuilti

tam gravc

bellum csset cxcitatum,

ccssisscnt,
:

statim tcmpori

scrvihterque ct illiberaliter omnino loquerentur beatus liic Andrcas non fercns hunc

novum modum
ciens, sed

captivitatis,

neque

pias animas,

mala machinaris advcrsus Christi imaginem et ejus servorum? Hle autcm non ferens hanc loqucndi libertatem, scd apertam contumeliam eam rcm esse existimans, loquentem sanctum slatim interrupit, et jubct eis, qui adstabant, cum comprehendere. li autcm ca;dcm spirantibus manibus in eum irruenles ct alii quidem ejus caput, alii autem manusapprchendcntes, alii verosuperhumerale, et alii tunicam per summam contumeliam, ct ut ei qui jusserat magis gratificarcntur, eum humi dejiciunt, nequc prius cessarunt eum (jui crat animo excclso trahere, doncc ipse imperator postquam satis ultus
, ;

quaj supcrna civitate misere privahantur, dcs|)i-

essct diccndi libertatcm athlcta;, volens utique vi-

tempus aptum esse arbitratus ad zelum magno et cxcelso animo ostcndendum, (|uem pro pietalc jamdiu parturiebat, rclicta tcrra patria ct solo, quod eum alucrat, venit statim liyzantium,

deri clcmens, jussit

21.

sistcndum vitia, deinde ctiam

eum rclaxari. Cum autcm proxime adducendum et curasset, cum eum prius terruisset saealliceret

mausuetudine: Undeinscitia,

tanquam

(luispiam fortis et gencrosus athlcta, qui

nam,
jussis

inquit, ha;c tanta tihi audacia ct

ut

jn exercitalionc salis studii posuerat, et in stadium

saepius descendcrat.

Haquc nec meluni magislratuum, ncquc aliquid ahud grave reputans, in mcTouus XII.

rcpugncs imi^cratoris, et coram eo iutempestive et cilra ullam rationem libere qua;vis loquaris? scd (ut vidctur) volcns aUquo

modo

notus

650

PAULI

ANNUS

5.

CHRISTI 761.

nobis evadere, lianc viam ingressus es. Voluntas

itaque tua deducta est ad effectuni, et
cte succedet scopus,
tibi

quae est a ratione aiiena, audacia, extrema patieris.

23. 9

tuus re-

Hoc

in loco

cum

ferre

non

potuisset vir

dummodo
tibi

sentcntia; nostrEe

assentiaris, et quoi valde recte se habet, confitearis

generosus blasphemae linguae contumeliam, sed perinde atque honesti proditionem arbitratus, sa-

religionem
sententia.

tuuc

namque

omnia cvenient ex
:

Ad

hffic

Andreas
nec

illc

admirabilis

Non,

in-

quit, audacia

inscitia

motus, o imperator, nec

potentise,

contumeliam Execrandum, non tibi videtur pati pro Christo, qui pro illius forma patitur, neque ad primum exemplum credis transire ignominiam, (|ua imago
crae

imaginis

pati

inquit, caput

ut tibi notus et tuae

evaderem

Quid enim

niihi rei est cuni tuis? similiter

huc veni. autem

afficitur? Et
torias

possum omnino etiam dicere cum iis, qua; sunthujusmodi, aquo quidem jam olim despecta sunttan-

quomodo vos, eos sajpe, qui imperacontumelia affecerunt statuas, perinde ac eos, qui imperatorem ipsum suntinsectafi, ultimis
affecislis suppliciis?

quam somnium
et te senfire aliena

sola

aulem

sola grata est quies,

tuis aeneos, vel

quos quidem ego novi in staetiam aureos extrinsecus, pice intus

et lignis,

seorsum versari cum Deo. Sed postquam accepi,

a fide Orthodoxa, et privare Chri-

esse

replctos et stuppis

et alia vili et
estis pulvis,

abjecta materia.
et cras

Quod

si

vos, qui
sic

nunc

stianos honore, qui debetur divinis imaginibus, et

sic

non

estis futuri,
et

adoramini

statuis ac
dii vultis

quidem perturbare eos, qui luo parent imperio, conturbare autem etiam Ecclesiam non potui
,

imaginibus,

propemodum tanquam
:

adorari, et eos, quiin imperatorias peccaverunt statuas, acerbissime punitis

hanc ferre injustitiam sed patria relicta et meis, tantum maris spatium eniensus, venio magno cordis zelo incensus, vel vos ab hoc errore Uberatu:

adversus Christi sacram

aliquid audere imaginem,nonreputatis esse arche-

typo ipsius exemplaris ignominiam? Nec eos, qui

rus, vel pro

meo

Christo

qui suam

etsi esset

meam animam positurus, Dominus pro me posuit et

,
:

sunt parati pro co pati omnia, cBstimatis periculuni adire pro veritate?
24. Deinde cum jam haec dixisset martyr, de Moyse vellet explicare, cujusnam jussisset

sua imagine.

quidem certe, inquit magna visione apprehendens et animo agitans, nempe ut ipsuni imperatorem, et omnes magistratus et pontificalis dignitatis venerandam , quantacumque ea sit, canitiem traducas ad id, quod tibi videtur. Sed ut prolixis uti verbis mit22. Imperator
,

autem

V^enisti

et

non
set

facere similitudinem, et

quomodo

ille effinxis-

Seraphim, cum ipsum etiam exemplum sit incoi'poreum, imperator abrumpens orationem Jam
:

tempus

est, dixit

circumslantibus, docere
,

eum

esse

moderatum

ac temperantem

et temerarla; illius

tamus, audi me ea quaj oportet consulentem, et ab hac profunda emergens caligine, pare iis, qufe nostra decernit potentia, et ipse quoque sis contentus sequi
te

linguae referre ei gratiam. Si

statuas (ut ipse dicit)
et inexorabile

enim
:

ii,

qui regias

injuria

afflciunt,

acerbum

communem

sententiam

sin

minus,

omnino doccbit

experientia,

inopia et vana de se tantum sequendo sententiam , se arroganter gerere

sit consiiii

quantum malum persuasio, et suam

supplicium subeunt qui adeo impudenter et audacter sceleratam in nos linguam immittit, quasnam luens poenas punietur pro meritis? Sic dixit,
et

irato

vultu martyrem

statim

intuens, et

manum demore movens, et valde exclajubet nudari, deinde etiam extensum

flagellari. sic pusillo et abjecto

adversus imperatores.

mans,
:

eum

Audivit niartyr, et ceelos adspiciens

Non

te

funibus vehementer
Ille

negabo, inquit, Christe Salvator. Non te pulchra frustrabor confessione non tuam contemptui ha:

dem
pus,

bebo imaginem non despiciam, quod ad me quiattinet, male patientem. Csedatur meum cor:

imperator, lingua secetur, pedes excindantur.

Nam

ego quidem paratus sum omnia pati potius, quam meum Christum, vel umbra tenus vilipendere, quem habeo pro omnibus, et quem olim solum
seqni constitui.
inquit,

animo neque ejus promptum animi studium retardarunt quae jam exspectabantur plaga; et flagella sed id magis reddebant attentius, ut quod spiritu a ratione alienis appetitionibus et imperatoriis minis accenderetur. Cum ergoimperatorvidissetsicse habentem virum fortem, et nihil omnino formidantem, sed csse
se gessit adversus sententiam,
:

autem nec

Ad

haic tyrannus

Quaeuam

est,

omnino paratiorem

flagella sustinere,
:

quam

dimitsi

tanta amentia, et
crassae,
et

betis ingenii,
tus, materiae

quam est in quam

,

crassi et he-

tere illam rationem sententiae

timens, ne

ipse

cadit interiet

sanctus tormenti faceret periculum, fieret inde in

Dei ab interitu remoti

et

materiae

confessione constantior, et

minime

traduci posset,
,

nec audire quideni quod a Moyse prohibetur legislatore, qui dicit ' :
expertis gloriam tribuere

quomodo
personam
nostro

fortia

animalia post plagam

:

benignitatis

inducens Priusquam, inquil, facias

Non

facias similitudiues?

Undenam

ergo gravis-

simus hic morbus, qui vestraj menti insedit, effecit, ut non solum scicnter resistalis, sed vos etiani conjicialis in periculum? Sed enim intellige, non pro veritate, ncque pro Christo, sed pro ipsa sola,
EioJ. sx. Levit. sxvi. Deut. iv

periculum tormentorum (ad martyrem adspiciens) parens decreto, libera te ab iis, quae te
23. Martyr

exspectant malis.

tam

'

autem Christi ad suum agonothetam corporis, quam aniniiE, cum sibi esset precatus firmam et immutabilem divinarum imaginum venerationem et deinde
sublatis oculis
:

PAULI

ANXUS

5.

CHRISTI 761.

05

etiam deorsum adspexisset, et in tyrannum parum oculos conjecisset : imperator, inquit, missis
bellis,

num propemodum
citius liberaret a

reprehenderet, quod non ipsum

et a vinculis

pondere carnis,
erat
illi

quae gereres contra Barbaros,

posuisti

et

civilium

ralibus.

Corpus enim

carcer,

natuqui ejus

rerum

administratione, totum, ut video,

aperte

arctabat

animam,

et

tuum

studium contra Christum et ejus servos. Et ba!c agens existimas te posse in pace
,

gebat a tabernaculis,
inenarrabili, quffi

quffi

suo tegumento eam sejuneam exceptura erant, et

beatitudine.
praeterierunt, et

illic est,

tenere sceptra

Romani imperii? Numquidne Dei quidem times judicium, neque illum tuorum faclorum exspectas examinatorem?
IIoc in

27. Dies interim

non multi

rursusaccersitimperatormartyrem ecarcere, metu

eorum, qua; exspcctabantur,

loco convicta fuit ficla

mansuetudo

quffi

ct dolore malorum, obvenerant, fractum ad futura ejus animum,

imperatoris. et aperta fuit simulatio.

Nam

solita

et

futurum multo molliorem

et

ignaviorem

existi-

detecta feritate, niartyr vebementissime cfedebatur

maus.Postquam autem productumsanctumvirum

viditaudaciorem, etmagis spirantemacrem propter Christum amorem eum veste cxuit, et prope eum
:

boum
irae

nervis. Qui

regis

morem

gerere, partim

autem circumstabant, volentes quidem jussi versanguinis ex pretioso

illo

berare, plagas crudeliter intentabant, et adeo crudeliter, ut fluerent rivi

liclores
cffidere,

rursusjubet assistere etflagellisvehementer

corpore, et subjectum

solum
:

fieret

alfe

purpu-

reum partim autem

:

gladiosaccipientes, irruebant

ad interficiendum atbletam
in

multi etiam lapides

ipsum jaciebant, et omnibus modis injuria afficiebant non illum, sed seipsos, sic quideni regi,
est

adhuc priorum plagarum aperta per uniferentem vestigia. IUi autem laniabant quidem carnes, et fodiebant cjus latera, et plurimam ejus carnis partem auferebant. Sed ne sic quidem potcrant suffurari tliesaurum illius
versa

membra

fidei.
Postquam ergo vidit tyrannus omnia a se temere et frustra fieri jamque esset plane animi dubius et perplcxus eo (iescendit, ut se fateretur superatum, nempeut eummorledeinceps

qui

ad tempus, studentes conjungi

miseri,

omnino

autem ignorantes
se procul a judicii ilH
et

quantum
et
,

ha;c agentes,

sic

Deo removerent, quidcm laetitiam

qualeni ad tempus

sibi

autem lacrymas

dolores miserabiliter recondercnt.

26. Sedimperator

movebat

omnem

lapidem,

ut posset sanctum in sua babere potestate. Nescio cnim quomodo, etsi esset insipiens, non ignorabat tamen, hac in re quidcm certe se sapienter gerens,
fore, ut
si illo

damnaret. Et jubet, ut funibus alligatis illis beatis pedibus in solo trahaturpertotam viam publicam: deinde ut cum deductus fuisset ad locum malefi-

corum

ibi

jaceretur,

qui Eden,

qui supernis

tabernaculis, qui erat dignus ipsis

cselis.

Cum
,

au-

potiretur, multos aliosexOrthodoxis

,

statim caperet

membra
sione
tat.

consequentes.

eum tanquam caput, corpus et Ilaec cum ille sciret, jubct

persua-

ipsum rursus

relaxari a plagis, et rursus

et praetexlu benevolentia;

eum

aggredi ten-

Cum

ergo

eum

curasset prope sistendum, ct

suum sermonem molliissct plusquam oleum, tum tamen jaculum adversus pios ct acutum
dium, postquam
vidit

acugla-

tem curreret martyr hunccursum decertationis, et iu terra per plenum urbis forum traheretur vir quidam, qui e mari fuerat piscatus pisclculos et eos in foro proponebat venales (sedebat autem super cathedram pestilentiae, cum vidisset eum tam turpiter trahi, et quainam esset causa accepisset), exiliit statim tanquam a malo aliquo motus da;mone, et cum e propinquo cultrum macelli arri,

virum nc tantillum quidem illici blanditiis, sed cum majore dicendi libertate ejus arguere amentiam, de])osila pelle o^ina, erat

et pcdem sacri corporis amputat, et martyri cursum decertationi, eique finem imponit certaminis nam simul cum pedis ampu-

puisset, eo
sistit

lupus manifestus; jussit(|ue lapidibus confringi maxillas martyris, hffic reddens pro verbis, quibus cor ejus fuerat consauciatum.

tatione e vita

quoque

excedit vir gcncrosus, vel

et

polius ad

CKlum

currit,

ad

eum

ascendit

(jui

posuit ejus vitam nulli reprehensioni affincm, et

pcrfecit
'

autcm crat plane alius Slephanus, iis, injuriam faciebaut, preces reddens. Deinde martyrcm quidem impcrator tanquam reum condemnatum misit rursus in custodiam. Sed ignoIlle

qui

illi

su|)er excclsa .

pedes ejus tanquam cervi, et collocavit Hactenus de martyrio auctor.

ad

feras, et

Quae autem scquuntur de projeclione corporis de ejus inventione, Deo cogente, jier

rabat, se

iis,

qui in ea habitabant Chrislianis, valde

arreptitios facta, discrcpant a

mitlere doctorem. Gaudebat autem ipse quoque, sicut Paulus, proptcr Ciiristum passioni-

promptum
bus

Theophane, qui cum a sororibus sublalum, antcquam projiccrctur, affirniat atquc sepultum.

Quod vero

locus sepultura;

bcnignoque et clementi Deo magnas agebat gratias, quod dignus essct habitus
et afflictionibus,

Chrysis diccrclur, inde et accidit, ut diccretiu- ipse martyr, sanctus Andreas in Chrysi, (juo titulo reperitur inscriptus in sacris Ecclesiac Tabulis, in qui-

plagis et carcere propter

cl
iis,

illiusnomcn.Quamobrem

qua; dicebat, cos, qui aderant vaUle instrue-

bus annivcrsaria dies natalis celcbranda proponilur.

bat el confirmabat, et co (juod qua; erant molcsta

et asjiera fcrret

cum

graliarum aclione. Et cor|)us

,

28.

Monastcrium Ovcti in Ilispmiia.

IIoc

quidem crat vinctum in custodia anima aulem eliam anlequam illinc solveretur, jam cxdeslia
visione intelligenter appreliendebat, adeo ut tyran-

anno

(ul jani rcs

OccidentaIcsinvisamus)cum novis

652

PAULII

ANNUS

5.

CHRISTl 7G1,
injuriis
ita

cladibus agilaretur Hispania, et Valentia, civitas

in Tarraconensi provincia, a Sarracenis cxcisa
essetj

vioribus

se

conspicerent

afQci.

Sicque

jam

factum, ut

colentes Vincentium, vincendi alisibi

Cliristianique sacra Vincentii marlyris ossa

quando penitns Sarraccnos aperuerint

prout declaraverunt eventa. 29. Ecgberti Eboraceitsis

viam,

inde auferenles, dei)ortassent in extremam Lusi-

parlem, in locum, qui ex eo postca promontorium saucti Vincentii est appellaluin tunc ccetaniffi
:

interitus.

Hoc

eodem anno
clarus

ptum

est

ejusdem

sancti Vincentii

nomine monacujus
anliqufe

Ecgbertus archiepiscopus Eboracensis, rcgis germauus, scientia et sanctitate

'

in Anglia

sterium

perinsigne erigi

Oveti

diem

clausit

exlremum, ubi
istc

sedisset

annos
et

memoriffi extant vestigia apud

Ambrosium Mora-

undetriginta. Fuit

magister Albini, qui

Al-

baud exaruisse virorum Christiana! religionis in llispania. Licet enim tot angustiis vallati essent fideles, in retinenda tamen
lem
*
:

ut plane appareat,

cuinu.s Flaccus dictus inveuitur, qui

ipsum

pluri-

bus laudat in litteris ad Ciirolum Magnum scriptis, utpote quod inter alia insignia ejus opera, publisacraruni gymnasium Eboraci coneamque Ecclcsiam nobili valde bibliotheca ditavit. Dicendum rursus de eo inferius, cum de Albino agendum erit.
stituit,

autiquitus tradita observanlia monacbali,

ita fer-

cum litlcraruni

buerunt, ac
rent;

si

summa
eam

pace fruerentur, frequen-

tique concursu

colere

omni

studio labora-

sed et eo propensiorem cultum Vincentio

martyri exbiberent, quo magis a Sarracenis graxm.

'

Ainbr. Moral.

1.

c.

18.

'

In

Epilome AppendLx ad

Beila; hisl.

Anno

perioJi Grffico-Romanffi

6254. Anno

jEra; Hispan.
!j.

799. Anno

Hegirffi 144,

inchoato die 10 Apr. Fcr. 1.

Jesu

Cliristi

761.

Pauli

papa;

Constaulini Copronymi

42 et 21. Lconis IV

H.

Monasterium SS. Stephani

cunstniit.

lus

PP.

A uum.

et Silvestri Pau-

festum

est,

ad

IS.

Recitat Ba-

ejus consulatus

annum xli ejus imperii cum anno xxi nunquam simul concurrere posse,
legendum, anno
xlii loco vero,

i-onius

papa, quando

Constitutum seu Privilegium datumaPauIo ffides paternas in Ecclesiam et mo-

ideoque in utroque anno errorein reperiri. Loco

itaque, a7ino xli,

nasterium

monachorum Rom. Deo

convertens

eamdem
,

in

post consulatum ejus anno xxi, legendum, post can-

honorem
stri

SS. Stephani papae ac martyi'is

et Silve-

Pontiflcis

dicavit. Referl illud PriSilvestri

sulatum Labbeana

ejus

anno xx.

In Editione

Conciliorum

baec subscriptio

cum

iisdem erroribus

vilegium asservari apud moniales sancti

RomK;

qua) ideo

teniporis

processu in

mona-

chorum locum subrogatai sunt. Verum subscriptio mendose descripla est his verbis Datum quaito nonas Junii, imperaute domino Constantino Augusto a Deo coronato magno imperatore anno qua:

exhibetur, et in Notis ad Martyrologium Romanum ad diem xxxi mensisDecembrisBaronius memoriae praefatam Ecclesiam in honorem lapsu scribit
,

SS.

Stephani protomartyris

et

Silvestri

Romani

Pontificis

dedicatam fuisse

cum tamen

in laudato

Constituto et in Anastasio dicatur constructa in ho-

dragesimo primo,exquocum patreregnare ccepit: et post consulatum ejus anno vicesimo primo, Indictione decinia quarta. Nec dici potest, niendum
cubare iu Indictione, cum in eadem membrana dicatur, mense Junii xix ; ita apud Baroniuin iu Concil. edit. Labbei Julii, corpusbeati Silvestri, et

norem

sancti Stephani papae et martyns, atque Sil-

vestri papoe et confessoris.

Hoc porro Constitutum

in Concilio

Romano

subscriptuni. Papebrocius in

Conatu Chronico-Historico

dum

de Paulo papa

sermonem
posititiuni

habet, suspicatur hoc Priviiegium sup-

mense Augusti
tyris,

die xvii corpus beati Stephani

mar-

inter se
ret,

esse, quod nota) temporariBe laudatas non conveniant. Veruin si hasc ratio valefidei

Indictione xiv translata esse.

Cum
,

itaque

pleraque vetera Diplomata, qua;

Constantiuus die xxxi mensis Martii anni dccxx

imperii
paterni

dubitata;, rejicieuLla foieut, cuin in nolis

riis

sunt intempora-

consors

dictus fuerit

annoque

describendis librarii sffipius peccaverint.

2. S.

nccxLi, die xviii mensis Junii patri successerit, et

de inore consulatum eodeni die capessierit, mani-

addictus.

Andreas Crisis ob sacras imagines morti A num. 15 ad 28. Recitat Barouius

P*AULI

ANNUS

5.

CHRISTI 761.

653

martyrium

sancti Andrece^ qui est in Crisi, auctore

Sinieone Metaphraste, ut habet titulus huic niartyrio praefixus a Surio ad

bris. Allatius

diem xvii meusis Oelotamen in Diatriba de Simeonum scriptis pag. 76, enumerans aliquas sanctorum Vilas Sinieoni attributas, qu;c vcre ejus non sunt inter
,

vedenus, qui addit, mortem ejuscontigisse decimo tertio kalendas Decembris, trigesimo quarto anno episcopalus sui. Eumdem diem mortis Egberti,

annum

Clirisli

dcclxvi, annoscjue episcopatus xxxiv

exhibet Simcon Dunelmensis hb. de Gestis Reg.

ejus

eas ponit lianc S. xVndretc marlyris in Crisi Vitam.

Angl. nullaque inter historicos Anglos de anno emortuali, aut duratione sedis ejus controvcrsia, nisi

Inscribilur sanctiis Andrcas Crisis Mennco Gra;co-

quod

in

Malmesburiensi

numerorum

rum

ad diem xvii mensis Octobris, passusque est

,

errore

ei

tribuuntur anni xxxvi. Poeta anonymus,

sacrarum imaginum causa anno xx Constantini imp., nt habet Theophanes. Erat alias Constanlinopoli monasterium in hujus S. martyris honorem constructum, ut docet Ducangius in Constantinopoli Christiana lib. 4, parag. 5, num. 6. Baronius

sice

cujus fragnientum de Pontificibuset sanctis EccleEboracensis recilat Mabillonius sa;c. ui Benedict.

Egbertum plurimum laudat ab

ejus eleemo-

synis, doctrina aliis(]ue egregiis virtutibus,

pro-

ditque etiam euin rexisse Ecclesiam Eboracensem

anno dcclxii, n. 1, hunc Andream cum Crcteusi perperam confundit.

3. Corpiis S. Vincentii martyris a Christianis Lusitaniam delatum. Ad num. 28. Bases Arabs Marrochiorum Miramolini ac Cordubge regis historicus scripsit Historiam regum Saracenorum, qui in Hisjjania regnarunt, ex qua Bollandus ad dicm XXII Januarii sancto Vincentio martyri arcbidiacono Cfcsaraugustano sacram refert, Rasim tradere Abderamen in Hispaniam venisse jEra Arabum cxxxviii, (jui annus die xv mensis Junii anni Chri-

annis xxiv ac

ei

successisse JElbertum,

quem
,

ali-

qui Albertum, aliqui Adelbertum appcllant, praesulem etiam doctrina et virtute illuslrcm ut in

in

morte videbimus. Egbertus prteceptor fuit Alcuini, ut habet Baronius, et scripsit Dialogum de
ejus
Institiitione Ecclesiastica,

opusculum de Jure

sa-

cerdotali, et opus Posnitentiale libris quatuor di-

stinctum Ms. in Biblioth. Canlabrigiensi. Duo priora opcra a nobis memorata immixta sunt tom. vi
Concil. editionis Labbeana;.
5. Annus ii belli Aquitanici. Pippinus Francorum rex evoiuto anno inquit auctor secundse
,

sti

DCCLV auspicatus

est, et

urbes omnes

et op|)ida,

quae Saraceni liabcbant in Hispania, in

suam

pote:

statem redegisse, bello quoque Christianis

illato

continuationem Fredegarii sive anno proximo post bellum Aquitanicum anno suAppendicis ad
periori
,

Sed hahitatores

, inquit Rasis, deserlis civita-

narratum

anno decimo regni

ipsius

tibus confugiebant ad Asturiae montes. Hic

Hispaniffi Ecclcsias,

omnes

destruxit. Erant

quas adhuc integras invenit, autem multa^ et egregie fabricata;,

omncs optimatcs Francorum ad Dura in pago Ripuariense (Coloniam inter et Aquisgranum posito)
ad Campo Madio
tuto,
,

pro salute patria;

et

utilitate

tam

Gra^corum

quam

Romanorum temporibus.

Francorum tractanda,

Placito (siveConventu) insti-

Hic omnia corpora illorum in quos Christiani credunt, quosque venerantur, sanctosque appellant,

ad se venire pra;cepit. Dum haec agerentur, Waifarius (Aquitania; dux) inito iniquo consilio,
contra Pippinum

rapta de Ecclesiis comburi faciebat.

sfiani;,

Quo

viso, Chri-

regem Francorum

insidias parat,

ut quiquc potcrant,

cum talibus

his

rebusfu-

exercitum

suum cum Wiberto comite

Bitorino

giebant ad montes, et tuta atque inaccessa ioca. Itaque pleraque omnia qua; in Hispania erant, secun-

(seu Bitoricensi) etBIandino comite Arvernico, qui

dum

Ciu'islianorum

Ddem rcligiosc

culta ad Asturia;

montana sunt deportata . SubditRasis cum Abderamen appro|)inquassel Valenti;e, Christianos fugisse, ct corpus cnjusdam hominis mortid, cui nomen erat Vincentius, secum portasse, in extrcma; scilicet Lusilaniffi parlem cam, inquit Mariana lib. 7 de Reb. llisp. cap. 6, qua promontorium sacrum excurrit in mare. A quo tempore promontorium illud nomine S. Vincentii appcllatum. Corpus S. Vincentii ad illud promontorium an. dcclix Mariana, anno dcclvii Vasaius in Chronico delatum
fuisse scribunt.
4. Moritiir Efjbertus archicp.

dudum ante annum superiorem ad prajdictum regem Pipi)inum cum Bertcllano cpiscopo Bitoricae civitatis missus fuerat, et animum regis ad iracundiam nimium provocasset, cum reliquis comiusque Cavallonnum (Gallice, crcmavit et suburbana Cavallonni urbis, quidquid ibidem reperierunt, omnia vastavcrunt. Melciacum villam publicam incendio cremaverunt, cum mullisspoliis et pra;da nuUo resislente reverterunt ad propria. Cum hoc Pippino regi nuntialum fuisset, quod Waifarius maximam parlem regni sui vastassct, sacramcnta,
tibus

clam

hostilitcr,

Chdlon-siir-Saune)

igne

Eboracensis.

quaj

ei

dederat, fefellisset,

nimium

ira

commotus

jubet omncsFrancos, ut hostililer, Placito institulo,

Baronius,

(|ui

initium prajsulatus Egberti

antistilis

Eboracensis accuratc

cum anno

dccxxxii alligavit,

mortem

ejus perperam in praisenlem

annum
Beda;,

con-

ad Ligerem venissent. Conim()to(]ue exercilu cum omni mullitudine usque ad Trecas acccssit, inde per Autisiodorum ad Nivernum urbem veniens,
Ligeris lluvio transmeato, ad caslrum, cui
esl

fert. Cilat

quidem

in rnargine

Epilomen

quo

nomen

nomitie coiilimialionem ejusintelligil.

tinuator liabet:

Verum con-

Anno dcclvi, Egbertus archiei)iscopus prosapia regali ditatus ac divina scientia imbutus B ad Dominum migravit. Idem prodit Ho-

Burbone (vulgo liourbon) iu i^agum Bilorinum pervcnit. Cum(]ue in gyro castra posuisset, subito a Francis caplus al(|ue succcnsus cst, et homines Waifarii, qiios ibidem invcnit, secum duxit, maxi-

654

PAULI

ANNUS

5.

CHRISTI 76 1.

mam partem Aquitania? vastans, usque urbem ArTernam cum omni exercitu veniens, Claremontem castrum captum atquc succensum bellando cepit, et mullitudinem hominum tam virorum, quam
infantium plurimos in ipso incendio cremaverunt. Blandinum comltem ipsius urbis Arvernicffi captum atque ligatum ad proesentiam

tem ad Isaram fluvium situm fuit, ut jam contra vulgarcm quorumdam sententiam monuimus. 1. MoriturS. Garibaldits episc. Ratisponensis. Hoc circiter tempore mortuus est sanctus Gari-

feminarum,

vel

baldus Ratisponensis episcopus secundus ibidem anno dccxxxix constitutus quando Bajoaria in
,

regis adduxerunt, et multi

fani
;

Wasconia enim

et

Wascones(id est, AquiAquitania promiscue boc

saeculo a scriptoribus usurpata) in eo proelio capti

quatuor episcopatus a sancto Bonifacio divisa secundum enim ChroniconsanctiEimrieranni cujus reliquias refodit ornatiusque recondidit Garibaldus, ut testatur Arnolfus in Vita sancti Emmeranni
; ,

atque interfecti sunt. Igitur rex Pippinus urbe

capta ac regione
illa tota

lib. 2,

pra}fuit episcopaiui Ratisponensi

xxii.

seu Regi-

vaslata,

cum

praida et

noburgensi annis

Notat vero idem Arnolfus

:

spolia mulia, Deo auxiliante, cum illffiso exercitu iterum remcavit ad propria. Factum cst autem,

hanc
pore,

illius Ecclesia;

consuetudinem
iii

Exeotem-

quo primum

a B. Boiiifacio
sibi

Bajoaria ordiut

postquam Pippinus rex urbem Arvernum cepit, regionem illam totam vastavil . 6. Pippinus rex Carisiaci Pascha celebravit, Haec quffi decimo Pippini regis anno anonymus iste, qui boc tempore vivebat, contigisse prodit,

nabantur episcopi, vicissim

succedebant in epi;

scopatu monacbi atque canonici

ita

si

antecessor

esset canonicus, fieret successor

litur sanctus Garibaldus die viii

Annalistae Metensis, Bertinianus, Tilianus, Loisbelianus,

. Comensis Januarii. Sancto Garibaldo successit in episcopatum, non Sindberttis, ut arbitratus est Cointius boc anno

monacbus

Nazarianus,

Petavianus, Laureshamensis
prssenti consignant, indeque
1

numero 23

sed Sigericus

ut liquet ex

dictis

cum Reginone anno

Cointius hoc anno

num.

recte tradit, constare

initium regni Pippini ab anno dcclii, veteres Fran-

corum
vit in

scriplores

AeAmhic. Pippinus Pascba, quod

hoc anno babitum, celebraReginone. Carisiacum au-

die XXIX mensis Martii

Carisiaco, ut notarunt annalistaj Metensis,

anno dccxxxix, num. 2, ubi et videre est, Sindbertum fuisse quartum Ratispona) episcopum. Porro Garibaldum seu Gaubaldum, Goebaldum, vel Gaibaldum, vel Geovaldum, quem passim alii primum episcopum ordinarium Ratisponensein appellant, secundum tantum fuisse supra ostendi.

Loiselianus, aliique

cum

APPENDIX
AD ADNOTATIONES
Ad
A.

IN
etc.

BARONIUM
jm-is

DCCXLiil

num. 30, ad ea verba

Duas massas,

existentes

Reipublicce

etc.

betur, Ojnstantinum

Ex hac mendosa apud Baronium lectione, ubi ha Duas massas, quaj Augustum
:

B. Petri,

sanctam Dei Ecclesiam,

et

nostrum romanorum

Nymphas

Nornias appellantur, juris existentes Keipublica; eidem sanctissimo papoe (Zacharice) sanctaeque Romana; Ecclesia; jure perpetuo possidendas donasse, iique in vindices jurium ApostoliciE Sedis insultant, ita argumentantur ' Si geminae illae massaj, inquiunt, ad jus Reipublicae antea speclabant, easque imperator Roniana; in luturum Ecclesiae concessit ergo sub Reipublicae nomine Romanum tantum veniebat imperium. Quod jaradiu agnovii emiuentissimus Baronius, dum ea ipsa verba in suos Annales iululit . Hiec illi. Al mendosam in primis esse hujusmodi lectionem ii non ignorant, qui htec proleruut, aut ignorare non debuiset
: :

sent; nam in Editione Anasiasii Moguuiina an. jidcii, legitur Juris existmtes publici, ita in regia Parisiensi an. jfDCxux, cura Caroli Annibalis Fabroti cum regiis Codicibus collata, ila in Mediolanensi an. jidccxxiii, opera et studio Ludovici Antonii Muralorii, ac ita in Valicano Codice 3762 sane vetusto. Pra;lerea jurium
:

commisimus protegeudurn . REiPUBLic.E POPULUM Epist. VI eidem adversus Desiderium Langobardorum regem Aistulfi successorem. Unde petimus te, ait, ut si praedictus Desiderius, quemadmodum spopondit, justiliam sanctae Dei EcclesiEe, sive reipublicje romanoRUM, B. Pctro protectori tuo plenius reslituere, et in pacis quiete cum Ecclesia Dei, et kostro populo, sicut in pactis a tua bonitate confirmatiscontinetur, permanserit cum universa gente, jubeas in id quod petiit tuas a Deo inspiratas aures inclinare . Ipsemet Pagius ad an. Dccxcvi n. II, his Stephani II testimoniis usus est ad refellendos eos, qui imperatores Graecos usque ad an. DccxGvi Roraae dominatos esse contendunt. Attaraen novi adlmc Apostolicae Sedis oppugnalores, praefracte voluut, ReipubiiccB nomen barbaris teraporibus significare quidem non Romani senatus ac populi liberam dominationem, qualis ante Julium Caesarem fuit, sed Romanum imperium, cui praserant imperalores, non nomine, sed potestate reges, nunquara vero populum

Sedis Apostolicae delensores loco a Baronio allato minime usi sunt; sed eorum senteulia fuit Uomanm HeipuUicm , el simpliciler Reipublicce voce, ut ex pluribus Anastasii locis patet, exurchatum Ravennatem cum suis
significari. Sspe quidem Anastasius in Vila Stephani II, Reipuhlicce et Romanorum Rdpublicje voce usus est, dura de iis civitatibus et locis,

Romani

Pontificis polestati et dilioni

lilios

obnoxium. Auet

diant iterum Stephanum U, iu Epist. viii Codicis Caro-

Imi ad Pippinum cjusque

data, ubi queritur,
terrffi

linibus et

Romauum ducalum

quffi

in vxarchatu et in

occupabaniur

et inlestabantur,

ducatu Romano a Longobardis sermonem habet. Quid

ergo aliud Anastasius his vocibus designarc voluit, nisi eumdem exarchatnm cum suis linibus, qui lale protendebantur, el Roman;e urbis provinciam, quum tam exarchatus, quam Roraani ducatus loca, aul occupata, aut inlestata a Longobardis esseni? Ubi vero Pippinus B. Petro el Romanis Pontificibus perpctuo possidenda loca et civitates, quK a Lougobardis occupabantur, solemni donatione emissa, devictoque Aistulpbo Longobardorum rege obtulit; quid hac voce inlelligeretur, ipsimet Romani Pontilices satis declarant, atque in primis Stephanus U, cui a 1'ippino eadem donalio facta est, qui iu Kpistolis ad eumdem Pippinum datis,

Carolomannum quod Aislulfus nec unius palrai spatium B. Petro sanclajque Dei Ecclesiae, vel REiPUBLic^ ROMANORUM reddere passus est , elsi Francorum reges, propria voluntale per donationis paginam B. Petro sancteque Dei Ecclesiae, et REiPUBLiciE resiiluenda conlirmarint . Ex quibus verbis, inquilPagius ad an. dcclv, n. 2, uli ex variis Anastasii locis,

Carolum

hauc Aistulfo fuisse legem iraposilam, ut ablala, Ecclesiie Romana;, tum Reipublica; Romanorum non vero impcrio Romano, ul perperam explical Cointius. Exinde vero frequens Reipublicm vox in Romanorum Pontiflcum EpisIolis,ad populura designandum coruradem ditioni obnoxiura. Paulus Pontifex hujus nominis 1, in Epislola ad Pippinuraan. dcclx scripta signilical, Dusidcrium regem aliquot civilates Aposlolica) Sedi reslituisse : Innotescimus, inquit, prajcelsie chriliquel,

tum

reslilueret,

postquam

Aistulphus fredilragus , neque restituerat, qu;e promiscral, imo donata Romana; Ecclesia; oppida iiivadereconabatur, Romcxnorum Reipublicw pcjpulum, noa

nostrum,
Epist.

populum Romano Grx-corum imperio addictum, sed id est, Romaui Pontilicis ditioni et potestati Cunctus namque , inquit in subjectum appellat
:

Codicis Carolini, nostek rorULUS r>EiruiiLic.'E ROMAXuKCM niagno dolore ctamarissimis lacryrais una nobiscurn tribulantur, elc. quod scilicet Fiidnus ad auxilia ferenda Ecclesia; Romanie conlra Aistulphum prtBslo esse non videretur. Epistola iv eidem regi ea de Nulli alio, inquit, nisi tantummodo tua3 le data amantissimae excellenliae , vel dulcissimis liliis et cuncta; genti Francorum per Dei pra3ceplionem et
III
:

'

Anliquit. lul.

mcd. xvl tom.

I.

pag. 989.

quod nuperdura ad nosconjuiixissent Deo araabilis Renicdius vcsalque Autliarius gloriosissimus dux, constitit inler eos et Desideriura Langobardorum regem, ut per lotura inslanlem Aprilem menseni islius xiii Indictionis, oranes justitias fauloris veslri B. Petri Apostolorum principis, omnia videlicel patriraonia, jura eliani et loca, alque flnes et territoria diversarum ciVITATU-U NOSTRARCM RElPUBLICiE ROMANORLM, NORIS plcnissime reslituisset. Unde ex parle quidera easdem justitias se prolilelur, atque omnino spondet nobis esse facturum . Mox : Si vero ea, quam prajfatus Desidelius rex, vel ejus Langobardorum gens profitentes pollicenlur, permanserintsponsione, nobisque omnia, secundum ut constitit, et pra;dictorum foedera continent, kestituta ab eis nobis fuerint, lunc a Deo conservanda;excelleniiaj veslrajmeritumintimaules innotescemus ei Alia Epislola, id est, Cod. Carol. Ep. xxrv,
stianitati vestra;
lidelissirai veslri, scilicel

ter (gerrnanus)

656

APPENDIX AD ADNOTATIONES IN BARONIUM.

juxta quod ei saepius scripserat, cum exercilu ad tuendas has Italiae partes, modis omnibus adveniret, et de
filii morsibus Romanam hanc Urbem, vel cunctam Italiam provinciam liberarel . Inter hajc AiKlulfus vebementi furorc exarsit : et fremens, ut leo, pesliferas minas Romanis dirigere non desincbal, asserens onnies uno gladio jugulari, nisi suu^, ul pra-fatum est, se subderent diiiuni . (Juid interea Slqihnini^'/ Legalos ilerum cum multis inuneribus ad Aifitulfum misit, qui minirae placari potuit, cunupie ab Orieniis imperio nulla auxilia exspeclari possenl, ad Pippinum

an. Cliristi dcclxv ab eodem Paulo Ponli/Jce eidem Pippino regi scripta, Desideriitm regem nondum plene
.satisfecisse

monel

Ipse vero (Desiderius) varias cx-

iniquitatis

hibensoccasionumversutiasnequaquam^'OBisprimituSj
ut constitit, plenarias de omnibus suis civitatibus facere voluit, quas exquirimus juslitias, (ft ita demum suas in integro ex omnibus kosthis civitatiuus recipere sed singillatim tantummodo de una civitate facure, et de alia recipere maluit, volens per hoc dilationem inferre, ne pars nostra romanorum propriam consequalur justitiam . Ad Auastasium redeamus, qui in Vita Hadnani I habet, mriUter Hadrianum sua virtute inimicis sanctce Dei Ecclesiai uc UEiPUBLiCyE impugnatoribus restitisse. Idem Hadrianus Epist. lix Codicis Carolini Carolo regi Francorum et Langobardorum scripta, sanvtam Dei Ecclesiam,
et

Francorum regem praedecessorum suorum exemplo per nuntios et litteras confugit. AcceptoPippinipernuntios alios responso Papiam usque ad Aistullum deprecandum progressus est, qui cum llecti uon possel, ut Ravennatium civitatem exarchcj,tum, et reliqua Reipublicce loca, quce Langobardi reges invaserant, restitueret, ia Gallias Pontifex profectus est, et Plppinus jurejuraDdo ei promisit, se ctlecturum, ut exarchatus Ravenna; et ReipuUicai jura, seu loca redderentur. Ad haec in Ilaliam an. DccLiv venii Pippinus, et Aistulfum devicit. Itaque continuator Fredegarii, dum nefaria Aistulfi hactenus gesta innuit, non alia sunt, quam ea quce retulimus. Ad haicidem continuator narrat, Aistulfum pacem
a Pippino per sacerdotes et opiimaies Francorum petens, dictiones supradicto regi Pippino faciens , et quidquid contra Romanam Ecclesiam, vel Sedem Apostolicam conlra legis ordinem fecerat, plenissima solutione eraeudaret, sacramenla et obsides ibidem donat,
ul nunquam a Francorum ditione se abstraheret, et ulterius ad Sedem Apostolicam Homanam et rempublicam hostiliter numiuam accederet I). Videant alii, num his locis Reipublicai vox ad labefaclanda Apostolicae Sedis jura usurpari possit. Eidem fregit Aistulfus, nihil ille beato Petro sanctaique Dei Ecclesiai, vel Reipubliccjs Romanorum resiituit, quin Romam an. dcclv iterum obsedit itaque Pippinus iterum in Italiam rediens, Aistulfum ad Ticinum profligavil: Haec Aistulfus cernens , ut inquit anonymus coaevus in Appendice ii ad conti-

NOSTRUM noMANORUM REiPUBLic^ POPULUM memorat.

Saeculo insequenti adhuc in Ponlificum EpistolisEeijjwblicce vox, ad lemporalem Roman<E Ecclesia; ditionem significandam usurpabatur. JoannesYlII, Epist. liv Lamberto duci Spoletano sub an. dccclxxvui, scribit se in

Galiias proficisci, jno defensione sanctai Dei Ecclesice, et REiPUELiCiE utilitate. Epist. Lxxxviii Ludovico BajoariEe duci signiflcat, se in Galliasiturum,pTO salvatione sanctm Romana! Ecclesice, et REiPUBLiCiE STATU. Epist. cxxviii el
invitat, ut bliCjE cum

cxxxiBerengarioduci Forojuliensi scripta, eumRoraam samtarum Dei Ecclesiarum et quietem reipuhomre una vobiscum tractemus. Epist. cccviii

Supponem Piceni coniitem Romam vocat, ut snnctarum Dei Ecclesiarum et reipublicjE quietem una vohiscum consideremus. Objiciunt continuatorem Fredegarii, apud quem P. IV, 120 legitur Pippinum cum exercitu e Gallia ad Italiie fines adversus Aistulfum venisse ; Aistulfum vero cum niilitaribus copiis usque ad Clusas, seu ad Segusianam vallem Pippino obviam factum ; et cum telis et machinis, et multo apparatu, qum 7iequiter contra rempublicaji et Sedem Romanam Apostolicam admiserat, nefario nitebatur defendere. Reipublicae voce Romanum imperium hoc loco designari aiunt. Hic in primis de iis, qure ante Pippini donationem contigerunt, sermo est. Quid autem nequiter Aistulphus egisset discimus ex Anastasio Roinam et flnitimas ejus civilates invadere moliebatur. Legatos ad pacem cum eo
:

nuationem

Fredegarii,

cum

etiain

uullam
et

spem

evadendi speraret, iterum per supplicationem sacer-

dolum
regi rern

et

opiimatum Francorum, veniara

pacem
priefato

ineundain anno Christi dcclii, Stej^hanus papahujus nominisll misit, etfoedusin annos quadraginta ictum est. Mox fffidus ab Aistulfo violatur, et in Pontilicem, et in cunctum populum Romanum minas intendebat, et cunctam hanc provinciam (Komanam) invadere, et onerosum tributum hujus Bomana: Urbis inhabitantibus adjicere nitebatur. Alios idcirco legatosadeumdem Aistulfum, atque cum iis Conslantinopolitani imperatoris oratorem Pontifex
misit; at ii re infecta redierunt. Itaque anno Christi DCCLiii, Apostolicos apocrisiariosadimperatorem Constantinum idem Pontifex destinavit eum deprecaus, ut

prffldicto (regi) supplicans, et sacraraenta,

qus

dudura dederat, ut qu;e conlra Sedera Aposlolicam nefariam fecerat , omnia judicio Francoruni et sacerdotum plenissima solutione eraendaret . Decivitatibus ex Aistulfo receptis donationem Pippinus Apoet habes stolicae Sedi fecit, uti Anastasius narrat inferius ad an. dcclv, num. 26. Haec, licet reruin Ecclesiasticarum peritis obvia, pluribus egimus, ne fucus rudioribus fieret, atque ad sarla lecta Sedis Apostolicae
:

jura servanda.

Georgius.

FINIS TOMI DUODECIMI.

Barri-Ducis.

Typis Ludovici Guebin

et

Sociorum.

r^^S^l*^^

'