DRUXTVO FIZIQARA SRBIJE I

MINISTARSTVO ZA OSNOVNO I SREDE

OBRAZOVAE REPUBLIKE SRBIJE
Zadaci za opxtinsko takmiqee uqenika sredih xkola
xkolske 1999/2000. god.
I razred
1. Na slici 1 prikazan je grafik zavisnosti intenziteta ubrzaa materijalne
taqke od vremena. U trenutku t = 0 ena brzina imala je intenzitet 2
m
s
.
Koliki put je taqka prexla od trenutka t = 0 do trenutka t = 3s? Nacrtajte
grafik zavisnosti intenziteta brzine materijalne taqke od vremena. (20 p.)
2. U trenutku t = 0 radnik na gradilixtu je ispustio svoj sendviq. Sendviq
je padao h = 5m i pao na kamion koji se kree konstantnom brzinom inten-
ziteta v = 2
m
s
. Naite intenzitet sredeg ubrzaa sendviqa na vremenskom
intervalu od t
1
= 1s do t
2
= 3s. (20 p.)
3. Okreui pedale ugaonom brzinom intenziteta
1
= 4
rad
s
fiziqar se vozi na
biciklu qiji predi zupqanik ima polupreqnik r
1
= 10cm, a zadi r
2
= 4cm.
Ako je polupreqnik zadeg toqka R = 30cm, kolike su brzine taqaka A, B i
C (slika 2) u sistemu S
1
vezanom za bicikl, a kolike u sistemu S
2
vezanom
za nepokretnu podlogu? Na slici 2 je brzina bicikla usmerena na desno.
(20 p.)
4. Demonstraciona kolica kreu se konstantnim ubrzaem du dugaqkog lei-
ra. U trenutku t = t
1
predi kraj kolica je naspram podeoka x
1
, u trenutku
t = t
2
naspram podeoka x
2
i u trenutku t = t
3
naspram podeoka x
3
. Naite
intenzitet ubrzaa kolica a. (Mladi fiziqar 61, 1996/97.) (20 p.)
5. Kamion kree iz mirovaa konstantnim ubrzaem intenziteta a = 2
m
s
2
. Iz
egovog auspuha u trenutku polaska izlee kamenqi vertikalno navixe
poqetnom brzinom intenziteta v = 20
m
s
. Vrh auspuha je za h = 0.5m vixi od
prikolice, a prikolica je dugaqka L = 15m (slika 3). Da li e kamenqi
pri padu da udari u prikolicu? (20 p.)
1
-1
0
1
3 2
a[m/s ]
t[s]
2
A
C
B
R
L
h
a
Slika 1 Slika 2 Slika 3
Zadatke pripremio: Antun Bala
Recenzent: dr Sunqica Elezovi-Hai
Predsednik komisije: dr Mio Mitrovi
DRUXTVO FIZIQARA SRBIJE I
MINISTARSTVO ZA OSNOVNO I SREDE
OBRAZOVAE REPUBLIKE SRBIJE
Rexea zadataka sa opxtinskog takmiqea uqenika sredih
xkola xkolske 1999/2000. god.
I razred
1. Na intervalu (0, 1 s) materijalna taqka se kree sa konstant-
nim ubrzaem intenziteta 1
m
s
2
uz poqetnu brzinu intenziteta
2
m
s
, pa sledi v = 2
m
s
t
m
s
2
. Preeni put na ovom intervalu je
s
1
= 2
m
s
1 s 1
m
s
2
1
2
s
2
/2 = 1.5 m 2 p . Na intervalu (1 s, 2 s) taqka
se kree konstantnom brzinom intenziteta v = 1
m
s
i prelazi put
s
2
= 1
m
s
1 s = 1 m 2 p . Na intervalu (2 s, 3 s) taqka se kree
sa konstantnim ubrzaem intenziteta 1
m
s
2
uz poqetnu brzinu in-
tenziteta 1
m
s
, pa sledi v = 1
m
s
+(t 2 s)
m
s
2
. Preeni put na ovom
intervalu je s
3
= 1
m
s
1 s+1
m
s
2
1
2
s
2
/2 = 1.5 m 2 p . Ukupan preeni
put na intervalu (0, 3 s) je s = s
1
+s
2
+s
3
= 4 m 2 p . Na slici 1
je prikazana vremenska zavisnost intenziteta brzine taqke.
0
1
2
v[m/s]
1 3 2
t[s]
0
Slika 1
(svaki segment 4 p )
2. Sendviq je pao na kamion u trenutku t
k
=

2h/g 1.01 s, pa egova brzina u trenutku
t
1
= 1 s < t
k
ima intenzitet v
1
= gt
1
= 9.81
m
s
3 p , vertikalan pravac i smer nanie 1 p . U
trenutku t
2
= 3 s > t
k
brzina sendviqa je jednaka brzini kamiona, en intenzitet iznosi
v
2
= v = 2
m
s
3 p , a pravac joj je horizontalan 1 p . Intenzitet sredeg ubrzaa sendviqa
na intervalu (1 s, 3 s) je a
sr
= |v
2
v
1
|/(t
2
t
1
) =

v
2
2
+v
2
1
/(t
2
t
1
) 8 p . Nakon zamene
numeriqkih vrednosti datih u zadatku dobija se a
sr
5
m
s
2
4 p .
3. Za vreme t jedan beoqug lanca pree put
1
r
1
t, odnosno
2
r
2
t, gde je
2
intenzitet
ugaone brzine zadeg zupqanika (i zadeg toqka), pa je
2
=
1
r
1
r
2
= 10
rad
s
4 p .
U sistemu S
1
brzine svih taqaka na obodu toqka imaju isti intenzitet |v
A
| = |v
B
| = |v
C
| =
= v
t
=
2
R = 3
m
s
4 p . Vektor v
A
je paralelan sa podlogom i usmeren je na levo (unazad za
fiziqara), vektor v
B
je normalan na podlogu i usmeren je navixe, a v
C
= v
A
1 p .
U sistemu S
2
brzina svake taqke dobija se tako xto se na enu brzinu iz sistema S
1
doda brzina v bicikla u odnosu na podlogu. Za vreme jednog punog obrtaja zadeg toqka
T = 2/
2
centar tog toqka pree put 2R, pa je v = 2R/T =
2
R = 3
m
s
3 p . Vektor v
je paralelan sa podlogom i usmeren na desno (unapred za fiziqara) 1 p . Sada imamo
|v
A
| = v v
t
= 0 2 p , |v
B
| =

v
2
+v
2
t
= v

2 4.24
m
s
2 p i |v
C
| = v + v
t
= 2 v = 6
m
s
2 p . Zbog
|v
A
| = 0 vai v
A
=

0, vektor v
B
sa podlogom zaklapa ugao od 45
0
i usmeren je navixe, a
v
C
= 2v 1 p .
4. Od trenutka t
1
do trenutka t
2
kolica su prexla put x
2
x
1
, a od trenutka t
1
do trenutka
t
3
put x
3
x
1
. Ako sa v
0
oznaqimo intenzitet brzine kolica u trenutku t
1
, onda vai
x
2
x
1
= v
0
(t
2
t
1
) +
1
2
a(t
2
t
1
)
2
5 p i x
3
x
1
= v
0
(t
3
t
1
) +
1
2
a(t
3
t
1
)
2
5 p . Iz prve jednaqine
sledi v
0
= (x
2
x
1
)/(t
2
t
1
)
1
2
a(t
2
t
1
), pa ako to zamenimo u drugu dobijamo
x
3
x
1
= (x
2
x
1
)
t
3
t
1
t
2
t
1

1
2
a(t
2
t
1
)(t
3
t
1
)+
1
2
a(t
3
t
1
)
2
a =
2
t
3
t
2

x
3
x
1
t
3
t
1

x
2
x
1
t
2
t
1

10 p .
5. Kamenqi e se nai u najvixoj taqki svoje putae za vreme t
1
odreeno sa v gt
1
= 0
t
1
= v/g 2.04 s 5 p . Ta taqka se nalazi na visini H = h + gt
2
1
/2 20.9 m iznad povrxine
prikolice 5 p . Sa te visine kamenqi e pasti na nivo povrxine prikolice za vreme
t
2
odreeno sa H = gt
2
2
/2 t
2
=

2H/g 2.06 s 5 p . Kamion e za vreme t
1
+ t
2
4.10 s
od polaska prei put a(t
1
+ t
2
)
2
/2 16.8 m > 15 m = L, pa zakuqujemo da kamenqi nee
udariti u prikolicu pri padu 5 p .
,uufio nnno:no. nfyn Iuaun
Ionon:onf. Cynunnu Iao:onn!-Xunn!
Ioconni io:ncn]o. ^n!o ^nfonn!