Prof.ass.dr.

Agim BINAJ Lenda: Kontabiliteti -Analize

Tema V-te: Analiza financiare ne njesite ekonomike dhe rendesia e saj

a- Rezultatet e kapitalit te investuar; nocioni i rentabilitetit, rentabiliteti ekonomik, rentabiliteti i kapitalit te vete, Formula e permbledhur e ROI-t; permbledhje e treguesve kryesore (tabela).

N vmndje pr studentt. Si t dalim mir n lndn e kontabilitetit

Un do tju tregoj sekrete q pedagogt e tyre rrall ua tregojn studentve. Prandaj ky seksion emrtohet Vetm pr studentt. Nse pedagogt zbulojn se un u kam treguar kto sekrete, me siguri do t ket shum letra pr pyetje t ndryshme. Marrja e notave t mira nuk sht nj shtje fati. Nuk ka asnj sekret pr kt. Gjithashtu, nuk sht sekret se kryerja e detyrave (n koh), vajtja n klas (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, t ngrnit n mnyrn e duhur dhe studimi gjat gjith semestrit (dhe jo vetm n kohn e provimit) do ti prmirsojn notat tuaja. Por kjo sht pun e vshtir. Kshtu, ajo q ju dshironi sht mnyra pr t marr nota m t mira duke mos punuar shum, apo jo? Mir, kini mndjen-sekreti sht t punoni me zgjuarsi! Nuk sht e njjt me t qnit i zgjuar, e cila sht nj shtje fati. Ktu jepet sesi t punoni me zgjuarsi.

Hapi 1: Prcaktoni prse lnda e kontabilitetit sht e rndsishme pr ju. S pari, mendoni prse po e bni kt lnd. Cilat jan qllimet tuaja? A ju intereson me t vrtet kjo lnd? A keni motivim t fort pr t msuar mbi kontabilitetin? Mbase n listn tuaj t karrierrs kontabilisti vjen menjher n fund. Mbase synimi juaj sht t bni shum para. Ose, mbase vini n universitet pr t kaluar kohn derisa t trashgoni pasurin e familjes. N do rast kjo lnd sht hartuar pr ju. Nj nga mnyrat m t sigurta pr t pasur 1 million dollar sht q t filloni me dhjet milion dhe t mos dini asgj nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nse ju nuk trashgoni asnj pasuri, ju nuk do t bheni i pasur pa ditur t flisni gjuhn e biznesit. Kontabiliteti sht gjuha! Mbase ju dshironi t filloni nj pun m t mir, por jeni i sigurt se nuk dshironi q t jeni kontabilist. Shum mir! Kjo lnd nuk do tju bj kontabilist. Ajo do tju ndihmoj q t kuptoni disa nga ritualet mistike t kontabilitetit q jokontabilistve shpesh u duken t ngatrruara. fardo lloj pozite drejtimi do t keni n ndonj organizat, t jini t sigurt q do t keni pun me kontabilistt dhe me informacionin kontabl. Ju duhet ta dini se ata mund t ken nj ndikim t madh n jetn tuaj. Shum organizata e prdorin informacionin kontabl pr t vlersuar punonjsit e tyre pr pagat dhe n vendimet pr ngritjen e punonjsve n prgjegjsi. Ju duhet t kuptoni sesi ta interpretoni kt informacion. Ju mbase mund t kuptoni se kontabiliteti nuk sht ai q mendoni. Pavarsisht nga fakti, nse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo ka do t merrni nga kjo lnd do t jet e dobishme pr ju.

Hapi 2: Zbuloni at q pedagogu juaj pret nga ju pr kt lnd. M pas verifikojeni kt me pedagogun tuaj. Nse jeni me fat, pedagogu juaj do t jet i ndjeshm, i dashur, i kujdesshm, me sens humori, i shkatht, i plqen q ti msoj t tjert dhe dshiron q ju t dilni mir n kurs. Nse pedagogu juaj sht m normal (dhe m pak i prsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetn tuaj. Kshtu q, zbuloni se far pret pret jush. Cilat jan qllimet e tij pr lndn? far dshiron q ju t dini ose t jeni t aft t bni pasi t prfundoni lndn? Mbase ai do tjua tregoj (shenj e mir), por nse se bn, pyeteni. Ju duhet t thoni: Profesor Cilido-qoft-emri juaj (do t ishte m mir q t prdorej emri i duhur), far sht e pakndshme n kt lnd? ky sht nj zhargon edukimi pr cilat jan qllimet e ksaj lnde? Kjo mund t trheq vmendjen e saj, dhe ti jap asaj nj ose dy minuta pr tu menduar. Ju mbase mund t prisni deri n takimin tjetr t klass pr t marr prgjigjen tuaj. Sigurohuni q ju dhe pedagogu juaj t kuptoni qllimet e njri-tjetrit. Disa pedagog kontabiliteti presin q t gjith studentt t bhen kontabilist. Nse ju keni nj pedagog t till, bjeni t qart. i thoni pedagogut tuaj Nuk e kam n plan t bhem llogaritar (Sigurohuni q t shtoni prapashtesn tar, ose mund t merrni nj marrveshje t shpejt)zbuloni se far ka n kt lnd pr ju.

Hapi 3: Zbuloni se si do t vlersoheni. Tani, zbuloni se si do t vlersoheni. Si teston pedagogu juaj? A sht ai tip i vshtir i llojit: Cila sht fjala e treta n rreshtin e peste n fajen 211? Ose, a shikon ai t prgjithshmen, me an t pyetjeve: Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument n negocimin e traktatit t treta t Versajs n 1623. A prpiqet ai pr hamendsime, ose a jan prgjigjet e shkurtra pikat e tij t dobta? Cilado qoft metoda, ju duhet t dini se far pritet nga ju dhe sesi kto pritje kalohen n nota. Nganjher do t gjeni ndonj pedagog ku prtjet t mos jen t njjta me mnyrn sesi ai teston dhe vlerson. Prandaj ju duhet t kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlersimet. Nse ato nuk duket se jan t qndrueshme, ather duhet t prcaktoni se far pret pedagogu n t vrtet. Hapi 4: Msoni at q sht e rndsishme. Zbuloni se far ju duhet q t prmbushni qllimet tuaja dhe pritjet e pedagogve. Nj msim i madh q ju duhet t msoni, nse nuk e keni br, sht far merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse do gj tjetr) varet nga ajo q ju silln n t.Qndrimi juaj sht i rndsishm. Nse vendosni se dika ia vlen t msohet, ju do t gjeni mnyrn pr ta msuar at. Jo se ju duhet ta msoni at, por se ju dshironi ta bni. Dshiroj sht pjesa m e madhe e t punuarit n mnyr t zgjuar. Dshira pr t msuar do t bj nj rrug t gjat duke ju ndihmuar t merrni rezultate t mira. Fatkeqsisht, ajo nuk do t jet e mjaftueshme derisa ajo q ju dshironi t msoni t jet gjithashtu ajo q pedagogu juaj dshiron q ju t msoni. Prandaj, duhet t siguroheni q ju dhe pedagogu juaj t jeni n t njjtn gjatsi vale. Nse nuk jeni ather flisni me njrit tjetrin. Zbuloni prse pedagogu juaj ka nj pikpamje tjetr. Ju mund t ndryshoni mendimin tuaj mbi at q sht e rndsishme. Prcaktoni sesi t prqndroni prpjekjet tuaja. Jo gjithka n kt libr ose leksion ka t njjtn rndsi. Prqndrohuni n at q sht m e rndsishme pr ju dhe pedagogun tuaj.

Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Prpiquni t kujtoni se pedagogu juaj sht nj person. Edhe autort e ktij libri jan njerz. Ne kemi gra, fmij dhe miq. Shumica e pedagogve dshirojn me t vrtet q ju t ecni prpara, por ne kemi nevoj pr ndihmn tuaj. Pedagogt nuk din gjithka. N veanti, ne nuk mund t lexojm mendjen tuaj. Ju duhet t lejoni pedagogun tuaj t dij nse keni ndonj problem pr t kuptuar materialin q ju prisni pr t msuar, duke zbuluar at q pedagogu pret prej jush, ose t zbuloni sesi t pregatiteni pr testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet q keni me kt lnd. Mbani parasysh se pedagogu sht qnie njerzore. Ky sht fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan pr t. Mos lini asknd q t pengoj q parat e paguara nga Ministria e Mbrojtjes t hidhen n plehra. T punuarit me zgjuarsi nnkupton t prcaktoni se far sht e rndsishme dhe t prqndroni vmendjen dhe prpjekjet tuaja n kto gjra. M pas, mos hiqni vmendjen nga synimet tuaja. Nse keni ndonj problem prballuni me t. Nse nuk kuptoni dika n klas ose n libr, bni pyetje. Nse keni frik t bni pyetje idiote n klas, mbani mend m mir t dukesh idiot n klas sesa t dukesh idiot n provim. Nse mendoni se nuk po kapni pikat kye, flisni me pedagogun tuaj. Nse dshironi t msoni, ju mund ta bni at. Kjo sht e gjitha. Prpiquni. Ne mendojm se kshtu lnda e kontabilitetit do t duket m e kndshme dhe eksperienca m fitimprurse. Sigurisht, ju mund t prpiqeni t kryeni detyrat, t shkoni n klas, t bni gjum dhe ushtrime t mjaftueshme, t hani mjaftueshm dhe t studioni gjat gjith semestrit. Ato n prgjithsi ndihmojn, megjithse jan t vshtira. Urimet m t mira, jo vetm n kt lnd, por edhe n lndt e tjera, gjat gjith jets, pr t pregatitur at kapital njerzor t konkurueshm n treg me vendet e zhvilluara. Sot, n bot ngulet kmb shum n filozofin e nj formimi profesional e civil sa m polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin q t msohemi t msojm gjat gjith jets.

ORGANIZIMI I KTIJ leksioni

DHNIA E LLOGARIS, BILANCI DHE PASQYRAT FINANCIARE

Rezultatet nga kapitali i investuar

Nocioni i rentabilitetit. Rentabilitetit ekonomik. Rentabilitetit i kapitaleve t veta. Formula prmbledhse e ROI.

shtja 3-T. Rezultatet nga kapitali investuar. 3.1. Nocioni i rentabilitetit. do zotrues i nj kapitali financiar, pret q nga vnia e ktij kapitali n prdorim t nxjerr nj t ardhur, nga e cila duke e krahasuar me kapitalin e angazhuar, t ket prfitime ose te maksimizoje kapitalin e investuar.Njsia ekonomike q kryen nj investim, shpreson q t realizoj nj t ardhur, duke e konkretizuar me fitim.Rikuperimi i ktij investimi, matet me an t diferencs midis t ardhurave dhe shpenzimeve.

Rentabiliteti i nj kapital t investuar sht aftsia e tij pr t nxjerr nj prfitim, pra te maksimizoje kapitalin e investuar,t shprehur n nj njsi montare.
Rentabiliteti i nj kapitali shprehet prgjithsisht me an t nj prqindjeje, sepse sht logjike t vesh n raport prfitimin e realizuar gjat nj periudhe,me kapitalin q ka mundsuar t arrihet ky rezultat(fitimi i ushtrimit). % e rentabilitetit = Rezultati(Fitimi neto) x 100 = 1.939 = 20.3% Kapitali i investuar 9.525 Nprmjet ktij raporti dhe rezultatit t tij, arrihet n konkluzion se investimi i kapitaleve n njsin ekonomike X, sht m i favorshm se sa depozitimi i tyre n nj bank me norm interesi 10 apo 12%.

3.2. Rentabiliteti ekonomik Rentabiliteti ekonomik shpreh nivelin e efktivitetit t trsis s mjeteve t prdorura n aktivitetin e njsis, cilado qoft natyra ekonomike ose juridike e ktyre mjeteve.

N njsin ekonomike X
Rentabiliteti ekonomik = Rezultati i shfrytzimit Aktivi total

200X+1
Rezultati i shfrytzimit = Aktive totale 1939 = 0.31=31% 6200

200X
780 = 0.06=6% 12845

Raporti i rentabilitetit ekonomik paraqitet n dy forma: I pari sht raporti i marzhit t shfrytzimit = (R.M.Sh) I dyti quhet raporti i qarkullimit t aktivit = (R.Q.A.)

200X+1 R.M.Sh.= Rezultati i shfrytzimit = T ardhura t njsi R.AAGJ. = T ardhura t njsis Aktivi A.GJATAl = 1939 = 0.21 9271 9271 = 1.5 7.300

200X 780 = 0.092 8400 8400 = 0.65 12845

Shnim : Aktivet jan marr pr 4-mujorin 200X+1 q t bhen t krahasueshme me vitin 200X.
Rentabiliteti ekonomik 0.21*1.5=0.315 0.092*0.65=0.06

Prmirsimi i rentabilitetit ekonomik n njsin ekonomike X nga 0.06 n 200X n 0.315 n vitin 200X+1, ka ardhur si efekt i rritjes t marzhit t shfrytzimit. Analiza e raportit t rentabilitetit ekonomik mundson t zbulohen zgjidhjet e mira opo jo t mira, t bra n aktivitetin e biznesit t njsis. N fakt, prmirsimi i rentabilitetit ekonomik mund t arrihet, duke i dhn prparsi, qoft shtess s marzhit t shfrytzimit, qoft qarkullimit m t shpejt t aktiveve qarkulluese. N rastin tone, n periudhn n vijimsi duhet t rritet treguesi i rentabilitetit, duke realizuar nj qarkullim m t shpejt t aktiveve qarkulluese q ka n dispozicion njsia, pavarsisht se n vitin 200X+1 ka rritje. Por, duhet t kemi parasysh q n vitin 200X njsia ekonomike X punoi vetm katr muaj.

Rentabiliteti ekonomik mund t shprehet, gjithashtu me raportin e rezultatit t shfrytzimit ndaj kapitaleve t investuara(aktivet totale): 200X+1 200X

Rentabilitet = Rezultati i shfrytzimit = 1939 =0.104 ekonomik Aktiveve totale 18600

780 =0.06 12845

Pra si shihet njsia ekonomike X n vitin 200X+1 ka shfrytzuar m mir aktivet(kapitalin e investuar) n dispozicion t saj, mbasi koeficienti i rentabilitetit ekonomik sht rritur nga 0.06 n 0.104. 3.3. Rentabiliteti i kapitaleve t veta.

Rentabiliteti i kapitaleve t veta shpreh prqindjen e efektivitetit t burimeve n natyr dhe para t investuara nga pronari ose pronart n aktivitetin e njsis ekonomike.Mundsia pr t realizuar fitime duhet t studiohet para se kapitali t investohet.Investitori duhet t llogaris dhe riskun q merr mbi vehte pr kapitalin e investuar.

Raporti kapitalit investuar(RKI) = Rezultati Neto*100 Kapitalet e veta

200X+1

200X

1939 = 0.20 9525

780 = 0.081 9525

Shnim : N vitin 200X njsia ekonomike X zhvillon aktiviteti vetm pr 4 muaj.

Nprmjet ktij raporti ne nxjerrim n pah efektivitetin e prdorimit t kapitaleve t veta. N rastin ton njsia ekonomike X n vitin 200X+1 ka prdorur m mir kto kapitale n krahasim me vitin 200X, pasi treguesi i rentabilitetit t kapitaleve t veta t investuara sht rritur nga 0.081 n 0.20.

Ky raport i rentabilitetit mund t zbrthehet n raportet q vijojn :

Prqindja e marzhit Neto = Fitim para tatimit T ardhurat e shfrytzimit Raporti i qarkullimit t Aktivit = T ardhurat e shfrytzimit Aktivet totale

Raporti i shkalls s ngarkimit me detyrime = Aktivi total Kapitalet e veta Zbrthimi i raportit t rentabilitetit t kapitaleve t veta t investuara n njsin ekonomike X, tregon q prcaktues n nivelin e tij jan: marzhi Neto, qarkullimi i aktiveve, por edhe ngarkimi i prgjithshm me detyrime.

Njsia ekonomike X 200X+1 Fitimi para tatimit T ardhurat e shfrytzimit T ardhurat e shfrytzimit Aktivi total Aktivi total Kapitalet e veta 1939 = 0.209 9271 9271 = 0.49 18600 18600 = 1.952 9525

000/lek 200X 780 = 0.092 8400 8400 = 0.65 12845 12845 = 1.348 9525

Treguesi i rentabilitetit t kapitaleve t veta=0.209*1.49*1.952=0.20(200X+1) =0.092*0.65*1.348=0.081(200X) Rezultati Neto mund t psoj ndikim nga shpenzimet dhe t ardhurat e jashtzakonshme. Ndikimi i elementve t jashtzakonshm, si n t ardhura dhe n shpenzime, ka efektet e veta,qoft n rritje, qoft n ulje t rezultatit fiananciar t njsis ekonomike.Ka ulje t rezultatit neto(fitimit) kur ka shpenzime t jashzakonshme(zjarri,prmbytje etj.);ka ngritje t rezultatit neto(fitimit) kur ka t ardhura shtes si rimarrje provizionesh,subvecione etj.

Prandaj, preferohet q ky raport t llogaritet n baz t rezultatit rrjedhs (t zakonshm). N rastin ton njsia ekonomike X nuk ka efekte t rezultatit t jashtzakonshm. N literaturn e kontabilitetit dhe at financiare treguesin e frytshmris s kapitalit t investuar e gjejm me emrin (ROI = Return On Investiment ose frytshmria e kapitalit t investuar). Ky sht tregues sintetik i efektivitetit me t cilin ishte drejtuar njsia ekonomike. 3.4 Formula e prmbledhur e ROI. ROE = e ardhur Neto = 4071 = 0.297 kapital Neto 13676 ose {( ROI - 1) *Ngd + ROI }* S - ROI = Frytshmria e kapitalit t investuar - 1 = Kosto e detyrimeve ( pagesa e interesave pr huat e marra, apo detyrimet ndaj t tretve). - Ngd = Shkalla e ngarkimit me detyrime. - S = Raporti ndrmjet fitimit Neto dhe fitimet para tatimit.

Mbi bazn e ksaj formule jan br llogaritjet me t dhnat e njsis ekonomike X pr vitin 200X+1 dhe 200X. Ato paraqitn si m posht: 200X+1 200X

1. Kosto e detyrimeve= kosto e detyrimit (Interesat) *100 detyrimet

2. Ngd = Detyrimet Kapitalet e veta 3. ROI = Fitim para tatimit Kapital investuar(Totali Aktiv) 4. S = Fitimi neto (5815-744) Fitimi para tatimit

80 *100 =1.62% 4924 4923 = 0.36 13676 5815 =31.27 % 18600 4071= 0.70 5815 2720 = 0.27 10125 780 = 6% 12845 (780-180) 600 = 0.77 780

 (200X+1) ROE = (31.26 -1.62) x 0.36 + 31.27 x 0.70 ~ 0.296 100 100 100 (200X) ROE = 6 x 27 + 6 x 0.77 ~ 0.059 100 100 100 N rastin e njsis ekonomike X pr vitin ushtrimor 200X+1, nprmjet treguesit t frytshmris s kapitalit, q sht llogaritur pr dy periudha respektiv 200X dhe 200X+1, nxjerrim kto konkluzione: 1- Diferenca midis ROI dhe kostos s detyrimeve, n vitin 200X+1 n krahasim me vitin 200X, ka shkuar n rritje, sepse n vitin 200X, njsia ekonomike X nuk ka paguar interesa pr huat e marra. 2- Shkalla e ngarkimit me detyrime ka shkuar n rritje nga 0.27 n vitin 200X n 0.36 n vitin 200X+1, q tregojn se n vitin 200X+1, njsia ka prdorur si burim financimi pr t zhvilluar aktivitetin e saj burimet e tretve, q nga nj an sht negative pr njsin, sepse ka rritur vartsin e saj financiare ndaj financuesve t jashtm. Nga ana tjetr, sht faktor pozitiv, sepse ka ditur t prdor m efektivitet burimet e t tjerve (jasht njsis) pr t zhvilluar aktivitetin e saj, duke mbajtur si rezerv thesarin e saj. 3- ROI n vitin 200X+1 ka psuar nj rritje t ndjeshm rreth 5 her. Kjo vjen kryesisht nga aktiviteti i pakt n vitin 200X ( njsia punoi vetm 4 muaj). N kto kushte, efektiviteti i kapitalit t investuar do t dale m mir n pah, duke br krahasime t rezultatit t vitit 2009, me rezultatin e vitin 2010. Ky raport sht nj tregues i efiencs me t cilin sht drejtuar aktiviteti i njsis ekonomike, pavarsisht nga fakti se cili ka qn burimi financimit t tij.

Niveli ROI ndikohet nga: a)Treguesi i efektivitetit t shitjeve, q del nga raporti i Fitimit Neto nga aktiviteti i zakonshm, me t ardhurat nga shitja. Ky tregues prfaqson fitimin neto t prodhuara pr do 100 lek t ardhura nga shitja. N kt tregues ka ndikimet e veta vllimi i shitjes, mimi dhe kostoja e blerjes s mallrave. b)- Norma e riqarkullimit t kapitalit t investuar nga aktiviteti i njsis (kapitali i investuar matet me shumn e aktiveve t saj).

Duke gjykuar mbi t dhnat e ktij treguesi, njsia ekonomike X prcakton politikat pr t ardhmen, se ciln do t zgjedhe n aktivitetin e mtejshm t biznesit t saj.
Efektivitet i ulet i shitjeve dhe norm t lart t qarkullimit t kapitalit t investuar? Efektivitet i lart i shitjeve dhe norm t ult t qarkullimit t kapitalit t investuar? Nj kombinim i ekuilibruar i t dy treguesve?

Lidhjet e ktyre dy treguesve shprehen: a) Duke rritur mimet e shitjes pr t prmirsuar efektivitetin e shitjeve, mund t zvoglohen shitjet, t rriten gjndjet dhe si rrjedhoj, t keqsohet norma e qarkullimit t aktiveve. b) Duke rritur shitjet dhe t ardhurat nga shitja, mund tu bhet klientve shtyrje e pagesave(pra arktimi nga ana e tyre do t bhet m von).Kjo sjell rritje t t drejtave ndaj klientve, pr rrjedhoj paksim t rezervave t inventareve dhe keqsim t gjndjes s likujditeteve. c) Pr t rritur eficencn, gjithmon pr t rritur efektivitetin e shitjeve, mund t bhen t nevojshme investimet q ojn n zvoglimin e norms s qarkullimit. ) Pr t rritur normn e qarkullimit t kapitalit t investuar, mund t zvoglohen gjndjet e inventarit (rezervat e mallrave), por kjo mund t shoqrohet me rritjen e kostove t blerjes s tyre (do t detyrohemi t blejm mallra dhe me mime m t larta pr furnizimin e njsis s shitjes,n nj situate tjetr tregu) pra, me nj keqsim t rezultatit nga shitja. Pr t prcaktuar qart strategjin e zhvillimit biznesit pr periudhn n vijimsi, (afatshkurtr apo afatgjat) sht e nevojshme t analizohet gjith struktura organizimit t njsis ekonomike.Nprmjet ksaj analize, t zbulohen hallkat e dobta, shkaqet e rnies s aktivitetit n periudha t caktuara,rrugt pr ti ndrequr ato, ose pr t br prmirsime t tjera t nevojshme pr t konsoliduar m tej arritjet e deritanishme t biznesit.

Kshtu, duke shqyrtuar lidhjet ndrmjet t ardhurave nga shitja dhe kostove prkatse, t prmbledhura kto n efektivitetin e shitjeve, mund t thellohemi duke analizuar nj pr nj llogarin Fitim-Humbje. Nprmjet ksaj analize me pasqyra financiare t veanta, (si ato t kostos pr do artikull, shit-blerje, kosto e mallrave t shitura, etj) hidhet drit mbi strukturn e kostos n trsi (far shpenzimesh psh. bhen t tepruara n energji elektrike,shpenzime telefonike, kanceleri, etj.).N baz t ksaj analize,merren masa t mnjanohen ato,duke evituar shpenzimet e tepta dhe t panevojshme, me qllim q t rritet efektiviteti i shitjeve, e pr rrjedhoj, i kapitalit t invesuar. Analiza t tilla mund t bhen edhe pr efektet e qarkullimit t aktiveve (kapitali i investuar), kostoja e burimeve financiare t huajtura, etj. 3.5. N prfundim: Raportet e ndryshme t analizs t bilancit dhe pasqyrave finaciare t kujtojn q: Treguesit jan vetm vlera sinjalizuese, por intrpretimi i tyre s n csituat ndodhet aktiviteti i njsis, duhet br m kujdes nga administratort e njsis. Treguesit jan kalkulime nga t dhnat e bilancit dhe pasqyrave financiare t dy ose m shum periudhave ushtrimore, q nprmjet t ktyre treguesve t prcaktohn mir tendencat e situats por e rndsishme sht konkrete.

 Analizat e bilancit dhe pasqyrave financiare ,duhet t parandalojn situatat e jashtzakonshme, pagesat e panevojshme fiskale, dhe situata t tjera q ojn n dm t gjndjes financiare t njsis ekonomike. Treguesit e analizs finaniare pr t qen m efikas,duhet t formojn nj system ndrveprimi d.m.th t evidentojn lidhje organike mes njritjetrit. Ato duhet t jen t thjesht pr t`u formuar,lexuar dhe interpretuar. Ato duhet t jen racional, d.m.th. midis dy madhsive t raportit prkats duhet t ket lidhje logjike. Ato duhet t jen t kufizuar, pra t przgjidhen ata m kryesort q sinjalizojn probleme kritike n aktivitetin e njsis ekonomike.

3.5.1 Treguesit kryesor t analizs s bilancit dhe pasqyrave finaciare.

Tregue Formul si imi
Treguesi Kapitali I Neto pava x rsis 100 Totali i finan Akti ciare vit

Informacion
Sinjalizon n far mas njsia ekonomike financohet me kapitalin e saj Vlerat: 1. Nn 33%: struktura financiare e rnd apo kritike; 2. nga 33% n 66%: struktura financiare normale; 3. mbi 66%: struktura financiare e mir

1o Treguesi Kapitali Tregon n far mas AQ Sa m shum ti afrohet I Net . financohen me apo ta kaloj vlern 1 mbulimi Totali i kapitalin e vet. aq m pozitiv sht. t Aktiveve Plotson treguesin N rast vlere shum t financiar paraardhs ult, sht e t nevojshme ti A.Qndr drejtohemi treguesit t ushme. mposhtm 2o Kapitali Tregon n far mas Duhet t formoj nj vler Tregu Neto+De Aktivet financohen me mbi 1; n t kundrt esi I tyrime kapitalin e vet, dhe n AAGJ jan financuar mbuli afatgjata mas me burime t me burime financiare mit Totali i t tretve afatgjat. t t tretve financi Aktiveve Plotson treguesit e afatshkurtr dhe ar t msiprm afatmesme. Aktive ve

Tregues T drejtat ndaj Tregon shpejtsin e iI klientve x arktimit t t drejtave qar 365 shprehur n numr kull Shitjet e ditsh. Plotson dy imit ushtrimit treguesit e likuiditetit t drej tave nda j klie ntv e

Sa m ult t jet vlera (numuri i ditve t arktimit), aq m shum pozitive sht, tregon shpejtsi n arktimet ndaj klientve.

Tregues Gjndjet n Tregon shpejtsin e Analog me t mparshmin iI magazin qarkullimit t gjndjeve qar x 365 t magazinave t kull Koston e shprehur n numr imit shitjeve t ditsh. Plotson t ushtrimit treguesin e dyt t gjn likuiditetit. djve t mag azin

Treguesi I Fitimi neto efekti x 100 vitetit Kapitali i t investuar kapita lit t invest uar (Roi)

Tregon efektivitetin e Masa minimale e efektivitetit kapitalit t investuar, si t sht nj prqindje e vetin ashtu dhe t t barabart me interesin e tretve. banks nqse kapitali do t depozitohej n nj bank Sa m shum e kalon % e ktij interesi,aq m i madh sht efektiviteti i kapitalit t investuar. Anologe me t mparshmin

Treguesi I Fitimi Neto Tregon efektivitetit t efekti x 100 kapitalit Neto(vet) t vitetit Kapitali Neto investuar t kapita lit Neto( vet) (Roe)

Treguesi I Interesi i Tregon normn mesatare t Brenda disa limiteve, vlera e efekti paguar interesit t paguar q i treguesit sht nj e vitetit x 100 korrespondon burimeve dhn e imponuar nga t Burime t t t finacimit t t tretve. tregu. N fund t analizs kapita tretve s bilancit dhe pasqyrave lit t financiare na intereson invest krahasimi i tij me Roi: uar 1. Rod = apo< se Roi; me pozitive burim 2. Rod > se Roi; negative e financ iare t tretv e (Rod)

Pyetje dhe ushtrime. a) Pyetje 1- Cili sht qllimi i analizs financiare t bilancit dhe pasqyrave financiare? Kush e prdor informacionin e ksaj analiz dhe pse? Tregoni ku qndron rndsia e ksaj analize? 2- Cilt jan burimet, informacionet ku mbshtetet analiza financiare? 3- Cilt jan raportet kryesore q dalin nga analiza e bilancit dhe pasqyrave fianciare? far tregon secili prej tyre? 4- far konkluzionesh dalin nga treguesi i pavarsis financiare? 5- Cilt jan treguesit kryesor q nxirren nga analiza e llogaris s rezultatit (t ardhurave dhe shpenzimeve)? 6- far kuptoni me nocionin e rentabilitetit? 7- far prmbledh n vetevete raporti i rentabilitetit ekonomik? 8- far kuptoni me rentabilitet t kapitalit t vet? 9- far kuptoni me efektivitet t kapitalit t investuar (ROI)? 10- Nga se ndikohet efektiviteti i kapitalit t investuar (ROI)?

b) Ushtrime 1- Njsia ekonomike X zotron kto t dhna pr dy vite: 200X 200X+1 Kapitali i vet 25.000 9.300 Aktivet afatshkurtra 20.000 19.500 Aktivet afatgjata 23.000 22.000 Aktivet afatshkurtra me qarkullim 4.500 5.000 (m pak se 1vit) Detyrimet afatgjata(mbi 1 vit) 9.500 9.000 Detyrimet afatshkurtra(nn 1 vit) 7.400 7.000 Shitjet 29.000 28.400 T ardhura t tjera 3.100 5.200 Kostoja e shitjes gjithsejt 21.000 21.500 Fitimi para tatimeve 11.100 12.100 Tatimet mbi t ardhurat 20% 20% Fitimi neto ? ? Krkohet: - T llogariten kta tregues: shkalla e likuidueshmris s aktivit Aftsia paguese e prgjithshme likuiditeti i prgjithshm treguesi i pavarsis financiare - T gjykohet gjendja financiare e njsis ekonomike X duke u bazuar n kta tregues si dhe t analizohet ndryshimi i treguesve pr t dy vitet.

2- Duke prdorur t dhnat e ushtrimit 1 t llogariten treguesit: Rentabiliteti i kapitalit t vet Raporti i qarkullimit t aktivit Raporti i shkalls s ngarkimit me detyrime. T gjykohet dinamika e ndryshimit t ktyre treguesve pr kto dy vite. 3- N baz t prqindjes s t ardhurave dhe shpenzimeve njsia ekonomike X n fund t vitit 200X+1 ka kto t dhna: Shitjet Kthime dhe ujle t shitjeve Kosto e mallrave t shitura Shpenzimet e shitjes Shpenzimet e tjera administrative Fitimi para tatimit Tatimi mbi fitimin(20%) 400.000 lek 15.000 lek 300.000 lek 7.000 lek 3.000 lek ? ?

Krkohet: - T ndrtohet pasqyra e t ardhurave dhe shpenzimeve t njsis. - T llogariten treguesit kryesor t ksaj pasqyre dhe t gjykohen ata.

Pasqyra e t ardhurave dhe shpenzimeve Njsia ekonomike "X" 220X+1 1- T ardhurat Shitjet neto T ardhurat nga qirat T ardhurat nga interesa Totali i t ardhurave 3.000.000 200.000 120.000 3.320.000 2.700.000 150.000 50.000 2.900.000 N lek 200X

2- Shpenzimet
Kosto e mallrave t shitura Shpenzimet e shitjes Shpenzimet e prgjithshm 700.000 500.000 100.000 600.000 400.000 170.000

Tatime e taksa
Shpezime financiare(interesa) Totali i shpenzimeve 3- Fitimi para tatimit

200.000
240.000 1.740.000 1.580.000

200.000
130.000 1.500.000 1.400.000

Bilanci kontabl Njsia ekonomike "X" N lek 220X+1 200X

I .Aktivet
A) Aktivet afatshkurtra Banka llogari likujduese Arka 80.000 30.000 60.000 40.000

Letra me vler
LLogari t arktueshme (klient) Mallra gjndje Totali(A) B) Aktivet afatgjata

300.000
1.000.000 300.000 1.710.000

200.000
1.200.000 350.000 1.850.000

a)Financiare
- Letra me vler 2.500.000 7.000.000 (3.000.000) 4.000.000 2.000.000 5.000.000 (2.000.000) 3.000.000

b) Materjale
- Ndrtesa MInus:Amortizimi akumuluar(-) Vlera e mbetur

- Toka c) JoMateriale

2.000.000

2.000.000

- Marka,licenca etj.
Totali (B) Totali i aktivit(A+B) II.Detyrimet dhe Kapitali i vet A)Detyrimet. 1) Detyrimet afatshkurtra - LLogari t pagueshme (Furnitor) - T tjera detyrime - Tatime mbi fitimin

500.000
6.500.000 8.200.000

5.000.000 6.850.000

1.500.000 700.000 400.000 400.000

1.440.000 600.000 400.000 440.000

2) Detyrime afatgjat.
- Obligacione t pagueshme. Totali(A) B) Kapitali i pronarit - Kapitali aksioner

2.500.000
2.500.000 4.000.000 4.200.000 2.000.000

1.500.000
1.500.000 2.940.000 3.910.000 1.500.000

- Primi i kapitalit
- Fitimi i pashprndar Totali(B) Totali Pasivit (A+B)

620.000
1.580.000 4.200.000 8.200.000

1.010.000
1.400.000 3.910.000 6.850.000

Krkohet: -T llogariten raportet e mposhtme: -Raporti i pavarsis financiare; -Aftsia paguese e prgjithshme; -Treguesi i marzhit tregtar dhe marzhit bruto; -Treguesi i rentabilitetit ekonomik. Bni analizn e ecuris s ktyre treguesve duke br krahasim n vite dhe parashikimin pr t ardhmen.