Bilinmeyen Ynleriyle Peygamber Metin Karabaolu Herey, ilk kez okuduumda beni heyecanlandran bir eseri, son okuyuumda

duyduum taze bir heyecanla balad. lk okuyuumun zerinden neredeyse on yl gemiti ve bu, belki yedinci, belki sekizinci okuyuumdu. Bu eseri okumay seviyordum, zira dnyama Hz. Peygamberin hayatndan hatralar ve hisseler tayordu. Bu elbette gzeldi de, son okuyuumda farkettiim bir husus ok daha gzeldi. Edison bin buluuyla gelse, bu son okuyuum esnasnda kefettiim bir hususu onlarla deimezdim. Sz uzatmadan sylemem gerekirse, okuduum eser, Mucizat- Ahmediye Risalesi adn tayor ve Hz. Peygamberin(a.s.m.) peygamberliine delil olarak gerekleen yzden fazla mucizeyi anlatyordu. Bu eserde yeni farkettiim husus ise, bu mucizelerin tasnif edilme biimiydi. Kitabn yazar, kinattan Yaratcsn soran bir seyyahn gzlemleri suretinde yazd yetl-Kbra adl eserin de yazaryd. Ve, sekizinci okumamda nihayet farkedebildiim zere, Hz. Peygamberin mucizelerini anlatrken, kinatn bir Yaratcnn varln nasl gsterdiine dair eserde var olana benzer bir tasnifte bulunuyordu. yetlKbra risalesinde kinat iinde gkyz, yeryz, hayvanlar, aalar, cansz maddelerin.. birer ayr lem olarak Allah bildirdii nasl ayr ayr anlatlyorsa, mucizelere dair risalede de, Hz. Peygamberin mucizeleri, ekser enva- kinattan birer mucizeye mazhar olduu vurgusuyla, tatan, sudan, aatan, hayvandan, insandan tut.. t aydan gneten, yldzlara kadar her taifeye gre tasnif ediliyordu. Sonu, kinatn her bir nevinin kendi lisan- mahsusiyle ve ellerinde birer mucizesini tamasyla, onun nbvvetini alkladyd. Hz. Peygamberin mucizelerine byle baknca, kinat ile Peygamberi iie, yan yana dnr hle geliyordu insan. Peygamber aleyhisselam kinat iinde dnr hle geliyordu. Benim iin yeni olan bir husustu bu; Hz. Peygambere dair bakm deitirip gelitiren bir husus... Bu, farketmeyi nasip ettii iin Rabbime kr borlu olduum bir husustu elbette. Ama, yine krler olsun ki, ilgili risale vesilesiyle kefettiim tek husus da deildi. Ayn risalenin sayfalar arasnda ilerlerken bir dipnotta karma kan ksack bir ibare, bir byk hakikatin ipucu olarak kacakt karma. bare uydu: Kurn, sm-i zama mazhar olan Resl-i Ekrem aleyhissalatu vesselamn pek byk ve pek parlak derece-i imann ifade ediyor. Nasl bu risalenin btnnden kinat-Peygamber iielii dersini almsam, onun iindeki bu

cmleden de, Kurn-Peygamber iielii dersini almtm. Bu cmle, Reslullahn(a.s.m.) hayatn merak ediyorsan, en bata Kurna bakmalsn diye dndrmt bana. Onun hayatn bildiren bir siyer aryorsan, en bata, Kurn okumalsn. Onun neye nasl inandn renmek istiyorsan, cevab Kurnda aramalsn. yle yapmam gerekirdi, zira o, Kurn neye bakmay emrediyorsa ona bakm, Kurn neyin tefekkrn istiyorsa onu tefekkr etmi, Kurn ne yapmay emrediyorsa yapm, neden saknmay emretmise saknmt. Mminlerin annesi Hz. ienin Onun ahlk Kurnd sznn zmnnda da, ite bu mn vard. Madem yle, yle bir muhakeme zincirini pekl kurabilirdim. Kurn insan kinat tefekkr etmeye aryor; demek ki, Reslullah kinat tefekkr etti. Kurn, Bakmazlar m ge; nasl bina edip sslemiiz? diyor, demek ki Hz. Peygamber ge bakt ve bu nazarla bakt. Kurn, Bakmazlar m dalara? diyor, demek ki Hz. Peygamber Kurnn istedii ekilde dalara bakt. Kurn Bakmazlar m kulara! diyor, demek ki Reslullah Onlar Rahmandan baka kim tutabilir ki! diye dnerek kimbilir ka kez kular seyre dald. Kurn Bakmazlar m deveye; nasl yaratld? diyor, demek ki Hz. Peygamber deveye bakt ve yaratl zerinde dnd. Kurn sivrisinei, yapra, nar, zm, hurmay, st, inciri, yamuru, rzgr.. Allahn varlnn delilleri olarak zikrediyor; demek ki, Reslullah btn bunlara bu nazarla bakt, onlar bu nazarla grd. te, ilgili risaleye bir dipnot suretinde yerlemi o ksack cmlenin arkaplannda byle bir anlam derinliinin sakl olduunu kefettiimde, en bata farkettiim iielik, elie dnmt artk. Kinat-Kurn-Reslullah; iie, e idiler. yleyse, Reslullahn kinata nasl baktn Kurndan anlayabilir; Kurnn nazaryla kinata nasl baklacan da Reslullahn hayatndan renebilirim demekti bu... Buradan gerisi, uzun ama nisbeten kolay bir yolculuktu. Mucizat- Ahmediye Risalesi yazarndan yol boyu neye nasl bakmam gerektiine dair bir rehberlik edinmitim. yrmeye kalyordu artk. Gelin grn ki, her hayrl hizmetin bana dikilen muzr mani, yakam burada da brakmamt. kide bir, byle bir almaya lyk olup olmadm soruyordu bana. stedii cevap, Lyk deilim; o halde brakaym Reslullahn hayatn renmeyi dememdi phesiz. Bsbtn baarsz olduunu syleyemezdim. Ama, kendimi hadislere ulama konusunda liyakatsz ve ehliyetsiz bulsam da, en azndan liyakatna ve ehliyetine gvendiim bir byme ricac olmay becermitim. Ald medrese eitimi, younlat slm aratrmalar, yazageldii yazlar ve kitaplar, yaayageldii hayat itibaryla ona da liyakatsz

diyemezdi ve diyememiti eytan- racm. lgili byme kinat iinde Peygamberi bize bildiren hadisler gzne iliirse beni de haberdar etmesi ricamn zerinden iki hafta gememiti ki, bir gn, sonraki seneler boyu bir hatra olarak dosyalarm arasnda sakladm bir kk kad masamda grdm. Peygamber aleyhisselamn Ebu Talha adl sahabinin Beyruha adl bahesine sk sk gidip tefekkr ve tenezzhte bulunduu yazyordu bu ksa notta. Elbette, kaynan da zikrederek. Sevinmitim. Doru iz zereydim demek ki. Devam etmeliydim. Ne var ki, fazla zaman gemeden araya engeller girdi, meknlar deiti, iletiim imknlar koptu, o yzden elimdeki birka notla kalakaldm. Elimdeki notlar, doru iz zere olduumu gsteriyordu geri, ama bu konudaki merakm karlamaya gene de kfi deildi. Daha fazlasn, daha da fazlasn istiyordum; akl ikna etmekten te, nefsi de teslime mecbur edecek kadar fazlasn. Nice hallerden sonra girdiim yeni i ortamnda i icab okuduum bir kitapta karma kan bir hadis, iimdeki bu merak tekrar alevlendiren bir kvlcm oldu benim iin. Hz. Peygamberin amcasnn olu ve hanm Hz. Meymune validemizin de yeeni olan Abdullah b. Abbas, rivayet ettii bu hadiste, bir gece yanlarnda kald Reslullahn gecesini anlatyordu bize. O sralar ya onbee yakn bir genti Abdullah, uyumayp Reslullah gzetlemi; bir miktar uyuduktan sonra uyanan Reslullahn, yeryznde ortaln sessizlie brnd, imdiki gibi yerdeki klarn perdelemedii karanlk gkyznde ise yldzlarn olanca gzellikleriyle parldad bir halde evinin avlusuna kp yldzlar seyrettiini grmt. Bu gece manzarasn uzun uzun seyrettikten sonra, Muhakkak ki gklerin ve yerin yaratlnda ve gece ile gndzn ardarda geliinde akl sahipleri iin yetler vardr yetini okumutu Reslullah. Onlar gklerin ve yerin yaratln tefekkr ederler. Rabbimiz! derler, Sen bunu bouna yaratmadn! yetini de... Ondan sonra durmutu teheccd namazna. Okuduum kitabn bu hadisin kayna olarak gsterdii Buhryi bir btn olarak taramaya baladmda ise, hayatmn sonraki on ylnn hadislerle yorulacandan habersizdim. Bu tarama ilemi sona erdiinde ilgili risaleden kardm dersin doruluuna iyice kanaat getirmi durumdaydm. Nitekim, elimde sayfalar dolusu notlar, zihnimde ise Kurn-kinatReslullah iieliine dair, sayfalarda olandan da fazla hatralar vard. Sonra, Reslullahn hayatyla bir ekilde ilgili belki yz akn kitab i icab okuduum yllar geldi. Bu okumalar esnasnda, kinat iinde Kurn konusu, bir fon mzii gibi arka planda varln hep srdrd ve her bir okumamdan bu konuya dair malzemeler devirmemi salad. Bunlara ilaveten, Ktb- Sitteyi ve baka baz hadis klliyatlarn da taradmda,

Hz. Peygamberin hayatnn en nemli vehelerinden bir ksmnn nasl olup da nazarmzdan sakl kaldna arp kalml durumdaydm. Maamafih, sakl kaldn dnyorsam, gn yzne karmak boynuma bortu. Bunlar bir yazya, hatta bir kitaba sacak durumda olmasa da; dilimin dnd, kalemimin yettii, sayfalarn elverdii kadaryla anlatmalydm bunu. Szl olarak bunlar aktardm arkadalarmn yzlerindeki parlt, bunlar kesinlikle yazya dkmem gerektiini sylyordu bana. Grlen o ki, yazlan siyerlerin elbette kaln harflerle anlatt kritik olaylara ve zel gnlere odaklanan zihnimizden, herhangi bir gnnde Peygamber tablosu gizlenmiti. Bedirin, Uhudun, Hayberin.. elbette zel bir yeri ve nemi vard geri. Ama, o zel gnlerde sergilenen zel haller, herhangi bir gnde her daim yaanan bir genel hlin meyvesi ve neticesiydi. zel gnlerdeki zel hl, her gn yaanan hlin sonucuydu esasen. O halde, zel gnlere odaklanm ekilde yazlan siyerlerin ardnda, herhangi bir gne dair yazlmayan siyere ulamalyd zihnimiz. te, bu herhangi bir gnn en aikr vehelerinden biriydi Reslullahn kinat tefekkr. Ve, Kurnn talimiyle onu en gzel rnek bilen sahabiler iin geerli olan da buydu. Kinat ve peygamber. Kinat ve sahabiler. Mesel, bir Bedirde Hz. Peygamber ile ashabnn sergiledii benzersiz tavrdan haberdar olanlarmzn kata ka, Bedir sonrasnda henz mrik olan Cbeyr b. Mutimin kalbinin ilk kez imana snd u manzaradan haberdard ki... Akam zeri. Gne krmz bir tepsi suretini alm, son huzmelerini hurmalklar arasndan Mescid-i Nebevye gnderiyor. Resl-i Ekrem, kendi ifadesiyle susmas tefekkr, konumas zikir, bak ibret bak olan bir gzel rnek olarak, fikir-zikir-ibret hli zere. Etrafndaki sahabiler ise, yeni bir gnn dalarn arasndan kaybolmaya balad bu byk dnm vaktini az sonra okunacak ezann akabinde namazla karlamak zere, abdest iin kouturuyorlar... Byle bir akam zeri manzaras var myd Asr- Saadete dair zihinlerimizde? Baka bir akam zeri, yannda bir sahabisi olduu halde gurub eden gnei seyreden bir Reslullah manzaras... Bu akam vakti, yanndaki Ebu Zere Y Eba Zer! Biliyor musun, gne nereye gidiyor? diye soracaktr Peygamber(a.s.m.). Ebu Zer, o gzelim sahabi edebiyle, Allah ve Resl daha iyi bilir diyecek, bunun zerine Reslullah kendi sorusunu yle cevaplayacaktr: Arn altnda Rabbine secde etmeye... Kinatn iinde insanolunun plak gzle grd en byk eydir gne. Ve onu seyre dalan Peygamber, gne gibi en byk bir cirmi dahi Rabbinin emrine tbi scid bir bid olarak seyretmektedir. Bir akam

zeri gnei bu nazarla seyrederken, hepimize her sabah ban secdeden kaldrp Rabbinin huzurunda kyama duran, ikindi vakti rka eilen, akam vakti tekrar secdeye kapanan bir gne tasavvuru sunarak hepimize kinat seyrin adabn retmektedir o. Onun bu ekilde seyrettii tek nesne deildir gne. Ashabndan Abdullah b. Selamn haber verdii zere, Reslullah aleyhissalatu vesselam oturup konutuu zaman ok sk nazarn semaya evirirdi ve nazarn semaya evirdiinde grd ey hill olduunda da, doyumsuz tefekkr rnekleri sergilerdi. Bir keresinde, yeni hilli grp seyrederek, (Ey hill!) Benim de, senin de Rabbin Allahtr buyurmutu mesel. Bir dier vakit, yine yeni hille yzn dnp, Seni yaratan Allaha inandm buyurmutu. Onun yldzl bir gecedeki gkyz manzaralar karsnda nasl bir tefekkr hli yaadn gren tek insan, daha nce zikrini ettiimiz amcasnn olu Abdullah deildir bu arada. Bir sefer esnasnda gece vakti Reslullahn hlini merak eden bir sahabi de, uyandktan sonra yzn gn ufkuna eviren, daha nce zikrettiimiz yetleri okuyan, sonra abdest alp namaz klan, sonra yatan, biraz sonra tekrar uyanan, sonra tekrar ge bakp yine tefekkr yetlerini okuyan, sonra tekrar namaz klan bir gzel rnek grr o kuds nebnin gecesinde. Hz. ie ise, bu hli Reslullahn gece tefekkrne dair umum bir hal olarak rivayet etmekte, onun ilgili tefekkr yetlerini okuduktan sonra, yle dediini de zikretmektedir: Bu yeti okuyup da uzun uzun tefekkr etmeyenlerin vay hline! Reslullahn karanlk gecede yaldzl ve yldzl gkyzn seyredip tefekkr ediine dair bakaca hadisler vardr. Gndz vakti yine yzn ge evirip bulutlar, kular yahut yamuru seyrediinden haber veren hadisler de o kadar ok saydadr. Gk grleyip imek aknca, dudandan, Allahm bizi gadabnla ldrme, azabnla da helk etme. Bundan nce bize afiyet ver duas dklr Reslullahn. Rzgr estii zaman ise, Allahm! Senden bunun hayrn ve bunda olan hayr ve bunun gnderili maksadndaki hayr istiyorum. Bunun errinden, bunda olann errinden, bununla gnderilen eyin errinden de sana snyorum incileri sralanr diline. Yamur yadnda ise, gsn yamura aan bir Reslullah manzarasn tekrar tekrar grr sahabiler. Bunu niye yaptnz y Raslullah? diye soran ashabna verdii cevap mthi derecede gzel, mthi derecede retici ve anlamldr: Bu, az nce Rabbiyle beraberdi. Yahut: Bunun Rabbiyle ahdi yeni! Reslullahn kinatla iieliine, kinat iinde kinat tefekkr yetlerini tefekkr ve tezekkr ediine dair en arpc tablolardan biri ise, onun baheler ve hurmalklar ierisinde sergilediidir. Ensrdan herhangi bir ztn bahesine tefekkr iin giden Reslullah tablosu, biz bundan habersiz de olsak, ashabndan gizli deildir. Yalnz Ebu Talhann bahesinde ve yalnz Beyruha kuyusu banda grm deildir onu sahabiler. Mesel Ebul-Heysem et-

Teyyihan, bahesine su evirdii bir vakit Reslullahn bahesini ereflendirmesi gibi bir lezzeti yaamtr. Keza Kuba kyndeki, Gars kuyusunun bulunduu baheye zaman zaman gittiini bilir sahabiler. Yahut Eris kuyusunun bulunduu baheye. Ki, bir gn Reslullah arayan ve ne evinde ne mescidinde onu bulamayan Ebu Hureyre onu Neccar oullarna ait bir bahede tefekkr hlinde bulduu gibi, Ebu Musa el-Ear de bir gn Eris kuyusunun kenarna oturmu, ayaklarn kuyuya sarktm, bahe iindeki ilh sanat tablolarn seyredip tefekkr eder halde bulmutur Reslullah. Ve yazk, ok yazk, ok ok yazk ki, bizim zihnimizden gizlenen, hadislerde aka yazld halde gzmzden rak den bir tablodur bu: bir bahede tefekkr eden, yle ki, scak bir gnde ayaklarn kuyuya sarktm halde tefekkr eden bir Reslullah... Ne kadar kuatc ve scak; ama bizim hayal ve havsalamzdan ne kadar da uzak! Biliyordum, bu rnekler, kimileri iin hl daha, bu kinat iinde Peygamber tablosunu hayal ve havsalaya yaklatrmada yeterli olmayabilirdi. Biliyordum, zira kendi iimde de bu ynde itirazlar gelitiren biri olagelmiti durmakszn. Ama, vesveseye dtm diyen bir sahabisine mann vesvese dzeyine karan Allaha hamdolsun buyuran sevgili Peygamberin bu hadisinde dikkat ektii ekilde, iime flenen bu phe Hz. Peygamberin(a.s.m.) kinatla iieliine dair yeni, yepyeni yzlerce delille daha tantrmt beni: kyaslar. Zira, Resul-i Ekrem(a.s.m.), zihinlerin hakikate yaklamasnda bir kpr ilevi gren kyaslar ierisinde, zmnen, kinat nasl da dikkatle gzlemlediine, neleri nasl grdne dair deliller de sunuyordu nazarmza. Mesel, Allahn kullar zerindeki merhametinden bahsederken, At, yavrusuna basmamak endiesiyle ayan bu sayede kaldrr buyuruyordu o. Yahut, Kalb, rzgrlarn lde bir saa bir sola savurduu ku ty gibi, ekilden ekle girer buyuruyordu. Veyahut, Allahn sadakay nasl byttnden bahsederken, Tpk diyordu, Tpk sizin bir tay veya bir yavru deveyi bytmeniz gibi. Mmin ile mnafk anlatrken kulland misal, hurma ve am aalaryd. Kullarn ettii tesbihatn Arn etrafnda nasl dndn anlatrken kulland misal ise, kovan etrafndaki aroulu misaliydi. u temsiller de, onun kinat nasl gzlemlediine ve kinat zerinden nasl bir tefekkr hasl ettiine dair gzelim rneklerdi; ama yegne rnekler deil: limin bid zerindeki stnl dolunayl gecede kamerin dier yldzlara stnl gibidir. Benim ve sizin durumunuz, ate yakp da, ateine crcrbcekleri ve pervanebcekleri dmeye balaynca onlara engel olmaya alan adamn durumuna benzer. Ben sizi ateten

korumak iin kuaklarnzdan tutuyorum, siz ise benim elimden kurtulup atee girmeye alyorsunuz. Kurn okuyan mminin misali portakal gibidir. Kokusu gzel, tad hotur. Kurn okumayan mminin misali hurma gibidir. Tad hotur, fakat kokusu yoktur. Kurn okuyan facirin misali reyhan otu gibidir. Kokusu gzeldir, tad acdr. Kurn okumayan facirin misali ebucehil karpuzu gibidir, tad acdr, kokusu da yoktur. Allahn benimle gnderdii ilim ve hidayetin misali, bir araziye den yamur gibidir. Baz araziler var, tabiat gzeldir, suyu kabul eder, bol bitki ve ot yetitirir. Bir ksm arazi var, mnbit deildir, ot bitirmez, ama suyu tutar. Onun tuttuu su ile Cenb- Hak insanlar yararlandrr: Bu sudan kendileri ierler, hayvanlarn sularlar ve ziraat yaparlar. Dier bir araziye daha isabet eder ki, bu ne su tutar, ne ot bitirir. Siz Allaha hakkyla tevekkl edebilseydiniz, sizleri de, kular rzklandrd gibi rzklandrrd: Kular sabahlar kursaklar bo olarak ktklar halde, akam dolu kursaklarla dnerler. phesiz ki, Allahu Tel srn otu yerken aznda evirip evirdii gibi, sz aznda evirip evirerek lgat paralayan erkeklere buzeder. Sbhanallahi velhamdulillahi ve l ilahe illallahu vallahu ekber demeyi tavsiye ederim. Zira bu kelimeler gnahlar dker; tpk aacn yapraklar dkmesi gibi... Hz. Peygamberin(a.s.m.) akl bir hakikate yaklatrmak iin kulland bylesi kyas ve temsiller ile farkna vardm bir dier zellii de vard: gndelik hayatn iinde sergiledii tefekkr hli... Mesel, Medine iin, Buras Taybedir. Deccali srer karrtpk krn demirin pasn kard gibi buyuruyordu o. Tutulduu stmaya sven bir kadna ise, Sakn hummaya svme. nk o, insanlarn hatalarn temizlemektedirtpk krn demirdeki pislikleri temizledii gibi buyurmutu bir keresinde. Bir baka sznde, yine krk misali vard: yi arkadala kt arkadan misali, misk tayanla krk eken insanlar gibidir. Misk sahibi ya sana kokusundan verir veya sen ondan satn alrsn. Krk ekene gelince, ya elbiseni yakar yahut da sen onun pis kokusunu alrsn. O, o zaman, hatta imdi bile ok insann grd bir gndelik hayat manzarasndan bu hakikatleri devirmiti ite. Bir demirci dkkannda grdkleri, birbirinden gzel bylesi hakikatlere misal olmutu onun dnyasnda. Evet, yetin syledii zere, mrikler atlasa da, patlasa da, ar pazarda dolaan bir kuds nebiydi o. Ve, ar pazarda dolarken grd bir manzaradan kard bu gzelim derslerle, gndelik hayatn iinde her hlkrda ar pazarda da bulunan bizlere, gndelik hayat tefekkr konusu yapmann dersini veriyordu. Gzn sevdiim, zn sevdiim, szn sevdiim o anl nebnin gndelik hayatn iinden

karp devirdii baka ylesi misaller vard ki bizimle hakikat arasnda bir gzel kpr olan. Hangisini seip koysaydm ki? Hepsi gzeldi. Galiba, en dorusu, birkan zikredip, gerisini merakl nazarlarn hadis yolculuklarna havale etmekti: Haset hayrlar yer bitirir, tpk atein odunu yiyip tkettii gibi. Sadaka hatalar sndrr, tpk suyun atei sndrmesi gibi... Allaha yemin ederim ki, Allahn kulunun tevbe etmesinden dolay duyduu honutluk, herhangi birinizin ssz lde kaybettii devesini bulduu zamanki sevincinden daha byktr. Bir koyun srsnn iine salverilmi iki a kurdun o srye verdii zarar, mala ve mevkiye dkn bir adamn dinine verdii zarardan daha byk deildir. Benim dnyayla alkam ne kadar ki? Ben bu dnyada bir aa altnda glgelenen, sonra da oradan kalkp giden binitli bir yolcu gibiyim. Kim de pheli eylere derse harama dm olur, tpk koruluun etrafnda srsn otlatan oban gibi ki, her an korulua debilecek durumdadr. Haberiniz olsun, her melikin bir koruluu vardr; Allahn koruluu da haramlardr... Susmas fikir, konumas zikir, bak ise ibret bak olan kuds nebi, gndelik hayatn iinden bylesi fikirler ve ibretler karp sunmutu bize. Bylece, en nemlisi, gndelik hayat tefekkr ve ibret konusu yapmann yolunu ve usuln sunmutu. Onun gndelik hayatn iinde sunduu ve ne yazk ki yeterince bilinmeyen bir husus ise, rahmeten lil-lemn olarak yaad mtevazi hayatta. Yamal pabu giymekten erinmeyen, sert arpa ekmei yemekten ekinmeyen, evini sprp skn dikmeyi ar edinmeyen bir byk tevazu timsaliydi o. Medinenin ocuklar ise, yeni gelmi turfanda meyveleri en nce kendilerine ikram eden, oyunlarn seyredip zaman zaman tezahratta bulunan, kendilerini devesinin terkisine almasyla ereflendikleri bir nebi olarak tanmlard onu. On sene hizmetinde bulunan Enes ise, onu, dier ocuklardan ok daha fazla tanyordu. Ana bir kardei Abdullah doduunda ona gtrdnde, kendisini devesine katran srer halde grm ve bu tevazu tablosunu hi unutmamt. Kularla oynayan bir dier kardei Ebu Umayrn bir kuunun lm zerine duyduu zntye mukabil, Hz. Peygamberin onu taziyeye gidiini de. Hi mi hi unutamad ise, on senelik hizmeti boyunca, unuttuu veya yanl yapt eyler de olsa, kendisinden asla bir irkin sz veya bir azar duymam olmasyd. Nasl duyabilirdi ki? Onu, Ensrdan bir ztn bahesine girdiinde kendisini farkedip inleyen ve gzlerinden yalar akan bir devenin yanna gidip, devenin gzyalarn silen, sahibine ise

bundan sonra ona iyi davranmasn emreden biri olarak da tanyordu. Deveye bu kadar efkat eden bir nebi, insana, hele Enes gibi bir gence, hele Ebu Umayr gibi bir ocua neden efkat etmesindi ki? O ki, bir dier genci, Zeyd b. Erkam gzndeki bir ar sebebiyle ziyaret edendi. O ki, Sabit b. Kays b. emmasn hasta iken yanna gidip, Ey insanlarn Rabbi! Sabit b. Kays b. emmastan acy kaldr diye dua edendi. O ki, bir Yahudi gencinin hastalandn duyduunda ziyaretine giden, baucunda oturan, slma davet eden, yannda duran babasnn da onay verdii bir atmosferde gencin ehadet kelimelerini syledikten sonra vefat etmesi zerine de, Onu benim vesilemle ateten kurtaran Allaha hamdolsun diyendi. O ki, yirmi gn boyunca yannda bulunan Malik b. Huveyris gibi bir grup genci, annebabalarn zlediklerini anlaynca, zledikleri yere gnderirken, Resulullah(a.s.m.) ok merhametli ve efkat dolu bir kimseydi diye bir iz brakmt dnyalarnda. efkati, merhameti ve nezaketi o derece idi ki onun, defaatle uyarmt sahabilerini: Bir meclisin iinden geerken, srtnzda veya elinizde ok varsa, okun demir ksmn tutun ki, birine zarar vermeyin. Birine knndan km kl uzatrken, kabzasn tutabilecei ekilde uzatn ki, eli zarar grmesin. Bir mecliste size mesel hurma ikram edilmise, arkadalarnzdan izin almadan hurmay ikier ikier yemeyin. Gndelik hayatn iinde, tefekkryle birlikte, bylesine incelikli, bylesine nezaketli, bylesine latif, bylesine efkatliydi o. yle ki, ona ikramda bulunmak, hi kimseye ar gelmez; zira hi kimse, onun hibir vakit bir yemein aleyhine laf ettiini grmezdi. Yemekte de, yapanda da kusur aramazd o. vey olu Hindin syledii zere, Ne kadar ince olursa olsun nimete sayg gsterirdi. Nimetin hibir eyini knamazd. Sirke ve ekmekten baka bireyin olmad sofralar, Sirke ne iyi katk! Sirke ne iyi katk! Sirke ne iyi katk! diye tekrarladna ahit olmulard onun. Etrafnda czzaml bir kimsenin bulunduu bir sofra, czzamlnn elinden tutarak, kendisiyle birlikte elini tabaa koyup Allaha gvenerek ve Ona tevekkl ederek ye! buyurduuna ahit olmulard onun. Yemek yemekte zorlanan bir hasta, yumuaklna binaen, Kek ister misin? diye sorduuna ahit olmutu onun. O ki, sahabisi bn Ebi Evfann anlatt zere, Dul ve miskinlerle beraber yrmekten ar duymazd. O ki, Biriniz iin hizmetisi yemeini yapp getirince, o, yemein scakln ve kokusunu almtr. yleyse, yanna oturtup onunla birlikte yesin. Eer yemek az ise, hi olmazsa eline bir veya birka lokmalk koysun buyurand. O ki, kendisine gelip Hizmetimi ne kadar affedeyim? diye soran bir adama, Her gn yetmi kere affet! buyurand.

Bylesi nice rnein ahitliinde, rahmet peygamberiydi o. nsanlara merhametli olmayana Allahu Tel merhamet etmez diye de uyarand. Onun merhameti, insanlarla snrl da deildi ayrca. Bir sefer esnasnda, scak bir glgede kvrlp uyumakta olan bir ceylan grmt de, bir sahabisine, herkes geinceye kadar orada bekleyip kimseye hayvan rahatsz ettirmemesini emretmiti. Develer, karncalar, kular, hatta haerat bile, onun rahmet ykl tavsiyelerinden hissedar olan mahluklard. Mahlukat iin, Konuamayan bu hayvanlar hakknda Allahtan korkun! buyurand o. Kendisinde ruh olan hibir canly (atlarnza) hedef ittihaz etmeyiniz buyurand. Haksz yere bir ku veya daha kk bir hayvan ldren insana Allah mutlaka onun hesabn soracaktr buyurand. Btn bu tavsiyelerinin ardnda ise, u hikmet vard: Allah, merhametli olanlara rahmetle muamele eder. yleyse, sizler yeryzndekilere kar merhametli olun ki, semada bulunanlar da size rahmet etsinler. O kuds nebinin nazarmzdan bir derece sakl kalan bir zellii ise, Rabbimizin kll rububiyetine kar sergiledii esiz ubudiyet hliydi. Bu noktadaki dikkatine ve hassasiyetine iaret eden o kadar sz ve o kadar hatras vard ki... Mutruf b. Abdullahn babas bir rneini zikrediyordu bunun. Kendileri, Ben mir heyetiyle slm kabul niyetiyle Hz. Peygambere gidip ona Sen bizim efendimizsin diye hitap ettiklerinde, Efendi, Allahtr cevabyla karlamlard. Abdullah b. Bsr ise, kendisinin hazrlayp Peygamber meclisine getirdii genie bir yemek kabnn etrafnda biriken sahabiler arasnda diz kp otururken grmt Reslullah. Ne ki, orada bulunan bir bedev, garipsemiti bunu. Bir Peygamber, nasl byle mtevazi bir halde yemee itirak etsindi ki? Cevap, onun gibi bir peygambere yakand elbette: Allah beni mtevazi bir kul olarak yaratt, kibirli, kaslan biri yapmad. Y Raslallah! Benim vmem bir yceltme, yermem de alaltmadr diyen Akr b. Hbis ise, Reslullah aleyhissaltu vesselamn cevab karsnda mthi derecede sarslmt: Byle yapmak Allaha mahsustur. Benzer ekilde sarslan bir dier kii, Rbeyy binti Muavvizin dnnde hamas arklar syleyen cariyeydi. Reslullahn o ortamda varln farkedince, Aramzda yarn ne olacan bilen bir peygamber var diye bir sz eklemiti arksna cariye. Reslullahn cevab bir ubudiyet zirvesiydi: Gayb ancak Allah bilir. Devesinin kaybolduu bir sefer nnda, mnafklarn Bu ne biim Peygamber! Devesinin yerini bile bilmiyor diye dolatrd laflar kulana geldiinde syledikleri de, manidard: Ben bilmem; ben bana bildirileni bilirim. Bir baka vakit, devesi Adb yarta birincilii kaybedince bu durum sahabilere ar gelmiti

de, bu kez, yle buyurmutu o: Dnyada ykselen bireyi alaltmak, Allahn deimez kanunudur. O byle diyebilirdi, zira, Rabbini teehhd ile selm arasnda ne geiren de Sensin, geride brakan da Sen diye tesbih eden bir nebiydi o. Bir kul Allah rzas iin mtevazi olur, alalrsa, Allah onu mutlaka yceltir diyen nebiydi. Kulun Rabbine en yakn olduu hl, secde hlidir buyuran ve oka secdede bulunan bir kuds nebi olarak, Ben ona gnde yz kere tevbe ederim de buyurand. Zira, sergiledii benzersiz ubudiyete ramen, Rabbine, Seni lyk olduun ekilde sena edemem. Sen kendini sena ettiin gibisin diyerek yalvaran ubudiyet zirvesi oydu. Onun herhangi bir gnne baktmzda, karmza, kinata, gndelik hayata ve de insann kendi i dnyasna tam bir dikkat ve rikkatle bakan bir tefekkr ve ubudiyet rnei kyordu karmza velhasl. Burada sunulanlar ise, buna dair, bir ksm rnekler ve delillerdi yalnzca. Bunun tam delili ise, yazlan binlerce hadis klliyatnda ve bir o kadar siyerde bin senedir mahfuz halde bulunuyordu. Hepsinden de nce, Kurn, her bir yetiyle, Reslullahn hayatn anlatyordu bize; neyi nasl yapp neye nasl baktn ve neye nasl inandn anlatyordu. Bir keresinde, Kim bir musibete urarsa, benim yokluum sebebiyle maruz kald musibeti hatrlasn. nk bu, en byk musibettir buyurmutu o kuds nebi. Bunun en byk musibet olduunu gsteren bir vka, onun yokluunda, onun sergiledii hl ile aramza giren, onu btn ynleriyle tanmamz engelleyen manilerdi. Yine de, bsbtn mitsiz bir durum da yoktu ortada. Zira, geride emanet olarak brakt, elisi olduu Hz. Kurn aramzdayd lillahilhamd. Gereince okumuyor, lyknca amel edemiyor da olsak, aramzdayd gene. Onun hayatndan hatralar bugnlere tayan hadis ve siyer ciltleri, bakmzn darl ve odaklanma biimimizin noksanl yznden kendilerinden gereince istifade edemesek bile, eriilebilir haldeydi yine. Ve, onun gibi, biz de iindeydik kinatn. Biraz dikkat ve gayret, onun bize hatra brakt kinat karsnda, o Fahr-i Kinat aleyhisselamn sergiledii tefekkr ve tezekkr iklimine gtrebilirdi yine... Yldzl gece, mehtapl akam, atlam toprak, yamur damlas, gzyal bir hayvancaz, rzgrda uuan bir ty, demirciler ars, attar dkkan, dklen yapraklar, yzdeki ben, portakal, reyhan, ebucehil karpuzu, bulut, kuuyla oynayan bir ocuk.. ksacas grdmz her ne varsa, onun rnekliinde bizim iin bir tefekkr ve ibret konusu olduu gibi, bize onu hatrlatan bir hatraya da dnerek, onun aramzda yokluundan hasl olan

hznmz de biraz olsun hafifletebilirdi. Tpk, bana onu bu ekilde hatrlatan Mucizat- Ahmediye mellifi Bedizzaman iin olduu gibi... Kimbilir, bu yolda yrmek iin, itenlikle isteyerek, dergah- ilhye zel bir dua brakmamz yetiyordu belki de. Onun rettii bir dua, szgelimi. Onun ska dedii gibi, Ey kalbleri eviren Allahm! Kalbimi dinin zere sabit kl m demeliydik peki? Yoksa, yine onun dedii zere, yle de denilebilir miydi: Allahm! Senden, Seni sevmeyi, Seni sevenleri sevmeyi ve Senin sevgine ulatracak amelleri sevmeyi dilerim. Allahm! Senin sevgini bana canmdan, ailemden ve souk sudan daha ileri kl!