18 Hoa Ly 2 (Phan Ung Xuc Tac) PDF

Ha l 2
Trn Mai Phng tmphuong

Nng lng b
Hin tng dn

Nng lng b mt
H d th tn ti 1 b mt phn chia gi
Cc phn t trong lng pha v trn b
cc lc tng tc khc nhau
nng lng b mt c mt n

Sc cng b mt
Trong iu kin ng nhit, thun ngh

= dE
S
/dS erg/cm

N: l nng lng to ra m
Tnh cht:
c gi tr bng: dE
S
/dS
c phng: tip tuyn v
ga 2 pha.
c hng: lm co gim di
Cc yu t nh hng:
nhit : (2 cng thc trong sch)
bn cht cc pha: (2 pha c b
mt gia 2 pha ny cng l
Cc phng php xc nh sc c

Hin tng dnh t
N: l s phn b b mt gia 3 pha R
nht.
Cc i lng c trng:
Gc dnh t:
dnh t: cos
Nhit dnh t: 10
3
-
10
5
cal/cm
2

Tnh cht: l qu trnh to nhit.
Phn loi:
dnh t to
khng dnh
dnh t (0<
khng dnh
ng dng: dt nhum, ty git, nng nghi

http://e-learning.hcmut.edu.vn
tmphuong
ng b mt - Sc cng b m
ng dnh t - Hin tng mao d

t phn chia gia cc pha
ng pha v trn b mt pha chu
c s khc bit v
t nng lng d dE
S
t, thun nghch:
erg/cm
2
( dyn.cm/cm
2
)
o ra mt n v b mt.

n vi b mt phn chia
m din tch b mt
c trong sch)
t cc pha: (2 pha c bn cht ( phn cc) cng khc nhau th s
y cng ln)
c cng b mt: (tham kho gio trnh)
a 3 pha R-L-K sao cho nng lng ton phn b
t. trng thi cn bng tun theo h thc Young:

RK
=
LR
+
LK
.cos
t ton phn ( = 0),
khng dnh t ton phn ( = 180),
t (0< <=90),
khng dnh t (90< <=180).
nng nghip, tuyn v lm giu qung...
learning.hcmut.edu.vn
1
t
ng mao dn

ng khc nhau th sc cng b
n b mt E
s
l nh

c Young:
http://hhud.tvu.edu.vn
Ha l 2
Trn Mai Phng tmphuong

Hin tng mao dn
Hin tng mao dn l do s dnh
bm rn; hay lm - khi cht lng dnh
lm thay i cc tnh cht b mt.

p sut d b mt: (P) l p su
pha.
trng thi cn bng, ta c ph
i vi mt elipsoit:
=
i vi mt cu:
=
2
Qui c: r>0 : mt cong l
r<0: mt cong l
r=: mt phng,

Phng trnh Thompson-Kelvin:

i vi git cht lng trong pha kh:
RT
P
P
ln
V: Th tch mol ri
P
0
,C
0
p sut hi b
P
r
,C
0
p sut hi bo ho, n
r>0: mt cong li; P
r<0: mt cong lm; P
r gim tng

Th ho hc: Cc qu trnh u c khuynh h

r
V
r
=
0
2. .
Do : Cng bo ho c
Git nh gim kch th
Qu trnh bay hi, ho tan di
Qu trnh ngng t

http://e-learning.hcmut.edu.vn
tmphuong
dnh t to ra cc mt khum (li - khi cht lng khng dnh
ng dnh t bm rn) khi 1 cht lng tip xc vi m
t.

Chiu cao ct cht lng = f (sc cng b
kch thc mao qun)

l p sut b sung duy tr s tn ti mt cong phn cch gi
ng, ta c phng trnh Young - Laplace:
= = +
P P
r r
L K

1 1
1 2
; r
1
, r
2
: bn knh mt cong
2.
r
; r: bn knh mt cu
t cong li, P
L
>P
K

t cong lm, P
L
<P
K

ng, P=0
Kelvin:
ng trong pha kh:
P
P
V
r
r
o
.
=
2

i vi git cht lng trong pha l
RTln
tch mol ring phn ca git cht lng
i bo ho, nng dung dch trn b mt phng.
bo ho, nng dung dch trn b mt cong.
i; P
r
>P
0
m; P
r
<P
0
P
r
tng
u c khuynh hng lm gin th ho hc:
r r
RT
C
C
RT
P
P
= =
0 0
ln ( ln )

o ho ca hi:
m kch thc n khi bin mt, git ln tng ln.
i, ho tan din ra git nh trc.
din ra mt phng hoc git ln trc.
( )

2
1
cos 2
1
r d d h g r
o o

=
learning.hcmut.edu.vn
2
ng khng dnh t
i mt b mt rn,
ng b mt,
t cong phn cch gia 2
cong
ng trong pha lng:
C
C
V
r
r
o
ln
.
=
2

ng.

cos
d h g
2. 2. ac iem chung cua tac dung xuc tac ac iem chung cua tac dung xuc tac
Trn Mai Phng HBK.HCM
nh ngha xc tc nh ngha xc tc
Hin tng bin tc phn ng Hin tng bin tc phn ng
ha hc hay kch ng chng do ha hc hay kch ng chng do
nhng cht m cui cng vn nhng cht m cui cng vn
c phc hi c phc hi
S xc tc: S xc tc:
c phc hi c phc hi
Cht xc tc: Cht xc tc:
Cht gy nn s xc tc Cht gy nn s xc tc
Quan im hin i: Quan im hin i:
CXT c th bin i hoc khng CXT c th bin i hoc khng
nh ngha xc tc nh ngha xc tc
CXT c th bin i hoc khng CXT c th bin i hoc khng
bin i trong qu trnh, nhng bin i trong qu trnh, nhng
khng bin i theo t l hp thc khng bin i theo t l hp thc
v lng v lng vi cc cht phn ng vi cc cht phn ng
Hot ca xc tc Hot ca xc tc
Cht xc tc rn: hot tng khi Cht xc tc rn: hot tng khi
hot tnh ca mt n v b mt tng hot tnh ca mt n v b mt tng
S bin i lng cht u tham gia S bin i lng cht u tham gia
phn ng trong mt n v thi gian v phn ng trong mt n v thi gian v
trn mt n v ca lng cht xc tc trn mt n v ca lng cht xc tc
Hot c Hot c th thay i th thay i
trong qu trnh phn ng trong qu trnh phn ng
n nh, bn, tnh cht n nh, bn, tnh cht
ha hc, cu trc hnh hc ha hc, cu trc hnh hc
ca xc tc. ca xc tc.
c trng chung ca tc dng xc tc c trng chung ca tc dng xc tc
Nhit ng hc Nhit ng hc
Nng lng hot ha Nng lng hot ha
Tnh chn lc Tnh chn lc
Nhit ng hc Nhit ng hc
A = B khong xuc tac
G = G = --RTlnK RTlnK
cb cb
= const = const
Xc tc ch c tc dng trong phm Xc tc ch c tc dng trong phm
vi nhit ng hc cho php vi nhit ng hc cho php
Phn ng thun nghch: CXT Phn ng thun nghch: CXT
-- khng lm thay i mc cn bng khng lm thay i mc cn bng -- lm cho phn ng lm cho phn ng mau t ti trng thi cn bng mau t ti trng thi cn bng
--lm tng vn tc phn ng lm tng vn tc phn ng -- tng vn tc phn ng thun bao nhiu ln th cng lm tng vn tc tng vn tc phn ng thun bao nhiu ln th cng lm tng vn tc
phn ng nghch ln by nhiu ln phn ng nghch ln by nhiu ln
(
(
(
(
A + Xt = Axt
Axt = B + Xt co xuc tac
A = B
cb cb
KK
cb cb
= k/k = k/k
(k, k: hng s tc phn (k, k: hng s tc phn
ng thun v nghch tng ng thun v nghch tng
ng) ng)
Tc phn ng tng Tc phn ng tng l do cht xc tc hng l do cht xc tc hng phn ng tin phn ng tin
hnh theo con ng mi c hnh theo con ng mi c nng lng hot ha nh nng lng hot ha nh hn hn
) ( . C f k W =
RT E
e k k
/
0
.

=
Phn ng xc tc ng th: k Phn ng xc tc ng th: k
00
c trng cho c trng cho
tn s va chm ca phn t tn s va chm ca phn t
entropy hat ha entropy hat ha
s nh hng ca va chm s nh hng ca va chm
Phn ng xc tc d th: k Phn ng xc tc d th: k
00
c trng cho c trng cho
entropy hot ha entropy hot ha
s lng cc trung tm hat ng dn n phn ng s lng cc trung tm hat ng dn n phn ng
e k k
0
. =
A + B D
A + B AB
AB
D
A + [K] A[K]
A[K]
+ B AB[K]
AB[K]
D + [K]
) ( . C f k W =
RT E
e k k
/
0
.

=
RT E
xt xt
xt
e k k
/
, 0
.

=
RT E xt
RT E
RT E
xt
xt
e
k
k
e
e
k
k
k
k
xt
/
0
, 0
/
/
0
, 0
= =
E = E E
xt
xt xt
xt
e k k
, 0
. =
Thc nghim cho thy: Thc nghim cho thy:
Nu khng c CXT Nu khng c CXT
phn ng c nng phn ng c nng
lng hot ha E lng hot ha E
aa
= 44 = 44
Kcal/mol Kcal/mol Kcal/mol Kcal/mol
CXT: Au CXT: Au
EE
aa
= 25 Kcal/mol = 25 Kcal/mol
CXT: Pt CXT: Pt
E E
aa
= 14 Kcal/mol = 14 Kcal/mol
Chn lc sn phm: Chn lc sn phm:
xc tc khc nhau s cho cc sn phm chnh khc nhau xc tc khc nhau s cho cc sn phm chnh khc nhau
chn lc: chn lc:
t s tc to sn phm t s tc to sn phm
so vi tng s tc so vi tng s tc
ch
ch
sp
sp
k
dG
dG
I
.
|
|
\
|
| |

ch \
|
|
\
|
ch
sp
l t l h s hp thc to sn phm v cht u

G
sp
v G
ch
lng sn phm v lng cht u
chn la tch phn: I
k
= G
sp chnh
/ (G
sp chnh
+ G
sp ph
)
Tnh cht nhiu giai on Tnh cht nhiu giai on
Hin tng u c, xc tin, bin tnh Hin tng u c, xc tin, bin tnh
c im ca phn ng xc tc d th c im ca phn ng xc tc d th
(rn (rn -- kh, rn kh, rn -- lng) lng)
Hin tng u c, xc tin, bin tnh Hin tng u c, xc tin, bin tnh
Hiu ng b tr Hiu ng b tr
Tnh cht nhiu giai on Tnh cht nhiu giai on
Khuch tn ngoi, khuch tn trong (tc cht) Khuch tn ngoi, khuch tn trong (tc cht)
Hp ph hot ha Hp ph hot ha
Phn ng trn b mt Phn ng trn b mt
Phn ng trn b mt Phn ng trn b mt
Gii hp ph sn phm Gii hp ph sn phm
Khuch tn trong, khuch tn ngoi (sn phm) Khuch tn trong, khuch tn ngoi (sn phm)
Hin tng u c Hin tng u c
Lm mt hon ton hay mt phn Lm mt hon ton hay mt phn
hot tnh xc tc di tc dng ca hot tnh xc tc di tc dng ca
mt lng khng ln cht c mt lng khng ln cht c
Ph thuc tinh khit ca Ph thuc tinh khit ca
xc tc v cht phn ng xc tc v cht phn ng
u c c tnh cht chn lc u c c tnh cht chn lc
u c c th do lm gim k u c c th do lm gim k
0,xt 0,xt
m m
khng lm thay i E khng lm thay i E
0,xt 0,xt
Hai loi u c Hai loi u c
u c tm thi: u c tm thi:
thun nghch thun nghch
ch che lp cc trung ch che lp cc trung
tm hot ng tm hot ng
u c thc: u c thc:
Khng thun nghch Khng thun nghch
tng tc ha hc tng tc ha hc
hoc hp ph c hoc hp ph c
trng gia cht u trng gia cht u
trng gia cht u trng gia cht u
c v CX c v CX
Hin tng xc tin Hin tng xc tin
Cht xc tin lm tng hot tnh Cht xc tin lm tng hot tnh
xc tc vi lng nh xc tc vi lng nh
Nguyn nhn: Nguyn nhn:
Nguyn nhn: Nguyn nhn:
-- tng kh nng lm vic ca b mt (k tng kh nng lm vic ca b mt (k
00
))
-- lm bn cu trc lm bn cu trc
-- lm thay i bn cht tm hat ng lm thay i bn cht tm hat ng
(thay i E (thay i E
xt xt
))
Hin tng xc tin Hin tng xc tin
Mt s trng hp c bit Mt s trng hp c bit
u c u c xc tin xc tin
ZZ
A + B A + B C + D C + D O + P O + P R + S R + S
A + B A + B C + D C + D O + P O + P R + S R + S
ZZ
xc tin xc tin
O + P O + P R + S R + S
u c u c
O + P O + P R + S R + S
Hin tng bin tnh Hin tng bin tnh
ng vi mt thnh phn xc nh ca xc tc ng vi mt thnh phn xc nh ca xc tc
Z Z
TT
11
,, kk
0xt 0xt
,, EE
xt xt
xc tin xc tin
O + P O + P R + S R + S
TT
22
, k , k
0xt 0xt
,, EE
xt xt
u c u c
Hiu ng b tr Hiu ng b tr
L hiu ng thay i ng thi k L hiu ng thay i ng thi k
0xt 0xt
v E v E
xt xt
nhng din ra theo hng b tr nhau t nhng din ra theo hng b tr nhau t
kt qu tc phn ng khng i kt qu tc phn ng khng i
E E
Khi t gi tr T Khi t gi tr T
SS
th s c s b tr hon th s c s b tr hon
ton, k=const d k ton, k=const d k
0xt 0xt
v E v E
xt xt
c thay i c thay i
lg
oxt
s
E E
k
const RT

= =
3. Phn ng xc tc ng th 3. Phn ng xc tc ng th
Phn ng xc tc ng th trong pha kh Phn ng xc tc ng th trong pha kh
Phn ng xc tc ng th trong pha lng Phn ng xc tc ng th trong pha lng
Trn Mai Phng - HBK
ng hc phn ng xc tc ng th ng hc phn ng xc tc ng th
Thuyt hp cht trung gian Thuyt hp cht trung gian
NO NO la xuc tac trong cong nghiep cho phan ng la xuc tac trong cong nghiep cho phan ng
oxy hoa SO oxy hoa SO
22
22NO NO ++ OO
22
== 22NO NO
22
Trn Mai Phng - HBK
22NO NO ++ OO
22
== 22NO NO
22
NO NO
22
++ SO SO
22
== NO NO ++ SO SO
33
Hi nc xuc tac cho phan ng gia Hi nc xuc tac cho phan ng gia
CO va O CO va O
22
CO CO ++ HH OO CO CO ++ HH
Trn Mai Phng - HBK
CO CO ++ HH
22
OO CO CO
22
++ HH
22
22HH
22
++ OO
22
22HH
22
OO
a a s s xc xc tc tc dng dng ion ion
Xc Xc tc tc axit axit baz baz ((dng dng Bronsted Bronsted): ): phn phn ng ng ester ester
ha ha, , x x phng phng ha ha
Xc Xc tc tc axit axit baz baz ((dng dng Lewis Lewis): ): phn phn ng ng oxy oxy ha ha
kh kh
Trn Mai Phng - HBK
Hang so toc o phan ng thc nghiem:
k = aK
b
trong o: K - hang so ion hoa
a, b - hang so thc nghiem
b co gia tr khoang 0,3 - 0,9
cc ion trong dung dch ( cc ion trong dung dch (lc ion) lc ion)
bn cht ca dung mi bn cht ca dung mi
Cc yu t nh hng Cc yu t nh hng
Trn Mai Phng - HBK
bn cht ca dung mi bn cht ca dung mi
tng tc ca dung mi vi cht phn ng tng tc ca dung mi vi cht phn ng
C che phan ng C che phan ng
A + [K] A[K]
A[K]
+ B AB[K]
k
1
k
2
k
3
Trn Mai Phng - HBK
A[K] + B AB[K]
AB[K]
D + [K]
k
4
Ph Ph ng trnh ng trnh ng h ng hcc
[ ]
( [ ] )
4
d D
k AB K
dt
=
Theo phng phap
nong o on nh
[ ]
]
=
3
4
k AK [B]
[AB[K]
k
C che phan ng C che phan ng
A + [K] A[K]
A[K]
+ B AB[K]
AB[K]
D + [K]
k
1
k
2
k
3
k
4
Trn Mai Phng - HBK
Ph Ph ng trnh ng trnh ng h ng hcc
[ ]
( [ ] )
4
d D
k AB K
dt
=
4
k
[ ][ ]
]
[ ]
1
2 3
k A K
[AK
k k B
=
+
AB[K]
D + [K]
[ ][ ] [ ]
[ ]
1 3
2 3
k k A B d D
dt k k B
=
+
[K]
Tc phn ng xc tc ng th Tc phn ng xc tc ng th
t l thun vi nng CXT t l thun vi nng CXT
[ ][ ] [ ]
[ ]
1 3
2 3
k k A B d D
dt k k B
=
+
[K]
A + [K] A[K]
A[K]
+ B AB[K]
AB[K]
D + [K]
k
1
k
2
k
3
k
4
Trn Mai Phng - HBK
k
2
>> k
3
k
2
<< k
3
[ ][ ][ ] [ ]
1 3
2
k k A B K d D
dt k
=
[ ]
[ ][ ]
1
d D
k A K
dt
=
chat trung gian kieu Arrhenius chat trung gian kieu Van t' Hoff
1. 1. CXT CXT++ chat chat phan phan ng ng hp hp chat chat trung trung gian gian
khong khong ben ben (qua (qua trnh trnh thuan thuan nghch nghch xay xay ra ra nhanh nhanh))
2. 2. Hp Hp chat chat trung trung gian gian khong khong ben ben phan phan huy huy rat rat
Trn Mai Phng - HBK
2. 2. Hp Hp chat chat trung trung gian gian khong khong ben ben phan phan huy huy rat rat
nhanh nhanh thanh thanh SP SP phan phan ng ng ++ CXT CXT
3. 3. Toc Toc o o chung chung cua cua qua qua trnh trnh t t le le thuan thuan vi vi nong nong
o o san san pham pham trung trung gian gian
CC ch ch ph phnn ng ng :: nA nA ++ [[KK]] MM
MM san san pham pham ++ [[KK]]
HSCB HSCB
[ ]
[ ] [ ] [ ] ( )
n
M
Kc
A K M
=
[K] - nong o ban au cua xuc tac

M - chat trung gian (trong thanh
phan co mot phan xuc tac a tham
gia phan ng)
Trn Mai Phng - HBK
[ ] [ ] [ ] ( )
A K M
[ ]
[ ] [ ]
[ ]
n
n
Kc A K
M
1 Kc A
=
+
[ ] [ ]
[ ]
[ ]
[ ]
n
phhuy
phhuy
n
k Kc A K
d A
k M
dt
1 Kc A
= =
+
[ ] [ ]
[ ]
[ ]
[ ]
n
phhuy
phhuy
n
k Kc A K
d A
k M
dt
1 Kc A
= =
+
[ ]
[ ] [ ] [ ] ( )
n
M
Kc
A K M
=
Toc o t le thuan vi xuc tac

Bac phan ng nam trong khoang t 0 en n
[ ] d A
Trn Mai Phng - HBK
[ ]
[ ]
phhuy
d A
k K
dt
=
Kc[A]
n
>> 1
1. can bang chuyen ve pha tao chat trung gian
2. phan ng co bac 0 oi vi chat tham gia phan ng (A)
1. can bang chuyen ve pha tao chat au
2. phn ng co bac n i vi cht A
[ ]
[ ] [ ]
n
phhuy
d A
k Kc A K
dt
= Kc[A]
n
<< 1
4. Xc tc axit 4. Xc tc axit -- baz baz
Khi nim axit, baz Khi nim axit, baz
Xc tc axit, baz c trng Xc tc axit, baz c trng
Xc tc axit v baz tng qut Xc tc axit v baz tng qut
Xc tc axit Xc tc axit baz tng qut baz tng qut
Hiu ng mui Hiu ng mui
Xc tc electrofin v nucleofin Xc tc electrofin v nucleofin
Trn Mai Phng - HBK
Bronsted Bronsted--Lowry: Lowry:
axit axit la chat cho proton la chat cho proton ((HH
++
) )
baz baz la chat nhan proton la chat nhan proton ((HH
++
))
HCl + H
2
O H
3
O
+
+ Cl
-
H SO + H O H O
+
+ HSO
-
H
2
SO
4
+ H
2
O H
3
O + HSO
4
HSO
4
-
+ H
2
O H
3
O
+
+ SO
4
2-
NH H
+
NH
+
NH
3
+ H
+
NH
4
+
H
2
O + H
+
H
3
O
+
CO
2-
+ H
+
HCO
-
Trn Mai Phng - HBK
CO
3
+ H HCO
3
H
2
O + HCl H
3
O
+
+ Cl
-
Trn Mai Phng - HBK
AH + H
2
O = H
3
O
+
+ A
axit baz axit baz

NH
3
+ H
2
O = NH
4
+
+ OH
baz axit axit baz

Trn Mai Phng - HBK
Trn Mai Phng - HBK
Dung moi
d i h dung moi than proton
dung moi aproton
Trn Mai Phng - HBK
Axit baz Axit baz
Bronsted Bronsted- -Lowry Lowry Bronsted Bronsted Lowry Lowry
Trn Mai Phng - HBK
Axit, Axit, baz baz Lewis Lewis::
Axit Axit Ia Ia chaf chaf co co kha kha nang nang dung dung
cap cap dIon dIon fu fu fu fu do do cua cua phan phan fu fu
khac khac do do fao fao ra ra Iop Iop vo vo dIon dIon fu fu
bon bon..
Baz Baz Ia Ia chaf chaf co co cap cap dIon dIon fu fu fu fu
do do co co kha kha nang nang dung dung do do fao fao
h h fu fu b b phan phan fu fu bon bon..
Axit, baz Lewis la Axit, baz Lewis la
Trn Mai Phng - HBK
thuoc loai aproton thuoc loai aproton
(khong cha proton) (khong cha proton)
Axit Axit Baz Baz Lewis Lewis::
H
2
O
H
2
O H
2
O
Trn Mai Phng - HBK
Phan loai xuc tac
Xuc tac axit ac trng (hoat hoa oi chat nh H3O+)
Xuc tac axit tong quat (hoat hoa oi chat nh chat
cho proton bat ky, tr H3O+), (xuc tac axit Bronsted)
Xuc tac baz ac trng (hoat hoa oi chat nh OH-)
Xuc tac baz tong quat (tac dung bi baz Bronsted)
Xuc tac electrofin: chat xuc tac la axit Lewis
Xuc tac nucleofin : chat xuc tac la baz Lewis
Xuc tac baz tong quat (tac dung bi baz Bronsted)
Xuc tac axit-baz tong quat: ong thi co s tham gia
cua xuc tac axit-baz kieu Bronsted
xuc tac electronfin-nuclefin: ong thi co s tham gia
cua xuc tac axit-baz kieu Lewis
Xuc tac axit, baz ac trng
(hoat hoa oi chat nh H3O
+
, OH
-
)
Phng trnh toc o co dang
[ ] [ ]
H
W k H O S
+
+
=
3
[ ] [ ]
H
W k H O S
+
=
3
[S] - nong o cua oi chat
[ ][ ]
OH
W k OH S
=
V du: thuy phan este bng xuc tac H
3
O
+
Ion hydrocacbony
giai oan trung gian :
ket hp va tach proton
phan ng nghch ao ng, thuy phan cac este, hydrat hoa cac aldehyt khong no
Thuy phan este di tac dung cua xuc tac baz
Phc cht hot ng
trung gian
nhanh
cham
trung gian
co s ket hp vi OH va tao ra OH do viec chuyen proton t
phan t nc en oi chat
Ca hai loai phan ng neu xet mot cach nghiem ngat, eu la axit-baz
ngng tu aldol, thuy phan cac aldehyt, thuy phan cac este.
Xuc tac axit va baz tong quat
Xuc tac axit tong quat
khong phai H
3
O
+
cho proton
bat ky axit HA kieu Bronsted noi chung cho H
+
giai oan cham : tao cation SH
+
(S la oi chat)
VD thuy phan va dehydrat hoa cac aldehyt va thuy VD thuy phan va dehydrat hoa cac aldehyt va thuy
phan mot so este. phan mot so este.
phan mot so este. phan mot so este.
Xuc tac baz tong quat
khong phai OH tham gia xuc tac
baz kieu Bronsted la cht xuc tac
giai oan cham : hnh thanh ion trung gian hoat ong S
-
VD: keton (nh aceton chang han), di tac dung cua baz
tao ra ru diaceton, phan ng ngng tu aldol
V du, xuc tac baz tong quat cua s phan huy nitramid trong dung dch
nc
Trong gii han rong cua pH, W khong phu
thuoc vao nong o cua cac ion H+ va OH.
thuoc vao nong o cua cac ion H+ va OH.
Hang so toc o co dang
V du, phan ng ngng tu aldol: khi co mat cua xuc tac baz hai phan t
axetaldehyt (acetaldehyde) ngng tu tao ra ru
Giai oan 1: chuyen proton t phan t axetaldehyt
cho phan t baz, tao ra ion cacbany
Giai oan 2: Ion cacbany phan ng vi phan t axetaldehyt
th hai: giai oan cham
+ BH
+
SP + B
Giai oan 3:
Toc o aldol hoa phu thuoc vao giai oan 2:
[ ]
[ ][ ]
3 3 2
d aldol
k CH CHO OCHCH
dt
=
Nong o cuoi cua ion cacbany co the xac nh bang
phng phap nong o on nh:
[ ][ ]
[ ]
[ ] [ ]
2
1 3
3 3 2
k CH CHO B
OCHCH
k CH CHO k BH
+
=
+
[ ] [ ] [ ]
[ ] [ ]
2
1 3 3
3 3 2
k k CH CHO B d aldol
dt
k CH CHO k BH
+
=
+
Neu k3[CH3CHO] >> k2[BH+] th phng trnh
ong hoc con co dang:
[ ] [ ] [ ]
[ ] [ ]
2
1 3 3
3 3 2
dt
k CH CHO k BH
+
=
+
[ ]
[ ][ ]
1 3
d aldol
k CH CHO B
dt
=
Vay, qua trnh xay ra theo c che xuc tac baz tong quat.
(VantHoff)
Neu k2[BH+] >> k3[CH3CHO] th phng trnh
ong hoc co dang:
2
[ ] [ ] [ ]
[ ] [ ]
2
1 3 3
3 3 2
dt
k CH CHO k BH
+
=
+
[ ] [ ] [ ]
[ ]
2
1 3 3
2
dt
k BH
+
=
(Arrhenius)
Xuc tac axit-baz tong quat
phan ng chuyen ong phan cua glucose
Phan ng dien ra trong nc & trong mot so dung moi hu c
Trong mot so dung moi hu c (nh pyridin,
cloroform, m-creozol, khi khong co nc phan ng
hoan toan b ngng lai.
Trong hon hp pyridin : m-creozol (1:2) phn ng
dien ra 20 lan nhanh hn trong nc.
m-creozol: ch co tnh axit
Pyridin: ch co tnh baz.
Toc o phan ng tang len khi a vao hon hp axit va
baz
Phng trnh thc nghiem:
[ ] [ ]
o 3
H OH
k k k H O k OH
+
+
= + +
xuc tac can phai co ong thi tnh axit (cho
proton) va ca baz (nhan proton). Rieng nc co
ca hai kha nang tren (cho va nhan proton)
nc co tac dung nh mot axit-baz
[ ][ ]
2
H O 3
K H O OH
+
=
[ ] [ ]
o 3
H OH
k k k H O k OH
+
+
= + +
[ ]
[ ]
2
H O
OH
o 3
H
3
k K
k k k H O
H O
+
+
+
= + +
Trong cac dung dch axit nong o ion H3O+ ln, tc la
[ ]
[ ]
2
H O
OH
3
H
3
k K
k H O
H O
+
+
+
>>
va neu
th bo qua cac so hang nho th bo qua cac so hang nho kk o, se c o, se c
[ ]
3 o
H
k H O k
+
+
>>
[ ]
3
H
k k H O
+
+
=
[ ]
3
H
k k H O
+
=
lg lg ]
+
3
H
k = lg k [H O
+
+
lg
+
H
k = lg k pH
oi vi dung dch baz phng trnh (b) co
ke en tch so ion cua nc, co the viet
thanh dang
2
H O
K
k k OH k

[ ]
[ ]
2
H O
OH OH
2
K
k k OH k
H O

= =
(
2
14
H O
K 10
=
lg lg[ ] lg

3
OH OH
k = lgk H O k pH
+
= +
Toc o cua phan ng xuc tac hydrolysis cac
este va xuc tac enol hoa cac keton khac nhau
co the mo ta nh sau
[ ] d S
+
[ ]
[ ] [ ][ ] [ ][ ] [ ][ ] [ ][ ]
o 3 HA
H OH A
d S
k S k H O S k OH S k HA S k A S
dt
+
+
= + + + +
[ ]
[ ]
1
d S
k S
dt
=
S - la oi chat
[ ] [ ] [ ] [ ]
1 o 3 HA
H OH A
k k k H O k OH k HA k A
+
+
= + + + +
Phan ng iod hoa aceton trong axit: phan ng xuc
tac axit-baz tong quat
Thc nghiem:
Thc nghiem:
W khong phu thuoc vao [I2] va W = const khi thay
I2 bang Br2 cho thay phan ng qua giai oan enol
hoa aceton (khong phu thuoc giai oan iod hoa)
Giai oan cham
Phc trung gian
C ch prototrop
[ ][ ]
HA B
A
K BH
+

=

K : hang so can bang cua phan ng (3)
Toc o tao enol
[ ]
[ ][ ]
3 3 3
d enol
k CH COH CH B
dt
+
=
Toc o tao phc trung gian
[ ][ ]
[ ]
3 3
1 3 3
2 3 3 3 3 3
d CH COH CH
k HA CH COCH
dt
k CH COH CH A k CH COH CH B
+
+ +

=

[ ] [ ][ ][ ]
[ ]
1 3 3 3
2 3
d enol k k CH COCH HA B
dt
k A k B
=

+

[ ]
[ ][ ]
[ ]
1 3 3 3
2 3
Kk k CH COCH HA BH
d enol
dt
k HA k K BH
+
+

=

+

[ ]
2 3
k HA k K BH
+

>>

[ ]
[ ][ ]
[ ]
1 3 3 3
2 3
Kk k CH COCH HA BH
d enol
dt
k HA k K BH
+
+

=

+

[ ]
[ ]
1 3
3 3
d enol
k k K
CH COCH BH
dt k
+

=

[ ]
3 3
2
CH COCH BH
dt k
=

phan ng xay ra theo c che axit tong quat
[ ]
2 3
k HA k K BH
+

<<

[ ]
[ ][ ]
1 3 3
d enol
k CH COCH HA
dt
=
phan ng xay ra theo c che axit tong quat
khong phu thuoc vao phc chat trung gian (kieu Van
t'Hoff hay Arrhenius), phan ng xay ra theo c che xuc
tac axit tong quat
Ket luan nay ung cho bat ky phan ng nao
vi c che prototrop
Phan ng iod hoa aceton trong baz
trong moi trng baz halogen hoa aceton xay
ra thong qua anion tao ra t dang keton, va tao
ra mot trong nhng dang sau
Anion c tao thanh phan ng vi halogen:
C che protolyt
Cham
Chat trung gian
H
3
O
+
Toc o tao san pham cuoi khi nong o nc u ln:
3
W k SH
+

=

[ ]
[ ]
1 3
2 3
k k S BH
W
k B k
+

=
+
[ ]
2 3
k B k >>
[ ]
[ ]
1 3
2 3
k k S BH
W
k B k
+

=
+
(chat trung gian kieu Arrhenius)
[ ]
[ ]
1 3
2
k k S BH
W
k B
+

=
[ ]
1 3
3
2
k k
W S H O
k K
+

=

phan ng xay ra theo c che xuc tac axit ac trng
[ ]
[ ]
1 3
2 3
k k S BH
W
k B k
+

=
+
[ ]
2 3
k B k <<
(phc trung gian theo kieu Van t'Hoff)
[ ]
1
W k S BH
+

=


Phan ng xay ra theo c che axit tong quat
dung moi khong nc co cha hydro
lyony lyat
cac xuc tac ac trng bi cac ion lyony va lyat, cung giong
nh xuc tac axit baz tong quat
Trong dung moi khong cha hydro (dung moi aproton) -
khong co kha nang la xuc tac axit hay baz tong quat
trong dung moi aproton co mat cua axit HA
k
2
Cham
[ ][ ]
1
1
S H A
K
S HA
+

=
1
S H A
+

=

[ ][ ]
1 1
S H K S HA
+

=
[ ]
[ ] [ ][ ]
1
3 2 1
d P
k S K S HA
dt
=
k
3
Hieu ng muoi
Theo thuyet co ien cua s ien ly, chat xuc tac la
axit yeu phan ly theo phng trnh
H O A
+

[ ]
3
H O A
Kc
HA
+

=
[ ]
2
H O const =
Them muoi co cung anion vi anion cua axit (nh A
-
) se lam
chuyen dch can bang ve pha tao axit khong ien ly HA va
lam giam tac dung xuc tac.
Arrhenius cho rang, tac dung o nho va khong ang ke neu
so vi nh luat tac dung khoi lng.
Them muoi co
cung anion vi axit
trong mot so ieu
kien co kha nang
lam tang qua trnh
xuc tac (hieu ng
muoi th cap).
cc
tieu
Bang 1.3: Hieu ng muoi s va th cap vi xuc tac HCl
khi nong o NaCl 1,0 N, toc o tang 1,3 lan
khi nong o NaCl 4,0 N, toc o tang 2,4 lan
S bien oi cua lc ion cua dung dch hieu ng
muoi trong xuc tac axit bien oi nong o cua cac
ion hydrocony H
3
O
+
Hieu ng muoi th cap

18 Hoa Ly 2 (Phan Ung Xuc Tac) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

18 Hoa Ly 2 (Phan Ung Xuc Tac) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ha l 2

Trn Mai Phng tmphuong

l t l h s hp thc to sn phm v cht u

[K] - nong o ban au cua xuc tac

Toc o t le thuan vi xuc tac

axit baz axit baz

baz axit axit baz

Trn Mai Phng HBK.HCM

You might also like