Ciritias Diyalogları

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 6

Platonun Timaeus ve Critias adl dialoglar Atlantisin mevcudiyetinden kesin olarak bahsedilen tek yazl kaytlardr.

Dialoglar Sokrates, Hermo Crates, Timaeus ve Critias arasnda geen konumalar eklindedir. Timaeus ve Critias, Sokratesin ideal toplumlar hakknda yapm olduu bir konumaya hayal rn olmayan gerek bir hikaye ile katlmaya karar verirler. Hikaye Platonun 9000 yl ncesinde antik Atina ve Atlantis arasndaki sava hakkndadr. Uzak gemie ait bilgiler Platonun Atinada yaad zamana kadar unutulmu, Atlantisin hikayesi Solona Msrl rahipler tarafndan aktarlmtr. Solon hikayeyi Dropese yani Ciritiasn byk byk babasna aktarmtr. Critias hikayeyi kendisiyle ayn ismi tayan byk babasndan renmitir. Aada yazl olan dialoglar Platon tarafndan aa yukar M.. 360 ylnda yazlm ve ingilizceye tercme edilmitir (BENJAMN JOWETTN NOTU) : Dialoglarn sayfalar ve paragraflar arasndaki kurgu tarafndan yaratlmtr. Bunlar kasten uzun gemie bal ksaltmalar yaplmas ve bilgisayar ekrannda okunmasn kolaylatrmak amac ile gerekletirilmitir. TMAEUS Timaeus, Atlantise ait hikayeyi zetleyerek bir n giri yapmak grevini stlenir. Yaznn byk bir ksm, oluum evresinin tarif edilmesi ve doal fenomenin izah edilmesi hakkndadr. 2 nci sayfa Timaeusun Atlantisten sz ettii ve onu tanmlad tek blmdr. CRTAS

Critias, kayp adann detayl olarak tanmlanmasn salam ve bu adann halk hakknda en az antik Atina kadar bilgi vermitir. Bu hikayede ad geen veya yer alan btn kahramanlarn (Timaeus dnda) antik Yunan da gerekten var olduklar bilinmektedir. Onlarn hayatlar ve lmleri hakkndaki dier kaytlar, baka bir zaman periyodu iinde kaydedilecektir. NOT: Hikayede ad geen iki Critias adl kii bir karmaaya neden olabilir. Birinci Critias dialoglarda yer alan gerek kiidir. Atlantisin hikayesini Sokratese anlatan odur. kinci Critias yani birinci Critiasn byk babasda dialoglarda geer. Bu byk Critias Atlantis hakknda hikayeyi torununa anlatm, torunuda bunu dialoglarda grlecei gibi Sokratese tamtr.

DALOGLARDA AKTF OLARAK YER ALAN KLER: * TMAEUS: Hakknda tarihsel bir kant yoktur. * CRTAS : Platonun byk byk babasdr. * SOKRATES : Platonun akl hocas ve retmeni. Atinann otoriteleri tarafndan, Atinann genliinin ahlak yapsn zedeledii iin idama mahkm edilmitir. M.. 466-399 yllar arasnda yaamtrr. * HERMOCRATES : Devlet adam Syracuseun askeri DALOGLARDA BAHS GEENLER * SOLON ; Atinal gezgin, air , aa yukar M.. 638-559 yllar arasnda yaamtr. Platoya gre Msrl rahiplerden, Atlantisin hikayesini ilk renen odur. * DROPDES : Critiasn byk byk babas. Hikaye ona uzaktan akrabas ve yakn arkada olan Solon tarafndan anlatlmtr. * CRTAS : Dropidesin olu ve dialoglarda yer alan Critiasn byk babas. Hikayeyi Critiasa aktaran odur.

Timaeus: Ne kadar minnettarm , Sokrates, sonunda gelebildim, uzun bir seyahatten dnen yorgun bir gezgin gibi. Artk dinlenebilirim. Varlma dua edebilirim. O hep yal oldu ve beni ifa etti, balad, szlerime katland ki onlar doru ve kabul edilebilir bir ekilde ona sylemiti. Ancak kastl olarak kt bir ey sylemedim. Beni yormas iin ona dua ettim. dl ve ceza iin ve sadece dl ve ceza iin yanlan doru yola getirilmeliydi. Dilerim ki gelecekte tanrlarn jenerasyonu ile alakal doru eyler sylerim ve bana btn ilalardan mkemmel ve iyi olan bilgiyi vermesi iin dua ederim. Benim duacma, balamas iin, btn kantlar Critiasa verdim. O anlamamza gre sonraki konumay yapacak olandr. Critias : Ve ben, Timaeus gvenin dnda ve seninde bata sylediin gibi nemli mesafeler hakknda konuacaktm. Dilerim ki sana biraz hogr gsterilir. Ayn sabr ve hogry kendi syleyeceklerim iinde istiyorum. Ve ok yi bilirim ki bu isteim zamansz ve nezaketsiz grnebilir. Her eye ramen yapmalym. Hangi insann duygular sylediklerini yalanlamak ister. Ben yalnzca senden fazla gz yummak iin teebbs gsterebilirim. nk benim temam ok daha zor. Ve tartabilirim ki tanrlarn iyisiyle konumak insanlarn iyisiyle konumaktan kolay grnebilir. Tecrbesiz ve sze nem vermeyen dinleyicilerinin her hangi bir konuda konumas, ona byk bir yardmla e deerdir. Biliyoruz ki biz tanrlarla karlatrldmzda ne kadar bilgisiz kalrz. Ancak maksadm anlalabilir hale getirmeliyim, eer Timaeus sen beni takip edersen herhangi birimiz tarafndan sylenen her ey ancak sahte ve temsili olabilir. Ressamlarn vcutlar tanrsal ve cennetsel benzerlikler iinde yaptklarn hesaba katarsak, memnunluun deiik lmleri, izleyicilerin gzlerinin nasl algladklarna baldr. Grrz ki herhangi bir devrede sahte dnyalar, rmaklar, aalar, evren ve orada bulunanlar yaratan sanatlardan memnun oluruz. Hi bir ey byle bir konuyu zetleyemez. Resmi incelemeliyiz ve analiz etmeliyiz. stenen belli belirsiz ve aldatc bir durum ve karanla ilerleme. Ancak ne zaman her hangi biri insan formunu basit ve abuk resmetmek isterse, bizde hatalar bilmek iin abuk oluruz. Ve tandk benliimiz bizi sert bir yarg yapar, benzerliin her noktasn kaybetmek ister gibi, ayn eyin sylemlerimizde de olmasna riayet ederiz. Tanrsal veya cennetsel bir resimden memnun oluruz, onun benzerleri de bizi memnun eder. Oysa ahlaki ve insansal eletirilerimizde daha zetsel olur. Eer ki konumalarmzda anlatmak istediklerimizi uygun bir ekilde dile getiremiyorsam bani balaynz. nsani eylere benzeyenlere onay ve nem vermek, iyinin tersini yapmaktr. Size nermek istediim bu durum ayn zamanda yalvarmak, Sokrates artk daha az olmamalym, fakat az sonra syleyeceklerime daha msamal. Hangi ltuf ki istemekte haklym, sende balanmaya hazr olursun. Sokrates: Tabi ki Critias senin istediklerini karlayacaz ve ayn eyi Hermocratesden de bekliyoruz. Sen ve Timaeus kadar iyi, herhangi bir kukum yok ki ksa bir sre sonra onun sras gelince oda ayn isteklerde bulunacaktr. Senin gibi eer kendisine taze bir balang salanabilirse ve defalarca ayn eyleri sylemeye mecbur kalmazsa, brakalm anlasnki msamaha uzun sredir ondan beklenen bir eydi. Dostum critias sana tiyatronun yargsn bildireceim. Genel dnce son aktrn alacak kadar baarl olduu, onun yerini alabilmek iin byk bir msamaya ihtiya var. Hermacratos: Uyar, Socrates ona tlediin ey, benimde kendim iin yapmam gereken bir ey. Ancak unutma Critias bu zayf kalp asla zaferi ykseltmez. Bu nedenle gitmeli ve tartmaya bir erkek gibi katlmalsn. lk nce Apollo ve Musaya yalvar ve sonra seni ven sesleri duymamz sala ve herkese byk hnerli kadim yurttalarn gster. Critias: Dostum Hermociritias , sen ki son mevkidesin, ve nnde bakas, kalbini henz kaybetmedin durumun arl seni yaknda ortaya karacaktr. Bu arada senin davetini ve cesaretini kabul ediyorum. Ancak bununla beraber bahsettiin tanrlar ve tanrsal varlklar arasndan, ben zellikle mnemosyne yalvarrdm. Konumamn btn nemli ksm onun ltfna muhta ve eer benim tarafmdan sylenen ve solon vastasyla buraya ulaan eyleri yeteri derecede hatrlayabilir ve dile getirebilirsem, phem yok ki bu tiyatronun isteklerinden memnun olacam. Ve imdi, daha fazla oyalanmadan balayacam. zin verin nce gzlemlerimle balayaym. Bu geen 9000 yl Heraclesin, Pillars dnda ve iinde ikamet edenlerin arasnda olan savatan itibaren olan zamann toplamn ifade eder ki bu sava size izah edeceim. Bir taraftaki savalar Atinann liderleri olarak kaydedilmi, ve savan dnda dvmler, teki taraftaki savaanlar ise Atlantisin krallar tarafndan kumanda edilmii ki bu ada (Atlantis) Libyadan,

Asyaya kadar uzanyor. Ve bir deprem sonucu batyor. Buradan okyanusa almak isteyen denizcilere geilmez bir amurdan engel oluturuyor. Tarihin geliimi ile eitli milletlerden, barbarlarn ve Helen uygarlklarnn baarl bir ekilde ortaya kmalar ve sahnede var olmalar sonucu ancak zellikle size o dnemde ki Atinay tarif etmeliyim. Onlarla savaan dmanlarn ve bu iki kralln sayg deer ve gl devlet adamlarn Atinann stnln teslim edelim. Eski tanrlar zamannda tm dnya tanrlar arasnda datlarak pay edilmiti. Tartma yoktu. Doru kabul etmezsek dahi, tanrlar hangi ksm kendileri iin uygun olduunu bilmiyorlard. Veya bildikleri halde kavgayla kendilerine daha uygun ve tekilere ait baz blmleri almak isterlerdi. Onlar yalnzca pay ederek istedikleri yerleri almak isterlerdi. Kendi yolunda ilerleyenler ise ki onlar bize bakan insanlard. Onlarn bakcl ve bonkrl aynen bir obann bir srye bakmas gibiydi. Yalnzca felaketleri kullanmayanlar veya vcutsal glerini kullanmayanlar, ani obanlarn yapt gibi ancak bizi kayn arka tarafn idare eden pilotlar gibi ynetirlerdi. Bu hayvanlar ynetmek iin kolay bir yoldur. Ruhumuzu kendi zevklerine gre inan dmeninden tutarak, tm lml yaratklara rehberlik ettiler. Simdi deiik tanrlar deiik yerlerde sralanm, kendi paylarna sahipler. Hephaestus ve athena ki onlar erkek ve kz kardetiler. Ayn babadan tohum almlard. Ortak doalara sahip filozofi ve sanat sevgisi ile birletirilmi. Bu topran ortak parasn elde etmi. simleri korunmu ancak eylemleri gelenekleri ve hatalarn kabul edenleri yaklarak yok etmilerdi. Ne zamanki kurtulanlar olmu ki zaten bunu syledim. Onlar dalarda oturan insanlard. Yaz sanatna nem vermezler. Yalnzca toprak hrtlarn tanrlar ancak bu hrszlarn neler yaptklarn bilmezlerdi. ocuklarna vermek istedikleri isimler yeterli olacak isimlerdi. Ancak hnerlilerin ve sedeflerinin braktklar yalnzca karanlk gelenekleri kabul eden kuramlardr. Bunlar kendilerini ve ocuklarn hayatn bir ok gereksiniminden yoksun brakrd. Btn dikkatleride isteklerinin salanmasna ynelttiler. Konumalar uzun sredir ihmal edilmeleriydi. Mitoloji ve eski aratrma ehirlere bo vakitlerin ortaya kmasyla girdi. Bununla beraber hayatlarnn gereksinmelerinin karlandn grdler. Bu benim vardm sonu. nk Solon dedi ki savata bahsi geen isimler ki onlar Theseusda nceki zamanda kaydedilmi Cecrops, Erekhtheus, Ericthonus,Erysschton ve buna benzer kadn isimleri. Bununla beraber kadnn ve erkein beraber savala uratklar zamandan itibaren o dnemin erkekleri zamann adetlerine gre bir figr oluturmular, ve tanrsal varlklar zrhlarla evrili olarak grmlerdir. Kant olarak beraber yaayan hayvanlar erkek ve dii hnerler ve onlara verilen cinsiyet fark kabul edilmitir. ehir hakknda Msrl rahiplerin syledikleri yalnzca muhtemel eyler deil kantlarla dorulanm eylerdir. O zaman ki snrlar sthmus tarafndan izilmitir. Cithaeron ve Panes ykseltilerine kadar kta boyunca uzanan bir yol izliyordu. Deniz dorultusunda aaya devam ediyor. Oropusu sana alyor Asopus nehri ile sol snrn oluturuyordu. Topraklar dnyann en iyi topraklaryd. Bu sebeple geni bir orduyu besleyebiliyordu. Bu ordu evrede bulunan insanlardan oluuyordu. Atticcann kalntlar ile (hala vardr.) dnyann herhangi bir blgesiyle karlatrldnda eitlilik ve mkemmellik bakmndan otlaklarnn her eit hayvan iin uygun olmas bakmndan gelimitir. Gnmzde bile bu topraklarda bol ve bereketli retim devam etmektedir. Bunlar ki sylediklerimin doru olduunu kantlar. Size nasl anlatsam , acaba hangi para o topraklarn art olarak kabul edilebilirdi? Tm ehir ktann geri kalanndan itibaren deniz zerine uzanan bir burun gibiydi. evreleyen sular ise komu blgelere nazaran ok daha derindi. Bu geen 9000 yl iinde bir ok sel meydana gelmiti. Geen onca zamana , u ana kadar ve onca deiime ramen hi bir zaman dalardan gelen toprak ve kirin kayda deer bir birikmesi olmam. Dier yerlerdeki gibi ancak dnya btn evresinde alalm ve grme alanndan kmtr. Sonu olarak, gemile bugn mukayese edersek, yalnzca iskelet kalntlar, kk adacklar, akan toprak ve kirin zengin paracklar dalarnn yksek yamacnn toprakla kaplanm olduu, ovalar ve dzlkler (bizim tarafmzdan yok edilmi). Phellusun toprakla dolu olduu ve dalarnda bereketli olduu grlr.

Btn bu son izlerle beraber. Bugn baz ormanlardaki besinler ancak alarn ihtiyacn karlamaya yeter. Halen oradan kesilen kereste ile yaplan atlar grmek mmknd ki bunlar en byk kulelerin atlarn bile kaplamaya yetecek byklkteydi. ok byk baka aalar vard. nsan tarafndan ilenmek ve iftlik hayvanlar beslemek iin bereketli otlaklarda. stelik topraklar yllk doal yamurlar ile kendiliinden biilecek hale geliyor. imdiki gibi boa akan sularla toprak kaybetmiyordu. Ancak bereketli imkanlara btn blmlerinde sahip. Bunu kendi bnyesinde salyor. Ve bereketli zengin kil yataklarna sahip, bunlar oyuk ve kklerin iine braklyor ve yukarlarda oluan akntlarla ve akarsularla besleniyordu. Halen bile eski bereketli kutsal kalntlar arasnda bir zamanlar akan akarsu , su izlerine rastlanabilir. Bunlarda sylediklerimin doru olduu bir kez daha kantlar. lkenin doal durumu ki toprak ilenmitir. nanabilir ki lkenin iddial, alkan, doru insanlarnca yaplmtr. Bu kiiler onurlarna asil doay seven insanlardr. Buralar dnyann en iyi kiline ve bereketli suyuna, cennetsel denebilecek bir iklime sahiptir. u anda ehir bu bilgiye gre dzenleniyor. lk olarak akrapolis u anda olduu gibi deildi. Bir akam yaan iddetli yamur sonucu btn toprak temizlenmi ve kaya oyularak plak kalmtr. Ayn zamanda depremler ve olaanst su basknlar ki bu Deocalionun byk ykma uramasndan nce kez olmutur. Ancak ilkel alarda Acropolis da Eridanus ve Ilisusa kadar uzanr. Pnyxi bir taraftan iine alr ve Lbcabettusu Pnyxn ters tarafndan snr kabul ederdi.

yi bir kitle tepeden itibaren kaplyd ve bir iki yer hari yksek zirvesi vard. Acropolisin dnda ve dalarn eteklerinin zanaatlar otururlard. ifti olanlar topra srer, sava snf ise Athene ve Hephaestusun zirvede bulunan tapnaklarnda yaard. stelik buralar bir evin bahesi gibi parmaklklar ile evirmilerdi. Kuzeyde insanlar beraber yaar ve kn yemek yemek iin barnaklar kurarlard. Tapnaklarn yannda ortak kullanm ve ihtiyalar iin binalar yapmlard. ancak bunlarn hi biri altn veya gm ile sslenmi deildi. Bunlar herhangi bir ama uruna deil amaszlk ve gsteri arasnda bir yn bulmak amacyla kullanmlard. Alak gml evler yapmlar. ocuklarna, ocuklar yalandka onlar kendileri gibi olanlara brakmlar ayn ey olmutur. Ancak yazlar bahelerini yemek, barnaklarn terk etmiler dan gneyinde ayn amal yerler yapmlard. u anda Acropolisin olduu yerde bir su kayna vard. Bu kaynak deprem ile yok olmu, geriye bir ka ufak dere kalm ve evrede varln hala srdrmektedir. Ancak bu gnlerde su kayna bereketli su vermeye devam etmi ve kla yaz iin uygun scakl ayarlamtr. Bu onlarn yaay eklidir. Kendi yurttalar iin koruyucu olma halleridir. Ve Helene liderlik eden insanlar ve onlarn istekli takipileridir. Her zaman iin ayn sayda kadn ve erkein bulunmasna dikkat etmiler her zaman hazr sava bulundurmulardr. Bugn ise saylar 21dir. Antik Atina gibi bu tarzda lkelerini ve topraklarn doru bir ekilde ynetmiler ve ayn eyi kalan tm Yunan iin yapmlardr. Tm Avrupa ve Asyada nlenmiler rklarnn gzellii ve ruhlarnn hneri ve yaayan insanlarn kabiliyetleri onlar tantmtr. Eer bana ocukken anlatlanlar unutmam isem size onlarn dmanlarnn temeli ve karakteri hakknda bilgi vereceim. Dostlar hikayelerini kendilerine saklamamal ve paylamaldr.

You might also like