TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

TRNG HSPKT VINH KHOA IN

CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM C LP - T DO - HNH PHC

N MN HC TRANG B IN Khoa: IN Gio vin hng dn: TRN DUY TRINH. Sinh vin thc hin: NGUYN DON NAM Tn ti: Thit k h thng in cho truyn ng c cu nng h cu trc phn
xng

1. Cc thng s c bn: - Trng lng ca ti trng G = 190000 N. - Trng lng b phn mang ti: G0 = 2800 N - Chiu cao nng ti: H= 12m - Tc nng ti: Vn = 14.5m/ph - Ch lm vic ca c cu: Ch trung bnh 2. Ni dung thc hin: - Tng quan v cu trc - Tnh chn cng sut ng c cho truyn ng c cu nng - Phn tch la chn phng n truyn ng. - Tnh chn thit b mch ng lc v h thng iu khin - Xt n nh v hiu chnh h thng Ngy nhn ti10/10/2012.Ngy hon thnh10/11/2012 Ngy10.thng10.. nm 2012 Gio vin hng dn: Trn Duy Trinh

n mn hc: Trang B in

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Li ni u Hin nay, trong cng cuc xy dng v i mi t nc, khoa hc k thut pht trin mt cch r rt v c ng dng vo rt nhiu lnh vc trong c lnh vc cng nghip. nc ta v ang xut hin nhiu my mc, trang thit b hin i cho nn i hi qu trnh ging dy phi trang b cho sinh vin nhng kin thc c bn v nguyn l hot ng cng nh nguyn tc vn hnh ca cc trang thit b nhm nm bt kp thi xu th pht trin ca khoa hc cng ngh trong nhng nm ti. Trong qu trnh hc tp ti trng H SPKT Vinh, em c thy gio V Anh Tun ging dy cho em mn hc Trang B in. Nhm cng c kin thc ca mn hc ny, c rt nhiu ti lm n ca cc my cng nghip khc nhau. V em c thy gio Trn Duy Trinh giao thit k ti:

Thit k trang b in cho c cu nng h cu trc phn xng

Thit k trang b in cho cu trc l mt vic tng i kh i vi em. Tuy nhin trong thi gian lm n, vi s c gng ca bn thn cng vi s ch bo hng dn tn tnh ca thy gio Trn Duy Trinh em d hon thnh xong bn n mn hc ca mnh. Trong qu trnh lm n, vi nhiu kin thc cn hn ch nn bn n vn cn nhiu ch thiu st, cho nn em rt mong nhn c s nhn xt, gp ca cc thy c gio b mn bn n ca em c th hon thin hn. Em xin chn thnh cm n thy gio Trn Duy Trinh cng vi cc thy c gio b mn. Sinh vin thc hin: Nguyn Don Nam

n mn hc: Trang B in

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Phn 1: Tng quan v h truyn ng cu trc A. khi nim chung S pht trin kinh t ca mi nc ph thuc rt nhiu vo mc c gii ho v t ng ho cc qu trnh sn xut. Trong qu trnh sn xut, my nng - vn chuyn ng vai tr kh quan trng. my nng - vn chuyn l cu ni gia cc hng mc cng trnh sn xut ring bit, gia cc phn xng trong mt nh my, gia cc my cng tc trong mt dy chuyn sn xut v.v Tnh cht v s lng hng ho cn vn chuyn tu thuc vo c th ca qu trnh sn xut. Trong ngnh khai thc m, trn cc cng trnh thu li, trn cc cng trng xy dng nh my thu in, xy dng cng nghip, xy dng dn dng v.v, phn ln cc cng vic nng n nh bc, xc, o, khai thc t u do cc my nng - vn chuyn thc hin. Vic s dng cc my nng - vn chuyn trong cc hng mc cng trnh ln s lm gim ng k thi gian xy dng, gim bt s lng cng nhn (khong 10 ln). Trong cc nh my ch to c kh, my nng - vn chuyn dng vn chuyn phi, bn thnh phm v thnh phm t cc nh my ny sang nh my khc, t phn xng ny sang phn xng khc. b. Phn loi my nng - vn chuyn. Ph thuc vo c im ca hng ho cn vn chuyn, kch thc, s lng v phng vn chuyn m cc my nng - vn chuyn rt a dng. Vic phn loi mt cch hon ho cc my nng - vn chuyn rt kh khn. C th phn loi cc my nng - vn chuyn theo cc c im chnh sau: 1. Theo phng vn chuyn hng ho. a, Theo phng thng ng: thang my, my nng b, Theo phng nm ngang: bng chuyn, bng ti c, Theo mt phnh nghing: xe kp, thang chuyn, bng ti d, Theo cc phng kt hp: cu trc, cn trc, cu trc cng, my xc v.v 2. Theo cu to ca c cu di chuyn. a, my nng - vn chuyn t c nh: thang my, my nng, thang chuyn, bng ti, bng chuyn v.v b, Di chuyn tnh tin: cu trc cng, cn cu con d, cc loi cn trc, cu trc v.v c, Di chuyn quay vi 1 gc quay ti hn: cn cu thp, my xc v.v 3. Theo c cu bc hng. a, C cu bc hng l thng, cabin, gu treo b, Dng mc, xch treo, bng. c, C cu bc hng bng nam chm in. n mn hc: Trang B in 3 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

4. Theo ch lm vic. a, Ch di hn: Bng ti, bng chuyn, thang chuyn. b, Ch ngn hn lp li: my xc, thang my, cn trc v.v c. c im c trng cho ch lm vic ca h truyn ng in my nng - vn chuyn. My nng - vn chuyn thng c lp t trong nh xng hoc ngoi tri. Mi trng lm vic ca cc my nng - vn chuyn rt nng n, c bit l ngoi hi cng, cc nh my ho cht, cc x nghip luyn kim Cc kh c, thit b in trong h thng truyn ng v trang b in ca cc my nng - vn chuyn phi lm vic tin cy trong mi iu kin nghit ng ca mi trng, nhm nng cao nng sut, an ton trong vn hnh v khai thc. i vi h truyn ng in cho bng chuyn v bng ti, phi m bo khi ng ng c khi y ti; c bit l vo ma ng, khi nhit mi trng gim lm tng mmen ma st trong cc dn n lm tng ng k mmen cn tnh Mc.
Mc

Quan h Mc = f( ) khi khi ng khng c bng ti Trn hnh 1-2 biu din mi quan h ph thuc gia mmen cn tnh v tc ng c: Mc = f( ). Trn th ta thy: Khi = 0, Mc ln hn (2 2,5 ln)Mc ng vi tc nh mc. c im trn cng ng vi mt s my nng - vn chuyn khc nh thang chuyn, bng chuyn v.v ng c truyn ng cu trc, nht l i vi c cu nng - h, mmen thay i theo ti trng rt r rt. Khi khng c ti trng (khng ti), mmen ca ng c khng vt qu (15 20)% Mm, i vi c cu nng ca cn trc cu ngom t ti 50% Mm, i vi ng c di chuyn xe con bng (35 50%) Mm, i vi ng c di chuyn xe cu bng (50 55%)Mm. Trong cc h truyn ng cc c cu ca my nng - vn chuyn, yu cu qu trnh tng tc v gim tc xy ra phi m, c bit l i vi thang my v thang chuyn n mn hc: Trang B in 4 Sinh vin: Nguyn Don Nam

Hnh 1-2.

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

ch khch. Bi vy, mmen ng c trong qu trnh qu phi c hn ch theo yu cu k thut an ton.

M/M m 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,2 0,4 0,6 0,8 G/G m
1 2 3

Hnh 1-3 Mmen ca ng c ph thuc vo ti trng.

1-ng c di chuyn xe cu; 2-ng c di chuyn xe con; 3-ng c nng - h

Nng sut ca my nng - vn chuyn quyt nh bi 2 yu t: ti trng ca thit b v s chu k bc, xc trong 1 gi. S lng hng ho bc xc trong mi chu k khng nh nhau v nh hn ti trng nh mc, cho nn ph ti i vi ng c ch t (60 70)% cng sut nh mc ca ng c. Do iu kin lm vic ca my nng - vn chuyn nng n, thng xuyn lm vic trong ch qu ti (c bit l my xc) nn cc my nng - vn chuyn c ch to c bn c kh cao, kh nng chu qu ti ln. D. h truyn ng dng trong cc my nng - vn chuyn. Hin nay, h truyn ng in trong cc my nng - vn chuyn s dng ph bin l h truyn ng vi ng c xoay chiu v 1 chiu. Xu hng ch yu khi thit k v ch to h truyn ng in cho my nng - vn chuyn l thng chn h truyn ng vi ng c xoay chiu v c hiu qu kinh t cao, t yu cu v c tnh khi ng cng nh c tnh iu chnh. p ng cc yu cu v an ton, tin cy khi lm vic di hn ca h truyn ng in cc my nng - vn chuyn, nng cao tui th ca cc kh c iu khin, nn dng cc kh c phi tip im thay cho cc kh c tip im (rle - cng tc t). Cc kh c phi tip im c th ch to, lp rp th cc phn t in t, in t v bn dn. n mn hc: Trang B in 5 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Nhng nm gn y, do s pht trin mnh ca k thut bn dn, k thut bin i in nng cng sut ln, cc h truyn ng in cho my nng - vn chuyn dng nhiu cc b bin i thyristor thay th cho cc h c in dng my in khuych i cng nh khuych i t. B bin i thyristor c nhiu u im hn hn so vi b bin i quay: qun tnh nh, nhy cao, kch thc v trng lng b hn,cho php ch to c nhng h truyn ng c cc ch tiu kinh t v k thut cao. E. Nhng c im c bn ca h truyn ng v trang b in cu trc. Ch lm vic ca cc c cu cu trc c xc nh t cc yu cu ca qu trnh cng ngh, chc nng ca cu trc trong dy chuyn sn xut. Cu to v kt cu ca cu trc rt a dng. Khi thit k v ch to h thng iu khin v h truyn ng in phi ph hp vi tng loi c th. Cu trc trong phn luyn thp l mactanh, trong cc phn xng nhit luyn phi m bo cc ch tiu k thut trong ch qu . Cu trc trong cc phn xng lp rp phi m bo qu trnh m my m, di iu chnh tc rng, dng chnh xc ng ni ly hng v h hng v.v Cc c cu ca cu trc lm vic trong ch cc k nng n: tn s ng ct ln, ch qu xy ra nhanh khi m my, hm v o chiu. T nhng c im trn, c th a ra nhng yu cu c bn i vi h truyn ng v trang b in cho cc c cu ca cu trc: - S cu trc ca h iu khin t ng n gin. - Cc phn t cu thnh c tin cy cao, n gin v cu to, thay th d dng. - Trong s iu khin phi c mch bo v in p khng, qu ti v ngn mch. - Qu trnh m my din ra theo 1 quy lut c nh sn. - S iu khin cho tng ng c ring bit, c lp. - C cng tc hnh trnh hn ch hnh trnh tin, li cho xe cu, xe con; hn ch hnh trnh ln ca c cu nng - h. - m bo h hng tc thp. - T ng ct ngun cp khi c ngi lm vic trn xe cu.

n mn hc: Trang B in

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Phn 2: Tnh chn cng sut ng c cho c cu nng A. khi nim chung. 1. Chn cng sut ng c cho nhng truyn ng c iu chnh tc . + Truyn ng in c iu chnh tc nhm p ng mt cng ngh no v m bo qu trnh cng ngh l ti u. iu chnh tc truyn ng in ta c th thc hin theo phng php in c hay in thun tu. Phng php c l phng php iu chnh c cp nh thay i t s truyn hp tc hoc iu chnh v cp nh ly hp ma st, a ma st phng php ny lm cho my tr nn cng knh. Phng php in c l phng php thay i t s truyn qua cc cp bnh rng vi vic thay i dng in. Phng php thun tu ang c dng ph bin hin nay l thay i tc truyn ng in bng vic thay i tc ng c in , phng php ny lm gim nh kt cu c kh ca my. Chn cng sut ng c cho nhng truyn ng c iu chnh tc l phc tp hn. Ngoi ra cc th ph ti v tc cn cn bit phm vi iu chnh tc , yu cu v iu chnh v mt s yu cu khc. Vi h c iu chnh tc , cc yu cu v cng sut v mmen trong truyn ng c th khc nhau. Do P = M. nn nu P = const th mmen s thay i t l nghch theo tc . iu chnh cng su, tc thp th mmen cng ln v mmen cc i khi tc thp nht. M max =
P
min

Cn nu gi M= const th cng sut s thay i t l thun vi tc ti mt gi tr cc i ca tc th cng sut s cc i P max =M. max Nhn chung ng c in mt chiu cho php iu chnh tc n gin, trn hn so vi ng c in xoay chiu. Thc t c tnh ca my sn xut khng gi n nh nh mong mun trong ton b phm vi iu chnh tc m b thay i theo iu kin cng ngh, iu kin t nhin. Mt h truyn ng in c iu chnh tc tt nu c tnh iu chnh ca h ging c tnh c ca my. Khi ng c s c s dng mt cch hp l nht, ngha l lm vic c d ti mi thi im, mi tc v h truyn ng in s t cc ch tiu nng lng cao v ng c c chn s c kch thc ph hp nht.

n mn hc: Trang B in

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

2. Chn cng sut ng c cho c cu nng h trc. + Mmen cn trn trc ng c in l tng hp hai mmen thnh phn: - Mmen do ma st gy ra lun chng li chuyn ng quay ca ng c. - Mmen do ti trng sinh ra s chng li hoc h tr quay ca ng c tu thuc vo lc ti trng i ln hay i xung. + Do khi xc nh biu thc ph ti ca c cu nng h ch n c im ny: - Ph ti ca c cu nng h l ph ti ngn hn lp li. Thi gian lm vic ca ng c ch ny thng ngn (t lv <(3 3.5)t n ) v ph ti cng c th l ngn hn khng i hoc ngn hn bin i. Trong cng nghip ngi ta ch to ng c chuyn dng phc v ch ngn hn vi cc thi gian lm vic tiu chun l 15, 30, 60 v 90 pht. Chnh v vy vic chn v s dng ng c lm vic ngn hn kh d dng. - Ph ti ngn hn khng i, ng c c chn cn phi tho mn iu kin sau: M dm = (1.1 1.3)M c Hoc: P dm = (1.1 1.3)P c Vi thi gian lm vic tiu chun bng hoc ln hn cht t thi gian lm vic thc: T TC t lv th ph ti ngn hn: a. Khng i:
M M

tlv
H (a) nh

t1

t2 H (b) nh

t3

b. Bin i: - Ph ti ngn hn bin i: Ta cn tnh mmen hoc cng sut ng tr ri la chn ng c tho mn iu kin sau: M dm = (1.1 1.3)M c Hoc: P dm = (1.1 1.3)P c Vi thi gian lm vic bng hoc ln hn cht t thi gian lm vic thc nh hnh (b) : t TC t 1 + t 2 + t 3

n mn hc: Trang B in

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

- Trong s ng hc ca c cu nng h nht l trong truyn ng thang my, c th s dng i trng (tng t nh bnh ) phn iu ti trng cho ng c truyn ng khi ph ti bin i trong di rng. - S ng lc ca mt c cu nng h in hnh nh hnh v sau y:

2) Trc v bnh v t, t 1) ng ctruy n ng 3) Hp s

4) Tang n ng

5) B phn ly ti 6) Ti trng

3. Biu thc ph ti khi nng. + Ph ti tnh ca c cu nng h ch yu l do trng ti quyt nh. xc nh ph ti tnh phi da vo s ng hc ca c cu nng h: Ta c: M n = u.i. .R t (N.m) (1) c Trong : G: Trng lng ca ti trng (N). G 0 : Trng lng ca b ly ti (N). R t :Bn knh ca tang nng (m). u: Bi s rng rc. i: T s truyn ca hp tc .
i= 2.Rt .n u.v G + Go

(2)

Trong : v: Tc nng h (m/s). n: Tc quay ca ng c (vng/pht). c : Hiu sut ca b truyn ng. c ph thuc vo G + Go v dm n mn hc: Trang B in 9 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

G + G0

--------

KHOA IN

G = G +G dm 0 c : L mt hm s ph thuc vo ( c , G) ta tra bng

1
0,8 0,6 0,4 0,2 0
0,8 0,75 0,65

1,09

(Hnh 2)

0,2 0,4 0,6 0,8 1

+ Khi nng khng ti G = 0 M n 0 = u.i. (3) c 4. Ph ti tnh khi h: + C hai ch khi h ti: H ng lc thc hin khi ti trng nh. Khi mmen do ti trng sinh ra khng thng mmen ma st trong c cu my in lm vic ch ng c. H hm thc hin khi h ti trng ln. Khi mmen do ti trng gy ra rt ln, my in phi lm vic ch hm gi cho ti trng c h vi tc n nh. + Mmen trn trc ng c do t trng gy ra khng c tn tht. Mt =
G + G0 .Rt u.i G.Rt

(N.m)

(4)

Khi h ti nng lng c truyn t pha ti trng sang c cu truyn ng nn: M h = M t M = M t . h (N.m) (5) Trong : M h : Mmen trn trc ng c khi h ti. M : Tn tht mmen trong c cu truyn ng. h : Hiu sut ca c cu khi h. M t > M : H hm. M t < M : H ng lc. Coi tn tht trong c cu nng h khi nng ti v khi h ti nh nhau th:

n mn hc: Trang B in

10

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

M =

---- ---1 Mt M t = M t 1 c c

KHOA IN (6)

Thay (6) vo (5) ta c:

1 M h = M t M = M t 2 c 1 h = 2 c

(7)

ng nht (5) v (7) ta suy ra hiu sut c cu h ti trng: (8)

Ch lm vic ca ng c ph thuc vo hiu sut c cu khi h ti. Khi c < 0,5 h < 0 : ng c lm vic ch ng c h ti trng chuyn sang h ng lc. Khi c > 0,5 h > 0 : ng c lm vic ch hm h ti trng H hm. 5. H s tip in tng i TD%. Khi tnh ton n tip in tng i, chng ta phi b qua thi gian hm v thi gian m my. Thi gian ton b mt chu k lm vic ca c cu nng h c th tnh c theo Q v Gdm .
3600.Gdm TCK = Q

(s)

Trong : Q: Nng sut d trong 1h (N) Gdm : Ti trng nng h nh mc ca c cu (N.m) H s tip in tng i:
TD % = tlv .100% TCK
M

tlv : Thi gian lm vic ca 1 chu k xc nh theo iu kin lm vic c th ca c

cu. 6. Chn s b cng sut ng c. Xy dng th ph ti.

TCK

Tnh mmen trung bnh hoc mmen ng tr.

n mn hc: Trang B in

11

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

M th = K .

M .t
i =1

i i

TCK
n 2 t 1

M dt =

M
i =1

.t

TCK

Trong : M i : Tr s mmen ng vi khong thi gian ti . K=1,2 1,3 h s ph thuc vo nhp nh ca th ph ti, tn s m my, hm my. iu kin chn cng sut ng c:
M dmdc M th

7. Kim nghim. - Xy dng th ph ti chnh xc sau khi tnh n thi gian khi ng v hm ca ng c. - Tnh h s tip in tng i c tnh n thi gian khi ng v hm.
TD % =

t + t
lv

kd

Trong : tlv : Tng thi gian lm vic. th : Tng thi gian hm. tkd : Tng thi gian khi ng. - Tnh mmen ng tr chnh xc ca ph ti.
M TC = M dt . TD % dt TD %TC

TCK

+ th

.100%

Trong : M TC : Mmen quy i v h s tip in tiu chun. ng c c chn c: M dm M TC B. tnh chn cng sut ng c truyn ng. 1.Xc nh ph ti khi nng. G + G0 Mn = .Rt (N.m) u.i. cdm Vi: G = 190000 N G0 = 2800 N Rt = 200 mm = 0.2 m u=2

cdm = 0,95

Chn i = 40 n mn hc: Trang B in 12 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

Thay s vo ta tnh c ph ti tnh ton: 190000 + 2800 Mn = .0,2 = 507,37 (N.m) 2.40.0,95 - Ph ti khi nng khng ti: Theo hnh 2 ta xc nh c : c = 0,4 G 2800 M n 0 = 0 .Rt = .0,2 = 17,5 (N.m) u.i.c 2.40.0,4 2. Ph ti tnh khi h. Mmen khng tnh n tn tht: G + G0 190000 + 2800 Mt .Rt = .0,2 = 482 (N.m) u.i 2.40 Mmen h ti trng: M h = M t + M = M t .M h (N.m) Ta c: 1 1 h = 2 = 2 = 0,947 cdm 0,95 Vy mmen h ti: M h = M t . h = 482.0,947 = 456,5 (N.m) - Ph ti tnh khi h khng ti: G .R 1 2800.0,2 1 M h 0 = 0 t .(2 ) = .(2 ) = 3,5 (N.m) u.i c 2.40 0,4 M h 0 < 0 ngha l mmen ng c cng chiu vi mmen ph ti. ng c lm vic ch h ng lc. 3. Xc nh h s tip in tng i

TD % =
Vi :

t lv .100% TCK

t lv = t h 0 + t n + t h + t n 0
TCK = t lv + t ng

Trong : t h 0 : Thi gian h khng ti

th0 =

h 12.60 = = 49,655 (S) vh 0 14,5

t n : Thi gian nng ti

n mn hc: Trang B in

13

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

tn =

h 12.60 = = 49,655 (S) vn 14,5

t h : Thi gian h ti h 12.60 th = = = 99,31 (S) vh 7, 2

t n 0 : Thi gian nng khng ti h 12.60 tn0 = = = 49,655 (S) vn 0 14,5

Thi gian lm vic:

tlv = 49,655 + 49,655 + 99,31 + 49,655 = 248,275 (S)

t ng : Thi gian ngh bao gm thi gian ly ti, ct ti, thi gian lm vic ca xe
cu, xe con.

t ng = 110 + 80 + 110 = 300 (S) TCK = tlv + t ng = 248,275 + 300 = 548,275 (S)
TD % = tlv 248,275 .100% = .100% = 45,28% TCK 548,275

Vy h s tip in tng i:

4. Tnh chn s b cng sut ng c. xt n c tnh pht nng ca ng c khi lm vic ta chn s b cng sut ng c theo ph ti trung bnh. M h 0 .t h 0 + M n .t n + M h .t h + M n 0 .t n 0 TCK TCK (3,5).49,655 + 507,37.49,655 + 456,5.99,31 + 17,5.49,655 M tb = 1,2. = 130 (N.m) 548,275 V ng c khng c h s tip in chun l TD% = 45,28% nn ta quy v h s tip in chun l TD% = 40%. Ta c: TD% 45,28 M tbcx = M tb . = 130. = 138,3 (N.m) TDc % 40 M tb = K .
i =1 i i

M t

= K.

Da vo t s truyn chn tc ng c ph hp.

Mn =

2 .Rt .n u.v

n mn hc: Trang B in

14

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

----

----

KHOA IN

i.u.v 40.2.14,5 = = 924 (v/ph) 2 .Rt 2.3,14.0,2 Cn c vo iu kin chn cng sut ng c. n=

M dmd / c M tbcx Pdmd / c Ptbcx

M Ptbcx = M tbcx . = M tbcx .

n 924 = 138,3. 13382 (W) = 13,38 (KW) 9,55 9,55

Vy Pdmd / c 13,38 (KW) Da vo cc thng s bit v yu cu cng ngh ca h thng, tra bng ph lc em chn ng c khng ng b rto dy qun loai luyn kim kiu MTM, 380V, 50Hz, T = 40% nh sau: Loi MTM411-6. Um=380 V Pm=16 (kW) nm=957(vng/pht) Mth/Mm = 2,8 - Stator: Cos dm = 0,78 Cos khng ti = 0,075 Istm = 38 (A) Isto = 21,4 (A) rst = 0,323 ( ) xst = 0,398 ( ) - Rto: Erm = 200 (V) Irm = 53(A) rr = 0,092 ( ) xr = 0,235 ( )
2 H s bin p Ke (Kr = K e ) = 1,8

n mn hc: Trang B in

15

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

Mmen qun tnh ca Rto J = 0,5 (kgm2) Khi lng ca ng c Q = 280 (kg) C. Kim nghim li ng c. Vic tnh chn cng sut ng c trn l vic tnh chn s b, v ta b qua giai on m v hm my. c th khng nh chc chn loi ng c vi cc thng s trn c p ng c yu cu truyn ng hay khng ta cn phi tin hnh kim tra li theo: iu kin pht nng, iu kin khi ng v iu kin qu ti v momen. a. Kim tra iu kin pht nng: Vic kim tra ng c theo iu kin pht nng l kh khn v khng th tnh ton pht nng ng c 1 cch chnh xc. Tuy vy, ngi ta thng s dng cc phng php tnh gn ng kim tra iu kin pht nng thng qua cc i lng in. C nhiu phng php kim tra khc nhau. y, ta dng phng php momen ng tr. Cng thc kim tra: Mc Mt M: Mm=Pm.
2

9,5 5 nd m
i

= 16000.

9,55 = 159,66 (N.m) 950

M dt =

M .t t
i i

= 157.44 (N.m)

Ta thy Mt > Mm, nh vy ng c tha mn iu kin pht nng.

b. Kim nghim iu kin khi ng v qu ti v mmen: iu kin khi ng: Mk Mcmm ng c chn phi tho mn iu kin khi ng tc l ng c c th sinh ra momen khc phc momen ti lc m my m khng b qu ti( dng in phn ng n mn hc: Trang B in 16 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

khng qu 2-2,5Im). Do tnh cht ti ca ta khng thay i theo tc nn nu ng c tho mn iu kin lm vic bnh thng th n cng tho mn iu kin lc khi ng. iu kin qu ti v mmen: Theo tnh ton phn I, momen cn ln nht khi nng ti Mcmax=268,68Nm. Mt khc Mm = 159,66Nm, nh vy iu kin qu ti cc i, ng c phi lm vic vi h s qu ti l : k=
M c max 507,37 = = 3,178 M dm 159,66

Nh vy ng c chn tho mn cc iu kin pht nng v iu kin qu ti v momen. Vy ng c chn ph hp vi yu cu t ra.

n mn hc: Trang B in

17

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Phn 3: Phn tch la chn phng n truyn ng A. Khi nim chung. Ngy nay, vi s pht trin ca khoa hc k thut, cc my sn xut ngy cng a dng v c nhiu chc nng dn n h thng trang b in ngy cng phc tp v i hi c chnh xc tin cy cao. Do b bin i nng lng in xoay chiu thnh 1 chiu c th s dng nhiu thit b nh my pht, khuych i t, h thng van, chng c iu khin theo nhng nguyn tc khc nhau v c nhng u nhc im khc nhau. Do la chn phng n ph hp vi nhng loi cng ngh i hi nh thit k phi so snh chi tit k thut a ra phng n ti u nht. B. Ni dung chn phng n. Trong thc t, khi ng trc mt vn s c nhiu phng n gii quyt, tuy nhin mi phng n s c u nhc im ring. Nhim v ca nh thit k l phi chn ra phng n ti u nht, ph hp vi yu cu cng ngh . i vi cc h truyn ng n gin, khng c yu cu cng ngh cao th ch cn dng ng c xoay chiu vi h thng truyn ng n gin. Cn cc h thng iu khin phc tp c yu cu cao v cht lng v truyn ng nh iu chnh 2 vng nh, s dng b bin i ng c 1 chiu (BB-) v hp tc , b bin i ny c th l my pht 1 chiu hoc b chnh lu dng thyristor. c. ngha ca vic la chn phng n. Vic so snh v la chn phng n hp l nht c 1 ngha c bit quan trng, n c th hin qua cc mt sau: - m bo c yu cu cng ngh ca my sn xut. - m bo an ton, lm vic tin cy, lu di. - Gim gi thnh ng thi nng cao cht lng k thut, tng nng sut lao ng v gim nh cng lao ng. - Khi xy ra h hng c th thay d dng vi cc linh kin d tr c sn. D. Cc phng n truyn ng. 1. H truyn ng my pht - ng c (F - ). H thng F - l h truyn ng in m b bin i in l my pht in 1 chiu kch t c lp, my pht ny thng do ng c s cp khng ng b 3 pha K quay v coi tc quay ca my pht l khng i. ng c K cng ko lun my pht t kch t K cp in kch t K cho ng c v my pht F, bin tr Rkk dng iu chnh dng in ca my pht t kch t K ngha l iu chnh in p pht ra cp cho cun kch t my pht KTF v cun kch t ng c KT. Bin tr RKF dng iu chnh dng kch t my pht F t vo phn ng ng c . Bin tr RK dng iu chnh dng kch t ng c do thay i t thng.

n mn hc: Trang B in

18

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

~ pha 3

K TK

UF

MSX

RKK KT K1 RKF K2 RK

K2

K1

S nguyn l ca h F a, Phng trnh c tnh ca h F - . T phng trnh ca ng c in 1 chiu ta c:

=
R U UD .I K D K D

Khi thay U = EF I.RF, ta c:

E F IU RUF R UD .I K D K D RUD + RUF EF Hay = K K .I (*) D D

Trong : U: in p t vo phn ng ng c (V). RF, R: in tr phn ng my pht, ng c ( ). I : Dng in phn ng ng c cng l dng in phn ng my pht (A). Thay I = K vo (*) ta c phng trnh c tnh c ca h F - : D
R + RUF EF UD .M = K D ( K D ) 2 M

Hay = 0

n mn hc: Trang B in

19

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

F Vi 0 = K

---- ---

KHOA IN

l tc khng ti l tng ca ng c.

RUD + RUF .M l st dc ca ng c khi mmen ca ng c l M. ( K D ) 2

b. c tnh c ca h F - . c tnh c t nhin ca ng c l c tnh ng vi in p phn ng nh mc (U = Um) v in p kch t nh mc (UKT = UKTm ) ngha l t thng nh mc ( = m ). iu chnh tc ng c d 2 vng di ng c tnh t nhin ta gi t thng ng c l nh mc ( = m ) v iu chnh gim in p t vo phn ng ng c (U gim). Trng hp ny tc 0 thay i (gim) cn cng c tnh c gi nguyn, cc c tnh c song song nhau. Thc hin iu nh iu chnh gim in tr RKF d 2 mch t ca my pht F, do thay i (gim) st EF ca my pht v in p t vo ng c. iu chnh tc ng c d 2 vng trn ng c tnh t nhin, ta khng th tng in p t vo phn ng ng c cao hn gi tr nh mc v s lm chy ng c. V vy lc ny gi nguyn in p l nh mc v tin hnh iu chnh RK d 2 mch kch t ng c thay i gim t thng ca ng c. Trng hp ny, tc khng ti l tng 0 tng ln cn cng c tnh c gim i. c tnh c c tc 0 cng ln th cng mm. Dng c tnh c vng di ng c tnh t nhin (vng 1) v trn ng c tnh t nhin (vng 2) nh hnh v.
(2)

gim , Um, K m
(1)

Mc

gim F
M

- 0

n mn hc: Trang B in

20

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Khi iu chnh tc ng c t nh mc ( m) xung thp nh gim s my pht EF qua vic gim kch t my pht (RKF tng) th trn thc t, h F - khng cho c nhng tc qu thp. L do l mun c tc nh th in p y vo ng c phi nh, ngha l in p my pht hay t thng kch t my pht phi nh. V nguyn tc tng RKF th dng kch t s nhnhng t thng F khng th yu hn t d ca my pht. Ngay c khi IKF = 0 th s do t d ca my pht to ra cng khoang (3 6)% tr s s nh mc, do vy gii h di min ca tc h F - b hn ch. Ngoi ra lc t thng kch t F yu, tc dng ca phn ng phn ng s r rt, in p ri mt tip xc gia chi than v vnh gp tng ln, in tr mch lc tr nn c nghann cng khng th gim qu thp EF. V th phm vi iu chnh tc theo cch thay i in p phn ng ng c khng qu.
DU =

dm 10 = min 1

Khi iu chnh tc ng c t nh mc ln cao nh t thng t nh mc xung thp cng ch gii hn trong phm vi
D = vmax 3 = vmin 1

Di iu chnh b hn ch l do K o chiu quay ng c v do iu kin v bn c hc ca kt cu rto. Kt qu phm vi iu chnh tc chung c h F - thng khng kho.
D=

max 30 =D.D = min 1

Khi ng c o chiu quay, cc ng c tnh ca ng c s nm gc phn t th 3. Vic o chiu quay ng c trong h F - s nguyn l c thc hin nh vic o chiu o (cc tnh) in p ca my pht F t vo phn ng ng c thng qua vic o chiu dng in kch t ca my pht MF nh ng tip im K1 hoc K2 cng c th dng cu dao o chiu. y l h F - c o chiu quay. i ci h F - khng o chiu quay th khng cn o chiu dng kch t MF. c. Cc trng thi hm trong h F - . +, Hm ti sinh. Khi h F - hm ti sinh v > 0 nn ng c lm vic nh 1 my pht E > EP pht tr nng lng in v ngun s EF v E khi hm ti sinh l ngc chiu nhau

n mn hc: Trang B in

21

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

EF

E
M

+ F

+ EF

E
M

F +

EF I

- 0

F +

EF

U U = K. 0 I = R ; 0 = K u
E = K. I =

U E

> 0 I < 0 dng in phn ng o chiu, tr li li in lc ny mmen

K 0 K K ( 0 ) = Ru Ru

ng c o chiu, hm chuyn ng ca ng c. M = K I < 0 Nng lng tr v li in c bin i t c nng ca h, c nng ko ng c (nh 1 my pht) quay nhanh hn tc khng ti l tng. +, Hm ng nng. Hm ng nng trong h F- xy ra khi ct kch t my pht nhng vn gi kch
uD uF t ng c (nh 1 my pht) lc ny EF = 0 nn = ( K ) 2 .M D

R +R

Ih = R + R u uF

K D

n mn hc: Trang B in

22

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

M
EF

+ F

M
EF

F +

M
EF

F +

M
EF

Cc ng c tnh hm ng nng h F - +, Hm ngc. Khi hm ngc, s my pht o chiu v cng chiu vi s ng c do rto b ko quay bi ngoi lc ca ti th nng, do chnh s my pht o du. Biu thc cng sut PF = EP . I > 0 P = E . I > 0 Pc = M < 0 Hai ngun s F v EF cng chiu v cung cp cho in tr mch phn ng to nhit nng tiu tn trn .

n mn hc: Trang B in

23

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

-------

KHOA IN

Cc ng c tnh hm ngc h F - d. H thng F - vi cc khu phn hi. Trong h F - c mt s khu: - Phn hi dng dng in phn ng. - Phn hi m p dng dng kt hp. - Phn hi m tc . - Phn hi m p dng in c ngt. - Phn hi m p c ngt. Mi khu phn hi u c nhng u nhc im ring ca n, tu vo yu cu ca h thng truyn ng m ta la chn mt khu phn hi cho ph hp. Do yu cu ca c cu cu trc l phi n nh tc nhanh, kh tc b ca ng c. Do t d my pht nn em chn khu phn hi m tc cho h truyn ng ca mnh. Phn hi m tc . Phn hi c thc hin qua my pht tc , rto phi ni vi rto ca ng c, ph ti FT cun dy W4 F FT F4 ngc chiu vi F1 nn F = F1 F4.

UKT

W1

F1

n mn hc: Trang B 4 F4 W in

24

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

T phng trnh cn bng st d dng, gii thch c nguyn l n nh tc ca h thng. Mt khc, vng tc rt thp F1 rt nh F4 nh, d dng phn phi lng phn hi v lng ch o. Mt khc, kh tc b cho ng c do t d my pht. Lc phn hi F4 (khi ny F1 = 0) s lm cho st ca my i du khi t d my pht. Nhn xt v h F - : u im: - phm vi iu chnh tng ln. - iu chnh tc bng phng trong phm vi iu chnh. - Vic iu chnh tin hnh trn mch knh t nn tn hao nh. - H iu chnh n gin. - Trng thi lm vic linh hot, kh nng qu ti ln. - C th thc hin hm in. Nhc im: - S dng nhiu my in quay nn hiu sut thp(khng qu 75%). - Cng knh, din tch lp t ln, gy n ln. - Cng sut my ln, vn u t cao. - iu chnh su(tc rt nh) b hn ch. 2. h truyn ng Thyristor - ng c (T - ). Trong h truyn ng (T - ) van ng c, b bin i (B-B-) lm nhim v bin i ngun xoay chiu thnh ngun 1 chiu cung cp cho ng c 1 chiu. c im ca h ny l do b bin i trc tip ngun xoay chiu thnh nhun 1 chiu khng qua trung gian c hc no v bn cnh chc nng bin i n cn c kh nng iu chnh s u ra ca b bin i. a. S nguyn l: n mn hc: Trang B in 25 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

a b c

B bi n i

FT

Rph

CKT U k Pht xung (+ ) TH v K U (-)

S ca h thng T - s dng b bin i B-B- bn dn c iu khin ng c in 1 chiu . BB: chnh lu c iu khin thng qua my bin p. Nhim v: Dng thyristor to ra in p xoay chiu thnh in p 1 chiu c tr s thay i cp cho mch phn ng ng c. H thng pht xung iu khin m van gm: - Ngun bin p iu khin (in p ch o) thay i c tr s. - Khu tng hp v khuych i tn hiu. - Khu pht xung m van ca b chnh lu. b. Hot ng ca h thng. Gi s ban u h thng c ni vo li in p ph hp, ng c quay cn phi a vo khu pht xung iu khin 1 in p t ng vi tnh ton vo ca ng c. H thng pht xung s da xung m n cc cc iu khin ca chnh lu. Nu van no c th ant dng th van s m, xut hin dng in qua ng c th ng c quay ng vi tc cc i. Nh c phn hi m tc m to ra kh nng n nh tc ng vi nguyn l sau: Nu n tng UPh tng Uk gim tng gc m Ud gim nc gim (nu n gim th ngc li). Uk = Ud - fn Ud = Udo.cos Udo: ph thuc vo s ss chnh lu. c. c tnh c ca h thng.

n mn hc: Trang B in

26

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Trong h truyn ng T - ngun cp cho phn ng ng c l b chnh lu thyristor. Dng in chnh lu vng chnh l dng in phn ng ng c. Ta c phng trnh c tnh c cho h T - ch dng in lin tc l:
=
E0 . cos Ru .M K D ( K D ) 2

cng ca c tnh c l:

( K D ) 2 =

Trong : R l tng tr ton mch phn ng ng c. H c tnh c ca h thng trong trng hp ny nh hnh 3-3 khi iu chnh vng di tc c bn.

A B C 0 Mc

1 2 3 4 5 6

Hnh 3-3

Cc c tnh ca h truyn ng T - mm hn cc c tnh c ca h F - . V c st p do hin tng chuyn mch gia thyristor gc m cng ln th in p t vo phn ng ng c cng nh, khi c tnh c h thp v ng vi 1 mmen cn Mc no , tc ng c gim ( A > B > C ). L thuyt v thc nghim chng t rng: ph ti nh th c tnh c c tc ln (phn nm trong vng gch cho) l vng dng in gin on, gc cng ln khi iu chnh su th vng dng in gin on cng rng v iu chnh tc gp nhiu kh khn hn, vng dng in gin on c hnh lp. S chnh lu 3 pha hnh tia (p=3) c vng gin on rng hn so vi s chnh lu 3 pha hnh cu (p=6) vng dng in gin on cng thu hp khi p tng v tc t cm ca mch phn ng .Song khi tng s xung p th mch chnh lu cng n mn hc: Trang B in 27 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

tng phc tp vo c mch iu khin cng phc tp hn. Cn khi tng tr s L s dn ti lm xu qu trnh qu (tng thi gian qu ) v lm tng trng lng, kch thc ca h thng. Tc khng ti l tng tu thuc vo gc iu khin .
E0 cos K D Tuy nhin 0 y ch l giao im ca trc tung vi on thng ca c tnh c

0 =

ko di. Thc t do c vng dng in gin on nn tc khng ti l tng ca c tnh c ln hn (hnh 3-3). d. o chiu trong h T - . Do chnh lu thyristor dn theo 1 dng in v ch iu khin c khi m,cn kho theo in p li cho nn truyn ng van thc hin o chiu quay kh khn v phc tp hn h F - . Cu trc mch ng lc cng nh mch iu khin h truyn ng T - o chiu c yu cu cao v lgic iu khin cht ch. C 2 nguyn tc c bn xy dng h truyn ng T - o: Gi nguyn dng in phn ng v o chiu dng kch t ng c. Phng php ny thi gian o chiu ln, khng p ng c yu cu ca c cu truyn ng cu trc. Mt khc, khi o chiu th dng I ln, sinh ra tia la mch chi than c gp lm gim tui th ca my in. Gi nguyn dng kch t v o chiu dng phn ng. Trong thc t, cc s truyn ng T - o chiu c nhiu, song ch thc hin theo 1 nguyn tc trong 2 nguyn tc trong 2 nguyn tc trn v c phn ra thnh 5 loi s chnh l:

Hnh 1

Hnh 2

n mn hc: Trang B in

N N T

28

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Hnh 3

Hnh 5 Hnh 4

Trong :

n mn hc: Trang B in

29

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

+ Hnh 1: Truyn ng dng 1 b bin i cp cho phn ng v o chiu quay bng o chiu dng kch t, loi ny dng cho cng sut ln t o chiu. + Hnh 2: Truyn ng dng 1 b bin i cp cho phn ng v o chiu quay bng cng tc t chuyn mch phn ng ( = const), loi ny dng cho cng sut nh tn s o chiu thp. + Hnh 3: Truyn ng dng 2 b bin i cp ngun cho phn ng iu khin rng, loi ny dng cho mi gii cng sut c tn s o chiu cng sut ln. + Hnh 4: Truyn ng dng 2 b bin i ni theo s cho iu khin chung, loi ny dng cho di cng sut ln c tn s o chiu cao so vi 3 loi trn th n o chiu m hn nhng c kch thc cng knh, vn u t cao v tn tht ln. + Hnh 5: Truyn ng dng 2 b bin i ni song song ngc chiu iu khin chung. Mi loi s u c u v nhc im ring v thch hp vi tng ti theo yu cu cng ngh. e. Nhn xt v h T - . u im: - u im ni bt ca h T - l nh gn, tc ng nhanh, khng gy n, yu cu nn mng khng phc tp. - H T - d t ng ho do cc van bn cht c h s khuych i cao, rt thun li cho vic thit lp h thng t ng iu chnh nhiu vng nng cao cht lng c tnh tnh v ng ca h thng p ng cao hn cho yu cu ca cng ngh. - Cng sut tn hao nh, bo dng v gi thnh khng cao. Nhc im: - in p chnh lu c bin p mch cao dn n gy tn tht ph trong my in. - ch truyn ng cng sut ln c nh hng xu n li in xoay chiu, h s cos thp, h thng chu nh hng nhiu ca nhit mi trng. - Kh nng qu ti km, mch iu khin phc tp. E. la chn phng n truyn ng. Nh phn tch trn, c 2 h truyn ng F - v T - u p ng c yu cu m cng ngh t ra. Nhng ch tiu kinh t k thut th mi phng n c 1 c im khc nhau. H F - khi lp t chim din tch ln, cng knh nhng hiu sut li khng cao, gy n ln, nn mng vng chc, cng lp t ln, vn u t cao. Hn na trong xu th ngy nay, ngoi vic p ng cc ch tiu kinh t k thut cn phi m bo v m thut, mi trng. Do vy h F - mc d c rt nhiu u im nhng cha p ng c yu cu ca thi i. Do ngy nay ngi ta ang tm cch thay th h truyn ng F - bng cc h truyn ng khc. n mn hc: Trang B in 30 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ----

KHOA IN

H T - vn cn nhiu nhc im, nhng nhn chung n p ng c yu cu v cht lng v kinh t cho truyn ng cu trc. Hn th na vi s pht trin mnh m ca khoa hc k thut, ngi ta mong mun ti u ho h thng t ng gia cng chnh xc cc chi tit, vic iu khin t ng ca h thng c thc hin bng cc chng trnh bng cch lp ghp cc h thng vi cc b vi x l, PLC, CNC. Nhng vn t ra s c thc hin vi h T - . Cn c vo nhng nhn xt trn v yu cu ca ti nn em chn h truyn ng T - ng dng cho cu trc.

Phn 4: Tnh chn thit b mch ng lc v iu khin

n mn hc: Trang B in 31 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

A. Khi qut chung. Yu cu v xy dng s nguyn l ca mch ng lc v mch iu khin trong nhng phn t trc tip thc hin cc qu trnh nng lng theo yu cu cng ngh t ra. thit k c s ca c cu nng h cu trc th phi xy dng c mch ng lc sau mi i n xy dng mch iu khin suy ra t mch ng lc. B. Thit k mch ng lc. Mch ng lc bao gm cc phn t, s chnh lu, cun khng, my bin p, cc phn t bo v; 3 thyristor dng iu khin, in tr, cun dy, hiu in th E. 1. Chn s chnh lu. p ng yu cu cng ngh my, ta xt s chnh lu hnh tia 3 pha v hnh T1 cu 3 pha. iT1 iA iA
A * * * u E R L B C

iB iC

iB iC

T2 T3

iT iT

Vi s hnh tia 3 pha c u im l ch s van bng 1/2 s van hnh cu, tn tht cng sut,tn tht trng dn cng t hn hnh cu.nhng s hnh tia, c xung a p ra t hn hnh cu, c bit l cng sut bin i ca h nh hn so vi s chnh lu hnh cu. c im ca s - S pha chnh lu bng s pha ca ngun cung cp - Nu chng ta ni ca tt chng ta c s chung - Chng ta ni ant chng ta c s ant chung - im ni chung ca cc pha to 1 cc ca in p cc cn li chnh l trung tnh ca ngun. - in p chnh lu ca s hnh tia s l (F) v 0 hoc (-) v 0.

id
T1 T3 T5 Rd

2. S hnh cu 3 pha. BA IA
A B C IB IC

ia ib ic

n mn hc: Trang B in

32
T2 T6

Sinh vin: Nguyn Don Nam

T4 E

iT

iT

iT

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

c im - s van chnh lu bng hai ln s pha ca ngun xoay chiu. - Mt pha c ni vi 2 pha: 1 pha thuc nhm Ant, mt pha thuc nhm katt chung. - im Katt ni chung vi cc van to thnh cc in m. - in p chnh lu c 2 thuc tnh (+) v (-). T kt cu s chnh lu ta thy: c dng in chy qua ti th phi c van cng m: Mt van thuc nhm Ant chung, mt van thuc nhm Katt chung khng cng pha. Nh vy, nhm Katt chung van no c th dng nht c th m. nhm Ant chung van no c th m nht s m.
Ua Ub Uc

Ud Ud

S hnh cu c mt s nhc im l: gi thnh cao, mch phc tp; nhng u im ni bt ca n l dng qua cc van nh, in p ra ca s chnh lu bng phng hn cc s chnh lu khc, do vy ch cn cun khng lc nh. Mt khc, s chnh lu hnh cu s dng c vi ti cng sut ln v n cho dng in qua n lin tc trong c 2 chu k. 3. Kt lun n mn hc: Trang B in 33 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

T nhng nhn xt so snh gia 2 s hnh tia 3 pha v hnh cu 3 pha kt hp vi yu cu cng ngh nn em chn s chnh lu hnh cu 3 pha lm b bin i cho mch ng lc ca truyn ng cu trc v s hnh tia 3 pha c dng in qua Thyristor ln, cht lng in p 1 chiu cp cho ti km hn, mt khc n cn gy nh hng xu n li in. 4. Chn phng php o chiu. Do chnh lu thyristor ch dn dng 1 chiu v ch iu khin c khi m v t kho khi in p li i chiu nn vic thc hin o chiu kh kh khn , phc tp. m bo an ton, chnh xc cho b bin i T - c o chiu th mch iu khin phi m bo lgic iu khin cht ch. thc hin o chiu ta c th qua 2 phng php sau: a. Gi nguyn dng in phn ng v o chiu dng kch t, phng php ny thi gian o chiu ln,khng p ng c truyn ng ca cu trc. Mt khc, khi o chiu th I ln sinh ra tia la in mnh ca chi than v c gp lm gim tui th ca ng c. b. Gi nguyn chiu dng kch t, o chiu dng in phn ng, vi phng php ny ngi ta c th s dng phng n sau: + o chiu dng phn ng bng cch s dng cc tip im ca cng tc t. Loi ny thi gian o chiu lu nn ch thch hp vi loi truyn ng c tn s thp. Mt khc, tip im ca cng tc t khi ng ct d sinh h quang c bit l khi o chiu c dng in ln. (-) (+ ) + o chiu dng in phn ng bng cch mc 2 s chnh lu ni song song ngc. Phng php ny c thi gian o chiu nh, do vy thc hin c o chiu vi tn s ln khng pht T N sinh h quang khi o chiu, iu ny ph hp vi loi ng c c cng sut ln.
N T

iu khin b bin i ngi ta thng dng 2 phng php iu khin o chiu ca s chnh lu ni song song ngc nhau. - iu khin phi hp (iu khin chung). - iu khin c lp. a. Phng php iu khin ring. n mn hc: Trang B in 34 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Vi BB ny ngi ta s dng 2 BB lm vic xen k nhau. Khi o chiu, ti 1 thi im ch pht xung 1 BB cn BB kia b kho. Phng php ny khng lm xut hin dng cn bng, do vy khng cn cun khng cn bng. Tuy vy thc hin phng php ny th ta thc hin nguyn tc sau: 3d~ Gi s khi ng c quay thun BB 1 ang lm vic, khi n thi im t1 ta pht lnh o chiu mch BB 1 iu khin th phi iu chnh cho 1 Ig1 > 90 0 sao cho dng phn ng gim nhanh v 0. Nh vy phi tr 1 thi X1 gian T = t3 t2 < thi gian tc ng ring, mi cung cp cho b bin i 2 FX1 lm vic vi gc 2 > 90 0 . Dng in phn ng khng vt qu gia tr cho Ig2 php v thc hin hm ti sinh, sau BB 2 mi iu khin cho 2 < 90 0 v thc hin qu trnh hm. Phng php ny c nhc im l: tn s o chiu khng ln, v BB lm vic ton khu c dng in cn bng th phi m bo t van ny ngng lm vic hm mi c cp xung cho t van khc, m thi gian ngng t nht cng phi vi giy. b. Phng php iu khin chung. i vi phng php ny ngi ta dng 1 mch pht xung ng thi ti 2 b iu khin, trong d 1 b lm vic ch chnh lu, mt b lm vic ch nghch lu ch. m bo c iu ny phi tho mn:
1 + 2 = 150 0 Vi 1 < 90 0 b chnh lu. Vi 2 > 90 0 b nghch lu.

Phng php ny thch hp vi ng c cng sut ln, tn s o chiu ln, s dng t thit b thng s dng trong truyn ng chnh ca mt s my nh: My bo ging, my n dao ca cc my doa, truyn ng bn ca my mi. Cn lu : Khi iu khin chung, ti thi im chuyn i s c 1 khong thi gian 2 BB cng lm vic, xut hin dng in dng chy qun gia 2 BB. T s dng cn bng kh ln c th lm hng van chnh lu. loi b dng cn bng ngi ta qun vo cc nhnh cu cc cun khng cn bng. 5. S nguyn l mch ng lc. Qua qu trnh phn tch mch v chn mch ng lc cng nh phng php iu khin, ta c s mch ng lc nh hnh v. n mn hc: Trang B in 35 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

C CD

C1 T1 C2 T2 C3 T3

R1 R2 R3

BA

C4

R4 T4 R5 T5 R6 T6

C5 C6

CB
C10 T10 C12 T12 C8 T8 R8 C11 R12 C9 R10 C7 R7 T7 R9 T9 R11 T11

CB

Gii thiu s : - BA ng lc lm nhim v cung cp in p ph hp cho b chnh lu, ng thi m bo cch ly v in gi mch ng lc v li in m bo an ton cho vn hnh v sa cha. - AP: ptmt dng ng ct ngun in v bo v ngn mch cho mch ng lc. - Mch chnh lu cu 3 pha c iu kin cung cp ngun 1 chiu cho ng c gm 2 cng tc t. - Cc in tr R v t C bo v Thyristor khi qu p. - ng c 1 chiu kch t c lp . C. Thit k mch iu khin. cc van chnh lu Thyristor c th m c cn phi c dng in iu khin a n cc cc iu khin ca van. c c dng iu khin ny cn phi c n mn hc: Trang B in 36 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

mch pht xung iu khin v cc xung iu khin phi ng b vi quy lut m van trong s mch ng lc. cc van m ti thi im mong mun phi c mch in pht ra cc xung iu khin vi cc yu cu c bn: Bin , tn s, cng sut, rng, thi im xut hin cc xung iu khin, thi gian tn ti m cc van chc chn vi mi ti. Mun lm c iu th ta phi thit k mch pht xung iu khin. thyristor m c 2 iu kin: + Dng in Ant UA > 0. + Dng in I 0. 1. Chn phng php pht xung. C 3 phng php pht xung iu khin c bn. + Pht xung theo nguyn tc pha ngang. + Pht xung theo nguyn tc pha ng. + Pht xung dng it UJT. 2. S khi ca mch pht xung iu khin. Vi h thng pht xung theo nguyn tc pha ng ta thy xung ra ca h thng thng lp li c tnh chu k, thng bng chu k ngun cung cp v gc iu chnh ca cc van trong s mi ch lm vic ging nhau th nh nhau. Khi nghin cu cc mch pht xung theo nguyn tc pha ng ta thy rng c th phn chc nng ca mch thnh 3 khi c chc nng khc nhau. U1

U1

Ia

Ib U k

II

III

Ig

Cc khi ca s bao gm: (Ia): Khi ng b ho to ra cc in p ng b Ub cng pha hoc nghch pha vi in p xoay chiu U1c cp cho mch chnh lu. (Ib): Khu to in p rng ca: To in p rng ca c dng sn trc tng tuyn tnh, sn sau dc ng. (II): Khi so snh lm nhim v so snh in p rng ca v in p iu khin to ra thi im xut hin xung m. (III): Khi to xung: To ra xung chun c iu kin m van v truyn n cc iu khin ca van. Nguyn l lm vic c bn ca h thng pht xung:

n mn hc: Trang B in

37

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

in p U1 c a v khi ng b ho, khi ng b ho to ra in p ng b d to xung rng ca, in p rng ca c a vo 1 u vo ca khi so snh, in p iu khin l in p 1 chiu c th thay i c tr s a vo ca th 2 ca b so snh. in p U1c v Uk ngc cc tnh. Khu so snh lm nhim v so snh 2 tin hiu ny v ti thi im bng nhau v tr s th u ra ca khu so snh thay i trng thi (xut hin Uss). in p so snh c a vo khi to xung (III), khi ny cho ra xung chun v ch rng v cng sut truyn n cc iu khin ca van. Nh vy, xung iu khin c tn s xut hin bng vi tn s ca xung rng ca, thay i tr s xung iu khin dn n thay i thi im xut hin chung (iu khin gc m). H thng pht xung theo nguyn tc pha ng c u im: - rng xung c m bo theo yu cu. - D tng hp tn hiu. - sn trc ca xung m bo c h s khuych i ph hp. - Lm vic tin cy, chnh xc v nhy cao. - D t ng ho. - Tn tht trong mch iu khin nh. a. Mch ng b ho v pht xung rng ca. Mch ng b ho. C nhim v to ra in p xoay chiu cng tn s vi in p xoay chiu cu chnh lu. in p Ub c th trng pha hoc lch pha vi U1 tu thuc vo s mch ng lc. Vi mc ch iu khin gc m vi = 0 n = . C th thc hin mch ng b ho di 2 dng: + Dng mch phn p: in tr, in cm.

U1 U b

U1 c U b

Dng bin p ng b:

U b

n mn hc: Trang B in *

38

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Mch to xung rng ca. To ra in p rng ca c dng sn trc tng tuyn tnh, sn sau dc ng. C nhiu s khc nhau to xung rng ca nhng im chung nht l li dng s phng np ca t C. Nu t C c np vi dng khng i th in p trn t tng tuyn tnh theo thi gian.
U= IC 1 iC d t = C .t C

c mt mch pht xung rng ca, vi cht lng nhm p ng cho yu cu cng ngh, ta chn mch pht xung rng ca dng vi mch c s sau:
+ cc U R2 R3 BA U1 U b R1 Tr1 1 + - C1 Urc

-Ucc

Nguyn l hot ng ca s : Na chu k m ca in p Ub, it kho: Tr1 kho t C1 c np in (-Ucc) C1 R3 R2 +Ucc. na chu k tip theo ca in p Ub it m, Tr1 m t C1 phng in qua Tr1 theo ng (+Ucc) R2 Tr1 cc m, t C1 v Tr1 c chn sao cho t C phi phng ht in qua Tr1 trong thi gian Tr1 m. + Cc phn t trn s : BA: bin p ng b xoay chiu 1 pha, gm c cun dy pha th cp c cc tnh ngc nhau. ly tn hiu ng b 2 cun dy pha th cp cn li c lp vi 2 cun dy trn cung cp in p ngun nui cho mch iu khin. Trn mch ca cun dy th cp ly tn hiu ng b c cc phn t mch to in p rng ca, trong : Urc l in p u ra trn s . U1 l in p u vo. Mch so snh.

n mn hc: Trang B in

39

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

thc hin vic so snh in p rng ca vi in p iu khin ta c th dng mch so snh bng tranzitor hay vi mch in t. Vic ni tn hiu so snh c th l ni tip hoc song song nhng phi m bo tn hiu rng ca v t hiu iu khin lun c tc dng ngc chiu nhau. Vic s dung mch so snh bng tranzitor tuy n gin nhng khng chnh xc v tranzitor khng th m khi U 1C U dk = 0 . Phng php so snh ni tip c u im chnh xc nhng khi tn hiu rng ca l xoay chiu th vic so snh gp nhiu kh khn. Vic so snh dng vi mch cho php xc nh gc m chnh xc hn (do vi mch c h s khuych i v cng ln v li bo ho nhanh). Do c th thc hin chc nng so snh vi cht lng cao, nhm p ng tt yu cu cng ngh, em quyt nh chn mch so snh dng vi mch khuych i thut ton v cc tn hiu so snh ghp song song theo s sau:
U k R4 + Ucc R5
OA 1 +

Urc

Ura

U0

R6

-Ucc

Urc

Urc

U b

Uss

Uss
Uss

in p rng ca c ly t u ra ca mch pht sng rng ca, in p iu khin c ly t u ra ca mch khuych i trung gian qua R4.

Uss

Ux

n mn hc: Trang B in

40

U1c

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

thc hin c gc m 1 + 2 = 180 0 ta cn phi dch chuyn in p rng ca sao cho Uk = 0 th xung iu khin pht ra vi gc m = 90 0 vi U0 = 4,5Urcmax. Nh vy in p vo khi so snh l: Uv = Urc + Uk. Mch sa xung. T nguyn l ca mch lm vic so snh ta thy xung u ra ca khu so snh c xung khc nhau tu thuc vo thi im xut hin xung. Nu di khng qu ln th s lm tng tn tht trong mch iu khin. Nu di qu ln th khng to ra 1 xung chun c di ph thuc vo khu so snh. Mch sa xung nhm khc phc cc vn nu trn. Mch lm theo nguyn tc, khi c xung vo vi di khc nhau nhng vn cho xung ra vi di bng nhau theo yu cu v gi nguyn thi im xut hin ca mi xung.

Ucc
S mch sa xung:

R7 Tr2

R8

+ cc U R6 - C2 + AO2 Uv + -Ucc n mn hc: Trang B in 41

Ura

D5

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ----

KHOA IN

t u t
Khi kho Tr2 trong thi gian ng li C2 qua in tr RG in p u ra Ura Ucc, thi gian tn ti ca in p u ra l thi gian k t khi t C2 bt u phng in cho n khi ht sau Tr2 li m, Ura = 0. Tr2 ch m di tc dng ca Ucc, khi Tr2 m in p u ra ca mch sa xung bng 0. Uv l in p vo ca mch, l in p ca khu so snh c mc bo ho dng hoc m. Cc phn t RG v C2 s quyt nh n di ca xung ra. Mch khuych i xung. Xung u ra ca khu sa xung chun nhng cng sut khng m van nn phi khuych i cng sut ca xung. khuych i ngi ta thng s dng mch 4 BAX G+ dng Tranzitor hoc Thyristor. sa xung iu khin n cc iu khin ca van cu c thit b truyn xung, c th truyn * * trc tip hoc b bin i xung, xung 3 U qua k W2 W1qua bin p xung. trn thc t ngi ta thng truyn xung 2 R12 R K R9 Tr3 B1 Tr4 Uv B2 R10 n mn hc: Trang B in Sinh vin: Nguyn Don Nam 42
M

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

S s dng 2 tranzitor Tr3 v Tr4 mc ni tip, h s khuych i ca s l = 1 . 2 . + Chc nng cc phn t trong s : BAX: Bin p xung lm nhim v truyn xung. Cc van 2, 3 bo v cun s cp ca my bin p, trit tiu c s t cm trong cun dy s cp v th cp. Van 4 ngn khng cho dng in t mch ng lc chy v mch pht xung. Khi xut hin Uv, in th u vo ca mch sa xung. + Nguyn l lm vic: Khi Uv = 0 cha n thi im m van, Tr3 v Tr4 m th khng c dng in chy qua bin p xung. Khi xut hin Uv in th dng trn Tr3 th Tr3 m lm cho Tr4 m, xut hin dng in qua cun W1 do dng in tng t 0 n h s xc nh, xut hin sut in ng cm ng trong cun W2 xut hin dng in i n cc iu khin ca van. Khi Uv = 0 dng I1 trit tiu, cc Tr3 v Tr4 kho xut hin sut in ng t cm trn W1, sut in ng ny c loi b nh it 2. Tng t khi dng qua cun W2, sut in ng t cm ca W2 cng c loi b nh 3. Mch chia xung. Trong cc s chnh lu hnh cu cc van thuc nhm Ant chung v Katt chung cng pha m lch nhau mt na chu k. Ngha l xung iu khin gi n cc van ny lch nhau 150 0 . Nu s dng mi van mt kiu pht xung ring th s knh pht xung bng s van chnh lu cu. Tng t cc s chnh lu dng 2 b chnh lu ni song song ngc iu khin chunh tuyn tnh, xung iu khin gi n b chnh lu phi tho mn iu kin:
1 + 2 = 180 0 Vi 1 < 90 0 chnh lu 2 > 90 0 nghch lu ch.

n mn hc: Trang B in

43

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Ngha l chng c s knh pht xung bng vn chnh lu, iu ny lm tng s lng thit b trong h thng pht xung m van. c th lm gim s lng thit b cho h thng pht xung iu khin m van cc b chnh lu ngi ta s dng phn chia xung. to ra mch phn chia xung, c th s dng cc linh kin bn dn vi mch in t nh cc s dng cc phn t lgc AND, NOR, XOR, cc mch dng bn dn Trig mch a hi c i. Tuy nhin chng ta khng cn thit s dung mch ny cho c cu cu trc. Thit k mch khuych i trung gian. Mch khuych i trung gian gm cc khu: khu to in p ch o, khu tng hp tn hiu, khu phn hi m dng in, khu phn hi m tc . Cc khu ny u s dng cc vi mch khuych i thut ton kt hp vi cc linh kin lin quan nn tn hiu ra l tuyn tnh vi tn hiu vo thng qua h khuych i. + Mch to ngun nui:
7815 BA C3 C5

C4 7915

C6

Do trong mch c s dng vi mch thut ton nn cn c 2 ngun nui ngc du,cung ln ly im chung lm im bi mt. S to ngun nui nh trn. in p xoay chiu c chnh lu nh b chnh lu cu 3 pha, in p ra c n nh nh 2 IC n p 7815 v 7915 v c lc phng bi cc t lc C 3, C4, C5, C6, v cui cng c a ra 2 ngun (+U) v (-U) c im chung l C ca my bin p. Hai R vi C7 ngun l 2 ngun nui ca cc 13 mch v cng l in p ngng. R18 + Khu tng hp mch vng m14 . R tc S :
UT k
OA 3

R17
OA5

R19 Uc

R15 R16 UN k
OA 4

R20

n mn hc: Trang B in

44

FT

Sinh vin: Nguyn Don Nam

WR3

TRNG HSPKT VINH

---- ----

KHOA IN

Tn hiu phn hi m tc c ly t my pht tc (FT) ni cng vi trc ng c, tn hiu ny t l tuyn tnh vi tc ng c. OA3: Khu tng hp v khuych i. OA4: Khu tng hp v khuych i dng. OA5: Dng c ly t trng thi yu cu Uc in p ch o. + Mch vng dng in. S :
BI WR4

C8 R26 R21 6 R23 R22 7 + cc U OA 6 -Ucc R24 R25 + cc U OA 7 -Ucc R27

Da vo s ta c th bit : OA 6 v OA7 l b khuych i tun t c h s khuych i nh nhau, tn hiu phn hi c ly trn in tr iu chnh R thng qua b bin dng v b chnh lu cu 3 pha, dng in c a vo u OA7, sau li c a vo u OA6 sau so snh vi Uk vi 2 it 6 v 7. n mn hc: Trang B in 45 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

D. Thuyt minh s nguyn l. I. Gii thiu s . 1. Mch ng lc. - AP: Aptmt dng ng ct ngun in, bo v ngn mch cho mch ng lc. - My bin p ng lc MBA lm nhim v cung cp in p ph hp cho b chnh lu, ng thi m bo cch ly v in gia mch ng lc v li in, m bo an ton cho vn hnh v sa cha. B chnh lu cu 1 pha: 2 thyristor, 2 it l b chnh lu c iu kin bin i in p xoay chiu thnh 1 chiu cung cp cho ng c. ng c 1 chiu : ng c 1 chiu kch t c lp dng ko my sn xut. Mch do chiu dng cng tc t thun (T) v nghch (N). 2. Mch iu khin. Mch khuych i trung gian lm nhim v tng hp v khuych i tn hiu iu khin lm tng tc nhy, n nh, m rng phm vi iu chnh tc ca h thng (thay i Uk v Uc) thay i gc m u vo tng hp tn hiu l tn hiu ch o v tn hiu phn hi m tc ng ly t my pht tc. Mch tng hp tn hiu v mch khuych i trung gian s dung IC khuych i thut ton v tranzitor. Mch to xung rng ca: l mch so snh tn hiu in p rng ca v tn hiu in p iu khin, mch gm tranzitor, t in v cc in tr. Mch so snh: tn hiu rng ca v tn hiu iu khin c a ti mch so snh nhm to ra thi im pht xung, mch s dung IC khuych i thut ton. Mch to xung, sa xung, khuych i xung tao ra xung iu khin thyristor (xung c rng thch hp), my bin p ng b to ra in p tn hiu ng b cung cp cho cc lnh iu khin. Mch ngun: s dng cc b nn cu, cc IC n p to ra dng 1 chiu (+15v v -15v) cung cp cho mch iu khin, cc t in lc tn hiu xoay chiu v sng hi. II. Nguyn l lm vic ca h thng. 1. Nguyn l khi ng. khi ng ng c ta t in p ch o (Uc) vo mch iu khin, m dng in vo h thng qua aptmat AP. Mun ng c khi ng theo chiu thun (hoc ngc) ta nhn MT (hoc MN) tng ng mch khng ch, lc ny mch ng lc cc tip im T (hoc N) ng sn sng khi ng ng c. Khi u vo b khuych i c gi tr in p Uv = Uc ( tc lm vic lc ny n=0) mc ln nht lm cho b bin i bo ho.Do b bin i bo ho nn Ura=Uk cng t gi tr ln nht lm xut hin s trong BB EBB. Do in p Uv c gi tr ln nn dng in c Id cng c gi tr ln, vi: n mn hc: Trang B in 46 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

Id =

--------

KHOA IN

E BBD E D , (ta coi Id = I) RBBD Ru dn Khi Id >> Im nn d > 0 , tc ng c bt u tng. t Khi tc ng c bt u tng th Uv = Uc - n , lc ny phn hi m tc vn

cha tham gia nn h khi ng theo c tnh tr, khi tc tng dn th dng gim dn vi: I = R R BBD u Qu trnh c tip din n khi tc t ti 1 gi tr no th b khuch i thot khi vng bo ho v lm vic trong vng khuch i tuyn tnh, lc ny phn hi m tc tham gia vo iu khin h chuyn sang khi ng theo c tnh h kn. Tc tip tc tng, khi dng gim n i = Im th d = 0 , ng c lm vic vi tc khng t i, qu trnh khi ng kt thc. 2. Nguyn l iu chnh tc . a. Tng tc. Mun tng tc ta tng in p ch o Uc Uv = Uc - n tng (lc ny tc cha kp tng). Mc d Uv tng ln nhng phn hi m tc vn tham gia vo qu trnh n nh tc ca h thng, khi Uv tng lm Uk tng v EBB cng tng U
n tng, do d > 0 ng c c chuyn sang lm vic ti im c I ln hn, lc ny t

E BBD E D

dn

tc ng c bt u tng. Khi tc tng th dng gim, khi I = Im th d = 0 , h t lm vic n nh vi tc mi cao hn. b. Gim tc. Mun gim tc ta gim Uc Uv = Uc - n gim,Uv gim Uk v EBB gim
BBD D lm tng nn: I = R + R gim. Trong trng hp ny ta xt vi vic gim nh u BBD

dn

Uc sao cho I khng o du, khi I s gim lc I Im < 0 th d < 0 , h chuyn t sang lm vic trn ng c tnh thp hn nhng dng khng o chiu v tc gim t im c nh theo ng c tnh. Khi tc gim th dng tng, khi dng tng ti gi tr I = Im th d = 0 , h lm vic n nh tc thp. t 3. Nguyn l n nh tc . Gi s t 1 in p ch o Uc ng vi 1 gi tr no ta s c tc trn trc ng c t gi tr yu cu, gi s ti trn trc ng c tng lm tc ng c gim. Theo phng trnh tc ng c 1 chiu: n mn hc: Trang B in 47 Sinh vin: Nguyn Don Nam
dn

dn

TRNG HSPKT VINH

n= U u I u Ru Ce

--------

KHOA IN

Khi tc ng c gim th I tng, khi tc ng c gim qua my pht tc l n gim nn Uv = Uc - n tng, do Uv tng nn Uk v EBB tng lm gim dn n U tng, I gim ng c chuyn sang lm vic trn c tnh c ng vi I ln hn. V vy tc tng b li lng tc gim do ti tng, qu trnh gim ti xy ra ngc li. 4. Nguyn l dng my, hm my, o chiu quay. Mun o chiu quay ng c ta nhn MN hoc MT cp in cho cng tc t nghch (N) hoc thun (T) o chiu dng phn ng ng c ng c o chiu quay. Nguyn l dng v hm: Mun dng ta nhn nt D, ton b h thng khng ch b mt in, cng tc t T hoc N m ra ct ng c ra khi li, ng c thc hin hm ng nng t kch nh in tr r v cun dy CKT.

PHN V
XT TNH N NH V HIU CHNH H THNG 1. Mc ch v ngha. Trong qu trnh lm vic ca h thng truyn ng in t ng, do nhiu lon n mn hc: Trang B in 48 Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

hoc do nhiu nguyn nhn khc m h thng c th b mt n nh. Tnh n nh ca h thng l tnh h thng c th tr li trng thi ban u khi nhiu lon mt i sau mt khong thi gian no hoc kh nng xc lp trng thi n nh mi khi sai lch u vo thay i. Xt n nh cho h thng l xem h thng c n nh hay khng da vo cc tiu chun n nh. T ta tin hnh hiu chnh h thng h thng lm vic an ton, tin cy t c cc yu cu mong mun. Da vo c tnh tnh ca h thng ta thy rng cc phn hi m dng v m tc lun c xu hng lm n nh h thng . Ch c phn c tnh lm vic c c tnh c cng nht l d mt n nh hn c. Do ta ch xt n nh vng ny, trong vng ny ch c phn hi m tc tc dng . S khi ca h thng lc ny c biu din trn hnh v sau:

2.Xt n nh ca h thng. Hm truyn ca h thng l: W = 1 + .K .K .K .K .w TH TG HC BD BD Trong : WB = KB/ (1 + TBP) l hm truyn ca b bin i. n mn hc: Trang B in 49 Sinh vin: Nguyn Don Nam
K TH .K TG .K HC .K BD .wBD

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

TB = 1 / 2qf l hng s thi gian ca b bin i. q l tn s xung chnh lu. q = 3 f = 50 Hz l tn s li. TB = 1 / (2.3.50) = 3,33 . 10-3s + in cm phn ng ng c c tnh: L = Um / (P.Im.nm) = 5,7.220 / (1,2.9.3000) = 0,0566 H
=5,7 l h s cu to ca ng c .

L =LCK + LCK1 + L = 125 + 200 + 56,6 = 381,6 mH T = l / R = 381,6 / 2,92 = 0,13 s TM =

GD 2 .Rt 375.9,55.K B
2
2

0,75.2,92.(7,8) 2 = 0,0372 375.9,55

W =

KD TM .TE .P + TM .P + 1
K

WP = (T .P + 1).(T .T .P 2 + T .P + 1) + .K BD M E M
621504 159,58.10 .P + 49,58.10 4 P 2 + 405.10 4 P + 4662,28
7 3

Trong : W L hm truyn ca ng c Rt L in tr tng Rt = R K =KTGKTHKHCKBK L h s khuych i ca h thng. TE = T

Lp bng Raox: 159,58.10-7 49,58.10-4 389,99 n mn hc: Trang B in 50 Sinh vin: Nguyn Don Nam 405.10-4 4662,28

TRNG HSPKT VINH 4662,28

----

----

KHOA IN

Ta thy cc s hng trong ct th nht ca bng Raox u dng, nh vy h thng n nh. 3 Hiu chnh h thng. Ta tin hnh hiu chnh h thng theo c tnh bin Lgarit. Mun vy trc ht ta a h thng v phn hi m mt n v.

W0 = (T P + 1)(T .T P 2 + T P + 1) BD M E M W0 = (T P + 1)(T 2 P 2 + 2T P + 1) 2 1 1 Vi T2 = TB = 3,33.10-3 s 2 = 1/ T2 = 300 rad/s lg2 = 2,4771 dec T1 = TM .TE 1 = 1/ T1 = 14,38 lg1 = 1,1577 dec 20lg K = 73,37
.K

.K

n mn hc: Trang B in

51

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH =

TM 4TE

--------

KHOA IN

T cc s liu trn ta v c c tnh L0 l c tnh bin - lga ca hm W0 * Tin hnh xy dng Lm l dc tnh bin - logarit mong mun da trn cc ch tiu cht lng ng: max 30% Tmax 0,3 (s) T ch tiu max 30% theo gio trnh t ng iu chnh, tra ng cong xc nh tn s ct c ta c: Tmax = c
4

Vi iu kin Tmax 0,3 (s) c = 13. T c = 13 k ng c nghing 20db/dec. Vng trung tn ca Lm gii hn bi 2 v 3 = c2/ 2 = 5,559 rad/s
lg3 = 0,745.

T im 3 va xc nh trn Lm k ng nghing -20db/dec , ng ny ct L0 ti 4 v vng h tn ca Lm l 4. Vng tn s cc thp ca Lm trng vi L0. Bng tnh ton hnh hc ta tnh c: 4 = 0,22 rad lg4 = - 0,656 T 2 k ng nghing -60 db/de, vng tn s ln hn 2 l vng cao tn ca Lm Qua L0 v Lm ta xc nh c Lhc = Lm - L0 T c tnh ta vit hm hiu chnh: WP =
1 (1 + T4 P) 2 (T3 P + 1)(T1 P + 1) (T2 P + 1)

T y ta a ra hai loi khi hiu chnh nh sau: + Khi th nht l mt khudych i thut ton kt hp vi t in - in tr Hm truyn ca khi hiu chnh ny l:
WP = ur 1 + T1P = KR uv 1 + T2 P

n mn hc: Trang B in

52

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

Vi KR = R3/ R5 v T1 = R2C; T2 = (R2 + R3)C Loi ny hiu chnh cho dng: T1 < T2

c tnh bin - logarit

+ Khi hiu chnh th hai la cc in tr kt hp vi t in:

1 + T1P 1 + T2 P

WP = K R

n mn hc: Trang B in

53

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH Vi KR = R4/ (R4 + R5) ; T1 = R5C1 T2 = R4R5C1/ (R4+R5)

--------

KHOA IN

Loi ny hiu chnh cho cc hm c: T1 > T2 Nh vy to hm Whc ta dng ba khu hiu chnh , hai khu ging nhau c dng khi th nht thc hin hm truyn:

Whc1 =

(T1P + 1)2 (T4 P + 1)2

Khi hiu chnh 2 Chn C = 47F R2 = 1,478 K ; R3 = 95,2 K

Whc 2 = T3 P + 1 T2 + 1

Chn C1 = 1F R5 = 179,8 K ; R4 = 1,086 K Trong s nguyn l ta to ra khu hiu chnh th nht v th hai nh hai IC ca khi tng hp v khuych i trung gian.

S mch hiu chnh nh hnh v:

n mn hc: Trang B in

54

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

S mch hiu chnh Khi mc thm khu hiu chnh th ba h s khuych i ca h thng b gim i l:
KR = R4 1,0186 = (ln) R3 + R4 1,018 + 179,8

Do khu tng hp v khuych i trung gian phi tnh ton sao cho h s khuych i ca hai khu ny v khu th ba phi m bo: KTG = KTHKKKR = 4000 T y ta chn c: R29 = 100 ; R25 = 63,7 . 4 Xt n nh li h thng. Hm truyn ca h thng h mong mun sau khi hiu chnh l:
K (T2 P + 1) (T2 P + 1) 2 (T4 2 P 2 + 2.0,26.T4 P + 1)

Whmm =

Ta c cc c tnh tn s pha - loga l:

1 = actg
2T4 1 2T4 2

n mn hc: Trang B in

55

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

2 = arctgT2
3 = arctgT3

--------

KHOA IN

T y ta v c cc ng c tnh cng cc c tnh li ta c ng h ca h. Qua c tnh ta thy: trong phm vi L > 0 c mt ln chuyn t ln hn (-) xung di ng (-) v mt ln chuyn t di ng (-) ln pha trn, tc l s im chuyn i C+ = C- v vy h kn n nh.

n mn hc: Trang B in

56

Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

---- ---

KHOA IN

20lgK 40db/de c 20db/d ec 0 60db/d ec

4
n mn hc: Trang B in 57

3
Sinh vin: Nguyn Don Nam

TRNG HSPKT VINH

--------

KHOA IN

Hnh 5-6 :

c tnh bin - logarit (a) ,c tnh Pha - logarit ca h thng sau hiu chnh

n mn hc: Trang B in

58

Sinh vin: Nguyn Don Nam