College 9: Speltheorie (2) Inleiding Organisatietheorie

Herhaalde spelen Veilingen Typen veilingen Private en publieke informatie Opbrengstequivalentie Onderzoek UvT Poker

Prisoners dilemma
speler 2 Ontkennen speler 1 Ontkennen -3 , -3 -6 , -1 Bekennen

Herhaald prisoners dilemma

Meerdere ronden van hetzelfde prisoners dilemma Voorbeelden van strategieen: Beken/ontken altijd Beken en ontken om en om Je kunt je keuze in ronde n laten afhangen van wat er in ronde 1, , n-1

Bekennen

-1 , -6

-5 , -5

is gebeurd Vergelding: ontken zolang je tegenstander dit ook doet; zodra je

Dominante strategie(en)? Evenwicht(en)?

Ja, bekennen (beide spelers) (B,B)

3

observeert dat hij in ronde n-1 bekent, beken dan telkens vanaf ronde n
4

Tit-for-Tat
Een subtielere strategie is tit-for-tat: Ontken in de eerste ronde In iedere vervolgronde kies wat de tegenspeler koos in de direct voorafgaande ronde Kenmerken: Aardig Bestraffend Vergevingsgezind
5

Herhaalde spelen en discounting

Eindig herhaalde spelen: De laatste ronde is triviaal Terugredeneren: herhaling voegt weinig toe aan het spel Oneindig herhaalde spelen: Onzekerheid over hoe vaak het gespeeld wordt Verdiscontering toekomste uitbetalingen Is tit-for-tat een verstandige strategie? Echo-effect
6

Veilingen
Tot nu toe hebben we alleen spelen gezien met twee spelers.

Typen veilingen
Bij opbod (English auction)

Er bestaan ook spelen met meer dan twee spelers. Voorbeeld: veiling (auction) Spel met (meestal) meer dan twee spelers (In het algemeen) n ronde

Bij afslag (Dutch auction) Gesloten-bod (sealed-bid) veiling Gecombineerde veilingen (bijv. eerst opbod, daarna afslag) All-pay veilingen

Veiling bij opbod

Veiling bij afslag

10

Gesloten-bod veiling

Vraagstuk
Je wilt je huis verkopen. Welke veiling zou je het liefst gebruiken? A. B. C. D. Bij opbod Bij afslag Gesloten-bod veiling Maakt niets uit

11

12

Open vs gesloten
Open veiling: biedingen zijn observeerbaar voor alle partijen Bij opbod Bij afslag Gesloten veiling: biedingen niet observeerbaar voor alle partijen Gesloten-bod

Publieke en private informatie

Publieke informatie: informatie die voor iedereen beschikbaar is Private informatie: informatie die maar aan beperkt aantal (meestal n) partijen beschikbaar is

Per type veiling: grote verschillen in wat publiek en priv is

13

14

Informatie veiling bij opbod

publiek bod koper A bod koper B bod koper A bod 3 bod 2 bod 1
maximum prijs andere kopers

Uitkomst veiling bij opbod

priv publiek bod koper A bod koper B bod koper A priv
maximum prijs koper A maximum prijs koper B minimum prijs verkoper

maximum prijs koper A maximum prijs koper B minimum prijs verkoper

Koper A hoeft maar net boven maximum prijs koper B te bieden om de veiling te winnen Als niemand boven minimum prijs verkoper biedt gaat de verkoop niet door

Biedingen die gedaan worden geven info over maximum prijs van elke koper
15

Iedere speler heeft een dominante strategie!

16

Informatie veiling bij afslag

publiek bod koper A
maximum prijs koper B

Uitkomst veiling bij afslag

priv publiek bod koper A
maximum prijs koper B

priv
maximum prijs koper A

maximum prijs koper A

bod koper B Private informatie is hetzelfde als bij veiling bij opbod Publieke info: alleen bod van koper A Koper A kan maximum prijzen andere kopers moeilijk schatten (alleen bijv. via kennis reputatie medekopers) Niet noodzakelijk wint koper A De uiteindelijk betaalde prijs is onduidelijk Onduidelijk is ook wat een goede strategie is voor de kopers In evenwicht(!) zal de verwachte prijs hetzelfde zijn als bij opbod
18

17

Gesloten-bod veilingen
De deelnemers schrijven allemaal n bod op, dat door de anderen niet wordt geobserveerd Degene die het hoogste bod doet, wint de veiling Wat deze moet betalen, hangt af van de spelregels van de veiling: zijn eigen bod het n-na-hoogste bod (Vickrey) Tijdens de veiling wordt geen private informatie publiek gemaakt Wat moet je bieden?
19

Analyse Vickrey veiling

Hoogste bieder wint en betaalt het n-na-hoogste bod Hoger bieden dan je maximum prijs (p) levert nooit meer op dan p bieden als je daarmee wint en je betaalt meer dan p als je daarmee wint en je betaalt hooguit p als je daarmee niet wint Lager bieden dan p levert nooit meer op dan p bieden als je daarmee wint (en dus minder betaalt dan p) als je daarmee niet wint Dus je maximum prijs bieden is een dominante strategie
20

Uitkomst Vickrey veiling

Iedere speler heeft een dominante strategie: bied je maximum prijs Degene met de hoogste maximum prijs wint en betaalt de n-na-hoogste Dit is dezelfde uitkomst als de veiling bij opbod! publiek bod koper A

Informatie combiveiling eerste ronde opbod

priv
maximum prijs koper A maximum prijs koper B minimum prijs verkoper

Opbrengstequivalentie: Het maakt niet uit hoe je de veiling precies vormgeeft, de verwachte opbrengst is altijd hetzelfde.
maximum prijs andere kopers

Bod koper A wordt minimum prijs tweede ronde

21 22

Informatie combiveiling tweede ronde afslag

publiek Prijs?
maximum prijs koper 2

Vraagstuk
Je wilt je huis verkopen. Welke veiling zou je het liefst gebruiken? A. B. C. D. Bij opbod Bij afslag Gesloten-bod veiling Maakt je niets uit

priv
maximum prijs koper 1

Min. prijs (koper A)

minimum prijs verkoper

Op basis van opbrengstequivalentie: D Als niemand boven minimum prijs biedt, dan moet koper A het kopen Koper A niet altijd genteresseerd, wordt gebruikt om prijs op te drijven (ontvangt meestal vergoeding)
23

Maar: praktische overwegingen kunnen een rol spelen

24

Nadelen gesloten-bod veiling

Winners curse: als je wint is kans groot dat je te optimistisch bent geweest over inschattingen kosten/opbrengsten Bij gesloten-bod veilingen krijg je minder informatie over andermans inschattingen Kan uitnodigen tot fraude/prijsafspraken (voorbeeld bouwfraude) Van tevoren afspraken over wie project mag doen prijs (kunstmatig hoog) vergoeding van winnaar aan verliezers

Tilburg University
Department of Operations Research and Econometrics Cruijssen, F., P. Borm, H. Fleuren and H. Hamers (2010). Supplierinitiated outsourcing: A methodology to exploit synergy in transportation. European Journal of Operational Research, 207, 763774. Link Kleppe, J., M. Quant and J.H. Reijnierse (2010). Public congestion network situations and related games. Networks, 55, 368-378. Hendrickx, R., P. Borm and B. van der Genugten (2011). Measuring skill in more-person games with applications to poker. (To appear in Mathematical Methods of Operations Research.)

Fragment Zembla Bouwfraude

25 26

Kans- vs behendigheidsspelen
Wet op de Kansspelen (1964), Artikel 1: Behoudens het in Titel Va van deze wet bepaalde is het verboden: a. gelegenheid te geven om mede te dingen naar prijzen of premies, indien de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen, tenzij daarvoor ingevolge deze wet vergunning is verleend; Wat betekent in het algemeen geen overwegende invloed?

Behendigheid
Strategieen van de spelers EN kanselementen hebben een invloed op de uitslag Het gaat erom welke van die twee een overwegende invloed heeft Dus is het nodig om beide invloeden te kwantificeren Maak onderscheid tussen een leereffect (LE) en random effect (RE): Rel. behendigheid = LE / (LE+RE) Schaken heeft een relatieve behendigheid van 1, roulette van 0 Texas Holdem zit in de buurt van 0.4

27

28

SPELTHEORIE OP DE UVT

29