2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]ARATIRMA (Research Report) sulfanil} propiyonik asitin asitlik sabitinin potansiyometrik metotla tayini

2-AMNO-3-{[2-NTRO-1-(3-NTROFENL)PROPL] SULFANL} PROPYONK ASTN ASTLK SABTNN POTANSYOMETRK METOTLA TAYN* The Determination of Acidity Constant of 2-Amino-3-{[2-Nitro-1-(3-Nitrophenyl) Propyl] Sulfanyl} Propionic Acid Using Potentiometric Method Salih SARIOLAN1, brahim NARN2, Hayati SARI3, Beril ANILANMERT4 , Erdoan BERN5
zet : almada, literatrde asitlik sabitlerinin belirlenmesiyle ilgili hibir almaya rastlanmam olan 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil}propiyonik asitin asitlik sabitleri tayin edilmitir. Asitlik sabitlerinin potansiyometrik yntemle belirlenmesi iin 0,11 M (NaClO4) iyonik iddet, 251 oCde ve zeltiden azot geirilerek gerekletirilmi olan deneysel almalarda titrant olarak 0,1000 M Titrisol NaOH kullanlmtr. Hesaplamalarda IRVING ve ROSSOTTI yntemi kullanlmtr. almalarda 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3 -nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin asitlik sabitlerinin bulunabilmesi iin gerekli zc ortam ve konsantrasyonlarn belirlenmesi amacyla zc sistemi ve madde konsantrasyonlarna ilikin taramalar gerekletirilmitir. 2-Amino-3-{[2-nitro-1(3-nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin asitlik sabitleri pKa1=2,470,26, pKa2=7,480,09 ve pKa3=8,860,36 olarak belirlenmitir. almann sonular, sz konusu maddenin vcuda verildiinde farmakokinetik davranlarnn tahmin edilmesi, ayrca miktar tayinleri yaplrken eitli pHlarda ortaya kan trler hakkndaki bilginin kullanlmas asndan nem tamaktadr. Anahtar kelimeler: Potansiyometrik titrasyon, 2amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil) propil]sulfanil} propiyonik asit, asitlik sabiti
1 2

Summary: In this study, the acidity constants 2amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrophenyl)propyl] sulfanyl}propionic acid, on which no study exists in literature, were determined. To determine the acidity constants using potentiometric method; 0.1000 M Titrisol NaOH was used in the experimental studies which were performed at 0.11 M (NaClO4) ionic strength and 251 oC temperature, under nitrogen. IRVING and ROSSOTTI method was used during calculations. In order to optimize the solvent system and the concentrations of the compounds to determine the acidity constants, the solvent systems and the concentrations of the compound was scanned. Three constants were determined for 2-amino-3-{[2 -nitro-1-(3-nitrophenyl)propyl] sulfanyl} propionic acid, which were pKa1=2.470.26, pKa2=7.480.09 and pKa3=8.860.36, in order. The results of the study carry importance from the point of the estimation of their pharmacokinetic behavior and performing quantification studies using the information about the species that appear in various pH values Key words: Potentiometric titration, 2-amino-3-{[2nitro-1-(3-nitrophenyl)propyl] sulfanyl} propionic acid, acidity constant 2-Amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asit antimikrobiyal etkisi olduu bilinen, ancak henz ila yapmnda kullanlmayan yeni sentezlenen bir maddedir. Maddenin molekl yaps ekil 1de verilmitir. Yaplan literatr almalarnda maddenin asitlik sabitinin belirlenmesi ile ilgili herhangi bir almaya rastlanmamtr.

Bilim Uz,Erciyes n. Analitik Kimya AD, Kayseri Do.Dr.Erc.n. Eczaclk Fak. Analitik Kimya AD, Kayseri 3 Do.Dr.GO Paa n.Fen-Edeb.Fak.Analitik Kim.AD, Tokat 4 Yrd.D.Dr.Erc.n.Eczaclk Fak.Analitik Kim.AD, Kayseri 5 Prof.Dr.Emekli retim yesi, Antalya Geli Tarihi : 07.11.2008 Kabul Tarihi : 15. 12. 2008

* Bu alma Erciyes niversitesi Aratrma Projeleri Birimi tarafndan TSY.07.138 nolu proje ile desteklenmitir.

156

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

Sarolan S, Narin , Sar H, Anlanmert B, Berin E 12-16 ya grubu ocuklarda atletik performansn belirlenmesinde fiziki ve kardiyorespiratuar zelliklerin etkisi

Asitlik sabitlerinin belirlenmesinde spektrofotometrik yntem (1), potansiyometrik yntem (2-3) ve kapiller zone elektroforez (4) gibi yntemler ska kullanlmaktadr. Potansiyometrik yntem, UV-grnr blge spektrofotometrisine gre daha ksa zamanda sonu vermektedir. Ayrca, spektrofotometrik yntemle tm asitlik sabitlerinin belirlenmesi mmkn olmayabilmektedir. Bu yzden potansiyometrik yntem gnmzde asitlik sabitlerinin belirlenmesinde en yaygn kullanlan ve en iyi sonu veren yntemdir (5). Bununla birlikte ligandn suda znmemesi halinde ortama belli oranda dioksan, dimetil formamid, etanol, metanol gibi zclerin ilave edilmesi gerekir. Ayrca potansiyometrik titrasyon

sisteminde pH 2-11 aralnn dnda kararsz olmas nedeniyle UV-grnr blge spektrofotometrisinde daha iyi sonular alnabilmektedir. Bu yzden baz aratrmaclar, allan maddenin spektroskopik zelliklerine gre farkl metotlar kullanarak elde ettikleri asitlik sabitlerini karlatrmlardr (6-7). Yaplan almada, yeni sentezlenen 2-amino-3-{[2 -nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asitin asitlik sabitlerinin belirlenmesi amalanmtr. Asitlik sabitlerinin belirlenmesinde potansiyometrik metot kullanlmtr.

ekil 1. 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil) propil]sulfanil}propiyonik asitin molekl yaps GERE VE YNTEM Potansiyometrik yntemle asitlik sabitlerinin belirlenmesinde kombine cam elektrotlu scaklk kontroll WTW 340 I ve WTW 720 model pH metre kullanlmtr. Elektrot olarak WTW SenTix 41 pH elektrodu kullanlmtr. pH metrelerin kalibrasyonu cihazlarn retici firmas tarafndan verilen sertifikal pH 4,01 (Model: STP4, Order No: 108705), 7,00 (Model: STP8, Order No: 108706) ve 10,01 (Model: STP10, Order No: 108722) tamponlar kullanlarak yaplmtr. Titrimetrik analizde Isolab marka Digitrat model 50,00 mL kapasiteli 0,01 mL duyarlkl zelti ile temas eden ksm teflondan yaplm dijital bret kullanlmtr. Deneylerde kullanlan deiyonize su Millipore marka Elix5 model saf su cihazndan temin edilmitir. Cihazdan elde edilen saf su 14 Mcm-1 direncindedir. Elde edilen su CO2 adsorplanmasn engellemek iin az kapal kaplarda muhafaza edilmitir. almalarda kullanlan btn kimyasal maddeler analitik saflktadr.

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

157

2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asitin asitlik sabitinin potansiyometrik metotla tayini

Sentez prosedr: 18,65 g (0,125 mol) 3dimetilamino benzaldehit zerine 9,0 mL (0,125 mol) nitroetan ilave edilerek 50,0 mL glasiyel asetik asit iinde zld ve zeltiye 5,00 g amonyum asetat ilave edildikten sonra 4 saat sreyle geri eviren soutucu altnda stldktan sonra yarm saat soumaya brakld. zelti buzlu deiyonize su iine boaltld ve ken madde szlp etanolden tekrar kristallendirildi. Reaksiyon sonunda 19,60 g saf madde elde edildi. Etanolde zlen 0,01 mol -nitrostiren trevi zerine, suda zlen 0,01 mol L-sistein ilave edildi. Oda scaklnda 1-2 saat magnetik kartrc yardmyla kartrld. ken madde szlerek az miktarda asetonla ykand (8). 2-Amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil} propiyonik asit suda znmediinden, potansiyometrik olarak titre edilecek zelti metil alkolde zlerek hazrland. zelti zellikle asidik ve bazik ortamda zamana bal olarak bozunduundan hazrlandktan sonra bir saat iinde kullanld ve titrasyon 15 dk iinde tamamland. 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil} propiyonik asitin asitlik sabitini belirlemek iin 100 mLlik bir behere 25,0 mL, 2,00x10-3 mol L-1 2amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asit zeltisi, zerine 5,0 mL 1,00x10-1 mol L-1 HClO4 ve iyonik iddeti ayarlamak iin 5,0 mL 1,00 mol L-1 NaClO4 konulmutur. zeltinin son hacmi, deiyonize su ile 50,0 mLye tamamlanmtr. Bu ekilde hazrlanm zelti, ierisinden azot gaz geirilerek 251 oCde 0,1000 mol L-1 NaOH (titrisol) ile potansiyometrik olarak titre edilmitir. Ayn ilem, asit olarak sadece HClO4 ieren kr zeltiyle tekrarlanmtr. Kr zelti, ierisinden azot gaz geirilerek 251 oCde 0,1000 mol L-1 NaOH (titrisol) ile potansiyometrik olarak titre edilmitir. Protonlanma sabitlerinin bulunmas iin Irving ve Rossotti yntemi kullanlmtr (9).

BULGULAR 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil} propiyonik asit suda znmedii iin uygun zc tarama almalar yaplmtr. Bu amala deiyonize su, etil alkol, dioksan, metil alkoln eitli oranlar ile n denemeler yaplmtr. Burada en uygun zcnn metil alkol olduu belirlenmitir. Metil alkol ynnden %40-%60 (v/v) arasnda deien oranlarda zeltiler hazrlanarak titrasyonlar gerekletirilmitir. Uygun tekrarlanabilir sonular, zc ortam olarak %50 metil alkol/su karm kullanlarak elde edilmitir. Yntemdeki en nemli parametrelerden birisi de, potansiyometrik titrasyonda kullanlan 2-amino-3{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin konsantrasyonudur. 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3 -nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin konsantrasyonunu belirlemek amacyla son zeltideki konsantrasyonu 1,25x10-4 mol L-1, 2,50x10-4 mol L-1, 3,00x10-4 mol L-1, 8,00x10-4 mol L-1, 1,00x10-3 mol L-1 ve 5,00x10-3 mol L-1 olacak ekilde zeltilerle potansiyometrik titrasyonlar yaplmtr. Uygun tekrarlanabilir deneysel sonular 1,00x10-3 M konsantrasyondaki almalarda elde edilmitir. Bu verilerden Irving ve Rossotti metodu ile hesaplanan
A deerlerinin pHya bal grafii ekil 2de grlmektedir. Bu ekilde 3 farkl asitlik sabiti hesaplanmtr. Asitlik sabitleri 5 tekrar iin pKa1=2,470,26, pKa2=7,480,09 ve pKa3=8,860,36 olarak bulunmutur. Bu deerlere gre hesaplanarak izilmi bal bolluk grafii ekil 3te verilmitir. 2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil) propil]sulfanil}propiyonik asitin iin birinci iyonlama karboksilik asit grubundan, ikinci iyonlama perklorik asit ilavesiyle amin grubuna balanan protonun ayrlmasyla olumaktadr. nc iyonlama ise indktif ve mezomerik etki nedeniyle NO2 grubunun bal olduu -CH grubundan olmaktadr (ekil 4).

158

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

Sarolan S, Narin , Sar H, Anlanmert B, Berin E 12-16 ya grubu ocuklarda atletik performansn belirlenmesinde fiziki ve kardiyorespiratuar zelliklerin etkisi

2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil} propiyonik asit, henz klinik almalar balamam bir ila aday olduundan nerilen bir uygulama ekli bulunmamaktadr. Vcuda byle bir molekln oral yoldan verilmesi durumunda, noniyonize formunun orannn, mide pHs 1,0den 3,0e ktka %5 ten %84e kadar artmas, barsak dnldnde ise (duodenum pHs 6,0, jejunum ileum pHs 6,5-7,5, kolon pHs 7,00 (10)) duodenumda %97, jejunum-ileum blgesinde %90%48, kolonda ise %74 oranlarnda noniyonize formda bulunmas beklenebilir. Dolaysyla oral verildiinde biyoyararlanmn yksek olmas muhtemeldir. Bal bolluk grafiinden yola klarak, 2-Amino-3 -{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asitin kan pHsnda %55 orannda
nA 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 5,00 5,50

noniyonize formda bulunaca sylenebilir. Noniyonize form hcre membranlardan geebildii gz nne alndnda nemli bir orandr. Ancak bu bilgi yetersiz olup, kan proteinlerine balanma oranna ilikin veriler de dalma ilikin yorumun yaplmasnda gereklidir. Asitlik sabitlerinden yola klarak oluturulmu pH tr dalmlar, farmakokinetik yorumlarda olduu kadar bu maddeler iin zellikle kromatografik ve spektroskopik miktar tayin yntemi ve ayrma yntemleri gelitirilirken de nemli olmaktadr (11). Hangi pHda, maddenin ne kadarnn hangi formda bulunduunun bilinmesi, miktar tayini yaplrken ya da analitik ayrma ilemleri gerekletirilirken doru pHnn, doru ayrma tekniinin ve duran fazn seilmesinde kukusuz faydal olmaktadr.

6,00

6,50

7,00

7,50

8,00

8,50

9,00

9,50 pH

ekil 2. 2-Amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin titrasyonlarndan birine ait

=f(pH) erisi (I=0,11; t=251oC)

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

159

2-amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil] sulfanil} propiyonik asitin asitlik sabitinin potansiyometrik metotla tayini

1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00 9,00 10,00 11,00 12,00 13,00 14,00
HASeri 1
0

H2A H3A+

A2-

Seri 2 1

2 Seri 3

3 Seri 4

pH

ekil 3. 2-Amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin bal bolluk grafii

H 3C
-

N N O
+

+ -

pKa3

O S

O H 2N OH

pKa2

pKa1

ekil 4. 2-Amino-3-{[2-nitro-1-(3-nitrofenil)propil]sulfanil}propiyonik asitin molekler yaps ve molekln protonlanm trnden iyonlaan gruplar

160

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

Sarolan S, Narin , Sar H, Anlanmert B, Berin E 12-16 ya grubu ocuklarda atletik performansn belirlenmesinde fiziki ve kardiyorespiratuar zelliklerin etkisi

KAYNAKLAR 1. Niazi A, Zolgharnein J, Davoodabadi MR. Spectrophotometric determination of acidity constant of some indicators in various micellar media solutions by rank annihilation factor analysis. Spectrochim Acta A 2008, 70, (2): 343-349. 2. Altnok E. 2,2-Bi(3-hidroksi-1,4-naftakinon) (BHN), 5,6,7-trihidroksiflavon (Baicalein), 1,2,4,5-benzentetrakarboksilikdianhidrit (PMDA) ligandlarnn asitlik sabitleri Yksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaa niversitesi Fen Bilimleri Enstits, Tokat 2006, ss 2. 3. Garrido G, Rfols C, Bosch E. Acidity constants in methanol/water mixtures of polycarboxylic acids used in drug salt preparations: Potentiometric determination of aqueous pKa values of quetiapine formulated as hemifumarate. Eur J Pharm Sci 2006, 28, (1-2):118-127. 4. Andrasi M, Buglyo P, Zekany L, Gaspar A, A comparative study of capillary zone electrophoresis and pH-potentiometry for determination of dissociation constants. J Pharmaceut Biomed 2007, 44, (5):1040-1047. 5. Chylewska A, Jacewicz D, Zarzeczanska D, Chmurzynski L, Determination of dissociation constants for coordination compounds of Cr(III) and Co(III) using potentiometric and spectrophotometric methods, J Chem Thermodyn 2008, (40): 12901294.

6. Foulon C, Duhal N, Lacroix-Callens B, Vaccher C, Bonte J P, Goossens J F, Determination of pKa values of benzoxa-, benzothia- and benzoselena-zolinone derivatives by capillary electrophoresis: Comparison with potentiometric titration and spectrometric data. Eur J Pharm Sci 2007, 31 (3-4): 165-171. 7. Aktas AH, Sanli N, Pekcan G, Spectrometric determination of pK(a) values for some phenolic compounds in acetonitrile-water mixture. Acta Chim Slov 2006, 53 (2): 214218. 8. Glmez , Antimikrobiyal Etkili S-(1-Fenil-2Metil-2-Nitroetil)-L-Sistein Trevlerinin Asitlik Sabitlerinin Deneysel Yntemlerle Belirlenmesi ve Teorik Deerler ile Karlatrlmas, Yksek Lisans Tezi, Erciyes niversitesi Salk Bilimleri Enstits, Kayseri 2006, ss 34-37. 9. Anilanmert B, Ozdemir FA, Erdinc N, Pekin M, Potentiometric determination of the dissociation constants of epirubicin HCl and irinotecan HCl. Mendeleev Commun 2006, 16 (2): 97-98. 10. Berggren S, Drug Transport and Metabolism in Rat and Human Intestine, Doctoral Thesis, Digital Comprehensive Summaries of Uppsala Dissertations from the Faculty of Pharmacy, 41 , Uppsala University, Uppsala 2006, pp 1119. 11. Meras I D, Espinosa-Mansilla A, Rodrguez DA, Complexation study of cinalukast and montelukast with cyclodextrines. Journal Pharmaceut Biomed 2007, (43):10251032.

Salk Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) 17(3) 156-161, 2008

161