Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 27

Volume 14, No.

Nov - Dec , 2012

A SUAKTHAK NAUNGEEK
(Luke 2:1-20)
Editor

Kumsim in LUNGDAM BAWL hun hong tun ciangin, Aksi pi, Tuucing te, Mipilte, Kumpipa, Inncingpa le Mary le Joseph te thu tamveipi kigen tawntung hi.

I.

NAUNGEEK SUAHNA DINGIN MARY LE JOSEPH TE BETHELEHEM AH PAI. (1-7)

Judah mite ngeina ah, mi kiteeng dingte zutawl kipia in kum khat bang khit ciangin kiteena pawipi bawl pan uh hi. Zuthawl aki piak khit nak le amautegel pen nupa innkuan khat bangin a ki ngaihsun uh a hihi. A hi hangin, om khawmnai lo uhhi. Pasian in leitungmite adingin a geelna lianpen a hi, mite gupkhiatna ding thu hong ki vaihawm ciangin, kamsangte genkhol mah bangin nungak siangtho sung panin honpa khat suak ding hi cih thu a hihi. Vantung mi khat hong pai in nungak siangtho Mary tungah thu hong pulak a, Thupha ngah numei aw, na cidam tahen, Topa in nang tawh om khawm hi, cih a genban ah
Gai in tapa na nei ding hi. A min Jesu na phuak ding hi. Azom laimai (3) ah

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

THU ZAKSAKNA
Upna Laigil November December 2012 (Vol.14. No. 6) hawm khia kik thei ih hih manin Topa tungah lungdamna ih ko hi. Tu kha ih hawmna sungah hih thute ki suak sak hi. 1. 2. 3. 3. 4. A suakthak naungeek ..................................................... 1 Hong pai in, va bia ni. .................................................... 8 Lai Siangtho sinna. Philemon ( Khen nihna) ............. 16 La taangthu ................................................................... 22 Cidamna thu .................................................................. 24

Tu a ih hawm sungah, Lungdam bawl kha ahih manin, ih suah sak ngeisa, A suakthak naungeek le Sya Khampi gelh ni.cih kong suak uh hi. Sya Deih Sian Hong pai in, va bia ni. gelhna Lai Siangtho Sinna Philemon a banban in hong ki suaksak ding pen tu kha a khen nihna hi. Tua ciangin Sya Khampi gelh La taangthu pan A thu ka gengen nuam hi, le Cidamna khawk sungah, Dr. Khamngeek gelh Lam Phei tawn dah leh thupha ngai dah omlo thu kong suak sak uh hi. Upna Laigil hawm khiatna tawh kisai in, ngeina bangin Khamtung lam, Kawlpi le Tamu lam teng pen Kawlpi pan in Sya Tha Mang in hong hawm ding hi. Yangon khua sung le mun tuamtuam a teng a vek in Post Office pan hong kikhak ding hi. Na ngah nop le na address hong pia le uh cin kong khak ding uh hi. Upna Laigil na ngah lam uh email le facebook pan a hong zasak te tungah lungdam hi. Rev. Dr. Gin Khen Mang Editor Upna Laigil. EBC. Yangon. Email: gkmangebc@gmail.com
2 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6


Laimai (1) na azom Tua ta in mi lian hi ding hi. Sangbel Pasian Tapa kici ding hi. A pa David tokhom Pasianin pai ding hi.

Nov - Dec, 2012

Amah in Jacob suante a tawntungin uk ding hi. Ama gam a bei ngei kei ding hi. ( Luke 1:28-33).

Hih thu teng a genkhit ciangin, Mary in, Na cih bangin piang ta hen ci-in mang hi. Hih thute in taanglai pek pan a kamsangte genkholhna a tangtunna ding zong a hihi. Leitung mite gumkhia dingin, Pasian in hong paisak ding mi in,
Mihing hi in, vantung mi hi lo ding hi. Jews mite te sungpan hi ding a minam dang hi theilo ding hi. Jewste sung panin zong Judah suante hi tektek se ding hi. Judah te sungah zong David khanggui pan hi ding hi. Nungak siangtho sung pan suak ding hi A suahna ding khua pen Bethlehem khua hi ding hi, cihte a taang tunna ding a hihi.

Tua thute a zak ciangin Joseph zong, lungnuam hetlo a hih manin, a lungsim geelgeel hi. Judah mite ngeina bangin, mipite kiangah pualak khia hi le Mary in mindaina le sihna zong a thuak thei ding a hihi. Lai Siangtho sungah, Joseph tua bang a lungngaih laitak in, a mang sungah Topa vantung mi khat ki lang a,
David suan Joseph aw, Na lawmnu Mary na teenpih ding pen, lauthawng kei in, Amah in naupaai a, tua pen Kha Siangtho paai sak hi. A mah in Tapa a nei ding hi. Tua tapa in ama mipawlte a mawhnate sung panin gumkhia ding hi. Amin Jesu na phuak ding hi. (Matt. 1:10-22)

ci in thu cing takin a gen ciangin, Joseph in zong lunghei nei nawnlo a lawmnu Mary teenpih suak mahin khentat zaw hi.
Yangon EBC 3

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Lai Siangtho sungah Bethlehem khua ah hong pai na thu kimu thei hi. Banghang hiam cih le Lai Siangtho in gelkhol hi. Bethlehem khua pen, khua thupi a hih loh hangin, na lianpi ki sepkhiatna khua khat a hihi. (Mich 5:2)
Rachael sihna khua, Benjamin suahna khua, Ruth pasal neina khua, Jesu hong suahna khua a hi hi.

Tua hun laitak in leitung buppi a uk Rome Kumpipa Caesar Augustus in, a gam sung mi phazah sim dingin thu apia hi. Rome Kumpite Ukna sung hih bangin mi phazah kisimna kum 14 ciangin khat veita kinei zel hi. Tua mi phazah tawh kituakin kumpite piangsiah donna le galkap donna ding thute kivaihawm a hihi. Leitung le vantung a uk Pasian in, Lai Siangtho sunga kigen thute le ama hong tatkhiatna vaihawmna a picin theihna dingin, na khempeuh a zang thei hi. Rome Kumpipa Augustus in zong tua thute ki tuak dingin, mi phazah simna bawlsak hi. Rome Kumpipa thu piakna, Mary le Joseph te tungah Pasian vantung mi kilangin thu telgenna a om khit ciangin, Nazareth khua panin Bethelehm khua ah NUANGEEK a suah theihna dingin, Mary le Joseph te hong pai uh hi.

II.

NAUNGEEK SUAHNA HANGIN PASIAN PHAT DINGIN VANTUNG MITE HONG TUAKSUK. (8-14)

Honpa hong suahna thu akigen masak penna tuucingte kiang a hihi. Bang hangin, tuucing te kiangah gen masa a, kamsang khat, siampi khat, tua hun aa laithei khat a hi kei le kumpi ulian khat tung hi lo in, vangtung mite in tuucingte kiangah lungdamna thu lianpen hong gen ciangin, leitung mi khempeuh tunga gen tawh ki bang a hihi. Tuucingte pen amau nasep tawh kisai in gamsung om den keei banah biak piakna adingin kisiansuah manlo uh ahih manin, tuucingte biakinnpi
4 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

ah pai cih tam khollo ding hi. Tua hi a, Pasian in Ama Tapa hong piakna thu tuucingte kiangah hong taangko masak ciangin, a kiniamkhiat, nuntakna zong a niam takpi tuucingte in lungdamna thu za masa uh a hihna pen, leitung mi khempeuh in tua lungdamna thu ih zakkim theihna ding deihna zong a hihi. Tuucing in, thudang tampi theilo kha ding uh hi. A theih sunsun uh teltak in lencip pah uh a, um pah uh hi. Vantung mite in amaute kiangah taangko in, Nakpi nuamna thu kong taangko hi.. a cih ciangin, lau kawmsa pipi in hoihtak ngai-in thei pah uh hi. Tua khit ciangin, amau zaksa thu kigente a en ding Bethlehem khua ah paipih vingveng uh hi. Vantung mi in, nakpi nuamna thu, kilemna thu kong puak hi ci in gen hi. Tua hun laitak a kilemna le nopna a kisam mite in, amau lametna ah galkap mang liankhat hi henla, Rome Kumpi te Ukna pai suahtakna ding hi le ut zaw kha ding uh hi. Bang hanghiam cih le tua hun lai in Rome kumpi ukna nuai ah, siahdonna le kuli puakna cih a tuamtuam tampi a om te hangin gim mahmah uh hi. Jews mite in nopsakna- kilemna( peace) a cih uh ciangin, galte zo in gal nei nawnlo cih bang bek hilo in, gal omnawn hetlo in, amaute lungnuam tawldam tak, mavang taka om hithiatna zong ahi hi. Jews mite in nopsakna hih bangin a lamet uh hangin, vantung mi hong taangko nopsakna in, Pasian tawh kilem kik a nopsakna thu a gen na hi zaw hi. Vantung mite in. leitung kipiansak tungin Pasian phatna lasa cih thu kimu hi. (Job 38:7) Tua khit ciangin, Pasian tapa mihing gupkhia dingin leitungah hong suahna thu hong taangko khit uh ciangin, Pasian phatna la sa kik leuleu uh hi. (Luke 2:13). Leitung kibawl tung le mite Pasian a zuat kik theihna ding LAMPI (John 14:6) Jesu mihing bang hong suah hun ciangin, Pasian PHATNA LA SA dingin vantung mite hong pai suk uhhi.
Yangon EBC 5

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

III.

A SUAKTHAK NAUNGEEK EN DINGIN TUUCINGTE BETHLEHEM KHUA AH PAI (15-20)

Tuucingte Bethlehem khua ah hong pai ih cih ciangin, amaute in khua pualam mun khat ah om uh hi cih ki muthei pah hi. Tuucingte in gamlakah giakin amau tuute zan in a vil uh hi, ci hi. Naungeek suahna thu vantung mi in hong taangko khit ciangin, amaute hong kikum uh a, atuute uh a keem ding le a suak thak naungeek va en dingin pawl khatte hongpai pah uh hi. Tuucingte in naungeek suahna ding mun a theihloh hangun, naungeek puan tawh kituun in bawng annekna kuang sungah kisial a omna muh ding uh hi.. ci-in vantung mi in hilh khin a hih manin, Bethlehem khua sunga ganbuuk teng va zong uh a va mukhia uh hi. Amaute in vantung mite thugenna a zak uh le amuh teng uh pulaak uh hi. Tua khit ciangin Pasian min phatna lasa kawm in tuucinna gamlakah a ciah kik uh hi. (Luke 2:20). Tuucingte mipil in kisehlo ahih manin, thukhen zumah teci ding nangawn in kila theilo hi. Amaute pen gamsung mi suah in gamlak bek nuam asa mite hi uh a, nuntakna niam pente a hihi. A hizongin, Pasian in, leitung buppi honkhia dinga, Tapa hong pai sak ciangin a phawk masa le a mu masa pen hih mi gina lo tuucingte a hihi. Tuucingte Bethelem khua sungah a zanzanin a pai na ding uh thu om ngei hetlo hi. A hi zongin, Topa Jesu hong suahna thu a vantungmi taangkona a zak uh ciangin. va sittel ding le va encian dingin Bethelehem khua sungah hong pai uh hi. Naungeek Jesu suahna mun ah tuucingte hong pai uh hi. Hih a tung a ih gen thu thumte panin, bang sintheih ih nei ding hiam? Mary le Josephte in amau nupa kikal nangawnah kitelkhialhna lianpi om thei ding kimlai Pasian deihna bang a piang hi cih a theih uh ciangin, innkuan sung khua sung le minam sungah zum huai phial ding le kilawm loh kisa kha
6 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

phial ding a hi zongin, Pasian deihna zui in nupa hoih suak in, Pasian geelna a tangtun theihna dingin, JESU BETHLEHEM ah suak sak dingin hongpai uh hi. Vantung mite in, mite tungah thu mawk genlo uh hi, a kisawl ciangin bek in gen uh hi. Pasian sawlna bangin, Jesu suahna thu TAANGKO IN PHATNA LA SA dingin vantung mite leitung ah hong kum suk uh hi. Tuucingte in zong, amaute kianga kigen Jesu suahna thu le vantung mite taangkona phatna lasaknate a zak khit uh ciangin, Bethelehem khua hong khua ah zan khua mialpi in hongpia in, NAUNGEEK HONG EN uh hi. Hih lai a sim kha mimal khat ciat in, Mary le Joseph te thuakna le kipumpiakna tungawn in ahizongin, Vantung mite in Jesu suah pahtawina la hong sak mah bangun a hi zongin, tuucingte in zong a zaksa uh thute encian dingin a zan zanin Bethlehem khua ah hongpai uh hi. Jesu suahna thu tamveipi za khin hi hang, Pasian adingin sepkhiatna khat beek ih nei thei ding hiam?

Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Hong Pai Un, Va Bia Ni Pai Va


Rev. Zam Khat Kham

Vantung mite in amaute nusia-in vantung ah a ciah kik khit uh ciangin tuucingte khat le khat kiho uh a, Eite Jerusalem ah pai-in Topa in hong gen hih a piangsa na va en ni kici uh hi. Amaute pai vingveng uh a Mary leh Joseph, leh bawng ankuang sunga kisial naungek a mu uh hi. Luke 2:15-16. Tua inn a tun uh ciangin, naupang leh a nu Mary mu uh a, kunsukin bia uh hi. A van manphate uh suahkhia uh a kham leh paknamtui leh myrr-in a bia uh hi. Matthew 2:11.

Lungdambawl i cih Christmas a hong tung kik ding hi ta! Hong pai un, va bia ni, hong suak Honpa Kumpi Jesu Naungek va bia khawm ni! Pope Julius in AD 353 kumin Dec. 25 ni Christmas (Lungdam bawl Ni) in kizang ding hi, ci-a a kipsak zawh kum tampi hi ta hi. Tua hun lai-in pawh leitung buppi ah tu-a a kizat bangin kizang in teh, ci het kei kha ngel inteh mataw! Charles Minnegrode in 1842 kumin America gam Virginia a Williamsburg ah Christmas singkung masa penpen tung ah mei a vak lai-in zong leitung buppi ah tu-a a kizat bangin kizang ngeiingaii ding, cih thei khol het kei inteh! 1832 kum i cih sawtpi hi ta a, AD 353 i cih sawt zaw lai hi. Ahih hangin tua ma pek lai, nitak khat Judah gam Bethlehem khua ah Kumpi Jesu naungek-a hong suah sawt zaw lai! Pasian Tapa takpi mihinga hong pian sawt zaw lai hi! Hi mah taleh, a sawtlo-in Lungdawm bawl hun hong tung dinga, tuhun Christmas kidawn zia a tuamtuam a om ziazua te kawmkal ah i lungsima i ngaihsut dide dinga tha i lak ding thu pawlkhat i gen nuam hi. Mangpau/kam-in Christmas a kici pen ei Tedim pau-in Lungdam bawl ci-in kua in na phuak hiam, cih ka theih loh hangin kammal kiphuakte lakah a
8 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

kilawm penpen khat ahi hi. Phuak thei mahmah uh ka sa a, Mang kam/pau-a a kilawhna sangin zong kilawm zawlai ka sa hi. Leitung buppi a lungdam ni ding hi takpi hi. Banghang hiam cih leh, tuhun ciangin Christmas kizat zia leitung vai gawp khin ta a, America gam-a kipan leitung gam tuamtuam ah sumlei sumzuakna lam-in kizanga, mi tampite bang in Christmas i cih pen i Topa hong suahna a kidawn/muak ahih lam bang thei kha vetlo tangial hi. A sawt nai khollo kum khat bang, Japan gam Tokyo khuapi ah nitumna lam gamte bangmah in Christmas pen leitung sum leh paii vai kisuah gawp (commercialized) a, van bang ki khawng peuhmah, ci hi. TV interview bawl numei khat in lampi a a tuahkhak nungak khat kiangah, Christmas i cih a khiatna na thei hia leh? ci-a a dot leh, Thei sam ing e, Jesu a sih ni hi lo ahia! ci seisai nong zen hi. Hi phialmawk sam kei mataw!

A Thupipen: Honpa Hong Suak Zo!


1969 kum July kha ni 20 ni-in Armstrong leh Aldrin kici American astronaut nih khapi tung va tung uh hi. America leh Russia-te huih lak khenga khualzinna ah a kidem den uh hi a, tua hun masiah peuhmah Russia-te in zo zaw denkeii sawnsawn uh hi. Rocket a khah masa, rocket tung ah mi a tuangsak thei/zo masa (Colonel Yuri Gagarin) Russia-te hi uh a, 1960 kum khit deuh ciangin US President John F. Kennedy in Russsiate sangin a masak zawk na dingun khapi tung kah ding ngimna nei hi. Amah a nuntak nawnloh hangin khapi tung tung takpi uh a, leitung buppi kiliinglawngin lamdang kisa mahmah hi. Tua hun laitaka president sem Richard Nixon in, Mihingte khe in khapi maitang a sik pen leitung tangthu ah a lamdang penpen/a thupi penpen hun ahi hi (The planting of human feet on the moon is the greatest moment in human history)ci-in TV pan a lungdamna pulak pahlian hi. Tua laitakin Pasian mizat minthang mahmah Evangelist Billy Graham in tha khat-in thukkik lian-a, A kilawm bang zahtaakna ka piak kawmin, mihingte khe in khapi maitang a
Yangon EBC 9

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

sik pen leitung tangthu ah a thupi penpen hi lo a, ciangtan nei lo a tawntung Pasian khe in Nazareth khuami Jesu ah (tungtawnin) leitung maitang hong sikna pen leitung tangthu ah a thupipen/a lamdangpen hi zaw hi (With all due respect, the greatest moment in human history was not when man set foot on the moon, but when the infinite and eternal God set foot on the earth in Jesus of Nazareth) ci-in na dawng lian hi. Denver Seminary a Baptist theologian minthang mahmah Bruce Demerest in a gelh, Who Is Jesus? kici laibu sung ah, President pa bel a lawp lua gawp hi-in, Evangelist pa in bel thutak a gen/thei ahi hi (The President indeed had the enthusiasm, but the evangelist knew the truth) ci-in na gen-a, hi mahmah hi. Hi taktak mah hi, Ama bawlsa mihing tate mawhna sung pan honkhia dinga Pasian Tapa takpi leitung ah mihinga hong pianna (mihing banga hong piang hilo, mihing ngiat-a hong piang) sanga lamdang zaw, thupizaw leitung vantung ah a om thei nawn ding hi lo hi. Ahi zongin tuhun ciangin mi tampite in Lungdam bawl i cih bang hi takpi hiam, cih zong thei nawn lo, awlmawh nawn lo-in leitung gualnopna khatpeuh bangin zang mawk uh a dah huai mahmah hi. A khiatna taktak, a laigil taktak ngaihsun kha lo-in Sia T.S. Khai phuah Lungdambawl la khat sunga a gen bangin pawi bawl-in buai vingvung lel uh hi. 1903 kum-a thupiang khat tawh kibang ka sa hi. tamveipi tak a hanciam, a sinsin khit uh ciangin Wright Brothers a kici unaute in flying machine tungah tuangin huih lakah leng thei takpi uh a, vangleng i cih hong kipatkhiatna ahi hi. Nuam lua mahmah uh a, sanggamnu uh Katherine kiang ah, Huih lakah pi 120 a sangin leng takpi ung. Christmas lap-in inn hong ciah sawm ung ci-in sikkhau sat lian uh hi. Katherine zong tai pah vingvengin a khua sunga newspaper (tadensa) editor pa kiangah tua sikkhau lai lakin a sanggam pasalte matutna thuthak (news) va ko pah hi. Tua pa in a sikkhau lai en-in, How nice. The boys will be home for Christmas ( Dik ei
10 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

mataw! Na sanggamte Christmas lap-in inn hong ciah ding a ci ve leh!) ci ziau mawk hi. Katherine in a koh nop taktak pen a sanggamte len theihna hi zaw gige hi. Tua bang tektekin Lungdawm bawl i bawlbawl hangin a thupi taktak a laigil pen ngaihsun kha lo-in leitung gualnop na peuh a i zat den khak ding kidophuai mahmah ding hi. Pasian in mihingte Ama lim leh mel sun-a a bawl lai-in mawhna nei lo-a a bawl hi a, a bawlsa na khempeuh hoih mahmah hi. A bawlpa Pasian mahmah in hoihsa mahmah-a lungkim mahmah hi. Ahih hangin langpangpa Satan in mi masa Adam leh Eve hong khema, Eve in khemna nang zo lo-in, Pasian in a nek loh ding vua a khaam singgah a nek uh ciangin mawhna hong lut a, mihing tate mawhnei kisuak ta hi. Pasian tawh kikhen-in, Pasian a zong mi, a dik mi khat zong ki-om lo hi (Rom. 3:10-18, 23). Mawhna thaman sihna tawh i kipelh theih nading lampi om mahmah lo hi. I Topa Jesu in ei mawhnei mite honkhia dingin leitung ah mihingin hong piang lo-in, i mawhnate hong puakkhiatsak nadingin singlamteh tung ah sihna hong thuak lo zenzen hi henla, i mawhna hong kimaisaka midik i suah nadingin sihna pan tho kik lo zenzen hi leh, tawntung sihna ahi meiliipi ah a tawntung i mawhna thaman a thuak dingte i hihi. Pasian thuthuk hilh mipil mahmah khat in a gen ngei khat ka phawk kikkik hi. I kisap lian pen thu theihna lel hi leh Pasian in hong hilh thei ding sia khat hong sawl ding hi; I kisap lianpen technology hi leh Pasian in nate thu a thei mipil scientist khat hong sawl ding hi; I kisap lianpen sum leh pai hi leh Pasian in sum bawl pai bawl a siam economist khat hong sawl ding hi; I kisap lianpen gualnopna hi leh Pasian in ciamnuih gualnop siam entertainer khat hong sawt ding hi; Ahi zongin i kisap lianpen mawh maisakna ahih manin Pasian in HONPA hong sawl hi (If our greatest need had been information, God would have sent us an educator; If our greatest need had been technology, God would have sent us a scientist; If our greatest
Yangon EBC 11

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

need had been money, God would have sent us an economist; If our greatest need had been pleasure, God would have sent us an entertainer; But our greatest need was forgiveness, so God sent us a Savior) ci-in na gen ngei-a, tua mah hi takpi hi.

Honpa Jesu I Upna Koi Ah?


Christmas picture (lim kisuai) khempeuh lakah a minthang penpen bang hi-in koi ah om-in na um hiam? Sistine Madonna kici lim hi a, Italy gam-mi Raphael in a sih madeuh (1513-1514 kiim) a a suiah ahi hi. Germany gam ah om hi. 1754 kum-a kipanin Germany gam Dresden khua a Art Museum ah a kikoih den hi napi-in Leitung Galpi Nihna sungin Germany gam bomb a kikhiatna ah a siat khak ding a kipatauhna tawh Saxon Switzerland a leihawm sung (tunnel) khat ah kikoih a Russia gamkap Red Armyte hong tua mun a tun uh ciangin la-in Russia gam Moscow ah ciahpih uh hi. Pushkin Museum ah koih uh a, tua lai a art official Mikhail Khrapchenko bangin bel tua hun-a kipan Sistine Madonna kikoihna Pushkin Museum pen leitung museum thupi pen pente khat hi ta hi, ci tangial hi. Ahi zongin Soviet Russia kumpipa Joseph Stalin a sih khit 1955 kum in Germany gam ah kipuak kika, Soviet leh Germany gammite ki-itna a kip semsem nading deihna hi ci liang uh hi. Tu laitakin bel Germany gam Gemldegalerie Alte Meister ah kikoih hi Hih lim kisuai minthan mahmah Sistine Madonna pen Dresden ah a kikoih lai bangin mite in tua lim bek mah a et ding deihna-in a kiim a paam ah lim dang kisuang lo hi, kici hi. Tua lim mai ah mite nai tampipi ding maw, tu maw-in om uh a Pasian in leitung mihing tate hih banga a hehpihna leh a lainatna hong lak hi mawka ci-a a ngaihsun ngiungeu lo mi om lo hi, kici hi. Vanglian Pasian Tapa pen Bethlehem ah Mary tapa-in mihinga hong piang, naungek-a hong suak, mawhnei mihing tate ading Honpa, Vantung leh leitung kikal ah kilemna Palai, Lamdang, Thulak Pa, Vanglian Pasian, Tawntung Pa, Nopsakna Kumpi hi a, ahih hangin hunk hat lai-in a nu Mary
12 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

ang ah naungekakitawi ciu-ciau, cih mawk pen lamdang lua mahmah hi. Galpi khit, tua lim minthang a man sung (Russia-te in a guk hun sung) in leitung buppi ah lungkim lohna kilak kawikawi hi. Pastor khat in a gen thu khat thupi ka sa hi: Dresden khua museum pan in Sistine Madonna kigu cih ka za hi. Leitung gal in na tampi susia a, thu ummite adingin supna tampi piangsak hi. Ahi zongin gutate in lim kisuaite gu a, biakinn sunga van manphate a lakna uh sangin Honpa Jesu a ki-up nawn loh nadinga mite lungsim pan-a upna hong gukkhiatsak gutate lauhuai zaw hi ci hi. Hi takpi hi. Hong suak naungek Honpa Jesu in ka mawhna panin hong honkhia takpi a, singlamteh tung ah ka mawhna thaman sihna hong thuaksak manin amah ka upna tawh nuntak tawntungna ka ngah hi, ci-a teci a pang thei sensen ding kuateng i om hiam? I khamuanna leh i lam-etna bang ahi hiam? Keimah in Lampi, Thuman Thutak, leh Nuntakna ka hi hi; kei hng suang/kei tungtawn lo-in kuamah ka Pa kiang tung lo/ding hi a ci i Honpa Jesu longal i muan ding om lo hi.

Hong Pai Un, Va Bia Ni


Tukum Lungdam bawl bangci dawn lehang kilawm ding ahi hiam? Latin kam/pau a Adeste Fidelis,a kici Hong Pai Un Thu Umteng ci-a Lungdambawl la i sak den mah bangin tukum Lungdam bawl i dawnna ah phatna leh biakna tawh dawn ding hi hang. Hih la bel English laphuaksiam hymnist John Francis Wade (1711-1786) in a phuah hi, ci-in kiciamteh hi. 1751 kuma a kaihkop Cantus Diversi kici labu sung ah na hel a tua hun-a kipan leitung buppi ah a kideihpen la khat hong suak hi. Lungdam bawl la dingin kilawm ngiat hi. Va bia ni, hong pai ta un ci-a hong zotna pen i Topa hong suah hun lai a tuucingte leh mipilte lungsim lian ahih manin Christmas carol lakah a kilawmpen khat hi pah hi.
Yangon EBC 13

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Mite in bangbangin a dawn-a a bawl uh zongin, tukum Lungdam bawl peuhmah lungdam kohna leh Pasian biakna ngiat tawh i dawn tek dingin hong hanthawn nuam ing. Tua mah zong lah Lungdam bawl lungsimpuak man taktak (the true Christmas spirit) hi, ci-in ka um hi. Luke 1:41-45 ah Tuiphum John nu Elizabeth in Mary a muh ciangin Kha Siangtho tawh kidim-a a sunga a naupaii John mahmah zong lungdam kipakin na diang hi. Elizabeth in Pasian na phat hi. Luke 1:46-55 ah i Topa nu Mary mahmah in zong Pasian na phat hi. Ka hinna/lugsim in Topa pahtawi a, ka kha Pasian ka Honpa ah kipak hi na ci ngiat hi. Ka Honpa cih kammal in Mary pen mawhnei lo a piang (immaculate conception) hi lo a eite bangmah in Honpa a kisam ahihna zong hong lak hi. Luke 1:67-79 ah John pa Zecharias in Pasian na phat leuleu hi. Luke 2:13-14 ah mihingte bek hi lo-in vantung mite nangawn in i Topa hong suahna hangin Pasian na phat uh hi. Luke 2:20 ah tuucingte in naungek Jesu a muh khit uh ciangin Pasian min thangsakin Pasian na phat uh hi. Luke 2:25-32 ah Simeon in Biakinnpi a kipaipih naungek Jesu a muh ciangin a ang ah tawi-in Pasian na phat hi. Vanglian/thunei Pasian aw, na nasempa nong kaciam bangin lungnuam takin hong paisak ta in. Banghang hiam cih leh, na nasempa in na hotkhiatna ka mu khin hi ci-in lungdam lua mahmah hi. Pasian na bia-a, Pasian na phat hi. Luke 2:36-38 ah Anna kici kamsang numei khat Biakinnpi ah om a, naungek Jesu a muh ciangin Pasian phatin lungdam ko hi, cih kimu leuleu hi. Elizabeth, Zacharias, vantung mite, tuucingte, Simeon, Anna - a vekpi-un naungek Jesu a muh uh ciangin Pasian phat uh a Pasian na bia tek uh hi.
14 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Matthew 2:2 ah mipilte in Nisuahna ah ama aksi ka mu khin zo uh a, Amah a bia dingin kong pai uh hi ci ngiat uh hi. John Francis Wade in lamal-a a phuah mahbangin hih Lungdambawl hun peuhmah Pasian biakna-in zang ding hi hang. Hong itna leh hong lainatnate ngaihsun-in, hong hehpihna leh hong khuatuahnate hangin Pasian phat ding hi hang. Va bia ni, hong pai ta un, Va bia ni, hong pai ta un; Va bia ni, hong pai ta un, KHAZIH TOPA! Topa Pasian aw, mawhnei mite nong it veve manin ka nuam uh hi. Mawhnei ka hih laitak mah-un na Tapa ka Honpa uh Jesu Khazih hong sawlin nong hotkhiat manin ka nuam uh hi. Khang khat khit khang khat, mite in nang hong phat uh a hong bia uh hi. Nangmah kote hong bawl Pa leh hong tan Pa na hih man ahi hi. Tuni-in zong hong suak naungek ka Honpa uh Jesu hangin lungdam ko-in kong bia uh hi. Naungeka hong suak, mihinga hong piang a tawngtung Pasian Jesu aw, Nangmah kong pia uh hi. Nangmah, a nungta Pasian hong thei nai lo mite in hong theih nadingin na vangliatna tawh na hong sem lai in. Ko na tanote hong zang lai in. Topa Jesu min tawh thu ngen-in kong bia uh hi, a nungta tawntung Topa Pasian aw.

Yangon EBC

15

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

LAI SIANGTHO SINNA


PHILEMON
( Khen nihna)
Rev. Gin Deih Sian EBC Yangon

Asung thu Paipite ahuamkim in etna: Paul laikhakte sungah hih laikhai a tompen hi-a, asung thute in a ithuai nuntakzia, kilawmtaakzia, mawh kimaisakna omlo hi leh sihna thukhenna a tuak dingpa tungah itna lahkhiatna thu ahi hi. Tua ahih ciangin hih a tompen le mi khat tunga a gelh thu pen khen thum in kikhenthei hi. Tuate pen 1]. Philemon ading lungdam koh thungetsakna (Vs1-7). 2]. Onesimus ading Paul thumsakna (Vs8-16) le 3]. Philemon tung kamciamna (Vs17-25) cih bangteng ahi hi. 1]. Philemon aading lungdam koh thungetsakna: Vs1-7 Sawltak Paul in Jesu Khris ading [hangin]thongkia ciin amah le amah Philemon [Colosse khua a pawlpi makaipa], Apphia le Archippus kiang ahi zongin a inn uha a kikhawm pawlpi mite kiang ahi zongin lai na gelhin na khak hi. Tua hi in hih laikhak sungah Paul genbel thu in Philemon upna le itna te hangin lungdam kohsakna thungetna tawh hong kipan masa pen hi. 2]. Onesimus aading Paul thumsakna Vs8-16 Sawltak Paul in Philemon nuntakzia bulphuh in Philemon in a silapa ahi Onesimus mawhna a maisak nading le sangkik dingin thupia masalo hi. Tua tawh kilehbulh in Paul in Khris in amah [Philemon] a maisak mah bangin thu um mite mawh puak ahi khat le khat mawh kimaisak nadingin a lawm Philemon tung hong gen hi. Tuahi a Paul in Philemon tunga a gen thu in Onesimus dan pialo in sal bangin sanglo in ittak sanggam banga a san nadingin thumna na neihsak hi. Tuabang ahih theih nadingin Philemon in Pasian thu a ngaihsut ding zong na genbeh hi.
16 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6 3]. Philemon tung kamciamna Vs17-25

Nov - Dec, 2012

Sawltak Paul in Onesimus leiba pen ama tung a kisap leh ciamteh dingin kamciammna na pia hi. Ahi zongin Philemon kiangah a gen thu khat in amahin khalam leiba a lianzaw Paul tungah a neihna pen na phawksakkik hi. Ahangin Philemon pen Paul thugenna tungtawna a piangthak ahih man hi. Paul in a laikhak a khup nadingin a lamet huai thumna, ana nasepkhoppih lawmte hopihna le thupha piakna tawh na khawlbawl hi. Asungthu Tomlakna I. Philemon aading lungdam koh thungetsakna..Vs1-7 a. Laikhakpa le alawmte..V 1a b. Laikhak ngahte..V 1b-2 c. Thupha piakna..3 d. Lungdam kohna ahang..v4-7 II. Onesimus aading thumsakna..Vs8-16 a. Thupatna..Vs8-9 b. Onesimus Taangthu..Vv10-11 c. Thumsakna..Vs12-16 III. Philemon tung kamciamna..Vs17-25 a. Paul kamciam..Vs17-19 b. Paul lametna..V 20 c. Paul khmuanna..V 21 d. Paul thumna..V 22 e. Paul lawmte hopihna..Vs 23-24 f. Thupha piakna..V25 Theih dingin hih a tunga a sung thu tomlakna tawh kisai in LST[ Thu Khunthak] ah khat le khat kibanglo in a tuamciat hi cihthu hi. A tamzaw in Vv1-3, Vv4-7 ciang kibangteek hi napi in Vs 8 pan atuampi teek hong kisuaha,
Yangon EBC 17

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

tuapen thu dang hilo in a sung thu tawh kisai in muhna, etna le sanna kibang cih hi-in a thu kilamdangsak in thu tuampi suah hi cih bang omlo hi. Gentehna in [Greek LST] TR le WH ah Vv1-3, 4-7, 8-22,23-24, 25, NA ah 1-3, 4-7, 8-14, 15-20, 21-22, 23-24, 25 CT ah 1-3, 4-7, 8-16, 17-20, 21-22, 23-25, MT ah 1-3, 4-7, 8-21, 22-25, ET ah 1-7, 8-21, 22-25 cih bangtengin na khenteek uh hi. Ei [Tedim LST] ah 1-3, 4-7, 814, 15-20, 21-22, 23,-24, 24, JC ah 1-3, 4-7, 8-20, 21-22, 2324, 25 LST 1977 ah 1-3, 4-7, 8-21, 22-25, LST 1983, 2004, 2010 ah 1-3, 4-7, 8-14, 15-20, 21-22, 13-15, CFSV ah 1-3,47, 8-14, 15-20, 21-22, 23-24, 25 ZIV ah 1-3, 4-7, 8-15, 1621,22-24, 25 BIV ah 1-3, 4-7, 8-11, 12-16, 17-21, 22, 23-24, 25 cih bangtengin na khenteek uh hi. [Mikang LST] ah KJV ah 1-3, 4-7, 8-16, 17-20, 21-22, 23-24, 25, NIV ah 1-3, 4-7, 8-21, 22-25, NKJV ah 1-3, 4-7, 8-16, 17-22, 22, 23-25, ESV ah 1-2, 3, 4-7, 8-16, 17-19, 20, 21-22, 23-25, NASB 1-3, 4-7, 8-17, 18-21, 22-25 cih bangtengin na khenteek uh hi. [Kawl LST] Judson ah 1-3, 4-7, 8-17, 18-21, 22-25 cih bangin na khen hi. Tuahi in a tunga khendan a tuampi a om ngeingai hangin a sung thu kibangkhin ahih manin hih LST sinna ah a tunga a sung thu paipite a huamkimna etna siksan in hong kigelh ahi hi. I Philemon aading lungdam koh thungetsakna..Vv1-7 Amasa pen hih Laisiangttho munin Ahuampi in thupi thu li hong gen khia hi. Paul, Khris Jesu hangin thongkiapa le i sanggampa Timothy kiangpan kong it sanggampa le naseppihpa Philemon, 2 Kote sanggamun Aphia, Ka galkappih uh Acrhippa, na inna pawlpi tungah [lai kong khak uh hi.] 3 Topa Jesu Khris le i Pa Pasian kiangpan hong pai hehpihna le nopna note tungah hong tung tahen

18

Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6 Ia. Laikhakpa le alawmte..Vs 1a

Nov - Dec, 2012

Hih laikhak gelh mipa in amah le amah Paul[The litlle one= Mi neupa] cih kammal ahi min kilawhna in hong kigen hi. Tua tawh kituakin amah kua hi cih hong kigen khit ciangin ama hihna ahih kei leh lai a khak laitaka a dinmun hong gen ciangin Khris Jesu hangin thongkiapa [Prisoner of Christ Jesus] cih kammal hong zang hi. Cope version ah Jesu Khris thong kia kei ci-in na letkhia in adang LST tuamtuamte inbel Khris Jesu hangin/a thongkiapa ci-in na letkhia teek uh hi. Tua bang a hih leh Greek in bel (Paul, Prisoner of Christ Jesus] PauloV DesmoiV cpistou Ihsou na ci hi. Tua hi in Jesu Khris in thongkia dingin mi man ahi hiam cih dotna a omthei khat nahi hi. Banghang hiam cihleh hih prisoner of Christ Jesus cih kammal pen ei pau in khiakik hileng Khris Jesu thongkiapa cih suakin Cope version pen man mahmah hi. Ahi zongin Jesu Khris in thongkia mi nei hiam? Thongkia dingin mi manin koih ahi hiam cih thu ngaihsun hile hang Topa Jesu in kuamah thongkia dingin manin thong sungah khum ngeilo in Thongkia mite, kolhbulh tuak mite suahtakna pia hi ci-in Ps 146:7na in ciantak hong gen hi. Tuahi in thong sungah a khum ding hilo in thong sungpan suahtakna a piak ding ahih manin Jesu Khris in a mat thongkia cih bang hilo in Jesu Khris hangin [Lungdamna thu a tangkona hang] thong kiatlawh a hihna tawh kituakin Paul in amah le amah Jesu Khris hangin thongkiapa ci-in hong kigen nahi a, kammal dangkhat zang hile hang Jesu Khris aading thongkiapa zong kici thei hi. Banghang hiam cihleh Paul nuntakna, sep le bawlte khempeuh pen Jesu Khris aadingin a sem a bawl ahih manin hi bangin ama dinmun hong kigen nahi hi. Hih kammal pen Paul laikhakna laibu dangte ahi Ephe 3:1[Paul the prisoner of Christ Jesus= Paul, Khris Jesu hanga thongkiapa], 4:1 [I therefore, the prisoner of the Lord= Tua ahih ciangin kei Topa thongkiapa], 2 Ti 1:8 [ of me His prisoner= Ama thongkiapa kei hangin], Phil 9,[a prisoner
Yangon EBC 19

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

of Christ Jesus= Khris Jesu hanga thongkiapa] le Phil 10 [My imprisonment= Ka thongkiatna] cih kammalte kimuthei hi. Bang hangin sawltak Paul in amah le amah kigenna in hih kammal zang ahi ding hiam? Thongkia mi ih cih leh a tamzaw theih thu in thukham palsat, thukham bangin gamtalo, guta, buluh, misuam, gamtat manlohna hangin tuabang misiate hi ci-in tangpi san mite bek thong sungah kikhumin thongkia mite kici hi. A thu omlopi, khialhna, mawhna le mawhsakna omlopi in kuamah thong sungah kitunlo, kikhum ngeilo hi. Tuabang ahih leh banghangin sawltak Paul in amah le amah thongkiami in kigen hiam cih pen LST sung ki etkik ciangin Pasian thu ahi lungdamna thu a genna hangin thong sungah a tawmpen in thumvei bang na tungngei hi. (Acts ch 16,24, 28). Tuahi in a laikhakna hun le mun tawh kisai in ih genkhitna tawh kizui in sawltak Paul in ama hihna le ama dinmun ahi bangin hong gen nahi hi. Hi bangin thongkia in a om ciangin mawhna khialhna bawlin tazakhan [Defendant] khat cih bang hilo in Jesu Khris thu teci [Witness] ah na om hizaw ahih manin ama kigenna ahi Khris Jesu hanga thongkiapa cih pen ama hihna le dimun tawh kituak mahmah hi. Sawltak Paul in mun dangte ah laikhak gelhin a khaknate sungah Ephesus, Colosse, Timothy le hih Philemon sung simloh ah hi bangin amah le amah hi bangin kigenlo in Paul Khris Jesu silapa, nasempa, sawltakpa cih bangin na kigen sese hi. Hih laikhakna ah ama hihna le dinmunte banah a tung thu tawh kituakin Sawltak Paul in hih kammal na zangin tua in deihna le tupna nei hi cih zong kimu thei hi. Tu in Sawltak Paul in amah le amah Khris thongkiapa, khol bulhtuahna thu pen thu dang hang hilo in lungdamna thu hangin ama tunga kipia sawlna manna lahna in Khris aitang ding a nuntakna le a gamtatnate lahkhiatna in hong zatna tawh hong kigen nahi hi. [Calvin 393].

20

Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6 Tuahi in ngaihsut ding thu in, 1. Ih dinmun le ih hihna ih thei hiam?

Nov - Dec, 2012

2. Ih dinmun le ih hihna ih genngem hiam? 3. Ih dinmun le ih hihna ih angtanpih ngem hiam? Sawltak Paul in amah le amah a kigen bek thamlo in kua tawh hih laikhak gelhin khak hiam cih zong hong genbehlai hi. Tua in Ih sanggampa Timothy na ci hi. Hih Paul laikhaknate sungpan Phillipi, 1:1na ah amah le Timothy pen bang cidan hong kigen hiam cih leh Khris Jesu sila [the bound servant of Christ Jesus] ci-in Colosse 1:1 sungah ih sanggampa [our brother] cih na zang hi. C V ahbel unaupa cih kammal na zang hi. Sanggam ahi a unau ahi zongin a gennop thu in hih Timothy ih cih mipa pen sawltak Paul aading bek hilo in thu um mi a kituahpih khempeuh aadingin sanggampa taktak hi cihna hong lak hi. Hih sanggam cih kammal pen Greek kammal pan hi-in a khiatna lianin Naubu khat, Sul khat sungpan cih nopna ahi hi. Tuahi in sawltak Paul in Timothy ih sanggampa cih kammal hong zat ciangin a gennop thu in Timothy pen thu um midangte mah bangin Pasian suahsak/ pianthaksak mi mah hi-in eite tawh ih suahna, ih hihna kibang hi cih lahna in hih kammal hong zang nahi hi. Timothy pen Paul pianthaksak mipa a hihloh hangin Paul in ka tapa na ci hi. Tuahi in amau tegel kizopna pen kipin cidimin hoih ahih manin tua bang kizopna Philemon inzong Onesimus tungah a neh ding deihsakna tawh adang a ompih mite a om hangin Timothy min na tuamlawhse hikha ding hi (Vs 16) [Robert Gromacki 181].Tua hi in ngaihsut ding thu in, a. Midang khat peuhin ih sanggampa hi hong cihpih dingin ih om hiam? b. Ih nuntakna le ih na sep in sanggam hihna a lakkhia hiam? c. Sanggampa khat ih hihna midangten hong mu in hong theihpih uh hiam?
Yangon EBC 21

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Biakna LAte TAANGTHU LAte TAANGTHU


Rev. Zam Khan Kham

A Thu Ka Gengen Nuam Hi


I Love to Tell the Story (Romans 1:15)
Arabella Katherine Hankey (1834-1911) William G. Fisher (1835-1912)

Evangelical Christian-te laka Clapham Sect a kicite laka khat ahi Arabella Katherine Hankey phuah ahi hi. (Clapham Sect i cih bel England gam Clapham-a teng mihau Anglican Evangelical-te kilawhna min ahi hi. 1844 kuma kihawm Edinburg Review sunga article khat ah Sir James Stephen in tua mite lawhna-a a zat min kizang suaksuak ahi hi. Clapham Sect sungah mi minthang tampi oma, tuate lakah England gama sila neihna nakpi-a a langpan William Wilberforce, bank nasepna lama minthang mahmah Henry Thornton, Clapham-a rector John Venn, East India Companya director sem ngei Charles Grant, governor-general of India a sem ngei Lord Teignmouth, barrister minthang mahmah James Stephen, Evangelical makai minthang mahmah Zachary Macaulay, Parliament-a dissenting member William Smith-te kihel uh hi.ZKK) 1866 kumin in Miss Hankey in i Topa Zeisu nuntakna tawh kisai laibu khat gelh hi. Poem-a a phuah ahi hi. Tua kum mah-in a pumpi dam het lo-a, i dam loh i hat loh laitakin kammal telnop nono-a kigelh laite mi kim in telnopsa hi, ci-in phawk hi. Tua mah tawh kizui-in Eden Huan panin Bethlehem bawngkuang sung, tua pan i Topa leitungah a om lai-a a nasepnate poem-in gelhkhia hi. Tua laibu 1868 kumin kikhenkhia a, The Old, Old Story cih thulu tawh kihawmkhia hi. Khen nih kisuah-a a masa lamteng The Story Wanted kici a, tu-a la-a i sak pen hi pah hi. A nunung lamteng The Story
22 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Told ci-in kikhen leuleu hi. Tua laibu kideih mahmah-a, kampau tuamtuamin kitei hi. A khen masateng William H. Doane in a aw bulh-in Tangthu Hong Gen In (Tell Me the Old, Old Story) ci-a la ngaih mahmah khat a suah mahbangin a khen nunung taang li teng William G. Fisher in a aw phuaka A Thu Ka Gengen Nuam Hi (I Love to Tell the Story) kici la ngaih mahmah khat hong piangkhia leuleu hi. William G. Fisher bel America gam Philadelphia khua-a musician minthang khat hi a, piano zuak mi khat ahi hi. A Thu Ka Gengen Nuam Hi (I Love to Tell the Story) la-aw a phuah ciangin a sakkik ding phuahbeh hi. Tua thu ka gengen nuam hi, Gengen lai ning vantungah, Hih thu tul thei ngei lopi, Zeisu leh hong itna ci-a a phuah ciangin a la dawng buppi ngaihsak mahmah hi. 1875 kuma Philip P. Bliss leh Ira D. Sankey-te kaihkhop Goslpel Hymns and Sacred Songs labu sungah kihel pah-a, mun khempeuh-a evangelical Christiante deihpen la khat suak hi. A Thu Ka Gengen Nuam Hi (I Love to Tell the Story) ahi-a, Tangthu Hong Gen In (Tell Me the Old, Old Story) ahi zongin, Arabella Katherine Hankey phuah late a dawng nih-in tuni dong kisasa a, William Fisher in a sakkik-a a gen bangmah-in vantung donga i sak ding late ahi hi.

EFA SUNDAY EFA SUNDAY


Yangon EBC Biakinn ah November kha kiim pawl a ih neih zel EFA SUNDAY ( Evangelical Family Altar Sundays) pen October 28 ni tawh November nipi 4 teng kizang hi. Tua sung a thuhilhna 5 vei teng a ngai nuam te adingin group mail ah hong kikhah khia ding hi.

Yangon EBC

23

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

CIDAMNA THU
ta Lam Phei tawn dah leh thupha ngai dah omlo
Dr. Sian Za Kham M.B.,B.S., D.A., M.A.(Theo)

Thupatna : Nidang hunlai pepeek a ki panin ih pu ih pa ten Lam phei tawn dah leh thupha ngai dah omlo, cih paunak khat na nei uh hi. Hih pen nakpi tak in man sa ing. Khe tawh ih pai ciangin a phei diudeu lampi ah pai le hang, ih gim ding zahin ki gimlo ahih hang, lamto veva khat zui le hang, ki gim baih phadiak hi. Tua mah bangin lam suk zui leng zong lam to ah pai zah in ih gim baih loh hangin, ih tuk ding lau na tawh ki nawhpai theilo hi. Tua ciangin, ih bil a ih zak thute zong, ahoih kam khum a kipau pen thu sia sang in ki za nuam zaw hi. Tua hi a, lam phei a tawn nuamlo leh, thu hoih thupha ngai nuamlo kua mah om lohi cih a kuama peuh in ki thei ciat hi. Hih thulu tawh kisai in Zomite paunak khat tawh zom leng, Kamsiam sial lei sangh kam sia sial liau, cih zong kikup ding in hiah hong hel ing. Kamsiam kamkhum te aki zak nop zahin thu haksa thugil thusia cih te pawl pen ki kupna a om ciangin mipi mai a thu sung siamte in, a sia mahmah ding thute zong a hoih penpen suah thei uh hi. Tua bang a thu sung ding te laitan tampi ong hita se kei leh, a suahpih pilna ciimna nei, thu ngaihsut siam a lungsau mite in hong gen uh teh a za mi khempeuh lungsim sungah hoih kisa teka, mi kisiate bang kiho thei sak, leiba thangba nangawn a ki maisak ciang suah thei uh hi. Ni dang, ih pu ih pate in hih paunak na nei uh hi. Kamsiam na tawh sial khat aki thalawh zawh zah in, kamsia hangin sial khat mah liau-na supna piang thei hi. LST Paunak 12:18 Ngaihsun lo a, kampau na in tem hiam
24 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

bangin mi liamsak thei a, mipilte kampau na in tua bang liamna dam sak thei hi, ci hi. Hih paunak tawh ki zomin keimah in ka theih khak thu khat hiah pulak nuam in. Yangon University ah ka sangkah lai in ka neu lawmpa, ka it mahmah khat, lai pil lua ahih hangin sum neilo ahih manin meltheih mi hau khat in thauh hi. Intermediate Part B a zawh khit teh Bachelor of Art a zop toh na ding kum ciang in tua a huh mihau pan huh nuam nawnlo mawk hi. Ka lawm pan zong a behte papi a pil vang mahmah thugen siampa cial a, vok go, zu luupin, mel theih u le nau, beh le phung kai khawm in mihau pa kiang ah ni khat ni in va thuum hi. Hong it ahi kei a lawm pa zong thu ngai ding in hong zawn hi. Khang lui ngei na zui in tua thugen siam papi in gatang kai in limtak in thugen ngiat ngiat a, a thugente nakpi in hoih, mi bil ah tum lua ahih manin, mihau pa in degree a ngah dong thauh dingin thu kim lian, ka lawm pan a lai zom suak in B.A a on khit teh gam dang nangawn pai a mi lian pi suak hi. Hih ka pulak na pen kamsiam in sial bek dawmlo, pilna sang degree nangawn ngah sak thei cih a gen nuam hing. Mihingte kampau mukpau tungtawn in ki lemna ahi zong in ki khiatna ahi zong in piang sak hi. Paunak 15:1 Kamnem in dawnna in hehna damsak a, kamkhauh in hehna piang sak hi ci hi. Ih Tedim khang lui la khat hi bang in na om hi.
(A) Sinthu a pha lailung a ka ngaih manin, damtui luangsuk luang to leh ci lai in gee (B) Damtui luangsuk luangto leh ci lai ing ee, al bang mang sa tung khuapin nim nawn hen aw.

A cih nopna ah thu hoih thupha ka deih luat manin luitui a sukluan nangawn a to luan ding ut ing. Tua thamlo in a sisate nangawn hong hingkik ding ka deih zahin thu hoih thupha deih ing ci hi.

Yangon EBC

25

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Leitung kampau na tawh ki thuzak na lam asiam mipil te in a kan telna pan un hi bang in na ciamteh uh hi. Nisim in mihing khat in siktawlai tawh a ki khen sinsen lai mai 20 dim kam pau hi. Tua hi a, kha khat in lai mai 300 apha laibu 2 dim kam pau hi. Kum khat in tua bang a akam pau a ki khol lai bu 24 pha a, kum 50 sung in tua a kam pau kigawm laibu 1200 dim hi ci uh hi. Hih thu ngaihsun le hang ei mite ih nuntak sungin ih kampau khaitte pen kamkhum kam siam a tam zaw a ki hel theihna ding ngaihsut huai mahmah kha ding hi. Khatvei Yangong biakinn khat ah Pastor pa khat thu gen ka zak khak khat ah hi bang in gen hi. Mi pawl khat in hamsia bekbek kampau in zang leh tua a kampau pen huih lak ah leng kawikawi a, a tuk na ding a om loh teh tua a pau pa/nu tung ah tung kik hi. A thuak ding mi omlo ahih manin a pau khia pa/nu ii tung ah tu a, a man thuak hi ci. Tua ahih manin kam khum a pau ding ki sam mahmah hi cih gen khia hi. Ih khanglui la khat hih lai ah ka pulak nuam hi. Ni dangin ih pu pate hun lai in tapidaw ki tam nai lo hi. Ahih hang in ih khanglui mite gamtat luhek na te ih ngaihsut kik ciang in Lai Siangtho tawh a ki tuak tampi ih mu thei hi. Mi tung ah thupha bawl ding, kam khum a mi hopih ding, zin hua lo ding cih te pawl pen a thu a tam pi ih gen sangin hih la dawng khat en leng ki mu thei lian hi. Khanglui mi ten hi bang na ci uh ih. La ih cih zong thu hi na ci uh hi. Hih bang in la na nei uh hi.
(A) A mi leng ven, sau cii peuh bang kim lo a, khat ta tong suah nem ci ee, Ban nang nei ee. (B) A va leng ven, sing ci peuh tu kim lo aa, mawng nah neel nun nuam ci ee, tuan nan nei ee.

A khiat na in mihing zindo siam a kamkhumte kiang bekah ki lengla nuam, mi kamsiamlo, zindo siamlo te kiangah ki hawh nuamlo zaw hi. Mihing genloh vasa nangawn zong singkung mawkmawk tungah tu nuamlo, mawng kung pen a nah neel, a lim liap ahih man in vasa te in beel hi ci in hih bang la na phuak uh hi.
26 Yangon EBC

Upna Laigil Vol.14, No. 6

Nov - Dec, 2012

Hih bang kong pulak thute a lam dang zong hi tuanlo in Tedim, Tonzang township sungah dawibia kua mah om nawnlo hi ci leng ki khaillo ding hi. Tua ahih manin ei Pasian thu-um, a thu zui te a kuama peuh in kampau mukpau na te ah, a khum thei thei, mi bil ah a zak nop thei bel a ih pau nading, deih huai bel hi cih a tung a thulu Lamphei tawn dah leh thupha ngai dah om lo cih paunak ahoih na hih lai a sim kha te tung ah hong pulak phapha nuam ing.

ABTSCU SEMINAR
2013 January kha sungin, Asia Biblical Theological Seminary, Extension Course a nuai aa bangin kinei kik ding hi. Course : MNS 621. Theology Issues In Asian Ministry ( Dr. Prem Williams)

MNS 551 Theology and Culture. ( Dr. James Latzko)


A mun Ani : : FBTS. No 81 Dhama-yone Street. Sanchuang Tsp. Yangon. January 14- 25, 2013. 8:00am 12:00. Morning class 1:00pm - 5:00pm. Afternoon class

Hih course a kah nuam te in, lai tawh a hi zongin phone tawh a hi zongin hong zasak le uh cin, akisam lai te hong ki puak ding hi. Rev. Dr. Gin Khen Mang Country Coordinator ABTSCU- Yangon No 14/3, 90th Street. Mingalar Taungnyunt Tsp. Yangon. Ph. 393595. Hp 095032692.
Yangon EBC 27

You might also like