UNIVERZITET U TUZLI Prirodno-matematiki fakultet Odsjek hemija

KOLOIDNI RASTVORI

Tuzla, 2012

SADRAJ: 1. 2. 3. 4. Koloidni rastvori 3 Hidrofobni koloidi.........................................................................5 Hidrofilni koloidi............................................................................6 Hemijska kinetika..........................................................................7

1. KOLOIDNI RASTVORI
Koloidni sistemi su disperzni sistemi kod kojih se veliina estica kree u rasponu od 1 100 mm. Tipovi koloidnih sistema Disperznafaza: Disperzno sredstvo: Gas Tenost vrsta supstanca Gas Tenost vrsta supstanca Gas Tenost vrsta supstanca Primjer: Nemogu(homogen sist.) Pjena Vazduh u mineralima Magla Mlijeko Voda u maslacu dim gvoe (III)-hidroksid u vodi koloidno zlato u staklu

Gas

Tenost

vrsta supstanca

Slika 1.PODJELA KOLOIDA PREMA STRUKTURI

Podjela koloida prema interakciji sa disperzionim sredstvom : Liofilni (hidrofilni) koloidi pokazuju afinitet prema disperznom sredstvu i obavijeni su molekulama rastvaraa (vode) Liofobni (hidrofobni) koloidi ne pokazuju afinitet prema disperznom sredstvu Osobine kolidnih sistema : Osobine koloidnih sistema zavise od veliine estica. estice koloidnih sistema imaju veliku povrinu. Smanjivanjem veliine estica : Poveava se specifina povrina Poveava se stepen disperzije Koloidne estice imaju veliku povrinsku slobodnu energiju koju tee da smanje putem spontane tenje ka stapanju ili agregaciji (gomilanju) koloidnih estica i adsorpcije jona iz rastvora. Osobine koloidnog sistema : Optike osobine koloidnih sistema (Tindalov efekat, ultra-mikroskop) Kinetike osobine koloidnih sistema (Braunovo kretanje, dijaliza, ultra-filtracija) Stabilnost koloidnih sistema Destabilizacija koloidnih sistema Tindalov efekat Tindalov efekat je pojava kada proputanjem svjetlosti kroz koloidni sistem dolazi do rasipanja svjetlosti u svim pravcima na koloidnim esticama.

Braunovo kretanje Koloidne estice ostaju dispergovane u disperznom sredstvu jednim dijelom zahvaljujui sluajnim sudarima sa ostalim molekulama i atomima. Koloidni sistemi su stabilni. Vani inioci za stabilnost koloidnih sistema su: Braunovo kretanje Zemljina tea Interakcija sa disperznom fazom (liofilni I liofobni koloidi) Elektrostatike interakcije

Slika 2.STABILNOST KOLOIDNIH SISTEMA

1. HIDROFOBNI KOLOIDI
Koloidi tog tipa, sa obzirom da nemaju afinitet prema disperznom sredstvu, adsorbuju iz rastvora pozitivne ili negativne jone, pa su sve estice istoimeno naelektrisane.Zbog toga naboja koloidni rastvor je stabilan.

Slika 3.KOLOIDNA ESTICA

Destabilizacija hidrofobnih koloida Koagulacija je ukrupnjavanje koloidnih estica.Sedimentacija je pojava vidljivog taloenja. Hidrofobni koloidi se destabilizuju neutralisanjem njihovog naelektrisanja. Destabilizacija se izvodi dodavanjem jona suprotnog naboja (koji se asdorbuje). Efikasnost jona u pogledu koagulacije raste sa naelektrisanjem jona.

Al+3 > Ca+2 > K+

2. HIDROFILNI KOLOIDI
estice hidrofilnih koloida, usljed njihovog velikog afiniteta vodi, obavijene su platom molekula vode koji spreava spajanje koloidnih estica u velike agregate. Destabilizuju se dodatkom velikih koncetracija soli dodatkom organsih rastaraa koji ih mijeaju sa vodom. REVERZIBILNI KOLOIDI

SOL

GEL

Na Tindalovom efektu se zasniva rad ultra mikroskopiranja kojim se posmatraju koloidne estice.Kada se posmatra ultra mikroskopom, rasipana svetlost sa svake koloidne estice se vidi kao svijetla mrlja. Koloidni rastvori pokazuju pojavu opalescencije.Ako se kroz koloidni rastvor propusti svjetlost i posmatra u smjeru prostiranja svjetlosti pokazivae plaviastoutu boju, a kad se posmatra sa strane vidi se samo plava boja.Ova razlika u boji, u zavisnosti od toga u kom smjeru se posmatra koloidni rastvoru odnosu na smejr posmatranja svjetlosti, naziva se opalescencija. Koloidne estice imaju mali prenik. Pri prolasku svjetlosti kroz koloidni rastvor na koloidnim esticama dolazi do vrenja difrakcije svjetlosti, tako da se svaka koloidna estica ponaa kao samostalan izvor svjetlosti.

Koloidni rastvor kod koga je disperzna faza vrsta a disperzno sredstvo teno naziva se SOL.Kada je ovakav sistem poluvrst naziva se GEL. Kolidne estice se sastoje od jezgra na ijoj povrini se adsorbuju joni iz rastvora, stvarajui jonski sloj kojiim daje odreeno naelektrisanje. Takva koloidna estica naziva se MICELA.

3. HEMIJSKA KINETIKA
Hemijska kinetika prouava brzinu hemijskih reakcija.Brzina hemijske reakcije je promjena reagujuih supstanci u jedinici vremena.

V= C=C1-C2 -gdje je C1 koncenracija tvari u asu t1,

C2 koncentracija tvari u asu t2

t=t2 - t1 - predstavlja vremenski interval u kome se odvija reakcija.

Prvi uslov da doe do hemjske reakcije meu nekim supstancama je da njihove molekule, atomi ili joni dou u meusobni dodir da se sudare. Za uspjean sudar nisu sposobne sve estice, ve samo one koje posjeduju energiju aktivacije. To znai da brzina hemijske reakcije zavisi od broja uspjenih sudara u jedinici vremena. to je vei broj estica koje posjeduju energiju aktivacije bie vei broj uspjenih sudara, odnosno vea brzina hemijske reakcije. Energija aktivacije je energija koju treba da posjeduju estice regujuih supstanci da bi pri njihovom sudaru dolo do hemijske reakcije. Do koagulacije moe doi dodavanjem rastvoru suprotno naelektrisanih estica. Pri tome do promjenena elektrisanja koloidnih estica i do taloenja, pri emu se u koloidnom rastvoru nalazi isti broj pozitivnih i negativnih estica, naziva se IZOELEKTRINA TAKA. Na izoelektrinoj taki se koloidni najbre taloe.
8

U odnosu na ponaanje gela prema vodi i drugim rastvaraima dijele se napovratne I nepovratne koloide. Povratni koloidi mogu, rastvaranjem u vodi, da preu u sol stanje, dok nepovratni liofobni ne mogu.Nepovratni koloidi mogu da preu u sol stanje ako se u vodi doda mala koliina elektrolita.Pri tome se joni elektrolita adsorbuju na esticama taloga, naelektriu se istom vrstom elektriciteta, pa estice poinju da se odbijaju I rasporeuju u tenoj fazi. Ova pojava se naziva PEPTIZACIJA.Kada se kroz koloidni rastvor propusti elektrina struja sve estice se kreu ka istoj elektrodi.Ova pojava naziva se ELEKTROFOREZA. Pri sudaru dvije estice koje posjeduju energiju aktivacije nastaje takozvano prelazno stanje ili aktivirani kompleks. U tom stanju se estice zadravaju veoma kratko, onoliko koliko je potrebno da se raskinu postojee hemijske veze. Energija prelaznog stanja (aktivirani kompleks) vea je od energije poetnog i krajnjeg stanja. Pri poveanju koncentracije reagujuih supstanci poveava se broj estica koje posjeduju enegiju pa se poveava I brzina hemijske reakcije. Zavisnost izme ubrzine hemijske reakcije i koncentracije reagujuih supstanci definisali su 1867 g. Gulberg i Wage zakonom o dejstvu aktivnih masa Brzina hemijske reakcije upravo je proporcinalna proizvodu koncentracija reagujuih supstanci pri konstantnoj temperaturi. Brzina hemijske reakcije V je jednaka V1=k1CACB

V2=k2C6CD