ENTERIJERI Pripremila: Prof. dr Jelica Kapetanovi}, dip.akad.arh.

AMPIR STIL NAPOLEONOVE IMPERIJE

od nazivom ampir stil podrazumijeva se moda i stil u doba vladavine Napolena Bonaparte. Me|utim, ovaj naziv mora pro{iriti svoje zna~enje - jer njegovi oblici su prisutni u mnogo {irem razdoblju, kroz nekoliko stilskih faza. Doba direktorijuma (stil directoire), nastupa odmah po gra|anskoj revoluciji, u periodu, od 1795. do 1799; zatim nastupa etapa konzultstva, 1799. do 1804., period u kome je Napoleon postao prvi konzul i svojom pozitivnom vladavinom uspio je o`ivjeti povjerenje u napredak i razvoj republikanske Francuske. Ovaj period je kratak, tako da nastojanja za stvaranjem novih obi~aja, mode i ure|enja prostora, nije bilo mogu}e cjelovitije ostvariti. Ipak, ve} u prvim godinama iza revolucije, novi stale` tra`i i nova obilje`ja, koja }e dati zna~aj doga|ajima smjene vlasnika dotada{njih nosioca sjaja feudalizma u francu-

UPOZNAJMO STILOVE
Spava}a soba, zamak Malmezon. Kraljevski krevet inspirisan je anti~kom klinom, a naziva se krevet brod (Lit en bateau). Vidi se novi detalj opreme, pomi~no ogledalo lijepog oblika. Tkanine preovladavaju u prostoru, prete`no pompejanski crvene boje.

skim palatama i dvoru. Nova, oboga}ena gra|anska klasa, putem raznih spekulacija dolazi do bogatstva, u tim vremenima prevrata. Svi oni su `eljeli svoje nove oznake: simbole, kartu{e i sl. To bogato apliciraju u enterijerima palata protjeranog plemstva. Tako u ovom periodu arhitekti postaju dekorateri prostorija postoje}ih dvoraca. Napoleon se proglasio za cara 1804. godine, kada uvodi carski stil ampir kojim obilje`ava i veli~a novu francusku imperiju, klasicizam po uzoru na umjetnost rimskog carstva. Stil traje slu`beno koliko i Napoleonovo carstvo, od 1800. do 1830. (kada je definitivno svrgnut s vlasti). Osnovna nit osmi{ljavanja ampira

poti~e od Napoleona i njegovih zastupnika, a sam naziv stila sugeri{e njegovu ideju da umjetnost i arhitektura reprezentuje mo} i ovjekovje~i doba Carstva. U tome mu teorijski poma`e slikar David (17481825), koji postaje Napoleonov dvorski slikar i arhitekti Percier i Fontain, sa tvrdnjom " da i studij renesanse odgovara idejama vremena". U okviru {irokog tehni~kog, tehnolo{kog i umjetni~kog napretka koje je ovo doba promjena nosilo sa sobom, {iroka saznanja i zaplijenjena bogatstva iz zemalja kroz koje je pro{la Napoleonova vojska - stvorili su uslove za usvajanje potpuno modernih ideja gradnji, stvaranje urbanisti~kih planova na humanisti~koj

Dekorativni pano na kome se vide motivi Carstva. Zamak Rambuje.

68 MOJ DOM JUNI 2006

STILOVI I MODA

Salon ~etiri godi{nja doba, Palata Boarne. Ampir stil je omogu}io da u enterijeru preovladava duh pompeznosti Carstva.

osnovi. Trgovi su obilje`eni memorijalnim spomenicima u slavu Napoleona, gdje se isti~e Trijumfalna kapija (Carrousel) u Parizu, koja je inspirisana rimskim slavolucima. Dekorativne umjetnosti oblikuju umnogome ampir stil. Zanatstvo se razvija jer se {iri krug potro{a~a u novoj gra|anskoj klasi, tako da se namje{taj ve} prodaje u buticima i salonima. Moda i stil zahvata {iroke slojeve stanovni{tva. Ampir stil poznaje veoma raznovrstan asortiman namje{taja. Ovome doprinosi tehnolo{ki napredak alata i po~etna industrijalizacija proizvodnje namje{taja.

Napoleonovi arhitekti i slikari, kao dekorateri, tako|e odu{evljeno daju nacrte za namje{taj i druge elemente enterijera za industrijsku proizvodnju. Odje}a ampir stila prati dva uzora. Mu{ka odje}a je prete`no vojna uniforma, {to se prihvata i kao stil mu{ke mode toga vremena i posebno je rado no{ena troroga kapa (sa kojom je prikazan Napoleon na mnogim slikama). @enska moda ima uzor u anti~koj jednostavnoj tunici. Odbacuju se krinoline i odje}a je u vidu haljine - ko{uljice, od laganih tkanina sa dekolteima i decentnim nakitom.

Muziku ampir stila ~ine razne prigodne revolucionarne pjesme kao {to je Marseljeza (himna Francuske). Restauracijom monarhije komponovana je profesionalna muzika raznih `anrova. Ipak, muzi~ku ostav{tinu ovog perioda obilje`ava velikan evropske klasi~ne muzike Betoven (Ludwig van Beethoven, 1770.-1827.) koji tada posve}uje simfoniju "Heroika" Napoleonu - kasnije, kada se ovaj progla{ava carem, radi razo~arenja, cijepa partituru. "...Heroika je zaista herojska, ona izra`ava jedno novo shvatanje `ivota, `ivot kao borbu protiv neda}a `ivota, borbenom poletu koji je zajedni~ki svim velikim pjesnicima ovog perioda: Geteu i [ileru, Bajronu i Viktoru Igou..."
Fotelja ampir stila, sa posebno tkanim presvlakama u goblen tkanju.

Vinjeta: grifon (lik lava-orla), omiljeni simbol ovog stila.

MOJ DOM JUNI 2006 69

Ilustracije preuzete iz knjige "Stilovi, namje{taj, dekor", V. Karad`i}, Beograd, 1972.