Standardi Ndrkombetar i Kontabilitetit 16 Aktivet Afatgjata Materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje)

Objektivi
1 Objektivi i ktij Standardi sht t prshkruaj trajtimin kontabl pr aktivet afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje). N kt mnyr prdoruesit e pasqyrave financiare mund t dallojn informacionin q lidhet m investimet e nj njsi ekonomike n aktive afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) dhe ndryshimet q ndodhin n investime t tilla. shtjet kryesore n kontabilitetin e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) jan njohja e aktiveve, prcaktimi I vlerave kontabile (netao) dhe shumave t amortizimit dhe humbjeve nga zhvlersimi q do t njihen lidhur me to.

Objekti
2 Ky Standard do t zbatohet pr kontabilitetin e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) me prjashtim t rastit kur nj Standard tjetr krkon ose lejon nj trajtim kontabl t ndryshm. Ky Standard nuk zbatohet pr: (a) aktivet materiale afatgjata (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t klasifikuara si t mbajtura pr shitje n prputhje me SNRF 5 Aktive Afatgjata t Mbajtura pr Shitje dhe Operacionet Jo-t vijueshme; aktivet biologjike t lidhura me veprimtarin bujqsore (shih SNK 41 Bujqsia); njohjen dhe matjen e aktiveve t krkimit dhe vlersimit (shih SNRF 6 Krkimet pr Burime Minerare dhe Vlersimi i Tyre); ose t drejtat pr minerale dhe rezerva minerale t tilla si nafta, gazi natyror dhe burime t ngjashme jo-rigjeneruese.

(b) (c) (d)

Megjithat ky Standard zbatohet pr aktivet afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t prdorura pr t zhvilluar ose mbajtur aktivet e prshkruara n (b)(d). 4 Standarde t tjera mund t krkojn njohjen e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t bazuara n nj qasje t ndryshme nga ajo e ktij Standardi. Pr shembull SNK 17 Qirate krkon q nj njsi ekonomike t vlersoj njohjen e nj zri t aktivev afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t dhn me qira n baz t transferimit t risqeve dhe prfitimeve. Megjithat n raste t tilla aspekte t tjera t trajtimit kontabl t ktyre aktiveve, prfshir amortizimin, prshkruhen nga ky Standard. Nj njsi ekonomike duhet t zbatoj kt Standard pr ndrtesa q po ndrtohen ose po zhvillohen pr prdorime t ardhshme si aktiv afatgjat material I investuar por ky ende nuk plotson prkufizimin e nj aktiv iafatgjat material t investuar t SNK 40 Aktiv Afatgjat Material I investuar. Pasi ka prfunduar ndrtimi ose zhvillimi, ndrtesa shndrrohet n aktiv afatgjat material t investuar dhe njsia ekonomike duhet t zbatoj SNK 40. SNK 40 zbatohet edhe pr aktivin afatgjat material t investuar q po rizhvillohet pr prdorime t ardhshme n vijim si aktiv afatgjat material I investuar. Nj njsi ekonomike q prdor modelin e kostos pr aktivin afatgjat material t investuar n prputhje me SNK 40, n kt Standard duhet t prdor modelin e kostos.

Prkufizime
6 M posht jepen prkufizimet e disa termave kryesore q prdoren n kt standard:

IASCF

Vler kontabl (neto) sht shuma me t ciln nj aktiv paraqitet n bilanc pasi jan zbritur n at koh do amortizim i akumuluar dhe do humbje e akumuluar nga zhvlersimi. Kosto sht shuma e mjeteve monetare ose ekuivalentve t mjeteve monetare t paguara ose vlera e drejt e shums s dhn pr t bler nj aktiv n momentin e blerjes ose ndrtimit t tij, ose, kur sht e zbatueshme, shuma q i atribuohet atij aktivi kur njihet fillimisht n prputhje me krkesat specifike t SNRF-ve t tjera, p.sh., SNRF 2 Pagesat e Bazuara n Aksione. Shum e amortizueshme sht kosto e nj aktivi, ose shum tjetr zvendsuese e kostos, minus vlern e tij t mbetur. Amortizimi sht shprndarja sistematike e shums s amortizueshme t nj aktivi gjat jets s tij t dobishme. Njsia ekonomike - vlera specifike sht vlera aktuale e flukseve monetare q njsia ekonomike pret t vijn nga prdorimi n vazhdimsi i nj aktivi dhe nga nxjerrja e tij jasht prdorimit n fund t jets s tij t dobishme ose pret t paguaj kur shlyen nj detyrim. Vlera e drejt sht shuma me t ciln mund t shkmbehej nj aktiv, midis palve t vullnetshme t mirinformuara dhe t palidhura me njra-tjetrn. Nj humbje nga zhvlersimi sht shuma me t ciln vlera kontabl (neto) e nj aktivi tejkalon shumn e tij t rikuperueshme. Toka, ndrtesa, makineri e pajisje jan zra material q: (a) (b) mbahen pr prdorim n prodhimin ose furnizimin e t mirave ose shrbimeve, pr dhnie me qira t tretve ose pr qllime administrative; dhe pritet t prdoren gjat m shum se nj periudhe.

Shuma e rikuperueshme sht m e madhja ndermjet mimit neto te shitjes s aktivit dhe vlers s tij n prdorim. Vlera e mbetur e nj aktivi sht shuma e vlersuar q nj njsi ekonomike mundet aktualisht t marr nga nxjerrja jasht prdorimit e aktivit, pasi zbriten kostot e vlersuara t nxjerrjes jasht prdorimit, nse aktivi ka qn tashm n afatin dhe n kushtet e pritura n fund t jets s tij t dobishme. Jeta e dobishme sht: (a) (b) periudha gjat s cils nj aktiv pritet t jet i disponueshm pr prdorim nga njsia ekonomike; ose sasia e prodhimit apo njsive t ngjashme q priten t merren nga aktivi prej njsis ekonomike.

Njohja fillestare
7 Kosto e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) do t njihet si aktiv nse dhe vetm nse: (a) (b) 8 sht e mundshme q prfitimet ekonomike n t ardhmen q i atribuohen atij aktivi do t rrjedhin tek njsia ekonomike; dhe kosto e aktivit mund t matet me besueshmri.

Zakonisht pjest e ndrrimit dhe pajisjet e shrbimit mbarten si inventar dhe njihen n fitim ose humbje kur konsumohen. Megjithat shumica e pjesve t ndrrimit dhe pajisjet e palvizshme kualifikohen si aktive afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) nse nj njsi ekonomike prt tI prdor ato gjat m shum se nj periudhe. N mnyr t ngjashme nse pjest e ndrrimit dhe pajisjet e shrbimit mund t prdoren vetm n lidhje me nj z t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), ato trajtohen si aktive afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje). Ky Standard nuk prshkruan njsin e matjes pr njohje, d.m.th. far prbn nj z t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje). Prandaj krkohet prdorimi I gjykimit pr zbatimin e kriterit t njohjes n rrethanat speifike t nj njsie ekonomike. Mund t jet e prshtatshme

IASCF

t grumbullohen zra individual t parndsishm t till si forma, vegla e stampa dhe zbatimin e kriterit pr vlern totale. 10 Nj njsi ekonomike vlerson sipas parimit t prgjithshm t njohjes t gjith kostot e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) n momentin q ato psohen (kryhen). Kto kosto prfshijn kostot e psuara (kryera) fillimisht pr t bler ose ndrtuar nj z t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) dhe kostot e krijuara m pas pr t shtuar, zvendsuar ose shrbyer nj z.

Kostot filestare
11 Zrat e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t blihen pr arsye sigurie ose mjedisore. Blerje e aktiveve afatgjata materiale t tilla (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) megjithse nuk rrit n mnyr direkte prfitimet ekonomike t ardhshme t nj zri ekzistues t veant t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), mund t jet e nevojshme q njsia ekonomike t marr prfitime ekonomike t ardhshme nga aktivet e tjera t saj. Zra t till t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) kualifikohen pr njohjen si active sepse ata I mundsojn nj njsie ekonomike t nxjerr prfitime ekonomike t ardhshme nga aktivet e lidhura m t mdha sesa do t mund t nxirreshin nse kto zra nuk do t ishin bler. Pr shembull nj prodhues i lndve kimike mund t instaloj nj proces t ri t trajtimit t lndve kimike pr t plotsuar krkesat mjedisore pr prodhimin dhe ruajtjen e lndve kimike t rndsishme; zgjerimet prkatse t uzins njihen si aktiv sepse pa to njsia ekonomike nuk sht n gjendje t prodhoj dhe shes lnd kimike. Megjithat vlera kontabl (neto) q rezulton nga nj aktiv I till dhe aktivet e lidhura rishikohet pr zhvlersim n prputhje me SNK 36 zhvlersimi I aktiveve.

Kostot vijuese
12 Sipas parimit t njohjes n paragrafin 7, nj njsi ekonomike nuk njeh n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) kostot e shrbimit ditor t zrit. Kto kosto njihen n fitim ose humbje kur ndodhin. Kostot e shrbimit ditor kryesisht jan kosto t puns dhe t konsumueshmeve dhe mund t prfshijn koston e pjesve t vogla. Qllimi I ktyre shpenzimeve shpesh prshkruhet si pr riparime dhe mirmbajtje t zrit t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje). Pjes t disa zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t krkoj zvendsimin n intervale t rregullta. Pr shembull nj furnalt mund t krkoj riveshje pas nj numri orsh prdorimi, ose ambjeti i brendshm i nj avioni si karriget dhe kuzhina mund t duhet t zvendsohen disa her gjat jets s skeletit t avionit. Zra t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t blihen edhe pr t br m rrall zvendsimin e prsritur t till si zvendsimi I mureve t brendshme t nj ndrtese ose pr t mos br nj zvendsim t prsritur. Sipas parimit t njohjes n paragrafit 7, nj njsi ekonomike njeh n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) koston e zvendsimit t pjess s nj zri t till kur kjo kosto ndodh nse plotsohet kriteri i njohjes. Vlera kontabl (neto) e ktyre pjesve q zvendsohen nuk njihet n prputhje me kushte pr mosnjohje t ktij Standardi (shih paragraft 6772). Nj kusht I vijueshmris s shfrytzimit t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje (pr shembull nj avion)) mund t t jet kryerja e inspektimeve t rregullta kryesore pr gabime pavarsisht nse pjest e zrit jan zvendsuar. Pasi kryerjes s do inspektimi kryesor, kosto e tij njihet n vlern kontabl (neto) t zrit t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) si nj zvendsim nse plotsohen kriteret e njohjes. do vler kontabl (neto) e mbetur e kostos s inspektimit t mparshm (e dallueshme nga pjest fizike) nuk njihet. Kjo ndodh pavarsisht nse kosto e inspektimit t mparshm ishte identifikuar n transaksionin n t cilin ishte bler ose ndrtuar zri. Nse sht e nevojshme kosto e vlersuar e inspektimeve t ngjashme t ardhshme mund t prdoret si nj tregues sesa ishte kosto e prbrsit ekzistues t inspektimit kur u ble ose u ndrtua zri.

13

14

IASCF

Matja n njohje (matja fillestare)

15 Kosto e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) q kualifikohet pr njohje si aktiv do t matet me koston e tij.

Elementt e kostos
16 Kosto e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) prfshin: (a) (b) (c) mimin e tij t blerjes, prfshir taksat doganore dhe taksat mbi blerjen jo t rimbursueshme, pasi zbriten skontot tregtare dhe zbritjet tregtare. do kosto t ngarkueshme drejtprdrejt pr t sjell aktivin n vendin dhe kushtet e nevojshme q ai t jet I prdorshm n mnyrn e synuar nga drejtimi. vlerimin fillestar t kostove t zbrthimit dhe heqjes s zrit dhe resaturimi I vendit n t cilin ai sht vendosur. Nj njsi ekonomike ekspozohet ndaj nj detyrimi t till ose kur zri sigurohet ose si pasoj e prdorimit t tij (zrit) gjat nj periudhe t caktuar pr qllime t ndryshme nga prodhimi I inventarve gjat asaj periudhe. kostot e prfitimeve t punonjsve (si prcaktohet n SNK 19 Prfitimet e punonjsve) q vijn drejtprdrejt nga ndrtimi ose blerja e zrit t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje); kostot e prgatitjes s vendit; kostot e lvrimit dhe transportit fillestar; kostot e vnies n pun dhe bashkimit; kostot e testimit nse aktivi funksionon si duhet pas zbritjes s t ardhurave neto nga shitja e do zri t prodhuar ndrsa aktivi vjen n vend dhe n ato kushte (t till si kampiont e prodhuar pr t testuar pajisjen); dhe tarifat profesionale.

17

Shembuj t kostove drejtprdrejt t atribueshme jan: (a)

(b) (c) (d) (e)

(f) 18

Nj njsi ekonomike zbaton SNK 2 Inventart pr kostot e detyrimeve pr zbrthimin, lvizjen dhe resaturimin e vendit n t cilin vendoset zri, t cilat ndodhin gjat nj periudhe t caktuar si pasoj e prdorimit t zrit pr t prodhuar inventar gjat ksaj periudhe. Detyrimet pr kostot e trajtuara n prputhje me SNK 2 ose SNK 16 njihen dhe maten n prputhje me SNK 37 Provizionet, Pasivet dhe Aktivet e kushtzuara. Shembuj t kostove q nuk jan kosto e zrit t aktiveve afaftgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) jan: (a) (b) (c) (d) kostot t hapjes s nj reparti t ri; kostot e futjes s nj produkti ose shrbimi t ri (prfshir kostot e reklams dhe veprimtarit promocionale); kostot e kryerjes s biznesit n nj vendndodhje t re ose me nj kategori t re klientsh (prfshir kostot e kualifikimit t personelit); dhe kostot e administrimit dhe kosto t tjera t prgjithshme.

19

20

Njohja e kostove n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) ndrpritet kur zri sht n vendodhjen dhe kushtet e nevojshme q ai t jet n gjendje t shfrytzohet n mnyrn e synuar nga drejtimi. Pr kt, kostot e psuara n prdorimin apo ridislokimin i nj zri nuk prfshihen n vlern kontabl (neto) t atij aktivi. Pr shembull kostot n vijim nuk prfshihen n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje): (a) kostot e ndodhura ndrkoh q nj z I aft pr tu shfrytzuar n mnyrn e synuar nga drejtimi, nuk sht prdorur ende ose nuk shfrytzohet me kapacitet t plot;

IASCF

(b) (c) 21

humbjet operacionale fillestare, t tilla si ato t psuara kur krkesa pr produktet e aktivit rritet; dhe shpenzimet pr dislokimin ose riorganizimin e nj pjese ose t gjith njsis ekonomike.

Disa veprime ndodhin n lidhje me ndrtimin ose zhvillimin e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) por nuk jan t domosdoshme pr t sjell zrin n vendodhje dhe n kushtet e nevojshme q ai t jet n gjendje pr tu shfrytzuar n manyrn e synuar nga drejtimi. Kto veprimtari rastsore mund t ndodhin para ose gjat veprimtarive t zhvillimit. Pr shembull mund t fitohen t ardhura nga prdorimi I nj sheshi ndrtimi si nj park pr makinat derisa t fillojn punimet. Pr arsye se veprimtarite rastesore nuk jan t nevojshme pr ta sjell aktivin n kushtet e nevojshme pr t qn n gjendje q t funksionoj n mnyrn e synuar nga drejtimi, t ardhurat dhe shpenzimet e lidhura me veprimtarite rastesore njihen n fitim ose humbje dhe prfshihen n klasifikimet e tyre prkatse t t ardhurave dhe t shpenzimeve. Kosto e nj aktivi t krijuar vet prcaktohet duke prdorur t njjtat parime si pr blerjen e nj aktivi. Nse nj njsi ekonomike krijon active t ngjashme pr shitje gjat rrjedhs normale t biznesit, kosto e aktivit zakonisht sht e njjt si kosto e ndrtimit t nj aktivi pr shitje (shih SNK 2). Prandaj do fitim I brendshm eleminohet n prcaktimin e kostove t tilla. N mnyr t ngjashme kosto e shumave jo-normale t materialeve, puns ose burimeve t tjera t humbura (skarco) t ndodhura gjat ndrtimit t vet t aktivit nuk prfshihet n koston e aktivit. SNK 23 Kostot e huamarrjes vendos kriteret pr njohjen e interesit si prbrs pr vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t ndrtuar vet.

22

Matja e kostos
23 Kosto e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) sht ekuivalent i mimit n mjete monetare n datn e njohjes. Nse pagesa shtyhet prtej kushteve normale t kredis diferenca mes ekuivalentit t mimit n mjete monetare dhe totalit t pagesave, njihet si interes gjat periudhs s kredis me prjashtim t rastit kur interesi I till njihet n vlern kontabl (neto) t zrit n prputhje me trajtimin alternativ t lejuar n SNK 23. Nj ose m shum zra t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t blihen n kmbim t nj aktivi jo-monetar ose aktiveve ose nj kombinim I aktivve monetare ose jomonetare. Diskutimi i mposhtm i referohet thjesht nj kmbimi t nj aktivi jo-monetar me nj tjetr, por ai gjithashtu zbatohet pr t gjitha kmbimet e prshkruara n fjalin e mparshme. Kosto e nj zri t till t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) matet me vlern e drejt prve se kur (a) transaksioni i kmbimit nuk ka thelb tregtar ose (b) vlera e drejt qoft e aktivit t marr qoft e aktivit t dhn nuk sht e matshme me besueshmri. Zri i bler matet n kt mnyr edhe nse njsia ekonomike nuk mundet q ta rregjistroj menjher aktivin e dhn. Nse zri i bler nuk matet me vlern e drejt, kosto e tij matet me vlern kontabl (neto) t aktivit t dhn. Nj njsi ekonomike prcakton nse nj transaksion kmbimi ka apo jo thelb tregtar duke marr n konsiderat shtrirjen n t ciln flukset monetare n t ardhmen priten t ndryshojn si rrezultat i transaksionit. Nj transaksion kmbimi ka thelb tregtar nse: (a) (b) (c) konfigurimi (rreziku, koha dhe shuma) i flukseve monetare t aktivit t marr ndryshon nga konfigurimi i flukseve monetare t aktivit t transferuar; ose njsia ekonomike - vlera specifike e nj pjese t operacioneve t njsis ekonomike t ndikuar nga transaksioni ndryshon si rezultat i kmbimit; dhe diferenca n (a) apo (b) sht e rndsishme n lidhje me vlern e drejt t aktiveve t kmbyera.

24

25

Pr qllimet e prcaktimit nse nj transaksion kmbimi ka apo jo prmbajtje tregtare, vlera specifike njsis ekonomike e pjess s operacioneve t ndikuara t njsis ekonomike nga transaksioni pasqyron flukset monetare pas tatimit. Rezultati i ktyre analizave mund t jet i qart pa pasur nevoj q njsia ekonomike t kryej llogaritje t hollsishme. 26 Vlera e drejt e nj aktivi pr t cilin nuk ekzistojn transaksione tregu t krahasueshme matet me besueshmri nqoftse (a) ndryshimet n gamn e vlerave t drejta t arsyeshme nuk jan t rndsishme pr at aktiv ose (b) mundsit e vlersimeve t ndryshme brenda gams mund t vlersohen arsyeshm dhe t prdoren n vlersimin e vlers s drejt. Nse nj njsi ekonomike ka

IASCF

mundsi t prcaktoj me besueshmri vlern e drejt ose t aktivit t marr ose t aktivit t dhn, athere vlera e drejt e aktivit t dhn prdoret pr t matur koston e aktivit t marr prve rastit kur vlera e drejt e aktivit t marr sht shum m e qart. 27 28 Kosto e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t mbajtur nga nj qiramarres sipas nj qiraje financiare prcaktohet n prputhje me SNK 17. Vlera kontabl (neto) e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t paksohet nga grantet qeveritare n prputhje me SNK 20 Kontabiliteti i Granteve Qeveritare dhe Paraqitja e Informacioneve pr Ndihmn Qeveritare.

Matja pas njohjes

29 Nj njsi ekonomike do t zgjedh ose modelin e kostos n paragrafin 30 ose modelin e rivlersimit n paragrafin 31 si politik kontabl t vet dhe do t zbatoj kt politik pr t gjith kategorin e aktiveve afatgjata materiale.

Modeli i kostos
30 Mbas njohjes fillestare si nj aktiv, nj z i aktiveve afatgjata materiale mbartet me koston e tij minus do amortizim t akumuluar dhe do humbje t akumuluar nga zhvlersimi.

Modeli i rivlersimit
31 Pas njohjes si nj aktiv, nj z i aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) vlera e drejt e t cilve matet me besueshmri do t mbartet me shumn e rivlersuar, q sht vlera e drejt e zrave n datn e rivlersimit minus ndonj amortizim t mpasshm t akumuluar dhe ndonj humbje t akumuluar nga zhvlersim. Rivlersimet do t bhen n mnyr t rregullt t mjaftueshme q t sigurohet se vlera kontabl (neto) e aktivit nuk ndryshon materialisht nga ajo q do t prcaktohej nse do t prdorej vlera e drejt n datn e bilancit. Vlera e drejt e toks dhe ndrtesave zakonisht prcaktohet nga evidenca e bazuar n treg nprmjet nj vlersimi q ndrmerret nga vlersues profesionist t kualifikuar. Vlera e drejt e zrave t makinerive dhe pajisjeve zakonisht sht vlera e tyre e tregut e prcaktuar nprmjet vlersimit. Nse nuk ka evidenc t bazuar n treg pr vlern e drejt pr shkak t natyrs s veant t zrit t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) dhe zri shitet rrall, prve rastit kur sht pjes e biznesit t vazhdueshm, nj njsi ekonomike mund t ket nevoj t vlersoj vlern e drejt duke prdorur metodn e t ardhurave ose t kostos s zvendsimit t aktivit t amortizuar. Frekuenca e rivlersimit varet nga ndryshimet n vlern e drejt t zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) q rivlersohen. Nse vlera e drejt e nj aktivi t rivlersuar ndryshon materialisht nga vlera e tij kontabl (neto), sht i nevojshm nj rivlersim i mtejshm. Disa zra t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) psojn ndryshimet t rndsishme dhe t shpeshta n vlern e drejt, prandaj kan nevoj pr rivlersim vjetor. T tilla rivlersime t shpeshta jan t panevojshme pr zra t aktiveve afatgjata materiale me ndryshime jo t rndsishme n vlern e drejt. N vend t tyre mund t jet e nevojshme t rivlersohet zri vetm do tre ose pes vjet. Kur rivlersohet nj z i aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) do amortizim i akumuluar n datn e rivlersimit trajtohet n nj nga mnyrat n vijim: (a) riparaqitet proporcionalisht me ndryshimin n vlern kontabl bruto t aktivit n mnyr q vlera kontabl (neto) e aktivit pas rivlersimit t jet e barabart me shumn e tij t rivlersuar. Kjo metod shpesh prdoret kur nj aktiv rivlersohet nprmjet prdorimit t nj treguesi pr t prcaktuar kosto e tij t amortizuar t zvendsimit. eliminohet kundrejut vlers kontabl bruto t aktivit dhe shuma neto rivendoset n shumn e rivlersuar t aktivit. Kjo metod prdoret shpesh pr ndrtesat.

32

33

34

35

(b)

IASCF

Shuma e rregullimit q vje nga riparaqitja ose eleminimi I amortizimit t akumuluar formon pjes t rritjes ose paksimit t vlers kontabl (neto) e cila trajtohet n prputhje me paragraft 39 dhe 40. 36 37 Nse nj z i aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) rivlersohet, duhet t rivlersohet e gjith kategoria e aktiveve afatgjata materiale s cils I prket aktivi. Nj kategori e aktiveve afatgjata materiale sht nj grupim i aktiveve me natyr dhe prdorim t ngjashm n funksionimin e nj njsie ekonomike. Shembuj t kategorive t veanta jan si vijon: (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) 38 toka; toka dhe ndrtesa; makineri; anije; avion; automjete; mobilje dhe t palvizshme; dhe pajisje zyre.

Zrat brenda nj kategorie t aktiveve afatgjata materiale rivlersohen n t njjtn koh pr t shmangur rivlersimin e diferencuar (sipas dshirs) t aktiveve dhe raportimin n pasqyrat financiare t shumave q jan nj przierje e kostove dhe vlerave n data t ndryshme. Megjithat nj kategori aktivesh mund t rivlersohet mbi baza pasuese nse rivlersimi I kategoris s aktiveve prfundon brenda nj periudhe t shkurtr dhe nse rivlersimet prditsohen. Nse vlera kontabl (neto) e nj aktivi rritet si rezultat i nj rivlersimi, rritja kreditohet drejtprdrejt tek kapitalet e veta me titullin mbivler (tepric) rivlersimi. Megjithat, rritja njihet n fitim ose humbje pr aq sa kjo mbulon uljen e rivlersimit e t njjtit aktiv t njohur m par n fitim ose humbje. Nse vlera kontabl (neto) e nj aktivi ulet si rezultat i nj rivlersimi, ulja njihet n fitim ose humbje. Megjithat, ulja debitohet drejtprdrejt tek kapitalet e veta me titullin mbivlera (tepric) rivlersimi pr aq sa ajo mbulon do tepric kreditore tek mbivlera (teprica) rivlersimi n lidhje me at aktiv. Teprica e rivlersimit e prfshir n kapitalin neto n lidhje me nj z t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t transferrohet drejtprdrejt tek fitimi i pashprndar nse aktivi nuk njihet (regjistrohet). Kjo mund t prfshij transferimin e gjith teprics nse aktivi trhiqet ose nxirret nga prdorimi. Megjithat, nj pjes e mbivlers mund t transferohet kur aktivi prdoret nga njsia ekonomike; N nj rast t till madhsia e teprics s transferuar do t jet diferenca mes amortizimit t bazuar n vlern kontabl (neto) t rivlersuar t aktivit dhe amortizimin e bazuar n koston fillestare t aktivit. Transferimi nga teprica (mbivlera) e rivlersimi tek fitimi i pashprndar nuk bhet nprmjet fitimit ose humbjes. Efektet n tatimin mbi t ardhurat, nse ka, q vijn nga rivlersimi I aktiveve afatgjata materaile (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) njihen dhe paraqiten n prputhjje me SNK 12 Tatimet mbi te ardhurat.

39

40

41

42

Amortizimi
43 44 do pjes e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) me nj kosto t rndsishme n lidhje me koston totale t zrit duhet t amortizohet vemas. Nj njsi ekonomike shprndan shumat e njohura m par n lidhje me nj z t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) n pjest e rndsishme t tij dhe amortizon vemas do pjes t till. Pr shembull mund t jet e prshtatshme t amortizohen vemas stuktura e avionit dhe motort e tij, pavarsisht nse zotrohet apo sht siguruar nprmjet qiras financiare. Nj pjes e rndsishme e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) mund t ket jet t dobishme dhe metod amortizimi t njjt si jeta e dobishme dhe metoda e amortizimit e pjesv t tjera t rndsishme t t njjtit z. Pjes t tilla mund t grupohen pr t prcaktuar madhsin e amortizimit.

45

IASCF

46

N madhsin q nj njsi ekonomike amortizon vemas disa pjes t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), ajo amortizon vemas edhe pjesn e mbetur t zrit. Pjesa e mbetur prbhet nga pjes t zrit t cilat jan t parndsishme vemas nga njra tjetra. Nse nj njsi ekonomike ka pritshmri t ndryshme pr kto pjes, mund t jen t nevojshme teknika prafrimi pr t amortizuar pjesn e mbetur n nj mnyr q prfaqson besnikrisht tiparet e konsumit dhe / ose jets s dobishme t pjesve t tij. Nj njsi ekonomike mund t zgjedh t amortizoj vemas pjes t nj zri q nuk kan kosto t rndsishme n lidhje me koston totale t zrit. Madhsia e amortizimit pr do periudh duhet t njihet n fitim ose humbje me prjashtim t rastit kur prfshihet n vlern kontabl (neto) t nj aktivi tjetr. Madhsia e amortizimit pr periudhn zakonisht njihet n fitim ose humbje. Megjithat, ndonjher prfitimet ekonomike n t ardhmen t trupzuara n nj aktiv prthithen n prodhimin e aktiveve t tjera. N kt rast, shpenzimi pr amortizimin prbn pjes t kostos t nj aktivi tjetr dhe prfshihet n vlern e tij kontabl (neto). Pr shembull amortizimi I makinerive dhe pajisjeve prodhuese prfshihet n kostot e transformimit t inventarve (shih SNK 2). N mnyr t ngjashme amortizimi I aktiveve afatgjat materiale (ndrtesa, makineri e pajisje) t prdorura pr zhvillimin e aktiviteteve mund t prfshihet n koston e nj aktivi jo-material t njohur n prputhje me SNK 38 Aktivet jo-materiale.

47 48 49

Shuma e amortizueshme dhe periudha e amortizimit

50 51 Shuma e amortizueshme e nj aktivi do t shprndahet mbi baza sistematike gjat jets s tij t dobishme. Vlera e mbetur dhe jeta e dobishme e nj aktivi do t rishihet t paktn do fund-viti financiar dhe nse pritshmria ndryshon nga parashikimet e mparshme, ndryshimet do t trajtohen si ndryshime n vlersimet kontabl n prputhje me SNK 8 Politikat kontabl, Ndryshimet n vlersimet kontabl dhe gabimet. Amortizimi njihet edhe nse vlera e drejt e aktivit tejkalon vlern kontabl (neto) t tij, pr sa koh q vlera e mbetur e aktivit nuk tejkalon vlern kontabl (neto) t tij. Riparimi dhe mirmbajtja e nj aktivi nuk eleminon nevojn pr ta amortizuar at. Shuma e amortizueshme e nj aktivi prcaktohet pasi zbritet vlera e tij e mbetur.Shpesh n praktik vlera e mbetur e nj aktivi sht e parndsishme dhe prandaj jo materiale n llogaritjen e shums s amortizueshme. Vlera e mbetur e nj aktivi mund t rritet sa nj shum e barabart ose m e madhe se vlera kontabl (neto) e aktivit. Nse ndodh kjo, shpenzimi pr amortizimin e aktivit sht zero prvese dhe derisa vlera e tij e mbetur t ulet mpas deri n nj shum m t ult se vlera kontabl (neto) e aktivit. Amortizimi fillon kur aktivi sht i disponueshm pr prdorim, dmth kur ai sht n vendin dhe kushtet e nevojshme pr t q t ket mundsi t funksionoj n mnyrn e synuar nga drejtimi. Amortizimi i aktivit ndrpritet n datn m t par mes dats q aktivi klasifikohet si i mbajtur pr shitje (ose prfshir n nj grup pr tu nxjerr jasht prdorimit q sht klasifikuar i mbajtur pr shitje) n prputhje me SNRF 5 dhe dats q aktivi rregjistrohet. Prandaj amortizimi nuk ndrpritet nse aktivi bhet I prdorshm ose trhiqet prdorimi aktiv prvese kur aktiv sht plotsisht I amortizuar. Megjithat sipas metods s amortizimit bazuar n prdorim, madhsia e amortizimit mund t jet zero nse nuk ka prodhim. Prfitimet ekonomike t ardhshme t trupzuara n nj aktiv konsumohen n nj njsi ekonomike parimisht prmes prdorimit t tij. Megjithat faktor t tjer si amortizimi teknik ose moral dhe konsumimi ndrsa nj aktiv sht I gatshm pr prdorim, shpesh rezulton n paksimin e prfitimeve ekonomike q mund t merreshin nga aktivi. Pr pasoj t gjith faktort n vijim merren n konsiderat n prcaktimin e jets s dobishme t nj aktivi: (a) (b) prdorimi i pritshm I aktivit. Prdorimi prcaktohet duke ju referuar kapacitetit t pritshm ose produktit (output) fizik t aktivit. konsumimi fizik i pritshm, i cili varet n faktort e shfrytzimit t till si numri i turneve n t cilat aktivi do t prdoret dhe programi i riparimit dhe mirmbajtjes dhe kujdesja dhe mirmbajtja e aktivit ndrsa sht i gatshm (n pritje) pr prdorim.

52

53

54

55

56

IASCF

(c) (d) 57

amortizimi teknik ose moral q vjen nga ndryshimet ose prmirsimet n prodhim, ose nga nj ndryshimn krkesn e tregut pr prodhimin ose shrbimin e aktivit. kufizimet ligjore dhe t ngjashme ndaj prdorimit t aktivit, t tilla si datat e prfundimit t qirave financiare t lidhura me t.

Jeta e dobishme e nj aktivi prcaktohet n termat e dobishmris s pritshme t aktivit pr njsin ekonomike. Politika e manaxhimit t aktiveve t njsis ekonomike mund t prfshij nxjerrjen nga prdorimi t aktiveve pas nj kohe t caktuar ose pas konsumit t nj pjese t caktuar t prfitimeve ekonomike t ardhshme t trupzuara n aktiv. Prandaj jeta e dobishme e nj aktivi mund t jet m e shkurtr sesa jeta ekonomike e tij. Vlersimi I jets s dobishme t aktivit sht shtje gjykimi bazuar n eksperiencn e njsis ekonomike me aktive t ngjashme. Toka dhe ndrtesat jan aktive t ndashme dhe trajtohen vemas edhe nse ata jan blers sbashku. Me pak prjashtime t tilla si guroret dhe vendet e prdorura pr mbushje, toka ka jet t dobishme t pakufizuar dhe prandaj nuk amortizohet. Ndrtesat kan jet t dobishme t kufizuar dhe prandaj jan aktive t amortizueshme. Nj rritje n vlern e toks mbi t ciln qendron nj ndrtes nuk ndikon prcaktimin e shums s amortizueshme t ndrtess. Nse kosto e toks prfshin kostot pr zbrthimin, heqjen dhe restaturimin e vendit, kjo pjes e aktivit tok sht e amortizueshme prgjat periudhs s prfitimeve t marra nga psimi (kryerja) i ktyre kostove. N disa raste vet toka mund t ket jet t dobishme t kufizuar. N kt rast ajo amortizohet n nj mnyr q pasqyron prfitimet q do t merren prej saj.

58

59

Metoda e amortizimit
60 61 Metoda e amortizimit e prdorur pasqyron modelin me t cilin prfitimet ekonomike n t ardhmen t aktivit pritet t konsumohen prej njsis ekonomike. Metoda e amortizimit e prdoruru pr nj aktiv do t rishihet t paktn do fund-viti financiar dhe nse ka nj ndryshim t rndsishm n tiparin e pritshm t konsumit t prfitimeve ekonomike t ardhshme t trupzuara n aktiv, metoda duhet t ndryshohet pr t pasqyruar tiparin e ndryshuar. Nj ndryshim i till do t trajtohet si ndryshim n vlersimin kontabl n prputhje me SNK 8. Mund t prdoren disa metoda amortizimi pr t shprndar shumn e amortizueshme t nj aktivi mbi baza sistematike gjat jets s tij t dobishme. Kto metoda prfshijn metodn lineare, metodn e zvogelimit te teprices dhe metodn e njsive t prodhimit. Amortizimi linera sjell nj ngarkes konstante gjat jets s dobishme nse vlera e mbetur e aktivit nuk ndryshon. Metoda e zvogelimit te teprices sjell nj ngarkes rnse prgjat jets s dobishme. Metoda e njsive t prodhimit sjell nj ngarkes t bazuar n prdorimin ose prodhimin (output) e pritshm. Njsia ekonomike zgjedh metodn q pasqyron m mir tiparin e pritshm t konsumit t prfitimeve ekonomike t ardhshme t trupzuara n aktiv. Kjo metod zbatohet n mnyr t qndrueshme nga periudha n periudh prve se kur ka nj ndryshim n tiparin e pritshm t konsumit t ktyre prfitimeve ekonomike t ardhshme.

62

Zhvlersimi
63 Pr t prcaktuar nse nj z I aktiveve afatgjata materaile (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) vlersohet, nj njsi ekonomike zbaton SNK 36 zhvlersimi I aktiveve. Ky Standard shpjegon sesi nj njsi ekonomike rishikon vlern kontabl (neto) t aktiveve t saj, sesi prcakton shumn e rikuperueshme t nj aktivi dhe nse njeh, ose anullon njohjen, shumn e nj humbjeje nga zhvlersimi. [Fshir]

64

Kompensimi pr Zhvlersim
65 Kompensimi nga pal t treta pr zra t aktivve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t zhvlersuara, humbura ose t dhna (nga t cilat sht hequr dor) do t prfshihen n fitim ose humbje n kohn kur kompensimi bhet I arktueshm.

IASCF

66

vlersimet ose humbjet e zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), t lidhura me krkesat pr ose pagesat e kompensimeve nga pal t treat dhe do blerje ose ndrtim i mpasshm i aktiveve zvendsuese jan ngjarje ekonomike t veanta dhe trajtohen vemas si vijon: (a) (b) (c) vlersimet e zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesat, makinerit e pajisjet) njihen n prputhje me SNK 36; mosnjohja e zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t trhequra ose nxjerra nga prdorimi prcaktohet n prputhje me kt Standard; kompensimi nga pal t treat pr zra t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t vlersuara, humbura ose t dhna (nga t cilat sht hequr dor) do t prfshihen n prcaktimin e fitimit ose humbjes n kohn kur kompensimi bhet I arktueshm; dhe kosto e zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t rikrijuara, bler ose ndrtuara si zvendsim prcaktohet n prputhje me kt Standard.

(d)

Mosnjohja
67 Vlera kontabl (neto) e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) nuk do t njihet: (a) (b) 68 n nxjerrjen nga prdorimi; ose kur nuk priten m prfitime ekonomike n t ardhmen nga prdorimi i tij ose shitja.

Fitimi ose humbja q vjen nga mosnjohja e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) do t prfshihet n fitim ose humbje nse zri nuk njihet (prve se kur SNK 17 krkon t veprohet ndryshe lidhur me shitjen dhe shitje - marrje me qira). Prfitimet nuk do t klasifikohen si t ardhura. Nxjerrja jasht prdorimit e nj aktivi afatgjat material mund t ndodh n disa mnyra (psh duke i shitur, duke marr nj qira financiare, ose duke i dhuruar). Pr t prcaktuar datn e nxjerrjes jasht prdorimit t nj zri, njsia ekonomike zbaton kriteret n SNK 18 T Ardhurat pr njohjen e t ardhurave nga shitja e mallrave. SNK 17 zbatohet pr nxjerrjet jasht prdorimit nga nj shitje dhe shitje - marrje me qira. Nse sipas parimit t njohjes n paragrafin 7, nj njsi ekonomike njeh n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), koston e zvendsimit t nj pjese t zrit, ather ajo nuk njeh (regjistron) vlern kontabl (neto) t pjes s zvendsuar pavarsisht nse pjesa e zvendsuar sht amortizuar vemas. Nqoftse nuk sht e mundur pr njsin ekonomike t prcaktoj vlern kontabl (neto) t pjess s zvendsuar, ajo mund t prdor koston e zvendsimit si nj tregues se cila ishte kosto e pjess s zvendsuar n kohn q u ble ose u ndrtua. Fitimi ose humbja q vjen nga mosnjohja e nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) do t prcaktohet si diferenca mes shums neto nga nxjerrja jasht prdorimit e nj aktivi, nse ka, dhe vlers kontabl (neto) t zrit. Shuma e arktueshme nga nxjerrja jasht prdorimit t nj aktivi material afatgjat njihet fillimisht me vlern e tij t drejt. Nse pagesa pr zrin shtyhet, shuma e marr njihet fillimisht me equivalentin e mimit n mjete monetare. Diferenca mes vlers nominale t shums dhe ekuivalentit t mimit n mjete monetare njihet si e ardhur nga interesat n prputhje me SNK 18 duke pasqyruar t ardhurn efektive t krkess pr tu arktuar.

69

70

71

72

Dhnia e informacioneve shpjeguese

73 N pasqyrat financiare duhet t jepet informacion shpjegues pr do kategori t aktiveve afatgjata materiale: (a) (b) bazat e matjes t prdoruar pr prcaktimin e vlers kontabl bruto; metodat e prdorura t amortizimit;

10

IASCF

(c) (d) (e)

jett e dobishme ose normat e amortizimit t prdorura; vlern kontabl bruto dhe do amortizim t akumuluar (t mbledhur me humbjet e akumuluara nga zhvlersimi) n fillim dhe n fund t periudhs; dhe rakordimin e vlers kontabl (neto) n fillim dhe n fund t periudhs duke treguar: (i) (ii) shtesat; aktivet e klasifikuara si t mbajtura pr shitje ose t prfshira n nj grup pr tu nxjerr jasht prdorimit t klasifikuara si t mbajtura pr shitje n prputhje me SNRF 5 dhe nxjerrjet e tjera jasht prdorimit; blerjet prmes kombinimeve t biznesit; rritjet dhe uljet q rezultojn nga rivlersimet sipas paragrafve 31, 39 dhe 40 dhe nga humbjet e zhvlersimit t njohura ose t anulluara drejtprdrejt n kapitalet e veta n prputhje me SNK 36; humbjet nga zhvlersimi t njohura n fitim ose humbje n prputhje me SNK 36; humbjet nga zhvlersimi t anulluara n fitim ose humbje n prputhje me SNK 36; amortizimin; diferencat neto nga kmbimi q vijn nga konvertimi i pasqyrave financiare n nj monedh paraqitjeje t ndryshme, prfshir konvertimin e operacioneve jasht vendit n monedhn e paraqitjes t njsis ekonomike raportuese; dhe ndryshime t tjera.

(iii) (iv)

(v) (vi) (vii) (viii)

(ix) 74 (a) (b) (c) (d)

N pasqyrat financiare duhet t jepet informacion shpjegues pr: ekzistencn dhe madhsin e kufizimeve mbi titujt dhe aktivet afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t prdorura si garanci pr pasive; shumn e shpenzimeve t njohura n vlern kontabl (neto) t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) gjat procesit t ndrtimit t tij; shumn e angazhimeve kontraktuale pr blerjen e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje); dhe nse nuk sht dhn informacion shpjegues vemas n pasqyrn e t ardhurave dhe shpenzimeve, shumn q sht prfshir n fitim ose humbje lidhur me kompensimin nga pal t treta pr zra t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t vlersuara, humbura ose t dhna.

75

Zgjedhja e metods s amortizimit dhe vlersimi I jets s dobishme t aktiveve sht shtje gjykimi. Prandaj dhnia e informacioneve shpjeguese pr metodat e prdorura dhe vlersimet e jetve t dobishme ose t normave t amortizimit, u siguron prdoruesve t pasqyrave financiare informacion q I lejon ata t shqyrtojn politikat e zgjedhura nnga drejtimi dhe mundson krahasimin me njsi t tjera ekonomike. Pr arsye t ngjashme sht e nevojshme t jepet informacion shpjegues pr: (a) (b) amortizimin, t nonjur n fitim ose humbje ose si pjes e kostos s aktiveve t tjera gjat nj periudhe; dhe amortizimin e akumuluar n fund t periudhs.

76

N prputhje me SNK 8 nj njsi ekonomike jep informacion shpjegues pr natyrn dhe efektin e nj ndryshimi n vlersimin kontabl q ka efekt n periudhn aktuale ose pritet t ket efekt n periudhat e mpasshme. Dhnia e ktyre informacioneve shpjeguese pr aktivet afatgjata materiale mund vij nga ndryshimet n lidhje me: (a) (b) (c) vlerat e mbetura; kostot e vlersuara t zbrthimit, heqjes ose rikrijimit t zrave t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje); jett e dobishme; dhe

IASCF

11

(d) 77

metodat e amortizimit.

Nse zrat e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) paraqiten pr shumat e rivlersuara, duhet t jepet informacioni shpjegues n vijim: (a) (b) (c) (d) datn e hyrjes n fuqi t rivlersimit; nse sht prfshir nj vlersues i pavarur; metodat dhe supozimet m t rndsishme t zbatuara n vlersimet e vlerave t drejta t aktiveve; madhsin n t ciln vlerat e drejta t zrave ishin prcaktuar drejtprsdrejti duke ju referuar mimeve t vrojtueshme n tregun aktiv ose n transaksionet e palidhura m t fundit n treg ose ishin vlersuar duke prdorur teknika vlersimi; pr seciln kategori t rivlersuar t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje), vlern kontabl (neto) q do t ishte njohur sikur aktivet t mateshin pas njohjes duke prdorur modelin e kostos; dhe tepricn e rivlersimit, duke treguar ndryshimin pr periudhn dhe do kufizim n shprndarjen e teprics tek aksionmbajtsit.

(e)

(f) 78 79

N prputhje me SNK 36 njsia ekonomike jep informacione shpjeguese pr aktivet afatgjata materiale t zhvlersuara, si shtes t informacionit t krkuar nga paragrafi 73 (e)(iv)-(vi). I rndsishm pr nevojat e prdoruesve t pasqyrave financiare mund t jet edhe informacioni n vijim: (a) (b) (c) vlera kontabl (neto) e aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) prkohsisht gati pr prdorim; vlern kontabl bruto t do aktivi afatgjat material (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) plotsisht t amortizuar q sht ende n prdorim; vlern kontabl (neto) t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t trhequra nga prdorimi aktiv dhe jo t klasifikuara si t mbajtura pr shitje n prputhje me SNRF 5; dhe nse sht prdorur modeli i kostos, vlera e drejt e aktivit afatgjat material (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) nse kjo sht e ndryshme materialisht nga vlera kontabl (neto).

(d)

Prandaj njsit ekonomike inkurajohen t japin informacion shpjegues pr kto shuma.

Dispozita kalimtare
80 Krkesat n paragraft 2426 lidhur me matjen fillestare t nj zri t aktiveve afatgjata materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje) t siguruar n nj transaksion t kmbimit t aktiveve duhet t zbatohen n mnyr prospektive vetm pr transaksione t ardhshme.

Data e hyrjes n fuqi

81 Nj njsi ekonomike duhet t zbatoj kt Standard pr periudhat vjetore q fillojn m datn 1 janar 2005 e n vijim. Inkurajohet zbatimi para kesaj date. Nse nj njsi ekonomike e zbaton kt Standard pr nj periudh q fillon prpara dats 1 janar 2005, ajo duhet t jap informacione shpjeguese pr kt fakt. Njsia ekonomike zbaton ndryshimet n paragrafin 2 pr periudhat vjetore q fillojn m ose pas 1 Janarit 2006. Nse njsia ekonomike zbaton SNRF 6 n nj periudh t mparshme, kto ndryshime zbatohen pr at periudh t mparshme.

81A

12

IASCF

Trheqja e deklaratave t tjera

82 83 Ky Standard zvendson SNK 16 Aktivet Afatgjata Materiale (rishikuar n 1998) Ky standard zvendson Interpretimet e mposhtme: (a) (b) (c) KIS-6 Kostot e Modifikimit t Programeve Kompjuterike Egzistuese; KIS-14 Aktivet Afatgjata Materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje)Kompensimi pr Zhvlersim ose Humbjen e Zrave; dhe KIS-23 Aktivet Afatgjata Materiale (toka, ndrtesa, makineri e pajisje)Kostot e Inspektimit ose Kontrollit Kryesor.

IASCF

13