5.

Vlersimi i Efikasitetit te Projektit Investiv

Vlersimi i efikasiteti te projekteve investive ka te beje me perpunimin e te dhenave qe krijohen gjate studimit investiv (studimit te fizibilitetit) dhe shprehjen e tyre nepermjet treguesve qe e matin efikasitetin dhe efiqencen e projektit investiv. Te interesuarit per vlersimin e efikasiteti te projektit investiv jane: Investitori, Shteti, Bankat, Bashkinvestitoret, etj. Ekzistojne qasje (aspekte) te ndryshme te vlersimit te efikasiteti te projekteve investive si: 1)Vlersimi i efikasiteti financiare te projektit investiv, 2)Vlersimi i efikasitetit ekonomik te projektit investiv, 3)Vlersimi i ndieshmerise se efikasitet te projektit dhe rrezikut, 4)Vlersimi dinamik dhe statik i efikasiteti te projekti investiv. Se cila qasje e vlersimit te efikastiet te projektit investiv do te perdoret varet drejteperdrejte nga qellimi i vleresimit, madhesia e projektit, si dhe nga subjekti i vlersimit te efikasitetit, etj.

5.1.VLERSIMI I EFIKASITETIT FINANCIAR TE PROJETKTI INVESTIV

Vlersimi i efikasitetit financiare te projektit ka per qellim qe te krijoj treguesit e efikasitetit ne te cilat investitori mbeshtetet gjate marrjes se vendimit perfundimtare lidhur me parnimin apo refuzimin e projektit te caktuar.

1)Qasja statike e vlersimit te efikasitetit te projekteve investive:

Vlersimi statik i efikasitetit te projekteve investive ka te bej me llogaritjen e treguesve te efikasitetit vetem per nje vit reprezentativ me qellim qe te shihen efektet e investimeve gjate atij viti reprezentativ dhe ato te krahasohen me konkurrentet ose me mesataren e deges. Prej treguesve statik duhte permendur: -Produktiviteti (prodhimi per puntor/fitimi per puntor - Y/P), -Rentabiliteti (fitimi/investimet - F/I)
-Ekonomizimi (te ardhurat e pergjith./shpenzimet e pergjithshme, -AP/ShP),etj.

Dobesia themelore e treguesve statik qendron ne faktin se viti reprezentativ nuk mund te shpreh ne menyre te qarte efektet e investimit e aq me pak
www.provimet.co.nr

efektet e investimit ne periudhen e eksploatimit. Gjithashtu vlersimi ne baze te treguesve statik injoron karakteristiken kryesore te investivmeve KOHEN.

2)Qasja dinamike e vlersimit te efikasitetit te projekteve investive:

Vlersimi dinamik i efikasitetit te projekteve investive ka te bej me llogaritjen e treguesve te efikasitetit te projektit per tere periudhen e eksploatimit, dhe keta tregues llogariten duke i shfrytezuar te dhenat nga bilanci i gjendjes, bilanci i suksesit dhe pasqyra e Cash Flow qe jane simuluar ne studimin investiv per tere periudhen e eksploatimit. Prej treguesve dinamik te efikasitetit te projektit qe perdoren me se shumti jane: Vlera e tanishme neto (VTN), Afati i kthyeshmeris se investimeve dhe Norma interne e rentabilitetit (ri). Te gjithe treguesit dinamik per vlersimin e efikasitetit bazohen ne tekniken e diskontimit e cila vlereat neto te projektit (VN, fitimin) per secilin vit gjate fazes se eksploatimit i kthen ne vleren e tanishme. Preferenca kohore paraqet qmimin qe investitori kerkon per sakrificen e tij mbi vleren e parase dhe ajo shprehet nepermjet normes diskonte. Shprehja 1/ (1+p)n paraqet faktorin diskont qe i diskonton (i kthen ne te tanishmen) te gjitha vlerat neto te projektit gjate tere fazes se eksploatimit. Ne kete formule e panjohur eshte shprehja (p, norma diskonte) qe percaktohen nga ana e investitorit dhe ajo shpreh qendrimin e tij ndaj efikasitetit qe kerkon prej investimit, sa me e larte qe te jete norma diskonte, kerkesa per efikasitet eshte me e madhe. Faktoret qe ndikojne ne lartesine e normes diskonte jane: -Lartesia e normes se kamates ne tregun e kapitalit, -Rreziku dhe pasiguria gjate investimit, -Politika makroekonomike, etj. Norma diskonte me se shumti percaktohet duke e marre per baze normen e kamates ne tregun e kapitalit per kredite afatgjata, dhe duke e rritur ate per nje premi rreziu (rr>2%), pra: p = i + rr, ku rr paraqet primin e rrezikut.

-VLERA E TANISHME NETO (VTN)

www.provimet.co.nr