Do Thi Va Cac Thuat Toan - Pham Tien Son

Mu.c lu.
c
àu
L`
o.i n
oi d
- a.i cu.o.ng v
è d
ò thi.
1 D
1.1
1.2
1.3
- i.nh ngha và cac khai nie.m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
1.1.1
- ò thi. co hu.o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D
1.1.2
- ò thi. và anh xa. da tri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
10
1.1.3
- ò thi. vo hu.o.ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D
10
1.1.4
Cac di.nh ngha chnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
Ma tra.n bieu dien dò thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
1.2.1
Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
1.2.2
Ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15
1.2.3
è hay ma tra.n lien thuo.c dnh-dnh . . . . . . . . . . . . .

Ma tra.n k
17
1.2.4
Cac bieu dien cua dò thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18
Tnh lien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23
1.3.1
èn và chu tr`nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Day chuy
23
1.3.2
- u.ò.ng di và ma.ch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
24
1.3.3
Tnh lien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
http://www.ebook.edu.vn
1.4
1.5
1.6
1.3.4
àu, klien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C
28
1.3.5
- ò thi. lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
31
Pha.m vi và lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
1.4.1
Ma tra.n pha.m vi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
1.4.2
àn lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . .

T`m cac thành ph
36
1.4.3
Co. so. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39
- ang cau cua cac dò thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
41
1.5.1
1dang cau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42
1.5.2
2dang cau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
43
Cac dò thi. da. c bie.t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
1.6.1
- ò thi. khong co ma.ch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
46
1.6.2
- ò thi. phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
D
46
ò thi.
2 C
ac s
o co. ban cua d
49
2.1
Chu so . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
49
2.2
Sac so . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
52
Cach t`m sac so . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
54
2.3
So on d.inh trong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
55
2.4
So on d.inh ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
61
2.5
Phu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
2.6
Nhan cua dò thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
69
2.6.1
è t
òn ta.i và duy nhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cac di.nh l
y v
69
2.6.2
Trò cho.i Nim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
72
2.2.1
è d
3 C
ac b`
ai to
an v
u.`
o.ng d
i
3.1
3.2
3.3
3.4
- u.ò.ng di gi
D
u.a hai dnh
75
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75
3.1.1
- u.ò.ng di gi
D
u.a hai dnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75
3.1.2
- ò thi. lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

D
76
- u.ò.ng di ngan nhat gi

D
u.a hai dnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
78
3.2.1
Tru.ò.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng khong am . . . . . . . . . . . . . .
78
3.2.2
Tru.ò.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng tu`

yy
. . . . . . . . . . . . . . . . .
82
- u.ò.ng di ngan nhat gi

D
u.a tat ca cac ca.p dnh . . . . . . . . . . . . . . . . .
87
3.3.1
Thua.t toan Hedetniemi (tru.ò.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng khong am)
88
3.3.2
Thua.t toan Floyd (tru.ò.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng tu`

yy
) . . . . . .
93
Phat hie.n ma.ch co do. dài am . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
96
Ma.ch toi u.u trong dò thi. co hai tro.ng lu.o..ng . . . . . . . . . . . . . .
96
3.4.1
4 CAY
99
4.1
Mo. dàu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4.2
Cay Huffman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4.3
99
4.2.1
Cac bo. ma tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
4.2.2
Ma Huffman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Cay bao tr`

um . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
4.3.1
èu ro.ng xac d.inh cay bao tr`

Thua.t toan t`m kiem theo chi
um . . . . . 107
4.3.2
èu sau xac di.nh cay bao tr`

Thua.t toan t`m kiem theo chi
um . . . . . 107
4.3.3
T`m cay bao tr`

um du..a tren hai mang tuyen tnh . . . . . . . . . . . 108
4.3.4
Thua.t toan t`m tat ca cac cay bao tr`

um . . . . . . . . . . . . . . . . 112
4.3.5
He. co. so. cua cac chu tr`nh do.c la.p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
3
4.4
4.5
Cay bao tr`

um toi thieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
4.4.1
Thua.t toan Kruskal
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
4.4.2
Thua.t toan Prim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
4.4.3
Thua.t toan Dijkstra-Kevin-Whitney
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Bài toan Steiner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
5 B`
ai to
an Euler v`
a b`
ai to
an Hamilton
5.1
127
Bài toan Euler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

5.1.1
èn Euler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

Thua.t toan t`m day chuy
5.2
Bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
5.3
Bài toan Hamilton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

5.3.1
èu kie.n c
àn de t
òn ta.i chu tr`nh Hamilton . . . . . . . . . . . . 138
Cac di
5.3.2
èu kie.n du v
è su.. t
òn ta.i chu tr`nh Hamilton
Cac di
5.3.3
èu kie.n du v
è su.. t
òn ta.i ma.ch Hamilton . . . . . . . . . . . . . 142
Cac di
. . . . . . . . . . 139
- `
6 D
o thi. ph
a ng
149
6.1
- .inh ngha và cac v du. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

D
6.2
Cac bieu dien khac nhau cua mo.t dò thi. phang . . . . . . . . . . . . . . . . 151
6.3
Cac tnh chat cua dò thi. phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
6.4
Phat hie.n tnh phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

6.4.1
Kiem tra tnh phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
6.5
- oi ngau h`nh ho.c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

D
6.6
- oi ngau to ho..p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

D
7 Ma.ng v
a.n ta i
173
4
7.1
Mo. dàu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
7.2
òng lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

Bài toan lu
7.3
7.4
7.2.1
òng lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . 180

Thua.t toan gan nhan de t`m lu
7.2.2
- ò thi. di
èu chnh lu
òng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
D
7.2.3
òng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Phan tch lu
òng lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . . 183

Cac cai bien do.n gian cua bài toan lu
7.3.1
èu ngu
òn và nhi
èu dch . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Cac dò thi. co nhi
7.3.2
Cac dò thi. vo.i ràng buo.c ta.i cac cung và dnh . . . . . . . . . . . . . 184
7.3.3
è lu
òng . . . . . . . . . . . . . . 185
Cac dò thi. co ca.n tren và ca.n du.o.i v
òng vo.i chi ph nho nhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

Lu
7.4.1
7.5
Thua.t toan Klein, Busacker, Gowen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Ca.p ghep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

7.5.1
è ca.p ghep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

Cac bài toan v
7.5.2
àn . . . . . . . . . . . . . . . . 192
Ca.p ghep lo.n nhat trong dò thi. hai ph
7.5.3
àn . . . . . . . . . . . . . . . 193
Ca.p ghep hoàn hao trong dò thi. hai ph
A Thu. vi
e.n Graph.h
197
T`
ai li
e.u tham kha o
209
àu
L`
o.i n
oi d
Trong thu..c te de mieu ta mo.t so t`nh huong ngu.ò.i ta thu.ò.ng bieu thi. bà ng mo.t h`nh anh
òm cac diem (cac dnh)-bieu dien cac thu..c the-và ve cac doa.n thang noi ca.p cac dnh bieu
g
dien moi quan he. gi
u.a ch
ung. Nh
u.ng h`nh nhu. the thu.ò.ng go.i là cac dò thi.. Mu.c dch cua
giao tr`nh này cung cap nh
u.ng kien th
u.c co. ban de nghien c
u.u cac dò thi.. Cac dò thi. xuat
èu lnh vu..c vo.i cac ten go.i khac nhau: cau tr
hie.n trong nhi
uc trong cong tr`nh xay du..ng,
.
.
.
èn thong, cau tr
ma.ch trong die.n tu , lu o. c dò quan he., cau tr
uc truy
uc to ch
u.c
trong xa ho.i và kinh te, cau tr
uc phan tu. trong hoa ho.c, van van.
èu lnh vu..c, co rat nhi
èu nghien c
Do nh
u.ng u
.ng du.ng ro.ng rai cua no trong nhi
u.u
àn day; mo.t nhan to chu yeu gop ph
àn th
xung quanh l
y thuyet dò thi. trong nh
u.ng nam g
uc
.
.
.
`
da y su. phat trien do là xua t hie.n cac may tnh lo n co the thu. c hie.n nhieu phep toan vo.i
toc do. rat nhanh. Vie.c bieu dien tru..c tiep và chi tiet cac he. thong thu..c te, chang ha.n cac
èn thong, da du.a den nh
ma.ng truy
u.ng dò thi. co kch thu.o.c lo.n và vie.c phan tch thành
èu vào cac thua.t toan tot c
cong he. thong phu. thuo.c rat nhi
ung nhu. kha nang cua may
tnh. Theo do, giao tr`nh này se ta.p trung vào vie.c phat trien và tr`nh bày cac thua.t toan
de phan tch cac dò thi..
Cac phu.o.ng phap phan tch và thiet ke cac thua.t toan trong giao tr`nh cho phep sinh
vien co the viet de dàng cac chu.o.ng tr`nh minh ho.a. Giao tr`nh du.o..c bien soa.n cho cac doi
tu.o..ng là sinh vien Toan-Tin và Tin ho.c.
u. C de minh ho.a, tuy nhien co the de dàng chuyen doi
Giao tr`nh su. du.ng ngon ng
àn co mo.t so kien th
è ngon ng
sang cac ngon ng
u. khac; và do do, sinh vien c
u.c v
u. C. Ngoài
.
.
.
.
àu het cac chu o ng tr`nh thao tac tren cau tr
ra, h
uc d
u lie.u nhu danh sach lien ket, nen dòi
.
y nang la.p tr`nh tot.
hoi sinh vien phai co nh
u ng k
sau:
òm bay chu.o.ng và mo.t ph

àn phu. lu.c vo.i nh
Giao tr`nh bao g
u.ng no.i dung chnh nhu.
è dò thi..
Chu.o.ng th
u. nhat tr`nh bày nh
u.ng khai nie.m can ban v
ngha thu..c tien cua cac so này.
Chu.o.ng 2 tr`nh bày nh
u.ng so co. ban cua dò thi.. Y
7
Chu.o.ng 3 t`m hieu bài toan t`m du.ò.ng di ngan nhat.

.ng du.ng cua cay Huffman trong nen d
è cay. U
Chu.o.ng 4 dè ca.p den khai nie.m v
u.
.
lie.u. Ngoài ra xay du. ng cac thua.t toan t`m cay bao tr`
um nho nhat.
Bài toan Euler và bài toan Hamilton và nh
u.ng mo. ro.ng cua ch
ung se du.o..c noi den
trong Chu.o.ng 5.
Chu.o.ng 6 nghien c
u.u cac tnh chat phang cua dò thi.; và cuoi c`
ung
Chu.o.ng 7 t`m hieu cac bài toan tren ma.ng va.n tai.
àn phu. lu.c tr`nh bày cac cau tr
àn thiet de
Ngoài ra, ph
uc d
u. lie.u và nh
u.ng thu tu.c c
.
.
.
.
.
do n gian hoa cac doa.n chu o ng tr`nh minh ho.a cac thua.t toan du o. c tr`nh bày.
àn dàu tien nen khong tranh khoi kha nhi
èu thieu sot. Tac
Giao tr`nh du.o..c bien soa.n l
.
.
gia mong co nh
u ng dong gop t`
u ba.n do.c.
èu ngu.ò.i mà khong the lie.t ke
Toi xin cam o.n nh
u.ng gi
up do. da nha.n du.o..c t`
u. nhi
het, da.c bie.t là cac ba.n sinh vien, trong qua tr`nh bien soa.n giao tr`nh này.
- à La.t, ngày 5 thang 3 nam 2002
D
.
PHA
. M Tien So n
Chu.o.ng 1
- a.i cu.o.ng v
è d
ò thi.
D
- i.nh ngha v`
D
a c
ac kh
ai ni
e.m
1.1
1.1.1
- `
D
o thi. c
o hu.
o.ng
- ò thi. co hu.o.ng G = (V, E) g

òm mo.t ta.p V cac ph
àn tu. go.i là dnh (hay n
D
ut) và mo.t ta.p
.
.
.
.
.
.
E cac cung sao cho moi cung e E tu o ng u
ng vo i mo.t ca.p cac dnh du o. c sap th
u. tu... Neu
co du
ng mo.t cung e tu.o.ng u
.ng cac dnh du.o..c sap th
u. tu.. (a, b), ta se viet e := (a, b).
Ch
ung ta se gia su. cac dnh du.o..c danh so là v1 , v2 , . . . , vn hay gian tie.n, 1, 2, . . . , n,
trong do n = #V là so cac dnh cua dò thi..
Neu e là mo.t cung tu.o.ng u
.ng ca.p cac dnh du.o..c sap th
u. tu.. vi và vj th` dnh vi go.i là
goc và dnh vj go.i là ngo.n; cung e go.i là lien thuo.c hai dnh vi và vj . Ch
ung ta se thu.ò.ng
k
y hie.u m = #Eso ca.nh cua dò thi. G. Cac ca.nh thu.ò.ng du.o..c danh so là e1 , e2 , . . . , em .
Mo.t cach h`nh ho.c, cac dnh du.o..c bieu dien bo.i cac diem, và e = (vi , vj ) du.o..c bieu
dien bo.i mo.t cung noi cac diem vi và vj .
Mo.t cung co goc tr`
ung vo.i ngo.n go.i là khuyen.
èu ho.n mo.t cung vo.i goc ta.i vi và ngo.n ta.i vj th` G go.i là da dò thi. và cac
Neu co nhi
- o.n dò thi. co hu.o.ng là dò thi. khong khuyen trong do hai
.ng go.i là song song. D
cung tu.o.ng u
èu nhat mo.t cung (vi , vj ). Chang ha.n, dò thi. trong H`nh 1.1 co
dnh bat k`
y vi và vj co nhi
cung e8 là khuyen; cac cung e4 và e9 là song song do c`
ung tu.o.ng u
.ng ca.p dnh v3 và v4 .
9
e4
..
....................................................................................................
..................
..........
..........
......
......
..
.
.................................................................................................................................................................
.
....
.. ...........
.. ....
.........
.
..................
............ ....
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
...............................................................
.
...
...
.
.
.
...
...
...
..
...
...
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
....
.
...
....
..
...
...
...
...
...
...
...
...
....
...
...
.
....
.
.
.
...
..
...
...
..
..........
...
..
.........
...
...
..
..........
.
...
.
.
.
....
..
.
....
....
...
..
...
.....
...
...
...
........
...
..
........
...
..
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
....
......
...
...
.....
....
...
...
......
......
...
...
...
......
.
.
.
...
.
.
....
...
...
.......
..
...
.......
...
..
...
.......
..
...
........
...
... ....
........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.... ...
.......................................................................................................................................................................
... ....
...
...
..
..
.
...
.
..
.
.......
...
...
.... ......
.......
v2
e3
v3
v4
e9
e1
e2
v1
e6
e5
e7
v5
e8
H`nh 1.1: V du. cua 2dò thi. co hu.o.ng.
1.1.2
- `
D
o thi. v`
a
anh xa. d
a tri.
y hie.u (x) := {y V | (x, y) E}. Khi do ta co mo.t anh xa. da tri.

Vo.i moi x V, k
: V 2V , x 7 (x). K
y hie.u 1 là anh xa. (da tri.) ngu.o..c cua .
Neu G là do.n dò thi., th` dò thi. này hoàn toàn du.o..c xac d.inh bo.i ta.p V và anh xa. da
tri. t`
u. V vào 2V . V` va.y, dò thi. này còn co the k
y hie.u là G = (V, ).
Neu xoa cung e9 trong H`nh 1.1 ta nha.n du.o..c do.n dò thi. và do do co the bieu dien
bo.i anh xa. da tri. . Trong tru.ò.ng ho..p này ta co
(v1 ) = {v2 },
1.1.3
(v2 ) = {v1 , v3 },
(v3 ) = {v4 , v5 },
(v4 ) = {v5 },
(v5 ) = {v1 , v5 }.
- `
D
o thi. v
o hu.
o.ng
Khi nghien c
u.u mo.t so tnh chat cua cac dò thi., ta thay rà ng ch
ung khong phu. thuo.c vào
.
.
àn phan bie.t su.. khac nhau gi
u.a cac diem bat dàu và
hu o ng cua cac cung, t
u.c là khong c
- i
èu này do.n gian là moi khi co t nhat mo.t cung gi
u.a hai dnh ta khong quan
ket th
uc. D
.
.
ung.
tam den th
u tu. cua ch
Vo.i moi cung, t
u.c là moi ca.p co th
u. tu.. (vi , vj ) ta cho tu.o.ng u
.ng ca.p khong co th
u.
tu.. (vi , vj ) go.i là cac ca.nh. Tu.o.ng du.o.ng, ta noi ra` ng ca.nh là mo.t cung mà hu.o.ng da bi. bo
è h`nh ho.c, ca.nh (vi , vj ) du.o..c bieu dien bo.i cac doa.n thang (hoa.c cong) và khong
quen. V
co m
ui ten lien thuo.c hai diem tu.o.ng u
.ng hai dnh vi và vj .
10
è khao sat ta.p E là

Nghien c
u.u cac tnh chat vo hu.o.ng cua dò thi. G = (V, E) du.a v
.
.
.
.
àn tu mà moi ph
àn tu là mo.t ca.p hai dnh
ta.p cac ca.nh, t
u c là, mo.t ta.p h
u u ha.n cac ph
phan bie.t hay dòng nhat cua V.
- a dò thi. vo hu.o.ng là dò thi. mà co the co nhi
èu ho.n mo.t ca.nh lien thuo.c hai dnh.
D
- ò thi. go.i là do.n neu no khong co khuyen và hai dnh bat k`
èu nhat mo.t ca.nh
D
y co nhi
lien thuo.c ch
ung.
e4
v...2................................................................e.......3.......................................................v.......3...........................................................................................................................................................
.. ..
..............................
... v4
........
.........
...
............. ....
............................
..
...
...
.....................................................................
.
....
...
..
...
.
.
.
.
...
...
.
..
e9
....
...
..
..
...
.
...
...
e1
...
...
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.
...
....
.
...
..
...
..
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
...
..
.
.
.
.
.....
..
...
....
...
....
...
...
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
.
.
..
.
.
.
.
.
...
.....
....
...
.....
...
...
...
.....
...
..
......
...
...
..
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
......
...
....
...
......
...
...
...
......
...
.......
...
...
.......
.
...
.
.
..
.
.
.
.
.
.
... ...
.......
...
... ...
........
....................................................................................................................................................................
... .....
...
....
...
..
.....
..
..
...
..
...
.
.
.... .....
.......
e2
v1
e6
e5
e7
v5
e8
- ò thi. vo hu.o.ng tu.o.ng u

.ng dò thi. trong H`nh 1.1.
H`nh 1.2: D
1.1.4
C
ac d
i.nh ngha chnh
è nhau neu ch
Hai cung, hoa.c hai ca.nh go.i là k
ung co t nhat mo.t dnh chung. Chang ha.n,
è nhau. Hai dnh vi và vj go.i là k
è nhau neu t
òn ta.i
hai ca.nh e1 và e3 trong H`nh 1.2 là k
è nhau (lien
ca.nh hoa.c cung ek lien thuo.c ch
ung. V du. trong H`nh 1.2 hai dnh v2 và v3 là k
.
.
`
thuo.c bo i ca.nh e3 ), nhu ng dnh v2 và v5 khong ke nhau.

B
a.c v`
a nu.a b
a.c
+
àm lan) là so cac cung
Ba.c ngoài cua dnh v V, k
y hie.u d+
eu khong so.. nh
G (v) (hay d (v) n
àm
co dnh v là goc. Ba.c trong cua dnh v V, k
y hie.u dG (v) (hay d (v) neu khong so.. nh
lan) là so cac cung co dnh v là ngo.n.
Chang ha.n, dò thi. co hu.o.ng trong H`nh 1.1 co d+ (v2 ) = 2, d (v2 ) = 1.
11
Hien nhien ra` ng, tong cac ba.c ngoài cua cac dnh ba` ng tong cac ba.c trong cua cac
dnh và bà ng tong so cung cua dò thi. G, t
u.c là
n
X
i=1
d+ (vi ) =
n
X
d (vi ) = m.
i=1
Neu G là dò thi. vo hu.o.ng, ba.c cua dnh v V, k

y hie.u dG (v) (hay d(v) neu khong so..
àm lan) là so cac ca.nh lien thuo.c dnh v vo.i khuyen du.o..c dem hai l
àn. V du. dò thi. vo
nh
.
.
hu o ng trong H`nh 1.2 co d(v2 ) = 3, d(v5 ) = 5.
C
ac cung (ca.nh) li
en thu
o.c t
a.p A V. C
ac d
oi chu tr`nh
Gia su. A V. K
y hie.u + (A) là ta.p tat ca cac cung co dnh goc thuo.c A và dnh ngo.n
thuo.c Ac := V \ A, và (A) là ta.p tat ca cac cung co dnh ngo.n thuo.c A và dnh goc thuo.c
- a.t
Ac . D
(A) = + (A) (A).
Ta.p cac cung hoa.c ca.nh co da.ng (A) go.i là doi chu tr`nh cua dò thi..
- `
D
o thi. c
o tro.ng s
o
- ò thi. co tro.ng so neu tren moi cung (hoa.c ca.nh) e E co tu.o.ng u
.ng mo.t so thu..c w(e) go.i
D
là tro.ng lu.o..ng cua cung e.
- `
D
o thi. d
oi x
u.ng
- ò thi. co hu.o.ng go.i là doi x
D
u.ng neu co bao nhieu cung da.ng (vi , vj ) th` c
ung co bay nhieu
cung da.ng (vj , vi ).
- `
D
o thi. phan d
oi x
u.ng
- ò thi. co hu.o.ng go.i là phan doi x
D
u.ng neu co cung da.ng (vi , vj ) th` khong co cung da.ng
(vj , vi ).
12
- `
ày d
D
o thi. d
u
- ò thi. vo hu.o.ng go.i là dày du neu hai dnh bat k`
òn ta.i mo.t ca.nh da.ng (vi , vj ).
D
y vi và vj t
.
.
.
.
.
- o n dò thi. vo hu o ng dày du n dnh du o. c k
D
y hie.u là Kn .
- `
D
o thi. con
- ò thi. con du.o..c sinh bo.i ta.p A là dò thi. GA := (A, EA ) trong do cac dnh là
Gia su. A V. D
.
àn tu cua ta.p A và cac cung trong EA là cac cung cua G mà hai dnh no lien thuo.c
cac ph
thuo.c ta.p A.
Neu G là dò thi. bieu dien ban dò giao thong cua nu.o.c Vie.t Nam th` dò thi. bieu dien
- à La.t là mo.t dò thi. con.
ban dò giao thong cua thành pho D
- `
D
o thi. b
o. ph
a.n
- ò thi. bo. pha.n sinh bo.i ta.p U là dò thi. vo.i ta.p dnh V
Xet dò thi. G = (V, E) và U E. D
và cac cung thuo.c U (cac cung cua E \ U bi. xoa khoi G).
- `
D
o thi. con b
o. ph
a.n
- ò thi. con bo. pha.n sinh bo.i ta.p A và U là dò thi.
Xet dò thi. G = (V, E) và A V, U E. D
bo. pha.n cua GA sinh bo.i U.
1.2
ò thi.
Ma tr
a.n bi
eu di
en d
1.2.1
Ma tr
a.n li
en thu
o.c d
nh-cung
Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung cua dò thi. G = (V, E) là ma tra.n A = (aij ), i = 1, 2, . . . , n, j =
àn tu. 0, 1 và 1, trong do moi co.t bieu dien mo.t cung cua G và moi
1, 2, . . . , m, vo.i cac ph
àn tu. cua co.t k ba` ng
hàng bieu dien mo.t dnh cua G. Neu ek = (vi , vj ) E th` tat ca cac ph
khong ngoa.i tr`
u.
aik = 1, ajk = 1.
13
V du. 1.2.1 Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung cua dò thi. trong H`nh 1.3 là
e1 e2 e3 e4 e5
a +1 +1
0
0
0
b
0 +1 +1
0
1
.
c 0 1 1
0 +1
d
0
0
0 1 1
a...............................................................................e.........1.............................................................................b...
.
................
.
.....
...... .....
......
......
...
......
......
...
......
......
.
.
.
.
.
......
.
...
......
......
e
...
4
......
......
.
.
.
.
..
.
...
...
...
......
......
......
...
......
......
..
......
......
......
......
...........
...... ............
...
........
.
.
...
.... ..........
.
.
.
.
.
...
......
...
........
......
...
........
.............
...
.........
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
......
....
.
.
...
.
.
.
.
.
.
......
....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
......
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
......
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...... ....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....................................................................................................................................................................
e3
e2
e5
H`nh 1.3:
Nhac la.i rà ng, ma tra.n vuong go.i là unimodular neu di.nh th
u.c cua no ba` ng 1 hoa.c
1. Ma tra.n A cap m n go.i là total unimodular neu tat ca cac ma tra.n vuong con khong
suy bien cua A là unimodular.
è 1.2.2 Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung cu a dò thi. G = (V, E) là total unimodular.
M
e.nh d
Ch
u.ng minh. Ch
uy
ra` ng ma tra.n lien thuo.c dnh-cung cua dò thi. G = (V, E) ch
u.a du
ng
.
àn tu khac khong tren moi co.t, mo.t bà ng 1 và mo.t bà ng 1. Do do ta co the ch
hai ph
u.ng
minh theo quy na.p nhu. sau: Hien nhien, tat ca cac ma tra.n vuong con khong suy bien cap 1
cua A là modular; gia su. khang d.inh du
ng cho mo.i ma tra.n con khong suy bien cap (k 1).
àn tu.
Xet ma tra.n vuong con A0 cap k cua A. Neu moi co.t cua A0 ch
u.a du
ng hai ph
khac khong th` det(A0 ) = 0 (tha.t va.y, tong tat ca cac hàng cua A0 là vector khong, do do cac
òn ta.i mo.t co.t cua A0 khong co ph
àn tu. khac khong th`
hàng là do.c la.p tuyen tnh). Neu t
òn ta.i co.t j cua A0 sao cho co du
àn tu. khac khong
det(A0 ) = 0. Cuoi c`
ung, neu t
ng mo.t ph
aij (bà ng 1, hay 1) th` det(A0 ) = det(A00 ), trong do A00 là ma tra.n vuong cap (k 1)
u. A0 ba` ng cach xoa hàng i và co.t j. Theo gia thiet quy na.p, det(A0 ) bà ng 1, 1
nha.n du.o..c t`
u.ng minh.
hay 0 và do do me.nh dè du.o..c ch
/
14
1.2.2
Ma tr
a.n li
en thu
o.c d
nh-ca.nh
Xet dò thi. vo hu.o.ng G = (V, E). Ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh cua dò thi. G là ma tra.n
àn tu. 0 và 1, trong do moi co.t bieu dien
A = (aij ), i = 1, 2, . . . , n, j = 1, 2, . . . , m, vo.i cac ph
mo.t ca.nh cua G và moi hàng bieu dien mo.t dnh cua G; ngoài ra, neu ca.nh ek lien thuo.c
àn tu. cua co.t k ba` ng khong ngoa.i tr`
hai dnh vi và vj th` tat ca cac ph
u.
aik = 1,
ajk = 1.
V du. 1.2.3 Ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh cua dò thi. trong H`nh 1.4 là
e1
a 1
b
1
c 0
d 0
e2
1
0
1
0
e3
0
1
1
0
e4
0
1
0
1
e5
0
0
1
1
a.............................................................................e.......1.............................................................................b....
................
..
......
...... ....
......
......
......
......
....
......
......
.
.
.
.
......
...
.
......
e4...................
...
......
...
..
......
.
......
......
....
......
......
...
......
......
......
......
...
...... ...........
...
........
.
.
.
.
...
.
.... ..........
.
.
.
.
...
.
......
....
.
.
.
.
.
.
...
.
......
....
.
.
.
.
.
.
.
...
.
......
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
......
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
......
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
......
....
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
......
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...... ....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
... ..
...
..........................................................................................................................................................................
e3
e2
e5
H`nh 1.4:
Trai vo.i ma tra.n lien thuo.c dnh-cung, noi chung ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh khong
total unimodular. Chang ha.n, trong v du. tren, ma tra.n con
1 1 0
1 0 1
0 1 1
co di.nh th
u.c ba` ng 2.
- ò thi. vo hu.o.ng G = (V, E) go.i là hai ph
àn neu co the phan hoa.ch ta.p cac dnh
D
.
V thành hai ta.p con rò i nhau V1 và V2 sao cho doi vo.i moi ca.nh (vi , vj ) E th` hoa.c
vi V1 , vj V2 hoa.c vj V1 , vi V2 .
15
a.....
....................................
.......
........... ..
....... .... ..
... ..... .......
....... ..... ...
..... .........
....... .........
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.......
..
...
...
......
.......
.....
.....
...
...
.......
.......
.....
.....
........
.......
...
...
.....
.....
....... .............
.
.
.....
.
...
...
.
..........
...
.....
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.
.
.
.
.......
.....
...
....... .........
...
...
..... .............
.........
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
..... .......
... ............
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.......
...
...
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.......
...
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..... ....
....... ....
... .........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
........
.......
- ò thi. hai ph
àn K2,3 .
H`nh 1.5: D
àn.
V du. 1.2.4 De kiem tra dò thi. K2,3 trong H`nh 1.5 là hai ph
è 1.2.5 Ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh cu a dò thi. vo hu.o.ng G = (V, E) là total
M
e.nh d
àn.
unimodular neu và ch neu G là dò thi. hai ph
àn, th` ch
Ch
u.ng minh. (1) Neu dò thi. là hai ph
ung ta co the ch
u.ng minh theo quy na.p ra` ng
mo.i ma tra.n vuong con B cua ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh co di.nh th
u.c det(B) = 0, 1 hoa.c
.
.
- i
èu này du
ng vo.i cac ma
1. D
ng vo i cac ma tra.n vuong con cap 1; gia su khang d.inh du
tra.n vuong con cap (k 1). Xet ma tra.n vuong con B cap k.
àn tu. bà ng 1 th`
Neu moi co.t B j cua B ch
u.a du
ng hai ph
X
Bi =
iI1
Bi ,
iI2
trong do I1 và I2 là cac ta.p ch so tu.o.ng u

.ng hai phan hoa.ch cua ta.p cac dnh V và Bi là
vector hàng cua B. Cac vector hàng phu. thuo.c tuyen tnh, nen det(B) = 0.
òn ta.i co.t co du
àn tu. bà ng 1, chang ha.n bij = 1, k
y hie.u C
ng mo.t ph
Neu, ngu.o..c la.i, t
.
.
.
`
là ma tra.n nha.n du o. c t`
u B ba ng cach xoa hàng i và co.t j. Th`
det(B) = det(C) (= 0, 1 hoa.c 1 theo quy na.p).
(2) Ma.t khac, de dàng ch
u.ng minh rà ng ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh cua dò thi. là mo.t chu
àn 1.3) co d.inh th
tr`nh do. dài le (t
u.c là so ca.nh tren chu tr`nh là le-xem Ph
u.c bà ng 2. Do
àn theo bo dè sau.
/
do G khong ch
u.a chu tr`nh do. dài le và v` va.y no là hai ph
- ò thi. vo hu.o.ng G là hai ph
è 1.2.6 D
àn neu và ch neu G khong ch
B
o d
u.a chu tr`nh co do.

dài le .
- i
èu kie.n c
àn. Do V du.o..c phan hoa.ch thành V1 và V2 :
Ch
u.ng minh. D
V = V2 V2 ,
16
V1 V2 = .
òn ta.i mo.t chu tr`nh co do. dài le

Gia thiet t
= {vi1 , vi2 , . . . , viq , vi1 }
àn, nen hai dnh lien tiep tren
và khong mat tnh tong quat, lay vi1 V1 . Do G là hai ph
chu tr`nh phai co mo.t dnh thuo.c V1 và dnh kia thuo.c V2 . Do do vi2 V2 , vi3 V1 , . . . ,
và tong quat, vik V1 neu k le và vik V2 neu k chan. Mà chu tr`nh co do. dài le nen
- i
èu này mau thuan vo.i V1 V2 = .
viq V1 và bo.i va.y vi1 V2 . D
- i
èu kie.n du. Khong mat tnh tong quat gia thiet dò thi. G lien thong. Gia su. khong t
òn
D
ta.i chu tr`nh co do. dài le.
Cho.n dnh bat k`
y, chang ha.n vi và gan nhan cho no là + . Sau do la.p la.i cac phep
toan sau:
Cho.n dnh da du.o..c gan nhan vj và gan nhan ngu.o..c vo.i nhan cua vj cho tat ca cac
è vo.i dnh vj .
dnh k
Tiep tu.c qua tr`nh này cho den khi xay ra mo.t trong hai tru.ò.ng ho..p:
è nhau co nhan khac nhau (mo.t
(a) Tat ca cac dnh da du.o..c gan nhan và hai dnh bat k`
y k
mang da u + và mo.t mang da u ); hoa.c

òn ta.i dnh, chang ha.n vjk , du.o..c gan hai nhan khac nhau.
(b) T
Trong Tru.ò.ng ho..p (a), da. t V1 là ta.p tat ca cac dnh du.o..c gan nhan + và V2 là ta.p tat
u.a cac ca.p dnh co nhan
ca cac dnh du.o..c gan nhan . Do tat ca cac ca.nh lien thuo.c gi
àn.
khac nhau nen dò thi. G là hai ph
èn 1 nào
Trong Tru.ò.ng ho..p (b), dnh vjk du.o..c gan nhan + do.c theo mo.t day chuy
.
.
.
.
do, vo i cac dnh du o. c gan nhan + và xen ke nhau xuat phat t`
u vi và ket th
uc ta.i
.
.
.
.
.
`
vjk . Tu o ng tu. , dnh vjk du o. c gan nhan do.c theo mo.t day chuyen 2 nào do, vo.i cac
dnh du.o..c gan nhan + và xen ke nhau xuat phat t`
u. vi và ket th
uc ta.i vjk . Nhu.ng
nhu. the chu tr`nh di do.c theo 1 t`
u. dnh vi den dnh vjk sau do di ngu.o..c la.i do.c theo 2
- i
è la.i vi co do. dài le. D
èu này mau thuan vo.i gia thiet, và do do khong the xay ra Tru.ò.ng
v
- i.nh l
y du.o..c ch
u.ng minh.
ho..p (b). D
/
1.2.3
è hay ma tr
Ma tr
a.n k
a.n li
en thu
o.c d
nh-d
nh
èu nhat mo.t cung lien thuo.c hai dnh bat k`

y vi
Gia su. G = (V, E) là dò thi. sao cho co nhi
è hay ma tra.n lien thuo.c dnh-dnh là ma tra.n vuong A = (aij ) cap n n
và vj . Ma tra.n k
17
àn tu. 0 hoa.c 1:

vo.i cac ph
aij :=
1
0
neu (vi , vj ) E,
neu ngu.o..c la.i.
è cua do.n dò thi. c

Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. vo hu.o.ng, ma tra.n k
ung co the du.o..c d.inh
ngha bà ng cach xem moi ca.nh (vi , vj ) tu.o.ng u
.ng hai cung (vi , vj ) và (vj , vi ). Trong tru.ò.ng
è là doi x
ho..p này, ma tra.n k
u.ng.
1.2.4
ò thi.
C
ac bi
eu di
e n cua d
- e mo ta mo.t dò thi., ta co the su. du.ng mo.t so cach bieu dien khac nhau. Vo.i quan diem
D
la.p tr`nh, noi chung cac bieu dien này khong tu.o.ng du.o.ng theo kha ca.nh hie.u qua cua
thua.t toan.
è hoa.c cac dan xuat cua
Co hai cach bieu dien chnh: Th
u. nhat, su. du.ng ma tra.n k
.
.
no; th
u hai, su du.ng ma tra.n lien thuo.c hoa.c cac dan xuat cua no.
è
Su. du.ng ma tr
a.n k
è cho phep mieu ta hoa.c cac 1-dò thi. d.inh hu.o.ng, hoa.c
Ch
ung ta biet rà ng cac ma tra.n k
è, ta thay so lu.o..ng thong
cac do.n dò thi. vo hu.o.ng. Vo.i cach bieu dien dò thi. qua ma tra.n k
òm cac bit 0 và 1, c
àn lu.u tr
tin, g
u. là n2 . Cac bit co the du.o..c ket ho..p trong cac t`
u.. K
y
.
.
.
hie.u w là do. dài cua t`
u (t
u c là so cac bit trong mo.t t`
u may tnh). Khi do moi hàng cua ma
è co the du.o..c viet nhu. mo.t day n bit trong dn/we t`
tra.n k
u. de lu.u tr
u. 1 . Do do so cac t`
u.
è là ndn/we.
ma tra.n k
àn lu.u tr
è cua dò thi. vo hu.o.ng là doi x
u.ng, nen ta ch c
u. nu.a tam giac tren
Ma tra.n k
àn n(n 1)/2 bit. Tuy nhien, vo.i cach lu.u tr
cua no, và do do ch c
u. này, se tang do. ph
u.c
.
ta.p và thò i gian tnh toan trong mo.t so bài toan.
Trong tru.ò.ng ho..p cac ma tra.n thu.a (m n2 vo.i dò thi. co hu.o.ng; m 12 n(n + 1) doi
vo.i dò thi. vo hu.o.ng) cach bieu dien này là lang ph. Do do ta se t`m cach bieu dien ch cac
àn tu. khac khong.
ph
- ò thi. co
è cho dò thi. co hu.o.ng. D
V` mu.c dch này ta se su. du.ng mo.t mang danh sach k
.
.
.
.
.
hu o ng du o. c bieu dien bo i mo.t mang cac con tro V out[1], V out[2], . . . , V out[n], trong do
àn tu. cua mang V out[i]
.ng vo.i mo.t dnh trong dò thi. co hu.o.ng. Moi ph
moi con tro tu.o.ng u
u. mu.c d
u. lie.u cua n
ut tu.o.ng u
.ng dnh vi và ch
u.a mo.t con tro
ch den mo.t n
ut dàu lu.u tr
1
K
y hie.u dxe là so nguyen nho nhat khong be ho.n x.
18
è (dnh du.o..c noi vo.i vi theo hu.o.ng t`

ch den mo.t danh sach lien ket cua cac dnh k
u. vi ra).
.
.
è co hai tru ò ng:
Moi n
ut k
è; và
1. Tru.ò.ng so nguyen: lu.u tr
u. so hie.u cua dnh k
è này.
2. Tru.ò.ng lien ket ch den n
ut ke tiep trong danh sach k
v1
v2
...
........
.................................................................................
.
.
.
.
... .......
.. ...
..... .. ..
.. ....
.. .....
.... .... ....
.....
..
.....
... ...
.....
.....
...
... ...
.....
.....
...
.....
...
...
.....
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
.
.........
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.....
.
..............
.
.....
.
...
...
.
..
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
...
.
...
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
...
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
...
.
...
.
.
.
.
.
..... ...................................
.
.
.
.
.
.......
.........
.
....
..
......
.
.
.
.
.
.
...
...
.....
....
.
...........
...
.....
.
.
.
...
...
.....
............... .....................................
.
.....
.
.
.
.
.
.
...
...
.....
...
.... ......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
...
..
....
.....
...
...
....
....... .........
.....
...
.......
...
...
...
.....
.......
...
.....
...
.....
... ..............
...
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
..
...
.........
............
... .................
........
...
..
.....
..
..... .
...
.........
.....
.....
....... ..... ....
...
.....
.....
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
... ..
.
..... ..
.........
... .. .........
..... ...
.......
... .. .....
..... .. ..............
............
.............
..
v6
v3
v5
v4
H`nh 1.6:
è V out[] cua dò thi. co hu.o.ng trong H`nh 1.6 du.o..c
Cach bieu dien mang danh sach k
u. lie.u tu.o.ng u
cho tu.o.ng u
.ng trong H`nh 1.7 (gia su. cac mu.c d
.ng cac dnh theo th
u. tu.. là
A, B, C, D, E, F ).
N
ut . dàu
A
.
....
...
..
...
..
v4
..
...
..
...
...
..
v5
..
...
..
...
...
..
............................................... NULL
V out[2].................................. B
.....
...
..
...
...
............................................... v1
.....
...
..
...
...
............................................... v3
.....
...
..
...
...
............................................... NULL
V out[3].................................. C
..
...
..
...
....
.
............................................... v3
..
...
..
...
....
.
............................................... NULL
V out[4]................................. D
....
...
..
....
..
................................................. v2
....
...
..
....
..
................................................. v3
....
...
..
....
..
................................................. NULL
V out[5]................................... E
..
...
..
...
...
.
................................................ v3
..
...
..
...
...
.
................................................ v6
..
...
..
...
...
.
................................................ NULL
V out[6].................................. F
....
...
..
...
..
............................................... v1
....
...
..
...
..
............................................... NULL
V out[1]
..................................
...............................................
...............................................
è V out[] tu.o.ng u
H`nh 1.7: Danh sach k
Thay v` con tro ch den mo.t danh sach cac dnh t`
u. vi di ra trong V out[i], ta tro den
danh sach cac dnh di den vi và do do co the lu.u tr
u. dò thi. thong qua mang cac danh sach
19
è V in[i]. H`nh 1.8 minh ho.a mang cac danh sach k

è V in[] cua dò thi. co hu.o.ng trong H`nh
k
1.6.
- e y
è cua V out[] (tu.o.ng u
D
rà ng, cac so trong n
ut k
.ng, V in[]) là nh
u.ng ch so co.t
è cua dò thi. mà o. do so 1 xuat hie.n. Ngoài ra, trong
(tu.o.ng u
.ng, hàng) trong ma tra.n k
.
.
.
.
.
è này là tr`
tru ò ng ho. p dò thi. vo hu o ng, hai danh sach k
ung nhau.
Khi dò thi. co tro.ng so, t
u.c là neu moi cung hoa.c ca.nh e E co mo.t tro.ng lu.o..ng w(e),
.
àn mo ro.ng cau tr
è ba` ng cach them mo.t tru.ò.ng
ta ch c
uc cua moi n
ut trong danh sach k
lu.u tr
u. tro.ng lu.o..ng cua cung.
è cua dò thi. co hu.o.ng co the du.o..c cài da. t trong ngon
Cach bieu dien ba` ng danh sach k
.
.
- e xay du..ng
ng
u la.p tr`nh C vo i cac khai bao trong thu. vie.n Graph.h (xem Phu. lu.c A). D
è V out[] và V in[] cho mo.t dò thi., ta co the su. du.ng cac thu tu.c
mang cac danh sach k
MakeV out() và MakeV in() tu.o.ng u
.ng.
N
ut . dàu
V in[1] ................................... A
...
...
..
...
...
............................................... v2
...
...
..
...
...
............................................... v6
...
...
..
...
...
V in[2] .................................. B
..
...
..
...
....
.
............................................... v4
..
...
..
...
....
.
............................................... NULL
V in[3] .................................. C
....
...
..
...
...
............................................... v2
....
...
..
...
...
............................................... v3
V in[4] .................................. D
..
...
..
...
...
.
............................................... v1
..
...
..
...
...
.
............................................... NULL
V in[5] .................................. E
.....
...
..
...
...
................................................. v1
.....
...
..
...
...
................................................. NULL
V in[6] ................................... F
...
...
..
...
...
.
................................................. v5
...
...
..
...
...
.
................................................. NULL
....
...
..
...
...
................................................. NULL
................................................. v4
....
...
..
...
...
............................................... v5
....
...
..
...
...
............................................... NULL
è V in[] tu.o.ng u
H`nh 1.8: Danh sach k
Su. du.ng c
ac ma tr
a.n li
en thu
o.c d
nh-cung ho
a.c d
nh-ca.nh
Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung hoa.c dnh-ca.nh cho phep ch
ung ta mo ta dày du cau tr
uc cua
.
àn tu khac khong trong moi
mo.t da dò thi. khong co khuyen. Tuy nhien, do ch co hai ph
.
.
.
co.t, nen co the bieu dien thong tin o da.ng thch ho. p ho n.
èu m trong do vo.i moi cung
Ch
ung ta d.inh ngha hai mang tuyen tnh [] và [] chi
hoa.c ca.nh ek , k = 1, 2, . . . , m, cac gia tri. [k] và [k] là cac ch so cua cac dnh mà ek lien
20
v1
...........
..................................................................................................
...
..................
. .
.....
... ... .. .........
...............
........
. .. ..
.............
........
... ... ...
............
........
... ... .....
...........
........
........
..........
...
...
...
........
..........
...
.
..
.
.
.
.............
........
...
..
.
..
.
.
..............
.
.
.
.
........
...
........
.
.
.
....
.
....
........
...
........
........
...
...
...
.......
........
.......
...
...
...
.
........
.......
...
........
.......
...
...
........
...
......
...
...
.
........
...
......
.
.
.
......
...
...
.
........
......
.......
..........
.
.............
.
......
...
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
.
.
........
...
.....
......
........
...
....
..
........
.....
.
...
.
.
.
.
.....
........
...
..
.....
........
..
.
.
...
........
.....
.
.
.
.
.
.
........
.....
...
........
.....
....
...
....
........
.....
.
...
.
.
...
........
.....
...
..
........
.
.....
.
.
........
.
...
.....
..
.
.
.
.
........
...
.
.
.....
..............................
.
.
.
.
.
.
.
.
........
......
... .. ..
.....
....
........
.....
....
...
... .. ..
........
...
.
...
.
.
.
... ... ...
.
.
.
........ .... .
...
... .. ...
........ .... ..
..
..........
.
..
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
...........
.
.
.
.
..........
.
.
.
.
.
...
...........
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
............
.
.
..
...
........
.
.
.
..............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
................
...
.....
................
...................
.....
......
...................
.........................
..............................
................................................................................................................................
..
e5
e1 e2
e3
e4
e6
v3
v2
e8
e7
H`nh 1.9:
ung ta quyet di.nh [k] là dnh goc và [k] là dnh
thuo.c. Trong tru.ò.ng ho..p co hu.o.ng, ch
ngo.n cua cung ek .

è, cach bieu dien này c
Ch
uy
rà ng, trai vo.i ma tra.n k
ung co the da.c tru.ng cho cac da
dò thi. co khuyen.
Chang ha.n, da dò thi. cua H`nh 1.9 trong do cac cung du.o..c danh so, ta nha.n du.o..c
k
àn them mo.t mang w[] kch thu.o.c m lu.u

Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. co tro.ng so, ta ch c
tr
u. tro.ng lu.o..ng cua moi ca.nh hoa.c cung vo.i tu.o.ng u
.ng mo.t-mo.t cac mang [] và [].
è cach khac bieu dien hie.u qua ho.n cua dò thi. vo hu.o.ng su. du.ng danh sach cac ca.nh
V
xem [43].
M
oi li
en h
e. gi
u.a c
ac bi
eu di
en
òn ta.i cac thua.t toan da th
u.a cac kieu d
u. lie.u tren
De dàng thay ra` ng t
u.c de chuyen doi gi
dò thi.. H`nh 1.10 minh ho.a cac kha nang co the co.
- e chuyen doi gi
èu này (bài
àn cac chu.o.ng tr`nh thu..c hie.n di
D
u.a cac kieu d
u. lie.u, c
.
.
àu. Chang ha.n, dò thi. co

ta.p). Cac bieu dien này co the cai bien cho ph`
u ho. p vo i yeu c
21
è du.o..c ket theo hàng

Ma tra.n k
|
|
O(n2 )
|
O(m)
|
è da.ng tu.ò.ng minh

Ma tra.n k
|
è du.o..c ket theo co.t

Ma tra.n k
|
O(mn)
|
O(m)
|
Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung

hoa.c ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh
da.ng tu.ò.ng minh
|

da.ng ket theo hàng
|
O(mn)
|
O(m)
|

da.ng ket theo co.t
H`nh 1.10: Moi lien he. và do. ph
u.c ta.p tnh toan khi chuyen doi gi
u.a cac bieu dien khac
nhau trong dò thi..
tro.ng so co the du.o..c bieu dien bo.i mo.t ma tra.n tro.ng lu.o..ng (còn go.i là ma tra.n chi ph
àn tu. (i, j) bà ng tro.ng lu.o..ng cua ca.nh hay cung
hay khoang cach) cap n n trong do ph
àn ch
èu van dè phu. thuo.c vào bieu dien
(vi , vj ). Tuy nhien, c
uy
ra` ng, tnh hie.u qua cua nhi
.
.
cua dò thi.. Do do, vie.c cho.n lu. a cac cau tr
uc d
u lie.u mo.t cach thch ho..p là quan tro.ng.
22
1.3
Tnh li
en th
ong
1.3.1
èn v`
D
ay chuy
a chu tr`nh
èn t`
Gia su. v0 , vk là cac dnh cua dò thi. vo hu.o.ng G := (V, E). Day chuy
u. v0 den vk do.
.
dài k là mo.t day xen ke (k + 1) dnh và k ca.nh bat dàu t`
u v0 và ket th
uc ta.i vk ,
:= {v0 , e1 , v1 , e2 , v2 , . . . , vk1 , ek , vk },
- e gian tie.n, ta thu.ò.ng viet
trong do ca.nh ei lien thuo.c cac dnh vi1 và vi , i = 1, 2, . . . , k. D
:= {e1 , e2 , . . . , ek }.
àn qua
èn du.o..c go.i là do.n gian (tu.o.ng u
.ng, so. cap) neu no khong di hai l
Day chuy
.
.
.
c`
ung mo.t ca.nh (tu o ng u
ng, dnh).
èn trong do dnh dàu tr`
Chu tr`nh là mo.t day chuy
ung vo.i dnh cuoi. Chu tr`nh qua
àn go.i là do.n gian. Chu tr`nh là so. cap neu no di qua moi dnh du
ng
moi ca.nh du
ng mo.t l
.
è).
àn tr`
àn (mo.t l
àn l
mo.t l
u dnh dàu tien hai l
uc xuat phat và mo.t l
uc tro. v
- ò thi. trong H`nh 1.11 co
D
(a, e1 , b, e2 , c, e3 , d, e4 , b)
èn t`
là day chuy
u. dnh a den dnh b co do. dài bon. Cac chu tr`nh sau là so. cap
(b, e2 , c, e3 , d, e4 , b),
và (b, e5 , f, e7 , e, e6 , b).
e1 b
e2
a ................................................................................................................................................................................................................................... c
.......
. ...
...
.
.......
... ...
.......
e4.............................
....... e3
... ...
.......
.
.
.. ....
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...
....... .............
...
...
...
....
...
...
....
..
.
d
e5 ......... ........ e6
...
.
...
...
...
...
...
..
.
...
..
.
...
..
.
...
..
.
...
..
.
...
..
.
.
....................................................................................................................................................................................
f e
7 e
e8
H`nh 1.11:
èu nhat mo.t
Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. khong co ca.nh song song (t
u.c là hai dnh co nhi
.
.
.
èn du o. c viet la.i
ca.nh lien thuo.c ch
ung), de do n gian day chuy
= {v0 , v1 , v2 , . . . , vk }.
23
1.3.2
- u.`
D
o.ng d
i v`
a ma.ch
- u.ò.ng di t`
Gia su. v0 , vk là cac dnh cua dò thi. co hu.o.ng G := (V, E). D
u. v0 den vk do. dài
k là mo.t day xen ke (k + 1) dnh và k cung bat dàu t`
u. v0 và ket th
uc ta.i vk ,
:= {v0 , e1 , v1 , e2 , v2 , . . . , vk1 , ek , vk },
- e gian tie.n, ta co the k
trong do cung ei lien thuo.c cac dnh vi1 và vi , i = 1, 2, . . . , k. D
y
.
.
hie.u du ò ng di là {e1 , e2 , . . . , ek }.
Do do trong H`nh 1.12 day cac cung
1 := {e6 , e5 , e9 , e8 , e4 }
2 := {e1 , e6 , e5 , e9 }
3 := {e1 , e6 , e5 , e9 , e10 , e6 , e4 }
là cac du.ò.ng di.
- u.ò.ng di là do.n gian neu khong ch
àn. Suy ra cac du.ò.ng di
u.a cung nào qua mo.t l
D
.
.
.
.
.
.
àn.
1 , 2 là do n gian, nhu ng du ò ng di 3 khong do n gian do no su du.ng cung e6 hai l
- u.ò.ng di là so. cap neu khong di qua dnh nào qua mo.t l
àn. Khi do du.ò.ng di 2 là
D
.
.
.
.
.
so cap nhu ng cac du ò ng di 1 và 3 là khong so cap. Hien nhien, du.ò.ng di so. cap là do.n
gian nhu.ng ngu.o..c la.i khong nhat thiet du
ng. Chang ha.n, ch
uy
rà ng du.ò.ng di 1 là do.n
gian nhu.ng khong so. cap, du.ò.ng di 2 v`
u.a do.n gian và v`
u.a so. cap, du.ò.ng di 3 khong
.
.
do n gian c
ung khong so cap.
èn là ban sao khong co hu.o.ng cua du.ò.ng di và ap
Ch
uy
rà ng, khai nie.m day chuy
du.ng cho cac dò thi. mà khong de y
den hu.o.ng cua cac cung.
- u.ò.ng di c
D
ung co the du.o..c bieu dien bo.i day cac dnh mà ch
ung di qua trong tru.ò.ng
ho..p khong co cung song song (t
u.c hai cung co c`
ung goc và c`
ung ngo.n). Do do, du.ò.ng di
.
1 co the bieu dien bo i day dnh {v2 , v5 , v4 , v3 , v5 , v6 }.
Ma.ch là mo.t du.ò.ng di {e1 , e2 , . . . , ek } trong do dnh goc cua cung e1 tr`
ung vo.i dnh
.
.
ngo.n cua cung ek . Do do du ò ng di {e5 , e9 , e10 , e6 } trong H`nh 1.12 là ma.ch.
1.3.3
Tnh li
en th
ong
- ò thi. vo hu.o.ng go.i là lien thong neu tat ca cac ca.p dnh vi và vj t
òn ta.i day chuy
èn t`
u. vi
D
òn ta.i mo.t day chuy
èn noi hai dnh vi
den vj . Quan he. vi Rvj neu và ch neu vi = vj hoa.c t
.
.
.
.
.
àu).
và vj là quan he. tu o ng du o ng (phan xa., doi x
u ng và bac c
24
v2
...........
......... .....
........ .. .........
.....
.......... ....
.
.
.
.
.....
..... . ..
.....
..... ... ....
.....
..... ....
.....
....
.
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.....
....
..
....
.
.
.
........
.
.
.
.
...
.........
.
.
..........
.
.
.
.
.....
.
.
....
.
.
.
.
.....
.
.
.
...
..
....
.....
.
.
.
.
.
.
.....
..
..
....
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
.
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
..
.....
.
....
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
..
.....
......
....
.
.
.
.
.
...
.
.
....
....
..
.
............
.
.
..
........ .........
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
..
......
.. ...
.
.
.
...
.
.
.
.
....
.
.
.
.
.
....
.
... ....
...
....
.........
...
........
...
...
..
...
...
.........
...
...
........
... .. .................
...
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.....
..........
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.....
.
.
...... ...
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
..
..
..
......
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
....
.
.
....
..
.........
.....
.... .....
...
...
.........
... ...
...
...
...
........
.
.
.
....... ................
.
...
........
........
.
.
...
.
..............
..
...
.
.....
.
.
.
.
.
.
...
.....
..
....
.
.
.
.
.....
.
.
.
....
..
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.
.....
....
.....
...
.....
.....
...
...
.....
.....
.....
...
.....
...
.....
...
.....
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
..........
.........
....
...
.......
.......
...
...
.....
.....
.....
...
.....
...
.....
... ..........
.
.....
.
.
.. .. ....
.....
..... ... .............
..... .. ........
..... .........
.......
e10
e1
v1
e2
v3
e3
e7
v6
e6
e8
e4
e9
v4
e5
v5
H`nh 1.12:
Lo.p tu.o.ng du.o.ng tren V xac d.inh bo.i quan he. tu.o.ng du.o.ng R phan hoa.ch ta.p V
àn lien thong cua dò thi..
thành cac ta.p con rò.i nhau V1 , V2 , . . . , Vp . So p go.i là so thành ph
àn lien thong bà ng mo.t. Cac
Theo di.nh ngha, dò thi. lien thong neu và ch neu so thành ph
.
àn lien thong
`
do thi. con G1 , G2 , . . . , Gp sinh bo i cac ta.p con V1 , V2 , . . . , Vp go.i là cac thành ph
àn lien thong là mo.t dò thi. lien thong.
cua dò thi.. Moi thành ph
àn lien thong.
H`nh 1.13 minh ho.a dò thi. co ba thành ph
v1
..
..............
.
... .. .....
v5
......
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
. .. ...
... .... .........
... .....
...
.....
...
....
.....
...
.....
..
...
.....
....
...
.....
.....
...
...
.....
...
...
.....
...
...
.....
.....
...
...
.....
...
.
.
.....
...
..
.....
.
...
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.....
.
...
.....
...
....
.....
.
...
.
.....
...
..
.....
.
.....
... ...
.....
... ...
.....
.....
....
.
v2
v4
v7
v3
..
.......
.
... ..
.. ....
...
...
...
...
...
..
.
...
...
...
..
.
...
.
.
...
.
...
...
.
...
..
.
...
..
.
...
..
...
.
.
...
.
.
...
...
.
...
..
.
...
..
...
.
..
...
.
...
..
.
...
.
.
.
...
...
..
.
...............................................................................................................
v8
v6
- ò thi. co ba thành ph
àn lien thong.
H`nh 1.13: D
àn lien thong cua dò thi. là mo.t trong nh
Xac d.inh so thành ph
u.ng bài toan co. ban cua
èu u
l
y thuyet dò thi. và co nhi
.ng du.ng trong thu..c tien; chang ha.n, xac d.inh tnh lien thong
cua ma.ch die.n, ma.ng die.n thoa.i, v.v.
Ch
ung ta se tr`nh bày mo.t so thua.t toan co thò.i gian O(m) giai bài toan này v` no
25
cho phep t`m lò.i giai cua mo.t so bài toan khac.
Bat dàu vo.i dnh nào do cua dò thi., ch
ung ta lie.t ke cac dnh theo th
u. tu.. cua thua.t
èu sau, t
toan t`m kiem theo chi
u.c là ch
ung ta di, dàu tien, xa nhat co the du.o..c tren dò thi.
è vi. tr re nhanh g
àn day nhat mà ch
mà khong ta.o thành chu tr`nh, và sau do tro. v
ung ta
.
è dnh xuat phat. Do do ta.p cac dnh bat ga.p se
da bo qua, và tiep tu.c cho den khi tro v
àn lien thong dàu tien.
ta.o thành thành ph
Neu tat ca cac dnh cua dò thi. du.o..c duye.t th` dò thi. lien thong; ngu.o..c la.i, ch
ung ta
.
.
.
.
.
.
.
kho i dàu la.i thu tu.c tren vo i mo.t dnh mo i chu a du o. c vieng tham; do do ta xay du. ng du.o..c
àn lien thong th
thành ph
u. hai, và van van.
àn lien thong
Thua.t toan du.o.i day tr`nh bày giai doa.n dàu tien, t
u.c là t`m thành ph
.
.
àn này ch
ch
u a mo.t dnh da cho-neu thành ph
u a tat ca cac dnh cua dò thi. th` dò thi. lien
thong.
K
y hie.u num(i) là so hie.u cua dnh vi trong qua tr`nh t`m kiem. Neu ta bat dàu ba` ng
èn tru.o.c dnh vi trong cay co goc
dnh s th` da. t num(s) = 1. K

y hie.u P (i) là dnh du
.ng li
.
.
.
.
.
.
(xem Chu o ng 4) du o. c xay du. ng trong qua tr`nh thu. c hie.n thua.t toan.
- a.t d+
è dnh vi : d+
a so cac dnh k
Xet dò thi. du.o..c bieu dien bo.i anh xa. da tri. . D
i l`
i :=
.
.
#(vi ). Vo i moi k = 1, 2, . . . , n, k
y hie.u k (vi ) là dnh th
u k trong ta.p (vi ).
- e thu..c hie.n t`m kiem tren dò thi., ch
àn moi giai doa.n cua thua.t toan ch so
D
ung ta c
.
.
.
ung t`
u dnh vi . Do do ta bat dàu vo.i n(i) = 0.
n(i) cua dnh du o. c vieng tham cuoi c`
Du.o.i day là thua.t toan (da.ng khong de. qui) cua Tremaux du.a ra nà m 1882 và sau do
du.o..c Tarjan cai tien [53].
àn li
Thu
a.t to
an Tr
emaux-Tarjan t`m th`
anh ph
en th
ong ch
u.a d
nh s.
- a.t P (i) = 0, d+
1. [Kho.i ta.o] D
a n(i) = 0 vo.i mo.i dnh vi , i = 1, 2, . . . , n;
i := #(vi ) v`
k = 0, num(s) = 1, P (s) = s (tu`
yy
, khac khong), i = s.
2. [Bu.o.c la.p] Trong khi (n(i) 6= d(i)) hoa.c (i 6= s) thu..c hie.n
àn ngu.o..c);
Neu n(i) = d(i) da. t i = P (i) (l
ngu.o..c la.i, da.t n(i) = n(i) + 1 (vieng tham dnh ke tiep trong (vi )), và j =
n(i) (vi ). Neu P (j) = 0 th` gan P (j) = i, i = j, k = k + 1, num(i) = k.
àn lien thong ch
Ket th
uc thua.t toan, neu k = n th` dò thi. lien thong; ngu.o..c la.i thành ph
u.a
òm k dnh mà num(i) nha.n cac gia tri. t`
dnh s g
u. 1 den k.
26
V du. 1.3.1 Xet dò thi. trong H`nh 1.14. Cac dnh se du.o..c vieng tham theo th
u. tu.. 1, 4, 2, 3
và 5. Qua tr`nh t`m kiem co the bieu dien thành cay co goc (dnh goc là v1 ) trong H`nh
v5
...
.....
.....
.....
....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
...
.....
.....
................................................................................................................................................................................................................................
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.....
.
.
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
.
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
..... .....
..........
..
v1
v4
v2
v3
H`nh 1.14:
1.15.
v5
....
..
.....
....
..... 5
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
..............
..
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
..
.....
....
.....................................................................................................................................................................................................................................
.....
....
..
.....
.....
.....
.....
.
..
.
.
.
....
.....
.....
..
.....
.....
.........
......
.....
.
.
.
.
.......
....
....
.....
.....
.....
.....
..
.....
.
.
.....
.
.
.
..
.....
..... .........
...
v1
1
v4
v2
3
v3
H`nh 1.15:
èu s
Thu
a.t to
an t`m ki
em theo chi
au
1. Tham dnh xuat phat s.
è vo.i v (co hu.o.ng t`
u. v den w) làm cac bu.o.c sau:
2. Vo.i moi dnh w k
èu sau vo.i w nhu. là
Neu w chu.a du.o..c tham, ap du.ng thua.t toan t`m kiem theo chi
dnh xuat phat.
èu sau, ta di theo du.ò.ng t`
u. dnh xuat phat cho den khi
Trong cach t`m kiem theo chi
è no da du.o..c vieng tham. Sau do ta quay la.i dnh
da.t den mo.t dnh co tat ca cac dnh k
27
è vo.i no (co hu.o.ng t`

cuoi c`
ung v`
u.a du.o..c tham do.c theo du.ò.ng này sao cho cac dnh k
u.
.
.
.
.
.
.
.
.
- e co the quay tro la.i, ta
no di ra trong tru ò ng ho. p dò thi. co hu o ng) co the tham du o. c. D
.
.
.
.
lu u tr
u cac dnh do.c theo du ò ng này trong mo.t ngan xep. Neu thu tu.c du.o..c viet da.ng de.
àn mo.t
quy th` ngan xep này du.o..c bao tr` mo.t cach tu.. do. ng; trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i, c
.
.
mang danh dau cac dnh da du o. c vieng tham.
èu r
Thu
a.t to
an t`m ki
em theo chi
o.ng
Trong thua.t toan này, ch
ung ta tham cac dnh theo t`
u.ng m
u.c mo.t, và khi tham mo.t dnh
o. m
u.c nào do, ta phai lu.u tr
u. no de co the tro. la.i khi di het mo.t m
u.c, v` va.y co the tham
.
.
è cua no. Thua.t toan t`m kiem theo chi
èu ro.ng du o i day d`
cac dnh k
ung mo.t hàng do..i theo
cach này.
1. Tham dnh xuat phat.
2. Kho.i do. ng mo.t hàng do..i ch ch
u.a dnh xuat phat.
3. Trong khi hàng do..i khong rong làm cac bu.o.c sau:
Lay mo.t dnh v t`
u. hàng do..i.
è vo.i v, làm cac bu.o.c sau:
Vo.i tat ca cac dnh w k
Neu (w chu.a du.o..c tham) th`:
Tham w.
Them w vào hàng do..i.
èu ro.ng và t`m kiem theo chi
èu sau là rat co. ban cho
Cac thua.t toan t`m kiem theo chi
èu
èu thua.t toan khac de xu. l
y dò thi.. V du., de duye.t mo.t dò thi., ta co the ap du.ng nhi
nhi
.
`
lan mo.t trong cac cach noi tren, cho.n cac dnh xua t phat mo i neu can thiet, cho den khi
tat ca cac dnh du.o..c tham.
1.3.4
àu, kli
C
en th
ong
- iem kho.p cua dò thi. là mo.t dnh mà xoa no se tang so thành ph
àn lien thong; c
àu là ca.nh
D
.
.
.
.
.
mà xoa no c
ung co anh hu o ng tu o ng tu. . Dò thi. trong H`nh 1.14 co mo.t diem kho.p là dnh
àu là cac ca.nh (v1 , v4 ) và (v4 , v5 ).
v4 và hai c
V du. 1.3.2 Trong mo.t dò thi. khong co chu tr`nh, cac dnh khong phai là dnh treo, t
u.c
.
.
.
àn 5.3)
dnh co ba.c 2, là diem kho p. Ngu o. c la.i, dò thi. co chu tr`nh Hamilton (xem Ph
.
khong co diem kho p.

28
V du. 1.3.3 [Ma.ng thong tin] Gia su. V là ta.p ho..p nh
u.ng ngu.ò.i thuo.c mo.t to ch
u.c nào
.
.
.
.
.
.
do; ta da.t (a, b) E neu ngu ò i a và b co the bao tin vo i nhau. Nh
u ng ngu ò i lien la.c là
.
.
.
.
.
.
nh
u ng diem kho p. Nh
u ng ngu ò i do là nh
u ng mat xch quan tro.ng, v` mat ho. se pha vo.
tnh thong nhat và su.. lien ket cua to ch
u.c.
- i.nh l
D
y 1.3.4 Gia su. G = (V, E) là dò thi. lien thong. Khi do dnh v V là diem kho.p
òn ta.i hai dnh a và b sao cho mo.i day chuy
èn noi a vo.i b dèu di qua v.
neu và ch neu t
- i
èu kie.n c
àn. Neu dò thi. con sinh bo.i ta.p ho..p V \ {v} khong lien thong th`
Ch
u.ng minh. D
àn C và C; gia su. a là mo.t dnh nào do cua C và b là mo.t
no ch
u.a t nhat hai thành ph
èn bat k`
dnh nào do cua C. Trong dò thi. lien thong ban dàu G mo.i day chuy
y noi a vo.i b
dèu phai di qua v.
- i
èu kie.n du. Neu mo.t day chuy
èn bat k`
D
y noi a vo.i b dèu di qua v th` dò thi. con sinh ra
/
bo.i V \ {v} khong the lien thong; bo.i va.y dnh v là diem kho.p.
Ta co the d.inh ngha: dò thi. n dnh (n 3) là 2lien thong hay dò thi. khong tach
.
.
du o. c neu và ch neu no lien thong và khong co diem kho.p. Cac dò thi. con 2lien thong cu..c
àn 2lien thong cua G.
da.i cua G ta.o thành mo.t phan hoa.ch cua G, và go.i là cac thành ph
- e t`m cac diem kho.p và cac thành ph
àn 2lien thong ta co the su. du.ng thua.t toan
D
èu sau.
t`m kiem theo chi
èn tru.o.c dnh vi trong cay T xac d.inh
Vo.i moi dnh vi , xet ta.p D(i) cac dnh du
.ng li
.
.
èu sau. Khi do, vo i mo.i dnh vj D(i) ta co
bo i thua.t toan t`m kiem theo chi
l(j) = min (num(k))
k(vj )
è vo.i dnh vj trong G. Bay giò. ta d.inh ngha mo.t ch so

là so nho nhat du.o..c gan cho dnh k
.
mo i
inf(i) := min l(j).
vj D(i)
Do do ch so này tu.o.ng u
.ng cu..c tieu cua num(i) và so nho nhat du.o..c gan cho cac
.
.
ng mo.t ca.nh t`
u. mo.t trong cac ha.u due. cua vi trong cay
dnh mà co the den du o. c bà ng du
T.
èn k
è là dnh
Do do, trong V du. 1.3.1 (H`nh 1.15), dnh v2 co du
ng mo.t dnh tru.o.c li
v4 , và do do inf(2) = num(4) = 2.
èn boi cua vi no co the tro. v
è vi .
Ch
uy
rà ng inf(i) num(i) v` kho.i dàu t`
u. ti
29
Ho.n n
u.a, de dàng ch ra rà ng, neu inf(i) = num(i) th` dnh vi là diem kho.p cua dò
àn 2lien
thi.. Ngoài ra, cac dnh bat ga.p khi duye.t tro. la.i dnh vi ta.o thành mo.t thành ph
thong.
Thua.t toan du.o.i day tr`nh bày phu.o.ng phap xac di.nh cac diem kho.p cua dò thi. lien
thong xuat phat t`
u. dnh s.
ò thi. li
Thu
a.t to
an Tarjan t`m d
i
em kh
o.p cua d
en th
ong xu
at ph
at t`
u. d
nh s
- a.t P (i) = 0, d+
1. [Kho.i ta.o] D
a inf(i) = vo.i mo.i dnh vi , i =
i := #(vi ), n(i) = 0 v`
1, 2, . . . , n; k = 0, num(s) = 1, P (s) = s, i = s.
2. [Bu.o.c la.p] Trong khi (n(i) 6= d(i)) hoa.c (i 6= s) thu..c hie.n
Neu n(i) = d(i) da. t
q = inf(i), i = P (i), inf(i) = min(q, inf(i)).
àn 2lien
Neu inf(i) =num(i) th` vi là diem kho.p (và ta co the xac d.inh thành ph
thong).
Ngu.o..c la.i, t
u.c là n(i) 6= d(i) (vieng tham dnh ke tiep trong (vi ))
Neu j = P (i) th` gan n(i) = n(i) + 1, j = n(i) (i).
Neu P (j) = 0 th` gan
inf(i) = min(inf(i), num(i)), P (j) = i, i = j, k = k + 1, num(i) = k.
Ngu.o..c la.i neu P (j) 6= 0 gan inf(i) = min(inf(i), num(j)).
De dàng kiem tra vo.i v du. tru.o.c, dnh v4 là diem kho.p. Ch
uy
rà ng co the xac d.inh
.
.
.
àn 2lien thong ba` ng cach su a doi Bu o c 2 trong Thua.t toan Tarjan.
thành ph
Me.nh dè sau là hien nhien:
è 1.3.5 Cac thua.t toan Tremaux-Tarjan và Tarjan co thò.i gian O(m).
M
e.nh d
Thiet die.n A V cua dò thi. lien thong G là ta.p con A cac dnh sao cho dò thi. con
u. G bà ng cach xoa cac dnh trong A (và cac ca.nh lien thuo.c no) khong
GV \A nha.n du.o..c t`
lien thong.
- ò thi. go.i là klien thong neu và ch neu no lien thong, co so dnh n k + 1, và khong
D
.
ch
u a mo.t thiet die.n co lu..c lu.o..ng (k 1).
30
Cac dò thi. con klien thong cu..c da.i cua G ta.o thành mo.t phan hoa.ch cua G và go.i
àn klien thong.
là cac thành ph
àn 3lien thong cua dò thi. co the nha.n du.o..c trong thò.i gian O(m) ba` ng
Cac thành ph
thua.t toan tu.o.ng tu.. cua Tarjan.
- a dò thi. lien thong G go.i là kca.nh lien thong neu no van còn lien thong khi xoa di
D
.
t ho n k ca.nh.
àu.
Do do, da dò thi. là 2lien thong neu và ch neu no lien thong và khong ch
u.a c
.
.
àu trong thò i gian O(m).
Bà ng cach su a doi la.i thua.t toan Tarjan, ta co the xac d.inh cac c
.
.
`
Xet tnh 2ca.nh lien thong co nhieu u

ng du.ng trong thu. c te: ma.ng die.n, die.n thoa.i, v.v.,
phai 2ca.nh lien thong!
1.3.5
- `
D
o thi. li
en th
ong ma.nh
- ò thi. co hu.o.ng go.i là lien thong ma.nh neu tat ca cac ca.p dnh vi và vj t
òn ta.i du.ò.ng di
D
t`
u. vi den vj .
òn ta.i du.ò.ng di t`
Xet quan he. vi Rvj neu và ch neu hoa.c vi = vj hoa.c t
u. dnh vi den
.
.
.
.
.
dnh vj và du ò ng di t`
u dnh vj den dnh vi . De thay day là quan he. tu o ng du.o.ng (phan
àu).
xa., doi x
u.ng và bac c
Lo.p tu.o.ng du.o.ng tren V xac d.inh bo.i quan he. tu.o.ng du.o.ng R phan hoa.ch ta.p V
àn lien thong ma.nh cua dò
thành cac ta.p con rò.i nhau V1 , V2 , . . . , Vp . So p go.i là so thành ph
.
àn
thi.. Cac dò thi. con G1 , G2 , . . . , Gp sinh bo i cac ta.p con V1 , V2 , . . . , Vp go.i là cac thành ph
lien thong ma.nh cua G. Theo di.nh ngha, dò thi. lien thong ma.nh neu và ch neu so thành
àn lien thong ma.nh bà ng mo.t.
ph
àn lien thong ma.nh Cl ch
Nha.n xet rà ng, thành ph
u.a dnh vl du.o..c cho bo.i
v
1
Cl =
vl ,
l
và t`
u. do suy ra mo.t thua.t toan rat do.n gian thò.i gian da th
u.c O(m) du..a tren thua.t toan
.
èu sau mà co the su du.ng no de t`m Cl .
t`m kiem theo chi
àn xet khi nào Cl V. (Hay giai
Do do tnh lien thong ma.nh de dàng kiem tra. Ch c
`
bài toan này ba ng ma tra.n).
àn lien thong ma.nh, ta se su.
Neu ma.t khac, ch
ung ta muon t`m tat ca cac thành ph
du.ng Thua.t toan Tarjan.
31
Tha.t va.y ta se ch
u.ng minh ra` ng, thua.t toan Tarjan ap du.ng vo.i cac dò thi. co hu.o.ng,
àn lien thong ma.nh.
cho phep t`m cac thành ph
èu sau, nhu. trong cac thua.t toan
Ch
ung ta kho.i dàu vo.i thua.t toan t`m kiem theo chi
èu sau và Tarjan. Vo.i moi dnh vi xet mo.t ch so mo.i là so nho nhat cua
t`m kiem theo chi
ch so dnh mà co the den no bà ng ch mo.t cung t`
u. mo.t ha.u due. cua vi trong cay gia pha.
Ch so mo.i này du.o..c k
y hie.u là inf(i).
Nha.n xet rà ng ch
ung ta luon luon co inf(i) num(i). De dàng ch ra ra` ng khi ch
ung
.
.
ta tro la.i trong cay gia pha, th` mo.t dnh mà xay ra dang th
u c inf(i) = num(i) se phan
`
`
hoa.ch do thi. thành t nha t hai thành phan lien thong ma.nh, và mo.t trong ch
ung tu.o.ng u
.ng
.
.
.
.
.
ta.p cac dnh mà da du o. c vieng tham tru o c khi to i dnh vi .
- ò thi. trong H`nh 1.16 co ba thành ph
àn lien thong ma.nh:
D
C1 = {a, b, c, d, e},
C6 = {g, f },
C8 = {h}.
............................
............ .. ....................
........
.......
.......
......
.
.
.
.
.
.....
.....
.....
....
.
.
.
......................................................................................................................................................................................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.. ...
.
.
.
.
.
..... ..
.
..... ...
.....
.... ..
..... ....
.... ....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
....
.....
....
...
.....
...
...
...
...
.....
...
.....
...
.....
.....
..
.....
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
...
.
.
...
.....
.
....
....
.
...
.
.
.
.
...
...
.
.
..........
........
...
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
...
...
.
.
.
.
.
.
.
........
.
.
.
.
...
...
.......
....... ..
...
..... .
.....
.....
....... ....
...
.....
.......
...
...
....
.....
..
...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
...
.
....
....
.....
.......
....
...
...
.
.......
.
.....
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...
....
..
...
...
....
....... .
....
.
.....
...
...
.......
...
.....
..... .........
.... ...
.......
.....
.... ..
.......
...
... ......
.....
.... ...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. ..
.
.....
..........
..............................................................................................................................................................................................................................................................
............
...............
.....
..
....
.....................................
..........
.....
.....
..........
.....
.....
..........
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
....
..........
.......
......
..........
........
..........
..........
.....
....
...............
.....
.......... ..
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
....
.........
.....
..........
.....
..... ........ ....................
..... ................
......
H`nh 1.16:
Ch
ung ta su. du.ng thua.t ng
u. dò thi. thu go.n de bieu dien dò thi. G qua quan he. lien
àn lien thong ma.nh cua G
thong ma.nh Gr := G/R. Do do cac dnh cua Gr là cac thành ph
.
òn ta.i t nhat mo.t cung gi
òn ta.i cung gi
u.a mo.t
và t
u a hai dnh Ci và Cj neu và ch neu t
dnh cua Ci và Cj trong G. Hien nhien dò thi. Gr khong co ma.ch. H`nh 1.17 là dò thi. thu
àn lien thong ma.nh và
u.u cac thành ph
go.n cua dò thi. co hu.o.ng trong H`nh 1.16. Nghien c
.
.
`
t`m do thi. thu go.n là nh
u ng bài toan thu. c tien quan tro.ng; chang ha.n trong moi lien he. vo.i
àn tiep theo ch
xch Markov, trong phan tch cau tr
uc cua mo.t he. thong (xem [30]). Ph
ung
è van dè này.

ta se de ca.p them v
32
C6
......
.. ..
.. ...
... .....
...
...
...
...
...
..
.
...
.
.
.
...
...
...
.
...
..
.
...
..
.
...
.
.
.
......
.
...........
........
.
.
...
..
...
.
...
..
.
...
..
.
...
.
.
.
...
...
...
.
...
..
.
...
..
.
...
..
.
...................................................................................................................
C1
C8
H`nh 1.17:
1.4
Pha.m vi v`
a li
en th
ong ma.nh
èn thong cua mo.t to ch

Ta biet ra` ng he. thong truy
u.c co the xem nhu. mo.t dò thi. trong do
.
.
.
.
.
èn thong tu.o.ng u
moi ngu ò i tu o ng u
ng mo.t dnh và cac kenh truy
.ng cac cung. Cau hoi
òn ta.i
da. t ra là trong he. thong này, thong tin t`
u. vi co the den du.o..c vj khong? T
u.c là co t
.
.
.
.
.
`
u vi den vj ? Neu du ò ng di do ton ta.i ta noi vj thuo.c pha.m vi cua vi . Ch
ung ta
du ò ng di t`
c
ung quan tam den co du.ò.ng di t`
u. vi den vj vo.i so cung ha.n che khong? Mu.c dch cua
àn này là thao lua.n mo.t vài khai nie.m co. ban lien quan den cac tnh chat pha.m vi và
ph
lien thong ma.nh cua cac dò thi. và gio.i thie.u mo.t so thua.t toan co. so..
hoi:
àn này khao sat mo.t so cau

Theo thua.t ng
u. cua dò thi. bieu dien cho mo.t to ch
u.c, ph
1. So ngu.ò.i t nhat mà moi ngu.ò.i trong to ch

u.c co the lien la.c du.o..c bà ng bao nhieu?
èu nhat co the lien la.c du.o..c vo.i nhau bà ng bao nhieu?
2. So ngu.ò.i nhi
3. Hai bài toan tren co quan he. g` vo.i nhau?
1.4.1
Ma tr
a.n pha.m vi
Ma tra.n pha.m vi R = (rij ) d.inh ngha nhu. sau:

(
rij :=
1
0

u. dnh vi den dnh vj ,
neu t
.
.
neu ngu o. c la.i.
òm cac dnh vj sao cho

Ta.p R(vi ) cac dnh cua dò thi. G co the den du.o..c t`
u. dnh vi g
.
.
.
.
àn tu rij bà ng 1. Theo di.nh ngha, tat ca cac ph
àn tu tren du ò ng cheo cua ma tra.n pha.m
ph
vi bà ng 1.
33
Do (vi ) là ta.p cac dnh co the den du.o..c t`

u. vi theo mo.t du.ò.ng di co do. dài 1 nen
2
.
òm nh
ta.p ((vi )) = (vi ) g
u ng dnh co the den du.o..c t`
u. vi theo mo.t du.ò.ng di co do. dài
2. Tu.o.ng tu.., p (vi ) là ta.p nh
u.ng dnh co the den du.o..c t`
u. vi theo mo.t du.ò.ng di co do. dài
p. Do va.y, ta.p cac dnh co the den du.o..c t`
u. vi là
R(vi ) = {vi } 1 (vi ) 2 (vi ) .
Nhu.ng do dò thi. du.o..c xet là h
u.u ha.n và mo.i du.ò.ng di dèu ch
u.a mo.t du.ò.ng di con so. cap
òn ta.i p sao cho
trong do, nen t
R(vi ) = {vi } 1 (vi ) 2 (vi ) p (vi ).
(1.1)
Suy ra ta.p pha.m vi R(vi ) co the nha.n du.o..c t`

u. Phu.o.ng tr`nh (1.1) ba` ng cach thu..c hie.n cac
àn
phep toan ho..p t`
u. trai sang phai cho den khi ta.p hie.n hành khong tang kch thu.o.c trong l
la.p ke tiep. So cac phep toan ho..p phu. thuo.c vào dò thi., ma.c d`
u hien nhien ra` ng p n 1,
trong do n là so dnh cua dò thi..
Va.y ma tra.n pha.m vi co the du.o..c xay du..ng nhu. sau. T`m ta.p R(vi ) vo.i moi dnh vi
- a.t rij = 1 neu vj R(vi ), và rij = 0 neu ngu.o..c la.i.
theo tren. D
Ma tra.n da.t du.o..c Q = (qij ) d.inh ngha nhu. sau:
(
qij :=
1
0

neu t
u. dnh vj den dnh vi ,
neu ngu.o..c la.i.
Ta.p Q(vi ) cua dò thi. G là ta.p cac dnh co the den du.o..c dnh vi . Tu.o.ng tu.. nhu. tren
ta c
ung co
Q(vi ) = {vi } 1 (vi ) 2 (vi ) p (vi ),
(1.2)
trong do 2 (vi ) = 1 (1 (vi )), . . . .
T`
u. d.inh ngha, hien nhien co Q = Rt .
è cua G là
V du. 1.4.1 Xet dò thi. G trong H`nh 1.18. Ma tra.n k
v
1
v1
v2
v3
A = v4
v5
v6
v7
0
0
0
0
0
0
0
v2
1
1
0
0
0
0
0
v3
0
0
0
0
0
1
0
34
v4
0
1
1
0
0
0
1
v5
1
0
0
1
1
0
0
v6
0
0
0
0
0
0
1
v7
0
.
v1
..
............
.
... ....
.....
.
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.......
...
.
.............................
.........
.........
......
..
.
.....
....
.....
..
.....
.
...
...
.....
..
..
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
..
.
..... ..
...
.
.
..
.
.
..... ...
..
.
.
.
.
...
.......
..
.......
........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
..
.......................................
...
...
...
...
...
..
..
.
.
.
...
...
...
...
...
...
..
..
.
.
.
...
...
...
...
...
...
..
..
.
.
..
...
..
...
...
..
................................
...
..........
........
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..........
...
....
..........
..
...
...
....
.......... ....
...
..........
...
...
. ....
..
...
...
..
... ....................
.
.
.
....
.
.
.
........
.......... .
.......
...............
..
...
....
..
. ..........
...
...........
...
...
..........
..........
..
...
...
...
..........
..
...
.
...
...
.
.
.
.
..........
...
...
.......... ...
...
...
...........
...
.....
. ..........
...
...
..........
......
..
...
..........
.
.......
..
.
..........
...
.
...................
..
.
.......
..
.
.
.
....
.......
..
.....
....... ....
.
.
.....
....... ..
.
.
.
.
.
........
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .........
....
.......
...
...
.....
.......
...
.....
...
........ .
..
.......
.............
...
.......
..
........
.
..
.
.
.
.
.
.
.......
.
....
.......
...
...
.....
.......
... .........
...
.......
..
.
.......
...
.......
.. .........
.
..
.
.
.
.......
.. .....
.......
...
.....
........
............................ ....
......
.........................................................................................................................................................................
.
.....
...
...
...
.
...
..
..
...
.....
...
...
..
...
.
.
.
...
.
...........
..
.......
.....
..........................
v2
v6
v3
v7
v4
v5
H`nh 1.18:
Cac ta.p pha.m vi co the xac d.inh t`
u. Phu.o.ng tr`nh (1.1) nhu. sau
R(v1 ) =
=
R(v2 ) =
=
R(v3 ) =
=
R(v4 ) =
=
R(v5 ) =
=
R(v6 ) =
=
R(v7 ) =
=
{v1 } {v2 , v5 } {v2 , v4 , v5 } {v2 , v4 , v5 }

{v1 , v2 , v4 , v5 },
{v2 } {v2 , v4 } {v2 , v4 , v5 } {v2 , v4 , v5 }
{v2 , v4 , v5 },
{v3 } {v4 } {v5 } {v5 }
{v3 , v4 , v5 },
{v4 } {v5 } {v5 }
{v4 , v5 },
{v5 } {v5 }
{v5 },
{v6 } {v3 , v7 } {v4 , v6 } {v3 , v5 , v7 } {v4 , v5 , v6 }
{v3 , v4 , v5 , v6 , v7 },
{v7 } {v4 , v6 } {v3 , v5 , v7 } {v4 , v5 , v6 }
{v3 , v4 , v5 , v6 , v7 }.
35
Do do ma tra.n pha.m vi co da.ng

v
1
v1
v2
v3
R = v4
v5
v6
v7
1
0
0
0
0
0
0
v2
1
1
0
0
0
0
0
v3
0
0
1
0
0
1
1
v4
1
1
1
1
0
1
1
v5
1
1
1
1
1
1
1
v6
0
0
0
0
0
1
1
v7
0
.
àn ch
C
uy
rà ng, do R và Q là cac ma tra.n Boole, moi hàng cua ch
ung co the lu.u da.ng
.
.
mo.t hoa.c ho n mo.t t`
u (word) . Vie.c t`m cac ma tra.n này là mo.t tnh toan do.n gian do ch
du..a vào cac phep toan logic.
T`
u. d.inh ngha, R(vi ) Q(vj ) là ta.p cac dnh vk mà co t nhat mo.t du.ò.ng di t`
u. vi den
vj qua dnh vk . Cac dnh này go.i là cot yeu. Tat ca cac dnh vk
/ R(vi ) Q(vj ) go.i là khong
.
.
.
.
cot yeu hay du th`

u a do bo ch
ung di khong anh hu o ng den cac du.ò.ng di t`
u. vi den vj .
Cac ma tra.n R và Q d.inh ngha tren là tuye.t doi theo ngha so cac cung tren du.ò.ng
di t`
u. vi den vj khong bi. ha.n che. Ma.t khac ta c
ung co the d.inh ngha tu.o.ng tu.. cac ma
.
.
.
.
.
tra.n này vo i so cung tren du ò ng di khong vu o. t qua mo.t so cho tru.o.c. Vo.i mo. ro.ng này ta
c
ung co the tnh du.o..c cac ma tra.n ha.n che theo lu.o..c dò tren.
- ò thi. du.o..c go.i là bac c
àu neu t
òn ta.i cac cung (vi , vj ) và (vj , vk ) th` c
òn ta.i cung
D
ung t
0
àu cua dò thi. G = (V, E) là dò thi. Gtc = (V, E E ) trong do E 0 là
(vi , vk ). Bao dong bac c
àu. De dàng ch
cac cung du.o..c them vào t nhat de dò thi. Gtc co tnh bac c
u.ng minh ra` ng
è cua dò thi. Gtc chnh là ma tra.n pha.m vi R và bà ng
ma tra.n k
A + A2 + + Ap ,
(p n 1),
è cua G. (Ta.i sao?)

trong do A là ma tra.n k
1.4.2
àn li
T`m c
ac th`
anh ph
en th
ong ma.nh
àn lien thong ma.nh d.inh ngha trong ph

àn tru.o.c tru.o.c là dò thi. con lien thong
Thành ph
ma.nh lo.n nhat trong G. V` vo.i dò thi. lien thong ma.nh, vo.i mo.i ca.p dnh vi , vj , luon luon
òn ta.i duy nhat mo.t thành
òn ta.i mo.t du.ò.ng di t`
u. dnh vi den dnh vj và ngu.o..c la.i, nen t
t
.
.
.
àn lien thong ma.nh ch
ph
u a mo.t dnh cho tru o c và vi se xuat hie.n trong ta.p cac dnh cua
àn lien thong ma.nh. Khang d.inh này là hien nhien (ta.i sao?).
mo.t và ch mo.t thành ph
36
Neu dnh vi du.o..c coi v`

u.a là xuat phat v`
u.a là ket th
uc th` ta.p cac dnh cot yeu tu.o.ng
.
.
.
u
ng vo i hai dnh tr`
ung nhau này (t
u c là ta.p cac dnh thuo.c ma.ch nào do ch
u.a vi ) xac d.inh
bo.i R(vi ) Q(vi ). V` tat ca cac dnh cot yeu này co the den t`
u. vi và ngu.o..c la.i nen ch
ung
.
.
.
.
.
.
c
ung co the den du o. c cac dnh khac trong ta.p này và ngu o. c la.i. Ho n n
u a, de tha y rà ng
àn lien thong ma.nh duy nhat tu.o.ng u
ta.p R(vi ) Q(vi ) xac di.nh cac dnh cua thành ph
.ng
vo.i dnh vi .
àn
Neu ta loa.i cac dnh này khoi dò thi. G = (V, ) th` co the ap du.ng t`m thành ph
0
.
.
.
lien thong ma.nh tren dò thi. con nha.n du o. c G vo i ta.p dnh V \ (R(vi ) Q(vi )). Qua tr`nh
àn lien thong ma.nh du.o..c t`m. Ket th
này la.p la.i cho den khi tat ca cac thành ph
uc ta co dò
.
.
àn lien thong ma.nh.
thi. G du o. c phan hoa.ch thành cac thành ph
àn lien thong ma.nh
V du. 1.4.2 Xet dò thi. trong H`nh 1.19. Ch
ung ta hay t`m thành ph
.
ch
u a dnh v1 .
v1
v6
v10
v11
............
.................................................................................
.................................................................................
.......................................................................................
.
.
.. ..... ........
.
...
.
... ..............
.
.
.
.
.
.
... .....
.
. .. ......
..
... ..
... .. .... .......
.......
.. ...
... ...
... .....
. . ...... .......
.......
.....
..... .......
... ...
...
... ...
... ...
...........
.....
.
.....
... ...
...
............
... ...
... ...
.....
..... ..............
.......
. ...
... ...
...
.....
.....
.... ....
.....
.
.......
. ..
.....
.
.
.
.
. ..
.
.....
.
.
.
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
......
... ......
....
.....
. .......
...........
........ ...
......
.
.
.
.
.
.....
.........
...
...
... ....
..... .....
...... .....
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
. .....
...
... ....
.... ..
.... ..
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... .
.....
..... ... ..
... ..
.....
.
.
.. ...
.
.....
.
..... .. ..
.
.
... ...
.
.
... ..
. .
.....
..... ... ...
......
... ...
... ..
..... .... ....
.............
..... ... ..
... ..
... ... .............. .
..... .. ..
..... .. ..
... ...
..... .. ..
...........
... .............
..........
........
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.........................................................................
.....
.. ......
...
.....
... .......
...
.....
.....
...
...
.....
.....
.
.....
...
.
.....
.
.....
.
.
..
.
.
.....
.....
.
..
.......
.....
.
.
.........
.
.....
.........
.
.
...
.....
.........
....
.
.
..
.
.......
.....
.....
.....
.
...
.
.....
.....
.....
...
....
.....
.....
.
.....
...
.
.....
..... ...
.
..... ....
..... ..
..... ..
..... ..
.......
.......
...................................................................................
.....
.....
...
.....
.....
.....
.....
.....
....
.....
.....
.
.
.
.....
...
.
....
.....
..
.....
.....
.....
.......
.........
.....
.........
...
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.....
......
.....
....
.....
.....
...
.....
.....
..
.....
.....
..... ... .........
..... ... .....
..... .. ....
...........
v13
v2
v5
v3
v8
v7
v12
v9
v4
- ò thi. G.
H`nh 1.19: D
T`
u. cac phu.o.ng tr`nh (1.1) và (1.2) ta co
R(v1 ) = {v1 , v2 , v4 , v5 , v6 , v7 , v8 , v9 , v10 }
và
Q(v1 ) = {v1 , v2 , v3 , v5 , v6 }.
Do do thành ph
u.a dnh v1 là dò thi. con
hR(v1 ) Q(v1 )i = h{v1 , v2 , v5 , v6 }i.
37

Tu.o.ng tu.., thành ph
u.a dnh v8 là dò thi. con h{v8 , v10 }i, ch
u.a
.
.
dnh v7 là dò thi. con h{v4 , v7 , v9 }i, ch
u a dnh v11 là dò thi. con h{v11 , v12 , v13 }i, và ch
u a dnh
.
.
v3 là dò thi. con h{v3 }i. Dò thi. thu go.n Gr du o. c cho trong H`nh 1.20.
v1 = {v1 , v2 , v5 , v6 }
v2 = {v8 , v10 }
...................................................................................................................................................................................................................
... ........
.... .........
.......
...
.......
... .......
...
.......
.....
.......
...
.
.....
.
.......
.
...
.....
...
.......
.....
.......
...
.
..
.......
.....
.
...
.......
...
.....
.......
.....
...
..
.......
.....
.
.......
...
.
.....
............
...
....
.....
.............
...
.....
.........
...
.....
.......
.
...
.
.....
.......
...
.......
.....
...
.......
....
.....
...
.......
.....
...
.......
.....
...
.......
..
.....
.......
...
.
...
.....
.......
...
.......
.......
.........
.......
.........
...
.
...
.
.....
...
.
...
.....
......
.
.
.....
..
.....
.
....
...
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
....
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
...
...
.....
...
...
.....
.
.....
...
..... .....
...
..... ..
..... ..
...
.........................................................................................................................................................................................................
v4 = {v11 , v12 , v13 }
v5 = {v3 }
v3 = {v4 , v7 , v9 }
- ò thi. thu go.n Gr .

H`nh 1.20: D
àn lien thong ma.nh cua mo.t dò

Cac phep toan du.o..c mieu ta tren de t`m cac thành ph
.
.
.
àn tru.o.c. Do
thi. c
ung co the su du.ng tru. c tiep doi vo i cac ma tra.n R và Q d.inh ngha ph
u. R và Q bà ng cach nhan cac
do neu ta k
y hie.u R Q co ngha là ma tra.n nha.n du.o..c t`
.
.
.
.
.
àn tu (R Q)ij = rij qij bà ng 1 neu t
àn tu tu o ng u
ng th` ph
u. vi den vj
ph
và ngu.o..c la.i, và ba` ng 0 trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i. Do do hai dnh thuo.c c`
ung mo.t thành
.
.
.
`
`
phan lien thong ma.nh neu và ch neu cac hàng (hoa.c co.t) tu o ng u
ng ba ng nhau. Cac dnh
.
.
.
.
.
.
àn tu 1 o co.t vj ta.o thành ta.p dnh cua thành ph
àn lien
mà hàng tu o ng u
ng ch
u a mo.t ph
.
`
`
thong ma.nh ch
u a vi . Hien nhien ra ng co the bien do i ma tra.n R Q ba ng phep hoan vi.
cac hàng và cac co.t sao cho ma tra.n thu du.o..c co da.ng khoi cheo; moi ma tra.n con cheo
àn lien thong ma.nh cua G và co cac ph
àn tu. bà ng 1, cac ph
àn
tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t thành ph
38
tu. khac ba` ng 0. Vo.i v du. tren, ma tra.n R Q du.o..c sap xe6p la.i co da.ng
v1
1
v1
v2
v5
v6
v8
v10
R Q = v4
v7
v9
v11
v12
v13
v3
1.4.3
v2
1
1
1
1
v5
1
1
1
1
v6
1
1
1
1
v8
1
1
v10
v4
v7
v9
v11
v12
v13
v3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Co. so.
Ta.p B cac dnh co the den du.o..c mo.i dnh cua dò thi. và nho nhat theo ngha khong co ta.p
con thu..c su.. nào cua no co tnh chat này go.i là co. so.. Do do neu ta viet R(B) là ta.p pha.m
vi cua B-t
u.c là
R(B) = vi B R(vi )
th` B là co. so. neu và ch neu
1. B(V ) = V ; và
2. vo.i mo.i ta.p con S B th` R(S) 6= V.
- i
èu kie.n th
èu kie.n vj
D
u. hai tu.o.ng du.o.ng vo.i di
/ R(vi ) vo.i hai dnh phan bie.t vi , vj B;
.
.
.
.
- i
èu này co the
u mo.t dnh khac trong B. D
t
u c là mo.t dnh thuo.c B khong the den du o. c t`
.
.
ch
u ng minh nhu sau:
èu kie.n R(S) 6= V vo.i mo.i
Do vo.i hai ta.p con H và H 0 H ta co R(H 0 ) R(H) nen di
S B tu.o.ng du.o.ng vo.i R(B\{vj }) 6= V vo.i mo.i vj B. Noi cach khac, R(vj ) 6 R(B\{vj }).
èu kie.n này thoa man neu và ch neu vj
Nhu.ng di
/ R(B \ {vj }), t
u.c là vj
/ R(vi ) vo.i mo.i
vi , vj B.
èu kie.n sau:
Va.y, co. so. là mo.t ta.p B cac dnh thoa man hai di
39
1. tat ca cac dnh cua G co the den du.o..c t`

u. dnh nào do cua B; và
2. khong dnh nào trong B co the den du.o..c t`
u. mo.t dnh thuo.c B.
èu kie.n này ta suy ra
T`
u. hai di
è 1.4.3 (i) Khong t
òn ta.i hai dnh trong co. so. B sao cho ch
M
e.nh d
ung thuo.c c`
ung mo.t
`
thành phan lien thong ma.nh cu a G.
- ò thi. khong ma.ch co duy nhat mo.t co. so. g
òm ta.p cac dnh co ba.c trong bà ng khong.
(b) D
Ch
u.ng minh. Suy tru..c tiep t`
u. d.inh ngha.
Theo Me.nh dè tren và do dò thi. thu go.n Gr cua dò thi. G khong co ma.nh nen ta.p co.
so. Br cua Gr là ta.p cac dnh co ba.c trong bà ng khong. Cac ta.p co. so. cua G co the xac d.inh
du..a vào Br . Cu. the là neu Br = {S1 , S2 , . . . , Sk }, trong do k là so cac ta.p dnh Sj trong co.
so. Br cua Gr , th` B là ta.p da.ng {vi1 , vi2 , . . . , vik } vo.i vij Sj , j = 1, 2, . . . , k.
V du. 1.4.4 Vo.i dò thi. trong H`nh 1.19, dò thi. thu go.n trong H`nh 1.20. Co. so. cua dò
thi. này là {v4 , v5 } do v4 và v5 là hai dnh duy nhat cua G co ba.c trong ba` ng khong. Suy ra
cac ta.p co. so. cua G là {v3 , v11 }, {v3 , v12 } và {v3 , v13 .}
- oi ngau vo.i khai nie.m co. so. co the d.inh ngha theo thua.t ng
u. cua cac ta.p ho..p Q(vi )
D
nhu. sau.
cac dnh cua dò thi. G = (V, ) thoa man
- oi co. so. là ta.p B
D
=
Q(B)
Q(vi ) = V,
vi B
Q(S) 6= V.
S B,
là ta.p nho nhat cac dnh co the den du.o..c t`
u. cac dnh khac. Cac tnh chat cua B

T
u.c là B
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
è hu o ng du o. c thay bà ng ban sao ngu o. c la.i.
tu o ng tu. vo i cua B trong do cac khai nie.m v
Do va.y, doi co. so. cua dò thi. thu go.n Gr là ta.p cac dnh cua Gr co ba.c ngoài bà ng
khong, và t`
u. do ta co the nha.n du.o..c doi co. so. cua G tu.o.ng tu.. nhu. da thu..c hie.n o. tren.
Trong v du. cua dò thi. G trong H`nh 1.19, dò thi. thu go.n Gr ch ch
u.a mo.t dnh v3
.
.
.
co ba.c ngoài ba` ng khong. Do do doi co so cua Gr là {v3 } và bo i va.y doi co. so. cua G là
{v4 }, {v7 } và {v9 }.
40
du.ng trong c
Ap
au tr
uc t
o ch
u.c
àn tu. cua mo.t thành
Neu dò thi. bieu dien cau tr
uc anh hu.o.ng cua mo.t to ch
u.c th` cac ph
àn lien thong ma.nh cua G co anh hu.o.ng và ch
ph
u.c nang ngang nhau. Mo.t co. so. cua G co
.
.
the hieu là mo.t lien minh co so ngu ò i t nhat nhu.ng lanh da.o mo.i ca nhan trong to ch
u.c.
Tren ta.p cac dnh bieu dien cac thành vien cua c`
ung to ch
u.c, ta xet dò thi. G0 du.o..c
èn thong sao cho t
òn ta.i cung (vi , vj ) neu vi co the giao
xay du..ng de bieu dien cac kenh truy
0
.
.
- ò thi. G d nhien co lien quan vo i G. So ngu.ò.i t nhat mà biet hoa.c co the
tiep vo i vj . D
è to ch
nha.n tat ca cac su.. kie.n v
u.c ta.o thành mo.t doi co. so. cua G0 . Ta co the noi rà ng mo.t
lien minh hie.u qua de lanh da.o to ch
u.c là ta.p H nh
u.ng ngu.ò.i thoa man:
0 ),
H = B(G) B(G
0 ) là mo.t trong cac co. so. và cac doi co. so. cua G và G0 tu.o.ng u
trong do B(G) và B(G
.ng
du.o..c cho.n sao cho #H nho nhat.
y th`
u.a là ta.p cac dnh Bp V sao cho
Ke tiep xet co. so. lu
R(Bp ) = V,
R(S) 6= V,
Q(Bp ) = Bp ,
S Bp .
- i
èu kie.n th
D
u. hai ngha là ch nh
u.ng ngu.ò.i ben trong Bp mo.i co the co anh hu.o.ng den
èu kien tu.o.ng du.o.ng: R(V \ Bp ) Bp = .
ngu.ò.i khac c
ung trong Bp và co the thay ba` ng di
- i
èu kie.n này ch ra rà ng neu mo.t dnh trong thành ph
àn lien thong ma.nh cua G thuo.c Bp
D
àn lien thong ma.nh này c
th` mo.i dnh khac trong c`
ung thành ph
ung thuo.c Bp . Do ta.p co.
so. cua Gr là ta.p cac dnh co ba.c trong bà ng khong nen ta.p co. so. l
uy th`
u.a cua G chnh là
Bp =
Si .
Si B
àn ch
uy th`
u.a là {v3 , v11 , v12 , v13 }. C
Chang ha.n dò thi. trong H`nh 1.19 co co. so. l
uy
.
.
.
.
ra` ng, neu dò thi. này tu o ng u
ng mo.t to ch
u c th` v3 co the xem là ngu.ò.i lanh da.o cao nhat
cua cac nhom v1 , v2 và v3 .
1.5
-
ò thi.
D
a ng c
au cua c
ac d
èu h`nh ve khac nhau. Vie.c

Ta da biet rà ng c`
ung mo.t dò thi. co the du.o..c bieu dien ba` ng nhi
.
.
.
.
.
nha.n biet du o. c trong tru ò ng ho. p nào hai h`nh ve bieu dien c`
ung mo.t dò thi., trong tru.ò.ng
ho..p nào bieu dien hai dò thi. khac nhau, là mo.t van dè khong do.n gian.
41
èu kie.n sau day

Ro ràng là hai h`nh cho tru.o.c bieu dien c`
ung mo.t dò thi. ch khi cac di
.
.
du o. c thoa man:
1. So dnh bà ng nhau;
2. So ca.nh bà ng nhau;
3. So dnh c`
ung ba.c bà ng nhau.
- o là nh
èu kie.n c
àn: hai h`nh khong thoa man mo.t trong cac di
èu kie.n do th`
D
u.ng di
.
èu kie.n du (hay cho
khong bieu dien c`
ung mo.t dò thi.. Nhu ng ch
ung c
ung khong phai là di
`
v du.). Hien nhien ra ng
- i.nh l
- i
èu kie.n c
àn và du de hai h`nh bieu die n c`
òn ta.i mo.t
D
y 1.5.1 D
ung mo.t dò thi. là t
.
.
.
.
tu o ng u
ng mo.t-mo.t len gi
u a cac d nh cu a hai h`nh sao cho neu hai d nh cu a h`nh này du.o..c
.
noi bo i mo.t ca.nh th` hai dnh tu.o.ng u
.ng cu a h`nh kia c
ung du.o..c noi vo.i nhau bo.i mo.t
ca.nh và ngu.o..c la.i.
Vie.c t`m mo.t tieu chuan do.n gian và hie.u qua de phat hie.n tnh da ng cau cua cac dò
y thuyet dò thi. và dang còn du.o..c tiep tu.c nghien c
u.u.
thi. van là bài toan mo. cua l
1.5.1
1d
a ng c
au
- ò thi. co cac diem kho.p g

òm t nhat hai dò thi. con khong co diem kho.p. Moi dò thi. con
D
.
- ò thi. trong H`nh 1.21 co nam khoi
lien thong lo n nhat khong co diem kho.p go.i là khoi. D
.
(và ba diem kho p a, b và c). Ch

uy
rà ng dò thi. lien thong khong co diem kho.p ch co mo.t
khoi.
........
.......
..............
..... .......
..... .........
.... . ..............
..... .............
.....
.....
.... ...
.......
.....
.....
.....
... ......
.
.
.......
.
.
... ...
.
.
.
.
.
.....
.......
... .....
.....
.....
.....
.......
...
....
... ......
.....
.....
.......
.
.
.....
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
... ......
.....
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.....
.......
.
...
...
....
.
.
.
.....
.......
.
.
.
.
.
.
....
....
.....
...
..
.......
...
...
.
.....
.
...
.
....
....... ........
...
.
...............................................................................................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
...
.
..... .... ............
...
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.
...
...
...
.
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.......
.....
...
..
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.......
...
.....
...
....
....
...
.......
.....
.......
... ....
...
.....
.......
...
.....
.......
...
... ...
.......
.....
..
.......
...
.....
...
. .
.......
.....
.......
.....
.... ....
....... .... ...
.....
..
.......
.
.
.
.
.
.... ..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....... .. ..
..... .....
.... ... ..........
..........
..........
.....
...........
......
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
H`nh 1.21:
42
So sanh dò thi. khong lien thong trong H`nh 1.22 và dò thi. trong H`nh 1.21. Hien nhien
hai dò thi. này khong da ng cau (ch
ung co so dnh khac nhau); nhu.ng ch
ung co moi lien he.
.
àn cua dò thi. trong H`nh 1.22. Cac
là cac khoi trong H`nh 1.21 dang cau vo i cac thành ph
.
do thi. này go.i là 1-dang ca u. Chnh xac ho n:

- i.nh ngha 1.5.2 Hai dò thi. G1 và G2 go.i là 1dang cau neu ch
D
ung tro. thành dang cau
.
àn phep toan sau:
vo i nhau sau khi ap du.ng mo.t so l
Phep toan 1. Tach mo.t diem kho.p thành hai dnh de ta.o thành hai dò thi. con
khong co diem kho.p rò.i nhau.
.........
.... .. ..............
.......
.... ..
.......
.... ....
.
.......
.
.......
...
....
.......
..
.
.
.......
.
.
.
.......
....
.......
....
.......
...
....
.......
.......
...
...
.
...
.
......
.
...
.
.......
.
...
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
...
.
.
....
.
...
...
.......
...
...
.......
..
...
.......
.......
.... ....
.......
.
.
.... ..
.
.
.
.
.... ... ..........
...........
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
a1
a2
..........
..... ........
..... .............
....
.
... .......
.
.
.
..
... .....
.....
... ......
.....
... ......
.....
.
.
.
.....
...
.
...
.
.....
.
...
.
.
.....
...
...
.
.
.
.
.....
...
...........
....
...
.......
..
...
.......
.......
.
....
.
.......
...
...
.......
...
.......
.
.......
... ....
.......
.
... ....
.......
.......
....... ..... ....
....... ....
...........
.
b1
a3
.............................................
c1
b2
.........
..... .........
.....
.....
....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.......................................................................................................
.....
....
.....
.....
.
.....
.
.
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
..... ........
......
c2
H`nh 1.22:
T`
u. d.inh ngha suy ra rà ng hai dò thi. khong co diem kho.p là 1-dang cau neu và ch
neu ch
ung da ng cau.
- i
èu g` se xay ra khi ta noi hai thành ph
àn cua H`nh 1.22 ba` ng cach dan hai dnh
D
.
.
(chang ha.n x và y)? Ch
ung ta nha.n du o. c dò thi. trong H`nh 1.23.
Hien nhien cac dò thi. trong H`nh 1.23 là 1dang cau vo.i dò thi. trong H`nh 1.22. V`
cac khoi cua dò thi. trong H`nh 1.23 da ng cau vo.i cac khoi cua dò thi. trong H`nh 1.21, nen
hai dò thi. này là 1dang cau. Do do ba dò thi. trong cac H`nh 1.21, 1.22 và 1.23 là doi mo.t
1dang cau.
1.5.2
2d
a ng c
au
àn tren ch
Trong ph
ung ta da tong quat hoa khai nie.m dang cau ba` ng khai nie.m 1da ng
ng. Su.. tong quat hoa
cau. Cac dò thi. da ng cau th` 1dang cau nhu.ng ngu.o..c la.i khong du
rat h
u.u ch trong vie.c nghien c
u.u cac dò thi. co diem kho.p.
43
...........
.... .. ..............
.......
.... ..
.......
.... ....
.......
...
...
.
.......
.......
...
...
.......
.
...
.......
.
.
.......
.....
....
.......
.......
...
...
.......
....
...
..
...
.......
...
.......
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
...
....
.
......
...
...
.......
...
.......
.... ....
.......
.... ...
.......
.... .. ..............
...........
...
......
...
..... ........
..... ..............
...
....
.....
.
.
.
...
.
.
.
... .....
...
.
...
.
.
.
.
.
... ......
...
...
.
.
.
.
.
... .....
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
...
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
...
...
.
.
.
.
...
.
.
...
.....
.
...
...
...........
...
.......
.
.
.
.
....
.......
...
....
.......
...
.
...
.......
.
.
...
.......
...
....
.......
...
.
... ..
.......
...
.
.......
.
... ...
...
.......
.
.
.......
....... ..... ....
.....
....... ....
...
...........
a1
xy
a3
.............................................
c1
b2
a2
.....
..... .....
..... .........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
..
...
.
.
.
.
...................................................................................................
.....
.
.....
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.....
...
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
..... ........
......
c2
b1
H`nh 1.23:
Ch
ung ta còn co the mo. ro.ng khai nie.m này cho cac dò thi. 2lien thong nhu. sau.
Trong dò thi. 2lien thong G xet hai dnh x và y mà xoa ch
ung (và cac ca.nh lien thuo.c
òm mo.t dò thi. con g1 và ph
àn b`
ch
ung) th` dò thi. mat tnh lien thong. Noi cach khac, G g
u
.
.
ung ta thu. c hie.n
cua no g1 sao cho g1 và g1 co du
ng hai dnh chung: x và y. Gia su rà ng ch
phep toan sau tren G :
Phep toan 2. Tach dnh x thành x1 và x2 và dnh y thành y1 và y2 sao cho ta thu
.
.
àn g1 và x2
àn g1 và g1 . Gia su. cac dnh x1 và y1 thuo.c thành ph
du o. c t`
u. G hai thành ph
.
.
.
và y2 thuo.c g1 . Bay giò noi hai dò thi. g1 và g1 bà ng cach ho. p nhat dnh x1 vo i dnh y2 và
ung vo.i
dnh x2 vo.i dnh y1 . (Hien nhien cac ca.nh mà lien thuo.c vo.i x hoa.c y trong G di c`
g1 hoa.c g1 , khong anh hu.o.ng den dò thi. thu du.o..c o. bu.o.c cuoi).
Hai dò thi. go.i là 2da ng cau neu ch
ung tro. thành da ng cau sau Phep toan 1 hoa.c
àn thu..c hie.n. H`nh 1.24 ch ra hai dò thi.
Phep toan 2, hoa.c ca hai phep toan sau mo.t so l
trong H`nh 1.24(a) và (d) là 2da ng cau. Ch
uy
ra` ng trong H`nh 1.24(a), ba.c cua dnh x
ba` ng bon, còn trong H`nh 1.24(d) khong co dnh nào ba.c bon.
T`
u. d.inh ngha, suy ra 1da ng cau là 2dang cau, nhu.ng ngu.o..c la.i chu.a chac du
ng.
Tuy nhien, vo.i cac dò thi. klien thong vo.i k 3 th` ba khai nie.m dang cau, 1da ng cau
và 2dang cau là nhu. nhau (ta.i sao?).
Tu.o.ng u
.ng chu tr`nh
èu kie.n sau: T
òn
Hai dò thi. G1 và G2 go.i là cho mo.t tu.o.ng u
.ng chu tr`nh neu ch
ung thoa di
.
.
.
.
.
.
.
.
ng mo.t-mo.t gi
u a cac ca.nh cua G1 và G2 và mo.t tu o ng u
ng gi
u a cac chu tr`nh
ta.i tu o ng u
cua G1 và G2 sao cho mo.t chu tr`nh trong G1 du.o..c ta.o bo.i cac ca.nh cua G1 co mo.t chu
u.
tr`nh tu.o.ng u
.ng trong G2 du.o..c ta.o bo.i cac ca.nh tu.o.ng u
.ng trong G2 , và ngu.o..c la.i. T`
44
x1
...........................................................................................................................
...... .. .....
..... ... .........
....
.....
.... .....
.
.
...
.
.....
...
...
.....
...
... .......
.
.
.
.
...
.
.....
.....
... ..........
...
.
.....
...
................
.....
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
...
.
.....
...
.
...
.
...
.....
.....
...
...
.....
...
...
.....
...
...
.
.....
...
.
...
.
...
.....
.....
...
...
.....
...
...
.....
...
.
...
.....
...
.
.
.
...
..... ....
..... ..
...
.................................................................................................................
...........
...... ..
..... ...
.... .....
.
.
.
... ......
...
..
... ....
... ........
................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
g1
y1
x2
..............................................................................................................................
.
.....
.....
....
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
..... ....
..... ..
..... ..
.. .
..............................................................................................................
y2
...
..
...
...
..
.
..
..
...
...
..
.
...
..
..
...
..............
... ........
... .....
..
...
... .......
....
.... .....
..... ..
...... ...
..............
g1
y1
x2
..............................................................................................................................
.
.....
.....
....
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
...
.....
.....
...
.....
.
..... ....
..... ..
..... ..
......
............................................................................................................
y2
(b)
(a)
x1
....
...
g1
.............................................................................................................
... .......
...
... .........
...
..
.....
.
...
.
.....
.
.
...
.....
...
.....
.
...
.....
..
.
...
.....
..
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
...
.....
...
.....
...
.
.....
..
...
.
.....
..
.
.
....
.....
..
.....
..
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.....
...
..............
.....
... ........
...
.....
... .....
.
...
.....
....
...
.
.
...
...
.....
...
.....
...
.... .....
.
.
....
.
.
.
..... ....
..... ....
.
.
...... ...
. .
................................................................................................................................
g1
(d)
(c)
H`nh 1.24:
d.inh ngha suy ra cac dò thi. da ng cau co tu.o.ng u
.ng chu tr`nh.
V` trong dò thi. co diem kho.p G, moi chu tr`nh thuo.c mo.t khoi nào do, nen moi chu
tr`nh trong G van tu.o.ng u
.ng cac ca.nh cua no khi thu..c hie.n Phep toan 1 tren G. Do do, cac
dò thi. 1dang cau co tnh chat tu.o.ng u
.ng chu tr`nh.
Tu.o.ng tu.., xet chu tr`nh trong dò thi. G sau khi thu..c hie.n Phep toan 2 tren G. Vo.i
chu tr`nh , ta co ba tru.ò.ng ho..p xay ra:
1. Cac ca.nh thuo.c nà m hoàn toàn trong g1 ; hoa.c
2. Cac ca.nh thuo.c nà m hoàn toàn trong g1 ; hoa.c
3. Cac ca.nh thuo.c nà m trong ca hai dò thi. con g1 và g1 ; và trong tru.ò.ng ho..p này
phai ch
u.a ca hai dnh x và y.
Trong cac Tru.ò.ng ho..p 1 và 2, chu tr`nh khong anh hu.o.ng qua Phep toan 2. Trong Tru.ò.ng
òm cac ca.nh c
èn gi
u, ngoa.i tr`
u. day chuy
u.a cac dnh x và y trong g1 (thuo.c
ho..p 3, van g
.
.
òm chnh
chu tr`nh ) bi. dao ngu o. c la.i. Do do, moi chu tr`nh sau Phep toan 2 van g
.
.
.
.
nh
u ng ca.nh c
u. Suy ra cac dò thi. 2dang cau c
ung co tnh chat tu o ng u
ng chu tr`nh.
45
- .inh l
D
y 1.5.3 Hai dò thi. là 2da ng cau neu và ch neu ch
ung co tu.o.ng u
.ng chu tr`nh.
- i
èu kien du suy t`
èu kie.n c
àn kho ho.n và
Ch
u.ng minh. D
u. cac l
y lua.n tren. Ch
u.ng minh di
co the xem [55].
/
Nhu. se thay sau, cac khai nie.m 2da ng cau và tu.o.ng u
.ng chu tr`nh dong vai trò quan
.
tro.ng khi nghien c
u u doi ngau cua cac dò thi. phang.
ò thi. d
C
ac d
a.c bi
e.t
1.6
àn này gio.i thie.u mo.t so dò thi. da.c bie.t thu.ò.ng ga.p trong cac mo h`nh thu..c te. Cac dò
Ph
èu v`:
thi. này du.o..c quan tam nhi
T`
u. phat bieu mo.t so bài toan;
T`
u. cac tnh chat da. c bie.t cua ch
ung;
Phu.c vu. cho mo.t so thua.t toan.
1.6.1
- `
D
o thi. kh
ong c
o ma.ch
- ay là dò thi. thu.ò.ng ga.p nhat khi bieu dien cac quan he. th
àn tu.:
D
u. tu.. bo. pha.n tren cac ph
vo.i mo.t quan he. th
u. tu.. tren ta.p V, xet dò thi. G = (V, E) trong do
(vi , vj ) E
i j.
òng tren ma.ng va.n tai xet cac dò thi. này (c
Cac bài toan lu
ung xem cac bài toan la.p li.ch
trong [30]).
1.6.2
- `
D
o thi. ph
a ng
- ò thi. vo hu.o.ng G go.i là phang neu co the bieu dien tren mo.t ma.t phang R2 vo.i cac dnh
D
.ng cac diem phan bie.t tren R2 và cac du.ò.ng cong khong tu.. cat tu.o.ng u
.ng cac ca.nh
tu.o.ng u
sao cho hai du.ò.ng cong bat k`
y khong cat nhau ngoa.i tr`
u. ta.i cac dnh chung.
- ò thi. trong H`nh 1.25(a) là phang v` ch
D
ung ta co the ve la.i nhu. trong H`nh 1.25(b).
Cac dò thi. phang se du.o..c nghien c
u.u trong Chu.o.ng 6.
46
.............................................
...........
........
........
.......
......
.......
.....
......
.
.
.
.
.....
...
.
.
....
.
.
.
.
.
.
......................
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
....
..
.... ... .... .........
.
.
.
.
.
....
.
.
.
......
..
. ...
....
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
.
....
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
...
.
....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
......
...
.
.. .........
.
.
.
.
.
.
.
.
...... .....
...
.
.. .........
.
.
.
...... ...
.
.
...
.........
..
...............
.
.
.
.......
...
.....
...
...
...
...
..
...
.....
...
..
.. ...
.
.
.
.
...
...
.. ....
.
.
.
.
.
...
...
.
...
...
... ....
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
..
...
...
.
..
...
.
.
...
.
...
.
..
..
.
.
...
.
...
..
.
..
.
.
.
...
..
...
.
.
.
.
.
.
..
...
...
.
.
..
.
.
.
.
.
...
...
..
.
.
..
...
...
.
.
.
...
.
.
..
...
...
.
.
... ..
... ...
.
.
.
... ..
... ...
...
.
... .
...
... ...
.
.
.
.
.
.....
......
..
.
.
.
.................................................................................................................
...........
...
............
...
........
...
.......
...
........
.
.
.
.
.........
............
......
....................
.......
.......................................
a
..............
....
.
.
.
.
.
.. .. .. ......
...... ... ... ......
...... .... ..... ...........

......
......
...
......
......
...
...
......
......
.
.
.
.
...
...
.
......
.
......
..
......
...
......
..
......
.
.
.
.
.
.
......
.
.
.
...
.
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
..................................................................................................................................................................
...
...
..
..... ..
.
...
..... ....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
......
..
...
...
...
.....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
... .....
...
..
........
...
...
..
.
.
..
.
.
...
.
.
.
.
.
. .
...
...... ....
...
...
......
...
...
...
...
.....
...
...
..
..
......
...
...
..
..
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
......
...
...
...
...
......
...
...
...
...
.....
...
..
...
......
...
... ....
.....
.
... ...
.
.
.
... ..
... ... .........
... ..
... ... ........
... ...
.............
.................................................................................................................
(a)
(b)
- ò thi. (a) du.o..c bieu dien la.i trong h`nh (b) là phang.
H`nh 1.25: D
47
48
Chu.o.ng 2
ò thi.
C
ac s
o co. ban cua d
2.1
Chu s
o
è
Khai nie.m mà ch
ung ta se dè ca.p o. day khong phu. thuo.c vào su.. d.inh hu.o.ng: ta se noi v
.
.
.
ca.nh ch
u khong phai cung. De to ng quat xet da do thi. vo hu o ng G := (V, E) co n dnh, m
- a.t
àn lien thong. D
ca.nh và p thành ph
(G) := n p,
(G) := m (G) = m n + p.
Ta go.i (G) là chu so cua dò thi. G.
- i.nh l
D
y 2.1.1 Cho da dò thi. vo hu.o.ng G = (V, E). Gia su. G0 là dò thi. nha.n du.o..c t`
u. G
bà ng cach noi hai dnh a và b cu a G bo.i mo.t ca.nh mo.i; neu a và b tr`
ung nhau hoa.c co the
.
.
èn cu a G th`
noi vo i nhau bo i mo.t day chuy
(G0 ) = (G),
(G0 ) = (G) + 1;
trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i

(G0 ) = (G) + 1,
(G0 ) = (G).
Ch
u.ng minh. Theo cach xay du..ng, da dò thi. G0 co n0 = n dnh, m0 = m + 1 ca.nh và gia su.
àn lien thong.
G0 co p0 thành ph
èn noi a vo.i b. Khi do phep bien doi G thành G0
Neu a b hoa.c co mo.t day chuy
àn lien thong, t
khong thay doi so thành ph
u.c là p = p0 . Do do
(G0 ) = n0 p0 = n p = (G),
(G0 ) = m0 (G0 ) = (G) + 1.
49
òn ta.i day chuy

èn noi a và b, th` do cach xac di.nh G0
Ngu.o..c la.i, neu a 6= b và khong t
0
ta co p = p 1. Suy ra
(G0 ) = n0 p0 = n (p 1) = n p + 1 = (G) + 1,
(G0 ) = m0 (G0 ) = (m + 1) ((G) + 1) = m (G) = (G).
/
H
e. qua 2.1.2 (G) 0 và (G) 0.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, xuat phat t`
u. dò thi. thành la.p bà ng cac dnh cua da dò thi. vo
àn d
àn t`
hu.o.ng G, dnh no. co la.p vo.i dnh kia, ta xay du..ng G0 d
u.ng ca.nh mo.t; kho.i dàu ta
co = 0, = 0; moi khi them mo.t ca.nh, th` hoa.c tang và l
uc do khong doi, hoa.c tang
.
.
và l
uc do khong doi. Nhu va.y, trong qua tr`nh xay du. ng dò thi. G0 , cac so và ch co
the tang.
/
- e co the va.n du.ng nh
D
u.ng ket qua phong ph
u cua da.i so vector trong vie.c nghien c
u.u,
ngu.ò.i ta thu.ò.ng da. t tu.o.ng u
.ng moi chu tr`nh trong G vo.i mo.t vector theo cach sau day.
Moi ca.nh cua da dò thi. G dèu du.o..c d.inh hu.o.ng mo.t cach t`
uy y
; neu chu tr`nh di
.
.
.
.
.
.
àn ngu o. c hu o ng th` ta da.t ck := rk sk (neu ek là
àn thua.n hu o ng và sk l
qua ca.nh ek , rk l
.
.
èu
mo.t khuyen th` ta luon qui u o c sk = 0). Vector m chi
(c1 , c2 , . . . , cm )
go.i là vector chu tr`nh tu.o.ng u
.ng vo.i và k
y hie.u là ~ (hay là neu khong the gay ra
àm lan).
nh
Cac chu tr`nh , 0 , 00 , . . . go.i là do.c la.p neu cac vector chu tr`nh tu.o.ng u
.ng do.c la.p
tuyen tnh. Ch
uy
ra` ng, d.inh ngha này khong phu. thuo.c vào hu.o.ng gan cho cac ca.nh.
- .inh l
D
y 2.1.3 Chu so (G) cu a G = (V, E) bà ng so cu..c da.i cac chu tr`nh do.c la.p.
Ch
u.ng minh. Tien hành nhu. trong He. qua 2.1.2: dàu tien ta lay dò thi. vo hu.o.ng khong
u.ng ca.nh
co ca.nh vo.i ta.p cac dnh là V. Sau do ta xay du..ng da dò thi. G0 bà ng cach them t`
.
- i.nh l
mo.t vào. Theo D
y 2.1.1, chu so se tang mo.t do n vi. neu ca.nh them vào la.p ra cac chu
.
tr`nh mo i, chu so khong thay doi trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i.
òm cac chu tr`nh do.c la.p:
Gia su., tru.o.c khi them ca.nh ek ta da co mo.t co. so. g
1 , 2 , 3 , . . . ; và sau khi them ca.nh ek xuat hie.n them cac chu tr`nh so. cap mo.i 1 , 2 , . . . ,
nào do. Hien nhien 1 khong the bieu dien tuyen tnh qua he. cac chu tr`nh j (v` cac vector
50
àn th
tu.o.ng u
.ng cac chu tr`nh j co thành ph
u. k ba` ng khong, trong khi vector tu.o.ng u
.ng
.
àn th
chu tr`nh 1 co thành ph
u k khac khong). Ma.t khac cac vector 2 , 3 , . . . co the bieu
dien tuyen tnh qua 1 , 1 , 2 , 3 , . . . . Tom la.i moi khi chu so tang mo.t do.n vi. th` so cu..c
- i.nh l
da.i cac chu tr`nh do.c la.p tuyen tnh c
ung tang len mo.t do.n vi.. D
y du.o..c ch
u.ng minh.
/
T`
u. ket qua này, de dàng suy ra:
- a dò thi. vo hu.o.ng G khong co chu tr`nh neu và ch neu (G) = 0.
H
e. qua 2.1.4 (a) D
- a dò thi. vo hu.o.ng G co du
(b) D
ng mo.t chu tr`nh neu và ch neu (G) = 1.
- i.nh l
D
y 2.1.5 Trong dò thi. co hu.o.ng lien thong ma.nh, chu so ba` ng so cu..c da.i cac ma.ch
d
o.c la.p tuyen tnh.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, xet dò thi. vo hu.o.ng la.p bo.i cac cung khac nhau cua G (moi cung
tu.o.ng u
.ng mo.t ca.p ca.nh) và mo.t chu tr`nh so. cap ; ta phan hoa.ch ta.p cac dnh tren chu
tr`nh này thành: ta.p S cac dnh co mo.t cung to.i no và mo.t cung ra khoi no, ta.p S 0 cac dnh
co hai cung cua ra khoi no và ta.p S 00 cac dnh co hai cung cua di to.i no. V` so cac cung
àn tu. cua S 0 và
di ra ba` ng so cac cung di to.i nen #S 0 = #S 00 ; gia su. v10 , v20 , . . . , vk0 là cac ph
àn tu. cua S 00 .
v100 , v200 , . . . , vk00 là cac ph
àn tu. cua S 0 và cua S 00 xen ke nhau và ta gia su. rà ng sau dnh
Tren chu tr`nh , cac ph
th` dnh dàu tien bat ga.p (khong thuo.c S) là vi00 ; cuoi c`
ung, neu 0 là mo.t du.ò.ng di ga.p
dnh x tru.o.c dnh y th` ta k
y hie.u 0 [x, y] là du.ò.ng di bo. pha.n cua 0 t`
u. x den y. V` dò
0
òn ta.i ma.ch 1 di qua vi+1
thi. lien thong ma.nh nen t
và vi00 và d`
ung cac cung cua de di t`
u.
0
00
.
vi+1 den vi . Chu tr`nh là mo.t to ho. p tuyen tnh cua cac ma.ch v` ta co the viet
vi0
= [v10 , v100 ] 1 [v20 , v100 ] + [v20 , v200 ] +

= [v10 , v100 ] + 1 [v100 , v20 ] + [v20 , v200 ] + 2 [v200 , v30 ] + (1 + 2 + ).
Va.y mo.i chu tr`nh so. cap dèu là to ho..p tuyen tnh cua cac ma.ch, doi vo.i cac chu tr`nh
èu do c
bat k`
y di
ung du
ng (v` no là to ho..p tuyen tnh cua cac chu tr`nh so. cap).
Trong Rm , cac ma.ch la.p thành mo.t co. so. cua khong gian vector con sinh bo.i cac chu
- i.nh l
èu là (G). Va.y so cu..c da.i cac ma.ch do.c
tr`nh, và theo D
y 2.1.3 th` co. so. này co so chi
la.p tuyen tnh ba` ng (G).
/
51
2.2
c s
S
a
o
àn to màu cac dnh sao

ung ta co mo.t dò thi. vo hu.o.ng G vo.i n dnh, và c
Gia su. rà ng ch
è nhau co màu khac nhau. Hien nhien là co the d`
cho hai dnh k
ung n màu de to cac dnh
do, nhu.ng nhu. the van dè da. t ra la.i khong mang tnh thu..c tien. The th` so màu toi thieu
- ay chnh là bài toan to màu. Khi cac dnh du.o..c to, ch
doì hoi là bao nhieu? D
ung ta co the
.
.
òm cac dnh du o. c to màu do, mo.t ta.p cac
nhom ch
ung vào cac ta.p khac nhau-mo.t ta.p g
.
.
dnh du o. c to màu xanh, van van. Day chnh là bài toan phan hoa.ch. Bài toan to màu và
phan hoa.ch d nhien co the xet tren cac ca.nh cua dò thi.. Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. phang
tha.m ch co the quan tam den vie.c to màu cac die.n.
àn này ta ch xet cac dò thi. vo hu.o.ng lien thong.
Trong ph
- i.nh ngha 2.2.1 Cho tru.o.c mo.t so nguyen p, ta noi rà ng dò thi. G là psac neu bà ng p
D
è nhau khong c`
màu khac nhau ta co the to màu cac dnh, sao cho hai dnh k
ung mo.t màu.
.
So p nho nhat, mà doi vo i so do G là psac go.i là sac so cua dò thi. G và k
y hie.u là (G).
V du. 2.2.2 H`nh 2.1 minh ho.a ba cach to màu khac nhau cua dò thi.. De dàng kiem tra
ra` ng dò thi. này là 2sac.
....... r
...
...
...
...
...
...
..
..
.
.
.............
.
.
.
... ... .......
.
.
.
... ... ......
.
.
.
....
.
...
....
....
....
....
....
....
....
....
....
...
....
....
.
.
.
....
.
.
.
...
....
.
.
.
.
.
....
...
.......
..
....
....
....
....
....
.
....
.
.
.
.
....
..
...
.
.
....
.
.
.
..
....
....
....
....
....
....
.... .... .......
.... .. ....
.... . ....
.... .. ....
........
..
(a)
....... r
...
...
...
...
...
...
..
.
..
.
.............
.
.
.
... ... .......
.
.
.
... ... ......
.
.
.
....
.
...
....
....
....
....
....
....
....
....
....
...
....
....
.
.
.
....
.
.
.
...
....
.
.
.
.
.
...
...
.......
...
....
....
....
....
....
.
....
.
.
.
.
....
..
...
.
.
....
.
.
.
..
....
....
....
....
....
....
.... .... .......
.... .. ....
.... . ....
.... .. ....
........
..
r
(b)
....... r
...
...
...
...
...
...
..
..
.
.
.............
.
.
.
... ... .......
.
.
.
... ... ......
.
.
.
....
.
...
....
....
....
....
....
....
....
....
....
...
....
....
.
.
.
....
.
.
.
...
....
.
.
.
.
.
...
...
.......
...
....
....
....
....
....
.
....
.
.
.
.
....
..
...
.
.
....
.
.
.
..
....
....
....
....
....
....
.... .... .......
.... .. ....
.... . ....
.... .. ....
........
..
b
(c)
H`nh 2.1:
V du. 2.2.3 Ban dò d.ia l

y. Ta ve tren ma.t phang mo.t ban dò. Go.i V là ta.p ho..p cac
.
.
- ò thi. G = (V, E) doi x
nu o c, da.t (i, j) E neu cac nu.o.c i và j co bien gio.i chung. D
u.ng
và co tnh chat rat da. c bie.t là: co the ve no len ma.t phang mà khong co hai ca.nh nào cat
nhau (tr`
u. ta.i cac dnh chung); noi cach khac, G là dò thi. phang. Ngu.ò.i ta da biet rà ng sac
- i.nh l
so cua mo.i dò thi. phang dèu nho ho.n hoa.c bà ng bon (D
y 6.4.7). Nhu. va.y bà ng bon
è nhau khong c`
màu c
ung du de to màu ban dò phang sao cho hai nu.o.c k
ung mo.t màu.
52
T`
u. d.inh ngha de dàng suy ra
1. Mo.t dò thi. ch co cac dnh co la.p là 1sac.
2. Mo.t dò thi. co mo.t hoa.c hai ca.nh (khong phai là mo.t khuyen) co sac so t nhat ba` ng
hai.
- ò thi. dày du n dnh Kn là nsac.
3. D
- ò thi. là mo.t chu tr`nh do.n gian vo.i n dnh, n > 3, là 2sac neu n chan và 3sac
4. D
neu n le.
àn do ch
5. Hien nhien, mo.i dò thi. 2sac là hai ph
ung ta co the phan hoa.ch ta.p cac dnh
.
.
àn là
V thành hai ta.p con theo màu du o. c to tren cac dnh. Tu.o.ng tu.., dò thi. hai ph
.
.
.
.
.
.
àm thu ò ng: dò thi. co t nhat hai dnh co la.p và
2sac, vo i mo.t tru ò ng ho. p ngoa.i le. t
.
àn nhu ng là 1sac.
khong co ca.nh là hai ph
- i.nh ngha 2.2.4 Ta go.i sac lo.p cua dò thi. G là so nguyen q co cac tnh chat sau:
D
è nhau
1. Co the d`
ung q màu khac nhau de to màu cac ca.nh cua G sao cho hai ca.nh k
khong c`
ung mo.t màu;
- i
èu này khong the làm du.o..c vo.i (q 1) màu.
2. D
Nha.n xet ra` ng sac lo.p cua dò thi. G = (V, E) chnh là sac so cua dò thi. G0 = (V 0 , E 0 )
du.o..c xac d.inh nhu. sau: moi dnh cua G0 tu.o.ng u
.ng mo.t ca.nh cua G; ca.nh e0 = (v10 , v20 ) E 0
.
.
.
.
è nhau.
ng vo i hai dnh v10 , v20 ) k
neu cac ca.nh e1 và e2 (tu o ng u
è bài toan sac so. Du.o.i day là mo.t vài ket qua co. ban
Nhu. va.y bài toan sac lo.p du.a v
è sac so.
v
- i.nh l
- ò thi. vo hu.o.ng G là 2sac neu và ch neu no khong co chu tr`nh
D
y 2.2.5 [Konig] D
co d
o. dài le .
- i
èu kie.n c
àn. Neu dò thi. G là 2sac, th` tat nhien G khong ch
Ch
u.ng minh D
u.a chu
.
tr`nh co do. dài le, v` cac dnh cua mo.t chu tr`nh loa.i nhu va.y khong the to bà ng hai màu
theo nhu. quy tac da ch ra o. tren.
- i
èu kie.n du. Gia su. dò thi. G khong co chu tr`nh co do. dài le, ta ch
D
u.ng minh no là 2sac.
àn cac dnh cua G theo quy tac
Khong giam tong quat coi G là lien thong. Ta se to màu d
sau:
53
to màu xanh cho mo.t dnh a nào do;

è vo.i no; neu
neu mo.t dnh x nào do da du.o..c to xanh, th` ta to do tat ca cac dnh k
è vo.i y.
dnh y da du.o..c to do, th` ta to xanh tat ca cac dnh k
V` dò thi. G lien thong, nen so.m hay muo.n th` mo.i dnh cua no dèu du.o..c to màu het, và
mo.t dnh x khong the c`
ung mo.t l
uc du.o..c to xanh và to do, v` nhu. va.y th` x và a se c`
ung
na` m tren mo.t chu tr`nh co do. dài le. Va.y dò thi. G là 2sac.
/
Ch
uy
ra` ng tnh chat dò thi. G khong co chu tr`nh vo.i do. dài le tu.o.ng du.o.ng vo.i tnh
chat G khong co chu tr`nh so. cap vo.i do. dài le. Tha.t va.y gia su. co mo.t chu tr`nh
= {v0 , v1 , . . . , vp = v0 }
co do. dài p le. Moi khi ga.p hai dnh vj và vk vo.i j < k < p và vj = vk , ta phan chia thành
hai chu tr`nh bo. pha.n 1 = {vj , . . . , vk } và 2 = {v0 , . . . , vj , vk , . . . , v0 }; ho.n n
u.a mo.t trong
.
hai chu tr`nh co do. dài le (v` neu khong nhu the th` se co do. dài chan). Ta thay rà ng neu
àn
tiep tu.c phan chia chu tr`nh theo cach do cho den khi còn co the làm du.o..c, th` moi l
.
.
.
ung mo.i chu tr`nh deu là so ca p, nen xay

van còn du o. c mo.t chu tr`nh co do. dài le; v` cuoi c`
.
èu c
àn ch
ra mau thuan; và ta co di
u ng minh.
- .inh l
D
y sau day cho ta biet ca.n tren cua sac so.
- i.nh l
D
y 2.2.6 Ky hie.u dmax là ba.c cu..c da.i cu a cac dnh trong G. Khi do
(G) 1 + dmax .
Ch
u.ng minh. Bài ta.p.
Brooks [9] da ch
u.ng minh rà ng neu G là dò thi. khong dày du, co dmax dnh th`
(G) dmax .
2.2.1
c s
C
ach t`m s
a
o
Xet dò thi. G = (V, ) co n dnh và m ca.nh; muon t`m sac so cua no ta co the d`
ung mo.t
.
.
.
.
.
.
.
.
uc nào
phu o ng phap thu. c nghie.m ra t do n gian, ap du.ng tru. c tiep du o. c, nhu ng khong phai l
c
ung co hie.u qua hoa.c co the d`
ung phu.o.ng phap giai tch, no cho ta mo.t lò.i giai he. thong,
àn may tnh die.n tu..
nhu.ng noi chung c
54
Phu.o.ng ph
ap thu..c nghi
e.m
àn mo.t màu nào do (go.i
Bà ng cach to màu t`
uy y
d`
ung cac màu 1, 2, . . . , p và t`m cach loa.i d
.
là màu to i ha.n) trong cac màu ay. Muon va.y, ta xet dnh v co màu to.i ha.n do và cac
àn lien thong C1jk , C2jk , . . . cua dò thi. con sinh ra bo.i hai màu khong to.i ha.n j và
thành ph
k. Ta co the la.p t
u.c thay màu cua dnh v neu cac ta.p ho..p C1jk (v), C2jk (v), . . . khong
àn C jk mà vo.i thành ph
àn do th` cac dnh cua
phai là hai màu: lay rieng re moi thành ph
jk
àn do cac màu j và k (khong thay doi màu
C (v) co màu j, hoan vi. trong cac thành ph
è vo.i dnh nào co
cua cac dnh khac), cuoi c`
ung to dnh v màu j (l
uc này dnh v khong k
màu j).
Phu.o.ng ph
ap gia i tch
Kiem tra bà ng cach giai tch xem dò thi. G co the du.o..c to bà ng p màu du.o..c khong. Phu.o.ng
phap do nhu. sau: Vo.i moi cach to ba` ng p màu, ta cho tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t he. thong cac so
xij , i = 1, 2, . . . , n; j = 1, 2, . . . , p, du.o..c xac d.inh nhu. sau:
(
xij =
- a.t
D
rij =
1
0
1
0
neu dnh i co màu j,

trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i.
neu ca.nh ej lien thuo.c dnh vi ,
trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c la.i.
L
uc do bài toan tro. thành t`m cac so nguyen xij sao cho:
x
Pijp
q=1 xiq
Pn
k=1 rjk xkq
0,
1,
1,
i = 1, 2, . . . , n,
j = 1, 2, . . . , m; q = 1, 2, . . . , p.
Ta co he. bat dang th

u.c tuyen tnh. De ràng thay rà ng he. do thch ho..p vo.i cac phu.o.ng
.
.
phap thong thu ò ng cua quy hoa.ch nguyen và do do co the d`
ung phu.o.ng phap cua Gomory
(du..a tren phu.o.ng phap do.n h`nh cua Dantzig) de giai.
2.3
S
o
on d
i.nh trong
Vo.i dò thi. G = (V, ) cho tru.o.c ta thu.ò.ng quan tam den ta.p con cua V co nh
u.ng tnh chat
àn tu. lo.n nhat sao cho dò thi. con sinh
nào do. Chang ha.n, t`m mo.t ta.p con S V co so ph
55
àn tu. nhi

èu nhat sao cho
bo.i S là dày du? Hoa.c t`m ta.p con cac dnh cua dò thi. G co so ph
è nhau. Mo.t bài toan khac là t`m ta.p con S cua V co so ph
àn tu.
hai dnh trong do khong k
è vo.i mo.t dnh trong S.
t nhat sao cho mo.i dnh thuo.c V \ S k
Cac so và cac ta.p con tu.o.ng u
.ng lò.i giai cac bài toan tren cho nh
u.ng tnh chat quan
.
.
èu u
trong cua dò thi. và co nhi
ng du.ng tru. c tiep trong bài toan la.p li.ch, phan tch cluster,
.
àn
phan loa.i so, xu l
y song song tren may tnh, vi. tr thua.n lo..i và thay the cac thành ph
.
die.n tu , v.v.
- i.nh ngha 2.3.1 Xet dò thi. vo hu.o.ng G := (V, ); ta.p ho..p S V du.o..c go.i là ta.p ho..p
D
è nhau; noi cach khac, vo.i mo.i ca.p
on d.inh trong neu hai dnh bat k`
y cua S dèu khong k
dnh a, b S th` b
/ (a).
K
y hie.u S là ho. cac ta.p on d.inh trong cua dò thi. G. Khi do
1. Ta.p trong thuo.c S.
2. Neu S S và A S th` A S. Noi cach khac, ta.p con cua mo.t ta.p on d.inh trong
c
ung là mo.t ta.p on d.inh trong.
Ta.p on d.inh trong là cu..c da.i neu them mo.t dnh bat k`
y vào no th` se khong còn on d.inh
.
.
.
- a.i lu o. ng
trong n
u a. D
(G) := max{#S | S S}
du.o..c go.i là so on d.inh trong cua G.
V du. 2.3.2 Xet dò thi. trong H`nh 2.2. Ta.p cac dnh {v7 , v8 , v2 } là on d.inh trong nhu.ng
khong cu..c da.i; ta.p {v7 , v8 , v2 , v5 } là on di.nh trong cu..c da.i. Cac ta.p {v1 , v3 , v7 } và {v4 , v6 }
èu ta.p on d.inh trong
c
ung là ta.p on d.inh trong cu..c da.i và do do, noi chung co the co nhi
.
.
cu. c da.i. Ho. cac ta.p o n d.inh trong cu. c da.i cua dò thi. này là
{v7 , v8 , v2 , v5 }, {v1 , v3 , v7 }, {v4 , v6 }, {v3 , v6 }, {v1 , v5 , v7 }, {v1 , v4 }, {v3 , v7 , v8 }.
V du. 2.3.3 [Gauss] Bài toan tam con ha.u. Tren bàn cò. co the bo tr tam con ha.u, sao
è t`m mo.t
cho khong co con nào chem du.o..c con nào khong? Bài toan noi tieng này du.a v
.
.
.
.
`
ta.p ho. p o n d.inh trong cu. c da.i cua do thi. vo hu o ng co 64 dnh (là cac o tren bàn cò.), trong
do y (x) neu cac o x và y nà m tren c`
ung mo.t hàng, mo.t co.t hay mo.t du.ò.ng cheo. Thu..c
te, kho khan la.i lo.n ho.n là khi ngu.ò.i ta mo.i thoa.t nh`n: l
uc dàu Gauss tu.o.ng co 76 lò.i
56
v1
v2
v3
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........
.....
.....
... .....
.........
.....
.....
.....
...
.........
.....
.....
.....
...
.........
.....
.....
.....
.........
...
.....
.....
.....
.........
...
.....
.....
.....
.........
.........
.....
.
.....
.
.
.
.
.....
...
.........
.....
.....
.
.
.
.
.........
...
.....
.....
.....
.........
.....
.
.....
...
.....
.........
.....
.....
.
.
.
.
.........
.....
...
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.... ..
...
.....
.....
.................................................................................................................................
.
...
.
.
.......
.
.
.
.
.
...
.. ......
.................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
..... .......
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... .........
.....
...
...
.....
. ......
....
....
.....
..........
.....
.....
..... ................. ....
....
.....
...
............
....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ......
...
....
.........
.....
.....
....
...
.........
.....
.....
.....
.........
..... .... ........
.........
.....
..... .. .....
.... .................
.
.
.
.
.
.
..... .. ....
. ...
............
..... ..........
..
............
v6
v8
v7
v4
v5
H`nh 2.2:
è cò. o. BerlinSchachzeitung nam 1854 ch mo.i du.a ra 40 lò.i giai the cò.
giai, còn tò. bao v
do cac nhà ham cò. t`m ra. Su.. tha.t th` co 92 lò.i giai nhu. 12 so. dò du.o.i day:
(72631485)
(35841726)
(16837425)
(51468273)
(61528374)
(46152837)
(57263184)
(42751863)
(58417263)
(57263148)
(48157263)
(35281746)
Moi so. dò tren tu.o.ng u

.ng vo.i mo.t hoan vi., và t`
u. mo.t so. dò ta suy ra tam lò.i giai khac
nhau: ba lò.i giai bà ng cach quay 900 , 1800 và 2700 ; cac lò.i giai khac suy ra bà ng cach doi
x
u.ng moi so. dò nha.n du.o..c qua du.ò.ng cheo chnh; hoan vi. cuoi c`
ung (35281746) ch co bon
.
.
.
.
.
.
ng se tr`
ung vo i chnh no sau khi quay 1800 .
lò i giai v` so dò tu o ng u
V du. 2.3.4 Bè cua mo.t dò thi. G là ta.p ho..p C V sao cho
a C, b C
suy ra
b (a).
àu
Neu V là mo.t ta.p ho..p ngu.ò.i, và b (a) ch su.. dòng t`nh gi
u.a a và b, th` thu.ò.ng yeu c
0
0
.
.
.
èu nhat. Xet dò thi. G := (V, ) xac
t`m bè cu. c da.i, ngha là ho.i co so ngu ò i tham gia nhi
d.inh nhu. sau:
b (a0 ) neu và ch neu b
/ (a).
è t`m mo.t ta.p ho..p on d.inh trong cu..c da.i cua dò thi. (V, 0 ).
Bài toan quy v
è cac co gai là doi tu.o..ng cua nhi
èu cong tr`nh toan ho.c, co the phat
V du. 2.3.5 Bài toan v
.
.
.
bieu nhu sau: mo.t k
y t
uc xa nuoi du o ng 15 co gai, k
y hie.u là a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o;
.
.
hàng ngày cac co di da.o cho i thành t`
u ng bo. ba, co the du.a cac co di cho.i trong bay ngày
èn sao cho khong co hai co nào c`
àn du.o..c khong?
li
ung di trong mo.t bo. ba qua mo.t l
è doi x
Vo.i nh
u.ng nha.n xet v
u.ng, Cayley da t`m ra lò.i giai nhu. sau:
57
Chu Nha.t
Th
u. Hai
Th
u. Ba
Th
u. Tu.
Th
u. Nam
Th
u. Sau
Th
u. Bay
af k
abe
alm
ado
agn
ahj
aci
bgl
cno
bcf
bik
bdj
bmn
bho
chm
df l
deh
cjl
cek
cdg
dkm
din
ghk
gio
egm
f mo
f ei
eln
ejo
ijm
jkn
f hn
hil
klo
f gj
è cac co gai c`
Bài toan v
ung loa.i vo.i mo.t bài toan th
u. hai c
ung noi tieng go.i là bài
.
.
.
.
àn lu o. t la.p 35 bo. ba khac nhau sao cho khong co hai co
toan bo tro. : vo i 15 co gai co the l
- e giai bài toan bo tro.., ch c
àn khong? D
àn la.p dò thi.
nào c`
ung trong mo.t bo. ba qua mo.t l
.
.
è nhau neu ch
G co cac dnh là 455 bo. ba co the co, hai bo. ba du o. c xem là k
ung co chung
àn t`m mo.t ta.p ho..p on d.inh trong cu..c da.i. Ta co (G) 35 v` mo.t co
hai co gai: khi do c
èu nhat là trong 7 bo. ba khac nhau, nen tat ca co 15 7 31 = 35 bo. là
gai ch co ma.t nhi
èu nhat; v` va.y mo.i ta.p ho..p on d.inh trong co 35 bo. ba dèu là cu..c da.i.
nhi
- e xet xem mo.t lò.i giai nào do cua bài toan bo tro.. co cho lò.i giai cua bài toan v
è cac
D
0
co gai khong, ta la.p dò thi. G co cac dnh là 35 bo. ba cho nghie.m cua bài toan bo tro.., hai
è nhau neu co chung mo.t co gai; neu sac so (G0 ) > 7 th` phai cho.n
bo. ba du.o..c xem là k
òm cac bo. ba cho nghie.m cua bài toan bo tro... De dàng kiem tra ra` ng t
òn
ta.p ho..p khac g
.
.
.
.
ta.i nh
u ng lò i giai cua bài toan bo tro. khong dan den lò i giai cua bài toan ve cac co gai.
Nh
a.n x
et 2.3.6 (a) Sac so (G) và so on di.nh trong (G) lien he. vo.i nhau ba` ng bat dang
th
u.c
(G) (G) n.
Tha.t va.y, co the phan hoa.ch V thành := (G) ta.p ho..p on d.inh trong, la.p bo.i cac
dnh c`
ung màu và tu.o.ng u
.ng ch
u.a n1 , n2 , . . . , n dnh. Va.y ta co
n = n1 + n2 + + n (G) + (G) + + (G) = (G).(G).
(b) Ta co the hoi: phai chang moi lien he. gi
u.a hai khai nie.m là chu.a cha.t che. Phai chang
co the t`m sac so bà ng cach: tru.o.c het d`
ung màu (1) de to ta.p on di.nh trong cu..c da.i S1 .
òi d`
R
ung màu (2) de to ta.p on d.inh trong cu..c da.i S2 cua dò thi. con sinh ra bo.i cac dnh
cua V \ S1 , sau do d`
ung màu (3) de to ta.p ho..p on d.inh trong cu..c da.i cua dò thi. con còn la.i,
- ò thi. tren H`nh 2.3 (co sac so ba` ng 4) ch
èu
v.v. Thu..c ra khong phai nhu. va.y. D
u.ng to di
58
è vo.i cac dnh a, b, c và d la.p thành ta.p on d.inh trong cu..c da.i duy nhat, neu
do: cac dnh k
ta to ch
ung c`
ung mo.t màu th` ta phai d`
ung ba màu ch de to cac dnh a, b, c, d, nhu.ng ro
èu do khong the làm du.o..c.
ràng di
..... .. ....
..... .. .....
..... .. .....
...........................................
. ...
.......... ......
........ ... ..............
.
.
.
. ... .. ...
. . .
... .... .....
.
.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.
.
...
.
.
.
..
...
.
.
.
.
...
.
..
.
.
.
.
...
..
...
...
.
.
.
.
...
.
.
.
.
...
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
...
..... .. .....
...
...
.
.
.
.
.
.
..... .. .....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
...
..
..........................................
.
.
...
....... ... ..............
.
.
...
.
.
...
.
.
.
.
........... ... ................
.
.
.
...
.
.
.
.
. ......
.... .
..
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
......
....
.
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
......
....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
.
....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...... ....... .
..... .. ..................
.
.
.
................. ... .........
..... .. .............
.............. ....
..... ...............
. ..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..........................................................................................................................................................................................................................
..... .. .....
..... .... .........
.
.
.
.
.
..... .. .....
.
..... .. .....
..... .. .....
H`nh 2.3:
è dung lu.o..ng thong tin cua mo.t ta.p ho..p tn hie.u. Xet
V du. 2.3.7 [Shannon] Bài toan v
èn di nam tn hie.u: a, b, c, d, e; o. may thu,
tru.ò.ng ho..p rat do.n gian là may phat co the truy
moi tn hie.u co the cho hai cach hieu khac nhau: tn hie.u a co the hieu là p hay q, tn hie.u
b co the hieu là q hay r, . . . (H`nh 2.4 (a)).
So cu..c da.i cac tn hie.u mà ta co the su. du.ng là bao nhieu de cho o. may thu khong xay
è t`m mo.t ta.p on d.inh trong
àm lan gi
ra nh
u.a cac tn hie.u du.o..c su. du.ng. Bài toan quy v
.
è nhau neu ch
cu. c da.i S cua dò thi. G (H`nh 2.4(b)), trong do hai dnh là k
ung bieu thi. hai
.
.
tn hie.u co the lan lo.n vo i nhau o may thu, ta se lay S = {a, c}, và ro ràng (G) = 2. Thay
òm hai ch
èu kie.n là cac
cho cac tn hie.u mo.t ch
u. cai, ta co the d`
ung cac t`
u. g
u. cai vo.i di
.
.
.
.
.
àm lan o may thu. Vo i cac ch

t`
u này khong gay ra l
u cai a và c (cac ch
u cai này khong
the lan lo.n nhau) ta la.p ma: aa, ac, ca, cc; nhu. va.y ta du.o..c [(G)]2 = 4 t`
u.. Nhu.ng ta còn
co the la.p ma phong ph
u ho.n: aa, bc, ce, db, ed. (De dàng kiem tra rà ng hai t`
u. bat k`
y trong
.
.
.
cac t`
u này khong the lan lo.n vo i nhau o may thu).
T`m t
at ca c
ac t
a.p
on d
i.nh trong cu..c d
a.i
Phu.o.ng phap suy lua.n sau (khong hie.u qua doi vo.i cac dò thi. lo.n) t`m tat ca cac ta.p on
d.inh trong cu..c da.i du..a tren da.i so Boole. Ta xem moi dnh cua dò thi. tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t
bien Boole. K
y hie.u x + y, xy và x0 là cac phep toan tuyen, ho.i và phu d.inh cua cac bien
Boole x, y.
è nhau trong
àn t`m mo.t ta.p con cu..c da.i cac dnh khong k
Vo.i dò thi. G cho tru.o.c, ta c
G. Bieu dien moi ca.nh (x, y) bà ng mo.t tch Boole xy và sau do lay to ng cua tat ca cac tch
59
a .......................................................................................................................................................... p
..........
...
..............
.....
................
.....
..........
.......... .......
......
..... ..........
...................................................................................................................................
..........
..
..........
.....
.
..........
.
.
.............
....
...........................
.. ................
..........
.....
..........
...........
.
................................................................................................................................
..........
..
..........
.......... .....
....
..................
... .. ....................
..........
...
..........
...
.
........
.
.
.................................................................................................................................
.......... ..
...........
.
.
.
.
..........
..
..............
...
................
...
..........
...
..........
..........
...
.
.
.....
.
..........................................................................................................................
b
c
..
.................
......
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
.
......
......
......
......
.
......
.
.
.
.
......
....
.
.
.
.
.
......
....
.
.
......
.
.
.
....
......
.
.
.
.
.
......
....
.
.
.
......
.
.
....
......
.
.
.
.
.
.
.....
...
...
...
...
...
...
...
....
...
..
...
...
...
..
...
..
.
.
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.
...
...
...
...
...
...
...
..
...
.
...
..
................................................................................................................
H`nh 2.4:
này ta du.o..c bieu th
u.c Boole
=
xy.
(x,y)E
Ke tiep bieu dien phu d.inh 0 da.ng tong cua cac tch Boole
0 = f1 + f2 + + fk .
Mo.t ta.p cac dnh là on d.inh trong cu..c da.i neu và ch neu = 0, ngha là 0 = 1; hay tu.o.ng
du.o.ng co t nhat mo.t fi = 1; t
u.c là neu moi dnh xuat hie.n trong fi (o. da.ng phu d.inh)
du.o..c loa.i ra khoi ta.p dnh cua G. Do do moi fi se cho tu.o.ng u
.ng mo.t ta.p on di.nh trong
.
.
.
cu. c da.i và do do phu o ng phap này cho ta tat ca cac ta.p on d.inh trong cu..c da.i. Chang ha.n
xet dò thi. trong H`nh 2.5 ta co
= ab + bc + bd + be + ce + de + ef + eg + f g.
0 = (a0 + b0 )(b0 + c0 )(b0 + d0 )(b0 + e0 )(c0 + e0 )(d0 + e0 )(e0 + f 0 )(e0 + g 0 )(f 0 + g 0 ).
è da.ng tong cua cac tch ta du.o..c
R
ut go.n và du.a v
0 = b0 e0 f 0 + b0 e0 g 0 + a0 c0 d0 e0 f 0 + a0 c0 d0 e0 g 0 + b0 c0 d0 f 0 g 0 .
Bay giò. neu loa.i bo khoi ta.p dnh cua G cac dnh xuat hie.n trong bat k`
y mo.t trong nam so
.
.
.
ha.ng cua to ng, ta se thu du o. c mo.t ta.p o n d.inh trong cu. c da.i. Cac ta.p on d.inh trong cu..c
da.i tu.o.ng u
.ng là
{a, c, d, g},
{a, c, d, f },
{b, g},
{b, f },
và {a, e}.
Và do do so on d.inh trong cua dò thi. này bà ng 4.

60
.....
... ...
... .....
...
...
.
.
.
...
..........
...
...
....... ....
...
...
.......
...
...
...
.
.......
.
...
...
..
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
..
...
...
.......
...
...
...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
... ........
...
.
...
.
.
.
.
...........................................................................................................................................................
...
.
...
.. .............
...
.
...
.
.......
..
...
...
.
.
.
.
.
.......
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
...
..
.
.
.
...
.
.
.
.......
.
..
...
.
.
.
.
.
.
.
....... ....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
...
.......
..
.
...
.
..
...
.
.
... ...
......
..
H`nh 2.5:
2.4
S
o
on d
i.nh ngo`
ai
- i.nh ngha 2.4.1 Cho dò thi. G := (V, ). Ta.p ho..p con T cac dnh cua V là ta.p on d.inh
D
è vo.i t nhat mo.t dnh trong T ; t
ngoài neu mo.i dnh khong thuo.c T k
u.c là T (v) 6= vo.i
mo.i dnh v
/ T.
K
y hie.u T là ho. cac ta.p ho..p on d.inh ngoài cua dò thi. G th`:
1. V T .
2. T T và T A th` A T .
Ta d.inh ngha so on d.inh ngoài cua dò thi. G là so
(G) := min{#T | T T }.
Ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu là ta.p on d.inh ngoài sao cho bo di mo.t dnh th` khong còn on
d.inh ngoài n
u.a.
V du. 2.4.2 Xet dò thi. G trong H`nh 2.5. Cac ta.p {b, g} và {a, b, c, d, f } là on d.inh ngoài.
Cac ta.p {b, e} và {a, c, d, f } là on d.inh ngoài cu..c tieu. De thay (G) = 2.
V du. 2.4.3 Vo.i dò thi. trong H`nh 2.6, ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu ch
u.a so nho nhat cac
àn tu. là {v1 , v4 } và do do (G) = 2.
ph
àn tu. t nhat.
Bài toan ta xet o. day là xay du..ng mo.t ta.p ho..p on d.inh ngoài vo.i so ph
61
v1
.....
......... ..........
......... ...............
...... .....
... ......
.
.
.
.
... .......
... .
... ........
...... ...
... .........
...... .....
......
......
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
....
..
.
.
.
.
......
.
...
.
.
....
..
......
.
.
...
.
.
.
.
......
...
...
..
.
.
.
.
.
.
.
......
.....
......
...
.
.
.
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
....
...
.......
.
.
......
.
.
...
.
...
.
............
.
.
.
.
.
.
.
.
...
............. . .....
..
.
...
.
.
.
.
.
.
.
...... ....
.
..
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
... ...
.........
... ...
......
.........
..
...............
...
......
......
............
... .....
.........
.
... .....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
... .............
..
..
.
.
...
.
.
.
..
.
...
...
..............
....
...
... ...........
...
.......
.
..........
.....
....
.
....
.......
.
..
......
.
...
.
.
.
.
.
...
...
..
.
.
.
.
.
.
.
...
..
....
.
.
.
...
.
.
.
..
...
.......
...
...
..........
...
...
......
... ......
...
... ..........
...
.
.
. ..
...
... ...............
... .........
....
v6
v2
v5
v3
v4
H`nh 2.6:
è nh
.ng gac. Trong mo.t tra.i giam o. thành pho N,
u.ng ngu.ò.i du
moi nhà giam co mo.t tra.m gac do.c la.p, nhu.ng ngu.ò.i du
.ng gac, chang ha.n o. nhà giam v1 ,
.
.
u.ng nhà giam này
c
ung co the nh`n thay nh
u ng g` xay ra o cac nhà giam v2 , v6 , v8 , v9 , nh
thong vo.i nhà giam v1 bo.i mo.t hành lang thang nhu. ta thay tren H`nh 2.7. Hoi so ngu.ò.i
àn thiet t nhat là bao nhieu de quan sat du.o..c mo.i nhà giam? Ta phai t`m so
du
.ng gac c
on d.inh ngoài cua dò thi. vo hu.o.ng trong H`nh 2.7, doi vo.i so. dò rat do.n gian này th` so on
d.inh ngoài là 2.
v..7
....
.........
......
..........
...
..........
.
......
..........
......
..........
... ...
..........
..........
.
.
... ...
.
.
.
.
.
.
.
.......
... ...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ....
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
.
.......
.
.
.
.
.
.
... ...
.
.
.
................
... ...
................
... ...
........ ..........
... ...
........
.........
........
... ...
... .....
.
.
.
........
... ....
... .....
.
.
.
.
.
........
...
...
... .....
........
...
... ......
...
........
... .....
...
...
.
........
... .....
...
........
...
........
... .....
...
.
.
.
.
........
.....
...
...
...
........
.....
...
...
...
........
.....
...
.
.
.
...
........
...
.....
...
.
.
...
.
.
.
........
...
.....
...
...
.
.
.
.
.
........
...
.....
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
...
........
...
...
.............
.
.
.
.
.....
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
........ ...
...
. ...
..... ................
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.......
.......
. ...
...
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
...
...
. ...
...............
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
...
...
...... ........
.
.
...
.
.
.. ...
.
.
...
.
.
.
...
.
...
. ...
...
.......
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
. ...............
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
..........
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
...
...
...
. .......
.
.
.
.
...
.
...
.
.
... .. .....
....
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
... .. ......
...
...
....
.
.
.
.
.
.
... .. .....
...
..
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
...
...
....
.
.
.
... ..........
.
...
....
.
... ...
.
...
.
.
...
... ..
.
.
...
.
.
.
... ...
...
.
...
.
.
.
.
.
... . .....
...
...... ......
..
............
.................................................................................................................................................................
v6
v4
v5
v8
v3
v2
v1
v9
H`nh 2.7:
èu lnh vu..c lien quan den bài
V du. 2.4.5 Vi. tr cua cac tam de phu mo.t v`
ung. Co nhi
toan này:
èn den mo.t so vi. tr cho tru.o.c.
1. Vi. tr cua cac may phat T.V. hay radio truy
62
2. Vi. tr cua cac tra.m gac de giam sat mo.t v`

ung.
3. Tra.m làm vie.c cua ngu.ò.i ban hàng de phu.c vu. mo.t v`
ung.
Gia su. rà ng mo.t v`
ung-cho bo.i h`nh vuong lo.n trong H`nh 2.8-du.o..c phan hoa.ch thành 16
.
v`
ung nho ho n. Gia su. mo.t tra.m gac du.o..c da. t trong mo.t v`
ung nho co the giam sat khong
.
ch h`nh vuong no da. t mà còn nh
u ng h`nh vuong co chung bien vo.i no. Cau hoi da. t ra là
èu khien toàn bo. v`
so toi thieu cac tra.m gac và vi. tr cua ch
ung sao cho co the di
ung. Neu
....................................................................................................................................................
....
....
....
....
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.............................................................................................................................................................
..
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.............................................................................................................................................................
..
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
..........................................................................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
................................................................................................................................................
10
11
12
13
14
15
16
H`nh 2.8:
ung
ta bieu dien moi v`
ung nho bo.i mo.t dnh và mo.t ca.nh lien thuo.c hai dnh neu hai v`
.
.
.
.
è t`m ta.p o n d.inh ngoài co so

tu o ng u
ng co chung mo.t bien (hay ve h`nh!). Bài toan du a v
àn da.t ta.i cac vi. tr
àn tu. nho nhat-là (G). Trong v du. này, (G) = 4 và cac tra.m gac c
ph
{3, 5, 12, 14} hoa.c ta.i {2, 9, 15, 8}.
è 5 con ha.u. Tren bàn cò. quoc te c
àn bo tr bao nhieu con ha.u de
.
`
è t`m mo.t
cho mo.i o tren bàn cò deu bi. t nha t mo.t con ha.u khong che. Bài toan này du.a v
.
.
.
ta.p ho. p on d.inh ngoài cu. c tieu cho dò thi. co 64 dnh (là cac o cua bàn cò ), trong do hai
è nhau neu và ch neu cac o tu.o.ng u
dnh k
.ng nà m tren c`
ung mo.t hàng, mo.t co.t hoa.c c`
ung
.
.
mo.t du ò ng cheo.
So on d.inh là +5 doi vo.i cac con ha.u, chang ha.n vo.i hai cach sap xep:
(3, 3), (4, 6), (5, 4), (6, 2), (7, 5)
và
(5, 1), (8, 3), (4, 4), (3, 6), (7, 8),
ung de thay so on d.inh là: +8 doi
trong do (i, j) là vi. tr cua con ha.u o. hàng i và co.t j. C
.
.
.
vo i cac con thap; +12 doi vo i cac con ma; +8 doi vo i cac con dien.
63
è sau cai da do . Trò cho.i sau day rat quen thuo.c doi vo.i nh
u.ng
.
.
.
.
.
ngu ò i u a thch ho.i cho. Phap: Tren bàn da. t mo.t cai da lo n màu trang (ban knh 1), hay
àn lu.o..t da.t tren bàn,
t`m cach phu hoàn toàn da do bo.i sau da con do (ban knh r < 1) l
òi th` khong du.o..c xe di.ch n
và khi da da.t r
u.a. Hoi ban knh r nho nhat bà ng bao nhieu de
.
.
co the giai du o. c?
è t`m mo.t ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu T cho dò thi. vo ha.n (V, E),
Bài toan du.a v
è nhau neu khoang cach gi
trong do V là ta.p ho..p cac diem cua da trang, và hai dnh k
u.a
hai diem tu.o.ng u
.ng nho ho.n hoa.c bà ng r.
T`
òm du
1. Ta.p g
ng mo.t dnh trong dò thi. dày du Kn là ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu.
2. Mo.i ta.p on d.inh ngoài ch
u.a t nhat mo.t ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu.
èu ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu vo.i kch thu.o.c khac nhau.
3. Mo.t dò thi. co the co nhi
4. Ta.p on d.inh ngoài cu..c tieu co the hoa.c khong là on d.inh trong.
5. Mo.i ta.p on d.inh trong cu..c da.i là ta.p on di.nh ngoài. Tha.t va.y, neu trai la.i th` co t
è vo.i mo.t dnh bat k`
nhat mo.t dnh khong na` m trong ta.p này và c
ung khong k
y trong
.
.
do. Mo.t dnh nhu the co the them vào mà khong pha vo tnh on di.nh trong và do do
mau thuan vo.i tnh cu..c da.i cua no.
6. Mo.t ta.p on d.inh trong co tnh on d.inh ngoài ch neu no là ta.p on d.inh trong cu..c da.i.
7. Vo.i mo.i dò thi. G bat da ng th
u.c sau luon thoa
(G) (G).
T`m c
ac t
a.p
on d
i.nh ngo`
ai cu..c ti
eu
ung da.i so Boole de xac di.nh
Tu.o.ng tu.. cach xac d.inh ta.p on di.nh trong cu..c da.i, ta co the d`
.
cac ta.p on d.inh ngoài cu. c tieu cua dò thi. G.
- e kiem tra dnh vi ta c
àn lay hoa.c dnh vi hoa.c mo.t dnh k
è vo.i no. Ta.p nho nhat
D
.
èu kie.n này là ta.p c
àn t`m. Do do, vo i moi dnh vi trong G ch
ung ta
cac dnh thoa man di
è vo.i
xet tch Boole cua cac tong (vi1 + vi2 + + vid ) trong do vi1 , vi2 , . . . , vid là cac dnh k
dnh vi và d là ba.c cua no:
=
(vi1 + vi2 + + vid ).
vi V
64
Khi viet du.o.i da.ng tong cua cac tch, moi so ha.ng trong do se tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t ta.p on
.
.
d.inh ngoài cu. c tieu. Ch
ung ta minh ho.a thua.t toan này su du.ng dò thi. trong H`nh 2.5. Ta
co
= (a + b)(b + c + d + e + a)(c + b + e)(d + b + e)(e + b + c + d + f + g)(f + e + g)(g + e + f ).
Theo lua.t hap thu. (x + y)x = x ta suy ra
= (a + b)(c + b + e)(d + b + e)(f + e + g)
= ae + be + bf + bg + acdf + acdg.
Moi so ha.ng trong sau bieu th
u.c này tu.o.ng u
.ng mo.t ta.p on d.inh ngoài toi thieu. Hien
nhien (G) = 2.
- e xac di.nh mo.t ta.p ho..p on d.inh trong cu..c da.i, hay mo.t ta.p ho..p on d.inh ngoài cu..c
D
àn lu.o..t moi ta.p ho..p con T cua V và kiem tra xem no co thoa man cac
tieu, ta co the xet l
èu kie.n da dè ra hay khong. Tat nhien phu.o.ng phap loa.i d
àn này noi chung khong d`
di
ung
.
.
.
.
.
du o. c. Ngu ò i ta can phai du a ra cac thua.t toan. Chang ha.n, khi giai quyet bài toan ve tam
àn c
àn khoang 10 giò. de tnh toan, trong khi do neu
con ha.u, neu d`
ung phu.o.ng phap loa.i d
àn ba ph
àn ch
co mo.t thua.t toan tot, ch
ung ta ch c
ut là th`
u.a du; ngoài ra c
uy
ra` ng: neu
.
.
.
.
ta da da.t du o. c vie.c xep 8 con ha.u tren bàn cò , th` mo.t la.p lua.n ra t do n gian ch cho ta ro
ra` ng khong the làm tang so con ha.u len du.o..c n
u.a trong tru.ò.ng ho..p tong quat ho.n, c
ung
.
.
.
can co mo.t tieu chua n do n gian de nha.n biet mo.t ta.p ho. p o n d.inh trong cu. c da.i hay khong,
èu do (xem [4]).
và ch co thua.t toan da du.o..c suy ngh k
y mo.i co the gi
up ta biet di
2.5
Phu
Ta.p g cac ca.nh du.o..c go.i là phu cua dò thi. G = (V, ) neu moi dnh bat k`
y thuo.c V lien
.
thuo.c vo i t nha t mo.t ca.nh trong g.

V du. 2.5.1 (a) Cay bao tr`
um trong dò thi. vo hu.o.ng lien thong là mo.t phu.
òn ta.i) trong dò thi. là mo.t phu.
(b) Chu tr`nh Hamilton (neu no t
V du. 2.5.2 Trong tra.i giam cua thành pho N, so. dò ve kèm theo day, moi ngu.ò.i gac o.
hành lang (a, b) phai giam sat hai gian a và b là hai dàu cua hành lang; hoi so ngu.ò.i gac
è t`m
t nhat là bao nhieu de moi gian t nhat co mo.t ngu.ò.i giam sat? Bài toan này du.a v
.
phu cu. c tieu cua mo.t dò thi.. Tren dò thi. H`nh 2.11, phu nho nhat co nam dnh, va.y nam
ngu.ò.i gac là du.
65
............................................
.......
........ .............
..
.......
.......
.......
....... ..........................
.......
........
.............
.
.
.
.
.
.
.............
.......
.....
.
.
.
.
.............
.......
.
.
.............
.....
.......
.
.
.
.
.
.
.............
.......
.....
.
.
.............
.
.
.
.
.
.
.
.......................................................................................................................................................................
.
.
.
..... ..........
.......
....... .......
.
.
.
.
.......
..... ............
.
.
.
.
.
...
.......
..............
..........
......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......... .......
....... ..........
.....
...
.....
.
.
.
........
........
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
.....
.
.....
....
.......
.....
.....
.....
.....
.......
..... ........
.....
.....
.......
..... .....
.....
.....
.......
.....
.....
.....
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
..
....
.....
.......
....
.....
.......
.....
...
.....
.......
.....
.....
.......
.....
..
..... ..............
.
..... ...
.
.
.
..... .. ...... ..........
..... .. .............
...................
..
H`nh 2.9:
àn nghien c
èu phu, van dè o. day là c
u.u phu mà co
Trong mo.t dò thi., co the co nhi
mo.t vài tnh chat da. c bie.t nào do nhu. cay bao tr`
um hay chu tr`nh Hamnilton. Ta se nghien
c
u.u phu toi thieu: là phu mà neu bo di mo.t ca.nh th` se pha huy thuo.c tnh phu cua no.
T`
òn ta.i phu trong mo.t dò thi. neu và ch neu dò thi. khong co dnh co la.p.
1. T
2. Mo.t phu cua dò thi. n dnh co t nhat [n/2] ca.nh (k
y hie.u [x] là so nguyen lo.n nhat
.
.
khong vu o. t qua x).
3. Mo.i ca.nh treo trong dò thi. nà m trong phu cua dò thi..
4. Mo.i phu dèu ch
u.a phu toi thieu.
5. Ta.p cac ca.nh g là mo.t phu neu và ch neu, vo.i mo.i dnh v V ta co dG\g (v) dG (v)1,
trong do G \ g là dò thi. G xoa di cac ca.nh thuo.c g.
6. Phu toi thieu khong ch
u.a chu tr`nh. Do va.y mo.i phu toi thieu cua dò thi. n dnh khong
ch
u.a ho.n (n 1) ca.nh.
èu phu toi thieu, và ch
7. Mo.t dò thi., noi chung, co nhi
ung co the co kch thu.o.c khac
òm so cac ca.nh khac nhau). So cac ca.nh trong mo.t phu toi thieu co co. nho
nhau (g
nhat du.o..c go.i là so phu cua dò thi..
- i.nh l
D
y 2.5.3 Phu g cu a mo.t dò thi. là toi thieu neu và ch neu g khong ch
u.a cac day
èn co do. dài lo.n ho.n hoa.c bà ng ba.
chuy
- i
èu kie.n c
àn. Gia su. g là phu toi thieu cua G mà ch
èn co
Ch
u.ng minh. D
u.a mo.t day chuy
do. dài ba là
:= {v1 , e1 , v2 , e2 , v3 , e3 , v4 }.
èu này mau thuan vo.i tnh toi
Trong g bo ca.nh e2 th` ta van thu du.o..c mo.t phu cua G, di
thieu cua g.
66
.........
.......
....
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
....
....
...
..
...
.
..............................................................................................................
....
..
....
...
...
...
...........................................................................................................
(d)
(c)
(b)
(a)
.......
..
...
...
...
...
...
...
.
...
.
...
..
...
...
... .....
......
...
...
....
..
...
...
....
H`nh 2.10: Cac dò thi. h`nh sao.

- i
èu kie.n du. Ngu.o..c la.i, neu g khong ch
èn nào co do. dài lo.n ho.n hoa.c
D
u.a mo.t day chuy
àn cua no phai co mo.t trong cac da.ng h`nh sao nhu. trong H`nh
ba` ng ba th` cac thành ph
2.10. Hien nhien neu xoa bat k`
y mo.t ca.nh cua dò thi. h`nh sao th` se co t nhat mo.t dnh
.
khong lien thuo.c vo i ca.nh còn la.i cua g. Va.y g là phu toi thieu.
/
V du. 2.5.4 Gia su. dò thi. trong H`nh 2.11 bieu dien ban dò giao thong cua mo.t thành
pho. Moi dnh là mo.t n
ut giao thong thu.ò.ng xay ra tac nghen và moi ca.nh tu.o.ng u
.ng mo.t
àn da. t cac do.i tu
àn tra tren cac da.i lo. sao cho co the giam
da.i lo. noi hai n
ut giao thong. C
àn tra là bao nhieu?
sat tat ca cac n
ut giao thong. Van dè da.t ra là so toi thieu cac do.i tu
.
.
.
àn tu t nhat cua dò thi.. De kiem tra hai
Cau tra lò i chnh là t`m phu toi thieu vo i so ph
ta.p sau là phu toi thieu:

{(a, d), (b, e), (c, f ), (f, i), (g, h), (k, l)}
và
{(a, b), (b, d), (b, e), (c, f ), (f, g), (f, i), (h, l)}.
èu nhat hai dnh nen khong the phu dò thi. t ho.n sau
Do co 11 dnh và moi ca.nh phu nhi
ca.nh.
e
h
b ........................................................................................................................................................................................................................................................................... l
.....
.....
.....
...
...
.....
.....
.....
....
....
...
...
.....
.....
.....
...
...
...
...
.....
.....
.....
..
...
...
.....
.....
.....
...
.....
.....
.
.
...
.
.
...
.
.
...
.....
.....
.....
.
...
.
.
...
.
.
.
.....
.....
.....
...
...
..
.....
.
.
...
.
.
.
.....
.....
...
.
...
.....
.
.
.
...
.
.
.
.....
.....
.
..... ..
..... ....
..... ....
...
..... ..
..... ..
..... ..
..... ..
...
..
..
.....................................................................................................................................................................................................................
.
.....
...........
....
.....
.....
... .......
...
.....
.....
.....
.....
.....
...
...
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
.
.....
.....
.....
....
....
.....
.....
.....
...
...
.....
.....
.....
.....
.....
...
...
.....
....
.....
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
..
.....
...
..
.....
.....
.....
..... .... .........
..... ....
..... .. .....
..... ..
.. . ..
..... ..
.................................................................................................................................................
.
...
...
...
...
...
...
....
....
....
.
.
.....
..
......
.....
.........
......
.........................
H`nh 2.11:
67
Cu..c ti
eu ho
a h`
am Boole
àn quan tro.ng trong vie.c thiet ke cac ma.ch so là cu..c tieu hoa hàm Boole tru.o.c khi
Mo.t ph
thiet ke no. Gia su. ta muon xay du..ng ma.ch logic cho bo.i hàm Boole bon bien
f (x, y, z, w) = w0 x0 y 0 z 0 + w0 x0 yz 0 + w0 x0 yz + w0 xyz 0 + w0 xyz + wxyz.
àn cua f bo.i mo.t dnh và mo.t ca.nh
Ch
ung ta hay bieu dien moi mo.t trong bay thành ph
- ò thi.
àn ch khac nhau du
lien thuo.c hai dnh neu và ch neu hai thành ph
ng mo.t bien. D
.
.
.
tu o ng u
ng hàm f cho trong H`nh 2.12.
w0 xyz 0
.........
...
..... ..........
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
..
.
.....
.
.
.
.....
....
.
.
.
.....
.
.
...............................................................................................................
.....................................................................................................................
.....
.....
...
.....
.....
.
.
.
.....
.
...
....
.....
.
.
.
.
...
.....
.....
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
.....
.
.
.
.
.
...
.....
..... .........
...
........
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
w 0 x0 y 0 z 0
e1
e2
e.3......................
e4
w0 x0 yz 0
e5
e6
w0 xyz
e7
wxyz
w0 x0 yz
wx0 y 0 z 0
H`nh 2.12:
àn vo.i ba bien.
.ng mo.t thành ph
Mo.t ca.nh lien thuo.c hai dnh tu.o.ng u
ung ch
u.c
Mo.t phu toi thieu cua dò thi. cho ta mo.t do.n gian hoa hàm Boole f, vo.i c`
nang nhu. f nhu.ng thiet ke su. du.ng t cong logic ho.n.
àn x0 y 0 z 0
àn thuo.c mo.i phu cua dò thi.. Bo.i va.y cac thành ph
Cac ca.nh treo e1 và e7 c
và xyz là khong the khu. du.o..c. Hai ca.nh e3 và e6 (hoa.c e4 và e5 , hoa.c e3 và e5 ) se phu cac
dnh còn la.i. Do do ta co the viet la.i
f = x0 y 0 z 0 + xyz + w0 yz 0 + w0 yz.
w0 yz
.......
x0 y 0 z 0
....
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
xyz
w0 yz 0
H`nh 2.13:
68
Bieu th
u.c này la.i co the bieu dien bo.i dò thi. trong H`nh 2.13.
àn x0 y 0 z 0 và xyz khong the phu bo.i mo.t ca.nh do do khong the cu..c tieu
Cac thành ph
them vo.i ch
ung. Ngoài ra co mo.t ca.nh phu hai dnh còn la.i w0 yz và w0 yz 0 . Do do bieu th
u.c
Boole toi thieu là
f = x0 y 0 z 0 + xyz + w0 y.
2.6
2.6.1
ò thi.
Nh
an cu a d
è t
òn ta.i v`
C
ac d
i.nh l
y v
a duy nh
at
Xet dò thi. G := (V, ). Ta noi ta.p ho..p S V là nhan cua dò thi. G neu S là ta.p on d.inh
trong và ngoài cua G; t
u.c là neu
1. Neu v S th` (v) S = ; và
2. Neu v
/ S th` (v) S 6= .
- i
èu kie.n (1) suy ra ra` ng nhan S khong co khuyen; di
èu kie.n (2) suy ra nhan S ch
D
u.a mo.i
dnh v V co (v) = ; ngoài ra, ro ràng ta.p trong khong phai là nhan.
V du. 2.6.1 [Von Neumann-Morgenstern] Khai nie.m nhan dàu tien du.o..c du.a vào l
y
.
.
.
thuyet trò cho i vo i ten go.i là lò i giai.

Gia su. co n dau thu, k
y hie.u là (1), (2), . . . , (n), ho. co the thoa thua.n vo.i nhau de
cho.n t`nh the v trong ta.p ho..p V ; neu dau thu (i) u.ng t`nh the a ho.n t`nh the b th` ta viet
èn th
àn1 . V` nh
a b. Hien nhien là quan he. ti
u. tu.. toàn ph
u.ng su.. thch u
.ng cua cac ca
nhan co the khong ph`
u ho..p nhau nen ta phai du.a them khai nie.m thch u
.ng hie.u qua
.ng hie.u qua ho.n t`nh huong b (k
. Neu t`nh huong a du.o..c thch u
y hie.u a b) th` ngha
là: co mo.t ta.p dau thu, do cho ra` ng a ho.n b nen ho. co the cho quan diem cua m`nh thang
the; neu ngoài ra la.i co b c th` co mo.t ta.p cac dau thu co kha nang làm cho t`nh huong b
u. hai khong bat buo.c phai tr`
u. nhat nen
ung vo.i ta.p ho..p th
thang the; nhu.ng v` ta.p ho..p th
àu2 !
co the khong bat buo.c a c : quan he. khong co tnh bac c
èn th
àn neu no thoa man: tnh phan xa., tnh bac c
àu và hai
Quan he. tren ta.p V là ti
u. tu.. toàn ph
.
àn tu bat k`
ph
y a, b V th` hoa.c a b hoa.c b a.
2
.ng hie.u qua do G. T. Guilbaud du.a ra trong [40]; Von Neumann và Morgenstern la.i
Thua.t ng
u. thch u
.
è cac cach phat bieu toan ho.c khac cua su.. thch u
d`
ung danh t`
u ap dao. V
.ng hie.u qua, xem [5].
1
69
Bay giò. xet dò thi. G = (V, ) trong do (x) là ta.p cac t`nh huong du.o..c thch u
.ng
.
hie.u qua ho n x. Go.i S là nhan (neu co) cua dò thi.. Von Neumann và Morgenstern dè nghi.
àn tu. cua S thoi. Su.. on d.inh trong cua S bieu thi. ra` ng:
ch ha.n che trò cho.i vo.i cac ph
khong co mo.t t`nh huong nào cua S du.o..c thch u
.ng hie.u qua ho.n mo.t t`nh huong khac x;
.
su. on d.inh ngoài cua S bieu thi. rà ng: mo.i t`nh huong x khong thuo.c S khong du.o..c thch
u
.ng hie.u qua ho.n mo.t t`nh huong nào do cua S, do do t`nh huong x la.p t
u.c du.o..c loa.i tr`
u..
V du. 2.6.2 Khong phai mo.i dò thi. dèu co nhan. Neu dò thi. co nhan S0 th` cac so on
èu kie.n:
d.inh cua no thoa man di
(G) = max #S #S0 min = (G).
SS
T T
- ò thi. trong H`nh 2.14 khong co nhan v`

D
(G) = 1 < 2 = (G).
Trai la.i, dò thi. trong H`nh 2.15 co hai nhan là S 0 = {b, d} và S 00 = {a, c}.
c
...
... ....
... ....
...
...
.
...
...
...
...
...
..
...
.
.
...
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
........
...
.
........
..
.
.
.
......
.
...
...
.
...
..
.
...
..
.
...
..
...
.
.
...
.
.
...
...
.
...
..
.
...
..
...
.
......................................................................................................................
H`nh 2.14:
Bay giò. ta du.a ra tieu chuan de nha.n biet mo.t dò thi. co nhan hay khong, và nhan co
duy nhat khong?
d ..................................................................................................................... c
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.........
...
...
.
.
...
.......
.
.
...
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
...
..
...
...
...
.
.
...................................................................................................................
H`nh 2.15:
70
- i.nh l
D
y 2.6.3 Neu S là nhan cu a dò thi. (V, ) th` S là ta.p ho..p cu..c da.i trong ho. S cac
ta.p on d.inh trong; t
u.c là
A S, S A A = S.
òn ta.i ta.p on d.inh trong A ch
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, gia su. ngu.o..c la.i t
u.a nhan S và A 6= S.
.
òn ta.i a A sao cho a 6= S; t`
Khi do t
u do suy ra (a) S 6= . Va.y (a) A 6= , mau
.
thuan vo i A S.
/
- i.nh l
D
y 2.6.4 Trong dò thi. doi x
u.ng khong khuyen, mo.i ta.p ho..p cu..c da.i cu a ho. S cac
.
ta.p ho. p on d.inh trong dèu là nhan
Ch
u.ng minh. Gia su. S là ta.p ho..p cu..c da.i trong S, ta phai ch
u.ng minh rà ng mo.i dnh a
/S
.
dèu thoa man (a) S 6= . Tha.t va.y, neu (a) S 6= vo i dnh a S th` ta.p A = S {a}
on d.inh trong (v` a
/ (a), dòng thò.i S A, A 6= S, mau thuan vo.i gia thiet S là ta.p on
d.inh trong cu..c da.i.
/
H
e. qua 2.6.5 Mo.i dò thi. doi x
u.ng khong khuyen dèu co nhan.
co cac dnh là cac ta.p on di.nh trong cua dò
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, la.p dò thi. phu. (S, )
.
S 0 neu và ch neu S 0 S. D
- ò thi. phu. là cam u
thi. doi x
u ng da cho, và S
.ng, va.y theo
òn ta.i dnh S S khong co dòng doi nen S là ta.p on di.nh trong cu..c da.i và
Bo dè Zorn, t
- i.nh l
theo D
y 2.6.4 S là nhan cua dò thi. da cho.
/
Trong dò thi. doi x
u.ng khong khuyen, qua tr`nh t`m nhan là nhu. sau:
Lay mo.t dnh bat k`
y v0 và da.t S0 = {v0 }; sau do lay mo.t dnh v1
/ (S0 ) và da. t
S1 = S0 {v1 }; tiep theo lay v2
/ (S1 ) và da.t S2 = S1 {v2 }; và van van. V` dò thi. h
u.u
ha.n nen so.m hay muo.n ta se du.o..c (Sk ) = V, và v` Sk là ta.p ho..p cu..c da.i cua S nen no là
nhan.
- i.nh l
- i
èu kie.n c
àn và du de ta.p S là nhan là hàm da.c tru.ng cu a no
D
y 2.6.6 D
(
S (x) :=
thoa man he. th
u.c
1
0
neu x S,
neu ngu.o..c la.i,
S (x) = 1 max S (y).

y(x)
Neu (x) = th` ta quy u.o.c

max S (y) = 0.
y(x)
71
- i
èu kie.n c
àn. Gia su. S là nhan. Do tnh on d.inh trong nen S (x) = 1 suy
Ch
u.ng minh. D
ra x S và do do
max S (y) = 0.
y(x)
Ma.t khac, do tnh on d.inh ngoài nen S (x) = 0 suy ra x

/ S và do do
max S (y) = 1.
y(x)
T`
u. do suy ra he. th
u.c da phat bieu.
- i
èu kie.n du. Gia su. S (x) là hàm da. c tru.ng cua mo.t ta.p ho..p S nào do. Neu he. th
D
u.c cua
d.inh l
y thoa man th` ta co
1. x S suy ra S (x) = 1 nen maxy(x) S (y) = 0. Va.y (x) S = .
2. x
/ S suy ra S (x) = 0 nen maxy(x) S (y) = 1. Va.y (x) S 6= .
Do do S là nhan.
- i.nh l
D
y 2.6.7 [Richardson] Neu dò thi. h
u.u ha.n khong co ma.ch vo.i do. dài le , th` no co
nhan (nhu.ng khong nhat thiet duy nhat).
Ch
u.ng minh. Xem, chang ha.n [4].
2.6.2
Tr`
o cho.i Nim
Gi
u.a hai dau thu mà ch
ung ta k
y hie.u là (A) và (B) co mo.t dò thi. (V, ) cho phep xac
d.inh mo.t trò cho.i nào do, trong trò cho.i ay moi the là mo.t dnh cua dò thi.; dnh kho.i dàu
àn lu.o..t di: dàu tien dau thu (A) cho.n
v0 du.o..c cho.n ba` ng cach r
ut tham, và cac dau thu l
dnh v1 trong ta.p ho..p (v0 ); sau do (B) cho.n dnh v2 trong ta.p (v1 ); tiep theo (A) la.i cho.n
dnh v3 trong ta.p (v2 ), . . . . Neu mo.t dau thu cho.n du.o..c dnh vk mà (vk ) = th` van do
ung th` thang cuo.c và dau thu kia thua. Hien
ket th
uc; dau thu nào cho.n du.o..c dnh cuoi c`
.
nhien do ta ch xet dò thi. h
u u ha.n nen cuo.c cho.i se ket th
uc sau mo.t so h
u.u ha.n bu.o.c.
- e ky nie.m mo.t trò cho.i tieu khien quen thuo.c mà Nim da tong quat hoa, ta go.i trò
D
u.a mo ta là trò cho.i Nim và k
y hie.u là (V, ) c
ung nhu. dò thi. xac d.inh no. Bài toan
cho.i v`
da. t ra là phat hie.n cac the thang; ngha là cac dnh cua dò thi. mà ta phai cho.n de bao dam
chac thang ma.c d`
u doi phu.o.ng chong tra ra sao. Ket qua chu yeu nhu. sau:
72
- i.nh l
D
y 2.6.8 Neu dò thi. co nhan S và neu mo.t doi thu da cho.n mo.t dnh trong nhan S,
th` vie.c cho.n này ba o da m cho anh ta thang hoa.c hoà.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, neu dau thu (A) cho.n dnh v1 S th` hoa.c (v1 ) = l
uc do anh
.
.
ta thang; hoa.c doi phu o ng buo.c phai cho.n mo.t dnh v2 trong V \ S, do do den lu.o..t m`nh,
dau thu (A) la.i co the cho.n mo.t dnh v3 S và c
u. nhu. the mai. Neu den mo.t l
uc nào do,
mo.t trong cac dau thu thang bà ng cach cho.n mo.t dnh vk mà (vk ) = th` ta co vk S.
èu phai ch
Va.y dau thu thang nhat d.inh phai là (A). Ta co di
u.ng minh.
/
òn ta.i) (xem [4])
Mo.t phu.o.ng phap co. ban de cho.i tot là t`m hàm Grundy (neu no t
.
è cac trò cho.i tren dò thi. co
và t`
u do suy ra nhan cua dò thi. da cho. Ba.n do.c quan tam v
.
.
the xem [4] (Chu o ng 6).
73
74
Chu.o.ng 3
è d
C
ac b`
ai to
an v
u.`
o.ng d
i
- a.c
àn t`m du.ò.ng di (neu co) gi
Trong cac u
.ng du.ng thu..c te, ta c
u.a hai dnh cua dò thi.. D
.
.
.
.
u a hai dnh cua mo.t dò thi. co y
ngha to lo n. Co
bie.t, bài toan t`m du ò ng di ngan nhat gi
.
.
.
è bài toan nhu va.y t`

èu bài toan thu. c te. V du., bài toan t`m hành tr`nh
the dan v
u nhi
tiet kie.m nhat (theo tieu chuan khoang cach, thò.i gian hoa.c chi ph) tren mo.t ban dò giao
thong; bài toan cho.n phu.o.ng phap tiet kie.m nhat de du.a mo.t he. do. ng lu..c t`
u. tra.ng thai
èu phu.o.ng phap du..a tren l
này sang tra.ng thai khac v.v... Hie.n nay co rat nhi
y thuyet dò
.
.
thi. to ra là cac phu o ng phap co hie.u qua nhat.
Chu.o.ng này tr`nh bày cac thua.t toan t`m du.ò.ng di ngan nhat tren dò thi. co tro.ng so.
3.1
3.1.1
- u.`
o.ng d
i gi
u.a hai d
nh
D
- u.`
D
o.ng d
i gi
u.a hai d
nh
àn tra lò.i cau hoi: T

èu tru.ò.ng ho..p, ch
ung ta c
u. dnh s den
Trong nhi
.
.
.
.
dnh t cua dò thi. co hu o ng G := (V, E)? Neu co, hay ch ra cach di cua du ò ng di .
àn ap du.ng thua.t toan t`m kiem
Lò.i giai cua bài toan này kha do.n gian: ch
ung ta ch c
èu ro.ng (hoa.c chi
èu sau) tren dò thi. co hu.o.ng G nhu. sau. Gan moi dnh cua G mo.t
theo chi
àn d
àn ta se cho moi dnh v mo.t ch so nào do bà ng do.
ch so. Ba` ng phu.o.ng phap la.p, d
.
.
- anh dau dnh s bà ng ch so 0. Neu
u. s to.i v. D
dài du ò ng di ngan nha t (so cung t nhat) t`
.
.
cac dnh du o. c danh dau bà ng ch so m la.p thành mo.t ta.p ho..p P (m) da biet, th` ta danh
dau ch so (m + 1) cho mo.i dnh cua ta.p ho..p:
òn ta.i vi P (m) vo.i (vi , vj ) E}.
P (m + 1) := {vj chu.a du.o..c danh dau | t
75
Thua.t toan d`
u.ng khi khong the danh dau du.o..c n
u.a. Co hai tru.ò.ng ho..p xay ra:
- nh t du.o..c danh dau, chang ha.n t P (m) vo.i m nào do, th` ta xet cac dnh v1 , v2 , ...,
1. D
sao cho
v1 P (m 1), v2 P (m 2), . . . , vm P (0).
Khi do := {s = v , v
, ..., v , t} là du.ò.ng di phai t`m.
m
m1
- nh t khong du.o..c danh dau. Trong tru.ò.ng ho..p này, ta ket lua.n khong t
òn ta.i du.ò.ng
2. D
.
di t`
u s den t.
Theo cach xay du..ng cua thua.t toan, de dàng ch
u.ng minh rà ng
è 3.1.1 Neu dò thi. du.o..c xac d.inh bo.i day lien tiep cac dnh, th` thua.t toan co
M
e.nh d
thò.i gian O(m).
3.1.2
- `
D
o thi. li
en th
ong ma.nh
Nhac la.i là dò thi. co hu.o.ng G go.i là lien thong ma.nh neu hai dnh s và t t`
uy y
cua G luon
.
.
.
òn ta.i mo.t du ò ng di t`
luon t
u s den t. Hien nhien rà ng
- i.nh l
D
y 3.1.2 Cho G = (V, E) là dò thi. co hu.o.ng, và v V. Khi do G lien thong ma.nh
òn ta.i mo.t du.ò.ng di t`
neu và ch neu mo.i ca.p dnh a, b V, t
u. a den v và mo.t du.ò.ng di t`
u.
v den b.
èu sau, ta co the mo ta cach xac di.nh mo.t dò
Du..a tren thua.t toan t`m kiem theo chi
.
.
y sau:
thi. co hu o ng co lien thong ma.nh hay khong thong qua di.nh l
- i.nh l
D
y 3.1.3 Cho G = (V, E) là dò thi. co hu.o.ng, và v V. Ky hie.u G0 := (V, E 0 ) là dò
u. G bà ng cach da o hu.o.ng moi cung trong E. Khi do G là lien
thi. co hu.o.ng nha.n du.o..c t`
èu sau tren dò thi. co hu.o.ng G,
thong ma.nh neu và ch neu thua.t toan t`m kiem theo chi
èu sau tren dò thi.
kho.i d`
au t`
u. v, da.t du.o..c mo.i dnh cu a G và thua.t toan t`m kiem theo chi
0
0
.
.
.
.
.
.
co hu
o ng G , kho i dàu t`
u v, da.t du o. c mo.i dnh cu a G .
- i.nh ngha 3.1.4 D
- ò thi. vo hu.o.ng G go.i là du.o..c d.inh hu.o.ng ma.nh neu co the d.inh hu.o.ng
D
tren cac ca.nh cua G sao cho dò thi. co hu.o.ng tu.o.ng u
.ng nha.n du.o..c là lien thong ma.nh.
76
- i.nh l
D
y sau cho ch
ung ta mo.t da.c tru.ng cua dò thi. vo hu.o.ng du.o..c di.nh hu.o.ng ma.nh.
àu trong dò thi. vo hu.o.ng lien thong là mo.t ca.nh mà bo di th` dò thi. se mat tnh
Ta noi c
lien thong.
- i.nh l
- ò thi. vo hu.o.ng G du.o..c d.inh hu.o.ng ma.nh neu và ch neu no lien thong
D
y 3.1.5 D
àu.
và khong co c
Ch
èu sau, ta co the d.inh hu.o.ng cac ca.nh cua dò

Du..a tren thua.t toan t`m kiem theo chi
thi. vo hu.o.ng du.o..c di.nh hu.o.ng ma.nh nhu. sau. Lay mo.t dnh bat k`
y trong dò thi. vo hu.o.ng
.
.
èu sau. V` dò thi. vo hu.o.ng
G làm dnh kho i dàu và thu. c hie.n thua.t toan t`m kiem theo chi
là lien thong, ket qua cua vie.c t`m kiem này cho ta mo.t cay bao tr`
um1 T = (Vn , En ), trong
do Vn = {v1 , v2 , . . . , vn } là cac dnh cua G. Neu e = (vi , vj ) là mo.t ca.nh trong cay bao tr`
um
T, ta d.inh hu.o.ng no t`
u. dnh co ch so nho ho.n den dnh co ch so lo.n ho.n. T
u.c là neu
i < j, d.inh hu.o.ng ca.nh e t`
u. vi den vj , và neu j < i th` di.nh hu.o.ng ca.nh e t`
u. vj den vi .
.
.
.
Neu ca.nh e = (vi , vj ) cua G khong thuo.c cay T, th` ta di.nh hu o ng ca.nh này t`
u dnh co ch
.
.
.
.
.
.
so lo n ho n den dnh co ch so nho ho n. T
u c là neu i > j, d.inh hu o ng ca.nh e t`
u. vi den vj ,
và neu j > i th` d.inh hu.o.ng ca.nh e t`
u. vj den vi .
H`nh 3.1 minh ho.a dò thi. vo hu.o.ng và cach d.inh hu.o.ng no.
a
.......
....... ......
....... .... .........
.......
.. .....
.......
.
.
.....
.
.
.
.
...
.
.....
.......
...
.....
..............
.
.
.
.....
.
.
.
.
......
.....
..........
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
..
.....
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....................................................................................................................................................................................
.
.
.. .........
.
.
.....
..... ...
.
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
...
..
.......
....
.......
.......
....
.....
.....
.......
.......
..
..
.....
.......
.......
..
.......
....... ..............
...
........
.......
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
..... ............
......
........
.....
.......
.......
.....
.......
........
...
...
..............
...........
.....
...
. ........ .... .........
........
....... .. ....
.... .............
.........................................................................................................................
.......
....... ......
....... .... .........
.......
.. .....
.......
.
.
.....
.
.
.
.
...
..
.....
.......
...
.....
.......
.
.
.
.....
.
.
.
...
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
......................................................................................................................................................................................
.
.
.
... .........
.... ..
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
....
.......
.......
.....
...
.....
.......
.......
.......
.......
..
...
.....
....... .............
.....
...
...
............
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
...... ............
.....
....
...
.......
.......
.....
.......
.......
...
...
.....
.......
.......
...
.. .....
.......
.......
....... .... .........
... .............
.......................................................................................................................
(a)
(b)
- ò thi. G du.o..c d.inh hu.o.ng.

- ò thi. vo hu.o.ng G. (b) D
H`nh 3.1: (a) D
Khai nie.m này se du.o..c tr`nh bày trong ??.
77
- u.`
n nh
D
o.ng d
i ng
a
at gi
u.a hai d
nh
3.2
Cho dò thi. co hu.o.ng G = (V, E) mà cac cung cua no du.o..c gan cac tro.ng lu.o..ng cho bo.i ma
tra.n vuong cap n : W = (wij = (w(vi , vj )). Bài toan da.t ra là t`m du.ò.ng di t`
u. mo.t dnh
xuat phat s V den mo.t dnh cuoi là t V sao cho tong cac tro.ng lu.o..ng tren du.ò.ng di :
X
w(ek )
ek
là nho nhat.

àn tu. wij , i, j = 1, ..., n, cua ma tra.n tro.ng lu.o..ng co the du.o.ng, am hoa.c bà ng
Cac ph
èu kie.n duy nhat da. t ra là dò thi. co hu.o.ng G khong ch
khong. Mo.t di
u.a cac ma.ch vo.i
tong tro.ng lu.o..ng tren ma.ch am. V` rà ng, neu co mo.t ma.ch nhu. va.y và v là mo.t dnh
nào do cua no, th` xuat phat t`
u. n
ut s ta di den dnh v, và sau do di vòng quanh ma.ch
.
.
àn r
òi mo i den t ta se thu du.o..c mo.t du.ò.ng di co tro.ng lu.o..ng du nho. V`
mo.t so du lo n l
.
.
òn ta.i.
va.y, trong tru ò ng ho..p này, du.ò.ng di ngan nhat là khong t
Nha.n xet rà ng, neu ma tra.n tro.ng lu.o..ng W thoa man
(
wij :=
1
0
neu (vi , vj ) E,
neu ngu.o..c la.i,
èu ro.ng
u. s den t du.o..c xac d.inh bà ng thua.t toan t`m kiem theo chi
th` du.ò.ng di ngan nhat t`
.
.
.
àn tru o c.
nhu da tr`nh bày trong ph
Tru.o.c tien ch
ung ta xet thua.t toan Dijkstra, do.n gian và rat hie.u qua, de giai bài toan
.
.
àn tu. khong am. Sau do phat
da. t ra trong tru ò ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng W co cac ph
trien no de giai quyet bài toan trong tru.ò.ng ho..p tong quat.
3.2.1
o.ng ho..p ma tr
a.n tro.ng lu.o..ng kh
ong
am
Tru.`
Thua.t toan Dijkstra [20] t`m du.ò.ng di ngan nhat t`

u. dnh s den dnh t trong dò thi. co hu.o.ng
.
.
.
.
.
co tro.ng lu o. ng khong am. Phu o ng phap này du. a tren vie.c gan cac nhan ta.m thò.i cho cac
dnh: Nhan cua dnh vi , k
y hie.u L(vi ), là mo.t ca.n tren cua do. dài du.ò.ng di t`
u. s den vi .
Cac nhan này sau do tiep tu.c du.o..c giam bo.t bo.i mo.t thu tu.c la.p và ta.i moi bu.o.c la.p co
du
ng mo.t nhan ta.m thò.i tro. thành nhan co d.inh. Khi dnh vi du.o..c gan nhan co d.inh th`
khong the giam L(vi ); so này chnh là do. dài du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vi .
78
Thu
a.t to
an Dijkstra (wij 0)
- a.t
1. [Kho.i ta.o] D
L(vi ) :=
0
+
neu vi = s,
neu ngu.o..c la.i.
- anh dau dnh s co nhan co d.inh, cac dnh khac co nhan ta.m thò.i.
vo.i mo.i vi V. D
- a.t c = s.
D
2. [Ca.p nha.t] Vo.i mo.i vi (c) sao cho vi co nhan ta.m thò.i da. t
L(vi ) := min{L(vi ), L(c) + w(c, vi )};
3. T`m dnh vi co nhan ta.m thò.i sao cho
L(vi ) := min{L(vi ) < + | vi co nhan ta.m thò.i}.
- anh dau dnh vi co nhan co d.inh và da.t c := vi .
4. D
u. s den t) Neu vi = t th` thua.t toan d`
u.ng, L(t) là du.ò.ng di
5. (a) (Neu t`m du.ò.ng di t`
ngan nhat t`
u. s den t; ngu.o..c la.i, chuyen sang Bu.o.c 2.
(b) (Neu t`m tat ca cac du.ò.ng di xuat phat t`
u. s) Neu khong the gan nhan co d.inh
.
.
.
cho dnh vi trong Bu o c 4 th` thua.t toan d`
u ng; gia tri. L(vi ) cua dnh vi co nhan co
.
.
.
u s den vi . Ngu.o..c la.i chuyen sang Bu.o.c 2.
d.inh cho ta do. dài du ò ng di ngan nhat t`
- i.nh l
u. s den t (neu co).
D
y 3.2.1 Thua.t toan Dijkstra cho ta du.ò.ng di ngan nhat t`
òn
Ch
u.ng minh. Tru.o.c het ch
uy
rà ng cac dnh khong du.o..c gan nhan co d.inh se khong t
.
.
.
.
ta.i du ò ng di t`
u s den no (nh
u ng dnh này co nhan L ba` ng ).
Gia su. L(vi ) cua cac dnh co nhan co d.inh o. bu.o.c nào do là do. dài du.ò.ng di ngan
nhat t`
u. s den vi . K
y hie.u S1 là ta.p tat ca cac dnh này và S2 là ta.p cac dnh co nhan ta.m
.
.
.
àn la.p, nhan ta.m thò.i L(vi ) là do. dài du.ò.ng di ngan nhat i
thò i. Cuoi Bu o c 2 cua moi l
àn la.p ch co mo.t dnh du.o..c du.a vào
t`
u. s den vi qua cac dnh trong ta.p S1 . (V` trong moi l
.
.
S1 nen ca.p nha.t la.i L(vi ) ch xay ra trong Bu o c 2).
Xet du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vi khong hoàn toàn di qua cac dnh cua S1 mà
.
ch
u a t nhat mo.t dnh thuo.c S2 và gia su. vj S2 là dnh dàu tien nhu. va.y tren du.ò.ng di
này. Do wij khong am, doa.n du.ò.ng di t`
u. vj den vi phai co do. dài khong am sao cho
èu này mau thuan vo.i khang d.inh rà ng L(vi ) co
L(vj ) < L(vi ) < L(vi ). Tuy nhien di
.
nhan ta.m thò i nho nhat, và do do cac dnh tren du.ò.ng di ngan nhat den vi thuo.c S1 và
do do L(vi ) là do. dài cua du.ò.ng di này.
79
V` S1 kho.i ta.o là {s} và trong moi bu.o.c la.p, dnh vi du.o..c them vào S1 , nen bà ng
qui na.p, L(vi ) là do. dài du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vi vo.i mo.i dnh vi S1 . Do do thua.t
toan cho lò.i giai toi u.u.
/
è 3.2.2 Thua.t toan Dijkstra dòi ho i thò.i gian O(n2 ). Neu dò thi. thu.a và du.o..c xac
M
e.nh d
.
d.inh bo i day lien tiep cac dnh, th` thò.i gian cu..c da.i cu a thua.t toan là O(m log n).
àn t`m du.ò.ng di
Ch
u.ng minh. Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. lien thong ma.nh dày du n dnh và c
.
àn n(n 1)/2 phep co.ng và so sanh trong
ngan nhat t`
u s den mo.i dnh khac, thua.t toan c
.
.
àn xac
Bu o c 2 và n(n 1)/2 phep so sanh khac trong Bu.o.c 3. Ngoài ra, cac Bu.o.c 2 và 3 c
.
.
.
`
d.inh cac dnh du o. c gan nhan ta.m thò i nen can them n(n 1)/2 phep so sanh. Cac so này
àn thiet de t`m du.ò.ng di ngan nhat t`
c
ung là ca.n tren cho so cac phep toan c
u. s den t, và
tha.t va.y, cac gia tri. này da.t du.o..c khi t là dnh cuoi c`
ung du.o..c gan nhan co d.inh.
/
Khi Thua.t toan Dijkstra ket th
uc, cac du.ò.ng di ngan nhat du.o..c xac d.inh ba` ng de.
qui theo Phu.o.ng tr`nh (3.1) du.o.i day. Do do neu vi0 là dnh tru.o.c dnh vi trong du.ò.ng di
ngan nhat t`
u. s den vi th` vo.i mo.i dnh vi cho tru.o.c, dnh vi0 co the lay là dnh mà
L(vi ) = L(vi0 ) + w(vi0 , vi ).
(3.1)
òn ta.i duy nhat du.ò.ng di ngan nhat t`

u. s den vi th` cac cung (vi0 , vi ) tren du.ò.ng
Neu t
èu
di ngan nhat ta.o thành mo.t cay co hu.o.ng (xem Chu.o.ng 4) vo.i goc là dnh s. Neu co nhi
.
.
.
.
.
.
.
ho n mo.t du ò ng di ngan nhat t`

u s den bat k`
y mo.t dnh khac, th` Phu o ng tr`nh 3.1 se du o..c
0
.
.
.
thoa man bo i ho n mo.t dnh khac vi vo i vi nào do.
Thu tu.c sau minh ho.a thua.t toan Dijkstra. Trong thu tu.c này, mang M ark[] du.o..c su.
du.ng de danh dau cac dnh co nhan ta.m thò.i hay co d.inh: M ark[i] = FALSE neu dnh vi
co nhan ta.m thò.i; ngu.o..c la.i bà ng TRUE. Gia tri. Label[i] tu.o.ng u
.ng nhan L( vi ) và P red[i],
èn tru.o.c dnh vi trong du.ò.ng di ngan nhat t`
sau khi ket th
uc thua.t toan, là dnh li
u. s den
.
.
.
òn ta.i du ò ng di ngan nhat t`
vi . Neu t
u s den t, th` thu tu.c PathTwoVertex() se in ra thong
.
.
tin cua du ò ng di này.
void Dijkstra(byte Start, byte Terminal)

{
byte i, Current;
AdjPointer Tempt;
Path Pred;
int Label[MAXVERTICES], NewLabel, Min;
Boolean Mark[MAXVERTICES];
80
for(i = 1; i <= NumVertices; i++)

{
Mark[i] = FALSE;
Pred[i] = 0;
Label[i] = +Infty;
}
Mark[Start] = TRUE;
Pred[Start] = 0;
Label[Start] = 0;
Current = Start;
while (Mark[Terminal] == FALSE)
{
Tempt = V_out[Current]->Next;
while (Tempt != NULL)
{
if (Mark[Tempt->Vertex] == FALSE)
{
NewLabel = Label[Current] + Tempt->Length;
if (NewLabel < Label[Tempt->Vertex])
{
Label[Tempt->Vertex] = NewLabel;
Pred[Tempt->Vertex] = Current;
}
}
Tempt = Tempt->Next;
}
Min = +Infty;
for (i = 1; i <= NumVertices; i++)
if ((Mark[i] == FALSE) && (Label[i] < Min))
{
Min = Label[i];
Current = i;
}
if (Min == +Infty)
{
printf("Khong ton tai duong di tu %d", Start);
printf(" den %d", Terminal);
81
return;
}
Mark[Current] = TRUE;
}
printf("Ton tai duong di tu %d", Start);
printf("\nDuong di qua cac dinh:");
printf("\n % d " , Start);
PathTwoVertex(Pred, Start, Terminal);
printf("\nDo dai la: %d ", Label[Terminal]);
}
3.2.2
a.n tro.ng lu.o..ng tu`

yy
Tru.`
o.ng ho..p ma tr
Thua.t toan Dijkstra ch ap du.ng trong tru.ò.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng W khong am. Tuy
èu bài toan thu..c te, W là ma tra.n chi ph, cho nen nh
nhien, nhi
u.ng cung mang la.i lo..i nhua.n
phai co chi ph am. Trong tru.ò.ng ho..p này, phu.o.ng phap cho du.o.i day t`m du.ò.ng di ngan
- ay c
nhat t`
u. s den tat ca cac dnh khac. D
ung là phu.o.ng phap la.p và du..a tren cach danh
nhan, trong do cuoi bu.o.c la.p th
u. k cac nhan bieu dien gia tri. do. dài cua cac du.ò.ng di ngan
nhat (t`
u. s den tat ca cac dnh khac) co so cung khong vu.o..t qua (k + 1). Thua.t toan này
.
àn dàu tien bo.i Ford [26] vào gi
u.a nam 1950. Sau do du.o..c Moore [45] và Bellman
du a ra l
[3] cai tien nhu. sau.
Thu
a.t to
an Ford, Moore, Bellman
àn la.p th
K
y hie.u Lk (vi ) là nhan cua dnh vi o. cuoi l
u. (k + 1).
- a.t S = (s), k = 1; và
1. [Kho.i ta.o] D
1
L (vi ) :=
neu vi = s,
neu vi =
6 s, vi (s),
.
neu ngu o..c la.i.
w(s, vi )
+
2. [Ca.p nha.t nhan] Vo.i moi vi (S), vi 6= s, thay doi nhan cua no theo quy tac:
Lk+1 (vi ) := min[Lk (vi ), min {Lk (vj ) + w(vj , vi )}],
vj Ti
82
(3.2)
trong do Ti := 1 (vi ) S. Ta.p S ch

u.a tat ca cac dnh vi sao cho du.ò.ng di ngan nhat
.
(hie.n hành) t`
u s den vi co so cung là k.
Ta.p Ti ch
u.a tat ca cac dnh vj sao cho du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vi co so cung là
k (t
u.c là vj S) và ket th
uc ba` ng cung (vj , vi ). Ch
uy
rà ng, neu vi 6 (S) th` du.ò.ng
di ngan nhat t`
u. s den vi khong the co so cung là (k + 1) và ta khong thay doi nhan
cua dnh này:
Lk+1 (vi ) := Lk (vi ), vo.i mo.i vi 6 (S).
3. [Kiem tra ket th
uc] (a) Neu k n 1 và Lk+1 (vi ) = Lk (vi ), vo.i mo.i vi V, th` thua.t
.
toan d`
u ng; nhan cua dnh vi cho ta do. dài du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vi .
(b) Neu k < n 1 và Lk+1 (v ) 6= Lk (v ), vo.i v nào do, th` chuyen sang Bu.o.c 4.
i
(c) Neu k = n 1 và L (vi ) 6= L (vi ), vo.i vi nào do, th` dò thi. G co ma.ch vo.i do.
dài am. Thua.t toan ket th
uc.
k+1
- a.t
4. [Ca.p nha.t S] D
S := {vi | Lk+1 (vi ) 6= Lk (vi )}.

(Ta.p S bay giò. ch
u.a tat ca cac dnh mà du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den no co so cung
là (k + 1)).
5. Thay k bo.i (k + 1) và la.p la.i Bu.o.c 2.

Khi thua.t toan ket th
uc và dò thi. khong co ma.ch do. dài am, ch
ung ta co the t`m tat
.
.
.
òn ta.i) ngan nhat t`

ca cac du ò ng di (neu t
u s den tat ca cac dnh khac. Ho.n n
u.a cac du.ò.ng
k
.
.
.
.
di co the nha.n du o. c tru. c tiep neu, trong phep co.ng vào cac nhan L (vi ) o Phu.o.ng tr`nh
3.2, ta them mo.t nhan P k (vi ) lu.u tr
u. thong tin moi dnh trong suot qua tr`nh tnh toan,
è tru.o.c dnh vi tren du.ò.ng di ngan nhat t`
trong do P k (vi ) là dnh k
u. s den vi o. bu.o.c la.p
.
.
th
u k. Ta co the kho i ta.o
(
P 1 (vi ) :=
s
0
neu vi (s),
neu ngu.o..c la.i.
Nhan P k (vi ) du.o..c ca.p nha.t theo Phu.o.ng tr`nh 3.2 trong Bu.o.c 2 sao cho P k+1 (vi ) = P k (vi )
àn tu. dàu tien trong dau ngoa.c cua Phu.o.ng tr`nh 3.2;
neu gia tri. nho nhat da.t du.o..c o. ph
y hie.u P(vi ) là vector du.o..c xay du..ng t`
u. cac nhan
hoa.c P k+1 (vi ) = vj neu ngu.o..c la.i. Neu k
.
.
.
.
.
u. tu..
u s den vi nha.n du o. c theo th
P khi ket th
uc thua.t toan, th` du ò ng di ngan nhat t`
ngu.o..c:
s, . . . , P 3 (vi ), P 2 (vi ), P (vi ), vi ,
trong do P 2 (vi ) co ngha là P (P (vi )), . . . .
- oa.n chu.o.ng tr`nh sau minh ho.a thua.t toan da tr`nh bày.
D
83
void Ford_Moore_Bellman(byte Start)

{
byte i, k, Terminal;
AdjPointer Tempt1, Tempt2;
Path OldPred, NewPred;
int OldLabel[MAXVERTICES], NewLabel[MAXVERTICES], Min;
Boolean Done, Mark[MAXVERTICES];
{
Mark[i] = FALSE;
OldPred[i] = 0;
OldLabel[i] = +Infty;
}
OldLabel[Start] = 0;
Tempt1 = V_out[Start]->Next;
while (Tempt1 != NULL)
{
Mark[Tempt1->Vertex] = TRUE;
if (Tempt1->Vertex != Start)
{
OldPred[Tempt1->Vertex] = Start;
OldLabel[Tempt1->Vertex] = Tempt1->Length;
}
Tempt1 = Tempt1->Next;
}
{
NewPred[i] = OldPred[i];
NewLabel[i] = OldLabel[i];
}
for (k = 1; k < NumVertices; k++)
{
printf("\n ");
{
if (Mark[i] == TRUE)
{
Tempt1 = V_out[i]->Next;
84

{
NewPred[Tempt1->Vertex] = Tempt1->Vertex;
Min = OldLabel[Tempt1->Vertex];
Tempt2 = V_in[Tempt1->Vertex]->Next;
{
if (Mark[Tempt2->Vertex] == TRUE)
{
if ((OldLabel[Tempt2->Vertex] + Tempt2->Length) < Min)
{
NewPred[Tempt1->Vertex] = Tempt2->Vertex;
Min = OldLabel[Tempt2->Vertex] + Tempt2->Length;
}
}
}
NewLabel[Tempt1->Vertex] = Min;
}
}
}
Done = TRUE;
{
if (OldLabel[i] != NewLabel[i])
{
Done = FALSE;
break;
}
}
if (Done == TRUE)
{
for (Terminal = 1; Terminal <= NumVertices; Terminal++)
if (OldLabel[Terminal] < +Infty)
{
printf("\n ");
85
printf("\n Duong di qua cac dinh:");

printf(" % d " , Start);
PathTwoVertex(OldPred, Start, Terminal);
i = Terminal;
printf(" Do dai la: %d ", OldLabel[Terminal]);
printf("\n ");
getch();
}
else
{
printf("\n ");
printf("Khong ton tai duong di tu %d", Start);
}
return;
}
if (OldLabel[i] != NewLabel[i])
{
Mark[i] = TRUE;
OldPred[i] = NewPred[i];
OldLabel[i] = NewLabel[i];
}
else Mark[i] = FALSE;
}
printf("\n Ton tai mach co do dai am");
}
- e ch
àn su. du.ng
D
u.ng minh thua.t toan t`m du.o..c cho lò.i giai toi u.u cua bài toan c
nguyen l
y toi u.u cua quy hoa.ch do.ng và t`
u. nha.n xet là neu khong co du.ò.ng di toi u.u qua
.
.
.
k cung th` se khong co du ò ng di toi u u qua (k + 1) cung. Ch
ung ta khong tr`nh bày ch
u.ng
minh do; ba.n do.c quan tam co the xem [6].
- `
o.ng c
o tro.ng s
o
am nhu.ng kh
ong c
o ma.ch d
o. d`
ai
am
D
o thi. c
o hu.
Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. co hu.o.ng co tro.ng so tu`
yy
nhu.ng khong co ma.ch co do. dài am
.
.
th` thua.t toan Moore-Bellman-dUsopo t`m du ò ng di ngan nhat t`
u. s den t tr`nh bày du.o.i
day se hie.u qua ho.n.
86
Nhan cua mo.i dnh vi V là ca.p (P (vi ), L(vi )). Ket th
uc thua.t toan, L(t) là do. dài
cua du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den t và vector P cho ta thong tin cua du.ò.ng di này.
- a.t
1. [Kho.i ta.o] D
L(vi ) :=
và
P (vi ) :=
+
0
neu vi 6= s,
neu vi = s,
1
0
neu vi 6= s,
neu vi = s,
àn tu. là s.

Kho.i ta.o Stack ch co mo.t ph
2. [Bu.o.c la.p] Trong khi Stack khac NULL
{
àn tu. vi o. dàu Stack;
lay ra ph
vo.i mo.i dnh vj V sao cho vj (vi ),
{
neu [L(vi ) + w(vi , vj ) < L(vj )] th` gan
{
L(vj ) = L(vi ) + w(vi , vj );
P (vj ) = vi ;
neu dnh vj chu.a bao giò. o. trong Stack th` chèn vj vào cuoi Stack;
ngu.o..c la.i, neu vj da t`
u.ng o. trong Stack, nhu.ng hie.n ta.i khong co trong
do th` chèn vj vào dàu cua Stack.
}
}
}
3.3
- u.`
n nh
D
o.ng d
i ng
a
at gi
u.a t
at ca c
ac c
a.p d
nh
àn phai t`m du.ò.ng di ngan nhat gi

u.a hai dnh t`
uy y
. Ro ràng ta co the giai bài
Gia su. c
.
.
àn thua.t toan mo ta o ph
àn tru.o.c, mà trong moi l
àn thu..c
toan này ba` ng cach su du.ng n l
àn lu.o..t là cac dnh cua dò thi.. Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. dày du co ma
hie.n, ta se cho.n s l
.
.
àn thiet t le. vo.i n3 ; trai la.i vo.i ma tra.n tro.ng
tra.n tro.ng lu o. ng khong am, so phep tnh c
lu.o..ng tong quat, so phep tnh t le. vo.i n4 .
87
àn này ch
Trong ph
ung ta se tr`nh bày hai cach hoàn toàn khac de giai bài toan t`m
.
.
.
du ò ng di ngan nhat gi
u a tat ca cac ca.p dnh. Nh
u.ng phu.o.ng phap này co the ap du.ng cho
cac ma tra.n tro.ng lu.o..ng tong quat và ch doì hoi so phep tnh t le. vo.i n3 . Vo.i tru.ò.ng ho..p
ma tra.n tro.ng lu.o..ng khong am, noi chung, cac phu.o.ng phap này se nhanh ho.n 50% cach
àn.
ap du.ng thua.t toan Dijkstra n l
3.3.1
Thu
a.t to
an Hedetniemi (tru.`
o.ng ho..p ma tr
a.n tro.ng lu.o..ng
kh
ong
am)
Mo.t trong nh
u.ng mu.c dch cua cac thua.t toan t`m du.ò.ng di ngan nhat là xac di.nh tat ca
cac do. dài cua cac du.ò.ng di ngan nhat co the co trong mo.t dò thi. co tro.ng lu.o..ng ta.i c`
ung
.
àn này, ch
mo.t thò i diem. Trong ph
ung ta thao lua.n cach tiep ca.n khac giai quyet bài toan
này (xem [2]).
Thua.t toan du.o..c xay du..ng tren co. so. mo.t cach tnh mo.i l
uy th`
u.a cua cac ma tra.n,
mà ch
ung ta se go.i là tong ma tra.n Hedetniemi. Tong này du.o..c Hedetniemi tr`nh bày vo.i
Nystuen ta.i tru.ò.ng da.i ho.c Michigan.
Xet dò thi. lien thong co tro.ng lu.o..ng G = (V, ) vo.i ta.p cac dnh V = {v1 , v2 , . . . , vn }
và ma tra.n tro.ng lu.o..ng khong am W := [wij ] cap n n.
Chang ha.n, dò thi. trong H`nh 3.2 co ma tra.n tro.ng lu.o..ng
0
30
30
W =
40
30
0
25
40
25
0
50
30
40
50
0
30
20
30
0
25
20
0
20
20
25
20
0
25
25
0
20
40
20
20
0
Ch
ung ta gio.i thie.u mo.t phep toan mo.i tren cac ma tra.n go.i là tong ma tra.n Hedetniemi.
- i.nh ngha 3.3.1 Gia su. A là ma tra.n cap m n và B là ma tra.n cap n p. Tong ma
D
tra.n Hedetniemi cua hai ma tra.n A và B là ma tra.n C cap m p, k
y hie.u A B, xac d.inh
.
bo i:
cij := min{ai1 + b1j , ai2 + b2j , . . . , ain + bnj }.
88
v5
....................
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.......
..
.......
.......
.......
.......
.
.
.
.
.
.......
.
.....
.
.......
.
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.
.......
.
.
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.......
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.......
.
.............
...........................................................................................................
............
... ...........
....... .... .........
....
.......
...
.......
.
.
.
.
.
.
.
... ........
...
.
.
.......
...
....
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.......
...
.
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.......
...
.....
.
.....
.
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.....
.......
.
.....
.
.
.
.
.
.
...
.......
.
.
.
...
.
.....
.
.....
.......
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
...
.
.....
.......
.
.....
.
.
.
.
.
.......
.
.
.
.
....
...
.
.....
.
....
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.....
.......
..
..................
.
.
.
...
...
.....
.....
....
...
...
....
.....
...
...
...
...
.....
.....
...
...
...
....
.....
..
...
...
...
.....
...
...
...
...
.....
.....
...
...
...
...
.....
...
...
...
...
.....
.
.....
...
...
...
..... ....
...
...
...
..... ..
........
....
....
...
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
25
v7
25
30
20
v4
20
v6
50
30
v3
25
40
20
v8
v9
20
v1
40
v2
30
H`nh 3.2:
0 1 2
0 3 4
V du. 3.3.2 T`m to ng ma tra.n A B neu A = 2 0 3 và B = 5 0 4

.
5 6 0
3 1 0
Ta co
0 1 2
0 3 4
0 1 2
A B = 2 0 3 + 5 0 4 = 2 0 3.
5 6 0
3 1 0
3 1 0
àn tu. c23 xac d.inh bo.i
Chang ha.n, ph
c23 = min{2 + 4, 0 + 4, 3 + 0} = 3.
0 1
1 0
V du. 3.3.3 T`m tong ma tra.n A B neu A =

1
0
4
v`
a
B
=
1 0 4 .
4 0
4 0
Ta co
0 1
1 0
1 0 5
A B = 1 0 4 + 1 0 4 = 1 0 4.
4 0
4 0
5 4 0
àn tu. c13 xac d.inh bo.i
Chang ha.n, ph
c23 = min{0 + , 1 + 4, + 0} = 5.
Bay giò. ap du.ng tong ma tra.n Hedetniemi vào vie.c t`m du.ò.ng di ngan nhat. Xet v
89
du. trong H`nh 3.2. K

y hie.u W 2 := W W, W k := W k1 W, k 2. Khi do
0
30
55
30
2
W =
60
40
30
0
25
40
70
55
25
0
50
80
30
40
50
0
30
20
60
70
80
30
0
25
50
60
70
20
0
20
20
40
25
20
0
25
60
25
0
20
40
70
40
20
20
0
àn tu. cua ma tra.n W 2 = [a(2)

Ch
ung ta hay xet cach xac di.nh mo.t ph
ij ] :
(2)
a13
= min{0 + , 30 + 25, + 0, 30 + 50, + , + , + , + , 40 + }

= 55.
Ch
uy
rà ng gia tri. 55 là tong cua 30, do. dài cua du.ò.ng di ngan nhat vo.i so cung mo.t t`
u.
(2)
dnh v1 den dnh v2 , và cua 25, do. dài cua cung noi dnh v2 và dnh v3 . Do do a13 là do. dài
èu nhat hai. Suy ra W 2 cho ta thong
cua du.ò.ng di ngan nhat t`
u. v1 den v2 vo.i so cung nhi
èu nhat hai.
tin cua tat ca cac do. dài du.ò.ng di ngan nhat gi
u.a hai dnh co so cung nhi
Tu.o.ng tu.., W 3 cho ta thong tin cua tat ca cac do. dài du.ò.ng di ngan nhat gi
u.a hai
èu nhat ba, và van van. Do dò thi. co n dnh nen co nhi
èu nhat (n 1)
dnh co so cung nhi
.
.
.
u a hai dnh. Va.y

cung tren du ò ng di ngan nhat gi
- i.nh l
àn tu. hàng i co.t j cu a ma
D
y 3.3.4 Trong dò thi. co tro.ng so khong am n dnh, ph
tra.n Hedetniemi W n1 là do. dài cu a du.ò.ng di ngan nhat gi
u.a dnh vi và vj .
Vo.i dò thi. trong H`nh 3.2 co chn dnh, ta co
0
30
55
30
8
W =
60
50
70
60
40
30 55 30
0 25 40
25 0 50
40 50 0
70 80 30
60 70 20
80 90 40
90 110 60
70 90 40
60
70
80
30
0
45
25
50
65
50
60
70
20
45
0
20
40
20
70 60 40
80 90 70
90 110 90
40 60 40
25 50 65
.
20 40 20
0 25 40
25 0 20
40 20 0
u. v1 den v7 co do. dài 70.

Do do, du.ò.ng di ngan nhat t`
90
- i
èu l
D
y th
u nhat trong v du. này là W 4 = W 8 . Tha.t va.y, da ng th
u.c suy tru..c tiep t`
u.
.
.
.
èu nhat bon cung. Bo i va.y do. dài
dò thi. trong H`nh 3.2: mo.i du ò ng di ngan nhat di qua nhi
4
.
.
.
.
.
cua du ò ng di ngan nhat du o. c xac di.nh bo i ma tra.n W thay v` phai tnh den W 8 . Tong
quat ta co
- i.nh l
D
y 3.3.5 Trong dò thi. co tro.ng so khong am n dnh, neu ma tra.n Hedetniemi W k 6=
W k1 , còn W k = W k+1 , th` W k bieu thi. ta.p cac do. dài cu a cac du.ò.ng di ngan nhat, và so
cung tren moi du.ò.ng di ngan nhat khong vu.o..t qua k.
Do do, thua.t toan này co the d`
u.ng o. bu.o.c la.p th
u. k < (n 1). Du.o.i day là doa.n
chu.o.ng tr`nh minh ho.a tnh ma tra.n lu
y th`
u.a cua ma tra.n tro.ng lu.o..ng W.
void Hetdetniemi()
{
int i, j, k, t;
int Old[MAXVERTICES][MAXVERTICES], New[MAXVERTICES][MAXVERTICES];
Boolean Flag;
for (j = 1; j <= NumVertices; j++)
Old[i][j] = w[i][j];
for (t = 1; t < NumVertices; t++)

{
Flag = TRUE;
{
{
New[i][j] = Old[i][1] + w[1][j];
for (k = 2; k <= NumVertices; k++)
New[i][j] = min(New[i][j], Old[i][k] + w[k][j]);
if (New[i][j] != Old[i][j])
{
Flag = FALSE;
Old[i][j] = New[i][j];
}
}
}
91
if (Flag == TRUE) break;

}
}
n nh
X
ac d
i.nh d
u.`
o.ng d
i ng
a
at
Bay giò. ta t`m du.ò.ng di ngan nhat t`
u. v1 den v7 (do. dài 70). Ta co
(4)
(3)
w14 = w1k wk7

(3)
àn tu. w1k
vo.i k nào do. Nhu.ng cac ph
ta.o thành vector hàng
(0, 30, 55, 30, 60, 50, 70, 60, 40)

àn tu. wk7 ta.o thành vector co.t
và cac ph
(, , , , 25, 20, 0, 25, ).
V` gia tri. nho nhat da.t du.o..c ta.i k = 6 u
.ng vo.i 70 = 50 + 20 (và k = 7) nen du.ò.ng di ngan
.
èu nhat ba cung t`
nhat t`
u v1 den v7 se di qua nhi
u. v1 den v6 và ket th
uc vo.i cung do. dài 20
ung da.t du.o..c ta.i k = 7 (
u.ng vo.i 70 + 0) nen
t`
u. v6 den v7 . (Tha.t ra, do gia tri. nho nhat c
òn ta.i du.ò.ng di ngan nhat t`
t
u. v1 den v7 vo.i tong so cung di qua khong vu.o..t qua ba).
(4)
Tiep den ta t`m cung tru.o.c khi den dnh v6 . Ch
uy
rà ng w16 = 70 20 = 50. Cac
àn tu. wk6 ta.o thành vector co.t
ph
(, , , 20, , 0, 20, , 20).

àn này gia tri. nho nhat da.t ta.i k = 4 (
L
u.ng vo.i 50 = 30 + 20) nen du.ò.ng di ngan nhat do.
.
.
àn tu. wk4 ta.o
dài 50 t`
u v1 den v6 ket th
uc vo i cung (v4 , v6 ) do. dài 20. Cuoi c`
ung, cac ph
thành vector co.t
(30, 40, 50, 0, 30, 20, , , ),
òn ta.i cung
và gia tri. nho nhat da.t ta.i k = 1 hoa.c k = 4 (
u.ng vo.i 30 + 0 hoa.c 0 + 30) nen t
.
.
.
.
u v1 den v7 là v1 , v4 , v6 , v7 (cac cung co
do. dài 30 t`
u v1 den v4 . Va.y du ò ng di ngan nhat t`
do. dài 30, 20, 20).
Do do thua.t toan Hedetniemi cho mo.t minh ho.a h`nh ho.c trong moi bu.o.c la.p, và su.
òi du.o..c du.ò.ng di ngan nhat. Nhu. va.y, ch
àn them
du.ng cac ma tra.n co the phu.c h
ung ta c
.
.
.
.
mo.t ma tra.n P lu u tr
u thong tin cua cac du ò ng di ngan nhat. Ma tra.n này se du.o..c ca.p
nha.t trong moi bu.o.c la.p khi tnh W k t`
u. W k1 .
92
3.3.2
Thu
a.t to
an Floyd (tru.`
o.ng ho..p ma tr
a.n tro.ng lu.o..ng tu`
yy
)
àn dàu tien bo.i Floyd [25] và du.o..c làm mi.n ho.n bo.i
Thua.t toan du.o.i day du.o..c du.a ra l
Murchland [46].
Thu
a.t to
an Floyd
- a.t k := 0.
1. [Kho.i ta.o] D
2. k := k + 1.
3. [Bu.o.c la.p] Vo.i mo.i i 6= k sao cho wik 6= và vo.i mo.i j 6= k sao cho wkj 6= , thu..c
hie.n phep gan
wij := min{wij , (wik + wkj )}.
(3.3)
- i
èu kie.n ket th
òn ta.i ch so i sao cho wii < 0 th` t
òn ta.i ma.ch vo.i do.
4. [D
uc] (a) Neu t
dài am ch
u.a dnh vi . Bài toan vo nghie.m; thua.t toan d`
u.ng.
(b) Neu wii 0 vo.i mo.i i = 1, 2, . . . , n, và k = n, bài toan co lò.i giai: ma tra.n wij cho
do. dài du.ò.ng di ngan nhat t`
u. vi den vj . Thua.t toan d`
u.ng.
(c) Neu wii 0 vo.i mo.i i = 1, 2, . . . , n, nhu.ng k < n, chuyen sang Bu.o.c 2.
ng dan cua thua.t toan Floyd là hoàn toàn do.n gian [35], [25] và
Ch
u.ng minh tnh du
.
.
dành cho ngu ò i do.c. Phep toan co. ban cua Phu.o.ng tr`nh 3.3 trong thua.t toan này go.i là
èu u
phep toan bo. ba và co nhi
.ng du.ng trong nh
u.ng bài toan tu.o.ng tu.. bài toan t`m du.ò.ng
di ngan nhat (xem [14], [30]).
Cac du.ò.ng di ngan nhat co the nha.n du.o..c dòng thò.i c`
ung vo.i cac do. dài du.ò.ng di
ngan nhat bà ng cach su. du.ng quan he. de. qui tu.o.ng tu.. Phu.o.ng tr`nh 3.2. Ba` ng cach ap
du.ng co. che cua Hu [35] de lu.u gi
u. thong tin cac du.ò.ng di ngan nhat c`
ung vo.i do. dài cua
.
no. Cu. the là du a vào ma tra.n vuong cap n : P := [ij ]; và bien doi no dòng thò.i vo.i vie.c
àn tu. ij cua ma tra.n P se ch ra dnh di tru.o.c vj trong du.ò.ng di
bien doi ma tra.n W. Ph
.
ngan nhat t`
u vi den vj ; o. bu.o.c dàu tien ta gan cho ma tra.n P cac gia tri. dàu là ij := vi
vo.i mo.i dnh vi và vj .
C`
ung vo.i vie.c bien doi ma tra.n W theo Phu.o.ng tr`nh 3.3 trong Bu.o.c 3, ta bien doi
P theo quy tac
(
kj
neu (wik + wkj ) < wij ,
ij :=
ij
neu ngu.o..c la.i.
Ket th
uc thua.t toan, ma tra.n P thu du.o..c se gi
up cho ta vie.c t`m cac du.ò.ng di ngan nhat.
u.a hai dnh vi và vj là
Chang ha.n du.ò.ng di ngan nhat gi
vi , v , . . . , v , v , v , v j
93
trong do v = ij , v = i , v = i , ..., cho den khi vi = i .

àn ch
C
uy
o. day là neu tat ca cac gia tri. wii du.o..c kho.i ta.o bà ng (thay cho ba` ng
0) l
uc xuat phat thua.t toan, th` cac gia tri. cuoi c`
ung cua wii là do. dài cua ma.ch ngan nhat
.
xua t phat t`
u dnh vi . Ngoài ra c
ung co the de dàng xac di.nh ma.ch co do. dài am khi wii < 0
du..a vào ma tra.n du.ò.ng di P.
Thu tu.c Floyd() sau minh ho.a thua.t toan da tr`nh bày.
void Floyd()
{
byte i, j, k;
AdjPointer Tempt;
byte Pred[MAXVERTICES][MAXVERTICES];
int Weight[MAXVERTICES][MAXVERTICES], NewLabel;
byte Start, Terminal;
{
{
Weight[i][j] = +INFTY;
Pred[i][j] = i;
}
Weight[i][i] = 0;
}
{
Tempt = V_out[i]->Next;
while (Tempt != NULL)
{
Weight[i][Tempt->Vertex] = (long)Tempt->Length;
Tempt = Tempt->Next;
}
}
for (k = 1; k <= NumVertices; k++)
{
{
if ((i != k) && (Weight[i][k] < +INFTY))
94

if ((j != k) && (Weight[k][j] < +INFTY))
{
NewLabel = Weight[i][k] + Weight[k][j];
if (Weight[i][j] > NewLabel)
{
Weight[i][j] = NewLabel;
Pred[i][j] = Pred[k][j];
}
}
if (Weight[i][i] < 0)
{
printf("Ton tai mach do dai am qua dinh %d", i);
printf(" %6d ", Weight[i][i]);
return;
}
}
}
// Vi du minh hoa
Start = 1;
Terminal = 3;
if (Weight[Start][Terminal] < +INFTY)
{
printf("\nDuong di qua cac dinh:");
i = Terminal;
while (i != Start)
{
printf("%3d ", i);
i = Pred[Start][i];
}
printf("%3d ", Start);
printf("\nTrong luong la %3d ", Weight[Start][Terminal]);
}
else
printf("\n Khong ton tai duong di tu %d den %d", Start, Terminal);
}
95
3.4
Ph
at hi
e.n ma.ch c
od
o. d`
ai
am
Van dè phat hie.n cac ma.ch co do. dài am trong mo.t dò thi. tong quat là quan tro.ng khong
nh
u.ng trong chnh bài toan t`m du.ò.ng di ngan nhat mà còn là mo.t bu.o.c co. ban trong
àn 3.4.1 và [14]).
nh
u.ng thua.t toan khac (xem Ph
u.a cac ca.p dnh co the phat
Ta biet ra` ng Thua.t toan Floyd t`m du.ò.ng di ngan nhat gi
hie.n cac ma.ch do. dài am trong dò thi.. Ho.n n
u.a, neu dò thi. ch
u.a mo.t dnh s mà co the den
.
tat ca cac dnh khac t`
u do, th` co the ap du.ng Thua.t toan Ford-Moore-Bellman (t`m tat ca
.
.
cac du ò ng di ngan nhat xuat phat t`

u. dnh s) de phat hie.n cac ma.ch co do. dài am nhu. da
.
.
.
àn này. Neu t
òn ta.i dnh khong the den du.o..c t`
thu. c hie.n trong Bu o c 3 cua ph
u. s (chang
ha.n, khi G là dò thi. vo hu.o.ng khong lien thong) th` Thua.t toan Ford-Moore-Bellman se ket
th
uc và ch cac dnh co the den du.o..c t`
u. s co nhan h
u.u ha.n, cac dnh khac khong den du.o..c
.
.
.
.
òn ta.i cac ma.ch co do. dài am trong
t`
u s co nhan ba` ng . Trong tru ò ng ho. p này co the t
.
.
.
àn lien thong khong ch
èu u
thành ph
u a s và khong du o. c phat hie.n. Tuy nhien, nhi
.ng du.ng
.
.
.
.
àn kiem tra co ma.ch do. dài am hay khong, dò thi. du o. c xet co dnh s den du o. c tat ca cac
c
òn ta.i cua ma.ch do.
dnh khac, và do do vo.i nh
u.ng tru.ò.ng ho..p nhu. va.y, de xac d.inh su.. t
dài am, Thua.t toan Ford-Moore-Bellman se cho phep tnh toan hie.u qua ho.n Thua.t toan
Floyd.
Cac nguyen tac ket th
uc cua Thua.t toan Ford-Moore-Bellman du.o..c tr`nh bày de tnh
u. s khi khong co ma.ch do. dài am. Cac nguyen tac
toan t nhat cac du.ò.ng di ngan nhat t`
này co the cai bien de phat hie.n ma.ch do. dài am so.m ho.n nhu. sau.
Sau khi gan la.i nhan cua dnh vi t`
u. mo.t dnh vj theo Phu.o.ng tr`nh 3.2 ta kiem tra
.
.
dnh vi co thuo.c du ò ng di ngan nhat hie.n hành (mà co the suy t`
u. cac nhan hie.n hành )
èu
t`
u. s den vj hay khong. Neu du
ng, th` dnh vj da du.o..c gan nhan thong qua vi và di
k
k
.
.
này dan den L (vj ) + w(vj , vi ) < L (vi ); do do mo.t phan cua du ò ng di ngan nha t hie.n
hành t`
u. vi den vj co.ng them cung (vj , vi ) se ta.o thành ma.ch co do. dài am và thua.t toan
ket th
uc. Neu ma.t khac, nhan cua dnh vi hoa.c khong thay doi bo.i Phu.o.ng tr`nh 3.2, hoa.c
nha.n nhan mo.i t`
u. mo.t dnh vj nhu.ng vi khong thuo.c du.ò.ng di ngan nhat t`
u. s den vj , th`
àn ch
uy
rà ng, cai tien tren chnh là giam nh
u.ng
thua.t toan tiep tu.c Bu.o.c 3 nhu. tru.o.c. C
àn thiet trong Thua.t toan Ford-Moore-Bellman, do mo.t ma.ch co do. dài am
du. th`
u.a khong c
.
.
àn do..i ket th
uc thu tu.c.
du o. c xac d.inh ngay khi no du.o..c ta.o ra và khong c
3.4.1
ò thi. c
Ma.ch t
oi u.u trong d
o hai tro.ng lu.o..ng
èu lnh vu..c lien quan den mo.t dò thi. co hu.o.ng mà moi cung
Mo.t van dè nay sinh trong nhi
(vi , vj ) du.o..c gan hai tro.ng lu.o..ng: wij và bij . Bài toan là t`m mo.t ma.ch mà cu..c tieu (hoa.c
96
cu..c da.i) hàm mu.c tieu
wij
.
(vi ,vj ) bij
(vi ,vj )
z() := P
Chang ha.n, xet hành tr`nh cua mo.t con tàu hay mo.t may bay tren ma.ng giao thong
àn thiet de di chuyen tren cung
và gia su. ra` ng wij là lo..i nhua.n và bij là thò.i gian c
.
(vi , vj ). Bài toan da. t ra là t`m hành tr`nh de toi da lo. i nhua.n vo.i thò.i gian nho nhat.
Cac van dè khac co the phat bieu da.ng bài toan t`m cac ma.ch toi u.u trong dò thi.
co hai tro.ng lu.o..ng: La.p li.ch de tnh toan song song, toi u.u da mu.c tieu trong xu. l
y cong
nghie.p.
Bài toan t`m mo.t ma.ch trong dò thi. co hai tro.ng lu.o..ng de cu..c tieu hàm mu.c tieu
z() co the giai quyet nhò. thua.t toan phat hie.n cac ma.ch co do. dài am nhu. sau. Gia su.
ra` ng cac tro.ng lu.o..ng wij và bij là cac so thu..c tu`
yy
(du.o.ng, am hoa.c bà ng khong) nhu.ng
P
àu het cac t`nh
thoa man ràng buo.c (vi ,vj ) bij > 0, vo.i mo.i ma.ch trong G. (Trong h
.
.
huong, chang ha.n cac van dè neu tren, wij R nhu ng bij 0 vo i mo.i i và j).
Ch
ung ta cho.n mo.t gia tri. thu. z k doi vo.i hàm mu.c tieu z() và xet dò thi. co tro.ng
lu.o..ng
k
wij
= wij z k bij .
k
Vo.i ma tra.n tro.ng lu.o..ng wij
mo.i, xet bài toan du.ò.ng di ngan nhat tren G. Co ba tru.ò.ng
ho..p xay ra:
òn ta.i ma.ch co do. dài am sao cho
Tru.ò.ng ho..p A. T
X
(vi ,vj
k
wij
< 0.
òn ta.i ma.ch co do. dài am và

Tru.ò.ng ho..p B. Khong t
X
k
wij
>0
(vi ,vj )
vo.i mo.i ma.ch .

òn ta.i ma.ch co do. dài bà ng khong (nhu.ng khong co ma.ch do. dài am);
Tru.ò.ng ho..p C. T
t
u.c là
X
k
=0
wij
(vi ,vj )0
vo.i ma.ch 0 nào do.

97
Trong Tru.ò.ng ho..p A ch

ung ta co the noi rà ng z (gia tri. cu..c tieu cua z) nho ho.n z k v`
X
(vi ,vj
k
wij
ch co the du
ng neu
(vi ,vj
wij z k
(vi ,vj
bij < 0
wij
< zk
b
1
ij
(vi ,vj )
(vi ,vj )1
mà hien nhien ch ra rà ng z < z k .

Tu.o.ng tu.., trong Tru.ò.ng ho..p B ta co the noi rà ng z > z k ; và trong Tru.ò.ng ho..p C
th` z = z k .
Do do thua.t toan t`m kiem nhi. phan de giai quyet bài toan nhu. sau: Kho.i dàu vo.i
gia tri. thu. z 1 ; neu no qua lo.n (t
u.c là Tru.ò.ng ho..p A) thu. vo.i z 2 < z 1 ; neu no qua nho (t
u.c
là Tru.ò.ng ho..p B) thu. vo.i z 2 > z 1 . Khi da co cac ca.n tren và du.o.i (zu và zl tu.o.ng u
.ng) ta
k
k
co the xac d.inh z bà ng cach thu. z = (zu + zl )/2 và thay zu bà ng z neu xay ra Tru.ò.ng
ho..p A, hoa.c thay zl bà ng z k neu xay ra Tru.ò.ng ho..p B. Do so cac phep thu. t le. vo.i 1/,
àn thu. (xac d.inh ma.ch do. dài am hoa.c
trong do 0 < 1 là sai so cho tru.o.c, và do moi l
3
.
.
tnh toan ma tra.n tro.ng lu o. ng) doì hoi n phep toan, nen t`m nghie.m cua bài toan tren doì
hoi O[n3 log 1/] phep toan.
98
Chu.o.ng 4
CAY
4.1
àu
Mo. d
Cay là mo.t trong nh

u.ng khai nie.m quan tro.ng nhat cua l
y thuyet dò thi., và thu.ò.ng xuat
hie.n trong nh
u.ng lanh vu..c t co lien quan den dò thi..
Trong chu.o.ng này, tru.o.c het se nghien c
u.u cay Huffman và nh
u.ng u
.ng du.ng cua no
trong vie.c nen d
u. lie.u. Ke tiep ch
ung ta xet tr`nh bày cac thua.t toan t`m cay bao tr`
um, cay
.
.
.
.
.
bao tr`
um co tro.ng lu o. ng nho nha t khi cac ca.nh cua do thi. du o. c gan vo i cac chi ph (tro.ng
èu u
lu.o..ng). Cay bao tr`
um nho nhat cua dò thi. co nhi
.ng du.ng trong nh
u.ng tru.ò.ng ho..p cac
du.ò.ng dan (ong dan ga, day dan trong ma.ng die.n, v.v) du.o..c su. du.ng de noi n diem vo.i
nhau theo cach tot nhat: tong khoang cach cua cac du.ò.ng dan là nho nhat. Neu n diem
du.o..c noi vo.i nhau tren mo.t ma.t phang, ta co the bieu dien bo.i mo.t dò thi. dày du trong do
cac chi ph ca.nh là khoang cach gi
u.a hai diem tu.o.ng u
.ng. Khi do cay bao tr`
um vo.i tro.ng
.
.
.
lu o. ng nho nhat se cho ma.ng giao thong vo i chi ph t nhat. Neu co the noi them ngoài n
diem cho phep, ta co the tha.m ch xay du..ng du.o..c ma.ng vo.i ch ph re ho.n và xac di.nh no
àn cuoi chu.o.ng.
chnh là giai quyet bài toan Steiner. Bài toan sau này se du.o..c dè ca.p o. ph
- .inh ngha 4.1.1 Cac di.nh ngha sau cua cay (vo hu.o.ng) là tu.o.ng du.o.ng:
D
- ò thi. lien thong co n dnh và (n 1) ca.nh.
1. D
- ò thi. lien thong khong co chu tr`nh.
2. D
- ò thi. mà mo.i ca.p dnh du.o..c noi vo.i nhau bo.i mo.t và ch mo.t day chuy
èn so. cap.
3. D
- ò thi. lien thong và khi bo.t mo.t ca.nh bat k`
4. D
y th` mat tnh lien thong.
99
H`nh 4.1 minh ho.a cay co bay dnh và sau ca.nh.
v2
...
.....
.....
.....
.....
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.....
...
.....
.....
.....
.....
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
............
.........
.
... .........
.... .........
... .........
.......
... .......
...
.......
.....
...
...
.......
.....
...
.
.......
.
.....
.......
...
.....
....... ....
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
........
....
.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
v3
v1
v4
v6
v5
v7
è cay.
H`nh 4.1: Mo.t v du. v
àn dàu tien bo.i

è cay nhu. mo.t thu..c the cua toan ho.c du.o..c du.a ra l
Khai nie.m v
Kirchhoff [37] khi lien he. vo.i d.inh ngha cac ma.ch co. ban du.o..c su. du.ng trong phan tch cac
ma.ng die.n. Khoang 10 nam sau do, mo.t cach do. c la.p, Cayley [11] da phat hie.n la.i cac cay
và nh
u.ng tch chat cua no khi nghien c
u.u cac tnh chat hoa ho.c cua cac chat dòng phan
cua hydrocarbon.
Cay co goc (còn go.i là cay gia pha) du.o..c d.inh ngha tu.o.ng tu.. nhu. sau:
- i.nh ngha 4.1.2 Cay co goc T là dò thi. co hu.o.ng khong ma.ch mà mo.i dnh, ngoa.i tr`
D
u.
mo.t dnh (chang ha.n v1 ), co ba.c trong ba` ng mo.t: ba.c trong cua dnh v1 (go.i là goc cua cay)
òn ta.i duy nhat mo.t du.ò.ng di t`
ba` ng khong; noi cach khac, mo.i dnh v T t
u. goc den v.
H`nh 4.2 minh ho.a mo.t dò thi. là cay co goc vo.i dnh v1 là goc. T`
u. d.inh ngha suy ra
ra` ng cay co goc n dnh co (n 1) cung và là dò thi. lien thong (khi bo qua hu.o.ng tren cac
cung).
àn ch
C
uy
ra` ng, co the d.inh hu.o.ng tren mo.t cay (vo hu.o.ng) sao cho dò thi. thu du.o..c
àn cho.n mo.t dnh tu`
là cay co goc: Ta ch c
yy
, chang ha.n v1 , làm goc và d.inh hu.o.ng cac
.
èn t`
cung theo day chuy
u v1 den cac dnh treo. Ngu.o..c la.i, neu bo qua cac hu.o.ng tren cay
co goc ta thu du.o..c mo.t cay.
Cay gia pha mà trong do moi ngu.ò.i da`n ong bieu thi. mo.t dnh và cac cung du.o..c ve
.
t`
u cac cha den cac con cua ho. là mo.t v du. quen thuo.c cua cay co goc, goc cua cay là ngu.ò.i
dàu tien trong dòng ho. mà co the xac d.inh du.o..c.
100
v1
......
..... .........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.
.
.......
..............
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
....
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
....
.
.
.
.........
.
.
.........
.
.
... .......
..... .........
.
.
.
.
.
.
.
.
......
......
...
.
.
............
.
.
.
.
.
.
.
.
........
...........
...
.....
.....
......
......
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.....
...
....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
........
.
.
.
.
... .......
.
.
.
.
......
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.........
........
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
....
.
.
.....
.
.
........
.
.
.
.
... .......
.
.
.
.
..... .
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.........
.......
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
.
.........
.
.
.
... ......
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...........
........
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.....
.
...
v2
v4
v3
v5
v6
v8
v10
v12
v7
v9
v11
v13
è cay co goc.
4.2
C
ay Huffman
àn này ch
Tien tr`nh gan day cac bit cho cac k
y hie.u go.i là ma hoa. Trong ph
ung ta mo.t ta
mo.t thua.t toan ma hoa ra t quen thuo.c-thua.t toan ma hoa Huffman.
4.2.1
C
ac b
o. m
a t
ot
è ma hoa co ngha là gan day cac bit cho cac ph

àn tu. cua mo.t bang ch
u. cai.
Khi ta noi v
àn tu. cua ch
Ta.p cac chuoi nhi. phan go.i là bo. ma và cac ph
ung go.i là t`
u. ma. Mo.t bang
.
.
.
ch
u cai là mo.t ta.p ho. p cac k
y hie.u, go.i là cac k
y tu. . Chang ha.n, bang ch
u. cai su. du.ng
àu het cac sach (tieng Anh) g
òm 26 k
trong h
y tu.. thu.ò.ng, 26 k
y tu.. hoa, và cac dau ngat cau
.
.
(nhu dau phay). Ma ASCII (viet tat cua cac ch
u cai dàu tien cua chuoi American Standard
.
Code for Information Interchange cua k
y tu. A là 01000001, cua k
y tu.. a là 01100001 và k
y
.
.
.
uy
ra ng trong ma ASCII so cac bit su du.ng de bieu dien cac k
tu. , là 0011010. Ch
y tu. là
ba` ng nhau. Ma nhu. va.y go.i là ma co do. dài co d.inh. Neu ta muon giam so cac bit dòi hoi
àn cac chuoi bit bieu dien k
de bieu dien cac thong bao khac nhau, ta c
y tu.. co do. dài (noi
.
.
chung) khong ba` ng nhau. Neu bieu dien cac bit dài ho n cho cac k
y tu. thu.ò.ng xuyen xuat
è trung b`nh, giam so bit bieu dien cac k
ung ta co the, v
y hie.u. Chang
hie.n và ngu.o..c la.i, ch
.
.
.
.
ha.n, ma Morse [31] su du.ng cac t`

u ma ngan ho n cho cac k
y tu. xua t hie.n thu.ò.ng xuyen:
ma cua cua a là , cua e là , trong khi cua z là , q là , j là .
Tuy nhien do. dài trung b`nh cua ma khong phai là tieu chuan quan tro.ng khi thiet ke
101
òm bon k
mo.t bo. ma tot. Xet v du. sau. Gia su. bang ch
u. cai g
y tu.. a1 , a2 , a3 , a4 vo.i cac
1
1
1
.
.
.
xac suat xuat hie.n tu o ng u
ng là P (a1 ) = 2 , P (a2 ) = 4 , P (a3 ) = 8 , P (a4 ) = 81 . Entropy cua
òn này là 1.75 bit/k
è entropy). Xet cac bo. ma
ma ngu
y hie.u (xem [31] de co khai nie.m v
.
`
trong nguon này cho bo i bang sau
Cac k
y tu..
a1
Ma C1
Ma C2
a2
01
10
a3
11
001
100
a4
01
00
000
1000
- o. dài trung b`nh

D
1.125
1.125
1.75
1.875
Ma C3
Ma C4
- o. dài trung b`nh l cua moi ma xac di.nh bo.i

D
l=
4
X
P (ai )n(ai ) (bit/k

y hie.u),
i=1
trong do n(ai ) là so cac bit cua t`

u. ma ai .
àn phai co kha
Du..a tren do. dài trung b`nh, ma C1 là tot nhat. Tuy nhien, cac ma c
.
.
.
.
èn thong tin sao cho ngu ò i nha.n co the hieu du o. c ro ràng. Hien nhien ma C1
nang truy
khong co tnh chat này: V` ca hai k
y hie.u a1 và a2 dèu du.o..c gan là 1 nen khi nha.n du.o..c
.
.
thong tin là 1, ngu ò i nha.n khong the phan bie.t do là k
y hie.u a1 hay a2 . Ch
ung ta muon
.
.
.
moi k
y hie.u du o. c gan duy nhat mo.t t`
u ma.
Ma C2 co cac k
y tu.. du.o..c gan cac chuoi bit khac nhau cho cac k
y tu... Tuy nhien, gia
.
.
.
.
.
.
su ma hoa day a2 a1 a1 du o. c 011 và gu i di chuoi bit này. Ngu ò i nha.n chuoi 011 co mo.t so
- i
èu này co ngha là mo.t day du.o..c ma hoa vo.i bo. ma C2
cach giai ma: a2 a1 a1 hoa.c a2 a3 . D
.
.
th` day này co the du o. c giai ma khong tr`
ung vo.i thong bao ban dàu. Noi chung, day khong
èu ch
phai là di
ung ta mong muon khi thiet ke cac bo. ma. Ch
ung ta muon co tnh chat giai
.
.
ma duy nha t; t
u c là mo.i day cac t`
u ma ch co duy nha t mo.t cach giai ma. Co the ch
u.ng
minh cac ma C3 và C4 thoa man tnh chat này.
Ma.c d`
u vie.c kiem tra tnh duy nhat khi giai ma là kho, ta co the ch
u.ng minh tnh
.
.
u ma nào trong ma C3
chat này cho bo. ma C3 du. a tren thuo.c tnh cua bo. ma: khong co t`
èn to cua t`
èn to. Mo.t cach do.n gian de kiem
là ti
u. ma khac. Bo. ma nhu. va.y go.i là ma ti
èn to hay khong ta ve cay nhi. phan (moi dnh co ba.c 2) tu.o.ng
tra mo.t bo. ma co phai là ti
.
.
.
.
u. mo.t n
u
ng vo i bo. ma. Cay du o. c ve xuat phat t`
ut do.n (n
ut goc) và moi n
ut trong co ba.c
.
.
.
.
ngoài nho ho n hoa.c bà ng hai. Mo.t trong hai nhanh con tu o ng u
ng bit 1 và nhanh còn la.i
102
- e thua.t tie.n, ta quy u.o.c nhanh con ben phai tu.o.ng u

tu.o.ng u
.ng bit 0. D
.ng 0 và nhanh con
.
.
.
.
.
.
ben trai tu o ng u
ng 1. Theo cach này, cac cay nhi. phan tu o ng u
ng cac ma C2 , C3 và C4 cho
.
trong H`nh 4.3. (De do n gian, ta se khong ve cac m
ui ten trong cac cay nhi. phan).
..
.....
.....
1......................
.
..........
..... .........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
.....
....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.....
....
.
.
.
.....
.
.....
1 a1
a2 0
a3
a4
Ma C2
..
..........
..... .........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
....
.
....
.......
..... .........
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
.
.....
........
..... .........
....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.....
.
.
...
.....
a1
a2
.
.....
.....
....................
a1 ................0
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
a2 0
a3
a3 0
a4
a4
Ma C3
Ma C4
H`nh 4.3:
Ch
uy
rà ng ngoài n
ut goc, cay nhi. phan co hai loa.i n
ut: cac n
ut la co ba.c ngoài ba` ng
èn to, cac t`
khong; và cac n
ut trong co ba.c ngoài khac khong. Trong bo. ma ti
u. ma ch tu.o.ng
èn to do t
òn ta.i t`
u
.ng cac n
ut la. Ma C4 khong phai là ma ti
u. ma tu.o.ng u
.ng n
ut trong.
.
.
.
.
Duye.t cay t`
u goc den cac n
ut la cho ta bieu dien chuoi bit tu o ng u
ng k
y hie.u. Moi nhanh
dong gop mo.t bit vào t`
u. ma cua no: bit 1 cho nhanh trai và bit 0 cho nhanh phai.
èn to luon luon du.o..c giai ma duy nhat nhu.ng ngu.o..c la.i khong du
Ma ti
ng (chang ha.n
.
ma C4 ). Tuy nhien co the ch
u ng minh ra` ng bo. ma co the giai ma duy nhat tu.o.ng du.o.ng
èn to theo ngha: so trung b`nh cac bit bieu dien cac k
vo.i ma ti
y hie.u bà ng nhau.
4.2.2
M
a Huffman
èn to và toi u.u vo.i cac xac xuat cho tru.o.c. Phu.o.ng phap xay du..ng
Ma Huffman là ma ti
.
ma Huffman du. a tren hai quan sat sau:
àn so
1. Trong mo.t bo. ma tot u.u, cac k
y hie.u xuat hie.n thu.ò.ng xuyen (co xac suat hay t
.
.
.
xua t hie.n lo n) se co cac t`

u ma ngan ho n cac k
y hie.u t xua t hie.n.
y hie.u xuat hie.n t nhat se co cac t`
u. ma c`
ung do. dài.
2. Trong mo.t bo. ma tot u.u, hai k
- e xay du..ng ma Huffman, ch
ung ta co the bieu dien qua cay nhi. phan mà cac n
ut la
D
.
.
.
.
tu o ng u
ng cac k
y hie.u. Duye.t cay nhi. phan se cho ta cac t`
u ma cua bo. ma: xuat phat t`
u.
103
àn qua nhanh trai và bit 0 moi l

àn
n
ut goc và di den cac n
ut la, them bit 1 vào t`
u. ma moi l
.
.
.
.
qua nhanh phai. Vo i cay trong H`nh 4.4, ta co bieu dien cac k
y tu. qua cac t`
u ma nhu sau:
K
y tu..
A
Ma hoa
1
00
010
0110
0111
...
..... .....
..... .........
.....
.....
.....
.....
...
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.....
.
...
.........
..... ........
.....
.....
.
.
.
.....
..
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
.....
..
.
.
.
.
.... ........
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
........
.
.
.
.
... .......
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
..
.....
1.....................
H`nh 4.4:
- e giai ma mo.t chuoi bit, ch
D
ung ta bat dàu t`
u. goc và di chuyen do.c theo cay cho den
.
khi ga.p k
y tu. : di theo nhanh trai neu do là bit 1, ngu.o..c la.i di theo nhanh phai. Chang
ha.n, chuoi bit
01010111
.
.
.
.
.
tu o ng u
ng t`
u RAT. Vo i mo.t cay xac d.inh ma Huffman nhu. H`nh 4.4, chuoi bit bat k`
y du.o..c
giai ma duy nhat ma.c d`
u cac k
y tu.. tu.o.ng u
.ng vo.i nh
u.ng chuoi bit co do. dài thay doi.
àn so xuat hie.n cua
Huffman da ch ra thua.t toan xay du..ng ma Huffman t`
u. bang cac t
.
.
cac k
y tu. nhu sau:
Thu
a.t to
an x
ay du..ng m
a Huffman
àn ma hoa s t`
y tu.. vo.i n 2.
Xet chuoi c
u. n k
àn so fi , i = 1, 2, . . . , n, xuat hie.n cua cac k
1. Xay du..ng day t
y tu.. trong chuoi s.
104
2. Neu n = 2 (gia su. f1 f2 ), xuat cay nhu. trong H`nh 4.5 và d`
u.ng.
...
..... .....
..... .........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.....
.
.
.
.....
....
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
..
.....
.....
f1
f2
H`nh 4.5:
àn so nho nhat và f f 0 . Ta.o mo.t danh sach t
àn so mo.i bà ng
3. Gia su. f và f 0 là hai t
àn so mo.i de ta.o
cach thay f và f 0 bo.i f + f 0 . Go.i thua.t toan này su. du.ng danh sach t
cay T 0 . Thay dnh du.o..c gan nhan f + f 0 de nha.n du.o..c cay T trong H`nh 4.6. Xuat T.
......
..... .........
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
..
...
.....
f0
H`nh 4.6:
àn so
V du. 4.2.1 Cho bang t
K
y tu..
A
àn so
t
12
Khi do cay Huffman tu.o.ng u

.ng cho trong H`nh 4.7.
4.3
C
ay bao tr`
um
ung ta se
Ch
ung ta da nghien c
u.u rieng bie.t cac tnh chat cua mo.t cay, trong mu.c này ch
.
nghien c
u u cay khi gan no nhu. mo.t dò thi. con cua mo.t dò thi. khac. Ch
ung ta biet rà ng
cho dò thi. co m ca.nh, co the xay du..ng du.o..c 2m dò thi. con khac nhau; ro ràng là trong so
105
.......
.... ........
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.....
.
...
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
...
.
.......
.
.
.
.
.........
... .......
.
.
..... .........
.
.
.....
...
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
..
..
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
...
...
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
....
..
..
......
.
.
.
.
.
.... ........
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
....
2
A
3
B
7
C
8
D
12
E
H`nh 4.7:
do co mo.t vài dò thi. con là mo.t cay. Ch
ung ta quan tam den mo.t loa.i cay da. c bie.t: cay
`
è
bao tr`
um. Khai nie.m cay bao tr`
um lan dàu tien du.o..c su. du.ng và phat trien l
y thuyet v
.
.
.
.
.
-u
y ngu ò i D
c Kirchoff nam 1847. Kirchoff da su du.ng cay bao tr`
um nha` m
cay bo i nhà va.t l
.
.
.
.
giai he. cac phu o ng tr`nh tuyen tnh de xac d.inh cu ò ng do. dòng die.n trong moi nhanh và
xung quanh ma.ch cua mo.t ma.ng die.n.
- ò thi. trong H`nh 4.8(a) co cay bao tr`
V du. 4.3.1 D
um trong H`nh 4.8(b).
e
...........................................................................................
....
.....
.....
....
.
.
.
...
....
.....
.....
....
.
.
.
....
....
.....
....................................................................................................
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.................................................................................................
.... .....
... ..
..... ........
.... .
.....
.....
..... ....
.....
....
....
.
.
...
.
.....
....
.
...
.
.
.
.
.
...
.
.
.....
....
.....
.....
...
....
.
....
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.....
..
.
...
.
.
.
.
.
...
.
.
.....
..
.
...
.
.
.
.
.
.
...
.
.
..... ....
..
.
.
.
.
.
...
.
.
.. .
.
..............................................................................................................
...
.....
.....
.
.
...
.
.. .....
.....
.
.
.
...
.
.....
.....
..
.
.
.
.
.
...
.....
.....
...
.
.....
.
.
.
.
...
.....
...
.....
.
.
.
.
...
.....
.....
..
.
.
.
.
.
.
...
.....
.....
...
.
.
.....
.
.
...
.....
...
.....
.
.
.
.
.
..... ....
.....
...
.
.
.
.
.. .
..... .....
...........................................................................................................
(a)
(b)
H`nh 4.8:
- i.nh ngha 4.3.2 Cay T du.o..c go.i là cay bao tr`
um cua dò thi. lien thong G neu T là dò
D
.
thi. con cua G và T ch
u a tat ca cac dnh cua G.
- i.nh l
- ò thi. G = (V, E) co dò thi. bo. pha.n là mo.t cay neu và ch neu G lien
D
y 4.3.3 D
ung co the
thong. Noi cach khac, cho tru.o.c mo.t dò thi. lien thong và co n dnh, bao giò. ta c
.
.
.
u a tat ca cac dnh cu a G (cay co n dnh).

bo di mo.t so ca.nh cu a G de du o. c mo.t cay ch
106
- i
èu kie.n c
àn. Neu G lien thong th` ta thu. t`m xem co ca.nh nào mà khi xoa
Ch
u.ng minh. D
di khong làm cho dò thi. mat tnh lien thong khong. Neu khong co mo.t ca.nh nào nhu. va.y
th` G là mo.t cay; neu co mo.t ca.nh nhu. va.y th` xoa no di, và ta la.i di t`m mo.t ca.nh mo.i de
xoa... Cho to.i khi khong the xoa mo.t ca.nh nào du.o..c n
u.a th` ta co mo.t cay mà ta.p ho..p cac
dnh cua no du
ng ba` ng V.
- i
èu kie.n du. Gia su. a, b là hai dnh trong G và do do thuo.c cay bao tr`
D
um T cua G. Khi
òn ta.i day chuy
èn trong T t`
do t
u. a den b. Suy ra c
ung thuo.c G. Va.y G lien thong. /
èu ro.ng de xay du..ng cay bao tr`
Ch
ung ta se su. du.ng thua.t toan t`m kiem theo chi
um
cua dò thi. lien thong.
4.3.1
èu r
Thu
a.t to
an t`m ki
em theo chi
o.ng x
ac d
i.nh c
ay bao tr`
um
Trong thua.t toan này, S k

y hie.u là mo.t day.
- ò thi. lien thong G := (V, E) vo.i cac dnh du.o..c danh so th
Nha.p: D
u. tu..
v1 , v 2 , . . . , v n .
Xuat: Cay bao tr`
um T.
- a.t S := [v1 ] và T là dò thi. g
òm dnh v1 và khong co ca.nh. K
y hie.u v1 là
1. [Kho.i ta.o] D
dnh goc.
2. [Them ca.nh] Vo.i moi x S, theo th
u. tu.., them ca.nh (x, y) E và dnh y (theo th
u.
.
.
tu. ) vào T neu T (x, y) khong ta.o thành chu tr`nh. Neu khong co ca.nh nhu va.y,
d`
u.ng. T là cay bao tr`
um.
u. tu... Chuyen sang Bu.o.c 2.
3. [Ca.p nha.t S] Thay S bo.i con (trong T ) cua S theo th
- e t`m cay bao tr`
D
um cua dò thi. lien thong ta còn co the d`
ung thua.t toan t`m kiem
.
`
theo chieu sau (còn go.i là quay lui) nhu sau:
4.3.2
èu s
Thu
a.t to
an t`m ki
em theo chi
au x
ac d
i.nh c
ay bao tr`
um
- ò thi. lien thong G := (V, E) vo.i cac dnh du.o..c danh so th

u. tu..
Nha.p: D
v1 , v 2 , . . . , v n .
Xuat: Cay bao tr`
um T.
107
- a.t w := v1 và T là dò thi. g

òm dnh v1 và khong co ca.nh. K
1. [Kho.i ta.o] D
y hie.u v1 là
dnh goc.
2. [Them ca.nh] Cho.n ca.nh (w, vk ) vo.i ch so k nho nhat sao cho vie.c them ca.nh này vào
òn ta.i, chuyen sang Bu.o.c 3. Ngu.o..c la.i, them
T khong ta.o ra chu tr`nh. Neu khong t
ca.nh (w, vk ) và dnh vk vào T ; da. t w := vk và chuyen sang Bu.o.c 2.
3. [Ket th
uc?] Neu w = v1 , thua.t toan d`
u.ng, T là cay bao tr`
um.
- a.t x là cha cua w (trong T ); gan w := x và chuyen sang Bu.o.c 2.
4. [Quay lui] D
- ò thi. trong H`nh 4.9(a) co cac cay bao tr`
V du. 4.3.4 D
um, H`nh 4.9(b) và 4.9(c), du.o..c
èu ro.ng và chi
èu sau tu.o.ng u
xay du..ng theo cac thua.t toan t`m kiem theo chi
.ng.
a
.........
..... ........
.....
.....
.....
....
.
.
.
.....
.....
.....
....
.
.....
.
.
..
.
..
.
.
.
..........................................................................
.
.
.
.
.
.
.............
.
.
...........
.
.... .... .........
... .... .......
.
.
.
.
.
.
..... .... ........
..... ... ........
.....
....
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
..
...
.....
....
..... ........
.....
....
...
..... ....
.....
.....
...
........
...
...
.
.........
.
.
... .......
.....
.
.
.
.....
.
.
.
.
..
.....
.....
.
..
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
..
..
.
...
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.
..... ... .......
..... .... ........
..... ... .....
..... .. ....
..... .. ....
.... ... .....
............
............................................................................
.....
..
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
....
.
.
.
.....
.
.....
.....
..... ........
.......
k
(a)
.........
..... ........
.....
.....
.....
....
.
.
.
.....
.....
.....
....
.
.....
.
.
..
.
.....
.
.
.
.....
......
.
.
.
........
.
.
............
.
.
... .....
.
... .... .......
.
.. ......
.
.
... .. ......
.
.
.
.... ........
.....
...
...
.
.....
.
..
.
.
.....
..
.....
...
.
.
.
....
.
.
.....
.....
...
...
.
...
.
.
.
.
.....
.....
...
.....
.
.....
....
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
......
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
..
k
(b)
....
.....
.....
....
.
.
.
.....
....
....
.....
...................................................................
..
....
.....
.....
....
.
.
.
...
....
.....
.....
.....
....
.....
.....
.
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
....
....
.
.
.
.....
.
.
.
.....
....
.....
....
.....
....
..... ........
....
..... .....
.....
.....................................................................
..
.....
.....
.....
....
.
.
.
.....
....
....
.....
k
(c)
- ò thi. G. (b) Cay bao tr`

èu ro.ng. (c)
H`nh 4.9: (a) D
um sinh bo.i thua.t toan t`m kiem theo chi
.
èu sau.
Cay bao tr`
um sinh bo i thua.t toan t`m kiem theo chi
4.3.3
T`m c
ay bao tr`
um du..a tr
en hai ma ng tuy
en tnh
- e cài da.t cac thua.t toan t`m kiem theo chi

èu ro.ng và chi
èu sau tren dò thi. lien thong G
D
.
è hay cai bien, mang cac danh
t`m cay bao tr`
um T ta co the d`
ung cau tr
uc d
u lie.u ma tra.n k
.
.
.
.
.
`
`
sach ke Vout []. Tuy nhien, trong tru ò ng ho. p do thi. du o. c bieu dien bo.i hai mang tuyen tnh
ung cho ta
và th` cach tiep ca.n sau se hie.u qua ho.n. Ngoài ra, phu.o.ng phap sau này c
.
.
.
.
.
mo.t r`
u ng (ta.p cac cay bao tr`
um) ch
u a (n p) ca.nh trong tru ò ng ho. p dò thi. co p > 1
.
`
um ta co the
thành phan lien thong. Hien nhien, vo i nh
u.ng thua.t toan xay du..ng cay bao tr`
kiem tra dò thi. co lien thong hay khong, và neu no khong lien thong th` co the xac d.inh cac
àn lien thong. Neu ma.t khac, dò thi. co tro.ng so th` ch
thành ph
ung ta co the t`m cay bao
.
.
.
.
àn 4.4). Ho n n
tr`
um co tong tro.ng lu o. ng nho nhat (xem Ph
u a ch
ung ta c
ung co the xay
.
.
.
àn 4.3.4.
um cua dò thi. nhu trong Ph
du. ng he. cac chu tr`nh do. c la.p du. a tren cay bao tr`
108
Xet dò thi. vo hu.o.ng G khong co khuyen n dnh và m ca.nh. Cac dnh du.o..c gan
nhan v1 , v2 , . . . , vn , và dò thi. xac d.inh bo.i hai mang tuyen tnh , , trong do i và i , i =
1, 2, . . . , m, là cac dnh du.o..c lien thuo.c bo.i ca.nh ei .
Moi bu.o.c la.p cua thua.t toan, mo.t ca.nh mo.i du.o..c du.a vào kiem tra de xac d.inh cac
dnh cua ca.nh do co xuat hie.n trong cay nào do (da du.o..c thiet la.p o. bu.o.c tru.o.c; bu.o.c
.
dàu tien ch
ung ta chu.a co cay bao tr`
um nào). O bu.o.c th
u. i, 1 i m, khi kiem tra ca.nh
(i , i ) co nam tru.ò.ng ho..p xay ra:
1. Neu ca hai dnh khong nà m trong bat c
u. mo.t cay nào da du.o..c xay du..ng o. (i 1)
.
.
.
.
.
.
àn lien thong là so c, sau do
bu o c tru o c, khi do cac dnh i , i du o. c gan so thành ph
.
tang c len mo.t do n vi..
2. Neu i thuo.c cay Tj còn i thuo.c cay Tk (j, k = 1, . . . , c và j < k), ca.nh th
u. i du.o..c
àn
su. du.ng de noi hai cay này; do do, mo.i dnh trong cay Tk du.o..c gan là so thành ph
.
lien thong cua Tj . Gia tri. c giam mo.t do n vi..

3. Neu ca hai dnh c`
ung nà m trong mo.t cay, th` ca.nh (i , i ) c`
ung vo.i mo.t so ca.nh khac
.
y tru.ò.ng ho..p này.
cua cay se ta.o thành mo.t chu tr`nh và do do khong xu l
4. Neu dnh i thuo.c cay Tj còn i khong thuo.c cay nào, khi do ca.nh (i , i ) du.o..c them
àn lien thong cua Tj cho dnh i .
vào cay Tj bà ng cach gan so thành ph
5. Neu dnh i thuo.c cay Tk còn i khong thuo.c cay nào, khi do ca.nh (i , i ) du.o..c them
àn lien thong cua Tk cho dnh i .
vào cay Tk bà ng cach gan so thành ph
- e thu..c hie.n vie.c kiem tra cac dnh cuoi cua mo.t ca.nh du.o..c khao sat co xuat hie.n
D
àn tu. Vertex[]. Khi mo.t
trong cay nào khong, ch
ung ta xay du..ng mo.t mang tuyen tnh n ph
.
.
.
àn tu th
ca.nh (vi , vj ) na` m trong cay th
u c th` cac ph
u i và j cua mang này du.o..c da. t là c.
y ke sau, khi mo.t ca.nh khac (i , i ) du.o..c du.a vào kiem tra,
Trong cac qua tr`nh xu. l
àn kiem tra cac ph
àn tu. th
ch
ung ta ch c
u. i và i trong mang Vertex[] co khac 0 khong.
àn tu. th
Ph
u. q trong mang Vertex[] ba` ng 0 ch ra rà ng dnh th
u. q này khong na` m trong bat
àn lien
c
u. cay nào. Ket th
uc chu.o.ng tr`nh, mang Vertex[] cho ch
ung ta biet cac thành ph
thong cua dò thi. G.
àn co
Nha.n xet ra` ng, cay khong ch du.o..c mo ta bo.i ta.p cac dnh. Bo.i va.y, ch
ung ta c
.
.
u i na m trong
mo.t mang cac ca.nh de xua t d
u lie.u. Da.t mang này là Edge[]. Neu ca.nh th
àn tu. 0 trong
cay th
u. c, ta co Edge[k] = c; ngu.o..c la.i, no du.o..c da.t bà ng 0. Tat ca cac ph
.ng vo.i cac khuyen co la.p (t
u.c là cac ca.nh khong nà m trong bat c
u. cay
mang này tu.o.ng u
.
.
bao tr`
um hay r`
u ng nào). Mang này c`
ung vo i cac mang và , xac d.inh duy nhat cay bao
.
.
.
.
tr`
um (hoa.c r`
u ng) du o. c sinh bo i thua.t toan này.
109
àn. Thò.i gian dòi hoi de kiem tra

Trong thua.t toan này, vòng la.p chnh thu..c hie.n m l
cac dnh co xuat hie.n trong cay hay khong là ha` ng so-khong phu. thuo.c vào n và m. Do do
thò.i gian thu..c hie.n thua.t toan t le. vo.i m1 . Trong tru.ò.ng ho..p m n, ta co the giam thò.i
gian thu..c hie.n bà ng cach lu.u tr
u. mo.t bien dem so cac ca.nh du.o..c da. t vào cay. Khi bien
.
.
àn kiem
này da.t gia tri. (n 1) chu o ng tr`nh se ket th
uc (neu dò thi. lien thong; trai la.i ta c
tra mo.i ca.nh).
Thu tu.c sau minh ho.a thua.t toan t`m cay bao tr`
um du..a tren hai mang tuyen tnh []
và [] :
void SpaningTree()
{
byte i, j, Tempt, Count = 0;
byte Vertex[MaxVertices], Edge[MaxEdges];
for (j = 1; j <= NumVertices; j++) Vertex[j] = 0;
for (i = 1; i <= NumEdges; i++) Edge[i] = 0;
for (i = 1; i <= NumEdges; i++)
{
if (Vertex[alpha[i]] == 0)
{
if (Vertex[beta[i]] == 0)
{
Count++;
Edge[i] = Count;
Vertex[alpha[i]] = Count;
Vertex[beta[i]] = Count;
}
else
{
Edge[i] = Vertex[beta[i]];
Vertex[alpha[i]] = Vertex[beta[i]];
}
}
else
{
if (Vertex[beta[i]] == 0)
{
Thò.i gian dòi hoi de tro.n hai cay Ti và Tj du.o..c thu..c hie.n trong ngon ng
u. C khong phu. thuo.c vào n.
.
.
Tuy nhien, co nh
u ng thua.t toan tro.n rat hie.u qua cho phep thu. c hie.n tien tr`nh này.
1
110
Edge[i] = Vertex[alpha[i]];
Vertex[beta[i]] = Vertex[alpha[i]];
}
else if (Vertex[alpha[i]] != Vertex[beta[i]])
{
Edge[i] = Vertex[alpha[i]];
Tempt = Vertex[beta[i]];
for (j = 1; j <= NumEdges; j++)
{
if (Vertex[beta[j]] == Tempt)
{
Vertex[alpha[j]] = Vertex[alpha[i]];
Vertex[beta[j]] = Vertex[alpha[i]];
}
if (Vertex[beta[j]] == Count)
{
Vertex[alpha[j]] = Tempt;
Vertex[beta[j]] = Tempt;
}
}
Edge[Count] = Tempt;
Count--;
}
}
}
printf("So thanh phan lien thong la %d ", Count);
for (j = 1; j <= Count; j++)
{
printf(" \n Cay bao trum thu %d gom cac canh ", j);
for (i = 1; i <= NumEdges; i++)
if (Edge[i] == j) printf(" %d %d ", alpha[i], beta[i]);
}
}
111
4.3.4
Thu
a.t to
an t`m t
at ca c
ac c
ay bao tr`
um
è co. ban co the du.a v

è bài toan t`m tat ca cac cay bao tr`
Vie.c phan tch cac ma.ch die.n v
um
àm quan tro.ng cua no, co nhi
èu thua.t toan khac nhau giai quyet
cua dò thi. (xem [19]). Do t
.
.
.
bài toan này. Mo.t trong nh
u ng phu o ng phap là hoan doi cac chu tr`nh nhu. sau: Xuat phat
.
t`
u mo.t cay bao tr`
um T nào do. Vo.i moi ca.nh khong na` m tren cay T, khi them vào cay này
se ta.o ra duy nhat mo.t chu tr`nh. Xoa bo mo.t ca.nh bat k`
y trong chu tr`nh này se cho ta
mo.t cay bao tr`
um mo.i.
Do so cac cay bao tr`
um là rat lo.n tha.m ch ca vo.i nh
u.ng dò thi. nho, tnh hie.u qua
cua nh
u.ng thua.t toan giai quyet bài toan rat quan tro.ng (xem [14]). Mo.t tong quan cua cac
.
.
phu o ng phap này là mo.t lua.n an tien s cua Chase [12]. Chase da ch ra rà ng thua.t toan
du.a ra bo.i Minty co hie.u qua nhat: lien tiep thu go.n dò thi. bà ng cac phep toan xoa mo.t
ca.nh và ho..p nhat cac dnh dàu cuoi cua no. T`
u. cac cay bao tr`
um cua cac dò thi. thu go.n
.
.
.
.
èu) ta co the du. ng du o. c tat ca cac cay bao tr`
(mà nho ho n rat nhi
um cua dò thi. ban dàu.
.
.
.
.
-De bao dam thua.t toan ket th
`
uc, cac do thi. co kch thu o c du o i mo.t ngu.o.ng cho tru.o.c se
.
.
khong du o. c thu go.n them; thay vào do là cac cay bao tr`
um cua ch
ung du.o..c suy ra.
4.3.5
H
e. co. so. cua c
ac chu tr`nh d
o.c l
a.p
àn lien thong

Nhac la.i ra` ng chu so cua dò thi. vo hu.o.ng G co n dnh, m ca.nh, p thành ph
.
.
`
`
ba ng c(G) = m n + pchnh là so cu. c da.i cac chu tr`nh do. c la.p. Phan du o.i day ta xay
du..ng thua.t toan t`m he. co. so. cua cac chu tr`nh do. c la.p du..a tren cay bao tr`
um cua dò thi..
.
.
Khong giam to ng quat, co the gia thiet dò thi. G lien thong, v` trong tru ò ng ho..p trai la.i,
tu.o.ng o. day là
àn lien thong. Y
th` ta xet t`
u.ng thành ph
1. Xay du..ng cay bao tr`
um T := (V, ET ).
2. Gia su. e1 , e2 , . . . , emn+1 là cac ca.nh cua E mà khong thuo.c cay T. Khi them mo.t ca.nh
bat k`
y trong cac ca.nh này, chang ha.n ca.nh ek , vào cay T ta du.o..c mo.t và ch mo.t chu
tr`nh k . Cac chu tr`nh 1 , 2 , . . . , mn+1 là do.c la.p v` moi chu tr`nh ch
u.a mo.t ca.nh
khong thuo.c cac chu tr`nh kia; ma.t khac ta co (m n + 1) = c(G) chu tr`nh nhu. va.y,
nen ta da xac d.inh du.o..c he. co. so. cua cac chu tr`nh do.c la.p.
è t`m cac chu tr`nh k khi them ca.nh ek vào cay T. Trong khi
Nhu. va.y bài toan du.a v
èu kie.n 3 du
kiem tra ca.nh ek = (k , k ) trong thua.t toan 4.3.3, neu di
ng (t
u.c là ca hai dnh
àn t`m
k và k xuat hie.n trong c`
ung cay Ti ) th` thay cho vie.c loa.i bo ca.nh này ch
ung ta c
.
èn này c`
èn gi
ung
cac ca.nh trong Ti mà ta.o thành day chuy
u a hai dnh k và k . Day chuy
.
.
.
èn
vo i ca.nh (k , k ) ta.o thành mo.t chu tr`nh co ban. Van dè chnh o day là t`m day chuy
112
èu phu.o.ng phap hie.u qua giai quyet bài toan, trong so do thua.t toan cua Paton
này. Co nhi
[50] là hie.u qua nhat.
Thu
a.t to
an Paton t`m h
e. co. so. cua c
ac chu tr`nh d
o.c l
a.p
Ch
ung ta c
ung se kiem tra moi ca.nh co ta.o thành chu tr`nh vo.i nh
u.ng ca.nh trong cay du.o..c
.
.
.
xay du. ng trong qua tr`nh thu. c hie.n thua.t toan, nhu ng thay vie.c lay cac ca.nh theo th
u. tu..
tu`
yy
(nhu. trong Thua.t toan 4.3.3), ta cho.n mo.t dnh z và kiem tra cac ca.nh lien thuo.c vo.i
- nh z là dnh v`
- e do.n gian, ta se su. du.ng ma tra.n k
è A bieu
no. (D
u.a du.o..c them vào cay). D
.
.
.
.
.
.
dien dò thi.. K
y hie.u T là ta.p hie.n hành cac dnh trong cay du o. c xay du. ng o bu o c nào do
và W là ta.p cac dnh chu.a du.o..c kiem tra (t
u.c là nh
u.ng dnh thuo.c T hoa.c khong nhu.ng
.
.
.
.
co t nhat mo.t ca.nh lien thuo.c vo i no chu a du o. c kiem tra).
- nh v1 se là goc
Ch
ung ta kho.i dàu thua.t toan bà ng cach da. t T = {v1 } và W = V. D
cua cay. Sau qua tr`nh kho.i ta.o, thu..c hie.n cac bu.o.c sau:
1. Neu T W = thua.t toan d`
u.ng.
2. Neu T W 6= cho.n dnh z T W.
3. Kiem tra z bà ng cach xet moi ca.nh lien thuo.c vo.i no. Neu khong co ca.nh nào, khu. z
t`
u. W và chuyen sang Bu.o.c 1.
òn ta.i ca.nh (z, p) E kiem tra z co thuo.c T khong.
4. Neu t
òm ca.nh (z, p) và mo.t day chuy
èn (duy nhat) t`
5. Neu p T t`m chu tr`nh co. ban g
u.
.
.
.
z den p trong cay dang du o. c xay du. ng. Xoa ca.nh (z, p) khoi dò thi. và chuyen sang
Bu.o.c 3.
6. Neu p
/ T them ca.nh (z, p) vào cay và dnh p vào T. Xoa ca.nh (z, p) khoi dò thi. và
chuyen sang Bu.o.c 3.

èn t`
ung ta phai t`m day chuy
u. z den p
Nhu. da dè ca.p, van dè co. ban là Bu.o.c 5. Ch
.
.
nhu the nào? Thu tu.c sau se tra lò i cau hoi này.
Ch
ung ta su. du.ng mo.t ngan xep (stack) T W = T W de lu.u tr
u. cac dnh trong cay
.
.
.
.
.
.
- nh du o. c them g
àn day nhat vào cay se du.o..c chèn vào dàu
nhu ng chu a du o. c kiem tra. D
àn mo.t dnh du.o..c kiem tra du.o..c lay ra khoi t`
ngan xep. Moi l
u. dnh cua ngan xep. Ta su.
du.ng them hai mang tuyen tnh do. dài n : mang l[j] là khoang cach t`
u. goc v1 den dnh vj
trong cay bao tr`
um; và Pred[j] là dnh vi sao cho ca.nh (vi , vj ) là mo.t ca.nh trong cay vo.i
àn goc ho.n vj . Noi cach khac, Pred[j] là dnh li
èn tru.o.c dnh vj trong day chuy
èn t`
vi g
u.
113
v1 den vJ . Nhan l[J] = 1 neu và ch neu dnh vj khong thuo.c ta.p T. Kho.i ta.o l[1] = 0 và
l[j] = 1 vo.i mo.i j = 2, 3, . . . , n.
- e xac d.inh chu
Trong Bu.o.c 5, khi xet dnh z và ca.nh (z, p) du.o..c t`m thay vo.i p T. D
àn theo day chuy
èn t`
tr`nh co. ban sinh bo.i ca.nh (z, p) ch
ung ta l
u. z den p trong cay bà ng
èn boi Pred[z], Pred[Prede[z]], . . . cho den khi ch
cach t`m lien tiep cac ti
ung ta bat ga.p
.
èn boi cua p. Noi cach khac, nhu ch ra trong H`nh ??, chu tr`nh co. ban du.o..c ta.o
Pred[p]-ti
ra là
z, Pred[z], Pred[Pred[z]], . . . , Pred[p], p, z.
àn ch
èn boi Pred[k] cua mo.i dnh k T là mo.t dnh mà hoa.c da du.o..c
C
uy
ra` ng ti
kiem tra hoa.c dang du.o..c kiem tra. T
u.c là, neu k T W th`
Pred[k]
/W
nhu.ng Pred[k] T.
Thu tu.c FundamentalCircuits() minh ho.a cac bu.o.c da tr`nh bày o. tren.
Thò.i gian thu..c hie.n cua thua.t toan bi. cha.n tren bo.i n trong do gia tri. thu..c [2, 3]
phu. thuo.c vào cau tr
uc cua dò thi. c
ung nhu. cach danh nhan cac dnh [50].
Ma.c d`
u de do.n gian ch
ung ta da gia su. G lien thong, tuy nhien thua.t toan co the
- àu tien, thua.t toan se ta.o ra tat ca cac chu
de dàng cai bien cho tru.ò.ng ho..p tong quat. D
.
àn lien thong ch
tr`nh co ban trong thành ph
u.a dnh xuat phat v1 . Sau do ta cho.n dnh y
mà l[y] = 1 và bat dàu vo.i y là goc cua cay bao tr`
um th
u. hai. Thua.t toan la.p la.i cho den
khi tat ca cac dnh du.o..c gan nhan l khac 1.
4.4
C
ay bao tr`
um t
oi thi
eu
- i.nh ngha 4.4.1 Gia su. G là dò thi. co tro.ng so. Cay bao tr`
um toi thieu cua G là mo.t
D
.
.
.
cay bao tr`
um cua G vo i tro.ng lu o. ng nho nhat.
Bài toan này rat hay ga.p trong thong tin lien la.c và trong cac ngành khac. Chang ha.n
àn thiet de noi n thành pho da d.inh
ta da. t cau hoi nhu. sau: do. dài day die.n ngan nhat c
là bao nhieu? Khi do coi cac thành pho là cac dnh cua dò thi. và w(a, b) là khoang cach
àn phai lien thong, và v` do. dài
tnh ba` ng km gi
u.a cac thành pho a và b. Ma.ng day die.n c
àn ngan nhat nen no khong co chu tr`nh: va.y ma.ng do là mo.t cay. O. day ta c
àn
day die.n c
.
.
`
`
`
t`m mo.t cay toi thieu co the du o. c và là mo.t do thi. bo. pha.n cua do thi. day du co n dnh.
Mo.t u
.ng du.ng gian tiep: bài toan t`m cay bao tr`
um toi thieu là bu.o.c trung gian trong vie.c
t`m lò.i giai cua bài toan ngu.ò.i du li.ch-mo.t bài toan thu.ò.ng xuat hie.n trong thu..c te.
114
àn ch
C
uy
ra` ng, cay bao tr`
um toi thieu cua dò thi. khong lien quan den cay sinh bo.i
èn ngan nhat t`
tat ca cac day chuy
u. mo.t dnh cho tru.o.c. Do do, dò thi. trong H`nh 4.10(a),
vo.i cac so tren cac ca.nh tu.o.ng u
.ng cac tro.ng lu.o..ng ca.nh, cay sinh ra bo.i du.ò.ng di ngan
nhat t`
u. dnh cho tru.o.c, chang ha.n v1 , trong H`nh 4.10(b); ngu.o..c la.i, cay bao tr`
um toi thieu
cho trong H`nh 4.10(c).
v1
..........
.
.... .. .....
..... .. .....
.....
.....
....
.....
...
.....
..
.....
.....
...
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.
.....
.
.
.
...
.
.
.....
.
.
.
.
.
.....
....
.
.
.
.
.
....
.
...
.
.
.
.
.
.
.................................................................................................................................................
.....
..
.
.
.....
.
.....
.
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
....
.....
.
.
.
.
.
.....
....
....
.....
.....
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
.....
.
.
.
.....
.
...
.....
.....
...
.....
....
..
.....
.....
..... ... .........
..... ... .....
..... .. .....
........
.
.....
....
5.....................
v4
v5
v2
v1
..........
.
.... ... .....
..... .. .....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
...
.....
.....
....
.....
v4
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.....
.....
.....
.
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.....
.....
.....
v5
v3
v3
(a)
(b)
v2
v1
.......
....
...
..
...
...
...
...
...
...
...
..........................................................................................................................................
.....
.....
.....
.....
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.....
.....
.....
.
.
.
.
....
.....
v4
v5
v2
v3
(c)
- ò thi. G. (b) Cay sinh bo.i du.ò.ng di ngan nhat xuat phat t`
H`nh 4.10: (a) D
u. v1 . (c) Cay bao
tr`
um nho nhat.
T`m cay bao tr`
um toi thieu là mo.t trong nh
u.ng bài toan cua l
y thuyet dò thi. co the
.
.
giai quyet trie.t de. Do do, da. t Ti và Tj là hai cay con du o. c ta.o ra trong qua tr`nh xay du..ng
cay bao tr`
um toi thieu. Neu Ti du.o..c su. du.ng de bieu dien ta.p cac dnh cua cay con th` ij
co the d.inh ngha là khoang cach ngan nhat t`
u. mo.t dnh trong Ti den mo.t dnh trong Tj ;
.
t
u c là
ij := min [ min {w(vi , vj )}],
i 6= j.
(4.1)
vi Ti vj Tj
Khi do, de dàng ch

u.ng minh ra` ng la.p la.i phep toan sau se cho ta cay bao tr`
um toi
thieu:
Phep toan I. Vo.i cay con Ts nào do, t`m cay con Tj sao cho sj = minTj [sj ], và da. t
.ng gia tri. sj trong (4.1) da.t du.o..c. Khi do (vs , vj ) thuo.c
(vs , vj ) là ca.nh tu.o.ng u
cay bao tr`
um toi thieu và co the du.o..c them vào vo.i cac ca.nh khac trong qua tr`nh
la.p de ta.o ra cay bao tr`
um toi thieu.
Tha.t va.y, gia su. cac ca.nh trong cac cay con o. bu.o.c k nào do thuo.c cay bao tr`
um toi
.
.
.
.
.
.
.
thieu Tm o bu o c cuoi c`
ung. Gia su ca.nh (vs , vj ) du o. c cho.n nhu tren khong thuo.c cay bao
115
tr`
um toi thieu Tm . Theo di.nh ngha, cay con Ts o. bu.o.c cuoi c`
ung du.o..c noi vo.i cay con khac
nào do ba` ng ca.nh (vi , vj ) trong do vi Ts và vj
/ Ts và ngoài ra Ts phai ch
u.a trong cay
àn lien thong
bao tr`
um toi thieu Tm . Xoa ca.nh (vi , vj ) khoi cay Tm se cho ta hai thành ph
.
.
.
.
.
và thay no bo i ca.nh (vs , vj ) se ta.o mo.t cay mo i co tro.ng lu o. ng nho ho n tro.ng lu.o..ng cay
Tm , mau thuan. Va.y, vo.i nh
u.ng gia thiet tren, ta co the them ca.nh (vs , vj ) de ta.o thành
àn
cay (ch
u.a trong cay bao tr`
um toi thieu) o. bu.o.c k và tiep tu.c vo.i bu.o.c (k + 1). C
ung c
.
.
ch
uy
rà ng, phu o ng phap tren khong phu. thuo.c vào cay Ts du.o..c cho.n. Ho.n n
u.a, do bu.o.c
òn ta.i (và do do
kho.i ta.o (t
u.c là tru.o.c khi bat c
u. ca.nh nào du.o..c cho.n) gia thiet là khong t
du
ng) nen la.p la.i thua.t toan tren cuoi c`
ung se ta.o ra cay bao tr`
um toi thieu.
àu het cac phu.o.ng phap t`m cay bao tr`
H
um toi thieu dèu du..a tren nh
u.ng tru.ò.ng ho..p
- àu tien, trong so do là phu.o.ng phap cua Kruskal [39] nhu. sau.
da. c bie.t cua thu tu.c tren. D
4.4.1
Thu
a.t to
an Kruskal
tu.o.ng cua thua.t toan Kruskal t`m cay bao tr`

um trong dò thi. lien thong co tro.ng so G
Y
.
.
.
òm tat ca cac dnh cua G và khong co ca.nh. Ta.i moi bu.o.c
nhu sau: Kho i ta.o vo i dò thi. T g
la.p ch
ung ta them mo.t ca.nh co tro.ng lu.o..ng nho nhat len cay T mà khong ta.o thành chu
tr`nh trong T. Thua.t toan d`
u.ng khi T co (n 1) ca.nh.
òm n dnh và khong co ca.nh.
1. [Kho.i ta.o] Gia su. T là dò thi. g
àn.
2. [Sap xep] Sap xep th
u. tu.. cac ca.nh cua dò thi. G theo th
u. tu.. tro.ng lu.o..ng tang d
3. [Them ca.nh] Them ca.nh (bat dàu t`
u. ca.nh dàu tien) trong danh sach cac ca.nh du.o..c
sap xep vào cay T sao cho khong ta.o thành chu tr`nh trong T khi them. (Ca.nh du.o..c
them vào go.i là chap nha.n du.o..c).
4. [Ket th
uc] Neu T co (n 1) ca.nh th` thua.t toan d`
u.ng; T là cay bao tr`
um toi thieu.
Thua.t toan này them vào cay T nh
u.ng ca.nh co tro.ng lu.o..ng nho nhat chap nha.n du.o..c
ho.n là them ca.nh gi
u.a mo.t cay con cua T, chang ha.n Ts , và mo.t cay con nào khac (nhu.
u.a mo.t
ch ra trong Phep toan I). Hien nhien ca.nh du.o..c cho.n co tro.ng lu.o..ng nho nhat gi
cay con nào do và bat k`
y cay con khac, nen nguyen tac cho.n cua thua.t toan Kruskal là mo.t
.
.
.
tru ò ng ho. p da. c bie.t cua Phep toan I. Tuy nhien co the xay ra tru.ò.ng ho..p ca.nh e du.o..c
kiem tra de them vào lien thuo.c gi
u.a hai dnh cua c`
ung mo.t cay con và do do no se ta.o ra
mo.t chu tr`nh neu them vào; t
u.c là ca.nh e là khong chap nha.n du.o..c. V` va.y, trong Bu.o.c 3,
àn du.o..c kiem tra tnh chap nha.n cua no tru.o.c khi them vào T. Tien tr`nh kiem
cac ca.nh c
um
tra này co the thu..c hie.n hie.u qua bà ng cach su. du.ng thua.t toan xay du..ng cay bao tr`
.
.
àn 4.3.3.
du. a tren hai mang tuyen tnh nhu da tr`nh bày trong Ph
116
àn
V du. 4.4.2 Xet dò thi. trong H`nh 4.11(a). Sap xep cac ca.nh theo tro.ng lu.o..ng tang d
.
.
.
(su du.ng hai mang tuyen tnh và ) ta du o. c
k
Tro.ng lu.o..ng
Cac ca.nh (khong ta.o thành chu tr`nh) du.o..c them vào cay T theo th
u. tu.. là
(c, d), (a, c), (e, f ), (a, e), (a, b).
T là cay bao tr`
um nho nhat co tro.ng lu.o..ng 12 (H`nh 4.11(b)).
a
......................................................................................................................................
.......
..
..... ..
...
..... .....
.
.
.
.
...
..
....
.
...
.
.
.
...
....
.
.
.
...
.
.
...
.
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
.
...
..
...
.
.
.
.
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
..... ............
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
..
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
....
....
.......
.......
.....
.......
.....
.......
.......
.....
..... .............
.......
.....
.....
..
.......
.....
..... ..............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.......
..... .......
.. ....
............
...........................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.......
..... ..
..... .....
.
.
.
.
.....
.....
....
...
.....
...
.....
.....
.
...
.
.
.
...
...
.
.
.
.
...
.................................................................................................................................
.
.
.
.
....
.
.
.
...
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
..
...............................................................................................................................................................................
(a)
(b)
H`nh 4.11:
è 4.4.3 Neu Kn = (V, E) là dò thi. dày du , và neu tat ca c cac tro.ng lu.o..ng cu a cac
B
o d
òn ta.i duy nhat mo.t cay bao tr`

ca.nh khac nhau th` t
um toi thieu T = (V, ET ).
Ch
u.ng minh. K
y hie.u Ek := {e1 , e2 , . . . , ek } là ta.p cac ca.nh du.o..c them vào cay T trong
Thua.t toan 4.4.1 o. bu.o.c la.p th
u. k, 1 k n 1. Hien nhien theo cach xay du..ng, T là dò
thi. co (n 1) ca.nh và khong co chu tr`nh nen T là cay bao tr`
um cua Kn .
Gia su. T 0 = (V, ET 0 ) là cay bao tr`
um toi thieu, ta ch
u.ng minh ET 0 = En1 . Tha.t va.y,
òn ta.i ch so k nho nhat sao cho ca.nh ek khong thuo.c ET 0 . Khi do theo
gia su. ngu.o..c la.i t
òn ta.i t
òn ta.i mo.t và ch mo.t chu tr`nh trong T 0 {ek }. Tren chu tr`nh
tnh chat cua cay, t
òn ta.i mo.t chu tr`nh, là , trong cay
này co mo.t ca.nh e0 mà e0
/ En1 , v` neu ngu.o..c la.i t
117
T mau thuan. Neu da. t ET 00 := (ET 0 {ek }) \ {e0 }) th` dò thi. T 00 := (V, ET 00 ) khong co chu
tr`nh và co (n 1) ca.nh nen no là mo.t cay.
Ma.t khac Ek1 {e0 } ET 00 nen Ek1 {e0 } khong ch
u.a chu tr`nh. Suy ra
w(e0 ) > w(ek ).
u. cay T 0 bà ng cach thay ca.nh e0 thành ca.nh ek nen W (T 00 ) <
Nhu.ng cay T 00 nha.n du.o..c t`
W (T 0 ). Mau thuan v` T 0 là cay bao tr`
um toi thieu.
/
- i.nh l
D
y 4.4.4 Thua.t toan Kruskal là du
ng; t
u.c là, ket th
uc thua.t toan T là cay bao tr`
um
toi thieu.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y tru.o.c het ta thu xep de mo.i ca.nh dèu co do. dài khac nhau; chang
ha.n neu w(e1 ) = w(e2 ) = = w(es ) th` thu..c hie.n phep bien doi:
w(e1 ) = w(e1 ) + ,
w(e2 ) = w(e2 ) + 2 ,
..
.
w(es ) = w(es ) + s ,
è quan he. gi
u. tu.. v
u.a tro.ng lu.o..ng
trong do là so du.o.ng du be sao cho khong làm dao lo.n th
cua cac ca.nh.
P
C
ung the, ta c
ung co the them cac ca.nh f vo.i tro.ng lu.o..ng du lo.n w(f ) > eE w(e)
và khac nhau sao cho dò thi. nha.n du.o..c Kn = (V, E 0 ) là dày du.
òn ta.i duy nhat mo.t cay bao tr`

Theo Bo dè 4.4.3 t
um toi thieu T trong dò thi. Kn . Ma.t
P
.
.
khac, mo.i cay bao tr`
um cua dò thi. G co tro.ng lu o. ng khong vu.o..t qua eE w(e) và mo.i cay
bao tr`
um cua G c
ung là cay bao tr`
um cua Kn . Suy ra T là cay bao tr`
um toi thieu cua G. /
àn cac ca.nh co tro.ng lu.o..ng
Nha.n xet rà ng, co the d`
ung phu.o.ng phap doi ngau: loa.i d
lo.n nhat cua dò thi. mà khong làm mat tnh lien thong cua no cho den khi khong the loa.i
ca.nh du.o..c n
u.a.
- o. ph
D
u.c ta.p tnh toan cua thua.t toan Kruskal phu. thuo.c vào Bu.o.c 2: dò thi. co m
àn. Tuy
àn m log2 m phep toan de thu..c hie.n sap xep mang theo tro.ng lu.o..ng tang d
ca.nh c
nhien, noi chung ta khong can duye.t toàn bo. mang v` cay bao tr`
um toi thieu gom (n 1)
àn kiem tra r < m ph
àn tu. dàu tien cua mang. Do do ta co
ca.nh chap nha.n du.o..c nen ch c
the cai tien thua.t toan này de tang toc do. thu..c hie.n (xem [14], [36]).
Ma.c d`
u co nh
u.ng cai tien, nhu.ng thua.t toan Kruskal ch thch ho..p vo.i nh
u.ng dò thi.
tu.o.ng doi thu.a. Vo.i nh
u.ng dò thi. khac, chang ha.n dò thi. dày du co so ca.nh m = n(n1)/2,
118
Prim [49] và Dijkstra [20] da du.a ra nh

u.ng thua.t toan khac du..a tren vie.c da.c bie.t hoa hie.u
.
qua ho n Phep toan I.
4.4.2
Thu
a.t to
an Prim
Thua.t toan này xay du..ng cay T bà ng cach lien tiep them cac ca.nh co tro.ng lu.o..ng nho nhat
lien thuo.c mo.t dnh trong cay dang du.o..c h`nh thành và mo.t dnh khong thuo.c cay này cho
den khi nha.n du.o..c cay bao tr`
um toi thieu. Trong moi bu.o.c la.p, qua tr`nh them ca.nh này
se bao dam khong ta.o thành chu tr`nh trong T.
Ch
ung ta minh ho.a thua.t toan ba` ng cach su. du.ng ma tra.n tro.ng lu.o..ng W =
(wij )nn , trong do
wij = +
w(vi , vj )
neu i = j,
òn ta.i ca.nh (vi , vj ),
neu khong t
òn ta.i ca.nh (vi , vj ).
neu t
è g
àn nhat (t
àn tu.
u. dnh v1 và noi no den mo.t dnh k
u.c là dnh mà co ph
Kho.i dàu t`
nho nhat trong hàng th
u. nhat trong ma tra.n W ), gia su. là vk . Bay giò. khao sat v1 và vk
.
è vo.i no và g
àn nhat (t
nhu mo.t dò thi. con, và noi dò thi. con này vo.i mo.t dnh k
u.c là dnh
àn tu. cua hàng th
àn tu. nho nhat trong tat ca cac ph
u. nhat và th
khac v1 và vk mà co ph
u.
.
.
.
.
k trong W ). Gia su dnh mo i là vi . Ke tiep, xem cay vo i cac dnh v1 , vk , vi nhu mo.t dò thi.
y cho den khi tat ca n dnh du.o..c noi bo.i (n 1) ca.nh.
con, và tiep tu.c xu. l
Tong quat ta co thua.t toan du.o..c tr`nh bày nhu. sau:
1. [Kho.i ta.o] Gia su. T là dò thi. ch co mo.t dnh v1 và khong co ca.nh.
2. [Ket th
uc] Neu T co (n 1) ca.nh th` thua.t toan d`
u.ng; T là cay bao tr`
um toi thieu.
3. [Them ca.nh] Trong so tat ca cac ca.nh khong thuo.c cay T mà lien thuo.c vo.i mo.t dnh
trong T và khong ta.o thành chu tr`nh khi them vào T, cho.n ca.nh co tro.ng lu.o..ng nho
nhat và them no và dnh no lien thuo.c vào cay T. Chuyen sang Bu.o.c 2.
du.ng Thua.t toan Prim cho dò thi. trong H`nh 4.12(a) vo.i dnh xuat phat
V du. 4.4.5 Ap
àn lu.o..t them vào cay T theo th
u. tu.. là
là v1 ta co cac ca.nh du.o..c l
(v1 , v5 ), (v1 , v4 ), (v4 , v2 ), (v2 , v3 ), (v2 , v6 ).
Cay bao tr`
um nho nhat co tro.ng lu.o..ng 12 (H`nh 4.12(b)).
119
v1
...........
.
..... .. .....
..... .. ....
v1
......
..... ........
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.....
.
...
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
....
.
.
.
...
.
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
..
.....
................................................................................................
...
....
....
....
....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.....
....
......
.....
......
......
.......
.......
.......
.......
.
.........
.
.
.
.
.
.
.
..
...........
...........
...................
.......................................
. .....
.....
....
.....
...
.....
..
.....
.....
...
.....
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.....
.
.
.
.
..
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
...........
.
.
.
..... .....
.
.
.
.....
.
..... .........
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
.
...
...
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
..
..
.....
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
...
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
..... .. .....
.....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
..... .. .....
...
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
....................................................................................................................................................................................................
....
...
....
....
.
.....
.
.
.
.....
....
.....
.....
......
.....
......
......
.......
......
.
.
.
.
.......
.
.
.....
.........
.........
...........
...........
...................
.......................................
..
.....
.....
v4
v2
4.....................
v5
v6
v4
v5
v3
v2
v6
(a)
(b)
v3
- ò thi. G. (b) Cay bao tr`

H`nh 4.12: (a) D
um nho nhat cua G sinh bo.i Thua.t toan Prim.
Thua.t toan Prim là mo.t v du. cua thua.t toan tham lam (greedy algorithm). Thua.t
toan tham lam là thua.t toan cho.n lu..a toi u.u ta.i moi bu.o.c la.p mà khong quan tam den
è ma.t d.ia
su.. cho.n lu..a o. bu.o.c tru.o.c. Co the noi nguyen l
y này là thu..c hie.n tot nhat v
.
.
phu o ng. Trong thua.t toan Prim, v` ch

ung ta muon t`m cay bao tr`
um toi thieu nen ta.i moi
.
.
.
.
ung ta them mo.t ca.nh co tro.ng lu o. ng nho nhat (neu vie.c them khong ta.o thành
bu o c la.p ch
chu tr`nh).
Toi u.u hoa ta.i moi bu.o.c la.p khong nhat thiet cho lò.i giai toi u.u cua bài toan goc.
- i.nh l
Tnh du
ng dan cua thua.t toan Prim se du.o..c ch
u.ng minh trong D
y 4.4.6. Mo.t v du.
.
.
.
.
.
cua thua.t toan tham lam nhu ng khong du a den lò i giai toi u u nhu sau: xet thua.t toan t`m
du.ò.ng di ngan nhat trong do, moi bu.o.c la.p ch
ung ta cho.n ca.nh co tro.ng lu.o..ng nho nhat
àn day
(mà khong ta.o thành chu tr`nh khi them vào) lien thuo.c vo.i dnh du.o..c them vào g
.
.
.
`
nha t. Neu ta ap du.ng thua.t toan này vo i do thi. co hu o ng trong H`nh 4.13 de t`m du.ò.ng di
ngan nhat t`
u. v1 den v4 , ch
ung ta se cho.n cung (v1 , v3 ) và sau do cung (v3 , v4 ). Tuy nhien,
.
.
day khong phai là du ò ng di ngan nhat t`
u. v1 den v4 .
v2
.
...............
....... .... .............
.......
.......
.......
.......
....
.......
.......
.
.
.
.
.
...
.
.......
..
.......
.......
...
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.......
.
.
.
.....
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
.....
.
.
.
.
.......
.
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
..
.......
.......
.
.
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.......
..
.
.
.
.
.
.......
.....
.
.
..
.
.
.
.......
.
.
.....
.......
....
.......
.......
.......
.......
...
.......
.......
.......
..
.......
....... ... .............
................
..
v1
v4
v3
H`nh 4.13:
- i.nh l
ng dan cua thua.t toan Prim.
D
y sau ch
u.ng minh tnh du
120
- i.nh l
D
y 4.4.6 Thua.t toan Prim là du
ng; t
u.c là, ket th
um toi
thieu.
Ch
u.ng minh. Trong ch
u.ng minh này ch
ung ta se da. c tru.ng cay bo.i mang cac ca.nh cua no.
Theo cach xay du..ng, ket th
uc Thua.t toan Prim, T là dò thi. con lien thong khong chu
.
tr`nh cua dò thi. G và ch
u a tat ca cac dnh cua G; do do T là cay bao tr`
um cua G.
- e ch ra T là cay bao tr`
D
um toi thieu, ch
ung ta ch
u.ng minh ba` ng quy na.p ra` ng o. bu.o.c
th
u. k cua Thua.t toan Prim, T du.o..c ch
u.a trong mo.t cay bao tr`
um toi thieu. Và do do, ket
th
um toi thieu. K
y hie.u Tk là cay du.o..c ta.o ra o. bu.o.c la.p th
u.
k.
òm mo.t dnh và do do du.o..c ch
Neu k = 1 th` T1 g
u.a trong mo.i cay bao tr`
um toi thieu.
Khang d.inh du
ng.
Gia su. rà ng o. bu.o.c th
u. (k 1) cua Thua.t toan Prim, cay Tk1 ch
u.a trong cay bao
tr`
um toi thieu T 0 . K
y hie.u Vk1 là ta.p cac dnh cua Tk1 . Theo Thua.t toan Prim, ca.nh
/ Vk1 du.o..c them vào Tk1 de ta.o
e = (vi , vj ) co tro.ng lu.o..ng nho nhat vo.i vi Vk1 và vj
ra Tk . Neu e T 0 th` Tk ch
u.a trong cay bao tr`
um toi thieu T 0 . Neu e
/ T 0 th` T 0 {e} ch
u.a
mo.t chu tr`nh . Cho.n ca.nh (vx , vy ) 6= e tren chu tr`nh sao cho vx Vk1 và vy
/ Vk1 .
Ta co
w(x, y) w(i, j).
Suy ra dò thi. T := [T 0 {e}] {(vx , vy )} co tro.ng lu.o..ng nho ho.n hoa.c bà ng tro.ng lu.o..ng
èu c
àn ch
cua T 0 . V` T là cay bao tr`
um nen T là cay bao tr`
um toi thieu. Do do ta co di
u.ng
minh.
/
àn kiem tra O(n3 ) ca.nh trong tru.ò.ng ho..p xau nhat (bài ta.p) de
Thua.t toan Prim c
xac d.inh cay bao tr`
um toi thieu trong dò thi. n dnh. Ch
ung ta co the ch ra Thua.t toan
2
.
.
.
.
àn kiem tra O(n ) ca.nh trong tru ò ng ho..p xau nhat. V` Kn co n2 ca.nh
4.4.3 du o i day ch c
nen thua.t toan sau hie.u qua ho.n.
4.4.3
Thu
a.t to
an Dijkstra-Kevin-Whitney
Thua.t toan du.o.i day t`m cay bao tr`

um toi thieu trong dò thi. lien thong co tro.ng so hie.u
.
.
.
qua ho n phu o ng phap cua Prim. Phu.o.ng phap sau này du.a ra bo.i Dijkstra [20], và bo.i
Kevin và Whitney [41].
tu.o.ng cua thua.t toan là gan moi dnh vj
Y
/ Ts mo.t nhan (j , j ), trong do o. bu.o.c
àn vo.i dnh vj nhat và j là do. dài ca.nh (j , vj ). Ta.i moi bu.o.c
nào do j là dnh thuo.c Ts g
121
trong suot qua tr`nh thu..c hie.n thua.t toan, mo.t dnh mo.i, chang ha.n vj , vo.i gia tri. j nho
nhat du.o..c them c`
ung vo.i ca.nh (j , vj ) vào cay Ts . V` cay Ts du.o..c them dnh vj nen cac
àn du.o..c ca.p nha.t la.i (neu, chang ha.n, w(vj , vj ) nho
nhan (j , j ) cua cac dnh vj
/ Ts c
ho.n nhan tru.o.c do j ), và tien tr`nh du.o..c xu. l
y tiep tu.c. Thu tu.c gan nhan này tu.o.ng tu..
.
vo i thu tu.c gan nhan cua thua.t toan Dijkstra t`m du.ò.ng di ngan nhat.
Thua.t toan nhu. sau:
- a.t Ts := {s}, trong do s là dnh du.o..c cho.n tu`
1. [Kho.i ta.o] D
yy
, và As = . (As là ta.p
.
.
cac ca.nh cua cay bao tr`

um nho nha t du o. c ta.o ra trong qua tr`nh la.p).
2. [Gan nhan] Vo.i mo.i dnh vj
/ Ts t`m dnh j Ts sao cho
w(j , vj ) = min{w(vi , vj ) | vi Ts } = j
và gan nhan cua dnh vj là (j , j ).
òn ta.i dnh j , t
Neu khong t
u.c là (vj ) Ts = th` da. t nhan cua vj là (0, +).
3. [Them ca.nh] Cho.n dnh vj sao cho
j = min{j | vj
/ Ts }.
Ca.p nha.t Ts := Ts {vj }, As := As {(j , vj )}.
um nho nhat. Ngu.o..c
Neu #Ts = n thua.t toan d`
u.ng; cac ca.nh trong As cho cay bao tr`
la.i, chuyen sang Bu.o.c 4.
4. [Ca.p nha.t nhan] Vo.i mo.i vj
/ Ts và vj (vj ) ca.p nha.t cac nhan nhu. sau:
Neu j > w(vj , vj ) th` da.t j = w(vj , vj ), j = vj . Chuyen sang Bu.o.c 3.
4.5
B`
ai to
an Steiner
àn tru.o.c ch
Trong ph
ung ta da xet bài toan t`m cay bao tr`
um nho nhat. Mo.t bài toan co
.
.
.
èu là bài toan Steiner trong
lien quan vo i t`m cay bao tr`

um nho nha t nhu ng kho ho n nhi
cac dò thi. [21]. Trong bài toan Steiner, cay bao tr`
um nho nhat T doì hoi di qua mo.t ta.p
.
.
con P V cho tru o c cua dò thi. G. Cac dnh khac (thuo.c V \ P ) co the thuo.c hoa.c khong
èu kie.n cu..c tieu tro.ng lu.o..ng cua cay T. Do do, bài toan Steiner tren dò
thuo.c cay vo.i di
thi. tu.o.ng du.o.ng vo.i t`m cay bao tr`
um nho nhat trong dò thi. con G0 = (V 0 , 0 ) cua G vo.i
P V 0 V.
Tha.t ra, bài toan Steiner du.o..c phat bieu o. da.ng nguyen thuy là mo.t bài toan h`nh
ho.c [15], trong do ta.p P cac diem tren ma.t phang du.o..c noi vo.i nhau bà ng cac doa.n thang
122
sao cho tong cac doa.n thang du.o..c ve là t nhat. Neu gia thiet hai doa.n thang ch co the
cat nhau ta.i cac dnh cua P th` bài toan tro. thành t`m cay bao tr`
um nho nhat cua dò thi.
.
.
.
.
.
.
.
.
tu o ng du o ng co #P dnh vo i ma tra.n trong lu o. ng xac di.nh bo i ma tra.n khoang cach gi
u.a
cac diem thuo.c ta.p P. Tuy nhien, khi cac dnh nhan ta.o khac (go.i là cac diem Steiner)
du.o..c ta.o them tren ma.t phang th` tro.ng lu.o..ng cua cay bao tr`
um nho nhat tu.o.ng u
.ng ta.p
dnh mo.i P 0 P se co the giam di. Chang ha.n, xet bon diem trong H`nh 4.14(a) vo.i cay
bao tr`
um nho nhat T ; tuy nhien khi them hai diem mo.i s1 và s2 ta du.o..c cay bao tr`
um nho
0
.
.
.
.
nhat mo i T qua sau dnh co tro.ng lu o. ng nho ho n cay T (xem H`nh 4.14(b)). Do do trong
èu diem Steiner du.o..c them vào trong ma.t phang de ta.o ra cay bao
bài toan Steiner goc, nhi
.
tr`
um nho nhat qua nh
u ng dnh cho tru.o.c P. Ket qua du.o..c dò thi. go.i là cay Steiner nho
nhat.
P3
(4, 4)
P3
.
...
.
...
.
.................
.............
...
.............
...
.............
.............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
........
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.........
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
........
.
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
.
...
...
..
...
.
.
.
...
...
...
..
...
.
.
...
..
...
...
...........
...
.... ......
................
... ...
... .....
.
.
. .
......................................................................................
...
...
...
...
...
..
.
.
...
...
...
.
.
.
.....
.
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
...
..
..
.
.
.
.
...
...
..
...
...
....
.
...
...
.
...
...
..
.
...
...
..
.
...
...
.
.
...
.
...
.
...
.
.
...
...
.
.
...
.
...
..
P1
(0, 3)
P1
.........
(0, 1)
P2
P2
(4, 0)
P4
1200
s1
1200
s2
Cac diem
Steiner
P4
H`nh 4.14: (a) Cay bao tr`

um nho nhat co tro.ng lu.o..ng ba` ng 10.123. (b) Cay Steiner nho
nhat co tro.ng lu.o..ng 9.196.
èu cong tr`nh nghien c
Co rat nhi
u.u xung quanh bài toan Steiner tren ma.t phang
èu tnh chat cua cay Steiner nho nhat du.o..c phat hie.n. Trong so do, cac tnh
Euclide, và nhi
chat sau là quan tro.ng nhat (ch
u.ng minh cac tnh chat này co the xem [28]):
- oi vo.i diem Steiner si co ba.c d(si ) = 3. Bà ng h`nh ho.c de dàng ch ra rà ng goc lien
1. D
thuo.c gi
u.a cac diem Steiner ba.c ba bà ng 1200 , và co du
ng ba ca.nh lien thuo.c vo.i diem
Steiner si . Do do diem này là tam (tam Steiner) cua tam giac ao mà ba dnh cua
tam giac khac nhau du.o..c noi vo.i dnh si trong cay bao Steiner nho nhat.
Mo.t so diem ta.o thành cac dnh cua tam giac này co the là cac diem Steiner khac.
Chang ha.n, trong H`nh 4.14, diem Steiner s2 là tam Steiner cua tam giac ao vo.i cac
dnh là P3 , P4 và s1 .
2. Vo.i dnh Pi P nào do mà d(Pi ) 3. Neu d(Pi ) = 3 th` goc gi
u.a hai ca.nh bat k`
y
123
trong ba ca.nh lien thuo.c vo.i Pi bà ng 1200 , và d(Pi ) = 2 th` goc gi
u.a hai ca.nh lien
0
.
.
thuo.c Pi lo n ho n hoa.c bà ng 120 .
3. So k cac diem Steiner trong cay bao tr`
um nho nhat Steiner thoa ràng buo.c 0 k
n 2, trong do n = #P.
èu co gang trong vie.c giai quyet bài toan Steiner tren ma.t phang Euclide,
Ma.c d`
u co nhi
.
nhu ng ch
ung ta ch mo.i thu du.o..c nh
u.ng ket qua rat ha.n che (trong tru.ò.ng ho..p #P 10).
àn d`
Vo.i nh
u.ng bài toan co kch thu.o.c lo.n ta c
ung phu.o.ng phap heuristics.
Mo.t da.ng khac cua bài toan Steiner su. du.ng khoang cach bàn cò. thay cho khoang cach
àn dàu tien bo.i Hanan [32] và co lien quan vo.i cac du.ò.ng
Euclide. Bài toan này du.o..c xet l
dan du.o..c in tren cac bang ma.ch die.n tu.. Nhac la.i rà ng, khoang cach bàn cò. cua hai diem
(x1 , y1 ) và (x2 , y2 ) trong ma.t phang R2 xac d.inh bo.i
d1,2 := |x1 x2 | + |y1 y2 |.
èu kie.n này, co the ch
Vo.i cac di
u.ng minh rà ng neu ke mo.t lu.o.i cac du.ò.ng thang nà m ngang
.
và du
ng di qua cac diem cua ta.p P th` lò.i giai cua bài toan Steiner co the xac d.inh ba` ng
cach xem vi. tr cac diem Steiner thuo.c vào cac giao diem cua lu.o.i này.
Do do, neu dò thi. G du.o..c xac d.inh bo.i ta.p dnh V là cac giao diem cua lu.o.i và mo.t
ca.nh lien thuo.c hai dnh tu.o.ng u
.ng doa.n thang thuo.c lu.o.i noi hai giao diem. Khi do bài
toan Steiner tren ma.t phang vo.i khoang cach bàn cò. tro. thành bài toan Steiner tren dò thi.
h
u.u ha.n G. H`nh 4.15(b) minh ho.a v du. cua cay Steiner nho nhat trong bài toan Steiner
um nho nhat cua dò thi. xac
6 diem vo.i khoang cach bàn cò. và H`nh 4.15(a) là cay bao tr`
.
.
.
.
.
.
d.inh bo i 6 diem (de do n gian lu o i khong du o. c ve ra).

èu tac gia
Bài toan Steiner tren dò thi. vo hu.o.ng tong quat du.o..c nghien c
u.u bo.i nhi
.
è ma.t tnh toan) giai quyet ch
và da co nh
u ng thua.t toan (khong hie.u qua v
ung. Tuy nhien
(nhu. trong tru.ò.ng ho..p bài toan Steiner vo.i khoang cach Euclide), kch thu.o.c lo.n nhat cua
mo.t bài toan Steiner tren dò thi. co the giai tren may tnh die.n tu. vo.i thò.i gian cho phep
van khong vu.o..t qua 10 dnh (trong P ). Noi cach khac, bài toan Steiner tren dò thi. c
ung co
the xem là bài toan chu.a co lò.i giai.
124
7
6
5
4
3
2
1
0
P1
.......
P1
.......
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...........................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
............................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
....................................................................................................................................................................................
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.............................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...............................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
.......................................................................
P3
P2
P2
P6
P5
P4
P3
P6
P5
P4
H`nh 4.15: (a) Cay bao tr`

um nho nhat co tro.ng lu.o..ng bà ng 18. (b) Cay Steiner nho nhat
.
.
co tro.ng lu o. ng bà ng 15 (? = cac diem Steiner).
125
126
Chu.o.ng 5
B`
ai to
an Euler v`
a b`
ai to
an Hamilton
òn t`
L
y thuyet dò thi. phat trien bat ngu
u. nh
u.ng bài toan co dien, trong so do bài toan Euler
àn và qua moi dnh du
và bài toan Hamilton t`m hành tr`nh di qua moi ca.nh du
ng mo.t l
ng
.
.
.
àn tu o ng u
ng dong vai trò quan tro.ng.
mo.t l
Hai bài toan này co lien quan den nh
u.ng u
.ng du.ng: cac bài toan t`m hành tr`nh tot
nhat (ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa, ngu.ò.i chào hàng), tu.. do.ng hoa thiet ke bà ng may tnh,
la.p li.ch, van van.
Ma.c d`
u hai bài toan này du.o..c phat bieu rat giong nhau, nhu.ng m
u.c do. kho trong
vie.c giai quyet ch
ung là rat khac nhau.
òn ta.i thua.t toan da th
Ch
ung ta se ch
u.ng minh ra` ng trong dò thi. vo hu.o.ng, t
u.c t`m
è t`m ca.p ghep hoàn
hành tr`nh Euler và bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa co the du.a v
.
.
`
hao co tro.ng lu o. ng nho nha t [30] (c
ung xem Phan 7.5). Cac thua.t toan này se du.o..c tr`nh
àn 5.1 và 5.2.
bày trong cac Ph
òn ta.i chu tr`nh hay ma.ch Hamilton là nh
Ma.t khac, van dè t
u.ng bài toan khong da
th
u.c khong du.o..c dè ca.p o. day. Ba.n do.c quan tam co the xem, chang ha.n [30]. Ch
ung ta
àn 5.3 nh
òn ta.i cua cac chu tr`nh
ch tr`nh bày trong Ph
u.ng ket qua chnh lien quan den su.. t
èu kie.n, cac ch
hay ma.ch Hamilton. Khi co di
u.ng minh co tnh kien thiet thua.t toan hoa.c
.
.
.
co the dè xuat nh
u ng phu o ng phap heuristic.
5.1
B`
ai to
an Euler
- i.nh ngha 5.1.1 Gia su. G = (V, E) là dò thi. vo hu.o.ng (do.n hoa.c da dò thi.). Day chuy
èn
D
127
èn ch
àn. Chu tr`nh
Euler là day chuy
u.a tat ca cac ca.nh cua dò thi., moi ca.nh du
ng mo.t l
.
èn Euler mà dnh dàu tr`
Euler là day chuy
ung vo i dnh cuoi.
èu ngu.ò.i dan thành pho
V du. 5.1.2 (Bài toan Euler) Cach day khoang ba tram nam, nhi
Konigsberg cua nu.o.c Nga (sau này là thành pho Kaliningrat) da t`
u.ng thac mac van dè nhu.
àu
sau: Thành pho co song Pregel chay qua, gi
u.a song co c`
u lao Kneiphof, và co 7 chiec c
.
.
àu nhu ng moi c
àu ch di
bac qua song nhu tren H`nh 5.1(a); co the di da.o qua khap cac c
.
.
àn thoi khong? Neu ta coi moi khu vu. c a, b, c, d cua thành pho nhu mo.t dnh, moi c
àu
mo.t l
.
.
qua la.i hai khu vu. c nhu mo.t ca.nh noi hai dnh, th` ban do thành pho Konigsberg là mo.t
dò thi. (H`nh 5.1(b)). Thac mac cua ngu.ò.i dan thành pho chnh là: co the ve du.o..c dò thi.
èn hay khong? Noi cach khac: t
òn ta.i chu tr`nh Euler?
ba` ng mo.t net b
ut li
Nhà toan ho.c L. Euler (1707-1783) là ngu.ò.i dàu tien da ch
u.ng minh bài toan khong
co lò.i giai (nam 1736, xem [22], [23]), và v` va.y bài toan thu.ò.ng du.o..c go.i là bài toan Euler
è cac c
àu o. Konigsberg.
v
a
......
...... ......
... .. .....
.. .... .........
.
.....
... ...
.....
.....
... ....
.....
...
...
.....
...
.....
....
...
.....
...
.....
...
...
.....
...
...
.....
... ...
.....
... ..
.....
.....
... ...
.....
... ...
.....
... ..
.....
... ...
.
...........................................................................................
.
..
......
.....
.
....
.
.. ..
.
.
.
.
...
.
.. ....
.
.
.
.
.....
... ..
.....
... ....
.....
.....
...
....
.....
.
.
.
....
...
....
....
...
.....
...
...
.....
...
.....
.....
... ....
.
.
.
.
... ..
....
... ...
.....
... .. ........
... ... ......
..... ......
......
a
..............
..........
................
................
...................
................................................
..................................................................................................... .......
......
......
........
..........
....
......
......
........
......
......
......
......
...................................................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
.....
.....................................................................
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
...
.
..
...
...
...
...
..
..........................................
.....
.
..
..............................................
...
.
.
.....
...
.
......
.
.
.
.
.
.
.
.......
...................................................................
....
.
.
.
..........
.
.
.
....
....
.
..........................................
......
......
........
......
......
......
......
......
......
.......
........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.............................. .......
...................................................
.
.
.
.
.
...................
.
.....
.
...............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
........
.........
(a)
(b)
- ò thi. tu.o.ng du.o.ng.

H`nh 5.1: (a) Ban dò cua thành pho Konigsberg. (b) D
- i.nh l
- a dò thi. vo hu.o.ng lien thong G = (V, E) co day chuy
èn Euler neu
D
y 5.1.3 [Euler] D
à ng 0 hoa.c 2.
và ch neu so cac dnh ba.c le b
èn
Ch
u.ng minh. Tru.o.c het ch
uy
rà ng dò thi. khong lien thong khong the ch
u.a day chuy
hoa.c chu tr`nh Euler.
èu kie.n c
àn. Neu là day chuy
èn Euler, th` ch co hai dnh
u.ng minh di
Bay giò. ta ch
dàu và cuoi co ba.c le. Neu ngoài ra, hai dnh này tr`
ung nhau (chu tr`nh Euler) th` khong
co dnh ba.c le.
128
èu kie.n du bà ng quy na.p theo so ca.nh m cua G. Hien nhien
Ke tiep ta ch
u.ng minh di
d.inh l
y du
ng neu m = 1. Gia su. d.inh l
y du
ng cho mo.i dò thi. lien thong m ca.nh. Neu G co
.
hai dnh ba.c le, gia su cac dnh này là a và b (neu tat ca cac dnh cua G co ba.c chan, cho.n
èn mà ta di tren dò thi. G xuat phat t`
dnh a bat k`
y và lay b = a). K
y hie.u là day chuy
u. a
.
.
.
.
àn. Neu ta.i thò i diem nào do ta o dnh x 6= b
theo hu o ng tu`
yy
, di qua moi ca.nh du
ng mo.t l
.
ngha là ta da su du.ng mo.t so le ca.nh lien thuo.c vo.i x nen co the di theo ca.nh khac chu.a
du.o..c su. du.ng. Neu ta khong the di du.o..c n
u.a, ngha là dang o. dnh b. Neu tat ca cac ca.nh
èn Euler và d.inh l
da du.o..c su. du.ng, là mo.t day chuy
y du
ng. Trong tru.ò.ng ho..p ngu.o..c
la.i, dò thi. con G0 du.o..c xac d.inh bo.i cac ca.nh chu.a du.o..c su. du.ng ch co nh
u.ng dnh ba.c
0
0
0
0
.
àn lien thong cua G ch
chan. K
y hie.u G1 , G2 , . . . , Gp là cac thành ph
u a t nhat mo.t ca.nh.
0
.
Khi do cac dò thi. Gi co so ca.nh t ho n m và do do theo gia thiet quy na.p, ch
ung ch
u.a mo.t
0
0
.
èn co chung vo i cac dò thi. G1 , G2 , . . . , G0p cac
chu tr`nh Euler i . V` G lien thong, day chuy
dnh theo th
u. tu.. i1 , i2 , . . . , ip . Khi do hành tr`nh: xuat phat t`
u. a di tren den dnh i1 , di
è i1 , di tren den dnh i2 di do.c theo chu tr`nh 2 t`
è i2 ,
do.c theo chu tr`nh 1 t`
u. i1 v
u. i2 v
.
.
.
- i.nh l
èn Euler xuat phat t`
và van van, là mo.t day chuy
u a và ket th
uc ta.i b. D
y du o. c ch
u.ng
minh.
/
- ò thi. thoa cac di
- .inh l
èu kie.n cua D
D
y Euler go.i là dò thi. Euler.
5.1.1
èn Euler
Thu
a.t to
an t`m d
ay chuy
- i.nh l
èn Euler
Cach ch
u.ng minh D
y Euler 5.1.3 cho ta mo.t thua.t toan xay du..ng day chuy
trong mo.t dò thi. Euler.
èn do.n gian xuat phat t`
1. Xay du..ng mo.t day chuy
u. s.
èn Euler.
2. Neu tat ca cac ca.nh cua G da du.o..c su. du.ng th` d`
u.ng và ta co là day chuy
.
.
.
.
Ngu o. c la.i sang Bu o c 3.
òm cac ca.nh chu.a du.o..c su. du.ng. Cho.n dnh c cua G1
3. K
y hie.u G1 là dò thi. con cua G g
èn . Xay du..ng chu tr`nh do.n gian 1 trong dò thi. G1 xuat phat
nà m tren day chuy
t`
u. dnh c.
èn ba` ng cach gan them chu tr`nh 1 ta.i dnh c (t
4. Mo. ro.ng day chuy
u.c là day cac
.
.
ca.nh cua 1 du o. c chèn vào day cac ca.nh cua ).
5. Thay G bo.i G1 và la.p la.i bu.o.c 2.
- ò thi. trong H`nh 5.2 co mo.t chu tr`nh Euler
V du. 5.1.4 D
(v1 , e1 , v2 , e2 , v3 , e3 , v2 , e4 , v3 , e15 , v4 , e14 , v5 , e13 , v4 , e12 , v6 , e11 ,
129
e2
..........................................................................
..............
...........
...........
.........
.........
........
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
.......
.......
....
......
.
.
.
.
..........................................................................................................................................................................................................
.
.
.
.
.......
...
.
...... ... .........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
........
..... .
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.... .........
.........
...
...............
...........
.....
...
.....
........... ......
..............
.....
.....
........................................................................... ............
...
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.....
....
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
.
...
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
................ .........
...
.
...........
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......... .....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
............
. .............
....
.
....
.
.
.
.
.
.
.
........
.
.
.
...........
..............................................................................................................................
....
... ........
.............
... .........
..............
.... ....................
.......
... ........
............................................................. ........
....
.
.......
......
...
.
......
.......
...
...
....
....
......
.......
.....
...
......
.......
...
...
.....
...
......
.......
.....
...
...
...
.....
.......
.....
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.....
.......
.
....
....
.....
.......
....
....
....
.....
.....
.......
.....
.....
...
...
.....
.......
.....
.....
.....
...
...
.......
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.......
.....
.
....
.....
.......
.....
....
....
.....
.....
.......
.....
...
...
.....
.....
.......
....
.....
.....
...
...
.......
....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
...
.
....
......
.......
...
..
....
.....
......
.......
... ...
...
.....
......
.......
... ...
.....
......
...
.......
... ...
.....
.
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...... ... ...
....... .... .........
....... .....
.. . .
....... ....
..........................................................................................................................................................................................................
e3
v2
v3
e4
e1
e16
e17
v1
e14
v7
e5
e15
v5
v4
e13
e6
e7
e8
v8
e10
e9
e11
e12
v6
è dò thi. Euler.

v5 , e16 , v3 , e17 , v7 , e10 , v6 , e9 , v8 , e8 , v7 , e5 , v1 , e7 , v8 , e6 , v1 ).
èn hay chu tr`nh Euler co the du.o..c xac di.nh bo.i mo.t danh sach co th
u.
Mo.t day chuy
uc danh sach
tu.. cac dnh cua G ch
u.a trong no. Chang ha.n, ta co the su. du.ng mo.t cau tr
lien ket
typedef struct PathNode *PathPtr;
struct PathNode
{
byte Vertex;
PathPtr Next;
};
èn, trong do V ertex là so hie.u dnh tren day
de danh dau cac dnh lien tiep tren day chuy
.
èn; và con tro N ext ch n
è V ertex tren day chuy
èn.
chuy
ut ke tiep ch
u a so hie.u cua dnh k
`
`
De tha y ra ng, danh sach này co so n

ut ba ng (m + 1).
è sau ta se gia thiet G du.o..c cho bo.i mang cac danh sach k
è V out[] (co
T`
u. day v
.
tro.ng so), trong do vo i moi dnh vi V, V out[i] là danh sach cac dnh lien thuo.c dnh vi
và tru.ò.ng do. dài Length o. n
ut th
u. j (tu.o.ng u
.ng dnh vj ) là so ca.nh lien thuo.c vo.i dnh
vi . Trong qua tr`nh thu..c hie.n thua.t toan, moi khi di qua ca.nh (vi , vj ) nào do, ta giam do.
130
dài Length mo.t do.n vi. o. n

ut th
u. j trong danh sach V out[i] de danh dau ca.nh da du.o..c su.
du.ng.
èu nhat hai l
àn nen do. ph
V` moi ca.nh cua dò thi. du.o..c kiem tra nhi
u.c ta.p cua thua.t
toan là O(m).
5.2
B`
ai to
an ngu.`
o.i d
u.a thu. Trung Hoa
Xet dò thi. vo hu.o.ng lien thong G := (V, E) co tro.ng so (t

u.c là moi ca.nh e E ta gan mo.t
so w(e) go.i là tro.ng lu.o..ng cua ca.nh e).
Bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa (khong du.o..c d.inh hu.o.ng) phat bieu rà ng t`m mo.t
èn gi
àn và co
day chuy
u.a hai dnh cho tru.o.c a, b V su. du.ng moi ca.nh cua G t nhat mo.t l
do. dài nho nhat (xem [44]).
èu bài toan v
è hành tr`nh (ngu.ò.i du.a thu., ngu.ò.i giao s
u.a, ngu.ò.i chào hàng, v.v)
Nhi
co the phat bieu o. da.ng này. Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. co hu.o.ng, trong do moi cung cua G
àn, bài toan co the du.a v
àn du.o..c su. du.ng t nhat mo.t l
è bài toan lu
òng vo.i chi ph nho
c
nhat (bài ta.p).
è sau ch
T`
u. day v
ung ta ch xet dò thi. vo hu.o.ng. Khong mat tnh tong quat co the
èn là tr`
gia thiet dnh xuat phat a và dnh ket th
uc b tren day chuy
ung nhau. Trong tru.ò.ng
àn them mo.t ca.nh (a, b) vo.i do. dài bà ng khong. Vo.i moi chu tr`nh
ho..p ngu.o..c la.i, ta ch c
èn tren G co c`
co do. dài nho nhat tren dò thi. mo.i này, t
ung do. dài và
do do là nho nhat.
òn ta.i mo.t chu tr`nh Euler di qua moi ca.nh du
àn
Neu G là dò thi. Euler th` t
ng mo.t l
.
và v` va.y là mo.t nghie.m toi u u cua bài toan.
òn ta.i mo.t so cac dnh ba.c le. K
Noi chung, G khong phai là dò thi. Euler, nen t
y hie.u
àn tu. cua ta.p V1 là mo.t so chan. Khi
V1 là ta.p cac dnh cua G co ba.c le. De thay rà ng so ph
è vie.c them mo.t so ca.nh vào G de tro. thành
do bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa du.a v
dò thi. Euler và c`
ung l
uc, cu..c tieu hoa tong cac tro.ng lu.o..ng cua cac ca.nh du.o..c them vào.
òn ta.i mo.t ca.nh e = (vi , vj )
Ch
ung ta khong them mo.t ca.nh e0 = (vi , vj ) tr`
u. khi da t
0
0
.
.
trong G và gan tro.ng lu o. ng cua ca.nh e là w(e ) := w(e). Ca.nh e0 go.i là ban sao cua e.
Xet mo.t lò.i giai toi u.u cua bài toan và da. t E 0 là ta.p cac ca.nh du.o..c them vào G. K
y
0
0
.
.
hie.u G = (V, E + E ) là dò thi. Euler nha.n du o. c.
131
è 5.2.1 Gia su. vi là mo.t dnh ba.c le trong G. Khi do ta.p E 0 ch
èn
B
o d
u.a mo.t day chuy

.
.
so c
ap noi dnh vi vo i mo.t dnh vj 6= vi co ba.c le trong G.
Ch
u.ng minh. Vo.i mo.i dnh vk V1 ta co dG (vk ) 1 (mod 2) và dG0 (vk ) 0 (mod 2); ngoài
òn ta.i t nhat mo.t ca.nh e1 E 0 lien thuo.c
ra, theo cach xay du..ng dG0 (vk ) dG (vk ). Do do t
dnh vi .
K
y hie.u vi1 là dnh khac vi mà ca.nh e1 lien thuo.c. Neu dG (vi1 ) 1 (mod 2) th` bo dè
.
.
du o. c ch
u.ng minh vo.i vj = vi1 . Ngu.o..c la.i, neu dG (vi1 ) 0 (mod 2) th` dG0 (vi1 ) dG (vi1 ) + 2
òn ta.i ca.nh e2 E 0 , e2 6= e1 , lien thuo.c dnh vi1 . K
và t
y hie.u vi2 là dnh khac vi1 mà ca.nh
.
.
e2 lien thuo.c. Neu dG (vi2 ) 1 (mod 2) th` bo dè du o. c ch

u.ng minh vo.i vj = vi2 . Ngu.o..c la.i,
0
òn ta.i ca.nh e3 E , e3 6= e2 , lien thuo.c dnh vi2 , và van van.
t
èn so. cap dài nhat co the
Do do ta xay du..ng du.o..c mo.t day chuy
(vi , e1 , vi1 , e2 , vi2 , . . . , ep , vip ).
òn ta.i ca.nh
u.ng minh vo.i vj = vip . Ngu.o..c la.i, t
Neu dG (vip ) 1 (mod 2) th` bo dè du.o..c ch
0
.
.
.
òn ta.i ch so
ep+1 E , ep 6= ep+1 , lien thuo.c dnh vip và vip+1 . Trong tru ò ng ho. p này, t
q, 1 q p, sao cho viq vip+1 và ta co mo.t chu tr`nh xuat hie.n. Loa.i bo tat ca cac ca.nh
trong chu tr`nh này ta du.o..c mo.t dò thi. con G00 cua G0 sao cho no van là dò thi. Euler và
ho.n n
u.a
dG00 (vk ) dG (vk ),
vo.i mo.i dnh vk V.
èn tren, xuat phat t`
La.p la.i cach xay du..ng day chuy
u. dnh viq ch su. du.ng cac ca.nh
cua G00 .
Do so cac ca.nh trong E 0 là h
u.u ha.n, nen sau mo.t so h
u.u ha.n bu.o.c ta du.o..c mo.t dnh
vip sao cho dG (vip ) 1 (mod 2) và bo dè du.o..c ch
u.ng minh vo.i vj = vip .
/
è 5.2.2 Gia su. vi và vj là hai dnh thoa man cac di
èu kie.n cu a Bo dè 5.2.1 và ky
B
o d
.
.
.
èn tu o ng u
hie.u day chuy
ng là
0 := {e01 , e02 , . . . , e0p }
trong do e0k E 0 , k = 1, 2, . . . , p. Cac ca.nh e01 , e02 , . . . , e0p là cac ba n sao cu a cac ca.nh
èn := {e1 , e2 , . . . , ep } trong G. Khi do là day
e1 , e2 , . . . , ep trong G và xet day chuy
èn (trong G) co tro.ng lu.o..ng nho nhat noi dnh vi vo.i dnh vj .
chuy
èn
Ch
u.ng minh. Neu t
= {
e1 , e2 , . . . , eq } noi dnh vi vo.i dnh vj trong
G co do. dài nho ho.n th` bà ng cach loa.i cac ca.nh e01 , e20 , . . . , e0p khoi G0 và them cac ban sao
132
e01 , e02 , . . . , e0q cua e1 , e2 , . . . , eq ta nha.n du.o..c mo.t dò thi. Euler mo.i co tong tro.ng lu.o..ng nho
ho.n, mau thuan.
/
Bay giò. xet dò thi. dày du K(V1 ) tren ta.p cac dnh V1 trong do cac ca.nh them vào
èn nho nhat trong G gi
(vi , vj ) co tro.ng lu.o..ng wij bà ng do. dài cua day chuy
u.a hai dnh vi
.
.
.
.
èn trong G. V` w(e) 0 vo.i
và vj . Khi do moi ca.nh cua K(V1 ) tu o ng u
ng vo i mo.t day chuy
mo.i ca.nh e E nen wij co the du.o..c xac d.inh bà ng thua.t toan t`m du.ò.ng di ngan nhat,
chang ha.n Floyd (xem 3.3.2) hay Dantzig [16].
- i.nh l
òn ta.i tu.o.ng u
D
y 5.2.3 T
.ng mo.t-mo.t gi
u.a lò.i gia i toi u.u cu a bài toan ngu.ò.i du.a
.
.
thu Trung Hoa vo i mo.t ca.p ghep hoàn ha o co tro.ng lu.o..ng nho nhat trong dò thi. K(V1 ).
Ch
u.ng minh. Xet mo.t lò.i giai toi u.u cua bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa và da. t E 0 là
ta.p cac ca.nh them vào G. Theo Bo dè 5.2.1 ta co the thiet la.p tu.o.ng u
.ng vo.i moi dnh
èn so. cap ij mà cac ca.nh thuo.c E 0 . Theo
vi V1 vo.i mo.t dnh vj V1 bà ng mo.t day chuy
èn ij tu.o.ng u
Bo dè 5.2.2, ij co do. dài nho nhat. Trong dò thi. K(V1 ) cac day chuy
.ng ca.nh
.
.
.
.
(vi , vj ). Do do tat ca cac dnh cua V1 du o. c ket ho. p, hai vo i hai, và cac ca.nh (vi , vj ) tu.o.ng
èn ij cua G0 , ta.o thành mo.t ca.p ghep hoàn hao K cua dò thi. K(V1 ). (Trong
u
.ng day chuy
òn ta.i mo.t ca.p ghep hoàn hao; xem Ph
àn 7.5).
dò thi. dày du vo.i so chan dnh luon luon t
.
.
.
.
V` tro.ng lu o. ng cua ca.p ghep hoàn hao K bà ng tong cac tro.ng lu o. ng cua cac ca.nh cua E 0
nen lò.i giai cua bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa là toi u.u neu và ch neu K là mo.t ca.p
èu phai ch
u.ng minh.
/
ghep hoàn hao vo.i tro.ng lu.o..ng nho nhat. Ta co di
è bài toan t`m mo.t ca.p
Do do nghie.m cua bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa du.a v
.
.
`
`
ghep hoàn hao co tro.ng lu o. ng nho nha t cua do thi. day du Kn . Vie.c xac d.inh nghie.m cua
bài toan sau là mo.t thua.t toan kha ph
u.c ta.p và do do se khong du.o..c tr`nh bày o. day. Ba.n
do.c quan tam co the tham khao cac tài lie.u [14], [30].
òn ta.i ca.nh e trong G sao cho w(e) < 0 th` bài toan khong co nghie.m
Nh
a.n x
et 5.2.4 Neu t
.
`
toi u u: Tha.t va.y, ba ng cach them mo.t ta.p E 0 h
u.u ha.n cac ban sao cua cac ca.nh cua G ta
.
àn du lo n, và do do nha.n du.o..c mo.t dò thi. Euler vo.i do.
co the them ca.nh e mo.t so chan l
dài nho tu`
yy
. Va.y gia thiet cac ca.nh co tro.ng lu.o..ng khong am là khong mat tnh tong
àm thu.ò.ng này.
quat de loa.i tr`
u. tru.ò.ng ho..p t
V du. 5.2.5 Xet dò thi. trong H`nh 5.3 vo.i cac so tren cac ca.nh là tro.ng lu.o..ng ca.nh. Ta
àn t`m mo.t chu tr`nh qua moi ca.nh t nhat mo.t l
àn và co do. dài nho nhat.
c
Tong cac tro.ng lu.o..ng cac ca.nh cua G bà ng 31. V` G khong là dò thi. Euler nen do. dài
àn t`m se lo.n ho.n 31.
cua chu tr`nh c
133
3
......................................................................................... m
2... ........
6...m
4
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
.
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
......................................................
....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.....
.....
.....
.
.
.
.
....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
...
3
2
......................................................................................... m
1...m
7...
2
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
..
..
...
..
...
...
...
...
...
...
...
..
3m
7
......................................................................................... m
5m
4
H`nh 5.3:
Ta.p cac dnh ba.c le là V1 = {1, 2, 3, 4}. Theo thua.t toan t`m du.ò.ng di ngan nhat (xem
èn co do. dài nho nhat gi
Chu.o.ng 3), ta t`m tat ca cac day chuy
u.a cac ca.p dnh cua V1 trong
.
.
.
.
G. Ta nha.n du o. c mà tra.n do. dài du ò ng di ngan nhat:
1
1 0
2
4
35
4 7
2
4
0
2
5
3
5
2
0
3
7
5
.
3
0
Tiep den ta xay du..ng dò thi. dày du K(V1 ) trong do tro.ng lu.o..ng ca.nh (vi , vj ) là do.
èn ngan nhat gi
dài cua day chuy
u.a vi và vj (xem H`nh 5.4).
4
......................................................................................... m
1...m
2
.....
....
...
.... ...
7
...
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.....
.
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
..
.....
.....
.....
....
.....
.....
.....
.....
..... ........
.......
.........
..... ........
.....
.....
....
.....
.
.
.
.
.....
.....
.....
.....
.
.....
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.....
...
.
.
.....
.
.
.....
....
.
.
.
.....
...
.
.
...
.
.
.
.........................................................................................
4m
...
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
3m
- ò thi. dày du K(V1 ).

H`nh 5.4: D
òm cac ca.nh (1, 2) và (3, 4)
Ca.p ghep hoàn hao vo.i tro.ng lu.o..ng nho nhat tren K(V1 ) g
.
.
.
.
.
`
`
(tro.ng lu o. ng ba ng 4 + 3 = 7). Cac day chuyen tu o ng u
ng là {1, 7, 2} và {3, 4}.
Nghie.m toi u.u cua bài toan nha.n du.o..c bà ng cach them vào dò thi. ban dàu cac ca.nh
- ò thi. G0 nha.n du.o..c là dò thi. Euler (H`nh 5.5).
(1, 7), (7, 2) và (3, 4). D
134
......................................................................................... m
6...m
2 ...
...
... ... .....
.
.
....
...
...
...
..
..
.
...
...
.....
...
...
...
...
...
...
...
............................................... ....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.
.......... ..
...
..........
.. ................
.
.........................................................................................
..
....
...
...
...
...
...
...
...
....
..
1m
.
....
...
..
...
...
...
...
...
...
..
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
......................................................
...
..... ..
..... ...
.....
.
.
.
...
.
...
...
.....
...
.....
...
.....
.
.
.
.
.
....
...
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
..
.......
.....
.... .............
.
........
7..m
....
...
..
...
...
...
...
...
....
..
3m
......................................................................................... m
5m
4
- ò thi. Euler G0 nha.n du.o..c t`

H`nh 5.5: D
u. G bà ng cach them cac ca.nh tu.o.ng u
.ng cac day
èn nho nhat gi
chuy
u.a 1 và 2 và gi
u.a 3 và 4.
àn t`m mo.t chu tr`nh Euler trong G0 , chang ha.n
Cuoi c`
ung ta ch c
{6, 2, 3, 7, 2, 7, 1, 7, 4, 5, 1, 6}
àn t`m.
là chu tr`nh co do. dài 31 + 7 = 38 là nghie.m toi u.u c
5.3
B`
ai to
an Hamilton
Gia su. G := (V, E) là dò thi. lien thong (hay lien thong ma.nh trong tru.ò.ng ho..p co hu.o.ng)
co n dnh.
- i.nh ngha 5.3.1 Day chuy
èn (hay du.ò.ng di) di qua tat ca cac dnh cua dò thi. G, moi
D
àn, go.i là day chuy
èn Hamilton (hay du.ò.ng di Hamilton).
dnh mo.t l
èn (hay du.ò.ng di Hamilton) là so. cap, và co do. dài (n 1).
Theo d.inh ngha, day chuy
Chu tr`nh (hay ma.ch) Hamilton là mo.t chu tr`nh (hay ma.ch) di qua tat ca cac dnh
àn. De thay rà ng, chu tr`nh Hamilton là chu tr`nh so. cap
cua dò thi. G, moi dnh du
ng mo.t l
co do. dài n. Ta noi ra` ng, G là dò thi. Hamilton neu no ch
u.a mo.t chu tr`nh Hamilton (trong
tru.ò.ng ho..p vo hu.o.ng) hoa.c mo.t ma.ch Hamilton (trong tru.ò.ng ho..p co hu.o.ng).
V du. 5.3.2 Nam 1859, nhà toan ho.c Hamilton (1805-1865) ngu.ò.i Ailen da cho ban mo.t
àn chnh là mo.t khoi nhi. die.n dèu (khoi da die.n co 12 ma.t ng
u giac dèu
dò cho.i do. c dao, ph
.
và 20 dnh, moi dnh co 3 ca.nh) làm bà ng go. O moi dnh co ghi ten mo.t thành pho lo.n:
Beruych, Quang chau, Deli, Frangfua, v.v... Cach cho.i là t`m mo.t du.ò.ng di do.c theo cac
135
àn. Muon trò cho.i

ca.nh cua tha.p nhi. die.n dèu và qua moi dnh (thành pho) v`
u.a du
ng mo.t l
.
.
.
.
.
.
du o. c hap dan ho n co the quy d.inh tru o c tr`nh tu. qua mo.t vài thành pho dàu tien, và de
gi
up nho. de dàng cac thành pho da di qua, o. moi dnh cua khoi tha.p nhi. die.n dèu co dong
è
mo.t chiec dinh m
u to, quanh do co the quan so..i day nho de ch doa.n du.ò.ng da di qua. V
.
sau de do n gian, Hamilton da thay khoi tha.p nhi. die.n dèu bà ng mo.t h`nh phang. Bài toan
du.o..c phat bieu du.o.i da.ng dò thi. nhu. sau. Ta biet rà ng h`nh tha.p nhi. die.n dèu co 12 ma.t,
30 ca.nh, 20 dnh; moi ma.t là mo.t ng
u giac dèu, moi dnh là dàu m
ut cua 3 ca.nh. Cac dnh
.
và cac ca.nh cua h`nh tha.p nhi. die.n dèu la.p thành mo.t dò thi. nhu H`nh 5.6. Bài toan da.t
ra là hay t`m mo.t chu tr`nh Hamilton cua dò thi. G.
....................................................................................................................................................
... ....
... ...
... ...
... ..
.. ....
.. .....
.
...
..
...
..
.
.
.
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
..
...
.
..
.
.
...
...
..
..
.
...
.
.
...
...
..
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
..
..
.
.
...
...
....
..
..
.
.
...
...
...
..
..
.
.
...
...
.
..
..
.
.
.
...
.
...
......
.
.
..
..
.
...
.
.
.
.
.
...
.... .........
.
.
..
...
..
.
.
.
.
.
......
...
....
...
.
.
..
........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
....
..... ...
.
.
.
.
.. ...........
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...... .......
...
...
................
..
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
...
.
..
.
..
...
.
.
.
...
...
.
..
..
.
...
.
.
.
.
.
...
...
.
...
..
.
..
.
.
.
...
...
.
...
..
..
.
.
.
.
.
.
....
...
...
....
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.... ............
..... ..........
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.......
......
.
..
...
.
.....
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
......
.
.....
....
.
....
.
.
.. .............
.
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....... .....
..... ......
...... ......
........
.
.
.
...............
.
......
.....
.
...
.......
.
......
.
.
.
.
.
.
.. .
...
.......
......
.......
......
......
.......
......
.......
......
.......
......
......
......
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...... .....
.......
.......
....
.......
......
.......
...
.......
.......
.......
...
.......
......
.
.
.
.
.......
.
.
.
.......
.....
....
.......
.......
...
.......
.......
.......
.......
...
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.
....... .. .......
....... .. .......
...........
H`nh 5.6: Hành tr`nh xung quanh the gio.i (khoi tha.p nhi. die.n dèu) cua Hamilton.
V du. 5.3.3 (Bài toan ngu.ò.i chào hàng). Mo.t ngu.ò.i chào hàng vieng tham n khach hàng
è vi. tr xuat phat. Anh ta biet
v1 , v2 , . . . , vn , xuat phat t`
u. thành pho v0 và sau do tro. v
.
khoang cach d0j t`
u v0 den tat ca cac khach hàng vj và khoang cach dij gi
u.a hai khach hàng
vi và vj (da.t dij = dji ).
àn di den cac khach hàng cua m`nh theo th
Ngu.ò.i chào hàng c
u. tu.. nào de tong quang
.
.
àn t`m mo.t chu tr`nh Hamilton vo.i do. dài nho nhat
du ò ng di là nho nhat? Noi cach khac c
u. ta.p cac dnh v0 , v1 , v2 , . . . , vn , và tro.ng
tren dò thi. dày du co tro.ng so du.o..c xay du..ng t`
.
.
è cac thua.t toan giai bài toan này co the xem, chang ha.n [30].
lu o. ng ca.nh (vi , vj ) là dij . V
è t`m day
Trong tru.ò.ng ho..p dnh cuoi vn+1 khac dnh xuat phat v0 , bài toan du.a v
.
`
chuyen Hamilton t`
u v0 den vn+1 co to ng do. dài nho nha t. Ba ng cach bien do i mo.t cach
è bài toan t`m chu tr`nh Hamilton co tong do. dài nho
thch ho..p tren dò thi., ta co the du.a v
nhat.
136
àn t`m mo.t th

V du. 5.3.4 (Bài toan la.p li.ch). Trong mo.t so bài toan la.p li.ch, ta c
u. tu..
.
.
.
.
.
.
thu. c hie.n n tien tr`nh cho tru o c (hai tien tr`nh khong du o. c thu. c hie.n c`
ung mo.t l
uc) và thoa
.
.
man nh
u ng ràng buo.c nhat d.inh; ba` ng cach xay du. ng dò thi. G trong do ta.p cac dnh cua
.
.
G tu o ng u
.ng vo.i ta.p cac tien tr`nh và mo.t cung lien thuo.c hai dnh vi và vj neu tien tr`nh
.
.
è t`m mo.t du.ò.ng di Hamilton trong G.
i du o. c thu..c hie.n tru.o.c tien tr`nh j, bài toan du.a v
V du. 5.3.5 (La.p li.ch và bài toan ngu.ò.i chào hàng tren dò thi. co hu.o.ng). Trong thu..c te
ta thu.ò.ng la.p ke hoa.ch mà moi cung (vi , vj ), bieu dien mo.t ràng buo.c nào do, gan vo.i mo.t
so thu..c tij là khoang thò.i gian t nhat co the bat dàu thu..c hie.n cong vie.c th
u. j khi cong
vie.c th
u. i da tien hành.
Thò.i gian nho nhat de thu..c hie.n tat ca cac tien tr`nh du.o..c xac di.nh ba` ng cach t`m
- ay chnh là bài toan
mo.t du.ò.ng di Hamilton co do. dài nho nhat tren dò thi. co hu.o.ng. D
.
.
.
.
è thua.t toan giai bài toan này co the xem, chang
ngu ò i chào hàng tren dò thi. co hu o ng. V
ha.n [30].
Bài toan ngu.ò.i chào hàng tren dò thi. vo hu.o.ng hoa.c co hu.o.ng thu.ò.ng ga.p trong cuo.c
èu u
song và co nhi
.ng du.ng: la.p thò.i khoa bieu, la.p li.ch, lap da. t he. thong die.n, tong ho..p
àn tu.., v.v.
cac ma.ch logic tu
èu bài toan co the du.a v
è bài toan ngu.ò.i chào hàng: bài toan nhi
èu ngu.ò.i
Ngoài ra, nhi
èu kie.n qua tat ca cac dnh (hay
chào hàng, mo.t vài bài toan t`m du.ò.ng di ngan nhat vo.i di
.
.
`
cung) cua mo.t ta.p cho tru o c ch mo.t lan, cac chu tr`nh (hay ma.ch) Euler co chi ph nho
nhat.
Cuoi c`
ung, ta co the ch ra rà ng, bài toan ngu.ò.i chào hàng tren dò thi. co hu.o.ng co
.
è tru.ò.ng ho..p dò thi. vo hu.o.ng.
the du a v
Trai vo.i bài toan ngu.ò.i du.a thu. Trung Hoa, ngoa.i tr`
u. nh
u.ng tru.ò.ng ho..p da.c bie.t,
ngu.ò.i ta chu.a t`m du.o..c mo.t thua.t toan da th
u.c de giai bài toan ngu.ò.i chào hàng. Cac
.
.
.
thua.t toan hie.u qua nhat su du.ng cac phu o ng phap nhanh và ca.n [30].
- i.nh ngha 5.3.6 Mo.t chu tr`nh (tu.o.ng u
D
.ng, ma.ch) di qua tat ca cac dnh, moi dnh t
.
.
.
- ò thi. G ch
èn Hamilton. D
àn, go.i là chu tr`nh (tu o ng u
ng, ma.ch) ti
u.a mo.t chu
nhat mo.t l
èn Hamilton. De thay rà ng, di
èu kie.n c
àn và du de
tr`nh hay ma.ch nhu. va.y go.i là dò thi. ti
`
`
G là do thi. tien Hamilton là G lien thong (lien thong ma.nh).
T`m kiem mo.t chu tr`nh (hay ma.ch) Hamilton co do. dài nho nhat tren dò thi. co tro.ng
.
è bài toan xac di.nh chu tr`nh (hay ma.ch) trong dò thi. dày du G0 nha.n du.o..c ta.p
so du a v
137
èn
cac dnh cua G và tro.ng lu.o..ng tren ca.nh (cung) (vi , vj ) cua G0 bà ng do. dài cua day chuy
.
.
.
(du ò ng di) ngan nhat t`
u vi den vj trong G.
èu da.ng bài toan ngu.ò.i chào hàng chnh là cac bài toan ti
èn Hamilton, và de giai
Nhi
àn t`m ma tra.n tu.o.ng u
èn (du.ò.ng di) ngan nhat.
ch
ung tru.o.c het ta c
.ng cac day chuy
òn ta.i mo.t tru.ò.ng ho..p mà bài toan chu tr`nh ti
èn Hamilton
Cuoi c`
ung nha.n xet ra` ng, t
.
.
.
.
.
è bài toan ngu ò i du a thu Trung Hoa; di

èu này xay ra khi
co do. dài nho nhat co the du a v
G là dò thi. doi ngau1 cua do.n dò thi. vo hu.o.ng G nào do và khi do. dài cua cac ca.nh (vi , vj )
èn Hamilton trong G chnh
co da.ng ai + aj . Trong tru.ò.ng ho..p này, bài toan t`m chu tr`nh ti
.
.
.
.
.
là bài toan ngu ò i du a thu Trung Hoa trong G vo i do. dài ca.nh ei cua G là ai .
èn Hamilton co do. dài nho nhat trong
Nha.n xet tu.o.ng tu.. cho bài toan t`m ma.ch ti
.
.
.
.
.
tru ò ng ho. p dò thi. co hu o ng G là dò thi. doi ngau cua da dò thi. co hu.o.ng nào do.
5.3.1
èu ki
àn d
C
ac d
i
e.n c
e t
èu kie.n c
àn de t
òn ta.i chu tr`nh Hamilton là G 2-lien thong. Tuy
Hien nhien ra` ng, mo.t di
`
nhien, day khong phai dieu kie.n du.

H`nh 5.7 là mo.t v du. dò thi. 2-lien thong khong ch
u.a chu tr`nh Hamilton (ho.n n
u.a,
co the ch ra rà ng, do là dò thi. co so dnh t nhat thoa man tnh chat này).
..........
...... ...........
......
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
......
.
......
......
......
......
.
.
.
.
.
......
....
.
.
......
.
.
.
......
....
.
.
.
.
.
......
....
.
.
......
.
.
.
......
....
.
.
.
.
.
......
....
.
.
......
.
.
.
......
....
.
.
.
.
.
......
....
.
.
......
.
.
.
....
....
.
.
.
.
.
....................................................................................................................................................................................................................................
.
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
.
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
......
.
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
......
.
.
.
.
.
.
......
...... ...........
.....
- ò thi. 2-lien thong co so dnh t nhat khong co chu tr`nh Hamilton.

H`nh 5.7: D
- ay
- ò thi. vo hu.o.ng Petersen (H`nh 5.8) là v du. khac khong co chu tr`nh Hamilton. D
D
èu phan v du. v
è
là dò thi. chnh quy 3-lien thong nho nhat co tat ca cac dnh ba.c ba. Nhi
.
.
.
.
`
u do thi. Petersen.
bài toan Hamilton du o. c xay du. ng t`
Do thi. vo hu.o.ng G là dò thi. doi ngau cua G = (V, E) neu moi dnh cua G tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t ca.nh
.
.
.
.
.
- ò thi. co hu o ng G là dò thi. doi
è nhau neu hai ca.nh tu o ng u
è nhau. D
e E và hai dnh trong G k
ng k
.
.
.
.
òn ta.i cung (e1 , e2 ) trong
ng vo i mo.t cung e E và t
ngau cua G = (V, E) neu moi dnh e cua G tu o ng u

G neu dnh ngo.n cua cung e1 là dnh goc cua cung e2 .
1- `
138
...........
...... .. ......
...... .... ...........
......
......
...
......
......
.
.
...
.
.
.
......
.
...
......
......
......
......
.
.
.
.
.
.
.
......
.
....
.
.
.
......
.
.
.
.
..
......
....
.
.
.
.
.
.
......
....
....
.
.
......
.
.
.
.
......
....
.
.
.
.
.
.
.
......
..
....
.
.
......
.
.
.
.
......
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
......
....
. ...
.
.
......
.
.
.
.
.
......
. ....
....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
..............
.
........
.
...
... .............
..............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
..........
...
......
.
.
.
.
.
..........
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
..........
....................................................................................
..
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
...
......
.......
...
...
...
...
......
.......
..
...
...
...
.......
....... ....
..
... ...........
...
........
..
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
..
.
...
....... .....
... ............
...
...
....... ............
...
...
...
...
...
........
...
...
...
...
...... ............
.
.
.
.
.
...
..
.
.
.
.
.
....... ..
...
.
...
....... ...
... .........
...
...
.........
............
...
...
.......
..
...
.....
...
..
..
...
.
.
.
.
...
.
...
...
...
...
...
..
...
...
...
...
...
... ....
... ....
... ..
.
... ..
... ...
...................................................................................................................
- ò thi. Petersen.
H`nh 5.8: D
èu kie.n c
àn và du
èu di
èu kie.n c
àn khac (xem [30], [14]) nhu.ng khong co mo.t di
Co nhi
.
è su. t
òn ta.i chu tr`nh (ma.ch) Hamiton.
v
èu kie.n du dan den cac phu.o.ng phap co tnh
Do do ch
ung ta se ta.p trung mo.t so di
.
xay du. ng chu tr`nh Hamilton.
5.3.2

èu ki
è su.. t
C
ac d
i
e.n d
u v
è 5.3.7 Kn là dò thi. Hamilton.

M
e.nh d
Ch
u.ng minh. Hien nhien.
cho
è nhau sao
Xet dò thi. vo hu.o.ng n dnh G := (V, E). Gia su. s và t là hai dnh khong k
dG (s) + dG (t) n.
K
y hie.u G + (s, t) là dò thi. nha.n du.o..c t`
u. G bà ng cach them ca.nh (s, t). Khi do
è 5.3.8 Neu G + (s, t) là dò thi. Hamilton th` G là dò thi. Hamilton. Ta noi tnh
M
e.nh d
chat này là on d.inh Hamilton qua phep bien doi G G + (s, t).
u.a chu tr`nh Hamilton := (v1 , v2 , . . . , vn ). Neu khong
Ch
u.ng minh. Gia su. G + (s, t) ch
èn Hamilton \ (s, t)
u.a mo.t day chuy
di qua ca.nh (s, t) th` G là Hamilton. Ngu.o..c la.i, G ch
noi s và t. (Khong mat tnh to ng quat, co the gia thiet s = v1 , t = vn ).

139
òn ta.i t nhat mo.t ch so i, 3 i n, sao cho s k

è vo.i vi và t k
è
Ta ch
u.ng minh rà ng t
.
vo i vi1 .
Tha.t va.y, xet cac ta.p con cua ta.p Y := {v3 , v4 , . . . , vn1 } :
A = {vi | (s, vi ) E và 3 i n 1},
B = {vi | (t, vi1 ) E và 3 i n 1}.
è nhau trong G nen
V` s và t khong k
#A + #B = dG (s) + dG (t) 2 n 2
òn ta.i
và nha.n xet rà ng #Y = n 3 suy ra t
vi A B
(3 i n 1).
Do do, them cac ca.nh (s, vi ) và (t, vi1 ) và xoa ca.nh (vi , vi1 ) ta du.o..c mo.t chu tr`nh Hamilton
trong G (xem H`nh 5.9), và me.nh dè du.o..c ch
u.ng minh.
/
v2
v3
.............................................
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
..
....
.........
..
....
.....
....
..
..
.....
....
..
..
.....
..
...
.......... ....... ....... ............ ....... ....... ....... ....... ...........
.
..
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
..
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.....
.
.
.. ....
.....
........................................
s = v1
v2
v1
vi1
t = vn
v3
.............................................
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.....
.
.
...
.....
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.....
.
..
....
.........
...
.....
.....
....
.....
...
.....
.....
.....
.....
...
.....
.....
...
.....
..................................................................................................................
.....
.....
.....
....
.....
.
.
.
.....
.....
.....
.....
..
.....
.....
....
.....
.....
..
.....
.....
.....
.....
.....
.. ..
.....
..........................................
vi1
t = vn
vi
vi
H`nh 5.9:
Gia su. G là do.n dò thi. n dnh và k là so nguyen thoa 1 k n. Xet thu tu.c de.
è nhau mà tong cac ba.c cua
quy sau: Xuat phat t`
u. G, them cac ca.nh noi cac dnh khong k
.
.
`
ch
ung lo n ho n hoa.c ba ng k. (So phep toan dòi hoi trong thu tu.c này t le. vo.i n4 ). V` cac
- ò
u. tu.. cac ca.nh du.o..c them. D
ba.c khong giam, dò thi. nha.n du.o..c khong phu. thuo.c vào th
.
.
.
thi. này (ch
u a G) go.i là kbao dong cua G và k
y hie.u là [G]k . Vo i k = n, t`
u Me.nh dè 5.3.8
suy ra
- .inh l
D
y 5.3.9 [8] G là dò thi. Hamilton neu và ch neu [G]n là dò thi. Hamilton.
uc nào
Trong tru.ò.ng ho..p tong quat, t`m chu tr`nh Hamilton trong [G]n khong phai l
c
ung de ho.n trong G. Tuy nhien, vo.i nh
u.ng tru.ò.ng ho..p da. c bie.t, chang ha.n khi [G]n là dò
thi. dày du Kn ta co the de dàng xay du..ng chu tr`nh Hamilton trong [G]n :
140
- .inh l
- i
èu kie.n du de G là dò thi. Hamilton là [G]n = Kn .
D
y 5.3.10 D
àu het cac di
èu kie.n du da biet (du.o..c lie.t ke du.o.i day) lien quan
Co the ch ra rà ng h
- i.nh l
den ba.c cua G suy ra [G]n = Kn và do do là cac he. qua cua D
y 5.3.10.
Gia su. G là do.n dò thi. lien thong n dnh.
H
e. qua 5.3.11 [Ore] [47] Neu dG (vi ) + dG (vj ) n vo.i mo.i (vi , vj )
/ E th` G là dò thi.
Hamilton.
H
e. qua 5.3.12 [Dirac] [17] Neu dG (vi )
n
2
vo.i mo.i dnh vi V th` G là dò thi. Hamilton.
H
e. qua 5.3.13 [Posa] [51] Neu cac dnh cu a G du.o..c danh so thu.. tu.. sao cho
dG (v1 ) dG (v2 ) dG (vn )
v`
a neu
k : 1 k <
n
dG (vk ) > k,
2
th` G l`
a dò thi. Hamilton.
H
e. qua 5.3.14 [Bondy] [7] Gia su. cac dnh cu a G du.o..c danh so thu.. tu.. sao cho
dG (v1 ) dG (v2 ) dG (vn ).
èu kie.n sau du
Neu di
ng:
p < q, dG (vp ) p, dG (vq ) q 1 dG (vp ) + dG (vq ) n,
th` G l`
H
e. qua 5.3.15 [Chvatal] [13] Neu cac dnh cu a G du.o..c danh so thu.. tu.. sao cho
dG (v1 ) dG (v2 ) dG (vn )
v`
a neu
dG (vk ) k <
n
dG (vnk ) n k
2
th` G l`
141
H
e. qua 5.3.16 [Las Vergnas] [42] [30] Neu cac dnh cu a G du.o..c danh so thu.. tu.. v1 , v2 , . . . , vn
sao cho
j < k, k n j
(vj , vk )
/E
dG (vj ) + dG (vk ) n
dG (vj ) j, dG (vk ) k 1
th` G l`
Cac ch
u.ng minh. Ch
u.ng minh cua He. qua 5.3.11 suy tru..c tiep t`
u. cach xay du..ng [G]n : tat
.
.
ca cac ca.nh (vi , vj )
/ E co the du o. c them và do do ta co [G]n = Kn . He. qua 5.3.12 suy tru..c
tiep t`
u. He. qua 5.3.11.
èu kie.n cua He. qua 5.3.13, 5.3.14
Ho.n n
u.a, de dàng thay rà ng, dò thi. thoa man cac di
hay 5.3.15 c
ung thoa man cac gia thiet cua He. qua 5.3.16.
- e ch
èu kie.n du de [G]n = Kn .
D
u.ng minh He. qua 5.3.16, ta se su. du.ng ket qua sau cho di
- i.nh l
D
y 5.3.17 [8] Neu cac dnh cu a G du.o..c danh so thu.. tu.. v1 , v2 , . . . , vn sao cho
i<j
(vi , vj )
/E
dG (vi ) i + k n
dG (vj ) j + k n 1
i + j 2n k
dG (vi ) + dG (vj ) k
th` kbao dong cu a G là dò thi. dày du Kn .

Ch
u.ng minh.
- i.nh l
He. qua 5.3.16 suy tru..c tiep t`
u. D
y 5.3.17 vo.i k = n. He. qua 5.3.16 là tong quat
èu kie.n da biet co lien quan den ba.c cua dò thi.. Tuy nhien, di
èu kie.n
nhat cua tat ca cac di
- i.nh l
du cua D
y 5.3.10 là tong quat ho.n: dò thi. trong H`nh 5.10 co [G]6 = K6 nhu.ng khong
òn ta.i cach danh so cac dnh cua G thoa cac di
èu kie.n cua He. qua 5.3.16.
t
5.3.3
èu ki
è su.. t
òn ta.i ma.ch Hamilton
C
ac d
i
e.n d
u v
òn ta.i cua ma.ch

èu kie.n du bao dam su.. t
Trong tru.ò.ng ho..p dò thi. co hu.o.ng, co mo.t so cac di
Hamilton. Ket qua to ng quat nhat là:

142
..................
....... ... .. .......
....... .. ..... ..............
....... .....
...
.......
.......
.......
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.......
..
...
.......
...
.......
...
.......
.......
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...
.
.....
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
.
.
...
.....
..
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
..
.
.
.....
.
....
...
..
.
.
.
...
....
...
..
.
.
...
.
...
...
..
.
.
...
.
...
...
..
.
...
.
.
...
...
..
...
.
.
.
...
...
..
...
.
.
.
...
...
..
.
.
.
....
.....
...
..
.
.
...
..
.
...
..
.
.
...
...
.
...
..
.
...
.
...
.
.
...
..
...
.
...
.
.
...
..
.
....
...
.
.
.
...
... .....
.
... ....
... ....
... ...
... ..
... ....
... ...
.. ..
...
...........
.....
.......
.......
.......
.......
.
.
.......
.
.
.
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.......
.
...
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.
.
.......
.
.
.
.
...
.......
....... .............
...
H`nh 5.10: Vo.i dò thi. này, [G]6 = K6 nhu.ng khong the ap du.ng He. qua 5.3.16.
- i.nh l
D
y 5.3.18 [Meyniel, 1973] Gia su. G = (V, E) là dò thi. co hu.o.ng n dnh lien thong
ma.nh khong khuyen sao cho
(vi , vj )
/ E và (vj , vi )
/ E dG (vi ) + dG (vj ) 2n 1.
Khi d
o G ch
u.a mo.t ma.ch Hamilton.
Ch
ung ta se du.a ra ch
u.ng minh co tnh kien thiet d.inh l
y này (theo Minoux, 1977)
4
.
u.ng minh du..a tren

và mo.t thua.t toan co do. ph
u c ta.p O(n ) de t`m ma.ch Hamilton. Ch
.
.
.
.
àn
phu o ng phap (khong kien thiet) cua Bondy và Thmassen (1977). Tru o c het, ch
ung ta c
mo.t so khai nie.m.
Gia su. S V. Vo.i moi vi V (co the vi S), k
y hie.u S (i) là so cac cung noi (theo
.
.
.
hu o ng bat k`
y) dnh vi vo i ta.p con S. V` G khong co khuyen nen ta luon luon co
vi S S (i) 2#S 2.
Vo.i S là ta.p con thu..c su.. cua V ta go.i Sbo. hành là mo.t du.ò.ng di mà cac dnh dàu và
cuoi (khong nhat thiet phan bie.t) thuo.c S và cac dnh trung gian là phan bie.t và ta.o thành
mo.t ta.p con khac trong cua ta.p V \ S. Mo.t Sdu.ò.ng di là mo.t Sbo. hành mà cac diem
dàu và cuoi khac nhau.
Ta co bo dè sau:
è 5.3.19 Gia su. = (v0 , v1 , . . . , vp ) là du.ò.ng di so. cap cu a G, S là ta.p cac dnh cu a
B
o d
òn ta.i hai dnh lien tiep vk và vk+1 (0 k p 1) cu a

no và da.t v V \ S. Neu khong t
sao cho (vk , v) E và (v, vk+1 ) E th`
S (v) #S + 1.
143
Ch
u.ng minh. Xet cac ta.p con cua S \ {vp } :
A := {vi S \ {vp } | (vi , v) E}
và
A := {vi S \ {vp } | (v, vi+1 ) E}.
Theo gia thiet, A B = và #(A B) #S 1 (do vp
/ A, vp
/ B). Va.y
S (v) #A + #B + 2 = #(A B) #(A B) + 2 #S + 1,
èu phai ch
di
u.ng minh.
- i.nh l
Bay giò. ch
ung ta ch
u.ng minh D
y 5.3.18.
- .inh l
èu kie.n cua d.inh l
Ch
u.ng minh cua D
y 5.3.18. Xet dò thi. G thoa man cac di
y.
òn ta.i mo.t ma.ch do. dài t nhat hai.
(1) V` G lien thong ma.nh nen t
òn ta.i hai dnh
Ta noi ma.ch trong G là tu..a cu..c da.i neu vo.i mo.i dnh v
/ khong t
vk và vk+1 lien tiep tren ma.ch sao cho
(vk , v) U
và (vk+1 , v) U.
Hien nhien rà ng de kiem tra mo.t ma.ch co phai tu..a cu..c da.i hay khong, hoa.c de phat
àn thu..c hie.n O(n2 ) phep toan so. cap.
hie.n mo.t ma.ch do. dài lo.n ho.n 1 ta c
Do do, thua.t toan xay du..ng mo.t ma.ch tu..a cu..c da.i trong G bat dàu t`
u. mo.t ma.ch tu`
y
3
.
y
dòi hoi O(n ) phep toan so cap.
Gia su. là ma.ch tu..a cu..c da.i, và k
y hie.u S là ta.p cac dnh cua no. Neu S = V ta
.
.
.
d`
u ng: là ma.ch Hamilton. Ngu o. c la.i, ta se ch ra rà ng co the mo. ro.ng ma.ch de nha.n
du.o..c mo.t ma.ch 0 co do. dài lo.n ho.n, và do do, theo quy na.p, ta se co mo.t ma.ch Hamilton.
òn ta.i mo.t Sdu.ò.ng di trong G.
(2) Ch
ung ta ch
u.ng minh t
òn ta.i Sdu.ò.ng di. V` G lien thong ma.nh, t
òn ta.i
Bà ng phan ch
u.ng, gia su. khong t
t nha t mo.t Sbo. hành P mà cac dnh dau cuoi cua no là v S.
- a.t R là ta.p cac dnh thuo.c P và khac v; da. t T là ta.p cac dnh cua G khong thuo.c
D
S R.
òn ta.i dnh thuo.c R và k
è vo.i
òn ta.i Sdu.ò.ng di nen khong t
Theo gia thiet khong t
mo.t dnh trong S \ {v}.
144
Do do vo.i moi dnh vi R và dnh vj S \ {v} ta co

R (vi ) 2#R 2, R (vj ) = 0,
S (vi ) 2,
S (vj ) 2#S 2.
àn co
Ho.n n
u.a ta c
T (vi ) + T (vj ) 2#T.
òn ta.i t nhat mo.t du.ò.ng di do. dài 2 hoa.c gi
(Neu khong, t
u.a vi và vj , hoa.c gi
u.a vj và vi ;
àn na` m tren P ) ta.o thành mo.t Sdu.ò.ng di).
du.ò.ng di này (co mo.t ph
è nhau sao cho
Co the ch
u.ng minh ra` ng cac dnh vi và vj là hai dnh khong k
(vi ) + (vj ) = S (vi ) + R (vi ) + T (vi ) + S (vj ) + R (vj ) + T (vj )
2(#R + #S + #T ) 2 = 2n 2,
mau thuan vo.i gia thiet.
òn ta.i t nhat mo.t Sdu.ò.ng di, ta se t`m mo.t Sdu.ò.ng di P xuat phat t`
(3) V` t
u. x và ket
th
uc ta.i y sao cho do. dài cua du.ò.ng di con (x, y) t`
u. x den y tren là nho nhat (theo so
cac cung).
ung ta co the su. du.ng thua.t toan t`m kiem theo
Vo.i mo.t dnh x S cho tru.o.c, ch
èu ro.ng tren dò thi. G nhu. da tr`nh bày trong Chu.o.ng 3. Phu.o.ng phap này dòi hoi O(m)
chi
àn nhi
èu
phep toan so. cap. Do do thua.t toan t`m mo.t Sdu.ò.ng di P vo.i tnh chat doì hoi c
.
nhat O(mn) phep toan so cap.
K
y hie.u R là ta.p cac dnh trung gian cua P, và S1 là ta.p cac dnh trung gian tren
du.ò.ng di (x, y) cua .
ung ta nha.n du.o..c mo.t ma.ch
Neu S1 = th` thay cung (x, y) bo.i Sdu.ò.ng di P và ch
0 co do. dài lo.n ho.n hoa.c bà ng (#S + 1).
(4) Ke tiep ta gia su. S1 6= , và da. t S2 := S \ S1 và T là ta.p cac dnh cua G khong thuo.c
R và S.
Ch
ung ta xay du..ng mo.t du.ò.ng di so. cap tu..a cu..c da.i Q gi
u.a y và x mà ta.p cac dnh
cua no là S 0 thoa man S 0 S và S2 S 0 ba` ng phu.o.ng phap la.p nhu. sau:
1. Kho.i ta.o vo.i Q := (x, y), S 0 := S2 , S 00 := S1 .
2. T`m dnh s S 00 sao cho (k, s) U và (s, l) U vo.i hai dnh k và l lien tiep tren Q.
òn
èu này dòi hoi nhi
èu nhat O(n) phep toan so. cap). Neu khong t
(Nha.n xet rà ng, di
00
.
.
.
.
.
.
ta.i dnh s nhu va.y (hoa.c là S = ) th` d`
u ng: du ò ng di Q là tu. a cu. c da.i (hoa.c cu..c
da.i).
145
òn ta.i dnh s th` chèn no vào gi

3. Gia su. t
u.a hai dnh k và l de nha.n du.o..c mo.t du.ò.ng
0
.
.
.
.
.
di mo i Q co do. dài lo n ho n du ò ng di tru.o.c do mo.t. Thay S 0 bo.i S 0 {s}, S 00 bo.i
S 00 \ {s}, Q bo.i Q0 và la.p la.i Bu.o.c 2.
àn thu..c hie.n trong thua.t toan này khong vu.o..t qua O(n3 ).
Ch
uy
rà ng, so phep toan c
Ta se ch ra rà ng, ket th
uc thua.t toan th` S 00 = .
Tha.t va.y, gia su. ngu.o..c la.i S 00 6= .
è vo.i mo.t dnh cua S1 (v` neu
Theo cach xay du..ng cua P, cac dnh cua R khong k
.
.
.
.
àn ho.n P ). Do
ngu o. c la.i, ta co the t`m mo.t Sdu ò ng di mà cac dnh dàu cuoi cua no g
do, vo.i mo.i dnh vi R và mo.i dnh vj S1 ta co
R (vj ) = S1 (vi ) = 0.
Ma.t khac, v` là ma.ch tu..a cu..c da.i, dnh vi thoa man cac gia thiet cua Bo dè 5.3.19 vo.i
du.ò.ng di con (x, y) sao cho
S2 (vi ) #S2 + 1.
Cho.n vj S 00 S1 . Theo cach xay du..ng cua Q, ap du.ng la.i Bo dè 5.3.19 vo.i dnh vj và
du.ò.ng di Q, ta du.o..c
S 0 (vj ) #S 0 + 1.
àn (2))
àn co (nhu. da ch
u.ng minh trong Ph
Ma.t khac, ta c
T (vi ) + T (vj ) 2#T
àn ho.n P ).
(ngu.o..c la.i, ta co the t`m mo.t Sdu.ò.ng di mà cac dnh dàu cuoi cua no g
Cuoi c`
ung, ta luon luon co
S 00 (vj ) 2#S 00 2,
và R (vi ) 2#R 2.
Suy ra
(vi ) + (vj ) 2#R + #S2 + 2#S 00 + #S 0 2
và
#S2 #S 0 (vi ) + (vj ) 2n 2
è nhau vi và vj , mau thuan vo.i gia thiet.
vo.i hai dnh khong k
Va.y S 00 = và t`
u. du.ò.ng di Q vo.i Sdu.ò.ng di P ta co the xay du..ng mo.t ma.ch 0 co
do. dài #S + 1.
àn (3) và (4) tren) khi #S < n ta co
(5) Trong tat ca cac tru.ò.ng ho..p (tham khao cac Ph
3
.
èu nhat O(mn + n ) phep toan so cap) mo.t ma.ch 0 co do. dài lo.n ho.n ma.ch
the t`m (nhi
146
àn kiem tra 0 co phai là ma.ch tu..a cu..c da.i. (Neu
c
u 1. Tru.o.c khi la.p la.i thua.t toan, ta c
.
.
.
èu nhat O(n3 ) phep toan
khong phai, xay du. ng mo.t ma.ch tu. a cu. c da.i 00 t`
u. 0 -dòi hoi nhi
so. cap).
èu nhat (n 1) l
àn la.p mo. ro.ng ma.ch, thua.t toan cho ch
Sau nhi
ung ta mo.t ma.ch
- i.nh l
Hamilton cua dò thi. G. D
y 5.3.18 du.o..c ch
u.ng minh bà ng thua.t toan kien thiet cach
xay du..ng ma.ch Hamilton vo.i do. ph
u.c ta.p thua.t toan là O(n4 ).
/
147
148
Chu.o.ng 6
- `
D
o thi. ph
a ng
èn, chu
Ch
ung ta da nghien c
u.u cac tnh chat cua cac dò thi. con, chang ha.n, cac day chuy
.
.
ung ta se nghien
tr`nh và cac cay bao tr`
um trong mo.t dò thi. da cho. Trong chu o ng này, ch
.
.
c
u u toàn bo. do thi. G vo i cau hoi sau: khi nào G là phang?
è dò thi. Kuratowski dong vai trò trung tam trong
Chu.o.ng này bat dàu vo.i hai v du. v
vie.c kiem tra tnh phang cua dò thi.. Ke tiep là cac tnh chat cua dò thi. phang, chang ha.n
d.inh l
y Euler và gia thuyet bon màu noi tieng mo.i dò thi. phang là 4sac (phat bieu nam
àn và du de dò
1850 và du.o..c ch
u.ng minh nam 1976). Ch
ung ta c
ung t`m hieu tieu chuan c
thi. là phang-Di.nh l

y Kuratowski. Cuoi c`
ung là doi ngau h`nh ho.c cua do thi. phang.
6.1
- i.nh ngha v`
D
a c
ac v du.
òn ta.i mo.t phep bieu dien G len mo.t ma.t

Nhac la.i rà ng dò thi. G du.o..c go.i là phang neu t
phang sao cho hai ca.nh bat k`
y cua dò thi. khong cat nhau ngoa.i tr`
u. ta.i dnh cua ch
ung. Cac
`
`
do thi. mà co the bien do i cho tr`

ung nhau ba ng phep bien da.ng co dan lien tu.c tren ma.t
phang th` khong coi là nh
u.ng dò thi. phang khac nhau. Theo di.nh ngha, dò thi. trong H`nh
6.1 là phang.
V du. 6.1.1 (Bài toan ba bie.t thu.. và ba nhà may). Co ba bie.t thu.. a, b, c và ba nhà may:
mo.t nhà may nu.o.c d, mo.t nhà may ho.i dot e và mo.t nhà may die.n f. Moi bie.t thu.. noi vo.i
cac nhà may ba` ng nh
u.ng ong dan nu.o.c, ong dan ho.i và du.ò.ng day die.n. Va.y co the ve
tren ma.t phang ba bie.t thu.. và ba nhà may và tat ca cac du.ò.ng va.n chuyen sao cho khong
co hai du.ò.ng nào cat nhau o. mo.t diem khac cac dàu m
ut cua ch
ung hay khong? Ta co mo
.
.
.
.
àn K3,3 : Cac dnh cua dò thi. tu o ng u
h`nh hoa bo i dò thi. hai ph
ng cac nhà và cac nhà may
149
.......................................
.........
.............
........
.......
.......
......
......
.....
.
.
.
.
.....
....
.
.
.....
.
....................
...
.
....
.
.
.
.
.
.
.
....
.... ... .... .........
.
...
.
.
.
.
.
.
....
..
.... ... .... ..........
.
.
.
....
.
.
.
.
.
......
...
.
....
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
...
...
.
....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
......
.
..
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...... .....
...
.
.. ..........
.
.
.
.
.
.
...... ....
.
...
...... ..
..
..............
.
.
...
.......
........
...
..
...
...
...
.....
...
...
...
.. ..
..
.
...
.. .....
...
..
.
.
.
...
.
...
...
... ...
...
...
...
... .....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
..
...
.
.
...
...
..
...
...
..
...
..
...
.
..
..
.
.
...
.
..
...
.
..
.
.
.
...
..
...
.
..
.
..
.
.
.
...
...
.
.
..
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
.
.
.
... ..
...
... ..
... ..
.
.
... ..
... ...
... ..
...
... ..
... ..
...
......
......
..
.
...................................................................................................................
...
...........
............
...
.......
..
.......
...
........
.
.
.
.........
......
...........
.......
..................
...........................................
è dò thi. phang.

H`nh 6.1: V du. v
(xem H`nh 6.2); mo.t ca.nh lien thuo.c hai dnh tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t nhà và mo.t nhà may. Bài
è kiem tra tnh phang cua dò thi. Kuratowski K3,3 . Bà ng thu..c nghie.m co the ch
toan du.a v
ra rà ng dò thi. này khong phang.
a
.........................................
...
...........
.............
..... .. .....
............ ..
..... .. .....
..... ........
....... .... ..
..... .... .........
....... ..... ....
..... ........
....
....... ........
.....
.....
.
.......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.......
.....
..
.....
.....
.....
.......
.....
...
....
...
.....
.....
.......
.....
.......
.....
.....
.....
.......
...
...
...
....... ........
..... .............
.....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.....
.
..........
...
............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
...
.
...
.
.
.
.......
.....
.
....
...
...
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
....... .. ......
..... ....
..... ......
....... . .......
.
.
.
.
...
...
..........
.
.........
.............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
... .......
... .......
..... ... .............
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
...
.
.
.
.....
.....
.......
.
...
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
.
....... .....
..... ........
.....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
.
..........
.....
.
...
...........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
.......
.....
.....
.
...
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.....
.
...
.....
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.......
.....
.....
.
...
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
...
.
.
.
.
.
.
....... .....
.....
.
..
...
....... .... ...
..... .... ........
... ........ ..............
....... .... ..
..... .. .....
.
.
... .................
.
............ ...
..... .. .....
.........
........
..............
.
- ò thi. Kuratowski K3,3 .

H`nh 6.2: D
u.ng to dò thi. dày du K5 (xem H`nh 6.3)

V du. 6.1.2 C
ung ba` ng thu..c nghie.m, co the ch
là khong phang.
è tnh khong phang cua cac dò thi. K3,3 và K5 se du.o..c giai thch trong nh
àn
u.ng ph
V
.
sau. Ch
uy
ra` ng cac dò thi. K5 và K3,3 co nh
u ng tnh chat:
1. Ca hai là khong phang;
2. Neu xoa mo.t ca.nh hoa.c mo.t dnh cua dò thi. th` se nha.n du.o..c mo.t dò thi. phang.
150
...............
...... .. .. ......
...... .. ... ......
...... ... .... ............
. ..
......
......
.
.
.
.
.
.
.
...
......
....
......
...
...
......
......
..
......
...
......
..
......
.
.
.
.
.
......
.
.
.
.
...
.
....
......
.
.
.
.
.
.
.
...
......
....
.
.
.
.
.
......
.
.
.
.
...
.
....
......
.
.
.
.
.
.
.
.
........................................................................................................................................................................................
.
... .....
.
.
......
.
.
...
... .......
..... ....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ......
...
..
...... ....
......
...
...
..
......
.....
.
.
.
.
...
..
.
.
.
......
...
....
..
...
.....
...
...
......
..
.....
...
..
... ..........
...... ....
..
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.......
...
......
......
...
...
..... ..
...
... ..........
..... .....
...
..
.....
......
...
...
...
......
..
.....
.
..
.
.
.
.
...
.
.
.
...
..... .....
..... .....
...
...
...
...
..
...
...
...
...
..........
...
...
..
..... ..........
..
..
......
...
..
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
......
..
...
..
.....
......
...
...
...
..
.....
.....
.. ...
... ...
.....
......
...... ..... ....
... ... ..........
...... .. ..
... ... .......
..... ... ..
... .........
................................................................................................................................
- ò thi. Kuratowski K5 .
H`nh 6.3: D
3. K5 là dò thi. khong phang co so dnh t nhat; K3,3 là dò thi. khong phang co so ca.nh t
nhat.
6.2
ò thi. ph
C
ac bi
eu di
e n kh
ac nhau cua m
o.t d
a ng
Tru.o.c het ta co ket qua sau.

- i.nh l
D
y 6.2.1 [Fary] Mo.i do.n dò thi. pha ng co the bieu dien tren mo.t ma.t pha ng sao cho
cac ca.nh là cac doa.n tha ng và ch
ung ch cat nhau ta.i cac dnh chung.
èu trong
Ch
u.nh minh. Ch
u.ng minh cua d.inh l
y này kha ph
u.c ta.p và khong dong gop nhi
vie.c hieu tnh phang cua dò thi.. Ba.n do.c quan tam co the xem [24]. Chang ha.n, dò thi.
trong H`nh 6.1 co the ve la.i ch su. du.ng cac doa.n thang nhu. trong H`nh 6.4. Trong di.nh
àn phai do.n v` cac khuyen hoa.c mo.t trong hai ca.nh song song khong the ve
l
y này, dò thi. c
bo.i cac doa.n thang.
/
Di
e.n
K
y hie.u R(G) là dò thi. phang G du.o..c bieu dien tren ma.t phang. Cac v`
ung lien thong (theo
2
2
to po cua ma.t phang R ) cua ta.p R \ R(G) go.i là cac die.n. Mo.t die.n là mo.t v`
ung cua ma.t
è nhau neu cac du.ò.ng bien
phang du.o..c gio.i ha.n bo.i cac ca.nh go.i là bien; hai die.n go.i là k
cua ch
ung co t nhat mo.t ca.nh chung.
151
.......
...... ...
... .. ..
.. ... .....
.
. . .
... .... .....
..
...
...
..
...
...
..
...
.
.
...
...
.
...
.
.
...
.....
.
..
.
...
.
.
.
.............
.
.
...
.
.
.
... ... ......
...
.
...
.
.
.
...
.
... .... ......
.
.
.
.
.
...
....
..
.
.
.
...
.
.
...
.
.
.
.
....
..
...
.
...
..
.
.
.
.
.
.
....
.
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.... .....
.
... .......
.
.
.
.
.... ....
....
.... ..
.. ......
.
.... ...
. .
.......
.... ..
... .....
...... ............
.... ...
... ......
......
......
.... ..
......
......
.... ..
... ....
......
......
.
.... ...
.
... ........
.
.
.
.
......
.. .
....
.
.
.
.. ......
.
.
.
.
.
.
.
...... .............
. .... .........
.
.
.
.
.
...... .........
...... .......
........... ............
.
...... .....
...............
............
.
........
..
..........................................................................................................................................................
H`nh 6.4:
òm cac chu tr`nh do.n gian vo.i cac ca.nh rò.i nhau, cac ca.nh
Noi chung, bien cua die.n g
treo (ca.nh co mo.t dnh ba.c mo.t), hoa.c cac ca.nh noi hai chu tr`nh. Die.n pha ngoài, go.i
òn ta.i mo.t chu tr`nh là du.ò.ng bien ch
là die.n vo ha.n, luon luon t
u.a ben trong no cac ca.nh
khac; do là chu tuyen cua die.n vo ha.n.
àu; dò thi. do co tnh chat da. c

V du. 6.2.2 Ban dò d.ia l
y là dò thi. to po phang khong co c
.
`
èu ca.nh. Tren H`nh
bie.t là: ba.c cua moi dnh 3. Mo.t die.n co the ke vo i die.n khac o. nhi
è nhau ma.c d`
6.5 ta ch
uy
ra` ng cac die.n d và g khong k
u ch
ung co mo.t dnh chung; a là die.n
vo ha.n.
..........................................................
.........
.............
.......
..........
......
........
.......
.
.
.
.
............
.
.
........ .....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
......
...
......
....
...
...
......
......
...
...
..
.....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.....
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
...
..
.
.
.
.
.
..
...
...
...
..
...
...
...
...
...
...
..
...
...
.
.
.
.
...
...
...
..
...
...
...
..
...
....
..
..
.....
.... .....................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...........
.
..
.....
...........
....
...
..
.....
....
...........
...
.....
........... ....
....
..
.....
...........
....
.....
..
......
.
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
..... ..
..
..
......
...
........... .........
.....
....
......
..........
....
.. ......
...
......
...........
....
.. .......
......
.....
...........
....
................................................
.....
...........
.......
.
.
.
.......
.
.
.
.
....
..
........ ...................
....
.....
....
....
.......
...... ....
....
.....
......
.......
..
...
...
....
.....
......
....
.
.
.
..
.
....
.
.
.
.
.
.
....
.
.
.
...
....
.....
......
..
...
....
....
.....
......
...
.
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.... ..
.
....
....
.
.
.
..
.
.
.
.
.... .. .........
.
.
.
.
.
.
.
.
....
....
.... .. ....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.... .. .....
.. ...........
.. ......
........
........................................................................................................................................................................................................
H`nh 6.5:
152

àu
Bi
eu di
e n tr
en m
a.t c
- e tranh phan bie.t gi
D
u.a cac die.n h
u.u ha.n và die.n vo ha.n, ch
ung ta thu.ò.ng bieu dien cac
àu S2 R3 du..a vào phep chieu noi t`
dò thi. phang tren ma.t c
u. S2 len R2 . K
y hie.u S là
.
àu vo i ma.t phang, và N là diem thuo.c ma.t c
àu sao cho N S vuong
diem tiep x
uc cua ma.t c
goc vo.i ma.t phang. Vo.i moi diem P S2 , P 6= N, du.ò.ng thang N P cat ma.t phang R2 ta.i
àu (bo di diem N ) len ma.t
du
ng mo.t diem Q. Nhu. va.y ta co tu.o.ng u
.ng mo.t-mo.t t`
u. ma.t c
phang.
Theo cach xay du..ng này, hien nhien ra` ng dò thi. là phang neu và ch neu co the bieu
àu sao cho cac ca.nh cua no khong cat nhau ngoài cac dnh chung.
dien no tren mo.t ma.t c
- i.nh l
Do do, theo D
y 6.2.1 ta co
- i.nh l
àu sao cho cac ca.nh khong tu.. cat
D
y 6.2.3 Mo.t dò thi. co the bieu dien tren ma.t c
neu và ch neu no co the bieu dien pha ng tren ma.t pha ng.
àu se phan chia ma.t c
àu thành nhi
èu v`
Mo.t dò thi. phang du.o..c bieu dien tren ma.t c
ung
.
àu là mi
èn gio i no.i, die.n vo ha.n tren ma.t phang du.o..c anh
khac nhau. Moi v`
ung tren ma.t c
àu ch
xa. thành v`
ung tren ma.t c
u.a diem cu..c bac N. Hien nhien rà ng, bà ng phep quay thch
àu ch
ho..p qua c
ung ta co the anh xa. mo.t v`
ung bat k`
y thành die.n vo ha.n tren ma.t phang.
.
.
.
T`
u do ta nha.n du o. c:
- i.nh l
D
y 6.2.4 Mo.t dò thi. pha ng co the bieu dien tren mo.t ma.t pha ng sao cho die.n bat k`y
.
cho tru o.c là die.n vo ha.n.
àu cho phep ch
Moi lien quan cac v`
ung tren ma.t c
ung ta thay rà ng khong co su.. phan
.
.
.
.
è cac
bie.t thu. c su. gi
u a die.n vo ha.n và cac die.n h
u u ha.n tren ma.t phang. Do do, khi noi v
v`
ung trong mo.t bieu dien cua dò thi. phang tren ma.t phang, ch
ung ta xet ca die.n vo ha.n.
.
.
Ngoài ra, do khong co su. khac nhau cot yeu gi

u a cac phep bieu dien dò thi. tren mo.t ma.t
àu (ma.t phang co the xem là ma.t c
àu bo di mo.t diem), thua.t ng
phang hay ma.t c
u. bieu
dien phang cua mo.t dò thi. thu.ò.ng du.o..c su. du.ng de bao hàm cac phep bieu dien tren ma.t
àu c
c
ung nhu. tren ma.t phang.
Bi
eu di
e n tr
en m
a.t ph
a ng v`
a tnh li
en th
ong
àn tren ma.t phang co the
Trong mo.t dò thi. khong lien thong, vie.c bieu dien moi thành ph
.
.
àn
du o. c khao sat mo.t cach do.c la.p. Do do, dò thi. là phang neu và ch neu cac thành ph
.
.
.
.
.
.
lien thong cua no là phang. Tu o ng tu. , trong mo.t dò thi. tach du o. c (t
u c 1lien thong) vie.c
153
bieu dien moi khoi (t

u.c là dò thi. con khong tach du.o..c cu..c da.i) tren ma.t phang co the du.o..c
khao sat do. c la.p. Do do mo.t dò thi. tach du.o..c là phang neu và ch neu moi khoi là phang.
àn xet doi vo.i dò thi. khong tach du.o..c.
Va.y, kiem tra tnh phang cua dò thi. ch c
àu khong?
Mo.t dò thi. phang khong tach du.o..c co the bieu dien duy nhat len mo.t ma.t c
.
.
.
.
àn giai thch y
Tru o c khi tra lò i cau hoi này, ch
ung ta c
ngha cua t`
u bieu dien duy nhat.
Hai bieu dien cua mo.t dò thi. phang là giong nhau neu ch
ung co the làm tr`
ung nhau ba` ng
àu này thành ma.t c
àu kia và co the bien da.ng cac v`
phep quay ma.t c
ung (khong di chuyen
àu là tr`
dnh bang qua ca.nh). Neu tat ca cac phep bieu dien len mo.t ma.t c
ung nhau th` ta
.
.
noi do thi. co duy nha t mo.t phep bieu dien. Di.nh l

y du o i day, cho ch
ung ta chnh xac cau
àu.
tra lò.i khi nào th` mo.t dò thi. du.o..c bieu dien duy nhat tren mo.t ma.t c
- i.nh l
àu cu a moi dò thi. pha ng 3lien thong
D
y 6.2.5 [Whitney] Phep bieu die n len ma.t c
là duy nhat.
Ch
u.ng minh. Xem [54].
- i.nh l
D
y này dong mo.t vai trò quan tro.ng trong vie.c xac d.inh xem mo.t dò thi. co phang
àu th` phep
hay khong: Vo.i cac dò thi. 3lien thong, neu co the bieu dien tren mo.t ma.t c
bieu dien này là duy nhat.
6.3
ò thi. ph
C
ac tnh ch
at cua d
a ng
àn này lie.t ke nghien c

Ph
u.u mo.t so tnh chat co. ban cua dò thi. phang. Tru.o.c het ta co
- i.nh l
D
y 6.3.1 [Berge] Trong mo.t dò thi. to po pha ng, cac chu tuyen cu a die.n h
u.u ha.n ta.o
thành mo.t he. co. so. cac chu tr`nh do.c la.p.
Ch
u.ng minh. Ch
ung ta se ch
u.ng minh bà ng quy na.p theo so die.n f cua dò thi. G.
Hien nhien d.inh l
y du
ng khi G co mo.t hoa.c hai die.n h
u.u ha.n. Gia su. d.inh l
y du
ng
.
.
cho mo.i do thi. phang co so die.n h

u u ha.n là (f 1); ta ch
u ng minh di.nh l
y du
ng cho mo.i
dò thi. phang co f die.n h
u.u ha.n.
Tha.t va.y, gia su. khong phai tat ca cac chu tuyen dèu là cac chu tr`nh khong giao nhau
y là hien nhien. Khi do ta co
(theo ngha là co ca.nh chung) v` vo.i tru.ò.ng ho..p do th` d.inh l
0
.
.
.
the bo bo t mo.t ca.nh e nào do cua G và du o. c dò thi. G co (f 1) die.n h

u.u ha.n mà cac chu
154
òm cac chu tr`nh do.c la.p. Khi

tuyen cua no theo gia thiet quy na.p la.p thành mo.t co. so. g
.
.
tra la.i ca.nh e, ta co mo.t die.n h
u u ha.n mo i mà chu tuyen là mo.t chu tr`nh khong phu. thuo.c
.
.
vào cac chu tr`nh tru o c (v` no ch
u.a mo.t ca.nh khong thuo.c vào mo.t chu tr`nh nào trong so
cac chu tr`nh ay). Do bo sung mo.t ca.nh khong the làm tang chu so len qua mo.t do.n vi., nen
òm cac chu tr`nh do.c la.p.
so die.n h
u.u ha.n cua dò thi. G qua là xac di.nh mo.t co. so. g
/
H
e. qua 6.3.2 [Euler, 1752] Gia su. G là dò thi. to po pha ng lien thong n dnh, m ca.nh và
f die.n. Khi do
f = m n + 2.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, so cac die.n h
u.u ha.n ba` ng chu so (G), nen
f = (G) + 1 = (m n + 1) + 1 = m n + 2.
C
ung co the ch
u.ng minh cach khac nhu. sau.
àn ch
Nha.n xet rà ng ch c
u.ng minh cho mo.t do.n dò thi., v` vie.c them mo.t khuyen hoa.c
them mo.t ca.nh song song ch do.n gian là tang so die.n và so ca.nh cua dò thi. len mo.t do.n vi..
Ch
ung ta c
ung co the xoa tat ca cac dnh treo và cac ca.nh lien thuo.c no. Neu them (hoa.c
.
bo t) mo.t ca.nh và mo.t dnh th` hie.u so (m n) khong doi.
V` moi do.n dò thi. phang co the bieu dien tren ma.t phang sao cho moi ca.nh là mo.t
- i.nh l
doa.n thang (D
y 6.2.1), nen mo.t dò thi. phang co the du.o..c ve tren ma.t phang sao cho
cac die.n là cac da giac. K
y hie.u f là so die.n và kp là so cac die.n co p ca.nh. V` moi ca.nh
thuo.c bien cua du
ng hai da giac, nen
3k3 + 4k4 + 5k5 + + rkr = 2m,
trong do kr là so cac da giac vo.i so ca.nh cu..c da.i.
Ma.t khac
k3 + k4 + + kr = f.
Tong tat ca cac goc ta.i moi dnh trong da giac tu.o.ng u
.ng dò thi. là 2n. Nhac la.i ra` ng tong
tat ca cac goc trong mo.t da giac p ca.nh là (p 2) và tong tat ca cac goc ngoài là (p + 2).
Do do
2n = (3 2)k3 + (4 2)k4 + + (r 2)kr + 4
= (2m 2f ) + 4.
u.c tren, ta suy ra
T`
u. cac dang th
2(m f ) + 4 = 2n.
Va.y f = m n + 2.
/
155
èu mo.t da die.n l

òi co n dnh, m ca.nh
V du. 6.3.3 [Euler] Ta xet trong khong gian ba chi
àu sao cho hai ca.nh bat k`
và f die.n. Hien nhien ta co the ve no tren mo.t ma.t c
y khong cat
.
.
nhau ta.i nh
u ng diem khac cac dàu m
ut. Sau do tien hành phep chieu noi vo i tam o. gi
u.a
mo.t trong cac die.n ta co the bieu dien da die.n do tren ma.t phang. V` dò thi. là phang nen
òi:
ta co he. th
u.c co. ban sau day cua cac da die.n l
n m + f = 2.
H
e. qua 6.3.4 Trong mo.t do.n dò thi. pha ng, lien thong co f die.n, n dnh, m ca.nh (m 2),
cac bat da ng th
u.c sau luon nghie.m du
ng
(
2m
3f,
3n 6 m.
Ch
u.ng minh. Moi die.n co bien t nhat là ba ca.nh, moi ca.nh là chung cua chnh xac hai
die.n, do do
2m 3f.
Thay the f = m n + 2 trong cong th
u.c Euler, ta co bat da ng th
u.c th
u. hai.
/
èu kie.n c
àn mà khong du v
è
Ch
ung ta lu.u y
rà ng bat da ng th
u.c th
u. hai ch là mo.t di
.
àn phai thoa man cac
tnh phang cua mo.t dò thi.. Noi cach khac, mo.i do n dò thi. phang c
.
.
.
èu kie.n này, nhu ng di
èu ngu o. c la.i là khong du
di
ng. Chang ha.n dò thi. Kuratowski K3,3 thoa
3n 6 = 3.6 6 = 12 m = 9.
Nhu.ng
- ò thi. K3,3 khong phang. D
- e ch
àn ch ra ra` ng trong dò
ung ta c
V du. 6.3.5 D
u.ng minh ch
.
`
thi. này khong ton ta.i die.n mà bien cua no co so ca.nh nho ho n 5. Tha.t va.y, neu dò thi. là
phang th` 2m 4f.
Theo cong th
u.c Euler
2m 4(m n + 2).
Va.y
2.9 4(9 6 + 2).
Hay 18 20! Mau thuan. Do do dò thi. K3,3 khong phang.

- ò thi. dày du co nam dnh K5 là khong phang. Tha.t va.y, neu ngu.o..c la.i th`
V du. 6.3.6 D
K5 se co
f = m n + 2 = 10 5 + 2 = 7
156
die.n. Chu tuyen cua moi die.n dèu co t nhat ba ca.nh. Neu la.p do.n dò thi. lien thuo.c
die.n-ca.nh, th` so ca.nh mo.t ma.t 2m và ma.t khac la.i 3f. T`
u. do
20 = 2m 3f = 21.
Vo l
y, va.y K5 là khong phang.
H
e. qua 6.3.7 Moi ba n dò d.ia ly co t nhat mo.t die.n mà so ca.nh cu a chu tuyen nho ho.n
hoa.c bà ng 5.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, trong ban dò d.ia l
y, moi dnh là dàu m
ut cua t nhat 3 ca.nh; neu
.
la.p do n dò thi. lien thuo.c dnh-ca.nh th` so ca.nh mo.t ma.t 2m, ma.t khac la.i 3n, va.y
òm t nhat 6 ca.nh và neu la.p do.n
n 2m/3. Neu gia thiet ra` ng moi die.n co chu tuyen g
dò thi. lien thuo.c die.n-ca.nh, th` so ca.nh cua no, mo.t ma.t 2m, ma.t khac la.i 6f. Va.y
f 2m/6. Ta luon luon co the gia thiet là dò thi. lien thong (neu khong th` ch
u.ng minh he.
.
àn), và do do co the viet
qua cho t`
u ng thành ph
2 = n m + f 2m/3 m + m/3 = 0.
- i
èu do khong the xay ra.
D
òn ta.i dnh v V sao

H
e. qua 6.3.8 Gia su. G là do.n dò thi. pha ng lien thong. Khi do t
cho d(v) 5.
Ch
u.ng minh. Tha.t va.y, trong dò thi. G, moi die.n du.o..c bao t nhat bo.i ba ca.nh khac nhau;
òm ta.p X cac diem d`
neu la.p dò thi. H lien thuo.c die.n-ca.nh (t
u.c là dò thi. g
ung de bieu thi.
.
cac die.n, ta.p ho. p Y cac diem d`
ung de bieu thi. cac ca.nh và cac ca.nh noi diem x X vo.i
y Y neu die.n x lien thuo.c ca.nh y) th` so ca.nh cua dò thi. H, mo.t ma.t 2m, ma.t khac la.i
3f, va.y f 2m/3. Neu moi dnh là dàu m
ut t nhat cua 6 ca.nh, th` c
ung ba` ng cach nhu.
.
.
.
va.y ta thu du o. c n 2m/6, ngha là (theo cong th
u c Euler)
2 = n m + f m/3 m + 2m/3 = 0.
Vo l
y!
6.4
Ph
at hi
e.n tnh ph
a ng
Vie.c xac
hoa ho.c:
di.nh dò thi. G là phang hay khong là mo.t bài toan quan tro.ng, chang ha.n trong
èu chat hoa ho.c mà cong th
o. do nhi
u.c cau ta.o cua no co the bieu dien nhu. mo.t
157
dò thi. phang; và tra lò.i cau hoi này bà ng cach co gang thu. ve no len mo.t ma.t phang ro
è thua.t toan thò.i gian O(n) kiem tra mo.t dò thi.
ràng khong phai là mo.t cau tra lò.i tot. V
co phang hay khong, và neu phang th` bieu dien no nhu. the nào co the xem [34], [18].
C
ung co mo.t thua.t toan [33] thò.i gian O(n log n) de kiem tra tnh dang cau cua hai
dò thi. phang. Bài toan này c
ung thu.ò.ng nay sinh trong hoa ho.c khi ch
ung ta muon nghien
.
.
c
u u cac phan tu .
Cac tieu chuan do.n gian và hie.u qua sau cho phep phat hie.n tnh phang cua dò thi..
Ph
ep r
ut go.n co. so.
àn lien thong cua no là phang, ch
1. Do dò thi. là phang neu và ch neu cac thành ph
ung
`
`
`
ta ch can xet mo.t thành phan lien thong cua no. C

ung va.y, mo.t do thi. co diem kho.p
là phang neu và ch neu cac khoi cua no là phang. V` va.y doi vo.i mo.t dò thi. G cho
tru.o.c, xac d.inh
G = {G1 , G2 , . . . , Gk },
òi th`
trong do Gi , i = 1, 2, . . . , k, là cac dò thi. con khong tach du.o..c cua dò thi. G. R
àn kiem tra tnh phang cua moi Gi .
ch
ung ta ch c
2. Do vie.c them hay xoa cac khuyen khong làm mat tnh phang, ta xoa cac khuyen.
3. Tat ca cac ca.nh song song c
ung khong anh hu.o.ng trong vie.c xet tnh phang, v` va.y
xoa tat ca cac ca.nh song song tr`
u. mo.t ca.nh còn la.i.
4. Loa.i bo tat ca cac dnh ba.c hai và coi hai ca.nh noi vo.i dnh do là mo.t khong anh
hu.o.ng den tnh phang cua dò thi.. Noi cach khac thu..c hie.n r
ut go.n chuoi.
La.p la.i cac Bu.o.c 3 và 4 cho den khi ta du.o..c mo.t dò thi. do.n gian nhat cho phep xac
d.inh de dàng tnh phang cua no.
- oi vo.i mo.t dò thi. lien thong khong co diem kho.p Gi , sau khi ap du.ng cac Bu.o.c 3 và
D
4 ta se du.o..c mo.t dò thi. Hi co cac da. c tru.ng:
- i.nh l
- ò thi. Hi co mo.t trong ba da.ng
D
y 6.4.1 D
1. Mo.t ca.nh do.n; hoa.c là
2. Mo.t dò thi. dày du co bon dnh; hoa.c là
3. Mo.t do.n dò thi. khong tach du.o..c co so dnh n 5 và so ca.nh m 7.
158
- i.nh l
Ch
u.ng minh. D
y co the du.o..c ch
u.ng minh ba` ng cach khao sat tat ca cac dò thi. lien
.
.
.
thong khong tach du o. c vo i so ca.nh nho ho.n hoa.c bà ng sau.
/
du.ng d.inh l
Ap
y, ch
ung ta thay rà ng tat ca cac dò thi. Hi ro.i vào loa.i 1 hoa.c 2 là
àn kiem tra them.
phang, do do khong c
èu neu tren, ch
àn nghien c
T`
u. nh
u.ng di
ung ta c
u.u cac do.n dò thi. lien thong khong
ung
tach du.o..c vo.i t nhat nam dnh, và moi dnh co ba.c lo.n ho.n hay bà ng ba. Ke den, ch
àn kiem tra bat da ng th
ta c
u.c m 3n 6. Neu bat dang th
u.c khong thoa man, th` Hi
khong phang. Ngu.o..c la.i, ch
ung ta kiem tra them ba` ng cach ap du.ng d.inh l
y Kuratowski
.
.
.
.
`
du o i day. Tru o c het ta can d.inh ngha sau.
- i.nh ngha 6.4.2 (a) Trong mo.t dò thi., hai ca.nh du.o..c go.i là trong mo.t chuoi, neu ch
D
ung
co du
ng mo.t dnh chung ba.c hai.
(b) Hai dò thi. du.o..c go.i là dòng phoi neu dò thi. này co the nha.n du.o..c t`
u. dò thi. kia ba` ng
.
cach ta.o them cac ca.nh trong chuoi (t
u c là chèn them cac dnh ba.c hai) hay ho..p nhat cac
ca.nh trong chuoi.
è c`
V du. 6.4.3 Cac dò thi. G1 và G2 trong H`nh 6.6 là dòng phoi, do co the du.a v
ung dò
0
thi. G .
...............................................................................
... ...
.. .
... .....
... ...
...
...
... ..
...
...
... ..
.
.
...
... ....
..
.
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
..
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
...
...
......
..
.....
...
...
..
...
...
..
...
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.
...
.
.
...
...
...
...
.....
...
......
...
...
......
... .....
.......
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
...................
G1
...............................................................................
... ...
.. .
... .....
... ...
...
...
... ..
...
...
... ..
.
.
...
... ....
..
.
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
..
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
...
...
......
..
.....
...
...
..
...
...
..
...
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.
...
.
.
...
...
...
...
.....
...
......
...
...
......
... .....
.......
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
...................
G2
...............................................................................
... ...
.. .
... .....
... ...
...
...
... ..
...
...
... ..
.
.
...
... ....
..
.
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
...
..
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
... ...
...
...
......
..
.....
...
...
..
...
...
..
...
.
.
.
.
...
..
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
.
...
.
.
...
...
...
...
.....
...
......
...
...
......
... .....
.......
.
.
......
.
.
.
.
.
.
.
...................
G0
H`nh 6.6:
Hien nhien ra` ng dò thi. là phang neu và ch neu mo.i dò thi. dòng phoi vo.i no là phang.
Ho.n n
u.a, quan he. R tren ta.p cac dò thi. xac d.inh bo.i G1 RG2 neu và ch neu G1 và G2 dòng
phoi là quan he. tu.o.ng du.o.ng.
- i.nh l
- ò thi. G là pha ng neu và ch neu G khong ch
D
y 6.4.4 [Kuratowski, 1930] D
u.a dò thi.
con d`
ong phoi vo.i hoa.c K5 hoa.c K3,3 .
159
- i
èu kie.n c
àn. Ro ràng, v` G khong the bieu dien tren ma.t phang sao cho cac
Ch
u.ng minh. D
ca.nh cua ch
ung khong cat nhau ngoa.i tr`
u. ta.i cac dnh chung cua ch
ung neu no ch
u.a dò thi.
con dòng phoi vo.i K5 hoa.c K3,3 .
- i
èu kie.n du. Xem [4].
D
- i.nh l
V du. 6.4.5 Bà ng cach ap du.ng D
y Kuratowski ta co dò thi. trong H`nh 6.7 khong
.
.
phang. Tha.t va.y, tru o c het xoa cac ca.nh (a, b), (e, f ) và (g, h); sau do r
ut go.n cac chuoi
.
.
.
- ò thi. thu du.o..c là K3,3 .
(a, g), (g, d) và (f, h), (h, c) de du o. c cac ca.nh mo i (a, d) và (f, c). D
Suy ra G ch
u.a mo.t dò thi. con dòng phoi vo.i K3,3 và do do khong phang.
.
.................
....... ... ... .......
....... ... .... .............
. ...
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
..
.......
.......
...
...
.......
..
.......
...
......
.......
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
.
.....
.
.
.
.
.......
.
.
.
.
...
...
.
.
.......
.
.
.
.
.
.
.
...
.......
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
......
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....................................................................................................................................................................................................
.
.
...
.
.
... .....
...
........
..
.
.
... .......
.
.
...
..... ...
..
... ........
...
...... ....
..
.
......
.
...
.
.
.
.
.
.
...
.
......
...
......
..
......
...
...
...
.....
......
..
...
......
......
...
......
..
...
..... ..
......
...
...... ...
..
.... ..... ..........
.
.
...... ..
.
...
.
.
.
.....
........
....
...
...
..
.......
....
...
....
...
... ..........
...... .....
...
..
......
......
...
....
...
...
...... ..... ..........
..
..
.
.
.
.
.
.
........ .....
...
...
..
...
...
... ....
....... .....
...
... ..........
...
... ...
......... ..........
...
... ...
...
......
.....
.
...
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
......
.. .
...
..
.....
......
...... ...
...
..
...... .... ....
..... .
... ....
......... ...
..... .....
... .. ..........
.
.
..
..
.. .......... ....
... ... .......
.
.
.........
..
..
.............
.....
..
...
.........
.
.
.
...
.
.
.........
...
......... ....
...
...
...........
...
...........
...
..
.
...
... ............
.
......... ....
...
...
..........
...
...
.
.
.
.
...
...
.. ................
.
...
.
.........
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.........
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... .
......... .....
......... ..
.... ...
.......................................................................................................
H`nh 6.7:
- i.nh l
Vie.c kiem tra tnh phang du..a vào D
y Kuratowski là kho doi vo.i cac dò thi. lo.n
(chang ha.n, do.n dò thi. khong tach du.o..c co 25 dnh và ba.c cua moi dnh 3). Co mo.t so
tnh chat khac da. c tru.ng cho cac dò thi. phang. Mo.t trong nh
u.ng da. c tru.ng do se du.o..c xet
àn ke tiep.
trong ph
- i.nh l
D
y 6.4.6 Mo.i dò thi. pha ng dèu 5sac.
y du
ng cho cac dò thi. phang co so dnh 5. Gia su. khang
Ch
u.ng minh. Hien nhien di.nh l
d.inh du
ng cho mo.i dò thi. phang co (n 1) dnh. Ta se ch
u.ng minh d.inh l
y c
ung du
ng cho
.
nh
u ng dò thi. phang co n dnh.
160
- ò thi. con nha.n du.o..c

òn ta.i dnh v co ba.c 5. D
Tha.t va.y, theo He. qua 6.3.8, trong G t
.
t`
u G bà ng cach xoa dnh v và cac ca.nh lien thuo.c no là 5sac; ta to cac dnh cua no ba` ng
è vo.i nam dnh mang nam màu
nam màu , , , , . Ta co the to màu dnh v, tr`
u. khi no k
khac nhau.
è vo.i v (theo th
Trong tru.ò.ng ho..p do, gia su. a, b, c, d, e là nam dnh k
u. tu.. vòng quanh
v) và gia su. , , , , là cac màu tu.o.ng u
.ng. K
y hie.u G, là dò thi. con sinh bo.i ta.p ho..p
.
.
.
cac dnh co màu hay , v.v. Co hai tru ò ng ho. p xay ra:
àn cua dò thi. G, th` trong thành ph
àn ch
1. Neu a và c khong thuo.c nh
u.ng thành ph
u.a
a ta to màu cho cac dnh co màu và ngu.o..c la.i. Cach to màu mo.i cho G là chap
nha.n du.o..c, và dnh v bay giò. du.o..c bao quanh bo.i cac dnh co màu , , , , nen co
the to no ba` ng màu .
àn cua dò thi. G, th` cac dnh b và d khong the
2. Neu a và c thuo.c c`
ung mo.t thành ph
.
noi vo i nhau trong dò thi. G, (v` neu ngu.o..c la.i, G ch
u.a dò thi. K5 ). Khi hoan vi. cac
àn cua dò thi. G, (ch
màu và trong thành ph
u.a dnh b) ta co the to màu cho
.
.
dnh v du o. c.
- i.nh l
D
y du.o..c ch
u.ng minh.
Tuy nhien, ta còn co the làm tot ho.n:

- i.nh l
D
y 6.4.7 [Gia thuyet bon màu] Sac so cu a mo.i dò thi. pha ng ba` ng bon.
àn dàu tien trong cuo.c trao doi gi
Ch
u.ng minh. Gia thuyet bon màu xuat hie.n l
u.a Morgan
và ngu.ò.i ho.c trò cua ong vào nam 1850. Sau do, Morgan da dè ca.p bài toan này vo.i
èu ch
Hamilton trong mo.t b
u.c thu. viet ngày 23 thang 10 nam 1852. Ket qua là rat nhi
u.ng
minh c
ung nhu. cac phan v du. và cac gia thuyet khac co lien quan xuat hie.n (de co them
nh
u.ng thong tin chi tiet, xem [48]). Tuy nhien, phai den nam 1976, hai nhà toan ho.c ngu.ò.i
u.ng
M
y là Appel và Haken (xem [1]), su. du.ng hàng ngàn giò. tren may tnh die.n tu., da ch
minh tnh du
ng dan cua gia thuyet bon màu.
/
6.4.1
Ki
em tra tnh ph
a ng
Vie.c xac di.nh mo.t dò thi. co phang hay khong là mo.t bài toan co y
ngha. Nhu. da ch ra,
cac da. c tru.ng cua Kuratowski và Whitney cho phep kiem tra tnh phang cua dò thi.. Tuy
nhien cac da. c tru.ng này khong ph`
u ho..p khi thu..c hie.n tren may tnh do kho the hie.n bà ng
chu.o.ng tr`nh; ngoài ra neu dò thi. là phang, th` cac ket qua này khong ch ra phu.o.ng phap
161
ve no nhu. the nào. Ngu.ò.i ta biet rà ng [52], neu su. du.ng tieu chuan cua Kuratowski de
kiem tra tnh phang cua dò thi. n dnh (n > 5) th` thò.i gian thu..c hie.n t nhat là O(n6 ).
è
Co mo.t so thua.t toan kiem tra tnh phang cua dò thi. (xem [52] de co tong quan v
.
.
.
`
`
cac ket qua này). Hau het cac phu o ng phap này ap du.ng cach xay du. ng ban do: Dau
àu het
tien, cho.n mo.t dò thi. con phang g cua G và bieu dien no tren ma.t phang. (Trong h
cac thua.t toan, g là mo.t chu tr`nh). Sau do them cac ca.nh vào dò thi. g sao cho no khong
cat cac ca.nh khac (ngoa.i tr`
u. ta.i cac dnh chung). Neu ch
ung ta thành cong khi bieu dien
.
.
la.i th` dò thi. G là phang; ngu o. c la.i ket lua.n G khong phang.
Kho khan chnh cua mo.t thua.t toan nhu. va.y o. cho trong nh
u.ng giai doa.n tru.o.c do,
.
.
vie.c them cac ca.nh vào g t`
u nh
u ng kha nang co the khong de y
den cac giai doa.n sau này.
.
.
.
Mo.t cach da. t ca.nh o bu o c nào do co the dan den khong the da.t ca.nh o. bu.o.c sau, ma.c d`
u
dò thi. da cho là phang. Chang ha.n, trong H`nh 6.8(a), gia su. ta bat dàu vo.i dò thi. con g là
chu tr`nh {v1 , v2 , v3 , v4 , v5 , v1 }. Sau do ta them cac ca.nh (v1 , v4 ), (v4 , v6 ), (v3 , v6 ) và (v1 , v6 )
sao cho dò thi. thu du.o..c van phang. Hien nhien là ca.nh (v2 , v5 ) khong the da. t du.o..c! T`
u. do
.
ta cho ra` ng dò thi. khong phang. Tuy nhien, dò thi. này co the bieu dien phang nhu trong
H`nh 6.8(b).
v4
......................................
.........................................
.. . ..
..............
..... .. .....
...........
..... .... .........
.........
.
.
.
.
.....
.....
.
.
..
.
....
....
.....
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.....
..
.....
.....
...
....
.....
.
.....
.
.
...
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.
.
....
.
.....
.
...
.
.
.
.....
.
.
...
.
.
.....
....
.
.
...
.
.
.
.....
.
...
...
.
.
.
.
.....
.
.
...
.
...
.
.....
.
.
.
.
.
...
.....
.
...
.
.
.
.
.
...
.
.....
.
...
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
...
....
.
.
...
.
.
.
..........
.
.....................
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
... ......
...
...
...........................
...
... .......
...
.
.
..
...
... .......
.
.
.
.
......
....
...
...
......
...
....
...
..
......
....
...
...
...
......
....
..
...
...... ....
....
...
........
...
.
....
.
...
....
....
...
....
... ...........
.
..
......
.... ....
...
..
......
.... ...
..
......
...
.... ...
.
...
.
.
.
.
.
.
......
.... ...
......
.... ... .....
...
.....
..
....... ..
...........................................................................................
v5
v3
v6
v1
v2
v4
..........................................
.........................................
.. .. ...
..............
..... .......................
...........
.....
..... ........
.........
.
.
.
.
..
.....
.....
.
.
.
....
....
..... ..............
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.....
..
.....
.......
.....
....
.....
.......
.
.
.
...
.....
.
.
.
.......
.....
.....
.......
...
.....
.......
.....
.
.
.
.
.......
.
....
.....
....
.......
.
.
...
.
.
.
.....
.......
...
...
.
.
.
.......
.
.
.
.
.....
...
...
.......
.
.
.
.
.
.
.......
...
.....
...
.
.......
.
.
.
...
.
.
.....
.......
...
.
.
.
.
...
...
.
.
.
.....
...
.........
.................................................................................
.
.........
...
.
.
.
.
...
... .......
.
..
.
...
.
.
... ......
..
...
......
...
...
..
....
......
.
.
...
.
.
.
....
......
...
....
..
..
......
...
..
....
......
..
..
....
......
...
...
..
......
....
...
...
..
......
.
....
.
.
.
.
.
.
......
....
.
..
......
.... ....
...
......
..
.... ...
...
......
...
.... ...
......
...
...
.... ...
......
.
.
.
.
.... ...
.
.
......
.
..
..
.......
...
.........................................................................................
...
....
...
....
...
.
....
.
.....
..
.....
...
.....
....
......
.....
.......
......
.
.
.
.
.
........
.
........
..........
..........
................
.........................................
v5
v3
v1
(a)
v6
v2
(b)
H`nh 6.8: Hai cach bieu dien cua c`
ung mo.t dò thi..
- ay chnh là mo.t tro. nga.i cua phu.o.ng phap xay du..ng ban dò; và ta c
àn mo.t so thu
D
tu.c khac giai quyet.
Nhu. da biet, mo.t dò thi., noi chung, co the thu go.n thành dò thi. nho ho.n de do.n gian
hoa tien tr`nh kiem tra. Cac bu.o.c thu go.n khong anh hu.o.ng den tnh phang (hoa.c khong
phang) cua dò thi..
162
1. Kiem tra tnh lien thong cua dò thi.. Neu dò thi. khong lien thong, xet t`
u.ng thành
àn lien thong.
ph
2. Xoa cac khuyen, và thay tat ca cac ca.nh song song bo.i du
ng mo.t ca.nh.
3. Xoa cac dnh ba.c hai và ho..p nhat hai ca.nh lien thuo.c dnh này. La.p la.i cac Bu.o.c 2
và 3 cho den khi khong the r
ut go.n them.
du.ng Thua.t toan Tremaux-Tarjan de phan hoa.ch dò thi. thành cac thành ph
àn
4. Ap
.
.
khong tach du o. c .
àn khong tach du.o..c, thu..c hie.n phep thu go.n su. du.ng cac Bu.o.c 3
5. Vo.i moi thành ph
và 2 cho den khi khong the thu go.n them.
àn khong tach du.o..c co n dnh, m ca.nh, kiem tra cac bat da ng th
u.c
6. Vo.i moi thành ph
n 5,
m 9,
m 3n 6.
Neu cac ràng buo.c này khong thoa man, thua.t toan ket th
uc; ngu.o..c la.i kiem tra thành
àn khong tach du.o..c khac. Mo.i dò thi. co n < 5 hoa.c m < 9 là phang, và mo.i do.n
ph
dò thi. co m > 3n 6 khong phang.
àn 3lien thong. Su. du.ng
Moi dò thi. khong tach du.o..c co the tach thành cac thành ph
- ò thi. là phang neu và ch neu tat ca cac thành ph
àn 3lien thong
ket qua cua Tutte [54]: D
.
.
cua no là phang. Tuy nhien, phu o ng phap này khong hie.u qua ba ng thua.t toan cua Hopcroft
và Tarjan sau day.
Thu
a.t to
an Hopcroft-Tarjan
Thua.t toan kiem tra tnh phang cua dò thi. rat ph
u.c ta.p. Do do ch
ung ta se ch tr`nh bày
.
.
- e hieu thua.t toan chnh, xet thu tu.c phan ra sau ap du.ng cho
nh
u ng da.c tru ng cot yeu. D
.
cac do n dò thi. khong tach du.o..c G co n dnh và m ca.nh.
èn:
Phan ra chu tr`nh-day chuy
1. T`m chu tr`nh trong G. Gan g = . Gan nhan cac dnh và cac ca.nh cua g là v1 , v2 , . . . ,
- a.t i = 1.
và e1 , e2 , . . . , tu.o.ng u
.ng. D
èn i bat dàu và ket
2. Neu co mo.t ca.nh nào cua G chu.a co nhan th` t`m mo.t day chuy
.
.
.
`
`
u.ng ca.nh chu.a
th
uc ta.i cac dnh du o. c gan nhan nhu ng day chuyen này ch gom nh
.
.
.
.
.
.
du o. c gan nhan. Lu u tr
u i . Neu tat ca cac ca.nh da du o. c gan nhan, chuyen sang
.
.
Bu o c 4.
163
- a.t g = g i ; và i = i + 1. Gan nhan cac ca.nh và cac dnh chu.a du.o..c gan nhan trong
3. D
g và chuyen sang Bu.o.c 2.
èn 1 , 2 , . . . , e . D`
4. Xuat g và cac day chuy
u.ng.
Co the ch
u.ng minh ra` ng [52] thu tu.c tren se phan ra do.n dò thi. khong tach du.o..c G
èn. V` chu tr`nh co the xem là ket noi cua hai
thành mo.t chu tr`nh và e = m n day chuy
.
èn khong co chung ca.nh, nen G du o..c phan ra thành m n + 2 day chuy
èn. C
àn
day chuy
.
.
.
`
`
ch
uy
ra ng, ma.c d`
u phan ra tren là khong duy nha t, nhu ng so cac day chuyen du o. c phan
ra t`
u. G là hà ng so. Chang ha.n, H`nh 6.8, xet hai phan ra sau thành mo.t chu tr`nh và bon
èn:
(10 6 = 4) day chuy
{v1 , v2 , v3 , v4 , v5 , v1 }, {(v1 , v4 )}, {(v2 , v5 )}, {(v4 , v6 ), (v1 , v6 )}, {(v3 , v6 )},
và
{v1 , v2 , v3 , v4 , v5 , v1 }, {(v4 , v6 ), (v3 , v6 )}, {(v1 , v6 )}, {(v1 , v4 )}, {(v2 , v5 )}.
èn, ch
Trong qua tr`nh phan ra chu tr`nh-day chuy
ung ta co the bieu dien chu tr`nh
.
`
tren ma.t phang, và tiep tu.c them cac day chuyen mo i 1 , 2 , . . . , khi ch
ung du.o..c sinh ra.
.
èn i mo i hoa.c se phan chia mo.t die.n dang t
òn ta.i thành hai die.n mo.i hoa.c
Mo.t day chuy
se khien cho g i khong phang khi them no vào g. Do ch
ung ta them tu`
yy
, nen co the
.
- e giai quyet kho khan này, ta co the hoa.c
xay ra t`nh tra.ng nhu trong H`nh 6.8. D
èn cho den khi khong the thu..c hie.n du.o..c n
1. Tiep tu.c them cac day chuy
u.a. Sau do tro.
.
.
.
.
àn ngu.o..c) thay
la.i t`m kiem cho.n lu. a cach bieu dien khac (t
u c là d`
ung phu o ng phap l
cho qua tr`nh tru.o.c do; hoa.c là
èn khac nhau nhu.ng khong da. t ch
ung vào , cho den khi
2. Tiep tu.c t`m cac day chuy
.
.
.
.
`
`
t`m du o. c die.n mà mo.t day chuyen can du o. c da. t vào, hoa.c là biet chac ra` ng khong co
èn vào.
tro. nga.i vo.i die.n mà da. t day chuy
Co mo.t so thua.t toan tiep ca.n theo hu.o.ng th
u. nhat, nhu.ng Hopcroft và Tarjan tiep
.
.
chnh
ca.n theo cach th
u hai và da ch
u ng minh ra` ng thua.t toan cua ho. là hie.u qua ho.n. Y
.
èn; cu. the là:

cua thua.t toan này là giai quyet su. nha.p nha` ng khi them cac day chuy
èn i (tren dnh cua mo.t danh
Gia su. rà ng o. bu.o.c nào do, ch
ung ta co mo.t day chuy
.
.
èn c
àn xu l
àn giai quyet su.. nha.p nhà ng cua no.
y) mà ch
ung ta c
sach ch
u a cac day chuy
èn này. Cac tru.ò.ng ho..p khac
Gia su. a và b là cac dnh xuat phat và ket th
uc cua day chuy
.
.
.
.
.
.
.
.
nhau co the xay ra và phu o ng phap xu l
y tu o ng u
ng se du o. c tr`nh bày du.o.i day. Cac t`nh
huong này du.o..c giai thch du..a vào H`nh 6.9.
òn ta.i day chuy
èn khac Pi và ch
1. Neu khong t
u.a hai dnh a và b.
164
èn
(a) Neu stack khac trong th` lu.u tr
u. Pi và giai quyet su.. nha.p nhà ng cua day chuy
ke tiep trong stack.
(b) Ngu.o..c la.i (stack bà ng trong) th` them Pi vào g; giai quyet su.. nha.p nhà ng cua
èn ke tiep trong stack.
day chuy
èn (khac Pi ) ch
2. Ngu.o..c la.i gia su. Pj là day chuy
u.a hai dnh a và b (xem H`nh 6.9(a)).
èn Pk xuat phat t`
Gi
u. la.i Pi trong danh sach. Xay du..ng day chuy
u. dnh x nào do tren
.
.
Pi và na` m gi
u a a và b (gia su Pk ket th
uc ta.i y).
èn Pk tren Pi vào stack và
(a) Neu y thuo.c Pk (xem H`nh 6.9(b)) th` da. t day chuy
`
èn Pk .
giai quyet tnh nha.p nha ng cua day chuy
èn Pi da du.o..c giai.
(b) Ngu.o..c la.i và neu y khong thuo.c Pj (H`nh 6.9(c)) th` day chuy
èn ke tiep trong stack.
Loa.i Pi khoi stack. Giai su.. nha.p nhà ng cua day chuy
(c) Ngu.o..c la.i neu y nà m gi
u.a a và b (H`nh 6.9(d)) th` lu.u tr
u. Pk . Tiep tu.c giai tnh
èn Pi bà ng cach ta.o day chuy
èn khac gi
nha.p nha` ng cua day chuy
u.a a và b.
èn
(d) Ngu.o..c la.i (H`nh 6.9(e)), lu.u tr
u. Pk . Tiep tu.c giai tnh nha.p nhà ng cua day chuy
.
èn khac gi
Pi bà ng cach ta.o day chuy
u a y và b.
èn i co the xoay ta.i hai dnh a và b, và do do se phan
Trong H`nh 6.9(a), day chuy
.
.
- e giai
èn j . Su.. nha.p nha` ng này c
àn du.o..c xu. l
y. D
doi die.n tren hoa.c du o i day chuy
.
.
èn k xuat phat t`
èn i .
quyet, ta xay du. ng mo.t day chuy
u dnh x nào do tren day chuy
.
.
.
.
èn k ch
(Day chuy
u a cac ca.nh chu a du o. c gan nhan và ket th
uc ngay khi no ga.p mo.t dnh
du.o..c gan nhan, chang ha.n y).
èn k thuo.c day chuy
èn i nhu. trong H`nh 6.9(b),
Neu ca hai dnh x và y cua day chuy
th` k co the du.o..c xoay ta.i hai dnh x và y và do do se phan doi die.n pha tren hoa.c pha
èn i . V` va.y ch
àn xu. l
du.o.i day chuy
ung ta khong nh
u.ng c
y cho i mà tru.o.c het còn
èn mo.i k . Do do c
àn cat k sau khi cat i
phai giai quyet su.. nha.p nhà ng cho ca day chuy
.
.
.
y tu o ng tu.. i doi vo.i k .
trong mo.t ngan xep, và ta bat dàu xu l
èn i và j nhu.ng la.i thuo.c
Kha nang khac là dnh y khong na` m tren hai day chuy
èn i khong
èn khac nhu. trong H`nh 6.9(c). Trong tru.ò.ng ho..p này day chuy
mo.t day chuy
.
è die.n mà day chuy
èn này
the xoay sang pha ben kia, và do do khong co su. nha.p nhà ng v
phan chia.
èn k nà m tren day chuy
èn j gi
Nhu. trong H`nh 6.9(d), neu dnh cuoi cua day chuy
u.a
èn i (c`
hai dnh a và b th` day chuy
ung vo.i k ) van co the xoay ta.i a và b. Do do van co su..
èn i . Tuy nhien khi do day chuy
èn k phan doi die.n xac d.inh
nha.p nhà ng doi vo.i day chuy
.
.
àn mo.t day chuy
èn
ung ta c
bo i chu tuyen (a, x, b, y, a) khong co su. nha.p nha` ng. V` va.y, ch
.
.
.
khac xuat phat t`

u mo.t dnh tren i de giai quyet su. nha.p nhà ng vo i i .
165
i
.......................................................................................................................
....
...
...
...
..
................................................................................................................................................................................................................................................................................
j
a
b
(a)
k
..................................................................
.
....
...
...
...
..
............................................................................................................................
....
x i y .......
...
.................................................................................................................................................................................................
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
j
a
b
.................................
...
...
.
k
..................................................................
...
...
.
....
..
..
................................................................................................................
...
....
.
...
....
.
...
....
....
...
..
..
.
....................................................................................................................................................................................................................................................
y ........................................
.
(b)
(c)
x i
............................................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
..
............................
...
...
...
...
...
.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
...
.
.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
k
.............................................................................................
...
..
...
...
...
..
...
...............................................................................................................
...
...
.
..
...
...
.
...
...
....
...
.
...
.
..
.
..
.
.
.............................................................................................................................................................................................................................................................................
(d)
(e)
èn i .
H`nh 6.9: Phan tch cac kha nang xay ra cua day chuy
èn k co dnh y nà m tren day chuy
èn j nhu.ng
Cuoi c`
ung, trong tru.ò.ng ho..p day chuy
èn i van co the xoay.
na` m ngoài doa.n xac d.inh bo.i a và b nhu. trong H`nh 6.9(e). Day chuy
.
.
.
.
.
.
èn k
Nhu ng khac vo i tru ò ng ho. p cua H`nh 6.9(b), khong co su. nha.p nhà ng cua day chuy
.
.
.
.
.
.
àn t`m mo.t day chuy

èn mo i de giai quyet su. nha.p nhà ng cua
tu o ng u
ng vo i i . Do do, c
.
`
`
èn
day chuyen i và day chuyen mo i này co the xua t phat t`
u. mo.t dnh bat k`
y tren day chuy
.
èn i den dnh y tren j .
y, a, x, b; ngoài ra ta c
ung mo ro.ng day chuy
òm cac thu tu.c:
Tom la.i, thua.t toan kiem tra tnh phang cua dò thi. g
àn khong tach du.o..c;
1. T`m cac thành ph
àn khong tach du.o..cthành cac day chuy
èn;
2. Phan hoa.ch cac thành ph
166
èn này; và

3. Xac di.nh vi. tr de them cac day chuy
4. Xay du..ng mo.t bieu dien phang.
èu sau de giai quyet cac Bu.o.c 1 và 2. Cac day chuy
èn
Su. du.ng thua.t toan t`m kiem theo chi
.
.
.
.
.
.
.
è sau. Thò.i
du o. c ta.o bo i hai bu o c tren co nh
u ng tnh chat thch ho. p cho cac tien tr`nh v
.
.
.
.
.
.
.
.
gian dòi hoi trong moi bu o c (ngoa.i tr`
u Bu o c 4) t le. vo i n. Thò i gian xay du. ng mo.t bieu
.
dien phang là O(n log n). V` va.y thò i gian thu..c hie.n cua thua.t toan là O(n log n) (do cong
th
u.c Euler, so ca.nh m t le. vo.i so dnh n trong mo.t dò thi. phang).
[34]).
6.5
Thua.t toan này còn co the cai thie.n tot ho.n vo.i thò.i gian thu..c hie.n là O(n) (xem
-
u h`nh ho.c
D
oi ng
a
Xet dò thi. phang lien thong G khong co dnh co la.p. Khi do ta co the thiet la.p mo.t dò thi.
phang G nhu. sau: ben trong moi die.n s cua R(G) da. t mo.t dnh s cua G ; vo.i moi ca.nh e
cua G thiet la.p tu.o.ng u
.ng mo.t ca.nh e cua G bà ng cach noi cac dnh s và t tu.o.ng u
.ng
- ò thi. G go.i là doi ngau (to po) cua

cac die.n s và t tren hai pha cua ca.nh e trong R(G). D
G (hay còn go.i là doi ngau h`nh ho.c cua G).
- ò thi. G (du.ò.ng li
èn net) và doi ngau cua no (du.ò.ng du
V du. 6.5.1 D
.t net) cho trong
H`nh 6.10.
...
........
... ... ...
... .. ...
.. ... ....
.
.. .. ..
.. .... .....
...
...
...
.
...
.. ... ....... ..... ....
.
..
. ..
..
.. .. .... .... .....
.
.
.
...
.. .... .
...
...
.
..
...
.
.
.
...
...
.
...
..
....
...
...
.
..
.
.
.
.
.
. ..........
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. ...
. .
...... ... .. ........ ........ .. ... .......
.
.......
.
..........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.....
....
....
.
.
.
.
.
.
.
... .....
.
.
.
..... ..... ..... ........
..... ....
... ..
.....
.....
.
.
...
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
..
...
...
......
.
....
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
.
......
....
...
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
......
.
.
.
...
.
.
.
.
.....
..... ...
.
...
.
......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..... ...
...
.
..
. .......
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....
..... ...
.. .... .. ...
... .........
....
.
.
.
.
.
.
..... ...
... ..
...
.
.
.
.
.
.. .......
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.
..... ..
...
......... .................... ....... .....
...
.
.
.
.
..
........
..... ...........
.
.
.
.
.
...
.
.
.........................................................................................................................................................
...
.
.
...
...
..
.
....
.
...
.
.....
...
.....
.......
..
......
.......
......
.......
......
...
.......... ...
.......... .
.
.
.
.......... ...........
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.. .. .............
H`nh 6.10:
ung lien thong khac trong
Mo.t chu tr`nh so. cap cua R(G) chia ma.t phang thành hai v`
.
.
.
.
và rò i nhau. Bo di tat ca cac ca.nh doi ngau tu o ng u
ng cac ca.nh tren chu tr`nh này se phan
167
àn lien thong. Noi cach khac, moi chu tr`nh so. cap cua G,
hoa.ch R(G ) thành hai thành ph
.
.
.
qua doi ngau, tu o ng u
ng mo.t doi chu tr`nh so. cap cua G , và ngu.o..c la.i. Tnh chat này rat
h
u.u ch v` ta co the t`m mo.t doi chu tr`nh cua G bà ng cach t`m mo.t chu tr`nh cua G .
Ro ràng co mo.t su.. tu.o.ng u
.ng mo.t-mo.t gi
u.a cac ca.nh cua dò thi. G và dò thi. doi ngau
.
G mo.t ca.nh cua G giao vo i mo.t ca.nh cua G. Ho.n n
u.a ch
ung ta co mo.t vài nha.n xet sau:
1. Ca.nh là khuyen trong G tu.o.ng u

.ng ca.nh treo trong G .
2. Ca.nh là ca.nh treo trong G tu.o.ng u
.ng khuyen trong G .
3. Neu G co diem kho.p th` G c
ung co diem kho.p.
4. Cac ca.nh trong chuoi cua G tu.o.ng u
.ng cac ca.nh song song trong G .
5. Cac ca.nh song song trong G tu.o.ng u
.ng cac ca.nh trong chuoi cua G .
6. So cac ca.nh ta.o thành bien trong die.n F cua G, bà ng ba.c cua dnh tu.o.ng u
.ng trong
G và ngu.o..c la.i.
- ò thi. G là phang.
7. D
- ò thi. doi ngau cua G là G; t
8. D
u.c là (G ) = G.
9. Neu k
y hie.u n, m và f là so cac dnh, ca.nh và die.n tu.o.ng u
.ng cua dò thi. phang lien
thong G, và k
y hie.u n , m và f là so cac dnh, ca.nh và die.n cua dò thi. doi ngau G
tu.o.ng u
.ng, th`
n = f, m = m, f = n.
V du. 6.5.2 Xet mo.t ma.ng va.n tai phang (vo hu.o.ng) G mà moi ca.nh e co kha nang thong
qua c(e) 0, dnh vào s và dnh ra t du.o..c xep tren c`
ung mo.t du.ò.ng nà m ngang. Ta la.p dò
.ng vo.i die.n vo ha.n cua

thi. doi ngau G bà ng cach cho hai dnh khac nhau s và t tu.o.ng u
G : dnh s u
.ng vo.i nu.a ma.t phang du.o.i, dnh t u
.ng vo.i nu.a ma.t phang tren. Gan tro.ng
.
.
.
.
lu o. ng w(e ) = c(e) cho ca.nh e (
u ng vo i e). Bay giò. ta xet cac bài toan sau:
B`
ai to
an 1. Trong G t`m thiet die.n A co kha nang thong qua nho nhat; t
u.c là làm cu..c
tieu
X
c(v).
c(A) =
vA
B`
ai to
an 2. Trong G t`m du.ò.ng di ngan nhat di t`
u. s den t ; t
u.c là làm cu..c tieu
X
w( ) =
w(v ).
168
òng lo.n nhat; Bài toan 2 tu.o.ng du.o.ng vo.i

Bài toan 1 tu.o.ng du.o.ng vo.i bài toan t`m lu
.
.
bài toan t`m du ò ng di ngan nhat và ro ràng doi vo.i dò thi. phang th` ca hai bài toan do là
mo.t.
Bài toan bon màu còn co the phat bieu du.o.i da.ng doi ngau là: co the to cac die.n cua
è nhau co c`
mo.t dò thi. phang G bà ng bon màu sao cho khong co hai die.n k
ung mo.t màu.
u
ò thi. d
Tnh duy nh
at cu a d
oi ng
a
Van dè da. t ra là doi ngau cua mo.t dò thi. là duy nhat? Noi cach khac, cac dò thi. doi ngau
cua mo.t dò thi. da cho là dang cau? T`
u. phu.o.ng phap xay du..ng cua dò thi. doi ngau, du.ò.ng
nhu. ho..p l
y cho rà ng mo.t dò thi. phang G co duy nhat dò thi. doi ngau neu và ch neu no co
àu) duy nhat.
mo.t bieu dien phang (tren ma.t phang hoa.c ma.t c
V du. 6.5.3 Hai dò thi. trong H`nh 6.11 là da ng cau vo.i hai bieu dien phang khac nhau.
Ngu.o..c la.i, cac dò thi. doi ngau cua hai dò thi. này khong da ng cau nhu. trong H`nh 6.12.
e5 ............................................................ e6
e7
...............................................................................................................................................................................................................
.......
...
e....6.............................. ......
.......
...
.......
.......
...
..
...
.......
...
.......
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
e5 .................................. . ..................... .........
...
....
.
.
...
.
...........
...
....
.
e4
...
.
...
.....
...
...
.....
...
.....
...
...
....
.
.
.
...
.
...
...
.
.
.
...
.
...
..
.
.
.
.
...
.
...
...
.
.
.
...
...
.
....
.
.
...
...
.
...
.
...
.
.
...
.
...
.
...
.
.
...
.
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
...
.
...
...
.
.
...
.
.
...
... .........
...
.. ......
..
....................................................................................................................................................
e3
e2
.......
...
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.
.
.
.
.
.
.
............................................................................................................................................................
..... ..
.....
..... ....
.
.
.
...
.
.....
...
....
.....
...
...
.....
.....
...
...
....
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
....
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
....
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
...
.
...
.
.
.
...
.
...
...
.
.
.
...
.
...
...
.
.
.
.
...
...
....
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
...
.
.
.
.
...
...
..
... .........
...
... .......
...
..........
..
...............................................................................................................................................
e1
e4
e7
e3
e2
e1
H`nh 6.11: Hai bieu dien khac nhau cua c`

ung mo.t dò thi..
- i.nh l
Tuy nhien cac dò thi. trong H`nh 6.12 là 2da ng cau. D
y sau tong quat v du. này.
- i.nh l
D
y 6.5.4 Tat ca cac dò thi. doi ngau cu a mo.t dò thi. pha ng G là 2da ng cau; và mo.i
ung là mo.t doi ngau cu a G.
d`
o thi. 2da ng cau vo.i mo.t doi ngau cu a G c
àu, nen doi ngau
V` mo.t dò thi. phang 3lien thong co bieu dien duy nhat tren ma.t c
cua no là duy nhat. Noi cach khac, tat ca cac doi ngau cua dò thi. 3lien thong là dang
cau.
169
..........................
.........
... ....
.......
... ....
......
... ...
.....
.
.
.
.
...
...
...
.
...
.
...
..
...
.
...
.
...
...
.
.
.
....
..
.
...
..
..
..
.
.
...
...
..
.
.
.
..
.
..
.
.
.
.
... ...
...
. .
.... .......
...
.
...
..........
.
.
.
....
.
.
..... .........
..
.....
.....
.
.
.
.
....
.....
..
.....
.
.....
.....
.....
...
.....
.....
.
.
.
.....
.
.....
...
.
.....
.
.
..
.
.....
...
.
.
.
...
.
.....
....
.
.....
.
.
...
...
.....
.
.
.
...
.
.....
...
.
.
.
.....
.
...
..
.....
.... ........
.....
.....
... ........
...
.........
....................................................................................................................................................
...
...
...
...
.
...
.
..
...
...
...
.
.
.
...
..
...
...
....
....
....
....
....
...
.
....
.
.
....
....
.....
....
.....
.....
.....
.....
......
......
.
.
.
.......
.
.
.
....
.........
.........
..............
...................................
e5
e7
e6
e6
e3
e2
e7
e5
e4
......................
.........
.
.......
... ...
......
... ..
.....
.
.
.. ...
.
.
.. ....
...
.
.
.
.
...
..
..
...
...
..
...
...
.....
...
...
..
..
....
.
.
..
..
...
.
.
...
..
..
.
.
.
...
.
.
....
...
...
...
.
..
.
.
.
.
.
.
......
.
..
.
.
...
.
.
.
... .......
.
.
.
.
.
...
.
.....
...
.
.
...
.
.....
.
.
....
..
.....
.
.....
...
.....
.....
.....
...
...
.....
.
.....
..
.
.
.
.
.....
.....
.
...
.
.
.
.
..
.
.
.....
...
.
.
...
.....
.
...
.
.
.....
.. .........
.
...
.....
.....
... .... .........
.....
... .... .......
.....
.... ... ......
.....
.....
... ...........
.....
...........
....................................................................................................................................................
.
...
...
...
...
...
.
..
...
...
...
.
.
.
...
..
...
...
....
....
....
....
....
...
.
....
.
.
....
....
.....
....
.....
.....
.....
.....
......
......
.
.
.
.......
.
.
.
....
.........
.........
..............
...................................
e3
e4
e2
e1
e1
(a)
(b)
- oi ngau cua dò thi. trong H`nh 6.11(a). (b) D

- oi ngau cua dò thi. trong H`nh
H`nh 6.12: (a) D
6.11(b).
6.6
-
u t
D
oi ng
a
o ho..p
àn tru.o.c ch
è doi ngau cua cac dò thi. phang
Trong cac ph
ung ta da di.nh ngha và thao lua.n v
àn t
àn này cung cap mo.t d.inh ngha tu.o.ng du.o.ng cua khai
theo ngha thu
uy h`nh ho.c. Ph
nie.m doi ngau khong phu. thuo.c vào cac khai nie.m h`nh ho.c. Tru.o.c het ta co
- i.nh l
- i
èu kie.n c
àn và du de hai dò thi. pha ng G1 và G2 là doi ngau cu a nhau
D
y 6.6.1 D
.
.
.
òn ta.i tu o ng u
là: T
ng mo.t-mo.t gi
u.a cac ca.nh trong G1 và cac ca.nh trong G2 sao cho mo.t
ta.p cac ca.nh trong G1 ta.o thành mo.t chu tr`nh neu và ch neu ta.p tu.o.ng u
.ng trong G2 ta.o
thành mo.t thiet die.n.
- i
èu kie.n c
àn. Xet mo.t bieu dien phang cua dò thi. G. Ch
Ch
u.ng minh. D
ung ta c
ung ve mo.t

doi ngau (h`nh ho.c) G cua G. Xet mo.t chu tr`nh t`

uy y
trong G. Hien nhien, chu tr`nh
se ta.o thành mo.t du.ò.ng cong dong do.n nào do trong ma.t phang bieu dien cua G và phan
- i.nh l
- u.ò.ng cong Jordan). Do do cac dnh cua G du.o..c
chia ma.t phang thành hai v`
ung (D
yD
phan hoa.ch thành hai ta.p con khac trong rò.i nhau-mo.t ben trong và mo.t ben ngoài .
Noi cach khac, ta.p cac ca.nh trong G tu.o.ng u
.ng ta.p trong G là mo.t thiet die.n trong
G . (Khong ta.p con thu..c su.. nào cua là thiet die.n cua G ; ta.i sao?). Tu.o.ng tu.., hien
òn ta.i duy nhat mo.t chu tr`nh g
òm ta.p cac ca.nh
nhien rà ng vo.i moi thiet die.n S trong G t
.
.
.
tu o ng u
ng S trong G sao cho S là mo.t chu tr`nh.
170
- i
èu kie.n du. Gia su. G là dò thi. phang và G0 là dò thi. mà co tu.o.ng u
D
.ng mo.t-mo.t gi
u.a cac
0
.
.
.
thiet die.n trong G và cac chu tr`nh trong G và ngu o. c la.i. Gia su G là dò thi. doi ngau cua
G. Khi do co mo.t tu.o.ng u
.ng mo.t-mo.t gi
u.a cac chu tr`nh trong G0 và cac thiet die.n trong
òn ta.i tu.o.ng u
G, và gi
u.a cac thiet die.n trong G và cac chu tr`nh trong G . Do do t
.ng mo.t
0
.
- i.nh
èu này ch ra rà ng G và G là 2da ng cau (D
mo.t gi
u a cac chu tr`nh cua G và G mà di
0
l
y 1.5.3). Theo Di.nh l
y 6.5.4, dò thi. G là mo.t doi ngau cua G.
-
u cua d
ò thi. con
D
oi ng
a
Gia su. G là dò thi. phang và G là doi ngau cua no. Gia su. a là mo.t ca.nh cua G và ca.nh
tu.o.ng u
.ng no trong G là a . Bay giò. ta xoa ca.nh a khoi dò thi. G và t`m doi ngau cua dò
thi. G \ {a}. Neu a là ca.nh bien cua hai die.n, th` vie.c xoa ca.nh a se ho..p nhat hai die.n này
làm mo.t. Do do dò thi. doi ngau (G \ {a}) co the nha.n du.o..c t`
u. G bà ng cach xoa ca.nh
.
.
.
tu o ng u
ng a và sau do dòng nhat hai dnh mà a lien thuo.c trong G \ {a }. Ma.t khac neu
ca.nh a khong nà m tren bien, th` a là mo.t khuyen. Trong tru.ò.ng ho..p này G \ {a } chnh
là (G \ {a}) . Do do neu dò thi. G co mo.t doi ngau G th` doi ngau cua dò thi. con cua G co
àn thu tu.c này.
the nha.n du.o..c bà ng cach ap du.ng mo.t so l
-
u cua d
ò thi. d
òng ph
D
oi ng
a
oi
Gia su. G là dò thi. phang và G là doi ngau cua no. Gia su. a là mo.t ca.nh cua G và ca.nh
tu.o.ng u
.ng no trong G là a . Bay giò. ta them mo.t dnh mo.i co ba.c bà ng hai nà m tren ca.nh
a vào G (t
u.c là a tro. thành hai ca.nh trong chuoi). Khi do doi ngau cua dò thi. mo.i nha.n
.
.
y ngu.o..c la.i ba` ng
du o. c chnh là them ca.nh song song vo.i a vào dò thi. G . Tu.o.ng tu.. xu. l
cach r
ut go.n chuoi se tu.o.ng u
.ng vo.i xoa mo.t ca.nh song song trong G . Do do neu G co mo.t
doi ngau G , th` mo.i doi ngau cua dò thi. dòng phoi vo.i G co the nha.n du.o..c t`
u. G ba` ng
.
.
phu o ng phap tren.
- en nay ch
- o là v` mo.i
D
ung ta mo.i ch nghien c
u.u doi ngau cua cac dò thi. phang. D
d.inh ngha cua khai nie.m doi ngau phu. thuo.c vào cach bieu dien phang cua dò thi. tren ma.t
- i.nh l
phang. Tuy nhien, D
y 6.6.1 cho phep ch
ung ta co the d.inh ngha la.i khai nie.m này mà
.ng gi
u.a cac chu tr`nh
khong phu. thuo.c vào cach bieu dien tren ma.t phang; cu. the là tu.o.ng u
.
và cac thiet die.n. Khai nie.m này co the mo ro.ng cho cac dò thi. khong phang? Noi cach
òn ta.i mo.t dò thi. G0 tu.o.ng u
khac, vo.i dò thi. khong phang G, co t
.ng mo.t-mo.t gi
u.a cac ca.nh
cua ch
ung sao cho mo.i chu tr`nh trong G tu.o.ng u
.ng duy nhat vo.i mo.t thiet die.n trong G0 ,
và ngu.o..c la.i? Cau tra lò.i là khong do ket qua sau
- i.nh l
- ò thi. co doi ngau neu và ch neu no pha ng.
D
y 6.6.2 [Whitney] D
171
àn ch
èu kie.n c
àn. T
Ch
u.ng minh. Ch
ung ta ch c
u.ng minh di
u.c là ta se ch
u.ng minh dò thi.
.
- i.nh l
khong phang se khong co doi ngau. Gia su G là dò thi. khong phang. Khi do theo D
y
.
.
Kuratowski, G ch
u a K5 hoa.c K3,3 hoa.c mo.t dò thi. con dòng phoi vo i mo.t trong hai dò thi.
`
này. Ta biet ra ng, G co mo.t doi ngau ch neu mo.i dò thi. con g cua G và mo.i dò thi. dòng
phoi vo.i g co mo.t doi ngau. Do do neu ch
ung ta ch
u.ng minh du.o..c ca hai dò thi. Kuratowski
K5 và K3,3 dèu khong co doi ngau th` d.inh l
y du.o..c ch
u.ng minh. Ta se ch
u.ng minh phan
.
.
ch
u ng nhu sau:
(a) Gia su. K3,3 co mo.t doi ngau D. Nha.n xet rà ng cac thiet die.n trong K3,3 tu.o.ng u
.ng cac
- i.nh l
òm hai ca.nh
chu tr`nh trong D và ngu.o..c la.i (D
y 6.6.1). Do K3,3 khong co thiet die.n g
.
nen D khong co chu tr`nh do. dài hai. T
u c D khong co cac ca.nh song song. Do mo.i chu
tr`nh trong K3,3 co do. dài bon hoa.c sau nen D khong co thiet die.n vo.i so ca.nh t ho.n bon.
V` va.y, ba.c cua cac dnh trong D t nhat bà ng bon. Nhu.ng D khong co ca.nh song song và
ba.c cua cac dnh t nhat bà ng bon nen D co t nhat nam dnh, moi dnh co ba.c lo.n ho.n
- i
èu này mau thuan v` K3,3 co
hoa.c bà ng bon. T
u.c là D co t nhat (5 4)/2 = 10 ca.nh. D
chn ca.nh và doi ngau cua no c
ung phai co chn ca.nh. Do do K3,3 khong co doi ngau.
uy
ra` ng K5 co
(b) Gia su. K5 co mo.t doi ngau là H. Ch
1. 10 ca.nh;
2. khong co ca.nh song song;
3. khong co thiet die.n vo.i hai ca.nh; và
4. cac thiet die.n ch co bon hoa.c sau ca.nh.
Suy ra dò thi. H co
1. 10 ca.nh;
2. khong co dnh ba.c nho ho.n ba;
3. khong co ca.p ca.nh song song;
4. cac chu tr`nh co do. dài bon hoa.c sau.
Khi do H ch
u.a mo.t lu.c giac (mo.t chu tr`nh co do. dài sau), và khong co ho.n ba ca.nh
mà khi them vào lu.c giac se khong ta.o thành chu tr`nh do. dài ba hoa.c mo.t ca.p ca.nh song
èu này khong the xay ra trong H và H co 10 ca.nh, nen H co t nhat bay
song. Nhu.ng di
- i
èu này dan den H co t nhat 11 ca.nh-mau
dnh. Ba.c cua moi dnh này t nhat bà ng ba. D

thuan.
/
172
Chu.o.ng 7
Ma.ng v
a.n tai
7.1
àu
Mo. d
Mo.t trong nh
u.ng bài toan l
y th
u và quan tro.ng cua l
y thuyet dò thi. là xac di.nh gia tri. lo.n
èn t`
òn s cua dò thi. den mo.t dnh dch t. Trong
òng du.o..c truy
u. mo.t dnh ngu
nhat cua lu
khung canh do, moi cung (vi , vj ) cua dò thi. G du.o..c gan vo.i mo.t kha nang thong qua qij là
òng lo.n nhat co the tai qua cung này. Bài toan này và nh
so lu.o..ng lu
u.ng cai bien cua no
.
.
èu u
co rat nhi
ng du.ng trong thu. c te, chang ha.n, xac d.inh ma.t do. giao thong lo.n nhat gi
u.a
hai v`
ung trong ban dò giao thong du.o..c bieu dien bo.i mo.t dò thi.. Trong v du. này, lò.i giai
òng lo.n nhat c
ung ch ra nh
u.ng no.i bao hoà tren ma.ng giao thong và ta.o
cua bài toan lu
òng ta.p trung vào gi
mo.t tac nghen khi lu
u.a hai vi. tr nào do.
òng lo.n nhat t`
àn dàu tien bo.i Ford
Phu.o.ng phap giai bài toan lu
u. s den t du.a ra l
và Fulkerson [27] và k
y thua.t gan nhan cua ho. là co. so. cho nh
u.ng thua.t toan khac giai
.
òng lo.n nhat:
quyet nh
u ng van dè lien quan. Co mo.t so cai bien cua bài toan lu
1. Gia su. rà ng moi cung cua dò thi. khong ch du.o..c gan vo.i kha nang qij cho biet ca.n tren
òng tren cung (vi , vj ) mà còn kha nang rij cho ca.n du.o.i cua lu
òng tren cung
cua lu
.
.
.
.
này. Trong tru ò ng ho. p nhu va.y, khong phai l

uc nào mo.t ta.p cha p nha.n du.o..c cac gia
òng c
èu
tri. cua lu
ung thoa man c`
ung l
uc hai ràng buo.c này. Tuy nhien-noi chung-nhi
.
.
.
`
`
ng
luong thoa dieu kie.n này, và neu ngoài cac kha nang còn co cac chi ph cij tu o ng u
òng do.c theo cac cung, th` bài toan tro. thành t`m lu
òng chap nha.n du.o..c
mo.t do.n vi. lu
vo.i chi ph nho nhat t`
u. s den t.
òng lo.n nhat gi
u.a mo.i ca.p dnh. Ma.c d`
u bài toan này co
2. Xet tru.ò.ng ho..p dòi hoi lu
àn la.p cac bài toan lu
òng lo.n nhat t`
the giai bà ng n(n 1)/2 l
u. s den t nhu.ng cach
àn
làm này qua tho! Tu.o.ng tu.. vo.i t`m tat ca cac du.ò.ng di ngan nhat, o. day c
ung c
173
mo.t thua.t toan chuyen du.ng de giai no-và trong tru.ò.ng ho..p dò thi. vo hu.o.ng, phu.o.ng
òng lo.n nhat gi
phap giai quyet no khong lien quan den lò.i giai cua bài toan lu
u.a hai
dnh s và t.
òn và mo.t dnh dch, ta khao sat mo.t so ngu
òn và mo.t so
3. Neu thay cho mo.t dnh ngu
.
.
.
òn-dch khac nhau, th` bài toan

dch, vo i cac hàng hoa khac nhau gi
u a hai to ho. p ngu
òng t`
òn den cac dch là bài toan lu
òng da-hàng
cu..c da.i tong so tat ca cac lu
u. cac ngu
òng
hoa. Trong bài toan này, kha nang qij cua cung (vi , vj ) là ca.n tren cua tong cac lu
.
vo i cac loa.i hàng hoa tren cung do.
òng den bà ng so lu.o..ng
4. Gia thiet (an) trong tat ca cac tru.ò.ng ho..p tren là so lu.o..ng lu
.
.
.
òng ra. Neu ta bo gia thiet này và xet tru ò ng ho. p lu
òng ra khoi mo.t cung bà ng
lu
.
òng den nhan vo i mo.t so nguyen khong am nào do, th` bài toan lu
òng lo.n nhat (t`
lu
u.
s den t) du.o..c xem nhu. bài toan trong cac dò thi. vo.i cac lo..i nhua.n. Trong da.ng này,
òng co the du.o..c sinh ra hoa.c bi. hap thu. bo.i dò thi., và do va.y lu
òng vào s
cac lu
òng ra khoi t co the thay do i hoàn toàn do. c la.p.

và lu
è lu
òng du.o..c nghien c
èu và co nh
Cac bài toan v
u.u nhi
u.ng u
.ng du.ng thu..c tien. Mu.c
dch cua chu.o.ng này tr`nh bày ngan go.n cac bài toan thu.ò.ng ga.p, ch ra moi lien he. gi
u.a
.
ch
ung và xay du. ng mo.t so thua.t toan giai quyet.
òng lo.n nhat t`
Chu.o.ng này se thao lua.n bài toan lu
u. s den t và cac tong quat hoa cua
òng da-hàng hoa rat khac bie.t
no (1), (2), (3) và (4) tren. Do cac thua.t toan giai bài toan lu
.
.
.
è ban chat, và khong phai dèu hie.u qua nhu phu o ng phap gan nhan, nen se khong du.o..c
v
dè ca.p o. day. Ba.n do.c quan tam co the xem [30] và cac tài lie.u dan kèm theo.
7.2
òng l
B`
ai to
an lu
o.n nh
at
òng lo.n nhat tren ma.ng va.n tai G là mo.t lu

òng vo.i gia tri. lo.n nhat. Noi chung co mo.t
Lu
òng vo.i c`
àn này tr`nh bày thua.t toan t`m lu
òng lo.n nhat. Y
vài lu
ung gia tri. lo.n nhat. Ph
òng nào do và tang gia tri. cua lu
òng cho den khi
tu.o.ng cua thua.t toan là: kho.i dàu vo.i lu
.
.
.
.
òng lo n nhat.
u a. Ket qua ta co lu
khong the tang du o. c n
- ò thi. co hu.o.ng trong H`nh 7.1 bieu dien so. dò ma.ng dan d
àu. D
àu du.o..c
V du. 7.2.1 D
àu t. Cac dnh b, c, d và e là
dan t`
u. tàu s và du.o..c bo.m thong qua ma.ng den nhà may lo.c d
.
`
cac tra.m bo m trung gian. Cac cung bieu thi. cac ong dan dau và hu.o.ng di chuyen cua he.
thong. Cac nhan tren cac cung là kha nang thong qua toi da cua ong dan. Bài toan da. t ra
àu t`
èu nhat lu.o..ng d
u. tàu den nhà may và tnh gia tri. này. H`nh 7.1
là t`m cach chuyen nhi
.
là mo.t v du. cua mo.t ma.ng va.n tai. Tru o.c het ta co:
174
.
.........................................................................................................................................................................................................................................
.....
.....
.
.....
......
.....
......
.....
.....
.
.
.
......
.....
.....
......
.....
......
.....
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
....
.
....
........
.
.
.
.
.
.
.
.....
....
.
.
.
..............
.
.
.....
.
....
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
....
.
....
.....
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
....
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
......
...
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.....
.
.....
......
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.....
....
......
.....
.....
......
.......
.....
......
.....
......
.........
.....
......
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
......
......
.....
.....
......
.....
.....
......
.....
.....
......
.....
.....
......
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
.....
.....
....
..... ...........
.....
........................................................................................................................................................................................................................................
...
è ma.ng va.n tai.

H`nh 7.1: V du. v
- .inh ngha 7.2.2 Ma.ng va.n tai là mo.t do.n dò thi. co hu.o.ng, co tro.ng so G sao cho
D
òn) cua ma.ng, khong co cung
(a) co mo.t và ch mo.t dnh s, go.i là dnh vào (hoa.c dnh ngu
den no.
(b) co mo.t và ch mo.t dnh t, go.i là dnh ra (hoa.c dnh dch) cua ma.ng, khong co cung di
ra khoi no.
(c) moi cung u := (vi , vj ) E du.o..c gan mo.t so nguyen khong am qij , go.i là kha nang cua
cung u.
(d) dò thi. vo hu.o.ng nha.n du.o..c t`
u. G bà ng cach bo di cac hu.o.ng là lien thong.
- ò thi. co hu.o.ng trong H`nh 7.1 là ma.ng va.n tai. Loi vào là dnh s và loi ra
V du. 7.2.3 D
là dnh t. Kha nang cung (s, b) là qsb = 3 và cua cung (b, c) là qbc = 2.
Trong chu.o.ng này, neu G là ma.ng va.n tai ch
ung ta se k
y hie.u dnh vào là s và dnh
ra là t.
- i.nh ngha 7.2.4 Gia su. G là ma.ng va.n tai vo.i kha nang cung (vi , vj ) là qij . Lu
òng (chap
D
.
.
nha.n du o. c) F trong G gan moi cung (vi , vj ) mo.t so khong am fij sao cho
(a) 0 fij qij ; và
(b) vo.i moi dnh vj 6= s, t, ta co
fij =
fji .
175
(7.1)
(Tong trong (7.1) lay tren tat ca cac gia tri. i; neu khong co cung (vi , vj ), ta da.t fij = 0).
òng tren cung (vi , vj ). Vo.i moi j, ta go.i
Ta noi fij là lu
X
fij
òng den dnh vj và

là lu
fij
òng ra khoi dnh vj .

là lu
- i
èu kie.n (7.1) go.i là bao toàn lu
òng. Trong v du. dan d
àu cua H`nh 7.1, bao toàn lu
òng co
D
.
.
.
àu khong du o. c su du.ng và c
ngha d
ung khong du.o..c cap them ta.i cac tra.m bo.m b, c, d và e.
V du. 7.2.5 Cac phep gan
fsb = 2, fbc = 2, fcz = 3, fsd = 3,
fdc = 1, fde = 2, fez = 2,
òng tren ma.ng va.n tai cua H`nh 7.1. Chang ha.n, lu
òng den dnh d là
xac d.inh lu
fsd = 2,
òng ra khoi dnh d :
bà ng lu
fdc + fde = 1 + 2 = 3.
òng F du.o..c ve trong H`nh 7.2, trong do cung e du.o..c gan nhan x, y neu kha nang cua e
Lu
òng tren e là y.
là x và lu
b
2, 2
...................................................................................................................................................................................................................................
.....
.... ........
.....
......
.....
.....
.
.
......
.....
.
.
...
......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
......
.....
.....
......
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
...
....
.
.
.
.
.
.
..............
.
.
.
..
....
.
.....
.
.
.
..............
.
.....
....
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
....
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.
...
....
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
...
....
.
.
.
.
.
.
.
....
.
.
...
.
........
.
.
.
.
.
.
.
.
.....
.....
......
.
.
.
.....
.
.....
.
....
....
.
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.....
....
......
.....
.....
......
.....
......
.....
.....
......
.....
.......
......
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
........
.
....
.....
......
.........
......
.....
.......
......
.....
.....
......
.....
.....
......
.
.
.....
.
.
.
.
.
.
.
..
.....
....
.....
.....
......
.....
.....
......
.....
..... ...........
.........................................................................................................................................................................................................................................
.
.
.
4, 3
3, 2
2, 1
5, 3
2, 2
4, 2
òng tren ma.ng va.n tai cua H`nh 7.1.

H`nh 7.2: Lu
176
òng ra khoi dnh s là

Ch
uy
rà ng trong v du. này, lu
fsb + fsd
òng den dnh t :
bà ng lu
fct + fet
và ba` ng 5. Tha.t va.y, ta co
- i.nh l
òng tren ma.ng va.n ta i G := (V, E). Khi do lu
òng ra kho i
D
y 7.2.6 Gia su. F là lu
.
òng den dnh t; t
dnh s bà ng lu
u c là
X
fsi =
Ch
u.ng minh. Ta co
X
jV
do moi ve bà ng
P
P
eE
fit .
fij
iV
jV
fji
iV
fe . V` va.y
0 = jV ( iV fij iV fji )
P
P
P
P
P
P
P
= ( iV fit iV fti ) + ( iV fis iV fsi ) + jV,j6=s,t ( iV fij iV fji )
P
P
= iV fit iV fsi
do fti = 0 = fis vo.i mo.i vi V, và (7.1).
- i.nh ngha 7.2.7 Gia su. F là lu
- a.i lu.o..ng
òng tren ma.ng va.n tai G. D
D
X
fsi =
fit
òng F.
go.i là gia tri. cua lu
Bài toan tren ma.ng va.n tai G co the phat bieu:
òng chap nha.n du.o..c lo.n nhat tren dò thi. G; t
B`
ai to
an 7.2.8 T`m mo.t lu
u.c là trong so tat
.
òng tren G, t`m lu
òng F co gia tri. lo n nhat.
ca cac lu
- i.nh l
Thua.t toan gan nhan cua Ford và Fulkerson [27] giai bài toan này du..a tren D
y
.
.
7.2.10. Tru o c het ta co mo.t so khai nie.m
177
- i.nh ngha 7.2.9 Neu cac dnh cua dò thi. G = (V, E) du.o..c phan hoa.ch thành hai ta.p con
D
àn b`
V0 và V0 (trong do V0 V và V0 là ph
u cua V0 trong V ), th` ta.p cac cung cua G vo.i
dnh xuat phat thuo.c V0 và dnh ket th
uc thuo.c V0 go.i là thiet die.n cua G. Ta.p cac cung
cua thiet die.n thu.ò.ng du.o..c k
y hie.u bo.i (V0 V0 ).
Gia su. G là ma.ng va.n tai. Thiet die.n (V0 V0 ) tach s khoi t neu s V0 và t V0 .
Kha nang thong qua hay gia tri. cua thiet die.n là tong cua tat ca cac kha nang cua tat ca
cac cung cua G vo.i dnh xuat phat thuo.c V0 và dnh ket th
uc thuo.c V0 ; t
u.c là
X
v(V0 V0 ) :=
qij .
(vi ,vj )(V0 V0 )
Thiet die.n nho nhat là thiet die.n co kha nang thong qua nho nhat.
- i.nh l
- i.nh l
òng lo.n nhat) Gia tri. cu a lu
òng lo.n nhat
D
y 7.2.10 (D
y thiet die.n nho nhat-lu
.
t`
u s den t bà ng kha nang thong qua cu a thiet die.n nho nhat (Vm Vm ) tach s kho i t.
òng lo.n nhat t`
Ch
u.ng minh. Hien nhien rà ng, lu
u. s den t khong the lo.n ho.n v(Vm Vm )
do tat ca cac du.ò.ng di t`
u. s den t dèu su. du.ng t nhat mo.t cung cua thiet die.n này. Do do
àn ch
òn ta.i mo.t lu
òng da.t gia tri. này. Ta xem lu
òng da cho F tu.o.ng
ch c
u.ng minh ra` ng t
.
.
èu và d.inh ngha thiet die.n (V0 V0 ) bà ng de. quy theo thu tu.c
u
ng vo i mo.t vector m chi
sau:
1. Kho.i ta.o, da.t V0 = {s}.
2. Neu vi V0 , và hoa.c fij < qij hoa.c fij > 0 th` da.t vj vào trong ta.p V0 .
3. La.p la.i Bu.o.c 2 cho den khi khong the them dnh nào vào V0 .
/ V0 .
Co hai tru.ò.ng ho..p xay ra: hoa.c t V0 hoa.c t
Tru.`
o.ng ho..p 1. t V0 .
èn t`
Theo Bu.o.c 2 tren, t
u. s den t sao cho mo.i cung (vi , vj ) du.o..c su. du.ng
.
.
.
èn theo hu o ng thua.n (cac cung di.nh hu.o.ng thua.n) thoa fij < qij và cac cung
bo i day chuy
èn này
u.c là hu.o.ng t`
u. vl den vk thoa flk > 0. Day chuy
(vk , vl ) du.o..c d.inh hu.o.ng ngu.o..c, t
èn di
èu chnh.
go.i là day chuy
- a.t
D
f = min(vi ,vj ) [qij fij ];

b = min(vk ,vi ) [fkl ];
178
(vi , vj ) thua.n hu.o.ng,

(vk , vl ) ngu.o..c hu.o.ng
và
= min[f , b ].
òng tren tat ca cac cung di.nh hu.o.ng thua.n và tr`
Neu ta co.ng them vào lu
u. di tren
èn di
èu chnh th` lu
òng thu du.o..c v
àn là
tat ca cac cung di.nh hu.o.ng ngu.o..c trong day chuy
.
.
.
.
.
- i
òng chap nha.n du o. c co gia tri. nho ho n lu
òng ban dàu mo.t lu o. ng . D
èu này là hien nhien
lu
.
.
.
.
èu thua.n khong vu o. t qua kha nang cua cac cung
v` them mo.t lu o. ng vào cac cung theo chi
.
.
.
èu ngu.o..c th` lu
òng van khong
này (do < f ) và tr`
u di mo.t lu o. ng vào cac cung theo chi
am (do < b ).
du.ng la.i vo.i lu
òng mo.i theo cac Bu.o.c 1-3 tren ta la.i thu du.o..c mo.t thiet die.n mo.i
Ap
(V0 V0 ).
Tru.`
o.ng ho..p 2. t
/ V0 .
Theo Bu.o.c 2, fij = qij vo.i mo.i cung (vi , vj ) (V0 V0 ) và fkl = 0 vo.i mo.i cung (vk , vl )
(V0 V0 ).
Do do
X
(vi ,vj )(V0 V0 )
và
fij =
qij
(vi ,vj )(V0 V0 )
fkl = 0;
(vk ,vl )(V0 V0 )
òng bà ng
t
u.c là gia tri. cua lu
X
(vi ,vj )(V0 V0 )
fij
fkl
(vk ,vl )(V0 V0 )
và ba` ng kha nang thong qua cua thiet die.n (V0 V0 ).
òng tang t nhat mo.t do.n vi., nen neu gia thiet tat ca cac kha
Do Tru.ò.ng ho..p 1, lu
òng lo.n nhat co the nha.n du.o..c sau mo.t so h
nang qij là nh
u.ng so nguyen th` lu
u.u ha.n bu.o.c
.
.
.
òng này co gia tri. bà ng kha nang thong qua cua thiet die.n hie.n
khi Tru ò ng ho. p 2 xay ra. Lu
òng lo.n nhat và thiet die.n tu.o.ng u

hành (V0 V0 ) nen là lu
.ng co kha nang thong qua nho
nhat.
/
Phu.o.ng phap xay du..ng du.o..c su. du.ng de ch
u.ng minh di.nh l
y tren cho ch
ung ta thua.t
.
.
.
.
.
.
toan de t`m luong lo n nha t t`

u s den t. Thua.t toan này se du o. c tr`nh bày du o i day.
òng chap nha.n du.o..c tu`
òng co gia tri. bà ng khong)
yy
(co the su. du.ng lu
Xuat phat t`
u. lu
òng ba` ng cach t`m cac day chuy
èn di
èu chnh lu
òng t`
và sau do tang lu
u. s den t. Vie.c t`m
179
èn di
èu chnh lu
òng du.o..c thu..c hie.n bà ng cach gan nhan. Khi t`m du.o..c mo.t
mo.t day chuy
èn di
èu chnh lu
òng, ta se tang gia tri. cua lu
òng. Sau do xoa tat ca cac nhan và
day chuy
.
.
.
.
òng mo i du o. c su du.ng de gan nhan la.i. Neu khong t
òn ta.i day chuy
èn di
èu chnh lu
òng
lu
.
.
.
.
th` thua.t toan ket th

uc, luong cha p nha.n du o. c là lo n nha t. Thua.t toan cu. the nhu sau:
7.2.1
òng l
Thu
a.t to
an g
an nh
an d
e t`m lu
o.n nh
at
A. Qu
a tr`nh g
an nh
an
Moi dnh ch co the co mo.t trong ba kha nang:
1. du.o..c gan nhan và du.o..c kiem tra (t
u.c là no du.o..c gan nhan và tat ca cac dnh lien
.
.
.
.
thuo.c vo i no da du o. c xu l
y); hoa.c
òn ta.i dnh lien
2. du.o..c gan nhan và chu.a du.o..c kiem tra (t
u.c là no du.o..c gan nhan và t
.
.
.
.
.
y); hoa.c
thuo.c vo i no chu a du o. c xu l
3. chu.a du.o..c gan nhan.
òm hai thành ph
àn và co mo.t trong hai da.ng hoa.c (+vj , ) hoa.c (vj , ).
Nhan cua dnh vi g
.
.
.
`
òng do.c theo cung (vi , vj ); trong tru.ò.ng ho..p th
Trong tru ò ng ho. p dau, co the tang lu
u. hai,
.
.
.
.
.
.
.
- a.i lu o. ng trong ca hai tru ò ng ho. p là lu o. ng hàng
òng do.c theo cung (vi , vj ). D
co the giam lu
.
èu nhat co the them hoa.c bo t gia tri. cua lu

òng tren cac cung thuo.c day chuy
èn di
èu
nhi
chnh (trong qua tr`nh xay du..ng) t`
u. s den vi . Nhan cua dnh vi cho phep xac di.nh day
èn di
èu chnh lu
òng t`
chuy
u. s den vi .
Kho.i ta.o tat ca cac dnh chu.a du.o..c gan nhan và fij = 0 vo.i mo.i cung (vi , vj ) E.
- nh s du.o..c gan nhan và chu.a du.o..c kiem
1. Gan nhan cua dnh s là (+s, (s) = ). D
tra; tat ca cac dnh khac chu.a du.o..c gan nhan.
òn ta.i, thua.t
2. Cho.n dnh vi V da du.o..c gan nhan và chu.a du.o..c kiem tra. Neu khong t
.
.
.
.
.
òng F = (fij ) là lo n nhat. Ngu o. c la.i, gia su (vk , (vi )) là nhan cua
toan d`
u ng, lu
dnh vi .
Gan nhan (+vi , (vj )) cho tat ca cac dnh vj (vi ) chu.a du.o..c gan nhan sao cho
fij < qij , trong do
(vj ) := min{(vi ), qij fij }.
180
Gan nhan (vi , (vj )) cho tat ca cac dnh vj 1 (vi ) chu.a du.o..c gan nhan sao
cho fji > 0, trong do
(vj ) := min{(vi ), fji }.
- nh vi da du.o..c gan nhan và da du.o..c kiem tra; cac dnh vj xac di.nh tren da du.o..c
(D
gan nhan và chu.a du.o..c kiem tra).
àn
3. Neu dnh t du.o..c gan nhan, chuyen sang Bu.o.c 4; ngu.o..c la.i chuyen sang Bu.o.c 2. C
.
.
.
.
ch
uy
ra` ng, neu V0 là ta.p cac dnh da du o. c gan nhan và V0 là ta.p cac dnh chu a du o..c
gan nhan th` (V0 V0 ) là thiet die.n nho nhat.
òng
B. Qu
a tr`nh t
ang lu
- a.t c = t và chuyen sang Bu.o.c 5.
4. D
òng tren cung (z, c) là fzc bo.i
Neu nhan cua dnh c co da.ng (+z, (c)) th` thay lu
fzc + (t);
òng tren cung (x, z) là fcz bo.i
Neu nhan cua dnh c co da.ng (z, (c)) th` thay lu
fcz (t);
5. Neu z = s th` xoa tat ca cac nhan t`
u. cac dnh và chuyen sang Bu.o.c 1; ngu.o..c la.i (t
u.c
.
.
.
là z 6= c) da. t c = z và tro la.i Bu o c 5.
7.2.2
- `
èu chnh lu
òng
D
o thi. d
i
èn de tang gia tri. cua lu

òng F trong dò thi. G = (V, E) co
Qua tr`nh t`m mo.t day chuy
.
.
.
.
è t`m mo.t du ò ng di t`
èu chnh lu
òng G (F ) = (V , E ),
the du a v
u s den t tren dò thi. di
V = V, E = E1 E2 , trong do
E1 := {(vi , vj ) | fij < qij , (vi , vj ) E},
vo.i kha nang cua moi cung (vi , vj ) E1 là qij = qij fij , và
E2 := {(vj , vi ) | fij > 0, (vi , vj ) E}
vo.i kha nang cua moi cung (vj , vi ) E2 là qji

= fij .
òng lo.n nhat trong Ph

àn 7.2.1 chnh là
Khi do thu tu.c gan nhan cua thua.t toan t`m lu
`
`
`
thua.t toan xac d.inh ta.p pha.m vi R(s) trong do thi. dieu chnh luong G (F ). Neu t R(s),
u. s den t trong dò thi.
t
u.c là neu dnh t du.o..c gan nhan, th` co the xac di.nh mo.t du.ò.ng di t`
èn di
èu chnh lu
òng cua G là du.ò.ng di P mà cac
G (F ). Trong tru.ò.ng ho..p này, day chuy
.
.
.
.
.
cung cua P thuo.c E1 tu o ng u
ng cung di.nh hu o ng thua.n và cac cung cua P thuo.c E2 du.o..c
d.inh hu.o.ng ngu.o..c.
181
7.2.3
òng
Ph
an tch lu
òng ph
Trong mo.t so tru.ò.ng ho..p ta muon phan tch mo.t lu
u.c ta.p thành tong cua nh
u.ng
- i
òng do.n gian ho.n. D
èu này khong nh
àn hieu tot
lu
u.ng co y
ngha thu..c tien mà còn gop ph
.
òng tren ma.ng va.n tai, và ngoài ra phu.c vu. mo.t so thua.t toan v
è lu
òng.
ho n ban chat cua lu
òng trong dò thi. G mà cac cung (vi , vj ) S co fij = h và cac cung
K
y hie.u h (S) là lu
òng vo.i ta.p S tu`
(vi , vj )
/ S co fij = 0. Ch
uy
rà ng h (S) khong nhat thiet là mo.t lu
yy
.
òng th` ta.p S cac cung hoa.c ta.o thành mo.t du.ò.ng di t`
Hien nhien rà ng h (S) là mo.t lu
u. s
den t hoa.c là mo.t ma.ch trong G.
òng F và H ta k
òng mà lu
òng tren cung (vi , vj ) là fij + hij .
Vo.i hai lu
y hie.u F + H là lu
- i.nh l
òng t`
D
y 7.2.11 Neu F là lu
u. s den t co gia tri. nguyen v trong G th` F co the phan
tch thành
F = 1 (P1 ) + 1 (P2 ) + + 1 (Pv ) + 1 (1 ) + 1 (2 ) + + 1 ( ),
trong d
o P1 , P2 , Pv là cac du.ò.ng di so. cap t`
u. s den t và 1 , 2 , . . . , là cac ma.ch so. cap
cu a G. (Pi và i khong nhat thiet phan bie.t).
òng F cho tru.o.c ta xay du..ng dò thi. unitary Ge = (V e , E e )
Ch
u.ng minh. T`
u. G = (V, E) vo.i lu
e
e
.
òng tren cung
nhu sau: Ta.p V cac dnh cua G chnh là ta.p V cac dnh cua G. Neu fij là lu
e
.
.
.
.
(vi , vj ) cua G th` ta thay ba` ng fij cung song song gi
u a cac dnh tu o ng u
ng vi và vje cua Ge .
e
e
.
.
.
.
.
u a vi và vj . Ta du o. c Ge là da dò thi. trong
Neu fij = 0 th` khong co cung nào du o. c da.t gi
òng tren cung tu.o.ng u
.ng vo.i mo.t do.n vi. lu
.ng trong G; noi cach
do moi cung cua no tu.o.ng u
òng F trong G.
khac, Ge bieu dien lu
èu kie.n v
è lu
òng F suy ra cac dnh cua dò thi. Ge c
àn thoa man
T`
u. di
d+ (vie ) = d (vie ),
d+ (se ) = d (e )
= v.
vo.i mo.i vie 6= se hoa.c te ,
u. dnh te den dnh se th` dò thi. Ge

Suy ra neu ta tra la.i v cung du.o..c them vào Ge t`
àn 5.1). Loa.i bo v cung này khoi ma.ch Euler, ta du.o..c v
se co mo.t ma.ch Euler (xem Ph
e
e
.
.
.
àn. K
du ò ng di t`
u s den t qua moi cung cua Ge du
ng mo.t l
y hie.u cac du.ò.ng di này là
P10 , P20 , . . . , Pv0 . Cac du.ò.ng di Pi0 khong nhat thiet so. cap (ma.c d`
u ch
ung là do.n gian). Tuy
u. se den
nhien, moi du.ò.ng di khong so. cap co the xem nhu. tong cua mo.t du.ò.ng di so. cap t`
e
.
.
t và mo.t so cac ma.ch so cap rò i nhau. Do va.y,
F = 1 (P1 ) + 1 (P2 ) + + 1 (Pv ) + 1 (1 ) + 1 (2 ) + + 1 ( ),
182
trong do Pi là cac du.ò.ng di so. cap t`

u. se den te và i là cac ma.ch so. cap.
Noi chung, cac du.ò.ng di và cac chu tr`nh co the tr`
ung nhau. Neu ch co v 0 du.ò.ng di và
àn trong danh sach P1 , P2 , . . . , Pv
0 ma.ch dàu tien khac nhau, vo.i du.ò.ng di Pi xuat hie.n hi l
`
và ma.ch i xua t hie.n li lan trong danh sach 1 , 2 , . . . , th` F co the viet du.o.i da.ng
0
F =
v
X
hi (Pi ) +
i=1
li (i ).
i=1
òng F và H là thch u

Noi chung hai lu
.ng nen fij .hij = 0 vo.i mo.i cung (vi , vj ).
òng F trong H`nh 7.3 du.o..c phan tch thành cac du.ò.ng di (t`
V du. 7.2.12 Lu
u. s den t)
và cac ma.ch so. cap:
F = 2 P1 + 1 P2 + 1 1 + 1 2 + 1 3 ,
trong do
P1
P2
1
2
3
7.3
=
=
=
=
=
{s, v2 , v4 , t},
{s, v1 , v3 , v2 , v4 , t},
{v1 , v3 , v2 , v1 },
{v2 , v4 , v5 , v6 , v2 },
{v5 , v6 , v7 , v5 }.
òng l
C
ac ca i bi
en d
o.n gia n cu a b`
ai to
an lu
o.n nh
at
àn này ch
òng lo.n nhat.
Ph
ung ta neu mo.t so ket qua nha.n du.o..c t`
u. bài toan lu
7.3.1
ò thi. c
èu ngu
òn v`
èu d
C
ac d
o nhi
a nhi
ch
òng co the chuyen t`

òn den dch
Xet dò thi. vo.i ns dnh vào và nt dnh ra và gia su. lu
u. ngu
.
.
è
`
u ta t ca cac nguon den ta t ca cac dch co the du.a v

tu`
yy
. Bài toan t`m luong lo n nha t t`
.
òng lo n nhat bà ng cach them mo.t dnh ngu
òn nhan ta.o s và mo.t dnh ra nhan
bài toan lu
.
.
.
.
u s den cac dnh vào ban dàu và t`

u. cac dnh ra thu..c te den
ta.o t vo i cac cung du o. c them t`
.
òn co the da.t bà ng vo c`
dnh t. Kha nang cua cac cung them vào t`
u s den cac ngu
ung, hoa.c
.
.
.
.
.
òn sk toi da là ak th` kha nang cua cung
trong tru ò ng ho. p lu o. ng hàng cung cap ta.i mo.t ngu
183
v7
..............................
.
........
.......
....
.......
...
.......
.......
..
.......
...
.......
.......
....
............
...
.
.
. .........
.
...
.......
..
.......
.......
...
.......
...
.......
.......
...
.......
...
....
................................................................................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..........
..
...
.......
.
...
....
...
...
....
...
...
...
...
...
...
.
.
.
.
.
.
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.
.
.....
... .......
.
.
.....
.
.
.....
.....
....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.
.
.....
.
.
.......
.....
..........
.
.........
.
......
...
.....
.
.
.
...........
.....
...
.
.....
.
.
.....
.
.....
...
.
.....
.
.
.
.....
.....
...
.
.
.....
.
.
.....
...
.....
.
.
.....
.
.
.....
...
.....
.
.
.
...
.
..... .....
................................................................................................................................................................
..
v6
v5
v2
v4
v1
v3
òng F.
H`nh 7.3: Lu
(s, sk ) co the da.t bà ng gia tri. này. Tu.o.ng tu.., kha nang cua cac cung dan to.i dnh ra t co
àu ta.i cac dnh ra tk hoa.c bà ng vo ha.n neu co nhu c
àu là vo ha.n.
the da.t bà ng nhu c
òn nào do và
Neu bài toan da.t ra o. do co dnh ra ch du.o..c cung cap bo.i nh
u.ng ngu
.
.
.
òng lo.n nhat t`
ngu o. c la.i, th` bài toan khong phai là cai bien do n gian cua bài toan lu
u. s
.
.
.
è bài toan da lu
òng nhu da dè ca.p trong ph
àn mo dàu.
den t mà co the du a v
7.3.2
ò thi. v
C
ac d
o.i r`
ang bu
o.c ta.i c
ac cung v`
ad
nh
Neu ngoài kha nang qij cua cac cung, ta them kha nang cua cac dnh wj , j = 1, 2, . . . , n, sao
cho tong so lu.o..ng hàng di den dnh vj nho ho.n wj , t
u.c là
X
fij wij
vi 1 (vj )
vo.i mo.i vj .
àn t`m lu
òng lo.n nhat t`
Ta c
u. s den t vo.i gia thiet them ta.i cac dnh. Xet dò thi. G0
sao cho mo.i dnh vj cua dò thi. G tu.o.ng u
.ng hai dnh vj+ và vj trong dò thi. G0 sao cho
.
.
mo.i cung (vi , vj ) cua G den dnh vj tu o ng u
.ng mo.t cung (vi , vj+ ) den dnh vj+ , và mo.i cung
.ng mo.t cung (vj , vk+ ) cua G0 xuat phat t`
u. vj . Ngoài
(vj , vk ) cua G xuat phat t`
u. vj tu.o.ng u
+
ra ta them mo.t cung gi

u.a vj và vj vo.i kha nang thong qua wj , t
u.c là bà ng kha nang cua
dnh vj .
V` tong so lu.o..ng hàng den dnh vj+ phai du.o..c chuyen do.c theo cung (vj+ , vj ) vo.i kha
184
òng lo.n nhat trong dò thi. G vo.i ràng buo.c ta.i cac dnh bà ng lu
òng
nang thong qua wj nen lu
.
.
àn ch
lo n nhat trong dò thi. G0 vo i ràng buo.c ch ta.i cac cung. C
uy
rà ng neu thiet die.n nho
+
.
nhat cua G0 khong ch
u a cac cung da.ng (vj , vj ) th` ràng buo.c ta.i dnh vj tng ng trong G
.
khong tch cu. c và tro. thành vo du.ng; neu ngu.o..c la.i, thiet die.n nho nhat cua G0 ch
u.a cac
.
.
.
.
.
òng lo n nhat.
cung loa.i này th` cac dnh tu o ng u
ng cua G là bao hoà bo i lu
7.3.3
ò thi. c
è lu
òng
C
ac d
o c
a.n tr
en v`
a c
a.n du.
o.i v
è lu
òng là rij .
Xet dò thi. G trong do cac cung (vi , vj ) ngoài ca.n tren qij còn co ca.n du.o.i v
.
.
òn ta.i mo.t lu
òng chap nha.n gi
Gia su ta muon biet co t
u a s và t sao cho rij fij qij vo.i
mo.i cung (vi , vj ).
T`
u. G, ta them mo.t dnh vào nhan ta.o sa và dnh ra nhan ta.o ta de nha.n du.o..c Ga .
Moi cung (vi , vj ) mà rij 6= 0 ta them mo.t cung (sa , vj ) vo.i kha nang rij và ca.n du.o.i ba` ng
khong, và c
ung them cung th
u. hai (vi , ta ) vo.i kha nang rij và ca.n du.o.i bà ng khong. Thay
qij bo.i qij rij và rij bà ng 0. Ngoài ra them cung (t, s) vo.i qts = , rts = 0.
òng lo.n nhat t`
òng lo.n
Bay giò. ta t`m lu
u. sa den ta trong dò thi. Ga . Neu gia tri. cua lu
P
u.c là, neu tat ca cac cung di ra t`
u. sa và tat ca cac cung di den ta bao
nhat ba` ng rij 6=0 rij (t
òn ta.i lu
òng chap nha.n du.o..c vo.i gia
hoà) và k
y hie.u lu.o..ng hàng tren cung (t, s) là fts th` t
.
.
.
tri. fts trong dò thi. ban dàu. Tha.t va.y, neu ta tr`
u rij lu o. ng hàng tren cac cung (vi , ta ) và
.
.
(sa , vj ) và co.ng them rij vào lu o. ng hàng tren cung (vi , vj ) th` tong lu.o..ng hàng t`
u. sa den ta
òng tren cac cung (vi , ta ) và (sa , vj ) giam xuong khong, còn lu
òng
giam mo.t lu.o..ng là rij , lu
tren cung (vi , vj ) là fij [rij , qij ]. (Gia tri. cuoi cua fij bà ng rij neu gia tri. ban dàu cua fij
òng lo.n nhat bà ng khong, và gia tri. cuoi cua fij bà ng qij neu gia tri. ban dàu
.ng lu
tu.o.ng u
òng lo.n nhat ngu.o..c vo.i bu.o.c di
èu chnh lu
òng trong
cua fij bà ng qij rij ). Bu.o.c tr`
u. lu
P
.
.
òng lo n nhat. V` ta gia thiet gia tri. cua lu
òng lo n nhat ba` ng rij 6=0 rij
thua.t toan t`m lu
òng se cho lu
òng t`
nen cuoi c`
ung, tien tr`nh tr`
u. lu
u. sa den ta co gia tri. bà ng khong (do do
òng tren
se khien hai dnh nhan ta.o và cac cung lien thuo.c ch
ung tro. thành vo du.ng), và lu
.
òng
tat ca cac cung vo i rij 6= 0 se thay doi trong pha.m vi [rij , qij ]. Ket qua là ta co mo.t lu
.
.
`
lu u thong trong dò thi. vo i gia tri. ba ng fts .
Ma.t khac ta co
P
- i.nh l
òng lo.n nhat t`
u. sa den ta trong dò thi. Ga khac rij 6=0 rij
D
y 7.3.1 Neu gia tri. cu a lu
òn ta.i lu
òng chap nha.n du.o..c trong G.
th` khong t
Ch
/
185
òng v
Lu
o.i chi ph nho nh
at
7.4
àn 7.2 ch
òng lo.n nhat t`
Trong Ph
ung ta da xet bài toan t`m lu
u. s den t mà khong dè ca.p
.
.
àn này khao sat bài toan t`m lu
òng vo.i gia tri. v
den chi ph du o. c gan tren moi cung. Ph
òng là nho nhat. Cu. the là:
cho tru.o.c t`
u. s den t sao cho chi ph cua lu
B`
ai to
an 7.4.1 Cho ma.ng va.n ta i G := (V, E) vo.i dnh vào s, dnh ra t, kha nang thong
qua cu a cung (i, j) E là qij . Gia su. cij là chi ph va.n chuyen mo.t do.n vi. hàng tren cung
òng F := (fij ) co gia tri. v tren G vo.i chi ph nho nhat; t
(i, j) E. T`m lu
u.c là gia i bài
toan
X
fij cij min
(vi ,vj )E
èu kie.n
v
o.i di
(vi ,vj )E
fij
fij = v,
qij .
òng t`
Hien nhien, bài toan khong co lò.i giai neu v lo.n ho.n gia tri. lo.n nhat cua lu
u. s
.
òng co gia tri. v
den t. Tuy nhien, neu v nho ho n hoa.c bà ng gia tri. này th` se co mo.t so lu
.
.
u.
và bài toan co lò i giai. Ford và Fulkerson [27] da xay du. ng mo.t thua.t toan khong co th
òng vo.i chi ph nho nhat. Cac thua.t toan tr`nh bày du.o.i day du..a theo nh
tu.. de t`m lu
u.ng
.
.
.
ket qua cua Klein [38], Busacker và Gowen [10]. Cac thua.t toan này do n gian ho n phu o.ng
u.ng k
phap cua Ford-Fulkerson và su. du.ng nh
y thua.t da gio.i thie.u tren.
7.4.1
Thu
a.t to
an Klein, Busacker, Gowen
òn
Thua.t toan này du..a vào vie.c xac d.inh ma.ch co do. dài am. Ch
ung ta hay gia thiet rà ng t
.
.
.
.
.
`
ta.i luong cha p nha.n du o. c F vo i gia tri. v và F da du o. c xac di.nh. Luong này co the nha.n
òng lo.n nhat và ch
òng cho den khi
du.o..c bà ng cach ap du.ng thua.t toan t`m lu
ung ta tang lu
.
.
òng co gia tri. v.
nha.n du o. c lu
òng chap nha.n này, ta d.inh ngha dò thi. G (F ) := (V , E ) nhu. da giai thch
Vo.i lu
àn 7.2 và co chi ph tren cac cung nhu. sau:
trong Ph
vo.i moi cung (vi , vj ) E1 , da. t cij := cij .
vo.i moi cung (vj , vi ) E2 , da. t cji := cij .
Thua.t toan du..a tren di.nh l
y sau:
186
- i.nh l
òng gia tri. v vo.i chi ph nho nhat neu và ch neu khong t
òn ta.i ma.ch
D
y 7.4.2 F là lu
trong G (F ) sao cho tong cu a cac chi ph cu a cac cung thuo.c am.
- a.t c[F ] là chi ph cua lu
òng F trong dò thi. G và c[|G (F )] là tong cua cac
Ch
u.ng minh. D
chi ph cua cac cung thuo.c ma.ch tu.o.ng u
.ng vo.i dò thi. G (F ).
- i
èu kie.n c
àn. Gia su. c[|G (F )] < 0 vo.i ma.ch nào do trong G (F ). Them mo.t
D
òng tren moi cung thuo.c ma.ch se ta.o ra mo.t lu
òng mo.i chap nha.n du.o..c
do.n vi. vào lu
òng F + 1 () bà ng c[F ] + c[|G (F )] < c[F ]-mau
F + 1 () co gia tri. v. Chi ph cua lu
.
.
òng vo i gia tri. v và co chi ph nho nhat.
thuan vo i gia thiet F là lu
- i
èu kie.n du. Gia su. c[|G (F )] 0 vo.i mo.i ma.ch trong G (F ) và F (6= F ) là
D
òng gia tri. v co chi ph nho nhat.
lu
òng mà gia tri. tren cung (vi , vj ) ba` ng fij fij .
Ta k
y hie.u F F là lu
òng do.c theo (t`
V` F và F co the phan tch thành tong cua cac lu
u. s den t) cac du.ò.ng
e
òng F F,
àn 7.2.3 doi vo.i lu
di trong G, theo cach xay du..ng cua dò thi. unitary G trong Ph
suy ra vo.i mo.i dnh vi V ta co
d+
G (vi ) = dG (vi ).
àn 7.2.3, de dàng kiem tra rà ng

Do do theo Ph
F F = 1 (1 ) + 1 (2 ) + + 1 ( ).
òng F = F + 1 (1 ) + 1 (2 ) + + 1 ( ) là chap nha.n du.o..c nen tong
u.a, lu
Ho.n n
òng
F + 1 (1 ) + 1 (2 ) + + 1 (l ) chap nha.n du.o..c vo.i mo.i 1 l . Do do vo.i lu
F ta co
c[F + 1 (1 )] = c[F ] + c[1 |G (F )]
c[F ].
Ma.t khac
c[l |G (F + 1 (1 ))] c[l |G (F )]
vo.i mo.i l = 1, 2, . . . , k.
òng F + 1 (1 ) + 1 (2 ) là
Va.y chi ph cua lu
c[F + 1 (1 ) + 1 (2 )] = c[F + 1 (1 )] + c[2 |G (F + 1 (1 ))]
c[F + 1 (1 )] + c[2 |G (F )]
c[F + 1 (1 )]
187
c[F ].
- i
èu này mau thuan vo.i gia thiet F là lu
òng
Tiep tu.c qua tr`nh tren ta du.o..c c[F ] c[F ]. D
co chi ph nho nhat.
/
- i.nh l
òng chap nha.n du.o..c co gia tri. v vo.i chi ph nho
Do do theo D
y 7.4.2, de t`m lu
òng chap nha.n du.o..c co gia tri. v, thiet la.p dò thi. G (F ) và kiem tra
nhat ta bat dàu t`
u. lu
òn ta.i ma.ch co do. dài am khong. Neu khong co th` lu
òng nha.n du.o..c co chi ph nho
co t
òng tren ma.ch này. Khi
nhat. Ngu.o..c la.i neu là ma.ch co do. dài am th` ta them vào lu
.
.
.
do luong mo i van co gia tri. v và co chi ph giam mo.t lu o. ng .c(), trong do c() là chi ph
ò dài am . Hien nhien c
àn du.o..c cho.n sao cho cac kha nang thong qua cua
cua ma.ch co d
cac cung trong G (F ) khong bi. vi pha.m; t
u.c là
= min
qij .

(vi ,vj )
òng mo.i nha.n du.o..c t`

òng
Theo cach cho.n ban dàu cua cac kha nang cua dò thi. G (F ) lu
u. lu
.
.
òng tren ma.ch do. dài am) là chap nha.n du o. c. Qua tr`nh la.i
c
u (ba` ng cach co.ng vào lu
.
.
.
.
`
du o. c la.p la.i vo i luong mo i và van van. Chi tiet cua thua.t toan nhu. sau.
òng c
Thu
a.t to
an t`m lu
o chi ph nho nh
at
òng lo.n nhat, t`m lu
òng chap nha.n du.o..c F vo.i gia tri. v.
1. Su. du.ng thua.t toan lu
- a.t
2. D
E1 := {(vi , vj ) | fij < qij , (vi , vj ) E},

E2 := {(vj , vi ) | fij > 0, (vi , vj ) E}.
Xay du..ng dò thi. co tro.ng so G (F ) := (V , E ), trong do

V := V,
E := E1 E2 ,
Vo.i moi cung (vi , vj ) E1 , da. t cij := cij .
Vo.i moi cung (vj , vi ) E2 , da. t cji := cij .
do. dài am tren dò thi. G (F ) co tro.ng so W := (wij ), chuyen
òng vo.i chi ph nho nhat; thua.t toan d`
la.i, F là lu
u.ng.
4. Tnh theo cong th
u.c sau:
òn ta.i ma.ch co
3. Neu t
sang Bu.o.c 5. Ngu.o..c
:= min{qij | (vi , vj ) }.
òng fji tren cung (vj , vi ) E
Vo.i mo.i cung (vi , vj ) sao cho cij < 0 thay doi lu
.
bo i fji .
188
òng fij tren cung (vi , vj ) E

Vo.i mo.i cung (vi , vj ) sao cho cij > 0 thay doi lu
.
bo i fij + .
òng mo.i F, chuyen sang Bu.o.c 2.
5. Vo.i lu
7.5
7.5.1
C
a.p gh
ep
è c
C
ac b`
ai to
an v
a.p gh
ep
è ca.p ghep trong cac dò thi. (noi chung khong phai dò thi. hai ph
àn) du.o..c
Cac bài toan v
quan tam v` hai l
y do. Th
u. nhat, co the dan den cac bài toan này t`
u. vie.c tong quat hoa
.
àn trong nh
bài toan phan cong, và ch
ung là mo.t ph
u ng bài toan khac cua dò thi.: cac bài
.
.
.
.
.
èn
toan t`m hành tr`nh toi u u (nhu bài toan ngu ò i du a thu. Trung Hoa), xac di.nh day chuy
.
.
`
ngan nha t trong do thi. vo hu o ng, v.v.
è kha ca.nh l
Moi quan tam th
u. hai v
y thuyet, do moi lien he. vo.i lo.p cac bài toan quy
u.c ta.p da th
u.c theo m và n (so cac
hoa.ch nguyen mà co the giai bà ng thua.t toan vo.i do. ph
ca.nh và cac dnh cua dò thi.).
Xet bài toan sau xay du..ng dò thi. con bo. pha.n Gp cua dò thi. vo hu.o.ng G trong do ba.c
cua cac dnh cua dò thi. Gp thoa man tnh chat cho tru.o.c.
è dnh) Gia su. G = (V, E) là dò
B`
ai to
an 7.5.1 (Bài toan dò thi. bo. pha.n co ràng buo.c v
.
.
.
.
.
.
.
thi. v
o hu o ng vo i chi ph cj tu o ng u
ng vo i moi ca.nh ej E. Ngoài ra, cho tru.o.c cac so
nguyen du.o.ng i , i = 1, 2, . . . , n. Van dè da.t ra là t`m mo.t dò thi. bo. pha.n Gp cu a G sao cho
.ng dò thi. Gp bà ng i , và tong cu a cac ca.nh trong Gp lo.n nhat
ba.c cu a cac dnh vi tu.o.ng u
(hoa.c nho nhat).
òn ta.i dò thi. bo. pha.n
Hien nhien, vo.i dò thi. G và cac so i cho tru.o.c, co the khong t
.
`
`
`
òn
Gp thoa man cac ràng buo.c ve dnh. Hai dieu kie.n can (nhu ng khong du-ta.i sao?) de t
.
.
ta.i dò thi. bo. pha.n chap nha.n du o. c là
i dG (vi ), vo.i mo.i dnh vi V
và
n
X
chan.
i=1
- i
èu kie.n sau suy tru..c tiep t`
àn so cac
u. tnh chat: tong cac ba.c cua cac dnh bà ng hai l
D
ca.nh.
189
è nhau.
Ta.p con M E go.i là mo.t ca.p ghep neu hai ca.nh bat k`
y trong M khong k
.
Chi ph cua ca.p ghep M d.inh ngha bo i
c(M ) =
cj .
ej M
Ta co bài toan sau:

B`
ai to
an 7.5.2 (Bài toan doi sanh vo.i chi ph lo.n nhat) T`m ca.p ghep M co chi ph lo.n
nhat.
Bài toan doi sanh vo.i chi ph lo.n nhat co the phat bieu da.ng bài toan quy hoa.ch nguyen:
z=
m
X
cj xj max
j=1
sao cho
( P
m
j=1 bij xj
xj
1, i = 1, 2, . . . , n,
{0, 1},
trong do bij là ma tra.n lien thuo.c cua G và xj = 1 (hoa.c 0) phu. thuo.c vào ej co du.o..c ghep
ca.p hay khong.
nào do là
Hien nhien rà ng, bài toan doi sanh vo.i chi ph lo.n nhat doi vo.i dò thi. G
.
.
.
è ba.c cua cac dnh. Neu so cac dnh cua
tru ò ng ho. p da. c bie.t cua bài toan co ràng buo.c v
.
de thu du.o..c mo.t dò thi. dày du G.
`
G chan, ta them cac ca.nh vo i chi ph ba ng vào G
.
è Bài toan 7.5.1 tren dò thi. G trong do tat ca cac i = 1. Nghie.m cua
Khi do bài toan du a v
bài toan ban dàu de dàng suy ra t`
u. bài toan sau bà ng cach bo qua tat ca cac ca.nh co chi
le th` ta them mo.t dnh co la.p vào G
tru.o.c khi xay
ph bà ng . Neu so cac dnh cua G
.
du. ng dò thi. G và ap du.ng l
y lua.n tren.
Tu.o.ng u
.ng vo.i bài toan t`m ca.p ghep co chi ph lo.n nhat là bài toan phu co chi ph
P
.
nho nhat, t
u c là: T`m phu E cua G sao cho tong chi ph ej E cj nho nhat. Bài toan này
co the phat bieu da.ng quy hoa.ch nguyen nhu. sau:
z=
m
X
cj xj min
j=1
sao cho
( P
m
j=1 bij xj
1, i = 1, 2, . . . , n,
xj {0, 1},
trong do xj = 1 (hoa.c 0) phu. thuo.c vào ej co thuo.c phu E hay khong.

190
v3
v5
......................................................................................................................................................
....... ........
...
..... .. ..............
.
.......
..... .
.
.
.
.....
.......
.
.
........
.....
...
...
.......
.....
.
...
.
.
.
.......
...
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
...
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
.
.
.......
....
.
.
.
.
...
.
.
.
.......
...
.
.
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
.
...
.
.
.
.
.
.
.
...
.
.
.......
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
....... ....
.
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
...........................................................................................................................................................................................................................
..
..
...
...
.
.....
..
...
...
.....
....
..
....
.....
...
....
..
.
.
.
.....
....
..
.
...
.....
....
..
....
.....
....
...
..
.
.
..... ...
.
.. ...
...................................................................................................................................................
v1
v6
v2
v4
v7
v3
v5
....
..........................................................................................................................................................
...
..
... ........
....
... .
.......
..
.......
....
...
.......
..
.......
.......
.
.
...
........
..
........
.
....
.....
.......
...
.
.
.......
.......
.....
...
....
.......
.
.
.
.
.
.
........
....
........
....
...
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.......
..
.......
....
.
.......
..
...
.
.....
.... ...
......... ....... ....... ....... ....... .............................................................................................................................................................
..
...
...
.
.....
.
.
..
....
.
.....
.
.
....
..
.
.
.
.....
....
..
...
.
...
.....
..
..
.
..
.....
.
....
..
..
.
.....
....
...
..
.
.
.
..... ..
.. ..
..
.
.
..................................................................................................................................................
..
.....
v1
....
v6
v2
v4
v7
H`nh 7.4: (a) Ca.p ghep. (b) Phu.
.t và H`nh 7.4(b)

H`nh 7.4(a) minh ho.a dò thi. vo.i ca.p ghep du.o..c ve bà ng doa.n net du
minh ho.a phu du.o..c ve ba` ng doa.n net du
.t trong c`
ung dò thi..
Trong tru.ò.ng ho..p tat ca cac ca.nh co chi ph bà ng nhau (chang ha.n 1) th` bài toan
è bài toan t`m
doi sanh vo.i chi ph lo.n nhat và bài toan t`m phu vo.i chi ph nho nhat du.a v
.
.
èu nhat và bài toan t`m phu nho nhat
ca.p ghep lo n nhat t
u c là t`m ca.p ghep co so ca.nh nhi
àn tu. cua ca.p ghep lo.n nhat khong vu.o..t
tu.o.ng u
.ng. Neu dò thi. G co n dnh, khi do so ph
qua [n/2]. Tuy nhien, so này khong phai l
uc nào c
ung da.t du.o..c; chang ha.n, dò thi. h`nh
àn tu. 1.
sao trong H`nh 7.5 co ca.p ghep lo.n nhat vo.i so ph
àn, th` bài toan
Tru.ò.ng ho..p da. c bie.t khi cac chi ph cj tu`
yy
nhu.ng dò thi. là hai ph
.
è bài toan phan cong cong vie.c, mo.t bài toan quen
t`m ca.p ghep co chi ph nho nhat du a v
.
thuo.c cua Va.n tr`

u ho.c. Vo i ca u tr
uc do thi. da.c bie.t này, Bài toan 7.5.1 tro. thành bài toan
va.n tai.
àn này là tr`nh bày bài toan v
è ca.p ghep lo.n nhat cua dò thi.
Mu.c dch chnh cua ph
.
.
àn trong moi lien he. vo i bài toan lu
òng lo n nhat. V
è cac thua.t toan giai quyet cac
hai ph
.
.
.
bài toan ca.p ghep trong tru ò ng ho. p to ng quat co the xem tài lie.u dan [14], [30].
191
...............
..
....
....
....
.....
.....
.....
...
.....
.....
.
.
.
.....
.
.
.
.....
.....
....
.....
.....
.....
...
.....
.....
.....
...
.....
....
.
.
.
...
.....
.
.....
.....
...
.....
.....
...
.....
.....
.
.....
.....
..... ....
.....
.
.
.
..... .. .....
..... .. .....
.. . ..
..............................................................................................................................................................
..... .. .....
.
.... .... .........
.
.
.
.
.....
.....
.....
....
....
.....
...
.....
.....
.....
.....
...
.....
.
.....
.
.
.
.
.
.....
...
.
.
.
.
.
.
.
.....
.
....
.
.
.....
.
.
.
.
...
.....
.
.
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.
.....
.
.
.
...
.
.....
.
.
.
.
.
.....
.
...
.
.
.
.
.
.....
.
.
....
.
.....
.
.
.
.
..
....
..
- ò thi. h`nh sao.

H`nh 7.5: D
7.5.2
ò thi. hai ph
àn
C
a.p gh
ep l
o.n nh
at trong d
Tru.o.c het ta bat dàu bà ng mo.t v du..

àn) Mo.t nhà may co p
V du. 7.5.3 (Phan cong cong vie.c, ca.p ghep trong dò thi. hai ph
.
.
àn mà cac dnh là
àn thu. c hie.n. Gia su G = (V, E) là dò thi. hai ph
may và q cong vie.c c
V = V1 V2 , vo.i V1 = {1, 2, . . . , p} và V2 = {1, 2, . . . , q} và co mo.t ca.nh lien thuo.c (i, j) neu
may i co the thu..c hie.n cong vie.c j. Van dè da.t ra là sap xep moi may vo.i mo.t cong vie.c
- i
èu do co ngha ra` ng, t`m trong G mo.t ca.p ghep co so ph
àn tu.
mà no co the thu..c hie.n. D
ba` ng p.
è bài toan ma.ng va.n tai nhu. sau. Ta them dnh ngu
òn
Bài toan ca.p ghep co the du.a v
.
.
và dnh ra nhan ta.o s, t sau do noi t`
u s den cac dnh thuo.c ta.p V1 và t`
u cac dnh thuo.c ta.p
M
.
.
V2 den t. Gan moi cung trong dò thi. thu du o. c, k

y hie.u G , co kha nang thong qua ba` ng 1.
M
Ta co G là mo.t ma.ng va.n tai.
- i.nh l
àn d.inh hu.o.ng vo.i cac ta.p dnh rò.i nhau V1 và
D
y 7.5.4 Gia su. G là dò thi. hai ph
V2 m`
a trong do cac ca.nh du.o..c d.inh hu.o.ng t`
u. cac dnh trong ta.p V1 den cac dnh trong ta.p
V2 .
- nh vi V1 du.o..c doi
òng F trong ma.ng va.n ta i GM cho ta mo.t ca.p ghep trong G. D
1. Lu
òng F tren cung (vi , vj ) ba` ng 1.
sanh vo.i dnh vj trong V2 neu và ch neu lu
òng lo.n nhat tu.o.ng u
2. Lu
.ng vo.i ca.p ghep lo.n nhat.
à ng #V1 tu.o.ng u
òng co gia tri. b
3. Lu
.ng vo.i ca.p ghep hoàn ha o.
Ch
u.ng minh. Gia su. fij = 1. Co du
ng mo.t cung den dnh vi là (s, vi ). Do do fsi = 1. Suy ra
òng den dnh vi bà ng 1. Do lu
òng ra khoi dnh vi bà ng 1 nen co du
lu
ng mo.t cung co da.ng
192
(vi , x) co fix = 1 là (vi , vj ). Tu.o.ng tu.. ch co mo.t cung da.ng (x, vj ) co fxj = 1 là (vi , vj ). Va.y
è nhau.
neu M là ta.p cac cung (vi , vj ) sao cho fij = 1 th` hai ca.nh bat k`
y trong M khong k
Noi cach khac M là ca.p ghep cua G.
u
.ng.
àn còn la.i suy t`

òng tu.o.ng
Cac ph
u. so cac dnh cua V1 du.o..c doi sanh bà ng gia tri. cua lu
/
- i.nh l
òng lo.n nhat de xac d.inh
D
y tren ch ra rà ng co the ap du.ng thua.t toan t`m lu
.
àn.
ca.p ghep lo n nhat cua dò thi. hai ph
7.5.3
ò thi. hai ph
àn
C
a.p gh
ep ho`
an ha o trong d
Ta co di.nh ngha sau

- i.nh ngha 7.5.5 Ca.p ghep hoàn hao trong dò thi. hai ph
àn G = (V1 V2 , E) là ca.p ghep
D
òn ta.i b V2 sao cho (a, b) E.

mà moi dnh a V1 t
Neu S V1 , ta da. t
òn ta.i vi S sao cho (vi , vj ) E}.
(S) := {vj V2 | t
àn co
Gia su. G co ca.p ghep hoàn hao. Neu S V1 ta c
#S #(S).
Ta se ch ra rà ng neu #S #(S) vo.i mo.i ta.p con S cua V1 th` G co mo.t ca.p ghep hoàn
- .inh l
y dam cu.o.i cua Hall do V1 là
hao. Ket qua này du.o..c ch
u.ng minh bo.i Hall và go.i là D
.
.
.
.
.
.
òn ta.i ca.nh noi vi V1 den
ta.p nh
u ng ngu ò i da`n ong và V2 là ta.p nh
u ng ngu ò i dàn bà và t
.
èu kie.n de ngu.ò.i dàn ong co the
vj V2 neu vi và vj u ng thch nhau; di.nh l
y cho mo.t di
.
.
.
.
cu o i ngu ò i m`nh thch.
- i.nh l
òn ta.i ca.p ghep hoàn ha o neu và ch neu
D
y 7.5.6 T
#S #(S)
(7.2)
v
o.i mo.i ta.p con S cu a V1 .
àn ch
èu kie.n (7.2) du
òn ta.i ca.p ghep hoàn
Ch
u.ng minh. Ta ch c
u.ng minh neu di
ng th` t
hao. Da.t n1 = #V1 và (P, P ) là thiet die.n nho nha t trong ma.ng va.n tai. Neu ta ch
u.ng
.
òng lo n nhat co gia tri. bà ng n1 . Ca.p
minh rà ng kha nang cua thiet die.n này bà ng n1 th` lu
.
.
.
.
.
òng lo n nhat se là ca.p ghep hoàn hao.
ghep tu o ng u
ng vo i lu
193
Ch
u.ng minh ba` ng phan ch
u.ng. Gia su. ngu.o..c la.i, kha nang cua thiet die.n nho nhat
.
(P, P ) nho ho n n1 . Nha.n xet rà ng kha nang cua thiet die.n này bà ng so cac ca.nh trong ta.p
M = {(x, y) | x P, y P }.
àn tu. cua M co mo.t trong ba da.ng:
Mo.t ph
Loa.i 1: (s, vi ), vi V1 .
Loa.i 2: (vi , vj ), vi V1 , vj V2 .
Loa.i 3: (vj , t), vj V2 .
Ch
ung ta se dem so cac ca.nh trong moi loa.i.
Neu V1 P th` kha nang cua thiet die.n là n1 ; do do
V1 = V1 P
òn ta.i n1 #V1 ca.nh loa.i 1 trong E.
khac trong. Suy ra t
Ta phan hoa.ch R(V1 ) thành cac ta.p ho..p
X = R(V1 ) P
và
Y = R(V1 ) P .
òn ta.i t nhat #V1 ca.nh loa.i 3 trong E. Do do t

òn ta.i t ho.n
Khi do t
n1 (n1 #V1 ) #X = #V1 #X
èu nhat mo.t ca.nh loa.i 2, nen
àn tu. cua Y dong gop nhi
ca.nh loa.i 2 trong E. Mà moi ph
#Y < #V1 #X.
Va.y
#R(V1 ) = #X + #Y < #V1 .
- i
èu này mau thuan vo.i (7.2). Do do t
òn ta.i ca.p ghep hoàn hao.
D
V du. 7.5.7 Co n may tnh và n o da. Moi may tnh tu.o.ng thch vo.i m o da và moi o
da tu.o.ng thch vo.i m may tnh. Co the ghep moi may tnh vo.i mo.t o da mà no tu.o.ng
thch?
- a.t V1 là ta.p cac may tnh và V2 là ta.p cac o da. Ta cho tu.o.ng u
D
.ng ca.nh (vi , vj ) neu
- a.t
may tnh vi V1 tu.o.ng thch vo.i o da vj V2 . Ch
uy
rà ng mo.i dnh co ba.c bà ng m. D
194
S = {v1 , v2 , . . . , vk } V1 . Khi do co km ca.nh xuat phat t`

u. S. Neu l := #(S) th` (S)
.
èu nhat lm ca.nh den t`
nha.n nhi
u S. Do do
km lm.
Nen
#S = k l = #(S).
- i.nh l
òn ta.i ca.p ghep hoàn hao. Va.y co the ghep moi may tnh vo.i
Theo D
y dam cu.o.i Hall, t
mo.t o da tu.o.ng thch.
195
196
àn phu. lu.c A

Ph
e.n Graph.h
Thu. vi
òm cac cau tr
àn thiet ho tro.. vie.c cài da. t
Du.o.i day là thu. vie.n g
uc d
u. lie.u và cac thu tu.c c
cac thua.t toan trong giao tr`nh.
/**************************************************
Luu y: Tat ca cac file du lieu dung voi Thu vien nay
phai duoc tao bang trinh Norton Commander.
**************************************************/
#if !defined(graph_h)
#define graph_h
#include
#include
#include
#include
<stdio.h>
<conio.h>
<alloc.h>
<string.h>
/****** Phan dinh nghia cac hang *****/

#define
#define
#define
#define
#define
#define
TRUE 1
FALSE 0
INFTY 32767
MAXEDGES 50 // So cuc dai cac canh
MAXVERTICES 25 // So cuc dai cac \dd\ir nh
MAXSTRINGS 16 // Chieu dai cuc dai xau ky tu
197
/****** Phan dinh nghia cac kieu du lieu *****/

typedef unsigned char byte;
typedef byte Boolean;
typedef char DataType[MAXSTRINGS+1]; // Them mot ma ket thuc chuoi
/*******************************
Cau truc du lieu: don lien ket
*******************************/
typedef struct VertexNode *AdjPointer;
struct VertexNode
{
byte Vertex;
int Length;
int Flow;
AdjPointer Next;
};
typedef struct
{
DataType Data;
AdjPointer Next;
} HeadNode;
typedef HeadNode *HeadPointer;
typedef HeadPointer ArrayOfPointer[MAXVERTICES];
typedef struct QueueType *QueueNode;
struct QueueType
{
byte Vertex;
QueueNode Next;
};
typedef struct
{
QueueNode Head, Tail;
} Queue;
typedef byte Path[MAXVERTICES];
198
typedef byte SetOfVertices[(MAXVERTICES%8)?((MAXVERTICES/8)+1):(MAXVERTICES/8)];
/***********************************
Danh sach da lien ket cho cac canh
***********************************/
typedef struct EdgeNode *EdgePointer;
struct EdgeNode
{
byte Vertex[2];
EdgePointer Link[2];
};
typedef struct
{
char Data;
EdgePointer Next;
} ListEdge;
typedef ListEdge *ListEdgePointer;
typedef ListEdgePointer ArrayOfEdge[MAXVERTICES];
/***** Phan khai bao prototype ham *****/
void Create(AdjPointer *List);
Boolean Empty(AdjPointer List);
void Push(AdjPointer *List, byte Item);
void Pop(AdjPointer *List, byte *Item);
void CreatQueue(Queue *Q);
Boolean EmptyQueue(Queue Q);
void PushQueue(Queue *Q, byte Item);
void PopQueue(Queue *Q, byte *Item);
Boolean EmptySet(SetOfVertices S);
Boolean InSet(SetOfVertices S, byte Value);
void InitSet(SetOfVertices S, byte MaxValue);
void AddSet(SetOfVertices S, byte Value);
void SubSet(SetOfVertices S, byte Value);
void MakeV_out(char *FileName, ArrayOfPointer V_out, byte *NumVertices,
199
Boolean Weight);
void MakeV_in(char *FileName, ArrayOfPointer V_in, ArrayOfPointer V_out,
byte *NumVertices);
void BuildGraph(char *FileName, ArrayOfEdge E, byte *NumVertices);
void DisplayV_out(ArrayOfPointer V_out, byte NumVertices, Boolean Weight);
void DisplayV_in(ArrayOfPointer V_in, byte NumVertices);
void DFS(ArrayOfEdge E, byte Start, SetOfVertices S);
void PathTwoVertex(Path Pred, byte Start, byte Terminal);
void PopHeadPtr(byte NumVertices, ArrayOfPointer V_out);
/***** Phan cai dat cac ham *****/
void Create(AdjPointer *List)
{
(*List) = NULL;
}
Boolean Empty(AdjPointer List)
{
return((List == NULL) ? TRUE : FALSE);
}
void Push(AdjPointer *List, byte Item)
{
AdjPointer TempPtr;
TempPtr = (AdjPointer) malloc(sizeof(struct VertexNode));
TempPtr->Vertex = Item;
TempPtr->Next = (*List);
(*List) = TempPtr;
}
void Pop(AdjPointer *List, byte *Item)
{
AdjPointer TempPtr;
if (Empty(*List))
{
printf(" Thao tac con tro khong hop le ");
return;
200
}
TempPtr = (*List);
(*Item) = TempPtr->Vertex;
(*List) = TempPtr->Next;
free(TempPtr);
}
void CreatQueue(Queue *Q)
{
(*Q).Head = NULL;
}
Boolean EmptyQueue(Queue Q)
{
return((Q.Head == NULL) ? TRUE : FALSE);
}
void PushQueue(Queue *Q, byte Item)
{
QueueNode TempPtr;
TempPtr = (QueueNode) malloc(sizeof(struct QueueType));
TempPtr->Vertex = Item;
TempPtr->Next = NULL;
if ((*Q).Head == NULL) (*Q).Head = TempPtr;
else (*Q).Tail->Next = TempPtr;
(*Q).Tail = TempPtr;
}
void PopQueue(Queue *Q, byte *Item)
{
QueueNode TempPtr;
if (EmptyQueue(*Q))
{
printf(" Thao tac con tro khong hop le ");
return;
}
TempPtr = (*Q).Head;
(*Item) = TempPtr->Vertex;
(*Q).Head = TempPtr->Next;
free(TempPtr);
201
}
Boolean EmptySet(SetOfVertices S)
{
int i, k = (MAXVERTICES %8 ) ? ((MAXVERTICES / 8) + 1) : (MAXVERTICES / 8);
for (i = 0; i < k; i++)
if (S[i] != 0) return(FALSE);
return(TRUE);
}
Boolean InSet(SetOfVertices S, byte Value)
{
if ((Value < 1) || (Value > MAXVERTICES))
return(FALSE);
return((S[(Value - 1) / 8] & (0x80 >> ((Value - 1) % 8))) ? TRUE : FALSE);
}
void InitSet(SetOfVertices S, byte MaxValue)
{
int i;
if (MaxValue>MAXVERTICES)
{
printf(" Gia tri khong thuoc tap hop ");
return;
}
for (i = 0; i < MaxValue; i++) S[i/8] |= 0x80 >> (i%8);
}
void AddSet(SetOfVertices S, byte Value)
{
int i;
{
return;
}
202
S[(Value-1)/8] |= 0x80 >> ((Value-1)%8);

}
void SubSet(SetOfVertices S, byte Value)
{
{
return;
}
S[(Value-1)/8] &= ~(0x80 >> ((Value-1)%8));
}
int feoln(FILE *fp)
{
char c;
if ((c=fgetc(fp))==10)
{
fseek(fp, -2, 1);
return(TRUE);
}
else
if (c==EOF) return(TRUE);
else
{
fseek(fp, -1, 1);
return(FALSE);
}
}
void freadln(FILE *fp)
{
char c;
while (((c=fgetc(fp))!=10)&&(c!=EOF));
}
void MakeV_out(char *FileName, ArrayOfPointer V_out, byte *NumVertices,
Boolean Weight)
{
203
byte NumVert;
HeadPointer HeadPtr;
AdjPointer VerPtr;
FILE *FileData;
if ((FileData = fopen(FileName, "rt")) == NULL)
{
printf(" File khong tim thay ");
return;
}
NumVert = 0;
while (!feof(FileData))
{
HeadPtr = (HeadPointer) malloc(sizeof(HeadNode));
HeadPtr->Next = NULL;
fgets(HeadPtr->Data, MAXSTRINGS+1, FileData);
// Ham fgets(char *s, int n, FILE *fp) chi doc n-1 ky tu
while (!feoln(FileData))
{
VerPtr = (AdjPointer) malloc(sizeof(struct VertexNode));
fscanf(FileData, "%d", &(VerPtr->Vertex));
if (Weight)
{
fscanf(FileData, "%d", &(VerPtr->Length));
VerPtr->Flow = 0;
}
VerPtr->Next = HeadPtr->Next;
HeadPtr->Next = VerPtr;
}
freadln(FileData);
++NumVert;
V_out[NumVert] = HeadPtr;
}
(*NumVertices) = NumVert;
fclose(FileData);
}
void MakeV_in(char *FileName, ArrayOfPointer V_in, ArrayOfPointer V_out,
byte *NumVertices);
{
byte NumVert;
204
int i, j;
HeadPointer HeadPtr;
AdjPointer CurrPtr, VerPtr;
MakeV_out(FileName, V_out, &NumVert, TRUE);
for (i=1; i<=NumVert; i++)
{
HeadPtr = (HeadPointer) malloc(sizeof(HeadNode));
strcpy(HeadPtr->Data, V_out[i]->Data);
HeadPtr->Next = NULL;
for (j=1; j<=NumVert; j++)
{
CurrPtr = V_out[j]->Next;
while (CurrPtr!=NULL)
{
if (CurrPtr->Vertex==i)
{
VerPtr=(AdjPointer)malloc(sizeof(struct VertexNode));
VerPtr->Vertex = j;
VerPtr->Length = CurrPtr->Length;
VerPtr->Flow = 0;
VerPtr->Next = HeadPtr->Next;
HeadPtr->Next = VerPtr;
}
CurrPtr = CurrPtr->Next;
}
}
V_in[i] = HeadPtr;
}
}
void BuildGraph(char *FileName, ArrayOfEdge E, byte *NumVertices)
{
byte EndPt, NumVert;
int i;
char ch[2];
EdgePointer EdgePtr;
FILE *FileData;
if ((FileData = fopen(FileName, "rt")) == NULL)
{
205
printf(" File khong tim thay ");

return;
}
NumVert = 0;
while (!feoln(FileData))
{
++NumVert;
E[NumVert] = (ListEdgePointer) malloc(sizeof(ListEdge));
fscanf(FileData, "%s", ch);
E[NumVert]->Data = ch[0];
E[NumVert]->Next = NULL;
}
for (i=1; i<=NumVert; i++) printf("%c ", E[i]->Data);
printf("\n");
freadln(FileData);
while (!feof(FileData))
{
EdgePtr = (EdgePointer) malloc(sizeof(struct EdgeNode));
for (i=0; i<2; i++)
{
fscanf(FileData, "%d", &EndPt);
printf("%d ", EndPt);
EdgePtr->Vertex[i] = EndPt;
EdgePtr->Link[i] = E[EndPt]->Next;
E[EndPt]->Next = EdgePtr;
}
printf("\n");
freadln(FileData);
}
fclose(FileData);
}
void DFS(ArrayOfEdge E, byte Start, SetOfVertices Unvisited)
{
EdgePointer Ptr;
byte StartEnd, OtherEnd, NewStart;
SubSet(Unvisited, Start);
206
Ptr = E[Start]->Next;
while ((!EmptySet(Unvisited))&&(Ptr!=NULL))
{
StartEnd = 0;
OtherEnd = 1;
if (Ptr->Vertex[0]!=Start)
{
StartEnd = 1;
OtherEnd = 0;
}
NewStart = Ptr->Vertex[OtherEnd];
if (InSet(Unvisited, NewStart)) DFS(E, NewStart, Unvisited);
Ptr = Ptr->Link[StartEnd];
}
}
void DisplayV_out(ArrayOfPointer V_out, byte NumVertices, Boolean Weight)
{
int i;
AdjPointer CurrPtr;
for (i=1; i<=NumVertices; i++)
{
printf("(%d) %s ", i, V_out[i]->Data);
CurrPtr = V_out[i]->Next;
{
printf("%d ", CurrPtr->Vertex);
if (Weight) printf("%d ", CurrPtr->Length);
}
printf("\n");
}
printf("\n");
}
void DisplayV_in(ArrayOfPointer V_in, byte NumVertices)
{
int i;
AdjPointer CurrPtr;
207
{
printf("%s ", V_in[i]->Data);
CurrPtr = V_in[i]->Next;
{
printf(" %d %d", CurrPtr->Vertex, CurrPtr->Length);
}
printf("\n");
}
}
void PathTwoVertex(Path Pred, byte Start, byte Terminal)
{
if (Terminal != Start)
{
PathTwoVertex(Pred, Start, Pred[Terminal]);
printf(" ---> %2d", Terminal);
}
}
void PopHeadPtr(byte NumVertices, ArrayOfPointer V_out)
{
byte Item;
int i;
AdjPointer CurrPtr;
{
CurrPtr = V_out[i]->Next;
while (CurrPtr != NULL) Pop(&CurrPtr, &Item);
free(V_out[i]);
}
}
#endif
208
T`
ai li
e.u tham kha o
[1] Appel K., The proof of the four-colour problem, New Scientist. 72, 154-155 (1976).
[2] Arlinghaus S., Arlinghaus W., Nystuen J., The Hedetniemi matrix sum: an algorithm
for shortest path and shortest distance, Geographical Analysis, Vol. 22, No. 4, Oct.,
351-360 (1990).
[3] Bellman R., On a routing problem, Quart. of Applied Mathematics, 16, 87 (1958).
[4] Berge C., Ly thuyet dò thi. và u
.ng du.ng, NXB Khoa ho.c và K
y thua.t Hà No.i, 1971.
[5] Berge C., Two theorems in graph theory, Proc. Nat. Ac. Sc., 43, 842 (1957).
[6] Berry R. C., A constrained shortest path, Paper presented at the 39th National ORSA
Metting, Dallas, Texas (1971).
[7] Bondy J. A., Properties of graphs with constraints on degrees, Studia Sci. Math. Hung.
4 473-475 (1969).
[8] Bondy J. A., Chvatal V., A method in graph theory, Discrete Math. 15, 111-135 (1976).
[9] Brooks R. L., On coloring the nodes of a network, Proc. Cambridge Phil. Soc., Vol. 37,
194-197 (1941).
[10] Busacker R. G., Gowen P. J., A procedure for determining a family of minimal-cost
network flow patterns, Operations Research Office, Technical paper 15 (1961).
[11] Cayley A., Collected papers, Quart. Jl. of Mathematics, 13 Cambridge, 26 (1897).
[12] Chase S. M., Analysis of algorithms for finding all spanning trees of a graph, Report
No. 401, Department of Computer Science, University of Illinois, Urbana, Oct. (1970).
[13] Chvatal V., On Hamiltons ideals, J. Combinat. Theory B 12 163-168 (1972).
[14] Christofides N., Graph theory an algorithmic approach, Academic Press INC. (1975).
209
[15] Coxeter H. S. M., Introduction to geometry, Wiley, New York (1961).

[16] Danzig G. B., All shortest routes in a graph, in Theorie des graphes, Proceedings of the
International Symposium, Rome 1966, Dunod, Paris, 91-92 (1967).
[17] Dirac G. A., Some theorems on abstract graphs, Proc. London Math. Soc. 2, 68-81
(1952).
[18] De Freisseix H., Rosenstiehl P., The depth-search theorem for planarity, in Proceedings
of the Cambridge Combinatorial Conference, North Holland, Amsterdam (1982).
[19] Deo N., Graph theory with applications to engineering and computer science, PrenticeHall Inc. (1974).
[20] Dijkstra, E. W., A note on two problems in connection with graphs, Numerische Mathematik, 1, 269 (1959).
[21] Dreyfus S. E., Wagner R. A., The Steiner problem in graphs, Networks, 1, 195 (1972).
[22] Euler L., Solutio problematis ad geometriam situs pertinentis, Commun. Acad. Sci. Imp.
Petropol. 8, Opera Omnia (1), Vol. 7, 128-140 (1736).
[23] Euler L., Commentationes Arithmeticae collectae, St. Petersburg, (1766).
[24] Fary I., On straight line representation of planar graphs, Acta Sci. Math. Szeged, Vol.
11, 229-293 (1948).
[25] Floyd R. W., Algorithm 97-Shortest path, Comm. of ACM, 5, 345 (1962).
[26] Ford L. R. Jr., Network flow theory, Rand Corporation Report 923 (1946).
[27] Ford L. R., Fulkerson D. R., Flows in networks, Princeton University Press, Princeton
(1962).
[28] Gilbert E. N., Pollack H. O., Steiner minimal trees, Jl. of SIAM (Appl. Math.), 16 1
(1968).
[29] Gomory R. E., Hu T. C., Synthesis of a communication network, Jl. of SIAM (App.
Math.), 12 348 (1964).
[30] Gondran M., Minoux M., Vajda S., Graphs and algorithms, John Wiley & Sons (1990).
[31] Hamming R. W., Coding and information theory, Prentice Hall (1980).
[32] Hanan M., On Steiners problem with rectilinear distance, Jl. of SIAM (Appl. Math.),
14 255 (1966).
210
[33] Hopcroft J. E., Tarjan R. E., Isomorphism of planar graphs, in Complexity of Computer
Computations, Plenum, New York (1972).
[34] Hopcroft J. E., Tarjan R. E., Efficient planarity testing, J. ACM 21, 549-568 (1974).
[35] Hu T. C., Integer programming and network flows, Addison-Wesley, Reading, Massachusetts (1969).
[36] Kerchenbaum A., Van Slyke R., Computing minimum spanning trees efficiently, Proc.
of the Ann. Conf. of ACM, Boston, 518 (1972).
[37] Kirchhoff G., in Annalen der Physik and Chemie 72, 497 (1847).
[38] Klein M., A primal method for minimal cost flows with applications to the assignment
and transportation problems, Man. Sci., 14, 205 (1967).
[39] Kruskal J. B. Jr., On the shortest spanning subtree of a graph and the traveling salesman
problem, Proc. American Mathematical Soc., 7, 48 (1956).
[40] Kraitchik M., Le problème des Reines, Bruxelles (1926).
[41] Kevin V., Whitney M., Algorithm 422-Minimum spanning tree, Comm. of ACM, 15,
273 (1972).
[42] Las Vergnas M., Problèmes de couplage et problèmes hamiltoniens en theorie des
graphes, Doctoral thesis, Univsite de Paris VI (1972).
uc d
u. lie.u, Scitec.
[43] Larry N., Sanford L., La.p tr`nh nang cao ba` ng Pascal vo.i cac cau tr
[44] Mei-Ko Kwan, Graphic programming using odd or even points, Chinese Math. 1, 273
(1962).
[45] Moore E. F., The shortest path through a maze, Proc. Int. Symp. on the Theory of
Switching, Path II, 285 (1957).
[46] Murchland J. D., A new method for finding all elementary paths in a complete directed
graph, London School of Economics, Report LSE-TNT-22 (1965).
[47] Ore O., Note on Hamilton circuits, Amer. Math. Mothly, 67, 55 (1960).
[48] Ore O., The four colour problem, Academic Press, New York (1967).
[49] Prim R. C., Shortest connection networks and some generalizations, Bell Syst. Tech.
Jl., 36, 1389 (1957).
[50] Paton K., An algorithm for finding a fundamental set of cycles of a graph, Comm. ACM,
Vol. 12, No. 9, Sept., 514-518 (1969).
211
[51] Posa L., A theorem concerning Hamiltonian lines, Magyar Tud. Akad. Mat. Kutato
Inst. Kozl 7 255-226 (1962).
[52] Shirey R. W., Implementation and analysis of efficient graph planarity testing algorithms, Ph.D. Dissertation, Computer Sciences, University of Wisconsin, Madison,
Wisc. (1969).
[53] Tarjan R., Depth-first search and linear graph algorithms, SIAM J. Computer 1 146-160
(1972).
[54] Tutte W. T., How to draw graph, Proc. London Math. Soc., Ser. 3, Vol. 13, 743-768
(1963).
[55] Whitney H., 2Isomorphic graphs, Am. J. Math. Vol. 55 245-254 (1933).
212

Do Thi Va Cac Thuat Toan - Pham Tien Son

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Do Thi Va Cac Thuat Toan - Pham Tien Son

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Do Thi Va Cac Thuat Toan - Pham Tien Son

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mu.c lu.

- i.nh ngha v`a cac khai nie.m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- `o thi. v`a anh xa. da tri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cac di.nh ngha chnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ma tra.n bieu dien d`o thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ma tra.n lien thuo.c dnh-cung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ma tra.n lien thuo.c dnh-ca.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

`e hay ma tra.n lien thuo.c dnh-dnh . . . . . . . . . . . . .

Cac bieu dien cua d`o thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tnh lien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

`en v`a chu tr`nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- u.`o.ng di v`a ma.ch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tnh lien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

`au, klien thong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- `o thi. lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Pha.m vi v`a lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

`an lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- ang cau cua cac d`o thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cac d`o thi. da. c bie.t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- `o thi. khong co ma.ch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cach t`m sac so . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nhan cua d`o thi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tr`o cho.i Nim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- `o thi. lien thong ma.nh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

- u.`o.ng di ngan nhat gi

Tru.`o.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng khong am . . . . . . . . . . . . . .

Tru.`o.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng tu`

- u.`o.ng di ngan nhat gi

Thua.t toan Floyd (tru.`o.ng ho..p ma tra.n tro.ng lu.o..ng tu`

Phat hie.n ma.ch co do. d`ai am . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ma.ch toi u.u trong d`o thi. co hai tro.ng lu.o..ng . . . . . . . . . . . . . .

Cay Huffman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Cac bo. ma tot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Cay bao tr`

`eu ro.ng xac d.inh cay bao tr`

`eu sau xac di.nh cay bao tr`

T`m cay bao tr`

Thua.t toan t`m tat ca cac cay bao tr`

Cay bao tr`

Thua.t toan Kruskal

Thua.t toan Prim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Thua.t toan Dijkstra-Kevin-Whitney

B`ai toan Steiner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

B`ai toan Euler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

`en Euler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

B`ai toan ngu.`o.i du.a thu. Trung Hoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

B`ai toan Hamilton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

- .inh ngha v`a cac v du. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

Cac tnh chat cua d`o thi. phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Phat hie.n tnh phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

Kiem tra tnh phang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

- oi ngau h`nh ho.c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

- oi ngau to ho..p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

Mo. d`au . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

`ong lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

`ong lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . 180

`ong lo.n nhat . . . . . . . . . . . . . . . 183

`ong vo.i chi ph nho nhat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

Thua.t toan Klein, Busacker, Gowen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186