AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ INSTYTUT LOGISTYKI

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

Prowadzcy pk prof.dr hab.in.Eugeniusz NOWAK

WARSZAWA

2009

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

2/21

Ukad zajcia
1. Sytuacja kryzysowa w ocenie logistyka 2. Czynniki determinujce organizacj zabezpieczenia logistycznego ludnoci poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych 3. Specyfika realizacji zada logistycznych w sytuacjach kryzysowych

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

3/21

Literatura przedmiotu
1. E. Nowak, Logistyka w sytuacjach kryzysowych, Wydanie II poprawione i poszerzone. Wyd. AON, Warszawa 2009. 2. Zarzdzanie kryzysowe w sytuacjach zagroe niemilitarnych, [red.] E. Nowak, Wyd. AON, Warszawa 2007. 3. E. Nowak, Zarzdzanie logistyczne w sytuacjach kryzysowych,

Wyd. AON, Warszawa 2008.

4. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarzdzaniu kryzysowym, Dz.U. z 2007r. Nr 89, poz. 590. 5. Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002r. o stanie klski ywioowej, Dz.U. z 2002r. Nr 62, poz. 558.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

4/21

Motto
W sytuacjach kryzysowych podstawowym zadaniem logistyki jest zapewnienie ludnoci poszkodowanej moliwoci przetrwania.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

5/21

Zagadnienie 1. Sytuacja kryzysowa w ocenie logistyka 1.1. Sytuacja kryzysowa moe by spowodowana: katastrof naturaln, awari techniczn, przestpczoci o rnym stopniu zorganizowania, zdarzeniem terrorystycznym, rozpowszechnianiem broni masowego raenia (BMR), a ponadto przez czarny rynek, narkomani, gd, uchodcw, nacjonalizmy, nadmierne rnice kulturowe i religijne, dysproporcje w rozwoju cywilizacyjnym i spoecznym itp. 1.2. Sytuacja kryzysowa to stan narastajcej destabilizacji, niepewnoci i napicia spoecznego, naruszenia wizi spoecznych, moliwo utraty kontroli nad przebiegiem wydarze oraz eskalacja zagroenia, a w szczeglnoci sytuacja stanowica zagroenie dla ycia, zdrowia, mienia, dziedzictwa kulturowego lub infrastruktury krytycznej, w tym spowodowana zdarzeniem o charakterze terrorystycznym.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

6/21

1.3. Wrd czynnikw wywoujcych sytuacj kryzysow mona wyrni cztery zasadnicze zdarzenia, ktrymi s katastrofa naturalna, awaria techniczna, zdarzenie (akt) terrorystyczne oraz niepokoje spoeczne. 1.4. Katastrofa naturalna to zdarzenie zwizane z siami natury, w szczeglnoci: wyadowania atmosferyczne, wstrzsy sejsmiczne , silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, dugotrwae wystpowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, poary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe wystpowanie szkodnikw, choroby rolin lub zwierzt, choroby zakane ludzi oraz dziaanie innego ywiou. 1.5. Awaria techniczna to gwatowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urzdzenia technicznego, systemu urzdze technicznych, w tym zakadw uywajcych toksyczne rodki chemiczne itp., powodujce przerw w ich uywaniu, utrat ich waciwoci, skaenie chemiczne terenu itd. UWAGA! Katastrof naturaln lub awari techniczn moe spowodowa rwnie zdarzenie (akt, dziaanie) terrorystyczne. terrorystyczne

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

7/21

1.6. Zdarzenie terrorystyczne (terroryzm) to przemylane uycie przemocy lub zagroenia w celu wywoania strachu, przemylane wymuszenie lub zastraszenie rzdw lub spoeczestw w celu nacisku politycznego, religijnego lub ideowego. A take: - stosowanie gwatu do osignicia celw politycznych lub ekonomicznych, forma interwencji zbrojnej; - forma przemocy polegajca na przemylanej akcji wymuszenia bd zastraszenia rzdw lub okrelonych grup spoecznych w celach politycznych, ekonomicznych i innych.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

8/21

1.7. Niepokoje spoeczne mog by spowodowane: wewntrznym kryzysem politycznym (niestabilno rzdu, chaos wewntrzny), wewntrznym kryzysem gospodarczym (czarny rynek, gd, bezrobocie, droyzna), wewntrznym kryzysem spoecznym (nacjonalizmy, separatyzm, wanie religijne, dysproporcje cywilizacyjne, narkomania, przestpczo), lokalnym zagroeniem zewntrznym. Mog one przyjmowa form masowych strajkw, manifestacji i innych wystpie publicznych spoeczestwa.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

9/21

NIEPOKOJE SPOECZNE

ZDARZENIE TERRORYSTYCZNE

SYTUACJA KRYZYSOWA
KATASTROFA NATURALNA

AWARIA TECHNICZNA

Rys.1. Zdarzenia powodujce sytuacj kryzysow

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

10/21

STAN BEZPIECZESTWA NARODOWEGO

POKJ

KRYZYS

WOJNA

SYTUACJA KRYZYSOWA

STANY NADZWYCZAJNE

Katastrofa naturalna Awaria techniczna

Niepokoje spoeczne

Zdarzenie terrorystyczne

Stan klski ywioowej

Stan wyjtkowy

Stan wojenny

Rys.2. Usytuowanie sytuacji kryzysowej w stanie bezpieczestwa pastwa

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

11/21

Zagadnienie 2. Czynniki determinujce organizacj zabezpieczenia logistycznego ludnoci poszkodowanej 2.1. Zjawisko dychotomii wynikajce z nastpujcych uwarunkowa
Pierwsze zapewnienie poszkodowanej ludnoci warunkw przetrwania (w tym, w razie potrzeby niezbdnej pomocy medycznej), czyli organizacja dostaw zaopatrzenia i usug logistycznych organizowana jest wg minimalnych norm nalenoci; wystpowanie duej, czasami bardzo duej, liczby poszkodowanych (oraz ekstremalnych warunkw realizacji zada logistycznych) powoduje, e konieczne staje si zmasowane uycie dostpnego potencjau (si i rodkw) logistycznego.

Drugie -

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

12/21

2.2. Konieczno racjonalnego gospodarowania zasobami logistycznymi, wyraajcego si m.in. w integracji dziaa w caym acuchu logistycznym, w ktrym przemieszczane s rodki zaopatrzenia i usugi na rzecz poszkodowanej ludnoci. UWAGA! Integracja dziaa logistycznych powinna tworzy warunki do dotarcia zaopatrzenia i usug logistycznych do odbiorcy: - we waciwym czasie; - we waciwych (niezbdnych) ilociach; - o waciwej jakoci; - we waciwym miejscu.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

13/21

2.3. Dua rnorodno zjawisk towarzyszcych katastrofom naturalnym i awariom technicznym, ktre mog powodowa zagroenie dla ycia i zdrowia ludnoci poszkodowanej (np.: silne wiatry, wstrzsy sejsmiczne, intensywne opady atmosferyczne, ekstremalne temperatury, poary, susze, powodzie, masowe wystpienia szkodnikw, choroby rolin lub zwierzt, choroby zakane ludzi, braki w dostawach mediw komunalnych: woda, energia elektryczna, ciepo, gaz). 2.4. W zdarzeniach terrorystycznych moe wystpi dua (bardzo dua) liczba rannych i zabitych, znaczne straty w mieniu i infrastrukturze krytycznej, natomiast podczas niepokojw spoecznych mog wystpi np. masowe strajki, demonstracje, rozruchy uliczne itp.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

14/21

2.5. Napite terminy docierania z pomoc do poszkodowanych (czas przeprowadzenia akcji ratunkowej, w tym udzielenia pomocy logistycznej, jest decydujcym czynnikiem warunkujcym jej powodzenie.) 2.6. Ekstremalne warunki, w ktrych udzielana jest pomoc logistyczna warunki (stae zagroenie ycia i zdrowia zespow nioscych pomoc, ktre wynika np. z ich dziaania: w warunkach powodzi, poarw, skae, dziaalnoci grup terrorystycznych oraz przestpczych itp.)

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

15/21

2.7. Blokada (izolacja) obszarw objtych sytuacj kryzysow (potrzeba organizacji kontroli ruchu na drogach do rejonw objtych kryzysem, ewidencja ruchu pojazdw i osb, wystawianie zawiadcze i przepustek na wjazd do blokowanych rejonw, kontrola sanitarna itp.)

2.8. Inne czynniki (np. reglamentacja zaopatrzenia, brak pocze ldowych z rejonem objtym kryzysem itp.)

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

16/21

Zagadnienie 3. Specyfika realizacji zada logistycznych w sytuacjach kryzysowych

3.1. Zmienno priorytetw w realizacji zada logistycznych na rzecz poszkodowanej ludnoci, w zalenoci od rodzaju i skali zagroenia zdrowia i ycia ludnoci poszkodowanej. a) podczas katastrofy naturalnej i awarii technicznej: pomoc medyczna rannym i chorym, dostawy podstawowych rodkw zaopatrzenia, ewakuacja z rejonw zagroe, usugi transportowe na rzecz dziaa zmierzajcych do ochrony: mienia, infrastruktury krytycznej i rodowiska; b) podczas zdarzenia terrorystycznego: pomoc medyczna rannym i chorym, ewakuacja ludnoci (osb) ze stref zagroe, usugi transportowe i inne zmierzajce do ochrony: mienia, infrastruktury krytycznej i rodowiska; c) podczas niepokojw spoecznych: pomoc medyczna rannym i chorym, usugi transportowe zwizane z dostaw dla ludnoci niezbdnych rodkw zaopatrzenia i inne usugi logistyczne.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

17/21

3.2. Pomoc medyczna rannym i chorym podczas katastrofy naturalnej, awarii technicznej oraz zdarzenia terrorystycznego bdzie z reguy polegaa na: wyszukiwaniu rannych i chorych; udzielaniu im pierwszej pomocy; ewakuacji do miejsc zbirki rannych i chorych, w ktrych bdzie udzielona pierwsza pomoc lekarska; segregacji medycznej (niezbdnej do ustalenia priorytetw dalszej ewakuacji i udzielania pomocy kwalifikowanej i specjalistycznej), organizacji ewakuacji ciko rannych i chorych do szpitali, organizacji przedsiwzi sanitarnohigienicznych i przeciwepidemicznych (w tym m.in. zwizanych ze zbirk zabitych, izolacj zakanie chorych itp.); szczepieniach ochronnych itp.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

18/21

3.3. Dostawy podstawowych rodkw zaopatrzenia bd polegay na dostarczaniu: wody pitnej, rodkw ywnociowych, lekarstw, rodkw czystoci, odziey itp. Zwykle realizowane s na zasadach reglamentacji oraz ograniczenia norm zaopatrzenia do niezbdnego minimum. 3.4. Ewakuacja ludnoci z rejonw zagroe bdzie miaa miejsce wwczas gdy likwidacja jej skutkw bdzie trwaa przez dugi okres czasu, a przebywanie osb w tych rejonach bdzie niebezpieczne dla ich zdrowia i ycia. Od samego pocztku ewakuacji obowizuj priorytety. W pierwszej kolejnoci powinny by ewakuowane dzieci, osoby chore i w podeszym wieku oraz osoby nie biorce udziau w akcji ratunkowej. Ewakuacja powinna odbywa si przy kompleksowym wykorzystaniu wszystkich dostpnych i przydatnych do przewozu ludzi rodkw transportu. Jest ona zwykle organizowana w poczeniu z dostawami, tzn. wykorzystaniem rejsw powrotnych transportu po dowozie zaopatrzenia.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

19/21

3.5. Usugi transportowe na rzecz dziaa zmierzajcych do ochrony mienia, infrastruktury krytycznej i rodowiska organizowane s po udzieleniu niezbdnej pomocy ludnoci poszkodowanej. Ich natenie zalee bdzie od skali podejmowanych przedsiwzi. Z logistycznego punktu widzenia, rodki transportu samochodowego oraz sprzt przeadunkowy wykorzystywany do wiadczenia tych usug powinien by obsugiwany na zasadzie podwjnej obsady, tj. w systemie pracy dwuzmianowej.

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH

20/21

Pytania?

ASPEKTY LOGISTYCZNE SYTUACJI KRYZYSOWYCH