TIP PASIVNA SOLARNA KUA

Termin pasivne tehnike oznaava da nije potrebno ulaganje elektrine energije, a procesi se zasnivaju na spontanim prirodnim procesima. To znai da je ova tehnologija 100% ekoloka i usavravana od prvih ljudskih naselja do danas. Upravo zato nju i propagiramo iako postoji i aktivna solarna tehnika. U kombinaciji sa modernim zaptivanjem, izolacijama i materijalima predstavljena pasivna solarna tehnika daje savrene rezultate, a ako je dopunite sa aktivnom solarnom tehnologijom dobijate autonomne sisteme, idealno reenje za kue daleko od naselja i infrastrukture.

Zagrevanje kua pomou vazdunih kolektora

Princip zagrevanja kuca pomou vazdunih kolektora prikazan je na slikama.

U toku dana zagrejani vazduh iz vazdunih kolektora prirodnom cirkulacijom prelazi u ljunak i zagreva ga, a rashlaeni vazduh iz ljunka prelazi u kolektor. Pritom su otvori na podu unutar sobe zatvoreni.

U toku noi ili zime, poklopci u sobi su otvoreni, pa topao vazduh iz toplotnog skladita zagreva prostorije kue.

Staklena veranda

Korienje staklene verande kao sastavnog dela stambenog objekta poznato je od davnina. Staklena veranda kao nezaobilazan deo solarne arhitekture postavlja se na junu stranu zgrade. Pomou staklene verande se vri zahvat direktnog i difuznog sunevog zraenja. Pasivan zahvat sunevog zraenja pomou staklene verande i Trombovog zida prikazan je na slici. Obino se iza staklene verande nalazi masivan, tamno obojen zid koji apsorbuje prispelo sunevo zraenje. Nou ili zimi se otvaraju gornji i donji otvor na zidu i preko gornjeg u kuu ulazi topao vazduh, a na donji izlazi hladan i kua se zagreva.

Hlaenje staklenom verandom

Na slici iznad, dat je nain kako da se kua HLADI leti. Konvektivno stujanje vazduha iz unutranjosti stana, biva povueno van stvaranjem vrele zone verande. Gornji ventilacioni otvori su zatvoreni, kroz donje izlazi vazduh povuen strujanjem iz vrele zone...

Staklena veranda i podno skladite toplote

Kao podno skladite toplote najee se koristi reni ljunak koji se deponuje ispod poda kue. Popreni presek kue sa staklenom verandom i podnim skladitem toplote. Topao vazduh se iz staklene verande pomou ventilatora prenosi do ljunka ispod poda prostorije. Topao ljunak zraenjem zagreva prostoriju, dok hladan vazduh iz ljunka u toku noi odlazi u staklenu verandu.

Solarni toranj

Solarni toranj, nalik solarnoj verandi, privlai sunce, stvara vrelu zonu, koja povlai vazduh nagore...Limeni petli na vrhu spreava da vetar uduvava vreo vazduh nazad...Unutranji deo solarnog tornja mora biti termiki IZOLOVAN. Kada se klapna otvori vazduh iz unutranjosti kue biva usisan...ka spolja.

Prozori sa upravnim krilima

Da bi se pospeilo strujanje vazduha stvaranjem zona podpritiska, upravno na ravan prozora se postavljaju zidovi. Vazduh struji kao to pokazuju strelice.

Vodeni zid

U svetu se pokuava da se umesto Trombovog zida koristi transparentni vodeni zid poznat pod nazivom transvol. ematski prikaz vodenog zida kao apsorbera sunevog zraenja i skladita toplote dat je na slici. U toku dana voda celom zapreminom apsorbuje sunevo zraenje, dok je u toku noi zraenjem predaje unutranjosti kue.

OSNOVNI ELEMENTI PASIVNE SOLARNE TEHNIKE Osnovni elementi pasivne solarne arhitekture su:

pravilna orijentacija zgrade, nadstrenica, prozori, toplotni zastori, boja zidova i nametaja,

Trombov zid, vodeni zid, staklena veranda, podno skladite loplote itd.

Orijentacija zgrade Kod direktnog zahvata sunevog zraenja fasadu zgrade treba orijentisati prema jugu sa moguim odstupanjem od 20 prema istoku i 30 prema zapadu. Za navedena odstupanja zgrada e primiti do 10% manje energije od energije koju bi primila kada bi bila orijentisana strogo prema jugu. Odstupanje za 45 stepeni od juga ne umanjuje zahvaenu energiju vie od 20%. Nadstrenica Nadstrenica treba da bude takvih dimenzija da u toku leta sprei, a u toku zime omogui prodor sunevog zraenja u objekat za stanovanje. Koriste se nepokretne i pokretne nadstrenice. Sa pokretnim nadstrenicama moe da se postigne optimalni zahvat sunevog zraenja u toku cele godine.

1) sunevi zraci 22. decembra, 2) sunevi zraci /8. marta i 21. septembra, 3) sunevi zraci 21. juna Ugao upada sunevog zraenja u objekat za stanovanje zavisi od geografskog poloaja mesta u kome se objekat nalazi, godinjeg doba i dnevnog kretanja Sunca. Dimenzije nadstrenice za naa podruja zavise od upadnog ugla sunevog zraenja 21. juna i 22. decembra, kao to se moe videti na slici. Prozori

U solarnoj arhitekturi prozori zauzimaju 60-90% june fasade objekta za stanovanje. Veliina prozora zavisi od vrste i namene objekta, odnosno prostorija na kojima se nalaze, veliine nadstrenice, mase zidova, toplotnih zastora itd. Ograniavajui faktor prilikom dimenzionisanja prozora predstavlja mogue pregrevanje prostorija pod dejstvom sunevog zraenja.

Vertikalni krovni prozori Broj stakala na prozorima zavisi od klimatskih uslova u kojima se nalazi dati objekat. Na primer u primorju su dovoljni jednostruki prozori, u kontinentalnim delovima dvostruki, a u severnim delovima trostruki. U solarnoj arhitekturi se pored prozora koriste i krovni prozori razliitih oblika, dimenzija i poloaja. Sunevo zraenje koje je prolo kroz vertikalne krovne prozore apsorbuje se na unutranjim stranama zidova kue. U toku noi dolazi do oslobaanja apsorbovane toplote i zagrevanja vazduha u kui. Poveanje broja stakala na prozorima neznatno smanjuje prolaz sunevog zraenja, a u znatnoj meri spreava toplotne gubitke iz, prostorija. Toplotni zastori Toplotni zastori se koriste za zatitu od pregrevanja i za spreavanje toplotnih gubitaka iz, prostorija. Toplotni zastori su pokretni i mogu da se nalaze sa unutranje ili spoljanje strane prozora. Toplotni zastori za spreavanje pregrevanja svetlije su boje i efikasniji su ukoliko se nalaze sa spoljanje strane prozora. Toplotni zastori za spreavanje toplotnih gubitaka obino se nalaze sa unutranje strane prozora. Boje zidova i nametaja Na zahvat sunevog zraenja utie boja zidova, zidovi tamnijih boja vie apsorbuju sunevo zraenje od zidova svetlijih boja. U solarnoj arhitekturi prihvatljivi su obojeni zidovi sa koeficijentom apsorpcije od 0,5 -0,8. Materijal a

Crni beton Neobojen beton Svetlija cigla Tamnocrvena cigla Mat bela boja Sjajna bela boja Tamnosiva boja Crna uljana boja Crvena uljana boja

Koeficijent apsorpcije 0,91 0,65 0,60 0,74 0,30 0,25 0,91 0,90 0,74

Koeficijent apsorpcije sunevog zraenja za razliite materijale. Pored zidova sunevo zraenje pada i na nametaj u prostorijama. Pri direktnom upadu sunevog zraenja, nametaj se vie zagreva od zidova, jer za istu povrinu ima manju masu, tako da doprinosi poveanju temperature u prostorijama. U praksi se pokazalo da je sa stanovita solarne arhitekture dozvoljeno da nametaj apsorbuje 20-30% upadnog sunevog zraenja. Trombov zid U mestu Odeju u Pirinejima (Francuska) Felix Tromb je 1965. godine sagradio kuu sa tamnim zidom na junoj strani, koji je po njemu dobio naziv Trombov zid. Pomou ovog zida Tromb je demonstrirao mogunost efikasne pasivne toplotne konverzije sunevog zraenja. Zid je istovremeno sluio kao apsorber, kao skladite toplote i kao grejno telo za zagrevanje unutranjih prostorija. Trombov zid se obino izrauje od cigli ili betona debljine 20-40 cm. Na rastojanju 2-10 cm ispred zida nalazi se staklo. U praksi se koriste dve konstrukcione varijante Trombovog zida: bez otvora i sa otvorima pri osnovi i vrhu zida. Nakon prolaska kroz staklo sunevo zraenje pada na Trombov zid i zagreva ga. Toplota se sa spoljanje na unutranju stranu zida prenosi konduktivnim putem. Brzina prenoenja toplote kroz Trombov zid zavisi od materijala od koga je napravljen i njegove debljine.

. Popreni presek kue sa Trombovim zidom: 1) dvostruka stakla, 2) vazduni prostor, 3) odzrani ventil, 4) Trombov zid, 5) hladan vazduh, 6) topao vazduh, 7) toplotno izolovan pod.

Trombov zid bez otvora za cirkulaciju vazduha: l) prednje staklo, 2) unutranje staklo, 3) Trombov zid U cilju spreavanja preteranog zagrevanja prostorija ispred ili iza Trombovog zida postavljaju se odgovarajui toplotni zastori, kao to se moe videti na slikama

. Trombov zid sa unutranjim zastorom: 1) prednje staklo, 2) unutranje staklo, 3) unutranji zastor

Trombov zid sa spoljanjim zastorom 1) prednje staklo, 2) unutranje staklo, 3) unutranji zastor