1

. :

A1=Merak A2=Semejstvo S=Mom~e/ludo-mlado O=Moma

Po=Moma

Pr=Tatko?

Netipi~en qubovniot triagolnik. Ne e vo pra{awe samo platonskata deviza: qubovta e kopne` na dopirot jas nikoga{ ne te doprev, koja prozvu~uva kako romanti~arska retorika, no ovde e sodr`an eden amanet so tragi~en prizvuk: qubov do groba. Samo za nego za pe~albarot da ja ~uva i da ja do~uva toplinata na bra~nata postela. Zatoa makedonskata `ena e karijatida na semejstvito. Narodnata pesna: lirska drama:Stani mi, stani Katinke... .................................................................. ............ Cel: eden vid apel za pogolema po~it kon makedonskoto narodno tvore{tvo! Eden dostoinstven odnos, no ne psevdoromanti~narski. Potreba od eden pomoderen metodolo{ki i metodi~ki pristap kon NLP. ............................................................... Prv mo`en pristap: aspektot na recepcijata: pesni so neobi~no silna katarzi~na mo}. o{to n# vozbuduva, na primer,
antologiskata Zajdi zajdi jasno sonce? Ili ednostavnata: Ne se beli Mare mori?

[kolski odgovor: harmonija me|u formata i sodr`inata. Ni{to novo? No: dobra metodolo{ka nasoka kon temelna analiza na ovoj teoriska problem.

..................................................................... ..
Akcent: fenomenot kristalizacija/zreewe na formata vo dolg vremenski period specifi~en za narodnoto tvore{tvo.(Sp. individualnoto/avtorizirano tvore{tvo). Metri~ki sovr{eni formi i matrici za poetski figuri i tropi.

..................................................................... ........

Vtoro: poetski anga`man so univerzalni vrednosti: NLP ne e banalno svirewe na edna `ica (Mitrev)

NLP vertikalno pro~itana otkriva pomalu vidlivi, antropolo{ki i filozofski relacii, elementi so univerzalni vrednosti koi narodniot poet gi crpel od riznica na narodnata mudrost.

Lirskiot lik na @enata vo poetskiot mikrokosmos. Pogre{en vpe~atok i {kolski naiven odnos za inferiornata aktancijalna pozicija na `enata. Povr{no ~itawe na patrijarhalniot kod spored koj vo edna inicijalna qubovna situacija Ma`ot ja

ima aktancijalnata privilegija da bide Subjekt posilen pol, ma~omen, t.e. onoj koj mo`e verbalno da ja iska`e svojata namera kon `enata. Narodniot poet ja imal predvid ovaa mo`ebi ne samo patrijarhalno, tuku i antropolo{ka determinanta. Ma{ki likovi vo folklorot: tatkoto pater familias, mom~eto ludo-mlado.Atribut/epitet vo funkcija na predikacijata /dejstvata. Toj e onoj koj na nivo na verbalna komunikacija ima ekskluzivno pravo, ka`ano so jazikot na gramati~arite, da bide aktiven subjekt so agresiven predikat: da bide, spored patrijarhalniot kod axamija, odnosno ,,osvojuva~:, da skr{i bardak na ~e{mata {arena, so tajni aberi da povika mome koe ukradeno i kri{um-kri{um }e izleze pred porte za da go do`ivee kopne`ot po prvoto trepetno gu{kawe.... Narodniot poet: smisla i talent za otkrivawe na pomalku vidlivi strukturi, odnosi i relacii: @enata - patrijarhalno inferiorna, no antropolo{ki superiorna!

Genijalniot pevec: na `enata vo lirikata & obezbeduva dominantna aktancijalna funkcija na mo}en subjekt! I: preku edna blaga ironija dobrodu{no prizemjuvawe na toa silno i matno ludo-mlado, upla{eno
od mo`nosta za neuspeh: vo edna pesna me|u Nego i Nea ima navistina porta (viti porti), no tie se zatvoreni samo so dve slamki r`anoi i tri straka bosilkoi. Za kutriot bitov ma~omen toa e prepreka pogolema od kineski yid!

Narodniot tvorec koga sozdaval ja imal predvid nemo}ta na zborot pred drugite suptilni, neverbalni znaci. I koga veli: Ne rusaj, prusaj, pred mene mori lepa Ne mi go gori srceto Ili pak iska`uva imperativ vo negacija: Ne vitkaj se, Sof~e ne kr{i se Kako zmija niz trevata Kako riba vo vodata A edna majka magija storila - `ivo pile v ogan frlila - so blagoslov ili mo`ebi kletva: Kako {to se vrti pilevo

Taka da se vrtat ergeni Po na{ta Jana ubava. poetot ni ja predo~uva ubavinata kako mo}no oru`je. I zar ima potreba taa da se dodvoruva? Petrificiranite i odamna zna~enski devalvirani verbalni {abloni:Te sakam, Je taimme, I love y, Ih libedih, Ti ammo, sagapo, ja tebja ljublju... se samo pelte~ewe vo sporedba so elokventniot govor na `enskite telesni ubavini. I preku fonomorfolo{kite strukturi, metafori i sinegdohi kako da predupreduva deka tuka se vodele najte{kite bitki, ne na Borodino i na Vaterlo. Ovde go polo`ile oru`jeto i kako pokoseni od estetska molwa padnale golemi imperatori, cezari, kralevi i mudreci.

Narodniot peja~ kako i sekoj golemiot poet ne filozofira, ne definira i ne podu~uva. I zatoa da ne pra{uvame: {to saka da ka`e pisatelot. Toj mo`ebi samo saka da pra{a? Da postavi mudri retori~ki pra{awa na koi nema odgovor: zo{to izniknala

treva po kaldrmata, zo{to bilkite vodat qubov so buba~kite, zo{to veterot flertuva so cve}eto, zo{to se ubavi `enite? :
. Dotekla voda studena Rodi se Jana ubava. Koga se Jana rodila Majka & magija storila: @ivo pile v ogan frlila Kako {to se vrti pilevo Taka da se vrtat ergeni Po na{ta Jana ubava. . Pominuvam, zaminuvam Viti porti zatvoreni So dve slamki r`anoi So tri straka bosilkoi. ... Za kogo ti cuti Dano liceto Po kogo ti {arat, Dano, o~ite Za kogo ja ~uva{ Dano snagata Taa tanka snaga, Dano, mermerna. .................................... Sano} mi bilbil ne peal Na Katiniot prozorec Nautro bilbil zapeal: Stani mi, stani, Katinke Stani mi, stani, devoj~e Libeto ti se posvr{i, Od tebe bara pro{tewe. Od mene prosto da mu e Od boga air da ne vidi ................................. Puknala, maj~e, tresnala: Zo{to me rodi ubava?! Ne mo`am dodam na pazar Od tija pusti bakali Crni maslinki davaet, Crni mi o~i sakaet

8 .. Bog da go ubie mamo Bog da go ubie Terzi~eto, mamo, kom{i~eto. Of tnka polovina Za kom{i~eto. Tesno mi go skroi mamo Tesno mi go skroi Ele~eto, mamo, xamadan~eto. Of snaga, of srce Of tnka polovina za kom{i~eto. Tesno mi go skroi mamo Poarno mi stoi Ele~eto, mamo, xamadan~eto Ele~eto, mamo, xamadan~eto. Of snaga, of srce Of tnka polkovina za kom{i~eto. Daj me mori mila mamo Daj me mori mamo Za kom{i~eto, mamo, za terzi~eto Za kom{i~eto mamo, za terzi~eto. Of srce, of snaga Of tnka polovina za kom{i~eto. .. Ne vitkaj se, Sof~e, ne kr{i se Kako riba vo vodata, Kako zmija vo trevata Sof~e, altan ~edo na majka Ne gi gori ergenite N e rusaj, prusaj pred mene, mori lepa Ne mi go gori srceto . Aj {to ubavo odat, mamo, Vele{kite momi Aj {to ubavo odat,

9 Ramna snaga vijat Ramna snaga vijat So o~i te pijat. . Oj, Jano, Jano, ubava Jano Od ednata strana sonce te ogreva Od drugata jasna mese~ina Ka`i, ka`i, libe Stano [to si na`alena? Dali pari nema{ Stano Ili nema{ ruba? Bolna padnala /4X Rodna Falkova. Nad glava & sedi Stara & majka. Stani mi Rodne Stani mi du{o Strojnici dojdoja Strojnici skopjani. Koga ne mi se Od Te{o Grozdanov Aj koga ne mi se, aj koga ne mi se Od Te{o Grozdanov. Te{o mi kupi Svilen mi fustan I toj mi re~e Rodne te sakam. .. Verz: Razbolela se /4 X Lena Falkova Nad glava & sedi Stara & majka: Ka`i ma Len~e, ka`i ma du{o od {to si bolna? Jaze sum bolna Za prvo libe. . Zvijezda tjera mjeseca Za gorom ga utjera Za goricom vodica Na vodici curica Bijelo lice umiva. ( )

10 Jelenak mi goru lomi Tek put da mu je Za njim ide ko{utica Tek drug da mu je. ( )