Iletisimterimleri 3

Uydu, Dijital Yaynclk, Multimedya
LETM TERM ve KISALTMALARI
smail AKALOZ
Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar
16-Bit: Ayn anda binlerce renk sunumuna olanak tanyan renk derinlii. MacOS iletim sistemi terminolojisinde buna "Thousands of color"(binlerce renk), Windows'da ise "high color"(yksek renk) deniliyor. 16:9 Aspect Ratio: DVD-Video grntleri iin kullanlan standart sunum en/boy (aspect) oran. 16:9 malzeme normal (4:3) bir televizyonda sunulduunda ekrann alt ve st tarafnda kaln siyah eritler kalr(yaz eritleri varm gibi(letterboxed) olur). 2.21:1 Aspect Ratio: (bkz. cinemascope) Sinemaskop En/Boy oran. 24-Bit: Ayn anda milyonlarca renk sunumuna olanak tanyan renk derinlii. MacOS iletim sistemi terminolojisinde buna "millions of colors"(milyonlarca renk), Windows'da ise "true color"(gerek renk) denilir. 24-bit grntler gerek fotoraf kalitesindedir. 3:2 Pulldown: film resim karesi hznn saniyede yaklak 6 resim eklenmesine yolaan (24 fps) den NTSC video (29.97 fps) hzna dntrl ilemi. Pulldown ilemi iin gereken fazladan resimler orijinal filmdeki karelerin belirli bir esasa gre kartrlmas ile elde edilir. Sktrlm filmler iin bu hi istenmeyen bir durumdur. Adna "Telecine" denilen bir sistemle bu ilem yaplmaktadr. , Media Cleaner temizleyicisinin "Intelecine" zellii ile ayklanabilir. 4:1:1 Color: orta derecede sktrlm video renk alt rneklemesidir. Luminans (parlaklk) kanal rneklenmez, krominans (renklilik) kanalnn rezolsyonu(znrl) eyrek(1/4) boyuttadr. DV formatlarnn (miniDV dahil) ou 4:1:1 renk kullanrlar. 4:2:0 Color: 4:1:1 'e ok benzeyen orta derecede sktrlm video renk alt rneklemesidir. MPEG iin standart renk budur. 4:2:2 Color: luminans kanalnn alt rneklemesi yaplmayan az derecede sktrlm video renk alt rneklemesidir. Krominans kanalnn rezolsyonu(znrl) yarm boyuttadr. Profesyonel video formatlarnda (rnein BetaCamSP) yaygn olarak kullanlr.
Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
http://uydutvhaber.net
4:3 Aspect Ratio: ortak sunum aspect (en-boy) oran. rnein 320x240 znrlk 4:3 aspect bir ereve boyutundadr. 4:4:4 Color: Alt rneklemesi olmayan sktrlmam video rengi. 8-Bit: Ayn anda 256 renk sunumuna olanak tanyan renk derinlii. Herhangi bir anda sunulabilecek renklerin neler olduu "Palette" ile belirlenir. Eski bilgisayarlarn ou 8-bit idi. MacOS iletim sistemi terminolojisinde buna "256 renk denirdi. AAC (Advanced Audio Coding): leri teknoloji ses kodlamas.. AAL (ATM Adaptation Layer): Asenkron aktarm kipi, uyumlandrma katman A/B Roll: ki kaynak VCR (videoteyp A ve B'den) geileri salamak zere bir mikser kullanarak nc bir VCR'ye kopyalama yapmakta kullanlan analog bir teknik. AB: (Azoulay et Berda) ( kanal AB1 vs...) ABC: (American Broadcasting Company) Bir amerikan yayn irketi / kanal. Absolute Positioning: (Mutlak konumlandrma) Bir konumun iyi ekilde tanmlanm bir koordinat sistemine gre belirlenmesi. Genelde bu jeosantrik bir sistemdir. (rnein orijini(balang noktas) dnyann merkezi olan bir sistem byle bir sistemdir) Abstract Syntax: (Soyut sentaks) Makina merkezli yaplandrmalardan veya kodlandrmalardan bamsz bir veri yaps tanm. ABU (Asian Broadcasting Union): Asya yayn Birlii.
ACC (Access Control Center): ACC, alc cihazlarn izin durumlarn kontrol edip, ifreleme(enkoder) sistemlerinin kullanmas iin uyduya yaynn kartld yere gnderir. Eriim kontrol merkezi. Access Control: (Eriim kontrolu) Digital sinyalleri ifrelemek ve eriimi iin kiiler ve gruplar yetkilendirebilmek zere gereken fonksiyonlarn tm. Bunlara eitli program yaynlarn etiketlendirmek ve sanal kanal karlklandrmas yapmak gibi, ses, grnt, tekst, rehber yayn ve dk hzl veri aktarmlar gibi eyler dnda kalan tm zellikler dahildir. Access Method: (Eriim metodu) Bir ebekedeki eitli modlarn kabloya nasl erieceini belirleyen kurallar. Access Unit: Bit akntsn maniple etmek ya da rasgele eriim salamakta kullanlan bir mantksal altyap birimi. AC-3 (Audio Compression -3): Kaypl bir ses sktrma codec'i dir. Dolby Digital brandas altnda satlr. En yaygn olan versiyonu 5.1 kanal ieren be hoparlr art bir bas LFE subwoofer kanal kullanan trdr. ACI (Automatic Channel Installation): Baz kablo ebekelerinin sunduklar otomatik kanal ykleme servisi. Bu sistemde kabloda mevcut tm kanallar nceden tanml bir sra iinde bellee aktarlrlar. Kullancya ok kolaylk salar, nk kanal ykleme kanal bulunduktan sonraki herey otomatiktir. ACK (Acknowledgment): Bir mesaj blounun hatasz yerine ulatn belirtmek zere geri gnderilen mesaj. ACP (Access Control Processor): IRT'nin iinde bulunan bir para. ACSE (Association Control Service Element): ki uygulama arasnda iliki kurdurmak zere OSI 'de kullanlan bir metod. ACS number: Smartkartlarn 1.2, 1.4, 1.6 ve 3.82, 3.83. gibi farkl yazlm versiyonlar iin kullanlyor.
Activate: (Etkinletir) Diskte bulunan belirli bir anahtar listesinden bir UCS$CKEYLISTx klasrne .UNT dosyas eklinde bir birim anahtar listesinin retilmesi iin kullanlan terim. Bir anahtar listesinin etkinletirilmesi, anahtar listesi kaynak dsyasnn ifresini aar ve kendi ifre anahtaryla birlikte ieride kullanlacak bir SAC dosyasn retir. Anahtar listesinin etkinletirmesini tamamlamak iin bir ifre gerekir. ACTS (Advanced Communications Technology Satellite): Ka-Band (30/20 GHz) servislerinin kullanmn tantmak amacyla NASA tarafndan gerekletirilen bir deneysel uydu projesi. Actuator: (Kol, aktatr) ok uydulu (hareketli/polar) bir anteni dndrmee yarayan motor ve aksamndan oluan para. Hareket kolu veya sadece KOL da denir. ADA (Audio Distribution Amplifier): Ses datm ykselticisi (amplifikatr) Adaptive: (Uyarlanr) Belirli bir renme ve eniyileme srecinin gdmnde yrtlen ve saptanan bir sistem davrann deien veya bilinmeyen koullara uyarlamaya alma zellii. ADC (Analog-to-Digital Conversion): Analog sinyalleri saysal gsterimine dntrme ilemi. Tersine DAC denir. ADDMD (Administrative Directory Management Domain): Bir PTT idaresi tarafndan iletilen rehber (X.500) klasr ynetimi .
Address Mask: Bir internet adresinden alt adreslemesi iin kullanlacak bitlerin seiminde kullanlan bir bit maskesi. Bu maske 32 bit uzunluundadr ve internet adresinin ebeke ksm ile yerel ksma ait bir veya daha fazla biti seer. Address Resolution: (Adres znrl) ebeke Katman adreslerinin ortama zg adreslere dntrlmesi iin bir aratr.
ADMD (Administration Management Domain): Bir X.400 kamusal mesaj idaresi sistemi taycsdr.
ADR: (Astra Digital Radio) QPSK modlasyonlu konvensiyonel ses taycl digital ses sinyallerini gndermek zere MPEG-1/Layer 2 kullanan bir digital ses sistemi. Daha ok ses kalitesi aranan paral uydu radyo yaynlar iin kullanlr. Transponder 180KHz de QPSK modlelidir. ADSL (Asymmetrical Digital Subscriber Line): Asimetrik saysal abone hatt. Telekom irketleri tarafndan abonelere genibant internet hizmeti vermekte kullanlr. ADTT (Advanced Digital Television Technologies): Advertiser: Reklam veren. Reklamn yaynlatmak iin belirli bir cret deyen kii ya da kurulu. Advertising awareness research: (Reklam farkndalk aratrmas) Reklamn verimini ve reklam araclyla marka bilinci yaratma yolunda gsterilen baary lmek zere yaplan bir aratrmadr. Reklam verilmeden nce ve reklam yaynlandktan sonra yaplr. Advertorial: Siyasal, ekonomik ya da sosyal bir olayla balantl olarak bir kurulu lehinde yaplan reklam almasdr. Aerial: (Anten) Bkz. Antenna AES (Automatic Equalization System): Her kanaln bellek konumlarna ilikin bir kontrast ve ses iddeti ayardr. AES varsa gelen sinyaldeki farkl dzeylerinden bamsz olarak her kanaln resim ve sesi eit olur. Kanaldan kanala geildiinde sesin ok fzla veya ok az olmas ya da resmin ok karanlk veya aydnlk olmasnn nne geilmi olur. AET (Application Entity Title): Bavuru Biriminin Ad. Bir OSI bavuru biriminin yetkili ismi, genellikle rehber iindeki zgn bir isimdir. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
AFC (Automatic Frequency Control): Otomatik frekans kontrolu. Alcy seilen frekansa kenetleyen ve istasyonun zamanla kaymasn nleyen kontrol sistemi ve devresi. Bu devre sayesinde bir sinyalin frekansna otomatk olarak kumanda edilir. AFP (AppleTalk Filing Protocol): Bir AppleTalk ebekesinde dank dosya paylamn salayan bir protokoldr. . AFP (Agence France Presse): Fransz haber ajans AFT (Automatic Fine Tuning): Otomatik ince ayar. Bir cihazn belirli bir aralkta en yksek verim alnan frakansa ayarlanma ilemini kendiliinden yapan elektronik devre. AGC (Automatic Gain Control): Devrenin kazancn veya k seviyesini belli bir deerde sabit tutan kontrol sistemi veya devresi.. Bu devre sayesinde giri sinyal seviyeleri deitii halde ykselticinin kazan dzeyi otomatik olarak ildiinden k seviyesi hep ayn kalr. Agency Catalogue: (Ajans Katalou) Bir rn tantmak veya sat yapmak amacyla tketiciye dorudan posta ile gnderilen katalogdur. Agency Commission: (Ajans Komisyonu) Gazete, dergi veya radyo televizyon irketi tarafndan mteriye ajansa fatura edilen brt reklam creti zerinden yaplan bir indirim eklinde reklam ajansna denen komisyondur. Agent: (Ajan) Bir sunucu - istemci modelinde sistemin bir istemci veya sunucudaki uygulama adna bilgi hazrlama ve aktarma ilemleri yapan ksm. AIC (Auxiliary Information Channel): Ana servis kanalnn bilgi tamak zere (rn. SI) FIC 'den yeniden ynlendirilen ksm. Air date: (Yaynlanma tarihi) Bir reklamn medyada yaynlanaca tarih. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
Airtime: Bir radyo veya tv reklamnn sresi. Airtime Buyer: Bir ajanstaki radyo/tv reklam sresi satn alma iiyle grevli kii. AKM (Apogee Kick Motor): Yrngede dnp uyduyu jeostasyoner yrngeye yerletirmek zere atelenen roket motoru. Uyduyu GTO 'dan GEO ya geirebilmek iin uydu zerinde bulunan bu motor kullanlr. AL (Adaptation Layer): Uyumlandrma katman. ALC (Automatic Level Control): Otomatik seviye kontrolu. Bir sinyalin belirli bir seviyede kalmasn salamak zere otomatik ayar yapan elektronik devre. Algorithms: (Algoritmalar) Bilgisayar ortamnda zel bir ilemi yerine getirmek zere gelitirilen programlanm baz matematik formlleri.. Aliasing: rnekleme frekanslarnn dk tutulmas yznden grntnn tam aslna uygun oluturulamamas ve istenmeyen kusurlarn ortaya kmas . Grntde entik ve sarkmalar, seste bountular eklinde ortaya kar. Allocation: Bir giriimciye, datlmak zere hazrlanm belirli miktardaki promosyon rn.. Herhangi bir kapasiteyi genel olarak bir mteriye tahsis etme(ayrma)ilemi. Almanac: (Almanak) Tm uydularn yrnge bilgilerinin, saat dzeltmelerinin, ve atmosferik gecikme parametrelerinin kaydnn tutulduu bir bilgisayar dosyas. Bir GPS uydusu tarafndan bir GPS alcsna iletilir ve orada GPS alclarnn kolay uydu seimlerini gerekletirmesini salar. Almanak bilgisi GPS seyrsefer hesaplarnn yaplmasndan nce mutlaka elde edilmi olmaldr. Alpha Channel: (Alfa kanal) ki dier grnty kompozit yaparken filtre olarak kullanlan siyahbeyaz grnt.Alfa kanal iki grntnn Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
arasnda kullanlr ve geri plandaki resmin hangi ksmlarnn ve ne lde ndeki resme yanstlacan belirler. Bu resmin her pikselinin gri tonu (%0 siyah, %100 beyaz) effafln miktarn tanmlar. Alphacrypt: ifre sistemi. Irdeto nun yerine kt. Hem Irdeto hem de Betacrypt'i zer. Alphanumeric: (Alfanmerik) Harfler ve saylarn bir kombinasyonu. Alpha plane: effaflk bilgisini(video) tayan grnt unsuru. AM (Amplitude Modulation): Genlik modlasyonu. Temel bant sinyalinin tayc dalgann yksekliini (genlik - amplitd) deitirerek arzulanan bilgi ieriini tar hale gelmesiyle yaplan kipleme (modlasyon) yntemi. Amplifier: (Ykseltici) Sinyal glendirici. Amfi. Bir elektronik sinyalin kuvvetini arttrmak iin kullanlr. AMS (Automatic Music Sensor): Otomatik mzik alglayc. Bir sinyali srekli denetleyerek mzik sinyalinin varln otomatik belirleyen elekronik bir devredir. Analog Video: Seviyeleri (renkleri) tanmlamakta snrsz sayda dzgn admn kulanld bir grnt sinyalidir. Analog(ue): Srekli deikenlerle ifade edilen bir bilgi aktarm ekli. Digital aktarmda bilgi nmerik admlarla ifade edilen ayrk birimlerden oluur. Analog bir sinyal s, k, basn ve ses gibi etkenlerdeki deiiklikten etkilenir. Halen AM radyo ve ou telefon sistemlerinde kullanld gibi bilgi aktarmnn elektromanyetik akmdaki dalga ekli srekli ilerek yapld sinyal iletiimi metodudur. Digital aktarmn aksine bu bilgi gnderme eklinde srekli deiken miktarlar sz konusudur. ANIK: Kanadann domestik(lke iine ynelik) uydu sistemi. Canadian Broadcasting Corporation (CSC) ebekesinin yaynlarn tm lkeye datr. lkenin uzun mesafe ses ve data haberleme ihtiyalarn
10
karlad gibi ABD ve Meksikayla olan snr tesi aktarm hizmetleri de bunun zerinden yaplr. ANPRET (Association Nationale des Professionnels de la Rception Tlvis): ANSI (American National Standards Institute): ABDde birincil standartlar organizasyonunun oluturulmasndan sorumlu kurulu. Antenna: Radyo dalgalarn almak ve yaymak iin kullanlan bir cihaz. Uydu anten: Uydulardan gelen mikrodalga sinyalleri alp uydu alcsna gnderilmek zere toplayan herhangi alet.. Yerel Anten Elektromagnetik enerjiyi elektrik akmna dntren cihaz veya sistem. (Bir antenin kazanc uydu antenin yzeyi, yerel antenin ise uzunluu ile orantldr). Kullanmna ve alma frekansna bal olarak antenler bir para tel, bir dipol, yagi tr bir zgara, boynuz, helis, sofistike bir parabol veya faz matrisine gre dizili aktif elektronik devre elemanlardan oluan herhangi dzlem veya bkllml yzeyde olabilir. Antenna Efficiency: (Anten Etkinlii (verimi)) Antene gelen elektromagnetik enerjinin anten tarafndan toplanan ksmnn yzde olarak deeri. Antenna Illuminator: (Anten aydnlatc) Bkz. Feedhorn. Elektromagnetik enerjiyi yanstc anten anana gnderen veya toplayan eleman. Feedhorn. Anti-taping: Video sinyallerini zel deiiklik yaplmam videoteyplerin gzel grnt kalitesiyle kaydedemeyecei ekilde me ilemi. Kopye korumas iindir. Antialiasing: (Glge giderme) Bilgisayar grntlerinde komu piksellerin renklerini birletirerek ift izgi glge izlerini azaltmakta kullanlan yntem. Yaygn olarak dzgn kenarl yazlar elde etmekte kullanlr.
11
Anywhere fix: Bir uydu alcnn kendisine yaklak olarak bulunulan yer ve saat bilgileri dahi verilmeden konum hesaplar yapmaya balayabilme yetenei.. AOR (Atlantic Ocean Region): Atlantik okyanusu blgesi. AOW (Asia and Oceania Workshop): Blgesel OSI Yrtmecileri alma grubundan birisi. Aperture: (Apertr) Anten akl. Parabolik antenin elektromagnetik enerjiyi toplayan ksm. Antenin uydu sinyaline ak kalan kesiti. Apex: Hareketli antenin dnerken izdii yayn en st noktas. Ayrca, paraboln gbek noktasna da denir. API (Application Program Interface): Uygulama program arayz .. MPEG- alc ile rnein EPG gibi uygulamalar arsndaki yazlm arayz. APID (Audio PID) (Audio Packed IDentification): Digital yayn aktarmnda herbir bamsz paket etiketlenir. Bu etiket her hanesi 0 dan F e deien (hexadesimal-onalt karakter) drt haneli bir koddan oluur ve hem ses hem de grnt iin ayr ayr verilir. Bu ekilde rnein iki SCPC sinyalin birbirinin zerine yazlmas imkansz olur. Apoapsis: Esas gezegen ile uydudan oluan sistemin bir eliptik yrngesindeki yerekimi merkezinden en uzak noktas. rnein dnya esasl yrnge sistemlerindeki apoapsise apogee denilir. Apogee: Eliptik bir uydu yrngesinde uydunun yeryznden en uzak olduu nokta. Dnya evresinde dzgn dairesel yrngeye sahip jeosenkron uydular, jeosenkron yrngeye yerletirilmeden nce yeni atldklarnda nce apogee'si 22,337 mil civarnda olan olduka eliptik bir yrngeye yerletirilirler. Burada dnmekteyken uydu 22,237 millik uygun uzakla vard anda uyduyu bu uzaklktaki sabit dairesel yrngesine yerletirmek zere bir roket motoru atelenir.
12
APPC (Advanced Program-to-Program Communications): IBM'in Sistem ebeke Mimarisinin bir ksm olan, yazlmlar aras ileri haberleme. AppleTalk: Apple Computer tarafndan kendi rnleri ile dier bilgisayarlar arasndaki haberleme iin gelitirilen bir ebeke protokol. Bu protokoln zellii katmann stnde bulunduu ebekeden bamsz olmasdr. APR (Address Resolution Protocol): nternet adreslerini dinamik olarak yerel a ebekelerindeki fiziksel (donanmlarn bulunduu) adreslere balamakta kullanlan internet protokol. APS (Automatic Programming System): Otomatik Programlama Sistemi. Mevcut tm kanallar arar bulur ve bellee yerletirir. APSi (Automatic Program Search, sorting and channel Identification): Otomatik Program arama ve kanal tanma sistemi. Mevcut tm kanallar arar bulur ve isimleri ile birlikte bellee yerletirir. Apsis: Bir eliptik yrngenin uzun eksenindeki uzak u noktalarndan biri. (apogee ve perigee birer apsisdirler). Apstar (Asia-Pacific Star): Blgesindeki ticari video yaynlarn tayan in Uydu Sisteminin ismi Arabsat (Arabsat Satellite Organization): Merkezi Suudi Arabistann Riyadh, kentinde olan uydu iletmecisi kurulu. Orta Dou blgesine telekomnikasyon hizmetleri salar. . Arc: Gkyznde Clarke kuandaki uydular birbirine balayan hayali yay.. Archie: Anonim FTP arivlerinin listesini salamakta kullanlan bir sistem.
13
ARGP (Argument of the perigee): Uydunun yrnge dzleminde bulunan ve uydunun hareket ynnde lldnde ykselen nod ile perigee arasnda kalan a. ARPA (Advanced Research Projects Agency): imdiki ismi DARPA olan bu Amerikan devlet kuruluu ARPANET in kuruluunu finanse etmiti. Ascending Node: (Ykselen Nod) Uydunun ekvator dzlemini kuzey istikametinde kestii nokta. Asciiserial: SmartKart tanmlayan zel seri numaras. Kartn zerine genellkle barkod olarak da yazlr. Yazlmla bu numaraya eriilebilir. Ancak, yazlm tarafndan hi kullanlmaz. Sadece tanmak amacyla kullanlr. AsiaSat: Asya ktasnn tmn kapsayan bir uydu sistemi. ASIC (Application Specific Integrated Circuit): Uygulamaya zel tmleik devre. ASO Plus: Grnty keskinletiren, video kalitesini dzelten bir sistem. Aspect Ratio: En/Boy Oran. TV ekranndaki bir resmin geniliinin yksekliine oran. Konvansiyonel olarak 4:3 tr. imdilerde HDTV(high definition tvlerle) widescreen 16:9 geni ekran format yaygnlamaktadr. Bu oran grnty oluturan dey tarama izgilerinin saysyla birlikte video sinyalini digitalletirmek iin gereken rnekleme orann belirler. ASNII (Abstract Syntax Notation One): OSI lisannda soyut sentaks. Aston Seca: Bu ifre sisteminin esas ad Mediaguard olduu halde ou zaman Seca ya da Aston Seca adyla anlmaktadr. Mediaguard sistemi SECA tarafndan gelitirilmitir. O yzden Seca Mediaguard ad daha dorudur. Aston ise Mediaguard ifre sistemine, CAMleri reten irketin ismidir. Seca Mediaguard ifre sistemi ebeveyn irket Canal +
14
tekilatnda kullanlmaktadr. O nedenle bu sistem en yaygn olarak Fransada kullanlmaktadr. Associate: (likilendirme) Bir anahtar listesinin ilikilendirilmesi , bir kategorinin uzun dnem periyodu ile aktive edilen anahtar listesinin ilikilendirilmesidir. Bu iliki oluturulduunda, zgn anahtar listesinde belirtilen birim anahtarlar iin kategori dneminin yetkilendirme mesajlar retilir. Astra: Lksemburgda kurulu dnyann en byk uydu irketi SES in sahip olduu avrupann en gzde uydu filosu. Asynchronous Communications: (Asenkron Haberleme) Bir ebekede datann organize mesaj bloklar halinde deil de retildii ekilde akmas yntemi. (ou zaman PC'ler arasnda bu yntem kullanlr). (ATM'ye de baknz) ATM (Asynchronous Transfer Mode): Asenkron aktarm kipi. Belirli boydaki paketler (hcreler) kullanan paket anahtarlama tekniine ilikin SONET standarddr. BISDNde denilir.. Gigabit /saniye hzlarnda aktarm salayan yeni tr ok hzl paket anahtarlamas eklidir..
Atmospheric Drag: Dnya atmosferi yznden uyduya yavalatma ynnde etki eden kuvvet. Yeryzne 160km den daha fazla yaknlaldnda atmosfer bir uydu yrngesinin znmesine (uydunun yere doru spiralle birka tur iinde dmesine) yolaar. 700 km yksekliin stne kldnda ise atmosferin hemen hemen hibir etkisi kalmaz. ATR (Answer To Reset): Her baa dnme(reset) ileminden sonra smartkartn uydu alcsna gnderdii cevabi bit dizisidir. Her smartkardn gnderdii ATR, ISO7816-3 spesifikasyonlarna uyumlu olmaldr. ATR kart hakknda bilgi ierir. rnein alc cihazn kartla na konuaca (Gerilim, akm, baud hz, haberlemenin senkron mu asenkron mu olaca v.b.) ATS (Average Time Spent): Bir yayna izleyicinin ayrd ortalama sre.
15
Attenuation: (Zayflama) Gnderme ve alma noktalar arasnda elektromanyetik dalgalardaki g kayb. Attenuator: (Zayflatc) Sinyali zayflatan pasif eleman. Attitude Control: Uydunun gnee ve yere gre duru konumunun kumandas. Attribute: Bir zellii aklayan karakteristik. Bir zellik hakknda sorulan sorular gibi de dnlebilir. ATV: (Aktiv Television (Turkiye)) AU (Auto Update): Otomatik gncelleme(AU) teknii CAMe her istediinde doru anahtarlar verebilecek ekilde smartkartn gncel tutulmasn salar. Yaynclar ifre iletim anahtarlarn muntazam sklkta deitirirler ve eer geerli bir takm ynetim anahtarlarnz yok ise ksas sre iinde kart yayn aamaz hale gelecektir. Farkl kodlama sistemlerinde kod zmede kullanlan gerek anahtarlarn farkl isimleri olur. rnein, Irdetoda bunlara Plainkeys denir Seca da ise Operational Keys. Audio Frame: Bir ISO/IEC 11172-73[3] Layer II ye gre kodlanm ses sinyalinin bilgilerini tayan 24ms sreli ve 48 kHz rnekleme frekansndaki 1,152 ardk ses rneine denk gelen ereve. Bir saysal ses bit akntsnn kendi bana zmlenebilen en kk ksm. AUI Connector (Attachment Unit Interface): Eternet kartlarnda bulunan ve koaks, fiberoptik veya iftli bkl kablolarn balanabildii 15 pinli bir konnektr. Audience duplication: (Mkerrer izleyici) Ayn reklamlar farkl tv ve radyo kanallarnda gren izleyici oran.
16
Audience Flow: Bir radyo/tv programnn ncesi ve sonrasnda izleyicilerin o program izleme orann hesaplama amacyla yaplan deerlendirmedir. Audience holding index: Bir radyo/tv programnn ban izleyenlerin o program sonuna kadar izlemeyi srdrme derecelerini gsteren endekstir. Audience loyalty: (zleyici ball) Bir radyo/tv programnn popler hale gelerek belirli bir izleyici kitlesine hitap etmesidir. Audience measurement: (zleyici lm) Radyo/tv programlarn izleyenler arasnda yaplm aratrma sonularnn hesaplanm ve nitelenmi halidir. Audience Profile: (zleyici profili) Bir yayn trnn tipik izleyici kitlesinin belirli bir trdeki reklamlarn izletilmesine uygunluk derecesini belirlemek amacyla ya, eitim, gelir dzeyi v.s zelliklerinin saptanmasdr. Audience share: Kiinin belirli bir sre iinde belirli bir kanal izlemeye ayrd zamann tm izleme zamanna oran. Audio Subcarrier: Birleik TV iareti iinde sesin module edildii tayc. lkemizdeki TV yaynlarnda bu tayc frekans 5.5 MHz'dir. Dier lkelerde 4.5, 5 ve 6 MHz ses tayclar kullanlmaktadr. Uydu yaynlarnda ise bu tayc 5 ila 8 MHz arasndadr ve bir video taycsnn iinde kalan ses bilgilerini ierir. . AUTOCAT (Automatic Category Epoch Creation): Etkinletirildiinde UCS iin gereken kategori uzun dnemlerini reten ve yaymlayan bir seenek. Autonomous System: Ortak bir dahili Gateway Protokol (IP) kullanan ve ayni ynetim biriminin kontrolunda olup birlikte alan birok gateway (router) iin kullanlan Internet (TCP/IP) terimi.
17
AutoPilot: Cihazn iinde ykl elektronik kullanma talimatnn bir piyasa ismi. Bkz. EUM. AV (Audio Visual): TV ve sesin tm ynleriyle ilgili, "grsel iitsel" AV-link: Oda ii Link. Videoteyp, DVD, Uydu Alcs gibi bir kaynak cihaz ile TV arasnda ses ve grnt sinyallerinin balantsn salayan balant cihazdr. Availability: Belirli bir corafi blgenin GPS konumlandrmas yaplabilmesi iin bir gnde (elevasyon as belli bir dereceden yksek olan ve PDOP deeri belirli dereceden az olan) yeterli sayda uyduya sahip olduu saat says iin kullanlr. Average audience rating: (Ortalama izleyici oran) Bu oran ksa bir sre iinde aralkl olarak yaplan bir dizi lmn ortalamas alnarak bulunur. Average frequency: (Ortalama sklk) Belirli bir izleyici kitlesini kapsayan bir reklamn her medyadaki ortalama grnme oran. Average net paid circulation: Bir dnemde satlan toplam dergi adedinin ayn dnemde yaynlanan toplam dergi saysna blnmesiyle elde edilen, bir derginin say bana ortalama tirajdr. AVO (Audio visual object): Grsel itsel Nesne.
AWB (Adjustable White Balance): ayarlamaya yarar.
Renk scakln (scak-souk)
Az-El Mount: Dey ve yatay dorultuda uyduyu izlemek zere antenin hareket ettirilebildii montaj mekanizmas. Bu mount tipinde bir uydudan dierine gei iin iki farkl ayar (azimut ve elevasyon ayar) gerekir. Azimuth: (Azimut) Yerel a. Yerde bulunan bir parabolik anan jeosenkron yrngedeki bir uydunun yaynlarn ald ynn yatay Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
18
dnme (pusula) as. Yer kabuu zerindeki herhangi bir noktadan herhangi bir uydu iin olan azimut as, sadece o noktann enlem ve boylam bilindiinde hesaplanabilir. Kolaylk olmas iin kuzeye referansl olarak tanmlanmtr.
BER (Bit Error Rate): Bit Hata Oran. Sinyalin grltye oranna bal olarak aktarm srasnda olas hata skl. Bir mesaj oluturan bitlerin hatal gelme oran. Aktarlan bitler serisinin iinde hata grlen kk ksmnn oran. rnein 10-6 ortalama olarak bir milyon bitin iinde bir bitin hatal olmasdr. B-Frame: (B-erevesi) B-Picture da denir. ki ynl, tahmin kodlamal resimdir. Bu resimler gemi resimler(l-pictures) ve/veya gelecek referans resimleri (P-pictures) kullanlarak ve harekettten dolay oluan farklarn tahminle telafi edilerek kodlanmas sonucu elde edilir. Betacrypt: Beta Research (Kirch Grubu) irketinin mlkiyetindeki henz CICAM Standardn kullanmayan Irdeto patentli ifre sistemi. B-Mac: Televizyon sinyallerini gnderme ve ifrelemede kullanlan bir yntem. Bu yaynlarda MAC (Multiplexed Analog Component) sinyalleri iinde digital ses, video eleme, yetkilendirme ve dier bilgiler tayan digital brstn zaman baznda oklanmasyla elde edilir. Baby Billboard: Aralara konulan kk reklam panosu. Backbone: (Omurga) Hiyerarik bir datlm sistemdeki(internet) esas balant mekanizmasdr. Omurga zerindeki ara sistemlerden herhangi birine bal olan btn sistemlerin birbiriyle balants da garanti edilir. Yine de sistemlerin maliyet, performans ya da gvenlik nedenleriyle omurgadan bamsz zel balantlar kurmalarna engel deildir. Back Cover: (Arka kapak) Reklam konulan kitap/dergi arka kapa. Back end: Plak, kitap veya posta ile sipari alan kulplere ye olan kiilerin daha sonra satn aldklar rnlerin listesidir. Ayrca,
19
"dorudan alveriin gerekleebilmesi iin tamamlanmas gereken ilemler" anlam da vardr. Backer Card: (Reklam panosu) Duvara yaptrlmak veya direine yerletirmek zere hazrlanan byk bir reklam panosudur. Backhaul: Sahadan merkeze datlmak zere gnderilen noktadan noktaya grnt aktarm. Bir yer istasyonunu yerel bir ebeke veya nfus merkezine balamak zere kullanlan yersel bir haberleme kanal. Backoff: Gezgin dalga tpnn(TWT) daha lineer alabilmesini salamak zere giri ve k g seviyelerinin drlmesi ilemi. Balanced: (Dengeli) ki ucuda topraa bal olmayan ve simetrik olan eleman veya sistem Balun (Balanced-to-Unbalanced): Dipol anten gibi simetrik bir sistemi koaksiyel kablo gibi bir ucu toprakl (simetrik olmayan) bir sisteme uyduran eleman. Dengeliden dengesize evirici . Band: Spektrumda belli bir frekans araln iine alan blge. Bandpass filter: (Band geiren szge) Belirli bir frekans bandnn altnda veya stnde kalanlar zayflatan, arasnda kalan frekanslardaki sinyalleri ise hi zayflatmadan geiren elektronik szge devresidir. Bandwidth: (Band Genilii) Elektromanyetik spektrumun (kullanlan frekans sahasnn) bir ls. Bir devrenin veya sistemin alst veya geirdii frekans blgesinin genilii. Spectrum (frekans) kullanm veya kapasitesinin bir lm. rnein bir telefon hattnda konuma sesinin tanabilmesi yaklak 3KHz bir bant genilii gerektirir. Oysa yerel bir TV kanal 6MHz kullanr. Uydularda ise karmn(enterferansn) engellenebilmesi iin televizyon sinyalini yayma (dither) iin daha geni 17.5 - 72 MHz aras bir bant genilii kullanlr. Birimi MHz'dir. Bir transponderin uydudan yayn gnderebilecei frekans sahas olarak belirtildiinde kapasitesini
20
verir. Bir sinyalin gcnn yarya dt iki frekans arasndaki farktr. Banner: Perakende mallarn reklamlarnda kullanlan ve her iki taraftan da okunabilen sergi posterleridir. Web sitelerinde ve e-posta reklamclnda kullanlmak zere hazrlanan sabit veya ou zaman da hareketli grntye sahip belirli boyutlardaki reklam panolardr. Gazetelerde yer alan baz tr manetler iin de bu szck kullanlmaktadr. Pankart, bayrak. AP (Body Animation Parameters): Beden canlandrma parametrileri. Barter: (Takas) Radyo/tv reklam verenlerin reklam cretini ksmen veya tamamen mal vererek demesidir. Baseband: Uydudan alnan ses ve grnt sinyallerinin birarada TV cihaznn gsterebilecei ekilde modle edilmi RF haline getirilmeden nceki ham hali. Bir televizyon kameras , uydu alcs veya video kayt cihaznda ara frekans baznda dorudan elde edilen temel sinyaldir. Sadece stdyo monitrlerinde izlenebilir. Konvansiyonel tv cihazlarnn kulland RF (VHF / UHF) kanallarna dntrlmesi iin modlatr gerekir. Baseline: (Baz hatt) Bir baz hatt GPS verileri ezamanl olarak toplanan iki istasyondan oluur. Base Station: (Baz istasyon) Referans istasyonu da denir. Belirli sabit bir yerde zel olarak hareket halindeki alclara ait dosyalarn karlatrmal olarak hata bulma, dzeltme ilemlerini yapabilmek amacyla kurulmu bir alcdr. Baz istasyon her uydudaki hatay hesaplayarak farksal dzeltme yntemleriyle , bilinmeyen blgelerde hareket halindeki GPS alclarnn toplanan bilgilerinin doruluunu arttrr. Baud: Bilgi alfanmerik veya sembol per second) ak hznn l birimi. Yaklak be baud bir karaktere edeerdir. Saniyede gnderilen sinyal eleman saysna dayaldr. Bugn ou digital sinyal bps (bits olarak tanmlanr.
21
BBC (British Broadcasting Corporation): ngiliz kamu yayn irketi / Kanallar. BDP (Body Definition Parameters): Beden tanmlama parametrileri. Beam: (Hzme) Uydu yayn alan. Belirli transponderlerin uyudan yapt yaynn(downlink) dnya zerinde hangi alana ne gte dalacan belirler. Geni, dar veya spot hzme olabilir. Bir uyduda farkl zelliklerde birok hzme olabilir. Beamwidth: Bir anak antenin al as / al hzme genilii. Yayn veya al gcnn yarya veya 3dB dt noktalar arasndaki a. Konik ekillidir. Byk antenlerin daha dar hzme genilikleri olur ve o yzden uzaydaki ya da youn yayn trafii olan yerel linkler arasndaki seicilii daha iyidir. Daha dar hzme daha yksek al seviyesi ve daha iyi haberleme performans demektir. Bearing: Bulunulan konumdan varlacak yere doru olan pusula istikameti. Begin Of Life (BOL): Uydunun mrnn balangc. Yrngede ilk faaliyete girme tarihidir. Below the line advertising: (izgi alt reklamclk) izgi st reklamcln dnda kalan tm reklam faaliyetleri. Dorudan adrese reklam, sat noktas rn sergileri, alveri brorleri, hediye datm ve sponsorluk salanmas gibi faaliyetler iin kullanlr. BER (Basic Encoding Rules): Temel Kodlama Kurallar. Veri birimlerinin ASN.1.de aklanan kodlanma kurallar. Bazen hatal olarak ksaca ASN.1 terimi iinde anlr. Oysa ASN.1 kodlama tekniini iemez, sadece soyut sentaks tanmlama dilidir. Best time available: Radyo/tv reklamlarnn iinde yaynlanaca programlara ilikin talimatlar. BFBS (British Forces Broadcasting Services): ngiliz silahl kuvvetler yayn
22
BFS (Bayern Fernsehen): Alman Bavyera televizyonu BGP (Border Gateway Protocol): Bamsz sistemler aras bir sistem ynlendirme protokoldr.
BiCMOS (Bipolar Complementary Metal Oxide Semiconductor) BIPOLAR ve CMOS transistrlerin kombinasyonundan oluan bir tmleik devre yaps. BIFS (Binary Format for Scene description): Sahne tanm iin ikili tabanda format. Big-endian: Binary datalarn(saysal verilerin) aktarlmasnda veya depolanmasnda kullanlan ve en nemli bitin (veya byten) en nce geldii bir formattr. Billboard: Dkkanlarn dnda bulunan ve stne poster ilitirilmi kk panolardr. Genel olarak d mekan reklamcl (Outdoor advertising) kasdedilmektedir. Billing: Reklam ajansnn, reklam verene kard hesaptr. Reklam verenin ajans zerinden harcad para da kasdedilebilir. Bird: Jeosenkron yrngede bulunan bir haberleme uydusu iin argo deyim. BISDN (Broadband Integrated Services Digital Network): Genibant Tmleik Hizmetler Saysal ebekesi. Bit: kili say sistemindeki tek hane. 0 veya 1 olur. 8 bit bir Byte yapar. Aktarm sisteminin kapasitesinin ls olarak kullanlr. En kk tek saysal (digital) bilgi birimidir.
23
BITNET (Because It's Time Network): lk nceleri IBMin mainframe sistemleri arasnda ve kiralanan 9600 bps lik hatlar zerinden oluturulan bir akademik bilgisayar ebekesi idi. BITNET ksa sre nce bir dier akademik bilgisayar ebekesi olan CSNET (Computer Science Network) ile birleti. Birlikte oluturduklar yeni ebekenin ad CREN: The Corporation for Research and Educational Networking. Bit Rate: Digital aktarmn hz. genelde Mbit/s olarak ifade edilir. Bir PAL resmin gnderimi iin yaklak 5Mbit/s gerekirken, VHS iin sadece 2.5 Mbit/s yeterlidir. Bit Stream: (Bit katar) Multiplexin aklamasna baknz. Black Level: (Siyah seviyesi) Video sinyalinde siyah renge kar den gerilim. Black Matrix: (Siyah Matris) Fosfor blgeleri siyah bir tabaka ile ayrlarak grntsnn kontrast arttrlan TV resim tp.. Blackout Circle: Bir karartma dairesi (veya spot hzme). Belirli corafi koordinatlar(x,y,z) , ve dairesel bir blge iin bir yarap tanmlayarak, belirli bir yaynn o blge iinde alnmasnn engelenmesini salayan bir program parametresidir. Spot hzme bunun tam tersidir, nk spot hzme alannn sadece iinde kalan blgesinde yaynn alnabilmesi iindir. Her alc (IRD) dekoderli cihazn bulunmas gereken bir (x,y,z) koordinat bulunur ve bu ekilde program parametresi olan karartma dairelerine ve spot hzmelere gre cihazn yeri belirlenebilir. Buna dairesel karartma (circular blackout) da denir. Blanking: (Karartma) Normal bir televizyon sinyali her saniyede gnderilen 30 ayr resim karesinden oluur. Bunlar o kadar hzla arka arkaya geerler ki insan gz bunu hareket olarak alglar. Televizyon ve hareketli resim (film) sistemlerinin temeli budur. Karartma ise bir kare resim ile soraki arasndaki boluktur. Video iaretinde grntnn iletilmedii ve resim tbnn elektron hzmesinin geri dn iin karartld sredir. Bu aralkta normal televizyon cihazlarnn alglamayacaklar zel baz data sinyalleri de gnderilebilir.
24
Bleed: (silme bask) Kat veya yer ebadnn tamamn kapsayan grafik alma, ya da bask kastedilir. Block Down Converter: 3.7 - 4.2 GHz aras frekanstaki sinyalleri UHF veya daha dk frekanslara indirmeye yaryan alet (1 GHz ve alt). Blocker: (Engelleyici) Yaynclar, arada srada sadece korsan kartlar etkileyebilecek baz sinyaller gnderirler. Bu sinyallerin amac korsan kartlar devre d brakmaktr. Bu istenmeyen sinyallerin kartnza ulamasn ve almaz hale getirmesini engellemek istiyorsanz bu i iin bir blocker engelleyici kullanabilirsiniz. Engelleyiciler iki trl olabilir. Engelleyici donanm, engelleyici yazlm. Blue Screening: (Mavi ekranlama) Maske olarak renkli (genellikle mavi veya yeil) arkaplan rengi kullanlarak bir resmi dierinin zerine monte etmekte kullanlan bir post prodksiyon teknii. Eskiden optik printer kullanlarak ok uzun srede ve pahal ekilde yaplabilen bu ilem imdi bilgisayar yazlmlar ile ok kolay yaplabiliyor. BNC Connector: Bayone-Neill-Concelman irketi tarafndan gelitirilen ve 10Base2 trndeki koaks kablonun balants iin kullanlan standart kablodur. 90 derece evrilerek ekilmek suretiyle karlp taklan ve 1GHz'e kadar yksek frekanslarda (daha ok Video Kamera gibi cihazlarda video iaretlerinin balanmas iin) kullanlan bir balant elemandr. BNC Konnektr. BOC (Bell Operating Company): ABDnin 7 blgesindeki yerel telefon irketidir. ou zaman da ad RBOC (Regional Bell Operating Company) olarak geer. Body Stabilized: Uydunun tm gvdesinin yere doru tam ayni duruta sabit kalmasn salayan uydu kontrol sistemi. eksen sabitleme de denir. Boltpromotion: retici firmann datt, ve satn alnan rnn ksa dnemde satn arttrabilecek unsurlar ieren sat promosyonlardr.
25
Booster: (Glendirici) Daha ok zayf radyo tv sinyallerini glendirerek grntnn ve sesin daha iyi kalitede alnabilmesini salamak zere kullanlan sinyal ykseltici (amplifikatr) cihazlar kasdedilir. Bootloader: Uydu alcnz her atnzda altrlan ilk programdr. Grevi alcnn iletim sisteminin almaya balamasn salamaktr. Uydu alcsnn iletim sistemi yazlmna genelde firmware denilir. BOOTP (Boot Protocol): Al protokol. Bir internet nodunun IP adresleri gibi balang bilgilerini yakalamasn salar. Boresight: anan bakt yer. Esas al (veri) istikameti BPF (Band Pass Filter): Sadece belli bir frekans blgesini geiren, onun altnda ve stndeki frekanslar zayflatan (engelleyen) aktif veya pasif szge devresi. Band Geirici Szge. BPSK (Binary Phase Shift Keying): kili faz kaydrma anahtarlamas. Yayn aktarmnda kullanlan bir digital modlasyon yntemi. Bu digital modlasyonda tayc faz iki deerden birini alr.. Yani 0 derece veya 180 derece. Brand: (Marka) Herhangi bir rn, ya da hizmetin zel addr. Genellikle bir desen ve etkili bir szck ya da szckler kullanlarak uygulanr. Ama, rnn benzerlerinden ayrt edilmesini salamaktr. Brand awareness: (Marka farkndal) Yaplan anketler dorultusunda marka bilincini gsteren tketici yzdesi.
Bridge: (Kpr) ki veya daha fazla fiziksel ebekeyi birbirine balayarak aralarnda paketler gndermelerini salar. Paketleri szmek ve sadece belirli trde paketlerin trafiine izin vermek mmkndr. Kpr aksam tekrarlayclar(repetrler) ve tam aksaml ynlendiriciler (routerlardan) oluur. Tekrarlayclar sadece bir kablodan dierine elektrik sinyallerini gerekli ekilde aktaran, Routerlar ise eitli kriterlere gre paketlerin nereden nereye ne ekilde ynlendirileceine karar veren cihazlardr.
26
Brightness: (Parlaklk) Grnt sinyalinin iindeki aydnlk miktarn belirleyen unsur. Broadband: (Genibant) Bu szckle bandgenilii yksek ebekeler kasdedilir. Digital kablo televizyon ebekeleri bu tr ebekelerdir ve 550 MHz ile 1GHz aras bant geniliine sahiptirler. Bir tek TV kanal 6MHz gerektirir. Digital domainde tm ierik saysallatrlm olduundan band genilii ou zaman bits-per-second (BPS) cinsinden llerek ifade edilir. Broad beam: Geni bir corafi blgeyi kapsayan tek bir geni dairesel hzme. Broadcast: Tanml geni bir grup iindeki ok saydaki kullancya gnderilen yayndr. (Unicast - sadece tek kullancya yayn gnderilmesidir.) Broadcast ise verili bir paketin birer kopyesinin ebekeye bal tm alclara datld (umuma ak) bir sistemdir. Broadcasting: Geni bir alandaki izleyiciye ulaabilmek zere elektronik medya kullanm. Broadcast Storm: (Yayn frtnas) Ethernet gibi yayn tr ebekelerde olabilen bir durumdur. Donanm arzas, konfigrasyon kusuru veya bandgenilii doymas gibi eitli nedenlerle olabilir. Brokerage: (Komisyonculuk) Bir maln ya da hizmetin alm satmna araclk etme. Bunun iin alnan komisyon . Ticari araclktan alnan ve genellikle iin tutarnn yzdeyle belirtilen ksm kadar olan paydr. Brouter: (Kpr ynlendirici) "bridge" ve "router" szcklerinin birlemesinden olumutur. Bu cihazlar hem kpr hem de router cihaznn tm ilemlerini gerekletirirler. BRTN (Belgische Radio en Tlvisie Nederlandstalig): Belika-Hollanda radyo televizyonu.
27
BSD (Berkeley Software Distribution): Bu terim Berkeley UNIX yazlmnn farkl versiyonlarnn tanmlanmas srasnda (4.3BSD UNIX gibi) ortaya kmtr. BSB (British Satellite Broadcasting): ngiliz uydu yayn irketi. BSkyB (British Sky Broadcasting): ngiliz uydu yayn irketi. BSS (Broadcast Satellite Services): Uydudan , halk tarafndan dorudan alnmak zere yaplan yaynlar. Bu ITU tarafndan konulmu terimdir, ancak Uydu endstrisinde daha ok DBS (Direct Broadcast Service) olarak geer. ABDde:12.200-12.700 downlink ve 17.300-17.800 uplink frekans aralnda yaplan uydu yaynlarn kapsar. (Bkz. FSS) BT (British Telecom): ngiliz telekom irketi. BUD (Big Ugly Dish): Kocaman irkin anak kasdedilir. Buffer: (Tampon bellek) Genel olarak RAM esasl olan ve bilgisayar verilerini ksa bir sre iin tutan bir elektronik devredir. Elektronik bellek. RAM hznn ok yksek olmas nedeniyle bu tampon bellekler digital video gibi sre bazl ilemlerde etkinlii ok arttrabilmektedir. Built-in mic: Kendinden mikrofonlu cihaz kastedilir. Business Television: Uydu zerinden grnt aktarmn da ieren kurumsal haberleme tehizat. Yaygn kullanm alan toplantlar, rn sunumlar ve eitimdir. Buttonhook Feed: Feed ksmndan antenin arkasndaki LNA'ya sinyali yollayan ekilli dalga klavuzu. BVN (Beste van Nederland): Hollanda tv kanal.
28
Bypass: Uydunun, lokal ebekenin (LAN), yerel ebekenin (WAN), veya ehir ebekesinin (MAN) altenatif aktarm yolu olarak kullanlmas. Byte: (Bayt) Sekizli de denir. Digital grnt bilgisinin bir bayt genellikle (her zaman deil) 8 bitten oluan bir pakettir. Genel tanm bir btn olarak ilem gren sekiz ikili basamak ya da sekiz bitlik saysal veri dizisi eklindedir. Digital video domaininde bir bayt genellikle bir luminans(aydnlk), veya krominans(renklilik) seviyesini ifade eder. Bin bayt bir kilobayt(kb) ve bir milyon bayt bir megabayt (MB) olarak sylenir. C/A code (Clear/Acquisition): Standart GPS kodudur. "civilian code" ya da S-code adlaryla da bilinir. C/N (Carrier-to-Noise ratio): CNR - olarak da yazlr. Taycnn grltye oran. Alnan iaretteki tayc gcnn grlt gcne orannn (dB) cinsinden ifadesi. Alnan iaretin temiz olmas iin bu orann yksek olmas gerekir. Bir antenin performansn gsteren l. Tayc / grlt oran HDTV iin 14-16.5dB arasndadr. Oysa SDTV iin 4dB kadar yeterli olur. Belirli bir band genilii iinde alnan tayc sinyal gcnn alnan grltnn gcne oran. l birimi dB dir ve dorudan G/T ve S/N ile ilikilidir. Bir video sinyalinde C/N ne kadar byk olursa resim de o kadar iyi olur. Caching: Bir nceki alveri srasnda renilen bilgileri sonraki alverilerin ilenmesinde kullanmak zere yaplan bir kopyalama ilemi. C-Band: 4 - 8 GHz arasndaki banttr. Bunun 6 ve 4 GHz arsndaki ksm uydu haberlemeleri iin kullanlr. zellikle, 3.7 den 4.2 GHz 'e kadar olan ksm aaya yayn indirmek iin 5.925 ile 6,425 GHz arasndaki ksm da yukarya yayn karmak (uplink) iin tandem olarak birlikte kullanlr. Halen Kuzey Amerikada 22 uydu C-Band zerinden neredeyse uydu / kablo ebekelerinin tm yayn datmn yapmaktadr. Gleri transponder bana 5-11 watt olup amerikada gereken alc anak aplar 5-12 feet (150-370cm) olmaktadr. Ancak 1992 den bu yana sz konusu uydular daha gl (10-17 watt) olanlaryla yenilendiinden bir C-band alc sistemin gerekli ortalama anak ap 90inch (230cm) dolaynda olmaktadr.
29
C/No (C/kTB): Taycnn grltye orannn radyo frekans (RF) veya ara frekansta (IF) llmdr. C/T (Carrier-to-noise-temperature ratio): Taycnn grlt ssna oran. CA (Conditional Access): Koullu Eriim..Yaynlara kullanc eriiminin kstlanabilmesi iin bir mekanizma. Paral TV dekoder sistemi iin kullanlr. Standartlatrlm digital uydu alclarnda ortak arayze(CI) taklan CA Modl (CAM) ile bir paral TV yayn uygun abone SmartKart kullanlarak zlr. Bunun avantaj CA modllerinin ilebilir olmasndadr. Cable: Bakr tel veya koruyucu bir klf iinde bulunan optik fiberden yaplma aktarma ortam. Cable Affiliate: Kar iin veya halkn izlemesi iin sinyalleri alp yeniden yaynlayan bir irket. CAM (Conditional Access Module): Koullu Eriim Modl. ifreli bir digital yaynn alnmasn belirli bir grup kullancyla snrlamaya yarar. En bilinenleri Irdeto, Viaccess, SECA, Conax, Cryptoworks'dr. CAM, bir koullu eriim sisteminin(CA) iine ina edildii modldr. Yani abone kartyla birlikte abonenin yayn izleyebilmesini salayan bir digital dekoder cihazdr. Farkl ifre sistemlerine ait CAM'ler alcnzn CI yuvasndaki PCMCIA konnektre taklmak zere ayr ayr modller halinde yapldklar gibi, bazen de cihaznzn devreleri iinde sklemez ekilde yaplm olabilirler. Bu durumda embedded CAM olarak ifade edilirler. CAMler, iinde smartkartnzla haberlemesini ve belirli bir ifre sistemini zmesini salamak zere gerekli tm yazlmlar da bulunan hazr dekoder cihazlardrlar. Camera: (Kamera) Optik grnty elektriksel grntye eviren eleman.
Card doubler: Tek CAM iinde ayn anda 2 ayr smartkart kullanabilmeyi salar. Card group: Bkz. provider group . E anlamlsdr.
30
Carrier: (Tayc) Bilgi sinyalini aktarmakta kullanlan temel radyo sinyali. Bir tek radyo frekans igal eder. (Common Carrier terimine de baknz.). Haber iaretinin modlasyonla zerine bindirildii tayc dalga.Temel radyo, televizyon veya telefon gnderme merkez sinyali. Bir analog sinyalde tayc gelen sinyale uyumlu olarak genliiyle(ykseltip eksilterek) veya frekansyla (yukar veya aa kaydrlarak) oynanarak modle edilir. Analog modda alan uydu tayclar genellikle frekans modlasyonludur. Carrier Frequency: (Tayc frekans) Ses data ve grnt sinyallerinin gnderildii ana frekans. . Mikrodalga ve uydu haberleme vericileri 1 ile 14 GHz arasndaki bantta alr. (GHz saniyede bir milyar saykldr.). Carrier Phase: L1 veya L2 tayc sinyaline dayal olarak yaplan GPS lmleri. Carrier-aided tracking: GPS tayc sinyalinin szde geliigzel koda tam olarak kilitlenmenin salanmasnda kullanld bir sinyal ileme stratejisidir. Standart yaklamdan daha hataszdr. Cassegrain (Cassegrain Antenna): Ana parabol yanstcya ek olarak konveks hiperbolik ikincil yanstcnn da bulunduu anak tasarm. Bu prensiple alan antenlerde odak noktasndaki ikincil yanstc enrjisini ana yanstcnn merkezindeki feede/feedden yanstr. CAT (Conditional Access Table): Koullu Eriim Tablosu. Category Epoch: (Kategori dnemi) Dekoderlerin ald bir yetkilendirme mesajnn geerli olaca bir zaman birimi. Category Epoch Number: UCS nin tanmlanm olan her kategori dnemine atad bir say. Catenet: Hostlarn ebekelere farkl karakteristiklerle baland, ebekelerin de gatewayler (routerlarla) birbirine baland bir ebekedir.
31
CATNIP (Common Architecture for Next Generation Internet Protocol): Gelecek nesil internet protokol iin ortak mimari. 3 deiik IPng adayndan birisi.. CATNR (Catalog number): NASA tarafndan verilen ve bir uyduyu tam olarak tanmlayan uyduya zel numara.. CATV (Cable Televison) Community Antenna TV System(Television): Kablolu televizyon. Ortak anten sistemi. Ortak bir santral yardm ile birden fazla daireye TV iaretlerini datan sistem. Kablo-TV sistemi. TV iaretlerinin kablo yardm ile datld sistem. ABD'de daha ok krsal blgelerde uzak bir byk ehirden yaplan yayn yakndaki bir dan tepesine kurulan byk bir anten sistemi araclyla alp ykselticiden geirip televizyon kanallarna modle ederek bir koaksiyel kabloyla evlere datan kk irketlerin yapt i kastedilmektedir. ou zaman bir dekoder veya datm kademesini bir dorudan yayn (DBS) sisteminden ayrt etmek iin kullanlr. CB20 selection: Yayn tarafndan, bir smartkartn seilip deitirilmesi trl yaplabilir: 1. Eer hex serial kullanlrsa, tek tek kartlarn herbirine ulalp deitirilebilir. 2. Eer kart grup numaras kullanlrsa ayn grupta bulunan 256 kartn tm seilerek ayn ilem uygulanabilir. 3. Bir kart grubu iinde tek tek kartlara adresleme ise ancak CB20 seimi ile gerekletirilebilir. (en fazla 256 kart) CBR (Constant Bit Rate): Bit ak hz sabitlenmi olduu iin grnt kalitesi program iieriine bal olarak deiir. CCD (Charge Coupled Device): Yk balaml grnt eleman. Elektrik yklerinin bir hcreden dierine aktarlmas suretiyle alan bellek eleman. TV kameralarnda gornt elde etme ve saklamada kullanlr. MOS transistr prensibi ile alan grnt alma ve iletme aygt. Yk balamal aygt.
CCITT (Comite Consultatif Internationale de Telegraphique et Telephoniq): Consultative Committee for Telegraphy and Telephony. ITU 'ya baldr. ITU da Birlemi milletlere bal ve btn dnyann PTT'lerinden temcilerin bulunduu bir kurulu. CCITT, CCIR (radyo
32
standartlar grubunu) da ierecek ekilde reorganize oldu ve ad TSS (Telecommunications Standardization Sector)olarak deiti. CCITT Analog ve digital haberlemeyle ilgi tm uluslararas konulardaki "recommendations - tavsiyeler" olarak bilinen teknik standartlar retir. CCR (Commitment, Concurrency, and Recovery): Dank sistemler boyunca atomik operasyonlar yaratmak zere kullanlan bir OSI uygulama servis eleman. Esas olarak, aralksz operasyonlardaki karlkl aktarmlarda iki fazl balanma ilemini yaratmak iin kullanlr. CCTV (Closed Circuit TV): Kapal Devre Televizyon sistemi. CDMA (Code Division Multiple Access): Kod blmeli oklu eriim. (Spread Spectrum terimine de baknz.) stasyonlarn birbirleriyle karmann nne geebilmek iin dank spektrum modlasyonlar (spread spectrum) ve ortogonal kodlar kullandklar oklu eriim dzenlemesi kastedilir. CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory): Youn teker, salt oku bellek. 5-1/4 in opsiyonlu disk. Tipik olarak bilgisayarlardaki yaz, resim, grnt, ses ve program bilgilerini depolamak iin kullanlr. Cellular Telephone: Seyyar(mobil) telefon gereksiniminin byk ksmn karlayan gncel teknoloji. Ultra High Frequency (UHF) bandnda alr. Birka mil aralkla bulunan ok sayda radyo hcre (cell) birimlerinden oluan an ularnda kk, dk gl radyotelefonlar bulunur. Mobil telefon. Centre-feed dish Odak ve feedhorn'un ortada olduu anak tipi. (Bkz. Primary-Focus PFA) Parabol anten de denir. Dier tip ise Offset antendir. CE (Core Experiment): ISOya gre bir salama modelinin(VM) evrimletii sretir. CELP (Code Excited Linear Prediction): Codeclerin kulland bir zmleme yntemi.
33
CEP (Circular Error Probable): statistiksel bir yatay doruluk ls. CEP deeri veri noktalarnn %50sini iine alan belirli aptaki bir daire olarak tanmlanr. Bylece veri noktalarnn yars 2D CEP dairesinin iinde dier yars dnda kalmaktadr. CEPT (European Conference for Posts and Telecommunications): CFI (Canal France International): Fransz tv kanal Channel: (Kanal) Bir yaynn igal ettii toplam frekans blgesi veya bu blgenin zel numaras. ABD de kanal frekanslar FCC ( Federal Communications Commission) tarafndan belirlenir. Televizyon sinyalleri gerekli tm bilgileri tayabilmek iin 6MHz gibi bir frekans bandna gerek duyarlar.
Channel ID: Bir kanal semek iin kullanlr. Anahtar ve kanal ID'sinin doru bir kombinasyonu anahtar aar. Character Generator: (Karakter retici) Grntlerin iinde kullanlacak yazlar retmekte kullanlan yazlm veya donanm. Genel olarak bu ii yapmakta kullanlan donanmlara Karakter reteci, yazlm uygulamalarna ise video titler denilir.
Chroma Keying: (Renk anahtarlamas) ndeki grntnn baz anahtar blgelerini transparan(effaf) yaparak bir grnt sinyalini dierinin stne eklemekte kullanlan gerek zamanl bir teknik. ChromaKey her pikselin ak veya kapal olduu bir maske retir. Kenarlarn keskinlii nedeniyle bu efekt ok sahte grnebilir. Color keying ve blue screening ile benzerdir. Chrominance: (Krominans) Televizyon sinyalinin resmin renk bilgilerini tayan ksm. Renkli bir resimdeki rengin cinsini(hue) ve doyma miktarn(saturation) gsteren renk bilgisi iareti. Krominans dtke renk zayflar. Siyah beyaz bir videoda krominans bilgisi yoktur. Bir video sinyali sadece krominans(renk) ve luminans (parlaklk) bilgilerinden oluur. Sembolleri Cr ve Cb dir.
34
Churn: Abonelerin balanma, ayrlma, arttrma, azaltma durumlarnn hesabn tutmayla ilgili kablo yayncl terimi. CI (Common Interface): Digital uydu alclarnda ifre modlnn taklmasna elverili standart PCMCIA slotu. Standart ortak arayz. CICAM: DVB alclarn Multikript arayz standard. CI (Common Interface) ve CAM (Conditional Access Module). CICAM = Multicrypt CIDR (Classless Inter-Domain Routing): Domainler aras snfsz ynlendirme. Var olan 32-bitlik Internet Adres alannn daha etkin deerlendirilmesi iin bir metot.. CIF (Common Intermediate Format): Ortak ara format. Hem PAL hem de NTSC den nispeten kolayca kartlabilen CCITT nin kabul ettii bir ara televizyon sunum format. rnek says 625 satrlk avrupa sisteminden, saniyedeki ereve says ise 525 satrlk amerikan sisteminden alnarak 360x288 ve 29.97 Hz'lik ortak CIF standard elde edilmitir.
CIX (Commercial Internet Exchange): Ticari internet santral. Ticari internet servis salayclarnn arasndaki bir balant noktasdr. Cinemascope: (Sinemaskop) 2.21:1 En/Boy oran(Aspect ratio) ile izlenen yatay genilii yksek olan grnt. Circular Polarisation: Dairesel Polarizasyon. Yaylma esnasnda dorultusu dzgn bir ekilde dnen elektromagnetik dalgann polarizasyonu. Dey / yatay polarizasyon kullanan ou ABD uydularnn aksine uluslararas intelsat uydular yere gnderdikleri yaynlardan kimilerini vida gibi dnen polarizasyonda yapmaktadrlar. Baz uydularda hem sol el hem de sa el dn istikametli yaynlar ayn anda ayn frekanstan yaplmaktadr. Bu ise uydunun tayabildii kanal kapasitesini iki katna kartmaktadr. Clamp: (Krpma) Grnt dalga eklinden enerji dalmna ilikin unsuru ayran bir grnt ileme devresi.
35
Clarke Belt (Clarke Orbit): Clarke Kua. Clarke yrngesi. Dorudan ekvator'un 36.000 km stndeki bu yrngede uydular yere gre sabit konumda kalabilmektedirler. Bilim kurgu romanlar yazan Sir Arthur C. Clarke bu konudaki fikrini ilk olarak 1945'de Wireless World dergisinde yaynlamt. Onun ansna yrngeye bu isim verilmitir. Yeryznden 22,237mil uzaklktaki bu dairesel yrngeye ayrca yer ile ezamanl oluundan jeosenkron, ve yere gre sabit konumda oluundan dolay da jeostasyoner yrnge isimleri verilmektedir. Radyo televizyon data yaynlar yapan tm Haberleme Uydular bu yrngeye yerletirilmektedirler. Bu yrngede bulunan uydular her ne kadar dnya ile birlikte saatte binlerce mil hzla dnmektelerse de, dnya zerindeki bir noktadan bakldklarnda bulunduklar yerde akl gibi sabit konumda grnrler. nk dnlerindeki asal hz dnyannki ile tam ayndr. Client-server model: stemci - sunucu modeli.. ebeke hizmetlerini ve bu hizmetlerin model kullanc ilemlerini (programlarn) tanmlamakta kullanlan yaygn bir yol. CLMM (Compagnie Luxembourgeoise Multi Media): Lksemburg tv irketi. CLNP (Connectionless Network Protocol): Balantsz ebeke Protokol. OSI Balantsz ebeke hizmeti (datagram servisi) salamak iin kullanlan OSI protokol. Clipping (Audio): Ses kayd srasnda, eer bir giri sinyali tehizat tarafndan uygun ekilde yeniden retilebilecek en st seviyeden daha yksek seviyede ise o zaman sinyal maksimum noktasnda kesilir. Bu ilem genellikle seste bozulmaya neden olduundan bu istenmeyen durumdan kanmak iin giri sinyal seviyesinin drlmesi tavsiye edilir.. Clipping (Video): Grnt kayd srasnda, kaynak video(grnt) sinyalinin baz ksmlarnn ihmal edilmesiyle daha eksik(kk) bir grnt boyutunun kaydedilmesine denir. Buna cropping de denmektedir. Clock bias: Saatin gsterdii saat ile gerek niversal saat arasndaki fark.
36
CLT (Compagnie Luxembourgeoise de Tldiffusion): Lksemburg tv irketi. CLTP (Connectionless Transport Protocol): Balantsz aktarm protokol. Bir utan dier uca aktarm veri adreslemesini transport seicisi ile ve hata kontrolunu checksum ile salar. Ancak, teslimat veya ak kontrolu salama garantisi yoktur.. CMIP (Common Management Information Protocol): Ortak idare bilgileri protokol. OSI ebeke ynetim protokoldr. CMOT (CMIP Over TCP): TCP/IP ebekesindekileri idare edebilmek iin OSI ebeke ynetim protokoln kullanmak zere yaplan bir alma. CMT (Country Music Television): Amerikan halk mzii kanal. CNN (Cable News Network): Amerikan global paral haber tv kanal. Co-ax (Co-axial): Koaks, koaksiyel. Antenlerle ilgili kullanlan kablo ve konnektrlerin eeksenli iletkenleri bulunan yaps.
Coarse Acquisition (C/A): Ticari GPS alclar tarafndan verici GPS uydusuna olan mesafeyi belirlemek iin kullanlan dank spektrumlu, dorudan sra kodu.
Co-located: (E konumlu) Ayni orbital konumda bulunan uydular iin kullanlr. Birbirine 0.2 dereceden daha yakn bulunurlar.Co-Location Farkl frekans bandlarn kullanmalar dolaysyla birden ok sayda uydunun yaklak ayn jeostasyoner yrnge konumunu paylaabilme yeteneklerini belirtir.
Com Sat (COMSAT): The Communications Satellite Corporation. Lockheed Martin'in INTELSAT ve INMARSAT uydularnda ABD adna imzalayan ksmdr. Haberleme uydular ileten irket ismi.
37
Coaxial Cable: (Koaksiyel kablo) teki iletkenin yaltkan bir dielektrik tabakasyla ayrlr ekilde etrafn saran bir d iletkenle kapl olduu aktarm hatt. Codec (Coder/decoder system): Enkoder-Dekoder sistemi. Digital yaynlarda kodlama ve kod zme sistemi. Bir sinyal veya veri dosyasn kodlama veya zmek zere kullanlan yazlm veya donanm iin de kullanlr. Coding: (Kodlama) Analogdan digitale dnmde bilginin binary(ikili) sistemde yazlmas demek olan nc admdr. Verilerin bir kod aracl ile baka bir ekle dntrlmesidir.
Code phase: Kod faz C/A koduna dayal olarak yaplan GPS lmleri. COFDM (Coded Orthogonal Frequency Division Multiplex): Bir oklama sistemi. Tm multipleksin birbirine yakn aralkl ve toplam yaklak 1.5 MHz band genilii kullanan (ve bir frekans blou denilen) birka yz (hatta birka bin) RF tayc ile tand bir yayn teknii. Her RF taycdaki dk veri ak hz nedeniyle sinyaldeki herhangi gecikmi yansmalar (rn. "pasif ekolar") zaten yansmasz dorudan alnm olan yayna eklendiinden ok kanall yaylmalarn szkonusu olduu ortamlarda enterferanssz(giriimsiz) al salayabilmektedir.
Color Burst: (Brst) TV iaretinde renklerin elde edilmesi iin gerekli olan renk taycsn retmek zere gnderilen 8-11 periyotluk renk taycs. Bu tayc PAL sistemde 4.43 MHz, NTSC sisteminde 3.58 MHz civarndadr. Renk paketi. Color Keying: Chroma Keyinge baknz. Color Subcarrler: (Renk Alttaycs) Ana video sinyaline renk bilgisini tamas iin eklenen alttayc. NTSC sistemlerde renk alttaycs ana video taycsna gre referansl 3.579545 MHz, bir frekansa merkezlenmitir. Colour TV: Renkli televizyon..
38
Combiner: (Birletirici) ki veya daha fazla sinyali birletirmek iin kullanlan alet veya sistem. COMINT (Communication Intelligence): letiim istihbarat (haberalmaentelijans) Common Interface (CI): Ortak Arayz. Digital alc cihazlarda deiik koullu eriim sistemlerine uyum salayabilmek zere standartlatrlm PCMCIA, Koullu Eriim Modl(CAM) yuvas. Common Carrier: (Ortak Tayc) FCC'nin telefon, telgraf, ve baz uydular gibi sabit bir cret karl kamu kullanmna ak olup iiriinin (haberleme zgrl asndan) kontroluna genellikle izin verilmeyen haberleme sistemleri iin tanmlad snf. Bakalarnn kulland haberleme devrelerini ileten herhangi kurulu. Telefon irketleri, haberleme uydular sahibi irketler, RCA, Comsat, Direct Net Telecommunications, AT&T bunlar arasndadr. Bu irketlerden belirli hizmetler iin sabit tarifeler belirlemeleri istenir. Companding: Verici tarafnda tek sktrma yapp, alc tarafta da onun tersi uygulanarak gerekletirilen bir grlt azaltma tekniidir. (compression expanding). Compatibility: (Uyumluluk) Yeni bir sistem getirilirken daha nce retilmi ve kullanmda bulunan eski sistemlerle de uyum salayabilmesi (backward compatibility) zellii gzetilir.
Component Video: (Bileenli Resim Komponent Video) Renk(krominans), aydnlk(luminans) ve eleme(senkronizasyon) sinyallerinin kodlanmadan ayr ayr iletildii video sinyalidir. kompozit video sinyalindekinin aksine aydnlk, renk ve eleme bilgileri bileenli videoda ayr tutulur. Bu sinyalin unsurlarn ilemek ve yneltmek iin ayr tele, kaydedilecei manyetik ortamda da ayr kayt izine (Y, R-Y, B-Y, veya Y, U, V) gerek duyulur. Bu maksimum video kalitesi salar. RGB , S-Video, Y/C ve YUV olmak zere eitleri vardr. Composite Baseband Signal: (Kompozit Temelband areti) Modle edilmi ses alt taycs ve module edilmemi resim iaretinden meydana gelen toplam sinyal.. Uydu alcsnn demodlatr devresinin hem video
39
bilgisi hem de gnderilen tm alt tayclar (ses) ieren, szlmemi, st kesilmemi hali. Composite Sync: Horizontal (yatay) ve vertikal(dey) senkronizasyon(eleme) sinyallerinin kombine edildii br eleme sinyalidir. Composite Video: (Kompozit Video Bileik Resim) Genellikle Scart konnektrlerinde kullanlan ve krominans, luminans, sync (renk, k ve eleme) bilgilerini ieren TV(resim) sinyalidir. Bu standart video sinyalinde renk ve aydnlk bilgileri krmz, yeil, ve mavi kanallarnn knn Y, I ve Q sinyallerine kodlanmas ile birleik olarak ifade edilmi olur. Kompozit videoda blanking (karartma) ve eleme bilgileri de bulunur ve video sinyallerinin aktarlmasndaki standart yntem budur. CVBSye de baknz. Compositing: ki veya daha fazla grntnn birbiri stne eklenmesi ilemidir. Compression: (Sktrma) Dinamik sahann azaltlmas. Saysal iaretlerin zel ilemlerle sktrlarak veri bit hznn azaltlmasdr. Digital sktrma ile depolanacak alan kltmek veya aktarlacak digital sinyalin bant geniliini azaltmak zere baz algoritmalar kullanlr: Uydularda ise ses ve grnt sinyallerinin aktarlmas iin gereken band geniliinin azaltlmasn, bylece bir uydu transpozerinin kapasitesini arttrmay amalayan uygulamalar iaret eder. Bu ekilde Datarate (veri ak hz) artrlr. Compression Algorithms: (Sktrma algoritmalar) CODEC lerin veri depolama ve aktarmnda gerekli bit saysn azaltabilmesine imkan veren yazlmlardr. Compressed Digital TV: (Sktrlm saysal TV) Ayn transpozerde 810 TV kanalnn birlikte bulunabilmesini salayacak ekilde tekrarlanan bilgilerin ayklanp kartlarak hacmi kltlen saysallatrlm Tv sinyali. Conax: Daha ok skandinav lkelerinde kullanlan bir ifreleme sistemi.
40
Concentrator: (Younlatrc) istasyonlar, sunucular ve evre birimleri iin merkezi bir balant noktas oluuran cihazdr. ou younlatrcda aldklar elektriksel sinyalleri ykseltebilme yetenei de bulunur. Conditional Access (CA): Digital TV yaynlarnda gerekli tehizata sahip olmayanlarn yayn alabilmesini engelleyen sistem. ifre sistemi. Koullu Eriim. Connection-oriented: Balant Esasl modelde iletiim kesin tanml aamadan oluur: Balant kuruldu, veri aktarm, balant kesildi. Connector: (Konnektr) Balant eleman..
CONS: (Connection Oriented Network Service) Balant esasl ebeke yayn. Constellation: (Konstelasyon) Konumlarn hesaplanmasnda kullanlan uydular veya bir GPSin grd tm uydular kasdedilir. Kontelasyon szcnn genel anlam bamsz birimlerin o anda oluturduu dizilimdir. (gkteki yldzlarn kk ay, byk ay kmeleri gibi). QPSKda aktarlan verilerin drt kuadranttan herbirinde oluturduu kmelerin gsterimine Konstelasyon Diyagram denir. Contrast: (Kontrast) Bir resimde en beyaz yer ile en siyah yer arasndaki k iddeti oran. Contribution: (katk) Uydudan yaplan bir buket yaynna baka ebekeye ait radyo/TV kanallarnn katlmasna denir. Buketin baka ebekelere datlmasna ise distribution denir. Control-L / Control-M / Control-S: ki video sistemi arasnda hzl ileri, geri, bekle, gster, gibi fonksiyonlarn iletiimi iin gerekletirilen zel editr kontrol sistemleri. Farkl cihaz reticileri ayn ilemler iin farkl protokoller kullanyorlar ve bu sistemler birbiriyle uyumlu deil.
41
Control point: (Kontrol Noktas) Kontrol istasyonu da denir. Saha gzlemleri sonucu belirli koordinatlaryla tanmlanan antsal nokta. rnein ABDde halen Milli Jeodezi Aratrmas ile lke apnda bu tipten kontrol noktalar tutulmaktadr. Kontrol Segman, uydu konumlarnn ve saatlerinin doruluunu gvence altna almak zere kurulan dnya apndaki GPS gzetim ve kontrol istasyonlar ebekesidir. CONUS (Continental United States Continuous Wave): Contiguous United States. Kta amerikasna ait uydu slotu. Contiguous United States. Hawaii ve Alaska hari tm ABD eyaletleri.. Convergence: (Yaknsama) Konverjans. Resim tplerinde geometrik bozulmalarn dzeltilmesini salayan ayarlar. Convolutional coding: Yaynlanan veri akmnda redundans (fazladanlk) reterek yayn bozulmalarna kar dayankllk kazandran bir kodlama yntemi. Core Gateway: Tarihsel olarak BBNdeki nternet ebeke Operasyonlar Merkezinin ilettii gatewaylerin(routerlarn) herbiri kastedilmektedir. Bu nve ynlendirici, iinden internetteki tm gruplarn Exterior Gateway Protocol (EGP) protokoln kullanarak kendilerine giden yollar tantaca nternetin merkez ekirdeini oluturmaktadr.
COS (Corporation for Open Systems): OSI rnlerinin uyumluluk testlerini, sertifikalandrlmasn, ve tantmn salamak zere oluturulan bir irket ve kullanc grubu. COSINE (Cooperation fr Open Systems Interconnection Networking in Europe): Avrupa Komisyonunun sponsor olduu, ve avrupann aratrma ebekelerini birbirine balamak zere OSI kullanmn amalayan bir program. Countrycode: Hangi kanallar grubunun gerekletirileceini CAM / receivera bildiren 3 haneli bir saydr.
42
Course Made Good (CMG): Balang noktanzdan bulunduunuz konuma doru olan istikametiniz. Coverage: Bir uydunu yaynlarnn alnabildii blge. Kapsama alan. CRC (Cyclic elde edilen kontroluyla fazlalklar Redundancy Check): Gnderilen verlerin ikil toplamndan bir kelimenin (checksum) eklenmesi ve vard yerdeki yaplan bir veri hatalar kontrol yntemi. Tekrarlanan kontrolu.
Crd: Crd dosyalar bir tr Makro dosyalar kabul edilebilir. Smart kartnz gncellemek iin kullanlan komut dizilerini ierir. Cropping: Clipping Videoya baknz. Cross Modulation: (apraz Modulasyon) Ayn ortamda iletilen iki iaretin birbirini modle ederek istenmeyen yeni karma iaretlerinin meydana gelmesi. Sinyal bozulmas bir veya daha ok RF taycsnn modlasyonunun bir baka taycnn stne bulamas eklinde ortaya kar. Crosstalk: (Diyafoni) Yanyana bulunan iki hat yada kanal arasnda meydana gelen karma.
Crosstrack Error (XTE): Arzu edilen yoldan heriki istikametteki uzaklnz.
Cryptedkey (Key) & Plainkey: Bunlar ayni anahtarn ifrelenmi ve ifrelenmemi ekilleridir. stelik anahtarn ifreli haline Cryptedkey yerine ou zaman sadece Key denir. Cryptedkey in iinde anahtarn gnderildii tarih, plainkey ve Plainmasterkey, hepsi tek bir anahtarn iine kodlanm halde bulunur. Cryptedkey karta muntazam aralklarla gnderilir. Kullancnn abonelik durumunu gerekler, ve belirli kanallar izleyebilme hakkn verir. zleme izni salanm bir kanaln Cryptedkey sayesinde doru ekilde zlmesi salanr. Plainkey ise Cryptedkeyin kodu alm halidir.
43
CryptoWorks: Crypto Works dier ifre sistemlerine gre nispeten yenidir. Hollanda merkezli Philips tarafndan gelitirilmitir. Trkiyede halen Digitrk tarafndan kullanlmaktadr. CSA (Common Scrambling Algorithm): Bu DVB tarafndan tanmlanm olan kodlama algoritmasdr. CSA aktarlan yaynlarn korsanlardan korunmas iin gelitirilmiti. Yaync (provider) iin ise CSAnn gerek avantaj eitli CAM tipleri iin niversal zellikte olmasdr. Yani rnein eer bir yaync hem Seca, hem de Viaccess olarak yayn yapmaktaysa EMM ve ECMlerini yaynn iinde gnderdiinde her CAM sadece kendisini ilgilendiren komutlara karlk verecek, dier komutlar ihmal edecektir. CSMA/CA (Carrier Sense Multiple Access Collision Avoidance): Her cihazn gnderim yapmaya balamadan nce gnderme isteini kar tarafa ilettii bir ebeke eriim metodu. Bu ekilde iki veya daha ok cihaz arasndaki iletiimde sinyaller arasndaki arpmann nne geilmi olmaktadr. rnein Local Talk bu eriim metodunu kullanr. CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection): Bu eriim metodu Ethernet gibi yerel a teknolojilerinde kullanlmaktadr. CSNET (Computer Science Network): Byk ksm ABDde olan ancak uluslararas balantlar da bulunan geni bir bilgisayar ebekesidir. CSU (Channel service unit): Son kullancnn techizatn yerel digital telefon ana balayan bir diital arayz cihaz. CSU sklkla DSU veya CSU/DSU olarak da anlr (Bkz. DSU). CVBS (Composite Video Burst Signal): Renk ve aydnlk sinyallerinin birletirildii bir video sinyalidir. Siyah beyaz video sinyali ile uyumlu olacak ekilde gelitirilmitir. Genelde RCA tipi bir konnektr kullanlr. Composite video da denir. CW (Continuous Wave): Srekli Dalga. sinyal. . Tek frekanstan oluan bir
44
CW (Control Word): Kontrol szc. Smartkartnzn kodlama algoritmas iin gerekli ifreli anahtarn da ieren bir veri paketidir. CWP (Customer Word Pointer): PPUA dizisinin iindeki 4nc bayta denir. Farkl kartlar adreslemekte kullanlr. CWP sadece MOSC kartlarda kullanlr. Cycle slip: Tayc saat sinyalinde birka saykln kaybolmasyla oluan ve bir GPS alcsnn tayc sinyaline kilitlenmeden geici olarak dmesine neden olan kaymadr.
d-Box: Kirch'in demeli tv yaynlarm izletmek iin yaplan iinde Irdeto ifre sistemi olan MPEG alclar.
D/A (Digital-to-Analog Converter): Saysal bir iareti srekli analog bir iarete dntren devre veya sistem. Saysal/Analog Dntrc. DAB (Digital Audio Broadcasting): Digital ses yayn/yayncl. DAB audio frame: Audio Frame ile ayndr ancak zgn DAB 'ye ilikin bilgileri (rn. PAD) tar. DAB transmission signal: Yaynlanan esas radyo frekans sinyali DAMA (Demand Assigned Multiple Access): eitli haberleme kullanclarnn band geniliinin belirli bir porsiyonunu paylaabilmelerini salayan eriim dzenlemesi. Ani ortaya kan telefon trafii gereksinmelerinde bir transpondere hemen telefon kanallar balayabilmekte kullanlan olduka etkili bir yntem. D-MAC: MAC TV formatnn bir dier ekli , zellikle uydu yaynlar iin gelitirilmi bir format MAC (Multiplexed Analogue Component). D2-MAC: MAC TV formatnn bir ekli , zellikle uydu yaynlar iin gelitirilmi bir format MAC (Multiplexed Analogue Component). Resmi Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
45
analog, sesi ve senkronizasyonu digital olarak gnderen yayn sistemi. Daha ok skandinav lkelerinde kullanlr.. DAP (Directory Access Protocol): Bir X.500 sisteminde bir Directory User Agent (DUA) ile bir Directory System Agent (DSA) arasnda kullanlan protokol. Data (Veri) Bilgi tayan saysal iaret. Saysal bilgi. Data. DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency): ARPANETi finanse eden amerikan devlet kuruluu. DCA (Defense Communications Agency): Defense Data Network (DDN) den sorumlu olan ABD kamu kurumu. Data Link Layer: ki ebeke yaplanmas arasnda bir tek fiziksel hat veya bir dizi kprl balant yardmyla veri alvrii salamaya yarayan OSI katman. Data message: GPS sinyalinin iinde olup uydunun yerini, saat dzeltmelerini ve saln gsteren 1500 bitlik bir mesaj. Datalogger: Data recorder(Veri kayts) da denir. Kk elle tanabilen bir veri giri bilgisayardr. Bir GPS alcsnn elde ettii ilave bilgileri depolamakta kullanlabilir. Data Rate: (Veri aktarm hz) Saysal aktarmn hz. Bir saniye iinde aktarlabilen veri miktar. Bu miktar ne kadar yksek olursa video k o kadar iyi olur. Amigada bir video kartnn veri hz Zorro slotlarnn getirdii snrlamalar nedeniyle kstldr. Data Stream Protocol: Bir veri aknts iindeki zaman kritik teslimat ve zamana dayal medyann elemesini gerekletiren platform medyasndan bamsz ksm. Date: Bir Smartkartta bulunan tarih, yaync tarafndan kanallar izleme istihkaknn verilmesinde veya kaldrlmasnda kullanlr.
46
DAVB (Digital Audio and Video Broadcasting): Digital ses ve grnt yayn/yayncl. dB (Decibel): Desibel. Sinyal iddeti, volm veya diren yznden sinyal zayflama miktarnn logaritmik ifadesi olan bir analog l birimi. ki iaretin gerilimleri veya glerinin orannn logaritma olarak ifadesi. Bu oran gler iin 10log(P1/P2), gerilimler iin 20log(V1/V2) olarak hesaplanr. Referans olarak srasyla, watt, miliwatt veya V alinmasi durumunda oran birim dBW,dBm veya dBV alnr. dBi: Bir izotropik kaynaa greceli olarak dB gcn ifadesi DBS(Data Broadcast Services): yaynlar. Umuma ak olarak yaplan data
DBS (Direct Broadcast Satellite (System)): Dorudan Yayn Uydusu. Ses ve grnt sinyallerinin uydu zerinden dorudan son kullancya aktarlmasnda kullanlr. Genellikle kk anak gerektiren (Ku band iin yaklak 120 watt gc olan) gl uydulardr. 11-13 GHz arasnda dorudan evlere yayn yapan TV uydusu. Yayn alp yaynlayan tesislere gerek olmadan, dorudan evlerde kurulu kk anaklara ok kanall televizyon programlar yaynlamak zere uydu kulanan yaynclara da denir. . DBS Band:Esas olarak Ku-band frekanslarnn (11.700-12.500 GHz) arasndaki ksmn ifade etmekte kullanlrd. . imdilerde son kullancya yayn yaplan C ve Ku band blgelerinin tamam iin kullanlmaktadr. dBW: Gcn bir Watt'a orannn desibel cinsinden ifadesi. (EIRP deerlerinin ifadesinde kullanlan birimdir) DC (Direct Current / Down Converter). Doru akm./ Aa frekansa dntrc. DCE (Distributed Computing Environment): Heterojen, birbirinden farkl zellikteki bilgisayarlarn oluturduu ebekeler arasnda
47
uygulamalarn effaf olarak datlabilmesi iin, datk dosya sistemi, uzaktan prosedr aramas gibi sunucu fonksiyonlarnn, standart program arayzleri, ve badatrclarn mimarisi. DCL (Digital Command Language): Kkeni IAS ve RSTS/11 iletim sistemlerinden gelen ve DEC (imdiki HP) tarafndan retilen tm sistemlerin sahip olduklar standart CLI (komut satr arayz)dr. DECnet: Digital Equipment Corporation'un patentli ebeke mimarisi. DC power: Gne panelleri, ya da nkleer reaktr tarafndan retilen toplam g. DCP (Data Collection Platform): Veri toplama platformu .
DCME (Digital Circuit Multiplication Equipment): Saysal devre oklama tehizat. DC Restoration: (Doru Akm yenilemesi) Video sinyalindeki yayn esnasnda kaybolabilen doru akm seviyesinin(siyah seviyesi) yenilenmesi. DCT (Discrete Cosine Transform): Ayrk Kosins Dnm. De-BPSK (Differential Binary Phase Shift Keying): Farksal ikili faz kaydrma anahtarlamas.
DDN (Defense Data Network): MILNET ve daha birok DOD ebekesini ierir. De-emphasis: Uydu alcsnda, yayna gnderme srasnda ses grltsn drmek zere uygulanan 'pre-emphasis' (n vurgulama) nn szlmesi ilemi. Dengeleme. Grlty azaltmak iin yksek frekansl bileenleri arttrlm iaretleri eski haline getirme ilemi. Bu i iin kullanlan devre veya szge. Demodlastondan sonra muntazam temelbant frekans cevabnn yerine geri konmas.
48
DEC (Digital Equipment Corporation): UCS yazlm DEC firmasnn bilgisayarlarnda alr. Decibel (dB): Desibel. Sinyal iddeti, volm veya diren yznden sinyal zayflama miktarnn logaritmik ifadesi olan bir analog l birimi. Haberlemede, giri ve k cihazlar arasnda g cinsinden oluan zayflama veya kazancn ifadesidir. ki iaretin gerilimleri veya glerinin orannn logaritma olarak standart ifadesidir. Bu oran gler iin 10log(P1/P2), gerilimler iin 20log(V1/V2) olarak hesaplanr. Referans olarak srasyla, watt, miliwatt veya V alinmasi durumunda oran birim dBW,dBm veya dBV alinir.
Declination: Sapma As, Deklinasayon. Hareketli antenin tayc ksmnda uydularn bulunduu yay tarayabilmesi iin verilen kk ufki sapma as. Kuzey dorultusu ile anten dn ekseni (anten direi) arasndaki a. Bu a uygun seildi taktirde anten dorudan uydularn bulunduu Klark kuan izler. Antenin ana hzmesi ile ekvator dzlemi arasndaki meridyen dzleminde llen polar mountun ekseninden sapma as. Decoder: (Dekoder) ifreli TV yaynn zmeye yarayan cihaz. Kod zc. Kodlanm bir iaretin kodunu zerek esas iareti tekrar ortaya karan devre. Evde bir televizyon abonesinin elektronik olarak ifrelenmi bir televizyon resmini izlenebilir grnt haline getirmek zere kulland bir televizyon setst cihaz. Digital yaynlarla ilgili olarak kullanlan ve CODEC olarak bilinenen digital coder/decoder ile kartrlmamaldr. Decoder Unit: Hem digital hem analog video sinyalleriyle alan yeni ne televizyon set st cihazlar kasdedilir. Decoding: Gelen kodlanm bit akmn okuyup aarak, zlm resimler veya ses rnekleri haline getirme ilemidir. Deflection: (Saptrma) Resim tpnde kl noktann dey ve yatay ynlerde saptrlmas.
49
Degaussing: (Demagnetization) Mknatslk giderme. Resim tbnn ekrann eitli blgelerinde oluan mknatslanmasn gidererek renk dzgnln salamak iin yaplan ilem. Demanyetizasyon, oklama. Delay: Bir sinyalin gnderici istasyondan kp alc istasyona ulamasna kadar geen sre. Tek hoplamal bir uydu balantsnda bu sre yaklak olarak eyrek saniyeye yakndr.
Delay Line: (Geciktirme hatt) Sinyalin gecikme salamak zere iinden geirildii devre. Delta-v: Yrnge parametrelerindeki belirli bir deiiklik iin gereken hz deiiklii. Delta-v nin yn ve bykl en ok hangi yrnge parametrelerinin ve ne lde etkileneceini belirler. rnein ykselen nodda veya alalan nodun geiinde iken yrnge dzlemine dik bir delta-v eim deiiklii sonucunu verir. (bu manevra srasnda olduka fazla yakt harcanr. O nedenle eime sk ekilde mdahale edilmesi bir uydunun yrngedeki mrn olduka kstlar.) Demodulation: (Demodlasyon) Bir tayc zerine modle edilmi olan bilgi sinyalinin taycnn zerinden geri alnmas ilemi Demodulator: (Demodlatr) Modlasyon zme devresi. Modle edilmi bir iaretten haber iaretini karan devre. Bir uydu alcsnda alnan tayc sinyalinin iinden "istenen" sinyalleri demodle edip kartan devre. Depolariser: Dairesel (circular) ekilde polarize edilmi sinyallleri standart bir polarizrn seebilecei ekilde dorusal (linear) polarizasyona evirmek zere kullanlan cihaz. Feedhorn ile polarizrn arasna taklr. Dipleksr de denir. Descending Node: (Alalan Nod) Ekvator dzleminde uydunun ekvator dzlemini gneye doru kestii nokta. Despun: Bir uydudaki antenin yeryzne dnk durmasn salayan ynlendirme. Ayrca Hughes tipi dnen uydularda haberleme aksamnn bulunduu ksm iin kullanlr.
50
Deviation: Bir FM sinyalinde, ana tayc frekansndan sapmann miktaryla belirlenen modlasyon seviyesi. DFS (Data Frame Synchronization): Veri ereve elemesi. DGPT (Direction Gnrale des Postes et Tlcommunications): Fransz posta ve telekom idaresi. Differential GPS (DGPS): Bilinen bir noktadan llen sahte saha hatalar kullanarak ayn genel corafi blgedeki dier GPS alclarnn lmlerinin doruluunu arttrmak suretiyle genel GPS doruluunu arttrmay amalayan bir teknik.
Digicipher: General Instruments tarafndan gelitirilmi olan ve ABD de digital sinyallerin gnderilmesinde standart olarak kullanlan yntem. Digital: (Saysal) Bilgilerin ikil saylara (yani 0lar ve 1lere) dntrlp depolanmas, gnderilmesine ilikin metod. aretleri sadece iki deiik seviyede kullanarak(var/yok, alak/yksek,1/0,+/gibi) ileten veya ileyen devre ve sistemler. Sadece iki seviye kullanldndan bu devrelerin grltye kar duyarll son derece azdr ve iaretler kalitelerinden hibir ey kaybetmeden saklanabilir ve ok uzaklara iletilebilir. Tel, fiber optik kablo ,uydu veya havadan gnderilecek bilgileri bitlere dntrerek gnderme teknikleri .Bu metod sayesinde ses, grnt veya data ayni anda gnderilebilir. Digital Component Video: YCrCB veya RGB gibi ayr ayr renk bileenleri kullanan Digital Video sinyali. Bazen yanl olarak D1 de denir.
Digital Composite Video: Kompozit NTSC veya PAL video sinyallerinin eleme, karartma ve beyaz seviyelerine zel deerler atanarak saysallatrlm digital video sinyalidir. Digital Video: Seviyeleri (renkleri) tanmlamakta snrl sayda adm kullanlan video sinyali.
51
Digitization: (Saysallatrma) Analog grnt veya ses sinyallerini saysal veriler haline dntrme ilemi. Differential positioning Ayni GPS sinyallerini izleyerek iki GPS alcsnn birbirlerine gre konumlarnn hassas lm. Dilution of Precision (DOP) Bir konumu(GPS) tanmlamakta kullanlan uydularn zel dizilimi iindeki geometrisine bal bir gsterge. Daha yksek bir DOP deeri atanm olan konumlar genelde daha dk DOP deerine sahip uydularn lmlerine gre daha zayf neticeler verirler. (daha hassas sonu verebilecek konumdaki uydulara daha dk DOP deeri atanr.) DIP (Description Information Parcel): Tanmlama bilgisi blm. Dipol: (Dipol) ki kutuplu. ki eit ve simetrik koldan oluan anten. Director: (Ynlendirici) Yagi tipi antenlerde ynlendirici eleman. DISA (Defense Information Systems Agency): DCA nn yeni ismidir. Discret: zellikle RAI tarafndan telif haklar ihlali olmamas iin Spor karlamalar gibi durumlarda kullanlan (anlog ve digital kullanlabilen) bir ifre sistemi. Discriminator: (Diskriminatr) Uydu alclarnda kullanlan bir cins FM demodlatr. DiSEqC: (Dayzek) Uydu alclarnn darda bulunan antenleri seme ve, hereket motoru, alter gibi cihazlara kumanda etmek iin kulland standart iaretleme sistemi..
Dish: (anak) Spiegel(alm.). Mikrodalga sinyalleri yakalamakta kullanlan parabolik reflektrl uydu anteni iin kullanlan argo.
52
Display: (Gsterge) Sunum, gsterim, gsterme eleman. Elektriksel resim veya yaz iaretini optik grntye eviren sistem. Sunum eleman resim tp, LCD, LED, plasma gibi eitli zelliklerde olabilir.
Distortion: (Distorsiyon) aretteki bozulma. Distribution: (Datm) Bir kanal veya buket yaynnn baka ebekelere verilmesi ilemine denir. DIT (Directory Information Tree): OSI X.500 Rehberindeki bilgi objelerinin tem ettii global kayt aac.
Dithering: 6-MHz uydu tv sinyalini 36-MHz uydu transponder spectrumu iinde saniyede 30 defa (30 Hertz) aa yukar kaydrma ilemi.. Uydu sinyalnin "diterlenmesi" sayesinde uydu sinyalinin enerjisi yerel bir ortak taycl mikrodalga devresinin alt frekanslardan ok daha geni bir alana yayldndan yerel bir mikrodalga vericisinin yaratabilecei giriim (enterferans) sorunu ola en aza indirilmi olur. DLF (Deutschland Funk): Merkezi Klnde bulunan Alman radyo yayncs. DMIF (Delivery Multimedia Integration Framework): DMIF, Quality of Service (QOS) zellikli multimedya ierikli yaynlar destekleyen is oturum dzeyli(Session Level) bir protokoldr. zellii aktarm teknolojisine ilikin ayrntlar uygulamadan gizlemesi ve bu ekilde ebekeden bamsz bir multimedya datm erevesi salamasdr. DMX (Digital Music Express): Bir mzik kanal. DN (Distinguished Name): ODI Directory (X.500) rehberindeki bir kaydn global yetkili kurulu ismi. DNS (Domain Name System): nternette kullanlan datlm isim / adres sistemi.
53
DNR (Dynamic Noise Reduction: Ses yaynnda dinamik grlt giderme (ses iyiletirme) sistemi.. Dolby: Dolby A, B, C, ve Dolby SR , zellikle analog sinyallerin kayda alnmas srasnda oluan hss sesi gibi istenmeyen frekanslar azaltmak ve sinyalin grltye orann drmek zere kullanlan elektronik ilemlerdir. Dolby Pro Logic: Sinemalardaki gibi ok kanall ses reten drt kanall(sol, sa, merkez, arka) ses sistem. Sesin konumlarn tanmlamak iin ses sinyalini aktif olarak zer. Domain: (Alan ismi) nternette isimlendirme hiyerarisinin bir ksmdr. Sentaks bakmndan bir internet alan ismi birbirinden noktalarla ayrlan bir ksm isimler(etiketler) dizisinden oluur. OSIde "domain" (alan ismi) genellikle MHS Private Management Domain (PRMD), ve Directory Management Domain (DMD) de olduu gibi kompleks bir datm sisteminin idari partisyonu olarak kulanlr. Doppler-aiding: (Doppler yardm) Uydu alcsnn GPS sinyalini dzgn ekilde izleyebilmesi salamak iin llen doppler kaymasn kullanan bir sinyal ileme stratejisidir. Bu ekilde hz ve konum lmleri daha daha hassas olur. Doppler effect: Gnderen ve alc taraf arasnda birbiirne grece fiziksel hareketleri nedeniyle yaynlanan ile alnan frekans arasnda oluan frekans kaymas. Doppler-shift: (Doppler Kaymas) Bir sinyalin frekansnda, verici ve alc cihazlar arasndaki greceli hareketten kaynaklanan farkedilebilir deiikliktir. DOR (Default Override Records): Standart deerler tablosu. DORSY (Dropout Reduction System): Digital yayn iin bir iyiletirme sistemi.
54
Dotted Decimal Notation: 10 tabanna gre yazlan drt tane 8 bitlik say ile aralarndaki noktalardan oluan 32 bitlik tamsaynnn sentakssal(szdizimsel) ifadesidir. Downconverter:(Altdntrc) Alak frekansa dntren frekans ici. Konvertr. Fixed Satellite Service (FSS) sabit uydu hizmeti televizyon alcsnda sinyalleri tipik olarak 4 - 12 GHz olan mikrodalga sahasndan daha kolay kullanld temelbant (BB) ya da arafrekans (IF) 70-MHz blgesine dntren cihaz.. Downlink: (ni yolu) Sinyalin uydudan alcnn antenine doru olan yolu. Bir uydudan alma, almaya yarayan anak. Aa doru olan balant. Uydudan yere yaplan aktarm. ki ynl uydu haberleme balantsnn uydudan yere doru olan yars. DPCM: Resim ierikleri olduka benzer iken bu ilem sadece resimde nelerin deitii bilgisini aktarmakta kullanlr. DPL (Direct programming lines): Eer bir smartkarttaki eeprom dorudan kartn kontaklaryla balantl ise o eeprom ilemciden bamsz olarak programlanabilir. Durum byle iken bu dorudan balantlara direct programming lines (dorudan programlama hatlar) denir. DPL sadece SMD veya HMD kartlarda bulunur. Goldwaferlerde DPL yoktur ve o nedenle karttaki eepromun programlanabilmesi iin daima ilemci(PIC) ipinde bir loader(ykleyici) dosyas bulunmas gerekir. DPSC (Digital Pirate Satellite Card): Korsan digital yayn kart. Bu kartlar iinde alr durumdaki anahtarlaryla satlr. ok sayda yayncnn buketinin alan anahtarlarn ieren kartlarn fiyatlar yzlerce Euro olabilir. Kartlarda genellikle belirli bir srenin sonunda almaz hale gelmelerini garanti edecek zamanlama rutinleri bulunur. Ancak kartlar vaktinden nce yayncnn gnderdii ECM saldrlarnn sonucu olarak da kapanabilir. DQPSK (Differential Quadrature Phase Shift Keying): Her taycnn ardk modlasyon sembollaeri arasndaki faz dnmnn kodlanmasndan ibaret olan bir modlasyon prensibi. Drift: (Frekans kaymas) Osilatr frekanslarnda meydana gelen karaszlk.
55
Drift Orbit: Jeosenkron yrngeye atlan yeni bir uydu nce genellikle varaca yrngenin hafife altnda veya stnde bir yere braklr. Sonra yava yava yrngesine szlr. Uydu bu arada Hohmann Transfer kullanlarak geici olarak enterferansa neden olmadan testlerinin yaplabilecei farkl bir noktada durdurulabilir. Sonra esas yerine kaydrlr.
DS-3 (T3 Channel): Kuzey amerikada 45.304 Mbps hznda haberlemede kullanlan bir digital kanal.. DSA (Directory System Agent): Rehber enformasyon tabannn bir ksm iin X.500 Rehber Servisini salayan bir yazlmdr. Genel olarak her DSA bir tek tekilat veya tekilat biriminin rehber bilgilerinin salanmasndan sorumludur. DSE (Digital Service Encoder) DSF (Deutsche Sport Fernsehen): Alman Spor tv kanal DSI (Digital Speech Interpolation): Telefon sinyal gnderiminde bir yntem. konumann vaktin %40 nda yapld prensibine dayanarak verimi 2.5 - 3 kat arttrr. DSM-CC (Digital Storage Media - Command and Control): DSM-CC IS U-N (DSM-CC International Standard User to Network): DSM-CC U-U (DSM-CC User to User): DSP (Digital Signal Processor): Saysal sinyal ilemcisi. ok yksek hzlarda kayan nokta matematiksel ilemleri yapmak zere gelitirilmi bir donanmdr. Dier birok eyin yansra DSP donanm ses ve grnt sinyallerinin gerek zamanl sktrma ve ama ilemleri iin kulanlablir.
56
DSR (Digital Satellite Radio): ilk digital uydu radyosu (DFS, Kopernikus zerinden) DSS (Digital Satellite System): Dijital uydu sistemi. DSS (Data Segment Synchronization): Veri ksm elemesi. DSU (Data service unit): Data servis nitesi. Digital yaynda bir DTE cihaznn fiziksel arayzn T1 veya E1 tr bir telekom ebekesi hattna uyumlandrmakta kullanlan cihaz. Ayrca sinyal zamanlamas da DSU da yaplr. . DSU ou zaman bir CSU ile birlikte kullanlr (yukarya baknz) ve ad CSU/DSU olarak geer. DTH (Direct-To-Home): Dorudan uydudan eve yayn - Amerikan Federal Haberleme Komisyonu (FCC) tarafndan uydu televizyon ve yayn endstrilerine ilikin olarak kullanlan resmi terim. Prensip olarak DTH iin herhangi frekans band olabilir, ancak u anda C band ve Ku band kullanlmaktadr. DTT (DTTV, Digital Terrestrial Television) Karasal Dijital Televizyon, Dijital yersel televizyon. Yerden yaplan TV yaynlarnn dijital teknolojide olan. Bu sayede SDTV(Standart Dijital Televizyon), EDTV(Gelitirilmi Dijital Televizyon) ve HDTV(Yksek Tanml Televizyon) grnt yaynlar (AC-3, Dolby Dijital Surround gibi) gelitirilmi ses zellikleriyle uydudan veya kablo TV'den yerine kk bir antenle evlerden alnabilecek ekilde yersel olarak gerekletirilmektedir. Kuzey Amerikada karssal Dijital Televizyon iin kullanlan teknoloji ATSC, Japonya'da ISDB-T ve Avrupa'da DVB-T 'dir. Dnyann birok blgesinde henz hangi teknoloji kullanlaca kesinlemi deildir.
DTV (Digital Television): Saysal televizyon . DUA (Directory User Agent): Rehber kullancs namna X.500 Rehber Servisine erien yazlm. Rehber kullancs bir gerek kii veya bir yazlm unsuru olabilir.
57
Dual channel mode: ki farkl program ieriinin(rnein iki dilde yayn) bir tek ses bit akntsnn iine kodland ses modu. Kodlama ilemi stereo'dakinin ayndr. Dual Feedhorn: (ift Feedhorn) Hem yatay hem dey polarizasyonlu iaretleri almak zere kombine edilmi besleme eleman. Dual Spin: (ift dndrme) Yeryznden yksekliini sabit tutmak zere uydunun ana gvdesi dndrlmektedir. Anten grubu ise bir motor ve yatak sistemi ile bak ynn srekli yeryzne doru tutacak ekilde ters istikamete dndrlr (despun). Bu ekilde uydunun yeri ve antenin ynnn stabilize edilmesi (sabit tutulmas) ilemine "ift dndrme" denir. Dual-feed: (kili besleme) Double Feed Empfang. Sabit bir anak zerinden birden ok uydunun yaynlarn almak zere 2 veya daha fazla LNB'li anten sistemi.
Dual-LNB: (Dual-LNC) Her iki polarite iin (V/H) ayr k ular bulunan LNB. Dumb Terminal: Sadece bir ana bilgisayarla balant halinde alabilmek zere tasarlanm olan cihazlar kasdedilir. Bu terminaller tm klavye tulamalarn ana bilgisayara aktarr ve tm ekranda gsterilecekleri de ana bilgisayardan alrlar. Ana bilgisayar olmadan alamazlar.
Duplex Transmission: Gnderici ve alc istasyonlar arasnda heriki taraftan da ayn anda gnderme yaplabilmesi imkandr. DVB (Digital Video Broadcasting): Digital grnt yayn standard. Digital ses yayn iin DAB telefon iin ISDN, GSM, DECT kullanl gibidir. Digital Video Broadcast, Avrupa MPEG standarddr. Aktarmn cinsini belirtmek zere (DVB-S=satellite(uydu), DVB-C=cable(kablotv), DVB-T=terrestrial(karasal), gibi) bir harf eklenebilir. DVC (Digital Video Compressor): Digital grnt sinyali sktrma kodlaycs.
58
DW TV (Deutsche Welle Television): Alman tv kanal. Dynamic: Genlik veya frekans deimekte olan sinyalleri ifade etmek iin kullanlr. Bir ses sinyalinin genlik veya frekansndaki deimelerin alt ve st snrlar arasndaki saha iin de Dynamic range (dinamik saha) ifadesi kullanlr. Dynamic positioning: Kinematic Positioning terimine baknz. Dynamic Range: Bir grntnn kulland renk paletini tanmlanm belirli bir sahann iine oturmaya zorlayan bir grnt ileme fonksiyonu. Hot Signal terimine de baknz. Dmpfung (Attenuation): Sinyal kuvvetindeki zayflama zayflatma(Alm.) E1 Avrupada yaygn olarak kullnlan ve 2.048 Mbit/s.hzda data tayabilen geni alan veri aktarma tesisi.. E3 Avrupada yaygn olarak kullnlan ve 34.368 Mbit/s.hzda data tayabilen geni alan veri aktarma tesisi. E-mail: (e-mektup) Elmek. Elektronik mektup. Bir bilgisayardan uzaktaki bir bilgisayara gnderilen elektronik mesaj. EAR (European Academic Research Network): BITNET teknolojisi kullanarak Avrupadaki niversiteler ve aratrma laboratuarlarn birbirine balayan bir a. EBN (European Business News): Avrupa i dnyas ve borsa haber kanal Earth: Yeryz. Dnya. Earth Station: (Yer stasyonu) Uydu yaynlarn almakta kullanlan istasyonlar. Bir uydudan gnderilensinyalleri almak zere kullanlan ve anten, dk grlt ykselticisi(LNA) , aa dntrc ve alc Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
59
elektroniinden oluan sistemi ifade eder. Tv yayn almak iin kullanlan yer istasyonu antenleri 0.2 foot - 12 foot (65 - 370cm) aras aplarda olurlar. Uluslararas heberlemede kullanlanlar ise bazen 100feet (30metre) kadar apta olabilmektedir. Bugn INTELSAT haberlemesi iin kullanlan anten aplar tipik olarak 13-18 metre(40-60feet) boyutlarda olmaktadr. EBONE (European Backbone): Avrupa Omurgas. Avrupa apndaki ebeke omurgas servisidir. EBU (European Broadcasting Union): Avrupa Yayn Birlii Eccentric Anomaly (E): Newton'un eitliklerinin eliptik hareketle entegrasyonunda kullanlan yardmc adr. E as ana eksen ile elipsin merkezinden elipsin etrafna geirilmi daire zerindeki bir Q noktasna olan doru arasndaki adr. Burada Q noktas uydunun, elipsin kk eksenine paralel bir doru boyunca olan projeksiyonudur. Eccentricity (e): Yrngenin eklini tanmlayan sabittir. Eliptik bir yrnge iin: e = c/a olur. Burada c bir odak noktasndan elipsin merkezine olan mesafedir, ve a ana eksenin yarsdr, e ise sfr ile bir arasnda deiir Echo Canceller: (Eko giderici) Uydu telefon hatlarnda yansma(eko) etkisini azaltan veya yok eden elektronik devre. Eko gidericiler byk lde demode olmu olan eski eko bastrclarn yerine kullanlmaktadr. Echo Effect: (Eko etkisi) Bir hoparlrden kan sesin zaman gecikmeli olarak elektronik yansmas. Bu gnk digital eko gidericilerle bu byk lde yok edilebilmektedir. Echo suppression: (Eko bastrma) Deniz teknesi, seyyar terminaller gibi bir haberleme kanalndaki yansyp geri dnp gelen herhangi sinyalin bastrlmas, yok edilmesidir. Eclipse: (Eklips) Gne/Ay tutulmas. Uydunun yeryz ile gnein ya da yeryz ile ayn tam arasndan getii an.
60
Eclipse Protected: (Gne/Ay tutulmas korumal) Gne/ay tutulmas srasnda alr durumda kalabilen transponderler bu zellliktedir. Ecliptic: Yeryznn gne etrafndaki turunun oluturduu dzlem. ECM (Electronic Counter Measure): Korsan izlemeye kar elektronik nlemler. ECM (Entitlement Control Message): Bireysel dekoder cihazlarnn hedef gzeterek kullanma almas kapatlmas ilemi komutu. ECMA (European Computer Manufacturers Association): OSI iin byk lde standartlatrma almalar yapm olan bir bilgisayar imalatlar grubu. EDL (Edit Decision List): Edit ilemi srasnda kulanlan ve elle veya bilgisayarla retilerek grnty detaylandrma sahnelerinde kullanlan yerler listesi. Edit Control: eitli edit fonksiyonlarnn cihaz tarafndan kontrolunu salayan ve video donanm zerinde bulunan iletiim balantlar. Control-L terimine de baknz. EDTV (Extended Definition Television): 6 ila 8 Mbit/s veri hznda olup ITU R-601 a gre yaplan yaynlar. EDTV (Emirates Dubai Television): Birleik Arap emirlikleri Dubai televizyonu. EEO (Extremely Elliptical Orbit): Ar eliptik yrnge. EFF (Electronic Frontier Foundation): Bilgisayarlarn haberleme ve bilgi datmnda gittike artan ekilde kullanmnn toplum zerindeki etkilerinden kaynaklanan sosyal ve hukuki konular ele almak zere kurulmu bir vakf.
61
EGP (Exterior Gateway Protocol): ki seviyeli bir internet sisteminde gatewaylerin kulland seviyelendirilebilir ynlendirme protokol. EI (Encoder Interface): Esas olarak UC ler tarafndan enkoder ile iletiim kurmak iin kullanlan EI kartlar kasdedilmektedir. EIRP (Equivalent Isotropic Radiated Power): Effective Isotropic Radiated Powerda denir. Etkin Yayn Gc -Bir uydunun herhangi bir yerden alnan sinyal siddetinin l birimi. Bir antenin ynlendirilmi olduu dorultuda yayd etkin g. Bu g verici gc ile anten kazancnn arpmna eittir. Bu terim uydudaki verici anteninden kan sinyalin yada gnderici yer istasyonu anteninden kan sinyalin kuvvetini ifade etmek iin de kullanlr. Ve C/N ve S/N buna gre belirlenir. dBW cinsinden gnderilen gcn deeri, transponderin k gc arp verici uydu anteninin kazanc olarak ifade edilir. EIT (Event Information Table): Olay dizisi bilgi tablosu. El / Az (Elevation / Azimuth): Kalk as ve yerel ann ayr ayr ayarlanabilmesine imkan veren anten mountu tipi iin kullanlr.. Az / El. Elevation: (Elevasyon) Elevation - Elevasyon. Kalk(ykseltme) as. Bir uydunun bulunduu dorultunun yere paralel bir dzlemle yapt a. Bir antenin al yolunun yatayla yapt a. Antenin haberleme uydusuna ynlendirmek zere yerden yukar doru kalk as. Anten ufuk izgisini hedef almsa kalk as sfrdr. Eer bulunduu noktann tam tepesine doru bakarsa elevasyon 90 derece olur. ELINT (Electronic Intelligence): Elektronik istihbarat.
ELV (expandable launch vehicle) Uzanabilir, uydu yerletirme arac. EMM (Entitlement Management Message): Bireysel dekoder cihazlarnn sinyal zme durumlarnn kontrolu iin gnderilen bilgiler.
62
Encapsulation: Katman gzeten protokollerde kullanlan bir tekniktir. Her katmanda bir st katmandan gelen protokol veri birimi (PDU) tarafndan balk bilgileri eklenir. Encode/Decode: (Kodlama/Ama) Video sinyalinin RGB unsurlarnn alnp kompzit video sinyaline dntrlmesi veya bunun tersi ynde gerekletirilen ilem. Encoder: Bir sinyali alc tarafndan sadece zel bir zc kullanarak izlenebilecek ekilde elektronik olarak me ilemi iin kullanlan cihaz. Encrypte: (ifreleme) Bir mesaj veya dosyann ieriini alp, elinde anahtar veya kodu olmayan hikimsenin okuyamayaca ekilde kartrma ilemi. Gerekli anahtar kod ise ifrelenmi dosya veya mesaj amay mmkn klar. Encryption / Decryption: (ifreleme/zme) ifreleme bir grnt ve/veya ses sinyalinin orijinal halinden baka bir hale dntrlmesi ilemidir. zme ise ifreleme ileminin tersi yaplarak sinyalin eski haline getirilmesidir. End system: OSI protokollerinin tm yedi kademesinin iinden geerek haberleebilme yeteneine sahip baz uygulama ilemlerini ieren bir OSI sistemidir. End user: istasyonu zerindeki uygulamalar gerekletiren insan kasdetmek zere kullanlr. Energy Dispersal: FM sinyalin tepe gcn mevcut transponderin band geniliine yayarak yersel haberleme sistemleri ile karma potansiyelini azaltmak zere, modlasyon ncesi bazbant sinyaliyle birlikte oluturulan dk frekansl bir dalga ekli . Aktarlan sinyaldeki sistematik dzenlerin istenmeyen muntazamla yolamas olan azaltmak zere veri bitlerinin tamamlanmasnda determinisitk semeci yntemler ieren bir yntem. ENEX (European News Exchange): Avrupa haber deiim / paylam sistemi
63
ENG (Electronic News Gathering): Elektronik haber toplama sistemi Ensemble: Aktarlan sinyal (rn. multipleks) . Alnan ve ilem gren eses sinyal topluluu. Genellikle eitli yaynlar ve veri hizmetlerini ierir. Entity: Bir tek bilgisayar sisteminin iindeki katman ilevlerini gren, alttaki katman birimine erien ve yerel servis eriim noktalarnda stteki katman birimine gerekli hizmetleri salayan katman protokol makinas iin OSI terminolojisidir. EOC (Edge of Coverage): Kapsama alan snr. Bir uydunun tanmlanan hizmet alannn snr. ou zaman EOC ile kasdedilen hzme merkezindeki sinyal seviyesinin 3dB aasdr. Ancak yine de -3dB noktasnn tesinden yayn alnabilir. EOL (End of Life): Bir uydunun mr sonu. EPG Electronic Program Guide/(elektronischer Programmfhrer): Elektronik program rehberi. Ephemeris: Kullancya veri mesajnn iinde iletilen, mevcut uydu konumuna ilikin ngrlerdir. Ephemeris Errors: Bir GPS uydusu tarafndan iletilen ephemeris verilerinin iinde bulunan hatalar. Bu hatalar farksal dzeltme yntemleriyle giderilebilmektedir. Ephemeris Time (ET): ok yksek hassasiyetli atom saatleri ile lm yapldnda yeryznn dnme periyodunun ok kk dzensizlikler gsterdii anlalmaktadr. Dnyann dnme periyodundan bamsz hale gelebilmek iin Ephemeris zaman devreye sokulur. Bu zaman ayn gzlenen hareketlerinden hesaplanr. Pratikte ET ile Universal Time (UT) arasndaki farkllklar ihmal edilebilmektedir. kisi arasndaki mutlak fark son yz yl iin yaklak 60 saniye kadar olmaktadr.
64
Epoch: Referans olarak seilen tarih ve saattir. Zaman bu tarihe gre llr. Belirli yrngesel unsurlar bu belirlenmi olan epok iin geerli olur. Equalization (Dengeleme) Egalize etme Equatorial Orbit Dnyann ekvatoruna paralel bir dzleme sahip olan bir yrngedir. Equinox: (Ekinoks) Dnyadan bakldnda gnein ekvator uzayn kesiyor grnd andr. Bu yaklak 21 martta ilkbahar ekinoksu, 22 eyllde de sonbahar ekinoksu olarak gerekleir. ERF (Evangeliste Rundfunk Fernsehen): Alman hristiyan evangelist televizyon kanal Erhebungswinkel: (alm.) Elevation. Elevasyon, Kalk as. Error detection / correction: (Hata bulma / dzeltme) Gnderilen, alnan bir saysal yaynda aktarma srasnda oluabilecek hatalar otomatik olarak bulmak ve dzeltmek zere gelitirilen sistemler. ES (Earth Station): Yer istasyonu. ES (Elementary Stream): Temel Dizi. Ses ve grntye ait kodlu veri akm. Gnderici MPEG-4 Terminalinde tek bir reticiden kaynaklanan ve tek bir MPEG-4 alcda (rn. bir AV objesi veya kontrol birimi) sonlanan bir veri dizini. ESC (Egyptian Satellite Channel): Msr devlet uydu tv kanal . ES-IS: U sistem ile ara sistem arasndaki protokol. Router tanma ve adres bulma konularnda kullanlan OSI protokoldr. ESA (European Space Agency): Avrupa Uzay ve Havaclk ajans.
65
ESC (Engineering Service Circuit): Sistem bakm , koordinasyonu, ve genel sistem bilgi datm amalaryla yer istasyonu, yer istasyonu aras veya yer istasyonu ile operasyon merkesi arasndaki haberlemeyi salayan 300-3,400 Hertz konuma sesi art teleprinter( teletype) (S+DX) zelliindeki kanal. Analog (FDM/FM) sistemlerinde bu amalar iin iki adet S+DX kanal bulunur. Bazbandn 4,000-12,000 Hertz lik ksmnda bulunurlar. Digital sistemlerde ise 32 yada 64 Kbps digital sinyale dnk olarak kullanlan bir veya iki kanal yer istasyonu digital trafiinin digital bit akntsnn iine kattrlm olarak bulunurlar. . Modern ESC cihazlar her trl analog digital kombinasyonu uydu tayc sinyallerine uyum salar ve yerel aktarma merkezinin yzeysel balantlarnn da aktarmalarn yapabilir. ESC (Engineering Service Circuit): 300-3,400 Herz frekansnda olan ve ses art teleprinter (S+DX) sinyalinden oluan kanaldr. Yer istasyonlarnn birbirleriyle ve operasyon merkeziyle sistem bakm, koordinasyon ve bilgi paylam amalaryla yaptklar haberleme iin kullanlr. Analog (FDM/FM) sistemlerinde bu amala kullanlabilen ve temelbandn 4,000-12,000 Hertz ksmnda olan iki S+DX kanal bulunur. Digital sistemlerde ise 32 veya 64 Kbps digital sinyale dntrlen ve yer istasyonunun bit katar trafiinin iine kattrlan bir veya iki kanaldan oluur. imdiki ESC cihazlar ise herhangi analog ve digital uydu tayc sinyali ile veya yerel santralla kurulan backhaul yersel linkleriyle balanabilecek zelliktedir. ESM (Elementary Stream Map): Temel Dizi Haritas. Estimated Time Enroute (ETE): u andaki hznzla hedefinize varmanz iin gereken sre. Estimated Time of Arrival (ETA): Hedefinize var saatiniz. ET1 (Elliniki Tileorassis 1): Yunanistan 1 nolu devlet tv kanal. Ethernet: Xerox Corporation tarafndan icat edilmi olan ve Xerox, Intel ve Digital Equipment Corporation irketlerinin birlikte gelitirdikleri bir protokoldr. Ethernet ebekeleri CSMA/CD kullanrlar ve 10Mbps hznda olarak birok kablo tipinde alrlar.
66
ETI (Ensemble Transport Interface): Veri topluluu aktarm arayz. Veri topluluunun salaycs ile aktarm ebekesi arasnda tm DAB topluluunu herbir verici cihaza aktarmak zere bulunan arayz. ETS (European Telecommunication Standard): 1994 sonlarnda ETSI tarafndan EUREKA - 147 DAB avrupa standard olarak kabul edildi. DAB konusunda havadaki yayn sinyalinin sahip olmas gereken teknik ayrntlarn tanmlayan belge ETS 300 401 dir. Bu belge de 774 ve 789 sayl ITU - Tavsiyelerinin getirdii genel sistem ve servis gereklerine dayaldr. ETSI (European Telecommunications Standards Institute): Avrupa iletiim standartlar enstits. EUM (Electrical User Manual): Kullanm el kitabnn cihazn iinde bulunan elektronik versiyonu. Ayrca kitaba gerek kalmaz. Daima orada var olduu iin kullanm ok kolaylatrr. Eunet: Orijinal ismi European UNIX Networkdr. imdi ise avrupann byk bir internet servis salaycs olmutur. EUTELSAT (European Telecommunications Satellite Organization): Avrupa Haberleme uydular tekilat irketi. Merkezi Paris'tedir. Tm Avrupa ile Kuzey Afrika ve Orta Dounun belirli blgeleri iin uydu ebekesi salar. EUUG (European UNIX Users Group): Avrupal UNIX kullanclar grubu. imdiki ismi EurOpen dir. Eurocrypt: MAC yaynlarn ounda kullanlan SmartCardl bir ifreli yayn sistemi. EWOS (European Workshop for Open Systems): Avrupann OSI yrtme atlyesidir. Expansion Slot: Genileme yuvas. Bir bilgisayarn yeteneklerini arttrmak zere ilave giri k bordlar taklabilen ksmdr.
67
Extended IF: Uydu alcsnn tner ksmnn universal, triple(l) veya quattro(drtl) bantl LNB lerce salanan tm frekans bandn tarayabilmesini salayabilmek zere IF ayar sahasnn (950-2.050 MHz) aralna geniletilmesi. Even Field: Gemeli taramada sadece tek ve ift numaral satrlardan oluan resim. F (Flight): rnein Eutelsat 2F1 derken, Uu seferi. Kanc frlatma olduu. F-Connector: (F - konnektr.) F-Connector - LNB ler ve uydu alclar arasndaki kablolarda yaygn olarak kullanlan vidal tip balant ucu f/D Ratio: (f/D oran) Bir parabolik(anak) antenin odak uzaklnn apna oran. Antenin derinliini gsteren bir l. Bu deer bydke anak daha dz, kldke daha ukur olur. FAP (Facial Animation Parameters): Yz canlandrma parametreleri. FARNET (Federation of American Research Networks): ABD aratrma ebekeleri federasyonu. Fast Ethernet: (Hzl Ethernet) Category 5 iftli bkl fiber optik kablo kullanarak 100 Mbps hz destekleyen yeni bir Ethernet standard. FBA (Facial and Body Animation): Yz ve beden canlandrma.. FCC (Federal Communications Commission): 1934 tarihli Haberleme yasas ilkelerine gre eyaletler aras haberleme kurallarn dzenleyen Amerikan federal haberleme komisyonu. Komisyon bakan devlet bakan tarafndan atanr ve senato tarafndan onaylanr. Komisyon 5 kiiden oluur.
68
FDDI (Fiber Distributed Data Interface): Yeni ortaya kmakta olan yksek hzl ebeke standard. Bu sistemin tayc ortam Fiber optik ve toplojisi ift balantl ters dnl Token Ringdir. FDDI ebekeleri genellikle turuncu renkli fiber kablosundan tannrlar. FDDI protokol geleneksel bakr kablolarda da alabilecek ekilde benimsenmitir. FDM (Frequency Division Multiplex): Frekans blmeli oklama.
FDMA (Frequency Division Multiple Access): Frekans blmeli oklama (FDM) eriimi. Ayn transponderde olup herbir uplink iin farkl frekans dilimleri ve bant genilikleri tahsis edilen, birden ok saydaki taycnn kullanld dzenleme. Genelllikle frekans modlasyonuyla birlikte kullanlr. Bu metodla herbiri farkl bir (kendine ait) frekans kullanarak birok istasyon ayn transponderi kullanabilir. FDP (Facial Definition Parameters): Yz tanmlama parameteleri. FEC (Forward Error Correction): leri doru hata giderme. Digital sinyallerin iine fazlalk bilgi sinyalleri eklenir. Ama aktarma srasnda oluabilecek tipik hatalar tanyp dzeltebilmek. Hatalarn belirlenip dzeltilebilmesini salamak zere digital sinyale kaynanda zel baz kodlar eklenir. Federal Radionavigation Plan (FRP): ABDde kongrenin karar zerine Savunma(DoD) ve Ulatrma(DoT) bakanlklarnca ortak olarak yrtlen ve amac federal kamu btesiyle yaplan radyo seyrsefer sistemlerinin yaratt frekans kirlilii ve akmalarn nne gemek olan plandr. FRP, ABD hkmetinin salad radyo seyrsefer hizmetlerinin plan ve politikalarn izebilecek ekilde tasarlanmtr. Feed: (Aktarma) /, (feedhorn). LNC iin kullanlabildii gibi daha ok uydudan canl yayn aktarm (reportaj v.s.) iin kullanlmaktadr. (Newsfeed'in ksaltlm gibi). Bu terimin uydu haberlemesi alannda en az iki anahtar anlam var. Birincisi bir datm merkezinden yaynlarn gerekli yayn merkezlerine aktarlmas anlamndadr. kincisi ise antenin sinyal besleyen ksmdr ki bu da sadece bir feedhorn'dan ibaret olabildii gibi ikincil yanstc ve dalga klavuzlu feedhorndan oluan bir sistem de olabilir.
69
Feedhorn: Ksaca "Feed" denilen, ve antenden gelen mikrodalga sinyallerini szerek LNB ye besleyen para. Uydu anten sisteminin anten tarafndan yanstlan sinyallerden yanl gelenleri ayran ksmdr. Parabolik antenin tam odak noktasna yerletirilir.Uydu tv alc anteninin ana yanstc yzeyinden ald sinyalleri dk grltl ykseltici (LNA) ya besleyen parcasdr. Gnmzde ou zaman LNA + Downconverter + Feedhorn = LNBF olarak bulunur. Fiber Optic Cable: En ortasnda cam nvesi olan, etrafnda plastik katmanlar bulunan, ve verileri elektriksel yolla deil, kla iletmekte kullanlan kablodur. Daha ok bilgiyi daha uzun mesafelere tayabilme yeteneine sahiptir. Field: (Alan) TV ekranndaki, 652 satrdan oluan tam bir resmin 312.5 satrlk yars. ki tane alan st ste getiinde tam bir resim erevesi (frame) meydana getirir. FFT (Fast Fourier Transformation): Bir sinyalin Fourier Dnmn etkili ekilde hesaplamaya yarayan algoritma.. FIC (Fast Information Channel): Bir multipleksin veri servis unsurlarn, opsiyonel servis bilgilerini ve tm konfigrasyon bilgilerini ieren aktarm erevesi ksm. FIDC (Fast Information Data Channel): FIC kanalnn "paging" tr sesle ilgisi olmayan hizmetlere tahsis edilmi ksm. File Server: (Dosya Sunucusu) Sunucu. Bal olduu ebekede ncl dosyalar ve uygulamalar iinde bulunduran ve gerek duyulduka bunlar ebekedeki dier bilgisayarlarla paylaan bir bilgisayardr. Eer bir dosya sunucusu sadece bu greve tahsis edilmise, bir istemci/sunucu ebekesine baldr. Bu tr bir ebeke tipi rnei Novell NetWare dir. te yandan peer-to-peer olarak tanmlanan trde bir ebekedeki her bilgisayar bir dosya sunucusu olarak grev yapabilir. Peer-to-peer ebeke tipinin rnekleri olarak da LANtastic ve Windows for Workgroups verilebilir.
70
File set: Bir Smartkartn programlanabilmesi iin gereken tm anahtarlar ve yazlmlardan oluan komple bir dosya takmdr. Dosya takmnn nasl dzenlendii iine yuklenecei SmartKartn tipine bamldr. rnein PIC cardlar iin bir dosya takm 2 dosyadan oluur. ( PIC dosyas ve eeprom dosyas). Funcard ve Jupiter kartlar gibi AVR tipi kartlarda dosya takm 2 veya 3 dosya olabilir (ilemci iin bir flash dosyas, bir harici eeprom dosyas ve bazen bir dahili eeprom dosyas). Filter: (Filtre) Szge. Fingerprinting: Video sinyalinin aktif ksmnda alc dekoder cihaznn birim adresini grnr veya grnmez ekilde sunmaktr. Bu teknik eer alnan bir grsel malzeme kaydedilmi ve daha sonra da oynatlm veya datlm ise bunu yapan bulabilmek iin kullanlmaktadr. FIPS (Federal Information Processing Standard): Federal Bilgi ileme Standard. Firewire: Kameralar, edit sistemleri ve bilgisayarlar gibi digital video donanmlar arasndaki aktarmlar iin gelitirilmi yksek hzl bir iletiim protokol. Firmware: Alc cihazn iletim sistemi yazlm kasdedilir. Fische (Sparklies): apak. Almancada. Zayf alnan(analog) yaynn grntsndeki apak iin kullanlr.. FIX (Federal Internet Exchange): Federal Internet Santral. Kuzey Amerikann hkmet internetleri ile internet arasndaki balant noktas. Fix: Enlemi, boylam (yada grid konumu) , yerden ykseklii, gn ve saati ile belirlenen tek bir konum iin kullanlr.
71
Fixed Key: Yaynn tm DigiCipher dekoderlerinin bilebilecei bir anahtarla kilitlendiine dair bir freleme tanm. Herhangi DigiCipher dekoderi bu yayn alabilir. Flame: Bir konuda hararetle gr belirtme veya bireyi eletirme. zellikle haber veya forum gruplarna postalanan ve bakalarn alevlendirebilecek mahiyette yazlan mesajlar iin kullanlr. Flat panel display: (Dz panel ekran) Katot nl resim tp olmayan, Sv Kristal(LCD), Plasma ve benzeri teknolojilerle retilmi olduu iin kalnl ok az olan ekranlar iin sylenir. Yass ekran. FlexMux layer: (Flexible(content) Multiple) Temel Veri Aknt (ES) katman ile TransMux (Aktarmaoklama) katman arasnda bir mantksal MPEG-4 sistemleri katman. AL-PDU (adaptasyon katman Veri protokol birimleri) iinde paketlenmi bir ya da daha ok temel katman tek bir FlexMux aknts iine kattrmakta kullanlr. FlexMux stream: Bir TransMux kanal iinde akmakta olan bir yada daha ok FlexMux kanallarndan kaynaklanan bir protokol veri birimi dizisi. Flicker: (Krpma) Grnt parlaklnn gzle farkedilir sre ve iddette deiimi. FM (Frequency Modulation): Frekans modlasyonu(kiplemesi). Bazbant sinyalinin tayc dalgasnn frekansn deitirdii modlasyon(kipleme) metodu. Modle eden sinyalin genliindeki deimelerin tayc dalgann frekansn dorudan deitirdii modlasyon tipi.. FM Threshold: (FM eii) Gelen video tayc sinyalinin iinden iyi kalitede bir televizyon resminin alc cihazdaki demodlatr devreleri tarafndan bulunup kartlabilmesi iin giri sinyal gcnn sahip olmas gereken minimum g. FNC (Federal Networking Council): Federal ebeke Konseyi. ABD nin federal kamu kurulular arasndaki ebeke gereksinimlerinin koordinasyonundan sorumlu kurumdur.
72
Focal length: Odak Uzakl. Paraboln yzeyinden Feedhorn'un yerletirildii odak noktas arasndaki uzaklk. Feedin orta noktasndan anan yzey merkezine olan mesafedir. Focal point: (Focus) Odak Noktas. anan nnde yanstlan sinyallerin topland noktadr. Birincil yanstc gelen sinyali buraya ynlendirir. Footprint: (Ayakizi) Kapsama alan. Bir uydunun verici anteninin aydnlatt (yeterli gte yayn yapt) yeryz alan. Belirli bir uydu kanalnn etkiledii corafi alandaki iddetini gsteren "ayak izi" haritas . Yeryzn kaplayan sinyallerin eit kuvvette olduklar EIRP snr noktalarn birletiren bir harita. Ayn uydu zerindeki farkl transponderler genellikle farkl sinyal kuvvetlerinde ayak izlerine sahiptir. Uydu yalandka gerekleen EIRP deerleri yava yava azalr, buna karn EIRP ayak izlerinin snrlarnn doruluu artar. Ausleuchtzone(alm.) FPM (FEC and Phase Modulator): FEC ve Faz modlatr. FPS (Frames Per Second): Bir saniyelik sre iinde gsterilen resim karesi says. Fragmentation: Belirli bir fiziksel ebekenin gereklerine uygun olarak bir IP datagramnn daha kk paralara ayrlmas ilemidir. Frame: (ereve) 652 satrdan oluan tam bir TV resmi. Frame Buffer: (ereve tamponu) Bir veya daha ok saydaki ereve grntsnn bilgilerini geici olarak tutan genellikle RAM esasl bir bellek devresidir. Buffer szcne de baknz. Frame Grabber: ereve yakalayan. Video grntsnn bir veya daha ok erevesini gerek zamanl olarak digitale dntrebilen bir elekronik devredir. Video Digitizer szcne de baknz.
73
Frame Rate: ereve hz Kod zme ileminden geen erevelerin saniyedeki kma hz.. Frame Relay: Paket modunda alan ve yeni gelitirilmi olan bir anahtarlama arayzdr. Genel olarak X.25.in gelecekteki alternatifi olarak grlmektedir. Frame Synchronizer: ki veya daha ok video zamanlama sinyalini elemede kullanlan bir elektronik cihazdr. Bir giri sinyali eleme referans olarak kullanlr, ve dier video sinyalleri hafife geciktirilerek ona elenir. Genlock, ve TBC szcklerine de baknz. Frequency: (Frekans.) Sklk. Periyodik bir iaretin bir saniyedeki tekrarlanma says(saniyedeki dng veya olay says). Birimi Hz(Hertz) dir.(Cycle olarak da kullanlr). Bir saniyelik sre iinde alternatif bir akmn yapt tam tur says. Saniyede bir Saykl = bir Hertz olup, saniyede 1000cycle bir kilohertz; 1,000,000 cycle bir megahertz: ve 1,000,000,000 cycle bir gigahertz.olmaktadr. letiimde kullanlan frekans bandlarnn isimlendirilmeleri yledir;. (Birim belirtilmeyen deerler GHz = GigaHertz kabul edilmelidir. ) HF-band 1.8 - 30 MHz VHF-band 50 - 146 MHz P-band 0.230 - 1.000 UHF-band 0.430 - 1.300 L-band 1.530 - 2.700 FCC digital radyosu 2.310 - 2.360 SHF-band 3 - 30 S-band 2.700 - 3.500 C-band Downlink: 3.700 - 4.200 Uplink: 5.925 - 6.425 X-band Downlink: 7.250 - 7.745 Uplink: 7.900 - 8.395 Ku-band (Avrupa) Downlink: FSS: 10.700 - 11.700 DBS: 11.700 - 12.500 Telecom: 12.500 - 12.750 Uplink: FSS & Telecom: 14.000 - 14.800 DBS: 17.300 - 18.100 Ku-band (Amerika) Downlink: FSS: 11.700 - 12.200 DBS: 12.200 - 12.700 Uplink: FSS: 14.000 - 14.500 DBS: 17.300 - 17.800 Ka-band farkl kabuller sz konusu... kabaca: 18 - 31 GHz EHF-band 30 - 300 V-band 36 - 51.4 Frequency Coordination: Farkl uydular yada uydularla yersel mikrodalga sistemleri arasndaki frekans enterferansn(giriimini) giderme ilemleri. ABD de bu ilemler ayn mikrodalga bandn kullanan kurulular arasnda ortaya kabilecek potansiyel mikrodalga
74
sorunlarn nceden analiz eden geni bir veri tabanna sahip bilgisayar sistemi sayesinde gerekletirilmektedir. Ayn C - Band spektrumu genellikle hem telefon ebekeleri, hem kablo tv ebekeleri ve hem de uydu yaynlarnda kullanlabildiinden, genellikle yeni bir yer istasyonu kurulacanda nce herhangi problem olup olmayacan belirlemek zere bir "frekans koordinasyonu" aratrmas yaplr. Frequency Reuse: (Frekansn tekrar kullanm) zel ekilde yaltlm hzme antenleri ve / veya ift polariteler kullanarak bir haberleme uydusunun kapasitesini azamiye kartan teknik. FRICC (Federal Research Internet Coordinating Committee): imdi yerine FNC geldi.
FSK (Frequency Shift Keying): Aktarlan veriye bal olarak tayc frekans kaymasnn anahtarland sistem. Daha geni band gerektirdiinden genellikle sadece fiber optik hatlarla birlikte kullanlr. FSS (Fixed Satellite Services): Sabit Uydu Yayn. Ku band frekanslarnn ticari iletmeler iin kullanlmas dnlen (10.70011.700 GHz) aral. Ancak u anda esas analog uydu TV band olarak kullanlmaktadr. FTA (Free to Air): ifresiz serbest uydu yaynlar.. FTAM (File Transfer, Access, and Management): OSI nin uzaktan dosya servisi ve protokol. FTP (File Transfer Protocol): Evsahibi bilgisayarlar arasnda dosya transferlerinde kullanlan internet protokol (ve program). FTTC (Fiber To The Curb): FUN (Free Universe Network): Zusammenschluss fhrender Unternehmen und Rundfunkanstalten
75
G/T (Gain-to-Noise-Temperature Ratio): Kazan/Grlt Scakl Oran. Bir anten ve n kuvvetlendiricinin toplam faydal kuvvetlendirme faktr. G/T ne kadar yksekse al okadar iyi olacaktr. Bir anten + LNB konfigrasyonunun dB cinsinden etkinlik derecesini ifade eden terimdir. G sistemin net kazancn ifade eder, T ise sistemin grlt scakldr. Say bydke sistem daha iyidir. Gain: (Kazan) Desibel(dB) cinsinden anten kalitesinin l birimi. Ne kadar bykse o kadar iyidir. Bir kuvvetlendiricinin k gc veya geriliminin giri gc veya gerilimine oran. Bu oran genellikle dB cinsinden veya oran olarak ifade edilir. dB cinsinden ykseltme (amplifikasyonun) l birimidir. Gewinn(alm.). GateD (Gateway Daemon): Birden ok sayda ynlendirme protokoln destekleyen popler bir ynlendirme (routing) protokoldr. Cornell Universitesindeki GateDaemon konsorsiyumu tarafndan gelitirilmi ve desteklenmektedir. Gateway: Halen router veya daha doru olarak IP router denilen ey iin konulmu olan internet terimi. u andaki kullanmda "gateway" ve "application gateway" terimleri ile yerli bir formattan dierine dntrme yapabilen sistemler kasdedilmektedir.
Gaussian Noise: (Gauss grlts) Younluk fonksiyonu normal an erisi dalm gsteren istenmeyen elektriksel parazitler. GE Americom: Bu byk amerikan irketi lke ii haberlemelerde kullanlan uydu sistemlerini yapar. Ayrca baz uluslararas uydularda da sahiplii vardr. Generation: (Jenerasyon) Bir ses veya grnt sinyalinin bir kopyesi. Her kopye jenerasyonunda aslndan biraz daha bir uzaklama olur. Analog dnyasnda her jenerasyon sinyal kalitesinde bir bozulmay da beraberinde getirir. Digitalde ise her jenerasyon aslnn ayn olabilir. Genlock (GENerator LOCKing): Bir giri sinyaliyle ezamanl bir sinyal reterek bal dier cihazlar iin zamanlama olarak kullanlabilecek eleme sinyalleri salayan cihazdr. Genlocking yaygn olarak bir bilgisayardan gelen grafikleri video kamera gibi bir dier grnt
76
kaynandan gelen sinyalle birletirme iinde kullanlr. Frame Synchronizer, TBC szcklerine de baknz. GEO (Geostationary Earth Orbit - GEostationary Orbit): Jeostasyoner yrnge. (Jeosenkron, duraan yrnge de denir.) Yerden 35.780Km (22.250 mil) uzaktaki TV uydularnn kulland yrnge. Bu yrngedeki uydular yeryz ile ayn hzla dndklerinden turunu 24 saatte tamamlar ve bu yzden bakldklar yerden sabit konumda grnrler. Bkz. Clarke Belt. Sfr eimli (sapmasz) jeosenkron uydu as kasdedilir. Bu yrngedeki uydular yeryz ekvatorunun tepesinde bir noktada asl gibi grnrler. Konumlar Greenwich meridyeni balang alnarak Dou (E veya pzitif) yada Bat (W veya negatif) olarak tanmlanr. Geodetic surveys: (Jeodezi Tetkikleri) Tam doru arazi haritalarnn elde edilmesinde referans veya kontrol noktalarndan oluan kontrol ebekeleri kurmak zere yaplan global tetkikler. Geometric Dilution of Precision: Dilution of Precision terimine baknz. Geosynchronous: (Jeosenkron) Ekvator zerindeki Clarke dairesel yrngesi . Dnyann ktlesindeki bir gezegen iin bu nokta yzeyden 22,237 mil uzaktadr. GGA (Gross Gemeinschafts (Antennen) Anlage): Almanca toplu konut sistemleri iin anten tesisatnn ksaltlm. Kklerine GA da denir. GHz (Giga-Hertz): Saniyede bir milyar saykl(Hertz) veya 1,000 MHz. Frekans 3GHz 'in stnde olan sinyallere "mikrodalga" denir. 30GHz'in stnde olanlara ise "milimetre dalgalar" denir. Milimetre dalgalarnn zerine kldnda ise sinyaller k dalgalarnn zelliklerini gstermeye balarlar. Gigabyte (GB): Bir milyar baytlk bilgi. Bin megabayt. GIS (Geographic Information System): Corafi alan bilgilerini toplama, ileme ve analiz etme yetisine sahip bilgisayar merkezli bir sistemdir. Bu sistemler ayrca haritalar depolama, kullanma ve alan
77
analizi yaparak veri sorgulama sonular verebilme yeteneklerine sahip olurlar. GIX (Global Internet Exchange): inden herhangi iki ebekenin uzlatklar ynlendirme politikasn uyguladklar bir ortak ynlendirme santral noktasdr. GIX dnyadaki tm ebekelerin internete azami ekilde balanabilmelerini salamak zere gelitirilmitir. Global beam: (Global hzme) herhangi uydudan ou zaman dnya yzeyinin tebir kadarn kapsayan ok yaygn bir alana nm. Intelsat'n uydular ve Rus uydularnda sklkla karlalr. Uydu etkili olarak dnyann te birinden izlenebilir. Szkonusu Intelsat uydularnda global hzmeler Atlantik, Pasifik, ve Hint okyanusunun ortalarn hedef alrlar. Bylelikle bu okyanuslarn heriki yanlarndaki tm lkeler bu yaynlar alabilir. Ancak bu kadar geni blgelere yayn yaptklarndan dolay global hzme transponderlerinin yeryz zerindeki EIRP deerleri olduka dktr. Bu yzden de global hzmeleri almak iin kurulan yer istasyonlarnda olduka byk anaklar kullanmak gerekir. (tipik olarak 10 metre ve daha byk (30 feet'in st) byklkte anaklar gerekir.) Global Navigation Satellite System (GLONASS): Bu GPS sisteminin Rus versiyonudur. GLONASS global kapsama alanna sahiptir, ancak kusursuzluk performans kuzey enlemler iin optimize edilmitir (GPS SPS ile ayn olarak tanmlanmtr.) Globalstar: 48 uyduluk bir ebekeden oluan ve tm dnyaya mobil (seyyar) ses(telefon) ve data hizmetleri verebilen bir sistem. Bu sistem Qualcomm, Loral, ve Alcatel tarafndan desteklenmektedir. Gopher: Internet Gopher dank bir belge teslimat sistemidir. Bu sistem sayesinde bir neophyte kullancs farkl bilgisayarlarda bulunan farkl tiplerdeki belgelere sorunsuz olarak eriebilmektedir. GOSIP: Devlet OSI Profili. ABD hkmetinin OSI protokolleri iin bir tedarik artnamesi. TCP/IP nin de GOSIP e dahil edilecei syleniyor.
78
GPS (Global Positioning System): Yeryz zerinde konum belirleme sistemi. Uydular yardmyla yerdeki noktann koordinatlarnn belirlendii seyrsefer sistemi. Gregorian (Gregorian Dual-reflector antenna system): Ana parabol yanstcya ek olarak konveks hiperbolik ikincil yanstcnn da bulunduu anak tasarm. Paraboloidal ana yanstcnn karsnda konkav elipsoidal ikincil yanstc bulunur. Grid (Coordinate System): Koordinat sistemi. . Yeryzn bir dzlem olarak gren bir koordinat sistemidir. Konum lmleri iin kare blgeler kullanr. Ground Speed: Siz uzayda iken yerdeki bir konumdan bakldnda hareketinizin hz. GSO (Geosynchronous Orbit): Yerden 36.000 Km (22.237 mil) uzaktaki TV uydularnn kulland jeosenkron(jeostasyoner) yrnge. Bu yrngedeki uydular yeryz ile ayn hzla dndklerinden turunu 24 saatte tamamlar ve bu yzden bakldklar yerden sabit konumda grnrler. GEO - Geostationary Earth Orbit de denir. GSTN (General Switched Telephone Network): Genel elektronik santral ebekesi. GTO (Geostationary Transfer Orbit): Jeostasyoner Aktarma Yrngesi. Bu yrnge ekvator dzlemi zerindedir, ancak "eliptik " ekildedir. Yrngenin dar ap (perigee) 200 km , uzun ap (apogee) ise 35870 km dir. Uydular yeni atldnda GEO'ya transfer edilmeden nce burada geici olarak bulunur.
Guard Channel: Bir frekans spektrumu iinde televizyon kanallar birbirinden birka MegaHertz boluk brakarak yerleirler. Kullanlmayan bu boluklar komu televizyon kanallarnn birbirine karmasna(giriim yapmasna) engel olmak iindir. GUI (Graphical User Interface): Grafik Kullanc Arayz.. H (Horizontal): Yatay. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
79
H-H (Horizon-to-Horizon): Uydularn bulunduu kua ok hassas bir ekilde tarayabilen ve ok geni bir hareket sahas olan kompakt polar (hareketli anten) mountu. Half-Transponder modus: ki analog TV kanalnn band genilii paylaarak (genellikle 72MHz bir transpozer iin iki 36MHz kanal olmak zere) bir transponderden yaynlanmas metodu. Her kanaln EIRP deeri yaklak 4dB azalmaktadr. ntelsat'lar, Eutelsatlar ve Trksat'ta yaygndr. ki Tv sinyali her kanaln deviasyonu ve g seviyesinin drlmesiyle tek transponderden gnderilir. Yarm transponder tv tayclar tipik olarak tek taycnn doyma(saturasyon) gcnn 4 - 7dB aasnda alr.. HBO (Home Box Office): ngiliz tv kanal HbbTV Avrupadaki televizyon endstrisinin nde gelen firmalarnn oluturduu bir konsorsiyum Hybrid Broadcast Broadband TV ya da HbbTV diye yeni bir inisiyatif aklad(2009 austos). Avrupa apnda geerli olacak bu kavramla TVler artk bambaka biey haline gelecek. Normal TV yaynlar ile nternet TV hizmetleri biraraya geliyor, iie giriyor. Haberler, bilgi ve elece programlarnn son tketiciye ulatrlnda TVler, alc cihazlar ve Web balants opsiyonu birbiriyle harmonize oluyor, uyumlanyor. Konsorsiyum iinde halen bu iin iine girmi halde olan yaynclar arasnda Canal+, France Televisions, ve TF1, Alman aratrma enstits Institut fr Rundfunktechnik, uydu iletmecisi SES ASTRA, yazlm ve medya zm salayclar ANT ve OpenTV bulunuyor. Dier irketler elektronik reticileri ve listenin tamam www.hbbtv.org adresinden baklabilir. HbbTV teknik artnamesi nde gelen firmalarn tketiciye ulatrlmak zere farkl ortamlarda retilen ve sratle artan miktardaki ieriin datmnn ihtiyalarna gre gelitirildi. artname OIPF ( Open IPTV Forum ), CEA, DVB ve W3C gibi mevcut standartlar ve web teknolojilerinin tmyle uyumlulua dayanmaktadr. .
HDMI (Yksek Tanml Multimedya Arayz) herhangi set st cihaz(rnein dijital uydu alcs gibi), DVD oynatc, A/V alc gibi ses ve grnt kayna bir cihaz ile ses ve/veya grnt monitr (dijital televizyon cihaz gibi)oynatc bir cihaz arasnda kullanlan, endstrinin destekledii sktrlmam tmyle dijital ilk sinyal arayzdr.
80
HDTV (High Definition Television): - Yksek tanml TV. Standart TV ye gre daha geni, iki misli satr says olan 1152x2048 pixel yksek tanml televizyondur. EDTV 576x1024 pixel, SDTV standart PAL 576x1024 pixeldir. LDTV 282x376 pixel VHS kalitesidir. Bu teknoloji (HDTV) mevcut PAL , NTSC standartlarna gre resim kalitesini ok byk lde arttran video iaretlerinin rezolsyonunu(znrln) ykseltmektedir. HDTV resim format 16:9 (geni ekrandr). Satr says 1125 yaygndr. Japonyada HDTV, HiVision olarak bilinir.. HDTV-S: Uydudan 22 ila 30Mbit/s hz ile gnderilen MPEG High Definition TVdir. Sondaki S Satellite(uydu) szcnn ksaltmas. Headend: (Ana Merkez) Uydulardan ve dier kaynaklardan gelen sinyallerin sisteme verildii bir kablo TV sistemleri kontrol merkezi. Kablo-TV sistemlerinde alclar, ana datm elemanlar ve dier kontrol aletlerinin bulunduu ana merkez. Genelde bir CATV sisteminin antenlerinin yaknnda bulunan "Elektronik Kontrol Merkezi"dir. Antenlerin yansra nykselticiler, frekans dntrcler, demodlatrler ve, gelen televizyon yayn sinyallerini ykselten, szen ve kablo sistemi kanallarna dntren benzer zellikteki eitli tehizat bulunur. Header: Balk. Kodlanm bit katar iindeki ardndan gelen belirli miktardaki veri elemannn kodlanm bir temini ieren bir veri bloudur. Heliosynchronous dzlemde bulunan tarafndan gne yrngeler gne kullanlrlar. Orbit: (Gnee elenen yrnge) "quasi-polar"bir 600 - 800 km ykseklikteki yrnge. Uydu, dnyann o nda srekli grlebilir. Heliyosenkron aratrma uydular veya yer gzlemleri iin
HEMT (High Electron Mobility Transistor): Dk grlt LNB tipi . HEO (Highly Elliptical Orbit): ok eliptik yrnge. Rus "Molniya Uydu Sistemi" tarafndan kullanlan yrngedir. Extremely Elliptical Orbit (EEO). "Ar eliptik yrnge". olarak da kullanlr.
81
HF (High Frequency): tayc frekans 3,000 - 30,000 kilohertz arasndaki radyo frekans sinyalleridir. . HF radyo "ksa dalga" olarak bilinir. HFC (Hybrid Fiber Coax): Hexmasterkey: Hexserial ile kodlanan 10 bayt uzunluundaki bir hexadecimal saydr. Hexmasterkey sadece smartkart tarafndan masterkeyden plainmasterkeyi hesaplamak iin kullanlr. Hexmasterkey olmadan plainmasterkeyi doru olarak gncelleyebilmek mmkn deildir. Hexserial: Yaync tarafndan Smartkart adreslemekte kullanlan 3 baytlk bir hexadesimal saydr. Hi-8: 8mm videoteyp formatnn gelitirilmi bir versiyonudur. Daha yksek younluklu bir bant sayesinde daha iyi luminans (aydnlk) bilgileri ve normaldeki 240 yerine 400 satrlk yatay znrlk ile daha keskin grnt kalitesi salanr. High Band: (st bant) Ku yayn bandnn 11,70...12,75 GHz arasnda kalan st ksm.. High-Power Satellite: (Yksek Gl Uydu) 100 Watt ve yukars transponder RF gcne sahip uydulara denir. Hohmann Transfer: Arada perigeesi daha kk olan daireye teet olan yardmc bir eliptik yrnge kullanlarak edzlemli iki dairesel yrngenin birinden dierine yaplan gei. Gerekli yakt miktar gznnde bulundurulduunda delta-V iin en ekonomik olan aktarm ekli Hohmann Transferidir. Bu ayn zamanda mmkn dier aktarm yrngelerine gre en uzun srenidir ve iki ateleme gerektirir, bir balangta ve bir de durdurmak iin. Hop: Ynlendirme (routing) de kullanlan bir terim. Bir hop bir data linkidir. Bir ebekede veya internette bir kaynak noktasndan var noktasna arka arkaya birok hop gerekir.
82
Horizontal Resolution: Tarama (scan) izgileri says olarak belirlenen bir ayrnt lsdr. Satr says arttka yatay znrlk ykselir, resim kalitesi artar. Horizontal Sync: Kompozit video sinyalinin, yatay tarama srasnda grntlerin tam ayni yatay konumundayken balamasn salayacak ekilde gsterimin elemesini salayan ksmdr. Horn: Geniletilmi bir feedhorn kulanan, hibir yanstc(anak) kullanmayan anten tr. Host: nternet camiasnda ebekeye bal olup, kullanc dzeyinde hizmet veren herhangi cihaz kasdedilir. (yani internet zerinden kendisine balanp yararl birey yaplabilen bir bilgisayardr) rnein bir router(ynlendirici) kendisi bir host deildir. HOT (Home Order Television) Evden sipari, alveri tv kanal Hot Signal: Bir video sinyali , gstericinin kapasitesini aarsa renk kanamas ve ar satrasyon denilen durumlar ortaya kar. Byle bir sinyale hot signal denir. rnein bilgisayar grafikleri video sinyaline gre ok daha fazla renk eidini tayabilir. Sonuta video k olacak grnt ileme fonksiyonlar yaplrken bu durum dikate alnmaldr. O yzden ou zaman renk sahasn kstlamak zere bir dynamic range fonksiyonu veya benzeri gerekir. Hour Angle: Bir hareketli anten mountunun kumanda yn. Ekvator dzleminden llen, meridyen dzlemi ile anten hzmesinin yapt a. Hour Angle: Saat as. Gzleyenin meridyeninden gzlenen bir gk cismine olan yn ieren meridyene doru bat istikametinde llen adr. HPA (High Power Amplifier): Sinyalleri ykseltmek iin kullanlan cihaz. HRT (Hrvatska Radio Televizija): Hrvat radyo televizyonu
83
HSN (Home shopping Network): Evden sipari tv ebekesi HTTP (Hyper Text Transfer Protocol): lintili yaz aktarm protokol. HUB: Very small aperture terminal (VSAT) operasyonlar iin bir ebeke operasyon merkezi (Shared Hub terimine de baknz) Mikro terminallerle ve mikroterminaller aras tm haberlemenin zerinden akmas gereken ana istasyondur. Gelecekte tm ilemleri kendi zerinde yapabilen ve ebekedeki tm noktalar birbirine balayabilen MESH tipi ebekeler sayesinde hub'lara gerek kalmayacak. Hue: Bir rengin tonudur. Hughes Galaxy: ABD'nin lke ii eitli telekomnikasyon hizmetleri veren uydu sistemi. Hybrid Satellite: ki veya daha fazla farkl haberleme yklerini (mesela C band ve Ku band) ayn anda tayan uydular iin kullanlr... Hz (Hertz): Radyo frekans karakteristiklerinin temel l birimidir. Bir elektromanyetik dalgann oasyonunda sfrdan pozitif kutbunun tepesine oradan sfra ve eksi kutbunun tepesine, oradan da sfra olan tam turuna "saykl (cycle)" denir. Bir tek Hertz "saniyede bir saykl " demektir.Saniyede Cycle says; bir saniyedeki tam elektrik dalgalarnn saysn ifade eden elektromanyetik frekans l brimi. Bir kilohertz (KHz) saniyede bin saykl; bir megaHertz (MHz) is bir milyon; bir gigaHertz (GHz) bir milyardr. I/O (Input/Output): Giri / k ifadesinin ksaltlmdr.. IAB (Internet Architecture Board): Resmi ad Internet Activities Board. nternetin yaygn olarak "TCP/IP" ad verilen protokollerinin gelimesinden sorumlu teknik kuruldur. ki grev gc var. IRTF ve IETF. Herbiri kendi alanyla ilgili aratrmalar yapmakla ykmldr. IANA (Internet Assigned Numbers Authority): Sabit tamsay protokol
84
dizisindeki saylar tahsis etmekle ykml birimin addr. IBS (INTELSAT Business Services): Intelsat Kurumsal kullanc hizmetleri IC (Integrated Circuit): Tm elemanlar ayn yar iletken tayc zerinde bulunan elektronik devre eleman. ICMP (Internet Control Message Protocol): IP katmannda hata ve kontrol mesajlarn idare eden protokoldr. IEEE (Institute of Electrical and Electronic Engineers): Topluma verdii hizmetlerin bir ksm olarak OSI iin de baz n standardizasyon almalar yapan bir mesleki kurulutur. IESG (Internet Engineering Steering Group): IETF nin yrtme komitesi. . Blge direktrleri ve IETF Bakanndan oluur IETF (Internet Engineering Task Force): IAB nin grev glerinden biridir. IETF , internetin ksa dnemli mhendislik gereksinimlerini zmekle ykmldr. 60 kiiden fazladr. IF (Intermediate Frequency): Ara Frekans. LNB ile uydu alcs arasndaki kabloda bulunan sinyal. Ayn zamanda uydu alcnn tuner frekansndadr. Standard olarak 950-2.050 MHz dir. Alclarda antenden gelen iaretin frekansnn drld ara deerdir. IFIP (International Federation for Information Procession): OSI iin geni lde standartlatrma n almalar yapan bir aratrma kuruluudur. IFIP , orijinal Message Handling System (MHS) modelini formelletirmesiyle bilinir. IFRB (International Frequency Registration Board): Uluslararas frekans kayt brosu IF Shifter: (Ara frekans kaydrc) LNB kablosuna taklarak LNB iin ngrlmemi olan frekanslarn da alnmasn salayan cihaz
85
IGP (Interior Gateway Protocol): Internetteki birbiriyle yardmlaan routerler arasnda ynlendirme bilgileri alverii iin kullanlan protokol. RIP ve OSPF, IGP rnekleri olarak verilebilir IGRP (Internet Gateway Routing Protocol): Cisco System'in routerleri arasnda kullanlan patentli bir IGPdir. Impedance: (Empedans) Bir devrenin veya elemann deiken elektrik akmna kar gsterdii karmak diren. Empedansn direnten fark karmak olmas yani bir gerek birde sanal ksmnn olmas.. Impulse Pay-Per-View: (Annda de ve izle sistemi) Bilgisayarl bir sipari ileme sistemine bal olarak tketicinin bir canl olay veya filmi hemen o anda sipari edip izleyebilmesini mmkn klan teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde ok ksa bir sre iinde ok saydaki sipari ilemi yrrle konulup karlanabilmektedir. IMS (IPPV Management System): Annda de ve izle nin ynetim sistemi. Inclination: (nklinasyon) Bir uydunun yrnge dzleminin ekvator dzlemiyle yapt a. Eim. Inclination of an Orbit: Bir yrngenin eimi Dnya ekvatorunun dzlemi ile yrngeyi ieren dzlem arasndaki kuzey kutbuna doru artan istikametteki adr. Inclined Orbit: (Eik (eimli) yrnge) Yrngesi ekvatora gre eimli (sabit olduu Kuzey/Gney konumundan sapm) olan GEO uydular iin kullanlan terimdir. . Bu durumda uydu kuan stne ve altna doru hareket eder. Yerden bakldnda gkyznde bir 8 izer ekilde grnr. Gnn belirli bir ksmnda ekvatorun yukarsnda sonra aasnda kalr. Inclinometer: (nklinometre) Uydunun yerden ykselme asn len alet.. Dey bir ay (rn. kalk as, elevasyon) lmek iin kullanlr. Eimmetre.
86
Infrared: Frekans grnnr k spektrumunun altnda, ancak mikrodalga frekansnn stnde kalan elektromanyetik dalgalara denir. in-line: Fosfor benekleri dey bir hat zerinde sralanm bulunan resim tp. INMARSAT (International Maritime Satellite Organisation): Uluslararas deniz hava ve kara tatlar iin mobil uluslararas haberleme salayan bir uydu ebekesini ileten kurulu. INS (Instructions): Secada CAM ile Smartkart arasndaki haberlemede (INS) talimat baytlar ad verilen baytlar kullanlr. Bu talimatlar, rnein kart ile olan yaync bilgileri, yetkilendirme, ECM, EMM, v.s. ilemleri iin kullanlr. INTAP (Interoperability Technology Association for Inform. Processing): Resmi grevi Japonyann OSI profillerini gelitirmek ve uyumluluk testlerini gerekletirmek olan teknik organizasyon. Integrated Receiver-Decoder (IRD): (Tmleik alc-zc) STB (Set Top Box) da denilen tmleik MPEG-2 dekoderli kablo veya uydu alc cihaz (Integrated Receiver/Decoder )Analog veya Digital ifreli video sinyallerini almaya ve ilemeye yarayan cihaz. knda video monitorlarnn kullanabilecei temelbant video veya standart TV alclarnn kullanabilecei RF olabilir.. INTELSAT (International Telecommunications Satellite Organization): Uluslararas aktarmlar iim kullanlan bir uydu ebekesini ileten kurulutur. Interference: (Enterferans) Araya giren istenmeyen bir sinyal tarafndan grnt veya seste distorsiyon olumas. stenen sinyallerin alnmasna karan herhangi enerji. rnein havayolu uularnn yaratt "fading", komu kanallarn "RF giriimi", dalar ve binalar gibi yanstc objelerin ortaya kard "ghosting" eitli enterferans rnekleridir. Giriim.
87
Interlaced Scanning: (Gemeli Tarama) Televizyon resimlerinde krpmay azaltmak iin bir resmin iie gemi 312.5 satrlk iki alan olarak taranmas.. Interlaced Video: Bir video sinyalinin iindeki yer bilgilerini ieren satrlardr. Gemeli taranm grnt satrlar iki alandan oluur. st alan, alt alan. Bu alanlardan biri brnn bir alan periyodu arkasndan gelir. Interleaving: (Harmanlama) Serpitirme. Hata dzeltmeye yardmc olmak zere veri akntsnn bir ksmn ayrma. Bir bilgi tomar birbirinden mesafeli birok bloa ayrlm olduundan hatalar sulandrlarak seyreltilmi olur ve ou data blou kurtarlr. Toplu bit hatalarnn etkilerine kar bir koruma yntemi olarak kullanlan ve szcklerin bitlerinin, bit katar iinde belirli bir dzene gre datlmasdr. Her dizinin kimlii korunacak ekilde bir dizinin eleri baka bir dizinin eleri ile yer deiir. Intermediate System: U sistem olmayp, u sistemler arasndaki iletiimleri aktaran bir OSI sistemidir. Internet: Bir dizi routerler ile birbirine balanm olup tek bir virtel(sanal) ebeke gibi alan ebekeler topluluuna denir. Internet Address: TCP/IP kullanan hostlara atanan 32-bitlik bir adrestir. INTERSPUTNIK: Sovyet uydularndan oluan bir ebekenin kullanmyla uluslararas haberleme salamak amacyla Sovyetler birlii tarafndan oluturulan uluslararas kurum. Intra-coded (I) Pictures: I-Resimleri baka herhangi resme referansl deildirler. Tam hareketli resim kodlanmasnda I-resimleri arkadan gelecek resimlere baz referans olarak kullanlrlar. IRIB (Islamic Republic of Iran Broadcasting): ran devlet televizyonu ebekesi.. IOL (Inter-Orbit Link): Yrngeler aras balant.
88
IOR (Indian Ocean Region): Hint okyanusu blgesi. IONL (Internal Organization of the Network Layer): ebeke katmannn ayrntl mimarisi iin OSI standarddr. Esas olarak ebeke katmann konverjans(yaknlam) protokolleriyle birbirine balanan alt ebekelere ayrr ve intenet camiasnda Catenet veya Internet denilen eyi oluturur. IP (Internet Protocol): nternet protokol. IP Datagram Internette tanan temel bilgi birimidir. Veriyle birlikte datagramn boyunu, balang kontrol bilgisini, paral olup olmadn, nereden gelip nereye gittii bilgilerini ieren alanlara sahiptir. IPG (Interactive Program Guide): Etkileimli yayn rehberi. IPng (IP Next Generation): Yeni nesil IP. Internetteki ok hzl gelime karsnda daha geni IP adreslerini kullanabilen yeni bir Internet Protokol (IP) versiyonu tanmlamak zere internet mhendislii grev gcnn (Internet Engineering Task force) almalarnn toplu ismidir. IPPV (Impulse Pay-Per-View): zle ve de yaynlarnn sadece tek program iin satn alnp izlenenidir. IPR (Intellectual Property Rights): haklar. IPS (Intrinsic Program Scheduler): IPTV (Internet Protocol Television) Televizyon/ve veya grnt sinyallerinin genibant (kablo internet/DSL) kullancs aboneler veya izleyicilere internet protokol zerinden datld sistemlere denmektedir. Fikirsel Mlkiyet Haklar. Telif
89
IPX (Internetwork Packet Exchange): Mesajlar datagram teslimatlar halinde gerekletiren Novell NetWare protokoldr. IRDD (Integrated Receiver-Digital Decoder): inde kendinden digitalTV dekoderi bulunan uydu alcs. Irdeto: Digital paral televizyonlar iin gelitirilen bir ifre sisteminin sahibi Hollanda Firmas / Sistemi. IRT (Integrated Receiver/Transcoder): Bu cihaz, modleli bir QPSK tayc sinyalini alp onu bandgenilii etkinlii daha fazla olan bir 64 QAM formatna dntrr(transkodlar). IRTF (Internet Research Task Force): Internet protokol takmnn aratrma gelitirmesinden sorumlu grup olan IABnin grev kuvvetlerinden biridir. IS-IS (Intermediate system to Intermediate system protocol): Ara sistemlerin birbiri arasnda ynlendirme bilgileri alverii yapmakta kullandklar OSI protokoldr. IS (Information Streams): Bilgi dizileri. ISDN (Integrated Services Digital Network): Ses, grnt ve verilerin birlikte aktarm iin bir CCITT standarddr. Bandgenilikleri arasnda: Basic Rate Interface - BR (144 Kbps - 2 B ve 1 D kanal) ve Primary Rate - PRI (1.544 ve 2.048 Mbps) bulunur. ISL (Inter Satellite Link): Uydular arasnda radyo dalgalar veya optik balant kurularak gerekletirilen haberleme. Uydularn birlikte altrlrln salamakta kullanlr. ISO (International Standards Organization): JPEG ve MPEG gibi standartlar belirliyen ve CCITT ile birlikte alan uluslararas standartlatrma kurumu.
90
ISOC (Internet Society): Bilgisayar ebekelerinin birbirine gnll olarak balanmasyla global bir iletiim ve bilgi altyaps oluturmay tevik eden ve kar amal olmayan bir rgttr. ISOC, IAB, IETF ve IRTF kurulularn ats altnda toplayan emsiye kurulutur. Isochronous: (1)Grnt ve ses ak iin gerekli sabit ak hz. Bu terim ezamanl verilerin bal olduu saatin karakteristiklerini tanmlar. Bir isochronous saatin jitter spekleri herhangi bir anda saat sinyalinin kenarlarnn nerede olacan tanmlar. (2) UCS yazlmnda isochronous veri unsurunu tanmlamakta kullanlan penceredir. ISODE: ISO Development Environment. OSInin st katmanlarnn popler bir srmdr. (ay-so-di-i diye okunur) Isotropic Antenna: (zotropik anten) Anten kazan lmnde mhendislik referans olarak kullanlan omnidirectional(tm ynlere bakan) hipotetik (varsaymsal) ve kayna tek nokta olan anten. Hayali, ynsz, nokta kaynakl antendir. Isotropic Radiator: (zotropik radyatr) Her yne eit olarak yayn yapan eleman veya anten. ITC (Independent Television Commission): ngilterede ve ingiltereden yaplan tm televizyon yaynlarnn lisanslarn veren ve regle eden bamsz kuruldur. ITN (Independent Television News): Televizyon haber kanal ITTS (Interactive Text Transmission System): Kullanc ile interaktif ilikiyi koruyarak gelen ve giden yazlar sra ile aktarr. Karlkl yaz metni aktarma sistemi. ITU (International Telecommunications Union): Bamsz televizyon komisyonu. Global olarak tm dnyadaki radyo ve TV zerine yayn teknolojisindeki gelimeleri inceleyip teknik standartlarn onaylayan kurulu. ITUnun yapt frekans tahsisleri WARC 97:ye gre ITU 1 Avrupa, Afrika ve OrtaDou blgeleri iin Ku-band: 11.7 ile 12.5 GHz, ITU 2 kuzey ve gney Amerika Ku-band: 12.2 ile 12.7 GHz ve ITU 3
91
Asya, Hint Okyanusu blgesi ve gney Pasifik..Ku-Band: 11.7 ile 12.75 GHz arasdr. ITU - R (International Telecommunications Union - Radiocommunication): ITUnun radyo televizyon yaynlaryla ilgili blm. J17: Baz uydular ve / veya transpozerlerde kullanlan ses n vurgulamasn szme sistemi. Jack: ok uydulu (hareketli) bir anteni dndrmee yarayan motor ve aksamndan oluan para. Hareket kolu veya sadece KOL veya ACTUATOR da denir. JANET (Joint Academic Network): ngilterede bir niversiteleraras ebeke. Getiimiz yllarda daha yksek hzl linklerin gerekletirilmesi sonucu ismi "Super-JANET" olarak anlmaya balad. Jammer: Yabanc casus izleme cihazlarna kar aktif kar nlem (electronic counter-measure (ECM) cihazlarndandr. Parazit yaparak haberlemeyi engeller. JESSI (Joint European Submicron icon Initiative): JESSI nin" Digital Ses Yayncl Standartlarna uygun devre eleman prototipleri gelitirme projesindeki ortaklar DAB vericileri ve alclarnda kullanlan ve bu ekilde geni lekli DAB saha almalarna imkan veren bir ipseti (tmleik devre eleman takm) rettiler. JPEG (Joint Picture Expert Group): Sabit resimler (fotoraf gibi) iin ISO sktrma standard. JPEG (Joint Photographic Experts Group): JPEG hareketli olmayan resimler iin kaypl bir sktrma metodudur. Baz renk bilgilerinin insann grme kapasitesinin stnde olduu, dolaysyla atlabilecei prensibine gre alr. Sktrma oran 1 (maksimum sktrma, minimum resim kalitesi) ile 100 (minimum sktrma, maksimum resim kalitesi) arasnda ayarlanabilir. Bu oranlar konusunda, btn yazlmlarn ayn JFIF Q-tablosu standartlarn kullanmadklarn, o yzden rnein bir programdaki 60 seviyesinin dier bir programdaki 60 ile ayni olmayabildiini belirtelim.
92
JPEG (ISO) Joint Picture Expert Group: sktrlmas iin koyduu standart.
ISO nun sabit resimlerin
JSTV (Japanese Satellite Television): japon uydu tv kanal(NHK Avrupa)
Julian Date (JD): Jlyen takvimi tarihi gn. Bu tarih 1 ocak M.. 4713 tarihinden balayarak btn gnleri sayar. Bu tarihe gre 1 ocak 1990 gn 2,446,892 olmaktadr. JUNET (Japan UNIX Network): Japon ve dier uluslardan aratrmaclar arasndaki hzl iletiimi salamak amacyla kurulmu ulus apnda alan ve ticari olmayan bir ebekedir. K: (Kelvin) Bilim evrelerinde kullanlan s lm cetvelidir. Sfr Kelvin derecesi "mutlak sfr" ifade eder ve 459 Fahrenheit derecesine, ya da eksi 273 Celsius derecesine denk gelir. LNA (LNB) lerin termal grlt deerleri Kelvin cinsinden ifade edilir. Ka-Band: Uydu yaynlarnda kullanlmaya balanan ve Ku-Band'ndan bir stteki frekans band. Frekans aral 18 ile 31 GigaHertz arasndadr. Ka9Q: Amatr, paket radyo sistemleri iin TCP/IP ve ilgili protokollerin popler bir srmdr. Kbps (Kilobits per second): Saniyede 1,000 bit bir data hzn ifade eder. Keplar's Equation: Mean Anomaly (M), Eccentric Anomaly (E) ve Eccentricity (e) arasndaki ilikiyi belirleyen eitlik. Bu eitlik, M = E-e*sin(E), eer M ve e deerleri biliniyorsa E nin hesaplanmasn salar. stenirse E den de True Anomaly hesaplanabilir. Keplerian Elements: Yeryz etrafndaki eliptik bir yrngenin eklini ve duruunu tanmlamakta veya o yrngedeki bir uydunun herhangi andaki konumunu belirlemekte kullanlan alt parametreden ibarettir. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
93
Bunlar: Right Ascention of the Ascending Node, Argument of the Perigee, Mean Anomaly, Semi-Major Axis, Inclination ve Eccentricity dirler. Kerberos: MIT'nin Athena projesinin bir unsurudur. Kerberos, simetrik anahtar kriptografisine dayal gvenlik sisteminin addr. Kermit: Popler bir dosya aktarm ve u birim emlasyonu programnn addr. Key compatible card groups: Bunlar ayn anahtarlar paylaan kart gruplar veya yaync(provider) gruplardr. Bkz. card group, provider group. Key Synchronization: Bir (veya daha ok) UCS tarafndan, tanml yayn ekillerine gre eer ayn kategori anahtaryla ifrelenen zgn program anahtarlar verilmekteyse o zaman byle bir eleme szkonusu olur. Bu modda her yaynn category epoch u ayn sre iin tanmlanr ve epoch geii elemesi evsahibi platformun gerek zaman saatine baml olacaktr.
kHz (Kilohertz): Bin (1000) Hertz lik bir birim frekans ifade eder.. Saniyede bin saykl. Kinematic positioning: Kinematik konumlandrma terimi yeri sabit olmayan (otomobil, gemi, bisiklet gibi) bir objenin yerinin belirlendii yazlm uygulamalar iindir. Klystron: Bir mikrodalga tp(lambas) dr ve mikrodalga kavitelerindeki RF enerji ile bir elektron hzmesi arasndaki karlkl ilikiden yararlanarak sinyal glendirmede kullnlr. Klystron tpk TWT(Gezgin Dalga Tp) gibi hz modlasyonu prensiplerine gre alr, ancak klystronda etkileim elektron hzmesi boyunca eitli farkl noktalarda gerekleir. En ok kullanlan tipleri Reflex Klystron (tek kaviteli bir osilatr), ki kaviteli klystron ykseltici ve osilatrleri ile multi-cavity (ok oyuklu) klystron ykseltici(ampli) leridir.
94
Ku-Band: Ku Band. 10,700...17,000 GHz(Gigahertz) frekans aralndaki uydu yayn band . Bu band u anda ABD de FCC tarafndan 2 ksma blnmtr. lki 10.7-12.2 GHz FSS (Fixed Satellite Service) olarak bilinir. u anda Kuzey amerikada 22 FSS Ku band uydusu mevcuttur. Gleri transponder bana 20-45 watt arasdr. Dzgn alnabilmesi iin 90-150cm anak gerekir. 12.2 - 12.7 GHz ksmnda ise transponder bana 100-200 watt gte BSS (Broadcast Satellite Service). uydular bulunur.Bunlarn yaynlar 35-60cm anaklarla alnabilir. LANC: Control-L terimine baknz. Layer: (Katman) Tabaka. L-Band: L-Band. 0.5 ile 1.5 GHz arasndaki frekans band. Ayrca mobil haberleme (cep telefonlar) iin kullanlan 950 ile 1450MHz aras band kasdedilerek de kullanlablir.(Bu bandn hemen st ksm uydu radyo yaynlar iin kullanlmaktadr. rn. AfriStar ) L1 frequency: Sadece ifreli P kodunu ieren ve ncelikle iyonosferden dolay ortaya kan sinyal gecikmelerini hesaplamakta kullanlan 1575.42 MHz frekansndaki GPS taycsdr. LATA (Local Access and Transport Area): Belirli bir corafi blgeyi tanmlamakta kullanlan telefon irketi terimidir. (Her zaman olmamakla birlikte ounlukla belirli bir glge kodunu ifade eder.) Latitude: (Enlem) Ekvatordan gneye yada kuzeye doru mesafenin a cinsinden ifadesi. Yeryzndeki bir noktann ekvatordan itibaren llen kuzey/gney as. LAUNR (Launch id): Bir uydunun frlatlma srasn tanmlayan zel numara.. LCI (La Chane Info): Fransz tv kanal Leased Line: Tipik olarak bir telefon irketi tarafndan kullancya tahsis edilen zel hat.
95
LEO (Low Earth Orbit): Yeryzne 36,000 km den yakn mesafede bulunan "yere yakn yrnge" LHCP (Left Hand Circular Polarization): Sol el istikametli dairesel kutuplandrma. Line: (Satr) izgi. Taranm resimde bir satrlk blm. Linear Bus: Her modun dorudan bir ortak kabloya baland bir ebeke topolojisidir. Line Amplifier: (Hat ykselticisi). Uydu sistemlerinde LNB ile alc cihaz arasnda yeralr. LNB geriliminden beslenir. Line Of Nodes: Ekvator ile yrnge dzleminin kesime hatt. Bu hat ykselen ve alalan nodlardan geer. Linear Editing: Eriimlerin belirli birsra dzenine gre yapld rnein teyp band gibi bir ortam kulanlarak kaytlarda deiiklik dzeltme yaplmas ilemidir. rnein arama ve kayt iin ileri hzl, kayt/ bekletme gibi komutlar kullanlarak bir VCRden dierine kayt yaplmas bu tr bir edisyondur. LNA (Low Noise Amplifier): Alak Grlt Kuvvetlendirici. Uydu sistemlerinde feedhorn'un hemen arkasnda bulunan ve ok dk grltl ilk kuvvetlendirici kat. Bu cihaz yer istasyonunun alcs ile anten arasnda bir nykselticidir. En etkili olabilmesi iin antenin olabildiince yaknnda olmas gerekir. O yzden genellikle dorudan antenin alc ksmna yerletirilir. Alnan sinyale termal grlt karmasn en aza indirmek zere zel ekilde tasarmlanmtr. LNB (Low-Noise Blocker down-converter): Antenden gelen mikrodalga sinyallerin girerek 950-2050 MHz bant aralna dntrld konvertr cihaz. Dk grlt blok dntrc, anan toplad uydu (mikrodalga) sinyallerini glendirip alc tnerinin ileyebilecei daha dk frekans bandna indirir. Dk Grlt Blokeridir. Bir LNA, bir frekans deitirici ve bir ara frekans
96
kuvvetlendiricisinden oluan, 12 GHz'lik uydu iaretlerini 900-1700 MHz'lk ara frekansa eviren blok. Bu blok anak antenin odak noktasndaki feedhorna dorudan balanr ve bir kablo ile uydu alcsna irtibatlanr. LNC de denir. LNBF: Az ksmnda kendinden (sklemeyen) feedhornu bulunan LNB. LNC (Low Noise Converter): Antene taklmak zere bir LNA ( Low Noise Amplifier) ile bir DC (down converter) alt dntrcnn bir araya gelmi haline denir. Liquid Crystal Display (LCD): Sv Kristal gsterge. Uygulanan gerilime bal olarak n polarizasyonunu deitirerek grnt oluturan gsterge eleman. Little-endian Biner(ikili) sistemde, en nemsiz baytn en nce geldii bir kayt ve aktarma formatdr. L.O. (Local Oscillator - Local-Osc.): osilatr/yerel osilatr. (Almancada L.O.F) olarak yazlan, LNB'lerin iindeki dntrlen band aralnda belirleyici frekans reten yerel osilatr frekans. Uydu alcnn ayar frekans iinde hangi band gerektirdii LNB iindeki bir ksm tarafndan belirlenir ve ona gre seilir. Standart FSS iin 10.000 GHz dir. ;gelitirilmi FSS iin 9.750 GHz ;DBS iin 10.600 veya 10.750 GHz ve ; Telecom iin 11.475 GHz, C-Band iin ise 5.150 GHz ( Bunlar sadece baz standart rnekler olarak verilmitir.). Bir alcnn iinde bulunan ve frekans me ileminde kullanlan osilatr. LocalTalk: Apple Computer tarafndan gelitirilmi olan bir yerel a(LAN) protokoldr. Bu a iftli bkl kabloyla tanabilir ve 235Kbps veri ak hzna sahiptir. Tm Macintosh bilgisayarlarnda kendinden bir LocalTalk arayz bulunur. Logging: Veri aknts iindeki, CAM ve Smartkart arasndaki haberlemeye ait olan bilgilerin kaydedilmesi ilemidir. Bu bilgilerin arasnda dier birok baka eyle birlikte yayncnn kartn zerinde bir ksm ilemler yapmak zere karta gnderdii anahtarlar da bulunur.
97
Local Time: Yerel saat denince, yaynn uyduya verildii Uplink Control System(yayn kumanda merkezi)nin bulunduu yerin saati kasdedilir. LOF (Local Oscillator Frequency): Yerel(i) osilatr frekans. Longitude: (Boylam) Prime/Greenwich meridyeninden douya veya batya doru mesafenin a cinsinden ifadesi. Yeryzndeki bir noktann Greenwich'e gre llen dou/bat as. Loopthrough: TV sinyal hattna baka harici cihazlarn (rn. bir dier uydu alcs) da balanabilmesini salamak zere bir uydu alcsnda bulunan giri k balant yeri. (F- konnektr) Lossless: Hibir verinin atlmad bir sktrma metoduna kaypsz denir. Bu metodlar orijinal verileri tam doru olarak tem ettiklerinden dolay tercih edilirler. rnein gif format bu trden kaypsz bir grnt sktrma formatdr. Lossy: Baz verilerin atld bir sktrma metoduna kaypl denir. Veri kalitesinde azalmaya neden olabildiklerinden her zaman tercih edilmezler. rnein JPEG ve MPEG kaypl sktrma rneklerindendirler. Low Band: Ku yayn bandnn 10,70...11,80 GHz arasnda kalan alt ksm. Low Orbit: (Alak yrnge) Yerden 200 ila 300 km ykseklikteki yrnge belirli zellikteki bilimsel aratrma veya gzlem uydular iin kullanlr. Bunlar her turda yeryznn baka bir ksmn grdklerinden heriki yarmkrede de gzlem yapabilirler. Low-Power Satellite (Dk gl uydu) Tipik olarak 30 wattdan az gte RF sinyal yaynlayan uydular kasdedilir. LTC (Longitudinal/Linear Time Code): Bu zaman kodu videoteypte videoteypin dey karartma aral yerine dorusal bir ses kanalna kaydedilir. Grnt sinyalinin her karesi iin saat, dakika, saniye ve
98
ereve numaras eklinde nmerik deerler kaydedilen ve 80 bitten oluan bir ses sinyalidir. Bu sistem sese dayal olduundan izlenmesi ancak teyp cihaz oynatmakta iken mmkn olur. Genellikle, LTC ereve dzeyine kadar HH:MM:SS:FF (saat: dakika: saniye: ereve) eklinde bir doruluk dzeyine sahiptir. Luminance: (Luminans) Ikllk. Bir TV sinyalinde resmin kllk miktar bilgisini tayan ksm. LTI (Luminance Transient Improvement): Farkl renk blgeleri arasndaki kesiim yerlerinde dzeltme yaparak resmi iyiletiren sistem. Lngenwinkel(Azimuth): Yerel A (Alm.) Azimut. Pusula as. M (Mars (March)): Eurocrypt M de olduu gibi Mart ayndan gelmektedir. M6 (Metropole 6): Fransz tv kanal. MAC (A, B, C, D2) (Multiplexed Analogue Component): oklanm analog unsur. zellikle uydu yaynlar iin gelitirilmi bir grup TV yayn format. Renk, k, ses ve ezamanlama iaretlerinin sktrlarak bir satr boyunca ayr ayr zamanlarda gnderildii bir renkli grnt TV yayn gnderim sistemi. A, B, C, D2 gibi alt gruplar ses ve data sinyallerinin iletiminde kullanlan eitli metotlara iaret etmektedir. Macroblock: (Makroblok) MPEG kodlamada 16x16 benekten oluan bir grnt blgesi. Drt 8x8 aydnlk bilgisi blou, ile buna karlk gelen iki( 4:2:0 renk format iin), drt (4:2:2 renk format iin) veya sekiz(4:4:4 renk format iin) tane 8x8 renk bilgisi blounun oluturduu 16 x 16 grnt blgesidir. Makroblok deyimiyle bazen pel verileri kasdedildii gibi, bazen de makroblok balnda tanmland ekilde pel deerlerinin ve dier veri unsurlarnn kodlanm hali kasdedilmektedir. Magnetic Polariser: (Manyetik (Ferit nveli) tip polarizr) Uydu alcsndan gnderilen akmla kumanda edilen elektromanyetik polarizrdr.
99
Mail Exploder: Bir elektronik posta sisteminin, bir mesajn bir adres listesinin tmne gnderilebilmesini salayan ksmna denir. Mail exploderlar posta listelerine teslimat iini yrtrler. Kullanc mesajlar tek adrese gnderir iken, mail exploder mesajn listedeki farkl posta kutularna datm iini stlenir. Mail Gateway: ki veya daha fazla saydaki elektronik posta sistemini (zellikle de iki farkl ebekedeki birbirine benzemeyen posta sistemlerini) balar ve aralarndaki mesaj alverilerini salar. Bazen bu badatrma ve tercme ilemi olduka kark bir hal alr ve genellikle bir depolayp yeniden iletme mekanizmasn da gerektirir. yle ki mesaj bir sistemden tmyle alnp, gerekli eviriler yapldktan sonra br sisteme aktarlr. Main Profile: Ana Profil. MPEG-2 kodlamasnda kullanlan karmaklk derecelerinden biri. Major Axis of an Ellipse: Elipsin byk ekseni. Bir elipsin merkezi ve her iki odak noktasndan geen en byk apna byk eksen denir. MAN (Metropolitan Area Network): Bir ehir veya okul kamps gibi geni bir corafi alandaki bilgisayarlar birbirine balayan ebekeye denir. MAP (Manufacturing Automation Protocol): General Motors tarafndan OSI modelini izleyerek gelitirilen ve belirli bir maksimum sre iinde her host bilgisayara eriimi garanti eden bir protokol yndr. st katmanlar OSI standartlarnn ounu ierir. Alt katmanlar ise Token Bus (IEEE 802.4) esasna dayaldr. Marconi Type LNB: Astra sistemlerinde kullanlan ve LNB ye verilen besleme voltajyla(13V/18V) polarite seimi yapan kombine LNB / Polarizr. Margin: Bir uydu sisteminin almas iin gereken minimum dzeylerini aan sinyal ksmnn dB cinsinden ifadesi.
100
Martian: (Marsl) Hatal ynlendirme satrlar yznden beklenmedik ekilde yanl bir ebekede ortaya kan veri paketleri iin kullanlan mizahi deyim. Kayd olmayan ya da tmyle hatal olumu internet adresi tayan paketler iin de kullanlr.
Mask Angle: (Maske as) Bir uydunun yerden grlebilmesi iin uydunun bulunduu yerin ufukla yapmas gereken en az a. Kabul edilebilir minimum elevasyon as. Masterkey & Plainmasterkey: Kart rnein amak gibi eitli kart fonksiyonlarn tetiklemeye yarayan 8 baytlk anahtarn kodlanm durumda olanna Masterkey kodlanmam olanna PlainMasterKey denir. Masterkey, hexserial ile provider group un toplanmasndan hesaplanabilir. Yani matematik olarak: hexserial + provider group = masterkey denebilir. Masterkey iin bazen Key00 denebilir. Masterkey karta yazlrken bu kodlanmam (plainmasterkey) halinde yaplr. Plainmasterkey daha ileri anahtar ve kanal bilgisi ilemleri iin gereklidir. MATV (Master Antenna TV): Bir anten sistemi yardm ile birden fazla TV alcsnn beslendii datm sistemi. Otel, motel veya konut sitelerinde kullanlr. Ortak Anten Sistemi. MAU (Multistation Access Unit): Bir Token Ring kablo balant noktas(hub). MBC (Middle East Broadcasting Centre): Arap tv kanal. MBONE (Multicast Backbone): IP multicasting desteine sahip Internet routerlarndan oluan bir gruptur. MBONE aslnda kamuya ak veya sadece belirli adreslere yaplan ses ve grnt programlarnn gnderildii bir yayn kanaldr. Mbps (Mega bits per second): Saniyede milyon bit. MC (Management Component): Ynetim unsuru.
101
MCE (Music Choice Europe): Uluslararas paral mzik tv kanal MCM (Monte Carlo Music): Fransz mzik tv kanal MCPC (Multi Channel Per Carrier): Digital uydu tv yaynlarnn bir tayc frekansnda ok sayda kanaln bulunmas ekli. MCS (Message Control System): Mesaj kontrol sistemi. MCU (Multipoint control Unit): ok noktadan kumanda nitesi MDR (Mittel Deutscher Rundfunk): Alman radyo tv kanal. MDS (Multipoint Distribution System): ok noktaya datm sistemi. Bir ehrin iinde tipik olarak televizyon sinyalleri tayan ve ok ynl mikrodalga yayn yapmasna FCC tarafndan izin verilen ortak tayc.. Mean Anomaly (M): Bu a periapsisden uydunun (eer sabit asal hzda hareket ederse sprecei kabul edilen) hareketi ynnde llen adr. Yani M=2*pi*t/T (radyan) olur. T yrngenin periyodudur. Mechanical Polariser: (Mekanik tip polarizr) Uydu alcsndan gnderilen palslarn geniliiyle servo kumanda edilerek (probun ynnn mekanik olarak dndrld) polarizr tr. Medium-Power Satellite: (Orta Gte Uydu) Verici g seviyeleri 30 ile 100 watt aras olan uydu. Mehrteilnehmeranlage: Merkezi anten sistemi (Alm.). Apartmanlar, oteller gibi yerler iindir. Ksaca GA da denir.
mesh: Grsel bir objenin geometrisinin / biiminin tanmlanmasnda kullanlan balantl yzey elemanlarndan oluan grafik yap.
102
Message: Farkl boylarda olan, bir tip baytyla balayp, CRC ile biten bir veri yapsdr. Mesajlar bir transport paketinden daha uzun veya ksa olabilir. Ancak, tipik olarak bir PES paketinden ksadrlar. Message Stream: Ardarda gelen mesajlardan oluan aknt. MHEG (Multimedia and Hypermedia information coding Expert Group): Multimedya ve Hipermedya veri kodlamas uzman grubu. (ISO standard: ISO/IEC 13522) MHEG-5 halen ingilterede dijital teletekst yaynlarnn balayc yazlm(middleware) standarddr. MHP (Multimedia Home Platform): Halen avrupa apnda geerli multimedya (oklu ortam) standarddr. MHS (Message Handling System): Kullanc ajanlar, mesaj aktarm ajanlar, mesaj depolar ve eriim nitelerinden oluan OSInin elektronik posta sistemidir. MHS CCITTX.400 serisi tavsiyeleri iinde tanmlanmtr. MGT (Master Guide Table): Ana Klavuz(rehber)tablosu. MHz (Megahertz): Mega bir milyon demektir. Hertz de saniyedeki saykl saysn ifade eder. Bir milyon hertz (saniyede bir milyon saykl) demektir. MIB (Management Information Base): Bir ebeke ynetim protokol zerinden eriilebilen objelerden oluur. Microsat: Microsat - Arl 10kg ile 100kg arasnda olan uydular. Microwave: (Mikrodalga) Frekans 1 - 30 GHz arasnda olan RF sinyali. Ku uuu noktadan noktaya yksek frekans sinyal gnderimi. ou CATV (kabloTV) sistemi baz televizyon yaynlarn mikrodalga yayn aktarma sistemiyle uzaktaki bir anten yerinden alr. Mikrodalga ayrca data, ses veya hemen her eit sinyal aktarm amalaryla kulanlabilir. Ancak fiberoptik ebekelerin gelimesi mikrodalga aktarmalarnn daha da yaygnlamasn engellemitir..
103
Microwave Interference: (Mikrodalga Enterferans (karmas)) Bir yer istasyonu uzak bir uydu yaynn hedef aldnda yakndan yerel bir telefon mikrodalga aktarcs gibi daha kuvvetli bir ikinci sinyal istenen yayna karma yapabilir. Bu karma bazen yakndaki redar vericileri de olabildii gibi gnein kendisi bile olabilir. Antenin yerini birka metre kaydrmak sorunu ou zaman tmyle zebilir. Middleware: (Balayc zel yazlm). Etkileimli TV Sistem yazlm ya da Platform Yazlm da denir. MIDI (Musical Instrument Digital Interface): Mzik enstrumanlar saysal arayz. MILNET (MILitary NETwork): ABDnin askeri internet ebekesi. nceleri ARPANETin bir ksm olarak ortaya kan, MILNET, 1984 ylnda askeri tesislerin gvenilir bir ebeke hizmeti ihtiyacn karlayabilmek zere ayrca yaplandrld. ARPANET ise sadece aratrma almalar iin kulanlmaya devam etti. MIME (Multi-purpose Internet Mail Extensions): ok amal internet posta uzantlar. nternet protokolleri arasnda multimedya(sesli, grntl) mektup ierikleri iin gelitirilmi standart. Minisat: Arl 100kg ile 1000kg arasnda olan uydu. MMBG (MultiMedia BetriebsGesellschaft): Alman multimedya iletim irketi Modem: Gnderilecek sinyalleri modle eden ve alnanlar demodle eden modlatr ve demodlatr ksmlarndan oluan bir haberleme cihaz. Modem (Modulator/Demodulator): Digital ve analog sinyalleri birbirine dntren cihazdr. Modemler sayesinde bilgisayarlarn digital verileri ses taycs telefon hatlar(analog) zerinden heriki ynde gnderilebilir. Modulation: Modlasyon / Kipleme. Bir tayc dalgann herhangi bir zelliini deitirmek suretiyle haber iaretinin taycya
104
bindirilmesi. Bir bilgi sinyalinin gnderme amacyla bir tayc zerine yklenmesi ilemi . Grnt, ses veya data sinyaline gre bir tayc sinyalinin frekans veya genlii manipule edilerek yaplr. Molniya: ok eliptik yrngelerde dnen ve rusyann yksek enlemli blgelerini gren domestik(lke ii hizmetlere ynelik) Rus uydu sisteminin ismidir. Monochrome: (Tek renkli) rn. Siyah/Beyaz TV resmi. Monoblock LNB: (Tek bloklu) Birden ok konumdan yayn alabilen LNB bloku. Genellikle birbirinden 6 mesafeli ift feedli olanlar yaygndr. MOSC (Modified Original Smart Card) Bunlar paral TV yayncsnn salad orijinal SmartKartlarn zerinde deiiklik yaplmdr. Motion Compensation: (Hareket Dzeltmesi) Grnt kodlamada hareketten tr meydana gelen deiikliklerin bloklarn yerleri ilerek dzeltilmesi. Hareket vektrleri kullanlarak pel deerlerinin ngrlmesinde etkinlik art salanr. Tahmin sistemi hareket vektrleri yardmyla ngr hata sinyalini oluturan nceden zlm pel deerlerini ieren gemi ve gelecek referans resimleriyle ilikiler kurar. Motion Estimation: (Hareket kestirimi) Grnt kodlamada hareketten tr meydana gelen deiikliklerin kestirilmesi ve her blokun ne yne ne kadar hareket ettiinin belirlenmesi, yani hareket vektrlerinin ngrlmesi ilemidir. Motion Vector: (Hareket Vektr) Hareket dzeltmesi ileminde kullanlan ve mevcut resimdeki koordinat konumundan bir referans resmindeki koordinat konumuna olan geii salayacak iki boyutlu bir vektrdr. Motion-JPEG: Bu zellikle bir sktrma yntemi olmayp, daha nce JPEG ile sktrlm grntlerin bir depolanma yntemidir. Bu metodla MPEGden farkl olarak her digital grnt karesi ayr bir dosya olarak saklanr. Avantaj, yeniden dzenleme, me gibi deiiklik
105
ilemlerinin ok abuk yaplabilmesidir. Ancak daha byk depo alan kaplamas dezavantaj vardr. Mount: Montaj Dzenei (mekanizmas). Bir uydu anteninin ana tayp, ynlendirme ayarlarna imkan veren mekanik aksamnn tmdr. MPEG (The Moving Pictures Experts Group): Bu ekip ilk olarak 1988 de kuruldu. Uydudan, yerden veya kabloyla gnderilecek grnt, ses ve data sinyallerinin soysal kaynak kodlarn oluturmak ve standartlatrmak zere almalarna hala devam etmektedir. Televizyon endstrisinin gayriresmi standartlatrma grubudur. MPEG-1: Hz 1.5 Mbit/s 'a kadar olan multimedya uygulamalar iin bir sktrma standarddr. MPEG-1.5: Orbit TV Network tarfndan kullanlan ve MPEG-1, den MPEG2'ye gei srasnda oluturulan ara ekildir. MPEG-2: Digital grnt yayncl (DVB) iin yerlemi veri sktrma standard. MPEG-1 in gelitirilmi ekli olup toplam veri hz 100 Mbit/s olan uygulamalar iin uygundur. Digital televizyon iin veri sktrma ve ama konusunda u andaki yerleik standarttr. MPEG-2 MP@HL (Main Profile at High Level): Geni ekran HDTV (yksek tanml televizyon) iin benimsenen ok daha yksek bit hzna sahip sistem.. MPEG-3: imdi MPEG-2 nin iine eklenmitir. MPEG-4: Daha dk data hzlarnda daha yksek resim kalitesinin yansra resim oranlama ve maniplasyon olanaklarn iermektedir. 1998 de uygulamaya girmitir. Halen internet zerinde ve uydularda bu formatta baz yaynlar mevcuttur.. MPG (Master Program Guide): Ana Program Klavuzu. MPS (Master Program Scheduler): Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
106
MSDS (Multi-Switched Distribution Systems): oklu anahtarlamal datm sistemleri. MSO (Multiple System Operator): Birden ok kablo TV sistemini ileten irketler iin kullanlr. MSS (Mobile Satellite Services): Sabit yer istasyonlar ile, uaklar, gemiler, kara aralar gibi hareketli birimler arasndaki haberleme kasdedilir. MTA (Message Transfer Agent): Mesaj aktarma ajan. Bir X.400 Message lem Sisteminde mesajlar depolama ve iletme ileri iin kullanlan bir OSI uygulama ilemidir. nternetteki mail ajannn edeeridir. MTU (Maximum Transmission Unit): Belirli bir fiziksel ortam zerinden gnderilebilecek en byk veri birimi. MTV (Music Television): Uluslararas ifreli yayn yapan, paral mzik kanal. Multicast: Bir yaynn belirli bir grup potansiyel alcnn sadece bir ksmna (rnein sadece zellikle sipari etmi olanlara) yaplmasdr. Multi-channel receiver: Herhangi anda birden fazla sayda uyduyu izleyebilen GPS(global konum belirleme) alclar iin kullanlr. Multicrypt: PCMCIA modllerine sahip bir CA (koullu eriim) sisteminde alcnn farkl ifreleri grp hepsiyle birlikte alabilmesini salar. Multi-Feed: Birden ok sayda uyduyu izlemek zere sabit bir anakta iki veya daha ok LNB kullanlan anten sistemi.
107
Multicast: Broadcast (yayn) szcnn bir alt grubudur ve belirli bir kullanc kitlesindeki birok kiiye yaplan (ama zorunlu olarak o gruptaki herkese olmayan) yaynlar iin kullanlr...
Multi-homed host: Birden fazla fiziksel veri hatna ayn anda bal olan bir bilgisayardr. Veri hatlar ayn ebekeye bal olabilir de olmayabilir de. Multipath: Alcya GPS sinyallerinin yansyarak gelmesi sonucu oluan enterferans. Tipik olarak yakn binalar veya yanstc yzeylerin etkisi sonucunda oluur. Multipath error: Bir sinyalin alcnn antenine iki veya daha fazla deiik yoldan ulamasnn yaratt enterferans(giriim) nedeniyle ortaya kan hatalardr. ou zaman yollardan birinde olan yansma veya geri tepme sonucu oluur. Multiple Access: (oklu Eriim) Birden ok kullancnn bir transpondere eriim imkan. Multiplex: (1) Multipleks, oullama. Birden fazla sinyalin ayn anda ayn ortamdan iletilebilmesi iin zaman veya frekans uzaynda deiik yerlere yerletirilmesi ilemine ve bu ekilde yaplan yaynlara denir. (2) Multimedya yaynclnda bir enkoderden kan ve iki faza blnm olan sinyaldir. Bunlardan birine I multiplex ve dierine de Q multiplex denir. UCS den uyduya gnderilen kanallarn 0 dan 4 e olanlar I multipleksinde ve 5 den 9a kadar olanlar da Q multipleksinde gnderilir. Her multipleks kendi kanal kontrol mesajlarn (yayn kontrol sistemi (UCS) ve enkoderden kaynaklanp dekoder cihazlarna gnderilen talimatlar) ve ses, grnt, veri bilgilerini iermektedir. Multiplexing ki veya daha fazla sinyalin tek tel veya tek tayc sinyali zerinden gnderilmesi yntemidir. Multiplexing channel Bir GPS alcsnn bir dizi uydu sinyaline sralanabilen bir kanaldr.
108
Multiswitch: (Multisvi) Multischalter(alm.) - Uydu alclarndan gelen komutlara gre deiik anten polarite girilerinden seileni seenin kna vermeye yarayan rle kutusu. Halen DiSEqC komutlaryla alanlar yaygndr. Musicam: (Masking Pattern Adapted Universal Integrated Coding and Multiple): Farkl frekans sahalarnda insan kulann uygulad maskeleme zellikleri kullanlarak yaplan ses kodlamas. Mux (Multiplexer): . oullayc. Farkl birka sinyali (ses, grnt, data v.s.) bir tek haberleme kanalndan aktarlmak zere biraraya getirir. Demultiplexing (ama) devresi (Demux) ise alc tarafnda her sinyali dierlerinden ayr hale getirir. NAB (National Association of Broadcasters): Milli Yaynclar Birlii. (ABD) NADF (North American Directory Forum): Kuzey Amerikada CCITT X.500 tavsiyelerine gre rehber yaynlamakta olan veya yaynlamay planlayan telekom kurulularnn tmnn oluturduu topluluk. Nagravision (Syster): Avrupada Teleclub, Digital+ ve Premiere in kullandklar, Digital versiyonu da yaygnlamakta olan (Halen trk StarDigital ve Multicanal kullanyorlar) bir paral tv ifreleme sistemidir. NAK (Negative Acknowledgment): Sinyal tannamad bilgisi. Name Resolution: Bir ismin ilgili adresinin bulunmas ilemi. Nanosat: Arl 1kg ile 10kg arasnda olan uydulara denir. Nano Codes: Nano kodlar, Smartkarta kart gncelemek zere gnderilen komutlardr. Narrowcasting: Sadece belirli bir kitleye ulamak zere elektronik Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
109
medya kullanlmasna denir. NASA (National Aeronautics and Space Administration): Amerikan milli havaclk ve uzay dairesi. Uzay mekii filosuyla askeri ve ticari uydu ebekelerinin frlatlp yerletirilmesi dahil tm amerikan uzay programlarn yrten kurulu. NASDA (National Space Development Agency of Japan): Japon Milli Uzay Aratrma Gelitirme Kuruluu. NAVSTAR: GPS uydularna verilen genel bir isim. NAVSTAR ksaltmas aslnda NAVigation Satellite Timing and Ranging iin kullanlyor. NBC (National Broadcasting Company): Bir amerikan radyo tv kanal. NCTA (National Cable Television Association): Milli Kablolu Televizyon Birlii (ABD). NDR (Nord Deutscher Rundfunk): Kuzey alman radyo tv kanal. NetBIOS (Network Basic Input Output System): IBM PC ve uyumlusu sistemlerde ebeke arayznn standarddr. Network Address: Internet address veya OSI Network Address terimlerine baknz. Network Byte Order: Nmerik deerlere denk gelen baytlarn dizilimindeki internet standard. Network Interface Card (NIC): ebeke arayz kart. Bir bilgisayara ebeke haberlemesi yeteneklerini kazandran elektronik devre kart. Network Layer: (ebeke Katman) Tm OSI ortamndaki ebeke ii eriimler, ynlendirmeler ve anahtarlamalardan sorumlu OSI katmandr.
110
Network Modem: Bir yerel a (LAN)a bal olan ve ebekede bulunan i istasyonlarnn herhangi birinden eriilebilen modemdir. Network Operating System (NOS): Bilgi aktarm ve birden ok sayda bilgisayarla bilgi alverii yapabilmeyi salayan iletim sistemine denir. AppleShare, Novell NetWare, ve Windows NT Server bu tr iletim sistemi rnekleridir. Network Time Protocol (NTP): TCP zerine ina edilen ve nternette bulunan radyo veya atomik saatlerin referansyla tam olarak doru yerel saat uygulamasn gvence altna alan bir protokoldr. Bu protokol sayesinde farkl makinelerin saatlerini uzun sreler iin ve milisaniyeler iinde hassas olacak ekilde senkronize etmek mmkndr. NFS (Network File System): Sun Microsystems tarafndan gelitirilmi olan ve birok bilgisayarn effaf bir ekilde birbirinin dosyalarna eriebilmelerini salayan bir dank dosya sistemidir. NHK (Nippon Hosa Kyokai): Japon radyo tv kanal. NIC (Network Information Center): lk bata sadece ARPANET (ve daha sonra DDN) topluluu iin grevli olarak alan SRI International vard. Ama bugn dnya apnda ulusal, yerel veya blgesel olarak iletilen ok sayda NIC bulunmaktadr. NID (Network ID): ebeke Kimlii. Genellikle bir paral buketin sunucusunun program listesinde tanmlanmtr. Diensteanbieter(alm.). NIST National Institute of Standards & Technology: Eski ad NBS olan ABD ulusal lm, teknoloji ve standart gelitirme kuruluudur. NMS (Network Management Systems): NOC (Network Operations Center): Bir prodksiyon ebekesinin operasyonel ynleriyle grevlendirilmi herhangi merkezdir. Bu grevler arasnda gzleme ve kontrol, arza bulma, kullanc destei verme v.s. gibi hizmetler bulunur.
111
Node: Bir ebeke balantsnn u noktasdr. Nodlar ebekeye bal dosya sunucusu gibi, yazclar, i istasyonlar gibi tm cihazlar da ierir. Node Devices: Bir ebekeye bal herhangi bilgisayar veya u birim cihazdr. Node Rotation: Dnyann eklinin tam bir kre olmamas(oblatelii) yrnge dzleminin dnmesine neden olmaktadr. Topanki gibi dnence hareketleri olur. Yrnge dzleminin orta dikmesi uzayda koni eklinde bir yzey tarar. Koninin tepe asnn yars dikmenin eim asna eittir. Yrnge hareket ettike, ekvator ile yrnge dzleminin kesime dorusu(nodlar dorusu) prograde yrngede batya doru, retrograde yrngede ise douya doru dner. Bu etkiye Node Rotation denir. Noise: (Grlt) Bir sinyaldeki istenmedii halde bulunan unsurlarn tm. Rasgele deien bozucu iaretler. Grlt seste hrt halinde, resimde ise karlanma olarak ortaya kar. Her sinyalin iinde bu istenmeyen modlesiz enerjiden bir lde bulunur. Noise Figure: (Grlt Deeri(miktar)) rnein bir LNB'nin Ku-band iin dB cinsinden, C-Band LNB'ler iinse Kelvin cinsinden ifade edilen performans lt (grlt katks) Bu deerin olabildiince dk olmas istenir. Bir sistemde iarete eklenen grltnn miktarn gsteren saydr. deal (teorik) bir kuvvetlendiricide / LNBde bu say 0 dB dir. Hesaplanan grlt deeri ideal duruma gre cihazn performansn gstermektedir. Noise Temperature: (Grlt Scakl) Bir sistemde iarete eklenen grltnn miktarn gstermek zere kullanlan edeer scaklk. Grlt scakl ne kadar az ise eklenen grlt o kadar azdr. Non-Interlaced: Ekran satrlarn 1,2,3,4,5,6.. eklinde dzgn srasyla veren tarama metodu. Nonlinear Editing: Rasgele bir dzende eriilebilen (harddisk gibi) bir kayt ortam zerinde yaplabilen veri deiiklik (edisyon)
112
ilemi. ou zaman annda eriim ve indeksleme yaplabilen ok hzl bir sistem kasdedilir. Genellikle NLE olarak ksaltlr. . NREN (National research and Educational Network): Bu ebeke halen tasarm halindedir. leride ABD apnda son teknoloji yksek hzl bir aratrma gelitirme ve eitim a olmas beklenmektedir. Son yllarda NREN akronimi Milli Enformasyon Altyaps ile e anlaml hale gelmi Enformasyon Sper Otoyolu (Information Superhighway) olarak anlr olmutur. NSAP (Network Service Access Point): Bir aktarma biriminin OSI ebeke hizmetine ulaabildii eriim noktasdr. NSAPlar herbiri OSI ebeke adresleriyle tanmlanmtrlar. NSC (National Switching Centre): Milli alt Merkezi (ABD). NSF (National Science Foundation): Milli Bilim Vakf (ABD). NSFNET in sponsorudur. NSFNET (National Science Foundation NETwork): Milli bilim vakf ebekesi. ABDde birbirine yksek hzl bir omurgayla balanm durumda olan yerel, blgesel ve orta dzey ebekelerdir. NSFNET bilim adamlarna lke apnda birok sperbilgisayara eriim imkan salar. NTIA (The National Telecommunications and Information Administration): ABD Milli letiim ve Bilgi Idaresi. Ticaret Bakanlna baldr ve Amerikan hkmetinin iletiim konusundaki politikalarn, koyulacak standartlar ve frekans tahsislerini belirler. NTSC (National Television Standards Committee): Milli televizyon standartlar komitesi (ABD) . Kuzey Amerika ve Japonya'da geerli TV yayn standartlardr. 525 izgi, 30 grnt/saniye zelliklerindedir. ABD (RCA/NBC firmalar} tarafndan gelitirilen bu standart dier birok lke tarafndan da benimsenmitir. 3.58-MHz chroma alttaycs kullanr ve saniyede 60 saykldr.. NTV (Nachrichten Television(alm.) - Nergis Televizyonu(tr.), National Technological Television(abd), NeovisneTV(rus), National
113
TV(banglade), NTV(g.kore), NatsevenTV(malezya), NTV(taiwan), NationalTV(romanya) Popler bir TV kanal ve Digital Buket ismidir. Nutation Damping: Nutasyon(sallanma) bastrmas. Kendi etrafnda dnmekte olan bir uydunun titreim ve yn deitirmelerini gidermek zere yaplan ilemler. Aktif nutasyon kontrollar itici jetlerle yaplr. NVOD (Near VideoDemand): Ayn bilginin (rn. bir film) 7-8 kanalda birden gecikmeli olarak yaynlanmas ya da tek kanalda eriim sresini ksaltacak ekilde oklayc kullanmak. OB (Outside Broadcast): Harici yayn.. Octet: Bir oktet sekiz(8) bitten oluur. ebeke ilerinde oktet terimi ou zaman bayt yerine kullanlr. nk baz makinelerin mimarisinde boyu 8 bitten farkl olan baytlar kullanlmaktadr. Odd Field: (Tek Alan) Gemeli taramada yalnz tek numaral satrlardan oluan resim. OEM (Original Equipment Manufacturer): Orijinal Cihaz imalats. Bir bilgisayar cihazn paralarn bir araya getirerek toplayan herkes Orijinal Cihaz malats kabul edilmektedir. OFD: Cihaz(uydu alcs) n panelinde harf ve rakamlarla bilgi sunumu.. OFTEL (The Office of Telecommunications): ngiltere Iletiim Dairesi. Sanayi bakanlnn bir parasdr ve ngilterenin Telekomnikasyon konusundaki resmi dzenlemelerini yapan yetkili kuruluudur. Off-line: Belirli bir Televizyon servis ilemcisinin alr konumda olmad durumun tanmn ifade eder. Offset: Odak ve feed ksmnn anan orta hizasndan yukarda veya aada olduu anak anten tipi. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
114
OIW (Workshop for Implementors of OSI): OSI yrtmecilerinin altay. Sklkla NIST OIW veya NIST Workshop da denilmektedir. OSI yrtme kararlarnn verildii Kuzey Amerika blgesel forumudur. Avrupadaki EWOS ve Pasfikteki AOW a denk gelmektedir. OMT (Orthogonal Mode Transducer): ki LNB nin ayn anda biri vertikal dieri horizontal sinyalleri alaca ekilde yayn sinyallerini ikiye bolen dalga klavuzu blcs. ONC (Open Network Computing): Sun Microsystems nclndeki bir konsorsiyum tarafndan tevik ve kontrol edilen bir dank uygulama mimarisidir. On-line: Belirli bir Televizyon servis ilemcisinin alr konumda olduu durumun tanmn ifade eder. On-line w/Backup: Belirli bir Televizyon servis ilemcisinin esas sistemi yedeklemek zere alr konumda olduu durumun tanmn ifade eder. OpenTV: Thomson Multimedia ve Sun Microsystems tarafndan Kaliforniyada kurulan bu irket 16 kadar uydu alcs imalatsyla ve eitli PayTV firmalaryla anlat. Bu lisansl yazlmn yklenmesiyle TV ve internet dnyas birbirine daha yaklamaktadr.. Orbit: (Yrnge) Uydunun dnya etrafndaki yolu. Orbital Period: Bir uydunun yrngesindeki tam bir turu iin gereken sre. ORF (Osterreichischer Rundfunk): Avusturya radyo televizyonu Osculating Orbit Eer tm saptrc ivmeler belirli bir anda giderilebilirse bir uyduyla birlikte hareket edecek olan yrngedir. O zaman (ya da epoch) iinde gerek yrnge ve saptrc yrngeler
115
akk haldedir. Yrnge parametreleri daima osculating orbit iin verilmektedir. OSD(On Screen Display): TV ekrannda yazyla seenek ve durum bilgileri sunulmas. OSF (Open Software Foundation): Ak Yazlm Vakf. Distributed Computing Environment(DCE) ve Distributed Management Environment(DME)den sorumlu gruptur. OSI (Open Systems Interconnection): Farkl reticilerin yapt farkl bilgisayarlar arasndaki iletiimleri gerekletirebilmek zere bir uluslararas standartlatrma programdr. OSI network Address: Bir OSI aktarm biriminin yerini tanmlamak iin kullanlan ve 20 oktetten oluan ebeke adresidir. Bu adres eitli adres veren alanlar iin standartlatrlm olan bir ilk alan ksm ile adresi verenin sorumluluunda olan bir alana zel ksm dan olumaktadr. OSI Presentation Address: Bir OSI uygulama biriminin yerini belirlemek iin kullanlan adrestir. Bir OSI network Address ile aktarm, seans ve sunum olmak zere en fazla seiciden oluur. OSPF (Open Shortest Path First): nternet iin nerilen bir standart IGPdir. Overmodulation: Ar modlasyon. P-code (Precise or Protected code): ip hz 10.23 MHzde GPS tayc sinyalinin geliigzelimsi(pseudo-random) biner(ikili), bifaz(biphase) kiplenmesi(modlasyonu) ile elde edilen ok uzun dizidir. Yaklak her 267 gnde bir tekrarlanr. Bu kodun herbir bir haftalk ksm belirli bir GPS uydusuna aittir ve her hafta baa dner. Packet: Ardk veri bitleri topluluudur..
116
Packed Data (Packet Data): Depolanan bilgilerin "paket" denilen farkl birimler halinde gnderilme ilemi. Bu yntemle kanal kapasitesi daha verimli kullanld gibi aktarm da daha gvenli olur.. Packet Stream: Paket dizisi. Ardarda akan paketlerdir. Packetized Elementary Stream: Utan uca PES pes paketlerinden oluan bir veri akntsdr. Paketler bir transport paketinden ok uzun olup farkl boylardadr. Packet Switching: Bir ebeke iinde daha etkin ekilde ynlendirme ve aktarm iin aktarlacak bilgileri standart boyutlu paketler haline getiren veri aktarm metodu. Pad: Transponder kanal zayflatmas iin argo. Bu transponderi ok kuvvetli sinyallerden korumak zere devreye elektriksel diren ekleyen bir elektronik cihazdr. PAL (Phase Alternate Line): Yerel televizyonda ve avrupa uydu kanallarnn ounda kullanlan sistem. Bat Avrupa ve Trkiye'de kullanlan renkli TV yayn standard 625 izgi, 25 grnt/saniye (50cps) zelliklerindedir. Almanyada gelitirilmitir. ABDnin NTSC ve Fransann SECAM sistemleri ile uyumsuzdur. Phase Alternation System. PAM (Payload Assist Module): Frlatmada kullanlan yk(uydu) yardmc modl.. PANDA (Processed Narrow Deviation Audio) lemlenmi dar sapmal ses.. Panda 1: Uydu ses yaynlarnda kullanlan ve Wegener Corporation tarafndan gelitirilmi bir grlt giderme yntemi.. Parabola: (Parabol) Uydu antenlerinde kulanlan anaklarn kesitini tekil eden geometrik ekil. (Parabole paralel olarak gelen tm nlar odak noktasnda toplanr.)
117
Parabolic Antenna: En ok kullanlan uydu tv anteni tipi. Adn matematikte Parabol olarak anlan anak eklinden alr. Parabol eklinin fonksiyonu, anaa arpan tm zayf mikrodalga sinyallerini nnde bulunan bir tek odak noktasna yanstmasdr. Dalga klavuzu da bu noktada bulunur.. Parabolspiegel: Almanca anak anten.(Ayna, yanstc).. Parental Lock: (Ebeveyn kilidi) Belirli bir kanaln eriimini PINkodu (ifre) ile ap kapamaya yarayan ve uydu alclarnda kullanlan bir zellik. PAS (Panamsat Corporation): Bir uydu yayn irketi.. PAT (Program Association Table): Program iliki tablosu. Patching: Yazlm yamas(patch) yapma. Bir cihazn alma eklini mek, ve bu ekilde yeni imkanlar yaratmak zere yazlmn (firmwareini) mektir. rnein, uydu alclarna patch yklemekten (meshur 6in1 Allcam yamas gibi) bahsettiimizde, cihaz cihazn reticisinin niyet ettiinden farkl eyleri yapabilecek hale getirmek zere alcnn firmwareinin ilmesi kasdedilmektedir. Allcam yamas yaplm bir cihaz bir tek CAM ile birok eit ifre sistemini zebilir duruma gelmektedir. nternette bu yamalar farkl birok cihaz iin hazr olarak bulunabilmektedir. Ayn ekilde, cihazn daha nce iinde bulnmayan bir dilde menlere de sahip olabilmesini salamak zere iletim sisteminde yaplmas gereken bir firmware deiiklii de patch (yama) olarak adlandrlmaktadr. Pay-Cable / Pay-TV: (Paral TV) Ekstra (opsiyonel) abone cretleriyle desteklenen Program yayn hizmetleri. Pay Per View (PPV): sminden anlalaca gibi izleyicinin sadece izlemeyi setii yayn iin deme yapmas iin gelitirilmi tekniktir. Sadece bir film, spor karlamas gibi bir yayn izlemeyi setiinizde o program iin bir bedel dersiniz. PBS (Public Broadcasting Service): Kamusal yayn kanal. ABDnin bir domestik televizyon ve radyo yayn ebekesi.
118
PCI (Protocol Control Information): Daha yukardaki katmandan gelen servis veri birimine bir OSI birimi tarafndan eklenen protokol bilgisidir. Hepsi birlikte bir Protocol Data Unit (PDU) protokol veri birimini oluturur. PCM (Pulse Code Modulation): Darbe kodu kiplemesi. Analog sinyallerin periyodik aralklarla rneklenip saysallatrlarak digital sinyallere dntrld zaman blmeli kipleme teknii. rneklenen deerler tipik olarak 8 bitlik (birisi parite iin olabilir) kodlara dnr. PCMCIA: PC dnyasndan aktarlan (zlellikle notebooklarda kullanlan) modl eklenti teknii standartlar paral uydu televizyonu ifre modllerine uygulanarak standart bir modl yuvas tekil etmitir.. PCR (Program Clock Reference): Program saat referans. Kod zcnn sistem saatinin elemesi iin aktarlan sinyalin iine her 100ms de bir markr (iaret) konur. Zeitsynchronisation. PCS (Personal Communications System): Bireysel haberleme sistemi. Peer to Peer Network: Merkezi bir idare kaynana gerek duyulmadan dosyalar ve kaynaklarn paylalabildii bir ebeke sistemidir. Pel (Picture element): Resim unsuru.. Benek. Ekrandaki grnty oluturan noktalardan herbiri. Perception coding: Alglama kodlamas.. Periapsis: Bir ana ktle ve uydusundan oluan eliptik bir yrnge sisteminde yrngenin arlk merkezine en yakn olduu noktasdr. Yerz merkezli sistemlerde periapsis iin perigee terimi kullanlr. Perigee: Eliptik bir uydu yrngesinin yeryzne en yakn noktas..
119
Period: (Periyot) Bir uydunun yrngesinde tam bir turu tamamlamas iin gereken sre.. Perturbation: Pertrbasyon. Yeryznn kresel olmayndan, gne ve ayn etkileri srklenme ve radyasyon basnc gibi nedenlerden kaynaklanan saptrc ivmeler nedeniyle bir uydunun yrngesinin elipsten sapmas. PES (Packetized Elementary Stream): Paketlenmi Temel Dizi. PFA (Primary Focus): Prime Focus Anten "parabol anten" de denir. Odak (LNB) tam ortada bulunur. Offset anten bunun bir kesitinden oluan eklidir.. PG (Program Guide): Program klavuzu. Yayn rehberi. PGM (Program Guide Map): Program Klavuzu yerleimi Phase: (Faz) Bir iaretin baka bir referansa gre kaymasn gsteren a..
Phono: Fono jak. Cihazlarn arkasnda ses, grnt, bazband sinyallerinin baglants iin kullanlan tekil soket/filer iin TOS, Cinch kelimeleri de kullanlmaktdr.. Physical Layer: Fiziksel katman Bit aktarm iin fiziksel balantlarn kurulabilme ve kullanlabilmesi imkanlarn yaratan OSI katmandr. Daha ak bir deyile, fiziksel katman her bitin fiziksel bir ortam zerinden aktarm iin gerekli prosedrleri salamaktadr. Physical Media: Fiziksel ortam Fiziksel dnyada OSI sistemler arasndaki sinyal aktarmna yarayan herhangi ortamdr. OSI modelinin dnda kabul edildiinden bazen Layer 0 sfr katman olarak da ifade edilen fiziksel ortam balants fiziksel katmann taban arayz kabul edilebilir.
120
Physical Topology: Fiziksel topoloji ebekenin fiziksel yerleimi. Kablolarn na dzenlendii ve bilgisayarlarn birbirine na balanddr. Picosat: Arl 1kg dan az olan uydu. . Picture: (Resim) Hareketli veya sabit tv ekran grnts. Picture phone: Grntl telefon. PID (Packed IDentification): Packet ID. Paket tanmlayc. Tek bir veri aknn verilerini ieren tama ak paketlerini tanmlayan bir numara dizisi. Digital yayn aktarmnda herbir bamsz paket etiketlenir. Bu etiket her hanesi 0 dan F e deien (hexadesimal) drt haneli bir koddan oluur ve hem ses hem de grnt iin ayr ayr verilir. Bu ekilde rnein iki SCPC sinyalin birbirinin zerine yazlmas imkansz olur. . PIDAC (Packet Initiated Data Access Control): Paket balatmal veri eriim kontrolu. Bu DigiCipher I in ykseltme modldr. PIN (Personal Identification Number): Kiisel tanmlama kodu. Ping (Packet Internet Grouper) Hedef noktalarnn ulalabilirlik durumlarn test eden bir programdr. Onlara nce bir ICMP eko talebi gnderir ve bir cevabn gelmesini bekler. PIP (Private Information Parcel): zel Bilgi Blm. Pixel (PIcture ELement): Benek, Piksel. Bilgisayar ekranndaki grnty oluturan kl noktalarn herbiridir. Sunum bilgisinin en kk unsurudur. PKM (Perigee Kick Motor): Bir uyduyu dk yer yrngesinden (zellikle bir STS veya 300-500 mil yksekte mekie dayal yrngeden) jeostasyoner yrngeye geirmek iin atelenen roket motoru..
121
Planar antenna: Dzlem eklinde retilen uydu anteni. Flachantenne(Alm.). PLL (Phase-Locked Loop): Faz kilitlemeli evrim. Uydu sinyallerinin demodlasyonunda kullanlan bir elektronik devre.. PM (Packet Multiplexer): Paket oklaycs. PMB (Permanent Message Buffer): Srekli mesaj tampon bellei. Kodlaycnn iinde dekoderleri adresleyen mesajlarn bulunduu tampon blgedir. UCSden gelen talep zerine kodlayc tarafndan srekli yaynlanr. PMT (Program Map Table): Program Yerleim Tablosu Point-to-Point: Bir ebekede bulunan iki nesne arasndaki dorudan balantdr. Polar Mount: Anten hareket dzenei (mekanizmas). Hareketli antenin motorlu kolunun tek (dzgn dorusal) hareketiyle tm Clarke Kua yayn tarayabilmesini salayacak ekildedir. Tek eksenden yaplan dndrme ile anan hem azimut hem de elevasyon alarnn ilmesi salanr. Bir astronomun kulland polar mountta eksen kutup eksenine paraleldir. Oysa uydu yer istasyonlarnn kulland modifiye (dzeltilmi) polar mount geometrisinde bir deklinasyon offset sapma as szkonusudur. Polar Orbit: (Kutup yrngesi) Dzlemi dnyann kutup ekseniyle paralel olan (ekvator dzlemine dik) bir yrngedir. Polariser: (Polarizr Polarotor) Feedhorn ile LNB arasna taklp, deiik polarite alarn seebilme olana salayan cihaz. Manyetik ve mekanik olmak zere iki trldr.. Polarity (Polarisation): Polarizasyon, Polarma . Bir elektromagnetik dalgann elektrik alan vektrnn dorultusudur. Bir sinyalin elektriksel alannn titreim dzlemi olarak tanmlanabilir. Uydu
122
yaynnda farkl polariteler kullanlmas ayn frekansn tekrar kulanlabilmesini salar. Mevcut alana daha ok sinyali sdrabilmek ve yakn frekanslardaki iki uydu sinyalini birlikte gnderebilmek iin dalgann yaylma eksenleri farkllatrlr. Lineer (dorusal) ve Sirkler (dairesel) olmak zere iki tr polarma vardr. lkinde Yatay /Dey ikincisinde sola / saa olmak zere ikier kutup bulunur. Elektromagnetik dalgalar yatay, dey, dairesel ve eliptik polarizasyonlu olabilirler. Uydularn tasarmnda kullanlan bu teknik uydu transponder frekanslarnn tekrar kullanlabilmesini salar. Bu dorusal apraz polarma dzenlemesiyle transponderlerin yars yeryzne gnderdii hzmeleri dey polarize eder, dier yars ise yatay polarize ederler. Her iki frekanstaki yaynlar iie gemesine ramen bu dzenleme sayesinde 90 derece faz farkna sahiptirler ve bu yzden birbirine karmazlar. Yeryznde bu yaynlarn dey ve yatay olanlarndan istenenini baarl bir ekilde alp zebilmek iin yer istasyonunda uygun polarizasyonlu bir feedhorn bulunmas gerekir. Gnmz tesislerinde heriki polariteyi birden ayn anda alp farkl LNA lara ynlendiren dalga klavuzlar (OMT) ve hepsinin tmleik hali Dual /Quattro LNBler bulunur. te yandan daha az olmakla beraber Intelsat serisi uydularda olduu gibi sirkler(sa/sol) polarizasyon teknikleri de kullanlmaktadr.. Polarite, Kutuplama . Polarization Rotator: (Polarotor) ki ortogonal polarizasyondan birini seecek ekilde otomatik veya manuel olarak konumlandrlabilen bir cihazdr.. Polarizasyon dndrc. POR (Pacific Ocean Region): Pasifik Okyanusu Blgesi. Port: Ulalan bir host bilgisayarn ayn anda sahip olduu birden ok saydaki balant noktalar arasnda ayrm yapabilmek iin, internet aktarma protokolleri tarafndan kullanlan (16-bit iaretsiz tamsay) tantcdr. POSI (Promoting Conference for OSI): OSI tantm konferans. Alt byk japon bilgisayar firmas ile Nippon Telephone and Telegraph irketinin yneticilerinden oluur. Bunlar OSI nin geliimi iin kaynak tahsis edilmesi zerine politikalar gelitirirler. Position: Bir noktann enlemi, boylam ve irtifas(yerden ykseklii)nden oluan uzaydaki yerinin tanmdr. Bir konum bilgisiyle birlikte bir hata tahmini de ou zaman birlikte verilir.
123
Positional Dilution of Precision (PDOP): GPS uydu konfigrasyonunun geometrik gcnn lsdr. Positioner: (Pozisyoner) Anten motoruna kumanda ederek nceden pogramland belirli uydu konumlarna hareket edebilmesini salayan elektronik cihaz. imdilerde genellikle uydu alcsyla tmleik halde bulunmaktadr. Post-processed differential GPS: Sonradan ilenmi farksal(diferansiyel) GPS de sabit ve gezici alclar arasnda aktif bir link bulunmaz. Onun yerine herbiri daha sonra farksal dzeltmelerin yaplabilmesi iin gerekli uydu gzlemlerini kaydederler. Farksal dzeltme yazlm bu alclardan toplanan bilgileri birletirip ilemekte kullanlr. Post-Roll Bir video klipin sonunda, sahne geilerinin yaplabilmesi iin fazladan bulunan video dur. Power: (G) Uydudaki bir transponderin ykseltme (amplifikasyon) gc. PPP (Point-to-point Protocol): SLIPin yerine gelmi olan PPP protokol hem senkron hem de asenkron devrelerde router-router aras ve host-ebeke aras balantlar salar. PPUA (Program Provider User Address): ki ayr koddan oluan 4 bayt uzunluundaki bir koddur. PPUAnn ilk bayt Shared Address olarak adlandrlr. Son baytna ise Customer Word Pointer denir. PPUA kartlar tanmlamak ve adreslemekte kullanlr. PPV (Pay-Per-View): Abonelerin aylk bazda deme yerine tek bir gsterim baznda sipari edip deyerek izleme yapabilmelerini salayan sistem. de ve zle . Prediction: zlmekte olan veri elemannn veya pel deerinin tahmini iin bir predictor kullanlmasyla yaplan ilemdir.
124
Predictive-coded (P) Pictures: P-resimleri hareketleri nceki I veya P referans resimleri ile karlatrlarak kodlanrlar. Pre-Emphasis (nvurgulama) arlk verme, vurgulama. Grlty azaltmak iin yksek frekansl bileenleri kuvvetlendirme ilemi. Bu i iin kullanlan devre veya szge.. Bu szgele frekans modlasyonunda yksek frekans blgesindeki bozulan S/N orann sabit tutmak zere yksek frekansl bileenlerin genlii arttrlr. Pre-Roll Bir video klipin ba ksmnda, sahne geilerinin ve elemenin yaplabilmesi iin fazladan bulunan video dur. Precession: Yrnge dzleminin yeryznn kresel olmayan eklinden kaynaklanan dnmesi. Topanki gibi dnence hareketleri olur. Yrnge dzleminin orta dikmesi uzayda koni eklinde bir yzey tarar. Koninin tepe asnn yars dikmenin eim asna eittir. Yrnge hareket ettike, ekvator ile yrnge dzleminin kesime dorusu(nodlar dorusu) "prograde" yrngede batya doru, "retrograde" yrngede ise douya doru dner. Yrnge dzleminin bu hareketine "Precessional hareket" denir. Precise Positioning Service (PPS): GPS sayesinde elde edilebilen ve ift frekansl p-koduna dayal olan mmkn en hassas dinamik konumlandrmadr. Presentation address: Bkz.. OSI Presentation address . Presentation Layer: k ve var sistemlerinin arasndaki bir yerde yolda iken uygulama bilgilerinin na ifade edileceini belirleyen OSI katmandr. PRMD (Private Management Domain): Bir X.400 Mesaj dare Sistemindeki zel kurulu posta sistemidir. Pro-Logic: Dolby Laboratories tarafndan gelitirilen ve sinema seslerini evde izleyebilme imkan salayan surround sound dekoder sistemi..
125
Prograde Orbit: Uydunun konumunun yerin ekvator dzlemi zerindeki izdmnn dn dnyann dn ile ayn ynde ise dnyann etrafnda dnen bu uydunun yrngesine Prograde orbit denir. Byle bir uydunun yrnge eimi 90 dereceden azdr. Program: Bir yaynn ve iindeki ilgili tm unsurlarn geerli olduu zaman dilimi. Progressive Video: Bir video sinyalinin iindeki mekan bilgisi tayan satrlar. Progressive video satrlar belirli bir andan balayarak dier satrlarla srerek erevenin sonuna kadar gelir. Prospero: Kullanclara kaynaklarn kiiselletirilmi grnmlerini sunma, veya bakalarnn empoze ettii yaplardan yararlanma imkanlar veren bir dank dosya ve rehber sistemidir. Protected-Use Transponder: Kendinden sigorta poliesiyle iletici tarafndan yayncya kiralanan uydu transponderi dir. Bu zellikteki bir transponder arza yaparsa otomatik olarak bir baka transpondere geecei iletici tarafndan garanti edilmitir. (Bazen bu garanti kapsamnda olmayan bir yayncnn transponderini almay gerektirse bile yaplr.) Protocol: (Protokol) Cihazlarn birbiriyle haberleebilmesini salamak zere gelitirilen herhangi standart prosedrler dizini.. Protocol: Decent gibi bir ebeke zerindeki bilgisayarlarn paylaabilecekleri ortak bir lisandr. Proxy: Protokol taleplerini yantlamakta bir sistemin dierinin nn alabildii bir mekanizmadr. Proxy sistemler Modemler gibi basit cihazlarda tm protokol kademelerini gerekletirmekten kanmak zere ebeke idaresinde kullanlrlar Proxy ARP: Bir makinenin (genellikle bir router(ynlendiricinin)) bir baka makine iin gnderilen ARP taleplerine cevap vermesi tekniidir. A routerin kimliini taklit eden router, gnderilen paketleri esas var noktasna ynlendirme sorumluluunu da stlenmi olur. Proxy ARP sayesinde yedeklenmi fiziksel ebekeleri olan bir sitenin tek IP
126
adresi kullanabilmesi mmkn olur. Normalde ise ebekeyi alt alml olarak tanmlamak daha iyi bir zmdr. Provider Group & Provider ID: SmartKart tanmlamak iin kullanlan 3 baytlk bir hexadecimal saydr. lk 2 bayt Provider Group (yaync grubunu) tanmlar, nc bayt Provider IDdr ve 00 veya 10 olur. Yani sadece iki eit ID kullanlmaktadr. Yaynclarn ou Provider ID 00 kullanr. Sadece alman paral tv yayncs Premiere World, Provider ID 10 kullanr. PRT (Polonia Radio Television): Polonya radyo tv kuruluu Pseudo-lite: Yer merkezli bir farksal GPS alcs olmakla beraber, gerek bir GPS uydusununki gibi bir sinyal gndererek mesafelendirme ilerinde kullanlr. Pseudo-random noise (PRN): Tesadfi grlt zellikleri tayan (Geliigzelimsi grlt) yapay bir sinyaldir. ok karmak olmakla birlikte tekrarlanan 0lar ve 1lerden oluur. Pseudo-range: Bir uydudan gnderilen kod ile yerel alcnn referans kodu kullanlarak yaplan ve vericinin saati ile alcnn saati arasndaki eleme hatalar henz dzeltilmemi durumda olan mesafe lmdr. PSI (Program Specific Information): Programa zel bilgiler..Kiiye zel ekilde konfigre edilmi bir alc iin PID ler dahil eitli nemli bilgileri ierir. oklama ve kiiye gre farkl versiyon izletme imkann verir.. PSK (Phase Shift Keying Mode): Faz kaymas anahtarlamas. PSN (Packet Switch Node): ARPNET ve MILNET deki nodlar iin kullanlan imdiki terim. Bunlara eskiden IMPler (Interface Message Processors) denirdi. PSNler halen BBN C30 veya C300 minikompterler tarafndan yrtlmektedirler.
127
PSNR (Peak Signal to Noise Ratio): Sinyal / grlt orannnn en yksek deeri .. PTT (Post Telephone and Telegraph Administration): Posta, telefon ve telgraf idaresi. Dnyann ou lkesinde dorudan veya dolayl olarak hkmet kontrolunda olan ve telekomnikasyon hizmetlerini ileten kurulular iin kullanlr. PTT (Post Telephone and Telegraph Administration): Halen dnyann byk bir ksmnda dorudan veya dolayl olarak devlet kontrolunda olan telekom hizmetleri iletmecisi kurulular kasdedilmektedir. QAM (Quadrature Amplitude Modulation): Dikgen Genlik Kiplemesi. Digital kablo TV yaynlarnn kulland 16 veya 64 seviyeli modlasyon sistemi..Bu sistemde iki giri sinyali vardr. Bu sinyaller birbirine dik, yani aralarnda 90 derece faz fark bulunan iki taycy kipler. ki arpma devresi ve bir faz kaydrcdan oluur. Karmalar nlemek iin giri sinyalleri bir alak geiren(tercihan Nyquist) szgeten geirilir. QoS (Quality of Service): Yayn kalitesi QPSK (Quadrature Phase Shift Keying): Quaternary Phase Shift Keyingde denir. eyrek dalga faz kaydrma anahtarlamas. Drtl Faz Kaydrma anahtarlamas da denir. Digital uydu TV yaynlarnn kulland modlasyon sistemidir. Gnderme kapasitesinin arttrlmasna izin verdii iin digital haberlemelerde kullanlan bir digital modlasyon dzenidir. ki veri biti bir "sembol" tanmn (yani drt farkl faz durumundan birini ifade iin) temen kullanlr. Genelde bu faz kaymas saniyede milyonlarla sembol "Megasembol" olarak gerekleir. Bu modlasyon teknii tayc faznn 90 derece edeeri kaymalarla 0, 90, 180, 270 derecelik 4 a konumundan sadece biri olmasna izin verir. Daha ilerisi olarak 8 faz (45 derecelik dnmeler) , 16 faz (22.5 derece) ve 32 faz v.s. konseptleri de gelitirilmitir.. Quad-LNB: (Drdz LNB) Drt adet niversal LNB nin ayni kabine konmu hali..
128
Quantization: (Basamaklama) Kuantalama, Nicemleme. Bir sinyalin sonlu sayda ve eit olmayabilen ayr aralklara blme ve herbir arala bir deer atama ilemi. Quattro-LNB: (Drt kl LNB) st ve alt bant iin V ve H ayr ayr (4 adet) ular bulunan LNB. QUIPU: OSI rehberini incelemek ve geni apta manevra yetenei salamak zere gelitirilmi bir nc yazlm paketidir. QVC (Quality, Value, Convenience): Kalite, deer, uygunluk. RADINT (Radar Intelligence): Radar istihbarat. RAI (Radio Televisione Italiana): talyan devlet radyo televizyon kuruluu . RAID (Redundant Array of Inexpensive Disks): Herhangi disk arzas durumunda olas bilgi kaybn nlemek zere gereinden fazla disk kullanarak oluturulan konfigrasyon Rain Outage: (Yamur karartmas) Ku veya Ka Band frekanslarndaki sinyallerin ar ya durumunda gkyz grlt ssndaki art ve absorpsiyon (emilme) dolaysyla kaybedilmesi durumu. RAM (Random Access Memory): Rasgele Eriim Bellei. Bir bilgisayarn alrken veri ve programlarn geici olarak depolad alan bellek ksmdr. RAM iindeki bilgileri sadece bilgisayar ak iken tutabilir. Range: Balang ve biti noktalar gibi, ya da bir uydu ile bir GPS alcs arasndaki gibi iki nokta arasndaki sabit bir mesafedir. RARE (Reseaux Associes pur la Recherche): Aratrma kurulular arasndaki bilgi ilem ebekesinin avrupa ayadr..
129
RARP (Reverse Address Resolution Protocol): Diski olmayan bir bilgisayarn balangta gereken internet adresini bulabilmek iin kulland internet protokoldr. RARP fiziksel bir(donanmn) adresini bir internet adresine dntrebilir. Raster: (Raster) Aydnlanm TV ekrannda iaret olmad zaman grlen beyaz izgiler.. Ratings Data: Belirli bir programa ilikin olarak, ierik, nerilirlik, dil ve cinsellik ierii gibi zelikler bakmndan yaplan derecelendirme sistemi bilgileridir. RBOC (Regional Bell Operating Company): RD (Registration Descriptor): Kayt Gstergesi. RDP (Radio Difusao Portuguesa): Portekiz radyo televizyon kuruluu Real Time: Bireyin doal gerekleme hznda allmasdr Real Time Kinematic (RTK): Tayc faz dzeltmelerinin bir referans istasyonundan kullancnn hareket halindeki alcsna gerek zamanl olarak aktarld farksal GPS(DGPS) prosedrdr. Real-time differential GPS: Gerek zamanl farksal GPS. Her yeni GPS gzlemiyle birlikte gerekli dzeltmeleri de hesaplayan, dzenleyen ve uygun formata getirerek bir veri hatt balants(rnein VHF telsiz veya cep telefonu) zerinden gnderen bir baz istasyonudur. Hareket halindeki GPS kullanc istasyonunun aktarlan GPS dzeltmelerini almak ve mevcut gzlem bilgilerine uygulamak zere GPS alcsna verebilmek zere bir veri alma cihazna gereksinimi vardr. Reassembly: Gnderme ilemi srasnda paralara ayrlm olan bir IP datagramnn alc bilgisayar tarafndan yeniden biraraya getirilebilmesinde kullanlan ilemdir.
130
Receiver Sensitivity: (Alc hassasiyeti) dBm cinsinden ifade edilir ve alcnn belirli bir temelbant performansn gsterebilmesi iin (rnein belirli bir BER deeri veya S/N deerini salayabilmesi iin) detektr devresine ne kadar g (sinyal gc) girmesi gerektiini tanmlar.. REE (Radio Exterior de Espana): spanya (lke d yayn) radyosu. Reflection: (Yansma) Reflector: (Yanstc) Reflektr. Bir antenin sinyalleri toplayan anak ekilli (parabol) yzeyi iin kullanlr. Relative positioning: Ayn GPS sinyallerini birlikte izlemekte olan iki veya daha fazla alcnn greceli konumlarnn belirlenmesi ilemine denir. Rendering: Sunulacak pixel'lerin hesaplanp retilmesi ilemi.. Repeater: (Tekrarlayc) Paket filtrelemesi yapmadan veya ynlendirme kararlar vermeden bir kablodaki elektriksel sinyalleri bir dierine aktaran cihazdr. OSI terminolojisinde bir tekrarlayc bir fiziksel katman arac sistemi kabul edilir. Replication: Bir bilginin glgeleme veya tamponlama yntemiyle bir kopyesinin kartlp saklanmas ilemidir. Resolution: (Rezolsyon) znrlk, ayrclk. Bir grntde birbirinden ayrt edilebilen en kk nokta veya izgi says. Monitrde yatay ve dey olarak sunulabilen toplam piksel(benek)says. Genellikle rezolsyon ykseldike kalite daha iyi olur. Retrograde Orbit: Uydunun konumunun yerin ekvator dzlemi zerindeki izdmnn dn dnyann dn ile ayn ters ynde ise dnyann etrafnda dnen bu uydunun yrngesine retrograde orbit denir. Byle bir uydunun yrnge eimi 90 dereceden fazladr.
131
RF Adaptor: Uydu televizyon alcsnn kn televizyonun anten giriinden bekletii sinyal tipine uyumlandran para. Uydu alcsnn temelbant video sinyalini alp VHF Kn 3-4 gibi kullanlabilen bir RF sinyali haline getiren eklenip sklebilir modlatr para. RFC (Request For Comments): 1969dan itibaren yaynlanan bu belgeler baz internet protokollerini ve ilgili deneyleri tanmlamaktadr. Aslnda internet standartlarn tanmlayan RFCler sadece birka tanesidir, ancak tm internet standartlar RRFCler olarak yaynlanmtr. RFE (Radio Free Europe): zgr avrupa radyo kanal. Radio Liberty ile beraber.. RFI (Radio Frequency Interference): RF Enterferans. Karma. Uydu sinyallerine karan distorsiyon. Bozucu sinyal.. RFS (Remote File System): Bir dank dosya sistemidir. NFSye benzer. AT&T tarafndan gelitirilmi ve UNIX System V iletim sistemi ile birlikte datlmtr. RGB (Red Green Blue): Daha ok bilgisayar monitrlerinde kullanlan ve rengin krmz, yeil ve mavinin yzdeleri olarak ifade edildii bir tip video sinyalidir. RHCP (Right Hand Circular Polarization): Sa el istikametli dairesel polarizasyon. Right Ascension of the Ascending Node (RAAN): Ekvator dzleminin kuzey tarafndan bakldnda bu dzlem zerindeki ters saat istikametinde 21 Mart (itidali rebii) yn ile ykselen nod arasndaki kalan adr. Right Ascention: Ekvator dzlemi zerinde douya doru 21 mart ekinoksu ynnden belirli bir meridyene (rnein uydunun ynn iaret eden vektr ieren meridyene) doru llen adr.
132
RINEX (Receiver INdependent EXchange format): Herhangi yazlm paketini kullanan herhangi GPS alcsndan gelen verileri kullanmak, GPS tesislerinin kullanmn ve verilerinin serbeste alveriini tevik etmek zere gelitirilen standart tanm ve formatlardr. Format ieriinde temel GOS gzleniminin tanmlar yeralr. Zaman(time), Faz(phase) ve Saha(range). RIP (Routing Information Protocol): Berkeley UNIX iletim sistemi ile verilen bir dahili ynlendirici(router) protokol(Interior Gateway Protocol (IGP)) dr.. RIPE (Reseaux IP Europeens): Avrupada TCP/IP esasl ebekeleri koordine etmek ve tevik etmek amacyla kurulan bir grup. RIPE (ITF gibi) teknik konular koordine etmek zere periyodik olarak konferanslar dzenler. Ayrca Avrupadaki alan isimlerinin ve ynlendirme(routing) tablolarnn dzenlenmesi gibi baz operasyonel konular idare etmek zere de bir Network Control Center (NCC) iletir. RJ-45: Ekranlanmam iftli bkl kablolar iin kullanlan standart konnektrlerdir. Rlogin: Berkeley UNIX tarafndan verilen ve bir makinenin kullanclarnn yetkilendirilmi olduklar dier UNIX sistemlerine de tpk dorudan balymlar gibi balanabilmelerini salayan bir servistir. Telnetin benzeridir. RMC (Radio Monte Carlo): MonteKarlo radyosu.. RMF FM (Radio Music Facts FM): Polonya FM mzik kanal RNE (Radio Nacional de Espana): spanyol milli radyosu.. ROSE (Remote Operations Service Element): OSInin Mesaj ynetimi, Rehber, ve ebeke idaresi uygulama protokollerinde kullanlan OSI RPC mekanizmasdr.
133
Routed (Route Daemon): 4.2 veya 4.3BSD UNIX sistemleri (ve ondan treyen iletim sistemlerinin) altnda alarak bir yerel alan ebekesindeki makineler arasnda yol belirleyen bir programdr. Router: ebeke trafiinin ynlendirilecei en uygun yolu belirleyen ebeke katman cihaz. Router lar ebeke katman bilgisine dayanarak paketleri bir ebekeden dierine iletirler.. Rover: Bir saha oturumu srasnda bilgi toplayan herhangi mobil(seyyar) GPS alcsdr. Alcnn konumu(bulunduu yer) bir dier (sabit) GPS alcsna gre hesaplanabilir. RPC (Remote Procedure Call): stemci-sunucu modeli dank bilgi ilemenin yrtlmesinde popler bir paradigmadr. Uzaktaki bir sisteme gerekli argmanlar salanm belirli bir prosedr iletmesi ve sonucu arayana iletmesi talebi (istemi) gnderilir. Ayrntlarn uygulamalarndaki farkllklar birok farkl RPC protokolnn ortaya kmasna neden olmutur. RPM (Revolutions Per Minute): Dakikada devir says. RPN (Reverse Polish Notation): Digital Video ilemede birok ezamanl gei ve etkinin ilenmesi iin bir metot salamaktadr. Veri ve fonksiyon kmeleri kavramna dayanr. Hesap makinelerindeki yaygn kullanmyla "1 + 2" nin RPN edeeri "1 2 +" olmaktadr. RS-232: Yazlm ve data aktarm iin uydu alclarnn PC'lerin COM portlar ile balanabilmesine uygun giri yeri. RTFM (Read The Fantastic Manual): Bu akronim birisi basit ve ok sk sorulan bir soruyu tekrar sorduunda kullanlr. "Fantastic" terimi yerine bazen ok daha kaba bir ifadenin de yer ald olur. RTE (Radio Telefis Eireann): rlanda radyo televizyonu. RTL (Radio-Tl Luxembourg): Lxemburg radyo televizyonu.
134
RTM (Radio Tlvision Maroc): Fas radyo televizyonu. RTP (Radio Television de Portuguesa): Portekiz radyo televizyonu. RTP (Real Time Protocol): Gerek zamanl iletiim protokol. RTSE (Reliable Transfer Service Element): Toplu (ykl miktar) nesnelerin aktarmndan sorumlu OSI uygulama servis unsurudur. RTSP (Real Time Streaming Protocol): Gerek zamanl veri aknts protokol RTT (Radio Tlvision Tunisie) Tunus radyo televizyonu. Rx (Receiver): Uydu Alcs. Antenden ald uydu yaynlarn televizyonun gsterebilecei sinyaller haline getiren ev ii cihaz. Bir yer istasyonunda belirli bir uydu sinyalinin btn dierlerinden ayrlarak video, ses veya data formatna indirgenmesini salayan elektronik cihaz.
S (Septembre (September)): "Eurocrypt S" de olduu gibi Eyll

anlamndan gelir.
S-VHS (Super VHS): VHS video teyp formatnn gelitirilmi bir versiyonudur. Teypteki daha yksek younluklu kayt sayesinde resimin aydnlk(luminance) zellii gelitirilmi ve grnt kalitesi daha keskin hale getirilmi, yatay znrlk 400 satr yaplmtr. S-Video: Renk ve aydnlk iaretlerinin Cr, Cb, Y olarak ayr ayr bulunduu video sinyalidir. Sinyalde luminans(Aydnlk) (Y) ve krominans(renklilik)(C) sinyallerinin ayr tutulmu olmas sinyal kalitesinin CVBS den daha yksek olmasn salar. Genellikle bu sinyalle ok pinli DIN tipi bir konnektr kullanlr. Bu sinyale Y/C de denilir.
135
S/N ((Signal-to-Noise) Ratio): aret / Grlt Oran. Belirli bir band genilii iindeki sinyalin gcnn grltnn gcne oran. dB cinsinden ifade edilir. Video S/N oran 54 ile 56 dB aras olduunda mklemmel (broadcast quality yaynlanabilir kalitede) kabul edilir. te yandan Kablo TV (CATV) uygulamalarnda bir headend (ana yayn merkezi) iin video S/N oran 48 ile 52 dB aras ise yeterince iyi kabul edilir. SA (Shared Address): PPUAnn ilk baytdr. Kartlar grup halinde adreslemek iin kullanlr. Bir kart grubunda en fazla 256 farkl kart olabilir.
SAC (Subscriber Authorization Center): Abone lemleri Merkezi. Paral TV'lerde abonelerin deme durumlarna gre izleme haklarn idare eden merkez. Sample: ou zaman digital ses bilgileri ieren bir dosya kasdedilir. Ancak doru kullanm bu deildir. Sample(rnek) herhangi bir andaki bir dalga ekli genliini temsil eden tek bir digital deerdir. Bir sre iinde geen rnekler grubuna ise bir sound veya waveform dosyas denilir. Sampling: Analogdan digitale dnm srasnda srekli bir analog dalga eklinin zamanda ayrk anlara blnd bir sretir. SAP (Service Access Point): Bir OSI katmannn hizmetlerinin bir st katmana sunulduu noktadr. SAP hizmetleri salayan katmana gre isimlendirilir. SAS (Subscriber Authorization System): SAS abone bilgilerini EMMler haline tercme eder. Belirli bir kanal veya yayn izleme izni olup olmadnn denetimi SAS tarafndan yaplr. SAT (Satellite): Uydu. Ekvatorun 22,237 mil yukarsnda sabit yrngede, dnyayla eit hz, ve ayn ynde (saatte 7,000 mil doudan batya doru) dnen sofistike bir elektronik haberleme aktarma istasyonu..
136
Satellite Antenna (Dish): Uydu anteni, anak. Uydu sinyallerini toplamaya yarayan parabol geometrisinde bir antendir. Kullanc antenleri genellikle C-band iin 1.5-3.7m ; K-band iinse 45-180cm dir. Satellite constellation: Bir uydu filosunun uzaydaki dizilim yerleim dzenidir. Satellite Programmer: Ev uydu anaklarna veya kablo pazarna sunulmak zere grnt, ses, ve/veya data hizmetleri reten, paketleyen veya datan irketlere verilen isimdir. Satellite Receiver: (Uydu Alcs) LNB'den gelen birinci ara frekans iaretinden ses ve resim iaretlerini elde eden alc.. Satellite Terminal: Sadece almaya yarayan uydu yer istasyonu. Bir anten yanstc (tipik olarak paraboldr) bir feedhorn, bir dk grltl ykseltici (LNA), bir aag dntrc ve bir alc cihazndan oluur.(Tketici cihazlarnda 2, 3 ve 4. paralarn biraraya gelmi hali LNBF olarak kullanlmaktadr.) Saturation: Bir rengin iinde beyaz n kalmad miktardr. %100 satre bir renkte hi beyaz k kalmaz. rnein pembe ile krmzy farkl yapan renk zelliidir. Saturation: (Satrasyon) Doyma. Resim sinyalinde k veya renk sinyalinin alabilecei en yksek deer. SAW Filter (Surface Aqoustic Wave Filter): SAW Szgeci. Yzey akustik dalgalar prensibi ile alan ve bobin, kondansatr kullanmayan keskin kenarl yksek frekans szgeleri. Bir uydu alc verici cihaznda temelbant ya da ara frekans ksmlarnda kullanlan dik yamal filtre tipi. SBCA (Satellite Broadcasting and Communications Association): Uydu Yaync ve Haberlemesi Birlii. SC (Standard Converter): Standart dntrc.
137
Scalar Feed: Bir parabol antenin odak noktasna doru yanstlan sinyalleri yakalamak zere tasarlanm ve iie halkalardan oluan bir ekle sahip bir dalga klavuzu feedhorn(feed) trdr. Scanning: (Tarama) (1)Belirli bir yayn veya uyduyu bulmak zere belirli bir blgeyi veya frekans alann tarama.. (2)Ayrca, bir monitrde elektron hzmesinin en yukardan balayarak nokta nokta ve satr satr en aaya kadar hareket ettirilmesiyle grntnn oluturulduu ilemdir. SCART: Euro AV yuvas/fii de denilen dekoder, VCR, TV audio, video, kontrol vs sinyallerinin bulunduu 21 pinli gei yeri. Scene: (Sahne) Bir ya da daha ok grnt karesinin oluturduu gruptur. SCM (Service Change Mode): Yayn deime kipi. SCPC (Single Channel Per Carrier): oklu sinyalleri bir tek uydu transponderine yklemenin en ekonomik bir yoludur. Bir transponderdeki her yayn sinyali (digital veya analog) kendi tayc frekansna sahiptir ve dier sinyallerden bamszdr. ou zaman radyo kanallar ve haber aktarmalar iin kullanlr.. Tayc bana tek kanal. Scrambled Kanaln tamamen ifreli olduunu gsterir bir ifrelendirme tanm. ifreli bir yayn sadece digital ifre dekoderleriyle alabilir. Scrambler Bir sinyali sadece zel dekoderi takl bir alc tarafndan zlebilecek ekilde elektronik kartrma yapan cihaz. Scrambling Kartrma, ifreleme. Grnt sinyalinin aktarmnda yetkilendirilmi bir zc olmadan grntnn alnamamas iin ilmesi ilemi. TV yaynlarnn izinsiz kiilerce alnmamas iin ifreli olarak kartrlmas. Bu ekildeki yaynlar alabilmek iin zel kod zc devreler (dekoder) kullanmak gerekir..
138
Screening Factor (Ekranlama Faktr) Bir kutunun veya koaksiyel kablonun sinyali szdrma veya ekranlama faktr. Normal TV datm sistemlerinde bu faktr en az 60 dB, Kablo-TV sistemlerinde ise en az 70 dB olmaldr.. SCT (Steve Chilver Trading (company)): Bir ticaret irketi. SDR (Sud Deutscher Rundfunk): Gney almanya radyosu.. SECA (Socit Europenne de Contrle d'Accs): Bkz. Aston Seca SECAM (Squence Couleur memoire - Sequence a Memoire): Fransz kanallarnn kulland TV sistemi. PAL televizyon cihazlarnda siyah beyaz grnr. Fransada gelitirilmi bir renkli televizyon sistemidir. Rusya ve topluluu lkelerinde de kullanlr. Saniyede 50 saykl(hertz) ve resim erevesi bana 625 satr zerinden alr. Ancak avrupann (ve Trkiyenin) PAL standard ve amerikann NTSC sistemi ile uyumsuzdur. Secondary Focus: (kincil odak) ok beslemeli antenlerde anan ortasnda olmayan ikinci odak noktas.. Segment: Bir Virtual Channel Map (sanal kanal haritasnda) tek mesaj iinde tanmlanan 20 sanal kanaldan oluan gruptur. Selective availability (S/A): ABD ordusu tarafndan uydularda suni bir saat hatas yaratlarak NAVSTAR uydu sisteminin sivil amalarla kullanm srasndaki performans yeteneinin kastl olarak azaltlmasdr. Selector: OSI birimi tarafndan yukardaki katmana hizmet sunulmasnda kullanlan birok SAPlarn arasnda ayrm yapabilmek amacyla kullanlan sekizli tanmlayc dizidir. Self scan display: Kendi kendine tarama yapan sunum eleman.
139
Semi-Major Axis of an Ellipse: (Bir elipsin byk yarap) Elipsin merkezi ve heriki odak noktasndan geen en uzun ap ana eksenidir. Bu eksenin yars veya elips merkezinden bu ap zerindeki herhangi kenara olan mesafeye denir. Server: (Sunucu) Dier bilgisayarlarn kendisine balanmasna izin veren herhangi bilgisayara denir. Service: (Yayn) Birden ok sayda aknt(stream)dan oluur. Her aknt yaynn bir unsurunu veya elemann temsil eder. Bir yayna ait akntlar herhangi sayda olabilir. Service Component: (Yayn unsuru) Bir yaynn tek tipten oluan bir elemandr. Bir video data stream, veya bir audio data stream, ya da bir ECM stream olabilir, alt yazlar, kontrol datalar, ya da yaynn anlaml birksmn tekil eden herhangi bir aknt olabilir. Genelde yayn unsurlarnn herbiri tek bir referans numarasyla(PID) etiketlenen paketler iinde tanr. Service Control Channel: (Yayn kontrol kanal) Tek bir yaynla ilgili olan ve yaynn harita mesaj ve yaynla ilgili dier enformasyon mesajlarn aktaran mesaj akntsdr. SES (Societe Europene des Satellites): Bir uydu yayn irketi(ASTRA uydular) Session Layer: (Oturum katman) U sistemler arasndaki diyalog kontrolu imkanlarn salayan OSI katmandr. Set top box: (Set st cihaz) Yersel, kablo veya uydu tv digital yaynlarn alp TV alcsna aktaran cihaz. SFD (Saturation Flux Density): Ak younluu doyum noktas. Doyum ak younluu. Uydudaki tek bir tekrarlayc kanalnn satrasyonunu(doyma noktasna ulamasn) salamak iin gereken g. SGMP (Simple Gateway Management Protocol): imdiki SNMPden nce onun yerine kullanlan protokol.
140
Shadowing: indeki iyi tanmlanm bilgi birimleri eitli DSAlarn kopyeleri olan bir kopye karma yntemi. Shadow Mask: (Glge Maskesi) Renkli resim tbnn ekrannn arkasnda yer alan ve elektron demetini ynlendiren delikli elik levha. Shared HUB: Genellikle VSAT operasyonlarnda belirli saydaki ebeke kullancsnn paylat uydu haberleme operasyonlar merkezi.. SIA (Satellite Industry Association): Uydu Endstrisi Birlii. SID (Service ID): Bir digital transponderdeki farkl kanallarn biraraya getirilmesini ve birbirinden ayrd edilmesini salar. Transponderdeki ayn SID e sahip programlar birlikte bellee aktarlr. Bylelikle rnein bir TV kanalnn farkl lisan versiyonlar birlikte bulunabilir veya bir radyo paketindeki farkl radyo kanallar birbirine balanabilir getirilebilir. SID/AMOL Source Identification/Automatic Measurement of Lineups:
Sidelobe: (Yanlop) Bir antenin ana ekseni dndan gelen yaynlara cevab iin kullanlan terimdir. Sidereal Time: Dnyann yldzlara gre kendi eksenindeki bir turu dnmesi iin gereken sre. Bu bildiimiz gne zaman cinsinden 23 saat 56 dakika ve 4 saniye srmektedir. Bir sidereal gn ise 24 sidereal saatten oluur. Sidereal gnn balangc vernal equinox (21 mart ekinoksu) Greenwich meridyenini getii anda balar. Sidereal zaman o nedenle 21 mart ekinoksunun saat asna (Hour Angle) eittir. SIGINT (Signal Intelligence): Sinyal istihbarat. Signature: authentication code da denir. 5 baytlk bir hexadesimal koddur ve veri akntsn gvenlik altna almakta kullanlr. Veri akntsnn bir tr checksum kontrolundan olumaktadr.
141
SILVO: 1980lerin ortalarnda frekans yeniden kullanmlarn izlemek zere kurulan organizasyon.. Simple Profile: (Basit Profil) MPEG-2 kodlamasnda kullanlan karmaklk derecelerinden biri. Simplex Transmission: Gnderme istasyonu ile alc istasyon arasnda sadece tek ynde ( vericiden alcya doru) iletiim imkan.. SIPP (Simple Internet Protocol Plus): 3 IPng aday protokolden biridir. SIS (Satellite Information Services): Bir uydu bilgi hizmetleri (At yarlar gibi)irketi. SiS (Sound-in-Sync): Ses bilgilerinin resmin eleme darbelerinin iine konulduu, zel dekoderi olmadan istikrarsz, sessiz resim olarak izlenebilen yayn format. Skew: (evirme) Dndrme. Farkl uydularn farkl polarma alar dikkate alnarak polaritenin ince ayar. Bir uydudan dierine geildiinde feedhorn'un kutuplamasnda gerekli kk ayarlama. ki veya daha ok uydunun ayn polarite konumlar arasnda szkonusu olabilen kk a farklarn telafi etmek iin yaplan bir ayardr. (Mekanik veya ferit polarizre kumanda edilerek yaplr.) Slant Range: Bir haberleme uydusu ile ilgili yer istasyonu arasndaki yolun boyu. Slice: (Dilim) MPEG2 kodlamada ayn satrda bulunan ve ardarda gelen birden fazla makrobloktan oluan gruba verilen isim. SLIP (Serial Line IP): ki sistemi birbirine balayan telefon hatlar ya da RS-232 kablolar gibi seri hatlar zerinden IP altrlmak zere kullanlan bir internet protokoldr. Halen SLIP in yerini PPP almaktadr.
142
Slot Uydunun Clarke Kuandaki yeri. Gneyin (Sfr derece boylamnn zerindeki konum) dousuna veya batsna doru olan a cinsinden ifade edilir. Jeosenkron yrngede boylamsal olarak duran ve iine bir haberleme uydusunun park edildii (varsaymsal) yer. ABD nin tepesinde uydular 2 ila 3 derece aralklarla konumlandrlm slotlar iinde bulunurlar. Smart Card: Dekoder cihaznn iine kullancnn kendi takabilecei kredi kart boyutlarndaki elektronik anahtar ve yeni bilgisayar gvenlik sistemini kullanarak ifre gvenliinin arttrlmasna imkan veren teknoloji.. SMATV (Satellite Master Antenna Television): Bir konut sitesi veya otel iin uydudan ald yayn datan zel minyatr kablo sistemi. Uydu yayn programlarn almak zere bir MATV (merkezi datm) sistemine bir yer istasyonu eklenmesinden oluur. SMDS (Switched Multimegabit Data Service): Halen ABDde yeni ortaya kmaya balayan ve telefon irketlerinin piyasaya sunmaya hazrlandklar yksek hzl bir internet ebekesi teknolojisi. SMI (Structure of Management Information): Bir ebeke idaresi protokol ile eriilebilen nesnelerin tanmlanmasnda kullanlan kurallar. SMPTE (Society of Motion Picture and Television Engineers): Video endstrisi ile ilgili standartlarn gelitirilmesinde yardmc olan teknik uzmanlarn rgt. Bu kurulu film, televizyon, video, bilgisayar grntlemesi, telekomnikasyon, ve ilgili bilim dallar ve disiplinlerin teori ve uygulama alanndaki gelimeleri iin alr. Grnt ekranlarnn tanmlanmasnda kullanlan standart zaman kodu (hr:min:sec:frame) SMPTE nin bir standarddr. SMPTE Card: UCS saati ile studyo saatinin uyumlandrlmasn ve elemesini salayan bir arayz seeneidir. SMS (subscriber management system): CAnn bir alt sistemidir. Bir abone hakkndaki bilgileri idare eder ve SASdan EMMler ister.
143
SMS (Satellite Multiservice System): SMS (Satellite Media Services): SMT (Station Management): FDDInin bir ring halinde bulunan istasyonlar idare eden ksmdr. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): nternetin elektronik posta (email) protokoldr. RFC821 de tanmlanm, ilgili mesaj format tanmlar RFC822de yaplmtr. SMW (Swedish Microwave (company)): LNB' leri ile mehur sve irketi.. SNA (Systems Network Architecture): IBM'in fikirsel mlkiyetine sahip olduu ebeke mimarileridir. Sneaker-Net: Dosyalarn manuel yntemle paylalmas kasdedilir. Bir dosya bir bilgisayardan floppye kopyalanarak alnr, fiziksel olarak yryen (ayaklarnda hafif lastik(sneaker) ayakkablaryla) yryen bir kii tarafndan disket ikinci bir bilgisayara tanr orada disketten dosya ikinci bilgisayara kopyalanr. SNG (Satellite Newsgathering): Uydu yoluyla haber toplama. Seyyar uplink istasyonlar yoluyla haber malzemesinin gnderilmesi. Genellikle zerinde ana bulunan bir kamyonla yaplan haber toplama.. SNMP (Simple network Management Protocol): TCP/IP-bazl internetler iin seilen ebeke idare protokol. SNMPv2 (SNMP version 2): SNMP nin ikinci srm. Snow: (Karlanma) Zayf sinyal nedeniyle televizyonun yakalad grlt tr. Karakteristik olarak resim tp zerinde geliigzel olarak oluan karanlk ve aydnlk noktalarla tanmlanr. Karlanmay Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
144
gidermek iin daha hassas bir anten ve daha iyi ykseltme (veya herikisi birden) gerekir.. SNV: (Satellite News-gathering Vehicle) Haber gndermekte kullanlan seyyar uplink istasyon arac.. Socket: Bir IP adresi ile bir port numarasnn elemi haline denir. Solar Outage: (Gne karartmas) anak bir uyduya bakmakta iken gne uydunun tam arkasndan veya anan grebilecei derecede yaknndan getii srada olur. Gr alan genellikle hzme alanndan genitir. Ne zaman olaca tam olarak kestirilebilir. Source Keylist: Bir birim anahtar listesinin kaynak kodu dosyas. Bu dosyalar General Instrument tarafndan salanmtr. Space segment: Bir GPS sistemi ebekesinin uzayda konulanm ksm (yani uydular). Ayrca sektr iin kullanldnda, uydu, telekom sektrndeki ii uydu yapmak, frlatmak, kiralamak, iletmek gibi uzaydaki ksmyla ilgili olan kurulular kasdedilir. SPAG (Standards Promotion and Application Group): OSI reticisi bir grup avrupa irketi seenekler ve alt gruplarn belirleyerek "Guide to the Use of Standards" (GUS) standartlarn kullanm klavuzu adyla yaynlamaktadrlar. Terim ile bu irketler grubu ve koyduklar standartlar kasdedilmektedir. Sparklies: (apak) Dk S/N oran olan (ok zayf ) analog sinyallerde grlen, grltnn yaratt resmin iindeki siyah beyaz noktalar. Zayf sinyal nedeniyle uydu telvizyon yaynlarnda grlen karlanma (snow). Yersel VHF ve UHF televisyon karlanmalarnn aksine daha yumuak bir dokuya sahiptir ve bu apaklar daha keskin aksal grlts (blips) daha yksek zelliktedir. Yersel yaynlarda olduu gibi apa gidermek iin anten apn bytmek, ya da dk grlt ykselticisini (LNB) daha dk grlt ssna sahip olanyla mek gerekir. Spectrum: Ses, data ve televizyon aktarmnda kullanlan elektromanyetik radyo dalgalarnn frekanslarnn alan.
145
Speed of Data Transfer: Bir ebeke iinde verilerin dolama hzdr. Genellikle Mbps (saniyede Megabit) cinsinden llr. SPG (Special Program Guide): zel Program Rehberi. Spillover: (Sant) Uydu sinyal hzmesinin tanmlanan kapsama alannn dnda kalan blgelere ulaan ksm.. Spin Stabilized: Spin Stabilization: Antenin yeryzne dnk konumunu koruyabilmek iin anten bir ynde dndrlrken uydunun tam aksi istikamette dndrld uydu kontrol sistemi. Uydunun d gvdesini ekseni etrafnda sabit bir hzda evirerek uydunun ynelim ve konum sabitlii salanr. Splitter: (Blc) Bir kablodaki televizyon sinyalini iki veya daha fazla yola ayrmak veya datmak ve ayn anda birden ok kullancnn yararlanmasn salamak iin kullanlan pasif (iinde aktif elektronik devresi bulunmayan) para veya sistem. Ayrc, Datc. Spot Beams (Spotbeam): Herhangi uydudan yaplan dar bir hedefe odaklanm yayn hzmesi. Varolan etkin g yeryznde dar bir alana younlatrlmaktadr. rnein Hawaii, Alaska ve Puerto Rico gibi corafi olarak tam tanmlanm blgelere belirli transponderin sinyallerini aktarmak zere domestik uydular tarafndan kullanlr Spread Spectrum: (Dank spektrum) Bilginin farkl ifreli paketler haline getirilip daha sonra kodlar szp aacak farkl alclara geni bir bant zerinden datlp gnderildii aktarma yntemi. Bu aktarma sisteminde normalde gerekenden ok daha fazla bant genilii veya g kullanlr . Spread Spectrum ayrca transponderin sahasnn eitli blgelerinde frekans hoplatlan daha dar sinyallerin kullanmn ierir. Heriki teknik kullanclar arasndaki karmay azaltr. Ayrca gvenlik salar. nk yetkisiz yer istasyonlar tarafndan bu sinyaller geliigzel grlt olarak alglanacaktr. Dank spektrumlu yaynlar iin sivil ve askeri eitli uygulamalar gelitirilmitir.
146
SQL (Structured Query Language): likisel veri tabanlarnn tanmlanma ve eriilmesinde kullanlan standart uluslararas dildir. SRD (Satellite Receiver Decoder): Dekoderli uydu alc SRM (Session and Resource Managers): Seans ve kaynak idareleri SRI (Swiss Radio International): svire uluslararas radyosu. SSB (Single Sideband): Tek yanbant. anbantlarndan birisi ve AM taycs bastrlm bir genlik modlasyonu (AM) tr. SSMA (Spread spectrum multiple access): Frekans oklamal eriim yada kipleme (multiplexing) teknii iin kullanlr. SSPA (Solid State Power Amplifier): Kat hal g ykselticisi. Daha hafif ve daha gvenilir olmalar nedeniyle yava yava uydu haberleme sistemlerinde TWT (Gezen dalga tp) ykselticilerin yerini almaya balayan (VSLI solid state device) entegre ip devre. SSVC (Satellite Services): Stack Bu terim RPN ilemesiyle ilgili olarak kullanlr. Bir stack iine yeni elemanlarn eklenmesi ve iinden eleman alnmasnn sadece en alttan yapld bir yndr. Standard positioning service (SPS) Tek frekansl C/A kodu ile salanabilen normal sivil konum belirleme doruluu. Star Topology: ebekedeki her nodun dorudan bir merkezi ebeke buat hubna (konsantratrne) baland bir yerel a (LAN) topolojisidir. Star-Wired Ring: Bilgisayarlar ve yazclar gibi ebeke cihazlarn tam bir daire iinde birbirine balayan ebeke topolojisidir.
147
Static positioning: Alcnn anteninin yerde sabit durduu farzedilerek yaplan bir (GPS) konum belirlemedir. Bu yntem hesap doruluunu 1000 faktr kadar arttrabilen baz ortalama alma tekniklerinin kullanlmasna imkan verir. Stationkeeping (stasyon bakm) Bir uydunun yrngesel konumunun kendisine tahsis edilen "kutunun" iinde kalaca ekilde korunmas iin gerekli kk yrnge ayarlar. Steady Shot: Kamera elde tutularak yaplan ekimlerde kamerann sarslmasndan dolay olan kusuru telafi etmek zere tasarlanm bir sistemdir. STEPS (Socit de Tlvision Europenne de programmes et services): Stream: (Aknt) Digital yaynclkta Paket IDsi ayn olan paketlerin srekli alnmasdr. Ardarda gelen paketlerin oluturduu akntdr. Subband coding: Alt bant kodlamas. Subcarrier: (Alt tayc) Bir uydu TV sinyaliyle balantl olarak ilave radyo istasyonlar veya tv sesini tamak iin kullanlan yardmc sinyal. Daha yksek frekansl baka bir taycy modle eden ikinci tayc. (rnek olarak; 4.43 MHz'lik renk alt taycs ve 5.5 MHz'lik ses alt taycs resim taycsn tekrar modle ederler.) Ana tayc sinyalinin stnde , ve ilave bilgiler tamak zere srtna yklenen ikinci bir taycdr. Uydu televizyon yaynnda video resmi ana taycyla gnderilir. Sesi ise bir FM alt taycdadr. Baz uydu transponderlerinde 4 tane kadar (esas tv yaynna ilikin olsun veya olmasn) ses ve data alt taycs bulunur. Subnet mask: Bkz. address mask Subnetwork: Tek bir ynetici alan isminin kontrolunda olan ve tek bir ebeke eriim protokoln kullanan bir OSI u ve ara sistemleri grubudur.
148
Subsatellite Point: Her jeostasyoner uydu iin tahsis edilen Ekvatorun zerindeki sabit tek nokta.. Sun Outage: (Gne Kapamas) Gne bir uydunun tam arkasndan getii srada enerjisi bir an iin uydununkiyle karr ve onun yaynnn alnmasn engeller. Her sene ilkbahar ve sonbahar dnence zamanlarnda ylda 2 kere olmaktadr. Super-Widebeam: Eutelsat'n Hot Bird 2 uydusunun ini hzmesinin tanm. Olduka gl bir ekilde avrupay kapsamasnn yansra Orta Dounun da akdeniz blgesinde etkilidir. Superband: 216 ile 600 MHz arasndaki frekans band. Bir kablo sisteminde sabit ve mobil radyolar ve ilave televizyon kanallar iin kullanlr. , Superbeam: Eutelsat ini hzmelerinde ska rastlanan bu ifade yaynn sadece bat avrupay kapsadn, Orta dou'dan pek alnamayacan gsterir. nk sperhzme bat avrupaya odakldr. Superstation: Yaynlarnn lke apnda uydu antenleri ve kablo sistemleri araclyla tm lkeye datld bir blgesel TV istasyonu. SVM (Scan Velocity Modulation): Siyah ve Beyazn birbirine yakn olduu yerlerde resim keskinlii salamak iindir. SVM sayesinde ayrntlar daha belirgin hale gelir. SWF (Sudwest Deutscher Fernsehen): Gneybat almanya televizyonu.. Sync (Synchronization): Eleme. TV sinyalinin iindeki TV cihaznn resim taramasn yaynnki ile elemeye yarayan ksm. Alc ve vericinin ezamanl alabilmesini salamak zere devrelerinde yaplan ynlendirme ilemi. Ev tv cihazlar stdyolardaki televizyon kameralarnn saniyede 60 defa olarak gnderdikleri eleme sinyali ile senkronize olurlar. Televizyon cihaznn yatay ve dey tarama durdurma kumandalar kullanlarak alcnn devreleri gelen resme ilikin eleme frekansna kabaca ayarlanmtr. Sinyalin iindeki
149
eleme (sync) darbeleri ise cihazn devrelerini resmin tam faz ve frekansna hassas olarak ayarlar. SYNC (Synchronous): Senkron , Eleme. Grntnn yatay ve dey taramasnn elenmesinde kullanlan sinyallerdir. SYNC Generator: Eleme reteci. Yatay ve dey eleme sinyallerini reten bir donanm cihazdr. Synchronous: (Senkron, Elenik) ki veya daha fazla olayn zaman iindeki ezamanllklarnn ayarlanmasdr. Olaylarn gereklemesi gayri muntazam aralklarda olabilir, yine de eer ayn anda olmularsa ezamanl(senkron)durlar. T/F coder (Time / Frequency Coder): Zamana gre frekans kodlaycs. T1: Saniyede 1.544 milyon bitlik gnderim hz olan sistem. Ayn zamanda ABD nin ISDN Primary Rate arayz iin nerilen hzdr. Avrupa T1'i ( ya da E1) iin seilen gnderme hz ise saniyede 2.048 milyon bit dir. TACS (Transponder Access Control System): ni sinyali parametrelerini len bilgisayar kontrollu spektrum izleme sistemi. TAM (Tier-Addressed Message): Adresi sradaki yeri olan otomatik mesaj sistemi. Tap: (Tap) TV datm hatlarnda kullanlan ayrc (yan k) eleman.. Tape Back-up: Bir bilgisayar sistemindeki tm bilgi ve programlarn manyetik teyp band zerine kopyalanmas. Bant zerinde bilgiler sraya dizili olarak bulunduundan, bir bilgi alnmak istendiinde bandn bandan itibaren o bilginin olduu yer bulununcaya kadar aranmas gerekir. Tariff: Herhangi bir kanal iin istenen izleme creti. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
150
TBC (Time Base Corrector): Bir video sinyalindeki zaman bilgisini dzeltmek zere yeni bir zaman temeli yaratp kt sinyali ona eleme ilemi yapan bir elektronik cihazdr. Videoteyp(VCR) cihazlar yapsal olarak istikrarsz zamanlama reten, band titremesi gibi problemleri olan cihazlardr. O nedenle dier video donanmlaryla birlikte kullanldklar zaman sorunlara yolaabilirler. TBC donanm bu hatalar gidermekte kullanlr. Frame Synchronizer ve Genlock szcklerine de baknz. TCI (Telecommunications Inc.): irket ismi. TCMC (The Complete Movie Channel (Benelux)): Belika hollanda lksemburg film kanal. TCP (Transmission Control Protocol): Aktarm kumandas protokol. TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol): Bu ebeke protokoldr. Digital Equipment Corporation irketinin VAX sistemleri iin yaplm olup, internette de kullanlmaktadr. TDMA (Time Division Multiple Access): Zaman Paylaml oklu Eriim. Zaman ayrm kullanlarak bir uyduya eriim metodu. eitli veri paketlerini birbirinden ayran bir saat kullanarak ayn akm iinde birlikte gndermeye yaryan dzenleme. Dierleriyle paylalan taycy kullanmakta her kanal belirli bir zaman dilimini kulanr. TED (Threshold Extension Device): Uydu yaynn daha iyi albilmek iin eik seviyesini uzatmaya yarayan cihaz. Telecom Band: Ku-band frekanslarnn (12.500-12.750 GHz) arasnda kalan ksm. lk defa French Telecom uydular tarafndan kullanld iin byle denmitir. Ancak daha doru terim Broadcast Satellite Services (BSS) banddr. Teleconference: Ses, bilgisayar veya dk ya da normal tarama hznda video sistemleri iin ok kii arasnda, ve ok yerden yaplan elektronik konferans.
151
Teledesic: ABD tarafndan nerilen ve global telekomnikasyon hizmetleri iin 840 uydudan oluan LEO uydu sisteminin ad.. Telephony: (Telefoni) Konuma seslerinin uzak yerlere iki ynl aktarm. Teleport: Uydu haberlemeleri iin kullanlan yerdeki teknik tesis. Telnet: nternette kullanlan protokollerden sanal terminal yaratmakta kullanlandr. Bir bilgisayarn kullanclarnn uzaktaki bir bilgisayara balanp, o bilgisayara bal terminallerden biri gibi alabilmesini salar. Telstar: AT&T Corporation mlkiyetindeki bir markadr ve irket bu isim altndaki ABD domestik uydu sistemlerini iletmektedir. Terminator: Bir aktarma hattnn sonundaki, elektriksel diren salayan paradr. Grevi sinyalleri aktarm hatnda abzorbe ederek ebekeye gerisingeri yansmasna engel olmaktr. Terrestrial TV: (Yersel TV) teden beri VHF (very high frequency) ve UHF (ultrahigh frequency) bantlarnda havadan yaplan yayn. Etkin snr genellikle 100 milin altndadr. Yersel tv vericileri genellile 54 megahertz ila 890 megahertz aras frekanslarda alrlar ve bu frekanslar uydu transponderlerindeki , l4/l2 ve 6/4 milyar hertz (gigahertz) dzeyindeki mikrodalga frekanslarnn ok altndadr. TF1 (Tlvision Franaise 1): Fransz 1 nolu tv kanal.. The X Window System: MIT tarafndan gelitirilerek baz i istasyonlarna uygulanan popler bir window sistemi. THEO (Twelve Hours Excentric Orbit): ( Molniya - tipi yrnge) Gnde 12 saat merkezinden kaan yrnge.
152
Thermal Recalibration: Bir Harddisk sndnda plakalar geniler. Bunun sonucu olarak bilgilerin konumlarnda ortaya kan deimelerin bu snmaya bal bir hesaplamayla dzeltilmesi gerekir. Bu esnadaki veri aknda ortaya kabilecek gecikmelerden dolay hareketli grnt aknda gecikmelerle karlalabilir. ou zaman bu problem verilerin tampon bellee alnmas (buffering) ile zlr. Three-Axis Stabilization: ( eksenli sabitleme) Uydunun tm gvdesinin yere doru tam ayni duruta sabit kalmasn salayan uydu kontrol sistemi. "Body-stabilized" de denir. Bu uydu sabitletirme (stabilizasyon) sistemi sayesinde uydunun gvdesinin yrngesinin izine ve yer yzeyine gre sabit bir ekilde durmas salanmaktadr. Referans eksenlerine denizcilik seyrsefer terminolojisiyle roll, pinch, ve yaw denilmektedir. Three-way-handshake: Balant kurulmas esnasnda iki protokol biriminin elemesini salayan yntemdir. Threshold: (Eik Dzeyi) apaksz bir resim iin gereken minimum C/N oran. Uydu alcsnn hassasiyetinin bir lsdr. (Deer ne kadar dkse o kadar iyidir ) . Alnabilecek en kk iaret seviyesi. Threshold Extension: (Eik uzatmas) Uydu televizyon alclarnda sinyal grnt orann yaklak 3dB (%50) iyiletirmek iin kullanlan bir teknik. Uydu alcsnda bu zelliin olmas kk anakla zayf sinyal alnrken kabul edilebilir bir resim alabilmek ile hi resim alamamak arasndaki fark yaratabilir. Thruster: tici. Rutin uydu bakm ilemleri srasnda kullanlan bir kk aksiyel jet. Yakt olarak genellikle bydrazine ya da bipropellant kullanlr. Zamanla belki bu iticilerin yerine iyon motorlar kullanlacaktr. . TI (Terrestrial Interference): Yersel karma. Uydudan yayn alm srasnda yerde bulunan mikrodalga vericilerinden kaynaklanan karma (enterferans) TID (Transponder ID): Bir uydudaki belirli bir transponderi tanmlar. Veri akntsnn iinde yeralarak ilgili transponderle balant kurulmasn salamakta kullanlabilir.
153
Tiering: Bir paket fiyatyla satmak zere kablodaki esas kanallarla paral kanallar bir araya getiren paketleme. Time Code: Bir vidoteypteki her karenin tek tek incelenebilecei hassas iz konumlandrmasn yapmakta kullanlan sistem. Bu sistemin ana tipi vardr. VITC , LTC ve RC. TLC (The Learning Channel): TVde eitim kanal. TMC (Tlvision Monte Carlo): ki farkl tv kanalnn isimleri. TNT (Turner Network Television): Eski filmleri gsteren bir amerikan tv kanal.. Token: Bilgi tayan ve Ring topolojisine gre bal bilgisayarlar ve cihazlar arasnda kurye gibi hareket eden zel paket. Her bilgisayar ebekeye herhangi bir veri gndermeden nce bu mesajc kuryenin kendi nodunda durmasn beklemek zorundadr. Token Ring: IBM tarafndan gelitirilen ve bilgisayarlarn birbiriyle mesajc kurye gndererek haberletikleri bir ebeke protokoldr. Genel olarak yldz bal bir ring topolojisi kullanr. TOP (Technical Office Protocols): Boeing tarafndan OSI modeline uygun olarak ve ofis otomasyonunda kullanlmak zere gelitirilen bir protokol takmdr. Bu protokol takm MAP e ok benzer, ancak alt katmanlarnda IEEE 802.4 yerine IEEE 802.3 kullanr. TP4 (OSI Transport Protocol Class 4): Hata bulma ve dzeltme snf. Bu, OSI Transport(aktarm) Protokollerinin en glsdr. Kurulu herhangi tr ebekenin tepesinde kullanlabilir. TP4, TCPnin OSI edeeridir. TPO (OSI Transport Protocol Class 0): (Basit snf). Bu en basit OSI Transport (aktarm) Protokol snfdr. Herhangi bir X.25 ebekenin
154
(veya bilgiyi kaybetmeyen herhangi bir ebekenin) tepesinde kulanlmas yararldr. Track (TRK): Yeryzndeki bir konuma greceli olarak hareket yn. Transaction: Kontrol bilgisayarlar arasndaki ilemlerin, veya harici uygulamalar (platformlar) veya konsollarla arasndaki bilgi aktarm birimidir. Her aktarmn ilgili formel bir ACK/NAK cevap sras bulunur. Transceiver: Verici ve alcnn biraraya gelmi hali. Transcoder: Bir TV formatndan dierine (rn. Secam dan PAL'e) evirmeye yarayan cihaz. Transfer Orbit: Uydular jeostasyoner yrngeye yerletirmeden nce ara safha olarak kullanlan fazlaca eliptik bir yrngedir. Transfer Syntax: Bir veri tipinin bit dizisi olarak ifade edilen bir anlk ksmnn tanmdr. Transition: Bir scene(sahne) den bir sonrakine gei iin videoya(grnt sinyaline) uygulanan bir efekttir. Yaygn olarak kullanlan gei efektleri : wipe, dissolve, fade, page turn, shifts ve roll olarak isimlendirilenleridir. lave olarak, digital video edit ilemlerinde uygulanabilen ok daha karmak gei efektleri bulunur, bunlar arasnda rnein: bounce, melt, swirl ve liquid saylabilir. Transmission Key: Aktarm anahtar. Her kaynak anahtar listesinin altnda ifrelendii anahtardr. Aktarm anahtar bir birim anahtar listesini etkinletirmekte kullanlr. Transmitter: (Verici) Bir anten zerinden atmosfere yaylacak elektromanyetik radyo veya televizyon sinyallerini reten ve osilatr, modlatr ve dier devrelerden oluan bir elektronik cihazdr. TransMux: (Transport Multiplex) Aktarm oklaycs.. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
155
Transponder: (TRANSmitter/resPONDER) Transponder. Uyduda bulunan ve bir TV sinyalini veya dar banttaki birok data, ses kanallarn alp yeryzne yaynlamaya yarayan cihaz. Yayncnn gnderdii bilgiler bu cihaza ulanca buradan yeryzne doru farkl bir frekansta tekrar gnderilir. ou haberleme uydusunda 12 - 24 kadar transponder bulunur (50 kadar transponderi bulunan.INTELSAT VI u bir rnek tekil etmektedir). Fiziksel olarak bir haberleme uysusunun iinde bulunan ve ana ksmdan - bir alc, bir verici ve bir frekans dntrcsnden - oluan tmleik bir cihazdr. 36 ila 72 megahertz aras band geniliinde L, C, Ku, ve bazen Ka bandnda (yani mobil uydu haberlemeleri hari mkrodalga spektrumunda bir frekans bandnda) alrlar. k gleri tipik olarak 5-10 watt'dr. Transponder Hopping: Yer istasyonu bulunan bir tek TDMA birok downlink hzmesinden atlayarak kapasitesini ok fazla geniletebilir. Bu tr bir konfigrasyon iin kullanlabilir transponder saysnn geili ya da apraz balanacak hzme saysnn karesi kadar olmas gerekir.. Transport Layer: U sistemler arasndaki bir utan bir uca veri aktarmnn gvenli bir ekilde yaplabilmesinden sorumlu OSI katmandr. Transport Multiplex: Hem PID 0 hem de PID 1 kontrol kanallar tarafndan kontrol edilebilen servis multiplekslerinin hepsi kasdedilir. Transposer: (Transpozer) . Alc , frekans evirici ve vericiden meydana gelen TV ve radyo tekrarlayc istasyonu. Trap: Kapan, Tuzak. Sadece belli bir frekans szp atmak iin kullanlan szge devresi. Tree Topology Linear Bus topolojisinin benzeri bir yerel a (LAN) topolojisidir. Ancak, aa ebekenin dallanmalarnda oklu nodlar olan dallar da bulunabilir.
156
Trinitron Patenti Sony irketine ait olan, indirik ekranl tek elektron tabancal renkli resim tb. Triple-Band LNB ( Bantl LNB) Uydu alcsnn besleme gerilimini (13V/18V) mesiyle iki saha iinde tm FSS, DBS, ve Telecom (BSS) bandlarn alabilme zelliine sahip LNB. TRT (Turkish Radio Television Corporation): Trk devlet radyo televizyonu. True Anomaly: Uydu yrngesinin dzleminde, periapsis ile uydu konumu arasndaki ann uydunun hareketi ynnde llm olandr. Trunk: Trank, Anahat. Kablo-TV veya telefon datmlarnda kullanlan ana datm kablolar. TSODA: Transport Sync OSD (On-Screen Display) DES (Data Encryption Standard) Audio. Kodlayc(encoder)de ifrelemeyi gerekletiren prosestir. TSP: Television Service Processor. TSS: (Telecommunications Standardization Sector) CCITT (Consultative CommitteeTelephony and Telegraphy) ve CCIR (Consultative CommitteeInternational Radio) in birlemesinden oluan ve dnya telekomnikasyon standartlarn belirleyen kurulu. . TT&C: (Telemetry, Tracking and Control): Bir insansz uzay aracnda (uyduda) konfigrasyonun, ve konumun salkl bir ekilde korunabilmesi iin gereken tm uzaktan eriim, lm, izleme ve kumanda ilemlerinin tm veya bu i iin kullanlan tesis. TTS (Text-to-speech): Yazy konumaya dntrme (otomatik seslendirme) TUBA (TCP and UDP with Bigger Addresses): Yeni nesil internet protokolnn(Ipng) adayndan birisidir. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
157
Tuner: (Tner) Alclarda yksek frekansl giri iaretinin ilenerek daha alak frekansl ara frekans'a dntrld ksm. Modern tnerlerde Ara Frekans ve demodlasyon ilemleri de bu blok iinde yaplmaktadr. Turnkey: (Anahtar teslimi) Bir retici veya mteahhit tarafndan temin edilip, yerine monte edilen ve kimi zaman iletimi de yaplan sistemler iin sylenir. TV (Fernsehgert): Televizyon alcs TVE (Television de Espania): spanya televizyonu.. TVN (Television Norge/Norway): Norve televizyonu. TVRO (Television Receive-Only): Uydu TV yaynlarn sadece almaya yarayan ve gnderme yapamayan ev tipi uydu sistemlerini tanmlamak iin kullanlan terimdir. Downlink veya backyard dish olarak da tabir edilebilir. Sadece alcs bulunan uydu yer istasyonu. Tipik olarak kk, ev tipi alc sistemlerinin kasdedildii, uydudan televizyon ve ses yaynlarn alan alc elektronik cihazlar ve yanstc anaktan oluur. Uydu TV Alc terminali. Tweeking: Bir elektronik alc devresinin performansn iyiletirmek zere ayarlanmas ilemi.. Twin-LNB: Ayn kabinde bulunan birbirinin ayn zellikte iki LNB, ikiz LNB. anak paylamnda kullanlr. Bu ekilde iki kullanc ayni anaktaki tm sinyalleri birbirinden bamsz olarak kullanabilmektedir. Twisted Pair: iftli bkl kablo. Belirli speklere gre bklm drt ift telden oluan network ebeke kablosu. Ekranl ve ekransz versiyonlar bulunur.
158
TWR (TransWorld Radio): Bir Hristiyan misyoner tekilatna ait radyo yayn. TWT (Traveling-wave tube): Mikrodalga frekansndaki sinyalleri glendirmek iin kullanlan zel tasarml bir mikrodalga lambas(tpdr) inde bir elektron hzmesinin klavuzlu bir elektromanyetik alanla srekli etkileim iinde olduu bir geniband devresi bulunur. Mikrodalga ykselticilerinde en eskiden beri kullanldndan uydularda her transponderde kullanlrd. Ancak, imdilerde gitgide yerini yar iletken(solid state) devre elemanlar almaya balamtr. TWTA (Traveling Wave Tube Amplifier):Uydu transponderlerinde ve yer istasyonu HPA cihazlarnda sklkla kullanlan yksek gl RF yava dalga ykselticisi. ou zaman tek bir kutunun iinde yer alan bir g kayna, bir modlatr (darbeli sistemler iin), ve bir TWT lambasndan(gezen dalga tpnden) oluur.. UA (User Agent): Bir X.400 Mesaj idare sisteminde bir insan kullancy veya tekilat tem eden bir OSI uygulama prosesidir. Kullancnn adna mesajlar yaratr, sunar ve teslim alr. UCB (United Christian Broadcasters): Hristiyan yaynclar birlii. UCS (Uplink Control System): Digital olarak sktrlm yaynlarn gvenli olarak aktarmn destekleyen yazlma denir. DigiCipher II'nin sistemi kullanc baznda ve yayn baznda bamsz dekoder cihazlarnn herhangi birinin o an o yayn izleme izninin verilmesini veya izninin kaldrlmasn salayabilir. UCSMANAGER: UCSi idare etmekte kullanlan VAX sistemi. eitli iletim yazlmlarn altrr, yedekleme yapar, kaynak anahtar listesi bantlarn ykler, v.s. ilemleri yrtr. UDP (User Datagram Protocol): Kullanc veritaban oluturma protokol.. nternette bir aktarm protokoldr. UDP de tpk TCP gibi, aktarm iin IP kullanr, ancak UDP ile TCPden farkl olarak datagramlarn onay almadan ve teslimat garantisiz olarak alveri olana da bulunur.
159
UHF (Ultra High Frequency): Ultra Yksek Frekans. 500 ile 900 MHz (300-3000 MHz) aralndaki frekans sahas. 14 - 83 arasndaki TV kanallarn ierir. Resmi olarak kasdedilen 300 - 3000 MHz. aras frekans banddr. Ancak televizyonla ilgili kullanmnda 470MHz den balayan frekanslar kasdedilir. UHF kanallar kanal 14 ile 70 arasdr.. UMTS (Universal Mobile Telecommunication System): niversal seyyar haberleme (cep telefonu) sistemi. Unicast: Tek alcya yaplan yayndr. Bir unicast uygulamasnda her alcya her paketin bir kopyesi ayr ayr gnderilir. Unit Address: Bir dekoder cihazn tanyp dierinden ayrdetmekte kullanlan cihaza zg numaradr. Unit key: Her dekodere has anahtardr. Belirli bir dekodere gnderilecek mesajlar bu anahtarla ifrelenmitir.. Unit keylist: Birim adresler ve ona denk gelen anahtarlardan oluan bir dosyadr. Universal LNB: Eskiden bandl LNB'lerin otomatik anahtarlama ile tm polaritelerdeki Ku band yaynlarn seebilir hale gelmesiyle bu isim yerlemitir. Bir niversal LNB hem 14/18V besleme gerilimiyle polarite dnmn, He de 22KHz sinyalinin var veya yok oluuna gre Alt/st bant dnmn yapabilmelidir. ki lokal osilatr vardr. En yaygn olan L.O.1: 9.750, L.O2: 10.600 dr. Universal Time (UT): Greenwich meridyenindeki ortalama yerel gne saati. Greenwich Mean Time (GMT) veya Zulu Time (Z) olarak da anlr. Universal Transverse Mercator (UTM): Yeryz kesitlerini dz bir yzeye yanstarak belirli blgelerin konumlarnn llmesinde kullanlan bir zgaral koordinat sistemi. Unscrambled: Kanaln DigiCipher dalga ekline dnm ileminin yapldn, ancak ifrelenmediini gsteren bir ifrleme modu tanm.
160
Upconverter: (ste dntrc) Konvertr. Girilen sinyali frekans daha yksek bir sinyale eviren cihaz. Uplink: Aktarma iin yerden bir uyduya gnderme yaplmas veya bu ite kullanlan anak. Yerden uyduya balant salayan radyo kanal. Bir uyduya sinyaller gndermek iin kullanlan yer istasyonu. ki ynl uydu haberlemesinde sinyalin yerden uyduya doru olan yn. USAT (Ultra Small Aperture Terminal): DBS iin ok kk terminaller ya da terminallerin ok kk (50cm den kk) olabildii dier uydu uygulamalardr.. User segment: Bir GPS sisteminin alclar da iine alan ksmdr. USSB (United Sates Satellite Broadcasting): ABD uydu yaynclk. UTC (Universal Coordinated Time): Eskiden GMT (Greenwich Mean Time) denilen saat. UUCP (UNIX to UNIX Copy Program): Kendi aralarnda anlaan UNIX sistemlerin haberlemede aralarnda kullandklar protokol. V (Vertical): Dey. Dik al kutuplama deikeni.
V.35: Bir ebeke eriim cihazyla paket ebeke arasndaki haberlemede kullanlan senkron fiziksel katman protokoln belirleyen ITU-T standard..V.35 en yaygn olarak ABD ve Avrupada kullanlr.ve 48 Kbit/s 'a kadar olan hzlar iin nerilmektedir. . V/H LNB (Voltage-switched LNB): lk olarak Astra sistemleriyle kullanlmaya balayan ve besleme geriliminin (13V/18V) deitirilmesiyle polarite (dey / yatay) seebilen kombine LNB / polarizr.
161
Value Added Service Provider: Uydu haberlemesinde uhdesindeki bir kapasiteyi nc taraflara "lease"(finansal kiralama) yapan irketler iin kullanlr. Van Allen radiation belts: Cal Tech den Dr. Van Allen tarafndan tasarlanan bir keif uydusu sayesinde kefedilen iki yksek seviyede radyasyon tayan kuak. Haberleme uydular iin ar derecede tahrip edici olan bu kuaklarda elektrik ykl partikller ve yksek enerji ykl ntronlar youn olarak bulunmaktadr. . VAX: UCS sisteminin zerinde alt DEC (Digital Equipment Corporation) bilgisayarlar ailesi. VBI (Vertical blanking interval): Dey karartma aral (Bkz. Blanking (Karartma)) VBR (Variable Bit Rate): ierilen bilgi miktarna gre aktarma hz ilir. Bu, resim kalitesinin tutarl bir ekilde korunabilmesini salar. ( CBR terimine de baknz) VCM (Virtual Channel Map): VCR (Video Cassette Recorder): Videoteyp kayt cihaz.
VCR (Video Cassette Recorder): Evlerde kullanlan videoteyp kayt cihaz. Velocity Made Good (VMG): Hedeflenen bir yere, arzulanan yoldan gidilerek yaplan yaklamann hz. Vernal Equinox Direction: Ko takm yldzndaki bir noktaya doru olan istikamet. Baharn ilk gnnde dnyann merkezi ile gnein merkezini birletiren doru o istikamete iaret eder. Bu doru yeryznn ekvator dzlemi ile dnyann gne etrafndaki yrngesi olan elipsin kesiim dorusudur. Vernal equinox istikameti bir astronomik referans sisteminde x-ekseni olarak kullanlr.
162
Vertical Interval Test Signal: Yaynclarn dey karartma boluu srasndaki sinyalin iine test sinyalleri ekleme metodu. Normal olarak 17 ile 21nci satrlar arasna hem birinci hem ikinci blgeye eklenir. Vertical Sync: Dey Eleme. Bir kompozit video sinyalinin, scanning (tarama) ilemine frame (resim erevesinin) alt noktasndan tekrar erevenin bana hangi anda geilmesi gerektiini bildiren ksmdr. VH1 (Video Hits 1.): Bir amerikan video mzik kanal VHF (Very High Frequency): ok Yksek Frekans. 30 - 300 MHz arasndaki frekans banddr., 2-13 arasndaki TV kanallarn ierir. VHS (Video Home System): en yaygn tketici video-kaset format. Beta format gibi, VHS de yarm inchlik teyp band kullanr. Viaccess: Son zamanda yaynclar arasnda en fazla yaygnlk kazanan bir ifre sistemidir. Viaccess dier birok sistemden daha yeni olmasna karn Fransa ve Kuzeydou avrupada halen ok yaygn durumdadr. Video: (Grnt sinyali) Resim (hareketli grnt) areti. TV sistemlerinde optik grntye kar den elektriksel iaret(sinyal). Videocrypt: lk olarak Sky Television (analog) aboneliklerinde kullanlan ve Smart card ile alan bir ifreleme sistemi. Video Digitizer: Bir frame grabber ereve yakalayan ile ayn zellikte olup tam bir erevenin digitalletirilmesi iin saniyenin 1/30 undan fazla sre gerektirdiinden hareketli grntler iin kullanlamaz. Videoguard: Esas olarak sadece ngiliz paral yayn grubu Sky Television tarafndan kullanlan bir ifre sistemidir. Video Titler: Bkz. Character Generator Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
163
Vidicon: (Vidikon) Baz malzemelerde iletkenliin k iddeti ile deimesi prensibi ile alan kamera tb. Virtual Channel: Kullanc tarafndan ilgilendii programlar bulmakta kullanlan yazl veya etkileimli bir program rehberidir. Virtual Channel Map (VCM): Bir yayn veya alt gruplarnn iinde bulunduu sanal kanal numaralar olarak adlandrlan referans numaralarn tanmlayan veri yaplardr. Virtual reality: (Sanal gereklik) Gerei tm boyutlaryla grnt ve ses olarak yeniden tasvir etme. Virtual Dolby Surround: Sanal 3D Ses. Sadece iki n hoparlrle yaratlan yapay surround ses. Bkz. Dolby Pro Logic. VITC (Vertical Interval Time Code): Bir video sinyalinin iine gml olan bir time code (zaman kodu) sistemidir. LTCye gre esas avantaj video decki bekleme modunda iken dahi video sinyali mevcut olduka tracking bilgisinin de daima olmasdr. Tek alana kadar hassastr. Bu zaman kodu video sinyalinin dey karartma aralnda kaydedilir. VITC her grnt erevesine bir deer atamak zere 90-bitlik bir kelime kullanr. HH:MM:SS:FF:F (saat:dakika:saniye:ereve:alan) formatnda olur. Viseme: Yz ifadesinin belirli bir fonemle ilikilendirilmesi. (SNHC) VITS (Vertical Interval Test Signal): Dey aralk test sinyali VLBV (Very low bitrate Video): ok dk bit hznda (yava) gnderilen video. VLC (Variable Length Coding): Deiken Uzunluklu Kodlama VMS: DigiCipher UCS VAX donanm platformu zerinde alr. VMS bu Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasl davrandysan sana da aynen yle davranlmasn bekle)....
164
platformda kullanlan iletim yazlmdr. VNOD (Video Nearly on Demand): Paylaml bir talep edilen filmi izleme sistemi. (Ayn filim ayn anda birok kanalda birden belirli sre aralkla balatlr. Siz istediiniz andan itibaren ilk balayacak olan kanala balanrdnz.) VOA (Voice of America): Amerikann sesi radyosu.
VOD (Video-on-Demand): ste ve zle. Bir bireysel kullanc tarafndan talep edildii anda (tipik olarak) bir filmi yaynlayabilen ok kanall sistem. stee bal video filmler. VPID (Video PID) (Packed IDentification): Digital yayn aktarmnda herbir bamsz paket etiketlenir. Bu etiket her hanesi 0 dan F e deien (hexadesimal) drt haneli bir koddan oluur ve hem ses hem de grnt iin ayr ayr verilir. Bu ekilde rnein iki SCPC sinyalin birbirinin zerine yazlmas imkansz olur. VRML (Virtual Reality Modeling Language): Sanal gereklik modelleme dili. VSWR (Voltage Standing Wave Ratio): Gerilim Duran Dalga Oran. Bir hat veya devrede yansmalar yznden meydana gelen duran dalagalarn en yksek gerilim deeri ile en alak deeri arasndaki oran. Bir anten sistemi, dalga klavuzu ya da kablonun uyumsuzluk l birimi. VSAT (Very Small Aperture Terminals): zel ticari uygulamalar iin yerden uyduya SCPC olarak grnt, ses, data aktarm istasyonu. Genelde 1.2 ile 2.4 metre aras anaklar olan kk yer istasyonlar kasdedilir. ap 0.5m den de kk olanlarna ise Ultra Small Aperture Terminals (USATs) denilir. VT (Virtual Terminal): OSI nin sanal terminal servisidir. Telnet benzeridir. VTR (Video Tape Recorder): Profesyonel(stdyo) kalitesindeki video kayt cihazdr. Ev tipi olanlara VCR denir.
165
VTS (Video Timesharing): Uydudaki bir transpozerin ihtiyaca gre zaman paylaml kullanm. Video Timesharing Reservation System. Rezervasyon sistemi ile kullancya tahsisi yaplr. WAAS (Wide Area Augmentation System): FAAnn mali destek verdii ve GPSin yaygnlamasn salayan yazlmlar ve cihazlar sistemidir. Kullanclarna havada ve ini srasnda hassas seyrsefer destei veren uydu sinyalleri salamaktadr. WAIS (Wide Area Information Servers): WAIS tek bir arayz kullanarak farkl tipte bilgileri arama ve erime olana salamaktadr. WAIS protokol ANSI Z39.50 bilgi toplama protokolnn bir uzantsdr. WAN (Wide Area Network): Geni Alan A Farkl lkeler, eyaletler, gibi birbirinden ok uzakta geni bir alana yayl bilgisayarlar birbirine balayan ebekedir. WARC (World Administrative Radio Conference): ITU'nun sponsoru olduu uluslararas konferans. Waveguide: (Dalga klavuzu) Bir mikrodalga sinyalini ynlendirmekte kullanlan hassas geometrik tasarml kanal. Tipik olarak drtke ekilli, metal mikrodalga iletkeni. Mikrodalga sinyalleri antenlerden dar veya antenlerin iine tamak iin kullanlr. Wavelength: (Dalga boyu) Elektromanyetik alann (veya n) bir periyotluk deiim sresinde ald yol. WDR (West Deutscher Rundfunk): Bat Almanya radyosu. Wegener: Uydu ses yaynlarnda kullanlan ve Wegener Corporation tarafndan gelitirilmi zel grlt giderme yntemi. Wideband: Uydu alcsnn geniletilmi tner IF ayar sahas. En az 700-2.050 MHz olmaldr.
166
Widebeam: ou zaman Eutelsat'n bir ini hzmesinin tanmdr. Avrupay kapsamasnn yansra Orta Dounun da akdeniz blgesinde etkilidir. Widescreen: (Geni Ekran) Standart 4:3 den byk herhangi TV resmi enboy oran. Genelde 16:9dur(sinema filmlerindeki gibi) , ancak 14:9, 23:3 gibi dier deerler de grlmektedir. Widerange speaker: Hem tiz hem de bas sesleri kartabilen hoparlr.
WKE Working Key Epoch. WKP Working Key Period. WKU Working Key Units. Workgroup: Bir yerel ada brbirleriyle haberleme ve veri alverii yapma yetkisine sahip i istasyonlar ve sunuculardan oluan bilgisayarlar topluluudur. Working Key: alma anahtar. Saniyede birok defa deien dk dzeyli bir anahtardr. 'control word' de denir. Bu anahtar tipik olarak her 4 grnt erevesinde bir kere deiir. (Bu sre 525 satrl sistemlerde 133.5 milisaniye, 625 satrl sistemlerde ise 160 milisaniyedir). alma anahtar keystream(anahtar akntsnn) elde edilmesinde kullanlr. Video komponenti olmayan trdeki yaynlarda ise alma anahtarnn epoch sresi ise uygun bir aralk olarak seilebilir. Workstation: Bilgisayarlarn ebekede bulunan yazlmlarla etkleim iinde olduklar bir ebekeye bal bir bilgisayar kastedilir. World-Wide Web (WWW): Kolay ve gl bir global bilgi sistemi. Bilgi tama ve hipertekst tekniklerinin kombinasyonu olan bir sisteme dayaldr.
167
WRN (World Radio Network, The): Bir global radyo ebekesi WTN (Worldwide Television News): Bir global tv ebekesi X-Band: Askeri uydu haberlemeleri iin kullanlan 7-8 GHz aras frekans blgesi. X.25: CCITT nin paket anahtarlamal sistemler iin koyduu standartlar. . X.400: Mesaj haberlemesinde global olarak kullanlan bir CCITT standardlar serisi. X/Open: UNIX sistemine dayal portatif uygulamalarn gelitirilmesini amalayan bir grup bilgisayar reticisidir. X/Open Portability Guide adnda bir dkman yaynlarlar. XDR (External Data Representation): Sun Microsystems tarafndan gelitirilmi olan makineden bamsz bir veri yaplar standarddr. XPOL (Cross-Polarization): apraz Kutuplama. Biri dey, dieri yatay ayn frekanstaki iki farkl sinyalin bir arada bulunup, birbirini etkilemeden geebilmesini salar. X Recommendations: Veri haberleme ebekesi standartlarn tanmlayan CCITT dkmanlardr. En bilinenleri: X.25 Packet Switching (paket anahtarlamas) standard, X.400 message Handling System, ve X.500 Director Services. XTE: Bkz. Crosstrack Error Y/C: Bkz. S-Video (Luminance/chrominance) Renk ve aydnlk bilgilerini ayr tutan (ve bu ekilde normal NTSCde ortaya kabilen baz apraz renk, apraz k gibi etkilenmelerinin nne geen) trdeki video sinyallerini tanmlayan ifadedir.
168
Yagi Antenna: (Yagi Anten) Bir dipol ile buna paralel pasif yanstc ve ynlendirici ubuklardan oluan anten. YUV Component: Biri aydnlk, ikisi renk iin olmak zere ayr sinyal kullanan profesyonel bir video formatdr. Bu ekilde CVBS ve S-Video den daha iyi kalitede grnt elde edilir. . YUV 4:2:2: Halen non-linear digital editing sistemlerinde video kaytlarn saklamakta kullanlan standarttr. Saylar unsurun herbiri iin kullanlan bit saysn ifade etmektedir. Aydnlk iin 4, renk sinyallerinden herbiri iin 2 bit. Ayrca Bkz. YUV Component. Zapping: Bir kanal izlerken reklamlardan kanmak iin uzaktan kumandayla kanal deitirme. ZBTSI (Zero Byte Time Slot Interchange): DS1 kodlama dzenlerine ilikin tanmlarla ilgilidir. AMI, B8ZS, ZBTSI gibi. ZDF (Zweites Deutscher Fernsehen): Alman tv kanal. Zipping: Bir videoteypten program izlerken reklamlarn geldii yerde uzaktan kumandayla hzla ileri sardrma ilemi. Zoom: Kullancnn tm ekran dolduracak ekilde uygun bir resim format semesine imkan verir. Yayndan gelen resim altta ve stte boluk brakacak formatta da olsa Zoom zellii sayesinde tam ekran resime dnr. Zorro II/III: Amiga genileme slotlar. Zorro III, 32-bit tasarmyla daha yksek bir dataratea sahip olduundan video editing sistemlerinde Zorro II ye tercih edilmektedir. Zulu Date: Greenwich, ngiltere saatine gre tarih. Bkz. Zulu Time. Zulu Tarihi baka saat blgelerinden rnein ABDdeki saate gre bir gn nde olabilecei gibi, Japonyann v.s. saat dilimine gre de bir gn geride olabilir.
169
Zulu Time: Greenwich Meridian Time (GMT) ile ayndr. Global olarak saatleri eitlemek iin INTELSAT ve INMARSAT tarafndan da kullanlan zaman standarddr.

Iletisimterimleri 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Iletisimterimleri 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Uydu, Dijital Yaynclk, Multimedya

LETM TERM ve KISALTMALARI

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

AWB (Adjustable White Balance): ayarlamaya yarar.

Renk scakln (scak-souk)

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Crosstrack Error (XTE): Arzu edilen yoldan heriki istikametteki uzaklnz.

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar

Uydu ve Dijital letiim Terim ve Ksaltmalar