MALZEMELERN MEKANK DAVRANII

NDEKLER

MALZEMELER:Yap, zellik ve performans

Giri Monolitik, Kompozit ve hiyerarik malzemeler Malzemelerin yaps Kristal yaplar Metaller Seramikler Camlar Sv kristaller Biomalzemeler

NDEKLER
2.ELASTSTE VE VSKOELASTSTE -Gerilme ve ekil deitirme -Kayma gerilmesi ve ekil deitirme -Poisson oran -Karmak gerilme durumu -Mohr emberi -Malzemelerin elastik zellikleri -Viskoelastisite

NDEKLER
3. PLASTSTE -Akma ve Krlma Kriterleri

4. KIRILMA
5. SRNME 6.YORULMA 7. KOMPOZT MALZEMELER

KAYNAK

1.Mac Andremeyers, Krishon Kumar Chaula, Mechanical Behavior of Materials, Prentice Hall New Jersey, 1999.

MALZEMELER:Yap, zellik ve performans

1. GR

Bizi evreleyen her ey maddedir. Madde szcnn kkeni Latince mater den yani anne den gelmektedir. Bizi evreleyen btn maddeler bir para malzemedir. Malzeme nedir? Deiik tanmlar bulunmaktadr. Kabul gren bir tanma gre nsanolunun kulland veya iledii maddelere denir. Bir baka tanma gre mal edilen veya tketiciye sunulan her madde malzemedir. Buna gre ta bir malzeme deildir fakat imento ile birlikte betonda kullanldnda malzemedir. Yine benzer ekilde aa ilenip insanlarn kullanmna sunulduunda veya deri ilenip giyimde kullanldnda malzeme haline gelir.

Malzemelerin baarl bir ekilde kullanlmas onlarn zelliklerinin bilinmesi ile mmkndr. Bu zellikler termal, optik, mekanik, fiziksel, kimyasal ve nkleer olarak snflandrlr ki bunlar malzemenin yapsyla ilgilidir. Aadaki resim malzemelerin mekanik davran alanlaryla ilgili karmak ilikiyi aklamaktadr. Bu alanlar mekanik zellik, karakterizasyon, teori ve ilemdir.

Malzemelerin mekanik davran alanlarnn ilikisi

Dvme (Forging) Haddeleme (Rolling) Presleme (Stamping) ekme (drawing) Ektrzyon Toz leme

Mekanik Testler Optik Mikroskopi Rntgen (X-Ray) Tarama Elektron Mikroskobu Burgu Elektron Mikroskobu

Srnme (Creep) Yorulma (Fatigue) Mukavemet (Strength) Krlma (Fracture) Dinamik Cevap Konstktive Srekli Ortamlar Mekanii Hesaplamal Mekanik Kuantum Mekanii Kristallografi Termodinamik Faz Dnmleri Elektrokimya

Bu elemanlarn birisindeki deiiklik dierlerinde de deiiklie yol aar. Mesela elii ele alacak olursak, mekanik zellikler asndan mukavemetli ve snek oluundan bir ok uygulamada tercih sebebi olmaktadr. Dk karbonlu elikler betonlarda takviye elman, otomobillerde snmleyici olarak kullanlrken temperlenmi yksek karbonlu elikler daha kritik yerler olan akslarda ve dililerde kullanlmaldr. Dkme demir ok krlgandr ve otomobillerdeki motor bloklar bata olmak zere geni bir kullanm alnna sahiptir.

Bu farkl uygulamalarn farkl malzeme zelliini gerektirdii aktr. malzemenin farkl zellikleri, farkl performanslarla sonulanr ki bu da malzemenin i yap farkllndan kaynaklanr. Malzeme yapsnn anlalmas teoriden gelmektedir. Malzemeler mikro, meso, makro yap zelliklerinin tespit edilmesi karekterizasyondur. Dk karbonlu elikler esas olarak ferritik yapdan (HMK) ve biraz da perlitten (ferrit-sementit karm) meydana gelir. Temperlenmi yksek karbonlu eliklerin yksek sertlii martenzitik yapsndan (Hacim merkezli tetragonal) kaynaklanmaktadr. Krlgan dkme demirin yaps ise mekanik bir ilem yaplmadan dorudan katlatrma ile elde edilir.

Peki dk karbonlu elikler, yksek karbonlu elikler ve dkme demirler nasl elde edilir? Deiik sentez ve ilemlerle dk karbonlu elikler srayla mekanik operasyonlara tabi tutulup eritilerek elde edilir.Yksek karbonlu elikler, dk karbonlu eliklerden (%0.1) daha yksek karbon konsantrasyonu (>%0.5) ile sentezlenir. Mekanik ilemlerden sonra yksek karbonlu elikler ortalama 1000 C den su veya ya ile hzl bir ekilde soutulur. Dkme demir ise yksek karbon ierii (yaklak %2) ile sentezlenir ve dorudan kalplarn ierisine dklr.

Malzemelerin seimi, ilenmesi ve kullanm balangtan bu yana insan kltrnn bir paras olmutur. Antropologlar insanlar ara-gere yapc olarak nitelendirmilerdir ki bu yaklam insanlar dier canllarn zerinde hakim klan gereki bir yaklamdr. Malzemeler, M. 10.000 deki Neolitik kabilelerden gnmze kadar hep ayn neme sahip olmulardr. Sadece aradaki tek fark gnmzde karmak sentetik malzemelere karlk Neolitikler tahta, kemik ve bitkilerden elde edilen fiberler kullanmlardr.

1.2.Monolitik, Kompozit ve Hiyerarik Malzemeler

nsanlar tarafndan ilk kullanlan malzemeler doald ve yaplar ok farklyd. Kayalar kristal yapl, mlekler, cams ve kristalik bileenlerin karm, odunlar organik malzemelerin fiberleri ve deri karmak organik malzemedir. nsanolu nce Neolitik ada seramikleri sonra metalleri ve daha sonra da polimerleri kullanmtr. 20. yzylda nce basit Monolitik yaplar kullanlmtr. Monolitik terimi Yunancadaki mono (tek) ve lithos (ta) kelimelerinden gelmektedir. Malzemelerin batan baa dzenli bir zellie sahip olduu anlamna gelir. Monolitik malzemeler mikro yap olarak iki veya daha ok fazldr. Yine de sabit zelliklere (elektriksel, mekanik, optik ve kimyasal) sahiptirler. Tablo 1.1 Metallerin, Seramiklerin ve polimerlerin baz nemli zellikleri yer almaktadr.

Yeni tip malzemeler srekli gelitirilmesine ramen, Monolitik malzemeler ve dzenli zellikleri ok kritik uygulamalarda ihtiya duyulan performans gsterememektedir. Kompozitler iki tip malzemenin karmdr (metal-seramik, metal polimer veya polimer seramik). Kompozitlerin, bileenlerin diziliine ve miktarlarna bal olarak kendilerine zg mekanik zellikleri vardr.

Farkl Kompozit oluumlar

Kompozitler matris ve takviye malzemelerinden oluur. ok geni bir kullanm alanna sahip olmalar onlar modern mhendislik malzemeleri haline getirmektedir.Yine de bunlarn imalatndaki bir ok problem ok geni apl aratrmalara ramen alm deildir. ekil 1.3te kompozitlerdeki temel takviye eleman grlmektedir. Partikller, srekli fiberler ve sreksiz (ksa) fiberler.

kompozit malzemelerde farkl takviye eitleri

Takviyeler genellikle matrislerden daha yksek mukavemete sahiptir ve malzemenin snekliini salarlar. Seramik tabanl kompozitler matris olarak krlgandr. Fiberler ise malzemeye tokluk kazandran ve atlaklarn yaylmasna engel olur.

Fiberlerin yn kompozitin mukavemetini tespit etmekte ok kritik bir neme sahiptir. Mukavemet fiber ynnde en yksek deere ularken fibere dik ynde en dk deere sahip olur. Fiber takviyeli polimer kompozitler, eer yksek scaklk zellii aranmyorsa, en yaygn kullanlan malzemelerdir.

Kompozitler hava arac endstrisinde en temel malzemedir. Karbon/epoksi ve aramid/epoksi kompozitler hava aralar paralarnda ok geni apta kullanlmaktadr. Bu kompozit paralar hava aracnn arln azaltarak ekonomisini arttrr. leri kompozitlerin metallere gre temel mekanik zelliklerinin avantajlar; daha iyi sertlik, mukavemet ve yksek yorulma direncidir.

Peki kompozitlerden daha yksek mekanik performans gsterebilecek malzeme bulabilir miyiz? Gerekte evet : Tabiat bunu bize snrszca gsteriyor.

Vcudumuz paralarn karmak bir dzenlemesidir ve btn olarak hayatta kalabilmemiz iin gerekli tm ileri yapabilecek ekilde tasarlanmtr. Bilim adamlar, farkl aamalarda farkl birimlerin etkin olduu birbirini tamamlayan karmak yaplar olan deri, kiri (tendon), barsak gibi yumuak dokularn nelerden olutuunu aratrmaktadr. Yumuak dokunun yaps hiyerarik yap olarak adlandrlr. nk burada dokunun farkl aamalarda alma yollarna bir balant grlmektedir. Bir tendon (kas ile kemii birbirine balayan yap-ekil 1.4) incelendiinde katman katman yaplardan olutuu grlmektedir. Burada lifikler vardr. Lifikler yapnn bir kritik bileenidir. Tendona bir gerilme uygulandnda lifler toplanm haldedir. Yk binerse lifler gerilir ve yk bir st tabakaya iletilir. Her bir yap mstakil olarak hasarlanarak enerjiyi yutar. Ve tendonun tamam hasarlanmaz.

insan bedeninde oluan hiyerarik yap modeli

Deneysel ve analitik almalar yaplm olup tendon viskoelastik matris iinde elastik dalgal elyaf kompozit ile modellenmitir.Yerel hasarlar enerjiyi yutar ve ok byk bir hasar oluana kadar tm tendonun hasarlanmasn nler.

1.3 Malzemelerin Yaps

Kristalik yap gazlarda ve svlarda bulunmaz. Katlar arasnda ise metaller, seramikler ve polimerler bu zellii gsterebilirlerde gstermeyebilirlerde, tabi tutulduklar ileme ve parametrelerin kompozisyonuna baldr. Metaller normal artlarda kristaliktir. Fakat metaller ok hzl soutulursa amorf yapda olurlar.

1. 3. 1 Kristal Yaplar

Kristal yapl malzemelerde atomlar boyutlu olarak, belirli bir dzene gre dizilerek bir hacim kafesi olutururlar.

Kristal yapl malzemelerin hacim kafesini oluturan, basit geometrik ekillere birim hcre, atom veya atom gruplarnn bulunduu yerlere de kafes noktas denilir.

Metal malzemeler ok zel durumlar dnda, daima kristal yapya sahiptirler.

Metallerde en ok yzey merkezli kbik (YMK), hacim merkezli kbik (HMK) ve sk dzenli hegzagonal (SDH) yaplara rastlanlr.

Yzey Merkezli Kbik Kristal Yaplar

Birim hcrenin her kesinde ve yzeylerin merkezlerinde birer tane atom bulunmaktadr. Cu, Al, Ag, Au bu tip kristal yapya sahiptirler.

Yzey merkezli kbik kristal yaps, kpn kenar uzunluu ve birim hcresi. Kpn kenar uzunluu: a 2R 2 dir.

Bir atoma temas eden veya en yakn konumda bulunan komu atomlarn saysna koordinasyon says denir.

Yzey merkezli kbik kristallerin koordinasyon numaras 12dir. Her bir hcredeki atom says 4tr. nk 6 yzey atomu iki hcre tarafndan (6/2=3), 8 ke atomu ise 8 hcre tarafndan (8/8=1) paylalmaktadr.

Atomsal dolgu faktr (ADF) kristal kafes yapsndaki doluluk orann gstermektedir ve birim hcredeki atomlarn toplam hacminin, birim hcrenin hacmine blnmesiyle bulunur. Yzey merkezli kbik kristal yaplarnda ADF en fazla 0.74 olabilir. kafes

Hacim Merkezli Kbik Kristal Yaplar

Bu tip kristal kafes yaplarnda kbik birim hcrenin her kesinde ve merkezinde birer tane atom bulunmaktadr. Cr, Fe, Mo bu tip kristal yapya sahiptir.

Hacim Merkezli Kbik Kristal Yaplar ve birim hcrenin kenar uzunluu

Bu tip yaplarn koordinasyon numaras 8dir. Her birim hcredeki atom says n=2dir. nk kelerdeki 8 atom 8 hcre tarafndan paylalmaktadr (8/8=1), merkezdeki atom ise hibir hcreyle paylalmaktadr. Dolaysyla 1+1= 2 atom vardr. Atomsal dolgu faktr 0,68dir. Ke ve merkez atomlar eittir.

Sk Dzenli Hegzagonal (SDH) Yaplar

Merkezde 1 atom ve bunu evreleyen dzenli altgen eklindeki 6 atomdan meydana gelir.

Birim hcresinin ortasnda bulunan dzlemde (c ekseni) ise 3 tane ek atom daha bulunmaktadr. Cd, Mg, Zn, Ti bu tip kristal yapya sahiptir.

Bu tip kristal yaplarn koordinasyon says 12dir. Atomsal dolgu faktr 0,74tr. Birim hcrenin a ve c olmak zere iki kafes parametresi vardr. c/a nn ideal oran 1,633dr.

Tek Kristalli ve ok Kristali Malzemeler

Tek kristalli malzemelerde atomlar tm malzemenin uzantlarnn zerinde tekrarlanr yada bir periyodik sradadr. ok kristalli malzemeler ise ok kk kristallerden yada tanelerden olumaktadr. Taneler farkl kristalografik ynelime sahiptirler.

Tanelerin bulutuu blgelerde uyumayan atomlar vardr. Bu blgeler tane snrlar olarak adlandrlrlar.

ok kristalli malzemelerde tane snrlar

a. Nano kristalli katnn atomistik modeli

b. ok kristalli bir tane yapsnn tavlanmasnn simlasyonu

Anizotropi

Bir kristalde dzlem ve dorultulardaki atomik dizilmenin farkl olmasndan dolay, zellikler de dorultu ile deiir.

Bir malzemenin zellikleri lld kristalografik dorultuya baml ise, bu malzeme anizotropiktir. Eer zellikler kristalin btn dorultularnda benzer ise malzeme izotropiktir.

Kristalsiz (Amorf) Katlar

Amorf katlarda uzun mesafeli bir dzen yoktur.

a. Amorf yapya sahip SiO2nin ematik resmi b. Amorf yapnn simlasyonu

Kusurlar

Gerekte kristaller asla mkemmel deildirler, onlarda daima kusurlar vardr.

Kristal yap kusurlar geometrik bakmdan;

1. 2. 3. 4.

noktasal izgisel yzeysel ve hacimsel kusurlar

olmak zere drt gruba ayrlrlar.

1.Noktasal Kusurlar 1.1 Boluk ve Araya Girme

Boluk kusuru, atomun bulunmas gereken yerde bulunmamasndan kaynaklanr.

Araya girme kusurunda ise bir atom normal kafes pozisyonunun dnda bir yerdedir. Araya giren atom dier atomlarla ayn yada farkl bir atom olabilir.

Yzey merkezli bir yapda aralara daha kk boyutlu atomlarn girmesi

Deiik yanda ekilde,

nokta kusurlar grlmektedir. Bu

1 rakam ile gsterilen kusur; boluk, 2 rakam ile gsterilen kusur; kendiliinden araya girme, 3 rakam ile gsterilen kusur; farkl bir atomun araya girmesi, 4 ve 5 rakamlar ile gsterilen kusur ise katknn deimesidir.

1.2.Yeralan Atom Kusuru

Bu kusur, kat zelti iinde znen element atomlarnn zen elementin atomlarnn yerini almasyla meydana gelir. Bu hata malzemenin kafes yapsnda azda olsa, arplmaya neden olur.

1.3. Frenkel ve Schottky Kusurlar

Frenkel kusuru bir iyonun normal kafes konumundan bir arayer konumuna atlamas ile oluan bo kafes noktas arayer atomu ifti olup, radyasyona maruz kalan metallerde grlr.

Schottky kusuru ise iyonik balarla bal malzemelerde meydana gelen bo nokta iftidir. Kristal yap ierisinde eit elektriksel ykn korunmas iin kafesten bir anyon ile bir katyonun ayrlmas gerekir.

2. izgisel Kusurlar

izgi biiminde olan bu kusurlara rnek olarak dislokasyonlar gsterilebilir. Dislokasyon, bir kristalin mkemmel iki blm arasnda yap dzeni bozulmu bir blge anlamna gelir ve kristalin kaym blgesi ile kaymam blgesi arasnda snr oluturan izgisel hata olarak tanmlanabilir.

Kenar dislokasyonu simgesi ile gsterilir.

Vida dislokasyonunun hareketi dislokasyon izgisine paraleldir.

3.Yzeysel Kusurlar
Bu kusurlara en belirgin rnek olarak

tane snrlar, istiflenme kusurlar ve ikiz snrlar

Yzeydeki yabanc atomlarn animasyonla gsterilmesi

gsterilebilir.

1.3.2 Metaller

elik, aluminyum, magnezyum, inko, dkme demir, titanyum, bakr, nikel ve dier pek ok metal ve alamlar, genel olarak iyi elektrik ve s iletkenliine, nisbeten yksek dayanm, rijitlik, ekillendirilebilirlik ve darbe direncine sahiptir. Bu malzemler zellikle yap ve yk tama uygulamalar iin kullanldr. Saf metaller nadiren kullanlmakla beraber, alam ad verilen metal karmlar arzu edilen belirli bir zellikte gelime salamak veya daha iyi zellik kombinasyonlar elde etmek iin tasarlanr. Metalleri meydana getiren kafes yaplar (YMK), (HMK) ve (SDH) yaplardr. Metallerde metalik ba zellii grlr. Metallerin sy ve elektrii iyi iletmeleri, deforme olabilmeleri metalik ban zelliindendir.

Metallerin Mekanik zellikleri

Malzemeler ekme, basma, kayma ve burulma yklerine maruz kalrlar.

mhendislik

gerilmesi:

F Ao

mhendislik

ekildeitirmesi:

formlleriyle hesaplanabilir. Burada F numunenin kesitine dik olarak uygulanan kuvvet, Ao numunenin deney balamadan nceki ilk kesit alan, l0 ilk boy, l deneyin sonundaki son boydur.

Elastik ve Plastik ekil Deitirme

Akma Dayanm

Uygulanan ekme kuvvetinin yaklak olarak sabit olmasna karlk, plastik ekil deitirmenin nemli lde artt ve ekme diyagramnn dzgnszlk gsterdii blgeye kar gelen gerilme deeridir.

ekme Dayanm

Bir malzemenin kopmadan veya krlmadan dayanabilecei en yksek ekme gerilmesi olarak tanmlanr. Bu gerilme, ekme diyagramndaki en yksek gerilme deeridir.

Kopma Uzamas

ekme numunesinin boyunda meydana gelen en yksek yzde plastik uzama miktardr. Bu deer malzemenin snekliini gsterir.

Tokluk

Malzemenin krlncaya kadar enerji absorbe etme yeteneidir. Genellikle gerilme erisinin altnda kalan alann hesaplanmas ile bulunur. Sneklikte olduu gibi, tokluun kart olarak da gevreklik deyimi kullanlr.

Sertlik

Bir malzemenin izilmeye, kesilmeye, anmaya ve delinmeye kar gsterdii dirence sertlik denir.

Deiik trde sertlik deneyleri bulunmaktadr (Rockwell, Brinell, Vickers gibi). Sertlik lmlerinde kuvvet uygulanarak, genellikle kre, koni yada piramit ile malzemenin yzeyinde kk bir entik alr. Oluan ukurun derinlii yada bykl llr.

Sertlik lmnde kullanlan deiik ular

Deformasyon
Plastik deformasyon byk saydaki dislokasyonlarn hareketinden dolaydr.

Plastik deformasyon

Dislokasyonlar

Dislokasyon Hareketinin Yn
Kenar dislokasyonu dorultusu uygulanan gerilmeye paralel hareket eder. Vida dislokasyonu ise uygulanan gerilmeye dik dorultuda hareket eder.

1.3.3 Seramikler

Topraktan yapldktan sonra piirilmi eyalara genel olarak seramik ad verilir. Seramikler metal ve metal olmayan elementlerden oluan anorganik bileiklerdir.

Seramikler:

yonik ve kovalent ba yapsna sahiptirler.

Genellikle sert, krlgan, ergime derecesi yksek, s ve elektrik iletkenlii olduka dk, yksek basma dayanmna sahip malzemelerdir.

Seramik malzemeler anak, mlek yapm, tula, kiremit, s ve elektrik yaltkan, andrc, porselen olarak adlandrdmz yemek kaplar retimi vb. gibi geni bir alanda kullanlmaktadrlar. Seramik malzemeler genellikle; geleneksel seramikler ve ileri teknoloji seramikleri olmak zere iki grupta ele alnrlar.

1. Geleneksel Seramikler

Gemiten gnmze kadar geen sre ierisinde, insanlarn ihtiyalarn karlamak iin yaptklar ve ana maddesi toprak olan seramikler allm seramikler olarak adlandrlrlar.

Allm seramiklerin ana bileenleri kil, silika ve feldspattr. Cam, tula, kiremit, fayans, elektrik izolatr, porselen vb. retiminde kullanlrlar.

2. leri Teknoloji Seramikleri

Allm seramiklerden farkl olarak olaanst fiziksel, mekanik ve elektronik zelliklere sahip olan seramiklere ileri teknoloji seramikleri ad verilmektedir.

Yksek mukavemet, rijitlik ve sertlik, anmaya, kimyasal etkilere ve yksek scakla dayankllk gibi stn zellikleri nedeniyle, son yllarda zellikle havaclk ve uzay sanayinde ska kullanlmaktadrlar.

Atmosfere giren bir mekiin snan yzeyleri

Seramiklerin Kristal Yaplar

Kararl seramiklerin kristal yaplarnda anyonlar bir katyonu, temas edecek ekilde evrelerler. Bu temasn korunabilmesi iin, kritik yada minimum katyon - anyon yarap oran (rc/rA ) ve belirli koordinasyon numaras vardr.

Kararl seramiklerin kristal yaplar

Seramiklerin sahip olduu kristal yaplarn animasyonla gsterilmesi

Seramik Trleri 1. Geleneksel Seramikler

Geleneksel seramikler camlar ve pimi rnler olarak ikiye ayrlrlar. Yzlerce cam tr bulunmakla beraber en nemlileri silis cam, soda kire cam (pencere cam), kurunlu cam ve borsilikat camdr.

2. leri Teknoloji Seramikleri

retimleri byk dikkat ve hassasiyet gerektiren bu seramikler olduka pahaldrlar. Ergime scaklklar 2000oCn zerindedir. Krlma tokluu yksek, anmaya kar dayankldrlar.

Almina (Al2O3), zirkonya (ZrO2), silisyum nitrr (Si3N4) ve bor karbr (B4C) gibi malzemeler ileri teknoloji seramiklerine birer rnektir.

Benzinli motorlarda kullanlan bir buji

Seramiklerin zellikleri 1. Mekanik zellikler

Seramikler genelde ok sert ve gevrektirler. Basma mukavemetleri ok yksek olmakla beraber, ekme mukavemetleri ok dktr. Kaymaya kar direnleri ok yksektir. Anmaya kar dayankldrlar. Andrc malzeme olarak da geni lde kullanlmaktadrlar.

2. Elektriksel zellikleri

Seramikler genellikle yaltkan ve dielektrik malzemelerdir. Elektrii iletmezler, fakat elektrik alanna tepki gsterirler.

Yksek dielektrik zelliine sahip seramikler kondansatr retiminde kullanlrlar.

Baz seramikler (Fe3O4 ve NiO gibi) yar iletkenlik zelliine sahiptirler.

1.3.4 Camlar

Camlar amorf yapl katlardr. Amorf yaplar maddede atomlarn dzenli olarak yerlemedii yaplardr gazar, svlar ve kat maddelerden camlar amorf yapya sahip maddelerdir. Camlarda atomlarn diziliinde srekli bir dzenlilik sz konusu deildir.Ve ksa mesafeli dzen (bir ka atom ieren) mevcuttur. Ksa mesafeli dzene sahip atom gruplar camlarda dzenli veya dzensiz olarak dizilmi olabilirler. norganik camlarn ou, cam yapc oksit olan silika SiO2 aslldr. Silika asll camlarn ounda temel alt birim drtyzlsdr.

1.3.5 Polimerler

Polimerler

Polimerler 10.000 1.000.000 (g.mol)-1 molekler arla sahip ok byk organik molekllerdir. Bu ok byk moleklleri elde etmek iin kk molekllerin birletirilme ilemine polimerizasyon denilmektedir.

Polimerler oyuncak, ev eyas, kaplamalar, boyalar, yaptrclar, otomobil lastikleri retimi vb. pek ok alanda kullanlrlar.

Hidrokarbon Molekleri
ou polimerler organiktirler ve hidrokarbon molekllerinden oluturulmulardr. Her C atomu balara paylatrlm drt e- ye sahiptir.

Doymu hidrokarbon molekllerinin rnekleri

a. C atomlar arasndaki ikili ve l balar b. Btan ve izobtann molekl dizilileri

eitli polimer yaplar

Polimer Moleklleri

Polimer molekleri ok genitir ve makro molekller olarak adlandrlrlar. Polimerlerin ou C atomlarnn bir omurga gibi diziliiyle, esnek ve uzun zincirlerden oluurlar.

Bir polimer zincirinde tekrarlanan birim (birim hcre) mer olarak adlandrlr. Yalnz tek mer monomer olarak adlandrlr .

Polimer molekl

Molekllerin Yaps

1. 2. 3. 4.

Polimer malzemelerin fiziksel karakteristikleri sadece molekler arla ve ekline deil, ayn zamanda molekl yapsna da baldr. Molekl yaplar dorusal, dallandrlm, apraz bal ve a polimerler olmak zere drt eittir.

a. Dorusal b. Dallandrlm c. apraz bal d. A polimer yaplar

Termoplastik Polimerler (Termoplastikler):

Termoplastikler oda scaklnda serttirler. Scakln artmas ile elastik hale gelirler ve stmaya devam edilmesi halinde yumuak plastik ve en sonunda sv hale gelirler.

Termoset Polimerler (Termosetler):

Bu tip polimerler stldklarnda srekli sertleirler.

Genellikle termoset polimer malzemeler iki ksm sv reinede elde edilir. ki ksm kartrldnda apraz balanma reaksiyonu balar.

Elastomerler: Elastomerler ok yksek kuvvetlerle deforme olabilirler ve yk ortadan kalktnda bir yay gibi orijinal boyutuna geri dnerler. Bu davran ilk nce doal kauukta gzlenmitir.

Elastomerler

Polimerizasyon

Polimerizasyon ya yada kmr gibi ham malzemelerden yksek polimerlerin sentezidir.

Polimerizasyon