รายงานปฏิบัติการเรื่อง

การนับจ้านวนแบคทีเรียในแหล่งน้าธรรมชาติด้วยเทคนิค
fluorescence in situ hybridization (FISH)

นางสาวดอนเกลียง ขุนทะเล
รหัสนักศึกษา 1234567890

เสนอ อ.ดอกรัก ชัยสาร

ปฏิบัติการนีเป็นส่วนหนึ่งของวิชา นิเวศวิทยาของจุลินทรีย์
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏสุราษฎร์ธานี
 หน้า | 1

บทน้า
การเขียนบทนาให้บรรยายถึงที่มาของการทดลองว่า มีที่มาอย่างไร มีความสาคัญอย่างไร หรือทา
ปฏิบัติการนี้แล้วจะได้พิสูจน์ทฤษฎีหรือความรู้เรื่องใด ได้เรียนรู้เกี่ยวกับอะไร โดยให้เขียนเป็นร้อยแก้ว
ความยาวประมาณไม่เกินหนึ่งหน้ากระดาษ หรือประมาณ 3 ย่อหน้า
วัตถุประสงค์
เขียนวัตถุประสงค์ให้ชัดเจนว่าต้องการทาเพื่อศึกษาอะไร ไม่จาเป็นต้องมีหลายข้อ แต่หากมี
มากกว่า 1 ข้อให้ลาดับหมายเลข ตัวอย่างการเขียนวัตถุประสงค์
1. เพื่อฝึกปฏิบัติเทคนิค fluorescence in situ hybridization (FISH)
2. เพื่อศึกษาจานวนแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ตามแหล่งน้าธรรมชาติโดยใช้เทคนิค FISH
วิธีการทดลอง
วิธีการทดลองให้เขียนเป็นข้อ อาจแบ่งเป็นข้อใหญ่ แล้วแบ่งย่อยเป็นข้อเล็ก ตามความเหมาะสม
ไม่ต้องเขียนรายการวัสดุอุปกรณ์และสารเคมีแยกออกมา แต่ให้เขียนรวมไปในวิธีการทดลองซึ่งจะต้องบอก
สิ่งเหล่านี้อยู่แล้ว ตัวอย่างของการเขียนวิธีการทดลองเช่น
1. การเตรียมตัวอย่างน้า
1.1 เก็บตัวอย่างน้าจากบึงขุนทะเลด้วยขวดเก็บน้าตัวอย่างที่ผ่านการฆ่าเชื้อมาแล้ว เก็บรักษาน้า
ตัวอย่างในลังน้าแข็งนามาที่ห้องปฏิบัติการให้เร็วที่สุด
1.2 เมื่อนาตัวอย่างมาถึงห้องปฏิบัติการให้รีบทาการ fixation เติมการเติม 35% (w/v)
formaldehyde solution (formalin) ลงในตัวอย่างน้าให้ได้ความเข้มข้นสุดท้าย 2-4% วางไว้
อุณหภูมิห้องอย่างน้อย 1 ชั่วโมงแต่ไม่เกิน 24 ชั่วโมง
1.3 กรองน้าตัวอย่างที่ผ่านการ fixation แล้วด้วยเยื่อกรอง polycarbonate เส้นผ่านศูนย์กลาง
(diameter) 25 หรือ 47 mm ขนาดรู (pore size) 0.2 m โดยใช้ vacuum pump สาหรับเยื่อกรอง
ขนาด 25 mm ควรใช้ปริมาตรน้าตัวอย่างไม่น้อยกว่า 1 ml
1.4 ล้างน้าตัวอย่างด้วยน้ากลั่นปราศจากเชื้อโดยการเติมน้ากลั่นลงไปบนเยื่อกรองที่กรองตัวอย่าง
เสร็จ จากนั้นเปิดปั๊มเพื่อดูดน้ากลั่นออก
1.5 วางแผ่นเยื่อกรองบนกระดาษกรองใน petri dish ทิ้งให้แห้ง นาไปเก็บที่อุณหภูมิ -20๐C เพื่อรอ
การวิเคราะห์ในขั้นตอนต่อไป หากยังไม่ได้ทาในขั้นตอนต่อไปสามารถเก็บแผ่นเยื่อกรองไว้ก่อนได้โดย
ม้วนใส่ในหลอดทดลองขนาดเล็กปิดฝาให้แน่นแล้วเก็บที่อุณหภูมิ -20 องศาเซลเซียสซึ่งได้หลายเดือน
 หน้า | 2

2. การเตรียมสไลด์
2.1 นาตัวอย่างเยื่อกรองที่เตรียมได้จากข้อ 1.5 มาตัดเป็นชิ้นเล็กๆ โดยวางเยื่อกรองบนแผ่นสไลด์
และตัดด้วยใบมีดผ่าตัด
2.2 จากนั้นทาการดึงน้าออกจากเซลล์ (dehydration) ด้วยการใช้แช่เยื่อกรองในเอทานอลความ
เข้มข้นร้อยละ 50 เป็นเวลา 3 นาที ตามด้วยเอทานอลเข้มข้นร้อยละ 80 เป็นเวลา 3 นาที และสุดท้าย
แช่ในเอทานอลเข้มข้นร้อยละ 100 เป็นเวลา 3 นาที
2.3 นาเยื่อกรองมาวางบนแผ่นสไลด์ที่ผ่านการล้างให้สะอาดมาแล้ว พร้อมสาหรับการทดลองขั้น
ต่อไป
ผลการทดลองและอภิปราย
การเขียนผลการทดลองให้เขียนบรรยายเป็นร้อยแก้ว โดยเริ่มต้นด้วยการบอกถึงวิธีการทดลอง
แบบสั้นๆ ว่าได้ทาอะไร แล้วจึงบอกว่าได้ผลการทดลองอย่างไร ถ้ามีผลการทดลองจานวนมากหรือมีหลาย
แบบให้เขียนผลการทดลองมาเป็นข้อ โดยผลการทดลองอาจจะนาเสนอได้หลายแบบ เช่น ภาพถ่าย
ภาพวาด กราฟ (ภาพถ่าย ภาพวาดและกราฟจัดเป็นภาพ) ตาราง ฯลฯ แล้วแต่ความเหมาะสม ตารางและ
ภาพจะแสดงขึ้นมาเลยไม่ได้ จะต้องบอกหรือบรรยายในเนื้อหาก่อนจึงจะแสดงตารางและภาพได้ วิธีการ
บอกคือให้ใส่วงเล็บเอาไว้ สาหรับภาพที่วาดจากกล้องจุลทรรศน์จะต้องวาดในวงกลมพร้อมบอก
กาลังขยายทุกครั้ง ชื่อภาพจะต้องอยู่ใต้ภาพ ส่วนชื่อตารางจะต้องอยู่ด้านบนตาราง ตัวอย่างการเขียนผล
การทดลองและอภิปรายดังนี้
จากการศึกษาจานวนแบคทีเรียรวมในตัวอย่างน้าบึงขุนทะเลและคลองท่าทองโดยใช้เทคนิค FISH
พบว่า สามารถใช้เทคนิค FISH นับจานวนแบคทีเรียในตัวอย่างน้าได้ โดยจากภาพถ่ายด้วยกล้อง
จุลทรรศน์จะเห็นว่าเมื่อตรวจสอบตัวอย่างจากเทคนิค FISH แล้วนั้นพบว่ามีเซลล์แบคทีเรียหลายแบบ ทั้ง
ท่อน กลม และเกลียว (ภาพที่ 1) นอกจากนี.้ ..............................(ภาพที่ 2)

ภาพที่ 1 ภาพถ่ายจากกล้องจุลทรรศน์ตัวอย่างน้าบึงขุนทะเลแสดงเซลล์แบคทีเรียแบบต่างๆ (กาลังขยาย

1000 เท่า)
 หน้า | 3

ภาพที่ 2 ภาพวาดจากกล้องจุลทรรศน์แสดง.................(กาลังขยาย 400 เท่า)

ส่วนผลการนับจานวนแบคทีเรียรวมในตัวอย่างน้าด้วยเทคนิค FISH พบว่าจานวนแบคทีเรียรวมใน

ตัวอย่างน้าจากบึงขุนทะเลมีค่าเท่ากับ 4x103 (ตารางที่ 1) ส่วน........................

ตารางที่ 1 แสดงผลการนับจานวนจุลินทรีย์ทั้งหมดในตัวอย่างน้าด้วยเทคนิค FISH

ตัวอย่าง จ้านวนจุลินทรีย์ทังหมด (เซลล์ต่อมิลลิลิตร)
บึงขุนทะเล 4x103
คลองท่าทอง 3.5x103

สรุปผลการทดลอง
ให้สรุปว่าได้อะไรจากการทดลองดังกล่าว แต่ไม่ใช่การนาผลการทดลองมากล่าวถึงอีกครั้ง สรุปให้
เขียนสั้นๆ ได้ใจความ สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการทดลอง

เอกสารอ้างอิง
ให้ลาดับภาษาไทยขึ้นก่อน ตามด้วยภาษาอังกฤษ แต่ละภาษาลาดับตามพยัญชนะตัวแรกของชื่อ
การอ้างอิงจากเว็บไซต์จะต้องเป็นแหล่งข้อมูลที่มีความน่าเชื่อถือ เช่น เว็บไซต์ของอาจารย์มหาวิทยาลัย
เว็บไซต์หน่วยงานราชการต่างๆ เป็นต้น หากเว็บไซต์ที่ไม่ปรากฏนามผู้เขียนไม่ควรนามาอ้างอิง โดยการ
เขียนอ้างอิงให้ใช้ตัวอย่างการเขียนดังนี้
ตัวอย่างการเขียนอ้างอิงจากหนังสือ -- >
ดวงพร คันธโชติ. 2545. นิเวศวิทยาของจุลินทรีย์. โอเดียนสโตร์, กรุงเทพฯ.
 หน้า | 4

Madigan, M. T. and Martinko, J. M. 2006. Biology of Microorganism. Pearson Prentice Hall, New
Jersey.
ตัวอย่างการเขียนอ้างอิงจากวารสารวิชาการ -- >
ดอกรัก ชัยสาร จรรยารัตน์ พ่วงฟู และ นุกูล อินทระสังขา. 2550. การศึกษาโครงสร้างชุมชนแบคทีเรียไนตริ
ไฟอิงและแบคทีเรียดีไนตริไฟอิงในระบบเอสบีอาร์ที่บาบัดน้าทิ้งที่มีความเค็มด้วยเทคนิค 16เอส ไร
โบโซมัลอาร์เอ็นเอ. วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดล้อมไทย. 21(3) 83-94.
Oilver, D. James. 2005. The viable but nonculturable state in bacteria. The Journal of
Microbiology. 43(S) 93-100.
Ward, D. M., Ferris, M. J., Nold, S. C. and Bateson, M. M. 1998. A natural view of microbial
biodiversity within hot spring cyanobacterial mat communities. Microbiology and
Molecular Biology Reviews. 62 (4) 1353-1370.
ตัวอย่างการเขียนอ้างอิงจากเว็บไซต์-- >
ดอกรัก ชัยสาร. http://dorkrak.sru.ac.th/microbial_ecology/. สืบค้นเมื่อวันที่ 5 มิถุนายน 2551.