Professional Documents
Culture Documents
Java 4
Java 4
Java 4
GI. 02.04.2013
Termini ligjeratave
Azoti
Fosfori
N 1s2 2s22p3 P 1s2 2s22p6 3s23p3 As 1s2 2s22p6 3s23p6 4s24p3 Sb 1s2 2s22p6 3s23p5 4s24p64d10 5s25p3 Bi 1s2 2s22p6 3s23p5 4s24p64d10 5s25p65d10 6s26p3
ns2np3
Arseni
Antimoni
Bismuthi
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013 Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
3/21/2013
P P 60 P P
As
As
60
As
As
El.
N
As As As As As As As As
III
Elek. neg.
Pot. Redoks E0 / V
P As Sb Bi
As
14.50 29.60 10.50 19.70 9.80 8.60 7.30 18.60 18.60 16.70
As As As
As As
As As
As As
As
As
As As
As
Lloji i lidhjs
Lloji i lidhjs
160 kJ/mol
615 kJ/mol
1.84
415 kJ/mol
2.59
841 kJ/mol
2.52
946 kJ/mol
5.95
fosfina
arsina
stibina Jo stabile
bizmutina
3/21/2013
PH3 (2600 her m pak i tretshm) P-H (328 kJ/mol) N-H (390 kJ/mol) NH4+
Gr. 15
O
Cl
Halogjenure - X(hal)3 Komponime kovalente (prjashtim SbF5) As, Sb dhe Bi (komponime komplekse): X(hal)4-, X(hal)52-dhe X(hal)53-
P4O6
As2O3
3/21/2013
P4O6 + 6H2O 4 H2PHO3 (ac. fosfitik) As4O6 H3AsO3 + 3OH- AsO33- + 3H2O As(OH)3 + H+ As(OH)2+ + H2O As(OH)2+ + H+ AsOH2+ + H2O AsOH2+ + H+ As3+ + H2O
Si baz e dobt As3+ As5+
P4O6
(i tretshm)
As4O6
(i tretshm pjesrisht)
Sb4O6
(nuk tretet)
Bi2O3
(nuk tretet)
Sb4O6
P4O6
23.80 C
As4O6
315 C
Sb4O6
548 C
AZOTI
3/21/2013
(metoda cianamide)
N2 H2
Katalizatori
900C
ajri
Gazi nitror
Tretje /avullim
Nitrat kalciumi
NOx
Prodhimi i acidit nitrik Prodhimi i plehrave Prodhimi i nitratit t kalciumit
Sinteza katalitike e amoniakut p, T (lart) Ndarja e amonjakut nga przierja dhe riqarkullimi i
Prodhimi i N2 dhe H2
Prodhimi i amonjakut
Prodhimi i NOx
gazrave n tretsir
3/21/2013
K=10-30 mol2/dm6
CH3COOH + NH3 NH4+ + CH3COONH3 + H2O NH4+ + OHNH4OH NH3 + H2O Kriprat e amonit NH3 + H+ NH4+
(t=350C)
(spontanisht)
Me sintez t drejtprdrejt t elementeve
Nitruret
3/21/2013
(si reduktues)
Nitruret kovalente
Nitruret metalike
NH3+ OCl- NH2Cl + OHNH3+ NH2Cl NH2-NH2 + H+Cl(+ xhelatin pr adsorbim t joneve eventuale t metalit)
Hidrazina
3NH2-NH2 N2 + 4NH3
(mbi 250C)
E=+1.28 V E=+1.16 V
Hidroksilamina
Messerschmitt Me 163B
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
3/21/2013
E=+1.87V E=+3.04V
red
Oksidi i diazotit
N2O
N 2O
Molekul lineare Satbile (jo reaktiv n temperatur dhome) Gaz pa er dhe pa ngjyr me shije t mbl Shkakton disponim t kdshm dhe t qeshurit gazi qesharak
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
2 N2O O2 + 2N2
3/21/2013
Monoksidi i azotit NO
Prfitimi:
700C
Laborator
*py
NO+
3/21/2013
Industri Laborator
2NO(g) + O2(g) 2NO2(g) Cu(s) + 2NO3- + 4H+ Cu2+ + 2NO2(g) + 2H2O 2Pb(NO3)2(s) PbO(s) + 4NO2(g) + O2(g)
T.Sh -102C ngjyr t kaltrt 2N2O3 2NO2 + 2NO 2N2O3 + 2OH- 2NO2- + H2O
10
3/21/2013
21 C
E=+1.07 V N2O4 + 2H+ + 2e- 2HNO2 E=+1.03 V N2O4 + 4H+ 2NO + 2 H2O
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013 Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
Acidi nitrik HNO3 1 4 NH3(g) + 5 O2(g) 4 NO + 6 H2O 2 4 NO(g) + O2(g) 2 NO2(g) 3 3 NO2(g) + H2O(g) 2 H+ + 2 NO3- + NO(g)
w=100 % me distilim me acid sulfurik (lidh ujin) (sht jo stabil)
NO2
Gjendje t ngurt
[NO2]+[NO3]Nitrat nitrili
HNO3
69.8 %
avullim
HNO3
50%
H 2O
11
3/21/2013
NO2+
N drit
FOSFORI
(NH4)NaHPO4 NaPO3 + NH3 + H2O 8NaPO3 + 10C 2Na4P2O7 + 10CO + P4
Ca5(PO4)3Cl
Klorapatiti
60 % n eshtra guano
Hidroksi-fosfat-kalciumi
Ca5(PO4)3OH
Fluoroapatiti
Ca5(PO4)3F
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
12
3/21/2013
FOSFORI
2Ca3(PO4)2(g) + 6SiO2(g) + 10C(g) 6CaSiO3(g) + 10C(g) + P4(g) P4(s) + Cu2++ 6H2O Cu3P2(s) + 2 H3PO3 + 6H+
P i bardh vetndizet (CS2), shnderrit n errsir (vetoksidohet) dukuri e fosforeshencs Furra elektrike (t=1300C) C reduktus SiO2 pengon reaksionin ndrmjet Ca dhe P Del n gjendje t gazt P4 dhe grumbullohet nn uj (modifikimi i bardh jostabil) ku edhe ruhet
Fosfuret (P+M)
PH4-X
Fosfure t hidrolizueshme
L II B 1kg, Luftwaffe
Fosfure t pahidrolizueshme (karakter metalik)
O+
X-
13
3/21/2013
Hipofosfitet
Trihalogjenuret PX3
Ba2+ + 2PH2O2- + H+ + HSO4- BaSO4(s)+ 2H+ + 2PH2O2HPH2O2 H+ + PH2O2- Ka=1.23*10-2 mol/dm3 M[PH2O2] M[PH2O2]2
T tretshme n uj PCl2F PBr3 PF3 PCl3 PBr3 PI3
PClF2
E=+0.50 V E=-0.37 V
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
PFBr3
PF2Br
P4(s) + 6Cl2(g) 4PCl3 PCl3 + 3H2O H2PHO3 + 3H+ + 3ClOksidi i fosoforit (III) P4O6
K1=3*10-2 M K1=1.6*10-7 M
Oksidi i fosforit (IV) P4O8 4 P4O6(g) 3 P4O8(g) + 4 Pi kuq (s) P4O6(g) + 6H2O 2H2PHO3 + H3PO4
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013 Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
14
3/21/2013
Pentahalogjenuret e fosforit PX5 PF5 2PCl5(g) + 5CaF2(s) 2PF5(g) + 5CaCl2(s) Katalizator tek polimerizimi i THF PCl5 PF3Cl2 PBr5
PCl5
PF3Br2
PX5 + H2O POX3+ 2HX PBr5 , PCl5 (klorim dhe bromim) POX3 + 3H2O PO(OH)3 + 3HX (tepric uji) PBr5
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013 Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
P4O10 + 6H2O + 4 H3PO4 Ca3(PO4)2 + 3H+ + 3HSO4- 4 CaSO4 + 2 H3PO4 Pentahalogjenuret e fosforilit POX3 2PCl5 + P4O10 10POCl3
15
3/21/2013
H2PO4HPO42PO43-
Ca3(PO4)2(s) + 2 H+ + HSO4- 3 CaHPO4(s) + CaSO4(s) Ca3(PO4)2(s) + 4 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2(s) Ca3(PO4)3F(s) + 7 H3PO4 3 Ca(H2PO4)2(s) + HF
superfosfat i dyfisht
NaNH4HPO4*4H2O
Na2HPO4*10H2O Ca3(PO4)2(s) + 2 H+ + 2 HSO4- Ca(H2PO4)2(s) + 2 CaSO4(s) 2 Ca5(PO4)3F(s) + 7 H+ + 7 HSO4- 3 Ca(H2PO4)2 + 7 CaSO4(s) + 2HF(g) Na3PO4*12H2O
NaH2PO4*2H2O
KH2HPO4 K2HPO4
(metafosfatin e Na)
Plehrat superfosfat
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
(ngj. kaltrt)
2 NaHPO4(s) Na2H2P2O7(s) + H2O(g) (dihidrogjenofasfatin Na2H2P2O7(s) 2NaPO3(l) + H2O(g) (pirofosfatin e Na) 2 H3PO4(s) H4P2O7 + H2O(g) (ac. pirofosfatik)
Na2H2P2O7 Na4P2O7
dihidrogjenpirofosfatet pirofosfatet
metafosfatet
16
3/21/2013
Na3P3O8
trimetafosfati
(550C)
Tripolifosfati i pentanatriumit
( kompleksim i joneve Ca2+ dhe Mg2+ si dhe peptizim t grimcave ka veti bazike)
ARSEN I
FeAsS (FeAs2*FeS2)
Arsenopiriti
Arsenoliti
As4O6
Realgari
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
As4S4
17
3/21/2013
Zbrthim termik n munges t O2 4 FeAsS(s) 4 FeS(s) + As4(g) 2 As2S3(s) + 9O2(g) As4O6(g) + 6SO2(g) As4O6(g) + 6 C(g) As4(g) + 6CO(g) arsina
6 Zn(l) + 4 As(s) 2 Zn3As2(s) Zn3As4(s)) + 6 H+ 2 AsH3(g) + 3 Zn2+ 2 AsH3(g) + 6 Ag+ + 3H2O H3AsO3 + 6 Ag + + 6 H+ 4 AsH3(g) + 6 O2 (g) As4O6 (g) + 6H2O (g)
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
As4O6(s) + 6H2O 4 H3AsO3 AsF3 AsCl3(s) + 3H2O H3AsO3 + 3 H+ + 3 ClH3AsO3 H+ + H2AsO3- 2H+ + HAsO32- 3H+ + AsO33-
As(OH)3 As(OH)2+ + OHAs(OH)2+ As(OH)2+ + OHAs(OH)2+ As3+ + OH4FeAsS(s) + 10O2 As4O6 + 2 Fe2O3 + 4 SO2
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
Dihidrogjenoarsenitet
Hidrogjenoarsenitet
Arsenitet
H2AsO3-
18
3/21/2013
As(OH)3 + OH- As(OH)4As(OH)2+ + 3H2S As2S3 + 4H+ + 2H2O Polimerarsenite t ngurta 2As(OH)3 + H2S As2S3 + 6H2O
Precipitat i verdh
(NaAsO2)n
19
3/21/2013
Ndahet me skorijet Mg3Sb2(s) + 6H+ 3Mg2+ + 2 SbH3(g) stibina 2 SbH3(g) 2Sb + 3H2(g)
SbF3
Oksidi i antimonit (III) Sb4O6 4Sb + 3O2 Sb4O6 Sb4O6 + 12H+ 4Sb3+ + 6H2O
Lng i pangjyr
SbCl3 + Cl2 SbCl5 SbCl3 + 12 H2O 2 H[Sb(OH)6] + 10H+Cl Joni heksahidroksikloroantimonat (V)
4OH-
4SbO2 + 6H2O
-
SbCl5 + Cl- SbCl62 H[Sb(OH)6] Sb2O5 + 7H2O 2Sb + 10HNO3 + 2 H2O 2 H[Sb(OH)6] + 10 NO2 Sb2S5 + 6H+ 2 Sb3+ + 2 S + 3H2S
Vullkanizim t gomes (ngj. kuqe)
4OH-
+ 6H2O 4Sb(OH)4-
20
3/21/2013
B I Z M U TH I
Bi2S3
Shklqyesi i bizmuthit
Oksid irideshent
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013 Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
Bi2S3(s) + 4.5 O2 Bi2O3 + 3SO2 2Bi2O3 + 3C(s) 4Bi + 3 CO2 2BiONO3 Bi2O3 + 2NO2 + 1/2 O2 P.Sh 275C prbrs i legurave me pike t ult t shkrirjs Emri i legurs Metali i Wood-it Metali i Rose-ut Bi % 50 50 26.60 Pb % 13.30 Sn % Cd % 12.50 00 10.00 2Bi(s) + 3 HSO4- + 9H+ 2Bi3+ + 3SO2 + 6H2O Bi2O3
Acid nitrik
T (C)
Legura e Lipovitz-it
50
12.50 25
50
27.00
25.00 25
13.00
10.00
21
3/21/2013
Bi2O3 + 6H+ 2Bi3+ + 3 H2O Bi3+ + 3NO3- + 2H2O Bi(OH)2NO3(s) + 2H+NO3Bi3+ + 3NO3- + H2O BiONO3(s) + 2H+NO3BiONO3(s) + 2H2O Bi(OH)3 + H+NO3Bi3+ + 3 OH- Bi(OH)3 Bi(OH)3 + 3H+ Bi3+ + 3 H2O
Prof. ass. Avni BERISHA, 2013
22